Kuatiañe'ẽ Jesucristo ypykue kuéra rehegua, ha'e David ha Abraham ñemoñare, Abraham, Isaac ru; ha Isaac, Jacob ru; Jacob, Judá ha tyvýra kuéra ru; Judá, Fares ha Zara ru, ha isy kuéra Tamar; Fares, Esrom ru; Esrom, Aram ru; Aram, Aminadab ru; Aminadab, Naasón ru; Naasón, Salmón ru; Salmón, Booz ru, ha Booz sy Rahab; Booz, Obed ru ha isy Rut; Obed, Isaí ru. Isaí, rey David ru; ha rey David, Salomón ru, ha isy Urías rembirekore. Salomón, Roboam ru; Roboam, Abías ru; Abías, Asa ru; Asa, Josafat ru; Josafat, Joram ru; Joram, Uzías ru; Uzías, Jotam ru; Jotam, Acaz ru; Acaz, Ezequías ru. Ezequías, Manasés ru; Manasés, Amón ru; Amón, Josías ru. Josías, Jeconías ha tyvýra kuéra ru, pe Israelita kuéra ojereraha ramo guare prisionero Babilóniape. Uperire, onace Salatiel Jeconías ra'y, ha upéva Zorobabel ru. Zorobabel, Abiud ru; Abiud, Eliaquim ru; Eliaquim, Azar ru. Azar, Sadoc ru; Sadoc, Aquim ru; Aquim, Eliud ru; Eliud, Eleazar ru; Eleazar, Matán ru; Matán, Jacob ru. Jacob, José ru; ha José María ména; ha María, Jesús hérava Cristo, sy. Upéicha jajuhu catorce ñemoñare Abraham guive David peve, ha catorce David guive umi Israelita ojereraha ramo guare peve Babilóniape, ha catorce pe ojereraha hague guive onace peve pe Cristo. Ñandejára Jesucristo onace ramo guare niko kóicha: María isy ome'ẽ iñe'ẽ omenda haguã José rehe; ha oiko mboyve oñondive ojejuhu hyeguasu hague Espíritu Santo pu'aka rupi. José, iména kuimba'e imarangatúva, nomoherakuã vaiséi ichupe, ha opoise mo'ãnte uvei ichugui, avave oikuaa'ỹ rehe. Ha oñepy'amongeta jave upéva rehe, ojehechauka ichupe iképe peteĩ ángel Ñandejára remimbou ha he'i ichupe: --José, David ra'y, ani rekyhyje reru haguã Maríape nendive ne rembireko ramo, pe mitã ha'e oguerekótava niko Espíritu Sántoguinte. Ha'e imembýta ha rembohérata pe mitã JESÚS; ha'e osalvátagui hetãmegua kuérape ipecádo kuéragui. Opa ko'ã mba'e ojehu va'ekue oiko haguã hekoitépe pe Ñandejára he'i va'ekue ñemoñe'ẽhára rupi; Pe kuñatai imarã'ỹva hyeguasúta ha imemby kuimba'éta, ha pe imemby hérata Emanuel, he'iséva, Tupã Ñandejára ñanendive. José opáyvo ojapo pe Ñandejára ángel he'i haguéicha ichupe, ha ogueru ondive hembireko Maríape. Opáichavo ndoikói hendive onace peve imemby ypykue; ha ombohéra ichupe JESÚS. Jesús onace va'ekue pe ciudad Judea pegua Belén héravape, Rey Herodes tiémpope. Upéramo oguahẽ Jerusalénpe kuarahy resẽguio karai kuéra iñarandúva, ha oporandu hikuái: --¿Mamópa oime pe mitã onace va'ekue Israelita kuéra ruvicha guasu? Rohecha niko kuarahy resẽme ijestrella, ha roju romomba'eguasu haguã ichupe. Rey Herodes oikuaávo upéva ipy'atarovaite ha Jerusalengua kuéra avei. Ha pe Rey ohenoiukapa umi pa'i ruvicha kuérape ha Ñandejára ley rehe oporombo'évape ha oporandu ichupe kuéra mamópa onace vaerã ra'e pe Cristo. Ha ha'e kuéra he'i ichupe: --Belén Judea peguápe; pe ñemoñe'ẽhára upéicha omoĩ va'ekue kuatia rehe he'i ramo: Ha nde Belén Judea pegua, na ne michĩvéi mba'evéichavo upe tetã megua mburuvicha kuéra apytépe; osẽtagui nde hegui peteĩ mburuvicha guasu oñangareko vaerã che retã Israel rehe. Upérõ Herodes ohenoiuka ñemiháme umi karai arandu kuérape ha oporandu ichupe kuéra araka'etépa ojehechauka ra'e upe estrella. Upérõ omondo ichupe kuéra Belénpe ha he'i ichupe kuéra: --Tapeho ha peporandu porã pe mitã rehe; ha pejuhu rire che momarandu, che avei aha haguã amomba'eguasu ichupe. Ohendu rire pe rey ñe'ẽ, umi karai kuéra oje'ói. Ha pe estrella ohecha va'ekue hikuái kuarahy resẽvo, oho henonderã kuéra ha opyta pe mitã oiha ári. Umi karai arandu ohechávo pe estrella ovy'a eterei; ha oikévo pe ógape ohecha hikuái pe mitãme isy María ndive. Ha oñesũ ha omomba'eguasu pe mitãme, ha upéi oipe'a ikarameguã ha ome'ẽ ichupe óro, incienso, ha mirra. Ha oñemomarandu rire iképe anive haguã oho Herodes rendápe, oje'ói jevy hikuái hetãme tape ambue rupi. Oho rire umi karai arandu kuéra katu peteĩ ángel Ñandejára remimbou ojehechauka Josépe iképe ha he'i ichupe: --Epu'ã, eraha nendive pe mitã ha isýpe, ha pya'e tereho Egíptope, ha epyta upépe che romomarandu peve, Herodes ohekaukátagui pe mitãme ojuka haguã. Upérõ José opáy ha upe pyharépe voi ogueraha pe mitã ha isýpe Egíptope, ha opyta hikuái upépe Herodes omano meve. Upéicha ojehu oiko haguã hekoitépe pe Ñandejára he'i va'ekue ñemoñe'ẽhára rupi, he'i ramo, “Egíptogui ahenói va'ekue che Ra'ýpe.” Ha Herodes ohechakuaávo umi karai ombotavy hague ichupe, ipochy eterei ha omondo ojukaukapa haguã mitã kuimba'e kuéra omboty'ỹva gueteri dos años oĩ va'ekue Belénpe ha ijerekuévo, he'i haguéicha ichupe umi karai arandu pe estrella rehe. Upéicha oiko hekoitépe ñemoñe'ẽhára Jeremías omoĩ va'ekue kuatia rehe: Oñehendu Ramáme tasẽ ha jahe'o soro; Raquel ojahe'óva imemby kuéra rehe, ha ndaikatúi iñangapyhy, omanombáma hague rehe. Herodes omano rire katu, peteĩ Ñandejára ángel ojehechauka iképe Josépe, Egíptope, ha he'i ichupe: --Epu'ã, eraha pe mitã ha isýpe ha tereho jevy Israélpe, omanóma umi ojukase va'ekue pe mitãme. Upérõ José opu'ã ha ogueraha pe mitã ha isýpe Israélpe. Ha José oikuaávo Arquelao oiha mburuvicha guasu ramo itúva Herodes rendaguépe okyhyje oho haguã upépe, ha oñemomarandúgui iképe, oho Galiléape. Ha oguahẽ rire upépe oho oiko pe ciudad Nazaret héravape. Upéva ojehu oiko haguã hekoitépe umi ñemoñe'ẽhára kuéra he'i va'ekue, pe mitã oñembohéra va'erãha Nazareno. Umiha árape Juan Bautista oñemoñe'ẽ oúvo pe Judea desiertoha rupi, ha he'i: --Peñearrepentíke, hi'aguĩmagui pe yvága pegua reino. Ko Juan rehe niko ñemoñe'ẽhára Isaías oñe'ẽ va'ekue omoĩ ramo kuatia rehe kóicha: Oñehendu peteĩ osapukáiva desiértope: “Pemyatyrõ pe Ñandejára raperã, pejapo ichupe guarã tape ikarẽ'ỹva.” Pe Juan ao camello raguekuégui, ha iku'a jopyha vakapígui, ha okaru tuku ha eíra ka'aguy rehe. Ha osẽ hendápe opa umi Jerusalén ha Judeaygua kuéra, ha Jordán ypy pegua kuéra ohendu haguã iñe'ẽ; ha Juan obautiza ichupe kuéra río Jordánpe, omombe'u rire hikuái ipecádo kuéra. Juan katu ohechávo heta fariseo ha saduceo kuéra ouha ojebautizauka haguã, he'i ichupe kuéra: --¡Peẽ mbói ñemoñare! ¿Mávapa he'i peẽme ikatúne haguã pekañy pe pochy guasu oñemo'aguĩvagui? Peikóke ojehechakuaa haguãicha pende rehe peñearrepenti hague añetehápe, ha ani peje pende py'apýpe: “Oréko Abraham ra'y kuéra”; che ha'e peẽme, Tupã Ñandejára ikatuha ko'ã itágui jepe omopu'ã Abrahámpe ta'yrarã. Hácha oĩma yvyra máta rapo rehe, ha opa yvyra máta hi'a porã'ỹva guive oñekytĩ ha oñemombóta tatápe. Che niko añete pobautiza ýpe peñearrepenti hague rehe, pe oúva che rapykuéri katu pende bautizáta Espíritu Santo ha tatápe. Ha'e ko ipu'akaiteve che hegui, upéicha rupi chéve ndaijái isapatúnte jepe araha haguã ichupe. Oguerekóma ipópe ikóga mboyvytuha omopotĩ haguã pe trigo ha oipe'a haguã ijapytégui kapi'i. Ombyatýta pe trigo iñongatuhápe, pe kapi'i katu ohapýta tata máramo ogue'ỹvape. Upéramo Jesús osẽ Galiléagui ha ou río Jordánpe Juan rendápe ojebautizauka haguã ipo rupi. Opáichavo iñepyrũrã Juan ndobautizaséi ichupe ha he'i Jesúspe: --Che uvei aikotevẽ nde che bautiza; ¿ha piko nde reju che rendápe? Jesús katu he'i ichupe: --Marave ndoikói; iporãko jajapopa hekópe Tupã Ñandejára rembiapoukapy. Upémaramo Juan ojapo upéicha. Jesús ojebautiza rire osẽ pe ýgui ha upévo ojepe'a pe yvága ha Jesús ohecha pe Ñandejára Espíritu peteĩ pykasúicha oúva oguejy hi'ári. Upérõ oñehendu peteĩ ñe'ẽ yvágagui he'íva: --Kóva ha'e che Ra'y ahayhuetéva, che mbohoryetéva. Upéi pe Espíritu Santo ogueraha Jesúspe desiértope oipy'ara'ã haguã ichupe Aña. Ha oayuna rire cuarenta días pukukue ára ha pyharépe, upéi iñembyahýi. Pe Aña upérõ oñemboja Jesús rendápe oipy'ara'ã haguã ichupe ha he'i: --Nde ramo añete Tupã Ñandejára Ra'y, ere ko'ã itápe toiko ichugui kuéra pan. Jesús katu ombohovái ichupe ha he'i: --Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe he'i: “Na pan rehe añói oikove yvypóra kuéra; opa ñe'ẽ Tupã Ñandejára jurúgui osẽva rupi avei.” Upéi katu pe Aña ogueraha ichupe pe santa ciudad Jerusalénpe ha ohupi ichupe pe tupao ijyvatevehápe ha he'i ichupe: --Nde ramo añete Tupã Ñandejára Ra'y, ejeity yvýpe, pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe niko he'i: Tupã Ñandejára he'i vaerã hi'ángel kuérape oñangareko haguã nde rehe ha he'i avei: ipópe kuéra nde rupi vaerã ani haguã reñepysanga ita rehe. Jesús katu ombohovái jevy ichupe ha he'i: --Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe he'i avei: “Ani reipy'ara'ã nde Jára Tupãme.” Pe Aña ogueraha jevy ichupe peteĩ cerro ijyvate etereíva ári, ha ohechauka ichupe opa tetã nguéra yvy arigua, ha umi mba'e porãita ipypegua; ha he'i ichupe: --Che ame'ẽmbáta ndéve opa ko'ã mba'e, reñesũ ramo che renondépe ha che momba'eguasu. Jesús katu he'i ichupe: --Ejei ko'águi, Satanás, Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe he'i: “Nde Jára Tupã renondépe reñesũ vaerã ha ichupe añoite reservi vaerã.” Upémaramo pe Aña oheja ichupe, ha oguahẽ Jesús rendápe ángel kuéra oservi haguã ichupe. Jesús ohendu vove Juan ho'a hague cárcelpe, oho jevy Galiléape. Oheja Nazaret ha oho opyta Capernaúme, upéva peteĩ ciudad oĩva peteĩ lago rembe'ýpe, Zabulón ha Neftalí ypýpe. Upéva ojehu oiko haguã hekoitépe pe ñemoñe'ẽhára Isaías omoĩ va'ekue kuatia rehe he'i ramo: Zabulón ha Neftalí, oĩva ý guasu rape kotyo, río Jordán mboypýri, Galilea umi tetã ambuegua kuéra oikohápe. Umi gente oĩ va'ekue pytũnguýpe ohecha tesape tuicháva tesapeha peteĩ ohesape umi oikóvape ñemano ã renda rupi. Upete guive Jesús oñepyrũ oñemoñe'ẽ ha he'i: --Peñearrepentíke, hi'aguĩmagui Ñandejára reino. Ha Jesús oguata jave oikóvo pe Galilea pegua lago rembe'y rupi, ohecha mokõi ojoryvýpe, Simón hérava avei Pedro ha Andréspe, oitýva hikuái ired ýpe, ha'e kuéra niko pira renohẽhára. Upérõ Jesús he'i ichupe kuéra: --Peju che moirũ, ha che ajapóta pende hegui kuimba'e renohẽhára. Upévove oheja hikuái ired kuéra, ha oho hendive. Upéi Jesús ohasa tenondeve ha ohecha mokõi ojoryvy ambuépe, Jacobo ha Juan, Zebedeo ra'y kuéra, oĩ jave bárcope túva ndive, omyatyrõ hikuái ired kuéra. Jesús ohenói ichupe kuéra, ha upévove oheja hikuái pe barco ha túvape ha omoirũ Jesúspe. Jesús oho Galilea jerekuévo ha oporombo'e umi Israelita sinagoga kuéra rupi, omoherakuã pe evangelio Tupã Ñandejára reino rehegua, ha oporomonguera opaichagua mba'asy ha mba'e vaígui. Ha herakuã opa rupi Síriape, ha ojereru ichupe opaichagua hasýva, ha oguerekóva opaichagua mba'asy ha tasy, ha umi mba'epochy poguýpe oikóva ha itarováva ha ijapáva. Ha Jesús omonguerapa. Oho hapykuéri genteta, Galiléagui, Decápolis rupígui, Jerusaléngui, Judea rupígui, ha Jordán mboypýrigui. Ohechávo Jesús pe genteta, ojupi cérrope ha oguapy. Upéramo hemimbo'e kuéra oñembyaty ijerekuévo, ha Jesús oñepyrũ ombo'e ichupe kuéra, kóicha: --Ovy'a vaerã umi ohechakuaáva iporiahuha ijespíritupe, imba'e kuéra rehe pe yvága pegua reino. ‘Ovy'a vaerã umi imba'embyasýva, Tupã Ñandejára voi ombopy'aguapy vaerã rehe ichupe kuéra. ‘Ovy'a vaerã umi ijejapo'ỹva, imba'e kuéra vaerã rehe ko yvy. ‘Ovy'a vaerã umi ipy'a ñembyahýiva ha ijyuhéiva teko marangatu rehe, ha'e kuéra hyvatã vaerã rehe. ‘Ovy'a vaerã umi py'aporiahuverekóva, ojeporiahuvereko vaerã rehe ichupe kuéra. ‘Ovy'a vaerã umi icorazõ potĩva, ha'e kuéra ohecha vaerã rehe Tupã Ñandejárape. ‘Ovy'a vaerã umi oporomoingo porãva, oñembohéra vaerã rehe ichupe kuéra Tupã Ñandejára ra'y. ‘Ovy'a vaerã umi ohasa asýva, ojeperseguíva pe hekopetegua rehehápe, imba'e kuéra rehe pe yvága pegua reino. ‘Pevy'a vaerã pejeja'o ha pejepersegui ha oje'e rei ramo pende rehe opa mba'e vai che rehehápe. Pevy'áke ha pende rorýke, oñeme'ẽ va'erãha rehe peẽme premio tuicháva yvágape; upéicha avei ojepersegui va'ekue umi ñemoñe'ẽhára pene mboyve guare. ‘Peẽko jukýicha ko yvy ári. Pe juky oñembo'ay ramo ¿pa mba'épe oñemohe'ẽ jevýne? Naiporãvéima mba'everã; oñemombo ha oñepyrũ haguã hese mante. ‘Peẽko tesapeha ko yvy ári. Peteĩ ciudad oĩva cerro ári ndaikatúi oñemi. Noñemyendýi lámpara oñemoĩ haguã mba'yru guýpe, oñemoĩ yvate uvei, ohesape haguã umi ogayguápe. Upéicha avei tapehesape peẽ yvypóra renondépe, ohecha haguã pe pene rembiapo porãngue, ha tomomba'eguasu pende Rúpe oĩva yvágape. ‘Aníke peimo'ã che aju hague amboyke haguã pe Moisés ley terã umi ñemoñe'ẽhára ombo'e va'ekue; che ndajúi amboykévo, ajapopa haguã hekópente uvei. Añete ha'e peẽme, ohasa mboyve pe yvága ha pe yvy, ndojepe'a mo'ãiha mba'evete, peteĩ punto terã peteĩ letra sa'imi jepe pe léygui, oikopa peve hekópe. Upéva rehe upe omboykéva pe Ñandejára rembiapoukapy michĩvéva jepe ha oporombo'éva upéicha ojejapo haguã, ojerereko vaerã michĩvéva ramo pe yvága pegua réinope. Upe ojapóva ha oporombo'éva hekópe upéicha ojejapo haguã katu ojerereko vaerã tuicháva ramo pe yvága pegua réinope. Che ha'e peẽme na imarangatuvéi ramo pe pende reko umi fariseo ha escriba kuéra rekógui, peẽ ndaikatu mo'ãiha peike pe yvága pegua réinope. ‘Peẽ peikuaa pe oje'e va'ekue umi yma guarépe: “Ani reporojuka; pe oporojukáva ojejuzga vaerã.” Che katu ha'e peẽme, oimeraẽva ipochy vaíva jepe hapicha ndive ojejuzga vaerã. Oime ramo he'íva ñe'ẽ vai hapichápe ojejuzga vaerã concilio renondépe, ha he'i ramo ichupe, “Nde výro” oĩma ho'a haguãicha Aña retã ratápe. ‘Upéva rehe reru ramo ne remime'ẽmby altárpe ha upépe ne mandu'a ramo nde rapicha ipy'a vaiha nendive, eheja pe ne remime'ẽmbýpe altar renondépe, ha tereho nde rapicha rendápe eiko porã jevy raẽ hendive. Upéi katu eju jevy pe altárpe ha eme'ẽ pe ne remime'ẽmby. ‘Oime ramo ne moguahẽséva juzgádope, eñeha'ã eiko porã jevy hendive tape rehe ani haguã ne me'ẽ juez pópe, ha pe juez ne me'ẽ policíape ha reñemondo cárcelpe. Añetehápe ha'e ndéve, neresẽi chéne haguã upégui repagapa peve pe redebéva. ‘Peẽ peikuaa va'ekue pe oje'e va'ekue umi yma guarépe: “Ani remongy'a mendare.” Che katu ha'e peẽme, oimeraẽva oma'ẽva kuña rehe ha oguerekoséva ichupe, upéva oikóma hendive ipy'apýpe. ‘Nde resa akatúa ne mbopecáta ramo enohẽ ha emombo mombyry, iporãve oñehundi ramo peteĩ nde rete rehegua ha ani rejeity Aña retãme nde rete reheve oĩ háicha. Ha nde po akatúa ramo pe ne mbopecátava katu eikytĩ ha emombo mombyry, iporãve oñehundi ramo peteĩ nde rete rehegua ha ani rejeity Aña retãme nde rete reheve oĩ háicha. ‘Oje'e va'ekue avei: “Oimeraẽva opoíva hembirekógui, ome'ẽ vaerã ichupe mendare jepoi rehegua kuatia.” Che katu ha'e peẽme, peteĩ kuimba'e opoi ramo hembirekógui, omuakaratĩ'ỹ rehe ichupe, ombyaiuka ichupe pe imendare, ha pe omendáva pe ipoi pyre rehe, upéva avei ombyai imenda. ‘Peikuaa avei pe oje'e va'ekue yma guare kuérape: “Ani nderejapoiche pe ere va'ekue Ñandejára renondépe juramento reheve.” Che katu ha'e peẽme, ani haguã pejura mba'evéicharamo, ani pejura yvága rehe, upéva Ñandejára trono renda, terã yvy rehe, upéva ipy renda, terã Jerusalén rehe, upéva mburuvicha guasu ciudad. Ani avei rejura ne akã rehe, ndaikatúigui remomorotĩ terã remohu peteĩ ne akã rague jepe. Peje uvei “hẽe”, terã “ahániri”; pemoĩvéva upévape ivaíma. ‘Peikuaa pe oje'e va'ekue: “Tesa, tesa rekovia, ha tãi, tãi rekovia.” Che katu ha'e peẽme: Ani peñemoĩ pe ojapo vaíva rehe; pe ne nupãvape nde rova yke akatúape, emoĩ nde rova yke ambue avei. Oime ramo nde rerahaséva juez renondépe oipe'aségui nde hegui ne camisa, eheja togueraha avei nde saco. Oime ramo oguerahaukaséva ndéve mba'e pohýi una legua, eraha ichupe dos leguas. Pe ojeruréva ndévepe eme'ẽ, ha ani reme'ẽ nde atukupe pe oiporuséva nde heguípe. ‘Peikuaa avei pe oje'e va'ekue: “Rehayhu vaerã pe nde rayhúvape ha na nde a'éi vaerã pe nde rayhu'ỹva rehe.” Che katu ha'e peẽme: Pehayhu umi ndaija'éivape pende rehe, ha peñembo'e umi pende perseguíva rehe, peiko haguã pende Ru yvágape oĩva ra'y ramo: ha'e niko omosẽ ikuarahy iñañáva ha imarangatúva peguarã, ha omongy imarangatúva ha imarangatu'ỹva peguarã. Peẽ pehayhu ramo umi pende rayhúvapente, ¿piko mba'e oñembuekoviáta peẽme upéva rehe? ¿Ndojapói piko upéicha avei umi impuesto cobraha kuéra? Ha pemomaitei ramo umi pende rehegua kuérapente, ¿piko mba'e oime iporãvéva pejapóva? Umi Tupã Ñandejárape oikuaa'ỹva jepe niko ojapo upéicha. Peẽ pende py'aporãiteve vaerã, pe pende Ru yvága pegua ipy'aporã háicha avei. ‘Aníke pejapo pene rembiapo porã yvypóra kuéra renondépe pejechauka haguã ichupe kuéra. Upéicha pejapo ramo pende Ru oĩva yvágape nombuekoviái chéne peẽme mba'evépe. Upéva rehe reipytyvõ ramo umi oikotevẽvape, ani remoherakuã opavavépe, ojapo háicha umi hova mokõiva sinagógape ha calle rupi. Upéva ojapo oñeñe'ẽ porã haguã hese kuéra. Che katu añetehápe ha'e peẽme upéichape oñembyekoviamaha ichupe kuéra. Nde katu oime ramo reme'ẽva umi oikotevẽvape, ani oikuaa pe nde rapicha rehayhuvéva jepe, eme'ẽ uvei ñemiháme. Upéicharamo nde Ru ohecháva pe rejapóva ñemiháme ombyekovia vaerã ndéve opavave rovake. ‘Ha peñembo'e jave, ani umi hova mokõivaicha, oñembo'eséva ñembo'yhápe sinagoga kuéra ha calle esquina rupi ojehechauka haguã opavavépe. Añete ha'e peẽme, upéichape oñembyekoviamaha ichupe kuéra. Nde katu, reñembo'éta ramo, eike nde kotýpe, emboty ne rokẽ, ha eñembo'e nde Ru oĩvape nendive ne añoháme. Ha nde Ru ohecháva pe rejapóva ne añoháme, ombyekovia vaerã ndéve opavave rovake. ‘Ha peñembo'e jave ani pene ñe'ẽ heta rei, umi Tupã Ñandejárape oikuaa'ỹvaicha, oimo'ãva iñe'ẽ hetágui Tupã Ñandejára ohendutaha ichupe kuéra. Aníkena peẽ ha'e kuéraichatei, pende Ru niko oikuaáma pe peikotevẽva, peẽ pejerure mboyve ichupe. Upéva rehe peñembo'e peẽ kóicha: Ore Ru reiméva yvágape, toñemomarangatu nde réra. Tou ne reino, tojejapo ne rembipota yvy ári yvága peguáicha. Eme'ẽ oréve ore rembi'urã ko ára peguarã. Ore perdona ore rembiapo vaikue rehe, ore roperdona háicha avei umi ojapo vaívape ore rehe. Ani reheja roñepy'ara'ã, ore pe'a uvei pe ivaívagui. Ne mba'e niko pe reino, ha pe pu'aka, ha pe gloria tapia guarã. Amén. ‘Peẽ peperdona ramo umi ojapo vaívape pende rehe, pende Ru oĩva yvágape pene perdona vaerã avei, peperdona'ỹ ramo umi ojapo vaívape pende rehe katu, pende Ru oĩva yvágape na pene perdonái chéne pende pecado kuéra rehe. ‘Ha peayuna jave, ani peñembohovasy umi hova mokõivaicha; ha'e kuéra niko ojapo upéicha ojehechauka haguã oayunaha. Añete ha'e peẽme, upéichape oñembyekoviamaha ichupe kuéra. Nde katu reayuna jave, ejovahéi ha eñakãkarãi, ani haguã avave ohechakuaa reayunaha reína. Nde Ru añó ohecháva pe ne añoháme rejapóva, ohechakuaa vaerã; ha ombyekovia vaerã ndéve opavave rovake. ‘Ani pembyaty mba'eta ko yvy ári, ao raso ombyaipahápe, ha mba'e kuéra itujuhápe ha mondaha kuéra oikehápe omonda haguã. Pembyaty uvei mba'eta yvágape, ao raso ombyai'ỹháme ha mba'e kuéra ituju'ỹháme ha mondaha kuéra oike'ỹháme omonda haguã. Pe pene mba'eta oĩháme, upépe avei oĩ vaerã pene corazõ. ‘Pe nde rete resapeha, niko nde resa, upéicharamo nde resa iporã ramo, ojehesapepa vaerã nde rete. Nde resa vai ramo katu, nde rete iñypytũmba vaerã. Ha iñypytũ ramo pe tesape nde pypegua, tuichaiteve vaerã pe pytũ. ‘Avave ndaikatúi ojejokuaiuka mokõi járape, nda ija'éine peteĩ rehe, ha ohayhúne pe ambuépe, terã ombojeroviáne peteĩme ha omomarãne pe ambuépe. Ndaikatúi pembojerovia Ñandejárape ha mba'etápe avei. ‘Upéva rehe ha'e peẽme, ani pejepy'apy pende rekove rehe, pene rembi'urã rehe, terã pey'u vaerã rehe, terã pende rete rehe mba'épa pemondéta. ¿Na mba'eguasuvéipa ñande rekove pe tembi'úgui, ha ñande rete aógui? Pema'ẽ umi guyra ovevéva rehe, noñemitỹi, nomono'õi, ha nombyatýi oñeñongatuhápe, opáichavo, pende Ru yvága pegua omongaru ichupe kuéra. Peẽ niko mba'eguasuve ichugui kuéra. ¿Mávapa peẽ kuérava ojepy'apyve ramo jepe, ikatúne ombojuapy medio metro ipukukuépe? ‘Ha ¿mba'érehepa pejepy'apy pende ao rehe? Pema'ẽ umi yvoty ñumegua rehe, mba'éichapa okakuaa, nomba'apói ha noipovãi, opáichavo, ha'e peẽme, Rey Salomón jepe opa ijeguaka reheve noñemondéi hague peteĩva ha'e kuéraicha. Ha Tupã Ñandejára upéicha omonde ramo pe ka'avo ko'ãga oĩva ñúme ha ko'ẽramo ojehapýva tatakuápe, ¡peẽmema katu pene monde vaerã kuimba'e jerovia'i! Upéva rehe, ani pejepy'apy ha peje: “¿Mba'épa ja'úta? terã ¿mba'épa ñamboy'úta? terã ¿mba'épa ñamondéta?” Ko'ã mba'e rehe niko oheka yvypóra kuéra, peẽ katu pereko pende Ru yvága pegua oikuaáva mba'épa peikotevẽ. Peheka raẽ pe Tupã Ñandejára reino ha pe teko marangatu ha'e oipotáva, ha upéi oñeme'ẽ vaerã avei peẽme opa ko'ã mba'e. Upéva rehe ani pejepy'apy ko'ẽramo guarã rehe, ko'ẽramo niko oĩ vaerã ambue jepy'apyrã kuéra. Ára peteĩ teĩ niko oguereko ijepy'apy tee tee. ‘Ani peporojuzga, ani haguã pejejuzga. Pe peẽ peporojuzga háicha pejejuzga jevy vaerã; ha pe medida peiporúva pende rapicha rehe, ojeporu jevy vaerã pende rehe. ¿Mba'éicha piko rema'ẽ pe yvyra ku'ikue oĩva nde ryvy resápe rehe, ha nerema'ẽi pe yvyra poguasu nde resápe oĩva rehe? Terã ¿mba'éicha piko eréta nde ryvýpe: “Eheja taipe'a ndéve pe yvyra ku'i oĩva nde resápe” nde voi rereko ramo peteĩ yvyra poguasu nde resápe? ¡Tekove rova mokõi! Eipe'a raẽna pe yvyra poguasu nde reságui, ha upéi katu ikatúta rehecha porã reipe'a haguã pe yvyra ku'i nde ryvy reságui. ‘Ani peme'ẽ umi mba'e marangatu jaguápe, aníntemo ojere ha pene mondyryrypa, ha ani peity pende perla kuéra kure renondépe, aníntemo opyrũmba rei hese kuéra. ‘Pejerure ha oñeme'ẽ vaerã peẽme: peheka ha pejuhu vaerã, pembota okẽme ha ojepe'a vaerã peẽme. Pe ojerurévape oñeme'ẽ vaerã, pe ohekáva ojuhu vaerã, ha pe ombotávape ojepe'a vaerã. ‘¿Mávapa peẽ kuérava, ta'ýra ojerure ramo pan, ome'ẽne ichupe ita? terã ojerure ramo pira ¿ome'ẽne ichupe mbói? Peẽ pene ñañáva peme'ẽkuaa ramo mba'e iporãva pende ra'y kuérape, pende Ru yvága peguáma katu ome'ẽ vaerã mba'e iporãva umi ojerurévape ichupe. ‘Upéva rehe, opa peipotáva ojejapo pende rehe, pejapo avei peẽ pende rapicha kuéra rehe; upéicha niko he'i pe Moisés ley ha ñemoñe'ẽhára kuéra kuatiañe'ẽme. ‘Peike pe okẽ pychi'i rupi, ipýgui pe okẽ ha pe tape ohóva Aña retãme, ha heta umi upérupi oikéva. Pe okẽ ohóvape pe tekove ha'etévape katu ipychi'i, ha pe tape ipy'i, ha mbovy umi ojuhúva upe okẽ. ‘Peñeñangarekóke umi ñemoñe'ẽhára japúgui, oúva pene rendápe ovecháicha, ipy'apýpe katu aguara ñarõicha. Hembiapokue rehe peikuaa vaerã ichupe kuéra. Ndojepo'ói parral ñuatĩ mátagui terã higo kapi'atĩgui. Upéicha opa yvyra porã hi'a porã, ha pe yvyra vai katu hi'a vai. Ndaikatúi pe yvyra porã hi'a vaívo terã pe yvyra vai hi'a porãvo. Opa yvyra ndahi'a porãiva oñekytĩ ha oñemombo tatápe. Upéicha avei peẽ peikuaa vaerã umi ñemoñe'ẽhára japúpe hembiapokue rehe. ‘Nda opái he'íva chéve: “Che jára, che jára”, oike vaerã pe yvága pegua réinope, umi ojapóva che Ru yvága pegua rembipota mante. Oguahẽvo upe ára heta he'i vaerã chéve, “Che jára, che jára, nde rérape roñemoñe'ẽ va'ekue, ha nde rérape romosẽ va'ekue mba'epochy, ha nde rérape rojapo va'ekue heta milagro.” Upéramo ha'e vaerã ichupe kuéra: “Araka'eve ndapoikuaái va'ekue, pejei ko'águi peẽ mba'e vai apoha.” ‘Upéva rehe oimeraẽva ohendúva ko'ã che ñe'ẽ, ha ojapóva hekópe, ojogua ku kuimba'e iñakãporãvape, ojogapóva ita ári. Ha oky, ha okakuaa umi ý syry, ha oipeju yvytu, ha ojapipa pe óga; ha upéicharamo jepe ndo'áiri, oñemboguapýgui ita ári. Ha opa umi ohendúva ko'ã che ñe'ẽ ha ndojapóĩva hekópe katu, ojogua ku tekove tavýpe omopu'ã va'ekue hóga yvyku'i ári; ha oky ha okakuaa umi ý syry, ha oipeju yvytu ha ojapipa pe óga ha ho'a oñembyaipa. Jesús he'ipa rire ko'ã mba'e, umi gente ohecharamo joaite pe hemimbo'e, oporombo'égui peteĩ oguerekóva autoridáicha, ha ndaha'éi umi escriba kuéraicha. Jesús oguejy rire pe cérrogui, heta gente oho hapykuéri. Ha oñemboja hendápe peteĩ kuimba'e iléprava, ha oñesũ henondépe ha he'i ichupe: --Karai, che monguerase ramo niko ikatu che monguera. Upérõ Jesús opoko hese ha he'i: --Romonguerase. Ekuera. Ha upéva he'ipávo, pe ilépra va'ekue okuera pe imba'asýgui. Ha Jesús he'i ichupe: --Ma'ẽ, aníke remombe'u avavépe; tereho uvei ejehechauka pa'ípe, ha eme'ẽ Ñandejárape pe Moisés he'i va'ekue oñeme'ẽ va'erãha, ojehecha haguã rekueramaha. Oikévo Jesús pe ciudad Capernaum héravape, peteĩ capitán romaygua oñemboja hendápe, ojerure ichupe ha he'i: --Karai, che rembiguái niko oime ógape ijapa ha oñeno hasy ete. Jesús he'i ichupe: --Che aháta amonguera. Pe capitán katu he'i: --Karai, che namerecéi nde reike che rógape; eréntena toiko ha pe che rembiguái okueráta. Che voi niko aime mburuvicha poguýpe, ha areko avei che poguypegua. Ha ha'e ramo peteĩme toho, oho, ha ha'e ramo ambuépe, tou, ou; ha oime ramo ajapoukáva che rembijokuáipe, ojapo. Jesús ohendúvo upéva, ohecharamoite ha he'i umi hendive ohóvape: --Añete ha'e peẽme, Israelgua kuéra apytépe jepe ndajuhúi hague péicha ojeroviáva. Ha'e peẽme, heta ou va'erãha kuarahy resẽguio ha kuarahy reikéguio ha oguapy vaerã mesápe Abraham, Isaac ha Jacob ndive pe yvága pegua réinope; umi oĩ vaerã mo'ã pe réinope katu oñemosẽ vaerã okápe pytũnguýpe, ha upépe ojahe'o vaerã ha opururũ vaerã hãi nguéra. Upérõ Jesús he'i pe capitánpe: --Tereho nde rógape, ha upe rerovia haguéicha toiko ndéve. Ha upevovete okuera pe hembiguái. Jesús oho Pedro rógape ha ohecha Pedro rembireko sýpe oñeno tupápe akãnundu reheve. Ha opoko ipo rehe ha oheja ichupe pe akãnundu, ha upévo opu'ã oservi ichupe. Ha pyharéma ramo ogueru hikuái Jesús rendápe heta oikóva mba'epochy poguýpe; ha iñe'ẽme Jesús omosẽ umi mba'epochýpe ha omonguerapa umi hasývape. Kóicha ojehu, oiko haguã hekópe pe ñemoñe'ẽhára Isaías kuatiañe'ẽ he'íva: “Ha'ete voi ojapyhy ñane kangykue ha ogueraha ho'ári ñane mba'asy.” Ohechávo Jesús umi genteta ijerekuévo, he'i ohasa haguã pe lago mboypýri. Ha peteĩva umi Ñandejára ley rehe oporombo'éva oñemboja Jesús rendápe ha he'i ichupe: --Mbo'ehára, romoirũta mamo rehohápe. Jesús katu he'i ichupe: --Aguara kuéra oguereko ikeha, ha guyra kuéra oguereko hupa, che kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári katu ndarekói mamópa amombytu'u haguã che akã. Ambue hemimbo'éva katu he'i ichupe: --Che Jára, che rejána taha raẽ tañotỹ che rúpe. Jesús katu he'i ichupe: --Ejúnte che moirũ, ha eheja umi omanóva toñotỹ umi omanóvape. Ha upéi Jesús ojupi bárcope, ha hemimbo'e kuéra oho hendive. Ha sapy'ánte opu'ã pe lágope peteĩ yvytu neratãva ha pe ý pochy oikepa pe bárcope. Jesús katu oke upe jave. Upérõ hemimbo'e kuéra omombáy ichupe ha he'i: --¡Ore Jára, ore salvamína! ¡Ja'yguy niko ñaína! Jesús katu he'i ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko pekyhyje ete?, ¡pejerovia'i eterei niko! Upévove opu'ã Jesús ha okorói pe yvytu ha pe ýpe, ha opi pe yvytu ha oguapy pe ý. Ha umi kuimba'e ohecharamoite ha he'i hikuái: --¿Mba'eichagua kuimba'e piko kóva, yvytu ha ý pochy jepe ojapóva iñe'ẽ? Oguahẽ rire Jesús pe lago mboypýri, Gadaraygua retãme, mokõi kuimba'e osẽ cementériogui ha ou ohuvaitĩ ichupe. Umi kuimba'e kuéra oikóva mba'epochy poguýpe ha ipochy etereígui avave ndaikatúvai ohasa upe tape rupi. Ha osapukái hatã hikuái he'ívo: --¿Mba'épa rereko orendive Jesús, Tupã Ñandejára Ra'y? ¿Rejúpa ko'ápe ore myangekóivo ore ára guahẽ mboyve? Ha na mombyrýi upégui heta kure okaru hína, ha umi mba'epochy ojerure Jesúspe, ha he'i: --Ore mosẽ ramo, na ore reja toroike umi kure kuéra rete pýpe. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Tapeho. Ha umi mba'epochy osẽ ha oike umi kure rete pýpe, ha hetakuére ojeitypa yvatégui ýpe ha ojahogapa hikuái. Umi kure rerekua katu oñemondýi ha oho meme hikuái pe ciudádpe, ha omombe'u ko'ã mba'e, ha pe ojehu va'ekue umi kuimba'e mba'epochy poguýpe oiko va'ekuépe. Upévo osẽmba upe ciudad pegua kuéra Jesús ruvaitĩvo ha ohechávo ojerure hikuái ichupe oho haguã hetã nguéragui. Upémaramo Jesús ojupi peteĩ bárcope ha ohasa pe lago mboypýri ha oguahẽ ipuéblope. Upépe ojereru ichupe tupápe peteĩ ijapáva. Ha ohechávo Jesús ha'e kuéra ojeroviaha hese he'i pe hasývape: --Evy'áke che ra'y, nde pecado kuéra oñeperdonáma. Upéramo oime umi oporombo'éva Ñandejára ley rehe oĩ va'ekue upépe, he'íva ipy'apýpe: “Ko kuimba'e niko he'i he'i'ỹ vaerã.” Ha Jesús oikuaágui upe he'íva hikuái ipy'apýpe kuéra, he'i ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko peñepy'amongeta vaiete? ¿Mba'épa nda hasyive ja'e ko kuimba'épe: “Nde pecado kuéra oñeperdonáma”, terãpa ja'e: “Epu'ã ha eguata”? Ahechaukáta peẽme, che kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári arekoha autoridad ko yvy ári aperdona haguã pecado kuéra. Ha upévo he'i pe ijapávape: --Epu'ã, ehupi nde rupa ha tereho nde rógape. Upérõ pe ijapa va'ekue opu'ã ha oho hógape. Umi gente ohechávo upéva okyhyje, ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape ome'ẽ haguére pu'aka tuichaitéva yvypóra kuérape. Jesús oho upégui ha ohasakuévo ohecha peteĩ kuimba'e hérava Mateo oguapýva hína impuesto ocobrahápe, ha he'i ichupe: --Eju che moirũ. Upévo Mateo opu'ã ha oho hendive. Ha oguapy jave Jesús mesápe Mateo rógape, ou heta impuesto cobraha ha ambue pecador kuéra oguahẽ avei ha oguapy mesápe Jesús ha hemimbo'e kuéra ndive. Fariseo kuéra katu ohechávo upéva, he'i Jesús remimbo'e kuérape: --¿Mba'éicha rupi piko pene mbo'ehára oguapy okaru impuesto cobraha ha pecador kuéra ndive? Jesús ohendúvo upéva he'i ichupe kuéra: --Hesãiva noikotevẽi médico rehe, umi hasývante. Tapeho ha peikuaa mba'épa he'ise ko ñe'ẽ: “Che aipota peporoporiahuvereko, ndaha'éi mymba ñekuave'ẽmbyre ojejuka vaerã.” Che ndajúi ahenóivo umi imarangatúvape, pecador kuéra renóivonte aju oñearrepenti haguã. Upérõ Juan Bautista remimbo'e kuéra ou Jesús rendápe ha oporandu ichupe: --¿Mba'érehe piko ore ha fariseo kuéra roayuna heta jevy, ha ne remimbo'e kuéra katu noayunái? Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Ikatu piko oñemonde hu umi oñeconvidáva mendahápe, pe menarã oĩ aja hendive kuéra? Opáichavo, oguahẽ vaerã ára ipore'ỹvo pe menarã, ha upérõ katu oayuna vaerã. ‘Avave nombovyvýi ao pesengue pyahu ao tuja rehe; pe ipyahúva omuatãne pe ao tujápe ha omondoro tuichavéne. Ha noñembohyrúi vino pyahu vakapi tujápe; upéicha ojejapo ramo umi vakapi osoróne ha oñehundíne pe vino ha umi vakapi kuéra. Upéva rehe oñembohyru vaerã vino pyahu vakapi pyahúpe, ha upéicha oiko aréne mokõivéva oñembyai'ỹ rehe. Jesús he'i aja ichupe kuéra ko'ã mba'e, oguahẽ peteĩ sinagoga pegua mburuvicha ha oñesũ henondépe, ha he'i ichupe: --Omano ramoite niko che rajy; ejúna emoĩmi nde po hi'ári toikove jevy. Ha Jesús opu'ã ha oho hendive, ha omoirũ ichupe hemimbo'e kuéra. Ha umi gente apytépe oĩ peteĩ kuña hasýva tuguy guasúgui ojapóma doce años. Ha'e oñemboja Jesús rendápe hapykuéguio ha opoko ijao rehe, he'ígui ipy'apýpe: “Apoko ramo ijao rehénte jepe, akueráta.” Jesús katu oñembojere ha ohechávo pe kuñáme, he'i ichupe: --Evy'áke, che rajy. Rejerovia hague rehe rekueráma. Ha upevovete pe kuña okuera. Oguahẽma ramo Jesús pe mburuvicha rógape ha ohecha umi mimby mbopuha ha genteta ojahe'óva, he'i ichupe kuéra: --Pesẽmba ko'águi, ko mitã kuña ko nomanói, okénte hína. Ha oñembohory hikuái hese. Ha omosẽmba rire umi géntepe, Jesús oike pe mitã kuña oihápe, ojapyhy ipógui ha upévo ha'e opu'ã. Ha oñemoherakuã opa rupi ijerekuévo pe ojehu va'ekue. Jesús ohasávo upégui, ou hapykuéri mokõi ciego osapukáiva: --¡Ore poriahuverekomína, nde David ra'y! Ha oike rire Jesús ógape, oguahẽ hendápe umi ciego ha ha'e oporandu ichupe kuéra: --¿Peroviápa peẽ ikatuha ajapo upéva? Ha'ekuéra he'i: --Roguerovia, Karai. Upévo Jesús opoko hesa kuéra rehe ha he'i ichupe kuéra: --Toiko upe peẽ perovia háicha. Ha okuera hesa kuéra ha ohecha porã. Ha Jesús he'i jevy jevy ichupe kuéra: --Aníke avave oikuaa kóva. Ha'e kuéra katu osẽ ha omoherakuã opa rupi ijerekuévo pe Jesús ojapo va'ekue hese kuéra. Ha'e kuéra osẽvo ojereru Jesúspe peteĩ kuimba'e iñe'ẽngúva mba'epochy oguerekógui ichupe ipoguýpe. Ha omosẽvo Jesús ichugui pe mba'epochy, pe iñe'ẽngúva oñepyrũ oñe'ẽ, ha umi gente ohecharamoite ha he'i: --Araka'eve ndojehechávai mba'e koichagua Israélpe. Fariseo kuéra katu he'i: --Ko kuimba'e omosẽ mba'epochýpe mba'epochy kuéra ruvicha pu'aka rupi. Upéi Jesús oiko opa umi pueblo ha ciudad kuéra rupi ha oporombo'e umi Israelita sinagoga kuéra rupi, omoherakuã pe evangelio Tupã Ñandejára reino rehegua ha oporomonguera opaichagua mba'asy ha tasýgui. Ha ohechávo umi géntepe oiporiahuverekoite ichupe kuéra, ipy'a angekói ha ikane'õ rehe ha'e kuéra, ovecha kuéra herekua'ỹvaicha. Upérõ he'i hemimbo'e kuérape: --Añetehápe heta pe ñemitỹngue, imono'õhára kuéra katu mbovy. Upéva rehe, pejerure pe kóga járape, tombou imono'õharã kuérape omono'õ haguã. Ha Jesús ohenói umi doce hemimbo'e kuérape ha ome'ẽ ichupe kuéra pu'aka omosẽ haguã mba'epochy ha omonguera haguã opaichagua mba'asy ha tasy. Ko'ãva umi doce apóstol réra: pe tenonderã Simón hérava avei Pedro, ha tyvýra Andrés; Jacobo ha tyvýra Juan, Zebedeo ra'y kuéra; Felipe, Bartolomé, Tomás ha Mateo pe impuesto cobraha; Jacobo Alfeo ra'y; Lebeo hérava avei Tadeo; Simón, partido cananistas rehegua; ha Judas Iscariote, pe ojapyhyuka va'ekue Jesúspe. Jesús omondo ko'ã dócepe ohekombo'e rire ichupe kuéra kóicha: --Aníke pehótei umi Israelita'ỹva oiha rupi terã umi pueblo Samaria pegua rupi; tapeho uvei umi ovecha kañymbyréicha Israel pegua rekávo. Ha pemoherakuã pehóvo pe yvága pegua reino oñemo'aguĩmaha. Pemonguera umi ilépravape ha umi hasývape, pemoingove jevy umi omanóvape, pemosẽ mba'epochy. Oñeme'ẽ va'ekue peẽme rei ko pu'aka, peme'ẽ reíke peẽ avei. ‘Aníke peraha óro, terã plata, terã cobre, terã vosa tape rehe guarã, terã ao jo'aha, ha ani peraha py rehegua terã bastón; pe omba'apóva niko oñemongaru vaerã. ‘Pe ciudad terã pueblo peikehápe peheka ikatu vaerã rehe pejerovia ha pepyta hógape peho jevy peve. Ha peguahẽvo pe ógape peje: “Ta pende py'aguapy,” ha upe ogaygua kuéra ipy'aporã ramo topyta hendive kuéra pe py'aguapy, ha upeicha'ỹ ramo katu, tojevy peẽme. Ha pene moguahẽ'ỹ ramo terã pene renduse'ỹ ramo katu, pesẽ upe óga terã puéblogui, ha peityvyro pe yvytĩmbo pende pýgui. Añete ha'e peẽme, pe juicio árape pe castigo ipohyive va'erãha upe pueblo pegua kuérape, Sodoma ha Gomorra pegua kuérapegui. ‘¡Pema'ẽke! Che pomondo peẽme ovecháicha aguara guasu apytépe. Upéva rehe pende katupyry vaerã mbóicha ha pende reko kirirĩ vaerã pykasúicha. Peñeñangarekóke yvypóra kuéragui, pene me'ẽ vaerã autoridad kuéra pópe ha pene nupã vaerã sinagoga kuéra rupi, ha pende reraha vaerã avei gobernador ha mburuvicha guasu kuéra renondépe che réra rehe, che kuaauka haguã peẽ ichupe kuéra ha umi Israelita'ỹvape. Ha pene me'ẽvo mburuvicha kuéra pópe, ani pejepy'apy peje vaerã rehe terã mba'éicha rehepa peñe'ẽta, oguahẽvo pe peñe'ẽ haguã, Tupã Ñandejára ome'ẽ vaerã peẽme pe peje vaerã. Na peẽ mo'ãi pe peñe'ẽtava, pe pende Ru Espíritunte oñe'ẽta pende juru rupi. ‘Oime vaerã ome'ẽva tyvýra teépe ojejuka haguã, ha túva ome'ẽ vaerã ta'ýrape, ta'ýra kuéra opu'ã vaerã túva kuéra rehe ojukauka haguã. Ha opavave nda ija'éi vaerã pende rehe che réra rehe; pe ogueropu'akáva ipahaite peve katu ojesalva vaerã. Pejepersegui ramo peteĩ ciudádpe, tapeho pe ambuépe; añete ha'e peẽme ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári outaha peikopa mboyve opa umi ciudad Israel pegua rupi. ‘Pe temimbo'e na mba'eguasuvéi pe imbo'eháragui, ha pe tembiguái na mba'eguasuvéi pe ijáragui. Pe temimbo'e ovy'a vaerã oiko ramo imbo'eháraicha ha pe tembiguái ijáraicha. Pe óga jára oñembohéra ramo Beelzebú, ¿pa mba'e ndoje'éi chéne umi hogaygua kuéra rehe? ‘Upéva rehe ani pekyhyje ichugui kuéra. Ndaipóri mba'eve ñemihamegua ojechauka'ỹ vaerã, ha ndaipóri oñemíva ojekuaa'ỹ vaerã. Ko che ha'éva peẽme pytũnguýpe, pemombe'u peẽ ára sakãháme, ha ha'éva pende apysápe, peguerosapukái óga ári guive. Ani pekyhyje umi tete ojukávagui, ha ikatu'ỹva ojuka pene ánga; pekyhyje uvei upe ikatúvagui ohundi pene ánga ha pende rete Aña retãme. ‘¿Noñeme'ẽipa mokõi guyra'i peteĩ plata sa'imi rehe? Opáichavo, peteĩnte jepe ndo'ái yvýpe oikuaa'ỹ rehe pende Ru. Pene akã rangue peteĩ teĩ jepe ojepapapa. Aníke aipóramo pekyhyje, peẽ mba'eguasueteve heta guyra'ígui. ‘Oimeraẽva omombe'úva che reheguaha yvypóra kuéra rovake, che amombe'u vaerã avei che Ru yvágape oĩva rovake che heseguaha. Ha oimeraẽva he'íva yvypóra kuéra rovake nda che kuaaiha katu che avei ha'e vaerã hese che Ru yvágape oĩva rovake ndaikuaaiha ichupe. ‘Ani peimo'ã che aju hague arúvo py'aguapy ko yvy ári, ndajúi aru haguã py'aguapy, juavy uvei katu. Che aju ambojuavývo ta'ýra itúva ndive, memby kuña isy ndive ha tembireko iména sy ndive, upéicha rupi oĩ vaerã hogaygua kuéra voi opu'ãva pe máva rehe. ‘Pe itúva terã isýpe ohayhuvéva che hegui, ndaikatúi oiko che remimbo'e ramo, ha upe ohayhuvéva ta'ýra terã tajýrape che hegui, ndaikatúi oiko che mba'éva ramo; ha pe ohupi'ỹva ikurusu che moirũ haguã, ndaikatúi oiko che mba'éva ramo. Pe hakate'ỹva hekove rehe, ohundi vaerã, ha pe hakate'ỹ'ỹva hekove rehe che rehehápe katu ojuhu vaerã. ‘Pe pende rerohorýva peẽme, chéve che rerohory ha pe chéve che rerohorýva, oguerohory avei pe che mbou harépe. Pe oguerohorýva ñemoñe'ẽhárape oúgui Tupã Ñandejára rérape, ohupity vaerã pe premio oñeme'ẽ vaerã ñemoñe'ẽhárape, ha pe oguerohorýva kuimba'e imarangatúvape imarangatúgui, ohupity vaerã pe premio oñeme'ẽ vaerã pe imarangatúvape. Ha oimeraẽva ome'ẽva peteĩ vaso ý ro'ysãmí jepe peteĩ ko'ã mitã mimi kuéra che rehe ojeroviávape, oguereko vaerã katuete ipremio. Jesús ohekombo'epa rire umi doce hemimbo'e kuérape, oho upégui oporombo'e ha oñemoñe'ẽ haguã umi pueblo kuéra upe rupiguápe. Ha Juan Bautista, oĩ va'ekue upéramo cárcelpe, ohendúvo umi mba'e Cristo ojapóva, omondo mokõi hemimbo'e kuéra Jesús rendápe, oporandu haguã ichupe: --¿Nde piko ha'e hína pe Cristo ou vaerã ra'e, terãpa oime ambue roha'arõ vaerã? Jesús he'i ichupe kuéra: --Tapeho peje Juánpe ko'ã mba'e peẽ pehecha ha pehendúva peína. Pemombe'u ichupe umi ohecha'ỹva ohechaha, ikarẽva oguata porãha, iléprava okueraha, ijapysa'ỹva ohenduha, omanóva oikove jevyha ha mboriahu kuérape katu ojekuaaukaha pe evangelio. Ovy'a vaerã pe ipy'amokõi'ỹva chendive guarã. Ha'e kuéra oho rire katu Jesús oñepyrũ oñe'ẽ umi géntepe Juan rehe ha he'i: --¿Mba'épa pesẽ pehecha haguã ra'e desiértope? ¿Peteĩ takuára yvytu ombovavávapa? Ahániri. ¿Mba'épa aipóramo pesẽ pehecha haguã ra'e? ¿Peteĩ kuimba'e oñemonde jeguávapa ra'e? Peẽ niko peikuaa umi oñemonde jeguáva oikoha mburuvicha guasu kuéra róga rupi mante. ¿Mba'épa aipóramo pesẽ pehecha ra'e? ¿Peteĩ ñemoñe'ẽhárapa ra'e? Upéicha añete, ha peteĩ mba'eguasuvéva ñemoñe'ẽháragui. Juan rehe niko pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ he'i: Che amondo che rembijokuái ne renonderã, ombosako'i haguã nde raperã. Añetehápe ha'e peẽme, yvypóra kuéra apytépe, máramo ndaipóri hague mba'eguasuvéva Juan Bautístagui, opáichavo, pe michĩvéva pe reino yvága peguápe mba'eguasuve ichugui. ‘Juan Bautista ou ha'ára guive ko'ãga peve, pe reino yvága pegua rehe, oñeñeha'ã hatã ha umi imbaretevéva oñemomba'e hese. Ñemoñe'ẽhára kuéra ha Moisés ley niko ou peve Juan oñe'ẽ va'ekue pe reino rehe; ha peroviase ramo pe iñe'ẽ kuéra, ke peikuaa Juanha pe ñemoñe'ẽhára Elías ou vaerã va'ekue. Pe ijapysáva, tohendu. ‘¿Mba'e rehepa ikatu ambojoja ko'ã gente ko'ãgagua? Ojogua umi mitã oñembosaráiva plázape ha osapukáiva iñirũ nguérape, he'ívo: “Rombopu peẽme mimby ha upéicharamo jepe ndapejerokýi, ropurahéi peẽme purahéi ñembyasy ha ndapejahe'ói.” Ou Juan okaru'ỹva ha ho'u'ỹva vino ha peje hese oguerekoha mba'epochy. Upéi katu aju che, kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári, akaru ha ha'úva vino ha peje che karu ha che ka'uha, impuesto cobrahára ha pecador kuéra rayhuharaha. Pe arandu katu ojehechauka hembiapokue rehe. Upéi Jesús oñepyrũ ipochy umi ciudad kuéra ojapo hetave haguépe techapyrã, umi upepegua noñearrepentíri hague rehe ipecádo kuéragui. Ha he'i: --¡Angái, nde Corazín ciudad! ¡Angái, nde Betsaida ciudad! Tiro ha Sidón ciudádpe ojejapo rire umi techapyrã ojejapo va'ekue pende apytépe, ymáma oñearrepenti vaerã mo'ã ha ohechauka vaerã mo'ã upeichaha omondévo ao hu ha oitývo ho'ári tanimbu. Upéva rehe che ha'e peẽme, pe juicio árape ipohyive va'erãha peẽme pe castigo umi Tiro ha Sidón peguápegui. Ha nde Capernaum, ¿reimo'ãpa rejehupíne haguã yvága peve? Reñemboguejy vaerã Aña retã meve uvei. Sodoma ciudádpe ojejapo rire umi techapyrã ojejapo va'ekue pende apytépe, upe ciudad opyta vaerã mo'ã ko'ãga peve. Upéva rehe ha'e peẽme, pe juicio árape ipohyive va'erãha peẽme pe castigo umi Sodoma peguápegui. Upéramo Jesús he'i: --Ame'ẽ ndéve las gracias, che Ru yvága ha yvy Jára, reñomi hague rehe ko'ã mba'e umi iñarandúva ha imba'ekuaávagui ha reikuaauka hague rehe umi mitãmimíme. Upéicha, che Ru, upéicha nde reipotágui. ‘Che Ru omoĩmba che poguýpe opa mba'e. Avave ndoikuaái pe Ta'ýrape, pe Túva mante, ha avave ndoikuaái pe Túvape, pe Ta'ýra mante, ha upe oikuaaukasévape pe Ta'ýra. Pejupa che rendápe peẽ pene kane'õ ha pemba'apo pohýiva, ha che pomombytu'úta. Peñemoĩ pe yugo che ame'ẽva peẽme guýpe ha peikuaa che hegui, che che py'aporãha ha ndajejapoiha, ha pene ánga pytu'úta. Pe yugo che ame'ẽva peẽme nda hasýi peraha ha ivevúi pe arahaukáva peẽme. Umiha árape Jesús ohasa ohóvo temitỹndy rupi peteĩ pytu'uha árape ha hemimbo'e kuéra iñembyahýi ha oñepyrũ oipo'o trigo ha ho'u. Umi fariseo kuéra ohechávo upéva katu he'i Jesúspe: --Ema'ẽmí, ne remimbo'e kuéra ojapo hikuái pe ojejapo'ỹ vaerã pytu'uha árape. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --¿Ndapeleéi piko ra'e mba'épa ojapo raka'e David peteĩ jevy ha'e ha iñirũ nguéra iñembyahýi ramo? Oike tupaópe ha ho'u pe pan Ñandejárape me'ẽmbyre ndaikatúiva ha'e terã iñirũ nguéra ho'u, pa'i kuéra añó mante ikatúva ho'u. ¿Terã ndapeleéi piko pe Moisés léype, pa'i kuéra ndopytu'uiha tupaópe pytu'uha árape, ha upéva ndojererekói pecado ramo ichupe kuéra? Ha che ha'e peẽme, ko'ápe oiha peteĩ mba'eguasuvéva pe tupaógui. Peẽ peikuaa rire mba'épa he'ise ko Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'íva: “Che aipota peporoporiahuvereko uvei, peikuave'ẽ rangue chéve pene rymba jejuka pyre.” Upéva peikuaa rire napecondenái vaerã mo'ã umi ojapo'ỹ va'ekuépe mba'eve ivaíva. Che kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári areko autoridad pe pytu'uha ára rehe avei. Ha Jesús oho upégui ha oike isinagóga kuérape. Ha upépe oĩ peteĩ kuimba'e ipo ypíva; ha ojuhuségui mba'éichapa omoĩ vai haguã Jesúspe oporandu hikuái ichupe: --¿Ikatúpa ñamonguera hasývape pytu'uha árape, terãpa ahániri? Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Mávapa peẽ kuérava oguereko ramo peteĩ ovecha, ha ho'a ramo ichugui yvykuápe pytu'uha árape, ndohói chéne ha oguenohẽ? ¡Kuimba'e katu niko mba'eguasueteve ovechágui! Upéicharamo niko ikatu jajapo pe iporãva pytu'uha árape. Upévo he'i pe kuimba'épe: --Eipyso nde po. Ha oipysóvo okuera ha opyta pe ipo ambuéicha. Upéi osẽ hikuái umi fariseo kuéra ha oñemongeta Jesús rehe ojuka haguã ichupe. Jesús oikuaávo upéva oho upégui ha genteta oho hapykuéri. Ha Jesús omonguera opa umi hasývape, ha he'i ichupe kuéra ani haguã oikuaauka mávapa ha'e. Upéva niko oiko haguã hekoitépe pe ñemoñe'ẽhára Isaías he'i va'ekue omoĩ ramo kuatia rehe: Kóva ha'e hína che rembiguái, aiporavo va'ekue, upe che ahayhúva ha arovy'áva. Amoĩta che Espíritu hi'ári, ha oikuaaukáta che rembiapoukapy umi Israelita'ỹvape. Noñe'ẽi joapi chéne terã ndosapukái chéne, ha nohendúi chéne avave iñe'ẽ calle rupi. Nomopẽi chéne pe takuapi otiri nunga ramo jepe, ha nomboguéi chéne pe tataindy rovykã otimbo kangymíva hína, ipu'akapa peve pe mba'e hekoite pegua. Ha opa tetãygua kuéra ojerovia vaerã hese. Ha ogueraha hikuái Jesús rendápe peteĩ kuimba'e ohecha'ỹva ha iñe'ẽngúvape oĩva mba'epochy poguýpe. Jesús omonguera ichupe, ha pe kuimba'e ohecha ha oñe'ẽ. Ha opavave ohecharamoite ha he'i joa: --¿Ndaha'éi David ra'y pipoko kóva? Umi fariseo kuéra ohendúvo upéva katu he'i: --Ko kuimba'e kóva niko omosẽ mba'epochy pe mba'epochy ruvicha Beelzebú pu'aka rupínte. Jesús oikuaa pe ha'e kuéra he'íva ipy'apýpe kuéra ha he'i ichupe kuéra: --Pe gobierno opu'ãva ojehe ha oñorairõva oñondive oñehundi vaerã, ha peteĩ pueblo terã peteĩ ogaygua kuéra opu'ã ramo pléitope ojuehe ndaikatúi hi'are haguã. Upéicha avei Satanás omosẽ ramo Satanáspe, ha'e voi opu'ã ojehe, ¿mba'éicha piko aipóramo ipu'aka aréta? Peẽ niko peje che amosẽha mba'epochy Beelzebú pu'aka rupi; upéicharamo ¿piko máva pu'aka rupi omosẽ ichupe kuéra pende ra'y kuéra? Upéva rehe ha'e kuéra voi ohechauka peẽme pejejavyha. Che katu amosẽ mba'epochy kuéra Tupã Ñandejára Espíritu rupi, ha upéva he'ise Tupã Ñandejára reino oguahẽmaha peẽme. ‘Avave ndaikatúi oike peteĩ kuimba'e imbaretéva rógape omonda haguã ichugui umi imba'éva, oñapytĩ raẽ'ỹ ramo ichupe. Upéicharamo mante ikatu ogueraha ichugui umi mba'e oguerekóva. ‘Upe chendive oĩ'ỹva, oñemoĩ che rehe; ha upe chendive omono'õ'ỹva katu omosarambipa. ‘Upéva rehe ha'e peẽme, ikatuha oñeperdona yvypóra kuérape opaichagua pecado ha ñe'ẽ vai he'íva; upe oñe'ẽ vaíva Espíritu Santo rehe katu noñeperdonái chéne. Oimeraẽva oñe'ẽ vaíva pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári rehe, oñeperdonáne, pe oñe'ẽ vaíva Espíritu Santo rehe katu, máramo noñeperdonái chéne, ko yvy ári, terã uperire. ‘Pe yvyra máta iporã ramo hi'a porã vaerã, ha ivai ramo katu, hi'a vai vaerã. Pe yvyra máta ojekuaa mba'eichaguápa hi'a rehe. ¡Peẽ mbói ñemoñare! ¿Mba'éicha piko ikatúta peje iporãva ko peẽ voi pende vaíva? Pe ñane corazõ omyenyhẽvagui oñe'ẽ ñande juru. Pe kuimba'e imba'e porãva hembiapo porã ipy'apýpe voi imba'e porãgui, ha pe tekove vai katu hembiapo vai ipy'apýpe voi ivaígui. Ha che ha'e peẽme, opa ñe'ẽ rei yvypóra kuéra he'i va'ekue rehe ome'ẽ va'erãha cuenta pe juicio árape. Tupã Ñandejára voi nde juzga vaerã ne ñe'ẽngue rehe, ohechauka haguã rerekópa culpa terãpa ahániri. Upérõ umi Ñandejára ley rehe oporombo'éva ha fariseo kuéra he'i Jesúspe: --Mbo'ehára, roipota rehechauka oréve techapyrã. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Ko ñemoñare ñaña reko ky'a ojerure techapyrã, ha noñeme'ẽ mo'ãi ichupe kuéra mba'eveichagua techapyrã, pe ñemoñe'ẽhára Jonás señal mante. Pe Jonás oĩ haguéicha mbohapy ára ha mbohapy pyhare pe pira guasu ryépe, upéicha avei opyta vaerã mbohapy ára ha mbohapy pyhare yvyguýpe pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári. Umi Niniveygua opu'ã vaerã pe juicio árape, ko'ã gente ko'ãgagua ndive ha oacusa vaerã ichupe kuéra, umi Niniveygua oñearrepenti va'ekue Jonás oñemoñe'ẽ ramo ichupe kuéra, ha péina ko'ápe peteĩ mba'eguasuvéva Jonásgui. Pe reina yvykotyogua opu'ã vaerã avei juicio árape ha oacusa vaerã ko'ã gente ko'ãgaguápe, ha'e ou va'ekue yvy pahágui ohendu haguã Salomón arandukue, ha péina ko'ápe peteĩ mba'eguasuvéva Salomóngui. ‘Pe mba'epochy osẽ ramo pe kuimba'égui, oiko umi ikãha rupi pytu'u rekávo; ha ndojuhúima ramo he'i ojupe: “Aha jevýta che rógape asẽ haguégui.” Ha ou jevývo ojuhu pe kuimba'épe peteĩ óga nandi, ojetypeipa ha oñemyatyrõvaicha. Upémaramo oho ha ogueru ondive siete mba'epochy ivaivéva ichugui ha oikepa pe kuimba'épe, ha uperire pe kuimba'e reko ivaieteve ymaguarégui. Upeichaite avei ojehúta ko'ã gente ñañáme. Jesús oñe'ẽ gueteri hína umi géntepe, oguahẽ ramo isy ha tyvýra kuéra. Ha opyta hikuái okápe ha oñe'ẽse hendive. Ha peteĩ he'i Jesúspe: --Nde sy ha nde ryvy kuéra oime okápe ha oñe'ẽse nendive. Jesús katu he'i pe omomarandúva ichupe: --¿Máva piko che sy ha máva piko che ryvy kuéra? Upévo he'i hemimbo'e kuéra rehe: --Ko'ãva ko hína che sy ha che ryvy kuéra. Ha oimeraẽva ojapóva che Ru yvága pegua ñe'ẽ, upéva ha'e che ryvy, che reindy ha che sy. Upeha árape Jesús osẽ ógagui ha oho oguapy lago rembe'ýpe. Ha oñembyatýgui heta gente pe Jesús oĩháme, ha'e ojupi oguapy peteĩ bárcope, ha umi gente opytapa pe ý rembe'ýpe. Upérõ ha'e ombo'e ichupe kuéra heta mba'e ñembojoja rupi, he he'i: --Peteĩ ñemitỹhára osẽ oñemitỹvo; ha oñemitỹvo oime pe mba'e ra'ỹi ho'a va'ekue tapére ha ou guyra kuéra ha ho'upa. Pe mba'e ra'ỹi ambue katu ho'a itatýpe, yvy pokãháme, ha umíva voi heñói, ipererĩgui pe yvy upépe. Kuarahy osẽ rire katu ohapy, ha ndahapóĩgui ipirupa. Ambueve katu ho'a ñuatĩndýpe, ha umi ñuatĩ okakuaa ha ombopytupa. Ambueve katu ho'a yvy porãháme ha hi'a porã; oime hi'áva cien peteĩ ha'ỹigui, ha ambue sesenta, ha ambueve treinta. Pende apysa ramo ke pehendu. Upérõ umi hemimbo'e kuéra oñemboja Jesús rendápe ha oporandu ichupe: --¿Mba'érehe piko reñe'ẽ ko'ã géntepe ñembojoja rupi? Jesús he'i ichupe kuéra: --Tupã Ñandejára niko oikuaauka peẽme umi mba'e ñemimby iréino rehegua ha ichupe kuéra katu ahániri. Upe oguerekóvape oñeme'ẽve vaerã ha oguereko heta vaerã, upe oguereko'ỹvagui katu, ojepe'a vaerã pe michĩmí oguerekóva jepe. Upéva rehe añe'ẽ ichupe kuéra ñembojoja rupi, ha'e kuéra omaña ramo jepe ndohechái, ha ohendu ramo jepe ndojapysakái. Ha upéicha oiko hese kuéra pe ñemoñe'ẽhára Isaías he'i haguéicha: Peẽ pehendúta, ha ndapeikuaa mo'ãi, pemañáta ha ndapehechakuaa mo'ãi. Ko'ã gente corazõ oñemohatãgui ha ohendu vai etereígui, ha ombotýgui hesa kuéra, ani haguã ohecha hesa kuéra rupi terã ohendu ijapysa kuéra rupi, terã oikuaa ipy'apy guive, ha oñembojere ou che rendápe amonguera haguã ichupe kuéra. ‘Peẽ kuéra katu pevy'a vaerã pehechágui pende resa rupi, ha pehendúgui pende apysa rupi. Añetéko ha'e peẽme, heta ñemoñe'ẽhára ha gente imarangatúva ohechase va'ekue ko peẽ pehecháva ha ndohecháiri; ha ohenduse va'ekue ko peẽ pehendúva, ha nohendúiri. ‘Pehendúke aipóramo mba'épa he'ise pe ñemitỹhára caso. Umi ohendúva pe ñe'ẽ Tupã Ñandejára reino rehegua ha ndoikuaáiva mba'épa he'ise, ojogua pe mba'e ra'ỹi ho'a va'ekue tapérepe; ha ou Aña ha oipe'a pe ñe'ẽ oñeñotỹ va'ekue ipy'apýpe kuéra. Pe mba'e ra'ỹi ho'a va'ekue itatýpe katu, upéva hína umi ohendúvape Ñandejára ñe'ẽ ha ogueroviáva vy'apópe, upéicharamo jepe nda hapo pypukúi ha nda hi'aréi; ha ohasa asy ramo terã ojepersegui ramo pe ñe'ẽ rehe, ndogueropu'akái. Pe mba'e ra'ỹi oñeñotỹ va'ekue ñuatĩndýpe, upéva hína umi ohendúva pe ñe'ẽ, ha opáichavo ojepy'apy etereíva mba'e yvy arigua rehe ha mba'eta rerekose ombotavy ichupe kuéra. Ko'ã mba'e ombopytupa pe ñe'ẽ ikatu'ỹ haguã hi'a porã ipype kuéra. Pe oñeñotỹ va'ekue yvy porãháme katu, umíva hína umi ohendúva pe ñe'ẽ ha oikuaáva mba'épa he'ise, ha hi'a porãva; oime hi'áva cien peteĩgui ha ambue sesenta ha ambueve treinta. Jesús omombe'uve ichupe kuéra ko caso. --Pe reino yvága pegua ojogua peteĩ kuimba'e oñotỹ va'ekuépe mba'e ra'ỹi iporãva ijyvýpe, ha peteĩ pyharépe katu ojekepa jave hína, oike peteĩ hese ija'e'ỹva ha oñotỹ ñana vai pe trigo apytépe ha oho. Pe trigo okakuaa ha hi'ávo katu osẽ avei pe ñana ijapytépe. Upérõ pe óga jára rembiguái kuéra oho omombe'u ichupe ha he'i: “Karai, pe mba'e ra'ỹi reñotỹ va'ekue nde kokuépe niko iporã kuri; ¿mamógui katu piko osẽ ko'ã ñana vai ijapytépe?” Pe óga jára he'i ichupe kuéra: “Oiméne máva che rayhu'ỹva ojapo ra'e.” Upérõ umi tembiguái oporandu ichupe: “¿Reipotápa roho romondoro?” Ha'e katu he'i ichupe kuéra: “Ahániri, ani ãga pemondoróvo pe ñana, pemondoro avei hendive pe trigo. Iporãve peheja ramo okakuaa oñondive pe ñemono'õha ára peve, ha pe ñemono'õha árape, ha'éta umi mba'apohára kuérape ombyaty haguã pe ñana raẽ, ha ojokua haguã aty aty ohapy haguã, ha uperire katu ombyaty haguã pe trigo iñongatuhápe.” Jesús omombe'u avei ichupe kuéra ko caso: --Pe reino yvága pegua ojogua peteĩ mostaza ra'ỹime peteĩ kuimba'e oñotỹva ijyvýpe. Michĩeteve niko añete opa mba'e ra'ỹi ambuégui, okakuaa rire katu tuichave umi ambue kuéragui oiko peve ichugui yvyra máta guasúicha, ha umi guyra ou oñembohaity hakã rehe. Jesús omombe'uve ichupe kuéra ko caso he'ívo: --Pe reino yvága pegua niko ojogua ku levadúrape peteĩ kuña ombojehe'a va'ekue mbohapy aty harína rehe ombovupa peve. Jesús he'ipa ko'ã mba'e umi géntepe ñembojoja rupi, ha nde'íri ichupe kuéra mba'eve ñembojoja'ỹ rehe. Upéva oiko haguã pe ñemoñe'ẽhára he'i va'ekue omoĩ ramo kuatia rehe: Añe'ẽta ñembojoja rupi; ha'éta mba'e oĩ va'ekue ñemimby Tupã Ñandejára ojapo guive ko mundo. Upérõ Jesús omondo umi géntepe ha oike ógape ha hemimbo'e kuéra oñemboja hendápe ha he'i ichupe: --Eréna oréve mba'épa he'ise pe ñana trigo apytépe rehegua caso. Upérõ Jesús he'i ichupe kuéra: --Pe oñotỹva mba'e ra'ỹi porã niko ko hína pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári, ha pe yvy niko ko mundo. Pe mba'e ra'ỹi porã niko umi reino yvága pegua rehegua, ha pe ñana vai katu umi Aña rehegua, ha pe ñana vai oñotỹ va'ekue katu pe Aña ete voi. Pe ñemono'õha ára katu pe mundo paha ára, ha umi omono'õva katu ángel kuéra. Pe ñana oñembyaty ha ojeity háicha tatápe ojehapy haguã, upéicha avei oiko vaerã ko mundo paha árape. Pe kuimba'éicha ou va'ekue ko yvy ári omondóta hi'ángel kuéra ombyaty ha oipe'a haguã iréinogui opa umi oporombopeca ha ojapóvape ivaíva. Oity vaerã ichupe kuéra tatakua hendývape, ha upépe ojahe'o ha opururũ vaerã hãi kuéra. Upeha árape umi imarangatúva omimbi vaerã kuarahýicha pe Túva réinope. Pende apysa ramo, ke pehendu. ‘Pe reino yvága pegua ojogua peteĩ tesórope oñeñomi va'ekue ñúme. Peteĩ kuimba'e ojuhu pe tesoro ha oñomi jevy upepete ha ovy'a etereígui oho ha ovendepa opa oguerekóva ha ojogua pe ñu. ‘Pe reino yvága pegua ojogua avei peteĩ ñemuhára oikóvape oheka perla iporãvéva, ha ojuhúvo peteĩ hepyetevéva, oho ha ovendepa opa oguerekóva ha ojogua upe perla. ‘Pe reino yvága pegua ojogua avei peteĩ red márpe ojeitývape, ha ombyatýva opaichagua pira. Ha henyhẽma ramo umi pira renohẽhára oguenohẽ ý rembe'ýpe ha oguapy upépe oiporavo umi pira; oñongatu ajakápe umi iporãva ha ivaíva katu omombo. Upéicha oiko vaerã ko mundo paha árape; osẽ vaerã ángel kuéra oipe'a haguã ivaíva iporãva apytégui, ha oity vaerã umi ivaívape tatakua hendývape, upépe ojahe'o ha hãi opururũ vaerã. Upérõ Jesús oporandu ichupe kuéra: --¿Peikuaápa mba'épa he'ise ko'ã mba'e? Ha'e kuéra he'i ichupe: --Roikuaa ore Jára. Upérõ Jesús he'i ichupe kuéra: --Upéva rehe peteĩ Ñandejára ley rehe oporombo'éva oikuaáva pe reino yvága pegua rehegua, ojogua ku óga jára oguenohẽkuaávape imba'yrúgui mba'e ipyahúva ha itujáva. Jesús omombe'upáma ramo ko'ã caso oho upégui, ha oguahẽ ivállepe. Upépe oñepyrũ oporombo'e isinagóga kuérape ha umi gente ohecharamoite ha he'i: --¿Mamógui piko oikuaa ko kuimba'e ko'ã mba'e? ¿Mba'éicha piko ikatu ojapo ko'ã techapyrã? ¿Ndaha'éi piko kóva ku carpintero ra'y? ¿Ndaha'éi piko isy María ha tyvýra kuéra Jacobo, José, Simón ha Judas? Ha heindy kuéra ¿piko ndoikói nga'u ñande apytépe? ¿Mamógui katu piko oguenohẽ ko kuimba'e ko'ã mba'e? Upéva rehe ndojeroviái hese. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Opavave omomba'eguasu pe ñemoñe'ẽhárape, hetãmegua ha hogapegua kuéra katu ahániri. Ha Jesús ndojapói upépe heta techapyrã ha'e kuéra ndojeroviáigui hese. Umiha árape Herodes, pe Galilea pegua mburuvicha guasu, ohendu Jesús rerakuã, ha he'i umi hendive oĩvape: --Pe kuimba'e Juan Bautista hína, oikove jevy ra'e omanóva apytégui. Upéva rehe oguereko pu'aka ojapo haguã techapyrã. Herodes niko oapresa va'ekue Juánpe ha ojokuauka va'ekue cadénape cárcelpe, Herodías, tyvýra Felipe rembireko rehehápe; Juan he'i ra'e Heródespe: --Naiporãi rereko ichupe ne kuña ramo. Ha Herodes ojukaukase Juánpe, okyhyjénte umi géntegui, ha'e kuéra oguerekógui Juánpe Tupã Ñandejára remimbou ramo. Pe Herodes arete árape katu Herodías memby kuña osẽ ojeroky Herodes ha umi ha'e oconvida va'ekue renondépe, ha Herodes oguerohory eterei pe ijeroky ha ojura ome'ẽne haguã ichupe oimeraẽva mba'e ha'e ojeruréva. Upévo pe mitã kuña sy ohekombo'e ichupe ojerure haguã Juan Bautista akãngue peteĩ ña'ẽmbépe. Upéva rehe ombyasy eterei pe rey, opáichavo, ojura hague rehe umi oñeconvida va'ekue rovake, ome'ẽuka ichupe. Oñakã'ouka Juánpe cárcelpe, ha ogueru hikuái pe iñakãngue peteĩ ña'ẽmbépe ha ome'ẽ pe mitã kuñáme, ha ha'e ogueraha ome'ẽ isýpe. Upérõ oguahẽ Juan remimbo'e kuéra ha ogueraha hetekue ha oñotỹ; ha upéi oho omombe'u Jesúspe pe oiko va'ekue. Oikuaávo Jesús upéva oho upégui bárcope peteĩ desiertohápe ha'eño. Umi gente katu oikuaa ha osẽ umi pueblo kuéragui ha oho hapykuéri yvy rupi. Oguejývo Jesús pe bárcogui, ohecha pe genteta oĩva ha oiporiahuvereko ichupe kuéra ha omonguera umi hasývape ogueru va'ekue hikuái. Ka'aru pytũma ramo Jesús remimbo'e kuéra ou hendápe ha he'i ichupe: --Ka'aruetéma niko, ha ndaipóri avave oikóva ko'ápe. Emondóna ko'ã géntepe toho umi puebloha rupi tojogua hembi'urã. Jesús he'i ichupe kuéra: --Na tekotevẽi oho, pemongaru peẽ. Hemimbo'e kuéra he'i ichupe: --Ndoroguerekói niko ápe mba'eve, cinco pan ha mokõi pira mante. Jesús he'i ichupe kuéra: --Peru chéve ko'ápe. Ha omboguapyka umi géntepe kapi'ipépe, ha upéi katu ojapyhy ipópe umi cinco pan ha mokõi pira ha oma'ẽvo yvága rehe ohovasa ha oipese'ã umi pan. Upéi ome'ẽ hemimbo'e kuérape ha ha'e kuéra ome'ẽ umi géntepe. Ha opavave ho'u ha hyvatãmba. Uperire omohenyhẽ hikuái hembyrégui doce ajaka. Ha umi okaru va'ekue niko cinco mil kuimba'e rupi, ojepapa'ỹ rehe kuña ha mitã kuéra. Upéi Jesús he'i hemimbo'e kuérape ojupi haguã bárcope ohasa haguã henonderã lago mboypýri ha'e omondo aja umi géntepe. Omondopa rire umi géntepe katu Jesús ojupi cérrope oñembo'e haguã ha'eñoháme. Ha oguahẽma ramo pyhare Jesús oĩ upépe ha'eño, ha pe barco oĩma pe ý mbytépe. Ha pe ý pochy oñenupã pe barco rehe ohuvaitĩgui ohóvo yvytúpe. Ha ko'ẽjúvo Jesús oñemboja hendápe kuéra oguatahápe pe ý ape ári. Hemimbo'e kuéra katu ohechávo ichupe oguataha ohóvo ý ape ári, oñemondýi ha osapukái okyhyjégui ha he'i: --¡Péa póra! Jesús katu oñe'ẽ ichupe kuéra ha he'i: --¡Ani pekyhyje, chénteko! Upérõ Pedro oñe'ẽ ichupe ha he'i: --Ore Jára, nde ramo añete, ere taha ne rendápe ko ý ape ári. Jesús he'i ichupe: --Eju. Upévo Pedro oguejy pe bárcogui ha oñepyrũ oguata pe ý ape ári oho haguã Jesús rendápe. Ohechávo pe yvytu hatã katu okyhyje ha oñepyrũ ho'yguy, ha osapukái hatã: --¡Che Jára, che salvami! Upévo Jesús ojapyhy ichupe ipógui ha he'i ichupe: --¡Rejerovia'i eterei! ¿Mba'érehe piko rekyhyje? Ha ojupívo ha'e kuéra pe bárcope, opi pe yvytu. Ha umi oĩ va'ekue pe bárcope upévo oñesũ Jesús renondépe ha he'i ichupe: --Añetete nde ha'e Tupã Ñandejára Ra'y. Ohasa hikuái pe lago mboypýri ha oguahẽ Genesarétpe. Ha umi upepegua oikuaávo Jesusha omomarandukapa ijerekuévo, ha ogueru hikuái hendápe opa umi hasývape. Ha ojerure hikuái ichupe opokomínte haguã ijao rembe'y rehénte jepe; ha opa umi opoko va'ekue guive okuerapa. Upéi oñemboja Jesús rendápe fariseo kuérava ha umi Ñandejára ley rehe oporombo'éva, ou va'ekue Jerusaléngui, ha oporandu ichupe: --¿Mba'érehe piko ne remimbo'e kuéra ndojapói hekópe umi ymaguare rembiapoukapy? Ndojepohéiri niko okaru mboyve, ku ojejapo háicha. Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Ha mba'e rehe piko peẽ avei ndapejapói hekópe pe Tupã Ñandejára rembiapoukapy pejapo haguã rehehápe pe peẽ pejepokuaa háicha? Tupã Ñandejára niko he'i: “Emomba'e nde ru ha nde sýpe”, ha “Upe iñe'ẽ vaíva túva terã isýpe, tomano.” Peẽ katu peje pe máva ikatuha he'i túva terã isýpe: “Ndaikatúi roipytyvõ, ame'ẽmbámagui areko va'ekue Tupã Ñandejárape”; ha oimeraẽva he'íva upéicha, na tekotevẽveimaha omomba'e túva ha isýpe. Ha upéichape peẽ peheja rei pe Tupã Ñandejára rembiapoukapy pejapo haguã rehehápe pe peẽ pejepokuaa háicha. ¡Peẽ tekove rova mokõi! He'i porã va'ekue voi pende rehe pe ñemoñe'ẽhára Isaías omoĩ ramo guare kuatia rehe: Ko'ã gente che momba'eguasu ijurúpe, ha icorazõ kuéra katu mombyry oĩ che hegui. Ha reíko che momba'eguasu gua'u, oporombo'e pype yvypóra rembiapoukapy rehénte. Upérõ Jesús ohenói umi géntepe ha he'i ichupe kuéra: --Pe che rendúke tapeikuaa: Ndaha'éiko pe oikéva pe máva jurúpe pe omongy'áva ichupe, pe osẽva ijurúgui, upéva katu omongy'a ichupe. Upérõ hemimbo'e kuéra oñemboja Jesús rendápe ha he'i ichupe: --¿Reikuaa piko umi fariseo ipochy hague upe ere va'ekue rehe? Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Oimeraẽva ka'avo che ru yvága pegua oñotỹ'ỹ va'ekue hapo guive oñemondoro vaerã. Pejeheja ichugui kuéra, ha'e kuéra ko hína ohecha'ỹva oisambyhýva ohecha'ỹvape avei. Ha pe ohecha'ỹva oisambyhy ramo ambue ohecha'ỹvape avei, mokõivéva ho'a vaerã katuete yvykuápe. Upérõ Pedro he'i Jesúspe: --Emombe'u porãmína oréve mba'épa he'ise ko ñembojoja kóva. Jesús he'i: --¿Ha peẽ avei piko ndapeikuaái gueteri? ¿Ndapeikuaái piko opa oikéva ñande jurúpe ohoha ñande py'ápe, ha upéi osẽha ñande retégui? Pe osẽva pe máva jurúgui katu osẽ ipy'apýgui ha upéva omongy'a ichupe. Pe py'apýgui osẽ pensamiento vai, porojuka, mendare mongy'a, teko vai, monda, japu, ha ñe'ẽ rei tapicha rehe. Ko'ã mba'éko pe oporomongy'áva, jekaru jepohéi'ỹ rehe katu, ku ojejapo háicha, nomongy'ái avavépe. Jesús osẽ upégui ha oho Tiro ha Sidón kotývo. Ha peteĩ kuña Canaangua, upépe oikóva, oñemboja Jesús rendápe ha sapukaihápe he'i: --¡Karai, David ra'y, che poriahuverekomína! Che memby kuña ko oguereko mba'epochy ha oñeñandu vai eterei ko hína. Jesús katu nde'íri ichupe mba'eve. Upémaramo hemimbo'e kuéra ou ha ojerure ichupe: --Emondóna, osapukái niko oúvo ñande rapykuéri. Upérõ Jesús he'i: --Tupã Ñandejára che mbou va'ekue umi Israel pegua ovecha okañýva rekávonte. Pe kuña katu oguahẽ ha oñesũ henondépe, ha he'i: --¡Karai, che pytyvõmína! Jesús katu he'i ichupe: --Naiporãi jaipe'a pe pan ta'ýra kuéragui ñame'ẽ haguã jagua'i kuérape. Ha'e katu he'i ichupe: --Añete niko karai, upéicharamo jepe niko umi jagua'i kuéra ho'u umi pan ku'ikue ho'áva ijára kuéra meságui. Upémaramo Jesús he'i ichupe: --¡Nde kuña karai, rejeroviaite piko che rehe! Toiko ndéve pe reipota háicha. Ha upete guive okuera pe imemby. Jesús osẽ upégui ha ohasa pe Galilea pegua lago rembe'y rupi, ha ojupi peteĩ cérrope ha oguapy upépe. Ha heta gente oguahẽ hendápe, ha ogueru ondive kuéra umi ikarẽva, ohecha'ỹva, iñe'ẽngúva, oĩmba'ỹva ha heta ambue kuéra hasývape, ha omoĩ joa hikuái Jesús renondépe, ha ha'e omonguerapa. Ha umi genteta ohecharamoite ohechávo umi iñe'ẽngúva oñe'ẽ, oĩmba'ỹva okuera, ikarẽva oguata, ha ohecha'ỹva ohecha, ha oñepyrũ omomba'eguasu hikuái pe Israel Tupãme. Upérõ Jesús ohenói hemimbo'e kuérape ha he'i ichupe kuéra: --Aiporiahuvereko ko'ã géntepe, ojapóma niko tres días oiha ko'ápe chendive, ha ndoguerekói mba'eve ho'u vaerã. Namondoséi hógape kuéra okaru'ỹ rehe, ani haguã ipy'amano tape rehe. Upérõ hemimbo'e kuéra he'i ichupe: --¿Mba'éicha piko ikatúne jajuhu tembi'u ko'ã genteta peguarã ko avave oiko'ỹháme? Jesús oporandu ichupe kuéra: --¿Mboy pan piko pereko? Ha ha'e kuéra he'i: --Siete, ha pira mbovymi. Upérõ Jesús omboguapyka umi géntepe yvýpe, ha ojapyhy ipópe umi siete pan ha pira, ha ome'ẽ las gracias Ñandejárape. Upéi oipehe'ã umi pan ha ome'ẽ hemimbo'e kuérape, ha ha'e kuéra ome'ẽ umi géntepe. Ha okarupa hikuái ha hyvatãmba. Upéi omyenyhẽ hikuái siete ajaka umi ipesengue hemby va'ekuégui. Umi okaru va'ekue niko cuatro mil kuimba'e, ojepapa'ỹ rehe kuña ha mitã kuéra. Ha Jesús omondopa umi géntepe, ojupi pe bárcope, ha oho Magdala kotývo. Fariseo ha saduceo kuéra oguahẽ Jesús rendápe, ha oipy'ara'ã haguã ichupe, ojerure hikuái ohechauka haguã ichupe kuéra techapyrã yvágaguio. Ha'e katu he'i ichupe kuéra: --Ka'aru ramo, peẽ peje: “Ára porãta” pehechágui ára pytãngyha; ha pyhareve katu peje: “Ára vaíta, pe ára ijarai pytãngýgui.” ¡Peẽ tekove rova mokõi! Pe ára rehe peikuaa mba'épa ojehúta ha ndapehechakuaái mba'épa ojehúta ko tiempo ko'ãgaguápe ko'ã mba'e guasu pehecháva rehe. Tekove ñaña py'amokõi ojerure techapyrã ha noñeme'ẽ mo'ãi ichupe kuéra ambue techapyrã pe Jonás señalgui. Ha oheja ichupe kuéra ha oho. Hemimbo'e kuéra ohasávo pe lago mboypýri, hesarái ndoguerahái ho'u vaerã. Upérõ Jesús he'i ichupe kuéra: --Pema'ẽke ha peñeñangareko umi fariseo ha saduceo kuéra levadúragui. Hemimbo'e kuéra katu oñepyrũ oñe'ẽ oñondive ha he'i: --Upéva niko he'i ndajarúigui pan. Ha Jesús oikuaa pe he'íva hikuái ha he'i ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko peje ndaperekoiha pan? ¡Pende jerovia'i etépa! ¿Ne'ĩrapa peikuaa, ha na pene mandu'áipa umi cinco pan amboja'o va'ekue umi cinco mil kuimba'e kuérape, ha mboy ajakápa pembyaty raka'e hembyrégui? ¿Terã na pene mandu'áipa umi siete pan amboja'o va'ekue umi cuatro mil kuimba'e kuérape ha mboy ajakápa pembyaty raka'e? ¿Mba'éicha piko peẽ ndapehechakuaái che nañe'ẽi hague aína peẽme pan rehe? Che niko ha'e kuri, peñeñangareko haguã fariseo ha saduceo kuéra levadúraguinte. Upévo oikuaa hikuái Jesús nde'íri hague ichupe kuéra oñeñangareko haguã pe levadura pan reheguágui, umi fariseo ha saduceo kuéra oporombo'éva rehéguinte. Jesús oguahẽvo Cesarea Filipoguápe, oporandu hemimbo'e kuérape: --¿Mávapa he'i umi gente, che kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári ha'eha? Ha'e kuéra he'i: --Oime he'íva nde Juan Bautistaha; ambue katu he'i ndeha Elías, ha ambueve katu he'i ndeha Jeremías terã peteĩ ñemoñe'ẽhára kuérava. Upérõ ha'e he'i ichupe kuéra: --Ha peẽpa, ¿mavaha che peje? Ha Simón Pedro he'i ichupe: --Nde ha'e pe Cristo, pe Tupã Ñandejára oikovéva Ra'y. Jesús he'i ichupe: --Revy'a vaerã Simón, Jonás ra'y, mavave kuimba'e ndoikuaaukáirigui kóva ndéve, che Ru yvága peguánte. Ha che ha'e ndéve nde ha'eha Pedro, he'iséva “ita”, ha ko ita ári amopu'ãta che iglésia; ha pe mano jepe nda ipu'aka mo'ãi hese. Ame'ẽta ndéve pe reino yvága pegua rokẽ pe'aha; ha upe nde reñapytĩva ko yvy ári oñeñapytĩ vaerã opytávo yvágape avei, ha opa upe nde rejoráva ko yvy ári ojejora vaerã avei yvágape. Upérõ Jesús he'i hemimbo'e kuérape ani haguã omombe'u avavépe ha'eha pe Cristo. Upe ára guive Jesucristo oñepyrũ oikuaauka hemimbo'e kuérape ha'e oho va'erãha Jerusalénpe ha ohasa asy heta va'erãha umi karai kuéra, pa'i ruvicha kuéra ha Moisés ley rehe oporombo'éva pópe kuéra. He'i ichupe kuéra ha'e ojejuka va'erãha ha oikove jevy va'erãha mbohapy arahápe. Upérõ Pedro ogueraha ichupe ha'eñoháme, omongavaju, ha he'i ichupe: --¡Mba'evéicharamo, che Jára! Ndaikatúi ojehu haguã ndéve upéicha. Jesús katu oñembojere ha he'i Pédrope: --¡Ejei che hegui, Satanás! Che reityse niko reína. Pe nde py'apýpe oĩva ndoúi Tupã Ñandejára gui, yvypóra kuéraguinte. Upérõ Jesús he'i hemimbo'e kuérape: --Oime ramo che moirũséva toñembuesarái ojehegui, tohupi ikurusu, ha ta che moirũ. Upe hakate'ỹva hekove rehe, oñehundi vaerã pe oñehundíva che rehehápe katu, oikove vaerã. ¿Mba'épa oguenohẽne pe kuimba'e oguerekopa ramo ko mundo ipópe, ha oñehundi ramo ha'e? ¿Terã mba'épa ikatúne ome'ẽ pe kuimba'e hekove rehe? Pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári ou vaerã Túva gloria reheve ha hi'ángel kuéra ndive, ha upérõ ombyekovia vaerã peteĩ teĩme hembiapokue rehe. Añete ha'e peẽme, oimeha ko'ápe oĩva hína omano'ỹ vaerã ohecha peve pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oguahẽ ramo oúvo iréino reheve. Uperire seis días haguépe Jesús ogueraha Pédrope, Jacóbope ha Jacobo ryvy Juánpe, ha oho hendive kuéra añó ojupi peteĩ cerro yvatépe ha upépe ha'e oñemoambue hovake kuéra, omimbipa kuarahýicha, ha ijao katu morotĩmba tesapéicha. Ha upeichahágui ojehechauka sapy'a ichupe kuéra Moisés ha Elías oñemongetáva hikuái Jesús ndive. Upérõ Pedro he'i Jesúspe: --Ore Jára, ¡Iporãite ñaime ko'ápe! Reipota ramo na torojapo mbohapy pene rendaguã, peteĩ ndéve guarã, peteĩ Moisés peguarã ha ambue katu Elías peguarã. Pedro oñe'ẽ jave gueteri hína, peteĩ arai omimbipáva ojaho'i ichupe kuéra; ha pe araígui oñehendu peteĩ ñe'ẽ he'íva: --Kóva ha'e che Ra'y ahayhuetéva, che mbovy'aitéva, pehendúke ichupe. Ohendúvo upéva, umi hemimbo'e kuéra oñesũ hova yvy rehe ha okyhyje eterei hikuái. Upérõ Jesús oñemboja hendápe kuéra, opoko hese kuéra, ha he'i: --Pepu'ã, ani pekyhyje. Ha oma'ẽvo, ndohechavéima hikuái avavépe Jesúspe añó mante. Oguejývo hikuái pe cérrogui Jesús he'i ichupe kuéra: --Ani pemombe'u avavépe ko pehecha va'ekue oikove jevy peve umi omano va'ekue apytégui che kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári. Upérõ umi hemimbo'e kuéra oporandu Jesúspe: --¿Mba'érehe piko umi Moisés ley rehe oporombo'éva he'i Elías ou raẽ va'erãha? Jesús he'i ichupe kuéra: --Añete niko Elías ou vaerã ha omoĩmba vaerã hekópe opa mba'e. Che katu ha'e peẽme Elías oúma hague ha ndoikuaái hikuái ichupe ha ojapo hikuái hese opa ojapose haguéicha. Upéicha avei che kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári ahasa asy vaerã ipópe kuéra. Upévo umi hemimbo'e kuéra ohechakuaa Jesús oñe'ẽ hague hína ichupe kuéra Juan Bautista rehe. Oguahẽma ramo umi gente oĩháme oñemboja Jesús rendápe peteĩ kuimba'e, oñesũ henondépe ha he'i ichupe: --Karai, eipytyvõmína ko che ra'ýpe, hasy niko ha oiko asy eterei, heta jevy niko ho'a tatápe terã ýpe. Ha aru niko kuri ne remimbo'e kuérape ha ha'e kuéra ndaikatúi omonguera. Jesús he'i: --¡Hah gente jerovia'ỹ, py'ahatã! ¿Araka'e pevépa aime vaerã penendive? ¿Araka'e pevépa pogueropu'aka vaerã? Peru ko'ápe pe mitã. Ha Jesús oñe'ẽ pohýi pe mba'epochýpe ha omosẽ pe mitãgui, ha opyta pe mitã okuera upete guive. Upéi umi hemimbo'e kuéra oñe'ẽ Jesús ndive ha'eñoháme ha oporandu hikuái ichupe: --¿Mba'e rehepa ndaikatúi ra'e ore romosẽ pe mba'epochýpe? Jesús he'i ichupe kuéra: --Ndapejeroviapáigui. Añete ha'e peẽme, pejerovia'imi ramo peteĩ mostaza ra'ỹimíchante jepe, peje vaerã ko cérrope: “Ejei ko'águi ha eva ambue hendápe”; ha pe cerro ojei vaerã. Ndaipóri mba'eve ikatu'ỹ vaerã peẽme pejerovia añete ramo. Upéicharamo jepe koichagua mba'epochy osẽ oración ha ayuno rupi mante. Oiko aja hikuái oñondive Galilea rupi Jesús he'i ichupe kuéra ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oñeme'ẽ va'erãha yvypóra kuéra pópe, ha ojejuka va'erãha, ha pe mbohapy arahápe katu oikove jevy va'erãha. Ko ñe'ẽ kóva omomba'e mbyasy eterei ichupe kuéra. Jesús ha hemimbo'e kuéra oguahẽ rire pe ciudad Capernaúme héravape, umi impuesto tupao peguarã cobraha kuéra oho Pedro rendápe ha oporandu ichupe: --¿Nome'ẽi piko impuesto tupao peguarã pe pene mbo'ehára? Ha Pedro he'i: --Ome'ẽ. Upérõ oikévo ógape Jesús oñe'ẽ Pédrope raẽ ha he'i: --¿Mba'épa hi'ã ndéve, Simón? ¿Mávapa ome'ẽ impuesto ha contribución umi mburuvicha guasu ko mundo peguápe, ta'ýra kuéra terãpa ambue kuéra? Pedro he'i ichupe: --Umi ambue kuéra. Jesús he'i ichupe: --Upéicharamo ta'ýra kuéra nome'ẽi vaerã. Opáichavo ani haguã ñambopochy ichupe kuéra, tereho pe lágope ha oity ne pinda, ha ejapyhy pe pira renohẽ raẽva, ha ijurúpe rejuhúta peteĩ plata. Eraha upéva ha eme'ẽ ichupe kuéra impuesto rehe, nde rehe ha che rehe. Upéramo umi hemimbo'e kuéra oñe'ẽ Jesús ndive ha oporandu ichupe: --¿Mávapa pe mba'eguasuvéva pe reino yvága peguápe? Upémaramo Jesús ohenói peteĩ mitãmíme ha omoĩ mbytépe kuéra, ha he'i: --Añetehápe ha'e peẽme, peñemoambue'ỹ ramo ha peiko'ỹ ramo mitãicha, ndapeike mo'ãi pe reino yvága peguápe. Upéicharamo, pe oñemomirĩva ko mitãicha, upéva tuichave pe reino yvága peguápe. Ha upe oguerohorýva che rérape peteĩ mitã kóvaichape, chéve che rerohory. ‘Oimeraẽva ombopecáva peteĩva ko'ã mitãmíme che rehe ojeroviávape, iporãve vaerã mo'ã ichupe oñeñapytĩ rire peteĩ ita guasu ijajúra rehe ha oñembojahoga márpe. ¡Ivaiete niko ko mundo peguarã umi mba'e oporombopecáva! Ha oĩ tapia vaerã voínte umi mba'e, opáichavo, ¡angái pe máva oporombopecáva! ‘Nde po terã nde py ne mbopeca ramo, eikytĩ ha emombo mombyry; iporãve ndéve reike ramo pe tekove ha'etévape nde rete rehegua'ỹ reheve, ha anítei rejeity tata tapia guarãvape nde po ha nde py mokõive reheve. Ha ha'e ramo nde resa pe ne mbopecáva, eipe'a ha emombo mombyry; iporãvégui ndéve reike ramo pe tekove ha'etévape peteĩ tesa añó reheve ha anítei rejeity pe Aña retã megua tatápe mokõive nde resa reheve. ‘Ani ndapejapói mba'eve ramo mavavéva ko'ã michĩmívape. Ha'e ko peẽme, hi'ángel kuéra yvágape oĩ tapiaiteha che Ru yvága pegua renondépe. Che kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári, ajúgui asalvávo pe oñehundi va'ekuépe. ‘¿Mba'épa hi'ã peẽme? Peteĩ kuimba'e oguereko ramo cien ovecha, ha okañy ramo ichugui peteĩva, ¿ndohejái chénepa nga'u umi noventa ý nueve ambue pe cérrope ha oho ohekávo pe ovecha okañy va'ekuépe? Ha sapy'a ojuhu ramo, ovy'aiteve vaerã upe ovecha rehe umi noventa y nueve okañy'ỹ va'ekue rehegui. Upéicha avei pende Ru oĩva yvágape ndoipotái oñehundi mavavéva ko'ã michĩmíva. ‘Ne hermano ojapo ramo nde rehe ivaíva, eñe'ẽ hendive pene añoháme ha ehechauka ichupe pe hembiapo vaikue. Ne rendu ramo, repyta porã jevy ne hermano ndive. Ha ne renduse'ỹ ramo katu ehenói nendive peteĩ terã mokõime, ohendu haguã, ikatu haguã “opa oje'éva oje'e haguã mokõi terã mbohapy rovake”, he'i háicha Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme. Ha ohendu'ỹ ramo ichupe kuéra katu, emombe'u pe iglésiape, ha ohenduse'ỹ ramo pe iglésiape jepe katu, pereko ichupe pende rehegua'ỹva ramo terã impuesto cobraha ramo. ‘Añetehápe ha'e peẽme, pe peẽ peñapytĩva ko yvy ári, oñenapytĩ vaerã avei yvágape, ha upe peẽ pejoráva ko yvy ári ojejora vaerã avei yvágape. ‘Che ha'e avei peẽme, mokõi peẽva peñemoĩ ramo peteĩ ñe'ẽme ko yvy ári, pe pejerurétava rehe pene ñembo'épe, che Ru oĩva yvágape ome'ẽ vaerã peẽme. Pe oñembyatyhápe mokõi terã mbohapy che rérape, upépe aime che hendive kuéra. Upérõ Pedro oñemboja Jesús rendápe ha he'i ichupe: --Che Jára, ¿Mboy jevýpa aperdona vaerã che hermánope, ojapo vai ramo che rehe? ¿Siete jevyha pevépa? Jesús he'i ichupe: --Nda'éi ndéve siete jevyha pevénte, setenta umi siete jevyha peve katu. ‘Upéva rehe pe reino yvága pegua ojogua peteĩ mburuvicha guasu oporandu va'ekuépe umi ichupe omba'apóvape hembiapokue rehe. Ha oñepyrũvo ojapo upéva ojereru henondépe peteĩ heta eterei odebéva ichupe. Ha ndoguerekóigui mba'eve ome'ẽ vaerã, pe karai he'i oñevende haguã esclavo ramo hembireko ha ta'ýra kuéra ha opa oguerekóva reheve, opagapa haguã pe odebéva. Upémaramo pe tembiguái oñesũ henondépe ha ojerure asy ichupe he'ívo: “Karai, che ra'arõmína, ha ame'ẽmbáta ndéve.” Ha pe karai oiporiahuvereko ichupe ha oheja rei pe odebéva ichupe ha oheja oho. Ha osẽ vove pe tembiguái katu ohuvaitĩ ambue tembiguái iñirũ odebéva ichupe michĩmí, ha ojapyhy ijajúragui ha ombopytupa mo'ã, ha he'i: “¡Eme'ẽ chéve pe redebéva chéve!” Upérõ pe hapicha oñesũ henondépe ha ojerure asy ichupe he'ívo: “Che ra'arõmína ha ame'ẽmbáta ndéve.” Ha'e katu noha'arõsei ichupe ha omondo cárcelpe opagapa peve pe odebéva ichupe. Ohechávo upéa umi tembiguái ambue kuéra ombyasy eterei ha oho pe karai rendápe ha omombe'upa ichupe pe ojehúva. Upémaramo pe karai ohenoiuka ha he'i ichupe: “¡Nde tembiguái py'ahatã! Che aheja reipa kuri ndéve pe redebéva, rejerurégui chéve. Ha nde reiporiahuvereko vaerã mo'ã avei pe nde rapichápe, pe che roiporiahuvereko haguéicha ndéve.” Ha ipochy eterei pe karai ha oguerahauka cárcelpe opagapa peve pe ichupe odebéva. Ha Jesús he'i: --Upéicha avei che Ru yvága pegua ojapo vaerã pende rehe peteĩ teĩ peẽva peperdona'ỹ ramo pende py'aite guive pene hermánope. He'i rire Jesús ko'ã mba'e, oho Galiléagui ha oguahẽ Judéape río Jordán mboypýri. Genteta oho hapykuéri ha upépe omonguera umi hasývape. Upérõ fariseo kuérava oñemboja Jesús rendápe oipy'ara'ã haguã ichupe ha oporandu hikuái: --¿Ikatúpa pe ména opoi hembirekógui oimeraẽva mba'e rehe? Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Ndapeleéipa peẽ Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'íva, Tupã Ñandejára ojapo ramo guare opa mba'e iñepyrũmbýpe, “ojapo hague ichupe kuéra kuimba'e ha kuña”? He'i avei: “Upéva rehe pe kuimba'e oheja vaerã túvape ha isýpe oho haguã hembireko ndive, ha oiko haguã mokõivévagui peteĩ.” Upéicharamo na mokõivéima, peteĩntema. Upéva rehe yvypóra kuéra ndoipe'ái vaerã ojuehegui pe Tupã Ñandejára ombojuaju va'ekue. Upérõ oporandu hikuái ichupe: --¿Mba'e rehepa aipóramo Moisés ome'ẽuka pe tembirekópe kuatia mendare jopoi rehegua, ha upéicha opoi ichugui? Jesús he'i ichupe kuéra: --Pende py'ahatãguinte Moisés oheja va'ekue pepoi pene rembirekógui, iñepyrũmbýpe katu nda upéichai va'ekue. Che katu ha'e peẽme, pe opoíva hembirekógui ndaha'éima guive heko vaikue rehe, ha omendáva ambue kuña rehe, ombyaiha imendare; ha pe omendáva pe kuña iména opoi va'ekue ichugui rehe, oñemongy'a pe mendare ñembyai pyrépe. Upérõ hemimbo'e kuéra he'i ichupe: --Upéichata ramo, pe kuimba'e hembireko ndive iporãve vaerã omenda'ỹ ramo. Jesús he'i ichupe kuéra: --Nda opavavéi ikatu ojapo kóva, umi Tupã Ñandejára ome'ẽvape mante. Heta mba'égui niko nomendái kuimba'e kuéra; oime onacéva omenda'ỹ haguã, ambue kuéra katu nomendái kuimba'e kuéra ohejágui ichupe kuéra ikatu'ỹ haguãicha omenda, ha ambueve katu nomendái pe reino yvága pegua rehehápe. Upe ikatúva upéicha ojapo, tojapo. Upérõ ogueru hikuái mitã kuéra mimi Jesús rendápe, omoĩ haguã ipo hi'ári kuéra ha oñembo'e haguã hese kuéra; umi hemimbo'e kuéra katu ipochy umi heruhára kuérape. Jesús katu he'i: --Peheja tou umi mitã che rendápe, ha ani pejoko, ha'e kueraichagua mba'égui pe reino yvága pegua. Ha omoĩ ipo hi'ári kuéra ha upéi oho upégui. Peteĩ karia'y oguahẽ Jesús rendápe ha oporandu ichupe: --Mbo'ehára marangatu, ¿mba'épa iporãva ajapo vaerã ahupity haguã pe tekove opave'ỹva? Jesús he'i ichupe: --¿Mba'e rehepa ere che marangatuha? Peteĩ añónte pe imarangatúva ha upéva Tupã Ñandejára. Reikese ramo pe tekove ha'etévape katu ejapo Ñandejára rembiapoukapy. Pe kuimba'e he'i ichupe: --¿Mávapa? Ha Jesús he'i ichupe: --Ani reporojuka; ani rembyai mendare; ani remonda; ani ere japu avave rehe; emomba'e nde ru ha nde sýpe; ha ehayhu nde rapichápe rejehayhu háicha nde jupe. Pe karia'y he'i ichupe: --Opa ko'ã mba'e ajapo va'ekue che mitã guive, ¿mba'épa oime ajapove vaerã? Jesús he'i ichupe: --Rejapopase ramo hekopete, tereho eñemumba pe rerekóva rehe ha eme'ẽ mboriahu kuérape, ha rerekóta mba'eta yvágape; ha eju che moirũ. Pe karia'y ohendúvo upéva katu imba'e mbyasyete ohóvo, heta eterei mba'e oguerekógui. Upérõ Jesús he'i hemimbo'e kuérape: --Añete ha'e peẽme, hasyha pe mba'eta rerekoha oike haguã pe reino yvága peguápe. Ha'e jevy peẽme, nda hasyiveha peteĩ camello ohasa haguã ju resa rupi, pe mba'eta rerekoha oike haguãgui pe reino yvága peguápe. Hemimbo'e kuéra ohendúvo upéva ohecharamoite ha oporandu ojupe kuéra: --¿Mávapa upéicharamo ikatúne ojesalva? Jesús oma'ẽ hese kuéra ha he'i ichupe kuéra: --Yvypóra kuéra ndaikatúi ojapo upéva, Tupã Ñandejára katu ipu'aka ojapo haguã opa mba'e. Upémaramo Pedro he'i ichupe: --Ore Jára, ore niko rohejapa va'ekue opa umi mba'e roguereko va'ekue, romoirũ haguã ndéve. ¿Mba'épepa hekoviáta oréve? Jesús he'i ichupe kuéra: --Añetehápe ha'e peẽme, upeha árape opa mba'e oñembopyahu jevypávo, pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oguapy vaerã itrono omimbipávape, ha peẽ che moirũ va'ekue peguapy vaerã avei doce trónope pejuzga haguã umi doce tribus Israel reheguápe. Ha opa umi oheja va'ekue hóga kuéra terã tyvýra kuéra, terã teindýra kuéra, terã túva, terã sy, terã tembireko, terã ta'ýra kuéra, terã yvy kuéra, che rehehápe, ohupity hetave vaerã cien jevyhágui ha ohupity vaerã avei pe tekove opave'ỹva. Ha heta umi ko'ãga itenondéva itapykue vaerã; ha heta umi ko'ãga itapykuéva itenonde vaerã. ‘Pe reino yvága pegua ojogua peteĩ óga jára osẽ va'ekuépe pyharevete ohekávo omono'õ vaerã ichupe iparral-a. Ha oñoñe'ẽme'ẽ rire umi imono'õharã ndive ome'ẽ haguã ichupe kuéra jepiguáicha peteĩ denario pe hembiapokue rehegua ára rehe omondo ichupe kuéra omba'apóvo iparraltýpe. Upéi osẽ jevy upe pyharevépe las nueve rupi ha ohecha ambue kuérape oĩ reíva hína plázape. Ha he'i ichupe kuéra: “Tapeho peẽ avei pemba'apo che parraltýpe, ha ame'ẽta peẽme pe hekopete.” Ha oho hikuái. Pe óga jára osẽ jevy asaje pyte rupi, ha upéi katu ka'aru asaje pe las tres rupi, ha ojapo jevy upéicha. Ha ka'aru pe las cinco rupi, osẽ oho jevy upe plázape ha ojuhu jevy upépe oĩvape ojapo'ỹ rehe mba'eve, ha he'i ichupe kuéra: “¿Mba'érehe piko peẽ peime rei peína ko'ápe ára pukukue pemba'apo'ỹ rehe?” He'i hikuái ichupe: “Avave na ore momba'apóĩgui.” Upérõ he'i ichupe kuéra: “Tapeho pemba'apo peẽ avei che yvýpe, ha ame'ẽta peẽme pe hekoitepegua.” Ka'aru pytũvo pe mba'e jára he'i pe iparralty ñangarekohárape: “Ehenói umi mba'apohárape ha eme'ẽ ichupe kuéra pe hembiapokue repy, eñepyrũ umi itapykue va'ekuégui ha eme'ẽ ipahápe umi oike tenonde va'ekuépe.” Upérõ oguahẽ umi oike va'ekue ka'aru las cinco rupi, ha peteĩ teĩme oñeme'ẽ peteĩ denario. Upéi oguahẽma ramo umi omba'apo tenonde va'ekue, oimo'ã hikuái ohupityvetaha, ha oñeme'ẽ ichupe kuéra peteĩ denárionte avei. Ha oñeme'ẽvo ichupe kuéra pe hembiapokue repy, oñepyrũ hikuái ipochy pe óga jára ndive, ha he'i hikuái: “Ko'ã ou tapykue va'ekue niko, una hórante omba'apo kuri, ha reme'ẽ ichupe kuéra avei ore rogueropu'aka va'ekue pe tembiapo ha ára haku pukukuépe reme'ẽ háicha.” Pe óga jára katu he'i umíva peteĩvape: “Che amigo, che ndajapói nde rehe mba'eve hekope'ỹva. ¿Ñañomongeta niko kuri ame'ẽ haguã ndéve peteĩ denario ku jepiguáicha, ajépa? Eraha pe ne mba'éva ha tereho. Che ame'ẽse avei pe ambuépe pe ndéve ame'ẽ háicha oike tapykue ramo jepe omba'apo. ¿Ndaikatúi piko che ajapo ajaposéva upe che mba'évagui? ¿Terãpa nde pochy che che mba'e porã hague rehe?” Upéicha umi itenondéva itapykue vaerã ha umi itapykuéva itenonde vaerã. Hetágui umi oñeconvidáva, ha umi ojeporavóva katu mbovy. Jesús ohóvo Jerusalén kotyo omoha'eño umi doce hemimbo'e kuérape ha he'i ichupe kuéra: --Jaha niko ñaína Jerusalénpe, ha upépe ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oñeme'ẽta umi pa'i ruvicha ha ley rehe oporombo'éva pópe kuéra ha ha'e kuéra ojeruréta hese ojejuka haguã; ha ome'ẽta ichupe tetã ambuegua kuéra pópe oñembohory haguã hese, ha oinupã ha omosaingo haguã kurusu rehe; ha pe mbohapy arahápe katu oikove jevýta omanóva apytégui. Upérõ oñemboja Jesús rendápe Zebedeo ra'y kuéra Jacobo ha Juan sy, imemby kuéra ndive. Ha oñesũ ha'e Jesús renondépe ojerure haguã ichupe peteĩ mba'e. Jesús oporandu ichupe: --¿Mba'épa reipota? Ha'e he'i ichupe: --Eréna ko'ã che memby mokõi toguapy ne réinope peteĩ nde akatúape ha ambue katu nde asu kotývo. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Peẽ ndapeikuaái pe pejeruréva. ¿Ikatúpa peropu'aka pe che ahasátava, pey'úvo pe vaso che hay'útavagui, ha pejebautizávo pe bautismo che ajebautizátavagui? Ha'e kuéra he'i: --Ikatu. Ha ha'e he'i ichupe kuéra: --Añete pey'u vaerã pe che vásogui ha pejebautiza vaerã pe che bautísmope; pe peguapy haguã che akatúa terã che asu kotývo katu nda chéi ame'ẽ vaerã; oñeme'ẽ vaerã umi che Ru ombosako'i va'ekuépe. Umi diez hemimbo'e kuéra ambue ohendúvo upéva ipochy umi mokõi ojoryvy rehe. Jesús katu ohenói ha he'i ichupe kuéra: --Peẽ niko peikuaa, umi tetã megua mburuvicha oñembopu'akaha hese kuéra ijáraicha, ha umi mba'eguasúva ijapytépe kuéra oguerekoha ichupe kuéra ipoguýpe. Pende apytépe katu nda upéicha va'erãi. Upéva rangue pe oñemomba'eguasuséva pende apytépe, oiko vaerã pene rembijokuái ramo; ha oimeraẽva itenondeséva pende apytépe, oiko vaerã pende rembiguái ramo. Upéicha avei che kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári ndajúi aporojokuái haguã, ajejokuaiuka haguãnte uvei ha ame'ẽ haguã che rekove heta repyrã ramo. Ha'e kuéra osẽvo ohóvo Jerico ciudádgui, genteta oho Jesús rapykuéri. Ha oĩ upépe mokõi ohecha'ỹva oguapýva hína tape yképe, ha ohendúvo Jesús ohasaha ohóvo, osapukái hikuái: --¡Karai, David ra'y, ore poriahuverekomína! Ha umi gente ipochy ichupe kuéra omokirirĩ haguã, ha upépe katu ha'e kuéra osapukái hatãve: --¡Karai, David ra'y, ore poriahuverekomína! Upévo Jesús opyta, ohenói umi ohecha'ỹvape ha he'i ichupe kuéra: --¿Mba'épa peipota ajapo pende rehe? Ha'e kuéra he'i ichupe: --Karai, torohecha. Ha Jesús oiporiahuverekoite ichupe kuéra ha opoko hesa kuéra rehe. Ha upevovete umi ohecha'ỹ va'ekue ohecha ha oho Jesús rapykuéri. Oñemo'aguĩvo Jerusaléngui oguahẽ hikuái Betfagépe, pe cerro hérava Olivoty ypýpe, ha upégui Jesús omondo mokõi hemimbo'e kuérava, ha he'i ichupe kuéra: --Tapeho amo pueblo ñande ypýpe oĩvape ha upépe pejuhúta peteĩ burra oñeñapytĩva hína ha peteĩ burro ra'y hendive. Pejora ha peru chéve. Ha oime ramo mba'e oje'éva peẽme, peje ichupe, Ñandejára oikotevẽha hese kuéra ha ohejáta peru. Upéva ojehu oiko haguã hekópe pe ñemoñe'ẽhára he'i va'ekue pe ikuatiápe: Peje umi Sionguápe: “Péina ou pende Rey, ojejapo'ỹva oguapy oúvo peteĩ burro ra'y ári, tymba mba'e pohýi ogueraháva memby.” Upérõ hemimbo'e kuéra oho ha ojapo Jesús he'i haguéicha ichupe kuéra. Ogueraha hikuái pe burra imemby reheve Jesúspe ha ha'e kuéra omoĩ hi'ári ijao kuéra ha Jesús ojupi. Ha pe genteta oipyso ijao kuéra haperãme, ha ambue kuéra katu oikytĩ yvyra rakã ha omyasãi pe tape rehe. Ha umi tenonde ohóva ha umi tapykue pegua, oñepyrũ osapukái: --¡Gloria pe rey David ra'ýpe! ¡Toñemomba'eguasu pe Tupã Ñandejára rérape oúva! ¡Gloria Tupã Ñandejárape! Oikévo Jesús Jerusalénpe, umi upepegua oñemondyipa ha heta oime oporandúva: --¿Máva piko kóva? Ha umi gente he'i: --Jesús ku ñemoñe'ẽhára oúva hína Nazaret Galilea peguágui. Upéi Jesús oike tupaópe ha omosẽmba okápe umi upépe oñemúvape. Ombojaparopa umi plata ocambiáva mesa kuéra, ha umi pykasu rehe oñemúva guapyha kuéra; ha he'i ichupe kuéra: --Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i: “Che róga oñembohéra vaerã óga oñeñembo'eha”; peẽ katu pejapo peína ichugui mondaha kuára. Pe tupaópe oñemboja Jesús rendápe umi ohecha'ỹva ha ikarẽva, ha ha'e omonguera ichupe kuéra. Ha umi pa'i ruvicha ha ley rehe oporombo'éva katu ohechávo umi techapyrã Jesús ojapóva, ha ohendúvo umi mitã kuéra osapukáiva tupaópe: “¡Gloria pe rey David Ra'ýpe!”, ipochy hikuái ha he'i Jesúspe: --¿Rehendúpa mba'épa he'i hikuái? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Ahendu aína. ¿Máramopa ndapeleéi pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'íva ko'ã mba'e rehe? He'i kóicha: Rembopurahéi umi mitã mimi ha umi okambúvape che momba'eguasu haguã hekoitépe. Ha oheja ichupe kuéra ha osẽ pe ciudádgui pe pueblo Betania peve ha opyta upépe upe pyharépe. Pyhareve, Jesús ou jevývo pe ciudádpe iñembyahýi. Ha ohecha peteĩ higo máta tape yképe, oñemboja hese ha ndojuhúi mba'eve pe higo máta rehe hogue mante. Upérõ Jesús he'i pe higo mátape: --¡Máramoke anive nde'a! Ha upevovete pe higo máta ipirupa. Ohechávo upéva umi hemimbo'e kuéra ohecharamoite ha oporandu Jesúspe: --¿Mba'éicha rupi piko pe higo máta ipirupa pya'eite? Jesús he'i ichupe kuéra: --Añetehápe ha'e peẽme, pejerovia ramo py'amokõi'ỹ rehe, nda kóva añói, ko higo máta rehe ajapóva, ikatúta pejapo, ikatu vaerã peje avei ko cérrope: “Ejei ko'águi ha ejeity márpe”, ha oiko vaerã upéicha. Ha opa mba'e peẽ pejeruréva pene ñembo'e rupi pejerovia ramo, pehupity vaerã. Upéi Jesús oike pe tupaópe, ha oporombo'e jave upépe hína, oguahẽ hendápe umi pa'i ruvicha ha karai kuéra Israel pegua ha oporandu hikuái ichupe: --¿Máva autoridad rupípa rejapo ko'ã mba'e? ¿Mávapa ome'ẽ ra'e ndéve ko autoridad? Jesús he'i ichupe kuéra: --Che aporandúta avei peẽme peteĩ mba'e, ha peje ramo chéve, ha'éta peẽme máva autoridad rupípa ajapo ko'ã mba'e. ¿Mávapa ome'ẽ raka'e Juánpe autoridad oporobautiza haguã? ¿Tupã Ñandejára, terãpa yvypóra kuéra? Ha ha'e kuéra katu oñepyrũ oñomongeta oñondive kuéra ha he'i: --Ja'e ramo Tupã Ñandejára ome'ẽ hague ichupe pe autoridad, he'íta ñandéve: “¿Mba'e rehepa aipóramo ndaperoviái ra'e ichupe?” Ha ja'e ramo yvypóra kuéra hague, jakyhyje umi géntegui, opavave ogueroviágui Juan Tupã Ñandejára remimbou hague. Upéva rehe he'i hikuái Jesúspe: --Ndoroikuaái. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Upéicharamo che avei nda'e mo'ãi peẽme máva autoridad rupípa ajapo ko'ã mba'e. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Mba'épa hi'ã peẽme? Peteĩ kuimba'e oguereko mokõi ta'ýra, ha he'i pe ijypykuépe: “Che ra'y, tereho emba'apo che parraltýpe.” Ha pe ta'ýra he'i ichupe: “¡Ndaha mo'ãi!”, ha upéi katu ombyasy ha oho. Upéi pe túva oho pe ta'ýra ambue rendápe ha he'i avei ichupe upéicha, ha ha'e he'i: “Néi, che ru, aháta”, ha ndohói. ¿Mávapa umi ta'ýra mokõivévagui ojapo pe túva rembipota? Ha ha'e kuéra he'i: --Pe ita'ýra pe tenonde guare. Upérõ Jesús he'i ichupe kuéra: --Añetehápe ha'e peẽme, umi impuesto cobrahára ha umi kuña reko vai oike tenondeha pende hegui Tupã Ñandejára réinope. Juan Bautista niko ou va'ekue pene mbo'évo pe tape porã rehe, ha ndaperoviái va'ekue ichupe; umi impuesto cobrahára ha kuña reko vai kuéra katu oguerovia va'ekue ichupe. Peẽ pehecha va'ekue upéva ha upéicha ramo jepe napeñearrepentíri perovia haguã ichupe. ‘Pehendu ko caso ambue kóva: Oiko va'ekue peteĩ karai oñotỹ va'ekue parral ijyvýpe; ha omongorapy, ha ojapo peteĩ parral'a rykuere ryrurã, ha omopu'ã avei peteĩ torre omaña haguã upe guive ijyvy rehe. ‘Upéi katu oalquila pe ijyvy mba'apohára kuérape ha oho mombyry. Ha oguahẽma ramo pe hi'a oipo'o haguã ára omondo hembiguái kuérape umi mba'apohára rendápe pe parral jepo'opyre imba'erãva piári. Umi mba'apohára kuéra katu ojapyhy umi tembiguáipe ha peteĩme oinupã heta, pe ambuépe ojuka, ha pe ambuevépe katu ombo'ita hikuái. Pe karai omondo jevy hetave hembiguái kuérape tenonderã omondo va'ekuégui; ha umi mba'apohára katu ojapo jevy hese kuéra umi tenonderã guare rehe ojapo haguéicha. ‘Ipahápe omondo ta'ýra teépe, he'ígui: “Che ra'ýpe omomba'e vaerã hikuái.” Ohechávo pe ta'ýrape katu umi mba'apohára he'i ojupe kuéra: “Kóva hína ko'ã mba'e jararã, jajuka opyta haguã ñandéve ko'ã mba'e.” Ha ojapyhy hikuái ichupe, ogueraha upégui, ha ojuka. Upéi Jesús oporandu: --Pe yvy jára ouha ára, ¿mba'épa ojapóne umi mba'apohára rehe? Ha he'i hikuái ichupe: --Ohundipa vaerã umi tekove vaípe, oiporiahuvereko'ỹ rehe, ha ome'ẽ vaerã pe ijyvy ambue mba'apohára ome'ẽ va'erãme ichupe pe mba'e jepo'opyre imba'erãva. Upérõ Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Máramopa ndapeleéi pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ? He'íva kóicha: Pe ita umi óga apohára omboyke va'ekuégui oiko pe ita tekotevẽvéva. Upéva ojapo Tupã Ñandejára ha ñande jahecha mba'e techapyrãicha. Upéva rehe che ha'e peẽme, Tupã Ñandejára oipe'ataha pe iréino pende hegui ha ome'ẽtaha umi ome'ẽ va'erãme ichupe pe mba'e mono'õmbyre imba'erãva. Ha pe ita katu, oimeraẽva ho'áva hi'ári, opẽmba vaerã; ha upe ho'áva ári pe ita katu omongu'i tumi vaerã. Umi pa'i ruvicha ha fariseo kuéra ohendúvo umi caso Jesús omombe'úva ohechakuaa hikuái upe he'íva he'iha hese kuéra. Ha ojapyhyse mo'ã hikuái ichupe, okyhyjénte umi géntegui, ha'ekuéra oguerekógui ichupe Tupã Ñandejára remimbou ramo. Jesús oñepyrũ oñe'ẽ jevy ichupe kuéra ñembojoja rupi ha he'i: --Pe reino yvága pegua ojogua peteĩ mburuvicha guasu ojapo va'ekuépe karuguasu ta'ýra mendahápe guarã. Omondo hembiguái kuérape ohenói haguã umi oñeconvida va'ekuépe, ha ha'e kuéra ndouséi. Omondo jevy ambue hembiguái kuérape ha he'i ichupe kuéra: “Peje umi oñeconvida va'ekuépe, oĩmbamaha che rembi'u. Ajukaukáma che toro ha che rymba kuéra ikyráva ha oĩmbáma; peju ko mendahápe.” Ha umi oñeconvida va'ekue katu nopenáiri. Peteĩ ha'e kuérava oho ikokuépe, ambue oho iñemuháme, ha ambue kuéra katu ojapyhy pe rey rembiguái kuérape ha oinupã ojuka peve. Upérõ pe rey ipochy eterei ha omondo isoldado kuéra ojuka haguã umi porojukaharépe ha ohapy haguã pe iciudad kuéra. Upéi katu he'i hembiguái kuérape: “Oĩmbaitéma pe mendahápe guarã, ha umi oñeconvida va'ekue katu nomerecéi ojejapo ichupe kuéra mba'e ramo. Tapeho aipóramo umi tape kurusu rupi ha peconvida pe mendahápe guarã opa umi pejuhúvape.” Umi tembiguái osẽ umi tape rupi ha ombyatypa opa ojuhúvape, ivaíva ha imarangatúvape; ha upéicha pe ogapy henyhẽmba géntegui pe mendarã. ‘Upéi katu pe rey oike ohecha haguã umi oñeconvida va'ekuépe, ha ohecha upépe peteĩ kuimba'e oñemonde'ỹvape mendahápe guarãicha. Ha he'i ichupe: “Che amigo, ¿mba'éicha rupi piko reike ko'ápe reñemonde'ỹ rehe mendahápe guarãicha?” Ha pe kuimba'e katu okirirĩ ete. Upérõ pe rey he'i umi mesápe ojejokuáivape: “Peipykua ha peipokua ha pemosẽ okápe pytũnguýpe, upe nasẽ ha hãi pururũ haguãme.” Ha Jesús oñe'ẽmbávo he'i: --Heta umi oñeconvidáva, ha mbovy umi ojeporavóva. Upérõ umi fariseo oje'ói ha oñemoĩ peteĩ ñe'ẽme mba'éichapa ikatúne oity Jesúspe iñe'ẽ rehe omoĩ vai haguã ichupe. Ha omondo hikuái hendápe umi fariseo remimbo'éva ha Herodes partido reheguávape, he'i haguã Jesúspe: --Mbo'ehára, roikuaa niko nde ereha pe añetéva ha reporombo'eha hekopete Ñandejára rape rehe, repena'ỹ rehe yvypóra kuéra he'íva rehe, nderejuzgáigui yvypóra kuérape ojehechauka háicha rehe. Eréna oréve aipóramo mba'épa hi'ã ndéve, ¿rome'ẽ va'erãpa impuesto pe mburuvicha guasúpe, terãpa ahániri? Jesús katu ohechakuaa ipy'apy vai kuéra ha he'i ichupe kuéra: --Peẽ tekove rova mokõi, ¿mba'e rehe piko pe che moñuhãse peína? Pehechauka chéve pe plata pe impuesto ojepagaha. Ha ogueru hikuái ichupe upe plata. Ha ohechávo Jesús oporandu ichupe kuéra: --¿Máva ra'anga ha máva réra piko ko oĩva hese? Ha he'i hikuái ichupe: --Mburuvicha César ra'anga. Upérõ Jesús he'i ichupe kuéra: --Peme'ẽ pe mburuvichápe pe mburuvicha mba'éva, ha Tupã Ñandejára mba'éva katu peme'ẽ Tupã Ñandejárape. Ohendúvo upéva ohecharamoite hikuái ha oheja ichupe ha oje'ói. Upe árape voi saduceo kuérava oho Jesús rendápe. Ha'e kuéra ndogueroviái omanóva oikove jevyha, upéva rehe omoĩ hikuái ichupe ko caso: --Mbo'ehára, Moisés niko he'i va'ekue peteĩ kuimba'e omendáva omano ramo oheja'ỹ rehe ta'yre, tyvýra omenda va'erãha hembirekore rehe omoñemoñare haguã pe tyke'ýra omano va'ekuépe. Ore apytépe niko oĩ siete ojoyke'y kuéra. Pe ijypykue omenda va'ekue ha omano, ha nda ita'ýraigui oheja hembirekore tyvýrape. Upéicha ojehu avei pe mokõiha ha mbohapyhápe, ha upéicha pe sieteha peve. Ha ipahápe omano avei pe kuña. Pe jeikove jevyha árape, ¿máva rembirekótapa pe kuña ko umi sieteve rembirekovéva? Jesús he'i ichupe kuéra: --Peẽ pejejavy ndapeikuaáigui Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ ha pe Tupã Ñandejára pu'aka. Umi omano va'ekue oikove jevy ha'ára nomendavéima vaerã ha nome'ẽvéima vaerã itajýra kuéra mendarã, ha'e kuéra umi Tupã Ñandejára ángel oĩva yvágapeichantema vaerã. Ha omano va'ekue oikove jevy va'erãha rehe katu ¿piko ndapeleéi pe Tupã Ñandejára voi he'i va'ekue peẽme?, he'i ramo: “Che ha'e pe Abraham ha Isaac ha Jacob Tupã.” Tupã Ñandejára ndaha'éi omanóva Tupã, oikovéva Tupãnte. Ohendúvo upéva umi gente ohecharamoite pe Jesús oporombo'e háicha. Umi fariseo ohendúvo Jesús omokirirĩ hague umi saducéope, oñembyaty hikuái, ha peteĩ ha'e kuérava ley rehe oporombo'éva, oipy'ara'ãvo ichupe, oporandu: --Mbo'ehára, ¿mávapa pe Tupã Ñandejára rembiapoukapy tuichave mba'éva? Jesús he'i ichupe: --“Ehayhu Ñandejára ne Tupãme nde py'aite guive, na ánga apytete guive ha ne arandukue reheve.” Kóva ha'e pe tembiapoukapy tuichavéva ha pe tenondeguáva. Ha pe mokõiha ojogua ichupe, he'i kóicha: “Ehayhu nde rapichápe rejehayhu háicha nde jupe voi.” Ko'ã tembiapoukapy mokõi ári oĩmba pe Moisés ley ha umi ñemoñe'ẽhára ombo'e va'ekue. Jesús oñe'ẽ umi fariseo kuéra oñembyaty va'ekuépe, ha oporandu ichupe kuéra: --¿Mba'épa hi'ã peẽme pe Cristo?, ¿máva ra'ýpa? Ha he'i hikuái: --David ra'y. Upérõ Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Mba'éichapa aipóramo David, Espíritu Santo rupi ombohéra ichupe Ñandejára? he'i ramo: Ñandejára he'i che Járape: “Eguapy che akatúape, che amoĩmba peve umi nde rehe ija'e'ỹvape nde py guýpe.” ¿Mba'éicha piko aipóramo pe Cristo David Ra'ýta, ko David voi ombohérava ichupe ñande Jára? Ha avave ndaikatúi ombohovái ichupe peteĩ ñe'ẽmente jepe, ha upete guive avave noñeha'ãvéi oporandúvo ichupe mba'eve. Uperire Jesús oñe'ẽ umi gente ha hemimbo'e kuérape ha he'i: --Umi ley rehe oporombo'éva ha fariseo kuéra oguereko autoridad oikuaauka haguã pe Moisés ley. Upéva rehekena pene ñe'ẽrendu ichupe kuéra ha pejapo opa ha'e kuéra he'íva peẽme; ha anínte pejapo pe ha'e kuéra ojapo háicha, ha'e kuéra he'i peteĩ mba'e ha ndojapói pe he'i háicha. Oñapytĩ mba'e pohýi ikatu'ỹva jaropu'aka ha omoĩ umi gente ape rehe umi mba'e ha'e kuéra voi ikuã peteĩmente jepe oñatõise'ỹva oporopytyvõ haguã. Ha opa umi mba'e ojapóva tembiecharãnte ojapo. Omoĩ isyva ha ijyva kuéra rehe vakapi ipyporãvévape Tupã Ñandejára ñe'ẽ mbykymi, ha ombopukuve ijao jeguaha. Oguapyse umi guapyha iporãvévape karu guasuhápe ha sinagoga kuérape, ha oipota oñemomaitei ichupe kuéra karai guasúicha cállepe, ha umi gente te'i ichupe kuéra mbo'ehára. ‘Peẽ katu ani peñembohéra mbo'ehára, peteĩ añóntegui pe pene mbo'ehára, ha upéva pe Cristo, ha peẽ ojoryvy kuerapágui. Ha ani pembohéra pende ru avavépe ko yvy ári, peteĩ añóntegui pende Ru upe yvágape oĩva. Terã ani peñembohéra mburuvicha, Cristo añóntegui pende ruvicha. Pe tuichavéva pende apytépe pe tembiguáicha ojejokuaiuka vaerã. Ha upe oñembotuvicháva ojupe ojerereko vaerã mba'eve ramo, ha pe oñemomba'eguasu'ỹva katu ojerereko vaerã mba'eguasu ramo. ‘¡Angái peẽ mbo'ehára ha fariseo kuéra rova mokõi! Pembotýva pe reino yvága pegua rokẽ ani haguã ambue kuéra oike, ha peẽ voi ndapeikéiri ha ndapehejái oike umi oikesévape. ‘¡Angái peẽ mbo'ehára ha fariseo kuéra rova mokõi! Peipe'áva hóga kuéra umi viúdagui ha upéi katu pembohasa haguã peñembo'e puku gua'u. Upéva rehe peẽ pehupity vaerã castigo ipohyivéva. ‘¡Angái peẽ mbo'ehára ha fariseo kuéra rova mokõi! Pehóva opa rupi ko yvy ári ha mar jerekuévo pemoinge haguã pe máva akãme pene religión, ha upéva pejapóma ramo katu pejapo ichugui Aña retã ra'y mokõi jevyve pende hegui. ‘¡Angái peẽ sambyhyhára resatu! Pejéva: “Oime ramo ome'ẽva iñe'ẽ ojuráva tupao rehe, upéva mba'eve, ojura ramo pe óro tupao pegua rehe katu, ojapo vaerã pe iñe'ẽ”. ¡Peẽ tekove tavy resatu! ¿Mávapa mba'eguasuve, pe óro terãpa pe tupao omomarangatúva pe órope? Ha peẽ peje avei: “Oime ramo ome'ẽva iñe'ẽ ojurávo pe altar rehe, upéva mba'eve, ojura ramo pe mba'e me'ẽmby altar ári oĩva rehe katu, ojapo vaerã pe iñe'ẽ.” ¡Peẽ tekove tavy resatu! ¿Mávapa mba'eguasuve, pe mba'e me'ẽmby terãpa pe altar omomarangatúva pe mba'e me'ẽmbýpe? Pe ojuráva altar rehe ndojurái pe altar rehe añó, ojura avei opa pe hi'ári oĩva rehe; ha pe ojuráva pe tupao rehe, ndojurái pe tupao rehe añó, ojura avei Tupã Ñandejára upépe oĩva rehe. Pe ojuráva yvága rehe, ojura avei Tupã Ñandejára trono rehe ha ojura avei Tupã Ñandejára rehe voi upépe oguapýva hína. ‘¡Angái peẽ mbo'ehára ha fariseo kuéra rova mokõi! Peme'ẽva Tupã Ñandejárape diezmo menta ha anís ha comínogui ha pemboykéva umi ley mbo'epyre rehegua tuichavéva, hekopeteguáva ha poriahuvereko ha jerovia. Pejapo tapia vaerã umíva umi mba'e, peheja'ỹ rehe ko'ã mba'e avei. ¡Peẽ niko sambyhyhára resatu, pemboguáva ñati'ũ ha pemokõva camello! ‘¡Angái peẽ mbo'ehára ha fariseo kuéra rova mokõi! Pemopotĩva umi vaso ha ña'ẽmbe ijapéguio ha hyepýpe katu henyhẽ umi mba'e pemonda va'ekue mba'epota tarovágui. Ehendúke, nde fariseo resatu: emopotĩ raẽ pe vaso ha ña'ẽmbe hyepýguio ha ipotĩmba vaerã opytávo ijape avei. ‘¡Angái peẽ mbo'ehára ha fariseo kuéra rova mokõi! Pejoguáva umi sepultura momorotĩmbyrepe iporãva okáguio, ha hyepy katu henyhẽ te'õngue kanguekue ha opaichagua mba'e ky'águi. Upeichaite avei peẽ, pene porãvaicha pende apéguio yvypóra kuéra renondépe ha pende py'apýpe katu pene renyhẽ tova mokõiha ñañágui. ‘¡Angái peẽ mbo'ehára ha fariseo kuéra rova mokõi! Pemopu'ãva umi ñemoñe'ẽhára oñeñotỹ hague renda ha pembojeguáva umi imarangatúva momandu'aha, ha upéi katu peje: “Jaikove rire ñande ypykuéra árape na ñaiméi vaerã mo'ã hendive kuéra umi ñemoñe'ẽhára jejukápe.” Ha upéicha pehechauka peẽha voi umi ñemoñe'ẽhára jukahare ñemoñare; ha upéicha oikopáta pende po rupi pe pende ru kuéra omoñepyrũ va'ekue. ‘¡Peẽ mbói ha mbói ñemoñare! ¿Mba'éichapa pejehuíta pe castigo Aña retãme? Upéva rehe che amondóta peẽme ñemoñe'ẽhára ha iñarandúva ha mbo'ehára, ha peẽ katu pejukáta ha pehupíta kurusu rehe ha'e kuéravape, ha ambue kuérape katu peinupãta pene sinagoga kuéra rupi ha pemoñáta peteĩ puéblogui ambuépe; ha upéichape ho'apa haguã pende ári pe culpa opa umi imarangatúva ojejuka va'ekue rehe ko yvy ári, Abel upe imarangatuete va'ekue mano guive, Zacarías Berequías ra'y mano peve, upe peẽ pejuka va'ekue tupaópe altar pa'ũme. Añete ha'e peẽme, ko'ã mba'e rehegua culpa ho'apa va'erãha ko'ã gente ko'ãgagua ári. ‘¡Jerusalén, Jerusalén, rejukáva ñemoñe'ẽhára kuérape ha rembo'itáva umi ndéve Tupã Ñandejára omboúvape! ¡Mbovy jevy piko ambyatyse raka'e nde ra'y kuéra, pe ryguasu ombyaty háicha imemby kuéra ipepo guýpe, ha ndereipotái! Pema'ẽke, opytáko pende róga taperéicha; ha'éko peẽme nda pe che recha mo'ãveimaha oguahẽ peve pe ára peje haguã: “Toñemomba'eguasu pe oúva Ñandejára rérape.” Jesús osẽ pe tupaógui ha ohóma jave hína hemimbo'e kuéra oñemboja hendápe ha ohechauka ichupe pe tupao. Ha Jesús katu he'i ichupe kuéra: --¿Pehechapámapa peẽ ko'ã mba'e? Añetehápe ha'e peẽme, ndopyta mo'ãiha ko'ápe ita ojo'ári. Upérõ oho hikuái pe cerro Olivoty héravape, ha oguapy jave hína Jesús upépe, hemimbo'e kuéra oho he'i ichupe ñemiháme: --Roipota niko ere oréve araka'épa ojehúta ko'ã mba'e. ¿Mba'erupípa roikuaáta reju aguĩmaha ha opatamaha ko mundo? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Pema'ẽke. Anítei avave pene mbotavy. Heta ou vaerã che rérape ha he'i vaerã: “Che ha'e pe Cristo”, ha ombotavy vaerã hetápe. Peẽ pehendu vaerã oñeñe'ẽ ha oñemoherakuã ramo guerra, ha ani peñemondýi, upéichante vaerã voi; opáichavo ne'ĩra mo'ãi gueteri ko mundo paha. Opu'ã vaerã tetã nguéra ojuehe, ha peteĩ tetã oñorairõ vaerã ambue tetã ndive; ha oĩ vaerã mba'asy ha ñembyahýi ha yvy ryrýi heta henda rupi. Opáichavo ko'ã mba'e jehasa asy ñepyrũhánte vaerã. ‘Upérõ pene me'ẽ vaerã hikuái pehasa asy haguã ha pejejuka vaerã ha opavave ndaija'éi vaerã pende rehe che réra rehe. Umiha árape heta ijerovia poi vaerã ha ndojuayhúi ha oñotraiciona vaerã. Heta opu'ã vaerã he'íva ojehe kuéra Tupã Ñandejára remimbouha ha ombotavy vaerã hetápe. Ha tuicha eterei va'erãgui pe ñaña, heta ndojohayhuvéi vaerã. Pe opyta hatãva ipaha peve katu ojesalva vaerã. Ha pe Tupã Ñandejára reino rehegua ñe'ẽ oñemoherakuã vaerã opa rupi yvy jerekuévo, opa tetã megua oikuaa haguã, ha uperire katu oguahẽ vaerã pe ipaha. ‘Pe ñemoñe'ẽhára Daniel kuatia ñe'ẽme ha'e oñe'ẽ va'ekue upe oporomongy'áva ha oporombyaíva rehe; ha peẽ pehecha ha'ára oñemoĩ ramo upéva tupaópe pe tenda marangatúpe, --pe oleéva, toikuaa--, upeha árape umi oĩva Judéape tojehui cerro kotývo. Ha upeha árape oime ramo oĩva hóga azotea ári, ani oguejy oguenohẽ haguã mba'eve hógagui, ha oĩ ramo ñúme, ani ojevy ijao piári. ¡Angái umi kuña umiha árape hye guasúva terã imemby kambúva! Peñembo'e Tupã Ñandejárape ani haguã pejehui ro'y jave terã pytu'uha árape; oiko va'erãgui umiha árape jehasa asy tuicháva oiko'ỹ haguéicha ko mundo ñepyrũha guive, ha oikove'ỹma vaerã uperire. Ha Tupã Ñandejára omombyky'ỹ ramo umíva umi ára, ndojesalvái vaerã avave; upéva rehe omombyky vaerã umi ha'e oiporavo va'ekue rayhupápe. ‘Ha oime ramo umiha árape he'íva peẽme: “Péinako ko'ápe pe Cristo” terã “Péina pépe”, ani perovia. Heta ou va'erãgui he'íva ojehe ha'eha pe Cristo ha Tupã Ñandejára remimbouha; ha ojapo vaerã mba'eguasu ha techapyrã ombotavy haguã ikatu ramo umi Tupã Ñandejára rembiporavo pyrépe jepe. Pomomarandúma umi mba'e oiko mboyve. Upéva rehe he'i ramo peẽme: “Péina oime hína pe ñúme”, ani peho; terã he'i ramo: “Péina ko'ápe oime ogapýpe”, ani perovia. Pe ára vera ojehecha háicha kuarahy resẽ guive kuarahy reike peve, upéicha vaerã aju ha'ára che kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári. Pe te'õngue oĩháme, upépe oñembyaty vaerã umi yryvu ho'u haguã. ‘Ha umi jehasa asy ára rire mínte, kuarahy iñypytũmba vaerã, jasy ndohesape mo'ãvéi, ha estrella kuéra ho'a vaerã yvágagui, ha umi yvága pu'aka jepe omymyimba vaerã. Upérõ ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári señal ojehecha vaerã yvága rehe, ha opa tetã rupigua kuéra ojahe'opa vaerã ha ohecha vaerã pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy áripe ou ramo arai apytépe pu'aka ha mimbipa reheve. Ha oñehendu vaerã turu hatã ipúva, ha pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári omondo vaerã hi'ángel kuéra ombyatypa haguã hembiporavopyre kuéra umi irundyve yvytu oipejuháguio yvy jerekuévo. ‘Pe higo mátagui peikuaa: Pe hakã ikyrỹi ha hogue roky ñepyrũ vove, peikuaa oguahẽmaha ára haku. Upéicha avei, pehecha ramo oiko ko'ã mba'e peikuaa hi'aguĩmaha pe kuimba'éicha oguejy va'ekue yvy ári ou jevy haguã. Añetehápe ha'e peẽme: ko'ã mba'e oikopa va'erãha omano mboyve ko'ã gente ko'ãgagua. Yvága ha yvy opa vaerã, che ñe'ẽ katu tapia guarã. ‘Upe ára terã hi'hóra katu avave ndoikuaái, umi ángel yvága pegua ndoikuaái ha pe Tupã Ñandejára Ra'y jepe ndoikuaáinte avei. Che Ru añoite mante oikuaa. ‘Umi ára Noé oikove ramo guaréicha ko yvy ári, upéicha vaerã avei ou jevy ha'ára pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári. Umi árape pe diluvio mboyve, umi gente oiko va'ekue okaru ha ho'uha rehe, omenda ha omomenda tajýra kuéra, pe ára Noé oike hague peve pe árcape; ha ndohechakuaái va'ekue hikuái pe diluvio oguahẽha ára peve ha ohundipa ichupe kuéra. Upéicha vaerã avei ou jevy ha'ára pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári. Upeha árape mokõi kuimba'e oĩ vaerã hína oñondive ñúme, pe peteĩ ojereraha vaerã ha pe ambue katu opyta vaerã. Mokõi kuña oñembiso vaerã hína, pe peteĩ ojereraha vaerã ha pe ambue katu opyta vaerã. ‘Peñembosako'íke aipóramo, ndapeikuaáigui mba'e hórapepa pende jára oúta. Ha peikuaa kóva, pe óga jára oikuaa ramo mba'e hórapepa oguahẽta pe mondaha, ndokéi vaerã ha ndohejái vaerã ojeike hógape ha oñemondapa. Upéva reheke peẽ avei peñembosako'i pe peimo'ã'ỹve jave rehe ou jevy va'erãgui pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári. ‘¿Mávapa, aipóramo, pe tembiguái jeroviaháva ha imba'erechakuaáva ijára omoĩ va'ekue ipoguýpe hogaygua kuéra omongaru haguã hi'hórape? Ovy'aite vaerã pe tembiguái ijára oguahẽvo, ojuhúva ojapopa hekópe hembiaporã. Añetehápe ha'e peẽme, pe óga jára omoĩ va'erãha ipoguýpe opa oguerekóva. Pe tembiguái imba'e vai ramo katu ha oimo'ã ramo pe óga jára hi'aretaha, ha oñepyrũ ramo oguereko asy umi hapicha tembiguáipe, ha okaru ha ho'u umi tekove ka'u kuéra ndive, pe óga jára ou jevy vaerã pe tembiguái oha'arõ'ỹve jave ha oikuaa'ỹha hórape; ha ocastiga pohýi vaerã, ha oguereko vaerã ichupe umi hova mokõiva ramo. Upépe hasẽ ha hãi pururũ vaerã. Upérõ pe reino yvága pegua ha'ete vaerã diez kuñatai ojapyhýva hesapehára kuéra acéitepe hendýva ha oje'óĩva mendahápe omoirũ haguã pe menarãme. Cinco ha'e kuérava oñembosako'ipa ha cinco katu noñembosako'ipái, ndogueraháigui aceite oikotevẽ jevy ramo guarã; umi oñembosako'ipa va'ekue katu ogueraha hesapehára ijaceite ryru reheve. Pe menarã hi'arégui oguahẽ haguã umi kuñatai hopehyipa ha ipahápe katu okepa hikuái. Pyhare pyte rupi katu oñehendu sapy'a peteĩ osapukái ha he'íva: “¡Oúma pe menarã; pejúke pemoirũ!” Upérõ opáy umi diez kuñatai ha oñepyrũ ombosako'i hesapehára kuéra. Ha umi cinco oñembosako'ipa'ỹ va'ekue katu he'i umi cinco oñembosako'ipa va'ekuépe: “Peme'ẽmona oréve pende aceitemi, ore lámpara kuéra niko ogue hína.” Ha umi oñembosako'i va'ekue katu he'i: “Tove, aníntemo ropyta hese'ỹ peẽicha. Iporãve peho ramo pe oñevendehápe ha pejogua pene mba'erã.” Ha umi cinco oñembosako'ipa'ỹ va'ekue oho aja pe aceite joguávo katu, oguahẽ pe menarã. Ha umi kuñatai oĩmba va'ekue oike hendive pe mendahápe, ha oñemboty pe okẽ. Upéi katu oguahẽ avei umi kuñatai ambue ha he'i hikuái: “¡Karai, karai, eipe'amína oréve okẽ!” Ha'e katu he'i ichupe kuéra: “Añetehápe ha'e peẽme, che ndapoikuaái.” Peẽke peñembosako'i ndapeikuaáigui mba'e ára terã mba'e hórapepa ou jevýne pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári. ‘Pe reino yvága pegua niko ojogua peteĩ karai ohóta va'ekuépe hína tetã ambuépe ha ohenói hembiguái kuéra ha ome'ẽ ichupe kuéra iplata. ‘Peteĩme ome'ẽ cincuenta mil guarani rupi, ha pe ambuépe veinte mil, ha pe ambuevépe katu ome'ẽ diez mil, peteĩ teĩme ipu'aka haguãicha. Upéi katu oho mombyry. Pe tembiguái oguereko va'ekue cincuenta mil omomba'apo ha oñemono'õ upévagui cincuenta mil jevy. Ha upéicha avei pe oguereko va'ekue veinte mil, oñemono'õ upévagui veinte mil jevy. Pe oguereko va'ekue diez mil katu, oho oñomi pe ijára plata peteĩ yvykua ojo'o va'ekuépe. ‘Ha are uperire ou jevy umi tembiguái jára ha ojerure ichupe kuéra hembiapokue rehe. Oguahẽ tenonderã pe oguereko va'ekue cincuenta mil ha ome'ẽ ijárape umi cincuenta mil ohupityve va'ekue, ha he'i: “Karai, reme'ẽ va'ekue niko chéve cincuenta mil guarani, ha kóina ápe hendive cincuenta mil che ahupityve va'ekue.” Pe karai he'i ichupe: “Iporãite, nde ha'e tembiguái imba'e porã ha jeroviaháva; ha jeroviaha rehe nde pe michĩmíme, amoĩta nde poguýpe hetaiteve. Eike ha javy'a chendive.” Upéi ou pe tembiguái oguereko va'ekue veinte mil guarani ha he'i: “Karai, reme'ẽ va'ekue niko chéve veinte mil guarani, ha kóina ápe hendive veinte mil ahupityve va'ekue.” Pe karai he'i ichupe: “Iporãite, nde ha'e tembiguái imba'e porã ha jeroviaháva; ha jeroviaha rehe nde pe michĩmíme, amoĩta nde poguýpe hetaiteve. Eike ha javy'a chendive.” Ha oguahẽvo pe tembiguái oguereko va'ekue diez mil guarani katu, he'i ijárape: “Karai, che niko aikuaa voi kuri nde kuimba'e pohyiha, remono'õva reñemitỹ'ỹ haguépe ha rembyatýva remyasãi'ỹ haguégui. Upéva rehe akyhyje ha aha añomi yvy guýpe pe nde plata. Kóina ápe upe ne mba'éva.” Upérõ pe karai he'i ichupe: “Tembiguái ñaña, ate'ỹ, reikuaa ra'e amono'õha añemitỹ'ỹ haguégui, ha ambyatyha amuasãi'ỹ haguégui. Upéva rehe remoĩ vaerã mo'ã che plata báncope, oñeme'ẽ jevy haguã chéve rédito reheve aju jevývo che rógape.” Ha he'i umi oĩvape hína upépe: “Peipe'a ichugui pe diez mil guarani ha peme'ẽ pe cincuenta mil oguerekóvape. Upe oguerekóvape, oñeme'ẽve vaerã, ha hembypa vaerã ichupe; pe oguereko'ỹvagui katu, ojepe'a vaerã pe michĩmí oguerekóva jepe. Ha pe tembiguái pituvápe katu pemosẽ okápe pytũnguýpe pe hasẽ ha hãi pururũ haguãme.” ‘Pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári, ou jevy ha'ára Rey ramo, ha opa umi ángel kuéra hendive, oguapy vaerã itrono jeguapápe. Ha opa tetãmegua kuéra, oñembyatypa vaerã henondépe, ha ha'e oipe'a vaerã ojuehegui, ku ovecha rerekua oipe'a háicha ijovecha kuéra ikavara kuéragui. Omoĩ vaerã umi ovecha ijakatúa kotývo ha umi kavara katu ijasu kotývo. Upérõ pe Rey he'i vaerã umi ijakatúa peguápe: “Peju peẽ che Ru ohovasa va'ekue, peike pe reino oñembosako'i va'ekuépe peẽme guarã Tupã Ñandejára ojapo ypy guive ko mundo. Che ñembyahýi ramo peẽ che mongaru va'ekue, che yuhéi ramo peẽ che mboy'u va'ekue; aiko ramo mombyrygua ramo peẽ che moguahẽ va'ekue pende rógape. Che opívo ramo peẽ che monde va'ekue; che rasy ramo peẽ che andu va'ekue; aime ramo cárcelpe peẽ peju va'ekue che rendápe.” Upérõ umi imba'e porãva he'i vaerã ichupe: “Karai, ¿araka'e piko ore rohecha ne ñembyahýi ramo ha romongaru terã nde yuhéi ramo ha romboy'u? Terã ¿araka'e piko ore rohecha mombyryguáva ramo ha romoguahẽ ore rógape terã nde opívo ramo, ha romonde? ¿Terã piko araka'e ore rohecha nde rasy ramo, terã cárcelpe, ha roho ne andúvo?” Ha pe Rey he'i vaerã ichupe kuéra: “Añetehápe ha'e peẽme, upe pejapo va'ekue peteĩva ko'ã che ryvy kuéra michĩvéva rehe, che rehe voi pejapo.” ‘Upéi katu pe Rey he'i vaerã umi ijasu peguápe: “Pejei che ypýgui, peẽ peiméva Ñandejára maldición guýpe; tapeho pe tata opave'ỹvape oñembosako'i va'ekue Aña ha hi'ángel kuéra peguarã. Che ñembyahýi ramo peẽ na che mongarúi va'ekue; che yuhéi ramo peẽ na che mboy'úi va'ekue; aiko ramo mombyryguáva ramo peẽ na che moguahẽi va'ekue pende rógape. Che opívo ramo peẽ na che mondéi va'ekue; che rasy ramo ha aime ramo cárcelpe, peẽ na che andúi va'ekue.” Upérõ ha'e kuéra he'i vaerã ichupe: “Karai, ¿araka'épa ore rohecha ne ñembyahýi, terã nde yuhéi ramo, terã mombyryguáva ramo, terã nde opívo, terã nde rasy ramo, terã cárcelpe, ha noroipytyvõi?” Ha pe Rey katu he'i vaerã ichupe kuéra: “Añetehápe ha'e peẽme, upe pejapo'ỹ va'ekue peteĩva umi michĩvéva rehe, ndapejapói avei che rehe.” Ha ko'ãva oho vaerã pe castigo opa'ỹ va'erãme, ha umi imba'e porãva katu oho vaerã pe tekove tapia guarãme. Jesús oñemoñe'ẽmba rire ko'ã mba'e rehe, he'i hemimbo'e kuérape: --Peẽ niko peikuaa ko'águi mokõi arahápe Pascua aretetaha, ha che, kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári, añeme'ẽta añemosaingo haguã kurusu rehe. Upérõ umi pa'i ruvicha kuéra, ha ley rehe oporombo'éva, ha karai kuéra Israel retã megua oñembyatypa hikuái Caifás pe pa'i guasu róga korapýpe. Ha upépe oñomongeta hikuái oapresa haguã Jesúspe japu rupi ha ojekauka haguã. Ha he'i hikuái: --Anínte pe arete aja, ani haguã oiko ayvu umi gente apytépe. Jesús oĩ jave Betániape, Simón upe ilépra va'ekue rógape; oguahẽ hendápe peteĩ kuña oguerúva peteĩ mba'yru ita sati joguahápe mba'e ryakuã porã hepyetéva, ha Jesús oguapy jave mesápe, pe kuña oñohẽ pe mba'e ryakuã porã Jesús akã rehe. Hemimbo'e kuéra ohechávo upéva ipochy ha oñepyrũ he'i: --¿Maerã piko oñeñohẽ rei pe mba'e porãite? Ikatu vaerã mo'ã hepy oñeme'ẽ oñepytyvõ haguã mboriahu kuérape. Jesús ohendu upéva ha he'i ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko pemyangekói peína ko kuñáme? Ko ojapóva che rehe niko iporã. Mboriahu kuérape niko pereko tapia pende apytépe, chéve katu nda che rereko tapia mo'ãi penendive. Ko kuña ojapo va'ekue oñohẽvo che akã rehe pe mba'e ryakuã porã, che mbosako'i añeñotỹ ramo guarã. Añetehápe ha'e peẽme, mamo oñemoherakuãhápe ko ñe'ẽ salvación rehegua, yvy jerekuévo, oñemombe'u vaerã avei ko kuña ojapo va'ekue mandu'arã hese. Upérõ peteĩ umi doce hemimbo'e kuérava, hérava Judas Iscariote, oho umi pa'i ruvicha kuéra rendápe ha he'i ichupe kuéra: --¿Mboýpa peme'ẽta chéve ame'ẽ ramo Jesúspe pende pópe? Ha ha'e kuéra ome'ẽ ichupe treinta pieza plata. Ha upe guive Judas oheka mba'éichapa ha mba'e hórapepa ome'ẽta Jesúspe ipópe kuéra. Pe ára oñepyrũvo pe arete pan ilevadura'ỹva rehegua, Jesús remimbo'e kuéra oñemboja hendápe ha oporandu ichupe: --¿Mamópa reipota rombosako'i ndéve re'u haguã pe Pascua? Ha ha'e he'i ichupe kuéra: --Tapeho pe ciudádpe ku kuimba'e rógape ha peje ichupe: “Pe mbo'ehára he'iuka ndéve: Che ára oguahẽtama, ha ajapose nde rógape pe Pascua che remimbo'e kuéra ndive.” Hemimbo'e kuéra ojapopa Jesús he'i haguéicha ha ombosako'i hikuái pe Pascua cenarã. Ha upe pyharépe, Jesús oguapy mesápe umi doce hemimbo'e kuéra ndive; ha ocena aja hikuái, Jesús he'i ichupe kuéra: --Añetehápe ha'e peẽme, peteĩ peẽ kuérava che traicionataha. Upérõ ha'e kuéra oñembyasyete, ha oñepyrũ peteĩ teĩ oporandu ichupe: --Che Jára, ¿nda chéi mba'épa? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Upe omoingéva ipo chendive ña'ẽmbépe, upéva pe che me'ẽtava. Pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy áripe ojehúta voínte he'i haguéicha Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ, upéicharamo jepe ¡angái pe kuimba'e otraicionáva ichupe! Iporãve vaerã mo'ã ichupe onace'ỹ rire. Upérõ oñe'ẽ Judas, pe otraiciona va'ekue hína ichupe ha he'i: --Mbo'ehára, ¿nda chéi mba'épa? Jesús he'i ichupe: --Nde ha'e. Ha ocena aja hikuái, Jesús ojapyhy ipópe pe pan, ohovasa, ha omboja'o rire ome'ẽ hemimbo'e kuérape ha he'i: --Pe'u, kóva ha'e che rete. Upéi katu omyenyhẽ peteĩ vaso, ome'ẽ las gracias Ñandejárape, ha ombohasa ichupe kuéra he'ívo: --Pe'u kóvagui opavave kóva niko che ruguy, omoañetéva pe che kuave'ẽmby pyahu, oñeñohẽva héra rehehápe pecado kuéra ñeperdonarã. Ha ha'e peẽme nda'u mo'ãveiha ko parral'a rykuere upe ha'u jevyha ára peve penendive ipyahúva pe che Ru réinope. Opuraheipa rire peteĩ himno, oho hikuái pe Olivo cerro héravape. Upéi Jesús he'i ichupe kuéra: --Opavave peẽ che rerotĩta ko pyharépe; he'i háicha Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: “Ajukáta pe ovecha rerekuápe, ha umi ovecha isarambipáta.” Ha aikove jevy rire katu aháta pene renonderã Galiléape. Upérõ Pedro he'i ichupe: --Opavave ne rerotĩ ramo jepe, che noroguerotĩ chéne araka'eve. Jesús upérõ he'i ichupe: --Añetehápe ha'e ndéve, ko pyharépe voi pe gallo osapukái mboyve, nde renegáta mbohapy jevy che kuaaha. Pedro katu he'i ichupe: --Amano vaerã ramo jepe nendive, noronegái chéne. Ha opavave umi hemimbo'e kuéra he'i avei upéicha. Uperire Jesús oguahẽ hendive kuéra peteĩ tenda Getsemaní héravape, ha he'i hemimbo'e kuérape: --Pepyta ko'ápe, che aha aja amo añembo'e. Ha ogueraha ondive Pédrope ha umi mokõi Zebedeo ra'y kuérape, ha oñepyrũ ojepy'apy eterei. Ha he'i ichupe kuéra: --Ajepy'apy eterei amano haguãicha. Pepyta peẽ ko'ápe ha ani peke. Ha Jesús oho tenondevemi ha oñesũ hova yvy rehe ha ojerure Tupã Ñandejárape, kóicha: --Che Ru, ikatu ramo tohasa che hegui ko jepy'apy tuichaitéva, opáichavo ani oiko pe che aipota háicha, pe nde reipota háichante toiko. Upéi ou jevy umi hemimbo'e kuéra oihápe, ha ojuhu oke hikuái ha he'i Pédrope: --¿Ndaikatúi piko ra'e peẽ pepyta chendive peke'ỹ rehe una hórante jepe? Ani peke, ha peñembo'e ani haguã pejepy'ara'ã. Añetehápe pe ñande espíritu ikyre'ỹ opaicharã ha pe ñande rete katu ikangy. Ha mokõiha jevy oho ha oñembo'e péicha: --Che Ru, ikatu'ỹta ramo ojei che hegui ko jepy'apy, toiko pe nde reipota háicha. Upéi ou ha ojuhu jevy hemimbo'e kuérape okepa hikuái hopehýi etereígui. Upémaramo oheja ichupe kuéra ha oho jevy oñembo'e pe mbohapyha jevy, ha he'i umi ñe'ẽ he'íma va'ekue. Upéi ou jevy umi hemimbo'e kuéra rendápe ha he'i ichupe kuéra: --Ko'ãga katu ikatúntema peke ha pepytu'u. Oguahẽma pe hora pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oñeme'ẽ haguã pecador kuéra pópe. Pepu'ã, jaha, péina oúma pe che traicionaharã. Jesús oñe'ẽ gueteri hína, oguahẽ ramo Judas, umi doce hemimbo'e kuéra peteĩva, ha ou hendive heta gente kyse puku, ha garrote reheve. Ombou ichupe kuéra umi pa'i ruvicha ha karai kuéra Israel pegua. Judas, upe otraiciona va'ekue hína Jesúspe ome'ẽ ichupe kuéra peteĩ seña he'ívo: --Upe che abesáva, upéva ha'e, pejapyhy. Ha oñemboja Jesús rendápe ha he'i ichupe: --¡Mbo'ehára, mba'éichapa nde pyhare! Ha ohetũ ichupe. Jesús he'i ichupe: --Che amigo, ¿mba'épa nde reru? Upévo ha'e kuéra oñemboja ha ojapyhy hikuái Jesúspe ha ogueraha preso. Umi Jesús irũ peteĩva katu ohekýi sapy'a ikyse puku ha onambi'o pa'i guasu rembiguáipe. Jesús katu he'i ichupe: --Emoinge nde kyse puku hyrúpe. Opa umi kyse puku oiporúva, kyse pukúpe omano vaerã. ¿Nde reikuaái piko ikatuha che ajerure che Rúpe, ha ha'e ikatuha ombou chéve ko'ãgaite voi hetavéva doce ejército ángel kuéragui? Ha upéicharamo, ¿piko mba'éicha oikóta pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'íva tekotevẽha oiko kóicha? Ha Jesús he'i umi géntepe: --¿Pesẽ piko kyse puku ha garrote reheve che apresa haguã mondahápe ramo guáicha? Opa árapemi che aguapy pende apytépe tupaópe aporombo'évo, ha araka'eve nda che apresái va'ekue. Ha opa ko'ã mba'e oiko, oikopa haguã umi ñemoñe'ẽhára he'i va'ekue Tupã Ñandejára ñe'ẽme. Upévo hemimbo'e kuéra ohejapa Jesúspe ha'eño ha opoi pýgui hikuái. Ha umi oapresa va'ekue Jesúspe ogueraha hikuái ichupe pe pa'i guasu Caifás renondépe, umi ley rehe oporombo'éva ha karai kuéra oñembyatyhápe. Pedro katu oho hapykuéri puku pe pa'i guasu róga korapy peve, ha upépe oike ha oguapy umi tembiguái ndive ohecha haguã mba'épepa opáta upéva. Ha umi pa'i ruvicha, karai kuéra ha opa umi Corte Suprema pegua oheka mba'épepa omoĩ vai haguã Jesúspe japúpe ramo jepe, ojukauka haguã. Opáichavo, ndojuhúi mba'eve heta ramo jepe oúva ha he'i japu hese. Ha ipahápe katu ou mokõi tekove japu, he'íva: --Ko kuimba'e he'i va'ekue: “Che ikatu ambyai pe tupao ha amopu'ã jevy pyahu mbohapy arahápe.” Upérõ pe pa'i guasu opu'ã oñembo'y ha he'i Jesúspe: --¿Nde eréi piko mba'eve? ¿Mba'e piko ko he'íva hikuái nde rehe? Jesús katu okirirĩnte. Upérõ pe pa'i guasu he'i ichupe: --Pe Tupã Ñandejára oikovéva rérape, ere oréve, ¿ndépa ha'e pe Cristo, pe Tupã Ñandejára Ra'y? Ha Jesús he'i ichupe: --Upéicha, upe nde ere háicha. Ha ha'e avei peẽme, pehecha va'erãha ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oguapy ramo Tupã Ñandejára ipu'akáva akatúape ha ou ramo arai ári yvágagui. Upévo pe pa'i guasu omondoro ijao ha he'i: --Ko kuimba'e oñe'ẽ vai Tupã Ñandejára rehe, ¿maerãpa ñaikotevẽve testigo rehe? Peẽ niko pehendúma pe he'i va'ekue Tupã Ñandejára rehe; ¿mba'épa peje? Ha ha'e kuéra he'i: --Oguereko culpa, omano vaerã. Ha ondyvu hikuái hova rehe ha oinupã, ambue kuéra katu ohovapete ichupe, ha he'i: --Nde ha'éva pe Cristo, ¡ere mávapa ne nupã ra'e! Upe aja Pedro oguapy va'ekue hína okápe, pe korapýpe; ha peteĩ tembiguái kuñáva oñemboja hendápe ha he'i ichupe: --Nde avei reiko va'ekue Jesús, pe Galileaygua ndive. Ha Pedro katu onega opavave rovake, he'ívo: --Ndaikuaái upe eréva. Upéi Pedro ohóma hína pe okẽ kotyo, ha tembiguái kuñáva ambue ohechávo ichupe he'i umi upépe oĩvape: --Ko kuimba'e kóva avei oiko va'ekue Jesús Nazareno ndive. Ha Pedro onega jevy ha ojura he'ívo: --Ndaikuaái upe kuimba'e upévape. Uperiremínte umi upépe oĩ va'ekue oñemboja Pedro rendápe ha he'i ichupe: --Añetetehápe, nde ha'e avei ha'e kuérava, ojehechakuaa voi ne ñe'ẽ rehe jepe. Upémaramo Pedro oñepyrũ omaldeci ha ojura, he'ívo: --Ndaikuaái upe kuimba'épe. Ha upevovete peteĩ gallo osapukái. Ha upévo Pedro imandu'a pe Jesús he'i va'ekue ichupe rehe: “Pe gallo osapukái mboyve, nde che negáta mbohapy jevy.” Ha Pedro osẽ okápe ha hasẽ soro. Ko'ẽ rire umi pa'i ruvicha ha umi karai Israelita kuérava oñemoĩ peteĩ ñe'ẽme ojukauka haguã Jesúspe. Ha ogueraha hikuái ichupe ñapytĩháme ha ome'ẽ Poncio Pilato, pe mburuvicha guasu pópe. Ha Judas pe otraiciona va'ekue ichupe, ohecháma ramo ocondena hague hikuái Jesúspe, oñearrepenti ha ome'ẽ jevy umi treinta pieza plata umi pa'i ruvicha ha karai kuérape, ha he'i ichupe kuéra: --Apeca niko che, ame'ẽvo ojejuka haguã peteĩ iculpa'ỹvape. Ha ha'e kuéra katu he'i ichupe: --¿Ha mba'e piko oréve upéva? ¡Ejehecha nde! Upérõ Judas omombo pe plata pe tupaópe ha oho ojejuvy. Umi pa'i ruvicha kuéra ombyaty pe plata ha he'i: --Ndaikatúi ñamoĩ ko plata pe ofrenda ryrúpe, traicion repykue hague rehe. Ha oñemoĩ hikuái peteĩ ñe'ẽme ojogua haguã upe plata rehe pe yvy hérava Ñai'ũ rehe omba'apóva Ñu, upépe oñeñotỹ haguã umi Israelita'ỹvape. Upéva rehe upe yvy oñembohéra ko'ãga peve “Tuguy Ñu”. Ha upéicha oiko pe ñemoñe'ẽhára Jeremías he'i va'ekue: “Ojapyhy hikuái umi treinta pieza plata (upéva pe hepy omoĩ va'ekue hese umi Israelita kuéra), ha ojogua hikuái hese pe Ñai'ũ rehe omba'apóva Ñu, Ñandejára he'i hagueichaite chéve.” Ogueraha hikuái Jesúspe pe mburuvicha guasu renondépe ha ha'e oporandu ichupe: --¿Ndépa ha'e pe Israelita kuéra Rey? Jesús he'i ichupe: --Upéicha, upe nde ere háicha. Ha umi pa'i ruvicha ha karai kuéra omoĩ vai ramo ichupe, Jesús nde'íri mba'eve. Upérõ Pilato he'i ichupe: --¿Nerehendúi piko umi mba'e vaieta he'íva hikuái nde rehe? Jesús katu nde'íri mba'evete, ha Pilato ohecharamoite ha ndoikuaái mba'épa he'i vaerã. Ha pe arete jave pe mburuvicha guasu opoímiva ichupe kuéra peteĩ présogui, upe ha'e kuéra oipotávagui. Oĩ va'ekue upéramo peteĩ preso herakuã guasúva hérava Barrabás; ha ha'e kuéra oñembyaty jave hikuái Pilato oporandu ichupe kuéra: --¿Mávaguipa peipota apoi peẽme: Barrabásgui terãpa Jesúsgui pe Cristo oñembohérava? Ohechakuaágui Pilato ha'e kuéra ome'ẽ hague ichupe py'avaígui rei. Ha Pilato oguapy aja pe tribunálpe, hembireko he'iuka ichupe: “Aníke rereko mba'evetei pe kuimba'e marangatu ndive, ange pyhare añandu che kéra jopýva hesehápe.” Ha umi pa'i ruvicha ha karai kuéra katu ohekombo'e umi géntepe ojerure haguã tojepoi ichupe kuéra Barrabásgui ha Jesús katu tojejuka. Pe mburuvicha oñe'ẽ jevy ichupe kuéra ha oporandu jevy: --¿Mávapa ko'ã mokõivégui peipota apoi peẽme? Ha ha'e kuéra he'i: --Barrabásgui. Pilato oporandu ichupe kuéra: --Ha ¿mba'épa ajapóta Jesús, pe Cristo oñembohéravagui? Opavave he'i joa: --¡Emosaingouka kurusu rehe! Upérõ Pilato he'i ichupe kuéra: --¿Mba'e piko ojapo ra'e ivaíva? Ha ha'e kuéra katu osapukái hatãve: --¡Toñemosaingo kurusu rehe! Ha Pilato ohecháma ramo ndojapo mo'ãiha mba'eve, ha oikoha ayvu guasu uvei, ogueruruka ý ha ojepohéi umi gente rovake, he'ívo: --Che po ipotĩ opytávo ko kuimba'e marangatu manógui. Ta pejehecha peẽ. Ha umi gente he'i joa: --¡Topyta ore ha ore ra'y kuéra ári pe imanongue! Upémaramo Pilato opoi Barrabásgui, ha oinupãuka rire Jesúspe, ome'ẽ ipópe kuéra oñemosaingo haguã kurusúre. Upéi umi soldado kuéra ogueraha Jesúspe pe mburuvicha Pilato rógape ha ombyatypa hikuái pe batallón ijerekuévo. Upéi katu omboi hikuái ichugui ijao, ha omonde hese peteĩ ao pytã, ha iñakã rehe katu omoĩ peteĩ corona oñeñopẽva ñuatĩgui, ha peteĩ takuára po'i ipo akatúape. Ha oñesũ hikuái henondépe oñembohory haguã hese ha he'i: --¡Viva pe Israelita kuéra Rey! Ha ondyvu avei hikuái hese, ha oinupã pe takuárape iñakã rupi. Ha upéicha oñembohory heta rire hese, omboi hikuái ichugui pe ao pytã ha omonde hese ijao tee. Ha upéi katu ogueraha hikuái ichupe ojuka haguã kurusu rehe. Osẽvo ohóva ohuvaitĩ hikuái peteĩ kuimba'e Cireneygua Simón héravape; ha oguerahauka ichupe Jesús kurusu. Ha upéicha oguahẽ hikuái peteĩ tenda Gólgota héravape, he'iséva Akãngue Renda. Upépe ho'uka hikuái Jesúspe vino mbojehe'a pyre hiel rehe, ha oha'ã rire katu Jesús ndo'uséi. Ha omosaingo rire ichupe kurusu rehe, umi soldado oity po'a Jesús aokue rehe, oñomboja'o haguã hese. Ha upéicha oiko pe ñemoñe'ẽhára he'i va'ekue omoĩ ramo kuatia rehe: “Oñomboja'o hikuái che ao rehe oitývo hese po'a.” Upéi ha'e kuéra oguapy upépe oñangareko haguã Jesús rehe. Ha iñakã ári katu omoĩ hikuái pe hembiapokue réra he'íva kóicha: “Kóva ha'e hína Jesús umi Israelita kuéra Rey.” Oñemosaingo avei hendive kurusu rehe mokõi mondaha, peteĩ ijakatúa kotyo ha ambue ijasu kotyo. Ha umi ohasáva ohóvo oñe'ẽ reity Jesúspe ha oñakãmbovava he'ívo: --Nde reitýva pe tupao ha remopu'ã jevýva mbohapy arahápe, na ejesalva nde jupe. Nde ramo Tupã Ñandejára Ra'y eguejy pe kurusúgui. Upéicha oñembohory avei hese umi pa'i ruvicha ha mbo'ehára kuéra ha fariseo, karai kuéra ndive ha he'i ojupe kuéra: --Ambue kuérape osalva, ha ojupe katu ndaikatúi ojesalva. Israelita kuéra Rey niko, toguejy aipóramo pe kurusúgui ha jaroviáta ichupe. Ojerovia niko Tupã Ñandejára rehe, tosalva ichupe Tupã Ñandejára aipóramo ko'ãga voi, ohayhu ramo añete ichupe, he'i haguéicha ñandéve ha'e Tupã Ñandejára Ra'yha. Ha umi mondaha oñemosaingo va'ekue hendive kurusu rehe jepe, oñe'ẽ reity avei ichupe upéicha. Ha pytũmba sapy'a opa rupi yvy jerekuévo asaje pyte guive ka'aru las tres peve. Ha pe las tres rupi Jesús hatã osapukái he'ívo: --Elí, Elí, ¿lama sabactani? --upéva he'ise: Che Tupã, che Tupã, ¿mba'érehepa che reja che añó? Ha upéva ohendúvo oime upépe oĩ va'ekue he'íva: --Pe kuimba'e ohenói hína pe ñemoñe'ẽhára Elíaspe. Ha upévo peteĩ ha'e kuérava oho ñaniháme ogueru peteĩ esponja ha omyakỹmba rire vinágrepe, omoĩ peteĩ takuára rehe ha ho'uka ichupe. Umi ambue kuéra katu he'i: --Eheja, jahecha oúpa Elías osalvávo ichupe. Jesús katu hatã osapukái jevy ha omano. Ha upévo pe ao pyguasu tupao pegua osoro mbyte rupi yvate guio yvývo. Pe yvy oryryipa ha umi ita ojeka ha umi sepultura katu ojepe'a ha heta umi Jesús rehe ojeroviáva, omano va'ekue, oikove jevy. Umíva osẽ va'ekue pe oñeñotỹ haguégui, Jesús oikove jevy rire, ha oike pe Jerusalén pe ciudad marangatúpe, ha heta gente ohecha ichupe kuéra. Upérõ pe capitán ha umi hendive oñangareko va'ekue hína Jesús rehe, ohechávo pe yvy ryrýi ha umi mba'e ambue ojehu va'ekue okyhyjete ha he'i hikuái: --Añete niko ko kuimba'e Tupã Ñandejára Ra'y ra'e. Heta kuña oĩ upépe oma'ẽ va'ekue hikuái mombyry guive, omoirũ va'ekue Jesúspe Galiléagui ha oservi va'ekue ichupe. Umíva apytépe oĩ va'ekue María Magdalena, María Jacobo ha José sy, ha umi Zebedeo ra'y kuéra sy. Ka'aru pytũvo ou peteĩ kuimba'e mba'eta rerekoha hérava José, Arimatea puebloygua, Jesús remimbo'éva avei. Upe karai oho Pilato rendápe ha ojerure ichupe Jesús retekue rehe. Upérõ Pilato he'iuka oñeme'ẽ haguã ichupe pe tetekue. Ha José oñuã pe tetekue peteĩ savana potĩme ha omoĩ peteĩ sepultura pyahu imba'eteévape ojo'ouka va'ekue itakuápe. Ha omboty rire pe sepultura peteĩ ita guasúpe, oho. Ha upépe oĩ va'ekue María Magdalena ha pe ambue María oguapy va'ekue hikuái pe sepultura renondépe. Upe ára ambuépe, pe ñembosako'i pytu'uha ararã rire, umi pa'i ruvicha ha fariseo kuéra oho Pilato rendápe, ha he'i ichupe: --Karai, ore mandu'a niko, pe tekove japu oikove ramo gueteri he'i hague, mbohapy ára rire oikove jevytaha omanóva apytégui. Upéva rehe na eñangarekouka porã pe sepultura rehe pe mbohapyha ára peve, anítei ou hemimbo'e kuéra pyhare omonda pe tetekue ha upéi katu he'i umi géntepe: “Oikove jevýko omanóva apytégui.” Ha upéicharamo pe japu ipaha pegua ivaivéta pe tenonde guarégui. Ha Pilato he'i ichupe kuéra: --Ame'ẽta peẽme soldado; peraha ha peñangarekouka pe sepultura rehe iporãve haguãicha. Upérõ oho hikuái ha omoĩ peteĩ sello pe ita ombotýva pe sepultura juru rehe ha oheja hikuái upépe umi soldado guardia ramo. Ohasa rire pe pytu'uha ára ha pe semana ñepyrũha ára ko'ẽme, María Magdalena ha pe ambue María oho hikuái ohechávo pe sepultura. Ha upeichahágui oiko sapy'a peteĩ yvy ryrýi neratãva. Peteĩ Ñandejára ángel oguejy ra'e yvágagui ha oguahẽvo pe sepultúrape oipe'a pe ita omboty va'ekue pe sepultura juru ha oguapy hi'ári. Omimbipa ára veráicha ha pe ijao katu morotĩ amandáuicha. Ha ohechávo umi soldado kuéra oryryipa kyhyjégui ha opyta omanóvaicha. Upérõ pe ángel oñe'ẽ umi kuña kuérape ha he'i ichupe kuéra: --Ani pekyhyje. Aikuaa pehekaha Jesúspe, upe ojejuka va'ekue kurusu rehe. Ndaipóri ko'ápe, oikove jevýma ha'e he'i haguéicha. Peju pehecha pe hendague. Ha pya'e tapeho peje hemimbo'e kuérape oikove jevy hague omanóva apytégui ha ko'ãga ohoha pene renonderã Galiléape, upépe pehecháta ichupe. Kóva kuri pe che ha'éta va'ekue peẽme. Upérõ umi kuña oje'ói pe sepultúragui tagẽ pópe tuicha kyhyje ha vy'a reheve avei, ha oho hikuái ñaniháme omombe'u haguã umi hemimbo'e kuérape. Upévo Jesús osẽ ohuvaitĩ ichupe kuéra ha he'i: --Maiteípa. Ha ha'e kuéra oñemboja Jesús rendápe, oñesũ henondépe ha oñañuã ipy, ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Ani pekyhyje. Tapeho pemomarandu che hermano kuérape toho Galiléape ha upépe che recháta. Umi kuña oho aja, oime umi soldado kuérava pe guardia pegua oho va'ekue pe ciudádpe ha omombe'upa umi pa'i ruvicha kuérape pe ojehu va'ekue. Umi pa'i ruvicha oho umi karai kuéra rendápe, ha oñemoĩ hikuái peteĩ ñe'ẽme ome'ẽ haguã heta plata umi soldado kuérape he'ívo ichupe kuéra: --Peẽ peje vaerã pyhare peẽ peke aja ou hague Jesús remimbo'e kuéra ha omonda hague pe hetekue. Ha oikuaa ramo pe mburuvicha guasu, ore rogueroviaukáne ichupe ha peẽme ndojehui chéne mba'eve. Upémaramo umi soldado ogueraha pe plata ha oho ojapo pe oje'e haguéicha ichupe kuéra. Ha upéicha rupi ko'ãga peve umi Israelita kuéra he'i upéva. Ha umi once hemimbo'e kuéra katu oho hikuái Galiléape, pe cerro Jesús he'i haguépe ichupe kuéra. Ha ohechávo ichupe ha'e kuéra oñesũ henondépe, oime ramo jepe ogueroviapa'ỹ va'ekue. Upérõ Jesús oñemboja hendápe kuéra ha he'i ichupe kuéra: --Oñeme'ẽmba chéve autoridad yvágape ha yvýpe. Tapeho aipóramo opa tetã kuéra rupi ha pemoingo ichupe kuéra che remimbo'e ramo, ha pebautiza ichupe kuéra pe Túva ha pe Ta'ýra ha pe Espíritu Santo rérape, ha pembo'e ichupe kuéra tojapopa opa umi che ha'e va'ekue peẽme. Ha peikuaa, che aimeha penendive opa árape ko mundo paha peve. Amén. Jesucristo, Tupã Ñandejára Ra'y evangelio ñepyrũha. He'i háicha ñemoñe'ẽhára Isaías kuatiañe'ẽme: Péinako amondo che rembijokuái ne renonderã, Ombosako'i haguã nde raperã; Peteĩ osapukáiva ñe'ẽ desiértope: “pemopotĩ ke Tupã Ñandejára raperã, Pemoĩ porã pe ipy rendaguã.” Oporobautiza Juan pe desiértope, ha omoherakuã bautismo, arrepentimiento rehegua, pecado ñeperdonarã. Ha osẽmba hendápe Judea ha Jerusalengua, ha ojebautizauka hikuái ipo rupi Jordán ysyrýpe, omombe'úvo ipecádo kuéra. Ha Juan oñemonde camello raguekuégui, ha vakapígui iku'a jopyha, ha okaru tuku ha eíra ka'aguy rehe. Ha oñemoñe'ẽhápe he'i: --Ou che rapykuéri peteĩ ipu'akavéva che hegui, nda ijáiva chéve ajora ichupe ipy rehegua sã jayvyhápente jepe. Che niko pobautiza ýpe; ha'e katu pende bautizáta Espíritu Sántope. Ha umiha árape ou Jesús Nazaret Galilea peguágui, ha Juan obautiza ichupe Jordán ysyrýpe; ha osẽvo pe ýgui ohecha ojepe'a yvága, ha Espíritu Santo pykasúicha oguejy hi'ári. Ha oñehendu ñe'ẽ yvágagui he'íva: --Nde ha'e che Ra'y ahayhúva, che py'arory nde rupi. Ha uperire Espíritu Santo ogueraha ichupe peteĩ desiertohápe. Ha opyta upépe cuarenta días, ha upe aja pukukue Satanás oipy'ara'ã ichupe, ha oiko ha'e tymba ka'aguy oikoha rupi, ha ángel kuéra oservi ichupe. Juan ho'a rire cárcelpe, Jesús omoherakuã oúvo Galiléape Tupã Ñandejára evangelio, ha he'i: --Pe ára oguahẽma, Tupã Ñandejára reino hi'aguĩma, peñearrepenti ha perovia pe Ñandejára evangelio. Ha ohasávo Galilea yguasu rembe'y rupi, ohecha Simón ha tyvýra Andréspe oity jave hikuái red ýpe; ha'e kuéra niko pira renohẽhára. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Peju che moirũ ha ajapóta pende hegui kuimba'e renohẽhára. Ha upevovete oheja hikuái umi red ha omoirũ ichupe. Ha ohasávo upégui tenondevemínte ohecha Jacobo ha Juánpe, Zebedeo ra'y kuéra, imba'yru kuérape omyatyrõ hikuái umi red. Ha upévove ohenói ichupe kuéra, ha ha'e kuéra oheja upe mba'yrúpe túva Zebedéope ipytyvõhára kuéra ndive ha omoirũ ichupe. Ha oguahẽ hikuái Capernaúme, ha pytu'uha árape Jesús oike sinagógape oporombo'e. Ha ohecharamoite hikuái pe ha'e ombo'éva, ombo'ére ichupe kuéra peteĩ oguerekóva autoridáicha ha ndaha'éi umi escriba kuéraicha. Ha oĩ upe jave isinagóga kuérape peteĩ kuimba'e imba'epochýva ha osapukái, he'ívo: --¿Mba'épa rereko orendive, Jesús Nazareno? ¿Rejúpa ore rundívo? Aikuaa mávapa nde. Nde ko Tupã Ñandejára Remimbou Marangatu. Ha Jesús okorói ichupe ha he'i: --Ekirirĩ, ha esẽ ichugui. Ha pe mba'epochy oityvyro hatã ichupe, ha osapukái hatã osẽvo ichugui. Ha opavave oñemondýi tuichaite ha oporandu ojupe kuéra: --¿Mba'e piko kóva? ¿Mba'eichagua porombo'e pyahu piko kóva? Ko kuimba'e niko ipu'aka mba'epochy rehe jepe, ha ojapoukáva ichupe kuéra iñe'ẽ. Ha herakuã guasu opa rupi Galilea jerekuévo. Ha osẽ rire pe sinagógagui ou Simón ha Andrés rógape, Jacobo ha Juan ndive. Ha Simón rembireko sy oĩ hupápe akãnundu reheve. Ha omombe'u hikuái Jesúspe. Upérõ oñemboja hendápe, ojapyhy ipógui omopu'ã, ha upévove oheja ichupe pe akãnundu, ha oservi ichupe kuéra. Ka'aruete, oikévo kuarahy, ogueru hikuái Jesús rendápe opaichagua hasýva, ha imba'epochýva; ha pe ciudad pegua ijatypa pe okẽme. Ha ha'e omonguera heta hasývape opaichagua mba'asýgui, ha omosẽ ichugui kuéra heta mba'epochy, ha ndohejái umi mba'epochýpe oñe'ẽ, ha'e kuéra oikuaágui mávapa ha'e. Ha pyharevete, pytũrõ gueteri, opu'ã Jesús ha osẽ oho peteĩ desiertohápe ha upépe oñembo'e. Ha oho hekávo Simón ha umi hendive oĩva. Ha ojuhúvo he'i hikuái ichupe: --Nde reka joaitéko hikuái. Ha ha'e he'i ichupe kuéra: --Jaha ko'ã tenda ambue hi'aguĩvape añemoñe'ẽ haguã upe rupi avei, upearã niko che aju. Ha osẽ oho Galilea jerekuévo, oñemoñe'ẽ isinagóga kuéra rupi, ha omosẽ umi mba'epochy. Ha peteĩ leproso ou hendápe, ha ñesũháme ojerure asy ichupe ha he'i: --Che mopotĩse ramo, ikatu che mopotĩ. Ha Jesús oiporiahuverekoite ichupe, ha oipyso ipo, opoko hese, ha he'i ichupe: --Romopotĩse, ta ne potĩ. Ha upevovete pe lepra oho ichugui, ha ipotĩmbaite opytávo. Ha Jesús omondo voi, ha he'i jevy jevy ichupe: --Aníketei ere mba'eve avavépe, terehónte ejechauka pa'ípe, ha eme'ẽ ne potĩmbyrére Moisés ome'ẽuka va'ekue, ojehecha haguã rekueramaha. Ha'e katu osẽvo upégui oñepyrũ omoherakuã ha oikuaauka opa rupi pe tembiapopyre hese oiko va'ekue; upéva rehe Jesús ndaikatuvéi ojehechauka oikévo oimeraẽva ciudádpe, ha opyta mante okára rupi, desiertoha rupi ha ojey'u hendápe opa rupígui. Ha uperiremínte ou jevy Capernaúme ha oñehendu oiha ógape. Ha pya'ete ojeju hendápe ha ijaty hese nda ijavéi peve pe okẽme, ha oñemoñe'ẽ ichupe kuéra Ñandejára ñe'ẽ rehe. Ha irundy kuimba'e ogueru ichupe peteĩ ijapáva; ha ndaikatúigui oñemboja hendápe pe gentetágui, ombokua hikuái pe óga hi'áriguio ha upe rupi omboguejy pe ijapávape hupa reheve. Ha ohechávo Jesús ha'e kuéra ojeroviaha hese, he'i pe ijapávape: --Che ra'y, nde pecado oñeperdonáma. Escriba kuéra reheguáva oguapýva hína upépe katu he'i ipy'apýpe kuéra: “¿Mba'érehe piko kóva péicha oñe'ẽ? He'i'ỹ vaerã niko he'i. ¿Máva piko ikatu operdona ñande pecado? Peteĩ añó mante, Tupã Ñandejára.” Ha Jesús oikuaa pype ipy'apýpe ha'e kuéra upéicha oñepy'amongetaha hikuái, he'i ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko upéicha peñepy'amongeta pende py'apýpe? ¿Mba'épa ndahasyive ja'e ko ijapávape: “Reñeperdonáma nde pecado kuéragui”, terãpa ja'e: “Epu'ã ehupi nde rupa ha tereho”? Peikuaa haguã che, kuimba'éicha aju va'ekue, arekoha autoridad yvy ári aperdona haguã pecado, he'i pe ijapávape: --Ndéve ha'e, epu'ã, ehupi nde rupa, ha tereho nde rógape. Ha upevovete opu'ã, ohupi hupa ha osẽ oho opavave resa renondépe, ha tuichaiterei oñemondýi hikuái ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape he'ívo: --Máramo ndorohecháiva koichagua mba'e. Ha Jesús osẽ oho jevy yguasu rembe'y kotyo ha opavave umi gente oho hendápe ha ha'e ombo'e ichupe kuéra. Ha ohasávo ohecha Leví, Alfeo ra'ýpe, oguapy hína pe impuesto oporocobrahápe, ha he'i ichupe: --Eju, che moirũ. Ha ha'e opu'ã oho hendive. Ha oguapy jave Jesús mesápe Leví rógape, heta umi impuesto cobraha ha pecador kuéra ou avei oguapy hendive ha hemimbo'e kuéra ndive, heta oĩgui ha'e kuérava oúva hapykuéri. Ha escriba ha fariseo kuéra ohechávo okaruha pecador ha impuesto cobraha kuéra ndive he'i hikuái hemimbo'e kuérape: --¿Mba'éicha rupi piko impuesto cobraha ha pecador kuéra ndive okaru? Ha ohendu Jesús upéva ha he'i ichupe kuéra: --Hesãiva noikotevẽi médico rehe, hasývante. Che ndajúi heko marangatúva renóivo, pecador kuéra renóivonte. Juan Bautista ha fariseo remimbo'e kuéra upe jave oayuna hikuái, ha oime oúva Jesús rendápe ha oporandu ichupe: --¿Mba'érehe piko Juan ha fariseo remimbo'e kuéra oayuna ha ne remimbo'e kuéra noayunái? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Ikatúpa oayuna umi oĩva mendahápe oĩ aja pe ména hendive kuéra? Pe ména oĩ aja hendive kuéra ndaikatúi oayuna. Opáichavo, oguahẽ vaerã ára ha pe ména ojepe'a vaerã ichugui kuéra, ha upeha árape oayunáne. ‘Avave nombovyvýi ao pyahu itujáva rehe, pe ao pesengue pyahu omyatã pe itujávape ha omondoro tuichave. Ha avave nomoĩri vino pyahu vakapi tujakuépe, vino pyahu niko omondoro pe vakapi tuja ha oñehẽmba pe vino ha pe vakapi oñehundi; vino pyahu oñembohyru vaerã mba'yru pyahúpe. Ha ohasávo ha'e pytu'uha árape kokue rupi, hemimbo'e kuéra oipo'o trigo hakãgui ohasa kuévo. Ha fariseo kuéra he'i ichupe: --Ma'ẽna, ¿mba'ére piko ojapo hikuái pe ojapo'ỹ vaerã pytu'uha árape? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Máramopa ndapeleéi mba'épa ojapo raka'e David oikotevẽ ha iñembyahýi ramo ha'e ha umi hendive oĩ va'ekue? Mba'éichapa oike tupaópe, pa'i ruvicha guasu Abiatar tiémpope, ha ho'u pe pan kuave'ẽmbyre Ñandejárape, ija'ỹva avavépe ho'u, umi pa'i añoitépe mante, ha ho'uka avei umi hendive oĩ va'ekuépe. Ha he'i avei ichupe kuéra: --Pe pytu'uha ára ko ojejapo va'ekue kuimba'e peguarã, ndojejapói kuimba'e pe pytu'uha ára peguarã. Upéva rehe ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári pe pytu'uha ára ruvicha avei. Ha Jesús oike jevy sinagógape ha oĩ upépe peteĩ kuimba'e ipo ypíva. Ha ovichea hese hikuái ohecha haguã omonguerápa pytu'uha árape omoĩ vai haguã ichupe. Ha Jesús he'i pe kuimba'e ipo ypívape: --Epu'ã eñembo'y ore mbytépe. Ha he'i ichupe kuéra: --¿Iporãpa pytu'uha árape jajapo iporãva, terã jajapo ivaíva? ¿Ñaporomonguera terã japorojuka? Ha ha'e kuéra okirirĩ. Ha oma'ẽvo hese kuéra ijerekuévo pochyhápe, py'aremimbyasy reheve ipy'ahatã haguére hikuái, he'i pe kuimba'épe: --Eipyso nde po Ha oipyso, ha okueraite opytávo pe ipo. Ha fariseo kuéra osẽvo upégui oñemongeta umi herodiano ndive hese, ojuka haguã. Ha Jesús hemimbo'e kuéra ndive oje'ói yguasu kotyo, ha gente aty guasu oho hapykuéri Galiléagui. Ha heta ou avei hendápe Judea, ha Jerusalén, ha Iduméagui, ha Jordán mboypýriguio, ha Tiro ha Sidón jerekuévoguio ohendu pype umi mba'e guasuete ojapóva. Ha he'i hemimbo'e kuérape oguereko haguã ichupe sako'ihápe mba'yru ý pegua, ani haguã ojopy ichupe umi genteta. Hetápe omonguerágui, opaichagua imba'asýva ojeity joa hi'ári opoko haguã hese. Ha umi mba'epochy ohechávo ichupe, oñesũ henondépe ha osapukáivo he'i: --Nde ha'e Tupã Ñandejára Ra'y. Jesús katu he'i pohýi jevy jevy ichupe kuéra ani haguã oikuaauka mávapa ha'e. Ha ojupi cérrope ha ohenói umi ha'e oipota va'ekuépe ha ou hikuái hendápe. Ha oiporavo doce omoirũ haguã ichupe, ha omondo haguã oñemoñe'ẽvo, ha ome'ẽ ichupe kuéra pu'aka oporomonguera ha omosẽ haguã mba'epochy. Ha umi doce oiporavo va'ekue niko: Simón, ombohéra jo'a va'ekue Pedro; Jacobo ha tyvýra Juan Zebedeo ra'y, ombohéra jo'a va'ekue ichupekuéra Boanerges, he'iséva: “Arasunu ra'y”, ha Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Jacobo Alfeo ra'y, Tadeo, ha Simón Canaangua, ha Judas Iscariote, pe ojapyhyuka vaerã ichupe. Ha oike hikuái peteĩ ógape. Ha ijaty jevy heta gente, upéva rehe ndaikatúi ha'e kuéra okarúnte jepe. Ha Jesús gente kuéra ohendúvo ko'ã mba'e ou ipiári; he'ígui ha'e kuéra hese itarovaha. Ha escriba kuéra, Jerusaléngui ou va'ekue, he'i hese mba'epochy Beelzebú oiha ipype, ha upe mba'epochy ruvicha rupi ha'e omosẽha mba'epochy kuérape. Ha Jesús ohenói ichupe kuéra ha omombe'u peteĩ caso he'ívo: --¿Mba'éicha piko ikatúta Satanás omosẽ Satanáspe? Ha peteĩ reino opu'ã ramo ojehe, upe reino ndaikatúi opyta tapia. Ha peteĩ ogaygua kuéra opu'ã ramo ojehe, upe ogaygua kuéra ndaikatúi opyta tapia. Ha Satanás opu'ã ramo ojehe ndaikatúi opyta tapia, oguahẽ vaerã uvei ipaharãme. ‘Ndaikatúi avave oike pe tekove ha'evéva rógape ha omonda herekopy oñapytĩ raẽ'ỹ ramo ichupe, ha uperire ae katu omondapáne hóga pegua. ‘Añetehápe ha'e peẽme, oñeperdona vaerã yvypóra kuérape opaichagua pecado ha ñe'ẽ vai he'íva. Upéicharamo jepe, oimeraẽva oñe'ẽ vaíva Espíritu Santo rehe katu ndoguerekói chéne perdón mba'eveichavéramo; oñehundi vaerã tapia guarã. Péicha he'i ichupe kuéra he'i haguére hikuái hese oguerekoha mba'epochy. Ha ou isy ha tyvýra kuéra ha opyta hikuái okápe ha ohenoiuka ichupe. Ha umi genteta oguapy va'ekue ijerekuévo he'i ichupe: --Péinako nde sy ha nde ryvy kuéra okápe nde reka hikuái. Ha ha'e he'i ichupe kuéra: --¿Máva piko che sy ha che ryvy kuéra? Ha oma'ẽvo ijerekuévo umi oguapýva hína rehe he'i: --Péina ápe che sy ha che ryvy kuéra. Oimeraẽva ojapóva Tupã Ñandejára rembipota, upéva che ryvy, che reindy ha che sy. Ha oñepyrũ Jesús oporombo'e jevy yguasu rembe'ýpe, ha gente aty guasu ou hendápe, upéva rehe ojupi ha'e ha oguapy peteĩ mba'yru ý peguápe, ha umi oñembyaty va'ekue opyta pe yguasu rembe'ýpe. Ha ombo'e ichupe kuéra heta mba'e ñembojoja rupi, ha he'i ichupe kuéra ombo'e jave: --Pehendu: Peteĩ ñemitỹhára osẽ oñemitỹvo. Ha oñemitỹvo oime ho'áva tape yképe, ha ou guyra kuéra ho'upa. Ha oime ho'áva itatýpe, yvy pokãháme, ha voi heñói, pe yvy ipererĩgui upépe. Ha kuarahy osẽvo ohapy, ha nda hapóĩgui ipiru. Ha oime ho'áva ñuatĩndýpe, ha pe ñuatĩ okakuaa ha ombojahoga, ha nda hi'áiri. Ha oime ho'áva yvy porãháme, ha hi'a ha okakuaa porã, oime hi'áva treinta peve, ha ambue sesenta ha cien peteĩgui. Ha he'i ichupe kuéra: --Ijapysáva ohendu haguã, tohendu. Ha ha'eñóma ramo oporandu hikuái ichupe umi doce hemimbo'e kuéra ha umi hendive kuéra oĩ va'ekue pe ñembojoja rehe. Ha he'i ichupe kuéra: --Peẽme ojekuaauka pe ñemimby Tupã Ñandejára reino rehegua, ambue kuérape katu opa mba'e ojekuaauka ñembojoja rupi; ohecha ramo jepe hikuái ani haguã ohechakuaa, ha ohendu ramo jepe ani haguã ontende ha ojevy ipecádo kuéragui ha oñeperdona ichupe kuéra. Ha he'i ichupe kuéra: --¿Ndapeikuaái piko mba'épa he'ise ko ñembojoja kóva? ¿Mba'éichapa peikuaapáne umi ambue kuéra? Pe ñemitỹhára niko pe oñemitỹva Ñandejára ñe'ẽ. Ha pe tape yképe ho'a va'ekue niko umi ohendúva upe ñe'ẽ ipype kuéra oñeñotỹ va'ekue, ha upevovemínte ou Satanás ha ogueraha pe ñe'ẽ ipype kuéra oñeñotỹ va'ekue. Upeichaite avei pe itatýpe oñeñotỹ va'ekue, umíva hína pe ñe'ẽ ohendúva ha ogueroviáva torypápe. Ha nda hapóĩgui ojehegui nda hi'aréi, ha opu'ã vove angekói terã persecución Ñandejára ñe'ẽ rehe, oñepysanga. Ha ko'ãva pe ñuatĩndýpe oñeñotỹ va'ekue, umi ohendúva upe ñe'ẽ; ha oike ichupe kuéra py'angekói yvypóra reko rehegua, ha mba'e rereko rehegua ñembotavy, ha mba'e pota tarova ambue kuéra mba'e rehegua, ha ohundi pe ñe'ẽ ha nda hi'ái. Ha ko'ãva katu hína umi oñeñotỹ va'ekue yvy porãháme: umi ohendúva pe ñe'ẽ ha oñemomba'éva hese, ha hi'áva treinta, ha ambue sesenta ha cien peteĩgui. He'i avei ichupe kuéra: --¿Lámparapa ojereru oñemoĩ haguã mba'yru terã tupa guýpe? ¿Ndaha'éipa oñemoĩ haguã yvate oporohesape haguã? Ndaipóri mba'eve ñemimby ojekuaa'ỹ vaerã, ha mba'eve ñemihamegua ojekuaauka'ỹ vaerã. Oiméramo ijapysáva ohendu haguã, tohendu. He'i avei ichupe kuéra: --Pejapysakáke ko pehendúva rehe. Pe medida peiporúva pende rapicha rehe ojeporu jevy vaerã pende rehe; ha hi'ári oñembojo'ave vaerã peẽ pehendúvape. Pe oguerekóvape voi oñeme'ẽve vaerã; ha pe oguereko'ỹvagui katu, pe oguerekomíva jepe ojepe'a vaerã. He'i avei: --Pe Tupã Ñandejára reino niko ojogua ku kuimba'e oñemitỹvape. Ha oke ha opáy ha ohasa ára ha pyhare, ha pe hemitỹngue heñói ha okakuaa ha'e oikuaa'ỹ rehe mba'éichapa. Ijehegui voínte pe yvy omoñemoña: ombohapo raẽ, upéi omoheñói, ombo'yva ha ipahápe omoha'ỹimba. Ha otyarõma ramo oñemono'õ oguahẽmagui hi'ára. Ha he'i: --¿Mba'e rehepa ñambojojáne Tupã Ñandejára reino? ¿Terã mba'e ñembojojápa ñamoĩne? Ojogua mostaza ra'ỹime, oñeñotỹ ramo michĩeteve opa mba'e ra'ỹi yvy ariguágui. Ha oñeñotỹ rire katu opu'ã ha tuichave umi ka'avo ambuégui, ha hakã guasu, guyra kuéra jepe ikatu oñembohupa hi'ã guýpe. Ha heta ñembojoja peichagua rupi oñemoñe'ẽ ichupe kuéra pe Ñandejára ñe'ẽ rehe, ikatu háicha ha'e kuéra ohendu. Ha ñembojoja'ỹ rehe noñe'ẽi ichupe kuéra; hemimbo'e kuérape katu ha'eñoháme oikuaaukapa. Ha ka'arúma ramo upeha árape, he'i ichupe kuéra: --Jahasa mboypýri. Ha omondopa rire pe gente kuéra oñembyaty va'ekue, hemimbo'e kuéra ogueraha ichupe oĩ haguéicha pe mba'yru ý peguápe; ha oĩ avei upépe hendive mba'yru kuéra ambue. Ha ho'a peteĩ yvytu neratãva, ha oikepa ý pe mba'yrúpe omohenyhẽ mo'ã. Ha Jesús oke hína pe mba'yru ropytápe aramboha ári, ha omombáy hikuái ichupe ha he'i: --¡Maestro! ¿Nerepenái piko? ¡Ñañehundipátama niko! Ha opáyvo ha'e oñe'ẽ hatã pe yvytúpe ha he'i pe yguasúpe: --¡Ekirirĩetéke! Ha opi pe yvytu, okirirĩete pe yguasu ha iporãmbaite pe ára. Ha ichupe kuéra katu he'i: --¿Mba'ére piko pekyhyje? ¿Mba'éicha piko ndaperoviái? Ha tuicha kyhyje pópe he'i ojupe kuéra: --¿Máva piko kóva, pe yvytu ha yguasu jepe ojapóva iñe'ẽ? Ha oguahẽ hikuái pe yguasu mboypýri, gadareno kuéra retãme. Ha Jesús oguejy vovemínte pe mba'yrúgui, osẽ cementériogui ha ou ohuvaitĩ ichupe peteĩ kuimba'e oikóva mba'epochy poguýpe, oñembohógava umi sepultura rupi ha mavave ikatu'ỹva ojoko cadénape jepe oñeñapytĩ ramo; heta jevy oñemoĩ hese grillo ha oñeñapytĩ cadénape, ha omondohopa pe cadena, ha ombosa'ipa pe grillo ha ndaipóri ipu'akáva hese. Ha tapia, ára ha pyharépe, oiko osapukái umi cerro ha sepultura rupi ha oñekytĩmba itápe. Ha ohechávo Jesúspe mombyry guive oñani ha ou oñesũ henondépe. Ha osapukái hatã he'ívo: --Jesús, Tupã Ñandejára pe Yvatetegua Ra'y, ¿mba'épa rereko chendive? Ajerure ndéve Tupã Ñandejára rérape anínatei che moangekói. He'i hague rehe ichupe: --¡Esẽ ko kuimba'égui, mba'epochy! Ha Jesús oporandu ichupe: --¿Mba'éicha nde réra? Ha ha'e he'i: --Legión che réra, ore retágui. Ha heta ojerure asy Jesúspe ani haguã omosẽ ichupe kuéra upe tetãgui. Ha aguĩ upégui okaru hína peteĩ kure aty guasu, cerro ypýpe. Ha ojerure asy ichupe umi mba'epochy kuéra he'ívo: --Ore mondóntena umi kurépe toroike ipype kuéra. Ha Jesús oheja oho; ha osẽvo umi mba'epochy pe kuimba'égui, oikepa umi kure retepýpe, ha pe kure atýra oĩ haguéicha, dos mil rupi, ojepoipa yguasúpe ha ojahogapa. Herekua kuéra katu ojeity tape rehe oho omombe'u pe ciudad ha ñumeguápe. Ha ou hikuái ohecha haguã pe ojehu va'ekue. Ha oguahẽvo Jesús rendápe ohecha hikuái pe mba'epochy poguýpe oiko va'ekuépe, pe legión oguereko va'ekuépe ojehe, oguapy hína, oñemondéma ha iñakã porãma, ha okyhyje joa hikuái. Ha umi hechahare omombe'u pe ojehu va'ekue pe imba'epochy va'ekuépe ha umi kure kuérape. Ha oñepyrũ ojerure asy hikuái Jesúspe oho haguã hetã nguéragui. Ha oikévo Jesús pe mba'yru ý peguápe, pe imba'epochy va'ekue ojerure ichupe oho haguã hendive. Jesús katu ndohejái, he'i uvei ichupe: --Tereho nde rógape, nde rogaygua kuéra rendápe, ha emombe'u ichupe kuéra opa ojapo va'ekue nde rehe Ñandejára ha mba'éichapa nde poriahuvereko. Ha oho ha oñepyrũ omoherakuã Decápolispe opa umi mba'e Jesús ojapo va'ekue hese; ha opavave ohecharamo joaite hikuái. Ha Jesús ohasa jevy mboypýri mba'yru ý peguápe, ha ijaty hese genteta oĩ jave yguasu rembe'ýpe. Ha ou hendápe peteĩ mburuvicha kuérava sinagoga pegua, hérava Jairo, ha ohechávo ichupe, oñesũ henondépe. Ha ojerure jevy jevy ichupe he'ívo: --Oime niko che rajymi omano haguãichaite, ejúna emoĩ nde po hi'ári okuera ha oikove haguã. Ha oho hendive; ha genteta oho hapykuéri ha ojopypa hikuái ichupe. Ha peteĩ kuña doce áñoma hasýva tuguy guasúgui, ha hetáma ohasa asy va'ekue médico kuéra po rupi ha ogastapáma oguereko va'ekue, ha mba'eve ndojapói ha'e kuéra hese, oho vaive uvei ichupe. Ohendu ra'e Jesús rehe oje'éva ha oguahẽ hapykuéguio pe genteta apytépe, ha opoko ijao rehe. He'ígui ipy'apýpe: “Apoko ramo ijao rehénte jepe akueráta.” Ha upévove opyta pe tuguy guasu ichugui ha oñandu hete rehe okueramaha pe imba'asýgui. Ha Jesús oñandu osẽ hague ichugui pu'aka, ha oñembojere pe teta apytépe oporandu: --¿Mávapa opoko ra'e che ao rehe? Ha hemimbo'e kuéra he'i ichupe: --Rehecha niko mba'éichapa nde jopy pe genteta ha piko reporandu: “¿Mávapa opoko che rehe?” Ha'e katu oma'ẽ ijerekuévo ohecha haguã mávapa ra'e opoko hese. Ha pe kuña kyhyje pópe ha ryryihápe, oikuaa pype pe hese oiko va'ekue, ou ha oñesũ henondépe, ha omombe'upaite ichupe pe añetéva. Ha Jesús he'i ichupe: --Che rajy, rejerovia rupi rekuera, ta nde py'aguapy rehóvo, ekueraite repytávo ne mba'asýgui. Oñe'ẽ gueteri hína Jesús, oguahẽ ramo pe sinagoga pegua mburuvicha rogaygua ha he'i ichupe: --Nde rajy ko omanóma, ¿maerãpa remoangekói reivéta Maéstrope? Jesús katu opena'ỹ rehe upe oje'éva rehe, he'i pe sinagoga pegua mburuvichápe: --Ani rekyhyje, ejeroviánte. Ha ndohejái omoirũ ichupe avave, Pedro, Jacobo ha tyvýra Juan mante. Ha oho hikuái pe sinagoga pegua mburuvicha rógape, ha ojuhu pe ayvu guasu, ha umi ojahe'óva he ipyahẽva, ha oikévo he'i ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko pende ayvu ha pejahe'o? Pe mitãkuña niko nomanói, okénte niko hína. Ha oñembohory hikuái hese. Ha'e katu omosẽmba umi kotýpe oĩ va'ekuépe, ha oike pe mitãkuña oĩháme. Ha ojapyhy ipógui pe mitãkuñáme ha he'i ichupe: --Talita kumi--, upéva he'ise: “Mitãkuña, ndéve ha'e, epu'ã.” Ha upevovete pe mitãkuña opu'ã ha oguata; oguerekóma voi niko doce años. Ha tuichaite oñemondýi hikuái opytávo. Jesús katu he'i ichupe kuéra ani haguã avavetépe oikuaauka, ha omongarúntema haguã pe mitãkuñáme. Ha osẽ Jesús upégui, ha oho hetãme, ha hemimbo'e kuéra oho hendive. Ha oguahẽvo pytu'uha ára, oñepyrũ oporombo'e sinagógape, ha heta ohendúva ichupe oiporangereko ha he'i: --¿Mamógui piko oikuaa kóva ko'ã mba'e? ¿Mba'eichagua arandu piko ko oñeme'ẽva ichupe, ha ko'ã techapyrã ipo rupi oikóva? ¿Ndaha'éi piko kóva ku carpintero, María memby, Jacobo ha José ha Judas ha Simón ryke'y? ¿Ndoikói piko avei ko'ápe ñande apytépe heindy kuéra? Ha ndoikuaái mba'épa he'i vaerã hikuái. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Ndaipóri ñemoñe'ẽhára oñemomba'eguasu'ỹva, hetãme mante noñemomba'eguasúi, ipariente ha hogaygua kuéra apytépe. Ha ndaikatúi ojapo upépe mba'eve techapyrã, mbovymi hasýva mante omonguera omoĩvo hi'ári kuéra ipo. Ha ipy'andýi ndogueroviaiha rehe ha'e kuéra. Ha oporombo'e ohóvo umi pueblo jerekuévo rupi. Ha ohenói umi doce hemimbo'e kuérape, ha oñepyrũ omondo mokõi mokõi; ha ome'ẽ ichupe kuéra pu'aka mba'epochy rehe. Ha he'i ichupe kuéra ani haguã ogueraha mba'eve tapére guarã: pan terã gurúpa, terã plata iku'a jopyháre, peteĩ yvyra po pegua añó mante. Tomonde sapatúpe, ha ani omonde mokõi aojo'a. He'i avei ichupe kuéra: --Mamo óga peikehápe, pepyta upépe peho peve upégui. Ha oime ramo pene moguahẽse'ỹva hógape, terã pene renduse'ỹva, pesẽvo upégui peityvyro pe yvytĩmbo pende py rehegua techaukarã ichupe kuéra. Añetehápe ha'e peẽme, pe juicio árape pe castigo ivevuive va'erãha Sodoma ha Gomorrayguápe ichupe kuéragui. Ha oho ha'e kuéra oñemoñe'ẽ umi géntepe ha he'i ichupe kuéra oñearrepenti haguã. Ha omosẽ hikuái heta mba'epochy, ha omona aceite heta hasýva rehe, ha omonguera ichupe kuéra. Ha Jesús herakuã guasu opa rupi, ha ohendu rey Herodes ha he'i: --Juan Bautista oikove jevy omanóva apytégui, ha upéva rehe oguereko upe pu'aka. Ambue kuéra katu he'i: --Elías niko. Ambueve katu he'i: --Ñemoñe'ẽhára niko, umi ñemoñe'ẽhára peteĩvaicha. Herodes katu ohendúvo he'i: --Juan ku che añakã'ouka va'ekue oikove jevy. Upe Herodes niko oapresa ha oencadenauka va'ekue Juánpe cárcelpe, tyvýra Felipe rembireko Herodías rehehápe, Herodes oñemokuñágui hese. Juan he'i hague rehe Heródespe: --Naiporãi rereko nde ryvy rembirekópe. Upéva rehe Herodías nda ija'éi Juan rehe, ha ojukaukase, ndaikatúinte, okyhyjégui Herodes Juángui, ha oikuaágui ha'eha kuimba'e heko porã ha imarangatúva, oñangarekouka porã hese, ha ohendu ramo iñe'ẽ ipy'a tarovaite, ha ohenduse jepe ichupe. Oguahẽvo peteĩ ára ho'a porãva, Herodes cumpleaños fiestahápe, ojapo jave ha'e karuguasu mburuvicha kuérape ha Galileaygua karai guasu kuérape; oike Herodías memby kuñatai ojeroky, ha ombovy'a eterei Heródespe ha umi oĩvape hendive mesápe. Ha Herodes he'i pe mitãkuñáme: --Ejerure chéve reipotáva tame'ẽ ndéve. Ha ojura ichupe he'ívo: --Rejerurévante ame'ẽta ndéve che reino mbytére peve. Ha osẽ ha'e oporandu isýpe: --¿Mba'épa ajeruréta? Ha ha'e he'i ichupe: --Juan Bautista akãngue. Ha oike jevy pya'ete pe rey rendápe ha ojerure ichupe he'ívo: --Aipota ko'ãgaite voi reme'ẽ chéve ña'ẽmbépe Juan Bautista akãngue. Upéva tuichaiterei oipy'apy pe réype; upéicharamo jepe pe iñe'ẽ ome'ẽ va'ekue rehe ha umi oĩva hendive mesápe rehe, nombotoveséi ichupe. Ha pya'ete omondo peteĩ guardia peguápe ogueruruka pe Juan akãngue. Ha upéva oho oñakã'o Juánpe cárcelpe ha ogueru pe iñakãngue ña'ẽmbépe ha ome'ẽ pe mitãkuñáme, ha ha'e ome'ẽ isýpe. Ha Juan remimbo'e kuéra ohendúvo upéva, ou ohupi hetekue ha ogueraha oñotỹ. Ha Jesús remimbo'e kuéra ou hendápe ha omombe'u joa ichupe opa ojapo ha oporombo'e va'ekue. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Peju, jaha japytu'umi amo desiertohápe. Heta etereígui umi ou ha ohóva hendápe kuéra, nda ijái ichupe kuéra okarumi haguãnte jepe. Ha oho hikuái mba'yru ý peguápe peteĩ desierto ha'eñoháme. Ha heta ohecháva ohoha, ha oikuaáva ichupe kuéra, oho tagẽ pópe upépe yvy rupi opa ciudad kuéragui, ha oguahẽ hikuái tenonde ichugui kuéra. Ha oguejývo Jesús pe mba'yrúgui, ohecha pe gente aty guasu ha oiporiahuverekoite ichupe kuéra oiko rehe ovecha herekua'ỹvaicha, ha oñepyrũ ombo'e ichupe kuéra heta mba'e. Ha ka'aruete, ou Jesús rendápe hemimbo'e kuéra ha he'i ichupe: --Desierto niko ko'ápe ha ka'aruetéma niko; emondopána umi óga oĩva ñu ha puebloha rupi tojogua hembi'u kuerarã; ndoguerekói niko ho'u vaerã. Ha'e katu he'i ichupe kuéra: --Pemongaru peẽ. Ha ha'e kuéra he'i: --¿Rohóta piko rojogua doscientos denarios repy pan romongaru haguã ichupe kuéra? Ha Jesús oporandu ichupe kuéra: --¿Mboy pan piko pereko? Tapeho pehecha. Ha oikuaa rire hikuái he'i: --Cinco pan ha mokõi pira. Ha he'i ichupe kuéra omboguapypa haguã aty aty kapi'ipépe. Ha oguapy hikuái peteĩ atýpe cien, ha ambuépe cincuenta, ha upéicha ijatyha javeve. Ha ojapyhy ipópe umi cinco pan ha mokõi pira ha oma'ẽ yvága rehe ha ohovasa, ha oipese'ã umi pan ha ome'ẽ hemimbo'e kuérape ombohasa haguã ichupe kuéra; ha omboja'o avei umi mokõi pira opavave peguarã. Ha okarupa hikuái ha hyvatãmba. Ha uperire hemby ha oñongatuka doce ajaka renyhẽ pan ha pira pesenguégui. Ha cinco mil kuimba'e umi okaru va'ekue. Ha voi upéi Jesús omyagẽ hemimbo'e kuérape ojupi haguã pe mba'yrúpe ha ohasa henonderã mboypýri, Betsáidape, ha'e omondopa aja umi gente kuérape. Ha omondopa rire, ha'e oho cérrope oñembo'e haguã. Ha ka'arupytũvo, pe mba'yru ý pegua oĩma jave yguasu mbytépe, ha'e oĩ ha'eño yvýpe. Ha ohechávo ichupe kuéra ikane'õmaha hikuái oremahápe, yvytu oipeju hatãgui, ko'ẽju pota rupi ou hendápe kuéra oguatahápe ý ape ári, ha oñemotenondese mo'ã ichugui kuéra. Ha ohechávo ha'e kuéra Jesúspe oguata pe ý ape ári, oimo'ã póra ha osapukaipa; okyhyjégui hikuái ohechávo ichupe. Ha'e katu upévove oñe'ẽ ichupe kuéra ha he'i: --¡Peñembopy'aguapy, chénteko, ani pekyhyjétei! Ha ojupi hendápe kuéra pe mba'yrúpe, ha opi pe yvytu, ha ha'e kuéra tuicha eterei oñemondýi opytávo. Nontendéigui pe Jesús omboheta ramo guare umi pan; ipy'a kuéra hatãgui. Ha oguahẽ rire mboypýri Genesarétpe, opyta upépe. Ha oguejývo ha'e kuéra pe mba'yrúgui, umi gente oikuaa Jesúspe, ha oho hikuái upe tetã jerekuévo, ha oñepyrũ ogueru opa rupígui hupápe hasýva guive ohenduhápe ha'e oiha. Ha mamo oikehápente, pueblo, ciudad, terã ñúme, omoĩ hikuái hapépe umi hasýva, ha ojerure ichupe opokomínte haguã ijao rembe'y rehe jepe; ha opokóva guive okuera opytávo. Ha oñembyaty hendápe fariseo ha umi escriba kuérava ou va'ekue Jerusaléngui. Ha ohecha ramo ha'e kuéra Jesús remimbo'e kuérava okaruha ojepohei'ỹ rehe. (Fariseo ha opa Israelita kuéra ojapóvo ymaguare kuéra ñe'ẽ, ndokarúi ojepohei'ỹ rehe heta jevy. Ha ou rire plázagui ndokarúi ojahu'ỹ ramo, ha oimeve heta mba'e ha'e kuéra oguerekóva ijapopyrã: ojejohéi vaerã ku vaso ojey'uha, ha jarra, ha tembiporu kuéra, ha tupa.) Ha oporandu ichupe umi fariseo ha escriba kuéra: --¿Mba'érehe piko ne remimbo'e kuéra ndoikói ymaguare kuéra he'i háicha, ha okaru ojepohei'ỹ rehe? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --He'i porã va'ekue pende rehe Isaías, peẽ tekove rova mokõi, he'i háicha ikuatiañe'ẽme: Ko'ã tetãygua ko'ãva ijurúpe che momba'eguasu, ipy'apy katu mombyry oĩ che hegui. Ha rei che momba'eguasu gua'u oporombo'évo kuimba'e kuéra rembiapoukapy rehe. Ha peheja Tupã Ñandejára rembiapoukapy, ha kuimba'e kuéra rembiapoukapýnte pejapo: Ku jarro ha vaso kuéra jey'uha jejohéi, ha heta mba'e ambue peichagua pejapo. He'i avei ichupe kuéra: --Peheja rei Tupã Ñandejára rembiapoukapy pejapo haguã pene ñe'ẽ uvei. Moisés he'i va'ekue: “Emomba'e nde ru ha nde sýpe”, ha “Ijuru vaíva túva terã isýpe, tomano katueteíke.” Peẽ katu peje: Peteĩ kuimba'e he'írõ túva terã isýpe: “Corbán” (upéva he'ise: Me'ẽmbyrã Tupãme), “niko pe ikatu va'erãngue mo'ã ame'ẽ ndéve.” Ha pejoko pe túva terã isy rehe ikatu va'erãngue mo'ã ojapo. Ha upéicha pemboyke Tupã Ñandejára ñe'ẽ pene rembiapoukapy peporombo'e va'ekue rehe, ha heta mba'e peichagua pejapo. Ha ohenói jevy umi oñembyaty va'ekuépe, ha he'i ichupe kuéra: --Pe che rendúke opavave ha peikuaa: Ndaipóri mba'eve okapegua kuimba'égui oikéva ipype ikatúva omongy'a ichupe; pe ichugui osẽva katu omongy'a ichupe. Oime ramo ijapysáva ohendu haguã, tohendu. Ha oike rire ógape umi gentetágui, hemimbo'e kuéra oporandu ichupe pe comparación rehe. Ha he'i ichupe kuéra: --¿Peẽpa avei ndapeikuaái? ¿Ndapeikuaái piko pe okáguio oikéva kuimba'e ryepýpe ndaikatuiha omongy'a ichupe? Ndoikéigui ipy'apýpe, hyépente oikégui, ha ojeity ñemiháme. Upéicha he'i opaichagua tembi'u ipotĩha. Ha he'i jevy: --Pe kuimba'e py'apýgui osẽva upéva katu omongy'a ichupe. Pe kuimba'e py'apýgui osẽ pensamiento vai, mendare mbyairã, joguereko menda'ỹ rehe, porojuka, monda, taryrýi, ñaña, porombotavy, otĩ'ỹ, takate'ỹ hekope'ỹ, juruky'a, ñemomba'eguasu, tarova. Opa ko'ã mba'e vai osẽ py'apýgui ha oporomongy'a. Ha Jesús opu'ãvo upégui oho Tiro ha Sidón kotyo; ha oike peteĩ ógape ha ndoipotái avave oikuaa, upéicharamo jepe ndaikatúi oñemi; peteĩ kuña imemby kuñami oikóva mba'epochy poguýpe ohendu pya'ete oje'éva hese ha ou ojeity ipy renondépe. Griega upe kuña, sirofeniciaygua, ha ojerure asy Jesúspe omosẽ haguã pe mba'epochy imembýgui. Jesús katu he'i ichupe: --Eheja tahyvatã raẽ ta'ýra kuéra, naiporãi ojeity jagua'ípe pe ta'ýra kuéra rembi'urã. Ha pe kuña he'i: --Upéicha niko, Karai, ha upéicharamo jepe, umi jagua'i oĩva mesa guýpe ho'u umi ta'ýra kuéra rembi'u ku'ikuégui. Ha Jesús he'i ichupe: --Ko eréva rehe tereho, osẽma pe mba'epochy ne memby kuñágui. Ha oguahẽvo hógape, ojuhu imembýpe oñeno hína hupápe, osẽma ra'e ichugui pe mba'epochy. Ha osẽ jevývo Tírogui, ou Sidón rupi Galilea yguasúpe ohasávo Decápolis rupi. Ha ogueru hikuái ichupe peteĩ ohendu'ỹva ha iñe'ẽ pa'ãva, ha ojerure ichupe omoĩmi haguã ipo hi'ári. Ha Jesús omoha'eño ichupe pe gente atýgui ha omoinge ikuã ijapysápe, ha ondyvu ha opoko ikũ rehe; upéi ojesaupi yvága rehe, ha hi'ãho ha he'i: --¡Efata! --he'iséva: “Ejepe'a”. Ha upévove ojepe'a ijapysa, oso ikũ sã, ha oñe'ẽ porã. Ha he'i ichupe kuéra ani haguã omombe'u avavépe ha he'ive ramo jepe, upépe katu ha'e kuéra omoherakuãve. Ha ohecharamoite hikuái ha he'i: --Ojapo porãmbaite niko ha'e; omohendu ohendu'ỹvape ha omoñe'ẽ iñe'ẽngúvape. Ha umiha árape ko genteta ijaty jevýva, ha ndoguerekói ho'u vaerã, upéva rehe Jesús ohenói hemimbo'e kuérape ha he'i ichupe kuéra: --Aiporiahuverekoite ko'ã géntepe, ojapóma niko tres días oiha chendive, ha ndoguerekói ho'u vaerã; ha amondo ramo hógape kuéra py'a nandi reheve, ipy'a manóne tape rupi; oime mombyrýgui ou va'ekue. Ha hemimbo'e kuéra he'i ichupe: --¿Mba'éichapa ikatúne oñemongaru ko'ãvape ko desiértope? Ha Jesús oporandu ichupe kuéra: --¿Mboy pan piko pereko? Ha'e kuéra he'i: --Siete. Ha omboguapyka umi gente kuérape; ha ojapyhy umi siete pan ipópe, ha ome'ẽ rire las gracias Tupã Ñandejárape, oipese'ã, ha ome'ẽ hemimbo'e kuérape ombohasa haguã umi gente kuérape; ha ombohasa hikuái ichupe kuéra. Ha oguereko avei hikuái pira mbovymi, ha ohovasa rire ome'ẽuka avei ichupe kuéra. Ha okarupa ha hyvatãmba hikuái, ha ohupi uperire siete ajaka renyhẽ umi hemby va'ekue pesenguégui. Cuatro mil rupi umi okaru va'ekue ha uperire Jesús omondopa. Ha ojupi Jesús mba'yru ý peguápe hemimbo'e kuéra ndive ha oho Dalmanúta kotyo. Ha osẽ ichupe fariseo kuéra, ha oipy'ara'ã haguã ichupe oñepyrũ oñoñe'ẽjoapi hendive ha ojerure ichupe techapyrã yvágagui. Ha Jesús hi'ãho ipy'aite guive ha he'i: --¿Mba'e rehepa ko ñemoñare kóva ojerure techapyrã? Añetéko ha'e peẽme, ko ñemoñare kóvape noñeme'ẽ mo'ãi mba'eveichagua techapyrã. Ha oheja ichupe kuéra, ha ojupi jevy pe mba'yrúpe ha ohasa mboypýri. Ha hesarái ra'e hemimbo'e kuéra ogueraha haguã pan, ha peteĩnte oguereko pe mba'yrúpe ondive kuéra. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Pema'ẽke, ha peñeñangareko fariseo kuéra ha Herodes levadúragui. Ha he'i hikuái ojupe: --Upéva he'i ndajarekóĩgui pan. Ha Jesús ohechakuaa ha he'i ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko peñomongeta ndaperekoiha rehe pan? ¿Na pene mandu'ái ha ndapeikuaái gueteri piko? ¿Pende py'a hatã gueteripa? ¿Pende resa niko ha ndapehechái piko? ¿Ha pende apysa ha napehendúi? ¿Na pene mandu'ái piko? Ku amboja'o ramo guare cinco pan cinco mil peguarã, ¿mboy ajaka renyhẽ pesenguéguipa pehupi raka'e? Ha ha'e kuéra he'i: --Doce. --Ha amboja'o ramo guare siete pan cuatro mil peguarã, ¿mboy ajaka renyhẽ ipesenguéguipa pehupi raka'e? Ha ha'e kuéra he'i: --Siete. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Ndapeikuaái gueteripa? Ha oguahẽ Betsáidape, ha ogueru hikuái ichupe peteĩ ohecha'ỹva ha ojerure hikuái ichupe opokomi haguã hese. Ha Jesús ojapyhy ipógui pe ohecha'ỹvape, ogueraha okára kotyo ha ondyvu rire hesápe omoĩ ipo hi'ári ha oporandu ichupe: --¿Rehechamípa? Ha ha'e oma'ẽ ha he'i: --Ahecha kuimba'e kuéra yvyra mátaicha, ahecha oguataha. Omoĩ jevy ipo hesa ári, ha he'i ichupe oma'ẽ haguã, ha upévove hesapyso porã ha ohecha sakã mombyry guive opavavépe. Ha omondo hógape ha he'i ichupe: --Ani reike pe puéblope, ha anítei ere mba'eve upépe avavépe. Ha Jesús hemimbo'e kuéra ndive osẽ oho Cesarea Filipo pegua pueblo kuéra rupi. Ha tape rehe oporandu hemimbo'e kuérape: --¿Mávapa he'i yvypóra kuéra cheha? Ha ha'e kuéra he'i ichupe: --Oime he'íva ndeha Juan Bautista, ha ambue katu Eliasha, ha ambueve umi ñemoñe'ẽhára peteĩva. Ha oporandu jevy ha'e ichupe kuéra: --¿Ha peẽpa mavaha che peje? Ha Pedro oñe'ẽ ha he'i ichupe: --Nde ha'e pe Cristo. Ha he'i jevy jevy ichupe kuéra ani haguã he'i avavépe upéva hese. Ha oñepyrũ ombo'e ichupe kuéra tekotevẽha pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári ohasa asy heta ha omomarã ichupe karai kuéra ha umi pa'i ruvicha ha escriba kuéra, ha ojejuka, ha oikove jevy mbohapy ára rire. Ha he'i sakã porã ichupe kuéra ko'ã mba'e. Upéramo Pedro omoha'eño ha oñepyrũ oñemoñe'ẽ ichupe pochyhápe. Jesús katu oñembojere oma'ẽ hemimbo'e kuéra rehe ha pochyhápe he'i Pédrope: --¡Ejei che renondégui, Satanás! Ne remañái Tupã Ñandejára mba'e kuéra rehe, yvypóra kuéra mba'e rehe mante. Ha ohenói hemimbo'e kuérape ha umi gente ijaty va'ekuépe ha he'i ichupe kuéra: --Oime ramo ouséva che rapykuéri, toñembotove ojupe, tohupi ikurusu ha tou che rapykuéri. Oimeraẽva hakate'ỹva hekove rehe, ohundi vaerã; ha oimeraẽva ohundíva hekove che rehehápe ha evangelio rehehápe, osalva vaerã. ¿Mba'épa oguenohẽne pe kuimba'e imba'epa ramo ko mundo ha ohundi hi'ánga? ¿Mba'épa ikatúne ome'ẽ pe kuimba'e hi'ánga rekovia? Che rerotĩva chéve ha oguerotĩva che ñe'ẽ ko ñemoñare ky'a ha infiel renondépe, che kuimba'éicha aju va'ekue ko yvy ári atĩ vaerã avei hese aju ha'ára che Ru glóriape ángel kuéra marangatu ndive. He'i avei ichupe kuéra: --Añetehápe ha'e peẽme, oime peẽ kuérava ko'ápe oĩva omano'ỹ vaerã ohecha mboyve pe Tupã Ñandejára reino oúva pu'aka reheve. Ha seis días uperire Jesús omoha'eño Pedro, ha Jacobo ha Juánpe, ha ogueraha ondive peteĩ cerro ijyvatéva ári; ha oñemoambue hesápe kuéra. Ha ijao omimbipa opytávo ha morotĩ eterei mavavéva ao joheihára yvy ári ndaikatúi upéicha omomorotĩ. Ha ojehechauka ichupe kuéra Elías ha Moisés, ha oñomongeta hikuái Jesús ndive. Ha oñe'ẽ Pedro ha he'i Jesúspe: --Maestro, ¡iporãite ore roime ko'ápe! Torojapóna mbohapy pene rendaguã, peteĩ ndéve guarã, peteĩ Moisés peguarã, ha peteĩ Elías peguarã. Ndoikuaáigui he'íva tuicha oñemondýigui hikuái. Ha ou peteĩ arai ha omo'ã ichupe kuéra, ha osẽ pe araígui peteĩ ñe'ẽ he'íva: --Kóva ha'e che Ra'y ahayhúva, pehendúke ichupe. Ha oma'ẽvo ha'e kuéra ijerekuévo ndohechavéi avavépe hendive kuéra, Jesúspe añó mante. Ha oguejývo ha'e kuéra pe cérrogui, ha'e he'i ichupe kuéra ani haguã omombe'u avavépe pe ohecha va'ekue, pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oikove jevy peve umi omano va'ekue apytégui. Ha oñongatu ha'e kuéra pe iñe'ẽ, ha oporandu ojupe mba'épane upe jeikove jevy omanóva apytégui. Ha oporandu hikuái ichupe: --¿Mba'éicha rupi piko umi escriba kuéra he'i tekotevẽha Elías ou raẽ? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Añete, Elías ko ou raẽ vaerã omoĩ haguã opa mba'e hendaguãme. ¿Ha mba'épa he'i Kuatiañe'ẽ Marangatu avei pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári rehe? He'i hese ohasa asy va'erãha ha ndojererekói va'erãha mba'evéramo. Ha che ha'e peẽme Elías oúma hague, ha ojapo hese hikuái opa ojaposéva; oje'e haguéicha hese Kuatiañe'ẽ Marangatúpe. Ha oguahẽvo hemimbo'e kuéra rendápe ohecha ko gente aty guasu ojeréva hese kuéra, ha escriba kuérava oñe'ẽjoapíva hendive kuéra. Ha ohechávo Jesúspe umi gente ipy'andýi, ha oñani ohuvaitĩvo ha omomaiteívo ichupe. Ha Jesús oporandu ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko peñoñe'ẽjoapi peína hendive kuéra? Ha peteĩva pe teta atýgui he'i ichupe: --Maestro, aru niko kuri ndéve che ra'y, oikóva peteĩ mba'epochy ñe'ẽngu poguýpe, ha upéva mamo ojapyhyhápe ichupe oity yvy rehe, ijuru ryjúi, omopururũ hãi, ha ikangypa opytávo, ha ajerure ne remimbo'e kuérape omosẽ haguã ichugui ha ha'e kuéra ndaikatúi omosẽ. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --¡Ha, ñemoñare jerovia'ỹ! ¿Araka'e pevépa aiméta penendive? ¿Araka'e pevépa ajepy'apýta pende rehe? Peru chéve. Ha ogueru hikuái ichupe; ha ohechávo Jesúspe pe mba'epochy, oityvyro hatã pe mitãme ha ho'ávo yvýpe, ojapajeréi, ha ijuru ryjuipa. Ha Jesús oporandu túvape: --¿Araka'e guive piko ojehu ichupe kóva? Ha ha'e he'i: --Imitãite guive. Ha heta jevy oity ichupe tatápe ha ýpe ojukaite haguãicha; oiméramo ikatúva rejapo hese, na ore poriahuvereko ha ore pytyvõmí. Ha Jesús he'i ichupe: --Ikatu ramo rejerovia, opa mba'e ikatu upe ojeroviávape. Ha upévove pe mitã ru osapukái asy ha he'i: --¡Ajerovia, che pytyvõmína tajeroviave! Ha ohechávo Jesús pe genteta ijatýva hese, iñe'ẽ pochy pe mba'epochýpe, ha he'i: --Nde, mba'epochy ñe'ẽngu ha ohendu'ỹva, che ha'e ndéve: Esẽ ichugui, ha anive reike ipype. Upévove pe mba'epochy osapukái ha oityvyro hatã jevy pe mitãme ha osẽ ichugui; ha opyta pe mitã omanóvaicha; upéva rehe heta oime he'íva: --Omano. Jesús katu ojapyhy ichupe ipógui, omopu'ã, ha ha'e oñembo'y. Oike rire Jesús ógape, hemimbo'e kuéra oporandu ichupe ha'eñoháme: --¿Mba'éicha rupi piko ore ndaikatúi ra'e romosẽ? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Koichagua ko ndaikatúi mba'evépe osẽ, oración ha ayuno rupi mante. Ha osẽvo upégui ohasa hikuái Galilea rupi, ha ndoipotái avave oikuaa. Ombo'égui hikóni hemimbo'e kuérape, ha he'i ichupe kuéra: Pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oñeme'ẽta kuimba'e kuéra pópe, ha ojukáta hikuái ichupe; ha ojuka rire, mbohapy arahápe oikove jevýta. Ha ha'e kuéra ndoikuaái mba'épa he'ise upéva, ha okyhyje oporandu haguã ichupe. Ha oguahẽ hikuái Capernaúme, ha oĩma ramo hógape Jesús oporandu ichupe kuéra: --¿Mba'e rehe piko peñomongeta pejúvo ra'e tape rupi? Ha ha'e kuéra okirirĩ oñoñe'ẽjoapi hague rehe tape rupi mávatapa pe tuichavéva ijapytépe kuéra. Ha Jesús oguapy ha ohenói umi docevépe ha he'i ichupe kuéra: --Oime ramo ha'e raẽséva, oiko vaerã ipaháva ramo ha opavave rembiguái ramo. Ha omoĩ mbytépe kuéra peteĩ mitã, ha ohupi ijyva ári ha he'i ichupe kuéra: --Oimeraẽva oguerohorýva che rérape mitãmi koichagua, chéve che rerohory; ha pe chéve che rerohorýva, nda che rerohorýi chéve añó, oguerohory pe che mbouharépe avei. Ha Juan he'i ichupe: --Maestro, rohecha niko kuri peteĩ ou'ỹva ñanendive nde rérape omosẽva mba'epochy, ha rojoko ichugui ndoúigui ñanendive. Jesús katu he'i: --Ani pejoko, ndaipóri avave ojapóva techapyrã che rérape, ikatúva upéi oñe'ẽ vai che rehe. Upe oñemoĩ'ỹva ñande rehe oĩ ñanendive. Ha oimeraẽva ome'ẽva peẽme peteĩ vaso ý jepe, peẽ Cristo mba'e hague rehe, añete ha'e peẽme ndopytái chéne haguã oñembyekovia'ỹ rehe ichupe. ‘Ha oimeraẽva omoñepysangáva peteĩ ko'ã michĩmíva che rehe ojeroviávape, iporãve vaerã mo'ã ichupe oñemosaingo rire ijajúra rehe peteĩ ita guasu ha ojeity yguasúpe. Ha nde po nde reitýta ramo, eikytĩ, iporãve ndéve reike ramo po peteĩ reheve pe tekove ha'etévape ha ani, nde po mokõi reheve, reho Aña retãme, tata ikatu'ỹháme oñembogue; yso kuéra omano'ỹháme, ha tata máramo ndoguéi. Ha nde py nde reitýta ramo, eikytĩ, iporãve ndéve reike ramo pe tekove ha'etévape py peteĩ reheve, ha ani nde py mokõi reheve rejeity Aña retãme, tata ikatu'ỹháme oñembogue; yso kuéra omano'ỹháme, ha pe tata máramo ndoguéi. Ha nde resa nde reitýta ramo, enohẽ; iporãve ndéve reike Tupã Ñandejára réinope tesa peteĩ reheve, ha ani, nde resa mokõi reheve, rejeity Aña retãme, yso kuéra omano'ỹháme ha pe tata máramo ndoguéi. ‘Opavave voi oñembojuky vaerã tatápe, ha opa Tupã Ñandejárape kuave'ẽmby oñemohe'ẽ vaerã jukýpe. Iporã niko pe juky; ¿ha oñembo'ay ramo pe jukýpa, mba'épe oñemohe'ẽ jevýne? Perekóke juky pende pype voi, ha ta pende py'aguapy oñondive kuéra. Ha Jesús opu'ã oho upégui Judea kotyo, Jordán ý mboypýri, ha ijaty jevy hese genteta, ha ombo'e jevy pyahu ichupe kuéra jepiguáicha. Ha oñemboja hendápe fariseo kuéra he oporandu, oipy'a ra'ã haguã ichupe, ikatúpa ména opoi hembirekógui. Ha'e oporandu ichupe kuéra: --¿Mba'épa he'i raka'e peẽme Moisés? Ha ha'e kuéra he'i: --Moisés oheja ojejapo mendare jueja rehegua kuatia, ha ojepoi tembirekógui. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Pende py'ahatãgui ha'e omoĩ va'ekue ko tembiapoukapy. Iñepyrũmby guive Tupã Ñandejára “ojapo va'ekue kuimba'e ha kuña”. “Upéva rehe pe kuimba'e oheja vaerã túva ha isýpe ha oiko vaerã hembireko ndive, ha mokõivégui oiko vaerã peteĩ añónte”; upéicharamo na mokõivéima, peteĩntema. Upéva rehe, pe Tupã Ñandejára ombojuaju va'ekue, ani yvypóra ombojei ojuehegui. Ha ógape oporandu jevy ichupe hemimbo'e kuéra upe mba'e rehe. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Oimeraẽva opoíva hembirekógui ha omendáva ambue kuña rehe, ombyai imendare hembireko ndivegua. Ha pe kuña opoi ramo iménagui ha omenda ambue kuimba'e rehe ombyai imendare. Ha ojereru ichupe mitãmimi opoko haguã hese kuéra; hemimbo'e kuéra katu ipochy umi oguerúvape. Ha ohechávo Jesús upéva ipochy ha he'i ichupe kuéra: --Peheja mitã kuéra tou che rendápe, ha ani pejoko; ha'e kueraichagua mba'égui pe Tupã Ñandejára reino. Añetehápe ha'e peẽme: Pe oñemomba'e'ỹva Tupã Ñandejára reino rehe peteĩ mitãicha, ndoikéi chéne ipype. Ha ohupi ijyva ári umi mitã, omoĩ ipo hi'ári kuéra, ha ohovasa. Ha osẽvo ha'e oho haguã ou peteĩ kuimba'e ñaniháme oñesũ henondépe ha oporandu ichupe: --Maestro marangatu, ¿mba'épa ajapo vaerã ahupity haguã pe tekovete opa'ỹva? Ha Jesús he'i ichupe: --¿Mba'e rehepa ere che marangatuha? Ndaipóri imarangatúva, Tupã Ñandejára añoite mante. Reikuaa hembiapoukapy: “Aníke rembyai mendare, aníke reporojuka, aníke remonda, aníke remopu'ã japu nde rapicha rehe, aníke reipe'a rei mba'eve avavégui, emomba'e nde ru ha nde sýpe.” Ha ha'e he'i: --Maestro, opaite ko'ã mba'e ajapopa che mitãrusu guive. Ha Jesús oma'ẽvo hese ohayhuete, ha he'i ichupe: --Peteĩ mba'e ofalta ndéve: Tereho eñemumba rerekóva rehe, eme'ẽ hepykue mboriahúpe, ha rerekóta mba'eta yvágape; upéi katu ehupi nde kurusu ha che moirũ. Ha'e katu ipy'a remimbyasyete upe ñe'ẽ rehe, ha oho mba'embyasy reheve, oguerekógui heta mba'e. Ha Jesús oma'ẽ ijerekuévo ha he'i hemimbo'e kuérape: --¡Hasypetépa oikéne Tupã Ñandejára réinope umi mba'eta rerekoha! Ha hemimbo'e kuéra oñemondýi upe iñe'ẽ rehe, upéva rehe Jesús he'i jevy ichupe kuéra: --Che ra'y kuéra, ¡hasypetépa oikéne Tupã Ñandejára réinope umi imba'ereta rehe ojeroviáva! Ndahasyive ohasa haguã peteĩ camello ju resa rupi, pe mba'eta rerekoha oike haguã Tupã Ñandejára réinopegui. Ha upépema katu hemimbo'e kuéra oñemondyive, ha he'i ojupe: --¿Máva katúpa aipóramo ikatúne ojesalva? Ha Jesús oma'ẽ hese kuéra, ha he'i: --Mba'e ikatu'ỹva upéva yvypóra kuérape, Tupã Ñandejára peguarã katu ahániri, opaite mba'e ikatúgui Tupã Ñandejárape. Upérõ Pedro he'i ichupe: --Ore niko roheja va'ekue opaite mba'e romoirũ haguã ndéve. Ha Jesús he'i ichupe: --Añetehápe ha'e peẽme, ndaipóri avave oheja va'ekue óga, terã tyvýra kuéra, terã teindýra kuéra, terã sy, terã túva, terã tembireko terã ta'ýra kuéra, terã yvy kuéra, che rehehápe ha evangelio rehehápe, hekovia'ỹ vaerã ichupe cien veces, ko'ãga ko tiempo kóvape voi, óga kuéra, tyvýra, teindýra, sy, ta'ýra ha yvy, persecución reheve ramo jepe, ha ko'águi rire katu pe tekovete opa'ỹva. Upéicharamo jepe heta itenondéva itapykue vaerã, ha heta itapykuéva itenonde vaerã. Ha ojupi hikuái ohóvo Jerusalén rapére, ha Jesús oho henonderã kuéra, ha hemimbo'e kuéra oñemondýi ha umi ohóva hapykuéri oho kyhyje pópe. Ha omoha'eño umi dócepe ha oñepyrũ he'i ichupe kuéra umi mba'e ojehútava ichupe: --Péina niko jajupi Jerusalénpe, ha ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oñeme'ẽta pa'i ruvicha ha escriba kuéra pópe, ha ha'e kuéra omoĩ vaíta ichupe ojukauka haguã, ha ome'ẽta ichupe tetã ambuegua kuéra pópe, Ha umíva oñembohorýta hese ha oinupãta tejuruguáipe, ha ondyvúta hese ha ojukáta, ha mbohapy arahápe rire katu oikove jevýta. Ha Jacobo ha Juan, Zebedeo ra'y kuéra, oñemboja hendápe ha he'i ichupe: --Maestro, roipota niko rejapo oréve ko rojeruréva ndéve. Ha ha'e he'i ichupe kuéra: --¿Mba'épa peipota ajapo peẽme? Ha ha'e kuéra he'i ichupe: --Eme'ẽna oréve toroguapy nde glóriape peteĩ nde akatúa kotyo ha ambue katu nde asu kotyo. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Ndapeikuaái ko pejeruréva; ¿ikatúpa pey'u pe vaso che hay'úvagui, terã pejebautiza pe che bautísmogui, pehasa asývo chéicha? Ha ha'e kuéra he'i: --Ikatu. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Pey'úta pe vaso che hay'úvagui, ha pe che bautísmogui pejebautizáta. Pe jeguapy che akatúa terã che asu kotyo katu nda ijái chéve ame'ẽ, oñeme'ẽ vaerã uvei umi oñembosako'i va'ekuépe mante. Ha ohendúvo upéva umi diez ambue, oñepyrũ ipochy Jacobo ha Juan rehe. Ha Jesús ohenói ichupe kuéra ha he'i: --Peikuaa umi tetãygua mburuvicha oporoguerekoha ipoguýpe kuéra, ha umi ijapytépe kuéra oñemomba'eguasúva oguerekoha hi'ári kuéra autoridad. Pende apytépe katu nda upéicha va'erãi; oimeraẽva oñembotuichaséva pende apytépe, toiko pene rembiguái ramo uvei. Ha oimeraẽva peẽ kuérava itenondeséva, toiko opavave rembiguái ramo. Ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári voi ndoúi ojeserviuka haguã, ou oporoservívonte ha ome'ẽ haguã hekove heta yvypóra repy ramo. Ha oguahẽ hikuái Jericópe, ha osẽvo upégui hemimbo'e kuéra ha genteta ndive, Bartimeo, peteĩ tupãmba'e jerurehára ohecha'ỹva, Timeo ra'y, oguapy hína tape yképe. Ha ohendúvo Jesús Nazarenoha, oñepyrũ osapukái asy ha he'i: --¡Jesús, David Ra'y, che poriahuverekomína! Ha heta oime ipochýva ichupe omokirirĩ haguã, ha upépe katu ha'e hatãve osapukái: --¡David Ra'y, che poriahuverekomína! Ha Jesús opyta ha he'i: --Pehenói. Ha ohenói hikuái pe ohecha'ỹvape ha he'i ichupe: --Eñemokyre'ỹ, epu'ã, péinako ne renói. Ha ha'e oity ijahoja hi'árigui, opo opu'ã, ha ou Jesús rendápe, Ha Jesús he'i ichupe: --¿Mba'épa reipota ajapo ndéve? Ha pe ohecha'ỹva he'i ichupe: --Maestro, tahecha jevýna. He'i ichupe Jesús: --Tereho, rejeroviágui rekueráma. Ha upevovete ohecha jevy ha oho Jesús rapykuéri tape rehe. Ha oñemo'aguĩvo Jerusaléngui, Betfagé ha Betania ypýpe, Olivo cerro rovái, Jesús omondo mokõi hemimbo'e kuérape, ha he'i ichupe kuéra: --Tapeho pe pueblo oĩvape hína pene renondépe, ha peikévo pejuhúta ñapytĩmby peteĩ burro ra'y avave ojupi'ỹva gueteri hi'ári; pejora ha peru. Ha oime ramo oporandúva peẽme mba'érehepa pejapo upéva, peje, Ñandejára oikotevẽha hese, ha voi ombou jevytaha ko'ápe. Ha oho hikuái ha ojuhu pe burro ra'y ñapytĩmby okẽme oka kotyo, tapépe, ha ojora hikuái. Ha upépe oĩva hína rehegua kuérava oporandu ichupe kuéra: --¿Mba'e piko pejapo peína pejora pe burro? Ha ha'e kuéra he'i Jesús he'iuka haguéicha; ha oheja ogueraha. Ha ogueru hikuái pe burro Jesúspe, ha omoĩ hi'ári ijao kuéra ha Jesús ojupi hi'ári. Ha heta oime oipysóva ijao kuéra tape rehe, ambue kuéra katu omyasãi yvyra rogue oikytĩ va'ekue ñu rupígui. Ha umi tenonde ohóva, ha umi tapykue pegua osapukái joa: --¡Hosanna! ¡Bendito pe oúva Tupã Ñandejára rérape! ¡Bendito ñande ru David reino oúva! ¡Hosanna yvágape, pe ijyvatetehápe! Ha oike Jesús Jerusalénpe, tupaópe, ha oma'ẽmba rire opa mba'e rehe ijerekuévo, ka'arúma ramo osẽ oho Betániape umi doce hemimbo'e kuéra ndive. Ha upeha ára rire, osẽvo hikuái Betániagui Jesús iñembyahýi. Ha ohecha mombyry guive peteĩ higo máta hogue hetáva, ha oho ohecha sapy'a ojuhu ramo guarã hi'a. Ha oguahẽvo ijypýpe ndojuhúi hese mba'eve, hogue mante, ndaha'éigui higo tiempo. Ha he'i pe higo mátape: --Máramoke anive avave ho'u nde a. Ha hemimbo'e kuéra ohendu upéva. Ha oguahẽ hikuái Jerusalénpe, ha Jesús oike tupaópe, ha omosẽmba umi oñemúvape pe tupao ryepýpe, ha ombojaparo umi plata ocambiáva mesa kuéra, ha umi pykasu rehe oñemúva guapyha kuéra. Ha ndohejái avave ogueraha mba'eveichagua tembiporu tupao ryepy rehe. Ha ombo'e ichupe kuéra ha he'i: --¿Nde'íripa Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe: “Che róga, óga oñeñembo'eha oñembohéra vaerã opa tetãme guarã”? Peẽ katu pejapo ichugui mondaha kuára. Ha ohendu upéva umi pa'i ruvicha ha escriba kuéra ha oheka mba'éichapa ojukáta ichupe, okyhyjégui ha'e kuéra ichugui, heta etereíguima ohecharamóva pe ha'e oporombo'éva. Ha ka'arúma ramo osẽ hikuái pe ciudádgui. Ha pyhareve ohasávo, ohecha hikuái pe higo máta ipiru ra'e hapo guive. Ha imandu'ávo Pedro he'i ichupe: --Maestro, ma'ẽ pe higo máta ne ñe'ẽ pochy hague ipiru. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Pejerovia Tupã Ñandejára rehe. Añetéko ha'e peẽme, oimeraẽva he'íva ko cérrope: “Ejei ha ejeity yguasúpe”, ha nda ipy'amokõiri, oguerovia uvei oikoha pe he'íva, oiko katueteíne ichupe. Upéva rehe ha'e peẽme: Opa pejeruréva peñembo'e jave, perovia perekomaha, ha perekóne katuetei. Ha peñembo'e jave, peperdona oiméramo perekóva pende rapicha ndive, pende Ru yvága pegua pene perdona haguã avei pene rembiapo vaikue rehe. Ha peporoperdona'ỹ ramo, pende Ru yvága pegua na pene perdonái chéne avei pene rembiapo vaikue rehe. Ha ou jevy hikuái Jerusalénpe, ha oguata jave oikóvo Jesús pe tupao ryepy rupi, ou hendápe pa'i ruvicha kuéra, escriba ha karai kuéra, ha oporandu hikuái ichupe: --¿Mba'e autoridad piko rereko nde rejapo haguã ko'ã mba'e? ¿Terã mávapa ome'ẽ ndéve autoridad rejapo haguã ko'ã mba'e? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Che aporandúta avei peẽme peteĩ mba'e; peje chéve ha upéicharamo che avei ha'éta peẽme mba'éicha rupípa ajapo ko'ã mba'e. ¿Pe Juan bautísmopa yvágagui guare, terãpa yvypóra kuéra mba'énte? Peje chéve. Ha ha'e kuéra oñepyrũ oñemongeta oñondive kóicha: --Ja'e ramo yvágui, he'íta: “¿Ha mba'érehepa aipóramo ndaperoviái ra'e ichupe?” ¿Ha ja'e ramo yvypóra kuéra mba'e...? Ha okyhyje hikuái tetãyguágui, opavave voi oguerekógui Juánpe añetehápe ñemoñe'ẽhára ramo. Ha he'i hikuái Jesúspe: --Ndoroikuaái. Ha Jesús he'i avei ichupe kuéra: --Nda'e mo'ãi avei che peẽme mba'éicha rupípa ajapo ko'ã mba'e. Ha oñepyrũ oñe'ẽ ichupe kuéra ñembojoja rupi: --Peteĩ kuimba'e oñotỹ parral ha omoĩ cerco ijerekuévo, ha ojo'o parral amiha rendaguã, omopu'ã peteĩ torre. ‘Ha oiporuka hepy rehe imba'apoharã kuérape ha oho mombyry. Ha oñemono'õ haguã árape omondo peteĩ hembiguái umi mba'apohára kuéra rendápe ogueraha haguã pe parral'a imba'erãva. Ha'e kuéra katu oipyhy oinupã pe tembiguáipe ha omondo po nandi. Ha omondo jevy hendápe kuéra hembiguái ambue, ha upévape oñakãjoka ha ndojapói ichupe mba'evéramo. Omondo jevy ambueve, ha upévape ojuka hikuái, ha upéicha ojapo hikuái heta ambueve rehe, oinupã hetápe ha ambue kuérape katu ojuka. ‘Oguerekópype gueteri ta'ýra peteĩmí ohayhuetéva, omondo upévape avei hendápe kuéra ipahápe, he'ígui: “Ombojeroviáne che ra'ýpe.” Umi mba'apohára kuéra katu he'i hikuái ojupe: “Kóva ha'e hína ko'ã mba'e kuéra jararã; peju jajuka, ha topyta ko'ã imba'erãngue ñane mba'erã.” Ha oipyhy ojuka hikuái, ha omombo hetekue pe parralty rokárape. ‘¿Mba'épa ojapóne pe parralty jára? Ou vaerã ohundívo umi mba'apohára kuérape ha ome'ẽ pe iparralty ambue kuérape. ‘¿Ndapeleéipa ko Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatu kóvante jepe: Pe ita omombo rei va'ekue umi óga apohára, oñemoĩ pe óga esquina akã ramo. Ñandejára voi ojapo kóva, ha techapyrãpa ñande resápe? Ha oñeha'ã hikuái oapresa haguã ichupe ohechakuaágui hese kuéra he'i hague pe ñembojoja, okyhyjénte pe genteta upépe oĩvagui; ha oheja hikuái ichupe ha oho. Ha ombou hikuái Jesús rendápe fariseo ha herodiano kuérava oñeha'ã haguã oity ichupe iñe'ẽ rehe. Ou hikuái ha he'i ichupe: --Maestro, roikuaa niko ne ñe'ẽ añeteha ha nde rekyhyjeiha avavégui, ha ne rema'ẽiha yvypóra rembiechauka rehe, añete háichante uvei reporombo'e Tupã Ñandejára rape rehe: ¿Ikatúpa oñeme'ẽ impuesto Césarpe, terãpa ahániri? ¿Rome'ẽ va'erãpa, terãpa ahániri? Ha Jesús oikuaápype ha'e kuéra hova mokõiha, he'i ichupe kuéra: --¿Mba'e rehepa che py'ara'ã peína? Peru chéve pe plata tahecha. Ha ogueru hikuái, ha Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Máva ra'anga piko kóva ha pe téra hese oĩva? --César mba'e, he'i ha'e kuéra ichupe. Ha Jesús he'i: --César mba'éva peme'ẽ Césarpe, ha Tupã Ñandejára mba'éva peme'ẽ Tupã Ñandejárape. Ha ijurujái hikuái hese opytávo. Ha saduceo kuérava, he'íva ndaiporiha jeikove jevy omanóva apytégui, ou hendápe, ha oporandu hikuái ichupe: --Maestro, Moisés niko oheja va'ekue oréve kuatiañe'ẽme: Peteĩ omano ramo ha opyta hembirekore ha nda ta'ýrai, omenda vaerã hese tyvýra omoñemoñare haguã tyke'ýrape. Oiko va'ekue niko siete ojoryvy kuéra; pe tenondere omenda, ha omano oheja'ỹ rehe ta'ýra; omenda hese pe mokõiha, ha omano ta'yra'ỹ rehe; pe mbohapyha upéicha avei. Ha umi sieteve nda ta'ýrai; ha ipahápe omano avei pe kuña. Pe jeikove jevýpe, ha'e kuéra oikove jevývo ¿máva rembirekótapa pe kuña? Umi sieteve rembirekore va'ekue niko. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Ndapejavýipa ndapeikuaáigui Kuatiañe'ẽ Marangatu ha Tupã Ñandejára pu'aka? Umi omanóva oikove jevy ha'ára nomenda mo'ãvéima ha noporomomenda mo'ãvéima, umi ángel kuéra yvága peguáichantema vaerã. ¿Ha omanóva oikove jevy va'erãha piko ndapeleéi ra'e pe Moisés kuatiañe'ẽme, mba'éichapa Tupã Ñandejára oñe'ẽ raka'e ichupe pe jukeri máta guive ha he'i: “Che ha'e Abraham Tupã, ha Isaac Tupã, ha Jacob Tupã”? Ndaha'éi omanóva Tupã, oikovéva Tupãnte. Tuichaitéko pejavy peína. Ha oguahẽvo hendápe umi escriba kuérava peteĩ, ohendu va'ekue ha'e kuéra oñoñe'ẽjoapi ramo ha oikuaa Jesús he'i porã hague ichupe kuéra, oporandu ichupe: --¿Mávapa Tupã Ñandejára rembiapoukapy tuichavéva? Ha Jesús he'i ichupe: --Pe tuichavéva niko kóva: “Ehendúke Israel, Ñandejára ñane Tupã, Ñandejára peteĩ añónte. Rehayhu vaerã nde Jára Tupãme nde py'aiteguive, ha opaite ne ánga reheve, ha opaite ne arandukue reheve, ha opaite ne mbaretekue reheve.” Kóva ha'e pe Tupã Ñandejára rembiapoukapy tuichavéva. Ha pe mokõiha kóva: “Rehayhu vaerã nde rapichápe nde rejehayhu háicha nde jupe.” Ndaipóri tuichavéva ko'ã mokõigui. Upévo pe escriba he'i ichupe: --Iporãite, Maestro, añete pe eréva peteĩnteha Tupã Ñandejára, ha ndaiporiha ambue, ha'e mante. Ha pe ichupe jahayhu ñande py'aiteguive, ha opaite ñane arandukue reheve, ha opaite ñane ánga reheve, ha opaite ñane mbaretekue reheve, ha jahayhu ñande rapichápe ñande jupéicha, tuichave opa umi ñane rymba jajukáva ha jahesykáiva Tupã Ñandejára rérapegui. Jesús, ohendúvo oñe'ẽ porã hague, he'i ichupe: --Ne reime mombyrýi Tupã Ñandejára réinogui. Ha avavéma noporandusevéi ichupe mba'eve. Ha oporombo'évo Jesús tupaópe, he'i: --¿Mba'éicha piko umi escriba kuéra he'i pe Cristo David Ra'yha? David ete voi niko he'i va'ekue Espíritu Santo rupi: He'i Tupã Ñandejára che Járape: “Eguapy che akatúape amoĩ meve ne enemigo kuéra nde pyguýpe.” Ha David ete voi niko ohenói ichupe che Jára, ¿mba'éicha piko aipóramo ha'e ta'ýrata? Ha umi puebloygua ohendu ichupe torypápe. Ha oporombo'évo he'i ichupe kuéra: --Peñeñangarekóke escriba kuéragui oikoséva ao puku reheve ha ohayhúva ñemomaitei plaza rupi, ha silla tenondevegua sinagógape, ha guapyha iporãvéva karu guasuhápe. Ha'e kuéra ko oñembo'e puku gua'u ho'upa haguã umi viuda róga kuéra. Umíva ári ko ou vaerã condenación ipohyivéva. Ha oguapy hína Jesús pe ofrenda ryru rovái oma'ẽ mba'éichapa umi gente omoĩ plata ipype; ha heta mba'eta rerekoháva omoĩ heta. Ou avei peteĩ viuda poriahu ha omoĩ mokõi plata sa'imi sa'i ovaléva. Ha ohenói hemimbo'e kuérape ha he'i ichupe kuéra: --Añetéko ha'e peẽme, pe viuda iporiahuve ramo jepe omoĩ pe ofrenda ryrúpe hetave opavavégui. Opavave omoĩgui pe ichupe kuéra hembývagui, ha'e katu, iporiahumi ramo jepe omoĩmbaite pe oguerekomíva, hembi'u repy rangue jepe. Ha osẽvo Jesús tupaógui, peteĩ hemimbo'e kuérava he'i ichupe: --¡Maestro, ema'ẽmí, ko'ã ita ha ko tupao rehe mba'eichaitépa iporã ha tuicha! Ha Jesús he'i ichupe: --¿Rehechápa ko'ã óga guasueta? Ndopyta mo'ãi ita ojo'ári ojeitypa'ỹ vaerã. Ha oguapy jave pe Olivo cérrope, tupao rovái, Pedro, Jacobo, Juan ha Andrés, oporandu ichupe ha'eñoháme: --Eréna oréve, ¿araka'éta piko ko'ã mba'e? ¿Ha mba'e señal piko oĩta oikótama ramo ko'ã mba'e? Ha Jesús oñepyrũ he'i ichupe kuéra: --Pema'ẽke anítei pene mbotavy avave, heta ou vaerã che rérape he'íva: “Che ko pe Cristo”, ha hetápe ombotavy vaerã. ‘Pehendu ramo herakuã ha oikoha guerra, ani peñemondýitei, tekotevẽ upéicha oiko; opáichavo ne'ĩra mo'ãi gueteri ipaha. Opu'ã vaerã tetã nguéra ha reino kuéra ojuehe; oiko vaerã yvy ryrýi heta henda rupi, oĩ vaerã ñembyahýi ha ayvu guasu; jehasa asy ñepyrũha ko'ã mba'e. ‘Peẽ katu pema'ẽ pende jehe. Pejereraha vaerã concilio rupi, ha sinagoga rupi peñenupã vaerã, ha peñehenói vaerã presidente ha rey kuéra rovake che rehehápe mombe'upyrã ichupe kuéra. Tekotevẽ ko evangelio oñemoherakuã raẽ opa tetã rupi. Ha pende rerahávo pene me'ẽ haguã, ani pejepy'apy peje vaerã rehe, ha ani pejepy'amongeta raẽ, ñe'ẽ oñeme'ẽva peẽme upe jave, upéva peje, ndaha'éiko peẽ peñe'ẽtava, Espíritu Sántonte. Oñome'ẽ vaerã ojejuka haguã ojoryvy kuéra, ha túva ta'ýrape; ha oĩ vaerã ta'ýra opu'ãva túva kuéra rehe ha ojukauka. Ha nda ija'éi vaerã opavave pende rehe che réra rehe, ha pe ogueropu'akáva ipaha peve upéva ojesalva vaerã. ‘Pehecha vove pe ñemotie'ỹ tuicháva he'i haguéicha profeta Daniel, oĩtava pe oĩ'ỹ haguãme, --pe oleéva toikuaa--, umi oĩva Judéape tokañy cerro rupi; ha oĩva óga ári, ani oguejy oguenohẽ haguã mba'eve hógagui; ha oho va'ekue ñúme ani ojevy oheka haguã ijahoja. ¡Aichejáranga umi hyeguasúva ha umi oporomokambúva umiha árape! Peñembo'éke ani haguã ojehu ko'ã mba'e ro'y jave. Umiha árape oĩta py'a angekói tuicháva máramo oiko'ỹ haguéicha, Tupã Ñandejára ojapo ypy ramo guive ko mundo, ko'ãgaite peve, ha oĩve'ỹ vaerã araka'eve. Ha Ñandejára omombyky'ỹ rire umíva umi ára, avave ndojesalvái chéne, ha umi ha'e oiporavo va'ekue rehehápe, omombyky umi ára. ‘Ha upéramo oime ramo he'íva peẽme: “Péina ápe pe Cristo”, terã, “Péina pépe”, ani perovia. Opu'ã vaerã tekove japu he'íva ojehe ha'eha pe Cristo, ha ñemoñe'ẽhára japu ojapóva mba'eguasu ha techapyrã oporombotavy haguã ikatu ramo umi jeporavopyrépe jepe. Pema'ẽke peẽ, pomomarandúma oiko mboyve. ‘Umiha árape, umi angekói rire, kuarahy iñypytũmba vaerã, ha jasy ndohesape mo'ãvéi. Estrella kuéra ho'áta yvágagui, ha umi yvága pegua pu'aka oñemomyimbáta. Ha upérõ ojehecha vaerã ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oúvo arai ári tuicha pu'aka ha gloria reheve. Ha ombou vaerã ángel kuéra ombyaty haguã hembiporavopyre kuéra umi irundy yvytu rapéguio, yvy paha guive ára paha peve. ‘Pe higo mátagui tapeikuaa pe comparación: Hakã hoky ramo ha osẽ hogue, peikuaa ára haku hi'aguĩmaha. Upéicha avei pehecha vove oiko ko'ã mba'e, peikuaa pe ipaha oñemo'aguĩmaha okẽme. Añetehápe ha'e peẽme, ndohasa mo'ãiha ko ñemoñare kóva oikopa mboyve ko'ã mba'e. Yvy ha yvága ohasa vaerã, che ñe'ẽ katu ndohasa va'erãi. ‘Upe ára ha upe hora katu avave ndoikuaái, ángel kuéra yvágape oĩva ha pe Tupã Ñandejára Ra'y jepe ndoikuaái, Túva añoite mante. ‘Pema'ẽke, aníke peke, ha peñembo'e ndapeikuaáigui araka'épa pe ára oguahẽne. Ku kuimba'e mombyry oho va'ekuéicha, ohejáva hóga hembiguái kuéra poguýpe ha ome'ẽ peteĩ teĩme hembiaporã, ha okẽ rerekuápe he'i ani haguã oke. Aníke peke aipóramo, ndapeikuaáigui araka'épa oúne pe óga jára, ka'arúvopa terã pyhare pyte, terã gallo osapukáivo, terã pyhareve. Anítei ou sapy'a ha pende juhu pende kéra. Ko ha'éva peẽme, opavavépe ha'e: Aníke peke. Upégui mokõiha árape páscuata ha pan ilevadura'ỹva arete, ha umi pa'i ruvicha ha escriba kuéra oheka mba'éichapa oapresáta Jesúspe japu rupi ojuka haguã; ha he'i hikuái: --Aníketei arete aja, ani oiko ayvu guasu tetãygua kuéra apytépe. Ha oĩ aja Jesús Betániape, Simón, ku iléprava rógape, oguapy jave mesápe, ou peteĩ kuña oguerúva peteĩ mba'yru ita joguahápe peteĩ mba'e ryakuã porã, nardo eteguigua, hepy etereíva, ha ojoka pe mba'yru ha oñohẽ pe ipypegua Jesús akã rehe. Ha oime upéva rehe ipochýva ha he'íva ojupe: --¿Maerã piko oñeñohẽmba rei pe mba'e ryakuã porãite? Ikatu vaerã mo'ã oñevende hepyve trescientos denáriogui rehe, ha oñeme'ẽ hepykue mboriahúpe. Ha oñe'ẽ ngururu hikuái ha ipochy pe kuña rehe. Jesús katu he'i: --Peheja, ¿mba'érehepa pemyangekói ichupe? Mba'e porã niko ojapo ha'e che rehe. Pereko tapiáta mboriahu kuéra penendive, ha pejaposeha árape ikatu pejapo porã hese kuéra, chéve katu nda che rereko tapia mo'ãi penendive. Ko kuñatai ojapo pe ha'e ikatumíva, ha oñemotenonde omohyakuã che rete che mbosako'ívo añeñotỹ ramo guarã. Añetehápe ha'e peẽme: Mamo oñemoherakuãhápe ko evangelio, opa rupi yvy jerekuévo ko ha'e ojapo va'ekue oñemombe'u vaerã avei mandu'arã hese. Ha Judas Iscariote, peteĩ umi doce reheguáva, oho umi pa'i ruvicha kuéra rendápe ome'ẽ haguã Jesúspe ipópe kuéra. Ha ha'e kuéra ohendúvo ichupe ovy'a joa, ha oikuave'ẽ ichupe plata, ha Judas oheka mba'éichapa omoĩta Jesúspe ipópe kuéra. Ha pe pan ilevadura'ỹva ára peteĩháme, pe ovecha ra'y ojejukaha Pascuarã árape, hemimbo'e kuéra he'i hikuái ichupe: --¿Mamópa reipota rombosako'i ndéve Pascua re'u haguã? Ha Jesús omondo hemimbo'e kuéra mokõi, ha he'i ichupe kuéra: --Tapeho pe ciudádpe, ha pene ruvaitĩta peteĩ kuimba'e ogueraháva ý kambuchípe; tapeho hapykuéri. Ha pe óga oikeha járape peje: “Maestro niko he'iuka: ¿Mamópa oime pe koty Pascua ha'u haguã che remimbo'e kuéra ndive?” Ha ha'e ohechaukáta peẽme peteĩ koty guasu yvategua oĩmbámava; pembosako'i ñandéve upépe. Ha osẽ oho umi hemimbo'e kuéra upe ciudádpe ha ojuhu pe Jesús he'i haguéicha ichupe kuéra; ha ombosako'i hikuái pe Pascua. Ha ka'aru pytũvo oho umi doce ndive. Ha oĩ jave hikuái mesápe, okaru aja, Jesús he'i ichupe kuéra: --Añete ha'e peẽme, peteĩ peẽva, okarúva hína chendive, che me'ẽta. Ha ha'e kuéra oñepyrũ ojepy'apy, ha he'i ichupe peteĩ teĩ: --¿Chéta piko nune? Ha ha'e he'i ichupe kuéra: --Peteĩ peẽ doce kuérava omyakỹva chendive pan ña'ẽmbépe. Ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári niko ohóta voínte he'i háicha hese Kuatiañe'ẽ Marangatúpe, upéicharamo jepe, ¡angái upe ojapyhyukáva ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy áripe! Iporãve vaerã mo'ã upe kuimba'épe onace'ỹ rire. Ha okaru jave hikuái, Jesús ojapyhy pan, ha ohovasa rire oipese'ã ha ome'ẽ ichupe kuéra ha he'i: --Kóina, kóva ha'e che rete. Ojapyhy avei pe copa ha ome'ẽ rire las gracias Tupã Ñandejárape ombohasa ichupe kuéra, ha ho'u joaite hikuái ichugui. Ha he'i ichupe kuéra: --Kóva ha'e che ruguy, pacto pyahu rehegua, oñeñohẽva heta rehehápe. Añete ha'e peẽme, nda'u mo'ãveiha ko parral'a rykuégui upe ára ha'u va'erãha jevy peve ipyahúva Tupã Ñandejára réinope. Ha opurahéi rire pe ñembo'e purahéi, osẽ oho hikuái Olivo cérrope. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Ko pyharépe opavave pe che rerotĩta, he'i háicha Kuatiañe'ẽ Marangatúpe: “Aikutúta pe herekuápe ha umi ovecha isarambipáta.” Opáichavo, aikove jevy rire aháta pene renonderã Galiléape. Ha Pedro he'i ichupe: --Opavave ne rerotĩ ramo jepe, che ani chéne. Ha Jesús he'i ichupe: --Añete ha'e ndéve, ko'ãga, ko pyharépe, gallo osapukái mokõi mboyve, nde che negáta mbohapy jevy. Pedro katu he'i jevy jevy: --Tekotevẽta ramo jepe amano nendive, mba'evéicharamo noronegái chéne. Ha upéicha avei he'i joa hikuái umi ambue kuéra. Ha oguahẽ hikuái peteĩ tendápe hérava Getsemaní, ha he'i hemimbo'e kuérape: --Peguapy ko'ápe aha aja che añembo'e. Ha ogueraha ondive Pedro ha Jacobo ha Juánpe, ha oñepyrũ okyhyje ha ojepy'apy eterei. Ha he'i ichupe kuéra: --Ajepy'apy eterei amano haguãicha; pepyta ko'ápe ha aníketei peke. Ha oñemotenonde michĩmí ha oñesũ yvýpe, ha ojerure ikatu ramo ohasa haguã ichugui pe jepy'apy. Ha he'i: --Che Ru, ndéve niko opa mba'e ikatu: eipe'ána che hegui ko jepy'apy; opáichavo, ani upe che aipotáva, upe nde reipotávante toiko. Ha ou ha ojuhu hemimbo'e kuérape oke hikuái, ha he'i Pédrope: --Simón, ¿reke piko? ¿Na nde pu'akái piko reke'ỹ haguã sapy'amínte jepe? Ani peke, ha peñembo'e ani haguã peñepy'ara'ã: pe espíritu niko añete ikyre'ỹ, to'o katu ikangy. Ha oho jevy oñembo'e ha he'i jevy upe he'i va'ekue. Ha ou ha ojuhu jevy ichupe kuéra ikéra, hopehýi etereígui hikuái, ha ndoikuaái he'i vaerã ichupe. Ha ou mbohapy jevyhápe he'i ichupe kuéra: --Pekéntema ha pepytu'u. Iporãmante, oguahẽma hora; péina ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oñeme'ẽ pecador kuéra pópe. Pepu'ã jaha, péina hi'aguĩma pe che me'ẽhára. Ha oñe'ẽ gueteri hína ha'e, oguahẽ ramo Judas, peteĩ umi doce reheguáva, ha genteta hendive, pa'i ruvicha kuéra, escriba ha karai kuéra remimbou, espada ha yvyra reheve. Ha pe ime'ẽhára ome'ẽ ra'e ichupe kuéra ko señal: --Upe che ahetũva, upéva ha'e; pejapyhy ha peraha ñangereko porã pópe. Ha oguahẽvo Judas oñemboja Jesús rendápe ha he'i: --Maestro. Ha ohetũ ichupe. Ha upévo ojapyhy hikuái Jesúspe ha oapresa. Ha peteĩva umi upépe oĩva hína ohekýi ikyse puku ha oikytĩ pe pa'i ruvicha guasu rembiguáipe ha onambi'o. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Mondaha rekávoichapa pesẽ espada ha yvyra reheve che piári? Opa árapemi aime penendive tupaópe aporombo'évo ha nda che apresái, kóva katu oiko pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe he'íva oiko haguã. Ha hemimbo'e kuéra ohejapa hikuái ichupe ha ojehui. Ha peteĩ mitãrusu savanáme oñeñuãva oho hapykuéri, ha umi kuimba'e ojapyhy hikuái ichupe; ha'e katu oheja pe savana ipópe kuéra ha ojehui ichugui kuéra opívo. Ha ogueraha hikuái Jesúspe pe pa'i ruvicha guasu renondépe ha oñembyatypa hikuái pa'i ruvicha kuéra, karai ha escriba kuéra. Ha Pedro oho Jesús rapykuéri puku pe pa'i ruvicha guasu korapy peve, ha oguapy tembiguái kuéra ndive tata ypýpe ojepe'e. Ha pa'i ruvicha kuéra ha umi concilio pegua kuéra oheka joa omoĩ vai haguã Jesúspe, ojukauka haguã, ha ndojuhúi. Ha heta ramo jepe he'íva japu hese, ojuavy ojuehegui kuéra iñe'ẽme. Ha oime opu'ãva ha omboyáva hese ñe'ẽ japu ha he'íva: Ore rohendu he'i ramo: “Che aitypáta ko tupao kuimba'e rembiapokue, ha mbohapy arahápe amopu'ãta ambue kuimba'e ojapo'ỹ va'ekue.” Opáichavo ojuavy ojuehegui oñoñe'ẽme. Ha opu'ã mbytépe kuéra pe pa'i ruvicha guasu ha oporandu Jesúspe: --¿Nde'eréi piko mba'eve? ¿Mba'e piko he'i nde rehe ko'ãva? Ha Jesús okirirĩ ha nde'íri mba'eve. Ha oporandu jevy ichupe pe pa'i ruvicha guasu ha he'i: --¿Ndépa ha'e pe Cristo, upe Imarangatuetéva Ra'y? Ha Jesús he'i: --Che ha'e, ha pehecha vaerã ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oguapy ramo Tupã Ñandejára akatúa pu'aka kotyo, ha oúvo yvágagui arai ári. Upérõ pe pa'i ruvicha guasu omondoro ijao ha he'i: --¿Maerãpa ñaikotevẽve testigo rehe? Pehendúma niko pe iñe'ẽ vai Tupã Ñandejára rehe. ¿Mba'épa hi'ã peẽme? Ha oĩ haguéicha ha'e kuéra he'i: --¡Tomano! Ha oiméma oñepyrũva ondyvu hese ha ojaho'i hova ha ohovanupã ha he'i: --¡Ere mávapa ne nupã! Ha umi tembiguái kuéra ohovapete joa ichupe. Ha oĩ jave Pedro pe korapy ikarapevehápe, ou peteĩ kuña, pe pa'i ruvicha guasu rembiguái, ha ohechávo Pedro ojepe'eha hína, ojesareko hese ha he'i ichupe: --Nde niko reime avei kuri Jesús Nazareno ndive. Ha Pedro onega ha he'i: --Ndaikuaái ichupe, ha ndaikuaái upe eréva. Ha osẽ okápe pe korapy'ípe, ha upévo pe gallo osapukái. Ha pe kuña ohecha jevývo ichupe, he'i umi upépe oĩvape: --Kóva hesegua kuéra. Ha Pedro onega jevy, ha uperiremínte umi upépe oĩva hína he'i jevy ichupe: --Añetehápe ko nde hesegua kuéra, Galileaygua nde, ha reñe'ẽ ha'e kuéraicha. Ha oñepyrũ ha'e iñe'ẽ vai, ha ojura he'ívo: --Ndaikuaái upe kuimba'e peñe'ẽha. Ha upévo pe gallo osapukái mokõiha jevy. Ha Pedro imandu'a umi ñe'ẽ Jesús he'i va'ekue ichupe rehe: “Pe gallo osapukái mokõi mboyve nde che negáta mbohapy jevy.” Ha imandu'ávo upéva rehe ojahe'o soro. Ko'ẽmba vovete, pa'i ruvicha kuéra ha escriba kuéra concilio pegua oĩ haguéicha oñembyaty oñomongeta ha upéi ogueraha hikuái Jesúspe jepokuahápe omoĩ Pilato pópe. Ha Pilato oporandu ichupe: --¿Ndépa ha'e Israelita kuéra Rey? Ha Jesús he'i ichupe: --Upéicha, upe nde ere háicha. Ha pa'i ruvicha kuéra heta mba'e he'i Jesús rehe omoĩ vai haguã ichupe: Ha oporandu jevy ichupe Pilato he'ívo: --¿Nde'eréi piko mba'eve? Ehendúna umi mba'eta he'íva hikuái nde rehe. Opáichavo, Jesús nde'íri mba'evete; ha Pilato ohecharamoite upéva. Upe arete árape niko ojepoímiva peteĩ présogui, upe tetãygua kuéra ojerurévagui. Ha oĩ peteĩ hérava Barrabás, ojeapresa va'ekue iñirũ nguéra ndive sarambi guasuhápe oporojuka hague rehe. Ha ou hikuái genteta ojerure Pilátope ojejapo haguã ichupe kuéra jepiguáicha. Ha ha'e he'i ichupe kuéra: --¿Peipotápa apoi peẽme Israelita kuéra Réygui? Oikuaágui ha'e py'avaígui rei umi pa'i ruvicha kuéra oapresauka hague Jesúspe. Ha pa'i ruvicha kuéra katu omba'apo kyre'ỹ umi gente rehe ojerure haguã tojepoi ichupe kuéra Barrabásgui uvei. Ha Pilato oporandu jevy ichupe kuéra: --¿Mba'épa aipóramo peipota ajapo pe peẽ pembohérava Israelita kuéra Réygui? Ha ha'e kuéra osapukái jevy: --¡Emosaingo kurusu rehe! Ha Pilato he'i jevy ichupe kuéra: --¿Mba'e piko ojapo ivaíva? Ha upépe katu ha'e kuéra osapukái hatã hatãve: --¡Emosaingo kurusu rehe! Ha Pilato oñemoĩ porãségui hendive kuéra, opoi Barrabásgui, ha oinupãuka rire Jesúspe ome'ẽ oñemosaingo haguã kurusu rehe. Ha umi soldado kuéra ogueraha Jesúspe pe mburuvicha róga kotypývo, ha ombyatypa iñirũ nguéra. Ha omonde hikuái hese peteĩ ao pytãu ha omoĩ iñakã rehe peteĩ corona ñuatĩgui ñeñopẽmbyre. Ha oñepyrũ omomaitei ichupe ñembohoryhápe ha he'i: --¡Maiteípa Israelita kuéra Rey! Ha oinupã hikuái iñakã rupi peteĩ takuárape, ha ondyvu hese, ha oñesũ henondépe ha omomba'eguasu gua'u ichupe. Ha oñembohory heta rire hese, omboi ichugui pe ao pytãu, ha omonde jevy hese ijao tee ha oguenohẽ okápe, ogueraha hikuái omosaingo haguã kurusu rehe. Ha oguerahauka hikuái pe kurusu peteĩ ohasávape, Simón hérava, Cireneygua, Alejandro ha Rufo ru, oúva hína ñúguio. Ha ogueraha hikuái Jesúspe Gólgotape, upéva niko he'ise: Akãngue renda. Ha ome'ẽ hikuái ichupe vino mbojehe'apyre mirra rehe ho'u haguã, ha ha'e ndo'úi. Ha omosaingo hikuái ichupe kurusu rehe, ha oñomboja'o ijaokue rehe oity rire po'a oikuaa haguã pe peteĩ teĩme opytáva. Pyhareve las nueve ramo omosaingo hikuái ichupe kurusu rehe. Ha omoĩ ikurusu akã ári icausa réra he'íva: “Judío kuéra rey.” Ha omosaingo avei hendive mokõi mondaha, peteĩ ijakatúa kotyo ha ambue ijasu kotyo. Ha oiko pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe he'íva: “Tekove vai kuéra rehe oñembojoja.” Ha umi ohasáva oñembohory hese, ha oñakãmbovava ha he'i: --¡Mbah! Nde reitypáva tupao, ha mbohapy arahápe remopu'ã jevýva. Ejesalvána nde jupe, ha eguejy pe kurusúgui. Ha upéicha avei umi pa'i ruvicha escriba kuéra ndive oñembohory hese ha he'i ojupe kuéra: --Ambue kuérape osalva, ha ojupe ndaikatúi ojesalva. Pe Cristo, Israel pegua Rey, toguejy ko'ãga pe kurusúgui torohecha roguerovia haguã. Ha umi oñemosaingo va'ekue hendive kurusu rehe oja'o avei ichupe. Ha oguahẽvo asajepyte, pytũmbaite sapy'a yvy ape ári, ka'aru las tres peve. Ha upévo Jesús osapukái hatã he'ívo: --Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? --upéva he'ise: Che Tupã, che Tupã, ¿mba'e rehepa che reja che añó? Ha upéva ohendúvo umi upépe oĩva hína, he'i: --Péinako ohenói Elíaspe. Ha peteĩ katu oñani ha omuakỹ peteĩ esponja vinágrepe, ha omoĩ peteĩ takuára apýra rehe ha ho'uka ichupe, ha he'i: --Peheja, jahecha oúpa Elías omboguejy ichupe. Ha Jesús osapukái hatã jevy, ha ojehekýi. Ha upévo pe aopyguasu tupao pegua osoro mbyte rupi yvatéguio yvývo. Ha pe capitán oñembo'ýva hína ijypýpe ohechávo upéicha ojehekýi hague, he'i: --Añetéko ra'e ko kuimba'e Tupã Ñandejára Ra'y. Ha oĩ avei kuña kuéra oma'ẽva hikuái mombyry guive, ha ijapytépe kuéra María Magdalena, ha María Jacobo ku imitãvéva ha José sy, ha Salomé. Ha'e kuéra avei Jesús oiko ramo Galiléape, omoirũ ha ojejokuaiuka va'ekue ichupe; ha heta ambue kuéra kuña ojupi va'ekue hendive Jerusalénpe. Ha ka'aru pytũvoma pe ñembosako'iha árape, pytu'uha ára mboyve, ou José Arimateaygua, karai ijoheipyréva upéva, pe concilio pegua, oha'arõva avei Tupã Ñandejára reino, ha kyhyje'ỹ rehe oike Pilato rendápe ha ojerure ichupe Jesús retekue rehe. Ha Pilato ipy'andýi ohendu ramo omanóma hague Jesús, ha ohenoiuka pe capitánpe ha oporandu ichupe omanómapa ra'e. Ha oikuaa rire pe capitán jurúgui, ome'ẽuka pe tetekue Josépe. Ha ojogua José peteĩ savana iporãva ha oñuã pe tetekue ipype omboguejy rire kurusúgui ha omoĩ peteĩ sepultúrape jejo'opyre itakuápe, ha ombo'apajeréi peteĩ ita guasu ha omboty pe sepultura juru. Ha María Magdalena, ha María José sy, omaña hikuái ohecha haguã mamópa oñeñotỹ. Ha ohasa rire pe pytu'uha ára, María Magdalena, ha María Jacobo sy, ha Salomé, ojogua mba'e ryakuã porãite oho haguã omona Jesús rehe. Ha pyharevete, pe semana ñepyrũha árape, kuarahy osẽ riremi, oho hikuái sepultúrape. Ha he'i ojupe ohóvo: --¿Mávapa oipe'áne ñandéve ku ita guasu sepultura jurúgui? Ha ojesaupívo katu ohecha hikuái pe ita guasuete ojeíma hague. Ha oike hikuái pe sepultúrape, ha ohecha peteĩ karia'y oguapýva hína pe akatúa kotyo, ijao morotĩmbáva, ha tuichaite oñemondýi hikuái. Ha'e katu he'i ichupe kuéra: --Ani peñemondýitei, peheka niko peína Jesús Nazarénope, pe oñemosaingo va'ekue kurusu rehe; ha'e niko oikove jevýma, ndaiporivéima ápe, péina ápe hendague. Tapeho katu peje hemimbo'e kuérape, ha Pédrope, ha'e ohotaha pene renonderã Galiléape; upépe pehecháta ichupe, he'i haguéicha peẽme. Ha osẽvo ha'e kuéra pe sepultúragui, oho meme hikuái ryrýi ha tuicha kyhyje pópe, ha nde'íri mba'eve avavépe okyhyjégui. Ha Jesús oikove jevy rire, pyharevete, upe semana ñepyrũha árape, ojehechauka María Magdalénape raẽ, ichugui niko omosẽ va'ekue siete mba'epochy. Ha oho ha'e oikuaauka umi Jesús irũ nguéra imba'embyasýva ha ojahe'óva hikuáipe. Ha ohendu ramo ha'e kuéra Jesús oikove jevyha ha María Magdalena ohecha hague ha'e ichupe, ndogueroviái hikuái. Uperire Jesús katu ojehechauka ambue hendáicha mokõi hesegua kuérape oje'ói jave hikuái ñúme. Ha ha'e kuéra avei oho oikuaauka umi ambue kuérape, ha opáichavo ndogueroviái ichupe kuéra. Ipahápe ojehechauka umi oncevépe voi, oguapy jave hikuái mesápe, ha omongavaju ichupe kuéra ijerovia'ỹ ha ipy'ahatã rehe, ndogueroviái hague rehe umi ohecha va'ekuépe ichupe oikove jevyha. Ha he'i ichupe kuéra: --Tapeho opa rupi ko mundo jerekuévo, ha pemoherakuã ko evangelio opa yvypórape. Upe ogueroviáva ha ojebautizaukáva, ojesalva vaerã, ha pe oguerovia'ỹva katu oñecondena vaerã. Ha ko'ã techapyrã omoirũ vaerã umi ogueroviávape: Che rérape omosẽne mba'epochy, oñe'ẽne ñe'ẽ ipyahúvape; ohupi ramo mbói ipópe kuéra, ha ho'u ramo mba'e oporojukáva, ndojapói chéne mba'eve hese kuéra, omoirõ ipo kuéra hasýva ári, okuera vaerã. Ha oñemoñe'ẽmba rire ichupe kuéra, Ñandejára Jesús, ojehupi yvate, oñemoguahẽ yvágape, ha oguapy Tupã Ñandejára akatúape kotyo. Ha ha'e kuéra osẽ oñemoñe'ẽ opa rupi, ha oipytyvõ ichupe kuéra Ñandejára Jesús ha omoañete pe iñe'ẽ nguéra umi techapyrã oikóva rupi. Amén. Heta oĩ oñeha'ã va'ekue omoĩ haguã hekópe kuatia rehe umi mba'e añetegua ore apytépe oiko va'ekue, ore mbo'e haguéicha umi Ñandejára ñe'ẽ rerekua iñepyrũha guive ohecha va'ekue. Hi'ãite chéve avei aikuaapa porã rire opaite mba'e iñepyrũha guive, amoĩ ndéve kuatia rehe hekoitépe ojoysýire ojehu haguéicha, nde Teófilo jehayhuete, reikuaa porã haguã umi mba'e añetegua reñembo'e hague. Herodes, Judea pegua rey tiémpope, oĩ va'ekue peteĩ pa'i hérava Zacarías, Abías kuéra rehegua, ha hembireko, Aarón kuéra rehegua, hérava Elizabet. Mokõive heko marangatúva Ñandejára renondépe ha ojapóva hekoitépe Ñandejára ñe'ẽ ha hembiapoukapy. Ha nda ita'ýrai, Elizabet ndaikatúigui imemby, ha itujáma mokõivéva. Ha peteĩ jevy hembiapo jave hikóni Zacarías Ñandejára renondépe tupaópe hembiaporã guahẽ jave, pa'i kuéra ojapómi haguéicha, oguahẽvo Zacaríaspe itúrno oike tupaópe omohatatĩ haguã incienso. Ha upe aja gente aty guasu okápe oñembo'e joa. Upérõ ojechauka sapy'a Zacaríaspe peteĩ ángel, Ñandejára remimbou, ñembo'yhápe pe altar incienso oñemohatatiha akatúa kotyo. Zacarías ohechávo pe ángelpe tuichaiterei oñemondýi ha ndoikuaái mba'épa ojapóta. Pe ángel katu he'i ichupe: --Zacarías, ani rekyhyje; Ñandejára ohendu ne mba'e jerure, ha ne rembireko Elizabet imembýta, ha pe nde ra'y rembohérata Juan. Ha rerekóta tuicha vy'a ha tory, ha heta oime oguerohorýtava inacimiento. Tuichátagui pe nde ra'y Ñandejára renondépe; ndo'u mo'ãi mba'eve oporomonga'úva; ha henyhẽta Espíritu Sántogui onace mboyve guive. Ha heta Israel rehegua kuérape ombojevýta hape vaígui Ijára Tupãme. Ha ohóta Ñandejára renonderã Elías espíritu ha ipu'akakue reheve, ombopy'a porã haguã túva kuéra ta'ýra kuéra ndive, ha ombo'e haguã umi iñe'ẽrendu'ỹvape iñe'ẽrendu haguã rehe, ombosako'i haguã peteĩ tetã Ñandejára peguarã. Ha Zacarías oporandu pe ángelpe: --¿Mba'éichapa aikuaáne añeteha ko eréva? Ko che che tujámava, ha che rembireko iguãimímava avei. Pe ángel he'i ichupe: --Che ha'e Gabriel, aiméva Tupã Ñandejára renondépe; ha ha'e che mbou ne rendápe romomarandu haguã ko'ã mba'e porãita rehe. Ha péina ko'ãga ne ñe'ẽngúta repytávo ha ndaikatu mo'ãvéi reñe'ẽ onace peve nde ra'y, upéva ojehúta ndéve rerovia'ỹ haguére che ñe'ẽ, hi'árape oiko vaerã. Upe aja, umi ijaty va'ekue oĩ okápe Zacarías ra'arõvo, ha ohecharamoite hikuái hi'aretereíma rehe ha'e pe tupaópe. Zacarías osẽvo pe tupaógui ndaikatuvéi oñe'ẽ ichupe kuéra; ha ohechakuaa hikuái oiméne hague ohecha va'ekue pe tupaópe, ha Zacarías oñe'ẽ ichupe kuéra séñape opytágui iñe'ẽngu. Ha oikopa rire umi hembiapo haguã árape tupaópe, oho hógape. Ha umiha ára rire hembireko Elisabet hye guasu, ha oñemi cinco meses hógape, ha he'i: “Kóicha niko ojapo che rehe Ñandejára anive haguã ajerereko mba'evérõ.” Ha seis meses haguépe Tupã Ñandejára omondo ángel Gabriélpe peteĩ ciudad héravape Nazaret, Galilea pegua, peteĩ kuñatai imarã'ỹva rendápe, ome'ẽ va'ekue iñe'ẽ omenda haguã peteĩ kuimba'e hérava José rehe, David kuéra rehegua; ha pe kuñatai réra María. Pe ángel oike hendápe, ha he'i ichupe: --¡Maiteípa nde! Ñandejára oĩ nendive, ne myenyhẽ opa mba'e porãgui, ha nde rovasave opaite kuñágui. Ha'e katu ohechávo pe ángelpe oñemondýi pe iñe'ẽgui, ha ojepy'amongeta mba'érehenepa omomaitei ichupe upéicha. Upérõ pe ángel he'i ichupe: --María, ani rekyhyje, rehupity niko Tupã Ñandejára gracia. Nde rye guasúta ha ne memby mitã kuimba'éta ha rembohérata JESÚS. Ha'e mba'e guasúta; ha oñembohérata pe Yvatetegua Ra'y; ha Tupã Ñandejára omboguapýta ichupe rey ramo túva ypykue Davídpeicha; Israel retã ruvicha guasu ramo tapia guarã, ha ipu'akakue arapave'ỹ meve guarã. Upérõ María oporandu pe ángelpe: --¿Mba'éichanepa upéva? Ko che ndaikóiva kuimba'e ndive. Pe ángel he'i ichupe: --Espíritu Santo pu'aka oúta nde ári, ha pe Yvatetegua pu'akakue ne mo'ãta peteĩ araícha. Upéva rehe pe mitã marangatu onacétava nde hegui hérata Tupã Ñandejára Ra'y. Ha péina Elisabet, upe nde rehegua, imembýta avei ko'ãga iguãimíma ramo jepe; kóva seis mesesha hye guasu hague, upe ikatu'ỹ va'ekue imemby; ndaipórigui mba'eve ikatu'ỹva Tupã Ñandejárape. Upéramo María he'i: --Che ha'e Ñandejára rembiguái: tojapo ha'e che rehe nde ere háicha. Uperire pe ángel oho hendágui. Ha umiha árape María oho tagẽ pópe peteĩ ciudad oĩvape Judea cérrope, ha oguahẽ Zacarías rógape ha omomaitei Elisabétpe. Elisabet ohendúvo María omomaiteiha ichupe, pe mitã omýi hyépe, ha Elisabet upévo henyhẽ Espíritu Sántogui, ha hatã he'i: --Ñandejára nde rovasave opa kuña kuérapegui, ha ohovasa ne membýpe. ¿Máva piko che, ajeve ou che andúvo che Jára sy? Ahendu vove che momaitei che memby omýi vy'águi che ryépe. Revy'aite nde rerovia va'ekue, oikótagui pe Ñandejára he'i va'ekue. Upérõ María he'i: Che ánga omomba'eguasu Ñandejárape, ha che py'aite guive arovy'a Tupã Ñandejára che Salvadórpe. Oma'ẽ hague rehe ko hembiguái poriahu rehe; jehovasapyre nde, he'íne chéve ko'águi rire opavave. Tuicha mba'e ojapo hague rehe che rehe Ñandejára, pe Ipu'akaitéva, héra marangatuetéva. Ipy'aporiahuvereko tapia vaerã opa umi ombojeroviáva ichupe ndive. Ojapo mba'e guasu; ipu'aka umi oñemomba'eguasúva rehe. Omongúi iguapyhágui umi ipu'aka mbaretévape ha omopu'ã yvate umi oñemomirĩvape. Omuanyhẽ mba'e porãitágui iñembyahýivape, ha umi mba'eta rerekohápe omondo po nandi. Oipytyvõ hembiguái Israel retãme; ipy'aporiahuvereko rehe imandu'ahápe. He'i haguéicha ñande ru kuéra ypykuépe, Abraham ha iñemoñarépe tapia guarã. Ha opyta María Elisabet ndive tres meses rupi peve; uperire oho jevy hógape. Ha hi'ára guahẽ Elisabet imemby haguã, ha imemby kuimba'e. Hóga ypy pegua ha ipariente kuéra oho oguerohory haguã ichupe oikuaávo Ñandejára ohechauka hague ichupe ipy'aporiahuverekoha hendive. Ha ocho días haguépe oho hikuái ocircuncida haguã pe mitãme, ha omoise mo'ã hikuái hese túva réra, Zacarías. Isy katu he'i: --Ahániri, Juan hérata. Ha he'i hikuái ichupe: --¿Mba'ére he piko? Ndaipóri niko nde reheguáva upéicha hérava. Ha oporandu hikuái túvape, séñape, mba'éichapa omboherase pe mitãme. Ha túva ojerure peteĩ tabla pesengue oescribi haguã, ha omoĩ: “Juan héra.” Ha ohecharamoite upéva opavave. Ha upévove Zacarías oñe'ẽ jevy ha oñepyrũ omomba'eguasu Tupã Ñandejárape. Ha tuicha oñemondýi opavave umi hóga ypy pegua kuéra; ha opa rupi Judea cerro rupi oñemoherakuã ko'ã mba'e. Ha opa umi oikuaa va'ekue ko'ã mba'e ojepy'amongeta ha oporandu ojupe kuéra: --¿Mba'e apoharãnepa ko mitã? Ñandejára ohovaságui añetehápe ichupe. Ha itúva Zacarías, tenyhẽ Espíritu Sántogui, oñemoñe'ẽvo pe Ñandejára ome'ẽ va'ekue ichupe ñe'ẽ rehe, he'i: Toñemomba'eguasu Tupã Ñandejára Israel pegua oma'ẽ ha osalva hague rehe hetãme, Omopu'ãvo ñandéve hembiguái David rehegua kuéra apytégui peteĩ ñande Salvaharã ipu'aka mbaretéva. He'i haguéicha ymaite guive umi iñemoñe'ẽhára kuéra marangatu juru rupi; ñande pe'áne haguã umi ñande rehe ija'e'ỹvagui, ha opa umi ñande rayhu'ỹva pógui. Ha ipy'aporiahuvereko va'erãha ñande ru ypykuéra ndive imandu'ahápe iñe'ẽ marangatu ome'ẽ va'ekue ichupe kuéra rehe; kóva upe iñe'ẽ ome'ẽ va'ekue ñande ru Abrahámpe, ñande pe'áne haguã umi ñande rehe ija'e'ỹva poguýgui, jaservi haguã ichupe kyhyje'ỹ rehe, teko marangatu pópe ha hekoitépe hesa renondépe jaikove aja pukukue. Ha nde, che ra'y, reñembohérata pe Yvatetegua ñemoñe'ẽhára; rehótagui Ñandejára renonderã, rembosako'i haguã ichupe haperã; reikuaauka haguã hetã megua kuérape Ñandejára salvación, ha perdón ipecádo kuéragui, Ñandejára imborayhúpe ipy'aporiahuverekógui ome'ẽ ñandéve yvágagui ko'ẽju pyahúicha, ohesape haguã umi pytũnguýpe ha ñemano ãme oikóvape; ñane mboguata haguã py'aguapy rape rupi. Ha okakuaa pe mitã ha oñemombarete ijespíritupe; ha oiko umi desiertoha rupi ojehechauka haguã ára peve Israélpe. Ha umiha árape osẽ kuatia ñe'ẽ Augusto Césargui oiko haguã censo opavave yvypóra kuéra rehe. Upe censo oiko va'ekue tenonderã Cirenio oĩ ramo guare Síriape mburuvicha ramo. Ha opavave oje'ói ivállepe ome'ẽ haguã héra. Upéva rehe José osẽ oho Galiléagui, Nazaret ciudádgui, Judéape, David vállepe hérava Belén, David kuéravagui ha'e. Oho Belénpe ome'ẽ haguã héra ha hendive hembirekorã María, oĩ va'ekue imemby haguãicha upe jave. Ha oĩ jave ha'e kuéra Belénpe oguahẽ Maríape hi'ára imemby haguã. Ha imemby upépe, ha kuimba'e pe imemby ypykue, ha oñuã mitã rupápe, ha omoñeno mymba karuha peteĩme, ndaipórigui hendaguã kuéra mbohupa rógape. Belén ypýpe oĩ ovecha rerekua kuéra oñangarekóva hymba kuéra rehe ñúme pyhare pukukue. Ha ojehechauka sapy'a ichupe kuéra peteĩ ángel, ha Ñandejára gloria ohesape ichupe kuéra ijerekuévo yvágui, ha okyhyje eterei hikuái. Pe ángel katu he'i ichupe kuéra: --Ani pekyhyje, arúko peẽme ikuaapyrã iporãitereíva tuicha ombovy'a vaerã opavavépe: Onace kuri peẽme ange David vállepe peteĩ Salvador, upéva CRISTO, Ñandejára voi. Kóvata señal peẽme guarã: pejuhúta pe mitã oñeñuã mitã rupápe ha oñeno mymba karuha peteĩme. Upe jave ojehechauka sapy'a pe ángel ndive peteĩ aty guasu yvága pegua kuérava, porãngerekohápe oguerohorýva Tupã Ñandejárape ha he'íva: ¡Toñemomba'eguasu Tupã Ñandejárape, oĩva yvága ijyvatetehápe, ha yvypóra kuéra toiko porãmba oñondive, Ñandejára py'aporã rupi! Ha umi ángel kuéra oho jevy rire yvágape, umi ovecha rerekua he'i ojupe kuéra: --Jaha mandi katu Belénpe jahecha ko ojehúva ha Ñandejára oikuaaukáva ñandéve. Ha oho hikuái tagẽ pópe ha ojuhu María ha Josépe, ha pe mitãme oñeno mymba karuhápe. Ha ohecháma ramo omombe'u hikuái pe ángel he'i va'ekue ichupe kuéra pe mitã rehe, ha opa umi ohendu va'ekue ohecharamo umi ovecha rerekua he'íva. María katu oñongatu ipy'apýpe opa umi mba'e ohendu va'ekue ha oñepy'amongeta hese kuéra. Ha umi ovecha rerekua katu oje'ói jevývo omomba'eguasu ha ogueropurahéi Tupã Ñandejárape opaite umi mba'e ohecha ha ohendu va'ekue rehe oje'e hagueichaite ichupe kuéra. Ha ocho días haguépe ocircuncida hikuái pe mitãme, ha ombohéra JESÚS he'i haguéicha pe ángel Maríape hye guasu mboyve. Ha ombotýma ramo umi ára ha'e kuéra ipotĩ jevy haguã, oĩ háicha Moisés kuatiañe'ẽme, ogueraha hikuái pe mitãme Jerusalénpe opresenta haguã Ñandejárape. Ojapo hikuái upéva Ñandejára kuatiañe'ẽme he'ígui: “Opa mitã kuimba'e ypykue oñemboyke vaerã Ñandejára peguarã.” Ha ome'ẽ avei kuave'ẽmby Ñandejárape, he'i háicha Ñandejára kuatiañe'ẽme: Mokõi pyku'ipe, terã mokõi pykasu ra'y. Upéramo oiko va'ekue Jerusalénpe peteĩ kuimba'e imarangatúva hérava Simeón. Kuimba'e omomba'eguasúva Tupã Ñandejárape ha oha'arõva pe Israel pytyvõharã, ha Espíritu Santo oĩ hendive, ha Espíritu Santo oikuaauka raka'e ichupe nomano mo'ãiha ohecha mboyve pe Crístope, Ñandejára remimbou. Ha Simeón oho tupaópe Espíritu Santo he'ígui ichupe; ha niño Jesús ru kuéra ogueru ramo pe mitãme tupaópe ojapouka haguã hese Ñandejára ñe'ẽme he'íva, Simeón ohupi ichupe ijyva ári ha oiporangereko Tupã Ñandejárape, he'ívo: Ko'ãga, che Jára, ikatúma che reja amano py'aguapy reheve, rejapómagui ere haguéicha ne rembiguáipe. Ahecháma che resa rupi pe Salvadórpe, remoĩva opavave renondépe. Tesapehára Israel rehegua'ỹva resapeharã, ha gloria me'ẽharã ne retã Israélpe. José ha Jesús sy katu ohecharamoite umi mba'e Simeón he'íva pe mitã rehe. Upérõ Simeón ohovasa ichupe kuéra, ha María Jesús sýpe he'i: --Ko mitã oñemoĩ je'a ha ñepu'ãrã hetápe Israélpe, ha señal ojerechaza vaerã, ha upéicha ojehechakuaáta peteĩ teĩ py'apýpe oĩva; ha upéva vaerã ndéve peteĩ kyse puku nde kutu ha ohasávarõ guáicha ne ánga mbyte rupi. Oĩ avei upépe peteĩ kuñakarai ñemoñe'ẽhára, hérava Ana, Fanuel rajy, Aser kuéra reheguáva. Iguãimi etereímava, omenda va'ekue imitã eterei reheve ha oiko va'ekue iména ndive siete años, ojapóma ochenta ý cuatro años omano hague iména, ha nosẽvai tupaógui, ára ha pyharépe oservíva Ñandejárape ha oayuna ha oñembo'éva. Ha upe jave Ana ou avei ha ome'ẽ rire las gracias Tupã Ñandejárape oñepyrũ oñe'ẽ pe mitã rehe opavave umi Jerusalengua kuéra oha'ãrõvape salvación. Ha ojapopa rire hekoitépe Ñandejára ñe'ẽme oĩva, oho jevy hikuái Galiléape, iciudad kuéra Nazarétpe. Ha pe mitã okakuaa ha imbarete, ha iñaranduve ohóvo, ha Ñandejára ohovasa vasave ichupe. Ha ohómi túva kuéra cada añó Jerusalénpe Pascua areterã. Ha Jesús ombotývo doce años, oho hikuái Jerusalénpe jepiguáicha pe arete árape. Ha opa rire pe arete ha'e kuéra oho jevy hógape, niño Jesús katu opyta ra'e Jerusalénpe oikuaa'ỹ rehe túva kuéra. Ha oimo'ãgui oiha umi iñirũ nguéra apytépe, oguata hikuái peteĩ ára pukukue; uperire katu ohekávo ichupe ipariente ha ikuaaha kuéra apyte rupi; ndojuhúima ramo, ojevy hikuái Jerusalénpe hekávo. Ha tres días haguépe ojuhu hikuái ichupe tupaópe, oguapy hína umi Ñandejára ñe'ẽ rehe oporombo'éva apytépe, ojapysaka hese kuéra ha oporandu ichupe kuéra. Ha opa umi ohendúva ichupe ohecharamoite pe imba'ekuaa ha pe hekoitépe he'íva. Ha túva kuéra ohechávo ichupe tuicha oñemondýi; ha isy he'i ichupe: --Che memby, ¿mba'e rehe piko kóicha rejapo ore rehe? Nde ru ha che roiko nde rekávo tuicha py'a angekói reheve. Upérõ Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Mba'ére piko che reka? ¿Ndapeikuaái piko che Ru mba'évape tekotevẽha aime? Ha'e kuéra katu ndoikuaái mba'épa he'ise upe he'íva ichupe kuéra. Ha osẽ ou hendive kuéra Nazarétpe, ha oñemoĩ iñe'ẽme kuéra. Ha isy oñongatupa ko'ã mba'e ipy'apýpe. Ha Jesús okakuaa javeve iñarandu, ha Tupã Ñandejára ha kuimba'e kuéra py'aporã oĩ hendive. Quince años Tiberio César oguapy haguépe mburuvicha guasu ramo, oĩ jave Poncio Pilato Judéape mburuvicha ramo, ha Herodes Galiléape, ha tyvýra Felipe Iturea ha Traconítepe, ha Lisanias Abilíniape, Anás ha Caifás oĩ jave pa'i ruvicha ramo, Juan, Zacarías ra'ýpe Tupã Ñandejára oñe'ẽ, desiértope; ha osẽ Juan oho Jordán jerekuévo omoherakuãvo bautismo arrepentimiento rehegua pecado ñeperdonarã; he'i haguéicha ñemoñe'ẽhára Isaías kuatiañe'ẽme: Peteĩ osapukáiva ñe'ẽ desiértope: “Pembosako'íke Ñandejára raperã, pejapóke ichupe guarã tape ikarẽ'ỹva. Yvy pyko'ẽ toñemyenyhẽ, cerro ha yvyty toñembokarape; tape karẽ nguéra tojepysopa; ha tape joja'ỹ nguéra toñembojojapa; Ha opavave yvypóra kuéra ohecha vaerã pe salvación Tupã Ñandejára ome'ẽva.” Ha umi gente osẽvape ojebautizauka haguã katu Juan he'i: --¡Mbói ñemoñare! ¿Mávapa he'i peẽme ikatúne haguã pekañy pe ñembuepotĩ guasu hi'aguĩvagui? Peñemboheko porãke, tojekuaa peñearrepentiha, ha ani peje pende py'apýpe: “Ore Abraham ra'y kuéra”; che ha'e peẽme Tupã Ñandejára ikatuha ko'ã itágui jepe omopu'ã Abrahámpe ta'ýra kuerarã. Ha oñemoĩma avei yvyra máta kuéra rapo rehe ikytĩharã, ha yvyra máta hi'a porã'ỹva guive oñekytĩ vaerã ha ojeity tatápe. Upérõ umi gente oporandu joa ichupe: --¿Mba'épa aipóramo rojapo vaerã? Ha Juan he'i ichupe kuéra: --Pe icamisa mokõiva tome'ẽ peteĩ pe oguereko'ỹvape; ha pe oguerekóva ho'u vaerã tojapo upéicha avei. Ou avei impuesto cobraha kuéra ojebautizauka haguã, ha oporandu hikuái Juánpe: --Mbo'ehára, ¿mba'épa rojapo vaerã ore? Ha Juan he'i ichupe kuéra: --Ani pecobrave upe pecobra va'erãgui. Ha oĩ avei soldado kuéra oporandúva ichupe he'ívo: --Ha orépa ¿mba'e rojapo vaerã? Ha he'i ichupe kuéra: --Ani peipe'a rei mba'eve avavégui, ha ani peje avavépe pejapotaha hese ivaíva, terã ani peje ñe'ẽ japu avave rehe, ha peñembopy'aguapy pene rembiapo repy oñeme'ẽva peẽme reheve. Ha umi gente oha'arõ ha ojepy'amongeta Juan rehe ha'e ramo guarã pe Cristo; Juan katu he'i opavavépe: --Che niko añete pobautiza ýpe; opáichavo, oime peteĩ oúva ipu'akavéva che hegui, ija'ỹva chéve ajora ichupe ipy rehegua sãnte jepe; ha'e pende bautizáta Espíritu Santo ha tatápe. Oguerekóma ipópe ikóga mboyvytuha omopotĩ haguã pe ikóga ha oipe'a haguã ichugui pe kapi'i, ha ombyaty haguã pe ikóga iñongatuha ryrúpe, ha pe kapi'i katu ohapy vaerã tata máramo ogue'ỹvape. Ha péicha oñemoñe'ẽvo heta mba'e ambue avei he'i Juan umi géntepe oikuaaukávo ichupe kuéra pe kuaapyrã porã. Juan omongavaju avei mburuvicha Heródespe oñemokuña hague rehe, tyvýra Felipe rembireko Herodías, ha opa umi hembiapo vaieta ojapo va'ekue rehe; Herodes katu ohendu rangue ichupe ombojo'a umi hembiapo vaieta kóvape: oguerahauka Juánpe cárcelpe. Upéva mboyve, Juan obautiza jave umi géntepe, Jesús ojebautizauka avei; ha oñembo'e jave, pe yvága ojepe'a, ha ojehecha oguejy ramo hi'ári Espíritu Santo pykasúicha, ha oñehendu yvágagui peteĩ ñe'ẽ he'íva: --Nde ha'e che Ra'y ahayhuetéva, avy'a eterei nde reheve. Treinta años rupi oguereko Jesús oñepyrũ ramo pe hembiaporã. José ra'y, oñemo'ã haguéicha, upéva Elí ra'yre, upéva Matat ra'yre, upéva Leví ra'yre, upéva Melqui ra'yre, upéva Jana ra'yre, upéva José ra'yre, upéva Matatías ra'yre, upéva Amós ra'yre, upéva Nahum ra'yre, upéva Esli ra'yre, upéva Nagai ra'yre, upéva Maat ra'yre, upéva Matatías ra'yre, upéva Semei ra'yre, upéva José ra'yre, upéva Judá ra'yre, upéva Joana ra'yre, upéva Resa ra'yre, upéva Zorobabel ra'yre, upéva Salatiel ra'yre, upéva Neri ra'yre, upéva Melqui ra'yre, upéva Adi ra'yre, upéva Cosam ra'yre, upéva Elmodam ra'yre, upéva Er ra'yre, upéva Josué ra'yre, upéva Eliezer ra'yre, upéva Jorim ra'yre, upéva Matat ra'yre, upéva Leví ra'yre, upéva Simeón ra'yre, upéva Judá ra'yre, upéva José ra'yre, upéva Jonán ra'yre, upéva Eliaquim ra'yre, upéva Melea ra'yre, upéva Mainán ra'yre, upéva Matata ra'yre, upéva Natán ra'yre, upéva David ra'yre, upéva Isaí ra'yre, upéva Obed ra'yre, upéva Booz ra'yre, upéva Salmón ra'yre, upéva Naasón ra'yre, upéva Aminadab ra'yre, upéva Aram ra'yre, upéva Esrom ra'yre, upéva Fares ra'yre, upéva Judá ra'yre, upéva Jacob ra'yre, upéva Isaac ra'yre, upéva Abraham ra'yre, upéva Taré ra'yre, upéva Nacor ra'yre, upéva Serug ra'yre, upéva Ragau ra'yre, upéva Peleg ra'yre, upéva Heber ra'yre, upéva Sala ra'yre, upéva Cainán ra'yre, upéva Arfaxad ra'yre, upéva Sem ra'yre, upéva Noé ra'yre, upéva Lamec ra'yre, upéva Matusalén ra'yre, upéva Enoc ra'yre, upéva Jared ra'yre, upéva Mahalaleel ra'yre, upéva Cainán ra'yre, upéva Enós ra'yre, upéva Set ra'yre, upéva Adán ra'yre, upéva Tupã Ñandejára ra'yre. Jesús, tenyhẽ Espíritu Sántogui ojevy Jordán ysyrýgui ha Espíritu Santo ogueraha ichupe peteĩ desiertohápe. Upépe opyta cuarenta días pukukue, ha mba'epochy oipy'ara'ã ichupe. Ndo'úi mba'evete umiha árape, ha upéi iñembyahýi. Upérõ pe mba'epochy he'i ichupe: --Nde ramo Tupã Ñandejára Ra'y, ere ko itápe toiko ichugui pan. Jesús katu he'i ichupe: --Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe he'i: “Yvypóra ndoikovéi pan rehe añó, oikotevẽ avei Tupã Ñandejára Ñe'ẽ rehe.” Upéi mba'epochy ogueraha ichupe peteĩ cerro yvate ári, ha ohechauka ichupe peteĩ sapy'aitépe opa tetã nguéra yvy arigua. Ha he'i ichupe pe mba'epochy: --Che ame'ẽmbáta ndéve ko autoridad ha ko'ã tetã nguéra tuichakue. Chéve oñeme'ẽmba ko'ãva ha che ame'ẽsévape ame'ẽ. Reñesũ ramo che renondépe ha che momba'eguasu ne mba'epáta. Jesús katu ombohovái ichupe ha he'i: --Ejei ko'águi, Satanás, Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe he'i: “Nde Jára Tupãme reñesũ vaerã, ha ichupe añoite reservi vaerã.” Upéi pe mba'epochy ogueraha ichupe Jerusalénpe ha ohupi ichupe tupao ári, ha he'i ichupe: --Nde ramo Tupã Ñandejára Ra'y ejeity yvýpe; Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe niko he'i: Tupã Ñandejára he'i vaerã hi'ángel kuérape oñangareko haguã nde rehe, ha he'i avei: Ipópe kuéra nde rupi vaerã ani haguã reñepysanga ita rehe. Jesús katu he'i ichupe: --Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe he'i avei: “Ani reipy'ara'ã nde Jára Tupãme.” Ha pe mba'epochy ndojuhuvéima ramo mba'éichapa oipy'ara'ãve haguã Jesúspe, oho sapy'ami ichugui. Ha Jesús ou jevy Galiléape tenyhẽ Espíritu Santo pu'akágui, ha herakuã opa rupi upe jerekuévo. Ha oporombo'e Israelita kuéra sinagógape, ha opavave omomba'eguasu ichupe. Upéi Jesús oho Nazarétpe, pe ciudad ha'e okakuaa haguépe, ha ojepokuaa haguéicha, oike sinagógape pytu'uha árape ha opu'ã oñembo'y omoñe'ẽ haguã Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatu. Ha ome'ẽ hikuái ichupe ñemoñe'ẽhára Isaías kuatiañe'ẽ, ha oipe'ávo ojuhu pe he'iha: Tupã Ñandejára Espíritu oĩ chendive, ha che poravo amoherakuã haguã mba'e iporãva mboriahu kuérape; che mbou amonguera haguã ojepy'apývape, amoherakuã haguã ñesẽ presohágui, ha ohecha'ỹva ohecha haguã; amosãso haguã umi ojererekóvape ñembosaraiha ramo; amoherakuã haguã Ñandejára py'aporã rehegua ára. Ha omboty jevy Jesús pe kuatiañe'ẽ ha ome'ẽ pe herekuápe, ha oguapy, ha opavave pe sinagógape oĩva ojesareko hese, ha ha'e oñepyrũ oñe'ẽ ha he'i ichupe kuéra: --Ko árape oiko pene renondépe ko Kuatiañe'ẽ Marangatúpe he'íva. Ha opavave oñe'ẽ porã Jesús rehe ha oiporangereko joa pe ñe'ẽ porãita he'íva ichupe kuéra. Ha oporandu hikuái ojupe: --¿Ndaha'éi piko kóva ku José ra'y? Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Katuetei pejéta chéve ko ñe'ẽnga: “Médico, eñemonguerána nde jupe”; ha pejéta chéve: “Opa umi rohendu va'ekue rejapo hague Capernaúme na ejapo avei ko'a Nazarétpe.” Ha he'i avei: --Añetéko ha'e peẽme, ndaiporiha ñemoñe'ẽhára ojererohorýva hetãme. Ha'e peẽme heta viuda oĩ hague Israélpe Elías rekovépe, upe ndokyvéi ramo guare tres años ý medio, ha oĩ ramo guare ñembyahýi tuicháva ko tetãme; opáichavo, mavavéva umi viuda Israel pegua rendápe noñemondói va'ekue Elíaspe, peteĩ viuda Sarepta, Sidón ciudad ypypegua rendápe añónte. Oĩ va'ekue avei heta iléprava Israélpe ñemoñe'ẽhára Eliseo rekovépe, opáichavo, mavavéva ha'e kuérava noñemonguerái va'ekue, Naamán Siriaygua añoite mante. Ohendúvo ko'ã mba'e umi sinagógape oĩ va'ekue ipochy eterei. Ha opu'ã hikuái ha omosẽ Jesúspe pe ciudádgui ha ogueraha ichupe pe cerro iciudad kuéra opu'ãha ru'ã meve oity haguã upégui yvýpe. Jesús katu ohasa mbyte rupi kuéra ha oho. Upégui Jesús oho Capernaúme, Galilea pegua ciudad, ha ombo'e umi géntepe pytu'uha ára kuérape. Ha ohecharamo joa hikuái pe ha'e oporombo'e háicha, pe iñe'ẽ oguerekógui autoridad. Ha oĩ pe sinagógape peteĩ kuimba'e oikóva mba'epochy poguýpe ha osapukái hatã. --Ore rejána; ¿mba'e piko rereko orendive Jesús Nazareno? ¿Rejúpa ore rundívo? Che roikuaa mávapa nde, ndéko Tupã Ñandejára Remimbou Marangatu. Jesús katu okorói pe mba'epochýpe he'ívo: --¡Ekirirĩ, ha esẽ pe kuimba'égui! Upévo pe mba'epochy oity pe kuimba'épe yvýpe henondépe kuéra ha osẽ ichugui ojapovai'ỹ rehe hese mba'eve. Ha oñemondyipa hikuái, ha he'i joa ojupe kuéra: --¿Mba'eichagua ñe'ẽ piko kóva? ¡Ko kuimba'e niko autoridad ha pu'aka reheve oñe'ẽ mba'epochy kuérape, ha ha'e kuéra osẽ! Ha oñemoherakuã opa rupi Jesúspe upe jerekuévo. Ha opu'ã Jesús osẽ pe sinagógagui ha oike Simón rógape. Ha Simón rembireko sy iñakãnundu guasu, ha ojerure hikuái ichupe hese. Ha Jesús ojayvy pe ha'e oiha kotyo ha okorói pe akãnundúpe, ha ojei ichugui pe akãnundu. Upévo ha'e opu'ã ha oservi ichupe kuéra. Kuarahy oikévo, opa oguerekóva hasýva opaichagua mba'asýgui ogueraha hikuái Jesús rendápe, ha ha'e omoĩ ipo hi'ári kuéra peteĩ teĩ ári ha omonguera ichupe kuéra. Hetágui osẽ avei mba'epochy osapukaihápe he'íva: --Nde ha'e Tupã Ñandejára Ra'y. Jesús katu okorói umi mba'epochýpe ha ndohejái oñe'ẽ, oikuaágui ha'e kuéra ichupe ha'eha pe Cristo. Ko'ẽmbávo Jesús osẽ oho pe ciudádgui peteĩ desiertohápe. Opáichavo umi gente oheka joa ichupe ha oguahẽ rire hendápe ojokose mo'ã hikuái ichupe ani haguã oho ichugui kuéra, Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Tekotevẽ umi ciudad kuéra ambuépe avei amoherakuã pe Tupã Ñandejára reino rehegua ñe'ẽ, upearã niko añembou va'ekue. Ha upéicha Jesús oiko oñemoñe'ẽ Galilea pegua sinagoga kuéra rupi. Peteĩ jevy Jesús oĩ jave lago Genezaret rembe'ýpe, oguahẽ hendápe genteta ojopypáva ichupe ohenduségui pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ. Ha ohecha Jesús mokõi barco nandi hi'aguĩva pe lago rembe'ýgui, umi pira renohẽhára kuéra oguejy ra'e yvýpe ha ojohéi hikuái ired kuéra. Jesús ojupi pe barco kuéra peteĩme, Simón mba'évape, ha ojerure ichupe omomombyrymive haguã pe ý rembe'ýgui. Upéi Jesús oguapy pe bárcope ha ombo'e umi géntepe upe guive. Oñemoñe'ẽmba rire katu he'i Simónpe: --Tereho pe hypyveha peve, ha peity pende red kuéra penohẽ haguã pira. Ha Simón he'i ichupe: --Mbo'ehára, ange pyhare pukukue niko romba'apo kuri ha noroguenohẽi mba'eve; upéicharamo jepe nde erégui aitýta pe red. Ha oitývo omboty hikuái ipype heta eterei pira kuéra ha oñepyrũ osoro umi red kuéra. Upémaramo ohenói umi iñirũ nguéra oĩvape pe barco ambuépe ou haguã oipytyvõ ichupe kuéra. Ha ou hikuái ha omyenyhẽ umi barco mokõive ombo'yguy haguãicha. Simón Pedro ohechávo upéva, oñesũ Jesús renondépe ha he'i ichupe: --Ejeíntena che ypýgui, che Jára, che niko pecador. Tuicha eterei oñemondýigui Simón ha umi iñirũ nguéra pe piraita oguenohẽ va'ekue rehe. Jacobo ha Juan, Zebedeo ra'y kuéra, Simón irũ nguéra oñemondýi avei. Jesús katu he'i Simónpe: --Ani rekyhyje; ko'águi rire yvypóra renohẽhárata nde. Ha ogueru jevy rire umi barco ý rembe'ýpe, ohejapa hikuái upépe ha omoirũ Jesúspe. Jesús oĩ jave umi pueblo peteĩvape, oguahẽ sapy'a peteĩ kuimba'e hasýva lépragui ha ohechávo Jesúspe oñesũ henondépe hova yvy rehe ha ojerure asy ichupe, he'ívo: --Karai, che monguerase ramo niko nde ikatu che monguera. Upérõ Jesús opoko hese he'ívo: --Romonguerase. Rekueráma. Ha upéva he'ipávo pe lepra oguepa ichugui. Ha Jesús he'i ichupe ani haguã omombe'u upéva avavépe. Tereho uvei, he'i ichupe, ejechauka pa'ípe ha eme'ẽ ne potĩmbyre rehe Moisés ome'ẽuka va'ekue, tohecha umi gente rekueramaha. Ha upépe katu Jesús herakuãve opa rupi, ha heta oñembyaty ohendu haguã iñe'ẽ ha oñemonguerauka haguã imba'asy kuéragui. Jesús katu oho umi oĩ'ỹha rupi avave ha upépe oñembo'e. Peteĩ jevy Jesús oporombo'e jave hína, oguapy hikuái upépe fariseo kuéra ha umi Ñandejára ley rehe oporombo'éva ou va'ekue opa umi pueblo Galilea, ha Judea, ha Jerusalén peguágui; ha Ñandejára pu'aka oĩ Jesús ndive omonguera haguã hasýva kuérape. Ha oguahẽ kuimba'e kuéra oguerúva tupápe peteĩ kuimba'e ijapávape, ha oñeha'ã hikuái omoinge upe ógape omoĩ haguã ichupe Jesús renondépe. Opáichavo ndojuhúi hikuái mamo rupípa omoinge haguã pe gentetágui. Upémaramo ojupi hikuái pe óga ári ha ombokua ha upe rupi omboguejy hikuái pe hasývape hupa reheve mbytépe kuéra Jesús renondépe. Jesús ohechávo ha'e kuéra ojeroviaha hese, he'i pe hasývape: --Kuimba'e, nde pecado kuéra oñeperdonáma. Umi Ñandejára ley rehe oporombo'éva ha fariseo kuéra katu he'i ipy'apýpe kuéra: “¿Máva piko ko kuimba'e he'íva he'i'ỹ vaerã? Avave ndaikatúi operdona pecado kuéra, Tupã Ñandejára añoite mante.” Ha Jesús oikuaa pe ipy'apýpe kuéra he'íva ha he'i ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko pepensa peẽ upéicha? ¿Mba'épa ndahasyive ja'e ko kuimba'épe: “Nde pecado kuéra oñeperdonáma”, terãpa ja'e ichupe: “Epu'ã ha eguata”? Ahechaukáta peẽme ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oguerekoha autoridad yvy ári operdona haguã pecado kuéra. Upévo he'i pe kuimba'e ijapávape: --Ndéve ha'e, epu'ã, ehupi nde rupa ha tereho nde rógape. Upévove pe ijapáva opu'ã henondépe kuéra, ohupi hupa ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape ohóvo hógape. Opavave ohecharamo eterei opytávo ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape ha kyhyje pópe he'i hikuái: --Mba'eguasuete jahecha ko árape. Ko'ã mba'e rire Jesús osẽ, ha ohecha peteĩ impuesto cobrahárape, hérava Leví, oguapýva hína pe impuesto oporocobrahápe, ha he'i ichupe: --Eju che rapykuéri. Upévo ha'e opu'ã ohejapa opa mba'e, ha oho Jesús rapykuéri. Upéi Leví ojapo karuguasu hógape Jesús peguarã, ha oĩ heta impuesto cobraha ha ambue kuérava oguapýva mesápe hendive kuéra. Umi Ñandejára ley rehe oporombo'éva ha fariseo kuéra katu oñe'ẽngururu Jesús remimbo'e kuéra rehe ha he'i ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko peẽ pekaru ha pemboy'u impuesto cobraha ha pecador kuéra ndive? Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Hesãiva noikotevẽi médico rehe, hasývante. Che ndajúi ahenóivo imarangatúvape, pecador kuérapente oñearrepenti haguã. Upérõ ha'e kuéra oporandu Jesúspe: --¿Mba'érehe piko Juan ha fariseo remimbo'e kuéra py'ỹi oayuna ha oñembo'e, ha ne remimbo'e kuéra katu okaru ha omboy'u tapia? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Ikatu nga'u piko peẽ pemo'ayuna umi oñeconvidávape mendahápe, pe menarã oĩ aja hendive kuéra? Opáichavo, oguahẽ vaerã ára pe menarã noĩvéi haguã hendive kuéra, ha umiha árape oayunáne. He'i avei ichupe kuéra ko ñembojoja: --Avave noikytĩri peteĩ ao pyahu pesengue omyatyrõ haguã ao tuja osoróva. Upéicha ojapo ramo, oñembyai pe ipyahúva; hi'ariete, pe ipyahúva ndopyta porãi pe itujáva rehe. Ha avave nomoĩri vino pyahu vakapi tujápe ha upéicha ojapo ramo, pe vino pyahu omondoro umi vakapi, ha oñehundi pe vino ha umi vakapi upéichante avei. Upéva rehe vino pyahu oñembohyru vaerã vakapi pyahúpe, ha upéicharamo mokõivéva oiko are. Ndaipóri avave ho'úva pe vino ñembotujapyrégui ho'use vaerã upéi ipyahúva, he'ígui: “Pe itujáva iporãve.” Peteĩ pytu'uha árape Jesús ohasa jave ohóvo kokue rupi, hemimbo'e kuéra oipo'o trigo espiga ha oikyty ipópe ha ho'u. Ha fariseo kuérava oporandu ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko pejapo pe pejapo'ỹ vaerã pytu'uha árape? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Ndapeleéi piko mba'épa ojapo raka'e David ha iñirũ nguéra iñembyahýi ramo? Oike tupaópe ha ojapyhy umi pan kuave'ẽmbyre Tupã Ñandejárape ha ho'u, ha ome'ẽ umi hendive oĩ va'ekuépe avei; avavépe ija'ỹ ramo jepe ho'u, umi pa'ípe añó mante. He'i avei ichupe kuéra: --Ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári ko pytu'uha ára Jára avei. Pytu'uha ára ambuépe, Jesús oike sinagógape ha oporombo'e. Oĩ upépe upe jave peteĩ kuimba'e ipo akatúa ijypíva; ha fariseo kuéra ha umi Ñandejára ley rehe oporombo'éva ovichea Jesús rehe ohecha haguã omonguerápa ichupe pytu'uha árape, ha upéicha oguereko haguã mba'éichapa omoĩ vai haguã ichupe. Ha Jesús oikuaápype pe ipy'apýpe kuéra oĩva, he'i pe kuimba'e ipo ypívape: --Epu'ã ha eñembo'y pe mbytépe. Pe kuimba'e opu'ã oñembo'y. Upérõ Jesús he'i ichupe kuéra: --Aporandúta peẽme peteĩ mba'e: ¿Mba'épa ikatu ojejapo pytu'uha árape, iporãva terãpa ivaíva? ¿ñaporomonguera, terãpa japorojuka? Ha oma'ẽ Jesús opavave rehe ijerekuévo, ha he'i pe kuimba'épe: --Eipyso nde po. Pe kuimba'e ojapo upéicha, ha upévove pe ipo okuera. Umi ambue kuéra katu ipochy eterei, ha oporandu ojupe kuéra mba'épa ikatu ojapo Jesús rehe. Umiha árape Jesús oho peteĩ cérrope oñembo'e haguã, ha upe pyhare pukukue oñembo'e Tupã Ñandejárape. Ha ko'ẽ rire ohenói hemimbo'e kuérape, ha oiporavo ijapytégui kuéra doce ha umívape ombohéra apóstoles. Umíva hína: Simón, ichupe Jesús ombohéra va'ekue avei Pedro, ha tyvýra Andrés, Jacobo ha Juan, Felipe ha Bartolomé, Mateo ha Tomás, Jacobo Alfeo ra'y, ha Simón oñembohérava Zelote, Judas Jacobo ryvy, ha Judas Iscariote, pe upéi otraiciona va'ekue Jesúspe. Jesús oguejy hendive kuéra pe cérrogui ha opyta peteĩ ñu potĩháme, hemimbo'e kuéra ha genteta ou va'ekue ndive, Judea, ha Jerusaléngui ha Tiro ha Sidón rembe'ýguio, ohendu haguã ichupe ha oñemonguerauka haguã imba'asy kuéragui. Umi oiko asy va'ekue mba'epochy poguýpe okuerapa avei. Ha opavave umi gente opokose Jesús rehe, ha'e omonguerágui opavavépe ipu'aka rupi. Upérõ Jesús oma'ẽ hemimbo'e kuéra rehe ha he'i ichupe kuéra: --Pevy'a vaerã peẽ mboriahu, pene mba'eha rehe Tupã Ñandejára reino. ‘Pevy'a vaerã peẽ ko'ãga pene ñembyahýiva, peẽ pene ryvatã va'erãha rehe. ‘Pevy'a vaerã peẽ ko'ãga pejahe'óva, peẽ pepuka va'erãha rehe. ‘Pevy'a vaerã peẽ, yvypóra kuéra ija'e'ỹ ramo ha ojehe'ase'ỹ ramo pende rehe, oñe'ẽreity ramo peẽme ha ndojapói ramo mba'evéramo pende réra mba'e vaícha che rehehápe. Pevy'áke, ha ta pene renyhẽ vy'águi upeha árape, tuicha oñembyekovia va'erãha rehe peẽme yvágape; upeichaitémi ojapo avei ijypy kuéra umi ñemoñe'ẽhára yma guare rehe. ‘¡Angái peẽ mba'eta rerekoha kuéra, ko'ãga voi pevy'áva! ‘¡Angái peẽ ko'ãga pene ryvatãva, pene ñembyahýi vaerã! ‘¡Angái peẽ ko'ãga pepukáva, pejahe'o soro vaerã mba'embyasýgui! ‘¡Angái peẽ opavave oñe'ẽ porã ramo pende rehe, upéichami ojapo avei ijypy kuéra umi ñemoñe'ẽhára japu rehe! ‘Peẽ che rendúvape katu ha'e: Pehayhúke umi ija'e'ỹvape pende rehe, pejapo porã umi pende rayhu'ỹva rehe, pehovasa umi pende rehe oñe'ẽ vaívape, peñembo'e umi pende ja'óva rehe. Ha oime ramo ne nupãva nde rova yke peteĩme, eme'ẽ avei ichupe pe nde rova yke ambue; ha oime ramo pe nde ao arigua oipe'áva nde hegui, eheja togueraha avei ne camisa. Oimeraẽva ojerurévape ndéve eme'ẽ; ha pe ne mba'éva oipe'a reívape nde hegui ani rejerureve ome'ẽ jevy haguã ndéve. Peipota háicha opavave ojapo pende rehe, upéicha avei pejapo peẽ opavave rehe. ‘Peẽ pehayhu ramo umi pende rayhúvapente, ¿piko mba'e oime iporãva pejapóva? Umi tekove vai niko ojapónte avei upéicha. Terã pejapo porã ramo umi ojapo porãvapente pende rehe, ¿piko mba'e oime iporãva pejapóva? Umi tekove vai niko ojapónte avei upéicha. Ha peiporuka ramo umi peha'arõvaguipe oiporuka jevýne haguã peẽme, ¿piko mba'e oime iporãva pejapóva? Umi tekove vai niko oiporukánte avei hapicha vai kuérape ha oha'arõ upéicha oñembyekovia jevy ichupe kuéra. Peẽ katu pehayhu vaerã umi pende rehe ija'e'ỹvape, ha pejapo vaerã iporãva, ha peiporuka peha'arõ'ỹ rehe ichugui kuéra mba'eve. Ha hetavépe hekovia vaerã peẽme, ha pejerereko vaerã Tupã Yvatetegua ra'y ramo; ha'e niko ipy'aporã umi ohechakuaa'ỹva ha iñañáva ndive. Pende py'aporiahuverekókena peẽ, pe pende Ru yvága pegua ipy'aporiahuvereko háicha avei. ‘Ani peporojuzga, ani haguã pejejuzga. Ani peporocondena, ani haguã peñecondena. Peporoperdona, peñeperdona haguã avei peẽ. Peme'ẽ, ha oñeme'ẽne peẽme, medida porã, ojejopypa porãva, oñembokachapa porãpyre, ha tenyhẽte chovi pende vosápe. Pe medida peẽ peiporúva pende rapicha rehe ojeporu jevy vaerã pende rehe. Jesús omoĩ avei ichupe kuéra ko ñembojoja: --¿Ikatu nga'u piko pe ohecha'ỹva oisambyhy pe hapicha ohecha'ỹvape avei? ¿Ndo'ái chénepa mokõive yvykuápe? Pe temimbo'e niko nda tuichavéi pe imbo'eháragui, pe hekoitépe oikuaapa porãva opaite mba'e niko pe imbo'eháraichante vaerã avei. ‘¿Mba'éicha piko ikatu rema'ẽ pe yvyra ku'i nde ryvy resápe oĩva rehe, ha nderehechái pe yvyra poguasu oĩva nde resápe? ¿Terã mba'éicha piko eréta nde ryvýpe: “Che ryvy, tanohẽna ndéve pe yvyra ku'i oĩva nde resápe”, nde voi rehecha'ỹ ramo pe yvyra poguasu oĩva nde resápe? ¡Tekove rova mokõi! enohẽ raẽ pe yvyra oĩva nde resápe, ha uperire katu rehecha porãne renohẽ haguã pe yvyra ku'i oĩva nde ryvy resápe. ‘Ndaipóri yvyra porã hi'a vaíva, terã yvyra vai hi'a porãva. Pe yvyra hi'a rehe ojekuaa mba'eichaguápa: ñuatĩ mátagui niko nañamono'õi higo, terã jukeri mátagui ndajaipo'ói parral. Pe kuimba'e imba'e porãva, umi mba'e porã ipy'a peguágui oguenohẽ iporãva; pe tekove vai katu umi mba'e vai ipy'a peguágui oguenohẽ ivaíva. Pe ñande py'a omohenyhẽvagui oñe'ẽ ñande juru. ‘¿Mba'érehe piko peje chéve, “Che Jára, che Jára”, ha ndapejapói che ha'éva peẽme? Ha'éta peẽme mávapepa ojogua pe oúva che rendápe, ohendúva che ñe'ẽ, ha ojapóva upe che ha'éva: ojogua peteĩ kuimba'e ojogapo va'ekuépe, ha upevarã ojo'o raẽ yvykua ha ombopypuku ojuhuha peve ita ha omoĩ hóga rendaguã ita ári. Uperire ou sapy'a peteĩ ysyry guasu imbaretéva ha ojejapipa pe óga rehe, ha opáichavo ndaikatúi omomýi hendágui oñemboguapy porãgui ita ári. Pe ohendu ha ojapo'ỹva pe che ha'éva katu ojogua pe kuimba'e ojogapo va'ekuépe yvy rei ári omoĩ'ỹ rehe hóga rendaguã, ha pe ysyry mbarete okakuaáma ramo ou ojejapipa hese ha upévo ojaparo pe óga ha oiko ichugui tapere tuicháva. Jesús oñemoñe'ẽmba rire umi géntepe, oho Capernaúme. Upépe oĩ peteĩ mburuvicha Romaygua oguerekóva peteĩ hembiguái ha'e ohayhu etereíva hasyetéva omano haguãicha. Oguahẽ pe mburuvicha apysápe umi mba'e oje'éva Jesús rehe ha upévo omondo hendápe karai kuéra Israelita kuéra reheguáva ojerure haguã ichupe ou haguã omonguerami ichupe pe hembiguái. Ha'e kuéra oñemboja Jesús rendápe ha ojerure jevy jevy ichupe he'ívo: --Iporã niko reipytyvõmí ramo ko mburuvichápe; ohayhu niko ñane retã, ha ha'ete voi omopu'ãuka ore sinagoga. Ha Jesús oho hendive kuéra. Ha hi'aguĩma ramo hógagui, pe mburuvicha omondo iñirũ nguéra Jesús rendápe he'iukávo ichupe: --Karai, anína reñemoangekói, ndaijái niko chéve reguahẽ che rógape; upéva rehe niko che voi ndahái kuri ne rendápe. Eréntena pe ñe'ẽ tokuera pe che rembiguái. Che voi niko aime mburuvicha poguýpe, ha areko avei che poguy pegua. Ha'e ramo peteĩme toho, oho; ha ambuépe ha'e ramo tou, ou; ha oiméramo ajapoukáva che rembiguáipe ojapo. Jesús ohendúvo upéva ohecharamo eterei pe mburuvichápe, ha oma'ẽ umi omoirũva ichupe rehe ha he'i: --Añetehápe, Israel kuéra apytépe jepe ndajuhúi gueteri kóicha ojeroviáva. Ha ou jevývo pe mburuvicha rógape umi ojejokuái va'ekue, ojuhu pe hasy va'ekue okueráma ra'e. Uperiremínte Jesús oho peteĩ pueblo héravape Naín, ha omoirũ ichupe hemimbo'e kuéra ha genteta. Oguahẽvo pe pueblo ypýpe ohecha peteĩ omanóva ojereraháva oñeñotỹvo, peteĩ viuda memby ha'eñomíva. Ha heta upe puebloygua omoirũ pe viúdape. Jesús ohechávo pe viúdape oiporiahuvereko ha he'i ichupe: --Ani rejahe'o. Ha Jesús oñemboja ha opoko pe tetekue ryru rehe; ha umi herahahára opyta. Ha Jesús he'i pe omanóvape: --Mitãrusu, ndéve ha'e: ¡Epu'ã! Upévo pe omano va'ekue opu'ã ha oñepyrũ oñe'ẽ, ha Jesús ome'ẽ isýpe. Upéva ohechávo opavave okyhyje ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape, he'ívo Jesús rehe: --Ñemoñe'ẽhára ipu'akapáva opu'ã ñande apytépe. He'i avei hikuái: --Tupã Ñandejára ou oipytyvõvo hetãgua kuérape. Ha opa rupi Judea ha ijerekuévo ojekuaa pe Jesús ojapo va'ekue. Ha oguahẽ Juan apysápe ko'ã mba'e, hemimbo'e kuéra omombe'úgui ichupe, ha ohenoiuka mokõi ha'e kuéravape, ha omondo Jesús rendápe oporandu haguã ichupe ha'épa añete pe Cristo ou vaerã, terãpa oime ambue oha'arõ vaerã. Ha umi Juan rembijokuái oguahẽ Jesús rendápe ha he'i ichupe: --Juan Bautista niko ore mbou roporandu haguã ndéve ndépa ha'e pe Cristo ou vaerã terãpa oime ambue roha'arõ vaerã. Upe javete Jesús omonguera hetápe imba'asy kuéragui ha mba'evaietágui ha mba'epochýgui ha heta ohecha'ỹvape ombohesapyso. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Tapeho ha peje Juánpe ko pehecha ha pehendupa ramóva. Pemombe'u ichupe mba'éichapa ohecha'ỹva ohecha, ikarẽva oguata porã jevy, iléprava oñemonguera, ohendu'ỹva ohendu, omanóva oñemoingove jevy, ha mboriahu kuérape katu ojekuaauka pe evangelio. Ovy'a vaerã upe ojerovia poi'ỹva che hegui. Oje'ói rire umi Juan rembijokuái, Jesús he'i umi géntepe Juan rehe: --¿Mba'e piko peho pehecha ra'e ñúme? ¿Peteĩ takuára yvytu ombovavávapa? Ahániri. ¿Mba'épa aipóramo peho pehecha ra'e? ¿Peteĩ kuimba'e oñemonde porãvapa ra'e? Peẽ peikuaa umi oñemonde jeguáva ha torýpe oikóva, umíva oikoha mburuvicha guasu kuéra róga rupi. ¿Mba'e katu piko aipóramo peho pehecha ra'e? ¿Peteĩ ñemoñe'ẽhárapa ra'e? Upéicha añete, ha peteĩ tuichaitevéva ñemoñe'ẽháragui. Juan rehe pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatu he'i: Amondo che rembijokuái ne renonderã, ombosako'i haguã nde raperã. Che ha'e peẽme yvypóra kuéra apytépe ndaiporiha ñemoñe'ẽhára tuichavéva Juan Bautístagui; upéicharamo jepe, pe michĩetevéva Tupã Ñandejára réinope tuichave ichugui. Upéva ohendúvo, oĩ haguéicha umi gente ha impuesto cobraha kuéra ojebautizauka va'ekue Juan bautísmope, ohechakuaa hikuái Tupã Ñandejára imarangatuha; fariseo kuéra ha umi Ñandejára ley rehe oporombo'éva katu, ojebautizauka'ỹ va'ekue Juan po rupi, ndojapói mba'evéramo pe Tupã Ñandejára rembipota ichupe kuéra guarã. Ha Jesús he'i: --¿Mba'e rehepa ambojojáta ko'ã yvypóra kuéra ko'ãgagua? ¿Mba'épepa ojogua? Ojogua umi mitã oñembosaráivape plázape, osapukáiva iñirũ nguérape, he'ívo: “Rombopu peẽme mimby ha ndapejerokýi; ropurahéi asy peẽme ha ndapejahe'ói.” Ou Juan Bautista ho'u'ỹva pan terã vino, ha peẽ peje hese oguerekoha mba'epochy. Upéi katu aju che, kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári, akaru ha ha'úva vino, ha peje che karu ha che ka'uha, impuesto cobraha kuéra ha pecador kuéra rehe oñemoĩrũva. Pe Ñandejára arandu katu ojehechauka umi iñarandu añetetéva rupi. Fariseo kuérava peteĩ oconvida Jesúspe okaru haguã hendive, ha Jesús oguahẽ pe fariseo rógape ha oguapy mesápe. Ha peteĩ kuña reko vai upe ciudad pegua, oikuaávo Jesús oho hague pe fariseo rógape okarúvo, oguahẽ peteĩ mba'e ryakuã porã reheve tenyhẽte hyrúpe. Ha jahe'ohápe oñemoĩ Jesús py renda koty ha ombojahu Jesús py hesaýpe. Upéi katu omokã iñakã raguépe, obesa ha oñohẽ pe ipy rehe pe mba'e ryakuã porã. Ohechávo upéva pe fariseo oconvida va'ekue Jesúspe, he'i ipy'apýpe: “Ko kuimba'e ñemoñe'ẽhára rire añete, ohechakuaa vaerã mo'ã máva ha mba'eichaguápa pe opokóva hese, péva niko kuña reko vai.” Upérõ Jesús he'i pe fariséope: --Simón, areko peteĩ mba'e ha'e vaerã ndéve. Pe fariseo he'i: --Ere katu chéve, Maestro. Ha Jesús he'i: --Mokõi kuimba'e ombyekovia vaerã kuri plata porukahára peteĩme. Peteĩ ombyekovia vaerã quinientos denarios, ha pe ambue cincuenta; ha ndaikatúipype ha'e kuéra ombyekovia ichupe, pe plata porukahára oheja rei mokõivépe. Ko'ãga ere chéve, ¿mávapa ha'e kuérava ohayhuvéne váicha ndéve ichupe? Ha Simón he'i: --Chéve ramo guarã pe hetave ojeheja rei va'ekue ichupe. Jesús he'i ichupe: --Upeichaite katu. Upérõ Jesús oma'ẽ pe kuña rehe ha he'i Simónpe: --¿Rehechápa ko kuña? Aguahẽ kuri nde rógape ha ne reme'ẽi chéve ý ajepyhéi haguã; ko kuña katu ombojahu che py hesaýpe ha omokã iñakã raguépe. Nde nda che besái, ha'e katu, aguahẽ guive ndopíri obesávo che py. Ne remoĩri aceite che akã rehe; ha'e katu oñohẽ mba'e ryakuã porã che py rehe. Upéva rehe ha'e ndéve pe imborayhuetaite ohechaukaha ipecádo kueraita oñeperdonamaha; pe michĩ oñeperdonávape katu ohechauka michĩha pe imborayhu. Pe kuñáme katu he'i: --Nde pecado kuéra oñeperdonáma ndéve. Ha umi oĩ va'ekue hendive mesápe oñepyrũ he'i ojupe kuéra: --¿Máva piko ko kuimba'e pecado kuéra jepe operdonáva? Jesús katu he'i pe kuñáme: --Rejesalva rejerovia rupi; ta nde py'aguapy rehóvo. Ko'ã mba'e rire Jesús osẽ oho heta ciudad ha puebloha rupi oñemoñe'ẽvo ha omoherakuãvo pe Tupã Ñandejára reino rehegua ñe'ẽ; ha umi doce hemimbo'e kuéra omoirũ ichupe. Omoirũ avei ichupe kuña kuéra ha'e oipe'a va'ekue mba'epochy poguýgui ha omonguera va'ekue mba'asýgui. Umíva apytépe oho María, hérava avei Magdalena, upévagui osẽ va'ekue siete mba'epochy; ha Juana, ku Herodes mayordomo hérava Chuza, rembireko, ha Susana, ha heta ambue kuéra oipytyvõva ichupe oguerekóvagui. Ha heta osẽ puebloha rupígui ohecha haguã Jesúspe; ha oñembyaty heta rire, ha'e oñemoñe'ẽ ichupe kuéra peteĩ ñembojoja rupi, he'ívo: --Peteĩ ñemitỹhára osẽ oñemitỹ haguã. Ha oñemitỹvo, oime ho'áva tape yképe ha oñepyrũmba hese, ha guyra kuéra ho'upa. Ambue katu ho'a itatýpe; ha heñóivo; ipiru na he'õigui pe yvy. Ambueve katu ho'a ñuatĩndýpe, ha ombojahoga umi ñuatĩ heñói va'ekue hendive kuéra. Ha ambueve katu ho'a yvy porãháme, ha heñóivo hi'a cien peve peteĩ mba'e ra'ỹigui. He'ívo Jesús ko'ã mba'e, hatã he'i ichupe kuéra: --Peẽ pende apysa ramo, pehendu. Upérõ hemimbo'e kuéra oporandu ichupe mba'épa he'ise upe ñembojoja. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Peẽme niko Ñandejára oikuaauka umi mba'e ñemimby iréino pegua; umi ambue kuérape katu ñembojoja rupi, ohecha ramo jepe opyta haguã ohecha'ỹvaicha, ha ohendu ramo jepe ani haguã oikuaa. Kóva niko he'ise pe ñembojoja: Pe mba'e ra'ỹi niko pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ; ha umi tape yképe ho'a va'ekue katu umi ohendúva pe Ñandejára ñe'ẽ, ha upévove ou mba'epochy ha oipe'a pe ñe'ẽ icorazõ kuéragui ani haguã oguerovia ha ojesalva. Umi itatýpe ho'a va'ekue niko umi ohendúva pe ñe'ẽ ha ogueroviáva torypápe; ha upéicharamo jepe, nda hapo pypukúiri, oguerovia sapy'ánte, ha ojepy'ara'ã vove katu oñemomombyry. Umi ho'a va'ekue ñuatĩndýpe niko umi ohendúva, ha upéicharamo jepe, ohóvo hapére, pe jepy'apy ha mba'eta rereko ha teko rory ombojahoga pe ñe'ẽ ha ndahi'ái. Pe ho'a va'ekue yvy porãháme katu umi ohendúva pe ñe'ẽ ha py'aporã ha py'apeteĩ reheve oñongatu pe ohendu va'ekue, ha hi'a porã ohasa asy ramo jepe. ‘Avave nomyendýi lámpara omoĩ haguã mba'yru guýpe terã tupa guýpe; oñemoĩ yvate uvei ohesape haguã umi oikévape. Ndaipóri voi mba'e ñemimby ojehechakuaa'ỹ vaerã, ha mba'e ñemiha megua ojekuaa'ỹ ha osẽ'ỹ vaerã hesakãháme. ‘Upéicharamo ke pehendu porã; pe oguerekóvape voi oñeme'ẽve vaerã, pe oguereko'ỹvagui katu, pe oimo'ãva oguerekoha jepe ojepe'a vaerã ichugui. Upérõ ou Jesús sy ha tyvýra kuéra hendápe, ha ndaikatúi oguahẽ pe ha'e oĩháme umi gentetágui. Ha oime omomarandúva Jesúspe: --Nde sy ha nde ryvy kuéra oime pe okápe ha nde rechase. Ha'e katu he'i ichupe kuéra: --Che sy ha che ryvy kuéra ko umi ohendúva pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ ha ojapóva. Peteĩ árape Jesús ojupi peteĩ bárcope hemimbo'e kuéra ndive, ha he'i ichupe kuéra: --Jahasa mboypýri. Ha oho hikuái. Ha oje'ói aja Jesús oke. Ha oipeju sapy'a peteĩ yvytu neratãva ha oñepyrũ omyenyhẽ ýgui pe barco omoñapymi haguãicha. Upérõ omombáy hikuái Jesúspe ha he'i ichupe: --¡Maestro! ¡Maestro! ¡Ja'yguýmako ñaína! Upérõ Jesús opu'ã ha okorói pe yvytúpe ha pe ý opu'ãvape, ha opi ha iporãmbaite jevy pe ára. Ha hemimbo'e kuérape katu he'i: --¿Mba'e piko oiko pende jeroviágui ra'e? Ha'e kuéra katu kyhyje pópe ohecharamoite, ha oporandu ojupe kuéra: --¿Máva piko ko kuimba'e yvytu ha ýpe jepe ojapoukáva hembipota? Hasypeve oguahẽ hikuái Gadara retãme, opytáva pe lago mboypýri, Galilea rovái. Oguejývo Jesús pe mba'yrúgui, oñemboja hendápe peteĩ kuimba'e upe pueblo pegua, are guivéma oikóva mba'epochy poguýpe. Nomondevéiva ao, ha ndoikovéiva hógape, oikóva umi omano va'ekue oñeñotỹ hague rupi uvei. Ha ohechávo Jesúspe oñesũ henondépe ha osapukái: --Jesús, pe Yvatetegua Ra'y, ¿mba'épa rereko chendive? Ajerure ndéve ani haguã che mbopy'atarova. He'i upéva Jesús he'i hague rehe pe mba'epochýpe osẽ haguã ichugui. Heta jevy pe mba'epochy ojapyhy ichupe ha oñemombyta haguã peteĩ hendápe oñemoĩ hese cadena ipo ha ipy rehe, opáichavo omondohopa ha pe mba'epochy ogueraha ichupe umi desiertoha rupi. Jesús oporandu ichupe: --¿Mba'éichapa nde réra? Ha ha'e he'i: --Legión che réra. Upéva he'i hetágui umi mba'epochy oike va'ekue ipype. Ha umi mba'epochy ojerure Jesúspe ani haguã omondo ichupe kuéra Aña retãme. Ha oĩ upépe peteĩ kure aty guasu okarúva hína upe cérrope, ha umi mba'epochy ojerure Jesúspe oheja haguã ichupe kuéra oike umi kure retepýpe. Ha Jesús oheja. Ha umi mba'epochy osẽ pe kuimba'égui ha oikepa hikuái umi kurépe, ha pe kure atýra oĩ haguéicha ojepoipa pe yvatégui pe lágope ha ojahogapa. Umi kure rerekua katu ohechávo pe oiko va'ekue, oñemondýi ha ojeity tapére oho omombe'u pe ciudad ha umi ñu rupiguápe pe oiko va'ekue. Ha umi gente osẽmba ohecha haguã pe oiko va'ekue, ha oguahẽvo Jesús rendápe ojuhu pe kuimba'e umi mba'epochy osẽ va'ekue ichuguípe, oguapy hína Jesús renondépe, oñemondéma ha iñakã porãma; ha okyhyjepa hikuái. Ha umi hechahare omombe'u ichupe kuéra mba'éichapa okuera ra'e pe imba'epochy va'ekue. Upérõ umi Gadaraygua ojerure Jesúspe oho haguã upégui, okyhyje etereígui hikuái. Ha Jesús ojupi pe bárcope ha oho. Pe kuimba'e osẽ va'ekuégui umi mba'epochy katu ojerure Jesúspe omoirũ haguã ichupe, Jesús katu ndohejái oho hendive ha he'i ichupe: --Tereho jevy nde rógape, ha emombe'upa ko'ã mba'e Tupã Ñandejára ojapo va'ekue nde rehe. Pe kuimba'e osẽ oho, ha oñepyrũ omombe'u opa upe pueblo rupi umi mba'e Jesús ojapo va'ekue hese. Ha Jesús ou jevývo pe lago mboypýriguio umi gente oguerohory joa ichupe, oha'arõgui voi hikuái ichupe. Upérõ oguahẽ peteĩ karai hérava Jairo, sinagoga pegua mburuvicha, ha oñesũ Jesús renondépe ha ojerure ichupe ohomi haguã hógape; oguerekógui tajýra peteĩete, oguerekóva doce años rupi, oĩva omano haguãichaite. Ohóvo Jesús, heta etereígui umi gente ojopypa ichupe. Ha peteĩ kuña ojapómava doce años hasy hague tuguy guasúgui ha ome'ẽmbáma oguereko va'ekue médico kuérape, ha mavavévante ndaikatúi omonguera ichupe. Ha'e oñemboja Jesús rendápe hapykuéguio ha opoko ijao rembe'y rehe, ha upévo opyta pe huguy. Upérõ Jesús oporandu: --¿Mávapa opoko che rehe? Avave, he'i joágui, Pedro ha iñirũ nguéra he'i: --Maestro, ko'ã genteta niko nde jopy ha ne muañamba opáguio, ha piko reporandu: “¿Mávapa opoko che rehe?” Jesús katu he'i jevy: --Oime opoko va'ekue che rehe, che aikuaa aporomonguera hague che pu'aka rupi. Pe kuña ohechávo nokañýi hague, ou ryryihápe ha oñesũ Jesús renondépe, ha omombe'u opavave rovake mba'érehepa ra'e opoko hese, ha mba'éichapa ra'e upévove okuera. Jesús upérõ he'i ichupe: --Che rajy, rejerovia hague rehe rekuera. Ta nde py'aguapy rehóvo. Oñe'ẽ gueteri hína Jesús oguahẽ ramo peteĩ pe sinagoga ruvicha Jairo róga pegua he'ívo ichupe: --Nde rajýko omanóma, anivénte remyangekói pe Maéstrope. Jesús katu ohendúvo upéva he'i Jáirope: --Ani rekyhyje; ejeroviánte, ha nde rajy okueráta. Oguahẽ Jairo rógape, Jesús ndohejái avavépe oike hendive, Pedro, Jacobo ha Juánpe añó mante pe mitãkuña ru ha isy ndive. Opavave ojahe'o ha ipyahẽ asy hikuái hese. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Ani pejahe'o; pe mitãkuña ko nomanói, okénte hína. Ha opuka hikuái Jesús rehe, oikuaágui omanoha. Jesús katu ojapyhy ichupe ipógui ha oñe'ẽ hatã he'ívo: --Mitãkuña, epu'ã. Ha ha'e oikove jevy, ha upévo opu'ã; ha Jesús omongaruka ichupe. Túva kuéra katu ohecharamo eterei hikuái; Jesús katu he'i ichupe kuéra ani haguã he'i avavépe upe oiko va'ekue. Jesús ombyaty umi doce hemimbo'e kuérape ha ome'ẽ ichupe kuéra pu'aka ha autoridad omosẽ haguã mba'epochy kuérape ha omonguera haguã mba'asy kuéra. Ha omondo ichupe kuéra oñemoñe'ẽ haguã Tupã Ñandejára reino rehe, ha omonguera haguã hasývape. Ha he'i ichupe kuéra: --Ani peraha mba'eve tape rehe guarã, yvyra popegua, terã vosa, terã pan, terã plata. Peraha peteĩ camisa añó ha ani mokõi. Oimeraẽva óga peguahẽháme, pepyta upépe peho peve. Ha mamo pene moguahẽse'ỹháme, pesẽ upe puéblogui ha peityvyro pe yvytĩmbo pende py rehegua, techaukarã ichupe kuéra. Ha osẽ ha'e kuéra ha oho umi puebloha rupi ha omoherakuã pe evangelio ha oporomonguera opa rupi. Ha mburuvicha Herodes ohendu oñeñe'ẽ opa umi mba'e Jesús ojapóva rehe, ha ndoikuaái mba'épa upéva, oimégui he'íva Juan oikove jevy hague omanóva apytégui. Ambue kuéra katu he'i Elías ojehechauka hague; ha ambueve katu he'i umi ñemoñe'ẽhára kuéra yma guare peteĩva oikove jevy hague. Herodes katu he'i: --Chete voi añakã'ouka va'ekue Juánpe. ¿Mávane katu piko aipóramo kóva, ko'ã mba'eta ahendúva ichugui? Ha Herodes oñeha'ã ohecha ichupe. Ou jevy rire umi Jesús remimbo'e kuéra omombe'u hikuái ichupe opa umi mba'e ojapo va'ekue. Upérõ ha'e ogueraha ondive ichupe kuéra peteĩ ha'eñoháme Betsaida pueblo ypýpe. Umi gente katu oikuaa vove, oho hapykuéri, ha Jesús oguerohory ha oñemoñe'ẽ ichupe kuéra Tupã Ñandejára reino rehe ha omonguera umi hasývape. Ka'aruetéma ramo oñemboja Jesús rendápe umi doce hemimbo'e kuéra ha he'i ichupe: --Emondóna ko'ã gente toho topytu'u ha toheka hembi'urã kuéra umi pueblo ha óga ñande jerekuévo oĩva rupi, ko'a ñaimehápe niko desierto. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Pemongaru peẽ. Ha'e kuéra he'i ichupe: --Ndoroguerekói niko mba'eve, cinco pan ha mokõi pira añó mante, roho'ỹ ramo mba'e rojogua hembi'urã kuéra. Oĩ cinco mil kuimba'e rupi. Jesús katu he'i hemimbo'e kuérape: --Pemboguapy aty aty, cincuenta peteĩ atýpe ha cincuenta ambue kuérape. Ojapo hikuái upéicha, ha omboguapypa. Ha Jesús ojapyhy umi cinco pan ha mokõi pira. Oma'ẽ yvága rehe, ohovasa, oipese'ã ha ome'ẽ hemimbo'e kuérape ome'ẽ haguã umi géntepe. Ha okarupa ha hyvatãmba hikuái. Ha hemby gueteri uperire doce ajaka renyhẽ ipesenguégui. Peteĩ árape Jesús oñembo'e jave hína ha'eñoháme, oĩ hendive hemimbo'e kuéra, ha ha'e oporandu ichupe kuéra: --¿Mavaha chépa he'i umi gente? Ha'e kuéra he'i ichupe: --Oime he'íva ndeha Juan Bautista; ambue katu ndeha Elías, ha ambueve katu he'i ndeha umi ñemoñe'ẽhára yma guare peteĩva oikove jevyvaha. Upéramo oporandu ichupe kueraháma: --Ha peẽ, ¿mavaha chépa peje? Ha Pedro he'i ichupe: --Nde ha'e pe Tupã Ñandejára Cristo. Jesús katu he'i jevy jevy ichupe kuéra ani haguã he'i upéva avavépe. Ha he'i ichupe kuéra: --Ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári ohasa asy heta vaerã, ha omomarã vaerã ichupe umi karai kuéra, ha umi pa'i ruvicha ha umi Ñandejára ley rehe oporombo'éva. Ha ojejuka ha oikove jevy vaerã mbohapy arahápe. Upéi he'i opavavépe: --Oime ramo che moirũséva, toñembuesarái ojehegui, tohupi ikurusu opa árape ha ta che moirũ. Pe hakate'ỹva hekove rehe, ohundi vaerã; pe ohundíva hekove che rehehápe katu osalva vaerã. ¿Mba'épa oguenohẽne pe kuimba'e imba'epa ramo ko mundo ha oñehundi terã oñembyai ramo ojupe voi? Oime ramo che rerotĩva chéve ha oguerotĩva che ñe'ẽ, upévape aguerotĩ vaerã che avei, kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári ajuha ára Réycha che Ru ha ángel kuéra marangatu glóriape. Añetehápe ha'e peẽme, oime peẽ kuérava ko'ápe oĩva, omano'ỹ vaerã ohecha mboyve Tupã Ñandejára reino. Ocho días rupi he'i rire ko'ã mba'e, Jesús ojupi peteĩ cérrope oñembo'e haguã, ha omoirũ ichupe Pedro, Jacob ha Juan. Ha oñembo'e aja pe hova oñemoambue ha ijao morotĩ ha overa mimbi. Ha upe jave ojehecha sapy'a mokõi kuimba'e oñomongetáva hendive, umíva Elías ha Moisés, ha omimbipa ijerekuévo kuéra, ha oñomongeta hikuái Jesús ndive pe ojehútava rehe ichupe Jerusalénpe. Ha Pedro ha iñirũ nguéra hopehýi eterei ramo jepe hikuái, ndokéi, ha ohecha Jesúspe omimbipa ramo ha umi mokõi kuimba'e oĩvape hendive. Ha umi kuimba'e oje'óivo Jesús rendágui, Pedro he'i ichupe: --Maestro, ¡iporãite niko roime ko'ápe! Torojapóna mbohapy pene rendaguã: peteĩ ne mba'erã, peteĩ Moisés peguarã ha peteĩ katu Elías peguarã. Ha Pedro ndoikuaái upe he'íva. Ha upéicha oñe'ẽ jave hína, ou peteĩ arai omo'ãva ichupe kuéra, ha okyhyje hikuái oikévo pe arai guýpe. Ha oñehendu peteĩ ñe'ẽ pe araígui, he'íva: --Kóva ha'e che Ra'y ahayhúva, pehendúke ichupe. Ha opa rire pe ñe'ẽ katu ohecha hikuái Jesús opytaha ha'eño. Ha ha'e kuéra okirirĩ, ha nde'íri avavépe mba'eve umi mba'e ohecha va'ekue rehe. Pe ára ambuépe, ha'e kuéra oguejy rire pe cérrogui, genteta ou ohuvaitĩvo Jesúspe. Ha peteĩ kuimba'e pe teta apytégui hatã he'i ichupe: --Maestro, ajerure ndéve terehechami che ra'ýpe, péva añoitéko areko; ha mba'epochýko oguereko ichupe ipoguýpe, ha ombosapukái, ha oityvyro hatã ichupe ha ombojuru ryjuipa. Oguereko asy eterei ichupe ha hasýpe opoi ichugui. Ha ajeruréma kuri ne remimbo'e kuérape omosẽ haguã ichugui pe mba'epochy, ha ndaikatúi omosẽ. Ha Jesús he'i: --¡Ha ñemoñare jerovia'ỹ, tie'ỹ! ¿Araka'e pevépa aiméta penendive? ¿Araka'e pevépa ajepy'apýta pende rehe? Eru ápe nde ra'y. Ha oñemo'aguĩvo pe mitãkuimba'e, pe mba'epochy oity ichupe yvýpe ha oityvyro hatã jevy ichupe; Jesús katu okorói pe mba'epochýpe, omonguera pe mitãkuimba'épe ha ome'ẽ itúvape. Ha ohecharamoite hikuái opavave pe Tupã Ñandejára tuichaha. Ha ohecharamo joa jave hikuái umi mba'e Jesús ojapóva, ha'e he'i hemimbo'e kuérape: --Pehendu porãke kóva ha ani pende resarái ichugui: che, kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári, añeme'ẽta kuimba'e kuéra pópe. Hemimbo'e kuéra katu ndoikuaái mba'épa upe he'íva ichupe kuéra, ha oñeñomi voi ichugui kuéra ani haguã oikuaa, ha okyhyje oporandu haguã ichupe upe he'i va'ekue rehe. Ha oñepyrũ hemimbo'e kuéra oñoñe'ẽ joapi mávapa ha'e kuérava pe mba'eguasuvétava, ha Jesús oikuaa pe ipy'apýpe kuéra oĩva. Ha ojapyhy peteĩ mitã ha omoĩ ijykére, ha he'i ichupe kuéra: --Pe oguerohorýva ko mitãmíme che rérape, chéve che rerohory; ha pe chéve che rerohorýva, oguerohory avei pe che mbouharépe. Pe michĩetevéva pende apytépe, upéva pe tuichavéva. Upérõ Juan he'i ichupe: --Maestro, rohecha niko kuri peteĩ nde rérape omosẽva mba'epochy, ha rojoko ichugui, ndoúigui ñanendive. Jesús katu he'i ichupe: --Ani pejoko; pe opu'ã'ỹva ñande rehe ko oĩ ñanendive. Hi'ára guahẽ mbota ramo ojehupi haguã yvágape, Jesús osẽ oho kyhyje'ỹ rehe Jerusalénpe. Ha omondo hembijokuái henonderã, ha ha'e kuéra oho oguahẽ peteĩ pueblo Samaria peguápe ombosako'i haguã ichupe hendaguã; Samariaygua kuéra katu nomoguahẽséi ichupe ohechágui Jesús ohoha hína Jerusalénpe. Ha hemimbo'e kuéra Jacobo ha Juan ohechávo upéva he'i hikuái Jesúspe: --Ore Jára, ¿reipotápa romboguejy tata yvágagui ha tohapypa ichupe kuéra ojapo haguéicha Elías? Jesús katu oma'ẽ hese kuéra ha ipochy ichupe kuéra, he'ívo: --Peẽ ndapeikuaái mba'eichagua espíritu reheguápa peẽ. Che, kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári, ndajúi ahundi haguã yvypóra kuérape, aju aporosalva haguãnte. Ha oje'ói hikuái pueblo ambue kotyo. Ha oje'óivo ha'e kuéra, peteĩ oĩ va'ekue pe tapépe he'i Jesúspe: --Che Jára, romoirũta mamo nde rehohápe. Ha Jesús he'i ichupe: --Aguara kuéra oguereko ikeha, ha guyra kuéra oguereko hupa; ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári katu ndoguerekói mamópa omombytu'u haguã iñakã. Ambuépe katu Jesús he'i: --Che moirũ. Ha'e katu he'i: --Che Jára, che rejána taha raẽ tañotỹ che rúpe. Jesús katu he'i ichupe: --Eheja umi omanóva toñotỹ umi omanóvape; nde katu tereho ha emoherakuã Tupã Ñandejára reino rehegua ñe'ẽ. Ambueve upérõ he'i ichupe: --Che Jára, romoirũse niko, opáichavo, che rejána taha raẽ tamombe'u che rogaygua kuérape. Jesús katu he'i ichupe: --Pe arado ojapyhýva, ha upéi oma'ẽva hapykuévo, ndaha'éi Tupã Ñandejára reino peguarã. Ko'ã mba'e rire Ñandejára Jesús oiporavove setenta hembijokuairã, ha omondo ichupe kuéra henonderã mokõi mokõi, opa umi ciudad ha tenda ha'e ohotaha rupi. Ha he'i ichupe kuéra: --Heta añete pe ñemitỹngue otyarõmava, imba'apohára kuéra katu mbovy. Upéva rehe pejerure pe kóga Járape tombou mba'apoharã kuéra omono'õ haguã ikóga. Tapeho, pema'ẽke pomondoha ovecha ra'ýicha aguara guasu apytépe. Ani peraha vosa, terã plata ryru, terã pende py rehegua; ha ani pepyta pemomaitei avavépe tape rehe. Peguahẽvo peteĩ ógape, peje raẽ: “Ta ipy'aguapy ko óga pegua kuéra.” Ha oime ramo upépe ipy'aguapy rayhúva, pe py'aguapy rehegua ñemomaitei imba'erã kuéra; upeicha'ỹ ramo katu tojevy peẽme. Pepyta upe ógape, pe'u ha pey'u pe oñeme'ẽvagui peẽme; pe mba'apohára mba'égui pe hembiapokue repy. Ani peiko peva peva. Oimeraẽva pueblo peikehápe ha peñemoguahẽ ramo, pe'u upe oñemoĩva peẽme; pemonguera oime ramo upépe hasýva, ha peje ichupe kuéra: “Pe Tupã Ñandejára reino ko oñemo'aguĩma pende hegui.” Ha oimeraẽva pueblo peikehápe peñemoguahẽ'ỹ ramo katu pesẽ cállepe ha peje: “Pe yvytĩmbo pende ciudad pegua oja va'ekue ore py rehe jepe, roityvyro pende rehe. Opáichavo, peikuaáke kóva, pe Tupã Ñandejára reino oñemo'aguĩmaha pende hegui.” Ha'e peẽme juicio árape, pe castigo upe pueblo upéva peguarã ipohyive va'erãha Sodoma pegua kuéra peguarãgui. ‘¡Angái nde Corazín! ¡Angái nde Betsaida! Tiro ha Sidónpe ojejapo rire umi techapyrã pende apytépe oiko va'ekue, ymáma ha'e kuéra oñearrepenti ha omonde vaerã mo'ã ao hu ha oguapy vaerã mo'ã tanimbupápe. Upéva rehe juicio árape Tiro ha Sidónpe ivevuive vaerã pe castigo peẽmegui. Ha nde, Capernaum, ¿reimo'ãpa rejehupi va'erãha yvága peve? Aña retã meve reñemboguejy vaerã. ‘Pe peẽme pene rendúva, chéve che rendu; ha pe peẽme pene momarãva chéve che momarã ha pe chéve che momarãva, omomarã pe che mbouharépe. Ha umi setenta ou jevy vy'a pópe ha he'i: --Ore Jára, mba'epochy kuéra jepe ojapo ore ñe'ẽ nde rérape. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Che ahecha mba'éichapa Satanás ho'a yvágagui aratirícha. Che ame'ẽ peẽme pu'aka pepyrũ haguã mbói ha japeusa kuéra rehe, ha pende pu'akapa haguã mba'epochy pu'aka rehe ojehu'ỹ rehe peẽme mba'eve. Opáichavo, ani pevy'a mba'epochy kuéra ojapo haguére peẽme pene ñe'ẽ, pe pende réra oñemoĩ hague rehe yvágape uvei pevy'a vaerã. Ha upe jave Jesús horyete Espíritu Santo rupi, ha he'i: --Romomba'eguasu, che Ru, yvága ha yvy Jára, reñomi hague rehe ko'ã mba'e umi iñarandúva ha imba'ekuaávagui, ha reikuaauka mitãmimíme. Upéicha, che Ru, upéicha reipotágui. ‘Che Ru omoĩ che pópe opaite mba'e. Ha avave ndoikuaái pe Ta'ýrapa máva, Túva añó mante, ha avave ndoikuaái mávapa pe Túva, pe Ta'ýra añó mante, ha upe oikuaaukasévape pe Ta'ýra. Ha oma'ẽ hemimbo'e kuéra rehe ha he'i ichupekuéra ha'eñoháme: --Ovy'a vaerã umi ohecháva ko peẽ pehecháva peína; ha'éko peẽme heta ñemoñe'ẽhára ha mburuvicha guasu kuéra ohechase hague ko peẽ pehecháva, ha ndohechái; ha ohenduse va'ekue ko peẽ pehendúva, ha nohendúi. Upérõ peteĩ oporombo'éva Tupã Ñandejára ley rehe oipy'ara'ã haguã Jesúspe opu'ã oñembo'y ha oporandu ichupe: --Maestro, ¿mba'épa ajapo vaerã ahupity haguã pe tekove tapia guarãva? Ha Jesús he'i ichupe: --¿Mba'épa he'i pe Tupã Ñandejára rembiapoukapýpe? ¿Mba'e váichapa ndéve he'i? Pe Ñandejára ley rehe oporombo'éva he'i: --“Ehayhu nde Jára Tupãme, nde py'aite guive, ne ánga apytete guive, opaite ne mbaretekue reheve ha opaite ne arandukue reheve; ha nde rapichápe nde jupetéicha.” Upérõ Jesús he'i ichupe: --Ere porã. Rejapo ramo upéicha, rereko vaerã pe tekove tapia guarãva. Pe Tupã Ñandejára ley rehe oporombo'éva katu oñemoĩ porãségui ojupe he'i Jesúspe: --¿Ha máva piko che rapicha? Ha Jesús he'i ichupe: --Peteĩ kuimba'e oguejy oúvo Jerusaléngui Jerico kotyo, ha ho'a mondaha kuéra pópe, ha omboi rire ichugui ijao jepe, ha oinupã heta rire ha omano vaivaímaramo oheja ha oje'ói hikuái. Ha ohasa sapy'a upe rupi peteĩ pa'i, ha ohechávo ichupe oho meme uvei. Peteĩ pa'i pytyvõha ohasa avei upe rupi, ha ohechávo ichupe ohasa meme. Peteĩ kuimba'e Samariaygua ohasáva avei ohóvo upe tape rupi katu, ohechávo ichupe oiporiahuverekoite. Ha oñemboja pe kuimba'e rendápe, oipohano ichupe umi ojekutu hague ha omoĩ hese aceite ha vino ha ojokuapa porã. Upéi katu ohupi henda ári ha ogueraha mbohupa rógape ha oñangareko hese upépe. Upe ára ambuépe oho kuévo pe samaritano oguenohẽ plata mokõi ha ome'ẽ pe óga járape, ha he'i ichupe: “Eñangarekomi chéve ko kuimba'e rehe, ha oime ramo reme'ẽvéva ichupe, che aju jevývo ambohekoviáta ndéve.” ¿Mávapa váicha ndéve ko'ã mbohapyvégui pe mondaha pópe ho'a va'ekue rapicha? Pe Tupã Ñandejára ley rehe oporombo'éva he'i: --Pe oiporiahuvereko va'ekue ichupe. Upérõ Jesús he'i ichupe: --Tereho ha ejapo nde upéicha avei. Ha Jesús oho hapére ha oguahẽ peteĩ puéblope, ha upépe peteĩ kuñatai hérava Marta omoguahẽ ichupe hógape. Ha Marta oguereko peteĩ ikypy'y hérava María, upéva ou oguapy Jesús renondépe ohendu haguã iñe'ẽ. Marta katu oiko ojepy'apy hembiaporãita rehe ha oñemboja Jesús rendápe ha he'i ichupe: --Che Jára, ¿nderehechakuaái piko che kypy'y che rejaha cheño ajapo ko'ã tembiaporãita? Eremína ichupe ta che pytyvõ. Jesús katu he'i ichupe: --Marta, Marta, reñemoangekói ha rejepy'apy heta mba'e rehe, ha peteĩ mba'e añoite oĩ tekotevẽva. Ha María oiporavo upe iporãvéva ojepe'a'ỹ vaerã ichugui. Peteĩ jevy Jesús oñembo'e jave hína peteĩ hendápe, oñembo'epáma ramo, hemimbo'e kuéra peteĩva he'i ichupe: --Ore Jára, ore mbo'éna toroñembo'ekuaa, Juan ombo'e haguéicha avei hemimbo'e kuérape. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Peñembo'e jave peje: Ore Ru reiméva yvágape, toñemomarangatu nde réra. Tou ne reino. Tojejapo ne rembipota, yvága peguáicha yvy ári avei. Pe ore rembi'urã tapiagua eme'ẽ oréve ko árape. Eperdona ore pecado kuéra, ore niko roperdona avei opa umi ojapo vai va'ekuépe ore rehe. Ani reheja rojepy'ara'ã, ore pe'a uvei mba'e vaígui. Jesús he'i avei ichupe kuéra: --Peẽ kuéra peteĩva nga'u oguereko peteĩ amigo, ha pyhare pyte oho hógape ha he'i ichupe: “Che amigo, eiporukána chéve mbohapy pan, oiméko che amigo peteĩ oguahẽ ógape ohasakuévo, ha ndarekói mba'eve ha'uka vaerã ichupe.” Ha ha'e nga'u pe koty guive he'i ichupe: “Anína che moangekói; oñembotýma niko okẽ, ha che mitã kuéra oĩ chendive tupápe; ndaikatu mo'ãi apu'ã ame'ẽ ndéve.” Che ha'e peẽme, opu'ãse'ỹ ramo jepe ome'ẽ ichupe iñamigo haguére, opáichavo, anive haguã omoangekói ichupe opu'ã va'erãha ome'ẽ ichupe opa ha'e oikotevẽva. Ha che ha'e peẽme: Pejerure, ha oñeme'ẽ vaerã peẽme; peheka, ha pejuhúne; pembota ha ojepe'áne peẽme pe okẽ. Upe ojerurévape, oñeme'ẽ vaerã; ha pe ohekáva ojuhu vaerã; ha pe ombotávape, ojepe'a vaerã. ‘¿Mávapa peẽ túva kuéra apytépe, ta'ýra ojerure ramo ichupe pan, ome'ẽne ichupe ita? ¿terã ojerure ramo ichupe pira, pira rangue ome'ẽne ichupe mbói? ¿Terã ojerure ramo ichupe ryguasu rupi'a, ome'ẽne ichupe japeusa? Ha peẽ pene ñañáva peme'ẽkuaa ramo mba'e iporãva pende ra'y kuérape, pende Ru yvága peguáma katu ome'ẽ vaerã Espíritu Santo umi ichupe ojerurévape. Jesús omosẽ peteĩ kuimba'égui peteĩ mba'epochy omoñe'ẽngu va'ekue ichupe, ha osẽvo pe mba'epochy, pe iñe'ẽngu va'ekue oñe'ẽ, ha umi gente ohecharamoite hikuái, opáichavo, oime he'íva: --Beelzebú, mba'epochy kuéra ruvicha pu'aka rupi ko kuimba'e omosẽ mba'epochýpe. Ambue kuéra katu oipy'ara'ã haguã Jesúspe, ojerure ichupe techapyrã yvágagui. Ha'e katu oikuaápype ipy'apy kuéra, he'i ichupe kuéra: --Oimeraẽva mburuvicha kuéra opu'ãva ojuehe, oñehundi vaerã; ha peteĩ ogaygua opu'ãva ojuehe opa vaerã. Upéicha avei Satanás opu'ã ramo ojehe, ¿piko mba'éicha ipu'aka tapiáta? Kóva ha'e peẽ pejégui Beelzebú pu'aka rupi che amosẽha mba'epochy kuéra. Ha Beelzebú rupi che amosẽ ramo mba'epochy kuéra, ¿piko pende ra'y kuéra máva rupi omosẽ? Upéva rehe ha'e kuéra voi ohechauka peẽ pejejavyha. Tupã Ñandejára pu'aka rupi katu che amosẽ mba'epochy kuérape, ha upéva he'ise Tupã Ñandejára reino oguahẽha peẽme. ‘Pe kuimba'e mbarete imboka ipópe oñangareko ramo hóga rehe, umi mba'e oguerekóva oĩ porã. Ha ambue imbaretevéva ichugui ou ramo hi'ári ha ipu'aka hese katu oipe'apa ichugui imboka ha opa umi ha'e ojerovia hague, ha ojapo ojaposéva umi mba'e oipe'a va'ekuégui ichugui. ‘Pe oĩ'ỹva chendive, oñemoĩ che rehe, ha pe chendive omono'õ'ỹva, omosarambipa. ‘Pe mba'epochy osẽ rire pe kuimba'égui, oiko umi tenda ikãha rupi oheka opytu'u haguã; ha ojuhu'ỹ ramo, he'i: “Ajevýta che rógape, pe asẽ haguégui.” Ha ou jevývo ojuhu pe kuimba'épe ku óga ojetypei ha oñemyatyrõma va'ekuéicha. Ha oho ogueru ondive siete mba'epochy ivaivéva ichugui, ha oikepa pe kuimba'épe, ha ipahápe pe kuimba'e reko ivaive pe iñepyrũrã guarégui. Ha Jesús he'i jave hína ko'ã mba'e, peteĩ kuña pe teta apytégui osapukái ha he'i: --¡Ipo'aite pe tetepy nde reru va'ekue ha umi káma rekambu hague! Ha'e katu he'i: --¡Ipo'aite uvei umi ohendúva pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ, ha ojapóva! Ha genteta otiti hese, ha oñepyrũ ha'e he'i: --Ko ñemoñare kóva iñaña, upéva rehe oheka techapyrã, ha noñeme'ẽ mo'ãi techapyrã ichupe; ku Jonás techapyrãkue mante. Jonás techapyrã haguéicha umi Niniveygua kuérape, upéichata avei ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári ko ñemoñare kóvape. Pe reina Sur kotyogua opu'ã vaerã juicio árape ko ñemoñare ko'ãgagua ndive ha oacusa vaerã ichupe kuéra; ha'e ou va'ekue yvypahahágui ohendu haguã Salomón arandukue; ha péina ápe peteĩ tuichave mba'éva Salomóngui. Umi Niniveygua kuéra opu'ã vaerã juicio árape ko ñemoñare kóva ndive ha oacusa vaerã ichupe; ha'e kuéra oñearrepenti va'ekue ohendu ramo Jonás oñemoñe'ẽ; ha péina ápe peteĩ tuichave mba'éva Jonásgui. ‘Avave nomohendýi tesapeha omoĩ haguã oñemi haguãme, terã mba'yru guýpe, omoĩ yvate uvei ohesape haguã umi oikévape. Pe nde rete resapeha niko nde resa; pe nde resa ipotĩ ramo niko nde rete ojehesapepa avei; ha ivai ramo katu nde rete oĩ pytũnguýpe. Ema'ẽke, upéicharamo, anítei tesapeha rangue oĩ nde pype pytũ uvei. Nde rete ojehesapepa ramo ha ndaipóri ramo iñypytũha, opa mba'e rehecha sakã porã vaerã, ku tesapeha nde resape ramo guáicha. Ha Jesús oñemoñe'ẽmba rire, peteĩ fariseo oconvida ichupe okaru haguã hendive hógape; ha Jesús oguahẽ ha oguapy mesápe. Ha ohechávo pe fariseo, Jesús ndojepohéiri hague okaru mboyve, ohecharamoite. Ñandejára Jesús katu he'i ichupe: --Peẽ fariseo kuéra niko pemopotĩ pe vaso ha ña'ẽmbe ijapéguio; ha pende py'apy katu henyhẽ monda ha ñañágui. ¡Tekove tavy! ¿Ndapeikuaái piko pe ijape ojapo va'ekue, ojapo hague avei hyepy? Upéva rehe peme'ẽ tupãmba'e pe ipype oĩvagui, ha upéicharamo ipotĩmba vaerã opa mba'e peẽme. ‘¡Angái peẽ fariseo kuéra! peme'ẽva tupãmba'e ramo diezmo, menta, ruda ha opaichagua temitỹngue, ha Tupã Ñandejára mba'e heko pegua ha imborayhu katu pemboyke. Ko'ã mba'e tekotevẽ tapia pejapo peheja'ỹ rehe umi ambue kuéra. ‘¡Angái peẽ fariseo kuéra! Peguapyséva umi sinagoga pegua guapyha tenondeveguápe, ha peipotáva peñemomaitei mba'eguasúicha cállepe. ‘¡Angái peẽ Ñandejára ley rehe peporombo'éva ha fariseo kuéra rova mokõi! Peẽ pejogua umi yvykua omanóva oñeñotỹ haguépe ojehecha'ỹva, ha yvypóra kuéra ohasáva hi'ári rupi oikuaa'ỹrehe. Upérõ ombohováivo ichupe peteĩva umi Tupã Ñandejára ley rehe oporombo'éva he'i: --Maestro, kóva erévo niko ore motĩ oréve avei. Jesús katu he'i: --¡Angái peẽ kuéra avei, Tupã Ñandejára ley rehe peporombo'éva! Pemoĩva kuimba'e kuéra apére mba'e pohýi avave ikatu'ỹva ogueropu'aka, ha peẽ katu pene kuã peteĩme jepe ndapepokói hese. ‘¡Angái peẽ kuéra, pemopu'ãva umi ñemoñe'ẽhára oñeñotỹ hague renda pende ypy kuéra ojuka va'ekue! Ha upéicha peẽ pemohe'ẽ pe pende ypy kuéra rembiapokue; ha'e kuéra ojuka va'ekue ichupe kuéra, ha peẽ pemopu'ã umi oñeñotỹ hague renda. ‘Upéva rehe avei pe Tupã Ñandejára arandukue he'i va'ekue: “Amondóta ichupe kuéra ñemoñe'ẽhára ha che rembijokuái kuéra; ha ichugui kuéra peteĩme ojuka vaerã ha ambuépe katu omoña vaerã.” Ñandejára ojerure vaerã ko ñemoñare kóvape opa umi ñemoñe'ẽhára ruguy oñeñohẽ va'ekue ko mundo oiko ypy guive. Abel ruguykue guive Zacarías ruguykue peve, ojejuka va'ekue pe altar ha tupao pa'ũme; upéva rehe ha'e peẽme ojejerure va'erãha huguy kuerakue ko ñemoñare kóvape. ‘¡Angái peẽ Tupã Ñandejára ley rehe peporombo'éva! Peñemomba'e hague rehe pe mba'ekuaa llave rehe; peẽ voi opáichavo ndapeikéi ha umi oikeséva hína pejoko. Ha he'ívo ha'e ko'ã mba'e ichupe kuéra, umi Ñandejára ley rehe oporombo'éva ha fariseo kuéra ipochy eterei hikuái hendive ha oñepyrũ ojopy ichupe heta ñeporandúpe, ha omangea hese oñeha'ãvo oity haguã ichupe iñe'ẽ rehe, omoĩ vai haguã ichupe. Upe aja oñembyaty umi gente heta eterei, ha opyrũmba ojuehe. Ha oñepyrũ Jesús he'i hemimbo'e kuérape raẽ: --Peñeñangarekóke fariseo kuéra levadúragui, upéva ko tovamokõi. Ndaipóri mba'e ñemimby ojehechakuaa'ỹ vaerã; terã ñemiha megua ojekuaa'ỹ vaerã. Upéva rehe, opa peẽ peje va'ekue pytũnguýpe, oñehendu vaerã hesakãháme; ha upe ojoapysápe peje va'ekue kotypýpe, óga ári guive ojererosapukái vaerã. ‘Peẽ che rembiayhupára kuérape katu ha'e: Ani pekyhyje umi tete ojukávagui, ha uperire mba'evéma ndaikatúi ojapove. Pombo'éta mávaguipa pekyhyje vaerã: Pekyhyje upe ikatúvagui oipe'a pende rekove, ha uperire ipu'akáva oporoity haguã Aña retãme; hẽe, che ha'e peẽme, upévagui katu ke pekyhyje. ‘¿Noñeme'ẽi piko cinco guyra'i mokõi plata sa'imi rehe? Opáichavo, peteĩ ichugui kuéragui jepe ndahesaráiri Tupã Ñandejára. Pene akãrague kuéra jepe ojepapapa peteĩ teĩ. Ani pekyhyje; peẽko pende repyeteve heta guyra'ígui. ‘Che ha'e peẽme, opa upe che kuaaukávape yvypóra kuéra renondépe, ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári avei oikuaauka vaerã ichupe Tupã Ñandejára ángel kuéra renondépe. Pe che negáva yvypóra kuéra renondépe katu, oñenega vaerã Tupã Ñandejára ángel kuéra renondépe. ‘Ha oimeraẽva oñe'ẽ vaíva ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári rehe oñeperdona vaerã ichupe; pe oñe'ẽ vaíva Espíritu Santo rehépe katu, noñeperdonái chéne mba'eveichavéramo. ‘Pejereraha ramo sinagoga kuérape, ha karaiguasu kuéra ha mburuvicha kuéra renondépe, ani pejepy'apy mba'éichapa terã mba'épa peje vaerã rehe; Espíritu Santo pene mbo'e vaerã upe javete peje vaerã rehe. Ha peteĩ pe teta apytégui he'i Jesúspe: --Maestro, eremína che ryke'ýpe tomboja'o chéve pe herencia opyta va'ekue oréve. Ha Jesús he'i ichupe: --Nde kuimba'e, ¿máva piko che moĩ peẽme juez terã mba'e mboja'ohára ramo? He'i avei ichupe kuéra: --Pema'ẽke ha peñeñangarekóke opaichagua mba'e pota potavégui; pe kuimba'e rekovekue ko noĩri umi imba'erereko heta rehe. Ha omombe'u avei ichupe kuéra peteĩ caso he'ívo: --Peteĩ kuimba'e mba'eta rerekohápe niko opu'ã porã eterei ichupe ikóga. Ha ha'e oñepy'amongeta ha he'i: “¿Mba'e piko ajapóta?, ¡ndarekói niko amohendapa haguã che ñemitỹngue kuéra!” Ha ipy'apýpe he'i: “Aikuaáma ajapo vaerã: aitypáta ko'ã che ñemitỹngue kuéra ñongatuha ha amopu'ãta tuichavéva, ha upépe ambyatypáta ko'ã che ñemitỹngue ha che mba'ekueraita. Upéi katu ha'éta che ángape: Nde, che ánga, heta mba'e rereko ñongatupy heta ára peve guarã; epytu'u, ekaru, hey'u, evy'a.” Tupã Ñandejára katu he'i ichupe: “¡Nde tekove tavy! Ko pyharépe remanóta; ha umi ñongatupy rerekóva, ¿piko máva mba'erã?” Upéicha ko ojehu pe oñongatúvape ojupe guarãnte, ha Tupã Ñandejára ndive guarã katu ndoguerekói mba'eve. Upéi Jesús he'i hemimbo'e kuérape: --Upéva rehe ha'e peẽme: Ani pejepy'apy pende rekove rehe, pe'u vaerã rehe, terã pende rete rehe, pemonde vaerã rehe; pe pende rekove ko tuichave mba'e pe tembi'úgui, ha pe pende rete tuichave mba'e pe pemonde va'erãgui. Pema'ẽ umi yryvu rehe, ha'e kuéra noñemitỹi ha nomono'õi; ndoguerekói koty omohenda haguã terã oñongatu haguã hembi'u kuerarã; opáichavo, Tupã Ñandejára omongaru ichupe kuéra. ¡Peẽ ko pende repyeteve umi guyra kuéragui! ¿Mávapa peẽ kuérava pe jepy'apy rupi ikatúne oñembopukuve michĩmínte jepe? Ha ikatu'ỹ ramo pejapo pe michĩvéva jepe, ¿piko mba'e rehe pejepy'apy umi mba'e ambue rehe? ‘Pema'ẽ mba'éichapa okakuaa umi yvoty, noipovãi ha nomba'apói; ha che ha'e peẽme Salomón jepe opa ijeguakaita reheve noñemondéi hague peteĩva ha'e kuéraicha. Ha pe ñana ñu meguápe, ko'ãga oĩva ha ko'ẽramo katu ojeitýva tatakuápe, Tupã Ñandejára upéicha omonde ramo, ¿peẽmema katúpa ani chéne peẽ tekove jerovia sa'i? Upéva rehe ani peiko pejepy'apy pe'u vaerã rehe terã pey'u vaerã rehe. Yvypóra kuéra ko oiko hatã ko'ã mba'e rekávo; peẽ katu pereko pende Ru yvága pegua oikuaáva mba'épa peikotevẽ. Upéva rehe peheka uvei Tupã Ñandejára reino ha opa ko'ã mba'e oñeme'ẽ vaerã peẽme juapyha ramo. ‘Ani pekyhyje, peẽ che ovecha kuéra; pene mbovy ramo jepe, pende Ru yvága pegua ome'ẽségui ome'ẽ peẽme pe iréino. Peñemu umi mba'e perekóva rehe, ha peme'ẽ tupãmba'e; pejapo pende jupe guarã vosa ituja'ỹva, mba'eta opa'ỹ vaerã ñongatupy yvágape, mondaha ikatu'ỹháme oike, ha ao raso ikatu'ỹháme ombyai. Pe pene rakate'ỹha oihápe, upépe oĩ vaerã avei pene corazõ. ‘Peñembosako'íke ha pemyendy pene lámpara. Ku tembiguái oha'arõva hóga járapeicha ou ramo guarã mendahágui, oipe'a haguã ichupe okẽ oguahẽ ha oporohenói vove. Ovy'a rasa vaerã umi tembiguái hóga jára oúvo ojuhu ramo ndokéi. Añetehápe ha'e peẽme, pe óga jára ojeku'akua va'erãha ha omboguapyka vaerã ichupe kuéra mesápe, ha omoĩ vaerã henondépe kuéra hembi'urã kuéra. Ha ou ramo jepe pyhare pyte terã hi'aguĩvo ko'ẽ, ha ojuhu ramo ichupe kuéra opáy, ovy'a rasa vaerã umi tembiguái. Peikuaáke kóva: Pe óga jára oikuaa rire araka'épa oúta pe mondaha ndokéi vaerã mo'ã ha ndohejái vaerã mo'ã oñembokua ichugui hóga oñemonda haguã. Peẽ kuéra ke peñembosako'i avei, peimo'ã'ỹve jave ou va'erãgui pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári. Upéramo Pedro oporandu ichupe: --Ore Jára, ¿erépa ko caso oréve añó, terãpa opavavépe guarã? Ha Jesús he'i: --¿Mávapa pe mayordomo iñakã porãva ha hekoitépe ojapóva hembiaporã pe óga jára omoĩ vaerã ichupe hogaygua ñangarekoha ramo, ome'ẽ haguã ichupe kuéra hembi'urã hi'árape? Ovy'a rasa vaerã upe tembiguái ou ramo hóga jára ha ojuhu ichupe ojapoha hína upéicha. Añete ha'e peẽme opa oguerekóva pe óga jára omoĩ va'erãha ipoguýpe. Ha upéva rangue katu pe tembiguái he'i ramo ipy'ápe hi'aretaha pe hóga jára, ha oñepyrũ oguereko asy umi tembiguái kuéra ambuépe, kuimba'éva ha kuñávape, ha oñemoĩ okaru ha ho'u ha oka'u, ou vaerã upe tembiguái jára pe oha'arõ'ỹha árape, ha oikuaa'ỹha hórape, ha oipe'a vaerã ichupe pe oihágui, ha omoĩ vaerã ichupe umi jeroviaha'ỹva ndive. ‘Pe tembiguái, oikuaa ramo jepe pe ijára rembipota, oñembosako'i'ỹva ha ojapo'ỹva katu, oñembuepotĩ heta vaerã. Ha pe oikuaa'ỹ rehe hembiapo vai va'ekue oñenupãuka haguãicha, oñenupã mbovyve vaerã. Pe heta oñeme'ẽ va'ekuépe, heta ojejerure vaerã ichupe hekovia: ha pe heta ojejerovia va'ekue hesépe katu hetave ojejerure vaerã ichupe. ‘Che aju aity tata ko yvy ári, ha ¿mba'épa aipotave ko hendýmava? Bautismo peteĩme che ajebautizauka vaerã. ¡Ha ajepy'apy eterei oikopa peve hekópe! ¿Peimo'ãpa peẽ che aju hague ko yvy ári aru haguã py'aguapy? Ha'e peẽme ahaniriha, aporomoingo vaívo uvei. Ko'águi rire peteĩ ógape cinco oiko vai vaerã oñondive; mbohapy oñemoĩ vaerã mokõi rehe, ha mokõi mbohapy rehe. Túva opu'ã vaerã ta'ýra rehe ha ta'ýra túva rehe, ha sy imemby kuña rehe; ha pe memby kuña isy rehe; pe ména sy imemby rembireko rehe, ha pe memby rembireko iména sy rehe. He'i avei Jesús umi géntepe: --Pehecha ramo arai opu'ãha kuarahy reikéguio, peje upévove; “Okýta”, ha oky. Ha yvytu oipeju ramo súrguio katu peje: “Mbyry'áita”, ha mbyry'ái. ¡Peẽ tekove rova mokõi! Peikuaa porã pe yvy ha yvága rova rehe mba'épa oikóta ¿ha piko mba'éicha ndapehechakuaái pe ojehútava ko ára kóvape pe pehecháva rehe? ‘¿Mba'égui piko ndapehechakuaái pende jehegui voi pe mba'e hekopeguáva? Pejogueraha ramo pe máva reiko vai hague ndive mburuvicha rendápe, ke eñeha'ã eiko porã jevy hendive tape rupi; anítei ne mbotyryry juez rendápe, ha pe juez ne me'ẽ policía peguápe, ha pe policía pegua nde reity cárcelpe. Ha'éko ndéve neresẽi chéne haguã upégui, reme'ẽmbaite peve rerekóva guive. Upe jave oĩ upépe ou va'ekue omombe'u Jesúspe mba'éichapa Pilato ojukauka ra'e kuimba'e kuéra Galileayguávape ha ombojehe'a huguy kuerakue hymba kuéra ruguykue reheve ha'e kuéra ojuka va'ekue Tupã Ñandejárape kuave'ẽmbyrã. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Peimo'ãpa peẽ upéva ojehu hague rehe umívape pecadorve hague hetã megua ambue kuéragui? Ha'e peẽme ahaniriha; ha peẽ peñearrepenti'ỹ ramo peñehundipa vaerã avei. ¿Terã peimo'ãpa umi diez ý ocho omano va'ekue pe Siloe pegua torre ho'a ramo hi'ári kuéra ha ojuka, ivaive hague umi ambue kuéra Jerusalénpe oikóvagui? Ha'e peẽme ahaniriha; ha peẽ peñearrepenti'ỹ ramo peñehundipa vaerã avei. Ha Jesús omombe'u ko caso: --Peteĩ kuimba'e oguereko peteĩ higo máta oñotỹ va'ekue ijyvýpe, ha oho ohekávo hi'a hese, ha ndojuhúi mba'eve. Ha he'i pe iñangarekohárape: “Tres años háma ajuha aheka hi'a hakã rehe, ha máramo ndajuhúi; eikytĩ; ¿maerã piko oĩ reíta ko yvýpe?” Pe iñangarekoha katu he'i ichupe: “Nde karai, ehejána gueteri ko añó, tamohu'ũ ijerekuévo ha tamboavevo ichupe pe yvy. Ikatu niko ko'águi rire hi'a, ha hi'a'ỹ ramo katu eikytĩ.” Peteĩ pytu'uha árape Jesús oporombo'e peteĩ sinagógape; ha oĩ upépe peteĩ kuña ojapómava diez ý ocho años hasy hague, mba'epochy omokarapã ichupe, ha ikatu'ỹva oñembo'y porã mba'evéicharamo. Jesús ohechávo, ohenói ha he'i ichupe: --Kuñakarai, opoíma nde hegui ne mba'asy. Ha omoĩ ipo hi'ári; ha upévove pe kuña ojetepyso, ha oñepyrũ omomba'eguasu Tupã Ñandejárape. Pe mburuvicha sinagoga pegua katu ipochy Jesús omonguera hague rehe ichupe pytu'uha árape, ha he'i umi géntepe: --Seis días oĩ oñemba'apo haguã; umiha árape peju vaerã peñemonguerauka haguã ha ani pytu'uha árape. Ñandejára Jesús katu ombohovái ichupe ha he'i: --¡Peẽ tekove rova mokõi! ¿Peẽ kuéra piko ndapejorái pene rymba guéi, terã pene rymba burro pytu'uha árape, peraha haguã pemboy'u? Ha ko Abraham rajy, Satanás oguereko va'ekue iñapytĩháme diez ý ocho años pe mba'asy reheve, ¿piko naiporãi ra'e jajora imba'asýgui pytu'uha árape? Ha Jesús he'ívo ko'ã mba'e otĩ opytávo umi ija'e'ỹva hese; ha umi genteta katu oguerovy'a umi mba'eguasueta Jesús ojapóva. Ha he'i avei: --¿Mba'épepa ojogua pe Tupã Ñandejára reino, ha mba'érehepa ambojojáne? Ojogua ku mostaza ra'ỹime, peteĩ kuimba'e oñotỹ va'ekue ijyvýpe ha okakuaáva oiko peve ichugui yvyra máta guasu, ha guyra kuéra ojehaitypo hakã rehe. Ha Jesús he'i avei: --¿Mba'e rehepa ikatu ambojoja pe Tupã Ñandejára reino? Ojogua pe levadúrape, peteĩ kuña oipyhy va'ekue omoĩ mbohapy harína aty oñeha'ã va'ekuépe ombovupa peve. Ha ohasávo Jesús ciudad ha puebloha rupi, oporombo'e, ohóvo Jerusalén kotyo. Ha peteĩ oporandu ichupe: --Karai, ¿mbovýpa umi ojesalváva? Ha Jesús he'i ichupe: --Peñeha'ã katu peike pe okẽ pychi'i rupi; che ha'e peẽme heta oĩ va'erãha oikeséva, ha ndaikatúi vaerã. Pe óga jára opu'ã rire omboty pe okẽ, peẽ okápe peiméva, pembota vaerã pe okẽ ha peje vaerã: “Karai, eipe'ána oréve”, ha'e katu he'i vaerã peẽme: “Ndapoikuaái ha ndaikuaái mamoguápa peẽ.” Upépe peñepyrũ vaerã peje: “Nendive niko rokaru ha roy'u va'ekue, ha ore cállepe niko reporombo'e va'ekue.” Ha'e katu he'i vaerã peẽme: “Ha'éma niko peẽme, ndaikuaaiha mamoguápa peẽ. Tapeho che rendágui opa peẽ mba'e vai apoha.” Upépe oiko vaerã tasẽ ha tãi pururũ pehecháma ramo Abraham, ha Isaac, ha Jacóbope, ha umi ñemoñe'ẽhára yma guarépe Tupã Ñandejára réinope, ha peẽ katu pepyta okápe. Oime vaerã oúva kuarahy resẽguio ha kuarahy reikéguio, yvatévoguio ha yvývoguio oguapy haguã mesápe pe Tupã Ñandejára réinope. Oime ko'ãga itapykuéva upérõ itenonde vaerã, ha oime ko'ãga itenondéva upérõ itapykue vaerã. Upeha árape oguahẽ hendápe fariseo kuérava ha he'i ichupe: --Tereho ko'águi, Herodes ko nde jukase. Ha'e katu he'i ichupe kuéra: --Tapeho, ha peje pe aguarápe: “Péinako amosẽ mba'epochy ha aporomonguera ko árape ha ko'ẽramo, ha ko'ẽ ambuéramo katu ajapopa vaerã che rembiaporã.” Opáichavo, tekotevẽ gueteri aguata ko árape, ha ko'ẽramo, ha ko'ẽ ambuéramo; ndaikatúigui ñemoñe'ẽhára omano Jerusalén rokávo. ‘¡Jerusalén, Jerusalén, rejukáva umi ñemoñe'ẽhárape ha rembo'itáva umi oñemondóvape ndéve! ¡Mboy jevy piko ambyatyse va'ekue ne memby kuéra, ku ryguasu ombyaty háicha imemby kuéra ipepo guýpe, ha nde reipotái! Péinako ojeheja pende róga; opyta ha'eño ha ha'e peẽme nda che recha mo'ãveiha, oguahẽ meve pe ára peje haguã: “Hovasapy pe oúva Ñandejára rérape.” Peteĩ pytu'uha árape, Jesús oho peteĩ fariseo kuéra ruvicha rógape okaru haguã, ha ha'e kuéra ovichea hese. Ha oĩ avei upépe henondépe peteĩ kuimba'e irurupáva. Ha Jesús oporandu umi Ñandejára ley rehe oporombo'évape ha fariseo kuérape: --¿Ikatúpa ñaporomonguera pytu'uha árape, terãpa ahániri? Ha ha'e kuéra okirirĩ. Upémaramo ha'e omonguera pe hasývape, ha omondo. Ha he'i umi fariséope: --¿Mávapa peẽva pene rymba burro terã pene rymba guéi ho'a ramo yvykuápe, napenohẽi pya'ete pytu'uha ára ramo jepe? Ha ndaikatúi ha'e kuéra ombohovái ichupe mba'evépe. Ha Jesús ohecha ramo mba'éichapa umi oñeconvida va'ekue oiporavo umi guapyha itenondevéva pe mesápe, oñemoñe'ẽ ichupe kuéra kóicha: --Reñeconvida ramo karu guasurã mendahápe, ani reguapy pe guapyha tenondeveguápe, anítei oime ambue ojererohoryvéva nde hegui oñeconvida va'ekue; ha oúvo pe pene convida va'ekue, he'i ndéve: “Eme'ẽ nde guapyha kóvape,” ha ñemotĩ reheve reho reguapy pe guapyha ipaha peguápe. Upéva rangue, reñeconvida ramo, tereho uvei eguapy pe guapyha ipaha peguápe, ou ramo guarã pe ne convida va'ekue, te'i ndéve: “Che rayhupára, eva eguapy tenondeve”; upéicharamo rejererohory eteve vaerã umi oguapýva mesápe nendive renondépe. Pe oñembotuicháva ojupe, ojerereko vaerã mba'evéramo; ha pe oñemomba'evéva ojupe katu, oñembotuicha vaerã. He'i avei pe iconvidaharépe: --Rejapo ramo karu guasu, árape terã pyhare, ani reconvida nde rayhupára kuérape, terã nde ryvy kuérape, terã nde rehegua kuérape, terã nde róga ypy pegua kuéra imba'e rerekohetávape; ani ha'e kuéra ne convida avei, ha oñembyekovia ndéve. Upéva rangue, rejapo ramo karu guasu, econvida uvei mboriahu kuérape, umi ijyva'ỹvape, ikarẽvape, ohecha'ỹvape; ha revy'a eterei vaerã, umíva ndoguerekói ombyekovia haguã ndéve; opáichavo, oñembyekovia vaerã ndéve umi imarangatúva oikove jevyha árape omano va'ekue apytégui. Ohendúvo upéva peteĩva umi oguapy va'ekue hendive mesápe, he'i Jesúspe: --Ovy'aite vaerã niko pe okarúva Tupã Ñandejára réinope. Jesús katu he'i ichupe: --Peteĩ kuimba'e ojapo karu guasu ha oconvida hetápe. Ha pe karu guasurã javéma ramo, omondo hembijokuáipe he'i haguã umi oñeconvida va'ekuépe; “Pejúke, oĩmbámako.” Ha opavave peteĩcha oñepyrũ oñemohembiapo. Peteĩ he'i: “Oiméko ajogua peteĩ yvy, ha aha vaerã ahecha; ajerure ndéve ani haguã reipyhy vai chéve.” Pe ambue katu he'i: “Oiméko ajogua cinco yuntas guéi, ha aháta ajokua; ajerure ndéve ani haguã reipyhy vai chéve.” Ha pe ambueve katu he'i: “Amendapa ramo niko, ha upéva rehe ndaikatu mo'ãi aha.” Ha ou jevývo pe tembijokuái, oikuaauka ko'ã mba'e pe óga járape. Ha ipochy pe óga jára ha he'i pe hembijokuáipe: “Pya'e tereho ko ciudad pegua calle ha tape po'i rupi, ha eru ko'ápe umi mboriahu, ha ijyva'ỹva, ikarẽva ha ohecha'ỹva.” “Karai”, he'i pe tembijokuái: “Ojejapóma ere haguéicha, ha oĩ gueteri hendaguã kuéra.” Pe karai he'i upérõ pe tembijokuáipe: “Tereho umi tape ha umi guataha rupi ha rejuhúva guive rehe eñeha'ã toike, ta henyhẽ che róga. Ha'e peẽme mavavéva umi oñeconvida tenonde va'ekue ndo'u mo'ãiha che rembi'u.” Ha gente aty guasu omoirũ Jesúspe; ha oñembojere ha'e he'i ichupe kuéra: --Oime ramo oúva che rendápe, ha ohayhuvéva itúvape, isýpe, hembirekópe, ta'ýra kuérape, tyvýra kuérape, teindýra kuérape, ha oguekove jepe, ndaikatúi oiko che remimbo'e ramo. Ha pe ohupi'ỹva ikurusu ha ou'ỹva che rapykuéri, ndaikatúi oiko che remimbo'e ramo. ¿Mávapa peẽ kuérava omopu'ãse ramo peteĩ torre, ndoguapy raẽi oipapa mboýpa ohupitýta ichupe, ha ohecha oguerekópa ojapopa haguã? Ani omoĩ rire hendaguã, ha ndaikatúigui ojapopa, opavave umi ohecháva oñepyrũ oñembohory hese he'ívo: “Ko kuimba'e niko oñepyrũ omopu'ã, ha ndaikatúi ojapopa.” Terã, ¿máva tetã ruvichápa ohóvo oñorairõ haguã ambue tetã ruvicha ndive, ndoguapy raẽi ha ohecha ikatútapa diez mil kuimba'e reheve orairõ pe oúvape ichupe veinte mil reheve? Ha ipu'aka'ỹta ramo, oĩ aja gueteri mombyry ichugui pe mburuvicha ambue, omondo hendápe hembijokuái ojerure haguã ichupe oiko porã jevy haguã oñondive. Ha upéicha, oimeraẽva peẽ kuérava oheja'ỹva opaite oguerekóva guive, ndaikatúi oiko che remimbo'e ramo. ‘Iporã niko pe juky; opáichavo, pe juky jepe oñembo'ay ramo, ¿pa mba'épe oñemohe'ẽ jevýne? Naiporãi yvýpe guarã, ha ytýpe guarã upéichante avei; oñemombo haguã okápe mante. Ijapysáva ohendu haguã, tohendu. Oñemboja Jesús rendápe umi impuesto cobraha ha pecador kuéra ohendu haguã ichupe. Upéva rehe fariseo ha umi Ñandejára ley rehe oporombo'éva oñe'ẽngururu hese ha he'i: --Kóva pecador kuérape oguerohory, ha okaru hendive kuéra. Upérõ Jesús omoĩ ichupe kuéra ko ñembojoja, he'ívo: --¿Mávapa peẽva oguereko ramo cien ovecha, ha okañy ramo ichugui peteĩ, ndohejái umi noventa ý nueve pe ñúme oho haguã pe okañy va'ekue rekávo, ojuhu peve? Ha ojuhúvo ohupi ijati'y ári vy'apópe; ha oguahẽvo hógape, ombyaty hembiayhupára ha hóga ypy pegua kuérape, ha he'i ichupe kuéra: “Pevy'amíkena chendive, ajuhúma hague rehe pe che ovecha okañy va'ekue.” Ha'e peẽme upéicha oĩveha vy'a yvágape peteĩ pecador oñearrepentíva rehe, umi noventa ý nueve heko marangatúva rehegui tekotevẽ'ỹva oñearrepenti. ‘Terã ¿mávapa kuña oguerekóva diez dracmas, okañy ramo ichugui peteĩ, nomyendýi tesapeha, ha oitypei hóga, ha oheka kyre'ỹ ojuhu peve? Ha ojuhúma ramo, ombyaty hembiayhupára ha hóga ypy pegua kuérape, ha he'i ichupe kuéra: “Pevy'amíkena chendive, ajuhúma hague rehe pe dracma okañy va'ekue che hegui.” Upéicha ha'e peẽme oiha vy'a tuicháva Tupã Ñandejára ángel kuéra renondépe peteĩ pecador oñearrepentíva rehe. Jesús he'i avei: --Peteĩ kuimba'e oguereko mokõi ta'ýra; ha pe imitãvéva he'i itúvape: “Che ru, eme'ẽna chéve umi mba'e che mba'erãva,” ha túva omboja'o ichupe kuéra pe oguerekóvagui. Ha uperiremínte, pe ta'ýra imitãvéva, ombyatypa oguerekóva ha oho mombyry, tetã ambuépe; ha upépe oiko iñakã rehe ha ohundipa rei oguerekóva guive. Ha ohundipa rire pe oguerekóva, ou peteĩ ñembyahýi tuicháva upe tetãme, ha oñepyrũ ha'e ohasa asy. Ha osẽ oho upe tetã megua peteĩva rendápe hembiaporã rekávo, ha upéva omondo ichupe iñúme oñangareko haguã hymba kure kuéra rehe. Ha hi'ãite ichupe oñemohyvatã pe algarrobo'a umi kure ho'úvaguipe, ha opáichavo avave nome'ẽi ichupe mba'eve. Ha oguapy oñepy'amongeta ha he'i: “¡Mboy tembiguáipe piko che ru rógape hembypa ho'u vaerã, ha che katu ko'ápe amanóta ñembyahýigui! Apu'ãta aha che ru rendápe, ha ha'éta ichupe: Che ru, apeca niko Ñandejára rehe ha ne renondépe; ndaijavéima chéve aiko nde ra'y ramo; che rerekóna ne rembiguái peteĩva ramo.” Ha opu'ã oho itúva rendápe. ‘Ha oĩ jave mombyry gueteri ohecha ichupe itúva ha oiporiahuvereko eterei, ha oñani ohuvaitĩ ha oñañuã ichupe ha obesa jevy jevy. Upérõ pe ta'ýra he'i ichupe: “Che ru, apeca Ñandejára rehe ha ne renondépe; ndaijavéima chéve aiko nde ra'y ramo.” Pe itúva katu he'i hembiguái kuérape: “Pya'e penohẽ pe ao iporãvéva, ha pemonde hese; pemoĩ avei ichupe kuãirũ ikuã rehe, ha sapatu ipy rehe. Peru avei pe toro ra'y ikyravéva, ha pejuka, jakaru ha javy'a. Ko che ra'y niko omano va'ekue, ha péina oikove jevy; okañy va'ekue, ha péina jajuhu jevy.” Ha oñepyrũ ovy'a joa. ‘Upe aja, pe ita'ýra ypykue oĩ ñúme; ha oúvo, oguahẽvo hóga ypýpe, ohendu pe música pu ha jeroky oikóva; ha ohenói pe hembiguái kuéra peteĩvape, ha oporandu ichupe mba'épa upéva. Ha ha'e he'i ichupe: “Nde ryvy ou ha nde ru ojukauka pe toro ra'y ikyravéva hesãiha rehe oúvo.” Ha ipochy pe tyke'ýra ha ndoikeséi. Upémaramo osẽ itúva ojerure asy ichupe oike haguã. Ha'e katu he'i itúvape: “Heta áñoma roservi, amomarã'ỹ rehe maramove ne rembiapoukapy, ha araka'eve ne reme'ẽvai chéve peteĩ kavara ra'ýnte jepe avy'a haguã che rembiayhupára kuéra ndive. Ha ou vove ko nde ra'y ho'upa rei va'ekue nde plata kuña rekovai kuéra ndive katu, rejuka ichupe guarã pe toro ra'y ikyravéva.” “Che ra'y,” he'i ichupe itúva, “nde niko reime tapia chendive, ha opa che mba'éva guive ne mba'e. Ko'ãga katu niko tekotevẽ javy'a ha ñande rory, ko nde ryvy niko omano va'ekue, ha péina oikove jevy; okañy va'ekue ha jajuhu jevy.” Jesús he'i avei hemimbo'e kuérape: --Peteĩ kuimba'e mba'eta rerekoha, oguereko peteĩ mayordomo, ha oñemombe'u ichupe oiporu vaipaha umi imba'eta oguerekóva. Upémaramo ohenói ha he'i ichupe: “¿Mba'e piko ko ahendúva nde hegui? Emoĩmba chéve kuatia rehe ne rembiapokue, ndaikatu mo'ãvéima reiko che mayordomo ramo.” Ha he'i pe mayordomo ipy'apýpe: “¿Mba'e piko ajapóta? Pe che róga jára niko che mongúi pe mayordomíagui. Ayvyjo'o haguã, nda che pu'akái; ha ajerure haguã tupãmba'e, atĩ. Aikuaáma ajapo vaerã ãga añemongúi ramo guarã areko haguã che moguahẽ vaerã hógape kuéra.” Ha ohenói peteĩ teĩme umi odebévape pe óga járape. Ha oporandu pe tenondeguápe: “¿Mboy piko rembyekovia vaerã pe che róga járape?” Ha ha'e he'i ichupe: “Cien barril aceite.” Ha he'i ichupe pe mayordomo: “Kóina nde kuatia, ha pya'e eguapy ha emoĩ cincuéntante.” Upéi oporandu pe ambuépe: “¿Ha ndépa, mboy rembyekovia vaerã?” Ha ha'e he'i: “Cien trigo ryru.” Ha he'i ichupe: “Kóina nde kuatia ha emoĩ ochéntante.” Ha oiporangereko pe óga jára pe mayordomo vaípe, ojapokuaa hague rehe pe ojapóva. Ko mundo pegua kuéra niko hapicha kuéra ndive ojapokuaave hembiaporã umi Ñandejára rembipota oikuaávagui. ‘Ha che ha'e peẽme: Pejapo pene amigorã umi mba'erepyeta ko yvy arigua vai rupi, opa ramo guarã pende hegui, pereko haguã pende rerohory vaerã pe óga tapia guarãme. ‘Pe michĩmíme ramo jepe jeroviaháva, hetápe ramo jeroviaha avei; ha pe michĩmíme ipo joja'ỹva, upéicha avei hetápe ramo. Ha pe mba'eta vai ko yvy ariguápe pende po joja'ỹva rire, ¿piko máva ojeroviáta pende rehe umi mba'e ha'etévape? Ha pe pene mba'e'ỹvape jeroviaha'ỹ rire ramo, ¿piko máva ome'ẽta peẽme pe pene mba'e teéva? ‘Peteĩ tembiguái ndaikatúi ijára mokõi, oheja vaerã pe peteĩme ha ohayhu vaerã pe ambuépe; terã oĩ vaerã pe peteĩ ndive ha omboyke vaerã pe ambuépe. Upéicha avei peẽ ndaikatúi peservi Tupã Ñandejárape ha plátape avei. Ha fariseo kuéra plata rayhuha, ohendu hikuái ko'ã mba'e, ha oñembohory Jesús rehe. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Peẽ peñemboheko marangatu pende jupe yvypóra kuéra resápe; opáichavo Tupã Ñandejára oikuaa pende py'apy; ha kuimba'e kuéra apytépe ojererekóva mba'e guasu ramo, mba'e tayasu Tupã Ñandejára resa renondépe. ‘Pe ley Moisés rupi guare ha umi ñemoñe'ẽhára ñe'ẽngue, Juan Bautista peve; upe guive katu oñemoherakuã pe Tupã Ñandejára reino rehegua evangelio, ha pe oikeséva ipype oñeha'ã mbarete. ‘Yvága ha yvy ikatu ohasa, pe Moisés ley tykyremínte jepe katu ndopyta rei va'erãi. ‘Pe kuimba'e opoíva hembirekógui ha omendáva ambue kuña rehe, ombyai imendare; ha pe omendáva pe kuña iména opoi va'ekue ichugui rehe, ombyai imenda. ‘Oiko va'ekue peteĩ kuimba'e mba'eta rerekoha, oñemondémiva ao hepyvévape, ha ojapómiva karu guasu opa árape. Oikómi avei peteĩ tupãmba'e jerureha hérava Lázaro, ijaipáva, oúmiva oñemoĩ upe mba'eta rerekoha róga rokẽme; ha hi'ã asyetémi ichupe oñemohyvatã pe tembi'u ku'ikuéguinte jepe ho'ámiva pe mba'eta rerekoha meságui; ha umi jagua jepeve oúmi oheréi ichupe ijai. Peteĩ árape omano pe tupãmba'e jerureha, ha ángel kuéra ogueraha ichupe Abraham rendápe paraísope. Ha omano avei pe mba'eta rerekoha, ha oñeñotỹ. Ha Aña retãme ojesaupi oĩ asy jave, ha ohecha mombyry guive Abrahámpe; ha Lázarope hendive; ha upévo osapukái ha he'i: “Che ru Abraham, che poriahuverekomína, ha embou Lázarope tomyakỹ ikuã apỹi ýpe ha tomopiro'ysãmí chéve che ku; aime asy etereíko ko tatarendýpe.” Abraham katu he'i ichupe: “Che ra'y, ne mandu'áke rereko hague mba'e porãita nde rekove pukukue, ha upeichaite avei Lázaro ohasa asy heta hague; ko'ãga katu ha'e oñemoangapyhy ko'ápe, ha nde rehasa asy reína. Ha upéi avei, oĩ peteĩ mba'e pypuku tuicháva peẽ ha ore mbytépe ha oiméramo ohasaséva ko'águi pene rendápe, ikatu'ỹ haguã ohasa, terã upégui ikatu'ỹ haguã ohasa ko'ápe.” Upéramo pe mba'eta rerekoha he'i: “Ajerure ndéve, che ru, remondomi haguã che ru rógape, oiméko areko cinco che ryvy kuéra, toikuaauka ichupe kuéra ani haguã ha'e kuéra avei oútei ko ojehasa asyetehápe.” Ha Abraham katu he'i ichupe: “Ha'e kuéra oguereko Moisés ha ñemoñe'ẽhára kuéra ñe'ẽngue; tohendu ichupe kuéra.” Pe rico katu he'i: “Upéicharamo jepe, che ru Abraham; oiméramo ohóva hendápe kuéra omano va'ekue apytégui, oñearrepenti vaerã ha'e kuéra.” Abraham katu he'i ichupe: “Ohenduse'ỹ ramo Moisés ha umi ñemoñe'ẽhárape, ndogueroviái chéne avei oiméramo jepe opu'ãva omanóva apytégui.” Jesús he'i hemimbo'e kuérape: --Oĩ vaerã katuete oporomombiáva pe tape porãgui; opáichavo, ¡angái upe oporomombiáva! Iporãve vaerã mo'ã ichupe oñeñapytĩ rire peteĩ ita guasu ijajúra rehe ha ojeity ýpe, ha ani omombia ko'ã michĩmíva peteĩvape. Pema'ẽke pende jehe. ‘Nde ryvy ojapo ramo nde rehe ojapo'ỹ vaerã, ere ichupe; ha oñearrepenti ramo, eperdona; ha siete jevy peteĩ árape ojapo ramo nde rehe ojapo'ỹ vaerã, ha siete jevy ou ramo ne rendápe ha he'i ndéve: “Ndajapo mo'ãvéima”, eperdona ichupe. Ha he'i umi apóstol kuéra Ñandejára Jesúspe: --Emongakuaa oréve pe ore jerovia. Ha Ñandejára Jesús he'i ichupe kuéra: --Pe pende jerovia michĩmí ramo jepe ku mostaza ra'ỹicha, ikatu peje ko mora mátape: “Ejehapo'o ko'águi, ha eñeñotỹ yguasúpe”; ha ojapo vaerã peẽme pene ñe'ẽ. ‘Peteĩ peẽ kuérava oguereko ramo hembiguái oaráva terã oñangarekóva ichupe hymba kuéra rehe, oúvo ñugui, ¿piko he'i nga'u ichupe: “Eguahẽ ha eguapy ekaru”? Ahániri, he'i uvei ichupe: “Embosako'i katu chéve che cenaguã, ejeku'akua ha che servi, akaru ha hay'upa peve. Uperire rekaru ha rey'úne nde.” ¿Ha mañeípa ome'ẽ las gracias pe tembiguáipe ojapo hague rehe pe ojejapouka va'ekue ichupe? Ahániri váicha chéve. Upéicha avei peẽ, pejapopa rire Ñandejára ojapouka va'ekue peẽme, peje: “Tembiguái pituva ko ore; upe rojapo vaerã añónte rojapo.” Ha ohóvo Jesús Jerusalén kotyo, ohasa Samaria ha Galilea rupi; ha oguahẽvo peteĩ puéblope, ou ohuvaitĩ ichupe diez kuimba'e iléprava, ha opyta hikuái mombyry ichugui; ha osapukaihápe he'i: --¡Jesús, Mbo'ehára, ore poriahuverekomína! Ha Jesús ohechávo, he'i ichupe kuéra: --Tapeho pejehechauka pa'i kuérape. Ha oho aja okuera hikuái. Ha peteĩ ha'e kuérava, ohechávo okuera hague, ojevy ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape sapukaihápe. Ha oñesũ hova yvy rehe Jesús renondépe, ome'ẽvo ichupe las gracias. Ha upéva Samariaygua. Upérõ Jesús he'i: --¿Naipotĩri piko ra'e umi diézva? ¿Ha umi nueve piko moõ oime? ¿Ndaipóri piko ra'e ou vaerã ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape, ko tetã ambue pegua añó mante? Ha he'i pe kuimba'épe: --Epu'ã, tereho; rejeroviágui rekuera. Fariseo kuéra oporandu Jesúspe araka'épa oguahẽta pe Tupã Ñandejára reino, ha ha'e he'i ichupe kuéra: --Pe Tupã Ñandejára reino ndojehecha va'erãi oúvo. Ndoje'e mo'ãi: “Péinako ko'ápe”, terã “Péinako pépe”; pe Tupã Ñandejára reino oĩguima pende apytépe. Hemimbo'e kuérape katu he'i: --Ou vaerã ára ha pehechase vaerã peteĩnte jepe ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári ára, ha ndapehecha mo'ãi. Ha oje'e vaerã peẽme: “Péina ápe”, terã “Péina pépe”. Opáichavo, ani peho hapykuéri kuéra. Ku aratiri, overa ramo, ohesape háicha araguy rehe peteĩ hendágui ambue henda peve, upéicha vaerã ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári hi'árape. Opáichavo, tekotevẽ ahasa asy heta raẽ ha tekotevẽ che rereko mba'evéramo ko ñemoñare kóva. Ha ojehu haguéicha Noé ára kuérape, upéicha avei ojehu vaerã ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári ára kuérape. Okaru va'ekue, hoy'u, omenda, ha ome'ẽ tajýra kuéra mendarã upe Noé oike hague ára peve pe mba'yru guasu ypeguápe; ha ou ama guasu ha ohundipa opavavépe. Upeichaite avei ojehu va'ekue Lot ára kuérape: okaru ha hoy'u, omba'ejogua ha oñemu, oñemitỹ ha ojogapo; ha upe Lot osẽ hague árape Sodómagui katu oky yvágagui tata ha azufre, ha ohundipaite opavavépe. Upeichaite vaerã ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári ojehechauka haguã árape. ‘Upeha árape, oiméramo oĩva óga ári ha oguereko imba'e kuéra kotýpe, ani oguejy ipiári, upéicha avei pe oĩva ñúme, ani ojevy hógape. Pene mandu'áke Lot rembireko rehe. Upe hakate'ỹva hekove rehe, ohundi vaerã; ha pe ohundíva katu, oguereko vaerã tapia guarã. ‘Che ha'e peẽme upeha pyharépe oĩ va'erãha ojopohéi mokõi peteĩ tupápe: pe peteĩ ojereraha vaerã, ha pe ambue ojeheja vaerã. Mokõi kuña oñembiso vaerã hína oñondive; pe peteĩ ojereraha vaerã, ha pe ambue ojeheja vaerã. Mokõi kuimba'e oĩ vaerã ñúme; pe peteĩ ojereraha vaerã, ha pe ambue ojeheja vaerã. Ohendúvo kóva oporandu hikuái ichupe: --¿Mamópa, oiko vaerã upéva, ore Jára? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Mamo oihápe pe te'õngue, upépe ijaty vaerã yryvu kuéra ho'u haguã. Ha Jesús omombe'u ichupe kuéra peteĩ caso ombo'e haguã ichupe kuéra tekotevẽha oñembo'e tapia ha ani ipy'amano. Ha he'i: --Oĩ va'ekue peteĩ ciudádpe peteĩ juez okyhyje'ỹva Tupã Ñandejára gui, ha ojapo'ỹva mba'evéramo avavépe. Oĩ va'ekue avei upe ciudádpe peteĩ viuda ou mantereíva hendápe ojerure haguã ichupe justicia peteĩ pléitope hese ija'e'ỹva ndive. Pe juez katu heta ára ndojaposéi ichupe pe hembijerure, upéi katu he'i ipy'apýpe: “Ndakyhyjéi ramo jepe Tupã Ñandejára gui ha ndajapói ramo jepe mba'evéramo avavépe, ko viuda che moangekói mantereígui, ajapóta ichupe justicia anive haguã ou manterei che mokane'õ peve.” Ha he'i Ñandejára Jesucristo: --Upéicha he'i pe juez rekojoja'ỹ. ¿Ha piko Tupã Ñandejára ndojapo mo'ãi mba'e hekoite pegua hembiporavo kuérape ojeruréva ichupe ára ha pyharépe? ¿Omoha'arõ arénepa ichupe kuéra? Ha'e peẽme pya'ete oipytyvõne haguã ichupe kuéra. Opáichavo, ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári, ou jevy ha'ára, ¿ojuhúnepa gueteri jerovia yvy ári? He'i avei umi ojeroviávape ojehe imarangatu ramo guáicha, ha omomba'eve'ỹva ambue kuérape, ko caso: --Mokõi kuimba'e oho tupaópe oñembo'e haguã: pe peteĩ fariseo, ha pe ambue katu impuesto cobraha. Pe fariseo ñembo'yhápe oñembo'e kóicha: “Tupã Ñandejára, ame'ẽ ndéve las gracias che ndaha'éi rehe umi kuimba'e ambue kuéraicha: mondaha, tekojoja'ỹ, mendare mbyaiha, terã ko impuesto cobraha kóvaicha. Che ajapo ayuno mokõi jevy peteĩ semánape, ha ame'ẽ diezmo opaite mba'e amono'õvagui.” Pe impuesto cobraha katu mombyry guive nahi'ãi ichupe ojesaupínte jepe yvága rehe, ha ombota jevy jevy uvei ipyti'a ha he'i: “¡Tupã Ñandejára, che poriahuverekomína, che niko pecador!” Ha'e peẽme kóva ipotĩmbaite hague ohóvo hógape, pe fariseo katu ahániri. Oimeraẽva oñembotuicháva ojupe, ojerereko vaerã mba'evéramo, ha pe oñemomba'eve'ỹva ojupe katu, oñembotuicha vaerã. Ha ojereru avei Jesúspe mitãmimi opoko haguã hese kuéra, ha hemimbo'e kuéra ohechávo upéva ipochy umi heruhápe. Jesús katu ohenói ichupe kuéra ha he'i: --Peheja umi mitãme tou che rendápe, ha ani pejoko, ha'e kueraichagua mba'égui pe Tupã Ñandejára reino. Añetehápe ha'e peẽme, pe oñemomba'e'ỹva pe Tupã Ñandejára reino rehe peteĩ mitãicha, ndoikéi chéne ipype araka'eve. Ha peteĩ mburuvicha oporandu ichupe kóicha: --Mbo'ehára marangatu, ¿mba'épa ajapo vaerã ahupity haguã pe tekovete opa'ỹva? Jesús he'i ichupe: --¿Mba'e rehepa ere che marangatuha? Ndaipóri imarangatúva, Tupã Ñandejára añoite mante. Reikuaa hembiapoukapy: “Ani rembyai mendare, ani reporojuka, ani remonda; ani ere ñe'ẽ japu avave rehe; embojerovia nde ru ha nde sýpe.” Pe kuimba'e he'i: --Opaite ko'ã mba'e ajapo va'ekue che mitã guive. Jesús ohendúvo upéva, he'i ichupe: --Ofalta gueteri ndéve peteĩ mba'e; eñemumba rerekóva rehe ha eme'ẽ hepykue mboriahu kuérape, ha upéicharamo rerekóta mba'eta yvágape, ha eju che moirũ. Ha'e katu ohendúvo upéva imba'embyasy eterei opytávo, oguerekógui hetaiterei mba'e. Ha Jesús ohechávo mba'éichapa imba'embyasy, he'i: --Hasypetépa oikéne Tupã Ñandejára réinope, umi imba'e rereko hetáva. Ndahasyive ohasa haguã peteĩ camello ju resa rupi, pe mba'eta rerekoha oike haguã Tupã Ñandejára réinopegui. Umi ohendu va'ekue ichupe, he'i hikuái: --¿Mávapa aipóramo ikatúne ojesalva? Jesús he'i ichupe kuéra: --Kuimba'e kuéra ikatu'ỹva ojapo Tupã Ñandejára ikatu ojapo. Ha Pedro he'i: --Ore Jára, ore niko roheja va'ekue opaite mba'e, romoirũ haguã ndéve. Ha Jesús he'i ichupe: --Añetehápe ha'e peẽme, oimeraẽva ohejáva hóga, terã túva kuéra, terã tyvýra kuéra, terã tembireko, terã ta'ýra kuéra Tupã Ñandejára reino rehehápe, hekovia vaerã ichupe hetaitevépe ko yvy ári, ha uperire pe tekovete tapia guarã. Jesús ohenói ha'eñoháme umi doce hemimbo'e kuérape ha he'i ichupe kuéra: --Ko'ãga jaha Jerusalénpe, ha oikopáta ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári rehe umi mba'e ñemoñe'ẽhára kuéra omoĩ va'ekue kuatia rehe, oñeme'ẽta umi tetã ambuegua kuéra pópe; ha oñembohorýta hese, oñe'ẽreitýta ichupe ha ondyvúta hese; ha oinupãta ha uperire ojukáta; ha mbohapy arahápe katu oikove jevýta. Ha ha'e kuéra ndoikuaái mba'épa he'ise ko'ã mba'e, ha oñemi ichugui kuéra ko'ã ñe'ẽ, ha ndoikuaái upe oje'éva ichupe kuéra. Ha hi'aguĩvo Jesús Jericógui, peteĩ ohecha'ỹva oguapy hína tape yképe ojerure tupãmba'e. Ha ohendúvo pe gente aty guasu ohasáva, oporandu mba'épa upéva. Ha he'i hikuái ichupe Jesús Nazareno ohasaha ohóvo upe rupi. Ha osapukái ha he'i: --¡Jesús, David ra'y, che poriahuverekomína! Ha umi ohóva tenonde ipochy ichupe omokirirĩ haguã; ha upépema katu ha'e hatãitevéntema osapukái: --¡David ra'y, che poriahuverekomína! Ha Jesús opyta ha ogueruruka hendápe. Ha hi'aguĩma ramo ichugui, oporandu ichupe: --¿Mba'épa reipota ajapo ndéve? Ha pe ohecha'ỹva he'i: --Che Jára, ahechase niko. Ha Jesús he'i ichupe: --Ehecha, rejeroviágui rekuera. Ha upevovete ohecha, ha oho Jesús rapykuéri, ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape ohóvo. Ha opavave ohechávo upéva omomba'eguasu avei Tupã Ñandejárape. Ha Jesús oike Jericópe ha ohasa ohóvo pe ciudad rupi, ha oĩ upépe peteĩ kuimba'e hérava Zaqueo, impuesto cobraha kuéra ruvicha, mba'eta rerekoha, ha ohechase Jesúspe, oikuaa haguã mávapa, ha ndaikatúi pe gentetágui, ikarapégui ha'e. Upémaramo oñani henonderã kuéra, ha ojupi peteĩ mora máta rehe ohecha haguã ichupe, Jesús ohasátagui upe rupi. Ha oguahẽvo Jesús upépe, ojesaupívo ohecha ha he'i ichupe: --Zaqueo, pya'e eguejy, tekotevẽ ko árape apyta nde rógape. Ha Zaqueo oguejy pya'ete ha omoguahẽ ichupe torypápe. Upéva ohechávo opavave oñe'ẽsuguy oñondive ha he'i Jesús oguahẽ hague mbohupa ramo kuimba'e pecador rógape. Zaqueo katu opu'ã oñembo'y ha he'i Ñandejára Jesucrístope: --Péina ápe, Che Jára, amboja'óta mbyte rupi arekóva guive ha ame'ẽta mboriahu kuérape, ha oime ramo mávagui aipe'a rei va'ekue, ambuekoviáta ichupe irundy jevyve. Jesús he'i ichupe: --Ko árape oguahẽ pe salvación ko ógape; ko kuimba'e Abraham ra'y hague rehe avei. Ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oúgui ohekávo ha osalvávo pe oñehundi va'ekue. Ha ohendu aja umi gente ko'ã mba'e, Jesús omombe'u ichupe kuéra peteĩ caso hi'aguĩguima Jerusaléngui, ha oimo'ãgui ha'e kuéra oguahẽtamaha pe Tupã Ñandejára reino. Ha he'i: --Peteĩ karai guasu oho peteĩ tetã mombyry oĩvape oñemoingo haguã ichupe mburuvicha guasu ramo ha uperire ou jevy haguã. Ha oho mboyve, ohenói diez hembiguái kuérape, ha ome'ẽ peteĩ teĩme plata heta repy ha he'i ichupe kuéra: “Pejeheka ipype aju peve.” Ha umi hetãygua ndaija'éi hese, ha omondo hapykuerigua he'i vaerã: “Ndoroipotái kóvape ore ruvicharã.” Opáichavo, oñemoingo mburuvicha guasu ramo, ha ou jevy hetãme. Ha oguahẽ rire ohenoiuka umi tembiguái, pe plata ome'ẽ va'ekuépe, oikuaa haguã peteĩ teĩgui mboýpa oñemono'õ ra'e. Ou pe tenonde guare ha he'i: “Karai, nde plata oñemono'õ ndéve diez jevyve.” Pe rey he'i ichupe: “Iporãite, nde che rembiguái katupyry, jeroviaha hague rehe nde pe michĩetévape, rerekóta nde poguýpe diez ciudades.” Ha ou pe mokõiha ha he'i: “Karai, nde plata oñemono'õ ndéve cinco jevyve.” Ha upévape avei he'i: “Nde avei rerekóta nde poguýpe cinco ciudades.” Ha ou pe ambueve ha he'i: “Karai, kóina ápe nde plata. Areko niko kuri ñongatuhápe peteĩ ao pesẽnguépe, akyhyjégui nde hegui, kuimba'e ipochýva hague rehe nde, rembyatýva pe remoĩ'ỹ va'ekue, ha remono'õva pe reñotỹ'ỹ va'ekue.” Upérõ pe karai he'i ichupe: “Nde jurúgui re'a, nde tembiguái vai. Reikuaa ra'e kuimba'e ipochyvaha che, ambyatýva pe amoĩ'ỹ va'ekue, ha amono'õva pe añotỹ'ỹ va'ekue; ¿mba'érehepa, aipóramo, neremoĩri ra'e che plata báncope anohẽ haguã ijuapyha reheve aju jevývo che rógape?” Ha he'i umi upépe oĩvape: “Peipe'a ichugui pe plata, ha peme'ẽ diez oguerekóvape.” Ha ha'e kuéra he'i ichupe: “Karai, oguerekóma niko diez.” Pe rey katu he'i: “Che ha'e peẽme upe oguerekóvape voi oñeme'ẽve va'erãha; pe oguereko'ỹvagui katu, upe michĩmí oguerekóva jepe, ojepe'a va'erãha ichugui. Ha umi che rehe ndaija'éivape katu, oipota'ỹ va'ekue aiko huvicha kuéra ramo, peru ko'ápe, ha pejuka che renondépe.” Ha he'i rire ko'ã mba'e Jesús osẽ oho Jerusalén kotyo. Ha oñemo'aguĩma ramo Betfagé ha Betániagui, pe cerro hérava Olivoty ypýpe, omondo mokõi hemimbo'e kuéravape, ha he'i ichupe kuéra: --Tapeho pe pueblo oĩvape ñande ypýpe; ha peguahẽvo, pejuhúta peteĩ burro ra'y ñapytĩmby, avave ojupi'ỹva gueteri hi'ári; pejora ha peru. Ha oime ramo oporandúva peẽme mba'érehepa pejora, peje ichupe Ñandejára Jesús oikotevẽha hese. Oho hikuái umi ojejokuái va'ekue ha ojuhu upe Jesús he'i haguéicha ichupe kuéra. Ha ojora jave hikuái pe burro ra'y, ijára kuéra oporandu ichupe kuéra: --¿Mba'e rehepa pejora peína pe burro ra'y? Ha ha'e kuéra he'i: --Ñandejára Jesús oikotevẽ hese. Ha ogueru hikuái Jesús rendápe; ha omoĩ ijao kuéra pe burro ra'y ári, ha ombojupi Jesúspe hi'ári. Ha ohasávo ha'e ohóvo, oipyso joa ijao kuéra pe tapére. Ha oñemo'aguĩvo pe Olivo cérroguio ojeguejyhágui, opa umi hese ojeroviáva, vy'a pópe oñepyrũ osapukái ha ogueropurahéi Tupã Ñandejárape opa umi techapyrã ohecha va'ekue hikuái rehe, he'ívo: --¡Hovasapy pe Rey oúva Tupã Ñandejára rérape! ¡Py'aguapy pe yvágape, ha tory apyre'ỹ Tupã Ñandejárape! Upérõ fariseo kuérava, oĩ va'ekue pe teta apytépe, he'i ichupe: --Mbo'ehára, nde pochýna umi ne remimbo'e kuérape. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Ha'e peẽme ko'ãva okirirĩ ramo, ita kuéra jepe osapukái va'erãha. Ha oguahẽvo Jerusalén ypýpe ha ohechávo pe ciudad, Jesús ojahe'o hese, ha he'i: --¡Reikuaa rire, ko nde árapente jepe umi mba'e ogueru vaerã ndéve py'aguapy! Opáichavo, ko'ãga okañy nde hegui ha ndaikatúi rehecha. Oguahẽ vaerã ndéve ára ha umi nde rehe ija'e'ỹva ojo'o vaerã yvykua nde jerekuévo, ne mongora ha nde jopy vaerã opáguio; ha nde reity vaerã yvy rehe. Ha ojuka vaerã nde pype oĩvape; ha ndohejái vaerã nde pype itánte jepe ojo'ári; nderehechakuaái hague rehe pe Ñandejára ou jave ne andúvo. Ha Jesús oike pe tupaópe, ha oñepyrũ omosẽ umi upépe oñemúva ha omba'ejoguávape, ha he'i ichupe kuéra: --Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i: “Che róga ñembo'eha róga vaerã”; peẽ katu pejapo ichugui mondaha kuára. Ha opa árape Jesús oporombo'e tupaópe; ha umi pa'i ruvicha ha mbo'ehára kuéra, karai guasu kuéra upe tetã megua ndive katu oñeha'ã ojuka haguã ichupe. Opáichavo ndojuhúi mba'éichapa ojapo haguã hese, opaite upe tetã megua kuéra ojapysakágui hese ohendu haguã iñe'ẽ. Peteĩ árape, Jesús ombo'e jave umi géntepe tupaópe, ha omoherakuã jave hína pe salvación rehegua evangelio, oguahẽ pa'i ruvicha kuéra ha umi Ñandejára ley rehe oporombo'éva karai guasu kuéra ndive, ha he'i ichupe: --Ere oréve mba'e autoridad rehevépa rejapo ko'ã mba'e. Terã ¿mávapa pe ome'ẽ va'ekue ndéve ko autoridad? Jesús upérõ he'i ichupe kuéra: --Che aporandúta avei peẽme peteĩ mba'e; peje chéve: ¿Mávapa he'i Juánpe oporobautiza haguã? ¿Ñandejára pa, terãpa yvypóra kuéra? Ha ha'e kuéra oñepyrũ oñoñe'ẽjoapi oñondive, he'ívo: --¿Mba'e piko ja'éta? Ja'e ramo, Ñandejára hague he'íta ñandéve: “¿Mba'e rehepa aipóramo ndaperoviái ra'e ichupe?” Ha ja'e ramo, kuimba'e kuéra mba'e hague, pe tetãygua oĩ haguéicha ñande jukáta itápe; ogueroviágui Juan Ñandejára remimbou hague. Ha he'i hikuái ichupe ndoikuaaiha mávapa pe he'i va'ekue Juánpe oporobautiza haguã. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Che nda'e mo'ãi avei peẽme mba'e autoridádpepa ajapo ko'ã mba'e. Upéi oñepyrũ omombe'u umi géntepe ko caso: --Peteĩ kuimba'e oñotỹ parral ijyvýpe, ha oiporuka hepy rehe imba'apoharã kuérape, ha osẽ oho hetãgui are peve. Ha oguahẽma ramo pe ára ojepo'o haguã pe parral'a, omondo hembiguái peteĩme umi mba'apohára kuéra rendápe pe parral'a imba'erãva piári; ha'e kuéra katu oinupã heta rire pe tembiguáipe, omondo po nandi. Pe mba'e jára omondo jevy hembiguái ambue; ha upévape avei oja'o ky'a hikuái, oinupã heta ha omondo ome'ẽ'ỹ rehe ichupe mba'eve. Ha omondo jevy pe mbohapyha; ha upévape avei oikutupa ha omoña hikuái. ‘Ipahápe pe yvy jára he'i: “¿Mba'e piko ajapóta? Amondóta pe che ra'y ahayhuetéva; ikatu niko ohechávo ombojerovia ichupe.” Umi mba'apohára kuéra katu ohechávo ichupe, he'i ojupe kuéra: “Kóva ha'e pe mba'e jararã; jajuka, topyta ñandéve guarã pe imba'e rangue.” Ha oguenohẽ hikuái ichupe pe parraltýgui, ha ojuka. --¿Mba'épa, aipórõ, ojapóne hese kuéra pe parralty jára? Ou vaerã ha ohundipa umi mba'apohára kuérape, ha ome'ẽ vaerã pe ijyvy ambue kuérape. Ha'e kuéra, ohendúvo upéva, he'i hikuái: --¡Aníkena oiko upéva! Jesús katu, oma'ẽvo hese kuéra, he'i: --¿Mba'épa, aipórõ, he'ise pe Kuatiañe'ẽ Marangatúpe oĩva? Kóicha niko he'i: Pe ita omboyke va'ekue umi óga apohára, upéva pe tekotevẽvéva. Oimeraẽva ho'áva upe ita ári, opẽmba vaerã; ha upe ita ho'aha ári katu, iku'ipa vaerã. Ha umi pa'i ruvicha kuéra ha umi Ñandejára ley rehe oporombo'éva ojapyhyse mo'ã hikuái Jesúspe upéramo voi, ohechakuaágui hese kuéra he'i hague pe caso: okyhyjénte umi géntegui. Ha omoñuhãségui ichupe, omondo hendápe pyrague kuimba'e kuéra oñemboheko marangatu gua'úva, sapy'a oity ramo guarã ichupe iñe'ẽ rehe, ome'ẽ haguã ichupe mburuvicha pópe. Upéva rehe oporandu hikuái ichupe: --Mbo'ehára, roikuaa niko nde ere ha reporombo'eha heko pegua rehe, ha ne rema'ẽiha tekove kuéra rembiechauka rehe, añete háicha uvei reporombo'e pe Tupã Ñandejára rape rehe; Ere oréve: ¿ikatúpa ore rome'ẽ impuesto emperadórpe, terãpa ahániri? Ha Jesús ohechakuaa pe iñuhã nguéra ha he'i ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko pemoĩ chéve ñuhã? Pehechauka chéve pe plata. ¿Máva ra'anga piko kóva ha pe téra hese oĩva? Ha'e kuéra he'i ichupe: --Emperador mba'e. Upérõ Jesús he'i ichupe kuéra: --Iporãite, peme'ẽ pe emperadórpe pe imba'éva; ha Tupã Ñandejárape pe Tupã Ñandejára mba'éva. Ha ndaikatúi oity ichupe mba'eveichagua ñe'ẽ rehe umi gente renondépe; ohecharamoite uvei pe iñe'ẽ, ha okirirĩ hikuái. Upéi oguahẽ saduceo kuérava Jesús rechávo, umíva niko he'i ndaiporiha jeikove jevy omano va'ekue apytégui, ha he'i hikuái Jesúspe: --Mbo'ehára, Moisés niko oheja va'ekue oréve kuatiañe'ẽme: Oime ramo omanóva, ha ohejáva hembirekore imemby'ỹ rehe, omenda vaerã hese tyvýra, omoñemoñare haguã pe tyke'ýra omano va'ekuépe. Oiko va'ekue siete ojoryvy kuéra; pe tenondere omenda, ha omano oheja'ỹ rehe ta'yre. Ha omenda pe iména mano va'ekue rehe pe mokõiha, ha omano avei oheja'ỹ rehe ta'yre. Ha upémaramo omenda hese pe mbohapyha; ha upéicha umi sieteve, ha omanomba hikuái oheja'ỹ rehe ta'yre. Ipahápe omano avei pe kuña. Pe jaikove jevyha árape, ¿máva ha'e kuérava rembirekótapa pe kuña, ko umi sieteve rembirekoréva? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Yvy ári kuimba'e ha kuña kuéra omenda, opáichavo umi oikove jevýva upe jeikove jevyha árape omanóva apytégui ha ohupitýva pe tekove ambue katu nomenda mo'ãvéima ha nomomenda mo'ãvéima tajýra kuéra, ndaikatuvéiguima omano, ha'e kuéra ángel kuéraichama, ha Tupã Ñandejára ra'y kuéra, oikove jevy hague rehe. Moisés jepe voi niko pe jukeri máta hendypa va'ekue rehegua kuatiañe'ẽme oikuaauka ñandéve omanóva oikove jevyha. Upépe niko he'i, Ñandejára, Abraham ha Isaac ha Jacob Tupãha. Tupã Ñandejára ndaha'éi omanóva Tupã, oikovéva Tupãnte; opavave voi oikovégui ichupe guarã. Upérõ umi Ñandejára ley rehe oporombo'éva he'i ichupe: --Mbo'ehára, ere porã. Ha noporandusevéima ichupe mba'eve. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Mba'éicha rupi piko oje'e pe Cristo David ra'yha? Ko David ete voi he'íva Salmo kuéra kuatiañe'ẽme: He'i Tupã Ñandejára che Járape: “Eguapy che akatúape, amoĩ meve umi nde rehe ija'e'ỹvape nde py guýpe.” ¿Mba'éicha piko pe Cristo David ra'ýta ko David ete voi he'íva ichupe che Jára? Ha opavave umi gente ohendu hína Jesús he'i ramo hemimbo'e kuérape: Peñeñangarekóke umi Ñandejára ley rehe oporombo'évagui, oikoséva ao puku reheve, ha oipotáva oñemomaitei plaza rupi, ha ohekáva guapyha tenondevegua sinagógape, ha tenda iporãvéva karu guasuhápe. Ho'upáva umi viuda róga kuéra, ha upevarã oñembo'e puku gua'u. Ko'ãva ári ko ou vaerã condenación ipohyivéva. Tupaópe Jesús ohecha umi mba'eta rerekoha omoĩ ramo iñofrénda pe ofrenda ryrúpe. Ohecha avei peteĩ viuda iporiahu etereíva omoĩ ramo mokõi plata sa'imi, ha he'i: --Añetéko ha'e peẽme, ko viuda, iporiahu ramo jepe, omoĩ hetave opavavégui, umíva omoĩ pe hembývagui ichupe kuéra, kóva katu pe mbovymi oguerekóvagui, omoĩ pe hembi'u repy rangue. Ha umi he'ívape pe tupao ojeguaha ita iporãvéva ha mba'eta me'ẽmbyrépe, Jesús he'i: --Ko'ã mba'e pejesarekoha, ha'e peẽme, oguahẽ va'erãha ára ha ndopytái vaerã ita ojo'ári, ojeitypa'ỹ vaerã. Ha oporandu hikuái ichupe: --Mbo'ehára, ¿araka'éta piko ko'ã mba'e? ¿Ha mba'e señal piko oĩta ko'ã mba'e ojehútama ramo? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Pema'ẽke, ha ani peñembotavyka. Heta ou vaerã che rérape he'íva: “Che ko pe Cristo”; ha, “Ko'ãga pe ára.” Aníke peho hapykuéri kuéra. Pehendu ramo herakuãha guerra ha oimeha opu'ãva huvicha kuéra rehe ani peñemondýi; tekotevẽ ko'ã mba'e oiko raẽ; opáichavo ne'ĩra mo'ãi gueteri pe ipaha. Ha he'i avei ichupe kuéra: --Opu'ã vaerã tetã nguéra ojuehe, ha reino kuéra ojuehe; ha oiko vaerã yvy ryrýi tuicháva, ha mba'asy ha ñembyahýi heta henda rupi, kyhyje ha techapyrã tuicháva yvágagui. ‘Opa ko'ã mba'e mboyve katu pejeapresa, ha pejepersegui ha peñeme'ẽ vaerã sinagoga ha cárcelpe, ha pejereraha vaerã rey ha mburuvicha kuéra renondépe che réra rehe. Ha ko'ã mba'e rupi peikuaauka vaerã ichupe kuéra che réra. Pemoĩ pende py'ápe ani haguã peñepy'amongeta raẽ peje vaerã rehe pende jehe; che voi ame'ẽ va'erãgui peẽme juru ha arandu, ikatu'ỹ vaerã rehe ipu'aka terã pene mbohovái mavavéva umi oñemoĩva pende rehe. Ha pene me'ẽ vaerã pende ru kuéra jepe, ha pende ryvy kuéra, pene pariente kuéra ha pene amigo kuéra: ha oime vaerã peẽ kuérava ojejukáva. Ha ndaija'éi vaerã opavave pende rehe che réra rehe; opáichavo pene akã rague peteĩmíme jepe ndojehui chéne mba'eve ombyai vaerã. Peropu'aka ramo peñemomba'e vaerã pende rekove rehe. ‘Pehecha ramo Jerusalén oñemongora ejércitope, peikuaa oguahẽha ichupe pe oñembyai haguã ára. Upéramo umi oĩva Judéape, tokañy cerro rupi; ha Jerusalénpe oĩva katu, tosẽ upégui; ha umi ñu rupi oĩva ani ou jevy pe ciudádpe. Castigo ára vaerã umíva, oiko haguã hekoitépe pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe he'íva. ¡Aichejáranga umi hyeguasúva terã oporomokambúva umiha árape! Oĩ vaerã py'a angekói tuicháva yvy ári ha pochy guasu ko tetã ári. Oime vaerã omanóva guerrahápe, ha ambue kuéra katu ojereraha vaerã tembiguái ramo opa tetã rupi, Jerusalén katu opyta vaerã umi tetã ambuegua kuéra pegua py guýpe, omboty peve hi'ára umi tetã ambuegua kuéra. ‘Upérõ oĩ vaerã techapyrã kuarahy rehe, jasy rehe ha estrella kuéra rehe, ha py'a angekói yvy ári tetã nguéra apytépe, py'atarova pe yguasu ryapúgui. Yvypóra kuéra ipy'amano vaerã kyhyjégui oha'arõvo umi mba'e ou vaerã ko yvy ári; umi yvága pegua pu'aka jepe oñemomyimba vaerã. Upérõ ojehecha vaerã ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oúvo arai ári tuicha pu'aka ha mimbipa reheve. Ko'ã mba'e oñepyrũvo oiko, peñemokyre'ỹ ha peñeãkãupi hi'aguĩmaha rehe pene salvación. Omoĩ avei ichupe kuéra peteĩ ñembojoja: --Pema'ẽ pe higo máta rehe ha opa umi yvyra máta ambue rehe. Pehecha ramo hoky peikuaa pende jehegui voi hi'aguĩmaha ára haku. Upéicha avei peẽ pehecha ramo oiko ko'ã mba'e, peikuaa hi'aguĩmaha pe Tupã Ñandejára reino. ‘Añetehápe ha'e peẽme, ndohasái chéne haguã ko ñemoñare kóva oikopa mboyve ko'ã mba'e. Yvy ha yvága ohasa vaerã, che ñe'ẽ katu ndohasa va'erãi. ‘Pema'ẽke pende jehe, anítei peñemopy'ahatã vicio ha ka'úpe, ha pende rekovekue yvy arigua rehegua jepy'apýpe, ha ou sapy'a pende ári peha'arõ'ỹhágui upe ára, lazo oñembotývaicha ou vaerã upe ára opavave ko yvy ári oikóva ári. Peimembáke, aipóramo, peñembo'e opa árape, ani haguã ou pende ári ko'ã mba'e ojehu vaerã, ha ikatu haguã peime pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári renondépe. Ha arakue Jesús oporombo'e tupaópe; ha pyharekue katu osẽ oho pe cerro Olivoty héravape. Ha pyharevete opa upe tetã megua kuéra ou hendápe tupaópe ohendu haguã ichupe. Hi'aguĩma pe pan ilevadura'ỹva arete, hérava Pascua, ha umi pa'i ruvicha ha mbo'ehára kuéra oheka mba'éichapa ojuka haguã Jesúspe, okyhyjégui umi tetãyguágui. Judas Iscariote, umi doce apóstol kuéra rehegua peteĩva corazõme oike Satanás, ha oho oñomongeta umi pa'i ruvicha ha tupao ñangarekoha mburuvicha kuéra ndive mba'éichapa omoĩta Jesúspe ipópe kuéra. Ha ha'e kuéra ovy'a ha oñemoĩ hikuái peteĩ ñe'ẽme ome'ẽ haguã ichupe plata; ha Judas ome'ẽ ichupe kuéra iñe'ẽ ha oheka mba'éichapa omoĩta Jesúspe ipópe kuéra oĩ'ỹ jave pe genteta. Ha oguahẽ pe pan ilevadura'ỹva arete, tekotevẽ haguã ojejuka pe ovecha ra'y Pascua peguarã; ha Jesús omondo Pedro ha Juánpe, ha he'i ichupe kuéra: --Tapeho, pembosako'i ñandéve pe Pascua, ja'u haguã. Ha'e kuéra oporandu ichupe: --¿Mamópa reipota rombosako'i? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Peikévo pe ciudádpe pene ruvaitĩta peteĩ kuimba'e ogueraháva ý kambuchípe; tapeho hapykuéri pe óga oikeha peve, ha peje pe óga járape: “Pe mbo'ehára ko oporanduka ndéve: ¿Mamópa oime pe koty ha'u haguã Pascua che remimbo'e kuéra ndive?” Ha ha'e ohechaukáta peẽme peteĩ koty guasu, yvategua, oĩmbámava; pembosako'i upépe. Oho hikuái, ha ojuhu pe ha'e he'i haguéicha ichupe kuéra; ha ombosako'i pe Pascua. Ha oguahẽma ramo hora, Jesús oguapy mesápe, ha hendive umi apóstol kuéra, ha he'i ichupe kuéra: --Hetaite niko che ha'use kuri penendive ko Pascua, amano mboyve. Ha'éko peẽme nda'uvéima va'erãha ichugui oikopa peve hekoitépe Tupã Ñandejára réinope. Ha ojapyhy pe vaso, ome'ẽ las gracias Tupã Ñandejárape ha he'i: --Kóina kóva, ha pe'u ichugui oñondive kuéra; ha'e peẽme ko'águi rire nda'u mo'ãveiha ko parral'a rykuerégui ou peve pe Tupã Ñandejára reino. Ha ojapyhy pe pan, ha ome'ẽ las gracias, oipese'ã, ha ome'ẽ ichupe kuéra he'ívo: --Kóva ha'e che rete, pende rehe oñeme'ẽva. Pejapo kóva ñemomandu'aha ramo che rehe. Upéicha ojapo avei, ocenamba rire, ojapyhy pe vaso, ha he'i: --Ko vaso ha'e pe pacto pyahu che ruguy rupi, pende rehehápe oñeñohẽva. ‘Opáichavo, péina ápe, pe che me'ẽharã po oĩ chendive mesápe. Ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári niko ohóta voínte añete pe haperã oñemoĩ va'ekue ichupe rupi; opáichavo, ¡angái upe kuimba'e ojapyhyukáva ichupe! Ha ha'e kuéra oñepyrũ oporandu ojupe kuéra, mávatapa upe ojapótava upéva. Ha oñepyrũ oñoñe'ẽjoapi mávatapa ha'e kuérava upe ojererekótava mba'eguasuvéva ramo. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Umi tetã megua mburuvicha oporoguereko ipoguýpe kuéra, ha umi oguerekóva tetã nguéra ári autoridad oñembohéra mba'e porã apoha; peẽ kuéra katu ndaupéicha va'erãi; pe mba'eguasuvéva pende apytépe, toiko pe imitãvévaicha uvei, ha pe mburuvicha katu toiko tembiguáicha. ¿Mávapa mba'e guasuve, pe oguapýva mesápe okaru haguã terãpa pe tembiguái? ¿Ndaha'éipa pe oguapýva mesápe? Ha che niko aiko pende apytépe tembiguáicha. ‘Peẽ niko peime tapia va'ekue chendive pe che jehasa asy kuéra jave. Upéva rehe che ame'ẽta peẽme peteĩ reino, che Ru ome'ẽ haguéicha chéve avei, pekaru ha pey'u haguã che mesápe che réinope; ha peguapy haguã mburuvicha guapyhápe pejuzga haguã umi doce tribus Israel reheguápe. He'i avei Ñandejára Jesucristo: --Simón, Simón, péinako Satanás ojerure kuri pende rehe pene mbokuchu haguã trigo oñembokuchu háicha yrupẽme; che katu ajerure kuri nde rehe Tupã Ñandejárape ani haguã ikangy pe nde jerovia. Ha nde, rejere jevy rire, emombarete jevy nde ryvy kuérape. Simón katu he'i ichupe: --Che Jára, aime aha haguãicha nendive cárcelpe terã amano haguã jepe nendive. Jesús he'i ichupe: --Pedro, ha'e ndéve pe gallo osapukái mboyve ko árape nde eréta mbohapy jevy nda che kuaaiha. Upérõ Jesús oporandu ichupe kuéra: --Pomondo ramo guare vosa'ỹ rehe, plata ryru'ỹ rehe, ha py rehegua'ỹ rehe, ¿oimépa ra'e ofalta va'ekue peẽme? Ha ha'e kuéra he'i: --Ahániri. Ha he'i ichupe kuéra: --Ko'ãga katu pe oguerekóva vosa, togueraha, ha plata ryru avei; ha pe oguereko'ỹva kyse puku katu tome'ẽ ijahoja hepyrã rehe, ha tojogua peteĩ. Ha'éko peẽme tekotevẽha oikopa hekoitépe che rehe pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe he'íva: “Ojerereko ichupe umi tekove vai peteĩva ramo.” Pe che rehe oje'e va'ekue oikopa vaerã katuetei. Ha'e kuéra katu he'i: --Ore Jára, péina niko ko'ápe mokõi kyse puku. Ha ha'e he'i ichupe kuéra: --Iporãmante. Ha osẽ oho, jepiguáicha, Olivo cérrope, ha hemimbo'e kuéra oho avei hendive. Ha oguahẽ rire he'i ichupe kuéra: --Peñembo'éke ani haguã peñepy'ara'ã. Ha Jesús oñemomombyry ichugui kuéra ku ita ojepoíva mombyrykuéicha, ha oñesũ oñembo'e, ha he'i: --Che Ru, reipota ramo na eipe'a che hegui ko jepy'apy asy arekóva; opáichavo, ani oiko che rembipota, pe ne rembipotánte toiko. Ha upévo ojechauka ichupe peteĩ ángel yvága pegua omombarete haguã ichupe. Ha ojepy'apy eterei jave, oñembo'e mbareteve; ha pe hy'aikue ho'a yvy peve tuguy tyky guasúicha. Opu'ã rire pe oñembo'ehágui, oho hemimbo'e kuéra rendápe, ha ojuhu okepa hikuái mba'embyasýgui; ha he'i ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko peke? Pepu'ã ha peñembo'e ani haguã peñepy'ara'ã. Oñe'ẽ jave gueteri hína ha'e, oguahẽ sapy'a ko genteta, ha pe hérava Judas, umi doce hemimbo'e kuéra peteĩva, ou henonderã kuéra, ha oñemboja Jesús rendápe ha obesa ichupe. Jesús katu he'i ichupe: --Judas, ¿peteĩ beso reheve piko reme'ẽ ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy áripe? Ha umi oĩ va'ekue hendive, ohechávo pe oikóva oporandu ichupe: --Ore Jára, ¿roporokutútapa espádape? Ha peteĩ umi ha'e kuérava oikytĩ pe pa'i ruvicha guasu rembiguáipe, ha oipe'a ichugui pe inambi ijakatúa pegua. Jesús katu he'i: --Iporãmante; peheja. Ha opokóvo pe tembiguái nambi rehe omonguera. Ha he'i Jesús umi pa'i ruvicha ha tupao ñangarekoha ruvicha ha karai kuérape, ou va'ekue hekávo: --¿Mondaha rekávoichapa pesẽ espada ha yvyra reheve? Opa árapemi aime penendive tupaópe, ha napemopu'ãi pende po che rehe; opáichavo, kóva ha'e pende hora ha pe pytũ rehegua pu'aka. Ha oapresa hikuái Jesúspe ha ogueraha pe pa'i ruvicha guasu rógape; Pedro katu oho hapykuéri puku. Ha ojatapy hikuái pe korapy mbytépe ha oguapypa ijerekuévo, ha Pedro oguapy avei ijapytépe kuéra. Ha peteĩ mitãkuña tembijokuái ohechávo ichupe oguapyha hína pe tata ypýpe, opyta oma'ẽ porã hese, ha he'i: --Kóva avei oĩ kuri hendive. Pedro katu onega ha he'i: --Kuñatai, che ndaikuaái ichupe. Uperiremínte ambue ohechávo ichupe he'i: --Nde ha'e kuérava avei. Ha Pedro he'i: --Kuimba'e, che ndaha'éi. Ha uperire una hora haguépeicha, oime ambueve he'i jevy jevýva: --Añetehápe kóva oĩ avei hendive kuri, galileaygua voi avei niko. Pedro katu he'i: --Kuimba'e, ndaikuaái upe eréva. Ha upévove, Pedro oñe'ẽ jave gueteri hína, peteĩ gallo osapukái. Ha oñembojere Ñandejára Jesucristo oma'ẽ Pedro rehe, ha imandu'a Pedro pe ñe'ẽ Ñandejára Jesucristo he'i va'ekue ichupe rehe: “Pe gallo osapukái mboyve, ko árape, nde eréta mbohapy jevy nda che kuaaiha.” Ha Pedro osẽ okápe ojahe'o soro. Ha umi kuimba'e oñangareko va'ekue hína Jesús rehe oñembohory hese ha oinupã ichupe; ohesajokua, oinupã hova rupi, ha he'i ichupe: --Ere, ¿mávapa nde rovapete ra'e? Ha heta mba'e tie'ỹ he'ive hikuái ichupe. Ha ko'ẽma ramo, oñembyaty hikuái upe tetã megua karai kuéra, pa'i ruvicha ha mbo'ehára kuéra, ha ogueraha hikuái Jesúspe pe oñembyatyhápe, ha oporandu ichupe: --¿Ndépa ha'e pe Cristo? ere oréve. Ha ha'e he'i ichupe kuéra: --Ha'e ramo peẽme ha'eha, nda pe che rerovia mo'ãi; ha aporandu ramo peẽme, ndapeje mo'ãi chéve terã ndapepoi mo'ãi che hegui. Opáichavo, ko'ãga guivéma voi ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oguapýta Tupã Ñandejára Ipu'akapáva akatúape. Ha oĩ haguéicha oporandu hikuái ichupe: --¿Aipóramo piko nde Tupã Ñandejára Ra'y? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Che ha'e, peẽma voi peje haguéicha. Upérõ ha'e kuéra he'i: --¿Mba'épa ñaikotevẽve oñemombe'u ñandéve? Ñandete voi ñahendupa ramóva ijurúgui. Ha opu'ãmba umi oñembyaty va'ekue, ha ogueraha Jesúspe Pilato rendápe. Ha oñepyrũ omoĩ vai hikuái ichupe, ha he'i: --Kóvape niko rojuhu ombyaiha ñane retã. He'i nañame'ẽi va'erãha impuesto emperadórpe, ha he'i avei ojehe ha'eha pe Cristo, Rey. Upérõ Pilato oporandu ichupe: --¿Ndépa ha'e Israelita kuéra Rey? Ha Jesús he'i ichupe: --Upéicha, upe nde ere háicha. Ha Pilato he'i umi pa'i ruvicha kuéra ha umi géntepe: --Che ndajuhúi mba'eveichagua tembiapo vai ko kuimba'e rehe. Ha'e kuéra katu he'i jevy jevy: --Omoangekói umi géntepe pe iporombo'épe Judea tuichakue javeve, Galilea guive ko'a peve. Pilato ohendúvo Galilea réra oporandu pe kuimba'épa galileaygua. Ha oje'évo ichupe ha'eha, omondo Jesúspe Herodes rendápe, upéva mburuvicha Galiléape ha oĩ avei umiha árape Jerusalénpe. Herodes, ohechávo Jesúspe, horyete; aréma ohechase hague rehe ichupe, heta mba'e ohendu ra'e oje'éva hese, ha oha'arõva ohecha ichupe ojapo ramo techapyrã. Ha oporandu ichupe heta mba'e, Jesús katu nde'íri ichupe mba'evete. Oĩ avei upépe pa'i ruvicha ha mbo'ehára kuéra ha oñeha'ãmbaite ikatu haguéicha omoĩ vai haguã Jesúspe. Ha Herodes isoldado kuéra ndive ndojapói ichupe mba'evérõ ha oñembohorývo hese omonde rire hese peteĩ ao ojegua ha overapáva, omondo jevy ichupe Pilato rendápe. Upeha árape Herodes ha Pilato oiko porã jevy oñondive, upe mboyve oiko vai ra'e oñondive. Upérõ Pilato ohenoiuka umi pa'i ruvicha, ha mburuvicha kuérape, ha pe tetãygua kuérape, ha he'i ichupe kuéra. --Peru niko chéve ko kuimba'e, peteĩ ombyaíva ramo guáicha ko tetãygua kuérape; ha péina niko che aporandu kuri ichupe pene renondépe, ha ndajuhúi hese mba'eve umi mba'e peẽ pemboyáva hese. Ha Herodes upéichante avei; ha péina ombou jevy ñandéve. Pehecháma niko ndojapói hague mba'eve ivaíva ikatu vaerã rehe ojejuka. Upéva rehe, ainupãuka rire apoíta ichugui. Pilato opoími vaerã ichupe kuéra peteĩ présogui upe arete aja. Ha umi oñembyaty va'ekue katu oĩ haguéicha osapukaipa ha he'i: --¡Ejuka pévape ha epoi oréve Barrabásgui! Barrabás ho'a va'ekue cárcelpe opu'ã hague rehe mburuvicha rehe upe ciudádpe ha oporojuka hague rehe. Ha Pilato opoiségui Jesúsgui, oñe'ẽ jevy ichupe kuéra; ha'e kuéra katu osapukái hatãve ha he'i: --¡Emosaingo kurusu, emosaingo kurusu rehe! Ha Pilato he'i ichupe kuéra mbohapyha jevy: --¿Mba'ére piko? ¿Mba'e piko ivaíva ojapo ra'e kóva? Che ndajuhúi hese ojapo hague mba'eve ikatu vaerã rehe ojejuka. Ainupãukáta, ha apoi ichugui. Ha'e kuéra katu sapukaihápe ojerure jevy jevy oñemosaingo haguã kurusu rehe; ha osapukái hatã hatãve ha hendive kuéra umi pa'i ruvicha kuéra ojejapo peve ichupe kuéra pe oipotáva. Upémaramo Pilato he'i ojejapo haguã pe ha'e kuéra ojeruréva; ha opoi ichupe kuéra pe ho'a va'ekue cárcelpe sarambi guasu ha jejukakue rehegui, upévare niko ha'e kuéra ojerure, ha ome'ẽ Jesúspe ipópe kuéra ojapo haguã hese upe ha'e kuéra ojaposéva. Ha oguerahávo ichupe ojuka haguã ojapyhy hikuái peteĩ kuimba'e Cireneyguápe, hérava Simón, ou va'ekue hína ñugui, ha omoĩ ijape rehe pe kurusu ogueraha haguã Jesús rapykuéri. Ha oho hapykuéri gente aty guasu ha kuña kuéra ipyahẽ asýva ha ojahe'óva hese. Jesús katu oñembojere oma'ẽ hese kuéra ha he'i ichupe kuéra: --Kuña kuéra Jerusalengua, ani pejahe'o che rehe; pejahe'o pende jehe kuéra uvei ha pene memby kuéra rehe. Ou vaerã ára ha he'i vaerã hikuái: “Ipo'aite umi ikatu'ỹva imemby, ha umi hyeguasu'ỹ va'ekue, ha oporomokambu'ỹ va'ekue.” Upérõ oñepyrũ vaerã he'i umi cérrope: “Pe'a ore ári”; ha umi yvy atýpe: “Ore jaho'i”. Pe yvyra máta aky rehe ojejapo ramo ko'ã mba'e, ¿pa mba'e ndojejapói chéne pe ipirukuéva rehe? Ha ogueraha avei Jesús ndive mokõi mba'e vai apoharépe ojuka haguã hendive. Ha oguahẽma ramo pe Akãngue renda héravape, omosaingo hikuái Jesúspe kurusu rehe, ha umi mba'e vai apoharépe, peteĩ ijakatúa kotyo ha pe ambue ijasu kotyo. Ha oñemosaingo jave Jesús he'i: --Che Ru, eperdona ichupe kuéra, ndoikuaáiko pe ojapóva. Ha umi soldado oñomboja'o ijaokue rehe, oity rire hese po'a. Ha pe tetãygua oĩ upépe oma'ẽ hikuái, ha umi mburuvicha jepe oñembohory hese, ha he'i: --Ambue kuérape osalva; tojesalva ojupe voi ha'e ramo añete pe Cristo, Tupã Ñandejára rembiporavopyre. Umi soldado kuéra avei oñembohory hese, oñemboja hendápe ha oikuave'ẽ ichupe vinagre, ha he'i ichupe: --Nde ramo judío kuéra Rey, ejesalva nde jupe. Ha oñemoĩ avei iñakã ári hembiapokue réra, griego, latín ha hebreo ñe'ẽme, he'íva: “Kóva ha'e pe judío kuéra rey.” Ha umi mba'e vai apohare peteĩva osaingo va'ekue hína, oñe'ẽreity ichupe ha he'i: --Nde ramo pe Cristo, ejesalva nde jupe ha oréve. Pe ambue katu okorói pe iñirũme ha he'i: --¿Nderekyhyjéinte jepe piko Tupã Ñandejára gui, reime vaíva avei reína? Ñande niko añetehápe hekoitépe jahasa asy ñaína, hekoviágui ñandéve ñande rembiapo vaikue, ko kuimba'e katu ndojapói mba'eve ivaíva. Ha he'i Jesúspe: --Nemandu'amíkena che rehe rejúvo ne réinope. Ha Jesús he'i ichupe: --Añetehápe ha'e ndéve, ko árape reimetaha chendive pe Paraísope. Asaje pe las doce rupi jave, pytũmbaite sapy'a yvy ape ári ka'aru pe las tres peve. Pe kuarahy iñypytũmba, ha pe ao pyguasu tupao pegua osoro mbyte rupi. Upérõ Jesús, hatã osapukaihápe he'i: --Che Ru, nde pópe amoĩ che ánga. Ha upéva he'ipávo omano. Ha umi soldado ruvicha ohechávo pe ojehu va'ekue, omomba'eguasu Tupã Ñandejárape, he'ívo: --Añetehápe ko kuimba'e imarangatu ra'e. Ha pe gente aty guasu oĩ va'ekue hína upépe, ohechávo pe ojehu va'ekue, oho upégui ha ojepyti'a nupã ohóvo. Ha opa umi Jesús kuaaha katu, ha kuña kuéra omoirũ va'ekue ichupe Galilea guive opyta mombyry guive oma'ẽ ko'ã mba'e rehe. Ha peteĩ karai, upe concilio pegua hérava, José, Arimateaygua, ciudad Judea pegua, karai imba'e porã ha heko marangatúva, oha'arõva avei pe Tupã Ñandejára reino, noĩri va'ekue umi concilio pegua ñe'ẽme ha hembiapo kuéra ndive; oho Pilato rendápe, ha ojerure ichupe Jesús retekue rehe. Ha omboguejy rire pe kurusúgui, oñuã peteĩ savanáme ha omoĩ peteĩ sepultúrape, jejo'opyre itakuápe, avave oñeñotỹ'ỹ haguépe gueteri. Ñembosako'iha ára upérõ, ha hi'ãguima pe pytu'uha ára. Ha umi kuña omoirũ va'ekue Jesúspe Galilea guive, oho ha ohecha pe sepultura ha mba'éichapa oñemoĩ ipype pe hetekue. Ha ou jevy rire hógape kuéra ombosako'i mba'e ryakuã porãita; ha opytu'u hikuái pe pytu'uha árape, Tupã Ñandejára ojapouka haguéicha. Pe semana oñepyrũha árape, ko'etĩ jave, umi kuña ou jevy pe sepultúrape, oguerúvo umi mba'e ryakuã porãita ombosako'i va'ekue; ha ambue kuña kuéra omoirũ ichupe kuéra. Ha oguahẽvo ojuhu hikuái oñemboapajeréi ra'e pe ita pe sepultura jurúgui; ha oikévo ipype ndojuhúi Ñandejára Jesús retekue. Ha oñemondýi ha ndoikuaái jave ha'ekuéra ojapo vaerã, oñemboja sapy'a hendápe kuéra mokõi karia'y ijao mimbipáva; ha okyhyjégui ha'e kuéra itĩndy ha oma'ẽ yvy rehe, ha umi karia'y he'i ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko peheka omanóva apytépe pe oikovévape? Ndaipóri ápe, oikove jevýma. Peñemomandu'a pe he'i va'ekue rehe peẽme oĩ ramo gueteri Galiléape, he'i ramo: Tekotevẽ ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oñeme'ẽ kuimba'e kuéra pecador pópe, ha oñemosaingo kurusu rehe ha oikove jevy mbohapy arahápe. Upérõ ha'e kuéra imandu'a upe iñe'ẽ rehe, ha ojevy rire pe sepultúragui, omombe'u ko'ã mba'e umi once apóstol ha umi ambue kuérape. María Magdalena, Juana, ha María Jacobo sy, ha umi kuña hendive kuéra oĩ va'ekue omombe'u ko'ã mba'e hemimbo'e kuérape. Umi apóstolpe katu ojogua itarováva ñe'ẽme pe iñe'ẽ kuéra, ha ndogueroviái ichupe kuéra. Opáichavo, Pedro osẽ oho ñaniháme pe sepultúrape, ha oma'ẽ pe hyepýpe ha ohecha umi savana añóntema ha osẽ oho meme hógape, ha ohecharamoite ohóvo pe ojehu va'ekue. Ha upeha árape hemimbo'e kuérava mokõi oje'ói peteĩ pueblo héravape Emaús, opytáva dos leguas pukumi rupi Jerusaléngui. Ha oñomongeta ohóvo opa umi mba'e ojehu va'ekue rehe; ha upéicha oñomongeta ha oporandu jave ohóvo ojupe, Jesús ete voi oñemboja ha oho hendive kuéra. Ha ohecha ramo jepe ichupe hesa kuéra iñypytũ ichugui kuéra ani haguã oikuaa ichupe. Ha Jesús oporandu ichupe kuéra: --¿Mba'e piko pe peñe'ẽha oñondive pehóvo? ¿Mba'érehe piko pene mba'embyasy peína? Ha peteĩ ha'e kuérava, hérava Cleofas, he'i ichupe: --Opavave niko oikuaa pe Jerusalénpe oiko va'ekue. ¿Nde añoite piko reime ra'e upépe reikuaa'ỹ rehe umi mba'e upépe ojehu ramóva? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Mba'e piko? Ha ha'e kuéra he'i ichupe: --Ha Jesús Nazareno rehegua, ha'e ñemoñe'ẽhára va'ekue, ipu'akáva hembiapokuépe ha iñe'ẽme Tupã Ñandejára ha opa ko tetãygua resápe; ha mba'éichapa umi pa'i ruvicha ha ore ruvicha kuéra ome'ẽ ojejuka, ha oñemosaingo haguã kurusu rehe. Ore roha'arõ va'ekue ha'éne haguã Israel salvaharã; ha péina ko'ãga, hi'arietegua, mbohapy araháma ko'ã mba'e ojehu hague. Ha oime kuña kuéra ore reheguáva ore mondýi va'ekue, ko'ẽ jave oho ra'e hikuái pe sepultúrape, ha ndojuhúima ramo pe Jesús retekue, he'i hikuái oúvo ohecha hague ángel kuéra he'i va'ekue ichupe kuéra Jesús oikoveha. Upémaramo oime ore irũ nguérava oho va'ekue pe sepultúrape, ha ojuhu umi kuña kuéra he'i hagueichaite; opáichavo ndohechái Jesúspe. Upérõ Jesús he'i ichupe kuéra: --¡Ha peẽ tekove ñembotavy, pende py'aratãite perovia haguã umi ñemoñe'ẽhára he'i va'ekue! ¿Na tekotevẽi piko ra'e pe Cristo upéicha ohasa asy raẽ ha upéi oike haguã iglóriape? Ha oñepyrũ Moisésgui ha umi ñemoñe'ẽhára ñe'ẽnguégui, ha oikuaauka ichupe kuéra opaite umi mba'e Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe oje'e va'ekue hese. Ha oguahẽvo pe pueblo ohohápe, Jesús ojapo ku ohótava ramo guáicha mombyryve. Ha'e kuéra katu ojoko hikuái ichupe ha he'i jevy jevy ichupe: --Epytána orendive, ka'aruetéma niko, ha kuarahy oikéma. Upémaramo Jesús oike opyta haguã hendive kuéra. Ha oguapy rire mesápe hendive kuéra, ojapyhy pe pan, ohovasa, ha oipese'ã, ha ome'ẽ ichupe kuéra. Upévove ojepe'a hesa kuéra, ha oikuaa hikuái ichupe, ha'e katu okañy hesa kuéra renondégui. Ha he'i hikuái ojupe: --¿Na hendýi piko ra'e ñane corazõ ñande pype oñe'ẽ aja ñandéve pe tapére ha oikuaauka ramo ñandéve pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatu? Ha upévove opu'ã hikuái ha oho jevy Jerusalénpe, ha ojuhu umi oncevépe oñembyatyhápe, ha umi hendive kuéra oĩvape, ha he'i hikuái: --Añetehápe niko Ñandejára Jesucristo oikove jevy ha Simón ohecha ichupe. Ha ha'e kuéra omombe'u umi mba'e ojehu va'ekue ichupe kuéra pe tapére ha mba'éichapa ha'e kuéra oikuaa ichupe oipese'ãvo pe pan. Ha ha'e kuéra oñe'ẽ aja ko'ã mba'e rehe, Jesús oñemoĩ mbytépe kuéra ha he'i ichupe kuéra: --Ta pende py'aguapy. Ha tuicha ñemondỹi ha kyhyje pópe ha'e kuéra oimo'ã ohecha peteĩ espíritu. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko peñemondýi? ¿Mba'érehe piko upéicha peimo'ã pende py'apýpe? Pema'ẽ che po ha che py rehe, che ete vointeha. Pepoko che rehe, ha pehecha, pe espíritu ndaho'ói ha na ikanguéi pehecha háicha che arekoha. Ha upéa he'ipávo, ohechauka ichupe kuéra ipo ha ipy. Ha ndogueroviáigui gueteri ha'e kuéra ovy'águi ha ohecharamo etereígui, Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Perekópa ko'ápe hi'upyrã? Ha ha'e kuéra ome'ẽ ichupe peteĩ pira mbichypyre pesengue, ha eíra, ha ha'e ojapyhy ha ho'u henondépe kuéra. Ha upéi he'i ichupe kuéra: --Ko'ãva ha'e hína umi mba'e ha'e va'ekue peẽme aime ramo gueteri penendive, tekotevẽ hague oikopa hekoitépe umi mba'e he'íva che rehe pe Moisés ha ñemoñe'ẽhára kuéra kuatiañe'ẽme ha salmo kuérape. Ha oikuaauka ichupe kuéra pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatu ha he'i ichupe kuéra: --Upéicha niko he'i pe Cristo omano ha oikove jevy va'erãha omanóva apytégui mbohapy arahápe, ha toñemoherakuã hérape arrepentimiento pecado kuéra ñeperdonarã opa tetãme, ha toñeñepyrũ Jerusaléngui. Peẽ ko'ã mba'e rechahare pemoherakuã haguã. Ha che amboúta peẽme pe che Ru he'i va'ekue ome'ẽ va'erãha; peẽ katu pepyta ko'a Jerusalén ciudádpe ou peve pende ári pu'aka yvateguigua. Ha ogueraha ichupe kuéra Betania ypy peve, ha ohupi ipo ha ohovasa ichupe kuéra. Ha ohovasa aja ichupe kuéra ojei ichugui kuéra ha ojereraha yvágape. Ha ha'e kuéra omomba'eguasu rire ichupe, oho jevy hikuái Jerusalénpe tuicha vy'a pópe, ha oĩ tapia tupaópe ogueropurahéi ha omomba'eguasu haguã Tupã Ñandejárape. Amén. Opaite mba'e oiko ñepyrũ ramo, oĩma va'ekue pe Tupã Ñandejára Ñe'ẽ; ha upe Ñe'ẽ oĩ va'ekue Tupã Ñandejára ndive ha ha'e Tupã Ñandejára voi. Iñepyrũmbýpe ha'e oĩ va'ekue Tupã Ñandejára ndive. Ha'e rupi Tupã Ñandejára ojapo va'ekue opaite mba'e; ha mba'evete ndojapói Tupã Ñandejára hese'ỹ. Ipype voi oĩ va'ekue pe tekove, ha pe tekove voi yvypóra kuéra resapehára. Ha pe tesapehára omimbi pe pytũnguýpe ha pe pytũ ndaikatúi ombogue pe tesape. Tupã Ñandejára ombou va'ekue peteĩ kuimba'e hérava Juan, pe oporobautizáva, upéva ou va'ekue ikuaaporãha ramo, oñe'ẽ haguã pe tesapehára rehe, opavave oguerovia haguã pe ha'e he'íva rupi. Juan ndaha'éi va'ekue pe tesapehára; peteĩ ikuaaporãhárante oñembou va'ekue oñe'ẽ haguã pe tesapehára rehe. Pe tesapehára añetegua, ohesapéva opa yvypóra kuérape, oguahẽma va'ekue oúvo ko yvy ári. Pe Ñe'ẽ oĩma va'ekue yvy ári; ha Tupã Ñandejára ojapo va'ekue ramo jepe ko yvy ha'e rupi, yvypóra kuéra ndoikuaái ichupe. Ou va'ekue hetã teépe, opáichavo, umi hetãygua kuéra nomoguahẽi ichupe. Upéicharamo jepe, oĩ va'ekue orecibíva ichupe ha ojerovia va'ekue hese; umívape ome'ẽ oiko haguã ichugui kuéra Tupã Ñandejára ra'y. Kóva ndojehui va'ekue yvypóra ra'y kuérape ojehu háicha, onacéva yvypóra terã kuimba'e rembipota rupi; umi ichupe orecibívagui uvei oiko Tupã Ñandejára ra'y ete voi. Ha pe Tupã Ñandejára Ñe'ẽ oiko kuimba'e ramo ha oiko sapy'a va'ekue ñande apytépe, mborayhu ha añetégui henyhẽte. Ore rohecha va'ekue iglória, pe Túva Ra'y peteĩetéva gloria teete. Juan omoherakuã ichupe ha sapukaihápe he'i: --Kóva ha'e pe kuimba'e che añe'ẽ hague, ha'e ramo pe che rire oúva che mboyvegua rehe, oĩma hague rehe ha'e che anace mboyve. Ha'e henyhẽte mborayhúgui, ha ome'ẽ ñandéve ichugui, ñande rovasa jevy jevývo. Tupã Ñandejára niko Moisés rupi ome'ẽ va'ekue pe ley, Jesucristo rupi katu ome'ẽ ñandéve pe mborayhu ha pe añete. Tupã Ñandejárape máramo avave ndohechái va'ekue; opáichavo, pe Ta'ýra peteĩmí, oĩva Túva corazõ ypypete, oikuaauka va'ekue ñandéve mba'éichapa Ha'e. Israelita kuéra Jerusalén pegua omondo ramo pa'i ha levita kuéra Juan rendápe oporandu haguã ichupe ha'épa máva, Juan he'i pe añetegua, he'i ramo: --Che ndaha'éi pe Cristo. Upéramo oporandu jevy hikuái ichupe: --¿Máva katu piko nde, aipóramo? ¿Nde piko ñemoñe'ẽhára Elías? Ha Juan he'i: --Ndaha'éi. Upéi oporandu hikuái ichupe: --Aipóramo, ¿ndépa ha'e pe ñemoñe'ẽhára roha'arõva roína? Ha Juan he'i: --Ahániri. Upémaramo he'i hikuái ichupe: --¿Máva katu piko nde, aipóramo? ro'e haguã umi ore mbouhare kuérape. ¿Mba'épa ere nde jehe? Juan he'i ichupe kuéra: --Che ha'e peteĩ osapukáiva desiértope ñe'ẽ: “Pejapo tape ikarẽ'ỹva Ñandejára peguarã”, he'i haguéicha ñemoñe'ẽhára Isaías. Umi oho va'ekue oñe'ẽvo Juándive, fariseo kuéra rembijokuái, oporandu ichupe: --Upéicharamo, ¿piko mba'e rehe reporobautiza, ndaha'éi ramo nde pe Cristo, terã Elías, terã pe ñemoñe'ẽhára? Juan he'i ichupe kuéra: --Che aporobautiza ýpe; pende apytépe katu oĩ peteĩ peẽ peikuaa'ỹva; ha'e che mboyve guare, ou ramo jepe che rire. Nda ijái chéve ajora ichupe ipy rehegua sãnte jepe. Ko'ã mba'e ojehu va'ekue Betábarape, Jordán ysyry mboypýri, upe Juan oporobautiza haguépe hína. Upe ára ambuépe Juan ohecha Jesúspe oguahẽ ohóvo hendápe, ha he'i: --Kóva ha'e pe Tupã Ñandejára ovecha ra'y oipe'áva yvypóra kuéra pecado. Kóva ha'e upe che añe'ẽ hague ha'e ramo: “Che rire ou peteĩ kuimba'e che mboyve guaréva, oĩma va'ekue che anace mboyve.” Che voi ndaikuaái va'ekue ichupe, opáichavo, aporobautiza va'ekue ajúvo ýpe aikuaauka haguã Israelgua kuérape, mávapa ha'e. Juan he'i avei: --Che ahecha va'ekue pe Espíritu Santo oguejy ramo yvágagui pykasúicha ha opyta hi'ári. Che ndaikuaái va'ekue gueteri mávapa ha'e; opáichavo, pe che mbou va'ekue aporobautiza haguã ýpe, he'i chéve: “Rehecha vove oguejy pe Espíritu ha opyta peteĩ kuimba'e ári, upéva ha'e pe oporobautizáva Espíritu Sántope.” Che ahecha va'ekue, ha aikuaauka ha'e ha'eha pe Tupã Ñandejára Ra'y. Upe ára ambuépe, Juan oĩ jevy mokõi hemimbo'e kuéra ndive ohasa ramo Jesús upérupi. Ohechávo Juan ichupe, he'i: --Péva ha'e pe Tupã Ñandejára ovecha ra'y. Umi Juan remimbo'e kuéra mokõi ohendu upéva ha oho Jesús rapykuéri. Upérõ Jesús oñembojere ha ohecha ohoha hapykuéri ha he'i ichupe kuéra: --¿Mba'e piko peheka? Ha'e kuéra he'i ichupe: --Mbo'ehára, ¿mamo piko nde róga? Jesús he'i ichupe kuéra: --Peju pehecha. Upémaramo oho hikuái ha ohecha mamópa oiko, ha opyta hikuái upe ára hendive; ka'aru las cuatro rupíguima. Andrés, Simón Pedro ryvy va'ekue peteĩva umi mokõigui ohendu va'ekue Juánpe ha oho Jesús rapykuéri. Andrés oho tyke'ýra Simón rekávo raẽvete, ha he'i ichupe: --Rojuhu pe Mesías, --he'iséva pe Cristo. Ha ogueru ichupe Jesús rendápe. Jesús oma'ẽ hese, ha he'i ichupe: --Nde ha'e Simón, Jonás ra'y, ko'águi rire nde rérata Pedro, --he'iséva ita. Upe ára ambuépe Jesús ohose Galilea kotyo, ha ojuhu Felípepe ha he'i ichupe: --Eju che moirũ. Felipe niko Betsaidaygua va'ekue, Andrés ha Pedro ciudad. Upérõ Felipe oho oheka Natanaélpe, ha he'i ichupe: --Rojuhu pe kuimba'e Moisés ha ñemoñe'ẽhára kuéra oñe'ẽ hague Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: Jesús, José ra'y, Nazaretgua. Natanael katu he'i: --¿Nazaretgua? ¿Ikatu piko Nazarétgui osẽ mba'e iporãva? Felipe he'i ichupe: --Eju ehecha. Jesús ohechávo Natanaélpe ouha hendápe ohecha haguã ichupe, he'i: --Kóina ápe ou peteĩ Israelita añetetéva, oĩ'ỹva ipype porombotavy. Upérõ Natanael oporandu Jesúspe: --¿Mba'éicha piko che kuaa? Ha Jesús he'i ichupe: --Che rohecha kuri Felipe ne renói mboyve, reime ramo ku higo máta guýpe. Natanael he'i ichupe upérõ: --Mbo'ehára, nde niko ha'e Tupã Ñandejára Ra'y; nde ha'e Israel Ruvicha Guasu. Jesús he'i ichupe: --Ha'e haguére ndéve rohecha hague reime ramo ku higo máta guýpe ¿piko che rerovia? Rehechata tuichave mba'e gueteri katu ko'ãvagui. He'i avei ichupe Jesús: --Añete ha'e peẽme, peẽ pehechataha yvága ojepe'aha hína ha Tupã Ñandejára ángel kuéra ojupi ha oguejy ramo ko kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári jerekuévo. Tres días uperire oiko casamiento Caná pueblo Galilea peguápe. Ha Jesús sy oĩ upépe upe jave, ha oñeconvida avei Jesús ha hemimbo'e kuéra. Ha opa sapy'a pe vino oguereko va'ekue hikuái upe casamientorã, ha Jesús sy he'i ichupe: --Opáma ichugui kuéra vino. Jesús katu he'i ichupe: --Kuñakarai, ¿mba'ére piko ere chéve upéva? Noguahẽi gueteri che hora. Isy upérõ he'i umi tembijokuái upépe oĩvape: --Pejapókena opa pe ha'e he'íva peẽme. Oĩ upépe seis itaguigua ý ryru Israelita kuéra oiporúmiva oñemopotĩ haguã ireligión kuérape ojejapo háicha. Ijáva peteĩ teĩme ochenta terã cien litros ý rupi. Ha Jesús he'i umi tembijokuáipe: --Pemyanyhẽ ýgui umi ý ryru. Ha omyenyhẽte hikuái, ha upéi Jesús he'i ichupe kuéra: --Ko'ãga penohẽ michĩmí ha peraha pe karuguasu rehe oñangarekóvape. Ha ojapo hikuái upéicha, ha pe karuguasu rerekua oha'ã pe ý oiko va'ekue ichugui vino, oikuaa'ỹ rehe ha'e mamoguarépa upe vino, oikuaa ramo jepe umi tembijokuái, ko ha'e kuéra voi oguenohẽ va'ekue pe ý pe ý ryrúgui. Upéva rehe pe karuguasu rehe oñangarekóva ohenói pe menarãme, ha he'i ichupe: --Opavave niko omoĩ pe vino iporãvéva pe karuguasu oñepyrũvo, ha umi oñeconvida va'ekue ho'u heta rire katu omoĩ pe ivaivéva. Nde katu reñongatu pe vino iporãvéva ko'ãga peve. Ko milagro ypykue rupi, Jesús ojapo va'ekue Caná Galilea peguápe, ohechauka iglória, ha hemimbo'e kuéra ojerovia hese. Kóva rire Jesús oho pe ciudad Capernaum héravape, ha omoirũ ichupe isy, tyvýra kuéra ha hemimbo'e kuéra; ha opyta hikuái upépe mbovy arami. Hi'aguĩmagui pe Israelita kuéra arete guasu Pascua, Jesús oho Jerusalén ciudádpe. Ha upépe ojuhu pe tupaópe umi oñemúvape hína guéi, ovecha ha pykasu rehe. Ambue kuéra katu oguapýva hína ocambia haguã plata umi upépe oguahẽvape. Jesús ohechávo upéva ojapo peteĩ tukumbo joyvy ha omosẽmba pe tupaógui ichupe kuéra hymba ovecha ha guéi kuéra reheve. Ombojaparo umi plata ocambiáva mesa kuéra ha oitypa iplata kuéra yvýpe; ha he'i umi pykasu rehe oñemúvape: --¡Peraha ko'ã mba'e ko'águi! Ha ani pejapo che Ru rógagui óga ñeñemuha. Upérõ hemimbo'e kuéra imandu'a pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ he'íva rehe: “Che mbyai pe che rakate'ỹngue nde róga rehe.” Upérõ umi Israelita kuéra oporandu ichupe: --¿Mba'e milágropa rehechaukáta oréve roikuaa haguã ijaha ndéve rejapo haguã ko'ã mba'e? Jesús he'i ichupe kuéra: --Pembyai ko tupao, ha mbohapy arahápe che amopu'ã jevy pyahúne. Upérõ umi Israelita he'i ichupe: --Cuarenta ý seis años hi'are va'ekue oñemopu'ã haguã ko tupao; ha ¿piko nga'u nde mbohapy arahápe remopu'ãta? Pe tupao Jesús oñe'ẽ hague niko heténte. Upéva rehe Jesús oikove jevy ramo omano va'ekue apytégui, hemimbo'e kuéra imandu'a ko he'i va'ekue rehe ha oguerovia pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ ha umi ñe'ẽ Jesús he'i va'ekue ichupe kuéra. Jesús oĩ ramo Jerusalénpe pe Pascua arete jave, heta oĩ ojerovia va'ekue hese ohechávo umi milagro ha'e ojapóva. Jesús katu ndojeroviái hese kuéra oikuaágui opavavépe. Noikotevẽi avave he'i ichupe mba'eichaguápa umi gente, ha'e voi oikuaágui pe yvypóra py'apýpe oĩva. Oĩ va'ekue peteĩ fariseo hérava Nicodemo, Israelita kuéra ruvicha peteĩva. Upe Nicodemo oho peteĩ pyharépe ohechávo Jesúspe, ha he'i ichupe: --Mbo'ehára, roikuaa niko Tupã Ñandejára ete voi ne mbou hague ore mbo'e haguã, ndaipórigui ikatúva ojapo ko'ã milagro nde rejapóva Tupã Ñandejára oĩ'ỹ ramo hendive. Upérõ Jesús he'i ichupe: --Añetehápe ha'e ndéve, pe onace jevy pyahu'ỹva, ndaikatúi ohecha pe Tupã Ñandejára reino. Nicodemo oporandu ichupe: --¿Mba'éicha piko peteĩ kuimba'e tuichapa rire onace jevy pyahúta? ¿Ikatu nga'u piko oike jevy isy retepýpe onace jevy haguã? Ha Jesús he'i ichupe: --Añetehápe ha'e ndéve, pe onace'ỹva ý ha Espíritugui, ndaikatúi oike Tupã Ñandejára réinope. Umi onacéva túva kuéra yvypóravagui niko yvypóra; umi onacéva Espíritugui katu espíritu. Ani reñemondýi ha'e hague rehe ndéve: “Opavave tekotevẽ onace jevy pyahu.” Pe yvytu niko oipeju oipejusehápe; rehendu pe hyapu, upéicharamo jepe ndereikuaái mamóguipa ou terã mamópa oho. Upéicha avei opa umi onacéva Espíritugui. Upémaramo Nicodemo oporandu jevy Jesúspe: --¿Mba'éicha piko ikatu oiko upéva? Jesús he'i ichupe: --Nde niko mbo'ehára herakuã guasúva Israélpe, ha ¿piko ndereikuaái ko'ã mba'e? Añetéko ha'e ndéve ore roñe'ẽha upe roikuaávagui, ha ro'eha peẽme upe rohecha va'ekue; upéicharamo jepe peẽ ndaperoviái ore ñe'ẽ. Perovia'ỹ ramo gueteri, añe'ẽ ramo jepe peẽme mba'e ko yvy arigua rehe, ¿piko mba'éicha peroviáta añe'ẽ ramo peẽme mba'e yvága pegua rehe? ‘Avave ndojupíri yvágape, pe oguejy va'ekue upéguinte; pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári pe yvága peguáva. Ha Moisés omopu'ã haguéicha yvate pe mbói ra'anga desiértope, upéicha avei pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oñemopu'ã vaerã yvate, opa umi hese ojeroviáva ani haguã oñehundi, oguerekónte haguã uvei pe tekove tapia guarãva. ‘Tupã Ñandejára ohayhu etereígui yvypóra kuérape, ome'ẽ va'ekue Ta'ýra peteĩete, opa umi hese ojeroviáva ani haguã oñehundi, oguereko haguã uvei pe tekove tapia guarã. Tupã Ñandejára nomboúi Ta'ýrape yvy ári ocondena haguã yvypóra kuérape, ojesalvánte haguã uvei ha'e rupi. ‘Pe ojeroviáva Tupã Ñandejára Ra'y rehe, noñecondenái; pe ojerovia'ỹva katu, oñecondenáma, ndojeroviái hague rehe pe Tupã Ñandejára Ra'y peteĩetéva rehe. Umi ojerovia'ỹva oñecondena, pe tesapeha ou ramo jepe yvy ári ha'e kuéra oiporavógui pe pytũ pe tesapeha rangue, hembiapo vaígui. Opa umi ojapóva ivaíva ndohayhúi pe tesapeha, ha noñemo'aguĩséi pe tesapehágui ani haguã ojehecha pe hembiapo vaikue. Pe añetegua ojapóva katu oñemo'aguĩ pe tesapehágui, ojehecha haguã Tupã Ñandejára oiha opa upe ha'e ojapóvape. Ko'ã mba'e rire Jesús oho hemimbo'e kuéra ndive Judéape ha opyta sapy'a upépe hendive kuéra ha oporobautiza. Juan oporobautiza avei upe jave Enónpe, Salim ypýpe, hetágui ý upépe; ha umi gente oguahẽ ha ojebautizauka. Ko'ã mba'e oiko Juan oñemondo mboyve cárcelpe. Upérõ oĩ Juan remimbo'e kuérava ojuavy va'ekue Israelita kuérava ndive pe ñemopotĩ ireligión kuéra rehegua rehe. Ha oho hikuái he'i Juánpe: --Mbo'ehára, ku oĩ va'ekue nendive Jordán ysyry mboypýri, ku nde reñe'ẽ porã hague oréve hese, ko'ãga oime oporobautiza ha ojehopa hapykuéri. Upérõ Juan he'i ichupe kuéra: --Pe máva ikatu oguereko pe Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue ichupe mante. Peẽ voi che rendu va'ekue ha'e ramo che ndaha'eiha pe Cristo, peteĩ henonderã oñembou va'ekuénte. Mendahápe niko pe menarã pe hembirekorãva; ha pe menarã rayhupára oĩva upépe ha ohendúva ichupe, ovy'a ohendu ramo ichupe oñe'ẽ. Upéicha avei ko'ãga che avy'a. Ha'e niko oñembotuicha tuichave vaerã ohóvo, che katu añemomichĩ michĩve vaerã ahávo. Pe ou va'ekue yvágagui, oĩ opavave ári. Pe yvy arigua katu yvypóra ha yvy arigua rehe oñe'ẽ. Pe yvágagui ou va'ekue katu oĩ opavave ári, ha oñe'ẽ pe ohecha ha ohendu va'ekue rehe; upéicharamo jepe avave nohendúi ichupe. Oime ramo ohendúva ichupe, upéva omoañete pe Tupã Ñandejára he'íva; pe Tupã Ñandejára ombou va'ekue oñe'ẽgui pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ teete voi, ha Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue ichupe Ijespíritu takate'ỹ'ỹ rehe. Pe Túva ohayhu pe Ta'ýrape, ha opaite mba'e omoĩ va'ekue ipoguýpe. Pe ojeroviáva pe Ta'ýra rehe oguerekóma pe tekove tapia guarãva; pe ojeroviase'ỹva pe Ta'ýra rehe katu, ndoguereko mo'ãi upe tekove, ohupity vaerã uvei pe Tupã Ñandejára castigo ipohyietéva. Fariseo kuéra ohendu Jesús hemimbo'e hetave ha oporobautiza hetave hague Juan Bautístagui, ndaha'éi ramo jepe Jesús pe oporobautizáva, hemimbo'e kuérante. Jesús oikuaa vove upéva, osẽ Judéagui oho jevy haguã Galiléape, ha oho kuévo ohasa vaerã Samaria rupi. Ha upéicha Jesús oguahẽ peteĩ pueblo Samaria peguápe Sicar héravape, pe yvy Jacob oheja va'ekue ta'ýra Josépe ypýpe. Upépe oĩ ku Jacob ykua hérava; ha Jesús ikane'õgui oguata hague, oguapy pe ykua ypýpe. Asajepytete javéma. Upe jave oguahẽ peteĩ kuña Samariaygua oguenohẽ haguã ý upe ykuágui, ha Jesús he'i ichupe: --Eme'ẽmona chéve nde ymi. Jesús remimbo'e kuéra oje'ói ra'e puéblope ojoguávo hembi'urã kuéra. Upérõ pe kuña Samariaygua he'i Jesúspe: --¿Mba'éicha rupi piko nde Israelítava rejerure chéve ý ko che Samariayguáva? (Israelita kuéra noñe'ẽvai Samariaygua ndive.) Upérõ Jesús he'i ichupe: --Reikuaa rire pe Tupã Ñandejára ome'ẽva, ha mávapa pe ojeruréva ndéve ý, katuete nde rejerure vaerã mo'ã chéve, ha che ame'ẽ vaerã mo'ã ndéve ý oikovéva. Pe kuña he'i Jesúspe: --Karai, ndererekói niko mba'épepa renohẽnte jepe haguã pe ý, ha pe ykua ipypuku. ¿Mamógui piko renohẽta pe ý oikovéva? Ore ru ypykue Jacob niko oheja va'ekue oréve ko ykua, ha'ete voi hoy'u hague, ha ta'ýra kuéra ha hymba kuéra hoy'u hague avei. ¿Nde piko mba'eguasuve nga'u ichugui? Jesús he'i ichupe: --Opa hoy'úva ko ý kóvagui, ijyuhéi jevy; pe hoy'úva pe ý che ame'ẽvagui ichupe katu máramo nda ijyuheivéima vaerã. Pe ý che ame'ẽva ichupe oikótagui peteĩ yvu opupu vaerã ipype tekove apyre'ỹ meve guarã. Upérõ pe kuña he'i ichupe: --Karai, eme'ẽna chéve upe ý upéva anivéma haguã che yuhéi, terã tekotevẽve aju ko ykuápe ý piári. Jesús he'i ichupe: --Tereho ehenói ne ménape, ha eju ko'ápe. Pe kuña he'i Jesúspe: --Na che ménai. Jesús upérõ he'i ichupe: --Ere porã erévo na ne menaiha; cinco ména rereko va'ekue, ha pe ko'ãga rerekóva ndaha'éi ne ména. Kóva añete ere. Upéva ohendúvo pe kuña he'i Jesúspe: --Karai, ahecha niko nde ñemoñe'ẽharaha. Ore ypykue samaritano kuéra niko omomba'eguasu va'ekue Tupã Ñandejárape ko cerro kóvape, peẽ Israelita kuéra katu niko peje Jerusalénpe oñemomba'eguasu va'erãha ichupe. Jesús he'i ichupe: --Che rerovia, nde kuña, ou va'erãha ára peẽ pemomba'eguasu haguã pe Túvape tekotevẽ'ỹ rehe peju ko cerro kóvape terã peho Jerusalénpe. Peẽ samaritano kuéra niko pemomba'eguasu Tupã Ñandejárape peikuaa'ỹ rehe ichupe; ore Israelita kuéra katu romomba'eguasu ha roikuaa ichupe; pe salvación oúgui Israelita kuéragui. Opáichavo, oguahẽ pe ára, ha ko'ãgama voi, umi añetehápe omomba'eguasúva pe Túvape omomba'eguasu haguã ichupe ipy'apýpe ha añete háicha. Tupã Ñandejára niko oipota ta upéicha umi ichupe omomba'eguasúva. Tupã Ñandejára niko Espíritu, ha umi omomba'eguasúva ichupe omomba'eguasu vaerã ichupe ipy'apýpe ha añete háicha. Pe kuña he'i Jesúspe: --Che aikuaa ou va'erãha pe Mesías, pe Cristo; ha ha'e ou ha'ára, oikuaauka vaerã oréve opa mba'e. Jesús he'i ichupe: --Upe Cristo niko che, añe'ẽva aína ndéve. Upe jave oguahẽ hemimbo'e kuéra ha ohecharamoite hikuái oñe'ẽ rehe hína kuña ndive. Opáichavo, mavavéva noporandúi ichupe mba'épa oipota, terã mba'érehepa oñemongeta hendive. Upérõ pe kuña oheja ikambuchi ha oho meme upe puéblope ha he'i umi géntepe: --Peju pehecha peteĩ kuimba'e he'ipaitéva chéve opa che ajapo va'ekue. ¿Ndaha'éi pipoko kóva pe Cristo? Upérõ osẽ hikuái upe puéblogui ha oho Jesús rendápe. Upéva aja Jesús remimbo'e kuéra ojerure jevy jevy ichupe, he'ívo: --Mbo'ehára, ekarúna michĩmínte jepe. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Oiméko che areko ha'u vaerã, peẽ ndapeikuaávai. Umi hemimbo'e kuéra upérõ oñepyrũ oporandu ojupe kuéra: --¿Oime pipoko ogueru va'ekue ichupe ho'u vaerã ra'e? Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Che rembi'u niko kóva: tajapo pe che mbou va'ekue rembipota, ha tajapopa hembiapoukapy. Peẽ niko tapia peje: “Oĩ gueteri cuatro meses oñembyaty haguã pe ñemitỹngue”; che katu ha'e peẽme: Pema'ẽ umi kogaty rehe otyarõmbamaha oñembyaty haguã. Pe omba'apóvape ñemitỹngue ñembyatýpe oñeme'ẽ hembiapokue repy, ha pe ñemitỹngue oñemono'õva niko pe tekove tapia guarã, pe oñemitỹva ha pe ñemitỹngue ombyatýva ovy'a haguã oñondive. Añetégui pe ñe'ẽ he'íva: “Peteĩ niko pe oñemitỹva, ha ambue katu pe ñemitỹngue ombyatýva.” Che pomondo va'ekue peẽme peimono'õvo peñemitỹ'ỹ haguépe; ambue kuéra omba'apo va'ekue ha peẽ katu pemono'õ pe hembiapo kuerakue. Heta upe Samaria puebloygua ojerovia va'ekue Jesús rehe pe kuña he'i va'ekue ichupe kuéra rupi, he'i ramo: “He'ipaite chéve pe che ajapo va'ekue.” Upéicha rupi umi samaritano oho ramo ha ojerure ichupe opyta haguã hendive kuéra, Jesús opyta upépe dos días. Ha hetave oĩ upéi ojerovia va'ekue hese ohendúvo pe ha'ete voi he'íva; ha upérõ he'i hikuái pe kuñáme: --Ko'ãga katu roguerovia, ndaha'éi upe nde ere va'ekue rehe añónte oréve, orete voi rohendúma hague rehe ichupe, ha roikuaa ha'eha añete pe Cristo, yvypóra kuéra Salvador. Dos días uperire, Jesús osẽ Samáriagui ha oho Galilea kotyo. Jesús voi he'i haguéicha pe ñemoñe'ẽhára ndojejapoiha mba'eve ramo hetãme. Oguahẽvo Galiléape, umi upe pegua omoguahẽ ichupe torypápe, ha'e kuéra ohógui avei Pascua aretehápe Jerusalénpe, ha ohecha ra'e hikuái opa umi mba'e Jesús ojapo va'ekue upe arete árape. Uperire Jesús ou jevy Caná Galilea peguápe, upe ojapo haguépe ýgui vino. Ha pe ciudad Capernaum héravape oĩ peteĩ mburuvicha oguerekóva peteĩ ta'ýra hasýva. Oikuaa vove pe mburuvicha Jesús oguahẽ hague Judéagui ha oĩ jevymaha Galiléape, oho hendápe ha ojerure ichupe ohomi haguã hógape ha omonguerami haguã pe ta'ýrape, oĩva hína omano haguãicha. Upérõ Jesús he'i ichupe: --Peẽ pehecha'ỹ ramo milagro oporomondýiva ndaperovia mo'ãi. Pe mburuvicha katu he'i ichupe: --Karai, pya'éna eju che ra'y omano mboyve. Jesús upérõ he'i ichupe: --Terehónte, oikovéta nde ra'y. --Pe kuimba'e oguerovia pe Jesús he'i va'ekue ichupe ha oho. Ha oguahẽvo ohóvo hógape, hembiguái kuéra osẽ ohuvaitĩ ichupe ha he'i hikuái ichupe: --Oikovéta nde ra'y. Upérõ oporandu ichupe kuéra mba'e hora rupípa pe ta'ýra oñepyrũ ra'e oñeñandu porãve, ha he'i hikuái ichupe: --Kuehe ka'aru la una ramo opoi ichugui pe akãnundu. Pe mitã ru upérõ ohechakuaa upe javete Jesús he'i hague ichupe: “Nde ra'y oikovéta”; ha ojerovia Jesús rehe ha'e ha opa hogaygua kuéra. Ko milagro Jesús ojapo va'ekue oho jevy ramo Judéagui Galiléape, niko mokõiháma ojapo. Ko'ã mba'e rire Jesús oho jevy Jerusalénpe Israelita kuéra arete peteĩme. Upépe, pe Ovecha kuéra rokẽ hérava ypýpe oĩ peteĩ ý renda hebreo ñe'ẽme hérava Bete da, oguerekóva cinco ogaguy'i. Upépe oĩmiva heta hasýva: ohecha'ỹva, ikarẽva ha ijapáva oha'arõva omýi pe ý. Oguejýmigui sapy'a py'a peteĩ ángel pe ý rendápe ha omomýi pe ý, ha pe oguejy raẽva pe ý oñemomýi rire okuera oimeraẽva mba'asy oguerekóvagui. Oĩ upépe peteĩ kuimba'e ojapómava treinta ý ocho años hasy hague. Jesús ohechávo ichupe oñeno hína, ha ohechakuaávo aréma oiha upéicha, oporandu ichupe: --¿Rekuerasépa? Pe hasýva he'i ichupe: --Karai, ndarekói niko avave che moinge vaerã pe ýpe oñemomýi jave. Aikéta jave jepi ou ambue itenondéva che hegui. Jesús he'i ichupe: --Epu'ã, ehupi nde rupa ha tereho. Upevovete pe kuimba'e okuera, ohupi hupa ha oguata. Ha pytu'uha áragui hína, Israelita kuéra he'i pe okuera va'ekuépe: --Pytu'uha ára hína, ndaikatúi reraha nde rupa. Pe kuimba'e katu he'i ichupe kuéra: --Pe che monguera va'ekue he'i chéve: “Ehupi nde rupa ha tereho.” Upémaramo oporandu hikuái ichupe: --¿Mávapa upe he'i va'ekue ndéve: “Ehupi nde rupa ha tereho”? Ha pe kuimba'e ndoikuaái mávapa ra'e pe omonguera va'ekue ichupe, oĩgui kuri upépe heta gente ha Jesús ohóma upégui. Upéi Jesús ojuhu ichupe tupaópe, ha he'i ichupe: --Ema'ẽ, ko'ãga ne resãima ramo kena anivétei repeca ani haguã ojehu ndéve ivaivéva. Pe kuimba'e upérõ oho ha omombe'u umi Israelítape Jesusha pe omonguera va'ekue ichupe. Ha Jesús ojapo hague rehe ko'ã mba'e pytu'uha árape, Israelita kuéra opersegui ichupe ha ojukase. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Che Ru araka'eve ndopoíri hembiapógui, ha upéva rehe che amba'apo avei. Upéva rehéma katu umi Israelita ojukase Jesúspe, ojapo hague rehe pytu'uha árape ikatu'ỹva ojejapo, ha hi'arieteve oñembojoja Tupã Ñandejára rehe he'ípype Tupã Ñandejára Túva eteha voi. Jesús upéramo he'i ichupe kuéra: --Añetehápe ha'e peẽme pe Tupã Ñandejára Ra'y ndaikatuiha ojapo mba'eve ojehegui rei; pe ohecháva Túvape ojapo mante. Opa pe Túva ojapóva, ojapo avei pe Ta'ýra. Pe Túva niko ohayhu pe Ta'ýrape he ohechauka ichupe opa ha'e ojapóva; ha ohechauka vaerã gueteri ichupe mba'eguasuve, pene mondýi vaerã. Pe Túva omopu'ã háicha omano va'ekue ha omoingove jevy, pe Ta'ýra avei omoingove umi ha'e omoingovesévape. Ha pe Túva ndojuzgái avavépe, Ta'ýrape uvei ome'ẽmba autoridad oporojuzga haguã, opavave omomba'eguasu haguã pe Ta'ýrape omomba'eguasu háicha pe Túvape. Pe Ta'ýrape omomba'eguasu'ỹva nomomba'eguasúi pe Túva imbouharépe. ‘Añetehápe ha'e peẽme: Pe ohendúva upe che ha'éva, ha ojeroviáva pe che mbou va'ekue rehe, oguerekóma tekove tapia guarã; noñecondena va'erãi, ohasáma manógui tekovépe. Añetehápe ha'e peẽme, oguahẽha ára, ha ko'ãgamaha voi, umi omanóva ohendu va'erãha pe Tupã Ñandejára Ra'y porohenói; ha umi iñe'ẽrendúva ichupe oikovéta. Pe Túva oikove háicha ojehegui voi, upéicha avei ome'ẽ pe Ta'ýrape oikove haguã ojehegui voi; ha ome'ẽ ichupe autoridad oporojuzga haguã, ha'e Kuimba'e Ra'ýicha yvy ári ou hague rehe. Aníketei pehecharamo kóva, oguahẽ vaerã gueteri ára ha umi omanóva oĩva oñeñotỹ haguépe, ohendu vaerã avei iporohenói, ha osẽ vaerã pe oñeñotỹ haguégui. Umi hembiapo porã va'ekue oikove jevy vaerã tapia guarã; umi hembiapo vai va'ekue katu, oikove jevy ha oñecondena vaerã. ‘Che che jeheguínte ndaikatúi ajapo mba'eve. Che aporojuzga Tupã Ñandejára he'i háicha chéve, ha aporojuzga hekopete, ndahekáigui che rembipota, pe che Ru che mbou va'ekue rembipotánte uvei. Che añe'ẽ porã rire che jehe pe ha'éva mba'everã vaerã mo'ã. Upéva rangue katu oime ambue oñe'ẽ porãva che rehe, ha che aikuaa upe ha'e he'íva añeteha. Peẽ peporanduka va'ekue Juan Bautístape, ha upe ha'e he'i va'ekue añetegua. Upéicharamo jepe ndaha'éi che aikotevẽva katuetei yvypóra he'íva rehe che rehe; ha'énte peẽme ikatu haguã pejesalva. Juan niko ku tesapeha hendýva ha oporohesapévaicha va'ekue, ha peẽ pevy'ase sapy'ami va'ekue pe iporohesape rendýpe. Che katu areko oñe'ẽ porãvéva che rehe pe Juan he'i va'ekuégui. Umi mba'e che ajapóva, umi mba'e che Ru ojapouka va'ekue voi chéve, umíva ohechauka sakã porã añetehápe che Ru che mbou hague. Pe che Ru che mbou va'ekue oñe'ẽ avei che rehe, peẽ araka'eve napehendúi ramo jepe iñe'ẽ terã ndapehechái ramo jepe ichupe. Peẽ katu napemomba'éi pe iñe'ẽ ndaperoviáigui pe Túva ete voi ombou va'ekuépe. Peẽ niko peñembo'euka porã pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ rehe, peimo'ãgui ipype pejuhutaha pe tekove tapia guarãva; opáichavo, pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ oñe'ẽ ramo jepe che rehe, peẽ ndapejuséi che rendápe pereko haguã pe tekove tapia guarãva. ‘Che ndaipotái pe ñemomba'eguasu oúva yvypóragui. Ha upéi avei poikuaa peẽme ha aikuaa ndapehayhuiha Tupã Ñandejárape. Che aju va'ekue che Ru rérape ha peẽ nda che recibíri; ambue ou ramo héra teépe upévape katu perecibíne. ¿Mba'éicha piko ikatúta perovia peẽ peñomomba'eguasu ramo peẽ oñondive, ha napemomba'éi pe ñemomba'eguasu oúva pe Tupã Ñandejára ha'eñoiténte añetévagui? Aníke peimo'ã che pomoĩ vaitaha che Ru renondépe; pe pene moĩ vaíva niko Moisés ete voi, upe peẽ pejeroviaha. Peẽ perovia rire pe Moisés omoĩ va'ekue kuatia rehe, pejerovia vaerã mo'ã avei che rehe, Moisés omoĩgui che rehegua kuatia rehe. Ha perovia'ỹ ramo pe ha'e omoĩ va'ekue kuatiápe, ¿piko mba'éicha peroviáta upe che ha'éva peẽme? Ko'ã mba'e rire, Jesús oho Galilea lago mboypýri, hérava avei lago Tiberias. Heta gente oho hapykuéri ohechágui umi milagro ojapóva omonguerávo umi hasývape. Ha ojupi Jesús peteĩ cérrope ha oguapy upépe hemimbo'e kuéra ndive. Hi'aguĩma upéramo Pascua, Israelita kuéra arete. Oma'ẽ Jesús ha ohechávo heta gente ouha hapykuéri, he'i Felípepe: --¿Mamóguipa jajoguáta tembi'u ko'ã genteta peguarã? He'i upéva ohecha haguã mba'épa he'i Felipe, Jesús voi oikuaa porãgui pe ojapótava. Upérõ Felipe he'i ichupe: --Doscientos denarios repy pan ndohupity mo'ãi ipesenguemínte jepe ho'u haguã peteĩ teĩ. Upérõ Andrés, Simón Pedro ryvy, hemimbo'éva avei, he'i ichupe: --Oime ko'ápe peteĩ mitãkuimba'e oguerekóva cinco pan cebadaguigua ha mokõi pira; upéicharamo jepe, ¿piko mba'e upéva ko genteta peguarã? Jesús upéramo he'i: --Peje umi géntepe toguapy. Kapi'ipe porã upépe, ha oguapy hikuái cinco mil kuimba'e rupi. Upéi Jesús ojapyhy ipópe umi pan ha ome'ẽ rire las gracias Tupã Ñandejárape, ome'ẽ hemimbo'e kuérape, ha hemimbo'e kuéra ome'ẽ umi gente oguapy va'ekue hínape. Upéicha avei ojapo umi pira reheve oipota háicha hikuái. Ha hyvatãmbáma ramo katu Jesús he'i hemimbo'e kuérape: --Pembyaty umi ipesengue hemby va'ekue, ani haguã oñehundi mba'eve. Ha ombyatývo omohenyhẽ hikuái ipesenguégui doce ajaka umi cinco pan cebadaguigua hemby va'ekue okarupa rire hikuái. Umi gente ohechávo pe milagro Jesús ojapo va'ekue, he'i hikuái: --Añetehápe, ko kuimba'e kóva ha'e hína pe ñemoñe'ẽhára ou vaerã va'ekue ko yvy ári. Jesús katu ohechakuaa ha'e kuéra oguerahase hague ichupe mbaretépe omboguapy haguã mburuvicha guasu ramo, ha oho jevy ojupi upe cérrope ha'eño. Pyharévoma Jesús remimbo'e kuéra oje'ói pe lago kotyo, ha ojupi hikuái peteĩ bárcope ha ohasa pe lago mboypýri oguahẽ haguã Capernaúme. Pytũmbáma ha Jesús noguahẽi gueteri hendápe kuéra. Ha oñepyrũ sapy'a oipeju peteĩ yvytu neratãva, ha omopu'ã pe ý. Ha oho rire hikuái cinco terã seis kilómetros rupi, ohecha sapy'a Jesúspe oguataha oúvo pe ý ape ári ha oñemo'aguĩha pe bárcogui ha okyhyje joa hikuái. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --¡Ani pekyhyje, chénteko! Upémaramo ha'e kuéra torypápe oheja ichupe oike pe bárcope, ha sapy'aitépe oguahẽ hikuái pe ohohápe. Upe ára ambuépe umi gente oĩ gueteri pe lago mboypýri. Ha ohechakuaa hikuái Jesús remimbo'e kuéra oje'ói hague ha'e kuéra añó pe barco peteĩete oĩ va'ekuépe ha Jesús ndohói hague hendive kuéra. Upéva aja katu oĩ ambue barco kuéra oguahẽ va'ekue pe ciudad Tiberias héravagui pe pan ho'u hague hikuái ypýpe Ñandejára Jesús ome'ẽ rire las gracias Tupã Ñandejárape. Ha umi gente ohechávo Jesús ha hemimbo'e kuéra ndaipóri hague, ojupi hikuái umi bárcope ha oho meme Capernaúme hekávo. Oguahẽvo ha'e kuéra pe lago mboypýri ojuhu hikuái Jesús rehe ha oporandu ichupe: --Mbo'ehára, ¿araka'e piko reguahẽ ko'ápe ra'e? Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Añetehápe ha'e peẽme, peẽ che rekaha pene ryvatã hague rehe upe pomongaru ramo, ha ndaha'éi peikuaa hague rehe mba'épa he'ise umi milagro pehecha va'ekue. Anína pemba'apo pe tembi'u opa vaerã rehe, pemba'apóna pe tembi'u opa'ỹva ha pene moingove vaerã tapia guarã rehe uvei. Upéva ha'e pe tembi'u che, Kuimba'éicha aju va'ekue yvy ári, ame'ẽ vaerã peẽme, Tupã Ñandejára, che Ru, ome'ẽgui chéve autoridad upevarã. Upéramo oporandu hikuái ichupe: --¿Mba'épa rojapo vaerã rojapo haguã umi mba'e Tupã Ñandejára ojeruréva? Jesús he'i ichupe kuéra: --Tupã Ñandejára oipota pejerovia pe ha'e ombou va'ekue rehe. Upéramo oporandu hikuái ichupe: --¿Mba'e hechapyrã ikatúne rehechauka oréve ikatu haguãicha rohecha ha roguerovia? ¿Mba'e nde rejapo? Ore ypykuéra ohecha va'ekue milagro ho'u ramo pe maná pe desiértope, Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ he'i háicha: “Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue ichupe kuéra pan yvága pegua ho'u haguã.” Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Añetehápe ha'e peẽme: Ndaha'éi Moisés pe ome'ẽ va'ekue peẽme pe pan yvága pegua, che Rúnte pe ome'ẽva peẽme pe pan yvága pegua añetéva. Pe Tupã Ñandejára pan niko pe oguejy va'ekue yvágagui ha omoingovéva yvypóra kuérape. Upéramo he'i hikuái ichupe: --Karai, eme'ẽ tapiána oréve upe pan. Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Che ha'e pe pan oporomoingovéva. Pe oúva che rendápe, máramo na iñembyahýi va'erãi; ha pe ojeroviáva che rehe, máramo nda ijyuhéi va'erãi. Opáichavo, ha'éma haguéicha peẽme, che recha ramo jepe, ndapejeroviái che rehe. Opa umi che Ru ome'ẽva chéve, ou che rendápe; ha namosẽi chéne umi oúvape che rendápe. Che ajúgui yvágagui ajapo haguã pe che mbou va'ekue rembipotánte, ndaha'éi ajapo haguã che rembipota. Ha pe che Ru che mbou va'ekue rembipota niko kóva, ani che ahundítei mavavéva umi ha'e ome'ẽ va'ekuégui chéve, tamoingove jevy uvei ichupe kuéra pe ára pahápe. Pe che mbou va'ekue rembipota niko kóva, opa umi oma'ẽva guive pe Ta'ýra rehe ha ojeroviáva hese, toikove tapia guarã; ha che amoingove jevýta pe ára pahápe. Ko'ã mba'e rehe umi Israelita oñepyrũ oñe'ẽ vai Jesús rehe, he'i hague rehe: “Che ha'e pe pan ou va'ekue yvágagui.” Ha he'i hikuái: --¿Ajépa ko kuimba'e Jesús, ku José ra'y? Ñande niko jaikuaa itúva ha isýpe. ¿Mba'éicha piko he'i ou hague yvágagui? Upéramo Jesús he'i ichupe kuéra: --Anína peñe'ẽ vai peínatei. Avavéko ndaikatúi ou che rendápe ogueru'ỹ ramo ichupe pe che Ru che mbou va'ekue; ha che amoingove jevýta pe ára pahápe. Ñemoñe'ẽhára kuéra Kuatiañe'ẽme he'i kóicha: “Tupã Ñandejára ombo'éta opavavépe.” Ha upéicha opa umi ohendúva che Rúpe, ha oikuaáva ichugui, ou che rendápe. ‘Ndaha'éi avave ohecha va'ekue pe Túvape; pe Tupã Ñandejára gui ou va'ekue añoite ohecha va'ekue ichupe. Añetehápe ha'e peẽme, upe ojeroviáva che rehe oguerekoha tekove tapia guarã. Che ha'e pe pan oporomoingovéva. Pende ypykuéra ho'u va'ekue pe maná desiértope, ha upéicharamo jepe omanomba; che katu añe'ẽ aína pe pan oúva yvágagui rehe, opa umi ho'úva upe pan, nomanói. Chete voi ha'e pe pan oikovéva oguejy va'ekue yvágagui; upe pan ho'úva oikovéta tapia guarã. Ko pan che ame'ẽva niko chete voi; che ame'ẽta che rete yvypóra kuéra rekove rehe. Upéramo umi Israelita oñemoĩ oñoñe'ẽjoapi oñondive he'ívo: --¿Mba'éicha piko ko kuimba'e ikatúta ho'uka ñandéve hete tee voi? Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Añetehápe ha'e peẽme, peẽ pe'u'ỹ ramo pe Kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári ro'o ha pemboy'u'ỹ ramo huguy, ndaikatúi pereko pende pype pe tekove tapia guarãva. Pe ho'úva che ro'o ha omboy'úva che ruguy, oguereko pe tekove tapia guarãva; ha che amoingove jevýta pe ára pahápe. Che rete tembi'u etégui voi, ha che ruguy mboy'urã ete voi. Pe ho'úva che rete ha omboy'úva che ruguy, oĩ chendive, ha che hendive. Pe che Ru che mbou va'ekue oikove, ha che aikove ha'e rupi; upeichaite avei, pe okarúva che hegui, oikovéta che rupi. Añe'ẽ niko ko pan ou va'ekue yvágagui rehe. Ko pan kóva ndaha'éi pe maná pende ypykuéra ho'u va'ekueichagua, ha upéi omanomba; upe ho'úva ko pan kóvagui oikovéta tapia guarã. Jesús ombo'e ko'ã mba'e rehe pe aty guasu jave Capernaum sinagógape. Heta umi Jesús remimbo'e kuéra ohendúvo ombo'e ko'ã mba'e rehe he'i: --Ko eréva niko ipohýi eterei, ¿máva piko ikatúta ogueropu'aka? Jesús ohechakuaa pe he'i va'ekue hikuái, ha oporandu ichupe kuéra: --¿Pene moñeko'õi piko ko'ã mba'e? ¿Mba'épa ojehu vaerã mo'ã pehecha rire ko kuimba'éicha ou va'ekuépe yvy ári ojupi pe oĩ haguépe? Pe oporomoingovéva niko pe espíritu; pe tete ha'eño ndovaléi mba'everã. Ha ko'ã mba'e che ha'éva peẽme niko mba'e añete espíritu rehegua ha ñe'ẽ oporomoingovéva. Opáichavo, oĩ gueteri peẽ kuérava oguerovia'ỹva. Jesús oikuaáma va'ekue iñepyrũrã guive voi mávapa umi oguerovia'ỹva, ha mávapa upe otraicionátava ichupe. Ha he'i: --Upéva rehe voi ha'e peẽme kuri avave ndaikatuiha ou che rendápe che Ru ogueru'ỹ ramo ichupe. Upe guive heta umi omoirũ va'ekue Jesúspe oheja ichupe ha ndohosevéi hendive. Upémaramo Jesús oporandu umi doce hemimbo'e kuérape: --¿Peẽpa pehose avei? Simón Pedro he'i ichupe: --Ore Jára, ¿máva rendápe piko rohóta? Ne ñe'ẽ niko ñe'ẽ oporomoingovéva tapia guarã. Ore niko rogueroviáma, ha roikuaa nde ha'eha pe Cristo, pe Tupã Ñandejára oikovéva Ra'y. Jesús he'i ichupe: --¿Ndapoiporavói piko ra'e che peẽ docevépe? Ha upéicharamo jepe peteĩ peẽva mba'epochy. Jesús he'i upéva Judas, Simón Iscariote ra'y rehe, upéva otraicionátagui ichupe, umi doce hemimbo'e kuéra peteĩva ramo jepe ha'e. Ko'ã mba'e rire, Jesús oiko Galilea rupi, ndoikoséi Judéape, umi Israelita upepegua oikógui oheka ichupe ojuka haguã. Opáichavo, hi'aguĩgui umi Israelita arete “Oga'i kuéra arete” hérava, Jesús ryvy kuéra he'i hikuái ichupe: --Anína repyta ko'ápetei; terehóna Judéape, umi nde rehe ojeroviáva upépe oĩva tohecha avei upe nde rejapóva. Pe ojekuaaukaséva niko ndojapói mba'eve ñemiháme. Añetehápe rejapo ramo ko'ã mba'e na ejechauka yvypóra kuéra opavavépe. Tyvýra kuéra voi niko ndojeroviái hese. Upéramo Jesús he'i ichupe kuéra: --Ne'ĩra gueteri oguahẽ che ára, peẽme guarã katu oimeraẽva árante iporã. Ndaikatúi yvypóra kuéra ija'e'ỹ pende rehe; che rehe katu nda ija'éi, ahechaukágui ichupe kuéra pe hembiapo kuéra ivaiha. Tapeho peẽ pe aretehápe; che ndaha mo'ãi ne'ĩragui gueteri oguahẽ che ára. Ha he'i rire ichupe kuéra ko'ã mba'e, opyta Galiléape. Tyvýra kuéra oho rire katu Jesús oho avei pe aretehápe, ñemihápe guáichante ramo jepe. Ha umi Israelita oheka joa ichupe ha he'i: --¿Mamópa oiméne upe kuimba'e? Ha pe gente apytépe heta oĩ oñe'ẽva hese. Oime he'íva: “Kuimba'e mba'eporã niko”; ambue kuéra katu he'i: “Nda upéichai, oporombotavy uvei.” Opáichavo avave noñe'ẽ hatãi hese okyhyjégui Israelita kuéragui. Pe arete mbytévoma Jesús oike pe tupaópe ha oñepyrũ oporombo'e. Ha umi Israelita ohecharamoite ha he'i joa: --¿Mba'éicha piko ko kuimba'e oikuaa ko'ã mba'eta oñembo'euka'ỹ rehe? Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Ko che aporombo'éva na che mba'éi, upe che mbou va'ekue mba'énte. Pe ojaposéva Tupã Ñandejára rembipota ohechakuaáta pe che aporombo'évapa Tupã Ñandejára mba'e terãpa che añe'ẽ che jeheguínte. Pe ojeheguínte oñe'ẽva oheka ñemomba'eguasu ojupe guarã; pe imbouharépe oñeha'ãva oñemomba'eguasu haguã katu upéva he'i añetegua ha nde'íri japu. ‘¿Ajépa Moisés ome'ẽ peẽme pe Tupã Ñandejára ley? Upéicharamo jepe mavavéva peẽ kuérava ndapejapói upe ley. ¿Mba'érehe piko che jukase? Umi gente he'i ichupe: --Mba'epochy niko ne mbotarova. ¿Ava piko nde jukase? Jesús he'i ichupe kuéra: --Pe tembiapo peteĩmí ajapo va'ekue rehe pytu'uha árape niko opavave peẽ peñemondýi. Moisés niko ome'ẽ va'ekue peẽme pe circuncisión, (na Moisés mba'éi ramo jepe, pende ypykuéra mba'énte uvei), ha upéva rehe peẽ pecircuncida mitãkuimba'e pytu'uha árape jepe. Upéicharamo, pejapo haguã rehehápe hekopete pe Moisés ley pecircuncida ramo pe mitãkuimba'e pytu'uha árape, ¿piko mba'e rehe pende pochy chendive amonguera hague rehe pytu'uha árape peteĩ kuimba'e hasývape? Peporojuzgáta ramo kena pejapo hekópe, ha ani peẽme hi'ã háicha reínte. Upéramo oime Jerusalenguáva oporandu va'ekue: --¿Ndaha'éi piko ko kuimba'e kóva ohekáva hikuái ojuka haguã? Péina niko pépe oñe'ẽ hína opavave rovake ha avave nde'íri ichupe mba'eve. ¿Oime pipoko ñande ruvicha kuéra oguerovia ko kuimba'e ha'eha añete pe Cristo? Opáichavo, ñande niko jaikuaa mamóguipa ou; ha pe Cristo ojechauka ha'ára katu avave ndoikuaa mo'ãi mamóguipa ou. Ohendúvo upéva, Jesús oporombo'e va'ekue hína tupaópe, hatã he'i: --¡Aipóramo che kuaa ha peikuaa mamóguipa aju! Opáichavo, che ndajúi va'ekue che jeheguínte, pe añetéva uvei che mbou, upe peẽ peikuaa'ỹva. Che katu aikuaa ichupe aju hague rehe hendágui ha ha'e che mboúgui. Oguerahase mo'ã hikuái ichupe preso; opáichavo, avavete ndopokói hese ne'ĩragui gueteri oguahẽ hi'ára. Heta gente katu ojerovia hese, ha he'i joa: --Pe Cristo ou ha'ára ¿piko ojapóta nga'u hetave milagro ko kuimba'e ojapóvagui? Fariseo kuéra ohendu umi gente he'íva Jesús rehe; ha pa'i ruvicha kuéra ndive omondo hikuái pe tupao pegua policía kuéra ogueraha haguã preso Jesúspe. Upéramo Jesús he'i: --Sapy'ami aiméta penendive, ha upéi katu aha jevýta pe che mbou va'ekue rendápe. Peẽ che rekáta ha nda pe che juhu mo'ãi, ndaikatu mo'ãigui peho pe che aimetahápe. Upémaramo umi Israelita oporandu ojupe kuéra: --¿Mamo mba'e piko ohóta ikatu'ỹ haguã ñande jajuhu ichupe? ¿Ohóta nga'u piko umi Israelita kuéra isarambíva Greciaygua kuéra apytépe ombo'e haguã umi griégope? ¿Mba'e piko he'ise pe he'i va'ekue ñandéve: “Peẽ che rekáta ha nda pe che juhu mo'ãi ndaikatu mo'ãigui peho pe che aimetahápe”? Pe arete ára paha oñemomba'eguasuvémi. Upeha árape Jesús opu'ã oñembo'y ha he'i ichupe kuéra: --Oime ramo ijyuhéiva, tou che rendápe ha toy'u. Pe ojeroviáva che rehe, Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ he'i háicha, ipy'apýgui osẽ vaerã ysyry oikovévaicha. Upéichape niko Jesús he'i umi hese ojeroviávape oñeme'ẽtaha Espíritu Santo; upéramo ne'ĩra gueteri ou pe Espíritu, Jesús ne'ĩragui gueteri oho jevy yvágape. Oĩ umi gente apytépe upéva ohendúvo he'i va'ekue: --Añetehápe ko kuimba'e ha'e pe ñemoñe'ẽhára ñande ñaha'arõva. Ambue kuéra katu he'i hikuái: --Kóva ha'e pe Cristo. Ambueve katu he'i: --¿Mba'éicha piko Galileayguáta pe Cristo? Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme niko he'i pe Cristo rey David ñemoñare va'erãha, ha Belengua, David puebloygua va'erãha. Ha upéicha umi gente oñoñe'ẽjoapi Jesús rehe. Oime oguerahaséva ichupe preso; opáichavo, avave ndopokói hese. Umi policía tupao pegua ou jevy fariseo ha pa'i ruvicha kuéra rendápe, ha ha'e kuéra oporandu ichupe kuéra: --¿Mba'érehe piko ndaperúi ra'e? Ha umi policía he'i ichupe kuéra: --¡Araka'eve noñe'ẽi va'ekue avave oñe'ẽ háicha ko kuimba'e kóva! Upérõ fariseo kuéra he'i ichupe kuéra: --¿Peñembotavyka piko peẽ avei? ¿Oime piko ñande ruvicha kuéra, terã fariseo kuérava ojerovia va'ekue hese? Ko'ã tekove tavy oikuaa'ỹva ley añoite ojerovia hese, ko'ã tapicha ñemaldecipyre. Nicodemo katu, pe oho va'ekue Jesús rendápe peteĩ pyharépe, fariseo kuérava, he'i ichupe kuéra: --Ñande léype oĩ háicha ramo ndaikatúi ñacondena peteĩ kuimba'épe ñahendu mboyve ichupe jaikuaa haguã pe ojapo va'ekue. Upéramo he'i hikuái Nicodémope: --¿Nde piko aipóramo Galileaygua avei? Ehechána pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ ha reikuaáta ñemoñe'ẽhára ndouiha Galiléagui. Ha oho hikuái peteĩ teĩ hógape kuéra. Jesús katu oho Olivo cérrope. Ha upe ára ambue ko'ẽme ou jevy tupaópe. Gente kuéra oĩ haguéicha oupa hikuái Jesús rendápe, ha ha'e oguapy ha oñepyrũ ombo'e ichupe kuéra. Upéramo umi ley rehe oporombo'éva ha fariseo kuéra ogueraha Jesús rendápe peteĩ kuña ojuhu va'ekue hikuái omuakaratĩ jave hína iménape. Ha omoĩ hikuái pe kuñáme umi upépe oĩ va'ekue hína mbytépe, ha he'i hikuái Jesúspe: --Mbo'ehára, ko kuña ojejuhu omuakaratĩ jave hína iménape. Moisés ley he'i koichagua kuña ojejuka va'erãha itápe. ¿Ndépa mba'e ere? Upéva he'i hikuái oipy'ara'ã haguã Jesúspe, oguereko haguã mba'éichapa omoĩ vai haguã ichupe. Upéramo Jesús ojayvy ha oescribi yvy rehe ikuãme. Ha'e kuéra katu oporandu jevy jevy ichupe, ha ha'e oñakãrapu'ã ha he'i ichupe kuéra: --Oimeraẽva peẽ kuérava ipecado'ỹva upéva raẽte topoi pe ita hese. Ha ojayvy oescribi jevy yvy rehe. Ha'e kuéra katu ohendúvo upéva oñandu ojekutu ramo guáicha ipy'apýpe kuéra, ha oñepyrũ osẽ peteĩ teĩ umi itujavéva guive imitãvéva peve; ha opyta Jesús añó pe kuña ndive, opyta va'ekue oñembo'y upépe. Upéramo Jesús oñakãrapu'ã ha ohecha pe kuñáme añóntema, ha he'i ichupe: --Nde kuña, ¿mamo piko oime umi nde acusa va'ekue hikuái? ¿Na ne condenái piko mavavéva ra'e? Pe kuña he'i ichupe: --Ahániri, Karai. Upéramo Jesús he'i ichupe: --Che avei norocondenái; ko'ãga tereho ha anive repeca jevýtei. Jesús oñe'ẽ jevy umi géntepe ha he'i ichupe kuéra: --Che ha'e yvypóra kuéra resapehára, upe oúva che rapykuéri, ndoikovéima pytũnguýpe, oguerekóma uvei pe tekovete rehegua tesape. Fariseo kuéra katu he'i ichupe: --Pe eréva ndovaléi. Nde niko reñe'ẽ reína reñemoĩ porã haguã nde jupe, upéicharamo jepe upéva nde'iséi mba'eve. Jesús he'i ichupe kuéra: --Ovale katu upe ha'éva añe'ẽ ramo jepe che jehe. Che aikuaa mamóguipa aju ha mamópa aha; peẽ katu ndapeikuaái mamóguipa aju ha mamópa aha. Peẽ peporojuzga yvypóra kuéra ojapo háicha. Che katu ndajuzgái avavépe; ha aporojuzga ramo katu aporojuzga hekópe, ndaporojuzgáigui che añó, oĩgui chendive che Ru che mbou va'ekue. Pende léype niko he'i mokõi mba'erechahare peteĩcha oñe'ẽ ramo, jarovia va'erãha ichupe kuéra; upéicharamo niko che voi mba'erechahare che jupe guarã, ha pe ambue mba'erechahare katu che Ru che mbou va'ekue. Upéramo oporandu hikuái ichupe: --¿Mamo piko oime nde Ru? Jesús he'i ichupe kuéra: --Peẽ nda che kuaái chéve ha che Rúpe upéichante avei; chéve che kuaa rire, peikuaa vaerã mo'ã che Rúpe avei. Ko'ã mba'e Jesús he'i oporombo'e jave tupaópe, pe ofrenda ryru oiha ypýpe. Opáichavo avave ndoguerahái ichupe preso nda hi'ára guahẽigui gueteri. Jesús he'i jevy ichupe kuéra: --Che aháta. Peẽ che rekáta, opáichavo, pemanóta pende pecádope; pe che ahatahápe peẽ ndaikatu mo'ãi peho. Upéramo umi Israelita he'i ojupe kuéra: --¿Ojejukáta mba'e piko ojupe voi ajeve he'i ndaikatu mo'ãiha jaha pe ha'e ohotahápe? Jesús upéramo he'i ichupe kuéra: --Peẽ niko ko'a yvy arigua, che katu yvága pegua; peẽ niko yvypóra, che katu ndaha'éi yvypóra rehegua. Upéva rehe ha'e kuri peẽme pemanotaha pende pecádope, perovia'ỹ ramo che ha'eha pe ha'éva, pemanóta pende pecádope. Upémaramo oporandu hikuái ichupe: --¿Máva piko nde, aipóramo? Jesús he'i ichupe kuéra: --Ha'éma va'ekue peẽme iñepyrũha guive. Areko heta mba'e ha'e vaerã, ha acondena vaerã pende rehe; pe che mbou va'ekue katu he'i pe añetegua, ha che ha'e yvypóra kuérape upe ha'e he'íva chéve. Ha'e kuéra katu ndoikuaái ha'e oñe'ẽha ichupe kuéra Túva rehe. Upéva rehe Jesús he'i ichupe kuéra: --Peẽ pemopu'ã ha'ára yvate ko Kuimba'éicha ou va'ekuépe yvy ári, upe ha'árape peikuaáta che ha'eha, ha mba'eve ndajapoiha che jeheguínte; pe che Ru che mbo'e va'ekue upévante ha'e peẽme. Pe che mbou va'ekue oĩgui chendive, che Ru nda che rejái che añó, che ajapo tapiágui pe ha'e oipotáva. Jesús he'i ramo ko'ã mba'e heta oĩ ojerovia va'ekue hese. Upéramo Jesús he'i umi Israelita hese ojerovia va'ekuépe: --Peẽ pepyta hatã ramo pe ha'éva peẽmepe, peikóta añetehápe che remimbo'e ramo; ha peikuaáta pe añetegua, ha pe añetegua pende pe'áta tembiguái rekovekuégui. Ha'e kuéra ombohovái ichupe ha he'i: --Ore Abraham ñemoñare, ha araka'eve ndoroikói va'ekue avave rembiguái ramo. ¿Mba'éicha katu piko nde ere rosẽtaha tembiguái rekógui? Jesús he'i ichupe kuéra: --Añetehápe ha'e peẽme opa opecáva pecado rembiguaiha. Ha pe tembiguái ndaikatúi opyta tapia guarã umi ogaygua reheguáva ramo, pe óga jára ra'y katu oiko umi ogaygua kuérava ndive tapia guarã. Pe Ta'ýra pende pe'a ramo pecado poguýgui katu, peẽ añetehápe pene sãso vaerã. Aikuaáma peẽ Abraham ñemoñareha; upéicharamo jepe peẽ che jukase, ndapeikuaáigui mba'épa he'ise pe ha'éva peẽme. Che añe'ẽ aína umi mba'e che Ru ohechauka va'ekue chévegui; peẽ katu pejapo peína pe pende ru he'i va'ekue peẽme. Ha'e kuéra ombohovái ha he'i Jesúspe: --Abraham ha'e ore ru. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Peẽ Abraham ñemoñare rire añete, pejapo vaerã mo'ã pe ha'e ojapo haguéicha. Upéva rangue katu che ha'e ramo jepe peẽme pe añetegua, che Ru che mbo'e haguéicha, peẽ che jukase. ¡Araka'eve Abraham ndojapói va'ekue upéicha! Peẽ niko pejapo pe pende ru ojapo hagueichaite. Upéramo ha'e kuéra he'i ichupe: --Ore ndaha'éi avave ra'y okára; peteĩnte ore ru, upéva Tupã Ñandejára. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Tupã Ñandejára rire añete pende ru, peẽ che rayhu vaerã mo'ã, ko che ajúva Tupã Ñandejára rendágui ha ko'ãga aime ko'ápe. Ndajúi che jehegui rei, Tupã Ñandejára uvei che mbou. ¿Mba'érehe piko peẽ ndaikatúi peikuaa mba'épa he'ise umi mba'e ha'éva peẽme? Napehenduséigui che ñe'ẽ. Pende ru niko Aña; ha peẽ imba'e, ha pejapose hembipota. Aña niko porojukahára va'ekue iñepyrũha guive, ha ijapu eterei ha ndaiporiete pe añeteguamíva ipype. Oñe'ẽ ramo japu mante he'i; ijapúgui ha japu rúgui voi ha'e. Che katu ha'e peẽme pe añetegua, ha upéva rehe peẽ nda che reroviái. ¿Mávapa peẽ kuérava ikatu ohechauka che arekoha pecado? Ha ha'e ramo pe añetegua ¿piko mba'e rehe nda pe che reroviái? Pe Tupã Ñandejára mba'éva, ohendu pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ; peẽ katu ndaha'éi Tupã Ñandejára mba'e ha upéva rehe na che renduséi. Upéramo umi Israelita he'i Jesúspe: --Ore roguereko mba'érehepa ro'e haguã nde samaritanoha ha rerekoha mba'epochy. Jesús he'i ichupe kuéra: --Ndarekói mba'eveichagua mba'e pochy. Che ndahekái añemomba'eguasu haguã che jupe, oime upéva ohekáva ha ha'e oĩ chendive. Añetehápe ha'e peẽme, pe ojapóva pe che ha'éva, máramo nomanói va'erãha. Upéramo umi Israelita he'i ichupe: --Ko'ãgama katu roikuaa porã rerekoha mba'epochy. Abraham ha umi ñemoñe'ẽhára kuéra omanomba va'ekue; ha nde katu ere “Pe ojapóva pe che ha'éva máramo nomano va'erãi.” ¿Nde nga'u piko mba'eguasuve ore ru Abraham ha umi ñemoñe'ẽhára omanomba va'ekuégui? ¿Mavaha nde váicha piko ndéve? Jesús he'i ichupe kuéra: --Che voi añemomba'eguasu ramo che jupe, upéva ndovaléi mba'everã. Pe che momba'eguasúva ko che Ru, upe peẽ pejéva pende Tupã Ñandejaraha. Peẽ katu ndapeikuaái ichupe. Che katu aikuaa ichupe ha ha'e ramo ndaikuaaiha ichupe che japúta avei pe peẽ pende japu háicha. Che katu añetehápe aikuaa ichupe ha ajapo pe ha'e he'íva. Abraham, pende ypykue, ovy'a va'ekue ohecháta hague rehe che ára; ha ohecha ha henyhẽ va'ekue vy'águi. Upéramo umi Israelita he'i Jesúspe: --Ne'ĩra gueteri rereko cincuenta años, ha ¿piko nde rehecha Abrahámpe? Jesús he'i ichupe kuéra: --Añetehápe ha'e peẽme che Abraham mboyve guareha. Upévo ohupi hikuái ita ojapi haguã Jesúspe; ha'e katu okañy ha osẽ pe tupaógui, ohasa mbyte rupi kuéra ha oho. Jesús ohasávo ohóvo peteĩ henda rupi ohecha peteĩ kuimba'e onace va'ekue ciego. Ha hemimbo'e kuéra oporandu Jesúspe: --Mbo'ehára, ¿mba'e rehe piko ko kuimba'e onace ciego? ¿Túva kuéra pecado rehe pipoko, terãpa ha'e ipecádo tee rehe? Jesús he'i ichupe kuéra: --Ndaha'éi ipecádo rehe, ha ndaha'éi avei túva kuéra pecado rehe; Tupã Ñandejára ohechaukaséguinte uvei ha'e rupi pe ha'e ikatúva ojapo. Ára reheve tekotevẽ ajapo pe che mbou va'ekue rembiapo; oguahẽta pyhare ha avave ndaikatu mo'ãvéima omba'apo. Aime aja ko yvy ári che ha'e yvypóra kuéra resapehára. Jesús he'i rire ko'ã mba'e ondyvu yvýpe, ojapo tuju hendýpe ha omoĩ ohecha'ỹva resa rehe. Ha he'i ichupe: --Tereho ejovahéi pe Siloe ý ono'õhápe (téra he'iséva Temimondo). Pe ohecha'ỹva oho ojovahéi, ha ou jevývo ikatúma ohecha. Upéramo umi hóga ypy pegua, ha umi yma ha'e ohecha mboyve ohecha va'ekue ichupe he'i hikuái: --¿Ndaha'éi piko ko kuimba'e ku oguapými va'ekue ojerure tupãmba'e? Oime he'íva: --Hẽe, ha'e niko. Ambue katu he'i: --Ndaha'éi; oiméne ijoguahánte. Pe kuimba'e voi katu he'i: --Che ha'e. Upémaramo oporandu hikuái pe kuimba'épe: --¿Ha mba'éicha piko ikatu rehecha ko'ãga? Pe kuimba'e he'i ichupe kuéra: --Ku kuimba'e Jesús hérava, ojapo tuju, omoĩ che resa rehe, ha he'i chéve: “Tereho pe Siloe ý ono'õhápe ha ejovahéi.” Aha, ajovahéi, ha upévove ahecha. Upéramo oporandu hikuái ichupe: --¿Mamo piko oime upe kuimba'e? Ha ha'e he'i ichupe kuéra: --Ndaikuaái. Ogueraha hikuái pe yma ohecha'ỹ va'ekuépe fariseo kuéra rendápe. Pytu'uha ára va'ekue upe Jesús ojapo ramo tuju ha omonguera pe ohecha'ỹ va'ekuépe, ha upéva rehe fariseo kuéra oporandu jevy pe kuimba'épe mba'éichapa ikatu ohecha ra'e. Ha'e he'i ichupe kuéra: --Omoĩ tuju che resa rehe, ha ajovahéi, ha ko'ãga ahecha. Upéramo oime umi fariseo kuérava he'i va'ekue: --Upe kuimba'e kóva ojapo va'ekue ndaikatúi Tupã Ñandejára remimboúvo nomomba'éigui pe pytu'uha ára. Ambue kuéra katu he'i: --¿Mba'éicha piko ikatúta ojapo ko'ã milagro ha'e pecador ramo? Ha ojuavy hikuái oñoñe'ẽme, ha oporandu jevy hikuái pe ohecha'ỹ va'ekuépe: --¿Ha ndépa mba'e ere pe nde resa omonguera va'ekue rehe? Ha ha'e he'i: --Che ha'e hese Tupã Ñandejára remimbouha. Umi Israelita katu ndogueroviaséi ha'e ndohechái hague ha okuera hague. Ipahápe ohenói hikuái pe oñemonguera va'ekue ru ha isýpe, ha oporandu ichupe kuéra: --¿Kóva piko ha'e pende ra'y, pe peẽ pejéva ndohechái hague onacévo? ¿Mba'éicha katu piko ko'ãga ohecha? Túva kuéra he'i: --Roikuaa niko kóva ore ra'yha, ha ndohechái hague onacévo; upéicharamo jepe, ndoroikuaái mba'éicha rupípa ko'ãga ohecha, terã mávapa omonguera ra'e. Peporandúna ichupe; ha'e niko kakuaáma ha oñe'ẽkuaa ojehe. Túva kuéra he'i upéva okyhyjégui, Israelita kuéra oñemoĩma ra'e peteĩ ñe'ẽme omosẽ haguã pe sinagógagui oimeraẽva he'ívape Jesús rehe ha'eha pe Cristo. Upéva rehe túva kuéra he'i: “Peporandúna ichupe, ha'e niko kakuaáma.” Upéramo ohenói jevy hikuái pe kuimba'e ohecha'ỹ va'ekuépe ha he'i hikuái ichupe: --Emomba'eguasúna Tupã Ñandejárape, ore roikuaa upe kuimba'e pecadorha. Upéramo ha'e he'i ichupe kuéra: --Che ndaikuaái ha'épa pecador terãpa ahániri. Peteĩ mba'e añoite che aikuaa: ndahechái hague ha ko'ãga ahechaha. Ha oporandu jevy hikuái ichupe: --¿Mba'e piko ojapo ra'e nde rehe? ¿Mba'éicha piko omonguera ra'e ndéve pe nde resa? Pe kuimba'e he'i ichupe kuéra: --Ha'éma niko kuri peẽme ha na pe che renduséi; ¿maerã piko peipota ha'e jevy peẽme? ¿Terã piko peẽ peikose avei hemimbo'e ramo? Upéramo ipochypa hikuái ha he'i ichupe: --Nde niko upe kuimba'e remimbo'e, ore katu Moisés remimbo'e kuéra. Ore roikuaa Tupã Ñandejára oñe'ẽ hague Moiséspe; péva katu ndoroikuaái mamóguinte jepépa ou. Pe kuimba'e upéramo he'i ichupe kuéra: --¡Kóva katu mba'ete! Peẽ ndapeikuaái mamoguápa, ha chéve che monguera. Jaikuaa niko Tupã Ñandejára nohenduiha pecador kuérape; umi ichupe omomba'eguasúva ha ojapóva hembipotápe mante. Araka'eve noñehendúiva avave omonguera hague peteĩ onace guive ohecha'ỹ va'ekuépe. Ko kuimba'e ndoúi rire Tupã Ñandejára gui, ndaikatúi vaerã mo'ã ojapo mba'eve. Upéramo he'i hikuái ichupe: --Nde ne renyhẽte va'ekue pecádogui renacévo, ¿ha piko ore mbo'éta? Ha omosẽ hikuái ichupe pe sinagógagui. Jesús oikuaa ra'e omosẽ hague hikuái pe ohecha'ỹ va'ekuépe; ha ojuhúvo ichupe he'i: --¿Rejeroviápa nde pe Tupã Ñandejára Ra'y rehe? Pe kuimba'e he'i Jesúspe: --Karai, eréna chéve mávapa ha'e ajerovia haguã hese. Jesús he'i ichupe: --Rehecháma niko kuri ichupe; ko oñe'ẽva hína nendive niko ha'e. Upéramo pe kuimba'e oñesũ Jesús renondépe ha he'i ichupe: --Ajerovia, che Jára. Upéi Jesús he'i: --Che aju ko yvy ári juiciorã; umi ohecha'ỹva ohecha haguã, ha umi ohecháva katu ndohechái haguã opytávo. Upéramo fariseo kuérava oĩ va'ekue hendive hína, ohendúvo upéva oporandu hikuái ichupe: --¿Ore nga'u piko ndorohechái avei? Jesús he'i ichupe kuéra: --Peẽ ndapehecháiva rire ndaperekói vaerã mo'ã culpa. Peje hague rehe pehechaha katu pereko pe pende pecado rehegua culpa. ‘Añetehápe ha'e peẽme, pe oike'ỹva pe okẽ rupi pe ovecha kuéra korápe, oikéva uvei ambue henda rupi, upéva tekove vai ha mondaha. Pe okẽ rupi oikéva katu upéva ha'e pe ovecha kuéra rerekua oñangarekóva pe ovecha kuéra rehe. Pe okẽ rehe oñangarekóva oipe'a ichupe pe okẽ oike haguã, ha umi ovecha oikuaa iñe'ẽ. Ha'e ohenói héra rupi umi ijovecha kuérape ha oguenohẽ pe korágui. Ha oguenohẽmba rire ijovecha kuéra okápe, oho henonderã kuéra, ha umi ovecha oho hapykuéri oikuaágui iñe'ẽ. Pe oikuaa'ỹva rapykuéri katu ndohói chéne; upéva rangue, oñemomombyrýne ichugui, ndoikuaáigui pe ijára kuéra'ỹ ñe'ẽ. Jesús oñe'ẽ ichupe kuéra upéicha ko mbojoja rupi, ha'e kuéra katu ndoikuaái mba'épa pe ha'e he'iséva ichupe kuéra. Upéramo Jesús he'i jevy ichupe kuéra: --Añetehápe ha'e peẽme: Che ha'e pe okẽ oike haguã umi ovecha kuéra. Opa umi che mboyve ou va'ekue katu tekove vai ha mondaha; ha umi ovecha nohendúi iñe'ẽ kuéra. Che ha'e pe okẽ; pe che rupi oikéva, ojesalva vaerã. Ha ha'e vaerã ku ovecháicha oike ha osẽva korágui ha ojuhúva hembi'urã. ‘Pe mondaha niko ou omonda, oporojuka ha oporombyai haguãnte; che katu aju aporomoingove haguã ha ame'ẽ haguã pe tekovete. Che ha'e pe ovecha rerekua imba'eporãva. Pe ovecha rerekua imba'eporãva niko ome'ẽ hekovete voi umi ovecha kuéra rehe; pe hepy rehe añoiténte omba'apóva katu ohecha ramo ou aguara guasu, oheja pe ovecha kuéra ha ojehui, ha'e ndaha'éigui pe ovecha kuéra rerekua ha ndaha'éigui imba'e umi ovecha kuéra. Ha pe aguara guasu omosarambipa umi ovecha. Pe kuimba'e ojehui hepýrehente omba'apógui, ha nomomba'éigui umi ovecha kuéra. Areko avei ambue ovecha kuéra kóva ko kora pegua'ỹva, umíva aru vaerã avei. Ha'e kuéra ojapo vaerã che ñe'ẽ, ha oĩ vaerã peteĩ ovecha aty añó ha peteĩ ovecha rerekua. ‘Che Ru niko che rayhu chéve ame'ẽgui che rekove ajapyhy jevy haguã. Ndaipóri oipe'áva che hegui che rekove, che uvei ame'ẽ ame'ẽségui. Ija chéve ame'ẽ haguã ha ajapyhy jevy haguã. Upéicha ajapo haguã he'i chéve che Ru. Umi Israelita ojuavy jevy oñoñe'ẽme ko'ã ñe'ẽ ohendúvo. Heta ha'e kuérava he'i hikuái: --¿Maerã piko pehendu ichupe, ko oguerokóva mba'epochy ha itarováva? Ambue kuéra katu he'i: --Avave imba'epochýva ndaikatúi oñe'ẽ péicha. ¿Ikatu nga'u piko mba'epochy omonguera peteĩ ohecha'ỹvape? Ro'y upéramo, ha oiko Jerusalénpe pe arete ogueromandu'áva pe tupao oñeme'ẽ jevy pyahu ramo guare Tupã Ñandejárape. Jesús katu oguata oikóvo pe tupao rupi, ku Salomón Rogaguy hérava rupi, ha umi Israelita kuéra oñemboja hikuái hendápe ha he'i ichupe: --¿Araka'e peve ore rerekóta péicha roikuaa'ỹ rehe ropensa vaerã? Nde ha'e ramo pe Cristo na ere porã oréve. Jesús he'i ichupe kuéra: --Ha'éma niko peẽme ha nda che reroviái. Umi mba'e che ajapóva che Ru autoridad rupi, niko che kuaauka mávapa che; peẽ katu ndaperoviái ndaha'éigui che ovecha kuéra rehegua, ha'éma haguéicha peẽme. Che ovecha kuéra ohendu che ñe'ẽ, ha che aikuaa ichupe kuéra ha ha'e kuéra oho che rapykuéri. Che ame'ẽ ichupe kuéra tekove tapia guarã, ha noñehundi chéne maramove, ha avave ndoipe'ái chéne che pógui. Che Ru, tuichavéva opavavégui, ome'ẽ va'ekue chéve umíva, ha avave ndaikatúi oipe'a ipógui. Che ha che Ru peteĩ mba'énte. Upéramo umi Israelita ohupi jevy ita ojapi haguã ichupe. Jesús katu he'i ichupe kuéra: --Heta mba'e porã ajapo va'ekue pene renondépe che Ru pu'aka rupi, ¿mavaite umi mba'e rehepa che mbo'itáta? Umi Israelita ombohovái ichupe kóicha: --Norombo'ita mo'ãi tembiapo porã rejapo va'ekue rehe, reñe'ẽ vai hague rehe Tupã Ñandejára rehénte. Kuimba'énte niko nde ha rejejapo Tupã Ñandejára ramo. Jesús he'i ichupe kuéra upéramo: --Pende léype niko oĩ Tupã Ñandejára he'i hague: “Peẽ niko tupã.” Ha jaikuaa pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ he'íva ndaikatuiha ñamomarã; ha Tupã Ñandejára niko ombohéra tupã umi oguerovia va'ekuépe iñe'ẽ. Ha Tupã Ñandejára niko che moĩ chéve ha che mbou yvy ári; ¿mba'éicha katu piko aipóramo ikatúta peẽ peje che añe'ẽ vaiha Tupã Ñandejára rehe ha'e ramo che Tupã Ñandejára Ra'yha? Ajapo'ỹ ramo umi mba'e che Ru ojapóva ani che rerovia. Ajapo ramo katu che rerovia'ỹ ramo jepe chéve perovia umi mba'e ajapóva; peikuaa porã haguã che Ru oiha che pype ha che aimeha Ipype. Oguerahase jevy mo'ã hikuái ichupe preso, ha Jesús ojei ipa'ũgui kuéra. Upéramo Jesús oho jevy río Jordán mboypýri ku Juan Bautista oporobautiza haguépe, ha opyta upépe. Heta oho hendápe, ha he'i joa: --Juan niko añete ndojapói ramo jepe mba'eveichagua milagro, añetegua opa umi mba'e he'i va'ekue ko kuimba'e rehe. Ha heta oĩ ojerovia va'ekue Jesús rehe. Oĩ va'ekue peteĩ kuimba'e hasýva hérava Lázaro, Betaniaygua, María ha ikypy'y Marta pueblo. Upe María, Lázaro pe hasýva reindy, niko upe peteĩ jevy oñohẽ va'ekue mba'e ryakuã porã Jesús py rehe ha omokã va'ekue iñakãraguépe. Umi heindy kuéra mokõi he'iuka Jesúspe: --Ore Jára, nde rayhupára niko oime hasy. Jesús ohendúvo upéva he'i: --Ko mba'asy ndaha'éi omano haguã; ojehechauka haguã Tupã Ñandejára tuichahánte. Ko Lázaro mba'asy rupi ojehechaukáta Tupã Ñandejára Ra'y tuichamba'eha. Jesús ohayhu Mártape, tykérape ha Lázarope; upéicharamo jepe he'i ramo hikuái ichupe Lázaro hasyha, Jesús opytavénte gueteri dos días upe oĩ haguépe. Uperire katu he'i hemimbo'e kuérape: --Jaha jevy Judéape. Hemimbo'e kuéra upéramo he'i ichupe: --Mbo'ehára, nda hi'aréi niko Israelita kuéra upépe oiko hague nde rekávo ne mbo'ita haguã, ¿ha piko rehose jevy upépe? Jesús he'i ichupe kuéra: --Ko ára niko oguereko doce horas, ¿ajépa? Pe árape oguatáva noñepysangái, ára resa ohesapégui ichupe; pe pyhare oguatáva katu oñepysanga oikógui pytũnguýpe. Upéi Jesús he'i ichupe kuéra: --Ñande rayhupára Lázaro oime oke; aháta amombáy. Upéramo hemimbo'e kuéra he'i ichupe: --Ore Jára, oke ramo niko okuerátama. Jesús niko he'ise Lázaro omano hague, ha hemimbo'e kuéra katu oimo'ã he'i okenteha. Upémaramo Jesús he'i porã ichupe kuéra: --Lázaro oime omanóma. Ha avy'a naiméi hague upépe, upéicha iporãvégui peẽme guarã, perovia haguã. Opáichavo, jaha jahecha. Upéramo Tomás, Kõingue oñembohérava, he'i umi temimbo'e kuéra ambuépe: --Jaha avei ñande ko Mbo'ehára ndive, ñamano haguã hendive. Jesús oguahẽvo ojuhu ojapóma hague cuatro días Lázaro oñeñotỹ hague. Betania opyta Jerusalén ypýpe, dos kilómetros ý medio rupi; ha heta Israelita kuéra ou ra'e Marta ha María rendápe oconsola haguã ichupe kuéra pe ikyvy manongue rehe. Marta oikuaávo Jesús oguahẽ hague oúvo, osẽ ohuvaitĩvo ichupe; María katu opyta hógape. Ha Marta he'i Jesúspe: --Ore Jára, reime rire ko'ápe, nomanói vaerã mo'ã che kyvy. Opáichavo, aikuaa Tupã Ñandejára ome'ẽ va'erãha ndéve opa rejeruréva ichupe. Jesús he'i ichupe: --Nde kyvy oikove jevýta. Marta he'i Jesúspe: --He'ẽ, aikuaa oikove jevy va'erãha umi omanóva oikove jevyha árape, pe ára pahápe. Jesús upéramo he'i ichupe: --Che ha'e pe jeikove jevy ha pe tekovete. Pe ojeroviáva che rehe, omano ramo jepe, oikove jevy vaerã; ha opa umi oikovéva ha ojeroviáva che rehe, maramove nomano mo'ãi. ¿Reroviápa upéva? Marta he'i ichupe: --He'ẽ, che Jára, che arovia ndeha pe Cristo, pe Tupã Ñandejára Ra'y ou vaerã va'ekue ko yvy ári. Upéva he'i rire, Marta oho ohenói ikypy'y Maríape ha he'i ichupe ñemiháme: --Péinako mbo'ehára oime ko'ápe ha ne renói. Upéva ohendúvo María opu'ã pya'ete oho Jesús rendápe. Jesús ndoikéi gueteri upe puéblope; oĩ upe Marta ohuvaitĩ haguépe ichupe. Ohechávo María opu'ã ha pya'ete osẽ hague, umi Israelita oĩ va'ekue hína hógape hendive oconsola haguã ichupe oho meme hapykuéri, oimo'ãgui oho pe sepultúrape ojahe'o haguã upépe. María oguahẽ Jesús rendápe, oñesũ henondépe ha he'i ichupe: --Ore Jára, reime rire ko'ápe che kyvy nomanói vaerã mo'ã. Jesús ohechávo María ojahe'o, ha ojahe'oha avei umi Israelita oĩ va'ekue hendive, ipy'ambyasyete avei, ha oporandu ichupe kuéra: --¿Mamo piko peñotỹ ra'e? Ha he'i hikuái ichupe: --Karai, ejúna ehecha. Ha Jesús ojahe'o. Ha umi Israelita he'i: --Pema'ẽna mba'éichapa ohayhu ra'e ichupe. Ha oime ha'e kuérava he'i va'ekue: --Ko omonguera va'ekue ku ohecha'ỹ va'ekuépe, ¿piko ndaikatúi ra'e ojapo mba'eve ani haguã Lázaro omano? Jesús ojepy'apyete jevy ha oñemboja pe sepultura oĩháme. Peteĩ itakua ha peteĩ itápe oñemboty pe ijuru. Ha Jesús he'i: --Peipe'a pe ita. Marta, pe omanóva reindy, he'i Jesúspe: --Ore Jára, cuatro díasma niko omano hague; oimémane inemba. Jesús katu he'i ichupe: --¿Nda'éi piko ra'e ndéve rerovia ramo rehechataha Tupã Ñandejára tuichaha? Upémaramo oipe'a hikuái pe ita pe sepultura jurúgui. Ha Jesús ojesaupi yvága rehe ha he'i: --Che Ru, ame'ẽ ndéve las gracias che rendu hague rehe. Che niko aikuaa tapia che renduha, opáichavo, ha'e kóva ko'ã ko'ápe oĩva rehehápe, oguerovia haguã nde che mbou hague. Upéva he'ipávo hatã osapukái ha he'i: --¡Lázaro, esẽ okápe! Ha pe omano va'ekue osẽ, ojepokua ha ojepykuaha reheve ha hova ojejaho'i peteĩ pañuélope. Jesús he'i ichupe kuéra: --Pejora ha peheja toho. Kóva rire heta umi Israelita kuérava ou va'ekue omoirũ haguã Maríape ha ohecha va'ekue pe Jesús ojapo va'ekue ojerovia hese. Ambue katu ijapytégui kuéra oho fariseo kuéra rendápe ha omombe'u ichupe kuéra upe Jesús ojapo va'ekue. Upéramo fariseo ha pa'i ruvicha kuéra oñembyaty umi Concilioygua ndive ha he'i: --¿Mba'e piko jajapóta? Pe kuimba'e niko heta milagro ojapo. Ha jahejánte ramo ñaína, opavave ojeroviáta hese ha mburuvicha Romano kuéra ombyaíta ñande tupao ha ñane retã. Peteĩ ha'e kuérava katu, hérava Caifás, pa'i ruvicha guasu upe áñope, he'i ichupe kuéra: --Peẽ ndapeikuaái mba'eve. Tekotevẽ pehechakuaa iporãveha ñandéve peteĩ añó omano ramo opavave rehe, ha ani oñehundipa ko tetã. Caifás nde'íri upéva ojehegui rei; ha'égui pa'i ruvicha guasu upe áñope, he'i Jesús omanóta hague Israelita kuéra retã rehe; ha nda hese kuérai rehe añó, ombyatypa haguã avei umi Tupã Ñandejára ra'y kuéra isarambipa va'ekue hína. Ha upeha ára guive Israelita ruvicha kuéra oñemoĩ peteĩ ñe'ẽme ojuka haguã Jesúspe. Upéva rehe Jesús ndoikovéima Israelita kuéra apyte rupi, osẽ uvei Judéagui ha oho peteĩ desierto ypýpe, peteĩ pueblo Efraín héravape. Ha opyta upépe hemimbo'e kuéra ndive. Hi'aguĩma upéramo pe Pascua, Israelita kuéra arete guasu, ha heta oje'ói puebloha rupígui Jerusalénpe oñemopotĩ haguã pe Pascua mboyve ireligión kuéra he'i háicha. Ha oheka joa hikuái Jesúspe, ha tupaópe oĩ jave hikuái oporandu ojupe kuéra: --¿Mba'e váichapa peẽme? ¿Ndoúi chénepa ko areterã? Fariseo ha pa'i ruvicha kuéra he'i ra'e hikuái oime ramo oikuaáva mamópa oĩ Jesús, te'i, ikatu haguã ojeapresa. Seis días Pascua mboyve Jesús oho Betániape, Lázaro oikohápe, upe Jesús omoingove jevy va'ekue omanóva apytégui. Upépe ojapo hikuái peteĩ karu guasu pyhare Jesús rérape; Marta ogueroya pe tembi'u mesápe, ha Lázaro katu peteĩ umi oguapýva okaru haguã Jesús ndive. Ha María ogueru upéramo peteĩ mba'e ryakuã porã nardo eteguigua, medio litro rupi, hepýva, ha oñohẽ Jesús py rehe, ha omokã iñakã raguépe. Ha pe óga henyhẽmba pe mba'e ryakuã porãgui. Judas Iscariote Simón ra'y, Jesús remimbo'e kuéra peteĩva, pe otraicionáta va'ekue Jesúspe katu, he'i: --Iporãve vaerã mo'ã oñevende rire ko mba'e trescientos denarios rehe oñepytyvõ haguã mboriahu kuérape. Judas nde'íri upéva imandu'águi mboriahu kuéra rehe, imondáguinte, ha omondágui pe plata oñemoĩvagui pe vosápe, oñeme'ẽ va'ekue ichupe oñangareko haguã. Jesús upéramo he'i ichupe: --Eheja, ha'e oñongatu va'ekue kóva añeñotỹ ramo guarã. Tapia perekóta mboriahu kuérape penendive, chéve katu nda che rereko tapia mo'ãi. Heta umi Israelita kuérava oikuaa hikuái Jesús oĩ hague Betániape, ha oho joa upépe, ndaha'éi ohecha haguã añó Jesúspe, ohecha haguã avei Lázarope, upe Jesús omoingove jevy va'ekue omanóva apytégui. Pa'i ruvicha kuéra katu upéramo oñemoĩ hikuái peteĩ ñe'ẽme ojuka haguã Lázarope avei, heta Israelita kuérava ojehejágui ichugui kuéra Lázaro rupi, ojerovia haguã Jesús rehe. Heta gente oho Jerusalénpe pe Pascua areterã; ha pe ára ambuépe oikuaa hikuái Jesús oguahẽta hague pe ciudádpe. Upéva rehe oikytĩ hikuái pindo rogue ha osẽ ohuvaitĩ Jesúspe sapukái reheve, ha he'i: --¡Gloria Tupã Ñandejárape! ¡Toñemomba'eguasu pe oúva Ñandejára rérape! ¡Toñemomba'eguasu pe Israel pegua Rey! Jesús ojuhu peteĩ burro ra'y ha ojupi hi'ári, he'i háicha Ñandejára Kuatiañe'ẽ: Ani pekyhyje Sión pegua kuéra: péinako ou pende Rey, peteĩ burro ra'y ári. Iñepyrũrã hemimbo'e kuéra ndoikuaái mba'épa he'ise ko'ã mba'e; uperire, Jesús ojupi rire yvágape katu, ha'e kuéra imandu'a opa ko'ã mba'e oje'e hague hese Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme, ha upeichaite ojehu hague ichupe. Umi oĩ va'ekue Jesús ndive ha'e ohenói ramo Lázarope pe sepultúragui ha omoingove jevy ramo umi omanóva apytégui, omombe'u joa upe ohecha va'ekue. Upéva rehe umi gente osẽ ohuvaitĩ Jesúspe, oikuaágui pe milagro ha'e ojapo va'ekue. Fariseo kuéra katu he'i hikuái ojupe: --Pehecháma katu ndaikatuiha jajapo mba'eve. Pema'ẽ mba'éichapa ojehopa hapykuéri. Umi oho va'ekue apytépe Jerusalénpe omomba'eguasu haguã Tupã Ñandejárape pe arete aja, oĩ avei Greciaygua kuérava. Umíva oñemboja Felipe rendápe, ha'e niko Betsaidaygua, Galilea pegua, ha ojerure ichupe he'ívo: --Karai, rohechasemi niko Jesúspe. Felipe oho ha he'i Andréspe; ha mokõivéva oho omombe'u Jesúspe. Upéramo Jesús he'i ichupe kuéra: --Oguahẽma pe hora pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oñemomba'eguasu haguã. Añetehápe ha'e peẽme, pe trigo ra'ỹi ho'a'ỹ ramo yvýpe ha ituju'ỹramo, opyta ha'eño peteĩ; ituju ramo katu heta hi'a. Pe hekove ohayhúva ohundi vaerã, pe hekove ohayhu'ỹva ko yvy ári katu oñongatu vaerã pe tekove tapia guarã meve. Oime ramo che serviséva, tou che rapykuéri, ha mamo che aimehápe, upépe oĩ vaerã avei upe che servíva. Oime ramo che servíva, upévape che Ru omomba'eguasu vaerã. ‘Ko'ãga ajepy'apy aína; ¿ha mba'e ha'éta? ¿Ha'étapa: “Che Ru, che salvami ko ojehútava chévegui”? Kovarã voi niko che aju va'ekue. Che, Ru embotuicha nde réra. Upéramo oñehendu peteĩ ñe'ẽ yvágagui he'i va'ekue: --Amomba'eguasúma va'ekue, ha amomba'eguasu jevýta. Ha umi oĩ va'ekue upépe ohendúvo he'i hikuái osunu hague, ha ambue katu he'i: --Peteĩ ángel niko oñe'ẽ ichupe. Upéramo Jesús he'i ichupe kuéra: --Ndaha'éi che rehehápe oñehendukáva ko ñe'ẽ, pende rehehápente. Ko'ãga yvypóra kuéra ojejuzgáta, ha ko'ãga Aña, ko mundo ruvicha, oñemosẽta. Che ajehupi rire ko yvy árigui arupa vaerã opavavépe che jupete. Upéichape he'ise omanotaha kurusu rehe. Ha umi gente katu he'i ichupe: --Ore ley pegua kuatiañe'ẽme niko he'i pe Cristo oikove va'erãha tapia guarã. ¿Mba'éicha katu piko nde ere pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári ojehupi va'erãha? ¿Máva piko upe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári? Upéramo Jesús he'i ichupe kuéra: --Oĩta gueteri pende apytépe pe porohesapehára sapy'amínte ramo jepe. Peguatáke aipóramo pereko aja ko tesapehára, pytũ mboyve; pe pytũnguýpe oikóva ndoikuaái mamo rupípa oho. Pereko aja gueteri ko porohesapehára pejerovia hese oiko haguã pende hegui ko tesapehára rehegua. He'ipa rire ko'ã mba'e, Jesús oho ha okañy ichugui kuéra. Jesús ojapo ramo jepe heta milagro hesa renondépe kuéra, ha'e kuéra ndojeroviái hese; oiko haguã pe ñemoñe'ẽhára Isaías omoĩ va'ekue Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: Che Jára, ¿máva piko oguerovia ra'e ore ñe'ẽ? ¿Mávape piko ohechauka ra'e Ñandejárape ipu'akakue? Kóva rehe ndaikatúi oguerovia, Isaías omoĩgui avei Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: Tupã Ñandejára omoypytũ hesa kuéra ha omohatã icorazõ kuéra, ani haguã ohecha hesa kuéra rupi, terã oikuaa icorazõ kuéra rupi, ha ou che rendápe che amonguera haguã ichupe kuéra. Isaías he'i ramo upéva oñe'ẽ pe Jesús gloria ohecha va'ekue rehe. Upéicharamo jepe, heta Israelita kuérava ojerovia Jesús rehe, huvicha kuérava jepe, nde'írinte okyhyjégui fariseo kuéragui, ani haguã omosẽ ichupe kuéra sinagógagui. Ohayhuvégui pe ñemomba'eguasu yvypóragui oúva, pe ñemomba'eguasu Tupã Ñandejára gui oúvagui. Jesús hatã he'i: --Pe ojeroviáva che rehe, ndojeroviái che rehe añó, ojerovia avei che Ru che mbou va'ekue rehe. Pe chéve che recháva, ohecha avei pe che mbou va'ekuépe. Che, tesapehárava aju va'ekue yvy ári, ani haguã opyta pytũnguýpe umi ojeroviáva che rehe. Oime ramo ohendúva che ñe'ẽ ha ndojapóĩva mba'eve ramo katu, nda che mo'ãi pe ocondenáva ichupe. Che ndajúi acondena haguã yvypóra kuérape, asalvávo ichupe kuérante aju. Pe nda che apóĩva mba'eve ramo, ha ndojapóĩva mba'eve ramo che ñe'ẽ, oguerekóma ojuzga vaerã ichupe, umi ñe'ẽ che ha'e va'ekue ojuzga vaerã ichupe pe ára pahápe. Che niko nañe'ẽi che jehegui rei, che Ru che mbou va'ekue he'i va'ekue chéve pe ha'e ha aporombo'e vaerã. Ha che aikuaa pe che Ru rembiapoukapy tekove tapia guarãha. Upéva rehe, pe che ha'éva, pe che Ru he'i haguéicha chéve ha'e. Pe Pascua arete ára mboyvéma. Jesús oikuaa oguahẽmaha hi'ára oho haguã ko yvy árigui Túva rendápe; ha'e tapia ohayhu va'ekue umi imba'éva ko'a yvy ariguápe, ha ko'ãga ohechauka ichupe kuéra pe imborayhu tuichakue. Omoĩ ý peteĩ ña'ẽme ha ombojepyhéi hemimbo'e kuérape, ha omokã pe toalla ojeku'akua haguépe. Ha ombojepyhéitavo Simón Pédrope katu, Pedro he'i ichupe: --Che Jára, ¿nde piko che mbojepyhéita? Jesús he'i ichupe: --Ko'ãga nde ndereikuaái ko che ajapóva, opáichavo, upéi reikuaáta. Pedro katu he'i ichupe: --Máramo nde nda che mbojepyhéi chéne. Jesús he'i ichupe: --Rombojepyhei'ỹ ramo, ndaikatu mo'ãvéima reime chendive. Upéramo Pedro he'i ichupe: --Aipóramo, che Jára, nda che py añói, ejohéi mandi katu chéve avei che po ha che akã. Jesús katu he'i ichupe: --Pe ojahupa ramóva ipy añóntema tekotevẽ ojohéi, ipotĩmbáguima. Ha peẽ pene potĩma nda opavavéi ramo jepe. He'i: “Nda opavavéi pene potĩ”, oikuaágui mávapa pe otraicionátava ichupe. Ombojepyheipa rire ichupe kuéra katu Jesús omonde jevy pe ijao jo'aha, ha oguapy jevy mesápe, ha he'i ichupe kuéra: --¿Peikuaápa peẽ mba'épa he'ise pe ajapopa ramóva pende rehe? Peẽ niko che mbohéra Mbo'ehára ha Jára, ha peje porã, upéva niko che. Ha che, Mbo'ehára ha Jára pombojepyhéi ramo, peẽ peñombojepyhéi vaerã avei ojupe kuéra. Che ahechauka peẽme, peẽ pejapo haguã avei pe che ajapo haguéicha. Añetehápe, ha'e peẽme ndaikatuiha pe tembiguái mba'eguasuvévo pe ijáragui, ha ndaikatuiha pe temimondo mba'eguasuvévo pe imondoharégui. Peikuaa ramo ko'ã mba'e ha pejapo ramo, pevy'a vaerã. ‘Nañe'ẽi aína opavave peẽ kuérava rehe; che aikuaa mávapa umi aiporavo va'ekue. Opáichavo, oiko vaerã pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ he'íva: “Pe chendive okarúva, opu'ã che rehe.” Ha'e peẽme ko'ãga guivéma voi oiko mboyve, oiko vove perovia haguã peẽ che ha'eha hína. Añetehápe ha'e peẽme, pe orecibíva pe che amondóvape, chéve che recibi, ha pe chéve che recibíva, orecibi pe che mbouharépe. Upéva he'ipa rire, Jesús ojepy'apy eterei ha he'i: --Añetehápe ha'e peẽme, peteĩ peẽ kuérava che traicionataha. Upéramo hemimbo'e kuéra oma'ẽ joa ojuehe, oikuaa'ỹ rehe máva rehepa Jesús he'i upéva. Hemimbo'e kuéra peteĩva, upe Jesús ohayhuetéva, oguapy hína ijykére mesápe; ha Simón Pedro oseñea ichupe oporandu haguã Jesúspe máva rehepa he'i hína. Upéramo ha'e oñembojave Jesús rehe, ha oporandu ichupe: --Ore Jára, ¿máva piko ha'e? Jesús he'i ichupe: --Amyakỹta ko pan pesengue, ha upe ame'ẽvape, upéva ha'e. Ha omyakỹ peteĩ pan pesengue ha ome'ẽ Judas Iscariote, Simón ra'ýpe. Ha ho'upávo Judas pe pan, Satanás oike ipype. Upéramo Jesús he'i ichupe: --Pya'e ejapo pe revapótava reína. Ha mavavéva umi oĩ va'ekue hína mesápe ndoikuaái mba'érehepa he'i ichupe upéva. Judas niko oñangareko pe vosa plata ryru rehe, upéicha rupi oime oimo'ã va'ekue Jesús he'i hague ichupe ojogua haguã pe oikotevẽtava pe areterã, terã ome'ẽ haguã tupãmba'e mboriahu kuérape. Ha Judas ho'upávo pe pan osẽ. Ha pyharéma upéramo. Judas oho rire katu Jesús he'i: --Ko'ãga ojehechaukáta che kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári gloria, ha pe Tupã Ñandejára gloria ojehechaukáta che rupi. Ha che ahechauka ramo pe Tupã Ñandejára gloria, Tupã Ñandejára che glorificáta avei chéve, ha pya'e ojapóta. Che ra'y kuéra, nda che are mo'ãvéima penendive. Che rekáta, ha ha'e haguéicha umi Israelítape ha'e peẽme avei ko'ãga: Ndaikatu mo'ãi peho pe che ahatahápe. Aheja peẽme ko tembiapoukapy pyahu: Ta pejuayhu. Ko che pohayhu háicha, pejuayhu vaerã peẽ avei. Pejuayhu ramo, opavave ohechakuaa vaerã peẽ che remimbo'eha. Simón Pedro oporandu Jesúspe: --Che Jára, ¿mamo piko rehóta? Ha Jesús he'i ichupe: --Che ahatahápe nde ndaikatu mo'ãi che moirũ ko'ãga; uperire katu che moirũta. Upéramo Pedro he'i ichupe: --Che Jára, ¿mba'e rehe piko ndaikatúi romoirũ ko'ãga? Aime niko ame'ẽ haguã che rekove jepe nde rehehápe. Jesús he'i ichupe: --¿Reme'ẽnepa añete nde rekove che rehehápe? Añetehápe ha'e ndéve, pe gallo osapukái mboyve, renegataha mbohapy jevy che kuaaha. ‘Ani pejepy'apy. Pejerovia Tupã Ñandejára rehe ha pejerovia avei che rehe. Che Ru rógape oĩ heta rendaguã, upeicha'ỹ rire, che ha'éma vaerã mo'ã peẽme. Upéicharamo, aháta ambosako'i pene rendaguã. Ha aha ha ambosako'i rire pene rendaguã aju jevýta pogueraha haguã chendive, upéicharamo peẽ peiméta pe che aimetahapete. Peẽ niko peikuaa mamópa che aháta, ha peikuaa pe tape. Tomás he'i ichupe: --Ore Jára, ndoroikuaái niko mamópa rehóta, ¿mba'éicha piko roikuaáta pe tape? Jesús he'i ichupe: --Che ha'e pe tape, ha che ha'e pe añete ha che ha'e avei pe tekovete. Che rupi mante ikatu oñeguahẽ che Ru rendápe. Pe che kuaa rire chéve, peikuaa vaerã mo'ã avei che Rúpe, ha ko'ãga guive peikuaáma ichupe, pehechámagui peína ichupe. Upéramo Felipe he'i ichupe: --Ore Jára, ehechaukána oréve nde Ru ha iporãma oréve. Jesús he'i ichupe: --Felipe, hetaite árama niko aime penendive, ¿ha piko ne'ĩra che kuaa? Pe chéve che recháva, ohecha che Rúpe, ha upéicharamo, ¿piko mba'e rehe rejerure chéve ahechauka haguã peẽme che Rúpe? ¿Ndereroviái piko che aimeha pe che Rúpe ha pe che Ru oiha che pype? Umi mba'e che ha'éva peẽme, nda'éi che jehegui rei, che Ru uvei che pype oĩva ha omba'apóva hína. Pe che reroviána che aimeha che Rúpe, ha che Ru oiha che pype, upeicha'ỹ ramo pe che rerovia umi mba'e ajapóva rehénte jepe. Añetéko ha'e peẽme, pe ojeroviáva che rehe ojapo va'erãha avei umi mba'e che ajapóva. Ha hi'ariete, mba'e tuichavéva gueteri ojapo vaerã che ahátagui che Ru rendápe. Ha opa peẽ pejeruréva che rérape, che ajapo vaerã, pe Túva oñemomba'eguasu haguã pe Ta'ýra rupi. Che ajapo vaerã oimeraẽva mba'e peẽ pejeruréva che rérape. ‘Peẽ che rayhu ramo pejapo pe che ha'éva peẽme. Ha che ajeruréta che Rúpe, ha ha'e omboúta peẽme ambue Pytyvõhára, pe Espíritu añetegua, opyta haguã penendive tapia guarã. Yvypóra kuéra ndaikatúi orecibi ichupe ndaikatúigui ohecha terã oikuaa ichupe; peẽ katu peikuaáma ichupe oikógui penendive ha opytátagui pende pype tapia guarã. Ndapoheja mo'ãi tyre'ỹ, aju jevýta pene rendápe. Nda hi'are mo'ãi ha yvypóra kuéra nda che recha mo'ãvéi; peẽ katu che recháta, che aikovégui ha peẽ peikovétagui avei. Upeha árape peẽ pehechakuaáta che aimeha che Rúpe, ha peẽ peimeha che pype ha che aimeha pende pype. Upe oikuaáva ha ojapóva che rembiapoukapy, ohechauka añetehápe che rayhuha. Ha che Ru ohayhu vaerã pe chéve che rayhúvape, ha che ahayhu vaerã avei ha ajechauka vaerã ichupe. Judas (ndaha'éi pe Iscariote) he'i ichupe: --Ore Jára, ¿mba'éicha rupi piko rejechaukáta orévente ha yvypóra kuérape katu ahániri mo'ãi? Jesús he'i ichupe: --Pe che rayhúva ojapo pe che ha'éva, ha che Ru ohayhu vaerã upévape, ha che Ru ha che roju vaerã ropyta haguã hendive. Pe che rayhu'ỹva katu ndojapói mba'evéramo pe che ha'éva. Ko ñe'ẽ peẽ pehendúva peína ndaha'éi che mba'e, pe che Ru che mbou va'ekue mba'énte. ‘Ha'e peẽme opa ko'ã mba'e aime aja gueteri penendive; pe Espíritu Santo, che Ru omboútava che rérape Pytyvõhára ramo katu pene mbo'e ha pene momandu'a vaerã opa umi mba'e che ha'e va'ekue peẽme rehe. ‘Ahávo aheja peẽme py'aguapy. Ame'ẽ peẽme pe che py'aguapy, name'ẽi peẽme yvypóra kuéra ome'ẽ háicha. Ani pejepy'apy terã pekyhyje. Peẽ niko che rendúma kuri ha'e ramo ahataha, ha aju jevytaha aime jevy haguã penendive. Peẽ che rayhu rire añete, pevy'a vaerã mo'ã peikuaávo ahataha che Ru rendápe, ha'e mba'eguasuvégui che hegui. Ha'e peẽme ko'ã mba'e oiko mboyve, ãga oiko vove perovia haguã. ‘Nañe'ẽ heta mo'ãvéima penendive, oúmagui mba'epochy ko mundo ruvicha. Ha'e nda ipu'akái mba'evetépe che rehe; ha upéicha vaerã yvypóra kuéra oikuaa haguã che ahayhuha che Rúpe ha ajapoha ha'e ojapouka haguéicha chéve. Pepu'ã jaha ko'águi. ‘Che ha'e ku parral mataetéicha, ha che Ru katu pe parral máta ñangarekoháraicha. Ha'e oikytĩ oimeraẽva che rakã kuéra hi'a'ỹva, umi hakã hi'áva katu ohakã'o ha omopotĩ hi'a porãve haguã. Peẽ pene potĩma pe che pombo'e va'ekue rupi. Pepytákena juajuhápe che rehe, che ajuaju háicha pende rehe. Pe hakãngue ha'eño rei ndaikatúi hi'a oĩ'ỹ ramo pe imáta rehe; upéicha avei peẽ ndaikatúi pende'a pejuaju'ỹ ramo che rehe. ‘Che ha'e pe parral máta, ha peẽ katu che rakã kuéra. Pe ojuajúva che rehe, ha che hese, upéva hi'a porã; peẽ ndaikatúi pejapo mba'eve che rehe'ỹ. Pe ojuaju'ỹva che rehe, oñemombo vaerã umi hakãngue ipirúvaicha ha oñembyatýva ha ojehapýva tatápe. ‘Peẽ pepyta ramo pejuaju che rehe katu, ha pende resarai'ỹ ramo pe che pombo'e va'ekuégui pejerure peipotáva, ha oñeme'ẽ vaerã peẽme. Pe ombohéra guasúva che Rúpe niko pe peẽ ta pende'a heta ha upéicha tapeiko añetehápe che remimbo'e ramo. Che pohayhu peẽme pe che Ru che rayhu háicha chéve; peikókena aipóramo che mborayhúpe. Pejapo ramo pe che ha'éva peẽme, peiméta che mborayhúpe ko che ajapo háicha che Ru rembiapoukapy ha aime imborayhúpe. ‘Che añe'ẽ peẽme péicha pevy'a haguã chendive, ha pene renyhẽ haguã vy'águi. Kóva ha'e che rembiapoukapy: Tapejuayhu ko che pohayhu háicha. Pe mborayhu tuichavéva niko oguereko hína pe ome'ẽva hekove hayhupára kuéra rehe. Peẽ niko che rayhupára pejapo ramo pe che ha'éva peẽme. Napomboheravéima tembiguái, pe tembiguái ndoikuaáigui pe ijára ojapóva. Pombohéra che rayhupára, aikuaauka hague rehe peẽme opa che Ru he'i va'ekue chéve. Na peẽi che poravo chéve, che poiporavo va'ekue peẽme, ha pomoĩ pende'a porã haguã, ha tahi'are pe pende'a. Ha upéicharamo che Ru ome'ẽ vaerã peẽme opa pejeruréva ichupe che rérape. Kóva aipóramo ha'e peẽme: Tapejuayhu. ‘Yvypóra kuéra ija'e'ỹ ramo pende rehe ke peikuaa che rehe raẽ eteve nda ija'éi hague hikuái. Peẽ yvypóra kuéra reheguáva rire, ha'e kuéra pende rayhu vaerã mo'ã ohayhu háicha umi imba'e kuéravape. Che poiporavo va'ekue ijapytégui kuéra, ha upéva rehe yvypóra kuéra nda ija'éi pende rehe ndaha'evéiguima imba'e kuéra. Pene mandu'áke ko ha'e va'ekue peẽme rehe: “Ndaipóri tembiguái mba'eguasuvéva ijáragui.” Chéve che persegui ramo, peẽme avei pende persegui vaerã; ha ojapo ramo che ñe'ẽ, ojapo vaerã avei pene ñe'ẽ. Che réra rehe ojapo vaerã pende rehe upéicha, ndoikuaáigui pe che mbouharépe. ‘Ha'e kuéra ndoguerekói vaerã mo'ã culpa che aju'ỹ rire añe'ẽ ichupe kuéra. Ko'ãga katu ndaikatuvéima oipe'a ipecádo kuéra hi'ári kuéragui; upe che rehe ija'e'ỹva nda ija'éi avei che Ru rehe. Ndoguerekói vaerã mo'ã culpa che ajapo'ỹ rire ijapytépe kuéra mba'e avave ojapo'ỹ va'ekue; opáichavo, ohecháma umi mba'e ha upeve rehe nda ija'éi che rehe, ha nda ija'éi avei che Ru rehe. Ha upéicha oiko haguã pe ñe'ẽ iley kuérape he'íva: “Nda ija'éi rei hikuái che rehe.” ‘Ou vaerã pe pene Pytyvõharã, pe Espíritu añetegua oúva che Rúgui. Che amboúta peẽme, ha ha'e oñe'ẽ vaerã che rérape. Ha peẽ peñe'ẽ vaerã avei che rérape peime hague rehe chendive iñepyrũmby guive. ‘Ha'e peẽme ko'ã mba'e ani haguã pende jerovia poi. Peñemosẽ vaerã sinagógagui, ha oguahẽ vaerã ára oimeraẽva pende jukáva oimo'ã vaerã ombojeroviaha Tupã Ñandejárape. Ojapo vaerã ko'ã mba'e ndoikuaáigui che Rúpe ha chéve. Ha'e peẽme ko'ã mba'e ãga ojehu ramo guarã, pene mandu'a haguã che ha'éma hague peẽme. ‘Nda'éi kuri peẽme ymavéma ko'ã mba'e che aimégui penendive. Ko'ãga katu aha jevýta pe che mbou va'ekue rendápe, ha mavavéva peẽva napeporandúi chéve mamópa aháta. Pene mba'embyasy eterei uvei che ha'e hague rehe peẽme ko'ã mba'e. Opáichavo, ha'éta peẽme pe añetegua: iporãve peẽme che aha ramo. Che aha'ỹ ramo ndaikatu mo'ãi ou pe pene Pytyvõharã opyta haguã penendive; che aha ramo katu amboúta peẽme. Ha'e ou rire ohechaukáta yvypóra kuérape ha'e kuéra pecadorha ha oiha peteĩ teko potĩ rape, ha Tupã Ñandejára ojuzgataha ichupe kuéra. Ohechaukáta ichupe kuéra pecadorha ndojeroviáigui che rehe; ohechaukáta ichupe kuéra mba'épa pe teko potĩ rape, che aháta rehe che Ru rendápe ha peẽ nda che recha mo'ãvéi; ha ohechaukáta ichupe kuéra pe Tupã Ñandejára juicio, oñecondenámagui pe mba'epochy ko mundo ruvicha. ‘Areko gueteri heta mba'e ha'e vaerã peẽme, opáichavo, peẽ ko'ãga ndaikatu mo'ãi gueteri peikuaa mba'épa he'ise. Pe Espíritu añetegua ou rire katu, ha'e oikuaaukáta peẽme opa añetegua; noñe'ẽ mo'ãigui ojehegui rei, he'íta uvei opa ha'e ohendúva ha oikuaaukáta peẽme umi mba'e ojehútava. Ha'e che momba'eguasu vaerã chéve, ojapyhýtagui umi mba'e che ame'ẽtava ichupe ha oikuaauka vaerã peẽme. Opa umi mba'e che Ru oguerekóva che mba'e avei; upéva rehe ha'e peẽme pe Espíritu ojapyhytaha che mba'évagui ha oikuaaukataha peẽme. ‘Nda hi'are mo'ãi peẽ nda che rechavéivo; uperiremínte katu che recha jevýta, che ahátagui che Ru rendápe. Upéramo oime hemimbo'e kuérava oporandu va'ekue ojupe: --¿Mba'e piko he'ise upéva? He'i niko ñandéve nda hi'are mo'ãiha ndajahechavéivo ichupe, ha uperiremínte jahecha jevytaha, ohótagui ha'e Túva rendápe. ¿Mba'e piko he'ise “nda hi'are mo'ãi”? Ndajaikuaái niko mba'érehepa oñe'ẽ hína. Jesús ohechakuaa ha'e kuéra oporanduse hague ichupe, ha he'i ichupe kuéra: --Che niko ha'e kuri peẽme nda hi'are mo'ãiha peẽ nda che rechavéivo ha uperiremínte katu che recha jevytaha. ¿Upéva piko upe peporandúva peína ojupe? Añetéko ha'e peẽme, peẽ pejahe'o ha pene mba'embyasy va'erãha, yvypóra kuéra katu ovy'a vaerã. Opáichavo, peẽ pene mba'embyasy ramo jepe, pe pene mba'embyasy hekovia vaerã vy'ápe. Pe kuña imembýta ramo niko ojepy'apy oguahẽ rehe pe hasy haguã ára; pe mitã onace rire katu hesarái hasy hague ovy'águi onace hague rehe peteĩ mitãkuimba'e yvy ári. Upéicha avei, peẽ pene mba'embyasy peína ko'ãga, che pohecha jevývo katu pende py'apýpe pene renyhẽ vaerã vy'águi, peteĩ vy'a avave ikatu'ỹ vaerã oipe'a pende hegui. ‘Upeha árape napeporandu mo'ãvéima chéve mba'eve rehe. Añetehápe ha'e peẽme pejerure va'erãha che Rúpe, ha ome'ẽ vaerã peẽme opa pejeruréva ichupe che rérape. Ko'ãga peve peẽ ndapejeruréi gueteri mba'eve che rérape; pejerure ha oñeme'ẽta peẽme pene renyhẽ haguã vy'águi. ‘Ko'ãga peve niko ha'e peẽme ko'ã mba'e ñembojoja rupi. Oguahẽ vaerã ára nañemoñe'ẽvéi haguã peẽme ñembojoja rupi, ha'epa sakã porã haguã uvei peẽme umi mba'e che Ru rehegua. Upeha árape peẽ pejerure vaerã ichupe che rérape; ha che nda'éi ajeruretaha pende rehe che Rúpe, che Ru voi pende rayhúgui. Pende rayhu peẽ che rayhu hague rehe chéve ha perovia hague rehe che aju hague Tupã Ñandejára gui. Che asẽ va'ekue che Rúgui ha aju ko yvy ári, ha ko'ãga aheja ko mundo ha aha jevýta che Ru rendápe. Upéramo hemimbo'e kuéra he'i ichupe: --Ko'ãga katu reñe'ẽ sakã porã reína, ñembojoja'ỹ rehe. Ko'ãga rohecha reikuaaha opaite mba'e, ha na tekotevẽiha avave oporandu ndéve mba'eve rehe. Ha upéva rehe roguerovia reju hague Tupã Ñandejára gui. Jesús he'i ichupe kuéra: --¿Peroviámapa aipóramo ko'ãga? Oguahẽma ára, ha ko'ãgama voi peñemosarambipa haguã peteĩ teĩ pende raperã kotyo, ha che rejáta che añó. Opáichavo, na che añói, oĩgui chendive che Ru. Ha'éko peẽme opa ko'ã mba'e pende py'aguapy haguã pejerovia rupi che rehe. Peẽ peiko asy vaerã ko yvy ári, opáichavo, ani pekyhyje, che che pu'aka va'ekue ko mundo rehe ha amoĩ va'ekue ko mundo che poguýpe. He'ipa rire ko'ã mba'e, Jesús ojesaupi yvága rehe ha he'i: --Che Ru, oguahẽma che ára. Emomba'eguasúna nde Ra'ýpe, nde Ra'y avei ta ne momba'eguasu ndéve. Nde niko reme'ẽ va'ekue pu'aka nde Ra'ýpe opa yvypóra kuéra rehe, ome'ẽ haguã tekove tapia guarã opa umi ichupe reme'ẽ va'ekuépe. Kóva niko ha'e pe tekove tapia guarã, ta nde kuaa hikuái ndéve nde añoiteha Tupã Ñandejára añetegua, ha toikuaa Jesucrístope, pe nde rembou va'ekue. ‘Che niko romomba'eguasu va'ekue ko yvy ári ha ajapopa va'ekue ne ñe'ẽ. Ko'ãga, aipóramo, che Ru, eme'ẽ chéve pe nde reimehápe upe gloria che areko va'ekue nendive ko mundo oiko ñepyrũ mboyve guive. ‘Umi nde reme'ẽ va'ekue chéve yvypóra kuéra apytégui aikuaauka ichupe kuéra mávapa nde. Ne mba'e voi niko ha nde reme'ẽ va'ekue chéve, ha ojapo hikuái ne ñe'ẽ. Ko'ãga ha'e kuéra oikuaa opa umi reme'ẽ va'ekue chéve ne mba'eha; ambo'e va'ekue ichupe kuéra pe nde reikuaauka va'ekue chéve, ha ha'e kuéra oguerovia va'ekue. Ohechakuaáma añetehápe che aju hague ne rendágui, ha oguerovia hikuái nde che mbou hague. ‘Che ajerure ndéve hese kuéra, ndajeruréi ndéve yvypóra kuéra rehe, umi reme'ẽ va'ekue chéve rehénte, ne mba'égui ha'e kuéra. Opa umi che mba'éva niko ne mba'e avei, ha ne mba'éva che mba'e; ha che gloria ojehecha ha'e kuéra rupi. ‘Che niko naime mo'ãvéima ko yvy ári; ha'e kuéra katu niko opytáta gueteri ko yvy ári ha che aháta ne rendápe. Che Ru marangatu, eñangarekomíkena nde réra rehehápe umi reme'ẽ va'ekue chéve rehe, ta peteĩ mba'e ñandéicha. Che aime ramo hendive kuéra ko yvy ári niko añangareko va'ekue nde rérape umi reme'ẽ va'ekue chéve rehe, ha aipytyvõ va'ekue ichupe kuéra. Ha mavavéva ha'e kuérava noñehundíri, upe oñehundi vaerã mante, he'ígui pe Ñandejára Kuatiañe'ẽme upéicha vaerã hague. ‘Ahátama ne rendápe, ha asẽ mboyve ko yvy árigui ha'e ko'ã mba'e ha'e kuéra henyhẽte haguã avei ko vy'a che arekóvagui. Che ame'ẽ va'ekue ichupe kuéra ne ñe'ẽ, yvypóra kuéra katu ndohayhúi ichupe kuéra ha'e kuéra ndaha'éigui yvypóra kuéra rehegua ko che ndaha'éi háicha avei yvypóra kuéra rehegua. Ndajeruréi ndéve reipe'a haguã ichupe kuéra yvy árigui, ivaívaguinte ejokomi. Che ndaha'éi háicha yvy arigua, upéicha ha'e kuéra avei ndaha'éi yvy arigua. Emomarangatúna ichupe kuéra ne mba'e teeterã ne añete rupi, ne ñe'ẽ piko pe añete. Nde che mbou haguéicha yvypóra kuéra apytépe, upéicha avei che amondo ichupe kuéra yvypóra kuéra apytépe. Ha hesehápe kuéra niko che añemomarangatu, ha'e kuéra avei oñemomarangatu haguã pe añete rupi. ‘Ha nda hese kuéra añói ajerure ndéve, ajerure avei ndéve umi uperire ojeroviátava rehe che rehe ohendu rire pe ha'e kuéra he'íva. Ajerure ndéve hese kuéra ta ipy'a peteĩ oñondive kuéra; ta peteĩ mba'e añónte ñanendive, che Ru, nde reime háicha che pype ha che aime háicha nde pype. Toĩ peteĩ py'ápe oñondive yvypóra kuéra oguerovia haguã nde che mbou hague. Che amomba'eguasu va'ekue ichupe kuéra upe nde che momba'eguasu hagueichaite chéve, peteĩ mba'énte haguã ha'e kuéra, nde ha che peteĩ mba'énte háicha. Che ipype kuéra ha nde che pype, peteĩeténte haguã ha'ekuéra, ha upéicha ikatu haguã yvypóra kuéra ohechakuaa nde che mbou hague, ha nde rehayhuha ichupe kuéra chéve che rayhu haichaite. ‘Che Ru, nde reme'ẽ va'ekue chéve, ha aipota oĩ ha'e kuéra chendive upe che aimetahápe, ohecha haguã nde che momba'eguasu hague ko mundo oiko mboyve guive. Che Ru marangatu, yvypóra kuéra na nde kuaái, che katu roikuaa, ha ko'ãva oikuaáma nde che mbou hague. Che aikuaauka va'ekue ichupe kuéra ndépa máva, ha aikuaaukavéta gueteri ichupe kuéra, pe mborayhu rerekóva chéve oĩ haguã ipype kuéra avei, ha chete voi aime haguã ipype kuéra. He'ipa rire ko'ã mba'e, Jesús osẽ oho hemimbo'e kuéra ndive Cedrón arroyo mboypýri. Upépe oĩ va'ekue peteĩ yvyraty, ha Jesús oike upépe hemimbo'e kuéra ndive. Judas, upe ime'ẽharã oikuaa avei upe yvyraty, Jesús ohómivagui upépe heta jevy hemimbo'e kuéra ndive. Upéicha rupi Judas oguahẽ upépe soldado tropa ha policía tupao pegua, pa'i kuéra ruvicha ha fariseo kuéra remimondo ndive. Oguereko hi'árma kuéra ha ogueraha hikuái mba'erendy ha tata rendy yvyra rehe. Jesús katu oikuaapámagui opa upe ojehúta va'ekue ichupe, osẽ ha oporandu ichupe kuéra: --¿Mávape piko peheka? Ha'e kuéra he'i ichupe: --Jesús Nazarénope. Jesús he'i ichupe kuéra: --Che ha'e. --Judas, pe otraiciona va'ekue ichupe, oĩ avei upépe hendive kuéra. Ha Jesús he'ívo ichupe kuéra: “Che ha'e”, oguevi hikuái ha ho'apa yvýpe. Upéramo Jesús oporandu jevy ichupe kuéra: --¿Mávape piko peheka? Ha ha'e kuéra he'i: --Jesús Nazarénope. Jesús he'i ichupe kuéra upémaramo: --Ha'éma niko peẽme che ha'eha. Chéve che reka ramo peheja ko'ãvape toho. Upéva he'i oiko haguã upe Jesús he'i va'ekue, umi Túva ome'ẽ va'ekuégui ichupe noñehundíri hague mavavéva. Upéramo Simón Pedro, oguereko va'ekue hína peteĩ espada, oguenohẽ ha oikytĩ pe inambi ijakatúa pegua peteĩ héravagui Malco, upéva pe pa'i ruvicha guasu rembiguái. Jesús katu he'i Pédrope: --Emoinge jevy pe nde espada hyrúpe. ¿Ndereroviái piko aimeha añete ahasa asy haguã che Ru he'i haguéicha chéve? Upéramo umi soldado huvicha kuéra ndive ha umi Israelita policía kuéra oapresa Jesúspe ha ojokuapa hikuái ichupe. Upéi katu ogueraha hikuái ichupe Anás, Caifás rembireko ru rógape, ha'e pa'i ruvicha guasu va'ekue upe áñope. Ko Caifás niko upe he'i va'ekue Israelita kuérape iporãveha peteĩnte omano ramo opavave rehe. Simón Pedro ha ambue temimbo'e oho Jesús rapykuéri. Pe temimbo'e ambuépe oikuaa pe pa'i ruvicha guasu ha upéicha rupi oike Jesús ndive pe pa'i ruvicha guasu korapýpe; Pedro katu opyta pe okẽme okágoto. Upéramo osẽ pe temimbo'e oikuaáva pe pa'i ruvicha guasúpe ha oñe'ẽ pe kuña okẽ rehe oñangarekóvape ha omoinge Pédrope. Upéramo pe kuña okẽ rerekua he'i Pédrope: --¿Ndaha'éi piko nde pe kuimba'e remimbo'e kuéra peteĩva? Ha Pedro he'i ichupe: --Ahániri, ndaha'éi. Ro'y hína upe jave, ha umi tembiguái ha policía kuéra ombojepota ra'e tatapỹi ha oñembo'y ojepe'e hikuái. Pedro oñemboja avei umi upépe oñembo'y va'ekue hína rendápe ha ojepe'e hendive kuéra. Pe pa'i ruvicha guasu oñepyrũ oporandu Jesúspe hemimbo'e kuéra rehe ha upe ha'e oporombo'éva rehe. Ha Jesús he'i ichupe: --Che añe'ẽ va'ekue opavave rovake; tapia aporombo'émi va'ekue sinagoga kuéra ha tupao rupi, opavave umi Israelita oñembyatyhápe; ha nda'éi va'ekue mba'eve ñemiháme. ¿Mba'érehe piko reporandu chéve? Eporandúna umi che rendu va'ekuépe, ha te'i ha'e kuéra pe che ambo'e va'ekue ichupe kuéra. Ha'e kuéra oikuaa upe che ha'e va'ekue. He'ívo Jesús upéva, peteĩva umi policía tupao pegua oĩ va'ekue hína upépe, oinupã Jesúspe hova rupi ha he'i ichupe: --¿Upéicha piko rembohovái vaerã pe pa'i ruvicha guasúpe? Upéramo Jesús he'i: --Oime ramo ivaíva ha'e va'ekue, ere chéve, pe ha'e va'ekue iporã ramo katu, ¿piko mba'e rehe che nupã? Upémaramo Anás omondo ichupe jepokuapy pe pa'i ruvicha guasu Caifás rendápe. Upéva aja katu Pedro oñembo'y ojepe'e hína pe tata ypýpe, ha he'i hikuái ichupe: --¿Ndaha'éi piko nde pe kuimba'e remimbo'e kuéra peteĩva? Ha Pedro onega he'ívo: Ahániri, ndaha'éi. Upéramo pe pa'i ruvicha guasu rembiguái kuéra peteĩva, pe kuimba'e Pedro onambi'o va'ekue rehegua kuérava, he'i ichupe: --¿Ndorohechái nga'u piko che ra'e pe yvyratýpe hendive? Ha Pedro onega jevy, ha upévo peteĩ gallo osapukái. Ha ogueraha hikuái Jesúspe Caifás rógagui pe mburuvicha rógape. Ko'ẽjúma hína upérõ, ha umi Israelita ndoikéi pe mburuvicha rógape ani haguã oñemongy'a ireligión kuéra he'i háicha, upéicha rire ndaikatúi vaerã mo'ã ho'u pe Pascua rehegua cena. Upéva rehe Pilato osẽ okápe oñe'ẽ haguã ha he'i ichupe kuéra: --¿Mba'e piko peje ko kuimba'e rehe? Ha'e kuéra he'i ichupe: --Kóva ndaha'éi rire mba'e vai apoha ndoroguerúi vaerã mo'ã ndéve. Pilato upéramo he'i ichupe kuéra: --Peraha peẽ ha pejapo hese pende léype he'i háicha. Umi Israelita he'i ichupe: --Ore Israelita kuéra ndaikatúi rojuka avavépe. Ha upéicha oiko pe Jesús he'i va'ekue pe imano rehe mba'éichatapa. Ha Pilato oike jevy kotýpe ha ohenói Jesúspe ha oporandu ichupe: --¿Nde piko ha'e Israelita kuéra Rey? Jesús he'i ichupe: --¿Erépa chéve upéva nde jeheguínte terãpa ambue he'ígui ndéve che rehe? Pilato he'i ichupe: --¿Che nga'u piko Israelita? Umi ne retãygua ha pa'i ruvicha kuéra niko ne moĩ che pópe. ¿Mba'e piko rejapo ra'e? Upéramo Jesús he'i ichupe: --Che ndaha'éi ko yvy arigua mburuvicha kueraichagua, che reino ndaha'éigui ko yvy arigua. Yvy arigua rire, umi che rehegua kuérava oñorairõ vaerã mo'ã ani haguã che añeme'ẽ Israelita kuéra pópe. Che reino ndaha'éi ko yvy arigua. Upéramo Pilato he'i ichupe: --¿Aipóramo piko nde Rey? Jesús he'i ichupe: --Ha'e, upe nde ere háicha. Che anace va'ekue ha aju ko yvy ári ha'e haguã pe añetegua. Opa umi ojapóva mba'éramo pe añete, ohendu pe che ha'éva. Pilato he'i ichupe: --¿Ha mba'e piko pe añete? Upéva oporandu rire Pilato osẽ jevy umi Israelita rendápe ha he'i ichupe kuéra: --Ndajuhúi niko ko kuimba'e rehe mba'eveichagua tembiapo vai. Pejepokuaa niko apoi peẽme peteĩ présogui ko Pascua arete árape; ¿peipotápa apoi ko Israelita kuéra Réygui? Ha opavave osapukái jevy: --¡Upévagui ahániri! ¡Iporãve repoi ramo Barrabásgui! Ha upe Barrabás mba'e vai apoha va'ekue. Upémaramo Pilato ojapyhy oinupãuka Jesúspe. Ha umi soldado oñopẽ ñuatĩgui peteĩ corona ha omoĩ Jesús akã rehe, ha omonde hese peteĩ ao pytãu. Ha oñepyrũ ohovapete ichupe ha he'i: --¡Viva Israelita kuéra Rey! Pilato katu osẽ jevy ha he'i ichupe kuéra: --Pema'ẽ, aru ko'a okápe pehecha haguã ndajuhuiha hese ojapo hague mba'eveichagua ivaíva. Ha osẽ Jesús pe corona ñuatĩguigua iñakã rehe ha ao pytãu ojehe. Upéramo Pilato he'i ichupe kuéra: --¡Kóina ápe pene renondépe! Ohechávo ichupe umi pa'i ruvicha ha policía kuéra oñepyrũ osapukái: --¡Emosaingo kurusu rehe! ¡Emosaingo kurusu rehe! Pilato he'i ichupe kuéra: --Peraha ha pemosaingo peẽ, che ndajuhúi hese ojapo hague mba'eveichagua ivaíva. Umi Israelita katu he'i ichupe: --Ore roguereko ore ley, ha upe ore ley he'i háicha omano vaerã, he'i hague rehe ojehe ha'eha Tupã Ñandejára Ra'y. Pilato ohendúvo upéva katu okyhyjeve; ha oike jevy pe kotýpe ha oporandu Jesúspe: --¿Mamogua piko nde? Jesús katu nde'íri ichupe mba'evete. Upéramo Pilato he'i ichupe: --¿Chéve piko nereñe'ẽi? ¿Ndereikuaái piko che arekoha autoridad romosaingouka haguã kurusu rehe terã apoiuka haguã nde hegui? Jesús he'i ichupe: --Ndererekói vaerã mo'ã mba'eveichagua autoridad Tupã Ñandejára ome'ẽ'ỹ rire ndéve; upéva rehe upe che me'ẽ va'ekue nde pópe tuichavéntema pe icúlpa. Upete guive Pilato oheka mba'éichapa opoiuka haguã Jesúsgui; umi Israelita katu osapukái ha he'i: --¡Repoi ramo ichugui nde ndaha'éi pe mburuvicha guasu amigo! ¡Oimeraẽva he'íva ojehe reyha, pe Roma pegua mburuvicha guasu enemigo! Pilato ohendúvo upéva oguenohẽuka Jesúspe okápe, ha oguapy pe tribunálpe, pe hebreo ñe'ẽme herahápe Gabata, he'iséva Itaguigua. Asaje pyte rupíma hína upe jave, pe Pascua ára mboyve. Upéramo Pilato he'i umi Israelítape: ¡Kóina ápe pende Rey! Ha'e kuéra katu osapukái: --¡Tomano! ¡Tomano! ¡Emosaingo kurusu rehe! Pilato he'i ichupe kuéra: --¿Mba'éicha piko amosaingóta kurusu rehe pende ruvichápe? Umi pa'i ruvicha kuéra katu he'i ichupe: --Peteĩnte ore ruvicha, pe mburuvicha guasu Roma pegua. Ko'ã mba'e rire Pilato omoĩ Jesúspe ipópe kuéra oñemosaingo haguã kurusu rehe. Ha osẽ Jesús ikurusu reheve pe Akãngue renda hérava kotyo, hebreo ñe'ẽme he'iséva Gólgota. Upépe omosaingo hikuái ichupe ha mokõime avei hendive, peteĩ ijasu kotyo ambue ijakatúa kotyo ha Jesúspe katu mbytépe kuéra. Ha Pilato omoĩuka pe kurusu ári peteĩ ñe'ẽ he'íva: “Jesús Nazareno, Israelita kuéra Rey.” Heta Israelita kuérava olee upe ñe'ẽ, upe tenda omosaingo hague hikuái Jesúspe kurusu rehe hi'aguĩgui pe ciudádgui, ha pe ñe'ẽ oñemoĩ hebreo, griego ha latínpe. Upéva rehe umi pa'i ruvicha kuéra he'i Pilátope: --Ani remoĩ: “Israelita kuéra Rey”; iporãve remoĩ ramo ha'e he'i hague Israelita kuéra Reyha. Pilato katu he'i ichupe kuéra: --Pe amoĩ va'ekue, opytáma amoĩ haguéicha. Umi soldado omosaingo rire Jesúspe kurusu rehe katu ohupi hikuái ijaokue ha omboja'o irundy hendápe peteĩ teĩme guarã. Pe icamisa puku katu imbovyvypyre'ỹva ojetejepaite ipukukuévo; ha umi soldado he'i hikuái ojupe: --Ani ñamondoro, jaity uvei po'a hese jahecha haguã mávapepa opyta. Ha upéicha oiko pe Ñandejára Kuatiañe'ẽ he'íva: “Oñomboja'o che aokue rehe, ha oity hikuái hese po'a.” Ha upéicha ojapo hikuái umi soldado. Jesús kurusu ypýpe oĩ va'ekue isy ha isy kypy'y, María Cleofas rembireko, ha María Magdalena. Jesús ohechávo isýpe, ha ohechávo oñembo'y ijypýpe pe hemimbo'e ha'e ohayhuetéva, he'i isýpe: --Kuñakarai, péina pépe ne memby. Upéi katu he'i pe hemimbo'épe: --Péina pépe nde sy. Ha upe guive upe hemimbo'e ogueraha ondive ichupe hógape. Ko'ã mba'e rire, Jesús oikuaa opa mba'e oikopamaha. Upéva rehe, oiko haguã pe Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'íva, he'i: --Che yuhéi. Oĩ upépe peteĩ mba'yru henyhẽva vinágregui, ha omyakỹ hikuái peteĩ esponja pe vinágrepe, omoĩ peteĩ hisópo rakãngue rehe ha omboja Jesús juru rehe. Jesús ho'u pe vinagre ha upéi he'i: --Oikopáma. Uperire oñakãity ha omano. Pascua ára mboyve upéramo ha Israelita kuéra ndoipotái umi tetekue opyta kurusu rehe pytu'uha árape, arete guasúgui upe jave. Upéva rehe ojerure hikuái Pilátope omopẽuka haguã umi oñemosaingo va'ekue kurusu rehe retyma kuéra ha oñemboguejy haguã upégui. Ha oho umi soldado ha omopẽ pe peteĩ retyma, ha pe ambue oñemosaingo va'ekue kurusu rehe Jesús ndivegui avei. Oguahẽvo Jesús rendápe katu ohecha hikuái omanóma hague, ha upéva rehe nomopẽiri ichugui hetyma. Umi soldado kuéra peteĩva katu oikutu Jesúspe ijyképe lánzape ha upévo osẽ tuguy ha ý ichugui. Upe ohecha va'ekue omombe'u kóva ha he'i pe añetegua, ha ha'e oikuaa he'iha pe añetegua, peẽ avei perovia haguã. Ko'ã mba'e ojehu oiko haguã pe Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'íva: “Noñemopẽ mo'ãi ichugui peteĩ ikangue jepe.” Ha oime Ñandejára Kuatiañe'ẽ ambue he'íva: “Ohecha vaerã hikuái pe oikutu va'ekuépe.” Ko'ã mba'e rire, José, Arimatea puebloygua, Jesús remimbo'e, ñemiháme ramo jepe, okyhyjégui Israelita kuéragui, ojerure Pilátope omboguejy haguã kurusúgui Jesús retekue. Pilato ome'ẽ ichupe ha José oho ha ogueraha pe Jesús retekue. Nicodemo, upe yma oho va'ekue Jesús rendápe pyhare, oguahẽ avei mba'e ryakuã porãita reheve, mirra ha áloe mbojehe'apyre cuarenta kilo rupi reheve. Ha upéicha José ha Nicodemo ojapyhy Jesús retekue ha omonamba hese pe mba'e ryakuã porã ha omboapakua liénzope Israelita kuéra ojapo háicha oñotỹ haguã umi omanóvape. Pe Jesús oñemosaingo hague kurusu rehe ypýpe oĩ peteĩ yvotyty, ha upe yvotytýpe oĩ peteĩ sepultura pyahu avave oñeñotỹ'ỹ hague gueteri. Upépe omoĩ hikuái Jesús retekue hi'aguĩgui upe sepultura ha oguahẽmbámagui Israelita kuéra pytu'uha ára. Pe semana ñepyrũha árape, pyharevete, pytũ ramo gueteri, María Magdalena oho pe sepultúrape; ha ohecha ndaiporivéima hague pe ita omboty va'ekue pe sepultura juru. Upémaramo oho meme ñaniháme Simón Pedro ha pe temimbo'e ambue Jesús ohayhuetémiva rendápe ha he'i ichupe kuéra: --Oñerenohẽ niko ra'e Ñandejára Jesúspe pe sepultúragui ha ndoroikuaái mamópa omoĩne hikuái ra'e pe hetekue. Upévo Pedro ha pe temimbo'e ambue osẽ ha oho pe sepultúrape. Mokõivéva oñani ohóvo, pe ambue katu iñakuãve Pédrogui ha oguahẽ tenonde ichugui. Ojayvy oma'ẽ ha ohecha umi lienzo ojejokua hague oĩ upépe, opáichavo, ndoikéi. Uperire oguahẽ Simón Pedro hapykuéri ha oike pe sepultura ryepýpe. Ha'e avei ohecha umi lienzo upépe; ha ohecha avei pe lienzo oñemoĩ va'ekue Jesús akã rehe noĩriha umi ojejokua hague ndive, oñemboapakua ra'e ha oñemoĩ ambue hendápe. Upéi katu oike avei pe temimbo'e ambue, pe oguahẽ tenonde va'ekue pe sepultúrape, ha ohechakuaa pe oiko va'ekue ha oguerovia. Ne'ĩrante oikuaa pe Ñandejára Kuatiañe'ẽ he'íva, Jesús oikove jevy vaerã hague omanóva apytégui. Uperire umi temimbo'e oho jevy hógape. María katu opyta okápe, pe sepultura ypýpe ojahe'o. Ha ojahe'oha reheve ojayvy oma'ẽ haguã pe sepultura ryepýpe, ha ohecha mokõi ángel ijao morotĩva, oguapýva hikuái pe Jesús retekue oĩ haguépe, peteĩ iñakã kotyo ha pe ambue katu ipy kotyo. Ha umi ángel oporandu ichupe: --Nde kuñatai, ¿mba'e rehe piko rejahe'o reína? Ha'e he'i ichupe kuéra: --Ogueraha hague rehe hikuái che Járape, ha ndaikuaái mamópa omoĩ ra'e hikuái. Upéva he'ipávo oñembojere ha ohecha Jesúspe oiha hína upépe, opáichavo, ndoikuaái ha'eha. Upémaramo Jesús oporandu ichupe: --Nde kuñatai, ¿mba'e rehe piko rejahe'o reína? ¿Avápe piko reheka? María oimo'ãgui pe yvotyty rehe oñangarekóva, he'i ichupe: --Karai, nde reraha rire ramo na ere chéve mamópa reheja ra'e ha che aháta aru. Upéramo Jesús he'i ichupe: --¡María! Ha'e oñembojere ha he'i ichupe hebreo ñe'ẽme: --¡Rabóni! --he'iséva “Mbo'ehára”. Jesús he'i ichupe: --Ani repoko che rehe, ne'ĩra gueteri ajupi che Ru rendápe. Opáichavo, tereho ha emombe'u che ryvy kuérape ajupitaha che Ru ha pende Ru, che Tupã ha pende Tupã rendápe. Ha María oho meme omombe'u Jesús remimbo'e kuérape ohecha hague Ñandejára Jesucrístope ha ha'e he'i hague ichupe ko'ã mba'e. Upeha árape, pe semana ñepyrũha ára pyharépe, Jesús remimbo'e kuéra oĩmba oñondive ha ombotypa hikuái okẽ okyhyjégui Israelita kuéragui. Ha Jesús oguahẽ ha oñemoĩ mbytépe kuéra ha omomaitei ichupe kuéra he'ívo: --Ta pende py'aguapy joaite. Upévo ohechauka ichupe kuéra ipo ha ijyke. Ha hemimbo'e kuéra ovy'a eterei ohechávo Ñandejára Jesucrístope. Upéi Jesús he'i jevy ichupe kuéra: --Ta pende py'aguapy joaite. Che Ru che mbou haguéicha chéve, upéicha che pomondo peẽme. Ha upévo oipeju hi'ári kuéra ha he'i ichupe kuéra: --Ame'ẽko peẽme Espíritu Santo. Peẽ peperdona ramo mávape ipecádo kuéra, oñeperdonáma ichupe; ha peperdona'ỹ ramo katu opytáma oñeperdona'ỹ rehe. Tomás, umi doce Jesús remimbo'e kuéra peteĩva, pe Kõingue oñembohérava, noĩri hendive kuéra, Jesús ou ramo. Ha upéi umi temimbo'e ambue he'i ichupe: --Rohecha niko Ñandejára Jesucrístope. Tomás katu he'i: --Ahecha'ỹ ramo ipo rehe umi clavo kuare, ha amoinge'ỹ ramo che kuã umi clavo kuarépe, ha amoinge'ỹ ramo che po ijyképe, ndaikatúi arovia. Uperire ocho días haguépe, Jesús remimbo'e kuéra oñembyaty jevy pyahu peteĩ ógape, ha upéramo Tomás oĩ hendive kuéra. Ha umi okẽ oñemboty ramo jepe, Jesús oguahẽ ha oñemoĩ mbytépe kuéra ha omomaitei ichupe kuéra he'ívo: --Ta pende py'aguapy joaite. Upéi katu he'i Tomáspe; --Emoinge ko'ápe ne kuã, ha ema'ẽ che po rehe, ha emoinge nde po che yképe. Ha anive nde py'amokõi, erovia uvei. Upéramo Tomás he'i: --¡Che Jára ha che Tupã! Jesús katu he'i ichupe: --Tomás, ¿ko'ãga rerovia che recha hague rehe? Ovy'a vaerã umi oguerovia va'ekue che recha'ỹ rehe. Jesús ojapo va'ekue avei heta milagro hemimbo'e kuéra resa renondépe oñemoĩ'ỹ va'ekue ko kuatiañe'ẽme. Ko'ãva katu oñemoĩ peẽ perovia haguã Jesús ha'eha pe Cristo, Tupã Ñandejára Ra'y, ha peroviávo pereko haguã pe tekove tapia guarã héra rupi. Ko'ã mba'e rire Jesús ojehechauka jevy hemimbo'e kuérape Lago Tiberias rembe'ýpe. Ojapo kóicha: Oĩ hikuái oñondive Simón Pedro, Tomás pe Kõingue oñembohérava, Natanael Caná Galileaygua, Zebedeo ra'y kuéra ha mokõi hemimbo'e ambue. Simón Pedro he'i ichupe kuéra: --Aháta apesca. Ha'e kuéra he'i ichupe: --Ore rohóta avei nendive. Oho hikuái ha ojupi peteĩ bárcope, ha upe pyharépe noguenohẽi mba'evete. Ko'ẽjúvo katu Jesús oguahẽ upe ý rembe'ýpe; hemimbo'e kuéra ndoikuaái ramo jepe Jesusha. Ha he'i ichupe kuéra: --Lo mitã, ¿na penohẽi piko mba'eve? Ha ha'e kuéra he'i ichupe: --Mba'evete. Upéramo Jesús he'i ichupe kuéra: --Peity pe pende red pe barco akatúa kotyo ha pejuhúta. Ojapo hikuái upéicha, ha ndaikatúi oguenohẽ pe red ýgui heta etereígui pira ho'a ipype. Upévo pe Jesús remimbo'e ha'e ohayhuetéva, he'i Pédrope: --¡Ñandejára Jesucristo niko! Ohendúvo Simón Pedro Ñandejára Jesucristoha, omonde ijao jo'aha (omboi ra'e), ha ojepoi pe ýpe. Umi hemimbo'e kuéra ambue katu oguahẽ pe ý rembe'ýpe imba'yru reheve, ogueru myatãháme pe red umi pira reheve, cien metros rupínte oĩ hikuái pe ý rembe'ýgui. Oguejývo pe bárcogui ojuhu hikuái tatapỹi hendýva hína peteĩ pira hi'ári reheve ha pan. Jesús he'i ichupe kuéra: --Peru pe pira penohẽ ramóvagui. Simón Pedro ojupi pe bárcope ha omyatã pe ý rembe'y peve pe red henyhẽte va'ekue pira tuichávagui, oĩ ipype ciento cincuenta ý tres, upéicharamo jepe pe red ndosorói. Upéramo Jesús he'i ichupe kuéra: --Peju perambosa. Ha mavavéva hemimbo'e kuérava noporandúi ichupe ha'épa máva, oikuaágui ha'eha Ñandejára Jesucristo. Upéi katu Jesús oñemboja ojapyhy pe pan ipópe ha ome'ẽ ichupe kuéra ha pe pira avei. Kóva niko mbohapy jevyháma Jesús ojehechauka hague hemimbo'e kuérape oikove jevy rire omanóva apytégui. Orambosapa rire hikuái katu Jesús he'i Simón Pédrope: --Simón, Jonás ra'y, ¿che rayhuvépa ko'ãvagui? Pedro he'i ichupe: --Upéicha, che Jára, nde niko reikuaa rohayhuha. Jesús he'i ichupe: --Aipóramo, emongaru che ovecha ra'y kuéra. He'i ichupe mokõiha jevy: --Simón, Jonás ra'y, ¿che rayhúpa? Pedro he'i ichupe: --Upéicha, che Jára, nde niko reikuaa rohayhuha. Jesús he'i ichupe: --Aipóramo eñangareko chéve che ovecha kuéra rehe. Mbohapyha jevy he'i ichupe: --Simón, Jonás ra'y, ¿che rayhúpa? Pedro ombyasy oporandu hague rehe ichupe mbohapyha jevy ohayhúpa, ha he'i ichupe: --Che Jára, nde niko reikuaapa. Nde niko reikuaa rohayhuha. --Aipóramo emongaru che ovecha kuéra. Añetehápe ha'e ndéve, yma ne mitãvépe reñembosako'ími ha reho mamo rehosehápe, nde tuja rire katu reipysóta nde jyva ha ambue ne mbosako'íta ha nde reraháta rehose'ỹháme. Kóva he'ívo Jesús oikuaauka mba'éichapa Pedro omanóta ha omomba'eguasúta Tupã Ñandejárape. Ha upévo he'i ichupe: --¡Che moirũ! Oñembojerévo Pedro ohecha oho hague hína hapykuéri kuéra pe Jesús remimbo'e ha'e ohayhuete va'ekue, upe oguapy va'ekue ijykére cenahápe ha oporandu va'ekue ichupe: “Ore Jára, ¿máva piko pe ne traicionátava?” Pedro ohechávo ichupe oporandu Jesúspe: --Ore Jára, ¿ha kóvape piko mba'e ojehúta? Jesús he'i ichupe: --Che aipota ramo ha'e oikove che aju jevy peve, ¿piko mba'e ndéve? Che moirũ katu nde. Upéramo oñemoherakuã umi Jesús rehe ojeroviáva apytépe upe hemimbo'e upéva nomano mo'ãiha. Jesús nde'íri ichupe nomano mo'ãiha, he'ínte: “Che aipota ramo ha'e oikove che aju jevy peve, ¿piko mba'e ndéve?” Upéva ha'e upe Jesús remimbo'e oñe'ẽva hína ko'ã mba'e rehe, ha omoĩ va'ekue kuatia rehe, ha jaikuaa he'iha pe añetegua. Oĩ avei heta mba'e ambue Jesús ojapo va'ekue, peteĩ teĩ oñemoĩ rire kuatiápe chéve ramo guarã ko yvy jerekuévo jepe ndaijapái vaerã mo'ã umi kuatiañe'ẽ ikatu vaerã mo'ã ojejapo. Amén. Pe kuatiañe'ẽ tenonderépe, niko nde Teófilo, añe'ẽ va'ekue opaite umi mba'e Jesús oñepyrũ va'ekue ojapo ha ombo'e rehe, upe ojehupiha ára peve yvágape, ome'ẽ rire tembiapoukapy Espíritu Santo rupi umi apóstol oiporavo va'ekuépe. Ha avei ohasa asy rire, Jesús ete voi ojehechauka umívape oikove jevy hague heta techapyrã jaroviakuaa va'erãva reheve, cuarenta ára pukukue jave, ha oñe'ẽ ichupe kuéra umi mba'e Tupã Ñandejára reino rehegua rehe. Ha oĩ jave hendive kuéra, he'i ichupe kuéra ani haguã oho Jerusaléngui, oha'arõnte haguã uvei pe Túva ñe'ẽ me'ẽmbyre, pehendu va'ekue che hegui, he'i ichupe kuéra. Juan niko añete oporobautiza va'ekue ýpe; peẽ katu pejebautizáta Espíritu Sántope mbovy ára riremínte. Upérõ umi oñembyaty va'ekue oporandu hikuái ichupe, ha he'i: --Ore Jára, ¿remopu'ã jevýtapa pe reino Israélpe ko tiempo kóvape? Ha Jesús he'i ichupe kuéra: --Ndaijái peẽme peikuaa haguã mba'e árapepa terã araka'etétapa umi mba'e che Ru omoĩ va'ekue ipoguýpe añoite; opáichavo, ou rire pe Espíritu Santo pende ári, perekóta pu'aka, ha pesẽta pechemoherakuã haguã Jerusalénpe, ha Judéape opaite henda rupi, ha Samáriape, ha ko yvy pahaite peve. Ha he'ipávo ko'ã mba'e, hesa renondépe kuéra Jesús ojehupi yvágape, ha peteĩ arai omokañỹ ichupe heságui kuéra. Ha oma'ẽ jave hikuái yvága rehe Jesús oho aja, mokõi karia'y ijao morotĩmbáva oñemboja sapy'a hendápe kuéra, ha he'i ichupe kuéra: --Peẽ kuimba'e Galileaygua, ¿mba'e rehe piko pepyta pema'ẽ péicha yvága rehe? Ko Jesús ete voi ojehupi va'ekue pende apytégui yvágape, ou jevy vaerã upe pehecha hagueichaite oho. Upérõ ha'e kuéra ou jevy hikuái Jerusalénpe pe cerro Olivoty héravagui, oĩva Jerusaléngui peteĩ pytu'uha árape ojeguataha pukukue. Ha oike rire pe ciudádpe, ojupi hikuái pe koty yvateguápe, oikohápe Pedro, Juan, Jacobo, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Jacobo Alfeo ra'y, Simón Zelote ha Judas Jacobo ra'y. Opavave ko'ãva peteĩ ñe'ẽme oñembo'e tapiámi oñondive, Jesús ryvy kuéra ha María isy, umi ambue kuña kuéra ndive. Umiha árape opu'ã Pedro Jesús remimbo'e kuéra apytépe, ha ciento veinte rupi umi oñembyaty va'ekue, ha he'i: --Che ryvy kuéra: Tekotevẽ niko kuri oiko pe Kuatiañe'ẽ Marangatúpe Espíritu Santo he'i va'ekue David juru rupi Judas rehe, ha'e omohenonde va'ekue umi Jesús apresaharépe, ha'e ojerereko va'ekue peteĩ ñande rehegua kuérava ramo ha ñane moirũ va'ekue ko ñane rembiapópe. Opáichavo ha'e ojogua va'ekue peteĩ ñu pe hembiapo vaikue repykue rehe, ha ojejuvývo ho'a oakãvo ha osoro pe hete mbytérupi ha oñehẽmba hyekue. Ha Jerusalengua kuéra oikuaapa va'ekue upéva, upéva rehe upe ñu oñembohéra va'ekue iñe'ẽme kuéra Acéldama, upéva he'ise, Tuguy Ñu. Salmo kuéra kuatiañe'ẽme he'i háicha: Ta itapere hogakue, ha toĩve'ỹ oiko vaerã ipype, ha: Tojapo ambue pe hembiapo rangue. Tekotevẽ upéva rehe ko'ã kuimba'e kuéra ñane moirũ va'ekue Ñandejára Jesús oiko aja pukukue ñande apytépe, upe ojebautiza ha'ára guive Juan po rupi, upe ojehupiha ára peve yvágape ñande apytégui, peteĩ ta ñane moirũ pe Jesús oikove jevyha rechahare ramo. Ha omoĩ hikuái henondépe kuéra mokõime: José, oñembohérava Barsabás, hérava avei Justo, ha Matíaspe. Ha oñembo'e hikuái ha he'i: --Ore Jára, nde reikuaáva opavave py'apy, ehechauka oréve mávapepa reiporavo ko'ã mokõigui, ojapo haguã apóstol rembiaporã ho'a haguégui Judas hembiapo vai rehe oho haguã hendaguãme. Ha oity hikuái hese kuéra po'a, ha ho'a pe po'a Matías rehe; ha oñemoĩ umi once apóstol kuéra ndive. Ha oguahẽvo Pentecostés ára, oĩmba hikuái oñondive peteĩ py'ápe, ha ou sapy'a yvágui peteĩ tyapu yvytu hatã oipejúrõ guáicha, ha omohenyhẽmba pe óga oguapyhápe hikuái, ha ojechauka ichupe kuéra ku, tatarendýicha oguejýva peteĩ teĩ hi'ári kuéra, ha henyhẽmba hikuái Espíritu Sántogui, ha oñepyrũ oñe'ẽ ñe'ẽ ambuépe, pe Espíritu Santo ome'ẽ háicha ichupe kuéra oñe'ẽ haguã. Oĩ upérõ Jerusalénpe Israelita kuéra ombojeroviáva Tupã Ñandejárape, ou va'ekue opa tetã yvága guypeguágui; ha oikóvo pe tyapu, oñembyaty pe genteta, ha oiko peteĩ apajuái guasu, peteĩ teĩ ohendúgui ichupe kuéra oñe'ẽha iñe'ẽ teépe. Ha oñemondýi hikuái ha ohecharamoite, ha he'i: --¿Ndaha'éi piko galileaygua ko'ã oñe'ẽva? ¿Mba'éicha rupi piko, aipóramo, ñahendu ichupe kuéra oñe'ẽ pe ñanace hague ñe'ẽme? Parto kuéra, Medo kuéra, Elamita kuéra, ha ñande Mesopotamiaygua kuéra, ha Judea, Capadocia, Ponto, Asia, Frigia ha Panfilia, Egipto, ha Africaygua Cirene amongotyove, ha Romano kuéra ko'ápe oikóva; oime ha'e kuérava Israelita etéva ha umi ambue oguerovia va'ekue upe ha'e kuéra ogueroviáva; Cretaygua ha Arabe kuéra, ñahendu ichupe kuéra oñe'ẽ ñane ñe'ẽme umi mba'eguasueta Tupã Ñandejára ojapo va'ekue rehe. Ha ohecharamoite hikuái ha ndoikuaái mba'épa pe oikóva ha he'i ojupe: --¿Mba'e piko he'ise kóva? Ambue kuéra katu oñembohorývo he'i: --Oka'upa hikuái. Upérõ Pedro opu'ã oñembo'y umi once ndive ha hatã oñe'ẽ ha he'i: --Karai kuéra Judea pegua, ha opavave Jerusalénpe peikóva, peikuaáke kóva, ha pejapysaka porã che ñe'ẽ rehe. Ko'ãva ko ndoka'úi, peẽ peimo'ã háicha, ko pyhareve las nueve ramóva. Kóva ko hína pe ñemoñe'ẽhára Joel he'i va'ekue: Ha ojehu vaerã umi ára pahávo, he'i Tupã Ñandejára, añohẽ vaerã che Espíritu opavave yvypóra kuéra ári, ha oñemoñe'ẽ vaerã Espíritu Santo rupi pende ra'y ha pende rajy kuéra, karia'y kuéra ohecha vaerã mba'e hechapyrã yvága pegua ha karai tuja kuéra ohecha vaerã ike pegua. Ha che rembiguái kuéra kuimba'e ha kuñáva ári añohẽ vaerã che Espíritu umiha árape, ha oñemoñe'ẽ vaerã Espíritu Santo rupi. Ha ahechauka vaerã mba'e guasu yvate yvágape, ha techapyrã yvy ári, tuguy, ha tata, ha tatatĩ timbo. Pe kuarahy iñypytũmba vaerã, ha jasy ojehecha vaerã tuguýicha, ou mboyve pe Ñandejára Jesucristo ára guasuete overapáva. Ha opa umi ohenóĩva Ñandejára Jesucristo réra, ojesalva vaerã. ‘Kuimba'e kuéra Israel pegua, pehendu ko'ã ñe'ẽ: Jesús Nazareno, kuimba'e Tupã Ñandejára ohechauka va'ekue peẽme oiha hendive mba'e oporomondýi va'ekue rupi ha mba'eguasueta ha techaukarã Tupã Ñandejára ojapo va'ekue ipo rupi pende apytépe, peẽ voi peikuaa háicha, Tupã Ñandejára oikuaáva oiko mboyve pe ojehútava, oipota rupi pejapyhy ha pejukauka va'ekue umi tekove vai po rupi, upe pemosaingo ramo Jesucrístope kurusu rehe. Opáichavo, Tupã Ñandejára omoingove jevy va'ekue ichupe ha oipe'a pe mano poguýgui, ndaikatúigui mba'evéicharamo opyta ha'e tapia guarã umi omanóva apytépe. David voi niko he'i hese: Ahecha tapia Ñandejárape che resa renondépe, oĩgui che akatúape, mba'eve na che moangekói chéne. Upéva rehe henyhẽte che corazõ vy'águi che ku oñe'ẽ torypaitépe. Upéva rehe che rete avei opytu'úne jeroviahápe; nderehejái chénegui che ánga umi omano va'ekue oĩháme, ha nderehejái chéne pe ne marangatu retekue oñembyai. Reikuaauka chéve pe tekove ha'etéva rape, ha che myenyhẽne vy'águi nde resa renondépe aime jave. ‘Che ryvy kuéra, ikatu ja'e peẽme hekoitépe ñande ru David rehe, omano ha oñeñotỹ hague, ha pe oñeñotỹ hague renda oiha ñande apytépe ko'ãgaite peve. Opáichavo, David niko ñemoñe'ẽhára va'ekue ha oikuaápype Tupã Ñandejára juramento reheve ome'ẽ hague ichupe iñe'ẽ iñemoñare peteĩvagui omopu'ã va'erãha pe Cristo oguapy vaerã rey David trónope. Upéva oiko mboyve ha'e ohecháma oiko ramo guáicha, ha oñe'ẽ pe Cristo oikove jevy va'erãha rehe, ha hi'ánga ndojehejái chéne haguã umi omano va'ekue oĩháme, ha hetekue noñembyai chéne haguã. Ko Jesúspe Tupã Ñandejára omoingove jevy va'ekue ha ore kuéra upéva rechahare. Ha Tupã Ñandejára po akatúa omopu'ã ichupe, ha ohupity pe Espíritu Santo pe Túva he'i va'ekue ome'ẽtaha ichupe, ha oñohẽ ko peẽ pehecha ha pehendúva. David niko ndojupíri yvágape; opáichavo, ha'ete voi he'i: Tupã Ñandejára he'i va'ekue che Járape: “Eguapy che akatúape, amoĩ meve umi nde rehe ija'e'ỹvape nde pyguýpe.” ‘Toikuaa porãke Israel retã, ko Jesús, peẽ pemosaingo va'ekue kurusu rehe, Tupã Ñandejára ojapo hague ichugui Mburuvicha Guasu ha Cristo. Upéva ohendúvo tuicha eterei ojepy'apy hikuái ha he'i Pedro ha umi apóstol kuéra ambuépe: --Ore ryvy kuéra, ¿mba'épa rojapóta? Pedro he'i ichupe kuéra: --Peñearrepenti, ha pejebautizauka peteĩ teĩ peẽ kuérava Jesucristo rérape peñemopotĩ haguã pende pecado kuéragui, ha oñeme'ẽ haguã peẽme Espíritu Santo. Pene mba'erã voi niko pe iñe'ẽ me'ẽmbyre, ha pende ra'y kuéra peguarã, ha opa umi mombyry oĩva peguarã, opa umi Tupã Ñandejára ohenóĩva guive peguarã. Ha heta ñe'ẽ ambue rupi oikuaauka ha oñemoñe'ẽ ichupe kuéra he'ívo: --Pejei ko ñemoñare vai kóvagui. Ha umi oguerovia va'ekue iñe'ẽ ojebautizauka, ha oñembojuapy ichupe kuéra tres mil tekove rupi. Ha opyta hatã hikuái umi apóstol kuéra ombo'évape ichupe kuéra, ha oiko peteĩ ñe'ẽme oñondive kuéra, ha oñembo'e ha oñembyaty omboja'o haguã pe pan. Ha oñemondyipa hikuái ha heta techapyrã ha techaukarã oiko umi apóstol kuéra po rupi. Ha umi oguerovia va'ekue oĩmba oñondive ha opa mba'e oguereko oñondive guarã, ha ome'ẽ hepýre ijyvy kuéra ha oguerekóva guive, ha oñomboja'o hepykuére peteĩ teĩ oikotevẽta háicha. Ha opa árape oĩ tupaópe oñondive peteĩ py'ápe, ha omboja'o pe pan hóga kuéra rupi, ha okaru oñondive torypa ha py'a porã reheve. Omomba'eguasu Tupã Ñandejárape ha oguerohory ichupe kuéra opavave upe tetãygua. Ha opa árape Ñandejára ombojuapy ichupe kuéra umi ojesalváva. Pedro ha Juan ojupi hikuái oñondive tupaópe ñembo'erã, ka'aru las tres jave. Ha ojererahámi opa árape peteĩ kuimba'e, iparĩva onace guive, ha oñemoĩ pe tupao rokẽme, hérava Okẽ Porã, ojerure haguã tupãmba'e umi tupaópe oikévape. Upéva ohechávo Pedro ha Juánpe oiketaha pe tupaópe, ojerure ichupe kuéra tupãmba'e. Pedro ha Juan katu oma'ẽ porã hese ha he'i ichupe: --Ema'ẽ ore rehe. Ha ha'e oma'ẽ porã hese kuéra oha'arõgui oime ramo guarã mba'e ha'e kuéra ome'ẽva ichupe. Pedro katu he'i: --Plata ha óro ndarekói, opáichavo, pe arekóva ame'ẽta ndéve, Jesucristo Nazareno rérape, epu'ã eguata. Ha Pedro ojapyhývo ichupe ipo akatúagui omopu'ã, ha upévove oñemombarete ipy ha pe ipy juajuha; ha opo oñembo'y, ha oñepyrũ oguata; ha oike hendive kuéra tupaópe, oguata ha opopo ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape. Ha opa upe tetãygua ohecha ichupe oguata ramo ha omomba'eguasu ramo Tupã Ñandejárape, ha oikuaa ichupe ha'e hague voi pe oguapými va'ekue ojerure haguã tupãmba'e pe tupao rokẽme, pe Okẽ Porãme; ha ohecharamo joa hikuái ha tuicha oñemondýi pe ichupe ojehu va'ekue rehe. Ha pe oñemonguera va'ekue ndopoíri Pedro ha Juángui, ha opa upe tetãygua ohecharamo joa ha ou tagẽ pópe hendápe kuéra pe Salomón Rokẽ héravape. Ohechávo upéa Pedro, he'i pe tetãygua kuérape: --Kuimba'e kuéra Israel pegua, ¿mba'e rehe piko pehecharamo kóva? Terã ¿mba'e rehe pejesareko ore rehe ore romboguatárõ guáicha kóvape ore pu'akakue terã ore reko marangatu rupi? Abraham, Isaac ha Jacob Tupã, pe ñande ru ypykuéra Tupã, omomba'eguasu Ta'ýra Jesúspe, upe peẽ peme'ẽ ha penega va'ekue Pilato renondépe ha'e opoise ramo jepe ichugui. Peẽ katu penega pe Imarangatu ha Imba'e porãvape, ha pejerure ojepoi haguã peẽme peteĩ oporojuka va'ekue, Pejuka pe jeikove ome'ẽvape upe Tupã Ñandejára omopu'ã jevy va'ekue omanóva apytégui, ha ore kuéra upéva rechahare. Ha pe héra rehe jerovia rupi, kóvape, ko peẽ pehecha ha peikuaávape, omombarete, ha pe jerovia hese ojererekóva, omohesãimbaite ichupe opavave pende resa renondépe. ‘Ha ko'ãga, che ryvy kuéra, che aikuaa pejapo hague ndapeikuaáigui, ha pende ruvicha kuéra upéichante avei. Opáichavo, pe Tupã Ñandejára omoherakuã va'ekue ymaite guive umi ñemoñe'ẽhára kuéra juru rupi, pe Hemimbou, Cristo, ohasa asy vaerã hague, upéicha ojapo. Upéva rehe, peñearrepenti ha peju Tupã Ñandejára rendápe ojei haguã pende hegui pende pecado kuéra ha ou haguã piro'y ára Ñandejára renondégui, ha ombou haguã ha'e Cristo Jesúspe, pe yma guive voi oñemoherakuã va'ekue peẽme, tekotevẽva gueteri opyta yvágape oñemyatyrõmbaha ára peve opaite mba'e, umi oñe'ẽ hague Tupã Ñandejára umi ñemoñe'ẽhára marangatu juru rupi ymaite guive. Moisés he'i va'ekue ñande ru kuérape: “Tupã Ñandejára omopu'ã vaerã peẽme peteĩ ñemoñe'ẽhára pende ryvy kuéra apytégui, che mopu'ã haguéicha chéve. Pehendúke ichupe opa he'ívape peẽme. Ha opa upe ohendu'ỹva upe ñemoñe'ẽhárape, ojehapo'o vaerã hetã megua kuéra pa'ũgui.” ‘Ha opa umi ñemoñe'ẽhára kuéra Samuel guive ha uperire, oñe'ẽ va'ekue guive, omoherakuã va'ekue avei ko'ã ára. Peẽ ha'e umi ñemoñe'ẽhára ra'y kuéra ha pene mba'erã Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue iñe'ẽ, he'i ramo guare Abrahámpe: “Ne ñemoñare rupi ojehovasapa vaerã yvypóra kuéra.” Peẽme raẽve, Tupã Ñandejára omopu'ã rire Ta'ýrape, ombou va'ekue pende rovasa haguã, peteĩ teĩ peheja haguã pene rembiapo vai. Pedro ha Juan oñe'ẽ gueteri hína umi géntepe, ou ramo hi'ári kuéra pa'i ha saduceo kuéra, pe guardia tupao pegua ruvicha kuéra ndive. Ipochy hikuái Pedro ha Juan ombo'e haguére umi géntepe ha omoherakuã haguére omanóva oikove jevy va'erãha Jesús rupi. Ha ojapyhy hikuái ichupe kuéra ha omoinge cárcelpe pe ára ambue peve, ka'arúmagui. Opáichavo, heta umi ohendu va'ekue pe iñe'ẽ nguéra, oguerovia; ha cinco mil rupi umi oguerovia va'ekue, kuimba'e kuéra añónte. Ha upe ára ambuépe oñembyaty hikuái Jerusalénpe upe tetã megua mburuvicha kuéra, karai guasu kuéra ha umi Ñandejára ley rehe oporombo'éva; pa'i ruvicha guasu Anás oĩ avei hendive kuéra, ha Caifás, Juan, Alejandro, ha opa umi pa'i ruvicha rehegua kuérava guive. Ha ogueruruka hikuái Pedro ha Juánpe, ha omoĩ mbytépe kuéra ha oporandu ichupe kuéra: --¿Mba'e autoridad, terã máva rérapepa pejapo ko'ã mba'e? Ha Pedro, tenyhẽ Espíritu Sántogui, he'i ichupe kuéra: --Mburuvicha kuéra ha karai kuéra Israel pegua: peporandu niko oréve pe mba'e porã ojejapo va'ekue pe kuimba'e hasýva rehe, mba'éichapa oñemonguera ra'e, roikuaauka peẽme, oikuaa haguã opavave Israel pegua, ko kuimba'e opavave resa renondépe oĩva, hesãiha Jesucristo Nazaretgua rérape, upe peẽ pemosaingo va'ekue kurusu rehe, ha Tupã Ñandejára omoingove jevy va'ekue omanóva apytégui. Ko Jesús ha'e hína pe ita peẽ óga apoha pemboyke va'ekue, opáichavo, oiko ichugui pe ita tekotevẽvéva. Mavave ambue rehe ndaipóri salvación, ndaipórigui téra ambue yvy ári oñeme'ẽ va'ekue yvypóra kuérape ikatu vaerã rehe jajesalva. Umi mburuvicha kuéra ohecha ramo mba'éichapa Pedro ha Juan ipy'a guasu, ha oikuaápype ndaha'eiha tekove arandu ha umi iñarandu'ỹva reheguaha, ohecharamoite ha ohechakuaa hikuái ha'e kuéra omoirũ hague Jesúspe. Ha ohechápype avei pe kuimba'e okuera va'ekuépe oiha upépe oñembo'y hendive kuéra, ndaikatúi he'i mba'eve, omoĩ vai vaerã ichupe kuéra. Ha he'i ichupe kuéra osẽ haguã pe concíliogui, oñomongeta haguã oñondive añó, ha he'i hikuái: --¿Mba'épa jajapóta ko'ã kuimba'e kuéra rehe? Opavave Jerusalengua niko oikuaa ha'e kuéra ojapo hague ko mba'e guasu, ha ndaikatúi ja'e añete'ỹha. Opáichavo, anive haguã ko mba'e herakuã ko'ã gente apytépe, ñamongyhyje, ko'águi rire anive haguã oñe'ẽ avavépe Jesús rérape. Ha ohenói ha he'i ichupe kuéra anive haguã mba'evéicharamo oñe'ẽ terã oporombo'e Jesús rérape. Pedro ha Juan katu he'i ichupe kuéra: --Pehecháke peẽ voi iporãpa Tupã Ñandejára renondépe rojapo pene ñe'ẽ rojapo rangue Tupã Ñandejára ñe'ẽ. Ore ro'e mante vaerã upe rohecha ha rohendu va'ekue. Ha umi mburuvicha kuéra oñe'ẽ pohýi jevy rire ichupe kuéra opoi ichugui kuéra, ndojuhúigui mba'éichapa oinupã haguã, opavave umi gente omomba'eguasúgui Tupã Ñandejárape upe oiko va'ekue rehe. Pe kuimba'e okuera va'ekue pe milagro rupi oguereko hetavéma ra'e cuarenta áñosgui. Pedro ha Juan, ojepoi rire ichugui kuéra, oho iñirũ nguéra rendápe ha omombe'upa ichupe kuéra umi pa'i ruvicha ha karai he'i va'ekue ichupe kuéra. Ha ha'e kuéra ohendu rire oñembo'epa oñondive Tupã Ñandejárape, ha he'i: --Ore Jára, nde rejapo va'ekue yvága ha yvy, pe mar ha opaite mba'e ipype oĩva, nde ere va'ekue Espíritu Santo rupi ha David ne rembiguái, juru rupi: ¿Mba'érehe piko ijayvu pochýpe umi tetã nguéra, ha umi gente oñepy'amongeta mba'e rei rehe? Mburuvicha guasu kuéra yvy ape arigua opu'ã, ha umi mburuvicháva oñembyaty oñomongeta Ñandejára rehe ha Cristo, hemimbou rehe. ‘Añetehápe niko Herodes ha Poncio Pilato oñembyaty va'ekue ko ciudádpe tetã ambuegua ha Israelgua kuéra ndive ha opu'ã nde Ra'y marangatu Jesús rehe, upe nde reiporavo va'ekue rehe. Ojapopa haguã upe nde ere va'ekue guive ojejapo haguã. Ha ko'ãga, ore Jára, ema'ẽ pe iñe'ẽ nguéra rehe ha eme'ẽ ne rembiguái kuérape py'aguasu omoherakuã haguã ne ñe'ẽ kyhyje'ỹ rehe; ha eipyso nde po toñemonguera hasýva ha tojejapo techapyrã ha mba'e guasu nde Ra'y marangatu Jesús rérape. Ha oñembo'epa rire, upe óga ha'e kuéra oĩ hague oryrýi; ha ha'e kuéra henyhẽmba Espíritu Sántogui ha omoherakuã Tupã Ñandejára ñe'ẽ kyhyje'ỹ rehe. Ha umi oguerovia va'ekue ipy'a peteĩ oñondive ha peteĩ ñe'ẽme oĩmba; ha ndaipóri he'íva imba'e añonteha umi mba'e oguerekóva, oñomba'epa ramo guáicha uvei oguerekóva guive. Ha umi apóstol kuéra katu omombe'u meme tuicha pu'aka reheve Ñandejára Jesús oikove jevy hague omanóva apytégui ha Tupã Ñandejára oipytyvõ mbarete ichupe kuéra. Ndaipóri oikotevẽva ijapytépe kuéra; opa umi oguerekóva yvy terã óga, oñemu hese kuéra ha ogueru hepykue, ha omoĩ apóstol kuéra pópe, ha oñeme'ẽ peteĩ teĩme oikotevẽ háicha. Upéicha avei oĩ ijapytépe kuéra oipytyvõva pa'i kuérape tupaópe, hérava José, apóstol kuéra ombohéra jo'a va'ekue Barnabé, he'iséva Pe Oporomoangapyhýva, upéva isla Chipreygua; ome'ẽ hepy rehe peteĩ ñu oguereko va'ekue, ha ogueru hepykue omoĩ apóstol kuéra pópe. Peteĩ kuimba'e, hérava Ananías, katu hembireko Safira ndive, oñemu peteĩ ijyvy rehe, ha oipe'a hepykuégui imba'erã, ha hembireko oikuaa upéva, ha hembyre, ogueruparõ guáicha, omoĩ apóstol kuéra pópe. Ha Pedro he'i ichupe: --Ananías, ¿mba'e rehe piko Satanás omyenyhẽ ne corazõ nembojapu haguã Espíritu Sántope ha remonda haguã pe nde yvy repykuégui? ¿Na nemba'éi nga'u piko pe yvy? Ha reñemúpype hese, ¿piko na nemba'éi pe hepykue? ¿Mba'érehe piko remoĩ upéva ne corazõme? Tupã Ñandejárape niko nde japu, ndaha'éi nde rapicha kuimba'épe. Ananías ohendúvo upéva, ho'a omano. Ha opavave umi upéva oikuaa va'ekue okyhyje eterei hikuái. Ha mitãrusu kuéra upépe oĩ va'ekue opu'ã oñuã hetekue ha ogueraha oñotỹ. Uperire tres horas haguépe rupi, oike Ananías rembireko, oikuaa'ỹ rehe upe ojehu va'ekue; ha Pedro oporandu ichupe: --Eremi chéve, ¿peñemu piko ra'e peẽ pe yvy pe peje hague repykue rehe? Ha ha'e he'i: --Hẽe, upe hepykue rehe. Upérõ Pedro he'i ichupe: --¿Mba'érehe piko peñemoĩ peteĩ ñe'ẽme pende japu haguã pe Ñandejára Espíritupe? Péina pe okápe ou hikuái ne ména ñotỹhare kuéra, ha ko'ãga nde reraháta ndéve avei neñotỹvo. Upévo Safira ho'a omano Pedro py renondépe; ha oikévo umi mitãrusu kuéra, ojuhu he'õnguéma, ha oguenohẽ hikuái ha ogueraha oñotỹ iména ykére. Ha opavave pe iglésia pegua kuéra ha opa umi oikuaa va'ekue ko'ã mba'e okyhyje eterei hikuái. Ha heta mba'eguasu ha techapyrã oiko umi apóstol kuéra po rupi pe gente apytépe; ha oñembyatypa hikuái pe Salomón Rokẽ héravape. Ha mavavéva umi ambue kuérava ndojehe'aséi hese kuéra, opáichavo, umi gente omomba'eguasu ichupe kuéra, ha heta hetave ohóvo umi ojeroviáva Ñandejára Jesús rehe, kuña ha kuimba'éva. Upéva rehe oguenohẽ hikuái cállepe umi hasývape, tupa ha inimbépe, ohasávo Pedro, hi'ãnguénte jepe ohupity ramo guarã ichupe kuéra; ha umi ciudad ijerekuévo peguágui avei ou genteta Jerusalénpe ha ogueru hasýva ha mba'epochy oguereko asývape; ha oñemonguerapa. Pa'i ruvicha guasu katu ha saduceo kuéra, oĩ va'ekue hendive, oñeko'õi eterei hikuái, ha ojapyhy umi apóstol kuérape ha omoinge cárcel públicape. Opáichavo, peteĩ Ñandejára ángel oipe'a pyhare pe cárcel rokẽ ha oguenohẽ rire he'i ichupe kuéra: --Tapeho, peñembo'y pe tupaópe, ha pemombe'u umi géntepe ko tekove ha'etéva rehegua ñe'ẽ. Kóva ohendu rire, pyhareve ko'ẽmba rehe oike hikuái tupaópe ha oporombo'e. Upe aja pe pa'i ruvicha guasu ha umi oĩ va'ekue hendive, ombyaty umi Concilio peguápe ha umi karaiguasu kuéra Israel retã megua kuérape, ha ogueruruka umi apóstol kuérape cárcelgui. Ha oguahẽvo pe cárcelpe umi ojejokuái va'ekue, ndojuhúi ichupe kuéra; ha ojevy hikuái omombe'úvo, ha he'i: --Rojuhu pe cárcel oñemboty porã añete, ha umi guardia oñembo'y hikuái okẽ nguéra renondépe; roipe'ávo katu ndorojuhúi avavépe hyepýpe. Upéva ohendúvo pe pa'i ruvicha guasu ha umi pa'i ruvicha kuéra ha pe guardia tupao pegua ruvicha kuéra, ndoikuaái ojapo vaerã ha oporandu hikuái ojupe mba'épepa upéva ohóne opa. Upévove oguahẽ peteĩ he'íva ichupe kuéra: --Umi kuimba'e pemoinge va'ekue cárcelpe, oime tupaópe oporombo'e hikuái. Upérõ umi guardia tupao pegua huvicha kuéra ndive oho ipiári kuéra ha ogueru hikuái oñembosarái'ỹ rehe hese kuéra, okyhyjégui umi géntegui ombo'ita ramo guarã ichupe kuéra. Ha ogueru rire omoĩ hikuái ichupe kuéra pe Concilio renondépe, ha pe pa'i ruvicha guasu he'i ichupe kuéra: --Ro'e porã niko kuri peẽme anive haguã peporombo'e Jesús rérape, ha péina pemyanyhẽ Jerusalén pe peporombo'évagui, ha peityse ore ári pe kuimba'e manongue. Pedro ha umi apóstol kuéra ambue katu he'i ichupe kuéra: --Yvypóra rembipota rangue ore romotenonde mante vaerã Tupã Ñandejára rembipota. Ñande ru kuéra ypykue Tupã Ñandejára omoingove jevy Jesúspe, upe peẽ pejuka va'ekue pemosaingo ramo kurusu rehe. Upévape Tupã Ñandejára omoĩ yvate, ijakatúa koty, Príncipe ha Salvador ramo, ija haguã Israel retãme oñearrepenti ohupity haguã perdón ipecádo kuéragui. Ore ko'ã mba'e rechahare ha Espíritu Santo avei, Tupã Ñandejára ome'ẽva umi ichupe iñe'ẽ rendúvape. Ha'e kuéra katu ohendúvo upéva ipochy eterei ha ojukase ichupe kuéra. Opáichavo umi mburuvicha kuéra apytépe oĩ peteĩ fariseo hérava Gamaliel, Ñandejára ley mbo'eha, ha opavave ohayhúva upe tetãme. Upéva opu'ã oñembo'y ha oguenohẽuka sapy'a okápe umi apóstol kuérape. Ha he'i umi mburuvicha kuérape: --Karai kuéra Israel pegua, pema'ẽkena pe pejapótava rehe ko'ã kuimba'e rehe. Pene mandu'áne peẽ nda hi'aréi opu'ã hague Teudas, oñemomba'eguasu va'ekue, ha omoirũ ichupe cuatrociento kuimba'e rupi; opáichavo, ha'e ojejuka va'ekue ha umi omoirũ va'ekue ichupe isarambipa ha opa rei. Uperire, ku censo oiko jave, opu'ã va'ekue Judas, Galileaygua, ha hetápe ogueraha hapykuéri, ha ojejuka va'ekue avei upéva ha umi imoirũhare isarambipa. Upéva rehe, pejeheja ko'ã kuimba'e kuéragui, ani pejapo hese kuéra mba'eve; kóva yvypóra mba'énte ramo opa rei vaerã; Tupã Ñandejára mba'e ramo katu ndaikatu mo'ãi pembyai; ha pema'ẽke anítei peñemoĩ peína hese. Ha oñemoĩmba hikuái peteĩ ñe'ẽme hendive. Ha ohenói umi apóstol kuérape ha oinupãuka rire he'i jevy jevy ichupe kuéra anive haguã oñemoñe'ẽ Jesús rérape, ha opoi ichugui kuéra. Ha osẽ umi apóstol kuéra pe Concíliogui torypápe ija haguére ichupe kuéra ohasa asy Jesús réra rehe. Ha opa árape, tupaópe ha ogaha rupi, oporombo'e ha omoherakuã meme Jesucristo réra. Umiha árape oñemboheta hetavévo umi Jesús rehe ojeroviáva umi Israelita griego ñe'ẽme oñe'ẽva, oñepyrũ oñe'ẽsuguy umi hebreo ñe'ẽme oñe'ẽva rehe, he'ívo noñeñangarekoiha hekópe umi kuñakarai hesegua kuérava, iména omano va'ekue rehe, oñeme'ẽ jave ichupe kuéra hembi'urã kuéra. Upéva rehe umi doce apóstol kuéra ohenói ombyatypa umi Jesús rehe ojeroviávape ha he'i ichupe kuéra: --Naiporãi ore roheja Tupã Ñandejára ñe'ẽ moherakuã roñangareko haguã okaru vaerã rehe. Upéva rehe, ore ryvy kuéra, peheka pende apytégui siete kuimba'e pende jeroviaha, henyhẽva Espíritu Sántogui ha iñarandúva, ñamoĩ haguã ipópe kuéra ko tembiaporã; ha ore katu toroñembo'e ha torombo'e meme Tupã Ñandejára ñe'ẽ. Ha opa umi oñembyaty va'ekuépe iporã upe oje'éva, ha oiporavo hikuái Estébanpe, kuimba'e ojeroviáva Ñandejára rehe ha henyhẽtéva Espíritu Sántogui, ha Felípepe, ha Prócorope, ha Nicanórpe, ha Timónpe, ha Parménaspe, ha Nicolás Antioquiayguápe, ojerovia va'ekue Tupã Ñandejára rehe Israel pegua kuéra ombo'e ramo ichupe. Umívape ogueru hikuái apóstol kuéra rendápe, ha ha'e kuéra oñembo'e ha omoĩ ipo hi'ári kuéra. Ha Tupã Ñandejára ñe'ẽ herakuã herakuãve ha oñemboheta hetave Jerusalénpe umi ojeroviáva Ñandejára Jesús rehe, ha heta pa'i kuéra jepeve ojerovia avei hese. Estébanpe oipytyvõ mbarete Ñandejára ha omyenyhẽ ichupe pu'akágui, upéicha rupi ojapo mba'e guasu ha techapyrã umi gente apytépe. Ha opu'ã hikuái upérõ kuimba'e kuéra pe sinagoga hérava Libertos pegua ha Cirene ha Alejandría ha Cilicia ha Asiaygua ndive ha oñepyrũ oñeñe'ẽjoapi Esteban ndive, opáichavo ndaipu'akái hese henyhẽgui pe iñe'ẽ arandu ha Espíritu Sántogui. Upémaramo ome'ẽ hikuái plata umi ijapu va'erãme he'i haguã ohendu hague Estébanpe oñe'ẽ vai ramo Moisés rehe ha Tupã Ñandejára rehe. Upéichape ombohuguyraku hikuái umi géntepe, ha karai guasu kuérape ha umi Tupã Ñandejára ley rehe oporombo'évape; ha ojeitypa hikuái hi'ári ha ojapyhy ogueraha ichupe Concilio oñembyatyhápe, ha ogueru hikuái tekove japu he'íva hese: --Ko kuimba'e kóva oiko oñe'ẽ vai meme ko tupao rehe ha Tupã Ñandejára ley rehe. Ore rohendu he'i ramo upe Jesús Nazareno ombyaipataha ko tupao ha ocambiapataha umi mba'e Moisés oheja va'ekue ñandéve. Ha umi mburuvicha oguapy va'ekue hína pe Concíliope, oma'ẽvo Esteban rehe ohecha hikuái ángel rováichaha pe hova. Upérõ pe pa'i ruvicha guasu oporandu Estébanpe: --¿Añete piko upéicha? Ha ha'e he'i: --Che ryvy kuéra ha che ru kuéra, pe che rendumi: Tupã Ñandejára henyhẽtéva glóriagui ojechauka va'ekue ñande ru Abrahámpe ha'e oĩ ramo Mesopotámiape, ova mboyve Haránpe, ha he'i ichupe: “Esẽ ne retãgui ha nde rehegua kuéra apytégui, ha tereho pe tetã che ahechaukátava ndévepe.” Upérõ Abraham osẽ va'ekue Caldeo kuéra retãgui, ha oho oiko Haránpe. Upégui, túva omano rire, Tupã Ñandejára oguerova va'ekue ichupe ko yvy ko'ãga peẽ peikohápe. Opáichavo nome'ẽi ichupe mba'eve ko'ápe, ipy peteĩ rendaguãnte jepe, he'ínte va'ekue uvei ome'ẽ va'erãha ichupe imba'e teerã, ha ha'e omano rire katu ta'ýra kuéra mba'e va'erãha, Abraham nda ita'ýrai gueteri ramo jepe upérõ. He'i avei ichupe Tupã Ñandejára, iñemoñare oho va'erãha tetã ambuépe, ha upépe oiko va'erãha tetã ambueyguáicha, ha oiko va'erãha tembiguái ramo ha ohasa asy va'erãha cuatrociento años pukukue. “Ha che”, he'i avei Tupã Ñandejára, “ajuzga vaerã upe tetã oguerekóva ichupe kuéra tembiguái ramo rehe, ha uperire ha'e kuéra osẽ vaerã upégui ha che servi vaerã ko'ápe.” Ha Tupã Ñandejára oñemoĩ peteĩ ñe'ẽme Abraham ndive ha ome'ẽ ichupe pe circuncisión mandu'aha ramo. Upéva rehe ocho días onace haguépe Isaac, Abraham ocircuncida va'ekue ichupe, ha Isaac ojapo avei upéicha ta'ýra Jacob rehe, ha Jacob ojapo avei upéicha umi doce ta'ýra kuéra ñande ru kuéra ypykue rehe. ‘Ha umi Jacob ra'yre kuéra, py'a vaígui rei ovende hikuái Josépe ojereraha haguã Egíptope, opáichavo, Tupã Ñandejára oĩ José ndive, ha oipe'apa ichugui umi ojepy'apy hague. Ha ome'ẽ ichupe arandu ha katupyry, Faraón, Egipto pegua mburuvicha guasu renondépe, ha upéva omoĩ Josépe mburuvicha ramo Egíptope ha opa oguerekóva hógape jepe omoĩmba ipo guýpe. ‘Upérõ ou ñembyahýi tuicháva ha jehasa asy opárupi Egipto ha Canaánpe, ha ñande ru ypykuéra ndojuhúi ho'u vaerã. Jacob katu oikuaa vove oiha trigo Egíptope, omondo tenonderã ta'ýra kuérape, umíva hína ñande ru ypykue. Pe oho jevy mokõihápe katu José ojekuaauka tyke'ýra kuérape, ha Faraón ou oikuaa mba'e tetãyguápa ra'e José. Ha José ogueruruka túva Jacóbpe ha opa hesegua kuéravape, setenta ý cinco oĩ ha'e kuérava. Upéicha va'ekue Jacob oho haguã Egíptope, ha upépe omano ha'e ha umi ñande ru kuéra ypykue. Uperire hetekue kuéra ojererova va'ekue Siquémpe, ha oñeñotỹ pe sepultura Abraham ojogua va'ekuépe hepy rehe Hamor ra'y kuéragui Siquémpe. ‘Ha oñemo'aguĩvo oiko haguã pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ ha'e ome'ẽ va'ekue Abrahámpe, pe Abraham ñemoñare oñemboheta hetave sapy'a Egíptope, ha oguapy mburuvicha guasu ambue Egíptope, oikuaa'ỹva Josépe. Ha upe mburuvicha guasu upéva ombotavy ha oguereko asy va'ekue ñande ypykuérape, ha oñeha'ã va'ekue ojukaukapa haguã umi mitã onace ramóva anive haguã oñemboheta ñane retãygua. Umiha árape onace Moisés, ha Tupã Ñandejára oguerohoryete ichupe, ha tres meses peve túva kuéra omongakuaa ichupe hógape, ha uperire, oĩ vai jave, ojejuka haguãicha Faraón rajyete voi ogueraha ondive ha omongakuaa imemby teéicha. Ha ombo'epa hikuái Moiséspe umi egipcio kuéra arandukue rehe, ha oguereko tuicha autoridad he'i ha ojapóvape. ‘Ha ombotýma ramo cuarenta años, Moisés ohechase sapy'a umi hetãgua Israel kuéravape. Ha ohechávo peteĩ ha'e kuérava rehe oñembosaraiha hína peteĩ Egiptoygua oho oipytyvõ ichupe ha ovenga haguã ojuka pe Egiptoyguápe. Oimo'ãgui ha'e umi hesegua kuérava, Israelita kuéra, ohechakuaáne haguã Tupã Ñandejára opoiukataha ichugui kuéra ipórupi; ha'e kuéra katu ndohechakuaái upéichata hague. Upeha ára ambuépe Moisés ojuhu mokõi Israelítape oñorairõ hikuái oñondive, ha omoingo porãségui he'i ichupe kuéra: “Peẽ niko ojoryvy, ¿mba'ére piko peñorairõ oñondive?” Ha pe ojapo vai va'ekue hína pe hapicha rehe omuaña Moiséspe ha he'i ichupe: “¿Máva piko ne moĩ ndéve ore ruvicha terã ore juez ramo? ¿Che jukasépa chéve avei rejuka haguéicha kuehe ku egípciope?” Moisés ohendúvo upéva ojehui ha oho oiko Madián retãme ha oiko upépe tetã ambueyguáicha ha mokõi ta'ýra onace upépe. ‘Uperire cuarenta años haguépe ojechauka Moiséspe peteĩ ángel pe cerro Sinaí ypy pegua desiértope, peteĩ jukeri máta hendypáva mbytépe. Ha Moisés ohecharamoite upe ohecháva, ha oñemo'aguĩvo ohecha porãve haguã, ohendu pe Ñandejára ñe'ẽ he'íva ichupe: “Che ha'e nde ru kuéra ypykue Tupã Ñandejára, Abraham, Isaac, ha Jacob Tupã Ñandejára.” Ha Moisés oryryipa okyhyjégui ha noma'ẽséi hese. Ha Ñandejára he'i ichupe: “Emboi pe nde py rehegua, ko reimeha ko yvy marangatu. Che ahecha mba'eichaite pevépa ojejopy umi che reheguáva oĩva Egíptope, ahendu ipyahẽ ramo ha aguejy apoiuka haguã ichugui kuéra. Eju ko'ãga toromondo Egíptope.” ‘Pe Moisés ha'e kuéra ndojapói va'ekue mba'evéramo, ha he'i va'ekue ichupe: “¿Máva piko ne moĩ ndéve mburuvicha terã juez ramo?” Upévape Tupã Ñandejára omondo mburuvicha ha libertador ramo, pe ángel po rupi upe ojechauka va'ekue ichupe pe jukeri máta mbytépe. Upe Moisés oguenohẽ va'ekue ichupe kuéra Egíptogui, ha ojapo va'ekue mba'eguasu ha techapyrã upe tetã ha Mar Rójope, ha umi desierto ha'e kuéra oiko hague rupi, cuarenta años pukukue. Upe Moisés ete voi he'i va'ekue umi Israel pegua kuérape: “Tupã Ñandejára omopu'ã vaerã peẽme peteĩ ñemoñe'ẽhára pende ryvy kuéra apytégui che mopu'ã haguéicha chéve. Pehendúke iñe'ẽ.” Upe Moisés avei oĩ va'ekue umi gente ndive pe desiértope, ha pe ángel oñe'ẽ va'ekue ichupe ndive pe cerro Sinaípe, ha ñande ru kuéra ypykue ndive, ha ichupe oñeme'ẽ va'ekue pe tekove ha'etéva rehegua ñe'ẽ ñandéve guarã. ‘Opáichavo, ñande ru kuéra ypykue na iñe'ẽrenduséi va'ekue ichupe, ha omboyke va'ekue uvei ichupe, ha ipy'apýpe kuéra ojevy va'ekue Egíptope. Ha he'i hikuái Aarónpe: “Ejapo oréve ore ñandejararã ore mohenonde vaerã; pe Moisésgui, ñane renohẽ va'ekue Egipto retãgui, ndajaikuaái mba'épa oiko ichugui ra'e.” Ha ojapo hikuái peteĩ toro ra'y ra'anga, ha ojuka hymba kuéra pe ta'anga rérape, ha oguerohoryete hikuái pe hembiapo kuerakue. Upéva rehe Tupã Ñandejára oñemomombyry va'ekue ichugui kuéra, ha oheja ichupe kuéra oñesũ estrella kuéra yvága pegua renondépe, he'i háicha ñemoñe'ẽhára kuéra kuatiañe'ẽme: ¿Mañei piko peẽ Israel pegua kuéra pejuka raka'e pene rymba kuéra chéve guarã umi cuarenta años pukukue pe desiértope? Ahániri, upéva rangue peraha penendive Moloc nícho uvei, ha pende jára Renfán estrella, ta'anga kuéra peẽ pejapo va'ekue peñesũ haguã henondépe kuéra. Upéva rehe che poguenohẽta pene retãgui ha poguerahaukáta Babilóniagui amongotyove. ‘Ñande ru kuéra ypykue pe desiértope oguereko va'ekue pe tupao aógui apopyre, Tupã Ñandejára ojapouka va'ekue he'i ramo Moiséspe ojapo haguã upe ojehechauka va'ekueichagua ichupe. Upéva guýpemi oñeñongatu umi diez mandamientos. Ha upe tupao aoguigua oñembohasa va'ekue ñande ru kuéra ypykue po rupi, David tiempo peve ha ha'e kuéra ogueraha va'ekue ondive kuéra ha ogueroike Josué ndive oipe'a ramo umi tetã ambueguágui ijyvy kuéra, umi Tupã Ñandejára omosẽ va'ekue ñande ru kuéra ypykue renondégui, omohenda haguã ichupe kuéra. Tupã Ñandejára ohayhu va'ekue upe Rey Davídpe, ha ha'e omopu'ãse va'ekue peteĩ tupao pe Jacob Tupã Ñandejára peguarã; opáichavo, Salomón va'ekue upe tupao mopu'ãhare. Tupã Ñandejára yvatetegua, ndoikói ramo jepe tupao yvypóra po rupi ojejapo va'ekuépe, he'i haguéicha pe ñemoñe'ẽhára: Pe yvága che guapyha, ha pe yvy che py renda. ¿Mba'eichagua ógapa pemopu'ãne chéve? he'i Tupã Ñandejára, ¿terãpa mamo oime che rendaguã apytu'u haguã? ¿Nda che pói piko ojapopa ko'ã mba'e? ‘¡Ha! Peẽ katu, --he'ive ichupe kuéra Esteban--, tekove py'a hatã, apysa'ỹ tápia. Peẽ peñemoĩ tapiáva Espíritu Santo rehe, pende ru kuéra ypykuéicha, upeichaite avei peẽ. ¿Máva umi ñemoñe'ẽhárapepa ndoguereko asýi raka'e pende ypykuéra? Ha'e kuéra ojuka va'ekue umi omoherakuã va'ekuépe ymaite guive ou va'erãha pe Imarangatuetéva, ha ko'ãga oúma ramo katu peẽ petraiciona ha pejuka. Peẽme oñeme'ẽ va'ekue Ñandejára ley ángel kuéra po rupi ha opáichavo ndapejapói iñe'ẽ. Ohendúvo ko'ã mba'e ipochy eterei hikuái hese ha omopururũ hãi nguéra. Esteban katu tenyhẽ Espíritu Sántogui, oma'ẽ yvága rehe ha ohecha Tupã Ñandejára gloria, ha Jesúspe oñembo'y hína Tupã Ñandejára akatúape, ha he'i: --¡Pema'ẽ! Ahecha pe yvága ojepe'a ha pe kuimba'éicha ou va'ekue yvy ári oñembo'y hína Tupã Ñandejára akatúape. Umi henduhára kuéra katu omboty ijapysa ha osapukái hatã ha ojeitypa hikuái Esteban ári oĩ haguéicha, ha oguenohẽ ichupe pe ciudádgui ha ojapi hikuái ichupe itápe, ha umi hechahare oñangarekouka ijao kuéra rehe peteĩ karia'y hérava Saulo pýpe. Ha ha'e kuéra ombo'ita aja Estébanpe, ha'e oñembo'e ha he'i: --Che Jára Jesús, nde pópe amoĩ che ánga. Ha uperire oñesũ ha osapukái hatã he'ívo: --Che Jára, ani reity hi'ári kuéra ko pecado. Ha upéva he'ipávo, omano. Ha Saulo oĩ peteĩ ñe'ẽme hendive kuéra pe Esteban jejukápe. Ha upeha árape opu'ã peteĩ persecución tuicháva pe iglésia Jerusalén pegua rehe. Ha oĩ haguéicha oñemosarambipa Judea ha Samaria rupi, apóstol kuéra mante ahániri. Ha kuimba'e kuéra imba'eporãva ogueraha oñotỹ Estébanpe ha heta ojahe'o hikuái hese. Saulo katu upe aja opersegui meme umi iglesiayguápe, ha oike hógape kuéra ha oguenohẽ tyryryhápe kuimba'e ha kuña kuérape ha omondo ichupe kuéra cárcelpe. Ha umi oñemosarambipa va'ekue Jerusaléngui katu omoherakuã opa ohoha rupi pe salvación rehegua ñe'ẽ. Felipe, peteĩ ha'e kuérava, oho peteĩ ciudad Samaria peguápe ha upépe omoherakuã Crístope; ha umi gente oñembyaty ha ojapysaka umi mba'e Felipe he'íva rehe, ha ohecha avei umi techapyrã ojapóva. Okuerágui heta oguereko va'ekue mba'epochy ojehe, ha umi mba'epochy hatã osapukái osẽvo ichugui kuéra; ha heta ijapáva ha ikarẽva okuera avei. Upéicha rupi oĩ tuicha vy'a upe ciudádpe. Opáichavo, oĩ upe ciudádpe peteĩ kuimba'e hérava Simón, paje apoha, ombotavýmiva umi Samariayguápe oñemomba'eguasúvo ichupe kuéra. Upéva rehe opavave ohendu ichupe ha ojerovia hese, michĩ ha tuicháva ha he'i: --Ko kuimba'e niko pe Tupã Ñandejára pu'aka guasu. Ha ohendu pe ha'e he'íva, ombotavýgui ichupe kuéra pe ipaje rupi yma eterei guivéma. Opáichavo, ogueroviáma ramo hikuái umi mba'e Tupã Ñandejára reino ha Jesucristo réra rehegua Felipe oikuaauka va'ekue ichupe kuéra, ojebautizauka hikuái kuimba'e ha kuña kuéra upéichante avei. Ha Simón jepe oguerovia ha ojebautizauka ha omoirũ Felípepe, ohecharamo etereígui umi mba'eguasu ha techapyrã ojapóva. Ha umi apóstol kuéra oĩ va'ekue Jerusalénpe ohendúvo Samariaygua kuéra oguerohory ete hague pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ, omondo hikuái Pedro ha Juánpe. Ha oguahẽ rire ha'e kuéra oñembo'e umi Samariaygua ojerovia va'ekue rehe oñeme'ẽ haguã ichupe kuéra Espíritu Santo. Ne'ĩragui gueteri oguejy mavavéva ha'e kuérava ári; ha'e kuéra ojebautizaukánte ra'e Ñandejára Jesús rérape añó. Upérõ Pedro ha Juan omoĩ ipo hi'ári kuéra, ha oguejy hi'ári kuéra pe Espíritu Santo. Ha Simón ohechávo Espíritu Santo oguejyha umi apóstol kuéra omoĩ rupi ipo, oikuave'ẽ ichupe kuéra plata, he'ívo: --Peme'ẽna chéve avei peichagua pu'aka, ha amoĩvo che po oimeraẽva ári, toguejy hi'ári avei Espíritu Santo. Pedro katu he'i ichupe: --Nde plata toñehundi nendive, reimo'ãva ikatuha jajogua pe Tupã Ñandejára ome'ẽ reíva. Ndaipóri ne rendaguã terã ne mba'erãva ko mba'e kóvape, na nde py'aporãigui Tupã Ñandejára ndive. Eheja pe ñaña rerekóva, ha ejerure Ñandejárape sapy'a ne perdonase ramo guarã pe nde py'ápe rerekóvagui. Ahecha nde py'aroha ha ñaña nde rerekoha ñeñapytĩmbýpe. Upérõ Simón he'i: --Pejeruréna peẽ voi Ñandejárape che rehe, anítei ojehu chéve mba'eve ko'ã mba'e peje va'ekue chéve. Ha omoherakuã ha oñemoñe'ẽ rire Ñandejára ñe'ẽ rehe, apóstol kuéra ou jevývo Jerusalénpe, omoherakuã pe salvación rehegua ñe'ẽ heta Samariaygua kuéra pueblo rupi. Ko'ã mba'e rire peteĩ ángel Ñandejára remimbou oñe'ẽ Felípepe ha he'i ichupe: --Epu'ã ha tereho sur kotyo, pe tape ohóva Jerusaléngui Gázape rupi, upe tape idesiértova rupi. Ha Felipe opu'ã ha oho; ha tapépe ojuhu peteĩ kuimba'e Etiopiayguápe, eunuco, karai guasu, reina Candace Etiopía pegua tesoro kuéra ñangarekoha, ha oho ra'e Jerusalénpe omomba'eguasu haguã Tupã Ñandejárape, ha oho jevývo hógape oguapy icárrope ha olee ohóvo ñemoñe'ẽhára Isaías kuatiañe'ẽ. Ha Espíritu Santo he'i Felípepe: --Eguahẽ ha eñemboja pe carro rehe. Ha oñemboyávo, Felipe ohendu pe karai oleeha ohóvo ñemoñe'ẽhára Isaías kuatiañe'ẽ, ha oporandu ichupe: --¿Reikuaápa pe releéva? Ha pe karai he'i: --¿Mba'éicha piko aikuaáta oime'ỹ ramo che mbo'éva? Ha ojerure Felípepe ojupi haguã oguapy hendive. Pe Kuatiañe'ẽ Marangatu olee va'ekue hína kóva: Ovecháicha ojereraha ojejuka haguãme; ha ku ovecha ra'y okirirĩ háicha umi ohague'óva ichupe renondépe, upéicha ha'e ndoipe'ái ijuru. Oñemomirĩháme ndojejapói ichupe justicia, ha iñemoñare kuéra rehe, ¿pa máva ikatúne imandu'a? ko hekove ojepe'áva yvy árigui. Pe eunuco oporandu Felípepe: --Eréna chéve, ¿máva rehe piko pe ñemoñe'ẽhára he'i ko'ã mba'e, ojehépa, terãpa máva ambue rehe? Upérõ Felipe oñepyrũ upe Kuatiañe'ẽ Marangatu upéva guive oñe'ẽ ichupe Ñandejára Jesús rehegua ñe'ẽ rehe. Ha ohóvo pe tape rehe, oguahẽ hikuái oĩháme ý, ha pe eunuco he'i: --Ko'ápe niko oĩ ý, ¿ndaikatúi chénepa che ajebautizauka? Ha Felipe he'i ichupe: --Rerovia ramo nde py'aite guive, ikatu. Ha pe karai he'i: --Arovia Jesucristo Tupã Ñandejára Ra'yha. Ha omombytauka pe carro, ha oguejy mokõivéva pa ýpe, ha Felipe obautiza ichupe. Ha osẽvo pe ýgui, Ñandejára Espíritu ogueraha Felípepe, ha ndohechavéi ichupe pe eunuco; opáichavo, oho ha'e hapére vy'a pópe. Felipe katu ojejuhu Azótope, ha ohasávo upégui omoherakuã pe salvación rehegua ñe'ẽ opa umi ciudad kuérape oguahẽ meve Cesaréape. Saulo katu upe aja oheka meme umi ojeroviávape Ñandejára Jesús rehe ojuka haguã. Upéva rehe oho pe pa'i ruvicha guasu rendápe, ojerurévo ichupe kuatiañe'ẽ oho haguã umi sinagoga kuéra, Damasco peguápe ohekávo umi ogueroviávape Ñandejára Jesús evangelio, kuimba'e terã kuña, ogueru haguã preso Jerusalénpe. Ha ohóvo pe tapére katu, oguahẽvo Damasco ypýpema, omimbipa sapy'a ijerekuévo peteĩ tatarendy oúva yvágui, ha upévo Saulo ho'a yvýpe, ha ho'ávo ohendu peteĩ ñe'ẽ he'íva ichupe: --Saulo, Saulo, ¿mba'érehepa che persegui? Ha Saulo oporandu: --¿Máva piko nde, Karai? Ha pe oñe'ẽva he'i ichupe: --Che ha'e Jesús, upe nde reperseguíva. Rejekutupa nde voi nde jupe reína, ku guéi opyvoírõ guáicha ikutuha apỹi rehe. Saulo upérõ ryryihápe ha kyhyje pópe, he'i: --Che Jára, ¿mba'épa reipota ajapo? Ha Ñandejára Jesús he'i ichupe: --Epu'ã ha eike pe ciudádpe, ha upépe oje'éta ndéve rejapo vaerã. Ha umi kuimba'e omoirũ va'ekue Sáulope tuicha oñemondýi, ohendúgui añete pe ñe'ẽ ohecha'ỹ rehe avavépe. Ha Saulo opu'ã pe yvýgui, ha oipe'ávo hesa ndohechái mba'eve. Upéva rehe oisambyhy hikuái ichupe ipógui ha ogueroguahẽ ichupe Damáscope, ha oĩ upépe mbohapy ára ohecha'ỹ rehe, okaru'ỹ rehe ha hoy'u'ỹ rehe. Oĩ upéramo Damáscope peteĩ Jesús remimbo'e hérava Ananías, upévape Ñandejára ojechauka peteĩ visión rupi ha he'i ichupe: --¡Ananías! Ha ha'e he'i: --Ápe aime, che Jára. Upérõ Ñandejára he'i ichupe: --Epu'ã ha tereho pe calle héravape Ikarẽ'ỹva, ha Judas rógape eporandu peteĩ kuimba'e Tarsoygua hérava Saulo rehe; oime oñembo'e hína, ha ohecha peteĩ visión rupi peteĩ kuimba'e hérava Ananías oike ha omoĩ ramo ipo hi'ári ohecha jevy haguã. Ananías katu ohendúvo upéa he'i: --Che Jára, heta jurúgui niko ahendu upe kuimba'e upéva rehe oje'éva, umi mba'e vaieta ojapo va'ekue Jerusalénpe umi nde rehe ojeroviáva rehe. Ha ko'ápe jepe oguereko autoridad pa'i ruvicha kuéragui ogueraha haguã preso umi nde réra ohenóivape. Ñandejára katu he'i ichupe: --Tereho katu, kóva ko che rembiporavo omoherakuã vaerã che réra tetã ambueguápe, ha mburuvicha guasu kuérape, ha Israel ra'y kuérape. Ha che ahechaukáta ichupe ohasa asy heta va'erãha che réra rehehápe. Upérõ Ananías oho upe óga Saulo oihápe. Oike ha omoĩ ipo hi'ári ha he'i ichupe: --Che ryvy Saulo, Ñandejára Jesús, pe ojechauka va'ekue ndéve pe tape reju hague rupi, che mbou rehecha jevy haguã ha ne renyhẽ haguã Espíritu Sántogui. Ha upévo ho'a heságui mba'e pirekuéicha, ha ohecha jevy pyahu; ha opu'ã ojebautizauka. Ha okaru rire oñemombarete jevy, ha opyta sapy'a Damáscope umi Ñandejára Jesús rehe ojeroviáva ndive. Ha voi Saulo oñepyrũ oñemoñe'ẽ pe sinagógape he'ívo Jesús Tupã Ñandejára Ra'yha. Ha opa umi ohendúva ichupe ipy'andýi ha he'i: --¿Ndaha'éi piko kóva ku opersegui vaietémi va'ekue Jerusalénpe umi Jesús réra ohenóivape, ha upearã avei ou ko'ápe ogueraha haguã preso ichupe kuéra ha omoĩ haguã ichupe kuéra pa'i ruvicha kuéra pópe? Ha upépe katu Saulo oñeha'ãve ha omokirirĩ umi Israelita Damasco peguápe ohechaukápype ichupe kuéra Jesusha pe Cristo. Ha heta ára uperire umi Israelita kuéra ñemiháme oñemoĩ hikuái peteĩ ñe'ẽme oñondive ojuka haguã Sáulope; ha oguahẽ upéa Saulo apysápe. Ára ha pyharépe ha'e kuéra oha'arõ ichupe pe ciudad rokẽme ojuka haguã; upéva rehe hemimbo'e kuéra omoĩ hikuái ichupe peteĩ ajaka guasúpe ha pyhare omboguejy hikuái ichupe pe muralla omongoráva pe ciudádpe rupi, ha upéicha okañy. Ha oguahẽ rire Jerusalénpe, Saulo ojehe'ase mo'ã umi Jesús remimbo'e kuéra rehe, ha ha'e kuéra katu okyhyjepa ichugui, ndogueroviáigui añetehápe ha'e Cristo remimbo'emaha avei. Opáichavo Bernabé ogueraha ondive Sáulope umi apóstol rendápe, ha omombe'u ichupe kuéra mba'éichapa Saulo ohecha ra'e Ñandejára Jesúspe pe tapépe, ha mba'éichapa Ñandejára Jesús oñe'ẽ ra'e ichupe; ha Damáscope Saulo oñe'ẽ hague kyhyje'ỹ rehe Jesús rérape. Ha opyta Saulo hendive kuéra Jerusalénpe, ha oñemoñe'ẽ Ñandejára Jesús rérape kyhyje'ỹ rehe. Ha oñe'ẽ ha oñoñe'ẽjoapi umi Israelita griego ñe'ẽme oñe'ẽva ndive; ha ha'e kuéra katu oheka mba'éichapa ojuka haguã ichupe. Ha ohechakuaávo upéa, umi Jesús remimbo'e kuéra ogueraha Sáulope Cesaréape, ha upégui omondo hikuái ichupe Társope. Uperire umi iglésia opárupi, Judea, Galilea ha Samáriape ipy'aguapy, oñemombarete ha ombojerovia Ñandejárape, ha Espíritu Santo oipytyvõ rupi ichupe kuéra oñemboheta hetave ohóvo. Pedro oporovisita jave oikóvo oho avei ohecha umi Jesús rehe ojeroviávape oĩva Lídape, ha upépe ojuhu peteĩ kuimba'e hérava Eneas, ijapáva, ojapóma va'ekue ocho años oĩ hague tupápe. Ha Pedro he'i ichupe: --Eneas, Jesucristo ne monguera. Epu'ã ha emyatyrõ nde rupa. Ha upévove opu'ã, ha ohecha ichupe opavave umi Lida ha Sarongua, ha oheja hikuái umi yma ijerovia hague ha ojerovia Ñandejára rehe. Oĩ va'ekue upérõ Jópepe peteĩ Jesús remimbo'e hérava Tabita, Dorcas griego ñe'ẽme. Upéva kuñatai imba'eporãva ha oipytyvõva oikotevẽvape. Ha umiha árape hasy sapy'a ha omano; ha ojohéi rire omoĩ hikuái hetekue peteĩ koty yvateguápe. Aguĩ oĩ Jope Lídagui, ha oikuaa vove umi Jesús remimbo'e kuéra Pedro oiha upépe omondo hikuái mokõi kuimba'e hendápe he'iukávo ichupe: --Pya'éna ejumi ore rendápe. Ha opu'ã Pedro ha oho hendive kuéra. Ha oguahẽ rire ogueraha hikuái ichupe pe koty pe tetekue oĩháme, ha umi viuda oupa Pedro rendápe, ha jahe'ohápe ohechauka ichupe umi ao ha ahoja Dorcas ojapo va'ekue hekovépe. Ha Pedro omondopa ichupe kuéra okápe, ha oñesũ ha oñembo'e; ha oñembojere oma'ẽ pe tetekue rehe, ha he'i: --Tabita, epu'ã. Ha upévo ha'e oipe'a hesa, ha ohechávo Pédrope, opu'ã oguapy. Ha Pedro ombohasa ichupe ipo ha omopu'ã; ha ohenói umi Jesús remimbo'e kuérape ha umi viúdape ha ohechauka ichupe kuéra oikove jevyha. Ha upéva herakuãmba opárupi Jópepe, ha heta ojerovia Ñandejára rehe. Ha Pedro opyta heta ára upe ciudádpe, peteĩ kuimba'e vakapi rehe omba'apóva, Simón hérava rógape. Oĩ va'ekue pe ciudad Cesarea héravape, peteĩ kuimba'e hérava Cornelio, mburuvicha oguerekóva cien soldados ipoguýpe, pe soldado tropa hérava Italiana. Ha'e ha hogaygua kuéra omomba'eguasúva ha ombojeroviáva Tupã Ñandejárape, ome'ẽva avei heta tupãmba'e ha oñembo'e tapiáva Tupã Ñandejárape. Peteĩ árape, ka'aru pe las tres rupi, ohecha sapy'a peteĩ visión rupi peteĩ ángel, Tupã Ñandejára remimbou, oike ramo hendápe ha he'i ichupe: --¡Cornelio! Ha Cornelio opyta ojesareko pe ángel rehe kyhyje pópe ha oporandu ichupe, he'ívo: --¿Mba'e piko, Karai? Ha pe ángel he'i ichupe: --Ne ñembo'e ha ne tupãmba'e kuéra oguahẽ Tupã Ñandejára rendápe mandu'arã nde rehe. Emondo ko'ãga kuimba'e kuéra pe ciudad Jope héravape ha ehenoiuka Simónpe, hérava avei Pedro, ha'e oime hína mbohupa ramo ku Simón vakapi rehe omba'apóva rógape, oĩva hóga yguasu ypýpe. Ha'e he'íta ndéve rejapo vaerã. Ha oho rire pe ángel, Cornelio ohenói mokõi hembiguáipe ha peteĩ soldado heko marangatúvape, ijeroviaha, ha omombe'upa rire ichupe kuéra upe ojehu va'ekue ichupe, omondo Jópepe. Ha upeha ára ambuépe, ha'e kuéra oho aja ha oñemo'aguĩma ramo Jópegui, ára mbyte rupi jave, Pedro ojupi pe azotéape oñembo'e haguã; ha ivare'a eterei ha okaruséma, ha oñembosako'i aja ichupe hembi'urã, ohecha sapy'a peteĩ visión rupi ojepe'a ramo pe yvága ha oñemboguejy ramo yvýpe peteĩ ao pyguasu joguaha, oñeñapytĩva irundyve ijapýragui; ha oĩ ipype opaichagua tymba ipy irundýva ha otyryrýva yvy rehe ha guyra opaichagua. Ha ohendu peteĩ ñe'ẽ he'íva ichupe: --Pedro, epu'ã, ejuka ha he'u. Pedro katu ombohovái ha he'i: --Mba'evéicharamo, che Jára, araka'eve che nda'úvai mba'eve iky'áva terã ipotĩ'ỹva. Ha ohendu jevy pe ñe'ẽ he'íva ichupe: --Pe Tupã Ñandejára omopotĩ va'ekue ani nde ere hese iky'aha. Upéva ojehu mbohapy jevy, ha uperire pe ao pyguasu ojehupi jevy yvápe. Ha Pedro ojepy'amongeta jave pe ohecha va'ekue rehe mba'épane ra'e he'ise, oguahẽ pe óga rokẽme umi kuimba'e kuéra Cornelio remimbou oporandu va'ekue oúvo Simón róga rehe. Ha oguahẽvo hatã oñe'ẽ ha oporandu hikuái oĩpa upe ógape peteĩ hérava Simón, hérava avei Pedro. Ha Pedro ojepy'amongeta gueteri jave hína pe ohecha va'ekue rehe, Espíritu Santo he'i ichupe: --Péinako mbohapy kuimba'e nde reka. Epu'ã, eguejy ha tereho hendive kuéra py'apeteĩ reheve, che ko ambou ichupe kuéra ne rendápe. Upérõ Pedro oguejy umi kuimba'e kuéra Cornelio ombou va'ekue rendápe, ha he'i ichupe kuéra: --Che ko hína pe peẽ pehekáva; ¿maerãpa peju ra'e? Ha ha'e kuéra he'i: --Cornelio, pe mburuvicha, ore mbou; upéva kuimba'e ijoheipyre, okyhyjéva Tupã Ñandejára gui ha opavave Judeaygua kuéra oikuaa porã ha ohayhúva. Peteĩ ángel, Ñandejára remimbou, he'i ichupe ne renoiuka haguã hógape ohendu haguã ñe'ẽ nde rerekóva ichupe guarã. Pedro upérõ omoguahẽ ichupe kuéra ha opyta hikuái hendive upe pyharépe. Ha upeha ára rire Pedro oho hendive kuéra, ha omoirũ ichupe Jopeygua Jesús remimbo'e kuérava. Upeha ára ambuépe oguahẽ hikuái Cesaréape, ha Cornelio oha'arõ hína ichupe kuéra ipariente ha iñamigo kuéra ijeroviahavéva ndive ha'e oconvida va'ekue. Ha oguahẽvo Pedro osẽ Cornelio ohuvaitĩvo ichupe ha oñesũ henondépe omomba'eguasu haguã ichupe. Pedro katu omopu'ã ha he'i ichupe: --Epu'ã, che niko kuimba'e ndeichaguánte avei. Ha oñomongeta aja hendive, oguahẽ ha ojuhu heta oñembyaty va'ekuépe. Ha Pedro he'i ichupe kuéra: --Peẽ niko peikuaa porã peteĩ Israelita ndaikatuiha ojehe'a tetã ambuegua rehe terã oguahẽ hógape. Opáichavo, Tupã Ñandejára che mbo'e nda'éi va'erãha avave rehe iky'a terã na ipotĩriha. Upéva rehe añehenói vove aju ha'e'ỹ rehe mba'eve. Ko'ãga aikuaase maerãpa che renoiuka. Upérõ Cornelio he'i: --Ojapo hína cuatro días, kóva horaitépe rupi, aime ko'a che rógape ha'u'ỹ rehe mba'eve ha ajapo jave pe oración ka'arugua, ojechauka chéve peteĩ kuimba'e oñemondéva peteĩ ao omimbipávape, ha he'i chéve: “Cornelio, Ñandejára ohendu ne ñembo'e ha imandu'a umi mba'e rejapo va'ekue rehe reipytyvõ haguã umi oikotevẽvape. Emondo ko'ãga pe ciudad Jope héravape ha ehenoiuka Simónpe, hérava avei Pedro. Ha'e oime hína ku Simón vakapi rehe omba'apóva rógape, yguasu ypýpe. Ou rire oñe'ẽta nendive.” Upéicha rupi pya'e porã amondo nde rekávo, ha rejapo porã rejúvo. Ko'ãga opavave roime ko'ápe Tupã Ñandejára renondépe ha rohenduse opa umi mba'e Ñandejára he'i va'ekue ndéve ere haguã oréve. Upérõ Pedro oñepyrũ oñe'ẽ ha he'i: --Ko'ãga aikuaa Tupã Ñandejára peguarã peteĩchanteha opavave, ha oimeraẽva tetã meguápe okyhyjéva ichugui ha hembiapo porãvape oguerohoryha avei. Tupã Ñandejára omondo va'ekue iñe'ẽ Israel ra'y kuérape, omoherakuãukávo py'aguapy rehegua ñe'ẽ Jesucristo rupi, upe ha'éva opavave Ruvicha. Peẽ niko peikuaa porã upe ojehu va'ekue opa rupi Judéape, oñepyrũ va'ekue Galiléagui, pe bautismo Juan omoherakuã va'ekue rire. Peikuaa mba'éichapa Tupã Ñandejára ome'ẽ Jesús Nazarénope, Espíritu Santo pu'aka, ha mba'éichapa oiko raka'e ojapo iporãva ha omonguera opavave umi oiko asývape mba'epochy poguýpe. Ojapo umi mba'e Tupã Ñandejára oĩgui hendive. Ha ore kuéra opa umi mba'e Jesús ojapo va'ekue Judea ha Jerusalénpe rechahare. Ha upéi ojuka va'ekue hikuái ichupe omosaingo ramo ichupe kurusu rehe. Opáichavo Tupã Ñandejára omoingove jevy va'ekue ichupe mbohapy arahápe ha oheja ojechauka oréve. Ndojechaukái opavavépe, oréve añónte, Tupã Ñandejára ore poravo va'ekuépe ymaite guive mba'e rechaharã ramo. Ore rokaru ha roy'u va'ekue hendive oikove jevy rire omanóva apytégui. Ha he'i oréve roñemoñe'ẽ ha roikuaauka haguã opavavépe Tupã Ñandejára omoĩha ko Jesús etépe voi oikovéva ha omanóva Juez ramo. Opavave umi ñemoñe'ẽhára kuéra avei ymaite guive oñe'ẽ va'ekue Jesús rehe ha he'i va'ekue opa umi hese ojeroviáva guive ohupityha héra rupi perdón ipecádo kuéragui. Oñe'ẽ jave gueteri hína Pedro, Espíritu Santo oguejy opa umi ohendu va'ekue hína pe iñe'ẽ ári. Ha umi Israelita ou va'ekue Pedro ndive ohecharamoite hikuái Espíritu Santo oñeme'ẽ hague umi tetã ambuegua kuérape avei. Ohendúgui ichupe kuéra oñe'ẽ ramo ñe'ẽ ambuépe ha omomba'eguasu ramo Tupã Ñandejárape. Upérõ Pedro he'i: --¿Mávapa ikatúne ojoko ani haguã ojebautizauka ko'ã oñeme'ẽ va'ekuépe Espíritu Santo oréveicha avei? Ha obautizauka ichupe kuéra Jesucristo rérape. Uperire ojerure hikuái Pédrope opytamive haguã hendive kuéra. Umi apóstol ha Jesús remimbo'e kuéra ambue Judea pegua ohendu hikuái umi tetã ambuegua kuéra avei oguerovia hague Tupã Ñandejára ñe'ẽ. Ha Pedro oho jevy rire Jerusalénpe, umi Jesús remimbo'e kuéra Israelítava, ohova api ichupe he'ívo: --¿Mba'ére piko reho revisita umi ñande rehegua'ỹvape ha rekaru hendive kuéra? Ha Pedro omombe'úpa ichupe kuéra iñepyrũha guive umi mba'e ojehu va'ekue, ha he'i: --Aime jave che pe ciudad Jope héravape, añembo'e jave aína, ahecha sapy'a peteĩ visión rupi peteĩ ao pyguasu joguaha oñeñapytĩva irundyve ijapýragui, oñemboguejýva yvágui ha oguahẽva pe che aimeha peve. Ha ama'ẽ porãvo hese ahecha haguã mba'épa oĩ ipype, ahecha tymba ipy irundýva, tymba ka'aguy, ha mbói ha guyra kuéra. Ha ahendu peteĩ ñe'ẽ he'íva chéve: “Pedro, epu'ã, ejuka ha he'u.” Che katu ha'e: “Mba'evéicharamo, che Jára, araka'eve ndoikéiva va'ekue che jurúpe mba'eve iky'áva terã ipotĩ'ỹva.” Upérõ pe ñe'ẽ yvágagui oñe'ẽ jevy, ha he'i chéve: “Pe Tupã Ñandejára omopotĩ va'ekue ani nde ere hese iky'aha.” Upéva ojehu mbohapy jevy, ha uperire ojehupipa jevy yvágape. Ha upe jave mbohapy kuimba'e oguahẽ pe óga che aime haguépe, oñembou va'ekue Cesaréagui che piári. Ha Espíritu Santo he'i chéve aha haguã hendive kuéra ha'e'ỹ rehe mba'eve. Ha oho avei chendive ko'ã seis che irũ nguéra, ha roguahẽ upe kuimba'e rógape, ha ha'e omombe'u oréve mba'éichapa ohecha ra'e hógape peteĩ ángel oñembo'y va'ekue hína ha he'i ichupe: “Emondo kuimba'e kuéra pe ciudad Jope héravape ha ehenoiuka Simónpe, hérava avei Pedro, ha ha'e he'íta ndéve mba'éichapa ikatúta rejesalva nde ha nde rogaygua kuéra.” Ha añepyrũvo añe'ẽ ichupe kuéra, Espíritu Santo oguejy hi'ári kuéra, oguejy haguéicha ñande ári iñepyrũrã. Upérõ che mandu'a Ñandejára Jesús he'i va'ekue rehe: “Juan oporobautiza va'ekue ýpe, peẽ katu pejebautizáta Espíritu Sántope.” Ha Tupã Ñandejára ome'ẽ ramo ichupe kuéra avei upe ñandéve ome'ẽ va'ekue jajeroviávo Ñandejára Jesucristo rehe, ¿piko máva che añemoĩ haguã Tupã Ñandejára rehe? Ha ohendu rire ha'e kuéra ko'ã mba'e, okirirĩmba ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape, he'ívo: --¡Aipóramo Tupã Ñandejára ome'ẽ avei umi tetã ambueguápe ija haguã ichupe kuéra oñearrepenti ohupity haguã pe tekove ha'etéva! Ojuka ramo hikuái Estébanpe, oñepyrũ va'ekue avei opersegui ambue kuéra Jesús rehe ojeroviávape, ha oĩ tekotevẽ va'ekue ojehui Fenicia, Chipre ha Antioquía peve. Ha noñe'ẽi evangelio rehe avavépe umi Israelítape añó mante. Opáichavo, oĩ ijapytépe kuéra Chipre ha Cireneygua, ha umíva oguahẽvo Antioquíape omombe'u umi Israelita'ỹvape avei pe Ñandejára Jesús ñe'ẽ. Ha Ñandejára pu'aka omoirũ ichupe kuéra, ha heta oĩ ohejáva umi ijeroviahare yma guare ha ojerovia Ñandejára Jesús rehe. Ko'ã mba'e rerakuã oguahẽ rire pe iglésia Jerusalén pegua kuéra apysápe, omondo hikuái Bernabépe Antioquíape. Ha oguahẽvo Bernabé ohecha mba'éichapa Tupã Ñandejára ohovasa ra'e ichupe kuéra, ha ovy'a eterei, ha oñemoñe'ẽ opavave ichupe kuérape oñembopy'a peteĩ mbarete haguã Ñandejára ndive. Upe Bernabé, kuimba'e imba'e porãva, henyhẽva Espíritu Sántogui ha ojerovia mbaretéva Ñandejára rehe. Ha upéicha heta oĩ ojerovia va'ekue Ñandejára rehe. Upéi Bernabé oho Társope Saulo rekávo, ha ojuhúvo ichupe ogueraha ondive Antioquíape, ha opyta hikuái upépe peteĩ añó pukukue pe iglesiaygua ndive, ha hetápe ombo'e hikuái. Ha upe Antioquíape oñembohéra ñepyrũ va'ekue “cristiano” umi Ñandejára Jesús rehe ojeroviávape. Ha umiha árape ou ñemoñe'ẽhára kuéra Jerusaléngui Antioquíape, ha peteĩ ha'e kuérava, hérava Agabo, opu'ã oñembo'y, ha Espíritu Santo rupi omomarandu ichupe kuéra ou va'erãha peteĩ ñembyahýi tuicháva yvy ári, ha upéva ou va'ekue mburuvicha guasu Claudio tiémpope. Upéva rehe umi Antioquiaygua Jesús rehe ojeroviáva, oguerahauka oguerekomívagui, ikatumi háicha, oipytyvõ haguã umi Judeayguápe. Ha upéicha ojapo ha oguerahauka hikuái pe hemime'ẽmbyre umi mbo'ehára kuéra pe iglésia Judea peguápe Bernabé ha Saulo po rupi. Umiha árape rey Herodes oñepyrũ opersegui pe iglesiaygua kuéravape. Ha ojukauka kyse pukúpe Jacobo, Juan ryvýpe, ha ohechápype umi Israelita oguerohory hague upéa, oapresauka avei Pédrope. Kóva oiko pe pan ilevadura'ỹva arete jave. Ha Herodes oapresa rire Pédrope, omoinge ichupe cárcelpe, Pascua rire ome'ẽ haguã umi tetãygua pópe, ha omoĩ irundy pelotón soldado kuéra oñangareko haguã Pedro rehe. Peteĩ pelotón oguereko irundy soldado. Ha upéicha oĩ aja Pedro pe cárcelpe, pe iglesiaygua kuéra oñembo'e meme hese Tupã Ñandejárape. Ha upe Herodes oguenohẽ haguã ára mboyve pyharépe ome'ẽ haguã ichupe umi tetãygua kuéra pópe, Pedro oke hína mokõi soldado kuéra mbytépe, oñeñapytĩ hatã mokõi cadénape, ha okápe soldado kuéra pe okẽ renondépe oñangareko pe cárcel rehe. Ha ou sapy'a hendápe peteĩ Ñandejára ángel, ha pe cárcel ryepy ojehesapepa. Pe ángel opoko Pedro rehe ijyképe, omombáy, ha he'i ichupe: --Epu'ã pya'e. Upévo umi cadena ho'apa Pedro pyapýgui, ha pe ángel he'i ichupe: --Ejeku'a jopy ha emonde nde py rehegua. Ha upéicha ojapo rire, pe ángel he'i ichupe: --Emonde nde ao ha eju che rapykuéri. Ha Pedro osẽ oho pe ángel rapykuéri, oikuaa'ỹ rehe añetépa pe ángel rembiapo. Oimo'ã ike pegua uvei upe ohecháva. Ha ohasa rire pe guardia tenondevegua ha pe mokõiha, oguahẽ hikuái pe okẽ fierroguigua calle ariguápe, ha pe okẽ ojepe'a ichupe kuéra ha'e aénte, ha osẽ hikuái, ha ohasa rire peteĩ calle, pe ángel oheja Pédrope ha'eño. Upérõ Pedro ohechakuaa ha he'i: --Ko'ãga aikuaa añeteha Ñandejára ombou hague hi'ángel che pe'a haguã Herodes pógui ha opa umi mba'e ojapose va'ekuégui che rehe umi Israelita. Ha ojepy'amongeta rire umi mba'ére, Pedro osẽ oho María, Juan hérava avei Marcos, sy rógape, upépe heta oĩ oñembyaty va'ekue oñembo'e haguã. Ha ombota rire pe okẽ korapy pegua, osẽ peteĩ mitãkuña hérava Rode ohecha haguã mávapa. Ha oikuaávo iñe'ẽ rehe Pedroha, ovy'a eterei, ha oipe'a rangue pe okẽ, oñani kotypývo oporomomarandu haguã Pedroha pe okẽme oĩva. Ha umi oĩ va'ekue kotýpe he'i ichupe: --¡Nde tarova niko nde! Ha'e katu he'i jevy jevy upeichaha. Ha'e kuéra, upeichavéramo jepe, he'i joa: --Ndaha'éi ha'e; hi'ángelnte. Upe aja Pedro ombota meme pe okẽ, ha oipe'ávo ha ohechávo ichupe, tuicha oñemondýi hikuái. Ha'e katu ojapo ichupe kuéra seña ipópe okirirĩ haguã, ha omombe'u ichupe kuéra mba'éichapa Ñandejára oguenohẽ ra'e ichupe pe cárcelgui, ha he'i ichupe kuéra: --Peikuaauka Jacobo ha umi ñande reheguáva ambuépe. Ha osẽ oho upégui. Ko'ẽ rire katu oiko peteĩ apajuái tuicháva umi soldado apytépe ndoikuaáigui hikuái mba'épa oiko ra'e Pédrogui. Herodes katu ohekauka ichupe, ha ndojuhúima ramo, oporandu jevy umi iñangarekoharépe ha uperire ojukauka ichupe kuéra. Uperire Herodes oho Judéagui Cesaréape ha opyta upépe. Upérõ Herodes ipochy umi Tiro ha Sidóngua ndive, ha'e kuéra katu oñemoĩ hikuái peteĩ ñe'ẽme ou haguã hendápe, ha ojereroviauka hikuái Blástope, upéva rey Herodes róga rerekua ruvicha, ha ojerure hikuái oiko porã jevy haguã oñondive kuéra, hetã nguéra oguerahámigui hembi'urã pe rey retãgui. Ha Herodes omoĩ ichupe kuéra peteĩ ára ou haguã hendápe, ha upevarã omonde pe ijao ojeguavéva ha oguapy mburuvicha guasu guapyhápe ha oñemoñe'ẽ ichupe kuéra. Ha umi oñembyaty va'ekue osapukái ha he'i: --¡Ko oñe'ẽva ndaha'éi kuimba'e, kóva tupã peteĩva! Ha upévove peteĩ ángel, Ñandejára remimbou, ombohasyete Heródespe nomomba'eguasúi haguére Tupã Ñandejárape, ha hasopa ha omano. Tupã Ñandejára ñe'ẽ katu okakuaa ha oñemoherakuã opárupi. Bernabé ha Saulo ojapopa rire hembiaporã kuéra, ou jevy Jerusaléngui ha ogueru ondive kuéra Juánpe, hérava avei Marcos. Oĩ va'ekue upérõ pe iglésia Antioquía peguápe ñemoñe'ẽhára ha mbo'ehára kuéra: Bernabé, Simón (oñembohéramiva avei Kamba), Lucio Cireneygua, Manaén (okakuaa va'ekue Herodes pe Galilea pegua mburuvicha ndive) ha Saulo. Peteĩ jevy oñembyaty jave hikuái Ñandejára renondépe ha ojapo jave ayuno, Espíritu Santo he'i: --Peheja chéve Bernabé ha Sáulope ojapo haguã pe hembiaporã kuéra che ame'ẽva ichupe kuéra. Ha oayuna ha oñembo'e rire, omoĩ hikuái hi'ári kuéra ipo ha oheja oho. Ha upéicha Espíritu Santo omondo rire ichupe kuéra, Bernabé ha Saulo oho Seléuciape ha upégui ojupi hikuái bárcope ha oho Chíprepe. Ha oguahẽ rire pe puerto Salamina héravape, omoherakuã Israelita kuéra sinagógape Tupã Ñandejára ñe'ẽ. Ha oho avei hendive kuéra Juan oipytyvõ haguã ichupe kuéra. Ha ohasapa rire pe isla rupi oguahẽ hikuái Páfospe, ha upépe ojuhu hikuái peteĩ Judeayguápe hérava Barjesús, paje apoha, ñemoñe'ẽhára japu. Upéva oĩ pe mburuvicha Sergio Paulo ndive, karai arandu upéva. Ha Sergio Paulo ohenoiuka Bernabé ha Sáulope ohenduségui Tupã Ñandejára ñe'ẽ. Pe paje apoha katu, hérava avei Elimas, oñemoĩ hese kuéra ha oñeha'ãmbaite ani haguã pe mburuvicha oguerovia. Upérõ Saulo, hérava avei Pablo, tenyhẽte Espíritu Sántogui, omaña porã hese, ha he'i ichupe: --¡Nde tekove japu, tie'ỹ, Aña ra'y nda'e'ỹva mba'eveichagua iporãva rehe! ¿Mba'e rehepa remokarẽse pe Ñandejára rape ikarẽ'ỹva? Ko'ãga Ñandejára ne mbuepotíta, nde rehecha mo'ãvéi ha ndaikatu mo'ãvéi rehecha kuarahy aremi meve. Ha upévove ho'a hese pytũ ha opyta pytũnguýpe, ha ojepovyvy oisambyhy vaerã rehe ichupe ndohechavéigui opytávo. Pe mburuvicha ohechávo upe ojehu va'ekue, oguerovia, ohecharamo etereígui pe porombo'e Ñandejára rehegua. Pablo ha iñirũ nguéra oje'ói bárcope Páfosgui Perge Panfilia peguápe; Juan katu osẽ oheja ichupe kuéra ha ojevy Jerusalénpe. Upéi ha'e kuéra ohasa Pérgegui Antioquía Pisidia peguápe. Ha upépe peteĩ pytu'uha árape oike hikuái sinagógape ha oguapy. Pe sinagoga pegua mburuvicha kuéra oñemoñe'ẽmba rire Moisés ha ñemoñe'ẽhára kuéra kuatiañe'ẽ rehe, he'iuka ichupe kuéra: --Ore ryvy kuéra, pereko ramo ñe'ẽ pejeséva ko'ápe oĩvape, ko'ãga ikatu peje. Upérõ Pablo opu'ã oñembo'y ha ojapo ichupe kuéra ipópe omokirirĩ haguã, ha he'i: --Pehendúke peẽ kuimba'e kuéra Israel pegua ha peẽ Tupã Ñandejára gui pekyhyjéva. Tupã Ñandejára Israel retã megua oiporavo va'ekue ñande ru ypykuérape ha ojapo ichugui kuéra peteĩ tetã tuicháva oiko ramo gueteri ha'e kuéra Egipto retãme tetã ambueguáicha; ha oguenohẽ va'ekue ichupe kuéra upégui ipu'akakue reheve. Ha oguerokirirĩ pe ijepokuaa vai kuéra cuarenta años pukukue pe desiértope, ha ombyai siete tetã Canaán retãme ome'ẽ haguã ñande ru ypykuérape ijyvy kuerakue. Uperire cuatrociento cincuenta años pukukue rupi omoĩ ichupe kuéra juez kuéra, ñemoñe'ẽhára Samuel tiempo peve. Upérõ ha'e kuéra ojerure rey huvicha kuerarã, ha Tupã Ñandejára ome'ẽ ichupe kuéra Saúl, Cis ra'y, Benjamín tribugua, cuarenta años pukukue. Ha Tupã Ñandejára omongúi rire Saúlpe, ome'ẽ ichupe kuéra huvicharã Davídpe, ha he'i hese: “Ajuhu David, Isaí ra'y rehe, kuimba'e che aipota haichagua, ojapopa vaerã chéve che rembipota.” Ha Jesús niko hína upe David ñemoñare peteĩva, Tupã Ñandejára omopu'ã va'ekue, he'i haguéicha, osalva haguã Israélpe. Ha Jesús ou mboyve, Juan oñemoñe'ẽ va'ekue Israelgua kuérape ha he'i va'ekue ichupe kuéra oñearrepenti ha ojebautizauka haguã. Ha hi'aguĩma ramo Juan ojapopa haguã pe hembiaporã he'i: “Che ndaha'éi upe peẽ peimo'ãva cheha; che rire katu ou peteĩ pe ipy rehegua jepe ija'ỹva chéve ajora ichupe.” ‘Che ryvy kuéra, Abraham ñemoñare kuéra, ha pende rehegua kuérava omomba'eguasúva Tupã Ñandejárape: pene mba'erãko ko salvación rehegua ñe'ẽ. Umi Jerusalengua ha huvicha kuéra katu ndoikuaái Jesúspe ha umi ñemoñe'ẽhára kuéra ñe'ẽ oñemoñe'ẽva sinagoga kuérape pytu'uha árape; opáichavo, ha'e kuéra ete voi omoĩvai ramo Jesúspe ojapo va'ekue umi ñemoñe'ẽhára kuéra kuatiañe'ẽme oĩ va'ekue. Ha ndojuhúi ramo jepe hese mba'eve ikatu vaerã rehe ojejuka, ojerure hikuái Pilátope ojuka haguã ichupe. Ha ojapopa rire hikuái pe Kuatiañe'ẽ Marangatúpe oje'e va'ekue hese, omboguejy hikuái ichupe kurusúgui ha oñotỹ. Tupã Ñandejára katu omoingove jevy ichupe omanóva apytégui. Ha heta ára upéi Jesús ojechauka umi omoirũ va'ekuépe ichupe Galiléagui Jerusalénpe, ha umíva ko'ãga omoherakuã ichupe hapicha kuérape. ‘Ha upéicha ore romombe'u peẽme umi mba'e porã ikuaapyrã Tupã Ñandejára he'i va'ekue ñande ru kuéra ypykuépe. Ñande iñemoñare kuéra peguarã Tupã Ñandejára ojapo he'i haguéicha omoingove jevýpype Jesúspe, he'i háicha pe Salmo mokõihápe: “Nde ha'e che Ra'y, ko árape che romoñemoña va'ekue.” Tupã Ñandejára he'i va'ekue omoingove jevy va'erãha ichupe omanóva apytégui ani haguã hete oñembyai, he'i ramo pe Kuatiañe'ẽ Marangatúpe kóicha: “Ame'ẽ vaerã peẽme umi mba'e che py'aporã rupi aikuave'ẽ va'ekue Davídpe.” Upéva rehe he'i avei Salmo ambuépe: “Nde rehejái chéne oñembyai pe ne Marangatu retekue.” David niko añete ojapo rire hetãygua kuéra apytépe Tupã Ñandejára rembiapoukapy, omano ha oñeñotỹ túva kuéra ypykue ndive, ha hetekue ituju. Upe Tupã Ñandejára omoingove jevy va'ekue retekue katu nda itujúiri. Che ryvy kuéra, peẽ peikuaa vaerã aipóramo, oñemoherakuãha peẽme pecado kuéra ñeperdona ha'e rupi. Ha Jesús rupi oñembohekopotĩ opa umi hese ojeroviáva, opa umi mba'e ikatu'ỹ va'ekuégui oñembohekopotĩ Moisés ley rupi. Peñeñangarekókena, aipóramo, anítei ou pende ári umi ñemoñe'ẽhára kuéra omoĩ va'ekue kuatia rehe, he'i ramo guare: Pema'ẽke, ñembohoryhára kuéra, peñemondýike ha pegue; che Tupã Ñandejára, ajapótagui pende árape mba'eguasu perovia'ỹ vaerã oime ramo jepe omombe'úva peẽme. Pablo ha iñirũ nguéra osẽnguévo umi Israelita kuéra sinagógagui, umi tetã ambuegua upépe oĩ va'ekue avei, ojerure hikuái ichupe kuéra pe pytu'uha ára ambuépe oñe'ẽ jevy haguã ichupe kuéra umi mba'e rehe. Ha oje'oipa rire umi oñembyaty va'ekue pe sinagógape, heta umi Israelita kuérava ha tetã ambuegua ojerovia va'ekue hekopete Tupã Ñandejára rehe omoirũ Pablo ha Barnabépe, ha ha'e kuéra oñemoñe'ẽ ichupe kuéra ojerovia tapia haguã Tupã Ñandejára mborayhu rehe. Upe pytu'uha ára ambuépe oñembyaty hikuái haimete opa upe ciudad pegua kuéra ohendu haguã Tupã Ñandejára ñe'ẽ. Ha umi Israelita kuéra ohechávo heta eterei umi oñembyaty va'ekue, ipochy eterei hikuái ha oñepyrũ ombohovái Páblope ha he'i ñe'ẽ tie'ỹ ichupe. Pablo ha Bernabé katu, kyhyje'ỹ rehe oñe'ẽ ha he'i ichupe kuéra: --Peẽ Israelita kuérape raẽva tekotevẽ kuri ojekuaauka pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ; opáichavo, ndapeipotáipype, ha peẽ voi pejererekópype pehupity'ỹ va'erãrõ guáicha pe tekove tapia guarã, ore ko'ãga rohóta roikuaaukávo umi tetã ambuegua kuérape. Upéicha voi he'i va'ekue oréve Ñandejára he'ívo: Romoĩ ndéve rehesape haguã tetã ambue kuérape, ha nde rupi ohupity haguã salvación yvy paha pevegua kuéra. Upéva ohendúvo umi tetã ambuegua kuéra ovy'a eterei hikuái ha oñepyrũ he'i pe Ñandejára ñe'ẽ iporãha, ha oguerovia opa umi ohupity vaerã guive pe tekove tapia guarã. Ha upéicha oñemoherakuã pe Ñandejára ñe'ẽ opa upe jerekuévo. Umi Israelita kuéra katu oñe'ẽ kuñakarai heko marangatu ha herakuã porãva ha karaiguasu kuéra upe ciudad pegua ndive, ha omopu'ã hikuái persecución Pablo ha Bernabé rehe omosẽ meve upégui. Upérõ Pablo ha Bernabé oityvyro hese kuéra pe yvytĩmbo ipy reheguare ha oho pe ciudad Iconio héravape. Umi Jesús rehe ojerovia va'ekue katu ovy'a eterei hikuái ha henyhẽ Espíritu Sántogui. Icóniope Pablo ha Bernabé oiko hikuái oñondive umi Israelita kuéra sinagógape, ha oñe'ẽ hikuái ogueroviauka haguãicha heta Israelita ha tetã ambuegua kuérape. Umi Israelita oguerovia'ỹ va'ekue katu ombopochy umi tetã ambuegua kuérape umi oguerovia va'ekue rehe. Upéva rehe ha'e kuéra opyta upépe are peve, ha oñe'ẽ kyhyje'ỹ rehe ha jerovia reheve Ñandejára rehe, ha Ñandejára omoañete pe imborayhu rehegua ñe'ẽ, ome'ẽpype ichupe kuéra pu'aka ojapo haguã mba'eguasu ha techapyrã. Opáichavo, oñemboja'o hikuái upe ciudad pegua kuéra: oime oĩva umi Israelita kuéra ndive ha ambue kuéra oĩva umi apóstol kuéra ndive. Ha umi Israelita ha Israelita'ỹva oñemoĩ hikuái peteĩ ñe'ẽme mburuvicha kuéra ndive oñemotie'ỹ ha ombo'ita haguã ichupe kuéra. Pablo ha Bernabé katu oikuaávo upéva okañy ha oho hikuái Listra ha Dérbepe, Licaonia pegua ciudad kuéra, ha ijerekuévo, ha upe rupi avei omoherakuã pe salvación rehegua ñe'ẽ. Oĩ va'ekue Lístrape peteĩ kuimba'e ikatu'ỹva oguata. Oguapy va'ekue hína ijapágui isy rye guive, ha araka'eve oguata'ỹ va'ekue. Upe kuimba'e ojapysaka hína pe Pablo he'íva rehe, ha Pablo oma'ẽ hese ha ohecha ojeroviaha oñemongueráne haguã. Upérõ Pablo hatã he'i ichupe: --Epu'ã eñembo'y nde py rehe. Ha pe kuimba'e opo opu'ã ha oñepyrũ oguata. Ha umi gente ohechávo pe Pablo ojapo va'ekue, oñepyrũ osapukái pe Licaonia pegua ñe'ẽme ha he'i: --¡Tupã nguéra kuimba'e kuéra joguaha oguejy ñane rendápe! Ha Bernabépe ombohéra Júpiter, ha Páblope katu Mercurio, ha'eha rehe pe oñe'ẽva. Ha pe pa'i Júpiter tupao pegua, itupao oĩva pe ciudádpe jaikévo, ogueru toro ha yvoty jegua, umi gente oñembyaty va'ekue ndive ojuka haguã hérape kuéra omomba'eguasuségui ichupe kuéra. Umi apóstol Bernabé ha Pablo katu ohechakuaa upéva, ha omondoro ijao ha oike umi gente apytépe ha osapukaihápe he'i: --¡Karai kuéra! ¿Mba'ére piko pejapo péicha? Ore niko kuimba'e peẽichaguánte avei, ha roju upevarã voi, ro'e haguã peẽme peheja va'erãha ko'ã mba'e maraverã ovale'ỹva ha pejerovia va'erãha pe Tupã Ñandejára oikovéva rehe, ojapo va'ekue yvága ha yvy, yguasu ha opaite mba'e ipypegua; oheja va'ekue añete umi ymaveguarépe oiko oikose háicha, ohechauka tapia ramo jepe ichupe kuéra mávapa ha'e, hembiapo porãme ichupe kuéra. Ha'e ombou ñandéve ama, omoheñói ñandéve ñande kóga, ha ome'ẽ ñandéve mba'eta ja'u vaerã ha ñane mbovy'a vaerã. Ha he'i ramo jepe ko'ã mba'e, asýpe ojoko umi géntepe ani haguã ojuka hymba kuéra omomba'eguasu haguã ichupe kuéra. Upérõ oime Israelita kuéra oguahẽ va'ekue Antioquía ha Icóniogui, ha ojereroviauka umi géntepe, ha ombo'ita hikuái Páblope ha oimo'ãgui ojuka, ombotyryry hikuái ichupe ha oguenohẽ pe ciudádgui. Umi Jesús rehe ojerovia va'ekue katu oñembyatypa hikuái Pablo jerekuévo, ha ha'e opu'ã ha oike jevy pe ciudádpe, ha upe ára ambuépe osẽ oho Bernabé ndive Dérbepe. Ha omoherakuã rire pe salvación rehegua ñe'ẽ pe ciudad Derbe héravape, heta upe pegua oguerovia ha oho jevy hikuái Listra, Iconio ha Antioquíape. Ha omombarete umi Jesús rehe ojerovia va'ekuépe, ha oñemoñe'ẽ ichupe kuéra opyta hatã haguã pe ijeroviápe, ha he'i ichupe kuéra jahasa asy heta raẽ va'erãha jaike mboyve Tupã Ñandejára réinope. Omoĩ avei hikuái oñangareko vaerã kuéra peteĩ teĩ umi iglésiape, ha oayuna ha oñembo'e rire oheja ichupe kuéra Ñandejára, upe ha'e kuéra oguerovia va'ekue pópe. Upéi ohasa hikuái Pisidia rupi ha oguahẽ Panfilia retãme. Omoherakuã hikuái Ñandejára ñe'ẽ Pérgepe, ha uperire oje'ói Atáliape. Ha upépe ojupi hikuái bárcope ha oho Antioquíape, upe ciudad upévagui Tupã Ñandejára rérape ha hayhupápe oñemondo va'ekue ha'e kuéra ojapo haguã upe hembiaporã kuéra ko'ãga ojapopa va'ekue. Oguahẽ rire Antioquíape ombyaty hikuái pe iglesiaygua kuérape ha omombe'u ichupe kuéra opa umi mba'e Tupã Ñandejára ojapo va'ekue ipo rupi kuéra, ha mba'éichapa oipytyvõ ichupe kuéra oike haguã umi tetã ambuegua apytépe ikatu haguã ha'e kuéra avei ojerovia hese. Ha opyta Pablo ha Bernabé are peve umi Jesús rehe ojerovia va'ekue ndive. Upéramo kuimba'e kuéra ou va'ekue Judéagui Antioquíape oñepyrũ ombo'e umi Jesús rehe ojerovia va'ekuépe oñecircuncidauka va'erãha Moisés rembiapoukapy he'i háicha ojesalva haguã. Upéva rehe Pablo ha Bernabé hatã oñoñe'ẽjoapi hendive kuéra, ha oñemondo Pablo ha Bernabé ha ambueve hendive kuéra Jerusalénpe oñomongeta haguã umi mba'e rehe umi apóstol ha mbo'ehára kuéra upe iglésia pegua ndive. Ha oje'óivo pe iglésia Antioquía pegua ojokuái haguéicha ichupe kuéra ohasa hikuái Fenicia ha Samaria rupi ha omombe'u mba'éichapa umi tetã ambuegua oheja umi mba'e yma ojerovia hague ombojerovia haguã Ñandejárape ha upéva ombovy'a eterei umi Jesús rehe ojeroviávape. Ha oguahẽvo Jerusalénpe Pablo ha Bernabé, oguerohoryete ichupe kuéra upe iglesiaygua, apóstol ha mbo'ehára kuéra, ha omombe'u hikuái ichupe kuéra opa umi mba'e Tupã Ñandejára ojapo va'ekue ipo rupi kuéra. Opáichavo oime fariseo kuérava ojerovia va'ekue Jesús rehe opu'ãva oñembo'y ha he'i: --Tekotevẽ umi Israelita'ỹva ojeroviáva Jesús rehe oñecircuncidauka avei ha ojapo pe Moisés rembiapoukapy ha oñemoĩ iñe'ẽme. Ha oñembyaty hikuái umi apóstol ha mbo'ehára kuéra oñomongeta haguã umi mba'e rehe. Ha heta oñoñe'ẽjoapi rire hikuái, opu'ã Pedro ha he'i ichupe kuéra: --Che ryvy kuéra, peẽ niko peikuaa aremíma Tupã Ñandejára che poravo hague pende apytégui aikuaauka haguã pe salvación rehegua ñe'ẽ umi tetã ambueguápe ha'e kuéra avei oguerovia haguã. Ha Tupã Ñandejára oikuaáva ñande py'apy, ohechauka ichupe kuéra oiha hendive kuéra ome'ẽpype ichupe kuéra Espíritu Santo ñandéveicha avei. Ha mba'evetépe nomoingoéi ichupe kuéra ñande hegui, omopotĩpype avei ipy'apy kuéra ojerovia rupi. Ko'ãga, aipóramo, ¿mba'ére pende py'amokõi pe Tupã Ñandejára ojapo va'ekue rehe, ha pemoĩ ko'ã ojerovia va'ekue ári mba'e pohýi ñande ru kuéra ypykue ha ñande kuéra voi ikatu'ỹ va'ekue jaropu'aka? Upéva rangue, ñande jarovia jajesalvaha rei ete Ñandejára Jesús rupi, ha'e kuéraicha avei. Uperire okirirĩmba hikuái ha ohendu Bernabé ha Pablo omombe'u ramo umi mba'eguasu ha techapyrã Tupã Ñandejára ojapo va'ekue ipo rupi kuéra umi tetã ambuegua apytépe. Ha oñe'ẽmba rire ha'e kuéra, Jacobo he'i: --Che ryvy kuéra, pe che rendumi: Simón niko omombe'úma kuri mba'éichapa iñepyrũrã Tupã Ñandejára oma'ẽ umi tetã ambuegua rehe oiporavo haguã ijapytégui kuéra avei imba'erãva guive. Ha upéva umi ñemoñe'ẽhára kuéra he'i haguéicha omoirõ kuatia rehe: Ko'ã mba'e rire aju jevýne ha amopu'ã jevýne David róga ho'apa va'ekue; amopu'ã jevy pyahúne itaperekue ha amyatyrõmba jevy pyahúne, ikatu haguã yvypóra ambue kuéra oheka Ñandejárape, ha opavave umi tetã nguéra oñehenóĩva che réra rupi. Upéicha he'i Ñandejára, oikuaauka va'ekue ko'ã mba'e ymaite guive. ‘Upéva rehe che ha'e noñemoangekói va'erãha umi tetã ambuegua oheja va'ekue ijerovia hague kuéra ombojerovia haguã Tupã Ñandejárape. Oñemoĩ guive ichupe kuéra kuatia rehe ani haguã ojehe'a umi ta'anga mba'e ky'akue rehe, ha ani haguã oiko oñondive menda'ỹ rehe, ha ani ho'u tymba ojejajuvoka terã ojejuvy va'ekue ro'okue, terã huguykue. Peteĩ teĩ umi ciudádpe, ymaite guive oĩ oñemoñe'ẽva Moisés kuatiañe'ẽ rehe, oñemoñe'ẽva sinagoga kuérape pytu'uha árape. Upérõ umi apóstol ha mbo'ehára kuéra upe iglesiaygua kuéra ndive, peteĩ py'ápe oiporavo hikuái ijapytégui kuéra omondo vaerã Antioquíape Pablo ha Bernabé ndive. Ha omondo hikuái Júdaspe, hérava avei Barsabás, ha Sílaspe, umíva hína jeroviahavéva ijapytépe kuéra, ha ipo rupi kuéra omondo ko kuatiañe'ẽ: “Ore apóstol, mbo'ehára ha iglesiaygua kuéra, romomaitei ore ryvy kuéra tetã ambueguápe oĩva Antioquía, Siria ha Cilíciape. Roikuaa oimeha oho va'ekue ko'águi ojehegui rei ha pene moangekói iñe'ẽme kuéra ha pende sarea, he'ívo peẽme peñecircuncidauka ha pejapo va'erãha Moisés kuatiañe'ẽme he'íva. Upéva rehe, peteĩ py'ápe, roiporavo ore apytégui oho vaerã pende recha, ore rayhupára kuéra Bernabé ha Pablo ndive, ha'e kuéra omoĩ va'ekue hekove Ñandejára Jesucristo rayhupápe. Ha upéicha romondo Judas ha Sílaspe, oñomongeta haguã penendive ko'ã mba'e rehe. Iporã niko Espíritu Sántope, ha oréve, ani haguã oñemoĩ pende ári mba'eveichagua mba'e pohýi, ko'ã mba'e tekotevẽkueténte: ani pe'u tymba ojejuka va'ekue ta'anga rérape ro'okue; upéicha avei huguykue, terã tymba ro'okue ojejajuvoka va'ekue, ha aníketei avave oiko oñondive omenda'ỹ rehe. Peñeñangareko ramo ko'ã mba'égui, pejapo porãta. Ta pehasa porãite.” Ha upéicha ha'e kuéra oñemondo rire, oho hikuái Antioquíape. Ha upépe ombyatypa hikuái upe iglesiayguápe ha ome'ẽ ichupe kuéra pe kuatiañe'ẽ; ha omoñe'ẽ rire ovy'a eterei hikuái omoangapyhy rehe ichupe kuéra. Judas ha Silas niko ñemoñe'ẽhára avei ha heta oñemoñe'ẽ ha omoangapyhy ha omombarete pe iglesiaygua kuérape. Ha oiko aremi rire hendive kuéra torypaitépe pe iglesiaygua omondo jevy ichupe kuéra imbouhare kuéra rendápe. Silas katu opyta. Pablo ha Bernabé opyta jevy avei hikuái Antioquíape ha heta ambue kuéra ndive oporombo'e ha omoherakuã Ñandejára ñe'ẽ. Aremi uperire, Pablo he'i Bernabépe: --Jaha jevy ñañandu ñande ryvy kuérape opa umi ciudad ñamoherakuã hague rupi Ñandejára ñe'ẽ, jahecha haguã mba'éichapa oime hikuái. Ha Bernabé oguerahase ondive kuéra Juánpe, upe hérava avei Marcos; Pablo katu ndojuhu porãi upéva, Marcos oheja haguére ichupe kuéra Panfíliape ha ndohói haguére hendive kuéra pe hembiaporã kuérape. Upéva rehe tuicha ojuavy hikuái ha ojei ojuehegui: Bernabé ogueraha ondive Márcospe ha ojupi bárcope ha oho Chíprepe, Pablo katu ogueraha iñirũrã Sílaspe, ha umi Jesús rehe ojeroviáva omoĩ rire ichupe kuéra Ñandejára pópe, oje'ói, ha ohasa hikuái Siria ha Cilicia rupi ha omombarete umi iglesiaygua kuérape. Pablo ha Silas oguahẽ Derbe ha Lístrape, ha ojuhu hikuái upépe peteĩ Jesús remimbo'e hérava Timoteo rehe, peteĩ kuña Israelita ojeroviáva Jesús rehe memby, túva katu Greciaygua. Ha umi Jesús remimbo'e kuéra oikóva Listra ha Icóniope imandu'a porã hese. Pablo oipota Timoteo omoirũ ichupe, ha ocircuncidauka ani haguã ojapyhy vai umi Israelita oĩva umi rupi, oikuaágui ha'e kuéra túva Greciayguaha. Ha opa umi ciudad ohasaha rupi oikuaauka umi Jesús remimbo'e kuérape umi apóstol ha mbo'ehára kuéra oĩva Jerusalénpe rembiapoukapy. Ha upéicha ára ko'ẽre umi iglésia oñemombarete ijeroviápe ha oñemboheta hetave ohóvo. Espíritu Santo ndohejái ichupe kuéra oñemoñe'ẽ Ásiape, upéva rehe ohasa hikuái Frigia ha Galacia rupi, ha oguahẽ hikuái Misia ypýpe. Upégui oguahẽse mo'ã hikuái Bitíniape, Jesús Espíritu katu ojoko ichupe kuéra. Upémaramo ohasa hikuái Misia ypy rupi ha oguejy Tróaspe. Upépe ojechauka Páblope pyhare peteĩ visión rupi peteĩ kuimba'e Macedoniaygua, oñembo'ýva hína ha ojerure asýva Páblope he'ívo: “Ehasána Macedóniape ha ore pytyvõmí.” Pablo ohecha vove upéva, roñembosako'i roho haguã Macedóniape, roikuaágui añetehápe Tupã Ñandejára ore renoiha romoherakuã haguã ichupe kuéra pe salvación rehegua ñe'ẽ. Ha upéicha rojupi bárcope ha roho Tróasgui Samotráciape ropia'ỹ rehe, ha uperiregua árape roguahẽ Neápolispe. Upégui roho Filípope, ciudad tuichavéva Macedóniape, oĩva Romano kuéra poguýpe. Ha ropyta sapy'a upépe. Peteĩ pytu'uha árape katu rosẽ pe ciudádgui, roho ý rembe'ýpe, ojehohápe jepi oñeñembo'évo. Roguapy upépe roñemoñe'ẽ umi kuña kuéra oñembyaty va'ekuépe. Peteĩ ha'e kuérava hérava Lidia, Tiatiraygua, oñemúva género pytãu iporã etereíva rehe. Upe kuña karai omomba'eguasúva Tupã Ñandejárape ohendu hína; ha Ñandejára oipe'a icorazõ oguerovia haguã pe Pablo he'íva hína. Ojebautizauka rire hogaygua kuéra ndive ojerure oréve he'ívo: --Hi'ã ramo peẽme ajeroviaha añete hekópe Ñandejára rehe, peguahẽ che rógape mbohupa ramo. Ha ropyta mante. Ojehu peteĩ jevy, roho jave pe oñeñembo'ehápe, ore ruvaitĩ sapy'a peteĩ mitãkuña oguerekóva mba'epochy omomba'ekuaáva ichupe. Upe mitãkuña niko tembiguái, ha ombopláta heta ijára kuérape imba'ekuaa rupi. Upe mitãkuña ou ore rapykuéri ha osapukái: --Ko'ã kuimba'e kuéra ko Tupã Ñandejára Yvateteguápe rembiguái, ha oikuaauka peẽme salvación rape. Ojapo jepi upéicha heta ára, ha ipahápe Pablo iñangekói, ha oñembojere he'i pe mba'epochýpe: --Jesucristo rérape ha'e ndéve esẽ ichugui. Ha upévo mba'epochy oheja ichupe. Pe mitãkuña jára kuéra katu ohechávo ndaikatu mo'ãveiha oñembopláta ha'e rupi, ojapyhy hikuái Pablo ha Sílaspe ha ogueraha mburuvicha kuéra renondépe pe plaza tuichavévape. Omoĩ ichupe kuéra umi mburuvicha renondépe ha he'i: --Ko'ã kuimba'e, Israelita kuérava niko omoangekói ñande ciudad, ha ombo'e tembipoukapy kuéra ndaikatúiva jarohory terã jajapo, ñande Romano kuérava. Upérõ opu'ãmba umi gente hese kuéra, ha mburuvicha kuéra omboiuka ichugui kuéra ijao ha oinupãuka yvyrápe. Ha heta oinupã rire katu oity ichupe kuéra cárcelpe, ha he'i pe cárcel rerekuápe oñangareko hatã haguã hese kuéra. Upéva ohendu rire pe cárcel rerekua omoinge ichupe kuéra pe cárcel rugua peve ha ojopy ipy kuéra yvyrakuápe. Pe pyharepytévo katu Pablo ha Silas oñembo'e ha opurahéi jave hikuái Tupã Ñandejárape, ha umi preso ambue kuéra ohendu hikuái, ou sapy'a peteĩ yvy ryrýi neratãva ha omongu'epa pe óga rapo. Upévo ojepe'apa okẽ nguéra, ha osopa umi preso sã nguéra. Pe cárcel rerekua opáy, ha ohechávo pe cárcel rokẽ nguéra ojepe'apaha, ohekýi ikyse puku ojejuka haguã, oimo'ãgui umi preso okañymba. Pablo katu osapukái ichupe: --Ani rejapo mba'eve nde jehe, roimembáko ko'ápe roína. Upévo pe cárcel rerekua ojerure tesapeha rehe, ñaniháme oike pe kotýpe, ha ryryihápe kyhyjégui, ojeity Pablo ha Silas py renondépe. Ha oguenohẽ ichupe kuéra okápe ha oporandu ichupe kuéra: --Karai kuéra, ¿mba'épa ajapo vaerã ajesalva haguã? Ha'e kuéra he'i ichupe: --Ejerovia Ñandejára Jesucristo rehe ha rejesalváta, nde ha nde rogaygua kuéra. Ha oñe'ẽ hikuái ichupe ha hogayguápe Tupã Ñandejára ñe'ẽ rehe. Ha upe pyharépe voi, pe cárcel rerekua ojohéi ichupe kuéra pe ñenupã rapykuere, ha uperire ojebautizauka hikuái ha'e ha hogaygua. Upéi ogueraha ichupe kuéra hógape ha ome'ẽ ichupe kuéra ho'u vaerã, ha ha'e ha hogaygua kuéra ovy'a eterei hikuái ojerovia haguére Tupã Ñandejára rehe. Ko'ẽmba rire katu mburuvicha kuéra omondo hembijokuái kuéra pe cárcel rerekua rendápe he'iuka opoi haguã ichugui kuéra. Upérõ pe cárcel rerekua he'i Páblope: --Mburuvicha kuéra niko he'iuka chéve apoi haguã pende hegui; ikatúntema upéicharamo pesẽ ha ta pende py'aguapy pehóvo kirirĩháme. Pablo katu he'i ichupe kuéra: --Ore ciudadano románova, roñenupã opavave rovake oñeporandu'ỹ rehe oréve mba'eve ha roñemoinge cárcelpe; ¿ha piko ko'ãga pepoi ore hegui ñemiháme? ¡Ahániri mo'ãi! Tou ha'e kuéraite ta ore renohẽ. Umi policiaygua kuéra oho omombe'u ko'ã mba'e umi mburuvichápe, ha okyhyje hikuái oikuaávo ha'e kuéra ciudadano Romanoha. Upémaramo ou hikuái ojerurévo Pablo ha Sílaspe ipochy jera haguã hendive kuéra ha oguenohẽ ha ojerure porã ichupe kuéra osẽ haguã upe ciudádgui. Osẽvo ha'e kuéra pe cárcelgui, oho hikuái Lidia rógape ha ohecha rire umi Jesús rehe ojeroviáva ha oñemoñe'ẽ rire ichupe kuéra, oho hikuái. Ha oho kuévo, Pablo ha Silas ohasa Anfípolis ha Apolonia rupi ha oguahẽ hikuái pe ciudad Tesalónica héravape, upépe oĩ umi Israelita kuéra sinagoga peteĩ. Pablo, ojepokuaa háicha, oho upépe, ha mbohapy pytu'uha ára javeve oñomongeta hendive kuéra. Ha ohechauka ichupe kuéra pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ rupi pe Cristo ohasa asy vaerã hague, ha omano rire oikove jevy vaerã hague. Ha he'i ichupe kuéra: --Pe Jesús che amoherakuãva peẽme, upéva ha'e pe Cristo. Ha oĩ Israelita kuérava oguerovia va'ekue, ha omoirũ Pablo ha Sílaspe. Heta Greciaygua kuéra avei ojeroviáva Tupã Ñandejára rehe, ha kuña karai guasu kuéra. Umi Israelita oguerovia'ỹ va'ekue katu ipochy ha ombyaty tekove vai rekorei ha ojapo hikuái peteĩ sarambi guasu pe ciudádpe. Ondyry hikuái Jasón róga rehe Pablo ha Silas rekávo oguenohẽ haguã omoĩ umi gente pópe. Ndojuhúima ramo ichupe kuéra katu ogueraha hikuái tyryryhápe Jasónpe ha Jesús remimbo'e kuéra ambuépe upe ciudad pegua mburuvicha kuéra rendápe, ha osapukái he'ívo: --Ko'ã oporomoangekóĩva yvy jerekuévo ou ko'ápe avei ha Jasón omoguahẽ ichupe kuéra hógape. Ko'ãva opu'ã Romano kuéra ruvicha guasu rehe, he'ípype oiha rey ambue aipo Jesús. Ohendúvo ko'ã mba'e, oñemondýi hikuái umi gente ha mburuvicha kuéra. Jasón ha umi ambue kuéra katu ome'ẽ hikuái ichupe kuéra fianza ha opoi ichugui kuéra. Umi Jesús remimbo'e kuéra katu pya'e porã omondo hikuái Pablo ha Sílaspe pyhare Beréape. Ha oguahẽvo ha'e kuéra upépe oho hikuái umi Israelita kuéra sinagógape. Ko'ãva ndive oñeñemongeta porãve umi Tesalonicaygua ndivegui, ha'e kuéra py'aporã reheve oguerovia pe ñe'ẽ ha ko'ẽ ko'ẽre oheka pe Kuatiañe'ẽ Marangatúpe ohecha haguã añetépa umi mba'e oje'éva ichupe kuéra. Upéicha rupi heta ha'e kuérava oguerovia, ha heta Greciaygua oguerovia avei, kuña ha kuimba'e kuéra ijoheipyréva. Umi Israelita Tesalonicaygua katu oikuaávo Pablo omoherakuãha Tupã Ñandejára ñe'ẽ Beréape avei, oho hikuái upépe ha ojapo sarambi umi gente apytépe. Jesús remimbo'e kuéra katu pya'e porã omondo hikuái Páblope ý guasu rembe'y kotyo Silas ha Timoteo katu opyta Beréape. Ha umi omoirũ va'ekue Páblope ogueraha hikuái ichupe Aténas peve. Ha ou jevývo upégui ogueru hikuái ñe'ẽ Silas ha Timotéope voi ikatu haguéicha oho haguã Pablo rendápe. Pablo oha'arõ aja Silas ha Timotéope Aténaspe, ipy'a angekói eterei ohecha ramo pe ciudad henyhẽteha ta'angágui. Upéva rehe oñe'ẽ umi Israelita kuéra ndive pe isinagógape ha umi ambue ombojeroviáva Tupã Ñandejárape ndive, ha ko'ẽre oñe'ẽ plázape umi upépe oĩva ndive. Mbo'ehára kuéra epicúreos ha estóicos hérava remimbo'e kuéra oñepyrũ oñe'ẽ hendive. Ha oime he'íva: --¿Mba'e piko he'ise ko tekove ñe'ẽngatu? Ha ambue katu he'i: --Ojogua niko tupã ambue moherakuãhárape. Upéva he'i hikuái Pablo oñemoñe'ẽgui ichupe kuéra Jesús ñe'ẽ ha jeikove jevy omanóva apytégui rehe. Ha ogueraha hikuái ichupe pe Areópago héravape, upépe ha'e kuéra oñembyatýva oñomongeta haguã, ha oporandu hikuái ichupe: --¿Ikatúpa roikuaa mba'épa ko mba'e pyahu reporombo'éva? Ere niko oréve mba'e roikuaa'ỹva, ha roikuaase mba'épa upéva he'ise. Atenaygua, ha tetã ambuegua upépe oikóva, noñemohembiapói mba'e ambuépe, ohendu terã omombe'úvo ipyahúva mante oiko. Upérõ Pablo opu'ã oñembo'y mbytépe kuéra pe Aerópagope, ha he'i: --Karai kuéra Atenaygua, opaite mba'épe niko ahecha pemomba'eguasuha tupã nguérape. Ama'ẽ ramo aikóvo umi peẽ pemomba'eguasuha rupi ichupe kuéra ajuhu peteĩ altar oĩva hese ko'ã ñe'ẽ: “Pe Tupã ojekuaa'ỹvape”. Upe Tupã peẽ pemomba'eguasúva peikuaa'ỹ rehe, upe Tupã upéva rehe niko che añe'ẽ peẽme. ‘Pe Tupã Ñandejára ojapo va'ekue ko yvypavẽ ha opa mba'e ipype oĩva, ha'e niko yvága ha yvy jára. Ndoikói tupao kuimba'e kuéra rembiapokuépe, terã noikotevẽi yvypóra kuéra ikatu vaerã rehe ojapo hese, ko ha'ete voi ome'ẽva opavavépe tekove, pytũ ha opa mba'e. ‘Peteĩ tuguy añógui ha'e ojapopa va'ekue tetã nguéra oikove haguã yvy ári, ha omoĩ ichupe kuéra hendaguã kuéra ha araka'e pevépa oiko vaerã upépe. Oheka haguã Tupã Ñandejárape, ku ojepovyvýpe ikatútarõ guáicha ojuhu ichupe, añete ramo jepe Tupã Ñandejára noĩriha mombyry peteĩ teĩ ñande hegui kuéra. Ipype niko jaikove, ñamýi ha ñaime; pende poeta kuéra he'i haguéicha: “Ñande niko Tupã Ñandejára ñemoñare.” Tupã Ñandejára ñemoñare ñande rekópe, nañaimo'ãi vaerã Tupã Ñandejára ta'anga oroguiguaha, terã plata terã ita, yvypóra rembiapokue ou haguéicha ichupe kuéra iñakãme. Tupã Ñandejára oheja rei va'ekue yvypóra kuéra reko tavykue ymaite guive, ko'ãga katu he'i opavavépe, opárupi, toñearrepenti. Omoĩgui peteĩ ára oñeporandu va'erãme yvypóra kuérape hembiapokue rehe hekoitépe peteĩ kuimba'e ha'e oiporavo va'ekue rupi; ha ohechauka va'ekue opavavépe kóva añeteha omoingove jevýpype ichupe omanóva apytégui. Ohendúvo pe omanóvagui jeikove jevy, oime oñembohorýva, ha ambue katu he'i: --Iporãve rohendu ramo upéinte reñe'ẽ jevy vove ko'ã mba'e rehe. Upérõ Pablo osẽ oheja ichupe kuéra. Opáichavo oĩ omoirũ va'ekue ichupe ha oguerovia va'ekue. Umíva apytépe oĩ va'ekue Dionisio, pe Areopagoygua, ha peteĩ kuña hérava Dámaris avei ha ambueve. Ko'ã mba'e rire, Pablo osẽ oho Aténasgui pe ciudad Corinto héravape. Upépe ojuhu peteĩ Israelita héravape Aquila, Pontoygua, oguahẽ ramo va'ekue hembireko Priscila ndive Itáliagui, mburuvicha guasu Claudio omosẽmba rire Israelita kuérape Romagui. Pablo oho oñandúvo ichupe kuéra, ha peteĩcha rupi oñohembiapo kuéra, óga aoguigua apo, opyta hendive kuéra omba'apo haguã oñondive. Ha pytu'uha ára jave katu Pablo oho umi Israelita sinagógape ha upépe oñomongeta hendive kuéra ha ogueroviauka ichupe kuéra ha tetã ambuegua kuérape. Silas ha Timoteo ou rire Macedóniagui katu Pablo ikatu haguéicha oñemoñe'ẽ meme oikuaaukávo umi Israelita kuérape Jesusha pe Cristo ha'e kuéra oha'arõva. Ha'e kuéra katu oñepyrũ oñemoĩ hese ha he'i ñe'ẽ tie'ỹ, upémaramo Pablo oityvyro ijao ohechauka haguã ichupe kuéra ohotaha, ha he'i ichupe kuéra: --Tapejehecha peẽ pene mano rehe; upéva na chendivevéima. Ko'águi rire aháta tetã ambuegua kuérava rendápe. Ha osẽ pe sinagógagui ha oho peteĩ karai Justo hérava rógape, oĩva pe sinagoga ykére. Upéva omomba'eguasúva Tupã Ñandejárape. Ha Crispo, pe sinagoga pegua mburuvicha, ojerovia Ñandejára rehe hogaygua kuéra ndive. Heta Corintogua avei ohendúvo pe ñe'ẽ ojerovia ha ojebautizauka. Peteĩ pyharépe katu Ñandejára he'i Páblope peteĩ visión rupi: --Ani rekyhyje; eñe'ẽ meme uvei ha ani rekirirĩ. Che aime nendive ha ndaipóri opoko vaerã ojapo vai haguã nde rehe, areko heta gente che mba'erãva ko ciudádpe. Upéicha rupi Pablo opyta Coríntope peteĩ añó ha seis meses pukukue oporombo'évo Tupã Ñandejára ñe'ẽ rehe. Opáichavo, oĩ jave Galión mburuvicha ramo Acáyape, Israelita kuéra opu'ã Pablo rehe ha ogueraha hikuái ichupe tribunálpe, ha he'i hese pe mburuvichápe: --Ko kuimba'e oiko ogueroviauka opavavépe omomba'eguasu va'erãha Tupã Ñandejárape hekope'ỹ. Oñepyrũta jave Pablo oñe'ẽ, Galión he'i umi Israelita kuérape: --Tembiapo vai guasu terã mba'e hekopegua'ỹ rirémo pohendu ra'e hekoitépe, peẽ Israelita kuéra. Ñe'ẽ terã téra, terã pene rembiapoukapy ramo katu, pejehecha peẽ, che ndaikoséi juez ramo ko'ã mba'épe. Ha omosẽ ichupe kuéra pe tribunálgui. Ha umi griego oĩ haguéicha ojapyhy hikuái Sóstenes, pe sinagoga pegua mburuvichápe, ha oinupã hikuái ichupe pe mburuvicha rovake. Galiónpe katu mba'evete upéva. Pablo katu opyta gueteri upépe are peve. Upéi oheja umi Jesús rehe ojeroviávape ha ojupi bárcope oho haguã Síriape, Priscila ha Aquila ndive. Cencréaspe katu ojupi mboyve bárcope oñemoakãperõ ojapo haguã ome'ẽ haguéicha iñe'ẽ. Oguahẽ rire Efésope, Pablo oheja upépe Priscila ha Aquílape, ha oho sinagógape oñomongeta umi Israelita upépe oñembyatýva ndive. Ha'e kuéra ojerure ichupe opytave haguã, ha'e katu ndopytaséi. Ha ohokuévo he'i ichupe kuéra: --Aime vaerã Jerusalénpe pe arete ouvarã; aju jevýne pohecha Tupã Ñandejára oipota ramo. Ha osẽ oho Efésogui. Oguahẽ rire Cesaréape, Pablo ohasa Jerusalénpe omomaiteívo pe iglesiaygua kuérape, ha upégui ou jevy Antioquíape. Ha hi'aremi rire upépe, osẽ oho jevy Galacia ha Frigia rupi omombaretévo umi Jesús rehe ojeroviávape. Upe jave oguahẽ Efésope peteĩ Israelita hérava Apolos, Alejandriaygua. Kuimba'e iñe'ẽkuaa ha iñarandúva Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme. Oikuaa pe Ñandejára rape, ikyre'ỹ eterei pe iñe'ẽ ha ombo'e sakã porã umi mba'e Jesús reheguáva, oikuaa ramo jepe pe Juan bautismo añónte. Apolos oñemoĩ oñe'ẽ kyhyje'ỹre pe sinagógape; Priscila ha Aquila katu ohendu rire ichupe omoha'eño ha omombe'u porãve ichupe pe Tupã Ñandejára rape. Ha ohasaséma ramo Apolos Acaya kotyo, umi Jesús rehe ojeroviáva omokyre'ỹ ichupe ha omoĩ hikuái ñe'ẽ kuatia rehe upepegua Jesús rehe ojeroviáva peguarã oguerohory haguã ichupe. Ha oguahẽ rire heta oipytyvõ umi Ñandejára py'aporã rupi ojerovia va'ekuépe, ohechaukágui opavave rovake mamópa ojejavy umi Israelita, ku ikatu'ỹ haguãicha he'i ha'e kuéra ndaupeichaiha, ohechaukápype Kuatiañe'ẽ Marangatu rupi Jesús ha'eha pe Cristo ha'e kuéra oha'arõva. Apolos oĩ aja Coríntope Pablo ohasa umi cordilleraha rupi ha oguahẽ Efésope ha upépe ojuhu temimbo'e kuérava, ha oporandu ichupe kuéra: --¿Oñeme'ẽpa ra'e peẽme Espíritu Santo pe pejerovia ramo? Ha ha'e kuéra he'i ichupe: --Norohendúinte jepe oiha aipo Espíritu Santo. Upérõ Pablo oporandu ichupe kuéra: --¿Mba'eichagua bautísmope piko pejebautizauka ra'e? Ha'e kuéra he'i: --Juan bautísmope. Pablo he'i ichupe kuéra: --Juan obautiza va'ekue umi oñearrepenti va'ekuépe, ha he'i va'ekue avei ichupe kuéra ojerovia va'erãha pe ou vaerã rehe ha'e rire, Jesús pe Cristo rehe. Ohendúvo upéva, ojebautizauka hikuái Ñandejára Jesús rérape; ha omoĩvo Pablo ipo hi'ári kuéra, pe Espíritu Santo ou hi'ári kuéra, ha oñe'ẽ hikuái ñe'ẽ ambuépe ha oikuaauka Ñandejára he'íva ijuru kuéra rupi. Doce kuimba'e rupi ha'e kuéra. Tres meses rupi Pablo oho jepi pe sinagógape ha oñe'ẽ kyhyje'ỹ rehe ha ogueroviauka umi géntepe umi mba'e Tupã Ñandejára reino reheguáva. Upéicharamo jepe oĩ oñembopy'a hatãva ha ndogueroviaséiva, oñe'ẽ vai uvei pe evangelio rehe umi gente rovake. Upémaramo Pablo osẽ oho ijapytégui kuéra ha ogueraha umi ogueroviávape oporombo'ehápe peteĩ karai hérava Tiranno, ha opa árape oñemoñe'ẽ upépe. Dos años pukukue aja upéicha ojapo, upéicha rupi opa umi Asiaygua, Israelita ha tetã ambuegua ohendu Ñandejára Jesús ñe'ẽ. Ha Tupã Ñandejára ojapo techapyrã ijojaha'ỹva Pablo po rupi, umi pañuelo terã ao oja va'ekue hetére jepe ojereraha umi hasývape, ha okuerapa imba'asy kuéragui, ha mba'epochy kuéra osẽ ichugui kuéra. Israelita kuéra oikóva oguata rei, omosẽva mba'epochy, oiporuse mo'ã hikuái Ñandejára Jesús réra, ha he'i umi mba'epochýpe: --Jesús, ku Pablo omoherakuãva rérape, ha'e peẽme, pesẽ. Upéva ojapo peteĩ Israelita, pa'i kuéra ruvicha hérava Esceva ra'y kuéra sieteve. Ha upéicha ojapo jave hikuái, katu pe mba'epochy ombohovái ichupe kuéra: --Aikuaa Jesúspe, ha aikuaa Páblope mávapa ha'e; ¿peẽ katu pa máva? Ha upévo pe kuimba'e oguereko va'ekue pe mba'epochy opo hi'ári kuéra ha imbarete etereivégui ichugui kuéra ipu'aka hese kuéra ha vaípe oguereko ichupe kuéra, upéva rehe ojehui hikuái pe ógagui opívo ha ojekutupapyre. Israelita ha tetã ambuegua Efésope oikóvape oikuaapa upéva, upéicha rupi okyhyje eterei hikuái, ha omomba'eguasu Ñandejára Jesús réra. Heta avei umi oguerovia va'ekue omombe'u hembiapo vaikue, ha heta paje apohare ogueru ikuatiañe'ẽ nguéra ha ohapy opavave rovake. Ha ojuhu hikuái pe kuatiañe'ẽ nguéra repy ohupityha cincuenta mil denarios. Upéicha pe Ñandejára ñe'ẽ okakuaa ha ohechauka ohóvo pe ipu'akakue. Ko'ã mba'e rire Pablo oñembosako'i oho haguã Macedonia ha Acáyape, ha upégui ohasa haguã Jerusalén peve. He'i avei uperire oho va'erãha Rómape. Ha omondo Macedóniape mokõi ipytyvõhára, Timoteo ha Erasto, ha'e opytamive aja Ásiape. Oiko upérõ peteĩ sarambi tuicháva pe evangelio rehe, upéva ojapo peteĩ kuimba'e hérava Demetrio, platero, ojapómiva plátagui ta'anga'i Diana tupao joguaha ha hepykue heta heta ome'ẽva umi hendive omba'apóvape. Umíva ha iñirũ nguérape ombyaty ha he'i ichupe kuéra: --Karai kuéra, peẽ niko peikuaa ko tembiapo kóva rupi jahasa porã etereiha; opáichavo pehecha ha pehendu háicha, ku Pablo oiko he'i umi tupã yvypóra kuéra rembiapokue ndaha'eiha tupã; ha upéicha ogueroviauka hetápe nda ko'a Efésope añói haimete opárupi Ásiape avei. Ha jakyhyjeha kóvagui, ikatúgui ombyai ko ñane ñemuha, ha ikatúgui avei pe ñane Diana guasuete tupao rerakuãngue opa, ha ndojejapovéi mba'evéramo pe Diana oñemomba'eguasuetéva Asia ha yvy jerekuévo. Upéva ohendúvo, ipochy eterei hikuái ha osapukaipa: --¡Viva Diana Efesoygua kuéra mba'e! Ha oiko peteĩ apajuái tuicháva pe ciudádpe. Ha ojapyhy hikuái Gayo ha Aristárcope, mokõivéva Macedoniaygua, omoirũva Páblope, ha ogueraha hikuái ichupe kuéra tyryryhápe pe óga oñeñembyatyhápe. Ha Pablo oikese mo'ã upépe oñe'ẽ haguã umi géntepe, umi Jesús rehe ojeroviáva katu ndohejái ichupe oike. Oĩ avei mburuvicha kuéra Asiaygua, Pablo rayhupára kuérava, he'iuka va'ekue ichupe ani haguã oike upépe. Upe aja pe aty guasu hape peteĩva osapukái peteĩ mba'e ha ambue kuéra katu osapukái mba'e ambue ipy'atarovapágui hikuái ha hetave ndoikuaái maerãpa oñembyaty ra'e. Opáichavo pe teta apytégui oime omombe'u va'ekue Alejándrope pe ojehúva, ichupe umi Israelita omuaña tenondévo. Alejandro ojapo ichupe kuéra seña ipópe omokirirĩ haguã, oñe'ẽségui ojehe kuéra umi géntepe. Ha'e kuéra katu ohechakuaávo ha'e Israelitaha, osapukaipa hikuái dos horas rupi: --¡Viva Diana Efesoygua kuéra mba'e! Pe escribano upe ciudad pegua, ikatúmaramo omokirirĩ umi géntepe, he'i: --Karai kuéra Efesoygua, ndaipóri oikuaa'ỹva ko ciudad Efeso pegua poguýpe oiha pe Diana guasuete ra'anga ho'a va'ekue yvágagui ha itupao rehe ñeñangareko. Ndaipórigui avave ikatúva he'i ndaupeichaiha, peñembopy'aguapy ha ani pejapo mba'eve peñepy'amongeta porã raẽ'ỹ rehe. Ko'ã kuimba'e peẽ peru va'ekue niko ndojapói ha nde'íri mba'eve ivaíva Diana rehe. Demetrio terã umi hendive omba'apóva oime ramo ipochyha oĩ upearã mburuvicha ha juzgado oñombojovake haguã mburuvicha kuéra rovake. Ha oime ramo ambue mba'e pejeruréva ikatu upéva rehe ñañe'ẽ peteĩ ñembyaty hekopeguápe. Ikatu gueteri oje'e ñande rehe ñapu'ã hague mburuvicha kuéra rehe, ko oikóva rehe ko árape, ndaipórigui ikatúva ja'e oñeporandu ramo ñandéve ko sarambi rehe. Ha upéva he'ipa rire umi oñembyaty va'ekue ohopa hikuái. Opa rire pe sarambi, Pablo ohenoiuka umi Jesús rehe ojeroviáva kuérape oñemoñe'ẽ haguã ichupe kuéra; upéi oñañuã ichupe kuéra ha osẽ oho Macedóniape, ha oiko ijerekuévo oñemoñe'ẽ umi Jesús rehe ojeroviáva kuérape, ha upéi oguahẽ Gréciape. Upépe opyta tres meses, ha oĩma jave ojupi haguãicha bárcope oho haguã Síriape, oikuaa Israelita kuéra oñemoĩ hague peteĩ ñe'ẽme opu'ã haguã hese. Upéva rehe ojevy yvy rupi, ha ohasa jevy Macedonia rupi. Omoirũ hikuái ichupe Sópater Bereaygua, Aristarco ha Segundo Tesalonicaygua, Gayo Derbeygua, Timoteo, Tíquico ha Trófimo Asiaygua. Ko'ãva oñemotenonde ha ore ra'arõ pe ciudad Troas héravape. Ore katu, ohasa rire pe arete oje'uha pe pan ilevadura'ỹva, rosẽ Filípogui bárcope ha cinco días rire rohupity ichupe kuéra Tróaspe, ha ropyta upépe siete días. Pe semana ñepyrũha árape oñembyaty hikuái umi Jesús rehe ojeroviáva omboja'o haguã pe pan, ha Pablo ombo'e ichupe kuéra, ha oho va'erãgui upeha ára ambuépe, oñemoñe'ẽ ichupe kuéra pyharepyte peve. Oĩ hikuái peteĩ koty yvateguápe, oĩháme heta lámpara hendýva hína; ha peteĩ mitãrusu hérava Eutico oguapy hína pe ovetãme. Pablo oñemoñe'ẽ puku, upe aja pe mitãrusu hopehýi eterei, ha ipahápe ikeraite ho'a pe koty jo'a mbohapyhágui ha ohupi hikuái ichupe he'õngue. Upérõ Pablo oguejy, oñañuã pe mitãrusúpe, ha he'i umi Jesús remimbo'e kuérape: --Ani peñemondýi; oikovéko. Uperire Pablo ojupi jevy; omboja'o pe pan, ho'u ha oñemoñe'ẽve ko'ẽmba peve, upéi oho. Pe mitãrusúpe katu ogueraha hikuái hekove, ha ipy'aguapypa hikuái opytávo. Ore roñemotenonde ha roho bárcope Asón peve rohupi haguã upépe Páblope, he'i haguéicha oréve, ohoségui ha'e yvy rupi. Roguahẽ rire Asónpe ojupi orendive ha roho Mitilénepe. Rosẽ upégui, rohasa upe ára rire Quío rovái rupi, ha upe ára rire katu roguahẽ Samos puértope. Ropytu'u Trogíliope, ha pe ára ambuépe roguahẽ Milétope. Ojejapo upéicha Pablo ndahi'areséigui Ásiape, upéva rehe ndohoséi Efésope, voi oguahẽségui Jerusalénpe Pentecostés ára peguarã, ikatúrõ. Oĩ jave Milétope, Pablo ohenoiuka pe iglésia Efeso pegua mbo'ehára kuérape, ha ou rire he'i ichupe kuéra: --Peẽ peikuaa mba'éichapa aiko va'ekue pe ajuha ára guive Ásiape. Opa árape aime va'ekue pende apytépe ajejokuaiukávo Ñandejárape ñemomirĩháme, heta tesay ha jepy'a ra'ã reheve umi Israelita ojapose va'ekue rehe che rehe. Opáichavo ndahejái aikuaauka'ỹ rehe peẽme mba'eve iporã vaerã guive peẽme, pombo'évo pende róga rupi ha maymáva rovake. Israelita ha Israelita'ỹvape ha'e va'ekue tekotevẽha oñearrepenti Tupã Ñandejára renondépe ha ojerovia Ñandejára Jesucristo rehe. Ko'ãga aháta Jerusalénpe Espíritu Santo he'ígui chéve, aikuaa'ỹ rehe mba'épa ojehúta chéve upépe. Kóva añoite aikuaa, opa ciudad ahaha rupi Espíritu Santo he'i chéve che ra'arõha cárcel ha heta jehasa asy. Opáichavo, mba'eve ko'ã mba'e nda che py'apýi; che rekove jepe namomba'éi che jupe guarã, ajapopa guive che rembiapo vy'a pópe ha hekoitépe pe Ñandejára Jesús he'i va'ekue chéve, amoherakuã haguã pe Tupã Ñandejára mborayhu kuaapyrã. ‘Ha ãga aikuaa porã mavavéva peẽ kuérava, añemoñe'ẽ hague apytépe Tupã Ñandejára reino rehe, nda che recha mo'ãveiha. Upéva rehe, ha'ese peẽme ko árape pejeimaha che árigui, aikuaaukapama niko peẽme Tupã Ñandejára rembipota, añomi'ỹ rehe mba'eve. Upéva rehe, peñangareko pende jehe voi ha peñangareko opa umi oñembyatýva rehe, pene moĩ haguépe Espíritu Santo peñangareko haguã umi Ñandejára Jesucristo iglésia pegua rehe, ha'e ojogua va'ekue huguy teete rupi. Aikuaa che aha rire, ou va'erãha ambue kuéra ombyaiséva iglesiaygua kuérape ku aguara guasu ñembyahýi ombyai háicha ovecha kuérape. Ha pende apytégui voi opu'ã vaerã máva oporombo'éva japu rehe añetegua rehe rangue, ogueraha haguã hapykuéri umi ojeroviávape Jesús rehe. Peñeñangarekóke aipóramo, pene mandu'áke mbohapy áño pukukue, ára ha pyharépe, añemoñe'ẽ hague tesay reheve peteĩ teĩ peẽ kuéravape. ‘Ko'ãga, che ryvy kuéra, pomoĩ Ñandejára pópe ha pe imborayhu rehegua ñe'ẽme, ipu'akáva pene mombarete haguã ha pene mohenda haguã opa umi oñemboheko marangatu va'ekue ndive. Ndaipotái va'ekue che jupe guarã avave plata terã ao; upéva rangue peẽ peikuaa porã che po tee rupi ahupity hague che remikotevẽ ha che irũ nguéra peguarã. Tapia pombo'e va'ekue upéicha pemba'apo va'erãha peipytyvõ haguã oikotevẽvape, pene mandu'ahápe Ñandejára Jesús ñe'ẽ rehe, he'i va'ekue: “Ovy'aiteve pe ome'ẽva pe ichupe oñeme'ẽrõguágui.” He'ipa rire ko'ã mba'e Pablo oñesũ oñembo'e hendive kuéra. Ojahe'opa hikuái ha oñañuã ha obesa Páblope, imba'embyasy etereígui hikuái pe he'i va'ekue ichupe kuéra rehe: ndohecha mo'ãveiha ichupe. Uperire omoirũ hikuái ichupe pe barco peve. Roheja rire ichupe kuéra rojupi bárcope ha roho ropia'ỹ rehe Cóspe, ha upeha ára ambuépe Ródaspe, ha upégui Pátarape. Pátarape rojuhu peteĩ barco ohóva Feníciape, rojupi ipype ha roho. Rohasávo rohecha pe isla Chipre hérava, ha rohejávo ore asu kotyo roho meme Siria peve. Ha pe barco ohejátagui pe ogueraháva Tírope, roguahẽ upépe. Rojuhúpype upépe Jesús rehe ojeroviáva kuérape, ropyta hendive kuéra siete días; ha Espíritu Santo omomarandu rupi ichupe kuéra he'i hikuái Páblope ani haguã oho Jerusalénpe. Opáichavo, ohasa rire umi siete días, rosẽ. Umi Jesús rehe ojeroviáva oĩ haguéicha, hembireko ha ta'ýra kuéra ndive, ore moirũ pe ciudad rokára peve, ha pe ý rembe'ýpe roñesũ ha roñembo'e. Upéi roñoñañuã rire rojupi pe bárcope ha ha'e kuéra ojevy oho hógape kuéra. Rojapopáma ramo pe ore raperã ý rupi Tírogui Tolemaida peve, romomaitei upépe umi Jesús rehe ojeroviávape ha ropyta hendive kuéra peteĩ ára. Pe ára ambuépe katu Pablo ha umi hendive roĩva rosẽ roho pe ciudad Cesarea héravape. Roho pe Ñandejára ñe'ẽ omoherakuãva Felipe hérava rógape, ha'e niko umi siete diácono peteĩva, ha ropyta hendive. Felipe oguereko irundy tajýra omenda'ỹva gueteri, umíva ñemoñe'ẽhára avei. Roime aremi rire upépe, oguahẽ Judéagui peteĩ ñemoñe'ẽhára hérava Agabo, ou va'ekue ore rechávo, ha ojapyhy Pablo ku'a jopyha, ojepykua ha ojepokua ipype, ha he'i: --Espíritu Santo, he'i Jerusalénpe umi Israelita péicha oñapytĩtaha ko ku'a jopyha járape ha omoĩta ichupe tetã ambuegua kuéra pópe. Upéva rohendúvo, ore ha umi Cesareaygua rojerure Páblope ani haguã oho Jerusalénpe. Upérõ Pablo he'i: --¿Mba'ére piko pene rasẽ ha che momba'embyasy peína? Che aimemba ndaha'éi añeñapytĩ haguã añó, amano haguã avei Jerusalénpe Ñandejára Jesús réra rehe, tekotevẽ ramo. Ha ndaikatúima ramo rojoko, roheja, ha ro'e: --Toiko Ñandejára rembipota. Kóva rire roñembosako'i ha roho Jerusalénpe. Ore moirũ Cesareaygua Jesús rehe ojeroviáva, ha oĩ ijapytépe kuéra peteĩ kuimba'e Chipreygua hérava Mnasón, aréma ha'e ojerovia hague Jesús rehe, ha upéa rógape ropyta vaerã. Roguahẽ ramo Jerusalénpe umi Jesús rehe ojeroviáva ore moguahẽ torypápe. Upeha ára ambuépe Pablo oho orendive ohechávo Jacóbope, ha oĩmba hikuái upépe avei umi mbo'ehára kuéra. Pablo omomaitei ichupe kuéra ha upéi omombe'u peteĩ teĩ umi mba'e Tupã Ñandejára ojapo va'ekue ipo rupi umi tetã ambuegua apytépe. Ohendu rire ha'e kuéra omomba'eguasu Tupã Ñandejárape. Upérõ he'i hikuái Páblope: --Iporã, ore ryke'y, opáichavo, rehecháma niko heta oiha Israelita kuéra apytépe oguerovia va'ekue, ha opavave ha'e kuéra he'i tekotevẽha katuete ojejapo Moisés rembiapoukapy. Ha oje'e ichupe kuéra nde rembo'eha umi Israelita oikóva tetã ambuépe ojapo'ỹ haguã Moisés rembiapoukapy, ha ereha ichupe kuéra ani haguã ocircuncidauka ta'ýra kuérape terã oiko ñande jepokuaa háicha. ¿Mba'épa oime upévagui? Ha'e kuéra oñembyaty vaerã katuete oikuaa vove reju hague. Iporã vaerã rejapo ramo kóva: Oime ko'ápe orendive irundy kuimba'e imba'ekuave'ẽ va'ekue. Eraha ichupe kuéra nendive, eñemopotĩ hendive kuéra ha eme'ẽ pe imba'ekuave'ẽ repy, ha upéi ha'e kuéra ikatu oñemoakãperõuka. Upéicharamo opavave ohechakuaáta na añeteiha upe oje'e va'ekue ichupe kuéra nde rehe, upéva rangue nde rejapoha hekoitépe pe Moisés rembiapoukapy. Umi Israelita'ỹvape katu ha oguerovia va'ekue, romoima ichupe kuéra kuatia ári ani haguã iñangekói ko'ã mba'e rehe, anínte ho'u tymba ojejuka va'ekue ta'anga rérape ro'okue, terã huguykue, terã tymba ojejajuvoka va'ekue ro'okue, ha anítei avave oiko oñondive omenda'ỹ rehe. Upérõ Pablo ogueraha ondive umi irundy kuimba'épe, ha upeha ára ambuépe oñemopotĩ hendive kuéra ha upéi oike pe tupaópe oporomomarandu haguã araka'épa oikopáta, ome'ẽ haguã peteĩ teĩ ojehe pe imba'ekuave'ẽmby. Ha ombotýtama jave siete días, Israelita kuéra Asiaygua ohechávo Páblope pe tupaópe omopu'ã hese umi géntepe. Ojapyhy hikuái Páblope, ha osapukái: --¡Kuimba'e kuéra Israel pegua, ore pytyvõke! Kóva ha'e hína pe kuimba'e opárupi oikóva oporombo'e hekope'ỹ ñane retã rehe, Moisés rembiapoukapy rehe ha ko tupao rehe; ha hi'ári ko'ãga omoinge tupaópe griego kuérape, ha omongy'a upéichape ko tenda marangatu. Upéva he'i hikuái ohecha haguére upe mboyve Páblope Trófimo Efesoygua ndive pe ciudádpe, ha oimo'ãgui Pablo ogueraha ra'e ichupe tupaópe. Opa upe ciudad pegua kuéra oñemondyipa ha umi gente ou ñaniháme. Ojapyhy hikuái Páblope ha ombotyryry pe tupao okágoto ha pya'e ombotypa hikuái umi okẽ. Ojukase mo'ãma hikuái ichupe oguahẽ ramo pe batallón pegua mburuvicha apysápe oikoha pe sununu guasu Jerusalénpe. Upévove pe mburuvicha ombyaty soldado huvicha kuéra ndive ha ñaniháme oguahẽ pe gente rendápe. Ha'e kuéra ohecha vove pe mburuvicha ha soldado kuérape, noinupãvéi Páblope. Upérõ pe mburuvicha oñemboja ha oapresa Páblope, ha oñapytĩuka mokõi cadénape; upéi oporandu hese mávapa ha mba'épa ojapo ra'e. Umi gente katu osapukái juavypa ojuehegui, upéicha rupi pe mburuvicha ndoikuaái mba'épa pe ayvu ojapóvagui hikuái, ha oguerahauka ichupe cuartélpe. Oguahẽvo hikuái pe ojupi haguãme, umi soldado kuéra ogueraha Páblope jehupihápe iñarõ etereígui umi gente; oĩ haguéicha osapukái oúvo hapykuéri: --¡Tomano! Omoingévoma hikuái Páblope pe cuartélpe, ha'e he'i pe batallón pegua mburuvichápe: --¿Ikatúpa añe'ẽmi? Ha pe mburuvicha oporandu ichupe: --¿Reñe'ẽkuaa piko griego kuéra ñe'ẽme? ¿Ndaha'éi piko nde ku Egiptoygua nda aréi hína oporomopu'ã ñepyrũ va'ekue mburuvicha kuéra rehe ha oguenohẽ va'ekue desiértope cuatro mil porojukahára kuérape? Upérõ Pablo he'i ichupe: --Che Israelita, Tarsoygua, ciudad tuicháva Cilicia pegua; ajerure ndéve reheja haguã chéve añe'ẽ ko'ã géntepe. Pe mburuvicha oheja ichupe, ha Pablo oñembo'y pe grádape ha ipópe ojapo omokirirĩ haguã umi géntepe. Okirirĩmbáma ramo hikuái katu oñe'ẽ ichupe kuéra hebreo ñe'ẽme ha he'i: --Che ryvy ha che ru kuéra, pehendumi ko ha'éva che jehe. Ohendúvo oñe'ẽha ichupe kuéra hebreo ñe'ẽme okirirĩve hikuái ha Pablo he'i ichupe kuéra: --Che niko Israelita. Anace va'ekue Tarso Cilicia peguápe, akakuaa va'ekue ko'a Jerusalénpe ha añembo'euka Gamaliélpype he'i haichaite ñande ru kuéra ypykue rembiapoukapy. Tapia añeha'ãva ajehu Tupã Ñandejárape che py'aite guive opavave peẽ kuéra pejapo háicha ko árape. Yma che apersegui va'ekue evangelio rehegua kuérape ajuka peve, ha araha va'ekue preso kuimba'e ha kuña kuéra amoinge haguã cárcelpe. Pa'i ruvicha guasu ha mbo'ehára kuéra oĩ haguéicha ikatu he'i mba'éichapa ha'e kuéra ome'ẽ raka'e chéve kuatiañe'ẽ Israelita kuéra Damasco pegua peguarã. Che aha va'ekue upépe umi Jesús rehe ojeroviáva rekávo aru haguã Jerusalénpe oñenupã haguã. ‘Ha aha jave aína pe tapére, aguahẽtama jave Damáscope, asajepyte rupi, omimbipa sapy'a che jerekuévo peteĩ tesape imbaretéva yváguio oúva, ha ha'a yvýpe. Upéi ahendu peteĩ ñe'ẽ he'íva chéve: “Saulo, Saulo, ¿mba'érehepa che persegui?” Upérõ che aporandu: “¿Mávapa nde, Karai?” Ha he'i chéve: “Che ha'e Jesús Nazaretgua, upe nde reperseguíva reína.” Umi oĩ va'ekue chendive ohecha pe tesape ha oñemondýi hikuái, opáichavo nohendúi pe oñe'ẽva chéve ñe'ẽ. Che upérõ ha'e: “¿Mba'épa ajapo vaerã, che Jára?” Ha Ñandejára Jesús he'i chéve: “Epu'ã ha tereho Damáscope, ha upépe oje'éta ndéve rejapo vaerã.” Pe tesape rendykuégui apytágui ndahechavéi, che irũ nguéra che reraha hikuái che pógui aguahẽ meve Damáscope. ‘Upépe oĩ va'ekue peteĩ kuimba'e hérava Ananías, ojapóva hekoitépe Moisés rembiapoukapy, ha opa umi Israelita oikóva Damáscope imandu'a porãva hese. Ananías ou che rechávo, ha oguahẽvo he'i chéve: “Che ryke'y Saulo, ehecha jevy.” Ha upevovete ahecha jevy ha ahecha ichupe. Ha he'i chéve: “Ñande ru kuéra ypykue Tupã Ñandejára nde poravo ymaite guive reikuaa haguã hembipota, ha rehecha haguã pe Imarangatúvape ha rehendu haguã ijuru etégui voi iñe'ẽ. Reñe'ẽtagui hese opavavépe ko yvy jerekuévo ha remombe'úta upe rehecha ha rehendu va'ekue. Ha ko'ãga, ¿mba'épa reha'arõta? Epu'ã ha ejebautizauka, rejeroviápype Ñandejára Jesús rehe reñemopotĩ haguã nde pecado kuéragui.” ‘Aju jevy rire Jerusalénpe, aha tupaópe añembo'évo, ha ou chéve peteĩ visión. Ahecha Ñandejárape, ha he'i chéve: “Pya'éke esẽ Jerusaléngui, nohendu mo'ãigui hikuái upe eréva che rehe.” Upérõ che ha'e ichupe: “Che Jára, ha'e kuéra niko oikuaa che ahámi hague opa umi sinagoga rupi ha arahámi hague cárcelpe umi nde rehe ojeroviávape, ha ainupãmi hague, ha ojejuka ramo ne rembiguái Esteban oñemoñe'ẽ va'ekue nde rérape, chete voi añembo'y va'ekue aína upépe ha aime va'ekue peteĩ ñe'ẽme umi ijukahare ndive, ha añangareko va'ekue avei umi ijukahare ao rehe.” Ñandejára katu he'i chéve: “Tereho katu, romondóta mombyry umi Israelita'ỹva rendápe.” Ko'a peve ohendu hikuái ichupe, ha upéi katu oñepyrũ osapukaipa: --¡Tomano pe kuimba'e! ¡Naiporãi oikove! Ha osapukái memégui hikuái ha omombógui ijao kuéra ha ombovevégui yvytĩmbo yvytúre, pe mburuvicha omoingeuka Páblope pe cuartél ryepýpe, ha he'i oñenupã haguã tukumbópe omoñe'ẽ haguã, oikuaa haguã mba'érehepa umi gente upéicha osapukaipa hese. Ha oñeñapytĩmba riréma oñenupã haguã, Pablo he'i pe capitán upépe oĩvape: --¿Mba'éicha rupi piko peẽ peinupãta peteĩ ciudadano románope peporandu raẽ'ỹ rehe ichupe hembiapokue rehe? Upéva ohendúvo pe capitán oho ha omomarandu pe huvichápe, he'ívo: --Ema'ẽke pe rejapótava rehe, pe kuimba'éko ciudadano Romano. Pe mburuvicha oñemboja upérõ Pablo rendápe ha oporandu ichupe: --¿Añete piko nde ciudadano Romano? Pablo he'i ichupe: --Upéicha. Pe mburuvicha upérõ he'i ichupe: --Che heta plata repy rehe aiko va'ekue ciudadano Romano ramo. Ha Pablo he'i: --Che katu ha'e anace guive. Kóva rire umi oinupã mo'ã va'ekue Páblope oheja ichupe; ha pe mburuvicha jepe, oikuaa vove ciudadano Romano hague okyhyje opytávo oñapytĩuka haguére ichupe. Upeha ára ambuépe pe mburuvicha oikuaaségui katuete mba'érehepa umi Israelita ipochy Pablo rehe, oipe'a ichugui umi cadena oñeñapytĩ hague ha ombyatyuka umi pa'i ruvicha ha opa umi Concilioyguápe ha oguenohẽ omoĩ Páblope henondépe kuéra. Pablo oma'ẽ pe Concilioygua kuéra rehe ha he'i ichupe kuéra: --Che ryke'y kuéra, che aiko va'ekue py'aguapy reheve Tupã Ñandejára renondépe ko ára peve. Upérõ pe pa'i ruvicha guasu Ananías, he'i umi Pablo ypýpe oĩ va'ekuépe oinupã haguã ichupe ijuru rupi. Pablo katu he'i ichupe: --¡Tupã Ñandejára ne nupã vaerã ndéve, nde tekove rova mokõi! ¿Reguapy piko nde upépe reporandu haguã chéve ley he'i háicha? Ha upéicharamo piko, ¿mba'ére remboyke pe ley che nupãuka haguã? Umi oĩ va'ekue upépe he'i Páblope: --¿Upéicha piko reñe'ẽ vai pe Tupã Ñandejára pa'i ruvicha guasúpe? Pablo he'i: --Che ryke'y kuéra, che niko ndaikuaái ha'eha pe pa'i ruvicha guasu; pe Kuatiañe'ẽ Marangatúpe niko he'i: “Ne reñe'ẽ vai va'erãi ne retã megua mburuvicha rehe.” Pablo ohechakuaa sapy'a oiha pe Concíliope saduceo kuérava ha ambue katu fariseo kuérava, ha he'i hatã: --Che ryke'y kuéra; che ha'e fariseo, fariseo ra'yre; ha ko'ãga oñepu'ã che rehe aha'arõ haguére pe jeikove jevy omanóva apytégui. Upéva he'ipávo fariseo ha saduceo kuéra oñepyrũ oñoñe'ẽjoapi oñondive, ha oñemboja'o pe aty guasu. Saduceo kuéra he'ígui omanóva ndoikovéi jevyha, ha ndaiporiha ángel kuéra, terã espíritu; fariseo kuéra katu oguerovia opa ko'ã mba'e. Osapukaipa hikuái; ha oime Ñandejára ley rehe oporombo'éva oĩ va'ekue fariseo kuéra ndive, opu'ãva ha he'i: --Ko kuimba'e niko ndojapói mba'eve ivaíva; ha oime rire oñe'ẽ ichupe espíritu terã ángel, ani ñañemoĩ Ñandejára rehe. Tuicha etereígui pe ñe'ẽjoapi oikóva, pe mburuvicha okyhyje ombo'ipa ramo guarã hikuái Páblope. Upéva rehe ogueruruka soldado kuéra oguenohẽ haguã ichupe ijapytégui kuéra ha oguerahauka jevy haguã ichupe cuartélpe. Upe pyhare ambuépe Ñandejára Jesús ojechauka Páblope ha he'i ichupe: --Néike, Pablo, che moherakuã haguéicha ko'a Jerusalénpe, tekotevẽta avei che moherakuã Rómape. Ko'ẽvo katu Israelita kuérava oñemoĩ hikuái peteĩ ñe'ẽme ojuka haguã Páblope, ha ojura hikuái Tupã Ñandejára rérape ñe'ẽ pohýi reheve he'ívo ndokaru mo'ãi ha ndoy'u mo'ãiha ojapo peve upe he'i va'ekue. Hetave cuaréntagui umi kuimba'e upéicha oñoñe'ẽme'ẽ va'ekue. Ha oho hikuái pa'i ruvicha kuéra ha umi Israelita mbo'ehára kuéra rendápe ha he'i: --Ore roñoñe'ẽme'ẽ kuri Tupã Ñandejára rérape ñe'ẽ pochy reheve ndoro'u mo'ãiha mba'eve rojuka mboyve Páblope. Ko'ãga katu peẽ, ha ambue kuéra Concilio pegua, pejerure pe mburuvichápe ko'ẽrõ togueru ichupe pene renondépe ku peporandu porãvétarõ guáicha ichupe pe oĩva rehe; ha ore roĩmbáta rojuka haguã oguahẽ mboyve. Pablo reindy membykuimba'e peteĩ oikuaa upe oje'e va'ekue, ha oho omomarandu ichupe pe cuartélpe. Pablo upérõ ohenói umi capitán peteĩvape ha he'i ichupe: --Eraha ko mitãkaria'y pe mburuvicha rendápe, oguereko he'i vaerã ichupe. Pe capitán ogueraha ichupe pe mburuvicha rendápe ha he'i ichupe: --Pablo, pe preso, che renói ha ojerure chéve aru haguã ko mitãkaria'y ne rendápe, oguerekógui he'i vaerã ndéve. Pe mburuvicha oipyhy ipógui pe mitãkaria'ýpe, omoha'eño ha oporandu ichupe: --¿Mba'e piko erese chéve? Upérõ pe mitãkaria'y he'i ichupe: --Umi Israelita niko oñemoĩ hikuái peteĩ ñe'ẽme ojerure haguã ndéve ko'ẽrõ reraha haguã Páblope pe Concíliope, oporandu porãve gua'u haguã ichupe upe oĩva rehe. Ndéke ani rerovia ichupe kuéra; cuaréntagui hetave ha'e kuérava oha'arõva hína ñemiháme ichupe, ha ojura kuri hikuái Tupã Ñandejára rérape ñe'ẽ pohýi reheve ndokaru mo'ãi ha ndoy'u mo'ãiha ojuka peve Páblope; ha ko'ãga oĩmbáma hikuái ne ñe'ẽ ra'arõvontema. Upérõ pe mburuvicha omondo pe mitãkaria'ýpe ha he'i ichupe ani haguã oikuaauka avavépe omombe'u hague ichupe. Pe mburuvicha ohenói mokõi icapitan kuérape ha he'i ichupe kuéra ombosako'i haguã doscientos soldado kuéra yvy rupigua, setenta kavaju arigua ha doscientos lancero kuéra oho haguã Cesaréape pyhare las nueve ramo. Ombosako'iuka avei kavaju Pablo ojupi haguã hi'ári, ha ogueraha haguã hesãi ha mba'eve ojehu'ỹ rehe ichupe pe mburuvicha Félix rendápe. Ome'ẽ ichupe kuéra kuatiañe'ẽ ogueraha vaerã, he'íva péicha: “Claudio Lisias, pe mburuvicha Félix imba'eporãitévape, omomaitei. Israelita kuéra oapresa ko kuimba'épe ha ojuka mo'ã hikuái, che katu aikuaa vove ciudadano Romanoha, aipe'a ipógui kuéra pe tropa che pytyvõ rehae. Aikuaaségui mba'épa upe he'íva hikuái hese, araha iconcilio kuérape, ha niko ra'e okaguai hikuái hese ra'e iley kuéra rehe, opáichavo, ndaipóri mba'érehepa ojejuka haguã, terã ojerereko haguãnte jepe cárcelpe. Upéicharamo jepe, ajúgui aikuaa umi Israelita oñeha'ãha ojuka haguã ichupe, kóina amondo ne rendápe, ha ajerure avei umi okaguaívape hese he'i haguã ne renondépe upe ojopýva hese. Terehasa porãite.” Upérõ umi soldado, upe oje'e haguéicha ichupe kuéra ojapyhy hikuái Páblope ha pyhare ogueraha Antípatris peve. Upe ára ambuépe umi soldado ojevy yvy rupi pe cuartélpe, ha umi kavaju arigua katu oho hikuái Pablo ndive. Oguahẽvo Cesaréape, ome'ẽ hikuái pe kuatiañe'ẽ pe mburuvichápe ha ome'ẽ avei Páblope ipoguýpe. Omoñe'ẽ rire pe kuatiañe'ẽ, pe mburuvicha oporandu Páblopa mamogua; ha oikuaávo Ciliciayguaha, he'i ichupe: --Rohendúta ou rire umi ne mombe'uhára. Ha omoĩuka ñangerekohára poguýpe mburuvicha Herodes rógape. Cinco días uperire, pe pa'i ruvicha guasu Ananías, oguahẽ Cesaréape mbo'ehára kuéra Concilio pegua ha peteĩ abogado hérava Tértulo ndive. Ha'e kuéra ou pe mburuvicha rendápe omoĩ vai haguã Páblope. Ogueru rire hikuái Páblope, Tértulo oñepyrũ omoĩ vai ichupe, he'ívo Félixpe: --Nde rehae, karai mburuvicha, roguereko py'aguapy ha pytu'u, ha opa mba'e ojejapo porã ne arandu rupi. Opa ko'ã mba'e rohupity tapia ha opárupi, nde Félix mba'eporãite, ha rohechakuaa ore py'aite guive. Opáichavo, ani haguã rombo'are eterei, ajerure ndéve nde py'aporã rupi ore rendu sapy'ami haguã. Rojuhu niko ko kuimba'e ku mba'asy vaichaha, ha opárupi ko yvy jerekuévo omopu'ã mburuvicha rehe umi Israelita kuérape ha ha'e voi niko nazareno kuéra ruvicha. Ha oñeha'ã kuri omongy'a pe tupao jepeve; ha ore rojapyhy ha rojapose mo'ã hese he'i háicha ore léype; upe jave pe mburuvicha Lisias oike ore apytépe, ha mbarete tuicháva reheve oipe'a ore pógui, ha he'i umi imombe'uhárape ou haguã ne rendápe. Ndete voi niko ikatu reporandu ichupe ha reikuaa añeteha opa ko'ã mba'e ro'éva hese. Umi Israelita oĩ va'ekue upépe he'i avei añeteha opa umi mba'e. Upérõ pe mburuvicha ojapo seña Páblope oñe'ẽ haguã, ha Pablo he'i: --Avy'a añe'ẽtaha rehe che jehe ne renondépe aikuaágui are guivéma juezha nde ko tetãme. Ndete voi ikatu reporandu, ojapoha doce días ramo aguahẽ hague Jerusalénpe amomba'eguasu haguã Tupã Ñandejárape. Ha nda che juhúi hikuái añe'ẽjoapihápe avave ndive, terã aporomopu'ãhápe avave rehe tupaópe, terã sinagoga kuérape terã ambue henda rupi upe ciudad ryepy rehe. Ko'ãva ndaikatúi ohechauka añeteha peteĩva umi mba'e he'íva che rehe. Kóva katu areko, ha'e vaerã, che ru kuéra Tupã rembiguaiha che, upe tape pyahu ha'e kuéra ombohéravape jerovia hekope'ỹguaha, aroviaha opa umi mba'e oĩva Ñandejára ley ha ñemoñe'ẽhára kuéra kuatiañe'ẽme. Ha ajerovia Tupã Ñandejára rehe ha'e kuéraichaite avei, omanóva oikove jevy va'erãha, imarangatúva ha imarangatu'ỹva upéichante avei. Upéva rehe añeha'ã tapia che py'apotĩ haguã Tupã Ñandejára ha kuimba'e kuéra renondépe. ‘Are aiko rire ambue henda rupi, aju jevy che retãme ame'ẽ haguã tupãmba'e ha aru haguã che remikuave'ẽ. Upéva ajapo jave aína Israelita kuérava Asia pegua che juhu hikuái tupaópe, añemopotĩ rire upe ojejapo háicha, aty guasu'ỹ ha ayvu'ỹ reheve. Umíva ou vaerã mo'ã ko'ápe ha he'i che rehe, oime ramo oguerekóva he'i vaerã che rehe. Terã ko'ã oĩva ko'ápe te'i oime ramo ojuhu va'ekue che rembiapo vai hague, aĩ ramo umi Israelita kuéra Concilio renondépe. Ndaha'éi ramo upe aime ramo ijapytépe kuéra hatã ha'e va'ekue rehe: “Ko árape peẽ che mbojovake arovia haguére omanóva oikove jevy va'erãha.” Félix ohendúvo upéva, oikuaa porãgui pe cristiano rekovekue, ombopukuve haguã he'i ichupe kuéra: --Ou rire mburuvicha Lisias, aikuaa porãvéta ko pene mba'e rehegua. Upérõ Félix he'i pe capitánpe Pablo opyta gueteri haguã preso, opáichavo, tombovevuive ichupe ha toheja hembiayhupára kuérape tou jepi hendápe ha toñangareko hese. Nda aréi uperire Félix ou jevy hembireko Drusila ndive, ha'e niko Israelita, ha ohenoiuka Páblope ohendu haguã ichugui pe Jesucristo rehegua jerovia. Pablo oñemoñe'ẽvo ichupe pe jeiko hekoite pegua rehe, tembipota vai jejoko rehe ha pe ñeporandu ñande rekovekue rehe oiko vaerã ipahápe rehe, Félix oñemondýi ha he'i ichupe: --Tereho ko'ãga ha ija jevývo chéve rohenói jevýta. Félix oha'arõ avei Pablo ome'ẽ ramo guarã ichupe plata opoi haguã ichugui; upéva rehe heta jevy ohenoiuka ichupe oñomongeta haguã hendive. Upéicha ohasa dos años, ha Félix ojei mburuvichahágui ha Porcio Festo ou hendaguépe. Ha Félix opyta porãségui umi Israelita kuéra ndive, oheja preso Páblope. Festo oguahẽ oguapy haguã mburuvicha ramo ha tres días rire oho Cesaréagui Jerusalénpe. Upépe umi pa'i ruvicha ha Israelita kuéra ipu'akavéva ou hendápe omoĩ vaívo Páblope ichupe. Ha ojerure hikuái ichupe ñembojerovia poravopyréicha ogueruruka haguã Páblope Jerusalénpe. Upéva ojapo ha'e kuéra ojukauka haguã ichupe tapére. Festo katu he'i ichupe kuéra Pablo oiha preso Cesaréape, ha ha'ete voi ohotaha upépe voiete. Ha he'i ichupe kuéra: --Upéva rehe, umi pende apytépe oguerekóva autoridad toho chendive Cesaréape, ha pe kuimba'e oime rire ramo hembiapo vai, ikatu omombe'u. Festo hi'are Jerusalénpe ocho terã diez días rupínte, ha upéi oho jevy Cesaréape. Upe oguahẽha ára ambuépe oguapy tribunálpe ha ogueruruka Páblope. Pablo ou rire, oñemboja umi Israelita ou va'ekue Jerusaléngui ha he'i hikuái hese heta mba'e pohýi, ikatu'ỹva opáichavo mba'eve ohechauka añeteha. Upérõ Pablo he'i ojehe: --Che ndajapói mba'eve ivaíva Israelita kuéra rembiapoukapy rehe, terã pe tupao rehe, terã Romaygua kuéra mburuvicha guasu rehe. Festo katu opyta porãségui umi Israelita kuéra ndive, oporandu Páblope: --¿Rehosépa Jerusalénpe upépe rombojovake haguã ko'ã mba'e rehe? Pablo katu he'i: --Aime Romaygua mburuvicha guasu tribunálpe, añembojovake haguãme. Nde reikuaa porã háicha, che ndajapói mba'eve ivaíva Israelita kuéra rehe. Ha oime ramo ivaíva ajapo va'ekue ha upéva rehe ajejuka vaerã ramo, nda'éi amano'ỹ haguã; oĩ'ỹ ramo mba'eve añetegua umi mba'e oje'éva rehe che rehe katu, avave ndaikatúi che me'ẽ ipópe kuéra. Ajerure pe mburuvicha guasuete voi ta che mbojovake. Oñe'ẽ rire umi hekombo'ehára ndive, Festo he'i: --Rejerure niko kuri reñembojovake haguã pe mburuvicha guasu renondépe. Upéicharamo rehóta hendápe. Umiha ára riremi rey Agripa ha hembireko Berenice oho Cesaréape omomaiteívo Féstope. Ha hi'aremi rire upépe, Festo omombe'u pe mburuvichápe pe Pablo rehegua, ha he'i ichupe: --Oime niko ko'ápe peteĩ kuimba'e Félix oheja va'ekue preso. Aime ramo Jerusalénpe, umi pa'i ruvicha ha Israelita mbo'ehára kuéra ou che rendápe omoĩ vai haguã ichupe, ha ojerure chéve hese ojejuka haguã. Che upérõ ha'e ichupe kuéra Romaygua autoridad ndojukaukaiha avavépe pe oñemoĩ vaíva oñombojovake'ỹ rehe umi omoĩ vaíva ichupe ndive ikatu haguã oñe'ẽ ojehe. Upéva rehe, ha'e kuéra ou ramo ko'ápe, ambopuku'ỹ rehe, upeha ára ambuépe aguapy pe tribunálpe ha aruruka pe kuimba'épe. Ha umi ou va'ekue oñombojovake haguã hendive nde'íri hese mba'evete umi mba'e che aimo'ã va'ekue. Pe religión imba'e kuérava rehegua añoite he'i hikuái hese, aipo Jesús omano va'ekue ha Pablo he'íva oikoveha gueteri. Che ndaikuaáigui ajapo vaerã koichagua mba'épe, aporandu Páblope ohosépa Jerusalénpe upépe oñembojovake haguã ko'ã mba'e rehe. Ha'e katu ojerure pe mburuvicha guasu Augusto ombojovake haguã ichupe. Upéva rehe ahejaukave preso ikatu peve amondo pe mburuvicha guasu rendápe. Agripa upérõ he'i Féstope: --Che avei ahenduse upe kuimba'épe. Festo he'i ichupe: --Ko'ẽrõ voi rehendúta ichupe. Upeha ára ambuépe Agripa ha Berenice oguahẽvo oike hikuái tuicha jeguaka reheve pe kotýpe umi mburuvicha ha karai guasu kuéra pe ciudad pegua ndive. Ha Festo ogueruruka Páblope, ha he'i: --Rey Agripa, ha karai kuéra peñembyatýva ko'ápe orendive, kóina ápe ko kuimba'e. Heta Israelita kuéra oñe'ẽ vai chéve hese, Jerusalénpe ha ko'a Cesaréape upéichante avei, ha he'i manterei hikuái chéve omano va'erãha. Chéve ramo guarã katu ndojapói mba'eve ikatu va'erãha rehe omano; ha ha'ete voi ojerurégui mburuvicha guasu Augusto renondépe oñembojovake haguã, amondóta hendápe. Ha ndarekóigui mba'evete añeteguáva amoĩ vaerã kuatia rehe hese pe che karai mburuvicha guasúpe, aru ichupe pene renondépe, ha ne renondépe raẽvete, rey Agripa, reporandu haguã ichupe nde, ikatu haguã che areko amoĩ vaerã hese kuatia rehe. Hendape'ỹgui váicha chéve jarahauka peteĩ preso ja'euka'ỹ rehe mba'épa oje'e hese. Upérõ Agripa he'i Páblope: --Ikatu reñe'ẽ nde jehe. Ha Pablo ohupi ipo ha oñepyrũ oñe'ẽ kóicha: --Avy'a eterei ikatuha rehe añe'ẽ ne renondépe, rey Agripa, aipe'a haguã che jenegui opa umi Israelita kuéra he'i va'ekue che rehe, hi'arieteve nde reikuaaha rehe opa umi jepokuaaha Israelita kuéra roguerekóva ha umi mba'e roñoñe'ẽjoapiha. Upéva rehe ajerure ndéve che rendumi haguã rejahéi'ỹ rehe che rehe. ‘Opavave umi Israelita aikuaa porã mba'éichapa aiko raka'e ijapytépe kuéra che retãme ha Jerusalénpe che mitã guive. Ha'e kuéra oikuaa avei, ha ikatu he'i he'ise ramo, che mitãrusu guive fariseo hague che, pe ipohyivéva ore religiónpe. Ha ko'ãga che reru hikuái mburuvicha kuéra renondépe pe arovia haguete rehe Tupã Ñandejára omoingove jevytaha omano va'ekuépe, ome'ẽ haguéicha iñe'ẽ ore ru kuéra ypykuépe. Umi doce tribu Israel pegua oha'arõva ohecha haguã oiko ramo hekoitépe upe ñe'ẽ, ha upéva rehe omomba'eguasúva ha ojejokuaiukáva Tupã Ñandejárape ára ha pyharépe. Ko jerovia kovaete rehe niko che moĩ vai hikuái ko'ãga umi Israelita, nde rey Agripa. ¿Mba'e, ndaperoviái piko peẽ Tupã Ñandejára omoingove jevyha omanóvape? ‘Che voi yma aimo'ã va'ekue ajapo va'erãha heta mba'e vai Jesús Nazareno réra rehe, ha upéicha ajapo va'ekue Jerusalénpe. Pa'i ruvicha kuéra rupi che amoinge va'ekue cárcelpe heta umi ojeroviávape Jesús rehe; ha ojejuka ramo, che aime va'ekue peteĩ ñe'ẽme upévape. Heta jevy che ainupã va'ekue ichupe kuéra ambojevy haguã pe ijerovia kuéragui. Upéva ajapo opa umi sinagogaha rupi, ha che pochy etereígui hese kuéra apersegui umi ciudad tetã ambuegua kuéra peve. ‘Upevarã aha che pe ciudad Damasco héravape, pa'i ruvicha kuéra ome'ẽ chéve autoridad ha che mondo. Pe tapére katu nde rey, ára mbyte jave ahecha yvágagui che resape imbaretevéva kuarahy resapégui, omimbipáva che ha umi chendive ohóva jerekuévo. Upévo ro'apa yvýpe, ha ahendu peteĩ ñe'ẽ he'íva chéve hebreo ñe'ẽme: “Saulo, Saulo, ¿mba'érepa che persegui? Rejekutupa niko reína ndejupe ndete voi, ku guéi opyvoírõ guáicha ikutuha apỹi rehe.” Upérõ ha'e: “¿Máva piko nde, Karai?” Ha Ñandejára he'i chéve: “Che ha'e Jesús, upe nde reperseguíva reína. Upéicharamo jepe epu'ã ha eñembo'y, ajechauka ndéve reiko haguã che rembiguái ramo ha remombe'u haguã ko rehecha va'ekue ko'ãga ha umi rehecha vaerã upéi. Roipe'áta umi Israelita ha tetã ambuegua kuéra pógui avei, ha hendápe kuéra ko'ãga romondo. Romondo hendápe kuéra rehesape'a haguã ichupe kuéra, anive haguã oguata pytũnguy rupi tesapeha rupínte, ha anive haguã oiko Satanás poguýpe, Tupã Ñandejára poguýpente, ha ojerovia haguã che rehe ha ohupity haguã upéicha rupi perdón ipecádo kuéragui ha imba'erã kuérava imarangatúva apytépe.” ‘Upéva rehe, nde rey Agripa, che ñe'ẽrendu pe yvága pegua ahecha va'ekuépe, ha aikuaauka uvei pe ñe'ẽ umi oĩ va'ekue Damáscope raẽvetépe, upéi katu Jerusalén pegua kuérape ha opárupi Judéape ha umi Israelita'ỹvape avei, ha'évo ichupe kuéra oñearrepenti ha ojevy haguã Tupã Ñandejára rendápe, ha hembiapo kuéra rupi tohechauka oñearrepenti hague. Upéva rehe umi Israelita che japyhy pe tupaópe ha che jukase mo'ã hikuái. Opáichavo, Tupã Ñandejára che pytyvõ rupi aime hatã ko'ãga peve, ha aikuaauka pe iñe'ẽ opavavépe, michĩva ha tuichávape. Araka'eve nda'évai ichupe kuéra mba'eve umi ñemoñe'ẽhára ha Moisés he'i'ỹ va'ekue ojehu va'erãha. Pe Cristo ohasa asy vaerã hague, omano rire katu ha'e raẽvete oikove jevy vaerã hague omanóva apytégui, ha oikuaauka vaerã hague pe ñe'ẽ oporohesapéva ñane retãyguape ha tetã ambueguápe upéichante avei. He'ívo Pablo ko'ã mba'e ojehe, Festo osapukái: --¡Nde tarova niko Pablo! Ne arandu etereígui nde tarova. Pablo katu he'i: --Nda che tarovái niko nde Festo karai guasuete; añetegua uvei pe ha'éva. Kóina ápe rey Agripa, oikuaa porãva ko'ã mba'e, ha upéva rehe añe'ẽ kyhyje'ỹete reheve hovake; aikuaa porãgui ha'e avei oikuaapaha ko'ã mba'e, ndaha'éigui mba'e ojejapo va'ekue ñemiháme. ¿Reroviápa rey Agripa, umi ñemoñe'ẽhára he'i va'ekue? Che aikuaa reroviaha. Agripa he'i ichupe: --Háime háime rejapo che hegui cristiano. Upérõ Pablo he'i ichupe: --Ta michĩ terã ta tuicha rehe, Tupã Ñandejára tamo ojapo, ha ani nde hegui añó, opa che rendúva hína ko árapegui uvei toiko chéicha, anínte ko'ã cadena reheve. Pablo he'ipa rire ko'ã mba'e, opu'ã pe rey ha pe mburuvicha ambue Berenice ndive ha opa umi oguapy va'ekue hína upépe, ha oñemoha'eño hikuái oñomongeta haguã upe mba'e rehe. Ha he'i ojupe: --Ko kuimba'e niko ndojapói mba'evete ikatu vaerã rehe omano terã oĩ cárcelpe. Ha Agripa he'i Féstope: --Ikatu vaerã mo'ã ojepoi ko kuimba'égui ha'ete voi ojerure'ỹ rire mburuvicha guasu emperador ombojovake haguã ichupe. He'íma ramo hikuái ore mondo haguã Itáliape, omoĩ hikuái Pablo ha umi preso ambue kuérape peteĩ capitán Julio hérava poguýpe, pe batallón Augusto hérava pegua. Ha rojupi peteĩ barco pe puerto Adramitio peguápe, osẽta va'ekue hína Asia pegua puerto kuéra kotyo. Oĩ avei orendive Aristarco, Tesalonicaygua, ciudad Macedonia pegua. Upeha ára ambuépe roguahẽ Sidón puértope, ha Julio imba'eporã eterei Pablo ndive, upéicha rupi oheja ichupe oho haguã oñandu hembiayhupára kuérape ha ha'e kuéra oñangareko hese. Rosẽvo Sidóngui, roheja pe isla hérava Chipre ore asu kotyo, oipeju vaígui pe yvytu. Rohasa pe mar Cilicia ha Panfilia rovái rupi, ha roguahẽ Mírape, ciudad Licia pegua. Pe capitán ojuhu upépe peteĩ barco Alejandría pegua ohóvo Itáliape, ha ore mbojupi ipype rohove haguã. Mbegue roho heta ára, ha hasýpe roguahẽ Gnido rovái. Ha oipeju hatãgui gueteri pe yvytu rohasa Salmón rovái rupi, ha rojere pe isla hérava Creta rehe; ha roho asy ramo jepe pe ý rembe'y pukukuévo rupi, roguahẽ peteĩ hendápe hérava Puerto Porã, pe ciudad hérava Lasea ypýpe. Heta árama ohasa, ha ojekyhyjéma pe ý guasu rupi oje'ói gueteri haguã hi'aguĩguima ro'y. Upéva rehe Pablo oñemoñe'ẽ ichupe kuéra, he'ívo: --Karai kuéra, ahecha ko ñande jeho ý rupi ivaitaha, ha oñehunditaha ñande hegui ko mba'yru pe ipypegua reheve, ha ñande kuéra jepeve ikatu ñañehundipa avei. Pe capitán katu ogueroviave pe barco mboguataha ha pe iñangarekohárape upe Pablo he'ívagui. Ha naiporãigui upe puerto ojepyta haguã ro'y aja, hetave ohasaséva upégui ikatu ramo guarã oguahẽ Fenícepe, puerto Creta pegua oma'ẽva noreste ha sureste kotyo, opyta haguã upépe ro'y aja. Upérõ oñepyrũgui oipeju kangymi Súrguio, oimo'ã hikuái ikatúta ojehove. Osẽ hikuái ha oho Creta rembe'y ypy rupi. Uperiremínte katu oipeju ñenupã sapy'a pe barco rehe peteĩ yvytu neratãva hérava Noreste, ha oñepyrũ ogueraha pe bárcope. Ha nda ore pu'akáigui pe yvytu rehe, roheja ore reraha. Rohasa peteĩ islami kupe rupi hérava Clauda, pe yvytu oipeju hatãite'ỹha rupi, ha hasýpe rohupi pe mba'yru'i romyatã va'ekue rojúvo. Ojehupi rire katu oiporu hikuái tukumbo omohatãve haguã pe barco. Upéi katu okyhyjégui oho ramo guarã ojejoso pe barco pe yvyku'ity Sirte oñembohérava rehe, omboguejy hikuái pe mba'yru ao yvytu oipejuha ha oheja hikuái oho pe mba'yru yvytúre. Upeha ára ambuépe, hatãgui gueteri pe yvytu, oñepyrũ oity hikuái pe yguasúpe pe mba'yru carga; ha mbohapy arahápe katu ore voi ore pópe roity ýpe pe mba'yru sã nguéra. Heta ára nosẽvéi kuarahy ha estrella kuéra, ha ndopírigui pe yvytu hatã ore nupãva noroha'arõvéima rojesalváne haguã. Arémagui ndorokaruvéi hague, Pablo oñembo'y imbytépe kuéra ha he'i: --Karai kuéra iporãve vaerã mo'ã che rendu ha ñasẽ'ỹ rire Crétagui ani haguã ojehu ñandéve ko'ã mba'e. Opáichavo, ani pekyhyje, mavave peẽ kuérava nomano mo'ãi, oñehundíta ramo jepe ko mba'yru. Ko pyharépe ojechauka kuri chéve peteĩ ángel pe Tupã che Jára, che ambojeroviáva remimbou, ha he'i chéve pe ángel: “Ani rekyhyje, Pablo, tekotevẽta reguahẽ pe mburuvicha guasu Roma pegua renondépe, ha nde rayhupápe Tupã Ñandejára ndoheja mo'ãi omano peteĩ jepe ko'ã oĩva nendive ko mba'yrúpe.” Upéva rehe, karai kuéra, peñemokyre'ỹ jahecha, che ajerovia Tupã Ñandejára rehe oikóne haguã katuete pe ángel he'i haguéicha chéve. Opáichavo tekotevẽta jaha jajejoso peteĩ isla rehe. Peteĩ pyharépe katu, mokõi semánama roho rire, rojejuhu jave pe ý guasu Adria héravape, pe yvytu ore reraha jave hína ágoto ha pégoto, pyharepytévo, pe mba'yru pegua marinero kuéra ohechakuaa sapy'a roñemo'aguĩha yvýgui. Oha'ã hikuái pe ý rypykue ha ojuhu treinta ý seis metros, ha tenondevemi oha'ã jevy hikuái ha ojuhu veinte ý siete metros. Ha okyhyjégui rojejapi ramo guarã ita rehe, omboguejy hikuái irundy mba'yru mombytaha pe mba'yru rapykuéguio, ha ipy'a angekói oha'arõvo hikuái ko'ẽ. Upe aja umi marinero okañyse mo'ã pe bárcogui, ha upevarã oñepyrũ omboguejy ýpe pe mba'yru'i, ku omboguejýtarõ guáicha gua'u pe mba'yru mombytaha henondéguio. Pablo katu omomarandu pe capitán ha isoldado kuérape, he'ívo: --Ko'ãva opyta'ỹ ramo ko mba'yrúpe, peẽ ndaikatu mo'ãi pejesalva. Upérõ umi soldado oikytĩ pe mba'yru'i sã ha oheja ho'a ýpe. Ko'ẽjúvo Pablo he'i ichupe kuéra opavavépe okaru haguã, ha he'i: --Mokõi semanaháma peime peke'ỹ rehe ha pekaru'ỹ rehe. Ajerure peẽme pekaru haguã. Kóva tekotevẽ pejesalva haguã, mavavévagui ko noñehundi mo'ãi iñakãrague peteĩ jepe. Upéva he'ívo, Pablo ojapyhy ipópe pan, ha ome'ẽ las gracias Tupã Ñandejárape opavave rovake. Upéi oipese'ã ha ho'u. Uperire ikyre'ỹmba ha okaru avei hikuái. Doscientos setenta ý seis roime ore retakue pe bárcope. Ha hyvatãmbáma ramo katu oity hikuái pe trigo ra'ỹi pe ý guasúpe ombovevuive haguã pe barco. Ko'ẽma ramo umi marinero ndoikuaái upe yvy, opáichavo, ohecha hikuái peteĩ hendápe hembe'yha, ha oñeha'ã ikatu ramo omboja haguã upépe pe barco. Oikytĩ hikuái pe mba'yru mombytaha sã nguéra ha oheja ý guasúpe, ha ojora avei hikuái umi remo hapykue pegua sã. Upéi katu ohupi hikuái yvytúpe pe mba'yru ao oipejuha yvytu henonde pegua, ha oñepyrũ pe mba'yru oñemboja pe ý rembe'ýre. Opáichavo, oho hikuái peteĩ hendápe ý osyry mokõihápe ha ojejakutu pe mba'yru pe yvyku'i rehe. Pe mba'yru tĩ opyta ojejakutu pe yvyku'i rehe omyive'ỹ rehe maraverã, pe hopyta katu oñepyrũ ojeka pe ý ojejapíva hese mbaretekuégui. Umi soldado upérõ ojukapase mo'ã umi présope ani haguã okañy ho'ytahápe. Pe capitán katu hakate'ỹgui Pablo rekove rehe, ndohejái ichupe kuéra ojapo upéva, he'i uvei ichupe kuéra ho'ytakuaáva guive ojeity tenonde haguã ýpe osẽ haguã okápe, ha umi ambue kuérape katu oho haguã hapykuéri kuéra yvyra pesengue terã pe mba'yru pesengue ári. Upéichape osẽmba hikuái okápe. Rosẽmbáma ramo okápe katu, roikuaa pe isla heraha Malta. Ha umi upepegua imba'eporã eterei orendive; ro'y ha oky etereígui tuicha ojatapy hikuái ha ore renói roñemboja haguã rojepe'e. Upérõ Pablo ombyaty jepe'a piru ha oity jave hína tatápe, peteĩ mbói osẽ sapy'a oho pe tata rakukuégui ha oisu'u ichupe ipópe. Umi upepegua ohechávo pe mbói oñasaingo Pablo po rehe, he'i hikuái ojupe: --Ko kuimba'e oiméne katuete porojukahare, ajeve oiko'ỹ ramo jepe marave ý guasúgui, pe justicia yvapegua ndohejái ichupe oikove. Pablo katu oityvyro pe mbói tatápe ha ndojehui ichupe mba'eve. Opavave oha'arõ irurupa terã upeichahágui ho'a ramo guarã omano; are oha'arõ rire katu, ohecháma ramo ndojehuiha ichupe mba'eve, ojepy'amongeta ambue hikuái ha he'i Pablo peteĩ tupãha. Aguĩ upégui oĩ yvy kuéra pe isla pegua mburuvicha hérava Publio mba'éva, ha'e ore moguahẽ ha oñangareko porã eterei ore rehe tres días. Ha Publio ru oĩ tupápe, hasy akãnundu ha tye ruguy reheve. Pablo oho oñandúvo ichupe, ha oñembo'e rire omoĩ ipo hi'ári ha omonguera. Upéva rire ou avei umi ambue hasýva upe isla pegua, ha oñemonguerapa avei. Ha heta ore momba'eguasu hikuái; ha rojupi jevývo pe bárcope katu ome'ẽ hikuái oréve opa roikotevẽ vaerã guive rohokuévo guarã. Tres meses ropyta rire upe íslape rojupi peteĩ barco opyta va'ekuépe ro'y aja upépe; Alejandría pegua upe barco ha oĩ pe itĩ rehe Cástor ha Pólux ra'anga. Roguahẽ Siracusa puértope ha ropyta upépe tres días, ha upégui roho pe ý rembe'y ypy rupi roguahẽ meve Régiope. Upeha ára ambuépe oipeju Sur ha mokõi arahápe roguahẽ Puteólipe. Upépe rojuhu Jesús rehe ojeroviávape ha ojerure oréve ropyta haguã hendive kuéra peteĩ semana, ha uperire rosẽ roho Rómape. Umi Jesús rehe ojeroviáva Roma pegua oikuaáma ra'e ha osẽ ore ruvaitĩ tapépe, Apio Foro ha pe Tres Tabernas hérava peve. Pablo ohechávo ichupe kuéra ome'ẽ las gracias Tupã Ñandejárape ha ikyre'ỹ jevy pyahu. Roguahẽ rire Rómape, pe capitán omoĩ umi preso kuéra rehe oñangarekóva ruvicha poguýpe, Páblope katu oheja hikuái opyta ha'eño peteĩ soldado oñangarekóva hese ndive. Tres días roguahẽ rire, Pablo ohenoiuka umi Israelita Roma pegua apytépe oñemomba'eguasuvévape, ha oñembyatýma ramo he'i ichupe kuéra: --Che ryke'y kuéra, che ndajapói ramo jepe mba'eve ivaíva Israelita kuéra terã ñande ypy kuéra jepokuaahare rehe, upéicharamo jepe che me'ẽ hikuái preso Jerusalénpe Romano kuéra pópe. Oporandu rire hikuái chéve, ha'e kuéra opoise mo'ã che hegui, ndojuhúigui mba'érehepa che juka haguã. Opáichavo, umi Israelita oñemoĩ hikuái che rehe, ha upéva rehe ajerure mante aguahẽ haguã pe mburuvicha guasu rendápe, areko'ỹ ramo jepe mba'eve ha'e vaerã che retãmegua kuéra rehe. Upevaete rehe pohenoiuka pohecha haguã ha añe'ẽ haguã penendive; pe ñande Israelita kuéra ñaha'arõva, upevaete rehe aime ko'ápe ñeñapytĩháme ko cadénape. Upérõ he'i hikuái ichupe: --Oréve noguahẽi mba'eveichagua kuatiañe'ẽ Judéagui nde rehe, ha ore rehegua kuérava oguahẽ va'ekue upégui katu ndaipóri avave he'i va'ekue nde rehe mba'eve ivaíva. Rohenduse niko pe nde ereséva, roikuaágui opárupi oñeñe'ẽ vaiha ko mba'e pyahu kóva rehe. Ha omoĩ ichupe kuéra peteĩ ára, ha heta oguahẽ hikuái pe Pablo oĩháme. Ha pyhareve guive ka'aru peve oñe'ẽ ichupe kuéra Tupã Ñandejára reino rehe. Oñeha'ã upéichape ogueroviauka ichupe kuéra pe Jesús reheguáva Moisés rembiapoukapy ha ñemoñe'ẽhára kuéra kuatiañe'ẽ rupi. Oime omoañetéva pe Pablo he'íva, ambue katu oime oguerovia'ỹva; ha noĩrigui peteĩ ñe'ẽme oñondive kuéra oñepyrũ oje'ói hikuái. Upérõ Pablo he'i ichupe kuéra: --He'i porã va'ekue Espíritu Santo ñande ru kuérape ñemoñe'ẽhára Isaías rupi, he'i ramo: Tereho ha ere ko'ã géntepe: Tapia pehendúta peẽ, ha ndapeikuaa mo'ãi; pema'ẽta, ha ndapehecha mo'ãi; ipy'a kuéra oñemohatãgui, ha ohendu vai etereígui, ha hesa kuéra oñembotýgui ani haguã ohecha hesa kuéra rupi, terã ohendu ijapysa kuéra rupi, terã oikuaa ipy'apýpe kuéra ha ojevy che amonguera haguã ichupe kuéra. Peikuaáke peẽ ko Tupã Ñandejára salvación ko'águi rire oñekuave'ẽha umi Israelita'ỹvape ha ha'e kuéra katu ohendúta. Pablo he'i rire kóva umi Israelita oje'ói, ha oñoñe'ẽjoapi mbarete oñondive ohóvo. Pablo opyta mokõi años pukukue pe hóga hepy rehe porupýpe, ha omoguahẽ opa umi ohóvape ohechávo ichupe. Ha ha'e ojapose haichaite omoherakuã Tupã Ñandejára reino ha oporombo'e Ñandejára Jesucristo reheguáva rehe, avave ojoko'ỹ rehe ichupe. Che Pablo, Jesucristo rembiguái, Tupã Ñandejára che renói va'ekue temimondorã ha che poravo amoherakuã haguã pe iñe'ẽ salvación rehegua. Tupã Ñandejára ymaite guive ome'ẽ va'ekue iñe'ẽ, ko salvación rehegua ñe'ẽ rehe, Kuatiañe'ẽ Marangatúpe ñemoñe'ẽhára kuéra rupi, Ñandejára Jesucristo, Tupã Ñandejára Ra'y rehegua ñe'ẽ. Ha'e niko David ñemoñare ou ramo guare yvy ári yvypóraicha, ha Espíritu Santo rupi katu ojekuaauka va'ekue Tupã Ñandejára Ra'yha pu'aka reheve, oikove jevýpype omano va'ekue apytégui. Jesucristo rupi Tupã Ñandejára ohupityka oréve imborayhu ojapo haguã ore hegui apóstol, ikatu haguã opa tetãme oĩ ogueroviáva ha iñe'ẽrendúva. Umíva apytépe peime avei peẽ, peñehenói va'ekue Jesucristo mba'erã. Amoĩ kuatia rehe opa peẽ peiméva peguarã Rómape, Tupã Ñandejára ohayhúva ha ohenói va'ekue pende reko marangatu haguã ichupe. Tupã ñande Ru ha Ñandejára Jesucristo ta pende rovasa ha ta pene mbopy'aguapy. Tenonderãite, ame'ẽ las gracias Tupã Ñandejárape Jesucristo rupi pende rehe, oñemoherakuãha rehe yvy jerekuévo pe pende jerovia. Tupã Ñandejára, pe che ambojeroviáva che ánga apytete guive Ta'ýra evangelio ñemoherakuãme, oikuaa mba'éichapa tapia che mandu'aha pende rehe che ñembo'épe; ha ajerure Tupã Ñandejára rembipota rupi ta'ija chéve oime háicha ikatu haguã ipahápe aha pene rendápe. Pohechaségui ha poipytyvõségui peñemombareteve haguã pende espíritupe; ha'ese ko, che aime jave penendive, ñañomokyre'ỹ haguã pe jerovia jarekóva rupi, peẽ ha che avei. Che ryvy kuéra, aipota peikuaa heta jevy ahase hague pohechávo, opáichavo, ko'ãga peve ndaikatúi. Ahase niko areko haguã pende apytépe avei che remiñotỹngue'a areko haguéicha ambue tetã nguéra apytépe. Griego ha tetã ambuegua kuérape, iñarandúva ha iñarandu'ỹvape añemoñe'ẽ vaerã; upéva rehe, che rehe ramo, aime voi aikuaauka haguã pe evangelio peẽ Rómape peimévape avei. Narotĩri pe evangelio, Tupã Ñandejára pu'akágui pe evangelio osalva haguã opa ogueroviávape, Israelítape raẽ ha Israelita'ỹvape avei. Pe evangelio rupi niko jaikuaa Tupã Ñandejára ñane mbohekopotĩha jerovia rupi, ha jerovia rupi añoite, he'i háicha Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe: “Pe Tupã Ñandejára oguerekóva hekopotĩva ramo, ojerovia rupi oikove vaerã.” Jaikuaa niko Tupã Ñandejára ombouha yvága guive castigo ipohýiva opaichagua yvypóra kuéra hembiapo vai ha iñañáva ári, iñaña rupi oheja'ỹva ojekuaa pe añetegua. Ha'e kuéra oikuaa porã pe Tupã Ñandejára rehegua ikatúva ojekuaa, Tupã Ñandejára voi oikuaaukágui ichupe kuéra; umi mba'e Tupã Ñandejára reheguáva ojehecha'ỹva, ikatu ojehecha umi mba'e ha'e ojapo va'ekue rupi. Pe ipu'aka apyre'ỹ ha pe heko marangatuete, ojehecha porã ko yvy ojejapo ypy guive, upéva rehe ha'e kuéra ndoguerekói he'i vaerã ojehe hembiapo vaikue rehe. Oikuaa ramo jepe Tupã Ñandejárape nomomba'eguasúi ichupe Tupã Ñandejára péicha, ha nome'ẽiri ichupe las gracias. Upéva rangue, ojepy'amongeta výro rei rehe ha icorazõ kuéra ñembotavy opyta pytũnguýpe. He'i ramo jepe ojehe kuéra iñaranduha, itavy eterei, ha ombyekovia hikuái pe Tupã Ñandejára omano'ỹva gloria yvypóra omano vaerã ra'anga rehe, ha guyra kuéra, ha mbói, ha tymba ipy irundýva ra'anga rehe jepe. Upéva rehe, Tupã Ñandejára oheja ichupe kuéra oiko haguã icorazõ kuéra mba'e vai potapópe, hekovai porã mandi haguã; ha upéicha omongy'a oñondive kuéra hete ñatĩ haguãicha; ndogueroviáigui pe Tupã Ñandejára añete, ogueroviágui japu uvei ha omomba'eguasu ha ombojerovia hikuái umi mba'e Tupã Ñandejára ojapo va'ekuépe, Tupã Ñandejárape voi rangue, pe oñemomba'eguasu vaerã tapia guarã. Amén. Upéva rehe, Tupã Ñandejára oheja ichupe kuéra mba'epota ky'a oporomotĩ vaerã pópe; ha kuña kuéra jepe ombyekovia pe jeporu hekopeguáva pe hekopegua'ỹva rehe; ha kuimba'e kuéra upéichante avei, oheja pe kuña jeporu heko peguáva ha haku hendy ojuehe, ha ojapo mba'e oporomotĩva kuimba'e kuimba'e ndive, ha oñandu ojehe kuéra voi pe castigo hembiapo vaikue rehe. Ha ndoikuaasevéiguima Tupã Ñandejára gui, ha'e oheja ichupe kuéra ipensamiénto kuéra vaipópe, ojapo haguã pe ojapo'ỹ vaerã. Ha'e kuéra henyhẽ opaichagua mba'e hekopegua'ỹvagui, teko vai, tie'ỹ, taryrýi ha ñañágui. Imba'epota vai, oporojuka, iñorairõse, ijapu, hekovai ikoe ha ijurumby'ỹi. Oñe'ẽ vai hapicha rehe, ndohayhúi Tupã Ñandejárape, notĩri, ijuru guasu ha ojejapo. Ojepy'amongeta ivaíva rehe, na iñe'ẽrendúi túva kuérape, ndohechakuaái, iñe'ẽ rei, ndoporohayhúi, nda ipy'avai jerakuaái, ndoporoporiahuverekói. Oikuaa porã Tupã Ñandejára he'i hague ko'ã mba'e ojapóva omano va'erãha, opáichavo, ha'e kuéra ojapo meme, ha ovy'a ohecha ramo ambue kuérape ojapo ramo avei. Upéva rehe voi, ndaikatuvéima ere mba'eve nde jehe, taha'e ha'éva, nde rejuzgáva nde rapichápe. Nde reporojuzgávo rejejuzga nde jupe, nde reporojuzgáva rejapógui upeichaiténte avei. Jaikuaa niko Tupã Ñandejára ojuzgaha añete háicha umi ojapóvape ko'ã mba'e. Ha nde, rejuzgáva umi ojapóvape ko'ã mba'e, ha rejapónte avei upéicha, ¿reimo'ãpa ikatúne haguã rekañy pe Tupã Ñandejára ñembojovakégui? ¿Terãpa nderejapói mba'evéramo pe Tupã Ñandejára py'aporã tuichaitéva, ha pe ipaciencia oporoha'arõkuaáva? ¿Nderehechakuaái piko pe Tupã Ñandejára py'aporã reñearrepenti haguãha? Opáichavo, ne ratã ha ne corazõ noñearrepentíri, ha upéva rehe rembyaty reína castigo nde jupe guarã pe juicio ára peguarã ojechauka va'erãme pe Tupã Ñandejára castigo hekoite peguáva, upe ha'e ome'ẽ va'erãha árape peteĩ teĩme hembiapokue repy. Ome'ẽ vaerã tekove tapia guarã umi oha'arõkuaávape ha ojapóva iporãva ha ohekáva gloria, terakuã porã, ha umi mba'e tapia guarãva; pochy reheve katu ocastiga vaerã umi opu'ãvape hese ha umi iñe'ẽrenduse'ỹvape pe añeteguápe, iñe'ẽrendúva ivaívape uvei. Oĩ vaerã jepy'apy ha angekói opa umi ojapóva ivaíva peguarã, Israelita kuéra peguarã raẽ, ha Israelita'ỹva peguarã avei. Opa umi ojapóva iporãva peguarã katu oĩ vaerã gloria, terakuã porã ha py'aguapy, Israelita kuéra peguarã raẽ ha Israelita'ỹva peguarã avei. Tupã Ñandejára noporomoingoéigui: opa umi opeca va'ekue oikuaa'ỹ rehe Ñandejára ley, ley'ỹ rehe oñehundi vaerã; ha opa umi opeca va'ekue oguereko riréma ley katu, ley rehe ojejuzga vaerã ichupe kuéra. Tupã Ñandejára ndoguerekóigui hekopotĩva ramo umi ley renduhántepe; umi iñe'ẽrendúvapente pe léype ojerereko vaerã hekopotĩva ramo. Umi Israelita'ỹva, oguereko'ỹva ley, ojapo ramo ojeheguínte pe ley he'íva, ha'e kuéra oguereko'ỹ ramo jepe ley, ley ojupe kuéra; ha upéicha ha'e kuéra ohechauka pe ley rembiapoukapy oiha ipy'apýpe kuéra. Pe ipy'apy ñe'ẽ nguéra voi oikuaauka avei ichupe kuéra, ha ipensamiénto kuéra he'i vaerã ichupe kuéra ivaiha terã iporãha, pe Tupã Ñandejára ojuzga haguã árape opa yvypóra kuéra mba'e ñemimby Jesucristo rupi, ko evangelio che amoherakuãva he'i háicha. Nde katu reñembohéra Israelita, ha rejeko pe Tupã Ñandejára ley rehe, ha rejejapo reikuaa hague rehe Tupã Ñandejárape. Reikuaa hembipota, ha reiporavokuaa pe iporãvéva pe Tupã Ñandejára ley upéicha ne mbo'égui. Reikuaa porã añetehápe reisambyhyha ohecha'ỹvape ha rehesapekuaaha pytũnguýpe oikóvape, ha rehekombo'ekuaa oikuaa'ỹvape ha reiko mbo'ehára ramo mitã kuérape, reikuaágui pe ikuaapyrãva ha pe añetegua Tupã Ñandejára ley rupi. Upéicharamo, nde rembo'éva máva ambuépe, ¿piko mba'ére ne reñembo'éi nde jupe? Nde eréva noñemondái va'erãha, ha nde ete voi remonda. Eréva noñembyaíri va'erãha mendare, ha nde ete voi rembyai. Nde rehayhu'ỹva ta'anga, ha nde ete voi remonda itupao kuéra pegua. Nde rejererovúva rereko haguére Tupã Ñandejára ley, na neñe'ẽrendúi pe Tupã Ñandejára léype ha upéicha neremomba'éi Tupã Ñandejárape. He'i háicha Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ: “Umi Israelita'ỹva oñe'ẽ vai Tupã Ñandejára réra rehe peẽ rupi.” Iporã niko añete pe circuncisión rejapo ramo pe Tupã Ñandejára ley he'íva; rejapo'ỹ ramo katu nde umi oñecircuncida'ỹvaichante avei, reñecircuncida ramo jepe. Pe oñecircuncida'ỹva ojapo ramo pe Tupã Ñandejára ley he'íva, ojerereko vaerã, oñecircuncida va'ekuéicha oñecircuncida'ỹ ramo jepe. Pe hetépe oñecircuncida'ỹva, ojapo ramo Tupã Ñandejára ley he'íva, nderova api vaerã, nde rerekóvape kuatia rehe Tupã Ñandejára ley ha reñecircuncida va'ekue ha upéicharamo jepe nderejapói pe Tupã Ñandejára ley. Ndaha'éi Israelita ete pe ijapeguioguánteva, ha ndaha'éi circuncisión añetegua pe ojejapóva tete apérehente. Israelita ete ko pe ha'éva ipy'apýpe; ha pe circuncisión añetegua katu pe py'apy pegua; ñande espíritu pegua ndaha'éi pokopyrã. Upéva ñemoporã ndaha'éi yvypóraguio oúva, Tupã Ñandejára guionte. ¿Mba'épa, aipóramo, oguerekove pe Israelita? terã ¿mba'épa oguenohẽ pe circuncisióngui? Heta mba'e opáichavo. Tenonderã, Tupã Ñandejára omoĩ iñe'ẽ Israelita kuéra pópe. Ha oĩ ramo jepe ha'e kuérava oguerovia'ỹ va'ekue, ¿piko upe haguére Tupã Ñandejára jeroviaha'ỹta? ¡Mba'evéicharamo! Upéva rangue, Tupã Ñandejára tapia he'i pe añetegua, opa kuimba'e he'i ramo jepe japu; he'i háicha Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: Oje'e vaerã ne marangatuha ne ñe'ẽme, ha resẽ porã vaerã reñembojovake ramo. Opáichavo, pe ñane ñañangue rupi ojechauka ramo Tupã Ñandejára imarangatuha, ¿piko mba'e ja'éta? ¿Na imarangatúi nga'u piko Tupã Ñandejára oporonupã haguére? (Añe'ẽ yvypóra kuéra oñe'ẽ háicha.) ¡Mba'evéicharamo! Na imarangatúi rire, ¿piko mba'éicha Tupã Ñandejára ikatúta ombojovake yvypóra kuérape? Pe che japu rupi ojajaipave ramo gueteri pe Tupã Ñandejára añete, ¿piko mba'e rehe che ajerereko pecador ramo? Upéicharamo, ¿piko mba'e rehe ndajajapói ivaíva ou haguã iporãva? Oime niko py'arembipota vai reheve he'íva ore upéicha rombo'eha. Hekopete umichagua oñecondena vaerã. ¿Mba'épa aipóramo? ¿Ñane porãvépa ichugui kuéra ñande Israelita kuéra? ¡Mba'evéicharamo! Ja'éma niko kuri Israelita kuéra rehe, ha ha'e'ỹva rehe upéichante avei, oĩmbaha pecado pu'aka poguýpe. Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme niko he'i: Ndaipóri avave imarangatúva, peteĩnte jepe, ndaipóri oikuaáva, ndaipóri ohekáva Tupã Ñandejárape. Opiapa tapégui oñembopituvapa hikuái. Ndaipóri ojapóva iporãva, ndaipóri peteĩnte jepe. Ijahy'o kuéra ku te'õngue kuára ojepe'ávaicha; oiporu ikũ nguéra oporombotavy haguã. Mbói popía oĩ ijurúpe. Iñe'ẽ pochy ha ijururóvo mante oiko. Ipy kuéra oiko pya'e oporojuka haguã; ñembyai ha po'a'ỹ oĩ hape kuérape; ha py'aguapy rape ndoikuaái. Ndaipóri ipy'apýpe kuéra kyhyjénte jepe Tupã Ñandejára gui. Jaikuaa niko opa he'íva pe ley, he'iha umi oĩvape ley guýpe, okirirĩmba haguã, ha yvypóra kuéra hembiapo vaipa haguã opytávo Tupã Ñandejára renondépe; pe ley rembiapoukapy rupi avave ndaikatu mo'ãi ipotĩ Tupã Ñandejára renondépe, pe ley rupi niko ojekuaauka ñandéve pecadorha ñande. Ko'ãga katu pe tekopotĩ oúva Tupã Ñandejára gui ojechauka ley rehe'ỹ, pe ley ha ñemoñe'ẽhára kuéra kuatia ñe'ẽme oñeñe'ẽ ramo jepe hese. Pe tekopotĩ oúva Tupã Ñandejára gui Jesucristo rehe jerovia rupi, opa umi hese ojeroviáva peguarã. Ndaipórigui avave iñambuéva mba'evépe ojuehegui; opavavete voi opeca ha ndaipóri hekoporãva Tupã Ñandejára renondépe. Opáichavo, ojerereko ichupe kuéra hekopotĩva ramo, reiete, Tupã Ñandejára mborayhu rupi, Cristo Jesús osalva rupi ichupe kuéra. Tupã Ñandejára niko ome'ẽ va'ekue Crístope ojejuka haguã, oipe'a haguã pecado jerovia rupi huguy rehe. Upéicha niko oiko ojechauka haguã Tupã Ñandejára imarangatuha, oheja reípype kirirĩhápe pecado kuéra yma guare. Ha ohechauka haguã ko'ãga ha'e imarangatuha ha hekopeteguaha, ha oguerekoha hekopotĩva ramo umi ojeroviávape Jesús rehe. ¿Mamópa oime upéicharamo jajejapo haguã? Ndaipóri. ¿Mba'érehe? Ndaha'éi ñane ñe'ẽrendúgui léype, jajerovia haguérehente uvei. Upéicha jaju jaikuaa pe yvypóra ojererekoha hekopotĩva ramo ojerovia rupi, ley rembiapoukapy rehe'ỹ. ¿Tupã Ñandejára pa Israelita kuéra Tupã añónte? ¿Ndaha'éipa umi tetã ambuegua Tupã avei? Ha'e, umi tetã ambuegua Tupã avei, Tupã Ñandejára niko peteĩnte oĩ, ha ha'e oguereko vaerã hekopotĩva ramo jerovia rupi oñecircuncidávape, ha jerovia rupi avei oñecircuncida'ỹvape. ¿Aipóramo piko pe jerovia rupi ndajajapói mba'eve ramo pe Tupã Ñandejára ley? ¡Mba'evéicharamo! upéva rangue, ñamoĩ hatãve uvei pe ley. ¿Mba'épa aipóramo ja'éne, ohupity hague ñande ru ypykue Abraham? Abraham ojerereko rire hekopotĩva ramo hembiapokue rehe, oguereko vaerã mo'ã ojererovu haguã, Tupã Ñandejára renondépe guarã'ỹ ramo jepe. Pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme katu he'i: “Abraham ojerovia va'ekue Tupã Ñandejára rehe, ha pe ijerovia rupi ojerereko ichupe hekopotĩva ramo.” Pe omba'apóvape katu, ndojererekói pe hembiapo repykue mba'e ohupity reívaicha, mba'e ichupe oñeme'ẽ va'erãva voínte ramo uvei. Pe omba'apo'ỹvape katu, ha upéicharamo jepe ojeroviáva Tupã Ñandejára rehe, pe oguerekóva hekopotĩva ramo pe pecadórpe, pe ijerovia rupi Tupã Ñandejára oguereko ichupe hekopotĩva ramo. Upéicha avei he'i David, ovy'a eterei va'erãha pe kuimba'e Tupã Ñandejára oguerekóva hekopotĩva ramo hembiapokue'ỹ rehe. He'ihápe: Ovy'a eterei vaerã umi Tupã Ñandejára operdonáva ichupe kuéra hembiapo vaikue, ha oheja reíva ichupe kuéra ipecádo kuéra. Ovy'a eterei vaerã pe kuimba'e Tupã Ñandejára nde'íriva hese ipecadoha. ¿Ko vy'ápa umi oñecircuncidáva peguarã añónte, terãpa oñecircuncida'ỹva peguarã avei? Ja'éma niko kuri pe Abraham ijerovia rupi ojerereko hague ichupe hekopotĩva ramo. ¿Ha araka'épa oiko upéva ra'e? ¿Oñecircuncida rire, terãpa upéva mboyve? Nda uperiréi, oñecircuncida mboyve va'ekue uvei. Abraham oñecircuncida va'ekue techaukaha ramo, ohechauka haguã Tupã Ñandejára oguereko hague ichupe hekopotĩva ramo pe ojerovia rupi. Ha upéicha oiko Abrahámgui opa umi ojeroviáva ru oñecircuncida'ỹ ramo jepe ha'e kuéra, ha Tupã Ñandejára oguereko ichupe kuéra avei hekopotĩva ramo ojerovia rupi. Abraham niko añete umi oñecircuncidáva ru, opáichavo, na umi oñecircuncidáva pe hetépe añói, umi ojeroviáva avei ñande ru Abraham ojerovia haguéicha, oñecircuncida mboyve. Pe promesa Tupã Ñandejára ojapo va'ekue Abraham ha iñemoñare kuérape opyta va'erãha imba'erã kuéra ko mundo, ndaha'éi ha'e kuéra ojapógui pe ley he'íva, Tupã Ñandejára oguerekógui uvei ichupe kuéra hekopotĩva ramo jerovia rupínte. Umi iñe'ẽrendúvante pe léype ohupitýta ramo pe herencia, pe jerovia opyta mba'everã, ha pe promesa ñe'ẽ reíntema. Pe ley niko ogueru castigo; ley oĩ'ỹháme katu ndaipóri tembiapo vai. Upéva rehe jerovia rupínte, pe promesa iñañete haguã opa Abraham ra'y kuérape, Tupã Ñandejára remime'ẽ reínte haguã imborayhu rupi. Upéicharamo, pe promesa ndaha'éi umi iñe'ẽrendúva peguarã añó pe léype, umi ojeroviáva Abraham ojerovia haguéicha peguarã avei. Ha'e niko opavave ñande kuéra ru, he'i háicha Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: “Romoĩ genteta ru ramo.” Upéva he'ise, Abraham ñande ruha Tupã Ñandejára renondépe, upe ha'e oguerovia va'ekue. Pe Tupã Ñandejára omoingovéva omanóvape, ha omoingóva umi mba'e oĩ'ỹva gueteri. Oĩ'ỹ ramo jepe mba'eve oha'arõ vaerã, Abraham ojerovia ha oha'arõ va'ekue, oiko haguã ichugui “genteta ru”, Tupã Ñandejára he'i haguéicha ichupe: “Péicha hetakue vaerã nde ra'y kuéra.” Abraham oguerekóma haimete cien años, opáichavo, na ikangýi ijeroviápe imandu'a ramo ha'e ituja etereimaha ha Sara iguãimi etereimaha avei imemby haguã. Nda ipy'a mokõiri terã ndojerovia'ỹi pe Tupã Ñandejára promesa rehe, oñemombarete uvei ijeroviápe, ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape. Ha ojeroviapaite Tupã Ñandejára rehe ipu'akaha ojapopa haguã upe he'i va'ekue. Upéva rehe Tupã Ñandejárape ijerovia rupi oguereko ichupe hekopotĩva ramo. Ha pe ijerovia rupi ojerereko hague ichupe hekopotĩva ramo, noñemoĩri kuatia rehe Abraham rehe añó, oñemoĩ ñandéve guarã avei. Tupã Ñandejára oma'ẽ vaerã avei pe ñande jerovia rehe, ñande jajeroviáva upe omopu'ã va'ekue rehe omanóva apytégui Jesús, ñande Járape, upe oñeme'ẽ va'ekue omano haguã ñande pecado kuéra rehe, ha oikove jevy jajerereko haguã hekopotĩva ramo. Upéicha rupi, jajerereko rire heko potĩva ramo jajerovia rupi ñande py'aguapy Tupã Ñandejára ndive Ñandejára Jesucristo rupi. Cristo rupi, jajeroviágui hese, jahupitýma pe Tupã Ñandejára mborayhu ha ñaime hatã ipype, ha javy'a pe Tupã Ñandejára gloria ñaha'arõvo. Ha nda upéva añói, javy'a avei jehasa asýpe jepe, jaikuaágui pe jehasa asy ome'ẽha ñandéve paciencia, ha pe paciencia rupi ñasẽ porã, ha ñasẽ porã ramo upéva ome'ẽ ñandéve jerovia. Ha pe jerovia na ñane mbotavýi, Tupã Ñandejára omohenyhẽgui imborayhúgui ñane corazõ Espíritu Santo ome'ẽ va'ekue ñandéve rupi. Upe ñande ikatu'ỹ ramo jajesalva ñande jupe voi, niko Cristo, hi'árape omano va'ekue iñañáva kuéra rehe. Hasymi hína máva omano haguã hapicha rehe, ta imarangatu jepe ra'e, ikatu ramo jepe oime omanoséva pe añetehápe imarangatúva rehe. Tupã Ñandejára katu ohechauka ñandéve imborayhu, Cristo omano pype ñande rehe, pecador ramo jepe gueteri ñande kuéra. Ha ko'ãgama katu jajererekómava hekopotĩva ramo huguy rupi, Cristo ñande salva vaerã pe Ñandejára castígogui. Pe ndajahayhúi ramo gueteri ichupe, Tupã Ñandejára ñane moingo porã va'ekue ondive Ta'ýra mano rupi, ko'ãgama katu niko hekove rupi jajesalva vaerã ñande ñaime porãpype hendive. Ha nda upéva añói, javy'a eterei avei Tupã Ñandejára ndive Ñandejára Jesucristo rupi, Cristo rupi niko jaiko porã jevy Tupã Ñandejára ndive. Pe pecado oike haguéicha yvy ári peteĩ kuimba'e rupi, ha pecado rupi oike pe ñemano, upéicha avei pe ñemano ohasa opavavépe opavave opecágui. Pe ley oĩ mboyve oĩma va'ekue pecado yvy ári, opáichavo, ojerereko ipecado'ỹva ramo opavavépe oĩ mboyve pe ley. Upéicharamo jepe, Adán guive Moisés peve, pe ñemano ipu'aka va'ekue umi opeca va'ekue rehe, ndaha'éi ramo jepe ipecádo kuéra ñe'ẽrendu'ỹ rehe Adán ojapo haguéicha, ha Adán niko pe ou vaerã va'ekue joguaha. Pe Tupã Ñandejára ome'ẽva ñandéve katu ndaikatúi ñambojoja pe Adán rembiapo vaikue rehe. Pe peteĩ kuimba'e rembiapo vai rupi niko heta omano; pe salvación Tupã Ñandejára ome'ẽ rei va'ekue ñandéve peteĩ kuimba'e, Jesucristo, rupi katu, mba'e guasuve ha iporã eteve hetã peguarã. Peteĩ kuimba'e añó pecado ndaikatúi ñambojoja pe salvación Tupã Ñandejára ome'ẽva ñandéve rehe, pe condenación niko añete ou peteĩ tembiapo vaikue rehe, pe Tupã Ñandejára salvación katu ou heta tembiapo vaikue rehe oporomboheko potĩ haguã. Peteĩ kuimba'e rembiapo vai rupi, opavave opyta va'ekue pe ñemano pu'aka poguýpe, upe haguérema katu peteĩ kuimba'e, Jesucristo, añoite rupi, ipu'aka vaerã pe hekove pyahúpe, umi ohupitýva pe Tupã Ñandejára mborayhu etaite ha pe teko potĩ ha'e ome'ẽva. Ha pe peteĩ kuimba'e rembiapo vai rupi opavave oñecondena haguéicha, upéicha avei peteĩ kuimba'e añoite reko hekoitepegua rupi ojerereko opavavépe hekopotĩva ramo ha ohupity upéva rehe pe tekove tapia guarã. Peteĩ kuimba'e añó iñe'ẽrendu'ỹ va'ekue rehe, hetágui oiko pecador; ha upeichaite avei, peteĩ kuimba'e añó iñe'ẽrendu va'ekue rehe heta oiko vaerã hekopotĩva ramo. Pe ley niko ou hetave haguã tembiapo vai, ha hetavéma ramo pe pecado, upépe katu pe Tupã Ñandejára mborayhu tuicha eteve. Ha pe pecado ipu'aka haguéicha ogueru haguã ñemano, upéicha avei pe Tupã Ñandejára mborayhu ou pu'aka reheve ñande rereko haguã heko potĩva ramo ha ome'ẽ haguã ñandéve pe tekove tapia guarã Ñandejára Jesucristo rupi. ¿Mba'e piko ja'éta aipóramo? ¿Japeca tapiátapa Tupã Ñandejára ikatu haguã ohechaukave ñandéve imborayhu? ¡Mba'evéicharamo! Ñande niko ñamanóma va'ekue pecado peguarã, ¿mba'éicha piko upéicharamo jaikovevéta ipype? ¿Ndapeikuaái piko ñande Cristo Jesús reheguáva jajebautiza va'ekue, jajebautiza hague imanóme? Ha upéicha, pe bautismo rupi, ñañeñotỹ va'ekue Cristo ndive, jaikove jevy ha jaiko haguã tekove ipyahúvape, Cristo oikove jevy haguéicha omanóva apytégui pe Túva pu'aka ojajaipáva rupi. Ñañemopeteĩ rire ramo Cristo ndive ñamano haguã pe ha'e omano haguéicha, upéicha avei ñane peteĩta hendive jaikove jevy haguã pe ha'e oikove jevy haguéicha. Jaikuaa niko pe ñande rekove tuja oñemosaingo hague kurusu rehe Cristo ndive, pe ñande rekovekue ky'a oñehundi haguã ha anive haguã jaiko hembiguái ramo, jajejokuaiukávo pecádope ñande rekove járapeicha. Pe omano va'ekue niko ojeíma pecado poguýgui. Ñande ñamanóma rire ramo Cristo ndive, jajerovia jaikovéne haguã avei hendive, jaikuaágui Cristo oikove jevy rire omanóva apytégui, araka'evéma nomanovéi va'erãha, pe mano nda ipu'akavéima hese. Cristo omanóvo pecado rehe omano va'ekue peteĩ jevy añó ha tapia guarã; oikovévo katu oikove Tupã Ñandejára peguarã. Upéicha avei peẽ, pejerereko pemano va'ekuéicha pecado peguarã, ha peikovéva ramo Tupã Ñandejára peguarã, Ñandejára Jesucristo ndive. Upéva rehe, ani peẽ pehejátei pe pecado ipu'akave pe pende rete omano vaerã rehe ha ojapouka peẽme pe pende rete rembipota. Ani peme'ẽ pende rete pecádope ojapo haguã ivaíva. Upéva rangue, peñemoĩ Tupã Ñandejára pópe, omano ha oikove jevy va'ekuéicha. Pemoĩ pende rete Tupã Ñandejára pópe iporãvarã. Pe pecado nda ipu'akavéima vaerã pende rehe, na peimevéima rehe ley guýpe, Tupã Ñandejára mborayhúpente uvei. ¿Upéicharamopa mba'e? ¿Japecátapa nañaiméi haguére ley guýpe, ñaime haguére Tupã Ñandejára mborayhúpente uvei? ¡Mba'evéicharamo! Peẽ peikuaa porã peñeme'ẽ ramo mávape hembiguairã pene ñe'ẽrendu haguã ichupe, peẽ upéicharamo upe pende jára rembiguái ha pene ñe'ẽrendu vaerã ichupe. Upéicha avei, pene ñe'ẽrendu ramo pecádope pende járapeicha, upéva ogueru mano, terã Tupã Ñandejárape ramo, upéva ogueru teko potĩ. Arohory Tupã Ñandejárape pende rehe, ko yma pecado rembiguái va'ekue peẽ, ha ko'ãga katu pene ñe'ẽrendúma rehe pende py'aite guive pe tekoporãrã peñembo'e va'ekuépe ha peñeme'ẽ va'ekuépe. Ha pejei rire pe pecado poguýgui, oiko pende hegui pe teko potĩ rembiguái. (Añe'ẽko yvypóra kuéra oñe'ẽ háicha, hesakã porã haguã peẽme.) Peme'ẽ haguéicha yma pende rete tembiguái ramo teko ky'ápe ha tie'ỹme, pejapo haguã pe ivaíva, upéicha avei peme'ẽ ko'ãga pende rete tembiguái ramo pe teko potĩme peikove haguã Tupã Ñandejára peguarã añoite. Upe pecado rembiguái ramo gueteri peẽ, niko na peiméi va'ekue pe teko potĩ poguýpe; ¿ha mba'e penohẽ raka'e upévagui? Umi mba'e kuéra ko'ãga pene motĩva, oguerúgui mano ipahápe. Ko'ãga katu, pejei rire pecado poguýgui, oiko pende hegui Tupã Ñandejára rembiguái. Kóva katu ome'ẽ peẽme mba'e iporãva pene marangatu haguã ichupe, ha pehupity haguã pe tekove tapia guarãva. Pecado apo repy niko ñemano, pe Tupã Ñandejára remime'ẽ rei katu tekove tapia guarã Ñandejára Jesucristo rupi. Che ryvy kuéra, peẽ peikuaáva ley, ¿ndapeikuaái nga'u piko pe ley ipu'akaha pe máva rehe oikove aja añó? Pe kuña omendáva niko ojuaju iména rehe ley rupi pe iména oikove aja; pe iména omano ramo katu pe kuña ojei pe ley poguýgui ombojuaju va'ekue ichupe iména rehe. Upéicha rupi ha'e oiko ramo kuimba'e ambue ndive pe iména oikove aja, omongy'a imendare. Iména omano ramo katu, ha'e ojei upe imendare rehegua ley poguýgui, ha ikatu omenda kuimba'e ambue rehe omongy'a'ỹ rehe imendare. Upéicha avei che ryvy kuéra, peẽ pemano va'ekue pe léype pejuaju rupi Cristo rete rehe, peiko haguã ména ambue mba'éramo. Ko'ãga niko Cristo mba'e peẽ, pe oikove jevy va'ekue omanóva apytégui. Ha upéva niko ikatu haguã Tupã Ñandejára ñande poru. Jaikove aja pe yvypóra rekovekue ojerure háicha, pe ley omombáy va'ekue umi ñane mba'e vai pota, ha umíva rembiapokue ñande retepýpe ñande reraha ñemanóme. Ko'ãga katu ñamanóma pe ley peguarã ñande rereko va'ekue ipoguýpe, ha jajei ipoguýgui jajejokuaiuka haguã Tupã Ñandejárape pe tekove pyahu Espíritu reheguápe, ha nda pe ley tuja poguýpei oĩva kuatiápe. Aipóramo, ¿piko mba'e ja'éta? ¿Pecadoha pe ley piko? ¡Mba'evéicharamo! Opáichavo, che ndaikuaái vaerã mo'ã pecádopa mba'e, pe ley rehe'ỹ. Ñdaikuaái vaerã mo'ã pe che mba'e'ỹva pota, pe ley he'i'ỹ rire: “Ani reipota ne mba'e'ỹva.” Pe pecado katu oiporu upéva, ha pe tembiapoukapy rupi voi omombáy che pype opaichagua mba'e pota vai. Pe ley'ỹ rehe katu pe pecado omano. Ymavémi ley'ỹ rehe che aikove. Oúma ramo pe tembiapoukapy katu, pe pecado oikove jevy ha che amano. Ha upéicha ojehu, pe tembiapoukapy che moingove vaerã mo'ãva, chéve che juka. Pe pecado niko oiporu pe tembiapoukapýpe ha che mbotavy, ha pe tembiapoukapy rupi voi che juka. Pe ley niko ojehegui voi imarangatu, ha pe tembiapoukapy imarangatu, ijoheipyre ha iporã. Ha aipóramo, ¿piko pe iporãva chéve che juka? ¡Mba'evéicharamo! Pe pecado niko pe che juka va'ekue, ojehechauka haguã pecadoha; upéicha ojapo pe iporãva rupi ha upéicha pe tembiapoukapy rupi voi ojehechauka pe pecado ivai etereiha. Jaikuaa niko pe ley yvága peguaha, che katu yvypóra, me'ẽmbyre hepy rehe pecado rembiguairã. Che niko ndaikuaái pe ajapóva, ndajapói pe ajaposéva, pe ajapose'ỹva uvei katuete ajapo. Ha ajapo ramo pe ajapose'ỹva ahechakuaa pe ley iporãha. Upéicharamo nda chevéima pe ajapóva upéva, pe pecado che pype oĩva uvei ojapo. Che aikuaa voi che pype ndaiporiha pe iporãva, ha'ese pe che rekovekue yvypóra reko reheguápe, ajapose ramo jepe pe iporãva ndaikatúi ajapo. Pe iporãva ajaposéva ndajapói, pe ivaíva ajapose'ỹva uvei ajapo. Upéicharamo, ajapo ramo pe ajapose'ỹva, nda chevéima pe ojapóva, pe pecado che pype oĩvante. Ha upéicha ojehu chéve kóva; ajapose jave pe iporãva ivaíva mante ajuhu che pype. Che py'apýpe arohory pe Tupã Ñandejára ley; che pype katu ahecha ambue ley, orairõva pe ley che akãme oĩvape, pe pecado rehegua ley oĩva che pype ha che rerekóva ipoguýpe. ¡Angái che! ¿Mávapa che pe'áta ko tete te'õngueichaguágui? Tupã Ñandejára mante, Ñandejára Jesucristo rupi. Ame'ẽ las gracias Tupã Ñandejárape. Ha upéicha che py'apýpe aime Tupã Ñandejára ley he'ívape, pe che rekovekue yvypóra reko rehegua rupi katu oiko che hegui pe pecado rehegua ley rembiguái. Ha upéicha noñecondenavéima umi oñemopeteĩva Cristo Jesús ndive, umíva ndoikovéima yvypóra rekovekue oipota háicha, pe Espíritu oipota háicha uvei oiko. Pe Espíritu rehegua ley oporomoingovéva, ñañemopeteĩ rupi Cristo Jesús ndive, che pe'a pe pecado ha mano rehegua ley poguýgui. Tupã Ñandejára niko ojapo ñande rehe pe ley ikatu'ỹ va'ekue ojapo nda ipu'akáigui pe ñande kuéra yvypóra reko rehe. Tupã Ñandejára ombou va'ekue Ta'ýra teetépe pe ñande kuéra yvypóra reko ipecádova reheguáicha, omano haguã pecado rehe, ha upéicha ocondena pe ñande yvypóra kuéra reko rehegua pecado. Upéva ojapo ikatu haguã ñande jajapo umi tembiapoukapy heko pegua pe ley ojapoukáva, ndajaikovéiguima ñande kuéra yvypóra rekópe, pe Espíritu oipota háichante uvei. Umi oikóva yvypóra rekópe, oñepy'amongeta yvypóra reko rehe; umi oikóva Espíritu ñe'ẽme katu oñepy'amongeta Espíritu reko rehegua rehe. Pe jepy'amongeta yvypóra reko rehegua rehe ogueru mano; pe Espíritu reko rehegua rehe katu ñane moingove ha ñane mbopy'aguapy. Pe oñepy'amongetáva yvypóra reko rehegua rehe ndohayhúi Tupã Ñandejárape, ha ndojaposéi ha ndaikatúi voi oiko iñe'ẽme. Upéva rehe umi oikóva yvypóra rekópe ndaikatúi ojapo Tupã Ñandejára rembipota. Peẽ katu ndapeikovéima yvypóra rekópe, Espíritu rekópente uvei, Tupã Ñandejára Espíritu oĩgui pende pype. Pe oguereko'ỹva pe Cristo Espíritu, ndaha'éi Cristo mba'e. Cristo oĩ ramo pende pype katu pende rete omano ramo jepe pecado rupi, pe Espíritu pene moingove Tupã Ñandejára pende rerekógui hekopotĩva ramo. Upe omoingove jevy va'ekue Jesúspe omanóva apytégui Espíritu oĩ ramo pende pype, pe Tupã Ñandejára ete voi omoingove jevy va'ekue Cristo Jesúspe, omoingove vaerã avei pende rete omano va'erãva Ijespíritu pende pype oĩva rupi. Upéva rehe che ryvy kuéra, ñande ndajaikovéima vaerã yvypóra rekópe. Peẽ peikónte ramo yvypóra rekópe, pemano vaerã; pe Espíritu rupi pejuka ramo pe tete rembiapo katu, peikove vaerã. Opa umi oisambyhývape Tupã Ñandejára Espíritu umíva Tupã Ñandejára ra'y. Pe Espíritu oñeme'ẽ va'ekue peẽme ndaha'éi tembiguái espíritu pene mongyhyje jevy haguã, oñeme'ẽ peẽme pe Espíritu ojapóva pende hegui Tupã Ñandejára ra'y uvei. Ha upe Espíritu rupi ja'e: “¡Che Ru!” Ha pe Espíritu ete voi niko ñande py'apýpe oikuaauka ñandéve Tupã Ñandejára ra'yha ñande. Ha ta'ýra ramo, heredero avei. Tupã Ñandejára heredero ha heredero Cristo ete ndive voi, jahasa asy ramo Cristo ndive, uperire hendive ñañembotuicha haguã. Ha upéicha, pe jehasa asy ko'ãgagua ndaha'éi mba'eve ñambojoja ramo pe gloria upéi jahecha vaerã rehe. Ko mundo Tupã Ñandejára rembiapokue oha'arõ asy umi Tupã Ñandejára ra'y ojekuaauka va'erãha ára. Umi mba'e Tupã Ñandejára ojapo va'ekue opyta mba'everã, ndaha'éi ha'e kuéra oipotágui upéicha, Tupã Ñandejára rembiapoukapy rupínte; tapia oĩ ramo jepe esperanza, ko mundo Tupã Ñandejára ojapo va'ekue ojei va'erãgui pe tembiguái reko ha ñembyai poguýgui ohupity haguã umi Tupã Ñandejára ra'y kuéra reko sã'ỹ ojajaipáva. Jaikuaa opa umi Tupã Ñandejára ojapo va'ekue ipyahẽ ha hasyha ko'ãga peve ku kuña imembýtavaicha. Ha na ko mundo añói ojepy'apy, ñande kuéra voi avei, jarekóma ramo jepe pe Espíritu Santo oñeme'ẽ tenonde va'ekue ñandéve umi mba'e jahupity va'erãvagui. Ñande kuéra avei ñane pyahẽ asy ñande py'apýpe ñaha'arõvo oikopa pe oiko vaerã ñande hegui Tupã Ñandejára ra'ýicha, ha ojepe'a ñande rete opa mba'e vaígui. Kóva ko esperanza reheve jajesalva va'ekue. Pe máva ohecha ramo pe oha'arõva upéva ndaha'evéima ñeha'arõ. Pe máva ohechámava hína na tekotevẽi oha'arõve. Pe ñaha'arõva jahecha'ỹ ramo katu, ñaha'arõ vaerã tagẽ'ỹ reheve. Upeichaite avei pe Espíritu Santo ñane pytyvõ pe ñande reko mbarete'ỹme. Na ñañembo'ekuaái tekotevẽ háicha, upéicharamo jepe pe Espíritu Santo voi ojerure ñande rehe pyahẽ reheve oje'ekuaa'ỹva ñe'ẽme. Ha Tupã Ñandejára ohecháva ñande py'apy oikuaa pe Espíritu Santo he'iséva, ojerurégui Tupã Ñandejára oipota háicha umi imba'éva rehe. Jaikuaa Tupã Ñandejára opa mba'e ombohapeha iporãvarã umi ichupe ohayhúvape, umi ha'e ohenói va'ekuépe ojapose haguéicha. Umi Tupã Ñandejára oikuaa va'ekuépe yma guive, umívape omboyke va'ekue iñepyrũha guive oiko haguã ichugui kuéra Ta'ýra joguaha, pe Ta'ýra oiko haguã tyke'ýra ramo heta tyvýra kuéra apytépe. Ha umi Tupã Ñandejára omboyke va'ekuépe iñepyrũha guive, ohenói, ha umi ohenói va'ekuépe, oguereko hekopotĩva ramo, ha umi ojerereko va'ekuépe hekopotĩva ramo, umívape ombohéra guasu avei. ¿Mba'épa ja'éta, aipóramo, ko'ã mba'e rehe? Tupã Ñandejára oĩ ramo ñanendive ¿piko máva ikatúta oñemoĩ ñande rehe? Tupã Ñandejára na hakate'ỹi va'ekue ñandéve Ta'ýra teete rehe jepe, ome'ẽ va'ekue uvei ichupe omano haguã ñande opavave rehe, ¿mba'éicha piko nome'ẽ mo'ãi avei ñandéve Ta'ýra ndive opa mba'e? ¿Máva piko ikatúta omoĩ vai umi Tupã Ñandejára oiporavo va'ekuépe? Tupã Ñandejára niko pe oguerekóva ichupe kuéra hekopotĩva ramo. ¿Mávapa ikatúta ocondena ichupe kuéra? Cristo niko pe omano va'ekue, ha hi'ariete ha'e pe oikove jevy va'ekue ha oĩva Tupã Ñandejára akatúape ha ojeruréva ñande rehe. ¿Mávapa ikatúne ñande pe'a Cristo mborayhúgui? ¿Ikatúnepa ojapo pe jepy'apy, terã mba'e hasýva, terã persecución, terã ñembyahýi, terã opívo, terã ñemongyhyje, terã jejuka kyse pukúpe? He'i háicha Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: Nde rehehápe niko rojejuka manterei; rojerereko ovecha ijukapyrãicha. Opáichavo, opa ko'ã mba'épe ndaipóri ipu'akáva ñande rehe, upe ñande rayhu va'ekue rupi. Upéva rehe aikuaa porã ndaiporiha mba'eve ikatu vaerã ñande pe'a Tupã Ñandejára mborayhúgui. Mano, terã tekove, terã ángel kuéra, terã yvypora'ỹva pu'akakue, terã ko'ãgagua, terã ou vaerã, terã yvategua, terã pypuku oĩva, terã mba'e ambue Tupã Ñandejára ojapo va'ekue, ndaikatúi ñande pe'a pe Tupã Ñandejára mborayhúgui, Ñandejára Jesucristo rupi ohechauka va'ekue ñandéve. Ha'e añetegua Cristo rehe ajerovia háicha, ha nda che japúi, pe che py'apy ñe'ẽ Espíritu Santo ohekombo'éva, he'i chéve añeteha. Che mba'embyasy eterei ha tapia hasy chéve che corazõ, hi'ãnte chéve chete voi aime maldición guýpe, mombyry Crístogui, upéva iporãta ramo che ryvy kuéra peguarã, umi che retã megua kuéra. Ha'e kuéra niko Israel ñemoñare kuéra, ha Tupã Ñandejára omoguahẽ ichupe kuéra ta'ýra ramo, Tupã Ñandejára oĩ va'ekue hendive kuéra ha ome'ẽ va'ekue ichupe kuéra iñe'ẽ, pe tembiapoukapy, ha pe ichupe ñemomba'eguasu ha umi promesa. Ha'e kuéra ñande ru kuéra ypykue ñemoñare, ha hetã megua kuéragui ou va'ekue pe Cristo yvypóraicha, ha'e niko Tupã opaite mba'e ári, oñemomba'eguasu vaerã tapia guarã. Amén. Ndaha'éi oiko'ỹgui pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ he'íva, nda opa Israel ñemoñare Israelita etéguinte uvei. Nda opa Abraham ñemoñare Abraham ra'y, Tupã Ñandejára he'i va'ekue Abrahámpe: “Isaac rupi ne ñemoñare vaerã.” Kóva rupi jaikuaa avave ndaha'eiha Tupã Ñandejára ra'y peteĩ tetã meguaha rehe, umi onace va'ekue Tupã Ñandejára promesa rupínte, umíva ojerereko Abraham ra'y ramo. Kóva ha'e hína pe Tupã Ñandejára promesa Abrahámpe: “Hi'árape ajúta ha Sara imembýta.” Ha nda upéva añói. Rebeca memby kuéra ñande ru ypykue Isaac ra'y kuéra; ¿Mba'épa ja'éta aipóramo? ¿Ja'éta piko Tupã Ñandejára heko joja'ỹha? ¡Mba'evéicharamo! Moiséspe he'i va'ekue voi: “Aiporiahuverekóne aiporiahuverekosévape, ha ambyasýne pe che ambyasysévape.” Upéicha niko ndaha'éi jaipota terã ñañeha'ã rehe, Tupã Ñandejára oporoporiahuvereko rehénte uvei. Pe Kuatiañe'ẽ Marangatúpe niko Tupã Ñandejára he'i Faraónpe: “Ajapo va'ekue nde hegui Rey ahechauka haguã nde rupi che pu'akakue, ha aikuaauka haguã che réra yvy jerekuévo.” Ha upéicha Tupã Ñandejára oiporiahuvereko upe ha'e oiporiahuverekosévape, ha upéicha avei omohatã pe ha'e omohatãséva corazõ. Aipóramo eréta chéve: “Upéicharamo, ¿piko mba'e rehe Tupã Ñandejára oguereko yvypóra kuérape mba'e vai apohare ramo? ¿Máva piko ikatu oñemoĩ hembipota rehe?” ¡Nde kuimba'e! ¿Nde piko máva rembohovái haguã Tupã Ñandejárape? Pe olla tujúgui apopyre piko he'íta pe ijapoharépe: “¿Mba'érehe piko che apo péicha?” Pe tuju rehe omba'apóva ikatu ojapo pe tujúgui pe ha'e ojaposéva; ikatu ojapo peteĩ olla ojeporu porã vaerã, ha ambue katu ojerereko haguã mba'evéramo. ¿Ha mba'e piko? Tupã Ñandejára ohechaukaségui ipu'aka ha mba'éichapa oporonupã, ojejoko kirirĩhápe umi ojecastiga ha oñehundi vaerã ndive guarã. Ha ojapo upéicha oikuaauka haguã pe iglória mba'eguasuha umi ha'e oiporiahuverekóva ha ombosako'i va'ekue ndive guarã ohupity haguã upe gloria. Tupã Ñandejára niko ñane renói, peteĩme Israelita kuéra apytégui ha ambue kuérape katu Israelita'ỹva apytégui. Oseas kuatiañe'ẽme he'i háicha: Umi che retã megua'ỹvape, ambohérata che retã megua; ha pe ojehayhu'ỹ va'ekuépe, ambohérata che rembiayhu. Ha upe oje'e haguépe ichupe kuéra: “Peẽ ndaha'éi che rehegua”, upépe oñembohéra vaerã Tupã Ñandejára oikovéva ra'y kuéra. Umi Israel peguáva rehe katu, Isaías he'i va'ekue: “Israel ra'y kuéra heta ramo jepe yvyku'i mar rembe'y peguáicha, hembyre añó mante ojesalva vaerã, Ñandejára ojapo va'erãgui iñe'ẽ yvy ári hekoitépe ha pya'e.” Pe Isaías voi he'i haguéicha: Ñandejára, pe ejército ruvicha, oheja'ỹ rire ñandéve ñande ra'y kuerarã, oiko vaerã mo'ã ñande hegui Sodoma ha Gomorra ciudad kuéraicha. ¿Mba'épa ja'éta aipóramo? Umi Israelita'ỹva ha umi oheka'ỹ va'ekue pe mba'e heko pegua, umíva ohupity hague. Upéva he'ise ohupity hague pe ñemboheko potĩ oúva jerovia rupi. Israelita kuérava katu oiko va'ekue pe ley omboheko potĩ vaerã mo'ãme ichupe kuéra, ndojapói hekópe upe ley. ¿Mba'érehe? Ndoikói hague rehe jerovia rupi, umi mba'e ha'e kuéra ojapo va'ekue rupínte. Upéva rehe oñepysanga pe “ita ñepysangarã rehe” oje'e háicha hese Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: Che ko amoĩ Siónpe peteĩ ita ñepysangarã, peteĩ ita oporoitýva; pe ojeroviáva hese, noñemotĩ va'erãi. Che ryvy kuéra, pe che corazõ rembipota ha che ñembo'e Tupã Ñandejárape umi Israel pegua rehe niko ojesalva haguã. Che ha'e hese kuéra oguerekoha mborayhu tuicháva Tupã Ñandejára peguarã, hekope'ỹ ramo jepe pe imborayhu ndoikuaáigui. Ndoikuaái niko pe ñemboheko potĩ oúva Tupã Ñandejára gui; upéicha rupi oñeha'ã oñemboheko potĩ haguã ha'e kuéra uvei ojupe, oñemoĩ'ỹ rehe pe ñemboheko potĩ Tupã Ñandejára ome'ẽva poguýpe. Cristo ha'égui pe ley paha ha omboheko potĩgui opa umi hese ojeroviávape. Pe ñemboheko potĩ ley rehegua rehe niko Moisés omoĩ va'ekue kuatia rehe kóicha: “Pe ojapóva hekópe pe ley, oikove vaerã pe ley rupi.” Pe ñemboheko potĩ oúva jerovia rupi rehe katu oje'e kóicha: “Ani ere nde py'apýpe: ¿Máva piko ojupíta yvágape? --upéva niko omboguejy haguã Crístope--, terã ani ere: ¿Máva piko oguejýta umi omanóva oĩháme?” --kóva niko ombojupi haguã Crístope omanóva apytégui--. ¿Mba'épa, aipóramo, pe oje'éva? “Pe ñe'ẽ niko hi'aguĩ nde hegui, nde juru ha nde py'apýpe.” Kóva ha'e hína pe jerovia rehegua ñe'ẽ romoherakuãva. Nde juru rupi ere ramo Jesús nde Jaraha, ha nde py'apýpe rerovia ramo Tupã Ñandejára omoingove jevy hague ichupe omanóva apytégui, rejesalváta. Ñande py'apýpe jajerovia jajerereko haguã heko potĩva ramo, ha ñande juru rupi ja'e jajeroviaha Jesucristo rehe jajesalva haguã. Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i: “Ndaipóri hese ojeroviáva oñemotĩ vaerã.” Noñemoingoéigui Israelita tetã ambuegua kuéragui; peteĩnte opavave Jára, ha ome'ẽ mba'eta opa umi ichupe ohenóivape. Upe he'i háicha: “Opa ohenóĩva Ñandejára réra, ojesalváta.” Opáichavo, ¿mba'éicha piko ohenóĩta héra ojerovia'ỹ ramo hese? ¿Ha mba'éicha piko ojeroviáta hese, ohendu'ỹ ramo oñeñe'ẽ hese? ¿Ha mba'éicha piko ohendúta, oĩ'ỹ ramo omoherakuãva ichupe kuéra? ¿Ha mba'éicha piko omoherakuãta, oĩ'ỹ ramo omondóva ichupe kuéra? Upéva niko pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'íva: “¡Iporãitépa umi oguerúva ñe'ẽ oporombopy'aguapýva py kuéra, ha omoherakuãva mba'e iporãva!” Opáichavo, nda opavavéi iñe'ẽrendu pe evangéliope. Isaías he'i háicha: “Che Jára, ¿máva piko oguerovia ra'e ore ñe'ẽ?” Ha upéicha, pe jerovia ou oñehendu rupi, ha upe oñehendúva Cristo ñe'ẽ. Opáichavo, che aporandu: ¿Nohendúi pipoko hikuái ra'e? ¡Ohendu! Iñe'ẽ kuéra oñehendu yvy jerekuévo, ha oguahẽ pe iñe'ẽ kuéra yvy pahaite peve. Opáichavo, aporandu jevy: ¿Ndohechakuaái pipoko ra'e umi Israelgua? Ohechakuaa, tenonderã voi niko Moisés he'i: Che ajapóta mba'e iporãva tetãygua'ỹva rehe, ha uperire peẽ pene angekóita, ajapóta mba'e iporãva peteĩ tetã oikuaa'ỹva rehe, ha upéicharamo peẽ pende pochýta. Ha upéi Isaías kyhyje'ỹ rehe he'i: Umi che reka'ỹ va'ekue, che juhu; ha ajechauka umi oporandu'ỹ va'ekuépe che rehe. Israelgua kuéra rehe katu Isaías he'i: “Ára pukukue jave ahenói tapicha kuéra iñe'ẽrendu'ỹva ha ipy'ahatãvape.” Ha ko'ãga aporandu: ¿Oheja rei pipoko Tupã Ñandejára hetã Israélpe? ¡Mba'evéicharamo! Ko che voi Israelítava, Abraham retãygua ha Benjamín ra'yre. Ymaite guive, Tupã Ñandejára oikuaa Israelita kuéra imba'eha; ha ko'ãga ndoheja reíri ichupe kuéra. ¿Ndapeikuaái piko peẽ pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'íva Elías rehe, mba'épa ha'e he'i raka'e iñembo'épe Tupã Ñandejárape Israel rehe? He'i va'ekue: “Che Jára, ojukapa hikuái ne ñemoñe'ẽhára kuérape ha oitypa nde altar kuéra, ha che añoite apyta, ha chéve che jukase avei hikuái.” ¿Ha mba'e he'i ichupe Tupã Ñandejára? “Opyta gueteri chéve siete mil kuimba'e oñesũ'ỹ va'ekue Baal renondépe.” Ha upéicha avei ko'ãga opyta gueteri umi Tupã Ñandejára imborayhu rupi oiporavo va'ekue. Ha imborayhu rupi ramo, ndaha'evéima pe máva rembiapokue rehe, upéicha rire niko pe Tupã Ñandejára mborayhu ndaha'éi vaerã mo'ã mborayhu. ¿Upéicharamo piko mba'e? Israelita kuéra ndohupitýi upe oheka va'ekue, umi Tupã Ñandejára oiporavo va'ekue katu ohupity. Ambue kuéra katu oñemohatã, Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i háicha: “Tupã Ñandejára omonguerái ichupe kuéra; ome'ẽ ichupe kuéra tesa ohecha'ỹva ha apysa ohendu'ỹva, ha upéicha ko'ãga peve.” David he'i avei: Ijarete kuéragui toiko ñuhã ha poro'apytĩha, oñepysanga ha oñembuepotĩ haguã; ta iñypytũ hesa kuéra ani haguã ohecha ha ta ijatúa karapã tapia guarã. Ko'ãga aporandu: ¿Oñepysanga pipoko umi Israelita ho'aite haguã? ¡Mba'evéicharamo! Upéva rangue, na iñe'ẽrendúivo ha'e kuéra, umi Israelita'ỹva ohupity salvación, Israelgua kuéra oñemokyre'ỹ haguã. Aipóramo, pe hembiapo vai kuéra rupi ou porã ramo yvypóra kuérape, ha pe ijejavy kuéra ou porã ramo umi Israelita'ỹvape, ¡mba'éicha va'erãpa ha'e kuéra oikepa ha'ára! Opáichavo, kóva che ha'e peẽ Israelita'ỹvape: Tupã Ñandejára che mondógui Israelita'ỹvape, amomba'e pe che rembiaporã, jahecha namokyre'ỹipa umi che rehegua kuéravape ojapose haguã peẽicha, ha upéichapepa oime ojesalváva ijapytégui kuéra. Israelita kuéra oñemboyke rupi ikatu ramo umi Israelita'ỹva oñembopy'aguapy Tupã Ñandejára ndive, ¿mba'épa ndoikói chéne ha'e kuéra ojererohory jevy ha'ára? Jeikove jevy omano va'ekue peguarã. Pe tenonderã oñekuave'ẽva Tupã Ñandejárape imarangatu ramo, pe hesegua uperiregua imarangatupa avei. Ha pe hapo imarangatu ramo, pe hakã nguéra imarangatu avei. Oime Israelita kuérava, pe olivo rakãicha oñekytĩ va'ekue, ha hendaguépe reñemoheñói nde rejogua va'ekue olivo ka'aguýpe. Ha upéicha rehupity avei nde pe olivo rapo ha hykuere porãite. Aníke upéva rehe reimo'ã nde ne porãveha umi hakã nguéra teégui. Reimo'ã ramo ne porãveha ke ehechakuaa na ndeiha pe remoingovéva pe yvyra rapópe, pe hapo uvei ne moingoveha ndéve. Ikatúne vaerã ere: “Umi hakãngue oñekytĩ va'ekue che añemoheñói haguã pe olivo rehe.” Iporãite, opáichavo, oñekytĩ va'ekue ndojeroviáigui, ha nde reime ne rendaguãme rejerovia rupínte. Upéva rehe ani rejererovu, ema'ẽ porã uvei. Tupã Ñandejára operdona'ỹ rire ramo umi hakã etépe, na ne perdonái chéne ndéve avei. Ema'ẽke aipóramo mba'éichapa Tupã Ñandejára ipy'aporã, opáichavo, ipochy avei. Ipochy va'ekue umi ho'a va'ekue ndive, nendive katu imba'eporã. Opáichavo, rejerovia tapia vaerã pe ipy'aporã rehe; upeicha'ỹ ramo, nde avei reñekytĩ vaerã. Upéicha avei, umi Israelita ojerovia jevy ramo, oñemoheñói jevy pyahu vaerã, Tupã Ñandejára niko ipu'aka ojapo haguã upéicha. Nde Israelita'ỹva reñekytĩ rire ramo olivo ka'aguýgui, ha hekope'ỹme ramo jepe reñemoheñói pe olivo ñeñotỹmbyréva rehe, ¡umi Israelítama katu, ko ha'e kuérava pe olivo ñeñotỹmbyre rakãva, oñemoheñói jevy pyahu vaerã imáta tee rehe! Che ryvy kuéra, aipota peikuaa ko mba'e ñemimby ani haguã peimo'ã pene aranduha: Umi Israel pegua oñemohatã va'ekue niko umi Israelita'ỹva oikepa pevénte. Upéicha oiko rire katu, opa Israel pegua ojesalva vaerã he'i háicha Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: Pe tetã mosãsohára ou vaerã Sióngui, ha oipe'a vaerã Jacóbogui pe iñañangue. Ha kóvata che ñe'ẽme'ẽ hendive kuéra, che aipe'a rire ichugui kuéra ipecádo kuéra. Israelita kuéra niko ojerereko ohayhu'ỹva ramo Tupã Ñandejárape peẽ perovia hague rehe pe salvación rehegua ñe'ẽ; opáichavo, Tupã Ñandejára ohayhu ichupe kuéra oiporavo hague rehe ijypy kuérape. Tupã Ñandejára ndoipe'ái pe ome'ẽva, terã noñemo'ambuéi pe iporohenóigui. Peẽ yma na pene ñe'ẽrendúi va'ekue Tupã Ñandejárape, ko'ãga katu Tupã Ñandejára pende poriahuvereko Israelita kuéra iñe'ẽrendu'ỹgui. Upéicha avei ko'ãga ha'e kuéra na iñe'ẽrendúi, Tupã Ñandejára oiporiahuvereko haguã ichupe kuéra upe peẽme pende poriahuvereko háicha. Tupã Ñandejára omoĩ opavavépe ñe'ẽrendu'ỹ poguýpe, oiporiahuvereko haguã opavavépe. ¡Ipypuku ete niko umi Tupã Ñandejára mba'eta, pe iñarandukue, ha imba'ekuaa! Ndaikatúi jaikuaa umi mba'e ichupe hi'ãva, terã hape kuéra. “¿Máva piko oikuaa raka'e pe Ñandejára py'apy? ¿Terã mávapa ohekombo'e ra'e ichupe? Ndaipóri avave ikatu va'ekue ome'ẽ raẽ Ñandejárape, ikatu haguã upéi oñembyekovia ichupe.” Opaite mba'e oúgui Tupã Ñandejára gui, ha hembiapokue, ha imba'erã. ¡Toñembotuicha Tupã Ñandejára tapia guarã! Amén. Upéva rehe, che ryvy kuéra, Tupã Ñandejára poroporiahuvereko rehe ajerure peẽme peẽ voi peñeme'ẽ haguã Tupã Ñandejárape mba'e kuave'ẽmbyre oikovévaicha, ichupe guarã añoite, upe ha'e oguerohory haguãicha. Upéicha pembojerovia vaerã peẽ ichupe. Anive peikótei yvypóra kuéra oiko háicha, pemo'ambue uvei pende py'apy pegua ikatu haguã pe pende reko oñemoambue avei. Upéicharamo peikuaa vaerã Tupã Ñandejára rembipota, upéva he'ise, pe iporãva, pe ha'e oguerohorýva, pe oĩmbaitéva. Pe Tupã Ñandejára ipy'aporã rupi he'i va'ekue chéve, ha'e opavave peẽme: anítei avave oñemomba'eguasu ojupe hekope'ỹ, pe jerovia Tupã Ñandejára ome'ẽ haguéicha peteĩ teĩmente uvei. Pe ñande rete rehegua heta háicha, ha na peteĩ mba'éi añorã, upéicha avei ñande kuéra, ñande reta ramo jepe, peteĩ teténte Cristo ndive, ha jajuaju ojuehe peteĩ tete reheguáicha. Tupã Ñandejára niko ome'ẽ va'ekue ñandéve ñande pu'aka ambue haguã, ha'e ome'ẽse haguéicha peteĩ teĩme. Tupã Ñandejára ome'ẽ rire ramo ñandéve ñañe'ẽkuaa haguã, ñañe'ẽ vaerã pe ñande jerovia javeve; ha jajehu haguã ñande rapichápe ramo, jajehu vaerã hekoitépe. Pe oporombo'ekuaáva, toporombo'e, pe oporohekombo'ekuaáva, toporohekombo'e. Pe ome'ẽva, ome'ẽ vaerã takate'ỹ'ỹ rehe. Pe oporomohenondéva, tojapo hekoitépe pe hembiapo, pe oipytyvõva umi oikotevẽvape, ta ikyre'ỹ. Pehayhúke pende rapichápe añetehápe. Peheja pe ivaíva, ha peñeha'ã pejapo pe iporãva. Pejuayhu vaerã oñopesenguéicha, peñomotenonde ha peñombojerovia ojupe. Peñeha'ãkena, ani pene ate'ỹ, ha pejehu Ñandejárape kyre'ỹ pópe. Pevy'ákena pe pejerovia rupi; peropu'akakuaákena pehasa asy jave. Peñembo'e tapiákena. Peipytyvõ umi Jesús rehe ojeroviávape hemikotevẽme; perohorýkena umi pende rógape oguahẽvape. Pehovasa umi pene mbohasa asývape. Pejerure Tupã Ñandejárape tohovasa ichupe kuéra ha ani pejerure ivaíva ichupe kuéra guarã. Pevy'a umi ovy'áva ndive, ha pejahe'o umi ojahe'óva ndive. Peiko peteĩ py'ápe oñondive. Ani pejejapo, peñembojoja uvei umi mba'eve'ỹva váicha rehe. Ani pejerereko pende jupe iñarandúva ramo. Ani pembyekovia avavépe ivaíva rehe ivaívape. Peñeha'ã pejapo pe iporãva opavave renondépe. Peñeha'ãmbaite ikatuha peve peiko porã haguã opavave ndive. Che ryvy kuéra, ani peñevenga peẽ voi pende rapicha rehe, peheja Tupã Ñandejára pópe ha'e toporocastiga; Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme niko he'i: “Che aporocastiga vaerã; che ambuekoviáta, he'i Ñandejára.” Ha oimeve ambue ñe'ẽ he'íva: “Pe nde rayhu'ỹva iñembyahýi ramo, emongaru, ha ijyuhéi ramo, emboy'u; upéicha rejapo ramo oguapy vaerã hese ha otĩ vaerã.” Ani reheja pe ivaíva ipu'aka nde rehe. Upéva rangue, nde pu'aka nde uvei pe ivaíva rehe iporãva rupi. Opavave iñe'ẽrendu vaerã gobierno pegua mburuvicha kuérape. Ndaipóriko mburuvicha Tupã Ñandejára guiogua'ỹva, ha umi mburuvicha oĩva ko Tupã Ñandejára remimoĩmbyre. Upéva rehe, pe mburuvicha rehe oñemoĩva opu'ã Tupã Ñandejára ojapouka va'ekue rehe. Ha umichagua, hembiapo vai ha ojecastiga vaerã. Mburuvicha kuéra ndaha'éi omongyhyje haguã hembiapo porãvape, hembiapo vaívapente. ¿Nderekyhyjeséipa aipóramo mburuvicha kuéragui? Eiko hekópe, ha mburuvicha kuéra nde rerohory vaerã, ha'e kuéra niko Tupã Ñandejára rembiguái iporãvarã ndéve. Ne rembiapo vai ramo katu rekyhyje vaerã, ndaipu'aka reírigui ha'e kuéra, ha oipype Tupã Ñandejára rembiapoukapýpe ocastiga haguã hekópe hembiapo vaívape. Upéva rehe, tekotevẽ ñane ñe'ẽrendu ichupe kuéra, ndaha'éi katuete jajecastiga'ỹ haguã, jaikuaágui upéicha va'erãha uvei. Upéva rehe avei peẽ peme'ẽ impuesto repy; mburuvicha kuéra Tupã Ñandejára rembiguáigui ha oĩgui upevarã. Peme'ẽke opavavépe upe peme'ẽ vaerã. Peme'ẽ vaerã ramo contribución, peme'ẽ contribución, ha impuesto ramo, peme'ẽ impuesto; pejapo va'erãme mba'éramo, pejapo mba'éramo; ha pe pehayhu va'erãme pehayhu. Ani peme'ẽ'ỹ avavépe upe peme'ẽ vaerã, pejuayhu avei; pe ohayhúva hapichápe ojapo hekoitépe Ñandejára ley he'íva. Pe Ñandejára ley niko he'i: “Ani remongy'a mendare, ani reporojuka, ani remonda, ani ere japu avave rehe, ani reipota ne mba'e'ỹva”; ko'ãva ha opa umi tembiapoukapy ambue ijapa kóva ko ñe'ẽme: “Ehayhu nde rapichápe rejehayhu háicha nde jupe.” Pe oporohayhúva ndojapói ivaíva hapicha rehe; upéicha rupi pe mborayhúpe ojejapopa hekoitépe Ñandejára ley. Upéi avei, tekotevẽ pehecha ko'ã jaikoveha ára, ha peikuaa japayhápemaha kéragui. Ñande salvación ko'ãga hi'aguĩvéma pe evangelio jarovia ypy ramoguarégui. Pyhare etereíma, ha hi'aguĩma ko'ẽ; upéva rehe tekotevẽ jaheja pe pytũnguýpe ojejapóva, ha ñañemonde soldado kuéraicha, ára resápe oikóva, omondéva. Jaiko hekópe, ára peguáicha. Ani ka'u ha karu guasúpe, terã teko vai ha jepokuaa vaípe, terã ñoñe'ẽjoapi ha py'arasy reheve ñande rapicha ndive. Upéva rangue peñemonde Ñandejára Jesucrístogui, ha ani pejapo pe yvypóra reko rembipota ky'a. Pende rapicha ikangy ramo ijeroviápe, pemoguahẽ peñe'ẽ joapi'ỹ rehe hendive umi mba'e peikuaa porã'ỹva rehe. Oime ogueroviáva ikatuha ho'u opa mba'e, ambue katu, ikangýva ijeroviápe, ho'u mba'e peky añó. Pe ho'úva opa mba'e, ndoguero'yrõ va'erãi pe ho'u'ỹvape; ha pe opa mba'e ho'u'ỹva, ndokaguai va'erãi pe opa mba'e ho'úva rehe, Tupã Ñandejára oguerohory hague rehe upévape. ¿Máva piko nde rekaguai haguã pe ambue rembiguái rehe? Opyta porã terã opyta vai ramo, upéva ijára ndive guarã. Ha opyta porã vaerã, Ñandejára ipu'akágui omombyta porã haguã. Oime avei omomba'eguasuvéva peteĩ ára ambue áragui, ambue kuéra peguarã katu peteĩchante opa ára. Peteĩ teĩ opyta hatã vaerã pe ipy'apýpe oñandu háicha. Pe ombo'aretéva peteĩ ára, ombo'arete omomba'eguasu haguã Ñandejárape; ha pe ombo'arete'ỹva niko omomba'eguasu haguã Ñandejárapente avei nombo'aretéi. Ha pe opa mba'e ho'úva, ho'u omomba'eguasu haguã Ñandejárape, ichupe niko ome'ẽ las gracias; ha pe opa mba'e ho'u'ỹva niko omomba'eguasu haguã Ñandejárapente avei ndo'úi, ha ome'ẽ avei ichupe las gracias. Mavavéva ñande kuérava ndoikovéigui ojupe guarã añó, terã nomanóigui ojupe guarã añó. Aipóramo, jaikove ramo, jaikove Ñandejára peguarã, ha ñamano ramo, ñamano Ñandejára peguarã. Upéva rehe, jaikove ramo terã ñamano ramo, Ñandejára mba'e ñande. Upevarã voi Cristo omano va'ekue ha oikove jevy: oiko haguã omanóva ha oikovéva Jára ramo. ¿Ha piko nde mba'e rehe rejuzga nde rapichápe? Terã nde, ¿piko mba'e rehe nderejapói mba'evéramo nde rapichápe? Ko opavave jaha vaerã Cristo tribunal renondépe jajejuzga haguã. Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i háicha: Añete háicha ko che aikoveha, he'i Ñandejára, opavave oñesũ vaerã che renondépe, ha omomba'eguasu vaerã Tupã Ñandejárape opavave rovake. Ha upéicha peteĩ teĩ oñe'ẽ vaerã ojehe Tupã Ñandejárape. Upéva rehe, ndajakaguaivéima vaerã ojuehe. Peñeha'ã uvei kóva rehe: ani pemoĩ pende rapicha rapépe mba'eve ikatu vaerã rehe oñepysanga terã oity ichupe pecádope. Che aikuaa ndaiporiha mba'eve iky'áva ojehegui voi, ha upéva aikuaa porã ajerovia rupi Ñandejára Jesús rehe; ha oime ramo oimo'ãva oiha mba'e iky'áva, upéva iky'a ichupe guarã. Ha pe nde re'úva rehe, imba'embyasy ramo nde rapicha, ndereikovéima oporohayhúvaicha. Aníkena aipóramo pe nde re'uséva rehehápe oñehundi pe nde rapicha Cristo omano va'ekue hese. Ani peheja oñeñe'ẽ vai umi peẽ perekóva rehe iporãva ramo. Pe Tupã Ñandejára reino niko noĩri ja'úva terã ñamboy'úva rehe, teko hekopetegua, py'aguapy ha vy'a Espíritu Santo rupínte uvei. Upe upéicha ombojeroviáva Crístope, ombovy'a Tupã Ñandejárape ha yvypóra kuéra omoporã ichupe. Aipóramokena jajapo meme umi mba'e oguerúva py'aguapy ha ñañopytyvõ jakakuaa haguã ñande espíritupe. Ani rembyai Tupã Ñandejára rembiapo re'úva rehehápe. Jaikuaa niko opa mba'e ipotĩha, opáichavo, ivai oime ramo ombyaíva pe hapicha jerovia pe ha'e ho'úva rehe. Iporã re'u'ỹ ramo so'o, terã vino, terã rejapo'ỹ ramo mba'eve ikatu vaerã ombyai pe nde rapicha jerovia, terã oity terã omokangy ichupe. Pe jerovia rerekóva, rereko vaerã nde jupe guarã añó Tupã Ñandejára renondépe. ¡Ovy'aite vaerã pe omoporãva peteĩ mba'e oñandu'ỹ rehe ipy'apýpe hembiapo vaiha! Pe py'amokõi reheve oime ramo ho'úva katu oñemomarã ojupe, ho'u hague rehe jerovia porã'ỹ reheve; ha opa ojejapóva jerovia porã'ỹme niko pecado. Ñande ñane mbaretevéva, niko ñaipytyvõ vaerã umi ikangývape, ha ani chéne jajapo pe ñandéve iporãvante. Peteĩ teĩ ñande kuérava ojapo vaerã pe hapichápe iporã vaerã ha omongakuaa vaerã ichupe ijeroviápe. Cristo voi niko ndojapói va'ekue pe ichupe guarã añónte iporãva; upéva rangue, ojehu ichupe pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'íva: “Umi nde ja'óva jeja'o ho'apa che ári.” Opa umi oje'e va'ekue yma Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme oñemoĩ va'ekue ñane mbo'e haguã, jajeroviakuaa haguã pe paciencia ha angapyhy ipype jajuhúva rupi. Tupã Ñandejára ñane mopaciencia ha ñane moangapyhyva, ta pene pytyvõ peiko haguã oñondive peteĩ ñe'ẽme, Cristo oipota háicha, peteĩ py'ápe ha peteĩ jurúpe pemomba'eguasu haguã Tupã Ñandejárape, Ñandejára Jesucristo Rúpe. Upéva rehe kena pejoguerohory Cristo avei ñande rerohory haguéicha, oñembotuicha haguã Tupã Ñandejára. Che niko ha'e Cristo ou hague oiko haguã Israelita kuéra rembiguái ramo ohechauka haguã Tupã Ñandejára iñañeteha, ha ojapo haguã hekópe umi iñe'ẽ ome'ẽ va'ekue ñande ypykuérape, ha umi Israelita'ỹva ombotuicha haguã avei Tupã Ñandejárape pe iporoporiahuvereko rehe, Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i háicha: Upéva rehe rombotuicháta tetã nguéra apytépe, ha aropurahéita nde réra. Ha ambue hendápe pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i: Pevy'áke tetã nguéra, Tupã Ñandejára mba'e kuérava ndive. Ha ambueve hendápe he'i: Pembotuicháke Ñandejárape opa Israelita'ỹva, ha toñe'ẽ umi imba'eguasueta rehe opa tetã nguéra. Isaías omoĩ avei kuatia rehe: Ojehecha vaerã Isaí roky, opu'ã vaerã mburuvicha ramo umi Israelita'ỹvape; ha ha'e kuéra ojerovia vaerã hese. Tupã Ñandejára ñane moesperánzava, ta pene myenyhẽ vy'a ha py'aguapýgui pejeroviávo hese, pene renyhẽ chovi haguã esperanzagui Espíritu Santo pu'aka rupi. Che ryvy kuéra, aikuaa porã peẽ kuéra pene renyhẽteha py'aporã ha arandúgui, ha pejohekombo'ekuaaha oñondive. Upéicharamo jepe ndakyhyjéi amoĩ sakã porã haguã peẽme kuatiápe ko'ã mba'e, pomomandu'a haguãnte. Ajapo kóva pe Tupã Ñandejára ipy'aporã rupi he'i haguéicha chéve, aiko haguã Jesucristo rembiguái ramo umi Israelita'ỹva apytépe. Pe che rembiapo niko pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ moherakuã, aru haguã Tupã Ñandejára renondépe umi Israelita'ỹva kuave'ẽmbýicha ha'e oguerohory vaerã, imomarangatupyre Espíritu Santo rupi. Cristo Jesús rehe ajeroviágui avy'a pe ajapóva rehe Tupã Ñandejára peguarã, nda'éi chéne peẽme mba'eve Cristo ete voi ojapo'ỹ va'ekue che rupi iñe'ẽrendu haguã ichupe umi Israelita'ỹva. Ko'ã mba'e ojapo ñe'ẽ ha mba'e apopyre rupi, techaukaha ha techapyrã, ha Espíritu Santo pu'aka rupi. Ha upéicha amoherakuãmba pe Cristo evangelio, Jerusalén guive opa rupi Ilírico peve. Ha upéicha añeha'ã va'ekue amoherakuã pe evangelio umi oñehendu'ỹ hague rupi gueteri pe Cristo réra, ani haguã amba'apo ambue oñepyrũ tenonde haguépe, pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i háichante uvei; Ohecha vaerã umi araka'eve oñemombe'u'ỹ va'ekue ichupe kuéra, ha oikuaa vaerã umi araka'eve ohendu'ỹ va'ekue ichugui. Upéva rehe heta jevy ahase ramo jepe pohecha haguã ndaijái chéve. Ha ko'ãga ndarekovéima ramo añemoñe'ẽ haguã ko'a rupi, ha are guivéma aimeségui penendive, aha'arõite pohecháne haguã aha kuévo Espáñape. Ha avy'a rire pohechami hague rehe katu aha'arõ peẽ che mondokuaáne haguã upe peve. Ko'ãga katu aháta Jerusalénpe, arahávo ñepytyvõ umi Jesús rehe ojeroviáva kuéra peguarã. Macedonia ha Acayaygua kuéra omono'õ ofrenda oguerahauka haguã mboriahu kuéra Jesús rehe ojeroviávape oĩva Jerusalénpe. Iporãgui ichupe kuéra upéicha ojapo, ojapo vaerã voínte ramo jepe, umi Israelita ojeroviáva omboja'o haguéicha umi mba'e yvága pegua umi Israelita'ỹvape, umíva avei tekotevẽ oipytyvõ umi Israelita ojeroviávape imba'e kuéra yvy ariguávape. Upéicharamo, ajapopa rire ko'ã mba'e, ha ame'ẽ rire ko ichupe kuéra ojererahaukáva, aháta Espáñape ha po'andúta ahasa kuévo. Aikuaa porã ahávo pene rendápe che renyhẽtetaha aguahẽvo pe Cristo ñe'ẽ pende rovasa va'erãgui. Opáichavo, che ryvy kuéra, ajerure peẽme Ñandejára Jesucristo rérape ha pe mborayhu Espíritu Santo ome'ẽva ñandéve rehe, che pytyvõmí haguã pene ñembo'épe Tupã Ñandejárape che rehe. Pejerure Tupã Ñandejárape ani haguã ha'a umi oguerovia'ỹva oĩva Judéape pópe, ha ko araháva ñande ryvy kuéra Jerusalén peguápe tojererohory, Tupã Ñandejára oipota ramo ikatu haguã che aguahẽ torypápe pene rendápe ha tapytu'umi aimévo penendive. Pe Tupã Ñandejára ñane mbopy'aguapýva toĩ opavave penendive. Amén. Ajerure peẽme ñane reindy Febe rehe, oiko va'ekue ojejokuaiuka pe Cencrea pegua iglésiape. Perohory Ñandejára rérape, tekotevẽ háicha ojejapo Jesús rehe ojeroviáva kuéra apytépe, ha peipytyvõ ichupe oimeraẽva mba'e oikotevẽvape, ha'e niko hetápe oipytyvõ va'ekue, ha chéve voi avei. Pemomaitei Priscila ha Aquílape, che pytyvõhára kuéra Cristo Jesús rembiapópe. Ha'e kuéra omoĩ va'ekue hekove che rehehápe, upéva rehe ame'ẽ ichupe kuéra las gracias, ha nda che añói, opa umi Israelita'ỹva iglésia kuéra pegua avei. Pemomaitei avei ñande ryvy kuéra oñembyatývape Priscila ha Aquila rógape. Pemomaitei che rembiayhupára Epenétope, ha'e va'ekue pe tenonderãite ojerovia va'ekue Cristo rehe Acáyape. Pemomaitei Maríape, hetaite omba'apo va'ekue pende apytépe. Pemomaitei che pariente kuéra Andrónico ha Júniaspe, che irũ kuéra va'ekue cárcelpe; ha'e kuéra mba'eguasu apóstol kuéra apytépe, ha ojerovia va'ekue Cristo rehe che mboyve. Pemomaitei Ampliaspe, che amigo ahayhúva Ñandejára renondépe. Pemomaitei Urbánope, ñane irũ Cristo Jesús rembiapópe, ha che rembiayhupára Estáquispe. Pemomaitei Apélespe, hetaite ohechauka va'ekue ojeroviaha Cristo rehe, ha Aristóbulo rehegua kuéravape avei. Pemomaitei che pariente Herodiónpe, ha Narciso rehegua kuéravape ojeroviáva Ñandejára rehe. Pemomaitei Trifena ha Trifósape, omba'apo va'ekue Ñandejára rembiapópe ha ñande rayhupára Pérsidape, hetaite omba'apo va'ekue Ñandejára rembiapópe. Pemomaitei Rúfope, ojekuaáva ojeroviaha Ñandejára rehe, ha isýpe, che sýicha va'ekue chéve guarã. Pemomaitei Asíncritope, Flegóntepe, Hérmespe, Patróbaspe, Hérmaspe, ha ñande ryvy kuéra hendive kuéra oĩvape. Pemomaitei avei Filólogo ha Júliape, Nereo ha teindýrape, Olímpaspe, ha opa umi Jesús rehe ojeroviáva hendive kuéra oĩvape. Peñomomaitei joa ñehetũ marangatu reheve. Opa umi iglésia Cristo mba'éva pene momaiteiuka. Che ryvy kuéra, ajerure peẽme pemaña haguã umi oporombojuavy ha oporomoñepysangáva rehe, oiko'ỹva pe peẽ peñembo'e haguéicha. Pejei ichugui kuéra, umívako nombojeroviái Ñandejára Jesucrístope, hembipota kuérante uvei ombojerovia, ha ombotavy umi itavýva corazõ ñe'ẽ mbegue ha juru he'ẽme. Opavave voi oikuaa mba'éichapa pene ñe'ẽrendu peẽ; upéva rehe avy'a ha aipota pende katupyry pejapo haguã pe iporãva, ha ani pe ivaíva. Ha pe Tupã Ñandejára ñane mbopy'aguapýva, voiete omoĩta Satanáspe pende pyguýpe. Ñandejára Jesucristo ta pende rovasa. Pene momaitei Timoteo, che pytyvõhára, ha Lucio upéichante avei, Jasón ha Sosípater, che pariente kuéra. Che, Tercio, amoĩva aína ko'ã ñe'ẽ kuatia rehe, pomomaitei avei Ñandejára rérape. Pene momaitei Gayo, hógape aime mbohupa ramo, ha'e niko oiporukáva hóga iglesiaygua kuéravape. Pene momaitei avei Erasto, plata rerekua ciudad pegua, ha ñande ryvy Cuarto. Ñandejára Jesucristo ta pende rovasa opavavépe. Amén. Ha ko'ãga, ñamomba'eguasu Tupã Ñandejárape, pe ikatúva pene mombareteve pe evangelio aikuaaukáva ha pe Jesucristo rehegua ñe'ẽ rupi, Tupã Ñandejára oikuaauka va'ekue pe ñeñongatupy ñemiháme oiko va'ekue ára iñepyrũha'ỹva guive, ha ko'ãga ojekuaaukáva Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme umi ñemoñe'ẽhára oheja va'ekue rupi, Tupã Ñandejára tapiaitegua ojapouka haguéicha. Ko ñemiháme oiko va'ekue ko'ãga ojekuaauka opa yvypóra kuérape oguerovia ha iñe'ẽrendu haguã. Tupã Ñandejára, ha'e añoite iñarandúva, toñemomba'eguasu Jesucristo rupi tapia guarã. Amén. Che, Pablo, Jesucristo apóstol Tupã Ñandejára oipota rupi ha ha'e che renóigui, ha Sóstenes ñane hermano, ajapo ko kuatiañe'ẽ pe Tupã Ñandejára iglésia Corinto ciudádpe oĩva peguarã, Tupã Ñandejára oiporavo va'ekue imba'erã Cristo Jesús rupi, ha ohenói va'ekue heko marangatu haguã opa umi ohenóĩva ndive Ñandejára Jesucristo réra opárupi, ñande Jára ha Ijára kuéra avei. Tupã Ñandejára ñande Ru, ha Ñandejára Jesucristo, ta pende rovasa ha ta pene mbopy'aguapy. Tapia ame'ẽ las gracias Tupã Ñandejárape pende rehe, pende rovasa hague rehe Cristo Jesús rupi. Peñemopeteĩ rehe Cristo ndive, Tupã Ñandejára ome'ẽ peẽme opaite mba'e, umi mba'e peñe'ẽvape ha umi peikuaávape. Upe Cristo rehe oje'e va'ekue iñañete pende pype. Ha ndaipóri pereko'ỹva umi mba'e Tupã Ñandejára oguerekóvagui ime'ẽmbyrã peha'arõ aja pe ára Ñandejára Jesucristo ojehechauka haguã. Ha'e pene mombarete vaerã ipaha peve, ani haguã oĩ pende rehe mba'eve hekope'ỹgua Ñandejára Jesucristo ou ha'ára. Tupã Ñandejára ete voi pene renói va'ekue peñemopeteĩ haguã Ta'ýra Ñandejára Jesucristo ndive, ojapopa vaerã upe he'i va'ekue. Che ryvy kuéra, ajerure peẽme Ñandejára Jesucristo rérape, peñemoĩ haguã peteĩ ñe'ẽme ha ani haguã pejuavy oñondive kuéra, tapeiko uvei oñondive kuéra peteĩ py'ápe ha peteĩ ñe'ẽme. Ha'e niko kóva che ryvy kuéra, Cloe kuérava omombe'úgui chéve pejuavyha oñondive kuéra. Kóva niko, pe ha'eséva, peteĩ teĩ peẽva he'i: “Che Pablo rehegua”; ambue katu he'i: “Che Apolos rehegua”; ambueve katu he'i: “Che Pedro rehegua”; ha ambueteve katu he'i: “Che Cristo rehegua”. ¿Oñemboja'o nga'u piko Cristo pende apytépe? ¿Pablo nga'u piko pe oñemosaingo va'ekue kurusu rehe pende rayhupápe? ¿Terã piko pejebautizauka raka'e Pablo rérape? Ame'ẽ las gracias Tupã Ñandejárape ndabautizái hague rehe mavavéva peẽvape, Crispo ha Gáyope añó mante; upéicha rupi avave ndaikatúi he'i ojebautizauka hague che rérape. Abautiza va'ekue avei Estéfanas rehegua kuérape, ha uperire na che mandu'ái oimépa ra'e ambue abautiza va'ekue. Cristo na che mondói va'ekue aporobautiza haguã, amoherakuã haguã pe evangélionte uvei, ha nañe'ẽ arandúpei, ani haguã opyta mba'evépe pe Cristo mano kurusu rehe. Pe Cristo mano kurusu rehe ñemoherakuã niko výro rei umi oñehundíva peguarã; ñande jajesalváva peguarã katu Tupã Ñandejára pu'aka. Tupã Ñandejára kuatiañe'ẽme he'i háicha: Ahundíta umi iñarandúva arandu, ha amboykéta umi oikuaáva rembikuaa. ¿Mba'e piko upéicharamo pe iñarandúva, terã pe mbo'ehára, terã pe oñe'ẽ joapi kuaáva umi mba'e yvy arigua rehe? Tupã Ñandejára niko ombovýro rei pe arandu ko yvy arigua. Tupã Ñandejára, oikuaáva upe ojapóva, ndohejái yvypóra kuéra oikuaa ichupe yvypóra arandu rupi, osalvasénte uvei umi iñe'ẽ rehe oñemoñe'ẽva rupi, umi ojeroviávape hese, výro rei váicha ramo jepe pe iñe'ẽ umi ambuépe. Israelita kuéra niko ohechase mba'eguasu techaukapyrã, ha griego kuéra oheka arandu; ore katu romoherakuã Crístope oñemosaingo va'ekue kurusu rehe. Israelita kuéra ipochy ko ñe'ẽ rehe, ha umi Israelita'ỹvape katu výro rei, umi Tupã Ñandejára ohenói va'ekuépe katu, taha'e Israelita terã griego, Cristo ha'e pe Tupã Ñandejára pu'aka ha Tupã Ñandejára arandu. Pe Tupã Ñandejára mba'e yvypóra kuéra peguarã výro reíva iñarandueteve yvypóra kuéra arandúgui, ha upe ikangývaicha ichupe kuéra Tupã Ñandejára guioguáva, imbareteteve yvypóra kuéra mbaretekuégui. Che ryvy kuéra, pene mandu'ákena Tupã Ñandejára pene renói hague, nda hetái ramo jepe pene arandúva yvypóra kuéra arandukuépe, ndaha'éi ramo jepe ipu'akáva rehegua, terã karai guasúva rehegua. Upéicharamo jepe, Tupã Ñandejára oiporavo umi yvypóra kuéra oguerekóvape tekove tavy ramo, omotĩ haguã umi iñarandúvape, ha oiporavo umi yvypóra kuéra oguerekóvape ikangýva ramo, ojejapo'ỹva mba'evéramo ha umi oñemboykévape, he'ise péva: umi mba'evete'ỹva ko yvy ape rehe. Upéichape omboyke haguã umi ojejapóvape. Ani haguã avave ojererovu Tupã Ñandejára renondépe. Opáichavo, Tupã Ñandejára voi pene mopeteĩ Cristo Jesús ndive ha ojapo avei Cristo oiko haguã ñandéve arandu ramo, ha Cristo rupi ñande culpa'ỹ haguã, ñane marangatu haguã ha jajesalva haguã. Tupã Ñandejára kuatiañe'ẽme he'i háicha: “Oime ramo oñemomba'eguasúva, toñemomba'eguasu pe Ñandejára Jesucristo ha'éva rehe.” Che ryvy kuéra, aha ramo guare pene rendápe, amombe'u haguã peẽme pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ ndaiporúi va'ekue ñe'ẽ arandu terã ñe'ẽ poravopyre. Nahi'ãigui chéve añe'ẽ mba'eve rehe pende apytépe Jesucristo rehe añoite mante, Jesucristo oñemosaingo va'ekue kurusu rehe. Ha aime va'ekue pende apytépe kangy ha ryrýi pópe kyhyjégui; ha upe ha'e va'ekue peẽme ha che ñemoñe'ẽme nañeha'ãi va'ekue ajereroviauka peẽme yvypóra ñe'ẽ arandu rupi. Upéva rangue, pombo'e va'ekue uvei Espíritu Santo rembiechauka ha Tupã Ñandejára pu'aka rupi, ani haguã pemoĩ pe pende jerovia yvypóra arandu rehe Tupã Ñandejára pu'aka rehénte. Upéicharamo jepe, roñe'ẽ mba'e arandúgui umi ijeroviápe ityarõmava apytépe. Ko arandu kóva ndaha'éi ko yvy arigua terã mburuvicha kuéra ko yvy arigua voi opa vaerã arandukue. Roñe'ẽ uvei Tupã Ñandejára arandu oñemíva rehe, upe avave oikuaa'ỹva, Tupã Ñandejára ombosako'i va'ekue ymaite guive opa mba'e oñepyrũ mboyve, ñane salvacionrã tapia guarã. Mavavéva mburuvicha kuéra ko yvy arigua oikuaa'ỹ va'ekue, oikuaa rire nomosaingói vaerã mo'ã hikuái kurusu rehe pe yvága Járape. Opáichavo, pe Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i háicha: Mba'e tesa ohecha'ỹ va'ekue, ha apysa ohendu'ỹ va'ekue ha avave oimo'ã'ỹ va'ekue Tupã Ñandejára ombosako'i umi ichupe ohayhúva peguarã. Ko'ã mba'e Tupã Ñandejára oikuaauka ñandéve Espíritu Santo rupi, pe Espíritu Santo oikuaapágui opa umi mba'e Tupã Ñandejára py'apyetépe oĩva jepe. Pe yvypóra py'apy pegua upe yvypóra espíritu añoite mante oikuaa. Ha upéicha avei, pe Tupã Ñandejára Espíritu añoite oikuaa pe Tupã Ñandejára py'apýpe oĩva. Ñandéve oñeme'ẽ va'ekue ndaha'éi ko yvy arigua espíritu, pe Tupã Ñandejára Espíritunte, jaikuaa haguã umi mba'e Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue ñandéve imborayhu rupi. Ha ñañe'ẽ ko'ã mba'e rehe ndaha'éi ñe'ẽ jaikuaáva ñane arandu rupi, umi ñe'ẽ Tupã Ñandejára Espíritu ñane mbo'e va'ekue rupínte uvei ha ñamombe'u ko'ã mba'e pe Espíritu Santo rehegua ñe'ẽme. Pe Tupã Ñandejára Espíritu oguereko'ỹva katu ndoikuaái umi mba'e Tupã Ñandejára Espíritu reheguáva, ha výro rei ichupe kuéra. Ha ndaikatúi oikuaa, umi mba'e jaikuaágui Espíritu Santo rupi mante. Pe oguerekóva pe Espíritu Santo katu oikuaa opa mba'e, ha avave nontendéi ichupe. Pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ niko he'i: “¿Máva piko oikuaa pe Ñandejára py'apy? ¿Máva piko ikatu ombo'e Tupã Ñandejárape?” Ñande katu jareko pe Cristo py'apy. Upéicharamo jepe, che ryvy kuéra, che ndaikatúi va'ekue añe'ẽ peẽme umi oguerekóvapeicha pe Espíritu Santo, añe'ẽ mante va'ekue peẽme umi oikóva yvypóra rekópeicha uvei, mitã kuéra Cristo reheguávapeicha. Pombo'e va'ekue umi mba'e hasy'ỹvéva rehe oje'uka háicha kamby mitã michĩme, ndaikatúigui upéramo pe'u pe kakuaa ho'úva, ha ko'ãga peve ndaikatúi gueteri, peikógui gueteri yvypóra kuéra rekópe. Oĩ pype pende apytépe celos, jeikovai ha juavy, ¿piko ndapeikói nga'u yvypóra rekópe ha pejapo umi ha'e kuéra ojapóva? Oime ramo pende apytépe he'íva: “Che Pablo rehegua”, ha ambue katu “Che Apolos rehegua”, peiko yvypóra kuéra oiko háicha. ¿Mba'e piko aipóramo Pablo? ¿Ha Apolos piko mba'e? Tupã Ñandejára rembiguáinte, ore kuéra rupi peẽ pejerovia va'ekue Ñandejára rehe, ha upéva avei Ñandejára ome'ẽ haguéicha oréve peteĩ teĩme ore rembiaporã. Che añotỹ va'ekue, Apolos omohe'õ pe ñemitỹngue, Tupã Ñandejára katu omongakuaa. Upéicha rupi pe oñemitỹva terã pe omohe'õva ndaha'éi mba'eve, Tupã Ñandejára nte, upe omongakuaáva. Pe oñemitỹva ha pe omohe'õva niko peteĩchante, upéicharamo jepe, peteĩ teĩme oñeme'ẽ vaerã pe hembiapokue repy. Ore niko Tupã Ñandejárape irũ hembiapópe, peẽ katu Tupã Ñandejára kóga, Tupã Ñandejára róga avei niko peẽ. Che niko hína pe óga apoháraicha, oikuaáva hembiapo, Tupã Ñandejára che mbo'e haguéicha imborayhu rupi, amoĩ pe óga rendaguã, ambue katu omopu'ã hi'ári; toma'énte peteĩ teĩ mba'éichapa omopu'ã ohóvo. Avave ndaikatúigui omoĩ ambue cimiento upe oñemoĩmavagui, ha upe cimiento niko Jesucristo ete voi; ha oime ramo omopu'ãva hi'ári óro, plata terã ita hepýva, yvyra, togue piru, kapi'i, peteĩ teĩ rembiapokue ojekuaa vaerã pe juicio árape; tata rupi ojekuaauka vaerã mba'eichaguápa pe peteĩ teĩ rembiapokue, pe tata oikuaauka vaerã. Pe óga rendaguã ári ojogapo va'ekue rembiapokue opyta ramo, oñeme'ẽ vaerã ichupe pe hembiapokue repy. Okái ramo pe hembiapokue katu, oñehundipa vaerã ichugui, upéicharamo jepe ha'e ojesalva vaerã ku tata rupi ohasa ramoguáicha. ¿Ndapeikuaái piko peẽ Tupã Ñandejára tupaoha, ha Tupã Ñandejára Espíritu oiha pende pype? Oime ramo ombyaíva pe Tupã Ñandejára tupao, Tupã Ñandejára ombyai vaerã upévape, imarangatúgui pe Tupã Ñandejára tupao, ha upe tupao niko peẽ voi. Aníke avave oñembotavy ojupe. Oime ramo pende apytépe oimo'ãva iñaranduha yvypóra kuéra arandúpe, tojerereko ojupe oikuaa'ỹva ramo guáicha mba'eve, iñarandu haguã añete. Ko yvy arigua arandu výro reígui Tupã Ñandejára renondépe. Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatúpe he'i háicha: “Tupã Ñandejára oity umi iñarandúvape ikatupyryve ramo jepe.” He'i avei: “Ñandejára oikuaa umi iñarandúva py'apypegua mba'eveha.” Upéva rehe, ke ani avave ojererovu yvypóra rehe, pene mba'epágui opa mba'e. Taha'e Pablo, taha'e Apolos, taha'e Pedro, taha'e ko mundo, taha'e pe tekovete, taha'e mano, taha'e pe ára ko'ãgagua, terã pe ára ou vaerã, pene mba'epa, ha peẽ katu Cristo mba'e, ha Cristo Tupã Ñandejára mba'e. Upéva rehe rojerereko vaerã Cristo rembijokuáinte ramo, roporombo'e haguã upe oikuaauka va'ekue rehe oréve Tupã Ñandejára. Ha umi tembijokuái tekotevẽ ohechauka ikatuha ojejerovia hese kuéra. Chéve mba'evete upe peẽ ikatúva peje che rehe, terã ambue yvypóra kuéra ikatúva he'i che rehe; che jepe voi ndajejuzgái che jupe; ha upéicha nañandúi ramo jepe mba'eve ivaíva che py'apýpe, nda'éi oĩ'ỹne haguã che rehe hekope'ỹguáva. Ñandejára niko upe che juzgáva. Upéva rehe, peha'arõ tou Ñandejára ha tomohesakãmba pe oñemíva hína pytũnguýpe ha ani peje mba'eve hi'ára guahẽ mboyve. Ñandejára ohechauka vaerã pe peteĩ teĩ py'apýpe oĩva ha upépe ae Tupã Ñandejára ome'ẽ vaerã peteĩ teĩme pe hekopeteguáva. Che ryvy kuéra, ha'e niko peẽme ko'ã mba'e che rehe ha Apolos rehe, pohayhúgui, upe ore rehe pehecháva rehe peiko kuaa haguã pe Kuatiañe'ẽ Marangatúpe he'i háicha, ani haguã avave ojererovu oñemoĩvo peteĩ ndive ha ambuépe katu ndojapói mba'evéramo. ¿Máva piko ne momba'eguasuve ndéve ambue kuérapegui? ¿Mba'e piko rereko Tupã Ñandejára ome'ẽ'ỹ va'ekue ndéve? Ha ha'e ome'ẽ rire ndéve, ¿piko mba'e rehe rejererovu pe rerekóva rehe rereko ramoguáicha nde jeheguínte? Ko'ãga pene ryvatãma, perekóma heta mba'e, mburuvicha guasúichama peẽ, napeikotevẽvéima ore rehe. Ha mba'éichatamo ra'e upéicha ra'e añete ore avei mburuvicha guasu haguã penendive. Ñemo'ã niko ore apóstol kuérape Tupã Ñandejára ore mbotapykueha umi ojejukátavapeicha, roiko techapyrãicha opavavépe, ángel kuéra ha yvypóra kuérape. Ore roiko ivýrova ramo Cristo rayhupápe, peẽ katu peiko umi iñarandúvaicha. Ore ore kangy, peẽ katu pene mbarete, peẽ mba'eguasu, ore katu mba'eve. Ko'ãga peve ore ñembyahýi, ore yuhéi, ore opívo, rojehovapete, nda ore róga teéi, ore kane'õ romba'apo rehe ore pópe, rojeja'o ha ore katu roñe'ẽ porã, rojepersegui ha rogueropu'aka. Oñeñe'ẽ vai ore rehe, ore katu roporohekombo'e mborayhu pópe, rojerereko yty ramo, yvypóra kuéra mba'e rembyre ky'akuéicha ko'ãgaite peve. Ndaha'éi pomotĩ haguã ha'éva peẽme ko'ã mba'e, pohekombo'e haguãnte, che ra'y kuéra ahayhúvapeicha. Ikatu ramo jepe pereko diez mil pene mbo'éva umi mba'e Cristo reheguáva rehe, peteĩnte pende ru. Che niko hína upe pende ru pende jeroviápe Cristo Jesús rehe, aikuaaukápype peẽme pe ñe'ẽ salvación rehegua. Upéva rehe ajerure peẽme peiko haguã pe che aiko háicha. Upéva rehe amondo pene rendápe Timotéope, che ra'y ahayhúva ha ikatúva rehe jajerovia Ñandejára renondépe, ha'e pene momandu'áta che rapykuere Cristo Jesús ndive guarã rehe, mba'éichapa aporombo'e opárupi peteĩ teĩ umi iglésiape. Oime peẽ kuérava ojererovúva, oimo'ãgui ndaha mo'ãveimaha pene rendápe; opáichavo, aha'arõ voiete aha pene rendápe Ñandejára oipota ramo, ha aikuaáta ndaha'éi umi ojererovúva ñe'ẽ, pe ha'e kuéra ikatúva ojapónte uvei. Pe Tupã Ñandejára reino ndaha'éigui ñe'ẽ heta rei, pu'akánte katu. ¿Mba'épa peipota? ¿Peipotápa aha peẽme yvyra reheve, terãpa mborayhu ha pochy'ỹ reheve? Ojekuaa niko peteĩ peẽva oguerekoha isy angápe, upéva niko mba'e ivaipa jepéva oñehendu'ỹva umi Tupã Ñandejára rehegua'ỹva apytépe jepe. ¡Ha hi'arietegua peẽ pejererovu, peñemba'embyasy uvei rangue! Upe ojapo va'ekue upéicha oñemosẽ vaerã pende apytégui. Naiméi ramo jepe upépe penendive che retépe, aime penendive che espíritupe ha ajuzgáma upe ojapo va'ekuépe upe pecado aime ramoguáicha upépe. Peñembyaty Ñandejára Jesucristo rérape, ha che aiméta che espíritupe penendive, ha Ñandejára Jesucristo autoridad rupi, pe hembiapo vai va'ekue toñeme'ẽ Satanáspe oñembyai haguã ho'ópe ha tojesalva hi'ánga Ñandejára Jesucristo ou ha'ára. Ani pejererovu pe pejapóva peína rehe. ¿Ndapeikuaái piko ku ñe'ẽ he'íva: “Levadura michĩmí ombovupa pe masa”? Peñemopotĩ aipóramo pe levadura tujágui, toiko pende hegui masa pyahu, ilevadura'ỹva, upéva voi niko peẽ. Pe ñande Pascua Cristo voi niko ojejukaukáma va'ekue ñande rayhupápe. Upéva rehe ñamboarete vaerã ñande Pascua tovamokõi'ỹ reheve ha añetehápe, pe pan ilevadura'ỹvaicha; ha ani ñamboarete ñaña ha ky'a rehevétei ku levadura tujakuéicha. Ha'e va'ekue niko peẽme che kuatiañe'ẽme ani haguã pejehe'a umi ojoguerekóva menda'ỹ rehe ndive. Nda'éi niko peẽme upéva pejehe'a'ỹ haguã opaite yvypóra kuéra heko ky'áva, terã ojupe kuéra guarãnteséva, terã mondaha terã ta'anga omomba'eguasúva rehe, upéichataramo niko tekotevẽta pesẽte ko múndogui. Ha'ese va'ekue uvei peẽme oime ramo he'íva ojehe hermanoha, ha heko ky'a terã ojupe guarãnteséva, omomba'eguasúva ta'anga terã ijurumby'ỹiva ika'u terã imondáva, ani haguã pekarúnte jepe umichagua ndive. Oime ramo peẽ kuérava ojuavýva hapicha ndive, ¿piko mba'éicha rupi oho ojerure justicia pecador kuérava renondépe, oho rangue umi Tupã Ñandejára reheguáva rendápe? ¿Terã piko ndapeikuaái umi Tupã Ñandejára rehegua kuérava ojuzga va'erãha yvypóra kuérape? Ha peẽ pejuzgáta ramo yvypóra kuérape, ¿piko ndaikatu mo'ãi nga'u pejuzga ko'ã mba'e michĩva? ¿Ndapeikuaái piko jajuzga va'erãha ángel kuérape jepe? ¿Ha piko mba'égui ani chéne ko'ã mba'e yvy arigua? Oime ramo peẽva ojuavýva umi mba'e ko yvy ariguáva rehe, ¿piko pemoĩ juez ramo umi iglésia pegua'ỹvape? Kóva ha'e peẽme petĩ haguã. ¿Ndaipóri piko pende apytépe peteĩnte jepe ikatúva ombohovake umi pende apytépe ojuavývape? ¿Tekotevẽ piko hermano kuéra oñodemanda umi juez Jesús rehe ojerovia'ỹva renondépe? Mba'e nde vaívama voi niko pe peẽ pejuavy oñondive kuéra. ¿Mba'érehe piko naperokirirĩnte uvei pe hekopegua'ỹva? ¿Mba'érehe piko ndapehejái uvei tojepe'a rei pende hegui? Upéva rangue katu peẽ voi pejapo pe hekopegua'ỹva ha pemonda, ha upéva pene hermano kuéra teépe. ¿Ndapeikuaái piko peẽ umi hekope'ỹ oikóva ndoike mo'ãiha Tupã Ñandejára réinope? Aníke pejejavy, umi oporoguerekóva menda'ỹ rehe, terã ta'anga omomba'eguasúva, terã omendáva ha oikóva ambue ndive, terã kuimba'e oguerekóva hapicha kuimba'épe, terã omondáva, terã umi ojupe guarãnte oipotapáva, terã ika'úva, terã ijurumby'ỹiva, terã mondaha kuéra, mavavéva umichagua ndoike mo'ãi Tupã Ñandejára réinope. Ha oime peẽva upéicha guaréva, opáichavo, peñemopotĩmbáma va'ekue, Tupã Ñandejára mba'éma peẽ, ha peñembohekopotĩma Ñandejára Jesucristo rérape Tupã Ñandejára Espíritu rupi. Opa mba'e niko ikatu ajapo, opáichavo, nda opa mba'éi iporã. Opa mba'e niko ikatu ajapo, opáichavo, che ndaikói chéne mba'eve rembiguái ramo. Añete niko pe oje'éva, pe tembi'u ñande py'ápe guarãha ha pe ñande py'a tembi'úpe guarãha; opáichavo, Tupã Ñandejára ombyai vaerã mokõivévape. Pe ñande rete ndaha'éi teko ky'arã, Ñandejára peguarãnte, ha Ñandejára ñande rete peguarã. Pe Tupã Ñandejára omoingove jevy haguéicha Ñandejára Jesucrístope omanóva apytégui, ñandéve avei ñane moingove jevy vaerã ipu'aka rupi. ¿Ndapeikuaái piko peẽ pe pende rete Cristo rete reheguaha? ¿Aipe'áta piko aipóramo pe Cristo rete reheguáva ha amopeteĩ kuña reko vai rete rehe? ¡Mba'evéicharamo! ¿Terã piko peẽ ndapeikuaái pe kuimba'e oñemopeteĩvo pe kuña reko vai ndive, mokõivégui oikoha peteĩ tete añóicha? Pe Ñandejára Kuatiañe'ẽme niko he'i: “Mokõivévagui oiko vaerã peteĩ añó.” Pe oñemopeteĩva Ñandejára ndive katu mokõivévagui oiko peteĩ añó hi'ángape. Pejehuíke aipóramo pe teko ky'águi. Oime haichagua pecado pe máva ojapóva ndojapói hete rehe, pe oikóva máva ndive menda'ỹ rehe katu, hete tee rehe opeca. ¿Ndapeikuaái piko peẽ pe pende rete pe Espíritu Santo Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue peẽme tupaoha ha pe Espíritu Santo oikoha pendepype, ha peẽ ndaha'eveimaha pene mba'e tee? Tupã Ñandejárape pende jogua va'ekue hepy rehe. Upéva rehe pemomba'eguasu vaerã Tupã Ñandejárape pende retépe ha pende espíritupe. Ko'ãga ha'éta peẽme umi mba'e peporandu va'ekue chéve rehe pende kuatiañe'ẽme. Iporã pe kuimba'e omenda'ỹ ramo, opáichavo, hetágui pe teko ky'a reko, iporãve pe kuimba'e oguereko ramo hembireko tee, ha pe kuña iména tee. Pe ména oiko vaerã hekopete pe hembireko ndive, ha upéicha avei pe tembireko iména ndive. Pe tembireko ndaha'éi pe hete jára, iména mba'énte. Ha upéicha avei pe ména ndaha'éi pe hete jára, hembireko mba'énte. Ani peñombotove ojupe ndaha'éi ramo peñemoĩgui peteĩ ñe'ẽme sapy'a guarã, peñembo'e haguã, ha upéi peiko jevy oñondive, anítei ndapejejokokuaáigui Satanás pene mbopeca. Ha'e niko peẽme ko'ã mba'e che jeheguínte, ndaha'éi tembiapoukapýicha. Che rehe ramo aipotave vaerã opavave oiko chéicha, opáichavo, Tupã Ñandejára ome'ẽ peteĩ teĩme upe ha'e ikatúva ojapo, peteĩme péicha ha ambuépe katu amóicha. Umi omenda'ỹva ha viuda kuérape katu ha'e iporãve va'erãha opyta ramo omenda'ỹ rehe chéicha. Ndojejokokuaái ramo katu, tomenda, iporãve omenda ramo hendypa rangue. Ambue kuérape katu che ha'e, ndaha'éi Ñandejára he'íva, oime ramo ñande rehegua hembireko ojerovia'ỹva Jesús rehe, ha oikose ramo hendive, ani oheja pe hembirekópe. Ha pe kuña, iména ojerovia'ỹva Jesús rehe, ha oikose ramo hendive, ani oheja pe iménape. Pe ména ojerovia'ỹva Jesús rehe niko oñemomarangatu pe hembireko rupi ha pe tembireko ojerovia'ỹva oñemomarangatu pe iména rupi. Upeicha'ỹ rire pe pende ra'y kuéra umi ojerovia'ỹva ra'y kuéraicha vaerã mo'ã, ko'ãga katu oñemomarangatúma. Pe ména terã pe tembireko ojerovia'ỹva Jesús rehe ojeise ramo katuete, tojei. Upéicharamo pe ména terã pe tembireko ojeroviáva Jesús rehe ndaha'éi avave rembiguái, Tupã Ñandejára ñane renói va'ekue jaiko haguã py'aguapýpe. ¿Mamo piko reikuaa nde, tembireko, ndaikatúi chénepa resalva ne ménape, terã mamo piko reikuaa nde, ména, ndaikatúi chénepa resalva ne rembirekópe? Opáichavo, pe máva oiko vaerã upe Tupã Ñandejára ome'ẽ haguéicha ichupe ha upe ojetopa haguéicha Tupã Ñandejára ohenói ramo guare ichupe. Upéicha ambo'e opa iglésia kuéra rupi. Tupã Ñandejára ohenói ramo peteĩ oñecircuncida va'ekuépe, upéva opyta vaerã upéichante, ha ohenói ramo peteĩ oñecircuncida'ỹ va'ekuépe, noñecircuncidaukái vaerã. Marave ndoikói oñecircuncidapa pe máva terãpa ahániri; pe Tupã Ñandejára rembiapoukapy katu ojejapo vaerã. Pe máva opyta vaerã upe ojetopa haguéicha Tupã Ñandejára ohenói ramo guare ichupe. ¿Tembiguáipa ra'e nde upe reñehenói ramo? Ani rejepy'apy upéva rehe, opáichavo, ikatu ramo rejei pe tembiguái rekógui eñeha'ãmbaite. Pe tembiguái va'ekue Ñandejára ohenói ramo ichupe na tembiguaivéima Ñandejára renondépe, ha upéicha avei, pe tembiguai'ỹ va'ekue upe oñehenói ramo, ko'ãga oiko ichugui Cristo rembiguái. Tupã Ñandejára pende jogua va'ekue hepy rehe, ani peheja oñembojára pende rehe yvypóra. Upéicharamo, che ryvy kuéra, pe máva topyta upe ojetopa haguéicha Tupã Ñandejára ohenói ramo ichupe. Kuñatai kuéra omenda'ỹva peguarã katu ndarekói Ñandejára rembiapoukapy, opáichavo, chéve iporã háichante uvei ha'éta, Ñandejára che poriahuvereko hague rehe aiko haguã jeroviaha ramo. Chéve ramo guarã niko iporãve vaerã pe kuimba'e opyta ramo omenda'ỹ rehe ipohýigui ko'ã ára jarohasáva. Remendáva ramo, ani repoise ne rembirekógui, ha neremendáiva ramo katu, ani remendasétei. Opáichavo, remenda ramo, ndaha'éi pecado; ha pe kuñatai omenda ramo, ndaha'éinte avei pecado. Opáichavo, umi omendáva ohasa vaerã heta jepy'apy ha chéve na hi'ãi pejepy'apy. Che ryvy kuéra, kóva niko pe che ha'eséva: Mbykýma pe ára ñandéve, upéva rehe umi omendáva toiko omenda'ỹ ramo guáicha, umi ojahe'óva ojahe'o'ỹ ramo guáicha, umi ovy'áva ovy'a'ỹ ramo guáicha ha umi omba'ejoguáva opyta'ỹta ramo guáicha upe ojogua va'ekue reheve. Umi oiporúva mba'e ko yvy arigua, oiporu'ỹ ramo guáicha; ko'ã yvy arigua ohaságui ohóvo. Ndaipotái pene angekói. Pe omenda'ỹva niko oñangareko umi mba'e Ñandejára mba'éva rehe ha mba'éichapa ombohorýta ichupe rehe; pe omendáva katu, ojepy'apy umi mba'e ko yvy arigua rehe ha mba'éichapa ombohorýta hembirekópe rehe. Pe kuña omendáva oikoe avei pe omenda'ỹvagui. Pe omenda'ỹva oñangareko umi mba'e Ñandejára mba'éva rehe, ha imarangatu haguã rehe hete ha ijespíritupe; pe omendáva katu ojepy'apy umi mba'e ko yvy ariguáva rehe ha mba'éichapa ikatúne ombohory iménape rehe. Ha'e niko peẽme ko'ã mba'e iporãtagui peẽmente, ndaha'éi poñapytĩ haguã, peiko haguã uvei hekopete Ñandejára rembiapópe py'apeteĩ reheve. Ha oime ramo oimo'ãva iporãvetaha omenda ramo tajýra, ityarõguima ohóvo, ha tekotevẽta ramo upéicha, tojapo upe iporãve háicha ichupe, tomomenda, upéva ndaha'éi pecado. Pe ojepy'amongeta porãva, ha ikatu ramo jepe ojapo pe ha'e ojaposéva, iporãve ramo ichupe nomomendái ramo tajýra, ojapo porãnte avei. Ha upéicha, pe omomendáva ojapo porã, ha pe omomenda'ỹva ojapo porãve. Pe kuña omendáva oñeñapytĩ pe imenda rupi pe iména oikove aja; pe iména omano ramo katu ikatu omenda jevy omendaséva rehe, ha'éma guive peteĩ Jesús rehe ojeroviáva rehe. Opáichavo, chéve ramo guarã iporãve vaerã ichupe nomendavéi ramo, ha hi'a niko chéve che arekoha avei pe Tupã Ñandejára Espíritu. Ha ko'ãga ñañe'ẽta pe tembi'u ta'anga rérape ojejapóva rehe. Opavave niko jaikuaáma añete ko'ã mba'e, opáichavo, pe tembikuaa oporombovu, pe mborayhu katu oporomopu'ã. Oime ramo oimo'ãva oikuaamaha opa mba'e, ne'ĩra gueteri oikuaa mba'eve oikuaa vaerã háicha. Oime ramo ohayhúva Tupã Ñandejárape katu, Tupã Ñandejára oikuaa upévape. Ha pe tembi'u oje'úva ta'anga rérape katu, jaikuaa pe ta'anga ndaha'eiha mba'eve añetegua, ha Tupã Ñandejára peteĩ añonteha. Ha oĩ ramo jepe oñemombohérava tupã yvágape terã yvýpe, oĩ háicha heta oñemombohérava tupã, ha Ñandejára, ñandéve guarã Tupã ñande Ru peteĩ añónte. Pe ñande Ru ojapo va'ekue opaite mba'e, ha ñande jaikove ichupe guarã. Oĩ avei peteĩnte Ñandejára, Jesucristo, ha ha'e rupi oiko opa mba'e, ha ñande kuéra avei. Opáichavo, nda opavavéi oikuaa ko'ã mba'e. Oime umi ojepokuaa va'ekue ta'anga rehe ho'úva gueteri pe tembi'u ojejapo va'ekue ta'anga rérape, ha oñeñandu oñemongy'a ramo guáicha ipy'apy kangýgui gueteri. Ndaha'éi tembi'u ja'úva rehe Tupã Ñandejára ñande rerohorýtava, ha na ñane porãve mo'ãi jakaru hague rehe, terã na ñande vaive mo'ãi ndajakarúi hague rehe. Opáichavo, peñeñangareko anítei pe ikatúva rehe pejapo pemoñepysanga umi ikangývape ijeroviápe. Ja'énte niko, nde reikuaáva umi mba'e reguapy ramo rekaru haguã ta'anga kuéra rógape, ha peteĩ nde rapicha ikangýva ijeroviápe nde recha ramo upépe, ikatukuaa avei oñemoĩ ho'u pe tembi'u ta'anga rérape ojejapo va'ekue. Ha upéicha umi mba'e nde reikuaáva rehe, oñembyai pe nde ryvy ikangýva, Cristo omano va'ekue rehe avei. Ha upéicha pehungávo pe pende ryvy kuéra py'apy kangy, pepeca, ndaha'éi hese kuéra añó, pepeca Cristo rehe avei. Upéva rehe, che ambopecáta ramo che ryvýpe upe ha'úva rehe, araka'eve nda'úi chéne so'o, ani haguã ambopeca ichupe. ¿Oimépa ikatu'ỹva ajapo? ¿Ndaha'éipa che apóstol? ¿Ndahecháipa raka'e Ñandejára Jesucrístope? ¿Nda chéipa aikuaauka raka'e peẽme Ñandejárape? Ambue kuéra peguarã che ndaha'éi ramo apóstol, peẽme guarã ha'e, peẽ pejeroviáva Ñandejára rehe pehechauka che apostolha. Kóicha añe'ẽ umi che rehe oñe'ẽvape: ¿Ndaikatúipa ore rokaru terã roy'u? ¿Ndaikatúipa rogueraha orendive ore rembireko Jesús rehe ojeroviáva, umi apóstol ambue kuéra ha Ñandejára Jesús ryvy kuéra, ha Pedro ojapo háicha? ¿Terã piko Bernabé ha che añoite ndaikatúi ropoi ore rembiapógui romoherakuã haguã pe evangelio? ¿Oime piko soldado okarúva iplata teégui oservi aja? ¿Máva piko oñotỹ parral ha ndo'úi pe hi'akuégui? ¿Máva piko omongakuaa hymba ha nokamby'úi? ¿Ha'épa ko'ã mba'e che jehegui reínte, nde'íripa avei upéicha pe Moisés ley? Pe Moisés léype voi niko he'i: “Ani rejuru jokua pe guéi ojeporúva ojejykýi haguã pe koga'a.” ¿He'i piko Tupã Ñandejára upéva ojepy'apýgui guéi rehe, terãpa ore rehe he'i? Ore rehe guarã oñemoĩ va'ekue ko ñe'ẽ kuatia rehe, pe oaráva ha pe ojykýiva pe kóga ra'ỹi omba'apo oha'arõgui ohupitýne haguã pe iñemitỹngue'a. Ore roñotỹ ramo pendepype umi mba'e espíritu reheguáva, ¿piko ndaikatu mo'ãi rohupity pende hegui mba'e yvy ariguáva? Ha peẽ pehechakuaa ramo hemikotevẽme ambue kuérape, ¿piko orévema katu ani chéne? Opáichavo, rojejoko ha ndoroiporúi ija ramo jepe oréve ha rohasa asy uvei kirirĩháme, ani haguã avave oguereko oñe'ẽ vai haguã pe Cristo evangelio rehe. ¿Ndapeikuaái piko umi omba'apóva tupaópe, okaruha pe tupao peguágui, ha umi omba'apóva pe altárpe okaruha pe altar peguágui? Upéicha avei, he'i Ñandejára umi omoherakuãva pe evangelio, pe hembiapokue repy imba'eha. Opáichavo, che araka'eve ndajapói va'ekue upéicha pende apytépe, ha nda'éi ko'ã mba'e ojejapo haguã che rehe upéicha. ¡Iporãve vaerã chéve amano ramo, oje'e rangue che rehe amoherakuãha pe evangelio hepy rehe! Che ndarekói mba'érehepa ajererovu haguã amoherakuã hague rehe pe evangelio, amoherakuã vaerã voíguinte. ¡Angái anga che namoherakuãi ramo! Upéva rehe, amoherakuã ramo amoherakuãségui oñeme'ẽ vaerã chéve che rembiapokue repy. Ha amoherakuã ramo amoherakuãse'ỹme jepe, upevarã voi ajejokuái va'ekue. Ha pe che ahupitýva niko pe vy'a ome'ẽva chéve amoherakuã rehe hepy'ỹ rehe pe evangelio, aiporu'ỹ rehe upe chéve ijáva aiporu. Ha naiméi ramo jepe avave poguýpe, aiko opavave rembiguái ramo, ahupity haguã hetavépe Cristo peguarã. Ha upéicha rupi aime ramo Israelita kuéra apytépe aiko Israelítava ramo, ahupity haguã ichupe kuéra, ha'e kuéra oikógui Moisés léype, añemoĩ upe léype ahupity haguã ichupe kuéra; naiméi ramo jepe che pe léype. Ha upéicha avei, ahupity haguã umi Israelita'ỹvape, ndoikóĩva Moisés léype, aiko ha'e kuérava ramo, aime ramo jepe añete Tupã Ñandejára léype, aikógui Cristo léype. Aime ramo umi ikangýva ijeroviápe ndive, aiko ikangýva ramo, ahupity haguã avei ichupe kuéra. Opavavépe aiko ha'e kuéraicha, jahechápa ndahupitýi peteĩvapente jepe. Ajapo opa ko'ã mba'e pe evangelio rehehápe, ahupityka haguã che rapicha kuérape avei. Peikuaa niko peẽ pe carrera oñaníva, opavave oñani ramo jepe, peteĩnte ohupityha pe premio. Peñaníkena pehupity haguãicha pe premio. Ha opa umi umícha oñeha'ãva, ojejoko heta mba'égui, ha ha'e kuéra ojapo upéicha ohupity haguã premio ramo peteĩ corona yvyra rogueguigua voi ipirupáva, ñande katu ñañeha'ã jahupity haguã peteĩ premio tapia guarãva. Upéva rehe che nañani reíri, ha nañorairõi ku yvytu oinupãvaicha. Upéva rangue areko pohýi che rete ha añangareko mbarete hese anítei che añemoñe'ẽ rire ambue kuérape aju añemboyke. Che ryvy kuéra, ñane mandu'a vaerã ñande ru ypykuéra oĩmba hague pe araiguýpe, ha ohasapa hague hikuái yvy rupi pe Mar Rojo mbyte rupi. Ha opavave ha'e kuéra Moisés ndive ojebautiza hague pe arai ha pe márpe, opavave ha'e kuéra ho'u va'ekue pe tembi'u yvága pegua Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue ichupe kuéra, ha hoy'u va'ekue pe ý Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekuégui ichupe kuéra, hoy'úgui pe ý osẽ va'ekue pe ita omoirũ va'ekue ichupe kuéragui, ha upe ita niko Cristo voi va'ekue. Upéicharamo jepe, hetave ha'e kuérava rehe Tupã Ñandejára ipochy va'ekue ha upéva rehe umíva retekue opyta ojepyso pe ñúme. Ha ko'ã mba'e ojehu va'ekue techaukarã ñandéve, ani haguã jaipota mba'e vai, ha'e kuéra oipota haguéicha, terã pemomba'eguasu ta'angápe, ha'e kuérava ojapo haguéicha, he'i háicha Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: “Oguapy hikuái okaru ha oka'u ha upéi katu opu'ã ovy'a joa.” Kuña terã kuimba'e ndoiko va'erãi iména terã hembireko tee'ỹ ndive ha'e kuérava ojapo haguéicha ha omano hikuái veintitrés mil peteĩ árapete. Nañambopochy va'erãi Ñandejárape, ha'e kuérava ombopochy haguéicha ha omano hikuái pe mbói jesu'ukuégui. Ani pejequeja ha'e kuérava ojequeja haguéicha, ha heta omano hikuái upéva rehe pe ángel ijukávo kuéra ou va'ekue po rupi. Ha ko'ã mba'e ojehu va'ekue ñande ypy kuérape, techaukaha ramo ñandéve ha oñemoĩ Kuatiañe'ẽ Marangatúpe ñane momarandu haguã ñande jahupitývape ko'ã ára paha. Upéva rehe, pe oimo'ãva oĩ hatãha oñeñangareko vaerã anítei ho'a. Umi jepy'ara'ã oúva pende ári ou avei opavave yvypóra ári. Peẽ pejeroviakuaa Tupã Ñandejára rehe, ha'e ndoheja va'erãi ojehu peẽme mba'eve ikatu'ỹ vaerã peropu'aka. Upéva rangue, pejepy'ara'ã vove Tupã Ñandejára pene pytyvõ vaerã peropu'aka haguã, ha ome'ẽ vaerã peẽme mba'éichapa pesẽ haguã ha ikatu haguã peropu'aka. Upéva reheke, che ryvy kuéra ahayhúva, pejei pe ta'anga ñemomba'eguasúgui. Iñarandúvapeicha añe'ẽ peẽme ha peẽ voi niko katu peje py'amongeta ko ha'éva peẽme rehe. Ñamboy'úramo pe copa jehovasapyre ñame'ẽvo las gracias Ñandejárape, ñañemopeteĩ Cristo ndive huguy rupi; ha ja'u ramo pe pan ñamboja'óva, ñañemopeteĩ Cristo ndive hete rupi. Ñande reta ramo jepe, opavave ja'u pe pan peteĩntevagui ñande kuéra peteĩ tete añóntegui. Pema'ẽ umi Israel retãygua kuérava rehe; umi ho'úva umi animal ro'o oñekuave'ẽ va'ekuégui Tupã Ñandejárape, ipeteĩ oñondive kuéra umi mba'e oñekuave'ẽva pe altárpe rupi. Nda'éi niko mba'eha pe ta'anga, terã pe so'o ta'angápe oñekuave'ẽ va'ekue iporãveha ambue so'o kuéragui, ha'e uvei umi ta'angápe oikuave'ẽva oikuave'ẽha añáme ha nda Tupã Ñandejára pei, ha ndaipotái peẽ pereko mba'eve mba'epochy ndive. Ndaikatúi pe'u pe Ñandejára cópagui ha mba'epochy cópagui avei, ndaikatúi pekaru pe Ñandejára mesápe ha mba'epochy mesápe avei. ¿Terãpa ñambopochyse Ñandejárape? ¿Ñane mbaretevépa ichugui? Ikatu niko añete jajapo opa mba'e, nda opa mba'éinte niko iporã. Opa mba'e ikatu jajapo, nda opa mba'éinte ojapo porã ñande rehe. Jaheka vaerã pe iporã vaerã ñande rapichápe, ha ani ñande jupe guarã añónte. Opa oñevendévagui so'ohápe pe'u peporandu'ỹ rehe mba'eve pene conciencia rehehápe, Ñandejára mba'égui ko yvy ha opa ipype oĩva. Umi Jesús rehe ojerovia'ỹva pene convida ramo pekaru haguã, ha peẽ pehose ramo, tapeho, ha opa oñemoĩvagui peẽme pe'u haguã pe'u peporandu'ỹ rehe mba'eve pe pene conciencia rehehápe. Oime ramo he'íva peẽme: “Ko so'o niko oñekuave'ẽ va'ekue ta'angápe”, ani pe'u, ani haguã pembyai upe pene momarandu va'ekuépe ha pe iconciencia rehehápe. Che niko ha'e kóva pe nde rapicha conciencia rehehápe, ndaha'éi ne conciencia rehe. “¿Mba'érehe piko che ajejokóta pe máva conciencia rehehápe? Che ame'ẽ ramo las gracias Tupã Ñandejárape pe ha'úva rehe, ¿piko mba'e oguereko avave he'i vaerã pe ha'úva rehe?” Pekaru ramo, terã pey'u ramo, terã oimeraẽva mba'e pejapóva, pejapopa pemomba'eguasu haguã Tupã Ñandejárape. Ani pemoñepysanga avavépe taha'e Israelita kuérape, terã Israelita'ỹvape, terã Tupã Ñandejára iglésiape. Che avei opa mba'épe ambojerovia háicha opavavépe, ha ndahekái upe chévente iporã vaerã, upe hetavépe iporã vaerã uvei, ikatu haguã ojesalva. Peiko chéicha, che aiko háicha Cristo oiko haguéicha. Che ryvy kuéra, pejapo porã niko pene mandu'ávo che rehe ha pejapóvo upe pombo'e haguéicha. Opáichavo, aipota peikuaa Cristoha pe kuimba'e akã, ha pe kuimba'e pe kuña akã, Tupã Ñandejára háicha Cristo akã. Pe kuimba'e oñembo'e terã oñemoñe'ẽ ramo pe Tupã Ñandejára he'i va'ekue ichupe rehe, iñakã rehegua reheve omotĩ iñakã. Ha pe kuña oñembo'e terã oñemoñe'ẽ ramo pe Tupã Ñandejára he'i va'ekue ichupe rehe, oñakãho'i'ỹ rehe, omotĩ iñakã ku oñemoakãperõ va'ekuéicha. Pe kuña noñakãho'íri ramo, toikytĩ mandi pe iñakãrague. Otĩta ramo oikytĩuka terã oñemoakãperõuka haguã katu toñakãho'i. Pe kuimba'e katu noñakãho'i va'erãi, Tupã Ñandejára joguaha rehe ha'e ha ohechauka ojehe pe Tupã Ñandejára gloria; pe kuña katu ohechauka ojehe pe kuimba'e gloria. Tupã Ñandejára ojapo ramo pe kuimba'épe, ndojapói va'ekue ichupe pe kuñágui, pe kuñáme katu ojapo va'ekue pe kuimba'égui. Pe kuña ojejapo va'ekue pe kuimba'e rehehápe, ndaha'éi pe kuimba'e ojejapo va'ekue pe kuña rehehápe. Upéva rehe, pe kuña ogueraha vaerã iñakãjaho'iha ohechauka haguã oikoha iména poguýpe, umi ángel kuéra rehehápe. Opáichavo, Ñandejára renondépe pe kuimba'e oikotevẽ pe kuña rehe, pe kuña oikotevẽ háicha pe kuimba'e rehe. Pe kuña ojejapo haguéicha pe kuimba'égui, upéicha avei pe kuimba'e onace pe kuñágui; ha opa ko'ã mba'e ou Tupã Ñandejára gui. Peẽ voína peje iporãpa pe kuña oñembo'e Tupã Ñandejárape oñakãho'i'ỹ rehe. Ñande jehegui voínte niko jaikuaa ivaiha pe kuimba'e hi'avuku ramo; pe kuña rehe katu opyta porã pe akãrague vuku oñeme'ẽgui ichupe pe áva akãhoja ramo. Opáichavo, oime ramo oñe'ẽ joapiséva ko'ã mba'e rehe, toikuaa ore terã Tupã Ñandejára iglésia kuéra ndorojepokuaaiha upéicha. Ko'ã mba'e ha'étavape peẽme katu, ndaikatúi ha'e pejapo porãha peína, napeñembyatýigui iporãvarã, ivaivarãnte uvei. Tenonderã voi oje'e chéve peñembyaty ramo peẽ tupaópe pejuavyha oñondive, ha arovia upéichane haguã. ¡Oiko mante vaerã voi niko upéicha pende apytépe ikatu haguã ojekuaa mávapa añete umi hekopeguáva! Pe peñembyaty jave peteĩ hendápe pe cena pejapóva ndaha'evéima Ñandejára mba'e, pe pekaruha hórape oĩ oñemotenondéva ocena haguã, ha oime iñembyahýiva ha ambue katu oka'u. ¿Ndaperekói piko pende róga pekaru ha pe'u haguã? Terã ¿piko ndapejapói mba'eve ramo pe Tupã Ñandejára iglésia, ha pemotĩ umi oguereko'ỹvape mba'eve? ¿Mba'e piko ha'éta peẽme? ¿Poguerohorýta piko? ¡Ndaikatu mo'ãi poguerohory ko'ã mba'épe! Upe che pombo'e va'ekue niko Ñandejára voi che mbo'e va'ekue chéve: Ñandejára Jesucristo oñetraiciona hague pyharépe ojapyhy va'ekue pan, ha ome'ẽ rire las gracias Tupã Ñandejárape, oipese'ã ha he'i: “Kóina pe'u, kóva ha'e che rete pende rayhupápe oñepese'ãva. Pejapo kóva mandu'aha ramo che rehe.” Upéicha avei, upe cena rire ojapyhy pe copa ha he'i: “Ko copa ha'e pe pacto pyahu che ruguy rupi. Pejapo kóva opa pe pemboy'u jave mandu'aha ramo che rehe.” Ha upéicha pe'u jave ko pan ha pe'u jave pe copa peguágui, Ñandejára mano pemoherakuã ha'e ou peve. Upéicharamo, oimeraẽva ho'úva pe pan terã pe Ñandejára cópagui hekope'ỹ, opeca Ñandejára rete ha huguy rehe. Upéva rehe ojepy'amongeta raẽ vaerã pe máva, ha upéi katu to'u pe pan ha pe cópagui. Ho'u ramo pe pan ha pe cópagui ohechakuaa'ỹ rehe Ñandejára reteha, ho'u ha omboy'u castigo ojupe guarã. Upéva rehe heta oime hasýva pende apytépe ha ikangýva, ha heta omano va'ekue. Jajepy'amongeta porã rire ñande rekovekue rehe, Ñandejára na ñande juzgái vaerã mo'ã upéicha. Ñandejára ñande juzgávo katu ñande castiga ani haguã ñañecondena yvypóra kuéra ndive. Upéva rehe che ryvy kuéra, peñembyaty jave Santa Cenarã, peñoha'arõ. Ha oime ramo iñembyahýiva, tokaru hógape, ani haguã peñembyaty castigorã. Umi mba'e ambue amoĩta hendápe aguahẽ rire pene rendápe. Pe Espíritu Santo ome'ẽva rehegua peteĩ teĩme, oime, che ryvy kuéra, tekotevẽva peẽ peikuaa. Peẽ niko pene mandu'a yma pejerovia mboyve Jesús rehe pejererahámi hague umi ta'anga ñe'ẽngu rapykuéri. Upéva rehe, aipota peikuaa, pejeroviámagui peẽ hese, avave oñe'ẽva Tupã Ñandejára Espíritu rupi nde'iriha Jesús rehe “¡Maldito!” Ha avave ndaikatúi he'i “¡Jesús Ñandejára ha!” Espíritu Santo rupi mante. Oĩ niko opaichagua me'ẽmby pe máva ikatúva ohupity, opáichavo, pe Espíritu Santo umi mba'e ome'ẽva, peteĩnte. Oĩ opaichagua apopyrã ikatu va'erãme jajejokuái, opáichavo, peteĩnte pe Ñandejára ñande jokuáiva. Ha oĩ opaichagua tembiapo, opáichavo, peteĩnte pe Tupã Ñandejára opa umi mba'e ojapóva ñande rupi. Ha upéicha peteĩ teĩme oñeme'ẽ pe Espíritu Santo rembiechauka iporã haguãicha opavavépe. Peteĩme oñeme'ẽ pe Espíritu rupi ñe'ẽ arandu, ambuépe katu ñe'ẽ mba'ekuaapa, pe Espíritu rupínte avei. Ambuépe oñeme'ẽ jeroviapakuaa pe Espíritu rupi, ha ambuevépe katu ikatu haguã omonguera hasývape, pe Espíritu rupi avei. Ambuépe oñeme'ẽ pe Espíritu rupi ikatu haguã ojapo milagro, ambuépe katu ikatu haguã omoherakuã Tupã Ñandejára ñe'ẽ. Ambuépe oikuaa haguã pe espíritu japu ha pe Espíritu añetéva, ambuépe oñe'ẽ haguã umi ñe'ẽ jaikuaa'ỹvape, ha ambuépe ikatu haguã oikuaauka upe oje'éva umi ñe'ẽ jaikuaa'ỹvape. Ha opa ko'ã mba'e ojapo pe Espíritu peteĩ añónteva, ha ome'ẽva peteĩ teĩme ha'e ome'ẽse háicha. Pe ñande rete peteĩnte háicha, ha oguereko heta hesegua, opáichavo, opa umi ñande rete rehegua, heta ramo jepe, peteĩ tete añónte, upéicha avei Cristo. Peteĩ Espíritu añómente jajebautizapa va'ekue peteĩ tetépe, taha'e Israelita terã griego, taha'e tembiguái terã tembiguai'ỹva, opavavépe peteĩ Espíritu añóguinte ñañemboy'upa. Pe ñande rete niko oguereko heta hesegua, ndaha'éi peteĩnte heseguáva. Pe py he'i ramo: “Che ndaha'éi rehe po, ndaha'éi pe tete rehegua”, ¿upéva rehe piko ndaha'e mo'ãi tete rehegua? Terã pe nambi he'i ramo: “Ndaha'éi rehe tesa, che ndaha'éi tete rehegua”, ¿upéva rehe piko ndaha'e mo'ãi tete rehegua? Pe tete tesa meme ramo, ¿piko mba'éicha ñahendúta? ¿Terã apysa meme ramo, piko mba'éicha ñahetũta? Tupã Ñandejára katu omoĩ peteĩ teĩ pe ñande rete rehegua hendaguãme, ha'e oipota haguéicha. Peteĩ rehegua meménte rire niko ndaipóri vaerã mo'ã pe tete. Heta ramo jepe pe ñande rete rehegua, peteĩnte pe ñande rete. Pe tesa ndaikatúi he'i pe pópe: “Naikotevẽi nde rehe”; pe akã ndaikatúi he'i pe pýpe: “Naikotevẽi pende rehe”. Upéva rangue, umi ñande rete rehegua ikangyvéva váicha, umíva rehe tekotevẽve, ha umi ñande rete rehegua ñamomba'e'ỹvéva, ñamonde porãve. Ha umi ivaivéva rehe ñañangareko porãve. Umi ñande rehe iporãvéva niko noikotevẽi mba'eve. Upéicha niko Tupã Ñandejára hekopete ojapo pe ñande rete, ha umi mba'eve'ỹvévape váicha oñemomba'eguasuve haguã, ani haguã oĩ juavy pe ñande retépe, opa umi ñande rete rehegua oñopytyvõ haguã uvei. Ha peteĩnte jepe pe ñande rete rehegua hasy ramo, opa umi ambue kuéra hasy avei hendive, ha peteĩ ojererohory ramo, opa umi ambue ñande rete rehegua ovy'a avei hendive. Peẽ niko ha'e pe Cristo rete, ha peteĩ teĩ pe hete rehegua. Ha peteĩme Tupã Ñandejára omoĩ va'ekue pe iglésiape, tenonderã apóstol kuéra, upéi katu ñemoñe'ẽhára, upéi mbo'ehára, upéi umi ojapóva milagro, umi omongueráva hasývape, umi oporopytyvõva, umi oporodirigíva ha umi oñe'ẽva ñe'ẽ jaikuaa'ỹvape. ¿Opavave piko apóstol nga'u? ¿Opavave nga'u piko ñemoñe'ẽhára? ¿Opavave piko mbo'ehára nga'u? ¿Opavave nga'u piko ojapo milagro? ¿Opavave piko ikatu oporomonguera nga'u? ¿Oñe'ẽ nga'u piko opavave ñe'ẽ jaikuaa'ỹvape? ¿Ikatu piko opavave oikuaauka upe oje'éva umi ñe'ẽ ambuépe? Ahániri niko. Peñeha'ã aipóramo pehupity Tupã Ñandejára gui umi mba'e iporãvéva. Opáichavo, ahechaukáta peẽme peteĩ tape iporãvéva. Añe'ẽ ramo jepe kuimba'e ha ángel kuéra ñe'ẽme, ha ndaporohayhúi ramo, mba'e pararã terã platillo tintín rei che. Ha aikuaauka ramo jepe ñe'ẽ Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue chéve, ha aikuaa ramo jepe opaichagua ñemimby oĩva, ha ndaipóri ramo jepe che aikuaa'ỹva, ha che jerovia mbarete ramo cerro jepe arova haguãicha hendágui, ha ndaporohayhúi ramo, che ndaha'éi mba'eve. Ame'ẽmba ramo jepe arekóva amongaru haguã mboriahúpe, ha ame'ẽ ramo che rete jepe ojehapy haguã, ha upéicharamo jepe, ndaporohayhúi ramo, opa umi mba'e ndovaléi mba'everã. Pe mborayhu ipacienciakuaa, ipy'aporã na iñenvidiósoi, ndojejapói terã ndojererovúi. Na itie'ỹi terã ndohekái imba'erãvante; nda ipochýi terã nda ipy'avaíri hapicha ndive. Ndovy'ái pe hekopegua'ỹva rehe, pe añeteguáva rehe uvei ovy'a. Opa mba'e ogueropu'aka jerovia, esperanza ha paciencia reheve. Pe mborayhu ndopa va'erãi araka'eve. Pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ rehe, ñemoñe'ẽ katu opa vaerã, opi vaerã umi ñe'ẽ jaikuaa'ỹva ha opa vaerã pe tembikuaa; ndajaikuaapái voi niko mba'eve, ha pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ rehe niko upéichante avei ñañemoñe'ẽ, jaikuaapa ha'ára opa mba'e hekópe katu, pe oĩmba'ỹva opa vaerã. Che che mitãme, añe'ẽ, apensa, ha ajepy'amongeta va'ekue mitãicha; akakuaapáma ramo katu, aheja pe mitã reko. Ha upéicha avei, ñande ko'ãga jahecha ku espejo hova je'óvapeicha, opáichavo, oguahẽ vaerã ára jahecha sakã porã haguã opa mba'e. Ko'ãga niko che ndaikuaapái, upeha árape katu aikuaapáta opa mba'e, pe Tupã Ñandejára che kuaa háicha chéve. Pe jerovia, pe esperanza ha pe mborayhu niko tapia guarã, ha ko'ã mbohapýgui pe mborayhu tuichave. Pemotenonde aipóramo pe mborayhu pe peñeha'ã pehupity avei umi ambue mba'e Espíritu Santo ome'ẽva, ha peñeha'ãve peikuaauka haguã pe ñe'ẽ Tupã Ñandejára ome'ẽva peẽme. Pe oñe'ẽva ñe'ẽ jaikuaa'ỹvape noñe'ẽi yvypóra kuérape Tupã Ñandejárapente, ha avave ndoikuaái pe he'íva, oñe'ẽgui Espíritu Santo rupi mba'e ñemiha megua. Pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ rehe oñemoñe'ẽva katu, oñe'ẽ yvypóra kuérape, oporomombarete, oporohekombo'e ha oporombopy'aguapy haguã. Pe oñe'ẽva ñe'ẽ jaikuaa'ỹvape oñemombarete ojupe, pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ rehe oñemoñe'ẽva katu omombarete pe iglésiape. Che ramo niko aipota opavave peẽ peñe'ẽ ñe'ẽ jaikuaa'ỹvape, opáichavo, tapeñemoñe'ẽ uvei Tupã Ñandejára ñe'ẽ rehe, tuichave mba'égui pe oñemoñe'ẽva Tupã Ñandejára ñe'ẽ rehe pe ñe'ẽ jaikuaa'ỹvape oñe'ẽvagui, oĩ'ỹ ramo omombe'ukuaáva pe oje'éva ikatu haguã pe iglésia oñemombarete. Upéva rehe, che ryvy kuéra, aha ramo pene rendápe ha añe'ẽ peẽme ñe'ẽ jaikuaa'ỹvape ¿piko mba'e penohẽta, nañe'ẽi ramo peẽme mba'e Tupã Ñandejára oikuaaukáva ñandéve rehe, terã napombo'éi ramo pe añeteguáva rehe, terã ñe'ẽ oúva Tupã Ñandejára gui, terã mba'e ikatu va'erãme pombo'e rehe? Umi mba'e hekove'ỹva, pe flauta terã pe árpaicha, noñembojuavýi ramo umi nota pu kuéra ojuehegui, ndaikatúi ojekuaa mba'épa pe ipúva. Ha guerrahápe, ndojekuaái ramo mba'épa pe trompeta pu, avave noñembosako'i mo'ãi pe ñorairõrã. Upéicha avei pende apytépe peje'ỹ ramo ñe'ẽ ikatu vaerã jaikuaa, ¿piko mba'éicha ojekuaáta upe pejéva? ¡Yvytúpe reínte peñe'ẽta! Hetaichagua ñe'ẽ niko oĩ ko yvy ári ha opavave oguereko he'i vaerã. Opáichavo, che ndaikuaái ramo pe oñe'ẽva chéve ñe'ẽ, aikóta tetã ambueyguáicha ichupe guarã ha pe oñe'ẽva tetã ambueyguáichata chéve guarã. Upéva rehe, pehupityse pype umi mba'e Espíritu Santo rehegua, peñeha'ã pehupity opa umi mba'e ikatu vaerã omombarete pe iglésiape. Upéva rehe pe oñe'ẽva ñe'ẽ jaikuaa'ỹvape tojerure Tupã Ñandejárape ikatu haguã oikuaauka pe he'íva. Che añembo'e ramo ñe'ẽ ojekuaa'ỹvape che py'apýpe añembo'e, opáichavo, ndaikuaái pe ha'éva. ¿Mba'épa ajapóne aipóramo? Añembo'éta che py'apýpe ha aikuaáta avei pe ha'éva. Apurahéita che py'apýpe ha aikuaáta avei mba'épa apurahéi. Remomba'eguasu ramo Tupã Ñandejárape nde espíritupente, ¿piko mba'éicha he'íta “Amén” pe nde rapicha ne rendúva ndoikuaái ramo pe eréva? Reñembo'e ramo jepe hekópe, pe nde rapicha ambue ndohupitýi mba'eve. Ame'ẽ las gracias Tupã Ñandejárape añe'ẽve rehe pende hegui ñe'ẽ ojekuaa'ỹvape; opáichavo, pe iglésiape ha'eseve cinco palabras ojekuaáva mba'épa he'ise, ambo'e haguã che rapicha kuérape, ha'e rangue diez mil palabras ñe'ẽ ojekuaa'ỹvape. Che ryvy kuéra, anína pepensa mitãicha, ta pene mitã rekóna ivaivarã, pe pene pensamiento katu ta okakuaapa va'ekuéicha. Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme niko he'i: “Añe'ẽta ko tetãme ñe'ẽ ambuépe ha tetã ambuegua juru rupi ha upéicharamo jepe na che rendu mo'ãi, he'i Ñandejára.” Upéicharamo, umi ñe'ẽ ojekuaa'ỹva señal umi Jesús rehe ojerovia'ỹva peguarã ha ndaha'éi umi ojeroviáva peguarã. Pe ñe'ẽ Tupã Ñandejára gui oúva jekuaauka katu, ndaha'éi umi ojerovia'ỹva peguarã, umi ojeroviáva peguarãnte. Upéva rehe, pe iglésia oñembyatypa jave peñe'ẽmba joa ramo ñe'ẽ ojekuaa'ỹvape, ha oike ramo pende rehegua'ỹva terã umi Jesús rehe ojerovia'ỹva, ¿nde'i chénepa pende tarovapaha? Opavave peñe'ẽ ramo ñe'ẽ Tupã Ñandejára gui oúva rehe katu, ha oike ramo peteĩ Jesús rehe ojerovia'ỹva terã pe oikuaa'ỹva, ohechakuaáta ipecádo ha ojepy'aporandúta ha'e voi ojupe, ohendúvo upe opavave he'íva hína. Ha upéicha umi mba'e ipy'apýpe oñemíva, hesakãta ha ha'e oñesũta omomba'eguasu Tupã Ñandejárape ha he'íta Tupã Ñandejára oiha añete pende apytépe. Che ryvy kuéra, kóicha niko: Peñembyaty ramo, peteĩ teĩ oguereko salmo, terã mbo'epy, terã mba'e Tupã Ñandejára oikuaaukáva ichupe, terã ñemoñe'ẽ ñe'ẽ ojekuaa'ỹvape, terã oikuaauka haguã pe oje'éva; tojejapókena opa umi mba'e oñemombarete haguã pende espíritu. Oime ramo oñe'ẽva ñe'ẽ ojekuaa'ỹvape toñe'ẽ mokõi, terã mbohapy peve, ha toñoha'arõ, ha peteĩ toikuaauka pe he'íva hikuái. Ha ndaipóri ramo avave ikatu vaerã oikuaauka katu tokirirĩ pe iglésiape, ha toñe'ẽ ojupe ha Tupã Ñandejárape. Upéicha avei, ñemoñe'ẽhára kuéra toñe'ẽ mokõi terã mbohapy, ha ambue kuéra katu tojapysaka ohecha haguã añetépa ou Tupã Ñandejára gui umi ñe'ẽ. Ha ambue oguapývape hína oime ramo mba'e Tupã Ñandejára oikuaaukáva ichupe, tokirirĩ pe oñe'ẽ tenonde va'ekue. Upéicha opavave ikatu peñemoñe'ẽ peteĩ teĩ, opavave oikuaa ha ikyre'ỹ haguã. Umi ñemoñe'ẽhára ojejokokuaa vaerã. Tupã Ñandejára ndaha'éigui apajuái rehegua, mba'e hekopeguáva reheguánte. Upe ojejapo háicha opa umi Jesús rehe ojeroviáva oñembyatyhápe. Kuña kuéra tokirirĩ pe iglésiape, noñepermitírigui ichupe kuéra oñe'ẽ, ta iñe'ẽrendukuaa Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ he'i háicha. Ha oime ramo oikuaaséva, toporandu iménape hógape, na iporãigui kuña oñe'ẽ pe iglésiape. ¿Pende hegui piko osẽ raka'e pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ, terã piko peẽme añó oguahẽ raka'e? Oime ramo he'íva ojehe ñemoñe'ẽharaha terã oguerekoha Espíritu Santo remime'ẽ ichupe, tohechakuaa Tupã Ñandejára rembiapoukapyha ko'ã mba'e amoĩva peẽme kuatia rehe. Ha oime ramo oikuaase'ỹva, toikuaa'ỹ. Ha upéicha, che ryvy kuéra, peñeha'ã peñe'ẽ haguã pe ñe'ẽ oúva Tupã Ñandejára gui rehe, ha ani pejoko pe oñe'ẽvape ñe'ẽ ojekuaa'ỹvape. Pejapopánte hekópe ha hendápe. Ha ko'ãga che ryvy kuéra, pomomandu'ase pe evangelio aikuaauka va'ekue peẽme rehe, upe peẽ perovia va'ekue ha pepyta ipype. Ko evangelio rupi avei peẽ pejesalva, peheja'ỹ ramo pe ñe'ẽ aikuaauka va'ekue peẽme, perovia gua'u rei'ỹ rire. Tenonderãite pombo'e va'ekue pe Ñandejára che mbo'e va'ekue chéve rehe: Cristo omano hague ñande pecado rehe, Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i háicha, ha oñeñotỹ hague, ha oikove jevy hague mbohapy arahápe, pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i háicha, ha ojehechauka hague Pédrope, ha upéi umi doce apóstol kuérape. Upéi katu ojehechauka más de quinientos hermano kuérape oĩ jave oñondive, ha umíva apytégui heta gueteri oĩ oikovéva, ambue kuéra katu omanóma va'ekue. Upéi ojehechauka Jacóbope, upéi opavave apóstol kuérape. Ha ipahaitépe, ojehechauka chéve avei ku mitã hi'árape'ỹ onace va'ekuéicha. Che niko pe michĩvéva apóstol kuéra apytépe, nda ijáiva chéve añembohéra apóstol, apersegui hague rehe pe Tupã Ñandejára iglésia. Opáichavo, pe Tupã Ñandejára gracia rupi aiko ko aiko háicha; ha pe imborayhu chendive guarã ndopyta reíri; amba'apo hetave uvei katu opavave ichugui kuéra, nda chéi jepe niko, pe Tupã Ñandejára gráciante uvei chendive oĩ va'ekue. Ta che ra'e terã ta ha'e kuéra, kóva ha'e pe ñe'ẽ roikuaaukáva, ha pe peẽ perovia va'ekue. Ha romoherakuã ramo Cristo oikove jevy hague omanóva apytégui, ¿piko mba'éicha oĩ pende apytépe he'íva ndaiporiha jeikove jevy omanóva apytégui? Omanóva oikove jevy'ỹ ramo niko, Cristo jepe ndoikove jevýiri va'ekue avei; ha Cristo ndoikovéi jevy rire, roñemoñe'ẽ rei vaerã mo'ã ha mba'eve rei vaerã mo'ã avei pe pende jerovia. Ha upéicha ramo, ore japu ro'épype Tupã Ñandejára omoingove jevy hague Crístope; ha japu ramo omanóva oikove jevyha, niko japu avei Tupã Ñandejára omoingove jevy hague Crístope. Omanóva oikove jevy'ỹ ramo, niko Cristo avei ndoikove jevýiri; ha Cristo ndoikovéi jevy va'ekue ramo, mba'eve rei pe pende jerovia, peime gueteri pende pecádope. Upéicharamo, umi ojerovia va'ekue Cristo rehe ha omano va'ekue, oñehundi. Pe ñane esperanza Cristo rehe ko yvy ári guarã añónte ramo, jajeporiahuverekovehánte opavave yvypóra kuéra apytépe. Upéva rangue katu, jaikuaa Cristo oikove jevy hague añete omanóva apytégui, umi oikove jevy vaerã renonderã. Peteĩ kuimba'e rupi oike haguéicha pe ñemano, upéicha avei peteĩ kuimba'e rupi oike pe omanóva jeikove jevy. Pe Adán rupi opavave omano háicha, upéicha avei Cristo rupi opavave oikove jevy vaerã. Opáichavo, peteĩ teĩ hendaguãme: Cristo tenonderã, upéi umi Cristo mba'éva, ha'e ou jevy ha'ára. Upéi katu pe ipaha, Cristo oipe'apa ha'ára mburuvicha kuéra, autoridad ha pu'aka, omoĩ haguã Tupã Ñandejárape Túva poguýpe pe reino. Ha tekotevẽ Cristo oreina Tupã Ñandejára omoĩmba peve iñenemigo kuéra ipyguýpe; ha pe enemigo paha oñehundi vaerã niko pe ñemano. Tupã Ñandejára omoĩ va'ekue opa mba'e Cristo pyguýpe. Pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ he'i ramo jepe opa mba'e oñemoĩ ipyguýpe, nde'iséi oiha avei Tupã Ñandejára, ha'égui voi pe omoĩ va'ekue opa mba'e Cristo pyguýpe. Ha oñemoĩmbáma ramo opa mba'e Cristo pyguýpe, pe Ta'ýra voi avei oñemoĩ vaerã pe Túva poguýpe, upe omoĩmba va'ekue opa mba'e Cristo pyguýpe, Tupã Ñandejára ha'epa haguã opa mba'épe. ¿Ha upeicha'ỹ ramo piko mba'e ojapóta umi ojebautizáva umi omanóva rehe? Umi omanóva mba'evéicha ramo oikove jevy'ỹta ramo, ¿piko mba'e rehe ojebautizauka hese kuéra? ¿Ha mba'e rehe piko ore rohasa peligro opa árape? Opa árape aime ajejuka haguãicha, kóva niko añete, che ryvy kuéra, pe vy'a arekóvaicha pende rehe pejerovia rehe Ñandejára Jesucristo rehe. Ikatu ha'e añorairõ hague Efésope tymba pochy ndiveicha, ha ¿piko mba'e anohẽ upévagui? Omanóva oikove jevy'ỹ ramo, “jakaru ha jaka'u, ko'ẽramoite ñamanóne.” Aníke peñembotavyka: “Irũ nguéra vai jepokuaa porã mbyaiha.” Pepáykena tekotevẽ háicha ha ani pepeca, oĩ niko pende apytépe oikuaa'ỹva Tupã Ñandejárape, ha'e peẽme ko'ã mba'e pomotĩ haguã. Ikatu oime he'íva: “¿Mba'éicha piko oikove jevýta umi omanóva? ¿Mba'eichagua tete piko oguerekóta?” Výro, pe mba'e ra'ỹi reñotỹva omano raẽ vaerã heñói haguã. Ne reñotỹi niko hakã heñói haguã hakã, pe mba'e ra'ỹinte niko pe reñotỹva, taha'e trigo terã ambue mba'e ra'ỹi. Upéi Tupã Ñandejára ome'ẽ imáta teerã, ha'e oipota háicha, pe mba'e ra'ỹi peteĩ teĩme. Pe to'o ndaha'éi peteĩchagua meme, oĩ niko yvypóra ro'o, tymba ro'o, guyra ro'o, ha pira ro'o. Ha oĩ tete yvágapeguáva ha yvy ariguáva; umi yvága peguáva niko oikoe pe iporãnguépe umi yvy ariguávagui. Pe kuarahy mimbi oikoe pe jasy rendýgui, ha oikoe avei umi estrella kuéra mimbígui; ha umi estrella kuéra apytépe voi pe peteĩ mimbi oikoe pe ambue mimbígui. Upéicha avei oiko vaerã umi omano va'ekue oikove jevývo; oñeñotỹ peteĩ tete ituju vaerã, ha opu'ã vaerã peteĩ tete omanove'ỹ vaerã. Oñeñotỹ pe tetekue jahechase'ỹva, opu'ã vaerã peteĩ tete hesãi ha iporãva. Oñeñotỹ kangy reheve opu'ã vaerã mbarete reheve. Oñeñotỹ yvypóra rete, opu'ã vaerã peteĩ tete yvága pegua rehegua. Oĩ niko tete yvy ariguáva ha tete yvága peguáva. Pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i háicha: “Pe kuimba'e ypykue, Adán, ojejapo va'ekue hete ánga hekovéva reheve”; pe Adán mokõiha katu espíritu oporomoingovéva. Pe yvága peguáva na tenonderéi, pe yvy ariguávante ha upéi katu pe yvága peguáva. Pe kuimba'e ypykue niko yvy arigua, yvýgui guare; pe kuimba'e mokõiha, Ñandejárava katu yvága pegua. Pe kuimba'e yvýgui guaréicha, upéicha umi yvy arigua; ha pe kuimba'e yvága peguávaicha upéicha avei umi yvága peguáva. Ha jajogua háicha pe kuimba'e yvýgui ojejapo va'ekuépe, upéicha avei jajogua vaerã upe yvága peguávape. Ha'ese niko peẽme, che ryvy kuéra, ko ñande rete to'o ha tuguýguiguáva ndaikatuiha oike Tupã Ñandejára réinope; pe hi'are'ỹva ndohupitýigui pe tapia guarãva. Aipota peikuaa ko mba'e avave oikuaa'ỹva: Nañamanomba mo'ãi, opáichavo, opavave ñañemo'ambuéta, peteĩ sapy'aitépe, peteĩ tesa pirĩme, pe trompeta ipúvo ipaharã. Ipu vaerã pe trompeta, ha umi omano va'ekue oikovepa jevy vaerã, máramo nomanovéima haguã, ha ñande kuéra katu ñañemoambue vaerã. Tekotevẽgui ko ñande rete oñembyaíva oñemonde peteĩ tete oñembyai'ỹ va'erãgui, ha ko ñande rete omanóva tekotevẽgui oñemonde peteĩ tete omanove'ỹ va'erãgui. Ko ñande rete oñembyaíva oñemondéma ramo pe tete oñembyai'ỹ va'erãgui, ha ko ñande rete omano va'erãva oñemondéma ramo pe tete araka'eve omanove'ỹ va'erãvagui, upéramo oiko vaerã pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'íva: “Ñemanove'ỹ omokõ manóme. ¡Ha! mano, ¿mamo piko oime pe nde popía? ¡Ha! mano, ¿mamo piko oime pe nde pu'akakue?” Pe pecado niko pe mano popía ha pe pecádope ombopu'akáva niko pe ley. Upéicharamo jepe ñame'ẽ vaerã las gracias Tupã Ñandejárape, ñane mbopu'aka rehe pe mano rehe Ñandejára Jesucristo pu'aka rupi. Upéva rehe, che ryvy kuéra pohayhuetéva, pepyta hatãkena, pemyi'ỹ rehe, ha pemba'apo tapiaite kyre'ỹ reheveke Ñandejára rembiapópe; peikuaa pype pe pene rembiapo Ñandejára peguarã nda reiriha. Pe colecta ñane hermano kuéra peguarã katu, pejapo avei peẽ pe ajapouka haguéicha Galacia pegua iglésia kuérape. Pe semana ñepyrũha árape peteĩ teĩ peẽva peñongatu pe ikatumíva, ku pehupitymi haguéicha, ani haguã oiko colecta ñemono'õ che aguahẽ rire. Ha aguahẽ rire amondóta Jerusalénpe carta reheve umi peẽ pejeroviaha, ogueraha haguã pe pende colecta umi ñane hermano kuéra Jerusalén peguápe. Ha tekotevẽta ramo aha che avei, ohóne ha'e kuéra chendive. Aháta pene rendápe ahasa rire Macedonia rupi, ahasa raẽ vaerã upérupi. Ha ikatúne apyta penendive ha ikatu porã voínte apyta penendive ohasa peve ro'y, ha uperire peẽ che mondokuaa mamo aha haguãme. Ndapohechaséi niko ko'ãga ahasakuévonte, aha'arõ apyta aremi penendive, Ñandejára upéicha oipota ramo. Efésope katu apytáta pentecostés arete peve, ija porã etereítagui chéve amba'apo haguã Ñandejára rembiapópe, ha heta oĩ oñemoĩva che rehe. Timoteo oguahẽ ramo kena peñeha'ã tovy'a penendive, ha anítei ojepy'apy mba'eve rehe, ha'e niko omba'apo Ñandejára rembiapópe chéicha. Upéva reheke, ani avave peẽva ndapejapói ichupe mba'eve ramo, peipytyvõ uvei ichupe py'aguapy reheve tou che rendápe aiméta ha'arõvo ñane hermano kuéra ndive. Ñande ryvy Apólospe katu heta ajerure ramo jepe ohomi haguã hermano kuéra ndive pende rechami ndohoséi ko'ãga, ohóta ijami vove ichupe. Peñeñangarekókena, ha pepyta hatã pende jeroviápe. Peikókena kuimba'etéicha, ha peñemombarete. Opa mba'e pejapóvakena pejapo mborayhupópe. Che ryvy kuéra, peikuaa niko Estéfanas rogaygua kuéra raẽvete Acayaygua kuéra apytépe oguerovia hague pe evangelio, ha opáicha oipytyvõ hague ñane hermano kuérape. Upéva rehe, aipota peẽ avei pehechakuaa umi ha'e kueraichaguápe ha peñemoĩ opa umi oporopytyvõva ha omba'apóva poguýpe. Avy'aite niko Estéfanas, Fortunato ha Acaico ou haguére che rendápe, ha'e kuéra niko ojapo upe peẽ ikatu'ỹ va'ekue pejapo peimégui mombyry. Omombytu'u che corazõ ha peẽme avei pene mbovy'a. Pehechakuaákena ichupe kuéra. Iglésia kuéra Asia pegua pene momaiteiuka. Aquila, Priscila, ha pe iglésia oñembyatýva hógape kuéra, pene momaiteiuka etaite Ñandejára rérape. Pene momaitei opavave ñane hermano kuéra. Peñomomaitei ñohetũ marangatu reheve. Che, Pablo, pomomaitei ko kuatiañe'ẽme che po rupi voi. Oime ramo ohayhu'ỹva Ñandejára Jesucrístope, toñemoĩ maldiciónguýpe. ¡Ñandejára ou aguĩma! Ñandejára Jesucristo ta pende rovasa. Che mborayhu peẽme guarã Cristo Jesús rupi toĩ penendive. Amén. Che, Pablo, Jesucristo apóstol Tupã Ñandejára rembipota rupi ha ñande ryvy Timoteo, pe Tupã Ñandejára iglésia Coríntope oĩvape, ha opavave umi Tupã Ñandejára mba'évape oĩva Acáyape opa rupi. Tupã Ñandejára ñande Ru, ha Ñandejára Jesucristo, ta pende rovasa ha ta pene mbopy'aguapy. Ñamomba'eguasu Tupã Ñandejára, Ñandejára Jesucristo Rúpe, ha'e niko ñande Ru oporoporiahuverekóva ha Tupã Ñandejára tapia oporoconsoláva. Tupã Ñandejára niko ñane consola opa umi ñande jepy'apýpe, ikatu haguã ñande avei ñaconsola umi ojepy'apývape pe consuelo Tupã Ñandejára ome'ẽva ñandéve rupi. Tuicha háicha pe ñande jehasa asy Cristo rayhupápe tuicha avei pe consuelo Cristo rupi jahupitýva. Ore rohasa asy ramo niko pene consuelo ha pene salvacionrã rehe, ha Tupã Ñandejára ore consola ramo niko pene consuelorã avei, ikatu haguã peẽ avei peropu'aka umi jehasa asy ore rohasáva. Ha rojeroviaite niko pende rehe, roikuaágui pe pehasa asy háicha orendive pehupitýne haguã avei pe py'apytu'u Tupã Ñandejára ome'ẽva. Che ryvy kuéra, roipota peikuaa heta rohasa asy hague Ásiape Ha ipohýi eterei hague oréve, haimete ore pu'akave'ỹ haguãichama peve, ha noroimo'ãvéima rosẽne haguã ore rekove reheve. Roñeñandu umi oñesentenciáva ojejuka haguãicha, ani haguã rojerovia ore jehe, rojerovia haguã Tupã Ñandejára rehénte uvei, pe omoingovéva omanóvape rehe. Ha'e nda ore rejái va'ekue romano, nda ore rejái ko'ãga, ha rojerovia hese upéicha ojapóne haguã ohóvo, peẽ ore pytyvõ ramo avei pene ñembo'épe, ha oĩ ramo heta umi oñembo'éva ore rehe, heta oĩta ome'ẽva las gracias Tupã Ñandejárape umi mba'e ohupityukáva oréve rehe. Oime niko peteĩ mba'e ore mbovy'áva, roñandu pe ore py'apýpe ore reko marangatu ha nda ore rova mokõiri hague ko yvy ári, ha pende apytépema katu. Tupã Ñandejára imborayhu rupi ore pytyvõ roiko haguã upéicha, ha ndaha'éi yvypóra arandukue rupi. Pe oĩvante romoĩ peẽme kuatia rehe, ndaipóri ambue mba'e pe pelee ha peikuaávagui. Ha aha'arõ pehechakuaáne haguã ko'ã mba'e ipaha peve, peikuaáma háicha, peikuaapa'ỹ ramo jepe gueteri Ñandejára Jesús ouha ára peẽ ore rerovy'a va'erãha, pe ore rovy'a vaerã háicha pende rehe. Ko jerovia kóva reheve, ahase mo'ã pene rendápe raẽ, pombovy'a haguã aháta hague rehe mokõi jevyha pene rendápe. Ahase mo'ã pene renda rupi ahakuévo Macedóniape ha aju kuévo upégui aju jevy haguã pene rendápe, ikatu haguã peẽ rupi upéi ahasa Judéape. ¿Ndajepy'amongeta porãi mba'e pipoko ra'e ajapose ramo ko'ã mba'e? ¿Terã piko pe ajaposéva ajapose yvypóra kuéra rekópe, he'íva “néi” ha “tove” peteĩ jevýpe? Tupã Ñandejára icha iñañetéva oikuaa ndoro'eiha peẽme “néi” ha “tove” peteĩ jevýpe. Cristo Jesús, pe Tupã Ñandejára ra'y, Silvano, Timoteo ha che romoherakuã va'ekue pende apytépe, nde'írigui va'ekue “néi” ha “tove” peteĩ jevýpe. Jesucristo ndive, pe ñe'ẽ añete tapia, ha'e rupi pe Tupã Ñandejára promesa kuéra oikopa vaerã katuete. Upéva rehe ñamomba'eguasu jave Tupã Ñandejárape ja'e “Amén” Cristo Jesús rupi. Ha Tupã Ñandejára ha'e pe oréve ha peẽme ñane mombaretéva Cristo rupi, ha pe ñane momarangatu va'ekue. Ñande sella va'ekue, ha omoĩ ñane corazõme pe Espíritu Santo umi mba'e ñane mba'erãva renonderãgua ramo. Ha amoĩ testigo ramo Tupã Ñandejárape, ha'e oikuaáva che py'apy, che pohyi'ỹ haguã penendive ndahavéi gueteri hague Coríntope. Ndaha'éi niko roñembojaraséva pe pende jerovia rehe, poipytyvõsénte niko pevy'ave haguã uvei; pe pende jerovia rupi niko peime hatã. Upéva rehe, ha'e che jupe voi ndahavéi haguã pene rendápe py'ambyasy reheve. Che pomomba'embyasy ramo, ¿piko máva che mbovy'a jevýta ndaha'éi ramo pe che amomba'embyasy va'ekue? Ha upéva voi amoĩ va'ekue peẽme kuatia rehe, ani haguã aguahẽvo che mba'embyasy, umi avy'a vaerã mo'ã rehe; ajerovia háicha opavave pende rehe, ko che vy'a pene mba'eha rehe avei. Aime va'ekue tuicha jepy'apy ha angekói reheve, ha che resay che rova rehe; ajapo va'ekue peẽme upe kuatiañe'ẽ; ndaha'éi pomomba'embyasy haguã, peikuaánte haguã uvei mba'eichaite pevépa pohayhu. Oime ramo oporomomba'embyasy va'ekue katu ndaha'éi chéve añó, che momba'embyasy ramo jepe, opavave peẽ kuérape avei pene momba'embyasy va'ekue. Péicha ha'éta ani haguã añe'ẽ pohýi eterei. Iporã mante upe mávape pe ñemongavaju heta jurúgui. Upéva rehe, ko'ãga tekotevẽ peẽ peperdona ha peconsola ichupe, ani haguã ojepy'apy etereígui ipy'aropu. Upéva rehe, ajerure peẽme pehechauka haguã ichupe pene mborayhu. Upevarã arahauka va'ekue peẽme kuatiañe'ẽ ahecha haguã pene ñe'ẽ rendútapa opa mba'épe. Ha upe peẽ peperdonávape, che avei aperdona; ha pe che aperdonáva, oime ramo mba'e aperdona va'ekue, pende rayhupápe aperdona Cristo renondépe, ani haguã Satanás oñemotenonde ñande hegui mba'evépe; jaikuaa porã eterei niko umi iñuhã. Aguahẽ ramo Tróaspe añemoñe'ẽ haguã Cristo evangelio rehe, Ñandejára ome'ẽ ramo jepe chéve upépe heta che rembiaporã, ajepy'apy eterei va'ekue ndajuhúigui upépe che ryvy Títope; upéva rehe apyta rangue ahasa Macedóniape. Upéicharamo jepe ame'ẽ las gracias Tupã Ñandejárape, ñane mbopu'akapa tapia rehe opa mba'épe Cristo rupi, ha ojekuaauka rehe ojupe ñande rupi, ku mba'e ryakuã porãicha opa rupi sarambíva. Ñande niko Tupã Ñandejára peguarã Cristo ryakuã porãnguéicha, umi ojesalváva ha umi oñehundíva peguarã. Umi oñehundíva peguarã, tyakuã oporojukáva, umi ojesalvávape katu, tyakuã oporomoingovéva. ¿Ha mávapa ipu'akáne ko'ãvarã? Ore ndoroikói roñemu Tupã Ñandejára ñe'ẽ rehe heta ojapo háicha; upéva rangue, añete háichante uvei, Tupã Ñandejára rembijokuáicha, roñe'ẽ Tupã Ñandejára renondépe Cristo rérape. ¿Roñepyrũpa roñemoĩ porã jevy ore jupe; terãpa roikotevẽ oime háicha oikotevẽva, kuatiañe'ẽ ore moĩ porã vaerã rehe peẽme guarã, terã pende hegui? Ore kuatiañe'ẽ niko peẽ, haipyre ore py'apýpe, opavave oikuaa ha oleéva. Ojehechakuaa niko peẽ Cristo kuatiañe'ẽha, apopyre ore rupi, ojejapo va'ekue ndaha'éi tíntape, Tupã Ñandejára oikovéva Espíritu rupínte; ndaha'éi ita pesengue ári, pene corazõmente. Ha rojeroviaite Tupã Ñandejára rehe Cristo rupi. Ndaha'éi niko ore jehegui ikatúva rojapo mba'eve, opa ikatúva rojapo niko Tupã Ñandejára rehe aénte. Tupã Ñandejára voi niko ojapo ore hegui hembijokuairã katupyry pacto pyahu rehegua, ndaha'éi kuatia ári rehegua, Espíritu reheguánte; pe kuatia ári rehegua niko oporojuka, pe Espíritu rehegua katu oporomoingove. Pe Moisés ley oporocondenáva ojehai va'ekue ita rehe, omimbipa va'ekue, ha upéva rehe umi Israelita kuéra ndaikatúi va'ekue oma'ẽ Moisés rova rehe, omimbipágui pe hova, oguepa vaerã ramo jepe. ¡Mba'éichapa aipóramo, nomimbipavéi chéne pe pacto Espíritu rehegua! Mba'e guasu va'ekue ramo jepe pe ley oporocondenáva, mba'e guasu eteve vaerã katuete pe pacto ñande rerekóva hekopotĩva ramo. Pe ley mba'e guasu ete va'ekue jepe ndaha'evéima mba'eve ñambojoja ramo pe mba'e guasu etevéva rehe. Mba'e guasu va'ekue ramo pe sapy'a guarãva, mba'e guasu eteve vaerã pe tapia guarãva. Roguerekógui koichagua esperanza, roñe'ẽ péicha jeroviapópe. Ha ndorojapói ojapo haguéicha Moisés, ojaho'i va'ekue hova peteĩ vélope ani haguã umi Israelita kuéra omaña upe opa vaerã rehe. Opáichavo, ha'e kuéra ndoikuaái va'ekue mba'épa he'ise, ha ko'ãgaite peve, olee jave pe pacto yma guare, upe velo ohesamo'ã gueteri ichupe kuéra, upe velo ojeígui Cristo rupi mante. Ko'ãgaite peve, pe Moisés ley ojelee jave, pe velo oĩ gueteri icorazõ kuéra ári. Opáichavo, ha'e kuéra ojevy ha'ára Ñandejára rendápe, pe velo ojei vaerã. Ñandejára niko pe Espíritu; ha pe Ñandejára Espíritu oĩháme, upépe oĩ libertad. Upéva rehe opavave ñande kuéra, ñande rova aho'iha'ỹ rehe, espéjope ramo guáicha ñamañávo pe Ñandejára gloria rehe jajoguave jahávo Crístope, jarekovégui pe iglória. Upéva niko Ñandejára Espíritu rembiapo. Upéva rehe ore kyre'ỹ tapia, Tupã Ñandejára ome'ẽgui oréve ko ore rembiaporã ore poriahuvereko rupi. Ndorojapo vaíri mba'eve ñemihãmeguáva terã oporomotĩva, ha ndoroikói roporombotavy terã Tupã Ñandejára ñe'ẽ rombojopara, umícha rangue ro'e pe añeteguávante, ha upéicha rojekuaauka opavavépe Tupã Ñandejára renondépe. Ha pe ore evangelio oñemi ramo gueteri katu, umi oñehundívaguinte oñemi. Ha'e kuéra ndogueroviáigui, ko mundo ruvicha omoakãypytũ ichupe kuéra ani haguã ohesape ichupe kuéra pe Cristo gloria rehegua evangelio. Cristo niko peteĩchante Tupã Ñandejára ndive. Ore noroñemoherakuãi ore jupe, Jesucrístopente, Ñandejaraha ha'e, ha ore katu pene rembiguái Jesús rayhupápe. Pe Tupã Ñandejára ete voi he'i va'ekue pe tesapehára ohesape haguã pe pytũnguýpe, ohesape va'ekue ore py'apy, ikatu haguã upe tesapeha rendy rupi rohecha pe Tupã Ñandejára gloria omimbíva Jesucristo rova rehe. Opáichavo, roguereko niko ko tesoro mba'yru tujuguiguápeicha, ojehechauka haguã pe pu'aka guasuete Tupã Ñandejára mba'enteha, ha ndaha'eiha ore mba'e. Ha upéicha, rojejopy vai ramo jepe opáguio, upéi rosẽ pe jejopýgui, rohasa asy ramo jepe, nda ore py'atarovái. Rojepersegui ramo jepe na ore tyre'ỹi, rojeity ramo jepe yvy rehe, ropu'ã jevy. Rogueraha tapia opa rupi Jesús mano ore rete rehe, pe Jesús rekove ojehecha haguã avei ore rete rehe. Ore roikove aja, niko roiko rojejuka haguãicha opa árape Jesús rayhupápe, pe Jesús rekove ojehecha haguã avei pe ore rete omano vaerã rehe. Ha upéicha pe mano omba'apo ore rehe, ha pende rehe katu pe tekove. Pe ore jerovia niko pe Tupã Ñandejára kuatiañe'ẽme he'i háicha: “Arovia, ha upéva rehe añe'ẽ”; ha upéicha avei ore roguerovia ha upéva rehe roñe'ẽ. Roikuaágui pe Tupã Ñandejára omoingove jevy va'ekue Ñandejára Jesúspe umi omanóva apytégui, ore moingove jevy va'erãha oréve avei Jesús ndive, ha ore reraha va'erãha penendive pe ha'e oĩháme. Ha opa ko'ã mba'e ojehu oréve pende rehehápe, ikatu haguã pe Tupã Ñandejára py'aporã ohupity hetavépe, ha upéicha rupi hetave haguã umi ipy'aporãva hendive, oñemomba'eguasuve haguã Tupã Ñandejárape. Upéva rehe, nda ore py'a manói, ha ore retépe ropa ramo jepe rohóvo, ore espíritu oñembopyahu pyahuve ára ko'ẽ rehe. Ko ore jehasa asy ko yvy arigua niko sapy'amiguánte, voi ohasa, ha upéi katu ore ra'arõ pe gloria tapia guarãva mba'e guasu etevéva. Ore niko noroma'ẽi umi mba'e ojehecháva rehe, umi ojehecha'ỹva rehénte uvei, umi mba'e ojehecháva niko sapy'aguánte, umi ojehecha'ỹva katu tapia guarã. Jaikuaa niko, ko ñande rete oñembyai ramo, peteĩ óga hi'are'ỹvaicha, Tupã Ñandejára oguerekoha sako'ipyre ñandéve guarã yvágape peteĩ óga tapia guarãva, ndojejapói va'ekue yvypóra po rupi. Upéva rehe niko jaiko aja ko ñande retépe ñane pyahẽ, hi'ãgui ñandéve java pe ñande róga yvága peguápe, ñane monde vaerã aóicha ani haguã ñaime opívo. Jaikove aja ko ñande retépe, ñane pyahẽ ha jajepy'apy, ndaha'éi ñañemboiségui ko ñande rete tujágui, ñañemondeségui pe ñande rete pyahúguinte uvei, pe ñande rehegua omanóva hekovia haguã pe tekovete pyahu rehe. Ha Tupã Ñandejára voi niko pe ñane mbosako'i va'ekue upevarã, ha ome'ẽ tenonde ñandéve pe Espíritu Santo añetegua rechaukaha ramo. Upéva rehe jajerovia tapia, ha jaikuaa ñaime aja ko ñande retépe, ñane pore'ỹha Ñandejára gui; jerovia rupi niko jaiko ha ndaha'éi jahecháva rehe. Opáichavo, jajerovia ramo jepe, hi'ãnte vaerã mo'ã ñandéve jajehekýi ko ñande retégui, jaha haguã Ñandejára rendápe. Upéva rehe roñeha'ã rojapo pe Ñandejára oipotáva, toroime terã toroime'ỹ ore retépe. Tekotevẽgui opavave jajechauka Cristo tribunálpe, peteĩ teĩme oñeme'ẽ haguã hembiapokue rehe hetépe oiko aja, hembiapo porãngue rehe terã hembiapo vaikue rehe. Upéva rehe, roikuaágui pe kyhyje Ñandejára gui, roñeha'ã rogueroviauka ore rapicha kuérape. Tupã Ñandejára katu niko oikuaa mba'épa ore, ha aha'arõ peẽ avei peikuaáne haguã pende py'apýpe. Ndaha'éi roñepyrũ jevýva roñe'ẽ porã ore jehe, roipotánte uvei ore rerovy'a, ikatu haguã pereko peje vaerã umi ojererovúvape okaguiogua rehe, pe py'apy pegua rehe rangue. Ore tarova ramo niko Tupã Ñandejára peguarãnte, ha ore akã porã ramo katu peẽme guarã. Pe Cristo mborayhu ore mokyre'ỹ, ropensa ramo kóva rehe: peteĩ omano hague opavave rehe, ha upéva rehe opavave omanomba. Cristo omano opavave rehe, umi oikovéva anivéma haguã oikove ojupe kuéra guarã, upe omano ha oikove jevy va'ekue hese kuéra peguarãntema. Upéva rehe, ko'ãga ore ndoroikuaavéima avavépe yvypóra rekópe, ha Crístope jepe upéicha roikuaa va'ekue ramo yma, ko'ãga nda upeichavéima roikuaa ichupe. Upéva rehe, pe oñemopeteĩva Cristo ndive ohupity tekove pyahu, umi mba'e tuja ohasapáma ha opa mba'e ipyahupa. Ha opa ko'ã mba'e Tupã Ñandejára rembiapo, ñane moingo porã jevy va'ekue ondive Cristo rupi, ha ñande jokuái ñamoingo porã haguã opavavépe hendive. Cristo rupi Tupã Ñandejára omoingo porã jevy va'ekue yvypóra kuérape ondive, oipe'a va'ekue yvypóra kuéra árigui ipecádo kuéra; ha omoherakuãuka ore rupi pe ñe'ẽ jeiko porã jevy rehegua. Upéva rehe rojejokuái Cristo rérape, Tupã Ñandejára ete voi ojerure ramo guáicha ore rupi; rojerure peẽme Cristo rérape: peiko porã jevy haguã Tupã Ñandejára ndive. Cristo ndopecái va'ekue, opáichavo, ñande rayhupápe Tupã Ñandejára oguereko va'ekue ichupe pecador ramo, ñañe mopeteĩvo Cristo ndive ikatu haguã jahupity pe teko potĩ Tupã Ñandejára ome'ẽva. Upéva rehe, Tupã Ñandejára pytyvõhára rehe ore, rojerure peẽme ani haguã ndapejapói mba'eve ramo pe Tupã Ñandejára gracia. Pe Tupã Ñandejára kuatiañe'ẽme he'ígui: Ha'etépe rohendu va'ekue, pe salvación árape roipytyvõ va'ekue. Ko'ãga ha'e hína pe ñepytyvõha ára, ko'ãga ha'e hína pe salvación ára. Noromoĩri mba'eveichagua estorbo avavépe, ani haguã oñeñe'ẽ vai pe ore rembiapo rehe. Upéva rangue, opa mba'épe rohechauka ore Tupã Ñandejára rembiguaiha, paciénciape, jehasa asýpe, tekotevẽme ha angekóipe; ñembuepotípe ha cárcelpe, sarambi guasúpe, mba'apo pohýipe, jeke'ỹ ha ñembyahýipe, tekopotĩme, arandúpe, py'amano'ỹme, py'aporãme, Espíritu Santo ore pype oĩvape, mborayhu añetépe, ñe'ẽ añetévape, Tupã Ñandejára pu'akápe, roiporu pe hekopeguávante, taha'e ore akatúape terã ore asúpe. Sapy'ánte roñemomba'eguasu, ha sapy'ánte ndorojejapói mba'evéramo, sapy'ánte roñemoherakuã porã, ha sapy'ánte roñemoherakuã vai. Rojerereko ijapúva ramo ro'e ramo jepe pe añetegua. Rojerereko ku rojekuaa'ỹ ramo guáicha, rojekuaa porã ramo jepe; romano mbotáva ramo, opáichavo roikove, roñenupã ramo jepe noromanói. Ore mba'embyasy ramo guáicha rovy'a tapia ramo jepe, ore poriahúvaicha, romomba'éta ramo jepe hetápe, ndoroguerekói ramo guáicha mba'eve, roguerekopa ramo jepe opa mba'e. Che ryvy kuéra corintoygua, roñe'ẽ niko peẽme oĩ háichante, roipe'a peẽme ore corazõ. Ndaipóri ore pype mba'eve ñemimby peẽme guarã, peẽ uvei nda che rayhupái. Pe Túva ojerure háicha ta'ýra kuérape, ajerure peẽme ani haguã peñongatu che hegui mba'eve pende py'apýpe, pe che nañomíri háicha mba'eve pende hegui. Ani pejuaju umi Jesús rehe ojerovia'ỹva rehe, ¿mba'éicha piko oñoirũta pe hekopeguáva pe hekopegua'ỹva ndive?, ¿terã pe tesapeha pytũ ndive? ¿Mba'éicha piko oiko porãta Cristo Satanás ndive? ¿Mba'e piko oguereko oñondive pe Jesús rehe ojeroviáva pe ojerovia'ỹva ndive? ¿Mba'e piko oguereko pe Tupã Ñandejára tupao ta'anga kuéra ndive? Ha ñande niko ha'e pe Tupã Ñandejára oikovéva tupao, Tupã Ñandejára ete voi he'i haguéicha: Aikóta ypýpe kuéra ha ijapyte rupi kuéra, che Itupã Ñandejára kuérata, ha ha'e kuéra che mba'éta. Upéva reheke: Pesẽ ijapytégui kuéra, ha pejei ichugui kuéra, he'i Ñandejára; ha ani pepoko mba'e ky'a rehe. Ha che pomoguahẽta, ha che ha'éta pende Ru, ha peẽ ha'éta che ra'y ha che rajy kuérata, he'i pe Ñandejára ipu'akapáva; Upéicharamo kena che rembiayhupára kuéra, jarekópype ko'ã promesa, ñañemopotĩ opaichagua mba'e ikatu va'erãgui omongy'a ñande rete terã ñande espíritu, ha ñañemomarangatu marangatuve Tupã Ñandejárape kyhyjepópe ichugui. ¡Ore mohendamína pene corazõme! Avave rehe niko ndorojapo vaíri, avavépe noromomarãi, avavépe norombotavýi. Nda'éi niko ko'ã mba'e pomoĩ vai haguã, ha'éma niko kuri peimeha ore corazõme, jaikove terã ñamano haguã oñondive. Ajerovia eterei niko pende rehe, ha poguerovy'a. Opa pe che jehasa asyve pa'ũme añeñandu porã eterei ha che renyhẽte vy'águi. Upe roguahẽ ramo Macedóniape, ndaipóri va'ekue pytu'u oréve, angekói mante opa rupi, ore jerekuévo ñorairõ, ha ore py'apýpe katu kyhyje. Tupã Ñandejára oconsoláva umi ojepy'apývape katu ore consola Tito guahẽ rupi; ha ndaha'éi iguahẽ rupi añó, ha'e avei oñeconsola hague rehe uvei peẽ rupi. Ha'e omombe'u oréve mba'eichaite pevépa peẽ ore rechaga'u, ha pejahe'o hague, ha pejepy'apyha che rehe; ha upévama katu che mbovy'ave. Pomomba'embyasy va'ekue ramo jepe pe kuatiañe'ẽ arahauka va'ekue peẽmepe, narombyasýi, che py'apy va'ekue ramo jepe, ahechágui upe kuatiañe'ẽ pene momba'embyasy hague sapy'amínte jepe, ko'ãga katu avy'a, ndaha'éi pene mba'embyasy hague rehe katuete, upe mba'embyasy rupi peñearrepenti haguérehente uvei. Pene mba'embyasy hague rehe Tupã Ñandejára oipota háicha, ani haguã mba'evépe pesẽ vai ore rupi. Pe mba'embyasy Tupã Ñandejára ndive guarã niko, ogueru peteĩ arrepentimiento salvacionrã, ha ndaipóri mba'érehepa ñambyasy haguã upéva; umi yvypóra mba'embyasy katu ogueru mano. Ha péina hína, pe pene mba'embyasy rupi pe Tupã Ñandejárape oipota háicha, ¡mba'éichapa upéi pene kyre'ỹ, ha pe ñe'ẽ hendápe, ha pende pochy, ha pekyhyje, ha peporohayhu, ha pene rakate'ỹ, ha pecastigase pe mba'e vai apoharépe! Ha opa ko'ã mba'épe pehechauka na peñemongy'ái hague upe mba'épe. Ha arahauka ramo jepe peẽme upe kuatiañe'ẽ, ndaha'éi va'ekue katuete pe mba'e vai apohare rehe, terã pe máva upe mba'e ojejapo va'ekue rehe, uvei peẽte voi pehechakuaa haguãnte uvei mba'eichaite pevépa ore rakate'ỹ pende rehe Tupã Ñandejára renondépe. Upéva rehe ore py'aguapy va'ekue, peẽ pende py'aguapy hague rehe, ha Tito ovy'a eterei haguérehema katu pembopiro'y hague rehe ipy'apy. Ha nañemotĩri ha'e hague rehe Títope avy'aha pende rehe. Upéva rangue, añete háicha opa umi mba'e ro'e va'ekue peẽme, upéicha avei iñañete upe ha'e va'ekue Títope, avy'aha pende rehe. Ha ha'e pende rayhu eteve imandu'a ramo mba'éichapa pene ñe'ẽrendu va'ekue, ha mba'éichapa peguerohory raka'e ichupe jejapo'ỹ reheve ha kyhyje pópe. Avy'a ikatu rehe ajerovia pende rehe opa mba'épe. Ha ko'ãga, che ryvy kuéra, amombe'usemi peẽme mba'eichaitépa pe Tupã Ñandejára mborayhu ojehechauka Macedonia pegua iglésia kuéra apytépe. Mba'éichapa ohasa asyve ramo jepe ovy'a, ha iporiahuve ramo jepe ome'ẽ takate'ỹ'ỹ rehe. Che voi ha'e, ikatu haguéicha ome'ẽ hague hikuái ha ome'ẽve hague pe ha'e kuéra ikatúvagui. Ha heta ojerure oréve rohejamínte haguã ichupe kuéra oipytyvõmí avei umi ñane hermano kuérape. Ha ojapove hikuái pe ore roha'arõ va'ekuégui, ha'e kuéra voi oñeme'ẽ raẽ ojupe kuéra Ñandejárape, ha upéi oréve avei, Tupã Ñandejára rembipota rupi. Upéicha rupi rojerure Títope oñepyrũ haguéicha upéicha ojapopa haguã pende apytépe ko mborayhu rembiapo. Ha opa mba'épe pene tenonde háicha: jeroviápe, ñe'ẽkuaápe, arandúpe, kyre'ỹme, mborayhúpe oréve guarã, ta upéicha avei ko mborayhu rembiapópe. Nañe'ẽi ajapouka ramo guáicha, ahecha haguãnte uvei pe ambue kuéra kyre'ỹ rupi pe pene mborayhu iñañeteha. Peikuaáma niko peẽ pe Ñandejára Jesucristo mborayhu: pende rayhupápe, mba'eta rerekoha ramo jepe ha'e, oñemomboriahu hague pe imboriahukue rupi pene mba'eta haguã peẽ. Kóva katu ha'éta iporãgui peẽme: peẽ niko peñepyrũ va'ekue pe áño ohasa va'ekue guivéma voi, ndaha'éi pejapónte va'ekue ko'ã mba'e, pejapo va'ekue avei kyre'ỹpópe. Ko'ãga kena pejapopa avei kyre'ỹpópe pe peñepyrũ haguéicha, ha peme'ẽ pe peẽme ikatu háicha. Pe máva añetete ome'ẽséma guive, Tupã Ñandejára oguerohory ome'ẽ ramo pe oguerekomívante, ha'e ndojeruréi pe jareko'ỹva. Ndaha'éi niko pepyta haguã peẽ peikotevẽ ambue kuéra oñepytyvõ haguã rehehápe. Peime joja haguãnte uvei hendive kuéra, ko'ãga niko peẽ pereko pemoĩmba haguã pe ha'e kuéra oguereko'ỹva, ha tenondeve katu ha'e kuéra oguerekóne omoĩmba haguã pe peẽ pereko'ỹva, ha upéicha pereko joja haguã. He'i háicha pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: “Pe omono'õ heta va'ekuépe, na hembýi, ha pe mbovy omono'õ va'ekue, noikotevẽi.” Tupã Ñandejárape katu ame'ẽ las gracias ombopy'akyre'ỹ hague rehe Títope avei penendive guarã. Ohendu niko chéve pe ajerure va'ekue ichupe, ha ha'e voi pende rerekógui ipy'apýpe ko'ãga oho pene rendápe ojehegui voínte. Ha romondo hendive peteĩ ñande ryvy herakuã porãva opa iglésia kuéra rupi oñemoñe'ẽ kuaágui pe evangelio rehe. Ha nda upéva añói, umi iglésia kuéra voi oiporavo ko ñande ryvýpe oho haguã orendive rogueraha haguã ko colecta jajapóva ñamomba'eguasu haguã Ñandejárape ha ojehechauka haguã pe pende py'aporãngue, ani haguãicha oñeñe'ẽ vai ore rehe ko colecta rombyatýva rehe. Roñeha'ã niko rojapo ko'ã mba'e hekópe, na Ñandejára renondépe añói, máva kuéra renondépe avei. Romondo avei hendive kuéra peteĩ ñande ryvy heta jevy rohecha va'ekue ikyre'ỹha, ha heta mba'épe, ha ko'ãgama katu ikyre'ỹvéntema tuicha ojerovia rupi pende rehe. Tito niko che irũ ha che pytyvõhára penendive guarã, ha ñande ryvy kuéra hendive ohóva katu iglésia kuéra remimondo, omomba'eguasúva Crístope. Pehechaukákena aipóramo ichupe kuéra pe pene mborayhu, tohecha ko'ã iglésia kuéra nda reiriha ore mandu'a porã pende rehe. Pe colecta ñane hermano kuéra peguarã rehe, niko na tekotevẽi amoĩ peẽme mba'eve kuatia rehe, aikuaáma rehe pende py'aporãha, ha tapia ha'éva vy'apópe Macedoniaygua kuérape, peẽ Acayaygua peñembosako'íma hague pe áño ohasa va'ekue guive; ha pe pene kyre'ỹngue ombohetia'e hetápe. Upéicha ramo jepe, amondo ko'ã hermano kuérape pene rendápe ani haguã opyta mba'evépe umi mba'e ha'e va'ekue pende rehe, ha ta peñembosako'i añetete upe ha'e haguéicha; anítei oho ramo chendive Macedoniaygua ha pende juhu peñembosako'i'ỹ rehe, roñemotĩ, peñemotĩ ha'e rangue, rojerovia hague rehe pende rehe. Upéva rehe añandu tekotevẽ hague ajerure ko'ã ñane hermano kuérape oho raẽ haguã pene rendápe, pembosako'ipáma haguã pe colecta peikuave'ẽ va'ekue, perekopáma haguã sako'i pyre peme'ẽségui porãnte ha ani che ajerurégui peẽmente. Pene mandu'ákena kóva rehe: Pe michĩ oñemitỹva, michĩ omono'õ vaerã; ha pe tuicha oñemitỹva katu, tuicha omono'õ vaerã avei. Peteĩ teĩ tome'ẽ pe ipy'apýpe oñandu haguéicha, ani mba'embyasy reheve, terã ñemuatãme, Tupã Ñandejára ohayhúgui pe vy'apópe ome'ẽvape. Tupã Ñandejára ipu'aka omboheta haguã peẽme opaichagua mba'e iporãva, pereko tapia haguã opa peikotevẽva, ha pene renyhẽte haguã opaichagua tembiapo porãgui, pe Tupã Ñandejára kuatiañe'ẽme he'i háicha: Ha'e ome'ẽ takate'ỹ'ỹ rehe mboriahu kuérape, ha tapia guarã umi hembiapo porãita. Ha Tupã Ñandejára, pe ome'ẽva semilla pe oñemitỹvape ha pan ho'u vaerã, ome'ẽ vaerã peẽme pene ñemitỹrã ha omoheñói heta vaerã peẽme pende kóga ha omboheta hetave vaerã peẽme pe pene rembiapo porãngue, pereko heta haguã opa mba'e, opaichagua tembiapo porãrã, ñande rupi ikatu haguã oñemomba'eguasu Tupã Ñandejárape. Ko tembiapo porã kóva rupi niko jahupityka umi ñande ryvy kuérape pe hemikotevẽ, ha nda upéva añói, upéicha rupi ha'e kuéra heta ome'ẽ las gracias Tupã Ñandejárape. Ko pejapóva rupi ha'e kuéra omomba'eguasúta Tupã Ñandejárape, ohecha rehe pene ñe'ẽrenduha pe Cristo evangéliope, ha na pene rakate'ỹi rehe pe colecta pejapóvape ichupe kuéra ha opavavépe guarã. Ha ha'e kuéra oñembo'e vaerã pende rehe, ko pende rayhúva, pe Tupã Ñandejára gracia etaite pende pype oĩva rehe. ¡Ñame'ẽ las gracias Tupã Ñandejárape, ome'ẽ hague rehe ñandéve hetave upe ikatu va'erãgui ñamombe'u! Che, Pablo, ajerure peẽme Cristo mborayhu ha ipy'aporã rehe, oje'e háicha che rehe añemomirĩeteha aime jave penendive, ha mombyry aime jave katu che py'aguasuha; ajerure peẽme, ãga aime jave penendive ani haguã tekotevẽ che pohýi umi he'íva ndive che rehe aikoha yvypóra kuéra rekópe. Yvypóra ramo jepe, ndoroikói yvypóra rekópe. Ndaha'éigui yvypóra mbokápe roñorairõva, Tupã Ñandejára pu'aka rupínte uvei, ipu'akáva omboguarara haguã yvýpe opa mba'e oñemombaretéva, ha rombou yvýpe oimeraẽva mba'e oje'éva, ha opa mba'e opu'ãva Tupã Ñandejára arandu rehe, ha opa yvypóra py'a ñemongetare romoĩ Cristo poguýpe iñe'ẽrendu haguã ichupe, ha roimemba rocastiga haguã opaichagua ñe'ẽrendu'ỹ, peẽ pene ñe'ẽrendu vove oréve. Peẽ niko pema'ẽ umi mba'e okáguio ojekuaáva rehénte. Oime ramo he'íva ojehe ha'e Cristo mba'eha, toikuaa upéva ore avei Cristo mba'eha. Ha añe'ẽve ramo jepe pe autoridad arekóva rehe, Ñandejára ome'ẽ va'ekue chéve iporãvarã peẽme, ndaha'éi pene mbyai haguã ndarekói mba'érehepa atĩ haguã. Ha'e niko kóva ani haguã avave oimo'ã pomongyhyjeseha che kuatiañe'ẽ kuéra rupi. Oĩgui he'íva che pohýi ha che mbareteha che kuatiañe'ẽ kuérape, ha aime jave penendive katu che chavi ha nañe'ẽkuaaiha. Upe he'i va'ekue upéva toikuaa che ha'e háicha che ñe'ẽme kuatiañe'ẽ rupi aime jave mombyry, upéicha avei ajapotaha aime jave penendive. Na hi'ãinte jepe oréve rojerereko terã roñembojoja umi ojupe voínte oñembotuicháva rehe, umíva oñeha'ã ojupe kuéra ojehe kuéra, ha oñembojojápype ojehe kuéra voínte, ojejavy. Ore ndoro'e mo'ãi ore jehe mba'eve hekope'ỹ, pe Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue oréve tuichakue romba'apo haguãnte, ikatu haguã roguahẽ pene rendápe. Upéva rehe, norosẽi pe ore rendaguãgui, roguahẽ'ỹ va'ekue ramo guáicha pene rendápe; ore raẽvete katu romoguahẽ va'ekue peẽme pe Cristo evangelio. Ndorojererovúi ore rembiapokue'ỹ rehe ore rembiapokue ramo guáicha, roha'arõ uvei okakuaavévo pe pende jerovia, ikatúne haguã romba'apove pende apytépe rosẽ'ỹ rehe pe ore rendaguãgui, ha roha'arõ romoherakuãne haguã pe evangelio mombyryve pe peẽ peimehágui, upéva katu rojererovu'ỹ rehe ore rembiapokue'ỹva rehe tembiapo apopyrémava rehe. Oime ramo oñemomba'eguasuséva, toñemomba'eguasu Ñandejára rehe. Ndaha'éi pe oñemoĩ porãva ojupe ojererohory vaerã, pe Tupã Ñandejára omoporãvante. ¡Mba'éicha tamo pehechagimi chéve ra'e ko che tavykue! Opáichavo, pe che rechagimi. Che rakate'ỹ pende rehe Tupã Ñandejára takate'ỹ reheve, pomoñe'ẽme'ẽgui pomomenda haguã peteĩ ména rehe añó, pome'ẽ haguã kuñatai imarã'ỹvaicha Crístope. Opáichavo, pe mbói ombotavy haguéicha katupyrype Évape, akyhyje peẽme avei pene mbotavy ramo guarã ha ojei pende py'apýgui pe mborayhu añetete imarã'ỹva peñandúva Cristo rehe. Pe oúva oñemoñe'ẽ ramo ambue Jesús rehe, ndaha'éiva pe ore roñemoñe'ẽ hague, terã oguerúva ambue espíritu pe ore rogueru va'ekuégui, terã peteĩ evangelio iñambuéva pe ore romoherakuã va'ekuégui peẽme, upévape peẽ pehendu. Chéve ramo guarã katu mba'evépe na che michĩvéi umi apóstol mba'e guasuetévagui. Nda che katupyrypái ramo jepe che ñe'ẽme, nda upéichai pe aikuaávape; ha ko'ã mba'e rohechauka tapia va'ekue peẽme opa mba'épe. ¿Terã piko apeca ra'e añemomichĩ ramo che jupe peñembotuicha haguã peẽ amoherakuãgui peẽme rei rehe pe Tupã Ñandejára evangelio? Ambue iglésia kuéragui aipe'a va'ekue aipyhýpype ichugui kuéra pe ome'ẽ va'ekue chéve ikatu haguã aiko pene rembiguái ramo. Ha aiméme penendive ha aikotevẽ ramo jepe, ndaikói va'ekue mba'e pohýi ramo avavépe, omoĩmbágui chéve che remikotevẽ umi hermano kuéra ou va'ekue Macedóniagui, ha opaite mba'épe añeñangareko va'ekue ha añeñangarekóta ani haguã aiko carga ramo peẽme. Pe Cristo añete oĩ háicha che pype, upéicha avave ndoipe'a mo'ãi che hegui Acaya rupi ko chéve che mbovy'áva. ¿Mba'e rehepa ajapo upéicha? ¿Ndapohayhúigui pipoko? Tupã Ñandejára voi katu oikuaa pohayhuha. Opáichavo, ajapóta gueteri upe ajapóva ajurumboty haguã umi oikóvape oheka he'i vaerã, upe ha'e kuéra ojererovúvape ojuhu haguã ojojaha ore rehe. Umichagua ndaha'éi apóstol, umíva ñemoñe'ẽhára japu, he'ínteva ojehe Cristo apostolha. Ha ndaipóri mba'érehepa jahecha ramo haguã ko Satanás voi oikóva ángel omimbipáva ramo, upéva rehe ndaha'éi mba'e guasu umi Satanás rembiguái kuéra oiko ramo avei mba'e hekopeguáva rembijokuái ramo, pe ipaha kuéra katu hembiapo kuéraichata. Ha'e jevy: ani avave che rereko itarováva ramo; ha oime ramo upéicha oimo'ãva pe che rendumi peteĩ itarovávapeicha ikatu haguã che avei ajererovu'imi, ko ha'éva aína nda'éi Ñandejára he'ígui chéve, peteĩ itarovávaichante, hi'ã rehe chéve arekoha mba'érehepa ajererovu haguã. Oipype heta ojererovúva umi mba'e ko yvy arigua rehe, che avei ajererovumíta, peẽ pene aranduetéva niko pekirirĩ pende py'aite guive umi itarovávape. Pekirirĩ umi pende rerekóvape tembiguái ramo, terã ho'upávape pende hegui opa perekóva, terã pene mondávape, terã oñemoñe'ẽguasúvape peẽme, terã pende rova petévape. Atĩ ramo jepe ha'e haguã, ¡ore ore kangy va'ekue rojapo haguã umícha! Umi ambue kuéra ipy'aguasúvape katu che che py'aguasu avei, ha'e ramo jepe kóva peteĩ itarovávaicha. ¿Hebreo piko ha'e kuéra? Che ha'e avei. ¿Israelgua piko ha'e kuéra? Che ha'e avei. ¿Abraham ñemoñare piko ha'e kuéra? Che ha'énte avei. ¿Jesucristo rembijokuái piko ha'e kuéra? Chéma katu, añe'ẽ ramo jepe aína peteĩ itarovávaicha ha'epýpe ko'ã mba'e. Hetave amba'apo ichugui kuéra, hetave añembuepoti, hetave añencarcela, ha hetave jevy aime va'ekue amano haguãicha. Cinco veces umi Israelita che nupãuka va'ekue tukumbópe treinta ý nueve veces. Mbohapy jevy añenupã yvyrápe, peteĩ jevy añembo'ita, mbohapy jevy ho'yguy pe mba'yru che ahaha, ha peteĩ jevy ahasa va'ekue peteĩ pyhare pukukue ha peteĩ ára mar mbytépe. Aviaja heta jevy, heta jevy che peligro río rupi, che peligro mondahágui, che retãygua ha che retãygua'ỹ kuéragui, ciudadha rupi, desiertoha rupi, márpe, hermano kuéra gua'u apyte rupi, mba'apo ha kane'õme, heta kera'ỹme, ñembyahýi ha yuhéipe, heta ayúnope, ro'y ha opívope, añe'ẽ'ỹ rehe hetave mba'e rehe, ára ko'ẽ rehe añandu che jopy pe jepy'apy umi iglésia kuéra rehe. ¿Máva piko hasy che rasy'ỹ rehe che hendive? ¿Máva piko oñemoñepysanga ha che na che rendýi atĩ ha che pochýgui? Tekotevẽta ramo ajererovu, ajererovúta ko'ã che kangykue rehe. Pe Tupã Ñandejára, Ñandejára Jesucristo Ru, tekotevẽva oñemomba'eguasu tapia guarã, oikuaa nda che japuiha. Damáscope, pe mburuvicha rey Aretas poguypegua, omoĩ va'ekue guardia pe ciudádpe che apresa haguã; ha peteĩ ventana rupi añemboguejy va'ekue peteĩ ajakápe pe ciudad muralla rupi, ha upéicha ajei va'ekue ipógui. Mba'eve niko nanohẽi añe'ẽ porã hague rehe che jehe, añe'ẽta uvei umi mba'e Ñandejára ohechauka ha oikuaauka va'ekue chéve rehe. Aikuaa peteĩ kuimba'e Cristo rehe ojeroviávape, ojapo catorce años, ojehupi va'ekue pe yvága mbohapyha peve. Ndaikuaái hete rehevépa, terãpa hete'ỹ reheve, Tupã Ñandejára mante oikuaa. Aikuaa upe kuimba'épe, hete rehevépa terãpa hete'ỹ reheve, ndaikuaái, Tupã Ñandejára mante oikuaa, ojereraha va'ekue paraísope, ha upépe ohendu ñe'ẽ ikatu'ỹva ja'e, kuimba'e ikatu'ỹva he'i. Upe kuimba'e upéva rehe ikatu ajererovu, che jehe katu ndarekói ajererovu haguã, ndaha'éima guive umi che kangykue rehe. Ha upéicharamo jepe, añe'ẽ porãse ramo che jehe, upéva ndaha'e mo'ãi výro rei, ha'étagui pe añeteguánte. Opáichavo, akirirĩtante, aníntemo avave che rereko mba'eguasuve ramo pe che rehe ohecháva terã ohendúva rehegui. Ha umi mba'eguasuete ojehechauka va'ekue chéve rehe ani haguã ajererovu eterei, oñeme'ẽ chéve peteĩ mba'e hakuáicha che kutúva che ro'ópe, peteĩ Satanás rembijokuái che rova pete vaerã, ani haguã ajererovu eterei. Mbohapy jevy ajerure va'ekue Ñandejárape oipe'a haguã che hegui upe mba'e, ha he'i va'ekue chéve: “Che niko romombarete, ha upévante upe nde reikotevẽva pe che pu'akakue ojehechakuaavégui pe máva ikangy ramo.” Upéva rehe avy'a uvei che kangykue rehe, ojehechauka haguã che pype pe Cristo pu'aka. Upéva rehe avy'a che kangykue rehe, jeja'ópe, tekotevẽme, persecución ha angekóipe Cristo rayhupápe; che kangy ramo, upépe katu che mbareteve. Oiko che hegui peteĩ výro añe'ẽ porã pype che jehe, peẽ pejapo che hegui upéva, peẽ peñe'ẽ porã vaerã mo'ã che rehe, mba'evépe na che michĩvéigui umi apóstol kuéra oñemomba'eguasu etévagui, ndaha'éi ramo jepe che mba'eve. Opáichavo, apostolha che ojehecha va'ekue che rehe pende apytépe, paciencia, techaukarã, mba'eguasu ha milagro rupi. Che ndapoguerekói va'ekue peẽme pene michĩvéva ramo ambue iglésia kuéragui, ndaha'éima guive che voi ndaikói hague peẽme carga ramo. ¡Che perdona ko che ñe'ẽ rehe! Ko'ãga aime aha haguãicha pene rendápe mbohapy jevyha, ha ndaha'e mo'ãi cargarã peẽme, ndaikóigui aheka pe perekóva, peẽmente poipota, ndaha'éi niko ta'ýra kuéra ombyaty vaerã túva kuéra peguarã, túva kuérante ta'ýra kuéra peguarã. Ha che che py'aite guive aipurúne pe che mba'évagui ha che rekove jepe ame'ẽne pende rayhupápe, pohayhuve hague rehe ñemo'ã ramo jepe peẽ nda che rayhúiva. Oime ramo jepe ohechakuaáva che ndaha'éi hague carga peẽme, he'i pokarẽme poity hague ñuhãme. ¿Pombotavýpa ra'e che remimondo kuéra rupi? Ajerure va'ekue Títope ohomi haguã pene rendápe, ha amondo hendive pe ñane hermánope. ¿Pene mbotavýpa ra'e Tito? ¿Na peteĩchantepa roiko mokõivéva ha na peteĩ py'ápeintepa? Aréma peiko peimo'ã roñemoĩ porãha ore jupe pene renondépe. Tupã Ñandejára renondépe Cristo rérape roñe'ẽ; ha opaite mba'e, che rembiayhupára kuéra, peẽme iporã haguãichante. Akyhyje aguahẽvo ndapojuhúi ramo guarã pe che aipota háicha, ha peẽ nda che juhúi ramo guarã pe peipota háicha. Akyhyje oĩ ramo guarã pende apytépe ñorairõ, envidia, pochy, división, ñe'ẽngue, ñe'ẽse, jejapo, ha sarambi. Akyhyje kóva ko ahápe, Tupã Ñandejára che momirĩ ramo guarã pene renondépe ha ajahe'o ramo guarã heta pende rehe kuérava opeca va'ekue rehe, ha noñearrepentíri pe mba'e ky'águi, joguereko menda'ỹ rehegui, ha hembiapo vaikuégui. Kóva mbohapyha jevy ahátava pene rendápe. Mokõi terã mbohapy testigo ñe'ẽ rehe oñemoañetéta opa mba'e. Ha'éma va'ekue peẽme, ha ko'ãga ha'e jevy upe aime mokõiha jevy ramo guaréicha penendive, ha aime mombyry ramo jepe ha'e umi yma opeca va'ekuépe, ha opavavépe, aha jevy ramo pene rendápe ndaiporiahuvereko mo'ãiha avavépe. Pehechase niko Cristo oñe'ẽha che rupi, ha ha'e na ikangýi penendive guarã, imbarete uvei pende pype. Oñemosaingo va'ekue kurusu rehe ikangy ramo guaréicha, opáichavo oikove Tupã Ñandejára pu'aka rupi. Ore niko ore kangy avei hendive, opáichavo, roikovéta hendive Tupã Ñandejára pu'aka rupi pene rembiguairã. Pejepy'amongetána pende jupe voi, jahecha peime hatãpa pe pende jeroviápe, pejepy'amongetána pende jupe. ¿Ndapejekuaái piko pende jupe voi Jesucristo oiha pende pype, ndaha'éi ramo pejerovia gua'únteva? Opáichavo, aha'arõ pehechakuaáne haguã ore ndaha'eiha tekove japu. Roñembo'e Tupã Ñandejárape ani haguã pejapo mba'eve ivaíva, ndaha'éi katuete ojehechakuaa haguã ore añeteha, peẽ uvei pejapo haguã pe iporãvarãnte, ore rojerereko ramo jepe tekove japu ramo. Ndaikatúi ñañemoĩ pe añete rehe, pe añete ndive añoite mante ikatu ñaime. Upéva rehe, ore rovy'a ore kangy ramo, peẽ pene mbarete guive, ha roñembo'e pende rehe peiko haguã hekopete. Upéva rehe, amoĩ peẽme ko'ã mba'e kuatia rehe che pore'ỹ jave ani haguã che pohýi aime jave penendive, Ñandejára ome'ẽ haguéicha chéve autoridad pomopu'ã haguã ha ndaha'éi pombyai haguã. Ha ipaharã, che ryvy kuéra, ta pevy'aite mante, ta pene marangatuete, ta peñombopy'a pytu'u, ta peiko peteĩ py'ápe, ta pende py'aguapy ha pe Tupã mborayhu ha py'aguapy Jára oĩ vaerã penendive. Peñomomaiteíkena ñehetũ marangatu reheve. Opavave ñane hermano kuéra ñande jeroviápe pene momaitei. Ñandejára Jesucristo ta pende rovasa, ha pe Tupã Ñandejára mborayhu ha Espíritu Santo ta pene moirũ opavave peẽme. Amén. Che Pablo, apóstol, ndaha'éi kuimba'e kuéra remimondo terã yvypóra remimoĩmbyre, Jesucristo ete voi rupi katu, ha Tupã Ñandejárape Túva rupi, upe omoingove jevy va'ekue ichupe omanóva apytégui. Che ha opavave ñane hermano kuéra chendive oĩva, umi iglésia Galacia peguápe: Tupã Ñandejárape Túva, ha Ñandejára Jesucristo, ta pende rovasa ha tome'ẽ peẽme py'aguapy. Jesucristo niko ha'e upe oñeme'ẽ va'ekue omano haguã ñande pecado kuéra rehe, ñande pe'a haguã ko mundo vaígui, pe oipota haguéicha Tupã Ñandejára ñande Ru. ¡Ñamomba'eguasu Tupã Ñandejárape tapia guarã! Amén. Che mopy'andýi peẽ kuéra pya'ete peheja rehe peína pe Tupã Ñandejára pene renói va'ekuépe Cristo mborayhu rupi ha peho rehe evangelio ambue rapykuéri. Ndaha'éi niko oĩva ambue evangelio. Oiménteko pene moangekóĩva ha omo'ambueséva pe Cristo evangelio. Opáichavo, oime ramo oñemoñe'ẽva peẽme ambue evangelio rehe pe evangelio rombo'éma va'ekuégui peẽme, upéva upe tekove toñemaldeci, ta che jepe ra'e, terãta peteĩ ángel oúva yvágagui. Ha'e jevýta pe ha'éma va'ekue: Oime ramo oñemoñe'ẽva peẽme ambue evangelio perecibíma va'ekuégui rehe, upéva upe tekove toñemaldeci. Kóva ha'évo, ¿pa añemoĩporãse aína yvypóra kuéra ndive terãpa Tupã Ñandejára ndive? ¿Ambovy'ase nga'u piko che aína yvypóra kuérape? Upéicha rire, che ndaha'evéima vaerã mo'ã Cristo rembijokuái. Opáichavo, aipota peikuaa kóva, che ryvy kuéra: ko evangelio che amoherakuãva, ndaha'éi yvypóra akãgui osẽ va'ekue. Che ndarecibíri kuimba'égui, ha ndaha'éi yvypóra che mbo'e va'ekue, Jesucristo ete voi katu oikuaauka va'ekue chéve. Peẽ pehendúma va'ekue mba'éichapa raka'e che rekovekue yma, Israelita kuéra religión rehegua ramo guare che. Peikuaáma mba'éichapa raka'e che apersegui mbarete va'ekue pe Tupã Ñandejára iglésia, ha añeha'ãmbaite va'ekue ahundi haguã. Israelita religión rehegua kuérape, ahasapámi va'ekue heta che retãygua che javegua kuéravape, che rakate'ỹ etereígui umi che ypykuéra remimbo'ekue rehe. Tupã Ñandejára katu che poravo va'ekue yma che anace mboyve, ha imborayhu tuichaite rupi che renói va'ekue. Ha ha'e oipotáma ramo oikuaauka chéve Ta'ýra, amoherakuã haguã che ichupe umi Israelita'ỹva apytépe. Upéva ojehu ramo, ndahái va'ekue aporandu mba'eve avavépe, ha ndahái va'ekue Jerusalénpe ahecha haguã umi apóstol kuéra che mboyve guarévape, aha va'ekue uvei Arábiape, ha upéi aju jevy Damáscope. Uperire tres años haguépe aha Jerusalénpe aikuaa haguã Pédrope, ha apyta hendive quince días. Ha ndahechái mavavéva umi ambue apóstol kuérape, Jacobo Ñandejára Jesucristo ryvýpe mante. Ha ha'e peẽme Tupã Ñandejára renondépe añeteha ko amoĩva aína peẽme kuatia rehe. Upéi rire katu aha Siria ha Cilicia kotyo. Umi hermano kuéra Cristo iglésia Judea pegua kuéra nda che kuaái va'ekue, ha'e kuéra ohendu mante oje'e ramo: “Pe yma ñande persegui va'ekue, ko'ãga omoherakuã pe ñe'ẽ jerovia rehegua ymave ombyaise va'ekue.” Ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape che rehe. Catorce años rire aha jevy Jerusalénpe Bernabé ndive, ha araha Títope chendive. Aha upépe Tupã Ñandejára ohechaukágui chéve upéicha che ajapo va'erãha. Ha upe Jerusalénpe, peteĩ aty ore añoháme umi mba'eguasuvéva kuéra ndive, aikuaauka ichupe kuéra pe evangelio che amoherakuãva umi Israelita'ỹva apytépe. Ajapo upéicha, ndaipotáigui che rembiapo opyta mba'evépe terã upéichantema opyta. Ha Tito jepe, oĩ va'ekue chendive upérõ, nocircuncidaukáiri hikuái ndaha'éi ramo jepe ha'e Israelita. Oime ramo jepe oipota va'ekue oñecircuncida, ombovy'a haguã rehehápe umi he'ívape hermanoha, ha ndaha'éiva, oike va'ekue ñemiháme ijapytépe kuéra. Umíva oike va'ekue pyrague ramo, ohecha haguã pe teko pyahu jarekóva Cristo Jesús rupi ore moĩségui Moisés ley rembiguái ramo. Opáichavo, sapy'amínte jepe ndorohejái ore moĩ ipoguýpe kuéra, roipotágui opyta peẽme pe evangelio añeteguáva. Ha umi mba'eguasuve va'ekue váicha katu na che mbo'éi mba'eve ipyahúva rehe ha mba'evete chéve mba'épa raka'e ha'e kuéra, Tupã Ñandejára nomomba'éigui pe mávape hovaporã rehe. Che mbo'e rangue mba'e pyahu rehe, ha'e kuéra ohechakuaa Tupã Ñandejára ome'ẽ hague chéve pe evangelio amoherakuã haguã umi Israelita'ỹvape, ome'ẽ haguéicha Pédrope omoherakuã haguã umi Israelítape. Pe Tupã Ñandejára omoĩ va'ekue Pédrope apóstol ramo umi Israelítava apytépe, chéve avei che moĩ apóstol ramo umi Israelita'ỹva apytépe. Ha upéicha Jacobo, Pedro ha Juan, ojerereko va'ekue poromohenondehára ramo, ohechakuaa hikuái Tupã Ñandejára ome'ẽ hague chéve ko mba'e tuichaitéva, ha ore popyhy che ha Bernabépe. Ojapo hikuái upéva ohechaukávo rojuayhuha, ha roimeha peteĩ ñe'ẽme ore roho haguã romba'apo umi Israelita'ỹva apytépe ha ha'e kuéra katu oje'ói haguã umi Israelítavape. Kóva añoite ojerure oréve ore mandu'ami tapia haguã mboriahu kuéra rehe, ha upéva voi pe ñeñangarekoitépe ajapóva ajúvo. Pedro oho ramo guare Antioquía ciudádpe katu, amongavaju ichupe opavave rovake ojejavy hague rehe. Tenonderã niko okarúmi va'ekue umi Israelita'ỹva ndive, ha oĩma ramo ou va'ekue Jacobo rendágui katu oñepyrũ oñemomombyry ha ndokaruvéi hendive kuéra okyhyjégui umi oporocircuncidávagui. Upémaramo umi Israelita ambue ojerovia va'ekue Jesús rehe oñepyrũ oñembohova mokõi, ojapóvo Pedro ojapo háicha, ha Bernabé jepe oñembohova mokõi avei hendive kuéra. Ha ahecháma ramo ha'e kuéra ndoikoiha pe evangelio oporombo'e háicha, ha'e Pédrope opavave rovake: “Nde Israelítava, ndereikói Israelítaicha, reiko umi Israelita'ỹ váicha uvei. Upéicharamo, ¿piko mba'éicha reipota ko'ãva oiko Israelítaicha?” Ñande niko Israelita ñanace guive, ha ndaha'éi pecador kuéra umi ambue tetã rehegua. Ha upéicharamo jepe jaikuaa avave ndopytaiha culpa'ỹ rehe ojapo hague rehe Moisés ley he'i háicha, jajerovia rupi Jesucristo rehe añoite mante. Upéva rehe, ñande avei jajerovia va'ekue Jesucristo rehe, jajerereko haguã iculpa'ỹva ramo jajerovia rupi, ha ndaha'éi jajapo hague rehe Moisés ley he'i háicha, Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ niko he'i avave ndopytái va'erãha culpa'ỹ rehe ojapo rupi Moisés ley he'i háicha. Ha ñande, ko'ãga, ñañeha'ã ramo jajerereko iculpa'ỹva ramo Cristo rupi, jajejuhu pecadorha ambue kuéraichante avei, ¿he'ise nga'u piko upéva Cristo ñane pytyvõ hague japeca haguã? ¡Mba'evéicharamo! Pe ley jaipe'a rire oiméramo omoĩ jevýva, upéicharamo katu opyta icúlpa. Che niko aiméma amano va'ekuéicha pe ley peguarã, upe ley voi che juka va'ekue, che aikove haguã Tupã Ñandejára peguarã. Che amano va'ekue kurusu rehe Cristo ndive, ha upéva rehe nda che véima pe aikovéva, Crístontema pe oikovéva che pype. Ko che rekove ko'ãgagua aroikove ajerovia rupi Tupã Ñandejára Ra'y rehe, pe che rayhu ha omano va'ekue che rehe. Namboykeséi pe Tupã Ñandejára gracia, ikatu rire jajerereko iculpa'ỹva ramo ñane ñe'ẽrendu rupi pe léype, upéicha rire Cristo omano reiete vaerã mo'ã. Che ryvy kuéra Galaciaygua, ¿mba'éichapa ikatu peẽ peichaite peve pende tavy? ¿Máva piko pene mbotavy ra'e, pene ñe'ẽrendu'ỹ haguã pe ñe'ẽ añetévape? Ore ñemoñe'ẽme niko rohechauka va'ekue peẽme pende resa tee renondépe Jesucrístope voi kurusu rehe. Peje chéve aipóramo kóva: ¿Perecibípa ra'e peẽ pe Tupã Ñandejára Espíritu pejapo rupi he'i háicha Moisés léype, terãpa pehendu ha perovia rupi pe ñe'ẽ? ¿Mba'éicha piko ikatu peichaite peve pende tavy? ¿Peimo'ã nga'u piko peẽ pejapopataha hekópe pende reko yvypóra mbaretekue rupi, pe pemoñepyrũ va'ekue Espíritu rupi? ¿Hetaite piko aipóramo pehasa asy rei ra'e? Pehasa asy rei rire ramo añete. Tupã Ñandejára ome'ẽ ramo guare peẽme Ije-Espíritu, ha ojapo ramo guare milagro pende apytépe, ¿mba'érehepa ojapo raka'e? Ndojapói peẽ pejapo hague rehe pe Moisés ley he'i háicha, pehendu ha perovia rupínte pe ñe'ẽ. He'i háicha Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme Abraham rehe: “Abraham oguerovia Tupã Ñandejárape, ha upéva rupi ojerereko ichupe iculpa'ỹva ramo.” Upéva rehe, peẽ peikuaa vaerã umi ojeroviáva umíva ha'eha Abraham ñemoñare añeteguáva. Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i voi va'ekue Tupã Ñandejára oguereko va'erãha iculpa'ỹva ramo umi Israelita'ỹvape ha'e kuéra ojerovia ramo, ha upéicha ojekuaauka va'ekue Abrahámpe ko ikuaapyrã porã: “Opa tetã kuéra ojehovasa vaerã nde rupi.” Pe oguerovia haguéicha Abraham ha ojehovasa, opa ogueroviáva ojehovasa vaerã avei. Umi ojeroviáva iñe'ẽrendu rehe Moisés léype, oĩ maldición guýpe. Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ he'ígui: “Opa umi ojapopa'ỹva opa oĩva pe Kuatiañe'ẽ ley reheguápe, oñemaldecíma.” Ndaipóri iculpa'ỹva Tupã Ñandejára renondépe ojapo rupi he'i háicha Moisés ley, Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ niko he'i: “Upe ojererekóva iculpa'ỹva ramo, ojerovia rupi, oikove vaerã.” Ha pe Moisés ley ndaha'éi jerovia rehegua, he'i uvei kóicha: “Upe ojapopáva ko'ã mba'e, oikove vaerã ko'ã mba'e rupi.” Cristo ñande salva va'ekue pe ley maldicióngui, ha'e oñemoĩ pype maldición guýpe ñande rehehápe, he'i háicha Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: “Oñemaldecipyre opa oñemosaingóva yvyra máta rehe.” Upéva ojehu va'ekue ikatu haguã pe Tupã Ñandejára rovasare, he'i haguéicha Abrahámpe, ohupity Cristo Jesús rupi umi Israelita'ỹvape avei. Opavave jahupity haguã, jajerovia rupi, pe Espíritu Tupã Ñandejára oikuave'ẽ va'ekue. Che ryvy kuéra, amoĩta peẽme peteĩ ejemplo yvypóra reko rehegua: Peteĩ kuimba'e oheja ramo peteĩ testamento héra reheve, avave ndaikatúi oheja rei terã omoĩve mba'eve. Ko'ãga, katu, Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue iñe'ẽ Abraham “ha iñemoñarépe.” Nde'íri “ha iñemoñare kuérape” tetápe ramo guáicha, he'ínte “ha ne ñemoñarépe”; ha upéva he'ise peteĩme añó, ha upéva Cristo. Pe ha'éva niko kóva: Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue iñe'ẽ Abrahámpe ha omoañete va'ekue Moisés ley ou va'ekue cuatrociento treinta años uperire, ha ndaikatúi ombyai upe ñe'ẽme'ẽ ha oheja mba'eve'ỹva ramo pe Tupã Ñandejára promesa. Pe Tupã Ñandejára ome'ẽva Moisés ley rupi rire, nome'ẽi vaerã mo'ã mba'e kuave'ẽmbyréicha, upéicha rupi Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue mba'evete'ỹ rehe Abrahámpe mba'e ichupe oikuave'ẽ va'ekue ramo. Aipóramo, ¿piko maerã oĩ pe Moisés ley? Oñemoĩ va'ekue uperire, ohechauka haguã umi pecado. Peteĩ mba'e sapy'aguánte va'ekue, oiko vaerã ou peve upe “iñemoñare” oñeme'ẽ hague pe promesa. Pe ley niko oñeme'ẽ va'ekue ángel kuéra rupi, ha Moisés po rupi. Opáichavo na tekotevẽi peteĩ oporomombytéva rehe peteĩme guarã añó, ha Tupã Ñandejára niko peteĩnte. ¿He'ise nga'u piko upéva pe Moisés ley opu'ãha umi Tupã Ñandejára promesa rehe? ¡Mba'evéicharamo! Oñeme'ẽ rire peteĩ ley oporomoingovéva ikatu vaerã mo'ã añete jaiko iculpa'ỹva ramo jajapóvo pe ley he'i háicha. Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme katu he'i opavave oĩmbaha preso, oñecondenambaha ipecádo kuéra rehe, ha upéva ikatu haguã opa umi ogueroviáva ohupity pe Tupã Ñandejára oikuave'ẽ va'ekue, ojerovia rupi Cristo Jesús rehe. Opáichavo, Jesucristo ou mboyve, pe ley ñande rereko va'ekue ipoguýpe, ñaha'arõ aja ojekuaauka peve pe jerovia. Ha upéicha pe ley ha'ete ku tembiguái mitã rehe oñangarekóva. Oñangareko va'ekue ñande rehe ou peve Cristo, ikatu haguã jajerereko iculpa'ỹva ramo jajeroviávo hese. Ha ko'ãga oguahẽma ramo pe Cristo rehe jajerovia haguã ára, nañaimevéima tembiguái ñangareko guýpe. Opavave peẽ niko Tupã Ñandejára ra'y pejerovia rupi Cristo Jesús rehe. Opavave peẽ pejebautiza va'ekue peñemopeteĩgui Cristo ndive, peñemonde Crístogui. Ndaiporivéima Israelita terã griégova, tembiguái terã tembiguai'ỹva, kuimba'e terã kuña, opavave peẽ peteĩ añóguima peñemopeteĩ rupi Cristo Jesús ndive. Ha peẽ Cristo rehegua ramo niko Abraham ñemoñare, ha pehupity vaerã pe Tupã Ñandejára oikuave'ẽ va'ekue ichupe. Pe ha'eséva niko kóva: Imitã aja pe herencia jararã pe tembiguái hogapy peguáichante avei opaite mba'e jára ramo jepe añete. Imitã aja gueteri oguereko herekua ha oñangarekóva imba'e kuéra rehe, túva he'iha ára peve. Ha upéicha va'ekue ñanendive kuéra. Ñane mitã aja niko, jaiko va'ekue tembiguái ramo yvypóra kuéra rekópe. Oguahẽma ramo pe ára, katu Tupã Ñandejára ombou va'ekue Ta'ýra, onace va'ekue kuñágui ha onace va'ekue pe ley poguýpe. Péicha ou va'ekue oipe'a haguã umi oĩvape pe ley poguýpe, Tupã Ñandejára ñande rereko haguã ita'ýra ramo. Ha ita'ýrama rupi peẽ, Tupã Ñandejára omoĩ va'ekue Ta'ýra Espíritu pene corazõme, ha pe Espíritu he'i: “¡Che Ru!” Upéicharamo nde ha'e Tupã Ñandejára ra'y ha ndaha'evéima tembiguái. Ha ta'ýra hague rehe nde, Tupã Ñandejára ome'ẽta ndéve pe herencia Cristo rupi. Yma, peẽ peikuaa mboyve Tupã Ñandejárape, umi Ñandejára'ỹva rembiguái va'ekue peẽ. Ko'ãga peikuaáma ramo Tupã Ñandejárape katu, terã iporãve ja'e ramo, Tupã Ñandejára pende kuaáma ramo peẽme, ¿piko mba'éicha pejevýta peína peiko jevy haguã umi mba'e kangy, poriahu, rembiguái ramo? Peẽ niko pembo'arete ára, mes kuéra, mandu'aha ára ha áño kuéra. Akyhyje oiméramo guarã amba'apo rei ra'e pende apytépe. Che ryvy kuéra, ajerure peẽme chéicha haguã peẽ, che niko peẽicha. Ndapejapóiko che rehe mba'eve ivaíva. Peikuaáma háicha, amoherakuã tenonde ramo guare peẽme pe evangelio amoherakuã va'ekue mba'asy añandu va'ekue che retépe rupi. Ha upe mba'asy areko va'ekue pende py'ara'ã haguãicha va'ekue, ha ndaha'éi upéva rehe nda che potái terã che momarã va'ekue. Upéva rangue che moguahẽ va'ekue uvei Tupã Ñandejára ángelpeicha, che moguahẽ Jesucrístope voi pemoguahẽ vaerã mo'ã haguéicha. ¿Pende resaráima piko peẽ pe vy'a pereko va'ekuégui? Che aikuaa, ikatu rire, peẽ penohẽ vaerã mo'ã hague pende resa tee jepe peme'ẽ haguã chéve. Ha ko'ãga, ¿piko pene enemigo nga'u che, ha'e hague rehe peẽme pe añetegua? Oime niko hakate'ỹ etereíva pende rehe, opáichavo, ndaha'éi iporãvarã ha pende pe'ase ore hegui, peho haguã upéi hapykuéri kuéra. Iporã niko ñane rakate'ỹ tapia ramo iporãvarã rehe, ha ani che aime jave penendivénte. Che ra'y kuéra, che rasyete jevy pende rehe, hasy háicha pe sy imembýtava hína, Cristo oñembohete peve pende pype. ¡Mba'éicha tamo aime ra'e penendive ko'ãgaite voi ikatu haguã añe'ẽ peẽme ambue hendáicha; ndaikuaái mba'épa ajapóta pende hegui! Peẽ peimeséva ley guýpe, peje chéve kóva: ¿napehendúi piko ra'e pe ley he'íva? Pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme niko he'i Abraham oguereko hague mokõi ta'ýra, peteĩ Agar pe tembiguái memby, ha pe ambue katu Sara pe hembireko memby, upe kuña tembiguai'ỹ va'ekue. Pe tembiguái memby onace va'ekue yvypóra rekópe, pe kuña tembiguai'ỹva memby katu onace Tupã Ñandejára promesa rupi. Kóva ko ñembojojarãnte. Umi kuña mokõi niko he'ise mokõi testamento. Peteĩ pe cerro Sinaí peguare, ha upéva Agar joguaha, umi imemby kuéra tembiguái meme va'ekue onace guive. Agar niko pe Sinaí cerro hína, oĩva Arábiape, ha upéva he'ise pe ko'ãgagua Jerusalén ciudad, oĩgui tembiguái ramo imemby kuéra ndive. Pe Jerusalén yvága pegua katu ha'e hína pe kuña tembiguai'ỹva, upéva ñande sy. Tupã Ñandejára ñe'ẽ niko he'i: Evy'a, nde kuña imemby'ỹva, nde ikatu'ỹva ne memby, esapukái vy'águi, nde reikuaa'ỹva umi imembýtava mba'asy. Pe kuña ha'eñóva hetave imemby vaerã pe kuña oguerekóvagui iména. Che ryvy kuéra, ñande niko Tupã Ñandejára ra'y kuéra Isaácha, Tupã Ñandejára he'i haguéicha. Ha umiha árape pe Abraham ra'y onace va'ekue yvypóra reko rupi guáicha, opersegui va'ekue pe ta'ýra onace va'ekuépe Tupã Ñandejára he'i haguéicha. Ha upéicha avei ko'ãga. Ha ¿mba'e piko he'i pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ? He'i kóicha: “Emosẽ pe tembiguái ha imemby reheve, pe tembiguái memby ndaikatúigui oguereko pe herencia pe kuña tembiguai'ỹva memby ndive.” Ha upéicha, che ryvy kuéra, ñande ndaha'éi pe tembiguái membýicha, pe kuña tembiguai'ỹva membýichante uvei. Cristo ñande liberta va'ekue anive haguã jaiko tembiguái ramo. Pepyta hatãkena aipóramo upe libertádpe ha anítei peheja pene moĩ jevy pe tembiguái yugo guýpe. Pe che rendumi peẽ: Che, Pablo, ha'e peẽme, peẽ peñecircuncidauka ramo, Cristo ndovale mo'ãiha peẽme mba'everã. Ha'ese jevy kóva, oimeraẽva kuimba'e oñecircuncidaukávape, tekotevẽha ojapopa pe Moisés ley he'íva. Umi peẽ kuérava oĩséva culpa'ỹ rehe ley rupi, umíva opytáma Cristo rehe'ỹ; ohejáma pe Tupã Ñandejára gracia. Ñande niko, pe Espíritu oúva jerovia rupi rehe, ñaha'arõ jajererekóne haguã iculpa'ỹva ramo. Ñañemopeteĩ ramo Cristo Jesús ndive, mba'eve nde'iséi ñañecircuncidápa ra'e terãpa ahániri, pe tekotevẽva añete niko ta jajerovia ha pe jerovia ta ñane moingo mborayhúpe. Peẽ niko peñepyrũ porã va'ekue. ¿Máva piko, aipóramo, pende joko ra'e pejapove'ỹ haguã pe añeteguáva? Ta ha'e ha'éva ra'e, upe ojereroviauka va'ekue peẽme, ko mba'e ndaha'éi Ñandejára rembiapo. Ha'e niko pende poravo va'ekue uvei. Aníke pende resarái “pe levadura michĩ ramo jepe ombovupaha pe masa”. Ajeroviaite niko Ñandejára rehe ani chéne haguã pemo'ambue pe pende jerovia; opáichavo, Tupã Ñandejára ocastiga vaerã upe oikóvape pene moangekói, ta ha'e ha'éva. Che ryvy kuéra, che añemoñe'ẽ ramo gueteri tekotevẽha rehe pe circuncisión, ¿piko mba'e rehe che persegui gueteri umi Israelita kuéra? Upéicha rire, pe Cristo kurusu rehegua ñe'ẽ nomoñeko'õi vaerã mo'ã avavépe. Ha umi oikóva pene moangekói pe circuncisión rehe katu, ¡mba'éicha tamo ra'e ojekapa mandi voi ojupe! Peẽ niko, che ryvy kuéra, peñehenói va'ekue pejeliberta haguã. Anínte peiporu upe libertad pejapo haguã pende reko yvypóra rehegua rembipota, upéva rangue peiko uvei oñohembiguái ramo, pe mborayhu perekóva oñondive guarã rupi. Pe ley niko oĩmbaite ko tembiapoukapy peteĩmente: “Ehayhu nde rapichápe nde voi rejehayhu háicha.” Peikóramo katu peñorairõ oñondive kuéra ha pejosu'u peñomoko haguãicha, peñangarekóke ani peñombyaipátei. Pe ha'éva peẽme niko kóva: Peiko ramo pe Espíritu rekópe ndapejapo mo'ãi pe yvypóra reko rembipota. Pe yvypóra reko rembipota niko oñemoĩ pe Tupã Ñandejára Espíritu rehe, ha pe Espíritu rembipota katu oñemoĩ pe yvypóra reko rembipota rehe. Mokõivéva oñemoĩ ojuehe ani haguã pejapo pe pejaposéva. Pe Espíritu pene sambyhy ramo katu napeimevéima pe ley guýpe. Ojekuaa porã voi niko mba'épa pe yvypóra reko rembiapo, ha ko'ãva ha'e hína: joguereko menda'ỹ rehe, mba'e ky'a ha teko vai, ta'anga ñemomba'eguasu ha paje apo, juayhu'ỹ, juavy, celo ha pochy rei, ojupe guarãntese, ñorairõ, jeporodividi aty atýpe, envidia, porojuka, ka'u, karuguasu, ha ambue mba'e ko'ãichagua. Pomomandu'a, ha'éma haguéicha peẽme, umi upéicha oikóva ndoike mo'ãiha Tupã Ñandejára réinope. Pe Espíritugui katu ou mborayhu, vy'a, py'aguapy, paciencia, py'aporã, mba'eporã, jeroviaha, jejapo'ỹ ha jererekokuaa. Ndaipóri ley oñemoĩva ko'ãva ko'ã mba'e rehe. Ha umi Cristo mba'éva omomanóma va'ekue kurusu rehe pe heko yvypóra rehegua ipy'a jerure ha hembipota vai reheve. Jaikove ramo Espíritu rupi, tekotevẽ avei jaheja pe Espíritu ta ñane sambyhy upe jajapóvape. Ani ñañemomba'eguasu ha ñañombopochy terã ñaño'envidia. Che ryvy kuéra, oime ramo ojejavýva, peẽ Tupã Ñandejára Espíritu rekópe peikóva peipytyvõ vaerã oiko porã jevy haguã. Opáichavo, pejapo vaerã upéva py'aporã reheve, pema'ẽvo pende jehe voi, anítei peẽ avei peñepy'ara'ã. Peñopytyvõ peraha haguã oñondive pe ipohýiva peẽme ha upéicha ramo pejapopáne pehóvo pe Cristo ley. Oime ramo oimo'ãva mba'eguasuha ha'e, ndaha'éi ramo mba'eve, oñembotavy ha'e voi ojupe. Peteĩ teĩ oma'ẽ vaerã ojehe oikópa hekópe, ha oñandu ramo oikoha hekópe, ndaha'e mo'ãi oñembojoja haguã ambue rehe. Upévare peteĩ teĩ ogueraha vaerã imba'epohýi. Upe oñehekombo'éva pe ñe'ẽ evangelio rehegua rehe, ome'ẽ vaerã pe imbo'ehárape opa mba'e oguerekóvagui. Aníke peñembotavy pende jupe: avave ndaikatúi oñembohory Tupã Ñandejára rehe. Pe máva oñotỹva, upéva omono'õ vaerã. Pe oñotỹva pe heko tee yvypóra reheguápe ombovy'áva, pe heko yvypóragui omono'õ vaerã ñembyai, oñotỹ ramo pe Espíritu reko reheguáva katu, pe Espíritugui omono'õ vaerã pe tekove tapia guarãva. Upéva rehe, na ñane kane'õ va'erãi jajapo haguã pe iporãva ha ñande py'amano'ỹ ramo oguahẽ vaerã pe ára ñamono'õ haguã. Upéva rehe, ikatu aja jajapo pe iporãva opavavépe, ha ñane hermano kuéra ojeroviávapema katu. Pema'ẽ ko'ã letra guasuete rehe amoĩva aína peẽme kuatia rehe che po rupiete voi. Umi oñemoĩporãséva yvypóra rekópe, umíva pende circuncidaukase katuete, ani haguã ha'e kuéra ojepersegui pe ñe'ẽ Cristo kurusu rehegua rehe. Ha umi oñecircuncida va'ekue ndojapopáinte avei pe ley he'íva. Opáichavo, ha'e kuéra oipota peẽ peñecircuncidauka ikatu haguã oñemomba'eguasu ojapouka hague rehe peẽme pe yvypóra reko reheguáva. Ha che katu, ndajejaposéi mba'evete rehe, Ñandejára Jesucristo kurusu rehe añoite mante. Cristo mano rupi chéve guarã pe mundo omano ha che avei amano pe mundo peguarã. Ñañemopeteĩ ramo Cristo Jesús ndive mba'eve nde'iséi ñañecircuncidápa ra'e terãpa ahániri; pe he'iséva niko Tupã Ñandejára pa ojapo ra'e ñande hegui tekove pyahu. Py'aguapy ha poriahuvereko toĩ opa umi kóicha oikóva ndive ha opa umi Israel retã Tupã Ñandejára reheguáva ndive. Ko'águi rire ndaipotái avave che moangekói, che rete rehe ojehecha Ñandejára Jesús rembijokuaiha che. Che ryvy kuéra, Ñandejára Jesucristo ta pende rovasa opavave peẽme. Amén. Che, Pablo, Jesucristo apóstol Tupã Ñandejára rembipota rupi, ajapo ko kuatiañe'ẽ umi Efeso ciudádpe oĩva peguarã, umi Tupã Ñandejára mba'éva ha ojeroviáva Jesucristo rehe. Tupã ñande Ru, ha Ñandejára Jesucristo, ta pende rovasa ha ta pene mbopy'aguapy. Ñamomba'eguasúkena Ñandejára Jesucristo Ru Tupã Ñandejárape, ha'e niko ñande rovasa va'ekue opaichagua jehovasa yvága pegua reheve ñane mopeteĩ rupi Cristo ndive. Tupã Ñandejára niko ñande poravo va'ekue Cristo ndive ojapo mboyve ko mundo, ñane marangatu ha ñande culpa'ỹ haguã henondépe. Ñande rayhúgui ñande poravo va'ekue ymaite guive, ñande rereko haguã ta'ýra teerã Jesucristo rupi, oipota haguéicha oiko ha hembipota rupi. Upéva rehe ñamomba'eguasu tapia vaerã Tupã Ñandejárape imborayhu tuichaite rehe, ha ipype ñande rovasa rehe Ita'ýra ohayhuetéva rupi. Ha'e niko ñande salva va'ekue ita'ýra ruguy rupi, operdona pype ñande pecado kuéra, tuichaite niko pe imborayhu. Tupã Ñandejára ñane myenyhẽ imborayhúpe, pe iñarandu ha imba'ekuaa tuichaite rupi ha oikuaauka ñandéve pe hembipota ojekuaa'ỹ va'ekue, ha'e voi ojapose haguéicha ha upéichama voi oipotágui oiko Cristo rupi. Hi'ára guahẽ ha'ára Tupã Ñandejára ombyatypa vaerã Cristo rehe opa umi mba'e oĩva yvágape ha oĩva yvy ári. Tupã Ñandejára, ojapóva opa mba'e ha'e oipota háicha ha hembipota rupi, ñande poravo va'ekue ymaite guive imba'erã ñane mopeteĩ rupi Cristo ndive. Ojapo upéicha ikatu haguã ñande kuéra jajerovia tenonde va'ekue Cristo rehe, jaikove ñamomba'eguasu haguã iglória. Ha peẽ avei, pehendúvo pe ñe'ẽ añetegua, pe terakuã porã pene salvación rehegua, ha pejeroviávo Cristo rehe, pende sella va'ekue Tupã Ñandejára mba'e tee ramo pe Espíritu Santo rupi ha'e he'i va'ekue ome'ẽtaha. Pe Espíritu Santo niko oñeme'ẽ tenonde ñandéve omoañete haguã upe jahupitýtava, upe ára Tupã Ñandejára osalvapaha peve umi imba'éva. Kóva avei niko oñemomba'eguasu haguã pe iglória. Upéva rehe che, ahendúvo mba'eichaitépa pejerovia Ñandejára Jesús rehe, ha pe mborayhu perekóva opa umi Tupã Ñandejára mba'éva ndive guarã, ame'ẽ tapiáva ame'ẽ'ỹre las gracias pende rehe ha che mandu'áva pende rehe che ñembo'épe. Ajerure Ñandejára Jesucristo Tupãme, Túva mba'eguasuetévape, tome'ẽ peẽme arandu pende espíritupe peikuaa haguã Tupã Ñandejárape ha'e voi oikuaaukáva peẽme. Ajerure Tupã Ñandejára tohesape pende py'apy, peikuaa haguã mba'e peha'arõ haguãpa pene renói, ha mba'eichaitépa tuicha pe mba'eta Tupã Ñandejára ome'ẽva umi imba'évape, ha mba'eichaitépa tuicha ha naimbojojahái pe ipu'aka omba'apóva ñande pype ñande jaroviávape. Kóva ko pu'aka voi hína pe Tupã Ñandejára oiporu va'ekue hetaite pu'aka ha mbarete reheve, omoingove jevy ramo guare Crístope omanóva apytégui ha omboguapy ipo akatúape yvágape, ha omoĩ ichupe mburuvicha, autoridad, pu'aka terã ipoguýpe oporoguerekóva ári ikatúva ñamombe'u ko ára kóvape terã pe ára ou va'erãme. Omoĩ opaite mba'e Cristo pyguýpe, ha ichupete voi katu omoĩ pe iglésia akã ramo. Pe iglésia niko Cristo rete, ha pe omoĩmbáva Crístope voi; ha Cristo avei, omoĩmba ha omyenyhẽ opa mba'épe. Tupã Ñandejára pene moingove peẽme, ambue árape peẽ omanóva va'ekue pene rembiapo vai ha pende pecádope, peẽ peiko va'ekuépe umi mba'e vaípe, peiko pype yvypóra kuéra oiko háicha ha pejapo pype pe espíritu arapy ruvicha rembipota, ombopy'aguasúva yvypóra kuéra iñe'ẽrendu'ỹvape Tupã Ñandejárape. Opavave ore kuéra roiko va'ekue avei upéicha ymave, roiko ramo guare ore rete ha ore py'apýpe roñandu háicha. Ore ro'o rembipota rojapo rupi ija mante oréve Tupã Ñandejára oity ore ári ipochykue ipohyietéva, ambue kuéraicha avei. Opáichavo, mba'eguasuete pe Tupã Ñandejára poriahuvereko, ha ñande rayhu etereígui ñane moingove Cristo ndive, upe ñamano ramo gueteri ñande pecádope. Ha upéicharamo jepe Tupã Ñandejára mborayhu rupi peẽ pejesalva. Ha Tupã Ñandejára ñane moingove jevy Cristo Jesús ndive ha ñane mboguapy hendive yvágape upe mburuvichahápe ha'e. Ha upéicha ohechauka vaerã umi ára oútavape umi mba'eta etaite imborayhu rehegua, ipy'aporã rupi ñanendive ñane mopeteĩ rupi Cristo Jesús ndive. Peẽ niko pejesalva Tupã Ñandejára mborayhu rupi, pejerovia hague rehe. Kóva ndaha'éi mba'e peẽ voi pejapo va'ekue rupi, Tupã Ñandejára remime'ẽnte. Mavave ndoguerekói mba'érehepa ojererovu haguã, pe salvación ndaha'éigui tembiapo porã rupi. Tupã Ñandejára niko ñande apohare; ha ñande apo va'ekue ñane mopeteĩvo Cristo Jesús ndive ñañemohembiapo haguã tembiapo porãme ha'e voi ombosako'íma ja'ekue jajapo haguã. Upéva rehe, ani pende resarái mba'épa raka'e peẽ yma. Ndaha'éi va'ekue Israelita retãygua ha umi Israelita, ocircuncidáva kuimba'e hetépe ha ha'e kuéra voi oñembohérava ñecircuncida pyre, peẽme katu pene mbohéra oñecircuncida'ỹva. Umiha árape peẽ peime va'ekue Cristo rehe'ỹ ha ndaha'éi va'ekue Israel rehegua kuéra, peikuaa'ỹ rehe pe Tupã Ñandejára pacto ha pe he'i va'ekue ojapotaha. Peiko va'ekue ko yvy ári Tupã Ñandejára rehe'ỹ pereko'ỹ rehe mba'eve peha'arõ vaerã. Ko'ãga katu peñemopeteĩ rupi Cristo Jesús ndive, peẽ yma peime va'ekue mombyry peñemo'aguĩ Tupã Ñandejára gui Cristo ruguy rupi. Cristo voi niko ha'e ñande py'aguapy, upe ojapo va'ekue umi Israelita ha Israelita'ỹvagui peteĩ mba'e añó, oipe'a rupi pe ja'e'ỹ oporomombyte va'ekue peteĩ tápiaicha. Hete tee rupi voi Cristo ombopaha Moisés ñe'ẽngue oguereko va'ekue tembiapoukapy ha tembiapopyrã, ha ojapo mokõivégui peteĩ tetãygua pyahu ñemopeteĩ rupi hendive voi. Upéicha ñane mbopy'aguapy oñondive. Ha upéicha Cristo omano rupi kurusu rehe, oipe'a pe ja'e'ỹ oĩ va'ekue mokõive apytépe ha ojapo ichugui kuéra peteĩ tete, ha omoingo porã Tupã Ñandejára ndive. Upéicha ou va'ekue Cristo omoherakuãvo mba'e porã py'aguapy rehegua opavavépe, peẽ peime va'ekuépe mombyry ha umi Israelita oĩ aguĩ va'ekuépe. Ha upéicha Cristo rupi opavave, taha'e Israelita terã taha'e'ỹ, ikatúma ñaguahẽ Túva rendápe peteĩ Espíritu añó rupi. Upéva rehe, peẽ ndaha'evéima tetã ambueygua yvy pene mba'e'ỹvape, peteĩ tetãyguántema uvei opa umi Tupã Ñandejára mba'éva ndive. Peẽ Tupã Ñandejára rogaygua rehegua avei. Peẽ upe óga oñemopu'ã va'ekue pe óga rapo apóstol ha ñemoñe'ẽhára kuéra omoĩ va'ekue ári rehegua, ha Jesucristo ete voi ha'e pe ita guasu óga rapo iporãitevéva. Cristo rupi pe óga ojuajupa porã ha oñemyatyrõmba, ha okakuaa ohóvo oiko haguã ichugui peteĩ tupao marangatu ojuajúva Ñandejára rehe. Ha peẽ avei peñemopeteĩvo Cristo ndive, peñemopeteĩ opa umi ambue kuéra ndive Tupã Ñandejára rogarã, ha'e oiko haguã pende pype Ijespíritu rupi. Upéva rehe añembo'e, che Pablo, aiméva preso aína Cristo Jesús rayhupápe mba'e porãrã peẽ Israelita'ỹvape. Pehendúmane raka'e Tupã Ñandejára ome'ẽ hague chéve imborayhu rehegua ñe'ẽ peẽme guarã. Tupã Ñandejára oikuaauka chéve pe ojekuaa'ỹ va'ekue aescribi mbykymíma haguéicha peẽme. Upéva peleévo pehechakuaáta aikuaaha pe Cristo rehegua ojekuaa'ỹ va'ekue. Pe ndojekuaaukái va'ekue umi ymaguare kuérape hi'ára kuérape, ko'ãga katu Tupã Ñandejára ohechauka ijapóstol ha ñemoñe'ẽhára marangatu kuérape Ijespíritu rupi. Ha upe ojekuaa'ỹ va'ekue niko kóva: pe evangelio rupi umi Israelita'ỹva ohupityha avei peteĩcha umi Israelítava ndive pe herencia, ha ha'e kuéra avei upe tete rehegua voi, ha ohupity avei pe Tupã Ñandejára kuave'ẽmby Cristo Jesús rupi. Tupã Ñandejára ojapo che hegui hembijokuái amoherakuã haguã ko ñe'ẽ. Ko tembiapo kóva Tupã Ñandejára ipy'aporãgui ome'ẽ reiete chéve pe ipu'aka rupi. Che, che michĩeteve opa umi Tupã Ñandejára mba'évagui, opáichavo ha'e ome'ẽ chéve ko tuichaite mba'éva araha haguã amoherakuã mba'e porã umi Israelita'ỹvape ha añe'ẽ haguã ichupe kuéra umi Cristo mba'eta jaikuaapa'ỹva rehe. Ha he'i chéve aikuaauka haguã opavavépe mba'épa pe Tupã Ñandejára rembipota oguereko va'ekue oikuaauka'ỹ rehe ymaite ára guive. Tupã Ñandejára ojapopa opa mba'e, opáichavo oguereko va'ekue oikuaauka'ỹ rehe hembipota ikatu haguã ko'ãga, pe iglésia rupi, pe Tupã Ñandejára arandu ojekuaauka opa hendáicha umi mburuvicha ha oguerekóvape autoridad umi mba'e yvága pegua rehe, oiko haguã hekopete upe hembipota tapia guare Tupã Ñandejára ojapo va'ekue Ñandejára Jesucristo rupi. Cristo rupi ikatu ñaguahẽ Tupã Ñandejára rendápe, jerovia pópe jajerovia rupi hese. Upéva rehe ajerure peẽme, ani haguã pene kyre'ỹ poi ko ahasa asýva rehe aína pende rehehápe, kóva niko mba'eguasuverã uvei peẽme. Upéva rehe, añesũ Ñandejára Jesucristo Ru renondépe, opa umi imba'e kuérava yvága ha yvýpe oñembohérava hérape. Ajerure Túvape umi imba'e etaitégui tome'ẽ peẽme pu'aka ha mbarete pende pype voi, Tupã Ñandejára Espíritu rupi. Ajerure toiko Cristo pene corazõme, pejerovia rupi hese ha peẽ ta peñembohapo ha ta peime hatã imborayhúpe; ikatu haguã peikuaa porã opavave umi hese ojeroviáva ndive mba'eichaitépa ipy, ipuku, ipypuku, ha ijyvatekue pe Cristo mborayhu, ha ta peikuaa upe mborayhu, ikatu'ỹ vaerã ramo jepe jaikuaapa. Upéicharamo pene renyhẽmba chovi vaerã Tupã Ñandejára etégui voi. Ha ko'ãga, toñemomba'eguasu Tupã Ñandejára ipu'akaitéva ojapo haguã hetaiteve pe ñande jajeruréva terã ñaimo'ãvaguinte jepe, pe ipu'aka rupi ojapóva hembiapo ñande pype. ¡Ichupe toñemomba'eguasu, iglésia ha Cristo Jesús rupi opa arapave'ỹme ha tapia guarã! Amén. Upéva rehe, che aiméva aína preso Ñandejára rayhupápe, ajerure peẽme ta peiko peiko vaerã háicha peẽ Tupã Ñandejára ohenói va'ekue. Ta pejejapo'ỹ ha ta pende pochykuaa'ỹ, ha ta pene paciencia ha ta pehechakuaa ojupe kuéra pe mborayhu perekóva rupi. Peñeha'ã peiko tapia peteĩ py'ápe oñondive, upéva ko ou Espíritu Sántogui, py'aguapy rupi pene mopeteĩva oñondive. Oĩ niko peteĩ tete añó, ha peteĩ Espíritu, pe Tupã Ñandejára pene renói haguéicha peteĩ ñeha'arõrã añóme. Oĩ peteĩ Ñandejára, peteĩ jerovia, peteĩ bautismo, peteĩ Tupã Ñandejára opavave Ru. Ha'e voi oĩ opavave ári, ha ojapo hembiapo opavave py'apýpe ha oĩ opavavépe. Opáichavo, Tupã Ñandejára ome'ẽ peteĩ teĩme ñane rembiapo teerã, Cristo ome'ẽ va'ekue javeve. Upéva rehe pe Ñandejára Ñe'ẽme he'i: Ojupi va'ekue yvágape ha ogueraha ondive heta prisionero, ha ome'ẽ pe hemime'ẽ rei yvypóra kuérape. ¿Mba'épa he'ise upe ha'e ojupi hague? He'ise oguejy raẽ hague pe yvy ipypukuveha peve. Upe oguejy va'ekue, ha'e voi avei upe ojupi va'ekue pe yvága ijyvatevehápe omyenyhẽmba haguã opa mba'e. Kóva ha'e pe hemime'ẽ: oime apóstolva, ambue kuéra katu ñemoñe'ẽhára, ambueve katu evangelio moherakuãhára ha ambueteve katu pastor ha mbo'ehára kuéra. Upéicha ombosako'i va'ekue umi Jesús rehe ojeroviávape ojejokuái ha ojapo haguã Ñandejára rembiapo, omongakuaa porã haguã Cristo rete, jahupity peve ñañemoĩ haguã peteĩ jeroviápe jaikuaapa peve pe Tupã Ñandejára Ra'ýpe. Oiko peve ñande hegui kuimba'e tyarõ, okakuaa porãmba va'ekue Crístoicha. Anive haguã jaiko mitãicha, ágoto ha pégoto ojererotyryrýva opaichagua rapykuéri ha ojereraháva yvytu rehéicha oimeraẽva mba'e pyahu tekove katupyry japúpe oporombo'éva rehe oporombotavy ha oporogueraha haguã tape jejavy rupi. Iporãve jaiko ramo mborayhúpe pe añetegua rapykuéri uvei, jakakuaapa haguã hekopete Cristo ndive. Ha'e niko pe tete akã ha hese pe tete oikotevẽ. Pe tete niko oĩmba porã ha ojuajupa ojuehe ha peteĩ teĩva pe tete rehegua ojapo ramo hembiapo, okakuaapa ohóvo ha opu'ã porã mborayhúpe. Kóva niko hína pe che ha'éva peẽme, ha ajeruréva peẽme Ñandejára rérape: anivéma haguã peiko umi ichupe oikuaa'ỹva oiko háicha, ojepy'amongetáva výro rei rehe ha ipensamiénto kuéra iñypytũva. Ha'e kuéra ndoguerekói pe tekove oúva Tupã Ñandejára gui, ha ndojehesape'ái ipy'ahatãgui. Ha notĩkuaavéigui oñeme'ẽ teko vaípe, ojapo haguã opaichagua mba'e ky'a upéicha ojaposégui. Peẽ katu nda upéichai peikuaa va'ekue Crístogui. Pehendu va'ekue ichugui, ha pejerovia rehe hese peñehekombo'e va'ekue pe Jesús rehegua añete rehe. Peheja pe pende reko tuja yma guare oñembyaíva ohóvo oñembotavy rupi pe hembipota tuja rehe. Ha peñembopyahu pende espíritupe ha pende py'apýpe, ha pemonde pe teko pyahu Tupã Ñandejára rembiapokue hekopete ha añetegua marangatúpe. Upéva rehe, anivéma peiko oñondive japúpe, peje peteĩ teĩ pe añetegua pende rapichápe, peteĩ tete rehegua rehegui opavave ñande kuéra. Pende pochy ramo, ani pepeca ha ani oike jepe kuarahy pende pochy poi haguã. Ani peme'ẽ juruja añáme. Pe imonda va'ekue, anive omonda ha toñemoĩ tomba'apo, tojapo tembiapo porã ipo rupi ikatu haguã oguereko ome'ẽ vaerã umi oikotevẽvape. Ani peje ñe'ẽ tie'ỹ, ta peiporu uvei ñe'ẽ iporãva ha oporopytyvõva ha oguerúva jehovasa umi ohendúvape. Ani pemomba'embyasy Tupã Ñandejára Espíritu Sántope, pe Espíritu niko sélloicha ohechaukáva peẽ Tupã Ñandejára mba'e teeha, ha'e ome'ẽmba peve peẽme salvación. Peheja opaichagua py'avai, opa tembipota asy, opa jererosapukái pochy poroya'oha pegua ha opaichagua ñaña. Ta pende py'aporã uvei oñondive, ha pejoporiahuvereko ha peñoperdona, pe Tupã Ñandejára pene perdona haguéicha Cristo rupi. Peẽ ha'eha rehe Tupã Ñandejára ra'y kuéra ha'e ohayhuetéva peñeha'ã ta pende reko porã ha'éicha. Peiko juayhupápe Cristo ñande rayhu haguéicha. Cristo ome'ẽ va'ekue hekove ñande rehe peteĩ ovecha ra'y me'ẽmbyréicha ha oñekuave'ẽmbyréicha Tupã Ñandejárape hyakuã asyetéva. Peẽ Tupã Ñandejára mba'emaha rehe, na peñe'ẽinte jepe vaerã mba'e ky'a tie'ỹ rehegua rehe, terã oimeraẽva mba'e ambue iky'áva ha mba'e pota vai rehe. Ani pejétei mba'e oporomotĩva, terã výro reíva, terã ñe'ẽ hekope'ỹva, ko'ã mba'e niko naiporãi; umíva rangue peme'ẽ vaerã uvei las gracias Tupã Ñandejárape. Peikuaa porã vaerã kóva: mavavéva oikóva oñondive omenda'ỹ rehe, terã hembiapo ky'áva, terã oikóva hembipota tarova rapykuéri (ha'eténteva avei umi ta'angápe omomba'eguasúva) ndohupity mo'ãiha mba'eve Tupã Ñandejára ha Cristo réinope. Aníke avave pene mbotavy ñe'ẽ reípe, ko'ã mba'e voi pe oguerúva Tupã Ñandejára pochy ipohyietéva umi iñe'ẽrendu'ỹva ári. Aníke pereko peẽ mba'eve hendive kuéra. Yma peẽ peiko va'ekue pytũnguýpe, ko'ãga katu. Ñandejára ndive peikóma tesapehápe; peiko aipóramo tesapehápe guáicha, pe tesapégui niko osẽ mba'e iporãva, heko peguáva ha añetéva. Peñeha'ã peikuaa mba'épa pe Ñandejárape ombovy'áva. Ani peẽ pejehe'a umi mba'e ovale'ỹva mba'eve ha pytũnguy peguáva rehe; peikuaauka uvei ivaiha. Ñane motĩ ja'énte ramo jepe pe ha'e kuéra ojapóva ñemiháme; ojekuaauka ramo opa umi mba'e ivaiha katu árape guáicha hesakãmba, opa upéicha omohesakãva niko tesapeha. Upéva rehe niko oje'e: Epáy, nde rekéva; epu'ã omanóva apytégui, ta nde resape Cristo. Upéva rehe, pema'ẽ porã mba'éichapa peiko vaerã, ha ani peiko oiko háicha umi oikuaa'ỹva, peiko iñarandúvaichante uvei. Peiporu kuaáke pe ára, ára kuéra ivaígui. Ani peiko ivýrovaicha, peikuaa uvei mba'épa pe Ñandejára rembipota. Ani peka'útei, upéva niko oporohundi, ta pene renyhẽ uvei Espíritu Sántogui. Peñe'ẽ oñondive kuéra salmo, himno, purahéi yvága pegua kuérava rupi, pepurahéi ha pemomba'eguasúvo pende py'aite guive Ñandejárape. Peme'ẽ tapia las gracias Tupã ñande Rúpe opaite mba'e rehe, Ñandejára Jesucristo rérape. Peñemoĩ ojopoguýpe Tupã Ñandejára rayhupápe. Pe kuña toñemoĩ iména poguýpe, Ñandejárape ramo guáicha. Pe ména niko pe tembireko akã, Cristo ha'e háicha pe iglésia akã. Cristo niko avei pe iglésia salvahára, upe ha'éva hete; ha pe iglésia oĩ háicha Cristo poguýpe, upéicha avei kuña kuéra oñemoĩ vaerã iména kuéra poguýpe opa mba'épe. Pe ména tohayhu hembirekópe, Cristo ohayhu haguéicha pe iglésiape ha ome'ẽ hekove hesehápe. Upéva ojapo va'ekue omomarangatu haguã pe iglésiape, omopotĩvo iñe'ẽme ýpe ramo guáicha, ogueru haguã oguenondépe peteĩ iglésia ojajaipáva, iky'a'ỹva terã icha'ĩ'ỹva terã mba'eve umichagua, ta imarangatu ha ta iporãmbaite uvei. Upéicha rupi pe ména ohayhu vaerã hembirekópe, ohayhu háicha hete tee. Pe ohayhúva hembirekópe, ojehayhu ojupe voi. Ndaipóri niko avave ohayhu'ỹva hete tee, omongaru ha oñangareko uvei hese; ha Cristo niko ojapo avei upéicha pe iglésia rehe, ha'égui hete, ha ñande kuéra hesegua, ijapopyre ho'ógui ha ikanguégui. “Upéva rehe pe kuimba'e oheja vaerã itúva ha isýpe oñemopeteĩ haguã hembireko ndive, ha oiko haguã ichugui kuéra peteĩ añó.” Mba'eguasuetéko ko oje'éva ñandéve Ñandejára Kuatiañe'ẽme; ha che ha'e peẽme upéva he'iha Cristo ha pe iglésia rehe. Upéicharamo jepe he'ise avei peẽ kuéra peteĩ teĩ pehayhu va'erãha pene rembirekópe pejehayhu háicha pende jupe, ha pe tembireko tomomba'e iménape. Ta'ýra kuéra, pene ñe'ẽrendu vaerã pende rúpe pejerovia rehe Jesús rehe, upéva niko hekopeteguánte. Pe tembiapoukapy tenondetegua oĩva promesa reheve niko kóva: “Emomba'e nde ru ha nde sýpe, revy'a ha reikove puku haguã ko yvy ári.” Ha peẽ túva kuéra, ani pejahéi vai pende ra'y kuéra rehe pembopochy haguãicha, pemongakuaa ha pehekombo'e uvei pemboheko porãvo Ñandejára oipota háicha. Tembiguái kuéra, ta pene ñe'ẽrendu pende jára kuérape ko yvy ári, momba'eguasu ha kyhyje pópe, py'a marangatu reheve, pejejokuaiuka ramo guáicha Crístope. Pejapo pene rembiaporã, ani ha'e kuéra oma'ẽ ajánte peñemoĩ porã haguã hendive kuéra, Cristo rembiguáichante uvei, pejapo pende py'aite guive Tupã Ñandejára rembipota. Pejapo kyre'ỹ pópe pene rembiapo Ñandejárape ramo guáicha ha ani yvypóra kuérapeicha. Peikuaáma niko Ñandejára ome'ẽ va'erãha peteĩ teĩme, taha'e tembiguái terã tembiguai'ỹ, mba'e porã ojapóva rehe. Ha peẽ perekóva tembiguái, pejapo upéicha avei hendive kuéra, peñe'ẽ hatã'ỹ rehe. Pene mandu'a peẽ ha'e kuéraicha avei perekoha pende jára ramo Ñandejárape oĩva yvágape, ha ichupe guarã peteĩchante opavave. Ha ko'ãga, che ryvy kuéra, peñemombarete peñemopeteĩ rupi Ñandejára ndive, pe ipu'aka mbaretekuépe. Pemonde pe equipo Tupã Ñandejára ome'ẽva peẽme, ikatu haguã peime hatã ani haguã pene mbotavy Aña. Nañañorairõiko ñaína yvypóra kuéra ndive, umi arapy pegua ñañáme ipu'akáva ndive uvei, mburuvicha kuéra oguerekóva ipoguýpe kuéra ko mundo pytũnguýpe oĩva ndive. Upéva rehe, pemonde pe equipo Tupã Ñandejára ome'ẽva peẽme, ikatu haguã peropu'aka ivai jave peẽme ha pejapopa rire ikatu haguã pepyta hatã. Peime hatãkena pe añeteguápe pejeku'a jopy ramo guáicha, ha pe teko potĩme, ku equipo guerrahápe guáicha omo'ãva soldado pyti'a. Peñembosako'i peñemoñe'ẽ haguã pe evangelio py'aguapy rehegua rehe, pe soldado oñembosako'i háicha omondévo ipy rehegua. Ha hi'ariete, pereko pejerovia pende rekove mo'ãha ramo, pemboguepa haguã pe Aña hu'y rendy eta. Pereko pe salvación pene akã reheguáicha, ha pejagarra pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ ku espada Espíritu Santo ome'ẽva peẽmeicha. Pejapo opa ko'ã mba'e oración reheve, peñembo'e ha pejerure tapia Espíritu Santo rupi. Pema'ẽke, ha ani pende py'akangy, ha peñembo'e opa umi Tupã Ñandejára rehe ojeroviáva rehe. Peñembo'e avei che rehe, Tupã Ñandejára tome'ẽ chéve iñe'ẽ, añe'ẽ jave, ikatu haguã jeroviapópe aikuaauka pe evangelio rehegua ojekuaa'ỹva. Ko evangelio rehe niko che añemondo hemimondo ramo aime ramo jepe ko'ãga ñeñapytĩháme. Peñembo'ékena che rehe tañe'ẽ ko ñe'ẽ rehe kyhyje'ỹ rehe. Tíquico, ñande ryvy jahayhuetéva ha ñane pytyvõhára, jeroviaháva Ñandejára peguarã tembiapópe, oikuaaukapáta peẽme mba'éichapa aime, ha mba'épa ajapo aína. Upéva rehe amondo pene rendápe, he'i haguã peẽme mba'éichapa roime ha pene mokyre'ỹ haguã. Tupã Ñandejára ñande Ru, ha Ñandejára Jesucristo, tome'ẽ ñande ryvy kuérape py'aguapy ha mborayhu jerovia reheve; ha Tupã Ñandejára tohovasa opa umi ohayhúva Ñandejára Jesucrístope mborayhu opa'ỹva reheve. Amén. Pablo ha Timoteo, Jesucristo rembiguái kuéra, opa umi Cristo Jesús reheguávape oĩva Filípope, mbo'ehára ha diácono kuéra ndive. Tupã Ñandejára ñande Ru, ha Ñandejára Jesucristo, ta pende rovasa ha ta pene mbopy'aguapy. Che mandu'a vovénte pende rehe ame'ẽva las gracias Tupã Ñandejárape. Ha añembo'e jave opavave pende rehe, añembo'éva vy'apópe. Ñamba'apo va'ekue niko oñondive kuéra pe ñe'ẽ salvación rehegua ñemoherakuãme, pe peñepyrũha ára guive ko'ãga peve. Ha ajerovia pe tembiapo porã Tupã Ñandejára oñepyrũ va'ekue ojapo pende pype, ojapovetaha ohóvo Jesucristo ou peve. Ha aha'arõhánte niko che upéichane haguã che mandu'a ramo pende rehe, pohayhúgui ha pehupity va'ekuégui chendive pe Tupã Ñandejára gracia, añe'ẽ haguã pe ñe'ẽ salvación añeteguáva rehe, taha'e aime jave preso cárcelpe terã añe'ẽ jave autoridad kuéra renondépe. Tupã Ñandejára niko oikuaa mba'eichaitépa pohayhu, pe Jesucristo py'amborayhúpe. Ha ajerure che ñembo'épe pene mborayhu rayhuve haguã ha ta pene arandu aranduve avei pehóvo, peiko haguã iporãve háicha, pende reko potĩ haguã ha oĩ'ỹ haguã mba'eve ivaíva oje'e vaerã pende rehe Cristo árape, ta pene renyhẽ Jesucristo rupi pe teko marangatu rehegua mba'e porãitágui omomba'eguasu vaerã Tupã Ñandejárape. Che ryvy kuéra, aipota peikuaa umi mba'e ojehu va'ekue chéve, iporãve hague uvei pe ñe'ẽ salvación rehegua oñemoherakuã haguã. Opa umi soldado kuéra palacio pegua ha ambue kuérava avei, oikuaa aimeha preso Jesucristo rayhupápe, ha upéva omokyre'ỹ haimete opavave hermano kuérape oñe'ẽ haguã Tupã Ñandejára ñe'ẽ rehe, okyhyje'ỹ rehe ha jeroviave reheve Ñandejára rehe. Oime niko añete oñemoñe'ẽva Cristo rehe py'aporã'ỹ ha ñe'ẽ joapirãnte, ambue kuéra katu oñemoñe'ẽ ojeroviágui. Oime oñemoñe'ẽva Cristo rehe oñembotuichaséguinte ha tova mokõi reheve che mbopy'apysevégui ko preso aimehápe, ambue kuéra katu oñemoñe'ẽ mborayhúgui, oikuaágui aimeha ko'ápe pe ñe'ẽ salvación rehegua rehehápe. Marave ndokói. Upéicharamo jepe, taha'e ha'e háicha ta py'aporã terã ta tovamokõi reheve Cristo oñemoherakuã guivénte ha upéva che mbovy'a. Ha che mbovy'avétante gueteri aikuaágui peñembo'e rupi che rehe ha Jesucristo Espíritu che pytyvõgui asẽtaha presohágui. Hi'ãite niko chéve ha aha'arõite ani chéne haguã añemotĩ ha añe'ẽne haguã katu jeroviapópe ha tapiaguáicha ko'ãga avei tojehecha che rehe pe Cristo mba'eguasuha, aikove terã amano ramo. Chéve guarã Cristo ha'e che rekove ha amano ramo katu aime porãvéta. Opáichavo iporãvéta ramo Ñandejára rembiapo peguarã aikoveve ramo, ndaikuaái upéicharamo mba'épa aiporavóta. Ko'ã mokõi mba'e mbytépe aime: amanoseve uvei aime haguã Cristo ndive, upéva iporãitevégui; opáichavo, tekotevẽ aikoveve pende rehehápe. Ha upéva rehe aikuaa apytavetaha, aimevetaha gueteri penendive poipytyvõ haguã ha pevy'ave haguã pende jeroviápe, ikatu haguã pemomba'eguasu Cristo Jesúspe, che aime jevy rehe penendive. Peikóntekena oiko vaerã háicha umi ogueroviáva Cristo evangelio. Aha ramo guarã pohecha, terã che pore'ỹme ramo jepe, tahendu peime hatãha oñondive kuéra peteĩ py'ápe pe pene ñeha'ãme pe evangelio ñemoherakuãme. Ha ani pekyhyje mba'evetépe umi pende rehe oñemoĩvagui, upéva niko ojechauka sakã porã ha'e kuéra oñehundiha ha peẽ katu pejesalvaha, ha upéva ou Tupã Ñandejára gui. Peẽme niko oñeme'ẽ ndaha'éi pejerovia haguã añónte Cristo rehe, pehasa asy haguã avei katu hayhupápe. Peẽ ha che niko ñaime ñaína peteĩ jepy'apýpe, upe peẽ pehecháma va'ekue che rehe ha ko'ãga pehendu upéicha jevy aimeha aína. Upéva rehe, Cristo pene pytyvõ rire ramo, imborayhu pene mokyre'ỹ ramo, pene peteĩ ramo Cristo Espíritu ndive, oime ramo mborayhu ha poriahuvereko, na che mbovy'apami peikóvo oñondive kuéra peteĩ ñe'ẽme, peteĩ mborayhúpe, peteĩ py'ápente oñondive kuéra, peteĩ propósito ramoguáicha. Ani pejapo mba'eve pende jupe guarãnte terã peñemomba'eguasuségui, ta pende jejapo'ỹ uvei ha pereko umi ambue kuérape mba'eguasuve ramo pende hegui. Ani oheka avave iporãva ojupe guarã añónte, toheka uvei pe iporã vaerã ambue kuérape avei. Perekókena pende py'apýpe pe voi Cristo Jesús py'apýpe oĩ va'ekue. Ha'e niko Ñandejára va'ekue voi upéicharamo jepe noñemohatãi upépente Tupã Ñandejára ndive. Oheja va'ekue uvei upe oguereko va'ekue ha ojejapo va'ekue ojupe voi tembiguái ramo, onacévo kuimba'éicha. Ha oikóma ramo kuimba'e ramo noñemomba'éi etevéntema, iñe'ẽrendu va'ekue uvei omano meve, omano vaerã ramo jepe kurusu rehe. Upéva rehe Tupã Ñandejára omoĩ ichupe yvateteve opavavégui ha ome'ẽ ichupe peteĩ téra oĩva opa téra ambue ári. Jesús rérape oñesũmba haguã opa umi oĩva yvágape, yvýpe ha yvyguýpe, ha opavave he'i haguã Jesucristo ha'eha Ñandejára, oñemomba'eguasu haguã Tupã Ñandejárape Túvape. Upéva rehe, che ryvy kuéra pohayhuetéva, pene ñe'ẽrendu tapia haguéicha kena, penemohembiapo ko'ãga avei kyhyje ha ryrýi pópe pe pene salvación rehegua rehe, ha ani ku pejapómi haguéicha che aime jave penendivénte, ko'ãga mombyry aime haguérehema katu. Tupã Ñandejára voi niko pe oipotaukáva peẽme, ha pene pytyvõva pejapo haguã pe ha'e oipotáva. Pejapókena opa mba'e ñe'ẽ ngururu'ỹ ha ñe'ẽ juavy'ỹ rehe, ani haguã avave ojuhu pende rehe, mba'eve ivaíva terã pejejavy hague, ta peiko uvei tekove vai kuéra ñaña apytépe Tupã Ñandejára ra'y kuéraicha, imarã'ỹva, omimbíva ko múndope estrella kuéraicha pyhare, ha oikuaaukáva pe tekovete rehegua ñe'ẽ. Upéicha ramo, ou ha'ára Cristo, che che py'a rory vaerã pende rehe aikuaávo nañani reíri terã namba'apo reíri hague. Che ruguy jepe oñeñohẽ ramo pe pene rembiapo ha pene kuave'ẽmby ári, pe pende jerovia rupi peikuave'ẽva, avy'a upéva rehe ha che rory opavave penendive. Pende rory ha pevy'ákena peẽ avei chendive. Ñandejára Jesucristo upéicha oipota ramo amondose aína pya'ete Timotéope pene rendápe, ikatu haguã che avei avy'a aikuaa vove mba'éichapa peime. Ndarekóigui ambue ha'éicha ipy'apeteĩva chendive, ha ojepy'apýva añetete pende rehe; opavave niko oheka upe ojupe kuéra guarãvante, ha pe Cristo Jesús mba'éva katu ahániri. Peẽ katu niko peikuaáma mba'éichapa Timoteo omba'apo ha che pytyvõ va'ekue pe evangelio ñemoherakuãme, ta'ýra omba'apo háicha túva ndive. Upéva rehe niko, aha'arõite amondo pya'eténe haguã ichupe pene rendápe ahecha voveténte mba'éichapa oho chéve. Opáichavo ajerovia Ñandejára rehe che avei aháne haguã pohecha. Upéva aja, tekotevẽ amondo peẽme che hermano Epafrodítope, omba'apo va'ekue chendive ha che pytyvõ va'ekue, upe peẽ voi pembou va'ekue che pytyvõ haguã che remikotevẽme; ha'e pende rechase eterei opavave peẽme, ha ojepy'apy peẽ pehendu rehe hasy hague. Ha hasyete va'ekue añete omano haguãichaite, upéicharamo jepe, Tupã Ñandejára oiporiahuvereko ichupe, ha nda ichupe añói, chéve avei, omano rire niko che apyta vaerã mo'ã mba'embyasyvépe. Upéva rehe amondo pya'ete aína pene rendápe, ikatu haguã peẽ pevy'a pehechávo ichupe, ha che katu che mba'e mbyasy'i mive haguã. Peguerohorýkena ichupe Ñandejára rérape vy'apópe ha tapia kena pemomba'e umi ha'eichaguávape, haimete va'ekue niko omano Cristo rembiapo rehe. Na hakate'ỹi va'ekue hekove tee rehe ojapo haguã rehehápe chéve guarã pe peẽ ikatu'ỹ va'ekue pejapo peimégui mombyry. Ha ipahápe, che ryvy kuéra, perovy'ákena Ñandejárape. Chéve ndaha'éi mba'eve amoĩ jevy kuatia rehe upe amoima va'ekue voi peẽme, ha iporãva pytyvõrã peẽme. Peñeñangarekókena umi tekove jaguaichaguáva ha hembiapo vaívagui, ha oguereko hatãva pe circuncisión. Ñande ñamomba'eguasúva Tupã Ñandejárape ñande py'apýpe ha jarovy'áva Cristo Jesúspe, ñande niko ha'e hína pe ñecircuncida pyre añetetéva, ndajajeroviáiva yvypóra rembiapokue okaguioguáva rehe. Che ajeroviase rire niko ikatu vaerã mo'ã ajerovia avei umi mba'e umíva rehe. Avave ndoguerekovéi vaerã mo'ã che hegui mba'érehepa ojerovia haguã umi mba'e rehe; añecircuncida va'ekuégui ocho días anace haguépe, Israelita, Benjamín kuérava, hebreo teete ha upéicha añemongakuaa va'ekue. Ha pe ley peguarã ramo katu, fariseo va'ekue che, ha che rakate'ỹ etereígui che religión rehe apersegui va'ekue pe iglésiape jepe; ha ajejuzgáta ramo pe ley rupi, ndaipóri mba'eve oje'e vaerã che rehe. Opáichavo opa ko'ã mba'e che ambotuicha va'ekue ko'ãga ndajapói mba'eve ramo, Cristo mborayhu rehehápe. Ha oimeraẽva mba'e ikatu vaerã mo'ãva che areko, ndajapói mba'evete ramo, ambojojáta ramo pe tuichaite mba'e ajúva rehe aikuaa Cristo Jesús che Jaraha. Cristo rayhupápe ahejapa opa umi mba'e ha areko yty ramo, che mba'e guive Crístonte, ha ta che peteĩ hendive, ndaha'éi che reko potĩgui ley rupi, pe teko potĩ jahupitýva Cristo rehe jajerovia rupínte uvei, pe teko potĩ Tupã Ñandejára ome'ẽva umi ojeroviávape Cristo rehe; aikuaa haguã Crístope ha pe pu'aka omoingove jevy va'ekue ichupe, ha pe jehasa asy ha'e ohasa va'ekue ha pe imano meve taikuaa. Jahecha pe ipahápepa ahupity avei pe jeikove jevy omanóva apytégui. Ndaha'éi niko che ahupitypámava ko'ã mba'e. Ne'ĩra gueteri aimemba, upéva rehe aha gueteri aína, jahecha ahupitýpa upe che rupity hague guarã chéve Cristo Jesús. Che ryvy kuéra, che niko nda'éi ahupitypamaha, peteĩ mba'e katu ajapo: añembyesarai umi mba'e ohasáma va'ekuégui ha añeha'ã ahupity haguã pe oĩva tenonderã, aguahẽ haguã hu'ãme ha ahupity haguã pe premio Tupã Ñandejára ñane renóĩva Cristo Jesús rupi ome'ẽ vaerã ñandéve yvágape. Ha upéicha ñañandu vaerã ñande kuéra ñane tyarõmava ñande jeroviápe. Ha peñandu ramo ambue hendáicha, upéva avei Tupã Ñandejára ohechauka vaerã peẽme. Upe jahupitýma va'ekue peve katu upéicha jaiko vaerã. Che ryvy kuéra, peikókena che aiko háicha ha pema'ẽ avei umi oikóva rehe upéicha upe rohechauka haguéicha peẽme. Ha'éma haguéicha peẽme heta jevy, ha ko'ãga ha'e che resay che rova rehe, oimeha heta ija'e'ỹva Cristo kurusu rehe. Umíva oñehundi vaerã, umíva tupã niko hembipota kuérante ha ha'e kuéra ojererovu umi mba'e oguerotĩ vaerã mo'ãgui rehe, ohekágui ko yvy arigua añó. Ñande katu pe tetã yvága pegua rehegua, ha ñaha'arõ upégui ou va'erãha pe Salvador, Ñandejára Jesucristo. Ha'e omo'ambue vaerã pe ñande rete poriahu ha'ete haguã pe hete tee ojajaipáva. Upéva ojapo vaerã pe pu'aka ha'e oguerekóva rupi voi omoĩmba haguã ipoguýpe opa mba'e. Upéva rehe, che ryvy kuéra pohayhuetéva ha pohechaséva, peẽ niko che mbovy'ahára ha che premio, pepyta hatãkena Ñandejára ndive, che rembiayhu kuéra. Ajerure Evódiape, ha Síntiquepe avei, toñembopy'apeteĩ oñondive Ñandejára rérape. Ha ndéve avei, che irũete, ajerure ndéve reipytyvõmí haguã ko'ã ñane reindy kuérape, ha'e kuéra niko che pytyvõ mbarete va'ekue pe evangelio ñemoherakuãme, Clemente ha umi ambue kuéraicha. Héra kuéra niko oĩ pe tekovete rehegua kuatiañe'ẽme. Pevy'ákena Ñandejára ndive opa árape; ha ha'e jevy peẽme: ¡Pevy'ákena! Opavave toikuaa pene mba'e porãha. Ñandejára hi'aguĩma. Ani pejepy'apy mba'eve rehe, pemombe'upa tapia uvei Tupã Ñandejárape pene ñembo'épe, pejerure ichupe, ha peme'ẽ avei ichupe las gracias. Ha Tupã Ñandejára pene mbopy'aguapy vaerã ha upéva tuichave opa mba'e ikatu va'erãgui yvypóra oikuaa. Ha upe py'aguapy oñangareko vaerã pene corazõ ha pene pensamiento rehe Cristo Jesús rupi. Ipaharã, che ryvy kuéra, peñepy'amongetákena opa umi añetéva rehe, opa umi ikatúva rehe ñamomba'eguasu, opa umi hekopeguáva rehe, opa umi ipotĩva rehe, opa umi oporombohorýva ha herakuã porãva rehe. Oimeraẽva mba'e iporãva ha ikatúva rehe ñamomba'eguasu, umíva rehe peñepy'amongeta. Pejapókena pe che pombo'e va'ekue ha aheja va'ekue peẽme pejapo haguã, umi mba'e pehendu ha pehecha va'ekue ajapo; ha Tupã Ñandejára ñane mbopy'aguapýva oĩ vaerã penendive. Avy'aite niko Ñandejára rérape pene mandu'a jevy hague rehe che rehe. Na pende resaráiri jepe niko che hegui, ndapejuhúinte va'ekue niko mba'éichapa che pytyvõ haguã. Ndaha'éi niko aikotevẽgui ha'éva peẽme, ahasakuaáva voínte pe arekomíva reheve. Che poriahukuaa ha che mba'eta rerekokuaa. Aime opaicharã, che ryvatã terã che ñembyahýi haguã, arekopa haguã terã areko'ỹete haguã. Ndaipóri chéve guarã ikatu'ỹva Cristo rupi, upe che mombaretéva. Upéicharamo jepe peẽ pejapo porã che pytyvõ hague rehe che remikotevẽme. Peẽ Filipoygua kuéra peikuaa avei, añepyrũ ramo guare amoherakuã pe evangelio, ahávo Macedóniagui, pende iglésia añoite oguerahauka va'ekue chéve ofrenda. Che aiméme gueteri Tesalónicape peẽ perahauka va'ekue chéve ofrenda heta jevy che remikotevẽ meguarã. Ndaha'éi niko che che mandu'áva ofrenda rehénte; aipota uvei hekovia peẽme umi peme'ẽ va'ekue chéve. Ha ko'ãga arekopáma ha hetave pe aikotevẽvagui. Pe peruruka va'ekue chéve Epafrodito po rupi reheve arekopáma ha naikotevẽvéima mba'eve. Upe peruruka va'ekue chéve niko ha'ete ku ofrenda inciénsoicha hyakuã porãva, sacrificio Tupã Ñandejára oguerohorýva. Che Tupã Ñandejára, ome'ẽmba vaerã peẽme pe peikotevẽva umi imba'eta yvága peguágui Cristo Jesús rupi. ¡Tupã Ñandejára ñande Ru toñemomba'eguasu tapia guarã! Amén. Pemomaitei Ñandejára Jesucristo rérape opa umi Tupã Ñandejára reheguávape. Ñande ryvy kuéra oĩva hikuái chendive pene momaiteiuka. Opa umi Tupã Ñandejára reheguáva oĩva ko'ápe, ha umi oĩva mburuvicha guasu rógapema katu, pene momaiteiuka avei. Ñandejára Jesucristo mborayhu ta pene moirũ. Amén. Che, Pablo, Jesucristo apóstol Tupã Ñandejára rembipota rupi, ñande ryvy Timoteo ndive, ajapo ko kuatiañe'ẽ che ryvy kuéra Colosa peguápe, Tupã Ñandejára mba'éva ha ojeroviáva Cristo rehe. Tupã Ñandejára ñande Ru ta pende rovasa ha tome'ẽ peẽme py'aguapy. Tapia rome'ẽva las gracias Tupã Ñandejára, Ñandejára Jesucristo Rúpe, roñembo'évo pende rehe. Rohendu niko pejeroviaha Cristo Jesús rehe, ha pehayhuha opa umi Tupã Ñandejára mba'évape, pe esperanza rupi oñeñongatúva peẽme guarã yvágape. Peẽ niko pehendúma va'ekue upe peha'arõva, pehendúvo pe ñe'ẽ añetegua salvación rehegua. Upe ñe'ẽ niko oñemoherakuã va'ekue peẽme, ha opárupi ko yvy jerekuévo okakuaa ha hetave ohóvo, upe ojehu haguéicha pende apytépe pehendu ha peikuaa guive pe Tupã Ñandejára mborayhu añetegua. Ko'ã mba'e rehe niko pene mbo'e va'ekue Epafras, ñane rembiayhu, omba'apo va'ekue orendive, ha'e niko jeroviaha, Cristo rembijokuái peẽme guarã. Ha'e omombe'u va'ekue oréve pe mborayhu Espíritu Santo omoĩ va'ekue pende pype. Upéva rehe ore, upe roikuaaha ára guive, ndorohasáiva roñembo'e'ỹ rehe pende rehe, ha rojeruréva Tupã Ñandejárape toikuaauka porã peẽme hembipota ha tome'ẽ peẽme opaichagua arandu ha kuaapy Espíritu Sántogui oúva. Rojeruréva ikatu haguã peẽ peiko umi Ñandejára mba'éva oiko vaerã háicha, ha pejapo tapia haguã upe ichupe ombovy'áva, ta pene rembiapo porã heta hetave ha ta peikuaa porãve Tupã Ñandejárape. Rojeruréva ha'e ta pene mombarete ipu'aka tuichaitéva rupi, ikatu haguã peropu'aka paciencia ha vy'apópe, ha ta peme'ẽ las gracias ñande Rúpe ija hague rehe ñandéve. Ha'e rupi jahupity haguã umi Tupã Ñandejára mba'éva mba'erã oĩva tesapehápe. Tupã Ñandejára ñane renohẽ va'ekue pytũnguýgui ha ñane moĩ Ita'ýra ohayhuetéva réinope. Ha'e niko ñande salva huguy rupi, ha operdonamba ñande pecado kuéra. Ñande niko ndaikatúi jahecha Tupã Ñandejárape, opáichavo, ha'e ou va'ekue jahecha haguãicha Ita'ýra rupi oĩva opaite mba'e Tupã Ñandejára ojapo va'ekue ári. Ha'e rupi Tupã Ñandejára ojapo va'ekue opaite mba'e oĩva yvágape ha yvy ári, umi mba'e ojehecháva ha umi ojehecha'ỹva, mburuvicha guasu kuéra, umi ipoguýpe kuéra oporoguerekóva, autoridad ha pu'aka kuéra yvága ha yvy pegua, opa umi mba'e oiko va'ekue ha'e rupi ha ichupe guarã. Ha ha'e voi opa umi mba'e mboyve guare, ha ha'e oguerekopa umi mba'e hendaguãme. Ha upéi avei Cristo ha'e pe tete akã ha upe tete niko pe iglésia. Ha ha'e voi pe iñepyrũmby, pe opu'ã tenonde va'ekue umi omanóva apytégui, ikatu haguã ha'e itenonde opaite mba'épe. Tupã Ñandejára oipotágui oĩmbaite Crístope Tupã reko. Tupã Ñandejára omoingo porãségui avei ondive Cristo rupi, opaite mba'e, yvága ha yvy jerekuévo, taha'e oĩva yvy ári terã yvágape, oporomoingo porã jevývo Cristo ruguy rupi kurusu rehe oñeñohẽ va'ekue. Peẽ niko yma pene mombyry va'ekue Tupã Ñandejára gui ha na pende a'éi va'ekue hese ha pene rembiapo vai va'ekue; opáichavo, ko'ãga Tupã Ñandejára pene moingo porã ondive, Cristo omano rupi hete to'o ha kangueguiguápe. Upéva ojapo pende reru haguã henondépe marangatu ha ky'a'ỹme, avave ikatu'ỹ haguã he'i pende rehe mba'eve ivaíva. Ha upevarã tekotevẽ pepyta hatã pe jeroviápe, peñembohapo ha ani pemýi pe peha'arõvagui pe ñe'ẽ salvación rehegua pehendu va'ekue rupi. Upéva upe ñe'ẽ niko pe evangelio oñemoherakuã va'ekue opaite henda rupi ko yvy ári, ha che, Pablo, amoherakuãva. Ko'ãga avy'a ahasa asy hague rehe pende rehehápe, upéichape aipytyvõgui oikopa haguã che rete rupi pe Cristo ohasa asy va'ekue. Ahasa asy pe iglésia, Cristo rete rehehápe. Mba'e porãrã peẽme oiko che hegui pe iglésia pytyvõhára Tupã Ñandejára he'i haguéicha chéve amoherakuãmba haguã iñe'ẽ. Omoherakuãuka che rupi pe ojekuaa'ỹ va'ekue ymaite guive ha heta ñemoñare javeve ha ko'ãga Tupã Ñandejára oikuaaukáva umi imba'évape. Ichupe kuéra Tupã Ñandejára oikuaauka mba'épa umi mba'etaite Israelita'ỹva peguarã. Pe mba'e ojekuaa'ỹ va'ekue niko kóva: Cristo pende pype ha'e voi ha'e pe gloria peha'arõva. Ore niko romoherakuã Cristo ñe'ẽ. Rohekombo'e opavavépe, ha rombo'e opavavépe oikuaa porã haguã, ikatu haguãicha peteĩ teĩva pene tyarõ ñemopeteĩme Cristo ndive. Upevarã amba'apo aína, añeha'ã mbarete pe pu'aka Cristo ome'ẽva chéve rupi. Aipota peikuaa ajepy'apy etereiha pende rehe, ha umi oĩva rehe Laodicéape, ha opa umi che kuaa'ỹva gueteri rehe. Hi'ãite niko chéve ha'e kuéra oñembopy'a kyre'ỹ, toñemopeteĩ mborayhúpe, ta henyhẽte jeroviágui oúva pe jekuaa porã rupi oikuaa haguã pe Tupã Ñandejára mba'e ojekuaa'ỹ va'ekue, ha upéva niko hína Cristo ete voi, ha ipype niko oĩmbaite ñeñongatuhápe opa arandu ha kuaapy mba'eta rehegua. Kóva ha'e peẽme ani haguã avave pene mbotavy ñe'ẽ iporã gua'úva rupi. Naiméi ramo jepe penendive chete voi, aime penendive che espíritupe, ha avy'a ahecha rehe peimeha hekópe ha pejerovia hatã rehe Cristo rehe. Upéva rehe, peẽ perecibi haguéicha Ñandejára Jesucrístope, upéicha avei peiko vaerã ñemopeteĩme hendive, pereko vaerã pe pende rekove rapo kuéra ipype ha peime hatã vaerã ipype pende jerovia rupi, upéicha peñembo'e va'ekue. Peme'ẽ tapiákena las gracias Tupã Ñandejárape. Peñeñangarekóke, ani pehejátei pende reraha umi pene mbotavyséva pe yvypóra arandu rupi. Ha'e kuéra ojeko pe ijypy kuéra ombo'e va'ekue ichupe kuéra rehe ha hi'ã háicha ichupe kuéra yvypóra reko rehegua rehe ha ndaha'éi Cristo rehe. Opa pe Tupã Ñandejára reko niko oĩmba voi Crístope, ha peẽ peimembaite peñemopeteĩ rupi hendive. Autoridad ha pu'aka kuéra yvy ha yvága pegua oĩmbaite ipoguýpe. Peñemopeteĩ rupi Cristo ndive peẽ peñecircuncida va'ekue avei, ndaha'éi pe circuncisión ojejapóva tetépe, pejesalva ramo guarénte umi pecado pende reko vai reheguarégui. Upéva ha'e pe circuncisión Cristo ojapóva. Peẽ, pejebautizávo, peñeñotỹ va'ekue Cristo ndive, ha upéicha avei peikove jepe va'ekue hendive, peroviágui Tupã Ñandejára pu'aka omoingove jepe va'ekue ichupe omanóva apytégui. Peẽ pemanóva va'ekue ambue árape pende pecádope ha oñecircuncida'ỹva kuéra va'ekue peẽ; opáichavo, ko'ãga Tupã Ñandejára pene moingove peñemopeteĩ rupi Cristo ndive. Operdonambaite ñande pecado kuéra, oheja reígui umi mba'e ñande japaga vaerã mo'ã, oñemoĩva ñande rehe ha ñane moĩ vaíva pe ley ojeruréva rupi, oipe'apa umi mba'e ñane moĩ vai va'ekue ha oikutu kurusu rehe. Cristo omanóvo kurusu rehe, omongúi autoridad ha ipu'akáva kuérape ha ojapo ichugui kuéra peteĩ techapyrã, ombotyryrývo hapykuéri ohechauka haguã ipu'akaveha. Upéva reheke, ani avave he'i mo'ã mba'eve pe pe'úva rehe terã pey'úva rehe, terã arete javegua rehe, jasy pyahu terã pytu'uha ára rehe. Opa ko'ã mba'e niko umi mba'e ou vaerã va'ekue ã-nte, pe añete katu niko Cristo voi. Aníkena peheja oipe'a pende hegui pe peñaníva pehóvo rehegua premio, umi oñembopy'apy porã gua'úva ha omomba'eguasúva ángel kuérape. Ha'e kuéra oñe'entremete umi mba'e ohecha'ỹ va'ekuépe ha ojererovu mba'eguasu ramo guáicha openságui ojehegui kuéra rei. Ha'e kuéra opoi Crístogui, ha ha'e voi niko pe tete akã ha pe omongakuaáva pe tete, ojuajupa porã rupi ojuehe Tupã Ñandejára oipota háicha. Peẽ niko pemano va'ekue Cristo ndive umi pensamiento výro rei yvypóra reko rehegua pereko va'ekuépe. Upéicharamo, ¿piko mba'e rehe peiko tembiapoukapy rembiguái ramo yvypóra kuéra reheguáva ramo guáicha gueteri? Ha'e kuéra he'i peẽme: “Ani repoko kóva rehe, ani re'u umíva, ani rejavyky.” Opavave ko'ã tembiapoukapy niko opa ojeporu rire, ha kuimba'e rembiapoukapy ha mbo'eukapy reínte. Umi mba'e niko arandu rehegua váicha añete, oporomomarangatu ha oporomboheko mirĩ gua'úva ha ombohasa asýva tetépe, opáichavo, ndovaléiva mba'eve to'o rembipota ojoko haguã. Upéva rehe, peẽ peikove jevýma va'ekue Cristo ndive, peheka umi mba'e yvága peguáva, oguapyhápe hína Cristo Tupã Ñandejára po akatúape. Pepensa umi mba'e yvága pegua rehe, ha ani ko yvy arigua rehe. Peẽ niko pemano va'ekue Cristo ndive, ha ko'ãga pereko pende rekove ñeñongatuhápe hendive Tupã Ñandejára ndive. Cristo voi niko ñande rekove, ha ha'e ojehechauka ha'ára peẽ avei pejehecha vaerã mimbipápe hendive. Upéva rehe, pemomano opa oĩva pende pype ko yvy ariguáva; aníketei avave oiko oñondive omenda'ỹ rehe, terã ojapo mba'e ky'a, terã oiko hembipota asy, ha hembipota vai rapykuéri, terã heko taryrýi, upe ha'ete jevýnteva ta'anga ñemomba'eguasu. Ko'ã mba'e niko ogueru Tupã Ñandejára pochy ipohyietéva umi iñe'ẽrendu'ỹva ári; ha peẽ niko yma, pende rekove tujápe, pejapo va'ekue opa umi mba'e. Ko'ãga katu pehejapa peẽ opa ko'ã mba'e: pochy, tembipota asy, ñaña, jeja'o, ñe'ẽ ky'a ikatúva osẽ pende jurúgui. Ani pende japu ojupe kuéra. Peẽ niko pejeíma va'ekue pe pende reko tujágui umi mba'e pejapo va'ekue reheve, ha pemonde va'ekue pe teko ipyahúva, upe oñembopyahuvéva ohóvo Tupã Ñandejára rekópe ojoguáva ha hembiapokuéva voi, peikuaa porã haguã Tupã Ñandejárape. Ndaiporivéima griego terã judío, oñecircuncida pyre terã oñecircuncida'ỹva, tetãygua terã tetã ambuegua, tembiguái terã tembiguai'ỹva; Crístonte uvei opa mba'épe ha opavavépe. Pemonde, upéicharamo, umi ao opyta porã vaerã umi Tupã Ñandejára oiporavo va'ekue rehe imba'e kuéra ha'e ohayhúva. Pemonde pe poriahuvereko pende py'aite guive guáva, py'aporã, jejapo'ỹ, pochykuaa'ỹ ha paciencia. Pene paciencia kena ojuehe kuéra ha peñoperdona, oime ramo ipochýva ambue ndive. Pe Cristo pene perdona haguéicha, peperdona avei peẽ. Hi'ariete, ta pene renyhẽ mborayhúgui, upe ombojuaju ha omporãmbáva opaite mba'e. Ha pe Tupã Ñandejára py'aguapy toĩ pene corazõme, upevarã voi niko Tupã Ñandejára pene renói va'ekue ojapo haguã pende hegui peteĩ tete añó. Ha peme'ẽ las gracias Tupã Ñandejárape. Pe Cristo ñe'ẽ toĩ tapia pende py'apýpe opa imba'eta reheve. Peñohekombo'e ha peñomokyre'ỹ opa arandúpe. Pepurahéi salmo, himno, ha ñembo'e purahéi, peme'ẽvo las gracias Tupã Ñandejárape pende py'apýpe. Oimeraẽva mba'e pejapo terã pejéva, pejapopa Ñandejára Jesús rérape, peme'ẽvo las gracias pe Túva Ñandejárape Cristo rupi. Pe kuña omendáva ta iñe'ẽrendu iménape, upéicha vaerã umi Ñandejára rehe ojeroviáva. Pe ména tohayhu hembirekópe ha ani iñe'ẽ pohýi ichupe. Ta'ýra kuéra ta iñe'ẽrendu túva kuérape opa mba'épe, upéva ombovy'águi Tupã Ñandejárape. Túva kuérake, ani ombopochy ta'ýra kuérape, ani haguã na ikyre'ỹvéi. Tembiguái kuéra, ta iñe'ẽrendu ijárape opa mba'épe ko yvy ári, ha ani ha'e kuéra oma'ẽ ajánte, opyta porã haguã hendive kuéra, añetetehápe uvei, ipy'aite guive ombojeroviávo Tupã Ñandejárape. Oimeraẽva mba'e pejapóva, pejapo pende py'aite guive, pejapo ramo guáicha Ñandejárape ha nda yvypóra kuérapei. Peikuaáma niko, Ñandejára oimeha oguereko imbosako'i pyre ome'ẽ vaerã peẽme pene rembiapokue rehe. Peẽ niko Cristo rembiguái ha ha'e katu pende Jára ete. Pe hembiapo vaíva katu ojecastiga vaerã hembiapokue rehe, Tupã Ñandejára peguarã peteĩchaguinte opavave. Peẽ perekóva tembiguái pejapo hendive kuéra pe hekopeteguáva peteĩcha. Pene mandu'áke peẽ avei perekoha pende Jára yvágape. Peñembo'e tapia ñeñangareko pópe peme'ẽvo las gracias Tupã Ñandejárape. Peñembo'e avei ore rehe, Tupã Ñandejárape tombohape oréve romoherakuã haguã pe ñe'ẽ ha roikuaauka haguã Cristo mba'e ojekuaa'ỹva upéva rehe voi niko aime aína preso. Peñembo'e che rehe aikuaauka sakã porã haguã ko ojekuaa'ỹva aikuaauka vaerã háicha. Peiko kuaákena umi oguerovia'ỹva ndive, peiporu porã pe ára. Peñe'ẽ porã tapia ha ani pene ñe'ẽ pohýi ha peikuaa vaerã mba'éichapa peñe'ẽ vaerã peteĩ teĩme. Tíquico, ñane hermano jahayhuetéva, ñane pytyvõhára jeroviaháva oservi va'ekue chendive Ñandejárape, omombe'upáta peẽme mba'éichapa aiko. Upevarã amondo pene rendápe, he'i haguã peẽme mba'éichapa roime ha pene mokyre'ỹ haguã. Oho hendive Onésimo ñane hermano jahayhúva ha jeroviaháva, ha'e niko peteĩ peẽ kuérava voi. Ha'e kuéra oikuaaukapáta peẽme opa ko'a rupi oĩva. Aristarco, che irũ cárcelpe, pene momaiteiuka, ha Marcos avei, Bernabé primo hermano. Ha'éma va'ekue peẽme Marcos rehe, oho ramo pene rendápe kena pemoguahẽ. Pene momaiteiuka avei Jesús, upe hérava avei Justo. Ko'ã mbohapy añoite niko ojeroviáva Israelita kuéra apytégui omba'apo va'ekue chendive Tupã Ñandejára reino peguarã rehe, ha tuichaite py'apytu'u va'ekue chéve. Pene momaiteiuka Epafras, Cristo rembijokuái, ha'e niko peteĩ peẽ kuérava voi. Ha'e oñembo'e mbarete tapia pende rehe, peime hatã haguã, pene tyarõ ha pejeroviaite ha pejapopa haguã Tupã Ñandejára rembipota. Che ahecha mba'éichapa Epafras ojepy'apy pende rehe, ha umi oĩva rehe avei Laodicea ha Hierápolis ciudad kuérape. Doctor Lucas jehayhuete, pene momaitei, ha Demas avei. Pemomaitei ñane hermano kuéra oĩvape Laodicéape. Pemomaitei avei ñane hermana Nínfaspe, ha pe iglésia hógape oñembyatývape. Ko kuatiañe'ẽ ojelee rire pende apytépe, perahauka ojelee haguã avei Laodicea pegua iglésiape; ha pelee avei peẽ pe kuatiañe'ẽ ajapo va'ekue ichupe kuéra. Peje kóicha Arquípope: “Ema'ẽke rejapopa porã haguã pene rembiaporã Ñandejára ome'ẽ va'ekue ndéve.” Che Pablo, amoĩ peẽme kuatia rehe ko ñemomaitei che letra ha che po rupi. Pene mandu'ákena che rehe aimeha preso aína. Tupã Ñandejára ta pende rovasa. Amén. Pablo, Silvano ha Timoteo, pe iglésia Tesalonicayguápe, Tupã Ñandejára ñande Ru, ha Ñandejára Jesucristo, ta pene mbopy'aguapy ha ta pende rovasa. Rome'ẽ tapia las gracias Tupã Ñandejárape opa pende rehe kuéra, ore mandu'ávo pende rehe ore ñembo'épe. Ore mandu'a tapia Tupã Ñandejára ñande Ru renondépe mba'éichapa pemba'apo va'ekue pe pende jerovia rupi, mba'éichapa peñeha'ã mborayhupápe, ha mba'éichapa peropu'aka opa mba'e pe esperanza perekóva rupi Ñandejára Jesucristo rehe. Che ryvy kuéra, Tupã Ñandejára ohayhúva, roikuaa niko ha'e pende poravo hague. Upe ore romombe'u ramo guare peẽme pe evangelio noromoherakuãi va'ekue peẽme ñe'ẽ rupi añónte, pe Espíritu Santo pu'aka reheve avei katu ha jeroviapópe. Peẽ niko peikuaa porã mba'éichapa roiko va'ekue pende apytépe, pende rayhupápe. Peẽ niko pehasa asy va'ekue avei ore ha Ñandejára Jesucrístoicha, pegueroviávo vy'apópe Espíritu Santo rupi pe ñe'ẽ romoherakuã va'ekue peẽme. Upéicha oiko pende hegui techaukarã opa umi Jesús rehe ojeroviáva Macedonia ha Acayayguápe. Ha upéicha pe Ñandejára ñe'ẽ ou ojekuaa peẽ rupi, ha ndaha'éi Macedonia ha Acáyape añónte herakuãva, opa rupi uvei ojekuaa pejeroviaha Tupã Ñandejára rehe, upéva rehe na tekotevẽvéima ore ro'e mba'eve. Upéva rangue, ha'e kuéra voi omombe'u mba'éichapa peẽ ore moguahẽ raka'e ha mba'éichapa pejere Tupã Ñandejárape umi ta'angágui peñemoĩ haguã pe Tupã Ñandejára oikovéva ha añetetéva ñe'ẽme, ha peha'arõ haguã yvágagui Jesús, Tupã Ñandejára Ra'ýpe, upe Tupã Ñandejára omopu'ã jevy va'ekue omanóva apytégui ha upe ñande salváva pe pochy guasu ou va'erãgui. Peẽ voi niko, che ryvy kuéra, peikuaa ndorohoreíri hague pene rendápe, rojeja'o ha rojerereko asy va'ekue ramo jepe pe Filipo ciudádpe peikuaa háicha, Tupã Ñandejára ore pytyvõ va'ekue romoherakuã haguã peẽme iñe'ẽ jeroviapópe hese oĩ va'ekue ramo jepe hatã oñemoĩva. Pe ore ñemoñe'ẽ ndaha'éi va'ekue jejavy terã mba'eky'a terã japu rehegua, pe Tupã Ñandejára ojerovia va'ekue ore rehe ome'ẽ haguéicha oréve pe evangelio romoherakuã haguã, upéicha roñe'ẽ. Ha ndaha'éi rombovy'a haguã yvypóra kuérape, Tupã Ñandejárapente, oikuaáva ñande py'apy. Peẽ peikuaa háicha, ndoroiporúi va'ekue araka'eve juru he'ẽ terã japu plata potágui, Tupã Ñandejára katu oikuaa, ndorohekái va'ekue ñemomba'eguasu pende hegui terã ambue kuéragui, ikatu va'ekue ramo jepe roñanduka peẽme ore Cristo apostolha. Upéva rangue, rohechauka va'ekue peẽme ore mborayhu, ku omongakuaáva imemby teépeicha. Tuichaitégui ore mborayhu pende rehe niko rome'ẽse va'ekue peẽme ndaha'éi pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ añó, ore rekove jepe voi katu avei, pohayhu etereígui. Che ryvy kuéra, peẽ niko pene mandu'a mba'éichapa romba'apo ha ore kane'õ va'ekue. Romba'apo va'ekue ára ha pyharépe, ani haguã roñasaingo pende rehe, romoherakuã aja peẽme pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ. Peẽ peikuaa, ha Tupã Ñandejára avei, ore reko marangatu ha roiko hague hekopete peẽ pejerovia va'ekue Jesús rehe apytépe oñeñe'ẽ vai'ỹ haguãicha ore rehe. Peikuaa avei pomokyre'ỹ ha pombopy'apytu'u hague peteĩ teĩ peẽme, ojapo háicha pe túva ta'ýra kuéra ndive, rojerure va'ekue peẽme peiko haguã oiko vaerã háicha umi Tupã Ñandejára reheguáva, upe Tupã Ñandejára pene renóĩva iréino tee ha iglóriape. Ha upéva rehe rome'ẽ tapiáva las gracias Tupã Ñandejárape, pehendu ramo guare peẽ pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ romoherakuã va'ekue peẽme, perovia va'ekue ndaha'éi kuimba'e ñe'ẽnguéicha, Tupã Ñandejára ñe'ẽ ramo voi katu. Ha Tupã Ñandejára ñe'ẽ voi añete upe pene mboheko porãva peẽ peroviávape. Che ryvy kuéra, pene retãygua kuéra niko pende persegui va'ekue umi Israelita opersegui haguéicha avei Tupã Ñandejára iglésia kuéra Cristo Jesús reheguáva Judea peguápe. Umíva umi Israelita niko ojuka va'ekue Ñandejára Jesucrístope, ha umi ñemoñe'ẽhára kuéra yma guarépe, ha ore mosẽ va'ekue oréve. Ndojapói Tupã Ñandejára rembipota, ha oñemoĩ opavave rehe, ha ore joko ani haguã roñe'ẽ umi Israelita'ỹvape jepe ikatu haguã ha'e kuéra avei ojesalva. Ha upéicha ombohetave pe ipecádo kuéra, ha upéva rehe ipahápe, Tupã Ñandejára pochy ipohyietéva oĩma hi'ári kuéra. Che ryvy kuéra, roimévo pende rehe'ỹ sapy'ánte ramo jepe, tapiaite poguereko ore py'apýpe, ndajajuechái ramo jepe, ha hi'ãite oréve roho pohechami haguã. Rohose mo'ã pene rendápe, che Páblonte jepe heta jevy, opáichavo, Satanás ore joko jepi. ¿Mba'épa pe ore esperanza, terã pe ore vy'a, terã pe ore premio ore mbovy'áva?, peẽ voi niko ha'e Ñandejára Jesucristo renondépe pe ha'e ou ha'ára guarã. Peẽ ha'e pe ore ñemomba'eguasu ha ore vy'a. Upéva rehe, ndaikatuvéiguima rogueropu'aka, ropyta mante ore añó Aténaspe, ha romondo ñande ryvy Timoteo pene rendápe. Ha'e niko Tupã Ñandejára rembijokuái ore pytyvõva pe Cristo evangelio ñemoherakuãme. Romondo pene rendápe pene mombarete ha pene mokyre'ỹ haguã pende jeroviápe, ani haguã avave peẽ kuérava ikangy ko'ã jehasa asy rehe. Peẽ niko peikuaa voi jahasa asy va'erãha. Upe roime ramo gueteri penendive, ro'e va'ekue peẽme jahasa asy va'erãha voínte, ha upéicha ojehu peẽ peikuaáma háicha. Upéva rehe che, ndaikatuvéiguima aha'arõ, amondo aikuaa haguã mba'éichapa peiko pende jeroviápe, oime ramo guarã Aña pene py'a ra'ã ha opyta rei pe ore rembiapokue. Ha ko'ãga Timoteo ou jevýma ramo Tesalónicagui, imandu'a porã oréve pende jerovia ha pene mborayhu rehe. He'i avei oréve pene mandu'a tapiaha ore rehe mborayhúpe ha ore rechaseha, pe ore pohechase háicha avei peẽme. Upéva rehe, che ryvy kuéra, ko'ã jehasa asy ha jepy'apy pa'ũme ore py'apytu'u pende rehe kuéra, pe pende jerovia rehe. Roikove jevy pyahu ramo guáicha, roikuaa rehe peime hatãha Ñandejára ndive. ¿Mba'éichapa ikatúne rome'ẽmba las gracias Tupã Ñandejárape pende rehe ha hetaite vy'a peme'ẽ va'ekue rehe oréve henondépe? ára ha pyharépe rojeruréva ichupe ore ñembo'épe pohechami jevy haguã, ha romoĩmba haguã upe ofaltáva pende jeroviápe. Tupã Ñandejára ñande Ru, ha Ñandejára Jesucristo voi katu, ta ore mondo jevy pene rendápe. Ha Ñandejára ta pene mbojoayhu hayhuve oñondive kuéra, ha opavave ndive guarã, pe ore pohayhu háicha peẽme. Ta pene mombarete pende py'apýpe ha ta pene momarangatu hekopete Tupã Ñandejára ñande Ru renondépe ou ramo guarã Ñandejára Jesucristo opavave umi hesegua kuéra ndive. Che ryvy kuéra, ro'e ha rojerure peẽme Ñandejára Jesucristo rérape: upe ore pombo'e haguéicha mba'éichapa peiko ha pembohory vaerã Tupã Ñandejárape, upe pejapo háicha; opáichavo rojerure peẽme ta pejapo japove upéicha. Peikuaáma niko upe pejapo vaerã ore ro'e va'ekue peẽme Ñandejára Jesucristo autoridad rupi. Tupã Ñandejára niko oipota pene marangatu, ani avave oñemohendivegua omenda'ỹ rehe, toguereko hembireko tee marangatu ha marã'ỹ reheve. Ani peiko tembipota asy ha tembipota vaípe, oiko háicha umi Tupã Ñandejárape oikuaa'ỹva. Aníke avave omongy'a terã ombotavy iñehermánope ko'ã mba'épe, Ñandejára oporonupãgui opa ko'ã mba'e rehe, ro'éma haguéicha peẽme ha pomomarandúma haguéicha. Tupã Ñandejára ñane renói va'ekue ñande reko marangatu haguã ndaha'éi ñande reko ky'a haguã. Ha upe ndojapóĩva mba'eve ramo ko'ã mbo'epy ndaha'éi kuimba'épe omomba'e'ỹva, Tupã Ñandejárape voi katu, upe ome'ẽ va'ekue ñandéve pe Espíritu Santo. Pe mborayhu oñondive kuéra rehe guarã katu, na tekotevẽi añemoñe'ẽ peẽme, Tupã Ñandejára ete voi pene mbo'égui pejuayhu va'erãha. Upéicha voi niko pejapo peẽ opa ñane hermano Macedonia pegua kuéra ndive. Opáichavo, rojerure peẽme, che ryvy kuéra, tapejuayhu hayhuve katu. Peñeha'ã peiko py'aguapýpe ha pejapo pe pene rembiapo tee ha pemba'apo upe ro'e haguéicha peẽme, ikatu haguã pende apo haguã mba'e ramo umi ñande rehegua'ỹva, ha ani haguã peikotevẽ mba'eve rehe. Che ryvy kuéra, ndoroipotái niko peime peikuaa'ỹ rehe upe ojehu vaerã umi omano va'ekuépe, ha ani haguã pene mba'embyasy imba'embyasy háicha umi ambue kuéra oguereko'ỹva esperanza. Jarovia ramo Jesús omano ha oikove jevy hague, upéicha avei jarovia vaerã Tupã Ñandejára ogueru va'erãha Jesús ndive umi omano va'ekue jeroviápe hese. Upéva rehe ro'e peẽme ko'ã mba'e, Ñandejára ñe'ẽte rupi voi: ñande jaikovéva, jaikove ramo Ñandejára ou peve, na ñane tenonde mo'ãiha umi omano va'ekuégui. Ñandejára ete voi oguejýtagui yvágagui, mburuvicha guasu ñe'ẽicha reheve, arcángel ñe'ẽ reheve ha Tupã Ñandejára trompeta púpe. Upéramo umi omano va'ekue Cristo reheguáva raẽ oikove jevy vaerã. Upéi katu ñande jaikovéva gueteri, jajehupi vaerã hendive kuéra arai apytépe ñahuvaitĩ haguã Ñandejárape pe yvate, ha upéicha ñaiméta Ñandejára ndive tapia guarã. Upéva rehe kena peñomokyre'ỹ ojupe kuéra ko'ã ñe'ẽ rupi. Pe ou haguã ára ha araka'etépa rehe katu, che ryvy kuéra, na tekotevẽi añe'ẽ peẽme. Peẽ niko peikuaa porãma pe Ñandejára ou haguã ára oguahẽtaha mondaha oguahẽ háicha pyhare, he'i jave hikuái: “Ñaime porã ha ndaipóri jajepy'apy haguã” upeichahágui ou vaerã hi'ári kuéra sarambi guasu oguahẽ háicha pe kuñáme oha'arõ'ỹhágui mba'asy imemby haguã, ha ndaikatu mo'ãi mamove okañy. Peẽ katu che ryvy kuéra, napeiméi pytũnguýpe upe ára oguahẽ haguã peẽme mondaháicha peha'arõ'ỹhágui. Opavave peẽ niko tesapeha ára pegua. Ñande ndaha'éi pyharegua terã pytũnguy pegua, upéva rehe, ani jake umi ambue kuéraicha, japáy vaerã uvei ha jaiko hekópe. Umi okéva niko oke pyharekue, ha umi oka'úva katu oka'u pyharekue; ñande ára peguáva katu jaikokuaa vaerã. Ñamonde vaerã pe jerovia ha mborayhu, pe soldado omo'ã háicha ipyti'a escúdope guerrahápe guarãicha, ha jareko vaerã pe salvación rehegua esperanza pe soldado omoĩ háicha casco iñakã rehe. Tupã Ñandejára na ñane renóiri va'ekue oity haguã ñande ári pe pochy guasu ou vaerã, ome'ẽ haguã ñandéve pe salvación Ñandejára Jesucristo rupínte katu. Jesucristo omano va'ekue ñande rehe, jaikove terã ñamano ramo jaiko haguã hendive. Upéva rehe kena peñomokyre'ỹ ha peñomombarete upe pejapo háicha voi. Che ryvy kuéra, rojerure peẽme pejapo haguã mba'éramo umi omba'apóvape pende apytépe, ha pene mohenondéva Ñandejára rérape ha pene rekombo'éva. Pemomba'e ha pehayhu vaerã upe tembiapo ha'e kuéra ojapóva rehe. Ta pende py'aguapy oñondive kuéra. Rojerure peẽme, che ryvy kuéra, peñemoñe'ẽ haguã umi hekope'ỹ oikóvape, pemokyre'ỹ haguã umi ikyre'ỹve'ỹvape peipytyvõ haguã umi ikangývape ha ta pene paciencia opavave rehe. Aníke avave ombyekovia ivaíva ivaívape; upéva rangue, pejapo tapia uvei pe iporãva ojupe kuéra ha opavavépe. Pevy'aite tapia kena. Peñembo'e mante. Peme'ẽ las gracias Tupã Ñandejárape opa mba'e rehe, upéva niko pe ha'e oipotáva peẽ Cristo Jesús rehe pejeroviávagui. Ani pembogue Espíritu Santo terã ani napemomba'eiche pe ñe'ẽ oúva Tupã Ñandejára gui. Peikuaapa porã raẽ ha pepyta pe iporãva reheve. Pejejoko opaichagua mba'e vaígui. Pe Tupã Ñandejára ete voi, ñane mbopy'aguapýva, ta pene momarangatuete ha ta pende rereko potĩ pende espíritu, pene ánga ha pende retépe ou ramo guarã Ñandejára Jesucristo. Upe pene renóĩva niko jeroviaha, ha ojapopa vaerã opa mba'e hekopete. Che ryvy kuéra, peñembo'ékena ore rehe. Pemomaitei opavave ñane hermano kuérape ñehetũ marangatu reheve. Ajerure peẽme Ñandejára rérape, pelee haguã ko kuatia ñe'ẽ opavave ñane hermano kuérape. Ñandejára Jesucristo ta pene pytyvõ. Amén. Pablo, Silvano ha Timoteo, pe iglésia Tesalonicayguápe, Tupã Ñandejára ñande Ru ha Ñandejára Jesucristo ta pene mbopy'aguapy ha ta pende rovasa. Che ryvy kuéra, rome'ẽ tapia vaerã las gracias Tupã Ñandejárape pende rehe ija háicha, pe pende jerovia okakuaágui ha pe mborayhu perekóva ojupe kuéra tuicha tuichavégui ohóvo. Upéicha rupi ore voi ore aguara pende rehe Tupã Ñandejára iglésia kuéra rupi pe paciencia ha pe jerovia perekóva rehe opa umi persecución ha jepy'apy pehasáva pa'ũme. Ko'ã mba'e rupi ojehechauka pe Tupã Ñandejára oporojuzgaha hekopete ha ijaha peẽme peike haguã pe Tupã Ñandejára réinope, upéva rehe niko pehasa asy peína. Ija niko hekopete Tupã Ñandejára ombyekovia jepy'apýpe umi peẽme pene mbojepy'apývape, ha ome'ẽvo peẽ pehasa asývape pytu'u orendive Ñandejára Jesucristo ojehechauka ha'ára oúvo yvágagui hi'ángel kuéra ipu'akaitéva ndive, oúvo tata rendýpe ocastiga haguã umi oikuaase'ỹva Tupã Ñandejárape ha iñe'ẽ rendu'ỹva pe Ñandejára Jesucristo evangéliope. Umíva ojecastiga vaerã pe ñehundi tapia guarãme mombyry Ñandejára gui ha pe ipu'aka rehegua glóriagui. Ñandejára ou ha'ára oñemomba'eguasu haguã umi hesegua kuéra apytépe ha ohecha ramo haguã ichupe opa umi hese ojerovia va'ekue, ha peẽ perovia va'ekue avei, pe romombe'u va'ekue peẽme. Upéva rehe niko roñembo'e tapia pende rehe ñane Tupã Ñandejára renondépe, peiko haguã oiko vaerã háicha umi ha'e ohenói va'ekue, ha rojerure avei Tupã Ñandejárape ipu'aka rupi tojapoukapa peẽme opa mba'e iporãva ha pe pende jerovia rupi pejapóva; oñemomba'eguasu haguã Ñandejára Jesucristo réra peẽ rupi, ha peẽ peñemomba'eguasu haguã ha'e rupi ñane Tupã Ñandejára ha Ñandejára Jesucristo mborayhu rupi. Che ryvy kuéra, pe Ñandejára Jesucristo ou jevy ramo guarã ha pe ñañembyaty ramo guarã hendive rehe, rojerure peẽme ani haguã peheva avave pene momýi upe pende py'apýpe peroviávagui, ani peñemondýi mba'evégui, ta ha'e ra'e espíritu, terã ñemoñe'ẽkuaa, terã kuatiañe'ẽ ore mba'éva ramo guáicha rehe, pe Ñandejára ou haguã ára oguahẽma ramo guáicha. Ani peheja avave pene mbotavy mba'evéicha ramo. Upe ára noguahẽ mo'ãigui ou raẽ mboyve pe ñepu'ã guasu Tupã Ñandejára rehe, ha ojehechauka mboyve pe kuimba'e tie'ỹ oñehundi vaerã. Upéva oñemoĩ, ha opu'ã vaerã opa hérava tupã rehe terã oñemomba'eguasúva rehe oguapy peve ipahápe Tupã Ñandejára tupaópe, Tupã Ñandejára ramo guáicha. ¿Na pene mandu'áipa che aime ramo guare gueteri penendive ha'e hague peẽme ko'ã mba'e? Ha ko'ãga peẽ peikuaa mba'épa pe ojokóva ani haguã gueteri ojehechauka hi'ára oguahẽ meve. Pe mba'e vai ñemi pu'aka niko omba'apóma hína, oha'arõnte ojei mbytégui pe ko'ãga ojokóva. Ha upéi katu ojehechauka vaerã upe tekove tie'ỹ, Ñandejára Jesucristo ojuka vaerã ipytúpe ha ohundi vaerã pe iguahẽ resapépe. Pe tekove tie'ỹ niko Satanás remimbou, oguahẽ vaerã tuicha pu'aka ha techaukarã ha milagro japu reheve. Oiporu vaerã opaichagua mba'e vai ombotavy haguã umi oñehundi va'erãme, ndoipotái hague rehe hikuái pe añete ojesalva haguã. Ha upéva rehe Tupã Ñandejára oheja ichupe kuéra oñembotavyka japu rehe, oñecondenamba haguã opa umi ogueroviase'ỹ va'ekue pe añetegua ohayhuvégui uvei pe ivaíva. Pende rehe katu, ore ryvy kuéra Tupã Ñandejára rembiayhúva, rome'ẽ tapia vaerã las gracias Tupã Ñandejárape pende poravo hague rehe iñepyrũmby guive salvacionrã, pe Espíritu Santo pene momarangatu rupi ha peguerovia rupi pe añete. Upevarã Tupã Ñandejára pene renói va'ekue, pe evangelio ore romoherakuãva rupi, pehupity haguã Ñandejára Jesucristo gloria. Upéva rehe che ryvy kuéra, peime hatãkena ha ani peheja umi mba'e pombo'e va'ekue, ta ha'e ore juru rupi terã kuatiañe'ẽ rupi. Ñandejára Jesucristo ete voi, ha Tupã Ñandejára ñande Ru, upe ñande rayhúva ha ome'ẽ va'ekue ñandéve py'apytu'u tapia guarãva ha esperanza añeteguáva ipy'aporã rupi, ha'e ta pene mokyre'ỹ pende py'apýpe ha ta pene mombarete opa mba'e porã pejéva ha pejapóvape. Ha ko'ãga, che ryvy kuéra, peñembo'e ore rehe, ikatu haguã pe Ñandejára ñe'ẽ oñemoherakuã pya'e opa rupi ha tojererovia ha toñemoañete upe ojehu haguéicha pende apytépe. Peñembo'e avei, ani haguã umi tekove vai ñaña ore joko, nda opavavéi niko oguerovia. Tupã no pyrũiva iñe'ẽre, Ha'e pene mboyke vaerã mba'e vaígui ha pene mombarete vaerã. Ha rojerovia Ñandejára rehe, peẽ pejapo ha pejapotaha pehóvo pe ro'éva peẽme. Ñandejára toikuaauka porãve peẽme pende py'apýpe pe Tupã Ñandejára mborayhu ha pe Cristo paciencia. Che ryvy kuéra, rojerure peẽme Ñandejára Jesucristo rérape, pejei haguã oimeraẽva hermano omba'apose'ỹvagui ha ndoikóĩva upe ore pombo'e haguéicha. Peẽ niko peikuaa mba'éichapa peiko vaerã peiko haguã pe ore roiko haguéicha; ore ndoroikói va'ekue pende apytépe romba'apo'ỹ rehe, ha ndoro'u reíri va'ekue avave rembi'u, upéva rangue katu, romba'apo ha roñeha'ã va'ekue ore rekoverã rehe, romba'apo va'ekue uvei ára ha pyharépe ani haguã roñasaingo mavavéva pende rehe. Ikatu ramo jepe rojerure peẽme ore pytyvõ haguã, romba'apo va'ekue rohechauka haguã peẽme mba'éichapa peiko vaerã. Roime ramo penendive niko ro'e va'ekue peẽme kóva: Upe omba'apose'ỹva, tokaru'ỹ. Rohendu oimeha pende apytépe oikóva hekope'ỹ, omba'apo'ỹva mba'evépe ha oñe'entremetéva ichupe ou ha oho'ỹvape. Umichaguápe ro'e ha rojerure Ñandejára Jesucristo rérape, tomba'apo py'aguapýpe hembi'urã rehe. Che ryvy kuéra, ani pene kane'õ pejapo haguã pe iporãva. Oime ramo iñe'ẽ rendu'ỹva ko ore kuatiañe'ẽme ro'éva peẽmepe pehecha mávapa, ha ani pejehe'a hese otĩ haguã. Opáichavo, ani pereko ichupe pene enemigo ramo, pehekombo'énte uvei hermánoichape. Pe Ñandejára ete voi oporombopy'aguapýva, ta pene mbopy'aguapy tapia opáichavo. Ñandejára toĩ penendive kuéra. Che, Pablo, amoĩ peẽme ko kuatia rehe che po tee rupi voi che maitei. Upéicha amoĩ che réra che kuatiañe'ẽ kuéra rehe, ha upéicha amoĩ ko kuatia rehe. Ñandejára Jesucristo mborayhu toĩ penendive kuéra. Amén. Che, Pablo, Jesucristo apóstol Tupã Ñandejára ñande Salvador ha Ñandejára Jesucristo, ñande jeroviaha, rembipota rupi. Ajapo ko kuatiañe'ẽ Timotéope, che ra'y ete ñande jeroviápe. Tupã Ñandejára ñande Ru ha Ñandejára Jesucristo ta nde rovasa ha ta nde poriahuvereko ha tome'ẽ ndéve py'aguapy. Aha mboyve Macedonia kotyo, ajerure va'ekue ndéve repyta haguã Efeso ciudádpe, ere haguã umi oporombo'évape mbo'epy jejavy rehe anive haguã ojapo upéicha, ha toheja umi ñe'ẽ gua'u ha ñemoñare ijapyra'ỹva. Umi mba'e niko ñe'ẽ joapirã rei ha na ñane pytyvõi jajapo haguã hekoitépe Tupã Ñandejára rembiapoukapy jerovia rupíva. Che niko ha'e ndéve ko'ã mba'e ikatu haguã oĩ mborayhu onacéva corazõ potĩgui, py'aporãgui ha jerovia añetévagui. Oime ojejavývo ko'ã mba'épe oikóva oñe'ẽ rei. Oikoséva ley mbo'eha ramo oikuaa'ỹ rehe pe he'íva ha umi mba'e jeroviapýpe oporombo'éva. Jaikuaa niko pe ley iporãha jaiporu guive hekópe. Ñane mandu'a vaerã mba'eveichagua ley ndojejapoiha umi hembiapo porãva peguarã; pe ley niko umi tekove vai ha heko ñemoĩva peguarã uvei, iñañáva ha pecador kuéra peguarã, umi omomba'e'ỹva Tupã Ñandejárape terã umi mba'e marangatu, umi ojukáva túva terã isýpe terã hapicha peguarã, umi ojoguerekóva menda'ỹ rehe terã kuimba'e kuimba'e ndive, umi kuimba'e terã kuña rerahaha, umi ijapúva ha japuhápe ojuráva peguarã. Ha pe ley oĩ avei oimeraẽva teko vai ambue peguarã, opu'ãva pe mbo'epy iporãva rehe, pe evangelio rehegua ñe'ẽ he'i háicha, chéve oñeme'ẽ va'ekue aikuaauka haguã pe Tupã Ñandejára marangatuete ñe'ẽ porãite. Ame'ẽ las gracias Ñandejára Jesucrístope, che mombaretéva ko'ã mba'erã, ojerovia rehe che rehe ha che moĩ rehe hembijokuái ramo. Ojapo che rehe opa ko'ã mba'e yma che añe'ẽ vai ramo jepe hese, apersegui ha aja'o ramo jepe va'ekue umi hese ojeroviávape. Opáichavo, Tupã Ñandejára che poriahuvereko, ajapógui umi mba'e che tavy rupi ha ndajeroviáigui hese. Ha pe Ñandejára py'aporã chendive guarã tuichave pe jerovia ha mborayhu reheve, jarekóva Cristo Jesús rupi. Kóva ñe'ẽ añetegua, ha opavave ikatúva oguerovia: Cristo Jesús ou hague yvy ári pecador kuérape osalva haguã, ha umi pecador apytépe che pe ivaive va'ekue; opáichavo, Tupã Ñandejára che poriahuvereko va'ekue, Jesucristo ohechauka haguã che rehe raẽvete pe ipy'aporãngue ha che poru haguã techaukahára ramo umi ojerovia va'erãme hese ohupity haguã pe tekovete tapia guarãva. Upéva rehe kena ñamomba'eguasu ha ñambotuicha tapiaite pe Mburuvicha guasu tapia guávape, araka'eve omano'ỹ va'erãme, ha upe ikatu'ỹvape jahecha, upe iñarandúvape, ha ha'eñoitéva Tupã Ñandejára. Amén. Timoteo, che ra'y, aheja ndéve ko ñe'ẽ reñeha'ã mbarete haguã jerovia ha py'apotĩ reheve, he'i haguéicha yma ñande ryvy kuéra Tupã Ñandejára rérape oñe'ẽ va'ekue nde rehe. Oime omboyke va'ekue ojehegui pe py'apypotĩ ha upéva rehe ojejavy va'ekue pe jeroviápe. Upéicha ojehu va'ekue Himeneo ha Alejándrope, umívape ame'ẽ va'ekue Satanáspe oikuaa haguã noñe'ẽ vaíri va'erãha Tupã Ñandejára rehe. Tenondete ajerure tojejapo rogatíva, oración, tojejerure opa yvypóra kuéra rehe ha toñeme'ẽ las gracias Tupã Ñandejárape. Oñeñembo'e vaerã opa mburuvicha ha autoridad kuéra rehe, ikatu haguã jaiko angekoi'ỹ ha py'aguapy reheve, tekopotĩ ha marangatúpe. Ko'ã mba'e iporã ha ombohorýgui Tupã Ñandejára ñande Salvadórpe, ha'e voi oipotáva opavave ojesalva ha tou toikuaa pe añetegua. Tupã Ñandejára niko peteĩnte ha peteĩnte avei pe omoingo porãva yvypóra kuérape Tupã Ñandejára ndive, Jesucristo kuimba'éva avei. Jesucristo ome'ẽ va'ekue hekove ha omano va'ekue opavave libertad repy ramo, ha upéva ojekuaauka va'ekue hi'árape. Upevarã che añemoĩ va'ekue ñemoñe'ẽhára ha Apóstol ramo, ambo'e haguã upe jerovia ha añetegua rehe umi Israelita'ỹvape. Añeteguánte ha'e ajeroviágui Cristo rehe, ha nda che japúi. Upéva rehe opa rupi kuimba'e kuéra toñembo'e ha tomopu'ã po potĩ pochy'ỹ ha ñe'ẽ joapi'ỹ rehe. Ha kuña kuéra toñemondekuaa hekópe jeguaka'ỹ rehe, ha ani ojegua akãrague jehechaukarãme terã óro, perla ha ao hepývape, toñembojegua uvei tembiapo porãme, iporã háicha oiko kuña kuéra Tupã Ñandejára rembijokuáiva. Kuña kuéra tohendu kirirĩháme ha jejokoitépe. Kuña kuérape ndahejái ombo'e terã oguereko kuimba'épe ipoguýpe, oĩ vaerã uvei kirirĩháme. Tupã Ñandejára niko ojapo va'ekue Adánpe raẽ, ha upéi katu Évape; ha Adánpe noñembotavýi va'ekue, pe kuñámente, ha upévo opeca. Opáichavo, pe kuña ojesalva vaerã imemby ramo, oiko tapia ramo jerovia, mborayhu, ha tekopotĩme, teko marangatu reheve. Kóva ñe'ẽ añetegua: oime ramo oikoséva obispo ramo, mba'e porã ojapose. Upéva rehe, pe obispo tekotevẽ oiko oñeñe'ẽ vai'ỹ haguãicha hese. Peteĩnte vaerã hembireko, oñeñangarekokuaa vaerã, tojererekokuaa, ta ikaraiguasu, ta imbohupakuaa ha toporombo'ekuaa. Nda ika'úi ha na iñorairõséi vaerã, terã nda iplata potái vaerã heko'ỹme. Umíva rangue, ipy'aporã vaerã na iñe'ẽ joapi va'erãi, ha ani imba'eta pota tarova. Oguerekokuaa vaerã hogapy, tojokokuaa ta'ýra kuéra hekopete; pe oguerekokuaa'ỹva hogapy, ¿piko mba'éicha oñangarekokuaáta Tupã Ñandejára iglésia rehe? Pe obispo ndaha'éi vaerã peteĩ ojerovia ramóva, ani haguã ojererovu ha ho'a avei pe mba'epochy ho'a haguéicha. Tekotevẽ avei herakuã porã umi Jesús rehe ojerovia'ỹva apytépe, ani haguã ho'a ñemotĩme terã mba'epochy ñuhãme. Upéicha avei umi pytyvõhára hérava diácono heko marangatu vaerã, na iñe'ẽ mokõi va'erãi terã nda ika'u va'erãi, nda iplata potái vaerã hekope'ỹ. Oikuaa porã vaerã pe mbo'epy jerovia rehegua, ha ipy'apypotĩ vaerã. Ha tekotevẽ avei ojehecha porã raẽ upéichapa, ha upéi katu toñemoĩ diácono ramo. Hembireko kuéra avei tekotevẽ heko marangatu, ha ani ijuru mby'ỹi, ta heko kirirĩ ha ta jeroviaha opa mba'épe. Diácono kuéra hembireko peteĩnte vaerã ha oguerekokuaa vaerã hogapy ha ta'ýra kuéra. Umi diácono ojapóva hekópe hembiapo, ojerereko mba'eguasu ramo ha oñe'ẽ kyhyje'ỹ rehe Cristo Jesús rehe. Mba'eguasuete añete pe ko'ãga ojekuaaukáva: Tupã Ñandejára ojehechauka va'ekue yvypóraicha, pe Espíritu he'i hese imarangatuha, ángel kuéra ohecha va'ekue ichupe, oñemoherakuã opa tetãme, yvypóra kuéra ojerovia hese ha ojehupi va'ekue yvágape. Pe Espíritu niko he'i porã voi pe ára pahávo oimetaha ohejáva pe jerovia añeteguáva, oho haguã espíritu oporombotavýva ha mba'epochy oporombo'éva rehe rapykuéri. Ohendu vaerã umi tekove rova mokõi ha ijapúvape, ipy'apy anduve'ỹmava ku hierro kaigue renda guéicha. Oipota'ỹ vaerã oñemenda ha oime avei tembi'u oipota'ỹva oje'u, Tupã Ñandejára ojapo va'ekue ramo jepe umi tembi'u umi Jesús rehe ojeroviáva ha oikuaáva pe añetegua ho'u haguã py'arechakuaa reheve Tupã Ñandejárape. Opa mba'e Tupã Ñandejára ojapo va'ekue niko iporã, ha ndaipóri mba'eve ñamboyke vaerã ja'u guive py'arechakuaa reheve Tupã Ñandejárape, oñemomarangatúgui Tupã Ñandejára ñe'ẽ ha oración rupi. Ko'ã mba'e rembo'e ramo umi Jesús rehe ojeroviáva kuérape, Jesucristo rembiguái ete vaerã nde, rekakuaáva pe jerovia rehegua ñe'ẽ rehe ha pe mbo'epy porã reraha va'ekue rehóvo rehe. Ha aníke repena ñe'ẽ rei yvypóra rehegua rehe, umíva ko guãimí remimombe'u rei. Eñemombaretéke teko marangatúpe Tupã Ñandejára ndive guarã; pe tete mombarete niko oiméta mba'épepa jaiporu, pe teko marangatu Tupã Ñandejára ndive guarã katu iporã opa mba'e peguarã, ogueru vaerã ñandéve iporãva ko ñande rekove yvy ariguápe ha pe ñande rekove ou va'erãme avei. Kóva ñe'ẽ añetegua ha opavave oguerovia vaerã. Upevarã voi niko ñamba'apo ha jahasa asy jeja'ópe, jajeroviágui pe Tupã Ñandejára oikovéva rehe, upe opavave salvahára, umi hese ojeroviáva peguarãma katu. Ejapouka ha eporombo'ékena ko'ã mba'e rehe. Aníke avave na nde apói mo'ã mba'eve ramo ne mitã hague rehe, reiko vaerã uvei techaukaha ramo umi Jesús rehe ojeroviávape, ne ñe'ẽme, nde rekovekuépe, na mborayhúpe, nde jerovia ha nde reko johéi pyrépe. Aha peve, elee meme, eporohekombo'e ha eporombo'e. Eñangarekókena umi ne mba'e apokuaa Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue ndéve rehe oñembyaty ramo guare mbo'ehára kuéra omoĩ nde ári ipo ha oñe'ẽ nde rehe Tupã Ñandejára rérape. Eñepy'amongetákena ko'ã mba'e rehe ha ejapo upéicha opavave ohecha haguã oho porãha ndéve. Eñangarekókena nde jehe ha upe reporombo'éva rehe, ha eñemoĩ hatã ko'ã mba'épe. Rejapo ramo upéicha, nde jupe voi rejesalva vaerã ha umi ne rendúvape avei. Ani ne ñe'ẽ pohýi umi itujavévape, ehekombo'e uvei nde ru ramo guáicha, ha umi imitãvévape nde ryvy kuérapeicha; umi iguãimívape eñe'ẽ nde sy ramo guáicha ha umi kuñataime katu ne reindýpe ramo guáicha py'a marangatuetépe. Eipytyvõ umi viuda añetévape. Pe viuda oguereko ramo imemby terã hemiarirõ katu ha'e kuéra tekotevẽ oikuaa oñangareko va'erãha hogaygua kuéra rehe ha ombyekovia va'erãha túva kuérape upe ha'e kuéra ojapo va'ekue hese kuéra, ko'ã mba'e iporã ha ombohorýgui Tupã Ñandejárape. Pe añetehápe viúdava ha ha'eñoitéva, oha'arõ Tupã Ñandejára gui ha oñembo'e ára ha pyharépe. Pe viuda oikóva ha'e oikose háicha katu, oikove ramo jepe omano. Ere ichupe kuéra ko'ã mba'e, ani haguã oĩ mba'eve ikatu vaerã rehe ojehova api. Pe oñangareko'ỹva umi hesegua kuérava rehe, ha hi'arietegua hogaygua kuéra rehe, omomarã ijerovia ha ivaive umi Jesús rehe ojerovia'ỹvagui. Pe viuda ikatu haguã héra oñemoĩ kuatia rehe, oguereko vaerã sesenta años, ha peteĩ kuimba'e añó rembirekore vaerã. Tojekuaa hembiapo porãngue rehe, omongakuaápa raka'e imemby kuéra, omoguahẽpa raka'e mbohupa hógape, ombojepyheipa raka'e umi Jesús rehe ojeroviáva kuérape, oipytyvõpa raka'e umi ohasa asývape, terã ojapópa raka'e oimeraẽva ambue tembiapo porã. Umi viuda imitãvéva réra katu ke ani remoĩ kuatia rehe. Umívape umi imba'epota kuéra omboyke Crístogui ha omenda jevy pyahuségui, oñembocúlpa ohejágui ijerovia ypykue. Hi'ariete oñembohekorei ha oiko ova ova óga ajeno rupi, ha nda upéva añói, ijurumby'ỹi, ha ojasuru pe ichupe ou terã oho'ỹvape ha oiko he'i he'i'ỹ vaerã. Upéva rehe umi viuda imitãva tomenda, ta imemby, ha toñangarekokuaa hóga rehe, ani haguã pe ija'e'ỹva oguereko oñe'ẽ vai haguã. Oiméma voi viuda ojevy va'ekue ha oho Satanás rapykuéri. Oime ramo Jesús rehe ojeroviáva hogaygua opytáva viuda toñangareko hese ha ani oheja pe iglésia ári, ikatu haguã pe iglésia oipytyvõ umi viuda oikotevẽvape añete. Umi mbo'ehára oñangareko porãva pe iglésia rehe oje'apo vaerã mba'e ramo, umi oñemoñe'ẽva ha oporombo'évapema katu. Ñandejára ñe'ẽ voi niko he'i: “Ani rembojuru rehegua pe guey opyrũva pe mba'e ra'ỹi rehe ojykýi haguã.” Ha he'i avei: “Pe omba'apóvape oñeme'ẽ vaerã pe hembiapo repy.” Ani rehendu omoĩ vaívape peteĩ mbo'ehárape, ndaipóri ramo mokõi terã mbohapy ohecha va'ekue. Umi opeca tapiávape katu reñe'ẽ pohýi vaerã opavave rovake ikatu haguã umi ambue kuéra okyhyje. Ajerure ndéve Tupã Ñandejára ha Ñandejára Jesucristo ha umi ángel kuéra poravopyre renondépe, rejapo haguã ko'ã mba'e hekópe reñemboyke'ỹ rehe avave rehehápe. Ani ne ragẽ avavépe remoĩ haguã mbo'ehára ramo iglésiape, aníntemo rejehe'a ambue kuéra pecado rehe, ta nde rekopotĩ uvei. Ani re'u ý añó, he'u uvei michĩmí vino reñandúgui nde py'a, ha nde rasy py'ỹigui. Oime máva ipecádo ojekuaáva ojejuzga mboyve, ha oime pe ipecádo ojekuaáva uperire ae. Upéicha avei pe tembiapo porã ojekuaa, ha oime ramo ojekuaa'ỹva, ndaikatúi opyta tapia ñemiháme. Umi tembiguáiva, tomomba'ete ijára kuérape, ani haguã oñeñe'ẽ vai Tupã Ñandejára réra rehe ha ñane mbo'epy rehe. Ha umi tembiguái ijára ojeroviáva Jesús rehe, ani nomomba'eiche ichupe kuéra hermano hague rehe jeroviápe, upéva rehe hembiapo porãve vaerã uvei ichupe kuéra hermano kuéra ojehayhúva rehe umi ohupitýva pe tembiapo porã. Ko'ã mba'e rehe eporombo'e ha eñemoñe'ẽ. Oime ramo ombo'éva ambue mba'e, ha noiporãi ramo Ñandejára Jesucristo ñe'ẽ rehe, ha pe mbo'epyre teko marangatu rehegua rehe, upéva ojererovu ha ndoikuaái mba'eve, itarovaite hi'ãgui ichupe oporoñe'ẽ joapi ñe'ẽ rei rehe, ha ko'ã mba'égui ou py'arasy, ñe'ẽ juavy, ñe'ẽ pohýi, jerovia'ỹ ha ñe'ẽ joapi opave'ỹva umi ipy'apy ky'áva oikuaa'ỹvagui pe añete, oimo'ãva pe teko marangatu jahupity haguã mba'eta. Ejeheja umichaguágui. Pe teko marangatu niko tuichaite mba'e añete pe oguerovy'áva peguarã pe oguerekóva. Mba'eve ndajarúi va'ekue ko yvy ári, ha mba'eve ndaikatu mo'ãi jaraha, jareko ramo ja'u vaerã ha ñamonde vaerã javy'a vaerã. Umi oñemomba'e rereko hetaséva katu ojepy'ara'ã ha ho'a heta mba'e pota tarova ha oporombyaíva ñuhãme, omoñapymíva yvypóra kuérape oñembyai ha oñehundi haguãme. Pe plata rayhu niko opa mba'e vai rapo, ha oime iplata potágui opia va'ekue ijeroviágui ha heta ohasa asy. Nde katu, kuimba'e Tupã Ñandejára mba'éva, ejehúi opa umi mba'égui. Eñeha'ã eiko hekopete, teko marangatúpe, jeroviápe, mborayhúpe, paciencia reheve, ha jejapo'ỹme. Eñeha'ãmbarete pe jerovia rehegua ñeha'ãme, ejapyhy pe tekovete tapia guarãva, upevarã Tupã Ñandejára ne renói va'ekue ha remombe'u porã va'ekue nde jerovia heta rovake. Ha ko'ãga, Tupã Ñandejára omoingovéva opa mba'e, ha Jesucristo renondépe, he'i va'ekue hekopete pe he'i vaerã Poncio Pilato renondépe, ajerure ndéve, rejapo haguã hekopete marã'ỹ rehe ko ha'éva ndéve, Ñandejára Jesucristo ou peve. Oguahẽ vove pe ára, Tupã Ñandejára ohechauka vaerã. Pe Tupã Ñandejára marangatuete, ha'e añoite ipu'akapáva mburuvicha kuéra Ruvicha ha karai kuéra Jára, ha'e añoite pe omano'ỹva, oikóva tesapehápe, avave ikatu'ỹhápe oguahẽ. Ndaipóri ichupe ohecha va'ekue terã ikatúva ohecha. Ñamomba'e guasúkena ichupe ha ñambotuicha tapia guarã. Amén. Umi oguerekóvape mba'eta ko yvy ári ere ani haguã ojejapo terã ojerovia imba'eta rehe, ndaha'éi rehe jeroviaha umíva. Tojerovia uvei pe Tupã Ñandejára oikovéva rehe, upe ome'ẽmbáva ñandéve opa mba'eta javy'a haguã. Ere ichupe kuéra tojapo pe iporãva, ta imba'eta tembiapo porãme, tome'ẽ ha tomboja'o pe oguerekóva. Upéicha ramo imba'eta vaerã kyhyje'ỹ rehe pe tenondeve guarã ikatu haguã ohupity pe tekovete. Ha nde, Timoteo, eñangareko pe oñeñangarekoukáva ndéve rehe. Ejeheja umi oñe'ẽ reíva yvy arigua rehegui, terã umi ñe'ẽ juavy añete'ỹva oñembohérava mba'ekuaa, oime oimo'ãva iñarandu etereiha ha opia va'ekue jeroviágui. Tupã Ñandejára ta nde rovasa. Amén. Che, Pablo, Jesucristo apóstol, añemondo va'ekue Tupã Ñandejára rembipota rupi aikuaauka haguã pe tekovete rehegua promesa Cristo Jesús rupi. Ajapo ko kuatiañe'ẽ Timotéope, che ra'y ahayhuetéva. Tupã ñande Ru ha Ñandejára Jesucristo ta nde rovasa, ta nde poriahuvereko ha ta ne mbopy'aguapy. Che mandu'ávo nde rehe che ñembo'épe ára ha pyharépe, ame'ẽ las gracias Tupã Ñandejárape che hembijokuáiva py'apotĩ reheve, oiko haguéicha avei umi che ypykuéra. Che mandu'a tapia nde resay rehe, ha rohechase che renyhẽ haguã vy'águi. Che mandu'a pe nde jerovia añetegua rehe, ojerovia raẽ haguéicha nde abuela Loida ha nde sy Eunice ha ajeroviaite nde avei upéicha rejeroviaha. Upéva rehe che romomandu'a remokyre'ỹ haguã pe nde pype oĩva Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue ndéve upe amoĩ ramo che po nde ári. Tupã Ñandejára niko nome'ẽi ñandéve py'amirĩ, ome'ẽ uvei ñandéve pu'aka, mborayhu ha jererekokuaa. Ani retĩ remoherakuã haguã Ñandejára Jesucrístope ha ani che rerotĩ aime rehe preso hayhupápe. Ehasa asykuaa uvei pe evangelio rehehápe pe mbarete Tupã Ñandejára ome'ẽva ñandéve rupi. Tupã Ñandejára ñande salva ha ñane renói va'ekue ñande reko marangatu haguã ichupe, ndaha'éi ñane rembiapo porãngue rupi, upe ha'e oipota haguéichante uvei, ha pe imborayhu ñanendive guarã Cristo Jesús rupi. Ha'e ñande rayhu va'ekue ko mundo oiko ñepyrũ mboyve guive, Ha ohechauka ñandéve ko'ãga oúma ramo ñande Salvador Jesucristo, upe ombyai va'ekue pe mano pu'aka, pe ñe'ẽ evangelio rehegua rupi ha oguenohẽ tesapehápe pe tekovete opa'ỹva. Tupã Ñandejára che moĩ va'ekue añemoñe'ẽ haguã ko ñe'ẽ rehe, ha che mondo apóstol ramo ambo'e haguã umi Israelita'ỹvape. Upéva rehe ahasa asy aína. Opáichavo, natĩri, aikuaágui máva rehepa ajerovia, ha aikuaa porã ipu'akaha oñongatu haguã upeha ára peve upe añongatuka va'ekue ipype. Epytákena umi mba'e hekopetegua, che rombo'e va'ekuépe, pe jerovia ha mborayhu Cristo Jesús rehegua rupi. Pe Espíritu Santo ñande pype oĩva rupi kena eñangareko pe Tupã Ñandejára oñangarekouka va'ekue ndéve rehe. Reikuaáma háicha che rejapa hague hikuái opa umi Asia pegua, ha hendive kuéra Figelo ha Hermógenes. Ñandejára tohovasa Onesíforo rogaygua kuérape, heta jevy ha'e che pytyvõ va'ekue ha na che rerotĩri aime hague rehe preso. Oĩ ramo guare Rómape, ha'e che reka va'ekue che juhu peve. Ñandejára py'aporiahuvereko toĩ hendive upe árape. Nde niko reikuaa porã mba'éichapa ha'e ojehu va'ekue ñandéve Efésope. Ha nde, che ra'y, eñemombarete pe Cristo Jesús mborayhúpe. Upe rehendu va'ekue che hegui heta rovake, eikuaauka kuimba'e kuérape ikatu vaerã rehe jajerovia ombo'ekuaa vaerã hapicha kuérape. Nde, katu, eropu'aka opa mba'e Jesucristo soldado etéicha. Ndaipóri soldado jejokuaihápe oĩva ojehe'áva yvy arigua tembiapo rehe, oĩmbaite va'erãgui huvicha rembiapoukapýpe. Ha upéicha avei, pe oñeha'ãva ndaikatúi ohupity mba'eveichagua premio oñeha'ã'ỹ ramo hekopete. Pe kokuépe omba'apóva, ha'e raẽ ohupity vaerã pe iñemitỹngue'a. Eñepy'amongetami ko ha'éva rehe, ha Ñandejára ome'ẽne ndéve arandu opa mba'épe. Ne mandu'ákena Jesucristo rey David ñemoñare rehe, oikove jevy hague omanóva apytégui. Kóva ha'e pe evangelio che amoherakuãva, ha hesehápe aropu'aka opa mba'e, cárcel jepe, mba'e vai apoharéicha, opáichavo, pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ ndaikatúi ojejoko. Upéva rehe aropu'akapa umi Tupã Ñandejára oiporavo va'ekue rehehápe, ikatu haguã ha'e kuéra avei oguereko pe salvación tuichaitéva ha tapia guarãva Cristo Jesús rupi. Kóva ñe'ẽ añetegua: Ñamano rire ramo hendive, jaikove jevy vaerã hendive, jahasa asykuaa ramo, ñareina vaerã avei hendive. Ñanega ramo ichupe katu, ha'e ñane nega vaerã avei. Ha ñande jeroviaha'ỹ ramo, ha'e jeroviaha tapia, Tupã Ñandejára ndaikatúigui oñenega ojupe voi. Emomandu'a ko'ã mba'e rehe ha ere ichupe kuéra Ñandejára renondépe anive haguã oñoñe'ẽ joapi. Pe ñe'ẽ joapi naiporãi mba'everã, ombyai uvei umi ohendúvape. Eñeha'ãmbaite ikatu haguéicha repyta porã haguã Tupã Ñandejára ndive, mba'apohára hembiapo porãvaicha oguereko'ỹva mba'érehepa otĩ haguã, ombo'éva hekoitépe pe ñe'ẽ añetegua. Ñe'ẽngatu rei yvy arigua rehegui ke ejeheja, umi mba'e rehe oporombo'éva oho vai vaive vaerã, ha pe ha'e kuéra oporombo'éva okakuaa vaerã ku cáncercha. Upéva hína pe ojehúva Himeneo ha Filétope, opia va'ekue pe añetégui he'ívo pe jeikove jevy oikóma hague, ha oiko oporombojejavy ijeroviágui. Upéicharamo jepe Tupã Ñandejára omoĩ peteĩ cimiento opyta hatãva, oguerekóva sello ramo ko ñe'ẽ: “Ñandejára oikuaa umi imba'évape”; ha: “Opa umi ohenóĩva Cristo réra tekotevẽ ojeheja mba'e vaígui.” Peteĩ óga guasúpe noĩri mba'yru óro ha plátaguigua añó, oĩ avei, yvyra ha ñai'ũguigua, oime ojeporúva iporãvarãme ha ambue katu oime háicha rei. Ñandejára ikatu haguã oiporu iporãvarãme, pe máva oñemopotĩ vaerã umi mba'e ivaívagui, ha imarangatu vaerã, upéicha ramo iporupyrã vaerã oime raẽva mba'e iporãvape. Ejehekýike aipóramo mitãrusu rembipotágui, ha eiko teko porãme, jeroviápe, mborayhu ha py'aguapýpe, py'a peteĩme opa umi ohenóĩva Ñandejára réra py'apotĩ reheve ndive. Ani repena ñe'ẽ joapi vyrorei rehe, reikuaáma niko umi mba'égui oikoha ñorairõ. Pe Ñandejára rembijokuái ndoiko va'erãi ñorairõme, upéva rangue ipy'aporã vaerã uvei opavave ndive. Oporombo'e porã kuaa vaerã, ipaciencia vaerã, ha tohekombo'e py'aporã reheve umi oñemoĩvape, ikatu niko Tupã Ñandejára omo ambue ipy'apy kuéra ha oikuaauka ichupe kuéra pe añete, opáy ha ojehekýi haguã mba'e pochy ñuhãgui, upévape ipype niko oĩ hikuái preso ojapo haguã hembipota. Reikuaa vaerã avei kóva: pe ára pahávo ou va'erãha ára ipohýiva. Yvypóra kuéra ojupe kuéra guarã añónte vaerã, ha iplata rayhu vaerã, ojejapo ha ijuruguasu vaerã. Oñe'ẽ ky'a vaerã Tupã Ñandejára rehe, na iñe'ẽrendúi vaerã túva kuérape, ha idesagradecido ndoroapói vaerã mba'eve ramo. Ndoporohayhúi ha ndoporoporiahuverekói vaerã, ijurumby'ỹi ha ndojejokokuaái vaerã, isagua'a ha ndohayhúi vaerã mba'eve iporãva. Itraicionero, hova atã ha ijejapo vaerã, ohekáva hembipota kuéra uvei, oheka rangue Tupã Ñandejárape. Heko marangatu gua'u vaerã, ipy'apýpe kuéra katu ndoikuaái pe marangatu pu'aka. Aníke rereko mba'evete umichagua ndive. Umíva apytépe oĩ umi oikéva óga kuéra rupi ha ombotavy kuña kuéra oñemboheko'ỹvape, henyhẽva pecádogui. Umívape ombotyryry opaichagua mba'e pota vai, oikuaapa tapiátava ha máramo oikuaapa'ỹva pe añete. Ha Janes ha Jambres oñemoĩ haguéicha Moisés rehe, upéicha avei ko'ãva oñemoĩ pe añete rehe; kuimba'e ipensamiénto ky'áva ñemombopyre pe jerovia reheguágui. Upéicharamo jepe ndoho mombyry mo'ãi, opavave ohechakuaátagui ivýro hague, ojehu haguéicha umi Moisés rehe oñemoĩ va'ekuépe. Nde katu reikuaa porã pe che ambo'éva, ha che rekovekue, che py'apy, che jerovia, che paciencia, che mborayhu, ha upe aropu'aka va'ekue, ajepersegui ha upe ahasa asy ramo guare. Reikuaapa pe ojehu va'ekue chéve umi ciudad kuéra Antioquía, Iconio ha Lístrape, ha heta ajerereko asy hague, opáichavo, Ñandejára che libra opa umi mba'égui. Ha upéicha avei opa umi heko marangatuséva Cristo Jesús rayhupápe ojepersegui vaerã katuete. Umi tekove vai oikóva oporombotavy katu oho vai vaive vaerã, oporombotavy ha oñembotavy vaerã. Nde katu epyta hatã umi mba'e reikuaa ha rerovia va'ekuépe, reikuaa pype mávapa ne mbo'e raka'e, ha ne mitã guive reikuaaha pe Ñandejára Kuatiañe'ẽ Marangatu ikatúva ne moarandu salvacionrã rejerovia rupi Cristo Jesús rehe. Pe Kuatiañe'ẽ Marangatu oikopa va'ekue Tupã Ñandejára remimoiuka rupi, oporombo'e ha oporomomarandu haguã, oporomuatyrõ ha oporohekombo'e haguã pe hekopeteguáva rehe, ikatu haguã pe kuimba'e Tupã Ñandejára reheguáva oĩmbaite, ojapokuaa haguã opaichagua mba'e iporãva. Tupã Ñandejára ha Ñandejára Jesucristo renondépe, ou vaerã iréinope ojuzgávo oikovéva ha omanóvape, ajerure jevy jevy ndéve, te remoherakuã pe ñe'ẽ, ija ha ija'ỹ jave. Eroviauka, eporomomarandu ha eporohekombo'e mbo'epy ha paciencia reheve. Oguahẽta rehe pe ára yvypóra kuéra ndogueropu'akavéi haguã pe mbo'epy iporãva, upéva rangue ha'e kuéra oipota háichante uvei oheka vaerã mbo'ehára atýra ombo'e vaerã ichupe kuéra upe ha'e kuéra ohenduséva. Ome'ẽ vaerã ijatukupe pe añeteguávape, ha ohendu vaerã opaichagua ñe'ẽ rei. Nde katu eñemoakã porã tapia, eropu'aka jehasa asy, emoherakuã pe evangelio, ejapopa porã ne rembiapo. Che niko aiméma aína ajejuka haguãicha, amano aguĩma. Añorairõmbáma pe ñorairõ porã, añanimbáma ipahaite peve, ndapoíri pe che jeroviágui. Ko'ãga che ra'arõ pe corona marangatu upe ome'ẽ vaerã chéve upe árape Ñandejára, juez hekopeteguáva. Ha nda chéve añói ome'ẽne, ome'ẽ vaerã avei opa umi oha'arõ va'ekuépe mborayhu reheve iju. Eñeha'ã eju pya'e che rendápe. Demas che reja va'ekue ohayhuvégui umi mba'e ko yvy arigua ha oho Tesalónicape. Crescente katu oho Galáciape, ha Tito Dalmáciape. Lucas añoite oĩ chendive. Eru nendive Márcospe, ikatúgui ha'e che pytyvõ che rembiapópe. Tíquicope amondo va'ekue Efeso ciudádpe. Erúkena chéve rejukuévo che capóte aheja va'ekue Tróaspe Carpo rógape, ha che libro kuéra avei, ikatu haguéicha umi che kuatia kuéra. Alejandro ku herrero heta mba'e vai ojapo che rehe, Ñandejára ombyekovia vaerã ichupe hembiapokue rehe. Nde katu ke eñeñangareko ichugui, oñemoĩ hatã eterei rehe ñane ñe'ẽ rehe. Añe'ẽ ñepyrũ ramo che jehe avavete na che pytyvõi va'ekue, che rejapa va'ekue uvei. Anítamo ra'e Tupã Ñandejára oculpa ichupe kuéra upéva rehe. Ñandejára katu oĩ va'ekue chendive ha che mombarete va'ekue añemoñe'ẽmba haguã ko ñe'ẽ salvación rehegua rehe opa umi Israelita'ỹvape, ha che pe'a va'ekue upéicha pe león jurúgui. Ha Ñandejára che pe'a vaerã opa tembiapo vaígui ha che ñongatu vaerã iréino yvága pegua peguarã. ¡Ichupe kena ñamomba'eguasu tapia guarã! Amén. Emomaitei Prisca ha Aquílape, ha Onesíforo rogaygua kuérape. Erasto opyta va'ekue Coríntope, ha Trófimo aheja Milétope hasýgui. Eñeha'ã eju ro'y mboyve. Ñemomaiteiuka Eubulo, Pudente, Lino, Claudia ha opavave ñande ryvy kuéra. Ñandejára Jesucristo toĩ nendive, ha Tupã Ñandejára ta pende rovasa. Amén. Che, Pablo, Tupã Ñandejára rembijokuái ha Jesucristo apóstol, umi Tupã Ñandejára rembiporavopyre oguerovia háicha oikuaa rupi pe añete teko marangatu rehegua, ha pe ñaha'arõva pe tekove tapia guarãva. Tupã Ñandejára ijapu'ỹva, ko mundo oiko ñepyrũ mboyve voi, he'i va'ekue ome'ẽtaha ko tekove, ha ko'ãga hi'araitépe ha'e oikuaauka iñe'ẽ, Tupã Ñandejára ñande Salvador he'i va'ekue chéve amoherakuã haguã. Ajapo ko kuatiañe'ẽ Tito peguarã, che ra'y teete pe jerovia jarekóvape. Tupã Ñandejára ñande Ru, ha Ñandejára Jesucristo ñande Salvador, ta nde rovasa, ta nde poriahuvereko ha tome'ẽ ndéve py'aguapy. Roheja va'ekue pe isla Creta héravape rejapopa haguã hekopete pe tekotevẽva ha remoĩ haguã mbo'ehára kuéra umi puebloha rupi, upe ha'e haguéicha ndéve. Pe mbo'ehára iglésia pegua hekopotĩ vaerã, peteĩnte vaerã hembireko, ha ta'ýra kuéra ojerovia vaerã Jesús rehe ha ani oje'e hese kuéra heko vaiha terã na iñe'ẽrenduiha. Pe mbo'ehára niko oĩ oñangareko haguã Tupã Ñandejára mba'éva rehe, ha upéva rehe tekotevẽ hekopotĩ, ani ojejapo, ani ipochy rei, ani ika'u ha oporonupãse, ha ani iplata pota hekope'ỹ. Umíva rangue, ikyre'ỹ tapia vaerã omoguahẽ haguã hógape umi okarayguápe, imba'eporã vaerã, iñakãporã vaerã, hekopotĩ vaerã, imarangatu ha ojererekokuaa vaerã. Oĩ vaerã pe ñe'ẽ añeteguápe ñande ñambo'e háicha, ikatu haguã ha'e avei oporohekombo'e añete háicha ha ogueroviauka umi iñe'ẽ ñemoĩvape. Heta niko oĩ oñemoĩva umi Israelita kuéra oguerovia va'ekue apytépema katu, oñe'ẽ reíva ha oporombotavýva. Umívape tekotevẽ rejurumboty, ombojejavy rehe heta ogaygua kuérape, oporombo'e rehe oporombo'e'ỹ vaerã rehe iplata potágui. Peteĩ ñemoñe'ẽhára Creta isla pegua voi he'i va'ekue hetãygua kuéra rehe: “Umi Cretaygua ijapu tapia umi tymba pochy, karu ha ate'ỹ.” Ha añete he'i; upéva rehe ke eñe'ẽ pohýi ichupe kuéra ta hekopete pe ijerovia. Eñe'ẽ pohýike ichupe kuéra ani haguã ojapysaka umi mba'e gua'u rei Israelita kuéra he'íva rehe, terã umi mba'e ojapoukáva rehe umi ome'ẽva ijatukupe pe añeteguápe. Umi icorazõ potĩvape opa mba'e ipotĩ; umi oguerovia'ỹva ha ipy'apy ky'áva peguarã katu ndaipóri mba'eve ipotĩva, pe ipy'amongeta ha ipy'apy kuéra iky'águi. He'i oikuaaha Tupã Ñandejárape, pe hembiapo kuéra rehe katu ojekuaa he'i reiha. Ko'ã tekove niko ipy'aro ha opu'ã reise hapicháre, ndojaposéi voi mba'eve iporãva. Ne ñe'ẽ katu toĩ tapia pe tekombo'e hekópe guáva ndive. Karai kuéra ta heko kirirĩ, tome'ẽ oguenda ojupe ha tojererekokuaa ta hekópe pe ijerovia, imborayhu ha ipaciencia. Upéicha avei kuñakarai kuéra ta heko kuñakarai, ani ijurumby'ỹi terã ani ika'útei, toporombo'e iporãva rehe. Kuñatai pyahu kuéra katu tohayhu iména ha imemby kuérape, tojererekokuaa, ta hekopotĩ, ta hóga vy'a, ta ipy'aporã ha toiko iména ñe'ẽme, ani haguã avave oguereko oñe'ẽ vai haguã Tupã Ñandejára ñe'ẽ rehe. Ehekombo'e avei mitãrusu kuérape ta iñakãguapy, ha nde voi eiko ichupe kuéra techaukaha ramo opa mba'épe. Pe reporombo'évape tekotevẽ ne añete ha reme'ẽkuaa ne renda nde jupe, ha ne ñe'ẽ ta iporã ikatu'ỹ haguã avave ombovai. Upéicharamo otĩ vaerã oimeraẽva oñemoĩva pende rehe ha ndaikatúi vaerã he'i mba'eve ivaíva pende rehe. Ehekombo'e umi tembiguáipe ta iñe'ẽrendu ijára kuérape, toiko ha'e kuéra oipota háicha ha ani ombohovái ichupe kuéra, ani imba'e avyky, tohechauka uvei jeroviaiteha, ikatu haguã opavave ohecha iporãha pe Tupã Ñandejára ñande Salvador ñane mbo'éva. Tupã Ñandejára niko ohechauka va'ekue ñandéve imborayhu, oikuave'ẽvo pe salvación opavave yvypóra kuérape, ha pe imborayhu ñane mbo'e jaheja haguã ivaíva ha yvypóra kuéra mba'e pota ha jaiko haguã ko yvy ári jererekokuaápe, hekópe ha mborayhu pópe Tupã Ñandejára peguarã. Pe imborayhu ñane mbo'e ñaha'arõkuaa haguã oiko peve hekopete upe he'i va'ekue ñandéve, ou ramo guarã mimbipápe Tupã Ñandejára mba'eguasu etéva ha ñande Salvador Jesucristo. Ha'e ome'ẽ va'ekue hekove ñande rayhupápe, ñande pe'a haguã opa mba'e ivaívagui ha ñane mopotĩ haguã imba'e teerã, hakate'ỹva tembiapo porã rehe. Péicha eporombo'e, eporohekombo'e ha epororreprende pe tekotevẽ háicha. Aníke avave na nde apói mba'eve ramo. Emomandu'a ichupe kuéra toñemoĩ mburuvicha ha autoridad kuéra ñe'ẽme, ta iñe'ẽrendu ichupe kuéra ha ta ikyre'ỹ ojapo haguã pe iporãva. Ani avave rehe oñe'ẽ vai, ta iñe'ẽ joapise'ỹ ha ta imba'e porã, tohechauka nda heko jejapoiha opavave hapicha kuéra ndive. Ñande avei niko yma jaiko va'ekue ñañehundi ñande vyrokuépe ha ñane ñe'ẽrendu'ỹme opaichagua mba'e pota ha vy'a rembiguái ramo. Jaiko va'ekue tembiapo vai ha envídiape na ñande a'éimi ñande rapicha kuéra rehe ha ha'e kuéra ndaija'éi ñande rehe. Tupã Ñandejára ñande Salvador ohechaukáma ramo ñandéve ipy'aporã ha imborayhuha yvypóra kuéra peguarã katu, ñande salva, ndaha'éi ñane rembiapo porãngue rupi, ñande poriahuverekóguinte Ñande salva ñande johéi rupi, upéva he'ise ñanace jevy pyahu hague Espíritu Santo rupi ombopyahu va'ekue ñande rekove. Ñande Salvador Jesucristo ñane myenyhẽ va'ekue pe Espíritu Santo ome'ẽ va'ekue ñandévegui ikatu haguã Tupã Ñandejára ñane mboheko potĩ imborayhu rupi jahupity haguã pe tekove tapiaguarã ñaha'arõva. Ikatu jajerovia ko'ã ñe'ẽ rehe, ha aipota ere jevy jevy ko'ã mba'e, ikatu haguã umi Tupã Ñandejára rehe ojeroviáva oñeha'ã hembiapo porã. Ko'ã mba'e iporã ha iporupy opavave peguarã. Eñemboyke ñe'ẽ joapi reígui, ñemoñare rehegua, ñe'ẽ juavy ha ñe'ẽjoapi Moisés ley rehegui. Ko'ã mba'e vyrorei ha naiporãi mba'everã. Umi oporombojejavývape iporombo'épe eñemoñe'ẽ peteĩ terã mokõi jevy, ha nohenduséi ramo katu, emosẽ pe iglésiaygui, upéva rehe reikuaáma upe kuimba'e ojejavyha ha pe ipecádo voi omoĩ vaiha ichupe. Che amondo vove ne rendápe Artemas terã Tíquicope eñeha'ã eju pya'e che rendápe Nicópolispe, ha'e kuri upépe apytataha ro'y aja. Eipytyvõkena opa ikatúvape Zenas pe abogádope, ha Apólospe, ha eme'ẽ ichupe kuéra pe oikotevẽtava oho kuévo guarã. Ha umi ñande rehegua kuéra toñemohembiapokuaa iporãvarãme ha toporopytyvõ tekotevẽhápe hembiapokue jekuaa haguã. Opavave oĩva chendive ne momaiteiuka. Emomaitei ñande rayhupára ñande jerovia pegua kuérape. Tupã Ñandejára ta pende rovasa opavave peẽme. Amén. Che, Pablo, aiméva aína preso Cristo Jesús rayhupápe, ñande ryvy Timoteo ndive, ajapo ko kuatiañe'ẽ Filemón, ore mba'apo irũ rohayhuetéva, ha ore reindy Apia rohayhuetéva peguarã, ha Arquípo ore ñeha'ã irũme, ha pe iglésia nde rógape oñembyatývape. Tupã Ñandejára ñande Ru, ha Ñandejára Jesucristo, ta pende rovasa ha tome'ẽ peẽme py'aguapy. Ame'ẽ tapia las gracias Tupã Ñandejárape, che mandu'ávo nde rene che ñembo'épe, ahendu rehe rejeroviaha Ñandejára Jesús rehe ha rehayhuha opavave umi imba'éva kuérape. Ajerure Tupã Ñandejárape, umi nde rupi ogueroviáva toikuaa porãve umi mba'e porãita jarekóva Cristo Jesús rupi. Rovy'a eterei ha ore kyre'ỹ ne mborayhu rupi, che ryvy, nde rupi niko umi Jesús rehe ojeroviáva ipy'apytu'u. Upéva rehe, ija ramo jepe chéve, Cristo apóstol pype che, ha'e haguã ndéve pe rejapo vaerã, ajerureseve uvei ndéve mborayhu rupi, che Pablo niko che tujáma ha ko'ãga aiméva aína preso Cristo Jesús rayhupápe. Che mba'e jerure ndéve Onésimo peguarã, ha'e niko ou va'ekue oiko chéve che ra'ýicha ko'a cárcelpe. Ymave niko Onésimo tembiguái mba'everã va'ekue ndéve, ko'ãga katu jevaleha ndéve ha chéve avei. Amondo jevy niko ndéve, emoguahẽkena, chevete voi ramoguáicha. Che aipota vaerã mo'ã opyta chendive, oñangareko haguã che rehe nde rekovia aime aja preso evangelio rehe. Opáichavo ndajaposéi mba'eve ha'e'ỹ rehe ndéve, ndaipotáigui pe rejapóva oiko mbaretépe, nde reipotáguinte uvei. Ikatu niko kovarãnte ra'e ojei nde hegui sapy'ami, ko'ãga opyta haguã nendive tapia guarã, ha na tembiguaivéima ramo, tembiguái ramo rangue nde ryvy rehayhúva ramo uvei. Che niko ahayhu Onésimope, opáichavo, nde oime vaerã rehayhueteve reína ichupe, ndaha'éi katuete nde rapicha kuimba'e hague rehe ñande ryvyha rehe avei Ñandejára rupi. Upéva rehe, che rereko ramo ne irũ ramo, omoguahẽ ichupe cheveichaite. Oime ramo hembiapo vai hague ndéve, terã oime ramo ombyekovia vaerã ndéve, emoĩ che rérape. Che, Pablo, amoĩ ko kuatia rehe ko ñe'ẽ che po rupi ete voi, che ambuekoviáta ndéve ikatu ramo jepe romomandu'a ndéve voi rembyekovia va'erãha chéve nde jehe voi. Néikena che ryvy, che rendumi ojoryvyha rehe ñande Ñandejára rupi, emombytu'umi che corazõ Cristo rayhupápe. Amoĩ niko kuatia rehe ndéve jeroviapópe, aikuaa porãgui rejapotaha katuete ko che rembipota, ha rejapovetaha avei ko che ajerurévagui ndéve. Ha upéi embosako'i avei chéve che rendaguã, aha'arõite niko Tupã Ñandejára che mondóne haguã pohechávo ohendu rupi pene ñembo'e. Ñemomaiteiuka Epafras, che irũ cárcelpe Cristo Jesús rayhupápe, ha Marcos, Aristarco, Demas ha Lucas, che mba'apo irũ kuéra. Ñandejára Jesucristo gracia toĩ pene corazõme. Amén. Ymave Tupã Ñandejára oñe'ẽ va'ekue umi ñande ypykuépe heta jevy ha heta hendáicha, umi ñemoñe'ẽhára rupi. Ha ko'ã ára pahávo oñe'ẽ ñandéve Ta'ýra rupi, Ha'e rupi ojapo opaite mba'e, ha omoĩmba ipoguýpe. Pe Tupã Ñandejára gloria ojehecha Ta'ýra rehe, ha ha'e niko peteĩchaite Tupã Ñandejára ndive ha pe iñe'ẽ pu'aka rupi oĩmba hendápe opaite mba'e. Ha'e ñane mopotĩ va'ekue ñande pecádogui, ha upéi oguapy yvágape Tupã Ñandejára akatúape. Cristo tuichave mba'e umi ángel kuéragui, oñeme'ẽ rehe ichupe peteĩ téra tuichavéva ichugui kuéra. Tupã Ñandejára araka'eve nde'íri va'ekue mavavéva ángelpe: Nde ha'e che Ra'y; ko árape che aiko nde Ru ramo; ha nde'íri mavave ángel rehe: Che Itúvata, ha ha'e che Ra'ýta. Ha ombou ramo guare ita'ýra ypykue ko yvy ári katu, he'i: Tomomba'eguasu ichupe Tupã Ñandejára ángel kuéra opavave. Ha umi ángel kuéra rehe katu, he'i: Ojokuái hi'ángel kuérape yvytúicha ha hembijokuái kuérape tata rendýicha. Pe Ta'ýra rehe katu he'i: Pe ne trono niko, nde Tupã Ñandejára, tapia guarã; nde remandahápe remanda hekopete. Rehayhu pe hekopeteguáva ha pe mba'e vai katu nderehechaséi; upéva rehe Tupã Ñandejára ne Tupã ne mbovy'ave va'ekue umi ne irũ nguérapegui. Ha he'i avei: Nde, niko Ñandejára, iñepyrũrã rejapo va'ekue ko yvy, ha nde po rupi rejapo va'ekue umi yvága. Opa umi mba'e opa vaerã, nde katu tapia guarã. Opa umi mba'e aóicha ituja, ha oñemboapakua vaerã, oñembyekovia vaerã aóicha. Nde katu upe tapiaite guánte, ha ne áño kuéra ndopái vaerã. Tupã Ñandejára araka'eve nde'íri va'ekue mavavéva umi ángel kuérape: Eguapy che akatúape, amoĩ meve umi ne enemigo kuéra nde pyguýpe. Umi ángel kuéra niko espíritunte ojejokuáiva oipytyvõ haguã umi ojesalva va'erãme. Upéva rehe, tekotevẽ jajepy'amongeta porã umi mba'e ñahendu va'ekue rehe ani haguã ñasẽ pe tapégui. Umi ñe'ẽ ángel kuéra rupi oje'e va'ekue oikopa hekopete ha umi opeca ha na iñe'ẽrendúiva ojecastiga va'ekue hekópe, ¿mba'éichapa upéicharamo ndajajecastigái chéne nañamomba'éi ramo pe salvación tuichaitéva? Pe salvación Ñandejára raẽ voi omoherakuã va'ekue ha upéi umi ohendu va'ekue ichupe omoañete upe ñe'ẽ ha oikuaauka ñandéve. Upéramo voi Tupã Ñandejára omoañete va'ekue pe ñe'ẽ techapyrã ha mba'eguasu ha heta milagro rupi ha mba'e porãita rupi Espíritu Santo ome'ẽ va'ekue ha'e oipota háicha. Tupã Ñandejára nomoĩri va'ekue umi ángel kuéra poguýpe pe mundo ou vaerã, upe ñañe'ẽha ñaína. Oime Tupã Ñandejára kuatiañe'ẽme he'iha kóicha: ¿Mba'e piko pe kuimba'e, nde Ñandejára, ne mandu'a haguã hese? ¿Mba'e piko pe yvypóra rejepy'apy haguã hese? Rejapo va'ekue sapy'ami guarã michĩmive umi ángel kuérapegui. Opáichavo rembotuicha ha remomba'eguasu va'ekue ichupe, ha remoĩmba ipoguýpe opa mba'e rejapo va'ekue, opaite mba'e remoĩ va'ekue ipyguýpe. Ha Tupã Ñandejára omoipype opa mba'e pe kuimba'e pyguýpe, ndaipóri mba'eve oĩ'ỹva ipoguýpe. Upéicharamo jepe, ne'ĩra gueteri jahecha opa mba'e oĩmbamaha ipoguýpe. Opáichavo, jahecha pe Jesús, upe oñemomichĩve va'ekue sapy'ami ángel kuéragui, ko'ãga oñembotuicha ha oñemomba'eguasu ohasa asy ha omano hague rehe, Tupã Ñandejára mborayhu rupi, opavave rehe. Opa mba'e oĩva Tupã Ñandejára mba'erã ha oĩ ha'e rupi. Ha ha'e oguerahaségui heta ta'ýra kuéra glóriape, oheja ohasa asy Jesucristo, pe isalvación kuéra apohárape, ikatu haguã oĩmbaite hekopete. Upe oporomomarangatúva ha umi oñemomarangatúva peteĩnte Túva. Upéva rehe Tupã Ñandejára Ra'y notĩri he'i haguã ichupe kuéra che ryvy, he'i háicha pe Tupã Ñandejára Kuatia ñe'ẽme: Amoherakuãta nde réra che ryvy kuérape ha rogueropurahéita atyguasu jave. He'i avei: Che ajeroviáta Tupã Ñandejára rehe. Ha he'i jevy: Ápe aime, Tupã Ñandejára ra'y kuéra ndive, ha'e ome'ẽ va'ekue chéve. Ha umi ta'ýra kuéra to'o ha tuguyguigua rehe, Jesús avei ho'o ha huguy va'ekue ñandéicha, ohundi haguã imano rupi pe ikatu va'ekuépe oporojuka, upéva niko hína Aña. Ha upéicha oipe'a haguã mano rehegua kyhyje poguýgui opa umi oiko va'ekuépe upe kyhyje rembiguái ramo oikove aja pukukue. Ndoúi va'ekue oipytyvõ haguã umi ángel kuérape, Abraham ñemoñare kuérapente. Ha upéva rehe Jesús tekotevẽ va'ekue ñande tyvýra kuéraichaite opa mba'épe, oiko haguã ñandéve Tupã Ñandejára renondépe pa'i guasu ramo ipy'aporiahuverekóva ha jeroviaháva, oipe'a haguã pecado kuéra imano rupi. Ha ha'e voi ohasa asy ha oñepy'ara'ã hague rehe ikatu oipytyvõ umi oñepy'ara'ãvape. Upéva rehe, che ryvy kuéra marangatu, peẽ Tupã Ñandejára ohenói va'ekue imba'erã, pema'ẽ porãkena Cristo Jesús rehe, pe apóstol ha pa'i guasu pe ñande jeroviaha rehe. Jesús ojapopa va'ekue hekopete pe hembiaporã Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekuépe ichupe, Moisés ojapopa haguéicha avei hekópe hembiapo pe Tupã Ñandejára rogaygua kuéra apytépe. Ha Jesúspe oñemomba'eguasuve vaerã Moisésgui, oñemomba'eguasuve háicha pe ógagui pe óga apohare. Óga kuéra niko oguereko ijapohare, upe ojapo va'ekue opaite mba'e katu Tupã Ñandejára. Moisés niko, ojapopa va'ekue hekópe hembiapo Tupã Ñandejára rogaygua kuéra apytépe tembijokuáicha, oikuauka haguã umi mba'e Tupã Ñandejára he'íta va'ekue uperire. Cristo katu Tupã Ñandejára Ra'y ramo ojapopa va'ekue hekópe hembiapo Tupã Ñandejára rogaygua kuéra apytépe, ha upe óga niko ñande kuéra hína, ñaime hatã ramo ha jajerovia ramo ipaha peve vy'apópe pe esperanza jarekóva reheve. Upéva rehe, pe Espíritu Santo he'i háicha Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: Ko árape, pehendu ramo pe Tupã Ñandejára he'íva, ani peñembopy'ahatã ojapo haguéicha umi Israelita kuéra, umi opu'ã va'ekue Ñandejára rehe ha oipy'ara'ã va'ekue ichupe desiértope. Upépe umi pende ypykuéra che py'ara'ã va'ekue ohecha ramo jepe cuarenta años pukukue umi mba'eguasu che ajapo va'ekue. Upéva rehe che pochy va'ekue hendive kuéra, ha ha'e va'ekue: “Ipy'amokõi tapia ha ndoikuaaséi che rape.” Upéva rehe che pochy va'ekue hendive kuéra ha ajura va'ekue ndoikéi chéne haguã pe amombytu'u haguãme ichupe kuéra. Che ryvy kuéra, peñeñangarekókena ani avave peẽ kuérava pende py'a ñañágui ha ndapejeroviáigui peñemomombyry Tupã Ñandejára oikovévagui. Peñomokyre'ỹ uvei opa árape oje'e aja gueteri ko árape, ani haguã avave peẽ kuérava peñembopy'ahatã pene mbotavýgui pecado. Ñande niko Cristo rehegua japyta hatã ramo ipaha peve pe ñande jerovia iñepyrũrã guarépe. Oje'e aja gueteri: Ko árape peẽ pehendu ramo pe Tupã Ñandejára he'íva, ani peñembopy'ahatã ojapo haguéicha umi opu'ã va'ekue Tupã Ñandejára rehe. ¿Máva piko raka'e, umi ohendu va'ekue pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ ha opu'ã va'ekue hese? Opa umi Moisés oguenohẽ va'ekue Egíptogui. ¿Ha máva ndive piko ipochy raka'e Tupã Ñandejára cuarenta años? Umi opeca va'ekue ndive, ha omano va'ekue pe desiértope. ¿Ha máva kuérapepa ojura raka'e Tupã Ñandejára ndoikéi chéne haguã pe opytu'u haguãme? Umi ichupe iñe'ẽrendu'ỹ va'ekuépe. Ha upéicha jahecha ndaikatúi hague oike hikuái ndojeroviái hague rehe. Upéva rehe, oĩ aja gueteri pe promesa jaike haguã pe Tupã Ñandejára ñane mombytu'u haguãme jakyhyje vaerã anítei oime peẽ kuérava oike'ỹva. Ñandéve avei niko oñemoherakuã va'ekue pe evangelio ichupe kuéraicha, opáichavo, opyta va'ekue mba'evépe pe ñe'ẽ ohendu va'ekue, ndogueroviáigui. Ñande jarovia va'ekue katu jaike pe japytu'u haguãme, Tupã Ñandejára he'i haguéicha: Upéva rehe che pochy va'ekue hendive kuéra ha ajura va'ekue ndoikéi chéne haguã pe amombytu'u haguãme ichupe kuéra. Tupã Ñandejára ojapopáma va'ekue ramo jepe hembiapo ko mundo ojapopa ramo guare, oime niko Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'iha pe ára sieteha rehe: Ha opytu'u Tupã Ñandejára opa hembiapokuégui pe ára sietehápe. Ha he'i jevy: Ndoike mo'ãi pe che amombytu'u haguãme ichupe kuéra. Upéicharamo niko oĩ gueteri oike vaerã pe pytu'uhápe, ha umi ohendu tenonde va'ekue pe evangelio katu ndoikéi na iñe'ẽrendúi hague rehe. Upéva rehe, Tupã Ñandejára omoĩ jevy ñandéve peteĩ ára, ha upe ára ko'ãga hína. Ha upéicha niko Tupã Ñandejára oñe'ẽ ñandéve pe Rey David he'i va'ekue rupi: Ko árape pehendu ramo pe Tupã Ñandejára he'íva ani peñembopy'ahatã. Josué omombytu'u rire umi Israelita kuérape niko, Tupã Ñandejára noñe'ẽvéima vaerã mo'ã ambue ára rehe. Upéicharamo niko oĩ gueteri umi Tupã Ñandejára reheguáva opytu'u haguã, pe oikéva pe pytu'uha Tupã Ñandejára ome'ẽvape niko opytu'u hembiapógui, pe Tupã Ñandejára opytu'u haguéicha avei hembiapo kuéragui. Ñañeha'ã upéicharamo jaike upe pytu'uhápe ha ani avave ojapo umi iñe'ẽrendu'ỹ va'ekue ojapo haguéicha. Pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ oikove ha ipu'akágui, ha hakuavégui kyse puku haimbe jováivagui, oikéva oikytĩ meve ñane ánga, ñande espíritu, umi ñane kangue juajuha, ñande karakukua peve, ha ohechauka ñandéve umi ñande py'apy pegua ha umi ñande py'apy rembipota. Ndaipóri mba'eve Tupã Ñandejára ojapo va'ekue ikatu vaerã okañy ichugui, opa mba'e ha'e ohecha ha oikuaa ha ichupe ñamombe'u vaerã ñane rembiapokue. Jesús, pe Tupã Ñandejára Ra'y, ñande pa'i guasu oike va'ekue yvágape voi. Upéva rehe japyta hatã vaerã ñande jeroviápe. Pe ñande pa'i guasu niko ñande poriahuverekokuaa ñande kangy jave ramo, ha'e voi oñepy'ara'ã hague rehe ñandéicha avei, upéicharamo jepe ndopecái va'ekue. Upéva rehe jajerovia ha ñaguahẽ vaerã Tupã Ñandejára oporohayhúva rendápe jahupity haguã pe ipy'aporiahuvereko ha ñane pytyvõ haguã ñaikotevẽ jave. Pe pa'i guasurã niko kuimba'e kuéra apytégui oñehenói ha oñemoĩ oipytyvõ haguã yvypóra kuérape Tupã Ñandejára renondépe, ha oikuave'ẽ haguã ofrenda ha animal jukapyre pecado kuéra rehe. Pe pa'i guasu oguereko rehe pe yvypóra kuéra reko kangy ikatu ipaciencia umi itavy ha ojejavýva rehe, ha ha'e voi ikangy hague rehe oikuave'ẽ vaerã avei animal jukapyre ipecádo kuéra tee rehe hapicha yvypóra kuéra rehéicha. Avave ndaikatúi oñemoĩ ojupe pa'i ruvicha guasu ramo, Tupã Ñandejára niko upe oporohenóĩva ha oporomoĩva, omoĩ haguéicha Aarónpe. Ha upéicha avei Cristo, ha'e noñemoĩri va'ekue ojupe pa'i ruvicha guasu ramo, Tupã Ñandejára omoĩ va'ekue ichupe he'i haguéicha ichupe: Nde ha'e che Ra'y; ko árape che aiko nde Ru ramo. He'i háicha avei ambue hendápe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: Nde ha'e pa'i tapia guarã, Melquisedechagua. Cristo oiko ramo kuimba'éicha ko yvy ári, heta oñembo'e ha ojerure va'ekue pyahẽ ha heta tesay reheve Tupã Ñandejárape, upe ikatu va'erãme olibra ichupe pe manógui, ha Tupã Ñandejára ohendu ichupe Cristo iñe'ẽrendukuaa hague rehe. Upéicha Cristo, Tupã Ñandejára Ra'y ramo jepe, oikuaa ñe'ẽrendu pe ijehasa asykue rupi; ha pe ijehasa asy rupi oñemboheko marangatuetéma ramo, oiko ichugui pe salvación tapia guarãva apohára opa umi ichupe iñe'ẽrendúvape; ha Tupã Ñandejára omoĩ ichupe pa'i ruvicha guasu ramo Melquisedechagua. Heta mba'e jareko ja'e vaerã ko'ã mba'e rehe, ha hasy jaikuaauka porã haguã peẽme peẽ peñembopy'ahatãgui. Ymáma niko peẽ mbo'ehára vaerã mo'ã, ha upéva rangue peikotevẽ gueteri peñembo'e pyahu jevy umi Tupã Ñandejára mba'e hasyve'ỹva rehe, peiko ku mitã kambúicha oikotevẽva gueteri kamby rehe pekarúma rangue tembi'u jaisu'úva rehe. Umi kamby rehe oikóva ndoikuaapái pe ñe'ẽ hekopeguáva, mitã kambúicha gueteri rehe. Pe tembi'u jaisu'úva katu kakuaa peguarã, umi ikatúmava peguarã ohechakuaa pe iporãva ha pe ivaíva. Upéva rehe, tekotevẽ jahasa tenondeve umi Cristo ñe'ẽ jaikuaa ñepyrũ va'ekuégui, ha ani ñañepyrũ jevy pyahu arrepentimiento ñane rembiapokue mba'everãvagui, ha Tupã Ñandejára rehe jajerovia va'erãha rehe, ha bautismo rehegua porombo'e rehe, ha po ñemoĩ akã ári rehe ha jeikove jevy omano va'ekue apytégui rehe ha juicio tapia guarãva rehe. Ha upéicha jajapóne Tupã Ñandejára oipota ramo. Umi peteĩ jevy ojehesape'áma va'ekue ha oikuaáma va'ekue pe Tupã Ñandejára ome'ẽva, ha oñeme'ẽ va'ekue ichupe kuéra pe Espíritu Santo, ha oikuaáma va'ekue pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ porãite ha pe mundo ou vaerã pu'aka, ho'a jevy ramo hikuái ndaikatuvéima oñemboheko pyahu jevy arrepentimiento rupi, ha'e kuéra voi omosaingo jevy pyahu kurusu rehe pe Tupã Ñandejára Ra'ýpe ha oñembohory hese opavave rovake. Ha'ete pe yvy ý oipytéva oky jave heta jevy, upe yvýpe heñói porã ramo pe kóga umi ipype omba'apo va'ekue peguarã, ohupity Tupã Ñandejára jehovasa, heñói ramo ipype ñuatĩ ha ñana vai katu na iporãi mba'everã, ha Tupã Ñandejára omaldeci vaerã ha ipahápe okaipa vaerã. Opáichavo ore rembiayhupára kuéra roñe'ẽ ramo jepe kóicha, roha'arõ pende hegui umi mba'e iporãvéva salvación rehegua. Tupã Ñandejára ojapóva opa mba'e hekopete, nda hesarái chéne umi mba'e peẽ pejapo va'ekuégui ha pe mborayhu ichupe guarã pehechauka va'ekuégui peipytyvõ pype ñane hermano kuérape, upe pejapo haguéicha ha pejapo háicha gueteri. Opáichavo, roipota peẽ kuéra pehechauka ipaha peve upeichagua kyre'ỹ pehupity peve pe peha'arõva. Ndoroipotái niko peñemoate'ỹ, ta peiko uvei oiko haguéicha umi ojerovia ha ipaciencia rupi ohupity va'ekue umi mba'e Tupã Ñandejára he'i va'ekue ome'ẽtaha. Tupã Ñandejára ome'ẽ ramo guare iñe'ẽ Abrahámpe, ojura va'ekue ojehe ndaipórigui ichugui tuichavéva, ha he'i va'ekue: “Añete heta rohovasáta ha ambohetáta ne ñemoñare.” Ha Abraham ipaciencia va'ekue oha'arõ haguã ohupity peve pe Tupã Ñandejára he'i va'ekue ome'ẽtaha ichupe. Kuimba'e kuéra ojura ramo niko ojura ichugui kuéra tuichavéva rehe, ha ojura rire katu ojapo vaerã upéicha. Upéva rehe Tupã Ñandejára ojura va'ekue ohechauka haguã umi ohupity va'erãme pe promesa na iñambuéi va'erãha pe iñe'ẽme'ẽngue. Ha upéicha, oĩ mokõi mba'e ikatu'ỹva oñemoambue, ohechauka haguã Tupã Ñandejára ndaikatuiha ijapu, ha umi mba'e rupi ñande py'apytu'u haguã ñande ñaguahẽ va'ekue ñañemomba'e haguã upe esperanza rehe. Ko esperanza jarekóva niko peteĩ ánclaicha ñane ánga peguarã, mba'eve omomýi'ỹ vaerã, ohasáva pe yvága pegua cortina mboypýri, pe Jesús oike haguépe ñane renonderã ñande pa'i guasu ramo tapia guarã Melquisedechagua. Upe Melquisedec Salem pegua rey va'ekue ha Tupã Ñandejára yvatetegua pa'i. Abraham ou jevy ramo guare oñorairõ ha omosarambipa rire umi rey kuérape, Melquisedec osẽ va'ekue ohuvaitĩ ha ohovasa ichupe, ha Abraham ome'ẽ va'ekue ichupe diezmo opa mba'égui. Pe Melquisedec réra niko he'ise “rey marangatu”; ha avei rey Salem pegua he'iséva “rey oporombopy'aguapýva”. Ndaipóri mandu'a túva ha isy rehe, terã ijypykuéra rehe, onace terã omano ramo guare rehe. Ko'ã mba'épe Melquisedec ojogua pe Tupã Ñandejára Ra'ýpe, opytáva pa'i ramo tapia guarã. Pehecha, aipóramo, mba'éichapa mba'eguasuete raka'e upe kuimba'e, Abraham voi, upe ñande ypykue, ome'ẽ va'ekue ichupe diezmo opa umi mba'e oipe'a va'ekuégui umi rey kuéragui. Umi Leví rehegua kuéra oikóvape pa'i ramo, hetãygua kuéra Abraham ñemoñare ramo jepe ha'e kuéraicha avei, ome'ẽ vaerã diezmo Moisés léype he'i háicha. Ha Melquisedec, ndaha'éi ramo jepe hesegua kuéra, Abraham ome'ẽ va'ekue ichupe diezmo, ha Melquisedec ohovasa Abrahámpe, upe oguerekóvape pe Tupã Ñandejára promesa, ha avave ndaikatúi onega pe oporohovasáva tuichaveha pe ojehovasávagui. Ko'a yvy ári niko oñeme'ẽ diezmo kuimba'e kuéra omano va'erãme, Melquisedec rehe katu, pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i oikoveha. Ha ikatu ja'e umi pa'i kuéra Leví ñemoñaréva, ichupe kuéra oñeme'ẽva diezmo, ome'ẽ hague avei pe diezmo Abraham rupi ha'e ome'ẽ ramo guare Melquisedécpe. Oĩgui gueteri Abraham retépe umi iñemoñare kuéra Melquisedec osẽ ramo guare ohuvaitĩ ichupe. Umi Israelita kuérape oñeme'ẽ va'ekue pe ley umi pa'i Leví rehegua kuéra po rupi, ha ha'e kuéra ikatu rire oporomboheko marangatu, na tekotevẽi vaerã mo'ã ambue pa'i, Aarón rehegua kuera'ỹva, Melquisedechagua rehe. Oñembuekoviávo umi pa'i Leví rehegua kuérava tekotevẽ va'ekue oñembyekovia avei pe ley; ha Ñandejára Jesucristo, upe oje'éva rehe ko'ã mba'e, niko ambue tribu rehegua, ha upe tríbugui avave ndoikói va'ekue pa'i ramo. Ojekuaa porã voi niko pe Ñandejára Jesucristo Judá tribu reheguaha, ha Moisés nde'íri va'ekue mba'evete upe tribu upéva rehe oñe'ẽ ramo guare pa'i kuéra rehe. Ha jahecha porãvéntema katu upéva opu'ã ramo ambue pa'i Melquisedechagua, ndoikói va'ekue pa'i ramo pe ley he'íva rupi Leví ñemoñare va'erãha pe tekove opa'ỹva pu'aka rupínte katu. Kóicha voi niko Tupã Ñandejára he'i hese: Nde niko ha'e pa'i tapia guarãva, Melquisedechagua. Upéva rehe, pe ley tenonderã guare oñemboyke va'ekue ikangy ha naiporãmbáigui, pe Moisés ley niko nomoĩmbái mba'eve hekópe. Ha upéva rehe hendaguépe ko'ãga jareko peteĩ esperanza iporãvéva, upéva rupi ñaguahẽ Tupã Ñandejára rendápe, pe juramento Tupã Ñandejára ojapo va'ekue rupi. Umi ambue pa'i kuéra niko oñemoĩ va'ekue juramento'ỹ rehe, Jesús katu juramento reheve, he'i háicha Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: Ñandejára ojura va'ekue ha nosẽi chéne iñe'ẽgui: “Nde ha'e pa'i tapia guarãva, Melquisedechagua.” Upéva rehe, Jesús ogaranti ñandéve peteĩ pacto iporãvéva. Umi ambue pa'i kuéra niko heta va'ekue, omano rupi tekotevẽgui oñembyekovia; Jesús katu, oikovégui tapia guarã noñembuekoviái hembiapópe umi ambue pa'i kuéraicha. Upéva rehe, ikatu osalva tapia guarã umi oguahẽvape ha'e rupi Tupã Ñandejára rendápe, oikovégui tapia guarã oroga haguã hese kuéra. Ha peichagua pa'i guasu niko pe ñaikotevẽva: imarangatúva, imba'eporãva, hekopotĩva, ojehe'a'ỹ va'ekue pecador kuéra rekovaikue rehe ha yvágagui yvateteve ojehupi va'ekue. Ha'e ndaha'éi umi ambue pa'i guasu kuéraicha opa árape tekotevẽva oikuave'ẽ animal jukapyre ipecádo kuéra tee rehe raẽ ha upéi katu ambue kuéra pecado rehe. Jesús ome'ẽ va'ekue hekovete voi peteĩ jevy tapia guarã. Pe Moisés ley rupi niko oñemoĩ pa'i guasu ramo yvypóra kuéra kangýpe, pe Tupã Ñandejára juramento rupi katu pe ley rire guaréva oñemoĩ pa'i guasu ramo pe Tupã Ñandejára Ra'y pe tapia guarã imarangatúvape. Pe mba'eguasuve opa umi mba'e ja'évagui ñaína niko kóva, jareko peteĩ pa'i guasu oguapýva yvágape Tupã Ñandejára trono akatúape, ojapo haguã pa'i kuéra rembiapo pe tabernáculo añeteteguávape, Ñandejára ojapo va'ekue, ndaha'éiva yvypóra rembiapokue. Umi pa'i guasu kuéra niko oñemoĩ oikuave'ẽ haguã ofrenda ha animal jukapyre, Tupã Ñandejárape, ha upéva rehe tekotevẽ Jesucristo avei oguereko oikuave'ẽ vaerã. Ha'e oĩ rire gueteri ko yvy ári, nda pa'írinte jepe vaerã mo'ã oĩgui gueteri pa'i kuéra oikuave'ẽva ofrenda pe Moisés léype he'i háicha. Ha umi mba'e ha'e kuéra ojapómi va'ekue niko umi mba'e yvága pegua joguahánte, Tupã Ñandejára he'i haguéicha Moiséspe ha'e ojapóta ramo guare pe tabernáculo: “Ejapóke opa umi mba'e rejapo vaerã ahechauka haguéicha ndéve pe cérrope.” Pe Cristo rembiapo, pa'i ramo katu iporãve ha'e abogádogui peteĩ pacto iporãvévape, oúva peteĩ promesa iporãvévagui avei. Pe pacto tenonderã guare oĩ porãmba rire na tekotevẽi vaerã mo'ã oñembyekovia peteĩ pacto pyahu rehe. Tupã Ñandejára katu ipochýgui umi Israelita kuéra ndive he'i va'ekue: Oguahẽ vaerã ára ajapo haguã peteĩ pacto pyahu Israel ha Judá retãygua kuéra ndive. Ndaha'e mo'ãi pe pacto ajapo va'ekuéicha ijypykuéra ndive aisambyhy ramo guare ichupe kuéra anohẽ haguã Egíptogui, ndoikói hague rehe ha'e kuéra che ñe'ẽme, che aheja ichupe kuéra, he'i Ñandejára. Pe pacto ajapótava Israel retãygua kuéra ndive umíva umi ára rire, kóichata, he'i Ñandejára; Amoĩta iñakãme kuéra che rembiapoukapy ha kuatiañe'ẽmeguáicha ipy'apýpe kuéra. Ha Tupã Ñandejára ta che ichupe kuéra ha ha'e kuéra che mba'éta. Na tekotevẽ mo'ãi avave ombo'e hapichápe terã tyvýra kuérape oikuaa haguã Ñandejárape, opavave voi che kuaátagui, ta ha'e mitã terã kakuaa. Ha aperdonambáta ichupe kuéra hembiapo vai kuerakue ha máramo na che mandu'a mo'ãvéi ipecádo kuéra rehe. Tupã Ñandejára oñe'ẽ ramo peteĩ pacto pyahu rehe niko he'ise itujamaha pe tenonderã guare, ha pe oje'éva rehe itujamaha ha itujáva ohóvo, opa aguĩma. Pe pacto tenonderã guarépe niko oje'e va'ekue mba'éichapa oñemomba'eguasu vaerã Tupã Ñandejárape, upéva niko pe tabernáculo yvy ári guarépe va'ekue. Upe tabernáculo ojejapo va'ekue kóicha: pe koty tenonderã guare héra va'ekuépe Tenda Marangatu, oĩ va'ekue pe candelero pe mesa ha hi'ári umi pan kuave'ẽmbyre Tupã Ñandejárape. Pe cortina mokõiha kupépe oĩ va'ekue pe koty héra va'ekue Tenda Imarangatuvéva, ha upépe oĩ va'ekue peteĩ altar oroguigua incienso ojehapy haguã, ha pe árca pacto ryru ijape oropáva ijerekuévo. Pe árca ryepýpe oĩ va'ekue peteĩ jarra oroguigua pe maná ryru, ha oĩ va'ekue avei pe Aarón vara hoky va'ekue ha umi ita mokõi oñemoĩ hague umi ñe'ẽ pacto rehegua. Ha pe árca ári oĩ va'ekue umi querubin kuéra oikuaauka haguã Tupã Ñandejára oĩ hague upépe, ha umíva omo'ã va'ekue ipepo kuérape pe sacrificio pecado kuéra rehe oñekuave'ẽ hague renda. Opáichavo, ko'ãga ndaikatu mo'ãi ñañe'ẽ umi mba'e peteĩ teĩ rehe. Ha oĩmbápype upéicha umi mba'e, umi pa'i kuéra oikemi va'ekue opa árape pe Tenda Marangatúpe ojapo haguã pe Tupã Ñandejárape ñemomba'eguasu rehegua tembiapo. Ha pe Tenda Imarangatuvévape katu oike pe pa'i guasu añoite peteĩ jevy cada áño ha ogueraha vaerã animal ruguy oikuave'ẽ haguã ipecádo rehe ha umi ambue Israelita kuéra pecado rehe. Ha umi mba'e rupi pe Espíritu Santo ñane mbo'e ndaikatúi gueteri hague ñaguahẽ pe Tenda Imarangatuvévape oĩ aja pe Tenda Marangatu tenonderã guare. Ha umi mba'e niko mbojojapyrã va'ekue, ko ára kóva peguarã, umi kuave'ẽmby ha animal jukapyre oñekuave'ẽmi va'ekue Tupã Ñandejárape ndaikatúigui ombopy'apypotĩ umi upéicha omomba'eguasu va'ekuépe ichupe. Umi tembi'u ha ojey'u vaerã ha jejohéi niko ñande rete rehe guarãnte oñemoĩ va'ekue pe oñembyekovia haguã ára peve. Ko'ãga katu Cristo oúma pa'i guasu ramo umi mba'e porãita ou vaerã va'ekue peguarã. Ha pe tabernáculo ha'e oiha pa'i ramo iporãve ha na imbojojahái, ndaha'éi yvypóra rembiapokue, ndaha'éi yvy arigua. Cristo oike va'ekue pe Tenda Imarangatuvévape, ha ndaha'éi oikuave'ẽ haguã kavara ra'y ha vaca ra'y ruguykue, huguy teete voínte katu, ha oike va'ekue peteĩ jevy añónte tapia guarã ha ohupity ñandéve guarã pe salvación opa'ỹ vaerã. Umi toro ha umi kavara ra'y ruguykue, ha umi vaca ra'y tanimbukue oñemosarambíva umi oñemongy'a va'ekue ári niko omomarangatu ha omopotĩ ichupe kuéra hetépente, pe Cristo ruguýma katu, pe Espíritu eterno rupi, oñekuave'ẽ va'ekue ojupe voi marã'ỹ rehe Tupã Ñandejárape, omopotĩ vaerã ñande py'apy umi tembiapo mano reheguágui, ikatu haguã jaservi Tupã Ñandejára oikovévape. Upéva rehe niko, Jesucristo pe pacto pyahu pegua abogado. Cristo omano va'ekue ikatu haguã operdona umi opeca va'ekuépe pe pacto tenonderã guarépe, ikatu haguã umi Tupã Ñandejára ohenói va'ekue ohupity pe herencia tapia guarãva Tupã Ñandejára he'i va'ekue ome'ẽtaha. Oĩ ramo peteĩ testamento niko tekotevẽ omano raẽ pe ijapohare ikatu haguã ojejapo pe testaméntope he'i háicha. Pe testamento niko oĩ rei pe ijapohare oikove aja, omano rire ae mante ovale. Upéva rehe, pe pacto tenonderã guare jepe ndojejapói va'ekue tuguy'ỹ rehe. Moisés oikuaaukapa rire umi tembiapoukapy ley pegua opavave umi Israelita kuérape ojapyhy ovecha rague pytãva ha peteĩ hisópo rakã ha omyakỹ vaca ra'y ha kavara ra'y ruguýpe, ý reheve, ha ohypýi pe kuatiañe'ẽ ley ryru ha opavave umi Israelita kuérape avei. Ha he'i ichupe kuéra: “Kóva ha'e pe tuguy omoañetéva pe pacto Tupã Ñandejára ojapóva penendive.” Ha ohypýi avei pe tuguýpe pe tabernáculo ha opa umi mba'e ojeporúva ipype. Ha haimete ikatu ja'e pe léype oĩ háicha opa mba'e tekotevẽha ojehypýi tuguýpe, ha tuguy oñehẽ'ỹ ramo ndaipóri pecado ñeperdona. Upéva rehe tekotevẽ va'ekue umi sacrificio rehe omopotĩ haguã umi mba'e yvága pegua joguaha, ha umi mba'e yvága peguáva voi katu oikotevẽ sacrificio iporãvéva rehe. Cristo ndoikéi va'ekue pe tabernáculo yvypóra rembiapokuépe, pe añetetéva joguahápe, oike va'ekue yvagaitépe voi katu, upe ko'ãga oihápe Tupã Ñandejára renondépe ñande rehehápe. Ha ndaha'éi oñekuave'ẽ heta jevy haguã ojupe oike háicha pe pa'i guasu cada áño pe Tenda Imarangatuvévape tuguy imba'e'ỹva reheve. Upéicha rire, Cristo tekotevẽ vaerã mo'ã omano heta jevy ko mundo oiko ñepyrũ guive. Upéva rangue katu ko'ãga oguahẽma ramo umi ára, Cristo ou va'ekue ha ome'ẽ hekove peteĩ jevy tapia guarã oipe'a haguã pe pecado. Ha yvypóra kuéra omano vaerã háicha peteĩ jevy añónte, ha uperire katu pe juicio, upéicha avei Cristo peteĩ jevy añónte ome'ẽ va'ekue hekove oipe'a haguã hetágui ipecádo kuéra; ha upéi katu ou jevy vaerã ndaha'evéima ogueraha haguã pecado, osalva haguã umi ichupe oha'arõvapente. Pe Moisés ley niko umi mba'e porãita ou vaerã va'ekue joguahánte, ha ndaha'éi pe ha'etéva voi. Upéva rehe, pe ley máramo ndaikatúi omomarangatu hekopete umi oguahẽ va'ekuépe Tupã Ñandejára rendápe animal jukapyre reheve jevy jevy cada añó. Pe ley ikatu rire omopotĩ ichupe kuéra na tekotevẽvéima vaerã mo'ã oikuave'ẽ umi sacrificio, umi ikuave'ẽhára kuéra opytávo ipotĩmba, ndojepy'apyvéima vaerã mo'ã ipecádo kuéra rehe. Ha upéva rangue katu, umi sacrificio omomandu'a ichupe kuéra ipecádo kuéra rehe cada añó, umi toro ha kavara ra'y ruguykue ndaikatúigui oipe'a pecado. Upéva rehe Cristo, oúvo ko yvy ári, he'i va'ekue Tupã Ñandejárape: Ndereipotái ofrenda ha animal jukapyre rembosako'i va'ekue uvei chéve peteĩ tete. Ndererohorýi animal jukapyre jehapypyre terã sacrificio oñekuave'ẽva pecado rehe. Upémaramo ha'e: “Péinako aju, Tupã Ñandejára, ajapo haguã ne rembipota, upe oje'e háicha che rehe, pe kuatiañe'ẽme.” Tenonderã niko he'i Tupã Ñandejára ndoipotái ha ndoguerohoryiha ofrenda ha animal jukapyre terã animal jehapypyre terã sacrificio oñekuave'ẽva pecado rehe pe ley he'i ramo jepe ojejapo va'erãha umi mba'e. Ha upéi katu he'i: “Péinako aju, Tupã Ñandejára, ajapo haguã ne rembipota.” Upéva niko he'ise ha'e oipe'aha umi sacrificio tenonderã guare omoĩ haguã hendaguépe pe ambue sacrificio. Upe Tupã Ñandejára rembipota rupi ha'e voi ñane momarangatu va'ekue, Jesucristo sacrificio rupi upe ha'e omano ramo guare peteĩ jevy tapia guarã. Umi pa'i Israelita kuéra opa árape hembiapo tupaópe ha oikuave'ẽ heta jevy umi sacrificio tapiagua máramo ikatu'ỹva oipe'a pecado. Jesucristo katu oikuave'ẽ va'ekue peteĩ jevy pecado kuéra rehe peteĩ sacrificio añónte tapia guarã ha upéi oguapy Tupã Ñandejára akatúape, oha'arõvo umi iñenemigo kuéra oñemoĩ meve ipyguýpe, peteĩ ofrenda añó rupínte omoporãmbaite va'ekue tapia guarã umi ha'e omomarangatu va'ekuépe. Ha pe Espíritu Santo oikuaauka avei ñandéve upeichaha, he'i niko iñepyrũrã: Pe pacto ajapótava hendive kuéra umíva umi ára rire, kóichata, he'i Ñandejára: Amoĩta che rembiapoukapy ipy'apýpe kuéra, ha kuatiañe'ẽmeguáicha iñakãme kuéra; ha he'i avei: Máramo na che mandu'a mo'ãvéima ipecádo kuéra terã hembiapo vai kuéra rehe. Ha upéicha rupi, pecado kuéra oñeperdona rire, na tekotevẽvéima ofrenda pecado rehe. Upéva rehe, che ryvy kuéra, ko'ãga ikatúma jaike jeroviapópe pe Tenda Imarangatuvévape Jesucristo ruguy rupi, pe tape pyahu ha oikovéva rupi ha'e oipe'a va'ekue ñandéve hete tee rupi pe cortina osoro ramo guaréicha. Cristo ete voi niko pe ñande pa'i guasu Tupã Ñandejára rógape. Upéva rehe, ñaguahẽ vaerã Tupã Ñandejára rendápe py'a peteĩ reheve ha jeroviaitépe, ha'e niko omopotĩ va'ekue ñande py'apy anive haguã jajepy'apy ñande pecado kuéra rehe, ha ojehéi va'ekue ñande rete ý potĩ ete asýpe. Ñaime hatãkena pe ñande jeroviápe ñamỹi'ỹ rehe, Tupã Ñandejára ojapo vaerã katuetégui upe he'i va'ekue ñandéve. Ha ñañopytyvõ vaerã jajoayhu ha jajapo haguã pe iporãva. Ha ani jaheja pe ñane ñembyaty, ojapo háicha umi upéicha ojepokuaáva, ñañomokyre'ỹ vaerã uvei ha ko'ãgama katu jahecháma ramo hi'aguĩha pe Ñandejára ou jevy haguã ára. Japeca ramo japecaséguinte jaikuaa rire pe añetegua, ndaiporivéima sacrificio pecado rehe, oñeha'arõ vaerã uvei pe juicio pohyiete pe tata rendy ohundi vaerã umi Tupã Ñandejára enemigo kuérape. Oime ramo iñe'ẽrendu'ỹva pe Moisés léype ha oĩ rire ramo mokõi terã mbohapy hechahare omombe'úva, ojejuka vaerã katuete. ¿Ha piko nda ipohyieteve mo'ãi nga'u pe castigo umi opyrũva peguarã pe Tupã Ñandejára Ra'y rehe ha omomba'e'ỹva pe huguy omoañetéva pe pacto omomarangatu va'ekue ichupe kuéra, ha omomaráva pe Tupã Ñandejára Espíritu ichupe kuéra ohayhúvape? Jaikuaa Ñandejára he'i hague: “Che aporocastiga vaerã; che ambyekovia vaerã.” Ha he'i va'ekue avei: “Ñandejára ojuzga vaerã umi imba'évape.” ¡Mba'e kyhyjeha vaerã ja'a ramo pe Tupã Ñandejára oikovéva pópe! Pene mandu'ákena yma pende resape ypy ramo guare pe añete mba'éichapa pene paciencia va'ekue peropu'aka haguã pe jehasa asy guasu ou va'ekue pende ári. Oime peẽ kuérava ojeja'o va'ekue ha pejerereko asy va'ekue maymáva rovake, ha ambue katu omoirũ pe jehasa asýpe umi upéicha ojerereko asy va'ekuépe. Peẽ peiporiahuvereko va'ekue umi oĩ va'ekuépe cárcelpe, ha ojepe'a ramo jepe pende hegui umi pene mba'e teéva, pevy'ánte va'ekue avei, peikuaágui perekoha peteĩ pene mba'erã iporãitevéva ha tapia guarãva. Upéicha ramo kena ani pepoi pe pende jeroviágui, tuicha mba'épe hekovia va'erãgui peẽme. Tekotevẽ pene paciencia pejapo haguã pe Tupã Ñandejára rembipota, ikatu haguã pehupity pe ha'e he'i va'ekue ome'ẽtaha. Pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ niko he'i: Ko'águi riremínte oúta pe ou vaerã ha nda hi'arevéima oúvo. Ha pe che amomarangatúva oiko vaerã pe ijerovia rupi, ha ojevy ramo katu na che mbovy'a mo'ãi. Ñande kuéra katu ndaha'éi umi ojevýva ñehundirã rehegua, umi ojeroviáva reheguánte uvei katu salvacionrã. Fe niko, he'ise jaroviaha jahupitytaha katuete upe ñaha'arõva, ha jarovia pe mba'e jahecha'ỹ ramo jepe. Upe fe rupi ñande ypykuéra rehe oñeñe'ẽ porã. Jajerovia rupi jaikuaa Tupã Ñandejára ojapo hague opa oĩva iñe'ẽ rupi, ha ko'ã mba'e ko'ãga jahecháva ojejapo hague umi mba'e ojehecha'ỹ va'ekuégui. Ojerovia rupi Abel oikuave'ẽ va'ekue Tupã Ñandejárape peteĩ sacrificio iporãvéva upe Caín oikuave'ẽ va'ekuégui, ha upéva rehe Tupã Ñandejára he'i hese imarangatuha ha oguerohory upe oikuave'ẽ va'ekue. Ha Abel omanóma ramo jepe, oiko gueteri mandu'a hese upe fe oguereko va'ekue rupi. Ojerovia rupi Enoc ojehupi va'ekue yvágape omano'ỹ rehe, ha ndojejuhuvéi Tupã Ñandejára oguerahágui ichupe. Ha ojehupi mboyve, ha'e oikuaa va'ekue ombopy'arory hague Tupã Ñandejárape. Ha fe'ỹ rehe ndaikatúi ñambovy'a Tupã Ñandejárape, pe Tupã Ñandejára rendápe oguahẽva tekotevẽ oguerovia ha'e oiha ha ombyekovia porãha umi ichupe ohekávape. Ojerovia rupi Noé, Tupã Ñandejára omomarandu ramo ichupe umi mba'e ojehecha'ỹ va'ekue rehe gueteri, jeroviapópe ojapo va'ekue pe mba'yru ý pegua osalva haguã hogaygua kuérape. Ha upe ijerovia rupi ohechauka umi yvypóra kuéra oñecondenaha, ha Tupã Ñandejára omomarangatu ichupe pe ijerovia rehe. Ojerovia rupi Abraham iñe'ẽrendu va'ekue Tupã Ñandejára ohenói ramo ichupe oho haguã pe yvy ome'ẽta va'ekuépe ichupe imba'erã, ha osẽ hetãgui oikuaa'ỹ rehe mamópa ohóta. Ha ojeroviágui Abraham oiko va'ekue tetã ambue peguáicha, carpa guýpe, pe yvy Tupã Ñandejára he'i va'ekuépe ome'ẽtaha ichupe, ha Isaac ha Jacob avei imba'e kuéragui avei upe promesa. Abraham oiko va'ekue upéicha oha'arõgui pe ciudad icimiento porãva Tupã Ñandejára voi ombosako'i ha ojapóva. Ojerovia rupi avei Sara, ikatu'ỹ va'ekue imemby, iguãimi etereíma ramo jepe imbarete jevy pyahu imemby haguã ha imemby va'ekue ogueroviágui Tupã Ñandejára ojapóta hague upe he'i va'ekue ichupe. Upéicha rupi Abraham, ituja etereíma ramo jepe ta'ýra haguã, upéi heta eterei iñemoñare estrella yvága peguáicha ha yvyku'i mar rembe'y peguáicha, ikatu'ỹva jaipapa. Ha'e kuéra omanomba va'ekue ohupity'ỹ rehe umi mba'e Tupã Ñandejára he'i va'ekue ome'ẽtaha ichupe kuéra; opáichavo, ojerovia rupi ohecha va'ekue mombyry guive, ha oguerovia ha oguerohoryete va'ekue. Ha upéicha ha'e kuéra oikuaauka va'ekue mbohupáichante hague ko yvy ári, ha umi upéicha he'íva, oikuaauka oikoha hetã nguéra teerã rekávo. Imandu'ánte rire hikuái upe hetã nguéra osẽ haguégui rehe ikatúnte vaerã mo'ã ojevy. Opáichavo, ha'e kuéra oipota va'ekue peteĩ hetã nguérarã iporãvéva, pe yvága pegua. Upéva rehe Tupã Ñandejára notĩri oñembohéra haguã Itupã Ñandejára kuéra, ha oguereko peteĩ ciudad mbosako'ipyre ichupe kuéra guarã. Ojerovia rupi Abraham, oñepy'ara'ã ramo na hakate'ỹi va'ekue Isaac rehe ome'ẽ haguã Tupã Ñandejárape sacrificio ramo. Ha ome'ẽ va'ekue pe ta'ýra peteĩmí, Tupã Ñandejára he'i va'ekue ramo jepe ichupe: “Isaac rupi ne ñemoñaréta.” Abraham oikuaágui Tupã Ñandejára ikatuha omoingove jevy omanóvape jepe, ha ikatu ja'e, Abraham peguarã oikove jevy ramo guaréicha hague pe ta'ýra umi omano va'ekue apytégui. Ojerovia rupi Isaac ohovasa va'ekue Jacob ha Esaúpe mba'e uperire guarã rehe. Ha ojerovia rupi Jacob, omano mbotápe ohovasa va'ekue umi mokõi José ra'y kuérape, ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape, ojejokohápe ibaston rehe. Ojerovia rupi José, omanóta jave imandu'a va'ekue Israelita kuéra osẽ va'erãha Egíptogui, ha he'i va'ekue mba'épa ojejapo vaerã ikanguekue rehe. Moisés onace ramo túva kuéra ojerovia rupi oñomi va'ekue ichupe tres meses pukukue ohechágui hikuái iporã eterei hague pe mitã, ha ndokyhyjéi va'ekue pe rey rembiapoukapýgui. Ha ojerovia rupi Moisés, ikaria'ypa rire, ndoikoséi va'ekue pe rey Egipto pegua rajy memby ramo, ohasa asyseve va'ekue uvei umi Tupã Ñandejára reheguáva kuéra ndive, oiko rangue umi pecado rehegua vy'a sapy'amiguántevape, omomba'eguasuvégui pe ñembohory ojehasáva Cristo rayhupápe, oguerekopa rangue umi riquezaita Egipto pegua, oikuaágui Tupã Ñandejára ombyekovia va'erãha ichupe. Ojerovia rupi Moisés osẽ va'ekue Egíptogui, ndaha'éi okyhyjégui pe rey pochýgui, oñemombaretéguinte uvei ohecha ramo guáicha pe Tupã Ñandejára ojehecha'ỹvape. Ojerovia rupi Moisés ojapo va'ekue pe Pascua ha ohypyiuka umi okẽ kuéra tuguýpe ani haguã pe ángel oporojukáva opoko umi Israelita ra'y kuéra ypykue rehe. Ha ojerovia rupi umi Israelita ohasa va'ekue pe Mar Rojo mbyte rupi yvy rupi guáicha, ha umi Egiptoygua kuéra katu ohasase mo'ãvo avei ojahogapa hikuái. Jerovia rupi ho'apa va'ekue Jerico muralla kuéra umi Israelita ojere rire siete días hese kuéra. Ha ojerovia rupi Rahab, pe kuña rekovai, nomanói va'ekue umi iñe'ẽrendu'ỹ va'ekue ndive, omoguahẽgui hógape umi Israelita kuéra remimondópe ovicheávo upe ciudad rehe. ¿Ha mba'épa ha'evéta? Ofaltáta chéve tiempo añe'ẽ haguã Gedeón rehe, Barac rehe, Sansón rehe, Jefté rehe, David rehe, ha Samuel rehe, ha umi ñemoñe'ẽhára kuéra rehe. Ha ojerovia rupi ha'e kuéra omoĩ va'ekue tetã nguéra ipoguýpe, omanda porã va'ekue, ha ohupity va'ekue umi promesa Tupã Ñandejára ojapo va'ekue ichupe kuéra. Omboty va'ekue león kuéra juru, ombogue va'ekue tata rendy guasu ha espada ndohupitýi va'ekue ichupe kuéra. Umi ikangýva oñemombarete va'ekue, ikatupyry va'ekue guerrahápe ha omosarambipa va'ekue umi tetã ambuegua ejército kuérape. Oĩ va'ekue kuña kuéra rogaygua omanóva oikove jevy va'ekue. Ha ambue kuéra katu ojetortura va'ekue omano meve ha ndohejái va'ekue ojepoiuka ichugui kuéra oha'arõgui uvei peteĩ jeikove jevy iporãvéva. Ambue kuéra rehe katu oñeñembohory ha oñenupã, oñencadena ha oñencarcela, oñembo'ita omano meve, ojeasierra mbyte rupi, oñepy'ara'ã, ojejuka espádape, oiko ágoto pégoto ha oñemonde va'ekue ovecha ha kavara pirekuépe, mboriahu, jepy'apy ha jerereko asýpe; oiko va'ekue okañy kañy umi desiertoha rupi, cerro rupi, yvykua ha itakua rupi. Yvypóra kuéra nomerecéi va'ekue oiko ijapytépe kuéra umichagua imarangatúva. Ha Tupã Ñandejára oguerohory ramo jepe ichupe kuéra pe ijerovia kuéra rehe, ha'e kuéra ndohupitýi va'ekue pe Tupã Ñandejára he'i va'ekue ome'ẽtaha, ombosako'ígui ha'e mba'e iporãvéva ñandéve guarã, ikatu haguã ha'e kuéra avei ohupity ñanendive kuéra. Upéva rehe ñande kuéra avei, jarekópype ñande jerekuévo hetaite ohechauka va'ekue ijerovia, jaheja opa umi mba'e ñande jokóva, ha pe pecado ñande pykuáva, ha ñañani paciencia reheve pe carrera jarekóva ñane renonderã. Ñamaña Jesús rehe, pe ñande jerovia moñepyrũhare ha imongakuaaharã hekopete. Ha'e niko ogueropu'aka va'ekue pe jehasa asy kurusúre otĩ'ỹ rehe omano haguã upéicha oikuaágui ohasa asy rire ipy'arory ha ovy'ataha, ha oguapy va'ekue Tupã Ñandejára trono akatúape. Ani haguã pene ánga kane'õ ha pene py'amano, pene mandu'a Jesús rehe, mba'éichapa ha'e ogueropu'aka va'ekue umi pecador kuéra ombohasa asy ramo ichupe. Ha peẽ niko ne'ĩra gueteri peñorairõ pecado ndive oñeñohẽ meve pende hegui pende ruguy, ha pende resaráima pe Tupã Ñandejára he'ívagui peẽme ta'ýra kuérapeicha: Che ra'y, ani nderejapói mba'eve ramo Ñandejára ne rekombo'e ramo tukumbópe, ha ani ne kangy oñe'ẽ pohýi ramo ndéve. Ñandejára niko ohekombo'e umi ohayhúvape, ha ocastiga opa umi oguerekóvape ta'ýra ramo. Peropu'akákena pe Tupã Ñandejára castigo, pende rerekógui ha'e ta'ýra ramo. ¿Oĩ nga'u piko túva ohekombo'e'ỹva ta'ýrape? Ha Tupã Ñandejára na pene rekombo'éi ramo, ohekombo'e háicha opavave ta'ýra kuérape, peẽ ndaha'éi ta'ýra tee, ta'yrangánte. Ha upéi avei, ñane mitãme ñande ru kuéra yvy arigua ñane rekombo'e va'ekue, ha ñamomba'e va'ekue ichupe kuéra, ¿ha piko mba'e rehe nañañemoĩ mo'ãi ñande Ru yvága pegua poguýpe jaikove haguã tapia guarã? Ñande ru kuéra yvy arigua ñane rekombo'e va'ekue mbovy aramínte, iporã háicha ichupe kuéra, Tupã Ñandejára katu ñane rekombo'e iporã haguãicha ñandéve, ñane momarangatu haguã ha'e imarangatu háicha. Mba'eveichagua castigo niko añete na ñane mbovy'ái jahupity jave hasy uvei ñandéve, ha upéi katu umi upéicha oñehekombo'e va'ekue heko marangatu ha ipy'aguapy. Upéva rehe, pemombarete jevy pyahu pende jyva ha pene renypy'ã ikangýva, ha peguata pe tape ikarẽ'ỹva rupi. Upéicharamo pe ipy karẽva nda ikaráui chéne, okueráne uvei. Peñeha'ã peiko porã opavave ndive ha peñemboheko marangatu, pe teko marangatu'ỹ rehe avave ndohecha va'erãi Ñandejárape. Peñeñangarekókena anítei oime ohupity'ỹva pe pytyvõ Tupã Ñandejára oikuave'ẽva ñandéve, ha anítei avave peẽ kuérava ipy'aro hapicha ndive ha ombyai hetápe. Aníkena avave peẽ kuérava pejoguereko menda'ỹ rehe, terã na pemomba'eiche Tupã Ñandejárape, Esaúicha, peteĩ ña'ẽmbe tembi'u rehe ome'ẽ va'ekue upe imba'erã vaerã mo'ã va'ekue ijypykue rehe ha'e. Ha peẽ peikuaa Esaú upéi oipota ramo jepe túva ohovasa ichupe, ndojehovasái hague heta ojahe'o ramo jepe, ndaikatuvéima omyatyrõ pe ombyai va'ekue. Peẽ napeguahẽi pe Sinaí cérrope ikatúva rehe ojepoko, hendypa va'ekue, oĩ haguépe pytũ, tatatĩna ha ára pochy, ha napehendúi va'ekue pe trompeta pu ha Tupã Ñandejára oñe'ẽ ramo guare ichupe kuéra. Ha umi ohendu va'ekue upe ñe'ẽ ojerure anive haguã oñe'ẽ ichupe kuéra, ndaikatúigui ogueropu'aka upe oje'éva: “Animal jepe opyrũ ramo ko cérrope, ojejuka vaerã itápe.” Ha oporomondýi haguãichaguáva upe ojehecha va'ekue, upéva rehe Moisés jepe he'i: “Aryryipa kyhyjégui.” Peẽ katu peguahẽ pe Sión cérrope ha pe Tupã Ñandejára oikovéva ciudádpe, Jerusalén yvága pegua ha ángel kuéra ikatu'ỹva jaipapapa rendápe, ha pe oñembyatyhápe umi Tupã Ñandejára ra'y kuéra héra kuéra oĩva yvágape, ha Tupã Ñandejára, opavave Juez, ha umi hekopotĩva espíritu Tupã Ñandejára omomarangatu va'ekue, ha Jesús pe pacto pyahu pegua abogado rendápe, ha pe huguy oñehẽ va'ekue, oñe'ẽva mba'e iporãvéva rehe Abel ruguýgui. Upéva rehekena, pema'ẽ anítei napehenduséi pe oñe'ẽva ñandéve ñe'ẽ. Umi ohenduse'ỹ va'ekuépe pe oporohekombo'éva ñe'ẽ ko yvy ári ndojeheja reíri va'ekue, ha ¿piko mba'éicha ojeheja reíta ñandéve ñahenduse'ỹ ramo pe ñane rekombo'évape yvága guive? Tupã Ñandejára ñe'ẽ, upéramo, omboryrýi va'ekue pe yvy, ha ko'ãga katu he'i: “Amboryrýita peteĩ jevyve ha ndaha'e mo'ãi ko yvy añó, amboryrýita pe yvága avei.” Ha he'ívo “peteĩ jevyve”, he'ise ojepe'ataha umi mba'e omýiva mba'e apopyréicha, opyta haguã umi mba'e omyi'ỹva. Pe reino Tupã Ñandejára ome'ẽva ñandéve, ndaikatúi oñemomýivo, upéva rehe ñame'ẽ vaerã ichupe las gracias, ha ñamomba'eguasu vaerã Tupã Ñandejárape añetehápe ha mborayhu reheve ichupe ombohorýva, Tupã Ñandejára ku tatáicha ohapypáva mba'e vai. Pejuayhu tapiákena. Ani pende resarái pemoguahẽ va'erãha mbohupa pende rógape, upéicha ojapóvo oime omoguahẽ va'ekue ángel kuérape oikuaa'ỹ rehe. Pene mandu'ákena umi oĩva rehe preso, peẽ voi peime ramo guáicha preso hendive kuéra. Pene mandu'ákena avei umi oñembohasa asýva rehe, peẽ hesegua kuéra rehe avei. Opavavéke tomomba'e pe imendare, ha umi omendáva ani oñemongy'a ambue ndive; Tupã Ñandejára ojuzga vaerã umi ojoguerekóvape menda'ỹ rehe ha umi omongy'ávape imendare. Aníkena peiko plata rekávonte, pevy'a uvei upe perekóva reheve, Tupã Ñandejára niko he'i va'ekue: “Ndorohejái chéne ha noromotyre'ỹi chéne araka'eve.” Upéva rehe ikatu ja'e jeroviapópe: Ñandejára niko pe che pytyvõhára; ndakyhyjéi chéne yvypóra kuéra ikatu va'erãgui ojapo che rehe. Pene mandu'ákena umi pene rekombo'e ha pene mbo'e va'ekue Tupã Ñandejára ñe'ẽ rehe, pene mandu'a hekove kuerakue rehe, ha pejerovia Ñandejára rehe pe ha'e kuéra ojerovia haguéicha. Jesucristo niko tapiaite guáichante, yma, ko'ãga ha tapia guarã. Aníkena aipóramo peheja pene mombia umi oporombo'éva mbo'epy iñambuéva umi ore rombo'e va'ekuégui. Ñañembopy'a mbarete uvei Tupã Ñandejára mborayhúpe ha ani mbo'epy ja'u vaerã rehépe, mba'eve noguenohẽi umi mba'égui umi upéicha oikóva. Ñande niko jareko peteĩ sacrificio iñambuéva, ikatu'ỹvagui ho'u umi pa'i pe santuario ymaguare peguáva. Umi Israelita kuéra pa'i ruvicha guasu niko ogueroike ofrenda ramo pecado rehe pe Tenda Marangatuvehápe umi tymba ruguykue he umi tymba retekue katu ojehapy pe korapy rokárape. Upéicha avei Jesús omano va'ekue pe ciudad rokárape, oporomomarangatu haguã huguy teete rupi. Ñasẽ aipóramo Jesús rendápe pe korapy rokárape jahasa haguã hendive pe desprecio ha'e ohasa va'ekue. Ko yvy ári niko ndajarekói peteĩ ciudad tapia guarãva, ñaha'arõ uvei pe ciudad oútava. Upéva rehe, ñame'ẽ tapia vaerã ofrenda ramo Tupã Ñandejárape Jesucristo rupi alabanza omomba'eguasúva héra. Ha ani pende resarái pejapo haguã pe iporãva ha pemboja'o oñondive kuéra upe perekóvape, umichagua sacrificio ombohorýgui Tupã Ñandejárape. Pene ñe'ẽrendúkena umi Tupã Ñandejára ñe'ẽ rehe pene mbo'évape ha peiko iñe'ẽme kuéra, ha'e kuéra niko oñangareko pene ánga rehe, oikuaápype ome'ẽ va'erãha cuenta Tupã Ñandejárape; tojapo pe hembiaporã kuéra torypápe ha ani jepy'apýpe, naiporãigui upéicha peẽme guarã. Peñembo'ékena ore rehe, roikuaa añetehápe ore py'aporãha ha hi'ãite niko oréve rojapo hekopete opa mba'e. Ajerure jerureve peẽme pene oración rehe, ikatu haguã pya'ete aime jevy penendive. Tupã Ñandejára oporombopy'aguapýva, upe omoingove jevy va'ekue omanóva apytégui Ñandejára Jesucrístope, pe ovecha kuéra rerekua guasu, pe tuguy omoañete va'ekue rupi pe pacto tapia guarãva, ha'e ta pene momarangatu opa iporãvarãme pejapo haguã hembipota, ha tojapo ha'e ñande pype Jesucristo rupi pe ha'e oipotáva ñande hegui. ¡Gloria Ñandejárape tapia guarã! Amén. Che ryvy kuéra, ajerure peẽme ta pehendu ko'ã ñe'ẽ mbykymi tekombo'e rehegua amoĩva peẽme kuatia rehe. Aipota peikuaa ñande ryvy Timotéogui ojepoíma hague, ha oguahẽ voi ramo araháta chendive ahakuévo pene rendápe. Pemomaitei opa umi pene mbo'ehára kuérape ha opa umi Jesús rehe ojeroviávape. Italiaygua kuéra pene momaiteiuka. Tupã Ñandejára ta pende rovasa opavave peẽme. Amén. Che, Santiago, Tupã Ñandejára ha Ñandejára Jesucristo rembiguái, amomaitei umi doce tribu Israel retã reheguápe isarambíva opa rupi. Che ryvy kuéra, pevy'aite vaerã pejejuhu ramo opaichagua py'ara'ãme. Peẽ niko peikuaa upéva ha'eha oñeha'ã haguã pende jerovia, ikatu haguã pereko paciencia. Ha peñeha'ã vaerã pehupity pe paciencia hekopeteguáva peiko haguã gente ityarõ ha oĩmba porãva ofalta'ỹ rehe peẽme mba'evete. Ha oime ramo peẽva na hi'arandupáiva, tojerure Tupã Ñandejárape; Tupã Ñandejára niko ome'ẽ py'aporã reheve opavavépe, ohekyi'ỹ rehe mba'eve avavépe. Oime ramo ojeruréva arandu, Tupã Ñandejára ome'ẽ vaerã ichupe. Ha ojerovia vaerã ojerurévo py'amokõi'ỹ rehe; pe ipy'amokõĩva ha'etégui pe mar pegua ý pochy, yvytu ogueraháva ágoto pégoto. Pe máva upéichava anítei oimo'ã ohupitytaha mba'eve Ñandejára gui. Pe ipy'amokõĩva nda heko hendái mamove hendápe. Pe hermano iporiahumíva, ovy'a vaerã Tupã Ñandejára omopu'ã rehe ichupe; ha pe mba'eta rerekoha katu ovy'a vaerã oñemomba'e'ỹvo. Ka'avo potýicha pe mba'eta rerekoha, ndoiko aréi va'erãha rehe. Kuarahy osẽ ha haku tiníma ramo pe ka'avo ipiru ha ipotykúi, pe iporãngue ndoiko aréi. Upeichaite avei umi mba'eta rerekoha opa rei vaerã imba'e repy kuéra apytépe. Ovy'a vaerã pe kuimba'e ogueropu'akáva oñepy'ara'ã jave; osẽ porã rire oñeme'ẽ va'erãha rehe ichupe pe tekove tapia guarãva Tupã Ñandejára he'i va'ekue ome'ẽtaha umi ichupe ohayhúvape. Oime ramo ohasa asýva terã oñepy'ara'ãva, ojapo haguã ivaíva, ani oimo'ã ko'ã mba'e ouha Tupã Ñandejára gui; Tupã Ñandejára ndaikatúigui oñepy'ara'ã ojapo haguã ivaíva, ha ha'e avei noipy'ara'ãi avavépe ojapo haguã upéicha. Upéva rangue katu, oime ramo oñandúva ojaposeha ivaíva, upéva pe imba'e vai pota ipy'apy pegua oipy'areraha ha ombotavýgui ichupénte. Ko'ã mba'e vai potágui osẽ pecado ha pe pecado okakuaáma ramo katu, hi'a pe ñemano. Che ryvy kuéra ahayhúva, ani peñembotavy pende jupe; opa mba'e iporãva ha hekopetegua oñeme'ẽva ñandéve, ou yvatégui, Tupã Ñandejára gui ojapo va'ekue umi tesapehára yvága pegua. Ha Tupã Ñandejára noñemo'ambuéi terã ndojehechái hese mba'eveichagua ñemo'ambue. Ojehegui ete voínte hembipota rupi ñane moingove pe ñe'ẽ añetéva rupi, jaiko haguã umi iñemoñare ypykuéra ndive. Upéva rehe, che ryvy kuéra ahayhúva, pene kyre'ỹ vaerã pehendu haguã, ha pene mbegue vaerã peñe'ẽ terã pende pochy haguã. Pe máva ipochy ramo niko ndojapói pe iporãva Tupã Ñandejára oipotáva. Upéva rehe, pehejapa mba'e ky'a, ha ñaña pya'ete oñemoñáva, ha perohory py'aporãme pe ñe'ẽ oñeñotỹ va'ekue pene corazõme ha ikatúva osalva pene ánga. Ha pejapo pe ñe'ẽ he'íva, ha anítei pehendúnte; upéicharamo niko pende jupe voínte peñembotavýta. Upe ohendúnteva pe ñe'ẽ ha ndojapóĩva, ha'ete ku máva omañáva ojehe espéjope. Ha ohecha mba'éichapa ha'e, ha ohomi vovénte hesaráima mba'éichapa ha'e ra'e. Pe omaña porãva pe ley hekoitepeguáva rehe katu, upe ñane mosãsóva, ha oikóva hesete ojapo upe ley he'i háicha; ndaha'éi ohendúnteva ha upéi hesaráiva. Upéva ovy'a vaerã ojapo pype upéicha. Oime ramo oimo'ãva religiosoha ha'e, ha ndojokokuaáiva ijuru, oñembotavy ojupe voínte ha upe ireligión gua'u rei. Pe religión añetetéva ha potĩva Tupã Ñandejára ñande Ru renondépe, niko kóva: jajehu umi ityre'ỹvape ha umi viúdape ohasa asy jave, ha ñañeñangareko mba'e vai ko mundo peguágui. Che ryvy kuéra, jajerovia pype Ñandejára Jesucristo ipu'akaitéva rehe nañaporombojerovia juavy va'erãi. Oike ramo pende tupaópe peteĩ kuimba'e ikuãirũ oropa ha oñemonde porãva, ha upe jave oike avei peteĩ mboriahu ijao soropamíva, ha perohoryve ramo upe oñemonde porãvape ha peje ichupe: “Eguapy ko iporãvehápe”, pe iporiahúvape katu peje: “Nde, eñembo'y upépe”, terã “eguapy upe rupi”, peñombojerovia juavýma peína peẽ voi oñondive kuéra, ha peporojuzga hekope'ỹ. Che ryvy kuéra ahayhúva, pehendu kóva: Tupã Ñandejára niko oiporavo va'ekue umi iporiahúvape ko yvy ári, mba'eta rerekoharã ijeroviápe ha ohupity haguã pe reino ha'e he'i va'ekue ome'ẽ va'erãha umi ichupe ohayhúvape. Peẽ katu ndapejapói mba'eve ramo umi iporiahúvape. ¿Ndaha'éi nga'u piko mba'eta rerekoha umi pene momba'apo reíva ha pene mboguejýva mburuvicha kuéra renondépe? ¿Ndaha'éipa ha'e kuéra umi oñe'ẽ vaíva Jesucristo rehe, upe pende járava? Añetehápe pejapo ramo peẽ pe tembiapoukapy tuichaitevéva, he'i háicha Ñandejára kuatiañe'ẽme: “Ehayhu nde rapichápe nde jupete rehehayhu háicha”, pejapo porã. Pembojerovia juavy ramo pende rapichápe katu pejapo pecado, pepeca ha pepyta vai Tupã Ñandejára rembiapoukapy renondépe. Oime ramo ojapopáva hekopete pe Ñandejára rembiapoukapy ha upéicharamo jepe ojejavy peteĩ hendápente opyta ojejavypaite ramo guáicha pe tembiapoukapy he'ívape. Pe Tupã Ñandejára voi he'i va'ekue: “Ani remongy'a ne mendare”, niko he'i va'ekue avei: “Ani reporojuka.” Upéicha rupi oime ramo omongy'a'ỹ va'ekue imendare, ha upéicha ramo jepe oporojuka, ndoikovéima pe tembiapoukapy he'i háicha. Peẽ peñe'ẽ ha peiko vaerã umi ojejuzga va'erãicha pe tembiapoukapy ñane mosãsóva rehe. Umi oporoporiahuvereko'ỹ va'ekue ojejuzga va'erãgui ojeporiahuvereko'ỹ rehe; umi oporoporiahuvereko va'ekue katu, ojehu porã vaerã ichupe kuéra juicio árape. Che ryvy kuéra, ¿maerã piko iporã oime ramo he'íva ojeroviaha ha ndojapói mba'eve iporãva? ¿Ikatu piko upe jerovia upéva osalva ichupe? Oĩ ramo peteĩ hermano terã hermana oguereko'ỹva ao ha tembi'u oikotevẽva hína upe ára peguarã, ha peteĩ peẽva he'i ichupe kuéra: “Toho porãite peẽme, peñeñuã pe ro'ýgui ha pekaru”, ha nome'ẽi ichupe pe oikotevẽva hete peguarã; ¿maerã piko iporã upéva? Upéicha avei pe jerovia ndojehechái ramo pe máva rembiapokue rehe, pe jerovia añó mba'e re'õngue rei. Ikatu jepe niko oime he'íva: “Nde niko rejerovia, ha che katu ajapo pe iporãva.” Ehechauka chéve, aipóramo, nde jerovia rejapo'ỹ rehe mba'eve, ha che katu ahechaukáta ndéve che jerovia che rembiapokue rupi. Nde niko rerovia Tupã Ñandejára peteĩ añonteha ha rejapo porã; mba'epochy kuéra niko ogueroviánte avei upéva, ha oryrýi kyhyjégui. ¿Nderehechakuaái piko, nde výro, pe jerovia ojehecha'ỹ ramo pe tembiapokue rehe upe jerovia te'õngueha? Tupã Ñandejára oguereko va'ekue imarangatúva ramo Abraham ñande ypykuépe, upe ha'e ojapo va'ekue rehe oikuave'ẽ ramo guare ojejuka haguã ita'ýra Isaácpe; rehechámapa mba'éichapa pe Abraham jerovia ojehecha hague pe hembiapokue rupi, ha pe ijerovia oĩmba hague pe ha'e ojapo va'ekue rupi. Ha upéicha oikopa pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽ he'íva: “Abraham ojerovia Tupã Ñandejára rehe, ha upéva ojehechakuaa ichupe ojerereko haguã ichupe iculpa'ỹva ramo.” Ha Abraham oñembohéra va'ekue Tupã Ñandejára rayhupára. Pehecháma niko, aipóramo, Tupã Ñandejára oguerekoha imarangatúva ramo pe mávape hembiapokue rehe ha ndaha'éi ojerovia hague rehénte. Upéicha va'ekue avei Rahab ndive, upe kuña rekovai, Tupã Ñandejára oguereko va'ekue iculpa'ỹva ramo upe ojapo va'ekue rehe omoguahẽ ramo guare hógape umi tembijokuáipe ha omondo ramo guare ichupe kuéra ambue tape rupi. Pe ñande rete hi'ánga'ỹ rehe te'õngue háicha, pe jerovia ndojehechái ramo pe máva rembiapokue rehe te'õnguénte avei. Che ryvy kuéra, aníkena oĩ pende apytépe, heta oikoséva mbo'ehára ramo, jaikuaa niko ñande ñaporombo'évape Tupã Ñandejára ñande juzga pohyive va'erãha. Opavave niko jajejavy heta mba'épe; ha oime ramo ojejavy'ỹva upe he'ívape, upéva kuimba'e hekopeteguáva, oikuaáva avei mba'éichapa ipu'aka vaerã hete rehe. Ñamoĩ ramo freno kavaju jurúpe ñamboguata jaipotaha rupi. Ha umi barco tuicháicha ramo jepe ha pe yvytu hatã omyañáva ichupe kuéra, pe imboguataha ogueraha peteĩ timon'imi rupi ha'e oipotaha rupi. Upéicha avei ñane ku; peteĩ ñande rete rehegua michĩmíva, upéicharamo jepe ipu'aka heta mba'e rehe. Ñane mandu'a vaerã mba'éichapa peteĩ tata piriri ikatu ohapypa peteĩ ka'aguy guasu. Ha pe ñane ku niko tatáicha, peteĩ mundo ñañaguigua oĩva ñande rete rehe, omongy'apáva pe mávape, hendýva Aña retã rata rupi voi, ha ohapýva ñande rekove. Pe kuimba'e niko ikatu oamansa opaichagua tymba, guyra, mbói ha umi mar rupigua, ha oamansáma; ku rehe katu ndaipóri ipu'akáva. Upéva peteĩ mba'e vai ojejokokuaa'ỹva, henyhẽtéva veneno oporojukávagui. Pe ku rupi oñemomba'eguasu Tupã Ñandejára ñande Rúpe ha oñeñe'ẽ vai yvypóra rehe Tupã Ñandejára ojapo va'ekue ijoguaha ramo. Peteĩ jurúguinte osẽ ñe'ẽ porã ha ñe'ẽ vai. Che ryvy kuéra, kóva ndaupéicha va'erãi. ¿Ikatu nga'u piko osẽ peteĩ ykuágui ý he'ẽva ha iróva avei? ¿Terã ikatu nga'u piko higo mátagui osẽ aceitúna? ¿Terãpa ikatu peteĩ parral máta hi'a higo? Upéicha avei ndaikatúi peteĩ ykuágui osẽ ý he'ẽva ha iróva avei. Oime ramo pende apytépe máva iñarandúva ha oikuaapa porãva, tohechauka heko marangatu rupi, ojejapo'ỹ rehe pe iñarandukue ombo'e háicha ichupe. Peẽ pende py'aro ramo peẽnteségui ha pejapo ramo umi mba'e pende jupe guarã jevýnte, ani peimo'ã pene aranduha, upéicharamo niko pende japúta ha penegáta pe añete. Koichagua arandu ndaha'éigui pe Tupã Ñandejára gui oúva, arandu ko yvy ariguánte uvei, mymba ha Aña reko rehegua. Oĩháme ha'enteséva ha ojupe guarã jevýnteva, upépe oĩ sarambi ha opaichagua mba'e vai. Umi oguerekóva pe arandu Tupã Ñandejára ome'ẽva katu heko potĩ, ndaipochykuaái, ipy'aporã ha iñe'ẽrendukuaa. Oporoporiahuverekokuaa ha hembiapo porã, iñe'ẽ añete ha ndahova mokõiri. Ha umi oñeha'ãva ojeiko porã haguã rehe, oñemitỹ py'aguapýpe omono'õ haguã tekove hekopeteguáva. ¿Mamógui piko ou pe ñorairõ ha umi ñe'ẽ juavy pende apytépe? Ou upe pende rete rembipotágui, oñeha'ã tapiáva pende py'apýpe. Peẽ niko peipota pe mba'e ikatu'ỹva pereko, ha upéva rehe peporojuka. Pene renyhẽ mba'epotágui pehupity'ỹ rehe mba'eve, ha upéva rehe peñeha'ã ha peñorairõ. Ndapehupitýiri upe peipotáva, ndapejeruréigui Tupã Ñandejárape. Terã pejerure ramo, noñeme'ẽi peẽme pejerurégui hekope'ỹ; peipota niko peiporu haguã pe pende vy'arã reípe. ¡Ha! peẽ tekove infiel. ¿Ndapeikuaái piko peẽ umi yvypóra reko rayhuhára Tupã Ñandejára enemigoha? Oimeraẽva oikoséva yvypóra reko rayhuhára ramo, oiko Tupã Ñandejára enemigo ramo. Peimo'ã piko he'i rei Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme: “Pe espíritu oĩva ñande pype oñeha'ãha mba'epota hekope'ỹrã rehe.” Tupã Ñandejára ñane pytyvõve, upéva rehe pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i: “Tupã Ñandejára oñemohatã umi ojejapóvape ha oipytyvõ py'aporã reheve umi ojejapo'ỹvape.” Peñemoĩ, aipóramo, Tupã Ñandejára poguýpe. Peñemohatã pe mba'epochýpe, ha ojehui vaerã pende hegui. Peñemboja Tupã Ñandejára rehe ha ha'e oñemboja vaerã pende rehe. Pecador kuéra, pemopotĩ pende po; ha peẽ pehayhuséva Tupã Ñandejárape ha múndope, pemopotĩ pene corazõ. Peñemomba'embyasy, pene rasẽ ha pejahe'o. Pepuka rangue pejahe'o, ha pevy'a rangue peñembyasy. Peñemomirĩ Ñandejára renondépe, ha ha'e pene mopu'ã vaerã. Che ryvy kuéra, ani peñe'ẽ ojuehe kuéra. Upe oñe'ẽva hapicha rehe terã ojuzgáva ichupe, oñe'ẽ vai ley rehe ha ojuzga pe léype. Ha rejuzga ramo pe léype, reiko juez ramo ne ñe'ẽrendu ranguépe léype. Peteĩnte oĩ pe ley ome'ẽ va'ekue ha ha'e juez avei, ha ha'e voi ikatu oporosalva terã oporohundi. Nde katu, ¿piko máva rejuzga haguã nde rapichápe? Pehendu aipóramo, peẽ pejéva: “Ko'ãga terã ko'ẽramo rohóta upe ciudádpe, ha ropytáta upépe un áño roñemu ha rombyaty haguã plata”; ndapeikuaái pype mba'épa ikatu ojehu ko'ẽramo. ¿Mba'e piko pe ñande rekove? Ha'ete ku ytimbo ojekuaáva sapy'ami ha upéi katu opa rei. Kóicha uvei peje vaerã: “Ñandejára oipota ramo, roikovéne ha rojapóne kóva terã amóva.” Upéva rangue katu niko peẽ peiko peñemomba'eguasu pene ñe'ẽme; ha opa ko'ã pende jejapo ivai. Upe ojapokuaáva pe iporãva ha ndojapóĩva, opeca. Pehendúke aipóramo, peẽ mba'eta rerekoha. Pene rasẽ ha pesapukái ojehu vaíta rehe peẽme. Pe pene mba'eta itujupa, ha pe pende ao porã ho'upa aoraso. Pe pende óro ha pe pende plata havẽmba, ha umíva voi vairã peẽme ha okaru vaerã pende ro'o rehe jepe tatáicha. Pembyaty mba'eta ára pahaitépema. Peẽ pembotavy umi omono'õ va'ekuépe pende kóga, ha napeme'ẽi ichupe kuéra hembiapokue repy; ha ko'ãga upe tembiapokue repy voi osapukáirõ guáicha pene cóntrape; ha Ñandejára yvága pegua mburuvicha guasu ohendúma umi kóga mono'õhare sapukái. Peẽ peiko ko yvy ári karu porã ha vy'ápe, peñemongyra tymbáicha; ha oguahẽma pe jejuka ára. Pecondena ha pejuka va'ekue umi hembiapo vai'ỹvape oñemoĩ'ỹ rehe ha'e kuéra pende rehe. Upéva rehe, che ryvy kuéra, pereko paciencia ou peve Ñandejára. Pe oñemitỹva niko oha'arõ vaerã kirirĩháme oguahẽ meve ama ypykue ha upéi ama pahague, ikatu mboyve omono'õ ikoga'a porãita. Perekókena paciencia peẽ avei ha ani pende py'akangýtei hi'aguĩma rehe Ñandejára ou haguã ára. Che ryvy kuéra, aníkena peñemoĩ vai, ani haguã Tupã Ñandejára pene mbohovake; ha'e oĩma hína okẽme oporombohovake haguã. Che ryvy kuéra, perekókena peteĩ ejemplo ramo, umi ñemoñe'ẽhára oñemoñe'ẽ va'ekue Ñandejára rérape, jehasa asy ha pacienciakue. Ñande niko jareko ovy'aitéva ramo umi ohasa asývape kirirĩháme. Peẽ niko pehendúma paciencia Job oguereko va'ekue, ha mba'éichapa Ñandejára ombyekovia ichupe ipahápe; Ñandejára niko ipy'aporiahuvereko ha oporoporiahuvereko kuaa. Ha hi'ariete, che ryvy kuéra, ani pejura yvága rehe terã yvy rehe terã mba'eveichagua mba'e ambue rehe. Peje ramo néi terã tove, kena pejénte kóicha “Néi” terã “Tove”, ani haguã Ñandejára pene mbohovake. Oime ramo peẽva ohasa asýva hína, toñembo'e. Ha oime ramo ovy'áva topurahéi Ñandejárape. Oime ramo peẽva hasýva, tohenoiuka umi mbo'ehára iglésia peguápe, oñembo'e ha omona haguã hese aceite Ñandejára rérape. Ha pe oración ojejapóva jerovia reheve, omonguera vaerã pe hasývape ha Ñandejára omopu'ã vaerã ichupe. Ha ojapo rire ramo pecado, oñeperdona vaerã ichupe. Upéva rehe, pemombe'u ojupe kuéra pende pecado, ha peñembo'e ojuehe pene resãi haguã. Pe ñembo'e osẽva pe imarangatúva py'aite guive tuicha ipu'aka. Ñemoñe'ẽhára Elías niko kuimba'e ñandeichaguánte va'ekue avei; ha ojerure ramo guare iñembo'épe ani haguã oky, ndokyvéi va'ekue tres años ý medio pukukue. Ha upéi, oñembo'e jevy rire katu oky jevy ha pe kóga heñói porãmba jevy va'ekue. Che, Pedro, Jesucristo apóstol amoĩ kuatia rehe ko ñe'ẽ umi oñemosarambipa va'ekuépe hetãgui, oĩva Ponto, Galacia, Capadocia, Asia ha Bitinia rupi. Tupã Ñandejára, pe Túva, pende poravo va'ekue peẽme oikuaapágui pe tenonderãgua, ha pe Espíritu rupi pene momarangatu va'ekue pene ñe'ẽrendu haguã ichupe ha pene mopotĩ haguã Jesucristo ruguýpe. Imborayhu ha py'aguapýgui ta pene renyhẽte. Ñamomba'eguasu Tupã Ñandejára, Ñandejára Jesucristo Rúpe, ipy'a poriahuvereko tuichaite rupi ñane moingo jevy pyahu va'ekue Jesucristo oikove jevy rupi omanóva apytégui. Upéva ome'ẽ ñandéve peteĩ esperanza tapia guarãva, ha upéicha ñaha'arõ pe herencia ñane mba'erãva oñeñongatúva yvágape. Peteĩ herencia tapia guarãva, oñembyai'ỹva ha havẽ'ỹ vaerã. Ha Tupã Ñandejára ipu'aka rupi oñangareko pende rehe pejerovia rupi hese, pehupity haguã pe salvación ñembosako'i pyre ojehechauka vaerã pe ára pahápe. Upéva rehe niko peẽ pevy'a pehasa asy sapy'ami ramo jepe peína opaichagua jehasa asýpe. Pe óro opa vaerã ramo jepe niko oñembohyku tatápe oñemopotĩ haguã, ha pe pende jerovia iporãitevéva órogui, ko'ã jehasa asy rupi kena toñemoporã, tojererohory ha toñemomba'e Jesucristo ojehechauka ha'ára. Peẽ niko pehayhu Jesucrístope pehecha'ỹ rehe ichupe, ha pejerovia hese ndapehechái ramo jepe ichupe ko'ãga. Ha upéicharamo jepe pereko peteĩ vy'a tuicháva ikatu'ỹva ja'epa ñane ñe'ẽme, pehupity rehe pe salvación pene ánga peguarã; upevarã voi niko pejerovia hese. Ymaitéma voi niko umi ñemoñe'ẽhára oikuaase ha oporandúmi va'ekue ko salvación rehegua rehe, ha oñemoñe'ẽ va'ekue pe Tupã Ñandejára imborayhu rupi ome'ẽta va'ekue rehe peẽme. Pe Cristo Espíritu oĩ va'ekue umi ñemoñe'ẽhárape, oikuaauka tenonderã va'ekue ichupe kuéra pe Cristo jehasa asyrã ha pe vy'a tuichaitéva uperire guarã; ha ha'e kuéra oñeha'ã va'ekue oikuaa haguã mávanepa pe Cristo ha araka'épa oúta. Tupã Ñandejára katu oikuaauka va'ekue ichupe kuéra umi mba'e ha'e kuéra oñeha'ã va'ekue oikuaa haguã ndaha'éi ichupe kuéra guarã, ñandéve guarãnte hague uvei. Ha ko'ãga ko'ã mba'e oikuaauka peẽme umi oñemoñe'ẽ va'ekue peẽme pe evangelio rehe, pe Espíritu Santo yvágagui oñembou va'ekue pu'aka rupi. Ko'ã mba'e ko'ãva ángel kuéra voi oikuaaséva. Upéva rehe, peñeha'ã peñepy'amongeta porã ha peñangareko mba'éichapa peiko vaerã rehe. Peha'arõ jeroviapópe pe Tupã Ñandejára imborayhu rupi ome'ẽtava peẽme Jesucristo ojehechauka ha'ára. Umi mitã iñe'ẽrendúvaicha, anive peiko upe hi'ãmiva haguéicha peẽme pehendu mboyve ko evangelio. Upéva rangue ta pene marangatu uvei opa pejapóvape imarangatu rehe pe Tupã Ñandejára pene renói va'ekue. He'i niko pe Kuatiañe'ẽ Marangatúpe: “Ta pene marangatúke, che che marangatúgui.” Peẽ peje ramo Tupã Ñandejára pende Ruha, upe ojuzgáva peteĩ teĩme hembiapokue rehe ombojuavy'ỹ rehe avavépe, peiko vaerã kyhyjepópe peiko aja pukukue ko yvy ári. Peikuaa porãgui Tupã Ñandejára pende salva hague pe pende rekovekue maraverãgui peru va'ekue pende ru ypykuéragui; ha upe salvación repy ndaha'éi hague mba'e opa vaerã óro terã plátaicha, Cristo ruguy repy ete voi rupi katu uvei, omano va'ekue peteĩ ovecha ra'y kuave'ẽmby oĩmba porã ha imarã'ỹvaicha. Cristo oñembosako'i va'ekue upevarã Tupã Ñandejára ojapo mboyve guive ko mundo, ha ko'ã ára pahávo katu ojehechauka pende rayhupápe. Jesucristo rupi niko peẽ pejerovia Tupã Ñandejára rehe, upe omoingove jevy va'ekue ichupe omanóva apytégui ha omomba'eguasu ichupe pe pende jerovia ha pende esperanza pereko haguã Tupã Ñandejára rehe. Ha ko'ãga peẽ, Espíritu Santo rupi, pene ñe'ẽrendu pe ñe'ẽ añetetévape ha upéicha pemopotĩ pene ánga ha peju pehayhu tova mokõi'ỹ reheve pene hermano kuérape. Pejuayhúkena aipóramo pende py'aite guive ha opa ikatu háicha. Peẽ niko penace jevy pyahu va'ekue, ndaha'éi ru yvypóra kuéra omano vaerã reheguágui, pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ oikovéva tapia guarãguinte uvei. Ñandejára kuatiañe'ẽ he'ígui kóicha: Yvypóra kuéra ka'avóicha, ha porãngue katu ka'avo potýicha. Pe ka'avo ipiru ha ipoty kúi; Pe Ñandejára ñe'ẽ katu tapia guarã. Ha kóva ha'e pe ñe'ẽ evangelio rupi oñemoherakuã va'ekue peẽme. Upéva rehe kena peheja opaichagua ñaña, porombotavy, tova mokõi, envidia ha jurumby'ỹi. Mitã kambúicha peheka kyre'ỹ va'erãme pe kamby hi'y'ỹva espíritu reko rehegua, hese pekakuaa haguã ha pene ánga resãi haguã. Peha'ã ha peikuaágui Ñandejára ipy'aporãha. Peñemboja aipóramo, Cristo pe ita oikovéva rehe, kuimba'e kuéra omboyke va'ekue, Tupã Ñandejára peguarã katu ita poravo pyre hepyvéva. Upéicha avei peẽ, ita oikovévaicha pejuaju Cristo rehe peñemohenda haguã pe tupao espíritu reko rehegua opu'ãva ohóvope, ha oiko haguã pende hegui pa'i kuéra imarangatúva Tupã Ñandejára peguarã Jesucristo rupi oikuave'ẽva kuave'ẽmby espíritu reko rehegua Tupã Ñandejára ikatu vaerã oguerohory. Upéva rehe avei Ñandejára Kuatiañe'ẽme he'i: Che amoĩ Siónpe pe óga cimientorã ita iporãvéva peteĩ ita poravo pyre ha hepyetéva; pe ojeroviáva hese noñemotĩ va'erãi. Peẽ pejeroviáva peguarã, upe ita nda ijoguahái; umi ojerovia'ỹva peguarã katu, oiko pe Ñandejára ñe'ẽ he'i háicha: Pe ita umi óga apoha omboyke va'ekuégui oiko pe óga cimientorã tekotevẽvéva. Ha: Ita ñepysangarã, ha ita oporoitýva. Ha'e kuéra na iñe'ẽrendúigui oñepysanga pe Ñe'ẽ rehe, ha upevarã voi oñemoĩ va'ekue. Peẽ katu ñemoñare poravo pyre, yvága pegua Rey pa'i kuéra, tetã marangatu, Tupã Ñandejára mba'e kuéra. Ha upéva pemoherakuã haguã pe Tupã Ñandejára rembiapo kuéra porãita, pe pene renói va'ekue pesẽ haguã pytũnguýgui ha peike haguã pe ha'e oporohesapeha porãite asýpe. Peẽ yma ndaha'éi va'ekue Tupã Ñandejára rehegua, ko'ãga katu peẽ imba'e; yma avave na pende poriahuverekói va'ekue, ko'ãga katu Tupã Ñandejára pende poriahuvereko. Che ryvy kuéra ahayhuetéva, ajerure peẽme hetãme'ỹ oikóvape guáicha, ani haguã pejapo pe yvypóra reko rembipota ñande pype oñorairõva ñane ánga ndive. Peikokuaákena umi Tupã Ñandejárape oikuaa'ỹva apytépe. Upéicharamo ha'e kuéra, ko'ãga oñe'ẽ ramo jepe pende rehe mba'e vai apoha rehe ramo guáicha, ohechakuaa vaerã pe pene rembiapo porãngue ha omomba'eguasu vaerã Tupã Ñandejárape ha'e ou ha'ára. Ñandejára rayhupápe pejapo umi autoridad rembiapoukapy, ta ha'e ra'e emperadórpe, mburuvichave rehe, terã mburuvicha kuéra emperador rembijokuáiva ocastiga haguã umi hembiapo vaívape ha ombyekovia haguã hekoitépe umi hembiapo porãvape. Tupã Ñandejára oipotágui pejapo pe iporãva, umi iñarandu'ỹva ha ivýrova ani haguã oguereko mba'eve he'i vaerã pende rehe. Peiko oiko'ỹva avave poguýpeicha, opáichavo, upe hague rehe ani pejapo mba'eve ivaíva. Peiko uvei Tupã Ñandejára rembiguái oiko vaerã háicha. Pemomba'ékena opavavépe, pehayhúkena hermano kuérape, pekyhyjékena Tupã Ñandejára gui, pemomba'ékena emperadórpe. Tembiguái kuéra, pejapókena mba'e ramo ha peñemoĩkena pe pende jára kuéra ñe'ẽme ha ani umi imba'e porã ha horývape añónte, umi ipohýivape avei. Iporãgui oime ramo Tupã Ñandejára rayhupápe ohasa asýva ojapo'ỹ ramo jepe mba'eve hekopegua'ỹ. Pene rembiapo vaikue rehe katu pejehovapete ramo ha perokirirĩ, ¿piko mba'e oime oñemoporã vaerã upéva rehe? Pene rembiapo porã ramo katu ha pehasa asy ha peropu'aka kirirĩháme, upéva Tupã Ñandejára oguerohory. Upevarã voi niko Tupã Ñandejára pene renói va'ekue, ha Cristo voi avei ohasa asy va'ekue pende rehehápe ha ohechauka peẽme mba'éichapa peiko vaerã ipyporépe. Ha'e ndojapói va'ekue mba'eveichagua ivaíva, ha noporombotavýi va'ekue araka'eve; oñeñe'ẽ reity ramo ichupe, ha'e noporombohováiri va'ekue, ombohasa asy ramo hikuái ichupe na iñe'ẽ vaíri va'ekue ichupe kuéra, ohejánte va'ekue uvei Tupã Ñandejára pópe, upe oporojuzgáva hekoitépe. Cristo ete voi ogueraha va'ekue ñande pecado kuéra hetépe kurusu rehe, ndajaikovevéima haguã pecádope, jaiko haguã teko marangatúpe uvei. Ha'e ojekutu va'ekue peẽ pekuera haguã. Peẽ yma peiko va'ekue ovecha kañynguéicha, ko'ãga katu pejevýma ha peju pende rerekua, pe pene ánga rehe oñangarekóva rendápe. Upéicha avei, peẽ tembireko, peñemoĩ pene ména ñe'ẽme, oiméramo oguerovia'ỹva pe Ñandejára ñe'ẽ, ikatu haguã oguerovia ñe'ẽ'ỹ rehe pe hembireko reko porã rupi, ohechávo pe heko johéi pyre ha oporoapoha mba'éramo. Pe ijeguakákena ani ijapeguioguánte, akã karãi jechaukarã, jeguaka oroguigua terã ao ikatéva, tojegua uvei ipy'apýpe yvypóra resa ohecha'ỹva, teko kirirĩ ha py'aporãme, upéva niko iporãite Tupã Ñandejára renondépe. Upéicha ojeguámi va'ekue yma umi kuña imarangatúva ojerovia va'ekue Tupã Ñandejára rehe, oguereko va'ekue ijeguaka ramo ñe'ẽrendu iména kuérape. Upéicha va'ekue Sara, iñe'ẽrendu va'ekue Abrahámpe ha he'ími va'ekue ichupe “karai”; ha peẽ niko Sara membyre teete hína, pejapo ramo pe iporãva ha ndaipóri mba'érehepa pekyhyje haguã mba'evégui. Ha upéicha avei peẽ ména kuéra, ta pene mba'e rechakuaa pe pene rembirekópe, pejapo ichupe kuéra mba'éramo, ndaha'éi pe kuña ikangyve hague rehénte añó, pe peẽ pereko rehe uvei hendive kuéra avei pe tekovete Tupã Ñandejára imborayhu rupi ome'ẽ va'ekue peẽme. Pejapókena upéicha ani haguã opyta rei pene ñembo'e. Ipahápe, tapeiko oñondive kuéra peteĩ py'ápe, ta pejoporiahuvereko, ta pejuayhu ojoryvy kuéraicha, ta pejohecharamo ha ani pejejapo. Ani pembyekovia ivaíva ivaívape, terã ñe'ẽ vai ñe'ẽ vaípe. Upéva rangue, pembyekovia ñe'ẽ iporãvape, Tupã Ñandejára pene renói hague rehe pehupity haguã mba'e porãita. He'i háicha peteĩ Salmo: Pe oikove pukuséva ha oipotáva oho porã ichupe oikove aja tojoko ijuru ani haguã he'i ñe'ẽ vai ha ani haguã ijapu. Toheja pe ivaíva ha tojapo pe iporãva, toheka py'aguapy ha toiko py'aguapýpe. Ñandejára niko omaña umi imarangatúva rehe ha ohendu iñembo'e kuéra, umi mba'e vai apoha rehe katu ipochy. ¿Máva piko ikatúta ojapo ivaíva pende rehe peẽ pejapo tapia ramo pe iporãva? Opáichavo, pehasa asy ramo jepe pejapo hague rehe pe iporãva pevy'a vaerã. Ha ani pekyhyje ichugui kuéra, terã peñemondýi, pemomba'eguasu uvei Cristo pende Járape pende py'aite guive. Peime tapiákena pemombe'u haguãicha oñeporandu ramo peẽme mba'épa pe esperanza perekóva rehe, ha pemombe'u vaerã pejejapo'ỹ rehe ha peporoapo vaerã mba'éramo. Peikókena pereko haguãicha py'apypotĩ otĩ haguã umi oñe'ẽ vaíva pende reko porãngue rehe pejerovia rehe Cristo rehe. Iporãve pehasa asy ramo pejapo hague rehe pe iporãva, Tupã Ñandejára upéicha oipota ramo, ha ani pene rembiapo vaikue rehe. Cristo ohasa asy va'ekue avei, omano va'ekue ñande pecado kuéra rehe peteĩ jevýnte; ha'e imarangatúva, omano umi imarangatu'ỹva rehe, ñande reraha haguã Tupã Ñandejárape. Hete omano va'ekue, ijespíritu katu oikove jevy va'ekue. Ha ijespíritupe oho va'ekue avei oñemoñe'ẽ umi espíritu oĩ va'ekuépe hikuái preso. Umi na iñe'ẽrendúi va'ekuépe yma Noé tiémpope Tupã Ñandejára ipy'aporã rupi oha'arõ ramo ojejapo aja pe árca. Ha ipype mbovymi, óchonte, ojesalva va'ekue pe ýgui. Ha upe ý opyta pe bautismo pegua ý ra'anga ramo, pe ý rupi niko jajesalva ko'ãga. Pe bautismo ndaha'éi oipe'a haguã ky'a ñande retégui, he'ise uvei tekopotĩ Ñandejára renondepegúava. Ogueru ñandéve salvación Jesucristo oikove jevy rupi omanóva apytégui; ha upéi katu ojupi yvágape ha oime Tupã Ñandejára akatúape. Ángel kuéra, autoridad kuéra ha opa pu'aka kuéra oĩmba ipoguýpe. Upéva rehe, pe Cristo ohasa asy haguéicha hetépe, peẽ peimemba vaerã avei pehasa asy haguã; pe ohasa asy va'ekue niko ohejáma pe pecado. Ko'águi rire pejapo haguã Tupã Ñandejára rembipota peikove aja ko yvy ári ha anivéma haguã peiko yvypóra kuéra oiko háicha. Heta árama niko peẽ peiko va'ekue umi Tupã Ñandejárape oikuaa'ỹva oiko háicha. Umiha árape peẽ peiko va'ekue teko vaípe, mba'e vai rayhúpe, ka'u ha karu guasuha rupi, pemboy'u mboy'uve va'ekue ha pemomba'eguasu va'ekue ta'anga kuéra, oñemomba'eguasu'ỹ va'erãme. Ha ko'ãga ha'e kuéra ohecharamo joaite peẽ napemoirũvéima rehe ichupe kuéra umi akã raku tekovai reheguápe, ha upéva rehe oñe'ẽ vai pende rehe. Ha umíva oguahẽ vaerã ome'ẽ haguã cuenta hembiapokue rehe upe oĩvape ojuzga haguã omanóva ha oikovévape. Umi omanóva oñesentencia va'ekue hekovépe yvypóra kuéraicha, ha ichupe kuéra oñeñemoñe'ẽ va'ekue avei pe evangelio rehe ikatu haguã oikove ijespíritupe Tupã Ñandejára rupi. Hi'aguĩma opa mba'e paharã. Upéva reheke, peñeñangarekokuaa ha peñembo'e tapia. Ha opaite mba'e ári, ta pejuayhu ete, pe mborayhu operdona rehe heta pecado. Peñomoguahẽkena ojohógape kuéra torypápe. Peñopytyvõkena pe Tupã Ñandejára, pene mbokatupyry haguéicha ha pehupityka ojupe kuéra umi Tupã Ñandejára remime'ẽmby porãita etaite omboja'okuaávaicha. Oiméramo oñe'ẽva, pe iñe'ẽ taha'e Tupã Ñandejára ñe'ẽicha. Oiméramo oporopytyvõva tojapo pe Tupã Ñandejára ojapoukakuaa haguéicha ichupe. Ha opa mba'e ojejapóva, taha'e oñemomba'eguasu haguã Tupã Ñandejárape Jesucristo rupi. Imba'e niko pe ñemomba'eguasu ha pu'akapa tapia guarã. Amén. Che ryvy kuéra ahayhuetéva, ani peñemondýi pe hasa asy ramo ku tata mbyte rupi pehasa ramo guáicha peñepy'ara'ã haguã ojehu ramo guáicha peẽme mba'e peha'arõ'ỹva, pevy'a uvei ija rehe peẽme pehasa asy pe Cristo ohasa asy haguéicha, ikatu haguã avei pene renyhẽ vy'águi ha'e ojehechauka ha'ára oñemomba'eguasu haguã. Pejeja'o ramo Cristo réra rehe pevy'a vaerã, pe Tupã Ñandejára gloria ha Ijespíritu oĩgui penendive. Ha'e kuéra oñe'ẽ vai hese, peẽ katu pemomba'eguasu ichupe. Pehasa asy ramo kena ani porojukakue rehe, terã mondakue rehe, terã mba'e vai apokue rehe, terã ojasuru hague rehe pe ichupe ou ha oho'ỹvape. Oime ramo ohasa asýva Cristo rayhupápe katu ani otĩ, tomomba'eguasu uvei Tupã Ñandejárape héra hague rehe cristiano. Oguahẽma pe ára oñepyrũ haguã pe juicio Tupã Ñandejára rogaygua kuéragui voi. Ha oñepyrũ ramo ñande hegui voi, ¿pa mba'e oikóne umi iñe'ẽrendu'ỹvagui pe Tupã Ñandejára evangéliope? Ha umi imarangatúva hasýpe ojesalva ramo, ¿pa mba'e oikóne umi tekove vai ha umi pecador kuéragui? Upéva rehe, umi ohasa asýva Tupã Ñandejára upéicha oipotágui, ojapónte vaerã pe iporãva ha tomoĩ hi'ánga Tupã Ñandejára Ijapohare pópe, ha'e niko jeroviaha. Mbo'ehára kuéra pende apytépe oĩvape ajerure, che niko mbo'ehárante avei hendive kuéra, ha pe Cristo jehasa asy rechahare ha ahupity vaerã avei pe iglória ojehechauka ha'ára. Peñangarekókena ovecha rerekua kuéraicha umi ovecha Tupã Ñandejára oñangarekouka va'ekue peẽme rehe, pejapókena kyre'ỹpópe Tupã Ñandejára oipota háicha ha ani ate'ỹ reheve terã plata rehehápe; py'aporã reheve uvei katu, ha ani peñembojára umi peñangarekóva rehe mba'e rechaukahára ramo uvei umi ojeroviávape. Ha ojehechauka ha'ára umi ovecha rerekua kuéra Ruvicha, oñeme'ẽ vaerã peẽme pene rembiapokue rehe peteĩ premio imbojojaha'ỹva oñembyai'ỹ vaerã araka'eve. Upéicha kena avei peẽ pene mitãvéva peñemoĩ umi mbo'ehára kuéra ñe'ẽme. Opavave kena peñemoĩ oñoñe'ẽme pejejapo'ỹ rehe: Tupã Ñandejára ipochy rehe umi oñembotuicháva ojupe rehe, umi ojejapo'ỹvape katu oipytyvõ imborayhúpe. Peñeme'ẽ aipóramo Tupã Ñandejára ipu'akaitévape, ta pene mopu'ã ha'e hi'árape. Pemoĩ Tupã Ñandejára pópe opa pende jepy'apyha kuéra, ha'e oñangareko rehe pende rehe. Peikokuaákena ha peñeñangareko pe mba'epochy pene rairõva oiko rehe león okororõvaicha pende jerekuévo oheka mávapepa ho'úta. Peñemombarete ichupe pende jerovia rupi, peikuaápype pende rehegua kuéra opa rupi ko yvy ári ohasa asyha avei hikuái upéicha. Pe pehasa asy sapy'ami rire katu Tupã Ñandejára pene moĩ vaerã hekopete, pene moĩ hatã ha pene mombarete vaerã, avave pene mongu'e'ỹ haguãicha. Pe Tupã Ñandejára opáicha ñande rovasáva ha ñane renói va'ekue ñane moĩ haguã iglória tapia guarãvape Cristo ndive. Imba'e pe gloria ha pe pu'aka tapia guarã. Amén. Arahauka peẽme ko kuatiañe'ẽ mbykymi Silvano po rupi, ñande ryvy jeroviahaite chéve ramo guarã, chete voi ha'e haguã peẽme peimeha pe Tupã Ñandejára gracia añeteguávape. Pepyta hatãkena ipype. Pe iglésia Babilóniape oĩva, Tupã Ñandejára oiporavo va'ekue peẽmeicha avei, pene momaiteiuka, ha che ra'y Marcos avei. Peñomomaiteíkena mborayhu rehegua ñehetũme reheve. Ta pende py'aguapy opavave peẽ pejeroviáva Jesucristo rehe. Amén. Che, Simón Pedro, Jesucristo rembiguái ha hemimondo, ajapo ko kuatiañe'ẽ peẽ perekómavape pe jerovia iporãitéva pe ore jeroviáicha avei, Tupã Ñandejára ha ñande Salvador Jesucristo reko marangatu rupi. Ta pene renyhẽ jehovasa ha py'aguapýgui peikuaa rupi Tupã Ñandejára ha Ñandejára Jesucrístope. Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue ñandéve, ipu'aka rupi opa ñane remirekotevẽrãva jaikove ha jahayhu haguã ichupe, jaikuaávo upe ñane renói va'ekuépe iglória ha milagro kuéra ojapo va'ekue ipu'aka rupi. Ko'ã mba'e rupi ome'ẽ va'ekue ñandéve umi promesa porãita imbojojaha'ỹva pereko haguã pe Tupã Ñandejára reko marangatu pejehekýi pype yvy arigua teko vai rekógui mba'e vai potágui oúva. Ha upéva rehe peñeha'ã vaerã pemoirũ pe pende fe tekoporã ndive, pe pende rekoporã tekokuaa ndive, pe pende rekokuaa jejokokuaa ndive, pe pende jejokokuaa paciencia ndive, pe paciencia mborayhu Tupã Ñandejárape ndive, pe pene Tupã rayhu jeikoporã oñondive kuéra ndive ha pe jeikoporã mborayhu ndive. Peẽ pereko ramo ko'ã mba'e ha heta hetave ramo pende pype na pende reko reivéima vaerã ha ndapeikuaa rei mo'ãi Ñandejára Jesucrístope. Pe oguereko'ỹva ko'ã mba'e katu ha'ete ku ciego, pe hi'aguĩva ichugui mante ikatu ohecha ha hesarái oñemopotĩ hague ipecádo kuéra yma guarégui. Upéva rehe, che ryvy kuéra, peñeha'ã pepyta hatã hatãve Tupã Ñandejára pene renói ha pende poravo haguépe, ha upéicha pejapo ramo ndape'ái chéne araka'eve. Upéicharamo Tupã Ñandejára pene moguahẽ vaerã katuete ha torypápe Ñandejára ñande Salvador Jesucristo reino tapia guarãvape. Upéva rehe, pomomandu'a ko'ã mba'e rehe peikuaáma ramo jepe ha peime hatã ramo jepe pe añete perekóvape. Iporãvaicha niko chéve aikove aja pomombáy ko'ã tekombo'e rupi, Ñandejára Jesucristo oikuaauka rehe chéve nda che are mo'ãveimaha ko yvy ári. Opáichavo, añeha'ãmbaitéta ikatu haguã pene mandu'a tapia ko'ã mba'e rehe, che amano rire. Upe roikuaauka va'ekue peẽme Ñandejára Jesucristo pu'aka ha ou jevy ramo guarã, ndaha'éi ñe'ẽ gua'u rei, ore rohecha va'ekue ore resa teete rupi voi Ñandejára mba'eguasuha. Rohecha va'ekue Tupã Ñandejárape Túva voi omomba'e ha omomba'eguasu ramo ichupe, ha Tupã Ñandejára ete voi oñe'ẽ ha he'i “Kóva ha'e che Ra'y ahayhuetéva ha che mbovy'áva.” Orete voi rohendu va'ekue upe ñe'ẽ ou va'ekue yvágagui, roime ramo Ñandejára ndive upe cerro marangatúpe. Jareko avei umi ñe'ẽ añeteguáva ñemoñe'ẽhára kuéra omoĩ va'ekue kuatia rehe. Umi ñe'ẽ umíva niko tesapeháicha ohesapéva pytũháme, ha peẽ pejesareko vaerã hese kuéra pe ára hesakã meve ha lucero ko'ẽju osẽ meve ohesape haguã pende py'apy. Peikuaa raẽ vaerã kóva: mba'eveichagua ñemoñe'ẽhára ñe'ẽ Escritura pegua ndaha'eiha ha'e kuéra ojehegui reínte he'i va'ekue, umi ñemoñe'ẽhára noñemoñe'ẽi va'ekue ojehegui kuéra reínte. Umi kuimba'e marangatu oñe'ẽ va'ekue uvei Tupã Ñandejára rérape pe Espíritu Santo ombo'e haguéicha ichupe kuéra. Oĩ va'ekue avei ñemoñe'ẽhára japu Israel retãygua kuéra apytépe, ha upéicha oĩ vaerã avei mbo'ehára japu pende apytépe. Umíva oporombo'e vaerã ñemiháme iñakãgui kuéra mba'e oporombyaíva rehe, ha onega vaerã hikuái Ñandejárape hekove ome'ẽ va'ekue hese kuérape jepe, ha upéva rehe oñehundi pya'eve vaerã. Heta oĩ vaerã omoirũva ichupe kuéra pe hekovekue ky'ápe ha upéva rehe oñeñe'ẽ vai vaerã pe evangelio rape añetéva rehe. Plata potágui, pene mbotavy vaerã porombo'e añete'ỹva rupi, upéva rehe umíva oñehundi vaerã katuete, ymaite guivéma voi oñecondenágui. Ángel kuéra opeca ramo Tupã Ñandejára noperdonái va'ekue ichupe kuéra, oity va'ekue uvei ichupe kuéra Aña retãme ha oheja pytũnguýpe, ñeñapytĩháme cadénape oha'arõ haguã juicio ára. Ha Tupã Ñandejára noperdonái va'ekue avei umi yvypóra yma guarépe, ombou va'ekue uvei ama guasu umi tekove ñaña nguéra ári ha osalva Noépe, oñemoñe'ẽ va'ekue tekomarangatu rehe, ha ambue siétepe hendive. Ohundi va'ekue avei Sodoma ha Gomorra ciudad kuérape, ohapypa ramo ha omoĩ va'ekue techaukaha ramo umi tekovevai uperire oikovéva kyhyje'ỹ rehe peguarã. Lot marangatúpe katu oguenohẽ ijapytégui kuéra, jepy'apyetépe oiko va'ekue umi tekovevai rekovai rehe. Ára ko'ẽ rehe upe karai marangatu oiko va'ekue ijapytépe kuéra ojepy'apy va'ekue ohecha ha ohendúvo umi tekovevai rembiapo kuerakue. Ñandejára oipe'akuaa umi imarangatúvape pe oipy'ara'ãva ichupe kuéragui ha ohejakuaa umi tekove tie'ỹme ojecastiga haguã juicio árape, umi oikóvape hembipota ky'a rapykuéri ha omomba'e'ỹva Ñandejárapema katu. Tova atã ha otĩ'ỹ, okyhyje'ỹva oñe'ẽ vai haguã autoridad yvága pegua kuéra rehe, ángel kuéra jepe imbarete ha ipu'akavéva noñe'ẽ vaíri hese kuéra ocondena haguã ichupe kuéra Ñandejára renondépe. Ko'ãva katu umi tymba tavýicha okakuaáva ojejura ha ojejuka haguã, oñe'ẽ vai umi mba'e oikuaa'ỹva rehe, oñehundipa vaerã hembiapo vaikue rehe, ha oñembyekovia rasy vaerã ichupe kuéra hembiapo vaikue repy ramo. Ovy'aitévaicha ichupe kuéra oiko rehe ha'e kuéra oikose háicha araitépe, ko'ãva niko ñemotĩ ha ñe'ẽrã rei pende rehe okaru jave penendive, upéva aja jepe oguerohory rehe pe ijejavyha kuéra. Ndaikatúi oma'ẽ kuña rehe oipota'ỹ rehe ha ndaikatúi oĩ opeca'ỹ rehe. Ombotavy umi heko jerereívape, ikatupyry mba'e vai potápe, tekove ñemaldecipyre. Oheja va'ekue pe tape porã, opia ichugui ojapo haguã pe Balaam Beor ra'y rembiapo, ohayhu va'ekue pe tembiapo vai repy ha oñemongavaju va'ekue ipecádo rehe, peteĩ tymba ñe'ẽngu mba'e pohýi rerojaha oñe'ẽ ichupe kuimba'e ñe'ẽme ha ohekombo'e pe ñemoñe'ẽhára reko tarovápe. Ko'ãva niko ku ykua hi'y'ỹ váicha ha arai yvytu oguerahávaicha, oho vaerã pe iñypytũvehápe tapia guarã, iñe'ẽ jererovu ha iñe'ẽ rei ha tekovai ha yvypóra rembipota ky'a rupi ombotavy umi ojei ramóvape ohóvo umi jejavýpe oikóva apytégui. Oikuave'ẽ ichupe kuéra libertad ha ha'e kuéra voi tekoky'a rembiguái, pe máva opytágui upe hese ipu'akáva rembiguái ramo. Ha'e kuéra niko oikuaa va'ekue Ñandejára ñande Salvador Jesucrístope, ha ojei va'ekue pe yvypóra kuéra rekoky'águi, ha uperire oñemboapañuãi jevy ramo umi mba'épe ha nda ipu'akavéi ramo pe heko paha ivaive pe oñepyrũ ramo guarégui. Iporãve vaerã mo'ã ichupe kuéra oikuaa'ỹ rire pe teko marangatu rape, ha ani oikuaa rire ojevy pe tembiapoukapy marangatu oñeme'ẽ va'ekue ichupe kuéragui. Ojehu ichupe kuéra añete ku ñe'ẽnga he'íva: “Jagua ho'u jevy igue'ẽngue ha kure oñembojahu va'ekue oñembyapajeréi jevy tujúpe.” Che ryvy kuéra ahayhuetéva, kóva niko kuatiañe'ẽ mokõiha ajapóva peẽme, ha ko'ã kuatiañe'ẽ mokõive rupi amokyre'ỹse pende py'apy jejoheipyre, pene mandu'a haguã umi mba'e he'i va'ekue rehe yma umi ñemoñe'ẽhára marangatu, ha umi apóstol pene mbo'e va'ekue Ñandejára ñande Salvador he'i va'ekue rehe. Peikuaa raẽ vaerã kóva: ára pahávo ou va'erãha tapicha kuéra oñembohorýva Tupã Ñandejára rehe ha oikóva ha'e kuéra oikose háicha, ha oporandu vaerã: “¿Mba'e piko oiko ku promesa Cristo ou jevy va'erãgui? Upe omano ha'ára guive ñande ypykuéra opa mba'e oĩ ko mundo oiko ñepyrũha guive guaréicha.” Ha'e kuéra niko ndohechakuaaséinte ymaite guive oĩ hague yvága ha yvy, Tupã Ñandejára ñe'ẽ rupi, ha ko yvy oiko hague ýgui ha ý rupi, ha upéicha avei ko yvy ári oĩ va'ekue upéramo oñehundi hague ama guasu oiko va'ekue rupi. Pe yvága ha yvy ko'ãgagua katu opyta tata peguarã, Tupã Ñandejára ñe'ẽ rupi. Upe tata ohapypa vaerã yvága ha yvy juicio árape, tekovevai kuéra oñehundi haguã árape. Ha upéi avei, che ryvy kuéra ahayhuetéva, peikuaa vaerã kóva: Ñandejára peguarã, peteĩ ára mil áñoicha, ha mil años peteĩ araichanteha. Ñandejára nombo'aréi ojapo haguã upe iñe'ẽ, oñemo'ã háicha, ipaciénciante ñande rehe ndoipotáigui avave oñehundi, opavavénte toñearrepenti henondépe. Pe Ñandejára ou haguã ára katu oguahẽ vaerã ku oñeha'arõ'ỹve jave, mondaha ou háicha pyhare, upe ha'árape pe yvága oñehundi vaerã tyapu sununu guasúpe, ha opa mba'e oĩva hendypa vaerã, ha yvy okaipa vaerã opa ipype oĩva reheve. Opa mba'e opa vaerã rehe upéicha, ¡marangatuetépe ha kyhyjepópe peẽ peiko vaerã! Peha'arõ ha peipotákena pende py'aite guive toguahẽ upe Tupã Ñandejára ára. Upe ha'árape yvága oñehundi vaerã tatápe ha opa oĩva hykupa vaerã tata rendýpe, opáichavo, ñande ñaha'arõ ára pyahu ha yvy pyahu Tupã Ñandejára he'i haguéicha ha upépe katu opa mba'e ipotĩ ha imarangatu vaerã. Upéva rehe, che ryvy kuéra ahayhuetéva, peha'arõ aja ko'ã mba'e, peñeha'ãmbaite ikatu haguéicha Tupã Ñandejára ta pende juhu py'aguapy, tekopotĩ ha marã'ỹ reheve. Peñemomandu'ákena pe Ñandejára paciencia salvacionrãha. Upéicha avei omoĩ va'ekue peẽme kuatia rehe ñane hermano Pablo jahayhuetéva, pe arandu Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue rupi ichupe. Upéicha he'i va'ekue opa umi ikuatiañe'ẽ kuérape, oñe'ẽvo ko'ã mba'e rehe, oĩ ramo jepe umi kuatiañe'ẽme mba'e hasýva jaikuaapa porã haguã, ha umi itavýva ha ipy'ahetáva omokarẽva, omokarẽ háicha umi ñe'ẽ ambue kuéra Kuatiañe'ẽ Marangatu pegua, ha upéva ihundiharã kuéra. Upéva rehe, che ryvy kuéra ahayhuetéva, peikuaápype oiko va'erãha ko'ã mba'e peñeñangareko ani haguã pene mbotyryry umi tekovevai jejavykue ha pe'a pe peime hatãhágui. Ta peikuaa porãve uvei ñande Salvador Ñandejára Jesucrístope ha ta pekakuaa imborayhúpe. ¡Ta ñamomba'eguasu ichupe ko'ãga ha tapiaite! Amén. Romoĩ peẽme kuatia rehe pe tekovete rehegua ñe'ẽ, oikóma va'ekue voi opa mba'e oñepyrũ ramo guare guive. Rohendu va'ekue, ha rohecha va'ekue ore resa teete rupi voi; romaña va'ekue hese, ha ropoko va'ekue hese. Upe tekovete ojehechauka va'ekue ha ore rohecha va'ekue, ha péina romombe'u roikuaauka haguã peẽme ko tekovete tapiaguáva, oĩ va'ekue Túva ndive ha ojehechauka va'ekue oréve. Roikuaauka peẽme upe rohecha ha rohendu va'ekue, peẽ peime haguã avei orendive, pe ore roime háicha añetete Tupã Ñandejárape Túva ha Ta'ýra Jesucristo ndive. Romoĩ peẽme kuatia rehe ko'ã mba'e pene renyhẽ haguã vy'águi. Kóva hína pe ñe'ẽ Jesucristo ore mbo'e va'ekue ha roikuaaukáva peẽme: Tupã Ñandejára tesapeharaha, ha ndaiporiha mba'eveichagua pytũ ipype. Ja'e ramo ñaimeha hendive ha jaiko ave pytũnguýpe, ñande japu upe ja'éva ha jajapóvape. Jaiko ramo tesapeha rendýpe katu, pe Tupã Ñandejára oĩ háicha tesape rendýpe, upéicharamo ñaime oñondive kuéra peteĩ py'ápe ha Ta'ýra Jesucristo ruguy ñane mopotĩ opa ñande pecádogui. Ja'e ramo ndajarekoiha pecado ñañembotavy ñande jupe voi, ha ndaja'éi pe añetegua. Ñamombe'u ramo Tupã Ñandejárape ñande pecado kuéra katu, ha'e ifiel ha ijusto operdona haguã ñande pecado kuéra ha ñane mopotĩ haguã opaite ñane rembiapo vaikuégui. Ja'e ramo ndajapecái hague katu ñambojapu Tupã Ñandejárape, ha iñe'ẽ noĩri ñande pype. Che ra'y kuéra, amoĩ kuatia rehe peẽme ko'ã mba'e, ani haguã pepeca. Opáichavo, oime ramo opecáva jareko abogado, pe Túva ndive guarã, Jesucrístope, pe imarangatúva. Jesucristo ete voi niko imano rupi oipe'a ñande pecado kuéra ha na ñande heguíri añó, opavave yvypóra pecado kuéra avei. Ñane ñe'ẽrendu ramo umi Tupã Ñandejára rembiapoukapýpe, jaikuaa jaikuaaha ichupe. Oime ramo he'íva: “Che aikuaa ichupe”, ha ndojapói pe hembiapoukapy, ijapu ha nde'íri pe añetegua. Upéva rangue, pe ojapóva pe Tupã Ñandejára he'íva katu, pe Tupã Ñandejára mborayhu hekopete oĩ ipypeha upéicha ikatu jaikuaa ñane peteĩha hendive. Pe he'íva ipeteĩha Tupã Ñandejára ndive oiko vaerã pe Jesucristo oiko haguéicha. Che rembiayhu kuéra, ko tembiapoukapy amoĩva aína peẽme kuatia rehe nda ipyahúiri, pe tembiapoukapy peẽ pereko va'ekue iñepyrũha guive voínte. Pe tembiapoukapy yma guaréva niko pe ñe'ẽ pehendu va'ekue voi iñepyrũha guive. Upéicharamo jepe, ko amoĩva peẽme kuatia rehe tembiapoukapy pyahúicha iñañetéva Crístope ha pende pype, pe pytũ ohasámagui ohóvo ha ohesapéma pe tesapehára añetetéva. Oime ramo he'íva oiha tesape rendýpe, ha nda ija'éi iñehermano rehe, oĩ gueteri pytũnguýpe. Pe ohayhúva iñehermánope katu oiko pe tesape rendýpe, ha noñepysangái. Ha upe iñehermano rehe ija'e'ỹva katu oĩ ha oiko pytũnguýpe ha ndoikuaái mamópa oho, ndaikatúigui ohecha pe pytũnguýpe. Che ra'y kuéra, amoĩ niko peẽme ko'ã ñe'ẽ kuatia rehe Tupã Ñandejára pene perdonámagui pende pecado Jesucristo rérape. Peẽ ru kuéra, amoĩ niko peẽme ko'ã ñe'ẽ kuatia rehe peikuaágui upe iñepyrũha guive oĩ va'ekuépe. Karia'y kuéra, amoĩ niko peẽme ko'ã ñe'ẽ kuatia rehe pende pu'aka hague rehe Aña rehe. Che ra'y kuéra, amoĩ niko peẽme ko'ã ñe'ẽ kuatia rehe peikuaa rehe pe ñande Rúpe. Amoĩ niko ko'ã ñe'ẽ kuatia rehe peẽ ru kuérape, peikuaa rehe upe iñepyrũha guive oĩ va'ekuépe. Amoĩ avei ko'ã ñe'ẽ kuatia rehe peẽ, karia'y kuérape, pene mbarete rehe ha pereko rehe Tupã Ñandejára ñe'ẽ pende pype ha pende pu'aka hague rehe Aña rehe. Ani pehayhu ko mundo, terã umi mba'e ipype oĩva. Oime ramo ohayhúva ko mundo, ndohayhúi Tupã Ñandejára ñande Rúpe, opa ko mundo peguáva, ndoúi ñande Rúgui ko mundo mba'énte. Umi mba'e vai pe máva ohayhúva, pe tesa ohayhu ha ohechaséva, ha pe jejapo yvypóra reko reheguáva, opa umi mba'e niko ko mundo rehegua. Ko mundo niko opa vaerã, opa ko'ã mba'e ojehayhúva ipype oĩva reheve, pe ojapóva Tupã Ñandejára rembipota katu opyta vaerã tapia guarã. Che ra'y kuéra, hora pahaitéma niko. Peẽ niko pehendúma va'ekue ou va'erãha pe anticristo, opu'ã haguã Cristo rehe; ha péina ko'ãga voi oĩma heta anticristo, ha upéva rehe jaikuaa hora pahaitemaha. Ha'e kuéra osẽ va'ekue ñande apytégui; upéicharamo jepe ndaha'éi va'ekue ñande rehegua, ñande rehegua rire na ñande rejái vaerã mo'ã. Upéicha ojehu ojehechakuaa porã haguã nda opavavéi ñande reheguaha. Peẽme katu Cristo ome'ẽ va'ekue pe Espíritu Santo ha peikuaa opa mba'e. Amoĩ peẽme ko'ã ñe'ẽ kuatia rehe ndaha'éi peikuaa'ỹgui pe añete, peikuaágui uvei. Peẽ peikuaa mba'eveichagua japu nosẽiha pe añetégui. ¿Mba'épa aipóramo, pe japu? Japu niko hína ku oje'e ramo Jesús ndaha'eiha pe Cristo. Upéva he'íva ijapu ha upéva ha'e hína pe anticristo, omomba'e'ỹva pe Túvape ha Ta'ýrape upéichante avei. Upe omomba'e'ỹva pe Ta'ýrape, ndoguerekói Tupã Ñandejárape Túva ramo; ha upe omomba'éva pe Ta'ýrape katu, oguereko Túva ramo Tupã Ñandejárape. Upéva rehe kena pereko pende pype pe ñe'ẽ pehendu va'ekue iñepyrũha guive; ha upe pehendu va'ekue opyta ramo pende pype, peẽ voi peime vaerã peteĩ py'ápe pe Ta'ýra ha pe Túva ndive. Ha Jesucristo ete voi he'i va'ekue ome'ẽ va'erãha ñandéve pe tekove tapia guarãva. Amoĩ peẽme ko'ã mba'e kuatia rehe umi pene mbotavyséva rehe. Peẽ katu pereko pe Espíritu Santo Jesucristo ome'ẽ va'ekue peẽme, ha upéicha rupi napeikotevẽi avave pene mbo'e, pe Espíritu voi pene mbo'epa rehe ha upe ha'e ombo'éva añete ha ndaha'éi japu. Upéva rehe kena peñemopeteĩ Cristo ndive, pe Espíritu oporombo'e háicha. Ko'ãga che ra'y kuéra, pepyta hatã Cristo ndive, jajerovia haguã ha'e ojehechauka ha'ára ha ani haguã ñatĩ henondépe ha'e ou ha'ára. Peẽ niko peikuaa Jesucristo imarangatuha, peikuaa vaerã avei opa umi hembiapo porãva Tupã Ñandejára ra'yha. Pema'ẽna mba'eichaitépa ñande rayhu Tupã ñande Ru ñane mbohéra haguã Tupã Ñandejára ra'y, ha ñande ha'e. Upéva rehe, yvypóra kuéra na ñande kuaái, ndoikuaáigui Tupã Ñandejárape. Che ryvy kuéra ahayhuetéva, ko'ãga voi ñande Tupã Ñandejára ra'ýma, ha ndojehechaukái gueteri mba'e va'erãpa gueteri ñande. Opáichavo, jaikuaa Jesucristo ojehechauka ha'ára ha'eichataha ñande jahecháta rehe ichupe ha'e ha'e haichaite. Ha opa umi kóva oha'arõva ojerereko potĩ, pe ha'e ipotĩ háicha. Opa umi opecáva katu na iñe'ẽrendúi Tupã Ñandejára léype, pecado he'ise ñe'ẽrendu'ỹ pe léype. Peikuaáma háicha, Jesucristo ou hague oipe'a haguã ñande pecado, ha ha'e ndoguerekói ojehe mba'eveichagua pecado. Upéicha avei opa upe oikóva peteĩ py'ápe hendive, ndopecáiri, umi opecáva katu, ndohechái ha ndoikuaái ichupe. Che ra'y kuéra, ani peñembotavyka, upe ojapóva pe hekoite pegua heko potĩ Jesucrístoicha. Pe oikóva opeca katu Aña mba'e, Aña opecágui iñepyrũmby guive. Pe Tupã Ñandejára Ra'y ou va'ekue ombyai haguã voi pe Aña rembiapokue. Opa umi Tupã Ñandejára ra'ýva ndopecái, pe Tupã Ñandejára reko rehegua oĩgui ipype kuéra, ha ndaikatúi oiko opeca, Tupã Ñandejára ra'ýgui ha'e kuéra. Upéicha ojekuaa mávapa umi Tupã Ñandejára ra'ýva ha mávapa umi Aña ra'ýva, opa umi ndojapóĩva pe hekopeteguáva terã ndohayhúiva iñehermánope ndaha'éi Tupã Ñandejára ra'y. Pe ñe'ẽ peẽ pehendu va'ekue iñepyrũha guive niko kóva: ta jajohayhu. Ha ani Caíncha, Aña mba'e va'ekue ha'e ha ojuka tyvýrape. ¿Ha mba'e rehe piko ojuka? Caín rembiapokue ivaígui, ha tyvýra rembiapokue iporãgui. Che ryvy kuéra, ani pehecharamo yvypóra kuéra nda ija'éi ramo pende rehe. Ñande jaikuaa jahasáma hague manógui pe tekovetépe jahayhu rehe ñane hermano kuérape. Pe ohayhu'ỹva iñehermano omano gueteri. Oimeraẽva ija'e'ỹva iñehermano rehe, porojukahára ha peẽ peikuaa pe porojukahára ndoguerekoiha pe tekove tapia guarãva ipype. Jaikuaa mba'épa pe mborayhu Jesucristo ome'ẽ pype hekove ñande rehe ha upéicha avei ñande ñame'ẽ vaerã ñande rekove ñane hermano kuéra rehe. Pe oguerekóva upe hekotevẽrã ha ohecháva pe iñehermano ndoguerekoiha, ha ndoiporiahuverekóiri ichupe, ¿mba'éichapa ikatúne he'i pe Tupã Ñandejára mborayhu oiha ipype? Che ra'y kuéra, japorohayhu vaerã ndaha'éi ñande jurúpente jahechauka vaerã uvei pe ñane mborayhu iñañeteha ñane rembiapokue rupi. Kóva rehe ikatu jaikuaa pe añete reheguaha ñande, ha ñande py'aguapy vaerã Tupã Ñandejára renondépe; pe ñande py'apy oñanduka ramo ñandéve oimeraẽva mba'e, Tupã Ñandejára tuichave mba'e pe ñande py'apýgui ha oikuaapa opa mba'e. Upéicha rupi, che ryvy kuéra pohayhuetéva, ñande py'apy noñandukái ramo ñandéve mba'eve jajeroviakuaa Tupã Ñandejára rehe; ha ome'ẽ vaerã ñandéve upe jajeruréva ichupe, jajapógui hembiapoukapy kuéra ha umi mba'e ichupe ombovy'áva. Ha upe hembiapoukapy niko kóva; ta jajerovia Ta'ýra Jesucristo rehe, ha ta jajohayhu ha'e ojerure haguéicha ñandéve. Pe ojapóva Tupã Ñandejára rembiapoukapy, oĩ Tupã Ñandejára ndive, ha Tupã Ñandejára oĩ ipype, ha jaikuaa Tupã Ñandejára oiha ñande pype pe Espíritu ome'ẽ va'ekue ñandéve rupi. Che ryvy kuéra pohayhuetéva, ani perovia opa he'ívape ojehe oñe'ẽha Tupã Ñandejára rupi, peikuaa porã raẽ uvei jahecha pe espíritu oguerekóvapa Tupã Ñandejaraguiogua terãpa ahániri. Ko mundo henyhẽgui ohóvo umi ijapúvagui, he'i reíva Tupã Ñandejára remimbouha. Kóicha ikatúta peẽ peikuaa Tupã Ñandejára Espíritupa: opa umi he'íva Jesucristo ou hague kuimba'e teetéicha, oguereko pe Tupã Ñandejára Espíritu; umi oguerovia'ỹva Jesús ou hague kuimba'e teetéicha katu ndoguerekói pe Tupã Ñandejára Espíritu, umíva oguereko pe anticristo espíritu uvei. Peẽ pehendúma va'ekue upe espíritu ou va'erãha, ha ko'ãga voi oĩma hína ko múndope. Che ra'y kuéra, peẽ niko Tupã Ñandejára mba'e, ha pende pu'aka umi tekove japu rehe, ipu'akavégui pe Espíritu oĩva pende pype pe espíritu umi yvypórape oĩvagui. Ha'e kuéra niko yvypóra kuéra rehegua ha upéva rehe oñe'ẽ yvypóra rekógui, ha yvypóra kuéra ohendu ichupe kuéra. Ñande kuéra katu Tupã Ñandejára mba'e. Pe oikuaáva Tupã Ñandejárape ñane rendu ha pe Tupã Ñandejára mba'e'ỹva katu na ñane rendúi. Upéicha ikatu jaikuaa mávapa oguereko pe espíritu añetéva ha mávapa oguereko pe espíritu japu. Che ryvy kuéra pohayhuetéva, jajohayhu vaerã, pe mborayhu niko ou Tupã Ñandejára gui. Opa umi oporohayhúva Tupã Ñandejára ra'y ha oikuaa Tupã Ñandejárape. Pe oporohayhu'ỹva katu ndoikuaái Tupã Ñandejárape, Tupã Ñandejára niko mborayhu. Tupã Ñandejára ohechauka va'ekue imborayhu ñanendive guarã ombou pype Ta'ýra peteĩmíva ko múndope jaikove haguã ha'e rupi. Kóva niko hína pe mborayhu: ndaha'éi ñande jahayhu va'ekue Tupã Ñandejárape, ha'e uvei ñande rayhu ñandéve ha ombou va'ekue Ta'ýrape omano ha oipe'a haguã ñande pecado. Che ryvy kuéra pohayhuetéva, upéicha ñande rayhu rire ramo Tupã Ñandejára ñande jajohayhu vaerã avei. Máramo avave ndohechái va'ekue Tupã Ñandejárape, opáichavo, jajohayhu ramo Tupã Ñandejára voi oĩ ñande pype ha upéicharamo Tupã Ñandejára mborayhu oĩ hekopete ñande pype. Jaikuaa ñaimeha Tupã Ñandejára ndive, ha Tupã oiha ñande pype, ome'ẽ rehe ñandéve Ijespíritu. Ha ore voi rohecha va'ekue ha romombe'u pe Túva ombou hague Ta'ýrape osalva haguã yvypóra kuérape. Oimeraẽva he'íva Jesús ha'eha Tupã Ñandejára Ra'y, oĩ Tupã Ñandejára ndive ha Tupã Ñandejára oĩ ipype. Upéicha jaju jaikuaa ha jarovia pe Tupã Ñandejára mborayhu ñanendive guarã. Tupã Ñandejára niko mborayhu ha pe oikóva mborayhúpe oĩ Tupã Ñandejárape, ha Tupã Ñandejára oĩ ipype. Ha upéicha ramo pe mborayhu oĩ hekopete ñande pype jakyhyje'ỹ haguã pe juicio árape, Jesucrístoichagui ñande kuéra ko múndope. Oihápe mborayhu ndaipóri kyhyje, pe mborayhu hekopeteguáva omosẽgui pe kyhyje. Pe kyhyje niko ogueru jepy'apy, upéva rehe, pe okyhyjéva ne'ĩra gueteri oporohayhu porã. Ñande niko jahayhu Tupã Ñandejárape ha'e raẽ ñande rayhúgui. Oime ramo he'íva: “Che ahayhu Tupã Ñandejárape”, ha ndaija'éi ave iñehermano rehe, ijapu. Pe ohayhu'ỹva iñehermano ohechávape, ¿piko mba'éicha ohayhúta Tupã Ñandejára ha'e ohecha'ỹvape? Ha'e niko oheja va'ekue ñandéve ko tembiapoukapy kóva: pe ohayhúva Tupã Ñandejárape ohayhu vaerã avei iñehermánope. Opa ogueroviáva Jesús ha'eha pe Cristo, upéva Tupã Ñandejára ra'y, ha pe ohayhúva pe túvape, ohayhu avei pe túva ra'ýpe. Jahayhu ramo Tupã Ñandejárape ha jajapo ramo hembiapoukapy, jaikuaa jahayhuha avei umi Tupã Ñandejára ra'y kuérape. Mborayhu Tupã Ñandejárape niko he'ise jajapo umi hembiapoukapy, ha umi hembiapoukapy niko nda ipohýiri, opa Tupã Ñandejára ra'y añetéva ipu'aka ko mundo rehe. Kóva niko pe ñane mbopu'akáva ko mundo rehe: ñande jerovia. Ndaipóri ipu'akáva ko mundo rehe oguerovia'ỹ ramo Jesús Tupã Ñandejára Ra'yha. Jesucristo niko upe ojebautiza va'ekue ýpe, ha oñohẽ va'ekue huguy kurusu rehe, ou ramo guare ndojehechaukái va'ekue ý rupi añónte, pe ý ha pe tuguy rupi avei. Ha pe Espíritu voi niko pe oikuaaukáva ko'ã mba'e ha pe Espíritu ha'e hína pe añete. Oĩ mbohapy oikuaaukáva ko'ã mba'e pe yvágape: pe Túva, pe Ñe'ẽ ha pe Espíritu Santo, ha mbohapyve peteĩchante. Ha mbohapy umi oikuaaukáva ko yvy ári: pe Espíritu, pe ý ha pe tuguy, ha ko'ã mbohapyve oĩ peteĩ ñe'ẽme. Jarovia niko umi kuimba'e he'íva, pe Tupã Ñandejára oikuaaukáva katu heroviapyve, ha'e oikuaaukágui Ta'ýra reheguáva. Pe ojeroviáva Tupã Ñandejára Ra'y rehe oguereko pe kuaaukapyre ipype voi, pe oguerovia'ỹva Tupã Ñandejárape katu ombojapu ichupe, ndogueroviái hague rehe pe Tupã Ñandejára he'i va'ekue oikuaaukávo Ta'ýra reheguáva. Pe Tupã Ñandejára rembikuaauka niko kóva: ome'ẽ hague ñandéve tekove tapia guarãva, ha pe tekovete oĩ Ta'ýrape. Pe oguerekóva pe Tupã Ñandejára Ra'y, oguereko avei pe tekovete; ha pe oguereko'ỹva pe Tupã Ñandejára Ra'y katu, ndoguerekói avei upe tekovete. Amoĩ niko peẽme kuatia rehe ko'ã ñe'ẽ peikuaa haguã perekoha pe tekove tapia guarãva, peẽ pejeroviáva Tupã Ñandejára Ra'y rehe. Jajerovia niko Tupã Ñandejára rehe, ha'e ñane rendúgui pe jajerurévape, jajerure ramo pe ha'e oipota háicha. Ha jaikuaa pype Tupã Ñandejára ohenduha ñane ñembo'e, jaikuaa avei jarekomaha upe jajerure va'ekue ichupe. Oiméramo ohecháva iñehermano ojapoha pecado ndaha'éiva ñemanorã, oñembo'e vaerã hese, ha Tupã Ñandejára ome'ẽ vaerã pe tekovete upe hermánope, upe pecado ndaha'éi ramo ñemanorã. Oĩ niko pecado ñemanorãva, ha nda'éi peẽme peñembo'e haguã upe pecado upéva rehe. Opa tembiapo vai niko pecado, upéicharamo jepe oĩ pecado ndaha'éiva manorã. Jaikuaa opa upe Tupã Ñandejára ra'ýva ndoikoiha opeca, Tupã Ñandejára Ra'y oñangarekógui hese ha Aña ndaikatúi opoko hese. Jaikuaa Tupã Ñandejára mba'eha ñande ha ko mundo oĩmbaha Aña poguýpe. Jaikuaa avei Tupã Ñandejára Ra'y ou hague, ha ome'ẽ hague ñandéve akã porã jaikuaa haguã pe Tupã Ñandejára añetetévape. Ñaime pe Tupã Ñandejára añetetévape ñaimégui peteĩ py'ápe Ta'ýra Jesucristo ndive. Ha'e niko pe Tupã Ñandejára añetetéva, ha pe tekove tapia guarãva. Che ra'y kuéra, peñeñangarekóke pe ta'anga ñemomba'eguasúgui. Amén. Che, karaietémava, amoĩ kuatia rehe ko ñe'ẽ pe kuñakarai Tupã Ñandejára oiporavo va'ekuépe, ha imemby kuérape. Che pohayhúva añetete, ha nda che añói, opa umi oikuaáva pe añete avei, jarekógui pe añete ñande pype ha oĩ vaerã ñande pype tapia guarã. Tupã Ñandejárape Túva ha Ñandejára Jesucristo, pe Túva Ra'y, pende rovasa vaerã ha ome'ẽ vaerã peẽme iporiahuvereko ha py'aguapy, iñañete ha imborayhu rupi. Che mbovy'aite va'ekue ajuhu rehe ne memby kuérava oikoha hikuái pe añetépe, pe Tupã Ñandejára he'i haguéicha ñandéve. Ha ko'ãga ajerure ndéve kuñakarai, ta jajohayhu. Ko ñe'ẽ amoĩva ndéve kuatia rehe ndaha'éi tembiapoukapy pyahu, pe jareko va'ekue iñepyrũha guive voínte uvei. Pe mborayhu niko kóva: ta jaiko pe Tupã Ñandejára he'i haguéicha ha pe ha'e he'i va'ekue pehendúma haguéicha iñepyrũha guive: ta peiko mborayhúpe. Ko mundo niko henyhẽ ohóvo umi oporombotavývagui, he'íva Jesucristo ndoúi hague kuimba'eichaite. Umi he'íva ko'ã mba'e, ha'e hína umi oporombotavýva ha pe anticristo. Peñeñangarekóke ichugui kuéra ani haguã oñehundi pe pene rembiapokue repy, ta pehupity uvei pe hepykue hekopete. Pe ndopytáiva upe Cristo voi ombo'e va'ekuépe, ohasáva uvei amongotyove, ndoguerekói Tupã Ñandejárape hekovépe; pe opytáva pe Cristo ombo'e va'ekuépe katu, oguereko Tupã Ñandejárape Túva ramo ha oguereko avei pe Tupã Ñandejára Ra'ýpe. Oime ramo ohóva pene rendápe ha ndoguerahái ko temimbo'e, ani pemoguahẽ pende rógape terã pemomaiteínte jepe; pe oguerohory ha omomaiteíva ichupe omoirũ upe mávape hembiapokue vaípe. Areko ramo jepe heta mba'e ha'e vaerã peẽme, nda'eséi kuatia ha tinta rupi, aha'arõ ahávo pohecha ha chete voi añe'ẽ haguã, penendive javy'aite haguã oñondive kuéra. Ne reindy memby kuéra, Tupã Ñandejára oiporavo va'ekue avei, ne momaiteiuka. Amén. Che, karaietémava, amoĩ kuatia rehe ko ñe'ẽ Gayo, che rembiayhúpe, upe che ahayhúva añetehápe. Che ryvy rohayhuetéva, añembo'e nde rehe oho porãite haguã ndéve opaite mba'épe ha ne resãiete haguã, upe oho porã háicha ndéve ne ángape. Che mbovy'aite va'ekue niko ou ramo ñane hermano kuérava ha omombe'u chéve nde reko hekopeteguaha, reiko tapiaite háicha voi pe añetépe. Ndaipóri mba'eve che mbovy'avéva kóvagui ahendu ramo che ra'y kuéra oikoha pe añetépe. Che ryvy rohayhuetéva, hekopete niko rejapo opa rejapóva umi hermano kuérape ndereikuaái ramo jepe ichupe kuéra. Ñane hermano kuéra oñembyaty jave ha'e kuéra omombe'u va'ekue pe mborayhu rehechauka va'ekue ichupe kuéra. Eipytyvõkena ichupe kuéra hemikotevẽme oje'ói haguã ohóvo, ku iporã haguãicha Tupã Ñandejára renondépe. Ha'e kuéra niko oje'ói Jesucristo Réra rayhupápe, ha ndoguerahái va'ekue mba'eveichagua ñepytyvõ umi Tupã Ñandejárape oguerovia'ỹvagui. Upéva rehe, ñande ñamoguahẽ vaerã ichupe kuéra ñaipytyvõ haguã ichupe kuéra pe añete ñemoherakuãme. Che amoĩ va'ekue ñe'ẽ kuatia rehe pe iglésia peguarã, ha Diótrefes katu nda ore apoi mba'eve ramo, oñembotuichaségui ha'e ijapytépe kuéra. Upéva rehe, aha ramo, añemomandu'áta umi ñe'ẽngue ha japu rehe ha'e oikóva he'i ore rehe. Ha nda ipy'aryvatãima ramo umi mba'épe ndoguerohorýi umi hermano oguahẽvape, ha ndohejái umi omoguahẽsévape omoguahẽ ha omosẽsé ichupe kuéra pe iglésiaygui. Che ryvy rohayhuetéva, ani revapo pe ivaíva, pe iporãvante uvei. Upe ojapóva pe iporãva, upéva Tupã Ñandejára mba'e, upe hembia po vaíva katu, ndohechái Tupã Ñandejárape. Opavave oñe'ẽ porã Demetrio rehe, ha pe añete voi, ha che avei, ha peẽ peikuaa pe ha'éva añeteha. Areko ramo jepe heta mba'e ha'e vaerã ndéve, nda'eséi kuatia ha tinta rupi, aha'arõgui rohecha pya'ete, ñañomongeta haguã ñaiméma ramo oñondive. Ta nendive che maitei py'aguapy reheguáva. Ñane amigo kuéra ko'a pegua ne momaiteiuka, emomaitei avei ñane amigo kuérape peteĩ teĩme héra rupi. Che Judas, Jacobo ryvy, Jesucristo rembiguái, amoĩ ko'ã ñe'ẽ kuatia rehe umi oñehenói va'ekuépe guarã Tupã Ñandejára ñande Ru ohayhúva ha oñangarekóva hese kuéra Jesucristo mba'erã. Tupã Ñandejára py'aporiahuvereko, py'aguapy ha mborayhu ta heta hetave peẽme. Che ryvy kuéra ahayhuetéva, hi'ã eterei va'ekue chéve amoĩ peẽme kuatia rehe ñe'ẽ pe salvación peẽ ha che jarekóva rehe; ha ko'ãga añandu tekotevẽveha ajerure peẽme peñeha'ãmbaite haguã pe ñande jerovia rehe, peteĩ jevy oñeme'ẽ va'ekue umi imarangatúvape. Oimégui oike ensuguy va'ekue pende apytépe, umíva rehe pe Tupã Ñandejára Kuatiañe'ẽme oikóma va'ekue voi mandu'a ymaite guive condenacionrã. Tekove vai, oiporúva pe Tupã Ñandejára py'aporã omo'ã haguã pe hekove kuéra ky'a, ha onega Ñandejára Jesucrístope, ñande ruvicha peteĩnteva. Peikuaáma ramo jepe, pomomandu'ase Ñandejára oguenohẽ ramo jepe Israelita kuérape Egíptogui upéi ohundipa umi ha'e kuérava ojerovia'ỹ va'ekuépe. Ha umi ángel kuéra oiko'ỹ va'ekuépe heko ypykuépe ha oheja hóga kuéra yvága pegua, Tupã Ñandejára oguereko preso ñeñapytĩháme tapia guarã pytũnguýpe pe juicio ára guasu ete peguarã. Sodoma ha Gomorra ha umi ciudad kuéra ijerekuévo oĩ va'ekue heko vai va'ekue avei ko'ã kuimba'e ko'ãvaicha, ha oiko va'ekue opaichagua tekoky'a rapykuéri, ha ho'a hi'ári kuéra tata opa'ỹ vaerã ha oñemoĩ techaukarã opavavépe. Upéicharamo jepe, ko'ã kuimba'e oñembotavy ojupe, omongy'a hete kuéra, nomomba'éi autoridad, ha oñe'ẽ vai yvága pegua pu'aka kuéra rehe. Pe arcángel Miguel voi jepe, oñorairõ ramo guare Aña ndive, oñe'ẽ joapi ramo guare hendive Moisés retekue rehe, na'iñe'ẽ vaíri va'ekue ichupe, he'ínte va'ekue uvei: “Ñandejára ta ne mongavaju.” Ko'ã kuimba'e ko'ãva katu oñe'ẽ vai umi mba'e ha'e kuéra oikuaa'ỹva rehe, ha umi mba'e ojehegui voínte oikuaáva, umi animal jepe oikuaa háicha, umi mba'e umíva rapykuéri oñehundi. ¡Ái anga ha'e kuéra! Ivai rehe pe hekove kuéra Caín rekovekuéicha; plata potágui ojejavy rehe Balaam ojejavy haguéicha, ha oñehundi rehe Core oñehundi haguéicha, opu'ã ramo guare Ñandejára rehe. Ko'ãva niko mba'e ky'a pende karuguasuhápe, okaru ha ho'úva vy'apópe oporoapo'ỹ rehe mba'eve ramo, ohechakuaáva ojupe kuéra añónte; arai hi'y'ỹva, yvytu ogueraháva ágoto pégoto, yvyra máta hi'a'ỹva hi'a haguã jave, ipiru jo'a ha ojehapo'o va'ekuéicha; mar pegua ý pochy ombohyjúiva hi'otĩ'ỹ nguéra; estrella kuéra osẽ va'ekue hapégui, oñemondo vaerã pytũnguýpe tapia guarã. Ko'ãva rehe avei oñemoñe'ẽ va'ekue Enoc, Adán rire sieteha, he'i ramo guare: “Péinako oúma Ñandejára heta eterei umi imba'e kuérava ndive, ojuzga haguã opavavépe ha ocondena haguã umi tekove vai kuérape opa umi hembiapo vai kuerakue rehe ojapo va'ekue tie'ỹpópe, ha opa umi ñe'ẽ pohýi he'i va'ekue rehe Ñandejára rehe.” Ko'ã tekove chi'õ oñe'ẽ ngururúva hapicha kuéra rehe, oikóva oikose háicha, tekove juru guasu, oporombojuru he'ẽva umi mba'e ha'e kuéra oipotáva rekávo. Peẽ katu kena, che ryvy kuéra ahayhuetéva, pene mandu'a umi Ñandejára Jesucristo apóstol kuéra he'íma va'ekue rehe. Ha'e kuéra niko he'i va'ekue peẽme: “Umi ára pahávo oĩta oñembohorýva, oikóva umi mba'e ky'a ohayhúva javeve.” Ko'ãva oporomoingo vai, heko yvypóra reko ha ndoguerekói pe Espíritu Santo. Peẽ katu, che ryvy kuéra ahayhuetéva, peñemombarete mbareteve pe pende jerovia marangatúpe, peñembo'e pe Espíritu Santo rupi. Peiko pe Tupã Ñandejára mborayhúpe peha'arõvo pe Ñandejára Jesucristo misericordia pe tekovete apyre'ỹrã. Umi ogueroviapa'ỹvape tekotevẽ peroviaukapa. Ambuépe peipytyvõ, peipe'a tatágui, ha ambuevépe katu peiporiahuvereko kyhyjepópe, opáichavo, pe ao heko vai kuéra rupi omongy'a va'ekuégui jepe pejeguaru vaerã. Ko'ã mba'e Tupã Ñandejára ohechauka va'ekue Jesucrístope, ha'e oikuaauka haguã hembiguái kuérape umi mba'e voi oiko vaerã. Jesucristo oikuaauka va'ekue ko'ã mba'e hembiguái Juánpe hi'ángel rupi, ha Juan omombe'u opa umi mba'e ohecha va'ekue ha pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ ha pe Jesucristo oikuaauka va'ekue ichupe. Ovy'a vaerã pe oleéva ha umi ohendúva ko'ã Tupã Ñandejára ñe'ẽ ha omomba'éva ko kuatiañe'ẽme oĩva, hi'aguĩmagui pe ára. ha ojapo ñande hegui rey ha pa'i, jaservi haguã Tupã Ñandejárape Túvape. Pe ñemomba'eguasu ha pe pu'aka ta imba'e tapia guarã. Amén. Péina, Cristo ou arai apytépe ha opavave ohecha vaerã ichupe, umi ikutuhare jepe ha yvypóra kuéra oĩ haguéicha ojahe'opa vaerã ohechávo ichupe. Upéicha vaerã. Amén. “Che ha'e pe Alfa ha Omega he'iséva pe iñepyrũha ha pe ipaha”, he'i Ñandejára, pe ipu'akapáva, pe ha'éva, ha'e va'ekue voi ha ou vaerã. Che, Juan, pene hermano ha pene irũ pe Jesucristo jehasa asýpe, ha pe iréinope ha pe hayhupápe jaropu'akávape, aime va'ekue preso pe isla Patmos héravape, añemoñe'ẽ hague rehe Tupã Ñandejára ñe'ẽ rehe ha amoherakuã hague rehe Jesucrístope. Ha peteĩ domíngope, pe Espíritu Santo rupi ahendu che rapykuépe peteĩ trompeta púicha hatã oñe'ẽva, ha he'íva: --Che ha'e Alfa ha Omega, he'iséva pe iñepyrũha ha ipaha. Emoĩ peteĩ kuatiañe'ẽme pe rehecháva, ha erahauka umi siete iglésia Asia peguápe: Efésope, Esmírnape, Pérgamope, Tiatírape, Sárdispe, Filadélfiape ha Laodicéape. Añembojere ahecha haguã mávapa pe oñe'ẽva chéve, ha ahecha siete candelero oroguigua, ha umi siete candelero mbytépe ahecha peteĩ kuimba'e Ra'y joguahápe, oñemondéva peteĩ ao pukúpe, oguahẽva ipy peve, ha peteĩ cinturón oroguigua ipyti'a rehe. Pe iñakã rague morotĩ lana morotĩcha, amandáuicha, ha hesa katu tata rendýicha. Ha ipy omimbipa ku bronce oñemboyku va'ekuéicha tatakuápe, ha pe iñe'ẽ katu hatã ku ý guasu ryapúicha. Pe ipo ijakatúa peguápe oguereko siete estrellas, ha ijurúgui katu osẽ peteĩ espada akua haimbe jováiva. Pe hova omimbi, omimbi háicha kuarahy imbareteve javéramo. Ahechávo ichupe, ha'a ipy renondépe omanóvaicha, ha'e katu omoĩ che ári pe ipo akatúa, ha he'i chéve: --Ani rekyhyje; che ha'e pe iñepyrũha ha pe ipaha, ha pe oikovéva. Amano va'ekue, opáichavo, ko'ãga aikove tapia guarã, ha areko pe mano ha umi omanóva renda rehegua llave kuéra. Emoĩ aipóramo, kuatia rehe umi mba'e rehecha va'ekue, umi ko'ãgagua, ha umi uperire oikótava. Kóva niko hína pe secreto umi siete estrellas rehecha va'ekue che po akatúape ha umi siete candelero oroguigua rehegua: umi siete estrellas niko he'ise umi siete iglésia pegua rembijokuái kuéra, ha umi siete candelero katu he'ise umi siete iglésia kuéra. Emoĩ ñe'ẽ kuatia rehe pe iglésia Efésope oĩva rembijokuái peguarã: “Péicha he'i pe oguerekóva umi siete estrellas ipo akatúape, ha oikóva umi siete candelero oroguigua mbyte rupi: Che aikuaa ne rembiapokue ha remba'apo pohyiha ha ne pacienciaha; ha aikuaa ndaikatuiha rerokirirĩ umi tekove vaípe. Aikuaa reñeha'ã hague reikuaa haguã umi he'ívape ojehe apostolha ha rejuhu ndaha'eiha ha ijapuha. Ne paciencia va'ekue, rehasa asy va'ekue ha heta remba'apo va'ekue che rayhupápe, ne kane'õ'ỹ rehe. Opáichavo, oime peteĩ mba'e arombyasýva nde rehe: Nda che rayhuveimaha iñepyrũrã guaréicha. Ne mandu'áke, aipóramo, mamóguipa re'a raka'e, ha eñearrepenti ha ejapo umi ne rembiapokue iñepyrũrã guare. Upeicha'ỹ ramo, aháta ndéve ha aipe'áta ne candelero hendágui, reñearrepenti'ỹ ramo. Opáichavo, rereko kóva na nde a'éi umi nicolaíta ojapóva rehe, che avei nda che a'éi háicha. Pe ijapysáva, tohendu pe Espíritu Santo he'íva umi iglésia kuérape: Umi ovencévape ha'ukáta pe yvyra máta oikovévagui oĩva Tupã Ñandejára paraísope.” Emoĩ ñe'ẽ kuatia rehe pe iglésia Esmírnape oĩva rembijokuái peguarã: “Péicha he'i pe iñepyrũha ha pe ipaha, pe omano ha oikove jevy va'ekue: Che aikuaa ne rembiapokue, nde jehasa asy ha ne mboriahukue, nde rico ramo jepe nde. Ha aikuaa mba'éichapa oñe'ẽ vai nde rehe umi he'íva ojehe Israelitaha ha ndaha'éi, Satanás sinagoga uvei katu. Ani rekyhyje pe rehasa asýtavagui; Aña oitýta cárcelpe peẽ kuéravape pejepy'ara'ã haguã, ha pehasa asýta diez días pukukue. Ejeroviáke remano meve, ha che ame'ẽta ndéve pe tekovete rehegua premio. Pe ijapysáva tohendu pe Espíritu Santo he'íva umi iglésia kuérape: Umi ovencéva rehe ndojapo mo'ãi mba'eve pe mano mokõiha.” Emoĩ ñe'ẽ kuatia rehe pe iglésia Pérgamope oĩva rembijokuái peguarã: “Péicha he'i pe oguerekóva pe espada akua haimbe jováiva: Che aikuaa ne rembiapokue, ha aikuaa reikoha Satanás omandahápe. Opáichavo, na nde resaráiri che réragui, rejerovia tapia uvei che rehe, umi ára, Antipas, che testigo fiel, ojejuka ramo guare pende apytépe, pe Satanás oikohápe. Opáichavo, oime peteĩ mba'e che mbopochýva nde rehe: rereko Pérgamope nendive umi ohejase'ỹva pe Balaam ombo'e va'ekue, he'i va'ekue Balácpe ombopeca haguã umi Israelita kuérape ho'úvo mba'e oñekuave'ẽ va'ekue ta'anga kuérape ha ojoguerekóvo menda'ỹ rehe. Rereko avei upépe nendive umi ohejase'ỹva nicolaíta kuéra remimbo'epy. Eñearrepentíke aipóramo, upeicha'ỹ ramo voi aháta ndéve, ha añorairõta hendive kuéra pe espada che jurúgui osẽvape. Pe ijapysáva, tohendu pe Espíritu Santo he'íva umi iglésia kuérape: Pe ovencévape ha'ukáta pe maná ñeñongatuhápe oĩvagui, ha ame'ẽta ichupe peteĩ ita morotĩ, ha oĩta hese peteĩ téra pyahu avave oikuaa'ỹva, upe oguerekótava mante. Emoĩ ñe'ẽ kuatia rehe pe iglésia Tiatírape oĩva rembijokuái peguarã: “Péicha he'i pe Tupã Ñandejára Ra'y, pe hesa tata rendýichava ha ipy bronce overávaicha: Che aikuaa ne rembiapokue, ne mborayhu, nde jerovia, pe ne poropytyvõ ha pe ne paciencia, ha aikuaa rejapoveha ko'ãga pe iñepyrũrã guarégui. Opáichavo, areko peteĩ mba'e che mbopochýva nde rehe: reheja rehe pe kuña Jezabél, he'íva oñe'ẽha Tupã Ñandejára rérape, ombotavy che rembiguái kuérape, ombo'évo ichupe kuéra oporoguereko haguã menda'ỹ rehe ha ho'u haguã mba'e oñekuave'ẽ va'ekue ta'anga kuérape. Che aha'arõ va'ekue oñearrepenti ha ha'e katu ndohejaséi pe heko vaikue. Upéva rehe ko'ãga aitýta tupápe ha amboúta jehasa asy tuicháva umi oñemongy'ávape hendive, oheja'ỹ ramo pe hembiapo vai kuéra; ha ajukapáta imemby kuéra. Ha upéicha opa umi iglésia kuéra oikuaáta che aikuaapaha pe akã ha py'apy ruguápe oĩva, ha peteĩ teĩ peẽme kuéra ambuekoviáta pene rembiapokue rehe. Ha ambue peẽ kuérava peimévape Tiatírape, pereko'ỹva upe mbo'epy upéva ha peikuaa'ỹ va'ekue umi ha'e kuéra ombohérava Satanás mba'e ypytũ, ha'e peẽme: namoĩ mo'ãveimaha pende ári mba'e pohýi ambue. Upe perekóva rehe katu peñangareko che aju peve. Ha ame'ẽta avei ichupe pe estrella ko'ẽju megua. Pe ijapysáva, tohendu pe Espíritu Santo he'íva umi iglésia kuérape.” Emoĩ ñe'ẽ kuatia rehe pe iglésia Sárdispe oĩva rembijokuái peguarã: “Péicha he'i pe oguerekóva umi siete Tupã Ñandejára espíritu ha umi siete estrellas: Che aikuaa ne rembiapokue, ha aikuaa remanoha ne rerakuã ramo jepe reikoveha. Epáy, ha emombarete umi mba'e opytáva gueteri ha omanombotáva hína; ahecha ne rembiapo naiporãiha Tupã Ñandejára renondépe. Ne mandu'áke, aipóramo, umi mba'e oñeme'ẽ va'ekue ndéve ha rehendu va'ekue rehe; ha eñearrepenti ha ejapo. Repay'ỹ ramo katu, aháta ndéve ku mondaháicha, reha'arõ'ỹve jave. Opáichavo, rereko Sárdispe mbovymi omongy'a'ỹ va'ekue ijao, ha umíva oiko vaerã chendive ao morotĩ reheve, upéicha omerecégui. Pe ovencéva oñemonde vaerã ao morotĩme ha ndaipe'ái chéne héra kuéra pe kuatiañe'ẽ tekovete reheguágui, amombe'u vaerã uvei pe héra che Ru ha hi'ángel kuéra renondépe: Pe ijapysáva, tohendu pe Espíritu Santo he'íva umi iglésia kuérape.” Emoĩ ñe'ẽ kuatia rehe pe iglésia Filadélfiape oĩva rembijokuái peguarã: “Péicha he'i pe Imarangatuetéva, pe Añetetéva, pe rey David llave oguerekóva, pe oipe'áva ha avave ikatu'ỹva omboty, ha omboty ramo avave ndaikatúi oipe'a. Che aikuaa ne rembiapokue. Péina aipe'a ndéve peteĩ okẽ avave ikatu'ỹ vaerã omboty, na ne mbareteguasúi ramo jepe rejapo va'ekue che ñe'ẽ ha nerenegái che réra. Upéva rehe, amondóta ne rendápe umi Satanás sinagoga pegua kuérava he'íva ojehe kuéra Israelitaha ha ndaha'éi, ijapu uvei katu ha amoñesũta ne renondépe, ha oikuaa haguã hikuái rohayhu hague. Ha'e kuri, ndéve ne paciencia haguã ha upéicha rejapo. Upéva rehe añangarekóta nde rehe pe jehasa asy guasu árape oútava yvy ári, oipy'ara'ã haguã yvypóra kuérape. Voi ajúta. Eñangareko pe rerekóva rehe, ani haguã avave oipe'a nde hegui ne premio. Pe ovencévape, amoĩta columna ramo che Tupã Ñandejára tupaópe, ha opyta vaerã upépe tapia guarã, ha hese amoĩta che Tupã réra ha pe che Tupã ciudad réra, pe Jerusalén pyahu oguejýva yvágagui, che Tupã Ñandejára rendágui, ha amoĩta avei hese che réra pyahu. Pe ijapysáva, tohendu pe Espíritu Santo he'íva umi iglésia kuérape.” Emoĩ ñe'ẽ kuatia rehe pe iglésia Laodicéape oĩva rembijokuái peguarã: “Péicha he'i pe Añetetéva, pe testigo fiel iñe'ẽ añetéva, opa umi mba'e Tupã Ñandejára ojapo va'ekue ñepyrũhare: Che aikuaa ne rembiapokue, ha na ne ro'ysãiha na nde rakuiha. ¡Mba'éicha tamo ra'e ne ro'ysã terã nde raku! Nde rakuvevúi hague rehe katu, ha na ne ro'ysãi terã na nde rakúi rehe roitýta che jurúgui. Nde niko ere nde ricoha ha oho porã etereiha ndéve ha nereikotevẽiha mba'eve rehe: ha nderehechakuaái reikoha jepy'apy ha tekotevẽme, nde poriahu, nde ciego, ha nde opivoha. Upéva rehe, che ha'e ndéve rejogua haguã che hegui óro tatápe oñemopotĩ va'ekue, añetehápe nde rico haguã, ha che hegui rejogua haguã ao morotĩ reñemonde haguã ani haguã ojehecha nde opivoha, mba'e oporomotĩva; ha colirio remoĩ haguã nde resápe rehecha haguã. Che amongavaju ha acastiga opa umi ahayhúvape. Eñembopy'a kyre'ỹ, aipóramo, ha eñearrepenti. Péina che aime ne rokẽme ha ambota; oime ramo ohendúva che ñe'ẽ ha oipe'áva pe okẽ, aikéne hendápe ha acenáne hendive, ha ha'e chendive. Pe ovencévape amboguapýta chendive che trónope, pe che avence haguéicha ha aguapy che Ru ndive itrónope. Pe ijapysáva, tohendu pe Espíritu Santo he'íva umi iglésia kuérape.” Ko'ã mba'e rire ama'ẽ ha ahecha peteĩ okẽ ojepe'áva yvágape, ha pe ñe'ẽ trompeta púichava ahendu tenonde va'ekue, he'i chéve: --Ejupi ko'ápe, ha ahechaukáta ndéve umi mba'e ojehu vaerã ko'ã mba'e rire. Upevovete ahecha pe Espíritu Santo rupi peteĩ trono yvágape, ha peteĩ oguapýva pe trónope. Ha pe trónope oguapýva ojogua peteĩ ita jaspe terã cornalinaguigua omimbipávape, ha pe trono jerekuévo oĩ peteĩ arco iris omimbíva peteĩ ita esmeraldaguiguáicha. Ha upe trono jerekuévo oĩve veinticuatro trono ha umíva ári oguapy veinticuatro karai kuéra oñemondéva ao morotĩme ha corona oroguiguáva iñakã rehe kuéra. Ha pe trónogui osẽ ára vera, tyapu ha ára sunu, ha pe trono renondépe ohesape siete tata rendy, umíva ha'e umi siete Tupã Ñandejára espíritu. Ha pe trono renondépe oĩ avei peteĩ mar vidrioguiguáicha hesakãva. Ha pe trono mbytépe ha ijerekuévo, oĩ irundy oikovéva henyhẽva teságui henondévo ha hapykuévo. Pe tenondeguáva ojogua leónpe, pe mokõiha ojogua tórope, pe mbohapyha hova kuimba'éicha, ha pe irundyha katu ojogua peteĩ águila ovevévape. Ha umi irundyvéva seis ipepo peteĩ teĩ, ha henyhẽte teságui okávo ha hyepývo; ha ára ha pyharépe he'i: Santo, santo, santo, Tupã Ñandejára ipu'akapáva, pe ha'e va'ekue voi, ha'éva, ha ou vaerã. Ha umi oikovéva ombotuicha ha omomba'eguasu ha ome'ẽ jave las gracias pe oguapývape pe trónope, pe oikovéva tapia guarãme, umi veinticuatro karai kuéra oñesũ Tupã Ñandejára renondépe ha omomba'eguasu pe oikovéva tapia guarãme, ha omoĩ icorona kuéra pe trono renondépe, ha he'i: Ore Jára ha ore Tupã Ñandejára, ndéve añoite ija opavave ne mbotuicha, ne momba'eguasu ha ne mbopu'akapa, nde rejapopa hague rehe opa mba'e, ha ne rembipota rupi oiko ha oñemoingo va'ekue opa oĩva. Ha pe trónope oguapýva po akatúape ahecha peteĩ kuatiañe'ẽ apakuapýicha, oĩva hese ñe'ẽ hyepývo ha okávo ha oñembotýva siete séllope. Ha ahecha avei peteĩ ángel imbaretéva hatã oporandúva: --¿Mávapepa ija oipe'a pe kuatiañe'ẽ apakuapy ha oipe'a umi iséllo? Ha avave yvágape terã yvýpe terã yvyguýpe, ndaipóri ikatúva oipe'a pe kuatiañe'ẽ apakuapy terã oma'ẽnte jepe ipype. Ha che hetaite ajahe'o, ndojejuhúi rehe avave ijáva ichupe oipe'a haguã pe kuatiañe'ẽ apakuapy, terã oma'ẽnte jepe haguã ipype. Ha umi karai peteĩva he'i chéve: --Anive rejahe'o, péina niko pe Judá tribu pegua León, pe rey David ypykue, ovence va'ekue oipe'a haguã pe kuatiañe'ẽ apakuapy ha umi siete sello kuéra. Ha ahecha pe trónope ha umi irundy oikovéva ha umi karai kuéra mbytépe, peteĩ Ovecha Ra'y ojejuka va'ekuéicha, oñembo'ýva hína, hatĩ ha hesáva siete, ha umi hesa niko umi siete Tupã Ñandejára espíritus oñemondo va'ekue opárupi yvy ári. Upe Ovecha Ra'y oñemboja ha ojapyhy pe kuatiañe'ẽ apakuapy pe trónope oguapýva hína po akatúagui. Ha ojapyhy rire pe kuatiañe'ẽ apakuapy, umi irundy oikovéva ha umi veinticuatro karai kuéra oñesũ pe Ovecha Ra'y renondépe, ha peteĩ teĩ umi karai kuéra oguereko hi'árpa ha oguereko avei copa oroguiguáva henyhẽtéva inciénsogui, ha'éva hína umi Tupã Ñandejára rehegua kuérava oración. Ha opurahéi joa peteĩ purahéi ipyahúva he'íva: Ndéve ija rejapyhývo pe kuatiañe'ẽ apakuapy ha reipe'a umi iséllo kuéra, rejejuka hague rehe, ha nde ruguýpe ore jogua va'ekue Tupã Ñandejára peguarã, opaichagua tribu, ñe'ẽ, tetã ha tetãygua, ha rejapo ore hegui rey ha pa'i ore Tupã Ñandejára peguarã, ha roguerekóta autoridad ko yvy ári. Upéi ama'ẽ, ha ahendu heta ángel kuéra ñe'ẽ. Umi ángel kuéra oĩ pe trono ha umi oikovéva ha umi karai kuéra jerekuévo. Ha oĩ millones ha millones ha'e kuérava, ha hatã he'i: Pe Ovecha Ra'y ojejuka va'ekuépe ija ohupitývo pe pu'aka ha mba'eta, arandu ha mbarete, terakuãguasu, ñembotuicha ha ñemomba'eguasu. Ha ahendu avei opa umi mba'e ojejapo va'ekuépe, oĩva yvágape, yvy ári, yvyguýpe, márpe ha opa umi mba'e ipype kuéra oĩva, he'i ramo: Pe trónope oguapývape ha pe Ovecha Ra'ýpe, toñemomba'eguasu, toñemoherakuã, toñembotuicha ha toñembopu'aka, tapia guarã. Ha umi irundy oikovéva he'i: --¡Ta upéicha! Ha umi veinticuatro karai kuéra oñesũ ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape. Ha ahecha pe Ovecha Ra'y oipe'a ramo umi siete sello tenonderéva, ha ahendu peteĩva umi irundy oikovéva oñe'ẽ ramo ára sunúicha ha he'i: --¡Eju ha ehecha! Ha ama'ẽvo, ahecha peteĩ kavaju morotĩ, ha pe oguapýva hi'ári oguereko peteĩ arco ipópe, ha oñeme'ẽ ichupe peteĩ corona, ha ovence osẽvo, oporovenceve haguã. Ha pe Ovecha Ra'y oipe'ávo pe sello mokõiha, ahendu pe mokõiha oikovévape he'i: --¡Eju ha ehecha! Ha osẽ peteĩ kavaju pytãva, ha pe oguapýva hi'áripe oñeme'ẽ pu'aka oipe'a haguã pe py'aguapy yvy árigui, ha yvypóra kuéra ojojuka haguã, ha oñeme'ẽ ichupe peteĩ espada tuicháva. Ha pe Ovecha Ra'y oipe'ávo pe sello mbohapyha, ahendu pe mbohapyha oikovévape he'i: --¡Eju ha ehecha! Ha ama'ẽvo, ahecha peteĩ kavaju hu, ha pe oguapýva hi'ári oguereko peteĩ balanza ipópe. Ha umi irundy oikovéva apytépe ahendu peteĩ ñe'ẽ he'íva: --Un kilo trigo añó mante peteĩ denario rehe, ha tres kilo cebada peteĩ denario rehe, pe aceite ha pe vino katu ani rembyai. Pe Ovecha Ra'y oipe'ávo pe sello irundyha, ahendu pe irundyha oikovéva he'i: --¡Eju ha ehecha! Ha ama'ẽvo ahecha peteĩ kavaju sa'yju, ha pe oguapýva hi'ári héra “la Muerte”, ha hapykuéri ou umi omano va'ekue oiha. Ha oñeme'ẽ ichupe ipu'aka haguã pe cuarta parte yvy arigua kuéra rehe, oporojuka haguã guerra rupi, ñembyahýigui, mba'asýgui ha tymba kuéra ka'aguy ñarõ yvy arigua rupi. Pe Ovecha Ra'y oipe'ávo pe cinco selloha, ahecha pe altarguýpe, umi ojejuka va'ekue ánga kuéra Tupã Ñandejára ñe'ẽ rehe, ha omoherakuã hague rehe pe ñe'ẽ. Ha umíva hatã he'i: --¿Araka'e pevépa, Ñandejára marangatu, ne añetéva ne ñe'ẽme, nderejuzga ha nerevenga mo'ãi ore ruguy oñeñohẽ va'ekue yvypóra kuéra po rupi? Ha oñeme'ẽ ichupe kuéra ao morotĩ, ha oje'e ichupe kuéra opytu'u sapy'amivénte haguã gueteri ojejukapa peve umi iñehermano kuéra, Cristo rembijokuái, ojejuka vaerã avei ha'e kuéra ojejuka haguéicha. Pe Ovecha Ra'y oipe'ávo pe seis selloha, ahecha oiko ramo peteĩ yvy ryrýi guasu. Pe kuarahy hu opytávo ao huicha, ha pe jasy opyta pytã tuguýicha, ha umi estrella kuéra ho'apa yvágagui yvy ári, okúi háicha umi higo aky hakãgui yvytu hatã oipeju jave. Pe yvága ojei hendágui ku kuatia oñembyapakua háicha, ha umi cerro ha isla kuéra oĩ haguéicha ojepe'apa hendágui kuéra. Ha umi yvy arigua rey ha mburuvicha guasu, ha umi rico, ha umi capitán, ha umi ipu'akáva, ha opa umi tembiguái ha tembiguai'ỹva, okañymba umi yvykua rupi ha cerro ita pa'ũ rupi. Ha he'i umi cerro ha umi itápe: --Pe'a ore ári, ha ore ñomi pe oguapýva pe trónope renondégui, ha pe Ovecha Ra'y pochy ipohyietévagui. Oguahẽgui pe castigo ára guasuete, ¿ha mávapa ikatúne ogueropu'aka? Ko'ã mba'e rire ahecha irundy ángel oñembo'ýva hína umi irundy yvy arigua esquínape, ojokóva umi irundy yvytu ani haguã oipeju yvy terã mar ári, terã mba'eveichagua yvyra máta rehe. Ahecha avei ambue ángel oúva kuarahy resẽguio, ha oguerekóva pe Tupã Ñandejára oikovéva sello, ha hatã osapukái umi irundy ángel kuéra oñeme'ẽ va'ekuépe autoridad ojapo vai haguã pe yvy ha mar rehe: --Ani pejapo vai pe yvy, terã mar, terã yvyra máta kuéra rehe, roseñalapa peve isyvápe umi ore Tupã Ñandejára rembiguái kuérape. Ha ahendu mbovýpa umi upéicha oñeseñala va'ekue: ciento cuarenta ý cuatro mil opa umi Israelita kuéra tribu reheguávagui. Oñeseñala doce mil Judá tribu reheguáva, doce mil Rubén tribu reheguáva, doce mil Gad tribu reheguáva, doce mil Aser tribu reheguáva, doce mil Neftalí tribu reheguáva, doce mil Manasés tribu reheguáva, doce mil Simeón tribu reheguáva, doce mil Leví tribu reheguáva, doce mil Isacar tribu reheguáva, doce mil Zabulón tribu reheguáva, doce mil José tribu reheguáva, ha doce mil Benjamín tribu reheguáva. Ko'ã mba'e rire ama'ẽ, ha ahecha peteĩ atyguasu, avave ikatu'ỹ vaerã oipapa, opa tetã, ha tetãygua, ha tribu, ha ñe'ẽ rehegua, oñembo'ýva hína pe trono ha pe Ovecha Ra'y renondépe, oñemondéva ao morotĩme ha oguerekóva pindo rogue ipópe kuéra. Ha hatã osapukái, ha he'i: Pe salvación niko ou ñande Tupã Ñandejára gui, oguapýva hína pe trónope, ha pe Ovecha Ra'ýgui. Ha opa umi ángel kuéra oñembo'y pe trono ha umi karai ha umi irundy oikovéva jerekuévo, ha oñesũ joaite tĩndyhápe pe trono renondépe, ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape, ha he'i: ¡Amén! Ñemomba'eguasu ha ñembotuicha, arandu ha techakuaa, terakuãguasu, pu'aka ha mbarete, ñande Tupã Ñandejárape tapia guarã. Amén. Ha umi karai kuéra peteĩva oporandu chéve: --¿Mávapa ko'ã oñemondéva ao morotĩme, ha mamóguipa ou? Ha che ha'e ichupe: --Karai, nde niko reikuaa. Ha ha'e he'i chéve: --Ko'ãva niko umi ou va'ekue pe jehasa asy guasúgui, ha ojohéi va'ekue ijao kuéra ha omomorotĩ pe Ovecha Ra'y ruguýpe. Upéva rehe oĩ hikuái pe Tupã Ñandejára trono renondépe, ha oservi ichupe ára ha pyharépe itupaópe, ha pe oguapýva pe trónope, ha'ete voi oñangareko vaerã hese kuéra. Na iñembyahýi ha nda ijyuheivéima vaerã, ha ndohapyvéima vaerã ichupe kuéra kuarahy ha noñanduvéima vaerã mbyry'ái. Pe Ovecha Ra'y oĩva pe trono mbytépe oñangareko va'erãgui hese kuéra ovecha rerekuáicha, ha ogueraha va'erãgui ichupe kuéra omboy'u haguã yvu oporomoingovéva rupi, ha Tupã Ñandejára omokãmba vaerã tesay heságui kuéra. Pe Ovecha Ra'y oipe'ávo pe siete selloha pe kuatiañe'ẽ apakuapýgui, oñekirirĩmbaite yvágape media hora rupi. Upéi ahecha umi siete ángel oñembo'ýva hína Tupã Ñandejára renondépe, ha oñeme'ẽ ichupe kuéra siete trompetas. Upéi ou otro ángel ha oñembo'y pe altar renondépe, peteĩ incensario oroguigua reheve, ha oñeme'ẽ ichupe heta incienso oikuave'ẽ haguã opa umi Tupã Ñandejára reheguáva ñembo'e reheve, pe altar oroguigua ári oĩva pe trono renondépe. Ha pe incienso ratatĩngue ojupi pe ángel pógui Tupã Ñandejára rendápe, umi Tupã Ñandejára reheguáva ñembo'e reheve. Upévo pe ángel omyenyhẽ pe incensario pe altar pegua tata ratágui, ha ohekuavo pe yvy ári, ha oiko arasunu, tyapu, aravera ha yvyryrýi. Ha umi siete ángel kuéra oguerekóva umi siete trompetas oñembosako'i ombopu haguã. Pe ángel tenondegua ombopu pe itrompéta, ha ho'a amandáu ha tata ojehe'áva tuguy reheve, ha ojehykuavo pe yvy ári, ha okái pe yvy tercera parte, umi yvyra máta tercera parte reheve ha okaipa pe ñana kapi'ipe reheve. Pe ángel mokõiha ombopu pe itrompéta, ha ho'a márpe peteĩ mba'e hendypáva, tuicháva cérroicha, ha pe mar tercera pártegui oiko tuguy. Ha omano pe tercera parte mar pegua ha tercera parte umi barco kuéra oñehundipa. Pe ángel mbohapyha ombopu pe itrompéta, ha peteĩ estrella tuicháva ho'a yvágagui, hendýva tata rendýicha, ho'a pe tercera parte umi río ha yvu oiha rupi. Ha pe estrella héra Ajenjo, ha pe ý tercera parte iropa opytávo ajenjo rykuéicha, ha heta gente omano pe ý rokuégui. Pe ángel irundyha ombopu pe itrompéta, ha pe tercera parte pe kuarahy, pe tercera parte pe jasy ha pe tercera parte umi estrella kuéra oñembyaipa. Upéva rehe pe tercera parte ichugui kuéra iñypytũ opytávo, ha ndohesapevéi pe tercera parte arakue ha pyharekue. Ha upéi ahecha peteĩ águila ovevéva yvága mbyte rupi, ha ahendu hatã he'i ramo: --¡Ái anga! ¡Ái anga umi yvy arigua, umi mbohapy ángel ombopúvo itrompéta kuéra! Pe ángel cincoha ombopu pe itrompéta, ha ahecha peteĩ estrella ho'a va'ekue yvágagui yvy ári, ha oñeme'ẽ upe estréllape pe yvykua pypuku llave. Ha oipe'a pe yvykua pypuku rokẽ, ha ojupi pe yvykuágui tatatĩ peteĩ tatakua guasu ratatĩcha, ha pe tatatĩ omoypytũmba pe kuarahy ha pe arapy. Ha upe tatatĩgui osẽ tukueta yvy ári, ha oñeme'ẽ ichupe kuéra oporojopi haguã umi alacrán yvy ariguáicha. Ha oje'e ichupe kuéra ojapo vai'ỹ haguã umi ka'avo yvy arigua rehe, terã mba'eveichagua hovyũva terã yvyra máta rehe, umi yvypóra kuéra oguereko'ỹva pe Tupã Ñandejára señal isyva rehe kuéra rehénte ojapo vai haguã. Upéicharamo jepe ndojehejái ichupe kuéra ojuka umi yvypóra kuérape, ombohasa asýnte haguã cinco meses pukukue, ha pe mba'asy ohejáva ha'ete ku alacrán oporojopi ramoguáicha. Umiha árape umi yvypóra kuéra omanose vaerã, ha upéicharamo jepe ndaikatúi vaerã omano. Ha omanose asy ramo jepe ndaikatúi vaerã omano. Ha umi tuku ojogua umi kavaju guerrahápe guarãichavape, ha iñakã rehe kuéra oguereko peteĩ corona oroguigua joguaha, ha hova kuéra katu kuimba'e rováicha. Hi'áva kuéra kuña akã raguéicha, ha hãi nguéra león rãicha. Ha hete kuéra rehe oguereko coraza fierroguiguáicha, ha ipepo kuéra hyapu carro eta kavaju rehevegua guerrahápe ohóva ryapúicha. Pe huguái kuéra ipopia alacrán ruguáicha ojapo vai haguã yvypóra kuéra rehe umi cinco meses pukukue. Umi tuku kuéra oguereko huvicha pe Aña retã megua ángel hebreo ñe'ẽme hérava Abadón, ha griego ñe'ẽme katu Apolión, he'iséva porombyaihára. Ohasa pe mba'e vai tenonderãguáva, ha ouvéta gueteri mokõi. Pe ángel seisha ombopu pe itrompéta, ha ahendu peteĩ ñe'ẽ osẽva pe altar oroguigua ratĩ pa'ũgui, oĩva Tupã Ñandejára renondépe. Ha pe ñe'ẽ he'i pe seisha ángelpe, pe trompeta oguerekóvape: --Epoi umi irundy ángel kuéra oñeñapytĩvagui pe río guasu Eufrates rembe'ýpe. Ha ojepoi umi irundy ángel kuéragui, ojuka haguã pe tercera parte umi yvypóra kuérape, oñembosako'i va'ekue voi upe hora, dia, mes ha añó peguarã. Ahendu umi isoldado kuéra kavaju arigua retakue, ha ohupity doscientos millones. Ha upéicha ahecha che páype che képe ramoguáicha, umi kavaju ha umi hi'arigua kuéra oguereko ipyti'a kuéra rehe peteĩ coraza pytãva, hovýva ha sa'yjúva. Ha umi kavaju kuéra akã, león akãicha, ha ijuru kuéragui osẽ tata, tatatĩ ha azufre. Ha pe tercera parte umi yvypóra kuérape ojuka ko'ã mbohapy plaga osẽva umi kavaju jurúgui: pe tata, pe tatatĩ ha pe azufre. Umi kavaju pu'akakue oĩgui ijurúpe ha huguáipe, huguái kuéra ojogua mbóipe, ha iñakã, ha huguái kuéra rupi oporombyai. Ha umi yvypóra kuéra hemby va'ekue, umi omano'ỹ va'ekue umi plágagui, noñearrepentíri oheja haguã pe hembiapo kuéra ipo rupi guare, omomba'eguasuve'ỹ haguã umi demóniope, ha umi ta'anga kuérape ojejapóva órogui, plátagui, bróncegui, itágui ha yvyrágui, ikatu'ỹva ohecha, terã ohendu, terã oguata. Noñearrepentíri avei oporojukave'ỹ haguã, ojeheja haguã ipaje kuéragui, hekovai kuéragui ha imonda kuéragui. Upéi ahecha otro ángel imbaretéva oguejýva yvágagui, arai apytépe ha peteĩ arco iris iñakã ári. Hova omimbi kuarahýicha, ha hetyma tata rendy opu'ãvaicha. Ha ipópe oguereko peteĩ kuatiañe'ẽ'imí ojepe'áva, ha omoĩ pe ipy akatúa mar ári ha pe ijasu pegua yvy ári. Ha osapukái hatã, ku león okororõ háicha, ha osapukáivo, siete arasunu oñehendu. Ha oñe'ẽ rire umi siete arasunu, che amoĩ mo'ã umi mba'e kuatia rehe ha ahendu peteĩ ñe'ẽ yvágagui he'íva chéve: --Aníke reikuaauka pe he'i va'ekue umi siete arasunu ha ani remoĩ kuatia rehe. Ha pe ángel ahecha va'ekue oñembo'y pe mar ha yvy ári, ohupi ipo akatúa yvága rehe ha ojura pe tapia guarã oikovéva rehe, upe ojapo va'ekue yvága, yvy, mar ha opa mba'e oĩva ipype kuéra, ha he'i: --Nda hi'are mo'ãvéima, oguahẽvo pe ára pe ángel sieteha oñepyrũ haguã ombopu pe itrompéta oikopáma vaerã pe Tupã Ñandejára oikuaauka'ỹ va'ekue, pe ha'e he'i haguéicha hembiguái kuérape umi ñemoñe'ẽhárape. Ha pe ñe'ẽ ahendu va'ekue yvágagui oñe'ẽ jevy chéve ha he'i: --Tereho, ejapyhy pe kuatiañe'ẽ'imí ojepe'áva hína, oguerekóva ipópe pe ángel oñembo'ýva pe mar ha yvy ári. Ha aha upémaramo pe ángel rendápe ha ajerure ichupe ome'ẽ haguã chéve pe kuatiañe'ẽ'imí, ha ha'e he'i chéve: --Kóina, ha he'u. Nde jurúpe he'ẽta eíraicha, ha nde py'ápe katu iróta. Ha ajapyhy pe kuatiañe'ẽ'imí pe ángel pógui, ha ha'u; ha che jurúpe he'ẽ eíraicha, ha amokõ rire katu, iro che py'ápe. Upéi he'i hikuái chéve: --Reñemoñe'ẽ jevy vaerã Tupã Ñandejára rérape heta yvy arigua kuéra rehe guarã, tetã nguéra, umi oñe'ẽva opaichagua ñe'ẽme ha mburuvicha guasu kuéra rehe guarã. Ha oñeme'ẽ chéve peteĩ takuára una vara joguaha, ha oje'e chéve: --Epu'ã ha eha'ã pe Tupã Ñandejára tupao ha pe altar, ha eipapa mboýpa umi upépe oadoráva. Pe korapy oĩva pe tupao rokárape katu ani reha'ã, oñeme'ẽgui umi Israelita'ỹvape, umíva opyrũta pe ciudad marangatu rehe cuarenta ý dos meses pukukue. Ha che amondóta mokõi che testigo oñe'ẽ haguã che rérape mil doscientos sesenta días pukukue, ha oñemondehuta. Ko'ã mokõi testigo niko ha'e umi mokõi olivo ha umi mokõi candelero oĩva ko yvy Jaraetéva renondépe. Oime ramo ojapo vaiséva hese kuéra, ha'e kuéra oguenohẽta tata ijurúgui ohapypa vaerã umi hayhu'ỹha kuérape, ha upéicha omano vaerã oimeraẽva ojapo vaiséva hese kuéra. Ko'ã testigo ikatu omboty pe yvága ani haguã oky ha'e kuéra oñemoñe'ẽ aja pukukue Tupã Ñandejára rérape, ha ikatu avei ojapo pe ýgui tuguy, ha ombohasa asykuaa yvypóra kuérape opaichagua plaga rupi pe ha'e kuéra oipota háicha. Ha oñemoñe'ẽmbáma ramo katu pe monstruo ojupíva pe yvykua pypukúgui oñorairõta hendive kuéra, ha ipu'akáta hese kuéra ha ojukáta ichupe kuéra. Hetekue kuéra opyta vaerã ojepyso pe ciudad tuichaitéva plázape, pe ciudad Ñandejára oñemosaingo haguépe kurusu rehe, upe oñembohéravanteva Sodoma ha Egipto. Ha oime yvypóra kuéra, tribu, ñe'ẽ ha tetãygua kuérava, ohecha vaerã hetekue kuéra tres días ý medio pukukue ha ndohejái vaerã oñeñotỹ. Ha umi yvypóra kuéra ipy'arory ha ovy'a joa vaerã hese kuéra omano hague rehe, hetaite ombopy'a tarova hague rehe ichupe kuéra umi ñemoñe'ẽhára mokõi ha oguerahauka vaerã ojupe kuéra regalo. Umi tres días ý medio rire katu Tupã Ñandejára espíritu rupi oikove jevy ha opu'ã oñembo'y, ha umi ohecha va'ekue ichupe kuéra okyhyjepa. Upéi umi mokõi testigo ohendu peteĩ oñe'ẽ hatãva yvága guive, he'íva ichupe kuéra: --Pejupi ko'ápe. Ha ojupi hikuái yvágape peteĩ arai apytépe, ha umi hayhu'ỹha kuéra ohecha ichupe kuéra. Ha upe jave oiko peteĩ yvyryrýi guasu, ha la décima parte pe ciudad ho'apa, ha pe yvyryrýi ojuka siete mílpe. Umi ambue kuéra katu okyhyjepa opytávo, ha omomba'eguasu Tupã Ñandejára yvága peguápe. Ohasa pe mba'e vai mokõiha; upéicharamo jepe voi oguahẽta pe mbohapyha. Pe ángel sieteha ombopu pe itrompéta, ha oñehendu hatã oñe'ẽ joáva yvágape ha he'íva: Reino kuéra yvy arigua Tupã Ñandejára ha Icristo mba'epáma, ha ha'e mburuvicha guasu vaerã tapia guarã. Ha umi veinticuatro karai kuéra oguapy va'ekue hína itrono kuérape Tupã Ñandejára renondépe, oñesũ tĩndyhápe ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape, ha he'i: Rome'ẽ ndéve las gracias, ore Jára, Tupã Ñandejára nde pu'akapáva, nde ha'éva, ha'e va'ekue voi ha reju va'erãva, remoĩ hague rehe nde poguýpe opaite mba'e ha reñepyrũma remanda. Umi tetã nguéra ipochypa, upéicharamo jepe, oguahẽ pe nde reporocastiga haguã ára, ha rejuzga haguã avei umi omano va'ekuépe ha rembyekovia haguã umi ne rembiguái kuérape, oñemoñe'ẽva nde rérape, umi imarangatúvape ha umi omomba'évape nde réra, ta ha'e tuicháva terã michĩva, ha rehundipa haguã umi ombyaívape pe yvy. Ha ojepe'a pe Tupã Ñandejára tupao yvága pegua rokẽ, ha ojehecha pe tupaópe pe árca pacto rehegua. Ha oiko aravera, tyapu, arasunu, yvyryrýi ha ho'a amandáu guasueta. Ha ojehecha pe ára rehe peteĩ señal tuicháva: peteĩ kuña oñemondéva kuarahýpe ha jasy oĩ ipyguýpe ha peteĩ corona oguerekóva doce estrellas iñakã rehe. Ha pe kuña hyeguasu ha osapukái hasyetégui imemby haguãicha. Ha ojehecha sapy'a pe ára rehe otra señal: peteĩ tejujagua guasu pytã, siete iñakãva ha diez hatĩva, ha peteĩ corona peteĩ teĩ iñakã rehe. Huguáipe ombotyryry la tercera parte umi estrella kuéra yvága pegua ha oity yvy ári. Ha pe tejujagua oho oñembo'y pe kuña imemby pótava renondépe, imemby vove ho'u haguã ichugui pe imemby. Ha pe kuña imemby mitã kuimba'e, ha pe imemby omanda vaerã opa tetã nguéra rehe popohýi reheve. Ha upéi ojepe'a ichugui pe imemby oñeme'ẽ haguã Tupã Ñandejárape ha ojehupi itrónope. Pe kuña katu ojehui desiértope, Tupã Ñandejára ombosako'i haguépe ichupe hendaguã, upépe omongaru haguã mil doscientos sesenta días pukukue. Upéi oiko peteĩ ñorairõ guasu pe yvágape, pe arcángel Miguel, ha hi'ángel kuéra, oñorairõ pe tejujagua ndive. Ha pe tejujagua ha hi'ángel kuéra oñorairõ, ha ndaikatúi ipu'aka; ha ndaiporivéima hendaguã kuéra yvágape. Ha oñemosẽ yvágagui pe tejujagua guasu, upe mbói ymaiteguare hérava Aña ha Satanás, pe ombotavýva opa yvypóra kuérape. Ha'e ha hi'ángel kuéra oñemombo yvy ári. Upéi ahendu peteĩ ñe'ẽ hatãva pe yvágape, he'íva: --Oguahẽma pe ñane Tupã Ñandejára salvación, pe ipu'aka, pe iréino, ha pe Icristo autoridad, oñemosẽma rehe yvágagui pe omoĩ vaími va'ekue ñane hermano kuérape, pe omoĩ vaími va'ekue ichupe kuéra ára ha pyharépe Tupã Ñandejára renondépe. Ha ha'e kuéra ipu'aka va'ekue hese pe Ovecha Ra'y ruguy rupi ha pe ñe'ẽ hese omoherakuã va'ekue rupi, ha na hakate'ỹi va'ekue hekove kuéra rehe, tekotevẽta ramo jepe omano. Pevy'áke, aipóramo, yvága kuéra ha peẽ ipypegua kuéra. ¡Ái anga umi yvy arigua ha mar pegua kuéra! Aña oguejy rehe peẽme pochyete reheve, oikuaágui hi'ára mbykymaha. Ha pe tejujagua ohecháma ramo oñemombo hague yvy ári, opersegui pe kuña imemby mitã kuimba'e va'ekuépe. Ha oñeme'ẽ pe kuñáme mokõi águila pepo tuicháva, ikatu haguã oveve pe hendaguãme desiértope, mombyry pe mbóigui, upe oñemongaru haguãme tres años ý medio pukukue. Pe mbói opoi ijurúgui ý, peteĩ ríoicha tuicháva, oguerosyry haguã pe kuñáme, pe yvy katu oipytyvõ pe kuñáme, oipe'a ijuru ha omokõ pe río, pe tejujagua opoi va'ekue ijurúgui. Upéva rehe, pe tejujagua ipochyetevéntema pe kuña rehe, ha oho oñorairõ umi iñemoñare kuéra opyta va'ekue ndive, umi iñe'ẽrendúva ndive Tupã Ñandejára rembiapoukapýpe ha ojeroviáva Jesucristo rehe. Ha añembo'y pe mar rembe'ýpe, ha ahecha ojupi pe márgui peteĩ monstruo siete iñakãva ha diez hatĩva. Ha peteĩ teĩ hatĩ rehe oguereko corona, ha iñakã nguéra rehe oguereko peteĩ téra oñe'ẽ vaíva Tupã Ñandejára rehe. Ha pe monstruo ahecha va'ekue ojogua jaguaretépe, ha ipy oso pýicha, ha ijuru katu león jurúicha. Ha pe tejujagua ome'ẽ ichupe ipu'akakue ha itrono, ha omanda guasu haguã. Pe monstruo akã peteĩva oguereko peteĩ herida guasu omano haguãicha, opáichavo, okuera. Ha yvypóra kuéra oñemondyipa ha oho pe monstruo rapykuéri, ha oadora hikuái pe tejujaguápe, ome'ẽgui ijautoridad pe mónstruope, ha oadora avei pe mónstruope ha he'i: --¿Mávapa oiméne ko monstruoichagua, ha mávapa ikatúne oñemoĩ hese? Ojeheja avei pe mónstruope he'i mba'e vai ha mba'e tie'ỹ Tupã Ñandejára rehe ha ojeheja oguereko autoridad cuarenta ý dos meses pukukue. Ha ojapo upéicha, oñe'ẽ vai Tupã Ñandejára rehe ha oja'o héra, oja'o pe henda marangatu ha umi oĩvape yvágape. Ojeheja avei ichupe oñorairõ umi Tupã Ñandejára reheguáva ndive, ha ipu'aka hese kuéra, ha oñeme'ẽ ichupe autoridad opa tribu, ha tetãygua, ha ñe'ẽ ha tetã nguéra ári. Upe mónstruope oadora yvypóra kuéra oĩ haguéicha, héra kuéra oĩ'ỹva pe kuatiañe'ẽ tekovete reheguápe ko mundo oiko ñepyrũ ramo guare guive, pe Ovecha Ra'y omano va'ekue oguerekóva. Oime ramo ijapysáva, tohendu. Pe oporogueraháva preso ho'a vaerã avei preso; ha pe oporojukáva espádape, espádape avei ojejuka vaerã. Upéva rehe, umi Tupã Ñandejára mba'éva tekotevẽ paciencia ha ojerovia mbarete. Upéi katu ahecha otro monstruo, ojupíva yvýgui, hatĩ jováiva ovecha ra'y ratĩcha, ha oñe'ẽ tejujaguáicha. Ha oiporupaite pe monstruo tenondere autoridad henondépe, ha pe yvy ha umi yvypóra kuérape oadorauka pe monstruo tenonderépe, upe oñekytĩ va'ekuépe omano haguãicha ha okuera va'ekue. Ojapo avei techaukapyrã tuicháva, tata jepe oity yvágagui yvy ári opavave renondépe. Ha umi techaukapyrã rupi ojapóva pe monstruo tenondere renondépe, ombotavy umi yvypóra kuérape ha he'i ichupe kuéra ojapo haguã pe monstruo ra'anga, upe oñekytĩ va'ekue espádape, ha upéicharamo jepe nomanói. Ha pe monstruo mokõihávape oñembopu'aka omoingove haguã pe monstruo tenonderegua ra'anga, ikatu haguã upe ta'anga oñe'ẽ ha ojukaukapa opa umi omomba'eguasu'ỹvape ichupe. Ha omoĩuka opavave rehe, michĩva ha tuicháva, mba'eta rerekoha ha mboriahu, tembiguái ha tembiguai'ỹva rehe, peteĩ marca ipo akatúa terã isyva rehe, ikatu'ỹ haguã avave ojogua terã ovende mba'eve, oguereko'ỹ ramo pe marca, taha'e pe monstruo réra terã pe número héra rehegua. Ko'ãvape oĩ vaerã arandu, pe ohechakuaa kuaáva toipapa pe monstruo rehegua número, kuimba'e rehegua númerogui, ha upe número niko seiscientos sesenta ý seis. Upéi ama'ẽ, ha ahecha pe Ovecha Ra'y oñembo'y hína pe Sión cerro ári, ha hendive oĩ ciento cuarenta ý cuatro mil oguerekóva isyva rehe kuéra pe Ovecha Ra'y ha pe Itúva réra. Upéi katu ahendu peteĩ tyapu yvágagui ha'etéva ku ý guasu ryapu, ha peteĩ arasunu guasúicha, ha ha'etéva avei árpapu eta ryapu. Ha opurahéi joa peteĩ purahéi pyahu pe trono renondépe ha umi irundy oikovéva ha umi karai kuéra renondépe. Ha avave ndaikatúi oikuaa upe purahéi, umi ciento cuarenta ý cuatro mil ojesalva va'ekue yvypóra kuéra apytégui añoite mante. Ko'ãva ha'e umi oiko'ỹ va'ekue kuña ndive, omenda'ỹ va'ekue, omoirũva pe Ovecha Ra'ýpe mamo ohohápe. Ko'ãva ojesalva va'ekue yvypóra kuéra apytégui ofrenda tenonderãgua ramo Tupã Ñandejára peguarã ha pe Ovecha Ra'y peguarã. Ndojejuhúi va'ekue mba'eveichagua japu ijurúpe kuéra, imarã'ỹva Tupã Ñandejára trono renondépe. Ha ahecha otro ángel ovevéva pe yvága mbyte rehe, oguerekóva pe evangelio salvación rehegua tapia guarãva omoherakuã haguã yvypóra kuérape, opa tetã nguéra tribu, ñe'ẽ ha tetãyguápe. Ha hatã he'i: --Pekyhyjéke Tupã Ñandejára gui ha pemomba'eguasúke ichupe, oguahẽmagui pe oporojuzga haguã ára; ha pemomba'eguasu pe ojapo va'ekuépe yvága ha yvy, pe mar ha umi yvu kuéra. Ha upéi otro ángel he'i: --Ho'áma, ho'áma, Babilonia, pe ciudad tuichaitéva, omonga'u va'ekue opa umi tetã nguérape pe vino heko vaikue reheguápe. Ha peteĩ ángel mbohapyha, hatã he'i: --Oime ramo omomba'eguasúva pe monstruo ha ha'angápe, ha ohejáva oñemoĩ pe imárca isyva terã ipo rehe, ho'u vaerã avei pe vino ojehe'a'ỹva Tupã Ñandejára pochy ipohyietéva rehegua, oñemoĩ va'ekue pe ipochy ryrúpe; ha oñeatormenta vaerã tata ha azúfrepe ángel kuéra marangatu ha pe Ovecha Ra'y renondépe. Ha pe itormento ratatĩngue ojupi vaerã tapia guarã, ha ndopytu'u va'erãi ára ha pyharépe umi omomba'eguasúva pe mónstruope ha pe ha'angápe, terã umi oguerekóva ojehe pe héra marca. Upéva rehe, umi Tupã Ñandejára reheguáva, iñe'ẽrendúva hembiapoukapy kuérape ha Jesús rehe ojeroviáva, ipaciencia vaerã. Ha ahendu peteĩ ñe'ẽ yvágagui he'íva: --Emoĩ kuatia rehe: “Ovy'a vaerã umi ko'águi rire omanóva, Ñandejára Jesucristo rehe ojeroviáva.” He'ẽ, upéicha he'i pe Espíritu Santo, opytu'u vaerã hembiapo kuéragui, ha hembiapo kuerakue omoirũ vaerã ichupe kuéra. Ha ama'ẽ, ha ahecha peteĩ arai morotĩ, ha peteĩ oguapýva pe arai ári ojoguáva kuimba'e ra'ýpe, ha oguereko iñakã rehe peteĩ corona oroguiguáva ha ipópe katu peteĩ kyse ty'ãi haimbéva. Ha osẽ pe tupaógui otro ángel, hatã osapukáiva pe oguapývape pe arai ári: --Eity pe nde kyse ty'ãi, ha eikytĩ pe kóga, oguahẽma pe oñekytĩ haguã ára ha hi'ajupáma pe kóga. Ha pe oguapy va'ekue hína pe arai ári, oity pe ikyse ty'ãi ha oikytĩ pe kóga yvy arigua. Ha ambue ángel osẽ pe tupao yvága peguágui, oguerekóva avei peteĩ kyse ty'ãi haimbéva. Ha ambue ángel osẽ pe altárgui ipu'akáva tata rehe, ha hatã ohenói pe oguerekóvape pe kyse ty'ãi haimbéva, ha he'i: --Eity pe nde kyse ty'ãi haimbéva, ha eikytĩ pe parral apesã yvy arigua, hi'ajupámagui. Ha pe ángel oity pe ikyse ty'ãi yvy ári ha oikytĩ pe parral'a yvy arigua, ha oity pe mba'yru guasúpe ojehykue'o haguã, upéva niko hína pe Tupã Ñandejára pochy ipohyietéva. Ha pe parral'a ojehykue'o pe ciudad rokárape, ha pe mba'yrúgui osẽ tuguy ohupitýva umi kavaju freno yvatekue peve, trescientos kilómetros ijerekuévo. Ha ahecha yvágape ambue techapyrã tuicháva ha jahecharamo va'erãva: siete ángel kuéra umi siete plaga ipaha peguáva reheve, ha heseve kuéra oguahẽ ipahápe pe Tupã Ñandejára pochykue. Ahecha avei peteĩ mar vidrioguigua joguaha ojehe'áva tata reheve, ha umi ipu'aka va'ekue pe monstruo ha pe ha'anga rehe ha pe héra número rehe, oñembo'y hikuái upe mar vidrioguigua ári, arpa Tupã Ñandejára ome'ẽ va'ekue ichupe kuéra reheve. Ha opurahéi hikuái pe Moisés Tupã Ñandejára rembiguái purahéi, ha pe Ovecha Ra'y purahéi, he'íva: Tuicha ha iporãite niko opa umi ne rembiapokue, Tupã Ñandejára nde pu'akapáva; hekópe ha añetete niko nde rape kuéra, nde tetã nguéra Ruvicha guasuvete. ¿Mávapa ndokyhyjéi chéne nde hegui Ñandejára? ¿mávapa na ne momba'eguasúi chéne? Nde añoite niko ne marangatu, ha ou vaerã opa tetã nguéra ha ne momba'eguasu vaerã, ojehecha hague rehe ne rembiapo kuéra hekopeteha. Ko'ã mba'e rire ama'ẽ, ha ahecha ojepe'a yvágape pe tabernáculo pegua santuario. Ha pe santuáriogui osẽ umi siete ángel kuéra oñemondéva lino potĩ asy omimbipávape, ha ipyti'a jerekuévo cinta oroguigua ha ogueraha umi siete plaga kuéra. Ha peteĩva umi irundy oikovéva ome'ẽ peteĩ teĩ umi siete ángel kuérape copa oroguigua, henyhẽtéva Tupã Ñandejárape oikovéva tapia guarã pochykuégui. Ha pe santuario henyhẽmba pe Tupã Ñandejára mba'eguasuete ha ipu'akaitéva ratatĩgui, ha avave ndaikatúi oike upépe opa peve umi siete plaga ogueraháva umi siete ángel kuéra. Ha ahendu peteĩ ñe'ẽ hatãva osẽva pe santuáriogui, he'íva umi siete ángel kuérape: --Tapeho peñohẽ yvy ári umi siete copa Tupã Ñandejára pochy ipohyietéva ryru. Ha pe ángel tenondegua oho ha oñohẽ yvy ári pe icópa pegua, ha opa umi oguerekóva pe monstruo marca ha omomba'eguasúva pe ha'anga rehe, osẽ peteĩ llaga ivai ha hasýva. Ha pe ángel mokõiha oñohẽ márpe pe icópa pegua he pe márgui oiko tuguy ku te'õngue ruguykuéicha, ha omanomba opa umi oikovéva pe márpe. Pe ángel mbohapyha oñohẽ pe icópa pegua umi río ha yvu kuéra ári ha oiko ichugui kuéra tuguy. Ha ahendu pe ángel umi ý rerekua he'i ramo: --Nde niko, Tupã Ñandejára imarangatúva, ha'éva, ha ha'e va'ekue voi, rejapo porã reporojuzga hague rehe hekopete ko'ã mba'e rehe, ha'e kuéra oñohẽ hague rehe umi ne ñemoñe'ẽhára ha umi nde reheguáva ruguy ha ko'ãga nde re'uka ichupe kuéra tuguy, ha upéicha rembyekovia hekopete ichupe kuéra. Ahendu avei pe altar guive he'íva: --Upéicha niko, nde Tupã Ñandejára ipu'akapáva reporojuzga niko añete ha hekopete. Pe ángel irundyha oñohẽ pe icópa pegua kuarahy ári, ha oheja pe kuarahy rata ohapy umi yvypóra kuérape. Ha okái asyete hikuái, opáichavo, noñearrepentíri ha nomomba'eguasúi Tupã Ñandejárape, pe ipu'akáva ko'ã plaga rehe, oja'o uvei héra. Pe ángel cincoha oñohẽ pe icópa pegua pe monstruo trono ári, ha pe iréino opyta pytũnguýpe. Ha hasýgui ichupe kuéra umi hesegua kuéra oisu'u ikũ, ha upéicharamo jepe noñearrepentíri hembiapo vai kuéragui, oja'o uvei Tupã Ñandejára yvága peguápe imba'asy ha illaga kuéra hasýgui ichupe kuéra. Ha pe ángel seisha oñohẽ pe icópa pegua pe río guasu Eufrates ári, ha hypa pe río oiko haguã ichugui umi mburuvicha oúva kuarahy resẽgui raperã. Ha ahecha osẽ pe tejujagua jurúgui, ha pe monstruo jurúgui he pe ñemoñe'ẽhára japu jurúgui mbohapy espíritu vai ojoguáva ju'ípe. Ha umíva niko mba'epochy espíritu ojapóva techapyrã imilágrova, ha osẽ ombyaty haguã opa umi yvy arigua mburuvicha kuérape oñorairõ haguãme Tupã Ñandejára ipu'akapáva ára guasúpe. “Upeha árape che aju vaerã monda háicha. Ovy'a vaerã upe che ra'arõva ha oñangarekóva ijao rehe, ani haguã ojejuhu opívo ha ojehecha pe oguerotĩva.” Ha ombyatypa hikuái umi mburuvicha kuérape pe tenda hebreo ñe'ẽme héravape Armagedón. Ha pe ángel sieteha oñohẽ pe icópa pegua yvytu rehe, ha osẽ pe trono santuario peguágui peteĩ ñe'ẽ hatãva he'íva: --Oikopáma. Ha oiko aravera, tyapu, ha arasunu, ha oiko peteĩ yvyryrýi guasu araka'eve oiko'ỹ va'ekue yvypóra kuéra oĩ guive yvy ári. Ha pe ciudad tuichaitéva oñemboja'o mbohapy hendápe, ha umi ciudad kuéra yvy arigua ho'apa, ha Tupã Ñandejára imandu'a pe ciudad tuichaitéva, Babilonia rehe, ho'uka haguã ichupe pe vino Tupã Ñandejára pochy ipohyietéva rehegua. Ha opa umi isla ha cerro kuéra ndojejuhuvéi. Ha ho'a yvágagui yvypóra kuéra ári amandáu tuicháva, ipohýiva cuarenta kilo rupi, ha ha'e kuéra oja'o Tupã Ñandejárape pe castigo amandáu rehegua rehe, tuicha etereígui upe plaga. Ou upéramo peteĩva umi siete ángel kuéra oguerekóva umi siete copa ha he'i chéve: --Eju, tahechauka ndéve pe kuña rekovai oguapýva mar kuéra ári peguarã condenación. Umi mburuvicha kuéra yvy arigua ojehe'a va'ekue hendive heko ky'ápe ha yvypóra kuéra oka'upa va'ekue pe heko ky'a rehegua vínope. Upéi katu pe ángel che reraha peteĩ desiértope ha pe Espíritu Santo ohechauka chéve peteĩ kuña oguapýva peteĩ monstruo pytãva ári, oguerekóva ojehe heta téra tie'ỹ Tupã Ñandejára rehe oje'éva, ha siete iñakã ha diez hatĩ. Ha pe kuña oñemonde ao pytãu ha pytãvape, ha ojegua óro, ita hepýva ha pérlape. Ha oguereko ipópe peteĩ copa oroguigua henyhẽva mba'e ky'a ha heko ky'akuégui, ha oguereko isyva rehe peteĩ téra ojekuaa'ỹva mba'épa he'ise: “Babilonia, pe tuichaitéva, kuña rekovai kuéra ha opa mba'e ky'a yvy arigua sy.” Ha ahecha pe kuña oka'u umi Tupã Ñandejára rehegua kuéra ha umi ojejuka va'ekue omoherakuã hague rehe Jesús réra ruguýpe. Ha ahechávo upéva, che py'andyiete apytávo. Ha pe ángel he'i chéve: --¿Mba'érehe piko rehecharamo? Amombe'úta ndéve pe kuña rehegua ha pe monstruo siete iñakãva ha diez hatĩva ichupe ogueraháva rehegua ñemimby. Pe monstruo rehecha va'ekue niko peteĩ oikove va'ekue yma, ha opáichavo ndoikovevéima, ha upéicharamo jepe ojupíta pe yvykua pypukúgui oho mboyve pe oñehundi haguãme. Ha umi yvy arigua kuéra oguereko'ỹva héra pe tekovete rehegua kuatia ñe'ẽme ko mundo oiko ñepyrũ guive tuicha oñemondýi vaerã ohechávo pe monstruo yma oikove va'ekue ndoikoveveimaha, opáichavo, ou jevy vaerã. Kóva ikatu oikuaa umi iñarandúva: umi siete akã niko siete cerro, pe kuña oguapyha, ha upéicha avei umi akã nguéra siete mburuvicha kuéra. Cinco ha'e kuérava okúima, ha peteĩ katu oĩ gueteri, ha pe ambue ne'ĩra gueteri ou. Ha ou ha'ára pe ha'e kuérava ipaha pegua, nda hi'are mo'ãi. Pe monstruo yma oikove va'ekue ha ko'ãga ndoikovevéimava, upéva ha'e pe mburuvicha ochoha, ha'e ramo jepe peteĩ umi siete rehegua, ha upéi katu oñehundíta. Umi diez tatĩ rehecha va'ekue niko diez mburuvicha ne'ĩrava gueteri omanda, opáichavo, omandáta una hora pe monstruo ndive. Ko'ã diez mburuvicha oĩ peteĩ ñe'ẽme, ha ome'ẽta ipu'aka ha ijautoridad pe mónstruope. Oñorairõ vaerã pe Ovecha Ra'y ndive, ha pe Ovecha Ra'y ipu'aka vaerã hese kuéra, ha'e ha'égui karai kuéra Jára ha mburuvicha kuéra Ruvicha, ha umi oĩvape hendive Tupã Ñandejára ohenói ha oiporavo va'ekue, ha jeroviaha ha'e kuéra. Pe ángel he'i avei chéve: --Umi mar kuéra rehecha va'ekue, pe kuña reko vai oguapyha, umíva ha'e hína tetãygua kuéra, genteta, ñe'ẽ ha tetã nguéra. Ha umi diez tatĩ rehecha va'ekue pe monstruo rehe, nda ija'evéi vaerã pe kuña rekovai rehe ha oheja vaerã ichupe ha'eño ha opívo, okaru vaerã pe kuña ro'o rehe ha ohapy vaerã ichupe tatápe. Tupã Ñandejára omoĩgui ipy'apýpe kuéra ojapo haguã pe ha'e oipotáva, oñemoĩvo ha'e kuéra peteĩ ñe'ẽme ome'ẽ haguã iréino pe mónstruope oikopa peve pe Tupã Ñandejára he'i va'ekue. Pe kuña rehecha va'ekue niko pe ciudad tuichaitéva oguerekóva ipoguýpe umi mburuvicha kuéra yvy ariguápe. Ko'ã mba'e rire, ahecha oguejy yvágagui otro ángel tuicha autoridad reheve, ha ohesapepa pe yvy imimbikuépe. Ha hatã osapukái ha he'i: --Ho'áma, ho'áma Babilonia, pe ciudad tuichaitéva, ha oiko ichugui mba'epochy róga, ha opaichagua espíritu vai renda ha guyra ky'a ha ojepota'ỹ vaerã raity. Opa tetã nguéra oka'upa hague rehe pe hembipota ky'a rehegua vínope, ha mburuvicha kuéra yvy arigua oñemongy'a hague rehe hendive, ha comerciante kuéra yvy arigua oñemboricopa hague rehe pe ha'e omombopa rei va'ekue rehe. Ha ahendu ambue ñe'ẽ yvágagui he'íva: --Pesẽ ichugui peẽ che reheguáva, ani haguã pejehe'a ipecádo kuéra rehe, ha pende rupity pe iplága; ipecádo kuéra heta etereígui oguahẽ yvága peve, ha Tupã Ñandejára imandu'a hembiapo vai kuéra rehe. Pejapo hese upe ha'e ojapo haguéicha ambue kuéra rehe ha pembyekovia jo'a ichupe pe ojapo va'ekue rehe. Pembojehe'a ichupe imboy'upyrã mokõi jevy imbaretevéva pe ha'e ombojehe'a va'ekuégui ambue kuéra peguarã. Peipy'apy ha pembohasa asy pe ha'e oñemomba'eguasu hagueichaite ha omombopa rei haguéicha, he'ígui ipy'apýpe: “Ápe aguapy aína reina ramo, che ndaha'éi viuda, ha ndaipóri vaerã chéve guarã jahe'o.” Ha upéva rehe voi, peteĩ árape oupa vaerã iplága kuéra: mano, tasẽ ha ñembyahýi, ha ojehapy vaerã tatápe, ipu'aka rehe pe Tupã Ñandejára ojuzga va'ekue ichupe. Ha umi mburuvicha kuéra yvy arigua oñemongy'a ha ohundipa rei va'ekue, hasẽ ha ojahe'o soro vaerã hese ohechávo pe ikaigue ratatĩ. Ha oñemomombyry vaerã ichugui okyhyjégui pe castigo hi'ári oúvagui, ha he'i joa vaerã hikuái: --¡Ái! ¡Ái anga pe ciudad guasu Babilonia, pe ciudad ipu'akaitéva! Peteĩ sapy'aitépe oguahẽ ndéve pe castigo. Ha hasẽ ha ojahe'o vaerã avei hese umi comerciante kuéra yvy arigua, ndaiporivéiguima ojogua vaerã umi mba'e oguerúva; mba'yru henyhẽva óro, plata, ita hepýva ha pérlagui, aorã linoguigua iporã etereíva, seda ha género pytãuva ha pytãvagui ha opaichagua yvyra hyakuã porãva ha tembiporu ojejapo va'ekue marfil, yvyra hepýva, bronce, fierro ha mármolgui, mba'yru henyhẽva canela, mba'e hyakuã porãva, incienso, mirra, extracto, vino, aceite, harína iporã etereíva ha trígogui; tymba kuéra, ovecha, kavaju, carro, ha tembiguái, ha yvypóra ángagui. Ha he'i vaerã upe ciudádpe: --¡Ndererekovéima umi yva hetéva nde py'a ojeruretémi va'ekue, ha repytáma tapia guarã umi mba'eta ha jeguaka rereko va'ekue rehe'ỹ! Umi oñemúmi va'ekue ko'ã mba'e rehe ha oñemboríco va'ekue upe ciudad rehe ae oñemomombyry vaerã okyhyjégui pe castigo hi'ári oúvagui, hasẽ ha ojahe'ohápe he'i vaerã hikuái: --¡Ái! ¡Ái anga pe ciudad tuichaitéva, oñemondémi va'ekue lino iporãvévape ha ao pytãu ha pytãvape, ha ojegua órope, ita hepyvéva ha pérlape! Ha peteĩ sapy'aitépe opa umi riquezaita. Opa umi barco kuéra pegua capitán, pasajero kuéra ndive, marinero kuéra ha opa umi omba'apóva márpe, oñemomombyry ha ohechávo pe ciudad okaipáva ratatĩngue, osapukaipa ha he'i: --¿Mba'e ciudad piko ojogua raka'e ko ciudad guasuete kóvape? Ha oñohẽ hikuái yvyku'i iñakã rehe kuéra, tasẽ ha jahe'ohápe, ha osapukái: --¡Ái! ¡Ái anga pe ciudad tuichaitéva, umi iriquezaita rehe oñemboríco va'ekue opa umi mar pegua barco kuéra jára ha peteĩ sapy'aitépe oñehundipa! Pevy'a upe ojehu va'ekue rehe ichupe, yvága, ha peẽ apóstol kuéra ha ñemoñe'ẽhára kuéra, ha opa umi Tupã Ñandejára rehegua kuéra; ocondenávo ichupe Tupã Ñandejára ojapo peẽme justicia. Ha peteĩ ángel imbaretéva ohupi peteĩ ita tuicháva, peteĩ ita molino reheguáicha, ha oity pe márpe, ha he'i: --Péicha ojeity vaerã yvýpe Babilonia, pe ciudad guasu, ha araka'eve ndojehechavéi vaerã. Noñehenduvéi vaerã nde pype arpa pu, flauta ha trompeta, ha ndaiporivéi vaerã nde pype mba'eveichagua omba'apóva mba'eveichagua tembiapópe, ha noñehendu mo'ãvéi nde pype molino ryapu. Ha ndohesape mo'ãvéi nde pype lámpara rendy, ha noñehendu mo'ãvéi vy'a mendaha pegua ayvu, umi ne moñemuhára kuéra mba'e guasu va'ekue yvy ári, ha rembotavy va'ekue opa tetã nguérape nde paje kuéra rupi. Upe ciudádpe ojejuhu va'ekue umi ñemoñe'ẽhára kuéra ha umi Tupã Ñandejára rehegua kuérava ha opa umi ojejuka va'ekue ko yvy ári ruguy. Ko'ã mba'e rire ahendu genteta ñe'ẽicha yvágape, he'íva: ¡Aleluya! pe salvación, pe gloria ha pe pu'aka niko ñane Tupã Ñandejára mba'e, ha'e oporojuzga rehe hekopete ha añete háicha, ha ojuzga pe kuña rekovaípe omboheko vaipa va'ekue yvypóra kuérape pe heko ky'akuépe, ha ovenga hese umi Tupã Ñandejára rembiguái ojejuka va'ekue ipo rupi. Ha upéi he'i jevy hikuái: --¡Aleluya pe kuña vai ratatĩngue máramo ndopái vaerã! Ha umi veinticuatro karai kuéra ha umi irundy oikovéva oñesũ ha omomba'eguasu Tupã Ñandejárape, oguapy va'ekue hína pe trónope, ha he'i hikuái: --¡Amén! ¡Aleluya! Ha pe trono guive oñehendu peteĩ ñe'ẽ he'íva: Pemomba'eguasu ñane Tupã Ñandejárape, opa peẽ hembiguái kuéra pekyhyjéva ichugui, michĩva ha tuicháva. Ahendu avei genteta ñe'ẽicha, ý guasu ryapúicha ha arasunu guasúicha he'íva: ¡Aleluya! Oñepyrũma rehe oreina pe Ñandejára, ñande Tupã Ñandejára ipu'akapáva. Javy'ákena ha ñane renyhẽkena torýgui, ha ñamomba'eguasúkena ichupe oguahẽma rehe pe Ovecha Ra'y omenda haguã ára, ha hembireko oñembosako'ipáma, ha oñepermiti ichupe oñemonde ao lino iporãvévape, ipotĩ ha omimbipáva. Pe lino fino niko umi Tupã Ñandejára reheguáva rekovekue marangatu. Ha pe ángel he'i chéve: --Emoĩ kuatia rehe: “Ovy'a vaerã umi oñeconvidáva pe Ovecha Ra'y mendaha arete peguarã.” Ha he'i chéve: --Ko'ãva ha'e Tupã Ñandejára ñe'ẽ añetetegua. Ha che añesũ pe ángel renondépe aadora haguã ichupe, ha'e katu he'i chéve: --Aníke rejapo upéicha, che niko Tupã Ñandejára rembiguáinte avei nde ha ne hermano kuéra Jesús ñe'ẽ rehe ojeroviáva ndive. Eadora Tupã Ñandejárape. Umi Tupã Ñandejára rérape oñemoñe'ẽva niko oikuaauka pe Jesús ñe'ẽ. Ha ahecha pe yvága rokẽ ojepe'a, ha osẽ peteĩ kavaju morotĩ, ha pe oguapýva hi'ári héra Fiel ha Verdadero, hekopete oporojuzga ha oñorairõva. Pe hesa tata rendýicha, ha iñakã rehe oguereko heta corona, ha oguereko ojehe peteĩ téra ha'e mante oikuaáva. Ha oñemoñde peteĩ ao oñemoingepyréva tuguýpe, ha héra: Tupã Ñandejára Ñe'ẽ. Ha umi ejército yvága pegua oñemondéva lino iporãvéva, morotĩ ha ipotĩvape, oho hapykuéri kavaju morotĩ ári. Ha ijurúgui osẽ peteĩ espada haimbéva, oikytĩ haguã ipype umi tetã nguérape; ha ipopohýita hendive kuéra vara fierroguigua reheve guáicha. Ha ha'e oporojuzga vaerã ku parral ipýpe omohykuesẽvaicha, ha ho'uka vaerã ichupe kuéra pe Tupã Ñandejára ipu'akapáva castigo ipohyietéva rehegua vino. Ha oĩ pe imánto ha hetyma rehe ko téra: “Mburuvicha kuéra Ruvicha ha karai kuéra Jára.” Ha ahecha peteĩ ángel oñembo'ýva kuarahy ári, ha hatã osapukái opa umi guyra kuéra arapy rehe ovevévape: --Peju ha peñembyaty pe Tupã Ñandejára cena guasuha peguarã, pe'u haguã mburuvicha kuéra ro'o, comandante ha kuimba'e kuéra ipy'aguasúva ro'o, kavaju ha hi'arigua kuéra ro'o, opavave ro'o, taha'e tembiguái terã tembiguai'ỹ, michĩva terã tuicháva. Ha ahecha pe mónstruope ha umi yvy arigua mburuvicha kuéra ijejército kuéra reheve, oñembyaty va'ekue oñorairõ haguã upe oguapýva ndive kavaju ári, ha ijejército kuéra ndive. Ha pe monstruo ojeapresa, ha hendive upe ñemoñe'ẽhára japu ojapo va'ekue techapyrã imilágrova pe monstruo renondépe. Umíva umi techapyrã rupi pe ñemoñe'ẽhára japu ombotavy va'ekue umi omoĩuka va'ekuépe ojehe pe monstruo marca ha oadora va'ekue pe monstruo ra'anga. Pe monstruo ha pe ñemoñe'ẽhára japu ojeity hekove reheve pe lago tata ha azufre reheve opupúvape. Ha umi ambue kuéra katu ojejuka pe espada osẽvape pe kavaju ári oguapýva jurúgui, ha umi guyra kuéra hyvatãmba ho'o kuerakuégui. Ha ahecha peteĩ ángel oguejýva yvágagui, oguerekóva pe yvykua pypuku rehegua llave ha peteĩ cadena guasu ipópe, ha ojapyhy pe tejujaguápe, upe mbói ymaite guiveguáva, pe Aña, pe Satanás, ha oñapytĩ mil años. Ha oity pe yvykua pypukúpe, omboty upépe ha omoĩ peteĩ sello pe okẽ rehe anive haguã ombotavy umi tetã nguérape ohasa peve mil años. Uperire katu ojepoi jevy sapy'ami vaerã ichugui. Ha ahecha trono kuéra, ha umi oguapývape hi'ári kuéra oñeme'ẽ autoridad oporojuzga haguã. Ahecha avei umi oñeñakã'o va'ekue ánga kuéra omoherakuã hague rehe Jesús réra ha Tupã Ñandejára ñe'ẽ, umi oadora'ỹ va'ekue pe mónstruope terã ha'angápe, ha ndohejái va'ekue oñemoĩ pe monstruo marca isyva terã ipo rehe; ha oikove jevy, ha oreina Cristo ndive mil años. Ha umi ambue omanóva katu ndoikove jevýi umi mil años rire peve. Kóva ha'e pe jeikove jevy tenonderãgua. Imarangatu ha ovy'a vaerã pe oikove jevýva pe tenonderãgua jeikove jevýpe, pe mano mokõi jevyha nda ipu'akái hese kuéra, Tupã Ñandejára ha Cristo pa'i kuéra vaerã uvei ha'e kuéra, ha oreina vaerã hendive mil años. Ha umi mil años rire katu ojepoi jevy vaerã Satanásgui pe oñeñapytĩ haguégui, ha osẽ vaerã ombotavy jevy haguã opa tetã nguéra yvy ariguápe, Gog ha Magógpe, ha ombyaty vaerã oñorairõ haguã ha heta eterei vaerã pe mar pegua yvyku'ícha. Ha ojupi hikuái pe yvy ipekue javeve, ha omongora umi Tupã Ñandejára rehegua kuéra campamento ha pe ciudad ha'e ohayhuetéva; ha Tupã Ñandejára ombou tata yvágagui ha ohapypaite ichupe kuéra oĩ haguéicha. Ha pe Aña, ombotavy va'ekue ichupe kuéra, ojeity pe lago tata ha azufre reheveguápe, ojeity haguépe avei pe monstruo ha pe ñemoñe'ẽhára japu; ha upépe oñeatormenta vaerã ára ha pyharépe arapave'ỹ meve guarã. Ha ahecha peteĩ trono morotĩ guasu, ha pe oguapy va'ekuépe hína upépe, ha pe yvy ha pe yvága okañy henondégui ha ndojejuhuvéi hendague kuéra. Ahecha avei umi omano va'ekue, tuicháva ha michĩva, oñembo'y Tupã Ñandejára renondépe; ha ojepe'a umi kuatiañe'ẽ nguéra, ha ambue kuatiañe'ẽ pe tekovete rehegua kuatiañe'ẽ. Ha umi omano va'ekue ojejuzga hembiapo kuerakue rehe oĩ haguéicha umi kuatiañe'ẽme. Ha pe márgui osẽmba umi omano va'ekue oĩ va'ekue ipype, ha pe mano ha umi omanóva oiha ome'ẽ umi oĩ va'ekue ipype kuéra, ha opavave ojejuzga peteĩ teĩ hembiapo kuerakue rehe. Ha pe mano voi, ha umi omanóva oiha, ojeity pe lago tataguiguápe. Upe lago tataguigua ha'e pe mano mokõi jevyha, ha pe héra oĩ'ỹ va'ekue pe tekovete reheguápe kuatiañe'ẽme, ojeity avei upépe. Upéi ahecha peteĩ yvága pyahu ha peteĩ yvy pyahu: pe yvága ha pe yvy tenonderã guare ndaiporivéima, ha ndaiporivéima avei pe mar. Ha ahecha pe ciudad marangatu, pe Jerusalén pyahu, oguejýva yvágagui, Tupã Ñandejára renondégui, oñembosako'íva tembirekorã ojeguáva imenarãme guarãicha. Ha ahendu peteĩ ñe'ẽ hatãva yvágagui, he'íva: Péina ko'ãga Tupã Ñandejára santuario oĩ yvypóra apytépe. Ha Tupã Ñandejára oiko vaerã hendive kuéra, ha ha'e kuéra hesegua vaerã, ha Tupã Ñandejára voi oĩ vaerã hendive kuéra Itupã Ñandejára kuéra ramo. Tupã Ñandejára omokã vaerã hesay kuéra, ha ndaiporivéima vaerã mano, terã tasẽ, terã jahe'o, terã mba'asy, opa umi mba'e yma oĩ va'ekue ohasapáma rehe. Upéramo pe trónope oguapy va'ekue hína he'i: --Péina che ambopyahupa opa mba'e. He'i avei: --Emoĩ kuatia rehe, añete rehe ko'ã ñe'ẽ ha ikatu rehe jajerovia hese kuéra. Upéi he'i chéve: --Oikopáma. Che ha'e pe Alfa ha Omega, he'iséva pe iñepyrũha ha pe ipaha. Pe ijyuhéivape, che amboy'u vaerã pe yvuguigua ý oikovévagui, reiete. Pe ovencévape oñeme'ẽ vaerã ko'ã mba'e herencia ramo, ha che vaerã Itupã Ñandejára, ha ha'e che ra'y vaerã. Umi ipy'amirĩva, umi oguerovia'ỹva, umi heko ky'áva, umi oporojukáva, umi ojoguerekóva menda'ỹ rehe, umi paje apoha, umi omomba'eguasúva ta'anga, ha opa umi ijapúvape katu, oñemondo vaerã pe lago hendývape tata ha azúfrepe, upéva ha'e pe mano mokõiha. Ha ou che rendápe peteĩva umi siete ángel kuéra oguereko va'ekue umi siete copa henyhẽtéva umi siete plaga ipaha peguágui, ha he'i chéve: --Eju, ha tahechauka ndéve pe tembirekorã, pe Ovecha Ra'y rembireko. Ha ahecha pe Espíritu Santo rupi pe ángel che reraha ramo peteĩ cerro tuicha ha ijyvatévape ha ohechauka chéve pe ciudad marangatu tuichaitéva, Jerusalén, oguejýva yvágagui, Tupã Ñandejára rendágui. Pe ciudad omimbipa Tupã Ñandejára mimbi reheve, ha pe imimbikue ojogua peteĩ ita iporã etereívape, jáspeicha, hesakãva cristálcha. Pe ciudad jerekuévo oĩ peteĩ muralla tuicha ha ijyvatévo, doce hokẽva, ha peteĩ ángel peteĩ teĩ umi okẽme; ha umi doce tribu Israel pegua réra kuéra oĩ umi okẽ rehe. Mbohapy okẽ oĩ kuarahy resẽvo, mbohapy norte kotyo, mbohapy sur kotyo ha mbohapy kuarahy reikévo. Pe ciudad muralla oguapy doce ita ári, pe Ovecha Ra'y apóstol kuéra docevéva réra kuéra reheve umi ita rehe. Pe ángel oñe'ẽva chendive oguereko peteĩ takuára oroguigua oha'ã haguã pe ciudad, hokẽ nguéra ha imurálla reheve. Pe ciudad oguereko irundy esquina, pe ipukukue, ha pe ipekue peteĩcha. Pe ángel oha'ã pe ciudad pe takuárape, ha oguereko doce mil estadio; ipukukue, ijyvatekue, ha ipekue peteĩcha. Upéi oha'ã pe muralla, ha oguereko ciento cuarenta ý cuatro codos, yvypóra kuéra oha'ã háicha pe ángel oha'ã avei. Pe muralla ojejapo pe ita jáspegui, ha oroguipa pe ciudad, vidrio potĩme ojoguáva. Umi ita pe muralla oguapyha ojegua opaichagua ita iporãvape: pe tenondegua jáspegui, pe mokõiha safírogui, pe mbohapyha ágatagui, pe irundyha esmeráldagui, pe cincoha ónicegui, pe seisha cornalínagui, pe sieteha crisólitogui, pe ochoha berílogui, pe nueveha topáciogui, pe diezha crisoprásogui, pe onceha jacíntogui, ha pe doceha amatístagui. Umi doce okẽ pérlagui, peteĩ teĩ umi okẽ ojejapo peteĩ pérlagui. Ha pe ciudad calle katu oroguipa, vidrio sakãporãicha. Ndahechái ipype tupao, Ñandejára, pe Tupã Ñandejára ipu'akapáva ha pe Ovecha Ra'y voi pe ciudad tupao. Pe ciudad noikotevẽi kuarahy terã jasy resape rehe, pe Tupã Ñandejára resapekue voi ohesapégui ichupe, ha pe Ovecha Ra'y voi hesapehára. Umi tetã nguéra ojesalva va'ekue oiko vaerã upe ciudad resape rendýpe, ha mburuvicha kuéra yvy arigua ogueru vaerã ichupe iglória. Hokẽ nguéra noñemboty va'erãi araka'eve arakuépe, upépe ndaipóri mo'ãvéiguima pyhare. Ha ichupe ojereraha vaerã umi tetã nguéra honor ha gloria. Ndoike va'erãi ipype araka'eve mba'eveichagua mba'e ky'a, terã avave heko ky'a terã ijapúva, umi oĩva héra kuéra pe Ovecha Ra'y kuatiañe'ẽ tekovete reheguápe mante. Ha upéi pe ángel ohechauka chéve peteĩ río pe hi'y oporomoingovéva, hesakãva cristálcha, osẽva pe Tupã Ñandejára ha pe Ovecha Ra'y trónogui. Pe ciudad calle mbytépe, ha pe río rembe'y mokõivépe, oĩ pe yvyra máta oporomoingovéva, doce hi'áva, cada mes peteĩ, ha umi hoguekue katu tetã nguéra pohãguã. Ndaiporivéima vaerã upépe mba'eve ñemaldeci pyre. Pe Tupã Ñandejára ha pe Ovecha Ra'y trono oĩta upe ciudádpe, ha hembiguái kuéra omomba'eguasu vaerã ichupe. Ha ohecha vaerã hikuái Tupã Ñandejára rova, ha héra oĩta isyva rehe kuéra. Upépe ndaiporivéima vaerã pyhare, ha umi upépe oikóva noikotevẽvéima vaerã lámpara, terã kuarahy rendy rehe; Tupã Ñandejára voi ohesape vaerã rehe ichupe kuéra, ha ha'e kuéra oreina vaerã tapia guarã. Upéi pe ángel he'i chéve: --Ko'ã ñe'ẽ añetegua, ha ikatu jajerovia hese kuéra. Ha Ñandejára, pe Tupã Ñandejára ete voi oñe'ẽ va'ekue umi ñemoñe'ẽhára kuérape, ombou hi'ángel ohechauka haguã hembiguái kuérape umi mba'e voi ojehútava. --¡Nda hi'arevéima ajúvo! ¡Ovy'a vaerã pe iñe'ẽrendúva pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ ko kuatiañe'ẽme oĩvape! Che, Juan, ahendu ha ahecha ko'ã mba'e. Ha ahendu ha ahecha rire, añesũ pe ángel ohechauka va'ekue chéve renondépe, aadora haguã ichupe. Ha'e katu he'i chéve: --Ani rejapo upéicha, che niko Tupã Ñandejára rembiguáinte avei nde ha nde ryvy kuéra Tupã Ñandejára rérape oñemoñe'ẽva ndive, ha opa umi iñe'ẽrendúva ndive ko kuatia ñe'ẽme oĩvape. Eadora Tupã Ñandejárape. He'i avei chéve: --Ani reroñemi pe Tupã Ñandejára ñe'ẽ ko kuatia ñe'ẽme oĩva, hi'aguĩma rehe ko'ã mba'e oiko haguã ára. Upe aja, pe tekove vai ta hembiapo vai oikóvo, ha pe iky'áva toñemongy'a, pe imba'eporãva ta imba'eporã, ha pe imarangatúva ta imarangatu. --Nda hi'arevéima ajúvo, ha arúta pe premio ame'ẽ vaerã peteĩ teĩme hembiapokue rehe. Che ha'e pe tenondegua ha pe ipaha pegua, pe iñepyrũha ha pe ipaha, pe letra Alfa ha Omégaicha. Ovy'a vaerã umi ojohéivo ijao, ikatu haguã ohupity pe yvyra máta oporomoingovéva, ha oike haguã pe ciudad rokẽ rupi. Umi oguerovia'ỹva, umi paje apoha, umi ojoguerekóva menda'ỹ rehe, umi oporojukáva, umi omomba'eguasúva ta'angápe, ha opa umi ohayhúva ha oikóva japúpe katu opyta vaerã okápe. --Che, Jesús, amondo va'ekue che ángel aikuaauka haguã opa ko'ã mba'e umi iglésia kuérape. Che ha'e pe rey David ypykue ha pe iñemoñare, ha che ha'e avei pe estrella omimbíva ko'ẽjúvo. Pe Espíritu Santo, ha pe Ovecha Ra'y rembireko, he'i: --Eju. Ha pe ohendúva, te'i: --Eju. Ha pe ijyuhéiva, ha ouséva, tou ha toy'u pe ý oporomoingovévagui, reiete. Opa umi ohendúvape ko Tupã Ñandejára ñe'ẽ, oĩva ko kuatiañe'ẽme, che ha'e ichupe kuéra: Oime ramo omoĩvéva ko'ã mba'épe, Tupã Ñandejára ombou vaerã hi'ári umi plaga oje'éva ko kuatiañe'ẽme. Ha oime ramo oipe'áva ko Tupã Ñandejára ñe'ẽ oĩvagui ko kuatiañe'ẽme, Tupã Ñandejára oipe'a vaerã ichupe pe tekovete rehegua kuatiañe'ẽgui, ha pe ciudad marangatúgui, ha umi mba'e ko kuatiañe'ẽme oĩvagui. Pe oikuaaukáva ko'ã mba'e he'i: --Nda hi'arevéima ajúvo. Amén. ¡Eju, Ñandejára Jesucristo! Ñandejára Jesucristo ta pende rovasa opavave peẽme. Amén.