Igitabo kidondora ukuvuka kwa Yesu Kristo, umwana wa Dawidi, Dawidi wa Aburahamu. Aburahamu yavyaye Isaka, Isaka yavyaye Yakobo, Yakobo yavyaye Yuda n’abandi bavukana, Yuda yavyaye Peresi na Zera kuri Tamari, Peresi yavyaye Hesironi, Hesironi yavyaye Ramu, Ramu yavyaye Aminadabu, Aminadabu yavyaye Nahasoni, Nahasoni yavyaye Salumoni, Salumoni yavyaye Bowazi kuri Rahabu, Bowazi yavyaye Obedi kuri Rusi, Obedi yavyaye Isayi, Isayi yavyaye umwami Dawidi. Dawidi yavyaye Salomo kuri muka Uriya, Salomo yavyaye Rehobowamu, Rehobowamu yavyaye Abiya, Abiya yavyaye Asa, Asa yavyaye Yehoshafati, Yehoshafati yavyaye Yoramu, Yoramu yavyaye Uziya, Uziya yavyaye Yotamu, Yotamu yavyaye Ahazi, Ahazi yavyaye Hezekiya, Hezekiya yavyaye Manase, Manase yavyaye Amoni, Amoni yavyaye Yosiya, Yosiya yavyaye Yekoniya n’abandi bavukana, mu gihe co kwambukanwa i Babuloni. Kuva mu gihe co kwambukanwa i Babuloni Yekoniya yavyaye Shalutiyeli, Shalutiyeli yavyaye Zerubabeli, Zerubabeli yavyaye Abihudi, Abihudi yavyaye Eliyakimu, Eliyakimu yavyaye Azori, Azori yavyaye Sadoki, Sadoki yavyaye Akimu, Akimu yavyaye Elihudi, Elihudi yavyaye Eleyazari, Eleyazari yavyaye Matani, Matani yavyaye Yakobo, Yakobo yavyaye Yosefu, umugabo wa Mariya nyina wa Yesu yitwa Kristo. Nuko ba sekuruza bose guhera kuri Aburahamu gushitsa kuri Dawidi n’icumi na bane, kandi guhera kuri Dawidi gushitsa ku gihe co kwambukanwa i Babuloni n’icumi na bane, kandi guhera ku gihe co kwambukanwa i Babuloni gushitsa kuri Kristo n’icumi na bane nyene. Ukuvuka kwa Yesu Kristo kwabaye gurtya: nyina Mariya yar’ akowe na Yosefu ataramurongora bamubona afise inda yavuye kuri Mpwemu Yera. Ariko Yosefu, umugabo wiwe, kukw ar’ umugororotsi, kandi kukw atagomvye kumutetereza, yiyumvira kumubengera mu mpisho. Akivyiyumvira, umumarayika w’ Umwami Imana amwiyerekera mu nzozi, aramubarira, ati Yosefu, mwana wa Dawidi, ntutinye kurongora Mariya umugeni wawe, kukw atwaye inda ya Mpwemu Yera. Azovyara umwana w’umuhungu, nawe uz’ umwite YESU, kukw ari we azokiza abantu biwe ivyaha vyabo. Ivyo vyose vyabaye birtyo ngw ivyo Umwami Imana yavugiye mu kanwa k’uwavugishwa na we biboneke, ngo Rāba, inkumi izotwara inda, ivyare umwana w’umuhungu, Bazomwita Imanuweli; risobanurwa ngw Imana iri kumwe natwe. Yosefu yikanguye aravyuka, agira nk’uk’ umumarayika w’Umwami Imana yamubariye, arongora umugeni wiwe. Kandi ntiyigera amwēgēra gushitsa aho yavyariye umwana w’umuhungu; araheza amwita YESU. Yesu amaze kuvukira i Betelehemu mu gihugu c’i Yudaya ku ngoma y’umwami Herode, haza abanyabgenge bavuye i burasirazuba, baja i Yerusalemu, barabaza, bat’ Umwami w’Abayuda yavutse ari hehe? Kuko twābonye inyenyeri yiwe, tur’ i burasirazuba, none tukaba tuzanywe no kumushengerera. Umwami Herode avyumvise, ahagarikana umutima n’ab’i Yerusalemu bose. Akoranya abaherezi bakuru n’ abanyabgenge b’ivyanditswe bose bo mur’ ubgo bgoko, arababaza, ati Kristo azovukira hehe? Bati N’i Betelehemu mu gihugu c’i Yudaya, ni ko vyanditswe n’ umuntu yavugishwa n’Imana, ngo Kandi wewe, Betelehemu mu ntāra ya Yuda, Nturi mutoya mu baganwa ba Yuda, Kuko kuri wewe hazova ūganza, Ni we azoragira abantu banje b’Abisirayeli. Buno Herode ahamagaza ba banyabgenge mu mpisho, abasiguza igihe iyo nyenyeri yabonekeye. Abatuma i Betelehemu, ati Mugende, mubaze mushirutse umwete ivy’ uwo mwana. Ni mwamubona muce muza kumbarira, ngo nanje nze kumushengerera. Na bo bumvise iry’ umwami, baragenda. Maz’ iyo nyenyeri bābonye i burasirazuba irabarōngōra, irinda ishika hejuru y’ah’ uwo mwana ari, ihagararaho. Babonye iyo nyenyeri banezerwa akaneza kenshi cane. Bashitse mu nzu babona uwo mwana na Mariya nyina wiwe; bikubita hasi, baramupfukamira, barumūra ibisimbo vyabo, bamushikanira amashikanwa, izahabu n’imibavu n’isenga. Babgiriwe n’Imana mu nzozi ngo ntibasubire guca kwa Herode, baca mu yindi nzira, bīsubirira mu gihugu c’i wabo. Bamaze kugenda, umumarayika w’Umwami Imana yiyerekera Yosefu mu nzozi, aramubgira, ati Vyuka, ujane umwana na nyina, uhungire muri Egiputa, ugumeyo gushitsa aho nzokubaririra, kuko Herode agira arondere umwana ngw amwice. Ahenga mw ijoro aravyuka, ajana umwana na nyina, aja muri Egiputa, agumayo gushitsa Herode amaze gutanga, ngw ivyo Umwami Imana yavugiye mu wavugishwa na we bishike, ngo Nahamagaye umwana wanje ngw ave muri Egiputa. Maze Herode abonye ko yahenzwe n’abo banyabgenge, arajingitwa cane. Atuma kugeseza abana b’abahungu bose b’i Betelehemu no mu misozi yose ihakikije, abamaze imyaka ibiri n’abatarayimara, yagerereje igihe yasigurije abanyabgenge. Ni ho ivyavuzwe na Yeremiya yavugishwa n’Imana vyashikiye, ngw Induru yumvikana i Rama, Amarira n’amaborogo menshi; Rakeli aririra abana biwe, Yanka kwīrūrwa, kuko batakiriho. Herode amaze gutanga, umumarayika w’Umwami Imana yiyerekera Yosefu mu nzozi ari muri Egiputa, aramubgīra, ati Vyuka, ujane umwana na nyina, uje mu gihugu c’i Bgisirayeli, kukw abārondera kwica umwana bāpfuye. Avyutse, ajana umwana na nyina, aragenda, ashika mu gihugu c’i Bgisirayeli. Ariko yumvise yuko Arukelayo yimye i Yudaya, asubiye ku ngoma ya se Herode, atinya kujayo. Abgiriwe mu nzozi, aja mu bihugu vy’i Galilaya. Ashitseyo, agerēra mu gisagara citwa Nazareti, ngw ivyavuzwe n’abāvugishwa n’Imana bishike, ngw Azokwitwa Umunyanazareti. Mur’ iyo misi haza Yohana Umubatizi, yigishiriza mu bugaragwa bg’i Yudaya, ati Mwihane, kuk’ ubgami bgo mw ijuru buri hafi. Uyo ni we yavuzwe na Yesaya yavugishwa n’ Imana, at’ Ijwi ry’ūsemererera mu bugaragwa, Ati Ni mutegure inzira y’ Uhoraho, Mugorore iz’ ibihamo ziwe. Yohana uyo, imyambaro yiwe yar’ iy’ ubgoya bg’ingamiya, yayikenyeza umukanda w’urusato mu rukenyerero; indya ziwe zar’ inzige n’ubūki bgo mw ishamba. Maz’ ab’i Yerusalemu n’ab’i Yudaya bose n’igihugu giherereye kuri Yorodani cose, bava i wabo baza kuri we, babatizwa na we mu ruzi Yorodani, bātura ivyaha vyabo. Abonye benshi bo mu Bafarisayo no mu Basadukayo bazanywe no kugira ngw ababatize, arababaza, ati Mwa bana b’inzoka mwe, ni nde yababūriye ngo muhunge uburake buzoza? Nuko mwame imbuto zikwiranye n’ukwihana. Mwoye kwiyumvira mu mitima, muti Dufise Aburahamu, ni we sogokuruza. Ndababgira yukw aya mabuye Imana ishobora kuyavyuramw’ abana ba Aburahamu. Arikw incabiti igenekerejwe ku bitsina vy’ibiti; nuko rer’ igiti cose kitāma ivyiza kiracibga, kigatererwa mu muriro. N’ukuri jeho ndababatiza mu mazi ngo mwihane; arik’ ūzoza hanyuma yanje andusha ubushobozi, ntibimbereye no kumutwaza inkweto. Uyo azobabatiza muri Mpwemu Yera no mu muriro. Urutaro rwiwe ruri mu kuboko kwiwe, kand’ azokubūra imbuga yiwe neza, yimburire ingano ziwe mu kigega, maz’ umuguruka awuturire mu muriro utazima. Ico gihe Yesu ava i Galilaya, aja kuri Yorodani aje kuri Yohana, azanywe no kubatizwa na we. Ariko Yohana agomba kumwankira, ati Kw ari jewe nkwiye kubatizwa nawe: non’ uje kuri jewe? Yesu aramwishura, ati Bikunde: kukw ari vyo bidukwiye, ngo dushitse ukugororoka kwose. Bun’ aramukundira; Yesu amaze kubatizwa, aca ava mu mazi: maz’ ijuru riruguruka, abona Mpwemu w’Imana, amanuka asa n’inuma, amugwako. Buno rer’ ijwi riva mw ijuru, rit’ Uyu ni we Mwana wanje nkunda, akampimbara. Buno Yesu adūganwa na Mpwemu mu bugaragwa ngw ageragezwe n’Umurwanizi. Amaze imisi mirongwine n’amajoro mirongwine yisonzesheje, abona gusonza. Umugeragezi aza kuri we, ati Ni waba ur’ Umwana w’ Imana, bgira aya mabuye acike imitsima. Aramwishura, ati Vyanditswe ng’ Umuntu ntatungwa n’umutsima gusa, arikw atungwa n’ijambo ryose riva mu kanwa k’Imana. Bun’ Umurwanizi amujana mu gisagara cera, amuhagarika ku gatwe k’urusengero, aramubgira, ati Ni waba ur’ Umwana w’Imana, ikororere hasi, kuko vyanditswe, ngw Azokuragiza abamarayika biwe, Na bo bazokuramira mu maboko yabo, Ngo kumbure ntutsitare kw ibuye. Yesu aramubgira, ati Vyongeye haranditswe, ngo Ntukagerageze Uhoraho, Imana yawe. Umurwanizi yongera kumujana ku musozi uhagaze cane, amwereka ubgami bgose bgo mw isi n’ ubgiza bgabgo, at’ Ivyo vyose ndabiguha, ni wampfukamira, ukansenga. Buno Yesu aramubgira, ati Mvako, Satani, kuko vyanditswe, ng’ Uhoraho, Imana yawe, abe ari yo usenga, kand’ abe ari yo usaba yonyene. Maz’ Umurwanizi aramureka, kand’ abamarayika baraza, baramukorera. Yumvise ko Yohana yashizwe mw ibohero, aja i Galilaya. Yimuka i Nazareti, aja kuba i Kaperinawumu hafi y’ikiyaga mu rugabano rwa Zebuloni na Nafutali, ngw ivyanditswe na Yesaya yavugishwa n’Imana bishike, ngw Igihugu ca Zebuloni n’ igihugu ca Nafutali, Aherekeye ku kiyaga, hakurya ya Yorodani, I Galilaya h’abanyamahanga, Abantu bāri bicaye mu mwiza, Babonye umuco mwinshi, Kand’ abāri bicaye mu gihugu c’urupfu no mu gitutu carwo, Umuco urasiye kuri bo. Guhera ubgo, Yesu atangura kwigisha, ati Mwihane, kuk’ ubgami bgo mw ijuru buri hafi. Aciye i ruhande y’ikiyaga c’i Galilaya, abona abavukana babiri, Simoni yitwa Petero, na Andereya mwene nyina, bariko baraterera urusenga mu kiyaga, kuko bār’ abarovyi. Arababgira, ati Ni munkurikire, nzobagira abaroba abantu. Baca bareka insenga, baramukurikira. Yīgiye imbere yaho, abona abavukana bandi babiri, Yakobo mwene Zebedayo, na mwene nyina Yohana, bari kumwe na se Zebedayo mu bgato, bariko barasana insenga zabo, arabahamagara. Baca bareka ubgato na se, baramukurikira. Yesu agendagenda i Galilaya hose, yigisha mu masinagogi yabo, ababgira ubutumwa bgiza bg’ ubgami, akiza indwara n’ubumuga vy’uburyo bgose mu bantu. Inkuru yiwe ikwira i Siriya hose, bamuzanira abarwaye bose bātewe n’indwara zitari zimwe n’ ibibasheshereje, n’abinjiwemwo n’abadayimoni, n’abarwaye intandara, n’ibimuga; arabakiza. Kand’ ishengero ryinshi riramukurikira bavuye i Galilaya n’i Dekapoli n’i Yerusalemu n’i Yudaya no hakurya ya Yorodani. Abonye iryo shengero, adūga umusozi. Amaze kwicara, abigishwa biwe baramwēgēra. Yanzika kuvuga, arabigisha, ati Hahirwa aboro mu mitima yabo, kuk’ ubgami bgo mw ijuru ar’ ubgabo. Hahirwa abatuntuye, kukw ari bo bazokwirurwa. Hahirwa abatekereza, kukw ari bo bazoragwa isi. Hahirwa abafise inzara n’inyota vyo kugororoka, kukw ari bo bazohāzwa. Hahirwa abagira imbabazi, kukw ari bo bazozigirirwa. Hahirwa abafise imitima itanduye, kukw ari bo bazobona Imana. Hahirwa ababanguranya, kukw ari bo bazokwitwa abana b’Imana. Hahirwa abahamwa bahōrwa ukugororoka, kuk’ ubgami bgo mw ijuru ar’ ubgabo. Namwe muzoba muhiriwe aho bazobatuka bakabahama bakabarementaniriza ibibi vyose babampōye. Munezerwe, muhimbarwe, kukw impēra zanyu ari nyinshi mw ijuru: kukw ari ko bāhama abāvugishwa n’Imana ba mbere. Mur’ umunyu w’isi. Arik’ umunyu, iy’ ushize uburyohe, uba ukiryoshwa n’iki? Nta co uba ukimaze atar’ ugutabga hanze ugakandagirwa n’abantu. Mur’ umuco w’isi. Igisagara cubatswe ku mpinga y’umusozi ntigishobora guhishwa. Nta bodomeka itara ngo baryubikekw igisimbo, ariko barishira ku gitereko caryo, ngo riboneshereze abari mu nzu bose. Abe ari k’ umuco wanyu ubonesha imbere y’abantu, ngo babone ibikorwa vyanyu vyiza, bahimbaze So wo mw ijuru. Ntimugire ngo naje gusenyura ivyagezwe cank’ amajambo y’ abavugishwa n’Imana. Sinaje kubisenyura, naje kubishitsa. Ndababgire ukuri, Gushitsa ah’ ijuru n’isi bizoviraho, nta kanyuguti na kamwe canke n’akazatsa bizova ku vyagezwe, gushitsa aho vyose bizoheraherezwa. Nuk’ ūzorenga ibgirizwa na rimwe ryo mu yoroshe hanyuma y’ayandi, akigisha abantu ngo bagire bartyo, mu bgami bgo mw ijuru azokwitwa muto hanyuma y’abandi. Arik’ ūyitondera, akayigisha, uyo we azokwitwa mukuru mu bgami bgo mw ijuru. Ariko ndababgira yuk’ ukugororoka kwanyu ni kutaruta ukw’ abanyabgenge b’ ivyanditswe n’ukw’ Abafarisayo, mutazoruha mwinjira mu bgami bgo mw ijuru. Mwarumvise kw aba kera bābgiwe, ngo Ntukice: uwica aba ashikiwe no gutsindwa n’urubanza. Ariko jeho ndababgira yuk’ umuntu wese azorakira mugenzi we azoba ashikiwe no gutsindwa n’urubanza; ūzotuka mugenzi we, ngo Wa kijuju we! azoba ashikiwe no gucirwakw iteka; ūzomutuka, ati Wa gipfu we! azoba ashikiwe no gutabga mu muriro wa Gehinomu. Ni wajana ishikanwa ryawe ku gicaniro, ukahībukira ko har’ ico upfa na mugenzawe, usige ishikanwa ryawe imbere y’igicaniro, ubanze ugende wikiranure na mugenzawe, uce ugaruka, ushikane ishikanwa ryawe. Wuzure vuba n’ūkurega mukiri mu nzira; ūkurega ntagushikirize umucamanza, umucamanza akaguha umusoda, ugashirwa mw ibohero. Ndakubgira ukuri yuk’ utazohava na gatoya utishuye n’ikuta ry’imperēra. Mwarumvise ko vyāvuzwe, ngo Ntugasambane. Ariko jeho ndababgira yuk’ umuntu wese arāba umugore akamwifuza, aba amaze gusambana na we mu mutima wiwe. Ijisho ryawe ry’i buryo ni ryagutsitaza, urinogore, urite kure: vyokubera vyiza gupfa ijisho ryawe rimwe, hak’ umubiri wawe wose wotabga muri Gehinomu. N’ukuboko kwawe kw’i buryo ni kwagutsitaza, uguce igikonjo, ugite kure: vyokubera vyiza gupfa urugingo rwawe rumwe, hak’ umubiri wawe wose woja muri Gehinomu. Kandi vyaravuzwe, ng’ Umuntu wese yirukana umugore wiwe n’amuhe icete co kuvāvānura. Ariko jeho ndababgira yuk’ umuntu wese yirukana umugore wiwe atamuhōye ubusambanyi, aba amusambanishije: kand’ uwābīra uwahukanye azoba asambanye. Mwarumvise kandi kw aba kera bābgiwe, ngo Ntukarahire ngo wirahuruze, arik’ uz’ ukorere Uhoraho ivyo wamusezeraniye: ariko jeho ndababgire: Ntukarahire na mba; nturahire ijuru, kukw ar’ intebe y’Imana; cank’ isi, kukw ari yo ndava y’ibirenge vyayo; cank’ i Yerusalemu, kukw ar’ umurwa w’Umwami ahambaye. Nturahire umutwe wawe, kuk’ udashobora guhindura agashatsi na kamwe ngo kēre canke ngo kirabure. Arikw ijambo ryanyu ribe Ego, ego; Oya, oya: ikirenze ivyo kiva kuri wa Mubi. Mwarumvise ko vyāvuzwe, ngw Ijisho rihōrwe irindi, n’iryinyo rihōrwe irindi; ariko jeho ndababgire: Ntimurwanye umunyakibi: ūgukubise urushi mu musaya w’i buryo umuhindukirize n’uwundi; umuntu ni yagomba kukubūranya ngw akunyage ipfundo, umuhebere n’umutamana; ūgufata ng’ umurenze umusozi umwe, umurenze n’uwa kabiri. Ūgusaba, umuhe, ūgomba kukugurana, ntumutere ibitugu. Mwarumvise ko vyāvuzwe, ngo Mukunde bagenzi banyu, mwanke abansi banyu. Ariko jeho ndababgire: Mukunde abansi banyu, musabire ababahama, kugira ngo mube abana ba So wo mw ijuru, kukw atuma izuba ryiwe rirasira ababi n’abeza, kand’ aha imvura abagororotsi n’abagabitanya. Ni mwakunda ababakunda, muri n’impēra ki? Mbeg’ abatozakori bo si ko bagira? Ni mwaramukanya n’incuti zanyu gusa, abandi muzoba mubarusha iki? Abanyamahanga bo si ko bagira? Mwebge ni mube agahore, nk’uko So wo mw ijuru ar’ agahore. Mwirinde ntimugakorere ivyiza vyanyu mu maso y’abantu kugira ngo babarābe: ni mwagira murtyo, ntimuzogira impēra kuri So wo mw ijuru. Ni wagira ubuntu, ntuz’ uvugishe inzamba imbere yawe, nk’ukw indyarya zikora mu masinagogi no mu nzira, ngo bashimwe n’abantu: ndababgire ukuri: Baramaze guhabga impēra zabo. Ariko weho ni wagira ubuntu, ntumenyeshe ukubamfu kwawe ico ukuryo kwawe gukora, kugira ng’ ubuntu bgawe bugirirwe mu mpisho: kandi So, abona ibihishijwe, azoguhēra. Iyo musenga ntimukabe nka za ndyarya, kuko bakunda gusenga bahagaze mu masinagogi no mu mayirabiri, ngo biyerekane imbere y’abantu; ndababgire ukuri: Baramaze guhabga impēra zabo. Ariko weho, iy’ usenga, uje haruguru mu nzu yawe, wugare urugi, usenge So aba mu mpisho, kandi So, akuboneye mu mpisho azoguhēra. Kandi ni mwasenga, ntimukabomboranye amanwa nk’ukw abanyamahanga bagira: biyumvira yuko bazokwumvirwa kubg’ amajambo yabo menshi. Ntimuze muse na bo; kuko So azi ivyo mukennye mutaramusaba. Nuko musenge murtya, muti Data wa twese wo mw ijuru, izina ryawe ryubahwe, ubgami bgawe buze, ivyo ugomba bibe mw isi nk’uko biba mw ijuru. Uduhe ivyo kurya dukwiranye uyu musi; uduhebere imyenda yacu, nk’uko natwe twahebeye abari mu myenda yacu; kandi ntutujane mu bitwosha nabi, arik’ udukize wa Mubi. [Kuk’ ubgami n’ubushobozi n’ icubahiro ar’ ivyawe ibihe bidashira. Amen.] Kuko ni mwaharira abantu ivyaha vyabo, na So wo mw ijuru azobaharira namwe. Ariko ni mutāharira abantu ivyaha vyabo, na So na we ntazobaharira ivyaha vyanyu. Kand’ iyo mwisonzesha, ntimwijirwe nk’uko za ndyarya zigira. Kuko bīyoberanya mu maso ngo babonwe n’abantu ko bisonzesheje. Ndababgire ukuri: Baramaze guhabga impēra zabo. Ariko weho, ni wisonzesha, wīsīge amavuta mu mutwe, wiyuhagire mu maso, ngo ntubonwe n’abantu ko wisonzesheje, arik’ ubonwe na So aba mu mpisho, kandi So, abona ivyo mu mpisho, azoguhēra. Ntimukīrundanirize ubutunzi mw isi, ah’ inyenzi n’ingese bibumara, n’ibisuma bikīmba bikabgiba. Ariko mwirundanirize ubutunzi mw ijuru, ah’ inyenzi n’ingese bitabumara, hatariyo n’ibisuma vyimba ngo vyibe. Kukw ah’ ubutunzi bgawe buri, ari ho umutima wawe uzoba. Itara ry’umubiri n’ijisho. Ijisho ryawe iy’ ari ryiza, umubiri wawe wose uba uri n’umuco. Arikw ijisho ryawe iy’ ari ribi, umubiri wawe wose uba uri n’ umwiza. Nuko wa muco uba muri wewe, woramuka ubaye umwiza, uwo mwiza wongana ute! Nta wusaba abami babiri: kuko yokwanka umwe, agakunda uwundi, canke yoguma kur’ umwe, akagaya wa wundi. Ntimushobora gusaba Imana n’Itunga. Ni co gitumye ndababarira, nti Ntimukaganyire amagara yanyu ku vyo muzorya canke ku vyo muzonywa, cank’ umubiri wanyu ku vyo muzokwambara. Mbeg’ amagara ntaruta ivyo kurya, cank’ umubiri nturuta ivyambarwa? Ni murābe ibiguruka vyo mu kirēre, ntibibiba, ntibishwabura, kandi ntivyimburira mu bigega, ariko So wo mw ijuru arabitunga; mbega mwebge ntimubiruta cane? Ni nde muri mwebge yoshobozwa n’amaganya kwisumvya uko yareha nk’ukuboko kumwe? Ikibaganyisha impuzu n’iki? Ni murābe amashurwe yo ku misozi ingen’ akura, ntiyirirwa aratama, ntajisha impuzu; ariko ndababgira yuko na Salomo mu bgiza bgiwe bgose atar’ ashajije nka rimwe mur’ ayo. Non’ Imana ko yambika ivyatsi vyo ku misozi irtyo, birih’ uyu musi, ariko nk’ ejo bigatererwa mu ziko, mbega ntizorushiriza kubambika, mwebge ab’ ukwizera guke mwe? Nuko ntimukiganyire, ngo Tuzorya iki? canke Tuzonywa iki? canke Tuzokwambara iki? Kukw ivyo vyose abanyamahanga ari vyo bitwaririka; ariko So wo mw ijuru arazi kw ivyo vyose mubikena. Ariko mubanze mwitwaririke ubgami bg’Imana n’ukugororoka kwayo, ni ho ivyo vyose muzovyongerwa. Ntimukiganyire ivy’ ejo, kuk’ umusi w’ejo uzoba wiganyira ivyawo; umusi ukwiranye n’amagorwa yawo. Ntimugahinyurire mu mitima yanyu, namwe mukazohinyurwa. Kuko, uko muhinyura abandi, ari ko muzohinyurwa namwe; kand’ ingero mugeramwo muzoyigererwa namwe. Urābira iki akabango kari mu jisho rya mugenzawe, kand’ inkingi iri mu jisho ryawe ntuyitegereze? Wobgira ute mugenzawe, uti Zana ngutosore akabango kari mu jisho ryawe, nawe ufise inkingi mu jisho ryawe? Wa ndyarya we, banza witosore inkingi iri mu jisho ryawe, uheze ubone neza gutosora akabango kari mu jisho rya mugenzawe. Ivyera vy’Imana ntimukabīhe imbga, kand’ imaragarita zanyu ntimuziterere ingurube, kugira ngo ntizizihonyange n’inzāra zazo, maze zikabahindukirira, zikabatabagura. Musabe, muzohabga; murondere, muzoronka; muramutse, muzokwugururirwa. Kuk’ ūsaba wese ahabga; ūrondera aronka; ūramutsa yugururirwa. Har’ umuntu muri mwebge, umwana wiwe yomusaba umutsima, akamuha ibuye? Canke yomusaba ifi, akamuha inzoka? None mwebge, ko muzi guha abana banyu ingabire nziza muri babi, mbega So wo mw ijuru ntazorushiriza rwose guha ivyiza abamusavye? Nukw ivyo mugomba kw abantu babagirira vyose mube ari ko mubagirira namwe; kukw ivyo ar’ ivyagezwe n’ivy’ abavugishijwe n’Imana. Muce mw irembo ripfunganye; kukw irembo ryagutse, n’ inzira y’igihamo, ari vyo bijana abantu mu mahonero, kand’ abahaca ni benshi. Arikw irembo ripfunganye, n’inzira ntoya, ni vyo bija mu bugingo, kand’ abahabona ni bake. Mwirinde abīgira abavugishwa n’Imana; baza kuri mwebge bambaye nk’intama; arikw imbere ar’ amabingira y’inkazi. Muzobamenyera ku vyo bama. Mbega har’ uwokwamura inzabibu ku munyinya, cank’ insukoni ku bitovu? Nukw igiti ciza cose cama ivyiza, arikw igiti kibi cama ibibi. Igiti ciza ntigishobora kwama ibibi, kand’ igiti kibi ntigishobora kwama ivyiza. Igiti cose kitama ivyiza kiracibga, kigatererwa mu muriro. Nuko muzobamenyera ku vyo bama. Umuntu wese amvumereza, ati Mwami, Mwami; si we azokwinjira mu bgami bgo mw ijuru, atar’ ūkora ivyo Data wo mw ijuru agomba. Benshi bazombgira kuri wa musi, ngo Mwami, Mwami, ntitwavugishwa n’Imana mw izina ryawe, ntitwasenda abadayimoni mw izina ryawe, ntitwakora ibitangaza vyinshi mw izina ryawe? Ni ho nzobajinjiburira, nti Nta ho nigeze mbamenya; mviraho, mwa bakora ibizira mwe. Uwumva ayo majambo yanje wese, akayakora, asa n’umuntu w’ubgenge yubatse inzu yiwe ku rutare. Isegenya iragwa, inkukūra iratwaza, igihuhuta kirahuhuta, bisūrira kuri nya nzu, ntiyagwa, kuko yar’ imase ku rutare. Arik’ uwumva ayo majambo yanje wese, ntayakore, asa n’umuntu w’imburabgenge, yubatse inzu yiwe ku musenyi. Isegenya iragwa, inkukūra iratwaza, igihuhuta kirahuhuta, bisūrira kuri nya nzu, irasenyuka, kand’ isenyerana ryayo riba irikomeye. Yesu arangije ayo majambo yose, ishengero ritangazwa n’ inyigisho ziwe, kuko yabigisha nk’ūfise ububasha, ntase n’abanyabgenge b’ivyanditswe babo. Amanutse uwo musozi, ishengero ryinshi riramukurikira. Maz’ umunyamibembe aza kuri we, aramupfukamira, ati Mugenzi, ukunze, woshobora kumpumanura. Aramvura ukuboko, amukorako, ati Ndakunze, humanuka. Bun’ aca akira imibembe yiwe. Yesu aramubgira, ati Wirinde, ntugire uwo ubgira, ariko genda wiyereke umuherezi, utange ishikanwa ryagezwe na Mose, ribe ikimenyetso kibabere icabona. Ashitse i Kaperinawumu, haza umugabisha w’abasoda ijana, aramwinginga, ati Mushingantahe, umuhungu wanje n’ikimuga, aryamye mu nzu, arasinzikaye cane. Aramubgira, ati Ndaje kumukiza. Umugabisha aramwishura, ati Mugenzi, ntibimbereye ko winjira mu nzu yanje; vuga ijambo gusa, uwo muhungu arakira. Kuko nanje nd’umuntu agendera musi y’abanganza, mfise abasoda ntwara: iyo mbariye umwe, nti Genda, aragenda; n’uwundi nti Ngwino, akaza; nabarira umushumba wanje, nti Kora iki, akagikora. Yesu avyumvise, biramutangaza, abgira abamukurikiye, ati Ndababgire ukuri: Sinaribgabone ukwizera kungana gurtyo no mu Bisirayeli. Ndababgira yuko benshi bazoza, bavuye i burasirazuba n’i burengerazuba, bazokwicarana na Aburahamu na Isaka na Yakobo mu bgami bgo mw ijuru; arikw abana b’ubgo bgami bazohindirwa hanze mu mwiza, ni ho hazoba amarira no kuryanya insya z’amenyo. Yesu abgira uwo mugabisha, at’ Igīre, bikubere nk’uko wizeye. Nuko wa muhungu akira uno mwanya. Yesu yinjiye mu nzu kwa Petero, abona inabukwe aryamye afashwe n’umururumbo. Amukora ku kuboko, umururumbo urazima; aravyuka, aramu zimana. Ku kagoroba, bamuzanira benshi binjiwemwo n’ abadayimoni; izo mpwemu mbi azirukanisha ijambo, akiza abāri barwaye bose, ngw ivyavuzwe n’uwavugishwa n’Imana Yesaya biboneke, ng’ Ubgiwe ni we yatwara ubumuga bgacu, akikorera n’indwara zacu. Yesu abonye ishengero ryinshi rimukikije, agera ko bajabuka hakurya. Haza umunyabgenge w’ivyanditswe, aramubgira, ati Mwigisha, ndagukurikira ah’ uja hose. Yesu aramubgira, at’ Imbgebge ziri n’imyobo, n’ibiguruka mu kirēre biri n’ivyari; arik’ Umwana w’umuntu we ntagira ah’ arambika umusaya. Uwundi mu bigishwa aramubgira, ati Mugenzi, banza undekure, ngende mpambe data. Ariko Yesu aramubgira, ati Nkurikira, reka abapfuye bahambe abapfuye babo. Atambukira mu bgato, abigishwa biwe baramukurikira. Haza igihuhuta gikomeye mu kiyaga, bituma ubgato buzimirira mu mipfunda: ariko we yar’ asinziriye. Baraza baramukangura, bati Mugenzi, dukize, turapfuye. Arababaza, ati N’iki kibateye ubgoba, mwa bafise ukwizera guke mwe? Bun’ aravyuka azibiza ingunza n’ikiyaga, haba agahwekere rwose. Maz’ abo bantu baratangara, bat’ Uyu n’ umuntu ki, umuyaga n’ikiyaga ko bimwumvira? Afashe hakurya mu gihugu c’ Abagadareni, babiri binjiwemwo n’abadayimoni baramusanganira bava mu masenga y’imva, bari bakaze cane, bituma ata wushobora guhita mur’ iyo nzira. Barasemerera, bati Duhuriye hehe ga Mwana w’Imana? Uje hano kutubabaza agashinyaguro igihe cacu kitarashika? Kure yabo hār’ umukuku w’ingurube nyinshi zirisha. Abadayimoni baramwinginga, bati Namb’ udusenda, uturungike mur’ uriya mukuku w’ingurube. Arababgira, ati Ni mugende. Babasokorokamwo, baragenda, baja mur’ izo ngurube. Wa mukuku wose wirukira ku gatembge, zīsuka mu kiyaga, zihonera mu mazi. Abāziragira barahunga; bashitse mu gisagara bavuga ivyo babonye vyose n’ivy’ abāri binjiwemwo n’abadayimoni. Abo mur’ ico gisagara bose baja gusanganira Yesu. Bamubonye, baramwinginga ngw ave mu ntāra yabo. Aja mu bgato, arajabuka, ashika mu gisagara c’i wabo. Bamuzanira ikimuga bagiteruye mu nderuzo. Yesu abonye ukwizera kwabo, abgira ico kimuga, ati Hūmura mwana wanje, ivyaha vyawe urabihariwe. Bamwe mu banyabgenge b’ivyanditswe baribgira, bat’ Uyo ararogose. Yesu amenye ivyo biyumvira arababaza, ati N’iki kibateye kwiyumvira nabi mu mitima yanyu? Non’ icoroshe n’ikihe, n’ukuvuga nt’ Uhariwe ivyaha vyawe; canke n’ ukuvuga nti Vyuka, ugende? Ariko kugira ngo mumenye k’ Umwana w’umuntu afise ububasha mw isi bgo guharira ivyaha — bun’ abgira ikimuga, ati Vyuka, wikorere inderuzo yawe, utahe. Aravyuka arataha. Ishengero ribibonye, riratinya, rihimbaza Imana yahaye abantu ububasha ben’ ubgo. Yesu ahavuye, abona umuntu yitwa Matayo, yicaye aho yatoreza ikibuguro. Aramubarira, ati Nkurikira. Ava hasi, aramukurikira. Kandi Yesu acicaye mu nzu arikw ararya, haza benshi mu batozakori n’abanyavyaha, basangira na Yesu n’abigishwa biwe. Abafarisayo babibonye, babaza abigishwa biwe, bati N’iki gitumye umwigisha wanyu asangira n’abatozakori n’abanyavyaha? Avyumvise, aravuga, at’ Abakomeye nta co bagombera umuvūzi, atar’ abarwaye. Mugende mwige iri jambo, muritahure, ngw Imbabazi ni zo ngomba, s’ibimazi: kuko ntaje guhamagara abagororotsi, atar’ abanyavyaha. Kuri we haza abigishwa ba Yohana, bati N’iki gituma twebge n’Abafarisayo twisonzesha kenshi, abigishwa bawe ntibisonzeshe? Yesu arababaza, at’ Abātowe bobabara bate bakiri kumwe n’ umukwe? Har’ imisi izoza umukwe akūrwe muri bo, ni ho bazokwisonzesha. Nta wokwomeka ikiremo c’igitambara gisha ku mpuzu y’umushire, kukw ico kiremo gica impuzu, intoboro ikarushiriza kuba nini. Nta wotara umutobe wa vino mu mikuza y’insato ibōmbōtse: imikuza yoturika, vino igashirira hasi, imikuza igapfa. Arik’ umutobe wa vino bawutara mu mikuza misha, vyompi bikarama. Akibabgira ivyo, haza umukuru w’isinagogi aramupfukamira, at’ Umwana wanje w’umukobga aradēndūtse, n’uze se, umurambikekw ikiganza, asubire abe muzima. Yesu ava hasi, aramukurikira, bo n’abigishwa biwe. Bun’ umugore arwaye ubutinyanka, yar’ abimaranye imyaka cumi n’ibiri, amuturuka inyuma, akora ku buyonga bg’impuzu yiwe; yari yiyumviriye mu mutima, ati N’iyo nokora ku mpuzu yiwe gusa, nokira. Buno Yesu arakebuka aramubona, aramubgira, ati Hūmura, mwana wanje, ukwizera kwawe kuragukijije. Nya mugore akira uwo mwanya. Yesu ashikiriye inzu y’uwo mukuru, abona abavuza imyironge n’abantu benshi bakoma induru, arababgira, ati Ni muhave, kuk’ umukobga atāhwereye, arikw arasinziriye. Baramutwenga bamushinyagurira. Abantu bamaze guhindirwa hanze, arinjira, amufata ukuboko, umukobga aravyuka. Iyo nkuru ikwira mur’ ico gihugu cose. Yesu avayo, akirikw aragenda impumyi zibiri ziramukurikira zisemerera, ziti Tugirire imbabazi, mwana wa Dawidi. Ashitse mu nzu, za mpumyi ziza kuri we. Maze Yesu arazibaza, ati Murizeye ko nshobora kubikora? Na zo zit’ Ego me, Mushingantahe. Aca akora ku maso yabo, ati Bibabere nk’uko mwizeye. Amaso yabo arahumūka. Yesu arabihanikiriza, ati Murumva, ntihagire umuntu abimenya. Ariko basohotse bamukwiza mur’ ico gihugu cose. Bano bagisohoka, bamuzanira ikiragi cinjiwemwo na dayimoni. Dayimoni amaze gusendwa ico kiragi kiravuga. Kand’ ishengero riratangara, riti Mu Bisirayeli ntiharibgaboneke ibimeze birtyo. Arikw Abafarisayo baravuga, bat’ Umukuru w’abadayimoni ni we amushoboza gusenda abadayimoni. Yesu agendagenda mu bisagara vyose no mu mihana yose, yigisha mu masinagogi yabo, avuga ubutumwa bgiza bg’ubgami, akiza indwara zose n’ubumuga bgose. Abonye ishengero, rimutera akagongwe, kuko bāri bagowe, basābagiye nk’intama zitagira umwungere. Maz’ abgira abigishwa biwe, at’ Ivyimburwa ni vyinshi, arikw abimbuzi ni bo bake. Nuko ni mwinginge Nyen’ ivyimburwa arungike abimbuzi mu vyimburwa vyiwe. Ahamagara abigishwa biwe cumi na babiri, abaha ububasha ku mpwemu zihumanye n’ubgo kuzisenda, no gukiza indwara zose n’ubumuga bgose. Amazina y’izo ntumwa cumi na zibiri n’aya: Uwa mbere ni Simoni, yitwa Petero, na mwene nyina Andereya, na Yakobo mwene Zebedayo na mwene nyina Yohana, na Filipo na Barutolomayo na Toma na Matayo umutozakori, na Yakobo mwene Alufayo, na Tadayo, na Simoni Umunyakananayo, na Yuda Isikaryota, umwe yamugura. Abo cumi na babiri Yesu arabatuma ababarira, ati Ntimuze mujane inzira ija mu banyamahanga, canke mu bisagara vy’Abasamariya. Ariko muje mu ntama zazimiye zo mu muryango wa Isirayeli. Uko mugenda kwose mwigishe, mut’ Ubgami bgo mw ijuru buri hafi. Mukize abarwaye, muzure abapfuye, mukize abanyamibembe, musende abadayimoni. Mubiherewe ubusa, mubitangire ubundi. Ntimutekere izahabu cank’ ifeza cank’ amahera mu mipfuko yanyu, cank’ isaho y’impamba, kandi ntimujane amapfundo abiri, cank’ inkweto cank’ inkoni, kuk’ umukozi akwiye impembo yiwe. Igisagara cose cank’ imihana muzoshikamwo, muhabaze ūbereye, mumurārire gushitsa aho muzovirayo. Mucinjira mu nzu muyiramutse; nya nzu ni yaba ibereye, amahoro yanyu azoyizako. Ni yaba itabereye, amahoro yanyu azobagarukako. Kand’ umuntu n’atabākīra, canke ngo yumve amajambo yanyu, mukiva mur’ ino nzu canke muri nya gisagara, muze mukunkumure umukungugu wo mu birenge vyanyu. Ndababgire ukuri, ku musi w’amateka igihugu c’i Sodomu n’i Gomora kizogira agahengekezo kurusha nya gisagara. Rāba mbatumye muri nk’ intama mu mabingira hagati. Nuko mugire ubgenge nk’inzoka, mumere nk’inuma ata karohe. Mwirinde abantu. Bazobashengerana mu manza, babatonagurire mu masinagogi yabo. Bazobajana imbere y’abaganza n’abami babampōra, muzoba ikimenyetso kibabere icabona, bo n’abanyamahanga. Ariko babashengeranye, ntimuze muhagarikire imitima ico muyuga n’ingene muzokivuga, kukw ivyo muvuga muzobihabga mur’ ako kanya. Kukw atazoba ari mwebge muvuga, azoba ari Mpwemu wa So avugira muri mwebge. Umuntu azoshengerana uwo bavukana ngo bamwice, na se w’umwana azomushengerana, n’abana bazogābagābira abavyeyi babicishe. Muzoba mwanswe na bose babahōra izina ryanje; arik’ uwihangana agashitsa iherezo ni we azokira. Ni babahama mu gisagara kimwe, muhungire mu kindi: kuko mbabgira ukuri yuko mutazohetura ibisagara vyose vy’i Bgisirayeli, Umwana w’umuntu ataraza. Umwigishwa ntaruta umwigisha; kandi n’umushumba ntaruta shebuja. Umwigishwa biramubereye kumera nk’umwigisha wiwe, n’umushumba nka shebuja. Nyen’ urugo ko bamwise Beyezebuli, non’ abo mu rugo rwiwe ntibazorushiriza kubīta bartyo? Nuko ntimuze mubatinye, kukw ata catwikiriwe kitazotwikururwa, canke kinyegejwe kitazomenyekana. Ico mbabaririra mu mwiza muze mukivugire mu muco, kand’ ico mwongorewe mu gutwi muze mukivugire ku mazu hejuru. Ntimuze mutinye abica umubiri, badashobora kwica ubugingo: cane‐cane mutinye ūshobora guhonereza ubugingo n’ umubirimuri Gehinomu. Mbeg’ utunyoni tubiri ntitugurwa ikuta? Ariko muri two nta na kamwe gakorokera hasi, So atabizi. Ariko n’umushatsi wo ku mitwe yanyu wose waraharūwe. Nuko ntimutinye: mwebge muruta utunyoni twinshi. Umuntu wese azonyaturira imbere y’abantu, nanje nzomwaturira imbere ya Data wo mw ijuru. Arik’ umuntu wese azonyihakanira imbere y’abantu, nanje nzomwihakanira imbere ya Data wo mw ijuru. Mwoye kwiyumvira ngo naje gutera amahoro mw isi: sinaje gutera amahoro, atar’ inkota. Kuko naje guteranya umwana na se, n’umukobga na nyina, n’ umukazana na inabukwe. Kand’ abansi b’umuntu bazoba abo mu rugo rwiwe. Ūkunze se canke nyina akabandutisha, ntaba ankwiye: kand’ ūkunze umuhungu wiwe cank’ umukobga wiwe akabandutisha, ntaba ankwiye. Kand’ ūtikoreye umusaraba wiwe ngw ankurikire, ntaba ankwiye. Ūrokora ubugingo bgiwe azobubura; n’ūheba ubugingo bgiwe kubganje azoburonka. Ūbākiriye aba anyakiriye, kand’ ūnyakiriye aba yākiriye uwantumye. Uwākīra umuntu avugishwa n’Imana kukw avugishwa na yo azohabga impēra nk’ iy’ ūvugishwa n’Imana; uwākīra umuntu agororotse kukw agororotse azohabga impēra nk’iy’ umugororotsi. Kand’ ūzoha umwe mur’ abo bato urwato rw’amazi apfutse gusa kukw ar’ umwigishwa, ndababgira ukuri yukw atazobura impēra yiwe. Yesu arangije gutuma abigishwa biwe cumi na babiri, avayo, aja kwigisha abantu no kuvuga ivy’ Imana mu bisagara vyabo. Ariko Yohana ari mu nzu y’ imbohe, yumva ivyo Kristo akora, atuma abigishwa biwe kumubaza, ati Mbeg’ uri wa wundi akwiye kuza, canke twitege uwundi? Yesu arabishura, ati Ni mugende mubarire Yohana ivyo mwumva n’ivyo mubona. Impumyi zirahumūka, abacumbagira bagenda neza, abanyamibembe barakizwa, ibipfamatwi birumva, abapfuye barazurwa, aboro barabgirwa ubutumwa bgiza. Kandi hahirwa uwo ivyanje bitazotsitaza. Abo bagiye, Yesu atangura kubgira ishengero ivya Yohana, ati Mwagiye mu bugaragwa kurāba iki? Mbega n’irenga rihungabanywa n’umuyaga? Ariko mwagiye kurāba iki? Mbega n’ umuntu yambaye impuzu ziremvye? Ereg’ abambaye impuzu ziremvye baba mu ngo z’abami. Ariko mwajanywe n’iki? Mbega kwar’ ukurāba umuntu avugishwa n’Imana? Ego me ni co; kandi ndababgire, Aruta ūvugishwa n’ Imana cane. Uyo ni we yanditswe, ng’ Umve ngira ntume integuza yanje imbere y’amaso yawe, Ikuroranirize inzira imbere yawe. Ndababgire ukuri: Mu bāvyawe n’abagore ntihigeze kuboneka umuntu aruta Yohana Umubatizi. Arik’ umutoya mu bgami bgo mw ijuru aramuruta. Uhereye mu gihe ca Yohana Umubatizi ugashitsa n’ubu barabandanira ubgami bgo mw ijuru, ababandana babunyakurisha ubuhizi. Kukw abavugishwa n’ Imana bose bāvugishijwe, bo n’ ivyagezwe, gushitsa igihe ca Yohana, kandi ni mwaba mugomba kuvyemera, uwo ni we Eliya yavuzwe kw azoza. Ūri n’ amatwi yumva, ni yumve. Arikw ab’uru runganwe ndabagereranye n’iki? Basa n’abana bicaye mu tuguriro, bahamagara bagenzi babo, bati Twavugije imyironge ntimwahamiriza; twakomye induru, ntimwaboroga. Kuko Yohana yaje, atarya, atanywa, bavuga bat’ Ahagazweko na dayimoni. Umwana w’umuntu yaje, arya, anywa, baravuga bati Nguyu umukunzi w’inda n’umunoho wa vino, incuti y’abatozakori n’abanyavyaha. Kand’ ubgenge burangwa ko bugororotse n’ibikorwa vyabgo. Bun’ atangura guhambarira ibisagara yakoreyemw’ ibikomeye vyinshi, kuko batihannye. At’ Uzobona ibara, Korazini; uzobona ibara, Betsayida; kukw ibikomeye vyakorewe muri mwebge iyo biba vyarakorewe muri Tiro n’i Sidoni, baba barihannye kera, bakambara amagunira, bakīsīga iminyota. Ariko ndababgire: muri Tiro n’i Sidoni hazogira agahengekezo ku musi w’amateka kurusha mwebge. Nawe, Kaperinawumu, mbeg’ uzoshirwa hejuru ushike kw ijuru? Oya, uzocokezwa i kuzimu; kukw ibikomeye vyakorewe muri wewe, iyo biba vyarakorewe i Sodomu, haba hakiriho na bugingo n’ubu. Ariko ndababgira yukw igihugu c’i Sodomu kizogira agahengekezo ku musi w’amateka kurusha wewe. Mur’ ico gihe Yesu aravuga, ati Ndaguhimbaza, Data, Mwami w’ijuru n’isi, kukw ivyo wabihishije abanyabgenge n’abahanga, ukabihishurira inzoya. Ego me, Data, kuko washimye ko biba birtyo imbere yawe. Vyose nabihawe na Data, kandi nta wuzi Umwana, atari Data, na Data, nta wumuzi, atar’ Umwana, n’uwo Umwana agomba kumuhishurira. Ni muze kuri jewe mwese abananiwe n’abaremerewe, ndabaruhura; mwikoreze ingata yanje, munyigireko; kuko nd’ umugwaneza, niyoroheje mu mutima; namwe muzoronka uburuhukiro bg’imitima yanyu. Kukw ingata yanje itababaza, n’ umutwaro wanje uhwahutse. Mur’ ico gihe Yesu aca mu mirima y’ingano kw isabato. Abigishwa biwe bashonje, batangura kumyoza ingano, barazihekenya. Abafarisayo babibonye, baramubgira, bati Mbeg’ abigishwa bawe ko bakora ikizira gukorwa kw isabato! Na we arababaza, ati Nta ho murasoma ico Dawidi yakoze, aho yar’ asonzanye n’abāri kumwe na we; ingene yinjiye mu nzu y’Imana, akarya imitsima y’ibiterekērwa, yar’ umuziro kuri we no ku bāri kumwe na we, ukūye abaherezi bonyene? Canke nta ho murasoma mu vyagezwe ingene kw isabato abaherezi, iyo bari mu rusengero, bazirura isabato, ntibabekw igicumuro? Ariko ndababgira yuko hano har’ ūruta urusengero. Iyo muba mwari muzi iri jambo ico rivuga, ngw Imbabazi ni zo ngomba, s’ibimazi; ntimuba mutsindishije abatarikw igicumuro. Kuk’ Umwana w’umuntu ar’ Umwami w’isabato. Avayo, yinjira mw isinagogi yabo. Kandi hārimw’ umuntu anyunyutse ukuboko. Baramubaza, bati Mbega birēmerwa gukiza kw isabato? Ngo baronke uko bomurega. Arabishura, ati Ni nde muri mwebge yoba afise intama imwe ikagwa mu cobo kw isabato, ntayifate ngw ayikūreyo? Mbega non’ umuntu ntaruta intama cane? None rero birēmerwa gukora ivyiza kw isabato. Maz’ abgira uwo muntu, ati Ramvura ukuboko kwawe. Arakuramvura, kurakira, gukomera nk’ukundi. Abafarisayo barasohoka, bamugīra inama ngo babone ingene bomwica. Yesu abimenye, arahava. Benshi baramukurikira, abakiza bose. Arabihaniza ngo ntibagende baramwandagaza, ngw ivyavuzwe n’uwavugishwa n’Imana Yesaya bishike, ngo Nguyu umushumba wanje natoranije, Nkunda, ahimbara umutima wanje; Nzoshira Mpwemu wanje kuri we, Azomenyesha abanyamahanga amateka azocibga. Ntazosinda, kandi ntazoyogora, Kandi nta wuzokwumva ijwi ryiwe mu nzira: Ntazohohosha irenga rivunitse, N’urumuri ruyenga ntazoruzimya, Gushitsa ah’ azogomorera amateka akanesha; Kand’ izina ryiwe ni ryo abanyamahanga bazokwizigira. Maze bamuzanira impumyi y’ikiragi yinjiwemwo na dayimoni, arayikiza; ico kiragi kiravuga, kirahumūka. Ishengero ryose rirumirwa, riti Mbeg uyu yoba wa mwana wa Dawidi? Arikw Abafarisayo bavyumvise baravuga, bat’ Uyu ntashobozwa n’ikindi gusenda abadayimoni, atari Beyezebuli, umukuru w’abadayimoni. Amenye ivyo biyumvira, arababgira, at’ Ubgami bgose iyo bgitandukanije ubgabgo burahona. Igisagara cose n’umuryango wose iyo vyitandukanije ntibirama. Na Satani, yosenda Satani, yoba yitandukanije ubgiwe; non’ ubgami bgiwe bgorama bute? Ariko jewe namba Beyezebuli ari we anshoboza gusenda abadayimoni, abana banyu bashobozwa na nde kubasenda? Ni co gituma ari bo bazobatsindisha. Ariko Mpwemu w’Imana ni yaba ari we anshoboza gusenda abadayimoni, noneh’ ubgami bg’ Imana burabashikiriye. Non’ umuntu yoshobora ate kwinjira mu nzu y’umuntu w’inkomezi kumusahura ibintu atabanje kuboha wa munyenkomezi? Maz’ akabona kumusahura ivyo mu nzu yiwe. Ūtamperereyeko n’umwansi wanje, kand’ ūdasukiranya nanje arasanzaza. Kubg’ ivyo ndababgira yukw icaha cose n’ukurogota, abantu bazobiharirwa; ariko kurogota kuri Mpwemu n’icaha kitazoharirwa. Umuntu wese azodedemba ku Mwana w’umuntu azobiharirwa, arik’ ūdedemba kuri Mpwemu Yera ntazobiharirwa, naho hoba mur’ iki gihe canke mu gihe kizoza. Ni mube muvuga igiti kw ari ciza n’ivyo camye kw ari vyiza, canke mube muvuga igiti kw ari kibi n’ivyo camye kw ari bibi; kukw igiti kimenyekanira ku vyo camye. Mwa bana b’inzoka mwe, mwoshobora mute kuvuga ivyiza muri babi? Ibibōgabōga mu mutima ni vyo akanwa kavuga. Umunyangeso nziza akūra ivyiza mw itunga ryiwe ryiza; umunyangeso mbi akūra ibibi mw itunga ryiwe ribi. Kandi ndababgira yukw ijambo ryose risunitswe n’impwemu abantu bavuga bazoribazwa ku musi w’amateka. Amajambo yawe ni yo azotuma utsinda cank’ amajambo yawe ni yo azotuma utsindwa. Abafarisayo n’abanyabgenge b’ivyanditswe bamwe baramubgira, bati Mwigisha, turagomba kurāba ikimenyetso ukora. Arabishura, at’ Ab’ urunganwe rubi rw’ubumaka barondera ikimenyetso; kandi nta kimenyetso bazohabga, atar’ ikimenyetso c’uwavugishwa n’Imana Yona. Nk’ uko Yona yamaze imisi itatu n’ amajoro atatu mu nda y’urufi, ni ko n’Umwana w’umuntu azomara imisi itatu n’amajoro atatu i kuzimu. Abagabo b’i Ninewe bazovana hasi n’ab’ uru runganwe ku musi w’amateka, babatsindishe: kuko bihannye aho bumviye ubutumwa buvuzwe na Yona; kandi rāba, ūruta Yona ari hano. Umugabekazi w’igihugu c’i bumanuko azovana hasi n’ab’ iki gihe ku musi w’amateka, abatsindishe: kuko yavanywe ku mpera y’isi no kwumva ubgenge bga Salomo; kandi rāba, ūruta Salomo ari hano. Impwemu ihumanye iy’ ivuye mu muntu, ica ahatagira amazi, irondera uburuhukiro, ikabubura. Ikavuga, iti Reka nsubire mu nzu yanje navuyemwo. Ihashitse, igasanga igaragara, ikubuye, iteguritse. Igaca igenda, ikazana izindi mpwemu ndwi ziyirusha ububi, zikinjira, zikahaba. Ivya nyuma vy’uwo muntu bikarusha ivya mbere ububi. Ni ko bizoba no ku b’iki gihe kibi. Akivugana n’ishengero, nyina na bene nyina bāri bahagaze hanze, bagomba kubonana na we. Umwe aramubgira, at’ Ereg’ umuvyeyi wawe na barumuna bawe bahagaze hanze, baragomba ko mubonana. Yishura uno abimubgiye, ati Mama ni nde? Canke bene mama ni ba nde? Atunga urutoke abigishwa biwe, ati Ngaba mama na bene mama. Kuk’ umuntu wese akora ivyo Data wo mw ijuru agomba ari we murumunanje na mushikanje na mama. Kur’ uwo musi Yesu asohoka ava mu nzu, yicara ku nkombe y’ikiyaga. Ishengero ryinshi rikoranira kuri we, bimutera gutambukira mu bgato, yicaramwo; ishengero ryose rihagarara i musozi. Ababgira vyinshi mu migani, aravuga, at’ Umubivyi yasohoye imbuto. Akibiba, zimwe zigwa i ruhande y’ inzira, inyoni ziraza, zirazinobagura. Izindi zigwa ku rutare, hatar’ ivu ryinshi; zica zimera vuba, kukw ata vu ryinshi ririho. Izuba rirashe, ziraraba, kukw ata mizi zifise, zirūma. Izindi zigwa mu mahwa, amahwa arakura, arazinyoha. Izindi zigwa mw ivu ryiza, zihunda impeke, zimwe ijana, izindi mirongwitandatu, izindi mirongwitatu birtyo birtyo. Ūri n’amatwi ni yumve. Abigishwa baramwēgēra, baramubaza, bati Mbeg’ ikigutera kubigishiriza mu migani n’iki? Arabishura, ati Mwebge mwahawe kumenya amabanga y’ubgami bgo mw ijuru, ariko bo ntibābihawe. Kuk’ ūfise azohabga, bikamucagatira; arik’ ūdafise azokwakwa n’ico yar’ asanzwe afise. Igituma mbabgirira mu migani, n’ukw iyo barāba batabona; kand’ iyo bumva batumva, badatahura. Kand’ ivyo uwavugishwa n’ Imana Yesaya yavuze, bibashitseko, ngo Kwumva muzokwumva, ariko ntimuzoruha mubitahura; Kurāba muzorāba, ariko ntimuzoruha muvyihweza. Kuk’ umutima w’ubu bgoko ucuramye, Amatwi yabo akaba ari bihurugutwi, Amaso yabo bakayahumiriza: Ngo ntibarābishe amaso, Ntibumvishe amatwi, Ntibatahurishe imitima, Ngo bahindukire, Mbakize. Arikw amaso yanyu arahiriwe, kukw abona, n’amatwi yanyu, kuko yumva. Ndababgira ukuri yukw abavugishwa n’Imana benshi n’abagororotsi benshi bāhahamiye kubona ivyo mubona, ntibābibona, no kwumva ivyo mwumva, ntibāvyumva. Nuko mweho ni mutahure umugani w’umubivyi. Uwumva wese ijambo ry’ubgami ntarimenye, wa Mubi araza, agasahura ikibibge mu mutima wiwe. Uwo ni we yabibge i ruhande y’ inzira. Uwabibge ku rutare ni we yumva ijambo, agaca aryakirana umunezero; ariko ntagira imizi muri we, ahagarara umwanya muto; iyo yadutsweko n’amarushwa bo n’akadenderezo azira iryo jambo, bica bimutsitaza. Uwabibge mu mahwa ni we yumva iryo jambo, arik’ umwitwaririko w’ivy’ isi n’uruhendo rw’ubutunzi bikanyoha iryo jambo, akaba ikirumbirane. Uwabibge mw ivu ryiza ni we yumva iryo jambo, akaritahura, uwo ni we rero yama imbuto, umwe akagira ijana, uwundi mirongwitandatu, uwundi mirongwitatu, birtyo birtyo. Abacira uwundi mugani, at’ Ubgami bgo mw ijuru busa n’ umuntu yabivye imbuto nziza mu ndimiro yiwe. Abantu basinziriye, haza umwansi wiwe abiba urwamfu mu buro hagati, arīgīra. Bumaze gusēsa no kuyangika, urwamfu ruca ruraboneka. Abashumba ba nyen’ urugo baraza baramubaza, bati Mbega mutungwa, ntiwabivye imbuto nziza mu ndimiro yawe? Non’ urwamfu rwavuye hehe? Na we ati N’umuntu w’umwansi yagize artyo. Ba bashumba baramubaza, bati Non’ uragomba ko tugenda kurutororokanya? At’ Oyaye, kuko kumbure mu kurandura urwamfu mworandurana n’uburo. Mureke bikurane vyompi gushitsa mw igenya. Maze mu gihe c’igenya nzobgira abagenyi, nti Mubanze mutororokanye urwamfu, muruhambire imikama, muruturire; arik’ uburo mubgimburire mu kigega canje. Abacira uwundi mugani, at’ Ubgami bgo mw ijuru busa n’ akabuto ka sinapi, umuntu yābiriye akagatera mu ndimiro yiwe. Kandi ni kanzinya hanyuma y’ imbuto zose, arikw iyo gakuze kaba kanini kakaruta ibirimwa vyose, kakaba igiti. Maz’ inyoni zo mu kirere zikaza zikārika mu mashami yaco. Abacira uwundi mugani, at’ Ubgami bgo mw ijuru busa n’ umwambiro, umugore yābiriye akawuvanga n’ingero zitatu z’ifu, gushitsa ah’ iribututumbire yose. Ivyo vyose Yesu yabibgiye ishengero mu migani, nta co yababgiye atabaciriye umugani. Ni co catumye ivyo umuntu yavugishwa n’Imana yavuze biboneka, ngo Nzoteranura akanwa kanje, nce imigani, Nzovuga ivyahishijwe uhereye ku kuremwa kw’isi. Maz’ asezera ishengero, yinjira mu nzu. Abigishwa biwe baza kuri we, bati Dusobanurire umugani w’urwamfu rwo mu ndimiro. Na we arabishura, at’ Ūbiba imbuto nziza n’Umwana w’umuntu. Indimiro n’isi. Imbuto nziza ni bo bana b’ubgami. Urwamfu n’abana ba wa Mubi. Umwansi yarubivye ni wa Murwanizi. Igenya n’umuhero w’isi. Abagenyi n’abamarayika. Nk’uk’ urwamfu rutororokanywa rugaturirwa mu muriro, ni ko bizoba ku muhero w’isi. Umwana w’umuntu azotuma abamarayika biwe, na bo bazotororokanya ibitsitaza vyose n’abakoze ibizira, babikūre mu bgami bgiwe. Bazobaterera mw itanure ry’umuriro, ni ho hazoba amarira no kuryanya insya z’ amenyo. Bun’ abagororotsi bazokwaka nk’izuba mu bgami bga Se. Ūri n’amatwi ni yumve. Ubgami bgo mw ijuru busa n’izahabu zanyegejwe mw itongo. Umuntu yazubutseko, arazihisha, aragenda, umunezero umutera gushōra ivy’ afise vyose, agura iryo tongo. Kand’ ubgami bgo mw ijuru busa n’umudandaza arondera imaragarita nziza. Abonye imaragarita imwe, y’igiciro kinini, aragenda, ashōra ivy’ afise vyose, arayigura. Kand’ ubgami bgo mw ijuru busa n’urusenga runiniya rwaterewe mu kiyaga, rukoranya ifi z’amoko yose. Rwuzuye, barukwegera i musozi, baricara barobanurira nziza mu gisangaza, mbi barazita. Uko ni ko bizoba ku muhero w’isi. Abamarayika bazoza, barobanure ababi mu bagororotsi, babaterere mw itanure ry’umuriro; ni ho hazoba amarira no kuryanya insya z’ amenyo. Mbeg’ ivyo murabitahuye vyose? Baramwishura, bat’ Ego me. Na we arababgira, ati Ni co gituma umunyabgenge w’ivyanditswe wese, amaze guhinduka umwigishwa w’ivy’ ubgami bgo mw ijuru asa na nyen’ urugo asokorora mu vyo atunze ibintu bisha n’ivya kera. Yesu amaze guca iyo migani, avayo. Aja mu ntāra y’i wabo, yigishiriza mw isinagogi yabo, bituma batangara, bat’ Ubu bgenge n’ivyo bitangaza mbeg’ uyu yabikūye hehe? Mbega si wa mwana w’umubāji? Nyina ntiyitwa Mariya, kand’ abavukana na we si Yakobo na Yosefu na Simoni na Yuda? Bashiki biwe ntibar’ i wacu bose? Non’ ivyo vyose yabikūye hehe? Ivyiwe birabatsitaza. Yesu arababgira, at’ Umuntu avugishwa n’Imana ntabura icubahiro, atari mu ntāra y’i wabo no mu nzu y’i wabo. Kandi nta bitangaza vyinshi yahakoreye, kubg’ ukutizera kwabo. Mur’ ico gihe umwami Herode yumva inkuru za Yesu. Abgira abagendanyi biwe, at’ Uwo ni Yohana Umubatizi yazutse mu bāpfuye; ni co gituma ivyo bitangaza bikorera muri we. Kuko Herode yari yarafashe Yohana, akamuboha, akamushira mw ibohero kubga Herodiya, muka Filipo mwene se. Kuko Yohana yari yarabgiye Herode, ati N’ ikizira k’umwābiriye. Agomba kumwica, arikw atinya abantu, kuko bāmwiyumvira kw ar’ umuntu avugishwa n’Imana. Umusi wo kwibutsa ukuvuka kwa Herode ushitse, umukobga wa Herodiya atambira hagati ya bose, anezereza Herode. Ni co catumye amwemerera amurahiye kw amuha ico yomusaba cose. Na we amaze kwoshwa na nyina, ati Mpēra ngaha ku mubehe umutwe wa Yohana Umubatizi. Bun’ umwami arijirwa; ariko kubga za ndahiro, no kubg’ abāsangira na we, abgiriza ko bawumuha; atuma mw ibohero ngo bace izosi Yohana. Bazana umutwe ku kibehe, bawuha wa mwigeme, awushīra nyina. Abigishwa biwe baraza, bajana ikiziga, baragihamba, maze baja kubikira Yesu. Yesu avyumvise, arahava, agenda mu bgato, aja ahantu h’ agahinga kwiherērayo. Ishengero rivyumvise, riva mu bisagara, rimukurikira rijanye inkōkoro. Avuye mu bgato, abona ishengero ryinshi, rimutera akagongwe, abakiriza abarwaye. Bugorovye, abigishwa baramwēgēra, bati Mbega hano hantu kw ari mu gahinga, kandi bukaba buriko burīra: sezera abantu baje mu mihana kwirondereray’ ivyo kurya. Yesu arababgira, ati Ntibarinda kugenda: mube ari mwebge mubagaburira. Baramwishura, bati Nta vyo dufise hano atar’ udutsima dutanu n’udufi tubiri. Na we ati Ni mubinzanire hano. Abgira abantu kwicara hasi ku vyatsi, yābīra ya mitsima itanu na za fi zibiri, ararangamiza, arāba mw ijuru, arabihezagira; amanyagura ya mitsima, ayiha abigishwa, abigishwa bagaburira ishengero. Bararya bose, barahāga. Batororokanya utumanyagu tw’imisigazwa twuzura ibisimbo cumi na bibiri. Kand’ abāriye bār’ abagabo nk’ibihumbi bitanu, ukūyemw’ abagore n’abana. Uwo mwanya agōbēra abigishwa ngo batambukire mu bgato bītangire kujabuka hakurya, abanze gusezera ishengero. Ahejeje gusezera ishengero, adūga umusozi gusenga yiherereye. Bgagorovye ariyo ari wenyene gusa. Arik’ ubgato bushitse hagati mu kiyaga bāri batamijwe n’ imipfunda, kuk’ umuyaga war’ ubaturutse imbere. Ku muteramyi agira kane, aza aho bari, agendesha amaguru hejuru ku kiyaga. Abigishwa bamubonye agendesha amaguru hejuru ku kiyaga, basimbga n’umutima, bati N’igihūme; baturishwa ubuku n’ ubgoba. Uwo mwanya Yesu arababgira, ati Hūmura, ni jewe, ni mureke gutinya. Petero aramwishura, ati Mushingantahe, asangwa ari wewe, mbarira nze ah’ uri ku mazi. Na we ati Ngo. Petero yururuka mu bgato, agendesha amaguru ku mazi, ngw aje aho Yesu ari. Abonye igihuhuta, aratinya, atanguye kuroka arataka, ati Ntabara Mugenzi. Buno Yesu aramvura ukuboko, aramucakira, aramubgira, ati Yewe w’ukwizera guke, n’iki cagukekeranishije? Būriye mu bgato, umuyaga uraca. Abāri mu bgato baramupfukamira, bati N’ ukuri ur’ Umwana w’Imana. Bamaze kujabuka hakurya, bafata i musozi mu ntāra y’i Genesareti. Abantu b’aho hantu baramumenya, batumatumanako mur’ ico gihugu cose, bamuzanira abarwaye bose, baramwinginga ngo bakore ku buyonga bg’impuzu yiwe gusa, ababukozeko bose barakira. Maz’ Abafarisayo n’abanyabgenge b’ivyanditswe baza kuri Yesu bavuye i Yerusalemu, baramubaza, bati N’iki gitumye abigishwa bawe barenga imigenzo twabgirijwe n’aba kera, ntibakarabe iyo bagira barye? Na we arababaza, ati None mweho, n’iki catumye murenga icagezwe c’ Imana kubg’ imigenzo yanyu? Kukw Imana yavuze, iti Wubahe so na nyoko; kand’ it’ Ūtutse se canke nyina ntaz’ abure kwicwa. Ariko mweho, mugira mut’ Umuntu wese abgira se canke nyina, at’ Ico nari kugufashisha ni co nzoshikanira Imana, ntiyubahe se canke nyina. None mwatītūye ijambo ry’Imana kubg’ imigenzo yanyu. Mwa ndyarya mwe, Yesaya yavuze neza ivyo yavugishwa n’Imana kuri mwebge, at’ Aba bantu banyubahisha iminwa yabo, Arikw imitima yabo iri kure yanje. Bansengera ubusa, Kukw inyigisho bigisha ar’ ivyagezwe n’abantu. Ahamagara ishengero araribgira, ati Ni mwumve, mubitahure. Ikija mu kanwa si co gihumanya umuntu; arikw ikiva mu kanwa ni co kimuhumanya. Bun’ abigishwa baramwēgēra, baramubarira, bat’ Urazi yukw Abafarisayo bumvise iryo jambo bakavunika umutima? Arabishura, at’ Igitewe cose, Data wo mw ijuru atāteye, kizorandurwa. Ni mubareke! N’ impumyi zijana izindi. Arikw impumyi yojana iyindi mpumyi zompi zogwa mu cobo. Petero aramwishura, ati Dusobanurire uwo mugani. Na we aramubaza, ati Mbega namwe muracar’ imburabgenge? Ntimutahura yukw ikintu cose kigiye mu kanwa kija mu nda kigaca mu nzira yaco? Arikw ibiva mu kanwa biba biturutse mu mutima, ni vyo bimuhumanya. Kuko mu mutima havamw’ ivyiyumviro bibi: ubgicanyi, ubusambanyi, ubushakanyi, ubgivyi, kwagiriza abandi ibinyoma, ibitutsi. Ivyo vyose ni vyo bihumanya umuntu. Ariko kurisha intoke zidakaravye si vyo bimuhumanya. Yesu arahava, aja ahegereye muri Tiro n’i Sidoni. Umunyakananikazi ava mu ntāra yaho aratakamba, ati Ngirira imbabazi se Mugenzi, Mwana wa Dawidi: umukobga wanje afashwe nabi na dayimoni. Na we ntiyamwishura ijambo na rimwe. Abigishwa biwe baza kuri we, baramwinginga, bati Murungike, kukw agenda aradusemerera inyuma. Arabishura, ati Sinatumwe ku bandi, atari ku ntama zazimiye z’inzu ya Isirayeli. Amushikiriye aramupfukamira, ati Ntabara se Mugenzi. Aramwishura, ati Si vyiza kwābira umutsima w’ abana ukawuterera utubga. Na we ati Nka ko, Mugenzi, kuk’ utubga na two twīrīra utuvunguka dukorokera musi y’ameza ya ba nyene two. Buno Yesu aramwishura, at’ Ukwizera kwawe ni kwinshi nyina wanje: bikubere nk’uk’ ugomba. Umukobga wiwe aca akira uwo mwanya. Yesu arahava, aja ku kiyaga c’i Galilaya, adūga umusozi, yicaraho. Abantu benshi baza kuri we bazanye abacumbagira n’ ibimuga n’impumyi n’ibiragi, n’ abandi benshi, babashira imbere y’ ibirenge vyiwe, arabakiza. Bituma ishengero ritangara ribonye ibiragi bivuga n’ibimuga bikomera n’abacumbagira bagenda neza n’ impumyi zibona; bahimbaza Imana y’Abisirayeli. Yesu ahamagara abigishwa biwe, at’ Ishengero rinteye akagongwe, kuk’ uyu ar’ umusi ugira gatatu turi kumwe, none ntibagira ico barya. Ariko singomba kubasezera bashonje, ntibagwīre isari mu nzira. Abigishwa baramubaza, bati Twokūra hehe mur’ aka gahinga imitsima ingana irtyo yo guhāza iri shengero ringaho? Yesu arababaza, ati Mufise imitsima ingahe? Na bo bati N’ indwi, n’udufi dukeya. Abarira ishengero ngo ryicare hasi. Yābīra ya mitsima ndwi na za fi, arabishimira, arabimanyagura, abihereza abigishwa biwe, babigaburira ishengero. Bararya bose, barahāga; batororokanya imisigazwa y’utumanyagu, yuzura ibivumvu ndwi. Abāriye bar’ abagabo ibihumbi bine, ukūyemw’ abagore n’abana. Asezera ishengero, atambukira mu bgato, aja mu gihugu c’i Magadani. Abafarisayo n’Abasadukayo baraza, barondera kw abereka ikimenyetso kiva mw ijuru, bamugeza. Na we arabishura, at’ Iyo bugorovye, muravuga muti Buca haba umuco, kukw ijuru ryirasiye. Mu mutwenzi, muravuga muti Hagira hafurungane, kukw ijuru ryirasiye, kandi ryiraburaniwe. Murazi kugenzura ijuru uko risa, arikw ibimenyetso vy’ibihe ntimuzi kubigenzura. Ab’ igihe kibi c’ubumaka barondera ikimenyetso, kandi nta kimenyetso bazohabga, atar’ ikimenyetso ca Yona. Abasigaho, arīgīra. Abigishwa bafata hakurya, bāri bibagiye gutekera imitsima. Yesu arababgira, ati Mumenye, mwirinde umwambiro w’Abafarisayo n’Abasadukayo. Bībūranya bati Ntitwatekeye imitsima. Yesu arabimenya, arababaza, ati Yemwe ab’ukwizera guke, n’iki gitumye mwībūranya ngo nta mitsima mufise? Ntimuraruha mubimenya, ntimwibutse ya mitsima itanu ku bihumbi bitanu, n’ ibisimbo mwatororokanije uko vyangana? Canke ya mitsima ndwi ku bihumbi bine, n’ibivumvu mwatororokanije uko vyangana? N’iki kibabujije gutahura ko ntababgiye imitsima? Ariko mwirinde umwambiro w’Abafarisayo n’Abasadukayo. Buno batahura kw atababgiye kwirinda umwambiro w’umutsima butsima, ariko kw ar’ inyigisho z’ Abafarisayo n’Abasadukayo. Yesu aja mu misozi ihera i Kayisariya mu bga Filipo, abaza abigishwa biwe, at’ Abantu bagira ng’ Umwana w’umuntu ndi nde? Na bo bati Bamwe bagira ng’ uri Yohana Umubatizi, abandi ng’ uri Eliya, abandi ng’ uri Yeremiya cank’ umwe mu bavugishwa n’Imana. Arababaza, at’ Ariko mweho, mugira ngo ndi nde? Simoni Petero aramwishura, at’ Uri Kristo, Umwana w’Imana nzima. Yesu aramwishura, at’ Ur’ umuhirwe, Simoni mwene Yona, kukw ata w’ inyama n’amaraso yabiguhishuriye, ariko ni Data wo mw ijuru. Nanje ndakubgira yuk’ uri Petero, kandi kur’ urwo rutare nzorwubakakw ishengero ryanje, kand’ amarembo y’i kuzimu ntazorishobora. Nzoguha impfunguzo z’ubgami bgo mw ijuru: kand’ ico uzohambira mw isi kizoba gihambiriwe mw ijuru; n’ ico uzohamburura mw isi kizoba gihamburuwe mw ijuru. Maze yihanikiriza abigishwa ngo ntihagire umuntu babgira kw ari we Kristo. Kuva ubgo Yesu atangura guserurira abigishwa biwe kw akwiye kuzoja i Yerusalemu no kuzobabazwa uburyo bginshi n’abashingantahe n’abaherezi bakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe, no kuzokwicwa, no kuzozurwa ku musi ugira gatatu. Petero aramwihererana, atangura kumwamira, ati Ntibikāze, Mwami wanje, ntibize bikubeko na gato. Ahindukirira Petero, ati Herēra inyuma yanje, Satani; ur’ ikintsitaza, kukw ivy’ Imana atari vyo ubabaye, ubabaye ivy’ abantu. Buno Yesu abgira abigishwa biwe, at’ Umuntu ni yagomba kunkurikira, ni yiyanke, yikorere umusaraba wiwe, ankurikire. Kuk’ ūgomba gukiza ubugingo bgiwe azobubura, arik’ ūzoheba ubugingo bgiwe kubganje azoburonka. Kand’ umuntu vyomumarira iki kwunguka ivyo mw isi vyose ni yākwa ubugingo bgiwe kw icīru? Cank’ umuntu yotanga iki ngw acungure ubugingo bgiwe? Kuk’ Umwana w’umuntu azohava aza afise ubgiza bga Se, azananye n’abamarayika biwe; ni ho azoca yishura umuntu wese ibikwiranye n’ivyo yakoze. Ndababgire ukuri: Mur’ aba bahagaze hano harimwo bamwe batazobona urupfu gushitsa aho bazobonera Umwana w’umuntu aje mu bgami bgiwe. Imisi itandatu ishize, Yesu ajana Petero na Yakobo na mwene nyina Yohana, abadūgana igisozi kirekire ari bonyene. Ahinduka ukundi imbere yabo, mu maso hiwe haka nk’izuba, impuzu ziwe zera nk’umuco. Maze Mose na Eliya barababonekera, bavugana na we. Petero abgira Yesu, ati Mugenzi, bitubereye vyiza ko turi hano: ni wabigomba ndaca insago zitatu hano, rumwe rwawe, urundi rwa Mose, urundi rwa Eliya. Akivuga, haza igicu gikayangana, kibatera igitūtu; kand’ ijwi riva muri nya gicu, riti Nguyu Umwana wanje nkunda, akampimbara; ni mumwumve. Abigishwa bavyumvise, bubama hasi baratinya cane. Yesu arabēgēra, abakorako, ati Ve hasi, ntimutinye. Bunamuye amaso, ntibagira uwundi babona, atari Yesu wenyene. Bariko baramanuka ico gisozi, Yesu arabihanikiriza, ati Ntihagire umuntu mubgira ivyo mweretswe, gushitsa ah’ Umwana w’umuntu azozukira avuye mu bāpfuye. Abigishwa baramubaza, bati None rero n’iki gituma abanyabgenge b’ivyanditswe bavuga yuko Eliya akwiye kubanza kuza? Arabishura, ati Eliya azoza koko, aroranye vyose neza. Ariko ndababgira yuko Eliya yamaze kuza, yamara ntibāmumenye, ariko bamwigiriye uko bagomba kwose. Uko ni ko n’Umwana w’ umuntu agira ababazwe na bo. Bun’ abigishwa batahura ko yababgiye Yohana Umubatizi. Bashikiriye ishengero, umuntu araza aramupfukamira, ati Mwami wanje, girira ikigongwe umwana wanje, kukw arwaye intandara, arasinzikaye cane. Kuko kenshi na kenshi agwa mu muriro no mu mazi. Namuzaniye abigishwa bawe, ariko vyabananiye kumukiza. Yesu arishura, ati Yemwe ab’ iki gihe mutizera b’ibidambidambi, nzogeza ryari kubana namwe; nzogeza ryari kubihanganira? Ni mumunzanire hano. Yesu aramukankamira, dayimoni amuvamwo, umuhungu aca akira uwo mwanya. Maz’ abigishwa baza kuri Yesu biherereye, baramubaza, bati Tweho n’iki catumye bitunanira kumusenda? Arabishura, ati N’ ukwizera kwanyu guke. Ndababgire ukuri: Namba mufise ukwizera kungana n’akabuto ka sinapi, mwobgira kino gisozi, mut’ Imuka aha, uje harya, kandi cokwimuka. Kandi nta kitazobashobokera. [ Ariko ben’ urya ntakūrwamwo n’ikindi atar’ ugusenga no kwisonzesha.] Bakigendagenda i Galilaya, Yesu arababgira, at’ Umwana w’umuntu azoshirwa mu maboko y’abantu, kandi bazomwica, maze ku musi ugira gatatu azozurwa. Barababara cane. Bashitse i Kaperinawumu, abatoza ikori ry’urusengero baza kuri Petero, baramubaza, bati Harya Umwigisha wanyu ntatanga ikigabane ca shekeli? Na we at’ Ego me, aragitanga. Binjiye mu nzu, Yesu aramwitanga, aramubaza, at’ Ugira ngw iki ga Simoni? Abami bo mw isi babugurisha canke batoza abahe? N’ababo canke n’abandi? Aramwishura, ati N’abandi. Yesu aramubgira, ati Noneh’ ababo baracuna. Ariko twoye kubatsitaza, genda ku kiyaga, uteremw’ igera, wābīre ifi iribubanze gufatwa, uyasamike, urasangamwo shekeli; abe ari yo ujana, uyitange kubganje nawe. Mur’ uwo mwanya abigishwa baza kuri Yesu, baramubaza, bat’ Umukuru mu bgami bgo mw ijuru ni nde? Ahamagara akana, agahagarika hagati yabo, arababgira, ati Ndababgire ukuri: Ni mutirimbura ngo mucike nk’abana bato, ntimuzoruha mwinjira mu bgami bgo mw ijuru. Nuk’ ūzokwicisha bugufi nk’aka kana ni we mukuru mu bgami bgo mw ijuru. Kand’ ūzokwākīra akana kamwe nk’aka mw izina ryanje azoba anyakiriye. Arik’ ūzotsitaza n’ umwe mur’ abo bato banyizera, icoroshe n’uko yohambirirwa urusyo ruremereye kw izosi, akadobezwa i bgina mu kiyaga. Isi izobona ibara kubg’ ibitsitaza, kukw ivyo bitsitaza bitazobura kuza, arik’ uyo muntu azana igitsitaza azobona ibara. Ukuboko kwawe cank’ ikirenge cawe ni hagira ikigutsitaza muri vyo, ugice, ugite kure; vyokubera vyiza kwinjira mu bugingo ucitse igikonjo cank’ ikirenge, hak’ utererwa mu muriro utazima ufise amaboko yompi n’ibirenge vyompi. Kand’ ijisho ryawe ni ryagutsitaza, urinogore urite kure; vyokubera vyiza kwinjira mu bugingo upfuye ijisho, hak’ utererwa muri Gehinomu y’umuriro ufise amaso yompi. Mwirinde ntimukēngēre n’ umwe mur’ aba bana bato: ndababgira yuko mw ijuru abamarayika babo bama barāba mu nyonga ha Data wo mw ijuru. [ Kand’ Umwana w’umuntu yaje gukiza icari cazimiye.] Mugira ngw iki? Umuntu afise intama ijana, imwe yozimira, ntiyosiga zimwe mirongwicenda n’icenda, akagenda mu misozi kurondera iyazimiye? Kand’ iy’ ayibonye, ndababgira ukuri yukw ayinezererwa kuyirutisha zimwe mirongwicenda n’ icenda zitāzimiye. Ni ko bidakundwa mu nyonga za So wo mw ijuru k’umwe mur’ abo bato apfa rubi. Mugenzawe ni yakugirira nabi, ugende umuhishuke mwiherereye; ni yakwumvira, uzoba wigaruriye mugenzawe. Ariko n’atakwumvira, ujane umwe canke babiri, kugira ngw ijambo ryose rize riringanizwe, bivuye mu kanwa k’ivyabona bibiri canke bitatu. N’atabumvira ubgire ishengero; ni yanka kwumvira ishengero na ryo, kuri wewe azoba nk’ umunyamahanga n’umutozakori. Ndababgire ukuri: Ivyo muzohambira mw isi vyose bizoba bihambiriwe mw ijuru; kand’ ivyo muzohamburura mw isi vyose bizoba bihamburuwe mw ijuru. Kandi ndababgira ukuri yukw ababiri muri mwebge ni bahuriza inama mw isi gusaba ikintu cose, Data wo mw ijuru azokibakorera Kukw aho babiri canke batatu bazoba bakoraniye mw izina ryanje, nanje nzoba ndi hagati muri bo. Maze Petero aza kuri we, aramubgira, ati Mushingantahe, incuti yanje ni yangirira nabi, nzomuharira ngeze kangahe? Ngeze indwi? Yesu aramubgira, ati Jeho sinkubgira yuk’ ugeza indwi, arik’ ugeze indwi‐indwi gushitsa ibihetangabo mirongwirindwi. Ni co gituma ubgami bgo mw ijuru busa n’umwami yagomvye gusuzuma ivyo yabīkije abantu biwe. Atanguye guharūra, bamuzanira uwamurīriye umwenda w’italanto ibihumbi cumi. Ariko kukw atar’ afise ico yishura, shebuja agera ko bamugura, n’ umugore, n’abana, n’ivy’ afise vyose, ng’ umwenda wishurwe. Wa muntu yikubita hasi, amwitembagaza imbere, ati Mwami, nyihanganira, nzokwishura vyose. Shebuja w’uyo muntu amugirira akagongwe, aramurekura, amuhebera wa mwenda amufitiye. Uno muntu asohotse, abona mugenzi we yamurīriye umwenda w’idenariyo ijana; aramufata, amugwa mu gahogo, ati Nyishura ivyo umperaniye. Uyo mugenzi we yikubita hasi, aramutakambira, ati Nyihanganira, nzokwishura vyose. Wa wundi aranka, aragenda, amushirisha mw ibohero, gushitsa ah’ azomwishurira ivy’ amufitiye. Bagenzi biwe babonye ibibaye, barababara cane, baragenda babgira shebuja ibibaye vyose. Buno shebuja aramuhamagaza, aramubgira, ati Wa muntu mubi we, naguhebeye wa mwenda wose aho wantakambira: none nawe ntiwar’ ukwiye kugirira imbabazi mugenzawe, nk’uko nanje nazikugiriye? Shebuja araraka, amuhereza abasoda, gushitsa ah’ azokwishurira ivy’ amufitiye vyose. Na Data wo mw ijuru ni kw azobagirira, ni mutāharirana, umuntu wese ngw aharire mugenzi we bivuye mu mutima. Yesu arangije ayo majambo, ava i Galilaya, aja mu gihugu c’i Yudaya hakurya ya Yorodani. Ishengero ryinshi riramukurikira, abakirizayo. Abafarisayo baza kuri we bamugeza, baramubaza, bati Mbega biremerwa k’umuntu yirukana umugore kubg’ inyanduruko y’ ikintu cose? Na we arabishura, ati Nta ho murasoma yuk’ uhereye mbere na mbere Rurema yabaremye bar’ uburyo bubiri, ikavuga, iti Ni co gituma umuntu azosiga se na nyina, akabana n’ umugore wiwe akaramata, bompi bakaba umubiri umwe? Bituma batakiri babiri, ariko baba babaye umubiri umwe. Nukw ico Imana yamatanije, umuntu ntaz’ akimature. Baramubaza, bati None se, n’iki catumye Mose agera ko bamuha icete co kuvāvānura, akamwirukana? Arabishura, ati Mose yabarekuye kwirukana abagore banyu kukw imitima yanyu ikomantaye. Arik’ uhereye ubga mbere hose ntivyari bimeze birtyo. Ariko ndababgire: Umuntu wese yirukana umugore wiwe atamuhōye ubusambanyi, akābīra uwundi, aba asambanye; kand’ uwābira uwahukanye aba asambanye. Abigishwa baramubgira, bat’ Ivy’ umugabo n’umugore asangwa bimeze birtyo, noneho kurongora n’ikigoye. Na we arababgira, ati Si bose bashobora kwemera iryo jambo, atar’ abābihawe. Kuko har’ inkone zavutse zirtyo uhereye kuva mu nda za ba nyina, kandi har’ inkone zakonwe n’abantu, kandi har’ inkone zīkona ubgazo kubg’ ubgami bgo mw ijuru. Ūshobora kuvyemera n’avyemere. Bamuzanira abana bato, ngw abarambikekw ibiganza, abasabire. Arikw abigishwa barabakankamira. Yesu arababgira, ati Ni mureke abana bato, ntimubabuze kuza aho ndi, kuk’ ubgami bgo mw ijuru ar’ ubg’ abameze bartyo. Abarambikakw ibiganza, avayo. Haza umuntu kuri we, aramubaza, ati Mwigisha, nkore iciza ki ngo ndonke ubugingo budashira? Aramubaza, at’ Umbariza iki iciza? Inziza n’Imwe. Arikw asangw’ ugomba kwinjira mu bugingo, witondere ivyagezwe. Aramubaza, ati N’ibihe? Yesu aramwishura, ati Ntukice, ntugasambane, ntukibe, ntukāgirize abandi ibinyoma, wubahe so na nyoko, kand’ ukunde mugenzawe nk’uko wikunda. Wa musore aramubgira, at’ Ivyo vyose naravyitondeye; har’ ikindi mpajije? Yesu aramubgira, at’ Asangw’ ugomba kuba agahore, genda ushōre ivyo utunze, ugabire aboro, ni ho uzogira itunga mw ijuru, utek’ uze, unkurikire. Uwo musore yumvise iryo jambo, agenda ababaye, kuko yar’ afise itunga ryinshi. Yesu abgira abigishwa biwe, ati Ndababgire ukuri: Biragoye k’umutunzi yinjira mu bgami bgo mw ijuru. Kandi ndababgira yukw icoroshe ar’ ingamiya guca mu zuru ry’urushinge biruta k’ umutunzi yinjira mu bgami bg’ Imana. Abigishwa bavyumvise baratangara cane, bati None rero, ni nde ashobora gukizwa? Yesu arabītegereza, arababgira, ati Kubg’ abantu ico ntigishoboka, ariko ku Mana vyose birashoboka. Buno Petero aramubaza, ati Mbega twebge ko twaretse vyose tukagukurikira; none tuzohabga iki? Yesu arababgira, ati Ndababgira ukuri yuko mwebge abankurikiye, ah’ Umwana w’umuntu azovyagirira ku ntebe y’ubgiza bgiwe, igihe co kuvyarwa ukundi gusha, namwe muzokwicara ku ntebe cumi na zibiri, mucire imanza imiryango cumi n’ibiri y’ Abisirayeli. Umuntu wese yasize urugo canke bene nyina canke bashiki be canke se canke nyina cank’ abana cank’ itongo kubg’ izina ryanje, azobishumbushwa umurengera, kand’ azoragwa ubugingo budashira. Ariko benshi b’imbere bazoba ab’ inyuma, kand’ ab’ inyuma bazoba ab’ imbere. Ubgami bgo mw ijuru busa na nyen’ urugo azindutse kurondera abamukorera mu ruzabibu rwiwe. Ategeranya n’ abakozi ku musi kubaha idenariyo, abarungika mu ruzabibu rwiwe. Nko kw isaha zitatu aragenda, abona abandi bīhagarariye mu kaguriro ata co bakora. Na bo arababgira, ati Namwe ni mugende mu ruzabibu, ndabagerera ivyo mukwiranye. Baragenda. Yongera kugenda kw isaha zitandatu no ku y’icenda, agira kuno. Kandi nko kw isaha cumi n’imwe aragenda, abona abandi bīhagarariye; arababgira, ati Mbega ko mwahagaze hano umusi wose ata co mukora? Baramwishura, bati N’ukw ata waturaritse. Arababgira, ati Namwe ni mungīre mu ruzabibu. Bugorovye, nyen’ uruzabibu abgira umukoresha wiwe, ati Hamagara abakozi, ubagerere ingero zabo, utangurire mu bo hanyuma gushitsa ku ba mbere. Abaje kw isaha cumi n’imwe bahabga idenariyo imwe‐imwe. Abātanguye kare bāje, bagira ngo bagererwa ibirenze. Ariko bahabga idenariyo imwe‐imwe na bo. Bayahawe bidodombera nyen’ uruzabibu, bat’ Abaherutse kuza, bagakora isaha imwe gusa, none k’ubaringanije natwe twacumukuye umurango wose no mu ndugumba! Na we yishura umwe muri bo, ati Mugenzi wanje, sinkugiriye nabi; ntitwemeranije idenariyo imwe? Fata iyawe, ugende. Uyo wo hanyuma nagomvye kumugerera nkawe. Har’ ikimbuza kugira uko ngomba mu vyanje? Cank’ ugize ijisho ribi kuko jewe ndi mwiza? Uko ni kw ab’ inyuma bazoba ab’ imbere, kand’ ab’ imbere bazoba ab’ inyuma. Yesu agira adūge i Yerusalemu, yihererana na ba bigishwa cumi na babiri, maze bari mu nzira arababgira, at’ Ehe turadūze i Yerusalemu, kand’ Umwana w’umuntu azoshirwa mu maboko y’ abaherezi bakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe, bazomucira urubanza rwo gupfa, kandi bazomuha abanyamahanga ngw ashinyagurirwe, atonagurwe, abambge, kandi ku musi ugira gatatu azozurwa. Buno nyina wa bene Zebedayo aza kuri we, ari kumwe n’abahungu biwe, aramupfukamira, amusaba ijambo. Aramubaza, at’ Uragomba iki? Na we ati Bivuge, aba bahungu banje babiri ngo baze bicare umwe i buryo bgawe uwundi i bumoso mu bgami bgawe. Yesu arishura, ati Ntimuzi ico musaba. Mwoshobora kunywera ku gikombe jewe ngira nnywereko? Na bo bati Turashobora. Arababgira, at’ Igikombe canje koko muzokinywerako, ariko gutanga ivyicaro i buryo bganje n’i bumoso, s’ivyanje, atar’ abo Data yabiteguriye. Bamwe cumi bavyumvise, bitonganiriza ivy’ abo babiri bavukana. Yesu arabahamagara, arababgira, ati Murazi yukw abaganwa b’amahanga bayatwaza amanyama, kandi n’abakuru bayo bayagirak’ ububasha. Muri mwebge si ko biri. Arik’ ūgomba kuba mukuru muri mwebge az’ abe umukozi wanyu; kand’ ūgomba kuba uw’ imbere az’ abe umuja wanyu, nk’uk’ Umwana w’umuntu atāzanywe no gukorerwa, atar’ ugukorera abandi, no gutanga ubugingo bgiwe kw incungu ya benshi. Bakiva i Yeriko ishengero ryinshi riramukurikira. Impumyi zibiri zari zicaye i ruhande y’ inzira, zumvise yuko Yesu ahaciye ziratakamba, ziti Mwami, mwana wa Dawidi, tugirire imbabazi. Ishengero rirazizibiranya ngo zihore. Zirushiriza gutakamba, ziti Mwami, mwana wa Dawidi, tugirire imbabazi. Yesu arahagarara, arazihamagara, arazibaza, ati Mugomba ko mbakorera iki? Ziti Tugomba kw amaso yacu ahumūka Mwami. Yesu azigirira akagongwe, akora ku maso yazo, zica zirahumūka, baramukurikira. Bageze hafi y’i Yerusalemu, bashikira i Betifage ku musozi wa Elayono, Yesu atuma abigishwa babiri, arababarira, ati Mugende mur’ iriya mihana ir’ imbere yanyu, muca mubona indogoba iziritseho n’inyana yayo; muziziture, muzinzanire. Ni hagira ūbabaza, mumubgire, muti Databuja ni we azigomba. Aca azirungika. Ivyo vyabayeho ngw ivyavuzwe n’uwavugishwa n’ Imana bishike, ngo Mubgire umukobga w’i Siyoni, Muti Rāba, Umwami wawe aje kuri wewe, Ar’ umutekerezi, agendera ku ndogoba, Mbere ni ku mukangara, inyana y’indogoba. Abigishwa baragenda, babigenza nk’uko Yesu yababgiye, bazana indogoba n’inyana yayo, bazisasakw impuzu zabo, yicarako. Abenshi mw ishengero basasa impuzu zabo mu nzira, abandi baca amashami y’ibiti, bayasasa mu nzira. Kand’ ishengero rimugiye imbere n’irimukurikiye rirasemerera, riti Hoziyana, mwana wa Dawidi, hashemezwe ūje mw izina ry’Uhoraho, hoziyana mw ijuru. Ashitse i Yerusalemu, igisagara cose kirashwabaduka, barabaza, bat’ Uyo ni nde? Abo mw ishengero barabishura, bat’ Uyo n’ūvugishwa n’Imana, Yesu w’i Nazareti i Galilaya. Yesu yinjira mu rusengero rw’Imana, ahindira hanze abadandariza mu rusengero n’abaruguriramwo bose, ahenura ameza y’abavunja amahera n’intebe z’ abāriko baragurwakw inuma. Arababgira, ati Handitswe ngw Ingoro yanje izokwitwa inzu yo gusengeramwo, ariko mwebge mwayihinduye nk’isenga ry’abambuzi. Maz’ impumyi n’abacumbagira baza kuri we mu rusengero, arabakiza. Abaherezi bakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe babonye ibitangaza akoze, n’abana basemererera mu rusengero, ngo Hoziyana mwana wa Dawidi; baritonganya, baramubaza, bat’ Urumva ivyo bavuga? Yesu arabishura, at’ Ego me; nta ho murasoma, ngo Mu kanwa k’abana bato n’abonka waroranijemw’ ishimwe? Abasigaho, asokoroka mu gisagara, aja i Betaniya, arārayo. Kare mu gatondo arikw arasubira mu gisagara, yumva arashonje. Abonye umusukoni ku nzira, arawēgēra, ntiyagira ico awubonako, atar’ amababi gusa, arawubarira, ati Ntugapfe wamye insukoni uhereye ubu ugashitsa ibihe bidashira. Uwo musukoni uca ukabirana uwo mwanya. Abigishwa babibonye, baratangara, bati Mbeg’ uyu musukoni uyu mwanya ukabiranijwe n’iki? Yesu arabishura, ati Ndababgire ukuri: Iyo muba muri n’ ukwizera, mudakekeranya, ntimwokora ic’ uyu musukoni gusa, ariko mwobgira n’uyu musozi, muti Shingūka, utabge mu kiyaga; vyoba ko. Kand’ ivyo muzosaba vyose musenze, mwizeye, muzobihabga. Yinjiye mu rusengero, arikw arigisha, abaherezi bakuru n’abashingantahe b’ubgo bgoko baza kuri we, baramubaza, bati N’ububasha ki bugutera gukora ivyo? Kandi ni nde yaguhaye ubgo bubasha? Yesu arabishura, ati Nanje hinge ndababaze ijambo rimwe; ni mwarinyishura nanje mpeze ndababarire ububasha bunkoresha ivyo. Non’ ukubatiza kwa Yohana kwaturutse hehe? Ni mw ijuru, canke ni mu bantu? Bībūranya muri bo, bati Ni twavuga tuti Ni mw ijuru; ahava atubaza, ati N’iki cababujije kumwemera? Kandi ni twavuga tuti Ni mu bantu; n’uko dutinya ishengero, kuko bose bavuga yuko Yohana yar’ ūvugishwa n’Imana. Bishura Yesu, bati Ntituhazi. Na we ati Nuko rero nanje simbabgira ububasha bunkoresha ivyo. Mugira ngw iki? Hābaye umuntu yar’ afise abahungu babiri: aragenda abarira umukuru, ati Genda, mwana wanje, uyu musi uje gukora mu ruzabibu. Aramwishura, at’ Eka singenda. Maze hanyuma aririmbura, aragenda. Aja ku wa kabiri, amubgira kuno. Aramwishura, ati Ndagiye muvyeyi; ntiyajayo. None mur’ abo bompi n’uwuhe yakoze ivyo se agomba? Baramwishura, bati N’uwa mbere. Yesu arababgira, ati Ndababgira ukuri yukw abatozakori n’abasambanyikazi babatanga kwinjira mu bgami bg’Imana. Kuko Yohana yaje muri mwebge agendera mu nzira yo kugororoka, kandi ntimwamwemera. Arikw abatozakori n’abasambanyikazi baramwemeye. Namwe mubibonye, no hanyuma ntimwirimbura ngo mumwemere. Ni mwumvīre uwundi mugani: Hābaye nyen’ urugo yateye uruzabibu; aruzitirira uruzitiro, yimbamw’ ubgato bg’ikinogo, yubakamw’ umutara, arusigarana abarimyi, aja mu mahanga. Nukw igihe c’iyera kigomba kugera, atuma abakozi biwe kuri ba barimyi ngo babahe inzabibu ziwe. Maz’ abo barimyi bafata ba bakozi biwe, umwe baramushishagura, uwundi baramwica, uwundi bamutera amabuye. Yongera gutuma abandi bakozi barengeye aba mbere; babagira kuno. Hanyuma abatumak’ umwana wiwe, ati Bazosonera umwana wanje. Abo barimyi babonye wa mwana wiwe, baravugana, bat’ Urya ni we samuragwa: ni muze tumwice, tuze twegukire umwandu wiwe. Baramufata bamuhindira inyuma y’ uruzabibu, baramwica. None nyen’ uruzabibu ni yiyizira azobagira ate, abo barimyi? Baramwishura, bat’ Abo babi azobica rubi, uruzabibu arusigarane abandi barimyi, bazohora bamuha inzabibu igihe cazo. Yesu arababaza, ati Nta ho murasoma mu vyanditswe, ngw Ibuye abubatsi bāgaye Ni ryo ryahindutse irigumya imfuruka: Ivyo vyavuye k’Uhoraho, Kandi n’igitangaza mu maso yacu? Ni co gitumye mbabgira yuk’ ubgami bg’Imana muzobgakwa, bugahabga ihanga ryama imbuto zabgo. Arik’ ūzogwa kur’ iryo buye azovunagurika; arik’ uwo rizogwako rizomuvungura. Maz’ abaherezi bakuru n’Abafarisayo bumvise iyo migani yiwe, bamenya kw ari bo avuga. Barondeye ingene bomufata, batinya abantu, kuko bamwiyumvira kw ar’ ūvugishwa n’Imana. Yesu yongera kuvuganira na bo mu migani, at’ Ubgami bgo mw ijuru busa n’umwami atahisha ubukwe bg’umwana wiwe arongora. Atuma abagendanyi biwe, ngo bahamagare abātōrewe gutaha ubukwe, banka kuza. Yongera gutuma abandi bagendanyi, ati Mubgire abatowe, muti Rāba amazimano yiwe yayiteguye, n’amapfizi n’amagumba vyiwe vyābāzwe, kandi vyose biriteguwe: ni muze mutahe ubukwe. Ariko barirengagiza barīgīra, umwe aja mw itongo ryiwe, uwundi mu bidandazwa vyiwe. Abasigaye bafata abo bagendanyi biwe, babakorera ibara, barabica. Uwo mwami araraka, agomora ingabo ziwe, ahonnya abo bicanyi, ayigiza igisagara cabo. Maz’ abgira abagendanyi biwe, at’ Ubukwe buriteguwe, arikw abābutorewe ntibāri babukwiye. Nuko ni mugende mu mayirabiri, abo muribuboneyo bose mubahamagare, baze babutahe. Abo bagendanyi baragenda baja mu nzira bakoranya abo babonye bose, ababi n’abeza; mu bukwe huzura ababutorewe. Umwami yinjiye kurāba abatowe abonamw’ umuntu atambaye impuzu y’ubukwe; aramubaza, ati Mugenzi wanje, winjiye ute hano utambaye impuzu y’ubukwe? Arajorerwa. Maz’ umwami abgira abakozi biwe, ati Ni mumubohe amaboko n’amaguru, mumuterere hanze mu mwiza; ni ho hazoba amarira n’ukuryanya insya z’amenyo. Kukw abatowe ari benshi, arikw abatoranijwe bakaba bake. Bun’ Abafarisayo baragenda baja inama, ngo baronke ingene bomutegera mu majambo yovuga. Bamutumakw abigishwa babo hamwe n’abantu ba Herode, bati Mwigisha, turazi yuk’ ur’ umunyakuri, kandi ko wigisha inzira y’Imana vy’ukuri, kandi k’udatinya umuntu n’umwe ku kigohe; kuk’ udatinya ijunja ry’abantu: non’ utubgire, wiyumvira ute? Biremerwa gutanga ikori rya Kayisari, canke ntivyemerwa? Ariko Yesu amenya ububi bgabo, arababaza, ati Mungereza iki ga mwa ndyarya mwe? Ni munyereke ihera ry’ikori. Bamuzanira idenariyo. Arababaza, at’ Iki gishushanyo n’ibi vyanditsweko n’ ivya nde? Bati N’ivya Kayisari. Bun’ arababgira, ati Nuko rer’ ivya Kayisari ni mubihe Kayisari, ivy’ Imana mubihe Imana. Bavyumvise baratangara, bamusigaho barīgīra. Nya musi Abasadukayo baza kuri we, abahakana yukw ata kuzuka kuriho, baramubaza, bati Mwigisha, Mose yavuze ng’umuntu ni yapfa adasize abana, mwene nyina acūre umugore wiwe, ngw ahonore mwene nyina. I wacu hār’ abavukana ndwi. Uwa mbere yararongoye, arapfa, maze kukw adasize umwana umugore wiwe amuraga mwene nyina. Nuko n’uwa kabiri, n’uwa gatatu biba birtyo gushitsa ku wa ndwi. Hanyuma ya bose nya mugore arapfa. None mw izuka azoba muka nde mur’ abo ukw ar’ indwi? Ko bari bamufise bose! Yesu arabishura, ati Mwarazimiye, ko mutāmenye ivyanditswe n’ubushobozi bg’Imana. Mw izuka ntibazorongora kandi ntibazoshingirwa: bazoba nk’abamarayika bo mw ijuru. Arikw ivyo kuzuka kw’abapfuye nta ho murasoma ico Imana yababgiye, iti Ni jewe Mana ya Aburahamu, Imana ya Isaka, Imana ya Yakobo? Imana s’iy’ abapfuye, n’iy’ abariho. Ishengero rivyumvise, ritangazwa n’inyigisho ziwe. Abafarisayo bumvise ko Yesu yajoreje Abasadukayo, bakoranira hamwe. Umwe muri bo w’ umwigisha w’ivyagezwe aramubaza amugeza, ati Mwigisha, ibgirizwa risumba ayandi mu vyagezwe n’irihe? Aramwishura, ati Mukundishe Uhoraho Imana yanyu imitima yanyu yose n’ubugingo bganyu bgose n’ubgenge bganyu bgose. Iryo ni ryo rihambaye rya mbere. Har’ irindi rya kabiri rimeze nka ryo, n’iri: Mukunde bagenzi banyu nk’uko mwikunda. Kur’ ayo mabgirizwa yompi ivyagezwe vyose n’amajambo y’abavugishwa n’ Imana ni yo vyenenako. Abafarisayo bagikoraniye hamwe, Yesu arababaza, at’ Ivya Kristo muvyiyumvira mute? Ni mwene nde? Baramwishura, bati Ni mwene Dawidi. Na we arababaza, ati None Dawidi mu vya Mpwemu yamwitiye iki Umwami? at’ Uhoraho yabariye Umwami wanje, At’ Icara i buryo bganje, Ushitse aho nzoshirira abansi bawe musi y’ibirenge vyawe. None Dawidi ko yamwise Umwami, yoshobora ate kuba umwana wiwe? Ntihāgira ūshobora kumwishura ijambo na rimwe, kand’ uhereye kur’ uwo musi nta muntu yubahutse gusubira kumubaza ikindi. Maze Yesu abarira ishengero n’abigishwa biwe, at’ Abanyabgenge b’ivyanditswe n’ Abafarisayo bicaye ku ntebe ya Mose. Nukw ivyo bababgira vyose mubikore, muvyitondere. Ariko ntimukurikire ibikorwa vyabo, kukw ivyo bavuga atari vyo bakora. Kandi bahambira imitwaro iremereye igoye itwara, bakayikoreza abantu ku bitugu, arik’ ubgabo ntibagomba kuyikozako n’ urutoke. Arikw ibikorwa vyabo vyose babikora kugira ngo barābge n’abantu, kukw amambe yabo yanditswemw’ amajambo y’ Imana bayagira manini, ubuyonga bg’ impuzu zabo bakabgongereza. Bakunda ivyicaro vyo haruguru aho batumiwe, n’intebe z’icubahiro mu masinagogi, no kugirwako bgakeye mu tuguriro, no kwitwa n’abantu: Rabi. None, ntimukitwe Rabi, kuk’ umwigisha wanyu ar’ umwe, namwe mwese mur’ abavukana. Kandi ntimukīte umuntu wo mw isi Data, kuko So ar’ umwe, ar’ uwo mw ijuru. Kandi ntimukīyite umuranzi, kuk’ umuranzi wanyu ar’ umwe, ari Kristo. Arik’ umukuru muri mwebge az’ abe umukozi wanyu. Ūzokwishira hejuru azocishwa bugufi, kand’ ūzokwicisha bugufi azoshirwa hejuru. Muzobona ibara, mwebge abanyabgenge b’ivyanditswe n’ Abafarisayo, mwa ndyarya mwe, kuko mwugarirana ubgami bgo mw ijuru imbere y’abantu: kandi ntimubginjiramw’ ubganyu, n’abagomba kubginjiramwo ntimubakundira. [ Muzobona ibara, mwebge abanyabgenge b’ivyanditswe n’Abafarisayo, mwa ndyarya mwe, kuko mukirya ingo z’abapfakazi musengesha menshi muhumba: ni co gituma muzocirwa urubanza ruruta izindi.] Muzobona ibara, mwebge abanyabgenge b’ ivyanditswe n’Abafarisayo, mwa ndyarya mwe, kuko mukwiragira mu kiyaga no ku misozi ngo muhindure n’umwe abe uw’ idini yanyu; iy’ ahindutse, mutuma abarusha kabiri kuba umwana wa Gehinomu. Muzobona ibara, mwa ndongozi zihumye mwe, muvuga mut’ Ūzorahira urusengero s’ikigoye, arik’ ūzorahira izahabu yo mu rusengero azoba yikwegeye umwenda. Mwa bipfu n’impumyi mwe, non’ igihambaye n’ikihe: n’izahabu canke n’urusengero rweza izahabu? Kandi ng’ Ūzorahira igicaniro s’ikigoye, arik’ ūzorahira ishikanwa ririko azoba yikwegeye umwenda. Mwa mpumyi mwe, non’ igihambaye n’ikihe, n’ishikanwa, canke n’ igicaniro ceza ishikanwa? Nuk’ ūrahiye igicaniro aba akirahiranye n’ibiriko vyose, kand’ ūrahiye urusengero aba arurahiranye n’Īrubamwo, kand’ ūrahiye ijuru aba arahiye intebe y’Imana n’Iyivyagirako. Muzobona ibara, mwebge abanyabgenge b’ivyanditswe n’ Abafarisayo, mwa ndyarya mwe, mutanga ikigiracumi c’imbgija na anisi na kumino, ariko mwaretse ibihambaye vyo mu mabgirizwa, guca izibereye, n’imbabazi, n’ukwizera; arikw ivyo mwari mukwiye kubikora, vya bindi na vyo ntimubireke. Mwa ndongozi zihumye mwe, muramimina agatūku, arikw ingamiya murayiyongobeza. Muzobona ibara, mwebge abanyabgenge b’ivyanditswe n’ Abafarisayo, mwa ndyarya mwe, kuko mwoza igikombe n’inkōko inyuma, arikw imbere vyuzuye ubgambuzi n’ukutigarura. Wa Mufarisayo uhumye we, banza woze imbere mu gikombe no mu nkōko, inyuma havyo na ho habone kwera. Muzobona ibara, mwebge abanyabgenge b’ivyanditswe n’ Abafarisayo, mwa ndyarya mwe, kuko musa n’imva zihomeshejwe ingwa, ziboneka inyuma zīkuyengeje, arikw imbere zuzuye amagufa y’abapfuye n’ibihumanya vyose. Namwe ni ko muri: inyuma mubonekera abantu mur’ abagororotsi, arikw imbere mwuzuye uburyarya n’ubugarariji. Muzobona ibara, mwebge abanyabgenge b’ivyanditswe n’ Abafarisayo, mwa ndyarya mwe, kuko mwubakira imva z’abāvugishwa n’Imana, mugashariza ivyibutso vy’abagororotsi, mukavuga mut’ Iyo tuba twariho mur’ ico gihe ca ba sogokuruza, ntitwari gufatanya na bo kuvisha amaraso y’abāvugishwa n’Imana. Uko ni ko mwiyagiriza ko mur’ abana b’abishe abāvugishwa n’Imana. None ni mwuzurize ingero ya ba sogokuruza banyu. Mwa nzoka mwe, mwa bana b’inzoka, muzohunga mute urubanza rwa Gehinomu? Ehe ngira ntume abavugishwa n’Imana n’abanyabgenge bo n’abanyabgenge b’ ivyanditswe; bamwe muri bo muzobica, mubabambe, abandi muzobatonagurira mu masinagogi yanyu, mubatuza mu bisagara vyose; bitayeko muzokorwa n’amaraso yose y’abagororotsi yaviriye kw isi, uhereye ku maraso ya Abeli umugororotsi ukageza ku maraso ya Zakariya mwene Barakiya mwiciye hagati y’ ahēra h’urusengero n’igicaniro. Ndababgire ukuri: Ivyo vyose bizoshika ku b’iki gihe. Ewe Yerusalemu! Ewe Yerusalemu! Wica abavugishwa n’ Imana, ugatera amabuye abagutumweko, ni kangahe nagomvye gukoranya abana bawe, nk’ukw inkoko ikoranya imiswi yayo iyibundikira mu vyubi vyayo, ntimwakunda! Rāba inzu yanyu muyitānywe ar’ umusaka. Kuko mbabgira yuko mutazosubira kumbona kuva ubu, kugeza aho muzovugira, muti Hashemezwe ūje mw izina ry’Uhoraho. Yesu arasohoka ava mu rusengero; akigenda abigishwa biwe baramwēgēra ngo bamwereke inyubako y’urusengero. Arababgira, ati Ntimubona ivyo vyose? Ndababgire ukuri: Aha ntihazosigazwa ibuye rigeretse ku rindi, ridasamburiwe hasi. Yicaye ku musozi wa Elayono, abigishwa biwe baramwēgēra bihereranye, baramubaza, bati Tubgire, ivyo bizobaho ryari, kand’ ikimenyetso kizoba iki c’ukuza kwawe n’ic’ umuhero w’isi? Yesu arabishura, ati Mwirinde, ntihagire ūbazimiza. Kuko benshi bazoza mw izina ryanje, bati Ni jewe Kristo, kandi bazozimiza benshi. Muzokwumva intambara n’impuha z’intambara: mwirinde, ntimugahagarike imitima; kuko bitazobura kubaho, arik’ umuhero uzoba utaraza. Kukw ihanga rizotera irindi hanga, n’ubgami buzotera ubundi bgami; amapfa no kunyiganyiga kw’isi bizobaho henshi; arikw ivyo vyose n’itanguriro ryo kuramukwa. Ni ho bazobatanga ngo muzigirizwe, bazobica, kandi muzokwankwa n’amahanga yose, abahōra izina ryanje. Ni ho benshi bizobatsitaza, bazoryarukana, bazokwankana. Kandi hazokwaduka abīgira abavugishwa n’Imana benshi, bazimize benshi. Maze kuk’ ubugarariji buzogwira urukundo rw’abenshi ruzotimba. Arik’ uwihangana, agashitsa kw iherezo, ni we azokira. Kand’ ubu butumwa bgiza bg’ubgami buzovugwa mw isi yose, ngo bube ikimenyetso kibere icabona amahanga yose, maz’ umuhero uzoca uza. Nukw aho muzobonera ca kizira c’ubuyobe bg’ubugesera, gihagaze ahantu hēra, cavuzwe na Daniyeli yavugishwa n’Imana — ūsoma ni yiyubare — ico gihe abazoba bar’ i Yudaya baze bahungire ku misozi miremire, ūzoba ari hejuru ku nzu ntaze yururutswe no gusahura ibiri mu nzu yiwe, ūzoba ari mu mirima ntaz’ asubizwe inyuma no gusahura umutamana wiwe. Ariko mur’ iyo misi abazoba batwaye inda n’abonsa bazobona ibara. Kandi muze musenge kugira ng’ uruhungo rwanyu ntiruze rube mu rushana canke kw isabato. Kuko mur’ iyo misi hazoba amarushwa ahambaye atigeze kubaho kuva kw itanguriro ry’isi ugashitsa n’ubu, kandi ntazokwongera kubaho. Kand’ iyo misi iy’ itagerurwa ntihorokotse umuntu n’umwe; ariko kubg’ abatoranijwe iyo misi izogerurwa. Ico gihe ni hāgira umuntu ababgira, at’ Ehe Kristo ari hano, canke, at’ Ari hariya: ntimuze muvyemere. Kuko hazokwaduka abīgira Kristo n’abīgira abavugishwa n’ Imana, bagakora ibimenyetso bihambaye n’ibitangaza, kugira ngo bazimize n’abātoranijwe ni vyashoboka. Rāba ndabibabgiye bitaraba. Nuko ni bababgira, bat’ Eh’ ari mu bugaragwa, ntimuze mujeyo; canke, ngw Ari haruguru mu mpete, ntimuze muvyemere. Nk’uk’ umuravyo urabiriza i burasirazuba ukabonekera iyo rirengera, ni k’ ukuza kw’Umwana w’umuntu kuzomera. Ah’ umuvyimba uri hose, ni ho ibinyakabaka bizokoranira. Hanyuma y’ayo marushwa y’ ico gihe, uwo mwanya izuba rizocura umwiza, n’ukwezi ntikuzoba kucaka umuco wakwo, n’ inyenyeri zizokoragurika zive kw ijuru, n’ivy’ inkomezi vyo mu majuru bizonyiganyizwa. Bun’ ikimenyetso c’Umwana w’umuntu kizobonekera kw ijuru, ni ho amoko yose yo mw isi azoboroga, bazobona Umwana w’umuntu aje mu bicu vyo kw ijuru ari n’ububasha n’ubgiza bginshi. Azotuma abamarayika biwe n’ijwi rirenga ry’inzamba, bakoranye abatoranijwe biwe, bave mu birēre bine, guhēra iy’ ijuru ritangurira kugeza iyo riherera. Ni mwigire ku musukoni umugani wawo: ishami ryawo iyo ritoshe, amababi agatutuza, mumenya yukw agatāsi kari hafi. Nuko namwe, ni mwabona ivyo vyose bishitse, muze mumenye kw ari hafi, ku rugi. Ndababgire ukuri: Ab’ iki gihe ntibazorangira, ivyo vyose bitarashika. Ijuru n’isi bizorangira, arikw amajambo yanje nta co azoba. Arik’ uwo musi cank’ iyo saha nta wubizi, n’iyo boba abamarayika bo mw ijuru, cank’ Umwana w’ Imana, atari Data gusa. Kand’ uko vyari biri mu misi ya Nowa ni ko bizoba mu kuza kw’Umwana w’umuntu. Kukw ari ko bāri bameze mu misi umwuzure utaribgatere: bārarya, bāranywa, bārarongora, bārashingira, bageza kuri wa musi Nowa yinjiye muri bga bgato, ntibagira ico bamenya kugeza ah’ umwuzure waziye ubatwara bose; ni k’ukuza kw’Umwana w’umuntu kuzomera. Ico gihe abagabo babiri bazoba mu murima, umwe azojanwa, uwundi arekwe. Abagore babiri bazoba bariko barasēra hamwe ku rusyo, umwe azojanwa, uwundi arekwe. Nuko mwame mugavye, kuko mutazi umusi Umwami wanyu azozako. Arikw ibi mubimenye: iyaba nyen’ urugo yar’ asanzwe azi igihe igisuma kiziramwo, yogavye, ntiyokunze kw inzu yiwe yimbga. Nuko namwe mwame mwiteguye, kuk’ Umwana w’umuntu azoza mu gihe mutiyumviriye. None ni nde mushumba wo kwizigirwa w’ubgenge shebuja yosigarana abo mu rugo rwiwe, ngw abagaburire igihe kigeze? Hahirwa uwo mushumba shebuja agarutse azosanga akora artyo. Ndababgira ukuri yukw azomuha kugaba ivy’ afise vyose. Arik’ umushumba mubi ni yibgira mu mutima wiwe, ati Databuja aracatevye: maz’ agatangura gukubita abashumba bagenzi biwe no gusangira n’ababorerwa; shebuja w’uwo mushumba azoza ku musi atamwiteze no mu gihe atazi: azomucamwo kubiri, amusangize umugabane wiwe n’ indyarya: ni ho hazoba amarira no kuryanya insya z’amenyo. Ico gihe ubgami bgo mw ijuru buzosa n’inkumi cumi, zajanye amatara yazo, zija gusanganira umukwe. Batanu muri bo bār’ ibijuju, bandi batanu bār’ abanyabgenge. Kuko vya bijuju, mu kujana amatara yavyo, bitajananye n’amavuta. Arikw abanyabgenge bo, bajananye n’ amavuta mu macupa yabo hamwe n’amatara yabo. Umukwe agitebaganye bose barahūnyiza, barasinzira. Mu gicugu humvikana urwamo, ngo Nguyu umukwe, ni musohoke mumusanganire. Buno za nkumi zose zirazanzamuka, zitunganya amatara yazo. Vya bijuju bibgira abanyabgenge, biti Ni muduhe se ku mavuta yanyu, kukw amatara yacu arikw arazima. Arikw abanyabgenge barabishura, bati Kumbure ntiyodukwira twese: ivyiza ni muje ku badandaza mwigurire. Bakigiye kugura umukwe arashika; abiteguye binjirana na we mu bukwe, urugi rurugarwa. Mu nyuma za nkumi zindi na zo ziraza, ziti Mupfasoni, mupfasoni, n’ utwugururire. Na we arabishura, ati Ndababgire ukuri: Simbazi. Nuko mwame mugavye kuko mutazi umusi cank’ isaha. Bizoba nk’ivy’ umuntu agira agende mu mahanga, ahamagara abantu biwe, abasigarana ivyo atunze. Umwe amuha italanto zitanu, uwundi zibiri, uwundi imwe, uk’ umuntu wese ashobora, aja mu mahanga. Uwo mwanya uwahawe italanto zitanu aragenda arazicurūza, yungukamw’ izindi talanto zitanu. N’uwa zibiri abigenza artyo, yungukamw’ izindi zibiri. Arik’ uwahawe imwe arīgīra, yimba mu kuzimu, ahisha amahera ya shebuja. Hashize igihe kirekire, shebuja w’abo bantu aragaruka, asuzuma ivyo yabasigaranye. Uwari yahawe italanto zitanu araza, azana italanto zindi zitanu, ati Mugenzi, wari wansigaranye italanto zitanu, ehe nungutsemw’ izindi talanto zitanu. Shebuja aramubgira, ati Wagize neza, muntu wanje mwiza wo kwizigirwa, wizigiwe kuri bike, nzoguha kugaba vyinshi. Injira mu munezero wa shobuja. Haza uwari yahawe italanto zibiri, ati Mugenzi, wari wansigaranye italanto zibiri, ehe nungutsemw’ izindi talanto zibiri. Shebuja aramubgira, ati Wagize neza, muntu wanje mwiza wo kwizigirwa, wizigiwe kuri bike, nzoguha kugaba vyinshi. Injira mu munezero wa shobuja. Kandi haza uwahawe italanto imwe, ati Mugenzi, nari nkuzi k’ur’ umuntu w’ingāre, wimbura ivyo utārimye, ukumakuma ivyo utāsanzaje; ndatinya, ndagenda mpisha italanto yawe mu kuzimu: ehe ngibi ivyawe. Shebuja aramwishura, ati Wa muntu wanje mubi we, wa kinebge we, war’ uzi ko nimbura ivyo ntārimye, nkumakuma ivyo ntāsanzaje. Nuko war’ ukwiye kujana amahera yanje mu bayacurūza, nanje nagaruka nkaronka ayanje n’inyungu yayo. Nuko ni mumwake italanto, muyihe ūfise italanto cumi. Kuk’ ūfise wese azohabga, asesekarizwe: arik’ ūdafise azokwakwa n’ico yar’ afise. N’uyo muntu wanje w’imburakimazi ni mumute hanze mu mwiza, ni ho hazoba amarira no kuryanya insya z’amenyo. Arik’ Umwana w’umuntu ah’ azozira afise ubgiza bgiwe ari kumwe n’abamarayika biwe bose, ni ho azovyagira ku ntebe yiwe y’ubgiza: amahanga yose azokoranirizwa mu nyonga ziwe, na we azobarobanura, nk’uk’ umwungere arobanura intama mu mpene. Intama azoziherereza i buryo bgiwe, impene na zo i bumoso. Maz’ Umwami azobgira abar’ i buryo bgiwe, ati Ni muze, abo Data yahezagiye, muragwe ubgami mwateguriwe, uhereye ku kuremwa kw’isi. Nari nshonje, murangaburira, nari mfise inyota, mumpa ico nnywa; nar’ ingenzi, mumpa indāro; nagenda gusa, muranyambika; nari ndwaye, muza kurāba uko mmeze; nari mw ibohero, muza kundāba. Maz’ abagororotsi bazomubaza, bati Mwami, twakubonye ryari ushonje, tukakugaburira; cank’ ufise inyota, tuguha ico unywa? Twakubonye ryari ur’ ingenzi, tuguha indāro; cank’ ugenda gusa tukakwambika? Twakubonye ryari urwaye, cank’ uri mw ibohero, tuza kukurāba? Umwami na we azobishura, ati Ndababgire ukuri: Ko mwabigiriye umwe mur’ aba bene Data bari hanyuma y’abandi, ni jewe mwabigiriye. Maz’ azobgira n’ abar’ i bumoso, ati Mva i ruhande, mwa bivume mwe, muje mu muriro utazima wateguriwe wa Murwanizi n’abamarayika biwe. Nari nshonje, ntimwangaburira; nari mfise inyota ntimwampa ico nnywa; nar’ ingenzi, ntimwampa indāro; nagenda gusa, ntimwanyambika; nari ndwaye, nari mw ibohero, ntimwaza kundāba. Maze na bo bazomwishura, bati Mwami, twakubonye ryari ushonje, cank’ ufise inyota, cank’ ur’ ingenzi, cank’ ugenda gusa, cank’ urwaye, cank’ uri mw ibohero, ntitwagira ico tugukorera? Maz’ azobishura, ati Ndababgire ukuri: Ko mutabigiriye umwe mur’ aba bari hanyuma y’ abandi, nanje ntimwabingiriye. Abo bazoja mu gihano kidashira, arikw abagororotsi bazoja mu bugingo budashira. Yesu arangije ayo majambo yose, abgira abigishwa biwe, ati Murazi yukw imisi ibiri ni yashira, hazoba Pasika, kand’ Umwana w’umuntu azotangwa abambge. Maz’ abaherezi bakuru n’abakuru b’ubgo bgoko bakoranira mu rugo rw’umuherezi mukuru yitwa Kayafa, baja inama yo gusuka Yesu ngo bamufate, bamwice. Ariko, bati Ntitumufate mu misi mikuru, hoye kuvyuka umugūmūko mu bantu. Yesu ar’ i Betaniya mu nzu kwa Simoni umunyamibembe, umugore aza kuri we afise ikebano ry’ amavuta atāmirana y’igiciro kinini cane, ayamusuka ku mutwe, arikw ararya. Arikw abigishwa babibonye, baritonganya, bati Mbeg’ ubu buhombe n’ubg’ iki? Aya yoshoboye kugurwa vyinshi bigahabga aboro. Yesu avyumvise arababgira, ati Mubabariza iki uyu mugore? Ankoreye igikorwa ciza. Aboro muramana imisi yose, ariko jeho ntituja kwamana imisi yose. Igitumye ansuka ayo mavuta ku mubiri n’ ukuntegurira guhambga. Ndababgire ukuri: Ah’ ubu butumwa bgiza buzovugwa hose mw isi yose, n’ico uyu akoze na co kizovugwa kibe icibutso ciwe. Maz’ umwe muri bamwe cumi na babiri, yitwa Yuda Isikaryota, aja ku baherezi bakuru, arababaza, ati Mwompēra iki, nkazomubaronkera? Bamugerera intete z’ifeza mirongwitatu. Aherakw arondera uburyo bgo kumubaronkera. Ku musi w’intangamarāra wo kurya imitsima itambiwe abigishwa baza kuri Yesu, baramubaza, bat’ Ugomba ko tugutegurira hehe ah’ uriburīre ivya Pasika? Arabishura, ati Ni muje mu gisagara kwa ntuze, mumubarire, mut’ Umwigisha agize ngw Igihe ciwe kiri hagufi, agira asangirire ivya Pasika n’abigishwa biwe i wawe. Abigishwa bagira nk’uko Yesu yababariye, bategura ivya Pasika. Bugorovye, yicarana n’abigishwa biwe cumi na babiri ngo basangire. Bariko bararya, arababgira, ati Ndababgira ukuri yuk’ umwe muri mwebge agira angure. Barababara cane, batangura kumubaza umwe‐umwe, bati Ni jewe ga Mugenzi? Arabishura, at’ Uwo duhūje amaboko mu gukoza mu mubehe, ni we angura. Umwana w’umuntu agira agende, uko vyanditswe kuri we; arik’ uwo muntu agura Umwana w’umuntu azobona ibara: uwo muntu ivyomubereye vyiza iyaba atāvutse. Yuda amugura aramubaza, ati Ni jewe ga Mwigisha? Na we at’ Urarivuze. Bariko bararya, Yesu yābīra umutsima, awuhezagiye arawumanyagura, awuha abigishwa, ati Ni mwābīre, murye, uyu n’umubiri wanje. Yābīra igikombe, agishimira Imana, arakibaha, ati Ni mukinywereko mwese, kukw iki ar’ amaraso yanje y’isezerano, aviriye benshi ngo baharirwe ivyaha. Ariko ndababgira yuk’ uhereye none ntazokwongera kunywa kur’ izi nzabibu ugashitsa kuri wa musi nzosangirira namwe umutobe wazo musha mu bgami bga Data. Bahejeje kuririmba, barasohoka baja ku musozi wa Elayono. Maze Yesu arababgira, ati Mwebge mwese mur’ iri joro ivyanje bihava bibatsitaza; kuko handitswe, ngo Nzokubita umwungere, intama z’umukuku zisanzare. Ariko ni namara kuzurwa, nzobītangira imbere kuja i Galilaya. Maze Petero aramwishura, at’ Ivyawe n’iyo vyotsitaza bose, jeho nta ho bizontsitaza. Yesu aramubgira, ati Ndakubgira ukuri yuko mur’ iri joro inkoko itarabika, uhava unyihakana gatatu. Petero aramubgira, ati N’iyo noba nkwiye gupfana nawe, sinokwihakana. N’abigishwa bose bavuga bartyo. Maze Yesu ashikana na bo ahantu hitwa i Getsemane, abgira abigishwa biwe, ati Ba muricaye hano, mbanze nje harya gusenga. Ajana Petero na bene Zebedayo bompi, atangura kubabara no guhagarika umutima cane. Arababgira, at’ Umutima wanje uri n’akabonge kagomba kunyica: ba muragumye aha, mubane maso nanje. Yunguruza imbere gatoya, arubama, arasenga, ati Data, asangwa vyoshoboka, iki gikombe ni kindēngāne: ariko ntibibe uko jewe ngomba, yamara bibe uko wewe ugomba. Agaruka ku bigishwa, asanga basinziriye, abaza Petero, at’ Ubgo ntimurushe mubana maso nanje n’isaha n’ imwe? Ni mube maso, musenge, ntimuje mu mosha mabi. Umutima ni wo ukunze, arik’ umubiri ufise intege nke. Yongera kugenda ubga kabiri, arasenga, ati Data, asangwa bidashoboka yukw iki kindēngāna, shiti nkinywereyeko, ni bibe nk’uk’ ugomba. Yongera kugaruka asanga basinziriye, kukw amaso yabo yar’ aremerewe. Yongera kubasigaho, aragenda, asenga ubga gatatu, avuga amajambo amwe n’aya mbere. Maz’ agaruka ku bigishwa, arababarira, ati Ni mwisinzirire noneho, muruhuke. Eh’ igihe kirashitse, Umwana w’umuntu ashizwe mu maboko y’abanyavyaha. Ni muvyuke, tugende, eh’ ūnguze ari hafi. Akivuga, Yuda, umwe muri bamwe cumi na babiri, araza, azananye n’igitero cinshi, kizanye inkota n’amahiri, kivuye ku baherezi bakuru n’abashingantahe b’ ubgo bgoko. Arik’ ūmugura yari yabahaye ikimenyetso, at’ Uwo nja gusoma azoba ari we; mumufate. Ako kanya ashikīra Yesu, aramubgira, ati N’amahoro ga Mwigisha? Maz’ aramusomagura. Yesu aramubarira, ati Mugenzi wanje, ikikuzanye n’ ugikore. Buno baraza, bashōrera amaboko kuri Yesu, baramufata. Maz’ umwe mu bāri kumwe na Yesu atuma ukuboko, asokōra inkota yiwe, ayikubita umushumba w’umuherezi mukuru, amuca ugutwi. Buno Yesu aramubarira, ati Subiza inkota yawe ahayo; kukw ababanguye inkota bose bazokwicwa n’inkota. Ugira ngo sinoshobora kwinginga Data, na we akandungikira ubu nyene abamarayika basāga legiyono cumi na zibiri? Non’ ivyanditswe vyoshika bite kw ari ko bikwiye kuba? Uwo mwanya Yesu abaza ico gitero, ati Mbega munziye kumfata nk’umwambuzi, muzanye inkota n’amahiri? Ko nicara mu rusengero nigisha imisi yose ntimumfate? Arikw ivyo vyose bibaye, kugira ngw ivyanditswe n’abāvugishwa n’Imana bishike. Bun’ abigishwa bose baramuta, barahunga. Abāfashe Yesu bamujana kwa Kayafa, umuherezi mukuru, ni ho abanyabgenge b’ivyanditswe n’ abashingantahe bāri bakoraniye. Ariko Petero amuja inyuma barenga arenguka, gushitsa ku rugo rw’umuherezi mukuru, ashika imbere, yicarana n’abagendanyi ngw arābe amaherezo. Abaherezi bakuru n’abashingantahe b’amakombe bose baronderera Yesu ibirego vy’ibinyoma, ngo babone ingene bomwica. Ariko barabibura, naho haje abīgize ivyabona benshi. Ubuheruka haza babiri, bat’ Uyo yagize ngo yoshobora gusambura urusengero rw’Imana, akarwubaka mu misi itatu. Umuherezi mukuru arahaguruka, aramubaza, ati Nta co wiregura? Aba bakwagirije iki? Ariko Yesu arihorera. Umuherezi mukuru aramubgira, ati Ndakurahiye Imana nzima, tubarire kw ari wewe Kristo, Umwana w’Imana. Yesu aramwishura, at’ Urarivuze; yamara ndababgira yuk’ uhereye ubu muzobona Umwana w’umuntu yicaye i buryo bg’Ububasha, aje mu bicu vyo kw ijuru. Bun’ umuherezi mukuru yitantamurirakw impuzu ziwe, at’ Ararogose; turacaronderera iki ivyabona? Ehe murīyumviye ingen’ arogose: mugira ngw iki? Na bo baramwishura, bat’ Akwiye gupfa. Buno bamuvuma amate mu maso, bamukubita ibipfunsi, abandi baramubīngūra, bati Yewe Kristo, dupfindūre: ni nde agukubise? Ariko Petero yari yicaye hanze mu rugo. Incoreke iza ah’ ari, iti Nawe nyene mwari kumwe na Yesu Umunyagalilaya. Na we abihakanira mu maso ya bose, at’ Ico uvuze sindanakizi. Yungururije mu bikingi vy’irembo, iyindi ncoreke iramubona, ibarira abar’ aho, iti N’uyu nyene yari kumwe na Yesu Umunyanazareti. Yongera kubihakana arahira, at’ Uyo muntu sindanamuzi. Hahise akanya, abahagazeho baramwēgēra, babgira Petero, bati N’ivy’ ukuri nawe ur’ uwo muri bo; bitayeko n’imvugo yawe iraguhinyuza. Bun’ atangura kurahira arīsiba, at’ Uyo muntu sindanamuzi. Uwo mwanya inkoko irabika; Petero yibuka ijambo Yesu yamubgiye, at’ Inkoko itarabika uja kunyihakana gatatu. Arenga irembo, araturika ararira. Umutwenzi utambitse abaherezi bakuru bose n’abashingantahe b’ubgo bgoko bagīra inama Yesu ngo bamwice. Baramuboha baramujana, bamushikiriza Pilato, icēgēra ca Kayisari. Maze Yuda yamuguze, abonye Yesu ko bamutsindishije, aricuza, asubiza abaherezi bakuru n’abashingantahe za ntete z’ifeza mirongwitatu, ati Nācumuye, naguze amaraso y’ūtagira icaha. Na bo baramwishura, bati Bidutwaye iki? N’ivyawe. Aterera izo ntete z’ifeza ahēra h’ urusengero, aragenda, arīmanika. Abaherezi bakuru bāndūra zino feza, bati Ntizemerwa gushirwa mu mashikanwa, kukw ar’ ibiguze amaraso. Baja inama, bazigura ubgatsi n’umubumvyi, ngo baze bahahambe injabuka. Ni co catumye ubgo bgatsi bgitwa Ubgatsi bg’amaraso, na bugingo n’ubu. Ni ho ivyavuzwe na Yeremiya yavugishwa n’Imana vyashikiye, ngo Bābiriye za ntete z’ifeza mirongwitatu, ni zo giciro yaciriwe, uwo bamwe mu Bisirayeli baciriye, bazigura ubgatsi n’umubumvyi, nk’uk’ Uhoraho yambariye. Ariko Yesu yar’ ahagaze mu maso ya ca cēgēra ca Kayisari; ico cēgēra kiramubaza, kiti Ni wewe Mwami w’Abayuda? Yesu aramwishura, at’ Urarivuze. Ariko mu vyo arezwe n’abaherezi bakuru n’abashingantahe ntiyishura na rimwe. Pilato aramubaza, ati Ntiwumva ingene bakwagiriza vyinshi? Ariko ntiyamwishura n’ijambo na rimwe, bituma ico cēgēra gitangara cane. Mur’ iyo misi mikuru icēgēra camenyereye kurekurira abantu imbohe imwe, iyo bagomba. Kandi bāri n’imbohe imwe yari rurangiranwa yitwa Baraba. Bakoranye, Pilato arababaza, at’ Uwo mugomba ko ndabarekurira ni nde? Ni Baraba, canke ni Yesu yitwa Kristo? Kuko yamenye yukw ishari ari ryo rimubatangishije. Acicaye ku ntebe y’imanza umugore wiwe amutumako, ati Ntihagire ico ugira uwo mugororotsi; kuko narāye ndose mbona mbabazwa vyinshi kubgiwe. Arikw abaherezi bakuru n’ abashingantahe bosha ishengero ngo rimusabe Baraba, ryicishe Yesu. Ico cēgēra kirababaza, kiti Mur’ abo bompi uwo mugomba ko ndabarekurira ni nde? Na bo baramwishura, bati Ni Baraba. Pilato arababaza, ati None Yesu yitwa Kristo, we ndamugire nte? Bose bati N’abambge. Arababaza, ati Ku ki? Yakoze ikibi ki? Ariko barushiriza gusemerera cane, bati N’abambge. Maze Pilato abonye kw arushwa n’ubusa, ariko ko barushirije kuvyura umugūmūko, yābīra amazi akarabira imbere y’ishengero, ati Jeho ndacuna kubg’ amaraso y’uyu mugororotsi: n’ivyanyu. Abantu bose baramwishura, bat’ Amaraso yiwe araba ari twebge akora n’abana bacu. Maz’ abarekurira Baraba, ariko Yesu aramutonagura, amutanga ngw abambge. Maz’ abasoda b’ico cēgēra ca Kayisari bajana Yesu mw iboma, bateraniriza ingabo zose kuri we. Bamwambura iziwe mpuzu bamwambika umutamana w’agahama, batsiba igitsibo c’amahwa, bakimwambika mu mutwe, bashira n’irenga mu kuryo kwiwe; baramupfukamira, baramucurīra, bati Ndagize bgakeye Mwami w’ Abayuda! Bamuvuma amate, bamushikura rya renga, barimukubita mu mutwe. Bamaze kumucurīra, bamwambura wa mutamana, bamwambika iziwe mpuzu, bamujana kumubamba. Bakirenga irembo bahūra n’ Umunyakurene yitwa Simoni, uyo baramufata kugira ngw amutwaze umusaraba. Bashitse ahantu hitwa i Gologota, risobanurwa ngw Ahantu h’agahanga, bamuha vino ivanze n’umuti w’umururazi, ngw ayinywe; ayumvirije yanka kuyinywa. Bamaze kumubamba, bagabura impuzu ziwe, barazipfindira, bicara hano baramurinda. Hejuru y’umutwe wiwe bahashira ikirego ciwe, canditswe ng’ UYU NI YESU, UMWAMI W’ABAYUDA. Maze babambana na we abambuzi babiri, umwe i buryo, uwundi i bumoso. Abahahita baramutuka, bazunguza imitwe, bat’ Ewe usambura urusengero, ukarwubaka mu misi itatu, ni wikize: ni waba ur’ Umwana w’Imana imanure ku musaraba. N’ abaherezi bakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe n’abashingantahe bamucurīra bartyo na bo, bati Yakijije abandi, we ntashobora kwikiza. N’Umwami w’Abisirayeli, ni yīmanure ku musaraba ubu nyene, duheze tumwizere. Yizigiye Imana, n’imukize ubu nyene ni yaba imubabaye: kuko yīgira ngo Nd’ Umwana w’Imana. N’ abambuzi babambanywe na we na bo barabimutuka. Uhereye kw isaha ya gatandatu ubgirakabiri bukorana mu gihugu cose gushitsa kw isaha y’icenda. Nko kw isaha y’icenda Yesu asemerera n’ijwi rirenga, ati Eli, Eli, lama sabakatani? risobanurwa ngo Mana yanje, Mana yanje, n’iki kikumpebesheje? Bamwe mu bahahagaze bavyumvise, baravuga, bat’ Uyo ahamagaye Eliya. Umwe muri bo aca arirukanga yābīra sipongo, ayuzuza inkarisha ayirungikisha irenga, arayimusomesha. Arikw abandi bati Banza ugume: turābe ko Eliya yoza kumukiza. Yesu yongera gusemerera n’ijwi rirenga, umutima uraca. Igihuzu gikingiriye ahēra cane h’urusengero gitantamukamwo kubiri, uhereye hejuru ugashitsa hasi; isi iratigita; ibitandara birasaduka; imva ziruguruka, imivyimba myinshi y’abera bāri basinziriye irazurwa; bava mu mva amaze kuzuka, bashika mu gisagara cera, babonekera benshi. Umugabisha w’abasoda ijana n’ abāri kumwe na we barinda Yesu, babonye isi itigita n’ibibaye, baratinya cane, bati N’ivy’ ukuri, uyo yar’ Umwana w’Imana. Hāriho n’abagore benshi bāri kure babirāba; ni bo bākurikiye Yesu ava i Galilaya, bamukorera. Muri bo hārimwo Mariya Magadalene na Mariya nyina wa Yakobo na Yose, na nyina wa bene Zebedayo. Ariko bugorovye haza umutunzi w’i Arimataya yitwa Yosefu, kandi na we yar’ umwigishwa wa Yesu; uyo aja kuri Pilato asaba ikiziga ca Yesu. Maze Pilato avuga ko bakimuha. Yosefu ajana ico kiziga, akizingira mu mpuzu yera nziza, agishira mu mva yiwe nsha, yari yarimbishije mu bitandara; atembagaza ikibuye kinini acugaza umuryango w’ imva, aragenda. Mariya Magadalene na Mariya wundi ni ho bāri bari, bicaye berekeye ku mva. Bukeye bgaho, ni wo musi wakurikira uwo Kwitegura, abaherezi bakuru n’Abafarisayo bakoranira kwa Pilato, baramubgira, bati Mugenzi, twibutse yuko wa muhumvyi akiriho yagize ngw imisi itatu ishize azozuka. Nuko n’ugere barinde imva cane gushitsa ku musi ugira gatatu, kugira ngw abigishwa biwe ntibaze kumwiba, bakabgira abantu ngo yazutse mu bapfuye; maz’ ubuhumvyi bga nyuma bgoruta ubga mbere. Pilato arababgira, at’ Abarinzi ngabo: ni mubajane; muyīrindishirize uko muzi. Nuko baragenda barindisha imva, ca kibuye bagihomakw ishashara, bayidomamw’ ikimenyetso, abo barinzi babona. Umusi w’isabato ushize, ku wa mbere w’imisi ndwi, umutwenzi ugomba gutambika, Mariya Magadalene na Mariya wundi baja kurāba imva. Habaho kunyiganyiga kw’isi gukomeye, kuk’ umumarayika w’ Umwami Imana yar’ amanutse ava mw ijuru, araza akūra ca kibuye agitembagaje, acicarako. Ishusho yiwe yasa n’umuravyo, impuzu ziwe zera nka shelegi. Ubgoba yateye abarāririzi bubashira mu gatengo, bamera nk’ abapfuye. Arik’ umumarayika abgira ba bagore, ati Mweho ntimutinye, kuko nzi ko murondera Yesu, umwe yabambga; ntari hano, kuko yazutse, nk’uko yavuze. Ngo murābe ah’ Umwami yar’ aryamye. Ni mukwakwanye mubgire abigishwa biwe yuko yazutse mu bapfuye, kand’ azobītangira imbere kuja i Galilaya, iyo ni ho muzomubonera. Nuko n’ ivyo, ndabibabgiye. Bava ku mva n’ingoga, bari n’ubgoba n’ akanyamuneza kenshi, birukanga kubibgira abigishwa biwe. Maze Yesu ahwana na bo, ati N’amahoro. Baramwēgēra, bamufata ku birenge, baramusenga. Maze Yesu arababgira, ati Ntimutinye: ni mugende mubgire bene Data ngo baje i Galilaya, ni ho tuzobonanira. Bakigenda, bamwe muri ba barinzi baja mu gisagara, babgira abaherezi bakuru ivyabaye vyose. Na bo bakoranira hamwe n’abashingantahe baja inama, bahēra abo basoda amahera menshi, bati Muze muvuge, mut’ Abigishwa biwe baje mw ijoro, baramutwibana dusinziriye. Icēgēra ca Kayisari ni caramuka kivyumvise, tuzomuhwamika, namwe tuzobakiza amagorwa. Bābīra ya mahera, bagira nk’uko bohejwe; kand’ iryo jambo ryandagara mu Bayuda na bugingo n’ubu. Maze ba bigishwa cumi n’ umwe baja i Galilaya ku musozi Yesu yabarangiye; bamubonye, baramusenga, ariko bamwe barakekeranya. Yesu arabēgēra, arababgira, ati Jewe nahawe ububasha bgose mw ijuru no mw isi. Nuko ni mugende, muhindure amahanga yose abigishwa, mubabatiza mw izina rya Data wa twese n’iry’ Umwana n’irya Mpwemu Yera; mubigishe kwitondera ivyo nabageze vyose. Umve, ndi kumwe namwe imisi yose, gushitsa ku muhero w’isi. Itanguriro ry’ubutumwa bgiza bga Yesu Kristo, Umwana w’Imana. Nk’uko vyanditswe na Yesaya yavugishwa n’Imana, Ng’ Umve, ngira ntume integuza yanje imbere y’amaso yawe, Ikuroranirize inzira. Ijwi ry’ūsemererera mu bugaragwa, Ati Ni mutegure inzira y’ Uhoraho, Mugorore iz’ ibihamo ziwe. Ni ko Yohana yaje, abatiriza mu bugaragwa, yigisha ukubatizwa kwo kwihana, ngo babohorwe ivyaha. Igihugu c’i Yudaya cose n’ab’i Yerusalemu bose bava i wabo, baza kuri we: ababatiriza mu ruzi Yorodani, bātuye ivyaha vyabo. Kandi Yohana yambara ubgoya bg’ingamiya, akabukenyeza umukanda w’urusato mu rukenyerero, kandi yarya inzige n’ubūki bgo mw ishamba. Yaravuga, at’ Ūndusha ubushobozi azoza mu nyuma yanje, ntibimbereye no kwunama ngo mpfundurure utugozi tw’inkweto ziwe. Jeho ndababatirishije amazi, ariko we azobabatirisha Mpwemu Yera. Mur’ iyo misi Yesu ava i Nazareti i Galilaya, araza, abatizwa na Yohana muri Yorodani. Avuye mu mazi, aca abona ijuru ritandukanye, Mpwemu aramanuka amugwako, asa n’inuma. Ijwi riva mw ijuru, riti Ni wewe Mwana wanje nkunda ukampimbara. Mpwemu aca amushorera mu bugaragwa. Amaray’ imisi mirongwine, ageragezwa na Satani; kandi yaba hamwe n’ibikōko, abamarayika bakamukorera. Yohana amaze gushirwa mw ibohero, Yesu aja i Galilaya, ababgira ubutumwa bgiza bg’ Imana, at’ Igihe kirashitse, ubgami bg’Imana buri hafi: mwihane, mwemere ubutumwa bgiza. Aciye i ruhande y’ikiyaga c’i Galilaya, abona Simoni na Andereya mwene nyina baterera urusenga mu kiyaga, kuko bār’ abarovyi. Yesu arababarira, ati Ni munkurikire, nzobagira abaroba abantu. Baca bareka insenga, baramukurikira. Yīgiye imbere gato, abona Yakobo mwene Zebedayo na Yohana mwene nyina, na bo bari mu bgato basana insenga. Aca arabahamagara, basiga se Zebedayo mu bgato hamwe n’abakozi biwe, baramukurikira. Bashika i Kaperinawumu, aca yinjira mw isinagogi kw isabato, arabigisha. Batangazwa n’inyigisho ziwe, kuko yabigisha nk’ūfise ububasha, ntase n’ abanyabgenge b’ivyanditswe. Uwo mwanya mw isinagogi yabo hār’ umuntu yinjiwemwo n’impwemu ihumanye, arasemerera, ati Duhūriye hehe ga Yesu Munyanazareti? Uje kuduhonnya? Ndakuzi uw’ uri we, ur’ Uwera w’Imana. Yesu aramuzibiza, ati Hora, muvemwo. Iyo mpwemu ihumanye iramujegeza, irasemerera, ivuga n’ ijwi rirenga, imuvamwo. Bose baratangara, bituma babazanya, bat’ Iki n’iki? N’ukwigisha gusha! N’ububasha agera n’impwemu zihumanye na zo, zikamwumvira. Inkuru yiwe ica ikwira hose mu gihugu cose c’i Galilaya kihakikije. Bavuye mw isinagogi, baca bajana na Yakobo na Yohana mu nzu kwa Simoni na Andereya. Kandi inabukwe wa Simoni yar’ aryamye, afashwe n’umururumbo, baca bamubarira ivyiwe. Araza, amufata ukuboko, aramuvyutsa, umururumbo urazima, arabazimana. Ku kagoroba, ku kirengazuba, bamuzanira abarwaye bose n’abinjiwemwo n’abadayimoni. Igisagara cose gikoranira kw irembo. Akiza benshi bāri barwaye indwara zitari zimwe, asenda abadayimoni benshi, ntiyakundira abo badayimoni ko bavuga, kuko bāri bamuzi. Mw ijoro rishīra ubuca aravyuka, arasohoka, aja mu gahinga, asengerayo. Simoni n’ abandi bāri kumwe na we baramukurikira: bamubonye baramubgira, bati Bose bariko barakurondera. Arabishura, ati Tuje ahandi mu bisagara biri hafi, na ho nyene nigisheyo, kukw ari co canzanye. Yinjira mu masinagogi yabo i Galilaya hose, avuga ijambo ry’Imana, asenda abadayimoni. Haza umunyamibembe kuri we, amwinginga amupfukamiye, at’ Ukunze, woshobora kumpumanura. Amugirira akagongwe, aramvura ukuboko, amukorako, ati Ndakunze, humanuka. Imibembe ica imuvako, arakira. Aramwihanikiriza rwose, aca amurungika uwo mwanya, aramubarira, ati Wirinde, ntugire uwo ubikerukiriza, ariko genda, wiyereke umuherezi, utange ivy’ uguhumanurwa kwawe, nk’uko Mose yageze, bibe ikimenyetso kibabere icabona. Maz’ avaho, atangura kwandagaza no gukwiza ivyabaye; ni co catumye Yesu atābaye agishobora kuja mu gisagara abandi babizi, arikw aguma inyuma yaco mu gahinga: abava hose baza kuri we. Hashize imisi, asubira i Kaperinawumu, bimenyekana kw ari mu nzu. Bakoraniraho benshi, ntibakwirwa mu nzu, eka n’imbere y’umuryango hose; ababgira ijambo ry’Imana. Haza abazanye ikimuga, bagiteruye ari bane. Babuze ingene bamushikīra kubg’ ishengero, basambura inzu hejuru y’ah’ atumbereye; bahejeje kuhatobora, bururukirizamw’ inderuzo, iryamyemw’ ico kimuga. Yesu abonye ukwizera kwabo, abgira ico kimuga, ati Mwana wanje, ivyaha vyawe urabihariwe. Ariko hārih’ abanyabgenge b’ivyanditswe bamwe bicayeho, bībūranya mu mitima, bati N’iki gitumye uyo avuga artyo? Ararogose: ni nde ashobora guharira ivyaha, atar’ umwe, ni we Mana? Yesu amenye mu mutima wiwe yuko bībūranya muri bo bartyo, aca arababaza, ati N’iki gitumye mwībūranya ivyo mu mitima yanyu? Icoroshe n’ikihe, n’ukubarira ikimuga, nt’ Uhariwe ivyaha vyawe; canke n’ukukibarira, nti Vyuka, wikorere inderuzo yawe, ugende? Ariko kugira ngo mumenye k’Umwana w’umuntu afise ububasha mw isi bgo guharira ivyaha — abgira ikimuga, ati Ndakubariye nti Vyuka, wikorere inderuzo yawe, utahe. Aravyuka, aca yikorera inderuzo, asohoka imbere ya bose: nuko bose barumirwa, bahimbaza Imana, bati Ntitwaribgabone ben’ ibi. Arasohoka, yongera kuja i ruhande y’ikiyaga: ishengero ryose riza kuri we, arabigisha. Nukw arikw aragenda abona Lewi mwene Alufayo, yicaye aho yatoreza ikibuguro, aramubarira, ati Nkurikira. Ava hasi, aramukurikira. Kandi yicaye mu nzu y’uwo, arikw ararya, haza benshi mu batozakori n’abanyavyaha basangira na Yesu n’abigishwa biwe: bāri benshi, kandi bāramukurikira. Abanyabgenge b’ivyanditswe bo mu Bafarisayo babonye asangira n’abanyavyaha n’abatozakori babgira abigishwa biwe, bati Mbega kw asangira n’abatozakori n’ abanyavyaha! Yesu avyumvise, arababgira, at’ Abakomeye nta co bagombera umuvūzi, atar’ abarwaye. Sinaje guhamagara abagororotsi, atar’ abanyavyaha. Kand’ abigishwa ba Yohana bo n’Abafarisayo bāri bisonzesheje. Baraza, baramubaza, bati N’iki gituma abigishwa ba Yohana n’ abigishwa b’Abafarisayo bisonzesha, abigishwa bawe ntibisonzeshe? Yesu arababaza, ati Mbeg’ abātowe bokwisonzesha bate, bakiri kumwe n’umukwe? Umukwe akiri kumwe na bo ntibashobora kwisonzesha. Har’ imisi izoza, umukwe akūrwe muri bo, bazoca bisonzesha uwo musi. Nta wobarīra ikiremo c’igitambara gisha ku mpuzu y’umushire; kukw ico kiremo coyitabura, igisha kikavana n’umushire, ikarushiriza gutabuka. Kandi nta wotara umutobe wa vino mu mikuza y’insato ibōmbōtse; kuko vino yoturitsa iyo mikuza, vino n’imikuza bigapfana. Arik’ umutobe wa vino bawutara mu mikuza misha. Kandi kw isabato, agenda aca mu mirima y’ingano; abigishwa biwe bakigenda batangura kumyōza ingano. Abafarisayo baramubaza, bati N’iki gitumye bakora ikizira gukorwa kw isabato? Na we arababaza, ati Nta ho murasoma ico Dawidi yakoze, aho yar’ aburaniwe ashonje, bo n’ abāri kumwe na we? Ingene yinjiye mu nzu y’Imana, mu misi ya Abiyatari umuherezi mukuru, akarya imitsima y’ibiterekērwa, ar’ umuziro kuribga, ukūye abaherezi, akayihako n’abāri kumwe na we? Kand’ arababgira, at’ Isabato yabayeho kubg’ umuntu, arik’ umuntu si we yabayeho kubg’ isabato. Ni co gituma Umwana w’umuntu ar’ umwami w’ isabato na yo. Yongera kwinjira mw isinagogi; kandi hār’ umuntu anyunyutse ukuboko; baramugenza ngo barābe kw amukiza kw isabato, ngo bamurege. Abarira uwo muntu anyunyutse ukuboko, ati Va hasi, uhagarare hagati. Arababaza, ati Mbeg’ ivyemerwa n’ugukora ivyiza kw isabato canke n’ugukora ibibi? Gukiza umuntu canke kumwica? Barihorera. Aberaguzamw’ amaso, aratse, ababazwa n’ukw imitima yabo ikomantaye, abarira uwo muntu, ati Ramvura ukuboko kwawe. Arakuramvura, kurakira. Abafarisayo barasohoka, baca bamugīra inama n’abantu ba Herode ngo babone ingene bomwica. Maze Yesu n’abigishwa biwe bavayo, baja ku kiyaga: ishengero ryinshi riramukurikira, bavuye i Galilaya n’i Yudaya n’i Yerusalemu no muri Idumaya no hakurya ya Yorodani, n’abahereranye no muri Tiro n’i Sidoni, ishengero ryinshi ryumvise ivyo yakoze riza kuri we. Abarira abigishwa biwe ngo bagumishe ubgato butoya hafi kubg’ ishengero, ngo ntirimubānde. Kuko yakijije benshi, ni co catumye abāri bafise ivyago bose bamuhenukirako, ngo bamukoreko. Impwemu zihumanye na zo uko zimubonye zamwikubita imbere, zigasemerera zit’ Ur’ Umwana w’Imana. Arazihanikiriza cane, ngo ntizigende ziramwandagaza. Maz’ adūga umusozi muremure, ahamagara abo agomba, baza kuri we. Atoranya icumi na babiri bo kubana na we, maze ngw abatume kwigisha, no kugira ububasha bgo gusenda abadayimoni. Nukw atoranya aba cumi na babiri: Simoni, amwita Petero; atoranya na Yakobo mwene Zebedayo, na Yohana mwene nyina wa Yakobo, na bo abita Bowanerige, risobanurwa ngw Abana b’inkuba; atoranya na Andereya, na Filipo, na Barutolomayo, na Matayo, na Toma, na Yakobo mwene Alufayo, na Tadayo, na Simoni Umunyakananayo, na Yuda Isikaryota, ni we yamuguze. Aja mu nzu: ishengero ryongera gukoranira kuri we, bituma babura ingene botamira n’agatsima. Ab’i wabo bavyumvise barasohoka ngo baje kumufata, kuko bāgira ngo Yasaze. Kand’ abanyabgenge b’ivyanditswe bavuye i Yerusalemu baravuga, bat’ Arimwo Beyezebuli: kandi bat’ Umukuru w’abadayimoni ni we amushoboza gusenda abadayimoni. Arabahamagara, abacira umugani, ati Satani yoshobora ate gusenda Satani? Ubgami iyo bgitandukanije ubgabgo, ubgo bgami ntibushobora kurama. Inzu ni yitandukanya ubgayo, iyo nzu ntizoshobora kurama. Kandi Satani, namba yīhagurukiye, akitandukanya, ntashobora guhangama, arahera. Kandi nta muntu yoshobora kwinjira mu nzu y’ umuntu w’inkomezi kumusahura ibintu, atabanje kuboha wa munyenkomezi, maz’ akabona kumusahura ivyo mu nzu yiwe. Ndababgire ukuri: Abana b’abantu bazoharirwa ivyaha vyabo vyose n’ibirogotano vyose bazorogota, arik’ umuntu wese azorogota kuri Mpwemu Yera nta ho azoharirwa, kand’ azoba akoze icaha c’ibihe bidashira. Icatumye avuga artyo n’uko bavuze ngw Arimw’ impwemu ihumanye. Maze nyina na bene nyina baraza, batuma kumuhamagara, bahagaze hanze. Ishengero ryari ryicaye rimukikije; maze baramubgira, bat’ Ereg’ umuvyeyi wawe na barumuna bawe bari hanze, barakurondera. Na we arababaza, ati Mama ni nde, canke bene mama ni ba nde? Yeraguza amaso abari bicaye impande zose bamukikije, ati Ngaba mama na bene mama: umuntu wese akora ivyo Imana igomba ni we murumunanje, ni we mushikanje, ni we mama. Atangura ukundi gusha kwigishiriza ku nkombe y’ikiyaga. Ishengero ryinshi cane rikoranira kuri we, bimutera gutambukira mu bgato buri mu kiyaga, yicaramwo, ishengero ryose riguma ku nkombe y’ikiyaga. Abigisha vyinshi mu migani, ababgira mur’ ukwo kwigisha kwiwe, ati Ni mwumve; umubivyi yasohoye imbuto. Akibiba, zimwe zigwa i ruhande y’inzira; inyoni ziraza, zirazinobagura. Izindi zigwa ku rutare, hatar’ ivu ryinshi; zica zimera vuba, kukw ata vu ryinshi ririho: izuba rirashe, ziraraba, kukw ata mizi zifise, zirūma. Izindi zigwa mu mahwa, amahwa arakura, arazinyoha, ntizama. Izindi zigwa mw ivu ryiza, ziramera, zirakura, zihunda impeke, zimwe mirongwitatu, izindi mirongwitandatu, izindi ijana, birtyo birtyo. Kand’ at’ Ūri n’amatwi yumva, ni yumve. Bīherereye, abāri kumwe na we na bamwe cumi na babiri bamubaza iyo migani; arabishura, ati Mwebge mwahawe ibanga ry’ubgami bg’Imana, arikw abo hanze babarirwa vyose mu migani: ngo kurāba barābe, yamara ntibavyitegereze; kwumva bavyumve, yamara ntibabitahure; ngo kumbure bohindukira bagaharirwa. Kand’ arababaza, ati Ntimuzi uwo mugani? Non’ imigani yose muzoyitahura mute? Umubivyi abiba ijambo ry’Imana. Ab’i ruhande y’ inzira, ah’ iryo jambo ribibga, iyo bahejeje kwumva, Satani aca aza uwo mwanya, akabakūramw’ iryo jambo ryabibge muri bo. N’ aba n’uko, ni bo bābibge ku rutare; iyo bumvise iryo jambo, baca baryākīrana umunezero, ntibagire imizi muri bo, ariko bahagarara umwanya muto, maz’ iyo bādutsweko n’amarushwa bo n’akadenderezo bazira iryo jambo, bica bibagwisha. Abandi ni bo bābibge mu mahwa, abo ni bo bumva iryo jambo, maz’ umwitwaririko w’ivy’ isi n’uruhendo rw’ubutunzi no kwifuza ibindi, iyo bibinjiyemwo, binyoha iryo jambo, rikaba ikirumbirane. Abābibge mw ivu ryiza, abo ni bo bumva iryo jambo bakaryemera, bagahunda impeke, umwe mirongwitatu, uwundi mirongwitandatu, uwundi ijana, birtyo birtyo. Kand’ arababaza, ati Mbeg’ itara rizanwa ngo baryubikekw igisimbo canke barishire mu rutara, ntirishirwa ku gitereko caryo? Kukw ata canyegejwe kitazoserurwa, cank’ icagizwe ibanga kitazoja ahabona. Ūri n’amatwi yumva, ni yumve. Kand’ arababarira, ati Mwiyubare mu vyo mwumva. Ingero mugeramwo ni yo muzogererwamwo, kandi muzorengerezwa: kuk’ ūfise azohabga, arik’ ūdafise azokwakwa n’ico yar’ asanzwe afise. Yongera kubabgira, at’ Ubgami bg’Imana busa n’umuntu yabivye imbuto mw ivu, bgije agasinzira, bugaca akavyuka, imbuto zikamera, zigakura, atazi ingene zakuze. Ivu rimeza ryonyene, habanza kuba ibironge, hanyuma hakaba imiyange, hanyuma hakaba amahundo atēngēngeye impeke. Maz’ imirima yeze, aca ayitemesha umuhoro, kukw igihe c’ ishwābūra kigeze. Kand’ arababaza, at’ Ubgami bg’Imana tubushushanye n’iki? Canke tubusobanurishe umugani ki? Busa n’akabuto ka sinapi, iyo gatewe mw ivu, nah’ ari kanzinya hanyuma y’imbuto zose ziri mw isi; arikw iyo gatewe, karakura, kakaba kanini, kakaruta ibirimwa vyose, kagashamika amashami manini, kand’ inyoni zo mu kirere zishobora kwārika ivyāri mu gitūtu cako. Kand’ ababgira ijambo ry’ Imana mu migani myinshi imwe n’iyo, uko bashobora kwumva. Kand’ atabaciriye umugani nta co yababgira, ariko yihereranye n’abiwe bigishwa akabibasobanurira vyose. Kur’ uwo musi bugorovye, arababgira, ati Tujabuke tuje hakurya. Basiga abantu hano, bamujana mu bgato yahozemwo, kand’ ayandi mato yari kumwe na bo. Nuko haza inkūbi ikomeye y’umuyaga, imipfunda yisuka mu bgato, bgariko buruzura. Ariko we yar’ aryamye mu mutwe w’inyuma, yiseguye umusego yisinziriye. Baramukangura, baramubaza, bati Mwigisha, ntubabaye ko turiko turapfa? Arikangura, azibiza ingunza, abarira ikiyaga, ati Hora, utekereze. Umuyaga uraca, haba agahwekere rwose. Arababaza, ati N’iki kibateye ubgoba? Ntimurizera? Baratinya, bagira ubgoba bginshi, barabazanya, bati Mbeg’ uyu n’umuntu ki, umuyaga n’ ikiyaga ko bimwumvira? Bafata hakurya y’ikiyaga mu gihugu c’Abageraseni. Avuye mu bgato, umuntu yinjiwemwo n’impwemu ihumanye ava mu masenga y’imva, aca aramusanganira. Yaba mur’ ayo masenga, ntihāgira ūba akibona ico ashobora kumubohesha, n’iyo woba umunyororo: kuko bāmubohesheje iminyororo ku maguru no ku maboko kenshi, iy’ amaboko akayicagagura, iy’ amaguru akayivutagura: ntihāgira umuntu afise inkomezi zomutururuza. Maz’ imisi yose ku murango no mw ijoro yama mur’ ayo masenga no ku misozi, ataka, yikebesha amabuye. Abonye Yesu akiri kure, arirukanga, arunama, asemerera n’ijwi rirenga, ati Duhūriye hehe ga Yesu Mwana w’Imana isumba vyose? Ndakurahiye Imana, ntumbabaze agashinyaguro. Kuko yar’ amubariye, ati Va mu muntu, wa mpwemu ihumanye. Aramubaza, ati Witwa nde? Aramwishura, ati Gitero ni ryo zina ryanje kuko turi benshi. Aramwinginga cane ngo ntazirukane mur’ ico gihugu. Kandi kur’ uwo musozi hār’ umukuku mwinshi w’ingurube zirisha: ziramwinginga, ziti Turungike muri ziriya ngurube, tuzinjiremwo. Arazemerera. Izo mpwemu zihumanye zimusokorotsemwo, zinjira muri nya ngurube, umukuku wirukira ku gatembge, zisuka mu kiyaga, zāri nk’ibihumbi bibiri, amazi araziniga. Abāziragira barahunga, babivuga mu gisagara no mu misozi: na bo baza kurāba ibibaye ivy’ ari vyo. Bashika aho Yesu ari, basanga uwari yinjiwemwo n’abadayimoni yicaye, yambaye, ubgenge bgāgarutse, umwe nyene yari yinjiwemwo na ca gitero; baratinya. Abābibonye babadondera ivy’ uwari yinjiwemwo n’abadayimoni n’ivy’ ingurube. Batangura kumwinginga ngw ave mu ntāra yabo. Arikw aratambukira mu bgato, uwari yinjiwemwo n’abadayimoni aramwinginga ngw agume kuri we. Ntiyamukundira, arikw aramubarira, ati Ja i muhira i wawe mu b’i wanyu, ubabarire ivyo Umwami Imana igukoreye vyose, kand’ ingen’ ikugiriye ikigongwe. Aragenda, atangura gukwiza i Dekapoli ivyo Yesu yamukoreye vyose, abantu bose baratangara. Nuko Yesu agenda mu bgato, asubira hakurya, ishengero ryinshi rikoranira kuri we; yar’ i ruhande y’ikiyaga. Haza umwe mu bakuru b’isinagogi, yitwa Yayiro, amubonye amwitembagaza imbere y’ibirenge, aramwinginga cane, at’ Akana kanje k’agakobga kari ku mpfiro, ndakwinginze, n’uze se, umurambikekw ibiganza, akire, abeho. Aragenda, ajana na we. Ishengero ryinshi riramukurikira rimubanda. Kand’ umugore arwaye ubutinyanka yar’ abimaranye imyaka cumi n’ibiri, yababajwe cane n’abavūzi benshi bamumarisha ibintu vyiwe vyose abitangamw’ ingemu, ntihāgira ico bamumarira, mber’ arushiriza kurwara; yumvise ivya Yesu, araza, aca hagati y’ishengero, amuturuka inyuma, akora ku mpuzu yiwe. Yari yibgiye, ati N’iyo nokora ku mpuzu ziwe gusa, nokira. Uwo mwanya isōko y’amaraso irakama, amenya mu mubiri wiwe yukw akize ico cago. Ako kanya Yesu yumva muri we ubushobozi bumuvamwo, ahindukira abāndana n’ishengero, arababaza, ati Ni nde akoze ku mpuzu zanje? Abigishwa biwe baramwishura, bat’ Ubone abantu bariko barakubānda, nawe ukagira uti Ni nde ankozeko? Aberaguzamw’ amaso, ngw abone ūmukozeko. Uwo mugore aratinya, ahinda agashitsi, kukw azi ikimubayeko, araza amwikubita imbere, amubarira ivy’ ukuri vyose. Yesu aramubgira, ati Mwana wanje, ukwizera kwawe kuragukijije, genda amahoro, ukire rwose icago cawe. Akivuga, haza abavuye kwa wa mukuru w’isinagogi, bati Wa mwana wawe aracīkānye, uracagorera iki Umwigisha? Ariko Yesu ntiyashira umutima kw ijambo rivuzwe, abarira uwo mukuru w’isinagogi, ati Ntutinye, wizere gusa. Ntiyakundira uwundi muntu kujana na we, atari Petero na Yakobo na Yohana mwene nyina wa Yakobo. Bashitse ku nzu y’uwo mukuru w’isinagogi, asanga bariko barakoma induru barira baboroga cane. Yinjiye arababaza, ati N’iki gitumye mukoma induru murira? Umwana ntahwereye, arikw arasinziriye. Baramutwenga bamushinyagurira. Arabakumīra bose, ajana se w’umwana na nyina n’abāri kumwe na we, yīgira haruguru ah’ ikiziga kiri, afata ukuboko kw’ikiziga, arakibarira, ati Talisa kumi; bisobanurwa ngo Gakobga, ndakubariye, nti Vyuka. Umukobga aca avyuka uwo mwanya, aragendagenda, kuko yar’ amaze imyaka cumi n’ibiri avutse: baca baratangara cane. Arabihanikiriza cane, ngo ntihagire umuntu n’umwe abimenya, arababarira ngo bamugaburire. Avayo, aja mu ntāra y’i wabo, abigishwa biwe baramukurikira. Isabato ishitse, aca yigishiriza mw isinagogi: benshi bamwumvise baratangara, bat’ Ivyo vyose uyu yabikūye hehe? Kandi n’ubgenge ki yahawe, n’ivyo bitangaza bingaho bikorwa n’amaboko yiwe n’ibiki? Mbega si wa mubāji, mwene Mariya, mwene nyina wa Yakobo na Yose na Yuda na Simoni? Bashiki biwe na bo ntibari hano i wacu? Ivyiwe birabatsitaza. Yesu arababgira, at’ Umuntu avugishwa n’Imana ntabura icubahiro, atari mu ntāra y’i wabo, no mu muryango w’i wabo, no mu nzu y’i wabo. Maze ntiyashobora gukoreray’ igitangaza na kimwe, atar’ abarwaye bake yarambitsekw ibiganza, akabakiza. Atangazwa n’ukutizera kwabo. Agendagenda mu mihana ihakikije, yigisha. Ahamagara bamwe cumi na babiri, atangura kubatuma babiribabiri, abaha ububasha ku mpwemu zihumanye. Ababuza ngo ntibagire ico bajana ku nzira, atar’ inkoni gusa, ati Ntimujane impamba cank’ isaho cank’ amahera mu mipfuko yanyu, ariko mwambare inkweto, kandi ntimwambare amapfundo abiri. Kand’ arababgira, at’ Inzu yose muzokwinjiramwo, abe ari yo mugumamwo, kugeza aho muzovira aho hantu. Ahantu hose aho bazokwanka kubākīra ntibabumve, mukivayo muze mukunkumure umukungugu wo mu birenge vyanyu, kibe ikimenyetso kibabere icabona. Baragenda, bigisha kw abantu bakwiye kwihana. Basenda abadayimoni benshi, basīga amavuta abarwaye benshi, barakira. Umwami Herode aravyumva, kukw izina rya Yesu ryari ribaye rurangiranwa, aravuga, ati Yohana Umubatizi yāzutse mu bapfuye, ni co gituma ivyo bitangaza bikorera muri we. Arikw abandi baravuga, bati Ni Eliya; abandi bati N’umuntu avugishwa n’Imana, nka ba bandi bāvugishwa na yo. Ariko Herode avyumvise, aravuga, ati Yohana uwo naciye izosi ni we yazutse. Kuko Herode ubgiwe ari we yari yatumye ngo bafate Yohana, aramuboha, amushira mw ibohero, kubga Herodiya muka Filipo mwene se, kuko Herode yamucikije. Kandi Yohana yari yarabgiye Herode, ati N’ikizira k’ufise muka mwene so. Ni co catumye Herodiya amugirira akazīka, agomba kumwica, ntiyaronka uburyo: kuko Herode yatinya Yohana, amuzi kw agororotse kand’ ar’ umuntu yera, aramurinda: iy’ amwumvise hose, ivyiwe vyaramuzazanira, yamara yanezererwa kumwumva. Maz’ umusi uragera, uburyo buraboneka: war’ umusi wo kwibutsa ukuvuka kwa Herode; atumira abaganwa biwe, n’abakuru b’abagabisha b’abasoda, n’abapfasoni b’i Galilaya, ngo baze abatereke. Umukobga wa Herodiya nyene arinjira aratamba, Herode n’abashitsi biwe baramushima. Umwami abgira uwo mukobga, ati Nsaba ico ugomba cose, ndakiguha. Aramurahira, at’ Ico unsaba cose ndakiguha, n’iyo coba igisate c’ ubgami bganje. Arasohoka, abaza nyina, ati Nsabe iki? Aramwishura, ati Saba umutwe wa Yohana Umubatizi. Aca aza ah’ umwami ari n’ingoga, aramusaba, ati Ndagomba k’umpa nonaha umutwe wa Yohana Umubatizi ku mubehe. Umwami arababara cane, ariko kubga za ndahiro ziwe, no kubg’ abāsangira na we, bimunanira kuwumwima. Uwo mwanya umwami atuma umushibamyi, amubarira kuzana umutwe wa Yohana. Aragenda, amucira izosi mw ibohero, azana umutwe wiwe ku kibehe, awuha wa mwigeme, na we awuha nyina. Abigishwa biwe bavyumvise baraza, bajana ikiziga ciwe, bagihamba mu cobo. Nuko za ntumwa zikoranira aho Yesu ari, zimudondera ivyo zakoze vyose n’ivyo zigishije. Arababgira, ati Ni muze mwebge mwenyene ahiherereye mu gahinga, muruhuke gatoya. Kuko hāri benshi banyurana, babura n’ingene botamira utwo kurya. Bagenda mu bgato, baja ahantu h’agahinga kwiherērayo. Bababona bagenda, benshi barabamenya, bava mu bisagara vyose, barirukanga, bajana inkōkoro y’ikiyaga, babatangayo. Avuye mu bgato, abona ishengero ryinshi, rimutera akagongwe kuko bameze nk’intama zitagira umwungere: atangura kubigisha vyinshi. Umusi ukuze, abigishwa biwe baramwēgēra, bati Mbega hano hantu kw ari mu gahinga, umusi ukaba ukuze; basezere, baje mu misozi no mu mihana impande zose, kwirondereray’ ivyo kurya. Arabishura, ati Mube ari mwebge mubagaburira. Baramubaza, bati Tugende tugure imitsima y’idenariyo amajana abiri, tuyibahe ga barye? Na we arababaza, ati Mufise imitsima ingahe? Ni mugende muyirābe. Babimenye baramwishura, bati Ni dutanu, n’udufi tubiri. Ababarira ko bose bicara ku vyatsi bibisi bīcīye intēko. Bicara imirongo‐imirongo, hamwe ijana‐ijana, ahandi mirongwitanu‐mirongwitanu, bartyo bartyo. Yābīra ya mitsima itanu na za fi zibiri, ararangamiza, arāba mw ijuru, arabihezagira, amanyagura iyo mitsima, ayiha abigishwa ngo bayishire imbere y’abantu, n’ifi zompi na zo arazibagaburira bose. Bararya bose barahāga. Batororokanya utumanyagu tw’imitsima n’utw’ ifi, twuzura ibisimbo cumi na bibiri. Abāriye iyo mitsima bār’ abagabo ibihumbi bitanu. Uwo mwanya agōbēra abigishwa biwe ngo batambukire mu bgato, bitangire kujabuka hakurya i Betsayida, aheze gusezera rya shengero. Ahejeje gusezerana na bo avayo, adūga umusozi gusenga. Bgagorovye, bga bgato bushitse mw idamba, ariko we yar’ i musozi wenyene. Abonye ko batamijwe no gusōza, kuk’ umuyaga war’ ubaturutse imbere, ku muteramyi agira kane aza aho bari, agendesha amaguru hejuru ku kiyaga, yagira abarengane. Ariko babonye agendesha amaguru hejuru ku kiyaga, bagira ngo n’igihūme, batura ubuku. Bose baramubona, basimbga n’umutima. Arik’ uwo mwanya arabavugisha, ati Hūmura ni jewe, ni mureke gutinya. Aratambuka, aja mu bgato bārimwo: umuyaga uraca. Barumirwa cane mu mitima yabo: kuko batātahuye ivya ya mitsima, arikw imitima yabo yar’ ikomantaye. Bamaze kujabuka hakurya, bafata i musozi mu ntāra y’i Genesareti, bazirika ubgato ku nkombe. Bavuye mu bgato, abaho baca baramumenya. Birukanga impande zose mur’ ico gihugu cose, batangura guterura abarwaye mu nderuzo, babakwiragirana aho bamwumvise hose. Kand’ aho yaja, mu mihana canke mu bisagara canke mu misozi, bāshira abarwaye mu tuguriro, bakamwinginga ngo bamukore naho hoba ku buyonga bg’impuzu yiwe gusa; abamukozeko bose bagakira. Abafarisayo bakoranira kuri we n’abanyabgenge b’ivyanditswe bamwe bavuye i Yerusalemu. Babona abigishwa biwe bamwe barisha ivyo kurya intoke zihumanye, bisobanurwa ngo zidakaravye. Arikw Abafarisayo n’Abayuda bose, iyo batīfyikinyuye mu gukaraba ntibārya, kuko bākurikiye imigenzo bābgirijwe n’aba kera. Kandi bavuye mu kaguriro, iyo batīmijagiye amazi ntibārya, kandi harih’ ibindi vyinshi bābgirijwe n’aba kera ngo bavyumireko, nko kwoza mu buryo bginshi ibikombe n’inzavya n’inkono zikozwe mu miringa. Abafarisayo n’abanyabgenge b’ivyanditswe baramubaza, bati N’iki gitumye abigishwa bawe badakurikira ingeso twabgirijwe n’aba kera, bagapfa kurisha ivyo kurya intoke zihumanye? Arabishura, ati Yesaya yavuze neza ivyo yavugishijwe n’Imana kuri mwebge indyarya, nk’uko handitswe, ngw Aba bantu banyubahisha iminwa yabo, Arikw imitima yabo iri kure yanje. Bansengera ubusa, Kukw inyigisho bigisha ar’ ivyagezwe n’abantu. Ico Imana yageze murakireka ngo mwumire ku migenzo mwābgirijwe n’abantu. Kand’ ati Nka ko mwagize neza gukēngēra icagezwe c’Imana, ngo muziririze iyo migenzo yanyu! Kuko Mose yavuze, ati Wubahe so na nyoko: kand’ at’ Ūtutse se canke nyina, ntaz’ abure kwicwa. Ariko mweho mugira mut’ Umuntu ni yabgira se canke nyina, at’ Ico nari kugufashisha ni Korubani, risobanurwa ngo Ni co nzoshikanira Imana; ntimuba mukimukundira kugira ico yofasha se canke nyina; ijambo ry’Imana mukaritituza imigenzo yanyu mwigishije: kandi mukora n’ibindi vyinshi ben’ ivyo. Kandi yongera guhamagara ishengero, araribarira, ati Munyumve mwese, mubitahure: nta kintu kir’ inyuma, iyo kigiye imbere mu muntu gishobora kumuhumanya, arikw ibivuye mu muntu ni vyo bimuhumanya. [ Namba har’ ūfise amatwi yumva, ni yumve.] Yinjiye mu nzu asize ishengero hanze, abigishwa biwe bamusiguza uwo mugani. Na we arababaza, ati Mbega namwe mur’ imburabgenge murtyo? Ntimutahura yukw ata kintu kir’ inyuma iyo kigiye imbere mu muntu gishobora kumuhumanya, kuko kitagiye mu mutima wiwe, ariko kija mu nda, kigaca mu nzira yaco? Ivyo yabivugiye kuzirura ivyo kurya vyose. Kand’ aravuga, at’ Ibiva imbere mu muntu, ni vyo bimuhumanya: kukw imbere mu mitima y’abantu havamw’ ivyiyumviro bibi, ubushakanyi, ubgivyi, ubgicanyi, ubusambanyi, ukwifuza, kugira nabi, ubugunge, ivy’ isoni nke, ijisho ribi, ibitutsi, ubgibone, ubupfu: ivyo bibi vyose biva imbere ni vyo bihumanya umuntu. Ava aho hantu, aja mu ntāra yo muri Tiro n’i Sidoni. Yinjira mu nzu atagomba ko hogira umuntu abimenya, ariko ntiyashobora kuyoberana. Arik’ uwo mwanya, umugore afise akigeme kinjiwemwo n’impwemu ihumanye, amwumvise, araza, yikubita imbere y’ibirenge vyiwe. Uwo mugore yar’ Umugirikikazi, amamo yiwe n’i Sirofoyinike: aramwinginga ngw asende dayimoni mu mukobga wiwe. Aramubgira, ati Reka abana babanze guhāga, kukw atari vyiza kwābīra umutsima w’abana ukawuterera utubga. Na we aramwishura, ati Nka ko, Mugenzi, utubga na two turi musi y’ameza twīrīra utuvunguka tw’abana. Aramubgira, ati K’ uvuze urtyo ni wīgīre, dayimoni avuye mu mukobga wawe. Arīgīra, ashitse mu nzu yiwe asanga umwana aryamye ku buriri, dayimoni amuvuyemwo. Yongera kuva mu ntāra yo muri Tiro, araza aca i Sidoni, ashika ku kiyaga c’i Galilaya, aciye hagati y’intāra y’i Dekapoli. Bamuzanira igipfamatwi kidatobora neza, baramwinginga ngw akirambikekw ikiganza. Agikūra mw ishengero, aracihererana, agishira intoke mu matwi, acira amate, agikora ku rurimi. Ararangamiza, arāba mw ijuru, yitsa umutima, arakibarira, ati Efata, risobanurwa ngo Zibūka. Amatwi yiwe arazibūka, inkingi z’ururimi rwiwe zirabohoka, avuga neza. Arabihanikiriza ngo ntihagire umuntu babibarira, arikw iy’ abihanikirije barushiriza gukwiza inkuru yiwe rwose. Baratangara cane, baravuga, bat’ Akoze vyose neza: azibūra n’ibipfamatwi, kand’ avugisha ibiragi. Mur’ iyo misi hongera kuba ishengero ryinshi, babura ivyo kurya; ahamagara abigishwa, arababarira, at’ Ishengero rinteye akagongwe, kuk’ uyu ar’ umusi ugira gatatu turi kumwe, none ntibagira ico barya. Nobasezera ngo basubire i wabo bashonje, bogwira isari mu nzira, kandi bamwe ar’ aba kure. Abigishwa biwe baramubaza, bat’ Umuntu yokūra hehe imitsima yo guhāza aba bantu, ko hano ari mu gahinga? Arababaza, ati Mufise imitsima ingahe? Na bo bati N’indwi. Abarira ishengero ngo ryicare hasi; yābīra ya mitsima ndwi, arayishimira, arayimanyagura, ayihēreza abigishwa biwe, ngo bayibagaburire: bayigaburira ishengero. Kandi bāri bafise udufi duke; araduhezagira, avuga ko batubagaburira na two. Bararya, barahāga, batororokanya utumanyagu tw’imisigazwa, twuzura ibivumvu ndwi. Bāri nk’ ibihumbi bine; arabasezera. Uwo mwanya atambukira mu bgato, bo n’abigishwa biwe, aja ahēgereye i Dalamanuta. Haza Abafarisayo, batangura kumuhāririza, bamuronderakw ikimenyetso kiva mw ijuru, bamugeza. Yitsa umutima cane, ati N’iki gitumye ab’iki gihe barondera ikimenyetso? Ndababgira ukuri ab’iki gihe bakazohabga ikimenyetso? Abasiga hano, yongera gutambukira mu bgato, ajabuka hakurya. Kandi bāri bibagiye gutekera imitsima, nta yo bāri bafise mu bgato, atar’ irobe rimwe. Arabihanikiriza, ati Mumenye, mwirinde umwambiro w’Abafarisayo n’umwambiro wa Herode. Bībūranya muri bo, bati Ntidufise imitsima. Yesu arabimenya, arababaza, ati N’iki gitumye mwībūranya ngo nta mitsima mufise? Ntimuraruha mubimenya canke mubitahura? Mbega mufise imitima ikomantaye? Amaso ko muyafise ntimuruha mubona? Mufise amatwi, ntimwumva, kandi ntimwibuka? Hamwe namanyagurira ya mitsima itanu ibihumbi bitanu, mwatororokanije ibisimbo bingahe vyuzuye utumanyagu? Baramwishura, bati N’icumi na bibiri. Ati Kandi hamwe namanyagurira ya mitsima ndwi ibihumbi bine, mwatororokanije ibivumvu bingahe vyuzuye utumanyagu? Baramwishura, bati N’indwi. Arababaza, ati Ntimuraruha mubitahura? Baraza bashika i Betsayida. Bamuzanira impumyi, baramwinginga ngw ayikoreko. Afata iyo mpumyi ukuboko, ayikūra mu mihana, acira amate mu maso yayo, ayirambikakw ibiganza, arayibaza, ati Har’ ico ubona? Iraramura amaso, iramwishura, iti Ndabona abantu kuko mbona ibisa n’ibiti bigendagenda. Yongera kurambika ibiganza ku maso yayo, iritegereza, irakira, yihweza vyose neza. Amurungika i we, ati Ntuje no mur’ iyi mihana. Yesu avanayo n’abigishwa biwe, aja mu mihana y’i Kayisariya mu bga Filipo: bari mu nzira, abaza abigishwa biwe, at’ Abantu bagira ngo ndi nde? Baramwishura, bati Bagira ng’ uri Yohana Umubatizi, abandi ng’ uri Eliya, abandi ng’ ur’ umwe mu bavugishwa n’ Imana. Na we arababaza, at’ Ariko mweho mugira ngo ndi nde? Petero aramwishura, at’ Uri Kristo. Arabihanikiriza ngo ntihagire umuntu babgira ivyiwe. Atangura kubigisha, at’ Umwana w’umuntu akwiye kuzobabazwa uburyo bginshi, no kuzokwankwa n’abashingantahe n’abaherezi bakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe, no kuzokwicwa, maze hashize imisi itatu akazuka. Avuga iryo jambo adakingitiranije. Petero aramwihererana, atangura kumwāmira. Arahindukira, abona abigishwa biwe, akankamira Petero, ati Herēra inyuma yanje, Satani, kukw ivy’ Imana atari vyo ubabaye, ariko n’ivy’ abantu. Ahamagara ishengero bo n’abigishwa biwe, arababgira, at’ Umuntu ni yagomba kunkurikira, ni yiyanke, yikorere umusaraba wiwe, ankurikire; kuk’ ūgomba gukiza ubugingo bgiwe azobubura, arik’ ūzoheba ubugingo bgiwe kubganje no kubg’ ubutumwa bgiza, azobukiza. Kand’ umuntu vyomumarira iki kwunguka ivyo mw isi vyose, ni yakwa ubugingo bgiwe kw iciru? Mbeg’ umuntu yotanga iki ngw acungure ubugingo bgiwe? Kuk’ umuntu wese bizotera isoni kunyemera no kwemera amajambo yanje mur’ iki gihe c’ubusambanyi kandi c’ ikinyavyaha, n’Umwana w’umuntu bizomutera isoni kumwemera, ah’ azozira afise ubgiza bga Se, azananye n’abamarayika bera. Arababgira, ati Ndababgira ukuri: mur’ aba bahagaze hano harimwo bamwe batazobona urupfu gushitsa aho bazobonera ubgami bg’Imana buzananye n’ubushobozi. Imisi itandatu ishize, Yesu ajana Petero na Yakobo na Yohana, abadūgana igisozi kirekire ari bonyene. Ahinduka ukundi imbere yabo, impuzu ziwe zirakayangana, zera derere, kandi nta mumesuzi kw isi yoshoboye kuzeza artyo. Maze Eliya na Mose barabiyereka, bavugana na Yesu. Petero abgira Yesu, ati Mwigisha, bitubereye vyiza ko turi hano, nuko duce insago zitatu, rumwe rwawe, urundi rwa Mose, urundi rwa Eliya. Ntiyar’ azi ico akwiye kuvuga, kuko bari baguye igihūmura. Maz’ igicu kiraza kibatera igitūtu, ijwi riva muri nya gicu, riti Nguyu Umwana wanje nkunda, ni mumwumve. Maze bakebaguza vuba, ntibaba bakigira uwundi babona, atari Yesu wenyene, ari kumwe na bo. Bariko baramanuka ico gisozi, arabihanikiriza ngo ntihagire umuntu badondera ivyo babonye, Umwana w’umuntu atarazuka avuye mu bapfuye. Babīka iryo jambo, basiguzanya ivy’ ukuzuka mu bapfuye ivy’ ari vyo. Baramubaza, bati Mbeg’ abanyabgenge b’ivyanditswe ko bavuga yuko Eliya akwiye kubanza kuza? Arabishura, ati Eliya abanza kuza koko, akaroranya vyose neza. Ariko vyanditswe bite ku Mwana w’umuntu yukw azobabazwa vyinshi, agatiturwa? Ariko ndababgira yuko Eliya yamaze kuza, kandi bamwigiriye uko bagomba kwose, nk’uko vyanditswe kuri we. Bariko barashikīra abigishwa, babona ishengero ryinshi ribajiguje, n’abanyabgenge b’ivyanditswe bahārīra na bo. Uwo mwanya ishengero ryose rimurabutswe riratangara rwose, barirukanga baramusanganira, baramuramutsa. Arababaza, ati Mwariko murabahāririza ibiki? Umwe mur’ iryo shengero aramwishura, ati Mwigisha, nari nakuzaniye umwana wanje, yinjiwemwo n’impwemu y’ikiragi. Ah’ imufatiye hose, imutūra hasi, akabimba ifuro, akazyegenya amenyo, akagenda ashira umunywera; mbarira abigishwa bawe ngo bayisende, irabananira. Arabishura, ati Yemwe ab’iki gihe mutizera, nzogeza ryari kubana namwe? Nzogeza ryari kubihanganira? Ni mumunzanire. Baramuzana. Iyo mpwemu imubonye ica iramujegeza cane, aratemba, arigaragura, abimba ifuro. Yesu abaza se, at’ Amaze igihe kingana iki bimutera birtyo? Aramwishura, at’ Uhereye mu bgana bgiwe. Kenshi cane imuta mu muriro no mu mazi ngw imwice. Ariko namba har’ ico woshobora, tugirire akagongwe udutabare. Yesu aramwishura, at’ Uvuze uti Namba wobishobora? Erega vyose bishobokera uwizeye. Se w’uwo mwana aca aturika cane, ati Ndizeye, fasha ukutizera kwanje. Yesu abonye abantu bagwirirana biruka, akankamira iyo mpwemu ihumanye, ati Yewe mpwemu y’ikiragi kandi y’igipfamatwi, ubganje ndakubariye muvemwo, ntukamugarukemw’ ukundi. Irataka, iramujegeza cane, imuvamwo, amera nk’ūhwereye, bituma abenshi bavuga bat’ Arahwereye. Yesu amufata ukuboko, aramuvyura, arahagarara. Yinjiye mu nzu, abigishwa biwe bamubaza biherereye, bati Tweho mbega ko vyatunaniye kuyisenda? Arabishura, ati Ben’ irya ntikūrwamwo n’ikindi atar’ ugusenga no kwisonzesha. Bavayo, baca i Galilaya, agomba ko hatogira ūbimenya. Kuko yigisha abigishwa biwe, at’ Umwana w’umuntu azoshirwa mu maboko y’abantu, bazomwica, hashize imisi itatu bamwishe, azozuka. Ariko bayoberwa iryo jambo, batinya kurimubaza. Bashika i Kaperinawumu. Yinjiye mu nzu arababaza, ati Mwāhārīra ibiki mu nzira? Barīhorera, kuko mu nzira bāhārīra umukuru wabo uw’ ari we. Aricara, ahamagara bamwe cumi na babiri, arababgira, at’ Umuntu ni yagomba kuba uw’ imbere, n’abe inyuma ya bose, n’abe n’umukozi wa bose. Yābīra akana, agahagarika hagati yabo; arakarera, arababgira, at’ Ūzokwākīra umwe mu twana nk’ aka mw izina ryanje, azoba anyakiriye; kand’ ūnyakīra, si jewe yākīra, ariko yākīra uwantumye. Yohana aramubgira, ati Mwigisha, twabonye umuntu asenda abadayimoni mw izina ryawe, turamubuza, kukw atadukurikira. Yesu aramwishura, ati Ntimumubuze, kukw ata muntu azokora igitangaza mw izina ryanje, azoshobora guca amvuga nabi. Kuk’ ūtar’ umwansi wacu ari mu ruhande rwacu. Umuntu wese azobaha n’urwato rw’amazi kuko muri mw izina rya Kristo, ndababgire ukuri, ntazobura impēra yiwe. Kand’ ūzotsitaza n’umwe mur’ abo bato banyizera, iciza n’uko yohambīrirwa urusyo ruremereye kw izosi, agatererwa mu kiyaga. Ukuboko kwawe ni kwagutsitaza, uguce igikonjo; vyokubera vyiza kwinjira mu bugingo ucitse igikonjo, hak’ uja muri Gehinomu mu muriro utazima, ufise amaboko yompi: [ ah’ inyo zabo zidapfa, kandi n’umuriro utazima.] N’ikirenge cawe ni cagutsitaza, ugice; vyokubera vyiza kwinjira mu bugingo ucitse ikirenge, hak’ utererwa muri Gehinomu, ufise ibirenge vyompi: [ ah’ inyo zabo zidapfa, kandi n’umuriro utazima.] N’ijisho ryawe ni ryagutsitaza, urinogore; vyokubera vyiza kwinjira mu bgami bg’Imana upfuye ijisho, hāk’ utererwa muri Gehinomu ufise amaso yompi: ah’ inyo zabo zidapfa, kandi n’umuriro utazima. Kand’ umuntu wese azoryoshwa n’umuriro, nk’ uk’ umunyu uryosha. Umunyu ni mwiza, arik’ umunyu woshira uburyohe, mwoba mukiwuryohesha iki? Mugire umunyu mu mitima yanyu, kandi mubane amahoro. Arīkora avayo, aja mu gihugu c’i Yudaya no hakurya ya Yorodani, ishengero ryongera gukoranira kuri we, yongera kubigisha nk’uko yamenyereye. Abafarisayo baza kuri we, baramugeza, bati Mbega biremerwa k’umuntu yirukana umugore wiwe? Na we arababaza, ati Mose yabagereye iki? Baramwishura, bati Mose yemeye ko handikwa icete co kuvāvānura, akamwirukana. Yesu arababgira, ati Gukomantara kw’imitima yanyu ni kwo kwamwandikishije ico cagezwe. Arik’ uhereye kw itanguriro ry’ukuremwa, Imana yabaremye bar’ uburyo bubiri. Ni co gituma umuntu azosiga se na nyina, akabana n’umugore wiwe akaramata, bompi bakaba umubiri umwe. Bituma batakiri babiri, ariko baba babaye umubiri umwe. Nukw ico Imana yamatanije umuntu ntaz’ akimature. Yinjiye mu nzu abigishwa bongera kumubaza iryo jambo. Arababgira, at’ Umuntu wese yirukana umugore wiwe, akābīra uwundi, aba asambanye kand’ amuhemukiye. Kandi na we ubgiwe, ni yāhukana n’umugabo wiwe, akābīrwa n’uwundi, azoba asambanye. Maze bamuzanira abana bato, ngw abakoreko: abigishwa barabakankamira. Maze Yesu abibonye, araraka, arababarira, ati Ni mureke abana bato baze aho ndi, ntimubabuze: kuk’ ubgami bg’Imana ar’ ubg’ abameze bartyo. Ndababgire ukuri, ūtazokwākīra ubgami bg’Imana nk’ umwana muto, ntazobginjiramwo na gatoya. Arabarera, arabahezagira, abarambitsekw ibiganza. Agisohoka ngw akomeze urugendo, haza umuntu kuri we yirukanga, aramupfukamira, aramubaza, ati Mwigisha mwiza, nkore iki, ngo nze ndagwe ubugingo budashira? Yesu aramubaza, at’ Unyitira iki mwiza? Nta mwiza, atar’ umwe, ni we Mana. K’uzi ivyagezwe, ngo Ntukice, ntugasambane, ntukibe, ntukāgirize abandi ibinyoma, ntukagunge, wubahe so na nyoko. Aramubgira, ati Mwigisha, ivyo vyose naravyitondeye, mpereye mu buto bganje. Yesu amwitegereje aramukunda, aramubgira, at’ Uhajije kimwe: genda, ushōre ivy’ utunze vyose, ugabire aboro, ni ho uzogira itunga mw ijuru, utek’ uze, unkurikire. Yumvise iryo jambo arijirwa, agenda ababaye, kuko yar’ afise itunga ryinshi. Yesu yeraguza amaso, abgira abigishwa biwe, at’ Erega biragoye kw aba vyinshi binjira mu bgami bg’Imana! Abigishwa batangazwa n’amajambo yiwe. Yesu yongera kubabgira, ati Bana banje, erega biragoye kw abizigiye ubutunzi binjira mu bgami bg’ Imana! Icoroshe n’ingamiya guca mu zuru ry’urushinge biruta umutunzi ko yinjira mu bgami bg’ Imana. Baratangara rwose, bati None rero, ni nde ashobora gukizwa? Yesu arabitegereza, arababgira, ati Kubg’ abantu ntigishoboka, ariko ku Mana s’uko, kuko vyose bishobokera Imana. Maze Petero atangura kumubgira, ati Rāba, twebge twaretse vyose turagukurikira. Yesu arababgira, ati Ndababgire ukuri, Nta waretse inzu, canke bene nyina, canke bashiki biwe, canke nyina, canke se, cank’ abana, cank’ itongo, kubganje no kubg’ ubutumwa bgiza, atazobishumbushwa ijana mur’ iki gihe ca none, amazu, na bene nyina, na bashiki biwe, na ba nyina, n’abana, n’itongo, bisukiranijwe no guhamwa, kandi mu gihe kizoza azohabga ubugingo budashira. Ariko benshi b’imbere bazoba ab’ inyuma, kand’ ab’ inyuma bazoba ab’ imbere. Bāri mu nzira badūga i Yerusalemu. Yesu yar’ abagiye imbere, baratangara, abāmukurikira baratinya. Yongera kujana bamwe cumi na babiri bar’ ukwabo, atangura kubabarira ibigira bimubeko, at’ Ehe, turadūze i Yerusalemu, kand’ Umwana w’umuntu azoshirwa mu maboko y’abaherezi bakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe, bazomucira urubanza rwo gupfa, bamuhe abanyamahanga, bamushinyagurire, bamuvume amate, bamutonagure, bamwice, maz’ imisi itatu ishize azozuka. Yakobo na Yohana bene Zebedayo baramwēgēra baramubgira, bati Mwigisha, turagomba k’uduha ico tugusaba cose. Arababaza, ati Mugomba ko mbaha iki? Baramwishura, bat’ Uduhe ngo tuze twicare, umwe i buryo bgawe uwundi i bumoso, mu bgiza bgawe. Maze Yesu arabishura, ati Ntimuzi ico musaba. Mwoshobora kunywera ku gikombe nnywerako, canke kubatizwa umubatizo mbatizwa jewe? Baramwishura, bati Turashobora. Yesu arababgira, at’ Igikombe nnywerako, muzokinywerako, kandi muzobatizwa umubatizo mbatizwa jewe. Ariko gutanga ivyicaro i buryo bganje cank’ i bumoso, s’ivyanje, shit’ abo vyateguriwe. Bamwe cumi bavyumvise batangura kwitonganiriza ivya Yakobo na Yohana. Yesu arabahamagara, arababgira, ati Murazi yukw abavugwa ko baganza amahanga bayatwaza amanyama, kandi n’abakuru bayo bayagirak’ ububasha. Ariko muri mwebge si ko biri. Yamar’ ūgomba kuba mukuru muri mwebge, az’ abe umukozi wanyu: kand’ ūgomba kuba uw’ imbere, az’ abe umuja wa mwese. Kuko na none Umwana w’umuntu atāzanywe no gukorerwa, atar’ ugukorera abandi, no gutanga ubugingo bgiwe kw incungu ya benshi. Nuko bashika i Yeriko: akivana i Yeriko n’abigishwa biwe n’ishengero ryinshi, mwene Timayo yitwa Barutimayo, umusēzi w’impumyi, yari yicaye i ruhande y’inzira. Yumvise kw ari Yesu Umunyanazareti atangura gutakamba, ati Yesu, mwana wa Dawidi, ngirira imbabazi. Abantu benshi baramuzibiranya ngw ahore: arikw arushiriza cane gutakamba, ati Mwana wa Dawidi, ngirira imbabazi. Yesu arahagarara, arababarira, ati Ni mumuhamagare. Bahamagara iyo mpumyi, barayibgira, bati Hūmura, va hasi, araguhamagaye. Na yo ita impuzu yayo, irabaduka, yēgēra Yesu. Yesu arayibaza, at’ Ugomba ko ngukorera iki? Ino mpumyi iramwishura, iti Ndagomba guhumūka, Mwigisha. Yesu arayibgira, ati Genda, ukwizera kwawe kuragukijije. Aca arahumūka, amukurikira ku nzira. Bageze hafi y’i Yerusalemu, bashikira i Betifage n’i Betaniya ku musozi wa Elayono, atuma babiri bo mu bigishwa biwe, arababarira, ati Muje mur’ iriya mihana ir’ imbere yanyu; ni mwayishikamwo, muca mubona inyana y’indogoba iziritse, ata muntu yigeze kuyigenderako: muyiziture muyizane. Kandi ni hagira ūbabaza, at’ Ivyo mubikoreye iki? Mumwishure, muti Databuja ni we ayigomba. Uwo mwanya arayirungika ino. Baragenda, basanga inyana y’indogoba iziritse i ruhande y’irembo ku nzira, barayizitura. Bamwe mu bahahagaze barababaza, bati Mukora iki ko muzitura iyo nyana? Na bo babishura nk’uko Yesu yababariye: barabareka. Bazana iyo nyana aho Yesu ari, bayishirakw impuzu zabo, ayicarako. Benshi basasa impuzu zabo mu nzira, abandi basasa amashami y’ibiti, ayo baciye mu matongo. Abar’ imbere yiwe n’abamukurikiye barasemerera, bati Hoziyana, hashemezwe ūje mw izina ry’ Uhoraho, ubgami buje bushimwe, ni bgo bga sogokuruza Dawidi; Hoziyana mw ijuru. Ashika i Yerusalemu, yinjira mu rusengero, maz’ ahejeje kweraguza vyose, kuko bgari bugorovye, arasohoka, aja i Betaniya, ajanye na bamwe cumi na babiri. Bukeye bamaze kuva i Betaniya, yumva arashonje. Akiri kure, abona umusukoni urikw amababi, arawēgēra ngo kumbure yogira ic’ awusangako: awushitseko ntiyagira ic’ awubonako, atar’ amababi: kuko kitār’ igihe co kwama c’umusukoni. Arawubgira, ati Ntugapfe har’ ūriye ku nsukoni zawe uhereye ubu ugashitsa ibihe bidashira. Abigishwa biwe baravyumva. Bashika i Yerusalemu. Yinjira mu rusengero, atangura guhindira hanze abarudandarizamwo n’abaruguriramwo, ahenura ameza y’abāvunja amahera n’intebe z’abāriko baragurwakw inuma, ntiyakundira umuntu n’umwe guhita mu rusengero atwaye ikintu co mu mbombovu. Arigisha arababgira, ati Mbega ntivyanditswe, ngw Ingoro yanje izokwitwa inzu yo gusengerwamwo n’amahanga yose? Ariko mwebge mwayihinduye nk’isenga ry’abambuzi. Abaherezi bakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe bavyumvise barondera ingene bomwica, kuko bāmutinya, kukw abantu bose batangazwa n’inyigisho ziwe. Iyo bugorovye, yama ava mu gisagara. Bukeye kare‐kare bariko barahita babona wa musukoni, wahereye ku mizi wakabiranye. Petero yibutse aramubgira, ati Mwigisha, ehe wa musukoni wavumye wakabiranye. Yesu aramwishura, arababgira, ati Mwamane ukwizera Imana. Ndababgira ukuri yuk’ umuntu wese yobgira uyu musozi, ati Shingūka utabge mu kiyaga: ntabikekeranye mu mutima, arikw akizera yukw ico avuze gikorwa, azokibona. Ni co gitumye mbabgira yukw ivyo musenga canke musaba vyose, mwizere yuko mubihawe, kandi muzobibona. Kandi ni mwahagarara musenga, ni haba har’ ico mupfa n’uwundi, mukimuharire, ngo So wo mw ijuru na we abaharire ivyaha vyanyu: [ ariko ni mutāharira abandi, na So wo mw ijuru ntazobaharira ivyaha vyanyu.] Bongera kuja i Yerusalemu. Akigendagenda mu rusengero, abaherezi bakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe n’abashingantahe baza kuri we, baramubaza, bati N’ububasha ki bugutera gukora ivyo? Canke ni nde yaguhaye ubgo bubasha bgo kubikora? Yesu arabishura, ati Nanje hinge ndababaze ijambo rimwe, munyishure; mpeze ndababarire ububasha bunkoresha ivyo. Non’ ukubatiza kwa Yohana kwaturutse mw ijuru, canke se mu bantu? Ni munyishure. Bībūranya muri bo, bati Ni twavuga tuti Ni mw ijuru; ahava atubaza, ati N’iki cababujije kumwemera? Ariko mbega tuvuge tuti Ni mu bantu? Batinya abantu, kuko bose biyumvira badakekeranya yuko Yohana yavugishwa n’Imana. Bishura Yesu, bati Ntituhazi. Yesu arababgira, ati Nuko rero nanje simbabgira ububasha bunkoresha ivyo. Atangura kubabgira mu migani, ati Hābaye umuntu yateye uruzabibu, aruzitirira uruzitiro, yimbamw’ ubgato bg’ikinogo, yubakamw’ umutara, arusigarana abarimyi, aja mu mahanga. Hageze mw iyera atuma umukozi ku barimyi, ngw aze yake abo barimyi ivyāmūwe mu ruzabibu. Baramufata, baramushishagura, bamurungika gusa. Yongera kubatumak’ uwundi mukozi, uwo bamukubita uruguma mu mutwe, baramutetereza. Atuma uwundi, uwo we baramwica: atuma n’abandi benshi, bamwe barabashishagura, abandi barabica. Yar’ agisigaranye umwe, umwana wiwe akunda: hanyuma amubatumako, ati Bazosonera umwana wanje. Maz’ abo barimyi baravugana, bat’ Urya ni we samuragwa; ni muze tumwice, umwandu uz’ ube uwacu. Baramufata, baramwica, bamukwegera inyuma y’uruzabibu. None nyen’ uruzabibu azogenza ate? Abo barimyi azoza abice rubi, uruzabibu arusigarane abandi. Mbega nta ho murasoma iki canditswe, ngw Ibuye abubatsi bāgaye Ni ryo ryahindutse irigumya imfuruka; Ivyo vyavuye k’Uhoraho, Kandi n’igitangaza mu maso yacu? Barondera ingene bomufata, batinya abantu: kuko bamenye yukw ari bo yaciyek’ uwo mugani; bamusiga hano, baragenda. Bamutumako bamwe mu Bafarisayo n’abantu ba Herode, ngo bamutegeshe amajambo. Bāje baramubgira, bati Mwigisha, turazi yuk’ ur’ umunyakuri, kandi k’udatinya umuntu wese ku kigohe, kuk’ udatinya ijunja ry’abantu, ariko ko wigisha inzira y’Imana vy’ukuri. Mbega biremerwa gutanga ikori rya Kayisari, canke ntivyemerwa? Turitange, canke dusigeho? Maz’ amenye uburyarya bgabo arababaza, ati Mungereza iki? Ni munzanire idenariyo, ndayirābe. Barayizana. Arababaza, at’ Iki gishushanyo n’ibi vyanditsweko n’ivya nde? Baramwishura, bati N’ivya Kayisari. Yesu arababarira, at’ Ivya Kayisari ni mubihe Kayisari, ivy’ Imana mubihe Imana. Baramutangarira cane. Maz’ Abasadukayo baza kuri we, abahakana yukw ata kuzuka kuriho, baramubaza, bati Mwigisha, Mose yatwandikiye yuko mwene nyina w’umuntu ni yapfa, agasiga umugore wiwe, adasize umwana, mwene nyina akwiye gucūra uwo mugore, ngw ahonore mwene nyina. Hābaye abavukana ndwi: uwa mbere ararongora, arapfa, ntiyasiga abana; uwa kabiri acūra umupfakazi wiwe, na we apfa adasize abana; n’uwa gatatu aba artyo; bose ukw ar’ indwi ntibāsiga abana. Hanyuma ya bose, na wa mugore arapfa. Mbega mw izuka azoba muka nde muri bo? Ko bāri bamufise bose ukw ar’ indwi! Yesu arabishura, at’ Igituma muzimira mbega s’uko mutāmenye ivyanditswe cank’ ubushobozi bg’Imana? Aho bazozukira mu bapfuye ntibazorongora kandi ntibazoshingirwa: bazoba nk’abamarayika bo mw ijuru. Arikw ivy’ abapfuye yuko bazurwa, nta ho murasoma mu gitabo ca Mose hamwe havuga ivy’ Igisaka c’amahwa, ingen’ Imana yamubgiye, iti Ni jewe Mana ya Aburahamu, Imana ya Isaka, Imana ya Yakobo? Imana s’iy’ abapfuye, n’iy’ abariho: mwarazimiye cane. Haza umwe mu banyabgenge b’ivyanditswe yumva babazanya, amenye kw abishuye neza, aramubaza, at’ Ibgirizwa ry’imbere muri yose n’irihe? Yesu aramwishura, at’ Iry’ imbere n’iri, ngo Ni mwumve, yemwe Bisirayeli: Uhoraho Imana yacu ni we Uhoraho wenyene. Kandi mukundishe Uhoraho Imana yanyu imitima yanyu yose, n’ubugingo bganyu bgose, n’ubgenge bganyu bgose, n’inkomezi zanyu zose. Irya kabiri ngiri, Mukunde bagenzi banyu nk’uko mwikunda; nta rindi bgirizwa risumba ayo. Uno munyabgenge w’ivyanditswe aramubgira, ati Ni koko, Mwigisha, uvuze ivy’ ukuri yukw ar’ Imwe, nta yindi, atari yo yonyene: kandi kuyikundisha umutima wose, n’ugutahura kwose, n’inkomezi zose, bo n’ugukunda mugenzawe nk’uko wikunda, biruta cane ibimazi vyose vyoshejwe n’ibitoshejwe. Yesu abonye amwishuranye ubgenge, aramubgira, ati Nturi kure y’ubgami bg’Imana. Ntihāgira ūsubira kwubahuka kugira ico amubaza. Kandi Yesu yigishiriza mu rusengero, arababaza, at’ Abanyabgenge b’ivyanditswe bavuga bate yuko Kristo ari mwene Dawidi? Dawidi ubgiwe yavugishijwe na Mpwemu Yera, aravuga, at’ Uhoraho yabariye Umwami wanje, At’ Icara i buryo bganje, Ushitse aho nzoshirira abansi bawe musi y’ibirenge vyawe. Dawidi kw ari we amwita Umwami, non’ ivyo kuba umwana wiwe vyavuye hehe? Abenshi mw ishengero banezererwa kumwumva. Kand’ ababarira mu kwigisha kwiwe, ati Mwirinde abanyabgenge b’ivyanditswe, bakunda kugenda bambaye imvune, no kugirwako bgakeye mu tuguriro, no kwicara ku ntebe z’icubahiro mu masinagogi, n’ivyicaro vyo haruguru aho batumiwe. Barya ingo z’abapfakazi, kandi basengesha menshi bahumba: abo bazocirwa urubanza ruruta izindi. Yicara yerekeye ku masandugu y’amahera, abona ingen’ ishengero rishikana amahera, bayaterera mur’ ayo masandugu: benshi b’abatunzi batereramwo menshi. Haza umupfakazi w’umworo, atereramw’ amasenge abiri, ni yo kuta. Ahamagara abigishwa biwe, arababgira, ati Ndababgire ukuri, Uyu mupfakazi w’umworo ashikanye ibirengeye ivyo bose batereye mu masandugu: kuko bose bashikanye ku bibasāgutse, ariko we ku bgoro bgiwe ashikanye ivyo yar’ afise vyose, n’ibimutunze vyose. Arikw arasohoka mu rusengero, umwe mu bigishwa biwe aramubgira, ati Mwigisha, rāba aya mabuye ukw ari, n’iyi nyubako ukw iri! Yesu aramubaza, at’ Urarāba iyi nyubako ihambaye? Ntihazosigazwa ibuye rigeretse ku rindi, ridasamburiwe hasi. Yicaye ku musozi wa Elayono yerekeye ku rusengero, Petero na Yakobo na Yohana na Andereya baramubaza bihereranye, bati Tubgire, ivyo bizobaho ryari, ikimenyetso kizoba iki, c’igihe ivyo vyose bizoba bigira bishike? Yesu atangura kubabgira, ati Mwirinde ntihagire ūbazimiza. Benshi bazoza mw izina ryanje, bati Ndi we; kandi bazozimiza benshi. Kandi ni mwumva intambara n’impuha z’intambara, ntimuze muhagarike imitima: ntibizobura kubaho, arik’ umuhero uzoba utaraza. Kukw ihanga rizotera irindi hanga, n’ubgami buzotera ubundi bgami, isi izonyiganyiga henshi, amapfa azotera. Ivyo n’itanguriro ryo kuramukwa. Ariko mwiyubare: kuko bazobashengerana mu manza, muzoshishagurirwa mu masinagogi, kandi muzohagarara imbere y’abaganza n’abami babampōra, mube ikimenyetso kibabere icabona. Ubutumwa bgiza bukwiye kubanza kuvugwa mu mahanga yose. Kandi ni babajana babashengeranye, ntimuze muhagarikire imitima ico muzovuga; ico muzohabga cose mur’ ako kanya, muze mube ari co muvuga: kukw atazoba ari mwebge muvuga, azoba ari Mpwemu Yera. Umuntu azoshengerana uwo bavukana ngo bamwice, na se w’umwana azomushengerana, n’abana bazogābagābira abavyeyi babicishe. Muzoba mwanswe na bose, babahōra izina ryanje: arik’ uwihangana, agashitsa iherezo, ni we azokira. Ariko, aho muzobonera ca kizira c’ubuyobe bg’ubugesera gihagaze aho kidakwiye, (ūsoma ni yiyubare), ico gihe abazoba bar’ i Yudaya baze bahungire ku misozi miremire, ūzoba ari hejuru ku nzu ntaze yururutswe no kwinjira gusahura ikintu cose mu nzu yiwe: ūzoba ari mu mirima ntaz’ asubizwe inyuma no gusahura umutamana wiwe. Ariko mur’ iyo misi abazoba batwaye inda n’abonsa bazobona ibara: kandi muze musenge kugira ngo ntibize bibe mu rushana. Kukw iyo misi izoba iy’ amarushwa atigeze kubaho, kuva kw itanguriro ry’ibiremwa Imana yaremye ugashitsa n’ubu, kand’ atazokwongera kubaho. Iyaba Umwami Imana itogeruye iyo misi, ntihorokotse umuntu n’umwe, ariko kubg’ abatoranijwe yatoranije, yarayigeruye. Ico gihe ni hagira umuntu ababgira, at’ Ehe Kristo ari hano; cank’ at’ Ari hariya: ntimuze muvyemere. Kuko hazokwaduka abīgira Kristo n’abīgira abavugishwa n’Imana, bagakora ibimenyetso n’ibitangaza, kugira ngo bazimize n’abatoranijwe, ni vyashoboka. Ariko mweho mwiyubare: rāba ndabibabgiye vyose bitaraba. Ariko mur’ iyo misi, hanyuma y’ayo marushwa, izuba rizocura umwiza, n’ukwezi ntikuzoba kucaka umuco wakwo, n’inyenyeri zizoba ziriko zirakoragurika ziva kw ijuru, n’ivy’ inkomezi vyo mu majuru bizonyiganyizwa. Ni ho bazobona Umwana w’umuntu aje mu bicu, ari n’ububasha bginshi n’ubgiza. Ni ho azotuma abamarayika, akoranye abatoranijwe biwe, bave mu birēre bine, guhēra ku mpera y’isi kugeza impera y’ijuru. Ni mwigire ku musukoni umugani wawo: ishami ryawo iyo ritoshe, amababi agatutuza, mumenya yukw agatāsi kari hafi: nuko namwe ni mwabona ivyo bibaye, muze mumenye kw ari hafi, ku rugi. Ndababgire ukuri: Ab’iki gihe ntibazorangira, ivyo vyose bitarashika. Ijuru n’isi bizorangira, arikw amajambo yanje nta co azoba. Arik’ uwo musi cank’ iyo saha, nta wubizi, n’iyo boba abamarayika bo mw ijuru, cank’ Umwana w’Imana, atari Data gusa. Mwiyubare, mube maso, musenge; kuko mutazi igihe bizoshikira. Ni nk’ umuntu yasize urugo rwiwe, aja mu kindi gihugu, asigarana abashumba biwe urugo, kand’ ahejeje kugerera umuntu wese igikorwa ciwe, abarira umuteramyi ngo yame agavye. Nuko mwame mugavye, kuko mutazi igihe nyen’ urugo azozamwo, namb’ ari ku mugoroba, canke mu gicugu, canke mu nkoko, cank’ umutwenzi ukītse: kugira ngo ni yaza giturumbuka, ntasange musinziriye. Arikw ico mbabariye, ndakibarira bose, nti Mwame mugavye. Hāri hasigaye imisi ibiri, imisi mikuru ya Pasika ikagera, ni yo yo kurya imitsima itambiwe. Abaherezi bakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe barondera uburyo bgo gusuka Yesu ngo bamufate bamwice: kuko bāvuga, bati Ntitumufate mu misi mikuru, abantu bogūmūka. Ar’i Betaniya mu nzu kwa Simoni umunyamibembe, yicaye arikw ararya, haza umugore afise ikebano ry’amavuta atāmirana, y’igiciro kinini cane, y’agati kitwa narada: amena iryo kebano, amavuta ayamusuka ku mutwe. Bamwe muri bo barītonganya, bati Mbeg’ ubu buhombe bg’aya mavuta n’ubg’ iki? Kuko yoshoboye kugurwa idenariyo amajana atatu arenga, zigahabga aboro: baramwidodombera. Yesu arababarira, ati Ni mumureke! Mumubabariza iki? Ankoreye igikorwa ciza. Aboro murāmana imisi yose; aho mwogombera mwobagirira neza; ariko jeho ntituja kwamana imisi yose. Akoze ukw ashoboye, ansutse amavuta ku mubiri kuwutegurira guhambga bitaraba. Ndababgire ukuri: Ah’ ubutumwa bgiza buzovugwa hose mw isi yose, n’ico uyu akoze kizovugwa, kibe icibutso ciwe. Kandi Yuda Isikaryota, yar’ umwe muri bamwe cumi na babiri, aja ku baherezi bakuru, ngw az’ amubaronkere. Bavyumvise baranezerwa, basezerana kumuha amahera y’ifeza. Arondera uburyo bgo kumubaronkera. Ku musi w’intangamarāra wo kurya imitsima itambiwe, uwo bābāgak’ umwagazi w’intama wa Pasika, abigishwa biwe baramubaza, bat’ Ugomba ko twoja hehe gutegura ivya Pasika ng’ ubirye? Atuma babiri mu bigishwa biwe, arababarira, ati Ni muje mu gisagara, umugabo muribuhūre yikoreye umubindi w’amazi mumukurikire. Ah’ aja kwinjira mubgire nyen’ urwo rugo, mut’ Umwigisha agize ngw Indāro yiwe iri hehe, ah’ asangirira ivya Pasika n’abigishwa biwe? Ubgiwe aribubereke inzu nini yo hejuru, isēzeye, iteguritse; abe ari yo muduteguriramwo. Ba bigishwa baragenda, baja mu gisagara, babisanga uko yabibabariye: bategura ivya Pasika. Bugorovye azanana na bamwe cumi na babiri. Bicaye bariko bararya, Yesu arababgira, ati Ndababgire ukuri: Umwe muri mwebge, uwo dusangira, agira angure. Batangura kubabara, bamubaza umwe‐umwe, bati Mbega ni jewe? Arabishura, at’ Umwe muri mwebge cumi na babiri, uwo turiko turakoreza amaboko rimwe mu mubehe, ni we. Umwana w’umuntu agira agende uko vyanditswe kuri we: arik’ uwo muntu agura Umwana w’umuntu azobona ibara; uwo muntu ivyomubereye vyiza iyaba atāvutse. Maze bariko bararya, yābīra umutsima; awuhezagiye arawumanyagura, arawubaha, ati Ni mwābīre, uyu n’umubiri wanje. Yābīra igikombe; agishimiye Imana arakibaha, bakinywerako bose. Arababarira, at’ Ico n’amaraso yanje y’isezerano, aviriye benshi. Ndababgire ukuri: Sinzokwongera kunywa ku nzabibu, gushitsa kuri wa musi nzonywera umutobe wazo musha mu bgami bg’Imana. Bahejeje kuririmba, barasohoka, baja ku musozi wa Elayono. Maze Yesu arababgira, ati Mwese muhava mutsitazwa: kuko handitswe, ngo Nzokubita umwungere, intama zisanzare. Ariko ni namara kuzurwa, nzobītangira imbere kuja i Galilaya. Maze Petero aramubgira, ati N’iyo vyotsitaza bose, urakūra jeho. Yesu aramubgira, ati Ndakubgira ukuri yuko wewe ubgawe uyu musi mur’ iri joro nyene, inkoko itaragereka uhava unyihakana gatatu. Arikw arīhanukīra cane, ati N’iyo noba nkwiye gupfana nawe, sinokwihakana. N’abandi na bo bavuga bartyo bose. Maze bashika ahantu hitwa i Getsemane, abarira abigishwa biwe, ati Ba muricaye hano, mbanze nje gusenga. Ajana Petero na Yakobo na Yohana, atangura kwumirwa no guhagarika umutima cane. Arababgira, at’ Umutima wanje uri n’akabonge kagomba kunyica; ba muragumye hano, mube maso. Yunguruza imbere gatoya, yubama hasi arasenga ngw ico gihe kimurengāne, asangwa bishoboka. Ati Abba, Data, vyose biragushobokera: kūra iki gikombe kindēngāne: ariko ntibibe uko jewe ngomba, yamara bibe uko wewe ugomba. Aragaruka, asanga basinziriye, abaza Petero, ati Simoni, urasinziriye? Nturushe uba maso n’isaha n’imwe? Ni mube maso, musenge, ntimuje mu mosha mabi. Umutima ni wo ukunze, arik’ umubiri ufise intege nke. Yongera kugenda, arasenga, avuga amajambo amwe n’aya mbere. Yongera kugaruka, asanga basinziriye, kukw amaso yabo yar’ aremerewe cane, ntibāmenya ico bamwishura. Agaruka ubugira gatatu, arababarira, ati Ni mwisinzirire noneho, muruhuke: biraheze. Igihe kirashitse; rāba Umwana w’umuntu ashizwe mu maboko y’abanyavyaha. Ni muvyuke, tugende: eh’ ūnguze ari hafi. Buno nyene akivuga, Yuda, umwe muri bamwe cumi na babiri, araza, azananye n’igitero kizanye inkota n’amahiri, kivuye ku baherezi bakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe n’abashingantahe. Arik’ ūmugura yari yabahaye ikimenyetso, at’ Uwo nja gusoma azoba ari we, mumufate, mumujane mumugumije. Ashitse, aca aramwēgēra, ati Mwigisha: maz’ aramusomagura. Bamushōrerakw amaboko, baramufata. Maz’ umwe mu bahagazeho asokora inkota, ayikubita umushumba w’umuherezi mukuru, amuca ugutwi. Yesu arababaza, ati Mbega munziye kumfata nk’ umwambuzi, muzanye inkota n’ amahiri? Ko nāmana namwe mu rusengero nigisha imisi yose, ntimumfate: arikw ibi bibaye kugira ngw ivyanditswe bishike. Maze bose baramuta barahunga. Kand’ umuhungu umwe w’umusore amuja inyuma, yikuvyekw impuzu imwe gusa, baramufata: abatāna impuzu yiwe, ahunga amēnya. Bajana Yesu ku muherezi mukuru, abaherezi bakuru bose n’abashingantahe n’abanyabgenge b’ivyanditswe bakoraniraho. Petero amuja inyuma barenga arenguka, ashika imbere mu rugo rw’umuherezi mukuru; yicarana n’abagendanyi yota umuriro. Maz’ abaherezi bakuru n’abashingantahe b’amakombe bose baronderera Yesu ibirego vyomwicisha, barabibura. Nah’ abāmurega ibinyoma bāri benshi, ibirego vyabo ntivyari bihūye. Bamwe bava hasi, baramubeshera, bati Twebge twaramwumvise avuga, ati Nzosambura uru rusengero rwubatswe n’intoke nubake urundi mu misi itatu, rutubatswe n’intoke. Ariko na ho nyene amagambo yabo ntiyar’ ahūye. Umuherezi mukuru arahaguruka, ahagarara hagati, abaza Yesu, ati Nta co wiregura? Aba bakwagirije iki? Arihorera, ntiyamwishura na rimwe. Umuherezi mukuru yongera kumubaza, ati Ni wewe Kristo, Umwana w’Īshimwa? Yesu aramwishura, ati Ndi we; kandi muzobona Umwana w’umuntu yicaye i buryo bg’Ububasha, azananye n’ibicu vyo kw ijuru. Maz’ umuherezi mukuru yitantamurirakw imyambaro yiwe, aravuga, ati Turacaronderera iki ivyabona? Murīyumviye ingen’ arogose: mugira ngw iki? Bose bamucira urubanza ngw akwiye gupfa. Bamwe batangura kumuvuma amate, bamupfuka mu maso, bamukubita ibipfunsi, bati N’udupfīndūre. Abagendanyi bamushikizakw inshi. Petero akiri mu rugo ahahera hepfo, haza umwe mu ncoreke z’ umuherezi mukuru, abonye Petero yota umuriro, aramwitegereza, aramubgira, ati Nawe nyene mwari kumwe na wa Munyanazareti Yesu. Na we arabihakana, ati Sinzi ico uvuze, singitahuye. Maz’ arunguruza, ashika mu bikingi vy’irembo; inkoko irabika. Ya ncoreke imubonye, itangura kwongera kubgira abahagazeho, it’ Uyu n’uwo muri bo. Na we yongera kubihakana. Maze hahise akanya, abahagazeho bongera kubgira Petero, bati N’ ivy’ ukuri ur’ uwo muri bo, bitayeko ur’ Umunyagalilaya. Na we atangura kurahira arīsiba, at’ Uyo muntu muvuga sindanamuzi. Uwo mwanya inkoko ibika ubugira kabiri. Petero yibuka rya jambo Yesu yamubgiye, at’ Inkoko itaragereka, uja kunyihakana gatatu; avyiyumviriye, ararira. Umutwenzi utambitse, uwo mwanya abaherezi bakuru n’abashingantahe n’abanyabgenge b’ivyanditswe n’abashingantahe b’ amakombe bose baja inama, baboha Yesu, baramujana, bamushikiriza Pilato. Pilato aramubaza, ati Ni wewe Mwami w’ Abayuda? Na we aramwishura, at’ Urarivuze. Abaherezi bakuru bamurega vyinshi. Pilato yongera kumubaza, ati Nta co wiregura? Umve ivyo bakwagiriza ingen’ ari vyinshi. Maze Yesu ntiyasubira kwishura ijambo na rimwe, bituma Pilato atangara. Mur’ iyo misi mikuru yahora abarekurira imbohe imwe, uwo bamusavye. Hārih’ umwe yitwa Baraba, yabohanywe n’abāgararije, bishe abantu mur’ ukwo kugarariza. Ishengero riradūga, ritangura gusaba kw abagirira nk’uko yamenyereye. Pilato arababaza, ati Muragomba ko mbarekurira Umwami w’Abayuda? Kuko yamenye yukw ishari ari ryo ryatumye abaherezi bakuru bamutanga. Maz’ abaherezi bakuru bosha ishengero gusaba ngw ivyoba vyiza abarekurire Baraba. Pilato yongera kubabaza, ati Non’ uwo mwita Umwami w’Abayuda, we ndamugire nte? Bongera kuyogora, bati Mubambe. Pilato arababaza, ati Ku ki? Yakoze ikibi ki? Maze barushiriza kuyogora cane, bati Mubambe. Pilato agomvye kumara ishavu ishengero, abarekurira Baraba, maz’ atanga Yesu ngw abambge, amaze kumutonagura. Maz’ abasoda bamujana imbere mu rugo, ari rwo boma, bahamagara ingabo zose, ziraterana. Bamwambika impuzu y’ishigisha, batsiba igitsibo c’amahwa, bakimwambika mu mutwe; batangura kumuramutsa, bati Ndagize bgakeye, Mwami w’ Abayuda. Bamukubita irenga mu mutwe, bamuvuma amate, barapfukama, bamukomera amashi. Bamaze kumucurīra, bamwambura ya mpuzu y’ishigisha, bamwambika iziwe mpuzu, bamurengana irembo bamushoreye kumubamba. Bafata umuntu ahita, Simoni Umunyakurene, avuye mu misozi, ni se wa Alekisandero na Rufo, ngw amutwaze umusaraba. Bamushikana ahitwa i Gologota, risobanurwa ngw Ahantu h’ agahanga. Bamuha vino ivanze n’umuti w’umururazi, ntiyayinywa. Baramubamba, bagabura impuzu ziwe, barazipfindira, ngo bamenye iyo umuntu wese atwara. Igihe bāmubamba zar’ isaha zitatu. Icandiko c’ikirego candikwa hejuru yiwe ng’ UMWAMI W’ABAYUDA. Kandi babambana na we abambuzi babiri, umwe i buryo bgiwe, uwundi i bumoso. [ Nukw ivyanditswe birashika, ngo Yaharūranywe n’ abanyavyaha.] Abahahita baramucurīra, bazunguza imitwe, bati Yō, wewe usambura urusengero, ukarwubaka mu misi itatu, ni wikize, wimanure ku musaraba. N’abaherezi bakuru bamucurīra bartyo, banwengurana n’abanyabgenge b’ivyanditswe, bati Yakijije abandi, we ntashobora kwikiza: Kristo Umwami w’ Abisirayeli ni yimanure ku musaraba ubu nyene, tubibone twizere. N’abāri babambanywe na we na bo baramutuka. Maz’ isaha zitandatu zishitse, ubgirakabiri bukorana mu gihugu cose, bushitsa kw isaha y’icenda. Kw isaha y’icenda Yesu asemerera n’ijwi rirenga, ati Eloi, Eloi, lama sabakatani? Risobanurwa ngo Mana yanje, Mana yanje, n’iki kikumpebesheje? Maze bamwe mu bahahagaze bavyumvise baravuga, bat’ Umve, ahamagaye Eliya. Umwe arirukanga, yābīra sipongo, ayuzuza inkarisha, ayirungikisha irenga; arayimusomesha, ati Hinge turābe ko Eliya yoza kumubambūra. Maze Yesu avuga n’ijwi rirenga, aracīkāna. Igihuzu gikīngiriza ahēra cane h’ urusengero gitantamukamwo kubiri, uhereye hejuru ugashitsa hasi. Umugabisha w’abasoda ijana yar’ ahahagaze bahanganye, abonye acīkānye artyo, aravuga, ati N’ivy’ ukuri, uyu muntu yar’ Umwana w’Imana. Hāriho n’abagore bāri kure babirāba, muri bo hārimwo Mariya Magadalene, na Mariya nyina wa Yakobo mutoya na Yose, hārimwo na Salome. Abo bagore, aho yaba i Galilaya, bāramukurikira bakamukorera: kandi hāriho n’abandi bagore benshi bāri badūganye na we i Yerusalemu. Bugorovye, kuko war’ umusi wo Kwitegura, ni wo musi utangurira isabato, haza Yosefu w’i Arimataya, umunyekombe w’ icubahiro, kandi na we yar’ areretse ubgami bg’Imana, ararinduka aja kuri Pilato, asaba ikiziga ca Yesu. Ariko Pilato biramutangaza ko yoba amaze gupfa; ahamagaza wa mugabisha w’abasoda, amubaza yukw amaze umwanya apfuye. Maze yumvise ivy’ uwo mugabisha amubgiye, aha Yosefu ikiziga. Agura impuzu yera, arakibambūra akizingira mur’ ino mpuzu, agishira mu mva yimbge mu bitandara, atembagaza ikibuye acugaza umuryango w’imva. Mariya Magadalene na Mariya nyina wa Yose babona ah’ ahambge. Maz’ isabato ishize, Mariya Magadalene, na Mariya nyina wa Yakobo, na Salome bagura ibimota neza, ngo baje kubimusīga. Kandi mu mutwenzi ku wa mbere w’imisi ndwi barazinduka, bashika ku mva izuba rimennye ijuru. Barabazanya, bati Ni nde adutembagariza ikibuye co ku munwa w’imva? Maze bunamuye amaso babona ca kibuye catembagajwe cavuyeho, kandi cari kinini cane. Maze binjiye mu mva, babona umusore yicaye mu ruhande rw’i buryo, yambaye imvune yera, barūmirwa cane. Arababgira, ati Nta co mwumirwa: ndazi yuko murondera Yesu Umunyanazareti umwe yabambga: none yazutse, ntari hano: ehe, rāba aho bāri bamushize! Ariko ni mugende mubgire abigishwa biwe na Petero, mut’ Arabītangira imbere kuja i Galilaya, iyo ni ho muzomubonera, nk’uko yababgiye. Bava mu mva, barahunga, kuko bari bafashwe n’agatengo n’akumiza, maze ntibāgira ico babgira umuntu n’umwe, kuko batinye. [ Yesu amaze kuzuka mu mutwenzi ku wa mbere w’imisi ndwi, abanza kwiyereka Mariya Magadalene, uwo yasenzemw’ abadayimoni ndwi. Uwo aragenda, abibarira abābana na we, asanga bababaye barira. Na bo bumvise kw ari muzima, kandi ko yamwiboneye, ntibāvyemera. Hanyuma y’ivyo yiyereka babiri muri bo, afise iyindi shusho, bagenda baja mu misozi. Na bo nyene baragenda, babibgira abasigaye, maze ntibābemerera na bo. Hanyuma yiyereka bamwe cumi n’umwe, bicaye bariko bararya, abagaya ukutizera kwabo no gukomantara kw’imitima yabo, kuko batemereye abāmubonye, amaze kuzuka. Arababarira, ati Mugende muje mu bihugu vyose, mubgire abāremwe bose ubutumwa bgiza. Uwizera akabatizwa azokizwa, arik’ ūtizera azotsindwa n’urubanza. Kand’ ibimenyetso bizokwama biboneka ku bizera n’ibi: bazosenda abadayimoni mw izina ryanje; bazovuga indimi nsha; bazofata inzoka; ni banywa ikintu cica, nta co kizobagira na gatoya; bazorambika ibiganza ku barwaye, bakire. Kand’ Umwami Yesu ahejeje kubibabarira, adūzwa mw ijuru, avyagira i buryo bg’Imana. Abo bavayo, bigisha hose, Umwami Yesu akorana na bo, ijambo ryiwe arishingishiriza intahe ibimenyetso birikurikira. Amen.] Abantu benshi bāgerageje kwandika amajambo adonda ivyābaye muri twebge, nk’uko twabirazwe n’abāhereye ubga mbere ar’ivyabona vyavyo n’abasuku b’ijambo ry’Imana. Nuko nanje, mpejeje gukurikiranya vyose neza mpereye ku vya mbere, nabonye kw ari vyiza kubikwandikira uko bikurikirana, wewe Teyofilo umwubahwa, kugira ng’ umenye neza yukw amajambo wigishijwe ar’ ay’ ukuri adakekeranywa. Ku ngoma ya Herode, umwami w’i Yudaya, hārih’ umuherezi yitwa Zakariya, wo mu mutigiri wa Abiya, kandi yar’ afise umugore wo mu nzu ya Aroni, yitwa Elisabeti. Bompi bāgororoka imbere y’Imana, bāgendera mu vyagezwe n’amabgirizwa vy’ Umwami Imana vyose, batagawa. Ariko ntibagira umwana, kuko Elisabeti yar’ ingumba, kandi bompi bāri bageze mu zabukuru. Maze yarikw arakora igikorwa c’ubuherezi imbere y’Imana, ukw imbu zabo zikurikirana; kandi nk’uk’ umugenzo w’abaherezi war’ uri, ni we yari yatoranijwe n’ubupfindo kwinjira ahēra h’ urusengero rw’Umwami Imana, kwosa imibavu: kand’ ishengero ryose ry’ubgo bgoko ryariko rirasengera hanze mu gihe co kwosa. Maz’ umumarayika w’Umwami Imana aramwiyereka, ahagaze i buryo bg’igicaniro boserezakw imibavu. Zakariya amubonye ahagarika umutima, aterwa n’ubgoba. Umumarayika aramubgira, ati Nta co utinya, Zakariya, kukw ivyo wasavye vyumviswe, umugore wawe Elisabeti azokuvyarira umuhungu, uz’ umwite Yohana: uzonezerwa, uzohimbarwa, kandi benshi bazonezererwa ukuvuka kwiwe; kukw azoba mukuru mu nyonga z’Umwami Imana; ntazonywa vino cank’ ikiboreza na kimwe; azokwuzuzwa Mpwemu Yera, ahereye ku kuva mu nda ya nyina, kand’ azosanganya benshi bo mu Bisirayeli n’Umwami Imana yabo. Azoyiza imbere ari n’umutima wa Eliya n’ubushobozi bgiwe, ngw asanganye imitima ya ba se n’iy’ abana, n’intabarirwa azisubize ku bgenge bg’abagororotsi, ategurire Umwami Imana ubgoko burorane. Zakariya abaza umumarayika, at’ Ivyo nzovyerekwa n’iki, ko nd’umutāma, n’umugore wanje akaba ageze mu zabukuru? Umumarayika aramwishura, ati Ndi Gaburiyeli, nama mpagaze mu nyonga z’Imana, kandi natumwe kubonana nawe no kukubgira ubgo butumwa bgiza. Umve, uragobga ururimi, kandi ntuzoshobora kuvuga, kugeza ku musi ivyo bizoberako, kuk’ utemeye ijambo ryanje, rizoshika mu gihe caryo. Abantu bāri barorereye Zakariya batangazwa n’ukw atevye ahēra h’urusengero. Maz’ asohotse ntiyagira ico ashobora kuvugana na bo, bamenya yuko har’ ico yerekewe ahēra h’urusengero: arabagereraniriza, agumya kuba ikiragi. Maz’ imisi yo gusasa kwiwe ishize, asubira i we. Iyo misi ishize, umugore wiwe Elisabeti asama inda, atinya abantu amezi atanu, at’ Uku ni k’Umwami Imana inkoreye mu misi yandābiyemwo kunteturura mu bantu. Kandi mu kwezi kwa gatandatu, umumarayika Gaburiyeli atumwa n’Imana mu gisagara c’i Galilaya citwa Nazareti, ku nkumi ikowe n’umugabo yitwa Yosefu, wo mu nzu ya Dawidi, izina ry’iyo nkumi ni Mariya. Yinjira ah’ ari, aramubgira, ati N’amahoro, ugiriwe ubuntu, Umwami Imana ari kumwe nawe. Ariko we ahagarika umutima cane w’iryo jambo, yibaza iyo ndamukanyo iy’ ari yo. Umumarayika aramubgira, ati Nta co utinya, Mariya, kuk’ ugiriwe ubuntu n’Imana. Umve, uzosama inda, uvyare umuhungu, kand’ uz’ umwite YESU. Azoba mukuru, azokwitwa Umwana w’Īsumba vyose, kand’ Umwami Imana azomuha intebe y’ubgami ya sekuruza Dawidi, ahangame mu nzu ya Yakobo ibihe bidashira; ubgami bgiwe ntibuzogira iherezo. Mariya abaza umumarayika, at’ Ivyo bizobaho bite, ko ntaramenya icitwa umugabo? Umumarayika aramwishura, ati Mpwemu Yera azokuzako, ubushobozi bg’Īsumba vyose buzogutera igitūtu: ni co gituma uwera azovuka azokwitwa Umwana w’ Imana. Kand’ umve, Elisabeti mwene wanyu na we atwaye inda y’umuhungu mu butāmakazi bgiwe, uwitwa ingumba uku n’ ukwezi kwiwe kwa gatandatu: kukw ata jambo rivuye ku Mana ribura ububasha. Mariya aramubgira, at’ Ehe nd’ umugurano w’Umwami Imana, bimbere ukw ijambo ryawe rivuzwe. Maz’ umumarayika ava ah’ ari, aragenda. Mur’ iyo misi Mariya arikora, agenda yihuta, aja mu mugamba mu gisagara c’i Yudaya, yinjira mu nzu kwa Zakariya, aramukanya na Elisabeti. Maze Elisabeti yumvise indamukanyo ya Mariya, inda ikinagira muri we, Elisabeti yuzuzwa Mpwemu Yera, avuga n’ijwi rirenga, ati Mu bagore urahiriwe, n’ imbuto yo mu nda yawe irahiriwe. Kand’ iki kimbereyekw iki, nyina w’Umwami wanje kuza aho ndi? Kukw ijwi ry’ indamukanyo yawe ryinjiye mu matwi yanje, inda igakinagizwa muri jewe n’umunezero. Kandi hahirwa wewe wizeye, kukw ivyo wabgiwe n’Umwami Imana bizoshika. Mariya aravuga, at’ Ubugingo bganje butazira Umwami Imana, Umutima wanje unezererewe Imana Umukiza wanje: Kuko yabonye ubufafara bg’ umugurano wayo, Kand’ uhereye none, ab’ ibihe vyose bazonyita umuhirwa. Kukw Iy’ ubushobozi inkoreye ibikomeye, Kand’ izina ryayo n’iryera. Imbabazi zayo ziri ku bayubaha ku buzukuru no ku buzukuruza‐kuruza babo: Yerekanishije ubushobozi ukuboko kwayo, Yasābagije abībona mu vyo biyumvira mu mitima yabo. Yirukanye abaganza ku ntebe zabo, Yashize hejuru abafafara. Abashonje yabahāgije ivyiza, Yirukanye abatunzi bagenda imvumure. Yatabaye Isirayeli umusavyi wayo, Maze ngw imbabazi zayo izibuke, Nk’uko yabgiye ba sogokuruza, Kuzigirira Aburahamu n’uruvyaro rwiwe, ibihe bidashira. Kandi Mariya amarana na we amezi nk’atatu, asubira i wabo. Igihe co kuvyara kwa Elisabeti kirashika, avyara umuhungu. Ababanyi biwe n’incuti ziwe bumva yuk’ Umwami Imana yamugiriye imbabazi nyinshi, banezeranwa na we. Ku musi ugira umunani baza gukeba uwo mwana, bagomba kumwitiranya na se Zakariya. Nyina arababgira, at’ Oya, ni yitwe Yohana. Baramubgira, bati Mu muryango wanyu kw ata witwa iryo zina. Bagereraniriza se, bamubaza ukw agomba ko yitwa. Yaka ico kwandikako, arandika, at’ Izina ryiwe ni Yohana. Bose baratangara. Uwo mwanya akanwa kiwe karazibūka, n’ururimi rwiwe ruragobodoka, aravuga, ashima Imana. Ababanyi babo bose baterwa n’ubgoba: ayo majambo yose akwira mu mugamba wose w’i Yudaya. Abavyumvise bose babishira mu mitima yabo, bati Mbe non’ uyo mwana azoba umuntu ki? Kuk’ ukuboko kw’Umwami Imana kwari kumwe na we. Se Zakariya yuzuzwa Mpwemu Yera, avugishwa n’Imana, at’ Umwami ashimwe, Imana y’Abisirayeli, Kukw igendeye abantu bayo, ikabacungura; Kand’ iduhagurukirije ihembe ry’agakiza Mu nzu ya Dawidi umusavyi wayo, Nk’uko yavugiye mu kanwa k’abera yavugisha, bāhereye mbere na mbere, Ngw idukize abansi bacu n’ amaboko y’abatwanka bose: Kand’ igirire ba sogokuruza imbabazi, Yibuke isezerano ryayo ryera, Indahiro yarahiye sogokuruza Aburahamu, Kw izoduha gukizwa amaboko y’abansi bacu, Tukayisenga ata bgoba, Tur’ abera tugororoka mu nyonga zayo imisi yacu yose. Kandi nawe, mwana, uzokwitwa umuntu avugishwa n’Īsumba vyose, Kuk’ uzokwītangira imbere y’Umwami Imana gutegūra inzira ziwe: Kumenyesha abantu biwe agakiza, Kw ar’ uguharirwa ivyaha vyabo, Kubg’ umutima w’imbabazi w’Imana yacu, Ni wo uzotuma umutwenzi utugendera, uvuye mw ijuru, Ng’utambikire abicaye mu mwiza no mu gitūtu c’ urupfu, Urōngōrere ibirenge vyacu mu nzira y’amahoro. Nya mwana arakura, agwiza inkomezi z’umutima, aba mu bugaragwa kugeza umusi yerekewekw Abisirayeli. Mur’ iyo misi icagezwe kiva kwa Kayisari Augusito, ngw abo mw isi bose bandikwe. Ukwo ni kwo kwandikwa kwa mbere kwabayeho Kureniyo akir’ icēgēra ca Kayisari i Siriya. Bose baja kwiyandikisha, umuntu wese aja mu gisagara cabo. Yosefu na we ava i Galilaya mu gisagara c’i Nazareti, aja i Yudaya mu gisagara ca Dawidi, citwa Betelehemu, kuko yakomotse mu nzu ya Dawidi mu muryango wiwe: aja kwiyandikishanya na Mariya uwo yakoye, yar’ akuriwe. Bakiriyo, igihe ciwe co kuvyara kirashika. Avyara umuhungu w’uburiza, amuzingirakw impuzu y’uruyoya, amuryamika mu bgato bg’inka, kuko bāri babuze umwanya mu ndāro. Mur’ iyo ntāra hār’ abungere bārāra mu gahinga barāririye umukuku w’intungwa zabo. Umumarayika w’Umwami Imana ahagarara i ruhande yabo, ubgiza bg’Umwami bubakayanganira irya n’ino, baterwa n’ubgoba bginshi. Umumarayika arababgira, ati Nta co mutinya, umve ndababarira ubutumwa bgiza bg’ akanyamuneza kenshi kazoba ku bgoko bganyu bgose. Uyu musi Umukiza abavukiye mu gisagara ca Dawidi, ni we Kristo Umwami. Iki ni co kimenyamenya canyu, murasanga umwana w’uruyoya azingiriwekw impuzu y’uruyoya, aryamitswe mu bgato bg’inka. Uwo mwanya hamwe n’uwo mumarayika haboneka ingabo nyinshi zo mw ijuru, zihimbaza Imana, zit’ Icubahiro ni kibe ku Mana ahasumba ijuru, No mw isi amahoro abe mu b’inezererwa. Ba bamarayika bahejeje kuva aho bari, basubiye mw ijuru, nya bungere baravugana, bati Ngo rero tuje i Betelehemu, turābe ico kintu cabayeyo, ico Umwami Imana atumenyesheje. Bagenda banyaruka, babona Mariya na Yosefu n’uruyoya rubīkiriwe mu bgato bg’inka. Babibonye bababarira ijambo bābgiwe kur’ uwo mwana. Abavyumvise bose batangazwa n’ivyo ba bungere bababgiye. Ariko Mariya abīka ayo majambo yose, ayiyumvira mu mutima wiwe. Maze ba bungere bahindukira bahimbaza Imana, bayishimira ivyo bumvise vyose n’ivyo babonye, nk’uko bābibgiwe. Kand’ imisi munani ishitse ngw akebge, bamwita YESU, rya zina ryavuzwe n’umumarayika, atarasamwa inda. Imisi ishize yo guhumanurwa kwabo, nk’ukw ivyagezwe vya Mose biri, bamujana i Yerusalemu kumushikanira Umwami Imana, nk’uko vyanditswe mu vyagezwe n’Umwami Imana, ng’ Umuhungu wese w’ubuzibūra aze yitwe uwera k’Uhoraho; kandi ngo batange ikimazi, nk’uko vyavuzwe mu vyagezwe n’Umwami Imana, ngw Intunguru zibiri cank’ ivyana vy’inuma bibiri. Kandi muri Yerusalemu hār’ umuntu yitwa Simeyoni; uyo yar’ umuntu agororotse kandi yubaha Imana, yar’ arorereye uguhumurizwa kw’Abisirayeli, Mpwemu Yera yari kuri we. Yari yarabgiwe na Mpwemu Yera yukw atazopfa, atarabona Kristo w’Umwami Imana. Ajanwa na Mpwemu mu rusengero; abavyeyi bajanye uwo mwana Yesu ngo bamugenze nk’uk’ umugenzo w’ivyagezwe war’ uri, aramwākira, aramukikira, ashima Imana, ati Databuja, noneh’ urasezeye umusavyi wawe amahoro, Nk’uko wavuze: Kukw amaso yanje abonye agakiza kawe, Ako wateguye mu maso y’ amoko yose, Kuba umuco wākira amahanga, No kuba ubgiza bg’abantu bawe b’Abisirayeli. Se na nyina batangazwa n’ayo majambo avuzwe kuri we. Simeyoni arabahezagira, abgira nyina Mariya, at’ Umve, uyu ashiriweho kugira ngo benshi mu Bisirayeli bagwe, benshi bavyuke, no kuzoba ikimenyetso kigawa, kandi nawe inkota izogucumita mu mutima, ngw ivyiyumviro vy’imitima myinshi bize biserurwe. Kandi hāriho Ana, uwavugishwa n’Imana, umukobga wa Fanuweli, wo mu muryango wa Asheri, yar’ umutāmakazi wa kera, yabanye n’umugabo wiwe imyaka ndwi, uhereye ku kurongorwa kwiwe, kandi yamaze imyaka mirongumunani n’ine ar’ umupfakazi, ntiyava mu rusengero gusenga, yisonzesha yinginga, ku murango no mw ijoro. Ako kanya aca araza, ashima Imana, avuga ivya Yesu, abibgira abāri barorereye ugucungurwa kw’i Yerusalemu bose. Banonosoye vyose nk’ukw ivyagezwe n’Umwami Imana bivuga, basubira i Galilaya mu gisagara cabo i Nazareti. Kand’ uno mwana arakura, agwiza inkomezi, yuzuzwa ubgenge, ubuntu bg’Imana bgari kuri we. Kand’ uk’ umwaka utashe, abavyeyi biwe bāja i Yerusalemu mu misi mikuru ya Pasika. Nukw amaze imyaka cumi n’ibiri avutse, baradūga, nk’uk’ umugenzo w’iyo misi mikuru war’ uri. Banonosoye ivy’ iyo misi, barahindukira, uwo muhungu Yesu asigara i Yerusalemu, abavyeyi biwe ntibābimenya. Ariko bībgiye yukw ari mw igugu ry’abo bagendanye, bagenda urugendo rw’umusi wose, maze bamurondera mu ncuti no mu bo bazinanyi: bamubuze basubira i Yerusalemu bamurondera. Hashize imisi itatu bamubona mu rusengero, yicaye mu bigisha hagati, abumva, kand’ ababaza. Abamwumvise bose batangazwa n’ubgenge bgiwe n’ivy’ abishura. Bamubonye baratangara, nyina aramubaza, ati Mwananje, n’iki catumye utugirira urtyo? Urabona twe na so aho twakurondereye tubabaye. Arababaza, ati N’iki cabateye kundondera? Ntimwari muzi yuko bikwiye ko mba kwa Data? Ntibāmenya iryo jambo ababgiye. Amanukana na bo, aja i Nazareti, yama abumvira. Nyina abīka ayo majambo yose mu mutima wiwe. Kandi Yesu agwiza ubgenge no gukura no gushimwa n’Imana n’abantu. Mu mwaka ugira icumi na gatanu Kayisari Tiberiyo ari ku ngoma, Pontiyo Pilato ar’ icēgēra ciwe i Yudaya, Herode na we ar’ umwami w’i Galilaya, na Filipo mwene se ar’ umwami w’igihugu co muri Ituraya n’i Tirakoniti, na Lusaniya ar’ umwami w’i Abilene, na Anasi na Kayafa ar’ abaherezi bakuru, mur’ uwo mwaka ijambo ry’Imana rishika kuri Yohana mwene Zakariya, ari mu bugaragwa. Aja mu gihugu cose giherereye kuri Yorodani, yigisha abantu ukubatizwa kwo kwihana ngo bakūrwekw ivyaha: nk’uko vyanditswe mu gitabo c’amajambo y’uwavugishwa n’Imana Yesaya, ngw Ijwi ry’ūsemererera mu bugaragwa, Ati Ni mutegure inzira y’ Uhoraho, Mugorore iz’ ibihamo ziwe. Umwonga wose uzokwuzuzwa, N’umusozi wose n’akarambi bizoringanizwa, Ibigoramye bizogororoka, N’inzira z’ubukiru zizosenwa, Maz’ abafise umubiri bose bazobona agakiza k’Imana. Nukw abgira ishengero ryari rivuye i wabo rije kubatizwa na we, ati Mwa bana b’inzoka mwe, ni nde yababūriye ngo muhunge uburake buzoza? Nuko mwame imbuto zikwiranye n’ukwihana: kandi ntimutangure kwiyumvira mu mitima, muti Ko dufise Aburahamu, ni we sogokuruza. Ndababgira yukw aya mabuye Imana ishobora kuyavyuramw’ abana ba Aburahamu. Arikw incabiti igenekerejwe ku bitsina vy’ibiti; nuko rero, igiti cose kitama ivyiza kiracibga, kigatererwa mu muriro. Ishengero riramubaza, riti None tugire dute? Arabishura, at’ Ūfise amapfundo abiri, rimwe n’arihe ūtarifise, n’ūfise ivyo kurya n’agire artyo. Kandi haza n’abatozakori kubatizwa, baramubaza, bati Mwigisha, tugire dute? Arabishura, ati Ntimugatoze abantu ibiruta ivyo mwagezwe. N’abasoda baramubaza, bati Tweho tugire dute? Arabishura, ati Ntihakagire umuntu mutangisha impongano canke mwagiriza ibinyoma, kand’ ingero zanyu zibabumbe. Kand’ abantu bāri barorereye ibizoba, bose bakabūranisha imitima ngo kumbure Yohana yoba Kristo. Yohana ababarira bose, ati N’ukuri jeho ndababatirisha amazi, ariko hazoza ūndusha ubushobozi, ntibimbereye no gupfundurura utugozi tw’inkweto ziwe: uyo azobabatiza muri Mpwemu Yera no mu muriro. Urutaro rwiwe ruri mu kuboko kwiwe, ngw akubure imbuga yiwe neza, yimburire ingano mu kigega ciwe, maz’ umuguruka awuturire mu muriro utazima. Kand’ abarira abantu ubutumwa bgiza, abahanūrisha ibindi vyinshi; maz’ ahishutse umwami Herode ku vya Herodiya muka mwene se, no ku vy’ ibindi bibi vyose Herode yakoze, kur’ ivyo vyose Herode agerekakw iki, yugaranira Yohana mw ibohero. Nukw abantu bose babatijwe, na Yesu ahejeje kubatizwa, arikw arasenga, ijuru rirakinguruka, Mpwemu Yera aramanuka amugwako, afise ishusho y’umubiri usa n’inuma; ijwi riva mw ijuru, riti Ni wewe Mwana wanje nkunda ukampimbara. Aho Yesu yatangura kwigisha, yar’ amaze imyaka nka mirongwitatu avutse, kandi biyumvira ko yari mwene Yosefu, Yosefu mwene Heli, Heli mwene Matati, Matati mwene Lewi, Lewi mwene Meluki, Meluki mwene Yanayi, Yanayi mwene Yosefu, Yosefu mwene Matatiya, Matatiya mwene Amosi, Amosi mwene Nahumu, Nahumu mwene Esili, Esili mwene Nagayi, Nagayi mwene Mati, Mati mwene Matatiya, Matatiya mwene Semeyini, Semeyini mwene Yoseki, Yoseki mwene Yoda, Yoda mwene Yohanani, Yohanani mwene Resa, Resa mwene Zerubabeli, Zerubabeli mwene Shalutiyeli, Shalutiyeli mwene Neri, Neri mwene Meluki, Meluki mwene Adi, Adi mwene Kosamu, Kosamu mwene Elumadamu, Elumadamu mwene Eri, Eri mwene Yesu, Yesu mwene Eliyezeri, Eliyezeri mwene Yorimu, Yorimu mwene Matati, Matati mwene Lewi, Lewi mwene Simeyoni, Simeyoni mwene Yuda, Yuda mwene Yosefu, Yosefu mwene Yonamu, Yonamu mwene Eliyakimu, Eliyakimu mwene Meleya, Meleya mwene Mena, Mena mwene Matata, Matata mwene Natani, Natani mwene Dawidi, Dawidi mwene Isayi, Isayi mwene Obedi, Obedi mwene Bowazi, Bowazi mwene Salumoni, Salumoni mwene Nahasoni, Nahasoni mwene Aminadabu, Aminadabu mwene Aruni, Aruni mwene Hesironi, Hesironi mwene Peresi, Peresi mwene Yuda, Yuda mwene Yakobo, Yakobo mwene Isaka, Isaka mwene Aburahamu, Aburahamu mwene Tera, Tera mwene Nahori, Nahori mwene Serugi, Serugi mwene Reyu, Reyu mwene Pelegi, Pelegi mwene Eberi, Eberi mwene Shela, Shela mwene Kayinani, Kayinani mwene Arupakisadi, Arupakisadi mwene Shemu, Shemu mwene Nowa, Nowa mwene Lameki, Lameki mwene Metusela, Metusela mwene Henoki, Henoki mwene Yeredi, Yeredi mwene Mahalaleyeli, Mahalaleyeli mwene Kayinani, Kayinani mwene Enoshi, Enoshi mwene Seti, Seti mwene Adamu, Adamu w’Imana. Yesu yuzuzwa Mpwemu Yera, ava kuri Yorodani, agendagendeshwa mu bugaragwa na Mpwemu, amaray’ imisi mirongwine, ageragezwa n’Umurwanizi. Kandi mur’ iyo misi nta co yariye; ishize arasonza. Umurwanizi aramubgira, ati Ni waba ur’ Umwana w’Imana, bgira iri buye ricike umutsima. Yesu aramwishura, ati Vyanditswe ng’ Umuntu ntatungwa n’ umutsima gusa. Aramudūgana, amwereka ubgami bgose bgo mw isi mu kanya gato. Umurwanizi aramubgira, ati Ndaguha ubu bubasha bgose n’ubgiza bgabgo, kuko jewe nabuhawe, kandi mbuha uwo ngomba wese: nuko ni wampfukamira, ukansenga, ubgo bgose buraba ubgawe. Yesu aramwishura, ati Vyanditswe ng’ Usenge Uhoraho, Imana yawe, abe ari yo usaba yonyene. Amujana i Yerusalemu, amuhagarika mu gatwe k’urusengero, aramubgira, ati Ni waba ur’ Umwana w’Imana, ikororere hasi, kuko vyanditswe, ngw Azokuragiza abamarayika biwe, ngo bakuzigame: kandi ngo Bazokuramira mu maboko yabo, Ngo kumbure ntutsitare kw ibuye. Yesu aramwishura, ati Vyaravuzwe, ngo Ntukagerageze Uhoraho, Imana yawe. Umurwanizi arangije ivy’ amugerageresha vyose, amara igihe amuretse. Maze Yesu asubira i Galilaya, ari n’ubushobozi bga Mpwemu, inkuru yiwe ikwira mu gihugu cose kihakikije. Yigishiriza mu masinagogi yabo, bose baramushima. Aja i Nazareti, iyo yakuriye; ku musi w’isabato yinjira mw isinagogi, nk’uko yamenyereye, ava hasi ngw asome. Bamuha igitabo c’uwavugishwa n’Imana Yesaya, arakizingurura, abona ahantu handitswe, ngo Mpwemu w’Uhoraho ari kuri jewe, Ni co catumye andobanuza amavuta kugira ngo mbgire aboro ubutumwa bgiza: Yantumye kumenyesha abarindwa ko barekuwe, N’impumyi ko zihumūka, No kubohora abanywagutse imitima, No kumenyesha abantu umwaka wo kwemererwamwo n’Uhoraho. Azinga igitabo, agisubiza umusanzi w’inzu, aricara; abantu bose bāri mw isinagogi bamuhanga amaso. Atangura kubabgira, at’ Ivyo vyanditswe birashitse uyu musi, nk’ukw amatwi yanyu yiyumviye. Bose baramushima, batangazwa n’amajambo y’igikundiro avuye mu kanwa kiwe, bati Mbeg’ uyu si we mwene Yosefu? Arababgira, ati Ntimuzobura kuncirak’ uyu mugani, muti Muvūzi, wivūre. Ivyo twumvise vyose ko wakoreye i Kaperinawumu, ubikorere n’ino mu ntāra y’i wanyu. Kand’ ati Ndababgire ukuri, Nta muntu avugishwa n’Imana yemerwa mu ntāra y’i wabo. Ariko ndababgire ukuri, Hārih’ abapfakazi benshi mu Bisirayeli mu gihe ca Eliya, hamwe ijuru ryakingwa, imvura igatara imyaka itatu n’amezi atandatu, ikigoyi cinshi kigatera mu gihugu cose; yamara Eliya ntiyatumwa kuri n’umwe muri bo, arikw atumwa i Zarefati mu gihugu c’i Sidoni ku mugore w’umupfakazi. Kandi hārih’ abanyamibembe benshi mu Bisirayeli mu gihe c’uwavugishwa n’Imana Elisa, ntihākizwa n’umwe muri bo, atari Namani Umusiriya. Abo mw isinagogi bose bumvise ivyo barashungumirwa, bava hasi, baramushika bamukūra mu gisagara cabo, bamujana ku manga y’umusozi wubatswekw igisagara cabo, ngo bamutembagarizeyo: arikw aca hagati muri bo, arīgīra. Aramanuka aja i Kaperinawumu, igisagara c’i Galilaya: kand’ arikw arabigisha kw isabato, batangazwa n’inyigisho ziwe, kukw ijambo ryiwe ryari n’ ububasha. Kandi mw isinagogi hār’ umuntu yinjiwemwo n’impwemu ya dayimoni ahumanye, asemerera n’ijwi rirenga, ati Yō! Duhūriye hehe ga Yesu Munyanazareti? Uje kuduhonnya? Ndakuzi uw’ uri we, ur’ Uwera w’Imana. Yesu aramuzibiza, ati Hora, muvemwo. Dayimoni amutūye hasi hagati yabo, amuvamwo, atagize ico amugira. Bose baratangara, barabazanya, bat’ Iryo n’ijambo ki? N’ububasha n’ubushobozi agera impwemu zihumanye zigasohoka. Inkuru yiwe ikwira hose mu ntāra ihakikije. Ava hasi, arasohoka ava mw isinagogi, yinjira mu nzu kwa Simoni. Kandi inabukwe wa Simoni yar’ afashwe n’umururumbo ukomeye, baramumwingingira. Amuhagarara i ruhande, akankamira umururumbo, urazima; avyuka uwo mwanya, arabazimana. Kandi ku kirengazuba, abari bafise abarwaye bose barwaye indwara zitari zimwe barabamuzanira. Abarambikakw ibiganza umwe‐umwe, arabakiza. Kandi n’abadayimoni bava muri benshi, basemerera, bat’ Ur’ Umwana w’Imana. Arabazibiza, ntiyabakundira ko bavuga, kuko bāri bazi yukw ari Kristo. Kand’ ijoro rikeye, arasohoka, aja mu gahinga: ishengero riramurondera, bashika ah’ ari, bageza kumubuza ngo ntave muri bo. Maz’ arababgira, ati Nkwiye kuvuga ubutumwa bgiza bg’ubgami bg’Imana no mu bindi bisagara, kukw ari co natumwe. Nukw avugira ijambo ry’ Imana mu masinagogi y’i Galilaya. Nukw ishengero ririko riramubanda ryumva ijambo ry’ Imana, yar’ ahagaze ku musenyi w’ikiyaga c’i Genesareti. Abona amato abiri aziritswe ku nkombe y’ikiyaga, arikw abarovyi bāri bayavuyemwo, boza insenga. Atambukira mu bgato bumwe, bgar’ ubga Simoni, aramusaba ngw abgigizeyo buve ku nkombe gatoya: aricara, yigisha ishengero, ari mu bgato. Ahejeje kuvuga, abarira Simoni, at’ Igira mw idamba, muterere insenga zanyu murobe. Simoni aramwishura, at’ Erega Mwigisha, twakesheje ijoro ryose twātamye, nta co twafashe: ariko kubg’ ijambo ryawe ndaterera insenga. Babigize, baroba ifi nyinshi cane, insenga zabo zigomba gucika. Bākura abagenzi babo bāri mu bundi bgato, ngo baze babafashe: baraza, buzuza amato yompi, agomba kudobera. Ariko Simoni Petero abibonye yikubita imbere y’amavi ya Yesu, ati Va aho ndi, Mugenzi, kuko nd’ umunyavyaha. Kukw atangaye, n’abāri kumwe na we bose, babonye ifi barovye. Na Yakobo na Yohana bene Zebedayo na bo baratangara, bari bafatanije na Simoni. Yesu abgira Simoni, ati Nta co utinya, uhereye none uzoroba abantu. Bahejeje gushikana amato yabo ku nkombe, basiga vyose, baramukurikira. Ikindi gihe ari mu gisagara kimwe muri vyo, haza umuntu ajejeta imibembe: abonye Yesu yikubita hasi yubamye, aramwinginga, ati Mugenzi, ukunze, woshobora kumpumanura. Aramvura ukuboko, amukorako, ati Ndakunze, humanuka. Imibembe ica imuvako. Aramwihanikiriza, ngo ntagire umuntu abibarira, at’ Ariko genda, wiyereke umuherezi, utange ivy’ uguhumanurwa kwawe, nk’uko Mose yabgirije, bibe ikimenyetso kibabere icabona. Arikw inkuru yiwe irushiriza gukwira, ishengero ryinshi rikoranira kumwumva no gukizwa indwara zabo. Ariko we yigunga mu bugaragwa, asenga. Ku musi umwe muri yo yarigisha. Abafarisayo n’abigisha ivyagezwe bāri bicayeho, bavuye mu mihana yose y’i Galilaya n’i Yudaya n’i Yerusalemu; kand’ ubushobozi bg’Umwami Imana bgari muri we bgo gukiza indwara. Maze haza abagabo bazanye ikimuga, bagiteruye mu nderuzo, barondera ingene bacinjiza ngo bagishire imbere yiwe. Babuze aho bocinjiriza kubg’ ishengero, būrira hejuru ku nzu, bagicisha mu mategura ayisakaye, bacururutsa mu nderuzo hagati y’abantu imbere ya Yesu. Abonye ukwizera kwabo, aravuga, at’ Ewe muntu, ivyaha vyawe urabihariwe. Abanyabgenge b’ivyanditswe n’Abafarisayo batangura kwibūranya, bat’ Uyo ni nde arogose? Ni nde ashobora guharira ivyaha atar’ Imana yonyene? Maze Yesu, amenye ivyo bibūranya, arababaza, ati Mwibūranya ibiki mu mitima yanyu? Icoroshe n’ikihe, n’ukuvuga nt’ Uhariwe ivyaha vyawe; canke n’ukuvuga nti Vyuka ugende? Ariko kugira ngo mumenye k’Umwana w’umuntu afise ububasha mw isi bgo guharira ivyaha — abgira ico kimuga, ati Ndakubariye, nti Vyuka, wikorere inderuzo yawe, utahe. Aca avyuka imbere yabo, yikorera inderuzo yar’ aryamyemwo, arataha, ahimbaza Imana. Bose barumirwa cane, bahimbaza Imana, baterwa n’ubgoba bginshi, bat’ Uyu musi tubonye ibitangaza. Ivyo bishize, arasohoka, abona umutozakori yitwa Lewi, yicaye aho yatoreza ikibuguro, aramubarira, ati Nkurikira. Asiga vyose, ava hasi, aramukurikira. Lewi amurondereza izimano ryinshi mu nzu yiwe: kandi hār’ abantu benshi b’abatozakori n’abandi bicaranye na bo basangira. Abafarisayo n’abanyabgenge b’ivyanditswe bafatanye na bo bidodombera abigishwa ba Yesu, bati N’iki gitumye musangira n’abatozakori n’abanyavyaha? Yesu arabishura, at’ Abakomeye nta co bagombera umuvūzi, atar’ abarwaye. Sinaje guhamagara abagororotsi, ariko naje guhamagara abanyavyaha ngo bihane. Na bo baramubgira, bat’ Abigishwa ba Yohana barisonzesha kenshi bagasenga, n’ab’ Abafarisayo n’uko, arikw abawe barīrīra, barīnywera. Yesu arababaza, ati Mbega mwoshobora mute kugera abātowe ngo bisonzeshe, bakiri kumwe n’umukwe? Ariko har’ imisi izoza; kand’ umukwe ni yabakūrwamwo, bazoca bisonzesha mur’ iyo misi. Kand’ abacira umugani, ati Nta wotabura ikiremo ku mpuzu nsha, ngw acomeke ku mpuzu y’umushire: uwogira artyo yoba atabuye nsha, kand’ ikiremo atabuye kuri nsha nticomatana n’iy’ umushire. Kandi nta wotara umutobe wa vino mu mikuza y’ insato ibōmbōtse; kuko vino yoturitsa iyo mikuza, igashirira hasi, imikuza igapfa. Arikw igikwiye n’ugutara umutobe wa vino mu mikuza misha. Kandi nta muntu yanyoye vino ihiye yogomba umutobe: kukw avuga, at’ Īhiye ni yo nziza. Kw isabato agenda aca mu mirima y’ingano; abigishwa biwe bamyoza ingano, barazihekenya, bazivunze mu minwe. Bamwe mu Bafarisayo barababaza, bati N’iki gitumye mukora ikizira gukorwa kw isabato? Yesu na we arababaza, ati Nta ho murasoma iki, ico Dawidi yakoze, aho yar’ ashonje, asonzanye n’abari kumwe na we; ingene yinjiye mu nzu y’Imana, akābira imitsima y’ibiterekērwa, akayirya, akayihako n’abari kumwe na we, ar’ umuziro kurībga, ukūye abaherezi bonyene? Kand’ arababgira, at’ Umwana w’umuntu n’Umwami w’isabato. Ku yindi sabato yinjira mw isinagogi, arigisha: kandi hār’ umuntu anyunyutse ukuboko kw’i buryo. Abanyabgenge b’ivyanditswe bo n’Abafarisayo baramugenza ngo barābe kw akiza kw isabato, ngo baronke ingene bomurega. Na we amenya ivyo biyumvira; abarira uwo muntu anyunyutse ukuboko, ati Va hasi, uhagarare hagati. Ava hasi, arahagarara. Yesu arababgira, ati Ndababaze: mbeg’ ivyemerwa n’ ugukora ivyiza kw isabato, canke n’ugukora ibibi; gukiza umuntu, canke kumwica? Abēraguzamw’ amaso bose, aramubarira, ati Ramvura ukuboko kwawe. Arabigira, ukuboko kwiwe kurakira. Ariko bo birabasaza rwose, baja inama y’ico bogira Yesu. Mur’ iyo misi avayo, aja ku musozi gusenga: akesha ijoro asenga Imana. Ijoro rikeye, ahamagara abigishwa biwe, atoranyamw’ icumi na babiri, abita intumwa; Simoni, uwo yise Petero, na Andereya mwene nyina, na Yakobo, na Yohana, na Filipo, na Barutolomayo, na Matayo, na Toma, na Yakobo mwene Alufayo, na Simoni yitwa Zelote, na Yuda mwene Yakobo, na Yuda Isikaryota yabaye umuguranyi. Amanukana na bo, ahagarara ahateze, kandi hārih’ ishengero ryinshi ry’abigishwa biwe, n’ishengero ryinshi ry’abantu bavuye i Yudaya hose n’i Yerusalemu no mu gihugu co muri Tiro n’i Sidoni gihereranye n’ikiyaga kinini, baje kumwumva no gukizwa indwara zabo. Kandi n’abababazwa n’impwemu zihumanye barakizwa. Kand’ ishengero ryose rigerageza kumukorako, kuk’ ubushobozi bgāmuvamwo bukabakiza bose. Yunamurira abigishwa biwe amaso, arababgira, ati Hahirwa mwebge aboro; kuk’ ubgami bg’ Imana ar’ ubganyu. Hahirwa mwebge mushonje none, kuko muzohāzwa. Hahirwa mwebge murira none, kuko muzotwenga. Muzoba muhiriwe abantu ni babanka bakabaca, bakabatuka, bakanegura izina ryanyu nk’ah’ ari ribi, babahōye Umwana w’ umuntu. Uwo musi muze munezerwe mwitere hejuru, kukw impēra yanyu ari nyinshi mw ijuru: kukw ari ko ba sekuruza babo bāgize abāvugishwa n’Imana. Ariko muzobona ibara, mwebge abatunzi; kuko muhejeje gutunganirwa. Muzobona ibara, mwebge muhāze none; kuko muzosonza. Muzobona ibara, mwebge mutwenga none; kuko muzoboroga murira. Muzobona ibara, ah’abantu bose bazobashemagiza; kukw ari ko ba sekuruza babo bāshemagije abīgira abavugishwa n’Imana. Ariko mwebge mwumva ndababgire: Mukunde abansi banyu, mugirire neza ababanka, muhezagire ababavuma, musabire ababagirira nabi. Ūgukubise mu musaya, umuhindukirize n’ uwundi; ūkwaka umutamana, ntumwime n’ipfundo. Ūgusaba wese umuhe, ūnyaga ivyawe ntuz’ ubimwake ukundi. Kand’ uko mugomba kw abantu babagirira, mube ari ko mubagirira namwe. Kandi ni mwakunda ababakunda, muzoshimwa iki? Kukw abanyavyaha na bo bagira bartyo. Kandi ni mwagirira neza ababagirira neza, muzoshimwa iki? Kukw abanyavyaha na bo bagira bartyo. Kandi ni mwagurana abo muziga ko bazobaguranura, muzoshimwa iki? Abanyavyaha na bo bagurana abandi banyavyaha, ngo baguranurwe nk’ivyabo. Ariko mukunde abansi banyu, mubagirire neza, mugurane abantu, mutaziga ko muzoguranurwa; kand’ impēra zanyu zizoba nyinshi, namwe muzoba abana b’Īsumba vyose; kukw igirira neza intashima n’ababi. Mugire imbabazi, nk’uko So agira imbabazi. Kandi ntimugahinyurire mu mitima yanyu, namwe mukazohinyurwa; kandi ntimugatsindishe, namwe mukazotsindishwa; mubohore, namwe muzobohorwa; mutange, namwe muzohabga; ingero nziza, itsindagiye, inyingishe, isēsekaye, ni yo bazobaha mu co muteze. Kukw ingero mugeramwo ari yo muzosubirizwamwo namwe. Kand’ abacira umugani, ati Mbeg’ impumyi yoshobora kujana iyindi mpumyi? Zompi ntizogwa mu cobo? Umwigishwa ntaruta umwigisha wiwe, arik’ umwigishwa wese arangije azoba nk’umwigisha wiwe. Urābira iki akabango kari mu jisho rya mugenzawe, inkingi iri mu jisho ryawe ntuyītegereze? Woshobora ute kubgira mugenzawe, uti Zana mugenzi ngutosore akabango kari mu jisho ryawe; nawe ubgawe nturābe inkingi iri mu jisho ryawe? Wa ndyarya we, banza witosore inkingi iri mu jisho ryawe, uheze ubone neza gutosora akabango kari mu jisho rya mugenzawe. Kukw ata giti ciza cama ibibi, kandi nta giti kibi cama ivyiza. Igiti cose kimenyekanira ku vyo camye: nta bokwamura insukoni ku munyinya, cank’ inzabibu ku mukēre. Umunyangeso nziza akūra ivyiza mw itunga ryiza ryo mu mutima wiwe, n’umunyangeso mbi akūra ibibi mw itunga ribi: ibibōgabōga mu mutima ni vyo akanwa kiwe kavuga. Kandi munyitira iki Mwami, Mwami; ntimukore ivyo mvuga? Umuntu wese aza aho ndi, akumva amajambo yanje, akayakora, ndabereka ukw asa. Asa n’umuntu yubaka inzu, yimvye hasi cane, akubaka itanguriro ku rutare: maz’ umugezi wuzuye usūrira kur’ iyo nzu, ntiwashobora kuyinyiganyiza, kuko yubatswe neza. Arik’ uwumva, ntabikore, asa n’umuntu yubatse inzu kw ivu, atimvye itanguriro: maz’ umugezi uyisūrirako, ica irasenyuka, uguhomvoka kw’iyo nzu kwabaye ugukomeye. Kand’ ahereje ayo majambo yiwe yose mu matwi y’abantu, aja i Kaperinawumu. Hāriy’ umugabisha w’abasoda ijana, umushumba wiwe akunda cane yar’ arwaye, ari ku mpfiro. Yumvise inkuru ya Yesu, amutumakw abashingantahe b’Abayuda kumwinginga, ngw aze gukiza umushumba wiwe. Na bo bashitse aho Yesu ari, baramwinginga cane, bati Birabereye k’umugirira urtyo, kukw akunda ubgoko bgacu, n’isinagogi yacu ni we yayitwubakiye. Yesu ajana na bo. Atakiri kure y’inzu, wa mugabisha amutumakw incuti ziwe, ati Mugenzi, nturinde kwigora, kuko bitambereye ko winjira mu nzu yanje: ni co catumye niyumvira ko bitambereye ko noza ah’ uri: ariko vuga ijambo gusa, uwo muhungu arakira. Kuko nanje nd’umuntu agendera musi y’abanganza, mfise abasoda ntwara: iyo mbariye umwe nti Genda, aragenda; n’uwundi nti Ngwino, akaza; nabarira umushumba wanje nti Kora iki, akagikora. Yesu yumvise ivyo, aramutangarira, ahindukirira ishengero rimukurikiye, ati Ndababgire, Sinaribgabone ukwizera kungana gurtyo no mu Bisirayeli. Abātumwe basubiye mu nzu, basanga wa mushumba akomeye. Hashize igihe gitoya, aja mu gisagara citwa Nayini: abigishwa biwe n’ishengero ryinshi bajana na we. Ashitse hafi y’irembo ry’igisagara, hasokoroka abajanye umuvyimba kuwuhamba, ariko yar’ ikinege, kandi nyina yar’ umupfakazi: abantu benshi bo mur’ ico gisagara bari kumwe na we. Umwami Yesu amubonye amutera akagongwe, aramubarira, ati Nta co urira. Yigira hafi y’ikigagara, agikorako, abahamvyi barahagarara. Aravuga, ati Muhungu, ndakubariye nti Vyuka. Uwari yapfuye aravyuka, aricara, atangura kuvuga; Yesu amuha nyina. Bose baterwa n’ubgoba, bahimbaza Imana, bat’ Ūvugishwa n’Imana ahambaye aserutse muri twebge; kandi bat’ Imana igendeye abantu bayo. Iyo nkuru yiwe ikwira i Yudaya hose no mu gihugu cose gihereranye na ho. Yohana abigishwa biwe bamudondera ivyo vyose. Yohana ahamagara babiri mu bigishwa biwe, abatuma ku Mwami Yesu, ati Muti Mbeg’ uri wa wundi akwiye kuza, canke twitege uwundi? Abo bagabo bamushikiriye, baramubgira, bati Yohana Umubatizi yakudutumyeko, ngo Mbeg’ uri wa wundi akwiye kuza, canke twitege uwundi? Mur’ ako kanya akiza benshi indwara n’ivyago n’impwemu mbi; n’impumyi nyinshi arazihumūra. Maz’ arabishura, ati Ni mugende, mubarire Yohana ivyo mubonye n’ivyo mwumvise. Impumyi zirahumūka, abacumbagira bagenda neza, abanyamibembe barakizwa, ibipfamatwi birumva, abāpfuye barazurwa, aboro barabgirwa ubutumwa bgiza. Kandi hahirwa uwo ivyanje bitazotsitaza. Abatumwa ba Yohana bagiye, atangura kubgira ishengero ivya Yohana, ati Mwagiye mu bugaragwa kurāba iki? Mbega n’irenga rihungabanywa n’umuyaga? Ariko mwagiye kurāba iki? Mbega n’umuntu yambaye impuzu ziremvye? Ereg’ abambara impuzu zishajije n’abinibanibira baba mu ngo z’abami. Ariko mwajanywe no kurāba iki? Umuntu avugishwa n’Imana? Ego me ni co; kandi ndababgire, Aruta ūvugishwa n’Imana cane. Uyo ni we yanditswe, ng’ Umve, ngira ntume integuza yanje imbere y’amaso yawe, Ikuroranirize inzira imbere yawe. Ndababgire, Mu bāvyawe n’abagore nta wuruta Yohana: arik’ umutoya mu bgami bg’ Imana aramuruta. Kand’ abantu bose n’abatozakori bumvise Yohana bemeye ukugororoka kw’ Imana, kuko bābatijwe na Yohana: arikw Abafarisayo n’ abigisha ivyagezwe bibujije inama z’Imana, kuko batābatijwe na we. Nukw abantu b’iki gihe ndabagereranya n’iki, kandi basa n’iki? Basa n’abana bicaye mu kaguriro bahamagarana, bati Twavugije imyironge, ntimwahamiriza; twakomye induru, ntimwarira. Yohana Umubatizi yaje atarya umutsima, atanywa vino, mugira mut’ Ahagazweko na dayimoni. Umwana w’ umuntu yaje arya, anywa, mugira muti Nguyu umukunzi w’inda n’umunoho wa vino, incuti y’abatozakori n’abanyavyaha. Kand’ ubgenge burangwa ko bugororotse n’abana babgo bose. Maz’ umwe mu Bafarisayo aramuhamagara ngw amuzimane. Yinjira mu nzu y’uwo Mufarisayo, aricara ngw arye. Umugore wo mur’ ico gisagara, yar’ umunyavyaha, amenye yukw arīra mu nzu y’uwo Mufarisayo, azana ikebano ry’amavuta atāmirana, ahagarara inyuma yiwe, hafi y’ibirenge vyiwe, arira, atangura kumutonyangiriza amosozi ku birenge, abihanaguza umushatsi wiwe, arabisomagura, abisīga ya mavuta. Wa Mufarisayo yamuhamagaye abibonye, aribgira, at’ Uyu muntu iy’aba ūvugishwa n’Imana, yari kumenya uyu mugore amukozeko, ukw ari kand’ ukw asa, kw ar’ umunyavyaha. Yesu aramubgira, ati Simoni, mfise ico ngomba kukubgira. Aramwishura, ati Mbarira, Mwigisha. Aramubgira, ati Hābaye umuntu yagurāna, yar’ afise abari mu mwenda wiwe babiri. Umwe yar’ amufitiye idenariyo amajana atanu, uwundi mirongwitanu. Maze badafise ico kumwishura, azibahebera bompi. Mbeg’ ūzorushiriza kumukunda n’uwuhe? Simoni aramwishura, ati Ngira ngo n’uwo yahebeye nyinshi. Na we aramubgira, at’ Uvuze ukuri. Ahindukiriye wa mugore, abgira Simoni, at’ Urabona uyu mugore? Ninjiye mu nzu yawe, ntiwampa amazi yo kwoga ibirenge: arik’ uyu antonyangirije amosozi ku birenge, abihanaguza umushatsi wiwe. Ntiwansomye; arik’ uyu uhereye aho ninjiriye ntiyasizeho kunsomagura ibirenge. Ntiwansutse amavuta ku mutwe: arik’ uyu ansīze amavuta atāmirana ku birenge. Iki ni co gitumye nkubgira yukw ahariwe vya vyaha vyiwe vyinshi; kuko yagize urukundo rwinshi: arik’ ūhariwe bike agira urukundo ruke. Abgira wa mugore, at’ Urahariwe ivyaha vyawe. Maz’ abasangira na we batangura kwibaza, bat’ Uyo ni nde, kw aharira n’ivyaha? Abgira wa mugore, at’ Ukwizera kwawe kuragukijije, genda amahoro. Hashize igihe gitoya, agendagenda mu bisagara no mu mihana, ababgira ijambo ry’Imana, avuga ubutumwa bgiza bg’ubgami bgayo; bamwe cumi na babiri bajana na we, n’abagore bamwe bākijijwe impwemu mbi n’indwara, Mariya ari we Magadalene, abadayimoni ndwi bāri baramuvuyemwo, na Yowana muka Kuza, umubgiriza wa Herode, na Susana, n’abandi bagore benshi, bābafashisha ivyabo. Ishengero ryinshi rirakorana, kand’ abāvuye mu bisagara vyose baza kuri we, abacira umugani, at’ Umubivyi yasohoye imbuto ziwe; akibiba, zimwe zigwa i ruhande y’inzira, barazikandagira, inyoni zo mu kirēre zirazinobagura. Izindi zigwa ku rutare, zihejeje kumera zirūma, kuko zibuze ahabomvye. Izindi zigwa mu mahwa hagati, amahwa amerana na zo, arazinyoha. Izindi zigwa mw ivu ryiza, ziramera, zihunda impeke, imwe ijana, iyindi ijana, birtyo birtyo. Avuze ivyo, avuga n’ijwi rirenga, at’ Ūri n’amatwi yumva ni yumve. Maz’ abigishwa biwe bamubaza uwo mugani, uw’ ari wo. Arababgira, ati Mwebge mwāhawe kumenya amabanga y’ubgami bg’ Imana: arikw abasigaye babibarirwa mu migani; ngo barābe, yamara ntibavyitegereze; bumve, yamara ntibabitahure. Umugani n’uyu. Imbuto n’ijambo ry’ Imana. Abo i ruhande y’ inzira n’abaryumvise, maz’ Umurwanizi yaza, agakūra iryo jambo mu mitima yabo, kugira ngo ntibizere ngo bakizwe. Abo ku rutare n’aba: iyo bumvise iryo jambo, baryākīrana umunezero, ariko ntibagira imizi, bizera akanya gato, maze mu gihe c’igeragezwa bakarireka. Izaguye mu mahwa n’abaryumvise, maze bariko barīgīra umwitwaririko wo mur’ ubu bugingo, bo n’ubutunzi n’ibihimbaro vyo muri bgo, bikabanyoha, ntibame imbuto nziza. Izo mw ivu ryiza n’abumvise iryo jambo bakarigumya mu mitima myiza itunganye, bakāmishwa imbuto n’ ukwihangana. Kandi nta wodomeka itara, ngw aryubikekw ikintu, canke ngw arishire mu rutara, arikw arishira ku gitereko caryo, ngw abinjira basange habona. Kukw ata canyegejwe kitazozanwa ahabona, cank’ icagizwe ibanga kitazomenyekana kikaja ahabona. Mwiyubare uburyo mwumva: kuk’ ūfise azohabga, kand’ ūdafise azokwakwa n’ico yiyumvira kw afise. Maze nyina na bene nyina baza ah’ ari, ntibāshobora kumushikīra kubg’ ishengero. Baramubgira, bat’ Umuvyeyi wawe na barumuna bawe bahagaze hanze bagomba kubonana nawe. Na we arabishura, ati Mama na bene mama n’aba bumva ijambo ry’Imana bakarikora. Ku musi umwe mur’ iyo atambukira mu bgato, bo n’ abigishwa biwe, arababgira, ati Tujabuke, tuje hakurya y’ikiyaga. Baterera ubgato, bava ku nkombe. Bariko baragenda, arasinzira; hamanuka inkūbi y’umuyaga mu kiyaga, ubgato bgariko buruzura amazi, bari mw irinde. Baraza, baramukangura, bati Mwigisha, Mwigisha, turapfuye! Ari angura, azibiza ingunza n’ugusūriranya kw’amazi: birahora, haba agahwekere. Arababaza, ati Mbeg’ ukwizera kwanyu kuri hehe? Baratinya baratangara, barabazanya, bati Mbeg’ uyu n’ umuntu ki, kw abarira n’umuyaga n’amazi bikamwumvira? Bafata hakurya mu gihugu c’Abageraseni, kirābana n’i Galilaya. Ashitse i musozi, umuntu yavuye mu gisagara, yinjiwemwo n’abadayimoni, aramusanganira. Yar’ amaze imisi myinshi ata mpuzu acambara; nta nzu yabamwo, yaba mu masenga y’imva. Abonye Yesu arasemerera, amwikubita imbere, avuga n’ijwi rirenga, ati Duhūriye hehe ga Yesu, Mwana w’Imana isumba vyose? Ndakwinginze, ntumbabaze agashinyaguro. Kuko yar’ abariye iyo mpwemu ihumanye kuva mur’ uwo muntu. Yahora imutera kenshi, kandi bāmubohesha iminyororo ku maboko no ku maguru, bakamurinda, agacagagura ibimuboshe, dayimoni akamukubebera mu bugaragwa. Yesu aramubaza, ati Witwa nde? Aramwishura, ati Ndi Gitero. Kukw abadayimoni benshi bāri baramwinjiyemwo. Baramwinginga ngo ntababarire kuja i kuzimu. Kandi hār’ umukuku w’ingurube nyinshi zirisha kur’ uwo musozi; baramwinginga ngw abemerere kuzinjiramwo: arabemerera. Abadayimoni basokoroka mur’ uno muntu, binjira muri nya ngurube, umukuku wirukira ku gatembge, zīsuka mu kiyaga, amazi araziniga. Abāziragira babibonye barahunga, babivuga mu gisagara no mu misozi. Na bo bavayo, baza kurāba ivyābaye, bashika aho Yesu ari, basanga wa muntu yavuwemwo n’abadayimoni, yicaye i ruhande y’ibirenge vya Yesu, yambaye, ubgenge bgāgarutse; baratinya. Abābibonye babīgānira ingen’ uwari yinjiwemwo n’abadayimoni yakijijwe. Abantu bose bo mu gihugu c’Abageraseni gikikije aho baramwinginga ngw ave i wabo, kuko bāri batewe n’ubgoba bginshi. Atambukira mu bgato, asubira inyuma. Ariko wa muntu avuwemwo n’abadayimoni aramwinginga ngw agume kuri we. Arikw aramusezera, ati Subira i muhira i wawe, ubadondere ivyo Imana igukoreye vyose. Aragenda, akwiza mu gisagara cose ivyo Yesu yamukoreye vyose. Yesu agarutse, ishengero riramusanganira, kuko bose bāri bamurorereye. Maze haza umuntu yitwa Yayiro, umukuru w’isinagogi: yitembagaza imbere y’ibirenge vya Yesu, aramwinginga ngw aze i muhira i we, kuko yar’ afise umukobga w’ikinege, yar’ amaze imyaka nka cumi n’ibiri avutse, kandi yarikw arahwera. Arikw aragenda, ishengero riramubānda. Umugore arwaye ubutinyanka, yar’ abimaranye imyaka cumi n’ibiri, yamariye utwiwe twose ku bavūzi adutangamw’ ingemu, ntihāgira ūshobora kumukiza, amuturuka inyuma, akora ku buyonga bg’impuzu yiwe, ako kanya umugende w’amaraso urakama. Yesu arabaza, ati Ni nde ankozeko? Bose bahakanye, Petero n’abāri kumwe na we baramwishura, bat’ Erega Mwigisha, n’ishengero rigutaye hagati rikubānda. Yesu aramubgira, ati Har’ ūnkozeko, kuko numvise ubushobozi bumvuyemwo. Wa mugore abonye yukw atayoberanye, aza ahinda agashitsi, amwikubita imbere, amubgirira mu maso y’abantu bose icatumye amukorako, n’ukw akize uwo mwanya. Aramubgira, ati Mwana wanje, ukwizera kwawe kuragukijije, genda amahoro. Akivuga, haza umuntu avuye kwa wa mukuru w’isinagogi, ati Wa mwana wawe aracikanye, ureke kugora umwigisha. Maze Yesu avyumvise aramubgira, ati Ntutinye, wizere gusa, arakira. Ashitse ku nzu, ntiyagira uwundi muntu akundira kwinjirana na we, atari Petero na Yohana na Yakobo, na se wa nya mukobga na nyina. Asanga bamuririra bose, bīshishitira. Arababarira, ati Nta co murira, ntahwereye, arikw arasinziriye. Baramutwenga bamushinyagurira, kuko bari bazi ko yapfuye. Amufata ukuboko, avuga n’ijwi rirenga, ati Mukobga, vyuka. Ubugingo bgiwe buragaruka, aca ava hasi uwo mwanya; Yesu ababarira ngo bamugaburire. Abavyeyi biwe baratangara, arikw arabīhanikiriza ngo ntihagire umuntu n’umwe babgira ibibāye. Akoranya bamwe cumi na babiri, abaha ubushobozi n’ ububasha ku badayimoni bose no gukiza indwara. Abatuma kubarira abantu ivy’ ubgami bg’ Imana, no gukiza abarwaye: arababarira, ati Ntimugire ico mujana ku nzira, ar’inkoni cank’ isaho, cank’ impamba, cank’ amahera: kandi ntimugire amapfundo abiri. Kand’ inzu yose muzokwinjiramwo, abe ari yo mugumamwo, kugeza aho muzovira aho hantu. Abazokwanka bose kubākīra, mukiva mur’ ico gisagara, muze mukunkumure umukungugu wo mu birenge vyanyu, kibe ikimenyetso kibabere icabona. Baragenda, bagendagenda mu mihana, bavuga ubutumwa bgiza, bakiriza abarwaye hose. Maz’ umwami Herode, yumvise ivyābaye vyose, arazazanirwa, kuko bamwe bāvuga, bati Yohana yazutse mu bapfuye; abandi bati Ni Eliya yiseruye; abandi bati N’umwe mu bāvugishwa n’Imana ba kera yazutse. Herode aravuga, ati Yohana ni jewe namwiciriye izosi; mbeg’ uwo ni nde, numvakw ibimeze birtyo? Arondera uko yomubona. Za ntumwa zigarutse zidondera Yesu ivyo zākoze vyose. Arabajana, abīhererana mu gisagara citwa Betsayida. Maz’ ishengero ribimenye riramukurikira: arabākīra, ababgira ivy’ ubgami bg’Imana, kand’ abāgomba kuvūrwa arabakiza. Umusi ukuze, bamwe cumi na babiri baramwēgēra, bati Sezera abantu, baje mu mihana no mu misozi impande zose bāke indāro, baronke ivyo kurya, kuko hano turi mu gahinga. Arababarira, ati Mube ari mwebge mubagaburira. Baramubgira, bati Nta kindi dufise, atar’ udutsima dutanu n’ udufi tubiri, shiti tugiye gusumira aba bantu bose. Kuko bār’ abagabo nk’ibihumbi bitanu. Abarira abigishwa biwe, ati Ni mubicarike bīcīye intēko z’abantu nka mirongwitanu‐mirongwitanu. Babigira bartyo, barabīcarika bose. Yābīra ya mitsima itanu na za fi zibiri, ararangamiza, arāba mw ijuru, arabihezagira, arabimanyagura, abiha abigishwa ngo babishire imbere y’ abantu. Bararya, barahāga bose, batororokanya utumanyagu tw’ imisigazwa, twuzura ibisimbo cumi na bibiri. Maze yarikw arasenga yiherereye, abigishwa biwe bāri kumwe na we; arababaza, at’ Abantu bagira ngo ndi nde? Baramwishura, bati Bagira ng’ uri Yohana Umubatizi; abandi ng’ uri Eliya; abandi ng’ ur’ umwe mu bāvugishwa n’Imana ba kera yazutse. Arababaza, at’ Ariko mweho mugira ngo ndi nde? Petero aramwishura, at’ Uri Kristo w’Imana. Arabihanikiriza, ababarira kutagira umuntu babgira ivyo; at’ Umwana w’umuntu akwiye kuzobabazwa uburyo bginshi, no kuzokwankwa n’abashingantahe n’abaherezi bakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe, no kuzokwicwa, no kuzozurwa ku musi ugira gatatu. Abgira bose, at’ Umuntu ni yagomba kunkurikira, ni yiyanke, yikorere umusaraba wiwe uko bukeye, ankurikire. Kuk’ ūgomba gukiza ubugingo bgiwe azobubura; arik’ ūzoheba ubugingo bgiwe kubganje azobukiza. Kand’ umuntu vyomumarira iki kwunguka ivyo mw isi vyose, ni yabura ubugingo bgiwe, canke ni yabgakwa kw icīru? Kuk’ umuntu wese bizotera isoni kunyemera no kwemera amajambo yanje, n’Umwana w’umuntu bizomutera isoni kumwemera, ah’ azozira afise ubgiza bgiwe n’ ubga Se n’ubg’ abamarayika bera. Ariko ndababgire ukuri: Mur’ aba bahagaze hano, harimwo bamwe batazobona urupfu gushitsa aho bazobonera ubgami bg’Imana. Hanyuma y’ayo majambo, hashize imisi nka munani, ajana Petero na Yohana na Yakobo, adūga igisozi, aja gusenga. Arikw arasenga, ishusho yo mu maso hiwe ihinduka ukundi, imyambaro yiwe yera derere, irakayangana. Abagabo babiri bavugana na we, yari Mose na Eliya, baboneka bafise ubgiza, bavuga ivyo kuzotāmbūra kwiwe, agira anonosorere i Yerusalemu. Petero n’abāri kumwe na we bāri baremerewe n’itiro, bikanguye rwose babona ubgiza bgiwe na ba bagabo babiri bahagararanye na we. Bagira batandukane na we, Petero abgira Yesu, ati Mwigisha, bitubereye vyiza ko turi hano; nuko duce insago zitatu, rumwe rwawe, urundi rwa Mose, urundi rwa Eliya. Ntiyar’ azi ico avuga. Akibivuga, igicu c’igipfungu kiraza, kibatera igitūtu; ico gipfungu kikibashikako, baratinya. Ijwi riva muri nya gicu, riti Nguyu Umwana wanje natoranije, ni mumwumve. Iryo jwi rishize, Yesu aboneka ar’ umwe. Barabihora, ntihāgira umuntu mur’ iyo misi babgira na kimwe mu vyo bābonye. Bukeye bg’aho bamanutse ico gisozi, ishengero ryinshi riramusanganira. Kand’ umugabo wo muri bo avuga n’ijwi rirenga, ati Mwigisha ndakwinginze, ndābira umwana, kuko namuvyaye ar’ ikinege, kandi har’ impwemu imufata, agatura akaborogo, ikamujegeza, akabimba ifuro, kand’ ihejeje kumukungagura ikagora cane kumuvamwo. Nanje ninginze abigishwa bawe kuyisenda, irabananira. Yesu arishura, ati Yemwe ab’iki gihe mutizera b’ibidambidambi, nzogeza ryari kubana namwe no kubihanganira? Zana hano umwana wawe. Arikw araza, dayimoni amutūra hasi, aramujegeza cane; Yesu akankamira iyo mpwemu ihumanye, akiza uwo muhungu, amusubiza se. Bose batangazwa n’icubahiro gihambaye c’Imana. Ariko bose bagitangarira ivyo yakoze vyose, abarira abigishwa biwe, ati Mushire aya majambo mu matwi yanyu: Umwana w’umuntu azoshirwa mu maboko y’abantu. Bayoberwa iryo jambo, kandi bararihishwa ngo ntibarimenye, batinya kurimubaza iry’ ari ryo. Kandi havyuka ibihāri muri bo, vy’umukuru wabo uw’ ari we. Ariko Yesu abonye ivyo bihāri vyo mu mitima yabo, yābīra akana, agahagarika i ruhande yiwe, arababgira, at’ Ūzokwākīra aka kana mw izina ryanje, azoba anyakiriye; kand’ ūnyakīra aba yākiriye uwantumye: kuk’ umuto muri mwebge hanyuma ya mwese ari we mukuru. Yohana aramwishura, ati Mwigisha, twabonye umuntu asenda abadayimoni mw izina ryawe, turamubuza, kukw atadukurikira. Yesu aramubgira, ati Ntimumubuze, kuk’ ūtar’ umwansi wanyu ari mu ruhande rwanyu. Maz’ imisi yiwe yo kudūzwa mw ijuru igira ishike, yerekeza i Yerusalemu amaramaje kujayo, atuma integuza imbere yiwe. Ziragenda, zija mu mihana y’Abasamariya kumuteguriza. Ntibāmwākīra, kuko yerekeje i Yerusalemu. Abigishwa biwe Yakobo na Yohana, babibonye, baramubaza, bati Mugenzi, ugomba ko tubarira umuriro ng’ utibuke uve mw ijuru, ubayigize, nk’uko Eliya yakoze? Maz’ arahindukira, arabakankamira, at’ Erega ntimuzi umutima wanyu uk’ usa; kuk’ Umwana w’umuntu ataje guhonnya ubugingo bg’ abantu, ariko yaje kubukiza. Nuko baja mu yindi mihana. Bariko baragenda mu nzira, umuntu aramubgira, ati Ndagukurikira ah’ uja hose. Yesu aramubgira, at’ Imbgebge ziri n’imyobo, n’ibiguruka mu kirēre biri n’ivyāri; arik’ Umwana w’ umuntu we ntagira ah’ arambika umusaya. Maz’ abarira uwundi muntu, ati Nkurikira. Na we, ati Mugenzi, banza undekure ngende mpambe data. Ariko Yesu aramubarira, ati Reka abāpfuye bahambe abāpfuye babo, ariko weho genda, ukwize ivy’ ubgami bg’Imana. Uwundi muntu aramubgira, ati Mugenzi, ndagukurikira, ariko banza undekure, nje gusezera abo mu rugo i wanje. Ariko Yesu aramubgira, ati Nta muntu afashe isuka irimishwa n’inka, arāba inyuma, abereye ubgami bg’Imana. Mu nyuma y’ivyo, Umwami Yesu atoranya abandi mirongwirindwi, atuma babiri‐babiri, ngo bagende imbere yiwe mu bisagara vyose n’ahantu hose ah’ agira ace. Arababgira, at’ Ivyimburwa ni vyinshi, arikw abimbuzi ni bo bake: nuko ni mwinginge Nyen’ ivyimburwa, arungike abimbuzi mu vyimburwa vyiwe. Ni mugende; rāba mbatumye muri nk’abana b’intama mu mabingira hagati. Ntimujane umupfuko w’amahera, cank’ isaho, cank’ inkweto: kandi ntihagire n’uwo muramukanya mu nzira. Inzu yose muzokwinjiramwo, muze mubanze muvuge, mut’ Amahoro abe mur’ iyi nzu. Ni yaba irimw’ umunyamahoro, amahoro yanyu azoba kuri we: ni bitāmera birtyo, azobagarukako. Kand’ iyo nzu nyene muze muyigumemwo, murya munywa ivyo babahaye; kuk’ umukozi akwiye ingero yiwe. Ntimugende murarāraguza. Kand’ igisagara cose mujamwo bakabākīra, muze murye ivyo babahaye, mukize abarwaye baho, mubabgire mut’ Ubgami bg’Imana burabēgereye. Arikw igisagara cose mujamwo ntibabākīre, muze musohoke muje mu nzira zaco, muti N’umukungugu wo mu gisagara canyu, ufashe mu birenge vyacu, turawubakunkumuriye: ariko mumenye iki, yuk’ ubgami bg’Imana buri hafi. Ndababgire, Kur’ uwo musi uzoza, Sodomu hazogira agahengekezo kurusha nya gisagara. Uzobona ibara, Korazini; uzobona ibara, Betsayida; kukw ibikomeye vyakorewe muri mwebge iyo biba vyarakorewe muri Tiro n’i Sidoni, baba bārihannye kera, bicaye bambaye amagunira, bīsīze umunyota. Ariko muri Tiro n’i Sidoni hazogira agahengekezo ku musi w’amateka kurusha mwebge. Nawe, Kaperinawumu, mbeg’ uzoshirwa hejuru, ushike kw ijuru? Oya, uzocokezwa i kuzimu. Ūbumviye ni jewe aba yumviye; ūbanse, ni jewe aba yanse; ūnyanse, aba yanse uwantumye. Nuko bamwe mirongwirindwi bagarukana umunezero, bati Mugenzi, abadayimoni na bo baratwumvira mw izina ryawe. Arababgira, ati Nabonye Satani, avuye mw ijuru, akoroka nk’ umuravyo. Ehe mbahaye ububasha bgo gukandagira inzoka na sikorupiyo, n’ubgo kunesha ubushobozi bga wa Mwansi bgose, kandi nta kintu kizogira ico kibagira na gatoya. Ariko ntimunezerezwe n’ukw izo mpwemu zibumvira, yamara munezerezwe n’ukw amazina yanyu yanditswe mw ijuru. Uwo mwanya anezererwa cane muri Mpwemu Yera, aravuga, ati Ndaguhimbaza Data, Mwami w’ijuru n’isi, kukw ivyo wabihishije abanyabgenge n’abahanga, ukabihishurira inzoya. Ego me Data, kuko washimye ko biba birtyo imbere yawe. Vyose nabihawe na Data; kandi nta wuzi Umwana uw’ ari we, atari Data: na Data nta wumuzi uw’ ari we atar’ Umwana, n’uwo Umwana agomba kumuhishurira. Ahindukirira abigishwa, ababgira biherereye, ati Hahirwa amaso abona ivyo mubona. Ndababgira yukw abāvugishwa n’Imana benshi n’abami benshi bāgomvye kubona ivyo mubona ntibābibona, no kwumva ivyo mwumva, ntibāvyumva. Maz’ umwe mu bigisha ivyagezwe ava hasi, aramugeza, ati Mwigisha, nkore iki, ngo nze ndagwe ubugingo budashira? Na we aramubaza, ati Vyanditswe bite mu vyagezwe, kand’ usoma iki? Aramwishura, ati Ngo Mukundishe Uhoraho, Imana yanyu, imitima yanyu yose, n’ ubugingo bganyu bgose, n’inkomezi zanyu zose, n’ubgenge bganyu bgose; kandi mukunde bagenzi banyu nk’uko mwikunda. Aramubgira, ati Wishuye neza, gira urtyo, uzogira ubugingo. Maz’ uwo agomvye kwiyerekana nk’ūgororotse, abaza Yesu, ati Mbega mugenzanje ni nde? Yesu aramwishura, ati Hābaye umuntu yar’ avuye i Yerusalemu, arikw aramanuka aja i Yeriko, agwa mu bambuzi, baramukoba, baramukubita, barīgīra, basiga ashigaje gatoya agahwera. Hāriho n’umuherezi amanuka mur’ iyo nzira, amurengukako, amubonye aca i ruhande. Kandi n’Umulewi ahashitse agira kuno, amubonye aca i ruhande. Maz’ Umusamariya yari mu nzira ashika kuri we, amubonye amutera akagongwe: aramwēgēra, amupfuka inguma, amusomōza amavuta ya elayo na vino, amushira ku ndogoba yiwe, amujana mu ndāro y’abahita, aramurwaza. Bukeye agoborora idenariyo zibiri, aziha nyen’ indāro, at’ Umurwaze, kand’ ivy’ uzotanga vyose birenze ivyo ni nagaruka nzobikwishura. Mur’ abo batatu ugira ngo ni nde yabonetse kw ari mugenzi w’uwaguye mu bambuzi? Aramwishura, ati N’uwamugiriye imbabazi. Yesu aramubarira, ati Nawe genda ugire urtyo. Maze bariko baragenda bashika mu mihana: umugore yitwa Marita aramwākīra amushikiza mu nzu yiwe. Uwo yar’ afise mwene nyina yitwa Mariya, yicara imbere y’ibirenge vy’Umwami Yesu, yumva ijambo ryiwe. Ariko Marita ahagarikira umutima kuzimana vyinshi; aramwēgēra, aramubgira, ati Mugenzi, ntibikubabaje yuko mwene mama yantereranye ibikorwa? Nuko mubarire amfashe. Umwami Yesu aramwishura, ati Marita, Marita, urīganyira wigora muri vyinshi: arikw ibikwiye rwose ni kimwe: kuko Mariya ahisemw’ umugabane mwiza, atazokwakwa. Maz’ ar’ ahantu, asenga; ahejeje, umwe mu bigishwa biwe aramubgira, ati Mugenzi, twigishe gusenga, nk’uko Yohana yigishije abigishwa biwe. Arababarira, ati Ni mwasenga, muvuge muti Data, izina ryawe ryubahwe, ubgami bgawe buze; imisi yose uduhe ivyo kurya vyayo; uduharire ivyaha vyacu, kuko natwe duhebera abari n’ imyenda yacu bose; kandi ntutujane mu bitwosha nabi. Arababgira, ati Ni nde muri mwebge afise incuti yoja i we mu gicugu, akayibgira, ati Ncuti yanje, ngurana udutsima dutatu, kuko haje incuti yanje ivuye ku rugendo, nanje ntagira ico ndayizimana: uwo mu nzu yomwishura, ati Sigaho kungora, namaze kwugara, kandi turi kumwe n’ abana banje ku buriri, sinshoboye kuvyuka ngo ndayiguhe. Ndababgire: Nah’ atovyurwa n’ukw ar’ incuti yiwe ngw ayimuhe, ariko kukw atagize isoni zo kumuhambira, aravyuka, akamuha ivy’ agomba vyose. Nanje ndababgire: Musabe muzohabga; murondere muzoronka; muramutse muzokwugururirwa. Kuk’ ūsaba wese ahabga; ūrondera aronka; ūramutsa yugururirwa. Kandi ni nde muri mwebge w’umuvyeyi, umwana wiwe yomusaba umutsima, akamuha ibuye; canke yomusaba ifi, akamuha inzoka; canke yomusaba irigi, akamuha sikorupiyo? None mwebge, ko muzi guha abana banyu ingabire nziza muri babi, mbega So wo mw ijuru ntazorushiriza rwose guha Mpwemu Yera abamumusavye? Kand’ asenda dayimoni atera uburagi: dayimoni amuvuyemwo, uno muntu w’ikiragi aravuga; ishengero riratangara. Ariko bamwe muri bo baravuga, bati Beyezebuli, umukuru w’abadayimoni, ni we amushoboza gusenda abadayimoni. Abandi bamuronderakw ikimenyetso kiva mw ijuru, bamugeza. Na we amenye ivyo biyumvira, arababgira, at’ Ubgami bgose iyo bgitandukanije ubgabgo burahona, n’inzu, iyo yitandukanije, iragwa. Na Satani, namba yitandukanije ubgiwe, ubgami bgiwe buzorama bute? Kuko muvuga yuko Beyezebuli ari we anshoboza gusenda abadayimoni. Ariko jewe namba Beyezebuli ari we anshoboza gusenda abadayimoni, abana banyu bashobozwa na nde kubasenda? Ni co gituma ari bo bazobatsindisha. Arik’ urutoke rw’Imana ni rwaba ari rwo runshoboza gusenda abadayimoni, noneh’ ubgami bg’Imana burabashikiriye. Umuntu w’inkomezi afise ibirwanishwa iy’ ateramiye urugo rwiwe, ibintu vyiwe biba amahoro; arik’ ūmurusha inkomezi iy’ aramutse amuteye, akamunesha, amwaka ivy’ arwanisha vyose yari yizigiye, akanyaga ibintu vyiwe, akabigaba. Ūtamperereyeko aba ar’ umwansi wanje, kand’ ūdafatanije nanje kwegeranya aba asanzaje. Iy’ impwemu ihumanye ivuye mu muntu, ica ahatagira amazi, irondera uburuhukiro, ikabubura, ikavuga, iti Reka nsubire mu nzu yanje navuyemwo. Ihashitse, igasanga ikubuye, iteguritse. Igaca igenda, ikazana izindi mpwemu ndwi ziyirusha ububi, zikinjira, zikahaba. Ivya nyuma vy’uwo muntu bikarusha ivya mbere ububi. Akivuga ivyo, umugore wo mw ishengero ashira hejuru, aramubgira, ati Hahirwa inda yakuvyaye, n’amabere yakwonkeje. Na we aramwishura, ati Cane‐cane hahirwa abumva ijambo ry’Imana bakaribungabunga. Ishengero rikoraniye kuri we, atangura kubabgira, at’ Iki gihe n’igihe kibi; kirondera ikimenyetso, ariko nta kimenyetso kizohabga, atar’ ikimenyetso ca Yona. Nk’uko Yona yabaye ikimenyetso ku Banyaninewe, ni k’ Umwana w’umuntu azoba ku b’iki gihe. Umugabekazi w’ igihugu c’i bumanuko azovana hasi n’abagabo b’iki gihe ku musi w’amateka, azobatsindisha; kuko yavanywe ku mpera y’isi no kwumva ubgenge bga Salomo; kandi rāba, ūruta Salomo ari hano. Abagabo b’i Ninewe bazovana hasi n’ab’ iki gihe ku musi w’amateka, babatsindishe; kuko bihannye aho bumviye ubutumwa buvuzwe na Yona; kandi rāba, ūruta Yona ari hano. Nta wodomeka itara ngw arishire mu mwobo, canke ngw aryubikekw igisimbo, arikw arishira ku gitereko caryo, ngw abinjira basange habona. Itara ry’umubiri wawe n’ijisho ryawe. Ijisho ryawe iy’ ari ryiza, umubiri wawe wose uba uri n’umuco: arikw iy’ ari ribi, umubiri wawe uba uri n’umwiza. Nuko wirābe yuk’ umuco uri muri wewe atar’ umwiza. Kand’ umubiri wawe wose ni waba uri n’umuco, ata gice na kimwe gifise umwiza, wose uzoba uri n’umuco, nk’uk’ ukwaka kw’itara kukuboneshereza. Akibivuga, Umufarisayo aramuhamagara ngw amuzimane: arinjira, aricara ngw arye. Wa Mufarisayo abibonye biramutangaza, kukw atabanje gukaraba atararya. Umwami Yesu aramubgira, at’ Erega mwebge Abafarisayo mwoza inyuma y’igikombe n’inkōko, arikw imbere muri mwebge mwuzuye ubgambuzi n’ ububi. Mwa bijuju mwe, iyaremye urukoba si yo yaremye n’imbere? Ariko mutange ibir’ imbere mu gikombe no mu nkōko mubitangishijwe n’ubuntu, kand’ umve, vyose bizobabera ibiziruwe. Ariko muzobona ibara, Bafarisayo, kuko mutanga ikigiracumi c’imbgija n’isogi n’imboga zose, ariko guca izibereye no gukunda Imana mukavyirengagiza. Ivyo mwari mukwiye kubikora, vya bindi na vyo ntimubireke. Muzobona ibara, Bafarisayo, kuko mukunda intebe z’icubahiro mu masinagogi, no kugirwako bgakeye mu tuguriro. Muzobona ibara, kuko musa n’imva zitamenyekana, abantu bakazicako batabizi. Umwe mu bigisha ivyagezwe aramwishura, ati Mwigisha, k’ uvuze urtyo, natwe uradututse. Na we, ati Namwe abigisha ivyagezwe muzobona ibara, kuko mwikoreza abantu imitwaro itokwikorerwa, namwe ubganyu iyo mitwaro ntimuyikozek’ urutoke na rumwe. Muzobona ibara, kuko mwubakira imva z’abāvugishwa n’Imana, ba sogokuruza banyu ari bo bābīshe. Uko ni ko mwiyagirije, kandi mwemeye ivyo ba sogokuruza banyu bākoze, kukw ari bo bābīshe, namwe mububakira imva. Ni co catumye Imana ivugisha ubgenge bgayo, iti Nzobatumakw abo mvugisha n’intumwa, bamwe muri bo bazobica, abandi bazobahama, ngw amaraso y’abāvugishwa n’ Imana bose yavishijwe, uhereye ku kuremwa kw’isi, aronderwe ku b’iki gihe, uhereye ku maraso ya Abeli, ukageza ku maraso ya Zakariya yīciwe hagati y’igicaniro n’ahēra h’urusengero: ni koko, ndababgire, azoronderwa ku b’iki gihe. Muzobona ibara, abigisha ivyagezwe, kuko mwatwaye urupfunguzo rw’ubgenge: ntimwinjiye ubganyu, n’ abāgomba kwinjira mwarababujije. Maz’ asohotse, abanyabgenge b’ivyanditswe n’Abafarisayo batangura kumusugereza no kumwiyandagazako ngo bamuvugishe vyinshi, bamutega ngo bafate ijambo ryomukorokana. Mur’ ico gihe, ishengero ry’abantu ibihumbi vyinshi rikoranira kuri we, bakandagirana, ahēra ku bigishwa biwe, arababarira, ati Mwirinde umwambiro w’Abafarisayo, ni wo buryarya. Nta catwikiriwe kitazotwikururwa, canke kinyegejwe kitazomenyekana. Nukw ivyo mwavugiye mu mwiza vyose bizokwumvikanira mu muco, n’ico mwongoreraniye mu mazu haruguru kizovugirwa ku mazu hejuru. Kandi ndabgira mwebge abakunzi banje: Ntimugatinye abica umubiri, hanyuma batagira ikindi bazobagira. Ariko ndabereka iyo mukwiye gutinya: mutinye Iyiheza kwica umuntu, ikagira ububasha bgo kumukororera muri Gehinomu. Ni koko, ndababgire, abe ari yo mutinya. Mbeg’ utunyoni dutanu ntitugurwa amakuta abiri? Ariko kamwe muri two ntigahundukwa imbere y’ Imana. Ariko n’umushatsi wo ku mitwe yanyu wose waraharūwe. Ntimutinye; muruta utunyoni twinshi. Kandi ndababgire; Umuntu wese azonyaturira imbere y’abantu, Umwana w’umuntu azomwaturira imbere y’abamarayika b’Imana. Arik’ ūnyihakanira imbere y’abantu, azokwihakanirwa imbere y’abamarayika b’Imana. Kand’ umuntu wese azodedemba ku Mwana w’umuntu, azobiharirwa; arik’ ūzorogota kuri Mpwemu Yera ntazobiharirwa. Kandi ni bābajana mu masinagogi bakabashīra abakuru n’ abaganza, ntimuze muhagarikire imitima ico mwireguza n’ingene mwiregura, n’ico muvuga. Kuko Mpwemu Yera mur’ ako kanya nyene azobategekera ivyo mukwiye kuvuga. Maz’ umuntu wo mw ishengero aramubgira, ati Mwigisha, mbaririra mwene mama tugabure umwandu. Aramubaza, ati Mbega wa mugabo, ni nde yanshizeho kuba umucamanza wanyu, canke kubagaburira ivyanyu? Kand’ arababarira, ati Murumva, mwirinde ukwifuza kwose, kuk’ ubugingo bg’umuntu butava mu bihinda vy’ibintu atunze. Kand’ abacira umugani, ati Hābaye umuntu w’umutunzi yar’ afise itongo rimera cane. Yiyumvira mu mutima wiwe, ati Ndagira nte, ko ntagira aho nimburira imirima yanje? Ati Ndabigenza ntya: ndasambura ibigega vyanje, nubake ibindi binini‐binini, abe ari ho nimburira imirima yanje yose n’ibintu vyanje vyose. Nzobgira umutima wanje, nti Mutima, ufise ibintu vyinshi bizohitikirana imyaka myinshi, ruhuka, urye, unywe, unezerwe. Maz’ Imana iramubgira, iti Wa gipfu we, mur’ iri joro barakwaka ubugingo bgawe: non’ ivyo wohitikiranije bizoba ivya nde? Umuntu yishingurira ni kw amera, atar’ umutunzi mu vy’Imana. Abgira abigishwa biwe, ati Ni co gitumye ndababarira, nti Ntimukaganyire amagara yanyu ku vyo muzorya, cank’ umubiri wanyu ku vyo muzokwambara. Kukw amagara aruta ivyo kurya, n’umubiri uruta ivyambarwa. Ni mwitegereze ibikōna, ingene bitabiba, ntibishwabure, ntibigire ububīko cank’ ikigega, kand’ Imana irabitunga: erega mwebge muruta ibisīga cane. Ni nde muri mwebge yoshobozwa n’amaganya kwisumvya uko yareha nk’ukuboko kumwe? Nuko ni mutāshobora gukora igito rwose, n’iki gituma mwiganyira ibindi? Ni mwitegereze amashurwe, ingen’ akura: ntiyīrirwa aratama, ntajisha impuzu: ariko ndababgire: Na Salomo mu bgiza bgiwe bgose ntiyar’ ashajije nka rimwe mur’ ayo. Non’ Imana ko yambika ivyatsi vyo ku misozi irtyo, birih’ uyu musi, ariko nk’ejo bigatererwa mu ziko, mbega ntizorushiriza kubambika, mwebge ab’ ukwizera guke mwe? Kandi ntimukītwaririke ivyo murya n’ivyo munywa, ntimukiganyire. Kukw ivyo vyose abanyamahanga bo mw isi ari vyo bitwaririka, ariko So arazi ko mukena ivyo. Ariko mwitwaririke ubgami bgiwe, ni ho ivyo muzovyongerwa. Yemwe mwa busho buto, ntimutinye: kuko So bimuhimbara kubaha ubgami. Mugure ivyo mufise, mutange ibiguzi vyavyo kubg’ ubuntu; mwibarīrire imipfuko idashira, ubutunzi budashira buri mw ijuru, ahatēgērwa n’igisuma, ata n’inyenzi zōnōna: kukw ah’ ubutunzi bganyu buri ari ho imitima yanyu izoba. Mwame mukenyeye, kand’ amatara yanyu yame yaka: namwe muse n’abantu barorereye shebuja, igihe agarukira ava mu bukwe, ngo ni yaza, akaramutsa, bace bamwugururira. Hahirwa abo bashumba, abo shebuja azoza agasanga bari maso: ndababgire ukuri: Azokenyera, abicarike, aze, abagaburire. Ni yaza mu gicugu canke mu nkoko, akabasanga artyo, bazoba abahirwe. Kandi mumenye iki, yukw iyaba nyen’ urugo yar’ asanzwe azi igihe igisuma kiziramwo, yogavye, ntiyokunze kw inzu yiwe yimbga. Namwe mwame mwiteguye, kuk’ Umwana w’umuntu azoza mu gihe mutiyumviriye. Petero aramubaza, ati Mbega Mugenzi, uwo mugani ni twebge twenyene uwuciriye, canke n’ abandi bose? Umwami Yesu na we aramubaza, ati Ni nde mubgiriza wo kwizigirwa w’ubgenge, shebuja yosigarana abo mu rugo rwiwe, ngw abagaburire ku ngero yabo igihe kigeze? Hahirwa uwo mushumba shebuja agarutse azosanga akora artyo. Ndababgira ukuri yukw azomuha kugaba ivy’ afise vyose. Arik’ uwo mushumba ni yibgira mu mutima wiwe, ati Databuja aracatevye kuza; maz’ agatangura gukubita abashumba n’incoreke, no kurya no kunywa no kuborerwa, shebuja w’uwo mushumba azoza ku musi atamwiteze, no mu gihe atazi, azomucamwo kubiri, amusangize umugabane wiwe n’ abatizera. Kand’ uwo mushumba yar’ azi ivyo shebuja agomba, ntiyitegure, ntakore ivyo agomba, azokubitwa nyinshi. Arik’ ūtar’ abizi, agakora ibikwiye kumukubitisha, azokubitwa nkeya. Uwahawe vyinshi wese azobazwa vyinshi; uwabīkijwe vyinshi ni we bazorushiriza kwaka vyinshi. Naje guta umuriro mw isi, non’ iyaba war’ umaze gufatwa, mba nkigomba iki kandi? Ndi n’umubatizo, uwo nkwiye kubatizwa; emwe uko mbabazwa kugeza ah’ uzoherera! Mbega mwiyumvira ko naje kuzana amahoro mw isi? Ndababgire, si ko biri, ariko naje kuzana umucano. Kuk’ uhereye none hazobaho batanu mu nzu imwe batandukanye, batatu na babiri, na babiri na batatu. Umwana azotandukana na se, na se n’ umwana n’uko; umukobga azotandukana na nyina, na nyina n’umukobga n’uko; inabukwe azotandukana n’umukazana wiwe, n’umukazana na inabukwe n’uko. Kand’ abgira ishengero, at’ Iyo mubonye igicu kivuye i burengerazuba, muca mugira ngw Imvura iraguye; kandi ni ko biba. Iyo mubonye umuyaga uturutse i bumanuko mugira ngo Haraba indugumba, kandi ni ko biba. Mwa ndyarya mwe, murazi kugendeza isi n’ijuru, n’iki kibabuza kugendeza iki gihe? Kandi namwe ubganyu n’iki kibabuza kugenzura ivyo kugororoka? Ni wajana n’ūkurega muja ku mushingantahe, mukiri mu nzira ushishikare kwikiranura na we, ngo ntagukwegere ku mucamanza, umucamanza akaguha umusoda, akagushira mw ibohero. Ndakubgire, Ntuzohava na gatoya, utishuye n’isenge ry’imperēra. Ico gihe abantu bār’ aho bamwīgānira ivy’ Abanyagalilaya, abo Pilato yavanganije amaraso yabo n’ibimazi vyabo. Arababaza, ati Mbega mwiyumvira yukw abo Banyagalilaya bārusha abandi Banyagalilaya kuba abanyavyaha, kuko bāgizwe bartyo? Ndababgire, Si ko biri; ariko ni mutihana, namwe muzohona murtyo mwese. Canke ba bandi cumi n’umunani, abo umutara muremure w’amatafari w’i Silowamu wahomvokeyeko, ukabica, mwiyumvira yuko bārusha abandi b’i Yerusalemu bose kuba abanyabicumuro? Ndababgire, Si ko biri; ariko ni mutihana, namwe muzohona murtyo mwese. Kand’ abacira uyu mugani, ati Hābaye umuntu yar’ afise umusukoni watewe mu ruzabibu rwiwe, araza awuronderakw insukoni arazibura. Abgira umukozi w’uruzabibu, ati Rāba, none n’imyaka itatu nza kurondera insukoni kur’ uyu musukoni, sinzibone; uwuce: ugasarira iki aha hantu? Na we aramwishura, at’ Enda mugenzi, wureke uyu mwaka na wo, ndaworohereze, ndawutabirire: hanyuma ni wama insukoni bizoba ari vyiza; ariko n’utama, uzowuca. Ku musi w’isabato yigishiriza mur’ imwe mu masinagogi. Hār’ umugore yinjiwemwo n’impwemu itera ubumuga, yar’ amaze imyaka cumi n’umunani ahetamye, adashobora kwunamuka na gatoya. Yesu amubonye aramuhamagara, aramubgira, ati Nyina wanje, urabohowe ubumuga bgawe. Amurambikakw ibiganza, uwo mwanya aragororoka, ahimbaza Imana. Arik’ umukuru w’isinagogi yitonganiriza ivy’ uko Yesu akijije umuntu kw isabato, abgira abantu, ati Harih’ imisi itandatu, ikwiye gukorwakw ibikorwa; abe ari yo muzako mukizwe, ariko hatari ku musi w’isabato. Umwami Yesu aramwishura, ati Mwa ndyarya mwe, mbeg’ umuntu wese muri mwebge ntazitura inka yiwe cank’ indogoba yiwe mu ruhongore kw isabato, akayijana, akayishōra? Non’ uyu, ar’ umukobga wa Aburahamu, yaboshwe na Satani iyo myaka cumi n’umunani yose, ntakwiye kubohorwa iyo ngoyi ku musi w’isabato? Akivuga ivyo, abamurwanya bose baramāramāra, ishengero ryose rinezererwa ivyiza vy’agahebuza yakora vyose. Kand’ aravuga, at’ Ubgami bg’Imana busa n’iki, kandi ndabushushanye n’iki? Busa n’ akabuto ka sinapi, umuntu yābiriye, akagatera mu ntabire yiwe, kagakura, kakaba igiti, inyoni zo mu kirēre zikārika mu mashami yaco. Yongera kuvuga, at’ Ubgami bg’Imana ndabushushanye n’iki? Busa n’umwambiro umugore yābiriye akawuvanga n’ingero zitatu z’ifu, gushitsa ah’ iribututumbire yose. Ari mu nzira, ahita mu bisagara no mu mihana, yigisha, ari ku rugendo aja i Yerusalemu. Umuntu aramubaza, ati Mugenzi, mbeg’ abakizwa ni bake? Na we arababarira, ati Mushishikare guca mw irembo ripfunganye: ndababgira yuko benshi bazogomba kuricamwo, ntibabishobore. Nyen’ inzu ni yaheza guhaguruka, akugara urugi, mugatangura gukomanga muhagaze hanze, mukavuga, muti Mupfasoni, n’utwugururire: ni ho azobishura, ati Simbazi, sinzi n’iyo muvuye. Ni ho muzotangura kuvuga, mut’ Erega twarīra, twanywera imbere yawe, kandi wigishiriza mu nzira z’i wacu. Azobabgira, ati Ndababgire, sinzi iyo muvuye; mviraho, mwa bakora ibizira mwese mwe. Aho ni ho hazoba amarira no kuryanya insya z’amenyo, aho muzobonera Aburahamu na Isaka na Yakobo n’abāvugishwa n’Imana bose bari mu bgami bg’Imana, namwe muhindiwe hanze. Hazoza abava i burasirazuba n’i burengerazuba n’i burārūko n’i bumanuko, bazokwicara mu bgami bg’Imana. Kandi har’ ab’ inyuma bazoba ab’ imbere, n’ab’ imbere bazoba ab’ inyuma. Uwo mwanya haza Abafarisayo bamwe, baramubarira, bati Va hano ugende, kuko Herode agomba kukwica. Arababarira, ati Genda mubgire iyo mbgebge, mut’ Umve, arasenda abadayimoni, arakiza abantu uyu musi n’ejo, ku musi ugira gatatu azotunganywa rwose. Ariko nkwiye kugenda uyu musi n’ejo na hirya y’ejo, kuko bidashoboka k’ūvugishwa n’Imana yicwa, atar’ i Yerusalemu. Ewe Yerusalemu, ewe Yerusalemu, wica abavugishwa n’Imana, ugatera amabuye abagutumweko! Ni kangahe nagomvye gukoranya abana bawe, nk’ukw inkoko ikoranya imiswi yayo iyibundikira mu vyubi vyayo, ntimwakunda. Rāba, inzu yanyu muyitānywe ar’ umusaka. Kandi ndababgire, Ntimukimbona kugeza aho muzovugira, muti Hashemezwe ūje mw izina ry’Uhoraho. Yinjiye mu nzu y’umwe mu bakuru b’Abafarisayo kw isabato kurya, baramugenza. Imbere yiwe hār’ umuntu arwaye urusina. Yesu abaza abigisha ivyagezwe n’Abafarisayo, ati Mbega biremerwa gukiza umuntu kw isabato, canke ntivyemerwa? Maze barihorera. Aramufata, aramukiza, aramusezera. Kand’ arababaza, ati Ni nde muri mwebge afise umwana cank’ inka, hogira igikorokera mw iriba, ntiyoca agikūrayo kw isabato? Ntibāshobora kumwishura mur’ ivyo. Kand’ acira umugani abātumiwe, abonye ingene bitoraniriza ivyicaro vy’abakuru; arababgira, at’ Umuntu ni yagutorera ubukwe, ntuze wicare mu cicaro c’abakuru: ngo kumbure ntihabeh’ umuntu akurusha igitinyiro yatowe, kand’ uwabatoye mwempi akaza akakubgira, ati Habise uyu: ni ho uzomāramāra, ukagenda, ukicara inyuma y’abandi bose. Ariko ni watorwa, ugende, wicare inyuma y’abandi bose, kugira ng’uwagutoye aje, akubgire, at’ Igira ino haruguru mugenzi; ni ho uzobona icubahiro imbere y’abo mwicaranye musangira bose. Kuk’ umuntu wese yishira hejuru azocishwa bugufi, kand’ uwicisha bugufi azoshirwa hejuru. Kand’ abgira uwamutumiye, ati Ni wagira amazimano ku murango canke mw ijoro, ntuz’ utumire abagenzi bawe cank’ abo muvukana cank’ incuti zawe cank’ ababanyi bawe b’abatunzi; kuko kumbure na bo bogutumira, bakakwishura. Ariko ni wagira amazimano, upfume utumira aboro n’ibirema n’abacumbagira n’ impumyi: ni ho uzoba uhiriwe; kuko badafise ivyo kukwishura, arik’ uzokwishurwa mw izuka ry’abagororotsi. Maz’ umwe mu bicaranye na we avyumvise, aramubgira, ati Hahirwa ūzorira mu bgami bg’Imana. Na we aramubgira, ati Hābaye umuntu yarondeje amazimano menshi, atora benshi: igihe co kurya gishitse, atuma umushumba wiwe kubarira abātowe, ngo Ni muze, kuko bihejeje gutegurwa. Bose batangura kuzangazanga n’umutima uhūye. Uwa mbere, ati Naguze itongo, nkwiye kuja kurirāba; ndakwinginze, uramvugira antunge. Uwundi, ati Naguze inka cumi, ngiye kuzirimisha ngo ndābe; ndakwinginze, uramvugira antunge. Uwundi, ati Nārongoye, ni co kimbujije kuza. Maze wa mushumba agarutse, abgira shebuja uko vyagenze. Nyen’ urugo araraka, abarira umushumba wiwe, ati Genda n’ingoga, uje mu nzira z’ibihamo no mu nzira nto‐nto zo mu gisagara, uzane hano aboro n’ibirema n’impumyi n’abacumbagira. Umushumba wiwe, ati Mugenzi, ico umbariye ndagikoze, arikw imyanya iracasigaye. Shebuja abarira uno mushumba wiwe, ati Genda uje mu nzira z’iroro no mu mihōra, ubagōbēre baze, kugira ngw inzu yanje yuzure. Ndababgira yukw ata muntu n’umwe wo mur’ abo natumiye aza kugira ico atamira mu vyo nabateguriye. Kand’ ishengero ryinshi ryari rijanye na we: arahindukira, arababgira, at’ Umuntu ni yaza kuri jewe, ntiyanke se, na nyina, n’umugore wiwe, n’abana biwe, na bene nyina, na bashiki biwe, mbere n’amagara yiwe na yo, ntashobora kuba umwigishwa wanje. Ūtikorera umusaraba wiwe ngw ankurikire, ntashobora kuba umwigishwa wanje. Ni nde muri mwebge agomba kwubaka umutara w’amatafari muremure, ntiyobanza kwicara, akarimbura igitigiri c’amahera yowubaka, ngw amenye yukw afise ayowunonosora? Ngo kumbure yoba ahejeje kwubaka amatafari y’itanguriro, ntashobore kuwuzuza; ababibonye bose bagatangura kumutwenga, bat’ Uyu yatanguye kwubaka, ntashobora kwuzuza. Canke har’ umwami yoba agiye guhūra n’ uwundi ngo barwane, ntiyobanza kwicara, akaja inama, ko yoshobora kujana ingabo ibihumbi cumi guhwana n’ūmuteye ari n’ingabo ibihumbi mirongwibiri? Bisanzwe atari ko biri, wa wundi akiri kure cane, amutumakw intumwa, akamubaza ico yomuhongera ngo babane amahoro. Ni ko biri, umuntu wese muri mwebge adaheba ivy’ afise vyose ntashobora kuba umwigishwa wanje. Umunyu ni mwiza; arik’ umunyu wo, woshira uburyohe, woba ukiryoshwa n’iki? Nta co umaze mu ndimiro canke mw icukiro: bapfa kuwuta. Ūri n’ amatwi yumva ni yumve. Abatozakori bose n’abanyavyaha bāriko baramwēgēra, ngo bamwumve. Abafarisayo n’abanyabgenge b’ivyanditswe barīdodomba, bat’ Uyo yiyegereza abanyavyaha, agasangira na bo. Abacira uyu mugani, ati Hogira umuntu muri mwebge afise intama ijana, yozimiza imwe muri zo, ntiyosiga izindi mirongwicenda n’icenda mu gahinga, akaja kurondera iyazimiye, kugeza ah’ ayibonera? Iy’ ayibonye, ayiterera ku bitugu anezerewe; yashika mu rugo, agahamagara incuti ziwe n’ababanyi biwe, akababgira, ati Tunezeranwe, kuko mbonye intama yanje yari yāzimiye. Ndababgira yuko mw ijuru bazonezererwa bartyo umunyavyaha umwe yihannye, bakamurutisha abagororotsi mirongwicenda n’icenda batarinda kwihana. Cank’ umugore yogira amahera cumi, akabura rimwe, ntiyodomeka itara, agakubura inzu, akarondera ashishikaye kugeza ah’ aribonera? Iy’ aribonye, ahamagara incuti ziwe n’ababanyi biwe, akababgira, ati Tunezeranwe, kuko mbonye ihera nari nājimije. Ndababgire, Uko ni ko haba umunezero imbere y’abamarayika b’Imana kubg’ umunyavyaha umwe yihannye. Kand’ arababgira, ati Hābaye umuntu yar’ afise abahungu babiri. Umuhererezi abgira se, ati Data, mpa umugabane w’ibintu notwaye. Abagaburira itunga ryiwe. Imisi mike ishize, umuhererezi akoranya ibintu vyiwe vyose, aragenda, aja mu kindi gihugu ca kure; ashitseyo yayisha ibintu vyiwe ubuhumbu. Abimaze vyose, ikigoyi gikomeye gitera mur’ ico gihugu, atangura gufutana. Aragenda, ashumba ku muntu wo mur’ ico gihugu, amurungika ku gasozi kiwe kuragira ingurube. Yifuza guhāzwa n’ ibishishwa ingurube zārya, ntihāgira ūmunūtsa. Yisubiyemwo, aribgira, at’ Abacangero ba data bangana kuriya, kandi bahāzwa n’ivyo kurya bakabisigaza, nanje jeho inzara irikw iranyicira hano. Mve hasi, nje kwa data, mmubgire, nti Data, nacumuye ku Yo mw ijuru no mu maso yawe, singikwiye kwitwa umwana wawe: pfuma ungira umucangero wawe. Ava hasi, aja kwa se. Se amubona akiri kure, amutera akagongwe, arirukanga, amugwa mw izosi, aramugumbira. Wa muhungu aramubgira, ati Data, nacumuye ku Yo mw ijuru no mu maso yawe, singikwiye kwitwa umwana wawe. Maze se abarira abashumba biwe, ati Ni muzane n’ingoga imvune iruta izindi, muyimwambike, mumwambike n’ impeta ku rutoke n’inkweto mu birenge, muzane ya shūri inuze, muyibāge, turye tunezerwe: kuk’ uyu mwana wanje yari yarapfuye, non’ arazutse; yari yarahavye, non’ arahabutse. Nuko batangura kunezerwa. Arik’ umwana wiwe w’imfura yari mu ndimiro; arikw araza, agira ashike ku nzu, yumva inanga n’imihamirizo. Ahamagara umwe mu bashumba, amubaza ibibaye ivy’ ari vyo. Aramwishura, ati Murumunāwe yaje, so yamubāgiye ya shūri inuze, kukw amubonye agikomeye. Araraka, yanka kwinjira: se arasohoka, aramwinginga. Maz’ abgira se, ati Rāba iyi myaka ingana irtya ngukorera, nta ho nigeze kwanka ico wangezeko, nanje nta ho wigeze kumpa n’agasuguru, ngo nnezeranwe n’abagenzi. Maz’ uyo mwana wawe aje, yakomvye ivyawe abisambanisha, umubāgira ishūri inuze. Na we aramubgira, ati Mwana wanje, tubana imisi yose, kand’ ivyanje vyose n’ ivyawe: arikw akanyamuneza no guhimbarwa biratubereye: kuko murumunāwe uyu yari yarapfuye, non’ arazutse; yari yarahavye, non’ arahabutse. Maz’ abgira abigishwa biwe, ati Hābaye umuntu w’umutunzi yar’ afise umubgiriza wiwe, bamumuregako ko yaya ibintu vyiwe. Aramuhamagaza, aramubaza, at’ Ivyo nkwumvako n’ibiki? Harūra igitigiri c’ivyo wabīkijwe, kuk’ utagikwiye kuba umubgiriza wanje. Uwo mubgiriza aribaza, ati Mbe ngira nte, ko databuja agira ansohore mu bubgiriza bganje? Sinshobora kurima, binteye isoni ko nosēgerereza. Ndazi ico nkora, ngo ni nasohorwa mu bubgiriza baze bantunge mbe mu ngo zabo. Ahamagara abāri n’imyenda ya shebuja bose umwe‐umwe, abaza uwa mbere, ati Harya databuja umufitiye ibingana iki? Aramwishura, at’ Ingero ijana z’ amavuta ya elayo. Na we at’ Abīra icete cawe, wicare vuba, wandike mirongwitanu. Kand’ abaza uwundi, ati Harya weho umufitiye ibingana iki? Aramwishura, at’ Ingero ijana z’ingano. Aramubarira, at’ Abīra icete cawe, wandike mirongumunani. Nuko shebuja ashima uwo mubgiriza agabitanya, kuko yakoze ivy’ ubgenge: kukw abana b’iki gihe bagira ubgenge mu vy’ubu bugingo kurusha abana b’umuco. Nanje ndababgire, Itunga ribi muryironkeshereze incuti, ngo ni ryabura baze babatunge mube muri za ngo zitazoshira. Ūkora ivyo yizigiweko ku coroshe cane, agira artyo no ku gikomeye: ūgabitanya ku coroshe cane, agabitanya no ku gikomeye. Namba mutabaye abizigirwa kw itunga ribi mubīkijwe, ni nde azobabītsa itunga nyaryo? Kandi namba mudakora ivyo mwizigiweko ku vy’ abandi mwabīkijwe, ni nde azobaha ivyo mwokwiganzira? Nta muntu asaba abami babiri; yokwanka umwe, agakunda uwundi, canke yoguma kur’ umwe, akagaya wa wundi. Ntimushobora gusaba Imana n’ Itunga. Abafarisayo, bār’ abakunzi b’ubutunzi, bumvise ivyo vyose, baramutwenga cane. Arababgira, ati Mwebge mugomba kwiyerekana nk’abagororotse mu maso y’abantu, arikw Imana irazi imitima yanyu: kukw igishizwe hejuru mu bantu ar’ igisesema mu nyonga z’Imana. Ivyagezwe, bo n’amajambo y’abāvugishwa n’Imana, vyabayeho gushitsa igihe ca Yohana: uhereye ico gihe ubutumwa bgiza bg’ubgami bg’Imana ni ho bgavugiwe, umuntu wese akabubandanira. Icoroshe n’ukw ijuru n’isi vyovaho, hakw akazatsa na kamwe kova ku nyuguti imwe yo mu vyagezwe. Umuntu wese yirukana umugore wiwe, akābīra uwundi, aba asambanye; kandi n’uwābīra umugore yahukanye n’umugabo wiwe aba asambanye. Hābaye umuntu w’umutunzi yambara impuzu z’inyambarabami n’izera nziza, yama adibamye mu vyiza imisi yose. Kandi hāriho n’umworo yitwa Lazaro, yatembagara kw irembo ryiwe yatonyanga ibisebe. Yifuza guhāzwa n’udukorokera musi y’ ameza y’uno mutunzi; kand’ imbga na zo zāraza zikamurigata ibisebe. Hanyuma rero wa mworo arapfa, abamarayika bamujana mu gikiriza ca Aburahamu: na nya mutunzi arapfa, arahambga. Ar’i kuzimu, ararangamiza, ababazwa cane, abona Aburahamu ari kure, na Lazaro ari mu gikiriza ciwe. Aratabaza, ati Aburahamu muvyeyi, ngirira ikigongwe, rungika Lazaro, akoze isonga y’urutoke mu mazi, ampfuvye ururimi, kuko nsesererejwe mur’ uru rubeya. Aburahamu aramubgira, ati Mwana wanje, ibuka yuko wahawe ivyiza vyawe ukiriho, Lazaro na we yahawe ibibi: non’ amariwe imibabaro hano, nawe uraseserezwa. Mber’ ukūye n’ivyo, hagati yacu namwe harih’ imanga ihambaye yashizweho kugira ngo ni hagira abagomba kuva ino bakaja aho muri ntibabishobore, kandi ngo ntibave iyo ngo bashike aho turi. Na we ati Ndakwinginze se muvyeyi, umurungike mu rugo kwa data, kuko mfise bene mama batanu; ababgire uko bimeze, ngo na bo ntibaze baze hano hantu ho kubabarizwa. Aburahamu aramubgira, ati Bafise ivya Mose n’ivy’ abāvugishwa n’Imana, ni babumvire. Na we at’ Oyaye, Aburahamu muvyeyi, ariko ni hājayo ūvuye mu bāpfuye, bazokwihana. Aramubgira, ati Ni batumvira Mose n’abāvugishwa n’Imana, ntibokwemera nah’ umuntu yozuka mu bāpfuye. Kand’ abgira abigishwa biwe, at’ Ibitsitaza abantu ntibizobura kuza, arik’ ūbizana azobona ibara. Ivyoba vyiza n’uko yohambīrirwa urusyo ruremereye kw izosi, agatererwa mu kiyaga, hakw atsitaza n’umwe mur’ aba bato. Mwirinde; mugenzawe ni yakora icaha, umuhanūre; ni yihana, umuharire. Kandi ni yakugirira nabi indwi ku musi umwe, agahindukira ibihetangabo ndwi, akubgira, ati Ndihannye; uz’ ubimuharire. Kandi za ntumwa zibgira Umwami Yesu, ziti N’utwongere ukwizera. Umwami arabishura, ati Namba mufise ukwizera kungana n’akabuto ka sinapi, mwobarira iki giti c’umusukamino, muti Randuka, ubadikwe mu kiyaga, kandi cobumvira. Ariko ni nde muri mwebge afise umugurano amurimira cank’ amuragirira intama, iyo yinjiye avuye ku kivi canke kuragira, mbega yomubarira, ati Ngwino n’ingoga wicare urye? Ariko ntiyomubarira, at’ Arura ivyo kurya vyanje, ukenyere, ungaburire, gushitsa aho mpereza kurya no kunywa, nawe hanyuma ubone kurya no kunywa? Mbeg’ akengurukira uwo mugurano kuko yakoze ivyo yamugezeko? Abe ari ko namwe mugira, ni mwaheza gukora ivyo mwagezweko vyose, muvuge, muti Tur’ abagurano b’imburakimazi, twakoze ivyo dukwiye gukora gusa. Maze bari mu nzira baja i Yerusalemu, aca hagati y’i Samariya n’i Galilaya. Ashitse mu mihana, asanganirwa n’abanyamibembe cumi, bahagarara kure, baratabaza cane, bati Yesu, Mwigisha, tugirire imbabazi. Ababonye arababgira, ati Ni mugende, mwiyereke abaherezi. Bariko baragenda barakira, barahumanuka. Umwe muri bo, abonye akize, agaruka ahimbaza Imana n’ijwi rirenga; yikubita imbere y’ibirenge vyiwe, aramushima: kand’ uwo yar’ Umusamariya. Yesu arabaza, ati Ntibahumanutse bose ukw ar’ icumi? Abandi cenda bari hehe? Nta bandi babonetse ngo bagaruke guhimbaza Imana, atar’ uyu munyamahanga? Kand’ aramubarira, ati Va hasi, ugende; ukwizera kwawe kuragukijije. Abafarisayo bamubajije igihe ubgami bg’Imana buzozira, arabishura, at’ Ubgami bg’Imana ntibuzoza bgerekanwa, kandi ntibazovuga, bat’ Ehe ngubu: canke bati Nguburiya; kuk’ ubgami bg’Imana buri muri mwebge. Abgira abigishwa biwe, ati Hazoza imisi muzokwifurizamwo kubona umusi umwe musa w’ Umwana w’umuntu, ntimuzowubona. Kandi bazobabgira, bat’ Ehe nguriya: canke bat’ Ehe nguyu. Ntimuze mujeyo, kandi ntimubakurikire. Kuko nk’ uk’ umuravyo urabiriza mu ruhande rumwe rw’ijuru, ukarabagiranira mu rundi, uko ni k’Umwana w’umuntu azoba ku musi wiwe. Arikw akwiye kuzobanza kubabazwa uburyo bginshi no kwankwa n’ab’ iki gihe. Kand’ uko vyari biri mu misi ya Nowa, ni ko bizoba mu misi y’Umwana w’umuntu: bārarya, bāranywa, bārarongora, bārashingira, bageza kuri wa musi Nowa yinjiye muri bga bgato, umwuzure ukaza ukabahonnya bose. No mu misi ya Loti vyabaye birtyo: bārarya, bāranywa, bāradandaza, bāragura, bāratera, bārubaka; maz’ umusi Loti yaviriye i Sodomu, umuriro n’amazuku biratibuka bivuye mw ijuru, birabahonnya bose. Ni ko bizoba, umusi Umwana w’umuntu azoserukirako. Uwo musi, ūzoba ari hejuru ku nzu, ibintu vyiwe biri mu nzu, ntaze yururutswe no kubisahura, n’ūri mu mirima n’ uko, ntaz’ asubire inyuma. Mwibuke muka Loti. Ūzogerageza gukiza ubugingo bgiwe azobubura; arik’ ūzoheba ubugingo bgiwe azoburokora. Ndababgire, Mur’ iryo joro abantu babiri bazoba ku buriri bumwe, umwe azojanwa, uwundi arekwe; ah’ abagore babiri bazoba bariko barasēra hamwe, umwe azojanwa, uwundi arekwe; [ aho babiri bazoba mu mirima, umwe azojanwa, uwundi arekwe.] Baramubaza, bati Bizoba hehe ga Mushingantahe? Arabishura, at’ Ah’ umuvyimba uri hose, ni ho ibinyakabaka bizokoranira. Abacira umugani wo kubigisha ko bakwiye guhora basenga, ntibarambirwe, arababgira, ati Mu gisagara habaye umucamanza, adatinya Imana, ntagire udusoni ku bantu. Mur’ ico gisagara hār’ umupfakazi, aza kuri we kenshi, aramubarira, ati Ncira urubanza runkiza umwansi wanje. Amara imisi atemera, ariko hanyuma aribgira, ati Naho ntatinya Imana, kandi singire isoni z’abantu, ariko kuk’ uwo mupfakazi angoye, ndamucira urubanza rumukiza, ngo ntiyame aza imisi yose, akanzigiriza. Kand’ Umwami Yesu aravuga, ati Ni mwumve ivyo uyo mucamanza agabitanya yavuze. None mbeg’ Imana ntizocira abo yatoranije urubanza rubakiza, bayiborogera ku murango no mw ijoro, nah’ ibatevya? Ndababgira yukw izorubacira vuba. Arik’ Umwana w’umuntu ni yaza, mbeg’ azosanga ukwizera mw isi? Uyu mugani na wo awucira abiyizigira ubgabo ko bagororotse, bagakēngēra abandi bose. At’ Abantu babiri bādūze baja mu rusengero gusenga, umwe yar’ Umufarisayo, uwundi yar’ umutozakori. Umufarisayo ahagaze asengera ku mutima wiwe, ati Mana, ndagushimye yuko ntameze nk’abandi bose, abanyazi, cank’ abagabitanya, cank’ abasambanyi, canke n’abameze nk’urya mutozakori. Mu misi ndwi yose nisonzesha kabiri, ntanga ikigiracumi c’ivyo ndonka vyose. Ariko wa mutozakori, ahagaze kure, ntiyagomba no kurangamiza ngw arābe mw ijuru, arikw arishishitira, ati Mana, ngirira ikigongwe, nd’ umunyavyaha. Ndababgire, Uwo muntu yamanutse aja i we, atsindanishirijwe kuruta wa wundi; kuk’ uwishira hejuru wese azocishwa bugufi, arik’ uwicisha bugufi azoshirwa hejuru. Maze bamuzanira abana babo b’inzoya ngw abakoreko: abigishwa babibonye barabakankamira. Maze Yesu arabahamagara, ati Ni mureke abana bato baze aho ndi, ntimubabuze: kuk’ ubgami bg’Imana ar’ubg’ abameze bartyo. Ndababgire ukuri: Ūtazokwākīra ubgami bg’Imana nk’umwana muto ntazobginjiramwo na gatoya. Umukuru w’isinagogi aramubaza, ati Mwigisha mwiza, nkore iki, ngo nze ndagwe ubugingo budashira? Yesu aramubaza, at’ Unyitira iki mwiza? Nta mwiza atar’ umwe, ni we Mana. K’uzi ivyagezwe, ngo Ntugasambane, ntukice, ntukibe, ntukāgirize abandi ibinyoma, wubahe so na nyoko. Aramubgira, at’ Ivyo vyose naravyitondeye, mpereye mu buto bganje. Yesu avyumvise aramubgira, ati Na non’ uhajije kimwe; shōra ivy’ ufise vyose, ugabire aboro, ni ho uzogira itunga mw ijuru, utek’ uze, unkurikire. Maze yumvise ivyo, arababara cane, kuko yar’ umutunzi cane. Yesu amwitegereje aravuga, at’ Erega biragoye kw aba vyinshi binjira mu bgami bg’Imana! Kukw icoroshe ar’ ingamiya guca mu zuru ry’urushinge biruta umutunzi ko yinjira mu bgami bg’Imana. Abavyumvise baravuga, bati None rero, ni nde ashobora gukizwa? Maz’ arababgira, at’ Ibidashobokera abantu bishobokera Imana. Petero aravuga, ati Rāba, twebge twaretse ivyacu, turagukurikira. Arababgira, ati Ndababgire ukuri, Nta waretse inzu, cank’ umugore, canke bene nyina, cank’ abavyeyi, cank’ abana, kubg’ ubgami bg’Imana, atazobishumbushwa umurengera mur’ iki gihe, no mu gihe kizoza atazohabga ubugingo budashira. Yihererana bamwe cumi na babiri, arababgira, at’ Ehe turadūze i Yerusalemu, kand’ ivyanditswe n’abāvugishwa n’Imana vyose bizoshika ku Mwana w’umuntu. Azoshirwa mu maboko y’abanyamahanga, ashinyagurirwe, ateterezwe, avumwe amate; kandi bazomutonagura, bamwice, ku musi ugira gatatu azozuka. Ntibāgira ico batahura mur’ ivyo, kand’ iryo jambo bāri barihishijwe, ntibāmenya ivyo babgiwe. Ageze hafi y’i Yeriko, hār’ impumyi yicaye i ruhande y’ inzira, isēgerereza. Yumvise ishengero rihita, ibaza ivy’ ari vyo. Barayibgira, bati Ni Yesu Umunyanazareti ahita. Irasemerera, iti Yesu, mwana wa Dawidi, ngirira imbabazi. Abagiye imbere barayizibiranya ngw ihore: arikw irushiriza cane gutakamba, iti Mwana wa Dawidi, ngirira imbabazi. Yesu arahagarara, avuga ko bayimuzanira: ishitse hafi, arayibaza, at’ Ugomba ko ngukorera iki? Iramwishura, iti Ndagomba guhumūka, Mwami wanje. Yesu arayibgira, ati Humūka, ukwizera kwawe kuragukijije. Aca ahumūka buno nyene, amukurikira ahimbaza Imana: abantu bose babibonye bashima Imana. Ashika i Yeriko, arikw arahaca. Hār’ umuntu yitwa Zakayo, yar’ umutozakori mukuru, kandi yar’ umutunzi. Ageza kurāba Yesu, ngw amenye ukw asa, bimwankira kubg’ ishengero, kuko yari mugufi. Arirukanga, aja imbere, yūrira igiti citwa umusukomora ngw amurābe, kuko yagira ace mur’ iyo nzira. Yesu ahashitse, ararangamiza, aramubarira, ati Zakayo, ururuka vuba, kuk’ uyu musi nkwiye kurāra i wawe. Yururuka vuba, amwākīrana akanyamuneza. Babibonye, bose baridodomba, bati Ko yinjiye kurārira umuntu w’umunyavyaha! Zakayo arahagarara, abgira Umwami Yesu, ati Rāba Mugenzi, umugabane w’itunga ryanje ngira ndawuhe aboro; kand’ umuntu wese nagunze ndabimurihe kane. Yesu amuvugako, at’ Uyu musi agakiza gashitse mur’ iyi nzu, kuk’ uyu na we ar’ umwana wa Aburahamu. Kand’ Umwana w’umuntu yazanywe no kurondera no gukiza icari cazimiye. Bakiriko barumva ivyo, avyongerak’ umugani, kuko yari hafi y’i Yerusalemu, kandi kuko biyumvira yuk’ ubgami bg’Imana bugira buboneke uwo mwanya; nukw aravuga, ati Hābaye umuganwa yagiye mu gihugu ca kure kwimikirwayo, ngw agaruke. Ahamagara icumi bo mu bishikira biwe, abaha amahera cumi yitwa mina, arababarira, ati Muyacuruze, mugeze aho nzozira. Arikw abantu biwe bāramwanka, bamukurikiza intumwa, bat’ Uyo ntitugomba kw atuganza. Agarutse, amaze kwimikwa, ahamagaza ba bishikira yasigaranye ya mahera, ngw amenye inyungu umuntu wese yungutsemwo mu kuyacuruza. Uwa mbere arengutse, aravuga, ati Mugenzi, mina yawe yungutsemw’ izindi mina cumi. Aramubgira, ati Wagize neza, muntu wanje mwiza, ko wabaye umwizigirwa no kuri gito cane, n’ube umutware w’ibisagara cumi. Uwa kabiri arengutse, aravuga, ati Mugenzi, mina yawe yungutsemw’ izindi mina zitanu. Uwo na we aramubarira, ati Nawe twara ibisagara bitanu. Uwundi arengutse, aravuga, ati Mugenzi, ngiyi mina yawe, nabitse itekeye mu kiremo: kuko nagutinye k’ur’ umuntu w’umuhambazi, uterura ivyo utāhateretse, wimbura ivyo utārimye. Aramubgira, ati Ndagucira urubanza ku vyakuvuye mu kanwa, wa muntu wanje mubi we. Ko war’ uzi yuko nd’ umuntu w’umuhambazi, nterura ivyo ntāhateretse, nimbura ivyo ntārimye: none se n’iki cakubujije guha abacurūza amahera yanje, nanje nagaruka nkayakwaka n’inyungu yayo? Abarira abahagazeho, ati Ni mumwake ya mina, muyihe ūfise mina cumi. Baramubgira, bati Mugenzi, mbega kw afise icumi! Ndababgire, Ūfise wese azohabga, arik’ ūdafise azokwakwa n’ico yar’ afise. Arikw abo bansi banje batākunze ko mbaganza ni mubazane hano, mubīcire imbere yanje. Yesu ahejeje kuvuga ivyo, aja imbere, adūga aja i Yerusalemu. Ageze hafi y’i Betifage n’i Betaniya, ku musozi witwa Elayono, atuma babiri bo mu bigishwa, arababarira, ati Muje mur’ iriya mihana ir’ imbere yanyu, ni mwayishikamwo, murabona inyana y’indogoba iziritse, ata muntu yigeze kuyigenderako: muyiziture muyizane. Kandi ni hāgira ūbabaza, ati N’iki gitumye muyizitura? mumwishure, muti Databuja ni we ayigomba. Abātumwe baragenda, babisanga uko yabibabgiye. Bariko barazitura ya nyana y’indogoba, bene yo barababaza, bati Ko muzitura iyo nyana n’iki? Barabishura, bati Databuja ni we ayigomba. Bayizanira Yesu, bayishirakw impuzu zabo, bayiterekako Yesu. Arikw aragenda, basasa impuzu zabo mu nzira. Agira ashike, ageze ku kamanuko k’umusozi wa Elayono, ishengero ryose ry’abigishwa ritangura kunezerwa no guhimbaza Imana n’ijwi rirenga, bayishimira ibitangaza babonye vyose, bati Hashemezwe Umwami, aje mw izina ry’Uhoraho, Amahoro abe mw ijuru, Icubahiro kibe ahasumba ijuru. Abafarisayo bamwe bo mw ishengero baramubarira, bati Mwigisha, zibiza abigishwa bawe. Arabishura, ati Ndababgire, Aba ni bahora, amabuye arasemerera. Ashitse hafi, abona igisagara, arakiririra, at’ Uyu musi iy’ umenya ivy’ amahoro! Ariko none bihishijwe amaso yawe. Kukw imisi izokuzako, ah’ abansi bawe bazokurundira ikirundo c’ivu kigukikije, na bo ubgabo bakagukikiza, bakakwugariza impande zose, bakagukekana n’abana bawe bo muri wewe; kandi ntibazogusigariza ibuye na rimwe rigeretse ku rindi, kuk’ utāmenye igihe wagendewemwo. Yinjira mu rusengero, atangura guhindira hanze abārudandarizamwo, arababgira, ati Vyanditswe, ngw Ingoro yanje izoba inzu yo gusengeramwo; ariko mwebge mwayihinduye nk’isenga ry’abambuzi. Kandi yigishiriza mu rusengero imisi yose. Arikw abaherezi bakuru n’abanyabgenge b’ ivyanditswe n’abantu bakuru‐bakuru bo mur’ ubgo bgoko barondera ingene bomwica, babura uko bamugira; kukw abantu bose bāri bamumaseko, bamwumva. Umusi ur’ izina, yigishiriza abantu mu rusengero, avuga ubutumwa bgiza, abaherezi bakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe bazanana kuri we n’abashingantahe: baramubaza, bati Tubgire, n’ububasha ki bugutera gukora ivyo, canke ni nde yaguhaye ubgo bubasha? Arabishura, ati Nanje hinge ndababaze ijambo, mumbgire: non’ ukubatiza kwa Yohana kwāturutse mw ijuru, canke se mu bantu? Bibūranya muri bo, bati Ni twavuga tuti Ni mw ijuru; ahava atubaza, ati N’iki cababujije kumwemera? Ariko ni twavuga tuti Ni mu bantu, abantu bose baradutera amabuye, kuko bemeye badakekeranya yuko Yohana yavugishwa n’Imana. Bamwishura yuko batazi aho kwavuye. Yesu arababgira, ati Nuko rero nanje simbabgira ububasha bunkoresha ivyo. Atangura gucira abantu uyu mugani, ati Hābaye umuntu yateye uruzabibu, arusigarana abarimyi, aja mu mahanga, amaray’ igihe kirekire. Igihe c’iyera kigeze, atuma umukozi kuri ba barimyi, ngo bamwamurire inzabibu z’uruzabibu: abo barimyi baramushishagura, bamurungika gusa. Yongera gutuma uwundi mukozi; uwo na we baramushishagura, baramutetereza, bamurungika gusa. Atuma n’ uwa gatatu; uwo na we baramukomeretsa, baramuhinda. Nyen’ uruzabibu aribaza, ati Ngire nte? Ndatuma umwana wanje nkunda, kumbure bazomusonera. Arikw abo barimyi bamubonye baja inama, bat’ Urya ni we samuragwa; tumwice, kugira ng’ umwandu uz’ ube uwacu. Bamuhindira inyuma y’uruzabibu, baramwica. None nyen’ uruzabibu azobagira ate? Azoza yice rubi abo barimyi, uruzabibu arusigarane abandi. Bavyumvise baravuga, bati Biragahera. Arabitegereza, arababaza, ati None rer’ aya majambo yanditswe n’amaki, ngw Ibuye abubatsi bāgaye, Ni ryo ryahindutse irigumya imfuruka? Ūzogwa kur’ iryo buye wese azovunagurika, arik’ uwo rizogwako wese rizomuvungura. Abanyabgenge b’ivyanditswe bo n’abaherezi bakuru ako kanya barondera ingene bomushōrerakw amaboko, ariko batinya abantu: kuko bamenye yukw ari bo yaciyek’ uwo mugani. Baramugenza, batuma abo kumudaha bīgira intungane, ngo bakūre urwitwazo mu vyo avuga, bamushīre segaba nyen’ ububasha, ari we cēgēra ca Kayisari. Baramubaza, bati Mwigisha, turazi yuk’ uvuga kandi wigisha neza, kandi k’udatinya ijunja ry’ abantu, ariko ko wigisha inzira y’Imana vy’ukuri: mbega biremerwa ko dutanga ikori rya Kayisari, canke ntivyemerwa? Maz’ amenya ubugunge bgabo, arababgira, ati Ni munyereke idenariyo; igishushanyo n’ivyanditswe kuri yo n’ivya nde? Bati N’ivya Kayisari. Arababarira, ati Nuko rer’ ivya Kayisari ni mubihe Kayisari, ivy’ Imana mubihe Imana. Ntibāshobora gukūra urwitwazo mur’ ayo majambo imbere y’abantu, batangazwa n’ivyo abishuye, barahora. Abasadukayo bamwe baza kuri we, ni bo bahakana yukw ata kuzuka kuriho, baramubaza, bati Mwigisha, Mose yatwandikiye yuko mwene nyina w’ umuntu ni yapfa ar’ imponnyi, agasiga umugore, mwene nyina akwiye gucūra uwo mugore, ngw ahonore mwene nyina. Nuko rero hābaye abavukana ndwi: uwa mbere arongora umugore, apfa ar’ imponnyi: uwa kabiri aramucūra, n’uwa gatatu nyene, nuko bose ukw ar’indwi baramucūra, bapfa badasize impfuvyi. Hanyuma na wa mugore arapfa. None mw izuka azoba muka nde muri bo? Ko bāri bamufise bose ukw ar’indwi! Yesu arabishura, at’ Ab’ iyi si bararongora, kandi barashingirwa, arikw abemerewe gushika muri ya si yindi no kuzuka mu bapfuye ntibarongora kandi ntibashingirwa; kandi ntibaba bagishobora gupfa, kuko baringaniye n’abamarayika, kand’ ar’ abana b’Imana, kukw ar’ abana b’ ukuzuka. Arikw abāpfuye ko bazuka na Mose yabimenyekanishije hamwe havuga ivy’ Igisaka c’amahwa, aho yita Uhoraho Imana ya Aburahamu n’Imana ya Isaka n’Imana ya Yakobo. Ereg’ Imana s’iy’ abāpfuye, ariko n’iy’ abariho: kuko kuri yo bose bariho. Bamwe mu banyabgenge b’ivyanditswe baramwishura, bati Mwigisha, uvuze neza. Ntibāba bacubahuka kumubaza irindi jambo. Arababaza, ati Bavuga bate yuko Kristo ari mwene Dawidi? Ko Dawidi ubgiwe avuga mu gitabo ca Zaburi, at’ Uhoraho yabariye Umwami wanje, At’ Icara i buryo bganje, Ushitse aho nzohindurira abansi bawe indava yo musi y’ibirenge vyawe. Dawidi ko yamwise Umwami, non’ ashobora ate kuba umwana wiwe? Maz’ abarira abigishwa biwe, abantu bose bumva, ati Mwirinde abanyabgenge b’ivyanditswe, bakunda kugenda bambaye imvune, bagakunda kugirwako bgakeye mu tuguriro, no kwicara ku ntebe z’icubahiro mu masinagogi, n’ivyicaro vyo haruguru aho batumiwe. Barya ingo z’abapfakazi, kandi basengesha menshi bahūmba; abo bazocirwa urubanza ruruta izindi. Yunamura amaso, abona abatunzi bashikana, baterera amashikanwa yabo mu masandugu y’amahera. Abona umupfakazi w’umworo ateramw’ amasenge abiri. Arababgira, ati Ndababgire ukuri, Uyu mupfakazi w’umworo ashikanye ibirengeye ivy’ abandi bose: kukw abo bose batereye mu mashikanwa ku bibasāgutse, ariko we ku bgoro bgiwe ashikanye ibimutunze vyose. Kandi bamwe bavuga urusengero, ingene rwasharijwe amabuye meza n’amashikanwa; arababgira, at’ Ivyo mubona ivyo, mu misi izoza ntihazosigara ibuye rigeretse ku rindi ridasamburiwe hasi. Baramubaza, bati Mwigisha, non’ ivyo bizobaho ryari? Ikimenyetso kizoba iki c’igihe ivyo bizogira bishike? Arababarira ati Mwirinde ntimuzimizwe: kuko benshi bazoza mw izina ryanje, bati Ndi we; kandi bat’ Igihe kiri hafi: ntimuze mubakurikire. Kandi ni mwumva intambara n’imivurungano, ntimuze mucike ivutu; kukw ivyo bitazobura kubanza kubaho, arik’ umuhero ntuzoca ushika. Maz’ arababgira, at’ Ihanga rizotera irindi hanga, n’ubgami buzotera ubundi bgami. Kand’ isi izonyiganyiga cane henshi, kandi hamwe‐hamwe hazotera amapfa, hatere n’ikiza, habeho n’ibiteye ubgoba n’ibimenyetso bihambaye biva mw ijuru. Arikw ivyo vyose bitarabaho bazobashōrerakw amaboko, babahame, babashengerane mu masinagogi, babashirishe mu mabohero, babashengeze ku bami no ku baganza, babahōra izina ryanje: bicike ikimenyetso kibere mwebge icabona. Nukw ibi mubishirekw imitima, yuko mudakwiye kubanza kwiyumvira ivyo muzokwireguza: kukw ari jewe nzobaha ururimi n’ubgenge, ivyo ababarwanya bose batazoshobora gutsinda canke gutururuza. Ariko muzoshengezwa n’abavyeyi banyu na bo, na bene nyoko n’incuti n’abakunzi, bamwe muri mwebge bazobicisha. Muzoba mwanswe na bose babahōra izina ryanje. Kandi ntihazohara agashatsi na kamwe ko mu mitwe yanyu. Ukwihangana kwanyu ni kwo kuzotuma mukiza ubugingo bganyu. Ariko ni mwabona i Yerusalemu hakikijwe n’ibitero, muze mumenye yuk’ ubuyobe bgaho bugira bushike. Ico gihe abazoba bar’i Yudaya baze bahungire ku misozi miremire, kand’ abazoba bari hagati muri Yerusalemu baze bahasokoroke, kand’ abazoba bari mu misozi ntibaze baje i Yerusalemu. Kukw iyo misi izoba iyo guhōra, kugira ngw ivyanditswe vyose bishike. Mur’ iyo misi abazoba batwaye inda n’abonsa bazobona ibara; kuko hazoba umubabaro mwinshi mu gihugu, kand’ uburake buzoba kur’ ubu bgoko. Bazokwicwa n’ubugi bg’inkota, bazojanwa mu mahanga yose ar’inyagano: kand’ i Yerusalemu hazosiribangwa n’ abanyamahanga, kugeza ah’ ibihe vy’abanyamahanga bizoshirira. Kandi hazoba ibimenyetso ku zuba no ku kwezi no ku nyenyeri, kandi no mw isi hazoba imibabaro mu mahanga, bazotegekanishwa n’ukubomborana kw’ikiyaga n’imipfunda; kand’ abantu bazogwishwa igihūmura n’ubgoba no kwitega ibigira bibe mw isi; kukw ivy’ inkomezi vyo mw ijuru bizonyiganyizwa. Ni ho bazobona Umwana w’umuntu aje mu gicu, ari n’ububasha n’ ubgiza bginshi. Arikw ivyo ni vyatangura kubaho, muze murangamize, muraramike imitwe yanyu kuko gucungurwa kwanyu kuzoba kugira gushike. Kand’ abacira umugani, ati Ni murābe umusukoni n’ibiti vyose. Iyo bitoshe, murabibona, mukamenya ubganyu yukw agatāsi kari hafi: nuko namwe ni mwabona ivyo bibaye, muze mumenye yuk’ ubgami bg’Imana buri hafi. Ndababgire ukuri: Ab’ iki gihe ntibazorangira, ivyo vyose bitarashika. Ijuru n’isi bizorangira, arikw amajambo yanje nta co azoba. Ariko mwirinde, kugira ngw imitima yanyu ntīremērwe no kudandahirwa no kuborerwa n’ umwitwaririko w’ivy’ ubu bugingo, ng’uwo musi ntubazeko giturumbuka, nk’umutego: kukw ari k’uzoshika ku bantu bose bashagaje mw isi yose. Mwame mugavye, musenge mu bihe vyose, kugira ngo muze mushobore guhunga ivyo vyose bigira bibeho, ngo muhagarare imbere y’Umwana w’umuntu. Imisi yose Yesu yirirwa mu rusengero yigisha, ariko bgira, agasohoka, akaja kurāra ku musozi witwa Elayono. Abantu bose bakazindukira kuri we mu rusengero kumwumva. Imisi mikuru y’imitsima itambiwe, yitwa Pasika, yagira ishike. Abaherezi bakuru n’ abanyabgenge b’ivyanditswe barondera uburyo bgo kumwica, kuko batinya abantu. Satani yinjira muri Yuda ari we Isikaryota, yari mu gitigiri ca bamwe cumi na babiri. Aragenda, aja inama n’abaherezi bakuru n’abakuru b’ abashibamyi b’urusengero, y’uburyo bgo kumubaronkera. Baranezerwa, basezerana kumuha amahera y’ifeza. Na we aremera, arondera uburyo bgo kumubaronkera, ishengero ritariho. Umusi w’imitsima itambiwe urashika, uwo bakwiye kubāgak’ umwagazi w’intama wa Pasika. Atuma Petero na Yohana, arababarira, ati Ni mugende, mudutegurire ivya Pasika, kugira ngo turye. Baramubaza, bat’ Ugomba ko tubitegurira hehe? Arabishura, at’ Umve, mumaze gushika mu gisagara, murahūra n’umugabo yikoreye umubindi w’amazi; mumukurikire mu rugo ajamwo. Mubgire nyen’ urugo, mut’ Umwigisha agize ngw Indāro iri hehe, ah’ asangirira ivya Pasika n’abigishwa biwe? Na we arabereka icumba kinini co mu nzu yo hejuru gitunganijwe: abe ari co muteguriramwo. Baragenda, babisanga uko yabibabariye: bategura ivya Pasika. Igihe gishitse, aricara ngw arye, kand’ intumwa na zo zicarana na we. Arababgira, ati Kwifuza nifuje cane gusangira namwe ivy’ iyi Pasika, ntarababazwa. Ndababgire, Sinzokwongera kuyiryako, kugeza ah’ izoshikira mu bgami bg’Imana. Yābīra igikombe, agishimira Imana, arababarira, ati Mwābire iki, mugisangire: kuko mbabgira yuk’ uhereye none ntazokwongera kunywa ku nzabibu, kugeza ah’ ubgami bg’Imana buzozira. Yābīra umutsima, awushimira Imana, arawumanyagura, arawubaha, arababgira, at’ Uyu n’umubiri wanje ubatangiwe: murakore murtya kugira ngo kibe icibutso canje. N’igikombe akigenza artyo bahejeje kurya, arababgira, at’ Iki gikombe n’ isezerano risha ryo mu maraso yanje, abaviriye. Kandi rāba, ukuboko kw’ ūngura kuri kumwe nanje ku meza. N’ukuri, Umwana w’ umuntu aragenda, nk’uko vyashinzwe: arik’ uwo muntu amugura azobona ibara. Batangura kubazanya, ngo ni nde muri bo agira akore ico kintu. Maze havyuka impāri muri bo, z’uwo bagereranyako kw ar’ umukuru uw’ ari we. Arababgira, at’ Abami b’amahanga bayatwaza amanyama, n’abafise ububasha bgo kuyaganza bitwa ba rutungaboro. Ariko mwebge s’uko: mugab’ umukuru muri mwebge abe nk’umuto, n’ūganza abe nk’ūbakorera. Umukuru ni nde, n’ūkorerwa, canke n’ ūmukorera? Mbega s’ūkorerwa? Ariko jeho ndi hagati muri mwebge mmeze nk’ūbakorera. Ni mwebge mwamanye nanje mu vyo nageragejwe. Nanje mbabīkiye ubgami, nk’uko Data yabumbīkiye, ngo muze murīre, munywere ku meza yanje mu bgami bganje: kandi muzokwicara ku ntebe z’icubahiro, mucire imanza imiryango y’Abisirayeli, ukw ar’icumi n’ibiri. Ati Simoni, Simoni, rāba Satani yabasavye ngw abagosore nk’ ingano; ariko wewe nagusengeye ng’ukwizera kwawe ntiguhere. Nawe ni wamara guhinduka, uz’ uremeshe bagenzi bawe. Aramubgira, ati Mugenzi, niteguye kujana nawe no mw ibohero no mu rupfu. Aramubgira, ati Petero, ndakubgire, Inkoko itarabika uyu musi, uhava unyihakana gatatu ngo ntunzi. Kand’ arababaza, ati Hamwe nabatuma mudafise umupfuko w’ amahera cank’ isaho cank’ inkweto, har’ ico mwabuze? Baramwishura, bati Nta co twabuze. Arababgira, at’ Ariko noneho, ūfise umupfuko w’amahera awujane, n’ūfise isaho ayijane; kand’ ūdafise inkota, ashōre impuzu yiwe ayigure. Ndababgire, Ibi vyanditswe bikwiye kunshikako, ngo Yaharūranywe n’abanyabicumuro. Kukw ivyanje bigira bishike. Baramubgira, bati Mushingantahe, ehe, ngizi inkota zibiri. Arababgira, ati Ziramaze. Arasohoka, aja ku musozi wa Elayono, nk’uko yamenyereye: abigishwa biwe na bo baramukurikira. Ashitse aho hantu, arababarira, ati Ni musenge, kugira ngo ntimuje mu mosha mabi. Atandukana na bo, ashika nk’ ahoterwa ibuye, arapfukama, arasenga, ati Data, asangw’ ubigomba, kūra iki gikombe, kindēngāne: ariko ntibibe uko jewe ngomba, yamara bibe uko wewe ugomba. Umumarayika aramwiyereka, avuye mw ijuru, amuha intege. Arushirije kwicwa n’umubabaro, ashishikara gusenga cane, icuya ciwe kiba nk’ibitonyanga binini vy’amaraso bitonyanga hasi. Amaze gusenga, ava hasi aja ah’abigishwa bari, asanga basinzirijwe n’umubabaro. Arababaza, ati N’iki gitumye musinzira? Ni muvyuke, musenge, ntimuje mu mosha mabi. Akivuga, haza igitero kizanywe n’uwitwa Yuda, umwe muri bamwe cumi na babiri, abagiye imbere: yēgēra Yesu, ngw amusome. Yesu aramubaza, ati Yuda, mbeg’ utangisha Umwana w’umuntu kumusoma? Abāri kumwe na we babonye ibigira bibeho, baramubaza, bati Mugenzi, tubakubite inkota? Umwe muri bo ayikubita umusavyi w’umuherezi mukuru, amuca ugutwi kw’i buryo. Yesu arababarira, ati Geza aho. Akora ku gutwi kwiwe, aramukiza. Yesu abaza abaherezi bakuru n’abakuru b’abashibamyi b’urusengero n’abashingantahe bamuziye, ati Mbega munziye nk’umwambuzi, muzanye inkota n’amahiri? Imisi yose nāmana namwe mu rusengero ko mutāramvuye amaboko ngo mumfate; arikw iki n’igihe canyu n’ic’ ububasha bg’ umwiza. Baramufata, baramujana, bamwinjiza mu nzu y’umuherezi mukuru, ariko Petero amuja inyuma barenga arenguka. Bacanye umuriro mu rugo hagati, bicaye hamwe, Petero yicara hagati muri bo. Incoreke imubona yicaye ahabona, imwitegereje iravuga, iti N’uyu yari kumwe na we. Na we arabihakana, at’ Eka nyina wanje, sindanamuzi. Hashize akanya gato, uwundi aramubona, aramubgira, ati Nawe nyene ur’ uwo muri bo. Petero aramwishura, at’ Eka wa muntu, si jewe. Hashize umwanya nk’ isaha imwe, uwundi abivuga yigumiye, ati N’ivy’ ukuri, uyu yari kumwe na we, bitayeko n’Umunyagalilaya. Petero aramubgira, at’ Eka wa muntu, sinzi n’ivy’ uvuze. Akivuga, uwo mwanya inkoko irabika. Umwami Yesu arakebuka, yitegereza Petero. Petero yibuka rya jambo ry’Umwami, ingene yamubgiye, at’ Uyu musi inkoko itarabika, uja kunyihakana gatatu. Arenga irembo, araturika ararira. Abagabo bāri bafashe Yesu baramushinyagurira, baramutonagura, bamupfuka mu maso, baramubaza, bati Pfindūra: ni nde agukubise? N’ibindi vyinshi babimuvuga bamutuka. Iryo joro rikeye, hakorana abashingantahe b’ubgo bgoko, ni bo baherezi bakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe, bamujana mw ikombe ryabo, baramubaza, bati Namb’ uri Kristo, tubgire. Arababgira, ati N’iyo nobabgira, ntimwovyemera; n’iyo nobabaza, ntimwonyishura. Arik’ uhereye none Umwana w’umuntu azoba yicaye i buryo bg’ububasha bg’Imana. Bose baramubaza, bati None rer’ ur’ Umwana w’ Imana? Arabishura, ati Murarivuze ko ndi we. Bati Turacaronderera iki ivyabona? Kuk’ ubgacu tuvyīyumviye mu kanwa kiwe. Iryo koraniro ryose riva hasi, bamujana kwa Pilato. Batangura kumwagiriza, bat’ Uyu twamubonye agomesha ubgoko bgacu, ababuza gutanga ikori rya Kayisari, yivuga ngo ni Kristo, Umwami. Pilato aramubaza, ati Ni wewe Mwami w’Abayuda? Na we aramwishura, at’ Urarivuze. Pilato abgira abaherezi bakuru n’ishengero, ati Nta caha mbona kur’ uyu muntu. Na bo barashimika, bat’ Asibanganya igihugu, yigisha i Yudaya hose; yahereye i Galilaya ageza n’ino. Pilato avyumvise, abaza yuk’ uwo muntu ar’ Umunyagalilaya. Amenye yukw ar’ uwo mu gihugu ca Herode, amurungika kwa Herode, kuko na we yar’ i Yerusalemu mur’ iyo misi. Herode abonye Yesu aranezerwa cane, kuko yahereye kera yifuza kumurāba, kuko yahora yumva ivyiwe, kandi yaziga ko yobona ikimenyetso yokora. Amubaza amajambo menshi, ntiyamwishura na rimwe. Abaherezi bakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe barahagarara, bakovya kumwagiriza cane. Herode aramutitura, hamwe n’abasoda biwe, aramushinyagurira, maz’ amwambika impuzu y’inyambarabami, amusubiza kwa Pilato. Herode na Pilato baca buzura uwo musi nyene, kuko bāri basanzwe bankana. Pilato akoranya abaherezi bakuru n’abashingantahe n’abantu, arababgira, ati Mwanzaniye uyu muntu ngw agomesha abantu; none jewe namucunagurije imbere yanyu, nta caha mbona kuri we ku vyo mwamureze. Na Herode n’uko, kuko yamudushubije: kandi rāba nta co yakoze gikwiye kumwicisha. Nuko ndamukubita, ndamurekure. [ Kuko yar’ akwiye kubarekurira imbohe imwe mur’ iyo misi mikuru.] Ariko bose basemererera icarimwe, bati Kūrah’ uyo, uturekurire Baraba. Uwo yari yashizwe mw ibohero bamuhōye ukugarariza kwabaye mur’ ico gisagara, bo n’ubgicanyi. Pilato yongera kubabgira, kukw agomba kurekura Yesu. Ariko bo barayogora, bati Mubambe, mubambe. Ababaza ubugira gatatu, ati Ku ki? Uyu yakoze ikibi ki? Simmubonakw igikwiye kumwicisha; nuko ndamukubita, ndamurekure. Ariko barīhambīra bavuga n’amajwi arenga, bamusaba kw abambga, amajwi yabo aramunesha. Nuko Pilato aca urubanza nk’uko bamusavye. Arekura uwashizwe mw ibohero bamuhōye ubugarariji n’ ubgicanyi, uwo basavye; maz’ atanga Yesu ngw agirwe uko bagomba. Bakimujana, bafata umuntu yitwa Simoni Umunyakurene, avuye mu misozi, bamukorera umusaraba, ngw awikorere akurikiye Yesu. Ishengero ry’abantu ryinshi riramukurikira, ririmwo n’abagore bishishitira, bamuborogera. Yesu arabakebuka, ati Yemwe bakobga b’i Yerusalemu, ntimundirire, ariko mwiririre n’abana banyu, kukw imisi izoza bazovuga, bati Hahirwa abāgumbashe n’inda zitigeze kuvyara n’amabere atigeze kwonsa. Ni ho bazotangura kubarira imisozi, bati Ni mutugweko; n’ imirambi, bati Ni mudupfuke. Ko bagirira bartyo igiti kibisi, non’ icumye kizogirirwa gite? N’abandi babiri, b’inkozi z’ ibibi, bajananwa na we kwicanwa na we. Bashitse ahantu hitwa Nyagihanga, bamubambanaho na za nkozi z’ibibi, umwe i buryo bgiwe, uwundi i bumoso. Yesu aravuga, ati Data, n’ubaharire, kuko batazi ico bakora. Bagabura impuzu ziwe, barazipfindira. Abantu bahagarara barāba. Abashingantahe na bo bamutwengera mw ijigo, bati Yakijije abandi, ni yikize, namb’ ari Kristo w’Imana, uwatoranijwe na yo. N’abasoda baramucurīra, baramwēgēra, bamuha inkarisha, baramubarira, bati Ni waba ur’ Umwami w’Abayuda, ni wikize. Hejuru yiwe kandi hār’ icandiko canditswe, ng’ UYU N’ UMWAMI W’ABAYUDA. Umwe mu nkozi z’ibibi babambge aramutuka, ati Si wewe Kristo? Ni wikize, natwe udukize. Arik’ uwa kabiri amwishura amuhana, ati No kwubaha Imana ntuyubaha, kand’ uciriwe urubanza rumwe n’urwiwe? Tweho turishuye, kuko tugiriwe ibihwanye n’ivyo twākoze: arik’ uyu nta kibi yakoze. Kand’ aravuga, at’ Urahava uz’ unyibuke Yesu, ah’ uzozira mu bgami bgawe. Aramwishura, ati Ndakubgire ukuri: Uyu musi urabana nanje muri Paradiso. Kandi hāri nk’isaha zitandatu, ubgirakabiri bukorana mu gihugu cose, bushitsa mw isaha y’icenda, izuba ryazimanganye; igihuzu gikingiriza ahēra cane h’urusengero gitantamukamwo kubiri. Yesu amaze gusemerera n’ijwi rirenga, aravuga, ati Data, mu maboko yawe ni ho nshize ubugingo bganje. Ahejeje kuvuga artyo aracīkāna. Umugabisha w’abasoda ijana abonye ibibaye, ahimbaza Imana, ati N’ukuri uyu muntu yar’ umugororotsi. Ishengero ryose ryari ribikungereye, babonye ibibaye basubira inyuma bishishitira. Abazinanyi na Yesu bose n’abagore bāri bavanye i Galilaya na we bāri bahagaze kure barāba ivyo. Maze hār’ umuntu yitwa Yosefu, yar’ umunyekombe, kandi yar’ umunyangeso nziza agororotse. Uwo ntiyari yafatanije inama n’abandi n’ivyo bākoze; yar’ Umunyarimataya, igisagara c’Abayuda, yar’ areretse ubgami bg’Imana. Uyo aja kuri Pilato, asaba ikiziga ca Yesu. Arakibambūra, akizingira mu mpuzu yera, agishira mu mva yimbge mu bitandara, itarahambgamw’ umuntu. War’ umusi wo Kwitegura, isabato igira ishike. Abagore bāri bavanye na Yesu i Galilaya bakurikira Yosefu, babona iyo mva, n’ingen’ ikiziga ciwe gishizwemwo. Basubira inyuma, bategura ibimota neza n’ amavuta atāmirana. Kandi kw isabato bararuhuka, nk’uko vyagezwe. Ku wa mbere w’imisi ndwi kare mu mutwenzi baja kuri ya mva, bajanye vya bimota neza bāteguye. Basanga ikibuye gitembagajwe kivuye ku mva; binjirayo ntibāsangamw’ ikiziga c’Umwami Yesu. Ivyo bikibazazaniye, abagabo babiri bahagarara i ruhande yabo, bambaye impuzu zikayangana. Bagitinye, bunamitse amaso hasi, barababaza, bati N’iki gitumye muronderera ūriho, ahantu h’abāpfūye? Ntari hano, ariko yāzutse. Mwibuke uko yababgiye, akir’ i Galilaya, at’ Umwana w’umuntu akwiye gushirwa mu maboko y’abanyavyaha, no kubambga, no kuzuka ku musi ugira gatatu. Bibuka ya majambo yiwe, bava mu mva, basubira inyuma, ivyo vyose babibarira bamwe cumi n’umwe n’abandi bose. Abo bagore ni Mariya Magadalene na Yowana na Mariya nyina wa Yakobo: kandi n’abandi bagore bāri kumwe na bo, babarira intumwa ivyo. Ayo majambo ababera nk’umuyaga, ntibābemera. Ariko Petero ava hasi, yirukira ku mva, arunama, arungurukamwo, abona impuzu zera ziri zonyene: asubira i we, atangajwe n’ibibaye. Uwo musi nyene babiri muri bo bari mu nzira baja mu mihana ahītwa Emawusi, ni kure y’i Yerusalemu nk’urugendo rwa stadiyo mirongwitandatu, bavugana ivyabaye vyose. Bakivugana babazanya, Yesu ubgiwe arabēgēra, ajana na bo. Arikw amaso yabo atabgamw’ uruhuni ngo ntibamumenye. Arababaza, ati Mbeg’ ivyo mugenda murabazanya n’ibiki? Barahagarara, bijiriwe. Umwe muri bo yitwa Kileyopa aramwishura, ati Mbega ni wewe gusa watse indāro i Yerusalemu, utazi ivyabayeyo mur’ iyi misi? Arababaza, ati N’ibiki? Baramwishura, bati N’ivya Yesu Umunyanazareti, yar’ umuntu avugishwa n’Imana, akaba umunyabushobozi bginshi mu vyo yakora no mu vyo yavuga, imbere y’Imana n’imbere y’abantu bose: n’ivy’ ukw abaherezi bakuru n’abashingantahe bacu bāmutanze ngw acirwe urubanza rwo gupfa, bakamubamba. Kandi twari twishimiye yukw ari we azocungura Abisirayeli. Kand’ ikigeretseko, uyu n’umusi ugira gatatu uhereye ah’ ivyo vyabereye. Kandi n’abagore bo muri twebge badutangaje, bazindutse baja ku mva; babuze ikiziga ciwe, baraza batubarira yukw abamarayika babiyeretse bavuga yukw ariho. Kandi na bamwe mu bari kumwe natwe bagiye ku mva basanga ari ko biri, ukw abo bagore batubariye; ariko we ntibamubona. Arababgira, ati Yemwe mwa mburabgenge, imitima yanyu itevye cane kwizera ivyo abāvugishwa n’Imana bāvuze vyose! Mbega Kristo ntiyar’ akwiye kubabazwa artyo ngw abone kuja mu bgiza bgiwe? Atangurira kuri Mose no ku bāvugishwa n’Imana bose, abasobanurira mu vyanditswe vyose ivyanditswe kuri we. Bashitse hafi y’umuhana bajako, amera nk’ūgomba kuwurēngāna. Baramugōbēra, bati Gumana natwe, kuko bugira bgire kand’ umusi ukuze cane. Arinjira ngw agumane na bo. Yicaye ngw asangire na bo, yābīra umutsima, arawuhezagira, arawumanyagura, arawubaha. Uruhuni rubava ku maso, baramumenya: maz’ arakamangana, ntibāba bakimubona. Baravugana, bati Mbeg’ imitima yacu ko yarikw iragurugumba, aho yarikw aravugana natwe mu nzira, aduhishurira ivyanditswe! Ako kanya barīkora, basubira i Yerusalemu, basanga bamwe cumi n’umwe bakoranye, bo n’abāri kumwe na bo, kandi bavuga, bati N’ukuri Umwami Yesu yāzutse, kandi yabonywe na Simoni. Na bo babadondera vya bindi vyo mu nzira, kandi yuko bamumenyeshejwe n’uko yamanyaguye umutsima. Bariko baravuga ivyo, Yesu ubgiwe ahagarara hagati muri bo, arababgira, at’ Amahoro abe muri mwebge. Ariko bafatwa n’ ubgoba bacika ivutu, bagira ngo n’umuzimu babonye. Arababaza, at’ Ikibahagaritse imitima n’iki? Kandi n’iki gitumye mubūranisha imitima? Ni murābe ibiganza vyanje n’ibirenge vyanje, mumenye kw ari jewe ubganje: ni munkorakore, murābe, kuk’ umuzimu utagira inyama n’amagufa, nk’ivyo mumbonana. Avuze ivyo, abereka ibiganza vyiwe n’ibirenge. Akanyamuneza kakibabujije kuvyemera, bariko baratangara, arababaza, ati Har’ utwo kurya mufise hano? Bamuha igihimba c’ifi yokeje, aracābīra, akirīra imbere yabo. Arababgira, at’ Aya n’amajambo yanje nababgira nkiri kumwe namwe, y’ingen’ ivyanditswe kuri jewe vyose mu vyagezwe vya Mose no mu majambo y’abāvugishwa n’Imana no muri Zaburi bikwiye gushika. Maz’ abungura ubgenge ngo batahure ivyanditswe. Arababgira, ati Ni ko vyanditswe yuko Kristo akwiye kubabazwa no kuzuka mu bāpfuye ku musi ugira gatatu, kandi yuk’ ukwihana no guharirwa ivyaha bikwiye kuvugwa mw izina ryiwe mu mahanga yose, uhereye i Yerusalemu. Namwe mur’ ivyabona vyo kuvuga ivyo. Umve, ngira mbarungikire ico Data yasezeranye; ariko mugume mu gisagara, kugeza aho muzokwambikirwa ubushobozi buvuye mw ijuru. Abavanaho, abashitsa aharābana n’i Betaniya, aterura amaboko, arabahezagira. Akibahezagira, atandukanywa na bo, adūzwa mw ijuru. Na bo baramusenga, basubira i Yerusalemu bafise akanyamuneza kenshi, bama mu rusengero ubudasība bashima Imana. Ubga mbere na mbere Jambo yariho, kandi Jambo yahoranye n’Imana, kand’ uwo Jambo yar’ Imana. Uwo yahoranye n’Imana ubga mbere na mbere; vyose vyaremwe na we, mu vyaremwe vyose nta kintu na kimwe kitaremwe na we. Muri we hārimw’ ubugingo, kand’ ubgo bugingo bgar’ umuco w’abantu. Uwo muco wākira mu mwiza, arik’ umwiza ntiwawākiriye. Haje umuntu yatumwe n’ Imana, izina ryiwe ni Yohana; uwo yazanywe no kuba igishingantahe, ngw ashingire intahe umuco, kugira ngo bose bizere kubgiwe. Uwo si we wa muco, ariko kwar’ ugushingira intahe umuco. Umuco w’ukuri, wākira umuntu wese, warik’ uraza mur’ iyi si. Yari mw isi, kand’ isi yaremwe na we, arikw isi ntiyamumenya; yaje mu vyiwe, arikw abiwe ntibāmwākiriye. Arikw abāmwākiriye bose yabahaye ububasha bgo gucika abana b’Imana, ni bo bizeye izina ryiwe, ni bo batāvyawe n’ amaraso, canke n’ukwifuza kw’ umubiri, canke n’ukwifuza kw’ umugabo, ariko bāvyawe n’Imana. Kand’ uwo Jambo yihaye umubiri, abana natwe, twitegereza ubgiza bgiwe, n’ubgiza bumeze nk’ubg’ Umwana w’ikinege ava kwa Se, yuzuye ubuntu n’ ukuri. Yohana amushingira intahe, arasemerera, at’ Uwo ni we navuze, nt’ Ūza inyuma yanje ni we yar’ uwa mbere kuri jewe, kuko yariho ntarabaho. Kukw ibibōgabōga muri we ari vyo twahaweko twese, n’ubuntu bugerekeranye n’ubundi. Kukw ivyagezwe vyazanywe na Mose, ubuntu n’ukuri vyazanywe na Yesu Kristo. Nta muntu yigeze kubona Imana na rimwe; Umwana w’ikinege aba mu gikiriza ca Se ni we yayimenyekanishije. Uku ni kwo gushinga intahe kwa Yohana, ah’ Abayuda bāmutumakw abaherezi n’Abalewi bavuye i Yerusalemu, ngo bamubaze, bat’ Uri nde? Na we aravyatura, ntiyahisha ukuri, aravyatura, ati Si jewe Kristo. Baramubaza, bati None se bimeze bite? Uri Eliya? Ati Sindi we. Bat’ Uri wa muntu avugishwa n’Imana? At’ Oya. Baramubaza, bati Non’ uri nde, ngo tuje kwishura abādutumye? Kuri wewe wivuga ute? Ati Nd’ ijwi ry’ūsemererera mu bugaragwa, ati Ni mugorore inzira y’Uhoraho, nk’uk’ uwavugishwa n’Imana Yesaya yavuze. Kand’ abo bātumwe bār’ Abafarisayo; baramubaza, bati Non’ ubatiriza iki, k’utari Kristo, ntube Eliya canke wa muntu avugishwa n’Imana? Yohana arabishura, ati Jeho mbatiza mu mazi; hagati muri mwebge hahagaze uwo mutazi, ni we aza inyuma yanje, kandi jewe ntibimbereye gupfundurura akagozi k’inkweto yiwe. Ivyo vyabereye i Betaniya, hakurya ya Yorodani aho Yohana yabatiriza. Bukeye bg’aho abona Yesu aza kuri we, aravuga, ati Nguyu Umwagazi w’intama w’Imana ukūrah’ icaha c’abari mw isi. Uyo ni we navuze, nt’ Inyuma yanje hazoza umuntu yar’ uw’ imbere kuri jewe, kuko yariho ntarabaho. Nanje sinaribgamumenye, ariko kugira ngo yerekwe Abisirayeli, ni co catumye nanje nza mbatiza mu mazi. Kandi Yohana ashinga intahe, ati Nabonye Mpwemu amanuka ava mw ijuru asa n’inuma, aguma kuri we; kandi jewe sinaribgamumenye, arik’ Uwantumye kubatiza mu mazi, ni we yambariye, at’ Uwo uzobona Mpwemu amanuka aja kuri we, akamugumako, ni we abatiza muri Mpwemu Yera. Nanje narabibonye, narabishingiye intahe yuk’ uyo ar’ Umwana w’Imana. Bukeye bg’aho, Yohana yongeye guhagararana na babiri mu bigishwa biwe, yitegereza Yesu agendagenda, aravuga, ati Nguyu Umwagazi w’intama w’ Imana. Abo bigishwa babiri bumvise ukw avuga, bakurikira Yesu. Yesu akebutse, abona bamukurikiye, arababaza, ati Murondera iki? Baramubgira, bati Rabi (risobanurwa ngo Mwigisha), usembereye hehe? Arababgira, ati Ni muze muharābe. Nuko baragenda, babona ah’ asembereye, basībira ah’ ari uno musi, hāri nk’isaha cumi. Andereya mwene nyina wa Simoni Petero, yar’ umwe mur’ abo babiri bumvise Yohana, bagakurikira Yesu. Uyo abanza kurondera mwene nyina Simoni, aramubgira, ati Twabonye Mesiya (risobanurwa ngo Kristo). Amujana kuri Yesu. Yesu aramwitegereza, aramubgira, at’ Uri Simoni mwene Yohana; uzokwitwa Kefa (risobanurwa ngo Petero). Bukeye bg’aho Yesu agomba kuvayo ngw aje i Galilaya, abona Filipo, aramubarira, ati Nkurikira. Kandi Filipo uyo, i wabo n’i Betsayida, igisagara c’i wabo wa Andereya na Petero. Filipo abona Natanayeli, aramubgira, at, Uwo Mose yanditse mu vyagezwe, n’abāvugishwa n’Imana bakamwandika, twamubonye, ni Yesu w’i Nazareti, mwene Yosefu. Natanayeli aramubaza, ati Mbeg’ i Nazareti hova iciza? Filipo aramubgira, ati N’uze urābe. Yesu abona Natanayeli aza kuri we, amuvugako, at’ Ehe Umwisirayeli vy’ukuri, atarimw’ ubugunge. Natanayeli aramubaza, ati Wammenyeye hehe? Yesu aramwishura, ati Filipo ataraguhamagara, aho wari musi y’umusukoni, nakubonye. Natanayeli na we aramwishura, ati Mwigisha, ur’ Umwana w’Imana, ni wewe Mwami w’Abisirayeli. Yesu aramwishura, ati Wijejwe n’uko nkubgiye yuko nakubonye uri musi y’umusukoni? Uzobona ibiruta ivyo. Arongera aramubgira, ati N’ukuri, n’ukuri ndababgira yuko muzobona ijuru rikingurutse, kand’ abamarayika b’Imana badūga bamanuka ku Mwana w’umuntu. Ku musi ugira gatatu haba ubukwe i Kana i Galilaya, kandi nyina wa Yesu ni ho yar’ ari. Yesu na we atorerwa ubukwe, bo n’abigishwa biwe. Maze vino ikamye, nyina wa Yesu aramubarira, ati Nta vino bafise. Yesu aramwishura, ati Duhūriye hehe ga nyina wanje? Igihe canje ntikiragera. Nyina abgira abasuku, at’ Ic’ ababgira cose mugikore. Hārih’ impange z’intango zitandatu z’amazi zabājwe mu mabuye, zateretsweho kubg’ ukwihumānura nk’uk’ umugenzo w’Abayuda war’ uri, imwe‐imwe yuzuzwa n’ibibindi bibiri canke bitatu. Yesu arababarira, ati Ni mwuzuze izo ntango amazi. Bazuzuza kugeza ku mbiga. Arababarira, ati Mudahe ubu nyene, mushīre umuteretsi mukuru. Baramushīra. Umuteretsi yumvirije amazi yāhindutse vino, ntiyamenye iy’ ivuye, arikw abasuku bādashe amazi bari babizi; uwo muteretsi ahamagara umukwe, aramubgira, at’ Umuntu wese ahora abanza gutereka vino ziryoshe, maze bāhimba akabaha izitaryoshe: ariko weho iziryoshe ni zo wabītse gushitsa ubu. Iryo ni ryo tanguriro ry’ibimenyetso Yesu yakoze ar’i Kana i Galilaya, yerekana ubgiza bgiwe; kand’ abigishwa biwe baramwizera. Hanyuma y’ivyo amanuka i Kaperinawumu, bo na nyina na bene nyina n’abigishwa biwe, amaray’ imisi itari myinshi. Kandi Pasika y’Abayuda yari hafi; Yesu adūga i Yerusalemu. Asanga mu rusengero abadandarizah’ inka n’intama n’inuma, n’abavunja amahera bicaye. Atsiba imigozi ayigira nk’ ikimoko, abahinda mu rusengero bose, n’intama n’inka, asēsa amahera y’abariko baravunja, ahenura ameza yabo. Abarira abadandaza inuma, ati Ni mukūreh’ ivyo, nta co muhindura inzu ya Data kuba inzu y’akaguriro. Abigishwa biwe bibuka ko handitswe, ngw Ishaka ry’inzu yawe rizondya. Abayuda baramubaza, bat’ Utwereka ikimenyetso ki, gituma ukora ivyo? Yesu arabishura, ati Musambure uru rusengero, nanje nzoruhagarika mu misi itatu. Maz’ Abayuda bat’ Uru rusengero rwubatswe imyaka mirongwine n’itandatu: none wewe uzoruhagarika mu misi itatu? Ariko we yavuga urusengero rw’umubiri wiwe. Nukw amaze kuzurwa mu bāpfuye, abigishwa biwe bibuka yuko yari yaravuze ivyo, bemera icanditswe, na rya jambo Yesu yavuze. Kandi yar’i Yerusalemu mu misi mikuru ya Pasika, benshi bizera izina ryiwe, babonye ibimenyetso akora. Ariko Yesu we ntiyabīshimira, kuko yar’ azi abantu bose, ntiyarinda ko hogira ūshingira intahe ivy’ umuntu, kuk’ ubgiwe yar’ azi ibiri mu muntu. Hār’ umuntu mu Bafarisayo, yitwa Nikodemo, yar’ umukuru wo mu Bayuda; uwo aza kuri we mw ijoro, aramubgira, ati Mwigisha, turazi yuk’ ur’ umwigisha yavuye ku Mana, kukw ata muntu ashobora gukora ibimenyetso nk’ivyo ukora, shit’ Imana iri kumwe na we. Yesu aramwishura, ati N’ukuri, n’ukuri ndakubgire: Iy’ umuntu atavyawe ubga kabiri, ntashobora kubona ubgami bg’Imana. Nikodemo aramubaza, at’ Umuntu ashobora ate kuvyarwa ashaje? Mbega yoshobora gusubira mu nda ya nyina akavuka? Yesu aramwishura, ati N’ukuri, n’ukuri ndakubgire: Iy’ umuntu atavyawe n’amazi na Mpwemu, ntashobora kwinjira mu bgami bg’ Imana. Ikivyawe n’umubiri na co n’umubiri; ikivyawe na Mpwemu na co n’impwemu. Ntutangazwe n’uko nkubgiye, nti Murakwiye kuvyarwa ubga kabiri. Umuyaga uhuhuta ah’ ugomba, nawe ukumva igihuhuta cawo, ariko ntumenye ah’ uva, n’ah’ uja; uko ni kw amera, ūvyawe na Mpwemu wese. Nikodemo aramubaza, at’ Ivyo bishoboka bite? Yesu aramwishura, ati Ni wewe mwigisha w’ Abisirayeli, kandi ntutahura ivyo? N’ukuri, n’ukuri ndakubgire: Twebge tuvuga ico tuzi, kandi dushingira intahe ico twabonye; ariko ntimwemera igishingantahe cacu. Ko nababgiye ivy’ isi ntimwemere, none muzokwemera mute ni nababgira ivy’ ijuru? Nta wadūze mw ijuru, atar’ uwamanutse ava mw ijuru, ni we Mwana w’umuntu wo mw ijuru. Kand’ uko Mose yamanitse inzoka mu bugaragwa, ni k’Umwana w’umuntu akwiye kumanikwa, ng’ ūmwizera wese ahabge ubugingo budashira. Kuk’ urukundo Imana yakunze abari mw isi ari rwo rwatumye itanga Umwana wayo w’ikinege, ng’ ūmwizera wese ntaz’ apfe rubi, arikw ahabge ubugingo budashira. Kukw Imana itātumye Umwana wayo gucira abari mw isi urubanza, ariko ngw abari mw isi bakizwe na we. Ūmwizeye ntazotsindwa n’urubanza, arik’ ūtamwizeye aramaze gutsindwa, kukw atizeye izina ry’Umwana w’ Imana w’ikinege. Uku ni kwo gutsindwa, kuk’ umuco waje mw isi, arikw abantu bagakunda umwiza kuruta umuco, kukw ibikorwa vyabo ari bibi. Kuk’ ūkora ibibi wese yanka umuco, kandi ntaza ku muco, kugira ngw ibikorwa vyiwe ntibihanwe. Arik’ ūkora ivy’ ukuri aza ku muco, kugira ngw ibikorwa vyiwe biseruke ko vyakorewe mu Mana. Hanyuma y’ivyo Yesu ajana n’abigishwa biwe mu gihugu c’i Yudaya, atebanayo na bo, abatiza. Kandi Yohana na we yabatiriza ahitwa Ayinoni, hafi y’i Salimu, kukw aho har’ amazi menshi, abantu bāraza bakabatizwa, kuko Yohana atāribgashirwe mw ibohero. Havyuka ibihāri ku bigishwa ba Yohana n’Umuyuda ku vyo kwihumanura. Baza aho Yohana ari, baramubgira, bati Mwigisha, uwo mwari kumwe hakurya ya Yorodani, umwe washingira intahe, erega na we arikw arabatiza, kandi bose baza kuri we. Yohana arabishura, ati Nta co umuntu ashobora kuronka ubgiwe, atagihawe kivuye mw ijuru. Ni mwebge ubganyu munshingira intahe yuko navuze, nti Si jewe Kristo, ariko natumwe kumwītangira imbere. Ūhawe umugeni ni we mukwe, arik’ umugenzi w’uno mukwe amuhagaraye i ruhande amwumva, anezerwa cane n’ijwi ry’umukwe; nukw ako kanyamuneza kanje karashitse. Urya akwiye gukuzwa, nanje ngirwe muto. Uwavuye hejuru ni we asumba bose, uwo mw isi aba ar’ uwo mw isi nyene, avuga ivy’ isi; uwavuye mw ijuru ni we asumba bose. Ico yabonye, kandi yumvise, ni co ashingira intahe, arik’ ugushinga intahe kwiwe nta wukwemera. Uwemeye ugushinga intahe kwiwe aba ateye igikumu ngw Imana n’iy’ ukuri. Uwo Imana yatumye, ni we avuga amajambo y’Imana, kukw idatanga Mpwemu ku ngero. Se arakunda Umwana, kandi yamuhaye vyose, abishira mu kuboko kwiwe. Uwizeye Umwana arafise ubugingo budashira, arik’ ūtumvira Umwana ntazobona ubugingo, arik’ uburake bg’Imana buguma kuri we. Umwami Yesu amenye kw Abafarisayo bumvise yukw aronka abigishwa benshi, kand’ abatiza benshi, arusha Yohana, (ariko Yesu ubgiwe si we yabatiza, bār’ abigishwa biwe), ava i Yudaya, asubira i Galilaya. Yumva akwiye guca i Samariya. Nukw ashika ku gisagara c’i Samariya citwa Sukara, hafi y’ umusozi Yakobo yahaye Yosefu, umuhungu wiwe, kand’ aho hār’ iriba rya Yakobo. Yesu ananijwe n’urugendo apfa kwicara kw iriba, hāri nk’isaha zitandatu. Haza umugore w’Umusamariyakazi kuvoma: Yesu aramubgira, at’ Umpe utwo kunywa. Kukw abigishwa biwe bari bagiye mu gisagara kugura indya. Uno Musamariyakazi aramubaza, ati Wewe ur’ Umuyuda, non’ unsaba amazi ute, jewe nd’ Umusamariyakazi? (Ni kukw Abayuda n’Abasamariya bānēnana.) Yesu aramwishura, at’ Iy’ uba war’ uzi ingabire y’Imana, ukamenya n’ūgusavye ngo Mpa utwo kunywa uw’ ari we, nawe uba umusavye, na we akaguha amazi y’ubugingo. Wa mugore aramwishura, ati Mugenzi, kw ata co kuvomesha ufise, kand’ iriba rikaba ari rirerire, non’ ayo mazi y’ubugingo uyakūra hehe? Mbeg’ uruta sogokuruza wacu Yakobo, yaduhaye iri riba, yanywa amazi yaryo, ubgiwe n’abana biwe, n’amasho yiwe? Yesu aramwishura, at’ Ūnywa kur’ ayo mazi wese azosubira kugira inyota; arik’ ūnywa amazi nzomuha, ntazoba akigira inyota na mba gushitsa ibihe vyose, arikw amazi nzomuha azohinduka muri we imbizi y’amazi yiburuka azana ubugingo budashira. Uwo mugore aramubgira, ati Mugenzi, mpa se ayo mazi, sinze ngire inyota, kandi sinze ngaruke kuvoma ino hose. Yesu aramubgira, ati Genda uhamagare umugabo wawe, uheze ugaruke ino. Uwo mugore aramwishura, ati Nta mugabo mfise. Yesu aramubgira, at’ Uvuze ko, k’ugize ngo nta mugabo ufise, kuko war’ ufise abagabo batanu, arik’ uwo ufise ubu s’ umugabo wawe; ivyo ubivuze ukuri. Uno mugore aramubgira, ati Mugenzi, ndabona k’ur’ umuntu avugishwa n’Imana. Ba sogokuruza bacu bāsengera kur’ uyu musozi, ariko mweho mugira ngw i Yerusalemu ni ho hantu hakwiye gusengerwa. Yesu aramubgira, ati Nyizera nyina wanje; igihe kija kuza, si kur’ uyu musozi cank’ i Yerusalemu muzosengera Data. Mwebge musenga ico mutazi; tweho dusenga ico tuzi, kukw agakiza gaturuka mu Bayuda. Arikw igihe kiza, kandi kirashitse, ni ho abasenga b’ukuri bazosengera Data mu mpwemu no mu kuri, kuko Data arondera abamusenga bameze bartyo. Imana ni Mpwemu, kand’ abayisenga bakwiye kuyisenga mu mpwemu no mu kuri. Nya mugore aramubgira, ati Ndazi ko Mesiya azoza yitwa Kristo; uwo ah’ azozira ni we azoduserurira vyose. Yesu aramubgira, ati Ni jewe nyene turiko turavugana. Bun’ abigishwa biwe barashika, batangazwa n’ukw avugana n’umugore: ariko nta wavuze, at’ Urondera iki? Canke ngo Muvuganira na we iki? Maz’ uno mugore asiga umubindi wiwe hano, asubira mu gisagara, abgira abantu, ati Ni muze murābe umuntu ambariye ivyo nakoze vyose: namb’ ari we Kristo? Bava mu gisagara ngo bamusange iy’ ari. Batarashika, abigishwa baramwinginga, bati Mwigisha, enda fungura. Arabishura, ati Jewe mfise ivyo kurya mwebge mutazi. Abigishwa barabazanya, bati Mbega har’ uwamuzaniye ivyo kurya? Yesu arababgira, at’ Indya zanje n’ugukora ico uwantumye agomba, no guheraheza igikorwa ciwe. Mbega mwebge ntimuvuga ngo hasigaye amezi ane iyimbura rikagera? Ehe ndababgire: Ni mwunamure amaso yanyu murābe imirima, irēze igeze kwimbura. Umwimbuzi aragererwa, yegeraniriza ivyimburwa mu bugingo budashira; kugira ng’ ūbiba n’uwimbura banezeranwe. Kuko mur’ ivyo ari ho iri jambo rimenyekanira kw ar’ iry’ ukuri, ngo Habiba umwe, hakimbura uwundi. Nabatumye kwimbura ibitābatamije; abandi bāratamye, namwe mwashikiye mu vy’ubutame bgabo. Benshi mu Basamariya bo mur’ ico gisagara bamwizera kubg’ amajambo ya wa mugore, yavuze ashinga intahe, at’ Ambariye ivyo nakoze vyose. Maz’ Abasamariya baje ah’ ari, baramwinginga ngw agume i wabo; asībirayo kabiri. Hizera abandi benshi baruta aba mbere, kuko bīyumviye ijambo ryiwe; maze babgira uwo mugore, bat’ Ubu ho ntitwizeye kubg’ amajambo yawe gusa, kuko natwe twīyumviye kandi tumenye k’uyu ar’ Umukiza w’isi vy’ukuri. Iyo misi ibiri ishize, avayo aja i Galilaya. Kandi Yesu ubgiwe yashinze intahe yuk’ umuntu avugishwa n’Imana atagira icubahiro mu ntāra y’i wabo. Ashitse i Galilaya, Abanyagalilaya baramwākīra, kuko babonye ivyo yakoreye i Yerusalemu vyose muri ya misi mikuru, kuko na bo bari bagiyeyo mu misi mikuru. Maz’ asubira kuja i Kana i Galilaya, hamwe yahindurira amazi agacika vino. Hār’ umutware atwarira umwami, umwana wiwe w’umuhungu yar’ arwariye i Kaperinawumu; uyo yumvise ko Yesu avuye i Yudaya ashitse i Galilaya, aza kuri we, aramwinginga ngw amanuke gukiza umwana wiwe, kuko yari ku mpfiro. Yesu aramubgira, at’ Iyo mutabonye ibimenyetso n’ibitangaza nta ho mwizera na mba. Uwo mutware ati Mugenzi, ngwino se umanuke umwana wanje atarapfa. Yesu aramubarira, ati Ni wīgīre, umwana wawe ni muzima. Uwo muntu yizera ijambo Yesu amubgiye, aragenda. Arikw aramanuka abantu biwe baramusanganira, bat’ Umwana wawe ni muzima. Abasiguza cane igihe yatanguye kworoherwa. Baramubgira, bat’ Ejo, kw isaha ndwi, ni ho umururumbo wamuvuyeko. Maze se aca amenya ko hāri muri nya saha nyene Yesu yamubgiriyemwo, at’ Umwana wawe ni muzima. Arizera ubgiwe n’ abo mu rugo rwiwe bose. Ico ni co kimenyetso ca kabiri Yesu yakoze, avuye i Yudaya ashitse i Galilaya. Hanyuma y’ivyo haba imisi mikuru y’Abayuda; Yesu adūga i Yerusalemu. Kand’ i Yerusalemu hafi y’ irembo ry’intama, hār’ ikidengeri, mu Giheburayo citwa Betesida, carikw amabaraza atanu. Muri yo hari haryamye abantu benshi barwaye, n’impumyi, n’abacumbagira, n’abanyunyutse. [Bāri barorereye kw amazi azīkuruka. Kuko rimwe‐rimwe umumarayika yamanuka aja muri kino kidengeri, akazīkurura amazi. Maz’ uwītangiye gutambukiramwo, amazi azīkurutse, ni we yakira indwara yamufashe iy’ ari yo yose.] Hārih’ umuntu yar’ afise indwara ayimaranye imyaka mirongwitatu n’umunani. Yesu amubonye aryamyeho, kand’ amenye kw amaze igihe kirekire, aramubaza, ati Wumva ugomba gukira? Uno arwaye aramwishura, ati Mugenzi, nta muntu mfise wo kunyinikīra mu kidengeri iy’amazi azīkurutse: kuko ngira ngo ndaza uwundi akantanga gushungurukiramwo. Yesu aramubgira, ati Va hasi, ikorere ikirago cawe, ugende. Buno nyene uwo muntu arakira, yikorera ikirago ciwe, aragenda. Arik’ uwo musi hari kw isabato. Nukw Abayuda babgira uwakijijwe, bat’ Erega ni kw isabato: ntivyemerwa ko wikorera ikirago cawe. Na we arabishura, at’ Uwankijije ni we yambariye at’ Ikorere ikirago cawe, ugende. Baramubaza, bat’ Uyo muntu ni nde yakubariye ngw Ikorere ugende? Arik’ uwakijijwe ntiyar’ azi uw’ ari we, kuko Yesu yaciye yīgīra, kukw aho hantu hār’ abantu benshi. Hanyuma y’ivyo Yesu amubona mu rusengero, aramubgira, ati Rāba wakize; ntugasubire gukora icaha, kugira ngo ntuz’ ubone ibiruta ivya mbere. Uno muntu aragenda, abgira Abayuda kw ari Yesu yamukijije. Ni co catumye Abayuda bahama Yesu, kuko yakoze ivyo kw isabato. Yesu arababgira, ati Data arakora kugeza n’ubu, nanje ndakora. Ni co catumye Abayuda barushiriza kurondera ingene bomwica, kukw atākēngereye isabato gusa, arikw agatakw akīta Imana kw ari Se bgite, akīringaniza n’Imana. Nuko Yesu asubira kubabgira, ati N’ukuri, n’ukuri ndababgire: Nta co Umwana ashobora kwigenera, atabonye Se agikora, kukw ivyo Se akora vyose n’Umwana aca abikora kuno. Kuko Se akunda Umwana, akamwereka ivy’ akora vyose ubgiwe, kand’ azomwereka ibikorwa biruta ivyo, kugira ngo mwebge mutangare. Nk’uko Se azura abapfuye akabaha ubugingo, ni ko n’Umwana aha ubugingo abo agomba. Kuko Se ata n’umwe acira urubanza, arikw imanza zose yazishikirije Umwana, ngo bose bubahe Umwana nk’uko bubaha Se; ūtubaha Umwana ntaba yubaha Se yamutumye. N’ ukuri, n’ukuri ndababgire: Uwumva ijambo ryanje, akizera uwantumye, ni we afise ubugingo budashira, kandi ntazoshirwa mu rukinja, arikw aba avuye mu rupfu, ashitse mu bugingo. N’ ukuri, n’ukuri ndababgire: Igihe kiza, kandi kirashitse, ah’ abapfuye bazokwumvira ijwi ry’Umwana w’Imana, kand’ abazoryumva bazoba bazima. Nk’uko Se ari n’ubugingo muri we, ni ko yahaye Umwana kugira ubugingo muri we na we. Yamuhaye ububasha bgo guca imanza, kukw ar’ Umwana w’umuntu. Ntimutangazwe n’ico; kukw igihe kija kuza, ah’ abari mu mva bose bazokwumvira ijwi ryiwe, bakazivamwo; abākoze ivyiza bakazukira ubugingo, abākoze ibibi bakazukira gucirwakw iteka. Nta co nshobora gukora nigeneye; uko numvise ni ko nca urubanza, kand’ urubanza nca rurabereye, kuko ntarondera ivyo nigombera, ariko ndondera ivyo uwantumye agomba. Asangwa nishingira intahe, intahe yanje ntizoba ar’ iy’ ukuri; ariko har’ Uwundi anshingira intahe, nanje nzi yukw intahe yiwe anshingira ar’ iy’ ukuri. Mwebge mwatumye kuri Yohana, ashingira ukuri intahe, mugabo jewe sindinda gushingirwa intahe n’umuntu; arikw ico mvugiye ivyo n’ukugira ngo mukizwe. Uwo yar’ itara ryaka rikabonesha, kandi namwe mwamaze igihe muhimbawe n’ ukwaka kwiwe. Ariko jewe mfise ikinshingira intahe kuruta Yohana, kukw ibikorwa Data yampaye ngo mbiheraheze, ivyo bikorwa nyene nkora ni vyo binshingira intahe yuko Data ari we yantumye. Kandi Data yantumye ni we anshingira intahe. Nta ho murumva ijwi ryiwe, kandi ntimurabona ishusho yiwe, bitayeko ntimufise ijambo ryiwe riguma muri mwebge, kuk’ uwo yatumye mutamwizeye. Mwebge murasesa mu vyanditswe, kuko mugira ngo muri vyo ni ho mufise ubugingo budashira, kand’ ari vyo binshingira intahe, ariko mukanka kuza kuri jewe ngo muronke ubugingo. Singomba gushimwa n’abantu, ariko mwebge ndabazi yuko mutagira urukundo rw’Imana mu mitima yanyu. Jewe naje mw izina rya Data, ntimwanyakīra: ni hagira uwundi aza mw izina ryiwe ubgiwe, we muzomwākīra. Mwoshobora kwizera mute, ari mwebge mwubahana, arikw icubahiro kiva ku Mana imwe nsa mutakirondera? Ntimugire ngo nzobarega kuri Data: harih’ ūbarega, ni Mose uwo mwishimiye. Iyo mwizera Mose, nanje muba munyizeye, kukw ar’ ivyanje yanditse. Ariko ni mutizera ivy’ uwo yanditse, amajambo yanje muzoyizera mute? Hanyuma y’ivyo Yesu avayo, yīgira hakurya y’ikiyaga c’i Galilaya citwa Tiberiya. Ishengero ryinshi riramukurikira kuko ribonye ibimenyetso akora ku barwaye. Yesu adūga umusozi, yicaranayo n’abigishwa biwe. Kandi Pasika, imisi mikuru y’ Abayuda, yari hafi. Yesu yunamuye amaso, abona ishengero ryinshi riza kuri we, abaza Filipo, ati Tugurira hehe imitsima, ngo barye bose? Icatumye avuga artyo kwār’ ukumugeza, kuk’ ubgiwe yar’ azi ico agira akore. Filipo aramwishura, at’ Imitsima y’idenariyo amajana abiri ntiyobakwira, nah’ umuntu wese yohabga gatoya. Umwe mu bigishwa biwe, ni Andereya mwene nyina wa Simoni Petero, aramubgira, ati Hano har’ umuhungu ari n’udutsima dutanu twa sayiri, n’udufi tubiri, ariko tumaze iki mu bantu bangaho? Yesu aravuga, ati Ni mwicarike abantu. Kand’ aho hantu hār’ ivyatsi vyinshi: nukw abantu baricara, igitigiri cabo cari nk’ibihumbi bitanu. Maze Yesu yābīra ya mitsima, arayihezagira, ayigaburira abicaye, n’ifi na zo nk’uko bagomba. Bamaze guhāga, abgira abigishwa biwe, ati Ni mutororokanye utumanyagu tw’ imisigazwa, hoye kugira igipfa ubusa. Baradutororokanya, buzuza ibisimbo cumi na bibiri vy’utumanyagu twa ya mitsima itanu ya sayiri, utw’ abāriye bashigaje. Bano bantu babonye ikimenyetso akoze, baravuga, bati N’ukuri uyu ni wa muntu avugishwa n’Imana yar’ akwiye kuza mw isi. Yesu amenye ko bagira baze kumufata ngo bamwimike, asubira ku musozi ari wenyene gusa. Buhwibiriye, abigishwa biwe bamanuka ku kiyaga, batambukira mu bgato, bajabuka baja hakurya y’ikiyaga i Kaperinawumu. Bgateranye Yesu atarabashikīra; ikiyaga gitangura kuzungazunga, kuk’ umuyaga mwinshi uhuhuta. Bamaze gusōza nka stadiyo mirongwibiri na zitanu canke mirongwitatu, babona Yesu agendesha amaguru hejuru ku kiyaga, arikw arēgēra ubgato, na bo baratinya. Maz’ arababgira, ati Ni jewe, nta co mutinya. Bumva bakunze kumushira mu bgato, buno nyene buca bushika i musozi aho bāja. Bukeye bg’aho, rya shengero ryari rihagaze hakurya y’ikiyaga, rimenye kw ata bundi bgato bgāriho atari bumwe, kandi yuko na Yesu atājanye n’abigishwa biwe mu bgato, arikw abigishwa biwe ni bo bāri bījanye: (mugabo hār’ amato ajabuka ava i Tiberiya, afata hafi ya ha hantu bārīriye imitsima ihezagiwe n’Umwami Yesu). Nukw iryo shengero ribonye ko Yesu atari ho ari, n’abigishwa biwe na bo ar’ uko, rija mur’ ano mato na ryo, rijabuka i Kaperinawumu rirondera Yesu. Bamubonye hakurya y’ikiyaga baramubaza, bati Mwigisha, waje ino ryari? Yesu arabishura, ati N’ukuri, n’ukuri ndababgire: Ntimundondera kuko mwabonye ibimenyetso, ariko n’uko mwariye kuri ya mitsima, mugahāga. Ntimukorere ivyo kurya biyoka, ariko mukorere ivyo kurya bihoraho bizana ubugingo budashira, ni vyo Umwana w’umuntu azobaha, kukw ari we Imana Data yashizekw ikimenyetso. Baramubaza, bati Tugire dute ngo dukore ibikorwa vy’Imana? Yesu na we arabishura, at’ Igikorwa c’Imana ngiki: n’uko mwizera uwo yatumye. Nuko baramubaza, bati Non’ ukora ikimenyetso ki, ngo tukirābe tukwizere? Ukora ikimeze gite? Ba sogokuruza bacu bārīra manu mu bugaragwa, nk’uko vyanditswe ngo Yabahaye umutsima wo kurya uvuye mw ijuru. Yesu arababgira, ati N’ukuri, n’ukuri ndababgire: Si Mose yabahaye umutsima uvuye mw ijuru; Data ni we abaha umutsima w’ukuri uvuye mw ijuru. Kuk’ umutsima w’Imana ar’ ūmanuka uva mw ijuru, ugaha abari mw isi ubugingo. Baramubgira, bati Mugenzi, na ntaryo uz’ uhore uduha uwo mutsima. Yesu arababgira, ati Ni jewe mutsima w’ubugingo: ūza kuri jewe ntazosonza na mba, kand’ ūnyizera nta ho azogira inyota na mba. Ariko narababgiye yuko mwāmbonye, muraheza ntimwizera. Ico Data ampa cose kiranshikīra, kand’ uwoza kuri jewe sinomuhinda na gatoya. Kuko ntākūwe mw ijuru no gukora ivyo nigombera, ariko nazanywe no gukora ivy’ uwantumye agomba. Kand’ ic’ uwantumye agomba ngiki: agomba yuko mu vyo yampaye vyose hatagira na kimwe kinzimirana, ariko ngo nze nkizure ku musi w’iherezo. Kukw iki ari co Data agomba: agomba yuk’ ūbona Umwana wese akamwizera, agira ubugingo budashira, nanje nkazomuzura ku musi w’iherezo. Bun’ Abayuda baramwidodombera, kuko yavuze, ati Ni jewe mutsima wamanutse uva mw ijuru. Bat’ Uyu si we Yesu mwene Yosefu? Na se na nyina turabazi: non’ avuga ate ngo Namanutse mva mw ijuru? Yesu arabishura, ati Nta co mugira imyidodombo muri mwebge. Nta n’umwe ashobora kuza kuri jewe Data yantumye atamukwegereye; nanje nzomuzura ku musi w’iherezo. Mu majambo y’abavugishwa n’Imana handitswe, ngo Bose bazoba abigishijwe n’Imana. Uwumvise ivya Data wese akavyiga, aza kuri jewe. S’ukugira ngo har’ uwabonye Data, atar’ uwavuye ku Mana: uwo ni we yabonye Data. N’ ukuri, n’ukuri ndababgire: Uwizera afise ubugingo budashira. Ni jewe mutsima w’ubugingo. Ba sogokuruza banyu bārīra manu mu bugaragwa, barapfa: uyu ni wo mutsima umanuka uva mw ijuru, ng’ umuntu awuryako ntapfe. Ni jewe mutsima w’ubugingo wamanutse uvuye mw ijuru; ni hagira ūrya kur’ uwo mutsima azohorah’ ibihe bidashira: kand’ umutsima nzobaha n’umubiri wanje, utangirwa abari mw isi ngo bagire ubugingo. Abayuda batanakw ibirake, bat’ Uyu ashobora ate kuduha umubiri wiwe ngo tuwurye? Yesu arababgira, ati N’ukuri, n’ukuri ndababgire: Ni mutarya umubiri w’Umwana w’umuntu, ngo munywe amaraso yiwe, nta bugingo mwogira muri mwebge. Ūrya umubiri wanje akanywa amaraso yanje, ni we afise ubugingo budashira, nanje nzomuzura ku musi w’iherezo. Kuk’ umubiri wanje ar’ ico kurya c’ ukuri, n’amaraso yanje ar’ ico kunywa c’ukuri. Ūrya umubiri wanje akanywa amaraso yanje, aguma muri jewe, nanje nkaguma muri we. Nk’uko Data w’ubugingo yantumye, nanje ndiho kubga Data, ni k’ūndya na we azobaho kubganje. Uwo ni wo mutsima wamanutse uvuye mw ijuru, si nk’ uwo ba sogokuruza banyu bāriye, ariko bagapfa; ūrya uwo mutsima azohorah’ ibihe bidashira. Ivyo yabivugiye mw isinagogi yigisha i Kaperinawumu. Nuko benshi mu bigishwa biwe bavyumvise, baravuga, bat’ Iryo jambo riragoye: har’ uworyumva akarishobora? Yesu amenye mu mutima kw abigishwa biwe bidodomba ivyo, arababaza, ati Mbeg’ ivyo birabatsitaje? None bizomera bite ni mwabona Umwana w’umuntu adūga aja iyo yahora ubga mbere? Impwemu ni zo zitera ubugingo, umubiri nta co umaze: amajambo mbabgiye n’impwemu n’ubugingo. Ariko muri mwebge hariho bamwe batizera. Kuko Yesu yahereye ubga mbere azi abatizera ab’ ari bo, n’ūzomugura uw’ ari we. Kand’ aravuga, ati Ni co catumye mbabgira kw ata wushobora kuza kuri jewe atabihawe na Data. Kuva ico gihe benshi mu bigishwa biwe bamuva inyuma, ntibāba bakijana na we. Yesu abaza bamwe cumi na babiri, ati Mbega namwe muragomba kwīgīra? Simoni Petero aramwishura, ati Tuje kwa nde ga Mugenzi? Kw ari wewe ufise amajambo y’ubugingo budashira, natwe twarizeye, tumenya yuko wewe ur’ Uwera w’Imana. Yesu aramwishura, ati Mbega si jewe nabatoranije uko mur’ icumi na babiri? Arik’ umwe muri mwebge n’umurwanizi. Yavuga Yuda Isikaryota, mwene Simoni, kukw ari we yagira az’ amugure, yar’ uwo muri bamwe cumi na babiri. Hanyuma y’ivyo Yesu agendagenda i Galilaya: ntiyashaka kugendagenda i Yudaya, kukw Abayuda bārondera ingene bomwica. Imisi mikuru y’ Abayuda yitwa iy’ Insago yarikw irashika. Nuko bene nyina baramubgira, bati N’uve ino, uje i Yudaya, abigishwa bawe na bo barābe ibikorwa ukora; kukw ata wogira ico akora mu mpisho, na we ngw arondere kumenyekana. K’ukora ivyo, ni wiserure mu b’ isi. Kuko na bene nyina na bo batāmwizera. Maze Yesu arabishura, at’ Igihe canje ntikiragera, arikw igihe canyu co, cama kiriho. Ab’ isi ntibabanka, ariko jewe baranyanka, kuko mbavugira ibikorwa vyabo kw ari bibi. Mwebge ni mudūge kumara iyo misi mikuru, ariko jeho sindayidūgako, kukw igihe canje kitaragera. Ababgiye ivyo, aguma i Galilaya. Bene nyina bamaze kudūga i Yerusalemu kumara iyo misi mikuru, na we aradūga, ntiyibonekeza, arikw agenda nk’uwomba. Maz’ Abayuda bamurondera mur’ iyo misi mikuru, bati Mbega wa wundi ari hehe? Haba ivyongoshwe vyinshi mw ishengero bamuvuga: bamwe bati N’ umuntu mwiza, abandi bat’ Oya, arazimiza abantu. Ariko nta n’umwe yamuvuze atobora, kuko batinya Abayuda. Ya misi mikuru igeze hagati, Yesu adūga mu rusengero, arigisha. Abayuda baratangara, bati Mbeg’ uyu yakūye ubgenge hehe, atigishijwe? Maze Yesu arabishura, at’ Izi nyigisho zanje s’izanje, n’iz’ uwantumye. Ni hāba har’ ūgomba gukora ivyo uwo akunda, azomenya izi nyigisho, ko zavuye ku Mana, canke ko mbivuga mvyigeneye. Ūvuga ivyo yigeneye aba yironderera icubahiro; arik’ ūrondera icubahiro c’ uwamutumye, ni we w’ukuri, kandi nta kugabitanya kuba kuri muri we. Mbega Mose si we yabahaye ivyagezwe? Ariko muri mwebge nta n’umwe yitondera ivyo vyagezwe. Muronderera iki kunyica? Ishengero riramwishura, rit’ Urimwo dayimoni! Ni nde ashaka kukwica? Yesu arabishura, ati Nakoze igikorwa kimwe, mwese muratangara. Mose yabahaye ugukebga — mugabo ntikwavuye kuri Mose, ni kuri ba sogokuruza banyu — kandi murakeba umuntu kw isabato. None se, k’umuntu akebga kw isabato, kugira ngw icagezwe ca Mose ntimukirenge, none jewe mumpōra iki ko kw isabato nakijije umuntu yiramvuriye? Ntimupfe guca imanza ku biboneka, ariko muce imanza z’ ukuri. Bamwe mu b’i Yerusalemu baravuga, bati Mbeg’ uwo si we bashaka kwica? Ehe avuga akararamango, nta co baruha bamubgira. Mbega harya abakuru bemeye vy’ ukuri k’uyo ari we Kristo? Uyo ko tuzi aho yaturutse, ariko Kristo ah’azozira, nta wuzi ah’ azoturuka. Nuko Yesu arasemerera yigisha mu rusengero, ati Jewe muranzi, n’ aho naturutse murahazi, kandi sinaje nitumye, arik’ uwantumye n’uw’ ukuri, mwebge ntimumuzi; jeho ndamuzi, kuko navuye kuri we, kand’ ari we yantumye. Buno barondera ingene bomufata, ariko ntihagira ūmukozako n’intoke, kukw igihe ciwe kitaribgagere. Benshi mw ishengero baramwizera baravuga, bati Kristo ni yaza, mugira ngw azokora ibimenyetso vyinshi birengeye ivyo uyu akora? Abafarisayo bumvise kw ishengero rimuvugana ivyo mu twongoshwe, abaherezi bakuru n’ Abafarisayo batuma abagendanyi kumufata. Maze Yesu aravuga, ati Hasigaye igihe gito nkiri kumwe namwe, nkaja ku wantumye. Muzondondera, ariko ntimuzombona, kand’ iyo nzoba ndi ntimuzoshobora gushikayo. Maz’ Abayuda baravugana, bati Mbeg’ uyo agira aje hehe, aho twebge tutazoshobora kumubona? Agira aje mu bāsābagiriye mu Bagiriki, ngw aze yigishe Abagiriki? Mbeg’ iryo jambo atubgiye n’iriki, ngo Muzondondera, ariko ntimuzombona, kandi ngw Iyo nzoba ndi mwebge ntimuzoshobora gushikayo? Nuko ku musi uherūkira ya misi mikuru, ni wo musi uruta iyindi, Yesu arahagarara, arasemerera, ati Namba har’ ūfise inyota, n’aze kuri jewe, anywe. Ūnyizera, inzūzi z’amazi y’ubugingo zizotemba ziva mu nda yiwe, nk’ukw ivyanditswe bivuga. Arikw ivyo yabivuze kuri Mpwemu, uwo abamwizera bāgira bahabge; kuko Mpwemu ataribgatangwe, kuko Yesu ataribgashike mu bgiza bgiwe. Bamwe mw ishengero bumvise ayo majambo, bati N’ukuri uyu ni wa muntu avugishwa n’Imana. Abandi bat’ Uyu ni we Kristo. Abandi bat’ Oya, mbega Kristo yova i Galilaya? Mbeg’ icanditswe ntikivuga ko Kristo azova mu ruvyaro rwa Dawidi, i Betelehemu, wa musozi Dawidi yabako? Ishengero riramupfa, bamwe muri bo bashaka kumufata, ariko ntihāgira n’umwe amukozako n’intoke. Nuko ba bagendanyi basubira ku baherezi bakuru n’Abafarisayo, na bo barababaza, bati Ko mutamuzanye? Abagendanyi barabishura, bat’ Erega ntihigeze kuboneka umuntu avuga nka we. Abafarisayo barababaza, bati Mbega namwe mwajimijwe? Har’ umukuru n’umwe yamwizeye, cank’ Umufarisayo? Arikw abo bantu batazi ivyagezwe n’ibivume. Nikodemo, umwe yaza kuri we mbere, yar’ umwe muri bo, arababaza, ati Mbeg’ ivyagezwe vyacu biratsindisha umuntu batabanje kumwumva no kumenya ico yakoze? Baramwishura, bati Mbega nawe ur’ uw’ i Galilaya? Sesa urābe yuko har’ ūvugishwa n’Imana yova i Galilaya. [ Bose baca baritahira. Yesu aja ku musozi wa Elayono. Mu gaturuturu asubira mu rusengero, abantu bose baza ah’ ari, aricara arabigisha. Abanyabgenge b’ivyanditswe bo n’Abafarisayo bamuzanira umugore, afashwe asambana, bamushira hagati, baramubgira, bati Mwigisha, uyu mugore bamuturumbukiyeko arikw arasambana. Kandi Mose mu vyagezwe yatugeze kwicisha amabuye ben’ abo. None weho uvuga iki? Arikw ivyo bābivuga ar’ ukumugeza, ngo bamukūrek’ urwitwazo rwo kumurega. Ariko Yesu arunama, yandikisha urutoke hasi. Maze bakobeje kumubaza, arunamuka, arababgira, at’ Ūtagira icaha muri mwebge n’abe ari we abanza kumutera ibuye. Asubira kwunama yandika hasi. Na bo bavyumvise basohoka isorōsoro, uhereye k’ūkuze ugashitsa ku muto, Yesu asigara wenyene, bo na wa mugore yar’ ahagaze hagati. Yesu yunamutse aramubaza, ati Yewe mugore, bamwe bakureze bari hehe? Nta n’ umwe aguciriye urubanza? Na we ati Nta n’umwe, Mugenzi. Yesu aramubgira, ati Nanje singucira urubanza. Ni wīgīre, guhēra ubu ntuz’ usubire gukora icaha.] Yesu yongera kubabgira, ati Jewe nd’ umuco w’isi, ūnkurikira nta ho azogenda mu mwiza, arikw azogira umuco w’ubugingo. Abafarisayo baramubgira, bat’ Ereg’ urishingira intahe, intahe yawe s’iy’ ukuri. Yesu arabishura, ati Naho jewe nishingira intahe, intahe yanje n’iy’ ukuri, kuko nzi iyo navuye, n’iyo nja, ariko mweho ntimuzi iyo navuye cank’ iyo nja. Mwebge muca urubanza nk’abantu, jeho nta n’ umwe ncira urubanza. Kandi naho jewe noca urubanza, urubanza rwanje rwoba urw’ ukuri, kuko ntari jenyene, ndi kumwe na Data yantumye. Kandi no mu vyagezwe vyanyu handitswe kw intahe ishinzwe n’ abantu babiri ar’ iy’ ukuri. Jewe nd’ uwishingira intahe, kandi na Data yantumye aranshingira intahe na we. Na bo baramubaza, bati So ari hehe? Yesu arabishura, ati Nta jewe, nta Data, nta we muzi; iyo muba munzi, na Data muba mumuzi. Ayo majambo yayavugiye mw iyakīriro ry’amashikanwa, arikw arigisha mu rusengero; kandi nta n’umwe yamufashe, kukw igihe ciwe kitaribgashike. Nuko yongera kubabgira, ati Jewe ndi mu kuhava, namwe muzondondera, kandi muzopfira mu vyaha vyanyu: jewe iyo nja mwebge ntimuzoshobora gushikayo. Abayuda barabazanya, bati Mbeg’ azokwiyahura, kw agize ngw iy’ aja ntituzoshobora gushikayo? Na we arababgira, ati Mwebge mwamutse hasi, jeho namutse iyo hejuru; mwebge mur’ab’ iyi si, jeho sind’ uw’ iyi si. Ico ni co gitumye mbabgira ko muzopfira mu vyaha vyanyu; kuko ni mutizera ko ndi We, muzopfira mu vyaha vyanyu. Nuko baramubaza, bat’ Uri nde, wewe? Yesu arabishura, ati Nd’ ico nababgiye uhereye ubga mbere. Mfise ivyo kubabarira vyinshi, no kubacira urubanza. Kand’ uwantumye n’uw’ ukuri; ivyo namwumvanye ni vyo mvuga mw isi. Ariko bo ntibāmenya yukw ababgiye Se. Nuko Yesu arababgira, at’ Aho muzomanikira Umwana w’umuntu, ni ho muzomenya ko ndi We, kandi kw ata co nkora nigeneye; uko Data yanyigishije, ni ko mbivuga. Kand’ uwantumye turi kumwe na we, ntiyansize jenyene, kuko jewe na ntaryo nama nkora ibimuhimbara. Avuze ivyo, benshi baramwizera. Nuko Yesu abgira Abayuda bāri bamwemeye, ati Ni mwaguma mw ijambo ryanje, mur’ abigishwa banje vy’ukuri; kandi muzomenya ukuri, kand’ ukuri kuzobaha kwidegemvya. Baramwishura, bati Tur’ uruvyaro rwa Aburahamu, nta ho twigeze kujakarira umuntu n’umwe: non’ uvuga ute ngo tuzohabga kwidegemvya? Yesu arabishura, ati N’ukuri, n’ukuri ndababgire: Ūkora icaha wese n’umuja w’icaha. Umuja ntiyama atsindaje mu nzu, arik’ umwana we yama atsindaje. Umwana ni yabaha kwidegemvya, muzoba abidegemvya nyakuri. Ndazi ko mur’ uruvyaro rwa Aburahamu, yamara murondera ingene mwonyica, kukw ijambo ryanje ritagira ikibanza muri mwebge. Jewe mvuga ivyo nabonye kuri Data; namwe mukora ivyo mwumvise kuri so. Baramwishura, bati Aburahamu ni we data. Yesu arabishura, at’ Iyo muba mur’ abana ba Aburahamu, muba mukora ibikorwa nk’ivya Aburahamu. Ariko none murondera ingene mwonyica, umuntu yababariye ivy’ ukuri, ivyo numvise ku Mana; Aburahamu ntiyagize artyo. Mukora ibikorwa nk’ivya so. Baramubgira, bati Twebge ntitur’ ibivyarwa: dufise Data umwe, n’Imana. Yesu arababgira, at’ Iy’ Imana iba ari So, muba munkunda, kuko jewe naje mvuye ku Mana; sinaje nitumye, ariko ni yo yantumye. N’iki gituma mutamenya imvugo yanje? N’uko mudashobora kwumva ijambo ryanje. Mwebge mur’ aba so wa Murwanizi, kand’ ivyo so yifuza ni vyo mushaka gukora. Uwo yahereye ubga mbere na mbere ar’umwicanyi, kandi ntiyahagaze mu kuri, kukw ata kuri kuri muri we. Iy’ avuga ibinyoma, avuga ivyiwe, kukw ar’ umunyabinyoma, kand’ ari we se wavyo. Ariko jeho, kuko mvuga ivy’ ukuri, ntimunyemera. Ni nde muri mwebge yonyagiriza icaha nakoze? Ko mvuga ukuri, n’iki gituma mutanyemera? Uw’ Imana yumva amajambo y’Imana; mwebge igituma mutumva, n’uko mutar’ ab’ Imana. Abayuda baramwishura, bati None se ntitwavuze ukuri k’ur’ Umusamariya, kandi k’urimwo dayimoni? Yesu arabishura, ati Jewe sindimwo dayimoni, ariko nubaha Data, namwe ntimunyubaha. Jewe sinironderera icubahiro, harih’ ūkindonderera, kandi ni we Kamaramagambo. N’ ukuri, n’ukuri ndababgire: Ni hagira uwitondera ijambo ryanje, ntazobona urupfu gushitsa ibihe bidashira. Abayuda baramubgira, bati Noneho turamenye k’ urimwo dayimoni. Aburahamu yarapfuye, n’abāvugishwa n’ Imana n’uko, ariko wewe uvuze, uti Ni hagira uwitondera ijambo ryanje, nta ho azokwumviriza ku rupfu. Mbeg’ uruta sogokuruza wacu Aburahamu? We ko yapfuye, n’abāvugishwa n’Imana na bo bakaba bārapfuye: wiyita nde? Yesu arabishura, ati Ni naba niha icubahiro, icubahiro canje kizoba ar’ ic’ ubusa: ūmpa icubahiro ni Data, uwo muvuga ngo n’Imana yanyu, yamara ntimumuzi, ariko jewe ndamuzi. Kandi ni navuga ngo sindamuzi, nzoba mbaye umunyabinyoma nkamwe: ariko ndamuzi, kandi nitondera ijambo ryiwe. Aburahamu sogokuruza wanyu yari yarahahamiye kubona umusi wanje, kandi yarawubonye, aranezerwa. Nuko rer’ Abayuda baramubgira, bat’ Ube utaramara imyaka mirongwitanu, ngo warabonye Aburahamu? Yesu arababgira, ati N’ukuri, n’ukuri ndababgire: Aburahamu ataravuka, jewe namye ndiho. Baca batora amabuye yo kumutera, maze Yesu arihisha, ava mu rusengero. Arikw arahita, abona umuntu yavutse ar’ impumyi. Abigishwa biwe baramubaza, bati Mwigisha, ni nde yakoze icaha, n’uyo, canke n’abavyeyi biwe, ko yavutse ar’ impumyi? Yesu arabishura, at’ Uyu ntiyakoze icaha, kandi s’abavyeyi biwe, ariko n’ukugira ngw ibikorwa vy’Imana bibonekere kuri we. Twebge dukwiye gukora ibikorwa vy’ uwantumye hakibona; buhava bgira, ata wugishobora gukora. Nkiri mw isi, nd’ umuco w’isi. Avuze ivyo, acira amate hasi, avurungisha amate utwondo, araheza amusīga utwo twondo ku maso; aramubarira, ati Genda wiyuhagire mu kidengeri Silowamu; (Silowamu risobanurwa ngo Mutumwa). Nukw aragenda ariyuhagira, agaruka abona. Nukw ababanyi biwe, n’abāhora bamubona kw ar’ umusēzi, barabazanya, bati Mbeg’ uyu si we yahora yicaye asēgerereza? Abandi bati Ni we; abandi bat’ Oya, n’uwo basa. Na we arababgira, ati Ni jewe. Nuko baramubaza, bati Mbega non’ amaso yawe yahumūtse ate? Na we arabishura, ati Wa muntu yitwa Yesu yavurunze utwondo, atunsīga ku maso, arambgira, ati Ja kuri Silowamu wiyuhagire; nuko ndagenda, ndiyuhagira, ndahumūka. Baramubaza, bat’ Ari hehe? Ati Sindahazi. Umwe yahora ar’impumyi bamujana ku Bafarisayo. Kand’ uwo musi war’ isabato, Yesu yavurunzek’ utwondo, agahumūra amaso yiwe. Abafarisayo basubira kumubaza ingene yahumūtse, na we arababgira, ati Yansīze utwondo ku maso, ndiyuhagira, ndahumūka. Bamwe mu Bafarisayo baravuga, bat’ Uwo muntu ntava ku Mana, kukw ataziririza isabato. Abandi bati Mbeg’ umuntu w’umunyavyaha yoshobora ate gukora ibimenyetso bingana birtyo? Baramupfa. Basubira kubaza umwe yahora ar’ impumyi, bati Weho uvuga kw ar’ iki, kuko yaguhumūye amaso? Na we ati N’ūvugishwa n’Imana. Maz’ Abayuda ntibemera ivy’ uwo, yuko yamye ar’impumyi, agaheza agahumūka, kugeza aho bāhamagariye abavyeyi b’ uwahumūtse, barababaza, bati Mbeg’ uyu n’umwana wanyu, mwebge muvuga ko yavutse ar’ impumyi? None yahumūtse ate? Abavyeyi biwe barabishura, bat’ Uyu turazi kw ar’ umwana wacu, kandi ko yavutse ar’ impumyi; arikw icatumye abona ubu, ntitukizi, kandi n’uwamuhumūye, tweho ntitumuzi. Mumwibarize, n’umugabo, arivugira. Abavyeyi biwe bāvugiye ivyo, kuko bātinya Abayuda, kukw Abayuda bāri bamaze kuja ingingo, ng’umuntu wese azokwatura Yesu kw ari Kristo acibge mw isinagogi. Ni co catumye abavyeyi biwe bavuga, bati N’ umugabo, ni mumwibarize. Maze bahamagara ubugira kabiri wa muntu yahora ar’ impumyi, baramubgira, bati Ni wubahe Imana, twebge tuzi yuk’ uwo muntu ar’ umunyavyaha. Na we arabishura, ati Namb’ ar’ umunyavyaha sindabizi: ico nzi ni kimwe, n’uko nar’ impumyi, none nkaba mbona. Baramubaza, bati Yakugiriye ate? Yahumūye amaso yawe ate? Arabishura, ati Namaze kubibabgira, ko mutavyumvise? Mugombera iki gusubira kuvyumva? Mbega namwe mugomba kuba abigishwa biwe? Baramutuka, bati Ni wewe mwigishwa wiwe, natwe tweho tur’ abigishwa ba Mose. Twebge tuzi yukw Imana yavuganye na Mose, arik’ uwo ntituzi ah’ aturuka. Wa muntu arabishura, at’ Erega n’ igitangaza ko mutazi ah’ aturuka, kand’ ari we yahumūye amaso yanje. Turazi kw Imana itumviriza abanyavyaha, arik’ ūyubaha, agakora ivyo igomba, uwo ni we yumviriza. Uhereye kera hose ntihumvikanye ko har’ umuntu yahumūye amaso y’uwavutse ar’ impumyi. Iyaba uyo atāvuye ku Mana, nta co yoshoboye gukora. Baramwishura, bati Wewe wavukiye mu vyaha gusa gusa, ni wewe utwigisha? Bamuhindira hanze. Yesu yumvise ko bamuhindiye hanze, aja kumurāba, aramubaza, ati Mbega wizeye Umwana w’Imana? Na we aramwishura, ati Ni nde ga Mugenzi, nkamwizera? Yesu aramubgira, ati Wamubonye, kandi ni we muriko muravugana. Na we ati Ndizeye, Mwami. Araheza aramupfukamira. Yesu aravuga, ati Naje mur’ iyi si kuba agahinyuza, ngw abatabona babone, n’ababona babe impumyi. Bamwe mu Bafarisayo bāri kumwe na we bumvise ivyo, bati Mbega natwe tur’ impumyi? Yesu arababgira, at’ Iyo muba mwar’ impumyi, nta caha muba mufise, ariko noneho muvuga muti Turabona: icaha canyu camaho. N’ukuri, n’ukuri ndababgire: Ūdaca mw irembo ry’ urugo rw’intama, arikw akūririra ahandi, uwo aba ar’ igisuma n’ umwambuzi. Arik’ ūca mw irembo ni we mwungere w’intama. Umuteramyi w’irembo aramwugururira, kand’ intama zumva ijwi ryiwe; ahamagara iziwe ntama mu mazina yazo, akaziturutsa. Kand’ iy’ amaze guturutsa iziwe zose, azija imbere, zikamukurikira kuko zizi ijwi ryiwe. Arik’ uwo zitazi ntizomukurikira na mba, zomuhunga, kuko zitazi amajwi y’abandi. Yesu abacira uwo mugani, ariko bo ntibatahura ivyo ababgira ivy’ ari vyo. Nuko Yesu yongera kubabgira, ati N’ukuri, n’ukuri ndababgire: Ni jewe rembo ry’intama. Abanyītangiye imbere bose bār’ ibisuma n’abambuzi, arikw intama ntizabumviye. Ni jewe rembo, kand’ ūshika mu rugo wese aciye muri jewe arakizwa; agataha, agaturuka, akaronka icanya. Igisuma ntikizanwa n’ikindi, atar’ ukwiba, n’ukwica, n’ugutikiza; nanje jeho nazanywe no kugira ngo zironke ubugingo, kandi ngo ziburonke busāgutse. Ni jewe mwungere mwiza; umwungere mwiza yigura intama ziwe. Arik’ umucangero, atar’ umwungere bgite, kand’ intama atar’ iziwe, iy’ abonye ibingira rije, ata intama, agahunga: ibingira rikazisahura, rikazishwiragiza. Arahunga, kukw ar’ umucangero, atababaye intama. Ni jewe mwungere mwiza, ndazi izanje, n’izanje ziranzi, nk’uko Data anzi, nanje nkamumenya; kandi ndigura intama zanje. Kandi mfise n’izindi ntama zitar’ izo mur’ uru rugo, na zo nyene birankwiye kuzija imbere, zizokwumva ijwi ryanje, hazoba umukuku umwe n’umwungere umwe. Igituma Data ankunda, n’uko ndekura ubugingo bganje, ngo mpeze nsubire kubgābīra. Nta n’umwe abunyaka, kuko mburekura kubganje: mfise ububasha bgo kuburekura, mfise n’ububasha bgo gusubira kubgābīra. Ico ni co cagezwe nahawe na Data. Abayuda bongera kumupfa kubg’ ayo majambo; benshi muri bo bat’ Arimwo dayimoni, kandi yāsaze: mumwumviririza iki? Abandi bat’ Ereg’ ayo majambo si nk’ ay’ ūhagazweko na dayimoni: mbega dayimoni arashobora guhumūra amaso y’ impumyi? Maze haza imisi mikuru yo kwibuka uguhumanurwa kw’ urusengero i Yerusalemu: hāri mu rushana. Yesu agendagenda mu rusengero mw ibaraza rya Salomo. Abayuda baramukikiza, baramubaza, bat’ Uzogeza ryari gutera imitima yacu kujuragira? Asangw’ uri Kristo bidufoborere. Yesu arabishura, ati Narababgiye, ariko ntimwizera: ibikorwa nkora mw izina rya Data, ni vyo binshingira intahe. Ariko ntimwizera, kuko mutar’ abo mu ntama zanje. Abābaye intama zanje bumva ijwi ryanje, nanje ndabazi, na bo barankurikira, kandi nanje mbaha ubugingo budashira, nta ho bazokwigera bapfa rubi gushitsa ibihe bidashira, kandi nta wushobora kubanshikura mu kuboko kwanje. Data yabampaye ni we aruta bose; nta wushobora kubashikura mu kuboko kwa Data. Jewe na Data tur’ umwe. Bun’ Abayuda bongera gutora amabuye, ngo bayamutere. Yesu arababgira, ati Naberetse ibikorwa vyiza vyinshi bivuye kuri Data, ikibanteresha amabuye mur’ ivyo bikorwa n’ikihe? Abayuda baramwishura, bati Ntituguterera amabuye kubg’ igikorwa ciza, ariko n’uko warogose; kuko wewe ur’ umuntu ukīgira Imana. Yesu arabishura, ati Mbega ntihanditswe mu vyagezwe vyanyu, ngo Navuze nti Mur’ imana? None ko yabise imana, bamwe ijambo ry’Imana ryashitseko (kand’ ivyanditswe ntibishobora guhinduka), mwebge mubgira mute uwo Data yejeje, akamutuma mw isi, ng’ Urarogose, kuko navuze nti Nd’ Umwana w’ Imana? Asangwa ntakora ibikorwa vya Data, ntimunyemere; ariko ni nabikora, naho jewe mutanyemera, mupfe kwemera ibikorwa, kugira ngo mumenye, mutahure, yuko Data ari muri jewe, nanje nkaba muri Data. Nuko bongera kurondera ingene bomufata, abava mu maboko. Avayo, yongera kuja hakurya ya Yorodani, ha hantu Yohana yabatiriza ubga mbere, agumayo. Benshi baza kuri we; baravuga, bati Yohana nta kimenyetso yakoze, arikw ivyo Yohana yavuze vyose kur’ uyu vyar’ ivy’ ukuri. Kandi benshi bamwizererayo. Hārih’ uwar’ arwaye, ni Lazaro w’i Betaniya, ni wa musozi Mariya na mwene nyina Marita bābako. Uwo Mariya ni we yasīze Umwami Yesu amavuta atāmirana ku birenge, amuhanaguza umushatsi wiwe; uyo Lazaro yar’ arwaye ni we musaza we. Bashiki biwe batuma kuri Yesu, bati Mugenzi, wa wundi ukunda ararwaye. Yesu avyumvise aravuga, at’ Iyo ndwara s’iyo kumwica, ariko n’iyo gushimagirisha Imana, kugira ngo n’Umwana w’Imana imushimagirishe. Kandi Yesu yarakunda Marita na mwene nyina na Lazaro. Nuko yumvise kw arwaye, asībira aho hantu yar’ ari imisi ibiri. Hanyuma y’ivyo abgira abigishwa biwe, ati Dusubire i Yudaya. Abigishwa baramubgira, bati Mwigisha, Abayuda baheruka gushaka kugutera amabuye, non’ usubireyo? Yesu arabishura, ati Non’ isaha z’umurango s’icumi na zibiri? Ūgenda ku murango ntatsitara, kukw abona umuco w’ iyi si. Arik’ ūgenda mw ijoro aratsitara, kuk’ umuco utari muri we. Amaze kuvuga ivyo, arababgira, ati Lazaro, umukunzi wacu, arasinziriye, nanje ndagiye kumukangura. Nukw abigishwa baramubgira, bati Mugenzi, asangw’ asinziriye, azokira. Yamara Yesu yavuga urupfu rwiwe, ariko bo bagira ngw avuga kuruhuka kwo gusinzira. Buno Yesu avuga abifoboye, ati Lazaro yahwereye; ariko kubganyu ndanezerewe ko ntāriyo, kugira ngo muze mwizere; noneho ni muze tuje iy’ ari. Toma ari we Hasa abgira abigishwa bagenzi biwe, ati Ngo tugende, dupfane na Yesu. Nuko Yesu ashitse asanga amaze imisi ine mu mva. I Betaniya hāri hafi y’i Yerusalemu nka stadiyo cumi na zitanu. Nukw Abayuda benshi bāri baje kwa Marita na Mariya kubirura kubga musaza wabo. Nuko Marita yumvise ko Yesu aje, aragenda aramusanganira; ariko Mariya asigara yicaye mu nzu. Marita abgira Yesu, ati Mugenzi, iy’ uba wari hano, musazanje ntaba yāhwereye. Kandi n’ubu ndazi kw ivyo wosaba Imana vyose, Imana yobiguha. Yesu aramubgira, ati Musazawe azozuka. Marita aramwishura, ati Ndazi kw azozuka mw izuka ryo ku musi w’iherezo. Yesu aramubgira, ati Ni jewe kuzuka n’ ubugingo. Ūnyizera n’iyo yoba yarapfuye, azobaho; kand’ ūriho wese anyizera, nta ho azokwigera apfa gushitsa ibihe bidashira. Urizeye ivyo? Na we at’ Ego me Mugenzi, nizeye k’ uri Kristo, Umwana w’Imana, umwe wo kuza mw isi. Avuze ivyo, asubira inyuma, yonjorora Mariya, mwene nyina, at’ Umwigisha ari hano, araguhamagaje. Na we avyumvise, ava hasi n’ingoga, aja ah’ ari. Yesu ntiyaribgashike mur’ iyo mihana, ariko yar’ akiri ha handi aho Marita yamusanganiriye. Bun’ Abayuda bāri kumwe na Mariya mu nzu bamwirura, babonye avuye hasi n’ingoga, asohotse, baramukurikira, bagira ngw agiye kuririra ku mva. Mariya ashitse aho Yesu ari, amubonye, yikubita imbere y’ ibirenge vyiwe, ati Mugenzi, iy’ uba wari hano, musazanje ntaba yāhwereye. Yesu abonye kw arira, n’Abayuda bāri kumwe na we barira, agira ikigumbagumba mu mutima, arawuhagarika, arababaza, ati Mwamutaye hehe? Bati Mugenzi, ngwino urābe. Yesu ararira. Abayuda baravuga, bat’ Eh’ ingene yamukunda. Ariko bamwe muri bo baravuga, bati Mbeg’ uyo yahumūye amaso y’impumyi, ntiyoshoboye kubuza uyo ngo ntapfe? Yesu yongera kugira ikigumbagumba mu mutima, ashika ku mva; kandi yar’ isenga yugajwe ikibuye. Yesu aravuga, ati Ni mukūreh’ iryo buye. Marita mushiki w’uwapfuye, aramubgira, ati Mugenzi, ereg’ ubu aramaze kunuka, kw amaze imisi ine. Yesu aramubgira, ati Sinakubgiye nti Ni wizera urabona ubgiza bg’Imana? Nuko bakūrah’ ikibuye. Buno Yesu ararangamiza, ati Data, ndagushima ko wanyumvirije. Jewe nari nsanzwe nzi k’unyumviriza ubudasība, ariko mbivugishijwe n’ ishengero rihagaze ngaha, kugira ngo bizere kw ari wewe wantumye. Amaze kuvuga ivyo, asemerera n’ijwi rirenga, ati Lazaro, ngwino, sohoka. Uwari yāpfuye arasohoka, azingiriwekw impuzu ku maguru no ku maboko, n’igitambara gipfutse mu maso hiwe. Yesu arababgira, ati Ni mumuhamburure, mumureke, agende. Nuko benshi mur’ abo Bayuda bari baje kwa Mariya, babonye ico Yesu akoze, baramwizera, ariko bamwe muri bo baja ku Bafarisayo, bababgira ivyo Yesu akoze. Nukw abaherezi bakuru n’ Abafarisayo bakoranya abanyekombe, barababaza, bati Mbega, tugire dute? K’uyu muntu akora ibimenyetso vyinshi. Ni twamurekeraho durtyo, bose bazohava bamwizera, kand’ Abaroma bazoza batikize igisagara cacu n’ ubgoko bgacu. Arik’ umwe muri bo, ni Kayafa, yar’ umuherezi mukuru mur’ uwo mwaka, arababgira, ati Mwebge nta co muzi na mba, kandi nta co mwiyumvira yukw ar’ ibibereye kubganyu k’umuntu umwe apfira abantu, hak’ ubgoko bgose buhona. Ivyo ntiyabivuze avyigeneye, ariko, kuko yar’ umuherezi mukuru mur’ uwo mwaka, yavugishijwe ko Yesu agira apfire ubgo bgoko; kandi s’ubgo bgoko bgonyene, ariko ngw abana b’Imana bose bari basanzaye, abakoranirize hamwe. Nuko bahēra uwo musi baja inama yo kumwica. Maze Yesu ntiyaba akigenda yibonekeza mu Bayuda, arikw avayo, aja mu gihugu kiri hafi y’ubugaragwa mu gisagara citwa Efurayimu, agumanayo n’ abigishwa. Maze Pasika y’Abayuda yarikw irashika, benshi bava mu misozi, badūga i Yerusalemu, Pasika itarashika, ngo bihumanure. Maze barondera Yesu, babazanya bahagaze mu rusengero, bati Mbega, mugira ngw iki? Ubgo ntazoza mur’ iyi misi mikuru? Kand’ abaherezi bakuru n’Abafarisayo bāri bashinze ng’ uwomenya ah’ ari aharange, ngo bamufate. Nuko hasigaye imisi itandatu Pasika igashika, Yesu aja i Betaniya, ni ho Lazaro yaba, umwe Yesu yazuye mu bapfuye. Barahamuzimanira; Marita yarahereza, kandi na Lazaro yar’ umwe wo mu bicaranye na we basangira. Maze Mariya yābīra ingero y’amavuta atāmirana y’ igiciro kinini cane, y’agati kitwa narada, ayasīga ku birenge vya Yesu, abihanaguza umushatsi wiwe, kand’ inzu yose itāmiranamw’ ayo mavuta. Ariko Yuda Isikaryota, umwe mu bigishwa biwe, uwagira az’ amugure, aravuga, ati N’iki catumye ayo mavuta ataguzwe idenariyo amajana atatu, ngo zihabge aboro? Arikw ivyo ntiyabivugishijwe no kubabara aboro, n’uko yar’ umwivyi, agendana umupfuko, agasotōra ku bibītswemwo. Yesu aramubgira, ati N’umureke, kukw ivyo yabibīkiye umusi wo guhambga kwanje. Aboro murāmana imisi yose, ariko jeho ntituja kwamana imisi yose. Ishengero ryinshi ry’Abayuda rimenye kw ari ho ari, baraza, mugabo ntihāri kubga Yesu gusa, ariko kwār’ ukugira ngo barābe na Lazaro yazuye mu bapfuye. Arikw abaherezi bakuru baja inama yo kwica Lazaro na we, kuko kubgiwe Abayuda benshi bābavako bakizera Yesu. Bukeye bg’aho, ishengero ryinshi ryari ryaje i Yerusalemu mur’ iyo misi mikuru, bumvise ko Yesu azayo, bābīra amashami y’ibigazi, baja kumusanganira, barasemerera, bati Hoziyana: hashemezwe ūje mw izina ry’Uhoraho, ni we Mwami w’ Abisirayeli. Kandi Yesu abonye inyana y’indogoba, ayicarako, nk’uko handitswe, ngo Nta co utinya, mukobga w’i Siyoni, rāba, Umwami wawe araje, ari ku nyana y’indogoba. Ivyo abigishwa ntibabitahuye ubga mbere, ariko Yesu amaze guhabga ubgiza bgiwe, ni ho bibutse kw ivyo yavyandikiwe, kandi kw ari vyo bāmugiriye. Nuko rya shengero rimushingira intahe, rimwe ryari kumwe na we hamwe yahamagara Lazaro ngw ave mu mva, akamuzura mu bapfuye. Kandi ni co catumye ishengero rimusanganira, kuko bumvise ko yakoze ico kimenyetso. Arikw Abafarisayo bavugana muri bo, bati Murabona kw ata co mumaze: rāba isi yose yamukondoreye inyuma. Hār’ Abagiriki bamwe, mu bādūze gusenga mu misi mikuru, bashikīra Filipo w’i Betsayida i Galilaya, baramwinginga, bati Mugenzi, turagomba kurāba Yesu. Filipo araza abibarira Andereya; Andereya na Filipo baraza babibarira Yesu. Yesu arabishura, at’ Igihe kirageze c’uk’ Umwana w’umuntu ahabga ubgiza bgiwe. N’ukuri, n’ukuri ndababgire: Iy’ agatete k’ingano kataguye mw ivu ngo gapfe, kaguma uko kari konyene; arikw iyo gapfuye, gahunda impeke nyinshi. Ūkunda ubugingo bgiwe azobubura, arik’ uwanka ubugingo bgiwe mur’ iyi si azobuzigama gushitsa ku bugingo budashira. Ni hagira ūnkorera, n’ankurikire, kand’ aho nzoba ndi, umukozi wanje ni ho azoba: ni hagira ūnkorera, Data azomuha icubahiro. Umushaha wanje urahagaze: none mvuge iki? Ngire nti Data, n’unkize iki gihe? Yamara ni co canzanye ngo nshike mur’ iki gihe. Data, shimagiza izina ryawe. Maz’ ijwi riva mw ijuru, riti Ndarishimagije, kandi nzokwongera kurishimagiza. Ishengero rihagazeho rivyumvise, riti N’umuturagaro. Abandi bati N’ umumarayika avuganye na we. Yesu arabishura, at’ Iryo jwi ntirije kubganje, ariko rije kubganyu. Non’ ubu iyi si iciriwekw iteka, non’ ubu umutware w’ iyi si agira ahindirwe hanze. Nanje ni namanikwa hejuru y’ isi, nzokwikwegerako bose. Avuga ivyo ar’ukubamenyesha urupfu agira apfe. Ishengero riramwishura, riti Twebge twumvise mu vyagezwe ko Kristo azohorah’ ibihe bidashira. Non’ uvuze ute ng’ Umwana w’umuntu akwiye kumanikwa? Mbeg’ uwo Mwana w’umuntu ni nde? Yesu arababgira, ati Hasigaye igihe gito umuco ukiri muri mwebge: ni mugende mugifise umuco, umwiza woye kubīriranirako. Ūgenda mu mwiza ntamenya iy’ aja. Mugifise umuco, mwizere umuco, ngo mube abana b’umuco. Yesu amaze kuvuga ivyo, arīgīra, arabīhisha. Ariko naho yakoreye ibimenyetso bingaho imbere yabo, ntibārushe bamwizera, ngw ijambo ry’uwavugishwa n’Imana Yesaya rishike, ngo, Mwami, ni nde yizeye ico twumvise? Kand’ ukuboko kw’Uhoraho kwahishuriwe nde? Ni co catumye badashobora kwizera, kuko Yesaya yongeye kuvuga, ati Yabahumye amaso, yabakomantaje imitima, Kugira ngo boye kubonesha amaso, no gutahurisha imitima, No guhindukira, Ngo mbakize. Ivyo Yesaya yabivuze, kuko yabonye ubgiza bgiwe, kandi ni we yavuzeko. Yamara no mu bakuru, benshi baramwizeye; ariko kubg’ Abafarisayo ntibāvyatura, kugira ngo boye gucibga mw isinagogi, kuko bākunda icubahiro c’abantu kukirutisha icubahiro c’ Imana. Yesu arasemerera, at’ Ūnyizera, si jewe yizeye, ariko yizeye uwantumye: ūmbonye aba abonye uwantumye. Naje mw isi nd’ umuco, kugira ng’ ūnyizera wese ntaz’ agume mu mwiza. Ariko ni hagira uwumva amajambo yanje, ntayazigame, si jewe ndamucirakw iteka; kuko ntāzanywe no gucirakw iteka isi, ariko nazanywe no gukiza isi. Arik’ ūngaya, ntiyemere amajambo yanje, ari n’ikizomutsindisha: ijambo navuze ni ryo rizomutsindisha ku musi w’umuhero. Kukw ivyo ntabivuze mvyigeneye, ariko Data yantumye, ni we yangeze ivyo nkwiye kuvuga n’ivyo nkwiye gusigura. Kandi ndazi yukw ivyo yageze ar’ ubugingo budashira. Nukw ivyo mvuga, mbivuga nk’uko Data yambariye. Umusi wa Pasika utarashika, Yesu amenye kw igihe ciwe gishitse co kuva mw isi ngw aje kwa Se, uko yakunda abiwe bari mw isi, ni ko yabakunze gushitsa ku muhero. Bakiriko bararya ku mugoroba, wa Murwanizi amaze kwinjiza ubuguranyi mu mutima wa Yuda Isikaryota, mwene Simoni, Yesu yar’ azi ko Se yamuhaye vyose yabishize mu maboko yiwe, kandi ko yavuye ku Mana, kandi kw agira asubire ku Mana, ava hasi mw irīro, akūra umutamana, yābīra icambazo, arakenyera; araheza asuka amazi mu mubehe, atangura kwoza ibirenge vy’abigishwa, no kubihanaguza icambazo akenyeje. Nukw ashika kuri Simoni Petero, na we aramubaza, ati Mugenzi, ni wewe unyoza ibirenge? Yesu aramwishura, at’ Ico jewe ndiko ndakora, wewe nturibukimenye ubu: arik’ uzokimenya hanyuma. Petero aramubgira, ati Nta ho uzokwigera unyoza ibirenge gushitsa ibihe vyose. Yesu aramwishura, ati Ni ntakwoza, nta ho tuzoba duhūriye. Simoni Petero aramubgira, ati Mugenzi, ntugarukize ku birenge gusa, arik’ ushikane ku maboko no ku mutwe. Yesu aramubgira, at’ Uwari yiyuhagiye nta kindi agomba, atar’ ukwoga ibirenge, kukw aba akeye umubiri wose: namwe murakeye, ariko si mwese. Kuko yar’ azi ūzomugura uw’ ari we; ni co catumye avuga, ati Ntimukeye mwese. Nukw ahejeje kubōza ibirenge, yābīra umutamana wiwe, yongera kwicara; arababaza, ati Mbega muramenye ico mbagiriye? Munyita Mwigisha na Shobuja, kandi mubivuga ko, kukw ari ko ndi. Nuko rero, ko jewe mbogeje ibirenge, ndi Shobuja n’ Umwigisha, namwe mukwiye kwozanya ibirenge. Kuko mbahaye akarorero, kugira ngo nk’ uko jewe mbagiriye, abe ari ko namwe mugira. N’ukuri, n’ukuri ndababgire: Umushumba ntaruta shebuja, kandi n’intumwa ntiruta uwayitumye. Ni mwamenya ivyo, muzoba muhiriwe ni mwabikora. Simvuze mwese, kuko nzi abo natoranije, ariko n’ukugira ngw ivyanditswe bishike, ng’ Ūrya ivyo kurya vyanje ni we ambanguriye umugere. Uhereye ubu ndabibabariye bitaraba, kugira ngw aho bizobera, muze mwizere ko ndi we. N’ukuri, n’ukuri ndababgire: Uwākīra uwo nzotuma azoba anyakiriye, kand’ ūnyakīra aba yākiriye uwantumye. Yesu avuze ivyo, ahagarika umutima, abivuga avyataguye, ati N’ukuri, n’ukuri ndababgire: Umwe muri mwebge agira angure. Abigishwa bararābana, bazazaniwe uwo avuze uw’ ari we. Hārih’ umwe mu bigishwa biwe yari yegamiye mu gikiriza ca Yesu bariko bararya, umwe Yesu yakunda. Simoni Petero amuvunira akagohe, ati Tubgire uwo avuze uw’ ari we. Uyo rero ahengamira inyuma, uko yari hano nyene mu gikiriza ca Yesu, aramubaza, ati Ni nde ga Mugenzi? Yesu aramwishura, at’ Uwo nkorezamw’ intore, nkayimuha, azoba ari we. Akojejemw’ intore, arayikūramwo, ayihereza Yuda, mwene Simoni Isikaryota. Hanyuma y’iyo ntore, Satani aca yinjira muri we. Nuko Yesu aramubarira, at’ Ico ukora, gikore n’ingoga. Ariko mur’ abo bicaranye nta n’umwe yamenye ico abimubgiriye. Ariko kuko Yuda ari we yar’ afise umupfuko, bamwe bāgize ngo Yesu yamubgiye, ngo Gura ibizodukwira ku musi mukuru, canke ngw agire ico aha aboro. Na we amaze kwābīra intore, aca asohoka ako kanya: kandi hāri mw ijoro. Nukw amaze gusohoka, Yesu aravuga, ati Noneh’ Umwana w’ umuntu arashimagijwe, kand’ Imana ishimagirijwe muri we. Kand’ Imana, kw ishimagirijwe muri we, na yo izomushimagiriza muri yo, kand’ izomushimagiza vuba. Bana bato, ndacari kumwe namwe akanya gato. Muzondondera, ariko, nk’uko nabgiye Abayuda, nt’ Aho nja ntimushobora gushikayo, ni ko none ndababgira namwe. Ndabaha icagezwe gisha: ni mukundane; nk’uko nabakunze, abe ari ko namwe mukundana. Ni mwagiriranira urukundo, ni ho bose bazomenya ko mur’ abigishwa banje. Simoni Petero aramubaza, ati Mugenzi, uja hehe? Yesu aramwishura, at’ Aho nja ntushobora kunkurikira ubu, arik’ uzonkurikira hanyuma. Petero aramubaza, ati Mugenzi, n’iki kimbuza kugukurikira n’ubu? Erega nzonakwigura. Yesu aramwishura, at’ Ugize ng’ uzonyigura? N’ukuri, n’ukuri ndakubgire: Inkoko itarabika, uhava unyihakana gatatu. Ntimuhagarike imitima yanyu, mwizere Imana, nanje munyizere. I muhira kwa Data har’ amazu menshi, iy’ aba atariho, mba ndabibabgiye, kuko ngiye kubategurira ahanyu. Kandi ko ngiye kubategurira ahanyu, nzogaruka kubajana i wanje, ngw aho ndi namwe abe ari ho muba. Kand’ iyo nja murazi inzira ijayo. Toma aramubgira, ati Mugenzi, ntituzi iy’ uja, dushobora dute kumenya inzira? Yesu aramubgira, ati Ni jewe nzira n’ukuri n’ubugingo: nta wushika kuri Data ntamujanye. Iyo muba mwarammenye, na Data muba mumuzi. Uhereye ubu muramuzi, kandi mwamubonye. Filipo aramubgira, ati Mugenzi, twereke So, bizoba bihaye. Yesu aramubaza, ati Mbega ko nabanye namwe igihe kingana girtyo, nturakaruha ummenya ga Filipo? Ūbonye jewe aba abonye Data: non’ uvuga ute ngo Twereke So? Ntiwizeye ko jewe ndi muri Data, na Data ari muri jewe? Amajambo mbabgira s’ayo nigeneye, ariko Data aba muri jewe ni we akora ibikorwa vyiwe. Ni munyizere ko ndi muri Data, na Data ari muri jewe, bibuze, mupfe kwizera kubg’ ibikorwa ubgavyo. N’ukuri, n’ ukuri ndababgire: Ūnyizera, ibikorwa jewe nkora na we azobikora: kand’ azokora ibibiruta, kuko jewe ngiye kwa Data. Kand’ ico muzosaba cose mw izina ryanje nzogikora, kugira ngo Se ashimagizwe mu Mwana. Ni mwagira ico musaba mw izina ryanje, nzogikora. Ni mwankunda, muzokwitondera ivyagezwe vyanje, nanje nzosaba Data, na we azobaha uwundi Mwitsa, ngw az’ abane namwe ibihe bidashira, ni we Mpwemu w’ukuri, uwo ab’ isi badashobora kwākīra, kuko batamubona, kandi batamuzi; mweho muramuzi, kukw abana namwe kand’ azoba muri mwebge. Sinzobasiga nk’impfuvyi, nzoza kuri mwebge. Hasigaye igihe gito, ab’ isi ntibabe bakimbona, ariko mweho muzombona; kuko ndiho, namwe muzobaho. Uwo musi muzomenya ko ndi muri Data, namwe muri muri jewe, nanje ndi muri mwebge. Ūri n’ivyagezwe vyanje akavyitondera, uwo ni we ankunda, kand’ ūnkunda azokundwa na Data, nanje nzomukunda, kandi nzomwihishurira. Yuda (atari Isikaryota), aramubaza, ati Mugenzi, bibaye bite, k’ugira wihishurire twebge, ntiwihishurire ab’ isi? Yesu aramwishura, ati Ni hagira ūnkunda, azokwitondera ijambo ryanje, kandi Data azomukunda, maze tuzoza kuri we, tubane na we. Ūtankunda ntiyitondera amajambo yanje, kand’ ijambo mwumva s’iryanje, ariko n’irya Data yantumye. Ivyo ndabibabariye nkiri kumwe namwe, arik’ Umwitsa, ari we Mpwemu Yera, uwo Data azorungika mw izina ryanje, ni we azobigisha vyose, kand’ azobibutsa ivyo nababariye vyose. Amahoro ndayabasigaranye, amahoro yanje ndayabagabiye. Jeho simbagabira nk’ukw ab’ isi bagaba. Imitima yanyu ntihagarare, kandi ntitinye. Mwumvise ko nababgiye, nti Ndagiye, ariko nzobagarukako. Iyo muba munkunda, muba munezerejwe n’ uko ngiye kwa Data, kuko Data ari we anduta. Nuko none ndabibabgiye bitaraba, ngw aho bizobera muze mwizere. Sinkivugana namwe vyinshi, kuk’ umwami w’isi ari mu kuza, yamara muri jewe nta kintu ahafise; ariko n’ukugira ngw ab’ isi bamenye ko nkunda Data, kand’ uko Data yangeze kw ari ko nkora. Ve hasi, tuve hano tugende. Jewe nd’umuzabibu w’ukuri, kandi Data ni nyene wo. Ishami ryose ryo muri jewe ritāma, arikūraho; kand’ iryama ryose araritūtūrira, ngo rirushirize kwama. N’ubu mwebge mumaze kwezwa kubg’ ijambo nababgiye. Ni mugume muri jewe, nanje ngume muri mwebge. Nk’ ukw ishami ritabasha kwama ubgaryo, ritagumye mu muzabibu, ni ko namwe mutabibasha, mutagumye muri jewe. Ni jewe muzabibu, namwe mur’ amashami: ūguma muri jewe, nanje nkaguma muri we, uwo ni we yama cane, kukw ata co mubasha gukora mutamfise. Umuntu n’ataguma muri jewe atabga nk’ukw’ ishami ritererwa inyuma y’uruzabibu, akuma; maze bakayatororokanya, bakayaterera mu muriro, agasha. Ni mwaguma muri jewe, amajambo yanje akaguma muri mwebge, musabe ico mugomba cose, kizobabera kuno. Mur’ ivyo Data arashimagizwa, ni mwama cane, kandi mukaba abigishwa banje. Nk’uko Data yankunze, ni ko nanje nabakunze: ni mugume mu rukundo rwanje. Ni mwitondera ivyagezwe vyanje, muzoguma mu rukundo rwanje, nk’uko nanje nitondeye ivyagezwe vya Data, nkaguma mu rukundo rwiwe. Ivyo mbibabgiye, kugira ng’ umunezero wanje ube muri mwebge, kandi n’umunezero wanyu wuzuzwe. Ngiki icagezwe canje: ni mukundane, nk’uko nabakunze. Nta wogira urukundo ruruta urw’ uk’ umuntu yigura abakunzi biwe. Mur’ abakunzi banje, ni mwakora ivyo mbagera. Sinkibita abashumba, kuk’ umushumba atamenya ico shebuja akora; ariko mweho nabise abakunzi, kukw ivyo numvanye Data vyose nabibamenyesheje. Si mwebge mwantoranije, ariko ni jewe nabatoranije, nabashizeho kugira ngo mugende murāma imbuto, kandi ngw imbuto zanyu zigumeho, kugira ngw ico muzosaba Data cose mw izina ryanje, akibahe. Ivyo ndabibageze kugira ngo mukundane. Isi ni yabanka, mumenye ko jewe yabanje kunyanka, itarabanka. Iyo muba ab’ isi, isi iba ikunze icayo, maze kuko mutar’ ab’ isi, ariko nabatoranije mu b’isi, ni co gituma isi ibanka. Mwibuke rya jambo nababgiye, nt’ Umushumba ntaruta shebuja; namba bārampamye, namwe bazobahama; namba bāritondeye ijambo ryanje, n’iryanyu bazoryitondera. Arikw ivyo vyose bazobibagirira babahōra izina ryanje, kuko batazi uwantumye. Iyo ntaba naraje ngo ngire ico mbabarira, nta caha baba bafise, ariko none ntibari n’ico bireguza icaha cabo. Ūnyanka aba yanka na Data. Iyo ntaba narakoreye ibikorwa muri bo bitigeze gukorwa n’uwundi, nta caha baba bafise, ariko noneho twe na Data baratubonye, baraheza baratwanka. Ariko vyabaye birtyo kugira ngw ijambo ryanditswe mu vyagezwe vyabo rishike, ngo Bānyankiye ubusa. Arik’ Umwitsa ah’ azozira, uwo nzobarungikira ava kuri Data, ni we Mpwemu w’ukuri akomoka kuri Data, uwo ni we azonshingira intahe, kandi namwe nyene muranshingira intahe, kuko mwari kumwe nanje uhereye mbere na mbere. Ico mbabaririye ivyo, n’ ukugira ngo ntimuze mutsitazwe. Bazobaca mu masinagogi, kand’ igihe kigiye kuza, ūzobīca wese azogira ngw agiriye Imana ikimazi. Kand’ ivyo bazobikora kuko batamenye Data, nanje ntibāmmenye. Ico mbabaririye ivyo, n’ukugira ngw igihe cavyo ni cashika, muze muvyibuke ko nanje nabibabgiye. Uhereye ubga mbere sinaribgabibabgire, kuko nari nkiri kumwe namwe. None ngira ngende ku wantumye, kandi nta n’umwe muri mwebge arushe ambaza at’ Uja hehe? Ariko kuko mbabariye ivyo, umubabaro waciye wuzura mu mitima yanyu. Ariko jewe ndababgira ukuri: Ikizogira ico kibamarira, n’uko jewe ngenda; kuko ni ntagenda, Umwitsa ntazoza kuri mwebge: ariko ni nagenda nzomubarungikira. Uwo ni yaza, azohinyuza ab’ isi, abemeze ivy’ icaha, n’ivy’ ukugororoka, n’ivy’ amateka; ivy’ icaha, kuko batānyizeye, ivy’ ukugororoka, kuko nja kwa Data, kandi namwe muzoba mutakimbona, ivy’ amateka, kuk’ umwami w’iyi si yaciriwekw iteka. Nari ngifise vyinshi vyo kubabgira, ariko ntimushobora kuvyihanganira ubu. Arik’ uwo Mpwemu w’ukuri ni yaza, azobarōngōra abashitse ku kuri kwose, kukw atazovuga ivyo yigeneye, arikw ivy’ azokwumva vyose ni vyo azovuga, kand’ azobamenyesha ibigira bize. Uwo azoshimagiza jewe, kukw azokwābīra ku vyanje, akabibamenyesha. Ivyo Data afise vyose n’ivyanje, ni co gitumye mvuga, nti Yābīra ku vyanje, akabibamenyesha. Hasigaye igihe gito ntimube mukimbona, maze hazoca ikindi gihe gito musubire kumbona. Bamwe mu bigishwa biwe barabazanya, bati Mbeg’ ivyo atubgiye n’ibiki ngo Hasigaye igihe gito ntimube mukimbona, ngo Maze hazoca ikindi gihe gito musubire kumbona, kandi ngo Kuko nja kwa Data? Kandi bat’ Ivyo atubgiye n’ibiki, ngw Igihe gito? Ntitumenye ico avuze ic’ ari co. Yesu amenya ko bagomba kumubaza, arababaza, ati Mbega mubazanya ic’ ari co, ko mbabariye nti Hasigaye igihe gito ntimube mukimbona, nti Maze hazoca ikindi gihe gito musubire kumbona? N’ukuri, n’ ukuri ndababgire: Mweho muzorira muboroge, arikw ab’ isi bo bazonezerwa; mweho muzobabara, arik’ umubabaro wanyu uzocika umunezero. Umugore iy’ aramutswe, aja mu mubabaro, kukw igihe ciwe kigeze, arikw iy’ umwana amaze kuvuka ntaba acibuka kugorwa kwiwe, kukw anezerejwe n’ uk’ umuntu avutse mw isi. Ni ko namwe muri mu mubabaro, ariko nzosubira kubabona, kand’ imitima yanyu izonezerwa, umunezero wanyu nta n’umwe azowubanyaga. Kur’ uwo musi nta na kimwe muzombaza. N’ ukuri, n’ukuri ndababgire: Ni hagira ico musaba Data cose azokibaha mw izina ryanje. Kugeza ubu nta co mwasavye mw izina ryanje; musabe muzohabga, ng’ umunezero wanyu wuzuzwe. Ivyo mbibabgiriye mu migani, arikw igihe kizoza sinzoba ngisubira kuvuganira namwe mu migani, mugabo nzobabgira ivya Data mbifoboye. Kur’ uwo musi muzosaba mw izina ryanje, kandi simbabgira ngo nzobasabira Data. Kuko Data na we ubgiwe abakunda, kuko mwankunze kandi mwizeye ko naturutse ku Mana. Navuye kwa Data, nza mw isi; ikindi, isi ndiko ndayivamwo, nje kwa Data. Abigishwa biwe baravuga, bat’ Ubuho urabifoboye, nta mugani uduciriye. Ubuho tumenye k’uzi vyose, kandi ko kubgawe utarinda ko hogira ūkubaza; ni co gituma twizera ko waturutse ku Mana. Yesu arabishura, ati Mbega noneho murizeye? Igihe kigira kize, mbere kirashitse, aho muhava musābagira, umuntu wese aje mu vyiwe, munte jenyene, ariko sindi jenyene, kuko Data ari kumwe nanje. Ivyo mbibabgiye, kugira ngo mugire amahoro muri jewe. Mw isi muri n’ amarushwa, ariko ni muhūmure, jewe naranesheje isi. Yesu avuze ivyo, arangamiza mw ijuru, ati Data, igihe kirashitse: shimagiza Umwana wawe, ng’ Umwana agushimagize; nk’uko wamuhaye ububasha ku bafise umubiri bose, ngw abo wamuhaye bose abahe ubugingo budashira. Ubu ni bgo bugingo budashira, ko bamenya wewe, Imana yonyene y’ukuri, n’uwo watumye, Yesu Kristo. Nagushimagije mw isi, nnonosoye igikorwa wampaye gukora. Na none Data, unshimagizanye nawe, unshimagirishije bga bgiza nahoranye ndi kumwe nawe, isi itararemwa. Nahishuriye izina ryawe abantu wampaye mu b’isi; bar’ abawe, urabampa, kandi bitondeye ijambo ryawe. None bamenye yukw ivyo wampaye vyose biva kuri wewe: kukw amajambo wampaye nayabahaye, na bo bakayākīra, bakamenya vy’ukuri ko naturutse kuri wewe; bakizera kw ari wewe wantumye. Ndabasabira; sinsabira ab’ isi, ariko nsabira abo wampaye, kukw ar’ abawe; kand’ ivyanje vyose n’ivyawe, n’ivyawe na vyo n’ivyanje, kandi nashimagijwe muri bo. Sinkiri mw isi, ariko bo bari mw isi, nanje ndaje kuri wewe. Data wera, ubazigamire mw izina ryawe wampaye, ngo babe umwe nk’uko natwe turi. Nkiri kumwe na bo, nabazigamiye mw izina ryawe wampaye. Narabashibamyeko, kandi nta n’umwe muri bo yapfuye rubi, atari wa mwana wo gupfa rubi, kugira ngw ivyanditswe bishike. Ariko none ndaje kuri wewe, kand’ ibi mbivuga ndi mw isi, kugira ngo bagire umunezero wanje wuzure muri bo. Nabahaye ijambo ryawe; kand’ ab’ isi barabanka, kukw atar’ ab’ isi, nk’uko nanje ntar’ uw’ isi. Singusaba ng’ ubakūre mw isi, ariko ng’ ubarinde wa Mubi. S’ab’ isi, nk’ uko nanje ntar’ uw’ isi. Ubeze mu kuri: ijambo ryawe ni ryo kuri. Nk’uko wantumye mw isi, ni ko nanje nabatumye mw isi: kandi nanje niyeza kubgabo, kugira ngo na bo babe bejejwe mu kuri. Sinsabira aba gusa, ariko ndasabira n’abo bazonyizera kubg’ ijambo ry’aba, kugira ngo bose babe umwe, nk’uko wewe, Data, uri muri jewe, nanje nkaba muri wewe, ngo na bo abe ari ko baba muri twebge, ngw isi yizere kw ari wewe wantumye. Nanje nabahaye ubgiza wampaye, ngo babe umwe, nk’uko natwe tur’ umwe. Jewe mbe muri bo, nawe ube muri jewe, ngo bahīngūrwe babe umwe, kugira ngw isi imenye kw ari wewe wantumye, ukabakunda, nk’uko wankunze. Data, abo wampaye ndagomba kw aho ndi na bo bahabana nanje, ngo barābe ubgiza bganje wampaye, kuko wankunze itanguriro ry’isi ritarashirwaho. Data ugororotse, isi ntiyakumenye, ariko jewe narakumenye, n’ aba na bo bamenye kw ari wewe wantumye. Nabamenyesheje izina ryawe, kandi nzoribamenyesha, ng’ urukundo wankunze rube muri bo, nanje mbe muri bo. Yesu avuze ivyo, avanayo n’abigishwa biwe afata hakurya y’umugezi witwa Kidironi; aho hār’ itongo: ashikaho, bo n’abigishwa biwe. Kandi na Yuda amugura yar’ azi aho hantu, kuko Yesu yahora ajanayo n’abigishwa biwe kenshi. Nuko Yuda amaze guhabga n’abaherezi bakuru n’Abafarisayo ingabo z’ abasoda, bo n’abagendanyi, ajayo, bari n’amatara n’ibimuri n’ibirwanishwa. Nuko Yesu amenye ibigira bimubeko vyose, arabasanganira, arababaza, ati Murondera nde? Na bo baramwishura, bati Yesu Umunyanazareti. Arababgira, ati Ni jewe. Kandi Yuda, amugura, yar’ ahagararanye na bo. Amaze kubabarira, ati Ni jewe, bagenza imigongo, bagwa hasi. Na we asubira kubabaza, ati Murondera nde? Na bo bati Yesu Umunyanazareti. Yesu arabishura, ati Mbabgiye kw ari jewe: asangw’ ari jewe murondera, mureke aba, bīgīre. Ukwo kwar’ ukugira ngo rya jambo yavuze rishike, ngo Mu bo wampaye nta n’umwe najimije. Simoni Petero yari n’inkota, arayisokōra, aca ugutwi kw’i buryo kw’umuntu w’umuherezi mukuru: uwo muntu yitwa Malikusi. Maze Yesu abarira Petero, ati Subiza inkota mu rwubati: mbeg’ igikombe Data yampaye ndeke kukinywa? Nukw abasoda n’umukuru w’abagabisha babo n’abagendanyi b’Abayuda bafata Yesu, baramuboha, babanza kumujana kwa Anasi, kuko yari sebukwe wa Kayafa umuherezi mukuru wo mur’ uwo mwaka. Kandi Kayafa ni we yari yagīriye inama Abayuda, yukw ar’ ibibereye k’ umuntu umwe apfira ubgo bgoko. Simoni Petero akurikira Yesu, bo n’uwundi mwigishwa. Uwo mwigishwa yar’ azinanyi n’umuherezi mukuru, ashikana na Yesu mu rugo rw’uwo muherezi mukuru, ariko Petero asigara ahagaze kw irembo. Wa wundi mwigishwa yar’ azinanyi n’umuherezi mukuru, ashika kw irembo, avugana n’umukumirizi, araheza ashikana Petero imbere. Maz’ iyo ncoreke ikumīra ibaza Petero, iti Mbega nawe uri mu bigishwa b’uyo muntu? Petero at’ Oya, sindimwo. Abashumba n’abagendanyi bāri bahagaze bacanye umuriro w’amakara, kuko hār’ imbeho, bariko barōta; kandi Petero na we yari kumwe na bo, ahagaze yōta. Nuk’ umuherezi mukuru asiguza Yesu ivy’ abigishwa biwe n’inyigisho ziwe. Yesu aramwishura, ati Nabarira ab’ isi mvyeruye, nahora nigishiriza mu masinagogi no mu rusengero ah’ Abayuda bose bakoranira, nta co navugiye mu mpisho. Umbarije iki? Baza abāhora bavyumva ico nababariye: erega ni bo bazi ivyo navuze. Avuze artyo, umwe mu bagendanyi ahagazeho akubita Yesu urushi, at’ Uko ni ko wishura umuherezi mukuru? Yesu aramubaza, ati Namba mvuze nabi, nyagiriza ico kibi; ariko namb’ ari neza, unkubitiye iki? Nuko Anasi amurungika aboshwe kwa Kayafa umuherezi mukuru. Simoni Petero yar’ ahagaze yōta; nuko baramubaza, bati Mbega nawe uri mu bigishwa biwe? Na we arahakana, at’ Oya, sindimwo. Umwe mu bashumba b’umuherezi mukuru, yar’ incuti y’umwe Petero yaciye ugutwi, aramubaza, ati Sinakubonye uri kumwe na we muri rya tongo? Maze Petero yongera kubihakana, ako kanya inkoko ica irabika. Bakūra Yesu kwa Kayafa, bamujana mw iboma: hāri mu mutwenzi. Arik’ ubgabo ntibinjira mw iboma, ngo boye kwihumanya, kugira ngo babone ingene barya Pasika. Kubg’ ivyo Pilato arasohoka aja aho bari, arababaza, at’ Ikirego mufise kur’ uyu muntu n’igiki? Baramwishura, bat’ Ugira ng’ uyu, iyaba atākoze ibibi tuba tumukuzaniye? Nuko Pilato arababgira, ati Ni mumujane mwebge, mumucire urubanza nk’ukw ivyagezwe vyanyu bivuga. Abayuda baramwishura, bat’ Erega twebge ntitwemererwa kwica umuntu. Ngw ijambo rya Yesu rishike, iryo yavuze abamenyesha urupfu azopfa urw’ ari rwo. Nuko Pilato asubira mw iboma, ahamagaza Yesu, aramubaza, ati Ni wewe Mwami w’Abayuda? Yesu ati Mbeg’ ivyo ubibajije kubgawe, canke n’abandi bakubariye ivyanje? Pilato ati Mbega nanje nd’ Umuyuda? Ab’ ubgoko bganyu n’abaherezi bakuru ni bo bakunzaniye. Wakoze iki? Yesu aramwishura, at’ Ubgami bganje s’ubgo mur’ iyi si; iyaba ubgami bganje bgar’ ubgo mur’ iyi si, abagendanyi banje baba bārwanye, ngo simpabge Abayuda. Ariko noneh’ ubgami bganje s’ubg’ ino. Nuko Pilato aramubaza, at’ Ubgo wewe ur’ umwami? Yesu ati Ni wewe uvyivugiye ko nd’ umwami. Iki ni co navukiye, kand’ iki ni co canzanye mw isi, n’ukugira ngo nshingire intahe ukuri. Uw’ ukuri wese yumva ijwi ryanje. Pilato aramubaza, ati Mbeg’ ukuri n’iki? Amaze kuvuga ivyo, asubira gusohoka, aja ah’ Abayuda bari, arababgira, ati Jewe nta gicumuro mbonye kuri we. Ariko musanganywe umugenzo ko mbarekurira umwe mu misi ya Pasika: none muragomba ko mbarekurira umwami w’Abayuda? Nuko basubira gusemerera, bati S’uyo, ariko turekurire Baraba. Yamara Baraba yar’ umwambuzi. Maze Pilato afata Yesu, aramukubitisha. Abasoda na bo batsiba igitsibo c’ amahwa bakimwambika mu mutwe, baraheza bamwambika impuzu y’inyambarabami. Baramwēgēra, bati Ndagize bgakeye, Mwami w’Abayuda. Maze baramubīngūra. Maze Pilato asubira gusohoka, arababgira, at’ Ehe ndamusohokanye aho muri, ngo mumenye kw ata gicumuro mbonye kuri we. Nuko Yesu asohoka yambaye ico gitsibo c’amahwa na ya mpuzu y’inyambarabami. Pilato arababgira, at’ Ehe rāba uwo muntu! Maz’ abaherezi bakuru n’abagendanyi bamubonye, barasemerera, bati Mubambe, mubambe. Pilato arababgira, ati Ni mube ari mwebge mumwishorerera, mumubambe, kuko jewe ata gicumuro mbonye kuri we. Abayuda baramwishura, bati Twebge dufise icagezwe, kandi kubg’ ico cagezwe akwiye gupfa, kuko yigize Umwana w’Imana. Nuko Pilato yumvise iryo jambo, arushiriza gutinya; asubira kwinjira mw iboma, abaza Yesu, at’ Ur’ uwa hehe? Ariko Yesu ntiyamwishura na rimwe. Nuko Pilato aramubaza, ati Nta co umbarira? Ntuzi yuko mfise ububasha bgo kukurekura, kandi mfise ububasha bgo kukubamba? Yesu aramwishura, ati Nta bubasha war’ ufise kuri jewe, shit’ ubuhawe buvuye hejuru, ni co gituma uwakunshikirije afise icaha kirengeje. Uhereye aho Pilato arondera uburyo bg’uko yomurekura, arikw Abayuda barasemerera, bati Ni warekura uyo, ntuzoba ucuzura na Kayisari, kuk’ uwīgira umwami wese aba agararije Kayisari. Nuko Pilato yumvise ayo magambo, asohora Yesu, yicara ku ntebe y’imanza, yar’ ahantu hitwa Musezero w’ amabuye, mu Giheburayo hitwa Gabata. War’ umusi wo kwitegurira Pasika, hari nk’isaha zitandatu. Abgira Abayuda, at’ Ehe rāba umwami wanyu. Na bo barasemerera, bati Mukūreho, mukūreho, umubambe. Pilato arababaza, ati Mbambe umwami wanyu? Abaherezi bakuru bati Nta mwami dufise, atari Kayisari. Araheza aramubahereza, ngw abambge. Nuko basūmira Yesu. Avayo, yiyikorereye umusaraba, ashika ahantu hitwa Nyagihanga, mu Giheburayo hitwa Gologota; bamubambaho, hamwe n’abandi babiri, umwe hirya, uwundi hino, Yesu yari hagati. Pilato yandika icandiko, agishira ku musaraba; canditswe ngo YESU UMUNYANAZARETI UMWAMI W’ABAYUDA. Benshi mu Bayuda bāsoma ico candiko, kukw aho hantu Yesu yabambge hari hafi y’igisagara; kandi cari canditswe mu Giheburayo no mu Kiroma no mu Kigiriki. Nukw Abaherezi bakuru b’Abayuda babgira Pilato, bati Nta co wandika ng’ Umwami w’Abayuda, arik’ uti Yivuze ngo Ni jewe Mwami w’Abayuda. Pilato arabishura, at’ Ico nanditse, nacanditse. Nukw abasoda, bamaze kubamba Yesu, bābīra impuzu ziwe, bazigaburamw’ imigabane ine, umusoda wese umugabane wiwe; hasigara umwinjiro. Kand’ uwo mwinjiro ntiwar’ ufise umubarīro, war’ ujishwe kumwe, uhereye hejuru kugeza hasi. Nuko baravugana, bati Twoye kuwutabura, tuwupfindire, ugire ūwegukiye. Kwar’ ukugira ngw ivyanditswe bishike, ngo Bagabuye impuzu zanje, Bapfindira umwambaro wanje. Ivyo ni kw abasoda babikoze. Arikw i ruhande y’umusaraba wa Yesu hāri hahagaze nyina na nyinabo na Mariya muka Kilopa na Mariya Magadalene. Yesu abonye nyina na wa mwigishwa yakunda ahagazeho, abarira nyina, ati Nyina wanje, nguyo umwana wawe. Maz’ abarira wa mwigishwa, ati Nguyo nyoko. Uhereye ako kanya uwo mwigishwa amujana i we. Hanyuma y’ivyo Yesu amenye yuko noneho vyose birangiye, kugira ngw icanditswe gishike, aravuga, ati Mfise inyota. Aho hantu hari hateretse inkono yuzuye inkarisha, nuko bashira sipongo yuzuyemw’ inkarisha kw irenga, bayirungika ku munwa wiwe. Yesu amaze kuyihabga, aravuga, ati Birarangiye. Araheza ajondamika umutwe, umutima uraca. Uwo musi war’ uwo kwitegurira Pasika; nuko kugira ngw abābambge ntibagume ku misaraba kw isabato, kuk’ uwo musi w’isabato wari mukuru, Abayuda basaba Pilato ngw amaguru yabo avunwe, kandi ngo babambūrwe. Maz’ abasoda baraza, bavuna amaguru y’uwa mbere n’ay’ uwundi yabambanywe na we. Ariko bashitse kuri Yesu, babonye amaze gupfa, ntibāba bakimuvuna amaguru, arik’ umwe mu basoda amucumita icumu mu rubavu; ako kanya hava amaraso n’amazi. Uwabibonye ni we yabishingiye intahe kand’ intahe yiwe n’iy’ ukuri, kand’ arazi kw avuga ukuri, kugira ngo namwe mwizere. Kukw ivyo vyabayeho kugira ngw icanditswe gishike, ngo Nta n’igufa ryiwe rizovunwa. Kandi har’ ikindi canditswe, kivuga ngo Bazobona uwo bācumise. Hanyuma y’ivyo Yosefu Umunyarimataya, yar’ umwigishwa wa Yesu, ariko mu mpisho, kubgo gutinya Abayuda, yaka Pilato ikiziga ca Yesu ngw akijane: Pilato aremera; nukw araza ajana ikiziga ciwe. Kandi haza na Nikodemo, umwe yaza kuri Yesu mw ijoro ubga mbere, azana ikivange c’isenga n’imbazi nk’ibilo mirongwitanu. Nuko bābīra ikiziga ca Yesu, bakizingira mu mpuzu zera derere, hamwe n’ivyo bimota neza, nk’uk’ umugenzo w’Abayuda wo guhamba war’ uri. Kand’ aho hantu yabambge hār’ itongo; kandi mur’ iryo tongo hār’ imva nsha itarahambgamw’ umuntu; aho ni ho bāhamvye Yesu, kuko war’ umusi wo kwitegura kw’ Abayuda, kand’ iyo mva ikaba hafi. Ku wa mbere w’imisi ndwi mu gahuru, hatarabona, Mariya Magadalene aja ku mva, abona ikibuye gikūwe ku mva; agenda ariruka ashikīra Simoni Petero na wa mwigishwa wundi Yesu yakunda, arababgira, ati Bākūye Umwami Yesu mu mva, kandi ntituzi aho bāmushize. Nuko Petero arasohoka, na wa mwigishwa wundi, baja ku mva. Bompi birukira icarimwe, kandi wa mwigishwa wundi asiga Petero, amutanga ku mva. Yunamye, arungurutseyo, abona za mpuzu zera derere zirambitseho, ariko ntiyinjira. Maze Simoni Petero arashika amukurikiye, yinjira mu mva, abona za mpuzu zirambitseho, n’igitambara cari mu mutwe wiwe, kitarambitse hamwe na za mpuzu, ariko kizinze kir’ ahaco ukwa conyene. Ni ho hinjiye wa mwigishwa wundi na we, umwe yabanje gushika ku mva, abibonye arizera. Kuko bataribgamenye ivyanditswe yukw akwiye kuzozuka mu bapfuye. Maz’ abo bigishwa bavayo basubira i wabo. Mariya yar’ ahagaze ku mva arira. Akirikw ararira, arunama, arunguruka mu mva, abona abamarayika babiri bambaye impuzu zera, bicaye umwe ku mutwe, uwundi mu mirambizo y’ah’ ikiziga ca Yesu cari kiryamye. Baramubaza, bati Mbega nyina wanje, urizwa n’iki? Na we ati N’ uko bakūyeh’ Umwami wanje, nanje nkaba ntazi aho bamushize. Avuze ivyo, arakebuka, abona Yesu ahagaze, ariko ntiyamenya kw ari Yesu. Yesu aramubaza, ati Mbega nyina wanje, urizwa n’ iki? Urondera nde? Na we yiyumvira kw ar’ umurimyi waho, aramubgira, ati Mugenzi, namb’ ari wewe wamukūye hano, ndangira aho wamushize, ndamukūreyo. Yesu aramuhamagara, ati Mariya. Na we arahindukira, amwitaba mu Giheburayo, ati Rabuni (risobanurwa ngo Mwigisha). Yesu aramubgira, ati Ntunkoreko, kuko ntaradūga kwa Data; ariko genda kwa bene Data, ubabarire, ut’ Agira adūge kwa Se ari we So, uti Ku Mana yiwe ari yo Mana yanyu. Mariya Magadalene aragenda, abarira abigishwa inkuru, ati Nabonye Umwami; abadondera ivyo yamubariye. Nuko kur’ uwo musi buhwibiriye, ni wo musi wa mbere w’imisi ndwi, inzugi zāri zugaye ah’ abigishwa bari, kubgo gutinya Abayuda, Yesu araza abahagarara hagati, arababgira, at’ Amahoro abe muri mwebge. Amaze kuvuga artyo, abereka ibiganza vyiwe no mu rubavu. Maz’ abigishwa baranezerwa, babonye Umwami. Yesu yongera kubabgira, at’ Amahoro abe muri mwebge. Nk’ uko Data yantumye ni ko nanje mbatumye. Avuze ivyo, abahumekerako, ati Ni mwākīre Mpwemu Yera. Kand’ abo muzoharira ivyaha bose, bazoba babihariwe; arikw abo mutazobiharira bose, ntibazoba babihariwe. Ariko Toma ari we Hasa, umwe wo muri bamwe cumi na babiri, ntiyari kumwe na bo aho Yesu yaza. Abandi bigishwa baramubgira, bati Twabonye Umwami. Na we arabishura, ati Ni ntabona inkovu z’imambo mu biganza vyiwe, ngo nkoze urutoke rwanje mu nkovu z’imambo, ngo nshire urushi mu rubavu rwiwe, sinemera. Maz’ imisi munani ishize abigishwa bāri mu nzu ukundi gusha, na Toma bāri kumwe. Yesu araza, inzugi zari zugaye, abahagarara hagati, at’ Amahoro abe muri mwebge. Maz’ abgira Toma, ati Zana hano urutoke rwawe, urābe ibiganza vyanje; zana n’urushi, urushire mu rubavu rwanje, nta co uba ūtizera, arik’ ube uwizeye. Toma aramwishura, ati Mwami wanje, kandi Mana yanje. Yesu aramubgira, ati Wijejwe n’uk’ umbonye. Hahirwa abatarinze kubona, yamara bakizera. Hariho n’ibindi bimenyetso vyinshi Yesu yakoreye imbere y’ abigishwa, bitanditswe mur’ iki gitabo. Arikw ibi vyandikiwe kugira ngo mwizere yuko Yesu ari we Kristo, Umwana w’Imana, no kugira ngo mwizeye mugire ubugingo mw izina ryiwe. Hanyuma y’ivyo Yesu yiyereka abigishwa ukundi gusha, ari ku kiyaga c’i Tiberiya, kand’ uburyo yiyerekanye n’ubu: Simoni Petero na Toma ari we Hasa bāri kumwe na Natanayeli w’i Kana i Galilaya, na bene Zebedayo, n’abandi bigishwa babiri. Simoni Petero arababgira, ati Ndagiye kuroba. Na bo bati Natwe turajana nawe. Barīkora, batambukira mu bgato. Mur’ iryo joro ntibāgira ico bafata. Umutwenzi ugitambika, Yesu ahagarara ku musenyi, arikw abigishwa ntibāmenya kw ari Yesu. Nuko Yesu arababaza, ati Bana, har’ ico kurya mufise? Bat’ Oya. Arababgira, ati Ni muterere urusenga i buryo bg’ubgato, muraronka. Nuko baraterera, ntibāba bakibasha kurukwega, kukw ifi zar’ isinzi. Wa mwigishwa Yesu yakunda abgira Petero, ati N’Umwami Yesu. Simoni Petero yumvise kw ar’ Umwami, akenyera impuzu, kuko yari gusa, araheza yikubita mu kiyaga. Arikw abandi bigishwa baza mu bgato, kuko bari hafi y’umusenyi, hāri nk’ intambuko ijana, bakwega urusenga rurimw’ ifi. Bafashe i musozi, babonah’ umuriro w’amakara n’ifi zigeretseko, n’umutsima. Yesu arababgira, ati Ni muzane ifi ku zo muhejeje kuroba. Simoni Petero aja mu bgato, akwegera urusenga i musozi rwuzuye ifi nini‐nini ijana na mirongwitanu na zitatu: kandi naho zari zingaho zirtyo, urusenga ntirwacitse. Yesu arababarira, ati Ni muze murye. Ariko mu bigishwa ntihāgira ūtinyuka kumubaza, at’ Uri nde? Kuko bāri bamenye kw’ ar’ Umwami Yesu. Yesu araza, yābīra umutsima, arawubaha, n’ifi n’uko. Ubgo bgar’ ubugira gatatu Yesu yiyereka abigishwa, amaze kuzuka mu bapfuye. Nuko barangije kurya, Yesu abaza Simoni Petero, ati Simoni, mwene Yohana, mbeg’ urankunda kurusha aba? Na we at’ Ego, Mugenzi, wewe urazi ko nkunogera. Aramubgira, at’ Ahura imyagazi y’intama zanje. Yongera kumubaza ubugira kabiri, ati Simoni, mwene Yohana, mbeg’ urankunda? Na we at’ Ego, Mugenzi, wewe urazi ko nkunogera. Aramubgira, ati Ragira intama zanje. Amubaza ubugira gatatu, ati Simoni, mwene Yohana, mbeg’ urannogera? Petero arababara, kuko yamubajije ubugira gatatu ngo Mbeg’ urannogera? Aramwishura, ati Mugenzi, weho urazi vyose, urazi ko nkunogera. Yesu aramubgira, at’ Ahura intama zanje. N’ukuri, n’ukuri ndakubgire: Ukir’ umusore, warikenyeza, ukaja ah’ ugomba; arikw ah’ uzosāzira, uzoramvura amaboko, uwundi agukenyeze, akujane ah’ utagomba. Icatumye avuga artyo, kwar’ ukwerekana urupfu azopfa, ashimagirisha Imana. Amaze kuvuga artyo, aramubarira, ati Nkurikira. Petero arakebuka, abona wa mwigishwa Yesu yakunda abakurikiye, umwe yari yegamiye mu gikiriza ca Yesu hamwe bāsangira, akamubaza, ati Mugenzi, ni nde azokugura? Nuko Petero amubonye, abaza Yesu, ati Mugenzi, uyu we bizoba bite? Yesu aramwishura, ati Namba ngomba kw azogumaho kugeza aho nzozira, upfa iki? Wewe nkurikira. Ni co catumye iri jambo rikwira muri bene Data, ng’ uwo mwigishwa ntazopfa. Ariko Yesu ntiyamubgiye kw atazopfa, ariko yavuze, ati Namba ngomba kw agumaho kugeza aho nzozira, upfa iki? Uwo ni wa mwigishwa yashingiye intahe ivyo, kandi ni we yavyanditse, kandi natwe tuzi yukw intahe yiwe ar’ iy’ ukuri. Ariko hariho n’ibindi vyinshi Yesu yakoze, vyokwandikwa bidondowe kimwe‐kimwe, ngira ngo n’isi na yo ntiyokwirwamw’ ibitabo vyokwanditswe. Ca gitabo ca mbere nanditse ga Teyofilo we, kivuga ivyo Yesu yatanguye gukora no kwigisha vyose, gushitsa ku musi yadūgijwe mw ijuru, ahejeje kugerera intumwa muri Mpwemu Yera, zimwe yatoranije. Kand’ amaze kubabazwa, abiyereka ari muzima atanga ibimenyetso vyinshi, ababonekera imisi mirongwine, avuga ivy’ ubgami bg’Imana. Maz’ akoranye na bo, arabihanikiriza ngo ntibave i Yerusalemu, at’ Ariko murorēre isezerano rya Data, iryo mwanyumvanye. Kuko Yohana yabatirisha amazi, ariko mweho, mu misi itari myinshi, muzobatizwa na Mpwemu Yera. Nuko bakoranye, baramubaza, bati Mwami, iki gihe ni co ugira ugarukane ingoma y’Abisirayeli? Arabishura, ati S’ivyanyu kumenya imisi cank’ ibihe Data yashinze n’ububasha bgiwe wenyene; ariko muzohabga ubushobozi, Mpwemu Yera ni yabazako, muzoba ivyabona vyo kunshingira intahe i Yerusalemu, n’i Yudaya hose, n’i Samariya, no gushitsa ku mpera y’isi. Amaze kuvuga artyo, adūzwa babona, igicu kimukūra mu maso yabo. Bagihanze amaso mw ijuru akigenda, abagabo babiri bambaye impuzu zera bahagarara i ruhande yabo; barababaza, bati Yemwe bagabo b’i Galilaya, n’iki gitumye muhagaze murāba mw ijuru? Uyo Yesu, abakūwemwo, akadūzwa mw ijuru, azoza artyo, nk’uko mumubonye aja mw ijuru. Buno basubira i Yerusalemu, bavuye ku musozi witwa Elayono, uri hafi y’i Yerusalemu nk’urugendo rwemewe kugendwa kw’ isabato. Bashitseyo, barūrira baja mu nzu yo hejuru, aho bāri basembereye, ari Petero, na Yohana, na Yakobo, na Andereya, na Filipo, na Toma, na Barutolomayo, na Matayo, na Yakobo mwene Alufayo, na Simoni Zelote, na Yuda mwene Yakobo. Abo bose bāsenga badahumeka n’umutima uhūye, hamwe n’abagore, na Mariya nyina wa Yesu, na bene nyina. Mur’ iyo misi Petero ava hasi ahagarara hagati ya bene Data, (hāri hakoraniye ishengero ry’ abantu nk’ijana na mirongwibiri), aravuga, ati Bagabo bene Data, ivyanditswe ntivyobuze gushika, ivyo Mpwemu Yera yari yaravugiye mu kanwa ka Dawidi kuri Yuda, yarōngōye abaja gufata Yesu, kuko yari yaharūwe muri twebge, agahabga umugabane w’ iki gikorwa. (Kand’ uwo muntu amaze kugura ubgatsi ku vyo yahawekw ibiguzi vyo kugabitanya kwiwe, agwa yubamye, araturika, amara yiwe yose arasēseka. Bimenyekana mu baba i Yerusalemu bose, ni co catumye ubgo bgatsi mu rurimi rwabo babgita Akeludama, risobanurwa ng’ Ubgatsi bg’amaraso.) Kuko mu gitabo ca Zaburi handitswe, ngw I we hasigare umusaka, Kandi ntihakagire uwundi ahaba, kandi ng’ Ububgiriza bgiwe busubiremw’ uwundi. Nuko mur’ abo bagabo twahora tugendana igihe cose Umwami Yesu yar’ akiri muri twebge amaja n’amaza, utanguriye ku kubatiza kwa Yohana ukageza ku musi yadukūriwemwo, adūganywe, umwe muri bo akwiye kuba icabona hamwe natwe co gushingira intahe ukuzuka kwiwe. Bahagarika babiri, umwe ni Yosefu ari we Barusaba, irindi ni Yusito, uwundi na we ni Matiya. Barasenga, bati Mwami, ni wewe uzi imitima y’abantu bose, none werekane uwo utoranije mur’ aba bompi gusubira mu kirenge ca Yuda mur’ iki gikorwa no kuba intumwa, ivyo yataye akaja ahiwe. Barabapfindira, ubupfindo bgerekana Matiya, nukw aharūranwa n’intumwa cumi n’imwe. Umusi wa Pentekote ushitse, bose bāri bakoraniye ahantu hamwe; haza igihinda kivuye mw ijuru giturumbuka, nk’uguhuhuta kw’umuyaga w’inkomezi, gikwira hose mu nzu bicayemwo. Hababonekera ibirimi vyigabanije, nk’ivy’ umuriro; bibajak’ umwe‐umwe. Bose buzuzwa Mpwemu Yera, batangura kuvuga izindi ndimi, uko Mpwemu abahaye kuzivuga. I Yerusalemu hār’ Abayuda bamyeho, abagabo bubaha Imana, bāri bāravuye mu mahanga yose yo musi y’ijuru. Ico gihinda cumvikanye, hakorana abantu benshi, barajorerwa, kuk’ umuntu wese yumvise ururimi rw’i wabo baruvuga. Barumirwa bose, baratangara, bati Mbeg’ aba bose bavuga s’Abanyagalilaya? Kandi n’iki gitumye twese tubumva bavuga indimi z’i wacu izo twavukanye? Tur’ Abapariti, n’ Abamedi, n’Abelamiti, n’abamye i Mesopotamiya, n’i Yudaya, n’i Kapadokiya, n’i Ponto, no muri Asiya, n’i Furugiya, n’i Pamfiliya, no muri Egiputa, no mu bihugu vy’i Libuwa bihereranye n’i Kureni, n’ab’ i Roma bāgerereye ino, Abayuda, bo n’abātoye idini yabo, Abakirete, n’Abarabo, tukabumva bavuga mu ndimi zacu ibitangaza vy’Imana. Bose barumirwa barazazanirwa, barabazanya, bat’ Ibi n’ibiki? Arikw abandi barabanegura, bati Baborewe igisāma. Ariko Petero ahagararana na bamwe cumi n’umwe, ababariza ijwi rirenga, ati Yemwe Bayuda n’ababa i Yerusalemu mwese, ibi ni mubimenye, kandi ni mwumvirize amajambo yanje. Aba ntibaborewe nk’uko mwiyumvira, kuk’ ubu ar’ isaha zitatu z’umusi, arikw ivyo n’ivyavuzwe n’ uwavugishwa n’Imana Yoweli, ati Bizoba mu misi y’iherezo, ni kw Imana yagize, Nzosuka Mpwemu wanje ku bari n’umubiri bose: Kand’ abahungu n’abakobga banyu bazovugishwa nanje, N’imisore yanyu izobona ivyo yeretswe, N’abatāma banyu bazorota inzozi. Mbere n’abagurano banje b’ abahungu n’abakobga mur’ iyo misi Nzobasukako Mpwemu wanje, bavugishwe nanje. Nzoshira utwumiza hejuru mw ijuru, N’ibimenyetso hasi kw isi, Amaraso n’umuriro no gupfūndūka kw’umwotsi. Izuba rizocura umwiza, N’ukwezi guhinduke amaraso, Hataraza uwo musi mukuru rurangiranwa w’Uhoraho: Kand’ umuntu wese azokwambaza izina ry’Uhoraho azokizwa. Yemwe bagabo b’Abisirayeli, ni mwumve aya majambo: Yesu Umunyanazareti, umuntu Imana yashimagirishije kuri mwebge ibitangaza n’utwumiza n’ibimenyetso, ivyo Imana yamukoresheje hagati yanyu, nk’uko mubizi ubganyu; uwo muntu amaze gutangwa nk’ukw Imana yabigabiye yikomvomvoye, ibimenye bitaribgabe, mumubambisha amaboko y’abagarariji, muramwica. Arikw Imana yaramuzuye, ibohōye ibise vy’urupfu, kuko bitāshobotse ko rumugumya. Kuko Dawidi yavuze ivy’ uwo, ati Nabonye Uhoraho imbere yanje imisi yose, Kukw ar’ i buryo bganje, ngo sinnyiganyige. Ni co gituma umutima wanje uhimbarwa, ururimi rwanje rukanezerwa, Kandi n’umubiri wanje uzoba nko mu gikāri, wizigiye ibizoba. Kuk’ utazoreka ubugingo bganje ngo buje i kuzimu, Kandi ntuzotanga Uwera wawe ngw az’ abore. Wammenyesheje inzira z’ubugingo, Mu nyonga hawe uzohanyuzurisha akanyamuneza. Bagabo bene Data, s’ikingora kubabarira mvyeruye ivya sogokuruza mukuru Dawidi, yuko yapfuye, agahambga, n’imva yiwe iri ngaha ino muri twebge na bugingo n’ubu. Nuko, kuko yar’ uwavugishwa n’Imana, akamenya kw Imana yamurahiye indahiro, kw izoshira ku ngoma yiwe uwamutse mu bura bgiwe, yavuze ivy’ ukuzuka kwa Kristo abibonye bitaribgabe, yukw atārekewe mu kuzimu, kandi n’umubiri wiwe ata ho wigeze ubora. Uwo Yesu Imana yaramuzuye, natwe twese tur’ ivyabona vyo gushingira intahe ivyo. Nukw amaze gushirwa hejuru n’ukuboko kw’i buryo kw’Imana, kand’ ashikirijwe na Se isezerano, ari ryo Mpwemu Yera, non’ asutse ico muriko murabona kandi mwumva. Kandi Dawidi ntiyadūze mw ijuru, arik’ ubgiwe yaravuze, at’ Uhoraho yabariye Umwami wanje, At’ Icara i buryo bganje, Ushitse aho nzohindurira abansi bawe indava yo musi y’ibirenge vyawe. Nukw abo mu muryango wa Isirayeli bose, ni bamenye badakekeranya yukw Imana yamugize Umwami na Kristo, Yesu umwe mwābamba. Bumvise ivyo, bibacumita mu mitima, babaza Petero n’izindi ntumwa, bati Bagabo bene Data, mbega tugire dute? Petero arabishura, ati Ni mwihane, umuntu wese muri mwebge abatizwe mw izina rya Yesu Kristo, mubone guharirwa ivyaha vyanyu, kandi muzohabga ingabire, ari yo Mpwemu Yera. Kukw isezerano ar’ iryanyu kand’ ar’ iry’ abana banyu, n’abari kure bose, abazohamagarwa bose n’Umwami Imana yacu. Kand’ ashingisha intahe ayandi majambo menshi, arabahanūra, ati Ni mwikize ab’ iki gihe kigoramye. Nukw abemeye amajambo yiwe barabatizwa: abongewe kur’ uwo musi ku bāri basanzweho bāri nk’ibihumbi bitatu. Bashishikara cane mu vyo intumwa zigisha, no kugira ubumwe, no kumanyagura umutsima no gusenga. Umuntu wese aterwa n’ubgoba: kand’ utwumiza n’ibimenyetso vyinshi vyakorwa n’intumwa. Abizeye bose bāba hamwe, basangira ivyabo vyose: amatongo yabo n’ibintu vyabo bārabigura, bakabibagabanganya bose, nk’uk’ umuntu wese akennye. Kand’ imisi yose bāshishikara kuja mu rusengero n’umutima uhūye, kand’ i wabo bāmanyagura umutsima, bakarya banezerewe n’ imitima itagira akarohe, bahimbaza Imana, kandi na bo bāshimwa n’abantu bose. Umwami Imana akabongera imisi yose abama barakizwa. Petero na Yohana bāriko baradūga baja mu rusengero mu gihe co gusenga, ni co saha cenda. Hār’ umuntu yaremaye ibirenge uhereye kuva mu nda ya nyina, yama aterurwa, bakamushira kw irembo ry’urusengero ryitwa Ryiza uko bukeye, kugira ngw asēge abinjira mu rusengero. Uyo abonye Petero na Yohana bagira binjire mu rusengero, arabasēga ngo bamuhe. Petero amuhanga amaso, bo na Yohana, aramubarira, ati N’uturābe. Abashirak’ umutima agira ngo har’ ico bamuha. Petero aramubarira, at’ Ifeza n’izahabu nta vyo mfise, arikw ico mfise ndakiguha: mw izina rya Yesu Kristo Umunyanazareti, va hasi utambuke. Maz’ amufata ukuboko kw’i buryo, amukūra hasi: ako kanya ibirenge vyiwe n’ingingo zavyo bica birakomera, arabaduka arahagarara, atangura gutambuka, yinjirana na bo mu rusengero, atambuka yitera hejuru, ahimbaza Imana: abantu bose babona atambuka ahimbaza Imana, bamenya kw ari we yahora yicara kw irembo ry’urusengero ryitwa Ryiza asēgerereza; barumirwa cane, batangazwa n’ ibimubayeko. Agifashe Petero na Yohana, abantu bose birukira kuri bo, bakoranira kw ibaraza ryitwa irya Salomo, batangaye cane. Petero abibonye, abaza abo bantu, ati Yemwe bagabo b’Abisirayeli, n’iki gitumye mutangazwa n’ibi, muduhangiye amaso iki, nk’ah’ ubushobozi bgacu cank’ ukwubaha Imana kwacu ari vyo vyaduhaye kumugendesha? Imana ya Aburahamu na Isaka na Yakobo, ari yo Mana ya ba sogokuruza, yashimagije Umushumba wayo Yesu, umwe mwebge mwatanze mukamwihakanira mu maso ya Pilato, amaze kwahukanya urubanza rwo kumurekura. Ariko mweho mwihakana Uwera kand’ Umugororotsi, musaba ko babarekurira umwicanyi, wa Mukuru w’ubugingo muramwica; arikw Imana muzura mu bapfuye, natwe tur’ ivyabona vyo gushingira intahe ivyo. Kand’ uyu, uwo mubona kandi muzi, kuko yizeye izina ry’uwo, iryo zina ryamuhaye inkomezi: mber’ ukwizera ahawe na we ni kwo kumukirije rwose imbere yanyu mwese. Kandi none, bene Data, ndazi yuko mwabikoze mutabizi, n’ ababaganza na bo n’uko. Arikw ivyo Imana yavugiye mu kanwa k’abāvugishwa na yo bose bitaribgabe, yuko Kristo wayo azobabazwa, ivyo yabishikije irtyo. Nuko mwihane, muhindukire, ivyaha vyanyu bihanagurwe, ibihe vyo guhēmbūka bibone ingene biza, bivuye mu nyonga z’Umwami Imana, kugira ngo na yo iz’ itume Kristo yabatoranirijwe kera, ni we Yesu. Arikw ijuru rikwiye kumwākīra, gushitsa ku bihe vyo gusubira guhindura ibintu vyose bisha, nk’ukw Imana yavuze mu kanwa k’abera bayo yavugisha bose, uhereye ubga mbere na mbere. Mose koko yaravuze, at’ Uhoraho Imana azobahagurukiriza ūvugishwa na we mu b’i wanyu ameze nkanje; uwo muze mumwumvire mu vy’ azobabarira vyose. Kand’ umuntu wese atazokwumvira uno avugishwa n’ Imana, azorandurwa mu bantu. Mber’ abāvugishwa n’Imana bose, uhereye kuri Samweli n’ abāmukurikiye, abāvuze bose bāramenyekanishije ivy’ iyi misi. Namwe mur’ abana b’abāvugishwa n’Imana, kandi mur’ ab’ isezerano Imana yasezeranye na ba sogokuruza banyu, ibarira Aburahamu, iti Mu ruvyaro rwawe ni ho imiryango yose yo mw isi izohērwa umugisha. Ni mwebge Imana yatanguye gutumak’ Umushumba wayo imaze kumuzura, kugira ngw abahe umugisha, abahindure, umuntu wese ave mu bibi vyiwe. Bakivugana n’abantu, abaherezi bazanana aho bari n’umukuru w’abashibamyi b’urusengero, n’Abasadukayo, bababajwe cane n’uko bigisha abantu, bababarira yuk’ ukuzuka kw’abapfuye kwabonetse kuri Yesu. Babashōrerakw amaboko, babashira mw ibohero gushitsa mu gitondo, kuko bgari bugorovye. Ariko benshi mu bumvise iryo jambo barizera, igitigiri c’abagabo gishika nk’ibihumbi bitanu. Bukeye bg’aho, abashingantahe babo bo n’abakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe bakoranira i Yerusalemu, na Anasi umuherezi mukuru, na Kayafa na Yohana na Alekisandero, n’ab’ umuryango bose w’abaherezi bakuru. Babashize hagati, barababaza, bati N’ubushobozi ki, canke n’izina ki, vyabateye gukora ivyo? Nuko Petero, yuzuye Mpwemu Yera, arababarira, ati Yemwe bashingantahe b’abantu n’abakuru, uyu musi ko ducunaguzwa ivyo twagiriye neza umuntu yanyogomba, kandi n’icamukijije, ni mumenye mwese, n’ubgoko bgose bg’Abisirayeli, yukw ari mw izina rya Yesu Kristo, Umunyanazareti, uwo mwebge mwabamvye, Imana ikamuzura mu bapfuye, kw ari ho hatumye uyu muntu ahagarara imbere yanyu, akomeye. Uwo ni we buye mwebge abubatsi mwātītūye, kandi ryahindutse irigumya imfuruka. Kandi nta wundi agakiza kabonerwamwo, kukw ata rindi zina musi y’ijuru ryāhawe abantu dukwiye gukirizwamwo. Babonye ugushira amanga kwa Petero na Yohana, kandi babona ko batigishijwe, atar’ abanyabgenge, baratangara; maze bamenya ko bābana na Yesu; kandi babonye uwo muntu yakijijwe ahagararanye na bo, babura ico bavuga. Barabataramura, maze baja inama, bati Mbeg’ aba bantu tubagire dute? Ko vyamenyekanye mu baba i Yerusalemu bose yuko bakoze ikimenyetso kibaye rurangiranwa, natwe ntidushobora kubihakana; ariko vyoye kurushiriza kwamamara mu bantu, tubahahirize, ntibongere kugira umuntu n’umwe babarira mur’ iryo zina. Babahamagaje, barabihanikiriza ngo ntibazirukanye ngo bavuge canke bigishe mw izina rya Yesu. Petero na Yohana barabishura, bati Namb’ ari vyiza mu nyonga z’Imana kubumvira kubarutisha Imana, ni mubitandukanye: kuko tweho tudashobora kureka kuvuga ivyo twabonye n’ivyo twumvise. Na bo bongeye kubahahiriza, barabarekura, babuze uko bobahana kubg’ abantu, kuko bose bāhimbaza Imana ku vyābaye. Kuk’ uwo muntu yar’ arengeje imyaka mirongwine avutse, uwakozwekw ico kimenyetso co kumukiza. Nuko barekuwe basubira muri bagenzi babo, babīgānira ivyo abaherezi bakuru n’abakuru bababgiye vyose. Na bo bavyumvise bavuga n’ijwi rirenga, babgira Imana n’umutima uhūye, bati Databuja, ni wewe waremye ijuru n’isi, n’ikiyaga n’ibirimwo vyose, kandi wavugiye mu kanwa ka sogokuruza Dawidi, umusavyi wawe, ubivugisha Mpwemu Yera, ut’ Abanyamahanga n’iki kibateye umuvurungano, N’amoko yagīriye ingingo iki ivy’ ubusa? Abami bo mw isi batonze urugamba, N’abakuru bakoraniye hamwe, Kurwanya Uhoraho n’Uwo yarobanuje amavuta. Kandi vy’ukuri mur’ iki gisagara, Herode, bo na Pontiyo Pilato hamwe n’abanyamahanga n’imiryango ya Isirayeli, bākoraniye kurwanya Umushumba wawe yera Yesu, uwo warobanuje amavuta, ngo bashitse ivy’ ukuboko kwawe n’inama yawe vyari vyaragabiye vyose ko bizoba. Kandi none, Mwami, rāba agahahirizo kabo, uhe abasavyi bawe kuvuga ijambo ryawe bashize amanga rwose: ukiramvuye ukuboko kwawe gukiza indwara, ibimenyetso n’ibitangaza bikorwe mw izina ry’Umushumba wawe yera Yesu. Bahejeje gusenga, aho bakoraniye haratigita, bose buzuzwa Mpwemu Yera, bavuga ijambo ry’ Imana bashize amanga. Kand’ abizeye b’akavuvu bari bahūje umutima n’inama, kandi nta n’umwe yakīmbūkira ikintu cose atunze ngo n’iciwe, ariko vyose bārabisangira. Kand’ intumwa zāshingira intahe ukuzuka kw’Umwami Yesu ziri n’ubushobozi bginshi, kand’ ubuntu bg’Imana bginshi buba kuri bo bose. Nta mukene yari muri bo, kukw abāri bafise amashamvu bose cank’ amazu bābigura, bakazana ibiguzi vy’ivyo baguze, bakabishira imbere y’ibirenge vy’ intumwa; maze bakabigabanganya abantu, umuntu wese ukw akennye. Na Yosefu, uwo intumwa zise Barunaba, risobanurwa ng’Umwana wo guhanūra, Umulewi yavukiye i Kupuro, yar’afise itongo ararigura, azana ibiguzi vyaryo, abishira imbere y’ibirenge vy’ intumwa. Kandi hār’ umugabo yitwa Ananiya, agura ishamvu afatanije n’umugore wiwe Safira, yisigariza ku biguzi vyayo, umugore wiwe abizi, azana ikigabane, agishira imbere y’ibirenge vy’intumwa. Petero aramubaza, ati Ananiya, n’iki gitumye Satani yuzuza umutima wawe guhenda Mpwemu Yera, ukīsigariza ku biguzi vy’ishamvu? Ukiyifise ntiyar’ iyawe? Kand’ umaze kuyigura, ibiguzi vyayo ntuba warabikoze uk’ ugomba? N’iki catumye wīgīra ingingo mu mutima wawe gukora urtyo? S’abantu uhenze, Imana ni yo uhenze. Ananiya yumvise ayo majambo agwa bukumbi: abavyumvise bose baterwa n’ubgoba bginshi. Imisore iva hasi, iramutekera, iramujana, iramuhamba. Hahise nk’isaha zitatu, umugore wiwe arinjira, atazi ivyabaye; Petero aramubaza, ati Mbarira: mbeg’ ishamvu mwayiguze ayo nyene? Aramwishura, at’ Ego me, n’ayo. Petero aramubaza, ati N’iki gitumye muhūza inama kugerageza Mpwemu w’Umwami Imana? Ehe ibirenge vy’abahejeje guhamba umugabo wawe biri ku rugi, nawe barakujana. Uwo mwanya agwa imbere y’ibirenge vyiwe bukumbi. Ya misore yinjiye isanga amaze guhwera, iramujana, imuhamba i ruhande y’umugabo wiwe. Ishengero ryose n’abavyumvise bose baterwa n’ ubgoba bginshi. Ibimenyetso n’ibitangaza vyinshi bikorwa mu bantu n’amaboko y’intumwa: kandi bose bākoranira mw ibaraza rya Salomo n’umutima uhūye: ariko mu bandi nta muntu yatinyuka kwifatanya na bo, yamar’ abantu bose bārabashimagiza, bārushiriza kwongerwakw abizeye Umwami Yesu, ishengero ryinshi ry’abagabo n’abagore; bituma banaterurira abarwaye ku nzira, babashira mu nderuzo no ku birago, kugira ngo Petero ni yahaca, naho coba igitūtu ciwe gishike kuri bamwe. Hakoranira ishengero rivuye no mu bisagara bihereranye n’i Yerusalemu, bazana abarwaye n’abababazwa n’impwemu zihumanye: bakizwa uko bangana. Maz’ umuherezi mukuru ahagurukana n’abāri kumwe na we bose, ni bo muce witwa uw’ Abasadukayo, buzura ishari, bashōrera amaboko ku ntumwa, bazishira mu nzu y’ibohero rya bose. Maz’ umumarayika w’ Umwami Imana ahenga mw ijoro yugurura inzugi z’ibohero, abakūrayo, arababgira, ati Ni mugende, muhagarare mu rusengero, mubarire abantu amajambo yose ya bga Bugingo. Bavyumvise, binjira mu rusengero hāri nko mu mutwenzi, barigisha. Maz’ umuherezi mukuru azanana n’abāri kumwe na we, bahamagaza abanyekombe, n’abakuru bose b’Abisirayeli, maze batuma mu nzu y’abanyororo kubazana. Abagendanyi bagiye ntibabasanga mw ibohero: baragaruka barababgira, bat’ Inzu y’abanyororo dusanze yugaye ata nkomanzi iriho na mba, n’abarinzi bahagaze ku nzugi, maze twuguruye ntitwasangamw’ umuntu. Bumvise ayo majambo umukuru w’abashibamyi b’urusengero n’ abaherezi bakuru bazazanirwa n’ ivyabo, ikizovamwo. Haza umuntu arababarira, at’ Erega ba bagabo mwashira mw ibohero bari mu rusengero bahagaze bigisha abantu. Maz’ uwo mukuru w’abashibamyi ajana n’abagendanyi, babazana ku neza, kuko bātinya abantu, ngo ntibabatere amabuye. Bamaze kubazana babashira mw ikombe: umuherezi mukuru arababaza, ati Mbega ntitwabīhanije cane kutigisha muri rya zina? None rāba mwujuje Yerusalemu inyigisho zanyu; ico murondera n’ukudushirakw amaraso ya wa muntu. Maze Petero n’ intumwa barabishura, bat’ Igikwiye n’ukwumvira Imana kuyirutisha abantu. Imana ya ba sogokuruza yazuye Yesu, uwo mwebge mwishe mumumanitse ku giti. Uyo Imana yaramushize hejuru n’ukuboko kwayo kw’i buryo, ngw abe Umukuru n’Umukiza, ngw ahe Abisirayeli kwihana no guharirwa ivyaha. Natwe tur’ ivyabona vyo gushingira intahe ivyo, na Mpwemu Yera na we n’uko, uwo Imana yahaye abayumvira. Ariko bo bavyumvise baribga mu mitima, bashaka kubica. Maze hahaguruka umwe mw ikombe, w’Umufarisayo yitwa Gamaliyeli, umwigisha w’ivyagezwe, yubahwa n’abantu bose, avuga ko bataramura abo bantu akanya gato. Maz’ arababarira, ati Yemwe bagabo b’Abisirayeli, ni mwirinde mumenye uko mugirira aba bantu: kuko mu misi ishize Teyuda yādutse yiyita agakomeye, igitigiri c’abantu gishika nk’amajana ane gikondōrera inyuma yiwe: maz’ aricwa, abāmwumvira bose barasābagira, bacika ubusa. Hanyuma yiwe hāduka Yuda Umunyagalilaya, mu misi yo kwandikwa, yikwegera abantu inyuma; na we apfa rubi, n’abāmwumvira bose uko bangana barasābagira. Kandi none ndababgire: Ni muzibukire aba bantu, mubarekure: kukw iyi nama n’iki gikorwa ni vyaba biturutse mu bantu, bizosendwa: ariko ni vyaba biturutse ku Mana, ntimuzoshobora kubatsinda, mwoye kuzosanga murwanya Imana. Baramwemerera, maze bahamagaje intumwa, barazitonagura, barazīhanikiriza ngo ntizize zigishe mw izina rya Yesu, maze barazirekura. Nuko bava mu maso y’abanyekombe, banezerejwe n’ uko bemerewe gutētererezwa iryo zina. Kand’ imisi yose mu rusengero no mu mihana ntibahorereza kwigisha no kuvuga ubutumwa bgiza bga Yesu, kw ari we Kristo. Kandi mur’ iyo misi, abigishwa bāriko baragwira, Abayuda bavuye i Bugiriki bidodombera Abaheburayo b’inyamo, kukw abapfakazi babo bīrengagizwa ku ngaburo y’imisi yose. Bamwe cumi na babiri bakoranya ishengero ry’abigishwa, bati Ntibibereye yuko twebge turekera ijambo ry’ Imana kugaburisha ivyo ku meza. Nuko, bene Data, ni murābe muri mwebge abantu ndwi bashimwa, buzuye Mpwemu Yera n’ubgenge, tubashire kur’ iki gikorwa. Ariko tweho tuzoshishikara gusenga no kugabura ijambo ry’Imana. Ayo majambo ishengero ryose rirayashima, batoranya Stefano, umuntu yuzuye ukwizera na Mpwemu Yera, na Filipo, na Purokoro, na Nikanori, na Timoni, na Parumena, na Nikolayo, Umunyantiyokiya yatoye idini y’ Abayuda, babashira imbere y’ intumwa, kandi bamaze gusenga zibarambikakw ibiganza. Nukw ijambo ry’Imana riragwira; abigishwa barōndōka cane i Yerusalemu, abaherezi b’akavuvu bumvira ukwizera. Stefano yari yuzuye ubuntu bg’ Imana n’ubushobozi, yakora mu bantu ibitangaza n’ibimenyetso bikomeye. Ariko hava hasi abantu bamwe bo mw isinagogi y’Abaliberutino, n’iy’ Abanyakurene n’iy’ Abanyalekisanderiya, n’iy’ Abanyakilikiya, n’iy’ Abanyasiya, baja impāri na Stefano, ariko ntibashobora gutsinda ubgenge na Mpwemu bimuvugisha. Nuko bahēra abagabo bo kuvuga, bati Twumvise avuga amagambo y’amarogotano kuri Mose no ku Mana. Bosha abantu n’abakuru n’abanyabgenge b’ivyanditswe baramugīra, baramufata, bamujana mw ikombe. Bahagarika ivyabona vy’ibinyoma, baravuga, bat’ Uyu muntu nta ho ahumeka gutuka aha hantu hēra n’ivyagezwe: kuko twumvise avuga, ati Yesu Umunyanazareti azokombora aha hantu, kandi ngw azohindura imigenzo twahawe na Mose. Abicaye mw ikombe bose bamuhanze amaso babona mu maso hiwe, hasa n’ ah’ umumarayika. Umuherezi mukuru aramubaza, ati Mbeg’ ivyo ni ko biri? Na we aramwishura, ati Yemwe bene Data kandi ba data, ni mwumve: Imana y’ icubahiro yiyeretse sogokuruza Aburahamu, ar’ i Mesopotamiya, ataraja kugerēra i Harani, iramubarira, iti Va mu gihugu canyu no mu muryango wanyu, uje mu gihugu nzokwereka. Maz’ ava mu gihugu c’i Bukaludaya, agerēra i Harani. Se amaze gupfa, iramwimura, imuzana mur’ iki gihugu mubamwo none. Ariko ntiyakimuhayemw’ umwandu, naho hoba aho gushinga ikirenge; isezerana kuzokimuha ngo kibe ishamvu yiwe n’iy’ uruvyaro rwiwe, kand’ ataragira umwana. Kand’ Imana ivuga irtya, it’ Uruvyaro rwawe ruzoba inyambukira mu kindi gihugu, bazobagira abaja, babagirire nabi imyaka amajana ane. Kand’ ihanga rizobagira abaja ni jewe nzoricirakw iteka, Imana ni ko yagize, it’ Arikw amaherezo bazovayo, bansengere aha hantu. Maz’ imuha isezerano ryo gukebga. Nukw avyara Isaka, amukeba ku musi ugira umunani: Isaka avyara Yakobo, Yakobo avyara ba sogokuruza bakuru cumi na babiri. Ba sogokuruza bagirira Yosefu ishari, baramugura ngw ajanwe muri Egiputa. Imana ibana na we, imukiza mu marushwa yiwe yose, imuha ubutoni n’ubgenge kuri Farawo, umwami wo muri Egiputa, amugira icēgēra ciwe ngw aganze muri Egiputa, amuzēza n’urugo rwiwe rwose. Ikigoyi gitera muri Egiputa hose n’i Kanani, hatera n’amarushwa menshi, kandi ba sogokuruza babura ivyo kurya. Maze Yakobo yumvise yuko muri Egiputa har’ amasumo, atuma ba sogokuruza ubga mbere. Kand’ ubugira kabiri Yosefu yibarira bene se, umuryango wa Yosefu umenywa na Farawo. Yosefu atumiza se Yakobo n’abo mu nzu yabo bose, ukw ari mirongwirindwi na batanu. Yakobo aramanuka, aja muri Egiputa; agwayo, bo na ba sogokuruza: babajana i Shekemu, babahamba mw isenga Aburahamu yaguze igiciro c’ifeza na bene Hamori i Shekemu. Arikw igihe c’isezerano kigira gishike, iry’ Imana yasezeraniye Aburahamu, abantu baragwira, baba benshi muri Egiputa, gushitsa ah’ uwundi mwami yīmiye muri Egiputa atigeze kumenya ivya Yosefu. Uwo mwami agirira ubugunge ubgoko bgacu, agirira ba sogokuruza nabi, abateshereza abana babo b’inzoya kugira ngo ntibabeho. Mur’ ico gihe Mose aravuka, yari mwiza cane, bamurerera mu nzu kwa se amezi atatu; amaze gutābga, umukobga wa Farawo aramutora, amurerera kuba umwana wiwe. Mose yigishwa ubgenge bgose bg’ Abanyegiputa, agira ubushobozi mu majambo yiwe no mu bikorwa vyiwe. Maz’ arikw aramara imyaka mirongwine avutse, haza iciyumviro mu mutima wiwe co kugendera bene wabo b’Abisirayeli. Abonye umuntu agirirwa nabi, aramutabara, ahōra iyo mpahazwa, yica wa Munyegiputa. Yibgira yukw ab’i wabo botahura kw Imana ibakirisha ukuboko kwiwe: ariko ntibabimenya. Bukeye bg’aho, asanga abarwana, ageza kubatātūra, ati Yemwe bagabo, mur’ umuryango umwe, n’iki gitumye mugiriranira nabi? Arik’ uwagirira mugenzi we nabi aramusunika, aramubaza, ati Ni nde yakugize umukuru cank’ umucamanza wacu? Mbeg’ ugomba kunyica, nk’ukw ejo wishe wa Munyegiputa? Mose yumvise iryo jambo, arahunga, aba umwambukīra mu gihugu c’i Midiyani, avyariray’ abahungu babiri. Imyaka mirongwine ishize, umumarayika amubonekerera mu rubeya rw’umuriro waka mu gisaka c’amahwa mu bugaragwa bgo ku musozi Sinayi. Mose abonye ivyo biramutangaza: akivyēgēra ngw avyihweze, havuga ijwi ry’ Uhoraho, ati Ni jewe Mana ya ba sogokuruza bawe, Imana ya Aburahamu, Imana ya Isaka, Imana ya Yakobo. Mose ahinda agashitsi, ntiyatinyuka kwihweza. Uhoraho aramubarira, ati Kūra inkweto mu birenge vyawe, kukw aho hantu uhagaze ar’ ahēra. N’ukuri abantu banje bari muri Egiputa nabonye amarushwa barimwo, numvise umuniho wabo, none mmanukanywe no kubarokora: kandi none n’uze ndagutume muri Egiputa. Mose uyo, umwe banka, bati Ni nde yakugize umukuru cank’ umucamanza? ni we Imana yatumye kuba umukuru n’umucunguzi, abihawe n’ukuboko kw’umumarayika yamubonekereye muri ca gisaka. Uwo abakūrayo, amaze gukora ibitangaza n’ibimenyetso mu gihugu ca Egiputa, no ku Kiyaga Gitukura no mu bugaragwa, imyaka mirongwine. Uwo Mose ni we yabgiye Abisirayeli, at’ Imana izobahagurukiriza ūvugishwa na yo mu b’i wanyu, ameze nkanje. Kand’ uwo Mose ni we yari mw ishengero ryo mu bugaragwa, ari kumwe n’ umumarayika yavuganiye na we ku musozi Sinayi, kand’ ari kumwe na ba sogokuruza; kandi yaherejwe amajambo y’ubugingo ngw aduhe. Ba sogokuruza banse kumwumvira, baramwikunkumura, basubira muri Egiputa mu mitima yabo, babgira Aroni, bati N’uturonkere imana zo kutuja imbere; kuk’ umwe Mose yaturōngōye adukūra mu gihugu ca Egiputa, tutazi ico yabaye. Bironkera igishushanyo c’imasa mur’ iyo misi, ico kigirwamana bakizanira ibimazi, bahimbarwa n’ ibikorwa vy’intoke zabo. Arikw Imana irora irya, irabaheba ngo basenge ingabo zo kw ijuru: nk’ uko vyanditswe mu gitabo c’abavugishwa n’Imana, ngo Mbega har’ ibitungwa bibāzwe cank’ ibimazi mwanshikaniye, Ya myaka ukw ari mirongwine yo mu bugaragwa, yemwe ab’ inzu ya Isirayeli? Mwareruye ihema rya Moloki, N’inyenyeri y’ikigirwamana Refani, Ar’ ibishushanyo mwironkeye ngo mubisenge: Nanje nzobambukana hirya y’i Babuloni. Ba sogokuruza bāri bafise ihema ry’Ibishinga intahe, hamwe bāri mu bugaragwa, nk’ukw iyavuganye na Mose yabigeze, yamubgiye kurigereranya n’ikigereranyo yabonye. Iryo, ba sogokuruza barihawe na ba sekuru babo, barishikana ino, Yosuwa ari kumwe na bo, hamwe bātsinda amahanga, Imana iyirukana imbere ya ba sogokuruza, gushitsa ku gihe ca Dawidi. Kandi Dawidi aronka ubutoni mu nyonga z’Imana, asaba kwubakira Imana ya Yakobo aho kuba. Ariko Salomo ni we yayubakiye ingoro. Yamar’ Īsumba vyose ntiba mu zubakishijwe amaboko: nk’uk’ uwavugishijwe n’Imana yavuze, at’ Ijuru ni ryo ntebe yanje y’ubgami, Isi na yo n’indava y’ibirenge vyanje; Muzonyubakira inzu ki? ni k’Uhoraho abajije, Canke nzoruhukira ahantu ki? Mbeg’ intoke zanje si zo zaremye ivyo vyose? Yemwe abatagonda izosi, mwa ntakebga mu mitima no mu matwi, na ntaryo murwanya Mpwemu Yera. Uko ba sogokuruza banyu bākora, ni ko namwe mukora. Ni nde mu bavugishijwe n’Imana ba sogokuruza banyu batāhamye? Bishe abābanje kumenyekanisha ivyo kuza kwa wa Mugororotsi, none namwe mwaramuguze muramwica: ari mwebge mwāhawe ivyagezwe bizanywe n’abamarayika, ntimwavyitondera. Bavyumvise baribga mu mitima, bamuhekenyera imisaya. Ariko Stefano yuzuye Mpwemu Yera, ahanga amaso mw ijuru, abona ubgiza bg’Imana, na Yesu ahagaze i buryo bg’Imana: aravuga, at’ Ehe mbonye ijuru rikingurutse, n’Umwana w’umuntu ahagaze i buryo bg’Imana. Barayogora n’amajwi arenga, bīziba amatwi, bamugwirakw icarimwe, bamuhindira inyuma y’igisagara, bamwicisha amabuye; kand’ abāmwagirije bāri bafashije hasi imitamana yabo imbere y’ibirenge vy’umusore yitwa Sauli. Maze bakiriko baratera Stefano amabuye, arambaza, aravuga, ati Mwami Yesu, akira ubugingo bganje. Araheza arapfukama, asemerera n’ijwi rirenga, ati Mwami, ntubaharūrekw iki caha. Amaze kuvuga artyo, aca aracīkāna. Kandi Sauli na we yarabishimye ko yicwa. Bahēra kur’ uwo musi bahama cane ishengero ry’i Yerusalemu: bose basābagirira mu bihugu vy’i Yudaya n’i Samariya, ukūyemw’ intumwa gusa. Abantu bubaha Imana bahamba Stefano, baramuborogera cane. Ariko Sauli yatikiza ishengero; yinjira mu mazu yose, agakūramw’ abagabo n’abagore, akabashira mw ibohero. Arikw abāsābagiye bagendagenda bavuga ijambo ry’Imana. Na Filipo aramanuka, aja mu gisagara c’i Samariya, abamenyesha ivya Kristo. Abantu benshi bashira umutima ku vyo Filipo avuga bashize hamwe, bumvise kandi babonye ibimenyetso akora. Kuko benshi muri bo bāri binjiwemwo n’impwemu zihumanye zābavamwo, ziboroga n’amajwi arenga; kandi n’abāri bamugaye n’ abacumbagira benshi barakizwa. Haba umunezero mwinshi mur’ ico gisagara. Kandi hāriy’ umuntu yitwa Simoni, yahora akora ivy’ amarēba mur’ico gisagara, akūmiza ubgoko bg’Abasamariya, akīyita agakomeye. Bama bamushizek’ umutima bose, uhereye ku boroshe ugashitsa ku bahambaye, bat’ Uyu ni we bga bushobozi bg’Imana bgitwa Ubuhambaye. Arikw icatuma bamushirak’ umutima n’ uk’ uhereye kera yabūmiza n’ amarēba yiwe. Ariko bizeye ubutumwa bgiza Filipo ababgiye bg’ubgami bg’Imana, n’ubg’ izina rya Yesu Kristo, barabatizwa, abagabo n’abagore. Na Simoni na we arizera, kand’ amaze kubatizwa yāmana na Filipo: abonye ibimenyetso n’ibitangaza bihambaye vyakorwa, arūmirwa. Maz’ intumwa zir’i Yerusalemu zumvise yukw Abasamariya bemeye ijambo ry’Imana, zirungikayo Petero na Yohana, na bo bamanutseyo barabasengera ngo bahabge Mpwemu Yera; kuko Mpwemu ataribgamanuke ngw aje no kur’ umwe muri bo, bāri babatijwe gusa mw izina ry’Umwami Yesu. Maze babarambikakw ibiganza, bahabga Mpwemu Yera. Ariko Simoni, abonye yukw abarambitswekw ibiganza vy’intumwa bahabga Mpwemu Yera, azizanira amahera, ati Nanje ni mumpe ubgo bushobozi, kugira ng’uwo nzorambikakw ibiganza az’ ahabge Mpwemu Yera. Petero aramubgira, at’ Ifeza zawe ziragapfana nawe, kuk’ ugira ngw ingabire y’Imana woyironkesha amahera. Nta n’agahimba ufise, nta n’akagabane kavyo, kuk’ umutima wawe udatunganye imbere y’Imana. Nuko wihane ubgo bubi bgawe, usenge Umwami Imana, namba kumbure ivyo wiyumviriye mu mutima wawe wobiharirwa. Kuko mbona yuk’ uri mw ibamba ry’umururazi no mu ngoyi zo kugabitanya. Simoni aramwishura, ati Munsengere Umwami Imana, ivyo muvuze hoye kugira ikimbako. Na bo bamaze gushinga intahe, no kuvuga ijambo ry’Umwami Yesu, basubira i Yerusalemu, bagenda baravuga ubutumwa bgiza mu mihana myinshi y’Abasamariya. Maz’ umumarayika w’Umwami Imana abarira Filipo, ati Va hasi uje i bumanuko, ushike ku nzira imanuka iva i Yerusalemu ikaja i Gaza: imwe yo mu bugaragwa. Ava hasi, aragenda. Haza Umunyetiyopiya, inkone y’ububasha bginshi yakorera Kanidake, umugabekazi w’Abanyetiyopiya, ni yo yazezwa itunga ryiwe ryose, yari yagiye i Yerusalemu gusenga. Yahindukiye yicaye mu mukogote wiwe ukwegwa n’ amafarasi, asoma muri Yesaya yavugishwa n’Imana. Mpwemu abarira Filipo, ati Ni wēgēre uriya mukogote, ugendane na wo. Filipo yirukirayo, yumva asoma muri Yesaya yavugishwa n’Imana; aramubaza, at’ Ivyo usoma urabitahuye? Na we ati Nobishobora nte, ntabonye ūbindōngōramwo? Yinginga Filipo ngo yūrire bicarane. Igihimba co mu vyanditswe yasoma cār’ iki, ngo Yajanywe nk’intama bajana mw ibāgiro, Nk’uk’ umwagazi w’intama utekerereza imbere y’uwukemura Ni kw atākūyek’ umunwa. Hamwe yacishwa bugufi barēngānye urubanza rwiwe, Ab’ urunganwe rwiwe ni nde azoshobora kubadondora? Kuk’ ubugingo bgiwe bukūwe mw isi. Iyo nkone ibaza Filipo, iti Ndakubaza: uwavugishwa n’ Imana yavuze ayo majambo kuri nde? Ni we yayīvuzeko, canke yayavuze ku wundi? Filipo ateranura akanwa, atangurira kur’ ivyo vyanditswe, amubgira ubutumwa bgiza bga Yesu. Bakigenda mu nzira, bashika ah’ ar’ amazi, iyo nkone iramubaza, it’ Ehe amazi: ikimbuza kubatizwa n’iki? [ Filipo arayishura, ati Namba wizeye mu mutima wawe wose birashoboka. Na yo iti Nizeye Yesu Kristo kw ar’ Umwana w’Imana.] Ivuga ko bahagarika umukogote, baramanukana baja mu mazi bompi, Filipo n’iyo nkone, arayibatiza. Bavuye mu mazi, Mpwemu w’Umwami Imana ajana Filipo, inkone ntiyasubira kumubona, kuko yashishikaye kugenda inezerewe. Ariko Filipo abonekera muri Azoto, ahahita avuga ubutumwa bgiza mu bisagara vyose, kugeza aho yashikiye i Kayisariya. Ariko Sauli, akigenda afuhagira, afitiye abigishwa b’Umwami imihigo n’ubgicanyi, aja ku muherezi mukuru, amusaba ivyete vyo guha ab’ amasinagogi y’i Damasiko, kugira ngo ni yabona abantu bakurikira Inzira ya Yesu, ar’ abagabo cank’ abagore, abajane i Yerusalemu mu ngoyi. Maz’ arikw aragenda, agira ashike i Damasiko, haza umuco giturumbuka, uvuye mw ijuru, umukayanganira irya n’ino. Yikubita hasi, yumva ijwi rimubaza, riti Sauli, Sauli, umpīgira iki? Aramubaza, at’ Uri nde ga Mwami? Na we ati Ni jewe Yesu, uwo urik’ urahīga; ariko va hasi, ushike mu gisagara, uzobarirwa ivy’ ukwiye gukora. Abagabo bajanye na we bahagarara badakoma, kuko bumvise ijwi, ata muntu babona. Sauli aravyuka, ava hasi, maz’ akanuye amaso ntiyagira ic’ abona: bamufata ukuboko, bamushikana i Damasiko. Amarayo gatatu, atabona, ata co arya, ata co anywa. I Damasiko hār’ umwigishwa yitwa Ananiya: Umwami Yesu aramwiyereka, aramuhamagara, ati Ananiya. Na we ati Sabge, Mwami. Umwami aramubarira, ati Va hasi, uje mu nzira yitwa Igororotse, ubarizeyo mu rugo kwa Yuda umuntu yitwa Sauli w’i Taruso, kukw arikw arasenga. Kandi yabonye umuntu yitwa Ananiya yinjira ah’ ari, amurambikakw ibiganza, kugira ngw ahumūke. Ananiya aramwishura, ati Mwami, uwo mugabo ko numvise benshi bavuga ivyiwe, vy’inabi nyinshi yagirira abera bawe i Yerusalemu: kandi n’ ino ahafise ububasha abuhāwe n’abaherezi bakuru, bgo kuboha abambaza izina ryawe bose. Umwami aramwishura, ati Pfa kugenda, kuk’ uwo muntu ar’ ikintu nītoranirije, ngw ajane izina ryanje imbere y’abanyamahanga n’abami n’Abisirayeli: nanje nzomwereka imibabaro ukw ingana azoba akwiye kubabazwa ahōrwa izina ryanje. Ananiya aragenda, yinjira mu nzu, amurambikakw ibiganza, aramubgira, ati Sauli, mwene Data, Umwami arantumye, ni we Yesu yakubonekereye mu nzira wazananye, ng’ uhumūke, wuzuzwe Mpwemu Yera. Uwo mwanya ibisa n’ ibikaragashi bimuva ku maso, arahumūka, ava hasi, arabatizwa: maz’ ararya, intege ziragaruka. Amarana imisi n’abigishwa b’i Damasiko; aca ahērakw avuga mu masinagogi ivya Yesu, yukw ar’ Umwana w’Imana. Abamwumvise bose barūmirwa, bati Mbeg’ uyu si we yatikije abambaza iryo zina i Yerusalemu? Kandi ni co cari kimuzanye n’ino, kugira ngw abashīre abaherezi bakuru bari mu ngoyi. Ariko Sauli arushiriza kugira ubushobozi, atsinda Abayuda baba i Damasiko, abereka yuko Yesu ari we Kristo. Hashize imisi myinshi, Abayuda baja inama yo kumwica: maze Sauli amenya inama yabo. Bamutegera ku marembo ku murango no mw ijoro kugira ngo bamwice. Maz’ abigishwa biwe bamujana mw ijoro, bamucisha mu ruzitiro rw’amabuye, bamwururukirije mu gisangaza. Ashitse i Yerusalemu, agerageza kwifatanya n’abigishwa: bose baramutinya, ntibemera kw ar’ umwigishwa. Maze Barunaba aramwākīra, amushīra intumwa, azīgānira ingene yaboneye Umwami Yesu mu nzira, n’ingene yavuganye na we, kandi n’ingene yavuze ashize amanga mw izina rya Yesu i Damasiko. Aba kumwe na bo amaja n’amaza i Yerusalemu, avuga ashize amanga mw izina ry’Umwami Yesu; yaravuga ahārīra n’Abayuda bāvuye i Bugiriki: na bo barondera ingene bomwica. Ariko bene Data babimenye, bamumanukana i Kayisariya, bamurungika i Taruso. Nukw ishengero ryose ryari hose i Yudaya n’i Galilaya n’i Samariya rigira amahoro, rirahangama: kandi rigenda ryubaha Umwami Yesu, rihagarikiwe na Mpwemu Yera, riragwira. Nuko Petero agendagenda hose, amanuka no ku bera baba i Luda, asangay’ umuntu yitwa Ayineya, yar’ amaze imyaka munani avunda mu buriri, kuko yari yaramugaye. Petero aramubgira, ati Ayineya, Yesu Kristo aragukijije: vyuka, wizingire ikirago. Aca avyuka ako kanya. Ababa i Luda n’i Saroni bose bamubonye bahindukirira Umwami Yesu. Kand’ i Yopa hār’ umwigishwa yitwa Tabita, risobanurwa ngo Doruka: uwo mugore yari n’ ibikorwa vyiza vyinshi, n’ubuntu bginshi yagira. Mur’ iyo misi ararwara, arapfa: bamaze kwuhagira ikiziga, bagishira mu nzu yo hejuru. Kandi kukw i Luda hāri hafi y’i Yopa, abigishwa, bumvise ko Petero ari yo ari, bamutumakw abantu babiri, bamwinginga, bati Ntutebe kudushikīra. Petero arikora, ajana na bo: ashitseyo bamujana muri ya nzu yo hejuru, abapfakazi bose bahagarara i ruhande yiwe barira, berekana amapfundo n’imitamana Doruka yapfunditse akiri muri bo. Petero arabataramura bose, arapfukama, arasenga; maz’ ahindukirira umuvyimba, ati Tabita, vyuka. Arakanura; maz’ abonye Petero, aravyuka, aricara. Amufata ukuboko, aramuhagarika. Maz’ ahamagara abera n’ abapfakazi, amubaha ari muzima. Bimenyekana i Yopa hose, benshi bizera Umwami Yesu. Maz’ amara imisi myinshi i Yopa, kwa Simoni umuhazi w’ insāto. Kayisariya hār’ umuntu yitwa Koruneliyo, umugabisha w’abasoda ijana wo mu ngabo zitwa Abanyetaliya. Yar’ umuntu yubaha Imana akayitinyana n’abo mu nzu yiwe bose, yagirira abantu ubuntu bginshi, agasenga Imana ubudasība. Abona yeretswe imbonankubone umumarayika w’Imana yinjiye i we hāri nk’ isaha cenda z’umusi: aramuhamagara, ati Koruneliyo. Na we amukanurira amaso, afise ubgoba, aramubaza, ati N’iki ga Mwami? Aramwishura, ati Gusenga kwawe n’ubuntu bgawe vyadūze biba icibutso imbere y’Imana. None rero tuma abantu i Yopa, utumek’ umuntu yitwa Simoni, ari we Petero; asembereye kwa Simoni umuhazi w’insāto, urugo rwiwe rur’i ruhande y’ikiyaga. Umumarayika yavuganye na we amaze kugenda, ahamagara babiri bo mu basuku biwe, n’umusoda yubaha Imana wo mu bamugendanira: ahejeje kubīgānira vyose, abatuma i Yopa. Bukeye bg’aho, bakigenda, bari hafi gushika mu gisagara, Petero yūrira hejuru ku nzu gusenga, hāri nk’isaha zitandatu. Yumva arashonje, agomba kurya: bakibirondera, amera nk’ūrota, abona ijuru ryugurutse, maze hamanuka ikintu kimeze nk’uruhuzu runiniya, rufashwe ku mitwe ine, kija hasi, hārimw’ ubgoko bgose bg’ibigenza amaguru ane, n’ibikwega inda hasi vyo kw isi, n’ibiguruka vyo mu kirēre. Haza ijwi, riramubarira, riti Va hasi, Petero, ubāge, urye. Petero at’ Oyaye, Mwami, kuko ntigeze ndya ikizira cank’ igihumanya. Iryo jwi risubira kuza ubugira kabiri, riramubarira, rit’ Ivy’ Imana ihumanuye, reka kuvyita ibizira. Biba birtyo gatatu, ico kintu gica gisubizwa mw ijuru. Petero akizazaniwe mu mutima n’ivyo abonye yeretswe ivy’ ari vyo, abantu batumwe na Koruneliyo, bahejeje kubaza urugo rwa Simoni, bahagarara kw irembo, barahamagara, babaza yuko Simoni ari we Petero ari ho asembereye. Petero aciyumvira ivyo yeretswe, Mpwemu aramubarira, ati Har’ abantu batatu bariko barakurondera. None va hasi, wururuke ujane na bo ata co ukekeranya, kukw ari jewe mbatumye. Petero arururuka, asanga abo bantu aho bari, arababarira, ati Ni jewe uwo murondera: mbega mugenzwa n’iki? Baramwishura, bati Koruneliyo, umugabisha w’abasoda ijana, umuntu agororoka yubaha Imana, ashimwa n’ubgoko bgose bg’Abayuda, yabariwe n’umumarayika yera kugutumako, ng’ uze i we, yumve amajambo yawe. Maz’ arabinjiza, abaha indāro. Bukeye bg’aho, Petero arīkora, avanayo na bo, na bene Data bamwe b’i Yopa bajana na we. Bukeye bg’aho bashika i Kayisariya, Koruneliyo yar’ abīteze, yākoranije incuti ziwe n’abakunzi bo ku mutima. Petero agira yinjire, Koruneliyo aramusanganira, yikubita imbere y’ibirenge vyiwe, aramupfukamira. Maze Petero amukūra hasi, ati Va hasi, nanje nd’umuntu nkawe. Bakivugana, arinjira asanga abakoraniyeho benshi, arababgira, at’ Ubganyu murazi yuko kizira k’umuntu w’Umuyuda yifatanya n’uw’ ubundi bgoko, canke kw amugendera: ariko jeho, Imana yanyeretse yuko hatogira umuntu nita ikizira cank’ igihumanya. Ni co catumye nza, ntarinze guhakana, ntumweko. None rero ndabaza ico mwantumiyeko ic’ ari co. Koruneliyo ati Hashize imisi ine, nka bugingo ubu, nariko ndasenga ar’ isaha cenda, ndi mu nzu yanje; maz’ umuntu ahagarara imbere yanje, yambaye impuzu ikayangana, arambgira, ati Koruneliyo, ugusenga kwawe kwarumviswe, n’ubuntu bgawe bgibutswe imbere y’Imana. Nuko tuma i Yopa, utumeko Simoni ari we Petero: asembereye mu rugo kwa Simoni umuhazi w’insāto, i ruhande y’ikiyaga. Uwo mwanya nca ndagutumako rero, nawe urayobotse k’uje. None rero twese turi hano imbere y’Imana, kwumva ivy’ Umwami Imana yakugeze kutubgira vyose. Petero yanzika kuvuga, ati N’ukuri ni ho nkimenya yukw Imana itarobanura abantu ku butoni, ariko mu mahanga yose ūyubaha, agakora ivy’ ukugororoka, iramwemera. Ijambo Imana yatumye ku Bisirayeli, ivugisha Yesu Kristo ubutumwa bgiza bg’amahoro, ni we Mwami wa bose; iryo jambo mwebge murarizi, ryāmāmaye i Yudaya hose, ritanguriye i Galilaya, hanyuma y’umubatizo uwo Yohana yigishije: rivuga ivya Yesu Umunyanazareti, ingen’ Imana yamusutseko Mpwemu Yera n’ubushobozi, akagenda agirira abantu neza, agakiza abo bose wa Murwanizi atwaza amanyama, kukw Imana yari kumwe na we. Natwe tur’ ivyabona vyo gushingira intahe ivyo yakoze vyose mu gihugu c’ Abayuda, bo n’i Yerusalemu, umwe bishe, bamumanitse ku giti. Uyo, Imana iramuzura ku musi ugira gatatu, imuha guserurwa ahibonekeza, s’imbere y’abantu bose, arikw imbere y’ivyabona vyatoranijwe n’Imana ivyo bitarabaho, ni twebge, abāsangira na we, turya kandi tunywa, amaze kuzuka mu bapfuye. Atugera kumenyesha abantu no gushinga intahe kw ari we Imana yashinze kuba Umucamateka w’abariho n’abapfuye. Abāvugishwa n’Imana bose bāmushingiye intahe, bavuga yuk’ ūmwizera wese azoharirwa ivyaha kubg’ izina ryiwe. Petero akivuga ayo majambo, Mpwemu Yera aramanuka, aja ku bariko barumva iryo jambo bose. Abizeye bo mu bākebge barūmirwa, abāzananye na Petero uko bangana, kuko n’abanyamahanga na bo basutswekw ingabire, ari yo Mpwemu Yera. Kuko bumvise bavuga izindi ndimi, bahimbaza Imana. Maze Petero arababaza, ati Mbega har’ uwoshobora kwima amazi abahawe Mpwemu Yera nkatwe, ngo ntibabatizwe? Avuga ko babatizwa mw izina rya Yesu Kristo. Baca baramwinginga ngw amarey’ imisi. Intumwa na bene Data bar’i Yudaya bumva yukw abanyamahanga na bo bemeye ijambo ry’Imana. Maze Petero adūze i Yerusalemu, abo mu bākebge baramutonganya, bati Ko winjiriye abatākebge, ugasangira na bo! Maze Petero aratangura, abibasobanurira uko bikurikirana, ati Nari mu gisagara c’i Yopa, ndiko ndasenga, mbona neretswe nko mu nzozi ikintu kimanuka kivuye mw ijuru, kimeze nk’ uruhuzu runiniya rufashwe ku mitwe ine, kiza aho ndi. Ngihanga amaso, ndacitegereza, mbonamw’ ibigenza amaguru ane vyo kw isi, n’ibikōko vyo mw ishamba, n’ibikwega inda hasi, n’ibiguruka vyo mu kirēre. Kandi numva ijwi rimbarira, riti Va hasi, Petero, ubāge urye. Nanje nt’ Oyaye, Mwami, kukw ata kizira cank’ igihumanya cigeze kija mu kanwa kanje. Maz’ ijwi rimbarira ubugira kabiri rivuye mw ijuru, rit’ Ivy’ Imana ihumanuye, reka kuvyita ibizira. Biba birtyo gatatu, biradūzwa vyose, bisubizwa mw ijuru. Uwo mwanya abagabo batatu bavuye i Kayisariya, bantumweko, bahagarara imbere y’inzu turimwo. Mpwemu ambarira kujana na bo, ata tandukaniro. Kandi na bene Data aba, ukw ari batandatu, turajana, twinjira mu nzu y’uwo mugabo. Atwīgānira ingene yabonye umumarayika mu nzu yiwe, ahagaze amubarira, ati Tuma i Yopa, utumeko Simoni ari we Petero, azokubarira amajambo yo kugukizanya n’abo mu nzu yawe bose. Ngitanguye kuvuga, Mpwemu Yera arabamanukira, nk’uko yamanukiye kuri twebge ubga mbere. Nibuka rya jambo ry’Umwami Yesu, uko yavuze, ati Yohana yabatirishije amazi, ariko mweho muzobatizwa na Mpwemu Yera. None kw Imana yabahaye ingabire imwe n’ iyo natwe twahawe hamwe twizera Umwami Yesu Kristo, jewe nd’ iki gishobora gutāngīra Imana? Bumvise ivyo barīhorera, bahimbaza Imana, bati Noneho rer’ Imana ihaye n’abanyamahanga kwihana ngo baronke ubugingo. Nukw abāsābagijwe n’amarushwa yabaye kubg’ ivya Stefano baragenda, bashika n’i Foyinike n’i Kupuro no muri Antiyokiya, ata bandi babarira ijambo ry’Imana atar’ Abayuda bonyene. Ariko hāri bamwe muri bo b’abagabo bavuye i Kupuro n’i Kurene bashitse muri Antiyokiya babarira n’Abagiriki na bo, bababgira ubutumwa bgiza bg’Umwami Yesu. Ukuboko kw’Umwami kwari kumwe na bo, abantu benshi barizera, bahindukirira Umwami. Inkuru yabo ishika mu matwi y’ishengero ry’i Yerusalemu, batuma Barunaba ngw ashirwe ashitse muri Antiyokiya. Na we amaze gushikayo, abonye ubuntu bg’Imana, biramunezereza, arabahanūra bose ngo bamaramaze mu mitima kwifatanya akaramata n’Umwami Yesu. Kuko yar’ imico myiza, yuzuye Mpwemu Yera n’ukwizera. Abantu benshi bagwirirana ku Mwami Yesu. Avayo, aja i Taruso kurondera Sauli, amubonye, amujana muri Antiyokiya. Bamaray’ umwaka wose, bakorana n’ishengero, bigisha abantu benshi, kandi muri Antiyokiya ni ho abigishwa bātanguriye kwitwa Abakristo. Mur’ iyo misi, abavugishwa n’Imana bava i Yerusalemu baja muri Antiyokiya. Hava hasi umwe muri bo yitwa Agabo, abamenyesha avugishijwe na Mpwemu yukw ikigoyi cinshi kizotera mw isi yose. Ico yavuga ni kimwe cātera ku ngoma ya Kilawudiyo. Maz’ abigishwa, umuntu wese nk’ukw atunze, bashinga kurungikira bene Data baba i Yudaya ivyo kubatabara. Babigenza bartyo, babirungikira abakuru, bijanye Barunaba na Sauli. Maze nko mur’ ico gihe umwami Herode ata mu maboko bamwe bo mw ishengero ngw abagirire nabi. Yicisha inkota Yakobo mwene nyina wa Yohana. Maz’ abonye ko bihimbaye Abayuda, ariyongeza, afata na Petero. Hāri mu misi y’imitsima itambiwe. Amaze kumufata, amushira mw ibohero, amuha abasoda cumi na batandatu kumurinda ari bane‐bane, agira ngw az’ amushikirize abantu, Pasika ishize. Nuko Petero arindirwa mw ibohero: arikw ab’ishengero baramusengera, batakambira Imana bakobeje. Ku musi Herode bgāca amubashikiriza, mur’ iryo joro Petero yar’ asinziriye hagati y’abasoda babiri, aboheshejwe iminyororo ibiri, abateramyi bāri ku rugi barinda inzu y’ibohero. Maz’ umumarayika w’Umwami Imana amuhagarara i ruhande, umuco ubonesha mu nzu. Akoma Petero mu mbavu, aramukangura, ati Vyuka n’ingoga. Iminyororo imuva ku maboko, irakoroka. Umumarayika aramubarira, ati Kenyera, wambare inkweto zawe. Abigenza artyo. Kand’ aramubarira, at’ Ikubirek’ umutamana wawe, unkurikire. Arasohoka, aramukurikira, yamara ntiyamenya ivyo umumarayika akoze kw ar’ ivy’ ukuri, arikw agira ngw abonye ivyo yeretswe nko mu nzozi. Baciye ku bateramyi ba mbere no ku ba kabiri, bashika kw irembo ryugarije urugi rw’icuma, rija mu gisagara. Rurabīyugururira ubgarwo, barenga irembo baca mu nzira imwe, uwo mwanya umumarayika aca amusiga hano. Akenge kagarutse, Petero aribgira, ati Noneho mmenye vy’ ukuri yuk’ Umwami yatumye umumarayika wiwe, akankiza ukuboko kwa Herode, bo n’ivyo ubgoko bg’Abayuda bgāri bushamāje vyose. Amaze kuvyiyumvira, aja kwa Mariya, nyina wa Yohana ari we Mariko, aho bāri bakoraniye benshi, bariko barasenga. Petero akomanga ku rugi rw’irembo, umukobga w’umugurano yitwa Rode aja kwumvīra. Amenye ijwi rya Petero akanyamuneza kamubuza kwugurura, arirukanga arinjira, ababarira yuko Petero ahagaze kw irembo. Baramwishura, bat’ Urasara. Na we avuga ashimitse kw ar’ivy’ ukuri. Bati N’umumarayika wiwe. Ariko Petero ashishikara gukomanga: buguruye baramubona, barūmirwa. Arabamama, abīgānira uk’Umwami Imana yamukūye mw ibohero, arababgira, at’ Ivyo mubibarire Yakobo na bene Data bandi. Arahava, aja ahandi. Ijoro rikeye, havyuka imivurungano itari mike mu basoda, kuko bazazaniwe ukuntu Petero yabaye. Herode amurondeye amubuze, acunaguza abateramyi, avuga ko babajana kubica: maz’ ava i Yudaya amanuka i Kayisariya, agumayo. Maz’ ashāmira abo muri Tiro n’i Sidoni, na bo bahūza inama, baja kuri we, bahongera Bulasito, umukuru w’abagaranzurira umwami, basaba impore, kukw igihugu cabo casuma mu gihugu c’uwo mwami. Nuko ku musi washinzwe, Herode yambara impuzu z’ubgami, avyagira ku ntebe y’ icubahiro, abacūrira amajambo. Abantu barasemerera, bati N’ijwi ry’imana, s’iry’ umuntu. Uwo mwanya umumarayika w’Umwami Imana aramukubita, kukw adahaye Imana Rurema icubahiro, aturika inyo, aracīkāna. Arikw ijambo ry’Imana riragwira, riramamara. Kandi Barunaba na Sauli bava i Yerusalemu, basubira inyuma, bashikirije ivyāgabuwe, bajana Yohana, ari we Mariko. Kandi muri Antiyokiya, mw ishengero ryaho, hār’ abavugishwa n’Imana n’abigisha; umwe ni Barunaba na Simeyoni ari we Nigeru, na Lukiyosi Umunyakurene, na Manayeni yarerewe hamwe n’umwami Herode, hāriho na Sauli. Bariko barasenga Umwami Imana bisonzesheje, Mpwemu Yera aravuga, ati Ni mundobanurire Barunaba na Sauli bankorere igikorwa nabahamagariye. Nuko bisonzesheje, basenze, babarambitsekw ibiganza, barabarungika. Nuko bavuyeyo batumwe na Mpwemu Yera bamanuka i Seleyukiya. Bavudukayo bari mu bgato bafata i Kupuro. Maze bashitse i Salamini, bavuga ijambo ry’Imana mu masinagogi y’Abayuda: kandi bāri bafise Yohana agenda arabakorera. Bararamiriza baca mur’ ico kizinga cose, bashika i Pafo, basangay’ umugabo w’umunyamarēba, umuraguzi w’ ibinyoma, yar’ Umuyuda, izina ryiwe ni Bari‐Yesu; yagendanira Serugiyo Paulo, icēgēra ca Kayisari, umuntu w’ubgenge. Uyo ahamagaza Barunaba na Sauli, ashaka kwumva ijambo ry’Imana. Ariko Eluma, uwo munyamarēba (izina ryiwe ni ko risobanurwa), arabahāririza, ashaka guhuvya ico cēgēra ngo nticizere. Ariko Sauli ari we Paulo, yuzuye Mpwemu Yera, amuhanga amaso, ati Wewe wuzuye ubugunge bgose n’ububi bgose, wa mwana w’Umurwanizi we, wa mwansi w’ivyo kugororoka vyose, ntuzoreka kugoreka inzira z’Umwami Imana zigororotse? Nuko rāba, ukuboko kw’Umwami Imana kuraguhanamiye, ugira uhume, umare imisi utabona izuba. Ako kanya igipfungu n’umwiza bimwubikizako, agenda azimagirika arondera uwo kumufata ukuboko. Ico cēgēra kibonye ibibaye kirizera, gitangajwe n’ivyo cigishijwe vy’Umwami Yesu. Maze Paulo n’abāri kumwe na we bavuduka i Pafo bari mu bgato, bafata i Peruga h’i Pamfiliya: Yohana abasigayo, asubira i Yerusalemu. Ariko bo bavuduka i Peruga, bararamiriza, bashika muri Antiyokiya h’i Pisidiya; ku musi w’isabato binjira mw isinagogi, baricara. Isomwa ry’ivyagezwe n’ivy’ abāvugishwa n’Imana riheze, abakuru b’isinagogi batuma kuri bo, bati Bene Data, ni mwaba mufise ijambo ryo guhanūra abantu, ni murivuge. Paulo ava hasi, arabamama, arababarira, ati Yemwe bagabo b’Abisirayeli, namwe abubaha Imana, ni mwumve. Imana y’ubu bgoko bg’Abisirayeli yatoranije ba sogokuruza, kand’ ishira abantu hejuru hamwe bār’ abambukīra mu gihugu ca Egiputa, ikabakūzay’ ukuboko gukomeye. Yihanganira ingeso zabo nk’imyaka mirongwine mu bugaragwa. Imaze guhonnya amahanga ndwi mu gihugu c’i Kanani, ibēgurira ico gihugu cabo kuba ishamvu yabo. Maze nk’imyaka amajana ane na mirongwitanu ishize, ibaha abacamanza, gushitsa ku wavugishwa n’Imana Samweli. Hanyuma bayisaba umwami, Imana ibaha Sauli mwene Kishi, umugabo wo mu muryango wa Benyamini, amara ku ngoma imyaka mirongwine. Imukūye, ibahagurukiriza Dawidi kuba umwami wabo, imushingira intahe, iti Mbonye Dawidi mwene Isayi umuntu ameze nk’uk’ umutima wanje ugomba, azokora ivyo ngomba vyose. Mu ruvyaro rw’uwo, nk’ukw Imana yasezeranye, yazaniye Abisirayeli Umukiza, ni we Yesu. Ataraza, Yohana yari yigishije ubgoko bgose bg’Abisirayeli ukubatizwa kwo kwihana. Ariko Yohana arikw arasozera urugendo rwiwe, arababaza, ati Mbega mwiyumvira ko ndi nde? Jewe sindi we. Mugabo har’ ūzoza mu nyuma yanje, kandi jewe ntibimbereye no gupfundurura inkweto zo mu birenge vyiwe. Bagabo bene Data, bana bo mu muryango wa Aburahamu, namwe abubaha Imana, ijambo ry’ako gakiza ni twebge ryatumweko. Kukw ababa i Yerusalemu n’abakuru babo batāmumenye, cank’ amajambo y’abavugishwa n’ Imana asomwa ukw isabato itashe, ni co catumye bashitsa ivyo bāvugishijwe, hamwe bāmutsindisha: kandi naho bābuze inyanduruko yo kumwicisha, basaba Pilato kw amwica. Bamaze gushitsa ivyo yandikiwe vyose, bamumanura ku giti, bamushira mu mva. Arikw Imana iramuzura mu bapfuye. Imisi myinshi abonekera abāri baradūganye na we ava i Galilaya aja i Yerusalemu, abo ni bo bamushingira intahe ubu imbere y’abantu. Natwe turababgira ubutumwa bgiza bg’ ivyasezeraniwe ba sogokuruza, yukw Imana yabishikije kuri twebge abana babo, hamwe yazura Yesu. Kandi ni ko vyanditswe muri Zaburi ya kabiri, ng’ Ur’ Ubura bganje, uyu musi ndakuvyaye. Kandi kuko yamuzuye mu bapfuye atazosubira mw iborero, yavuze irtya, iti Nzobaha imigisha yera ya Dawidi itazovaho. No muri Zaburi yindi yavuze, ngo Ntuzotanga Uwera wawe ngw az’ abore. Yamara Dawidi mu gihe ciwe amaze gukora ivy’ Imana igomba, arasinzira, ahamvya ba sekuruza, arabora. Arik’ uwo Imana yazuye nta ho yigeze abora. Nuko bagabo bene Data, ni mumenye ko mur’ uwo ari ho mubgirirwa ivy’ uguharirwa ivyaha: kandi ni we atsindanishiriza ūmwizera wese kuri vyose, ivyo mutāshoboye gutsindanishirizwa n’ivyagezwe vya Mose. Nuko mwiyubare, ivyavuzwe n’abavugishwa n’Imana vyoye kubashikako, ngo Rāba mwa banyagakēngērwe, mutangare, muyongayonge, Kuko ngira nkore igikorwa mu gihe canyu, Igikorwa mutazoruha mwemera, nah’ umuntu yokibasobanurira. Bariko barasohoka, barabinginga ngw ayo majambo az’ avugwe no kw isabato izoza. Abāri mw isinagogi bamaze gusābagira, benshi mu Bayuda bo n’abātoye idini yabo bakubaha Imana, bakurikira Paulo na Barunaba; na bo bayāga na bo, barabahanūra ngo bashishikare kuguma mu buntu bg’ Imana. Kw isabato ikurikira iyo, hakorana ng’abo mu gisagara bose kwumva ijambo ry’Imana. Arikw Abayuda babonye ishengero ryinshi, buzura ishari, bahakanya ivyo Paulo avuze, barabicokora. Paulo na Barunaba bavuga bashize amanga, bati Vyari bibereye kw ijambo ry’Imana ribanza kubgirwa mwebge; none ko murishibuye, mukībūra ko mutabereye ubugingo budashira, ehe‐e duhindukiriye abanyamahanga. Kuk’ Umwami Imana ari ko yatubariye, ati Ndagushizeho ng’ ube umuco w’amahanga, Kugira ngo n’abo ku mpera y’isi ubashikirize agakiza. Abanyamahanga bavyumvise baranezerwa, bashimagiza ijambo ry’Imana; abāri baragerewe ubugingo budashira bose barizera. Ijambo ry’Umwami Yesu rikwira mur’ ico gihugu cose. Arikw Abayuda bosha abagore b’icubahiro bubaha Imana, n’ abakuru bo mur’ ico gisagara, bavyurira akadenderezo Paulo na Barunaba, babirukana mu ntāra yabo. Na bo babakunkumurira umukungugu wo mu birenge vyabo, baja muri Ikoniyo. Abigishwa buzuzwa umunezero na Mpwemu Yera. Maze bari muri Ikoniyo bompi binjira mw isinagogi y’Abayuda, bavuga amajambo atuma Abayuda n’Abagiriki benshi cane bizera. Arikw Abayuda banse kwumvira ivyo, bavyura urwanko mu mitima y’abanyamahanga ngo bagirire inabi bene Data. Bamara imisi myinshi bavuga batabobotereza kubg’ Umwami Yesu, ashingira intahe ijambo ry’ubuntu bgiwe, abaha gukora ibimenyetso n’ibitangaza n’amaboko yabo. Arikw abantu bo mur’ ico gisagara bīrema ibice, bamwe baherēra ku Bayuda, abandi ku ntumwa. Kand’ abanyamahanga, bo n’Abayuda n’abashingantahe babo baja kubatera ngo babagirire nabi babicishe amabuye; barabimenya, bahungira i Lusitira n’i Derube, ibisagara vy’i Lukawoniya, no mu gihugu gihereranye na ho: bagumayo bavuga ubutumwa bgiza. I Lusitira hār’ umugabo yar’ aremaye ibirenge uhereye aho yakaviriye mu nda ya nyina, nta ho yari yarigeze gutambuka. Uwo yumva Paulo avuga, na we amuhanze amaso abona kw afise ukwizera kwo gukizwa. Avuga n’ijwi rirenga, ati Hagarara n’ibirenge vyawe, weme. Arabaduka, aratambuka. Maz’ ishengero ribonye ico Paulo akoze, bavuga n’ijwi rirenga mu Kinyalukawoniya, bat’ Imana zitumanukiyemwo zīshushanije n’abantu. Barunaba bamwita Zeyu, Paulo na we bamwita Herume, kukw ari we yar’ imvuzi. Maz’ umuherezi wa Zeyu, ingoro y’ igitabo cayo yar’ imbere y’igisagara, azana amapfizi n’imyīshwa, agira acumite ikimazi, we n’ishengero. Arikw intumwa, Barunaba na Paulo, bavyumvise, bītantamurirakw impuzu zabo, bītera mu bantu, basemerera, bati Yemwe bagabo, n’iki gitumye mugira murtyo? Natwe tur’ abantu buntu, tumeze nkamwe, kandi tubabgira ubutumwa bgiza, ngo mureke ivyo bitagira ikimazi, muhindukirire Imana nzima, yaremye ijuru n’isi n’ikiyaga n’ ibirimwo vyose, ni yo yaretse amahanga yose mu bihe vyahise ngo bagendere mu nzira zabo. Ariko ntiyabirekeye ngaho, itagira ico kuyishingira intahe, kuko yama ibagirira neza, ibaha imvura iva mw ijuru, n’ibihe vy’ivyimburo vyiza, ibahāza ivyo kurya, yuzuza imitima yanyu umunezero. Aho bāvuga ayo majambo, hāri hasigaye gatoya ntibabe bakibuza ishengero kubacumitira ikimazi. Maze haza Abayuda bavuye muri Antiyokiya no muri Ikoniyo; bamaze kwosha ishengero, batera Paulo amabuye, bamukwegera inyuma y’igisagara, bagira ngo yāpfuye. Arikw abigishwa bahagaze bamukikije, aravyuka, aja mu gisagara; bukeye bg’aho avanayo na Barunaba, aja i Derube. Bamaze kuvuga ubutumwa bgiza mur’ ico gisagara no guhindura benshi abigishwa, basubira i Lusitira no muri Ikoniyo no muri Antiyokiya, baremesha imitima y’abigishwa, babahanūra ngo bagume mu kwizera: kandi yuko dukwiye guca mu marushwa menshi mu kwinjira mu bgami bg’Imana. Kandi bamaze kubatorera abakuru mu mashengero yose, no gusenga bisonzesha, babaragiza Umwami Yesu, uwo bizeye. Baca i Pisidiya, bashika i Pamfiliya. Bamaze kuvuga ijambo ry’Imana i Peruga baramanuka baja muri Ataliya; bavudukayo bari mu bgato bafata muri Antiyokiya, aho bāri barazigamishirijwe ubuntu bg’Imana ubga mbere ku gikorwa baheraheje. Bashitseyo bakoranya ishengero, babīgānira ivy’ Imana yakoranye na bo vyose, n’ingene yugururiye abanyamahanga urugi rwo kwizera. Bamarana n’ abigishwa igihe kitari gito. Maze haza abantu bamwe bavuye i Yudaya bigisha bene Data, bati Ni mutākebga, nk’uk’ umugenzo wa Mose uri, ntimuzoruha mukizwa. Maze Paulo na Barunaba bamaze kugira ibihāri n’imibūrano itari mike n’abo bantu, abaho bahūza inama gutuma Paulo na Barunaba n’ abandi bamwe bo muri bo, ngo baje i Yerusalemu ku ntumwa n’abakuru kubg’ iyo mibūrano. Nukw abo, ishengero rimaze kubaherekeza, baca i Foyinike bo n’i Samariya, babamenyesha ingen’ abanyamahanga bāhindukiriye Imana, batera bene Data bose akanyamuneza kenshi. Bashitse i Yerusalemu, ishengero n’intumwa n’abakuru barabākīra, na bo babīgānira ivy’ Imana yakoranye na bo vyose. Maze hava hasi bamwe bo mu muce w’Abafarisayo bizeye, baravuga, bat’ Abanyamahanga birakwiye ko bakebga, no kubabgiriza kwitondera ivyagezwe vya Mose. Nukw intumwa n’abakuru bakoranira hamwe kuja inama y’iryo jambo. Habaye imibūrano myinshi, Petero ava hasi, arababgira, ati Bagabo bene Data, murazi yuko kera Imana yantoranije muri mwebge kugira ngo mu kanwa kanje abe ari ho abanyamahanga bumva ijambo ry’ubutumwa bgiza, bizere. Kand’ Imana izi imitima, yarabashingiye intahe, hamwe yabaha Mpwemu Yera, nk’ uko yamuduhaye natwe; ntiyashirah’ itandukaniro hagati yacu na bo, yogesheje imitima yabo ukwizera. None rero n’iki gitumye mugerageza Imana, mwikoreza abigishwa imitwaro ba sogokuruza batāshoboye kwikorera canke twebge? Ariko twizeye yuko tuzokizwa n’ubuntu bg’Umwami Yesu nka bo. Maz’ ishengero ryose riracereza, bumviriza Barunaba na Paulo babīgānira ibimenyetso n’ ibitangaza vyose Imana yabahaye gukora mu banyamahanga. Barangije kuvuga, Yakobo aravuga, ati Bagabo bene Data, ni munyumvirize. Simoni yabīgāniye ingen’ Imana yatanguye kugendera abanyamahanga ngw ibarobanuremw’ ubgoko bg’izina ryayo. Amajambo y’abavugishwa na yo ahūye n’ivyo, nk’uko handitswe, ngo Hanyuma y’ivyo nzogaruka, Nongere nubake urusago rwa Dawidi rwatemvye, Nongere nsanasane ahāshize harwo, ndaruhagarike, Kugira ngw amasigarira y’ abantu baronderane Uhoraho N’amahanga yose yitirirwa izina ryanje, Ni k’Uhoraho agize, akora ivyo vyose, yabimenye uhereye ku kuremwa kw’isi. Nuko rer’ inama yanje n’uko tureka kugora abo mu banyamahanga bahindukirira Imana, ariko tubandikire ngo bareke ibihumanya vy’ibigirwamana, no gusambana, no kurya ibinizwe, bo n’amaraso. Kuk’ uhereye kera hose Mose afise mu bisagara vyose abigisha ivyiwe, bisomwa mu masinagogi ukw isabato itashe. Maz’ intumwa n’abakuru, bo n’ishengero ryose, bashima gutoranya abagabo muri bo, ni Yuda ari we Barusaba, na Sila, abantu bakuru muri bene Data, no kubatumana muri Antiyokiya na Paulo na Barunaba: bandika icete, barakibarungikana, canditswe girtya, ngw Intumwa na bene Data bakuru turabatasha mwebge bene Data bo mu banyamahanga bari muri Antiyokiya n’i Siriya n’i Kilikiya. Kuko twumvise yuko bamwe bāvuye muri twebge bābahagarikishije imitima amajambo, bakayisangangura, kandi tutābibageze; duhūje inama dushimye gutoranya abo bantu no kubatumana kuri mwebge n’abo dukunda Barunaba na Paulo, abantu bāhevye amagara yabo kubg’ izina ry’ Umwami wacu Yesu Kristo. Nukw abo dutumye ni Yuda na Sila, na bo ubgabo bazobabarira mu rurimi bimwe n’ibi. Kuko Mpwemu Yera bimubereye vyiza, natwe n’uko, kutabīkoreza uwundi mutwaro urenze ibi bikwiye: mureke kurya ivyaterekerejwe ibigirwamana, n’ amaraso, n’ibinizwe, mureke no gusambana; ivyo ni mwavyirinda, muzomera neza. Nuko muganūke. Nukw abo basezewe bamanuka muri Antiyokiya; bamaze gukoraniriza hamwe ishengero, babashikiriza kino cete. Bamaze kugisoma banezererwa iyo mpanūro. Na Yuda na Sila, kuko na bo bār’ abavugishwa n’Imana, bahanūra bene Data mu majambo menshi, barabaremesha. Bahamaze imisi, bene Data babasezera amahoro, ngo basubire ku bābatumye. [ Mugabo Sila bimubera vyiza kugumayo.] Kandi Paulo na Barunaba baguma muri Antiyokiya bigisha abantu, bababgira ijambo ry’ Umwami Yesu, bafatanije n’abandi benshi. Hashize imisi, Paulo abgira Barunaba, at’ Ingo dusubire ha handi tugendere bene Data mu gisagara cose aho twāvuze ijambo ry’Umwami Yesu, tumenye uko bameze. Barunaba agomba ko bajana na Yohana na we, ari we Mariko. Ariko Paulo ntivyamubera vyiza kujana uwabataye i Pamfiliya, ntajane na bo mur’ ico gikorwa. Havyuka imitongano ibatera gutandukana, Barunaba ajana Mariko, avudukayo ari mu bgato, afata i Kupuro; Paulo na we atoranya Sila, avayo, bene Data bamaze kumuragiza ubuntu bg’Umwami Yesu. Aca i Siriya n’i Kilikiya, aremesha amashengero. Nukw ashika i Derube n’i Lusitira; hāriy’ umwigishwa yitwa Timoteyo, umwana w’Umuyudakazi umugore yizeye, ariko se yar’ Umugiriki: yashimwa na bene Data b’i Lusitira no muri Ikoniyo. Uyo, Paulo agomba ko bajana, aramwābīra aramukeba, kubg’ Abayuda bo mur’ izo ntāra, kuko bose bāri bazi yuko se yar’ Umugiriki. Bariko baraca mu bisagara, bagenda bababgira ivyo intumwa n’abakuru b’i Yerusalemu bāshinze, ngo bavyitondere. Nukw amashengero akomerezwa mu kwizera, agenda yunguka ibitigiri imisi yose. Baca mu gihugu c’i Furugiya n’i Galatiya, babuzwa na Mpwemu Yera kuvuga ijambo ry’Imana muri Asiya. Bashitse ahabangikanye n’i Musiya, bagerageza kuja i Bituniya, Mpwemu wa Yesu ntiyabakundira: baca i Musiya baramanuka, bashika i Tirowa. Maze Paulo mw ijoro arota inzozi, abona umugabo w’i Makedoniya ahagaze amwinginga, ati Jabuka uze i Makedoniya, udutabare. Amaze kurota izo nzozi, duca turondera ingene tuja i Makedoniya, kuko tumenye yukw Imana iduhamagariye kubabgira ubutumwa bgiza. Nuko tuvuduka i Tirowa mu bgato, turaramiriza tuja i Samotirake, bukeye bg’aho dushika i Neyapoli, tuvuyeyo dushika i Filipi, igisagara c’i Makedoniya gikuru mur’ iyo ntāra, cubatswe n’Abaroma. Tumara imisi mur’ ico gisagara. Ku musi w’isabato turenga irembo ry’igisagara, tuja ku ruzi, dukēka ko hobay’ ahahora hasengerwa. Turicara, tuyāga n’abagore bahakoraniye. Umugore umwe yitwa Ludiya, umudandaza w’impuzu z’inyambarabami, wo mu gisagara citwa Tuwatira, yubaha Imana, aratwumviriza. Umwami Yesu amwugurura umutima, kugira ngw awushire ku vyo Paulo yavuga. Amaze kubatizanywa n’abo mu nzu yiwe, aratwinginga, at’ Asangwa mubonye nd’uwizeye Umwami Yesu, ni muze i wanje, musembereho. Aratugōbēra. Bukeye tugiye aho basengera, duhūra n’umwigeme arimwo dayimoni aragura, yar’ atungishije ba shebuja cane kubg’ iyo ndagu. Uyo aradukurikira twebge na Paulo, asemerera, at’ Aba bantu n’abasavyi b’Imana isumba vyose, kandi bababarira inzira y’agakiza. Amara imisi myinshi agenza artyo. Ariko Paulo adundumiwe, arahindukira, abarira dayimoni, ati Ndakubariye mw izina rya Yesu Kristo, muvemwo. Amuvamwo mur’ ako kanya. Maze ba shebuja babonye yukw ico bazigakw inyungu kivuyeho, bafata Paulo na Sila, barabakwega babajana mu kaguriro imbere y’abashingantahe, babashīra abacamanza, bat’ Aba bantu bahagarika imitima y’abo mu gisagara cacu, kand’ ar’ Abayuda; batuzanira imigenzo tuzira kwemera canke kuyikora, twebge tur’ Abaroma. Ishengero ribahagurukira icarimwe, abacamanza babakākagurirakw impuzu, bagera ko babakubita. Bamaze kubakubita inkoni nyinshi, babashira mw ibohero, babarira umurinzi kubarinda cane. Na we abariwe artyo abashira mu nzu yo hagati, arobeza amaguru yabo mu mpatane z’ibiti. Maze nko mu gicugu Paulo na Sila bariko barasenga baririmbira Imana, izindi mbohe zibumva, isi ica inyiganyiga cane giturumbuka, bituma amatanguriro y’inzu y’ibohero anyiganyiga, ako kanya inzugi zose ziruguruka, iminyororo ya bose iradohoka. Uwo murinzi yikanguye, abonye inzugi z’ibohero zuguruye, asokora inkota agira yiyahure, kuko yagira ngw imbohe zācitse. Ariko Paulo asemerera n’ijwi rirenga, ati Ntiwigirire nabi, twese turi hano. Ahamagaza imuri, yitera mu nzu, ari mu gatengo k’ubgoba, yikubita imbere ya Paulo na Sila, arabasohokana, arababaza, ati Bagenzi, nkwiye gukora iki ngo nkire? Baramwishura, bat’ Izere Umwami Yesu, urakira, mwe n’abo mu nzu yawe. Bamubarira ijambo ry’Umwami Yesu, n’abo mu nzu yiwe bose. Mur’ ico gihe nyene c’ijoro arabajana, abuhagira inguma z’ inkoni, aca arabatizwa, bo n’ abiwe bose. Arabadūgana, abajana i we, arabagaburira, anezeranwa cane n’abo mu nzu yiwe bose, kuko yizeye Imana. Ijoro rikeye, abacamanza batuma abagendanyi, bati Rekura abo bantu. Umurinzi w’imbohe abarira Paulo ayo majambo, at’ Abacamanza baratumye ngo murekurwe, nuko rero ni musohoke, mwīgīre amahoro. Ariko Paulo arabishura, ati Ko bādukubitiye imbere y’ishengero, ata kidutsinze, kandi tur’ Abaroma, bakadushira mw ibohero: none bagomba kuduhinda mu mpisho? Ekaye, ni babe ari bo biyizira ubgabo badusohore. Abo bagendanyi babarira abacamanza ayo majambo: na bo baratinya, bumvise kw ar’ Abaroma, baraza, babakomera ibōbo, barabasohora, babinginga kuva mur’ ico gisagara. Bavuye mw ibohero, baja kwa Ludiya, barinjira; bamaze kubona bene Data, barabahanūra, bavayo. Bamaze guca muri Amfipoli no muri Apoloniya, bashika i Tesalonike, hārih’ isinagogi y’ Abayuda. Nuko Paulo, nk’uko yamenyereye, yinjira muri bo, amara amasabato atatu avugana na bo ivyo mu vyanditswe, abibasobanurira, amenyekanisha yuko Kristo yar’ uwo kubabazwa, no kuzuka mu bāpfuye: kand’ ati Yesu, uwo mbabgira, ni we Kristo. Bamwe muri bo birabemeza, bīfatanya na Paulo na Sila, n’ ishengero ryinshi ryo mu Bagiriki bubaha Imana n’uko, no mu bagore b’icubahiro batari bake. Arikw Abayuda bagize ishari, bajana abagabo b’imburakimazi bo mu bigaramangira, bakoranya abantu benshi, bavyura imigūmūko mu gisagara, batera inzu ya Yasona, bashaka gukūramwo Paulo na Sila, ngo babashikirize abantu. Bababuze, bakwegera Yasona na bene Data bamwe imbere y’ abaganza igisagara, barasemerera, bat’ Abāteye isi yose umugūmūko bashitse n’ino, kandi Yasona yabashembereje: abo bose barenze ivyagezwe vya Kayisari, bavuga yuko harih’ uwundi mwami, ngo ni Yesu. Bahagarika imitima y’ishengero rihakoraniye n’iy’ abaganza igisagara, bumvise ivyo, nuko bāka Yasona n’ abandi ingwati, barabarekura. Nuko bene Data baca banyuruza Paulo na Sila mw ijoro baja i Beroya; maze bashitseyo binjira mw isinagogi y’Abayuda. Arikw abo bo bār’ imico myiza kuruta ab’i Tesalonike, kuko bākiriye ijambo ry’Imana n’umutima ukunze, basesa mu vyanditswe uko bukeye, ngo bamenye yukw ivyo ar’ivy’ ukuri. Nuko benshi muri bo barizera, n’abagore b’icubahiro b’Abagirikikazi n’abagabo batari bake. Arikw Abayuda b’i Tesalonike bamenye yukw ijambo ry’Imana rivugwa na Paulo i Beroya kandi, bajayo na ho, bavyura imivurungano mu bantu, babahagarika imitima. Uwo mwanya bene Data banyuruza Paulo ngw ahave, aje ku kiyaga; ariko Sila na Timoteyo basigarayo. Kand’ abaherekeje Paulo bamugeza muri Atenayi; maze babariwe kubgira Sila na Timoteyo ngo bamusangeyo n’ingoga, basubira inyuma. Ariko Paulo akibarindīriye muri Atenayi, umutima wiwe utunturira muri we abonye ingen’ ico gisagara cuzuye ibigirwamana. Nukw ahārīrira n’Abayuda n’abubaha Imana mw isinagogi, no mu kaguriro imisi yose ahārīra n’abāmusangaho. Maze bamwe mu banyabgenge bitwa Abepikureyo, n’abandi bitwa Abasitoyiko bahūra na we. Bamwe muri bo barabazanya, bati Mbeg’ uyu adedemba agomba kuvuga ibiki? Abandi bat’ Umenga n’ ūzanye imana z’ivyaduka: kuko yavuga ubutumwa bgiza bga Yesu n’ubg’ ukuzuka. Baramufata bamujana ahitwa Areyopago, baramubaza, bati Mbeg’ ubona twoshobora kumenya ukwo kwigisha gusha uvuga ukw ari kwo? Kuk’ utuzanye mu matwi ibintu vy’ivyaduka: none rero turagomba kumenya ivy’ ari vyo. Kukw Abanyatenayi bose n’ ab’ akavantara bāriho, batāgira ikindi bakora, atar’ ukwumva canke kudonda amakuru mashāsha. Paulo ahagarara hagati muri Areyopago, aravuga, ati Bagabo bo muri Atenayi, mbonye muri vyose ko mukabije kwubaha imana zanyu. Kukw aho nagendagenda nitegereza ivyo musenga, nasanze hari n’igicaniro canditsweko, ngw IC’ IMANA ITAZWI. Nukw iyo musenga mutayizi, ni yo mbabarira. Imana Rurema, yaremye isi n’ibirimwo vyose, iyo, kukw ari yo Mwami w’ijuru n’isi, ntiba mu nsengero zubatswe n’amaboko, kandi ntikorerwa n’amaboko y’abantu, nk’ūri n’ic’ akennye: kukw ari yo yahaye bose ubugingo, no guhumeka, n’ibindi vyose. Kandi yaremye amahanga yose y’ abantu, ibakūye mu muntu umwe, ngo basagaze mw isi yose, yashinze ibihe vy’imyaka ko bikūranwa uko yageze, icira abantu imbibe z’aho baba, kugira ngo barondere Imana, ngo namba kumbure bakabakavye boyibona, nah’ itari kure y’umuntu n’umwe muri twebge. Kuko muri yo ari ho tubeshejweho, tugenda, turi n’ubugingo; nk’uko na bamwe bo mu bigeneye indirimbo banyu bāvuze, bati Kuko natwe, tur’ uruvyaro rwayo. Nuko rero, ko tur’ uruvyaro rw’Imana, ntidukwiye kwiyumvira yukw Imana isa n’izahabu, cank’ ifeza, cank’ amabuye, ivyābājwe n’ubuhinga n’ubgenge bg’abantu. Nukw iyo misi y’ubutamenya, Imana yarayīrengagije, ariko noneho, igera kw abantu bose bari hose bihana, kuko yashinze umusi wo gucirakw isi yose amateka y’ukuri, izoyacisha umuntu yatoranije, kandi yahaye bose ikimenyamenya c’ivyo, mu kumuzura imukūye mu bapfuye. Maze bumvise ivy’ ukuzuka mu bapfuye, bamwe barishinyira, abandi bati Tuzoba turumva ukundi ivy’ utubarira kur’ ivyo. Nuko Paulo ava muri bo. Arikw abagabo bamwe bīfatanya na we barizera; muri bo umwe ni Diyonisiyo wo mu Bareyopago, kandi n’umugore yitwa Damari, n’abandi hamwe na bo. Hanyuma y’ivyo Paulo ava muri Atenayi, aja i Korinto. Abonye Umuyuda yitwa Akwila, amamo yiwe n’i Ponto, yar’ avuye muri Italiya mur’ iyo misi, bo n’umugore wiwe Purisikila, kuko Kilawudiyo yari yageze kw Abayuda bose bava i Roma, aja aho bari. Kandi kuko bāri bahūje ubuhinga, abana na bo, barabungirana, kuk’ ubuhinga bgabo bgar’ ubgo kujisha amahema. Ahārīrira n’abaho mw isinagogi amasabato yose, ngo yemeze Abayuda n’Abagiriki. Maze Sila na Timoteyo bamanutse, bavuye i Makedoniya, Paulo agōbērwa n’ijambo ry’Imana, ashingira intahe Abayuda yuko Yesu ari we Kristo. Na bo babihāririje barogose, akunkumura impuzu ziwe, arababarira, at’ Amaraso yanyu araba ari mwebge akora! Jeho ndacuna; guhēra ubu ndaja ku banyamahanga. Avaho, yinjira mu nzu y’umuntu yitwa Tito Yusito, yubaha Imana, inzu yiwe yar’ ihereranye n’isinagogi. Ariko Krisipo, umukuru w’ isinagogi, yizerana Umwami Yesu n’abo mu nzu yiwe bose; n’ Abakorinto benshi bumvise barizera, barabatizwa. Maz’ Umwami Yesu abarira Paulo mw ijoro nko mu nzozi, ati Ntutinye, arik’ uvuge, woye gucereza, kuko ndi kumwe nawe, kandi nta muntu azogutera ngw akugirire nabi, kuko mfise abantu benshi mur’ iki gisagara. Amaray’ umwaka n’amezi atandatu, yigisha ijambo ry’Imana muri bo. Maze Galiyo abaye icēgēra ca Kayisari muri Akaya, Abayuda bahūza inama bakūrira hasi Paulo, bamujana imbere y’intebe y’imanza, bat’ Uyu muntu yemeza abantu gusenga Imana uburyo bunyuranye n’ivyagezwe. Paulo arikw arahaga amatama, Galiyo abgira Abayuda, at’ Iyo haba hāri habonetse ibirego vy’icaha, cank’ igicumuro kigoye, yemwe Bayuda, hari kuboneka inyanduruko yuko mbihanganira kubumva: ariko kw ar’ibihāri vy’amajambo n’ivy’ amazina n’ivy’ ivyagezwe vyanyu ubganyu, ni mubimare ubganyu: jeho singomba guca urubanza rwa ben’ ivyo. Abirukana imbere y’intebe y’imanza. Abagiriki bose basūmira Sositene, umukuru w’isinagogi, bamukubitira imbere y’ intebe y’imanza. Ariko Galiyo, ivyo vyose ntiyabibabara. Paulo amaray’ iyindi misi myinshi hanyuma y’ivyo, maz’ asezera bene Data, avudukayo ari mu bgato ngw aje i Siriya, Purisikila na Akwila bajana na we, amaze kwikemuriza i Kenkireya: kuko yari mw isezerano. Bashitse muri Efeso, abasiga ngaho; ariko we aragenda yinjira mw isinagogi, ahārīra n’Abayuda. Bamwinginze ngw amarey’ iyindi misi ntiyabakundira. Arikw asezerana na bo, ati Nzogaruka ikindi gihe, Imana ni yabigomba. Avuduka muri Efeso ari mu bgato. Afashe i Kayisariya, aradūga aja i Yerusalemu, aramutsa ishengero, aramanuka, aja muri Antiyokiya. Amazey’ imisi avayo, aca mu gihugu c’i Galatiya n’i Furugiya, aja mu bisagara uko bikurikirana, aremesha abigishwa bose. Maz’ Umuyuda yitwa Apolo, amamo yiwe ni muri Alekisanderiya, yar’ umuntu w’ubgenge, ashika muri Efeso; yar’ umunyabushobozi mu vyanditswe. Uwo yari yigishijwe inzira y’Umwami wacu, acānīrwa mu mutima n’umwete, yavuga yigisha ivya Yesu avyitondeye, yar’ azi umubatizo wa Yohana gusa. Atangura kuvugira mw isinagogi ashize amanga. Maze Purisikila na Akwila bamwumvise, bamujana i wabo, barushiriza kumutahuza inzira y’Imana. Agomvye kujabuka ngw aje muri Akaya, bene Data baramuremesha, bandikira abigishwa ngo bamwākīre. Na we ashitseyo, ubuntu bg’Imana bumutera gufasha cane abizeye: kuko yatururuza Abayuda abatsindira imbere y’abantu, yerekana mu vyanditswe yuko Yesu ari we Kristo. Maze Apolo akir’ i Korinto, Paulo aca mu bihugu vyo haruguru, ashika muri Efeso, asangay’ abigishwa bamwe. Arababaza, ati Mbega mwarahawe Mpwemu Yera igihe mwizera? Baramwishura, bati Ntitwaribganavyumve yuko Mpwemu Yera yatanzwe. Arababaza, ati None mwabatijwe umubatizo ki? Bat’ Umubatizo wa Yohana. Paulo ati Yohana yabatije umubatizo wo kwihana, abarira abantu ko bakwiye kwizera ūzoza hanyuma yiwe, ni Yesu. Bavyumvise babatizwa mw izina ry’Umwami Yesu. Paulo amaze kubarambikakw ibiganza, Mpwemu Yera abazako, bavuga izindi ndimi, bavugishwa n’Imana. Abo bose bār’ abagabo nk’icumi na babiri. Yinjira mw isinagogi, amara amezi atatu avuga ashize amanga: akīranira ivy’ ubgami bg’Imana abibemeza. Ariko bamwe bikomantaje imitima, b’intumva, batukira Inzira ya Yesu imbere y’abantu, ava muri bo, arobanura abigishwa, uko bukeye ahārīrira mu nzu yo kwigishirizamwo ya Turano. Bimara imyaka ibiri bimeze birtyo: nukw ababa muri Asiya bose bumva ijambo ry’ Umwami wacu, Abayuda n’Abagiriki. Kand’ Imana ikoresha amaboko ya Paulo ibitangaza vy’ agaheta: vyatuma bashīra abarwaye ibitambara n’ivyambazo bivuye ku mubiri wiwe, bagakira indwara zabo, impwemu zihumanye zikabavamwo. Arikw inyererezi zimwe zo mu Bayuda zāsenda impwemu zihumanye zīgerera kuvugira izina ry’Umwami Yesu hejuru y’abatewe n’impwemu zihumanye, ziti Tubarahiye Yesu, uwo Paulo avuga. Kandi hārih’ abahungu ndwi b’ Umuyuda yitwa Sikewa, umwe mu baherezi bakuru, bāgenza bartyo. Impwemu ihumanye irabishura, iti Yesu ndamuzi, na Paulo ndamuzi, ariko mweho muri ba nde? Umuntu arimw’ impwemu ihumanye abagurukirako bompi, arabanesha, arababirika, bahunga mur’ iyo nzu bambaye ubusa bakomeretse. Ivyo bimenyekana mu Bayuda no mu Bagiriki bose baba muri Efeso, bose baterwa n’ubgoba, izina ry’Umwami Yesu rishirwa hejuru. Kandi benshi mu bari barizeye baraza, bātura ivyo bākoze, barabiserura. Benshi no mu bakora ivy’ ubupfumu bakoranya ibitabo vyabo vy’ubupfumu, babituririra mu maso ya bose: baharūra igiciro cavyo, basanga gishitse ku ntete z’ifeza ibihumbi mirongwitanu. Uko ni kw ijambo ry’Umwami Yesu ryagwiriye cane, rigira ububasha. Ivyo bishize Paulo agabira mu mutima wiwe guca i Makedoniya no muri Akaya aja i Yerusalemu, ati Ni namara gushikayo, nkwiye kuja kurāba n’i Roma na ho. Atuma abāgenda bamukorera babiri, Timoteyo na Erasito, ngo baje i Makedoniya; ariko we, atebera muri Asiya imisi. Nko mur’ ico gihe havyuka imivurungano itari mike kubg’ Inzira ya Yesu. Hār’ umuntu yitwa Demetiriyo, umucuzi w’ ifeza, yacura utunyabugoro twa Arutemi mw ifeza, akaronkesha abacuzi biwe inyungu nyinshi. Nukw abakoraniriza hamwe n’abandi bākora ibikorwa ben’ ivyo, arababgira, ati Yemwe bagabo, murazi yuk’ ubutunzi bgacu buva mur’ iki gikorwa. Murabona kandi murumva yukw atari muri Efeso honyene, ariko nko muri Asiya hose, umwe Paulo yoheje abantu benshi akabahindura, at’ Imana zākozwe n’intoke si zo mana. S’ukw igikorwa cacu kiri mw irinde kigiye gukēngērwa gusa, ariko kandi n’ingoro y’igitabo c’imanakazi ihambaye Arutemi yotītūrwa, mbere yonakūrwakw icubahiro cayo gikomeye, ari yo abo muri Asiya bose n’isi yose basenga. Bavyumvise barasugurirwa, barasemerera, bati Arutemi y’Abanyefeso irahambaye. Maz’ igisagara cose kiravurungana, bashwabadukira icarimwe baja ku kibuga c’ibirori, bashika Gayo na Arisitariko Abanyamakedoniya, bāgendana na Paulo. Maze Paulo agomvye kuja mur’ iryo gugu ry’abantu, abigishwa baramutesha. Kandi bamwe mu bakuru bo muri Asiya, kuko bār’ abagenzi, bamutumako bamwinginga ngo yoye kwiroha mu kibuga c’ibirori. Nuko barayogora, bamwe ukwabo abandi ukwabo, kukw iryo shengero ryavurunganye, abenshi batāri bazi icatumye bakorana. Maze basokorora Alekisandero mu bantu, Abayuda bamwīgiza imbere. Maze Alekisandero arabamama, agira yiregure ku bantu. Ariko bamumenye kw ar’ Umuyuda, bose basemererera icarimwe, bamara nk’amasaha abiri, bati Arutemi y’Abanyefeso irahambaye. Umwanditsi (ari we mukuru w’igisagara) amaze guhoza ishengero, arababarira, ati Bagabo b’Abanyefeso, mbega harih’ umuntu atazi yukw igisagara c’Abanyefeso ari co kizigama ingoro y’igitabo c’imanakazi ihambaye Arutemi, ari co gishushanyo cākorotse kiva mw ijuru? None kw ata woshobora guhakana ivyo, mukwiye guhora, no kutagira ico mukora mutitonze. Kuko muzanye aba bagabo, bativye ivyo mu ngoro z’imana kandi batārogose ku manakazi yacu. Nuko Demetiriyo n’abacuzi bari kumwe na we, namba bafise uwo barega, imisi y’imanza iriho, kandi hariho n’ivyēgēra vya Kayisari, ni baregane. Ariko ni mwaba mufise ibindi murondera, bizomarirwa mu rukinja rusanzweho. Mbere turi mw irinde, kumbure ibibaye uyu musi vyotuma turegwa ubugarariji, kukw ata nyanduruko; kandi ntituzoshobora gusobanura icakoranije iri shengero rivurunganye. Avuze ivyo, acūra ikoraniro. Umugūmūko umaze gushira, Paulo atumakw abigishwa, arabahanūra, arabasezera, avayo ngw aje i Makedoniya. Amaze guca mur’ ivyo bihugu, abahanūra mu majambo menshi, aja i Bugiriki. Amaray’ amezi atatu; maz’ Abayuda bamugīriye inama yo kumutega agira atambukire mu bgato aja i Siriya, agabira gusubira inyuma aciye i Makedoniya. Abājana na we bashikana no muri Asiya ni Sopatero mwene Puro w’i Beroya, n’ab’i Tesalonike ni Arisitariko na Sekondo, bo na Gayo w’i Derube, na Timoteyo, n’abo muri Asiya ni Tukiko na Tirofimo. Abo bāri bitangiye imbere, baturorērera i Tirowa. Natwe tuvuduka i Filipi turi mu bgato hanyuma y’imisi y’imitsima itambiwe, tubasanga i Tirowa ku musi ugira gatanu, tumaray’ imisi ndwi. Ku wa mbere w’imisi ndwi, dukoranira kumanyagura imitsima, Paulo ayāga na bo, agira ngo buce agenda, atevya mu majambo ashitsa mu gicugu. Maze hār’ amatara menshi mu cumba co mu nzu yo hejuru aho twari dukoraniye. Kandi mw idirisha hari hicaye umusore yitwa Eyutuko, aremērwa n’itiro ryinshi; maze Paulo arushirije gutevya mu majambo, itiro riramuremēra, arakoroka avuye mu nzu yo hejuru ya gatatu, bamuyora ahwereye. Paulo arururuka, amwubama hejuru, aramugumbira, ati Mureke gukoma induru, kuk’ ubugingo bgiwe bukiri muri we. Asubira kwūrira, amanyagura umutsima, ararya, ayāga na bo igihe kirekire, ashitsa no mu macaca, maz’ aragenda. Bazana uwo muhungu ari muzima, imitima yabo iraruhuka. Ariko tweho tumwitangira imbere dutambukira mu bgato, turajabuka dufata muri Aso, aho twari tugabiye guhitana Paulo: kuko yari yabishinze artyo, kugira ngo we ace i musozi. Adusanze muri Aso turamujana, turajabuka dufata i Mitulene. Tuvuyeyo, bukeye bg’aho dushika imbere y’i Kiyo, ku musi ugira gatatu dufata i Samo, bukeye dufata i Mileto. Kuko Paulo yari yagabiye guca i ruhande ya Efeso, kugira ngo ntatebe muri Asiya: kuko yihuta, ngo ni vyashoboka umusi wa Pentekote uz’ ushike ar’i Yerusalemu. Ar’i Mileto atuma muri Efeso, atumakw abakuru b’ishengero. Na bo bashitse ah’ ari, arababgira, at’ Ubganyu murazi ingene nabana namwe na ntaryo, uhereye umusi natanguriye gushika muri Asiya, nkorera Umwami wacu n’umutima wicishije bugufi, kandi ndira, nterwa n’ibingerageza kubg’ inama z’Abayuda. Kandi murazi yukw ata jambo ribereye nacishije i ruhande kubabgira canke kubigishiriza imbere y’abantu mu nzu no mu yindi. Nashinze intahe mu Bayuda no mu Bagiriki y’ukwihana mu nyonga z’Imana, n’ukwizera Umwami wacu Yesu Kristo. None rāba, ngiye i Yerusalemu mboshwe mu mutima, ntazi ibizombako nshitseyo; atar’ uko Mpwemu Yera anshingira intahe mu gisagara cose yukw ingoyi n’ivyago bintegeyeyo. Ariko simbabaye ubugingo bganje nk’ah’ ar’ubg’ igiciro, kugira ngo ndangize urugendo rwanje, n’igikorwa nahawe n’Umwami Yesu, co gushingira intahe ubutumwa bgiza bg’ubuntu bg’Imana. Kandi none rāba, ndazi yuko mutazosubira kubona mu maso hanje, abo naciyemwo mwese mbabgira ivy’ ubgami bg’Imana. Ni co gituma mbashingira intahe uyu musi ncuna, yukw amaraso ya bose atazonkora, kuko ntacishije i ruhande mbabgira ivy’ Imana yagabiye vyose. Mwirinde ubganyu, muzigame n’ubusho bgose Mpwemu Yera yabashizemwo, ngo mube abo kubuzēzwa, kugira ngo muragire ishengero ry’Imana, iryo yaguze amaraso yayo. Ndazi yuko ni namara kuhava, amabingira y’inkazi azobinjiramwo atababaye umukuku. Kandi no muri mwebge ubganyu hazokwadukamw’ abantu bavuga ibigoramye kugira ngo bakwegere abigishwa inyuma yabo. Nuko mwame mugavye, mwibuke yuko namaze imyaka itatu ntasība guhanūra umuntu wese ndira, ku murango no mw ijoro. Kandi none mbaragije Imana n’ijambo ry’ubuntu bgayo, rishobora kububaka no kubahēra ibiragwa hamwe n’abejejwe bose. Nta co nifuje, ar’ ifeza ar’ izahabu ar’ ivyambarwa vy’umuntu n’ umwe. Ubganyu murazi kw aya maboko yanje yankenurana ivyo nkennye n’abo turi kumwe. Nabahaye akarorero muri vyose, yuko mu butame nk’ubgo, ari ko mukwiye gufasha abadakomeye, no kwibuka amajambo y’Umwami Yesu, ingen’ ubgiwe yavuze, ati Gutanga kuzana umugisha, kuruta guhabga. Amaze kuvuga artyo, arapfukama, asengera hamwe na bo bose. Bose bararira cane, bagwa Paulo mw izosi, baramugumbira: cane‐cane bababajwe n’ijambo yababgiye ngo ntibazosubira kumubona mu maso. Maze baramuherekeza, bamugeza ku bgato. Tumaze gutandukana na bo, no gutambukira mu bgato, turaramiriza tuja i Kosi: bukeye bg’aho dufata i Rodo, tuvayo dufata i Patara. Dusanze ubgato bugira bujabuke buja i Foyinike, tubutambukiramwo turagenda. Tubonye i Kupuro tuhasiga i bumoso, tuja i Siriya, dufata muri Tiro: kukw ari ho bari bagabiye gukūrira ibintu mu bgato. Tuhasanze abigishwa, dusībiray’ imisi ndwi: na bo bavugishijwe na Mpwemu babarira Paulo ngo yoye kuja i Yerusalemu. Turangije iyo misi, tuvayo turagenda, bose baduherekezanya n’abagore n’abana, baturenza igisagara, dupfukama ku musenyi, turasenga. Tumaze gusezerana dutambukira mu bgato, na bo basubira i wabo. Natwe turangije urugendo rwo kuva muri Tiro, dufata i Putolemayi, turamutsa bene Data, tumarana na bo umusi umwe. Bukeye bg’aho tuvayo, dushika i Kayisariya, twinjira mu nzu ya Filipo umuvuzi w’ubutumwa bgiza, n’umwe muri ba bandi ndwi, twaka indāro i we. Uwo yar’ afise abakobga bane b’inkumi, bāvugishwa n’Imana. Tugitevyey’ imisi myinshi, haza ūvugishwa n’Imana yitwa Agabo, yar’ amanutse avuye i Yudaya. Aza aho turi, yābīra umukanda wa Paulo, awibohesha amaguru n’amaboko, aravuga, at’ Uku ni ko Mpwemu Yera agize: Nyen’ uyu mukanda, uku ni kw Abayuda bazomubohera i Yerusalemu, bazomushira mu maboko y’abanyamahanga. Maze twumvise ivyo, twebge n’abantu baho turamwinginga ngo ntadūge i Yerusalemu. Maze Paulo aratubaza, ati Mukora ibiki, kurira mundandura umutima? Siniteguye kuboherwa gusa i Yerusalemu, ariko no gupfirayo, kubg’ izina ry’Umwami Yesu. Yanse kubicungūrako, turīhorera, tut’ Ivyo Umwami agomba ni bibeho! Hanyuma y’iyo misi dutekera ibintu vyacu, turadūga tuja i Yerusalemu. Bamwe mu bigishwa bavuye i Kayisariya turajana, bazana Umunyakupuro yitwa Munasona, yar’ umwigishwa wa kera, tuba ari we dusemberako. Dushitse i Yerusalemu bene Data batwākīrana umunezero. Bukeye bg’aho Paulo yinjirana natwe kwa Yakobo, abakuru bose ni ho bāri bari. Amaze kubaramutsa, ababarira ivy’ Imana yakoze mu banyamahanga imukoresheje, abidonze kimwe‐kimwe. Na bo bavyumvise bahimbaza Imana; maze baramubgira, bat’ Urabona, mwene Data, ingen’ Abayuda bizeye ar’ ibihumbi vyinshi; kandi bose bagira ishaka ry’ivyagezwe. Kandi bābariwe ivyawe, yuko wigisha Abayuda bose bari mu banyamahanga guheba ivya Mose, ukavuga ngo ntibakwiye gukeba abana babo canke kugendera mu migenzo yacu. Non’ icobimara n’iki? Ntibazobura kwumva ko waje. Nuko genza urtya, uko tukubgira. Dufise abagabo bane bari n’ico bāsezeranye. Ubajane, wihumanurane na bo, ubatērēre, ngo babone kwimosha. Maze bose bazomenya yukw ivyo bāguteranije kuri bo ata kuri kurimwo, kandi ko nawe ubgawe ugenda witonze, witondera n’ivyagezwe. Yamar’ ivy’ abizeye bo mu banyamahanga, twanditse dushinze ko birinda kurya ivyaterekerejwe ibigirwamana, bo n’amaraso, bo n’ibinizwe, birinde no gusambana. Nuko Paulo ajana abo bagabo, bukeye bg’aho yihumanurana na bo, yinjirana na bo mu rusengero, avuga igihe imisi yo guhumanurwa izoshirira, agenza artyo gushitsa ah’ ikimazi c’umuntu wese muri bo catangiwe. Nukw iyo misi ndwi igira ishire, Abayuda bāvuye muri Asiya bamubonye mu rusengero, bavurunga ishengero ryose, bamushōrerakw amaboko, baratabaza, bati Bagabo b’Abisirayeli, mudutabare! Nguyu wa muntu yigisha hose abantu bose, akēngereza ubu bgoko n’ivyagezwe n’aha hantu: ikigeretseko yazanye n’Abagiriki mu rusengero, yahumanije aha hantu hēra. Kuko bāri babonye Tirofimo w’Umunyefeso ari kumwe na we mu gisagara, bagira ngo Paulo yamujanye mu rusengero. Igisagara cose kiravurungana, abantu barashwabaduka: basūmira Paulo, baramukwega bamukūra mu rusengero; ako kanya bugara inzugi. Bakirondera ingene bamwica, inkuru ishika ku mukuru w’abagabisha b’abasoda yukw abo muri Yerusalemu bose bavurunganye. Aca ajana abasoda n’abagabisha babo, abamanukira yiruka. Na bo babonye uwo mukuru w’abagabisha n’abasoda, basigaho gukubita Paulo. Maz’ uwo mukuru w’abagabisha arabashikīra, aramufata, avuga ko bamufatisha iminyororo ibiri, abaza uw’ ari we, n’ic’ akoze ic’ ari co. Abo mw ishengero barayogora, bamwe ukwabo abandi ukwabo: abujijwe n’uruyogoyogo kumenya ukuri, avuga ko bamujana mw iboma. Ashitse ku ngazi y’amabuye abasoda baramuterura kubg’ ubusugurirwe bg’ abantu, kukw ishengero ry’ abantu ryābaja inyuma, basemerera, bati Kūrah’ uyo. Bagira bamushikane mw iboma, Paulo abaza uwo mukuru w’abagabisha, ati Wonkundira ijambo nkubarira? Na we aramubaza, at’ Urazi Ikigiriki? Si wewe wa Munyegiputa yateye umugararizo mu gihe gishize, akajana mu bugaragwa abantu b’abicanyi ibihumbi bine? Paulo aramwishura, ati Nd’ Umuyuda, umuntu w’i Taruso, igisagara c’i Kilikiya kitayoberanye: none ndakwinginze unkundire ico mbarira abantu. Amukundiye, Paulo ahagarara ku ngazi y’amabuye, amama abantu: hamaze kuba agacerere rwose, ababarira mu Giheburayo, Ati Yemwe bagabo bene Data kandi ba data, ni mwumvirize ivyo nireguza muri mwebge. Bumvise ababariye mu Giheburayo, barushiriza gucereza. Aravuga, ati Nd’ Umuyuda, navukiye i Taruso h’i Kilikiya, ariko nakuriye mur’ iki gisagara, nigishirizwa imbere y’ibirenge vya Gamaliyeli nk’uk’ uruhande rugoye rw’ivyagezwe vya ba sogokuruza ruri, ngira ishaka ry’Imana, nk’uko namwe mwese murifise uyu musi. Kandi nahama abakurikira Inzira ya Yesu gushitsa bapfuye, nkababoha nkabashira mu mabohero abagabo n’abagore. Kandi n’ umuherezi mukuru na we aranshingira intahe y’ivyo, bo n’ abanyekombe bose. Ni bo bāmpaye ivyete vyandikiwe bene Data b’i Damasiko, ikinjanyeyo ar’ ukuzana i Yerusalemu abaho na bo bari mu ngoyi, ngo bishure. Nuko nkigenda, nshitse hafi y’i Damasiko, hāri nko mu mashōka, umuco uhambaye uza giturumbuka uvuye mw ijuru, unkayanganira irya n’ino. Nikubita hasi numva ijwi rimbaza, riti Sauli, Sauli, umpīgira iki? Nanje ndabaza, nt’ Uri nde ga Mwami? Aranyishura, ati Ndi Yesu Umunyanazareti, uwo urik’ urahīga. Kandi n’abo twāri kumwe umuco bārawubonye, ariko ntibumva ijwi ry’uwo tuvugana. Ndamubaza, nti Ngire nte ga Mwami? Umwami aranyishura, ati Va hasi, ushike i Damasiko, ni ho uzobaririrwa ivyashinzwe k’uzokora. Maz’ ubgiza bg’ uwo muco bumpumishije, abo twāri kumwe bamfata ukuboko, nshika i Damasiko. Umugabo yitwa Ananiya, yubaha Imana mu kwumvira ivyagezwe, yashimwa n’Abayuda bose babayo, aza aho ndi, ampagarara hejuru, arambarira, ati Sauli, mwene Data, humūka. Ako kanya ndahumūka, ndamurāba. Aravuga, at’ Imana ya ba sogokuruza yagutoranirije kumenya ivy’ igomba, no kubona wa Mugororotsi, no kwumva ijwi riva mu kanwa kiwe: kuk’ uzomubera icabona ku bantu bose ku vyo wabonye kandi wumvise. Non’ ikigutevya n’ iki? Va hasi, ubatizwe, wiyuhagire ivyaha vyawe, wambaze izina ryiwe. Maze ngarutse i Yerusalemu, nariko ndasenga mu rusengero, mmera nk’ūrota, ndamubona ambgira, ati Tebuka, uve i Yerusalemu vuba, kuko batazokwemera ivy’ unshingira intahe. Nanje nti Mwami, na bo ubgabo barazi yuko nashira abakwizeye mw ibohero, nkabatonagurira mu masinagogi yose. Kandi hamwe amaraso y’uwagushingira intahe Stefano yava, nanje ni ho nari mpagaze, mbishimye, nsanze impuzu z’abāmwica. Aranyishura, ati Genda, kuko nzogutuma kure ku banyamahanga. Baramwumviriza gushitsa kur’ iryo jambo: maze basemerera n’ijwi rirenga, bati Kūra ūmeze artyo mw isi, na kare ntiyar’ abereye kubaho. Bakiyogora, bata impuzu zabo, basūrira umukungugu hejuru, umukuru w’abagabisha b’abasoda avuga ko bamwinjiza mw iboma, ababarira kumucacisha ibimoko, kugira ngw amenye icatumye bamuvugiriza uruhōgo bartyo. Bamaze kumubohesha imigozi, Paulo abaza umugabisha w’abasoda ijana ahagaze aho, ati Mbega biremerwa ko mukubita umuntu w’ Umuroma, kand’ ata rubanza rwamutsinze? Uwo mugabisha avyumvise, aja ku mukuru w’abagabisha, arabimumenyesha, at’ Ugira ukore iki? Erega wa muntu n’Umuroma. Uwo mukuru w’abagabisha araza, aramubaza, ati Mbarira: mbeg’ ur’ Umuroma? Na we at’ Ego me. Uwo mukuru aramubarira, ati Jewe naguze ubgo buroma amahera menshi. Paulo at’ Ariko jeho nabuvukiyemwo. Nukw abāri bagiye kumucaca baca baramureka; umukuru w’abagabisha na we aratinya, amenye kw ar’ Umuroma, kandi yamuboshe. Ariko bukeye bg’aho, agomvye kumenya neza ic’ Abayuda bamurega ic’ ari co, aramubohora, agera kw abaherezi bakuru bakorana n’abanyekombe bose, amanukana Paulo, amuhagarika imbere yabo. Paulo ahanga amaso abanyekombe, arababgira, ati Bagabo bene Data, nāmanye umutima utarimw’ ijwi rinyagiriza ikibi na kimwe imbere y’Imana gushitsa kur’ uyu musi. Ananiya umuherezi mukuru abarira abamuhagaze i ruhande kumukubita ku munwa. Maze Paulo aramubgira, at’ Imana izogukubita, wa rusika rukuyengejekw ingwa: mbega wewe ko wicaritswe no kuncira urubanza nk’ukw ivyagezwe biri, ugatako ukavuga ko bankubita ukanyuranya n’ivyagezwe? Abāri bahagazeho, bati Mbeg’ uratuka umuherezi mukuru w’Imana? Paulo, ati Sinari ndamuzi, bene Data, kw ar’ umuherezi mukuru; kuko handitswe ngo Ntukavuge nabi umukuru wo mu bgoko bganyu. Maze Paulo amenye yuk’ umuce umwe ar’uw’ Abasadukayo, uwundi ar’uw’ Abafarisayo, ashira ijwi hejuru mu banyekombe, ati Bagabo bene Data, nd’ Umufarisayo, nd’ umwana w’Abafarisayo: ivy’ ivyizigiro vy’ibizoba n’ukuzuka kw’abapfuye ni vyo bimpagaritse mur’ izi manza. Avuze artyo, havyuka ibihāri mu Bafarisayo n’Abasadukayo, abanyarukinja bīrema ibice. Kukw Abasadukayo bāhakana yukw ata kuzuka kuriho, cank’ umumarayika n’impwemu; arikw Abafarisayo bāvyemera vyompi. Habah’ urwamo rwinshi; bamwe mu banyabgenge b’ivyanditswe bo mu muce w’Abafarisayo bava hasi barahārīra, bati Nta kibi twabonye kur’ uyu muntu. Kumbure impwemu cank’ umumarayika yoba yavuganye na we. Habah’ ibihāri vyinshi, umukuru w’abagabisha b’abasoda atinye ko bogabangana Paulo, abarira ingabo ngo zimanuke zimubashikure, zimujane mw iboma. Ijoro ry’uwo musi, Umwami Yesu amuhagarara hejuru, ati Hūmura; nk’uko wanshingiye intahe i Yerusalemu, ni k’ukwiye kuzonshingira intahe i Roma. Iryo joro rikeye, Abayuda barakorana, barahira bīsiba yuko batazorya ntibanywe batarica Paulo. Abāhize bartyo bāsāga mirongwine. Baja ku baherezi bakuru n’abakuru, bati Twarahiye twisivye bikomeye yukw ata co tuzotamira tutarica Paulo. Nuko rero mwebge n’abanyekombe, ni mubgire umukuru w’abagabisha b’abasoda amubamanukanire, nk’abarondera kurushiriza gutahura ivyiwe neza. Natwe, atarabashikīra, twiteguye kumwica. Mwishwa wa Paulo yumva uwo mutego, araza ashika mw iboma, abibarira Paulo. Paulo ahamagara umwe mu bagabisha b’abasoda ijana, ati Jana uyu muhungu ku mukuru w’abagabisha b’abasoda; afise ijambo amubarira. Na we aramujana amushīra uwo mukuru w’abagabisha, ati Ya mbohe Paulo yampamagaye aranyinginga, ngo nkuzanire uyu muhungu, afise ic’ akubarira. Uwo mukuru amufata ukuboko, aramwikebanya aramubaza biherereye, at’ Ic’ ufise kumbarira n’iki? Aramwishura, at’ Abayuda bahūje inama yo kukwinginga ngw ejo uz’ umanukane Paulo mw ikombe, nk’ ūgomba kubaza ivyiwe ng’ urushirize kubimenya neza. None rero ntuje kubumvira, kukw abantu babo basāga mirongwine bamuryamiye, barahiye bīsivye ko batazorya ntibanywe bataramwica; kandi none bariteguye, barorereye ic’ uribubemerere. Uwo mukuru arungika uwo muhungu, amaze kumwihanikiriza, ati Ntugire umuntu ubarira yuk’ ummenyesheje ivyo. Ahamagara babiri bo mu bagabisha b’abasoda ijana, arababarira, ati Ni mwitegure abasoda amajana abiri bo kuja i Kayisariya, n’abagendera ku mafarasi mirongwirindwi, n’ab’ amacumu amajana abiri, bahenge mw ijoro isaha zitatu bagende. Kandi bazane n’amafarasi kugira ngo bayashireko Paulo, bamushikane kwa Feliki icēgēra ca Kayisari akiri muzima. Yandika icete nka ben’ iki: ati Jewe Kilawudiyo Lusiya ndakuganūtsa wewe Feliki umwubahwa, icēgēra ca Kayisari. Non’ uyo mugabo Abayuda bāri bamaze kumuta mu maboko bagira bamwice, nanje mmenye kw ar’ Umuroma nzanana n’ ingabo ndamubakiza. Kandi nshatse kumenya ico bamurega, ndamumanukana mw ikombe ryabo. Mbona yuko bamurega amajambo y’ivyagezwe vyabo, ariko kw ata co yarezwe gikwiye kumwicisha canke kumubohesha. Maze mbariwe yuko bahigiye uwo mugabo, nca ndamukurungikira, mbarira abarezi ko bamuregera imbere yawe. Ndakwikebanuye. Nukw abasoda bābīra Paulo uko babariwe, bahenga mw ijoro bamujana muri Antipatiri. Bumaze guca basigay’ abagendera ku mafarasi, ngw abe ari bo bajana na we, na bo basubira iyo bavuye kw iboma. Abo bashitse i Kayisariya bashīra icēgēra ca Kayisari ca cete, bamushikiriza na Paulo. Amaze kugisoma abaza intāra y’i wabo iy’ ari yo; amenye kw ar’uw’ i Kilikiya, aravuga, ati Nzokwumva ivyawe abarezi bawe ni bamara kuza. Agera ko bamurindira mw iboma ya Herode. Imisi itanu ishize, umuherezi mukuru Ananiya amanukana n’abakuru bamwe n’uwo kubavuganira yitwa Teritulo, barega Paulo ku cēgēra ca Kayisari. Amaze guhamagazwa, Teritulo atangura kumurega, ati Ni kubgawe igituma tugazagaza mu mahoro menshi, n’ ibindi vyaroranirijwe ubu bgoko kubg’ imigabo yawe: nuko turavyemera uburyo bgose ahantu hose, Feliki umwubahwa, tugukengurukiye cane. Reka noye guhava nkurambira, ndakwinginze zirikana tuvuge amajambo make, kubg’ ubugwaneza bgawe. Twabonye uyu muntu ar’ ikīza, atera umugararizo Abayuda bose bari mu bihugu vyose; ni we remezo ry’igice c’Abanazareti. Kandi yagejeje no guhumanya urusengero, turamufata, [twāri tugomvye kumucira urubanza nk’ukw ivyagezwe vyacu bivuga. Arik’ umukuru w’abagabisha b’abasoda Lusiya araza, amudushikura mu maboko, abarira abarezi biwe kuza imbere yawe.] Nawe ni wamwibariza ubgawe urashobora kumenya ivyo tumureze vyose. Abayuda na bo bafatanya na we mur’ ico kirego, bavuga kw ivyo ari ko biri. Icēgēra ca Kayisari kimaze kumukebura ngw avuge, Paulo aramwishura, ati Ndazi k’umaze imyaka myinshi ur’ umucamanza w’ubu bgoko, ni co gitumye niregura ivyanje ndemye; kuk’ ushobora kumenya yukw imisi itarasāga icumi n’ibiri, uhereye aho nadūgiye i Yerusalemu gusengerayo. Kandi ntibāsanze mpārīra n’umuntu n’umwe, canke nkoraniriza abantu kubakikiza, naho hoba mu rusengero canke mu masinagogi canke mu gisagara. Kandi ku vyo bandeze ubu, ntibashobora kuronka ikinyagiriza imbere yawe. Arikw iki ni co nkwemerera: n’uk’ ukw iyo Nzira iri, iyo abo bita igice, ari ko nkorera Imana ya ba sogokuruza bacu, nemera vyose bifatanije n’ivyagezwe kandi vyanditswe mu vy’abāvugishwa n’Imana; mfise ivyizigiro ku Mana bimwe n’ivyo aba na bo biteze, yuko hazoba ukuzuka kw’abagororotsi n’abagabitanya. Ni co gituma na ntaryo nkobereza kugira umutima utanyagiriza ikibi ku Mana canke ku bantu. Maz’ imyaka myinshi ishize, njanwayo no gushīra ubgoko bgacu ivy’ubuntu, no gutanga ibimazi. Nkiri muri vyo bansanga mu rusengero nihumanuye, ata bantu nkoranije, ata n’uruhōgo ruriho. Ariko hār’ Abayuda bamwe bavuye muri Asiya, ni bo bāri bakwiye kuza hano imbere yawe no kundega, iyaba bafise ico bangaya. Canke na bano na bo ni bavuge icaha bambonyeko, aho nari mpagaze imbere y’abanyekombe, shiti ryoba rya jambo rimwe navuze n’ijwi rirenga mpagaze muri bo, nt’ Ukuzuka kw’ abapfuye ni kwo kumpagaritse mur’ izi manza imbere yanyu uyu musi. Ariko Feliki, kuko yar’ azi neza ivy’ Iyo Nzira ivy’ ari vyo, arabibīka, ati Lusiya umukuru w’abagabisha b’abasoda ni yaza, nzoca urubanza rw’amajambo yanyu. Abarira umugabisha w’ abasoda ijana kumurinda urw’ amaso, no kutabuza n’umwe mu bagenzi kumukorera. Imisi mike ishize, Feliki azanana n’umugore wiwe Durusila w’Umuyudakazi, ahamagaza Paulo, yumviriza ivyo avuga ku vy’ ukwizera Kristo Yesu. Akirikw aravuga ivy’ ukugororoka n’ivy’ ukwirinda n’ivy’ amateka azocibga, Feliki aranduka umutima, aramubarira, at’ Ubu ni wīgīre, ni naronka uburyo bgiza nzogutumako. Kandi yanaziga ko Paulo yomuhēra amahera; ico ni co camutera kwama amuhamagaza ngo bayāge. Imyaka ibiri ishize, Porukiyo Fesito akūra Feliki. Maze Feliki agomvye kwikundisha Abayuda asiga Paulo akiboshwe. Nuko Fesito ashikiriye intāra amara gatatu, araheza ava i Kayisariya adūga i Yerusalemu. Abaherezi bakuru n’abahambaye bo mu Bayuda bamuregako Paulo, baramwinginga, bamusaba kubagirira neza kur’ uyo, ngw amutumeko, aze i Yerusalemu, na bo baze bamuryamire bamutsinde mu nzira. Ariko Fesito abishura yuko Paulo arindirwa i Kayisariya, kand’ ubgiwe kw agiye kujayo vuba. Arababgira, ati Nukw abakuru bo muri mwebge ni bamanuke tujane, maze namba kur’ uyo mugabo har’ ikidakwiye, bakimurege. Amaze muri bo imisi itarenga umunani cank’ icumi, aramanuka aja i Kayisariya; bukeye bg’aho yicara ku ntebe y’imanza avuga ko bazana Paulo. Na we ashitse, Abayuda bamanutse bavuye i Yerusalemu baramukikiza, bamurega ibirego vyinshi bikomeye, ivyo badashobora kuronkera icagiriza. Paulo ariregura, ati Nta caha nakoze, ari ku vyagezwe vy’Abayuda, canke ku rusengero, canke kuri Kayisari. Fesito agomvye kwikundiriza Abayuda, abaza Paulo, ati Wokwemera kudūga i Yerusalemu gucirirway’ urubanza rw’ivyo mu maso yanje? Ariko Paulo aramwishura, ati Mpagaze aha imbere y’intebe y’imanza ishinzwe na Kayisari, ni ho nkwiye gucirwa urubanza. Nta kibi nagiriye Abayuda, kandi nawe urabizi neza. Nuko namba naragabitanije, canke narakoze ibikwiye kunyicisha, sinanka gupfa: ariko namb’ ivyo aba bandega atari ko biri, nta muntu ashobora kubampa. Nzokwitwara kuri Kayisari. Fesito amaze kuja inama n’abanyekombe, aramwishura, ati K’ugomvye kwitwara kuri Kayisari, imbere ya Kayisari ni ho uzoja. Hashize imisi, umwami Agiripa na Berenike bashika i Kayisariya, baja kuramutsa Fesito. Bamazey’ imisi myinshi, Fesito ashira imbere y’umwami ivya Paulo, ati Harih’ umuntu Feliki yasize ar’ imbohe. Aho nar’i Yerusalemu abaherezi bakuru n’ abakuru b’Abayuda bambariye ivyiwe, basaba ko ndamucira urubanza. Ndabishura, nti S’umugenzo w’Abaroma gutanga umuntu uw’ ari we wese, umuregwa atabanje kuba kumwe n’ abāmureze imbonankubone, no kubona uburyo bgo kwiregura ibirego bāmureze. Nuko bakoraniye hano, sinarinze guteba, ariko bukeye bg’aho nicara ku ntebe y’imanza, mpamagaza uwo muntu. Abarezi bavuye hasi, ntibāmurega ikirego na kimwe co mu bibi nakēka; ariko bāmurega ibihāri vyo mw idini yabo, n’ivy’ umuntu yitwa Yesu, yapfuye, uwo Paulo yavuga ashimitse kw ari muzima. Nanje nzazaniwe ingene nobaza ivy’ ivyo, ndamubaza yukw agomba kuja i Yerusalemu, gucirirway’ urubanza rw’ivyo. Ariko Paulo asavye kurindwa kugira ngw az’ acirwe urubanza na Augusito, mvuga kw arindwa gushitsa aho nzomurungikira Kayisari. Agiripa yishura Fesito, ati Nanje nagomba kwumva uwo muntu. Na we at’ Ejo uzomwumva. Bukeye bg’aho, Agiripa na Berenike bazanana icubahiro cinshi, binjirana mw ikombe n’ abakuru b’abagabisha b’abasoda n’ abahambaye bo mur’ ico gisagara; maze Fesito avuga ko bazana Paulo. Nuko Fesito aravuga, ati Mwami Agiripa, namwe mwese abo turi kumwe hano, murabona uyu, uwo ishengero ry’Abayuda bose bānsabira i Yerusalemu bo n’ino, basemerera ngo ntagikwiye kubaho. Ariko nsanga ntiyakoze igikwiye kumwicisha, kand’ ubgiwe agomvye kwitwara kuri Augusito, ngabira kumumurungikira. None mbuze ijambo rimenyekanisha ivyiwe ryo kwandikira umwami wanje, ni co gitumye ndamuzana imbere yanyu, kandi cane‐cane imbere yawe, mwami Agiripa, kugira ngo ni twamara kumusiguza, mbone ico kwandika. Kuko ngira ngo n’ic’ ubgenge buke kurungika imbohe, sinerekane ibirego vyayo. Agiripa abarira Paulo, at’ Uremerewe kwiregura. Maze Paulo aramvura ukuboko, ariregura, at’ Ivyo narezwe n’Abayuda vyose, mwami Agiripa, numva nnezerewe kw ari wewe ngira mvyiregureko uyu musi: kandi cane‐cane kuk’ uzi imigenzo n’ impāri vyo mu Bayuda vyose: ni co gitumye nkwinginga ngo wihangane, unyumvirize. Ingeso zanje, uhereye mu buto bganje, izo nārukanye mu bgoko bgacu n’i Yerusalemu, Abayuda bose barazizi. Kandi bokwemera kubishingira intahe, baranzi, uhereye mbere na mbere, yuko nar’ Umufarisayo wo mu muce urusha iyindi yo mw idini yacu gushimikira imigenzo. None mpagaze ngo ncirwe urubanza, kuko nizigira kuzobona ivy’ Imana yasezeraniye ba sogokuruza: ivyo imiryango yacu cumi n’ ibiri yizigira kuzobona, ikorera Imana ishizek’ umwete mwinshi ku murango no mw ijoro. Kandi ni kubg’ ivyo vyizigiro ndezwe n’Abayuda, mugenzi! N’iki gituma mugira ngo n’ikintu kitoruha cemerwa kw Imana izura abapfuye? Nanje ubganje nahora niyumvira muri jewe yuko nkwiye gukora vyinshi birwanya izina rya Yesu Umunyanazareti. Kand’ ivyo narabikora nyene nd’i Yerusalemu, ngashira abera benshi mu mabohero, mpawe ubushobozi n’abaherezi bakuru, kand’ aho bābica, nanje nishira mu bemera ko bicwa. No mu masinagogi yose nābahana kenshi, nkagerageza cane kubatukisha Yesu; kandi kuko nasazwa cane mbazira, narabatuza no gushitsa mu bisagara vy’abanyamahanga. Ngikora ivyo, nja i Damasiko mpawe ubushobozi ndungitswe n’abaherezi bakuru. Nuko mugenzi, nkigenda mu mashōka, mbona umuco uvuye mw ijuru, urusha ukw izuba rica ibibatsi, unkayanganira irya n’ino, twe n’abo tugendanye. Twese twikubise hasi, numva ijwi rimbgira mu rurimi rw’Igiheburayo, riti Sauli, Sauli, umpīgira iki? Erega birakugoye gutera imigere ku mihunda. Nanje ndabaza, nt’ Uri nde ga Mwami? Umwami aranyishura, ati Ndi Yesu, uwo urik’ urahīga. Ariko va hasi, hagarara n’ibirenge vyawe: kukw igitumye nkwiyereka, ar’ukugira ngo ngutoranye nkugire umukozi wanje n’icabona co gushingira intahe ivy’ umbonanye, n’ivyo nzokwiyerekeramwo; ndagukize abo mur’ ubu bgoko bo n’abanyamahanga, ni bo ngutumyeko, kubahumūra amaso kugira ngo bahindukire bave mu mwiza baje mu muco, bave no mu bubasha bga Satani baje ku Mana, bateko baharirwe ivyaha vyabo, baraganwe n’abejejwe n’ukunyizera. Nuko, mwami Agiripa, sinanka kwumvira ivyo neretswe vyavuye mw ijuru. Ariko nabanje kubgira ab’i Damasiko hanyuma ab’i Yerusalemu, n’abo mu gihugu cose c’i Yudaya, n’abanyamahanga na bo, yuko bakwiye kwihana, no guhindukirira Imana, bakore ibikorwa bikwiranye n’ukwihana. Ni co catumye Abayuda bamfatira mu rusengero, bakageza kunyica. None nabonye gutabarwa kwavuye ku Mana, ndacahagaze kugeza n’ubu, nshingira intahe aboroshe n’abahambaye, nta kindi mvuga atar’ ivy’ abāvugishwa n’Imana na Mose bāvuze ko bizoba, yuko Kristo atazobura kubabazwa, kandi kw ari we azobanza kuzuka mu bapfuye, no kubgira ubgoko bgacu n’abanyamahanga ubutumwa bg’umuco. Aciregura artyo, Fesito avuga n’ijwi rirenga, at’ Erega Paulo urasaze; ubgenge bgawe bginshi buragushajije. Paulo aramwishura, ati Sinsaze, Fesito umwubahwa, ariko mvuga amajambo y’ukuri kand’ aroranye. Umwami arazi ivyo neza, kandi ndamubarira nshize amanga; kuko nzi yukw ata na kimwe mur’ ivyo ahishijwe, kukw ivyo bitākorewe mu mfuruka. Mwami Agiripa, uremeye ivy’ abāvugishwa n’Imana? Ndazi yuk’ uvyemeye. Agiripa yishura Paulo, at’ Unkwegesha ivyo bike ng’ umpindure Umukristo? Paulo, ati Ndasaba Imana ari bike ari vyinshi, yukw atoba wewe wenyene, ariko n’ abanyumva uyu musi mwese, ko vyobahindura nkanje, ukūye iyi minyororo. Umwami ahagurukana n’ icēgēra ca Kayisari na Berenike, n’abāri bicaranye na we; maze basohotse baravugana, bati Nta co uyu muntu yakoze gikwiye kumwicisha canke kumubohesha. Agiripa abarira Fesito, at’ Uyu muntu aba arekuwe, iy’ ataba yar’ agomvye kuzokwitwara kuri Kayisari. Bamaze gushinga ngo tujabuke tuje muri Italiya, Paulo n’izindi mbohe babaha umugabisha w’abasoda ijana yitwa Yuliyo, wo mu ngabo za Augusito. Dutambukira mu bgato bgāvuye muri Aduramutiyo, bugira bugende bujabukiranya ahantu ho muri Asiya haherereye ku kiyaga, tuvudukayo turi kumwe na Arisitariko Umunyamakedoniya w’i Tesalonike. Bukeye bg’aho dufata i Sidoni, Yuliyo agirira Paulo neza, amukundira kugendera abagenzi ngo bamuzimane. Tuvudukayo, duca musi y’i Kupuro ngo tuhīkinge umuyaga, kuko war’ uduturutse imbere. Tujabutse ikiyaga gihereranye n’i Kilikiya n’i Pamfiliya, dufata mu gisagara c’i Lukiya citwa Mura. Uwo mugabisha w’abasoda ijana ahasanga ubgato buvuye muri Alekisanderiya buja muri Italiya, adushiramwo. Tumaze imisi myinshi tugenda buhoro, dushika hafi y’i Kinido bitugoye cane, maz’ umuyaga utubujije duca musi y’i Kirete, imbere y’i Salumone, ngo tuhikinge umuyaga. Tuhakikira bitugoye cane, dushika ahantu hitwa Vyambuvyiza, hafi y’igisagara citwa Laseya. Hashize igihe kirekire, kandi kujabuka kubaye irinde, kukw igihe co kwisonzesha cari gishize, Paulo arabahanūra, arababarira, ati Yemwe bagabo, mbonye yuk’ uru rugendo rugira rubemw’ ivyago n’ubuhombe bginshi, s’ivy’ ubgato n’ibirimwo gusa, ariko n’ivy’ amagara yacu na yo. Ariko, umugabisha w’abasoda yumvira ūtumbereza ubgato na nyene bgo kurusha ivyo Paulo avuze. Kandi kukw icambu atari ciza co kugumamwo kuhamara urushana, abenshi babagīra inama yo kuvayo, ngo bishobotse bashike i Foyinike, kuba ari ho bamara urushana, hār’ icambu c’i Kirete, cerekeye hagati y’i burārūko n’i burasirazuba, kandi hagati y’i burasirazuba n’i bumanuko. Maz’ umuyaga uturutse i bumanuko uheheye buhoro, bibgiye ko baronse ico bāgomba, bazitura ubgato, bagenda bakikira hafi cane y’i Kirete. Arikw igihe kitari kinini gishize, hatera umuyaga w’igihuhuta citwa Ewurakulo, uturutse kur’ ico kizinga. Ubgato bumaze guhehwa, butagishobora gutumbera umuyaga, turabureka burakubebga. Duca musi y’akazinga kitwa Kilawuda, tuhīkinga umuyaga, tubona uko tuboha akāto k’inyuma bitugoye cane; bamaze kugaterura, bābīra ibitsibo vy’integakiba, babicisha musi y’ubgato, barabuboha: kandi kuko batinya gusukwa ku musenyi ushaya witwa Suriti, bamanura igihuzu kigendesha ubgato, bagenda bartyo bakubebga. Tuzungagizwa cane n’igihuhuta, bukeye bg’aho bata imitwaro mu kiyaga. Ku musi ugira gatatu batesha amaboko yabo ibikoreshwa mu bgato. Kand’ izuba n’inyenyeri bimaze imisi myinshi bitaboneka, turi mu gihuhuta cinshi girtyo, twihebura rwose kw ata wuzokira. Bamaze igihe kirekire batakirya, Paulo ahagarara hagati muri bo, arababarira, ati Yemwe bagabo, mwāri mukwiye kunyumvira, ntimuve i Kirete, ngo mugire ibi vyago n’ubuhombe. Kandi none ndabaremesha, ni muhūmure, kuko muri mwebge hatazopfa n’umwe, atar’ ubgato. Kuko mur’ iri joro umumarayika w’Imana, nd’ uwayo, kandi ni yo nkorera, yahagaze i ruhande yanje, arambgira, ati Nta co utinya, Paulo; ukwiye guhagarara imbere ya Kayisari, kand’ ehe Imana ikwemereye n’abo mugendanye bose. Nuko ni muhūmure, yemwe bagabo, kuko nizeye Imana, yuko bizoba nk’uko nabariwe. Ariko har’ ikizinga dukwiye gusukwako. Ijoro ry’icumi na kane rishitse, dukūbēbga irya n’ino mu kiyaga ca Adiriya; maze nko mu gicugu abagendesha ubgato bakēka ko har’ igihugu bēgereye. Bagera uburebure bg’amazi yo hasi, babona ingero mirongwibiri; hashize umwanya muto bongera kugera, babona ingero cumi na zitanu. Kandi kuko batinya gusukwa ahantu h’amabuye baterera mu mazi ivyuma bine vyo kuzirika ubgato babicishije mu mutwe w’inyuma; bifuza ko buca. Maz’ abagendesha ubgato barondeye ingene bobuhungamwo, bururukiriza ka kāto mu kiyaga, biyenzereza nk’abagomba kuzirikisha ivyuma umutwe w’imbere. Paulo abarira wa mugabisha w’abasoda ijana, hamwe n’abasoda na bo, at’ Aba ni bataguma mu bgato ntimushobora gukira. Maz’ abasoda baca imigozi ifashe akāto, ngo bakareke gakoroke. Bugira buce Paulo arabinginga bose ngo barye, ati Non’ uyu musi n’ūgira icumi na kane mukirorereye mutarya, ata co mutamira. Nuko ndabinginze, ni murābe utwo murya: kukw ari vyo vyobakiza, kandi ntihazohara agashatsi na kamwe ko ku mitwe yanyu. Amaze kuvuga ivyo, yābīra umutsima, ashimira Imana imbere yabo bose, arawumanyagura, atangura kurya. Bose basubiza umutima mu nda, na bo bararya. Kandi twese abāri mu bgato twar’ abantu amajana abiri na mirongwirindwi na batandatu. Bamaze guhāga, baremurura ubgato, bata ingano mu kiyaga. Ijoro rikeye, ntibāmenya ico gihugu, ariko babonye ikigobe kirimw’ umusenyi, baja inama yuko boshobora gushikanah’ ubgato. Bazitura imigozi ifashe ivyuma biziritse ubgato, babirekera i bgina; bariko barabikora, batenzūra imigozi yar’ igumije ingafe zihindukiza ubgato, badūza igihuzu c’imbere kibugendesha ngo gihēhwe n’umuyaga, batumbereza ku musenyi. Ariko bashitse mw ihūriro ry’amazi, basekura ubgato ku gataka, maz’ umutwe wabgo w’imbere winjiramwo, urahamangira, uw’ inyuma na wo utangura kumenagurwa n’inkomezi z’imipfunda. Inama y’ abasoda kwar’ uko bokwica imbohe, kugira ngo ntihagire uwo muri zo yokwoga agacika. Ariko wa mugabisha w’abasoda, agomvye gukiza Paulo, ababuza iyo nama yabo, avuga yukw abazi kwoga bokwisuka mu mazi, kugira ngo babanze gushika ku nkombe: abandi na bo, bamwe bagende ku mbaho, abandi ku bindi bivuye mu bgato. Nuko bagenza bartyo, bashika ku nkombe bose, barakira. Tumaze gukira, tumenya ico kizinga yuko citwa Melita. Abanyamahanga badebagura baratubukabuka bitangaje, baducanira umuriro, batwākīra twese, kubg’ imvura n’imbeho vyāriho. Ariko Paulo amaze gusenya umuganda w’inkwi, arazikomānya, inzoka iva mu muriro, imukomora ku kuboko. Abo badebaguzi babonye ico gikōko cenena ku kuboko kwiwe, baravugana, bat’ Uyu muntu ntabuze kuba umwicanyi; kandi naho yakize ikiyaga, Īdaca urwa nkunzi ntimukundiye kw abaho. Arikw akunkumurira ico gikōko mu muriro, ntiyagira ic’ aba. Ba bandi barereka kw avyimba, canke kw agwa bukumbi: ariko bamara umwanya munini babireretse, babonye ata co abaye, barahindura, bati N’imana. Hafi y’aho hantu hār’ amatongo y’umukuru w’ico kizinga, yitwa Pubiliyo, aratwākīra, atuzimāna neza imisi itatu. Se wa Pubiliyo yar’ arwaye inyonko kand’ agacibgamw’ amaraso, maze Paulo yinjira i we, arasenga, amurambikakw ibiganza, aramukiza. Ivyo bibaye, abandi bari n’ indwara bo mur’ ico kizinga baraza, arazibakiza. Baduha icubahiro mu buryo bginshi; maze mu gihe co kujabuka kwacu bashira mu bgato ivyo dukennye. Tuhamaze amezi atatu, tuvudukayo mu bgato bgari bgavuye muri Alekisanderiya, bgari bumaze iyo misi y’urushana ku kizinga, ikimenyetso cabgo car’ Imana z’Amahasa. Dufata i Surakusa, tuhamara imisi itatu. Turahava, turazinguka, dufata i Regiyo. Hashize umusi umwe umuyaga uturutse i bumanuko urahehera, tugenda imisi ibiri, dufata i Puteyoli. Tuhasanga bene Data bamwe, baratwinginga ngo tumarane na bo imisi ndwi: uko ni ko twashitse i Roma. Bene Data b’i Roma bumvise inkuru yacu, baza kudusanganirira ahitwa Akaguriro ka Apiyo, n’ ahitwa Amaduka Atatu: Paulo ababonye ashima Imana, umutima urarema. Tumaze gushika Roma, umugabisha w’abasoda ijana ashikiriza imbohe umugabisha w’ abasoda bahora bashibama kwa Kayisari: ariko bakundira Paulo kuba ukwiwe, ari kumwe n’ umusoda amurinda. Imisi itatu ishize ahamagara abakuru bo mu Bayuda abakoraniriza hamwe; bamaze gukorana, arababarira, ati Bagabo bene Data, naho ntāgize ikibi nakoze ku bgoko bgacu canke ku migenzo ya ba sogokuruza, bāmpaye Abaroma nd’imbohe, bamvanye i Yerusalemu. Na bo bamaze kuncunaguza, bashaka kundekura, kukw ata nyanduruko yambonetseko yo kunyicisha. Arikw Abayuda batagaye, numva nkwiye kwitwara kuri Kayisari; ariko s’uko mfise ico ndega ubgoko bgacu. Ivyo ni vyo nabatumiyeko ngo tuvugane tubonāna: kukw ivyo Abisirayeli bizigira kuzobona ari vyo vyatumye mboheshwa uyu munyororo. Na bo baramwishura, bati Nta vyete twāronse bivuye i Yudaya bivuga ivyawe, kandi bene Data baje nta watubariye inkuru mbi yawe, canke ngw akuvuge nabi. Ariko turagomba kwumva ivyo wiyumvira, kukw ico gice tuzi yuko bakivuga nabi hose. Basezerana na we umusi, baza iy’ ari ari benshi, mu nzu bamuhaye, arabibasobanurira, ashingira intahe ivy’ ubgami bg’ Imana, abemeza ivya Yesu, abikuye mu vyagezwe vya Mose no mu vy’ abāvugishwa n’Imana, ahēra mu gitondo ashitsa ku mugoroba. Maze bamwe bemera ivyo avuze, abandi ntibāvyemera. Batemeranije ubgabo barataha, Paulo asubiye kuvuga ijambo rimwe, at’ Ivyo Mpwemu Yera yabaririye ba sogokuruza banyu mu kanwa k’ uwavugishwa n’Imana Yesaya, yabivuze neza, ati Ja kur’ ubgo bgoko, Uti Kwumva muzokwumva, ariko ntimuzoruha mubitahura; Kurāba muzorāba, ariko ntimuzoruha muvyihweza. Kuk’ umutima w’ubu bgoko ucuramye, Amatwi yabo akaba ari bihurugutwi, Amaso yabo bakayahumiriza: Ngo ntibarābishe amaso, Ntibumvishe amatwi, Ntibatahurishe imitima, Ngo bahindukire, Mbakize. Nuko mumenye yukw ako gakiza k’Imana kārungitswe ku banyamahanga: kand’ abo bazokwumva. [ Amaze kuvuga artyo, Abayuda bagenda bahāririzanya bikomeye.] Amara mu nzu yiwe yatangiye ikibuguro imyaka ibiri yiramvuriye: yama yākīra abaje kumugendera bose, akabahanūra mu vy’ubgami bg’Imana, akigisha ivy’ Umwami Yesu Kristo, ashize amanga rwose, ata wumubuza. Paulo, umugurano wa Yesu Kristo, nahamagariwe kuba intumwa, narobanuriwe ubutumwa bgiza bg’Imana, ubgo yasezeraniye kera mu kanwa k’abo yavugisha mu vyanditswe vyera, buvuga ivy’ Umwana wayo, yavutse mu ruvyaro rwa Dawidi mu buryo bg’umubiri, yerekanywe kw ar’ Umwana w’Imana mu buryo bga Mpwemu Yera, ukuzuka kwiwe kwavyerekanishije ubushobozi, ni we Yesu Kristo Umwami wacu. Ni we yaduhesheje ubuntu no kuba intumwa kubg’ izina ryiwe, kugira ngo mu mahanga yose habemw’ abumvira Imana, babiheshwa no kwizera: kandi namwe muri muri bo, mwahamagariwe kuba aba Yesu Kristo: ndabandikiye mwese mur’ i Roma mukundwa n’Imana, mwahamagariwe kuba abera. Ubuntu bube muri mwebge n’amahoro, biva ku Mana, Data wa twese, no ku Mwami Yesu Kristo. Irya mbere, mwese mbashimiye Imana yanje muri Yesu Kristo, kukw inkuru y’ukwizera kwanyu ikwiye mw isi yose. Imana, nkorera mu mutima wanje mvuga ubutumwa bgiza bg’Umwana wayo, ni yo ntanzekw icabona yuko mbahoza mu kanwa ubudasība, imisi yose uko nsenze nsaba ngo noneho bishobotse Imana yemere kungendesha amahoro no kunzana i wanyu. Kuko nifuza kubabona, kugira ngo mbahe ingabire y’impwemu, ibaremeshe; ni kwo guhūmurizanya namwe, mpūmurizwe n’ukwizera kwanyu, namwe muhūmurizwe n’ukwanje. Kandi bene Data, singomba ko mutamenya yuko kenshi nari mfise imigabo yo kuza i wanyu, ngo mbone imbuto muri mwebge namwe, nk’uko nazibonye mu yandi mahanga, ariko ngira ikimbuza kugeza n’ubu. Abagiriki bo n’abanyamahanga badebagura, abanyabgenge bo n’ibipfu, ndi n’umwenda wabo; ni co gituma jeho kubganje niteguye kubabgira ubutumwa bgiza namwe mur’ i Roma. Kuk’ ubutumwa bgiza butantera isoni, ar’ ubushobozi bg’ Imana, buzanira uwizera wese agakiza, uhereye ku Muyuda ukageza ku Mugiriki. Kuko muri bgo ari ho ukugororoka kuva ku Mana guhishurwa, guheshwa n’ ukwizera kukagwiza ukwizera, nk’ uko vyanditswe, ng’ Umugororotsi azobeshwaho n’ukwizera. Uburake bg’Imana bgarahishuwe, buvuye mw ijuru, ubgo irakira ukutayubaha kw’abantu kwose n’ukugabitanya, banyikirisha ukuri ukugabitanya kwabo. Kukw ivyo umuntu yomenya vy’Imana vyerekanwa muri bo, Imana ari yo yabiberetse. Kukw ibitaboneka vyayo, ni vyo bushobozi bgayo budashira n’ubumana bgayo, bibonwa neza, uhereye ku kuremwa kw’isi, bimenyekanishwa n’ivyo yaremye, kugira ngo ntibagire ico bireguza, kuko bāmenye Imana ntibayubahe nk’ Imana, ntibayishime; ariko bācitse abiyumvira ivy’ ubusa, imitima yabo y’imburabgenge icura umwiza. Biyise abanyabgenge bacika ibipfu, icubahiro c’Imana idapfa baragikāba ngo basenge ibishushanyo bisa n’umuntu apfa, n’ivy’ ibiguruka n’ivy’ ibigenza amaguru ane n’ivy’ ibikwega inda hasi. Ni co catumye Imana ibaheba ngo bakore ibiteye isoni, bumvire ivy’ imitima yabo yifuza, bonone imibiri yabo, kuk’ ukuri kw’ Imana bāgukāvye ibinyoma, bagasenga bagakorera icaremwe, bakakirutisha Iyakiremye, ni yo ikwiye gushimwa ibihe bidashira: Amen. Ni co catumye Imana ibaheba ngo bifuze ivyonona: kukw abagore babo ic’ imibiri yabo yaremewe bāgihinduye ukundi, itāremewe. Kandi n’abagabo n’uko, bāretse kugirira abagore ivy’ imibiri yabo yaremewe, bashuha babengukana, abagabo bagirira abandi bagabo ibiteye isoni, kandi mu mibiri yabo bahabga ingero zikwiranye n’ubuzimire bgabo. Kandi nk’uko banse kumenya Imana mu mitima yabo, ni kw Imana yabahevye ngo bagire imitima y’ akāhebge, bakore ibitabereye; buzuye ukugabitanya kwose, no kugira nabi, no kwifuza, n’urwanko rw’ubusa: buzuye n’igono, n’ubgicanyi, no gutongana, n’ubugunge, no kwitamba ku muvyimba; n’abaneguranira mu vyongorerano, n’abavuga abandi nabi, n’abanka Imana, n’abatukana, n’abībona, n’abirārīra, n’abīgenera ibibi, n’abatumvira abavyeyi, n’ibipfu, n’abava mw isezerano, n’abadakunda n’ababo, n’imburakigongwe. Abo, naho bāmenye urubanza Imana ica, yukw abakora ibisa birtyo bakwiye gupfa, ntibabikora gusa, ariko batako bagashima n’ababikora. Ni co gituma utagira ico wireguza, wewe muntu wese uhinyura uwundi. K’uhinyura uwundi, uba witsindishije; kuko wewe umuhinyura ukora bimwe n’ivy’ akora. Ariko turazi yuk’ urubanza rw’Imana ar’ urw’ ukuri, urwo icira abakora ibisa birtyo. Wewe ga muntu, uhinyura abakora ibisa birtyo, nawe ubikora, mbega wiyumvira yuk’ uzokira urubanza Imana ica? Cank’ ukēngēra itunga ryo kugira neza kwayo n’iry’ imbabazi zayo n’iry’ ukwihangana kwayo? Ntuzi yuko kugira neza kw’Imana kugushikana ku kwihana? Ariko kuk’ ufise umutima ukomantaye utihana, wirindiriza uburake buzoba ku musi wo kuraka, ah’ amateka abereye y’Imana azohishurirwa, izokwishura umuntu wese ibikwiranye n’ivyo yakoze. Abarondera ubgiza n’icubahiro no kudapfa, bahora bakora ivyiza bihanganye, izobishura ubugingo budashira. Ariko ku bakēbana ntibumvire ivy’ ukuri, ariko bakumvira ukugabitanya, hazoba uburake no guhambarirwa n’amarushwa n’ivyago ku bugingo bg’ umuntu wese akora ibibi, uhereye ku Muyuda, ukageza ku Mugiriki. Arik’ ubgiza n’icubahiro n’ amahoro bizoba ku muntu wese akora ivyiza, uhereye ku Muyuda, ukageza ku Mugiriki, kukw Imana itarobanura abantu ku cubahiro. Abākoze ivyaha bose, batazi ivyagezwe, bazohona ivyagezwe bitarinze kwiyumvirwa; kand’ abākoze ivyaha bose bazi ivyagezwe bazotsindishwa n’ivyagezwe: kukw abumvise ivyagezwe atari bo bagororoka imbere y’Imana, abāvyumviye ni bo bazotsindanishirizwa. Abanyamahanga badafise ivyagezwe n’Imana iyo bakoze ibibgirizwa na vyo kubgabo, baba bihindukiye ivyagezwe naho batabifise: kuko berekana igikorwa kibgirijwe n’ivyagezwe canditswe mu mitima yabo, ijwi ryo mu mitima yabo ribgiririkanya na co, ar’ icabona cavyo, kand’ ivyo biyumvira bifatanya kubarega canke kubaregura. Ni ko bizoba ku musi Imana izocira amabanga y’abantu amateka muri Yesu Kristo, nk’uk’ ubutumwa bgiza nahawe buvuga. Ko witwa Umuyuda, ukishimira ivyagezwe, ukirata Imana, ukamenya ivy’ igomba, ukarobanura ibidahwana, kuko wigishijwe ivy’ ivyagezwe, ukishima yuk’ ushobora kujana impumyi, kandi k’ur’ umuco w’abari mu mwiza, n’umuhanūzi w’abanyabgenge buke, n’umwigisha w’utwana, kuko mu vyagezwe ufise icerekana ubgenge n’ukuri: nuko wewe wigisha abandi, mbega ntiwiyigisha? Wewe wihaniza abība, weho ntiwiba? Wewe ubabuza gusambana, weho ntusambana? Wewe wanka ibishushanyo vy’ ibigirwamana, weho ntiwiba ivyo mu nsengero zavyo? Wewe wirata ivyagezwe, mbega ntugayisha Imana kuk’ ubicumurako? Izina ry’Imana muritukisha mu mahanga, nk’uko vyanditswe. Kuko gukebga kugira ico kukumarira, iyo witondeye ivyagezwe: arikw iy’ ucumuye ku vyagezwe, ugukebga kwawe kuba gucitse ukudakebga. Non’ ūtākebge ni yitondera ibibgirijwe n’ ivyagezwe, mbega kudakebga kwiwe ntikuzomuharūrwako nko gukebga? Kand’ ūtākebge umubiri ni yitondera ivyagezwe, azogutsindisha, wewe ucumura ku vyagezwe, ufise inyuguti zavyo no gukebga. Kuk’ Umuyuda wo ku rukoba atari we Muyuda; kand’ ugukebga kwo ku rukoba kwo ku mubiri atari kwo gukebga. Arik’ Umuyuda wo mu mutima ni we Muyuda, kandi gukebga n’ ukw’ umutima, n’ukwo mu buryo bg’impwemu, atar’ ukwo mu buryo bg’inyuguti: ūmeze artyo ntashimwa n’abantu, arikw ashimwa n’ Imana. Non’ Umuyuda aruta abandi ate? Canke gukebga kumara iki? Arabibarusha vyose. Ica mbere, n’ukw Abayuda bābikijwe ivyavuzwe n’Imana. Tuvuge iki? Naho bamwe batizeye, mbega kutizera kwabo kuzohindura ubusa ivy’ Imana yizigiweko? Biragahera: arikw Imana iboneke kw ar’ inyakuri, n’iy’umuntu wese yoba ar’ umubeshi: nk’uko handitswe, ngo Kugira ngo mu majambo yawe uboneke k’ugororotse, Kand’ utsinde ni washika mu rukinja. Ariko namb’ ukugabitanya kwacu kwāshimagije ukugororoka kw’ Imana, tuvuge iki? Mbeg’ Imana iragabitanya, kukw iduhanisha uburake bgayo? Mbivuze nk’imvugo y’abantu. Eka na mba! Iyo biba birtyo, Imana yociriye abari mw isi urubanza ite? Ariko namb’ ibinyoma vyanje vyatumye ukuri kw’Imana kurushiriza kwerekanwa, bikayitera icubahiro, n’iki gituma nanje ncirwa urubanza nk’umunyavyaha? Kandi n’iki kitubuza gukora ibibi kugira ngw ivyiza bibeho? (nk’uko batubeshera, kandi bamwe bavuga ko twigisha). Abakora bartyo bazocirwa urubanza bakwiranye. Nuko tuvuge iki? Mbega turuta abandi? Oya, ntitubaruta na gatoya, kuko tumaze kwagiriza Abayuda n’Abagiriki bose ko baganzwa n’icaha: nk’uko handitswe, ngo Nta wugororoka, nta n’ umwe, Nta wutahura, Nta wurondera Imana. Bārazimiye iyo bava bakagera, bose bācitse imburakimazi, Nta wukora ivyiza, eka nta n’umwe. Imihogo yabo n’imva zirangāye, Bāhendahendanishije indimi zabo; Ubumara bg’inzoka buri mu binyigishi vyabo. Akanwa kabo kuzuye ukuvuma no kujingitwa, Ibirenge vyabo vyihutira kuvisha amaraso. Guhonnya no kubabaza biri mu nzira zabo, Inzira y’amahoro ntibāyimenye; Nta gutinya Imana kuri mu maso yabo. Ariko turazi yukw ivy’ ivyagezwe bivuga vyose bibibgira abaganzwa na vyo, kugira ngw akanwa kose kazibge, kand’ abari mw isi bose babe abo gutsindwa n’urubanza imbere y’Imana: kukw imbere yayo ata muntu azotsindanishirizwa n’ibikorwa bibgirijwe n’ivyagezwe, kukw ivyagezwe ari vyo bimenyekanisha icaha. Ariko noneh’ ivyagezwe bitariho, ukugororoka kuva ku Mana kurahishuwe, gushingirwa intahe n’ivyagezwe n’ivy’ abāvugishwa n’Imana, n’ukugororoka kuva ku Mana, kuzanwa no kwizera Yesu Kristo, kugira ngw abizeye bose baguhabge. Kukw ata tandukaniro; bose bākoze ivyaha, ntibashikīra ubgiza bg’Imana; batsindanishirizwa n’ubuntu bgayo, ibibahereye ubusa, kubgo gucungurwa kubonerwa muri Kristo Yesu: uwo Imana yashizeho kuba impongano y’uwizera, ayigirwa n’amaraso yiwe, kugira ngw Imana yerekane ukugororoka kwayo, kuko yirengagije ivyaha vyakozwe kera kubg’ imbabazi zayo; no kugira ngo yerekane ukugororoka kwayo mur’ iki gihe, ngw ibe Īgororoka n’Ītsindanishiriza uwizeye Yesu. None rer’ ukwihaya kuri hehe? Kwarabujijwe. Kwabujijwe n’ivyagezwe ki? Mbega n’ivy’ ibikorwa? Haba na mba: kwabujijwe n’ivy’ ukwizera. Ni co gituma twiyumvira yuk’ umuntu atsindanishirizwa n’ukwizera, ibikorwa bibgirijwe n’ivyagezwe bitarinze kwiyumvirwa. Cank’ Imana n’iy’ Abayuda bonyene? Mbega s’iy’ abanyamahanga na bo? Ego me, n’iy’ abanyamahanga na bo: kw Imana ar’ imwe, izotsindanishiriza abākebge kubg’ ukwizera, kand’ izotsindanishiriza abatākebge babiheshwa n’ukwizera. Mbega non’ ivyagezwe tubihinduza ubusa ukwizera? Eka na mba: ushime turabigumisha. None rero, ico twovuga yuko Aburahamu sogokuruza ku mubiri yaronse n’igiki? Iyo Aburahamu atsindanishirizwa n’ ibikorwa, aba afise ico yihaya. Arikw imbere y’Imana nta co afise. Ivyanditswe bivuga iki? Bivuga ngo Aburahamu yizeye Imana, ibimuharūrako nk’ukugororoka. Yamar’ ūkora, ingero yiwe ntiharūrwa nk’ubuntu, arikw iharūrwa nk’inyishu. Arik’ ūdakora, akizera Ītsindanishiriza abatāyubashe, ukwizera kwiwe guharūrwa nk’ukugororoka: nk’uko Dawidi na we yavuze ubuhīrwe bg’ umuntu uwo Imana iharūra nk’ ūgororotse, atari kubg’ ibikorwa, ati Hahirwa abāhariwe ibigabitanyo vyabo, Kand’ ivyaha vyabo bigatwikīrwa, Hahirwa umuntu Uhoraho atazoharūrakw icaha. Mbeg’ ubgo buhirwe buvugwa ku bākebge bonyene, canke ku batākebge na bo? Kuko tuvuga, tut’ Ukwizera kwaharūwe kuri Aburahamu nk’ukugororoka. Kwāharūwe ryari? Yari yarakebge, canke ntiyaribgakebge? Ico gihe s’uko yar’ amaze gukebga, ariko ntiyaribgakebge. Kand’ ahabga ikimenyetso, ni kwo gukebga, kuba ikimenyetso c’ukugororoka kwavuye kuri kwa kwizera yar’ afise atarakebga, kugira ngw abe sekuruza w’abizera bose batākebge, ngo bibaharūrweko nk’ ukugororoka; kand’ abe na sekuruza w’abākebge, batākebge gusa, ariko bagera ikirenge mu c’ukwo kwizera kwa sogokuruza Aburahamu, ukwo yar’ afise, atarakebga. Kukw atari kubg’ ivyagezwe Aburahamu yasezeraniwe cank’ uruvyaro rwiwe, yukw azoragwa isi yose, ariko ni kubg’ ukugororoka kuva ku kwizera. Abizigira ivyagezwe iyo baba ari bo baragwa, ukwizera kuba kwarahindutse ubusa, ivyasezeranywe bikaba bititutse. Kukw ivyagezwe bizana uburake, arikw ah’ ivyagezwe bitari, nta gicumuro kiba kiriho. Ni co gituma ivyo vyavuye ku kwizera, ngo bibe ivy’ ubuntu; kugira ngo ku ruvyaro rwa Aburahamu rwose, ivyasezeranywe bize vyame bihamye, atar’ ab’ ivyagezwe gusa, ariko n’ab’ ukwizera kwa Aburahamu, ni we sogokuruza wa twese, mu nyonga z’Iyo yizeye (nk’uko vyanditswe, ngo Nkugize sekuruza w’amahanga menshi) ni yo Mana, izura abāpfuye, kandi yita ibitariho nk’ibiriho. Aburahamu yizera yizigiye ibitokwizigiwe, ngw abe sekuruza w’amahanga menshi, nk’uko vyavuzwe, ng’ Uruvyaro rwawe ni ko ruzongana. Kandi ntiyagabanukak’ ukwizera, yitegereje umubiri wiwe umaze kuba akāheze, kuko yar’ amaze imyaka nk’ijana y’amavuka yiwe, na Sara yari yaraciye. Ariko yiyumviriye ic’ Imana yamusezeraniye, ntiyakekeranishwa no kutizera, arikw aremeshwa cane no kwizera, ahesha Imana icubahiro, amenya neza adakekeranya yukw ico yasezeranye ishobora no kugikora. Ni co catumye bimuharūrwako nk’ ukugororoka. Ariko ntivyandikiwe we wenyene yuko vyamuharūweko nk’ukugororoka, ariko no kubgacu, bizoduharūrwako nka kwo, kuko twizeye Iyazuye Yesu Umwami wacu imukūye mu bāpfuye, yatangiwe ibicumuro vyacu, akazurwa kugira ngo dutsindanishirizwe. None rero, ko twatsindanishirijwe no kwizera, dufise amahoro ku Mana kubg’ Umwami wacu Yesu Kristo, yadushikanishije ukwizera mur’ ubu buntu duhagazemwo, kandi tunezerezwa no kwizigira kuzobona ubgiza bg’ Imana. Kandi si vyo vyonyene, ariko kandi tunezererwe n’amarushwa yacu, kuko tuzi yukw amarushwa atera ukwihangana; kand’ ukwihangana kugatera kudatsindwa no kugeragezwa; kudatsindwa no kugeragezwa kugatera kwizigira ibitaraba; ukwo kwizigira ntigutētereza, kuk’ urukundo rw’Imana rwasutswe hose mu mitima yacu na Mpwemu Yera twāhawe. Tugifise intege nke, mu gihe gikwiye Kristo yapfiriye abatubaha Imana. Kw ar’ ibigoye k’umuntu apfira umugororotsi, umunyangeso nziza kumbure umuntu yotinyuka kumupfira: arikw Imana yatweretse urukundo rwayo idukunda, kuko Kristo yadupfiriye tukir’ abanyavyaha. Nuko none tumaze gutsindanishirizwa n’amaraso yiwe, tuzorushiriza guheshwa na we gukizwa uburake bg’ Imana. Ko twujujwe n’Imana n’urupfu rw’Umwana wayo, tukir’ abansi bayo, none tumaze kwuzura na yo, ubugingo bgiwe buzorushiriza kudukiza. Kandi si vyo vyonyene, arikw ikindi, tunezererwa Imana kubg’ Umwami wacu Yesu Kristo, yaduhesheje kwuzura na yo. None rero ko bimeze birtyo, nk’ukw icaha cazanywe mw isi n’umuntu umwe, urupfu rukazanwa n’icaha, ni k’urupfu rushika ku bantu bose, kuko bose bākoze ivyaha: ivyagezwe bitarabaho, icaha cari mw isi, arikw abantu ntibāharūrwakw icaha, ivyagezwe bitariho. Arik’ uhereye kuri Adamu, ukageza kuri Mose, urupfu rwaganza n’abatākoze icaha gisa n’igicumuro ca Adamu, yar’ igishushanyo c’uwagira az’ aze. Arikw ingabire y’Imana ntimera nka ca gicumuro. Kw igicumuro c’umwe catumye abenshi bapfa, ubuntu bg’Imana n’ingabire y’ubuntu bg’umuntu umwe Yesu Kristo vyarushirije gusāguka kuri benshi. Kand’ iyo ngabire ntiyaje nk’icazanywe n’igicumuro c’umuntu umwe: kuko gucirwa urubanza kwavuye ku muntu umwe, kugatera gutsindwa, ariko ya ngabire yavuye mu bicumuro vyinshi, izana gutsindanishirizwa. Kw igicumuro c’umwe catumye urupfu rushirwa ku ngoma n’umwe, abākīra ubuntu n’ ingabire yo kugororoka bisēsekaye bazorushiriza gushirwa ku ngoma mu bugingo n’umwe, Yesu Kristo. None rero nk’uko gucirwa urubanza kwazanywe n’igicumuro kimwe ku bantu bose, ngo batsindwe, ni ko ya ngabire yazanywe n’igikorwa kigororotse kimwe ku bantu bose, ngo batsindanishirizwe baronke ubugingo. Kandi nk’uko kutumvira Imana kw’umuntu umwe kwatumye benshi bacika abanyavyaha, ni ko kuyumvira kw’ umwe kuzotuma benshi bacika abagororotsi. Arikw ivyagezwe vyaje na vyo, kugira ngo gucumura kugwīre: yamara, ah’ icaha cagwiriye ni ho ubuntu bg’ Imana bgarushirije kugwira, kugira ngo, nk’ukw icaha cashizwe ku ngoma n’urupfu, abe ari ko n’ubuntu bg’Imana bushirwa ku ngoma n’ukugororoka, buheshe ubugingo budashira, kubga Yesu Kristo Umwami wacu. Nuko tuvuge iki? Mbega twame dukora ivyaha kugira ng’ ubuntu bg’Imana bugwire? Biragahera. Twebge twapfuye ku caha, twoba tukikibamwo dute? Canke ntimuzi yuko twese abābatirijwe kuba muri Kristo Yesu, twabatirijwe kuba mu rupfu rwiwe? None rero kubatizwa kwatumye duhambanwa na we tuba mu rupfu rwiwe, kugira ngo, nk’uko Kristo yazuwe mu bapfuye n’ubgiza bga Data wa twese, abe ari ko natwe tugendana ubugingo busha. Ko twakoranijwe na we n’igishushanyo c’urupfu rwiwe, tuzokoranywa na we n’ic’ ukuzuka kwiwe na co. Kandi tumenye iki, yuk’ umuntu wacu wa kera yabambanywe na we, kugira ng’ umubiri w’icaha uhindurwe ubusa, ntitwame tujakariye icaha: kuk’ uwapfuye aba atsindanishirijwe icaha. Ariko bisanzwe twapfanye na Kristo, twizera yuko tuzobanaho na we; kuko tuzi yuko Kristo, amaze kuzuka mu bapfuye, atagipfa, urupfu rutakimuganza. Ukwo gupfa yapfuye, ni ho yapfuye rimwe ku caha; ariko kw ariho, ariho ar’ uw’ Imana. Abe ari ko namwe mwiyumvira ko mwāpfuye ku caha, ariko ko muriho mur’ ab’ Imana, muri muri Kristo Yesu. None rer’ icaha ntikikabe ku ngoma mu mibiri yanyu izopfa, ngo mwumvire ivyo yifuza. Kandi ntimugahe icaha imibiri yanyu ngw ikoreshwe n’ukugabitanya; ariko mwishikanire Imana nk’abazuke bavuye mu bapfuye, n’ imibiri yanyu muyihe Imana kugira ngw ikoreshwe no kugororoka. Icaha ntikizobaganza, kuko mutaganzwa n’ivyagezwe, ariko muganzwa n’ubuntu. Nuko tugire dute? Mbega dukore ivyaha, kuko tutaganzwa n’ivyagezwe, ariko tuganzwa n’ ubuntu? Biragahera. Ntimuzi yuko shobuja mwihaye kuba abagurano bo kumwumvira, mur’ abagurano b’uwo mwumvira uwo? Namba mur’ abagurano b’icaha kizana urupfu, cank’ abo kwumvira Imana kuzana ukugororoka. Arikw Imana ishimwe yuko naho mwar’ abagurano b’icaha, mwumviye mu mitima uburyo bgo kwigishwa mwahawe: kandi mwacunguwe ngo ntimuganzwe n’icaha, mujakarira ukugororoka. Mbivuze nk’imvugo y’abantu, kubg’ intege nke z’imibiri yanyu. Nk’uko mwaha imibiri yanyu ibiteye isoni n’umugararizo, kuba abagurano bavyo, bigatuma muba abagarariji, abe ari ko na none muha ukugororoka imibiri yanyu, kuba abagurano bakwo, kugira ngo mwezwe. Mukir’ abagurano b’icaha, ntimwaganzwa n’ukugororoka. None rer’ ico gihe mwari n’ imbuto ki mu bibamāramāza ubu? Kukw amaherezo yavyo ar’ urupfu. Ariko noneho, ko mwacunguwe ngo ntimuganzwe n’icaha, mukajakarira Imana, mufise imbuto zanyu zizana ukwezwa, kand’ amaherezo n’ubugingo budashira. Ingero y’icaha n’urupfu; arikw ingabire y’Imana n’ubugingo budashira, bubonerwa muri Kristo Yesu Umwami wacu. Canke ga bene Data, ntimuzi yukw ivyagezwe biganza umuntu akiriho? mbgiye abazi ivyagezwe. Kukw ivyagezwe bihambirira umugore ku mugabo wiwe, akiriho: arik’ umugabo wiwe iy’ apfuye, umugore aba ahamburuwe ngo ntaganzwe na we. None rero, umugabo wiwe akiriho, yokwābīrwa n’uwundi mugabo, yokwitwa umusambanyikazi: arik’ umugabo wiwe iy’ apfuye, ntaba akiganzwa n’ivyagezwe, bituma atoba umusambanyikazi, naho yokwābīrwa n’uwundi mugabo. None rero namwe, bene Data, gukoranywa n’umubiri wa Kristo kwatumye mucika abapfuye ku vyagezwe, kugira ngo mwābīrwe n’ uwundi, ni we yazutse mu bapfuye, twamire Imana imbuto. Tukiganzwa n’akameremere kacu, ukwifuza kw’ivyaha kw’uburyo bginshi kwazanywe n’ivyagezwe kwakorera mu mibiri yacu, kugira ngo twamire urupfu imbuto. Ariko noneho ntitukiganzwa n’ ivyagezwe, kuko twapfuye ku camye kidufashe, ni co gituma tuba abagurano, dukorera Mpwemu adukoresha uburyo busha, tudakoreshwa bga buryo bga kera bg’inyuguti. Nuko tuvuge iki? Mbeg’ ivyagezwe n’icaha? Eka na mba. Ariko simba naramenye icaha, iyo ntakimenyeshwa n’ivyagezwe; kuko ntaba naramenye ukwifuza, iy’ ivyagezwe bitavuga ngo Ntukifuze. Arikw icaha kibonye urwitwazo mu vyagezwe, gikorera muri jewe ukwifuza kw’uburyo bgose: kukw icaha kiba gipfuye, ivyagezwe bitariho. Nanje kera nariho, ntafise ivyagezwe: maz’ icagezwe kije, icaha kirarabūka, nanje ndapfa; kand’ ico cagezwe co kuzana ubugingo nakibona kinzanira urupfu. Kukw icaha campendahenze, kibonye urwitwazo mu cagezwe, kandi kigitera kunyica. None rer’ ivyagezwe n’ivyera, kand’ ibgirizwa n’iryera, rigororotse, ryiza. Mbeg’ iciza cambereye urupfu? Eka na mba! Arikw icaha ni co cārubaye, ngo kimenyekane kw ar’ icaha, kuko canyicishije iciza, ngw icagezwe gitume icaha kirushiriza kuba kibi. Kuko tuzi yukw ivyagezwe ar’ ivy’ impwemu; ariko jewe nganzwa n’akameremere kanje, naguriwe kuba umugurano w’icaha. Sinzi ico nkora; kukw ico ngomba atari co nkora, arikw ico nanka akaba ari co nkora. Ariko ko nkora ico ntagomba, mba nemeye ivyagezwe kw ari vyiza. None rero si jewe nkibikora, ariko n’icaha kimbamwo. Ndazi yuko muri jewe, mu kameremere kanje, ata ciza kimbamwo: kuko kugomba gukora iciza kubana nanje, ariko kugikora nta kwo. Kukw iciza ngomba atari co nkora, arikw ikibi ntagomba akaba ari co nkora. Ariko ko nkora ico ntagomba, si jewe nkigikora, ariko n’icaha kimbamwo. Ni ko mbona ikingera, yuko naho ngomba gukora iciza, ikibi kibana nanje. Nnezererwa ivyagezwe n’Imana mu mutima wanje, ariko mbona ikindi kingera kiri mu mubiri wanje kirwanya ikingera co mu mutima wanje, kikamfatira mpiri kuganzwa n’ ikingera kiri mu mubiri wanje, ikingera c’icaha. Ewe jewe ndagowe! Ni nde yonkiza umubiri untera uru rupfu? Imana ishimwe, kubga Yesu Kristo Umwami wacu. Nuko jewe mu mutima wanje njakariye ivyagezwe n’Imana, ariko mu kameremere njakariye ikingera c’icaha. Nuko rero noneh’ abari muri Kristo Yesu nta rubanza ruzobatsinda. Kukw ikingera ca Mpwemu w’ubugingo bgo muri Kristo Yesu cancunguye ngo singanzwe n’icangera c’icaha n’ic’ urupfu. Ic’ ivyagezwe bitāshoboye gukora kuko bifise intege nke kubg’ akameremere kacu, Imana yatumye Umwana wayo, afise ishusho y’umubiri w’icaha, kuba ikimazi c’icaha, itsindisha icaha kiri mu mubiri, kugira ngw ivy’ ivyagezwe bibgiriza bishikanwe muri twebge, tutagenda mu buryo bg’ akameremere kacu, ariko tugenda mu bg’ impwemu. Kukw abaganzwa n’akameremere k’umubiri bitwaririka ivy’ umubiri, kand’ abaganzwa n’impwemu bitwaririka ivy’ impwemu. Kwitwaririka ivy’ umubiri kuzana urupfu, ariko kwitwaririka ivy’ impwemu kuzana ubugingo n’amahoro. Kuko kwitwaririka ivy’ umubiri gutera kwanka Imana, kuko kutumvira ivyagezwe n’Imana, kandi kudashobora kuvyumvira. Kand’ abaganzwa n’akameremere k’umubiri ntibashobora guhimbara Imana. Ariko mweho ntimuganzwa n’ akameremere k’umubiri, ariko muganzwa n’impwemu, bisanzwe Mpwemu w’Imana aba muri mwebge. Arikw iy’ umuntu adafise Mpwemu wa Kristo ntaba ar’ uwiwe. Bisanzwe Kristo ari muri mwebge, umubiri uba upfuye kubg’ icaha, arikw impwemu ni nzima kubgo kugororoka. Ariko bisanzwe Mpwemu w’ Iyazuye Yesu imukūye mu bapfuye aba muri mwebge, Iyazuye Kristo Yesu imukūye mu bapfuye izozura n’imibiri yanyu ipfa, kubga Mpwemu wayo aba muri mwebge. None rero, bene Data, turi n’ umwenda, atar’ uw’ akameremere kacu, ngo twitondere ivyako. Kuko namba mwitondera ivy’ akameremere kanyu, ntimuzobura gupfa: ariko ni mwica ivy’ umubiri ukora, muvyicisha impwemu, muzobaho. Abarōngōrwa na Mpwemu w’Imana bose ni bo bana b’Imana. Kuko mutāhawe impwemu y’ ubuja ngo mwongere gutinya; ariko mwāhawe impwemu yo kubahindura abana b’Imana, idutakisha ngo Abba, Data. Mpwemu ubgiwe abgiririkanya n’impwemu yacu, ar’ icabona, yuko tur’ abana b’Imana. Ariko ko tur’ abana bayo, tur’ abaragwa; tur’ abaragwa b’Imana, tur’ abaraganwa na Kristo, namba tubabazanywa na we, ngo tubone guhānwa ubgiza na we. Niyumvira yukw imibabaro y’ iki gihe idakwiye kugereranywa n’ubgiza tuzohishurirwa. Kukw ivyaremwe vyiteze uguhishurwa kw’abana b’Imana biguhahamiye cane. Kukw ivyaremwe vyagezwe kuganzwa n’ibitagira ikimazi, kandi si vyo vyavyigombeye, ariko vyagizwe n’Iyageze ko biganzwa birtyo, kugira ngo vyizigire yuko na vyo bizocungurwa ngo ntibibe ibija vyo kubora, bizohabga ukwidegemvya, gufatana n’ubgiza bg’abana b’ Imana. Kuko tuzi yukw ivyaremwe vyose binihira hamwe bikaramukirwa hamwe kugeza n’ ubu: kandi si co gusa, ariko natwe abafise umushuzo wa Mpwemu, natwe nyene tunihira mu mitima yacu, twiteze gucika abana b’Imana, ni kwo gucungurwa kw’ imibiri yacu. Kuko twakijijwe mu buryo bgo kugira ico twiteze: arikw icari citezwe iyo kibonetse ntikiba kicitegwa. Ic’ umuntu abonye, yoba akicitega ate? Yamara ko twiteze ico tutarabona, nuko tukirorēra twihangana. Ni ko na Mpwemu adufasha mu ntege nke zacu: kuko tutazi uko dukwiye gusenga, ariko Mpwemu ubgiwe aradusengera, aniha iminiho itovugwa; arikw Īsesa imitima irazi ivyo Mpwemu yiyumvira, kuk’ ukw Imana igomba ari ko Mpwemu asengera abera. Kandi turazi yuko ku bakunda Imana vyose bifataniriza hamwe kubazanira ivyiza, abāhamagawe nk’uko yabigabiye. Kukw abo yamenye kera yabatoranirije kera gushushanywa n’ ishusho y’Umwana wayo, kugira ngw abe imfura muri bene Se benshi: abo yatoranije kera, yarabahamagaye; abo yahamagaye, yarabatsindanishirije; abo yatsindanishirije, yabahaye ubgiza. Ko bimeze birtyo, tuvuge iki? Bisanzwe Imana iri mu ruhande rwacu, uwoturwanya ni nde? Ītimanye Umwana wayo, ikamutanga kubgacu twese, izobura ite kutugabirira vyose kuri we? Ni nde azorega abo Imana yatoranije? Mbega n’Imana, kand’ ari yo ibatsindanishiriza? Ni nde azobatsindisha? Mbega ni Kristo Yesu, kand’ ari we yapfuye? Ibibiruta yarazutse, ar’i buryo bg’Imana, bitayekw aradusengera. Ni nde azodutandukanya n’urukundo rwa Kristo? Mbega n’amarushwa, canke n’ ivyago, canke n’uguhamwa, canke n’inzara, canke n’ukwambara ubusa, canke n’ukuba mw irinde, canke n’inkota? Nk’uko handitswe, ngo Twirirwa twicwa, bakuduhōra, Twagereranijwe n’intama z’imbagwa. Ariko mur’ ivyo vyose turushishwaho kunesha n’uwadukunze. Kuko mmenye neza ntabikekeranya yuko naho rwoba urupfu, cank’ ubugingo, cank’ abamarayika, cank’ abaganza, cank’ ibiriho, cank’ ibizoba, cank’ abafise ubushobozi, cank’ uburebure bg’ igihagararo, cank’ uburebure bg’ amajepfo, cank’ ikindi caremwe cose, ata kizoshobora kudutandukanya n’urukundo rw’Imana ruri muri Kristo Yesu Umwami wacu. Ndavuga ukuri muri Kristo, simbesha, ijwi ryo mu mutima wanje ribgiririkanya nanje muri Mpwemu Yera, yuko mfise intuntu nyinshi n’umubabaro udahengeshanya mu mutima. Iyaba vyashoboka, noshimye kuvumwa no kuba igicibga kuri Kristo kubga bene wacu, abo tuvukana ku mubiri, ni bo Bisirayeli, ivyabo n’ugucika abana b’Imana, n’ubgiza, n’amasezerano, no guhabga ivyagezwe, no gusenga Imana, n’ivyasezeranywe: bafise ba sogokuruza ba bandi, kandi ku mubiri Kristo yamutse kuri bo, ni we ari hejuru ya vyose, ni we Mana ikwiye gushimwa ibihe bidashira. Amen. Ariko s’ukugira ngw ijambo ry’ Imana ntiryashitse: kukw abamutse kuri Isirayeli atari bo Bisirayeli bose. Kandi kukw ar’ uruvyaro rwa Aburahamu, si co kibagira abana biwe bose: ariko, Kuri Isaka ni ho uruvyaro rwawe ruzokwītīrirwa. Ni kwo kuvuga kw abana b’umubiri atari bo bana b’Imana, arikw abana b’isezerano ni bo baharūrwa nk’uruvyaro. Kukw ijambo ry’isezerano ar’ iri, ngw Ikindi gihe nk’iki nzoza, Sara yavyaye umuhungu. Kandi si co gusa, ariko na Rebeka, igihe yar’ amaze gusama inda y’ umugabo umwe, Isaka sogokuruza, kand’ abana bataravuka, batarakora iciza cank’ ikibi, ngw ivy’ Imana yagabiye itoranya bibeho, bitavuye ku vy’abantu bakora, ariko vyavuye kw Ībahamagara, ico gihe yabgiwe, ngo Bukuru azoshumbira Butoyi; nk’uko handitswe, ngo Yakobo naramukunze, Esau na we naramwanse. Nuko tuvuge iki? Mbeg’ Imana iragabitanya? Eka na mba! Kuko yabgiye Mose, iti Nzogirira ikigongwe uwo nzokigirira, ngirire n’imbabazi uwo nzozigirira. Ni co gituma bitava ku kugomba kw’umuntu, canke ku gushimika kwiwe, ariko biva ku Mana igira ikigongwe. Kukw ivyanditswe vyabgiye Farawo, ngw Icatumye nguhagarika n’ukugira ngo nkwerekanirek’ ubushobozi bganje, kandi ngw izina ryanje rivugwe hose mw isi yose. Nukw igirira ikigongwe uw’ igomba, kand’ ikomantaza umutima w’uw’ igomba. Nuko wombaza, uti N’iki gituma ikigaya umuntu? Ni nde yankiye ivy’ igomba? Ariko ga wa muntu, uri nde, uhārīra n’ Imana? Mbeg’ icābūmbge cobaza uwakibumvye, kiti N’iki catumye umbumba urtya? cank’ umubumvyi ntagera ibumba, mu mugoma umwe kubumbamw’ urwavya rumwe rwo gukoresha ivy’ icubahiro, n’urundi rwo gukoresha ibiteye isoni? Mbega har’ ico biriko, nah’ Imana yagomvye kwerekana uburake bgayo, no kumenyesha ubushobozi bgayo, namba yihangananiye imbabazi nyinshi inzavya z’ukuraka, ziteguriwe guhona; kugira ngo yerekanire ubutunzi bg’ubgiza bgayo ku nzavya z’ikigongwe, izo yiteguriye guha ubgiza kera, kuri twebge, abo yahamagaye, si mu Bayuda bonyene ariko no mu banyamahanga? Nk’uko yavugiye mu kanwa ka Hoseya, it’ Abatār’ abantu banje nzobita abantu banje, Kand’ ūtār’ inkundwakazi nzomwita inkundwakazi. Kand’ aho hantu bābgiriwe, ngo Ntimur’ abantu banje, Ni ho bazokwitirwa abana b’Imana nzima. Kandi Yesaya asemerera ivy’ Abisirayeli, at’ Igitigiri c’Abisirayeli n’iyo coba nk’umusenyi wo ku kiyaga, amasigarira ni yo azokira: kuk’ Uhoraho azoshitsa ijambo ryiwe mw isi, ariringanize kand’ arihimbure. Kandi nk’uko Yesaya yavuze kera, at’ Iyaba Uhoraho Nyen’ ingabo atādushigarije uruvyaro, Tuba twarabaye nk’i Sodomu, tukagirwa nk’i Gomora. None tuvuge iki? Enda tuvuge yukw abanyamahanga batākurikiye ivy’ ukugororoka bāshitse ku kugororoka, ni kwo kugororoka kuva ku kwizera: arikw Abisirayeli bākurikiye ivy’ ivyagezwe vy’ukugororoka, ntibābishikako. Ni ku ki? N’uko batābironderesheje ukwizera, yamara bābironderesheje ibikorwa nk’ivyobibahesha, batsitara kuri rya buye ritsitaza, nk’uko handitswe, ngw Ehe ndashira i Siyoni ibuye ritsitaza, urutare rugwisha, Kand’ uwizera uyo ntazoterwa n’isoni. Bene Data, ivyohimbara umutima wanje n’ivyo nsengera Abisirayeli ku Mana, n’ukugira ngo bakizwe. Ndabashingira intahe yuko bafise ishaka ry’ Imana, ariko si mu buryo bg’ ubgenge. Ko batari bazi ukugororoka kuva ku Mana bakarondera kwishingira ukugororoka kwabo ubgabo, ntibāganjwe n’ ukuva ku Mana. Kuko Kristo ari we ivyagezwe bishikirako, kugira ngw aheshe uwizera wese ukugororoka. Mose yanditse, at’ Ūshishikara ukugororoka kuva ku vyagezwe ni kwo kuzomubeshaho. Arik’ ukugororoka kuva ku kwizera kuvuga gurtya, ngo Ntiwibaze, uti Ni nde azodūga, ngw aje mw ijuru? (risobanurwa ngo kumanukana Kristo), cank’ uti Ni nde azomanuka i kuzimu? (risobanurwa ngo kudūgana Kristo, amukūye mu bāpfuye). Ariko kwavuze gute? Kwavuze kut’ Ijambo riri hafi yawe, riri mu kanwa kawe no mu mutima wawe; ni ryo jambo ryo kwizera, iryo tubigisha. Kuko ni wāturisha akanwa yuko Yesu ar’ Umwami, ukizera mu mutima yukw Imana yamuzuye imukūye mu bapfuye, uzokizwa. Kuk’ umutima ari wo umuntu yizeresha, akaronka ukugororoka: kand’ akanwa akaba ari ko yāturisha, akaronka agakiza. Kukw ivyanditswe bivuga, ng’ Ūmwizera wese ntazoterwa n’isoni. Nta tandukaniro ry’Umuyuda n’Umugiriki: kuk’ Umwami umwe ar’ Umwami wa bose, ni we afise ubutunzi bukwiye abamwambaza bose; kuko, Umuntu wese azokwambaza izina ry’Uhoraho azokizwa. None bazokwambaza bate uwo batarizera? Kandi bazokwizera bate uwo batarumva? Kandi bazokwumva bate, ata wabasiguriye ivyiwe? Kandi bazosigura ivyiwe bate, batātumwe? Nk’uko handitswe, ngw Ewe kuntu ibirenge vy’abazanye ubutumwa bg’ivyiza ari vyiza! Arikw abumviye ubutumwa bgiza si bose. Kuko Yesaya yavuze, ati Mwami, ni nde yemeye ivyo twumvise? Nuk’ ukwemera kuva ku kwumva, n’ ukwumva kuzanwa n’ijambo rya Kristo. Ariko ndabaza: Mbega ntibumvise? Ego, bārumvise. Ijwi ryavyo ryumvikanye mw isi yose, Bo n’amajambo yavyo ku mpera y’isi. Ariko ndabaza: Mbeg’ Abisirayeli ntibābimenye? Mose ni we yabanje kuvuga, ati Nzobateza ishari abatar’ ihanga ry’ukuri, Nzobarakisha ihanga ry’imburabgenge. Kandi Yesaya ashira amanga cane, aravuga, ati Nabonywe n’abatāndondeye, Neretswe abatāmbaririkije. Ariko ku Bisirayeli aravuga, ati Nirirwa ntegeye amaboko ubgoko butumva butongana. Nuko ndabaza: Mbeg’ Imana yaciye abantu bayo? Eka na mba! Kuko nanje nd’ Umwisirayeli, wo mu ruvyaro rwa Aburahamu, wo mu muryango wa Benyamini. Imana ntiyataye abantu bayo yamenye kera. Canke ntimuzi ukw ivyanditswe bivuga kuri Eliya? Ko yareze Abisirayeli ku Mana, ati Mwami, bishe abavugishwa nawe, bāsambuye ibicaniro vyawe, nanje nsigaye jenyene, kandi barangenza ngo banyice. Arikw Imana yamwishuye ngw iki? Iti Nishigarije abantu ibihumbi ndwi batāpfukamiye Bayali. Nuko ni ko biri no mur’ iki gihe, harih’ amasigarira nk’uko yatoranijwe n’ ubuntu bg’Imana. Ariko ni vyaba bivuye ku buntu, ntibikiva ku bikorwa: namb’ atari ko biri, ubuntu si bgo buntu. None vyabaye bite se? Ic’ Abisirayeli bārondeye, ntibākibonye; ariko, abātoranijwe bārakironse, abandi bakomantazwa imitima. Nk’uko handitswe, ngw Imana yabahaye umutima wo guhunyiza, n’amaso atabona, n’amatwi atumva, gushitsa kur’ uyu musi. Kandi Dawidi yaravuze, at’ Ameza yabo abe nk’ururiba, n’umutego, N’ikigwisha, n’inyishu yabo: Amaso yabo n’ahumwe, ntibabone, Kandi wame ubahetamitse umugongo imisi yose. Nuko ndabaza: Mbega bātsitariye kugwa mahera? Eka na mba! Yamar’ ukugwa kwabo kwāzaniye abanyamahanga agakiza, ngo bitere Abisirayeli ishari. Ariko, k’ukugwa kwabo ar’ ubutunzi bg’abari mw isi, n’ukugabanuka kwabo ar’ ubutunzi bg’ abanyamahanga, ukugwira kwabo ntikuzorushiriza cane? Ariko ndababarira mwebge, abanyamahanga. Ndashimisha igikorwa canje, kuko nd’ intumwa ku banyamahanga, kugira ngo kumbure ntere ishari ab’i wacu, nkize bamwe muri bo. Ko gutabga kwabo kwazaniye abari mw isi kwuzura n’Imana, ukugarukanwa kwabo kuzoba gute? Mbega ntikuzoba ubugingo buzutse mu bapfuye? Kandi kw ifu y’umushuzo ar’ iyera, n’irobe ni ko rimeze; kandi kw igishitsi ar’ icera, n’amashami ni kw ameze. Ariko namb’ amashami amwe yarahanyuwe, nawe ur’ ikija ca elayo watewe nk’ingurukizi hagati mu mashami, usangira na yo ubukame bg’igishitsi ca elayo bgite, ntiwihayagize kur’ ayo mashami. Namb’ uyihayagizako s’igishitsi kimeze kuri wewe, ariko ni wewe umeze ku gishitsi. Wovuga rero, ut’ Amashami yahanyuwe kugira ngo nterweko. Ni ko: ukutizera ni kwo kwayahanyuje, nawe ukwizera ni kwo kuguhagaritse. Ntiwibone, ariko wiyubare. Kukw Imana, kw itāgiriye ikigongwe amashami bgite, nawe ntizokikugirira. Rāba rer’ ukugira neza kw’Imana, n’ ubuhambazi bgayo: ku bāguye n’ ubuhambazi, ariko kuri wewe n’ ukugira neza kw’Imana, ni waguma mur’ ukwo kugira neza kwayo: kuko n’utagira urtyo, nawe uzohanyurwa. Kandi ba bandi na bo, ni batāguma mu kutizera, bazosubizwako nk’ingurukizi: Imana ishobora kubasubizako. Kuko, ko wahanyuwe ku giti cameze ar’ ikija ca elayo, ugaterwa nk’ ingurukizi muri elayo nziza, mudasangiye ubgoko, ba bandi babusangiye ntibazorushiriza cane guterwa muri elayo yabo? Bene Data, singomba ko mutamenya iri banga, mwoye kwiyita abanyabgenge, n’iry’ uko habaye gukomantaza imitima y’ Abisirayeli, ariko si bose, gushitsa ah’ igitigiri gikwiye c’abanyamahanga kizokwinjirira mw ishengero. Ni vyaba birtyo, Abisirayeli bose bazokizwa, nk’uko handitswe, ngw I Siyoni hazova Umurokozi, Azokūra muri Yakobo ukutubaha Imana; Kandi ni ryo sezerano, nsezeranye na bo, Aho nzobakūrakw ivyaha. Ku vy’ubutumwa bgiza, n’ abansi kubganyu: ariko ku vy’ ugutoranya kw’Imana, n’abakundwa kubga ba sekuruza. Kukw ingabire z’Imana no guhamagara kwayo itavyicuza. Nk’ uko mwebge kera mwagarariza Imana, ariko non’ umugararizo wabo wazaniye mwebge kugirirwa imbabazi: ni ko na bo none bāgararije, kugira ngw imbabazi mwagiriwe zibazanire na bo kuzigirirwa. Kukw Imana yugaraniye abantu bose mu mugararizo, kugira ngw ibagirire imbabazi bose. Yō, uburebure bg’amajepfo bg’ubutunzi bg’ubgenge no kumenya vy’Imana! Imigabo yayo ntishoboka kubariritswa, n’inzira zayo ntizigira akehe! Ni nde yamenye umutima w’Uhoraho? Canke ni nde yabaye umujanama wiwe? Canke ni nde yabanje kumuha kand’ akazokwishurwa? Kuko vyose biva muri we, kandi bizanwa na we, kandi vyamuremewe: icubahiro kibe iciwe ibihe bidashira. Amen. Nuko bene Data, ndabahanūra kubg’ imbabazi z’ Imana, ngo mutange imibiri yanyu ibe ibimazi bizima vyera, bihimbara Imana, ni kwo kuyikorera kwanyu kwogira ikimazi. Ntimushushanywe n’ivy’ iki gihe, yamara muhinduke rwose, mugize imitima misha, kugira ngo mumenye neza ivy’ Imana igomba, ni vyo vyiza bishimwa, bitunganye rwose. Ndabgira umuntu wese muri mwebge, mbgirijwe n’ubuntu nahawe, yoye kwifata ukw atari, yamara yiyumvire yitonze nk’ ukw Imana yagereye umuntu wese ukwizera. Nk’uko mu mubiri umwe dufise ingingo nyinshi, kand’ ingingo zose zitagira igikorwa kimwe, natwe ni ko turi; turi benshi, kandi tur’ umubiri umwe muri Kristo, umuntu wese n’urugingo rwa mugenzi we. Nuko dufise ingabire zitandukana, nk’ uk’ ubuntu twāhawe butandukana: namba twarahawe kuvugishwa n’Imana, tuvugishwe na yo uk’ ukwizera kwacu kungana; canke namba twarahawe igikorwa co mw ishengero, tugishishikare; cank’ uwigisha ashishikarire kwigisha; cank’ ūhanūra ashishikarire guhanūra; ūgira ubuntu, abugire ata kinubge; ūganza aganzanye umwete; ūgira imbabazi, azigire anezerewe. Urukundo rwanyu rwoye kuba uruheyiheyi. Mwanke ibibi, mumatane n’ivyiza; ku vyo gukunda bene Data, mukundane rwose; ku vy’icubahiro, umuntu wese ashire imbere mugenzi we; ku vy’ ugushishikara, ntimugire urwangara; mukovye mu mitima gukorera Umwami wacu. Munezererwe kwizigira ibizoba; mwihanganire amagorwa; mushishikare gusenga; mugabanirize abera, uko bakennye; mushishikare gutanga indāro. Ababahama mubahezagire; mubahezagire, ntimubavume; munezeranwe n’abanezerewe, murirane n’abarira. Muhūze umutima; ntimushire umutima ku bikomeye, ariko mugendane n’ivyiyoroheje. Ntimwiyite abanyabgenge. Ntimusubirize umuntu mu nkōko ikibi yabagiriye; mubabare gukora ivyiza imbere y’abantu bose. Namba bishoboka, mu ruhande rwanyu, mwuzure n’ abantu bose. Abo nkunda, ntimwīhōrane, ariko muhe uburyo uburake bg’Imana: kuko handitswe, ng’ Uguhōra n’ukwanje, ni jewe nzobasubiriza mu nkōko, ni k’Uhoraho agize. Ariko, Umwansi wawe ni yasonza, umugaburire; ni yagira inyota, umuhe ic’ anywa: kuko ni wagira urtyo, uzoba umurunzekw amakara yaka ku mutwe. Ikibi coye kukunesha, yamara ikibi ukinesheshe iciza. Umuntu wese n’agamburukire abamuganza: kukw ata kuganza kutava ku Mana, ukuriho kwagezwe n’Imana. Ni co gituma, ūgābagābiye ūganza aba agābagābiye icagezwe n’Imana: kand’ abakigābagābiye bazoba bihamagariye gutsindwa n’urubanza. Kukw abaganza atar’ abateye ubgoba k’ūkora iciza, shit’ ūkora ikibi. Uragomba kutagirira ubgoba ūganza? Kora neza, azogushima. Kukw ar’ umukozi w’Imana kubgawe, ngw akuzanire ivyiza. Ariko ni wakora nabi, ugire ubgoba, kukw atambarira inkota ubusa, kukw ar’ umukozi w’Imana, umuhōzi ashitsa uburake k’ūkora nabi. Ni co gituma ukwiye kugamburuka, atari kubgo kurakirwa gusa, ariko no kubg’ ijwi ryo mu mutima. Ni co gituma kandi mutanga ikori; kukw abaganza ar’ abakozi b’ Imana, bashishikarira ico gikorwa nyene. Muhe bose ivyo bakwiye: abahabga ikori mubahe ikori; ababuguza mubabugurire; abo gutinywa mubatinye; abo kwubahwa mububahe. Ntihagire uwo mugirira umwenda, atar’ ugukundana: kuk’ ūkunda uwundi aba ashikije ivyagezwe. Kukw ibi, ngo Ntugasambane, ntukice, ntukibe, ntukifuze, n’ikindi cagezwe cose, bipoperanirijwe mur’ iri jambo, ng’ Ukunde mugenzawe nk’uko wikunda. Ūfise urukundo ntagirira mugenzi we nabi: ni co gituma urukundo ari rwo rushitsa ivyagezwe. Nuko mwame mugenza murtyo, kuko muzi imisi, yukw igihe gishitse co kwikangura. Non’ agakiza kacu karatwēgereye, kurusha igihe twizereye. Ijoro rirakuze, bugira buce. Nuko twiyambure ibikorwa vy’umwiza, twambare ibirwanishwa vy’umuco. Tugendane ingeso nziza, nk’ abagenda ku murango, tutadandahirwa, tutaborerwa, tudasambana, tudakora ivy’ isoni nke, tudatongana, tutagira ishari. Ariko mwambare Umwami Yesu Kristo, kandi ntimubabare ivy’ umubiri, ngo mukore ivyo wifuza. Ūdakomeye mu vyizerwa, mumwemere, ariko s’ukumuhāririza ku vy’ akekeranya. Umuntu umwe afise ukwizera kwo kumurisha vyose, arik’ ūdakomeye arya ibirimwa gusa. Ūrya inyama yoye gukēngēra ūtazirya; kand’ ūtazirya yoye guhinyura ūzirya, kukw Imana yamwemeye. Wewe uri nde uhinyura umushumba w’abandi? Kukw imbere ya shebuja ari ho ahagarara cank’ agatemba; mber’ ushime azohagarara, kuk’ Umwami wacu ashobora kumuhagarika. Umuntu umwe ashima umusi umwe kuwurutisha iyindi; uwundi agashima imisi yose. Umuntu wese n’ashirwe mu mutima wiwe. Uwiyumvira umusi awiyumvira kubg’ Umwami wacu; ūrya inyama azirya kubg’ Umwami, kukw ashima Imana; kand’ ūtazirya, yanka kuzirya kubg’ Umwami, na we ashima Imana. Kukw ata muntu muri twebge ariho kubgiwe, cank’ apfa kubgiwe: namba turiho, turiho kuba ab’ Umwami; kandi namba dupfa, dupfira kuba ab’ Umwami. Nuko namba turiho, canke namba dupfa, tur’ ab’ Umwami. Kukw icatumye Kristo apfa, akazuka, ar’ ukugira ngw abe Umwami w’abāpfuye kandi n’uw’ abariho. Ariko weho, n’iki gituma uhinyura mwene So? Kandi nawe, n’iki gituma ukēngēra mwene So? Kuko twese tuzohagarara imbere y’intebe y’imanza y’Imana. Kuko handitswe, ngo Nk’uko ndiho, ni k’Uhoraho agize, amavi yose azompfukamira, N’indimi zose zizovuga ishimwe ry’Imana. Nuko rero, umuntu wese muri twebge azobazwa n’Imana ivyo yakoze. Uhereye none rero, twoye guhinyurana; yamara tugire iyi migabo: ngo hoye kugira ūshira igitsitaza cank’ ikigwisha imbere ya mwene Se. Ndabizi, kandi nemejwe neza n’Umwami Yesu, yukw ata gihumanya ubgaco; shit’ uwiyumvira kw ikintu gihumanya, ni we cohumanya. Iyo mwene So ababajwe n’ivy’ urya, ntuba ukigendera mu rukundo. Uwo Kristo yapfiriye ntumuranduze ivyo kurya vyawe. Iciza canyu coye gutukwa. Kuk’ ubgami bg’Imana atar’ ukurya n’ukunywa, ariko n’ukugororoka, n’amahoro, n’umunezero vyo muri Mpwemu Yera. Ūkorera Kristo artyo, ahimbara Imana, kandi n’abantu baramwemera. Nuko dukurikire ivy’ amahoro n’ivyo gukomezanya: ntimusenyure igikorwa c’Imana kubg’ ivyo kurya. Vyose ntibihumanya koko, ariko, uwo muntu arya ibimutsitaza, azobona ibara. Ni ciza kutarya inyama, canke kutanywa vino, canke kudakora ikindi cose gitsitaza mwene So, canke kimugwisha, canke kimutera intege nke. Ukwizera ufise, ukugumane mu mutima wawe imbere y’Imana. Hahirwa ūtihinyura ku vyo yemeye. Ariko, ūkekeranya wese iy’ ariye aba atsinzwe, kuko bitaba bivuye ku kwizera: ikitava ku kwizera cose n’icaha. Twebge abakomeye dukwiye kwihanganira intege nke z’ abadakomeye, no kutinezereza. Umuntu wese muri twebge anezereze mugenzi we, kugira ngw abone ivyiza, akomezwe. Kuko na Kristo atinejereje, nk’uko handitswe, ngw Ibitutsi vy’abāgutuka vyaguye kuri jewe. Kukw ivyanditswe kera vyose vyandikiwe kutwigisha, kugira ngo kwihangana no guhumurizwa guheshwa n’ivyanditswe biduhe kwizigira ibizoba. Arikw Imana itanga ukwihangana n’uguhumurizwa ibahe guhūza imitima yanyu, nk’uko Kristo Yesu agomba, kugira ngo muhimbaze n’umutima umwe n’akanwa kamwe Imana y’Umwami wacu Yesu Kristo, ni yo Se. Nuko mwemerane, nk’uko Kristo na we yabemeye, kugira ngw Imana ishimishwe. Ico mvuga n’uko Kristo yacitse umukozi w’abākebge wo kubagaburira ivy’ Imana, kubg’ ukuri kwayo, kugira ngw ashitse ivyo ba sogokuruza bāsezeraniwe, kandi ngw abanyamahanga bahimbarize Imana imbabazi zayo, nk’uko handitswe, ngo Ni co gituma nzogutazira mu mahanga, Ndirimbe izina ryawe. Kandi yongera kuvuga, ati Yemwe banyamahanga ni munezeranwe n’abantu bayo. Kand’ arongera, ati Yemwe banyamahanga mwese, ni mushime Uhoraho, Kand’ amoko yose amuhimbaze. Kandi Yesaya na we yaravuze, ati Hazobah’ igishitsi ca Isayi, Ni we azohaguruka kuganza amahanga, Ni we abanyamahanga bazokwizigira. Imana itanga ivyizigiro ibuzuze umunezero wose n’amahoro biva ku kwizera, kugira ngo murushirize kwizigira ibizoba, mubihawe n’ubushobozi bga Mpwemu Yera. Bene Data, nanje nyene ndazi ivyanyu ntakekeranya, yuko mwuzuye ineza, mwuzuye ubgenge bgose, mushobora no guhanūrana. Ariko mbandikiye hamwehamwe ndushirije gushira amanga, nk’ūbibutsa, kubg’ ubuntu nahawe n’Imana, ngo mbe umusuku wa Kristo Yesu ku banyamahanga, nsukūrira ubutumwa bgiza bg’Imana nk’umuherezi, kugira ngw abanyamahanga babe ikimazi gishimwa, cejejwe na Mpwemu Yera. Nuko mfise ukwirata mu vy’Imana muri Kristo Yesu. Sinzotinyuka kuvuga ikintu na kimwe atar’ ico nakoreshejwe na Kristo, kugira ngw abanyamahanga baganduke, ampaye amajambo n’ibikorwa, n’ ubushobozi bg’ibimenyetso bikomeye, n’ibitangaza, n’ubushobozi bga Mpwemu Yera. Ivyo vyatumye nshitsa ubutumwa bga Kristo, utanguriye i Yerusalemu, ugakikuza, ugashika no muri Iluriko, namanye imigabo yo kuvuga ubutumwa bgiza, ah’ izina rya Kristo ritaribgamenyekane, ngo sinubake kw itanguriro ryubatswe n’uwundi: yamara ngo bimere nk’uko handitswe, ngw Abatīgāniwe ivyiwe bazobibona, Kand’ abataravyumva bazovyitegereza. Ni co gituma ngira igisīvya kenshi co kuza i wanyu: ariko none ntihakinyagukiye mur’ ibi bihugu, kand’ uhereye mu myaka myinshi nifuza kuza i wanyu, aho nzogira i Sipaniya. Kuko nizigira kuzobarāba nciye iyo, mukamperekeza, mukansezera neza njayo, ni namara kubashira inkumbu buhoro. Arik’ ubu ndiko ndaja i Yerusalemu kugaburira abera. Kukw ab’i Makedoniya no muri Akaya bahimbawe no gusorōranya ivyo gutabara aboro bo mu bera b’i Yerusalemu. Vyarabahimbaye, kandi babafitiye umwenda: kuko namb’ abanyamahanga bāsangiye ivy’ impwemu vyabo, bafise umwenda wo kubafasha ku vy’umubiri. Ni naheraheza ivyo, mmaze kubashikiriza neza izo mbuto z’ubuntu, nzovayo, nce i wanyu, nje i Sipaniya. Kandi ndazi yukw aho nzozira i wanyu, nzoza nzanye umugisha wa Kristo wuzuye. Nuko ndabinginga, bene Data, kubg’ Umwami wacu Yesu Kristo, no kubg’ urukundo ruva kuri Mpwemu, murwanane nanje munsabire Imana, nkire ab’i Yudaya batayumvira, kand’ ingaburo yanje ngiye kugabura i Yerusalemu ishimwe n’abera; mbone uko nza i wanyu nnezerewe, Imana ni yabikunda, nduhukane namwe. Imana Nyen’ amahoro ibane namwe mwese. Amen. Mbashimiye Foyibe mwene Data, ni we mukozi w’ishengero ry’i Kenkireya, ngo mumwākīre kubg’ Umwami wacu, nk’uko bibereye abera, kandi mumufashe ku c’ azogomba cose, kuko na we yafashije benshi, barimwo jewe. Muntahirize Purisikila na Akwila abākoranye nanje muri Kristo Yesu, kandi bāhevye iyabo mitwe ko yocibga kugira ngo bakize amagara yanje. Si jewe jenyene mbashima, ariko n’amashengero yose yo mu banyamahanga arabashima. Kandi muntahirize ishengero ryo mu nzu yabo. Muntahirize Epayineto, uwo nkunda, ni we yashurije abo muri Asiya bābaye aba Kristo. Muntahirize Mariya yakoreye mwebge cane. Muntahirize Andironiko na Yuniya, dusangiye umuryango, abābohanywe nanje, ni ba rurangiranwa mu ntumwa, ni bo bantanze kuba muri Kristo. Muntahirize Ampuliyato, uwo nkunda mu Mwami wacu. Muntahirize Urubano, akorana natwe muri Kristo, na Sitaku, uwo nkunda. Muntahirize Apele yagejejwe akarama muri Kristo. Muntahirize abo mu bo kwa Arisitobulo. Muntahirize Herodiyoni dusangiye umuryango. Muntahirize abo mu bo kwa Narukiso, abari mu Mwami wacu. Muntahirize Tirufayina na Tirufosa, bakorera mu Mwami wacu. Muntahirize Perusi akundwa, yakoreye mu Mwami cane. Muntahirize Rufo, yatoranijwe n’Umwami, na nyina ni nka mama. Muntahirize Asunkirito, na Fulegoni, na Herume, na Patiroba, na Heruma, na bene Data bari kumwe na bo. Muntahirize Filologo na Yuliya, na Nereyu na mushiki we, na Olumpa n’abera bose bari kumwe na bo. Muramukanishe kugumbirana kwera. Amashengero ya Kristo yose arabaganūtsa. Ariko bene Data, ndabinginga kwitegereza abazana ivyo gutandukanya n’ibitsitaza, bidahūra n’ivyo mwize, mubazibukire. Kukw abameze bartyo Umwami wacu Kristo atari we bajakariye, ariko n’ inda zabo, kandi bōhesha imitima y’aberanda amajambo meza n’ivyo kubanezereza. Igitumye mbabgira ivyo, n’uko kwumvira Imana kwanyu kwamamaye mu bantu bose: ni co gitumye mbanezererwa, ariko ndagomba ko muba abanyabgenge ku vyiza, mukaba abatungu ku bibi. Imana Nyen’ amahoro izofyonyorera Satani vuba musi y’ibirenge vyanyu. Ubuntu bg’Umwami wacu Yesu Kristo bubane namwe. Timoteyo, dukorana, arabaganūtsa, bo na Lukiyosi na Yasona na Sosipatiro, dusangiye umuryango. Nanje Terutiyo, nanditse iki cete, ndabaganūtsa mu Mwami wacu. Gayo arabaganūtsa, uwansembereje, kand’ akākīra n’abo mw ishengero bose. Erasito, aganza ivy’ ikori ry’iki gisagara, na Kwaruto mwene Data, barabaganūtsa. [ Ubuntu bg’Umwami wacu Yesu Kristo bubane namwe mwese. Amen.] Imana ishobora kubakomeza, nk’uk’ ubutumwa bgiza nahawe n’ukwigisha ivya Yesu Kristo bivuga, bihūra no guhishurwa kw’ ibanga ryahozwe uhereye kera hose, ariko mur’ iki gihe riraserutse, kand’ ivyanditswe n’abavugishwa n’Imana birimenyesheje amahanga yose, nk’ukw Imana ihoraho yageze, kugira ngo bumvire Imana babiheshwa no kwizera, Imana ifise ubgenge yonyene, icubahiro kibe icayo kubga Yesu Kristo, ibihe bitazoshira. Amen. Jewe Paulo, nahamagariwe kuba intumwa ya Yesu Kristo, nk’ukw Imana yagomvye, na Sositene mwene Data, turabandikiye mwebge abo mw ishengero ry’Imana ry’i Korinto, bejejwe muri Kristo Yesu, bāhamagariwe kuba abera, hamwe na bose bambariza ahantu hose izina ry’ Umwami wacu Yesu Kristo, ni we Mwami wabo n’uwacu. Ubuntu n’amahoro bibe muri mwebge, biva ku Mana Data wa twese no ku Mwami Yesu Kristo. Ndashima Imana yanje na ntaryo kubganyu, kubg’ ubuntu bg’Imana mwahērewe muri Kristo Yesu: kuko muri vyose mwatungiye muri we, mu vyo muvuga vyose, no mu bgenge bgose, kuk’ ugushingira intahe Kristo kwakomejwe muri mwebge. Bituma mutagira ingabire n’imwe muhaza, mwiteze guhishurwa kw’ Umwami wacu Yesu Kristo. Ni we azobakomeza gushitsa kw iherezo, kugira ngo ntimuze mugawe kuri wa musi w’Umwami wacu Yesu Kristo. Imana n’iyo kwizerwa, yabahamagariye kugirirana ubumwe n’Umwana wayo Yesu Kristo Umwami wacu. Ariko ndabinginga, bene Data, mw izina ry’Umwami wacu Yesu Kristo, mwese mube imvugarimwe, kandi n’ibice ntibiremwe muri mwebge, ariko mutunganywe rwose hamwe, muhūje umutima n’inama. Kuko nabariwe ivyanyu, bene Data, n’ abo kwa Kilowe, yuko har’ imitongano muri mwebge. Ico mvuze n’iki, yuk’ umuntu wese muri mwebge avuga, ati Jeho nd’uwa Paulo; uwundi ati Jeho nd’uwa Apolo; uwundi ati Jeho nd’uwa Kefa; uwundi ati Jeho nd’uwa Kristo. Mbega Kristo aragabanijwemw’ ibice? Paulo yarababambiwe? Canke mwabatijwe mw izina rya Paulo? Nshimira Imana yukw ata n’umwe nabatije muri mwebge, atari Kirisipo na Gayo; kugira ngo ntihagire umuntu avuga yuko mwabatijwe mw izina ryanje. Kandi nabatije n’abo kwa Stefana: atar’ abo, sinzi ko har’ uwundi nabatije. Kuko Kristo atāntumye kubatiza, ariko yantumye kuvuga ubutumwa bgiza, ntavugishije ubgenge bg’amajambo, kugira ng’ umusaraba wa Kristo ntucīke ubusa. Kukw ijambo ry’umusaraba ku bahona ar’ ubupfu, ariko kuri twebge abakizwa n’ubushobozi bg’Imana. Kuko handitswe, ngo Nzohonnya ubgenge bg’ abanyabgenge, N’ubuhanga bg’abahanga nzobuhindura ubusa. Umunyabgenge ari hehe? Umwanditsi ari hehe? Umunyabihāri wo mur’ iki gihe ari hehe? Mbeg’ Imana ntiyahinduye ubupfu ubgenge bg’iyi si? Kuko nah’ ubgenge bg’Imana bgageze yukw ab’ isi batazohabga n’ubgenge bg’isi kumenya Imana, Imana yahimbawe gukirisha abayizera ubupfu bg’ivyigishwa. Kukw Abayuda basaba ibimenyetso, Abagiriki barondera ubgenge, ariko tweho tubabarira ivya Kristo yabambge: uyo ku Bayuda n’ ikigwisha, ku banyamahanga n’ ubupfu: ariko ku bahamagarwa, b’Abayuda n’Abagiriki, ni Kristo, ubushobozi bg’Imana, kandi n’ubgenge bg’Imana. Kuk’ ubupfu bg’Imana burusha abantu ubgenge; kandi n’intege nke z’Imana zirusha abantu inkomezi. Muzirikane ihamagarwa ryanyu, bene Data, yukw ab’ ubgenge bg’abantu bāhamagawe atari benshi, abakomeye bāhamagawe atari benshi, abapfasoni bāhamagawe atari benshi. Arikw Imana yatoranije ibipfu vyo mw isi, ngw imāramāze abanyabgenge: kandi yatoranije ibinyantege nke vyo mw isi ngw imāramāze ibikomeye, kandi n’ivyoroshe vyo mw isi, n’ibikēngērwa, mbere n’ibitariho, Imana yarabitoranije ngw itītūre ibiriho: kugira ngo ntihagire umuntu yirata imbere y’Imana. Ni yo ibaha kuba muri Kristo Yesu, yaduhindukiye ubgenge buva ku Mana, n’ukugororoka n’ukwezwa n’ugucungurwa: kugira ngo bibe nk’uko handitswe, ng’ Uwirata, yirate Uhoraho. Nanje, bene Data, hamwe nabasanga i wanyu, sinaje nd’agakūra mu majambo canke mu bgenge, mu kubamenyesha ibanga ry’Imana. Kuko nagabiye kutagira ico mmenya muri mwebge, atari Yesu Kristo, we yabambge. Ariko nabana namwe mfise intege nke, ndi n’ ubgoba, mpinda agashitsi kenshi, imvugo yanje n’ukwigisha kwanje ntivyarimw’ amajambo y’ ubgenge yo kwemeza abantu, ariko vyaserukamwo Mpwemu n’ ubushobozi, kugira ng’ukwizera kwanyu ntiguhagarare mu bgenge bg’abantu ariko guhagarare mu bushobozi bg’Imana. Yamara, tuvugana ubgenge hagati mu bātunganijwe rwose, arik’ ubgo bgenge s’ubg’ iki gihe, cank’ ubg’ abaganza b’iki gihe bagenda bayōka. Ariko tuvugishwa n’ubgenge bg’Imana bgari bgaragizwe ibanga, bgari bgaranyegejwe, ubgo Imana yagabiye kera, ibihe vyose bitarabaho ko buzoba icubahiro cacu. Kandi mu baganza b’iki gihe nta wabumenye: iyo baba bārabumenye ntibaba bārabamvye Umwami w’icubahiro. Ariko nk’uko handitswe, ngw Ivy’ ijisho ritigeze kubona, n’ivy’ ugutwi kutigeze kwumva, Ibitigeze kwinjira mu mutima w’umuntu, Vyose Imana yavyiteguriye abayikunda. Arikw Imana yabiduhishuriye muri Mpwemu wayo: Mpwemu asesa vyose, n’ibihishijwe vy’ Imana. Ni nde mu bantu azi ibiri mu muntu, atar’ impwemu yiwe, iri muri we? Ni ko n’ ivy’ Imana biri, nta wubizi, atari Mpwemu w’Imana. Ariko tweho ntitwāhawe impwemu y’iyi si, ariko twāhawe Mpwemu ava ku Mana, kugira ngo tumenye ivy’ Imana yatugabiye. Na vyo nyene turabivuga, ariko ntitubivuga mu majambo yigishwa n’ubgenge bg’abantu, ariko tubivuga mu yigishwa na Mpwemu, tugereranya ivy’ impwemu n’ivy’ impwemu bindi. Arik’ umuntu afise umubiri n’ubgenge gusa ntiyemera ivya Mpwemu w’Imana: kukw ar’ ubupfu kuri we, kandi ntashobora kubimenya, kuko vyitegerezwa mu buryo bg’impwemu. Arik’ umuntu w’impwemu asesa vyose, kand’ ubgiwe nta wumusesa. Ni nde yigeze kumenya ivyiyumviro vy’Uhoraho ngo yigishe Uhoraho? Ariko twebge dufise ivyiyumviro vya Kristo. Kubganje, bene Data, sinashoboye kubabgira nk’ ab’ impwemu, ariko nababgiye nk’ abaganzwa n’akameremere k’imibiri yabo, nk’abana b’inzoya bo muri Kristo. Nabaramije amata, sinabagaburiye ivyo kurya bigumye: kuko mutaribgabishobore. Kandi na none ntimurabishobora, kuko mukiganzwa n’ivy’ akameremere kanyu. Ko muri mwebge har’ ishari n’ ugutongana, ntimuganzwa na vyo? Ntimugenda nk’abantu? Umuntu umwe kw avuga, ati Jeho nd’uwa Paulo, uwundi ati Jeho nd’uwa Apolo, ntimur’ abantu se? None Apolo n’iki? Kandi Paulo n’iki? Mbega s’abakozi batumye mwizera Imana, nk’ukw Imana yahaye umuntu wese? Ni jewe nateye imbuto, Apolo arazivomera, arikw Imana ni yo yazikujije. Nuk’ ūzitera nta co amaze, cank’ ūzivomera, atar’ Imana ikuza. Ūzitera n’ūzivomera ni bamwe: arik’ umuntu wese azogererwa nk’uko yakoze igikorwa ciwe. Kukw Imana ari yo dukorana, namwe mur’ indimiro y’Imana, mur’ inzu yubakwa n’Imana. Nk’uko nahawe ubuntu n’ Imana, nashizeh’ itanguriro, nk’ umwubakisha mukuru w’ubgenge, uwundi yubakako. Arik’ umuntu wese ni yiyubare uko yubakako. Kukw irindi tanguriro ata muntu ashobora kurishiraho, atar’ iryashizweho, ni ryo Yesu Kristo. Arikw iryo tanguriro, umuntu ni yaryubakishakw izahabu, cank’ ifeza, cank’ amabuye y’igiciro kinini, cank’ ibiti, cank’ ubgatsi, cank’ ibishakashaka, igikorwa c’umuntu wese kizoseruka. Wa musi uzogiserura, kuk’ uzohishuranwa n’umuriro, kand’ igikorwa c’umuntu wese uwo muriro uzokigeza ico kirimwo. Igikorwa c’umuntu, ico yubatse kur’ iryo tanguriro, ni carama, azohabga ingero; igikorwa c’umuntu ni casha, azobura ingero, yamara ubgiwe azokira, ariko nk’uwokowe mu muriro. Mbega ntimuzi yuko mur’ urusengero rw’Imana, kandi ko Mpwemu w’Imana aba muri mwebge? Umuntu ni yonona urusengero rw’Imana, Imana izomurandura; kuk’ urusengero rw’Imana ar’ urwera, kand’ urwo rusengero ni mwebge. Ntihakagire umuntu yihenda; umuntu wo muri mwebge ni yiyumvira kw ar’ umunyabgenge ku vy’iki gihe, abe igipfu, kugira ngw abone kuba umunyabgenge. Kuk’ ubgenge bg’iyi si ar’ ubupfu ku Mana. Kuko handitswe, ngw Itegesha abanyabgenge ubugunge bgabo. Kandi ng’ Uhoraho arazi ivyiyumviro vy’ abanyabgenge, kandi ko bitagira ikimazi. Nuko ntihakagire umuntu yirata abantu. Kuko vyose ar’ ivyanyu: ari Paulo, canke Apolo, canke Kefa, cank’ isi, cank’ ubugingo, cank’ urupfu, cank’ ibiriho, cank’ ibizoba, vyose n’ivyanyu, namwe mur’ aba Kristo, Kristo n’uw’ Imana. Umuntu n’atwiyumvire yuko tur’ abasuku ba Kristo, n’ ababgiriza b’amabanga y’Imana. Kand’ ababgiriza babagomba ko baboneka ar’ abizigirwa. Ariko kubganje ni nk’ubusa rwose gucirwa urubanza namwe, canke n’urukinja rw’abantu; kandi nanje nyene sinicira urubanza. Kukw ata co niyiziko, ariko si co kintsindishiriza; arik’ ūncira urubanza n’Umwami wacu. Ni co gituma mudakwiye guca urubanza rw’ikintu na kimwe igihe carwo kitarashika, ni co kuza kw’Umwami wacu, azomurika ivyari vyanyegejwe mu mwiza, kand’ azogaragaza inama zo mu mitima: ni ho umuntu wese azohabga n’Imana ishimwe rimukwiye. Ariko, bene Data, ivyo mvyigereranijeko, jewe na Apolo, kubganyu, nk’igishushanyo: kugira ngw ivyo mvuze kuri twebge bibigishe kutarenga ivyanditswe; ntihagire umuntu yikakisha arwana ishaka ry’umwe akagaya uwundi. Ni nde aguteye kwitandukanya n’abandi? Kand’ ic’ ufise utāhawe n’igiki? Ariko namba waragihawe, n’iki gituma wirata, nk’ūtāgihawe? Mumaze guhāga; mumaze gutunga; mwimye nk’abami, tutarimwo: ereg’ icompa mukaba mwārīmye, kugira ngo natwe twimane namwe. Kuko niyumvira yuko twebge intumwa, Imana yatwerekanye nk’abari hasi inyuma ya bose, nk’abagerewe kwicwa, kuko twacitse akābarore mw isi, mu bamarayika no mu bantu. Twebge tur’ ibipfu kubga Kristo; mweho mur’ abanyabgenge muri Kristo: tur’ abanyantege nke, mur’ abanyabushobozi: mur’ abanyacubahiro, tur’ inkēngērwa. Gushitsa n’ ubu twishwe n’inzara n’inyota, twambaye ubusa, dukubitwa ibipfunsi, tubura uburagamo, dukoresha amaboko yacu tugatama: iyo badutuka turabahezagira, iyo baduhama turihangana, iyo batwambika ibara turabahōyahōya. Twahindutse umwavu w’isi, n’ udukokorwa kuri bose gushitsa n’ubu. Ivyo simvyandikiye kubatetereza, ariko ni nko kubahanūra, nk’abana banje nkunda. Kuko naho mufise muri Kristo ababarera ibihumbi cumi, ntimufise ba so benshi, kukw ari jewe nabavyaje ubutumwa bgiza muri Kristo Yesu. Nuko ndabinginga, munyigāne. Ni co gituma mbatumyeko Timoteyo, umwana wanje nkunda, ayobokera Umwami wacu; azobībutsa inzira zanje zo muri Kristo, nk’uko nigisha hose mu mashengero yose. Ariko bamwe bīkakīsha, biyumvira yuko ntazoza i wanyu. Ariko nzoza vuba, Umwami wacu ni yabigomba; kandi s’ amajambo y’abīkakīsha nzomenya, ariko n’ubushobozi bgabo. Kuk’ ubgami bg’Imana atar’ ubg’ amajambo, ariko n’ubg’ ubushobozi. Mugomba iki? Ko nza i wanyu nzanye inkoni, canke ko nzana urukundo n’umutima w’ ubugwaneza? Inkuru yāmamaye hose yuko muri mwebge harih’ ubusambanyi: kand’ ubgo busambanyi butoba no mu banyamahanga, umuntu gucīkiza muka se ngw amwābīre. Namwe mukīkakīsha, ntimubabare, nk’uko mwari mukwiye, kugira ng’uwakoze ico caha akūrwe muri mwebge. Kubganje naho ntariho ku mubiri, ariko ndiho mu mpwemu, nahejeje gutsindisha uwakoze ibimeze birtyo nk’aho ndiho, mw izina ry’Umwami Yesu mwebge n’impwemu yanje dukoranye dufise ubushobozi bg’Umwami wacu Yesu, guha Satani ūmeze artyo, kugira ng’umubiri wiwe uranduke, ubugingo bgiwe buze burokoke ku musi w’Umwami Yesu. Kwirata kwanyu si kwiza. Ntimuzi yuk’ umwambiro muke wambira irobe ryose? Nuko ni mukūreh’ umwambiro wa kera, kugira ngo mube irobe risha, nk’uko mutarimw’ umwambiro. Kuk’ umwagazi w’intama wa Pasika wacu watanzwe kw ikimazi, ari we Kristo. Nuko tuziririze imisi mikuru, tudafise umwambiro wa kera, cank’ umwambiro w’urwanko n’ikibi, ariko tugire imitsima itambiwe y’imitima ikeye n’ukuri. Nabandikiye muri ca cete ko mutivanga n’abasambanyi. Ariko sinavuga abasambanyi bo mu b’iyi si, cank’ abifuza, cank’ abanyazi, cank’ abasenga ibigirwamana, kukw iyo biba birtyo mwari mukwiye kuva mw isi. Ariko burya nabandikiye ko mutivanga n’uwitwa mwene Data, namb’ ar’ umusambanyi, cank’ uwifuza, cank’ ūsenga ibigirwamana, cank’ ūtukana, cank’ ūborerwa, cank’ umunyazi: ūmeze artyo, no gusangira ntimugasangire na we. Mpūriye hehe no gucira urubanza abo hanze? Mbega si mwebge mucira urubanza abo muri mwebge? Arikw abo hanze Imana ni yo izobacira urubanza. Ni mukūre umunyakibi muri mwebge. Mbega har’ uwo muri mwebge yogira ic’ apfa na mugenzi we, akūbahuka kubūranira ku bagabitanya, ntābūranire ku bera? Ntimuzi yukw abera ari bo bazocira ab’ isi urubanza? Kandi kw ari mwebge muzocira ab’ isi urubanza, none ntimubereye guca imanza nto‐nto? Ntimuzi yuko tuzocira abamarayika urubanza? None ntiturushiriza kuba abo guca imanza z’ivy’ ubu bugingo? Nuko, iyo mufise imanza zo gucibga z’ivy’ ubu bugingo, mbega mushirah’ abatagira ico bamariye ishengero ngw abe ari bo bazica? Mbivugiye kubatētereza. Mbega vyoshoboka yuko muri mwebge hatagira umunyabgenge n’ umwe yoshobora gucira urubanza bene Se? Ariko mwene Data akabūrana na mwene Data wundi, kandi bakabūranira no ku batizera! Mbere n’ubu har’ ico muhomvye rwose, kuko musubiranamwo mukabūrana. Ntimwopfuma mugirirwa nabi? Ntimwopfuma mwemera kugungwa? Ariko ni mwebge mugiriranira nabi, mugungana, kand’ abo mugirira murtyo ni bene So. Ntimuzi yukw abagabitanya batazoragwa ubgami bg’Imana? Ntimuzimire: abashakanyi, cank’ abasenga ibigirwamana, cank’ abasambanyi, cank’ abagabo bendwa, cank’ abagabo bendana, cank’ ibisuma, cank’ abifuza, cank’ imborerwa, cank’ abatukana, cank’ abanyazi, ntibazoragwa ubgami bg’Imana. Kandi bamwe muri mwebge ni ko mwari muri: ariko mwaruhagiwe, ariko mwarejejwe, ariko mwatsindanishirijwe mw izina ry’Umwami Yesu Kristo no muri Mpwemu w’ Imana yacu. Vyose ndavyemererwa, ariko si vyose bingirira ikimazi. Vyose ndavyemererwa, ariko sinzoganzwa n’ikintu na kimwe. Ivyo kurya n’ivy’ inda, n’inda n’iy’ ivyo kurya; yamar’ Imana izobikūraho vyompi. Ariko, imibiri yacu s’iyo gushakana, mugabo n’iy’ Umwami wacu, kand’ Umwami n’uw’ imibiri yacu. Kand’ Imana yazuye Umwami, natwe nyene izotuzurisha ubushobozi bgayo. Ntimuzi yukw imibiri yanyu ar’ ingingo za Kristo? None ntore ingingo za Kristo, ndazihindure ingingo z’umusambanyikazi? Biragahera. Ntimuzi yuk’ uwimatanya n’umusambanyikazi aba ar’ umubiri umwe na we? Kuko yavuze, iti Bompi bazoba umubiri umwe. Arik’ uwimatanije n’Umwami wacu aba abaye impwemu imwe na we. Muhunge ubushakanyi. Icaha cose umuntu akora s’ic’ umubiri, arik’ ūshakana aba acumuye ku mubiri wiwe. Ntimuzi yukw imibiri yanyu ar’ insengero za Mpwemu Yera ari muri mwebge, uwo mufise, avuye ku Mana? Kandi si mwe mwiganza, kuko mwaguzwe igiciro. Nuko rero, mushimishe Imana mu mibiri yanyu. Ariko ku vyo mwanyandikiye, iciza n’ukw izinamuhungu atohūye n’icitwa umukobga. Ariko kubgo kwirinda gushakana, umugabo wese agire uwiwe mugore, n’umugore wese agire uwiwe mugabo. Umugabo ahe umugore wiwe ivy’ akwiye, kand’ umugore na we abigenze artyo ku mugabo wiwe. Kuk’ umugore ataganza umubiri wiwe, arik’ uganzwa n’umugabo; kand’ umugabo na we ntaganza umubiri wiwe, arik’ uganzwa n’umugore. Ntimukīmane, shiti kumbure musezeranye igihe, kugira ngo mubone uburyo bgo gusenga, kandi mwongere mubane, Satani ntabageragereshe kutirinda kwanyu. Ariko mvuze ivyo ar’ ukwemerana, s’ivyagezwe mbagerera. Nagomba kw abantu bose bomera nkanje: arik’ umuntu wese afise ingabire yiwe ahawe n’Imana, umwe ukwiwe, uwundi ukwiwe. Abatararongorana, bo n’abapfakazi, ndababgira yukw iciza kuri bo ar’ uko bogumya kumera nkanje. Ariko namba badashobora kwirinda bābīrane: kuko kwābīrana ari kwiza, kuruta gushuha. Abamaze kurongorana, ndabagera, ariko si jewe, n’Umwami wacu, umugore yoye kuvana n’ umugabo wiwe; arikw aramutse avanye na we, abe igisubiramuhira, canke yisubize hamwe n’umugabo wiwe. Kand’ umugabo yoye guta umugore wiwe. Arikw abandi ni jewe mbabgira, s’Umwami wacu. Mwene Data asanzwe afise umugore atizera, kand’ uwo mugore agakunda kubana na we, yoye kumuta. Kand’ umugore afise umugabo atizera, na we agakunda kubana na we, yoye kuvana n’ umugabo wiwe. Kuk’ umugabo atizera yezwa kubg’ umugore wiwe, kand’ umugore atizera yezwa kubga mwene Data uyo. Iyo bitamera birtyo, abana banyu baba ar’ ibihumane, ariko noneho n’abera. Arik’ ūtizera, namb’ agomba kwahukana, ni yahukane. Mwene Data w’umugabo canke w’umugore ntahambirwa, iyo bimeze birtyo. Imana yaduhamagariye amahoro. Yewe mugore, ubgirwa n’iki yuk’ uzokiza umugabo wawe? Yewe mugabo, ubgirwa n’iki yuk’ uzokiza umugore wawe? Ariko gusa, uk’ Umwami wacu yagabiye umuntu wese, kand’ ukw Imana yamuhamagaye, abe ari kw amera. Ni ko ngera mu mashengero yose. Mbega harih’ umuntu yahamagawe yarakebge? Ntagacike nk’ūtakebge. Harih’ umuntu yahamagawe atākebge? Ntagakebge. Gukebga nta co kumaze, no kudakebga nta co kumaze, arikw ikigira ico kimaze n’ukwitondera ivyagezwe n’Imana. Umuntu wese, uko yar’ ari mw ihamagarwa ryiwe, abigumemwo. Wahamagawe ur’ umugurano? Ntibikubabaze. Ariko, namba bishoboka k’ucika uwidegemvya, ubihitemwo. Uwahamagawe n’Umwami wacu ar’ umugurano, aba acitse uwidegemvya acunguwe n’Umwami. Ni ko, uwahamagawe n’ Umwami ar’ uwidegemvya, aba acitse umugurano wa Kristo. Mwaguzwe igiciro, ntimukabe abagurano b’abantu. Bene Data, umuntu wese uko yar’ ari aho yahamagarwa, akugumanemwo n’Imana. Ku vy’ inkumi, simfise icagezwe n’Umwami wacu; ariko ndababgira ivyo niyumvira, nk’ umuntu yagiriwe ikigongwe n’ Umwami, ngo mbe umwizigirwa. Nuko ndiyumvira yukw ari vyiza kubg’ igihe kigoye ca none, yukw ari vyiza k’umuntu aguma ukw ari. Wahambiriwe ku mugore? Nturondere kubohorwa. Wabohowe ku mugore? Nturondere umugore. Arikw iy’ urongoye, nta caha uba ukoze. N’inkumi, iy’ irongowe nta caha iba ikoze. Mugabo, abameze bartyo bazogira amagorwa mu mubiri, ariko jewe nagomba kuyabakingira. Ariko, bene Data, ibi ni vyo mvuga, yukw igihe cāgiriye: uhereye none abari n’abagore bamere nk’abatabagira; kand’ abarira bamere nk’ abatarira, n’abanezerewe bamere nk’abatanezerewe, n’abagura bamere nk’abatagira ico bafise, n’ abakoresha ivy’ isi, bamere nk’ abatabishishikaye: kuk’ ukw isi imeze uku, kugenda gushira. Ariko ndagomba ko mutiganyira. Ūtagira umugore yitwaririka ivy’ Umwami wacu, uko yonezereza Umwami: arik’ ūmufise yitwaririka ivy’ isi, uko yonezereza umugore. Kandi harih’ itandukaniro ku mugore n’inkumi. Ūtābiriwe yitwaririka ivy’ Umwami wacu, kugira ngw abe uwera ku mubiri no mu mutima: arik’ uwābiriwe yitwaririka ivy’ isi, uko yonezereza umugabo. Ivyo mbivugiye kubafasha, s’ukubashira mu mpururu, ariko n’ukubiroranya, no kugira ngo mukorere Umwami wacu, mudafise imitima ibiri. Arik’ umuntu ni yiyumvira kw atagirira umukobga wiwe neza, namb’ arenze ubukumi, kandi namba bikwiye rwose, n’agenze ukw agomba: nta caha azoba akoze, abareke barongorane. Arik’ ūkomeye mu mutima wiwe, adafise ikimuhambira, arikw ashobora gukora ivy’ agomba ubgiwe, yagabiye mu mutima kuzigama umukobga wiwe ngo ntarongorwe, azoba agize neza. Nuk’ ūtanga umukobga wiwe ngw arongorwe aba agize neza; kand’ ūtamutanga aba arushirije kugira neza. Umugore ahambīrirwa ku mugabo wiwe akiriho; arikw iy’ umugabo apfuye, nta kimubuza gucūrwa n’uw’ agomba, mugabo rero, ar’ ūri mu Mwami wacu. Arikw iy’ agumye ukw ari, ni ho arushiriza guhirwa, uko niyumvira kubganje: kandi ngira ngo nanje mfise Mpwemu w’Imana. Ku vy’ ivyaterekerejwe ibishushanyo vy’ibigirwamana, turazi yuko twese turi n’ubgenge. Ubgenge burakakīsha, arik’ urukundo rurubaka. Ni hagira umuntu yiyumvira yuko har’ ic’ azi, azoba ataramenya nk’ukw akwiye kumenya. Arik’ ūkunda Imana ni we amenywa na yo. Nuko, ku vyo kurya ivyaterekerejwe ibigirwamana, turazi yukw igishushanyo atar’ ikintu mw isi, kandi yukw ata mana yindi iriho, atar’ Imwe. Naho har’ ivyitwa imana mw ijuru canke mw isi, nk’uko har’ imana nyinshi n’abami benshi, ariko kuri twebge har’ Imana imwe, Data wa twese, yandurukwamwo na vyose, natwe twabesherejweho kuba abayo: kandi har’ Umwami umwe, ni Yesu Kristo, abeshaho vyose, natwe akatubeshaho. Arik’ ubgo bgenge ntibufiswe na bose: kuko bamwe bāremariye mu bigirwamana gushitsa n’ubu, barya ikintu bibgira ko caterekerejwe ikigirwamana, kand’ umutima ugahumanywa no kudakomera. Arikw ivyo kurya si vyo bidushikiriza Imana: iyo tutabiriye, nta co duhōmba; cank’ iyo tubiriye, nta co duhōmbōka. Mwiyubare, kugira ng’ ubgo bushobozi bganyu bgoye kuba igitsitaza c’abadakomeye na gato. Kuk’ umuntu iy’ akubonye, wewe wahawe gutahura, wicaye urīra mu rusengero rw’ikigirwamana, umutima w’uwo, iy’ adakomeye, mbega ntuzorinduka, akarya ivyaterekerejwe ibigirwamana? Nuk’ ūdakomeye aba aranduwe no gutahura kwawe, kand’ ari we mwene Data Kristo yapfiriye. Nukw iyo mukoreye icaha bene Data murtyo, mugakomeretsa imitima yabo idakomeye, muba mukoreye icaha Kristo. Ni co gituma namb’ ivyo kurya bigwisha mwene Data, sinzopfa nongeye kurya inyama kugira ngo singwishe mwene Data. Mbega sind’ uwidegemvya? Sind’ intumwa? Sinabonye Yesu Umwami wacu? Namwe ntimur’ igikorwa canje mu Mwami? Namba ku bandi ntar’ intumwa, ariko kuri mwebge ndi yo: kuko mur’ ikimenyetso mu Mwami c’uko nd’intumwa. Ibi ni vyo nireguza ku bampinyura: mbega ntitwemererwa kurya no kunywa? Ntitwokwemerewe kujana abagore bacu ari bene Data nk’ukw izindi ntumwa zikora, na bene nyina w’Umwami wacu, na Kefa? Canke jewe na Barunaba ni twebge twenyene tutemererwa kureka gukora? Ni nde yigeze kwitunga, ar’ umusoda? Ni nde yotera uruzabibu ntarye inzabibu zarwo? Canke ni nde yoragira ubusho, ntabunywe? Mbeg’ ivyo mbivuze mu buryo bg’abantu, cank’ ivyagezwe vyo ntibivuga birtyo? Kuko handitswe mu vyagezwe vya Mose, ngo Ntimuze murumye umunwa w’inka irikw irasekura ingano. Mbeg’ inka ni zo Imana ibabaye? Canke se yabivuze kubgacu? Ego me, vyanditswe kubgacu; kuk’ umurimyi akwiye kurima afise ivyizigiro, kand’ umusekuzi akwiye gusekura yizigiye kw azohabgako. Mbega ko twababivyemw’ ivy’ impwemu, none n’ibikomeye ko twokwimbura ivyanyu vy’umubiri? Abandi namba bāravyemerewe kuri mwebge, mbega ntitubarusha cane? Ariko ntitwarwaniye ivyo twemerewe, yamara twihanganira vyose, kugira ngo ntituzane ikidehesha ubutumwa bgiza bga Kristo. Ntimuzi yukw abakora ibikorwa vy’ivyera barya ivy’ urusengero, kand’ abakora ivy’ igicaniro basangira n’igicaniro? Kandi n’Umwami wacu ni ko yageze kw abavuga ubutumwa bgiza batungwa n’ubutumwa. Ariko jewe ubganje nta co narwaniye mur’ ivyo: kandi sinandikiye ivyo kugira ngo nkorerwe ntyo. Ivyoba vyiza n’uko nopfuma mpfa, hak’ umuntu ahindura ubusa ivyo vyirato vyanje. Iyo mvuga ubutumwa, singira ico nirata; kuko mfise ikingōbēra: ntavuze ubutumwa nobona ibara. Ngenjeje ntyo mbikunze, ndagererwa; ariko ngenjeje ntyo ntabikunze na ho nyene ngōbērwa n’ububgiriza nizigiweko. Non’ ingero yanje n’inki? N’uk’ ubutumwa, uko mbuvuze, mbuvuga ku buntu, kugira ngo sindwanire ivyo nemerewe mu butumwa. Naho kuri bose nd’uwidegemvya, nihinduye umugurano wa bose, kugira ngo ndushirize kuronka benshi. Ku Bayuda nabaye nk’Umuyuda, kugira ngo ndonke Abayuda: ku baganzwa n’ivyagezwe nabaye nk’ūganzwa na vyo, nah’ ubganje ntaganzwa na vyo, kugira ngo ndonke abaganzwa n’ivyagezwe. Ku bataganzwa n’ivyagezwe, nabaye nk’ ūtaganzwa na vyo, kugira ngo ndonke abataganzwa n’ivyagezwe, yamara ku Mana ho sind’ ūtaganzwa n’ivyagezwe, kuko kuri Kristo nganzwa na vyo. Ku badakomeye nabaye nk’ūdakomeye, kugira ngo ndonke abadakomeye. Kuri bose nabaye vyose kugira ngo nkirishe bamwe‐bamwe uburyo bgose. Kand’ ivyo vyose mbikora kubg’ ubutumwa bgiza, kugira ngo mfatanye n’ abandi muri bgo. Ntimuzi yuko mu birori abasiganwa biruka bose, arik’ ūhērwa akaba umwe? Namwe abe ari ko mwiruka, kugira ngo muronke impēra. Kuk’ umuntu wese azorushanywa yitegura muri vyose: abo bagenza bartyo, kugira ngo bahabge igitsibo gishira, ariko twebge tugenza durtyo kugira ngo duhabge ikitazoshira. Nuko nanje ndiruka, ariko si nk’ūtazi iy’ aja: nkubitana ibipfunsi, ariko si nk’ūhusha; kandi ndwanya umubiri wanje, nkawuhindura umuja, kugira ngo kumbure mmaze kwigisha abandi, nanje ubganje sinze mboneke ko ntemewe. Bene Data, singomba ko mutamenya yuko ba sogokuruza bose bāri musi ya ca gicu, kandi yuko bose bāciye hagati ya ca kiyaga cigabanije, bose bakabatirizwa kuba aba Mose mur’ ico gicu no mur’ ico kiyaga, bose bagasangira vya vyo kurya vy’impwemu, bose bagasangira vya vyo kunywa vy’ impwemu. Kuko bānywa ku gitandara c’impwemu cabakurikira, ico gitandara cāri Kristo. Arikw abenshi muri bo, Imana ntiyabashimye, kuko bahonerejwe mu bugaragwa. Arikw ivyo vyatubereye akarorero kugira ngo ntitwifuze ibibi, nk’uko ba bandi bāvyifuje. Kandi ntimugasenge ibishushanyo vy’ibigirwamana, nk’uko bamwe bo muri ba bandi bābisenga: nk’uko handitswe, ngw Abantu bicaritswe no kurya no kunywa, bava hasi baravyina. Kandi ntitugashakane, nk’uko bamwe bo muri ba bandi bāshakanye, maze hagapfamw’ abantu ibihumbi mirongwibiri na bitatu ku musi umwe. Kandi ntitukagerageze Umwami wacu, nk’uko bamwe bo muri ba bandi bāmugerageje, bakamarwa n’inzoka. Kandi ntimukidodombe, nk’uko bamwe bo muri ba bandi bidodomvye, bakamarwa n’umuranduzi. Arikw ivyo vyababayeko kugira ngo bitubere akarorero, kandi vyandikiwe kuduhanūra twebge, abashikwako n’amaherezo y’ibihe. Nuko rer’ uwiyumvira kw ahagaze ni yiyubare ntagwe. Nta cabagerageje kitar’ ic’ umuntu yoshobora kwihanganira: arikw Imana n’iyo kwizigirwa ntizobakundira ko mugeragezwa n’ibiruta ivyo mushobora, ariko hamwe n’ikibagerageza izobacira icanzo, kugira ngo mubone ingene mushobora kucihanganira. Nuko, abo nkunda, ni muhunge gusenga ibigirwamana. Ndababgira nk’abanyabgenge; mwiyumvire ivyo mvuga, yukw ari ko biri. Igikombe c’ umuhezagiro, ico duhezagira, mbega si kwo gusangira amaraso ya Kristo? Umutsima tumanyagura, si kwo gusangira umubiri wa Kristo? Nk’uk’ uwo mutsima ar’ umwe, twebge, naho turi benshi, tur’ umubiri umwe: kuko twese dusangira umutsima umwe. Murābe Abisirayeli ku rukoba: abarya ikimazi, mbega ntibasangira n’igicaniro? Nukw ico mvuga n’igiki? Mbega mvuga yukw icaterekerejwe ikigirwamana ar’ ikintu, canke yukw ikigirwamana ar’ ikintu? Ariko mvuga yukw ibimazi abanyamahanga batanga, babiha abadayimoni, babiterekereza abadayimoni, ntibabiha Imana: nanje singomba yuko musangira n’abadayimoni. Ntimushobora kunywera ku gikombe c’Umwami wacu, no ku gikombe c’abadayimoni: ntimushobora gusangira ivyo ku meza y’Umwami wacu n’ivyo ku meza y’abadayimoni. Cank’ Umwami tumutere ishari? Mbega tumurusha inkomezi? Vyose turavyemererwa, arikw ibitugirira ikimazi si vyose. Vyose turavyemererwa, arikw ivyubaka si vyose. Ntihagire umuntu ababara ivyiwe, arikw ababare ivya mugenzi we. Izo zigurwa mw ibāgiro, mube muzirya ata co mubajije kubg’ ijwi ryo mu mutima: kukw isi ar’iy’ Uhoraho, n’ibiyuzuye. Umuntu wo mu batizera ni yabahamagara, mukagomba kugenda, ico bazoshira imbere yanyu cose, mube mukirya, ata co mubajije, kubg’ ijwi ryo mu mutima. Ariko ni hagira umuntu ababgira, at’ Ico n’icāterekerejwe: ntimukakirye, kubg’ uyo abiseruye, no kubg’ ijwi ryo mu mutima. Arik’ umutima mvuze s’uwawe, n’ uwa wa wundi. N’iki gituma ukwidegemvya kwanje guhinyurwa n’umutima w’uwundi? Ko ndya mbishimiye, n’iki gituma ntukirwa ivyo nshimiye? Nukw iyo murya, canke munywa, canke mukora ikindi kintu cose, mube mukorera vyose gushimisha Imana. Ntimubere Abayuda igitsitaza, cank’ Abagiriki, cank’ ishengero ry’ Imana: nk’uko nanje nnezereza bose muri vyose, ntarondera ikigira ico kimmarira ubganje, ariko nkarondera ikigira ico kimarira abenshi, kugira ngo bakire. Munyigāne, nk’uko nanje nīgāna Kristo. Ndabashima, kuko munyibuka muri vyose, mukagumya ivyo nabashikirije, nk’uko nabibahaye. Ariko ndagomba ko mumenya k’umutwe w’umugabo wese ari Kristo, kandi k’umutwe w’umugore ar’ umugabo, kandi k’umutwe wa Kristo ar’ Imana. Umugabo wese iy’ asenga cank’ avugishwa n’Imana umutwe wiwe utwikiriye, aba awuteye isoni. Arik’ umugore wese iy’ asenga cank’ avugishwa n’Imana, adatwikiriye umutwe, aba awuteye isoni: kukw ari bimwe rwose no kumobga. Ni hagira umugore atitwikira mu mutwe, bamukerere n’umushatsi: namb’ ar’ ibiteye isoni k’umugore akererwa umushatsi canke kw amobga ni yitwikire mu mutwe. Umugabo ntakwiye kwitwikira mu mutwe, kukw ar’ ishusho y’ Imana n’ubgiza bgayo: arik’ umugore n’ubgiza bg’umugabo. Kuk’ umugabo atamutse ku mugore, arik’ umugore ni we yamutse ku mugabo. Kand’ umugabo ntiyaremwe kubg’ umugore, arik’ umugore ni we yaremwe kubg’ umugabo. Ni co gituma umugore akwiye kwambara mu mutwe ikimenyetso co kugabga, kubg’ abamarayika. Ariko mu Mwami wacu, umugore agenda ku mugabo, ni ko n’umugabo agenda ku mugore. Nk’uk’ umugore yamutse ku mugabo, ni k’umugabo avyarwa n’umugore: ariko vyose vyamuka ku Mana. Ni mwiyumvire ubganyu uko biri. Mbega birakwiye k’umugore asenga Imana atitwikiriye mu mutwe? Akameremere kacu mbega ntikabigisha yuk’ umugabo yotega umushatsi, womutera isoni, kandi k’umugore, iy’ ateze umushatsi, uba ar’ ubgiza bgiwe? Kuko yahawe umushatsi ng’ube umwambaro wo mu mutwe. Ariko namba har’ umuntu agomba kuvyura ibihāri, twebge ntidufise umugenzo nk’uwo, kandi n’amashengero y’Imana ntawufise. Arik’ uko mbabarira ibi, simbashima, kuko mudakoranira iciza, ariko mukoranira ikibi. Ica mbere, iyo mukoraniye mw ikoraniro, numva yuko mwitandukanya, kandi ngira ngo muri bimwe‐bimwe vyoba ari ko biri. Kuko n’ibice bitobura kuba muri mwebge, ngw abemewe muri mwebge baseruke. Nukw iyo mukoranye, burya ntikuba ar’ukurya ingaburo y’Umwami wacu. Kuko mu kurya, umuntu wese yisangiza ivyiwe agacura abandi: maz’ umwe agasonza, uwundi akaborerwa. Mbega yemwe: ntimufise ingo zo kurīramwo no kunyweramwo? Canke mukēngēra ishengero ry’Imana, mugatētereza abadafise? Ndababgire iki? Ndabashime? Kur’ ivyo simbashima. Kukw ico nahawe n’Umwami wacu ari co nabashikirije namwe, yuk’ Umwami Yesu mw ijoro yaguzwemwo yābiriye umutsima, akawushimira Imana, akawumanyagura, akavuga, at’ Uyu n’umubiri wanje ubatangiwe, murahora mugira murtya kugira ngo kibe icibutso canje. N’ igikombe akigenza artyo, bahejeje kurya, arababgira, at’ Iki gikombe n’isezerano risha ryo mu maraso yanje; murahora mugira murtya uko muzonywako, kugira ngo kibe icibutso canje. Uko murya uwo mutsima kand’ uko munywera kur’ ico gikombe, muba mumenyekanisha urupfu rw’ Umwami wacu, kugeza ah’ azozira. Ni co gituma, umuntu wese azorya umutsima w’Umwami wacu, cank’ azonywera ku gikombe ciwe, uko bidakwiye, azotsindwa n’urubanza rw’uko yakēngereye umubiri n’amaraso vy’Umwami. Arik’ umuntu yibaze ukw ameze, abone kurya kur’ uwo mutsima, no kunywera kur’ ico gikombe. Kuk’ ūrya cank’ ūnywa, atamenye umubiri w’ Umwami wacu, arya kand’ anywa ibimuzanira gutsindwa n’urubanza. Ni co gituma muri mwebge benshi bagira intege nke, abandi bakarwaragurika, kand’ abatari bake bakaba bārapfuye. Arikw iyo twimenye uko turi, ntidutsindwa n’urubanza. Arikw iyo dutsinzwe n’urubanza duhanwa n’Umwami, kugira ngo ntituze dutsindwe n’urubanza rudashira hamwe n’ab’ isi. Nuko, bene Data, uko mukoraniye kurya, murorērane. Umuntu ni yasonza, ararya i we, kugira ngo ntimukoranire gutsindwa n’urubanza. Ibisigaye nzobiroranya aho nzozira. Bene Data, ivy’ ingabire za Mpwemu, singomba ko mutabimenya. Murazi yuko mukir’ injabuka mwakwegwa, mukaja ku bigirwamana bitazi kuvuga, nk’uko mwabikwegeweko. Ni co gituma mbamenyesha yukw ata muntu avugishwa na Mpwemu w’Imana, avuga ati Yesu n’ikivume: kand’ ata muntu ashobora kuvuga, ati Yesu n’ Uhoraho, atabivugishijwe na Mpwemu Yera. Yamara harih’ ingabire z’ uburyo bginshi, ariko Mpwemu n’umwe. Kandi har’ amabango menshi, arik’ Umwami n’umwe. Kandi harih’ uburyo bginshi bgo gukora, arikw Imana n’ imwe, ikorera vyose muri bose. Yamara, umuntu wese ahabga ikimwerekanako Mpwemu, kugira ngo bigire ikimazi. Kuk’ umwe aheshwa na Mpwemu ijambo ry’ubgenge, uwundi agaheshwa n’uwo Mpwemu ijambo ryo kumenya, uwundi agaheshwa n’ uwo Mpwemu ukwizera, uwundi agaheshwa n’uwo Mpwemu umwe ingabire zo gukiza indwara, uwundi agahābga gukora ibitangaza, uwundi agahabga kuvugishwa n’Imana, uwundi agahabga kurobanura impwemu, uwundi agahabga kuvuga indimi nyinshi, uwundi agahabga gusobanura indimi: arikw ivyo vyose uwo Mpwemu umwe ni we abikorera muri bo, agabira umuntu wese ukw agomba. Nk’uk’ umubiri ar’ umwe, ukagira ingingo nyinshi, kand’ ingingo z’umubiri zose nah’ ari nyinshi ar’ umubiri umwe, ni ko na Kristo ari. Kuko muri Mpwemu umwe, twese ari ho twabatijwe ngo tube umubiri umwe, naho boba Abayuda cank’ Abagiriki, naho boba abagurano cank’ abidegemvya. Kandi twese twanyweshejwe Mpwemu umwe. Umubiri s’urugingo rumwe, ariko ni nyinshi. Ikirenge covuga, kiti Ko ntar’ ikiganza sind’ uwo ku mubiri; ivyo ntivyotuma kitaba ico ku mubiri. Kand’ ugutwi kwovuga, kuti Ko ntar’ ijisho, sind’ uwo ku mubiri; ivyo ntivyotuma kutaba ukwo ku mubiri. Iy’ umubiri wose uba ijisho, kwumva kwobaye hehe? Iyo wose uba kwumva, kumoterwa kwobaye hehe? Ariko noneh’ Imana yashizeh’ ingingo z’umubiri, urugingo rwose aho yagomvye. Kand’ iyo zose ziba urugingo rumwe, umubiri wobaye hehe? Ariko noneho, ingingo ni nyinshi, umubiri ukaba umwe. Ijisho ntiryoshobora kubarira ikiganza, ngo Nta co ummariye; cank’ umutwe kubarira ibirenge, ngo Nta co mummariye. Ariko bir’ ukundi rwose: ingingo z’ umubiri ziyumvirwa kw ar’ iz’ intege nke inyuma y’izindi, ni zo zitōhara; kand’ izo ku mubiri twiyumvira ko zidafise icubahiro, ni zo zirushiriza kuronka icubahiro: kand’ ingingo zacu ziteye isoni ni zo zirushiriza gusharizwa. Yamar’ izidateye isoni ntizirinda kwambikwa: arikw Imana yafatanije umubiri hamwe, urugingo rukennye icubahiro iruha icubahiro kirushiriza, kugira ng’umubiri ntiwireme ibice, arikw ingingo zibabarane kumwe. Kand’ urugingo rumwe iyo rubabaye, ingingo zose zirababazanywa na rwo: cank’ iy’ urugingo rumwe ruhawe icubahiro, ingingo zose zihimbaranwa na rwo. Namwe mur’ umubiri wa Kristo, kand’ umuntu wese wo muri mwebge n’urugingo rwawo. Kand’ Imana yabanje gushira mw ishengero bamwe kuba intumwa, maz’ aba kabiri ibashiraho kuba abavugishwa na yo, maz’ aba gatatu, ibashiraho kuba abigisha, maz’ ishirah’ abakora ibitangaza, maz’ ishirah’ abāhawe ingabire zo gukiza indwara, n’ abāhawe gufasha abandi, n’abāhawe kurōngōra, n’abāhawe kuvuga indimi nyinshi. Mbega bose n’intumwa? Bose n’abavugishwa n’Imana? Bose n’abigisha? Bose bakora ibitangaza? Bose bafise ingabire zo gukiza indwara? Bose bavuga izindi ndimi? Bose basobanura indimi? Ariko mwifuze cane ingabire ziruta izindi. Kandi ndabereka inzira irushiriza kuba nziza. Naho novuga indimi z’ abantu n’iz’ abamarayika, ariko ntagira urukundo, noba ncitse umuringa uvuga, cank’ icuma kivuzwa kigasāma. Kandi naho nogira ingabire yo kuvugishwa n’Imana, nkamenya amabanga yose, n’ubgenge bgose, kandi naho nogira ukwizera kwose, ngashobora gukūrah’ imisozi, ariko ntagira urukundo, noba nd’ ubusa. Kandi naho notanga ivyanje vyose, ngo ngaburire aboro, kandi naho notanga umubiri wanje ngo nturirwe, ariko ntagira urukundo, nta co vyommarira. Urukundo rurihangana, rugira neza, urukundo ntirugira ishari, urukundo ntirwihayagiza, ntirwihimbaza, ntirukora ibiteye isoni, ntirurondera ivyarwo, ntirwiciraho, ntirwiyumvira ikibi ku bantu, ntirunezererwa ukugabitanya kw’abandi, ariko runezeranwa n’ ukuri: rurenzako muri vyose, rwizera vyose, rwizigira vyose, rwihanganira vyose. Urukundo nta ho rushira. Ukuvugishwa n’Imana kuzokūrwaho, ukuvuga izindi ndimi kuzogira iherezo, ubgenge buzokūrwaho. Kuko tuzi agace, kandi tuvugishwa n’Imana agace, ariko, ah’ igihingūye kizoshikira, ivy’ agace bizokūrwaho. Nkir’u mwana mutoya, navuga rwana, niyumvira rwana, nibgira rwana. Mmaze gukura, mva mu vy’ ubgana. Kuk’ ubu turābira mu cirore ivyijiji, arikw ico gihe tuzorāba nk’abarābana imbonankubone. Ubu nzi agace, arikw ico gihe nzomenya rwose nk’uko namenywe rwose. None rero hagumyeh’ ukwizera, n’ivyizigiro, n’urukundo, ivyo ukw ari bitatu: arikw ikibiruta n’urukundo. Mwirukire urukundo: yamara mwifuze cane ingabire za Mpwemu, cane‐cane kuvugishwa n’Imana. Ūvuga ururimi rutamenyekana s’abantu abarira, arikw abarira Imana, kukw ata wuvyumva, ariko mu mpwemu avuga amabanga. Arik’ ūvugishwa n’Imana, abarira abantu ivyo kubakomeza n’ivyo kubahanūra n’ivyo kubirura. Ūvuga ururimi rutamenyekana ariyubaka, arik’ ūvugishwa n’Imana yubaka ishengero. Nagomba ko mwese muvuga indimi zitamenyekana, arikw ikirushiriza, ko muvugishwa n’Imana. Ūvugishwa na yo aruta ūvuga indimi zitamenyekana, shiti yobisobanura, kugira ngw ishengero ryubakwe. Ariko none, bene Data, ni naza i wanyu mvuga indimi zitamenyekana, nzobamarira iki, ni ntababarira ivyo mpishuriwe, cank’ ivyo mpawe kumenya, canke kuvugishwa n’Imana, canke kwigisha? Kandi n’ibidafise ubugingo biri n’amajwi: umwironge iy’ udatandukanije ijwi, cank’ inanga, bomenya bate irivuzwa cank’ iricurarangwa? Kandi n’inzamba yovuga ijwi ritamenyekana, ni nde yokwitegura gutabara? Namwe n’uko, ururimi rwanyu ni rutavuga ibimenyekana, bazomenya bate ivyo muvuga? Kuko muzoba muvuga ibitwarwa n’umuyaga. Amajwi yo mw isi, nah’ ari menshi ate, nta ridafise uko risobanurwa: nukw iyo ntamenye ukw ijwi risobanurwa, uno avuga mba ndamubereye ūdebagura, kandi nanje, uno avuga aba ambereye ūdebagura. Namwe n’uko, kuko mwifuza ivya Mpwemu, kuremesha ishengero kube ari kwo gutuma mugomba kurushiriza. Nuk’ ūvuga ururimi rutamenyekana asenge, kugira ngw ahabge kubisobanura. Iyo nsenga mu rurimi rutamenyekana, impwemu yanje irasenga, arik’ ubgenge bganje buragumbaha. Nuko ngire nte? Nzosengesha impwemu yanje, ariko kandi nzosengesha n’ubgenge: nzoririmbisha impwemu yanje, ariko kandi nzoririmbisha n’ubgenge. Iy’ ushimye Imana, ushimishije impwemu yawe yonyene, mbeg’ ūri ku ruhande rw’abatungu yoshobora ate kuvuga, ati Amen, ni waheza gushima, kand’ atamenye ic’ uvuze? N’ukuri kubgawe ushima neza, ariko wa wundi ntakomezwa. Nshimira Imana yuko mbarusha mwese kuvuga indimi zitamenyekana: ariko mw ishengero nopfuma mvugisha ubgenge bganje amajambo atanu, kugira ngo nigishe n’abandi, hako mvuga amajambo ibihumbi cumi mu rurimi rutamenyekana. Bene Data, ntimube abana mu bgenge, ariko mube ibitazi mu bibi; ariko mu bgenge mube abagabo. Mu vyagezwe handitswe, ngo Nzovuganira n’ubu bgoko mu kanwa k’abavuga izindi ndimi no mu kanwa k’abanyamahanga, ariko naho nzovuga ntyo, ntibazonyumvira, ni k’Uhoraho agize. Ni co gituma indimi zitamenyekana zitabera abizera ikimenyetso, ariko zikibera abatizera: ariko kuvugishwa n’Imana kwo, ntikubera abatizera ikimenyetso ariko kukibera abizera. Nukw ishengero ryose, iyo rikoraniye hamwe, bose bakavuga indimi zitamenyekana, hakinjiramw’ abatungu cank’ abatizera, ntibovuga yuko mwasaze? Ariko bose iyo bavugishwa n’Imana, hakinjiramw’ ūtizera cank’ umutungu, yomenyeshwa ivyaha vyiwe na bose, agahinyuzwa na bose, ibihishijwe mu mutima wiwe bigaseruka; nukw akubika inda, agasenga Imana, akātura yukw Imana iri muri mwebge vy’ ukuri. Ni bite ga bene Data? Iyo mukoranye, umuntu wese aba afise indirimbo, cank’ amajambo yo kwigisha, cank’ amajambo ahishuriwe, cank’ ururimi rutamenyekana, cank’ amajambo yo kurusobanura. Vyose bikorwe kugira ngw abantu bakomezwe. Ni haba harih’ abavuga ururimi rutamenyekana, havuge babiri canke batatu, badasāga, kandi bavuge bakurikirana, hagire ūbisobanura. Ariko ni haba hatarih’ ūbisobanura, ūvuga urutamenyekana acereze mw ishengero, yibgire, kand’ abgire Imana. Kandi n’abavugishwa n’Imana bavuge ari babiri canke batatu, abandi babigenzure. Arik’ uwundi yicaye ni yagira ic’ ahishūrirwa, uwabanje ahore. Kuko mwese mushobora kuvugishwa n’Imana umwe‐umwe, ngo bose bige, bose bahanūrwe. Impwemu z’abavugishwa n’ Imana ziganzwa na bo: kukw Imana atar’ iy’ umuvurungano, ariko n’iy’ amahoro. Nk’uko bimeze mu mashengero yose y’abera, abagore bacereze mw ishengero, kuko batemererwa kuvuga. Ariko baganzwe, nk’ukw ivyagezwe na vyo bivuga. Kandi ni hagira ico bagomba kwiga, babarize abagabo babo i muhira, kuko biteye isoni k’umugore avuga mw ishengero. Mbega kuri mwebge ni ho ijambo ry’Imana ryandurutse? Canke ryashitse kuri mwebge mwenyene? Ni hagira umuntu yiyumvira kw ar’ ūvugishwa n’Imana, canke kw ar’ uw’ impwemu, amenye ivyo mbandikiye yukw ar’ icagezwe c’Umwami wacu. Ariko, namba har’ umuntu atabimenye, ntakabimenye. Nuko, bene Data, mwifuze cane kuvugishwa n’Imana, kandi ntimubuze kuvuga indimi zitamenyekana. Ariko vyose bitungane neza, birorane. Bene Data, ndabamenyesha ubutumwa bgiza, ubgo nababariye, namwe mukabgākīra, kandi mukabuhagararamwo, kandi mugakizwa na bgo, asangwa mukibufashe nk’uko nabubabgiye, shiti mwoba mwizereye ubusa. Kuko nabanje kubashikiriza ico nanje nahawe, yuko Kristo yapfiriye ivyaha vyacu, nk’ukw ivyanditswe bivuga, agahambga, akazuka ku musi ugira gatatu, nk’ukw ivyanditswe bivuga; akiyereka Kefa, maz’ akiyereka bamwe cumi na babiri, akongera akiyerekera hamwe bene Data basāga amajana atanu, mur’ abo abenshi baracariho n’ubu, ariko bamwe bārasinziriye: maze yiyereka Yakobo, hanyuma yiyereka intumwa zose. Maze hanyuma ya bose nanje aranyiyereka ndi nk’umwana w’icenda. Mbere jewe nd’ inyuma y’izindi ntumwa zose, sinkwiye no kwitwa intumwa, kuko nahama ishengero ry’Imana. Arik’ ubuntu bg’Imana ni bgo bgatumye mba uko ndi, kand’ ubuntu bgayo nagiriwe ntibgabaye ubg’ ubusa, ariko natamye kurusha bose; ariko si jewe yamara n’ ubuntu bg’Imana bgari kumwe nanje. Nukw ari jewe ar’ abo, ivyo ni vyo tubabarira, namwe ni vyo mwizeye. Ariko, ko Kristo avugwa ko yazutse mu bapfuye, bamwe muri mwebge bavuga bate yukw ata wuzuka? Asangw’ ata wuzuka, na Kristo ntarakazuka: kand’ asangwa Kristo atāzutse, ivyo twigisha n’ivy’ ubusa, n’ukwizera kwanyu n’ukw’ ubusa. Natwe twoba tubonetse ko tur’ abashingira Imana intahe y’ikinyoma, kuko twayishingiye intahe yuko yazuye Kristo, uwo itāzuye, namb’ abapfuye batazuka. Asangw’ abapfuye batazuka na Kristo ntarakazuka: arikw asangwa Kristo atāzutse, ukwizera kwanyu n’ukw’ ubusa, muracari mu vyaha vyanyu. Kand’ asangwa bimeze birtyo, n’ abāsinziririye muri Kristo barayogeye. Asangwa mur’ ubu bugingo bgonyene ari ho twizigirira Kristo, turusha abandi bantu bose kuba abagowe. Ariko noneho Kristo yarazutse mu bapfuye, ni we yashurije abāsinziriye. Kuko nk’uk’ urupfu rwazanywe n’umuntu, n’ukuzuka kw’abapfuye kwazanywe n’umuntu. Nk’uko Adamu yandukije bose gupfa, ni ko muri Kristo bose bazohindurwa bazima. Arik’ umuntu wese mu mwanya wiwe: Kristo ni we mushuzo, maz’ aba Kristo bazobonerwa bazuke, ah’ azozira; iherezo rizoca rishika, ah’ azoshikiriza Imana ubgami, ni yo Data wa twese, ni yamara gukūrah’ ubukuru bgose, n’ububasha bgose, n’ubushobozi bgose. Kuko guhangama azokwama ahangamye gushitsa ah’ azoshirira abansi biwe bose musi y’ibirenge vyiwe. Urupfu ni we mumenja w’imperēra azorandurwa. Kuko handitswe, ngo Yamuhaye kuganza vyose, ibishira musi y’ibirenge vyiwe. Ariko kw ivuga, it’ Ahawe kuganza vyose; biraboneka yukw Iyamuhaye kuganza vyose itabiharūrwamwo. Ariko ni yamara gushikirizwa inganji ya vyose, ni ho n’Umwana ubgiwe azoganzwa n’Iyamuhaye inganji ya vyose, ngw Imana ibe vyose muri vyose. Cank’ ababatizwa mu gishingo c’abapfuye bazobamarira iki? Asangw’ abapfuye batazurwa na mba, n’iki gituma bababatirizwa? Natwe n’iki gituma twama turi mw irinde? Uko bukeye ndapfa, indahiro ndahiye ni mwebge vyirato vyanje, ivyo mfise muri Kristo Yesu Umwami wacu. Asangwa narwaniye n’ibikōko muri Efeso, ndi mu buryo bg’ abantu gusa, bimmarira iki? Namb’ abapfuye batazurwa, ni twīrīre, twinywere, kukw ejo tuzopfa. Ntimuzimire: kubana n’ababi kwonona ingeso nziza. Mushire ibirāre, mugororoke, ntimukore ivyaha: kuko bamwe batazi Imana. Mbivugiye kubatētereza. Arik’ umuntu yobaza, at’ Abapfuye bazurwa bate, kandi baza bafise umubiri ki? Wa gipfu we, ic’ ubiba ntikimera kitabanje gupfa. Kand’ ic’ ubiba, ntubiba umutumba uzohaba, arik’ ubiba akabuto uko kari, ari nk’ak’ ingano, cank’ akandi kose. Arikw Imana igaha umutumba, nk’uko yagomvye, kand’ akabuto kose igaha umutumba wako ukwako. Inyama zose si zimwe; iz’ abantu zir’ ukwazo, n’iz ibikōko zir’ ukwazo, n’iz’ inyoni n’ibisīga zir’ ukwazo, n’iz’ ifi zir’ ukwazo. Kandi har’ imitumba yo kw ijuru n’imitumba yo kw isi: arik’ ubgiza bg’iyo kw ijuru bur’ ukwabgo; n’ubg’ iyo kw isi bur’ ukwabgo. Ubgiza bg’ izuba bur’ ukwabgo, n’ubgiza bg’ukwezi bur’ ukwabgo, n’ubgiza bg’inyenyeri bur’ ukwabgo: kand’ inyenyeri ntinganya ubgiza na mugenzi wayo. N’ukuzuka kw’abapfuye ni nk’uko: habibga ikibora, hazurwa ikitabora; habibga igikēngērwa, hazurwa ic’ icubahiro; habibga ikinyantege nke hazurwa ic’ inkomezi; habibga umubiri w’inyama, hazurwa umubiri w’ impwemu. Asangwa harih’ umubiri w’inyama hariho kandi n’uw’ impwemu. Kand’ uko ni ko handitswe, ng’ Umuntu wa mbere Adamu yabaye ūfise ubugingo; Adamu wo hanyuma yabaye impwemu itanga ubugingo. Arikw ic’ impwemu si co kibanza, yamar’ ic’ inyama ni co kibanza, kigaherukirwa n’ic’ impwemu. Umuntu wa mbere yandurutse mw ivu, n’uw’ umukungugu: umuntu wa kabiri yandurutse mw ijuru. Nk’uk’ uw’ umukungugu ari, ni ko n’ab’ umukungugu bandi bari: kandi nk’uk’ uw’ ijuru ari, ni ko n’ab’ ijuru bandi bari. Kandi nk’uko twambaye ishusho y’uw’ umukungugu, ni ko tuzokwambara n’ishusho y’uw’ ijuru. Ariko bene Data, ico mvuga n’iki, yukw ab’inyama n’amaraso badashobora kuragwa ubgami bg’ Imana, kand’ ibibora bitaragwa ibitabora. Ehe, ndababarira akabanga: ntituzosinzira twese, ariko twese tuzohindurwa, mu kanya gato, mu kanya nk’ako gukubita ingohe, ah’ inzamba y’iherezo izovugira. Kukw inzamba izovuga, abapfuye bakazurwa batagishobora kubora, natwe tuzohindurwa. Kuk’ uyu mubiri ubora ukwiye kuzokwambara ukutabora, kand’ uyu mubiri upfa ukwiye kuzokwambara ukudapfa. Ariko, uyu ubora ni wamara kwambara ukutabora, n’uyu upfa ni wamara kwambara ukudapfa, ni ho hazoshika rya jambo ryanditswe, ng’ Urupfu rumizwe n’intsinzi. Wa rupfu we, intsinzi yawe iri hehe? Wa rupfu we, uruboyi rwawe ruri hehe? Ivyaha ni vyo ruboyi rw’urupfu, kand’ ubushobozi bg’ivyaha n’ivyagezwe. Arikw Imana ishimwe, iduha gutsinda kubg’ Umwami wacu Yesu Kristo. Nuko bene Data nkunda, mukomere ntimunyiganyige, murushirize imisi yose gukora ibikorwa vy’Umwami wacu, kuko muzi yuk’ ubutame bganyu atar’ ubg’ ubusa mu Mwami. Nuko ku vyo gukoranya ibitabara abera, nk’uko nageze amashengero y’i Galatiya, abe ari ko namwe mukora. Ku wa mbere wose w’imisi ndwi, umuntu wese muri mwebge abīke i we ibimuhaye uburyo, nk’ukw atunze, kugira ngw aho nzozira ntihabe ari ho amashikanwa azokoranirizwa. Kand’ aho nzoshikira, abo muzoshima, nzobatuma mbahaye ivyete, kugira ngo bajane ivy’ ubuntu bganyu i Yerusalemu. Kandi namba nzoba nkwiye kugenda nanje, tuzojana. Ariko nzoza i wanyu, ni namara guca i Makedoniya; kuko nzorinda gucayo. Ariko kumbure nzomarana namwe imisi, canke nzomara n’urushana, kugira ngo mumperekeze, munsezere neza aho nzoja hose. Singomba ko tubonana none mbakubise rurabge, ariko nizigira kuzomarana namwe imisi, Umwami wacu ni yankundira. Ariko nzotebera muri Efeso gushitsa kuri Pentekote: kuko nugururiwe urugi runini ruja mu bikorwa bikomeye, kand’ abarwanizi bakaba benshi. Timoteyo ni yaramuka aje i wanyu, muze mumubabare kugira ngw abane namwe ata bgoba; kukw akora igikorwa c’Umwami wacu nkanje. Nuko ntihaze hagire ūmukēngēra, ariko muze mumuherekeze mumusezere amahoro, az’ ansange ino, kuko niteze kw azozanana na bene Data. Arikw ivya Apolo mwene Data, naramwinginze cane ngw aze i wanyu, az’ azanane na bene Data abo; ntiyakunda na gatoya kuza none, arikw azoza, ni yabona uburyo. Mwame mugavye, mushikame mu kwizera, mube abagabo, mugire inkomezi. Ivyo mukora vyose mubikorane urukundo. Nuko ndabinginze, bene Data, murazi abo kwa Stefana, kw ari bo bāshuje mu Banyakaya, kandi kw ari bo bītangiye gukorera abera. Nuko namwe mugāmburukire abameze bartyo, n’uwundi wese afatanije n’abandi mur’ ico gikorwa, agatama. Birannezereye ko Stefana na Forutunato na Akayiko baje; bāmmaze inkumbu nari mbafitiye, kuko bāhēmbūye umutima wanje, bo n’uwanyu: mwame mwibuka abameze bartyo. Abo mu mashengero yo muri Asiya barabaganūtsa. Akwila na Purisikila barabaganutsa cane mu Mwami wacu, bo n’ ishengero ryo mu nzu yabo. Bene Data bose barabaganūtsa. Muramukanishe kugumbirana kwera. Uku ni kwo gutasha kwanje Paulo, kwanditswe n’ukwanje kuboko. Ni hagira umuntu adakunda Umwami wacu, arakavumwa. Maran ata. Ubuntu bg’Umwami wacu Yesu Kristo bubane namwe. Urukundo rwanje rubane namwe mwese muri Kristo Yesu. Amen. Paulo, intumwa ya Kristo Yesu, nk’ukw Imana yagomvye, na Timoteyo mwene Data, turabandikiye abo mw ishengero ry’Imana ry’i Korinto, n’abera bose bari muri Akaya hose: ubuntu bube muri mwebge n’amahoro, biva ku Mana Data wa twese no ku Mwami Yesu Kristo. Imana y’Umwami wacu Yesu Kristo, ari yo Se, iragahezagirwa, Data wa twese w’imbabazi, kand’ Imana yirura imibabaro yose, itwirura mu marushwa yacu yose, kugira ngo natwe tubone uko twirura imibabaro abari mu marushwa yose, tuyibiruza uko natwe twiruwe n’Imana. Nk’ ukw ivyo Kristo yababajwe vyarushirije kutuzako, ni ko n’ukwirurwa kwacu kwarushirije kugwizwa na Kristo. Iyo tubabazwa, kuba ar’ ukugira ngo bibazanire ukwirurwa, bo n’agakiza: kand’ iyo twirurwa, kuba ar’ ukugira ngo bibazanire ukwirurwa nyene, guserukira mu kwihanganira imibabaro imwe n’iyo natwe tubabazwa. Kand’ ivyo tubazigako birashikamye, kuko tuzi yuko, ko musangiye natwe iyo mibabaro, dusangiye n’ukuyirurwa. Kuko bene Data, tutagomba yuko mutamenya amarushwa yatubayeko muri Asiya, ko twaremerewe cane, biruta uko dushobora, bigatuma twihebura ko tutagikiza amagara yacu: kandi tumenyeshwa mu mitima yuko duciriwekw iteka ryo gupfa, kugira ngo ntitwiyizigire ubgacu, ariko twizigire Imana izura abapfuye: yadukijije urupfu rukomeye rurtyo, kand’ izodukiza; ni yo twizigira yukw izokwama irudukiza, namwe muhūje imitima yo kudufasha mudusengera, ngw ingabire twaheshejwe na benshi, benshi bayishimire Imana kubgacu. Kuk’ ukwirata kwacu ar’ uku, kand’ ijwi ryo mu mitima yacu rirabishingira intahe: ingeso twagirira mw isi, kandi cane‐cane muri mwebge, zar’ ukwera, n’ imitima itagira ubugunge iva ku Mana, atari mu bgenge bg’ abantu, ariko mu buntu bg’Imana. Kukw ata bindi tubandikira, atar’ ivyo nyene musoma kandi mwemera, kandi nishimiye ko muzovyemera gushitsa kw iherezo, nk’uko mwatwemeye agace, yuko tur’ ivyirato vyanyu, nk’uko namwe muzoba ivyacu ku musi w’Umwami wacu Yesu. Kandi nk’uko nizigiye ivyo, nagira ngo nzobanza kuza i wanyu, ngo muhabge ubuntu ubugira kabiri, no kubacako nja i Makedoniya, nkagaruka i wanyu mvuye i Makedoniya, ngo mumperekeze, munsezere neza nja i Yudaya. Nukw aho nagomba gukora ntyo, mbega narahindagurika? Cank’ ivyo ngabira, mbigabira mbgirijwe n’akameremere kanje, ngo nībūranye, nt’ Ego, ego, maze nt’ Oya, oya? Ariko nk’ukw Imana ar’ iyo kwizerwa, ijambo tubabarira ntituvuga ngw Ego, maze ng’ Oya. Umwana w’Imana Yesu Kristo, umwe twabigisha ivyiwe, twe na Siluwano na Timoteyo, ntiyar’ Ego, kandi ngw abe Oya; ariko muri we harimw’ Ego me. Ivy’ Imana yasezeranye uko bingana, muri we ni ho Ego me riri: ni co gituma ari we adutera kuvuga ngo Amen, ngw Imana ishimishwe natwe. Imana ni yo idukomezanya namwe muri Kristo, kandi ni yo yaturobanuje amavuta. Kandi ni yo yadushizekw ikimenyetso, itugwatiriza Mpwemu wayo mu mitima yacu. Arikw Imana ni yo ntanzekw icabona ku bugingo bganje, icatumye ntongera kuza i Korinto, kwar’ ukwanka kubababaza. S’ uko tuganza ukwizera kwanyu, ariko dukorana namwe mu bibungura umunezero: kuk’ ukwizera ari kwo muhagazemwo. Ariko nagabiye mu mutima kutazogaruka i wanyu nzanye umubabaro. Ni nabatera umubabaro, ūzonnezereza ni nde? S’uwo nteye umubabaro nyene? Kandi nandikiye ivyo, kugira ngw aho nzozira noye guterwa umubabaro n’abari bakwiye kunnezereza: kuko mbizigira mwese yuk’ umunezero wanje ari wo wanyu mwese. Nabandikiye mfise intuntu nyinshi, umutima wamvuyemwo, ndira amarira menshi; ntikwar’ ukugira ngo muterwe umubabaro mwebge, ariko kwar’ ukugira ngo mumenye urukundo ndushiriza kubagirira. Ariko namba har’ umuntu ateye umubabaro, si jewe awuteye, ariko ni mwebge awuteye mwese — singomba kubababaza cane, ariko bamwe n’agace. Ico gihano abenshi bāmuhannye, kiramaze k’ūmeze artyo, none ni co gituma mukwiye cane‐cane kumuharira, no kumwirura, ng’ ūmeze artyo ntarengerwe n’umubabaro usāgutse. Nuko ndabinginga mukomeze urukundo kuri we. Kukw icanteye kubandikira ar’ iki: kwar’ ukugira ngo mbageze, mmenye uko muri, ko munyumvira muri vyose. Arik’ uwo muribuharire wese, nanje ndamuharira: kuko nanje ico mpariye, namba har’ ico mparira, ngihariye kubganyu, mu nyonga za Kristo, kugira ngo Satani ntaronke ic’ adutsindisha, kuko tutayobewe imigabo yiwe. Arikw aho naja i Tirowa, njanywe n’ubutumwa bgiza bga Kristo, ngasanga nugururiwe urugi mu Mwami wacu, nabuze uko nduhuka mu mutima wanje, kuko ntasanzeyo Tito mwene Data; nuko narabasezeye, nja i Makedoniya. Arikw Imana ishimwe, yama itujana nk’abafashwe mpiri muri Kristo, idutera kwerekana ubumote bgo kumumenyekanisha ahantu hose. Kuko tur’ ubumote bgiza bga Kristo ku Mana, hagati y’abariko barakira n’abariko barahona. Kur’ abo tur’ agacūku k’urupfu kazana urupfu, kuri ba bandi tur’ ubumote bg’ubugingo buzana ubugingo. Kand’ ivyo ni nde abishobora? Kuko tutari nka bamwe benshi, bacurūrīsha ijambo ry’Imana, ariko tuvuga nk’abatagira ubugunge, bavuga ibiva ku Mana, ni ko tuvuga muri Kristo, imbere y’Imana. Mbega dutanguye kwongera kwishimagiza? Canke turinda ivyete vyo kudushimagiza, mwandikiwe canke mwanditse, nk’uko bamwe bandi bagomba? Ni mwebge cete cacu, canditswe ku mitima yacu, ico abantu bose bamenya bagasoma. Kuko muboneka ko mur’ icete Kristo yatwandikishije, nk’ukw igikorwa cacu kiri; kitandikishijwe wino, ariko candikishijwe Mpwemu w’ Imana nzima; kitanditswe ku bisate vy’amabuye, ariko canditswe ku bisate ni vyo mitima y’inyama. Uko ni ko twizigira Imana kubga Kristo, s’uko dushobora ubgacu kwiyumvira ikintu cose nk’ah’ ari twebge candurutseko, ariko dushobozwa n’Imana; ni yo yadushoboje kuba abakozi b’ isezerano risha, yamara s’abakozi b’ivyandikishijwe inyuguti, ariko n’ab’ impwemu: kukw ivyandikishijwe inyuguti vyicisha, arikw impwemu ihesha ubugingo. Yamar’ ubgo bugabuzi bgandikishijwe inyuguti zikorogoshowe mu mabuye bgaganzwa n’ urupfu, naho bgari bgazananye n’ubgiza. Arik’ ubgo bgiza, naho bgagenda bushira, bgatumye Abisirayeli badashobora gutumbera mu maso ha Mose. None ko vyabaye birtyo, ubugabuzi buganzwa na Mpwemu ntiburushiriza cane kuzanana n’ubgiza? Ubugabuzi bgo gutsindwa kw ar’ ubgiza, ubugabuzi bgo kugororoka burushiriza kugira ubgiza bg’akaburarugero. Mber’ icari gisanganywe ubgiza nta bgiza kigifise, kuko haje ubgiza bukirengeye. Igishira ko cari n’ ubgiza, igihoraho kirushiriza cane kugira ubgiza. Nuko ko dufise icizigiro kingana girtyo, tuvuga tutabobotereza na gatoya, ntidusa na Mose, yitwikira mu maso, kugira ngw Abisirayeli ntibahange amaso iherezo ry’ubgariko buraherengetera. Arikw imitima yabo irakomantara. Kuko gushitsa na bugingo n’ubu, ca citwikiro kikiriho mw isomwa ry’isezerano rya kera, ntikirakūrwaho, kuko muri Kristo ari ho giherera. Ariko gushitsa n’ ubu, ivya Mose iyo bisomwa ico citwikiro kiba ku mitima yabo: yamara, iy’ umuntu ahindukiriye Umwami, ico citwikiro gica gikūrwaho. Arik’ uwo Mwami ni we Mpwemu: kand’ aho Mpwemu w’Umwami ari, ni ho haba umwidegemvyo. Tweho twese, ko tutitwikiriye mu maso, tukerekana nk’icirore ubgiza bg’Umwami, turahinduka, tugashushanywa n’iyo shusho, tukava mu bgiza tukaja mu bundi, nk’abahindurwa n’Umwami, ari we Mpwemu. Ni co gituma tutihebura, kuko dufise ubgo busuku, nk’uko twagiriwe ikigongwe. Twanse ibiteye isoni bikorerwa mu mpisho, ntitugenda mu bugunge, ntidufudika ijambo ry’Imana, ariko kwerekana ukuri ni kwo twishimagirisha mu nyonga z’Imana ku mutima w’umuntu wese. Ariko namb’ ubutumwa bgiza twahawe butwikirwa, butwikirirwa abahona, ni bo batizera, bamwe imana y’iki gihe yahumye imitima, ng’umuco ntubākire w’ ubutumwa bg’ubgiza bga Kristo, ni we shusho y’Imana. Kuko tutigisha abantu ivyacu, ariko tubigisha ivya Kristo Yesu kw ari we Mwami, natwe yuko tur’ abashumba banyu kubga Yesu. Imana, imwe yavuze ng’ Umuco wāke, uvuye mu mwiza, ni yo yākiye mu mitima yacu, kwerekana umuco, ni wo kumenya ubgiza bg’Imana buri mu nyonga ha Yesu Kristo. Ariko dufise ubgo butunzi mu nzavya z’ibumba, ng’ ubushobozi buhebuje bube ubg’ Imana, butavuye kuri twebge. Dusugerezwa impande zose, ariko ntidushika mu mbombane; turazazanirwa, ariko ntituranduka umutima; turahamwa, ariko ntiduhebga; dukubitwa hasi, ariko ntitugwaho: imisi yose tugendana mu mubiri urupfu rwa Yesu, ng’ubugingo bga Yesu na bgo buserukire mu mubiri wacu. Kuko twebge abariho, na ntaryo dutangwa ngo dupfe baduhōra Yesu, ng’ubugingo bga Yesu na bgo buserukire mu mubiri wacu uzopfa. Nuko rer’ urupfu rukorera muri twebge, arik’ ubugingo bukorera muri mwebge. Ariko ko dufise uwo mutima wizera, uboneka mu vyanditswe, ngo Nizeye, ni co catumye mvuga; natwe nyene turizera, ni co gituma tuvuga. Kuko tuzi yukw iyazuye Umwami Yesu, natwe izotuzurana na Yesu, kand’ izomudushīra, twe namwe. Kukw ivyo vyose biba kubganyu, kugira ng’ubuntu bg’Imana bgongeranishwe n’ukugwira kw’ abantu, bugwize ishimwe, ngo ritere Imana icubahiro. Ni co gituma tutihebura; ariko, nah’ umuntu wacu wo ku rukoba arikw arabora, umuntu wacu w’imbere yama ahinduka musha uko bukeye. Kukw amarushwa yacu ahwahutse y’ akanya ka none yiyongeranije cane kudushikiriza ubgiza buremereye bg’ibihe bidashira. Natwe ntiturāba ku biboneka, ariko turāba ku bitaboneka: kukw ibiboneka ar’ ivy’ igihe gito, arikw ibitaboneka bikaba ivy’ ibihe bidashira. Turazi yukw inzu y’urusago yacu yo kw isi ni yaramuka isambuwe, dufise inyubako iva ku Mana, inzu itubatswe n’ amaboko, itazoshira yo mw ijuru. Kuko tunihira mur’ uru rusago, twifuza kurwambikirwakw inzu yacu izova mw ijuru, namba tuyambaye tutazosangwa twambaye ubusa. Kuko twebge abari mur’ uru rusago tuniha turemerewe, s’uko tugomba kwamburwa, ariko tugomba kwambikirwa kuri rwo, ngw igipfa kimirwe n’ubugingo. Kand’ iyaturoranije kubg’ ico nyene n’Imana, iyatugwatirije Mpwemu. Ni co gituma na ntaryo turinda mu mutima, kandi tumenya yukw iyo tur’ i wacu mu mubiri tuba tugerereye kure y’Umwami wacu — kuko tugenda turōngōrwa n’ukwizera, ntiturōngōrwa n’ ivyo tubona — ego me turinda mu mutima, kand’ ico turushiriza gukunda ngiki: n’ukugerēra kure y’umubiri, tukaba i wacu ku Mwami wacu. Kandi ni co gituma tugira umwete wo kumunezereza, iyo tur’ i wacu mu mubiri, cank’ iyo tugerereye kure y’umubiri. Kuko twese tutazobura kugaragarizwa imbere y’intebe y’amateka ya Kristo, kugira ng’umuntu wese ahabge ibihwanye n’ico yakoze akiri mu mubiri, ari ciza ari kibi. Nuko kuko tuzi ingen’ ugutinya Umwami wacu kumeze, twemeza abantu, arikw Imana turayigaragarira: kandi rero nizigiye yuko tugaragarira n’imitima yanyu. Ntitwongera kwishimagiza kuri mwebge, ariko tubaha inyanduruko y’ingene mwokwirata kubgacu, kugira ngo mubone ivyo mwokwishura abirata ivyo ku rukoba, batirata ivyo mu mutima. Namba dusaze, dusaze ivy’ Imana; namba dufise ubgenge, ni mwebge dukorera. Kuk’ urukundo rwa Kristo rutugōbēra, kand’ ico tuzi tudakekeranya n’uk’ umwe yapfiriye bose, nuko rero bose bārapfuye. Kand’ icatumye apfira bose kwar’ ukugira ngw abariho babeho batacinezereza, ariko babeho banezereza uwabapfiriye, akabazukira. Ni co gituma uhereye none tutakigira uwo tumenya ku vyo ku rukoba; naho twari tuzi Kristo mu vy’ umubiri, ariko none ntitukimumenya durtyo. Nuko rer’ umuntu wese iy’ ari muri Kristo, aba ar’ icaremwe gisha: ivya kera biba bihise, vyose biba bicitse bisha. Arikw ivyo vyose biva ku Mana, yatwiyujujeko kubga Kristo, ikaduha igikorwa co kugabura umwuzuzo, ni kwo kuvuga yukw Imana yari muri Kristo yiyuzuza n’abari mw isi, ntiyabaharūrakw ibicumuro vyabo, kandi yatubīkije ijambo ry’umwuzuzo. Ni co gituma tur’ intumwa mu gishingo ca Kristo, Imana isa n’ībingingira muri twebge. Turabinginga mu gishingo ca Kristo, mwuzure n’Imana. Umwe atigeze kumenya icaha, Imana yamuhinduye icaha kubgacu, kugira ngo muri we duhinduke ukugororoka kw’Imana. Kandi ko dukorana na yo, turabinginga, ntimuhērwe ubuntu bg’Imana gupfa ubusa: kuko yavuze, iti Mu gihe co kwemererwamwo ndakwumvise, No ku musi wo gukirizwako ndagutabaye. Ehe none n’igihe co kwemererwamwo, ehe none n’umusi wo gukirizwako. Kandi ntitugira ico tuzana gitsitaza mu kintu na kimwe, kugira ngo kugabura ivy’ Imana kwacu ntikugawe. Ariko twishimagiza muri vyose nk’ abakozi b’Imana, twihangana cane mu marushwa, mu mibabaro, mu vyago, mu bimoko, mu mabohero, mu migūmūko, mu butame, mu kurāra maso, mu kwirirwa ubusa, mu kugira umutima utanduye, mu kugira ubgenge, mu kutarambirwa, mu kuba inda nziza, muri Mpwemu Yera, mu rukundo rutar’ uruheyiheyi, mw ijambo ry’ukuri, mu bushobozi bg’Imana, dufise ibirwanishwa vy’ukugororoka vyo mu kuryo n’ivyo mu kubamfu; mu cubahiro no mu gakēngērwe, mu mugayo no mw ishimwe; twiyumvirwa nk’abanyabinyoma, ariko tur’ abanyakuri; twiyumvirwa nk’abatamenyekana, ariko turi ba rurangiranwa; tuboneka nk’abagira bapfe, ariko rāba, turi bazima; tuboneka nk’abahanwa, ariko ntitwicwa; tuboneka nk’abababara, ariko tunezerwa imisi yose; tuboneka nk’aboro, ariko dutungisha benshi; tuboneka nk’abatagira ico batunze, yamara dutunze vyose. Akanwa kacu karabasēsekariye, yemwe Bakorinto, umutima wacu urāgutse; ntimwāgiwe muri twebge, yamara mwāgiwe mu mitima yanyu. Nuko ndababgira nk’abana banje, namwe ni mwāguke, mwishure nk’ uko mwagiriwe. Ntimwifatanye n’abatizera, kand’ ata co musangiye: ukugororoka n’ukugabitanya bifatana bite? Cank’ umuco n’umwiza bifatanya bite? Kandi Kristo ahūriye hehe na Beliyari? Cank’ uwizera n’ūtizera basangiye iki? Kand’ urusengero rw’Imana ruhūza rute n’ ibigirwamana? Kuko twebge tur’ urusengero rw’Imana nzima: nk’ ukw Imana yavuze, iti Nzogerēra muri bo, nzogendera muri bo, Mbe Imana yabo, na bo babe abantu banje. Nuko muve hagati ya ba bandi, Mubītandukanyeko, ni k’ Uhoraho agize, Kandi ntimugakore ku kintu gihumanya na kimwe; Nanje nzobākira, Kandi nzobabera So, Namwe muzombera abahungu n’abakobga, Ni k’Uhoraho ashobora vyose agize. Nuko bakundwa, ko dufise ivyo vyasezeranywe, twiyuhagire ubuhumane bgose bg’umubiri n’ubg’ umutima, kuba abera tugushikishe kwubaha Imana. Muduhe ikibanza mu mitima yanyu; nta we twagiriye nabi, nta we twononye, nta we twagunze. Simbivugiye kubagaya; kuko mmaze kuvuga yuko muri mu mitima yacu, ngo dupfane kandi ngo tubaneho. Mvuga ntababembeteranyako na mba, ndabirata cane. Nuzuye ihūmure, ndushiriza kunezerwa mu marushwa yacu yose. Hamwe twaja i Makedoniya umubiri wacu ntiwaribgatenzukirwe na gatoya, kuko twababajwe uburyo bgose; inyuma hār’ intambara, imbere hār’ ubgoba. Arikw Imana ihūmuriza abicisha bugufi yaduhūmurishije ukuza kwa Tito. Kandi s’ukuza kwiwe kwonyene, ariko kandi n’uguhūmurizwa yahūmurijwe namwe, n’uko yatwīgāniye inkumbu zanyu mwangiriye, n’amarira yanyu, n’ishaka mwandwanira, ni co catumye ndushiriza kunezerwa. Naho nabateje umubabaro ca cete canje, sinicuza, naho nari naricujije; kuko mbonye yukw ico cete cabateye umubabaro, naho mwawugize igihe gito gusa; noneho ndanezerewe; sinnejerejwe n’uko mwagize umubabaro, ariko n’uk’ uwo mubabaro wabateye kwihana. Kuko mwagize umubabaro mu buryo bg’ Imana, kugira ngo ntihagire ico mubura kubgacu. Umubabaro wo mu buryo bg’Imana utera ukwihana kuticuzwa, kuzana agakiza: arik’ umubabaro wo mu buryo bg’isi utera urupfu. Ntimubona uwo mubabaro wo mu buryo bg’Imana, ukuntu wabateye umwete mwinshi urtyo? Kandi ko wabateye no kwiregura, no guhigimanga, no gutinya, n’ inkumbu, n’ishaka, no guhana? Muri vyose mwiyerekanye ko mwejejwe mur’ ivyo. Nuko naho nabandikiye, ivyanyandikishije s’ivy’ uwagize nabi, kandi s’ivy’ uwagiriwe nabi, ariko n’ ukugira ng’umwete mutugirira werekanirwe hagati yanyu mu nyonga z’Imana. Ni co catumye duhūmurizwa. Kandi mur’ ukwo guhūmurizwa turushiriza guterwa umunezero n’umunezero wa Tito, kuk’ umutima wiwe waruhuwe namwe mwese. Namba har’ icanteye ko mbirata mbarātira Tito, ntivyantētereje: ariko nk’uko twababgiye vyose ukuri, ni ko n’ ukwirata kwacu, twarātiye Tito, kwabonetse kw ar’ ukw’ ukuri. Kand’ umutima wiwe urushiriza kubagirira igishika, uko yibutse ingene mwanyumviye mwese, n’ingene mwamwākiriye mutinya, muhinda agashitsi. Nnezerewe yuko mfise umutima uremye kubg’ ivyanyu vyose. Bene Data, turabamenyesha ubuntu bg’Imana amashengero y’i Makedoniya yagiriwe. Bakigeragezwa n’amarushwa menshi, umunezero wabo w’akaburarugero, n’ubgoro bgabo butagira iyo buhērwa, vyarushirije kuzana ubutunzi bg’ivy’ ubuntu bgabo. Kubgabo bāratanze nk’uko bashoboye, ndabibashingira intahe, kandi n’ukurusha ivyo bashoboye, badusaba binginga cane kubatera iteka kugira ngo bafatanye n’abagaburira abera. Kandi si nk’uko twābiziga gusa, ariko bābanje kwitanga bīha Umwami wacu, natwe nyene baratwiha, nk’ukw Imana yagomvye. Ni co catumye twinginga Tito, ngw asozere ico gikorwa c’ubuntu no muri mwebge, nk’ uko yagitanguye kera. Ariko nk’uko murushiriza kugira vyose — ukwizera, n’amajambo, n’ubgenge, n’umwete mwinshi, n’urukundo mudukunda — ni murushirize no kugira ubgo buntu na bgo. Simbivugiye kubagera, ariko mbivugiye kugeza urukundo rwanyu kw ar’urw’ ukuri, ndarugeragereshe umwete w’abandi. Kuko muzi ubuntu bg’Umwami wacu Yesu Kristo, yuko naho yar’ umutunzi, yahindutse umworo kubganyu, kugira ng’ubgoro bgiwe bubatungishe. Kand’ ivyo mbabgiye kur’ ivyo n’ukubagisha inama; kuko bibabereye, abātanguriye abandi uhereye ku mwaka ushize, s’ukubikora gusa, ariko no kubikunda. Nuko none mushitse no kubikora, kugira ngo nk’uko mwakunze kuvyemera, abe ari ko mubishitsa ku vyo mufise. Kukw iyo har’ umutima ukunze, wemerwa ku vy’umuntu afise, si ku vy’ adafise. Simvuze ntyo kugira ngw abandi boroherwe, namwe ngo mugorwe. Ariko n’ukugira ngo munganye, ngw ibisāgutse kuri mwebge mur’ iki gihe bimare ubukene bgabo, kandi ngw ibizobasāguka na bo bize bimare ubukene bganyu, munganye. Nk’uko handitswe, ng’ Uwegeranije vyinshi asanga nta co asāguye; uwegeranije bike asanga nta co akehaniwe. Arikw Imana ishimwe, ishize mu mutima wa Tito kubagirira umwete nk’uwo mbagirira. Kuko yemeye inama yacu, kandi kukw agize umwete mwinshi, aje i wanyu bivuye ku mutima. Kandi hamwe n’ uwo turungitse na mwene Data ngo bazanane, ishimwe ryiwe ryo ku vy’ ubutumwa bgiza ryamamaye mu mashengero yose. Kandi si co gusa, ariko na kare uwo ni we yatoranijwe n’amashengero kwama ajana natwe kubg’ ico gikorwa c’ubuntu, ubgo tugabura ng’ Umwami wacu ashimishwe, kandi ngo twerekane umutima wacu k’ubikunze. Kukw ico twirinda ar’ iki, ar’ ic’ umuntu yotugaya kubg’ izi ngabire nyinshi tugabura. Tubabaye gukora ivyiza, si mu nyonga z’ Umwami wacu gusa, ariko no mu maso y’abantu. Kand’ abo tubarungikanye na mwene Data, uwo twagejeje kenshi, akaboneka kw ar’ umunyamwete muri vyinshi, ariko non’ arushiriza kugira umwete, kukw abizigira cane. Ivya Tito, ni we dufatanije igikorwa, kandi ni mugenzanje dukorana ivyanyu; kand’ ivya bene Data abo, n’intumwa z’ amashengero, kandi n’icubahiro ca Kristo. Nuko mubereke ivyerekana urukundo rwanyu mu maso y’amashengero, kandi yuko twari dufise inyanduruko yo kwirata mwebge. Ivy’ ukugaburira abera sindinda kubibandikira. Kuko nzi umutima ukunze wanyu, ni wo nirata mu Banyamakedoniya yuko muwufise, mvuga yukw Abanyakaya bāri basanzwe biteguye, uhereye mu mwaka ushize, kandi gushishikara kwanyu kwateye abenshi umwete. Kandi ndungitse abo bene Data kugira ng’ ukwirata mwebge kwacu ntikuze gupfe ubusa mur’ ivyo; kugira ngo muze mube mwiteguye nk’uko nababgiye, twebge (sinovuga mwebge) ntituze tumāramāzwe n’ivyo twari twizigiye, namb’ Abanyamakedoniya bamwe bazozanana nanje bagasanga mutiteguye. Ni co gitumye niyumviriye yuko nkwiye kwinginga abo bene Data kunyitangira imbere mu kuza i wanyu, ngo babanze gutunganya ivy’ ubuntu mwasezeranye kera, bibe vyiteguwe nk’ivy’ ubuntu, ata kinubge. Arikw ico mvuga ngiki, ng’ Ūbiba nke, azokwimbura bike, ūbiba nyinshi azokwimbura vyinshi. Umuntu wese atange nk’ukw abigabiye mu mutima wiwe, atababaye cank’ atagōberewe, kukw Imana ikunda ūtanga anezerewe. Kand’ Imana ishobora kubasāzako ubuntu bgose, kugira ngo murushirize gukora ivyiza vyose, mufise ibibahāgije muri vyose. Nk’uko handitswe, ngo Yatanze isābagire, yahaye abakene, Ukugororoka kwiwe kwamah’ ibihe bidashira. Kand’ Īha umubivyi imbuto n’ imitsima yo kurya, ni yo izobaha, ibongeranirize imbuto zanyu zo kubiba, kand’ izogwiza imbuto z’ukugororoka kwanyu. Namwe muzotungishwa muri vyose, ngo mugire ubuntu bgose, butuma dushimisha Imana. Kukw igikorwa c’ukwo kugabura kitamara ubgoro bg’abera gusa, ariko kandi kirushiriza gushimisha Imana muri benshi. Kuk’ uburyo mwageragejwe n’ukwo kugabura bgatumye abo bahimbaza Imana yuko muyumvira, mwātura ubutumwa bgiza bga Kristo, kandi yuko mwagize ubuntu bginshi bgo kubafasha no gufasha abandi bose. Kandi mu kubasengera babagirira inkumbu, kuk’ ubuntu bg’ Imana burushiriza kuba muri mwebge. Imana ishimirwe ingabire yayo nziza itovugwa. Jewe Paulo ubganje ndabinginga kubg’ ubugwaneza n’ineza vya Kristo, jewe umuntu aciye bugufi muri mwebge imbere yanyu, arikw iyo tutari kumwe ndabubahuka; nuko ndabinginga kugira ngo ni twaba kumwe sinze ndinde kububahuka, nk’uko ngabiye kuzokwubahuka bamwe nshize ubgoba, batwiyumvira ko tugenda dukurikira ivy’ akameremere kacu. Naho turi n’umubiri ntiturwana mu buryo bg’umubiri, kukw ibirwanishwa vy’intambara yacu atar’ ivyo mu buryo bg’umubiri, arikw imbere y’Imana bifise ubushobozi bgo gushingūra akarimbi, dushingūra impāri n’igishizwe hejuru cose, kihashiriwe kurwanya ukumenya Imana, dufata mpiri ivyiyumvirwa mu mitima vyose, ngo tubigomōrere Kristo. Kandi twiteguye guhana ubutumva bgose, aho mwebge muzogirira ukwumva gushitse. Mbega murāba ibibonwa n’ amaso? Namba har’ umuntu yizigiye kw ar’ uwa Kristo, yibgire n’ibi, yuk’ ukw ar’uwa Kristo, natwe ari ko turi. Kuk’ ububasha bgacu Umwami wacu yaduhaye kugira ngo tububake, ntitubasambure, naho norushiriza kubgirata, sinzomāramāzwa; sinze niyumvirwe nk’ūbateza ubgoba ivyete vyanje. Kuko bavuga, bat’ Ivyete vyiwe birahambaye, birasogōta, arikw iy’ ar’ ino, arakēngēretse, kand’ amajambo yiwe nta co amaze. Ūvuga ibisa birtyo ni yibgire n’ibi, yuk’ uko tumeze ku majambo yo mu vyete atari ho turi, ari ko tumeze no ku vyo dukora ari ho turi. Kuko tutubahuka kwishira mu gitigiri ca bamwe bishimagiza, canke kwigereranya na bo: arikw abo, ko bīrēhēsha ubgabo kandi bīgereranya ubgabo, nta bgenge bagira. Tweho ntituzokwirata ibirenze urugero, ariko tuzokwiyumvira urugero rwacu ko ruhwanye n’urugezo rw’ah’ Imana yatugereye, ngo dushike no kuri mwebge. Ntidushingīra ngo turenge urugezo rwacu, nk’abatāshitse kuri mwebge, kuko twāshitse no kuri mwebge koko, tuzanye ubutumwa bgiza bga Kristo. Ntitwirata ibirenze urugero, ntitwirata ivy’ abandi bakoze. Ariko twizigiye yuk’ ukwizera kwanyu ni kwakura, tuzoshirwa hejuru kubganyu, ku vyo twagerewe, ngo twāgukirwe, tuvuge ubutumwa bgiza mu bihugu biri hirya yanyu, kugira ngo twoye kwirata ivyo dusanze bīteguye, ahāgerewe uwundi. Arik’ uwirata yirate Uhoraho. Kuk’ uwishimagiza atari we yemerwa, ariko hemerwa uw’ Umwami wacu ashimagiza. Icompa mukanyihanganira ku bupfu buciyemwo, kandi n’ubgo muranyihanganira. Mbafuhira ifuhe ryo kubg’ Imana, kuko nabahaye umugabo umwe, ni we Kristo, ngo ndabamushingire mumeze nk’inkumi itunganye. Ariko ndiyubara yuko, nk’uko ya nzoka yahendesheje Eva ukwiyorobeka kwayo, kumbure ivyiyumviro vyanyu vyokwoshwa, mugaca mureka ukugororoka n’ukwera mu vya Kristo. Kukw iyo hagize ūza i wanyu akababarira Yesu wundi, tutābabariye, cank’ iyo mwākiriye iyindi mpwemu mutākiriye, cank’ ubundi butumwa mutemeye, we muramwihanganira neza! Kuko nibgira yukw izo ntumwa zihambaye cane ata co zindusha na gatoya. Naho nd’umutungu mu majambo, sind’ umutungu mu bgenge, kand’ ivyo twarabiberetse muri vyose no mu maso ya bose. Canke mbega naracumuye kuko nicishije bugufi ngo mushirwe hejuru, mbabgiye ubutumwa bgiza bg’Imana ku busa? Nasahuye ayandi mashengero ndayāka ingero, kugira ngo nkorere mwebge, kand’ aho nari kumwe namwe ngakena, sinagize uwo ngōra: kuko bene Data bavuye i Makedoniya bāmmaze ubukene. Muri vyose nirinda kubagora, kandi nzoshishikara kuvyirinda. Uk’ ukuri kwa Kristo kuri muri jewe, nta wuzombuza kwirata ntyo mu ntāra zo muri Akaya. Ni ku ki? N’uko ntabakunda? Bizi Imana. Arikw ivyo nkora nzoshishikara kubikora, kugira ngo mbuze inyanduruko abagomba inyanduruko yo kuboneka nkatwe mu vyo birata. Abameze bartyo n’intumwa z’ibinyoma, n’abakozi bagunga, bīgira intumwa za Kristo. Kand’ ivyo ntibitangaza, kuko na Satani yīgira umumarayika w’umuco. Nuko s’ikigoye kw abakozi biwe na bo bīgira nk’abakozi b’ukugororoka: iherezo ryabo rizohwana n’ibikorwa vyabo. Kandi nongere kubivuga: Ntihagire ūnyiyumvira ko nd’ igipfu. Ariko ni mwaramuka munyiyumviriye murtyo, munyemere nk’igipfu, kugira ngo nanje nirate gatoya. Ivyo mvuga simbivuga nk’ijambo ry’Umwami wacu, ariko ndabivuga nk’ūvugishwa n’ ubupfu, nizigiye yuko mfise inyanduruko yo kwirata. Ko benshi birata ivy’ umubiri, reka nanje nyene ndavyirate. Mwihanganira ibipfu munezerewe, kuko mwibereye abanyabgenge. Murihangana, iy’ umuntu abagize abaja, iy’ abariye, iy’ abafashe, iyo yishize hejuru, iy’ abakubise urushi. Mbivuganye isoni: bisa n’aho tweho twabagizemw’ intege nke. Arikw ikintu cose gitera umuntu gushira amanga (mbivugishijwe n’ubupfu) nanje kirabintera. Mbeg’ abo n’Abaheburayo? Nanje ndi we. N’Abisirayeli? Nanje ndi we. N’uruvyaro rwa Aburahamu? Nanje ndi rwo. N’abakozi ba Kristo? (Mvuga nk’umusazi) ndabarusha. Ndabarusha mu butame, ndabarusha gushirwa mu mabohero, ndabarusha mu gukubitwa kurenze urugero: kenshi nari mw irinde ry’urupfu. Abayuda ibihe bitanu bankubise ibimoko mirongwitatu n’icenda. Ibihe bitatu nakubiswe ingāge; igihe kimwe natewe amabuye; ibihe bitatu ubgato bgarammenekanye, naraye mw idamba nirirwaho; nari mu ngendo kenshi, mw irinde ry’inzūzi, mw irinde ry’ abambuzi, mw irinde ry’ubgoko bgacu, mw irinde ry’abanyamahanga, mw irinde ryo mu bisagara, mw irinde ryo mu bugaragwa, mw irinde ryo mu kiyaga, mw irinde ryo mu bīgira bene Data; mu butame no mu bucumukure, ndāra maso kenshi, ngira inzara n’inyota, mmara ubusa kenshi, nicwa n’imbeho, nambara ubusa. Kandi ntarinze kuvuga ibindi, har’ ikinzako uko bukeye, n’umwitwaririko w’amashengero yose. Ni nde adakomera, nanje simbe ūdakomeye? Ni nde agira ikimugwisha, nanje isoni ntizinyice? Namba nkwiye kwirata, nirata ivy’ intege nke zanje. Imana y’Umwami Yesu, ni yo Se, ishimwa ibihe bidashira, irazi ko ntabesha. I Damasiko icēgēra c’umwami Areta carindishije igisagara c’Abanyadamasiko ngo bamfate. Bancisha mu kadirisha k’uruzitiro rw’amabuye, ndi mu gisāngāza, ndahunga ndamuva mu maboko. Numva mpambīrwa kwirata, naho bitagira ikimazi. Ariko ngira mvuge ivyo kwerekwa no guhishurirwa n’Umwami wacu. Ndazi umuntu wo muri Kristo, yadūganywe akajanwa mw ijuru rya gatatu, ubu hashize imyaka cumi n’ine — namba yari mu mubiri simbizi; canke namb’ atāri mu mubiri simbizi, bizi Imana. Kandi nzi yuk’ ūmeze artyo — namba yari mu mubiri, canke namb’ atāri mu mubiri, simbizi, bizi Imana — yadūganywe, akajanwa muri Paradiso, akumva ibitovugwa, ivy’ umuntu atemererwa kuvuga. Kubg’ umuntu ameze artyo ndirata, ariko kubganje sinokwirata, atar’ intege nke zanje. Kandi nogomvye kwirata sinobaye nd’ igipfu, kuko noba mvuga ukuri. Ariko nsizeho kugira ngo ntihagire ūnyiyumvira ibiruta ivy’ ambonako cank’ ivy’ anyumvako. Kandi kugira ngo noye guterwa kwishira hejuru birenze urugero, mbitewe n’uko nahishuriwe ibirushiriza kuba ibihambaye, ni co catumye mpabga igisata mu mubiri, intumwa ya Satani yo kunkubita ibipfunsi, ngo noye guterwa kwishira hejuru birenze urugero. Kandi kur’ ivyo natakambiye Umwami wacu gatatu ngo kimvemwo. Arambarira, at’ Ubuntu bganje buraguhāgije; kuk’ ubushobozi bganje buhīngūrirwa mu ntege nke. Nuko cane‐cane nzonezererwa kwirata intege nke zanje, ng’ubushobozi bga Kristo bunzeko. Ni co gituma kubga Kristo nzonezererwa intege nke zanje, no gukubagurwa, n’ imibabaro, no guhīgwa, n’ivyago: kukw iyo mbaye umunyantege nke ari ho ndushiriza kugira ubushobozi. Mbaye igipfu, ni mwebge mwabinteye, kukw ivyari bikwiye ar’ uko mba narashimagijwe namwe. Za ntumwa zihambaye cane nta co zindushije, naho nd’ ubusa. N’ukuri ivyerekana intumwa vyakorewe hagati yanyu mu kwihangana kwose, ni vyo bimenyetso n’ibitangaza n’ibikorwa bikomeye. Ayandi mashengero yabarushije iki, atar’ uko jewe ubganje ntābabereye ikirusha? Mumparire ico caha! Ehe niteguye kuza i wanyu ubugira gatatu: sinzobabera ikirusha. Kukw atar’ ivyanyu ndondera ariko ni mwebge ubganyu ndondera: kukw abana badakwiye kuziganiriza abavyeyi, arikw abavyeyi ni bo bakwiye kuziganiriza abana. Kubganje nzonezererwa cane gutanga ivyanje, no kwitanga rwose, nitangira ubugingo bganyu. Mbega ko ndushiriza kubagirira urukundo, non’ urwo nkundwa rugabanuke? Ivyo vyo birahaye: ubganje sinabaremereye; ariko, ko naciye mu kandi kenge, nabafatishije ubugunge. Mbega mu bo nabatumyeko har’ umuntu natumye kubāka inyungu? Nagishije inama Tito, ndamurungikana na mwene Data wa wundi. Har’ inyungu Tito yabātse? Ntitwagendeye muri Mpwemu umwe? Ntiyageze ikirenge mu canje? Uhereye kera mwiyumvira yuko tubiregurako. Imbere y’ Imana no muri Kristo ni ho tuvugira. Ariko yemwe abo nkunda, vyose tubivugiye kubakomeza. Kuko binteye akōba yuko, aho nzozira, kumbure nzosanga mumeze uko ntagomba, nanje muzosanga mmeze uko mutagomba; kandi yuko kumbure hazoba imitongano, n’ishari, n’ uburake, n’ikēba, n’ukuvuga abandi nabi, n’insaku, n’ukwihimbariza ubusa, n’imivurungano; kandi yuko, aho nzozira, Imana yanje izosubira kuncisha bugufi muri mwebge, nanje nkazoririra benshi bācumuye kera, ntibihane ivyonona, n’ubushakanyi, n’ivy’ isoni nke bākoze. Ubu bugira bube ubga gatatu nza i wanyu. Ijambo ryose rizoringanizwa bivuye mu kanwa k’ivyabona bibiri canke bitatu. Nabivuze nkiri kumwe namwe ubugira kabiri kera, na none ntar’ iyo ni ko mbivuga bitaraba, mbarira abācumuye kera n’abandi bose, yuko ni nagaruka ntazogira akagongwe: kuko murondera ikimenyetso co kwerekana yuko Kristo ari we amvugisha, umwe atar’ umunyantege nke kuri mwebge, arikw agira ubushobozi hagati yanyu. Kukw intege nke zāteye kw abambga, ariko non’ ariho kubg’ ubushobozi bg’Imana. Natwe tur’ abanyantege nke muri we, ariko tuzobanaho na we, kubg’ ubushobozi bg’Imana tubereyeho mwebge. Ba ari mwebge mwisuzuma, mumenye yuko muhagaze mu kwizera; ba ari mwebge mwirāba. Mbega ntimwiyizi, ntimuzi yuko Yesu Kristo ari muri mwebge? — shiti kumbure mur’ abāhinyuwe! Ariko nizigiye yuko muzomenya ko tweho tutar’ abāhinyuwe. Kandi turasaba Imana ngo ntimugire ikibi mukora, s’ukugira ngo tuboneke ko tur’ abemewe, ariko n’ukugira ngo mukore iciza, natwe tuboneke nk’abahinyuwe. Kuko tudashobora kurwanya ukuri, ariko duherereye mu ruhande rw’ukuri. Turanezerwa iyo tugize intege nke, namwe mukagira inkomezi: kand’ ico dusaba ngiki, n’uko mutunganywa rwose. Ni co gitumye mbandikira ivyo tutari kumwe, kugira ngo ni twaba kumwe noye kuzohambara, nk’uko nahawe ububasha n’Umwami wacu bgo kwubaka, ariko s’ubgo gusambura. Ibisigaye bene Data, muganūke; mutungane rwose, mwemere guhanūrwa, muhuze imitima, mubane amahoro. Ni ho Imana Nyen’ urukundo n’amahoro izobana namwe. Muramukanishe kugumbirana kwera. Abera bose barabaganūtsa. Ubuntu bg’Umwami wacu Yesu Kristo, n’urukundo rw’ Imana, n’ubumwe buva kuri Mpwemu Yera, bibane namwe mwese. Paulo, intumwa itātumwe n’ abantu, kandi nta muntu yabariwe kuntuma, ariko natumwe na Yesu Kristo, n’Imana Data wa twese yamuzuye mu bapfuye, mfatanije na bene Data turi kumwe bose kubandikira, abo mu mashengero y’i Galatiya. Ubuntu bube muri mwebge n’amahoro biva ku Mana Data wa twese, no ku Mwami wacu Yesu Kristo, yitangiye ivyaha vyacu, ngw aturokore mur’ iki gihe kibi ca none, nk’ukw Imana yacu yagomvye, ni yo Data we twese. Icubahiro kibe icayo ibihe bitazoshira. Amen. Ndatangaye yuko muriko murareka vuba murtyo Iyabahamagaye kubg’ ubuntu bga Kristo, mukemera ubutumwa bunyuranye n’ubgo, kand’ ata bundi buriho; ariko harih’ abantu babahagarika imitima, bakagomba guhindura ukundi ubutumwa bga Kristo. Ariko naho yoba ari twebge cank’ umumarayika avuye mw ijuru, ababarira ubutumwa bunyuranye n’ubgo twababariye, arakavumwa. Nk’uko twāvuze ubga mbere, na none nongeye kubivuga, nti Ni hagira umuntu ababarira ubutumwa bunyuranye n’ubgo mwemeye, arakavumwa. Mbeg’ ubu n’ishimwe ry’ abantu ngomba, canke n’iry’ Imana? Canke se ndondera kunezereza abantu? Iyo mba nkinezereza abantu, simba nd’umugurano wa Kristo. Ku vy’ ubutumwa navuze, ndabamenyesha bene Data, yukw atar’ ubg’ abantu: kuko nanje ntābuhawe n’umuntu, kandi sinabgigishijwe, ariko ni Yesu Kristo yabumpishuriye. Mwumvise ingeso zanje nari mfise kera, nkiri mw idini y’Abayuda, ingene nahīga ishengero ry’Imana birengereje, nkaritikiza. Kandi mu bgoko bgacu narushije benshi bo mu bo twārukanye kuja imbere mw idini y’Abayuda, kuko nabarusha kugira ishaka ry’imigenzo twārazwe na ba sogokuruza. Arikw aho bihimbariye Imana yandobanuye nkiri mu nda ya mama, ikampamagara kubg’ ubuntu bgayo, guhishurira umutima wanje Umwana wayo, ngo mvuge ubutumwa bgiwe bgiza mu banyamahanga, ako kanya sinagishije inama abafise inyama n’amaraso, kandi sinadūze i Yerusalemu ku bantanguriye kuba intumwa, ariko nagiye muri Arabiya, kandi hanyuma nsubira i Damasiko. Maz’ imyaka itatu ishize ndūga i Yerusalemu kwibonanira na Kefa, mmara i we imisi cumi n’itanu. Ariko mu zindi ntumwa nta wundi nabonye, atari Yakobo, mwene nyina w’Umwami Yesu. Ku vyo mbandikiye, ehe nd’imbere y’Imana, simbesha. Maze nja mu ntāra z’i Siriya n’i Kilikiya. Abo mu mashengero y’i Yudaya yo muri Kristo ntibāribgankubite ijisho, ariko bumva gusa abamvuga, bat’ Umwe yahora aduhīga mbere, ubu asigaye yamamaza ivyizerwa yatikiza kera; nuko bahimbaza Imana kubganje. Maze hahise imyaka cumi n’ine, nongera kudūgana na Barunaba, kandi na Tito ndamujana. Kandi nadūzeyo kubgo guhishurirwa, mbashira imbere ubutumwa bgiza mvuga mu banyamahanga, ariko mbushira imbere y’abashimwa twiherereye, ngo sinirukire ubusa, canke simbe narirukiye ubusa. Ariko na Tito twari kumwe ntiyagōberewe ngw akebge, naho yar’ Umugiriki, kand’ ari co coshimishije abīgira bene Data bānyegetejwe mw ishengero, binjiye mu mpisho ngo batate ukwidegemvya kwacu dufise muri Kristo Yesu, kugira ngo badushire mu buja. Abo ntitwabumviye na gatoya ngo tuganzwe na bo; kugira ng’ ukuri kw’ubutumwa bgiza kugume muri mwebge. Arikw abashimwa kw ari bakuru — uko bari bameze ubga mbere simbibabaye, kubganje vyose ni bimwe, Imana ntirobanura abantu ku cubahiro — abo bashimwa nta co bānyongerereje. Ariko babonye yuko najejwe ubutumwa bgo kwigisha abatākebge, nk’uko Petero yajejwe ubgo kwigisha abākebge. Kukw Iyashoboje Petero gutumwa ku bākebge, ari yo yanshoboje nanje gutumwa ku banyamahanga. Kandi bamaze kumenya ubuntu nahāwe, Yakobo na Kefa na Yohana, abashimwa kw ar’inkingi, badukora mu minwe, twe na Barunaba, ngo dufatanye na bo, ngo twebge tuje ku banyamahanga, na bo baje ku bākebge. Arikw ico bāgomvye gusa n’uko twibuka aboro, ari co nyene nanje nari nsanzwe mfitiye umwete. Ariko Kefa aje muri Antiyokiya, mmugisha impāri imbonankubone, kuko yari n’ibimutsindishije. Kukw abāvuye kwa Yakobo batarashikayo yasangira n’abanyamahanga; ariko bashitseyo, ariyonjorora, arabanēna, kukw atinye abo mu bākebge. Kandi n’ abandi Bayuda bahumbana na we, bitayeko na Barunaba atwarwa n’ubgo buhumvyi bgabo. Ariko mbonye badaca mu nzira igororotse, nk’uk’ ukuri kw’ubutumwa bgiza kuri, mbaririra Kefa imbere ya bose, nti Ko wewe witondera ingeso z’abanyamahanga, zitar’ iz’ Abayuda, kand’ ur’ Umuyuda, ugōbēra ute abanyamahanga kuba nk’Abayuda? Twebge mu kameremere kacu tur’ Abayuda, ntitur’ abanyavyaha bo mu banyamahanga. Ariko tuzi yuk’ umuntu adatsindanishirizwa n’ibikorwa bishinzwe n’ivyagezwe, arikw atsindanishirizwa no kwizera Yesu Kristo. Natwe twizeye Kristo Yesu, ngo kwizera Kristo kube ari kwo kudutsindanishiriza, atar’ ibikorwa bishinzwe n’ivyagezwe; kukw ata muntu atsindanishirizwa n’ibikorwa bishinzwe n’ivyagezwe. Ariko namba twabonetse ko tur’ abanyavyaha, hamwe twarondera gutsindanishirizwa no kuba muri Kristo, mbega Kristo n’ umukozi agabura icaha? Eka na mba! Nokwongera kwubaka ivyo nasambuye noba niseruye ko nd’umuntu acumura. Ivyagezwe vyanteye gupfa ku vyagezwe, ngo mbeho ku Mana. Nabambanywe na Kristo, ariko ndiho; yamara si jewe nkiriho, ni Kristo ariho muri jewe. Ivyo nkora vyose nkiriho mu mubiri mbikoreshwa no kwizera Umwana w’Imana yankunze, akanyigura. Simpindura ubusa ubuntu bg’Imana, kukw asangw’ ukugororoka kuzanwa n’ivyagezwe, Kristo azoba yapfiriye ubusa. Yemwe Bagalatiya b’ibijuju, ni nde yabaroze, kand’ ari mwebge mweretswe Yesu Kristo abambge, mu maso yanyu? Iki conyene ni co ngomba ko mumbgira: mbega Mpwemu mwamuronkeshejwe n’ibikorwa vy’ ivyagezwe, canke n’ukwumva gufatanije n’ukwizera? Mbega mwakabaye mur’ ibijuju murtyo? Mwatanguye mu vya Mpwemu, mbega none musozereye mu vy’ umubiri? Mbeg’ ayo yose mwayaboneye ubusa? Namba yar’ ay’ ubusa koko! Ībaha Mpwemu, igakorera ibitangaza muri mwebge, mbeg’ ibikoreshwa n’ uko mukora ibikorwa vy’ivyagezwe, canke n’uko mwumvise mukizera? Nk’uko Aburahamu yizeye Imana, akabiharūrwako nk’ ukugororoka. Mumenye rero yukw abīshimiye ukwizera ari bo bana ba Aburahamu. Kand’ ivyanditswe vyabimenye bitaraba yukw Imana izotsindanishiriza abanyamahanga kubg’ ukwizera, bibarira Aburahamu ubutumwa bgiza bg’ibitaraba, biti Muri wewe ni ho amahanga yose azohērwa umugisha. Nukw abīshimira ukwizera bahabga umugisha hamwe na Aburahamu yizera. Abishimira ibikorwa vy’ivyagezwe bose bari n’umuvumo: kuko handitswe ngw Azoba avumwe umuntu wese adashishikarira ivyanditswe vyose mu gitabo c’ivyagezwe, ngw avyitondere. Biraseruka yukw ata muntu atsindanishirizwa n’ivyagezwe imbere y’Imana, kuko handitswe ng’ Umugororotsi azobeshwaho n’ukwizera. Arikw ivyagezwe ntibiva ku kwizera, yamara ng’ Ūzovyitondera ni vyo bizomubeshaho. Kristo yaducunguye umuvumo w’ivyagezwe, yacitse ikivume kubgacu; kuko handitswe ngw Azoba avumwe umuntu wese amanitswe ku giti: kugira ng’ umugisha wa Aburahamu ushike ku banyamahanga, bawuheshejwe na Yesu Kristo, kugira ng’ukwizera kuturonkeshe Mpwemu twasezeraniwe. Bene Data, ibi ndabivuga nk’imvugo y’abantu. Isezerano, naho ryoba iry’ umuntu gusa, iyo rishinzwe nta muntu arikūraho cank’ aryongerako. Nuko Aburahamu ni we yasezeraniwe amasezerano, bo n’uruvyaro rwiwe. Ntiyavuze, it’ Imvyaro; nk’ ūvuga benshi: yamara yavuze nk’ūvuga umwe, iti N’uruvyaro rwawe; ni rwo Kristo. Arikw ico mvuze n’iki: isezerano ryabanje gushingwa n’Imana, ivyagezwe vyaje hashize imyaka amajana ane na mirongwitatu, ntivyorikūraho ngo bihindure ubusa iryo sezerano. Kukw iy’ umwandu uzanwa n’ivyagezwe, woba utazanywe n’isezerano: arikw Imana yawuhaye Aburahamu, iwumusezeraniye. Nukw ivyagezwe n’ibiki? Vyageretsweko kubg’ ibicumuro, ngo bigumeho kugeza ah’ uruvyaro ruzozira rwasezeranywe ivy’ isezerano: kandi vyahawe abamarayika kubigera, na bo babiha umushikirwa w’amajambo. Arik’ umushikirwa ntaba uw’ umwe, yamar’ Imana n’imwe. Mbeg’ ivyagezwe birwanya amasezerano y’Imana? Eka na mba! Iyo haba harih’ ivyagezwe vyashinzwe bishobora kubeshah’ abantu, n’ukuri ukugororoka kuba kwarazanywe n’ivyagezwe. Arikw ivyanditswe bivuga yuko vyose vyugaranywe ngo biganzwe n’icaha, kugira ngw abizera bahabge ivyasezeranywe biheshwa no kwizera Yesu Kristo. Arik’ ukwizera kutaraza, twarindwa n’ivyagezwe, twugaranywe turindiriye ukwizera kwagira kuze guhishurwe. Uko ni kw ivyagezwe vyatubereye umurezi aturera akadushikiriza Kristo, ngo dutsindanishirizwe n’ukwizera. Arik’ ukwizera ko kwaje, ntitukirerwa n’umurezi. Mwese mur’ abana b’Imana kubgo kwizera Kristo Yesu: kuko mwese ababatirijwe kuba aba Kristo mwanbaye Kristo. Ntihashobora kuba Umuyuda cank’ Umugiriki, ntihashobora kuba umugurano cank’ uwidegemvya, ntihashobora kuba umugabo cank’ umugore; kuko mwese mur’ umwe muri Kristo Yesu. Ko mur’ aba Kristo, mur’ uruvyaro rwa Aburahamu, mur’ abaragwa nk’ uko vyasezeranywe. Ariko mvuga yuko samuragwa, iy’ akir’ umwana, ata co atandukanako n’umugurano, nah’ ari we nyen’ ibintu vyose. Arikw aganzwa n’abamuzigama n’ ababgiriza kugeza mu kibariro cashinzwe na se. Natwe n’ uko: tukir’ abana twari tujakariye ivya mbere vyo mw isi. Maz’ igihe gikwiye gishitse, Imana ituma Umwana wayo, yavyawe n’umugore, kandi yavutse aganzwa n’ivyagezwe, ngw acungure abaganzwa n’ivyagezwe, biduheshe gucika abana bayo. Kandi kuko mur’ abana bayo, Imana yatumye Mpwemu w’Umwana wayo mu mitima yacu, ataka, ati Abba, Data. Ni co gituma utakir’ umugurano, arik’ ur’ umwana wayo; kandi k’ur’ umwana wayo, ur’ umuragwa, ubihawe n’Imana. Arikw ico gihe, kuko mutāri muzi Imana, mwari mujakariye imana zitari zo uhereye mu kameremere kazo: ariko none, ko mwamenye Imana, cane‐cane ko mwamenywe na yo, n’iki catumye musubira inyuma mugahindukirira ivya mbere vya goyi‐goyi, bitagira ikimazi, mukagomba kubijakarira ukundi gusha? Muziririza imisi n’amezi n’ibihe n’imyaka. Munteye akōba, yuko kumbure ivyo nabakoreye natamijwe n’ubusa. Ndabinginze, bene Data, mumere nkanje, kuko nanje mmeze nkamwe. Nta nabi mwangiriye, ariko murazi yukw amagara make y’umubiri ari yo yatumye mbabarira ubutumwa bgiza ubga mbere: kand’ ivyābagerageza kubg’ umubiri wanje ntimwabitītūye, ntimwāciriye inyeri, ariko mwānyakiriye nk’ umumarayika w’Imana, canke nka Kristo Yesu. None kwa kwishima kwanyu kuri hehe? Nd’ icabona canyu yukw iyo biba vyarashobotse, muba mwaremeye kwinogora amaso, mukayampa. Mbega mpinduwe umwansi wanyu no kubabgira ukuri? Ba bandi babagirira ishaka mu buryo butari bgiza; arikw ico bagomba n’ukubazigira hanze, kugira ngo namwe mubagirire ishaka. Mugabo, ni vyiza kugirira ivyiza ishaka ibihe vyose, atar’ igihe turi kumwe gusa, bana banje bato, abo nongera kuramukwa, gushitsa ah’ ishusho ya Kristo izoremerwa muri mwebge. Kandi nagomba gushikīrana namwe aka kanya, no kworosha ijwi, kukw ivyanyu binzazaniye. Mwebge abagomba kuganzwa n’ivyagezwe, ni mumbarire: mbega ntimwumva ivyagezwe? Kuko vyanditswe yuko Aburahamu yar’ afise abahungu babiri, umwe ar’ uwo ku ncoreke, uwundi ar’ uwo ku mugore bgite. Uwo ku ncoreke yavyawe mu buryo bg’umubiri; uwo ku mugore bgite yavyawe kubg’ isezerano. Ivyo ni nk’umugani. Kukw abo bagore ari nk’amasezerano abiri, rimwe ryavuye ku musozi Sinayi, rivyara abo kuguma mu buja, iryo ni Hagari. Nuko Hagari n’umusozi Sinayi wo muri Arabiya, usobanurwa ngo Yerusalemu wa none, kuk’ usangiye ubuja n’abana bawo. Ariko Yerusalemu wo hejuru ni wo mugore bgite, ni wo mama wa twese. Kuko handitswe, ngo Nezerwa, yewe mugore w’ingumba utavyara, Turika, usemerere, wewe utaramukwa, Kukw abana b’intābga ari benshi, baruta ab’ ūfise umugabo. Namwe bene Data, mur’ abana b’isezerano, nk’uko Isaka yar’ ari. Ariko nk’ukw ico gihe uwavyawe mu buryo bg’ umubiri yahama uwavyawe mu buryo bga Mpwemu, na none ni ko biri. Ivyanditswe bivuga iki? Bit’ Irukana incoreke n’ umwana wayo, kuk’ umwana w’ incoreke atazoraganwa n’umwana w’umugore bgite. Nuko bene Data, ntitur’ abana b’incoreke, tur’ aba wa mugore bgite. Kristo yatugobotoye ngo tube mu mwidegemvyo: nuko muhagarare mushikamye, ntimukongere kuzīngīrwa n’ugutwazwa ituntu n’ubuja. Umve, jewe Paulo ndababgira yuko ni mwakebga, Kristo ata co azobamarira. Kandi ndabarira umuntu wese akebga, mbishingiye intahe, yukw ari n’ umwenda wo kwitondera ivyagezwe vyose. Yemwe abagomba gutsindanishirizwa n’ivyagezwe, erega muhinduye ubusa gufatana na Kristo kwanyu, muratemvye muretse ubuntu bg’Imana. Kuko twebge, mu buryo bga Mpwemu, twiteze ivyizigiro vy’ukugororoka, kubg’ ukwizera. Kuko muri Kristo Yesu, ar’ ugukebga, ar’ ukudakebga, bitagira ikimazi; ikigira ikimazi n’ukwizera gukoreshwa n’urukundo. Ko mwagenda neza; ni nde yabateye gutenzekanya ngo ntimwumvire ukuri? Iyo nyosha ntiyavuye kur’ uwo abahamagara. Umwambiro muke ututumbisha irobe ryose. Ndabizigiye kubg’ Umwami wacu yuko mutazogira uwundi mutima; arik’ ūbahagarika imitima, uw’ ari we wese, urubanza ruzomusubirako. Ariko jewe, bene Data, namba nkibarira abantu gukebga, n’iki gituma ngihamwa? Igitsitaza c’umusaraba kiba carahindutse ubusa. Icompa ababavurunga bakīkona rwose. Bene Data, mwahamagariwe umwidegemvyo; mugabo rero, uwo mwidegemvyo ntimuwugire urwitwazo rw’akameremere kanyu, arik’ urukundo rubatere gukorerana. Kukw ivyagezwe vyose bihūrira mur’ iri jambo, ngo Mukunde bagenzi banyu nk’ uko mwikunda. Ariko ni mwashikurana, mugatsontsomerana, mwirinde ntimuhezanye. Ndavuga nti Mugendeshwe na Mpwemu, ni ho mutazoshitsa ivy’ akameremere kanyu kifuza. Kukw akameremere kifuza ivyo Mpwemu yanka, kandi Mpwemu yifuza ivy’ akameremere kanka: kukw ivyo bihiganwa, ngo ntimukore ivyo mugomba. Ariko namba murōngōrwa na Mpwemu, ntimuganzwa n’ivyagezwe. Kand’ ibikorwa vy’akameremere kacu biramenyekana, n’ibi: ubushakanyi, ibihumanya, ivy’ isoni nke, gusenga ibigirwamana, uburozi, ubgansi, intonganya, ishari, uburake, ikēba, kwitandukanya, ibice, igono, kuborerwa, kudandahirwa, n’ibindi ben’ ivyo. Ivyo ndabibabūriye, nk’uko nabibabūriye kera, yukw abakora ibisa birtyo batazoragwa ubgami bg’ Imana. Arikw ivyo Mpwemu yama n’urukundo, umunezero, amahoro, ukwihangana, kugira neza, ingeso nziza, kuba umwizigirwa, ubugwaneza, ukwirinda: ibimeze birtyo nta vyagezwe bibibuza. Kand’ aba Kristo Yesu bābambanye akameremere kabo n’ivyo gahahamiye n’ivyo kifuza. Namba tubeshwaho na Mpwemu, tuyoborwe na Mpwemu. Ntitwifate uko tutari, ngo twandurutsanye, tugiriranire ishari. Bene Data, umuntu n’iyo yobonekakw icaha, mwebge ab’ impwemu mutunganye ūmeze artyo, mumuhanūrishe umutima w’ubugwaneza; kandi wiyubare ubgawe, nawe nyene woye kwoshwa nabi. Mwākīrane imitwaro, mushikane murtyo ivyagezwe na Kristo. Umuntu ni yiyumvira kw ar’ agakomeye, kand’ ata co amaze, arībesha. Arik’ umuntu wese asuzume igikorwa ciwe, ni ho azobona ico yirata ku mutumba wiwe bgite, atari kubga mugenzi we. Kuk’ umuntu wese azokwiyikorerera uwiwe mutwaro. Arik’ uwigishwa ijambo ry’ Imana ahe umwigisha mu vyiza vyose. Ntimuzimire: Imana yo nticokorwa; kukw ic’ umuntu abiba cose ari co azokwimbura. Ūbiba mu buryo bg’umubiri azokwimbura ukubora mu mubiri; arik’ ūbiba muri Mpwemu azokwimbura muri Mpwemu ubugingo budashira. Twame dukora ivyiza, ntiducobogore, kukw igihe ni cashika tuzokwimbura, ni tutarambirwa. Nuko rero, iyo turonse uburyo, tugirire bose neza, cane‐cane ab’ inzu y’abizera. Murābe ingene mbandikishirije ukwanje kuboko inyuguti nini‐nini. Abagomba bose kwiha igikundiro ku vy’ umubiri ni bo babagōbēra gukebga; nta yindi nyanduruko, n’ukugira ngo ntibahamwe bahōrwa umusaraba wa Kristo. Kukw abākebge na bo nyene batitondera ivyagezwe, ariko bashaka ko mukebga, ngo birate imibiri yanyu. Ariko jeho sinkirate ikindi, atar’ umusaraba w’Umwami wacu Yesu Kristo, watumye isi imbera ikibambge, nanje isi nkayibera ikibambge. Kuko gukebga ata kimazi, no kudakebga nta kimazi, ikigira ikimazi n’icaremwe gisha. Abazogendera kur’ urwo rugezo, amahoro abe muri bo n’ ikigongwe, no mu Bisirayeli b’ Imana. Uhereye none ntihakagire umuntu angora, kuko mfise ku mubiri inkovu za Yesu. Bene Data, ubuntu bg’ Umwami wacu Yesu Kristo bubane n’imitima yanyu. Amen. Paulo, nagizwe intumwa ya Kristo Yesu n’ukw Imana yabigomvye, ndabandikiye abera bari muri Efeso, b’abizigirwa bo muri Kristo Yesu. Ubuntu bube muri mwebge n’amahoro, biva ku Mana Data wa twese no ku Mwami Yesu Kristo. Imana y’Umwami wacu Yesu Kristo, ari yo Se, iragahezagirwa, yaduhezagiriye imihezagiro yose y’impwemu ahantu ho mw ijuru muri Kristo: nk’uko yadutoranirije muri we, itanguriro ry’isi ritarashirwaho, kugira ngo tube abera tutagira agasembga imbere yayo, turi mu rukundo. Kuko yagabiye kera ko duheshwa na Yesu Kristo gucika abana bayo kubgayo, nk’uko yabigomvye bikayihimbara: kugira ng’ubgiza bg’ubuntu bgayo bushimwe, ubgo yatugabiriye mu wo ikunda. Muri we ni ho duhērwa gucungurwa n’amaraso yiwe, ni kwo guharirwa ibicumuro vyacu, nk’ ukw itunga ry’ubuntu bgayo riri, ubgo yadusēsekarije mu bgenge bgose no kumenya: itwātiye ibanga ry’ivy’ igomba, nk’uko vyayihimbaye, ibigabiye kera muri we, vy’ingene izogenza vyose, igihe gikwiye gishitse, gukoraniriza vyose muri Kristo, ibiri mw ijuru n’ibiri mw isi. Kuba mur’ uwo kwaduhesheje gucika ishamvu yayo, twashiriweho kera nk’ukw Iyo yabigabiye, ikora vyose nk’ukw imigabo yo mu mutima wayo iri, kuzoba abo guhesha icubahiro ubgiza bgayo, twebge abizigiye Kristo kera. Muri we namwe mumaze kwumva ijambo ry’ukuri, ni ryo butumwa bgiza bg’agakiza kanyu, mumaze no kumwizera, ni ho mwashiriwekw ikimenyetso, ni co Mpwemu Yera yasezeranywe, ni we ngwati y’umwandu tuzohabga, kugira ngw abo Imana yaronse ibacungure, ng’ubgiza bgayo bushimwe. Ni co gituma nanje, numvise ukwizera Umwami Yesu kuri muri mwebge, n’urukundo mukunda abera bose, ntahengeshanya kubashimira Imana, mbahoza mu kanwa uko nsenze, ngw Imana y’Umwami wacu Yesu Kristo, Data wa twese w’ubgiza, ibahe umutima w’ubgenge no guhishurirwa mu kuyimenya; ngw amaso y’imitima yanyu yihweze, kugira ngo mumenye ivyo mwizigizwa n’uguhamagara kwayo ivy’ ari vyo, mumenye n’itunga ry’ ubgiza bg’ishamvu ifise mu bera, mumenye n’ubginshi buhebuje bg’ubushobozi bgayo ikoreshereza muri twebge abizera, nk’uko kwa gukora kw’ububasha bg’ubushobozi bgayo kungana, ukwo yakoreye muri Kristo, hamwe yamuzura mu bapfuye, ikamuvyagiza i buryo bgayo ahantu ho mw ijuru, imushize hejuru cane y’ubukuru bgose n’ububasha bgose n’ubushobozi bgose n’ubgami bgose n’izina ryose rivugwa, si mur’ iki gihe gusa, ariko no mu kizoza. Kandi yamushikirije vyose, ibishira musi y’ibirenge vyiwe, kand’ imuha ishengero ngw abe umutwe waryo wo gusumba vyose, ni ryo mubiri wiwe, unengesereye ūnengesera vyose hose. Namwe yarabagize bazima, hamwe mwari mupfuye mwishwe n’ibicumuro n’ivyaha vyanyu, ivyo mwagenderamwo kera, nk’ukw ivy’ iyi si bigenda, mwumvira umwami w’abaganza ikirēre, ni we mpwemu ikorera mu bantu b’intabarirwa. Kandi natwe twese twahora muri bo kera mu kwifuza kw’ imibiri yacu, tugakora ivy’ imibiri n’ imitima vyacu bigomba, kandi mu kameremere kacu twar’ abo kurakirwa, nk’abandi bose. Arikw Imana, kukw ar’ umutunzi w’ikigongwe, kubg’ urukundo rwayo rwinshi yadukunze, hamwe twari tugipfuye, twishwe n’ibicumuro vyacu, yatugiranye bazima na Kristo — ubuntu ni bgo bgabakijije — yatuzuranye na we, itwicarikana na we ahantu ho mw ijuru, turi muri Kristo Yesu, kugira ngo mu bihe bizoza ize yerekane itunga rihebuje ry’ubuntu bgayo mu kutugirira neza muri Kristo Yesu. Ubuntu ni bgo bgabakijije kubg’ ukwizera: na vyo nyene ntivyavuye kuri mwebge, n’ingabire y’Imana; ntivyavuye ku bikorwa, kugira ngo hoye kugira uwirarira. Kuko tur’ ibiremwa vyayo, twaremewe muri Kristo Yesu ngo dukore ibikorwa vyiza, ivyo Imana yateguye kera ngo tubigenderemwo. Nuko mwibuke yuk’ ubga mbere, mwebge abanyamahanga ku rukoba, mwebge mucitwa abatākebge n’abo bitwa abākebge n’ intoke ku mubiri, kw ico gihe mwari mutandukanye na Kristo, muri n’itandukaniro n’ ihanga rya Isirayeli, mur’ injabuka ku masezerano y’ivyasezeranywe, ata co mwizigiye ku bizoba, mwari mw isi mutagira Imana Rurema. Ariko noneho, kuko muri muri Kristo Yesu, mwebge abāri kure kera mwigijwe hafi n’amaraso ya Kristo Ni we mahoro yacu, kuko yahinduye ya macakubiri kuba kimwe, ahomvoye ca gisika co hagati cadutandukanya, ubgansi amaze kubuhinduza ubusa umubiri wiwe, ni bgo vya vyagezwe birimw’ amabgirizwa ava mu vyashinzwe; kugira ngo muri we ya macakubiri ayarememw’ umuntu umwe musha, ngw azane amahoro artyo; kandi ngw ayo macakubiri, amaze kuyagira umubiri umwe, ayuzurishe n’Imana umusaraba, awicishije bga bgansi. Yaraje, ababgira ubutumwa bgiza bg’amahoro, mwebge abāri kure; kand’ abāri hafi na bo ababgira amahoro: kuko, uko tur’ amacakubiri, ari we adushikiriza Data wa twese, turi muri Mpwemu umwe. Nuko ntimukir’ abashitsi n’akavantara, ariko musangiye ubgoko n’abera, mur’ abo mu ngoro y’Imana; kuko mwubatswe ku mabuye y’ itanguriro, ari yo ntumwa n’abāvugishwa n’Imana, Kristo Yesu ari we buye rigumya imfuruka. Muri we ingoro yose, yubatswe neza, irakura, ngw ibe urusengero rwera mu Mwami wacu. Muri we namwe murubakanwa, kugira ngo muheshwe na Mpwemu kuba ingoro Imana ibamwo. Ni co gituma jewe Paulo, imbohe ya Kristo Yesu, mbohewe mwebge abanyamahanga — namba mwarumvise ububgiriza bga bga buntu bg’Imana nahawe kubagaburira: yuko mu guhishurirwa nātiwe ibanga, nk’uko nabanje kwandika mu majambo make, namwe, ni mwayasoma, muzoshobora kubona ingene nzi ibanga rya Kristo. Ivyo, abana b’abantu ntibābimenyeshejwe mu bindi bihe, nk’uko mur’ iki gihe intumwa ziwe zera n’abavugishwa na we bābihishuriwe na Mpwemu: yukw abanyamahanga basangiye natwe ibiragwa, basangiye natwe umubiri umwe, basangiye natwe ivyasezeranywe muri Kristo Yesu kubg’ ubutumwa bgiza. Nacitse umukozi wabgo, nk’ ukw ingabire y’ubuntu bg’Imana iri, ubgo nahawe, nk’uk’ ubushobozi bgayo bukora. Jewe, uwuri mu nyuma y’uwo mu nyuma y’abera bose, naherewe ubgo buntu kubgira abanyamahanga ubutumwa bgiza bg’itunga rya Kristo ritagira aho riherera, no guserurira bose ububgiriza bg’ ibanga ubg’ ari bgo, ryari rihishijwe, uhereye kera hose, mu Mana Umuremyi wa vyose; kugira ngo noneh’ abakuru n’abafise ububasha b’ahantu ho mw ijuru bamenyere kw ishengero ubgenge bg’Imana bg’uburyo bginshi, nk’ukw imigabo yayo iri, iyo yagabiye uhereye kera hose muri Kristo Yesu Umwami wacu Muri we ni ho duhērwa ubushizi bg’ ubgoba no gushikīra Imana tuyizigiye, kubgo kumwizera. Ni co gituma mbinginga ngo mwoye kwihebuzwa n’amarushwa yanje yo kubganyu, kukw ari yo cubahiro canyu. Ni co gituma mpfukamira Data wa twese, uwo imiryango yose yo mw ijuru n’iyo mw isi yītirirwa, ngw abahe, nk’ ukw itunga ry’ubgiza bgiwe riri, kuremeshwa n’ubushobozi imbere mu mitima mubihawe na Mpwemu wiwe: Kristo abe mu mitima yanyu kubg’ ukwizera; kugira ngo mugize imizi ishinzwe mu rukundo, n’amabuye y’itanguriro arwubatswemwo, mugire inkomezi zibashoboza gutahurira hamwe n’abera bose uburebure bg’ubgaguke n’ubg’ amakika n’ubg’ igihagararo n’ubg’ amajepfo ubg’ ari bgo, mumenye urukundo rwa Kristo ruruta uko rwomenywa; ngo mubone kunengeserezwa mushitse ku kunengesera kw’Imana kwose. Nukw Īshobora gukora ibirengeye cane ivyo dusaba n’ivyo twiyumvira vyose, nk’uk’ ubushobozi bgayo budukoreramwo buri, icubahiro kibe icayo mw ishengero no muri Kristo Yesu, kugeza ku buzukuruza bose b’ibihe bitazoshira. Amen. Ni co gitumye mbinginga, jewe imbohe y’Umwami wacu, ngo mugende uko bibereye ihamagarwa mwahamagawe, mwiyoroheje rwose, mufise ubugwaneza, mwihangana, mubabariranira muri mu rukundo, mushishikaye kuzigamisha ubumwe buva kuri Mpwemu umugozi w’amahoro. Harih’ umubiri umwe, na Mpwemu umwe, nk’ uko kandi mwahamagariwe icizigiro kimwe c’ihamagarwa ryanyu. Harih’ Umwami umwe, n’ukwizera kumwe, no kubatizwa kumwe; n’Imana imwe, ni yo Data wa twese, asumba bose, akoresha bose, ari muri bose. Arik’ umuntu wese muri twebge yahawe ubuntu, nk’uko tugererwa ingabire ya Kristo. Ni co gituma ivuga, iti Yaradūze, aja iyo hejuru, ajanye iminyago, Agabira abantu ingabire. Arikw iryo jambo ngo Yaradūze, n’iki? Mbega ntiryerekana yuko yabanje kumanuka i kuzimu? Uwo yamanutse ni we yadūze, aja hejuru y’amajuru yose, kugira ngw anengesere vyose. Kandi yahaye bamwe kuba intumwa, abandi kuba abavugishwa na we, abandi kuvuga ubutumwa bgiza, abandi kuba abungere n’abigisha: kugira ngw abera babone gutungana, baheze bakore igikorwa co kugabura ivy’ Imana, bubake umubiri wa Kristo: kugeza aho twese tuzoshikira ku kugiriranira ubumwe buva ku kwizera n’ukumenya Umwana w’Imana, kandi kugeza aho tuzoshikira kuba abantu bakuze, no ku rugezo rw’ubginshi bg’ukunengesera kwa Kristo: kugira ngo dushire ubgana, ntituzungazungishwe n’ imipfunda, ngo tujanwe irya n’ino n’imiyaga yose y’inyigisho n’amangetengete y’abantu, n’ubugunge bgabo, n’uburyo bginshi bgo kutuzimiza. Ariko tube imvugakuri turi mu rukundo, dukurire muri we muri vyose, ari we mutwe, ni wo Kristo; umubiri wiwe wose, uteranijwe neza, ufatanijwe n’ibifashisho vy’ingingo zawo zose, nk’ukw igihimba cose gikora ibango cagerewe, kuri we ni ho uronka gukura kwawo, ukubakwa mu rukundo. Ni co gituma mvuga ibi, nkabishingira intahe mu Mwami wacu, ngo ntimube mukigenda nk’ukw abanyamahanga bagenda, bagendera mu bitagira ikimazi vyo mu bgenge bgabo, ivyiyumviro vyabo biri mu mwiza, batandukanijwe n’ubugingo buva ku Mana kubg’ ukutamenya kuri muri bo, n’ugukomantara kw’ imitima yabo. Kandi bābaye ibiti, bīshira mu ngeso z’isoni nke, gukora ibihumanya vy’uburyo bgose bifatanije n’ukwifuza. Ariko mweho ntimwize Kristo murtyo, namba mwaramwumvise, mukigishirizwa muri we nk’uk’ ukuri kwo muri Yesu kuri, kubabgira ku vy’ingeso zanyu za kera ngo mwiyambure wa muntu wa kera, abozwa n’ukwifuza kw’ uruhendo; mugahinduka basha mu mpwemu y’ubgenge bganyu, mukambara wa muntu musha, yaremwe mw ishusho y’Imana mu kugororoka no mu kwera kw’ukuri. Maze mwiyambuye ibinyoma, umuntu wese avugane ivy’ ukuri na mugenzi we, kuko tur’ ingingo za bagenzi bacu. Ni mwaraka ntibibakoreshe icaha: izuba ntirirenge mukiratse, kandi ntimuhe wa Murwanizi icicaro. Uwiba ntakongere kwiba, arikw apfume acumukura, akoreshe ayiwe maboko ivyiza, kugira ngw aronke ivyo gufasha ūkennye. Ntihaze hagire ibiyāgo bibi biva mu kanwa kanyu, ariko muvuge ijambo ryiza ryose ryo gukuza ūkwiye kuribgirwa, kugira ngo riheshe abaryumvise ubuntu bg’Imana. Kandi ntimukababaze Mpwemu Yera w’Imana, yabashiriweko kuba ikimenyetso, gushitsa ku musi wo gucungurwa. Umururazi wose no kujingitwa n’uburake no gutongana no gutukana bibavemwo, hamwe n’inzigo yose. Mugiriranire neza, mugiriranire imbabazi, muharirane, nk’ukw Imana na yo yabahaririye muri Kristo Nuko mwīgāne Imana, nk’ abana ikunda. Kandi mugendere mu rukundo, nk’uko Kristo na we yabakunze, akatwigura, akatubera ishikanwa n’ikimazi bihabga Imana, umubabge umota neza. Arik’ ubushakanyi n’ibihumanya vyose cank’ ukwifuza ntimukabishire no mu kanwa, mube nk’uko bibereye abera: cank’ ibiteye isoni, cank’ amagambo y’ubupfu, cank’ ibitwenza bibi, kukw ivyo bitabereye; ikibereye n’ugushima Imana. Kukw ibi mubizi neza, yukw ata mushakanyi, cank’ igihumane, cank’ uwifuza (ni we asenga ibigirwamana), azogira ico aragwa mu bgami bga Kristo n’Imana. Ntihakagire umuntu abahendesha amagambo y’ubusa: kukw ivyo ari vyo bizanira uburake bg’Imana abantu b’intabarirwa. Nuko ntimugafatanye na bo; kuko kera mwar’ umwiza, none mukaba mur’ umuco mu Mwami wacu: mugende nk’abana b’umuco, kukw imbuto y’umuco iboneka mu ngeso nziza zose no mu kugororoka no mu kuri. Mumenye neza ibihimbara Umwami wacu, kandi ntimugafatanye n’ibikorwa birumvye vy’umwiza, ariko cane‐cane mubiserure, kukw ibikorwa na bo mu mpisho biteye isoni no kubivuga. Ariko vyose, iyo bishizwe ahabona, bigaragazwa n’umuco, kukw ikigaragazwa cose ar’ umuco. Ni co gituma bivugwa, ngw Ikangure, wewe usinziriye, uzuke uve mu bapfuye, Kristo arakumurikira. Nuko mwirinde cane uburyo mugenda, mwoye kugenda nk’ imburabgenge, ariko mugende nk’ abanyabgenge, mugura uburyo mubugwiza, kukw imisi ari mibi. Nuko ntimube ibipfu, ariko mutahure ivy’ Umwami wacu agomba ivy’ari vyo. Kandi ntimukaborerwe vino, irimw’ ubuhumbu; ariko mwuzure Mpwemu. Mubgirane zaburi n’indirimbo n’amatazirano y’ivya Mpwemu, muririmba, mucurarangira Umwami wacu mu mitima yanyu; Imana, Data wa twese, muyishimire vyose imisi yose, mw izina ry’Umwami wacu Yesu Kristo. Mugamburukanire, kuko mwubashe Kristo. Bagore, mugamburukire abagabo banyu, nk’uko mugamburukira Umwami wacu. Kuk’ umugabo ari we mutwe w’umugore wiwe, nk’uko Kristo na we ar’ umutwe w’ishengero, akaba Umukiza waryo, ari wo mubiri wiwe. Ariko nk’ukw ishengero rigamburukira Kristo, abe ari kw abagore bagamburukira abagabo babo muri vyose. Bagabo, mukunde abagore banyu, nk’uko Kristo na we yakunze ishengero, akaryigura, ngw aryeze, aryogesheje amazi n’ijambo, ngw aryīshīre, ar’ ishengero rifise ubgiza, ridafise amarabaga cank’ injebejebe cank’ ikintu cose gisa girtyo, ariko ngo ribe iryera ridafise agasembga. Ni kw abagabo na bo bakwiye gukunda abagore babo nk’imibiri yabo bgite. Ūkunda umugore wiwe, aba yīkunda: kukw ata muntu yigeze kwanka umubiri wiwe, arikw arawugaburira, akawubungabunga, nk’uko Kristo na we agirira ishengero: kuko tur’ ingingo z’umubiri wiwe. Ni co gituma umuntu azosiga se na nyina, akabana n’umugore wiwe akaramata, bompi bakaba umubiri umwe. Iryo banga rirahambaye, ariko mbivuze kuri Kristo n’ishengero. Ariko namwe nyene, umuntu wese akunde umugore wiwe nk’ uko yīkunda; umugore na we ni yubahe umugabo wiwe. Bana, mwumvire abavyeyi banyu mu Mwami wacu: kukw ivyo ari vyo bigororotse. Wubahe so na nyoko: ico ni co cagezwe ca mbere kirimw’ isezerano, kugira ng’uronke amahoro, urambire kw isi. Namwe ba se, ntimukaratse abana banyu, ariko mubarere, mubahana mubahanūra, uk’ Umwami wacu agomba. Bagurano, mwumvire ba shobuja bo ku mubiri, nk’uko mwumvira Kristo, mububashe muhinda agashitsi, mutagira ubupfunya mu mitima yanyu. Ntimubakorere bakibahagarikiye, nk’ abanezereza abantu, ariko mubakorere nk’abagurano ba Kristo, mukora ivy’ Imana igomba bivuye ku mutima. Mubakorere mushize icira, nk’abakorera Shobuja mukuru, ntimube nk’abakorera abantu. Kuko muzi yuk’ umuntu wese iy’ akoze iciza, azocishurwa na Shebuja mukuru, n’iyo yoba umugurano cank’ uwidegemvya. Namwe ba shebuja, mubagirire murtyo nyene, mwirinde kubakangisha, kukomuzi yuko Shobuja musangiye ari mw ijuru, kandi ntarobanura abantu ku butoni. Ibisigaye, muremesherezwe mu Mwami wacu, no mu bushobozi bgiwe bginshi. Mwambare ibirwanishwa vyose vy’ Imana, kugira ngo mushobore guhagarara mudatsinzwe n’ubugunge bga wa Murwanizi. Kukw abo tunigana atar’ ab’ inyama n’amaraso, ariko tunigana n’abakuru n’abafise ububasha n’abaganza iyi si y’umwiza, n’impwemu mbi z’ahantu ho mw ijuru. Kubg’ ivyo mwābire ibirwanishwa vyose vy’Imana, kugira ngo mushobore kudatsindwa ku musi mubi, kandi ni mwaheza vyose mugahagarara mushikamye. Nuko rero mushikame, mukenyeje ukuri, mwambaye ukugororoka nk’icuma gikīngīra igikiriza, mwambaye inkweto z’ivyo ubutumwa bgiza bg’amahoro bibīteguza; kandi hamwe n’ivyo vyose mwābire inkinzo y’ukwizera, ni yo muzoshoboza kuzimisha imyampi ya wa Mubi yose yaka umuriro. Mwābīre inkofero y’agakiza, bo n’inkota ya Mpwemu, ni yo jambo ry’Imana: musengere muri Mpwemu ibihe vyose, mu buryo bgose bgo gusenga no kwinginga, kand’ ivyo mubibere maso, mukobeje rwose, musengera abera bose. Kandi nanje nyene munsengere, kugira ngo mpabge insiguro uko mvuze kwose, mmenyekanishe nshize amanga ibanga ry’ubutumwa bgiza, kuko nd’ intumwa yabgo iboheshejwe umunyororo, nsigure ivyabgo nshize amanga, nk’uko bimbereye kuvuga. Kandi Tukiko, mwene Data nkunda, umukozi w’umwizigirwa mu vy’Umwami wacu, azobīgānira vyose, kugira ngo mumenye ivyanje, uko mmeze. Ni we mbatumyeko kubg’ ivyo nyene, ngo mumenye ivyacu, kandi ngw aremeshe imitima yanyu. Amahoro abe muri bene Data, n’urukundo rufatanije n’ukwizera, biva ku Mana Data wa twese no ku Mwami Yesu Kristo. Ubuntu bg’Imana bubane n’abakunda Umwami wacu Yesu Kristo bose ata bupfunya. Paulo na Timoteyo, abagurano ba Kristo Yesu, turabandikiye abera bose bo muri Kristo Yesu b’i Filipi, hamwe n’abazezwashengero n’abakozi baryo. Ubuntu bube muri mwebge n’amahoro, biva ku Mana Data wa twese no ku Mwami Yesu Kristo. Nshima Imana yanje, uko mbibutse kwose, kand’ uko nsenze kwose mbasengera mwese nnezerewe, kuko mwafatanije nanje gukwiza ubutumwa bgiza, muhereye ku musi wa mbere, mugashitsa n’ubu. Kand’ ico nizigiye ntakekeranya, n’uk’ uwatanguye igikorwa ciza muri mwebge azogiheraheza gushitsa ku musi wa Yesu Kristo. Nanje birambereye kubiyumvirako ntyo mwese, kuko mbafise mu mutima, kuko mu ngoyi zanje, no mu gukiranira ubutumwa bgiza no kubucimbataza, mwese musangiye nanje ubuntu bg’Imana. Imana ni yo ntanzekw icabona c’ingene mbagirira igishika mwese, mfise imbabazi za Kristo Yesu. Kand’ ico nsengera, n’ukugira ng’urukundo rwanyu rugwire rwongerekane mu bgenge no mu kumenya kwose, murobanure ibidahwana, muhore mutagira ubupfunya cank’ ibigwisha gushitsa ku musi wa Kristo, mwuzuye imbuto zo kugororoka ziheshwa na Yesu Kristo, ngo muheshe Imana icubahiro n’ishimwe. Bene Data, ndagomba ko mumenya yukw ivyambāyeko cane‐cane vyashize imbere ubutumwa bgiza: bituma ingoyi zanje zo kubga Kristo zimenyekana mu basoda bahora bashibama kwa Kayisari bose, no mu bandi bose. Kand’ abenshi bo muri bene Data bari mu Mwami wacu, bāremeshejwe n’ingoyi zanje, barushiriza gutinyuka kuvuga ijambo ry’Imana bashize amanga. Mugabo bamwe ishari n’ amahane ni vyo bibatera kuvuga ivya Kristo; abandi babivugishwa n’ugushira icīra. Abo babivugishwa n’urukundo, kuko bazi ko nashiriweho gukīranira ubutumwa bgiza: ba bandi ikēba ni ryo ribatera kuvuga ivya Kristo atar’ uko bivuye ku mutima, biyumvira kw ar’ ukwongera kuntoneka mu ngoyi zanje. Har’ ico biriko? Kizima mu buryo bgose, ari mu buryarya ari mu kuri, Kristo avugwa, kand’ ivyo ndabinezererewe, kandi nzokwama mbinezererwa; kuko nzi yukw ivyo bizomviramw’ agakiza, munsengeye kandi ndonkejwe Mpwemu wa Yesu Kristo; nk’uko niteze cane nkizigira yuko hatazogira ikintu kimmāramāza, ariko ko mu bushizi bg’ amanga bganje bgose Kristo aheshwe icubahiro n’umubiri wanje, nk’uko bihora biba, na none kw ari ko bizoba, naho noba ndiho canke naho noba mpfuye. Kuko kubganje kubaho ari Kristo, kandi gupfa ar’ inyungu. Ariko namb’ ari kubaho mu mubiri, ico kizonyamira imbuto z’igikorwa, kandi sinzi ico mpitamwo. Ndazazaniwe mur’ ivyo bibiri, kuko nifuza gutaha ngo mbane na Kristo, kukw ari co kirushirije cane: yamara kuguma mu mubiri ni co corushiriza kubagirira ikimazi. Kandi ko nizigiye ivyo, ndazi neza yuko nzogumaho, nkabana namwe mwese, kugira ngo muje imbere, munezererwe ukwizera; ngo muze murushirize kunyirata muri Kristo Yesu nsubiye kugaruka i wanyu. Ariko kimwe gusa, ingeso zanyu zimere nk’uko bibereye ubutumwa bgiza bga Kristo, kugira ngo nje kubagendera canke ntaje, numve ivyanyu ko muhagaze mushikamye mufise impwemu imwe, muhuje umutima mu kurwanira ukwizera ubutumwa bgiza, ko mudakangwa n’ abarwanizi ku kintu na kimwe; ico kizobera abo ikimenyetso co guhona, ariko mwebge ic’ agakiza, kandi kivuye ku Mana. Kukw ico mwagabiwe kubga Kristo, atar’ ukumwizera gusa, ariko mwagabiwe no kubabazwa kubgiwe; muri muri ya ntambara mwambonanye kand’ iyo munyumvana n’ubu. Nuko namba har’ ukuremeshwa muri Kristo, namba har’ ukwirurwa kuva mu rukundo, namba har’ ugusangira Mpwemu, namba har’ imbabazi n’ikigongwe, mwuzuze umunezero wanje muhwanije imitima, musangiye urukundo rumwe, muhūje umutima n’inama. Ntimugire ico mukora kubgo gukēbana cank’ ukwifata uko mutari, ariko mwicishije bugufi, umuntu wese yiyumvire yuko mugenzi we amuruta, kand’ umuntu wese ntiyiyumvire ivyiwe gusa, ariko yiyumvire n’ivy’ abandi. Mugire wa mutima muri mwebge wari muri Kristo Yesu. Uwo, naho yar’ asanganywe ishusho y’Imana, ntiyiyumviriye yuko kuringanira n’Imana ar’ ikintu co kwumirako: ariko yīsiga ubusa, yābīra ishusho y’ umugurano, acika ūsa n’abantu. Kand’ abonetse afise ishusho nk’iy’ umuntu, yicisha bugufi, araganduka no gushitsa ku rupfu, kand’ urupfu rwo ku musaraba. Ni co catumye Imana imushira hejuru cane, ikamuha rya zina rirengeye ayandi mazina yose: kugira ngw amavi yose az’ apfukame mw izina rya Yesu, ay’ ivyo mw ijuru n’ay’ ivyo kw isi n’ay’ ivy’ i kuzimu, kand’ indimi zose zize zature yuko Yesu Kristo ar’ Uhoraho, ngo biheshe Imana Data wa twese icubahiro. Nuko rer’ abo nkunda, nk’uko mwamye muganduka abe ari ko mushitsa agakiza kanyu, mutinya muhinda agashitsi, yamara s’iyo ndiho gusa, ariko n’ubu nyene naho ntar’ iyo ni murushirize. Kukw Imana ari yo ikorera mu mitima yanyu, ikabaha gukunda no gukora ibiyihimbara. Mukore vyose ata kwidodomba, ata guhārīra, kugira ngo ntimugire umugayo cank’ akarohe, mube abana b’Imana batagira agasembga, hagati y’ab’ iki gihe bagoramye b’ibidambidambi, abo mubonekeramwo nk’amatara mw isi, mwerekana ijambo ry’ ubugingo; kugira ngo mbone ico nzokwirata ku musi wa Kristo, yuko ntirukiye ubusa kandi ntātamijwe n’ubusa. Arikw asangwa nkwiye gusukwa ku kimazi c’ukwizera kwanyu no kw ibango ryakwo, ndanezerwa, nnezeranwa namwe mwese: abe ari ko namwe munezerwa, munezeranwe nanje. Ariko nizigijwe n’Umwami Yesu yuko nzobatumako Timoteyo vuba, kugira ngo nanje nze nshire umutima hamwe, ni namenya ivyanyu. Simfise uwundi ari n’umutima nk’uw’ uwo, yobabara ivyanyu vy’ukuri. Kuko bose barondera ivyabo, batarondera ivya Yesu Kristo. Ariko murazi ingen’ uwo yagejejwe akarama, kandi yuko, nk’uk’ umwana amereranira na se, ari ko yakoranye nanje igikorwa co gukwiza ubutumwa bgiza. Nuk’ uwo ni we nizigiye yukw ari we nzoca mbatumako, aho nzomenyera ibizombako. Ariko nizigijwe cane n’Umwami wacu yuko nanje nyene nzoza vuba. Kandi mbonye yukw ar’ igikwiye kubatumako Epafurodito, mwene Data dufatanije igikorwa n’intambara, ari we ntumwa yanyu inkorera ivyo nkennye; kukw abagirira igishika mwese, akarandurwa umutima n’uko mwumvise yuko yar’ arwaye. Kandi koko yari yararwaye ahakwa guhwera: arikw Imana imugirira imbabazi, kandi si we wenyene, ni jewe yazigiriye, kugira ng’umubabaro wanje ntiwongerekane. Ni co gitumye ngira umwete wo kumurungika, kugira ngo ni mwongera kumubona muze munezerwe, nanje ngabanuke umubabaro. Nuko mumwākīrane umunezero mwinshi kubg’ Umwami wacu; kand’ abameze nk’uwo mwame mububaha; kuko yagarukiye hafi yo gupfa kubg’ igikorwa ca Kristo, yahevye amagara yiwe, ngw ashikane ivyasigaye vyo kumfasha kwanyu. Ibisigaye bene Data, munezererwe mu Mwami wacu. Kubandikira ben’ ivyo ntikundambira, kandi namwe kurabaremesha. Mwirinde za mbga, mwirinde za nkozi z’ibibi, mwirinde bamwe bīkebagura. Kuko tweho tur’ abākebge, dusenga Imana mu buryo bga Mpwemu, tukirata Kristo Yesu, ntitwishimire ivy’ umubiri; naho jewe nokwishimiye ivy’ umubiri. Hogira uwundi wese yokwiyumvira kwishimira ivy’ umubiri, nomurusha. Nakebge ku musi ugira umunani, nd’ uwo mu bgoko bga Isirayeli, nd’ uwo mu muryango wa Benyamini, mu Baheburayo nd’ Umuheburayo, ku vyo gushimikira ivyagezwe, nd’ Umufarisayo; ku vy’ ishaka nahama ishengero; ku vy’ ukugororoka kuzanwa n’ ivyagezwe nta wobonye ic’ angaya. Arikw ivyahora bimbera inyungu ndavyiyumvira kw ar’ ubuhombe kubga Kristo Eka mbere n’ibintu vyose ndavyiyumvira kw ar’ ubuhombe, kubg’ ikibirengeye, ni co kumenya Kristo Yesu Umwami wanje. Kubg’ uwo nahomvye ibintu vyose, ndavyiyumvira kw ar’ ishano, kugira ngo ndonke Kristo, kandi mboneke ko ndi muri we, ntafise ukwanje kugororoka, kumwe kuva mu vyagezwe, ariko mfise kumwe kuzanwa no kwizera Kristo, ni kwo kugororoka kuva ku Mana, guhabga uwizeye, ngo ndamumenye, mmenye n’ubushobozi bg’ukuzuka kwiwe, n’ugufatanya na we imibabaro yiwe, nshushanywe n’urupfu rwiwe, ngo kumbure nshike ku kuzuka kw’abapfuye. S’ukugira ngo mpejeje kubihabga, canke ngo mpejeje gutunganywa rwose, ariko ndabandanya kugira ngo mbone gufata kimwe catumye nanje ubganje mfatwa na Kristo Yesu. Bene Data, jeho kubganje sinibgira yuko mmaze kugifata, arikw ico nkora n’iki kimwe gusa, nibagira ibir’ inyuma, kandi nshingīra ibir’ imbere, mbandaniriza gushika aho dutanguranirwa, ku mpēra y’umuhamagaro w’Imana muri Kristo Yesu wo kuja mw ijuru. Nukw abatunganijwe uko tungana twiyumvire durtyo; kandi namba har’ ico mwiyumvira ukundi, Imana izokibahishurira na co. Mugabo rero, ukuri dushitsemwo, abe ari kwo tugenderamwo. Bene Data, munyigāne, mwitegereze abagenda batwīgāna, nk’uko mudufisekw icitegererezo. Kuko benshi bagenda ukundi, abo nababgiye kenshi, na none ndabababgira ndira, yukw ar’ abansi b’umusaraba wa Kristo, iherezo ryabo n’uguhona, imana yabo n’inda, biratana ibiteye isoni vyabo, ivy’ isi ni vyo bababaye. Tweho i wacu ni mw ijuru, ni ho twiteze Umukiza kw azova, ni we Mwami Yesu Kristo, azohindura imibiri y’ubufafara bgacu, ishushanywe n’umubiri w’ ubgiza bgiwe, nk’ukw afise ubushobozi bumubashisha kwigandurira vyose. Nuko rero, bene Data, abo nkunda mporanira igishika, mur’ umunezero wanje n’igitsibo nambaye, muhagarare mushikamye murtyo muri mu Mwami wacu, abo nkunda. Ndahanūra Ewodiya, ndahanūra na Sintike, ngo bahūrize imitima mu Mwami wacu. Kandi nawe, ndakwinginga, uwo dufatanije igikorwa vy’ukuri, wame ufasha abo bagore, kuko bārwananye nanje mu kurwanira ubutumwa bgiza, bo na Kilementi n’abandi bāfatanya nanje, amazina yabo yanditswe mu gitabo c’ubugingo. Mwame munezererwa mu Mwami wacu imisi yose; ndabivuze ubugira kabiri: ni munezerwe. Ubugwaneza bganyu bumenywe n’abantu bose; Umwami wacu ari hafi. Ntimugire ico mwiganyira, ariko muri vyose ivyo mugomba bimenyeshwe Imana, mu gusenga no mu kwinginga bifatanije no gukenguruka. Maz’ amahoro y’Imana aruta uko yomenywa n’ umuntu wese, azoshibamira imitima yanyu n’ivyiyumviro vyanyu muri Kristo Yesu Ibisigaye bene Data, ivy’ ukuri vyose, ivyo kwubahwa vyose, ibigororotse vyose, ibitānduye vyose, ivy’ igikundiro vyose, ibishimwa vyose, ni haba harih’ ingeso nziza, ni haba hariho gushimwa, abe ari vyo mwiyumvira. Ivyo mwize, ivyo mwākiriye, ivyo mwumvise, ivyo mwambonanye, abe ari vyo mukora: ni ho Imana Nyen’ amahoro izobana namwe. Ariko ndanezererewe cane mu Mwami wacu kuk’ ubu mwahavuye mukongera kubabara ivyanje: kandi mwaranabibabara, ariko mukabura uburyo. Simbivuze kubg’ ubukene, kuko nize kubumbga n’ivyo mfise uko ndi kose. Nzi gucishwa bugufi, nzi no kugira umurengera; muri cose no muri vyose nātiwe ibanga ryo mu vyo guhāga no mu vyo gusonza, ryo mu vyo kugira umurengera no mu vyo gukena. Nshobozwa vyose n’ūmpa inkomezi. Ariko mwagize neza, kuko mwafatanije nanje amarushwa. Kandi yemwe Bafilipi, namwe n’ico muzi yuko mw itanguriro ry’ubutumwa bgiza, hamwe nava i Makedoniya, ata rindi shengero rya Kristo ryafatanije nanje mu vyo gutanga no guhabga, atari mwebge mwenyene. Kuko n’i Tesalonike na ho mwandungikiyeyo ivyo kummara ubukene si rimwe ni kabiri kose. S’ uko ndondera ingabire, ariko ndondera imbuto zigwiririkanya amaronko yanyu. Ariko mfise ibinkwiye vyose, mfise umurengera: ndahāze, kuko mpāwe na Epafurodito ivyo mwarungitse, ar’ umubabge umota neza, ikimazi cemewe gihimbara Imana. Kand’ Imana yanje izobamara ubukene bganyu bgose, nk’ukw itunga ry’ubgiza ryayo riri ryo muri Kristo Yesu. Nukw icubahiro kibe ic’ Imana yacu, ni yo Data wa twese, ibihe bitazoshira. Amen. Muntahirize abera bose bo muri Kristo Yesu. Bene Data turi kumwe barabatasha. Abera bose barabatasha, cane‐cane abo mu rugo kwa Kayisari. Ubuntu bg’Umwami Yesu Kristo bubane n’imitima yanyu. Paulo, nagizwe intumwa ya Kristo Yesu n’ukw Imana yabigomvye, na Timoteyo mwene Data, turabandikiye bene Data bo muri Kristo bera b’abizigirwa, mur’ i Kolosayi. Ubuntu n’ amahoro bibe muri mwebge biva ku Mana Data wa twese. Dushima Imana Se w’Umwami wacu Yesu Kristo, twama tubasengera ubudasība, kuko twumvise ukwizera Kristo Yesu kwanyu, n’urukundo mufitiye abera bose, kubg’ ivyizigirwa mwabikiwe mw ijuru, ivyo mwumvise kera, mw ijambo ry’ukuri kw’ ubutumwa bgiza, bgābashitseko, nk’uko buri mw isi yose bgama imbuto bugwira: kandi no muri mwebge bugenza burtyo, uhereye wa musi mwumviye mukamenya ubuntu bg’Imana vy’ ukuri: nk’uko mwigishijwe na Epafura uwo dukunda, umugurano mugenzi wacu, ni we mukozi wa Kristo wo kwizigirwa abagaburira ivya Kristo mu gishingo cacu, kandi ni we yatumenyesheje urukundo rwanyu muhabga na Mpwemu. Ni co gituma natwe, uhereye igihe twavyumviye, tudahengeshanya kubasengera, no kubasabira ngo mwuzuzwe ukumenya ivy’ igomba n’ubgenge bgose no kumenya ivy’ impwemu, kugira ngo mugende nk’uko bibereye ab’ Umwami wacu, mumunezereza muri vyose, mwama imbuto mu bikorwa vyiza vyose, mugwizwa no kumenya Imana, mushobozwa n’ubushobozi bgose, nk’ukw inkomezi z’ubgiza bgayo ziri, ngo mwihangane rwose, ntimurambirwe, mubigiranye umunezero. Mushime Data wa twese yabashoboje kuraganwa n’abera umwandu wo mu muco; yadukijije ububasha bg’umwiza, atwimurira mu bgami bg’ Umwana wiwe akunda. Mur’ uwo ni ho dufise ugucungurwa, ni kwo guharirwa ivyaha vyacu. Ni we shusho y’Imana itaboneka, ni we mfura mu vyaremwe vyose: kuko muri we ari ho vyose vyaremewe, ivyo mw ijuru n’ivyo mw isi, ibiboneka n’ibitaboneka, ur’ intebe z’icubahiro, ur’ ubgami, ur’ ubukuru, ur’ ububasha: vyose vyaremwe na we, biremerwa kuba ivyiwe. We yabayeho vyose bitarabaho, kandi muri we vyose ni ho bifataniye. Ni we mutwe w’ umubiri, ni wo shengero: kandi ni we tanguriro, ni we mfura mu kuva mu bapfuye, kugira ngw abe agaheta muri vyose. Kukw Imana yahimbawe n’uk’ ukunengesera kwayo kwose kuba muri we: kandi yahimbawe no kumuha kwuzuza vyose na yo, ar’ ivyo mw isi, ar’ ivyo mw ijuru, izanishije impore amaraso yo ku musaraba wiwe. Namwe abāri bāratandukanijwe n’Imana kera, mugahindurwa abansi bayo mu mitima yanyu n’ivyo mwakoze bibi, none yabuzurije na yo mu mubiri wiwe w’umuntu kubg’ urupfu yapfuye, ngw abashikane imbere yayo mur’ abera, mudafise agasembga, mutagira ico mwogawa; asangwa muhora mwizeye, mushinzwe neza mutanyiganyiga, mudatirimuka mu vyizigiro biheshwa n’ubutumwa mwumvise, bgavuzwe mu bāremwe bose bo musi y’ijuru, ubgo jewe Paulo nacikiye umukozi wabgo. None nnezererewe amagorwa yanje yo kubganyu, kand’ ivyasigaye ku marushwa ya Kristo nanje ndabishitsa mu mubiri wanje, kubg’ umubiri wiwe, ni wo shengero, iryo nacikiye umukozi, nk’uko nahawe n’Imana ububgiriza bgo kugaburira mwebge, kugira ngo nkwize ijambo ry’ Imana rishitse, ni ryo banga ryari ryarahishijwe uhereye kera hose n’ibihe vyose, ariko noneho ryahishuriwe abera bayo, abo Imana yakunze kumenyesha itunga ry’ubgiza bg’iri banga, rivugwa mu banyamahanga, ni ryo Kristo ari muri mwebge, ivyizigiro vyo kuzoronka ubgiza. Natwe ni we twamamaza, duhanūra umuntu wese, twigishisha umuntu wese ubgenge bgose, ngo dushikirize Imana umuntu wese ahīngūriwe muri Kristo: ico ni co kintamisha, mbirwanira nk’uk’ ubushobozi bgiwe buri, bunkoreramwo bishimitse. Ndagomba ko mumenya ukuntu mbarwanira intambara, mwe n’ab’i Lawodikiya n’abatarankubita ijisho bose uko bangana, kugira ngw imitima yabo ireme, kuko bamatanirijwe mu rukundo ngo bahabge itunga ryose ry’ ugutahura ata mazinda, babone kumenya ibanga ry’Imana, ni ryo Kristo, muri we ni ho itunga ryose ry’ubgenge n’ukumenya ryahishijwe. Mvuze ivyo kugira ngo ntihagire ūbahendagirisha amagambo y’inyosha. Kuko naho ntari kumwe namwe ku mubiri, ndi kumwe namwe ku mutima, nnezerewe kandi mbona ugushira hamwe kwanyu kwiza, n’ugushikama mu kwizera Kristo kwanyu. Nuko nk’uko mwākiriye Kristo Yesu Umwami wacu, abe ari ko mugendera muri we, mushinze imizi muri we, mwubakwa muri we, mushikamishijwe n’ukwizera nk’uko mwigishijwe, murushiriza gushima. Mwirinde, ntihakagire ūbagira inyagano, abanyagishije ubgenge bg’abantu ar’ ibihendo vy’ubusa, bikurikira akaronda k’imigenzo y’abantu, bikurikira ivya mbere vyo mw isi, bidakurikira Kristo. Kuko muri we ari ho haba ukunengesera kwose kw’Ubumana mu buryo bg’umubiri. Kandi munengeserezwa no kumubamwo, ni we mutwe w’ubukuru bgose n’ububasha bgose. Kandi muri we mwākebge ugukebga kutar’ ukw’ intoke, hamwe mwiyambura akameremere k’umubiri, ni kwo gukebga kwo muri Kristo; kuko mwahambanywe na we mw ibatizwa, ni ho kandi mwazuranywe na we, kubgo kwizera ubushobozi bg’ Imana yamuzuye mu bapfuye. Kandi hamwe mwari mugipfuye mwishwe n’ibicumuro vyanyu n’ukudakebga kw’imibiri yanyu, yabagiranye bazima na we, imaze kuduharira ibicumuro vyacu vyose, ihanaguye n’icete kitwagiriza, kirimw’ amabgirizwa cāduhama, igikūra hagati yacu na yo, ikibamba ku musaraba. Kandi yambuye abakuru n’ abafise ububasha, ibateterereza mu maso ya bose, ibashorera bafashwe mpiri kubg’ uwo musaraba. Nuko ntihakagire ūbahinyura ku biribga canke ku binyobga, canke mu vy’ imisi mikuru canke mu vy’ ukwezi kubonetse canke mu vy’ isabato: ivyo vyar’ igitūtu c’ivyari birāriye kuzoza, arik’ umutumba ubgawo n’uwa Kristo. Ntihakagire umuntu abagunga impēra yanyu, nk’uko yigombera ubgiwe, ayibagungishije kwicisha bugufi no gusenga abamarayika, aguma mu vyo yabonye gusa, atewe kwihimbariza ubusa n’ubgenge bg’akameremere kiwe, kand’ atifatanya na wa Mutwe, kuri wo umubiri wawo wose, ufashijwe n’ingingo n’imitsi, ugateranywa neza na vyo, ni ho uronka gukura kwawo gutangwa n’Imana. Asangwa mwarapfanye na Kristo, mukareka ivya mbere vy’ isi, n’iki gituma mwemera kuganzwa na ya mabgirizwa, nk’abazokwama bari kw isi — ngo, Ntugafateko, ntugatamireko, ntugakoreko; kand’ ivyo vyose biba biheze iyo birīwe — mukumvira ivyagezwe n’abantu n’inyigisho zabo? Ayo mabgirizwa koko afise ishusho y’ubgenge, kukw abgiriza gusenga nk’ukw abantu bīrāritse, no kwicisha bugufi, no kwibabaza umubiri, ariko ntagira ikimazi co kubuza ukwifuza kw’akameremere k’umuntu. None rer’ asangwa mwarazuranywe na Kristo, murondere ibiri hejuru, iyo Kristo ari, avyagiye i buryo bg’Imana. Mushire imitima ku biri hejuru, ntimuyishire ku biri mw isi. Kuko mwapfuye, kand’ ubugingo bganyu bukaba buhishanijwe na Kristo mu Mana. Kristo, ni we bugingo bgacu, ni yerekanwa, namwe muzoca mwerekananwa na we muri mu bgiza. Nuko mwice ingingo zanyu ziri mw isi, ubushakanyi, ibihumanya, ukwifuza kw’umubiri, ukwifuza kubi kwose, no kwifuza ivy’ abandi, ni kwo gusenga ibigirwamana; ivyo ni vyo bizanira uburake bg’Imana abantu b’intabarirwa. Namwe mwabigenderamwo kera, hamwe mwāba muri vyo. Ariko noneho mwiyambure n’ibi vyose: uburake, kujingitwa, urwanko rw’ubusa, gucokorana, kandi ntihakagire amagambo ateye isoni ava mu kanwa kanyu. Ntimukabeshane, kuko mwiyambuye umuntu wa kera n’ibikorwa vyiwe, mukambara umuntu musha, ahindurwa musha ngw agire ubgenge, amere nk’ ishusho y’Iyamuremye: aho ntihaba Umugiriki cank’ Umuyuda, uwakebge cank’ ūtākebge, ūdebagura cank’ Umusikiti, umugurano cank’ uwidegemvya; ariko Kristo ni vyose, kand’ ari muri bose. Nuko rero, nk’uko bibereye abātoranijwe n’Imana bera bakundwa na yo, mwambare umutima w’ikigongwe, n’ineza, n’ukwicisha bugufi, n’ugutekereza, n’ukwihangana, mwihanganirana, muharirana, iy’ umuntu agize ico apfa n’uwundi. Nk’uk’ Umwami wacu yabahariye, namwe abe ari ko muharirana. Ikigeretse kur’ ivyo vyose mwambare urukundo, ni rwo mugozi uzana gutungana. Kand’ amahoro ya Kristo aganze mu mitima yanyu, ayo mwahamagariwe ngo mube umubiri umwe: kandi mube abama bakenguruka. Ijambo rya Kristo ribe muri mwebge rigwiriye, ririmw’ ubgenge bgose: mwigishanye, muhanūrane, muririmba zaburi n’indirimbo n’amatazirano y’ivya Mpwemu, muririmbire Imana mu mitima yanyu mubiheshwa n’ubuntu bgayo. Kand’ ivyo muzokora vyose, mu majambo no mu bikorwa, muhore mubikora vyose mw izina ry’Umwami Yesu, mushima Imana Data wa twese kubg’ uwo. Bagore, mugamburukire abagabo banyu, nk’uko bibereye abari mu Mwami wacu. Bagabo, mukunde abagore banyu, ntimubabere umururazi. Bana, mwumvire abavyeyi banyu muri vyose, kukw ivyo ari vyo bishimwa mu Mwami wacu. Ba se, ntimukaratse abana banyu, ngo ntibaranduke imitima. Bagurano, mwumvire ba shobuja bo ku mubiri muri vyose, atar’ iyo babahagarikiye gusa, nk’abanezereza abantu, ariko mubakorere mutagira ubupfunya mu mitima yanyu, mwubaha Shobuja mukuru. Ivyo mukora vyose, mubikore bivuye mu mutima, nk’abakorera Shobuja mukuru, ntimube nk’abakorera abantu, muzi yuko muzohabga impēra na Shobuja mukuru, ni yo wa mwandu. Shobuja uwo Kristo ni we mukorera. Kuk’ ūgabitanya azokwihōrwa nk’uko yagabitanije: kandi nta kurobanura ku butoni. Ba shebuja, namwe ni mugirire abagurano banyu ibigororotse n’ibibereye, kuko muzi yuko namwe mufise Shobuja mw ijuru. Mukovye mu gusenga, mukubemwo maso, mushima; kandi natwe nyene mudusengere, kugira ngw Imana itwugururire urugi rwo kuvuga ijambo ryayo, tuvuge ibanga rya Kristo, iryo mbohewe, kugira ngo ndariserure nk’uko nkwiye kuvuga. Mugendane ubgenge ku bo hanze, mugura uburyo mubugwiza. Imvugo zanyu zamane ubuntu bg’Imana, zirunzwe umunyu, kugira ngo mumenye ingene mukwiye kwishura umuntu wese. Tukiko mwene Data dukunda, umukozi w’umwizigirwa, umugenzi dukorana mu Mwami wacu, azobīgānira ivyanje vyose. Ni we mbatumyeko kubg’ ivyo nyene, ngo mumenye ivyacu, kandi ngw aremeshe imitima yanyu, ndamutumanye na Onesimo mwene Data w’umwizigirwa, uwo dukunda, yavuye i wanyu; bazobīgānira ivy’ ino vyose. Arisitariko, uwo dusangiye umunyororo, arabatasha; na Mariko, mwene se wabo wa Barunaba, arabatasha, umwe mwabgirizwa ivyiwe: ni yaramuka aje i wanyu muze mumwākire. Na Yesu, ari we Yusito, arabatasha: abo bonyene bo mu bākebge ni bo bakorana nanje kubg’ ubgami bg’Imana, kandi bāmmaze umubabaro. Epafura w’i wanyu, umugurano wa Kristo Yesu, arabatasha, yama abarwanira mu gusenga kwiwe kugira ngo mushikame, mutunganye rwose, mumenya neza mudakekeranya ivy’ Imana igomba vyose. Ndamushingira intahe yukw abagirira umwete mwinshi, mwebge n’ab’ i Lawodikiya n’ab’i Hiyerapoli. Luka, umuganga akundwa, na Dema, barabatasha. Muntahirize bene Data b’i Lawodikiya, na Numfa, n’ishengero ryo mu nzu yiwe. Kand’ iki cete ni mwaheza kugisomerwa, muze mwitwaririke ko gisomerwa ishengero ry’i Lawodikiya; kandi namwe muze musome ikizova i Lawodikiya nyene. Kandi muze mubarire Arukipo, mut’ Urābe igikorwa c’ubusuku wahawe mu Mwami wacu, ucuzuze. Uku ni kwo gutasha kwanje Paulo, kwanditswe n’ukwanje kuboko. Mwibuke iminyororo yanje. Ubuntu bubane namwe. Paulo na Siluwano na Timoteyo turabandikiye abo mw ishengero ry’i Tesalonike, bari mu Mana Data wa twese no mu Mwami Yesu Kristo: ubuntu bube muri mwebge n’amahoro. Mwese tubashimira Imana imisi yose, tubahoza mu kanwa uko dusenze, twibuka ubudasiba ibikorwa vyanyu biva ku kwizera, n’ubutame buva mu rukundo, n’ukwihangana kuva ku kwizigira Umwami wacu Yesu Kristo, imbere y’Imana yacu, ni yo Data wa twese. Bene Data bakundwa n’Imana, tuzi yuko mwatoranijwe na yo: kuk’ ubutumwa bgacu butābashitseko ar’ amajambo yonyene ariko bgarimwo n’ubushobozi na Mpwemu Yera, no kumara amazinda rwose; namwe murazi ubugene twari tumeze hagati muri mwebge kubganyu. Namwe mwaratwīgānye, mwīgāna n’ Umwami wacu, mumaze kwakīrira ijambo ry’Imana mu marushwa menshi, munezerejwe na Mpwemu Yera, bituma muba icitegererezo c’abizera bose bar’ i Makedoniya no muri Akaya. Kuko muri mwebge humvikanye ijambo ry’Umwami wacu, kandi ntiryumvikanye i Makedoniya no muri Akaya honyene, arik’ ukwizera Imana kwanyu kwaramamaye hose; bituma tutarinda kugira ico tuvuga mur’ ivyo. Kuko bose bīvugira ubgabo inkuru z’ingene twaje muri mwebge, kand’ ingene mwahindukiriye Imana, mugaheba ibigirwamana, ngo mukorere Imana nyakuri kandi nzima, kandi ngo mwitege Umwana wayo kw ava mw ijuru, umwe yazura imukuye mu bapfuye, ni Yesu, adukiza uburake bugira buze. Bene Data, ubganyu murazi yuk’ ugushika muri mwebge kwacu kutābaye ukw’ ubusa: ariko tumaze kubabarizwa i Filipi no kuhatētererezwa, nk’uko muzi, dushira amanga mu Mana yacu kubgira mwebge ubutumwa bgiza bg’Imana turi mu ntambara nyinshi. Kuk’ uguhanūra kwacu kutava mu buzimire, canke mu buhumane, kand’ atar’ ukw’ ubugunge: ariko nk’ukw Imana yatwemeye ko tur’ abo kuzezwa ubutumwa, ni ko tuvuga. Ntituvuga nk’abagomba kunezereza abantu, ariko nk’abagomba kunezereza Imana igerageza imitima yacu. Kukw ata na rimwe twigeze kuvuga ijambo dushashe akarimi, murabizi, cank’ ijambo ryo guhisha ukwifuza, Imana ni yo cabona c’ivyo. Kandi ntitwarondera icubahiro co ku bantu, ari kuri mwebge canke ku bandi: naho tuba twarashoboye kubaremēra, kuko tur’ intumwa za Kristo. Ariko twaritonda hagati muri mwebge, nk’uk’ umurezi abungabunga abana biwe. Ni ko twabagirira igishika, ni co catumye duhimbarwa no kubaha, s’ubutumwa bgiza bg’Imana gusa, ariko n’ubgacu bugingo na bgo, kuko mwabaye abo dukunda rwose. Bene Data, muribuka ubutame bgacu n’ubucumukure; twābabgira ubutumwa bgiza bg’Imana twikenurira umurango n’ijoro, kugira ngo ntihagire uwo muri mwebge turemēra. Mwebge mur’ ivyabona hamwe n’Imana vy’ingene twamerera mwebge abizera, tur’ abera, tugororoka, tutarik’ umugayo: nk’uko muzi ingene twari tumeze ku muntu wese muri mwebge, nk’uko se amera ku bana biwe, tubahanūra, tubaremesha, dushinga intahe, kugira ngo mugende nk’uko bibereye ab’ Imana, ibahamagarira kuja mu bgami bgayo no mu bgiza bgayo. Natwe igituma dushima Imana ubudasība, n’uko hamwe mwākīra ijambo ry’ubutumwa mwatwumvanye, ni ryo ry’Imana, mutāryemeye nk’ijambo ry’abantu, ariko nk’ijambo ry’Imana, nk’uko riri koko, rikorera muri mwebge abizera. Namwe bene Data, mwīgānye amashengero y’Imana y’i Yudaya, ari muri Kristo Yesu, kukw ivyo mwābabajwe n’ubgoko bganyu ari bimwe n’ivy’ abo bābabajwe n’ Abayuda, bishe Umwami Yesu n’abāvugishwa n’Imana, kandi natwe bāratwirukanye, ntibānezereje Imana, barwanya abantu bose; batubuza kubarira abanyamahanga ngo bakire; na ntaryo buzuza ingero y’ivyaha vyabo. Arik’ uburake bububiriye kubamara rwose. Ariko twebge, bene Data, hamwe twatandukanywa namwe igihe gito ubg’ amaso, ariko si mu mutima, twarushirije kugira umwete wo kubonana namwe imbonankubone, tubafitiye inkumbu nyinshi: kuko twagomba kuza i wanyu, mbere jewe Paulo kubigomba si rimwe ni kabiri kose, Satani akatubuza. Non’ ivyizigiro vyacu n’iki, cank’ umunezero, cank’ igitsibo co mu mutwe twirata? Mbega si mwebge, imbere y’Umwami wacu Yesu ah’ azozira? Kukw ari mwebge cubahiro cacu n’umunezero wacu. Nuko tutagishoboye kwihangana, dushima gusigara twenyene muri Atenayi, dutuma Timoteyo, mwene Data, umukozi w’Imana agabura ubutumwa bgiza bga Kristo, ngw abakomeze abaremeshe ku vy’ ukwizera kwanyu, kugira ngo ntihagire uwo muri mwebge anyiganyizwa n’ayo marushwa: kuk’ ubganyu muzi yukw ar’ ico twashiriweho nyene. Kandi hamwe twari kumwe namwe, twababūriye yuko tutazobura kubabazwa; kandi ni ko vyābaye, murabizi. Nanje ni co catumye ntuma iyo, bitakinkundiye kwihangana, kugira ngo mmenye ukwizera kwanyu, nikenga ko wa musukanyi yoba yarabasutse, natwe tukaba twaratamijwe n’ubusa. Ariko none Timoteyo arashitse, avuye i wanyu, atuzaniye inkuru nziza y’ukwizera kwanyu n’urukundo rwanyu, kandi yuko mutwibuka neza imisi yose, mudukumbura mugomba kubonana natwe, nk’uko natwe tubakumbura. Ni co catumye bene Data, turemeshwa kubganyu n’ukwizera kwanyu, mu mubabaro wacu wose no mu marushwa. Kuko none turiho, asangwa muhagaze mu Mwami. N’ishimwe ki twoshobora kwishura Imana kubganyu, kubg’ umunezero wose tubanezererwa imbere y’Imana yacu? Dusenga cane ijoro n’ umurango kugira ngo twibonanire namwe imbonankubone, tunonosore ivyasigaye ku kwizera kwanyu. Non’ Imana yacu ubgayo, ni yo Data wa twese, n’Umwami wacu Yesu, agorore inzira yacu yo kuza iyo. Namwe Umwami wacu abagwirize, abasagirize urukundo mukundana, no gukunda abandi bose, nk’uko natwe tumeze kuri mwebge: kugira ngw aremeshe imitima yanyu, ntigire umugayo, ibe iyera imbere y’Imana yacu ni yo Data wa twese, iz’ isangwe irtyo ah’ Umwami wacu Yesu azozananira n’abera biwe bose. Nuko bene Data, ibisigaye, turabinginga tubahanūra mu Mwami Yesu, nk’uko mwize kuri twebge ingene mukwiye kugenda no kunezereza Imana (kandi ni ko mugenda), murushirize cane kugenza murtyo. Murazi ivyagezwe twahawe n’Umwami Yesu kubabarira ivy’ ari vyo. Ico Imana igomba, n’ukwezwa kwanyu, ko mwirinda ubushakanyi; kugira ng’ umuntu wese muri mwebge amenye kuganziriza uwiwe mubiri mu kwezwa no mu kuwubaha, atari mu buryo bgo kwāngāza umutima mu vyifuzo, nk’ukw abanyamahanga batazi Imana bagira; ng’umuntu wese ntarenge ibikwiye, kandi ntagunge mwene Data wundi kur’ ivyo, kuk’ Umwami wacu ar’ umuhōzi kur’ ivyo vyose, nk’uko twababūriye tubishimikiye. Kukw Imana itāduhamagariye guhumana, ariko yaduhamagariye kwezwa. Ni co gituma ūvyanka ataba yanse umuntu arikw aba yanse Imana, kand’ ari yo ibaha Mpwemu wayo Yera. Arikw ivyo gukunda bene Data ntimurinda kuvyandikirwa, kuk’ ubganyu mwigishijwe n’ Imana gukundana; kandi ni ko nyene mugiriranira na bene Data bose b’i Makedoniya hose. Ariko bene Data turabahanūra ngo murushirize kugira rwinshi. Kandi mushishikare kwiyorosha, no gukora ivyanyu, no gukoresha amaboko yanyu, nk’ uko twababariye, kugira ngo mugendane ingeso nziza ku bo hanze, kandi mutagira ico mukennye. Ariko bene Data, ntitugomba ko muyoberwa ivy’ abasinzira itiro ry’urupfu, ngo ntimubabare nka ba bandi badafise ivyizigiro. Uko twizera yuko Yesu yapfuye akazuka, abe ari ko twizera yukw abāsinziririye muri Yesu, Imana izobazanana na we. Iki ni co tubabgira, n’ijambo ry’Umwami twashikirijwe, yuko twebge abazoba bakiriho, dusigaye gushitsa ku kuza kw’Umwami wacu, tutazokwitangira imbere y’ abasinziriye na gatoya. Kuk’ Umwami wacu ubgiwe azoza, amanutse avuye mw ijuru, aranguruye ijwi rirenga, hamwe n’ akāmo k’umumarayika mukuru, n’inzamba y’Imana. Maz’ abapfiriye muri Kristo ni bo bazobanza kuzuka; maze natwe abazoba bakiriho, dusigaye, tuzoca duteruranwa na bo mu bicu, dusanganirire Umwami mu kirēre. Ni ho tuzokwama tubana n’Umwami. Nuko mwiruranishe ayo majambo. Ariko bene Data, ivy’ ibihe n’imisi ntimurinda kuvyandikirwa. Kuk’ ubganyu muzi neza yuk’ umusi w’Umwami wacu uzoza nk’ukw igisuma kiza mw ijoro. Aho bazoba bavuga, bati Har’ amahoro, nta nkomanzi; ni ho uguhona kuzobazako giturumbuka, nk’ukw ibise biza ku mugore akuriwe, kandi ntibazokwikiza na gatoya. Ariko mweho, bene Data, ntimuri mu mwiza, ng’uwo musi ubūbīre nk’ igisuma: kuko mwese mur’ abana b’umuco n’abana b’umurango. Ntitur’ ab’ ijoro cank’ ab’ umwiza. Nuko rero ntidusinzire nka ba bandi, ariko twame tugavye, twirinde ibiboreza. Kukw abasinzira basinzira mw ijoro, n’ababorerwa baborerwa mw ijoro. Ariko tweho, ko tur’ ab’ umurango, twirinde ibiboreza, twambaye icuma gikīngīra igikiriza c’ukwizera n’urukundo, kandi twambaye nk’ inkofero ukwizigira agakiza. Kukw Imana itādushiriyeho kuturakira, ariko yadushiriyeho guheshwa agakiza n’Umwami wacu Yesu Kristo, ni we yadupfiriye kugira ngo tubaneho na we, ar’ iyo turi maso canke dusinziriye itiro ry’urupfu. Nuko muhanūrane, mukomezanye, nk’uko mubikora nyene. Ariko bene Data, turabinginga, mumenye abakora muri mwebge bagatama, babaganza mu Mwami wacu, bakabahanūra, mububahe rwose mu rukundo kubg’ igikorwa cabo. Mubane amahoro. Kandi turabahanūra, bene Data, muhubūre abasaragurika, muremeshe abarandutse imitima, muramire abanyantege nke, mwihanganire bose. Mwirinde, ntihagire umuntu yīhōra uwundi ikibi yamugiriye, ariko mwame mukurikira iciza mu vyo mugiriranira no mu vyo mugirira abandi bose. Munezerwe imisi yose; musenge ubudasība; mwame mukenguruka muri vyose, kukw ico ari co Imana ibagombako muri Kristo Yesu. Ntimukazimye Mpwemu; ntimugakengere ivy’ abavugishwa n’Imana; mugerageze vyose, mugumye ivyiza, mwirinde icitwa ikibi cose. Kand’ Imana Nyen’ amahoro ibe ari yo ibeza rwose: kand’ impwemu yanyu n’ubugingo n’ umubiri vyose hamwe bizigamwe, ngo bize bisangwe bitagira umugayo, ah’ Umwami wacu Yesu Kristo azozira. Ībahamagara n’iyo kwizigirwa; no kubikora izobikora. Bene Data, mudusengere. Muramukishe bene Data kugumbirana kwera. Ndabarahiye Umwami wacu, iki cete ntikize kibure gusomerwa bene Data bose. Ubuntu bg’Umwami wacu Yesu Kristo bubane namwe. Paulo na Siluwano na Timoteyo turabandikiye abo mw ishengero ry’i Tesalonike, bari mu Mana Data wa twese no mu Mwami Yesu Kristo: ubuntu n’amahoro bibe muri mwebge, biva ku Mana Data wa twese no ku Mwami Yesu Kristo. Biradukwiye kwama tubashimira Imana, bene Data, nk’uko bikwiye, kuk’ ukwizera kwanyu gukura cane, n’urukundo rw’ umuntu wese muri mwebge mukundana rugwira. Ni co gituma ubgacu tubirata mu mashengero y’Imana, kubg’ ukwihangana kwanyu n’ukwizera mu guhamwa kwanyu kwose n’amagorwa mushinyiriza. Ico n’ ikimenyetso co guca amateka kw’ Imana kugororotse, ngo muze mwemererwe gushika mu bgami bg’Imana, ubgo namwe mubabarizwa. Kukw ar’ ibigororotse ku Mana kwishura amarushwa abayabatera, no kwishura mwebge abayaterwa kuruhukana natwe, ah’ Umwami Yesu azohishurirwa, ava mw ijuru, azananye n’abamarayika b’ubushobozi bgiwe, hagati mu muriro waka, yishure guhōrwa abatāmenye Imana n’abatumvira ubutumwa bgiza bg’Umwami wacu Yesu. Bazohanwa, ni kwo guhona kw’ibihe bidashira, kuva mu nyonga h’Umwami no mu bgiza bg’ubushobozi bgiwe, ah’ azozira gushimirwa abera biwe kuri wa musi, no gutangarirwa kubg’ abāmwizeye bose, kukw intahe twashinze muri mwebge yemewe. Ni co gituma tubasengera imisi yose, ngw Imana yacu ibemere ko mumeze nk’uko bibereye ihamagarwa ryanyu, kand’ ishikishe ubushobozi ico munezererwa ciza cose n’igikorwa canyu cose kiva ku kwizera: kugira ngw izina ry’Umwami wacu Yesu rishimagizwe muri mwebge, namwe mushimagizwe muri we, nk’uk’ ubuntu bg’Imana yacu n’ubg’ Umwami Yesu Kristo buri. Turabinginga, bene Data, kubgo kuzoza kw’Umwami wacu Yesu Kristo no kuzokoranirizwa kuri we kwacu, ntimushōke munyiganyiga ngo mugwe igihūmura, canke ngo muhagarike imitima, naho mwoba mubitewe n’impwemu canke n’ijambo canke n’icete kimeze nk’ikivuye kuri twebge, kivuga yuk’ umusi w’ Umwami wacu uhejeje gushika. Ntihakagire umuntu abahenda mu buryo na bumwe, kuk’ utazoza, kwa kureka Imana kutabanje kuboneka, kandi wa muntu w’umugarariji atarahishurwa, ni we mwana wo kuranduka, umurwanizi yishira hejuru y’icitwa Imana cose cank’ igisengwa; nukw azokwicara mu rusengero rw’ Imana, yiyerekana ngo n’Imana. Ntimwibuka yuko nababgiye ivyo nkiri kumwe namwe? Kandi none murazi ikibuza, kugira ngw az’ ahishurwe mu gihe ciwe. Kukw ibanga ry’umugararizo n’ubu ririko rirakora, mugabo har’ ūbibuza none, gushitsa igihe azokūrirwaho. Ni ho wa mugarariji azohishurirwa, umwe Umwami Yesu azokwicisha impwemu ziva mu kanwa kiwe, azomutītūza uguseruka kw’ukuza kwiwe. Ukuza kw’uwo mugarariji kuri mu buryo bg’inkomezi za Satani, kuri n’ubushobozi bgose n’ibimenyetso n’ibitangaza vy’ibinyoma, n’ubugunge bgose bgo kugabitanya ku bahona, kuko batemeye gukunda ivy’ ukuri ngo bakizwe. Ni co gituma Imana ibarungikira ubuzimire bubakoreramwo, ngo bizere ibinyoma: kugira ngw abatizeye ukuri bose, bagahimbarirwa ukugabitanya, bacirwekw iteka. Ariko bene Data bakundwa n’Umwami wacu, biradukwiye kwama tubashimira Imana, kuk’ uhereye mbere na mbere Imana yabatoranije ngo muronkere agakiza mu kwezwa na Mpwemu no mu kwizera ukuri. Ni vyo yabahamagariye, ibahamagarishije ubutumwa bgiza twajejwe, kugira ngo muhabge ubgiza bg’Umwami wacu Yesu Kristo. Nuko bene Data, mushikame, mugumye ivyo mwashikirijwe, mwigishijwe, ar’ ivyo mwigishirijwe mu majambo canke mu cete cacu. Ariko, Umwami wacu Yesu Kristo ubgiwe, n’Imana Data wa twese, yadukunze, ikaduha kwirurwa imibabaro guhoraho, bo n’ivyizigiro vyiza biheshwa n’ ubuntu bgayo, ibirure mu mitima yanyu, iyikomeze mu gikorwa cose ciza, n’ijambo ryose ryiza. Ibisigaye bene Data mudusengere, ijambo ry’Umwami wacu ryamamare rishimagizwe, nk’uko biri no muri mwebge, kandi turokoke abantu babi badadika; kuk’ ukwizera kudafiswe na bose. Ariko, Umwami n’uwo kwizigirwa, ni we azobashinga neza abarinde wa Mubi. Kandi twizigiye Umwami ku vyanyu, yukw ivyo tugeze mubikora kandi muzokwama mubikora. Umwami arōngōre imitima yanyu, ayerekeze ku rukundo rw’Imana no ku kwihangana kwa Kristo. Ariko bene Data, turabagera mw izina ry’Umwami wacu Yesu Kristo, kuzibukīra mwene Data wese agenda asaragurika, cank’ adakurikira ivyo mwashikirijwe natwe. Ubganyu murazi ingene mukwiye kutwīgāna, kuko tutāsaragurika muri mwebge, ntitwarya ivyo kurya vy’ umuntu n’umwe ku busa, ariko twagira ubutame n’ubucumukure, dukora ku murango no mw ijoro, kugira ngo ntitugire umuntu muri mwebge tugora. S’uko tutāvyemerewe, ariko n’ukugira ngo tubabere icitegererezo ngo mutwīgāne. Kuko tukiri kumwe namwe twābageze iki, ng’umuntu wese ni yanka gukora ntākarye. Kuko twumvise yuko hariho bamwe bo muri mwebge bagenda basaragurika, bama bīneganegera bakīta mu bitabakwiye. Arikw abameze bartyo turabagera tubahanūra kubg’ Umwami Yesu Kristo, gukora ibikorwa batekereje, babone kurya ivyo bīronkeye ubgabo. Ariko mweho bene Data, ntimurambirwe no gukora iciza. Ni hagira umuntu atumvira ijambo ryacu ryo mur’ iki cete, mumwitegereze, ntimufatanye na we, kugira ngw amāramāre. Ariko ntimumwiyumvire kw ar’ umwansi wanyu, ariko mumuhanūre nka mwene So. Kand’ Umwami Nyen’ amahoro ubgiwe, yame abaha amahoro ibihe vyose uburyo bgose. Umwami abane namwe mwese. Uku ni kwo gutasha kwanje Paulo, kwanditswe n’ukwanje kuboko, ni co kimenyetso mu cete canje cose: ni ko nandika. Ubuntu bg’Umwami wacu Yesu Kristo bubane namwe mwese. Paulo, intumwa ya Kristo Yesu, nk’uko vyagezwe n’ Imana Umukiza wacu na Kristo Yesu ivyizigiro vyacu, ndakwandikiye Timoteyo, umwana wanje nyakuri mu kwizera. Ubuntu n’ imbabazi n’amahoro bibe kuri wewe, biva ku Mana Data wa twese no kuri Kristo Yesu Umwami wacu. Nuko guma muri Efeso, nk’uko nakugīriye inama hamwe naja i Makedoniya, kugira ng’ uteshe ba bandi ntibigishe ibiciye ukundi, ntibababare ivy’ imigani y’ibinyoma n’ivyo kuzīrōra ivy’ akārōnda katagira iherezo, bidafasha igikorwa c’Imana gikorera mu kwizera, ariko bizana impāri. Arikw inyanduruko y’ukwigisha kwacu n’ukugira ngo bagire urukundo ruva mu mutima utanduye, utarimw’ ijwi ribāgiriza ikibi, no ku kwizera kutar’ ukw’ uburyarya. Ivyo bamwe bārabihushije, bata inzira, baja mu bitagira ikimazi kuba ari vyo bavuga, bagomba kuba abigisha b’ ivyagezwe, ariko ntibatahura ivyo bavuga n’ivyo bashingira intahe babishimikiye. Ariko turazi yukw ivyagezwe ari vyiza, iy’ umuntu abigenjeje nk’uko bikwiye ivyagezwe, azi yukw ivyagezwe bitāshiriweh’ umugororotsi, ariko vyāshiriweh’ abagarariji n’ibigāba, abatubaha Imana n’abanyavyaha, abanegura ivyayo n’abakora ibizira, abica ba se na ba nyina, abicanyi, abashakanyi, abagabo bendana, abanyaga abantu bakabashōra, ababeshi, abarahira nabi, n’ibindi vyose birwanya ukwigisha kuzima, gukurikira ubutumwa bg’ubgiza bg’Imana ishemagizwa, ubgo najejwe. Ndashimira Kristo Yesu Umwami wacu yabinshoboje, kuko yanyiyumviriye ko nd’uwo kwizigirwa, akampa ubusuku: naho nabanje kumurogotako no kumuhīga no kumwambika ibara. Ariko naragiriwe ikigongwe kuko nabikoze ntabizi ntarizera; kand’ ubuntu bg’ Umwami wacu bgiyongeranya kuri jewe, bo n’ukwizera n’urukundo rubonerwa muri Kristo Yesu. Iri jambo n’iryo kwizerwa, rikwiye kwemerwa rwose, yuko Kristo Yesu yazanywe mw isi no gukiza abanyavyaha: muri bo jewe nd’agahebuza. Ariko, icatumye ngirirwa ikigongwe n’ ukugira ngo Yesu Kristo yerekanire muri jewe gahebuza, ukwihangana kwiwe kwose, mbe icitegererezo c’abazomwizera bakaronka ubugingo budashira. Umwami ahoraho, adapfa, ataboneka, ari we Mana imwe yonyene, igitinyiro n’ icubahiro bibe ivyayo, ibihe bitazoshira. Amen. Iri bgirizwa ndariguhaye, mwana wanje Timoteyo, nk’ukw abavugishwa n’Imana bākuvuzeko ubga mbere, ng’ ufashwe na vyo kurwana intambara nziza, ugumye ukwizera, ufise umutima utarimw’ ijwi rikwagiriza ikibi; iryo bamwe bāshibuye bakamera nk’ubgato busāvye mu vy’ ukwizera. Mur’ abo, umwe ni Humenayo na Alekisandero, abo nahaye Satani, kugira ngo bibigishe kutarogota. Irya mbere y’ibindi vyose, ndabahanūra kwingingira abantu bose no kubasengera no kubasabira no kubashimira Imana: kandi cane‐cane abami n’ abashizwe hejuru bose, kugira ngo twame mu mahoro dutekereje, twubaha Imana tur’ inyankamugayo rwose. Ivyo ni vyo vyiza vyemerwa mu nyonga z’ Imana Umukiza wacu, igomba kw abantu bose bakizwa bagashika ku kumenya ivy’ ukuri. Kuko har’ Imana imwe, kandi har’ Umuhūza umwe w’Imana n’abantu, na we nyene n’umuntu, ni Kristo Yesu, yitanze kw incungu ya bose. Kand’ ivyo bishingirwe intahe mu bihe vyavyo, ni co nashiriweho kuba umusiguzi n’intumwa (mvuze ukuri, simbeshe) n’umwigisha wo kwigisha abanyamahanga ukwizera n’ivy’ ukuri. Nuko ndagomba kw abagabo basenga hose, batarika amaboko yera, bataratse, batagira ibihāri. Kandi n’abagore nyene, ndagomba ko bambara imyambaro biberanye, bagendane isoni badahugumba kandi badashazisha gutsiba umushatsi, cank’ izahabu, cank’ imaragarita, cank’ impuzu z’igiciro kinini, ariko bashazishe ibikorwa vy’ingeso nziza, nk’uko bikwiye abagore bavuga yuko bubaha Imana. Umugore yige atekereje agamburuka rwose. Ariko sinkundira umugore ko yigisha canke kw aganza umugabo, arikw atekereze. Kuko Adamu ari we yabanje kuremwa, hanyuma Eva. Kandi Adamu si we yahenzwe, arik’ umugore ni we yahenzwe, agwa mu bicumuro. Yamar’ azokizwa kubg’ ukuvyara, ni bashishikara kwizera no kugira urukundo no kwezwa, bifatanye no kudahugumba. Iri jambo n’iryo kwizerwa: umuntu ni yagomba kuzezwa ishengero, aba yifuje igikorwa ciza. Nuk’ umuzezwashengero akwiye kutabak’ umugayo, kand’ akwiye kuba umugabo afise umugore umwe gusa; abe ūtarenza urugero, adahugumba, aganza ingeso ziwe, akunda gutanga indāro, afise ubgenge bgo kwigisha, atar’ umunoho wa vino, cank’ umusinzi, arikw abe umugwaneza, atitoraguza, atar’ inkunzi y’amahera, aganza neza abo mu rugo rwiwe, abana biwe bamwumvira, yanka umugayo wose. (Ūtazi kuganza abo mu rugo rwiwe yoshobora ate kuzigama ishengero ry’Imana?) Kandi ntakwiye kuba muto mu kwizera, kugira ngo ntiyikakishe, ngw atembe, agacirwakw iteka wa Murwanizi yaciriweko. Kand’ akwiye gushingirwa intahe neza n’abo hanze, kugira ngo ntatembere mu mugayo no mu mutego wa wa Murwanizi. Kandi n’abakozi b’ishengero na bo nyene, bakwiye kuba inyankamugayo batavuga indimi zibiri, kandi ntibabe abatwawe na vino nyinshi, cank’ abifuza inyungu mbi. Ariko bagumye ibanga ry’ukwizera, bafise imitima itarimw’ ijwi ribāgiriza ikibi. Kand’ abo babanze kugezwa, maze ni batābonekak’ umugayo babone gukora igikorwa c’ibango ryabo. N’abagore nyene babe inyankamugayo, batarementaniriza abandi, batarenza urugero, bizigirwa muri vyose. Umukozi w’ishengero wese abe umugabo afise umugore umwe gusa, aganza neza abana biwe n’abo mu rugo rwiwe. Kukw abākoze neza ico gikorwa c’ ibango ryabo bīronkera igishingo ciza n’ubushizi bg’amanga bginshi mu kwizera Kristo Yesu. Nkwandikiye ivyo, nizigiye ko nzoza i wawe vuba: ariko ni naba ngitevye n’ukugira ng’uz’ umenye uko bikwiye kugenzwa mu ngoro y’Imana, ni yo shengero ry’Imana nzima, vyongeye ni yo nkingi ishigikiye ukuri. Nta wuhakana yukw ibanga ryo kwubaha Imana ridahambaye cane, n’iri: umwe yerekanywe afise umubiri, akaboneka kw ar’ umugororotsi mu mpwemu, akabonwa n’abamarayika, akamenyekanishwa mu banyamahanga, akizererwa mw isi, akadūzwa agahabga ubgiza. Ariko Mpwemu avuga avyeruye yuko mu bihe bizoza bamwe bazota ivyizerwa, bagashira umutima ku vy’ impwemu zizimiza no ku vy’ inyigisho z’abadayimoni, bavugisha uburyarya bg’abanyabinyoma, bokejwe icapa mu mitima yabo ibāgiriza ikibi, baziza kwābīrana, baziza n’ivyo kurya, kand’ ari vyo Imana yaremye kugira ngw abizera, bakamenya ivy’ ukuri, babirye bashima. Ico Imana yaremye cose ni ciza, ntiharimw’ ico gutabga, iyo cakiriwe n’ ūshima: kuko kiba gihezagiwe n’ijambo ry’Imana no gusenga. Ni wibutsa bene Data ivyo, uzoba ur’ umukozi mwiza wa Kristo Yesu, yarerewe mu majambo y’ukwizera n’ay’ inyigisho nziza wakurikiye. Arikw imigani ihumanya n’iy’ abakecuru ntuyemere. Wimenyereze kwubaha Imana; kuko kwimenyereza kw’umubiri kugira ikimazi kuri bike, ariko kwubaha Imana kugira ikimazi kuri vyose, kuko kuzana isezerano ry’ubugingo bga none n’ubuzoza. Iryo jambo n’iryo kwizerwa rikwiye kwemerwa rwose. Kukw igituma dutama tukāma mu ntambara ar’ uko twizigiye Imana nzima, ni yo Mukiza w’abantu bose, cane‐cane w’abizera. Wame ubgiriza ivyo kand’ uvyigisha. Ntihakagire ūkugayira ubusore, arik’ ubere abizera icitegererezo mu vy’uvuga, no mu ngeso zawe, no mu rukundo, no mu kwizera, no ku mutima utanduye. Gushitsa aho nzozira wame ugira umwete wo gusomera abantu no kubahanūra no kubigisha. Ntiwanjanjwe ku ngabire iri muri wewe, imwe waheshwa n’ivy’ abavugishwa n’ Imana mu kurambikwakw ibiganza vy’abakuru. Ivyo ubishirek’ umwete, uvyamemwo, kugira ngo kuja imbere kwawe kubonekere bose. Wirinde ubgawe no ku vyo wigisha. Wame ushishikara ivyo, kuko ni wagira urtyo uzokwikizanya n’ abakwumva. Ntuhambarire umutāma, arik’ umuhanūre nka so, n’abakiri bato n’imisore ubahanūre nka bene nyoko, n’abatamakazi nyene nka ba nyoko, n’abakiri bato n’abigeme nka bashiki bawe, uri n’umutima utanduye na gatoya. Wubahe abapfakazi b’inyakamwe vy’ukuri. Ariko, umupfakazi wese, namb’ afise abana cank’ abuzukuru, ni babanze kwiga kwubaha Imana ku vyo bagirira ababo, no kwishura ivyiza abavyeyi babo: kukw ivyo ari vyo bishimwa mu nyonga z’Imana. Umupfakazi w’inyakamwe asigaye ar’ umwe, yizigira Imana, agashishikara kwinginga no gusenga ku murango no mw ijoro. Ariko, uwihaye ukwifuza aba apfuye ahagaze. Ubabgirize ivyo, kugira ngo ntibabek’ umugayo. Arik’ umuntu n’atātunga abo mu nzu y’i wabo, cane‐cane abiwe, azoba yihakanye ukwizera, kand’ azoba abaye hanyuma y’ ūtizera. Ntihakagire umupfakazi yandikirwa gufashwa ataramara imyaka mirongwitandatu y’amavuka, kandi handikwe uwar’ afiswe n’umugabo umwe gusa, handikwe ūshimirwa ibikorwa vyiza, namba yararera abana, namba yaratanga indāro, yarōza ibirenge vy’abera, yarafasha abababaye, yarashishikara gukurikira ibikorwa vyiza vyose. Arikw abapfakazi bakiri bato ntubemerere, kuko kwifuza kw’umubiri ni kwamara kubatera kugarariza Kristo bazogomba kwābīrwa, bagatsindwa n’urubanza kuko bavuye mw isezerano ryabo rya mbere. Kand’ ikindi, biga kugira ubunebge, bagenda imihana; ariko rero s’ubunebge gusa, ikigeretseko bararegeteranya bīta mu bitar’ ivyabo, bavuga ivyo badakwiye. Ni co gituma ngomba kw abapfakazi bakiri bato bābīrwa, bakavyara abana, bakubaka ingo zabo, ntibahe umurwanizi urwitwazo rw’ibitutsi. Kuko n’ubu bamwe bamaze guta inzira, ngo bakurikire Satani. Umugore wese yizera namb’ afise incuti z’abapfakazi, abafashe, ishengero ntiriremērwe, ribone gufasha abapfakazi b’inyakamwe. Abakuru b’ishengero baganza neza ni babiyumvire ko bakwiye guhabga icubahiro kirushiriza, kandi cane‐cane abacumukura mu kuvuga ijambo ry’Imana no mu kwigisha. Kukw icanditswe kivuga, ngo Ntimuze murumye umunwa w’inka irikw irasekura ingano; kandi ng’ Umukozi akwiye ingero yiwe. Umukuru ntukemere ico bazomukuregako hatabonetse ivyabona bibiri canke bitatu. Abakora ivyaha ubahanire mu maso ya bose, kugira ngw abandi na bo batinye. Ndakwihanikiririza mu nyonga z’Imana na Yesu Kristo n’imbere y’abamarayika bātoranijwe, witondere ivyo, ntuce urw’ umwe, ntukore ivyo guca urwa nkunzi. Ntukagire umuntu wihutira kurambikakw ibiganza, kandi ntugafatanye n’abandi mu vyaha vyabo. Uze wame wirinda ubuhumane. Uhereye none ntunywe amazi gusa, arik’ unywe n’utuvino duke kubgo mu nda hawe, kuk’ urwaragurika. Har’ abantu ivyaha vyabo biboneka bikabītangira imbere mu kuja mu rubanza; hari n’abandi bibāza inyuma. Kand’ ibikorwa vyiza na vyo n’uko, har’ ibiboneka; kandi n’ibitameze birtyo ntibishobora kunyegezwa. Abagurano bose bari mu buja ni biyumvire ba shebuja ko bakwiye kwubahwa rwose, ngw izina ry’Imana n’ukwigisha ntibitukwe. Kand’ abafise ba shebuja bizera, boye kubagayishwa n’ukw ari bene Data, ariko barushirize kubakorera, kukw abagirirwa ico kimazi ar’ abizera n’abakundwa. Uze wigishe ivyo, ubibahanūre. Umuntu ni yigisha ukundi, ntiyemere amajambo mazima, ari yo majambo y’Umwami wacu Yesu Kristo, n’inyigisho zihūra n’ukwubaha Imana; azoba yikakishije, ata co azi, arwaye ibihāri, n’intambara z’amagambo, zivamw’ igono, no gutongana, n’ibitutsi, n’ikēkwe ribi, n’ ibihāri bidashira vy’abantu bononekaye ubgenge, bakūwekw ivy’ ukuri, bibgira yuko kwubaha Imana ar’ ukwironkera inyungu. Ariko kwubaha Imana gufatanije no kubūmbga n’ivy’ ufise kuvamw’ inyungu nyinshi koko: kukw ata co twazanye mw isi kand’ ata co dushobora kuyivanamwo. Arikw iyo dufise ivyo turya n’ivyo twambaye biba bitubūmvye. Arikw abagomba kuba abatunzi bagwa mu nyosha no mu mutego no mu kwifuza kwinshi kw’ubupfu gusinzikaza, kudobeza abantu mu bibonona bikabarandura. Kuko gukunda amahera ar’imizi y’ibibi vyose; ayo bamwe bifuje, bakazimira, bagata ukwizera, bītobekeranisha imibabaro myinshi. Ariko weho, muntu w’Imana, wame uhunga ivyo, arik’ ukurikire ukugororoka, n’ukwubaha Imana, n’ukwizera, n’urukundo, n’ukwihangana, n’ubugwaneza, wame urwana intambara nziza yo kwizera, ucakire ubugingo budashira, ubgo wahamagariwe, ukabgaturira ukwatura kwiza mu maso y’ivyabona vyinshi. Ndakubgiririza mu nyonga z’Imana ibeshaho vyose, no mu za Kristo Yesu yashingishije intahe ukwatura kwiza imbere ya Pontiyo Pilato, witondere icagezwe, ntugire agasembga, ntubek’ umugayo, gushitsa ku guseruka kw’ Umwami wacu Yesu Kristo, kuzokwerekanwa mu gihe cakwo n’Inyabushobozi yonyene, ishemagizwa, ni yo Mwami w’abami, ūganza abaganza; ni yo yonyene ifise ukudapfa, iba mu muco utēgērwa, ata muntu yigeze ayibona, ata wushobora kuyibona. Icubahiro n’ubushobozi bidashira bibe ivyayo. Amen. Wihanize abatunzi bo mu vy’ iki gihe, boye kwibona, canke kwishimira ubutunzi butar’ ubgo kwishimirwa, ariko bishimire Imana, iduha vyose bisēsekaye, ngo tubinezererwe; kandi bakore iciza, babe abatunzi ku bikorwa vyiza, babe abanyabuntu bakunda gutanga, bībīkire ubutunzi buzoba itanguriro ryiza mu gihe kizoza, kugira ngo bacakire ubugingo nyakuri. Ewe Timoteyo, wame uzigama ico wabikijwe, utere ibitugu ibizira vy’amagambo ahumanya n’ukurwana kw’ivyitwa ubgenge atari bgo, ubgo bamwe bīvuga ko babufise bakazimira, bagata ukwizera. Ubuntu bubane namwe. Paulo, intumwa ya Kristo Yesu, nk’ukw Imana yagomvye, intumwa yo kuvuga isezerano ry’ubugingo bubonerwa muri Kristo Yesu, ndakwandikiye Timoteyo, umwana wanje nkunda: ubuntu n’imbabazi n’ amahoro bibe kuri wewe, biva ku Mana Data wa twese no kuri Kristo Yesu Umwami wacu. Imana, nkorera nkurikiye ba sogokuruza, mfise umutima utanduye, utarimw’ ijwi rinyagiriza ikibi, ndayishimira yuko nkwibuka ubudasība, uko nsenze, ijoro n’umurango. Nibuka amosozi yawe, ngakumbura kukubona, ngo nuzure umunezero: kuko nibutse ukwizera kutar’ ukw’ uburyarya kuri muri wewe, kwabanje kuba muri nyogokuru Lowisi no muri nyoko Ewunike: kandi ndazi ntakekeranya yuko kuri muri wewe nawe. Ni co gituma nkwibutsa gufurūra ingabire y’Imana iri muri wewe ngo yake, yagushizwemwo no kurambikwakw ibiganza vyanje. Kukw Imana itaduhaye umutima w’ubujora: ariko yaduhaye uw’ ubushobozi n’urukundo n’ukwirinda. Nuko ntugire isoni zo gushingira intahe Umwami wacu, cank’ izanje imbohe yiwe. Arik’ ufatanye nanje kwihanganira imibabaro kubg’ ubutumwa bgiza, nk’ uk’ ubushobozi bg’Imana bugushoboza, yadukijije, ikaduhamagarisha umuhamagaro wera, udatewe n’ibikorwa vyacu, arik’ utewe n’uko yabigabiye ubgayo, kand’ utewe n’ubuntu bgayo, twaherewe muri Kristo Yesu ibihe vyose bitaraba, ariko none bgaseruwe n’ukuboneka kw’Umukiza wacu Kristo Yesu, yahinduye urupfu ubusa, ubugingo no kutagipfa akabiserurisha ubutumwa bgiza. Ubgo butumwa nabushiriweho kuba umuvuzi wabgo n’intumwa n’umwigisha. Ni co gituma kandi mbabazwa ntya, yamara ntibintera isoni, kuko nzi uwo nizeye, kandi nzi ntakekeranya yukw ashobora kuzigama ikibītsanyo namubīkije gushitsa kuri wa musi. Gumya icitegererezo c’amajambo mazima wanyumvanye, ukigumishe ukwizera n’urukundo rubonerwa muri Kristo Yesu. Ikibītsanyo ciza wabīkijwe, ukizigamishe Mpwemu Yera aba muri twebge. Urazi yukw abo muri Asiya bose banteye ibitugu, mur’ abo umwe ni Fugelo na Herumogene. Umwami agirire abo kwa Onesiforo ikigongwe, kuko yanduhura kenshi, kandi ntiyatewe n’isoni n’umunyororo wanje, ariko, ashitse i Roma, agira umwete wo kundondera, arambona. Umwami amuhe kuzoronka imbabazi ziva ku Mwami kuri wa musi. Kand’ ivyo yankoreye muri Efeso uko bingana, nta wukurusha kubimenya. Weho mwana wanje, ugirire ubushobozi mu buntu buri muri Kristo Yesu, kand’ ivyo wanyumvanye mu maso y’ivyabona vyinshi, ubishikirize abantu bo kwizigirwa, bazoshobora kuvyigisha n’abandi. Ufatanye nanje kwihanganira imibabaro, nk’ uko bikwiye umusoda mwiza wa Kristo Yesu. Nta musoda yikwegera mu vy’ubu bugingo, ngw az’ ahimbare uwamwandikiye ubusoda. Kand’ iy’ umuntu arushanywa, ntahabga igitsibo, shiti arushanijwe nk’uko vyagezwe. Umurimyi kukw ari we yacumukuye ni we akwiye kubanza gusoroma ku vyeze. Umenye ivyo mvuze, kuk’ Umwami wacu azoguha ubgenge muri vyose. Wame wibuka Yesu Kristo, yazutse mu bapfuye, yakomotse mu ruvyaro rwa Dawidi, nk’uk’ ubutumwa nahawe buvuga: ubgo mbabarizwamwo, no kubohwa nkabohwa, nk’inkozi y’ ikibi; arikw ijambo ry’Imana ntiriboshwe. Ni co gituma nihanganira vyose kubg’ abatoranijwe, kugira ngo na bo baronke agakiza kari muri Kristo Yesu, gafatanije n’ubgiza budashira. Iri jambo n’iryo kwizerwa, ngo Namba twarapfanye na we, tuzobanaho na we; namba twihangana, tuzokwimana na we; namba tuzomwihakana, na we azotwihakana; naho tutoba abizigirwa, we ahora ar’ umwizigirwa, kukw adashobora guhindagurika. Wame ubibutsa ivyo, ubihanikiririza mu nyonga z’Imana ntibarwanire amajambo kuko bitagira ikimazi, bigwisha abumva. Wame ugira umwete wo kwiha Imana nk’uwamaze kurama, umukozi atarinda gutētērwa, aramiriza neza mw ijambo ry’ukuri. Ariko, ibihumanya vy’amagambo y’ubusa ubizibukīre, kukw ababivuga bazoshishikara inzira yo kutubaha Imana, kand’ ijambo ryabo rizorandagurana nk’igisebe c’igitema. Mur’ abo umwe ni Humenayo na Fileto, kuko bāzimiye bakava mu vy’ ukuri, bavuga ng’ ukuzuka kwarahejeje kubaho, bagahenura ukwizera kwa bamwe. Arikw itanguriro ry’ Imana ryo kwubakako rirakomeye, ryanditswekw iki kimenyetso, ng’ Uhoraho arazi abiwe; kandi ng’ Umuntu wese avuga izina ry’ Uhoraho ave mu kugabitanya. Mu nzu nini y’umutunzi ntihabamw’ imbombovu z’ivyacuzwe mw izahabu no mw ifeza gusa, ariko habamwo n’iz’ ivy’ ibiti n’iz’ ivy’ ibumba, kandi bimwe babikoresha ivy’ icubahiro, ibindi babikoresha ibiteye isoni. Umuntu ni yiyeza, akitandukanya n’ivyo, azoba igikoreshwa c’icubahiro, cejejwe, kigirira nyene co ikimazi, catunganirijwe igikorwa ciza cose. Ariko kwifuza kw’ubusore uguhunge, maz’ ukurikire ukugororoka n’ ukwizera n’urukundo n’amahoro, ufatanya n’abambaza Umwami wacu n’imitima itanduye. Arikw ibihāri vy’ubupfu n’ivy’ ubutungu ntukavyemere, uzi yuko bivyara intonganya. Kand’ umushumba w’Umwami wacu ntakwiye gutongana, arikw akwiye kugira ineza kuri bose, no kuba uburyo bgo kwigisha, no kwihangana, no guhanūrisha ubugwaneza abamuhāririza, ngo kumbure, bishobotse, Imana ibahe kwihana ngo bamenye ivy’ ukuri, bashire ibirāre, bave mu mutego wa wa Murwanizi yabafashe ngo bakore ivy’ agomba. Arik’ umenye yuko mu misi y’iherezo hazoza ibihe bigoye. Kukw abantu bazoba bikunda gusa, bakunda amahera, bīrārīra, bībona, batukana, batumvira abavyeyi, intashima, abanegura ivy’ Imana, badakunda n’ababo, banka kwuzura, barementanya, batigarura, inkazi, badakunda ivyiza, abaguranyi, ibirandamuke, abikakisha, bakunda ibibahimbara bakabirutisha Imana, bafise ishusho yo kwubaha Imana, ariko bahakana ubushobozi bgakwo: abameze bartyo wame ubatera ibitugu. Kuko muri bo harimw’ abagabo banyegetera mu mazu, bagatwara abagore batagira imitima, baremerewe n’ivyaha, batwarwa n’ukwifuza kw’ uburyo bginshi, bama biga, ariko nta ho bashobora gushitsa ku kumenya ukuri. Nk’uko Yane na Yambure bārwanije Mose, ni ko n’abo bagabo barwanya ukuri, abo n’abononekaye ubgenge, babaye ibihombe ku kwizera. Mugabo ntibazoshobora kurengaho: kuk’ ubusazi bgabo buzogaragarira abantu bose, nk’uk’ ubga ba bandi bgagaragaye. Ariko weho wakurikiye neza ukwigisha kwanje, n’ingeso, n’ imigabo, n’ukwizera, n’ukutarambirwa, n’urukundo, n’ukwihangana, no guhamwa, n’imibabaro, nk’ivyambereyeko muri Antiyokiya no muri Ikoniyo n’i Lusitira; ivyo nihanganiye vyose mpamwa, kandi vyose Umwami wacu arabinkiza. Mber’ abagomba bose kugenda bubaha Imana bari muri Kristo Yesu, bazohamwa. Arikw abantu babi, bo n’abahūmbūzi, bazorushiriza kuba babi, bazimiza bakazimizwa. Ariko weho ugume mu vyo wize, ukavyizezwa, kuk’ uzi abākwigishije: kand’ uzi yuk’ uhereye mu buto bgawe wamye uzi ivyanditswe vyera bishobora kukumenyesha ubgenge bgo kukuzanira agakiza gaheshwa no kwizera Kristo Yesu. Ivyanditswe vyose vyahumetswe n’ Imana, kandi bigira ikimazi co kwigisha umuntu, no kumuhana, no kumutunganya, no kumutoza indero nziza mu kugororoka: kugira ng’ umuntu w’Imana abe ūshitse, afise ibimukwiye vyose, ngw akore igikorwa ciza cose. Ndakwihanikiririza mu nyonga z’Imana no mu za Kristo Yesu azocirakw iteka abazoba bariho n’abazoba bapfuye, kandi no kubgo kuzoboneka kwiwe n’ubgami bgiwe: uvuge ijambo ry’ Imana, uhore ugavye mu gihe gikwiye no mu kidakwiye, uhane, wihanize, uhanūre, mu kwihangana kwose no mu kwigisha. Kukw igihe kizoza, batazokwemera kwumva ukwigisha kuzima; ariko kukw amatwi abarya yifuza kwumva ibibanezereza, bazokwirundaniriza abigisha bahūje n’ukwifuza kwabo, kandi bazokwiziba amatwi, ngo ntibumve ukuri, bazozimira bakurikire imigani y’ibinyoma. Ariko weho, wirinde muri vyose, wihanganire imibabaro, ukore igikorwa c’umuvuzi w’ubutumwa bgiza, ushitse igikorwa c’ibango ryawe. Kuko jeho n’ubu ndiko ndasukwa nk’ibisukwa ku gicaniro, igihe co gutāmbūra kwanje kirashitse; narwanye intambara nziza, narangije urugendo, nazigamye ukwizera. Ibisigaye, mbīkiwe igitsibo c’ukugororoka, ico Umwami wacu, umucamanza agororotse, azompa kuri wa musi, kandi si jewe jenyene nzogihabga, ariko kandi n’abakunze kuzoseruka kwiwe bose bazogihabga. Gira umwete wo kuza aho ndi vuba. Dema yarantaye, kukw akunze iyi si ya none, yīgīra i Tesalonike: Keresikenti yagiye i Galatiya: Tito yagiye i Dalumatiya. Luka gusa ni we twasigaranye. Hitana Mariko, umuzane, kukw angirira ikimazi mu gikorwa c’ibango ryanje. Ariko Tukiko namurungitse muri Efeso. Ah’ uzozira uranzanira impuzu yo kwipfuka nasize i Tirowa kwa Karupo, n’ ibitabo, kandi cane‐cane uz’ uzane ivy’ insāto. Alekisandero umucuzi yangiriye inabi nyinshi. Umwami wacu azomwishura ibikwiranye n’ivyo yakoze. Nawe umwiyubare kuko yarwanije amajambo yacu cane. Mw ibūrana ryanje rya mbere nta wanyikije, ariko bose barantaye: icompa ntibabiharūrweko. Arik’ Umwami wacu ni we yampagarikiye, arandemesha, kugira ng’ ubutumwa buvugwe nanje butagabanije, abanyamahanga bose babgumve. Nuko mva mu menyo y’intambge. Umwami wacu azonkiza ibibi vyose bangirira, azondokora kugira ngw anjane mu bgami bgiwe bgo mw ijuru. Icubahiro kibe iciwe, ibihe bitazoshira. Amen. Untahirize Purisikila na Akwila n’abo kwa Onesiforo. Erasito yagumye i Korinto, ariko Tirofimo namusize i Mileto arwaye. Gira umwete wo kuza urushana rutarajobanya. Ewubulo arakuganutsa, na Pudenti na Lino na Kilawudiya na bene Data bose. Umwami abane n’umutima wawe. Ubuntu bg’Imana bubane namwe. Paulo, umugurano w’Imana, intumwa ya Yesu Kristo, mbihērewe kwizeza abo Imana yatoranije no kwigisha kumenya ivy’ ukuri gufatanije n’ukwubaha Imana; nkora nizigiye kuzoronka ubugingo budashira, ubgo Imana itazi kubesha yasezeranye kera, ibihe vyose bitarabaho. Ariko mu bihe yitoranirije yerekanishije ijambo ryayo ubutumwa najejwe, nk’ukw Imana Umukiza wacu yageze. Ndakwandikiye Tito, umwana wanje nyakuri kubg’ ukwizera dusangiye. Ubuntu n’ amahoro bibe kuri wewe biva ku Mana Data wa twese no kuri Kristo Yesu Umukiza wacu. Icatumye ngusiga i Kirete kwar’ ukugira ng’ utunganye ivyasigaye, kandi mu gisagara caho cose ng’ uhashinge abakuru b’ ishengero, nk’uko nabikubariye: ar’ umuntu atabonekak’ umugayo, afise umugore umwe gusa, afise abana bizera, bataregwa kw ar’ ibihumbu cank’ ibiganda. Kuk’ umuzezwashengero akwiye kutabak’ umugayo, nk’umubgiriza w’Imana nyene; kandi ntakwiye kuba ūdakūrwa kw ijambo, cank’ ūsugurirwa, cank’ umunywi wa vino, cank’ umusinzi, cank’ uwifuza inyungu mbi; arikw abe ūkunda gutanga indāro, akunda ivyiza, adahugumba, agororoka, yera, yirinda, agumya ijambo ryo kwizerwa rihūra n’ukwigisha kwacu, kugira ngw abone guhanūra abantu mu kwigisha kuzima no gutsinda abamuhāririza. Kuko hariho benshi b’ibiganda, cane‐cane n’abo mu bākebge, bavuga ibitagira ikimazi, n’inyosha mbi, bakwiye kuzibga iminwa, kuko har’ imiryango bagwisha igahenebera, bigisha ibidakwiye kubg’ inyungu mbi. Umwe muri bo w’umumenyi wabo yaravuze, ati Na ntaryo Abanyakirete n’ababeshi, n’ibikōko bibi, n’abanebge b’abakunzi b’inda. Iyo ntahe yashinze n’iy’ ukuri. Ni co gituma ukwiye kubahana cane, kugira ngo babe abahangaye mu kwizere, ntibashire imitima ku migani y’ ibinyoma y’Abayuda no ku vyagezwe vy’abantu batera ibitugu ukuri. Ku badahumanye nta gihumanye, ariko ku banduye, batizera, nta kidahumanye, arik’ ubgenge bgabo n’imitima ibāgiriza vyaranduye. Bavuga yuko bazi Imana, ariko bayihakanisha ivyo bakora; n’abo kwankwa urunuka, n’abatumvira Imana, no mu bikorwa vyiza vyose nta co bamaze. Ariko weho uvuge ibihwanye na kwa kwigisha kuzima. Bgira abatāma boye kurenza urugero, babe inyankamugayo, badahugumba, babe abahangaye mu kwizera no mu rukundo no mu kwihangana. N’abatāmakazi nyene, ubabgire bagende nk’uko bibereye abera, batarementaniriza abandi, batanohorwa imitima na vino nyinshi, bigisha ivyiza, kugira ngo batoze abagore bakiri bato ubgenge bgo gukunda abagabo babo n’abana babo, no kudahugumba, no kwirinda ubgēruzi, no kwubaka ingo zabo, no kuba inda nziza, bagororokere abagabo babo, kugira ngw ijambo ry’Imana ntiritukwe. N’imisore n’uko ubahanūre ntibahugumbe; nawe ubgawe wiyerekane muri vyose nk’icitegererezo c’ibikorwa vyiza, ugire ukwigisha kudatosekaye, ube inyankamugayo, ugire n’ijambo rizima ritogawa, kugira ng’ umuntu ari mu ruhande rw’ abansi amāramāre, abuze ikibi yotuvuga. Hanūra abagurano bagororokere ba shebuja, babahimbare muri vyose, ata guhārīra, badakorakora, ariko berekane ukuyoboka kwiza kwose, kugira ngo muri vyose basharize ivyigishwa vy’Imana, Umukiza wacu. Kuk’ ubuntu bg’Imana bgaserutse, buzanira abantu bose agakiza, butwigisha kwikunkumura ukutubaha Imana n’ ukwifuza ivy’ isi, bukatwigisha kwama tudahugumba, tugororoka, twubaha Imana, mu gihe ca none, twitega ivyizigiro vy’amahirwe no kuzoseruka kw’ubgiza bga Yesu Kristo, ni we Mana yacu ihambaye n’Umukiza, yatwiguze kugira ngw aducungure, adukūrekw ivyo twagabitanije vyose, kandi yihumanurire ubgoko ngo babe icibare ciwe, barwane ishaka ry’ibikorwa vyiza. Wame uvuga ivyo, ubahanūra, ubahana, nk’ūfise ububasha rwose. Ntihakagire ūgukēngēra. Ubibutse kugamburukira abakuru n’abafise ubushobozi, no kubumvira, no kwitegurira igikorwa ciza cose, no kutagira uwo bambika ibara, no kutitoraguza, no kwengenga, berekana ubugwaneza bgose ku bantu bose. Kuko natwe nyene kera twar’ ibipfu, tur’ intabarirwa, tuzimizwa, tujakariye ukwifuza n’ukwinezereza vy’uburyo bginshi, twama tugira urwanko n’igono, tur’ abo kwankwa natwe twankana. Arikw ineza y’Imana Umukiza wacu n’urukundo ikunda abantu, bimaze kuboneka, iradukiza, itadukirishije ibikorwa vyo kugororoka twakoze, ariko, nk’ukw imbabazi zayo ziri, idukirisha ukwozwa kuzana ukuvyarwa ubga kabiri, ikadukirisha uguhindurwa basha na Mpwemu Yera, uwo yaducuncuburiyeko kubga Yesu Kristo Umukiza wacu, kugira ngo dutsindanishirizwe n’ubuntu bgayo, duce tuba abaragwa b’ ubugingo budashira, nk’ukw ivyizigiro vyacu biri. Iryo jambo n’iryo kwizerwa, ndagomba yuk’ utsindagira ivyo, ubikobereje, kugira ngw abizeye Imana bagire umwete wo kugumya gukora ibikorwa vyiza. Ivyo ni vyiza, bigira ico bimarira abantu. Ariko, impāri z’ubupfu no kuzirora ivy’ akaronda n’imitongano no guhārīra ivyo mu vyagezwe, wame ubizibukīra, kuko bitagira ikimazi kand’ ar’ ivy’ ubusa. Ūzana ibice ni wamara kumuhanūra ubga mbere n’ubga kabiri akanka, ntukamwemere, kuk’ uzi yuk’ ūmeze artyo agoramye kand’ akora ivyaha, yitsindisha. Ni nagutumako Arutema canke Tukiko, uz’ ugire umwete wo kunsanga i Nikopoli; kukw ari ho nagabiye kuzomara urushana. Witwaririke guherekeza no gusezera neza Zena umunyabgenge w’ivyagezwe, na Apolo, kugira ngo ntibaze bagire ico babura. Kand’ abacu na bo ni bige kugumya gukora ibikorwa vyiza ngo babone kumara ubukene ababikwiye rwose, kugira ngw abacu ntibabe ibirumbirane. Abo turi kumwe bose baragutasha. Untahirize abadukunda dusangiye ukwizera. Ubuntu bubane namwe mwese. Paulo, imbohe ya Kristo Yesu, na Timoteyo mwene Data, turakwandikiye Filemoni uwo dukunda, dusangiye igikorwa, na Apiya mushiki wacu, na Arukipo turwanana, n’ishengero ryo mu nzu yawe: ubuntu bube muri mwebge n’amahoro biva ku Mana, Data wa twese, no ku Mwami Yesu Kristo. Nshima Imana yanje ubudasība, nguhoza mu kanwa uko nsenze, kuko numvise urukundo rwawe n’ukwizera Umwami Yesu kwawe, ukwo wereka abera bose: kugira ng’ ugufataniriza mu kwizera kwawe gushobore vyinshi kubga Kristo, mu kumenyekanisha ivyiza vyose vyo muri twebge. Kuk’ urukundo rwawe rwanteye umunezero mwinshi rukandemesha, kand’ imitima y’ abera warayiruhuye, mwene Data. Kubg’ ivyo, naho mfise ubushizi bg’amanga bgose muri Kristo bgo kukugerakw ibikwiye, mpisemwo kukwinginga kubg’ urukundo, uko ndi kose Paulo umutāma, kandi none nd’imbohe ya Kristo Yesu. Ndakwitwayeko ku mwana wanje Onesimo uwo navyariye mu minyororo yanje, atākugirira ikimazi kera, ariko noneh’ atugirira ikimazi twempi. Ni we nyene nkurungikiye, ni we mutima wanje. Mba ndamugumije kugira ngw ankorere mu gishingo cawe, mboshwe n’iminyororo y’ubutumwa bgiza. Ariko nta co ngomba gukora ntakugishije inama, kugira ngw iciza ukora ntikibe ic’ ugōberewe, arik’ ugikore ubikunze. Kumbure icatumye atandukanywa nawe igihe gito kwar’ ukugira ng’ uz’ umwamane imisi yose: atakir’ umugurano wawe, arikw aruta umugurano, ari mwene So, akundwa: akundwa nanje cane, arikw arushiriza gukundwa nawe, mu vy’umubiri no mu Mwami wacu. Nuko namb’ unyiyumvira ko dusangiye igikorwa, umwākīre nk’uko nanje wonyakiriye. Arikw asangwa har’ ico yaguhemukiyeko, canke har’ umwenda agufitiye, ubimparūreko. Ni jewe Paulo nandikishije ukwanje kuboko yuko nzovyishura: reka noye kukubgira yuk’ uri n’umwenda wanje, uwo mwenda ni wewe ubgawe. Ego, mwene Data, nkubonemw’ ikimazi mu Mwami wacu: unduhure umutima muri Kristo. Nkwandikiye nizigiye k’uzonyumvira, nzi yuk’ uzokora n’ ibiruta ivyo mvuze. Kandi n’ikindi, untegurire indāro; kuko nizigiye yuko muzompabga kubg’ amasengesho yanyu. Epafura, mugenzanje tubohanywe muri Kristo, aragutasha, na Mariko, na Arisitariko, na Dema, na Luka, abo dusangiye igikorwa, baragutasha. Ubuntu bg’Umwami Yesu Kristo bubane n’imitima yanyu. Amen. Kera Imana yabaririye ba sogokuruza mu kanwa k’abavugishwa na yo mu bihe vyinshi no mu buryo bginshi, mur’ iyi misi y’iherezo yabaririye twebge mu kanwa k’Umwana wayo, uwo yashiriyeho kuba samuragwa wa vyose, ni we yahaye kurema isi. Uwo, kukw ar’ ugukayangana kw’ubgiza bgayo, n’ishusho y’akameremere kayo, kand’ ashigikiza vyose ijambo ry’ubushobozi bgiwe, ahejeje gushirah’ umwuhagiro w’ivyaha, avyagira i buryo bg’icubahiro c’ubgami bgo mw ijuru: amaze kuba ūhambaye kurusha abamarayika, nk’ukw izina yarazwe rirengeye ayabo. Ni nde wo mu bamarayika yigeze kubarira, it’ Ur’ Ubura bganje, Uyu musi ndakuvyaye? Kandi iti Nzoba Se, Na we azoba Umwana wanje? Kand’ ah’ izokwongera kuzana imfura yayo mw isi, it’ Abamarayika b’Imana bose bamusenge. Kand’ ivy’ abamarayika yarabivuze, it’ Ihindura abamarayika bayo imiyaga, Abasavyi bayo ibahindura imbeya z’umuriro. Ariko, ivy’ Umwana wayo yabivuze, it’ Ingoma yawe, Mana, ihangamye ibihe bidashira, Icumu ry’ubugabe bgawe n’ icumu ry’ūganza atunganye. Wakunze ukugororoka, wanka ubugarariji, Ni co catumye Imana, ni yo Mana yawe, ikurobanuza amavuta y’umunezero, ikakurutisha bagenzi bawe. Kandi iti Ni wewe, Uhoraho, mbere na mbere washizeh’ itanguriro ry’isi, Kand’ amajuru n’igikorwa c’intoke zawe. Ivyo bizoshira, ariko weho uzokwamaho; Ivyo vyose bizosāza nk’ impuzu, Kand’ uzobizinga nk’ umutamana, Bikūranwe n’ibindi nk’ukw impuzu zikūranywa. Ariko weho ur’ uko wamye, Imyaka y’ukubaho kwawe ntizoshira. Ariko ni nde wo mu bamarayika yigeze kubarira, it’ Icara i buryo bganje, Ushitse aho nzohindurira abansi bawe indava yo musi y’ibirenge vyawe? Mbeg’ abamarayika bose s’ impwemu ziyikorera, zitumwa gukora igikorwa kubg’ abazoragwa agakiza? Ni co gituma dukwiye kurushiriza kwitwaririka ivyo twumvise, kugira ngo ntidutwarwe akayombekere tukabivako. Kw ijambo ryavugiwe mu kanwa k’ abamarayika ryagumyeho, kand’ ibicumuro vyose no kutaryumvira bikagererwa ingero bikwiranye, tweho tuzokwikiza dute, ni twanjanjwa ku gakiza kangana gartyo? Kabanje kuvugwa n’ Umwami wacu, kagakomezwa kuri twebge n’abakumvise, Imana ifatanije na bo kugashingira intahe, iyishingisha ibimenyetso n’ ibitangaza n’ibikomeye vy’uburyo bginshi n’ingabire za Mpwemu Yera zagabanganijwe nk’uko yagomvye. Kukw atar’ abamarayika Imana yahaye gutwara isi izobaho, iyo tuvuga. Ariko har’ ah’ umuntu yashinze intahe, at’ Umuntu n’iki ah’ umwibuka, Cank’ umwana w’umuntu ah’ umugendera? Wamucishije bugufi, aba musi y’abamarayika gato. Wamwambitse ubgiza n’icubahiro nk’igitsibo, Wamuhaye kugaba ibikorwa vy’amaboko yawe. Wamuhaye kuganza ibintu vyose, ubishira musi y’ ibirenge vyiwe. Kw Imana yamuhaye kuganza ibintu vyose nta co yishigarije itamuhaye kugiganza. Ariko none ntiturabona ibintu vyose biganzwa na we. Ariko, uwacishijwe bugufi, akaba musi y’ abamarayika gato, ni we Yesu, tumubona yambitswe ubgiza n’ icubahiro nk’igitsibo, kubg’ imibabaro y’urupfu, kugira ng’ ubuntu bg’Imana butume arogorera umuntu wese urupfu. Kukw iyo, (ni yo yaremewe vyose kandi ni yo ibeshejeho vyose), mu kurōngōra abana benshi ngw ibazane mu bgiza, vyari biyikwiye gutunganisha rwose indōngōzi y’agakiza kabo kubabazwa. Kuk’ uweza n’abezwa bose bākomotse kur’ Imwe: ni co gituma atagira isoni zo kubīta bene Se, ati Nzobarira bene Data izina ryawe, Nzoririmba ngutazira hagati y’ishengero. Kand’ ati Nzokwama ndayizigira. Kand’ at’ Ehe twe n’abana Imana yampaye. Nuko rero, kukw abana bahūje inyama n’amaraso, na we ubgiwe yahūje ivyo na bo, kugira ngw abone ukw apfa, kand’ urupfu rwiwe aruhindurishe ubusa ūfise ubushobozi bg’urupfu, ni we wa Murwanizi, kandi ngw arokore abājakariye ubgoba bg’urupfu bose, imisi yose y’ ukubaho kwabo. Kuko tuzi neza kw abamarayika atari bo yatoye, ariko yatoye uruvyaro rwa Aburahamu. Ni co catumye vyaramubereye gushushanywa na bene Se kuri vyose, ngw abe umuherezi mukuru wo mu vy’Imana, w’imbabazi kand’ agororoka, abe impongano y’ivyaha vy’abantu. Kuk’ ubgiwe ko yababajwe no kugeragezwa, ashobora no gutabara abageragezwa. Nuko rero, bene Data bera, abasangiye ihamagarwa riva mw ijuru, ni mwitegereze Yesu, intumwa n’umuherezi mukuru w’ ivyo twizeye tukavyatura, ayobokera iyamutoranije, nk’uko Mose yayoboka mu rugo rwayo hose. Kuk’ uyo yiyumviriwe kw akwiye guhabga icubahiro kiruta ica Mose, nk’ukw ishimwe ry’ uwubatse urugo riruta iry’ urugo. Kuk’ urugo rwose rugira ūrwubaka, arikw Imana ni yo yubatse ibintu vyose. Kandi Mose yayoboka mu rugo rwayo hose nk’ umushumba, kugira ngw abe icabona co gushingira intahe ibizovugwa hanyuma. Ariko Kristo ayoboka nk’Umwana, atwara urugo rwayo. Kand’ urugo rwayo ni twebge, namba tubangirije ubushizi bg’amanga n’ukwirata ivyizigiro vyacu rwose, gushitsa kw iherezo. Nuko, nk’uko Mpwemu Yera avuga, at’ Uyu musi aho mwumvira ijwi ryayo, Ntimukomantaze imitima yanyu, nk’uko mwayikomantaje mu gihe co kuratsa, Kuri wa musi wo kugerageza mu bugaragwa, Aho ba sogokuruza banyu bangeragereje bancaca, Bakabona ibikorwa vyanje imyaka mirongwine. Ni co catumye ngirira umwikomo ab’ ico gihe, Nkavuga, nti Bama bazimira mu mitima yabo, Kandi ntibamenya inzira zanje; Nk’uko narahiranye uburake bganje, Nti Ntibazoshika mu buruhukiro bganje. Bene Data, ni mwirinde, ntihagire uwo muri mwebge agira umutima mubi utizera, umutera kureka Imana nzima. Ariko muhanūrane uko bukeye bicitwa uyu musi, ntihagire uwo muri mwebge akomantazwa umutima n’uruhendo rw’icaha. Kuko twacitse abasangiye Kristo, namba tubangirije rwose ivyizigiro vyacu twatanguranye gushitsa kw iherezo: bikivugwa, ng’ Uyu musi aho mwumvira ijwi ryayo, Ntimukomantaze imitima yanyu, nk’uko mwayikomantaje mu gihe co kuratsa. Ni ba nde bamaze kwumva bakayiratsa? Mbega s’abāvuye muri Egiputa bose, barōngōwe na Mose? Kandi ni ba nde yagiriye umwikomo imyaka mirongwine? S’abācumuye, imivyimba yabo igahindikirana mu bugaragwa? Ni ba nde yarahiye ko batazoshika mu buruhukiro bgayo? S’abatāyumviye? Kandi tubona ko batāshoboye kubushikamwo, kuko batizeye. Nuko, kukw isezerano ryo gushika mu buruhukiro bgayo rikiriho, twiyubare kugira ngo kumbure ntihagire uwo muri mwebge yiyumvirwa kw akērerewe. Kuko natwe twabgiwe ubutumwa bgiza nka bo, ariko, ijambo bumvise ntiryābagiriye ikimazi, kuko ritāvanzwe n’ukwizera mu mitima y’abāryumvise. Kuko twebge abizeye dushika mur’ ubgo buruhukiro, nk’uko yavuze, iti Nk’uko narahiranye uburake bganje, Nti Ntibazoshika mu buruhukiro bganje: naho yari yarahejeje ibikorwa vyayo, uhereye ku kuremwa kw’ isi. Kuko har’ aho yavuze ku vy’ umusi w’indwi nk’ibi, it’ Imana yaruhutse ku musi ugira indwi ibikorwa vyayo vyose. Kandi na hano, ngo Ntibazoshika mu buruhukiro bganje. Nuko rero, kuko bukibīkiwe bamwe ngo babushikemwo, arikw abābanje kubgirwa ubutumwa bgiza bābujijwe kubushikamwo no kutumvira Imana, yongera gutoranya umusi, ni wo uyu musi; ivugira mu kanwa ka Dawidi, igihe kirekire cane gihise, nk’uko tumaze kuvuga, it’ Uyu musi aho mwumvira ijwi ryayo Ntimukomantaze imitima yanyu. Kukw iyaba Yosuwa yarabaruhuye, ntiba yaravuze ubga nyuma ivy’ uwundi musi. Nuko rero haracarih’ uburuhukiro bg’ isabato bubīkiwe abantu b’Imana. Kuk’ ūshitse mu buruhukiro bgayo, na we aba aruhutse ibikorwa vyiwe, nk’ukw Imana yaruhutse ivyayo. Nuko tugire umwete wo gushika mur’ ubgo buruhukiro, hoye kugira umuntu agwa, akurikiye icitegererezo ca ba bandi co kutumvira Imana. Kukw ijambo ry’Imana ari rizima, rifise ubukuba, rifise ubugi buruta ubg’ inkota zose, rikinjira n’aho ritanya ubugingo n’impwemu, rigatanya ingingo n’umusokōro, risuzuma ivyo umutima wiyumvira, ukagabira. Kand’ imbere yayo nta caremwe gihishijwe, ariko vyose vyambaye ubusa, biragaragara, imbere y’inyonga z’Iyizotubaza ivyo twakoze. Nuko, ko dufise umuherezi mukuru akomeye, yaciye mw ijuru, ni Yesu Umwana w’Imana, tubangirize ivyo twizera tukavyatura. Kuk’ umuherezi mukuru dufise, atar’ ūdashobora kubabarana natwe mu ntege nke zacu, ariko n’uwageragejwe uburyo bgose nkatwe, yamara we nta caha yakoze. Nuko ni twēgēre intebe y’ubuntu dushize ubgoba, kugira ngo turonke ikigongwe, tubone ubuntu bgo kudutabara mu gihe gikwiye. Umuherezi wese mukuru, kuko yarobanuwe mu bantu, ashirirwaho gukorera Imana kubg’ abantu, kugira ngw ashikane amashikanwa, atange ibimazi, vyompi vy’ivyaha; kand’ ashobora kwihanganira inyoberwa n’abazimiye, kuko na we nyene har’ ah’ agira intege nke. Ni co gituma akwiye no kwitangira ibimazi vy’ivyiwe vyaha, nk’ukw abitangira abandi bantu. Nta muntu yiha ico cubahiro, shit’ ahamagawe n’Imana, nk’uko Aroni yahamagawe. Ni ko biri, na Kristo si we yihaye ico cubahiro co kuba umuherezi mukuru, ariko yagihawe n’iyamubariye, it’ Ur’ Ubura bganje, Uyu musi ndakuvyaye. Nk’uko yavuze ahandi, it’ Ur’ umuherezi ibihe bidashira, Mu buryo bga Melekisedeki. Kristo mu misi yabaye mu mubiri, amaze kwinginga no gusenga cane iyashoboye kumukiza urupfu, atakamba cane arira, kand’ amaze kwumvirwa kubgo kuyubaha kwiwe, naho yar’ Umwana, yigishwa kwumvira Imana n’ivyo yababajwe, kand’ amaze guhīngūrwa rwose, abera abamwumvira bose inyanduruko y’agakiza kadashira: Imana imaze kumwita umuherezi mukuru mu buryo bga Melekisedeki. Tumufiseko vyinshi vyo kuvuga, kandi bigoye isobanura, kuko mwabaye ibitumva. Naho mwari mugeze kuba abigisha, kuko mumaze igihe kirekire mwiga, mukwiye kwongera kwigishwa namwe nyene ivya mbere vy’ itanguriro ry’ivyavuzwe n’Imana: kandi mwahindutse abakwiye gutungwa n’amata, s’ukugaburirwa ivyo kurya bigumye. Nuk’ ūtunzwe n’amata aba ataramenya ijambo ry’ukugororoka, kukw aba ar’ uruhinja. Ariko, ivyo kurya bigumye n’ivy’ abakuze, bafise ubgenge, maze kubgo kwama babukoresha, bumogorera gutandukanya ikibi n’iciza. Nuko rero turēngāne ivya mbere vya Kristo, twīgire imbere, dushike ku vyo gutunganywa rwose, twoye gusubira gushirah’ itanguriro ryo kwihana ibikorwa vy’impfagusa, no kwizera Imana, no kwigisha ivyo kubatizwa n’ivyo kurambikwakw ibiganza, n’ivyo kuzuka kw’abapfuye, n’ivyo gucirwakw iteka kw’ibihe bidashira. Imana ni yabikunda turagenza durtyo. Kukw abamaze kwākirwa n’ umuco, bagatamira ingabire iva mw ijuru, bagasangira Mpwemu Yera, bagatamira ijambo ryiza ry’Imana, n’ububasha bgo mu gihe kizoza, maze bakagwa bakabivamwo, ntibishoboka gusubira kubahindura basha ngo bihane: kuko bongera kwibambira Umwana w’Imana, bakamutēterereza ahibonekeza. Indimiro zinyoye imvura yaziguyeko kenshi, iyo zimezemw’ ibirimwa bikwiye abazirimiwe, zironka umugisha w’Imana. Arikw iyo zimezemw’ imikere n’ibitovu, ziba zisivye, ziba zishigaje gatoya zikavumwa, iherezo ryazo n’uguturirwa. Ariko, abo nkunda, naho tuvuze durtyo, turazi ivyanyu tudakekeranya yuko birusha ivyo kuba vyiza, kandi bizanana n’ agakiza. Imana ntigabitanya ngo yibagire ibikorwa vyanyu n’urukundo mwerekanye ko mukunze izina ryayo, kuko mwātunga abera, na none mukibatunze. Kandi turagomba cane yuk’ umuntu wese wo muri mwebge yerekana uwo mwete nyene w’ ivyizigiro vyuzuye gushitsa kw iherezo: kugira ngo ntimube ibinebge, ariko mwīgāne abaheshwa n’ukwizera n’ukwihangana kuragwa ivyasezeranywe. Hamwe Imana yasezeranira Aburahamu isezerano, kukw ata we yogira indahiro ayiruta, yarīrahiye, it’ Eka no kuguha umugisha nzowuguha, kandi no kukugwiza nzokugwiza. Ni ko vyamubereye: amaze kwihangana ahabga ivyasezeranywe. Kukw abantu bagira indahiro ūbaruta, no mu mpāri zabo zose indahiro irengeje ikaba ari yo iziheraheza. Ni co catumye Imana, kukw igomba kurushiriza kwereka abaragwa b’ivyasezeranywe ingen’ imigabo yayo idahinduka, ishira hagati indahiro kuba umuhūza; kugira ngo bibiri bidahinduka, ivyo Imana itabasha kubesheramwo, biduheshe kurema cane, twebge abashitse mu buhungiro, ni bgo kubangiriza ivyizigiro vyashizwe imbere yacu. Ivyo vyizigiro tubifise nk’ikizirika umutima kigumye, gikomeye, cinjira hirya y’igihūzu gikīngiriye ahēra cane, aho Yesu yatwinjiriye, atwitangiye imbere, amaze guhinduka umuherezi mukuru w’ ibihe bidashira mu buryo bga Melekisedeki. Melekisedeki uyo, umwami w’i Salemu, umuherezi w’Imana isumba vyose, ni we yasanganiye Aburahamu, aramuhezagira, hamwe Aburahamu yatabaruka, avuye kunesha abami, kandi ni we Aburahamu yagabanirije ikigiracumi muri vyose, irya mbere asobanurwa, ng’ Umwami agororoka, kand’ irya kabiri yitwa Umwami w’i Salemu, risobanurwa, ng’ Umwami w’amahoro. Nta se, nta nyina, nta karonda, nta tanguriro ry’imisi cank’ iherezo ry’ubugingo, arikw agereranywa n’Umwana w’Imana, kandi na ntaryo ahora ar’ umuherezi. Nuko mwiyumvire uwo muntu ingen’ ahambaye, uwo Aburahamu sogokuruza mukuru yahaye ikigiracumi co mu minyago iruta iyindi. Kandi mu bana ba Lewi, ivyagezwe bigera yukw abahawe ubuherezi batangisha abantu ikigiracumi, ni bo bene wabo, nah’ abo bandurutse mu rura rwa Aburahamu. Ariko wa wundi adaharūrwa mu muryango wabo yatangishije Aburahamu ikigiracumi, kand’ ahezagira nyene gusezeranywa. Ariko nta wohakana k’uworoshe adahezagirwa n’ūmurengeye. Kandi muri twebge, abantu bapfa ni bo bahabga ikigiracumi, ariko muri ya majambo yandi cahawe ūshingirwa intahe kw ariho. Kandi twoshobora kuvuga yuko Lewi, umwe ahabga ikigiracumi, na we yari yaragitanze muri Aburahamu, kuko yar’ akiri mu rura rwa sekuruza, hamwe Melekisedeki yamusanganira. Non’ iyaba gutunganywa rwose kwāzanywe n’ubuherezi bg’ Abalewi — kuko ku ngoma yabgo ari ho ubgo bgoko bgāhawe ivyagezwe — n’iki catumye bigikwiye ko haboneka uwundi muherezi wo mu buryo bga Melekisedeki, atavugwa mu buryo bga Aroni? Iy’ ubuherezi buhindutse, ivyagezwe ntibibura guhinduka na vyo. Kuk’ uwavuzwekw ivyo, ar’ uwo mu wundi muryango, utigeze kuvamw’ uwakoze igikorwa co ku gicaniro. Birazwi yuk’ Umwami wacu yakomotse kuri Yuda, kand’ uwo muryango Mose nta co yawuvuzeko c’ubuherezi. Ivyo birushiriza guseruka rwose, ko haboneka uwundi muherezi, ahwanye na Melekisedeki, atāhawe ubuherezi n’uko vyashinzweho n’ivyagezwe vyo mu buryo bg’abantu, ariko yahawe ubushinzwe n’ubushobozi bg’ubugingo budashobora gukūrwaho. Kukw ashingirwa intahe, ng’ Ur’ umuherezi ibihe bidashira, Mu buryo bga Melekisedeki. Nuko rer’ icagezwe ca mbere cakūweho kubg’ inkomezi nke zaco n’ikimazi gike, (kukw ivyagezwe bitigeze kugira ico bihīngūra rwose) hasubizwah’ ivyizigiro bikiruta, biduhesha kwegera Imana. Kand’ ivyo ntivyabaye hatarih’ indahiro. Abalewi bo bāhawe ubuherezi ata ndahiro; arikw iyabuhaye uyo yararahiye, imubgiye, it’ Uhoraho ararahiye, ntazokwicuza, At’ Ur’ umuherezi ibihe bidashira. Uko ni ko Yesu yabaye umwishinzi w’isezerano riruta rya rindi. Kandi ba bandi bābaye abaherezi benshi, kuk’ urupfu rubabuza kwamaho; arik’ uyo we, kuko yamah’ ibihe bidashira, afise ubuherezi budakūrwaho. Ni co gituma ashobora gukiza rwose abashikīra Imana kubgiwe, kuko na ntaryo yamaho ngw abasabire. Vyari bitubereye kugira umuherezi mukuru ameze artyo, yera, atagira ubugunge, atanduye, yatandukanijwe n’abanyavyaha, yashizwe hejuru y’amajuru, atarinda kubanza gutanga ibimazi vy’ivyiwe vyaha uko bukeye, nka ba baherezi bakuru bandi, hanyuma agatanga ivy’ abandi bantu. Kukw ivyo yabikoze rimwe, hamwe yitanga. Ivyagezwe bishirah’ abanyantege nke kuba abaherezi bakuru, arikw ijambo ry’indahiro yaherukiye ivyagezwe rishirah’ Umwana w’Imana yahīngūwe rwose gushitsa ibihe bidashira. Mu yo tuvuga, yose arutwa na rimwe, n’iri: dufise umuherezi mukuru ameze artyo, avyagiye i buryo bg’intebe y’Īhambaye cane yo mw ijuru, akorera ahēra, no mw ihema nyakuri, ryashinzwe n’Uhoraho atar’ abantu. Kuk’ umuherezi mukuru wese ashirirwaho gushikana amashikanwa no gucumita ibimazi. Ni co gituma wa wundi na we akwiye kugira ic’ ashikana. Iyaba ari mw isi ntiyobaye umuherezi, kuko har’ abandi bashikana amashikanwa nk’ukw ivyagezwe bibgiriza. Kand’ abo bakorera igishushanyo n’igitūtu c’ivyo mw ijuru, nk’uko Mose yabgiwe n’ Imana, agira akoreshe rya hema, it’ Ugire umwete wo gukoresha vyose, ubigereranye n’ikigereranyo werekewe kuri wa musozi. Ariko none, igikorwa yahawe kirusha icabo kuba ciza, nk’ukw ar’ umuhūza w’isezerano riruta iryabo, kuko ryashizweho n’ivyasezeranywe biruta ivy’ iryabo. Iyo rya rindi rya mbere ritabakw agasembga, ntihari hakwiye kuronderwa irindi. Kuko yavuze ibagaya, it’ Eh’ imisi igira ize, ni jewe Uhoraho mbivuze, Aho nzosezerana isezerano risha n’umuryango w’Abisirayeli n’umuryango wa Yuda, Ridahwanye n’isezerano nasezeranye na ba sekuruza, Ku musi nabafata ukuboko nkabakūra mu gihugu ca Egiputa, Kuko batāgumye mw isezerano ryanje, Nanje sinabababara, ni jewe Uhoraho mbivuze. Kukw iri ari ryo sezerano nzosezerana n’umuryango w’Abisirayeli Hanyuma y’iyo misi, ni jewe Uhoraho mbivuze: Nzoshira ivyagezwe vyanje mu bgenge bgabo, No ku mitima yabo kandi ni ho nzovyandika, Nanje nzobabera Imana, Na bo bazoba abantu banje. Kandi ntibazokwigishanya, ng’ umuntu wese yigishe mugenzi we, Canke ngo yigishe uwo bavukana, ati Menya Uhoraho, Kuko bose bazonyimenyera, Uhereye kuri nyarucari ugashitsa k’ūhambaye muri bo. Kuko nzobagirira ikigongwe ku kugabitanya kwabo, Kand’ ivyaha vyabo sinzovyibuka ukundi. Kw avuga, at’ Isezerano risha, rer’ irya mbere yarishājishije; arikw igisāza kikaba akāheze kiba kigira gikamangane. Nukw isezerano rya mbere na ryo ryarimw’ ibirōngōra ivy’ ubuherezi, rifise n’ahēra, ariko ho mur’ iyi si. Kuko hār’ ihema ryiteguwe, mu ryo hino hārimw’ igiterekwakw amatara, n’ameza, n’imitsima y’ibiterekerwa yama kuri yo: iryo ryitwa Ahēra. Kandi hirya y’igihuzu ca kabiri gikinze, hār’ ihema ryitwa Ahēra Cane: hārimw’ igicaniro co kwoserezakw imibavu cakozwe mw izahabu, hārimwo n’ isandugu y’isezerano yometswekw izahabu impande zose, irimw’ urwavya rw’izahabu rurimwo manu, irimwo na ya nkoni ya Aroni yashurika, na vya bisate vy’ amabuye vyanditswekw isezerano. Kandi hejuru yayo hār’ abakerubi b’ubgiza bateye igitūtu umutemere wo guhongerako: ivyo ntidushobora kubidonda kimwe‐kimwe nonaha. Nukw ivyo vyateguwe birtyo, abaherezi na ntaryo bama binjira mw ihema ryo hino, kugira ngo bashitse ivy’ ubuherezi: ariko mu rya kabiri hinjiramw’ umuherezi mukuru wenyene, rimwe gusa uk’ umwaka utashe, ariko ntiyinjiramwo atajanye amaraso yo kwitangirira no gutangirira ubuzimuzimu bg’abantu. Mpwemu Yera amenyekanisha artyo yukw inzira ija ahēra cane itaribgerekanwe, ihema rya mbere rikiriho: ni ryo kigereranyo c’igihe ca none, abakurikira ivyagezwe vyaryo bashikana amashikanwa bagatanga ibimazi, ariko ku ruhande rw’ijwi ryo mu mutima ntibishobora gutunganya ūsenga, kukw ivyo, hamwe n’ivy’ ivyo kurya n’ivyo kunywa n’ivyo kwiyuhagira bo n’ukwoza vy’uburyo bginshi, ar’ amabgirizwa yo mu buryo bg’abantu gusa, yashinzwe gushitsa igihe co gutunganywa. Ariko Kristo amaze kuza, umuherezi mukuru w’ivyiza bizoza, aca mw ihema rirusha rya rindi kuba irihambaye n’iritunganye rwose, ritākozwe n’intoke, bisobanurwa ngo ritar’ iryo mu vyaremwe vy’ubu. Kand’ amaraso y’impene cank’ ay’ amashūri, si yo yamushikanye ahēra cane, ariko yahashikanywe n’ ayiwe maraso rimwe gusa, yironkeye ugucungura kw’ibihe bidashira. Non’ amaraso y’impene n’ay’ amapfizi bo n’umunyota w’inka y’iriza ucucagiwe abahumanye, ko vyeza imibiri igahumanuka, mbeg’ amaraso ya Kristo, uwo yitanze ku Mana atagira agasembga, abitewe na Mpwemu ahoraho, ntazorushiriza guhumanura imitima yanyu ngw ibikorwa vy’impfagusa biyivemwo, kugira ngo mubone ingene mukorera Imana nzima? Ni co gituma aba umuhūza, ahesha isezerano risha, kugira ngw abāhamagawe bahabge umwandu udashira w’isezerano, bitewe n’ uko habayeh’ urupfu rucungura abacumuye bakiganzwa n’isezerano rya mbere. Kukw ah’ icete c’iragi kiri hakwiye rwose yuk’ urupfu rw’uwaraze ruseruka. Icete c’iragi kibeshwaho n’ urupfu rwonyene, kuko kitagira ikimazi uwaraze akiriho. Ni co gituma isezerano rya mbere ritāsezeranywe ata maraso. Mose amaze kubgira abantu bose amabgirizwa yose nk’uko vyagezwe, yābīra amaraso y’amashūri n’ay’ impene n’amazi n’ubgoya bg’intama buzigishijwe agahama, yābīra na ezobu, acucagira igitabo c’ivyagezwe, bo n’abantu bose, arababgira, at’ Aya ni yo maraso y’isezerano Imana yabagereye. Kand’ ihema n’ imbombovu zose z’ivy’ ubuherezi, na vyo n’uko abicucagira amaraso. Nk’ukw ivyagezwe biri, ibintu ni nka vyose vyozwa n’amaraso, kandi hatavuye amaraso ntihaba guharirwa ivyaha. Nuko vyari bibereye kw ibigereranyo vy’ivyo mw ijuru vyozwa n’ivyo bimazi, ariko, ivyo mw ijuru ubgavyo bikozwa n’ ibimazi biruta ivyo. Kuko Kristo atinjiye ahēra cane hākozwe n’intoke, h’ikigereranyo c’ah’ ukuri, ariko yinjiye mw ijuru ubgaho, kugira ngo non’ aduserukire imbere y’inyonga z’Imana. Kandi ntiyashikanyweyo no kwitanga kenshi, nk’uk’ umuherezi mukuru yinjira ahēra cane uk’ umwaka utashe, ajanye amaraso atar’ ayiwe; kukw iyo biba birtyo, aba yar’ akwiye kubabazwa kenshi uhereye ku kuremwa kw’ isi. Yamar’ ubu yabonetse rimwe kw iherezo ry’ibihe, kugira ngw akūzeh’ icaha ukwitanga. Kandi nk’ukw abantu bābīkiwe gupfa rimwe, hanyuma yaho hakaza amateka, na Kristo n’uko, yamaze gutangwa rimwe ngo yishirekw ivyaha vya benshi, azoboneka ubga kabiri, atazanywe n’ivyaha, abonekere gukiza abamwiteze. Ivyagezwe ko bifise igitūtu c’ivyiza bizoza, bidafise ishusho bgite y’ivyo vyiza, nta ho vyoshobora guhīngūra abēgēra igicaniro, bibahīngūrisha ivyo bimazi nyene bahora batanga imyaka n’imyaka. Iyo bibishobora, mbega ntibaba barasizeho kubitanga? Kukw abavyitangirira bamaze guhumanurwa rwose rimwe, bataba bakigira imitima irimw’ ijwi ribāgiriza ivyaha. Ariko mur’ ivyo bimazi har’ icibukiriza ivyaha uk’ umwaka utashe. Kuko bidashoboka kw amaraso y’amapfizi n’ay’ impene akūrah’ ivyaha. Ni co catumye, hamwe yaza mw isi, avuga, At’ Ibimazi n’amashikanwa ntiwabigomvye, Ariko wanteguriye umubiri. Ibimazi vyoshejwe bidasonōye, n’ibimazi vy’ivyaha, ntivyaguhimbaye: Mperako ndavuga, nt’ Ehe ndaje, (Mu muzingo w’igitabo ni ko vyanditswe kuri jewe) Nzanywe no gukora ivy’ ugomba, Mana. Ahejeje kuvuga haruguru, at’ Ibimazi n’amashikanwa, n’ibimazi vyoshejwe bidasonōye n’ibimazi vy’ivyaha, ntiwabigomvye kandi ntivyaguhimbaye (ni vyo bitangwa nk’uko bibgirijwe n’ivyagezwe), aherakw aravuga, at’ Ehe nzanywe no gukora ivy’ ugomba. Akūrah’ ivya mbere ngw ashinge ivya kabiri. Ukwo kugomba kwayo ni kwo kwatumye twezwa, tubiheshwa n’uk’ umubiri wa Yesu Kristo watanzwe rimwe gusa. Kand’ umuherezi wese ahagarara uko bukeye akora ivy’ ubuherezi, atanga kenshi ivyo bimazi nyene, ata ho vyoshobora gukūrah’ ivyaha na mba. Arik’ uwo we, amaze gutanga ikimazi kimwe c’ivyaha c’intahava, avyagira i buryo bg’Imana, ahēraho, arorēra igihe abansi biwe bazohindurirwa indava yo musi y’ibirenge vyiwe. Kukw ikimazi kimwe ari co yatunganishije rwose abezwa, ukazoshitsa ibihe bidashira. Kandi na Mpwemu Yera ni we cabona kidushingira intahe y’ivyo. Amaze kuvuga, at’ Iri ni ryo sezerano nzosezerana na bo Hanyuma y’iyo misi, ni jewe Uhoraho mbivuze; Nzoshira ivyagezwe vyanje mu mitima yabo, No mu bgenge bgabo kandi ni ho nzovyandika: arongera ati Kand’ ivyaha vyabo n’ ukugabitanya kwabo sinzovyibuka ukundi. Ariko, ah’ ivyo bihariwe, ntihaba hakiriho gutanga ikimazi c’ivyaha. Nuko bene Data, ko turi n’ ubushizi bg’ubgoba bgo gushikanwa ahēra cane n’amaraso ya Yesu, duciye mu nzira yadutoboreye nsha iri n’ubugingo, ica mu gihuzu gikinze, bisobanurwa ngo mu mubiri wiwe; kandi ko dufise umuherezi akomeye aganza urugo rw’Imana, twegereze dufise imitima y’ukuri, twizeye ata mazinda, imitima yacu icucagiwe ngw ivanwemw’ ibitwagiriza bibi, imibiri yacu yuhagijwe amazi meza. Tugumye ukwatura ivyizigiro vyacu ntikunyiganyige, kuk’ uwasezeranye ar’ uwo kwizerwa, kandi twiyumviraneko, kugira ngo turwane ishaka ryo gukundana n’iry’ ibikorwa vyiza, twoye guheba gukoranira hamwe, nk’ uko bamwe bagira, ariko duhanūrane, kand’ uko mubonye wa musi wegereza, murushirize kugenza murtyo. Kuko namba dukora ivyaha ibigirankana, kandi tumaze guhabga kumenya ivy’ ukuri, ntihaba hagisigaye ikimazi c’ivyaha, ariko haba hasigaye kwitegana ubgoba gucirwakw iteka, no kwitega umuriro w’inkazi, uzorigata abansi b’Imana. Ūkēngereye ivyagezwe vya Mose, ivyabona bibiri canke bitatu biramwicisha, ata kagongwe. Mugira ng’umuntu ntazoba akwiye guhanwa ibirushirije cane, asiribanze Umwana w’Imana, akiyumvira amaraso y’ isezerano yamwejeje kw ar’ igihumane, agacokora Mpwemu w’ ubuntu? Kuko tuzi uwavuze, at’ Uguhōra n’ukwanje, ni jewe nzobasubiriza mu nkōko. Kand’ at’ Uhoraho azocira urubanza abantu biwe. Erega birateye ubgoba gukorokera mu maboko y’Imana nzima. Ariko mwibuke imisi ya mbere, hamwe mwari mumaze kwākirwa n’umuco, mwihanganira ibisinzikaza vy’indwano nyinshi: kimwe, mwacitse akābarore mutukwa mubabazwa; ikindi, mwafatanije n’abagirirwa bartyo. Kuko mwababaranye n’ ababoshwe, kandi mwemeye munezerewe kunyagwa ivyo mutunze, mumenya yuko mufise itunga riruta ivyo kuba ryiza, rikamaho. Nuko ntimute ubushizi bg’ ubgoba bganyu, buri n’impēra ikomeye. Kuko mukwiye kwihangana, kugira ngo ni mwamara gukora ivy’ Imana igomba mubone guhabga ivyasezeranywe. Kuko hasigaye igihe gito cane, Kand’ ūgira aze, azoza, ntazoteba. Ariko, umugororotsi wanje azobeshwaho n’ukwizera, Na ho ni yiyonjorora ntazohimbara umutima wanje. Ariko tweho ntitur’ abo mu biyonjorora bagahona, ariko tur’ abo mu bizera, ubugingo bgabo bugakizwa. Ukwizera n’ukumenya rwose ivyizigirwa, udakekeranya ngo ntibizoba, kand’ ibita bonwa ni kwo kubitumenyesha kw ar’ ivy’ ukuri. Icatumye aba kera bashingirwa intahe n’ uko bari bagufise. Ukwizera ni kwo kutumenyesha yukw isi yaremwe n’ijambo ry’Imana, ni co catumye ibiboneka bitāremwe mu biseruka. Ukwizera ni kwo kwatumye Abeli aha Imana ikimazi kiruta ica Kayini, ni kwo kwamuhesheje gushingirwa intahe kw ar’ umugororotsi, hamwe Imana yashingira intahe amashikanwa yiwe yukw ari meza, kandi ni kwo kwatumye na none akivuga, naho yapfuye. Ukwizera ni kwo kwatumye Henoki ajanwa mw ijuru, ngo ntabone urupfu, kandi ntiyaboneka, kukw Imana yamujanye. Kuko yashingiwe intahe atarajanwa yuko yahimbaye Imana, kand’ ūtizera ntibishoboka kw ayihimbara; kuk’ uwēgēra Imana akwiye kwizera yukw iriho, igaha impēra abayirondera. Ukwizera ni kwo kwatumye Nowa yubaha, amaze kubūrirwa n’Imana ibitaribgaboneke, akabāza ubgato bgo kurokora abo mu nzu yiwe, kandi ni kwo kwamuhaye gutsindisha abari mw isi, no kuragwa ukugororoka kuzanwa n’ukwizera. Ukwizera ni kwo kwatumye Aburahamu yumvira Imana imuhamagaye, akaja ahantu yar’ abīkiwe kuragwa: nukw agenda, atazi iy’ aja. Ukwizera ni kwo kwatumye aba inyambukīra mu gihugu yasezeraniwe, nk’ikitar’ iciwe, akabana mu mahema na Isaka na Yakobo, abāraganywe na we ivyo vyasezeranywe. Kuko yar’ arorereye ca gisagara cubatswe kw itanguriro, umugezi n’umwubatsi waco n’Imana. Ukwizera ni kwo kwatumye na Sara ashobozwa gusama inda, naho yari yaraciye, kuko yiyumviriye yukw iyasezeranye ar’ iyo kwizerwa. Ni co catumye umuntu umwe — kand’ uwo yar’ akāheze — yāmukwako n’isinzi nk’ inyenyeri zo kw ijuru, kandi n’ abangana n’umusenyi uri kw isēsero ry’ikiyaga utoharūrika. Abo bose bāpfuye bacizeye, batarahabga ivyasezeranywe, ariko bārabibona biri kure bakabisāsirira, bakemera kw ar’ akavantara n’ingenzi kw isi. Abavuga bartyo baba berekana yuko barondera igihugu cabo bgite. Iyo baba barakumbuye ico bavuyemwo, baba barabonye uburyo bgo gusubirayo. Ariko noneho barifuza igihugu kirushije ico kuba ciza, n’ico mw ijuru. Ni co gituma Imana itamāramāzwa no kwitwa Imana yabo, kuko yabateguriye igisagara. Ukwizera ni kwo kwatumye Aburahamu atanga Isaka kw ikimazi, hamwe yagezwa: mber’ uwari yarākīranye igishika amasezerano, yarikw aratanga kw ikimazi umwana wiwe w’ikinege, uwo yari yarabariwe ivyiwe, ngo Kuri Isaka ni ho uruvyaro rwawe ruzokwītīrirwa: kuko yishimiye yukw Imana ishobora no kuzura abapfuye, ni co catumye amugarurirwa nk’ūzutse. Ukwizera ni kwo kwatumye Isaka ahezagira Yakobo na Esau abahesha imigisha y’ibizoba. Ukwizera ni kwo kwatumye Yakobo, aho yagira acīkāne, ahezagira abana ba Yosefu bompi, agasenga yishimikije ipfundo ry’ inkoni yiwe. Ukwizera ni kwo kwatumye Yosefu, aho yagira apfe, avuga ivyo kuvayo kw’ Abisirayeli, akagera ivy’ amagufa yiwe. Ukwizera ni kwo kwatumye Mose, amaze kuvuka, anyegezwa n’abavyeyi biwe amezi atatu, kuko babonye kw ar’ akana keza, ntibatinya ibgirizwa ry’umwami. Ukwizera ni kwo kwatumye Mose, amaze gukura, yanka kwitwa umwana w’umukobga wa Farawo, agahitamwo kugiriranwa nabi n’abantu b’Imana, abirutisha kumara igihe mu bihimbaro vy’ivyaha; kuko yiyumviriye yuko gucokoranwa na Kristo ar’ ubutunzi burengeye itunga ryo muri Egiputa, kuko yatumbera ingero azogererwa. Ukwizera ni kwo kwatumye ava muri Egiputa, ntiyatinya uburake bg’umwami, kuko yashikamye nk’ah’ abona Ītaboneka. Ukwizera ni kwo kwatumye ashinga Pasika, no kumijagira amaraso, kugira ng’ ūhonnya imfura ntabakoreko. Ukwizera ni kwo kwatumye baca mu Kiyaga Gitukura, nk’ abaca ku musozi, arikw Abanyegiputa babigejeje, bararengerwa. Ukwizera ni kwo kwatumye inzitiro z’amabuye z’i Yeriko zisenyuka, bamaze kuzikikuza imisi ndwi. Ukwizera ni kwo kwatumye Rahabu, maraya, ataranduranwa n’abatumviye Imana, kuko yākīranye amahoro abaje gutata. Mvuge ikindi ki? Kukw igihe condengana ndondoye ivya Gideyoni n’ivya Baraki n’ivya Samusoni n’ivya Yefuta n’ivya Dawidi n’ivya Samweli n’ivy’ abāvugishwa n’Imana, bāheshejwe n’ukwizera gutsinda abami, no gukora ibigororotse, no kuronka ivyasezeranywe, no kuziba iminwa y’ intambge, no kuzimya ubukare bg’umuriro, no gukira ubugi bg’inkota, no guhindurwa mu ntege nke ngo zicike inkomezi, no kuba agahebuza mu ntambara, no kunesha ingabo z’abanyamahanga. Abagore bāgaruriwe abo bābuze bazutse, abandi bicishwa amahiri ntibemera gucungurwa, kugira ngo baze bahabge ukuzuka kurushiriza kuba kwiza. Abandi bāgeragereshwa gushinyagurirwa no gukubitwa ibimoko, mbere bāshirwa mu ngoyi no mu mabohero: bicishijwe amabuye, bākerewemwo kubiri, bārageragejwe, bicishijwe inkota, bāyerera bambaye insāto z’intama n’iz’ impene, bāri baburaniwe, bababazwa, bagirirwa nabi, (isi ntiyar’ ibabereye ko bayibamwo), bāyerera mu bugaragwa no mu bisozi no mu masenga no mu vyobo. Abo bose bamaze gushingirwa intahe kubg’ ukwizera kwabo, ntibahabga ivyasezeranywe, kukw Imana yatuboneye kera ikirushiriza kuba ciza, kugira ngw abo ntibatunganywe rwose tutari kumwe. Nuko natwe, ko dukikijwe n’igipfungu c’ivyabona kingana girtyo, twiyambure ibituremēra vyose, n’icaha gikunda kutwizingirako vuba, dusiganirwe ivyo twashizwe imbere twihanganye, dutumbereye Yesu wenyene, ni we nyanduruko yo kwizera kandi ni we yagusozereye; uwo, kubg’ umunezero yashizwe imbere, yihanganiye umusaraba, ntiyagira ikindi isoni zawo, avyagira i buryo bg’intebe y’Imana. Nuko mushire imitima kur’ uyo yihanganiye ibihāri bihambaye birtyo abanyavyaha bāmuhāririje, ntimucobogore, ntimudendebukirwe mu mitima yanyu. Ntimuragera ku kuvishwa amaraso murwanya icaha, kandi mwibagiye rya jambo ribahubūra ribahanūra nk’abana, ngo Mwana wanje, ntugaye igikāngīro c’Uhoraho, Kandi ntudendebukirwe ni yaguhana. Kuk’ uwo Uhoraho akunda ari we akāngīra, Kand’ aramagura uwo yemera wese kw ar’ umwana wiwe. Ico mukwiye kwihanganira n’ ugutozwa indero nziza. Imana ibagirira nk’abana bayo. N’ umwana ki, adakāngīrwa na se? Ariko namba mudakāngīrwa nk’ico abandi bose bakorerwa, mur’ ibivyarwa, ntimur’ ubura bgayo. Kandi twari dufise ba data b’imibiri, bāradukāngīra, natwe tukabubaha: none ntituzorushiriza cane kugororokera Se w’impwemu tugahoraho? Kuko ba bandi bādukāngīra imisi mike nk’uko bāgomba, ariko we adukāngīrira ikigira ikimazi, kugira ngo dusangire na we ukwera kwiwe. Nta gikāngīro kiboneka ko giteye umunezero ako kanya, atar’ umubabaro, ariko hanyuma abamenyerejwe na co kibāmira imbuto zizana amahoro zo kugororoka. Nuko mugorore amaboko acitse urudendevu, n’amavi aregarega: kandi muharurire ibirenge vyanyu inzira zigororotse, kugira ngw igihinyiza ntigikondoke, ariko gikire. Mukurikire kugiriranira amahoro n’abantu bose, n’ukwezwa, kuk’ ūtejejwe atazorāba Umwami; mwizigame, ntihagire umuntu adashikīra ubuntu bg’Imana, kandi ntihagire umuzi wo kurura umera, ukabahagarika imitima, abenshi bakāndura, ntihabeh’ umushakanyi, cank’ igihumane nka Esau, yagurānye ivyo kuba samuragwa kwiwe ingaburo imwe. Kuko muzi yuko hanyuma, hamwe yagomba kuragwa umugisha, atemerewe, kukw atābonye uburyo bgo kwihana, naho yawurondera cane arira. Ntimwegereye umusozi wokorwako, waka umuriro, kandi ntimwegereye umwiza w’umuzimagiza n’uw’ umuzitanya, n’igihuhuta, n’inzamba ivuga, n’ ijwi ry’amajambo; abāryumvise binginga kutabgirwa irindi jambo: kuko batābashije ivyagezwe, ngo Naho coba igitungwa gikoze kur’ uwo musozi bacicishe amabuye. Kand’ ivyabonetse vyar’ ibiteye ubgoba, vyatumye Mose avuga, ati Mfise ubgoba cane, ndahinda agashitsi. Ariko mwegereye umusozi Siyoni, n’ umurwa w’Imana nzima, Yeru salemu ho mw ijuru, n’ikoraniro rikuru ry’isinzi ry’abamarayika, n’ishengero ry’abana b’imfura banditswe mw ijuru, mwegereye n’Imana umucamanza wa bose, n’impwemu z’abagororotsi batunganijwe rwose, mwegereye na Yesu, umuhūza ahesha isezerano risha, mwegereye n’amaraso acucagirwa, avuga ivyiza kurusha aya Abeli. Mwirinde ntimwanke kwumva Iyirikw iravuga. Ba bandi ko batākize, hamwe banka uwababūririye mw isi, tweho tuzorushiriza cane kudakira, namba dutera ibitugu Iyitubūrira iri mw ijuru. Ijwi ryayo ryanyiganyigije isi ico gihe: ariko noneh’ irasezeranye, iti Hasigaye rimwe, ngatigitisha, s’isi gusa, ariko n’ijuru na ryo. Iryo jambo, ngo Hasigaye rimwe, ryerekana gukūrwaho kw’ibinyiganyizwa, kukw ar’ ivyaremwe, kugira ngw ibitoshobora kunyiganyizwa bigumeho. Ni co gituma, kuko twākīra ubgami budashobora kunyiganyizwa, dukwiye gukenguruka, kugira ngo tubone ingene dukorera Imana tuyihimbaye, tuyubaha tuyitinya: kukw Imana yacu ar’ umuriro utōngōra. Ugukunda bene Data ni kugumeho. Ntimwibagire kugirira neza abashitsi: kuko bamwe bāgize bartyo bāhaye indāro abamarayika batabizi. Mwibuke ababoshwe nk’ababohanywe na bo: mwibuke n’ abagirirwa nabi, kuko namwe muri mu mubiri. Umubano w’abābīranye ni wubahwe na bose, kand’ uburiri bgabo bgoye guhumanywa: kukw abashakanyi n’abasambanyi Imana izobacirakw iteka. Gukunda amahera ntikube mu ngeso zanyu; ivyo mufise bibabumbe; kuk’ ubgayo yavuze, iti Nta ho nzoguhemukira, nta ho nzoguta. Ni co gituma tuvuga dushize ubgoba, tut’ Uhoraho n’umutabazi wanje, sinzotinya: Non’ umuntu yoshobora kungira iki? Mwibuke abābaganza, bakababgira ijambo ry’Imana; mwitegereje iherezo ry’ingeso zabo, mwīgāne ukwizera kwabo. Yesu Kristo uko yar’ ar’ ejo, n’uyu musi ni kw akiri, ni kw azokwama ibihe bidashira. Ntimutwarwe n’inyigisho z’uburyo bginshi zādutse; kukw iciza ar’ uk’ umutima ushikamizwa n’ubuntu bg’Imana, ntushikamizwe n’ivyo kurya, kukw abishize muri vyo bitābagiriye ikimazi. Dufise igicaniro, ico abakorera muri rya hema batemererwa kurīrako. Kukw imivyimba ya vya bitungwa, ivyo umuherezi mukuru ajana amaraso yavyo ahēra kuba impongano y’ivyaha, ituririrwa inyuma y’ insago. Ni co catumye na Yesu ababarizwa inyuma y’irembo, kugira ngo yezeshe abantu ayiwe maraso. Nuko tuve mur’ izo nsago, tumusange inyuma yazo, twiremētse ugucokorwa kwiwe. Kuko hano tutahafise igisagara kizokwamaho, ariko turondera ikizoza. Nuko na ntaryo twame duha Imana ikimazi co gukenguruka tubiheshwa n’uyo, ni co mbuto z’iminwa ishima izina ryayo. Kugira neza no kugira ubuntu ntimukavyibagire, kukw ibimazi bimeze birtyo ari vyo bihimbara Imana. Mwumvire ababaganza, mubagamburukire: kukw ari bo bama bagavye bazigama imitima yanyu, nk’abazobibazwa; mugenze murtyo kugira ngo babikore banezerewe, batitsa umutima, kuko bimeze birtyo ata co vyomarira mwebge. Mudusengere, kuko tuzi tudakekeranya ko turi n’imitima itarimw’ ijwi ritwagiriza ikibi, tugomba kugira ingeso nziza muri vyose. Kandi ndabinginga nshimitse ngo mudusengere, kugira ngo ntebutswe kubagarukanirwa vuba. Imana Nyen’ amahoro, imwe yakūra Umwami wacu Yesu mu bapfuye, ari we Mwungere mukuru w’intama, imukūjey’ amaraso y’isezerano ry’ibihe bidashira, ibe ari yo ibatunganya rwose mu ciza cose, kugira ngo mukore ivy’ igomba, ikorera muri twebge ibishimwa mu nyonga zayo, kubga Yesu Kristo: icubahiro kibe icayo ibihe bitazoshira. Amen. Ariko bene Data, ndabahanūra, mwihanganire iri jambo ribahanūra, kuko mbandikiye amajambo make. Mumenye yuko mwene Data Timoteyo yarekuwe: ni yaza vuba tuzobonana namwe. Muntahirize ababaganza bose, bo n’abera bose. Abo muri Italiya barabatasha. Ubuntu bubane namwe mwese. Amen. Yakobo, umugurano w’Imana n’uw’ Umwami Yesu Kristo, ndabandikiye abo mu miryango cumi n’ibiri y’abāsābagiye: muganuke. Mwiyumvire kw ar’ ivyo kunezererwa rwose, bene Data, ni mwagwa mu bibagerageza bitari bimwe, mumenye yukw ibigeza ukwizera kwanyu bitera ukwihangana. Arik’ ukwihangana gukwiye guhīngūra igikorwa cakwo, ngo mubone gutungana rwose muhīngūwe, mudahajije na kamwe. Arikw asangwa har’ uwo muri mwebge akennye ubgenge, n’ abusabe Imana, igabira bose ata kinūbge, idaterana imirarwe, azobuhabga. Arikw asabe yizeye, ata co akekeranya, kuk’ ūkekeranya ameze nk’umupfunda wo mu kiyaga, utwarwa n’umuyaga, usimbaguritswa. Uyo muntu yoye kwiyumvira kw ari n’ic’ azohabga n’Umwami Imana, kukw ar’ umuntu w’imitima ibiri, adāguza mu nzira ziwe zose. Ariko, mwene Data w’umufafara ni yirate kw ashizwe hejuru, umutunzi na we, ni yirate kw acishijwe bugufi, kukw azoyoka nk’amashurwe y’ivyatsi. Kukw izuba rirasa, rizanye indugumba, rikūmisha ivyatsi, amashurwe yavyo agahunguruka, ubgiza bg’ ishusho yayo bugashira. Uko ni k’umutunzi azoyonga mu ngendo ziwe. Hahirwa umuntu yihanganira ibimugerageza, kuko ni yamara kurama azohabga igitsibo c’ubugingo, ico Imana yasezeraniye abayikunda. Umuntu ni yageragezwa gukora ibibi, yoye kuvuga ngw Imana ni yo ingerageje. Kukw Imana itageragezwa n’ibibi, kandi na yo nta we ibigerageresha. Arik’ umuntu wese ageragezwa, iy’ akwezwe n’ivyo yifuza bikamusuka. Maz’ ukwo kwifuza gutwara inda, kukavyara icaha, icaha kimaze gukura kikavyara urupfu. Ntimuzimire, bene Data nkunda. Gutanga kwose kwiza, n’ingabire yose itunganye rwose biva mw ijuru, vyururuka biva kuri Se w’imico, adashobora guhinduka canke kugira igitūtu gitewe n’ uguhindagurika. Nk’uko yabigabiye ubgayo, yatuvyarishije ijambo ry’ukuri, kugira ngo tube nk’umushuzo w’ibiremwa vyayo. Ivyo murabizi, bene Data nkunda. Yamar’ umuntu wese ni yihutire kwumva, atebe kuvuga, atebe kuraka: kuk’ uburake bg’ umuntu budakora ivy’ ukugororoka kw’Imana. Nuko rero, mwiyambure imyanda yose n’ububi busigaye, mwākīrane ubugwaneza ijambo ritewe muri mwebge, rishobora gukiza ubugingo bganyu. Kandi mube abakora ivy’ iryo jambo, ntimube abaryumva gusa, mwibesha. Kuk’ uwumva iryo jambo ntarikore, ameze nk’umuntu yirābiye mu cirore mu maso hiwe yavukanye. Amaze kwirāba, akagenda, uwo mwanya agaca yiyibagira ukw asa. Ariko, uwitegereza ivyagezwe bitunganye rwose, ari vyo vy’umwidegemvyo, akabishishikara, atar’ uwumva akavyibagira, arikw ar’ ūbikora, ni we azohabga umugisha mu vy’ akora. Umuntu ni yigira ngo n’ umunyedini, ntafate ururimi, arikw agahenda umutima wiwe, idini y’uyo izoba ar’ iy’ ubusa. Idini itunganye itagira agasembga imbere y’Imana Data wa twese, n’ ukurāba impfuvyi n’abapfakazi mu marushwa yabo, no kwirinda ngo ntiwanduzwe n’ivy’ isi. Bene Data, kwizera Umwami wacu Yesu Kristo w’ubgiza ntikubemwo kurobanura abantu ku cubahiro. Mw isinagogi yanyu ni hinjiramw’ umuntu yambaye impeta y’izahabu n’impuzu zishajije, hakinjira n’umworo yambaye impuzu mbi y’ubuhoma, namwe mukitegereza uwambaye impuzu zishajije, mukamubarira, muti Ni wicare hano heza; kandi mukabarira nya mworo, muti Weho hagarara hariya, cank’ icara hambavu y’ibirenge vyanje; none se ntimuba mwisobanuye, mukaba abacamanza biyumvira ibibi? Ni mwumve, bene Data nkunda. Mbeg’ Imana ntiyatoranirije aboro b’ivy’ isi kuba abatunzi mu kwizera, no kuragwa ubgami yasezeraniye abayikunda? Ariko mweho mwatētereje umworo. Non’ abatunzi si bo babatwaza amanyama, bakaba ari bo babakwega babajana mu manza? Si bo barogota kw izina ryiza mwitirirwa? Mugabo namba mushitsa icagezwe c’i bgami nk’uko canditswe, ngo Mukunde bagenzi banyu nk’ uko mwikunda, muba mugize neza. Arikw iyo murobanuye abantu ku cubahiro, muba mukoze icaha, mutsinzwe n’ivyagezwe ko mubaye abanyabicumuro. Kuk’ umuntu wese azokwitondera ivyagezwe vyose, agatsitara kuri kimwe, azoba acumuye kuri vyose. Uwavuze, ati Ntugasambane, ni we yavuze, ati Ntukice. Nuko rero n’utasambana arik’ ukica, uzoba ucumuye ku vyagezwe. Muvuge kandi mukore nk’abagira bacirwe urubanza n’ivyagezwe bizana umwidegemvyo. Kuk’ urubanza rutagirira akagongwe ūtāgize akagongwe. Ariko mu rubanza ikigongwe kiratsinda. Vyomara iki ga bene Data, namb’ umuntu avuga yukw afise ukwizera, ata bikorwa akora? Mbeg’ ukwo kwizera kwoshobora kumukiza? Ni haba hariho mwene Data uw’ ari we wese yoba yambaye ubusa, agenda aburanirwa ku vyo kurya, maz’ umwe muri mwebge akamubgira, ati Genda amahoro, ususuruke, uhāge; ariko ntimumuhe ivy’ umubiri ukena, vyomara iki? Ni ko bimeze, n’ukwizera kutari n’ibikorwa, kuri kwonyene, kuba gupfuye. Nk’umuntu yovuga, ati Weho ufise ukwizera, jeho mfise ibikorwa: nyereka ukwizera kwawe kutagira ibikorwa, nanje ndakwereka ukwizera kwanje guserurwa n’ibikorwa vyanje. Wemera yukw Imana ar’ imwe. Ugize neza; abadayimoni na bo nyene baravyemera, bagahinda agashitsi. Ariko wa muntu w’imburakimazi we, mbeg’ ugomba kumenya ingen’ ukwizera kutagira ibikorwa ar’ ukw’ ubusa? Aburahamu sogokuruza, mbega ntiyatsindanishirijwe n’ibikorwa, hamwe yar’ atanze kw ikimazi umwana wiwe Isaka ku gicaniro? Ntubona yuk’ ukwizera kwafatanije n’ibikorwa vyiwe, kandi k’ukwizera kwahīngūwe rwose n’ibikorwa? Kand’ icanditswe kirashika, kivuga ngo Aburahamu yizeye Imana, ibimuharūrako nk’ukugororoka; kandi yitwa umukunzi w’ Imana. Murabona yukw ibikorwa ari vyo bitsindanishiriza umuntu, atar’ ukwizera kwonyene. Kandi na Rahabu maraya ni ko vyabaye: mbega ntiyatsindanishirijwe n’ibikorwa’ kuko yahaye za ntumwa indāro, akazirangira iyindi nzira? Nk’uk’ umubiri utarimw’ impwemu uba upfuye, ni k’ukwizera kutagira ibikorwa kumera, kuba gupfuye. Bene Data, muri mwebge ntihakabe benshi barondera kuba abigisha: murazi ko tuzocirwa urubanza ruruta iz’ abandi. Kuko twese dutsitara muri vyinshi. Umuntu wese adatsitara mu vy’ avuga, aba ar’ umuntu atunganye rwose, ashobora no kuganza umubiri wiwe wose. Iyo tujiginyitse amafarasi mu kanwa kayo, kugira ngw adukundire, duhindukiza n’ imibiri yayo yose. Kandi rāba, n’amāto naho yoba maninimanini ate, agakubebga n’umuyaga uhuhuta cane, ingafe nah’ ari nto‐nto cane ni zo ziyerekeza, ah’ abayatumbereza bagomba. N’ururimi ni ko ruri: n’urugingo rutoya, rukirarira ibikomeye. Rāba ishamba, naho ryoba rinini rite, ridomekwa n’akariro gake. Ururimi n’umuriro, n’ikibi kingana n’isi: ururimi rwashizwe mu ngingo zacu, ruhumanya umubiri wose, rudomeka ukubaho kwacu kwose, na rwo ruba rwadometswe na Gehinomu. Kukw amoko yose y’ibikōko n’ibiguruka n’ivyikwega n’ivyo mu kiyaga bigundwa n’ abantu, kandi bārabigunze; ariko, ururimi nta muntu yoshobora kurugunda: n’ububi bucambagirana, rwuzuye ubumara bgica. Urwo ni rwo dushimisha Umwami Data wa twese, kandi ni rwo tuvumisha abantu, bāremwe mw ishusho y’Imana: mu kanwa kamwe havamw’ umuhezagiro n’ umuvumo. Bene Data, ivyo ntibikwiye kumera birtyo. Mbeg’ iriba ryodudubiza amazi aryoshe n’ay’ umururazi mu mbizi imwe? Bene Data, mbeg’ umusukoni woshobora kwama elayo, cank’ umuzabibu wokwama insukoni? Ni kw amazi y’umunyu adashobora kuvamw’ ayaryoshe. Ni nde muri mwebge w’ umunyabgenge kandi w’umuhanga? Ni yerekanishe ibikorwa vyiwe ingeso nziza mu bugwaneza bufatanije n’ubgenge. Ariko namba mugira ishari ry’inkazi mu mitima yanyu, mugakunda kwirema ibice, mwoye kwirata, mubesha, mucumura ku kuri. Ubgo bgenge si bgo bgururuka buvuye mw ijuru, ariko n’ubg’ isi, n’ubg’ abantu, n’ubg’ abadayimoni. Kukw ah’ ishari riri, bo no kwirema ibice, ari ho umuvurungano uri, n’igikorwa kibi cose. Arik’ ubgenge buva mw ijuru, irya mbere buratunganye, kandi n’ubg’ amahoro, burengenga, bukunda kugirwa inama, bguzuye imbabazi n’imbuto nziza, ntibukekeranya, ntibugira uburyarya. Kand’ imbuto zo kugororoka zibibga mu mahoro n’ababanguranya. Muri mwebge intambara ziva hehe, n’imitongano iva hehe? Mbega ntibiva mu bibahimbara birwanira mu ngingo zanyu? Murifuza, ariko ntimuhabga: murica, mugira ishari, ariko ntimushobora kuronka; murarwana muratabara. Ntimuhabga kuko mudasaba: murasaba ntimuhabge, kuko musaba nabi, kugira ngo muvyononere mu bibahimbara. Yemwe basambanyi, ntimuzi yuko gucudika n’isi ar’ ukwankana n’Imana? Nuk’ umuntu wese agomba kuba incuti y’isi aba yīgize umwansi w’Imana. Canke mwiyumvira yukw ivyanditswe bivugira ubusa, ng’ Uwo Mpwemu yagererewe muri twebge atwikundiriza afuha? Arikw itanga ubuntu burushirije. Ni co gituma ivuga, it’ Imana irwanya abibona, arikw abicisha bugufi ibaha ubuntu. Nuko mugamburukire Imana, ariko murwanye wa Murwanizi, na we azobahunga. Mwiyegereze Imana, na yo izobēgēra. Yemwe banyavyaha, ni mukarabe: yemwe ab’ imitima ibiri, ni mwiyeze imitima. Mubabare, muboroge, murire; ibitwengo vyanyu bihinduke amaborogo, umunezero uhinduke umubabaro. Mwicishe bugufi imbere y’Umwami Imana, na yo izobashira hejuru. Bene Data, ntimuvuganane nabi. Ūvuga nabi mwene Se, cank’ ūhinyurira mwene Se ku mutima, aba avuze nabi ivyagezwe, ni vyo aba ahinyuye. Arikw iy’ uhinyura ivyagezwe, ntuba uvyitondera, uba ubaye umucamanza wavyo. Ūshinga ivyagezwe, ari we mucamanza, n’Imwe gusa; ni yo ishobora kurokora no guhonnya: ariko wewe ur’ iki, uhinyura mugenzawe? Umve rero, yemwe abavuga ng’ Uyu musi cank’ ejo tuzoja mu gisagara c’i naka, tuzomaray’ umwaka, tudandaze, turonke inyungu: ariko mutazi ibizoba ejo. Ubugingo bganyu ni nk’iki? Mur’ umwuka uboneka umwanya muto, ugahava uyongayonga. Ariko mwari mukwiye kuvuga, mut’ Umwami wacu ni yabikunda, tuzoramba, kandi tuzokora durtya canke durtya. Yamara none mwirata ukwihayagiza kwanyu: ukwirata kwose ben’ ukwo ni kubi. Nuk’ ūzi gukora neza ntabikore, bimubera icaha. Enda rero, yemwe batunzi, ni murire muboroge kuko mugira mufutane. Ubutunzi bganyu buraboze, impuzu zanyu zirīwe n’ inyenzi; izahabu n’ifeza vyanyu binyengeterewe n’ingese: ingese zavyo zizoba icabona co kubāgiriza, zizonyengetera imibiri yanyu nk’umuriro. Mwārundanije mu misi y’umuhero. Eh’ ingero z’ abashwabuzi bābashwaburiye imirima, izo mwabagunze, zirataka: amaborogo y’abābashwaburiye yinjiye mu matwi y’Uhoraho Nyen’ ingabo. Mwidibamiye mw isi, mwihaye ibibahimbara: mwifunereje mu mitima ku musi wo gukekagurwa. Umugororotsi mwamuciriyekw iteka, muramwica, ntiyabarwanya. Nuko bene Data, mwihangane mushitse ah’ Umwami Yesu azozira. Eh’ umurimyi arorēra imirima myiza, ayirīndīra yihanganye, gushitsa ah’ izoronkera imvura y’ agatāsi n’iy’ urushana. Nuko namwe mwihangane, mureme mu mitima, kuk’ ukuza kw’Umwami kuri hafi. Ntimwidodomberanire, bene Data, kugira ngo ntimucirwekw iteka: eh’ Umucamanza ahagaze ku rugi. Abāvugishijwe mw izina ry’Umwami Imana bababere icitegererezo bene Data, co kubabazwa no kwihangana. Eh’ abihanganye tubita abahirwe: mwarumvise ukwihangana kwa Yobu, mwabonye ivy’ Umwami Imana yaherutse kumugirira, ingene yuzuye imbabazi no kugira ikigongwe. Ariko bene Data, ikiruta vyose, ntimukarahire: ntimurahire ijuru, cank’ isi, cank’ iyindi ndahiro yose; arikw ijambo ryanyu ribe Ego, ego; Oya, oya; kugira ngo ntimucirwekw iteka. Muri mwebge ni haba harih’ ūbabaye, n’asenge; namba harih’ ūroraniwe, n’aririmbe ishimwe; muri mwebge namba harih’ ūrwaye, n’atumekw abashingantahe b’ishengero, baze kumusengera, bamusīge amavuta ya elayo mw izina ry’Umwami wacu. Kand’ ugusenga gufatanije n’ukwizera kuzokiza umurwayi, Umwami azomuvyura: kand’ asanzwe yarakoze ivyaha azobiharirwa. Mwaturanire ivyaha vyanyu, musengeranire, kugira ngo mukire indwara. Ugusaba kw’umugororotsi kugira ikimazi kuri vyinshi mu gikorwa cakwo. Eliya yar’ umuntu ameze nkatwe, asaba yinginga ngw imvura ntigwe, imvura imara imyaka itatu n’amezi atandatu itagwa mu gihugu; yongera gusaba, ijuru rirekura imvura, isi imeza imirima yayo. Bene Data, ni hagira umuntu muri mwebge azimira, akava ku vy’ ukuri, uwundi akamuzimurura, mumenye yuk’ ūzimuruye umunyavyaha, akamukūra mu nzira yiwe yazimiriyemwo, aba amukirije ubugingo urupfu, kand’ aba apfutse ivyaha vyinshi. Petero, intumwa ya Yesu Kristo, ndabandikiye abātoranijwe b’inyambukīra zo mu bāsanzariye i Ponto n’i Galatiya n’i Kapadokiya no muri Asiya n’i Bituniya, mwatoranirijwe mu kweza kwa Mpwemu nk’ukw Imana Data wa twese yabamenye uhereye kera, kugira ngo mwumvire Imana, mucucagirwe amaraso ya Yesu Kristo. Ubuntu n’amahoro bigwire muri mwebge. Imana y’Umwami wacu Yesu Kristo, ari yo Se, iragahezagirwa, yatuvyaye ubga kabiri nk’ukw imbabazi zayo nyinshi ziri, kugira ngo tugire ivyizigiro bizima, ituvyaza ukuzuka mu bapfuye kwa Yesu Kristo, ngo tuze twegukire umwandu utazobora, utanduye, udakabirana, mwabīkiwe mw ijuru, mwebge abazigamwa n’ubushobozi bg’Imana kubg’ ukwizera, muzigamirwa agakiza kāteguwe kuzohishurwa mu gihe c’iherezo. Ivyo murabinezererwa cane, nah’ ubu ar’ igihe gito mubabazwa n’ ibibagerageza vyinshi, kuko bitobura kuza: kugira ngo kuramura kw’ukwizera kwanyu (kand’ ukwo kwizera kurusha igiciro izahabu ishira, nah’ ivugutirwa mu muriro ikaramura) kuze kuboneke kuri n’ ishimwe n’ubgiza n’icubahiro mu guhishurwa kwa Yesu Kristo. Uwo muramukunda naho mutigeze kumubona; kandi n’ubu, naho mutaramubona, muramwizera, bibatera kunezerwa akanyamuneza k’ubgiza katovugwa, mugahabga ikizanwa n’ukwizera kwanyu, ni co gakiza k’ubugingo bganyu. Ivy’ ako gakiza, abāvugishwa n’Imana, ari bo bāvuze ubuntu mwāgira muze muhabge, bārabirondera, bārabisesa, basesa igihe ic’ ari co n’ibimenyetso vyaco, cerekanwa na Mpwemu wa Kristo yari muri bo, yavuga yātagura ivy’ imibabaro ya Kristo bitaribgabe, n’ivy’ ubgiza bg’uburyo bginshi bgagira buze buyiherukire. Kandi bāhishurirwa yukw atari bo bavyikorera, ariko kw ari mwebge babikorera; ni vyo none mumaze kubarirwa n’abābabgiye ubutumwa bgiza, bāvugishijwe na Mpwemu Yera yatumwe ava mw ijuru: kand’ ivyo abamarayika bifuza kubirunguruka. Nuko rero mukenyere mu mitima yanyu, mwirinde ibiboreza, mwizigire rwose ubuntu muzozanirwa mu kuzohishurwa kwa Yesu Kristo. Mumere nk’ abana bagamburuka, ntimwishushanye n’ukwifuza kwanyu kwa kera kwo mu gihe c’ukutamenya kwanyu. Ariko nk’ukw Iyabahamagaye ar’ iyera, namwe abe ari ko muba abera mu ngeso zanyu zose. Kuko vyanditswe, ngo Mube abera, kuko nanje nd’uwera. Kandi kw Iyo mwambaza muyita So ari yo icira umuntu wese urubanza rukwiranye n’ivyo yakoze itarobanuye ku cubahiro, mumare igihe co kuba inyambukīra mutinya. Muzi yukw ivyo mwacungujwe ngo muve mu ngeso zanyu z’imburakimazi mwatojwe na ba sogokuruza atar’ ibishira, nk’ifeza cank’ izahabu, ariko mwacungujwe amaraso y’igiciro kinini, nk’ay’ umwagazi w’intama utagira agasembga cank’ ibara, ni yo ya Kristo. Uwo yamenywe n’Imana kera, itanguriro ry’isi ritarashirwaho, ariko yerekanywe kw iherezo ry’ibihe kubganyu, mwebge abo yahaye kwizera Imana, ni yo yamuzuye mu bapfuye ikamuha ubgiza: ni co gituma ukwizera kwanyu n’ivyizigiro vyanyu biba ku Mana. Nuko rero, ko mwejesheje imitima kwumvira ukuri, kugira ngo mukunde bene Data bitar’ uruheyiheyi, mukovye mu gukundana bivuye mu mitima. Kuko mwavyawe ubga kabiri, mutavyawe n’imbuto ibora, ariko mwavyawe n’imbuto itabora, mubiheshejwe n’ijambo ry’Imana ririho rigahoraho. Kuko, Abafise umubiri bose basa n’ivyatsi, Ubgiza bgabo bgose bumeze nk’amashurwe y’ivyatsi; Ivyatsi birūma, amashurwe agahunguruka, Arikw ijambo ry’Uhoraho ryamah’ ibihe bidashira. Kand’ iryo ni ryo jambo ry’ubutumwa bgiza mwabgiwe. Nuko rero mwiyambure inzigo yose n’ubugunge bgose n’ uburyarya n’ishari no kuvuga abandi nabi kwose, mumere nk’ inzoya zivutse vuba, mwifuze amata y’umutima adafunguye, kugira ngw abakuze abashitse ku gakiza; asangwa mwarayumvirije mukumva yuk’ Umwami wacu agira neza. Nuko mumwēgēre, ari we buye rifise ubugingo, ryagawe n’abantu, ariko ku Mana ryaratoranijwe, riri n’igiciro, mwubakwe nk’amabuye afise ubugingo, kugira ngo mube inzu yo mu buryo bg’impwemu, mugire ibango ry’ubuherezi ryera, ngo mutange ibimazi mu buryo bg’ impwemu, bishimwa n’ Imana kubga Yesu Kristo. Kuko mu vyanditswe harimw’ aya majambo, ngo Rāba, ndashira i Siyoni ibuye rigumya imfuruka, ryatoranijwe, riri n’igiciro, Kand’ ūryizera ntazomāramāzwa. Nuko mwebge abizera ni mwebge mwagerewe ico giciro, ariko ku banka kwizera, ngw Ibuye abubatsi bāgaye, Ni ryo ryahindutse irigumya imfuruka, N’ibuye ritsitaza n’urutare rugwisha; kuko batsitara kw ijambo ry’ Imana, bataryumvira: kandi ni co bāshiriweho. Ariko mweho mur’ ubgoko bgātoranijwe, mukoranije kuba abami n’abaherezi, mur’ ihanga ryera, abantu bāshiriweho kuba inyegu yiharije, kugira ngo mukwize ishimwe ry’Iyabahamagaye, ikabakūra mu mwiza, ikabashitsa mu muco wayo utangaje: kera nta bantu mwarimwo, ariko noneho mur’ abantu b’Imana; kera ntimwaribgagirirwe imbabazi, ariko noneho mwarazigiriwe. Abo nkunda, ndabinginga, ko mur’ inyambukīra n’ingenzi mwirinde ivyifuzo vy’umubiri birwanya ubugingo; mugire ingeso nziza mu mahanga, kugira ngo, no ku vyo babavuga nabi nk’inkozi z’ibibi, ibikorwa vyanyu vyiza babona bize bitume bahimbaza Imana ku musi ibagendeye. Kubg’ Umwami wacu, ubukuru bgose bgashizweho n’abantu mubugamburukire: ar’ umwami, kukw ari we gaheta; cank’ abakuru, kukw ari bo atuma guhana inkozi z’ibibi no gushima inkozi z’ivyiza. Kukw ivy’ Imana igomba ar’ uk’ ugukora neza kwanyu kuba agahomerabunwa ku bantu b’imburabgenge batagira ico bazi: ngo mube nk’abidegemvya, arikw atar’ ukugira umwidegemvyo wanyu igitwikirizo c’ inzigo, ariko mube nk’abagurano b’Imana. Mwubahe abantu bose; mukunde bene Data; mutinye Imana; mwubahe umwami. Bashumba, mugamburukire ba shobuja, mububashe rwose, atar’ ababagirira neza n’ababihanganira gusa, ariko n’abadadika. Kukw igishimwa ar’ uk’ umuntu, namb’ ahanūwe n’ijwi ryo mu mutima gukora ivy’ Imana igomba, yokwihanganira imibabaro ahōwe ubusa. Mwokwihanganira gukubitwa ibipfunsi muhōwe icaha, mwokwihaya iki? Ariko mwokwihanganira kubabazwa muhōwe gukora neza, ivyo ni vyo bishimwa ku Mana. Ivyo ni vyo mwahamagariwe, kuko na Kristo yabababarijwe, akabasigarana icitegererezo, kugira ngo mugere ikirenge mu ciwe. We nta caha yakoze, kandi nta bugunge bgabonetse mu kanwa kiwe; yaratutswe, ntiyabasubiza; yarababajwe, ntiyabahigira; ariko yiha Īdaca urwa nkunzi. Ubgiwe yikoreye ivyaha vyacu mu mubiri wiwe, abambge ku giti, kugira ngo dupfuye ku vyaha tubeho ku kugororoka; inguma ziwe ni zo zabakijije. Kuko mwari muzimiye nk’intama, ariko noneho mugarutse ku Mwungere w’ubugingo bganyu, ari we nyene abujējwe. Namwe bagore n’uko, mugamburukire abagabo banyu, kugira ngo, naho bamwe batumvira ijambo ry’Imana, bareshwe n’ingeso nziza z’abagore babo, batagize ijambo bavuze, ni bābona ingeso zanyu zitunganye zifatanije n’ugutinya. Ugushaza kwanyu ntikube ukwo ku rukoba kwo gutsiba umushatsi, cank’ ukwo kwambara izahabu cank’ ukwo kwambara impuzu nziza; ariko kube ukw’ umuntu ahishijwe wo mu mutima, ugushaza kudashira, ni kwo mutima w’ ubugwaneza utekereje, ni kwo kw’ igiciro kinini imbere y’Imana. Ni kw abagore bera bizigira Imana bāshaza kera, bagamburukira abagabo babo, nk’uko Sara yumvira Aburahamu, akamwita umwami wiwe; namwe mur’ abana b’uwo, ni mwahora mukora neza, mudaterwa ubgoba n’icobaca ivutu. Namwe bagabo n’uko, mubane n’abagore banyu nk’abazi ibibereye, kukw ari nk’imbombovu zidahwanije namwe inkomezi: kandi mubahe icubahiro, kuko na bo ar’ abaraganwa namwe ubuntu bg’ubugingo, kugira ng’ugusenga kwanyu ntikugire ikigutesha. Ibisigaye, mwese muhūze umutima, mubabarane, mukundane nk’abavukana, mugiriranire imbabazi, mwicishe bugufi mu mutima; ntimugere ikibi ku kindi, cank’ igitutsi ku kindi; ariko mubigerāne n’umuhezagiro, kukw ico ari co mwahamagariwe, kugira ngo namwe muragwe umugisha. Kuko handitswe, ng’ Ūgomba gukunda ubugingo, No kubona imisi myiza, N’abuze ururimi rwiwe, rwoye kuvuga ikibi, N’iminwa yiwe yoye kuvuga ivy’ uguhendana: Kand’ azibukīre ibibi, akore ivyiza; Arondere amahoro, ayakurikire, kugira ngw ayashikīre. Kukw inyonga z’Uhoraho ziri ku bagororotsi, N’amatwi yiwe ari ku vyo basenga, Arikw igitsure c’Uhoraho kiri ku bakora ibibi. Kandi ni nde yobagirira nabi, ni mwagira ishaka ry’ivyiza? Yamara naho mwobabazwa muhōwe ukugororoka, mwoba muhiriwe. Ntimuze mutinye ivyo babakangisha, ntimuhagarike imitima, ariko mwubahe Kristo mu mitima yanyu kw ari we Mwami, muhore mwiteguye kwishura umuntu wese ababajije inyanduruko y’ ivyizigiro biri muri mwebge, ariko muri n’ubugwaneza, mutinya, mufise imitima itarimw’ ijwi ribāgiriza ikibi, kugira ngo no ku vyo muvugwa nabi, abatuka ingeso zanyu nziza zo muri Kristo bamāramāre. Ivyoba vyiza n’uko mwobabazwa muhōwe gukora ivyiza, ari co Imana igomvye, hako muhōrwa gukora ibibi. Kuko na Kristo yababajwe rimwe ahōrwa ivyaha, umugororotsi yababarijwe abagabitanya, kugira ngw adushikirize Imana; yishwe umubiri, ariko yahinduwe muzima mu buryo bg’impwemu: ni bgo yagiyemwo abarira impwemu ziri mw ibohero ijambo ry’Imana, ni zo z’abatumviye Imana kera, hamwe ukwihangana kwayo kwari kukirorereye mu misi ya Nowa, bga bgato bukibāzwa; muri bgo hārokokeye abantu bakeya, bashika umunani, bākirijwe mu mazi. Ayo ni yo abakiza namwe ubu, mu buryo bg’ikigereranyo c’ukubatizwa, s’ugukūrah’ imvyiro zo ku mubiri, ariko n’isezerano ry’ umutima utāgiriza ikibi usezeranye ku Mana, abakirisha ukuzuka kwa Yesu Kristo, ar’ i buryo bg’ Imana, kuko yagiye mw ijuru, amaze guhabga gutwara abamarayika n’abanyabubasha n’abanyabushobozi. Nuko kuko Kristo yababarijwe mu mubiri, mwitwaze nk’ ibirwanishwa ben’ uyo mutima: kuk’ ūbabarijwe mu mubiri aba amaze kureka icaha, kugira ngw amare imisi isigaye akiri mu mubiri atagikorera ivyifuzo vy’abantu, arikw akora ivy’ Imana igomba. Kukw igihe cashize gihāgije gukora ivy’ abanyamahanga bakunda gukora, no kugendera mu ngeso z’isoni nke, n’izo kwifuza, no kunohorwa na vino, no kudandahirwa, no kurundāna aho bateretse, n’ibizira vyo gusenga ibigirwamana. Birabatangaza yuko mudafatanya na bo kwirukira mu birenze urugero vy’ubuhumbu, bakabarementaniriza; mugabo ni bo bazobazwa ivyo n’uwiteguye kuzoca imanza z’abakiriho n’abapfuye. Kukw icatumye abapfuye na bo bābariwe ubutumwa bgiza kwar’ ukugira ngo bacirirwe imanza mu mubiri mu buryo bg’abantu, ariko babeho mu mpwemu mu buryo bg’ Imana. Arik’ umuhero wa vyose uri hafi: nuko ntimuhugumbe, mwirinde, kugira ngo mubone uko mushishikara gusenga. Ikiruta vyose, mukovye mu gukundana, kuk’ urukundo rupfuka ivyaha vyinshi. Muhāne indāro mutidodomba. Nk’uk’ umuntu wese yagabiwe ingabire muzigaburirane, nk’uko bibereye ababgiriza beza b’ubuntu bg’Imana bg’uburyo bginshi. Umuntu iy’ avuze, avuge nk’ūbivugishijwe n’ Imana: umuntu iy’ agabuye, agabure nk’ūfise ubushobozi Imana itanga; kugira ngw Imana iterwe icubahiro muri vyose, kubga Yesu Kristo, afise icubahiro n’ububasha ibihe bitazoshira. Amen. Abo nkunda, umuriro uri hagati yanyu wo kubagerageza ntukabatangaze, nk’aho mubonye akatābonetse. Ariko munezerezwe n’uko mufatanije n’imibabaro ya Kristo, kugira ngo no mu gihe co guhishurwa kw’ubgiza bgiwe muze munezerwe muhimbarwe. Iyo mututswe muhōwe izina rya Kristo, muba muhiriwe: kuko Mpwemu w’ubgiza, ari we Mpwemu w’Imana, aba kuri mwebge. Ntihakagire umuntu wo muri mwebge ahōrwa kuba umwicanyi canke kuba igisuma canke kuba inkozi y’ikibi canke kwita mu vyo atagezwemwo. Ariko ni hāgira ūhōrwa kuba Umukristo, yoye kumāramāra, arikw aheshe Imana icubahiro kubg’ iryo zina. Kukw igihe gishitse c’uk’ urubanza rutangurira mu b’inzu y’Imana: none ko rutanguriye kuri twebge, iherezo ry’ abatumvira ubutumwa bgiza bg’ Imana rizomera rite? Kandi k’umugororotsi akizwa agarukiye ku manga, ūtubaha Imana n’ umunyavyaha bazoboneka hehe? Nuko rer’ abababazwa nk’ukw Imana igomba ni babitse ubugingo bgabo uwo Muremyi wo kwizigirwa, bakore ivyiza. Abashingantahe b’ishengero bo muri mwebge ndabahanūra, kuko nanje nd’ umushingantahe mugenzi wanyu, kandi nd’ icabona c’imibabaro Kristo yababajwe, kandi mfatanije namwe ubgiza buzohishurwa. Muragire ubusho bg’Imana bgo muri mwebge, mutaburagira nk’abagōberewe, ariko mubikunze, nk’ukw Imana igomba: ntimuburagirishwe no kurondera inyungu mbi, ariko muburagire mushize igikonyo. Kandi ntimuragire nk’abatwaza amanyama amasho mwagabanganirijwe, ariko mube ivyitegererezo vy’ ubusho. Nuk’ Umwungere mukuru ni yerekanwa, muzokwambikwa mu mitwe igitsibo c’ubgiza kitazoshira. Namwe bukungu, mugamburukire abashingantahe. Mwese mukenyere ukwicisha bugufi kugira ngo mukorerane: kukw Imana irwanya abībona, arikw abicisha bugufi ikabaha ubuntu. Nuko mwicishe bugufi muri musi y’ukuboko kw’Imana kw’ ubushobozi, kugira ngw iz’ ibashire hejuru mu gihe gikwiye. Muyikorere amaganya yanyu yose, kukw ibababara. Mwirinde ibiboreza, mwame mugavye: umurezi wanyu, ari we wa Murwanizi, agendagenda nk’intambge yivuga, arondera uwo arotsa. Mumurwanye mufise ukwizera gushikamye, muzi yukw imibabaro ihwanye n’iyanyu ishitswa kuri bene Data bari mw isi. Kand’ Imana igira ubuntu bgose, yabahamagariye ubgiza bgayo budashira muri muri Kristo, ni mwaheza kubabazwa akanya gato, izobahīngūra rwose ubgayo, izobaremesha, ibahe inkomezi. Ububasha bube ubgayo ibihe bitazoshira. Amen. Mbandikiye icete c’amajambo make, canditswe na Siluwano, mwene Data w’umwizigirwa uko niyumvira; mbahanūra nshinga intahe yuk’ ubgo ari bgo buntu bg’ Imana bg’ukuri: mubuhagararemwo mushikamye. Ishengero ry’i Babuloni ry’abātoranijwe nkamwe rirabatasha, bo na Mariko, umwana wanje. Muramukanishe kugumbirana kw’urukundo. Amahoro abe muri mwebge mwese muri muri Kristo. Simoni Petero, umugurano wa Yesu Kristo kand’ intumwa yiwe, ndabandikiye mwebge abāhawe ukwizera kw’akaburarugero kungana n’ukwacu, muguheshejwe n’ukugororoka kwa Yesu Kristo, ni we Mana yacu n’Umukiza. Ubuntu n’amahoro bigwire muri mwebge, mubiheshwa no kumenya Imana neza na Yesu Umwami wacu. Kuk’ ubushobozi bg’ubumana bgayo bgaduhaye ivy’ ubugingo no kwubaha Imana vyose, tubiheshwa no kumenya neza uwaduhamagarishije ubgiza bgiwe n’ingeso ziwe nziza. Ivyo vyatumye aduha ivyo yasezeranye vy’akaburarugero, bihambaye cane, kugira ngo bibatere gusangira n’Imana akameremere kayo, mumaze gucika muva mw iborero ryazanywe mw isi no kwifuza. Mbere kubg’ iyo nyanduruko nyene, ubganyu mushiruke umwete wose; ukwizera kwanyu mukwongerekw ingeso nziza; ingeso nziza muzongerek’ ubgenge; ubgenge mubgongereko kwirinda; ukwirinda mukwongereko kwihangana; ukwihangana mukwongereko kwubaha Imana; ukwubaha Imana mukwongereko gukunda bene Data; ugukunda bene Data mukwongerek’ urukundo. Kuko namba mugira ivyo, bikagwira, bituma mutaba abanyabute cank’ ingumba ku vyo kumenya neza Umwami wacu Yesu Kristo. Kuk’ ūtagira ivyo ar’ impumyi, abona ibiri hafi gusa, yibagiye umwuhagiro w’ivyaha vyiwe vya kera. Ni co gituma, bene Data, mukwiye kurushiriza kugira umwete wo gukomeza ihamagarwa ryanyu, bo n’ugutoranywa. Ni mwakora ivyo, ntimuzotsitara na gatoya. Kuko ni vyaba birtyo, muzohabga rwose kwinjira mu bgami budashira bga Yesu Kristo, ni we Mwami n’ Umukiza wacu. Ni co gituma imisi yose ntazotenzura kubibutsa ivyo, naho mubizi mukaba mushikamye mu kuri kuri muri mwebge. Ndiyumvira yuko nkwiye kubakangura mbibutsa, nkiri mur’ uru rusago. Kuko nzi yukw igihe co kwamburwa urusago rwanje kiza kuza gitebutse, nk’uk’ Umwami wacu Yesu Kristo yammenyesheje. Ariko nzogira umwete, kugira ngo ni namara gutaha muze mushobore kwama mwibuka ivyo. Kuko tutākurikiye imigani yaremwe n’akenge, hamwe twabamenyesha ubushobozi bg’ Umwami wacu Yesu Kristo no kuzoza kwiwe; ariko n’uko twiboneye n’amaso yacu icubahiro ciwe gihambaye. Kuko yahawe n’Imana Data wa twese ishimwe n’ubgiza, ah’ ijwi rivuzwe n’ ubgiza bukomeye cane ryamushikako, rikavuga, ngo Nguyu Umwana wanje nkunda akampimbara. Iryo jw i twaryumvise rivuye mw ijuru, aho twari kumwe na we kuri wa musozi wera. Ariko turafise ijambo ryavugishijwe, ryarakomejwe kurushiriza. Mugira neza ko murishirak’ umutima, ni nk’ itara ryākira ahacuze umwiza, rigakesha ijoro, rikageza ah’ ikinyenyeri co mu gaturuturu kizobandurira mu mitima yanyu: irya mbere mukwiye kumenya, n’ukw ata jambo ry’abāvugishwa n’Imana ryo mu vyanditswe rishobora gusobanurwa nk’uk’ umuntu avyigombera, kukw ata jambo ry’abāvugishwa n’Imana ryazanywe no kugomba kw’umuntu, arikw abantu bāvuga ivyava ku Mana, barōngōwe na Mpwemu Yera. Ariko hār’ abigira abavugishwa n’Imana kandi, mu bgoko bg’ Abisirayeli, nk’uko no muri mwebge hazobah’ abigisha b’ibinyoma, bazozana inyigisho mu mpisho zirema ibice, zitera guhona: bazokwihakana na Shebuja yabaguze, bīhamagarire uguhona gutebutse. Kand’ ingeso zabo z’ isoni nke benshi bazozikurikira; kubg’ ivyo inzira y’ukuri bazoyitukisha. Kand’ ukwifuza inyungu kwabo kuzobatera kwunguka kuri mwebge, bababgiye amagambo y’amaremano: gucirwakw iteka kwabo uhereye kera ntiguteba, no guhona kwabo ntiguhunyiza. Kuko, kw Imana itāgiriye ikigongwe abamarayika bākoze ivyaha, arikw ikabakororera i kuzimu, ikabashira mu vyobo vy’umwiza, ngo barindirwe kuzocirwakw iteka; kandi kw itāgiriye ikigongwe isi ya kera, arikw igakiza Nowa, umwigisha w’ivyo kugororoka, hamwe n’abandi ndwi, aho yazana umwuzure kw isi y’abatayubaha; kand’ ibisagara vy’i Sodomu n’i Gomora, ko yabiciriyekw iteka ryo gukomvomvorwa ikabigira umunyota, ikabishiraho kuba akabarore k’abazogenda batubaha Imana, ikarokora Loti, umugororotsi, yababazwa cane n’ingeso z’isoni nke z’abatirinda — kuk’ uyo mugororotsi, aho yaba muri bo, yagira akabonge uko bukeye mu mutima wiwe ugororoka kubg’ ibikorwa vyabo vy’ubugarariji yabona, akumva; — Umwami Imana arazi gukiza abamwubaha ibibagerageza, no kurinda abagabitanya bahanwa gushitsa ku musi w’amateka, ariko cane‐cane abagenda bakurikira ivy’ akameremere kabo, bifuza ibihumanya bagakengera ababaganza. Nta co batinya, ntibakūrwa kw ijambo, ntibahindishwa agashitsi no gutuka abanyacubahiro: arikw abamarayika naho barusha abo bantu inkomezi n’ubushobozi, ntibarega abo banyacubahiro ku Mwami Imana, ntibabatuka. Arikw abo bantu bameze nk’ ibikōko bitagira ubgenge, ibikōko bukōko, vyavukiye gutegwa no kwicwa, batuka ivyo batazi, guhonnya kwabo kuzobahonnya na bo, bababazwe n’ibibi, ni zo ngero z’ubukozi bg’ibibi bgabo. Bumva ibibahimbara ar’ ukwirirwa badayangwa, abo n’amarabaga n’agasembga, badayangishwa n’ ivyo bagunze, bagisangira namwe ivyiza. Amaso yabo yuzuye ubusambanyi, ntahāga ivyaha, basukasuka imitima idashikamye, bafise imitima yamogoreye kwifuza inyungu, ni bo bana b’ibivume. Bātaye inzira igororotse, barazimira, bakurikira inzira ya Balamu, mwene Beyori, umwe yakunze ingero zo kugabitanya, arikw ahanwa ubugāba bgiwe, hamwe indogoba itazi kuvuga yavuga ijwi nk’iry’ umuntu, ikabuza ibisazi vy’uwo muntu avugishwa n’Imana. Abo n’amasōko akamye, kandi n’ibipfungu bikubebga n’igihuhuta, barindirijwe umwiza w’umuzitanya. Bavuga ibitumbaganyemw’ ibitagira ico bimaze, basukasuka abariko baridohora mu bagenda bazimiye, babasukasukisha ukwifuza kw’umubiri n’isoni nke. Babasezeranira umwidegemvyo, arik’ ubgabo n’abagurano b’ibiboza: kukw icānesheje umuntu kiba kimuhinduye umugurano waco. Namba kumenya neza Yesu Kristo Umwami wacu n’ Umukiza kwarabateye kudohoka, bakava mu vy’ isi bihumanya, maze bakongera kuvyizingiramwo, bikabanesha, ivyo hanyuma vyabo birusha ivya mbere kuba bibi. Icobaye ciza kuri bo, iyaba batigeze kumenya inzira yo kugororoka, hako basubira inyuma, bamaze kuyimenya, bagata icagezwe cera bāhawe. Ivyabashitseko n’ivy’ uyu mugani w’ukuri ngw Imbga isubiye ku vy’ idashwe; kandi, ngw Ingurube yuhagiwe isubiye kwivurunga mu vyondo. Abo nkunda, non’ iki ni co cete ca kabiri mbandikiye, mur’ ivyo vyompi ndakangura imitima yanyu ikeye, mbibutsa; kugira ngo mwibuke amajambo yavuzwe kera n’abāvugishwa n’Imana bera, mwibuke n’icagezwe c’Umwami ni we Mukiza, cavuzwe n’abatumwa bābatumweko: irya mbere mukwiye kumenya n’uko mu misi y’iherezo hazoza abacokoranyi bacokorana, bakurikira ukwifuza kwabo, babaza, bat’ Isezerano ryo kuza kwiwe riri hehe se? Kuk’ uhereye aho ba sogokuruza basinziririye, vyose bihora uko vyamye, uhereye ku kuremwa kw’isi. Kuko biyobagiza ibigirankana yuko kera hār’ amajuru, n’isi yakūwe mu mazi n’ijambo ry’Imana, rikayirema mu mazi. Ivyo vyatumye isi ya kera amazi ayirengera, iratikira: arikw amajuru y’ubu, bo n’isi, iryo jambo ryabibīkiye kuzosha, kugira ngo birindwe gushitsa ku musi w’ amateka, wo gutikira kw’abatubaha Imana. Arikw abo nkunda, iri rimwe mweho ntimuryiyobagize, yuko ku Mwami Imana umusi umwe umeze nk’imyaka igihumbi, n’ imyaka igihumbi imeze nk’umusi umwe. Umwami Imana ntitebeje isezerano ryayo, uko bamwe biyumvira kw iritevya. Ariko yihanganira mwebge, ntigomba ko hagira abahona, arikw igomba ko bose bihana. Arik’ umusi w’ Umwami wacu uzoza nk’igisuma, ah’ amajuru azovaho, hakaba n’ ukwasana guhambaye, ivy’ itanguriro vyose bigashongeshwa n’ ikibengebenge gikaze, isi n’ibikorwa biri muri yo bigatongoka. None, kw ivyo vyose bizoshonga birtyo, mukwiye kumera mute mu ngeso zera no mu kwubaha Imana, no mu kurereka ukuza kw’umusi w’Imana muwuhahamiye, uzotuma amajuru ashongeshwa no gusha, kand’ ivy’ itanguriro vyose bikayagishwa n’ikibengebenge gikaze? Ariko nk’ uko yasezeranye, tureretse ijuru risha n’isi nsha, ivyo ukugororoka kuzobamwo. Ni co gituma, abo nkunda, kuko mureretse ivyo, mukwiye kugira umwete wo kuzosangwa mu mahoro, mutagira ikirabagu, mutarik’ umugayo imbere yiwe. Mwiyumvire yuko kwihangana kw’Umwami wacu ar’ agakiza: nk’ uko mwene Data akundwa Paulo yabandikiye, uk’ ubgenge yahawe bungana. Yagenjeje artyo mu vyete vyiwe vyose, aho yavuze ivyo: muri vyo harimwo bimwebimwe bigoye itahura, ivy’ abatungu badakomeye bagoreka, nk’ uko bagira ivyanditswe bindi, bakīhamagarira guhona. None mweho, abo nkunda, kuko musanzwe muzi ivyo, mwirinde ngo ntimutwarwe n’ubuzimire bg’abatirinda, mugata ugushikama kwanyu. Ariko mukurire mu buntu bga Yesu Kristo Umwami wacu n’Umukiza, no mu kumumenya. Icubahiro kibe iciwe ubu no gushitsa umusi utagira iherezo. Amen. Icariho uhereye ubga mbere na mbere, ico twumvise, ico twabonye n’amaso yacu, ico twitegereje, intoke zacu zikagikorako, ivyo kuri Jambo w’ubugingo — kand’ ubgo bugingo bgarerekanywe, turabubona, turabushingira intahe, kandi turababarira ivy’ ubgo bugingo budashira, bgamanye na Data wa twese, tukabgerekwa — ico twabonye tukacumva ni co tubabgira namwe, kugira ngo namwe mufatanye natwe. Kandi natwe dufatanije na Data wa twese n’Umwana wiwe Yesu Kristo. Twanditse ivyo kugira ng’ umunezero wacu wuzure. Ubu ni bgo butumwa twumvise bgavuye kuri we, tukabubabgira, yukw Imana ar’ umuco, kandi muri yo ko hatagira umwiza na mukeya. Tuvuze yuko dufatanije na yo, tukagendera mu mwiza, kuba ar’ ukubesha, ntituba dukora ivy’ ukuri. Ariko tugendeye mu muco, nk’uko na yo iri mu muco, tuba dufatanije ubgacu, kand’ amaraso ya Yesu Umwana wayo atwoza icaha cose. Tuvuze yukw ata caha dufise, tuba twizimiza, ukuri ntikuba kuri muri twebge. Ni twatura ivyaha vyacu, ni yo yo kwizigirwa kand’ igororoka, ivyo ni vyo bituma iduharira ivyaha vyacu, ikatwoza ukugabitanya kwose. Tuvuze yukw ata caha twakoze, tuba tuyigize umubeshi, kandi n’ijambo ryayo riba ritari muri twebge. Bana banje bato, mbandikiye ivyo kugira ngo ntimukore icaha. Kandi ni hagira umuntu akora icaha, dufise Umwitsa kuri Data wa twese, ni Yesu Kristo umugororotsi, kand’ uwo ni we mpongano y’ivyaha vyacu, mugabo s’iy’ ivyacu twenyene, ariko n’iy’ ivy’ abari mw isi bose. Iki ni co kitumenyesha ko tumuzi, ni twitondera ivyagezwe na we. Ūvuga ngo Ndamuzi, ntiyitondere ivyagezwe vyiwe, n’ umubeshi, ukuri ntikuri muri we. Arik’ uwitondera ijambo ryiwe wese, ugukunda Imana kuba guhīngūwe muri we vy’ukuri. Iki ni co kitumenyesha ko turi muri we: ūvuga kw ahora muri we, akwiye na we kugenda nk’uk’ uwo yagenda. Abo nkunda, s’icagezwe gisha mbandikiye, ariko n’icagezwe ca kera, mwamanye uhereye mbere na mbere: ico cagezwe ca kera ni co rya jambo mwumvise. Kandi ndabandikira icagezwe gisha, kand’ ico n’ic’ ukuri muri we no muri mwebge: kuk’ umwiza urik’ urashira, umuco w’ukuri umaze kwaka. Ūvuga kw ari mu muco, akanka mwene Data wundi, aba akiri mu mwiza na bugingo n’ubu. Ūkunda mwene Data wundi aguma mu muco, nta gitsitaza kiri muri we. Arik’ uwanka mwene Data wundi ari mu mwiza, kand’ agendera mu mwiza, ntazi iy’ aja, kuk’ umwiza wamuhumishije amaso. Ndabandikiye bana bato, kukw ivyaha vyanyu mwabihariwe kubg’ izina ryiwe. Ndabandikiye ba se, kuko mwamenye uwahereye ubga mbere na mbere. Ndabandikiye misore, kuko mwanesheje wa Mubi. Narabandikiye bana bato, kuko muzi Data wa twese. Narabandikiye ba se, kuko muzi uwahereye ubga mbere na mbere. Narabandikiye misore, kuko mufise inkomezi, kand’ ijambo ry’Imana rikaguma muri mwebge, kandi mwanesheje wa Mubi. Ntimugakunde isi, cank’ ibiri mw isi. Umuntu ni yakunda isi, ugukunda Data wa twese ntikuzoba kuri muri we. Kukw ikiri mw isi cose ar’ ivyifuzo vy’umubiri, n’ivyifuzo vy’amaso, n’ubgibone bg’ubu bugingo, bitanduruka kuri Data wa twese, ariko vyanduruka mw isi. Kand’ isi irikw irashirana n’ivyifuzo vyayo, arik’ ūkora ivy’ Imana igomba yamah’ ibihe bidashira. Bana bato, ubu n’igihe c’ iherezo: kandi nk’uko mwumvise yuko Antikristo azoza, n’ubu hamaze guseruka ba Antikristo benshi: ni co gitumye tumenya kw ar’ igihe c’iherezo. Bavuye muri twebge, ariko ntibar’ abacu: iyo baba bar’ abacu, baba baragumanye natwe: arikw icatumye batuvamwo kwar’ ukugira ngo bahinyuke bose kw atar’ abacu. Namwe mwarobanujwe amavuta n’Uwera, kandi muzi vyose. Sindabandikiye kuko mutazi ukuri, ariko n’uko mukuzi, kandi kukw ata binyoma biva mu kuri. Umubeshi ni nde, atar’ ūhakana ko Yesu ari Kristo? Ni we Antikristo, ahakana Data wa twese n’ Umwana. Umuntu wese ahakana Umwana, na Data wa twese ntamufise: uwemera Umwana, afise na Data wa twese. Mweho ico mwumvise uhereye mbere na mbere kigume muri mwebge. Ico mwumvise uhereye mbere na mbere ni caguma muri mwebge, namwe muzoguma mu Mwana no muri Se. Iri ni ryo sezerano yadusezeraniye, n’ubugingo budashira. Ivyo ni vyo mbandikiye ku vy’ abobazimiza. Mweho ukurobanuzwa amavuta mwarobanujwe na we kuguma muri mwebge, namwe ntimurinda kugira uwo kubigisha, ariko nk’uk’ ukwo kubarobanura kwiwe kubigisha vyose, kand’ ar’ukw’ ukuri, atar’ ibinyoma, kandi nk’uko kwabigishije, ni ko muguma muri we. Na none bana bato, mugume muri we, kugira ngo ni yahishurwa tuze dushire ubgoba, ntidutētererwe imbere yiwe ah’ azozira. Ko muzi yuk’ uwo ar’ umugororotsi, murazi yuk’ ūkora ivy’ ukugororoka wese yavyawe na we. Murābe urukundo uko rungana Data wa twese yatugiriye, ko twitwa abana b’Imana; kandi ni ko turi. Ni co gituma ab’ isi batatuzi, kuko batayimenye. Abo nkunda, none tur’ abana b’Imana, arik’ uko tuzomera ntikurahishurwa; ico tuzi, n’uko Yesu ni yahishurwa tuzosa na we, kuko tuzomurāba ukw ari. Kand’ umuntu wese amuzigakw ivyo, ariyeza, nk’uk’ uwo ar’ uwera. Umuntu wese akora icaha akora ivy’ ubugarariji; kand’ icaha ni co mugararizo. Kandi murazi yuk’ uwo yahishuwe kugira ngw akūreh’ ivyaha, kand’ ata caha kiri muri we. Umuntu wese aguma muri we ntakora ivyaha; ūkora ivyaha wese ntiyamubonye kandi ntiyamumenye. Bana bato, ntihakagire ūbazimiza: ūkora ibigororotse ni we agororoka, nk’uk’ uwo agororoka. Ūkora ivyaha n’uwa wa Murwanizi, kuk’ uhereye ubga mbere na mbere uwo Murwanizi yamye akora ivyaha. Icatumye Umwana w’Imana ahishurwa ngiki: n’ukugira ngw asangangure ibikorwa vy’Umurwanizi. Umuntu wese yavyawe n’ Imana ntakora ivyaha, kukw imbuto yayo iguma muri we; kandi ntashobora gukora ivyaha, kuko yavyawe n’Imana. Iki ni co kimenyekanisha abana b’Imana n’abana b’Umurwanizi: ūdakora ibigororotse wese s’uw’ Imana, cank’ ūdakunda mwene Data wundi. Kuk’ ubu ari bgo butumwa mwumvise uhereye mbere na mbere, ngo dukundane; ntiduse na Kayini, yar’ uwa wa Mubi, akica murumuna we. Kand’ icatumye amwica n’iki? N’ukw ibikorwa vyiwe vyari bibi, ivya murumuna we bikaba vyiza. Bene Data, ntimutangazwe n’ukw ab’ isi babanka. Twebge turazi yuko twavuye mu rupfu, twashitse mu bugingo, kuko dukunda bene Data. Ūdakundana yama mu rupfu. Uwanka mwene Data wundi n’umwicanyi; kandi murazi yukw ata mwicanyi yogira ubugingo budashira ngo bugume muri we. Iki ni co kitumenyesha urukundo, n’uk’ uwo yatanze ubugingo bgiwe kubgacu: natwe dukwiye gutanga ubugingo bgacu kubga bene Data. Arik’ ūfise ibintu vyo mw isi, akabona mwene Data wundi akennye, akazitira imbabazi ziwe kur’ uyo, mbeg’ ugukunda Imana kwoguma muri we gute? Bana bato, ntidukundane mu majambo canke ku rurimi, ariko dukundane mu vyo dukora no mu kuri. Ico ni co kizotumenyesha ko tur’ ab’ ukuri, kandi tuzoshitsa umutima mu nda imbere yayo, mu vy’ imitima yacu idutsindisha vyose, kukw Imana iruta imitima yacu, kand’ izi vyose. Abo nkunda, imitima yacu iy’ itadutsindishije, turashira ubgoba imbere y’Imana; kand’ ico dusaba cose tugihabga na yo, kuko twitondera ivyagezwe vyayo, tugakora ibishimwa imbere yayo. Kand’ icagezwe cayo ngiki: n’uko twizera izina ry’Umwana wayo Yesu Kristo, tugakundana, nk’uko yatubariye. Kand’ uwitondera ivyagezwe vyayo aguma muri yo, na yo ikaguma muri we. Kand’ ikitumenyesha yukw iguma muri twebge, ni Mpwemu yaduhaye. Abo nkunda, ntimwemere impwemu zose, ariko mugerageze impwemu ko zavuye ku Mana: kukw abigira abavugishwa n’ Imana benshi bādutse mw isi. Iki abe ari co kibamenyesha Mpwemu w’Imana: impwemu yose yatura Yesu Kristo ko yaje afise umubiri, iba yavuye ku Mana, kand’ impwemu yose itatura Yesu irtyo ntiba yavuye ku Mana: kand’ iyo mpwemu iba ar’ iya Antikristo, iyo mwumvise kw izoza, kandi n’ubu iramaze gushika mw isi. Mweho mur’ abava ku Mana, bana bato, kandi ba bandi mwarabanesheje: kuk’ Ūri muri mwebge aruta ūri mu b’isi. Abo n’abava mw isi, ni co gituma bavuga ivy’ isi, ab’ isi bakabumvira. Tweho tur’ abava ku Mana; ūzi Imana aratwumvira; ūtava ku Mana ntatwumvira. Ico ni co kitumenyesha impwemu y’ukuri n’impwemu izimiza. Abo nkunda, dukundane: kuk’ urukundo ruva ku Mana. Umuntu wese akundana yavyawe n’ Imana, kand’ azi Imana. Ūdakundana, ntazi Imana, kukw Imana ar’ urukundo. Iki ni co caseruye urukundo rw’Imana muri twebge, n’ukw Imana yarungitse Umwana wayo w’ikinege mw isi, kugira ngo duheshwe ubugingo na we. Iki ni co kirimw’ urukundo, s’uko twebge twakunze Imana, ariko n’ukw ari yo yadukunze, igatuma Umwana wayo kuba impongano y’ivyaha vyacu. Abo nkunda, kw Imana yadukunze irtyo, natwe dukwiye gukundana. Nta wigeze kubona Imana. Dukundanye, Imana iguma muri twebge, no kuyikunda kuba guhīngūwe muri twebge. Iki ni co kitumenyesha yuko tuguma muri yo, na yo ikaguma muri twebge, n’uko yaduhaye kuri Mpwemu wayo. Natwe twarabibonye, tubishingira intahe, yuko Data wa twese yatumye Umwana wiwe kuba Umukiza w’isi yose. Uwatura yuko Yesu ar’ Umwana w’Imana, Imana iguma muri we, na we akaguma mu Mana. Natwe twamenye kandi twizeye urukundo Imana idufitiye. Imana n’urukundo; kand’ ūguma mu rukundo aguma mu Mana, Imana ikaguma muri we. Ico ni co kimaze guhīngūra urukundo muri twebge, kugira ngo tuze dushire ubgoba ku musi w’amateka, kuk’ ukw ari, ari ko turi mur’ iyi si. Nta bgoba buba mu rukundo, arik’ urukundo ruhīngūwe rusenda ubgoba, kuk’ ubgoba bugendana n’igihano, kand’ ūfise ubgoba ntarahīngūrirwa mu rukundo. Twebge tugira urukundo, kukw ari yo yabanje kudukunda. Umuntu ni yavuga, ati Nkunda Imana, akanka mwene Data wundi, aba ar’ umubeshi. Kuk’ ūdakunda mwene Data yabonye ntashobora gukunda Imana atābonye. Kandi dufise iki cagezwe kuri yo, ng’ Ūkunda Imana akunde na mwene Data wundi. Uwemera wese yuko Yesu ari Kristo, ni we yavyawe n’Imana; kand’ umuntu wese akunda uwo Muvyeyi, akunda n’uwavyawe na we. Iki ni co kitumenyesha yuko dukunda abana b’ Imana, ni twakunda Imana tugakora ivyagezwe vyayo. Kuk’ ugukunda Imana ar’ uku, n’uko twitondera ivyagezwe vyayo: kand’ ivyagezwe vyayo ntibigora. Kukw icavyawe n’Imana cose kinesha isi; iyi ni yo ntsinzi yacu yatsinze isi, n’ukwizera kwacu. Ni nde atsinda isi, atar’ uwizera yuko Yesu ar’ Umwana w’Imana? Ni we Yesu Kristo yaje agaca mu mazi no mu maraso: si mu mazi yonyene, ariko ni mu mazi no mu maraso. Kandi Mpwemu ni we abishingira intahe, kuko Mpwemu ar’ ukuri. Kukw ibishinga intahe ari bitatu, Mpwemu n’amazi n’amaraso: kand’ ivyo bitatu bihuriza hamwe. Ko twemera intahe ishinzwe n’abantu, intahe y’Imana yo n’agaheta: kukw intahe y’Imana ar’ iyi, ar’ uko yashingiye intahe ivy’ Umwana wayo. Uwizera Umwana w’ Imana ni we afise iyo ntahe muri we; ūtizera Imana aba ayigize umubeshi, kukw atemeye intahe Imana yashingiye Umwana wayo. Kand’ iyo ntahe n’iyi: n’ukw Imana yaduhaye ubugingo budashira, kand’ ubgo bugingo ko buri mu Mwana wayo. Ūfise Umwana wayo ni we afise ubgo bugingo; ūdafise Umwana w’ Imana ntafise ubgo bugingo. Ivyo ndabibandikiye, mwebge mwizeye izina ry’Umwana w’ Imana, kugira ngo mumenye yuko mufise ubugingo budashira. Kand’ ubu ni bgo bushizi bg’ ubgoba dufise kuri yo, n’ukw iyo dusavye ikintu cose gihwanye n’ivy’ igomba, itwumva. Kandi ko tuzi yuko yumva ico dusavye cose, bitumenyesha yuko duhawe ivyo tuyisavye. Umuntu ni yabona mwene Data wundi akora icaha kitar’ ico kumwicisha, asenge, azohesha ubugingo abakoze ivyaha bitar’ ivyo kubicisha. Har’ icaha co kwicisha: ico si co mvuze kw asengera. Kugabitanya kwose n’icaha, kandi har’ icaha kitar’ ico kwicisha. Turazi yuk’ umuntu wese avyawe n’Imana adakora ivyaha, arik’ umwe yavyarwa n’Imana aramuzigama, kandi wa Mubi ntamukorako. Turazi yuko tur’ ab’ Imana, kand’ isi yose iri muri wa Mubi. Kandi tuzi yuk’ Umwana w’Imana yaje, akaduha ubgenge ngo tumenye Iy’ ukuri, kandi turi mu Y’ukuri, turi mu Mwana wayo Yesu Kristo. Iyo ni yo Mana nyakuri, n’ubugingo budashira. Bana bato, mwirinde ibigirwamana. Jewe umushingantahe ndakwandikiye, mukamakare watoranijwe, mwe n’abana bawe abo nkunda vy’ukuri; kandi si jewe jenyene mbakunda, ariko n’abazi ukuri bose barabakunda, kubg’ ukuri kuba muri twebge, kukazogumana natwe ibihe bidashira. Ubuntu n’imbabazi n’amahoro, biva ku Mana Data wa twese no kuri Yesu Kristo, Umwana wa Data wa twese, bizobana natwe mu vy’ukuri no mu rukundo. Ndanezerewe cane, kuko nasanze bamwe mu bana bawe bagendera mu kuri, nk’uko twagezwe na Data wa twese. Kandi none ndakwinginga mukamakare, si nk’ūkwandikira icagezwe gisha, ariko n’ico twamanye uhereye mbere na mbere, ngo dukundane. Uru ni rwo rukundo, n’uko tugenda dukurikira ivyagezwe na we. Ico ni co cagezwe, nk’uko mwumvise uhereye mbere na mbere, ko mukigenderamwo. Kukw abayobeza benshi baserutse bakaja mw isi, batemera ko Yesu Kristo yaje afise umubiri. Ūmeze artyo, ni we ayobeza, kandi ni we Antikristo. Mwiyubare, ntimuhombe ivy’ ibikorwa mwakoze, ariko ngo muhabge ingero itagabanije. Umuntu wese arārāta, ntagume mu vyo Kristo yigishije, ntafise Imana: ūguma mu vyo yigishije ni we afise Data wa twese n’ Umwana. Ni hagira umuntu aza i wanyu, akaza atazanye iyo nyigisho, ntimuze mumwakire mu nzu zanyu, kandi ntimuze mumuhe ikāze: kuk’ ūzomuha ikāze azoba afatanije na we mu bikorwa vyiwe bibi. Naho nari mfise vyinshi vyo kubandikira, singomvye kuvyandikisha wino ku rupapuro: ariko nizigiye kuzoza i wanyu ngo tuvugane imbonankubone kugira ng’ umunezero wanyu ube uwuzuye. Abana ba mwene nyoko yatoranijwe baragutasha. Jewe umushingantahe ndakwandikiye Gayo umukundwa, nkunda vy’ukuri. Mukundwa, ndagusengera ng’ umererwe neza muri vyose, uhore uhangaye, nk’uk’ ubugingo bgawe bumerewe neza. Kuko nanezerewe cane hamwe bene Data baza bagashingira intahe ukuri kwawe, yuk’ ugendera mu kuri. Nta wundi munezero mfise uruta uyu, kwumva kw abana banje bagendera mu kuri. Mukundwa, wama uyoboka mu vy’ ukorera bene Data vyose, kand’ ar’ injabuka: na bo bashingiye intahe urukundo rwawe mu maso y’ishengero. Kand’ uzoba ugize neza ni wabarungika, uko bibereye ab’ Imana. Kuko bavuye i wabo kubg’ Izina rya Yesu, ata co batse abanyamahanga. Nuko twebge dukwiye kwākīra neza abameze bartyo, kugira ngo dufatanye n’ukuri gukora igikorwa. Har’ ico nandikiye ishengero: ariko Diyotirefe, akunda kwishira imbere muri bo, ntatwemera. Ni co gituma, ni naza, nzobibutsa ivy’ akora, atuvuga amagambo mabi y’ ubupfu, kandi ntagarukiza kur’ ivyo gusa, arik’ ubgiwe ntiyākīra bene Data, n’ababigomba arababuza, akabaca mw ishengero. Mukundwa, ntukīgāne ikibi, ariko wīgāne iciza. Ūkora ivyiza ni we w’Imana; ūkora ibibi ntiyabonye Imana. Demetiriyo ashingirwa intahe na bose, kandi n’ukuri ubgakwo kurayimushingira: natwe nyene turayimushingira; nawe urazi kw ivyo dushingira intahe ar’ ivy’ ukuri. Nari mfise vyinshi vyo kukwandikira, mugabo singomba kukwandikishiriza wino n’ikaramu: ariko nizigiye ko nzokubona vuba, tukazovugana imbonankubone. Amahoro abane nawe. Abakunzi barakuganutsa. Untahirize abakunzi, ukw amazina yabo angana. Yuda, umugurano wa Yesu Kristo, kandi mwene nyina wa Yakobo, ndabandikiye abahamagawe, bakundwa kuko muri mu Mana Data wa twese, mukazigamirwa Yesu Kristo. Imbabazi n’amahoro n’urukundo bigwire muri mwebge. Bakundwa, hamwe nashiruka umwete wo kubandikira ivy’ agakiza dusangiye, nari numvise ikingōbēra kubandikira ivyo kubahanūra kurwanira cane ukwizera abera bahawe rimwe gusa. Kuko hariho bamwe bābājemwo binyegeteza, bandikiwe kera gucirwakw iryo teka, batubaha Imana, bahindura ubuntu bg’Imana yacu isoni nke, bakīhakana Yesu Kristo, ni we wenyene Databuja n’Umwami wacu. Ndagomba kubibutsa, naho vyose musanzwe mubizi, yuk’ Umwami Imana, imaze gukirisha bga bgoko kubakūra mu gihugu ca Egiputa, hanyuma yahoneje abatizeye. N’abamarayika batāgumye mu bukuru bgabo, ariko bātaye ahantu habo, ibarindira kuzocirwakw iteka ryo ku musi uhambaye, bari mu minyororo idashira no mu mwiza. Kandi n’abantu b’i Sodomu n’i Gomora bo n’ibisagara vyari bihereranye na ho, kuko bitanze bakīha ubusambanyi nka ba bandi, n’ukwendana, ukw imibiri itaremewe, ivyo bisagara vyashiriweho kuba akabarore, bibabazwa n’igihano c’umuriro utazima. Ariko na barya nyene bahwanye na bo, inzozi zabo zibatera kwōnōna imibiri yabo, no gukēngēra ukuganzwa no gutuka abanyacubahiro. Ariko na Mikayeli, umumarayika mukuru, hamwe yatongana na wa Murwanizi, ahārīra na we bapfa umuvyimba wa Mose, ntiyubahutse kumuhinyura ngw amucokore, ariko yamubgiye, at’ Uhoraho aguhane. Arikw abo bantu batuka ivyo batazi: kandi n’ivyo bamenyeshwa n’akameremere kabo, nk’ ukw ibikōko bimeze bitagira ubgenge, na vyo nyene baravyiyonōnesha. Bazobona ibara, kuko bajanye inzira ya Kayini, bakiroha mu buzimire bga Balamu kubg’ amaronko, bagahonera mu mugararizo wa Kora. Abo n’ivyubirizi mw isangira ryanyu ry’urukundo, iyo basangira namwe ivyiza; n’abungere bīragira ubgabo ata dusoni: n’ibicu bitagira amazi, bikubebga hose n’umuyaga; n’ibiti birumvye bitāma, vyapfuye kabiri, vyaranduranywe n’imizi; n’imipfunda yo mu kiyaga isūriranya, babimba ifuro ry’ ibiteye isoni vyabo; n’inyenyeri ziyerera zibīkiwe umwiza w’umuzitanya ibihe bidashira. Kandi Henoki, ni we yagira indwi uhereye kuri Adamu, yavugishijwe n’Imana ivyabo, at’ Eh’ Uhoraho yazananye n’amasinzi y’abera biwe, kugira ngw acire bose amateka, no kwemeza abatubaha Imana bose ko batsinzwe ku bikorwa vyose vyo kutubaha Imana bakoze batayubaha, n’amagambo yose akomeye abanyavyaha batubaha Imana bavuze bayirwanya. Abo n’ abidodomba n’abanyamwikomo bagenda bakurikira ukwifuza kwabo, akanwa kabo kavuga amagambo atumbaganyemw’ ukwirarira, bubahira abantu kubakūramw’ amaronko. Ariko mweho, bakundwa, mwibuke amajambo yavuzwe kera n’intumwa z’Umwami wacu Yesu Kristo; ko bābabgiye, bati Mu gihe c’iherezo hazoboneka abacokoranyi bagenda bakurikira ukwifuza kwabo kwo kutubaha Imana. Abo ni bo bazana kwirema ibice; n’abantu gusa, ntibafise Mpwemu. Ariko mweho, bakundwa, mwiyubake ku kwizera kwanyu kwera cane, musengere muri Mpwemu Yera, mwizigamire mu rukundo rw’Imana, mwiteze imbabazi z’ Umwami wacu Yesu Kristo zibashitsa ku bugingo budashira. Ababahāririza mubahanūre: abandi mubakize, mubokore mu muriro: abandi mubagirire ikigongwe mutinya, mwanke n’impuzu itewe amarabaga n’umubiri. Ariko, Īshobora kubazigama ngo ntimutsitare, no kubahagarika imbere y’ubgiza bgayo mudafise agasembga munezerewe cane, ni yo Mana imwe yonyene, Umukiza wacu yadukirishije Yesu Kristo Umwami wacu, ubgiza n’icubahiro n’inganji n’ububasha bibe ivyayo, uhereye kera hose, na bugingo n’ubu, ugashitsa ibihe bidashira. Amen. Uguhishura kwa Yesu Kristo, ukwo yahawe n’Imana ngo yereke abagurano biwe ibigira bibeho vuba, agatuma umumarayika wiwe akabimenyesha umugurano wiwe Yohana, yashingiye intahe ivyo yabonye vyose, ni vyo jambo ry’Imana, no gushinga intahe kwa Yesu Kristo. Hahirwa ūsoma, hahirwa n’abumva amajambo y’uku kuvugishwa n’Imana, bakitondera ivyanditswe muri yo: kukw igihe kiri hafi. Jewe Yohana ndabandikiye mwebge abo mu mashengero ndwi yo muri Asiya. Ubuntu bube muri mwebge n’amahoro biva kur’ Iyo, iriho, kandi yamyeho, kand’ igira ize, biva no ku Mpwemu ndwi zir’ imbere y’intebe yayo, no kuri Yesu Kristo, icabona co kwizigirwa, imfura y’abari barapfuye, ūganza abami bo mw isi. Umwe adukunda, yatubohoje ivyaha vyacu amaraso yiwe, akaduhindura ubgami, no kuba abaherezi b’Imana yiwe, ni yo Se: icubahiro n’inganji bibe ivyiwe ibihe bitazoshira. Amen. Eh’ arazanana n’ibicu, kand’ ijisho ryose rizomwibonera, n’abāmucumise bazomubona: kand’ amoko yose yo mw isi azoborogeshwa na we. Ni ko biri. Amen. Jewe ndi Alufa na Omega, ni k’Umwami Imana igize, iriho, kandi yamyeho, kand’ igira ize, ni yo ishobora vyose. Jewe Yohana, mwene So, musangiye amarushwa n’ubgami n’ukwihangana biri muri Yesu, nari ku kizinga Patimo co mu kiyaga, bampōra ijambo ry’Imana no gushingira intahe Yesu. Ku musi w’Imana nari muri Mpwemu, numva inyuma yanje ijwi rirenga nk’iry’ inzamba, rivuga, rit’ Ic’ ubona ucandike mu gitabo, ukirungikire amashengero ndwi, ukirungike muri Efeso n’i Simuruna n’i Perugamo n’i Tuwatira n’i Sarudi n’i Filadelufiya n’i Lawodikiya. Mpindukira kurāba ijwi rivuganye nanje: mpindukiye mbona ibiterekwakw amatara ndwi vy’ izahabu, kandi hagati y’ivyo biterekwakw amatara mbona uwusa n’Umwana w’umuntu, yambaye imyambaro ishika ku birenge, yambaye mu gikiriza umukanda w’izahabu. Kand’ umutwe wiwe n’umushatsi vyari vyera nk’ubgoya bg’intama y’umwero, canke nka shelegi; n’inyonga ziwe zasa n’imbeya z’umuriro; ibirenge vyiwe vyasa n’umuringa w’umwakaka, utukujwe n’ umuriro; n’ijwi ryiwe ryari rimeze nk’iry’ amazi menshi asūma, kandi mu kuboko kwiwe kw’i buryo yar’ afise inyenyeri ndwi, mu kanwa kiwe hāvamw’ inkota ikarishe, mu nyonga hiwe hari hameze nk’izuba iyo ryatse umutari. Ndamubonye, nikubita imbere y’inyundo ziwe nk’ūpfuye; maz’ anshirak’ ukuboko kw’i buryo, ati Ntutinye; jewe nd’ uwa mbere kandi nd’ uw’ iherezo, kandi ndi muzima; nari narapfuye, kandi rāba mpora ndi muzima ibihe bitazoshira, mfise impfunguzo z’urupfu n’iz’ i kuzimu. Nuko wandike ivy’ ubonye n’ibiriho n’ibizoba hanyuma y’ivyo, ibanga ry’inyenyeri ndwi izo umbonanye mu kuboko kwanje kw’i buryo, n’ivy’ ibiterekwakw amatara ndwi vy’ izahabu. Inyenyeri ndwi ni zo bamarayika b’ayo mashengero ndwi, ibiterekwakw amatara ndwi na vyo ni vyo mashengero ndwi. Andikira umumarayika w’ishengero ryo muri Efeso, ut’ Ūfashe inyenyeri indwi mu kuboko kw’i buryo, akagendera hagati y’ibiterekwakw amatara indwi vy’izahabu, aravuga ibi, ngo Ndazi i bikorwa vyawe n’ubutame bgawe n’ukwihangana, kandi yuk’ udashobora kwirengagiza ababi, ariko wagenzuye abiyita intumwa kand’ atari zo, usanga n’abanyabinyoma. Kand’ ugira ukwihangana, wirengagije ivy’ ugirirwa kw izina ryanje, ntiwacobogora. Ariko mfise ico nkugayako, yuko waretse urukundo rwawe rwa mbere. Nuko ni wibuke aho wavuye ukagwa; wihane, ukore ibikorwa nk’ivya mbere. N’utagira urtyo, nzoza kuri wewe nkūre igiterekwakw itara cawe ahantu haco, shiti wihannye. Arikw ic’ ufise n’uko wanka ibikorwa vy’Abanikolayiti, ivyo nanje nanka. Ūri n’ugutwi ni yumve ico Mpwemu abgira amashengero. Ūnesha, nzomuha kurya ku vyamye ku giti c’ ubugingo kiri muri Paradiso y’ Imana. Kandi wandikire umumarayika w’ishengero ry’i Simuruna, ut’ Uwa mbere kand’ uw’ iherezo, uwari yarapfuye kand’ akaba muzima, aravuga ibi, ngo Ndazi amarushwa yawe n’ubgoro bgawe (yamar’ ur’ umutunzi), n’ibitutsi vy’abiyita Abayuda, atari bo, arikw ar’ isinagogi ya Satani. Ntutinye ivy’ ugira ubabazwe. Eh’ uwo Murwanizi agira ashire bamwe muri mwebge mw ibohero kugira ngo mugeragezwe, kandi muzogira amarushwa imisi cumi. Wame uyoboka gushitsa ku gupfa, nanje nzoguha igitsibo c’ubugingo. Ūri n’ugutwi ni yumve ico Mpwemu abgira amashengero. Ūnesha nta co urupfu rwa kabiri ruzomugira. Kandi wandikire umumarayika w’ishengero ry’i Perugamo, ut’ Ūfise inkota ikarishe aravuga ibi, ngo Ndazi ah’ uba, kw ari ho umurwa wa Satani uri; kandi wumiye kw izina ryanje, ntiwihakanye kunyizera no mu misi ya Antipa, icabona canje, n’umugororotsi wanje, yiciwe i wanyu, aho Satani aba. Ariko mfise i vyo nkugayako bike, kukw i wanyu uhafise abakomeza inyigisho za Balamu, yigishije Balaki gushira igitsitaza imbere y’Abisirayeli, kugira ngo barye ivyaterekerejwe ibigirwamana, bashakane. Ni ko nawe, ufise abakomeza inyigisho z’Abanikolayiti nk’ uko nyene. Nuko rero ni wihane: n’utihana nzoza kuri wewe vuba, kand’ abo nzobarwanya, mbakubite inkota yo mu kanwa kanje. Ūri n’ ugutwi ni yumve ico Mpwemu abgira amashengero. Ūnesha nzomuha kuri manu yanyegejwe, kandi nzomuha ibuye ryera, kur’ iryo buye handitswekw izina risha, nta muntu arizi, atar’ ūzorihabga. Kandi wandikire umumarayika w’ishengero ry’i Tuwatira, ut’ Umwana w’Imana, afise inyonga zisa n’imbeya z’umuriro, ibirenge vyiwe bisa n’umuringa w’umwakaka, aravuga ibi, ngo Ndazi ibikorwa vyawe, n’urukundo rwawe, n’ukwizera kwawe, n’ingen’ ushitsa ibango ryawe, n’ukwihangana kwawe, kandi kw ibikorwa vyawe vyo hanyuma biruta ivya mbere kuba vyinshi. Ariko mfise ico nkugayako, yuk’ ukundira urya mugore Yezebeli, yiyita ūvugishwa n’Imana, akigisha akazimiza abagurano banje, kugira ngo bashakane barye ivyaterekerejwe ibigirwamana. Kandi namuhaye uburyo bgo kwihana, ntiyakunda kwihana ngw areke ubushakanyi bgiwe. Ehe ndamutsinda ku buriri, ndarungikira abasambana na we amarushwa menshi, ni batihana ibikorwa vyiwe. Kandi n’abana biwe nzobicisha urupfu, kand’ amashengero yose azomenya yukw ari jewe nsesa mu mishaha no mu mitima, kandi nzokwishura umuntu wese wo muri mwebge ibihwanye n’ivyo mwakoze. Ariko mweho abasigaye mu b’i Tuwatira, abadafise iyo nyigisho mwese, batāmenye ivyo ba bandi bita ivy’i bgina vya Satani, ndababgira, nti Nta wundi mutwaro mbikoreza atar’ uyu, ko mwumira ku co mufise mugashitsa aho nzozira. Ūnesha akitondera ibikorwa vyanje agashitsa kw iherezo, nzomuha ububasha bgo kuganza amahanga: azoyaragiza inkoni y’icuma, nk’uko bamenagura inzavya z’ibumba; nk’uko nanje nahawe na Data. Kandi nzomuha ikinyenyeri co mu gaturuturu. Ūri n’ugutwi, ni yumve ico Mpwemu abgira amashengero. Kandi wandikire umumarayika w’ishengero ry’i Sarudi, ut’ Ūfise Impwemu ndwi z’ Imana n’inyenyeri ndwi, aravuga ibi, ngo Ndazi ibikorwa vyawe, k’uvugwa k’uri muzima, arik’ ur’ uwapfuye. Gira ube maso, ukomeze ibisigaye bigira bipfe: kukw ata bikorwa vyawe nabonye bisozerewe imbere y’ Imana yanje. Ni wibuke rero ingene wākiriye kandi wumvise: uvyitondere, wihane. Nuko rero n’utaba maso, nzoza nk’igisuma, nawe ntuzomenya igihe nzokwūbīra. Arik’ ufise amazina makeya y’ab’ i Sarudi batanduje impuzu zabo; ni bo bazogendana nanje bambaye impuzu zera, kuko bibabereye. Ūnesha azokwambikwa artyo impuzu zera, kandi sinzosibanganya izina ryiwe mu gitabo c’ubugingo na mba, kandi nzokwatura izina ryiwe imbere ya Data, n’imbere y’abamarayika biwe. Ūri n’ugutwi, ni yumve ico Mpwemu abgira amashengero. Wandikire umumarayika w’ ishengero ry’i Filadelufiya, ut’ Uwera, uw’ ukuri, ūfise urupfunguzo rwa Dawidi, uwugurura ntihagire uwugara, kand’ uwugara ntihagire uwugurura, aravuga ibi, ngo Ndazi ibikorwa vyawe (ehe nashize imbere yawe urugi rwuguruye, nta wushobora kurwugara) yuk’ ufise ubushobozi buke, witondeye ijambo ryanje, ntiwihakanye izina ryanje. Ehe nguhaye bamwe bo mw isinagogi ya Satani, biyita Abayuda, atari bo, ariko babesha; ehe nzobagōbēra kuza, bikubite imbere y’ibirenge vyawe, bamenye yuko nagukunze. Ko witondeye ijambo ryo kwihangana kwanje, nanje nzokurinda igihe co kugerageza, kigira kize mu bihugu vyose, kugerageza ababa mw isi. Ngira nze vuba: wumire ku co ufise, ntihagire ūgutwara igitsibo cawe. Ūnesha nzomugira inkingi yo mu rusengero rw’Imana yanje, kandi ntazosohoka ukundi, nanje nzomwandikakw izina ry’Imana yanje, n’iry’ umurwa w’Imana yanje, ni wo Yerusalemu musha, wururuka uvuye mw ijuru ku Mana yanje, kandi nzomwandikakw izina ryanje risha. Ūri n’ugutwi ni yumve ico Mpwemu abgira amashengero. Wandikire umumarayika w’ ishengero ry’i Lawodikiya, ut’ Uwiyita Amen, icabona co kwizigirwa kandi c’ukuri, inkomoko y’ivyaremwe n’Imana, aravuga ibi, ngo Ndazi ibikorwa vyawe, yuk’ udakonje kandi ntubire. Icompa ugakonja cank’ ukabira! Nuko rero kuk’ ur’ akazuyazi, udakonje ntubire, ngira nkudahwe. Kuk’ uvuga, uti Nd’ umukire ndatunze kandi nta co nkennye; ntumenye yukw ari wewe mutindi, wafutanye, ur’ umworo, ur’ impumyi, ugenda amēnya; ndakugīra inama, ungurekw izahabu yakūwekw inkamba n’umuriro, ubone kuba umutunzi; ungureko n’impuzu zera, ubone kwambara, isoni z’ubgambure bgawe ntizigaragare; kand’ ungureko n’umuti wo gusīga ku maso, ubone guhumūka. Abo nkunda bose ndabakankamira, nkabakāngīra; nuko gira umwete, wihane. Ehe mpagaze ku rugi, ndaramukije. Umuntu ni yumva ijwi ryanje, akugurura urugi, ndinjira i we, dusangire. Ūnesha, nzomuha kwicarana nanje ku ntebe yanje y’ubgami, nk’uko nanje nanesheje nkicarana na Data ku ntebe yiwe. Ūri n’ugutwi, ni yumve ico Mpwemu abgira amashengero. Hanyuma y’ivyo ndāvye mbona mw ijuru urugi rwuguruye, kandi rya jwi nabanje kwumva rivugana nanje ari nk’iry’ inzamba, rirambgira, riti Dūga uze hano, nkwereke ibikwiye kuzobaho hanyuma y’ivyo. Ako kanya mba muri Mpwemu: kandi mbona intebe iteretse mw ijuru, mbona n’Ūyivyagiyeko. Uwar’ avyagiye yasa n’akabuyenge kitwa yasipi n’akitwa sarudiyo: kand’ umunywamazi war’ ukikije iyo ntebe, usa n’akitwa simaragido. Iyo ntebe yar’ ikikijwe n’izindi ntebe mirongwibiri na zine: kur’ izo ntebe mbona abakuru mirongwibiri na bane bazicayeko, bambaye impuzu zera, no mu mitwe yabo har’ ibitsibo vy’izahabu. Kandi kuri ya ntebe y’ubgami hava imiravyo n’amajwi n’imituragaro: kand’ imuri ndwi z’umuriro zākira imbere y’iyo ntebe, ni zo Mpwemu ndwi z’Imana: kand’ imbere y’iyo ntebe hari nk’ ikiyaga c’ibirahuri, gisa n’urubona: kandi hagati ahahanganye n’iyo ntebe no kuyikikuza har’ ibinyabugingo bine vyuzuye amaso imbere n’inyuma. Ikinyabugingo ca mbere casa n’intambge, ica kabiri casa n’inyana, ica gatatu cari gifise mu maso hasa n’ah’ umuntu, ica kane casa n’inkukuma iguruka. Ivyo binyabugingo bine bifise amababa atandatu‐atandatu, kandi vyuzuye amaso impande zose n’imbere mu nda: ntibiruhuka ku murango no mw ijoro, vyama bivuga, bit’ Uwera, Uwera, Uwera, ni we Mwami Imana, ashobora vyose, yamyeho, kand’ ariho, kand’ agira aze. Kand’ iyo vya binyabugingo bihaye uguhimbazwa n’icubahiro n’ishimwe Ivyagiye kuri ya ntebe, ni yo Ibaho ibihe bitazoshira, ba bakuru mirongwibiri na bane baca bikubita imbere y’Īvyagiye kur’ iyo ntebe, bagasenga Ībaho ibihe bitazoshira, bagaterera ibitsibo vyabo imbere y’iyo ntebe, bavuga, bati Mwami wacu, Mana yacu, birakubereye guhabga uguhimbazwa n’icubahiro n’ ububasha, kukw ari wewe waremye vyose; icatumye bibaho kand’ icatumye biremwa, n’uko wabigomvye. Mbona igitabo mu kuboko kw’i buryo kw’Īvyagiye kuri ya ntebe, canditse imbere n’ inyuma, kidombagijek’ udushashara ndwi, tukimatanije tudomyemw’ ikimenyetso. Mbona umumarayika w’inkomezi nyinshi asemereza ijwi rirenga, ati Ni nde bibereye kw azingurura kirya gitabo ngw amene ibikimatanije? Ntihāgira uwo mw ijuru cank’ uwo kw isi cank’ uw’ i kuzimu ashobora kuzingurura ico gitabo canke kukirāba. Nanje ndizwa cane n’uko hatabonetse ūbereye kuzingurura ico gitabo canke kukirāba. Umwe muri ba bakuru arambarira, ati Nta co urira; eh’ Intambge yo mu muryango wa Yuda, Umunago wo ku gishitsi ca Dawidi, yaranesheje, ngw azingurure igitabo, amene ibikimatanije ndwi. Mbona hagati ya ya ntebe na vya binyabugingo bine no hagati ya ba bakuru, Umwagazi w’Intama ahagaze, asa n’uwishwe, afise amahembe ndwi n’amaso ndwi, ni vyo Mpwemu ndwi z’Imana, zatumwe kwama zija mw isi yose. Araza, agikūra mu kuboko kw’i buryo kw’Īvyagiye kuri ya ntebe. Amaze kwābīra ico gitabo, vya binyabugingo bine na ba bakuru mirongwibiri na bane baca bikubita imbere y’uwo Mwagazi, bafise inanga bose, n’inzavya z’izahabu zuzuye imibavu, ni yo gusenga kw’abera. Baririmba indirimbo nsha, bati Birakubereye kwābīra igitabo, no kumena ibikimatanije, kuko wishwe, ugacungurira Imana abo mu miryango yose no mu ndimi zose no mu moko yose no mu mahanga yose, ubacunguje amaraso yawe, ukabahindura ubgami bg’Imana yacu no kuba abaherezi bayo, kandi bazoba abami mw isi. Ndarāba, numva ijwi ry’abamarayika benshi bakikije ya ntebe na vya binyabugingo na ba bakuru: igitigiri cabo car’ amasinzi n’amasinzi, n’ibihumbi n’ibihumbi. Bavuga n’ijwi rirenga, bat’ Umwagazi yishwe abereye guhabga ububasha n’ubutunzi n’ubgenge n’ ubushobozi n’icubahiro no guhimbazwa n’umugisha. Kand’ icaremwe cose co mw ijuru no mw isi n’i kuzimu no hejuru y’ ikiyaga n’ibiri muri vyo vyose, numva bivuga, bit’ Īvyagiye ku ntebe bo n’Umwagazi w’Intama, umugisha ube uwabo n’icubahiro no guhimbazwa n’ububasha, ibihe bitazoshira. Kandi vya binyabugingo bine biravuga, biti Amen. Bano bakuru bikubita hasi, barasenga. Mbona Umwagazi w’Intama amena kamwe muri twa dushashara ndwi tumatanije ca gitabo: numva kimwe muri vya binyabugingo bine kivuga nk’ijwi ry’inkuba, kiti Ngwino. Mbona ifarasi y’igitare, kand’ ūyicayeko yar’ afise umuheto, ahabga igitsibo, agenda anesha, kandi ngo yame anesha. Kand’ amennye ica kabiri kimatanije ca gitabo, numva ikigira kabiri mu binyabugingo, kiti Ngwino. Haza iyindi farasi y’akagajo, ūyicayeko ahabga gukūra amahoro mw isi, ngo bicane: kand’ ahabga inkota ndende. Kand’ amennye ica gatatu kimatanije ca gitabo, numva ikigira gatatu mu binyabugingo, kiti Ngwino. Mbona ifarasi y’ agafyiri: kand’ ūyicayeko yar’ afise umunzane mu minwe. Numva hagati y’ivyo binyabugingo bine nk’ijwi rivuga, rit’ Ingero imwe y’ingano n’idenariyo‐idenariyo, n’ingero zitatu za sayiri n’idenariyo‐idenariyo: arikw amavuta na vino ntugire ic’ ubikorako. Kand’ amennye ica kane kimatanije ico gitabo, numva ijwi ry’ikigira kane mu binyabugingo, kiti Ngwino. Mbona ifarasi ibenjutse; kand’ ūyicayeko yitwa Rupfu, Kuzimu na we aramukurikira; bahabga ububasha ku kigira kane c’isi, ngo babicishe inkota n’inzara n’urupfu n’ibikōko vyo kw isi. Kand’ amennye ica gatanu kimatanije ico gitabo, mbona musi y’igicaniro impwemu z’abishwe babahōra ijambo ry’Imana no gushinga intahe bari bafise. Batakambisha ijwi rirenga, bati Databuja wera w’ukuri, uzogeza ryari kudaca amateka no kudahōra abari mw isi amaraso yacu? Umuntu wese muri bo ahabga imvune yera, babarirwa kumara iyindi misi baruhuka, gushitsa ah’ igitigiri c’abagurano bagenzi babo na bene Se, bagira bicwe nka bo, kizoshikira. Kandi mbona amena ica gatandatu kimatanije ico gitabo, isi iratigita cane: izuba ririrabura nk’igunira ry’ubgoya; ukwezi kwose guhinduka nk’amaraso: inyenyeri zo kw ijuru zikorokera hasi, nk’uk’ umusukoni uzungagizwa n’igihuhuta ugahungurura insukoni zawo zitararunguriza: ijuru ririzinga, nk’ umuzingo w’igitabo kizinzwe: imisozi yose n’ibizinga vyo mu kiyaga vyose bikūrwa ahantu havyo. Abami bo mw isi n’ abaganwa n’abakuru b’abagabisha b’abasoda n’abatunzi n’abanyenkomezi n’abagurano bose n’ abidegemvya bose binyegeza mu masenga no mu bitandara vyo ku misozi; babarira imisozi n’ibitandara, bati Ni mutugweko, muduhishe inyonga z’Īvyagiye kur’ irya ntebe n’uburake bg’Umwagazi w’Intama; kuk’ umusi uhambaye w’uburake bgabo ushitse, kandi ni nde ashobora guhagarara? Hanyuma y’ivyo, mbona abamarayika bane bahagaze ku mfuruka zine z’isi, bafashe imiyaga ine yo kw isi, kugira ngo ntihagire umuyaga uhūha kw isi canke ku kiyaga canke ku giti cose. Kandi mbona umumarayika wundi adūga, ava i burasirazuba, afise ikidomesho c’ Imana nzima, asemerera n’ijwi rirenga, abarira ba bamarayika bane bahawe kwonona isi n’ ikiyaga, ati Ntimugire ico mugira isi cank’ ikiyaga cank’ ibiti, tutaradoma ikimenyetso mu ruhanga rw’abagurano b’Imana yacu. Numva igitigiri c’abadomwekw ikimenyetso, ngo n’ ibihumbi ijana na mirongwine na bine, abādomwekw ikimenyetso bo mu miryango yose y’Abisirayeli. Abo mu muryango wa Yuda bākidomweko n’ibihumbi cumi na bibiri: Abo mu muryango wa Reyubeni n’ibihumbi cumi na bibiri: Abo mu muryango wa Gadi n’ibihumbi cumi na bibiri: Abo mu muryango wa Asheri n’ibihumbi cumi na bibiri: Abo mu muryango wa Nafutali n’ibihumbi cumi na bibiri: Abo mu muryango wa Manase n’ibihumbi cumi na bibiri: Abo mu muryango wa Simeyoni n’ibihumbi cumi na bibiri: Abo mu muryango wa Lewi n’ibihumbi cumi na bibiri: Abo mu muryango wa Isakari n’ibihumbi cumi na bibiri: Abo mu muryango wa Zebuloni n’ibihumbi cumi na bibiri: Abo mu muryango wa Yosefu n’ibihumbi cumi na bibiri: Abo mu muryango wa Benyamini bādomwekw ikimenyetso n’ibihumbi cumi na bibiri. Hanyuma y’ivyo mbona ishengero ryinshi, ata woshobora kuriharūra, bo mu mahanga yose n’imiryango yose n’amoko yose n’indimi zose, bahagaze imbere y’iyo ntebe n’imbere y’Umwagazi w’Intama, bambaye imvune zera, bari n’amashami y’ibigazi mu minwe: basemerera n’ijwi rirenga, bat’ Agakiza n’ak’ Imana yacu ivyagiye kur’ irya ntebe n’ak’ Umwagazi w’Intama. Abamarayika bose bari bahagaze bakikije ino ntebe, bakikije na ba bakuru na vya binyabugingo, bikubita hasi bubamye imbere y’intebe, basenga Imana, bati Amen, umugisha no guhimbazwa n’ubgenge n’ishimwe n’icubahiro n’ububasha n’ubushobozi n’ivy’ Imana yacu ibihe bitazoshira. Amen. Umwe muri ba bakuru arambaza, at’ Aba bambaye imvune zera ni ba nde, kandi bavuye hehe? Ndamwishura, nti Mugenzi, ni wewe wobimenya. Arambgira, at’ Aba n’abāvuye muri wa mubabaro mwinshi, kandi bamesuye imvune zabo bazezesha amaraso ya wa Mwagazi. Ni co gituma baba imbere y’intebe y’Imana, bakayikorera mu rusengero rwayo ku murango no mw ijoro: kand’ Īvyagiye kur’ irya ntebe izosanza ihema ryayo hejuru yabo. Ntibazoba bakigira inzara ukundi, kandi ntibazoba bakigira inyota ukundi, kand’ izuba ntirizobarabika cank’ indugumba yose, kuko wa Mwagazi ari hagati ahahanganye n’iyo ntebe, azobaragira, kand’ azobashōra ku masōko y’amazi y’ubugingo; kand’ Imana izohanagura amosozi yose ku maso yabo. Kand’ amennye ikigira indwi kimatanije ico gitabo, haba agacerere mw ijuru nk’igihimba c’isaha. Mbona abamarayika ndwi bama bahagarara imbere y’Imana bahabga inzamba ndwi. Haza umumarayika wundi, ahagarara ku gicaniro, afise icotero c’izahabu, ahabga imibavu myinshi ngw ayishire ku gusenga kw’abera bose kuri ku gicaniro c’izahabu kir’ imbere y’iyo ntebe. Umwotsi w’umubavu uva mu kuboko kw’umumarayika upfundukana n’ugusenga kw’abera imbere y’Imana. Umumarayika ajana icotero, acuzuza umuriro wo ku gicaniro, ashiburira mw isi: habah’ imituragaro n’amajwi n’imiravyo no gutigita kw’isi. Ba bamarayika ndwi bafise inzamba ndwi bagabiriza kuzivuza. Uwa mbere aravuza. Haza urubura n’umuriro bivanze n’ amaraso, bishiburirwa mw isi. Ikigira gatatu c’isi kirasha, ikigira gatatu c’ibiti kirasha, ivyatsi bibisi vyose birasha. Umumarayika wa kabiri aravuza. Ikimeze nk’igisozi kinini caka umuriro gishiburirwa mu kiyaga; ikigira gatatu c’ikiyaga gihinduka amaraso; ikigira gatatu c’ivyaremwe vyo mu kiyaga bifise ubugingo kirapfa; ikigira gatatu c’amato kirahona. Umumarayika wa gatatu aravuza: inyenyeri nini iva mw ijuru iratibuka, yaka nk’urumuri, itibukira ku kigira gatatu c’ inzūzi no ku masōko. Iyo nyenyeri yitwa Mururazi. Ikigira gatatu c’amazi gihinduka umururazi, abantu benshi bicwa n’ayo mazi, kuko yarurishijwe. Umumarayika wa kane aravuza. Ikigira gatatu c’izuba n’ ikigira gatatu c’ukwezi n’ikigira gatatu c’inyenyeri birakubitwa, kugira ngw ikigira gatatu cavyo gicure umwiza, ikigira gatatu co mu bihe vy’umurango nticākirwe, no mw ijoro n’uko. Ndarāba, numva inkukuma iguruka yātiriye ijuru, ivuga n’ ijwi rirenga, it’ Ibara, ibara, ibara riza kubonwa n’abari mw isi kubg’ ayandi majwi y’inzamba z’abamarayika batatu bahava bavuza. Umumarayika wa gatanu aravuza. Mbona inyenyeri itibukiye mw isi ivuye kw ijuru; ihabga urupfunguzo rw’urusumanyenzi rw’i kuzimu. Yugurura urusumanyenzi rw’i kuzimu, rupfundukamw’ umwotsi nk’uw’ itanure rinini, izuba n’ikirēre bicurishwa umwiza n’umwotsi wo mur’ urwo rusumanyenzi. Mu mwotsi havamw’ inzige zija mw isi, zihabga ububasha bgo gukora ivyo sikorupiyo zo kw isi zibasha gukora. Zibgirwa kutagira ico zigira ivyatsi vyo kw isi cank’ ikintu cose kibisi cank’ igiti cose, atar’ abantu batādomwekw ikimenyetso c’Imana mu ruhanga rwabo. Zihabga kutabica, ariko zihabga kubasesereza amezi atanu. Kandi kubabaza kwazo kumeze nk’ukwa sikorupiyo iyo iriye umuntu. Mur’ iyo misi abantu bazoba barondera urupfu, ariko ntibazorubona na gatoya; bazoba bifuza gupfa, urupfu rubahunge. Kand’ ishusho y’izo nzige yasa n’iy’ amafarasi yiteguriwe intambara, zari zambaye mu mitwe nk’ibitsibo bisa n’izahabu, mu maso hazo hasa n’ah’ abantu. Kandi zari zifise ubgoya bumeze nk’umushatsi w’abagore, amenyo yazo yari nk’ay’ intambge. Kandi zari zifise ibikīngira ibikiriza, bimeze nk’ivyuma, guhinda kw’amababa yazo kwari kumeze nk’uguhinda kw’imikogote ikwegwa n’amafarasi menshi yiruka ija mu ntambara. Kandi zari zifise imirizo nk’iya sikorupiyo, n’imbōyi, kandi mu mirizo yazo ni ho harimw’ ubushobozi bgo gusesereza abantu amezi atanu. Zifise umwami wazo, ni we mumarayika w’i kuzimu, mu Giheburayo yitwa Abadoni, mu Kigiriki yitwa Apoluwoni. Ibara rya mbere riraheze, eh’ ukundi kubona ibara kubiri guhava kuza hanyuma. Umumarayika wa gatandatu aravuza: numva ijwi riva ku mahembe ane y’igicaniro c’izahabu kir’ imbere y’Imana, ribarira umumarayika wa gatandatu afise inzamba, riti Bohora abamarayika bane babohewe ku ruzi runini Efurate. Abo bamarayika bane, bari biteguriwe iyo saha n’uwo musi n’ukwo kwezi n’uwo mwaka, babohorerwa kwica ikigira gatatu c’abantu. Igitigiri c’ingabo z’abarwanira ku mafarasi car’ ibihumbi amajana igihumbi kabiri: igitigiri cabo naracumvise. Kandi nerekwa ntya amafarasi n’abari bayicayeko. Bari bambaye ivyuma bikīngira ibikiriza, bisa n’ikibengebenge n’ agafyiri n’amazuku: imitwe y’ayo mafarasi yari nk’iy’ intambge, mu kanwa kayo havamw’ umuriro n’umwotsi n’amazuku. Ikigira gatatu c’abantu cicwa n’ivyo vyago, ukw ari bitatu, umuriro n’umwotsi n’amazuku, bivuye mu kanwa kayo. Kuk’ ububasha bg’ayo mafarasi buri mu kanwa kayo no mu mirizo yayo: kukw imirizo yayo imeze nk’inzoka, na yo iri n’imitwe, kandi ni yo aryanisha. Abantu bārokotse, batishwe n’ivyo vyago, ntibihana ivyakozwe n’intoke zabo, ngo bareke gusenga abadayimoni n’ibigirwamana vy’ izahabu n’ivy’ ifeza n’ivy’ imiringa n’ivy’ amabuye n’ivy’ ibiti, bidashobora kubona canke kwumva canke kugenda: kandi ntibihana ngo bareke ubgicanyi bgabo, cank’ uburozi cank’ ubushakanyi cank’ ubusuma. Mbona umumarayika wundi w’inkomezi, amanuka ava mw ijuru, yambaye igicu, no mu mutwe yari yambaye umunywamazi, mu maso hiwe hasa n’izuba, amaguru yiwe asa n’inkingi z’ umuriro. Yar’ afise mu minwe agatabo kazinguruye, ashinga ikirenge c’i buryo ku kiyaga, ic’i bumoso agishinga i musozi. Asemerera n’ijwi rirenga, nk’ukw intambge yivuga: asemereye, imituragaro ndwi ituragara amajwi yayo. Kand’ imituragaro ndwi imaze kuvuga nariko ngira nandike. Numva ijwi rivuye mw ijuru rimbarira, riti Matanisha ishashara udomemw’ ikimenyetso ivyo imituragaro ndwi ivuze, ntuvyandike. Umumarayika nabonye ahagaze ku kiyaga n’i musozi, amanika ukuboko kw’i buryo, agutunga mw ijuru, arahira Ībaho ibihe bitazoshira, yaremye ijuru n’ibirimwo, n’isi n’ibirimwo, n’ikiyaga n’ibirimwo, ati Ntibigitevye: ariko mu misi y’ijwi ry’umumarayika w’indwi, ah’ azoba agira avuze inzamba, ni ho ibanga ry’Imana rizoba riheraherejwe, nk’uko yabariye abasavyi bayo ubutumwa bgiza, ni bo bavugishwa na yo. Rya jwi numvise rivuye mw ijuru nongera kuryumva rimbarira, riti Genda wābīre igitabo kizinguruye kiri mu kuboko kw’ umumarayika, ahagaze ku kiyaga n’i musozi. Nja ah’ uwo mumarayika ari, ndamubgira kumpa ako gatabo. Arambarira, at’ Enda ugatsontsomere, karakururira mu nda, ariko mu kanwa karagusosera nk’ubūki. Nābīra ako gatabo, ngakūra mu kuboko kw’umumarayika, ndagatsontsomera; mu kanwa kansosera nk’ubūki; mmaze kukarya mu nda hacika umururazi. Barambarira, bat’ Ukwiye kuzosubira kuvugishwa ivy’ amoko menshi n’amahanga menshi n’ indimi nyinshi n’abami benshi. Bampa irenga rimeze nk’ inkoni, bati Va hasi ugere urusengero rw’Imana n’igicaniro n’abarusengeramwo. Intangaro y’urusengero uyireke, ntuyigere, kuko yahawe abanyamahanga: kandi n’igisagara cera bazogisiribanga amezi mirongwine n’abiri. Kand’ abanshingira intahe babiri nzobavugisha, bazovugishwa imisi igihumbi n’amajana abiri na mirongwitandatu bambaye amagunira. Abo ni bo biti vy’imyelayo bibiri n’ibiterekwakw amatara bibiri, bihagaze imbere ya Nyen’ isi. Kand’ iy’ umuntu agomvye kubagirira nabi umuriro ubava mu kanwa, ugaturira abansi babo: kand’ umuntu ni yagomba kubagirira nabi uko ni kw akwiye kwicwa. Abo bafise ubushobozi bgo gukinga ijuru, ngw imvura ntikoroke mu misi yo kuvugishwa kwabo: kandi bafise ubushobozi ku mazi kuyahindura amaraso no kubabarisha isi icago cose, uko bagomvye. Kandi ni baheza gushinga intahe, igikōko kizodūga kivuye i kuzimu, kizobarwanya, kibaneshe, kibice. Imivyimba yabo izogangarara mw ibarabara ryo mu gisagara kinini, ni co mu buryo bg’impwemu citwa Sodomu na Egiputa, kandi ni ho Umwami wabo yabambge. Kand’ abo mu moko n’imiryango n’indimi n’ amahanga bazorāba imivyimba yabo imisi itatu n’igihimba, ntibazokunda kw iyo mivyimba ihambga. Abari mw isi bazonezerwa, bazobītamba ku muvyimba, barungikiranire amashimwe, kukw abo bavugishwa n’Imana bātoneka abari mw isi. Iyo misi itatu n’igihimba ishize impwemu z’ubugingo zivuye ku Mana zibinjiramwo, baravyuka, barahagarara: ubgoba bginshi butera ababarāba. Bumva ijwi rirenga rivuye mw ijuru ribabarira, riti Ni mudūge muze ino. Badūga mu gicu baja mw ijuru abansi babo barorēra. Uwo mwanya isi iratigita, ikigiracumi ca ca gisagara kirasenyuka, ukwo gutigita kwica abantu ibihumbi ndwi, abarokotse baterwa n’ubgoba, bahimbaza Imana Nyen’ ijuru. Ibara rya kabiri riraheze: eh’ irya gatatu rigira rize. Umumarayika w’indwi avuza inzamba: mw ijuru hakurikira amajwi arenga, at’ Ubgami bg’isi buhindutse ubg’ Umwami wacu n’ubga Kristo wiwe, kand’ azohora ahangamye ibihe bitazoshira. Ba bakuru mirongwibiri na bane, bicara ku ntebe zabo imbere y’Imana, bikubita hasi bubamye, basenga Imana, bati Turagushimye, Mwami Mana ushobora vyose, uriho kandi wamyeho, kuko wābiriye ububasha bgawe buhambaye, ukima. Kand’ amahanga araraka, uburake bgawe buraza, igihe co guciramw’ amateka abapfuye kirashika, n’ico kugereramw’ abasavyi bawe, ni bo bavugishwa nawe, no kugerera abera n’abubaha izina ryawe, aboroshe n’abahambaye, n’ico guhonerezamw’ abahonnya isi. Urusengero rw’Imana rwo mw ijuru rurugururwa, mu rusengero rwayo habonekamw’ isandugu y’isezerano ryayo, hakurikira imiravyo n’amajwi n’imituragaro no gutigita kw’isi n’ urubura ruhambaye. Ikimenyetso gihambaye kiboneka mw ijuru: umugore yambaye izuba, ukwezi kwari musi y’ibirenge vyiwe, mu mutwe yambaye igitsibo c’inyenyeri cumi na zibiri: kandi yar’ akuriwe, atura akaborogo, kukw aramutswe, ababazwa n’ibise. Mw ijuru haboneka ikindi kimenyetso, igisato c’amahēro gisa n’ikibengebenge, gifise imitwe ndwi n’ amahembe cumi, no mu mitwe yaco cambaye imigāra ndwi. Umurizo waco ukwega ikigira gatatu c’inyenyeri zo kw ijuru, uzishiburira kw isi. Ico gisato gihagarara imbere y’uwo mugore agira avyare, kugira ngo ni yavyara kirotse umwana wiwe. Avyara umwana w’umuhungu, ni we azoragiza amahanga inkoni y’icuma. Umwana wiwe arasahurwa, ajanwa ku Mana no ku ntebe yayo. Umugore ahungira mu bugaragwa, ah’ afise ahantu yateguriwe n’Imana, kugira ngo bamugaburirireyo imisi igihumbi n’amajana abiri na mirongwitandatu. Mw ijuru havyuka intambara. Mikayeli n’abamarayika biwe barwanya ca gisato: igisato kirwanana n’abamarayika baco. Ntibatsinda, kandi mw ijuru ahabo ntihaba hakiboneka. Ca gisato c’amahēro kirakororwa, ni co ya nzoka ya mbere, yitwa Murwanizi, irindi ni Satani, ni co kizimiza abari kw isi bose, gikororerwa kw isi, abamarayika baco bakororanwa na co. Mw ijuru numva ijwi rirenga, riti Noneh’ agakiza karashitse, gashikanye n’ ubushobozi n’ubgami bg’Imana yacu n’ububasha bga Kristo wayo: kuk’ Umurezi wa bene Data akororewe hasi, yahora abarega ku murango no mw ijoro imbere y’Imana yacu. Na bo bamuneshesheje amaraso y’ Umwagazi w’Intama n’ijambo ryo gushinga intahe kwabo, ntibakunda amagara yabo, ntibanka no gupfa. Nuko noneho munezerwe mwa majuru, namwe abayabamwo. Ibara rizobonwa n’ isi n’ikiyaga, kuk’ Umurwanizi yabamanukiye, ari n’inzigo nyinshi, azi kw afise igihe gito. Kandi ca gisato, kibonye yuko gikororewe kw isi, gihīga wa mugore yavyaye umuhungu. Umugore ahabga amababa abiri y’inkukuma nini, kugira ngw agurukire mu bugaragwa ahantu hiwe, ah’ agaburirirwa igihe n’ibihe n’igice c’igihe, arindwa ico kiyoka. Ico kiyoka gisendanisha amazi nk’uruzi avuye mu kanwa kaco inyuma y’uwo mugore kugira ngo kimutwaze uruzi. Isi itabara uwo mugore, yasamika akanwa kayo, imira uruzi ca gisato casendanishije. Ico gisato kigirira wa mugore inzigo, kirīgīra ngo kirwanye abo mu ruvyaro rwiwe basigaye, bitondera ivyagezwe n’Imana kandi bafise ibishingira Yesu intahe. Gihagarara ku musenyi wo ku kiyaga. Mbona igikōko ciburuka kiva mu kiyaga, gifise amahembe cumi n’imitwe ndwi: ku mahembe yaco hārih’ imigāra cumi, no ku mitwe yaco hārih’ amazina y’amarogotano. Ico gikōko nabonye casa n’ingwe, amajanja yaco yar’ ameze nk’ay’ idubu, akanwa kaco kari kameze nk’ak’ intambge. Ca gisato kigiha ububasha bgaco, no kuja ku ngoma yaco, n’ubutware buhambaye. Muri ya mitwe yaco mbonamw’ umwe usa n’ūkomeretse akagīrīre: uruguma rwocishe rurakira. Isi yose ikurikira ico gikōko bagitangarira. Batazira ico gisato bagisenga, kuko cahaye ico gikōko ububasha bgaco; batazira na kino gikōko bagisenga, bati Ni nde ahwanye n’iki gikōko, kandi ni nde ashobora kukirwanya? Gihabga akanwa kavuga ibihambaye n’ivyo kurogota: gihabga n’ubushobozi bgo gushishikara amezi mirongwine n’abiri. Giteranura akanwa kaco kirogota ku Mana, kirogota no kw izina ryayo, no kw ihema ryayo, no ku baba mw ijuru. Gihabga kurwanya abera no kubanesha, kandi gihabga gutwara imiryango yose n’amoko yose n’indimi zose n’amahanga yose. Kand’ ababa kw isi bose bazogisenga, umuntu wese atanditswe izina mu gitabo c’ubugingo c’Umwagazi w’Intama yatanzwe kw ikimazi uhereye ku kuremwa kw’isi. Namba har’ umuntu ari n’ugutwi ni yumve. Namb’ umuntu yagerewe gufatwa mpiri azofatwa mpiri; namb’ umuntu yicisha inkota akwiye kuzokwicishwa inkota. Aho ni ho ukwihangana kw’abera guserukira bo n’ukwizera kwabo. Kandi mbona ikindi gikōko gisokorotse mw isi: gifise amahembe abiri nk’ay’ umwagazi w’intama, kivuga nk’igisato. Kiganzisha ububasha bgose bga ca gisato ca mbere mu maso yaco, kigōbēra isi n’abayibako gusenga ca gikōko ca mbere, cakize uruguma rwocishe. Kandi gikora ibimenyetso bihambaye, kimanura umuriro uva mw ijuru utibukira kw isi mu maso y’abantu. Kizimirisha ababa kw isi ibimenyetso cahawe gukorera mu maso ya ca gikōko, kibarira ababa kw isi gukora igishushanyo ca ca gikōko cari n’uruguma rw’inkota, kigahava kikabaho. Gihabga guha ico gishushanyo c’igikōko guhūmēka, ngw ico gishushanyo c’igikōko kivuge, kandi cicishe abatazogisenga bose. Kigera ko bose, aboroshe n’abahambaye, n’abatunzi n’aboro, n’abidegemvya n’abagurano, bashirwakw ikimenyetso ku kiganza c’i buryo canke mu ruhanga: kandi ko hatagira umuntu yemererwa kugira ic’ agura cank’ ic’ ashōra, atar’ ūfise ico kimenyetso, ni co zina rya ca gikōko cank’ igitigiri c’ izina ryaco. Aho ni ho ubgenge buserukira. Ūfise ubgenge n’aharūre igitigiri c’ico gikōko. N’igitigiri c’umuntu: igitigiri caco n’amajana atandatu na mirongwitandatu na gatandatu. Kandi mbona Umwagazi w’Intama, ahagaze ku musozi Siyoni, ahagararanye n’abantu ibihumbi ijana na mirongwine na bine, bafise izina ryiwe n’izina rya Se yanditswe mu ruhanga rwabo. Numva ijwi rivuye mw ijuru, nk’ iry’ amazi menshi asūma, kandi nk’ iry’ inkuba ituragara cane: kand’ iryo jwi numvise ryari rimeze nk’iry’ abacuraranzi bacuraranga inanga zabo. Baririmbira indirimbo nsha imbere ya ya ntebe y’ubgami, n’imbere ya vya binyabugingo bine na ba bakuru. Nta muntu yashoboye kwiga iyo ndirimbo atari bamwe ibihumbi ijana na mirongwine na bine, bācunguwe ngo bakūrwe mw isi. Abo ni bo batandujwe n’icitwa umugore, kuko bābaye nk’inkumi. Abo ni bo bakurikira wa Mwagazi ah’ aja hose. Abo bācunguwe mu bantu, kugira ngo babe umushuzo ku Mana no kuri wa Mwagazi. Kandi mu kanwa kabo ntihābonetsemw’ ikinyoma: nta gasembga bagira. Kandi mbona umumarayika wundi aguruka yātiriye ijuru, afise ubutumwa bgiza butazoshira bgo kubarira ababa kw isi n’ amahanga yose n’imiryango yose n’indimi zose n’amoko yose. Avuga n’ijwi rirenga, ati Mwubahe Imana, muyihimbaze, kukw igihe c’amateka yayo gishitse, musenge iyaremye ijuru n’isi n’ ikiyaga n’amasōko y’amazi. Umumarayika wundi wa kabiri akurikirirako, ati Kirakomvomvotse, kirakomvomvotse, Babuloni, ca gisagara gihambaye, cateretse amahanga yose vino ni yo burake bg’ubushakanyi bgaco. Umumarayika wundi wa gatatu akurikirirako, avuga n’ijwi rirenga, ati Ni hagira umuntu asenga ca gikōko n’igishushanyo caco, akemera gushirwakw ikimenyetso mu ruhanga canke ku kiganza, uwo na we azonywa kuri vino, ni yo burake bg’Imana, yiteguwe idafunguye mu gakarabo k’uburake bgayo. Kand’ azobabarizwa n’umuriro n’amazuku imbere y’abamarayika bera n’imbere ya wa Mwagazi. Umwotsi wo kubabazwa kwabo upfunduka ibihe bitazoshira, kandi ntibaruhuka ku murango no mw ijoro, abasenze ca gikōko n’igishushanyo caco, umuntu wese yemeye gushirwakw ikimenyetso c’izina ryaco. Aho ni ho ukwihangana kw’abera guserukira, bitondera ivyagezwe n’Imana n’ ukwizera Yesu. Numva ijwi rivuye mw ijuru rimbgira, rit’ Andika, ut’ Uhereye none hahirwa abapfa bapfira mu Mwami. Kandi Mpwemu aravuga, at’ Ego me, ngo baruhuke ubutame bgabo, kukw ibikorwa vyabo bijana na bo bibakurikiye. Kandi mbona igicu cera; no kuri kino gicu ūkivyagiyeko, asa n’Umwana w’umuntu, yambaye igitsibo c’izahabu mu mutwe, kand’ afise umuhoro ukarishe mu kuboko. Umumarayika wundi ava mu rusengero, asemerera n’ijwi rirenga, abgira ūvyagiye kur’ ico gicu, ati N’urungike umuhoro wawe, wimbure, kukw iyimbura rishitse, kand’ ivyimburwa vyo mw isi vyumye. Ūvyagiye ku gicu arekurira umuhoro wiwe mw isi, isi irimburwa. Umumarayika wundi ava muri rwa rusengero rwo mw ijuru, na we nyene afise umuhoro ukarishe. Umumarayika wundi ava ku gicaniro, ni we aganza umuriro, asemerera n’ ijwi rirenga, abarira ūfise umuhoro ukarishe, ati Rungika umuhoro wawe ukarishe, uce inzabibu zo ku muzabibu w’isi, kukw inzabibu zawo zirungurije. Umumarayika arekurira umuhoro wiwe mw isi, aca inzabibu z’umuzabibu w’isi, aziterera mu bgato bunini bg’ukuraka kw’Imana. Ubgo bgato buganishirizwamw’ ibirenge inyuma ya ca gisagara, amaraso ava mu bgato, ashitsa stadiyo igihumbi n’amajana atandatu, agera ku mijiginya y’ amafarasi. Mbona ikindi kimenyetso mw ijuru gihambaye, gitangaza, abamarayika ndwi bafise ivyago ndwi, ni vyo vy’iherezo, kuko mur’ ivyo ari ho uburake bg’Imana buheraherezwa. Mbona igisa n’ikiyaga c’ ibirahuri kivanze n’umuriro; mbona abatabarutse banesheje ca gikōko n’igishushanyo caco n’igitigiri c’izina ryaco, bahagaze kur’ ico kiyaga c’ibirahuri, bafise inanga z’Imana. Baririmba indirimbo ya Mose umusavyi w’ Imana, n’indirimbo ya wa Mwagazi, bat’ Ibikorwa vyawe birahambaye kandi biratangaza, Mwami Mana ushobora vyose; inzira zawe n’iz’ ukugororoka n’ukuri, Mukama w’amahanga. Ni nde atazogutinya ga Mwami, cank’ atazohimbaza izina ryawe? Kukw ari wewe wenyene wera, amahanga yose azoza akwikubite imbere, agusenge, kukw amateka yawe agororotse aseruwe. Hanyuma y’ivyo mbona huguruka urusengero rw’ihema ry’ Ibishinga intahe rwo mw ijuru, hasohoka ba bamarayika ndwi bava mur’ urwo rusengero bafise vya vyago ndwi, bambaye impuzu zera zitanduye, zikayangana, kandi bambaye imikanda y’izahabu mu gikiriza. Kimwe muri vya binyabugingo bine giha bano bamarayika ndwi inzavya ndwi z’izahabu, zuzuye uburake bg’ Imana ibaho ibihe bitazoshira. Rwa rusengero rwuzura umwotsi uva mu bgiza bg’Imana no mu bushobozi bgayo, kandi nta washoboye kwinjira mur’ urwo rusengero, gushitsa aho vya vyago ndwi vy’abo bamarayika ndwi vyaheraherejwe. Numva ijwi rirenga rivuye muri rwa rusengero ribarira ba bamarayika ndwi, riti Ni mugende, musuke kw isi izo nzavya ndwi z’uburake bg’Imana. Uwa mbere aragenda, asuka urwavya rwiwe kw isi, abantu bafise ikimenyetso ca ca gikōko, bagasenga igishushanyo caco, bafatwa n’ibisebe bikomeye bibi. Uwa kabiri asuka urwavya rwiwe mu kiyaga, gicika amaraso nk’ay’ ūpfuye: ikintu cose co mu kiyaga kiri n’ubugingo kirapfa. Uwa gatatu asuka urwavya rwiwe mu nzūzi no mu masōko, bicika amaraso. Numva umumarayika w’amazi avuga, at’ Uragororotse, uriho kandi wamyeho, Uwera, kuk’ uciye iryo teka. Bavishije amaraso y’abera n’ay’ abavugishijwe nawe, kand’ amaraso nyene ni yo ubahaye ngo banywe: birababereye. Numva igicaniro kivuga, kit’ Ego me Mwami Mana ushobora vyose, amateka yawe n’ay’ ukuri n’ ukugororoka. Uwa kane asuka urwavya rwiwe mu zuba. Rihabga kubaburisha abantu umuriro. Abantu bababurwa n’indugumba nyinshi, barogota kw izina ry’Imana igaba ivyo vyago, ntibihana ngo bayihimbaze. Uwa gatanu asuka urwavya rwiwe ku ntebe y’ubgami ya ca gikōko. Ubgami bgaco bucura umwiza, uburibge butuma bahekenya indimi zabo, kand’ uburibge bgabo n’ibisebe vyabo bituma barogota ku Mana Nyen’ ijuru, kandi ntibihana ngo bareke ibikorwa vyabo. Uwa gatandatu asuka urwavya rwiwe mu ruzi runini Efurate. Amazi yarwo arakama, kugira ngw inzira y’abami bava i burasirazuba yitegurwe. Kandi mbona mu kanwa ka ca gisato no mu kanwa ka ca gikōko no mu kanwa ka wa muvugishwa w’ibinyoma, havamw’ impwemu zitatu zihumanya, zisa n’ibikere: kukw izo ar’ impwemu z’abadayimoni, zikora ibimenyetso, zija ku bami bo mw isi yose, ngo zibakoranirize ku ntambara yo ku musi uhambaye w’Imana ishobora vyose. (Ehe ndaza nk’igisuma. Hahirwa ūba maso, akazigama impuzu ziwe, ngo ntagende amēnya, bakabona isoni z’ubgambure bgiwe.) Zibakoraniriza ahantu hitwa Haru‐Magedoni mu Giheburayo. Uw’ indwi asuka urwavya rwiwe mu kirere. Ijwi rirenga riva mu rusengero kuri ya ntebe, rivuga, riti Karabaye. Habah’ imiravyo n’amajwi n’imituragaro, habaho no gutigita kw’isi guhambaye; nta gutigita kunganya n’ukwo ubuhambazi no gukomera kwigeze kubaho, uhereye ah’ abantu bākabereye kw isi. Ca gisagara gihambaye kigabanywamwo gutatu, ibisagara vy’abanyamahanga birasenyuka. I Babuloni hahambaye hibukwa imbere y’ Imana, ngo hahabge agakarabo ka vino y’uburake bgayo bg’ inkazi. Ibizinga vyo mu kiyaga vyose birahunga, kand’ imisozi ntiyasubira kuboneka. Urubura ruhambaye, ibuye rimwe ryarwo ririvye nk’italanto, rukoragurikira ku bantu ruvuye mw ijuru: ico cago c’urubura gituma abantu barogota ku Mana, kukw icago carwo gikomeye cane. Haza umwe wo muri ba bamarayika ndwi bari bafise za nzavya ndwi, avugana nanje, arambgira, ati Ngwino nkwereke iteka rizocirwa maraya w’agahebuza, yicaye kw iteraniro ry’amazi menshi. Uyo abami bo kw isi bāsambana na we, ababa kw isi bakaborerwa vino, ni zo busambanyi bgiwe. Anjana mu bugaragwa ndi muri Mpwemu. Mbona umugore yicaye ku gikōko gisa n’agahama, cuzuye amazina y’amarogotano, gifise imitwe ndwi n’amahembe cumi. Uwo mugore yambaye impuzu y’inyambarabami n’iy’ agahama, yari yisakaye izahabu n’utubuyenge tw’igiciro kinini n’ imaragarita, afise igikombe c’ izahabu mu minwe cuzuye ibihumanya n’imyanda y’ubusambanyi bgiwe. Mu ruhanga afise izina ry’akabanga, ryanditswe ngo BABULONI HAHAMBAYE, NYINA WA BA MARAYA, KANDI NYINA W’ IBIHUMANYA VYO MW ISI. Kandi mbona uwo mugore aborewe amaraso y’abera n’amaraso y’abashingiye intahe ivya Yesu. Ndamubonye birantangaza ndumirwa rwose. Umumarayika arambaza, ati N’iki kigutangaje? Ndakubgira akabanga k’uriya mugore n’ak’ igikōko agenderako gifise imitwe ndwi n’amahembe cumi. Igikōko ubonye cariho kandi ntikikiriho, kandi kigira kidūge kive i kuzimu, kije kuranduka. Kand’ ababa kw isi batanditswe amazina yabo mu gitabo c’ubugingo, uhereye ku kuremwa kw’isi, bazotangara babonye ico gikōko yuko cariho kandi kitakiriho, kandi kizoboneka. Aha ni ho umutima w’ubgenge userukira. Imitwe ndwi, iyo ni yo misozi ndwi uwo mugore yicayeko. Kandi ni yo bami ndwi: abatanu bārakombowe, umwe ariho, uwundi we ntaraza, kandi ni yaza azoba ar’ uwo kumara igihe gito. Kandi ca gikōko, cariho kandi kitakiriho, ico ubgaco n’ūgira umunani, ariko kandi n’umwe muri ba bandi ndwi, kand’ azoja kuranduka. Kand’ amahembe cumi wabonye ni yo bami cumi batarīma, ariko bahabga kuganziriza hamwe na ca gikōko nk’abami nyene, kumara isaha imwe. Abo bahūza inama, baha ca gikōko ububasha bgabo n’ubutware bgabo. Abo bazorwanya Umwagazi w’Intama, uwo Mwagazi azobanesha, kukw ari we aganza abaganza n’Umwami w’abami, kand’ abari kumwe na we, bāhamagawe, bātoranijwe, bāyobotse, na bo bazobanesha. Arambgira, ati Ya mazi wabonye, maraya yicarako, ni yo moko n’amakungu y’abantu n’amahanga n’indimi. Ya mahembe cumi wabonye na ca gikōko bizokwanka uwo maraya, bizomuzingazinga, bimukobe, birye inyama ziwe, bimutongoze umuriro. Kukw Imana yashize mu mitima yabo gukora ivyo yagabiye, no guhūza inama, no gushira ca gikōko ku ngoma yabo, kugeza ah’ amajambo y’ Imana azoshikira. Umugore wabonye ni we ca gisagara gihambaye, kiganza abami bo kw isi. Hanyuma y’ivyo mbona umumarayika wundi, amanuka avuye mw ijuru, afise ubutware buhambaye, isi ibonesherezwa n’ubgiza bgiwe. Asemerera n’ijwi rirenga, ati Kirakomvomvotse, kirakomvomvotse, Babuloni ca gisagara gihambaye, gicitse ikibanza c’abadayimoni, aharindirwa impwemu zihumanya zose, aharindirwa ibisīga bihumanya vyankwa vyose. Kukw amahanga yose yanyoye vino, ni zo burake bg’ubusambanyi bgiwe, kand’ abami bo kw isi bāsambana na we, abadandaza bo kw isi bātungishwa n’ubginshi bg’ ibihinda vyiwe. Numva ijwi rindi rivuye mw ijuru, rivuga, riti Bantu banje, ni muve i we, kugira ngo mwoye gufatanya n’ivyaha vyiwe, mwoye guhabga ku vyago vyiwe. Kukw ivyaha vyiwe vyārundanijwe bigashika kw ijuru, kand’ Imana yibutse ukugabitanya kwiwe. Mumugirire ibihwanye n’ivyo yagiriye abandi, mumugerere kabiri ibikwiranye n’ivyo yakoze. Mu gakarabo yavangiyemwo, mumuvangiremwo kabiri. Nk’ uko yihimbaza, akīgirira ibihinda, abe ari ko mumuha kubabazwa agashinyaguro no kuboroga. Kuko yibgira mu mutima, ngo Mvyagiye nd’umwamikazi, sind’ umupfakazi, sinzobona amaborogo n’akazirukanyo: ni co gituma ivyago vyiwe vyose bizoza ku musi umwe, urupfu n’amaborogo n’amapfa, kand’ azotongozwa umuriro: kuk’ Umwami Imana amuciriyekw iteka ar’ uw’ ubushobozi. Kand’ abami bo kw isi, abāsambana na we, bagasangira na we ibihinda vyiwe, bazomuririra, bamuvugirize amarūru, aho bazobonera umwotsi wo kuyigizwa kwiwe, bahagaritswe kure no gutinya ugushinyagurirwa kwiwe, bati N’ibara, n’ibara, ewe wa gisagara gihambaye, Babuloni, wa gisagara c’inkomezi, kuko mw isaha imwe iteka uciriweko rigushikiriye! N’abadandaza bo kw isi barakiririra, barakiborogera, kukw ata wukibagurira ibishōrano vyabo bizanwa mu bgato; ibishōrano vy’izahabu n’ifeza n’utubuyenge tw’igiciro kinini, n’imaragarita, n’impuzu zera nziza, n’iz’ inyambarabami, na hariri, n’iz’ agahama, n’imbaho zose zimota neza, n’imbombovu zose z’ibintu vyabājwe mu mahembe y’inzovu, n’imbombovu zose z’ibintu vyabājwe mu biti vyiza vy’igiciro kinini, n’ivyacuzwe mu miringa, no mu butare, n’ivyabājwe mw ibuye ryitwa marimari, n’ ibisosa vyitwa mudarasini, n’ imbazi, n’imibavu, n’amavuta amota neza, n’isenga, na vino, n’ amavuta ya elayo, n’ifu isetse neza, n’ingano, n’inka, n’intama, n’amafarasi, n’imikogote, n’imibiri y’abantu n’ubugingo bgabo. (Kand’ iyera ry’ukwifuza kw’ umutima wawe rirakuvuyeko; n’ ibintu vyose biryoshe n’ibirābika neza biguhonnyeko, ntibazobibona ukundi.) Abāshōra ivyo, batungishijwe n’ico gisagara, bazohagarikwa kure no gutinya ugushinyagurirwa kwaco, barira baboroga, bati N’ibara, n’ibara, ca gisagara gihambaye, cambaye impuzu zera nziza n’iz’ inyambarabami n’iz’ agahama, kandi cisakaye izahabu n’utubuyenge tw’ igiciro kinini n’imaragarita, kuk’ ubutunzi bungaho bukomvomvotse mw isaha imwe! Kandi nyen’ ubgato wese, n’ umuntu wese ajabukirizwa mu bgato ahantu hose, n’abasoza, n’abatunzwe n’ikiyaga, bari bahagaze kure, kandi bakirāba umwotsi wo kuyigizwa kwaco barataka, bati N’ikihe cari gihwanye na kiriya gisagara gihambaye? Biyorera imikungugu ku mitwe, bataka barira baboroga, bati N’ibara, n’ibara, ca gisagara gihambaye, catungishije ubutunzi bgaco abafise amato yabo mu kiyaga bose, kuko cakomvowe mw isaha imwe! Ni biguhimbare, wa juru, namwe abera n’intumwa n’abavugishwa n’Imana, kukw Imana igiciriyekw iteka, igihōra mwebge. Umumarayika w’inkomezi araha ikibuye kimeze nk’igisyo kinini, agita mu kiyaga, at’ Uko ni ko Babuloni igisagara gihambaye kizotererwa kigenda imivuguvugu, kandi ntikizosubira kuboneka ukundi. Ntihazokwumvikana ukundi muri wewe ijwi ry’abacuraranzi n’iry’ abaririmvyi, n’iry’ abavuza imyironge n’iry’ abavuza inzamba; kandi nta muhinga w’umunyabuhinga bgose agisubira kuboneka muri wewe ukundi, kand’ ukuvuga kw’urusyo ntikugisubira kwumvikana muri wewe ukundi. Kand’ ukumurika kw’itara ntikugisubira kubonesha muri wewe ukundi, kand’ ijwi ry’umukwe n’iry’ umugeni ntirigisubira kwumvikana muri wewe ukundi. Abadandaza bawe bār’ abahambaye bo kw isi, kukw amahanga yose yahendahenzwe n’uburozi bgawe. Kandi mur’ ico gisagara amaraso y’ abavugishwa n’Imana n’ay’ abera n’ay’ abishwe bo kw isi bose ni ho yabonetse. Hanyuma y’ivyo numva mw ijuru ikimeze nk’ijwi rirenga ry’ishengero ryinshi, riti Haleluya; agakiza n’ubgiza n’ ububasha n’ivy’ Imana yacu, kukw amateka yayo ar’ay’ ukuri n’ ukugororoka. Yaciriyekw iteka umwe maraya w’agahebuza, yononesha abari mw isi ubusambanyi bgiwe, kand’ imuhōye amaraso y’ abagurano bayo. Rivuga ubugira kabiri, riti Haleluya. Kand’ umwotsi wiwe upfunduka ibihe bitazoshira. Ba bakuru mirongwibiri na bane na vya binyabugingo bine vyikubita hasi, bisenga Imana ivyagira kuri ya ntebe, biti Amen; Haleluya. Ijwi riva kur’ iyo ntebe rivuga, riti Ni mushime Imana yacu, yemwe mwese abagurano bayo, abayubaha, aboroshe n’abakomeye. Numva ikimeze nk’ijwi ry’ ishengero rinini, n’ikimeze nk’ ugusūma kw’amazi menshi, n’ ikimeze nk’ijwi ry’imituragaro ihambaye, kivuga, kiti Haleluya, kuk’ Umwami Imana yacu ishobora vyose ihangamye. Tunezerwe, duhimbarwe, tuyihe icubahiro, kuk’ ubukwe bga wa Mwagazi w’ Intama bushitse, umugeni wiwe ariteguye. Kandi yahawe kwambara impuzu zera nziza, zikayangana, zitanduye; izo mpuzu zera nziza ni zo bikorwa vyo kugororoka vy’abera. Umumarayika arambarira, at’ Andika, uti Hahirwa abatorewe gutaha ubukwe bga wa Mwagazi. Kand’ arambarira, at’ Ayo n’ amajambo y’ukuri y’Imana. Nikubitishwa hasi imbere y’ ibirenge vyiwe no kumusenga. Arambarira, at’ Oya sigaho; nd’umugurano mugenzawe, kandi ndi mugenzi wa bene So bafise ivyo gushingira intahe Yesu: Imana ba ari yo usenga. Kukw abashingira intahe Yesu baba bavugishwa na Mpwemu. Mbona ijuru ryuguruye, kandi mbona ifarasi y’igitare, ūyivyagiyeko yitwa Mwizigirwa, irindi ni Munyakuri. Aca amateka akarwana intambara mu bugororotsi. Inyonga ziwe n’imbeya z’umuriro, no mu mutwe yambaye imigāra myinshi, kand’ afise izina ryanditswe, nta wurizi atari we wenyene. Yambaye impuzu zājobetswe mu maraso, kandi yitwa Jambo w’Imana. Ingabo zo mw ijuru ziramukurikira, zicaye ku mafarasi y’ibitare, zambaye impuzu nziza zera derere, zitanduye. Mu kanwa kiwe havamw’ inkota ikarishe, kugira ngw ayikubite amahanga: azoyaragiza inkoni y’icuma. Kand’ aganishiriza ibirenge mu bgato vino y’uburake bg’inkazi bg’Imana ishobora vyose. Kandi ku mpuzu ziwe no ku kibero, afise izina ryanditsweko, ng’ UMWAMI W’ABAMI, ŪGANZA ABAGANZA. Mbona umumarayika ahagaze ku zuba; asemerera n’ijwi rirenga, abarira ibisīga vyose biguruka vyātiriye ijuru, ati Ni muze mukoranire amazimano menshi y’ Imana, ngo murye inyama z’ abami n’iz’ abakuru b’abagabisha b’abasoda n’iz’ abahizi n’iz’ amafarasi n’iz’ abayicarako n’iz’ abantu bose, abidegemvya n’abagurano, aboroshe n’abahambaye. Mbona ca gikōko n’abami bo kw isi n’ingabo zabo bakoraniye kurwanya ūvyagiye kuri ya farasi n’ingabo ziwe. Ico gikōko gifatwa mpiri, bo na wa muvugishwa w’ibinyoma, yakorera vya bimenyetso mu maso yaco, akabizimirisha abemeye gushirwakw ikimenyetso ca ca gikōko n’ abasenga igishushanyo caco. Vyompi bitererwa bibona mu kiyaga caka umuriro n’amazuku. Abasigaye bicishwa inkota y’ūvyagiye kuri ya farasi, imwe ivuye mu kanwa kiwe. Ibisīga vyose bifunereza inyama zavyo. Mbona umumarayika amanuka avuye mw ijuru, afise urupfunguzo rw’i kuzimu, afise n’ ikinyororo mu minwe. Afata ca gisato, ni co ya nzoka ya mbere, ni yo Murwanizi irindi ni Satani, akiboha ngo kimare imyaka igihumbi, agikororera i kuzimu, arahadadira, ashirakw ikimenyetso kikirumanya, kugira ngo nticongere kuzimiza amahanga, gushitsa ah’ iyo myaka igihumbi izoshirira: ni yashira gikwiye kubohorwa ngo kimare igihe gito. Mbona intebe z’ubgami, mbona abicara kuri zo, bahabga ubucamanza. Kandi mbona ubugingo bg’ abaciwe amazosi, babahōra gushingira intahe Yesu, n’ijambo ry’ Imana, ni bo batāsenze ca gikōko cank’ igishushanyo caco, kandi ntibemeye gushirwa ikimenyetso caco mu ruhanga canke ku kiganza. Baba bazima, bafatanya na Kristo kuganza imyaka igihumbi. Abapfuye bandi ntibaba bazima iyo myaka igihumbi itarashira. Ukwo ni kwo kuzuka kwa mbere. Ūri mu mugabane wo kuzuka kwa mbere arahiriwe kandi n’ uwera. Urupfu rwa kabiri ntirugira ububasha ku bameze bartyo, ariko bazoba abaherezi b’Imana na Kristo, kandi bazofatanya na we kuganza, iyo myaka igihumbi. Kand’ iyo myaka igihumbi ni yashira, Satani azorekurwa ngw ave mw ibohero, azosokoroka aje kuzimiza amahanga yo mu mfuruka zine z’isi, Gogi na Magogi, kugira ngw ayakoranirize hamwe ku ntambara, igitigiri cabo ni nk’ umusenyi wo ku kiyaga. Baradūga bakwira isi yose, bakikiza ah’ ingabo z’abera zishagaje, na ca gisagara gikundwa. Umuriro uratibuka uvuye mw ijuru, urabarigata. Kand’ Umurwanizi yabazimiza atererwa muri ca kiyaga caka umuriro n’amazuku, kirimwo na ca gikōko na wa muvugishwa w’ibinyoma, bazobabazwa ku murango no mw ijoro ibihe bitazoshira. Mbona intebe niniya yera, mbona n’Iyivyagiyeko, isi n’ijuru bihunga mu nyonga hayo, aho vyahora ntihaba hakiboneka. Mbona abapfuye, abahambaye n’aboroshe, bahagaze imbere y’ iyo ntebe; ibitabo birazingururwa. Kand’ ikindi gitabo kirazingururwa, ni co gitabo c’ubugingo. Abapfuye bacirwa imanza z’ivyanditswe mur’ ivyo bitabo, zikwiranye n’ivyo bakoze. Ikiyaga kigarukana abapfuye bo muri co, urupfu n’i kuzimu bigarukana abapfuye bo muri vyo, bacirwa imanza zikwiranye n’ivy’ umuntu wese yakoze. Rupfu na Kuzimu batererwa muri ca kiyaga caka umuriro. Ico kiyaga caka umuriro ni co rupfu rwa kabiri. Kand’ umuntu wese atabonetse ko yanditswe muri ca gitabo c’ ubugingo atererwa mur’ ico kiyaga caka umuriro. Mbona ijuru risha n’isi nsha: kukw ijuru rya mbere n’isi ya mbere vyari vyagiye, n’ ikiyaga nticari kikiriho. Mbona umurwa wera, Yerusalemu musha, wururuka uva mw ijuru ku Mana, witeguwe nk’uk’ umugeni asharizwa umugabo wiwe. Numva ijwi rirenga, rivuye kuri ya ntebe, rit’ Eh’ ihema ry’Imana riri kumwe n’abantu, kand’ izogerēra muri bo, na bo bazoba abantu bayo, kand’ Imana ubgayo izobana na bo, izoba Imana yabo. Izohanagura amosozi yose ku maso yabo, kand’ urupfu ntiruzoba rukiriho, kand’ amaborogo no gutaka n’uburibge ntibizoba bikiriho: kukw ivya mbere bishize. Īvyagira kuri ya ntebe iravuga, iti Rāba vyose ndabihindura bisha. Kand’ it’ Andika, kukw ayo majambo ar’ ayo kwizerwa n’ay’ ukuri. Kand’ irambarira, iti Karabaye. Ndi Alufa na Omega, itanguriro n’iherezo. Ūfise inyota nzomuha kunywa kw isōko y’amazi y’ubugingo ku buntu. Ūnesha azoragwa ivyo, nanje nzoba Imana yiwe, na we azoba umwana wanje. Arikw ibijora, n’abatizera, n’abakora ibizira, n’abicanyi, n’abashakanyi, n’abarozi, n’ abasenga ibigirwamana, n’abanyabinyoma bose, umugabane wabo uzoba mu kiyaga caka umuriro n’ amazuku, ni co rupfu rwa kabiri. Haza umwe wo muri ba bamarayika ndwi, bari bafise za nzavya ndwi zuzuye ivyago ndwi vy’iherezo, avugana nanje arambgira, ati Ngwino nkwereke umugeni, umugore wa wa Mwagazi. Anjana ku musozi munini muremure ndi muri Mpwemu, anyereka umurwa wera Yerusalemu, wururuka uva mw ijuru ku Mana, ufise ubgiza bg’Imana. Ugukayangana kwawo gusa n’ukw’ ibuye ry’akabuyenge ry’ igiciro kinini cane, nk’akabuyenge kitwa yasipi, kabonerana nk’icirore, uzigujwe n’urugo runini rurerure rufise ibirimba cumi na bibiri, no mu birimba harih’ abamarayika cumi na babiri, kandi hār’ amazina yanditsweko, ni yo y’imiryango cumi n’ibiri y’Abisirayeli. Ahahera i burasirazuba har’ ibirimba bitatu; ahahera i burārūko har’ ibirimba bitatu; ahahera i bumanuko har’ ibirimba bitatu; ahahera i burengerazuba har’ ibirimba bitatu. Urugo ruziguje uwo murwa rufise amatanguriro cumi n’abiri, yanditswekw amazina cumi n’abiri y’intumwa cumi na zibiri za wa Mwagazi. Uwavugana nanje yar’ afise irenga ry’izahabu ry’ikigeresho, kugira ngw agere uwo murwa n’ibirimba vyawo n’urugo rwawo. Uwo murwa ungana impande zose, uburebure bungana n’ubgaguke. Ageresha uwo murwa rya renga, ageramwo stadiyo ibihumbi cumi na bibiri: uburebure bg’umurambararo n’ubgaguke n’ uburebure bg’igihagararo birangana. Agera urugo rwawo, rushikana amatambge ijana na mirongwine n’ane, y’ukuboko uciriye mu nkokora, nk’ukw itambge ritambishwa ukuboko kw’umuntu ringana, ni kw iry’ umumarayika ringana. Urugo rwawo rwubakishijwe yasipi, umurwa war’ izahabu ishize inkamba imeze nk’ibirahuri bishize inkamba nyene. Amatanguriro y’urugo rwa wa murwa yar’ asharijwe n’ amabuye y’amoko yose y’utubuyenge tw’igiciro kinini. Ibuye ry’itanguriro rya mbere ryari yasipi, irya kabiri ryari safiro, irya gatatu ryari kalukedoni, irya kane ryari simaragido, irya gatanu ryari sarudonikisi, irya gatandatu ryari sarudiyo, iry’ indwi ryari kirusolito, iry’ umunani ryari berulo, iry’ icenda ryari topazi, iry’ icumi ryari kirusopuraso, iry’ icumi na rimwe ryari huwakinto, iry’ icumi na kabiri ryari ametusito. Kand’ ibirimba, ukw ar’ icumi na bibiri, vyar’ imaragarita cumi na zibiri: ikirimba kimwe cubakishijwe imaragarita imwe, birtyo birtyo. Irango rya wa murwa ryar’ izahabu nziza, isa n’ibirahuri bibonerana. Kandi sinabonye urusengero kuri wo, kuk’ Umwami Imana ishobora vyose na wa Mwagazi ari bo rusengero rwawo. Kandi wa murwa nturinda kwākirwa n’ izuba canke n’ukwezi, kuk’ ubgiza bg’Imana ari bgo buwākira, kandi wa Mwagazi ari we tara ryawo. Kand’ amahanga azogendera mu muco wawo, abami bo kw isi bazozanay’ ubgiza bgabo. Ibirimba vyawo ntibijishwa na rimwe, kukw ata joro ribayo. Kandi bazozanay’ ubgiza n’ icubahiro vy’amahanga. Kandi kuri wo nta ho hazogera ikintu gihumanya, cank’ ūkora ibizira akabesha, atar’ abanditswe mu gitabo c’ubugingo ca wa Mwagazi w’Intama. Anyereka uruzi rw’amazi y’ubugingo, rubonerana nk’ icirore, ruva ku ntebe y’Imana na wa Mwagazi. Hagati y’irango rya wa murwa, hakurya no hakuno y’urwo ruzi harih’ igiti c’ubugingo, cera icumi na kabiri mu mwaka, kikera rimwe‐rimwe uk’ ukwezi gutashe. Ibibabi vyaco vyar’ ivyo kuvūra amahanga. Nta muvumo uzoba ukiriho. Intebe y’ Imana na wa Mwagazi izoba muri wa murwa, abagurano bayo bazokwama bashashe, bazorāba mu nyonga hayo, izina ryayo rizokwandikwa mu ruhanga rwabo. Nta joro rizoba rikiriho, kandi ntibazorinda kubonesherezwa n’ itara canke kwākirwa n’izuba, kuk’ Umwami Imana ari yo izobākira, kandi bazoba abami ibihe bitazoshira. Arambarira, at’ Ayo majambo n’ayo kwizerwa n’ay’ ukuri, kand’ Umwami, ni yo Mana igera impwemu z’abavugishwa na yo, yatumye umumarayika wiwe kwereka abagurano biwe ibigira bibeho vuba. Kand’ ehe ndaza vuba. Hahirwa uwitondera amajambo yavugishijwe yo mur’ iki gitabo. Ni jewe Yohana numvise ivyo, ndavyibonera. Mmaze kuvyumva no kubibona, nikubita hasi imbere y’ibirenge vy’umumarayika anyeretse ivyo, ngira ndamusenge. Arambarira, at’ Oya sigaho; nd’umugurano mugenzawe, kandi ndi mugenzi wa bene So, abavugishwa n’Imana, n’uw’ abitondera amajambo y’iki gitabo. Imana ba ari yo usenga. Kand’ arambarira, ati Ntumatanishe ishashara n’ikimenyetso amajambo avugishijwe n’Imana yo mur’ iki gitabo; kukw igihe kiri hafi. Ūgabitanya n’ashishikare agabitanye; uwanduye mu mutima n’ ashishikare yandure; ūgororotse n’ashishikare agororoke; uwera n’ashishikare yezwe. Ehe ndaza vuba, nzanye ingero, kugira ngo ngerere umuntu wese ibikwiranye n’ivyo yakoze. Ndi Alufa na Omega, uwa mbere n’uwa nyuma, itanguriro n’iherezo. Hahirwa abamesura imvune zabo, kugira ngo babone kwēgēra ca giti c’ubugingo, kandi bace mu birimba bashike kuri wa murwa. Inyuma hazoba imbga n’abarozi n’abashakanyi n’abicanyi n’abasenga ibigirwamana, n’umuntu wese akunda kubesha akabikora. Jewe Yesu ntumye umumarayika wanje gushingira intahe mwebge ivyo, kubg’ amashengero. Ni jewe munago wo ku gishitsi ca Dawidi, nd’ umwuzukuruza wiwe, kandi nd’ ikinyenyeri gica ibibat si co mu gaturuturu. Kandi Mpwemu bo na wa mugeni barahamagara, bati Ngwino. Kand’ uwumva n’ahamagare, ati Ngwino. Kand’ ūfise inyota n’ aze, ūgomba ni yākīre amazi y’ ubugingo ku buntu. Uwumva wese amajambo yavugishijwe yo mur’ iki gitabo ndabishingira intahe kuri we, nti Ni hagira umuntu azokwungurira kuri yo, Imana izomwunguka ivyago vyanditswe mur’ iki gitabo. Kandi ni hagira umuntu akūra ku majambo y’igitabo c’ibi vyavugishijwe na yo, Imana izomukūra ku mugabane wa ca giti c’ubugingo no ku wa wa murwa wera, vyanditswe mur’ iki gitabo. Ūshingira intahe ivyo, aravuga, at’ Ego me, ndaza vuba. Amen, urakaza, Mwami Yesu. Ubuntu bg’Umwami Yesu bubane n’abera. Amen.