Alha phi machina a manyaapwiiya awe Yesu Kuristo o iyari ya Adaudi o iyari ya Aburahimu. Aburahimu ni Naisaka ni Nayakhobo ni Nayuda ni achihimaya, Nayuda nkaayara Nafarisi ni Nazera anumwanaya yaari Atamari. Nafarisi ahaayara Nahezironi, Nahezironi nkaayara Narami, Narami nkaayara Naaminaadabu, Naaminadabu nkaayara Nanashoni, Nanashoni nkaayara Nasalmoni. Nasalmoni nkaayara Naboazi, anumwanaya aari Narahabu, Naboazi ni Naruthu yaari manyanaangoro a Naobedi athumwanaya Nayese, Naobedi nkaayara Nayese, Nayese nkaayara Amwene Adaudi. Adaudi nkaayara Naselemani (anumwanaya Naselemani aari Nabethsheba, mahanu a Nauriya). Naselemani nkaayara Narehoboamu, Narehoboamu nkaayara Naabiya, Naabiya nkaayara Naasafu, Naasafu nkaayara Nayehoshafati, Nayehoshafati nkaayara Nayoramu, Nayoramu nkaayara Nauziya, Nauziya nkaayara Nayothamu, Nayothamu nkaayara Naahazi, Naahazi nkaayara Nahezekiya, Nahezekiya nkaayara Namanase, Namanase nkaayara Naamoni, Naamoni nkaayara Nayosiya, Nayosiya nkaayara Nayekoniya ni achihimaya. Yeyo yaari ikatema Ayahudi vaari aya upottani Ubabeli. Ikatema Ayahudi vaarwehiye aya upottani Ubabeli, Nayekoniya nkaayara Nashaltieli, Nashaltieli nkaayara Nazerubabeli, Nazerubabeli nkaayara Naabihudi, Naabihudi nkaayara Naeliakimu, Naeliakimu nkaayara Naazori, Naazori nkaayara Nasadoki, Nasadoki nkaayara Naakimu, Naakimu nkaayara Naeliudi Naeliudi nkaayara Naeliazeri, Naeliazeri nkaayara Amathani, Amathani nkaayara Nayakhobo, Nayakhobo nkaayara Nayusufu owannyaya Amariamu anumwanawe Yesu neehaniya Kuristo. Paahi etu, iyari chaari khumi ni ncheshe toka wa Aburahimu mpaka wa Adaudi, ni iyari khumi ni ncheshe toka wa Adaudi mpaka Ayahudi vaakushiye aya upottani Ubabeli ni iyari khumi ni ncheshe toka ukushiya ipotta mpaka vaayarelhe awe Kuristo. Paahi etu, cho phi chiichammo chenre aya wo uyaria Yesu Kuristo. Amariamu anumwanawe aari anavekiye ni Nayusufu, nansho uhinaya ukhalhiya vamoka thoko nlhopwana ni ahanu awe, Amariamu ahoonia wiira aari veruttuni wo woorihiya ni Iphumu ya Nlhuku. Nansho ukhalhawaya Nayusufu owannyaya ayo, aari attu o nrima woombone, khaathananne woolhiha muru Amariamu vaattuni. Paahi etu aholhakelha waahiya wo nivitho, wo uhichuwania ni attu. Vaari aya oopuwelhaka nenno nlhove nno etu, Nnepa wo wiirimu wa Athithi wahaakhuruwelha ntorani weeraka, “Inyu Nayusufu, mwaana a Adaudi, nhoove waakusha Amariamu akhalhe ahanu inyu, ukhalhawaya iweyi aya iyo iri wo worihiya ni Iphumu ya Nlhuku. Anowa wiittukulha mwaana mwanlhopwana, ni inyu mmweeke mwaamwihana nchina nawe Yesu, ukhalhawaya yoyo phi nolhoha woopolha attu ukhuma mu uwonyani mwaya.” Paahi alha onkhaye alha yaakhumelhenlhe nitimire nlhove ni Athithi naahimiye ni anamilhohi wiira, “Mwalhi hinaatameriya nowa urupalha irukulhu ni unnyara mwaana mwanlhopwana nchina nawe nowa wiihaniya Imanueli.” Maana aya, “Nlhuku ri vamoka ni hii.” Nayusufu vonkwilhe aya nkhoveni ahopanga thoko Nnepa wo wiirimu wa Athithi chenre aya wo ulhehera. Nkaakusha ni waakhalhana ahanu aya. Nansho khawaarupiye vamoka mpaka vannyanre aya mwaana mwanlhopwana. Ni ayo nkayammaha nchina nawe Yesu. Yesu aayarelhe iwani yo Ubethelehemu ilhapo yo Uyudea mahuku Naherode vaari aya amwene. Avireke mahuku, achuwelhi o ittotwa ukhuma unosha nchuwa yahowa Uyerusalemu nkayaakoha, “Mwaana nowa ukhalha mwene a Ayahudi yariye vayi? Ukhalhawaya nihoona ittotwa awe vaakhumelhenlhe aya unosha nchuwa, ni hii nihowa unthimichani.” Amwene Naherode yeeweke yayo malhove ayo, ahokelhiya nipampa chinene, vamoka ni attu onkhaye o Uyerusalemu. Nkeehanacha Opochera ishaani Olhupalhe onkhaye vamoka ni attu owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa nkaakoha, “Kuristo nohalha uyaria vayi?” Ni ayo nkayaakhulha, “Ubethelehemu ilhapo yo Uyudea. Phi chiichammo anamilhohi chaalhempe aya, ‘Inyu attu o Ubethelehemu ilhapo yo Uyudea, Inyuva kanhiwe akani variyari wo iwani cho uchuwania cho Uyudea, Ukhalhawaya uwaninyu nowa ukhuma nholhelhi Nolhoha waaholhelha attu aka o Uisraeli.’ ” Vavawo Naherode nkayeehana untemerani achuwelhi o ittotwa yaakohe wiira yoonelhe yaakhani. Yamalheke nkaaruma arwee Ubethelehemu yeeraka. “Nrweeke mwakoherere ikekhia yo malhove o mwaana uyo, mwamwoonaka, nkiwiihereke nttenga ni mii kirwee kanthimiche.” Baada yo wiiwa malhove a Naherode, nkayaarwaa. Vaari aya mphironi nkayoona ittotwa ilhe yaaholhelhaka ikhumaka unosha nchuwa. Vonne aya nkayaatelhiya chinene ni iyo nkayaaholhelha mpaka vaari awe mwaana. Nkayaakelhacha mpaani, nkayaamwona mwaana uyo vamoka ni Amariamu anumwane, nkayaakhoroma unthimicha. Nkayaathaphulha mirupa chaya ni ukumiha izawadi, idhahabu ni ubani ni manemane ummaha mwaana. Nkayaahokolhia umawannyaya aviraka iphiro chikina, ukhalhawaya Nlhuku ahaamuka ntorani wiira ahihokolhelhe tho u Naherode. Alheto alhe athameke, nnepa wo wiirimu wa Athithi nkawaakhumelhelha Nayusufu ntorani ni weerelha, “Naherode anothanana umwiiva mwaana uyo. Munkweke etu munkushe mwaana vamoka ni anumwanawe ntawelheke Umisri. Mwakhalheke wowo mpaka vanohalha aka uhimeriani.” Paahi etu Nayusufu nkayonkwa nkayankusha mwaana vamoka ni anumwanawe nkayaathama ni uhiyu nkayaarwaa Umisri. Nkayaakhalha wowo mpaka Naherode vaakhwilhe aya. Nenno nlhove nno naapangia nitimire nlhove ni Athithi wo iphiro yo anamilhohi neera, “Kahomwiihana mwaamwanaka ukhuma Umisri.” Naherode yachuwelheke wiira achuwelhi o ttotwa alhe ahaathepiacha, ahorushiya chinene. Nkaalhehera wiira ashaana ashilhopwana onkhaye o iwani yo Ubethelehemu ni iwani cho waatamana, o malhipa o iyaakha pilhi ukhuruwa vathi yeevakachiye. Aapangilhe chiicho uttwaraana ni mahuku veewilhe aya yoyo mwaha uyo ukhuma wa achuwelhi o ttotwa alhe. Phi chiichammo chenre aya wo utimira malhove yaahimiye wo iphiro ya anamilhohi Nayeremiya. “Nlhove niheewania Uraama. Ikutto yulhupalhe. Araheli yonlhelhaka achishaana aya, Akhotaka umalhihiya, Ukhalhawaya khaawo tho.” Naherode yarimeelheke, nnepa wo wiirimu wa Athithi wahaakhumelhelha Nayusufu ntorani Umisri nkaweerelha, “Munkweke, munkusheke mwaana vamoka ni anumwanawe nhokolhieke tho ilhapo yo Uisraeli, ukhalhawaya alhe yaathanana ukumi wa mwaana uyo ahokhwa.” Paahi etu Nayusufu ahonkwa, nkankusha mwaana vamoka ni anumwanawe nkayaahokolhia wi ilhapo yo Uisraeli. Nansho Nayusufu yeeweke wiira Akelao mwaana a Naherode aari phi mwene o Uyudea nipuro ni athumwanawe, ahoova uhokolhia wowo. Ni ayo ahovahiya malhove makina ntorani o uchiichihiya, nkaarwa Ugalilaya. Nkaathamelha iwani yo Unazareti. Phenre aya wo utimira malhove yahimiye ni anamilhohi wiira “Nowa wiihaniya Nnazarayo.” Yayo mahuku ayo Nayohana Obatiiza ahokumelhelha uthako wo Uyudea, nkaachokholha wettuchiha attu. Yaari yeeraka, “Nkhoromeke ni uhiya uwonya winyu, ukhalhawaya Imwene yo wiirimu ihaatameria!” Nayohana phi alhe aahimiye ni anamilhohi ashinna Isaya venre aya, “Ntu nookhuwelha muuthakoni, ‘Nkooroshe iphiro ya Athithi, Mwookolhe iphiro chaya cho uvira!’ ” Nayohana ayo yaawara ikuwo chaatottiye wo mapururu o ingamiya, ni nchako nnyununi mwaya, cholhia chaya chaari nashombe ni urawo wo umwiini. Attu ukhuma Uyerusalemu ni ilhapo yonkhaye yo Uyudea, ni ilhapo cho nchereshere mwoolhoko wo Uyorodani ahowa uwiiwelhelhani. Nkayaakhoroma ni uhimiacha uwonya waya, nkaabatiizacha mmwoolhokoni Uyorodani. Nayohana yooneke Amafarisayo ni Amasadukayo enchi awaachaka athananaka ubatiiziya nkeerelha, “Inyu iyari yo inwaa nhimeriye ni apani wiira nttawe ntwarusho Nlhuku unowiiha awe? Mwooniheke etu wo mitheko wiira nhorukunuwa ni uhiya uwonya. Nhaanyihere wiira nihanaa athumwanihu, Aburahimu ukhalhawaya kinouhimeriani wiira Nlhuku noworia uthathusha alha malhuku alha nkaakhalha ashaana a Aburahimu! Ipacho iri tayari ukakha mwiri vamithithaarini, kila mwiri uhinemma rata unookakhiya ni urihelhiya vamooroni. mii kinobatiizani wo maashi wooniha wiira nhokhoroma, nansho nowa vatulhi waka nowa uubatiizani wo Iphumu ya Nlhuku ni mooro. Akhalhaka muulhupahe ukipwaha mii, kihiphwanelhiyaka inakhalhaka ukusha iratu chawe. Yoyo novarelha mmononi ithelho yo uveerelha cholhia, wiira akhungure cholhia chawe, athokorerie ingaano nnikhupini, ni upaha iphepuwa vamooroni vahintiphiaa.” Yeyo ikatema iyo Yesu nkaawa akhumaka Ugalilaya, nkaawa u Nayohana umwolhokoni Uyorodani ni uyo abatiiziye ni Nayohana. Nansho Nayohana aholhikacha unkhotelha eeraka, “Mii phi nophwanelhiya ubatiiziya ni inyuva, chani woonaka nnowa uwannyaka mii!” Nansho Yesu nkeera, “Nhiye chikhalhe chiicho wo naanano va, ukhalhawaya wo yeyo iphiro iyo ninoopanga chittu chinothanana awe Nlhuku chonkhaye.” Vavawo Nayohana nkayaarumelhelha. Yesu amalheke ubatiiziya, ahokhuma mmaashini. Irimu nkayaahulhiaa, nkamwoona Iphumu ya Nlhuku akhuruwaka thoko kaulha ni unkorweelha vachulhu vawe. Nlhove ukhuma wiirimu nkaneera, “Ulha phi mwaamwanaka kinonttuna aka, hokichivelha.” Yamalheke, Iphumu ya Nlhuku ahonholhelha Yesu mpaka uthakoni alhikachye ni Nakare. Nkaattuka wo mahuku makhumi ncheshe uthana ni uhiyu wo uhilhia, nkaawolhiya ithalha. Paahi etu Nthepi nkanrwelha nkeera, “Wakhalhaka uwe phi mwaana a Nlhuku, wiireke etu alha malhuku alha athathuwe ukhalha mikatte.” Nansho Yesu nkaakhulha, “Iholhepiya, ‘Ntu khanolhama wo nkatte vekha, nansho wo nlhove ninohimiya ni Nlhuku.’ ” Nakare nkankusha mpaka Uyerusalemu, Iwani Itakatifu, nkaamwemesha vachulhu ishanja yo Inupa ya Nlhuku, nkeera, “Wakhalhaka uwe phi mwaana a Nlhuku uthupheke mpaka vathi ukhalhawaya iholhepiya wiira. ‘Nlhuku nowaalhehera minepa cho wiirimu awe chiwe wo nlhatu winyu, Okusheni mmathathani mwaya, Nhiwe mwaakwakwathuwa mmalhukuni.’ ” Yesu nkaakhulha nkeera, “Iholhepiya tho wiira, ‘Nhaalhikache Athithi, Nlhuku inyu.’ ” Yamalheke Nakare nkankusha vachulhu mwaako wo urekama, nkaamwoniha imwene chonkhaye cho velhaponi va ni urera waya wonkhaye. Nkeera, “Chii chonkhaye chi kinowuvaha wakikhoromelhaka ni ukithimicha.” Vavawo Yesu nkaakhulha, “Uthame vaa uwe Nakare! Iholhepiya, ‘Mwaathimicheke Athithi, Nlhuku inyu vekha aya ni uvara mitheko chaya!’ ” Paahi Nakare nkanhiya Yesu, ni minepa cho wiirimu nkachaawa ni unkavihera. Yesu eeweke wiira Nayohana ahottukiya, ahohokolhia Ugalilaya. Nansho kaakhanlhe Unazareti, nkaarwaa Ukapenaumu, ilhapo iri vachereshere nttiya no Ugalilaya, mmwinanoni mwo Uzabuloni ni Unaftali. Phi chiicho chenre aya wo utimira nlhove naahimiye ni anamilhohi ashinna Isaya venre aya, “Ilhapo yo Uzabuloni ni ilhapo yo Unaftali, Iphiro yo unttiyani, ukhopelhelhe Uyorodani, Ugalilaya, ilhapo ya attu ahinchuwenlhe Nlhuku! Attu anokhalha mwiipiphini Anowa woona nthuko mulhupalhe. Wa attu anokhalha nhina ilhapo yo irungu yo nookhwa Nthuko unowa waamwalhelha.” Toka yeyo ikatema iyo Yesu nkaachokholha wiittuchiha eeraka “Nkhoromeke nhiyeke uwonya winyu, ukhalhawaya Imwene yo wiirimu ihaatameria!” Yesu vaari awe eetaka vachereshere nttiya no Ugalilaya, ahoona attu o uvara ihopa elhi, Nasimoni eehaniya Peturo ni ahima aya Naandorea, ariaka ihopa ni nttavi munttiyani. Yesu nkeerelha, “Nkittware, ni mii kinowittuchihani woopolha attu.” Nkayaahiyacha ittavi chaya ni unttwara. Arweeke miholho nkoona attu akina elhi, Nayakhobo ashaana a Nazebedayo ni nhima aya Yohana. Yayo yaari nkalhavani vamoka ni athumwanaya Nazebedayo ayo alhokihachaka ittavi chaya. Yesu nkeehanacha, ni ayo nkayaahiyera ikalhava iyo athumwanaya, nkayanttwara. Yesu aari eetakachaka ni wiittuchiha mu inupa cho unlhapelha Nlhuku ilhapo yonkhaye yo Ugalilaya ahimiachaka Malhove Orera anohimia Imwene yo wiirimu, ni waalhamiha attu kila mareta yaarina aya. Mwaha wawe nkawaawanelha ilhapo chonkhaye cho Usiriya, nkaawiiheriya attu aawereiya, yaari ni mareta ni alhe aahuvihachiya, attu aakelhiye ni mashoka o unanara, ichilhichilhi ni attu o remara ni Yesu nkaalhamihacha onkhaye. Milhoko cha attu chinchi nkachanttwara ukhuma Ugalilaya, Udekapoli, Uyerusalemu, Uyudea ni ukhopelhelhe mwoolhoko wo Uyorodani. Yesu ooneke milhoko cha owiittucha awe, nkaawelha vamwaakoni, nkaakhalha. Owiittucha awe nkayaawacha, ni uyo nkaapatakulha malhaku awe nkaachokholha weettuchiha. “Ahoreeriya attu o nrima unohuvelha uchuwelha nlhove na Nlhuku Ukhalhawaya Imwene ya Nlhuku phi yawaya!” “Ahoreeriya attu anonlha, Ukhalhawaya anomaalhihiya.” “Ahoreeriya attu arii ni nrima wo wiitimarikha, Ukhalhawaya phi nohalha uhiyeriya ilhapo!” “Ahoreeriya attu ammolhiya ithalha ni nttona no upanga chittu chinothanana awe Nlhuku, Ukhalhawaya anowa uwonihiya!” “Ahoreeriya attu o ikiriri, Ukhalhawaya Nlhuku nowa waahiyerera milhatu chaya!” “Ahoreeriya attu o nrima worera, Ukhalhawaya anowa umwoona Nlhuku!” “Ahoreeriya attu aneewananiha attu, Ukhalhawaya anowa wiihaniya ashaana a Nlhuku!” “Ahoreeriya attu anohuvihiya wo nlhatu wo upanga chittu chinothanana awe Nlhuku, Ukhalhawaya Imwene yo wiirimu phi yawaya!” “Nhoreeriya inyu mwaattiva, attu oruwanakani ni uthurulhani ni uwotheriani wo kila iphiro yo unanara wo nlhatu no ukirumelhelha mii. Nteelhiyeke ni uttapelhelha ukhalhawaya uttuviya winyu uhenchiva wiirimu. Phi chiichammo chaathurulhachiye aya anamilhohi yaari nhinaaya inyu.” “Mwaattiva phi maakha a attu onkhaye. Nansho maakha athuwaka anohalha uchivihani? Khanolhoka tho, yaahikhalhe urihiya vattayani ni unyikalhiya ni attu. “Mwaattiva phi nthuko wo velhaponi. Iwani ithekiye vachulhu mwaako khineevitha. Khaawo ntu noparihelha ikhandiri ni ukhunelha ndebe. Nansho ikhandiri inothomeiya vachulhu ikiango, yaamwalhelheke onkhaye ari mpaani. Chiichammo etu, nthuko inyu unothananiya umwalhieke mwaattuni, attu oone meetelho inyu oombone, wiira aavahe nthimicho Athumwaninyu ari wiirimu.” “Nhaanyihere wiira kiwiilhe uchiichiha Malhehero a ashinna Musa ni ikano cha anamilhohi. Akiwiilhe uchiichiha, nansho uhimiechesha. Kinouhimeriani we ikekhiaye wiira mpaka irimu ni ilhapo vanohalha aya uvira, khiiwo inakhalhaka inukuta imoka ama vakittu vakani chinene nhina Malhehero a ashinna Musa, vanohalha uwukulhiya mpaka onkhaye vanohalha aya uphiyelha. Paahi etu, ntu riyoothe nolhoha uhiya nlheheriyo nimoka nikani upwaha onkhaye, ni weettuchiha attu akina apange chiicho, yoyo nowa waalhakelhiya mwankani nhina Imwene yo wiirimu. Nansho nolhoha uvara ni weettuchiha attu akina yoyo nookhalha mulhupalhe mu Imwene yo wiirimu. Paahi kinouhimeriani, ikekhia inyu yaahipwaheke ulhoka wa Amafarisayo, ni attu owiittuchiha Malhehero khannowa mwaakelha mena nhina Imwene yo wiirimu.” Nhomalha wiiwa wiira attu o khalhayi yeerelhiye, “Nhiive, nolhoha wiiva nohukumulhiya.” Nansho mii vano kinouhimeriani wiira, ntu riyoothe nonthunanelha mmuchi awe yoyo arweehiye umilhatuni ahukumulhiye. Ntu nolhoha umwiirelha munnawe, Khannolhoka inyu! Yoyo arweehiyeke umilhatuni wulhupalhe, ni uyo hechatameriha umooroni Ujehannamu. Mwarweehaka isadaka umadhubahuni uno muupuwelhaka wiira nhima inyu rii ni nlhove ni inyu, nhiyeke isadaka inyu umadhubahuni nhokolhieke thoko mwamwiwanane nhima inyu, vavawo mmweeke tho ni ukumiha ishaani inyu. Mmwiiwananeke ntu muntekenlhe inyu nhinaphiya umilhatuni. Mwaphiyaka wowo nhineewanana nowa uuhelhani mmathathani mwa attu o uhukumulha, ni ayo anowaavaha manyaasikari anaattuka attu, mwattukiye. Kinouhimeriani wo ikekhiaye, wowo khannokhuma mpaka nholhiva nchurukhu wo umalhihera nlhatu winyu. “Nheewa wiira attu yeerelhiye ‘Nhilhuve!’ Nansho mii kinouhimeriani, ntu nommweha nthiyana wonthanana, honlhuvana munrimani mwawe. Paahi etu niitho ninyu no wiimonono nottekihakani, nkhulheke ni urihelha uwo shoro! Nambaya chinene uhikhalha ni itturi imoka mwiiruttuni mwinyu, iruttu yonkhaye ihiwe yaarihiya umooroni. Ni moono inyu wo wiimonono wo uttekihakani, ntupulheke ni urihelha utayi! Nambaya mpoterihe itturi imoka mwiiruttuni mwinyu, iruttu inyu ihiwe yaatikhelhiya yonkhaye umooroni Ujehannamu. “Tho, yaheeriya wiira, ‘ntu naahiya ahanu awe, aavaheke italaka yo umwalhaana.’ Nansho mii kinouhimeriani wiira ntu aahiyaka ahanu awe ni waavaha italaka yo umwalhaana vahirii nlhatu no ulhavalhava, haalhavalhaviha, ni ntu nottuna waathelha ni uyo holhavalhava. “Tho nheewa wiira attu o khalhayi yeerelhiye ‘Nhilhiyalhe ulhupelha winyu, nansho ntimiriheke naapo ninyu wa Athithi.’ Nansho mii kinowirelhani nna, nhilhupelhe irimu, ukhalhawaya phi ihiche ya Nlhuku, mena wo ilhapo, ukhalhawaya phi nipuro chineesha aya mieto chaya, mena wo Uyerusalemu, ukhalhawaya phi iwani ya Amwene olhupalhe. Nhilhupelhe wo muru inyu, ukhalhawaya khannoria uthathusha ikharari inyu imoka ukhalha ipwii ama yooripa. Mweeraka ‘Eiyo’ ikhalheke ‘Eiyo!’ Mweeraka ‘Kachihena’ ikhalheke ‘Kachihena.’ Ittu iriyoothe yo upwaha yayo inokhuma wa Nakare. “Nheewa yeeriye wiira ‘Niitho wo niitho ni niino wo niino.’ Nansho mii kinouhimeriani wiira nhinhokolhoshere ntu no upangelhani cho uhilhoka. Ntu riyoothe o watakani nrama no wilhopwana, munrukunushelheke nikina no wiimushi nno. Ni ntu riyoothe o urwehakani uhukumulhiyani athananaka uuthurulhani mwinjiro winyu, munhiyereke awieke ni nikoti ninyu. Ni ntu okhanyererihakani wiira munkushere nsigo awe nkwaha wo imaili imoka, munrwaaneke imaili pilhi. Ntu noovekelhani ittu mummaheke, nowaashimani ittu mmwaashimeke. “Nheewa wiira yeeriye, ‘Munttuneke mmuchi inyu ni waavenga amalhaponi inyu.’ Nansho mii kinolhelhani wiira mwaattuneke amalhaponi inyu ni waalhapelhelha attu anowomolhani mwaattiva, mmwe mwaakhalha ashaana a Athumwaninyu ari wiirimu. Ukhalhawaya yayo phi naapharelhiha nchuwa naya attu o uhilhoka ni attu o nrima woombone ni waarupelha ipulha attu oombone ni attu o unanara mirima. Chani Nlhuku nolhoha uttuvani ittu yaani wo waattuna attu anouttunani vekha aya? Ata attu anolhiviha ikhodi aneera chiicho! Mwaakohachaka ashilhoko inyu vekha aya, chani vavawo nhopanga ittu yo ulhoka? Ata attu ahinchuwenlhe Nlhuku ni ayo anopanga chiichammo! Paahi etu nkhalheke o wiiraniha thoko Athumwanihu o wiirimu chiri aya! “Mwiichinanelheke nhiwe mwaapanga chittu chinothanana awe Nlhuku vaattuni, mwoonachiye ni attu. Mwapangaka chiicho vaattuni, khiiwo inohalha inyu uttuvelhiya ni Athumwaninyu o wiirimu. “Paahi etu vanommaha inyu ittu ntu hirina ittu nhiikhuwelhelhe, nhipange thoko chineera aya anafiki mu inupa cho unlhapelha Nlhuku ni mmaphironi. Aneera chiicho wiira yoonachiye ni attu avahiye nthimicho. Ikekhia kinouhimeriani, yayo ahomalha upochera uttuviya waya. Nansho inyuva vanommaha inyu ntu novekelha ittu, mpangeke wo munrimani mwinyu ata ampwana inyu ahichuwelhe. Mummaheke wo nivitho. Ni Athithi anoona nnivithoni anowuttuvani. “Vanolhapelha inyu, nhipange thoko anafiki! Anottuna ulhapelha aneemenlhe mu inupa cho unlhapelha Nlhuku ni mmaphironi wiira yoonachiye ni attu. Ikekhiaye kinouhimeriani, yayo ahomalha uttuvelhiya. Nansho inyu vanolhapelha inyu, mwiittelheke mpaani, ni waalhapelha Athithi inyu ahinoonia. Athithi anoona chiivinthe anowuttuvani. “Vanolhapelha inyu, nhipwapwache malhove thoko attu ahinchuwenlhe Nlhuku, anaanyihera wiira milhuku chaya chinowewelhelha wo nlhatu no malhove menchi. Nhilhikaane thoko yayo. Athumwaninyu ahochuwelha anohalha inyu uthanana nhinaalhepelha. Vano etu, iphiro inothananiya inyu wulhumacha vanolhapelha inyu phi ilha, mwiireke ‘Athithi nri Wiirimu, Nchina ninyu nithimichiye, Imwene inyu iwe, Chinothanana inyu, chipangieke velhaponi va thoko wiirimu. Nnivaheke lhelho cholhia chihu cho kila nihuku. Nnihiyerereke uwonya wihu, Thoko ni hii chineera ihu waahiyerera attu annittekelha. Nhinihelhe mu ulhikachiyani Nansho nnoopolheke ni ulhe o mitheko cho unanara ulhe.’ (Ukhalhawaya umwene uri wawinyu ni machiri ni nthimicho wo mahuku o uhimalha. Aye.) “Ukhalhawaya mwaahiyereraka attu milhatu chaya, Athumwaninyu o wiirimu anouhiyererani uwonya ni inyu. Nansho mwaahahiyerereke attu akina milhatu chaya, ni ayo Athumwaninyu khanouhiyererani uwonya winyu. “Vanottuka inyu, nhoonihe ichuku wiitho thoko anafiki chineera aya. Yayo anokhunyanyihacha wiitho yoonachiye ni attu wiira ahottuka. Kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira, yayo ahomalha uttuviya. Vanottuka inyu mwiihikeke makhura mmuruni, nkhucheke wiitho ni uvacha ikharari chinyu, attu akina ahichuwelhe wiira nhottuka. Nansho ichuwaniaka tu ni Athumwaninyu ahinoonia. Ni ayo Athumwaninyu anoona chiivinthe, anowuttuvani. “Nhiicheshere nhakhu velhaponi va, vari ni ucheshe ni nrenje unotanganya ni attu owiiya aphomolhaka inupa ni wiiya. Nansho mwiicheeshereke nhakhu inyu wiirimu, ucheshe ni nrenje uhinooria aya utanganyacha ni attu owiiya khanooria uphomolha ni wiiya. Ukhalhawaya vari nhakhu inyu ni nrima inyu phi nohalha aya ukhalha vavawo. “Miitho phi nthuko wo iruttu. Miitho inyu akhalhaka makumi iruttu yonkhaye iri voonene. Nansho miitho inyu akhalhaka mareta iruttu yonkhaye inohalha ukhalha mwo unanara mwiipiphini. Nthuko uri mwiiruttuni mwinyu wakelhiyaka ipiphi paahi etu, yeyo ipiphi iyo iri yo woopiha chinene! “Khaawo ntu nokhalha ipotta yo uvara ntheko wa attu elhi ukhalhawaya nohalha unttuna mmoka ni unvenga nkina, nokhalha o ukhulhuvelhiya wa ntu mmoka, ni uhikulhuvelhiya wa ntu nkina uyo. Khannoria ukavihera mitheko cha Athithi Nlhuku ni nhakhu vamoka. “Phi iyo inouhimeriakani wiira, nhikhalhe ni nipampa no yolhia ni cho uwuriya chinothananiya ni ukumi inyu wiira nlhame, mena no ikuwo cho uwara mwiiruttuni. Chani ulhia yolhia phi ulhama? Ni iruttu chani ngati phi thempe upwaha ikuwo? Mwooneke ashinuni, khanaalha imbeyu, khanokhungura mena khanoshunga nnikhupini, nansho Athithi o wiirimu anowaalhiha. Chani mwaattiva kanhiwena o ulhoka waapwaha ashaanuni? Phi mpani munlhokoni mwinyu ri ni nipampa ninchi nooria wuncherera mahuku o ulhokelha wawe? “Ni nlhatuni no ukhalha ni nipampa no ikuwo? Mwooneke ituva cho mmatimani chineera aya wookonda, khachinopanga mitheko mena utiva. Nansho kinouhimeriani wiira anakhalhaka Amwene Naselemani anene ni upuha waya wonkhaye, khayaapante uwara ikuwo cho nthimicho thoko ituva imoka aya. Nlhuku phi nokondiha thoko chiicho mathaakhuru o mmatani arii lhelho ahawo meelho ahorihiya vamooroni. Chani khanoria uwarihani mwaattiva wo upwaha chinene? Mwaattiva, chani woonaka mirima chinyu chiri chikani? “Paahi etu nhikelhiye nipampa ‘Ninohalha ulhiani? Ama ninohalha uwuriani? Ama ninohalha uwarani!’ Ukhalhawaya chechiyo chonkhaye chiyo chinohuvelhiya ni attu ahinchuwenlhe Nlhuku. Athithi inyu o wiirimu ahochuwelha wiira nnothanana chechiyo chittu chonkhaye chiyo. Nansho, mwaatti mwaavieke thoko umwene wa Nlhuku ni chittu chinothananiya ni chiyo chonkhaye nnowunchereriya. Paahi etu nhikhelhiye nipampa wo nlhatu no meelho, meelho nihawo nihuku naya. Uthemwa wo nihuku nimoka unowuthoshani wo nenno nihuku nno. “Nhaahukumulhe attu akina nhiwe ni inyu mwaahukumulhiya ni Nlhuku, ukhalhawaya chinohalha inyu waahukumulha attu akina phi chiichammo ni inyu chinohalha inyu uhukumulhiya. Ni uphimelhiya thoko yayo nnaaphimelha inyu attu ayo, Nlhuku phi nohalha awe uphimelhani. Nnooria chani woona ikokholha nniithoni mwa nhima inyu uno nhoonaka nipattu niri nniithoni mwinyu mwaanene? Ama inoriacha chani umwiirelha nhima inyu, ‘Munna nkankani kuuthamiheni ikokholha nniithoni mwinyu,’ uno mwaanene nhithamihaka nipattu nniithoni mwinyu? Anafiki inyu! Nthamiheke thoko nipattu nirii nniithoni mwinyu, vavawo phi nohalha inyu wooria uthamiha ikokholha irii nniithoni mwa nhima inyu. “Nhaavahe ashipwa chittu chitakatifu ahiwe arukunuwaka ni ulhumani mwaanene. Mena nhirihelhe nhakhu inyu nkulhuweni ahiwe anyikalhachaka. “Nvekelheke nnoovahiya, mwaavieke nnoopatta, nhodisheke vankhorani nnoohulhelhiya. Ukhalhawaya ntu riyoothe novekelha noovahiya, ni ntu riyoothe naavia noopatta ni uyo nohodisha, vankhorani noohulhelhiya. Chani haawo ntu riyoothe naangoro munlhokoni mwinyu, nommaha nlhuku mwaamwanawe vanovekelha awe nkatte? Ama nommaha inwaa vanovekelha awe ihopa? Ata nhookhalharu attu o unanara mirima, nhochuwelha waavaha achishaana inyu chittu choombone. Malhehero Athumwanihu o wiirimu anoopanga uthepa vavawo anowaavaha chittu choombone attu anaavekelha. “Chittu chonkhaye chinothanana inyu mpangelhiye ni attu ni inyu mwaapangelheke ni ayo chiichammo. Yayo phi Malhehero a ashinna Musa ni ikano cha anamilhohi. “Nkelheke wo uvira nlhako wo uyevayeva ukhalhawaya iphiro inokelha uhinlhoka iri yo khanuwa ni nlhako wo ukelha ulhakalhihiyani uwo uri wo khanuwa ni ayo anovira yoyo nlhako uyo ari enchi. Nansho iphiro inoholhelha muukumini iri yo uyevayeva ni attu anooria uvira yoyo nlhako uyo kheechinve. “Mwiichinanelheke ni anamilhohi o woothacha, anooweelhani ooniaka wo vathe thoko ikhondoro, nansho nhina miichi cho uchacha. Nnowaachuwelha wo mitheko chaya. Chani attu anowooria urukulha izabibu mmiiwani ama ittini munrokani? Mena! Paahi etu mwiri wookonda phi nemma maphepu oombone ni mwiri wo uhikonda uneema maphepu o unanara. Mwiri wookonda khunooria wiimma maphepu o uhilhoka ni mwiri wo uhikonda khunemma maphephu oombone. Mwiri unemma maphepu o unanara unookakhiya ni upahiya vamooroni. Paahi etu nnowa waachuwelha anamilhohi o woothacha wo mitheko chaya. “Kahiwe kila ntu mena nokiirelha ‘Thithi, thithi’ nohalha ukelha Imwene yo wiirimu yaahikalhe alhe anopanga chinthanana aya Athithi ari wiirimu. Attu enchi anowa nenno nihuku no uhukumulhiya nno yeeraka, ‘Thithi, Thithi! Wo nchina ninyu nahohimiacha nttenga inyu ni wo nchina ninyu nahoomolha mashoka o unanara ni upanga cho ushangiha chinchi.’ Vavawo kinowa weerelha ‘Wo ikekhiaye akuuchuwenlheni mwaattiva. Nthame va inyu mwaatti o uwonya va!’ “Vavawo ntu neewa malhove aka ni uvarechesha no ulhikaanihiya ni ntu o irusho aathekilhe inupa awe vamwalhani. Ipulha nkayaarupa ni miolhoko nkachaachara ni iphioo yo machiri nkayaawuka ni inupa kayaatikhinyelhe ukhalhawaya yaathekiye vamwalhani. “Nansho ntu riyoothe neewa malhove aka wo uhivarechesha nolhikaanihiya ni nthirikhi aathekilhe inupa awe vanhaavani. Ipulha yarupeke miolhoko nkachaachara ni iphioo yo machiri nkayaawuka nkayaakakha inupa iyo nkayaawulhuwa wo nkhito!” Yesu amalheke wulhumacha yayo malhove ayo nlhoko wa attu uyo nkawoomiya uwanoni wo meettuchiho eetuchiha awe. Ukhalhawaya kheetuchiha thoko owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa cheera aya, nansho eettuchiha wo ikuru. Yesu akhuruweke umwaakoni milhoko chinchi cha attu chahonttwara. Ntu mmoka o makutulha nkaawa wa Yesu, nkaakhoroma eeraka, “Thithi mwattunaka nnookilhamiha.” Yesu nkookolha moono nkammara eeraka, “Kinothanana nlhameke etu.” Wo uhipicha nkaalhama makutulha awe. Yesu nkaamwirelha “Nhinhimerie ntu riyoothe. Nansho nrweeke mweechoniheke wa attu opochera ishaani ni ukumiha isadaka thoko chinohimia aya malhehero a ashinna Musa uhimiechesha wiira nholhama.” Yesu vaakelha awe iwani yo Ukapenaumu nholhelhi mmoka o weemelhelha manyaasikari ahowa ni unlhepelha nkeera, “Thithi, karumiya aka ri vanlhilhini nreta hoririyacha iruttu nowereiya chinene.” Yesu nkaamwirelha, “Kinoowa unlhamihani.” Nansho yoyo ntu uyo nkaakhulha, “Thithi, mii akiphwanelhiye wiira inyu nkelhe unupani waka. Nansho nromolheke nlhove tu namitheko aka noolhama. Ukhalhawaya, ni mii kirii ntu kinowehiya ni mamulaka a attu akina, kikhalhanaka ikuru wa anamitheko. Kamwiirelhaka mmoka, ‘Urweeke!’ Khurwaaka. Kamwiirelhaka nkina, ‘Nkaawa va,’ khuwaaka. Nkina, kamwirelhaka ‘Upangeke ilha!’ Khupangaka.” Yesu eeweke chiicho, nkaashanga chinene nkaahimeria attu anttwara ayo, “Kinohimia wo ikekhiaye wiira, akinapatta umwoona ntu riyoothe mu Israeli ri ni nrima thoko yolha. Paahi etu, kinouhimeriani wiira attu enchi anoowa ukhuma unosha nchuwa ni akina uneelha nchuwa, akhalhaka vakaraamuni vamoka ni Aburahimu, Naisaka, ni Nayakhobo urii Imwene yo wiirimu. Nansho alhe yaathananiye ukhalha muyoyo Umwene uyo anookakhelhiya vathe wiipiphini, uri nunlhiho ni ukhura miino.” Amalheke, Yesu nkaamwirelha nholhelhi a manyaasikari Nrumi uyo, “Nrweeke uwani, ni iyo ikhalhekeke thoko mwinre inyu wo uvara nrima.” Ni yeyo isaa iyo karumiya awe nkaalhama. Yesu nkaaphiya uwani u Napeturo, wowo nkaaphwanya ahokohi aya Napeturo anari areta vanlhilhini, awereiyaka iruttu. Yesu nkaavara moono, ureta nkawaalhama. Nkayeemelha, nkayaachokholha waaterekhelha. Uchechilho, Yesu nkaawiheriya attu enchi aari ni mashoka o unanara. Ni uyo wo wulhumacha nlhove tu, nkoomolhacha mashoka ni waalhamiha areta onkhaye. Aapanga chiicho utimiriha malhove yaahimie ni anamilhohi ashinna Isaya wiira, “Yoyo howia uhichooria wihu, nkaakusha mareta ihu.” Yesu vonne awe nlhoko wa attu ananrukurenrie, nkeerelha owiittucha awe arwee ukhopelhelhe nttiya. Owiittuchiha Malhehero amoka nkanrwelha eeraka, “Owiittuchiha, ni mii kinouttwarani uriwoothe unohalha inyu urwaa.” Yesu nkaakhulha, “Anancheto ahanaa milhiwi chaya ni ashanuni o uchulhu ahanaa iphuuru urimu, nansho Mwaana a Ntu kharina nipuro no waathalhelha muru awe.” Ntu owiittucha nkina munlhokoni mwawe nkaamwirelha Yesu, “Thithi, nkihiye thoko kirwee kaavithe athumwanaka.” Nansho Yesu nkaamwirelha, “Nkittwareke mii, mwaahiyeke attu akhwilhe avitheke mitembo chaya.” Yesu nkaawelha nkalhavani, owiittucha awe nkayanttwara. Vahipincheru iphioo yo machiri nkayaawukelha munttiyani, maashi nkaakelha nkalhavani. Nansho Yesu aari narumpe ikhove. Owiittucha awe nkayanrwelha, nkayammusha yiiraka, “Thithi, nnoopolhe, ninootitimira!” Yesu nkaakhulha, “Mwaattiva o nrima mwankani, chani nnoovani?” Nkeemelha nkaachachera iphioo ni maashi, nttiya nkanaamaalha shiriri. Attu nkayoomiya uwanoni yiiraka, “Phi ntu ani yolha? Ata iphioo ni nttiya chinomwiiwelhelha!” Yesu ni owiittucha awe nkayaaphiya ukhopelhelhe nttiya no Ugalilaya wi iwani yo Uagadara, wowo attu elhi yaavariye ni mashoka o unanara nkayankumaana akhumachaka umahiyeni. Yayo attu ayo yaari o woopiha chinene, mena khaawo ntu aavira yeyo iphiro iyo. Ni ayo nkayaachokholha unyakulhacha yeeraka, “Urinani ni hii, uwe Mwaana a Nlhuku? Chani uwilhe unitwarusha nihuku nihu nihinaya?” Vakhiviru ni vavawo vaari vahuwiyaka miphingo cho ikulhuwe. Mashoka o unanara ayo nkayanlhepelha Yesu wiira, “Mwanoomolhaka, nnihiyeke nakelheke mphingo wo ikulhuwe.” Yesu nkeerelha, “Nrwaacheke etu.” Vavawo nkayaakhuma attu o mashoka alhe, nkayaakelha nkulhuweni. Miphingo chonkhaye cho kulhuwe nkachaakhuruwelha uhito, nkachaakelha mmaashini nkachaakhwacha. Attu yaahuwa ikulhuwe ayo nkayaattawacha nkayaarwaa, wowo nkayaahimiacha mmamatani chittu chonkhaye chaakumelhenlhe, ni mwaha wa attu o mashoka elhi alhe. Paahi attu onkhaye o yeyo iwani iyo yahokhuma ni unrwelha Yesu, yamwooneke nkayanlhepelha wiira athame mwiilhaponi mwaya mmo. Yesu nkaawelha nkalhavani nkaalhapuwa nttiya nkaaphiya iwani yo uwannyawe. Vavawo nkayaawacha attu anakunshe nkori wankushilhe aya ntu mmoka oheeta. Yesu vonne awe nrima aya, nkaamwirelha ntu oheeta uyo, “Upisheke nrima, mwaamwanaka! Uhohiyereriya uwonya wawo.” Owiittuchiha Malhehero nkayaachukulhacha ashineneru wiira, “Yolha ntu ulha nonlhava Nlhuku.” Yesu ahochuwelha ichuku chaya chiyo nkeera, “Nlhatu waani wo uchukulhacha mmamirimani mwinyu chittu cho uhilhoka chiyo? Varenre vayi, umwiirelha, ‘uwonya winyu uhohiyereriya’ ama wiira ‘wunkweke, weeteke?’ Paahi etu kinothanana nchuwelheke wiira Mwaana a Ntu hanaa ikuru velhaponi yo uhiyerera uwonya wa attu.” Vavawo nkaamwirelha ntu oheeta ulhe, “Wunkweke etu, ukusheke ikori awo urweeke uwani!” Ntu oheeta ulhe nkeemelha nkaarwa uwannyawe. Attu onkhaye munlhokoni mmwe yooneke yayo, yahoomiya uwanoni ni woova, nkayanthimicha Nlhuku avanhee attu ikuru thoko yeyo. Yesu ahothama vavawo. Vaari awe mphironi ahomwoona ntu mmoka eehaniya Matayo nakhanlhe wi inupa mwaalhivelhiya ikhodi. Yesu nkaamwiirelha “Nkittware.” Ni uyo nkeemelha ni unttwara Yesu. Nkayaakhalha etu, vaari awe mpaani unupani u Namatayo alhiaka yolhia, attu yaalhiviha ikhodi enchi ni attu o uwonya yahorwaa nkayaakalha vamoka ni Yesu ni owiittucha awe. Amafarisayo yooneke chiicho, nkayaakoha owiittucha awe, “Chani woonaka owiittuchiha inyu anolhia vamoka ni attu anolhiviha ikhodi ni attu o uwonya?” Yesu veewilhe awe nkaakhulha eeraka, “Attu akumi khanaavia abwana mganga ihikhalhe areta phi naavia abwana mganga. Paahi etu mwiittucheke yayo malhove aneera ayo, ‘Ikiriri phi nothanana aka, mena kuhiwe isadaka ya ashinama.’ Akiwilhe weehana attu o nrima woombone nansho attu o uwonya.” Yamalhekeru, owiittucha a Nayohana obatiiza yahommwelha Yesu nkayankoha, “Hii ni Amafarisayo va ninottuka venchi, nansho chani woonaka owiittucha inyu khanottuka?” Yesu nkaakhulha, “Chani, attu alhalheiye wa arusini anowooria uttuka uno abwana arusi anari vavawo? Mena, kuhiwe! Nansho ikatema inowa uphiya abwana arusi vanohalha aya uthama vavawo, yeyo ikatema iyo attu phi nohalha aya uttuka. “Ikuwo yo khalhayi kinotottelhiya imbaati ikumi, ukhalhawaya yeyo imbaati iyo inototokora ikuwo yo khalhayi iyo ni wuncherera vathanlhe vawo. Mena ntumpa wo wulhuvalha khunohelhiya idivai yoochasha. Yakhalhaka chiicho mwaapu unophwiaa ni idivai nkayaarihiaa. Nansho attu anhelha idivai yoochasha nhina mitumpa chikumi, ni chopilhi ntumpa ni idivai chinoolhama chonkhaye.” Yesu vaari awe olhumachaka yayo, nholhelhi mmoka a Ayahudi nkaawa, nkankhoromelha ni wulhumacha eeraka, “Mwalhi aka hokhwa naanano vaa, nansho chonte nngwe mwamweeshere moono, ni uyo noolhama.” Yesu ni owiittucha awe nkayaathama nkayanttwara. Opani amoka, aari awereiyaka ireta yo ukhuma iphome, nchorochoro iyaakha khumi ni pilhi, ahonttwara Yesu vatulhi vawe, nkaavara ikuwo awe. Aapangilhe chiicho opuwelhaka munrimani eeraka wiira, “Kavaraka tu ikuwo awe kinoolhama.” Yesu nkaarukunuwa nkoona, nkeera, “Mwaamwanaka, wiilhipiheke nrima ao uhoolhamiha!” Opani ayo nkayaalhama yeyo isaa iyo. Yamalheke Yesu nkaakelha mpaani mwa yoyo nholhelhi uyo. Oneekeru attu aamopa mpeta ni attu onlhacha, nkeera, “Nthamache va attu onkhaye! Mwalhi ulha kanakhwa, howiraka urupa!” Attu yaamwiwilhe ayo nkayanthiacha. Paahi etu attu athameke, Yesu nkaakelha mpaani waarumpe awe mwalhi, nkammara moono, ni uyo nkeemelha. Nenno nlhove nno nkanaawanelha ilhapo yonkhaye. Yesu nkaathama vavawo, ni vaari awe arwaaka, attu ohoona elhi yahonttwara anyakulhachaka yiiraka, “Mwaana a Adaudi, nnoonelhe ikiriri!” Yesu akelheke mpaani ohoona elhi alhe nkayanrwelha, ni uyo nkaakoha, “Chani? Nnoorumelhelha wiira kinowooria uulhamihani?” Ni ayo nkayaamwaakhulha “Eiyo Thithi!” Vavawo Yesu nkaakwakwanya miitho, nkeera “Ikhalheke thoko nrima inyu chinothanana aya!” Miitho aya nkayaapatakuwa. Yesu nkaamukacha wo uchacha eeraka, “Nhinhimerie ntu riyoothe ulha mwaha ulha.” Nansho yathamacheke nkayaavira awanelhihaka mwaha wo Yesu ilhapo yonkhaye. Attu vaarwacha aya umawannyaya, attu akina nkayanrwehelha Yesu ntu mmoka o uhulhumacha attukiye ni nshoka no unanara. Wo uhipicha mashoka ayo yomolhachiyeke, ntu o uhulhumacha uyo nkaachokholha wulhumacha tho. Nlhoko wa attu nkawoomiya uwanoni nkayeera “Khaninapacha woona mwaha thoko yolha mu Israeli mu!” Nansho Amafarisayo nkayaahalha yiiraka, “Noomolha mashoka wo ikuru yo nholhelhi o mashoka o unanara.” Yesu aheetakachera iwani chonkhaye ni ittoko chaya ettuchihaka mu inupa chaya cho unlhapelha Nlhuku. Aari ettuchihaka Malhove Orera o Imwene ya Nlhuku, ni ulhamiha mareta onkhaye ni uhuperia wo kila iphiro. Paahi ooneke attu milhoko wo milhoko, ahoonelha ikiriri ukhalhawaya yaari anoocheelhe chinene achariyaka ni nipampa thoko ikhondoro chihiri ni nshunga. Vavawo nkeerelha owiittucha awe, “Nlhaalha uri mwinchi, nansho anamitheko ari vakani. Paahi etu mwaalhapelheke Athithi, anene nlhaalha yaawiihe anamitheko o uwa ukhungurani.” Yesu aheehana owiittucha awe khumi ni elhi, nkhaavaha ikuru yo woomolha mashoka o unanara ni waalhamiha attu ikwerere ni mareta onkhaye. Machina aya akarumiya khumi ni elhi ayo phi alha, o upachera Nasimoni eehaniya Peturo ni ahima aya Naandorea, Nayakhobo ashaana a Nazebedayo, Nayohana nhima aya, Nafilipo, Nabatolomayo, Natomaso, Namatayo aalhiviha ikhodi, Nayakhobo ashaana a Naalufayo, ni Natadayo, Nasimoni o Ukaanani, ni Nayuda Isikariote anthuminhe Yesu. Yesu nkaaruma khumi ni elhi ayo ni waalhehera choo, “Nhirwee iwani cha attu ahiri Ayahudi, mena nhikelhe mmawani mwa Asamariya. Nansho, nrweeke wa attu o inupa yo Israeli apotenre thoko ikhondoro chihiri ni nshunga. Vanorwaa inyu mwettuchiheke wiira, ‘Umwene wo wiirimu uhatameria!’ Mwaalhamiheke areta, mwaahihimusheke attu akhwilhee, mwaalhamiheke attu o makutulha, mwoomolheke mashoka. Nvahiye wo maphathi mwakumiheke wo maphathi. Nhikushe mmirupani mwinyu idhahabu mena nchurukhu mena nchurukhu wo shaba. Nhikushe nrupa wo uvekelhelha mphironi mena mwiinjiro wo nayelhi, mena iratu cho nayelhi mena ikopo. Ukhalhawaya namitheko hophwanelhiya malhivo. “Vanophiya inyu vawani ama ittoko iriyoothe, mwamwaavieke mommo ntu nottuna upocherani, mwakhalheke vavawo mpaka vanohalha inyu uthama vawo. Vanokelha inyu mpaani mwa ntu mweereke ‘Mpuha ukhalhe ni inyu.’ Yakhalhaka anenchi o yeyo inupa iyo anowupocherani mwaattiva, nhiyeke mpuha unolhapelha inyu ukhalhe ni ayo. Nansho yaahupocherekeni mwaattiva, paahi nhokolhosheke mpuha nnolhapelha inyu uyo. Yakhalhaka inupa ama iwani khayopochenreni, paahi vanokhuma inyu yeyo inupa iyo au yeyo iwani iyo, ni ukukutta ntukurukhu nnyaani mwinyu ikhalheke phi iphiro yo waamuka. Kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira, Nihuku no Uhukumulhiya attu nno, ilhapo cho Usodoma ni Ugomora chinowa chaavilhelha ntwarusho, upwaha yeyo iwani iyo! “Mwiiweke! Vano mii, kinourumani mwaattiva thoko ikhondoro umiichini. Mpenyeke thoko inwaa, ni wiitimarikha thoko kaulha. Mwiichiinanelheke ni attu, ukhalhawaya nnoowa mwaavariya ni urwehiya umilhatuni ni waatiya ikopo mmanupani mwaya mwo unlhapelha Nlhuku. Nnoowa mwaarweehiya wa attu antawara ni wo mamwene, mwahimiecheshe Malhove Orera uwannyaya ni wa attu ahiri Ayahudi wo nlhatu waka. Paahi etu, vanohalha aya urwehani mwaattiva umilhatuni vawo, nhikelhiye nipampa chinohalha inyu wulhumacha ama nlhove naani ninohalha inyu uhimiacha, ikatema yaphiyaka, nnoowa uvahiya ittu yo uhimia. Ukhalhawaya malhove anohalha inyu wulhumacha ayo kahiwe awinyu, anowa ukhuma wa Iphumu ya Athithi inyu olhumachaka wo malhaku inyu. “Attu anowa waathumiha achihimaya eeviye, ni manyanaangoro anowa waathumiha achishaana aya, ni ashaana anowa wapitikulhelha manyanaangoro ni weevakacha. Attu onkhaye anowa uuvengani wo nlhatu wo nchina naka. Nansho nohalha uvilhelha mpaka nihuku no umalhelha phi uyo nohalha woopolhiya. “Mwavengiyaka iwani imoka, nttawelheke iwani ikina. Ikekhia kinouhimeriani kannomalhiha nkwaha inyu iwani chonkhaye cho Uisraeli Mwaana a Ntu hinaphiya. “Khaawo owiittucha naapwaha owiittuchiha awe, mena karumiya nompwaha mwanene ntheko awe. Wo chiichammo ihothosha owiittucha ukhalha ni ikuru thoko owiittuchiha awe ni karumiya ukhalha thoko mwanene ntheko. Yakhalhaka aneehana anene imbumba ya Belzebuli, chani akina khaneehana wo machina o uhilhoka! “Wo chiichammo etu nhoove attu. Ittu ikhunelhiye inowa yaapatakulhiya, ni ittu ivithiye inowa uhumbukulhiya. Chinouhimeriakani mwaattiva mwiipiphini, nhimiacheke voonene, nlhove niiwilhe inyu naapiyaka mmweeke mwaahimiacha nneemenlhe vanchaarani. Nhoove attu aneeva iruttu nansho ahooriaka wiiva nnepa, nansho mmwooveke Nlhuku, nooria wiiva chonkhaye iruttu vamoka ni nnepa umooroni Ujehannamu. Athooche elhi anothumihiya wo isenti imoka, nansho khaawo ata mmoka nomora vathi Athithi inyu wo uhichuwelha. Nansho uwaninyu mwaattiva, ata ikharari chinyu cho mmuruni chihaalhakelhiya chonkhaye. Nhoove etu, mwaattiva nri o ukhulhuvelhiya chinene waapwaha athooche enchi! “Attu onkhaye anorumelhelha vaattuni wiira phi awaka, ni mii chiicho kinoowa kaarumelhelha wa Athumwanaka arii wiirimu. Nansho ntu riyoothe nohalha ukikhota vaattuni, ni mii kinowa kankhota wa Athumwanaka ari wiirimu. “Nhaanyihere wiira kiwiihilhe mpuha velhaponi. Mena, akiwanne mpuha, nansho uphanga. Kiwiihilhe umwalhaana ntu ni athumwanawe, mwalhi ni anumwanawe, mmokohi ni ahokohi awe, amalhaponi inyu anowa ukhalha phi attu o mmanupani mwinyu. “Ntu naattuna athumwanawe ama anumwanawe chinene ukhiphwaha mii, yoyo khamphwanelhiya ukhalha owiittucha aka, ni ntu naattuna achishaana awe ashilhophwana ni ashithiyana chinene ukiphwaha mii yoyo khaphwanelhiye ukhalha owiittucha aka. Ntu hinokusha nsalaaba awe ni ukittwara inyaa chaka khanooria ukhalha owiittucha aka. Ntu novarechesha ukumi awe unonkulhuphuwa, nansho ntu hinovarechesha ukumi awe wo nlhatu waka nowa upatta tho. “Ntu riyoothe no upocherani mwaattiva nokipochera mii, ni uyo nokipochera mii naapochera akirumilhe. Ntu nompochera namilhohi a Nlhuku wo nlhatu no ukhalha namilhohi a Nlhuku, nowa upochera nttuvo no namilhohi. Ni ntu riyoothe nompochera ntu o nrima woombone wo nlhatu wo urera nrima, nowa upatta nttuvo no utawara. Kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira, ntu riyoothe nohalha ummaha mmoka aya alha ashinkani alha nkawo wo maashi o uririya wo nlhatu wo ukhalha owiittucha aka, we ikeekhene khanowa aathuwiya nttuvo nawe.” Yesu amalheke waalhehera owiittucha awe khumi ni elhi malhehero, ahothama vavawo nkaarwa uwiittuchihani ni uhimiacha Malhove Orera iwani cho vakhiviru. Nayohana Obatiiza veewilhe aya ujeerani mwaha wo chittu chinopangacha awe Kuristo, nkaaruma owiittucha aya wa Yesu. Nkayaarwaa unkohani yeeraka, “Nnihimerieke, ana inyuva phi ntu anhimmie aya Nayohana wiira haawo nowa, ama nimmweherereke ntu nkina?” Yesu nkaakhulha, “Nhokolhieke mwaahimerieke Nayohana chittu chiwilhe inyu ni woona, attu ohoona anowoona tho ni attu oheeta anoweeta ni attu o makutulha anoolhamihiya, attu ohiiwa anowiiwa, attu akhwilhe anoohihimushiya ni attu amashikini anoohimeriya Malhove Orera. Ahoreeriya attu ahiri ni nipampa ni mii!” Ikatema owiittucha a Nayohana vaathamanche aya, Yesu ahochokholha waahimeria milhoko cha attu mwaha unaacha Nayohana eeraka, “Vaarwelhe inyu u Nayohana uthakoni ulhe mwaakhenlhe woonani? Chani mwaarweelhe woona nthalhe utikhinyiyaka ni iphioo? Mwaakenlhe woonani? Mwaakenlhe umwoona ntu warenlhe ikuwo cho uphwanelha? Attu anowara ikuwo cho uphwanelha anokhalha mmanupani mwa mamwene. Nkihimerieke mwaakenlhe woonani? Umwoona namilhohi? Eiyo, nansho nkamwoona chittu cho unthepa namilhohi. “Ukhalhawaya Nayohana phi ayo ahimiachiye ni Malhove Matakatifu, ‘Nlhuku heera, Kinonruma karumiya aka oholhelheni, akooroshe iphiro inyu.’ Wo ikekhiaye kinouhimeriani wiira Nayohana Obatiiza phi olhupalhe umpwaha ntu riyoothe aapantte uyaria. Nansho ulhe rii mwankani chinene mu Imwene yo wiirimu ulhe phi mulhupalhe waapwaha Nayohana. Ukhuma ikatema Nayohana Obatiiza vaahimianche aya nttenga mpaka nna, Umwene wo wiirimu uri uttwaruwaka chinene, ni attu o machiri alhikachaka uthurulha wo machiri. Mpaka Nayohana vawiilhe aya, meettuchiho onkhaye a anamilhohi ni Malhehero a ashinna Musa inoolhumacha mwaha wo Umwene, ni inyu mwarumelhelhaka nttenga aya, Nayohana phi Naeliya, aalhoheriye uwa waya. Ri ni maaru eeweke etu! “Paahi etu, kinohalha ulhikaaniha ni ittu yaani ilha iyari ya alha mahuku ilha? Attu aya ari thoko ashimirawo anokhalhacha mmapuwani nnopangiya maronda. Nkutiro mmoka waakhuwelhelhaka akhunanaya, ‘Mwaatti nahowopelhani ikoma, nansho khamwenne! Naheepa ichipo cho nunlhiho nansho khamwonlhilhe!’ Nayohana vaawilhe aya, ahottuka mena khaawunrie idivai, ni mwaatti nkamweera, ‘Ri ni nshoka no unanara!’ Mwaana a Ntu wiilhe awe, noolhia ni uwuria, mwaattiva nkamweera, ‘Mummweheke ulha ntu ulha! Ntu o umenyekha ni uhapalhiya, mpwana aya attu anolhiviha ikhodi ni attu o uwonya!’ Ata chiicho etu, irusho cha Nlhuku chinowonihiya wiira chiri choombone wo ulhikaana ni mitheko chaya.” Yesu nkaachokholha waakuphulhacha attu o mmawani mwaapannge awe cho ushangiha nansho khayaarumelhenlhe ni ukhoroma uhiya uwonya waya. “Nhothapana inyu attu o Ukorazini! Nhothapana inyu attu o Ubethsaida! Ukhalhawaya cho ushangiha chipangiye uwaninyu chikaapangiye Utiro ni Usidoni, attu o wowo yammwara majuniya ni wiihika ituura wooniha wiira ahokhoroma ni uhiya uwonya. Nansho kinouhimeriani wiira, inowa ukhalha ittu yo waalhuwa wo attu o Utiro ni attu o Usidoni uvilhelha ntwarusho uupwahani mwaattiva! Ni inyu Nakapenaumu! Chani nnothanana wiiwelhiha mwaanene wiirimu? Nnoowa mwaawulhusheriya unaminepa etu! Ukhalhawaya, ikaari cho ushangiha chipangiye uwaninyu chikaapangiye Usodoma, yeyo iwani iyo yanlhokelha mpaka nna. Nansho kinouhimeriani wiira, inowa ukhalha ittu yo waalhuwa wo attu o ilhapo yo Usodoma uvilhelha ntwarusho nawe uupwahani inyuva!” Yeyo ikatema iyo Yesu nkeera, “Thithi, Athithi o wiirimu ni o velhaponi! Kinoushukuruni ukhalhawaya nhaavitha attu o irusho ni attu anochuwelha alha malhove alha, nkamwaapatakulhelha attu ahiri ni irusho. Aye, Thithi, phinre aya wo uteelhani. “Athithi ahokivaha chittu chonkhaye. Khaawo ntu nonchuwelha Mwaana yaahikalhe Athithi, mena khaawo naachuwelha Athithi ahikhalhe Mwaana, ni attu athanlhiye ni Mwaana nkaapatakulhelhiya. Mmweeke uwannyaka mwaattiva onkhaye, nnohuva ni ulhemelhiya misigo va, ni mii kinowiittuwihani. Mwiittukeke nikonkwa naka, nkusheke irusho uwannyaka, ukhalhawaya mii kiri ntu o maalha ni wiitimarikha munrimani, ni inyu nnowa mwaapatta nipuro no wiittuwa. Ukhalhawaya nikonkwa ninouvahakani mii niri no wolhwaa, ni nsigo kinouvahaakani khulhemenlhe uri pheruu.” Yeyo ikatema iyo, Yesu aari aviraka variyari imata cho ingaano Nihuku no Wiittuwa. Owiittucha awe aari anawolhiye ithalha, nkayontha machashi o ingaano ni ukhuura imbeyu chaya. Amafarisayo yooneke chiicho, nkayaamwirelha Yesu, “Mwooneke, owiittucha inyu anopanga ittu ichiichihiye ni Malhehero wiira ihipangiye Nihuku no Wiittuwa!” Yesu nkaakhulha, “Chani mwaatti khannashoma chaapannge aya Adaudi vamoka ni ashikhunanaya vaawolhiye aya ithalha? Ahokelha Inupa ya Nlhuku, anene vamoka ni ashikhunanaya nkayaalhia mikatte chaakumihiye isadaka wa Nlhuku, inakhalhaka yaari ahittwaraka Malhehero a ashinna Musa wo ulhia chechiyo mikatte chiyo. Ukhalhawaya opochera ishaani vekha aya phi ahaachiichihiya ulhia. Ama chani, khanashoma nhina Malhehero wiira kila Nihuku no Wiittuwa attu opochera ishaani wi Inupa ya Nlhuku ari ahivaraka malhehero o Nihuku no Wiittuwa, nansho ahiirelhiyaka wiira ahotteka? Paahi, kinouhimeriani vano wiira hawo vaa ntu ri mulhupalhe upwaha Inupa ya Nlhuku. Malhove Matakatifu aneera, ‘Ikiriri phi nothanana aka ni mena kihiwe isadaka ya ashinama.’ Mwachuwelhaka maana aya, khannaahukumulha attu ahittekilhe, ukhalhawaya Mwaana a Ntu phi Mwanene Nihuku no Wiittuwa.” Yesu ahothama vavawo nkaakelha mu inupa yo unlhapelha Nlhuku, mwaari awe ntu mmoka o moono wo uririyacha. Attu yaathanana umwootheria Yesu wiira hotteka, nkayankoha, “Chani, vahorera unlhamiha ntu Nihuku no Wiittuwa?” Yesu nkaakhulha, “Mpani munlhokoni mwinyu ikhondoro awe yawulhuwelhaka munlhikitini Nihuku no Wiittuwa, hinorwaa ni ukumiha munlhikitini mmo? Ntu phi ri o waalhakelhelhiya chinene upwaha ikhondoro! Paahi etu, khanichiichihiye umoopolha ntu Nihuku no Wiittuwa.” Amalheke nkaamwirelha ntu o moono wo uririyacha ulhe, “Wookolheke moono awo.” Nkookolha, ni uyo nkawaakhalha nkumi tho, thoko moono nkina uyo. Paahi etu Amafarisayo nkayaakhumacha vathe, nkayeewanana iphiro yo umwiiva Yesu. Nansho Yesu vaachuwenlhe awe nenno nlhove nno, nkaathama vavawo vakitu vawo, ni attu enchi nkayanttwara. Nkaalhamiha areta onkhaye nkaalhehera wiira ahaahimerie attu akina yayo malhove ayo. Enre chiicho wiira malhove aahimiye ni Nlhuku wo iphiro ya anamilhohi ashinna Isaya atimire, “Ulha phi namitheko aka kinthanlhe aka, Nonttuna aka, nokiteelhiha munrimani. Kinonruma Iphumu aka vachulhu vawe, Ni uyo nouhimeriani ihukumu aka wa ahiri Ayahudi onkhaye. Khanokhalha ni nikhanyerero mena khannyakulha, Mena nlhove nawe khaninewaniaa mmaphironi. Khanontha nthalhe unyakathelhe, Mena khantiphiha utambi unottuwa mwiishi. Nolhokelha mpaka vanohalha awe uhimeriani ihukumu aka wa makosho onkhaye, Wo yoyo, makosho onkhaye anoowa aakhulhuvelha nchina nawe.” Vavawo attu nkayanrwehelha Yesu ntu mmoka o hoona ni uhulhumacha aattukiye ni nshoka no unanara. Yesu nkanlhamiha, nkoolhumacha ni woona. Nlhoko wa attu nkawoomiya uwanoni nkayeera, “Chani, nowooria ulha ukhalha mwaana a Adaudi?” Amafarisayo yeeweke ulha mwaha ulha, nkayeera, “Ulha ntu ulha noomolha mashoka wo ikuru yo Belzebuli, nholhelhi o mashoka o unanara.” Yesu nkaachuwelha choopuwelha aya munrimani, nkeerelha, “Imwene iriyoothe imianelhe milhoko miilhi chihineewanana, yeyo khinolhokelha. Ni iwani iriyoothe ama nikosho niriyoothe nimianne milhoko milhoko chihineewanana inowulhuwa. Yakhalhaka umwene mmoka unaatakana ni umwene nkina wo machiri a Nakare, yoyo uhomalha umwalhaana unowulhuwa! Mwaattiva nneera eti kinoomolha mashoka wo ikuru yo Belzebuli. Chani, owiittucha inyu etu anoomolha wo ikuru ya apani? Wo yoyo nlhatu uyo yayo phi nohalha uhukumulhani wiira nhotteka! Mena kahiwe Nakare, nansho Iphumu ya Nlhuku, phi nokivaha ikuru yo woomolha mashoka, uhimiechesha wiira, Umwene wa Nlhuku uhooweelhani mwaattiva. “Wo ikekhiaye, khaawo ntu nooria ukelha inupa ya ntu o machiri ni umwaakha nhakhu awe, mpaka anttukeke thoko ntu o machiri uyo, vavawo pinohalha awe wooria umwaakha nhakhu awe. “Ntu riyothe hirii vamoka ni mii yoyo nookivinga, ntu hinokikaviha ukhungura yoyo noomwarusha. Ni mii kinouhimeriani wiira attu anoohiyereriya uwonya ni ulhava waya wonkhaye, nansho khanowa aahiyereriya nlhatu wo unruwana Iphumu ya Nlhuku. Ntu riyoothe noolhumacha nlhove no unlhava Mwaana a Ntu nohiyereriya, nansho ntu noolhumacha nlhove no unlhava Iphumu ya Nlhuku, khanohiyeriya, mwiilhaponi mu, mena ilhapo inowa. “Wiira mpatte maphepu oombone nnothananiya waalha mwiri wookonda, mwiri waahikondeke, maphepu aya khanolhoka. Mwiri unochuwaniaa chineera aya wo wimma. Mwaati iyari yo inwaa vaa nnohalha wooria chani uhimia malhove oombone uno nnari o uhilhoka? Ukhalhawaya malhaku a ntu anohimia chittu chiri munrimani. Ntu o nrima woombone noyara chittu choombone munhakhuni mwo chittu chawe choombone, ni ntu o uhilhoka noyara chittu cho uhilhoka munhakhuni mwawe mwo uhilhoka mmo. “Paahi, kinouhimeriani nchuwelhe wiira, Nihuku no Uhukumulhiya attu, kila ntu nowa aakhulha vachulhu wo kila nlhove no uhikhalha marumbo noolhumanche awe. Malhove inyu phi nohalha uhukumulhani wiira nhotteka ama nhopanga moombone.” Yamalheke, owiittuchiha Malhehero akina ni Amafarisayo nkayanlhelha Yesu, “Owiittuchiha, ninothanana woona mpangaka ithikineha.” Yesu nkaakhulha, “Mwinre chani attu o uhilhoka o ulhuva va! Nnovekelha woona cho ushangiha? Mena! Ithikineha inohalha inyu woonihiya iri ya anamilhohi Nayona vekha aya. Iphiro yaakhanlhe aya Nayona mahuku mararu uthana ni uhiyu mmirimani mwo nankumi, phi chiicho Mwaana a Ntu chinohalha awe ulhokelha unaminepa wuuthi ilhapo mahuku mararu uthana ni uhiyu. Nihuku no Uhukumulhiya attu, attu o Uninavi anowa weemelha ni uhimia milhatu chinyu, ukhalhawaya ahomalha ukhoroma ni uhiya uwonya veewilhe aya nttenga u Nayona, ni mii vano kinouhimeriani wiira hawo mulhupalhe vaa naapwaha Nayona! Nihuku no Uhukumulhiya attu nno, Ahano o Usheeba anowa weemelha ni uhimiacha milhatu chinyu, ukhalhawaya yayo aheeta ukhuma utayi, nkaawa wiiwelhelha malhove o irusho a Naselemani. Nansho kinouhimeriani wiira vaa hawo ri mulhupalhe waapwaha Naselemani! “Nshoka no unanara vanoomolhiya aya mwiiruttuni mwa ntu, ninoovira naarukureriacha muuthakoni naaviaka vakittu vo wiittuwa. Naahooneke, vavawo phi neera aya, ‘Kinohokolhiaa unupani waka.’ Kuhokolhiaka ni uphwanya inupa mwaari, inakwechiye ni urerihiya. Phi norwaa aya ni waakusha mashoka makina saba o uhilhoka upwaha uyo, nkayaawacha ni ukhalha mwiiruttuni mwa ntu uyo. Vanomalha aya, ukumi wa ntu uyo vano unokhalha wo unanara upwaha khalhayi. Phi chiicho chinohalha aya ukhalha wa attu o uhilhoka a alha mahuku alha.” Yesu aari olhumachaka ni nlhoko wa attu ikatema anumwane ni ashilhoko awe vaawilhe aya. Nkayeemelhacha vathe, athananaka umulhumana. Paahi ntu mmoka nkaamwirelha, “Nkoonani, anumwaninyu ni ashihima inyu arii vathe vawo, anothanana uwoonani.” Nansho Yesu nkaakhulha, “Anumwanaka phi apani? Ashilhoko aka phi apani?” Amalheke nkaathonya owiittucha awe, nkeera, “Mwooneke alha va! Alha phi manyaanumwanaka ni ashilhoko aka! Ukhalhawaya ntu riyoothe nopanga chinothanana aya Athithi ari wiirimu, yoyo phi nhima aka ni mwanrokoraka ni phi anumwanaka.” Nenno nihuku, Yesu ahothama yeyo inupa iyo, nkaarwa ni ukhalha vachereshere nttiya. Milhoko cha attu chanrukurenrie chaari chinchi mpaka nkaawelha nkalhavani, nkaakhalha. Attu nkayeemelha vachengweni, vachereshere nttiya. Yesu nkaahimiacha chittu chinchi wo ulhikaanihacha. “Ahaawo ntu aarweelhe uumwaalhani nakhuwo. Vaalha awe imbeyu mmatani, chahaawo chaamonre mphironi, ashanuni nkayaalhia. Chikina nkachaamora vamalhukuni vahirii ittaya yinchi. Nkaachamelha wo uhipicha ukhalhawaya ittaya yaari vakani. Nansho nchuwa vaapharenlhe aya nkachaavia, ukhalhawaya mithithaari chaya khachethipenlhe, chahonyalha. Imbeyu chikina chaakorenlhe vamiiwani, nkachonnuwa nkachaatiyelhelhiya. Nansho imbeyu chikina chaamorenlhe vachaayirani, nkachaamelha rata, nkachemma, chikina inuku imia imoka, chikina makhumi sita ni chikina makhumi mararu. Rii ni maaru eeweke!” Nkayaawa Owiittucha awe, nkayankoha, “Nlhatu waani no wulhumana attu wo malhikaaniho?” Yesu nkaakhulha, “Mwaattiva nhovaheriya uchuwelha chittu chivithiye cho Umwene wo wiirimu, nansho ayo khavaheriye. Ukhalhawaya ntu rina ittu nowunchereriya, ni ukhalhana chinchi, nansho ntu hirina ittu, ata ikani irinawe iyo ni iyo inookushiya. Nlhatu nowulhumacha wo malhikaaniho niri wiira, anooweha nansho khaanona, anowiwelhelha nansho khaneewa, mena khanochuwelha. Nihotimira vano nlhove ni anamilhohi ashinna Isaya, ‘Wo ikekhiaye alha attu alha wiiwa anowiiwa, nansho khanochuwelha inohimiya, Uweha anoweha, nansho khanoona, Ukhalhawaya irusho chaya chihophupuwalha, Ahotiyelha maaru aya, Ni utiyelhelha miitho aya. Ihikaari chiicho miitho aya yaanoona, Ni manyaru aya yaaneewa, Mirima chaya chanchuwelha, Ni ayo anokirukunuwelha mii, neera Nlhuku, Ni mii kaanalhamiha.’ “Nansho nhoreeriya mwaatti! Ukhalhawaya miitho inyu anowoona ni maaru inyu anowiiwa. Ikekhia kinouhimeriani wiira, anamilhohi enchi ni attu enchi o nrima woombone yahothanana woona alha anoona inyu alha, ahoone, ni wiiwa alha nneewa inyu alha, ahiiwe. “Paahi mwiiweke, ni wiittucha malhikaaniho o ntu o waalha imbeyu. Attu ariyoothe aneewa nlhove no Imwene ya Nlhuku nansho ahichuwelhaka, ari thoko imbeyu chaamorenlhe vaphironi. Nakare nowa ni uthesha imbeyu chaalhiye munrimani mwaya. Imbeyu chaamonre vanagagani chinokhalha thoko attu vaneewa aya nttenga anopochera uno ateelhiyaka munrimani. Nansho nttenga khunolhokelha munrimani mwaya ukhalhawaya khachinkhalha ni mithithaari nhina mwaya. Uhuvihiya vanowa aya wo nlhatu no nttenga nno, anookhwa nrima wo uhipicha. Imbeyu chaamonre vamiiwani chineemelhelha attu aneewa nttenga, nansho nipampa naacharaka ni nikakata no velhaponi nivaravaraka nttenga uyo, ni ayo khaneemma maphepu. Ni imbeyu chaalhiye vachaayirani chinene chineemelhelha attu aneewa nttenga ni uchuwelha chihimiye, khwimmaka rata maphepu, mmoka imia, nkina makhumi sita ni nkina makhumi mararu.” Yesu nkaahimiachera nlhikaaniho nikina eeraka, “Umwene wo wiirimu uri thoko ntu aanlhe imbeyu choombone mmatani mwawe. Uhiyu attu anarumpe, mmalhaponi nkaawa, nkaaphateelha mahichi mmeelheni nkaarwa. Minyepu vonnuwa aya ni meelhe aphiyaka vanothaphuruwa aya, mahichi ni ayo phi nothaphuruwa aya. Akarumiya o mwanene imata nkaawa ni umwiirelha mwanene imata, ‘Munna, kwaani khamwaanlhe imbeyu choombone umatani ulhe, vano mahichi alhe ankhuma vayi?’ Anene imata phi naakhulha aya, ‘Amalhaponi phi phateelhe yayo mahichi ayo.’ Ni anamitheko ayo khunkohaka mwanene imata ‘Nnoona chani vano etu, nirweeke ngati naphelhacheke mahichi ayo?’ Mwanene imata khwaakulhaka tho. ‘Mena, nhirwee, ukhalhawaya mwarwaaka, nnokoophelha mahichi ni meelhe vamoka. Nhiyeke chonkhaye chunnuweke rata mpaka nlhaalha vanohalha aya waaya. Vavawo kinowa koohimierani wiira nrweeke mwaphelhacheke thoko mahichi ayo, mwattukacheke matita matita, ni upaha vamooroni. Mwamalhaka mwakhwacheke meelhe ayo ni uthokoreria nnikhupini.’ ” Yesu nkaalhamulhelha nlhikaaniho nikina, “Imwene yo Wiirimu iri thoko choo. Ntu ahaalha imbeyu yo iharadali umatani wawe. Imbeyu inene iyo iri yooyeva upwaha imbeyu chikina chonkhaye, nansho vanonnuwa aya unokhalha mwiri mulhupalhe chinene upwaha miri chikina. Khukhalhaka mwiri unothekiya iphuuru cha ashinuni o wiirimu mmarittani mwaya.” Yesu nkaahimeria nlhikaaniho nikhwawe tho, “Imwene yo wiirimu iri thoko opani anowiaa ihengedure vakani ni uthuwaniha ni iphepa madebe melhi ni ntikha, nkayaarurummwa yonkhaye.” Yesu ahaahimiachera attu yayo onkhaye ayo wo ulhikaanihacha, khoolhumanche nlhove wo uhikhalha ni malhikaaniho. Eera chiicho wo utimiriha chaahimiye ni anamilhohi wiira, “Kinowulhumacha wo ulhikaaniha vanohalha aka wolhumana, Kinoowa kaapatakulha malhove ahinapacha aya wiiwa toka wuupiya ilhapo.” Yesu vaathamme awe ni ukelha mpaani, owiittucha awe nkayaawa ni umwiirelha, “Nkanihimerieni maana o nlhikaaniho no mahichi amenlhe umatani, phi ishiyani.” Yesu nkaakhulha, “Ntu aanlhe imbeyu choombone phi Mwaana a Ntu, imata phi ilhapo ilha, imbeyu choombone phi attu o Imwene, mahichi phi attu a Nakare, ni amalhaponi anlhe mahichi phi Nakare. Nlhaalha phi umalha wo ilhapo, ni attu o khungura phi minepa o wiirimu. Chenre aya wo uphelhiya mahichi ni upahiya vamooroni, phi nohalha aya ukhalha nihuku no umalha ilhapo, Mwaana a Ntu nowa waaruma minepa o wiirimu awe avire aakhungura attu ukhuma Umweneni wawe, alhe onkhaye aattekihilhe attu ni ayo o uwonya, ni waariha umooroni, unohalha aya wunlha ni ushilha miino. Vavawo attu o rera nrima anowa waaria thoko nchuwa wi Umweneni wa Athithi. Mwiiweke, nri ni maaru!” “Umwene wo wiirimu uri thoko, ntu novitulha nhakhu waavithiye umatani. Nkaawuhelha, nkaahokolhia uwani nateelhiye urwaa uuthumihani kila ittu irinawe, ni uhokolhia urwaa uwoopolhani imata iyo.” “Tho, Umwene wo wiirimu uri thoko ntu naavia ilulu yo nhakhu, vanovitulha awe imoka yorera chinene, khurwaaka uuthumihani kila ittu irinawe, ni woopolha ilulu iyo.” “Tho, Umwene wo wiirimu uri thoko attu o wiiva ihopa anriaa nttavi munttiyani ni uvara ihopa yo kila nikosho. Nttavi vanchara aya, khupurulhaka ni ukhalha nipuro vachereshere nttiya, athanlhe ihopa. Choombone chiyo kuhelhiyaka mmakayani, nansho cho uhilhokalhoka chiyo khurihiyaka. Inohalha ukhalha thoko chommo nihuku noomalhelha ilhapo, minepa o wiirimu anowa aavira aakhunguraka attu o uhilhoka mwa attu o nrima woombone ni waariha umooroni, unohalha aya wunlha ni ushilha miino.” Yesu nkaakoha, “Chani nhochuwelha ulha mwaha ulha?” Nkayaakhulha, “Eiyo nihochuwelha.” Paahi etu nkeera, “Kila ntu owiittuchiha Malhehero neettucha ukhuma Imwene yo wiirimu nokhalha thoko ntu ri ni inupa nokumiha chittu cho naanano ni chittu cho khalhayi ukhuma munhakhuni mwawe.” Yesu amalhiheke uhimia yayo malhikaaniho ayo, nkaathama vavawo nkaahokolhia uwannyawe. Nkeettuchiha mu inupa cho unlhapelha Nlhuku, ni attu amwiiwa nkaashangacha. Nkayaakohanacha eeraka. “Ana yolha pantte vayi chechilha irusho chilha? Ni wooria upanga cho ushangiha chi? Ana yolha kahiwe phi ulhe mwaana a ntu nokoorosha milhako ni ihiche ulhe? Amariamu kahiwe phi anumwanawe, ni achihimawe kahiwe Nayakhobo ni Nayusufu ni Nasimoni ni Nayuda? Ashirokorawe onkhaye kahiwe phi alha anokhalha ni hii alha vaa?” Paahi etu nkayankhotacha. Yesu nkeera, “Namilhohi nolhohiya wa amalhaponi, nansho uwannyawe wa ashilhoko awe nookhotiya.” Wo nlhatu no ulhipa waya nrima, khaapannge yo ushangiha iriyoothe wowo. Yeyo ikatema iyo Naherode amwene, o Ugalilaya yaheewa mwaha wa Yesu. Nkayeerelha anamitheko aya eeraka, “Ulha ntu ulha phi Nayohana Obatiiza, hohihimmwa ukhuma nnookhwani, phi nlhatu no woona ikuru yo ushangiha inopanga ntheko mwiiruttuni mwawe.” Naherode phi alhehenre wiira Nayohana avariye ni uttukiya mittondoro ni urweehiya ujeerani, wo nlhatu ni Naherodiya, mahanu a Nafilipo, ahima aya. Nlhatu waari Nayohana waamuka Naherode wiira, “Khavanorera inyu waathelha Naherodiya ahanu a ahima inyu!” Naherode nkayaathanana weeva Nayohana, nansho yaari oovaka attu ukhalhawaya yaari achuwelhaka wiira Nayohana aari anamilhohi. Nihuku no wuupuwelhiya uyaria waya Naherode, mwalhi mwaana a Naherodiya aheena machoma rata vaalhetoni. Naherode nkayaateelhiya, ata nkayanlhupelha eeraka, “Kinouvaha ittu iriyoothe inottuna awo uvekelha!” Ni mwalhi uyo wo uchopelhiya ni anumwanawe, nkaavekelha eeraka, “Kinothanana naanano vava muru u Nayohana Obatiiza uneeshiye mphacheni.” Amwene Naherode nkayaakelhiya ihuzuni, nansho wo naapo naalhupenlhe aya vaattuni, nkayaalhehera wiira avahiye. Paahi nkayanruma ntu arwee ujerani aahithe Nayohana. Muru nkawaawiihiya mphacheni, nkaavahiya mwalhi ulhe, ni uyo nkaarwehelha anumwanawe. Owiittucha a Nayohana nkayaawa, nkayaakusha iruttu iyo, urwaa uwavithani, nkayaarwaa unhimeriani Yesu. Yesu eeweke mwaha u Nayohana, nkaathama vavawo vakittu vawo nkayaawelhacha nkalhavani, nkaarwa vakittu vo wiivitha yeekha awe. Attu yeeweke, nkayaathama mmawannyaya nkayanttwara wo mieto. Yesu akhuruweke nkalhavani, nkoona nlhoko mulhupalhe wa attu, nrima awe nkawaakelhiya ikiriri, nkaalhamiha areta mareta aya. Vaari aya uchechilho, owiittucha awe nkayanrweelha ni umwiirelha, “Uheelha vano, ni va vakittu va vauthakoni. Paahi etu mwaalheheke attu wiira athamache ahokolhieke mmawani athumeke yolhia.” Yesu nkaakhulha, “Khavanooria waahiya chiicho, mwaavaheke yolhia mwaattiva!” Ayo nkayamwaakhulha, “Khanirina yolhia, nirina mikatte mithanu ni ihopa pilhi.” Yesu nkeera, “Nkiwiihereke vaa.” Nkaalhehera attu akhalhe vathi mmanyashini, nkaakusha mikatte mithanu chilhe ni ihopa pilhi chilhe, nkaaweha wiirimu, nkalhapelhelha ibarakha, nkaamianihacha nkaavaha owiittucha awe yaakawelhe attu. Attu onkhaye nkayaalhia ni uwona. Yamalheke owiittucha nkayaakusha mikatte chaahanlhe, nkayaachariha makaya khumi ni melhi. Attu yaalhilhie yaari manyaalhopwana maelufu nthanu, wo uhaalhakelha manyaathiyana ni ashaana. Yesu nkaakhanyereriha owiittucha awe awelhe nkalhavani aaholhelhe ukhopelhelhe nttiya, mwanene vaahiya awe ni waalheha attu. Amalheke waalheha attu, ahothama nkaawelha umwaakoni ulhapelhani. Yesu aari wowo yeekha awe mpaka uchechilho, yeyo ikatema iyo ikalhava ilhe yaari inaphiilhe variyari nttiya, nansho yaari ithemwihiyaka ni iphioo yaawuka yaakakhaka. Mapikoosha, Yesu nkaawa wa owiittucha awe eetaka vachulhu maashi. Owiittucha awe vaamwonne aya eetaka vachulhu maashi nkayoova chinene, nkayeera, “Nshoka!” Nkayaakhuwelha yoovaka. Yesu nkoolhumacha eeraka, “Nvareke nrima! Phi mii. Nhoove” Napeturo nkayaamwakhulha eeraka, “Thithi, akhalhaka phi inyuva we ikekhiaye, mwiireke etu ni mii keete vachulhu maashi kiwe varii inyu.” Yesu nkeera, “Mmweeke.” Paahi Napeturo nkayaakhuruwa nkalhavani, nkayeeta vachulhu maashi, arwaaka vaari awe Yesu. Nansho yooneke iphioo iwukaka, nkayoova, nkayaachokholha utitimira akhuwelhaka, “Thithi, nkoopolhe!” Yesu nkaavara moono nkeerelha, “Nrima wani mwankani nrina inyu! Woonaka nnowoova?” Yamalheke o yelhi nkayaawelha nkalhavani, ni iphioo nkayaatondova. Owiittucha onkhaye yaari nkalhavani nkayanthimicha, eeraka, we ikekhiaye inyuva phi Mwaana a Nlhuku. Nkayaalhapuwa nttiya nkayaaphiya Ugenesareti, attu nkayanchuwelha Yesu. Paahi nkayanrweehelha areta onkhaye yaari mmawani. Nkayanlhepelha aahiyere avare inakhalhaka nlhuto no ikuwo chawe, ni attu onkhaye yaavanre aholhamacha. Amafarisayo akina ni owiittuchiha Malhehero yahonttwara Yesu ukhuma Uyerusalemu uwa unkohani, “Nlhatu waani owiittucha inyu khantuna meettuchiho nipochenre ihu wa ashulhupalhe? Khanonyawa mathatha rata thoko chinolheheriya aya ahinaya ulhia yolhia!” Yesu nkaakhulha, “Wo nlhatu waani mwaatti khannottwara malheheriyo a Nlhuku, nansho nttwaraka meettuchiho inyu mwaashinene? Nlhuku heera wiira, ‘Mwaathimicheke athumwaninyu ni anumwaninyu, ni ntu riyoothe naaruwana athumwanawe ama anumwanawe, yoyo nambaya eeviye.’ Nansho mwaattiva nnettuchiha wiira ntu akhalhanaka ittu yo waavaha athumwanawe ama anumwanawe, nansho eeraka, ‘Ilha ittu ilha kihommaha isadaka Nlhuku,’ paahi, ahaalhohe tho athumwanawe! Chiichammo etu phi hinolhoha inyu malheheriyo a Nlhuku, nlhatu no uttwara meettuchiho inyu mwaanene. Mwaattiva va, anafiki! Ashinna Isaya aholhohera rata o waachakani mwaatti! ‘Nlhuku neera, Alha attu alha anokithimicha wo malhoveru, nansho munrimani mwaya arii utayi ni mii. Ukithimicha waya khunolhoka, Ukhalhawaya aneettuchiha malhove a attu, nansho anari malheheriyo aka!’ ” Yesu nkeehana nlhoko wa attu, nkeerelha, “Mwiiweke ni uchuwelha! Ittu inonhelha ntu nsheru kihiwe inokelha vamalhakuni, nansho chilhe chinokhuma mmwano phi chechiyo chinonnanariha ntu,” Yamalheke owiittucha nkayaawa, nkayeera, “Chani, nhochuwelha wiira Amafarisayo ahorushiya veewilhe aya malhove inyu?” Yesu nkaakhulha, “Kila ntepo uhaalhiye ni Athithi o wiirimu unoophelhiya.” “Nhoove yayo manyaattu ayo! Yayo phi aholhelhi o hoona, aaholhelhaka o hoona akhunanaya, onkhaye elhi ayo anootumbuchira munlhikitini.” Napeturo nkayeera, “Nkanilhamulhelheni nenno nlhikaaniho nno.” Yesu nkeera, “Ata mwaattiva khannochuwelha mpaka nna? Chani, khanchuwenlhe wiira ittu inokelha mmwano inokelha munthunkwani, kaanyuma khukumihiyaka urindini? Nansho chittu chinokhumelha uwano chinokhuma munrimani, ni chiyo phi nonnanariha ntu. Ukhalhawaya munrimani mwa ntu phi nokhuma malhove o uhilhoka, o wiiva, o ulhuva, o ulhavalhava, o wiiya, o woothacha ni o uruwana. Yayo phi no nnanariha ntu. Nansho ulhia yolhia wo uhinyawa mathatha thoko chineera inyu khunonnanariha ntu.” Yesu nkaathama vavawo vakitu vawo nkaarwa uukhalhani ilhapo yaatamana ni iwani cho Utiro ni Usidoni. Opani amoka Akananayo aakhalha yeyo ilhapo iyo ahonrweelha Yesu nkayaakhuwelha eeraka, “Mwaana a Adaudi, ukoonelhe ikiriri Thithi! Mwaamwanaka, mwalhi noohuvihiya ni mashoka o unanara.” Nansho Yesu khaakhunlhe nlhove. Paahi owiittucha awe yahonrwelha, nkayaamwirelha, “Mwaahiyeke arwee! Khannoona wiira anonittwarattwara ni uninyakulha!” Yesu nkaakhulha, “Kirumiye wa attu o inupa yo Israeli vekha aya, apotenre thoko ikhondoro chihiri ni nshunga.” Opani ayo nkayaawa, nkayaakhoroma, nkayeera, “Thithi nkoonelhe ikiriri!” Yesu nkaakhulha, “Khavanorera waathurulha ashaana yolhia aya ni waawonyera ashipwa.” Opani ayo nkaayakhulha, “Eiyo Thithi, nansho ata ashipwa ayo anoorokottacha cholhia chinomoramora vamezani va apwiiya aya.” Vavawo Yesu nkaakhulha, “Maanyi nrima inyu mulhupalhe! Paahi etu, mpangelhiyeke thoko chinothanana inyu.” Yeyo isaa, mwalhi aya uyo nkaalhama. Yesu nkaathama vavawo nkaarwa uchereshere ibahari yo Ugalilaya. Nkaawelha mmwaakoni, nkaakhalha. Attu enchi nkayammweelha, yaawihaka attu o heeta ni o uhiweha ni o remara ni o uhulhumacha ni attu akina enchi yaari areta, nkayeeshiya vamietoni va Yesu, nkaalhamihacha. Nlhoko wa attu nkawoomiya uwanoni chinene yooneke attu ohulhumacha yuulhumachaka, oremara alhamaka, oheeta yeetaka ni attu o hoona yoonaka, attu nkayanthimicha Nlhuku o Uisraeli. Yesu nkeehana owiittucha awe, nkeera, “Kinowoonelha ikiriri alha attu alha wo nlhatu no ukhalha ni mii wo mahuku mararu wo uhilhia. Ni mii khakinooria waahiya wo uhilhia, anookomwaacha mphironi.” Owiittucha awe nkayankoha, “Ninohalha upatta vayi yolhia yo uwanelha attu enchi thoko alha?” Yesu nkaakoha, “Nrina mikatte nchani?” Nkayaamwakhulha, “Chiri mikatte saba ni achihopa vakani.” Paahi, Yesu nkaalhehera wiira attu akhalhihiye vathi. Nkaawiaa mikatte chilhe ni achihopa alhe, nkanthimicha Nlhuku, nkaamianihacha, nkaavaha owiittucha, ni ayo nkayaakawelha attu. Attu onkhaye nkayaalhia, nkayaawonacha. Yamalheke owiittucha nkayaakusha mahalha aahanlhe, nkayaachariha makaya saba. Attu yaalhilhie yaari manyaalhopwana maelufu ncheshe, wo uhaalhakelha manyopani ni ashaana. Paahi Yesu nkaalheha attu, nkaathama nkaawelha nkalhavani, nkaarwa ilhapo yo Umagadani. Amafarisayo akina ni Amasadukayo nkayanrwelha Yesu, athananaka unlhikacha. Nkayanlhepelha oonihe cho ushangiha cho wiirimu. Nansho Yesu nkaakhulha, “Vaneelha aya nchuwa mwaattiva nneera, ‘Uheelha rata, ukhalhawaya irimu ihokhwilha.’ Vanosha nchuwa nneera, ‘Ipulha inoorupa lhelho, nlhatu no ukhwiilha irimu ni ipiphi.’ Nnohukumulha mahuku wo uweha irimu, nansho nkelhiyaka nipampa wo uhichuwelha ithikineha cha alha mahuku. Mwinre chani mwaatti o uhilhoka attu a alha mahuku o ulhuva va! Nnovekelha woona ithikineha? Ithikineha nnohalha inyu uvahiya phi i Nayona.” Paahi etu nkayaathamacha ni uhokolhia umawannyaya. Owiittucha vaalhapuwilhe aya nthelha wo nayelhi wo nttiya, yaari analhiyanlhe ukusha mikatte. Yesu nkeerelha, “Nhiitialhe, mwiichinanelheke ni ihengedure ya Amafarisayo ni ya Amasadukayo.” Nansho nkayaahalha akohanachaka ashineneru, “Ana, neera chiicho wo nlhatu no uhikusha mikatte?” Yesu ahochuwelha ittu yaanyihera aya, nkeera, “Inyu attu nrii ni nrima mwankani! Chani woonaka nnarerihelha mwaha wo ulhiyalha ukusha mikatte? Chani khannachuwelha? Khannoopuwelha vaamianihilhe aka mikatte nthanu ni waalhiha attu maelufu nthanu? Makaya nchani yaacharihilhe inyu mahalhahalha o mikatte yaahalhenlhe? Chani khannopuwelha mwaha wo mikatte saba chaakawelhiye aya attu maelufu ncheshe chilhe, chani mwaarokontte makaya nchani o mahalhahalha? Chani khannopuwelha wiira akahimmie ittu inaacha mikatte? Mwiichinanelheke meettuchiho o uhilhoka a Amafarisayo ni Amasadukayo!” Vavawo owiittucha nkayaachuwelha wiira eerelha wiira eechinanelhe kuhii ni ihengedure yo ururumulha mikatte, nansho ni meettuchiho o uhilhoka a Amafarisayo ni Amasadukayo. Yesu nkaarwa ilhapo cho Ukaisariya Filipi, waakohilhe awe owiittucha awe, “Attu aneera Mwaana a Ntu phi mpani?” Nkayaamwaakulha, “Akina aneera Nayohana Obatiiza, akina aneera Naeliya, akina Nayeremiya ama namilhohi nkina.” Yesu nkaakoha, “Ni mwaattiva chani, nneera mii phi mpani?” Nasimoni Peturo nkayaakulha, “Inyuva phi Kuristo Moopolhi, Mwaana a Nlhuku rii nkumi.” Yesu nkeera, “Nhoreeriya inyuva Nasimoni ashaana a Bariyona. Ukhalhawaya iruttu ni iphome khachipatakunlhe uwaninyu nna nlhove nna, yaahikalhe Athumwanaka arii wiirimu. Ni mii kinouhimeriani, inyuva Napeturo, inyuva phi mwalha, ni vachulhu ulha mwalha ulha kinootheka nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo, mena machiri o unaminepa khanowa ooriaka uphomolha. Kinowuvahani mittukulho cho Umwene wo wiirimu, chinohalha inyu uttuka velhaponi va chinoottukiya chiicho wiirimu, chinohalha inyu uttukulha velhaponi va, chinoottukulhiya chiicho wiirimu.” Yesu amalheke wulhumacha, nkaachiichiha owiittucha wiira ahinhimiachere ntu riyoothe wiira aari phi Kuristo Moopolhi. Uchokholhelha vavawo, Yesu nkaachokholha uhimiacha mwaari wo owiittucha awe wiira, “Ihokiphwanelha wiira kirwee Uyerusalemu kahuvihachiye chinene ni ashulhupalhe ni Opochera ishaani olhupalhe ni attu owiittuchiha Malhehero. Kinowiiviya, nansho nihuku no neraru kinowa kaahihimmwa.” Vavawo Napeturo nkayankusha Yesu vachereshere, nkayaamwamuka, “Nlhuku khanooria wiira chiicho Thithi! Khavanooria!” Nansho Yesu nkaarukunuwa, nkeerelha Napeturo, “Uthame va uwe Nakare! Inyuva phi itiyelhelho uwannyaka, ukhalhawaya irusho chinyu khachinokhuma wa Nlhuku, chinokhuma wa ntuni.” Yamalheke, Yesu nkaahimeria owiittucha awe, “Ntu riyoothe nothanana ukittwara mii, eeruneke mwanene, akusheke nsalaaba awe, akittwareke. Ukhalhawaya, ntu nothanana woopolha ukumi awe mwanene, nowa upoteriha, nansho noriha ukumi awe wo nlhatu waka nowa upatta. Chani, ntu nolhoha upuha ittu yaani apattaka mpuha wonkhaye wo velhaponi va ni uno apoteriha ukumi awe? Khiiwo mena! Khiiwo nolhoha awe ukumiha wiira apatte ukumi awe tho. Ukhalhawaya, Mwaana a Ntu nolhoha uwa ni nthimicho wa Athumwanawe vamoka ni minepa cho wiirimu chawe, vavawo phi nohalha awe unlhiva kila ntu inomphwanelha wo ulhikaana ni mitheko chawe. Wo ikekhiaye kinouhimeriani wiira, ahawo akina va khanonlhawiha nookhwa ahinaya umwoona Mwaana a Ntu awaaka ni Umwene awe.” Yavireke mahuku sita, Yesu nkaakusha Napeturo ni Nayakhobo ni Nayohana nhima aya, nkaarwana vekha ayaru vachulhu mwaako wo urekama. Vammweha aya, Yesu nkaarukunuwa ikhove, ikhove awe nkayaapharelha thoko nchuwa ni ikuwo chawe nkachaateelha ttuuu. Owiittucha araru ayo nkayoona ashinna Musa ni Naeliya yaarerihaka ni Yesu. Vavawo Napeturo nkaamwiirelha Yesu, “Thithi, ihorera hii ukhalha vaa! Mwathananaka kinookorosha mahema mararu, nimoka nawinyu, nimoka ni ashinna Musa nimoka ni Naeliya.” Vaari awe olhumachaka chiicho, nihute nooteelha nkanaakhuneelha, ni nlhove nkaneewaniaa nnihuteni niiraka, “Ulha phi Mwaamwanaka kinonttuna aka, nookitelhiha nrima, mmwiiwelhelheke yoyo!” Owiittucha yeeweke chiicho nkayaawulhuwa makukhu, nkayoova chinene. Yesu nkaarwelha, nkaavaracha. Nkeera, “Mwemelheke, nhoove!” Vaawenhe aya uchulhu khayamwoonne ntu nkina, ahikhalhe Yesu vekha awe. Paahi, vaakhuruwa aya umwaakoni, Yesu nkaamuka nkeerelha wiira, “Nhinhimiachere ntu ritoothe ulha mwaha upatakulhelhiye inyu ulha mpaka nihuku no uhihimmwa Mwaana a Ntu.” Yamalheke owiittucha nkayankoha Yesu, “Chani woonaka owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa aneera wiira Naeliya phi nohalha uholhelha uwa?” Yesu nkaakhulha eeraka, “Wo ikekhiaye, Naeliya phi nohalha uholhelha uwa, uweeshani tayari chittu chonkhaye. Nansho kinouhimeriani wiira, Naeliya ahomalha uwa nansho attu khayaachuwenlhe, nkayaapangelha chaathananne aya. Mwaana a Ntu ni uyo noowa aahuvihiya chiichammo mmathathani mwaya.” Paahi etu owiittucha nkayaachuwelha wiira aari aahimeriaka mwaha unaacha Nayohana Obatiiza. Vaahokolhelhe aya wa attu, ntu mmoka nkaawa wa Yesu, nkankhoromelha, nkeera, “Thithi, mmwonelhe ikiriri mwaamwanaka! Nreta ichilhichilhi, noohuva chinene. Ikatema chinchi noowulhuwelha vamooroni ama mmaashini. Kahommwiiha wa owiittucha inyu, nansho khayonrie unlhamiha.” Yesu nkaakhulha, “Mwaattiva attu o iyari ihiri ni nrima, ipotenre! Kinohalha ukhalha ni inyu mpaka iyaakhani? Kuuvilhelhekeni mpaka iyaakhani? Mummwiiheke mmirawo inyu uyo vaa.” Paahi Yesu nkaachachera nshoka nno, nkanankhuma mwaana uyo, yeyo isaa nkaalhama. Owiittucha nkayaawacha wa Yesu nkayankoha wo ntemera wiira, “Ana chani woonaka hii khanoonrie woomolha nshoka nne?” Yesu nkaakhulha eeraka, “Wo ikekhiaye kinouhimeriani wiira, mwakhalhaka ni nrima inakhalhaka vakani thoko imbeyu yo iharadali, nnowooria wiirelha ulha mwaako ulha, ‘Nthame vaa nrwee uwo!’ Ni uyo unoorwaa. Nnowooria upanga ittu iriyoothe!” “Mwoochenlhe wo nlhatu no ulhipa mirima chinyu. Nansho nshoka thoko nenno ninothamihiya wo iphiro yo unlhepelha Nlhuku uttuka ulhia.” Vaari awe akhalhaka ni owiittucha awe onkhaye Ugalilaya, Yesu aheerelhacha, “Mwaana a Ntu haatameria vo uhelhiya mmathathani mwa attu anohalha umwiiva, nansho nihuku no neraru nowa aahihimushiya muukumini.” Owiittucha awe nkayaakelhiya ihuzuni chinene. Yesu ni owiittucha awe vaaphilhe aya Ukapenaumu, attu o ulhiviha ikhodi yo Inupa ya Nlhuku nkayaawa u Napeturo ni waakoha, “Owiittuchiha inyu anoolhiva ikhodi yo inupa ya Nlhuku?” Napeturo nkayaakhulha, “Eiyo, anoolhiva.” Napeturo vaakenlhe aya mpaani, Yesu nkaaholhelha wulhumacha eeraka, “Nasimoni, nnoopuwelha chani? Apani amphwanelhiya ulhiva ikhodi wa mamwene o velhaponi va? Anenchi ama alheto?” Napeturo nkayaakhulha eeraka, “Alheto phi nophwanelhiya.” Yesu nkaakhulha, “Aye, anenchi khanlhivihiya. Nansho wo wiira nihaahuvihe munrimani, nrweeke etu unttiyani mwariheke indoana mmenjeke, mwakusheke ihopa inohalha inyu uvara iyo, mwapatakulheke iyano aya nnokoophwanya nchurukhu unthosha ulhiva ikhodi yawaka ni yawinyu. Mwaavaheke wiira ninoolhiva ikhodi yo inupa ya Nlhuku.” Yeyo ikatema iyo owiittucha nkayaawa wa Yesu, nkayankoha, “Phi mpani ri mulhupalhe chinene mu Imwene yo wiirimu?” Yesu nkaamwiihana mwanhima, nkaamwemesha variyari aya, nkeera, “Kinouhimeriani ikekhiaye, mwaahirukunuweke ni ukhalha thoko achihima, khannowa mwaakelha wi Imwene yo wiirimu mena. Mulhupalhe nhina Imwene yo wiirimu, ri phi ntu neetimarikha thoko ulha mwanhima ulha. Ntu riyoothe nompochera mwanhima thoko ulha wo nchina naka, nokipochera mii.” “Ntu riyoothe nohalha unttekiha mmoka aya alha ashinkani anokirumelhelha alha, irii mbaya yoyo ntu uyo attukelhelhiye nshilho nulhupalhe nshikoni ni utitimerihiya ubaharini wo wiisha chinene. Ihothapana ilhapo wo nlhatu no ulhikachiya unaawulhusha attu mu uwonyani! Ulhikachiya thoko chiicho unoowa waakhumelhelha, nansho ahothapana attu anohalha upanga chiicho! “Yakhalhaka moono inyu ama mweto inyu uhoottekihakani, ntupulheke ni urihelha uwo shoro! Iri mbaya inyuva ukelha mu ukumini wo uhikhalha ni moono ama mweto, kuliko urihiya umooroni uhintiphia mahuku o uhimalha nnari ni miono miilhi ni mieto chinyu miilhi. Ni niitho ninyu noottekihakani, nkhulheke nrihelheke utayi. Iri nambaya wo inyuva ukelha mu ukumini nnari ni niitho nimoka, kuliko utikhelhiya vamooroni Ujehannamu nnari ni miitho melhi.” “Mwiishungeke! Nhimpangelhe niphiondho mmoka aya ashinkani alha. Kinouhimeriani wiira minepa chaya cho wiirimu chiri muulhokelhani wo mahuku onkhaye wa Athumwanaka o wiirimu.” “Ukhalhawaya Mwaana a Ntu wiilhe woopolha attu apotenre. Nnoona chani, ntu akhalhaka ni ikhondoro imia imoka, yapoteraka imoka, nopangani? Noohiya chilhe makhumi tisa ni tisa umwaakoni, nkaarwa uuthothani ikhondoro imoka ipotenre. Vanoona awe, we ikekhiaye vavawo phi nottapelhelha awe wo nlhatu no ikhondoro imoka iyo, ipwahaka chikhwawe makhumi tisa ni tisa chaahanlhe chiyo. Phi chiichammo, Athumwanihu o wiirimu vahinotuna aya inakhalhaka mmoka aya alha ashinkani alha apotere.” “Yakhalhaka munninyu hoottekelhani, nrweeke mwamwaamukeke. Nansho mwamwaamukeke nnari elhi vekha inyu. Owiiwaakani, nhompatta nhima inyu. Nansho aahiwelhelheke, munkusheke ntu mmoka ama attu elhi mwaarwaneke, akhalhe phi attu o uhimiechesha nenno nlhove nno, thoko chinohimiya ni Malhove Matakatifu, attu elhi ama araru. Aahiwelhelheke yayo attu ayo, nhimiacheke wa attu anrumelhenlhe Kuristo. Aahiwelhelheke nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo, ooniyeke etu thoko attu ahinchuwenlhe Nlhuku ama attu anolhiviha ikhodi.” “Vavawo, kinouhimeriani wo ikekhiaye mwaatti wiira, chinohalha inyu uttuka velhaponi va, chinoottukiya chiicho wiirimu, ni chittu chinohalha inyu uttukulha velhaponi va, chinoottukulhiya chiicho wiirimu. Tho kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira, attu o irusho cho uchuwelha mu nlhokoni mwinyu yeewananaka velhaponi va nlhove niriyoothe no ulhepelha, Athumwanaka o wiirimu anoupangelhani nenno nlhove nno. Ukhalhawaya variwoothe wanthukumana aya attu elhi ama araru wo nchina naka, mii kirii vavawo vamoka ni ayo.” Napeturo nkayanttwara Yesu, nkankoha, “Eti Thithi, nhimaaka akittekelhaka, kinlhevelheke vachani? Mikwaha saba?” Yesu nkaakhulha, “Akineera vathanu ni velhi, nansho makhumi saba mikwaha saba. Ukhalhawaya Umwene wo wiirimu unolhikaana ni mwene mmoka aalhakenlhe uwehaweha maalhakelho a anamitheko aari nhina mamulaka awe. Vaachokhonlhe awe, nkaawiheriya ntu mmoka aari ni nlhatu wo nchurukhu ishilingi maelufu khumi. Yoyo ntu uyo khaarina ittu iriyoothe yo ulhiva nlhatu awe, paahi eti anene ntheko ayo nkayaalhehera wiira athumihiye ipotta, ahanu awe, achishaana awe ni chittu chonkhaye chirinawe, alhive nlhatu. Paahi yoyo karumiya uyo nkaakhoroma wa mwanene nhakhu uyo, nkeera, ‘Nkilhite, ni mii kinoulhivani nlhatu winyu!’ Mwanene ntheko uyo nkayaamwonelha ikiriri namitheko uyo, nkanhiyerera nlhatu wonkhaye, nkanhiya arweeke.” “Nansho namitheko uyo mwanene nkaathama, nkamphwanya mmoka a anamitheko akhunanawe aari ni nlhatu wo nchurukhu ishilingi imia imoka. Nkammara, nkaamwama ishiko eeraka, ‘Nkilhive nlhatu aka!’ Karumiya nkhunanawe nkaakhoroma, nkammenda eeraka, ‘Nkilhite ni mii kinowulhivani.’ Nansho uyo khaattunne, nkanttuka ujeerani mpaka vaalhinve awe nlhatu.” “Paahi, anamitheko ashikhunanawe yooneke yayo yahochukulha chinene, nkayaarwaa uwaahimeriani amwene mwaha wonkhaye ukhumelhenlhe. Vavawo anene ntheko nkayaamwiihana yoyo karumiya uyo, nkaamwirelha, ‘Uwe karumiya o uhilhoka chinene! Wahokilhepelha, ni mii nkakoohiyerera nlhatu wonkhaye. Nhothananiya umonelha ikiriri karumiya nkhunaninyu thoko mii chowonenlhe akani ikiriri.’” “Amwene nkayaarushiya chinene, nkantikhelha ujerani atwarushiye mpaka vanohalha awe ulhiva nlhatu wonkhaye.” “Ni Athumwanaka arii wiirimu, anoupangelhani chiichammo yakhalhaka kila mmoka inyu khanohiyerera uwonya wa nhima awe wo nrima awe wonkhaye.” Yesu amalheke wulhumacha yayo malhove ayo, ahothama Ugalilaya, nkaarwa Uyudea, ukhopelhelhe mwoolhoko wo Uyorodani. Attu enchi nkayanttwara, ni uyo nkaalhamiha wowo mareta aya. Amafarisayo akina nkayanttwara, nkayankoha wo unlhikacha, “Eti, inorera nlhopwana waahiya ahanu awe wo nlhatu uriyoothe?” Yesu nkaakhulha, “Chani, khannashoma Malhove Matakatifu alhepiye wiira Nlhuku voopilhe awe ilhapo ahomuupa nlhopwana ni nthiyana? Nlhuku nkeera, ‘Wo yoyo nlhatu uyo etu nlhopwana nowaahiya athumwanawe ni anumwanawe, ni ulhutaana ni ahanu awe ni ukhalha iruttu imoka?’ Wo chiichammo etu, yayo kahena attu elhi tho, nansho iruttu imoka. Paahi, chilhutanihiye ni Nlhuku, ntu himwalhaanihe.” Amafarisayo nkayankoha yeeraka, “Nlhatu waani etu, ashinna Musa unilhehera wiira nthiyana avahiyeke italaka ni uhiiya?” Yesu nkaakhulha, “Ashinna Musa ovahilheni nlhove no waahiya manyaahanu inyu wo nlhatu no ulhipa mirima winyu. Nansho khachaakhanlhe chiicho voopiye aya ilhapo. Paahi kinouhimeriani wiira, nlhopwana riyoothe nohalha waamwalhaana ahanu awe yaahikalhe wo nlhatu wo ulhavalhava, ni uyo nolhavalhava aathelhaka athiyana akina.” Owiittucha awe nkayaamwirelha, “Yakhalhaka mwaha wa nlhopwana ni nthiyana phiri aya chiicho, nambaya etu ukhalha wo uhithelha.” Yesu nkeerelha, “Kaahiwe attu onkhaye anooria upochera meettuchiho thoko alha, yaahikalhe attu areeriye ni Nlhuku. Ukhalhawaya chihawo milhatu chikina chinaapanga alhopwana ahithelhe, ukhalhawaya akina aayarelhe chiicho toka munthunkwani mwa anumwanaya, akina wo nlhatu nopangiya chiicho ni attu, ni attu akina athananne anene uhithelha wo nlhatu no Umwene wo wiirimu. Nolhoha wooria urumelhelha nna nlhove nna, akhalheke chiicho.” Yamalheke attu nkayammwiihera Yesu ashaana ashinkani awe eeshera miono ni waalhapelhelha, nansho owiittucha nkayaachiichihacha. Yesu nkeera, “Mwaahiyeke ashaana awe uwannyaka, mena nhaachiichihe, ukhalhawaya Imwene yo wiirimu iri ya attu arii thoko alha ashaana alha.” Paahi nkeesheracha miono, amalheke nkaathama vavawo. Ntu mmoka nkaawa wa Yesu, nkankoha, “Owiittuchiha, kipangeke ittu yaani yoombone ni mii kipatte ukumi wo uhimalha?” Yesu nkaamwiirelha, “Woonaka nnokikoherera ittu yaani iri yorera? Orera ri mmoka tu. Mwathananaka ukelha mu ukumini, mmarechesheke malheheriyo.” Yoyo ntu uyo nkaakoha, “Malheheriyo ani?” Yesu nkeera, “Nhiive, Nhilhavelhave, Nhiiye, nhoothache, mwaathimicheke athumwaninyu ni anumwaninyu, ni waattuna amwaatamana inyu thoko chineettuna inyu mwaanene.” Mmirawo uyo nkaamwirelha Yesu, “Yayo onkhaye ayo kihovarechesha, kipangeke ittu yaani vano yo uthepa vavawo?” Yesu nkaamwirelha, “Mwathananaka ulhikaanelhiya nrweeke mwathumiheke nhakhu inyu wonkhaye, ni nchurukhu uyo mwaakawelheke attu ashikini, ni inyu nnowiicheshera nhakhu wiirimu, mwamalhihaka nkittwareke.” Yoyo mmirawo uyo eeweke chiicho, nkaathama narushiye, ukhalhawaya aari ntu o nhakhu chinene. Vavawo Yesu nkaahimeria owiittucha awe wiira, “Ikekhiaye kinouhimeriani, inowa urikarika chinene wo ntu o nhakhu ukelha wi Imwene yo wiirimu. Kinouhimeriani tho, iri vo urikarika chinene wo ntu o nhakhu ukhelha Imwene ya Nlhuku, upwaha ingamiya uperetta niitho no ntotto no utottelha ikuwo.” Owiittucha yeeweke chiicho nkayoomiya uwanoni chinene, nkayankoha Yesu, “Phi mpani etu, nohalha ulhama?” Yesu nkaaweha, nkeera, “Vaattuni khavanooria nansho kuhiwe wa Nlhuku, ukhalhawaya wa Nlhuku chonkhaye chinowooriacha.” Yamalheke Napeturo nkayeera, “Ni hii nihohiya chonkhaye nihoottwarani inyuva, ninohalha upattani etu?” Yesu nkaahimeria wiira, “Kinouhimeriani ikekhiaye, Mwaana a Ntu vanohalha awe ukhalhelha ihiche awe yo nthimicho wi Ilhapo yo Naanano, mwaattiva khumi ni elhi nkittwarilhe, nnoowa mwaakhalha mu imwene yo utawara, mwaahukumulhaka makosho khumi ni melhi o Uisraeli. Ni kila ntu hiilhe inupa ama aahilhe ashihima awe, ama ashirokorawe, ama athumwanawe, ama anumwanawe, ama ashaana awe, ama imata chawe, wo nlhatu no nchina naka, nowa upochera wo mamia ni upwaha, ni upatta ukumi wo uhimalha. Nansho attu enchi anoholhelha vano anowa ukhalha o umalhelha, ni attu ari utulhi anowa ukhalha o uholhelha. “Umwene wo wiirimu unolhikaana ni ntu aari ni imata yo zabibu, aalhawenlhe wichishuru waavaha attu ntheko umatani wawe. Nkeewanana waalhiva thoko chaari aya chilhiviyaka, nchurukhu idinari imoka wo nihuku, nkaarweha u imata awe yo zabibu. Vaari aya saa tatu wichishu, nkaarwa weehanani attu akina, nkoona attu ahirina ntheko aneemenlhe wo uhikhalha ni ntheko vanopangiya maronda, nkeerelhacha, ‘Nrweeke ni inyu mwaattiva mwavareke ntheko imata yo zabibu, ni mii kinoulhivani iri ye ikekhiaye.’ Paahi nkayaarwaa. Saa sita uthana ni saa tisa nkeera chiicho. Ata vaari aya saa khumi ni moja uchechilho, nkaarwa tho, nkaaphwanya attu akina anemelhanche vasokoni vawo. ‘Paahi nkaakoha, woonaka nhowemelhacha vaa uthana wonkhaye ulha wo uhikhalha ntheko?’ Nkayamwaakulha, ‘Khaawo ntu nivanhe ntheko.’ Ni uyo nkeerelhacha nrwaacheke ni inyu mwaattiva mwavare ntheko imata yo zabibu.” “Weelhekeru, mwanene imata yo zabibu nkanlhehera ntu noshunga nhakhu awe, ‘Mweehane attu ammara ntheko umatani ayo, mwaalhiveke malhivo aya, mpacheraka waalhiva attu awilhee katashi, ni wamalhihera o upacha alhe.’ Attu yaachokhonlhe ntheko saa khumi ni moja nkayaalhiviya nchurukhu idinari imoka kila mmoka. Attu o upacha yaweeke, aari yaanyiheraka wiira anohalha ulhiviya waapwaha akina, nansho ata ni ayo yaavahiye kila mmoka idinari imoka. Nkayaakhelha nchurukhu aya, ni unchukulhachera mwanene ntheko. Nkayeera, ‘Attu avahiye ntheko katashi apannge ntheko wo isaa imoka tu, woonaka nnilhivilhe thoko yayo uno hii ninavilhenlhe ntheko woorika uthana wonkhaye niviaka nchuwa!’ “Vavawo mwanene ntheko nkaamwaakhulha mmoka aya, ‘Mpwana, akupangenlheni chittu cho uhilhoka. Chani, khanewananne ni mii malhivo o idinari imoka? Nkusheke iri yawinyu, nrweeke. Kihothanana ummaha ulha o umalhihera thoko nlhiviye inyu inyuva. Chani kinopanga ittu yo uhilhoka upanga chiicho wo nhakhu aka, thoko chinothanana aka? Ama nnoona ihache wo nlhatu no ukhalha ni nrima worera?’ ” Yesu nkaamalhiha wo wiira, “Chiicho, arii o umalhihera anowa ukhalha o upacha, ni o upacha anowa ukhalha o umalhihera.” Yesu vaari awe awelhaka urwaa Uyerusalemu, ahaattukana owiittucha awe khumi ni elhi ni waarerihana wo ntemera mphironi. Nkeerelha, “Mwiiwelhelheke, vano ninokelha Uyerusalemu, wowo Mwaana a Ntu nokoohelhiya mmathathani mwa attu opochera ishaani olhupalhe ni owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa. Ni ayo anonhukumulha wiira eeviye ni uvahiya attu ahinchuwenlhe Nlhuku, ampangelhe ncheche ni umwaata ikopo ni unkhomelhelha vansalaabani, nansho nihuku no neraru noohihimmwa.” Vavawo anumwanaya ashaana a Nazebedayo yahonrwelha Yesu vamoka ni ashaana aya, nkaakhoroma vaari awe ni unlhepelha nlhove. Yesu nkaakoha “Nnothananani?” Nkayaakhulha, “Nlhupelheke wo uhimia wiira mu Imweneni winyu, alha ashaana aka elhi alha anowa ukhalha mmoka wiimonono winyu ni nkina uyo wiimushi winyu.” Yesu nkaakhulha, “Khanchuwenlhe ittu inolhepelha inyu, chani, nnowooria uwureria ikikombe yo ntwarusho inohalha aka uwureria mii?” Nkayaamwaakulha, “Eiyo ninowooria.” Yesu nkaahimeria wiira, “Wo ikekhiaye nnowureria ikikombe aka, nansho akirina ikuru yo unthanlha nohalha ukhalha wiimonono ama wiimushi waka. Yayo mapuro ayo anohalha uvahiya attu eesheriye tayari ni Athumwanaka.” Owiittucha akina khumi alhe yeeweke yoyo mwaha uyo, nkayaarushiya nkayaathunalhelha yayo ashilhoko elhi ayo. Paahi Yesu nkeehanacha, nkaahimeria wiira, “Nnoochuwelha wiira attu anaatawara attu ahinchuwenlhe Nlhuku, anaatawara attu wo machiri, ni nholhelhi aya aatawaraka attu aya. Nansho ihikalhe chiicho uwaninyu mwaattiva, namitheko nothanana ukhalha mulhupalhe munlhokoni mwinyu hothananiya ukhalha namitheko inyu, ni ntu nothanana ukhalha o upacha nhina mwinyu hothananiya ukhalha ipotta inyu. Wo yeyo iphiro iyo etu, Mwaana a Ntu khaawilhe awe aapangelhiya mitheko ni attu, nansho ukaviherani ni ukumiha ukumi awe ukhalha noopo wa attu akina.” Yesu vaathama awe iwani yo Uyeriko, nlhoko wa attu wahonttwara. Paahi ahokhalha attu ohoona elhi yaakhanlhe vachereshere iphiro, yeeweke wiira Yesu noovira vavawo, nkayaakhuwelha, “Thithi, Mwaana a Adaudi, unoonelhe ikiriri!” Nlhoko wa attu nkawaachiichiha ni waamaalhiha. Nansho ayo nkayaathepa ukhuwelha, “Thithi Mwaana a Adaudi nnoonelhe ikiriri!” Yesu nkeemelha nkeehana ni waakoha “Nnothanana kupangelhekeni ittu yaani?” Nkayaaamwakulha, “Thithi ninolhepelha miitho ihu apatakuwe!” Paahi etu Yesu nkoona ikiriri, nkaatonya miitho aya, ni vavawo nkayoona tho, nkayanttwara. Yesu ni owiittucha awe vaatamenrie aya Uyerusalemu ahophiya Ubetifage waari mwaako wo Mizeituni. Wowo Yesu ahaaruma owiittucha awe elhi, eerelhaka, “Nrweeke mpaka iwani iri miholho mwinyu ni wowo nnokoophwanya iphuta ihottukelhelhiya vamoka ni mwaamwanawe. Mwaathapulheke nkiwiihereke vaa. Ntu riyoothe okohakani ittu, mwamwiirelheke, ‘Athithi anonthanana,’ ni uyo nouhiyerani vavawo.” Nlhove nna naapangelhe atimire malhove aatangiye ni anamilhohi yeera, “Mwiirelheke iwani yo Usayuni, Mmweheke, mwene inyu noowa! O wiitimarikha nawenlhe iphuta Mwaaphuta, mwaana o phuta.” Chiicho etu, owiittucha nkayaarwaa nkayaapanga thoko Yesu chaalheherilhe awe, nkayammwiiha mwaaphuta uyo, nkayaathalhacha ikuwo chaya vachulhu wawe, ni Yesu nkaakhalha vachulhu vawo. Nlhoko mulhupalhe wa attu nkawaathalhacha ikuwo chaya mphironi, ni attu akina nkayontha maphumbulhu o miri nkayaathalhacha mphironi. Milhoko cha attu yaanholhenlhe ni alhe yanttwara yaari akhuwelhachaka yeeraka, “Hosana, Atotopelhiye Mwaana a Adaudi! Vahiye ibarakha, nowa wo nchina na Athithi! Athimichiye Nlhuku, wiirimu!” Yesu vaaphiya awe Uyerusalemu, iwani yonkhaye nkayaakhalha yakariyakari wo uhiiwananiya. Attu nkayaakoha, “Ulha phi mpani?” Nlhoko wa attu nkawaakhulha, “Ulha phi namilhohi Yesu o Unazareti yo Ugalilaya.” Yesu nkaakelha Inupa ya Nlhuku, nkoomolha vathe attu onkhaye yaathumiha ni uthuma chittu mommo. Nkaapitikulhacha imeza cha attu yaakakaniha nchurukhu ni ihiche cha attu yaathumiha ikhunda, nkeerelha, “Iholhepiya nhina Malhove Matakatifu wiira, Nlhuku heera, ‘Inupa aka inowa wiihaniya inupa yo ulhapelha.’ Nansho mwaattiva nhorukunusha ukhalha nikhuku no attu o uvara makhuche!” Attu o hoona ni attu o heeta nkayanrweelha Yesu u Inupa ya Nlhuku, nkaalhamihacha. Opochera ishaani olhupalhe ni attu owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa nkayaarushiya wo woona cho ushangiha chaapannge awe ni ashinamwane yeepachaka u Inupa ya Nlhuku yiiraka, “Hosana, uthimichiye Mwaana a Adaudi!” Paahi nkayankoha Yesu, “Chani, nnowiiwa chineera aya?” Yesu nkaakhulha, “Eiyo kinowiiwa. Chani khannashoma malhove alhepiye? ‘Wo malhaku a ashinamwane ni ashaana ashinkani unototopelhiya we ikekhiaye.’ ” Yesu nkaahiya, nkaakhuma vathe ni urwaa Ubethaniya nkaakhalha wowo. Yesu vaari awe ahokolhiaka vawani mapikoosha, aari nawolhiye ithalha. Nkoona mwiri wo ntiini vacheshere iphiro, nkaachushera, nansho khaapwannye ittu ihikhalhe mathaakhururu. Paahi, nkeerelha mwiri uyo, “Uhimme maphepu tho mahuku onkhaye!” Vavawo vavawo mwiri uyo nkawooma. Owiittucha yooneke nkayoomiya uwanoni yiiraka, “Mwiri ulha wuumilhe chani, vavawo vavawo?” Yesu nkaakhulha, “Ikekhiaye kinouhimeriani, Mwakhalhaka ni nrima wo urumelhelha uhiri ni nipampa, nnowooria kuhena wo upangaru chiicho, nansho ata mweerelhaka ulha mwaako ulha, ‘Uthame weerihelhe ubaharini,’ chinopangia chiicho. Ni inyu mwakhalhaka ni nrima, chittu chiri choothe chinohalha inyu ulhepelha munlhapelhaka Nlhuku nnoovahiya.” Yesu nkaakelha tho Inupa ya Nlhuku, ni uyo vaari awe eetuchihaka, attu opochera ishaani olhupalhe vamoka ni ashulhupalhe nkayankoha, “Nnopanga chechi chittu chi wo ikuru ya apani? Apani yuvanheni chechi ikuru chi?” Yesu nkaakhulha, “Ni mii kinoukohani nlhove nimoka, mwakaakhulhaka, ni mii kinouhimeriani kinopanga chechi chittu chi wo ikuru yaani. Eti ikuru i Nayohana obatiiza yaakhumme uyi? Chani yaakumme wiirimu ama wa attu?” Nansho nkayaahalha olhumachaka ashineneru, “Nimwaakhulheke chani? Neeraka, ‘yaakhumme wiirimu, noonikoha, woonaka etu khamwaarumelhelha Nayohana ayo?’ Vavawo neeraka, ‘yaakhumme wa attuni,’ ninowoova nlhoko wa attu ukhalhawaya attu onkhaye anorumelhelha wiira Nayohana anamilhohi.” Paahi, nkayaamwaakhulha, “Khanichuwenlhe hii!” Ni uyo Yesu nkaakhulha “Ni mii akinouhimeriani kimpanga chechi chittu chi wo ikuru yaani. “Mwaattiva nnoona chani? Ahaawo ntu mmoka aari ni ashaana elhi. Nkaamwirelha mulhupalhe uyo, ‘Mwaamwanaka, lhelho urweeke wavare ntheko imata yo zabibu.’ Mmirawo uyo nkaakhulha, ‘Akinottuna!’ Nansho vahipincheru nkaarukunusha nulhumo nawe, nkaarwa uvarani ntheko. Yayo athithi ayo nkaarwa wa o nayelhi uyo nkaamwirelha chiichammo, ni uyo nkaakhulha, ‘Eiyo thithi!’ Nansho khaarwelhe unthekoni. Chani vavawo etu, wa yayo elhi ayo, phuuyi aathiminche athumwane?” Nkayaamwaakhulha, “Ulhe mwaana mulhupalhe ulhe.” Paahi, Yesu nkaahimeria wiira, “Ikekhiaye kinouhimeriani, attu anolhiviha ikhodi ni attu o ishembwere anowa yaakelha mu Imwene ya Nlhuku oholhelhakani. Ukhalhawaya Nayohana obatiiza ahowa uwaninyu uwonihani iphiro yo ikekhia, nansho mwaattiva khamwaarumelhenlhe, nansho attu anolhiviha ikhodi ni attu o ishembwere yahaarumelhelha. Ata nnoonaka chi chonkhaye chi, mwaattiva khankhoromme ni urumelhelha.” Yesu nkeera, “Mwiiwelhelheke nlhikaaniho nikina. Ntu mmoka mwanene imata aalhilhe izabibu, nkarukureriha ukucho, nkaathipa ilhushi yo waamelha idivai, nkaatheka ishanja mommo. Amalheke nkaashimiha anamalhima, nkeeta nkwaha ilhapo yo utayi. Ikatema yo nlhaalha yaphiyeke, nkaaruma anamitheko awe wa anamalhima alhe arwee apochere mahalha o nlhaalha. Nansho anamalhima alhe nkaayavara akarumiya ayo, nkayaamwata mmoka ni umwiiva nkina ni umwata malhuku nkina uyo. Mwanene imata uyo nkaaruma tho anamitheko akina, enchi upwaha o upacha alhe, ni ayo nkayaapangelhiya thoko o upacha alhe. Wo umalhihera nkanruma mwaamwanaya aanyiheraka wiira, ‘Anonlhoha mwaamwanaka kinonttuna aka.’ Nansho anamalhima alhe yamwooneke mwaamwanaya uyo nkayeerelhana ashineneru, ‘Ulha vano phi mwaamwanaya anene imata nohalha ukhalha phi mwanene nhakhu. Haya nngwe nimwiiveke etu, nipatte hii nhakhu awe uyo!’ Paahi etu, nkayammara, nkayankakhelha vachereshere imata yo zabibu nkayaamwiiva. “Vanova vavawo etu, mwanene imata yo zabibu uyo vanohalha awe uwa nohalha waapangelhani yayo anamalhima ayo?” Nkayaamwaakulha, “Noweeva yayo attu o uhilhoka ayo, ni imata yo zabibu iyo nowaashimiha attu akina anohalha ummaha mahalha nlhaalha vanohalha aya uphiya.” Yesu nkeera, “Chani, khannashoma Malhove Matakatifu chinohimia aya? ‘Nlhuku nikhotiye ni atheki wiira khaninlhoka Nihokhalha vano nlhuku no nsingi no vakhoonani. Athithi phi pangilhe nenna nlhove nna, Ninno niri no ushangiha chinene uwanihu!’ “Wo chiichammo etu, kinouhimeriani wiira Umwene wa Nlhuku unookushiya ni uvahiya attu ahiri Ayahudi, anohalha wiima maphepu oombone.” “Nohalha uwulhuwelha nenno nlhuku nno nowunthakiacha, ni nno nammulhuwelhaka ntu riyoothe, ninonhararia.” Opochera ishaani olhupalhe ni Amafarisayo yeeweke yayo malhikaaniho ayo, nkayaachuwelha wiira aachiya ayo. Wo chiichammo etu nkayaahalha yaaviaka iphiro yo unhelha mmachirini, nansho yaari yoovaka attu wo nlhatu no uchuwelhiya wiira Yesu aari namilhohi. Yesu nkoolhumacha tho nlhove no ulhikaaniha voolhumana awe attu eeraka, “Umwene wo wiirimu uholhikaana ni mwene anterekhenlhe mwaamwanawe ikaramu ya arusi.” Paahi, nkaaruma anamitheko avire eehanaka attu yaalhalheiye wa arusini, nansho yayo attu yaalhalheiye ayo khaattunne uwa. “Nkaaruma tho anamitheko akina, eeraka, mwaahimerieke attu alhalheiye u arusini ayo wiira, Ikaramu ihaaya, madume ni ikhondoro chihohithiya, awaacheke u arusini vano.” “Nansho attu yaalhalheiye ayo khayaalhohilhe, nkayaathepa uvaracha mitheko chaya. kila mmoka, nkaarwa waakelhenlhe awe, mmoka umatani wawe, nkina uthumihani maronda awe, ni akina nkayaavara akarumiya ayo ni waapangelha chittu cho uhilhoka ni uweevakacha.” “Amwene ayo nkayaarushiya chinene, nkayaaruma manyaasikari aya arwee yeevakache yayo attu o niiviho ayo ni upaha mooro iwani chaya. Amalheke, nkeerelha akarumiya aya, ikaramu ya arusi ihaaya kataashiru, nansho alhalheiye ayo khawaachilhe. Paahi etu, nrweeke etu mmaphironi, mwaalhalhieke attu ariyoothe anohalha inyu waaphwanya awaacheke u arusini. Anamitheko alhe nkayaathama, nkayaarwaa mmaphironi waarumiye aya, nkayaawiihacha attu onkhaye, attu orera nrima ni attu o uhilhoka nrima, nkayaakhalhacha, inupa nkayaachara alheto too.” “Amwene vaakenlhe aya uwaakohachani alheto, nkaamwona ntu mmoka ahawanre isaare ya arusi hokhalha mwommo. Amwene nkayankoha, ‘Mpwana ukenlhe chani mu ni uwe khurina isaare ya arusi?’ Nansho uyo nkaamalha yii. Vavawo amwene nkeerelha anamitheko, ‘Munttukeke mieto ni miono munkakhelheke vathe wiipiphini. Wowo nokowunlha ni ukhuura miino.’ ” Yesu nkaamalhiha wo wiira, “Attu enchi aholhalheiya, nansho attu vakani phi thanlhiye.” Amafarisayo nkayaarwaacha, nkayeewanana iphiro inolhoha aya ummara Yesu wo malhove awe. Paahi, nkayaaruma owiittucha aya vamoka ni attu anttwara nlhoko wa Naherode. Nkayankoha, “Owiittuchiha, wo ikekhiaye nihochuwelha wiira inyuva phi ntu omanya, ni wiira nnohimiacha Ikeekhene ya Nlhuku. Khannomwoova ntu riyoothe, ukhalhawaya ikuru ya ntu khava ittu uwaninyu. Haya, etu nnihimerie chinoona inyu. Chani, vahorera waalhiva ikhodi Nakaisari ama khinorera?” Nansho Yesu ahochuwelha yoyo unafiki waya uyo, nkeerelha, mwaattiva anafiki, woonaka nnookilhikacha? Nkooniheke etu nchurukhu unlhivelhiya ikhodi uyo. Ni ayo nkayakumiha nikhobilhi nimoka. Paahi, Yesu nkaakoha, “Ikhove ilha ni nchina nna na apani?” Nkayaamwaakulha, “Ya Nakaisari.” Vavawo Yesu nkeerelha, “Paahi, iri ya Amwene avahiyeke Amwene, ni ya Nlhuku avahiyeke Nlhuku.” Yeeweke chiicho nkayoomiya uwanoni nkayanhiya nkayaarwaacha. Nenno nihuku nno, Amasadukayo akina aneera wiira attu akhwilhe kanohihimmwa nnookhwani nkaawacha wa Yesu. Nkayeera, “Owiittuchiha, ashinna Musa yenre ntu thenlhe akhwaaka wo uhahiya ashaana, nhimawe akelheke manupa annyarelheke ashaana. Paahi, ahaawo attu saba. O upacha ahothelha nkaakhwa wo uhaahiya ashaana, nhima aya nkaakhelha manupa wa anankhwelhi ayo. Nkayeera chiicho wo manyaattu o nayelhi, ni o neraru, mpaka o saba aamalhihera. Yamalheke onkhaye ukhwaacha, opani ayo ni ayo nkayaakhwa. Vano etu, nihuku no uhihimushiya akhwilhe nno, anankhwelhi ayo anohalha ukhalha ahanu apani? Ukhalhawaya ahopacha uthelhiya ni attu onkhaye saba ayo.” Yesu nkaakhulha, “Nhowonya mwaattiva ayi! Ukhalhawaya khanchuwenlhe Malhove Matakatifu mena ikuru cha Nlhuku. Ukhalhawaya attu akhwilhe vanohalha aya uhihimushiya khanowa aathelha mena uthelhiya, anohalha ukhalha thoko minepa o wiirimu. Nansho inaacha uhihimmwa wa attu akhwilhe, chani khannashoma mwaahimeriye inyu ni Nlhuku? Mwanene aheera, ‘Mii phi Nlhuku a Aburahimu, Nlhuku a Naisaka ni Nlhuku a Nayakhobo!’ Paahi, yoyo kahiwe Nlhuku a attu akhwilhe, nansho Nlhuku a attu akumi.” Attu yeeweke chiicho, nkayaashangihiya wo meettuchiho awe. Amafarisayo yeeweke wiira Yesu hamaalhiha Amasadukayo, nkayathukumana vamoka, mmoka aya, ntu owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa, nkankoha Yesu wo unlhikacha, “Owiittuchiha, nlheheriyo naani niri nulhupalhe nhina Malhehero a ashinna Musa?” Yesu nkaamwaakhulha, “ ‘Mwaattune Athithi Nlhuku inyu wo nrima inyu wonkhaye, ni wo nnepa inyu wonkhaye ni wo irusho chinyu chonkhaye.’ Nna phi nlheheriyo nulhupalhe ni phi no upacha. No nayelhi ninolhikaana ni nno, ‘Munttune nomwaatamana inyu thoko chinettuna inyu mwaanene.’ Malhehero a ashinna Musa onkhaye ni meettuchiho a anamilhohi anokhulhuvelha alha malheheriyo melhi alha.” Amafarisayo vaathukumanne aya vamoka, Yesu nkaakoha, “Mwaattiva nnochuwelha chani mwaha unomwaacha Kuristo Moopolhi? Chani, yoyo iyari ya apani?” Nkayaamwaakhulha, “Mwaana a Adaudi.” Yesu nkaakoha, “Paahi inooria chani wiira wo ikuru cho Iphumu ya Nlhuku Adaudi amwihane yoyo Thithi?” “Ukhalhawaya aheera, ‘Athithi aherelha Athumwanaka, Nkhalheke wiimonono waka, Mpaka vanohalha aka waathalha amalhaponi inyu wuuthi inyaa chinyu.’ Paahi, yakhalhaka Adaudi ahomwiihana yoyo ‘Thithi’ inooriacha chani etu ukhalha mwaamwanaya?” Khaariwo ntu riyoothe onrie umwaakhulha nlhove. Ni toka nenno nihuku nno khaawo ntu aalhikanche tho unkoha ittu. Amalheke Yesu nkaahimeria nlhoko wa attu ni owiittucha awe, “Owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa ni Amafarisayo ahanaa ikuru yo ulhamulha Malhehero a ashinna Musa. Wo chiichammo etu, nvarechesheke ni uttwara nlhove niriyoothe ninohalha aya uwiirelhani, nansho nhithakihe chinopanga aya, ukhalhawaya khanopanga chineettuchiha aya. Anoottuka misigo cho ulhemelha ni waathatha attu mmakhathani, nansho ashinene ahittunaka wookolha inakhalhaka nikokho wiira akushe chechiyo misigo chiyo. Yayo anopanga mitheko chaya chonkhaye wiira yooniye ni attu. Anowara itepe chilhepiye Malhehero a ashinna Musa mmiononi ni ukhanulha miono cho miinjiro chaya. Anothananacha ukhalha mapuro o urera mwaattuni ni ihiche cho nthimicho mu inupa cho unlhapelha Nlhuku. Anoteelhiya ukohachiya wo nthimicho vanopangiya maronda ni uchivelhiya wiihaniya ni attu, ‘Owiittuchiha.’ Nansho mwaattiva nhiteelhiye wiihaniya ‘Owiittuchiha,’ ukhalhawaya Owiittuchiha arii amoka tu, ni mwaattiva onkhaye nri attu o nlhoko mmoka. Mena nhimwiihane ntu riyoothe velhaponi va, ‘Thithi’ ukhalhawaya athumwaninyu ari amoka tu, arii wiirimu. Mena nhiihaniye ‘Aholhelhi,’ ukhalhawaya nholhelhi inyu ri mmoka tu, phi Kuristo Moopolhi. Rii mulhupalhe munlhokoni mwinyu yoyo akhalheke phi karumiya inyu. Neewelhiha nookurushiya, neekurusha noowelhihiya.” “Nhothapana inyu owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa ni inyu Amafarisayo! Mwa anafiki inyu! Nnootiyelhelha nlhako wo umwene wo wiirimu vamiithoni va attu. Mwaashinene nhikelhaka mpaani, mena khannaahulhelha attu anthanana ukelha. Nhothapana inyu owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa ni Amafarisayo! Nneepanga o urera nrima! Nnoonelha anankhwelhi ni wi chootheriha ukhalha attu o nrima woombone wo ulhapelha wo malhove menchi. Wo yoyo nlhatu uyo etu nnoowa mwaatwarushiya wo uweria.” “Nhothapana inyu mwaatti o nkutiro wa owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa ni Amafarisayo! Mwa anafiki! Nneetakacha ubaharini ni velhaponi mumpatte ntu o uttwara meettuchiho inyu. Vanompatta inyu, nnonttekiha velhi wiira atikhelhiye vamooroni Ujehannamu, o uhiyakani mwaashinene.” “Nhothapana inyu aholhelhi ohoona! Mwaattiva nneera eti ntu alhupelhaka Inupa ya Nlhuku, naapo nawe khani ittu, nansho alhupelhaka wo idhahabu iri Nnupani mwa Nlhuku, naapo nno ninommara. Mwaattiva ohoona o uphupuwalha! Ittuni iri yoombone chinene, idhahabu ama Inupa ya Nlhuku inohapiha idhahabu iyo? Tho nneettuchiha wiira, ‘Ntu alhupelhaka wo madhubahu, khava ittu, nansho alhupelhaka wo izawadi yeeshiye vamadhubahuni, nenno naapo nno ninommara.’ Mwaattiva ohoona va! Ittu yaani iri yoombone chinene, izawadi ama madhubahu anohapiha izawadi ithimichiye iyo? Ntu nolhupelha vamadhubahuni holhupelha wo madhubahu ayo, ni wo ittu chonkhaye cheeshiye vachulhu waya, ni ntu alhupelhaka wo ulhupelha Inupa ya Nlhuku, holhupelha wo yeyo Inupa ya Nlhuku iyo, ni wa Nlhuku, nokhalha nhina mwaya, ni ntu alhupelhaka irimu, holhupelha varii ihiche yo Umwene ya Nlhuku ni wa Nlhuku nokhalha vachulhu waya.” “Nhothapana, inyu owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa ni Amafarisayo! Mwa anafiki! Nnaalhiviha attu isadaka yo nifungu no khumi, ata yo mathaakhuru o nihiriri noonukhelha, manjano ni ijira, uno nhiyaka chittu cho uchuwania cho Malhehero a ashinna Musa, ikiriri ni upisha nrima ni ukhulhuvelhiya. Kinouhimeriani wiira alha phi ayo mwaathananiye inyu uvarelhelha chinene, nhilhiyalhaka makina ayo. Aholhelhi ohoona! Nnothamiha iphepelhe iri nhina cho uwuriya, nansho mmiriaka ingamiya!” “Nhothapana inyu owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa ni Amafarisayo va! Mwa anafiki! Nnohapiha ikahi ni inyipo wo vathe, nansho nnohiya nhina chinananre chittu cho nanrokotolhe ni chittu chipante inyu wo uhichooria winyu, wo waathurulha attu ni ilhema. Afarisayo ohoona inyu! Nhapiheke ikahi nhina thoko ni vathe vawo vanoorera chiicho.” “Nhothapana inyu owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa ni Amafarisayo! Mwa anafiki! Nri thoko mahiye ahikiye ishwaakara wo vathe yooniaka orera, nansho nhina anachanre makhuva a attu akhwilhe ni kila ittu iri yo unanara. Wo vathe mwaattiva nnoonia ni attu thoko attu o nrima woombone, nansho nhina anafiki ni o nrima wo uhilhoka.” “Nhothapana mwaatti owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa ni Amafarisayo! Mwa anafiki va! Nnothekelha mahiye a anamilhohi ni ushiringa mahiye a attu orera nrima. Mwiiraka wiira yakaari mwahokhalha yeyo ikatema ya ashulhupalhe ihu iyo, khamwaakaviha chittu chenre aya, weevakacha anamilhohi. Chiichammo etu, nnowiihimiechesha wiira mwaattiva mwaashinene phi ashaana a attu yeevilhe anamilhohi. Haya etu, mmalhihereke ntheko waachokholhiye ni ashulhupalhe inyu! Inyu nri inwaa ni iyari yo inwaa! Nnoorieke chani ushemba ihukumu yo mooro wo Ujehannamu? Phi nlhatu etu, mii kinouwiherani mwaattiva anamilhohi ni attu o irusho ni owiittuchiha, mmwaaka mweevaka ni waakhomelhelhacha akina aya, ni waatakacha ikopo mu inupa chinyu cho unlhapelha Nlhuku ni waavia avia kila iwani. “Paahi etu, utwarushiya wo nlhatu no weeva attu o rera nrima vahirii nlhatu, unowupatani wo nlhatu no iphome aya. Eiyo, toka urihia wo iphome i Nahabilu ahaattenke, mpaka ya Nazakariya, mwaana a Abarakiya, mweevilhe inyu iriyari yo madhubahu u Inupa ya Nlhuku. Wo ikekhiaye kinouhimeriani tho wiira, utwarushiya waya alha attu o niiviho alha unoowa waawulhuwelhaka attu a alha mahuku alha! “Uyerusalemu! Uyerusalemu! Nneeva anamilhohi nnaata malhuku akarumiya arumiye ni Nlhuku uwaninyu! Vachani kilhikanche aka waathukumaniha ashaana inyu uwannyaka, thoko nankutu chinaathukumaniha awe achishaana awe mmapuphani mwawe, nansho khamwaattunne. Haya etu, Inupa inyu ya Nlhuku inoohiiya mathalha. Kinouhimeriani uchokholha nna va wiira, khannokoona tho, mpaka ikatema vanohalha inyu wiira ‘Avahiye ibarakha uyo nowa wo nchina ni Athithi uyo.’ ” Yesu ahokhuma Inupa ya Nlhuku, owiittucha awe vaawilhe aya nkayaamoniha manupa o Inupa ya Nlhuku. Yesu nkeerelha, “Eiyo, nnowoona alha manupa onkhaye alha! Ikekhia kinouhimeriani, khaninhalha ata nlhuku nimoka ninohalha uhalha vaa vachulhu nikina, kila nlhuku ninowa uwulhushiya vathi.” Yesu vaari awe nakhanlhe vachulhu Mwaako wo Mizeituni, owiittucha yahonttwara untemerani, nkayaamwirelha, “Nnihimerie yoyo mwaha uyo unohalha ukhumelhelha iyaakhani? Ni ithikineha chani chinohalha ukhumelhelha unichuwelhiha uwa winyu ni umalha wo ilhapo?” Yesu nkaakhulha, “Mwiishungeke nhiwe mwaathepiachiya ni ntu. Ukhalhawaya attu enchi anowa aakhumelhelha eeraka kila mmoka wiira phi Kuristo ni ayo anoowa yaapoteriha attu enchi. Nnoowa mweewa mwaha ikhoto ni itetesi cho ikhoto, nansho nhihuvihachiye. Ukhalhawaya yayo ahothananiya ukhumelhelha, nansho umalha unene uhinaaya. Nikosho nimoka inoowa yaatakana ni nikosho nikina, umwene mmoka unowa waatakana ni umwene nkina. Ikuruna ni utetemelha wo ilhapo unoowa waakhumelhelha vawo ni valhe. Yayo onkhaye ayo ari thoko nkuri wo uweria wo wiittukulha mwaana.” “Yamalhaka nnoowa mwaavariya mwapangelhiye ichimwa ni wiiviya. Makosho onkhaye anoowa aarushiya wo nlhatu wo nchina naka. Attu enchi anoowa aahiya mirima chaya, anoowa aathumihana ni uvengana ashineneru. Anoowa aakhumelhelha anamilhohi o woothacha enchi anohalha waapoteriha attu enchi. Uhilhoka wa attu unoowa wunchereria, ni uttunana wa attu unowa uwolha. Nansho ntu riyoothe noohalha uvilhelha mpaka umalhelha yoyo phi nohalha woopolhiya. Nansho umalhelha uhinaya uphiya, alha Malhove Orera o Umwene wa Nlhuku alha, anoowa aahimiachiya ilhapo yonkhaye wo uhimiechesha wo attu onkhaye, vavawo umalhelha wo makosho phi nohalha aya uwa.” “Nnoowa mwoona ‘Nrusho no utanganya’ naahimiye ni anamilhohi Nadanieli ninemenlhe vamapuroni vatakatifu, noshoma achuwelheke maana aya! Vavawo, arii Uyudea attawelheke umiakoni. Ntu rii vanchaarani hikhuruwe vathi uukushani ittu mpaani mwawe. Ntu rii umatani hihokolhie uwani ukusha ikuwo awe. Ahothapana manyopani anohalha ukhalha ve iruttuni ni manyopani anaamwiha yayo mahuku ayo! Munlhapelheke Nlhuku wiira uttawa winyu uhiwe nlhaalha wo uririya ama Nihuku no Wiittuwa! Ukhalhawaya uhuva wo yeyo ikatema iyo unolhoha ukhalha wulhupalhe uhinapacha woonia toka woopiya ilhapo mpaka lhelho nna. Mena kunowa waakhumelhelha tho. Nansho Nlhuku homalha uwukulha yayo mahuku ayo, ahakaawukulhiye, khaawo ntu riyoothe akoopolhiye. Nansho wo nlhatu ni attu athanlhiye etu, Nlhuku noowa aawukulha yayo mahuku ayo.” “Paahi etu, ntu owirelhakani yayo mahuku ayo, ‘Kuristo rii vaa’ ama ‘rii valhe,’ nhinrumelhelhe. Ukhalhawaya anoowa aakhumelhelha ashi kuristo o woothacha ni anamilhohi o woothacha, anoowa upanga cho ushangiha chulhupalhe ni woopiha cho waarimelhiha ata attu athanlhiye ni Nlhuku, yooriachaka. Mwiiwelhelheke etu, mii kinowaamukani mahuku ahinaya uphiya.” “Paahi etu yowiirelhakani, ‘Mummweheke, rii uthakoni!’ Nhirumelhelhe, ama yeeraka ‘Mmweheke, eevinthe vaa!’ Nhirumelhelhe mena. Ukhalhawaya Mwaana a Ntu nohalha uwa thoko chineera aya wo uverunya vanomwalhelha aya unosha nchuwa mpaka uneelha nchuwa.” “Vari ntembo, phi vakittu vanothukumana marepo.” “Wamalhakaru uhuva wo yayo mahuku ayo, nchuwa ninohelhiya ipiphi, mweeri khunowa waapharelha, ittotwa chinoomora wiirimu, ni machiri o wiirimu anoowa aatikhinyiya. Ithikineha yo Mwaana a Ntu inoowa woonia wiirimu, ni makosho onkhaye o velhaponi anoowa aachukulhacha vanohalha aya umwoona Mwaana a Ntu awaaka vachulhu mahute o wiirimu wo ikuru ni nthimicho mulhupalhe. Nrombe nulhupalhe no mapalhapata ninowa uruma, ni uyo noowa waaruma minepa o wiirimu awe avire mithelha micheshe cho iphioo, ni waathukumaniha attu athanlhiye ukhuma mithelha chonkhaye ncheshe cho ilhapo.” “Mwiiittucheke etu malhikaaniho o mwiri wo nkhuyu. Maritta vanophuwa aya mathaakhuru, vavawo phi nochuwelha inyu wiira, ilhimwe ihaatameria. Chiichammo etu, mwaattiva vanohalha inyu woona alha onkhaye alha apangiaka, mmweeke mwaachuwelha wiira ikatema ihaaya, wa ayo ukhumelhelha. Wo ikekhiaye muupuwelheke wiira ulha mwaha wonkhaye ulha, unohalha ukhumelhelha ilha iyari ilha ihinavira. Irimu ni ilhapo chinoovira, nansho malhove aka khanovira mena.” “Khaawo ntu chuwenlhe, nihuku mena ikatema, inolhoha uwa yaakhani, anakhalhaka minepa o wiirimu, mena Mwaana. Athithi vekha aya phi chuwenlhe. Uwa wa Mwaana a Ntu unohalha ukhalha thoko chenre aya ikatema ya Anuhu. Mahuku igarika ihinaphiya, attu yaari alhiaka ni uwuria, athelhaka ni uthelhiya, mpaka nihuku Anuhu vaakenlhe aya ikalhava yuulhupalhe, isafina, attu khayaachuwenlhe irini mpaka maashi o igarika vaawilhe aya, nkayaakusha onkhaye. Chiicho phi nohalha aya ukhalha nihuku Mwaana a Ntu vanolhoha awe uwa. Yeyo ikatema iyo attu elhi anowa ukhalha umatani, mmoka noochishiya, ni nkina noohiya. Manyopani elhi anowa ushilha vamoka, mmoka nowa ukushiya, nkina nowa uhiiya.” “Paahi etu nshiheke, ukhalhawaya khanchuwenlhe nihuku no uhokolhia Athithi inyu. Mwanene inupa akaachuwenlhe nihuku noowa attu owiiya, nchuwelheke wiira anshelhelhiha, mena kaahiya inupa awe iphomolhiye. Wo chiichammo etu, ni inyu mwaatti nkalheke tayari, ukhalhawaya Mwaana a Ntu nolhoha uwa ikatema ihinaanyihera inyu.” “Phi mpani etu, rii karumiya o ukhulhuvelhiya, o irusho? Ri ntu novahiya ntheko ni anene ntheko, wo weemelhelha akhunanawe ni waavaha cholhia ikatema yaayaka. Horeeriya yoyo karumiya nohalha uphwanyiya ni mwanene ntheko apangaka ntheko awe rata vanohokolhia aya uwani! Kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira, mwanene ntheko uyo nommaha yoyo karumiya uyo ntheko wo weemelhelha nhakhu awe wonkhaye. Nansho akhalhaka karumiya o uhikhulhuvelhiya, nowiichirelha munrimani mwawe wiira, anene ntheko kanohokolhia phiyaru, nkaachokholha waatakacha anamitheko akhunanawe, nkaalhia cholhia chiyo vekha awe ni uwuria vamoka ni attu o uhapalhiya. Nansho mwanene ntheko noohokolhia nihuku nihinoweherera awe ni isaa ihichuwenlhe awe. Phi vavawo mwanene ntheko, vanowa awe untwarusha, ni umweesha nlhoko mmoka ni anafiki. Wowo phi nohalha aya ukhalha ikutto ni ushilha miino.” “Yeyo ikatema iyo, Umwene wo wiirimu unowa ulhikaana ni mialhi khumi yaakunshe ikhandiri chaya, nkayaarwaa u wekamelhani abwana arusi. Athanu aya yaari o uhikhalha ni irusho ni athanu yaari o irusho. Athanu o uhikhalha ni irusho ayo yaakunshe akhandiri aya wo uhikusha makhura a akhiba, nansho o irusho ayo yahokusha makhura a akhiba nchuupani vamoka ni ikhandiri chaya. Abwana arusi nkaacherewa uwa, imialhi alhe onkhaye nkayaarupacha ikhove.” “Uhiyu iriyari nkaneewiya nlhove nikhuwelhaka wiira, ‘Haya abwana arusi ahowa! Nrwee mweekamelhe!’ Vavawo imialhi onkhaye nkayonkwacha, nkayaaparihelha ikhandiri chaya. Imialhi o uhikhalha ni irusho ayo nkayerelha imialhi o irusho alhe, ‘Nnivaheke makhura inyu vakani, ukhalhawaya ikhandiri chihu chihotiphiaa.’ Nansho o irusho alhe nkayaakhulha, ‘Khanthosha ari vakani, mbaya nrweeke unothumihiya aya mwathumeke mwaashinene!’ Paahi, imialhi o uhikhalha ni irusho alhe nkayaarwaa uuthumani makhura, vaarwaa aya, abwana arusi nkayaawa. Imialhi yaari tayari alhe, nkayaakelha mpaani vamoka ni ayo, inupa ya arusi, nkhora nkawaatteiya.” “Vahipinche imialhi akina ayo nkayaahokolhia, nkayeehana, ‘Pwiiya, abwana arusi, pwiiya abwana arusi! Nnihulhelhe!’” “Nansho abwana arusi ayo nkayaakhulha, ‘Kinouhimeriani ikekhiaye, akuuchuwenlheni mwaattiva.’ ” Yamalheke Yesu nkeera, “Nshelhelhiheke etu, ukhalhawaya khanchuwenlhe nihuku mena ikatema.” “Yeyo ikatema iyo Umwene wo wiirimu unowa ukhalha thoko ntu mmoka aathananne urwaa nkwaha wo utayi, nkeehana anamitheko awe, nkaaruma ntheko wo weemelhelha nhakhu awe. Nkammaha kila mmoka ntheko wo ulhikaana chinooria awe, mmoka nhakhu ichipande cho italanta nthanu ni nkina italanta pilhi ni nkina italanta imoka thoko chooria awe. Amalheke nkaarwa. Karumiya aavahiye nhakhu italanta nthanu nkaapanga maronda nkaapatta italanta chikina nthanu. Ni chiichammo ntu aavahiye nhakhu italanta pilhi nkaapatta italanta chikina pilhi. Nansho ntu aavahiye italanta imoka nkaarwa uuthipelhani vathi, nkaavitha nhakhu wa mwanene uyo.” “Yavireke mahuku menchi, mwanene ntheko ulhe nkaahokolhia, nkaachokholha waalhakelha nhakhu awe. Karumiya aavahiye nhakhu italanta nthanu nkaawa ni italanta nthanu chikina. Nkeera, ‘Pwiiya mwaakivanhe italanta nthanu. Mwooneke etu, kihopatta italanta nthanu chikina.’ Mwanene ntheko nkeera, ‘Morera, anamitheko oombone ni o ukhulhuvelhiya! Nhokhulhuvelhiya wo nhakhu vakani, vano etu kinouhiyerani ntheko mulhupalhe. Mmweeke etu niwe naapuha vamoka ni mii!’ ” “Karumiya aavahiye nhakhu italanta pilhi nkaawa, nkaakumiha italanta pilhi chikina chaayarinhe awe nkeera, ‘Pwiiya mwaakivanhe italanta pilhi. Mwooneke etu italanta chikina chipantte aka.’ Mwanene ntheko nkaamwirelha, ‘Morera, anamitheko oombone ni o ukhulhuvelhiya. Nhokhalha o ukhulhuvelhiya wo nhakhu vakani, vano kinouhiyerani ntheko mulhupalhe. Mmweeke etu, mmwe mwaapuha vamoka ni mii.’ ” “Nansho namitheko aavahiye italanta imoka nkaawa, nkeera, ‘Pwiiya, kihochuwelha wiira inyuva nri attu orikarika, inyuva nnokhungura vahaanlhe inyu, ni ukukhulhulha vahaamwanche inyu. Kahoova, nkakaavitha nhakhu inyu vathi. Mmwieke etu nhakhu inyu!’ ” “Mwanene ntheko nkaamwirelha, ‘Uweva uri karumiya o uhilhoka ni uhuva! Uhochuwelha wiira mii kinokhungura vakittu vahaanlhe aka, ni ukukhulhulha vahimwanche aka. Paahi etu, waaphwanelhiye weesha nchurukhu aka unoshungiya nchurukhu, ni mii kaanopatta nchurukhu aka ni ifaida aya! Vano etu munthurulheke nchurukhu uyo, nkusheke nrweeke mwammaheke ulhe rina italanta khumi ulhe. Ukhalhawaya, ntu ri ni ittu noovahiya ni wunchereriya. Nansho ntu hirina ittu, hata ikani irinawe iyo inookushiya. Nansho ulha karumiya o uhikhulhuvelhiya ulha, akakhelhiyeke vathe wiipiphini uwo! Wowo phi unohalha ukhalha ikutto ni ushilha miino.’ ” “Ikatema Mwaana a Ntu vanohalha awe uwa nari Mwene vamoka ni minepa o wiirimu atakatifu onkhaye, vavawo nowa aakhalha vahicheni vawe vo nthimicho, ni attu o makosho onkhaye anowa uthukumana vari awe, ni uyo nowa waanyulhacha attu milhoko miilhi, thoko nshunga vanaanyulhacha awe ikhondoro ni ipuri. Ikhondoro mpatta mmoka wo wiimonono ni ipuri mpatta wo wiimushi. Noowa weesha attu anrumelhenlhe wiimonono wawe ni attu akina ahinrumelhenlhe wiimushi wawe.” “Yamalhaka Amwene anowa weerelha alhe arii mpatta wawe wo wiimonono, ‘Mmweeke mwaattiva nvahiye ibarakha ni Athithi! Mmweeke mwaapochera umwene mwesheriye inyu toka voopiye aya ilhapo. Ulhalhawaya kahowolhiya ithalha ni inyu nkamwaakivaha yolhia, kahowolhiya nttona ni inyu mwaattiva mwahokivaha maashi, kaari nlheto ni mwaattiva nkamwaakipochera, akawanre, nkamwaakiwariha, kaari ki nreta ni inyu nkamwaawa uukonani, kaari muuttukiyani ni inyu mwaattiva nkamwaawa ukishukuriani.’ ” “Vavawo, attu orera nrima anowa waakhulha Amwene, ‘Thithi, yaakhani nowonneni nnawolhiye ithalha ni hii nkanoovahani yolhia, ama nnari ni nttona ni hii nkanowurihani maashi? Ni yaakhani mwaari inyu alheto ni hii nkanoopocherani, ama mwaari wo uhikhalha ni ikuwo ni hii nkanoowarihani? Ama yaakhani nowonneni nnari areta ama nnattukiye ni hii nkanaawa uwoonani?’ Amwene anoowa waakhulha, ‘Ikekhia kinouhimeriani, kila ittu champangenlhe inyu mmoka aya ashilhoko aka akani aakirumelhenlhe alha, mwaakipangenlhe mii!’ ” “Amalhaka anowa weerelha attu arii mpatta waya wo wiimushi, ‘Nthamache vari aka inyu mwaatti nlhaviye ni Nlhuku va! Nrwaacheke uri mooro wo hitiphiaa mahuku o uhimalha wesheriye Nakare ni minepa chawe! Ukhalhawaya kahowolhiya ithalha ni mwaattiva khamwakivanhe yolhia ni kaari ni nttona mwaattiva khamwakivanhe maashi. Kaari nlheto mwaattiva khamwakipochenre ni kaari nreta ni ntu o ttukiye mwaattiva khamwaawilhe uukiwehani.’ ” “Vavawo attu ayo anowa ukoha, ‘Thithi, yaakhani nowonilhe inyu nnawolhiye ithalha ama nttona, nnari nlheto ama wo uhikhalha ni ikuwo, nnari areta, ni hii khanokavihenreni?’ Amwene anowa waakhulha, ‘Kinouhimeriani ikekhia, kila vaakhonte inyu umpangelha ittu yoombone mmoka aya alha ashinkani alha, mwaakhonte ukipangelha mii.’ Paahi, alha attu alha anowa urweehiya urii ntwarusho no uhimalha, nansho attu orera nrima alhe anowa urweehiya urii ukumi wo uhimalha.” Yesu amalhiheke wiittuchiha yayo meettuchiho onkhaye ayo, nkaahimeria owiittucha awe, “Nhochuwelha wiira mahuku melhi anowa, phi nihuku no Pasaka, ni Mwaana a Ntu nookumihiya akhomelhelhiye munsalaabani.” Yeyo ikatema iyo opochera ishaani olhupalhe ni ashulhupalhe ahokumaana vamoka upuwani u Nakayafa, opochera ishaani olhupalhe, nkayeewanana miruku cho unhelha Yesu mmachirini wo umwoonelha, amwiive. Nansho ewananne wiira, “Nihipange nenna nlhove nna ikatema yo Pasaka, ihiwe ikhumelhelhaka injoove mwaattuni.” Yesu vaari awe Ubethaniya, uwani u Nasimoni, ntu o makutulha, opani amoka aawelhe ichupa yo malhuku o alabasta yo makhura o unukhelha o nchurukhu mwinchi, nkayaawa wa Yesu vamezani vaakhalha awe ulhia yolhia. Nkaamminelha makhura ayo mmuruni. Owiittucha awe nkoona yeyo nkayaarushiya. Nkayaakoha, “Yeeshiyani urihakacha alha makhura alha? Makhura thoko alha anthumihiya wo nchurukhu mwinchi, ni nchurukhu uyo waanooria uvahiya attu amashikini.” Yesu ahochuwelha chaanyihera aya, nkaahimeria, “Woonaka nnowahuviha alha opani alha? Yayo ahokipangelha ittu yoombone. Attu ahirina ittu ari mahuku onkhaye vamoka ni inyu, nansho mii akinkhalha vamoka ni inyu mahuku onkhaye. Alha opani alha ahokimiinelha makhura o unukhelha wo weesha iruttu aka tayari wo nihuku no uvithiya waka. Vano etu, kinouhimeriani ikekhiaye wiira, vakittu variwoothe velhaponi va vanohalha uhimiachiya alha Malhove Orera alha, mwaha upangilhe aya alha opani alha, unowa uhimiachiya wo wuupuwelhiya waya.” Yamalheke Nayuda Isikariote, mmoka aya owiittucha khumi ni elhi, nkarwa wa attu opochera ishaani olhupalhe, nkeerelha, “Nnohalha ukivaha ittu yaani kanthumihaka Yesu uwaninyu?” Nkayaamwalhakelha nchurukhu makhobilhi makhumi mararu. Ni toka yeyo ikatema iyo Nayuda nkaavia nipesha no unthumiha Yesu wa attu opochera isadaka. Nihuku naaholhelha nihuku no Pasaka, nihuku no mikatte cho uhihelhiya ihengedure, owiittucha yahonttwara Yesu nkayankoha, “Nnothanana nooterekhelhekeni vayi yolhia yo Pasaka?” Yesu nkaakhulha, “Nrweeke wa ntu mmoka urii iwani mwanhimerieke, ‘Owiittuchiha aneera, ikatema aka ihophiya, mii ni owiittucha aka ninowa unlhelhia Pasaka uwaninyu.’ ” Owiittucha nkayeera thoko Yesu chaalhehenre awe nkayaakoorosha yolhia yo Pasaka. Uchechilho, Yesu nkaakhalha vamezani vamoka ni owiittucha awe khumi ni elhi, Vaari aya alhiaka, Yesu nkeera, “Kinouhimeriani ikekhia wiira, mmoka inyu nookithumiha.” Owiittucha nkayaachukulha chinene, nkayankohacha mmoka mmoka, “Thithi! Chani phi mii?” Yesu nkaakhulha, “Ntu nopapha nkatte vamoka ni mii nnyiponi phi yoyo nohalha ukithumiha. Mwaana a Ntu noorwaa unkelha awe thoko Malhove Matakatifu chinohimia aya, nansho hothapana ntu ulhe nolhoha unthumiha Mwaana a Ntu! Ikaari mbaya wa yoyo ntu uyo ahikaayarelhe!” Nayuda, aari phi ayo yaathanana unthumiha, nkayankoha, “Owiittuchiha! Chani, phi mii?” Yesu nkaakhulha, “Inyuva mwaanene nheeromolha.” Vaari aya alhiachaka, Yesu nkaakusha nkatte, nkaalhapelhelha wa Nlhuku, nkaamia, nkaavahacha owiittucha awe eeraka, “Mmwieke nlhieke, ilha phi iruttu aka.” Amalhiheke nkaathesha ikikombe yo idivai, nkanthimicha Nlhuku, nkaavahacha eeraka, “Mmwurieke onkhaye, ilha phi iphome aka inotimiriha malhehano a Nlhuku, iphome aka inrihiaa wo nlhatu ni attu enchi wo uhiyereriya uwonya waya. Kinouhimeriani, akinowuria tho idivai yo zabibu mpaka nihuku vanohalha aka uwuria idivai yo naanano vamoka ninyu mu Umweneni wa Athumwanaka.” Vaamanlhe aya wiipa ichipo, nkayaathama, nkayaarwaa waari Mwako wo Mizeituni. Yamalheke Yesu nkeerelha, “Uhiyu wo lhelho ulha, mwaattiva onkhaye nnowa uttawa ni ukihiya, ukhalhawaya Malhove Matakatifu anohimia wiira, ‘Kinoomwata nshunga Ni ikhondoro chinoomwaria.’ Nansho baada yo uhihimmwa, kinouholhelhani Ugalilaya.” Napeturo nkaamwirelha Yesu, “Akinowa koohiyani, ata attu onkhaye anattawaka.” Yesu nkeerelha, “Ikekhia kinouhimeriani, ulha uhiyu ulha nthupi uhinaya wiipa, nnowa mwaakikhota vararu.” Napeturo nkayeera, “Ata yakhalhaka ukhwa, mbaya ni mii kikhwe vamoka ni inyu, akinookhotani mena.” Ni ayo owiittucha akina onkhaye nkayeera chiichammo. Yamalheke Yesu nkaarwa vamoka ni owiittucha awe waari imata yeehaniya Gethsemane, nkeerelha wiira, “Nkhalheke vaa ni mii kirwee vaholho vawo kalhapelhe.” Nkaakusha Napeturo ni ashaana elhi a Nazebedayo. Ihuzuni ni uthemwa nkawanchokholha, nkeerelha, “Nrima aka uhochariya ihuzuni yinchi, uthananaka ukiwulhusha. Nkhalheke vaa nshiheke vamoka ni mii.” Paahi, nkaarwa miholho vakani, nkaawulhuwa makukhu, nkaalhapelha, “Thithi, yakhalhaka inoworiacha, ilha ikikombe ilha ikivire! Nansho ihikalhe thoko chinthanana aka mii, nansho chinottuna inyu inyuva mwaanene.” Nkaahokolhia vaari aya owiittucha, nkaaphwanyacha anarumpe. Nkeerelha Napeturo, “Chani khamwonrie ushelhelhiha vamoka ni mii inakhalhaka isaa imoka? Nshelhelhiheke ni ulhapelha nhiwe mwaakelha muulhikachiyani. Nrima uhottuna nansho iruttu inoohuperia.” Nkaarwa tho no nayelhi nkaalhapelha, “Thithi, yakhalhaka khinooriacha wiira, ilha ikikombe yo uweria ilha ikivire wo uhiwureria, paahi etu, chikhalheke thoko chinothanana inyu mwaanene.” Nkaarwelha tho, nkaaphwanyacha anarupilhe, ukhalhawaya miitho aya aari anachanre ikhove. Paahi, nkaahiyacha, nkaarwa tho ulhapelhani no neraru olhumachaka yayo malhove ayo. Yamalheke nkaarwelha owiittucha, nkeerelha, “Chani, nri muurupani ni wiittuwa mpaka nna? Mwooneke! Ikatema vano ihophiya, ni Mwaana a Ntu nookumihiya wa attu o uwonya. Munkweke etu, nirweeke. Ntu nokithumiha uyo ulha vaa howa!” Yesu aari olhumachaka ikatema Nayuda, owiittucha mmoka aya khumi ni elhi alhe vaawilhe aya. Vamoka ni ayo nkayaawa attu enchi arii ni maphanga ni indonga yaarumiye ni attu opochera ishaani olhupalhe ni ashulhupalhe. Ntu anthumiha Yesu ahomalha waahimeria nlhove no uthikineha wiira, “Ulhe nohalha aka unkumbatira uyo, phi yoyo nothananiya. Mummareke!” Paahi, Nayuda nkaamwatameria Yesu, nkankohacha eeraka, “Mpuha ukhalhe ni inyu Owiittuchiha!” Nkankumbatira. Yesu nkaamwirelha, “Mpwana, upangeke uwenlhe ao.” Vavawo attu alhe nkayaawa, nkayammara Yesu, nkayanhelha mmachirini. Ntu mmoka aari vamoka ni Yesu nkaatholholha mwaalho awe mulhupalhe, nkanthikilha nnyaru no wiimonono karumiya a Opochera ishaani Olhupalhe, nkankwatulha. Nansho Yesu nkaamwirelha, “Nhokolhoshe uphanga inyu nnigonereni, ukhalhawaya ntu riyoothe neeva wo uphanga, nookhwa wo uphanga. Chani, khanchuwenlhe wiira kaanooria waalhepelha Athithi, ni ayo wo uhipicha yankiwihera minepa o wiirimu milhoko cho upwaha milhoko khumi ni melhi? Nansho anohalha utimira chani Malhove Matakatifu anohimiacha wiira phi chiicho chinophwanelhiya aya chikhalhe?” Yeyo ikatema iyo Yesu nkaahimeria attu o nlhoko waawilhe ummarani, “Chani, mmwilhee ukivara ni mialho chulhupalhe ni indonga thoko wiira ki ntu o uvara makhuche? Kila nihuku kaari keettuchihaka attu wi Inupa ya Nlhuku, ni inyu khamwaakivanre! Nansho alha onkhaye alha apangelhe wiira Malhove Matakatifu aalhempe aya anamilhohi atimire.” Yamalheke, owiittucha awe nkayanhiya nkayaattawacha. Paahi, attu yammanre Yesu nkayanrweha upuwani u Nakayafa, Opochera ishaani Olhupalhe, waathukumanne aya attu owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa vamoka ni ashulhupalhe. Napeturo nkayanttwara wo utayi mpaka upuwani wa Opochera ishaani Olhupalhe, nkayaakelha mpaani vamoka ni anamitheko nkayaakhalha vathi yoone chittu chinohalha aya wiira. Paahi, Opochera ishaani Olhupalhe ni nkutiro wonkhaye nkayaavia nlhove no uhimiechesha woothacha, umootheria Yesu wiira amwiive, nansho khayaapante nlhove niriyoothe no uhimiechesha, inakhalhaka yahowa attu enchi eepanga uhimiechesha wo malhove o woothacha. Wo umalhihera nkayaawa attu elhi o uhimiechesha, nkayeera, “Ulha ntu ulha aheera, ‘Kinowooria uphomolha Inupa ya Nlhuku ni utheka tho wo mahuku mararu.’ ” Opochera ishaani Olhupalhe nkayeemelha, nkayankoha Yesu, “Chani, woonaka khannaakhulha nlhove? Alha attu alha anohimiecheshani uwaachani?” Nansho Yesu nkaamalha yii. Opochera ishaani Olhupalhe nkayaamwirelha, “Kinowulhupelhihani wa Nlhuku rii nkumi, nnihimerie yakhalhaka ikekhia inyuva phi Kuristo Moopolhi, Mwaana a Nlhuku!” Yesu nkaakhulha eeraka, “Eiyo inyuva nhohimia! Nansho kinouhimeriani mwaattiva onkhaye, toka vano nnoomwona Mwaana a Ntu nakhanlhe wiimonono wa Athithi, awaaka wo ikuru umahuteni wiirimu.” Vavawo, Opochera ishaani Olhupalhe nkaahulha ikuwo chaya, eeraka, “Holhava! Ni rini vano tho yowaavia attu o uhimiechesha? Vano mwaatti nheewa mwaanene ulhava wawe. Haya mwaatti nnoona chani?” Attu ayo nkayaamwaakhulha, “Hotteka, hophwanelhiya ukhwa!” Yamalheke nkayanshuwelha ishenye wiitho, nkayaamwata makofi, ni attu akina nkayaamwata makofi chiicho, nkayaamwiirelha, “Inyuva na Kuristo, nlhamulhelheke etu, mpani owatilheni!” Napeturo yaari anakhanlhe vathe ulhuwanini karumiya mmoka nthiyana a Opochera ishaani Olhupalhe vaawilhe awe nkeera, “Ni inyu, chiicho, mwaari vamoka ni Yesu o Ugalilaya.” Napeturo nkaaruna vaattuni eeraka, “Akichuwelhe ittu inoolhumacha inyu.” Nkaakhuma vathe, nansho vaakhuma aya, vankhorani, karumiya nkina nthiyana nkoona, nkeerelha attu yaari vavawo ayo, “Ulha ntu ulha aari vamoka ni Yesu o Unazareti.” Napeturo nkaaruna tho eeraka, “Kinoolhupelha wiira akinchuwenlhe yoyo ntu uyo!” Miholho vakani, attu yaari vavawo ayo, nkayaarwelha Napeturo, nkayeera, “We ikekhiaye, inyuva mwaari mmoka aya, ukhalhawaya nulhumo ninyu ninouhimiecheshani!” Vavawo Napeturo nkayeera, “Kinoolhupelha wiira kinoolhumacha aka phi ikeekhene! Nlhuku akihukumulheke etu koothachaka! Akinchuwelhaka ulha ntu ulha!” Vahipinche nthupi nkaweepa. Napeturo nkayoopuwelha malhove aahimeriye aya ni Yesu wiira, “Nthupi uhinaya wiipa, nnoowa mwaakiruna mikwaha miraru.” Paahi, nkaakhuma vathe, nkonlha chinene. Washeeke waya attu opochera ishaani olhupalhe ni ashulhupalhe yahopanga miruku cho umwiiva Yesu. Nkayanttuka mittondoro cho yuuma, nkayankusha, nkayanrweeha u Napilato yaari agavana. Vavawo Nayuda, anthuminhe Yesu vonne aya wiira Yesu homalha uhukumulhiya, nkaachukulha munrimani, nkaarwa waahokolhoshera opochera ishaani olhupalhe ni ashulhupalhe makhobilhi makhumi mararu o nchurukhu. Nkeerelha, “Kihotteka wo unthumiha ntu hittenke eeviye.” Nansho ayo nkayaamwiirelha. “Hiyaano ninochuwelha chani yayo malhove ayo? Nlhatu inyu mwaanene.” Nayuda nkayaarihelha makhobilhi o nchurukhu alhe mpaani u Inupa ya Nlhuku, nkayaathama, nkaarwa uwiittukelhelhani anene. Opochera ishaani Olhupalhe nkayaakusha makhobilhi o nchurukhu ulhe, nkayeera, “Khavanorera weesha Nnupani mwa Nlhuku ulha nchurukhu ulha ukhalhawaya uri nchurukhu wo iphome.” Paahi, yeewananeke, nkayoopolha imata ya ntu oopa miapu vakhalhe vakittu vo uvithiya alheto. Phi nlhatu mpaka lhelho yeyo imata iyo ineehaniya imata yo iphome. Wo chiichammo etu, malhove a anamilhohi Nayeremiya chaatiminre aya venre aya, “Yahokusha nchurukhu makhobilhi makhumi mararu, nhakhu waakumihiye ni attu o Israeli vewananne aya malhivo awe, nkayoopolha imata ya ntu o wuupa miapu, thoko Athithi chaakilhehenre aya.” Yesu nkeemeshiya wa Aholhelhi o Urumi, ankonhe wiira, “Chani, inyuva phi Amwene a Ayahudi?” Yesu nkaakhulha, “Inyuva nhohimia.” Nansho khaakhunlhe ittu wo milhatu chaareiya awe ni attu opochera ishaani olhupalhe ni ashulhupalhe. Chiicho Napilato nkayankoha, “Chani, khannewa milhatu chonkhaye chinohimiya chuwaachakani?” Nansho Yesu khaakhunlhe ata nlhove nimoka, mpaka Napilato nkayoomiya uwanoni chinene. Napilato ahokhalhana malhemalhelho ikatema yo Pasaka unhiyerera ntu ttukiye mmoka aathananiye ni attu. Yeyo ikatema iyo Yesu vaahukumulhiya awe, ahaawo ntu ottukiya mmoka aachuwanelhe chinene, nchina nawe aari Baraba. Paahi attu vaathukumanne aya vamoka, Napilato nkayaakoha, “Mwaatti nnothanana kinhiyerereke mpani? Baraba ama Yesu neehaniya Kuristo?” Napilato yahochuwelha wiira aholhelhi a Ayahudi yanrwehilhe Yesu wo nlhatu no mwoonelha ihache. Napilato vaari aya anakhanlhe vachulhu ihiche yo waahukumulhelha attu, ahanu aya nkayaarwehelha nttenga wiira, “Nhikhalhe ni nlhove niriyoothe ni uyo ntu orera nrima hittenke uyo, ukhalhawaya lhelho uhiyu kihothemwihiya chinene ntorani wo nlhatu nawe.” Nansho attu opochera ishaani olhupalhe ni ashulhupalhe nkayapepechacha attu avekelhe wiira Baraba attukulhiye ni Yesu eeviye. Nansho Napilato nkaakoha, “Phi mpani wa alha attu elhi alha nnothanana inyu kinhiyerere?” Attu nkayaakulha, “Ninonthanana Baraba!” Napilato nkayaakoha tho, “Vano, kimwiiriheke ittu yaani Yesu neehaniya Kuristo ulha?” Attu onkhaye nkayeera “Akhomelhelhiye vansalaabani!” Napilato nkayaathepa ukoha, “Wo nlhatu waani? Panngeni yo uhilhoka?” Attu nkayaathepa ukhuwelha, “Akhomelhelhiye vansalaabani!” Paahi, Napilato yachuwelheke wiira khavanshichira tho, ni attu yaari achokholhaka uhelha injoove, nkayaawia maashi nkaanyawa mathatha aya vaattuni, nkayeera, “Mii akirina nlhatu vachulhulhu iphome awe ulha ntu ulha! Nlhatu winyu mwaashinene!” Attu onkhaye nkayeera, “Iphome awe inihokolheelheke vachulhu wihu ni achishaana ihu!” Vavawo Napilato nkayanhulhelha Baraba ukhuma waattukiye awe, nkaamwata Yesu ikopo ni waavaha Yesu akhomelhelhiye. Yamalheke manyaasikari a Napilato nkayanrweeha Yesu mpaani, ni attu onkhaye nkayancharaanelha. Nkayanrulha ikuwo chawe, nkayammwariha ikanzu yokhwilha. Yamalheke nkayaativa mphumburu wo miiwa, nkayammwariha mmuruni, nkayammariha nthalhe moono wo wiimonono. Nkayaakhoroma vaari awe, nkayampangelha mattepwa yiiraka, “Moyoo Amwene a Ayahudi!” Nkayanshuwelha ishenye, nkayaakusha nthalhe ulhe, nkayaamwatelha mmuruni. Yamalheke umpangelhacha ncheche, nkayanrulha ikanzu ilhe, nkayammwariha ikuwo chawe. Nkayanrweha unkhomelhelhani munsalaabani. Vaari aya arwaaka nkayankumaana ntu mmoka nchina nawe Simoni nnenchi o Ukirene, nkayanchuchumiha ni unkhanyereriha wiira akushe nsalaaba wa Yesu. Yaphiyeke vakittu vaneehaniya Gologota, maana aya, “Nikhurukucha no muru.” Nkayammaha idivai yaathakanihiye ni ittu yo uhapalha, nansho Yesu alhawiheke khaawunrie. Nkayankhomelhelha vansalaabani. Yamalheke nkayaakawana ikuwo chawe wo woopa ikhura. Nkayaakhalha, anlhitelhelhaka. Vamuruni vawe, nkawaalhepiya milhatu chawe cheera, “Ulha phi Yesu, Mwene a Ayahudi.” Nkayaakhomelhelha tho attu elhi o uvara makhuche, mmoka wiimushi ni nkina wiimonono. Attu yaavira vavawo vakitu vawo ahopukhunyacha miuru ni unruwana eeraka, “Inyuva! Ngati mweera nnowooria uphomolha Inupa ya Nlhuku ni utheka tho wo mahuku mararu! Mwiichoopolheke etu mwanene mwakhalhaka inyuva phi Mwaana a Nlhuku! Paahi, nkhuruweke vansalaabani vawo!” Wo yeyo iphiro iyo opochera ishaani olhupalhe vamoka ni attu owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa ni ashulhupalhe yahonnyoholhacha yeeraka, “Ahoopolha akina, nansho wiiyopolha khanooria wiiyopolha mwanene! Kahiwe phi yoyo Mwene a Ayahudi? Paahi, ooriaka wiikurusha vansalaabani, hii ninonrumelhelha! Ahonrumelhelha Nlhuku ni wiira eti yoyo phi Mwaana a Nlhuku, paahi, Nlhuku amwopolheke yakhalhaka nonttuna.” Ni ayo o uvara makhuche akhomelhelhiye vamoka ayo, yahonruwanakacha chiicho. Vaari aya saa sita uthana ilhapo yonkhaye nkayaakelhiya ipiphi, yaalhokenlhe wo isaa taaru. Yaphiyeke isaa tisa Yesu nkaakhuwelha wo nlhove nuulhupalhe eeraka, “Eloi, Eloi, lama sabakthani?” Maana aya, “Nlhuku aka, Nlhuku aka, woonaka nhookihiya?” Nansho attu yeemenlhe vavawo yeeweke chiicho nkayeera, “Neehana Naeliya.” Mmoka aya nkaattimakacha, nkaakusha ndodoki, nkaanelhiha nsiikini, nkeesha munthalheni, nkammaha awurie. Nansho attu akina nkayeera, “Nhiye noone yakhalhaka Naeliya anowa uumopolhani.” Paahi, Yesu nkaakhuwelha tho, nkaahiya nrima. Vavawo nipaziya nulhupalhe no u Inupa ya Nlhuku nkanaahuwa ipaande pilhi, ukhuma nchulhu mpaka vathi. Ilhapo nkayaatetemelha, mialha nkachaphwiaa, mahiye nkayaapatakuwa ni iruttu cha atakatifu enchi yaakhwilhe, nkachaahihimmwa. Nkayaakhuma mmahiyeni, ni Yesu vaahihimmwe awe nkayaarwaa Iwani Itakatifu, nkayoonachiya ni attu enchi. Paahi, olhupalhe a manyaasikari ni manyaasikari yaariwo, anlhitelhelhaka Yesu yooneke ntetemelho no ilhapo ni attu aakhumelhenlhe, nkayoova chinene, nkayeera, “Ikekhiaye yolha ntu ulha aari Mwaana a Nlhuku.” Vavawo vakittu vawo yahawo manyopani enchi awehaka wo utayi. Yayo phi alhe yanttwarilhe Yesu ukhuma Ugalilaya ankavihaka ntheko. Mommo munlhokoni mwaya mmo yahaawo Amariamu Magidalena, Amariamu anumwanaya Nayakhobo ni Nayusufu, vamoka ni ahanu a Nazebedayo. Uchechilho, nkaawa ntu mmoka o nhakhu nnenchi o Uarimathaya, eehaniya Nayusufu. Ni ayo chiicho aari owiittucha a Yesu. Nkayaarwelha Napilato, nkayaalhepelha wiira avahiye iruttu ya Yesu. Paahi, Napilato nkayaalhehera wiira avahiye. Nayusufu ahokusha iruttu ilhe, nkaavilhikelhelha isaanda yorera yo hariri, nkayaavitha mu nihiye no naanano naahemme aya vamwalhani. Amalheke nkaapirikisha nlhuku nulhupalhe utiya vanlhakoni, nkaarwa uwani. Amariamu Magidalena ni Amariamu akina yaari anakhanlhe awehaka miitho unihiyeni. Nihuku no nayelhi naari Nihuku no Wiittuwa. Opochera ishaani olhupalhe ni Amafarisayo nkayaakumaana ni Napilato, nkayeera, “Pwiiya, nihoopuwelha wiira ulhe ntu othepiacha ulhe aheera hinaya ukhwa eti, ‘yaviraka mahuku mararu kinohihimmwa.’ Wo chiichammo etu nlheehereke wiira nihiye nilhitelhelhiye mpaka nihuku no neraru, owiittucha awe ahiwe eiyaka iruttu awe, ni werelha attu wiira hohihimmwa. Woothacha wo umalhihera uwo unowa unanara upwaha wo upacha ulhe.” Napilato nkeerelha, “Haya etu, nrweeke mwakhalhelheke nihiye nno thoko chinoona inyu.” Paahi, nkayaarwaa ulhitelhelhani nihiye, nkayaashiringa vachulhu nlhuku nne ni waahiya vavawo manyaasikari o lhitelhelha. Navireke Nihuku no Wiittuwa, mapikoosha o nihuku no jumaapili, Amariamu Magidalena ni Amariamu akina yahorwaa uwehani nihiye nne. Wo uhipicha nkawaakhumelhelha utetemelha wo ilhapo wo machiri, nnepa wo wiirimu wa Athithi wahokuruwa ukhuma wiirimu, nkawaapikirisha nlhuku ni ukhalhelha. Waaria waya waari thoko wo uverunya, ni ikuwo chawe chaari chootelha twetwetwetwe. Attu yaalhitelhelha nihiye nkayaatetemelha wo woova chinene, nkayaakhalha thoko attu akhwilhe. Nnepa wo wiirimu nkawoolhumacha weerelha manyopani alhe, “Mwaatti nhoove, ukhalhawaya kihochuwelha wiira nnomwaavia Yesu, aakhomelhelhiye vansalaabani. Khaawo vaa, hohihimmwa, thoko chenre awe wo uhimia. Mmweeke mwoona vakittu veeshiye awe. Paahi, nrweeke chitema mwerelheke owiittucha awe wiira hohihimmwa ukhuma unookhwani, ni vano hooholhelhani urwaa Ugalilaya, wowo nnokoomwona! Muupuwelheke nlhove kiuhimenriakani nno.” Manyopani ayo nkayaathama unihiyeni wo waakuviacha, anari oovaka uno atelhiyaka chinene, nkayaattimakacha urwaa uwaalhelhani owiittucha awe. Vahipinche, Yesu nkaakumaana nkeera “Mpuha ukhalhe ni inyu.” Nkayamwaatameria, nkayankhoromelha ni ummara mieto chawe, nkayanthimicha. Yesu nkeerelha, “Nhoove, nrweeke mwaahimerieke ashilhoko aka wiira arwee Ugalilaya, wowo anookona.” Manyopani alhe vaari aya mphironi arwaachaka, attu yaalhitelhelha nihiye nkayaarwaa uwani uwahimiacherani opochera ishaani olhupalhe mwaha wonkhaye ukhumelhenlhe. Paahi, opochera ishaani olhupalhe nkayaakumaanacha vamoka ni ashulhupalhe nkayeewanana, nkayaavaha manyaasikari yaalhitelhelha nihiye alhe nchurukhu mwinchi yiiraka, “Mwaatti mweereke wiira, owiittucha awe yahowa uhiyu, nkayeeiya iruttu awe hii ninarupilhe ikhove. Ni aholhelhi o utawara eewakaru, hii ninowolhumana ni waahimeria ikekhiaye wiira mwaattiva khanttenke, ni inyu khannopatta milhatu.” Manyaasikari ayo nkayaawia nchurukhu ulhe, nkayeera thoko chenre aya wo wiittuchihiya. Yoyo mwaha uyo nkawaawanelha mwa Ayahudi mpaka lhelho nna. Owiittucha khumi ni mmoka nkayaarwaa umwaakoni Ugalilaya waalhehenre awe Yesu wiira arwaacheke wowo. Yamwooneke nkayanthimicha, yaahokhalharu akina yahaarumelhenlhe. Yesu nkachushera vakhiviru waya, nkaahimia wiira, “Kihovahiya ikuru yonkhaye yo wiirimu ni yo velhaponi. Nrwaacheke etu, wa attu o makosho onkhaye mwaapangeke ukhalha owiittucha aka, mwaabatiizeke wo nchina ni Athithi, ni no Mwaana, ni Iphumu ya Nlhuku, mwettuchiheke uvara malhehero onkhaye yuvanheakani. Ni mii kinolhokelha vamoka ni inyu mahuku onkhaye, mpaka umalha wo ilhapo.” Alha phi Malhove Orera a Yesu Kuristo, Mwaana a Nlhuku. Anochokholha thoko anamilhohi ashinna Isaya chaalhempe aya, “Nlhuku heera, ‘Kinonruma karumiya aka nohalha ukoorosha iphiro inyu.’ Nlhove na ntu ninookhuwelha muuthakoni, nineera, ‘Muuheke iphiro ya Athithi, Mwookolhe mitalha chinohalha aya uvira!’ ” Paahi etu Nayohana nkaakhumelhelha uthakoni, abatiizaka ni waahimeria attu akhoromeke ni uhiya uwonya waya, abatiiziyeke, wiira Nlhuku ahiyerere milhatu chaya. Attu enchi ukhuma ilhapo yonkhaye yo Uyudea ni Uyerusalemu ahokhuruwa uwewelhelhani Nayohana. Nkayaahimiacha uwonya waya, ni ayo nkaabatiizacha mmwoolhokoni Uyorodani. Nayohana aawara ikuwo cho mapururu o ingamiya ni nchako wo nrapalha nnyununi, cholhia chaya chaari nashombe ni urawo wo umwiini. Ikatema chonkhaye aahimeria attu wiira, “Hawo nowa utulhi waka ri ni ikuru kihinooria aka umphiyelha. Akinooria ata uthaphulha miripwe cho iratu chawe. Mii kinaabatiiza attu wo maashi nansho yoyo nowa waabatiiza attu wo Iphumu ya Nlhuku.” Yayo mahuku ayo Yesu ahowa akhumaka Unazareti yo Ugalilaya, nkaabatiiziya ni Nayohana mmwoolhokoni Uyorodani. Vaakhuma awe mmaashini, nkoona irimu ihulhiaka ni Iphumu ya Nlhuku aari thoko kaulha nkawankorweelha. Nlhove nkanaakhuma wiirimu niiraka, “Uwe phi mwaamwanaka kinonttuna aka, nokichivelha.” Yeyo ikatema, Iphumu ya Nlhuku nkanholhelha urwaa uthakoni, waakhanlhe mahuku makhumi ncheshe, alhikachiyaka ni Nakare. Aari wowo vamoka ni ashinama o umwiini, nansho minepa cho wiirimu nkachaawa ni unkavihera. Vaattukiye aya Nayohana, Yesu ahohokolhia Ugalilaya, nkaahimiacha Malhove Orera aakhuma wa Nlhuku. Ahimiachaka wiira, “Ikatema ihaaya, Imwene ya Nlhuku ihaatameria! Nrukunuweke nkhoromeke ni uhiya uwonya, nrumelhelheke Malhove Orera!” Yesu veeta awe nchereshere nttiya no Ugalilaya nkoona Nasimoni ni ahima aya Naandorea ariaka nttavi no ihopa. Yesu nkeerelha wiira, “Nkittware, kuuvaheni mitheko cho woopolha attu.” Yeyo ikatema nkayaahiyacha ittavi chaya, ni unttwara. Vaari aya miholho nkayamwoona Yakhobo ni nhima awe Yohana ashaana a Nazebedayo anari nkalhavani ni ayo alhokihaka ittavi chaya. Vonne awe nkeehanacha ni ayo, nkaayaahiya athumwanaya Nazebedayo nkalhavani vamoka ni anamitheko ni unttwara Yesu. Yesu ni owiittucha awe nkayaarwaa Ukapenaumu Nihuku no Wiittuwa, nkaakelha inupa yo unlhapelha Nlhuku ni weetuchiha attu. Attu yaamwiwelhelha nkayaashanga woona wiira aari eettuchihaka upwaha cheetuchihiya aya ni owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa eetuchiha kila nihuku, ukhalhawaya eetuchiha wo ikuru. Wo uhipicha nkaawa mommo wi inupa yo unlhapelha Nlhuku mmo, ntu awereiya mashoka o unanara aakhuwelha wiira, “Unonaaviani uwe Yesu o Unazareti? Ukhalhawaya nihochuwelha wiira uwe phi karumiya Ntakatifu a Nlhuku!” Yesu nkaachachera nenno nshoka nno, “Mmaalhe, nthame munhiyerere!” Nshoka no unanara nno nkanantikhinyacha ntu ulhe, nkanaankuwelhiha ni unthama. Attu onkhaye nkayaashanga ni wiikoha, “Ineria chani? Chilha vano phi meettuchiho o naanano? Ntu hanaa ikuru yo ulhehera ni uchacheracha mashoka o unanara ni umwiiwelhelha!” Paahi etu yoyo mwaha uyo nkawaaruma wo uhipicha ilhapo yonkhaye yo Ugalilaya. Yesu ni owiittucha awe Nayakhobo ni Nayohana nkaathama wi inupa yo unlhapelha Nlhuku nkayaarwaa uwani u Nasimoni ni Naandorea. Vavawo vawani vawo ahokohi aya Nasimoni aari areta ni Yesu nkaahimeriya phiyaru. Nkaakelha mpaani vaarumpe aya, nkaavara moono ni waakalhiha nipuro. Ureta nkawaalhama ni ukhalha akumi tho. Nkayaachokholha waaterekhelha. Uchechilho nkaawiheriya areta onkhaye vamoka ni attu o mashoka o unanara. Attu o ilhapo yonkhaye nkayancharaanelha vapuwani vawo. Yesu nkaalhamiha areta onkhaye ni woomolha mashoka o unanara onkhaye. Nkaachiichiha ahuulhumache tho ukhalhawaya aari anchuwelhaka wiira aari phi mpani. Nkonkwa mapikoosha nkaathama ni ukelha vakittu vaakanlhe awe vekha awe anlhapelhaka Nlhuku. Nansho Nasimoni ni ashikhunanaya nkayaarwaa umwaaviani. Vaamwonne aya nkayaamwirelha wiira, “Attu onkhaye anowaaviani inyuva.” Nansho Yesu nkaakhulha eeraka, “Nngwee nithame nirwee iwani chiriyoothe cho vakhiviru. Ukhalhawaya ni uwo kihothananiya kirwee kahimiache Malhove Orera ukhalhawaya kiwilhe wo yayo.” Nkaavira ilhapo yonkhaye yo Ugalilaya akelhaka inupa cho unlhapelha Nlhuku aahimeriaka attu Malhove Orera ni woomolha mashoka. Ntu o makutulha nkaawa wa Yesu nkaakhoroma ni unlhepelha eeraka “Mwattunaka nnookilhamiha.” Yesu nkaakelhiya ikiriri nkammara moono ni umwiirelha, “Kihothanana nlhameke etu.” Vavawo makutulha nkayaafutiaa nkaalhama. Yesu nkoolhumacha ni umwiirelha athame uno anchiichihaka wiira, “Nhihimerie ntu. Nansho nrweeke mweechoniheke wa attu opochera ishaani mwahimiechesheke wiira nholhamihiya ni wiihapiha thoko chilheheriye aya ni ashinna Musa.” Nansho yoyo ntu uyo nkaavira ahimiachaka mwaha awe uyo, mpaka Yesu nkoochelha uwa vawani. Nkaakhalha vanipuroni vo yekha awe. Nansho ata inakhalhaka chiicho, attu ahonrweelha ukhuma iwani chonkhaye. Wo uhipicha mahuku menchi Yesu nkaawa tho Ukapenaumu. Uwa wawe nkaweewania ni attu enchi wiira Yesu hohokolhia uwani. Attu enchi nkayaawa vavawo ni uchara woochelhiyaka upatta nipuro mpaka vathe. Yesu nkeettuchihacha Malhove Orera. Nkayaawacha attu yankushilhe ntu aaririyanche iruttu ummwiiha wa Yesu. Nansho chenre aya wo uchara attu chinene, khawoorielhe umpiiha nreta uyo mpaka vaari awe Yesu. Nkayaawelha vanchaarani ni ukhunulha nivatho vo unkurushelha nreta ni nkori awe mpaka mpaani mwaari awe Yesu. Yesu ooneke yoyo nrima uyo, nkaamwirelha ntu o ririyacha moono uyo “Mwaamwanaka uhohiyereriya uwonya wawo.” Owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa akina yaari vavawo ayo nkayaachokholha uthikhina ashineneru munrimani yeeraka, “Wo nlhatu waani noolhumacha chommo? Honlhava Nlhuku! Khaawo ntu nooria uhiyerera uwonya ihikhalhe Nlhuku mwanene.” Vavawo Yesu ahochuwelha ichuku chaya chiyo munrimani mwawe nkaakoha, “Nlhatu waani wo uchukulhacha chiicho? Vaalhuwilhe vayi, umwiirelha, ‘Nhohiyereriya uwonya winyu’ ama wiira ‘Nkusheke ikori inyu nrweeke uwani’? Kinoowoonihani wiira, Mwaana a Ntu hanaa ikuru velhaponi yo uhiyerera uwonya wa attu.” Nkaamwirelha ntu o uririyacha iruttu ulhe “Kinouhimeria wunkweke etu, nkusheke ikori inyu nhokolhieke uwani.” Yeyo ikatema, attu vaari aya awehaka, nkeemelha ni ukusha ikori mwanene ni uhokolhia uwannyawe. Attu onkhaye yaari vavawo nkayaathikhina, nkayanthimicha Nlhuku wo wiira, “Khaninapacha mena woona chittu thoko chechilha.” Yesu nkaahokolhia tho uchereshere nttiya no Ugalilaya. Attu enchi nkayanttwara ni uyo nkaachokholha weettuchiha. Vaari awe mphironi awaaka ahomwoona ntu aalhiviha ikhodi eehaniya Lawi mwaana a Naalufayo, nakhanlhe waari inupa yo upocherera ikhodi nkaamwiirelha “Nkittware.” Nalawi nkeemelha ni unttwara. Nkaaphiya unupani u Nalawi, ni ukhalha ulhia yolhia. Attu o lhiviha ikhodi enchi ni attu akina o uwonyani owiittucha awe yanttwara, yahokhalha vamoka ulhia yolhia ni Yesu. Owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa akina yaari Amafarisayo, nkayoona wiira Yesu aari alhiaka ni attu o uwonyani attu olhiviha ikhodi, nkayoona mbaya yaakohe owiittucha awe, “Nlhatu waani Owiittuchiha inyu anolhia vamoka ni attu o uwonyani attu olhiviha ikhodi?” Yesu nkeewa ni waakhulha wo weerelha wiira, “Attu akumi khanaavia abwana mganga, ihikhalhe areta. Ukhalhawaya mii akiwilhe weehana attu anopamga chittu cho rera nansho attu onkhaye awonyilhe.” Owiittucha a Nayohana ni owiittucha a Amafarisayo aari attukaka. Nkayaawa attu ni unkoha Yesu, “Woonaka owiittucha inyu kanottuka uno akina attukaka?” Yesu nkaakhulha, “Chani vanowooriaa attu ari u arusini ukhalha ni ithalha? Vakittu thoko vavawo khavanooria attu uttuka wo uhilhia abwana arusi anari vavawo, mena khiyooriaka. Nansho nihuku ninowa abwana arusi vanohalha aya uthamihiya, vavawo nnowoona attu attukaka. “Khaawo ntu notottelha imbaati yo ikuwo yo naanano vachulhu ikuwo yoothalha. Ukhalhawaya yapangaka chiicho, imbaati iyo inoototokwaa ni ikuwo iyo inoothepihiya waahuwa uwo. Mena khaawo attu anohelha idivai yo uchasha mu ntumpa wo khalhayi. Ukhalhawaya unoophwiaa ni idivai iyo inorihiaa. Nansho ntumpa wo naanano phi nohelhiya idivai yo uchasha.” Yesu vamoka ni owiittucha awe yaari eetakachaka imata chaalhimiya ingaano Nihuku no Wiittuwa. Owiittucha awe nkayontha machashi o ingaano ni ukhuura imbeyu chaya. Paahi etu Amafarisayo yoonekeru nkayaamwirelha Yesu, “Woonaka o wiittucha inyu anopanga chittu ichiichihiye ni Malhehero wiira ihipangiye Nihuku no Wiittuwa?” Yesu nkaakhulha, “Chani mwaatti khannashoma Adaudi ni ashikhunanaya chaapannge aya vaari aya anawolhiye ithalha? Mahuku Naabiatha vaari aya Opochera ishaani Olhupalhe, Adaudi vaakenlhe aya Inupa ya Nlhuku nkayaalhia mikatte chaakumihiye isadaka wa Nlhuku, mikatte chaachiichihiye ulhiya ni attu akina, ahikhalhe opochera ishaani vekha aya, nkaakawelha ni ashikhunanaya.” Yesu nkaahimia wiira, “Nihuku no Wiittuwa neeshiye wa attu, kuhena attu eeshiye wo Nihuku no Wiittuwa. Paahi etu, Mwaana a Ntu phi mwanene Nihuku no Wiittuwa.” Yesu ahokelha tho wi inupa yo unlhapelha Nlhuku, mwaari awe ntu mmoka o moono wo uririyacha. Attu nkayammweha awehereraka yoone yakhalhaka Yesu nonlhamiha ntu uyo Nihuku no Wiittuwa nno, apatte nlhatu wo mwootheria wiira howonya. Yesu nkaamwiihana ntu ulhe, “Mmweeke variyari vavaa.” Nkaakoha attu eeraka, “Malhehero a ashinna Musa ihu anolhehera chani cho upanga Nihuku no Wiittuwa? Upanga ittu yo urera ama yo uhilhoka? Woopolha ukumi wa ntu ama wiiva.” Wo uhikhalha no waakhulha nkayaamaalha shiriri. Yesu nkaarushiya vaaweha awe attu, ni uwonelha ikiriri, ukhalhawaya mirima chaya chaari choolhipa. Nkamwirelha ntu uyo “Wookolheke moono awo uyo.” Nkookolha nkawaalhama. Paahi etu Amafarisayo nkayaakhumacha vathe ni ukumaana ni attu o nlhoko wa Naherode, waapa iphiro yo mwiivelha Yesu. Yesu ni owiittucha awe ahothamacha vavawo, nkaarwa mpaka uchereshere nttiya no Ugalilaya ni milhoko cha attu chaari chinttwaraka. Attu aakhumme ilhapo cho Ugalilaya ni cho Uyudea, Uyerusalemu ni Udumea akina akhumaka ukhopelhelhe mwoolhoko wo Yorodani iwani cho Utiro ni Usidoni. Yayo attu onkhaye ayo aawa wa Yesu wo wiiwa chittu chaapangacha awe. Milhoko chaari chinchi mpaka Yesu nkeerelha o wiittucha awe amweeshere ikalhava rata, hiwe aathuriya ni attu. Ahaalhamiha attu enchi, mpaka areta akhwawe ahuramanaka athananaka inakhalhaka unkwakwanya. Attu o mashoka o unanara vaamwonne aya, nkayankhoromelha akhuwelhaka wiira, “Inyuva phi Mwaana a Nlhuku!” Yesu nkaachiichiha mashoka o unanara ahinromolhache wiira aari mpani. Yesu nkaawelha vamwaakoni ni weehana aathananne awe. Nkayaawa, nkaathanlha attu khumi ni elhi, ehanne awe akarumiya, nkeerelhacha, “Kihoothanlhani wiira nkhalhe vamoka ni mii, kuurumeni nvira nhimiachaka malhove, ni inyu nnookhalha ni ikuru yo woomolhacha mashoka o unanara.” Alha phi khumi ni elhi aathanlhiye, Nasimoni aavahiye ni Yesu nchina Napeturo, Nayakhobo ni ahima aya Nayohana, ashaana a Nazebedayo aavahiye ni Yesu nchina no Buanege, maana aya “Ashaana o uritima”, Naandorea ni Nafilipo ni Nabatolomayo ni Namatayo ni Natomaso ni Nayakhobo mwaana a Naalufayo ni Natadayo ni Nasimoni nnenchi o Ukaanani, ni Yuda Isikariote aapannge miruku cho nthumiha Yesu. Yesu nkaahokolhia uwannyawe. Milhoko cha attu nkachaawa tho, mpaka Yesu ni owiittucha awe nkayoochelha upatta nipesha no ulhia yolhia. Manyaalhoko awe veewilhe aya, nkayathanana ummara, ukhalhawaya attu eera wiira, “Hokelhiya ihalhahalha!” Owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa akina aakhumme Uyerusalemu nkoolhumacha wiira, “Ri ni Belzebuli! Nshoka nholhelhi ninommaha machiri o wooomolha mashoka o unanara makina.” Yesu nkeehanacha ni wolhumana wo malhikaaniho eeraka wiira, “Inooria chani Nakare umoomolha Nakare nkina?” Imwene imianelhe yaatakanaka ineneru, yeyo khinolhokelha inowulhuwa. Ni iwani iriyoothe yeemianihaka ni waatakana ineneru, yeyo khinolhama inowulhuwa. Yakhalhaka etu imwene yo Nakare inowiimianiha ineeneru, yeyo khineemelha, inowulhuwa ni ulhakalhaka. “Wo ikekhiaye khaawo ntu nokelha inupa ya ntu o machiri ni uwiaa nhakhu awe aahichokholheke thoko unttuka mwanene uyo wo machiri, vavawo phi nowiaa awe chittu chiyo. “Kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira, Nlhuku nowa waahiyerera attu uwonya waya wonkhaye ni ulhava waya wonkhaye. Nansho ntu nolhava ni unttekelha Iphumu ya Nlhuku, yoyo kanohiyereriya uwonya ngu! Ukhalhawaya hotteka nlhatu wo uhimalha.” Yesu aahimiacha chechiyo ukhalhawaya attu amwiirelha, “Ri ni nshoka no unanara.” Anumwanawe ni ashihimawe nkayaawa. Nkayeemelha vathe anrumaka ntu wiira ehaniye. Veehaniya awe attu enchi aari ananrukurenrie nkayaamwiirelha, “Anumwaninyu ni ashilhoko inyu arii vathe vawo, anowiihanani.” Yesu nkaakhulha wiira, “Anumwanaka phi apani? Ashilhoko aka phi apani?” olhumachaka uno aawehaka attu anrukurenrie, nkeera, “Mwooneke alha va! Alha phi manyaanumwanaka ni ashihimaka! Ntu riyoothe nopanga chittu chinonteelhiha Nlhuku yoyo phi mwanhimaka phi mwanrokoraka ni uyo phi anumwanaka.” Yesu nkaachokholha tho weetuchiha attu enchi uchereshere nttiya no Ugalilaya. Attu enchi nkaachara nkayanrukureria mpaka nkaawelha nkalhavani nkaakhalha. Ikalhava inari mmaashini, attu yaari anakhanlhe vachengweni. Aari eetuchiha malhove menchi wo ulhikaaniha chittu, eeraka, “Nkeewani! Ntu mmoka ahorwaa uumwachani imbeyu. Vaamwacha awe imbeyu vathi, chahaawo chaamonre vaphironi, nkachaalhiya ni ashinuni. Chikhwawe chamorenlhe vanagagani, vahaari ni ittaya yinchi. Nkachaamelha, nansho nkachaanyaalha ukhalhawaya ittaya yaari vakani. Nchuwa nkanaapharelha, nkachaavia, ukhalhawaya mithithaari khacheevarenlhe nttayani, nkachooma. Chahaawo chikina chaakorenlhe vamiiwani, nkachavaravariya, chunnuwaka wo uhimma. Nansho chahaawo imbeyu chikina chaamorenlhe vachaayirani, nkachaamelha rata, ni wiima rata, chikina inuku makhumi mararu, chikina makhumi sita, ni chikina imia imoka.” Yesu nkaamalhiha eeraka, “Ri ni maaru eeweke!” Vaari awe nakhanlhe vekha awe, attu akina yamwiiwelhelha nkayaawa vamoka ni owiittucha awe khumi ni elhi anlhepelhaka wiira alhamulhe malhikaaniho awe alhe. Yesu nkaakhulha, “Mwaatti nhovaheriya uchuwelha chittu chivithiye wi Imwene ya Nlhuku.” Nansho arii vathe alhe anoohimeriya yayo malhove ayo wo malhikaaniho, Ikhalhe wiira, “ ‘Wo ikekhiaye anooweha nansho khanoona, Anowiiwelhelha, Nansho khaneewa. Ukhalhawaya eeraka chiicho, Anonrukunuwelha Nlhuku, Nkaahiyerera uwonya waya.’ ” Yesu nkaakoha eeraka, “Chani woonaka khannochuwelha nna nlhikaaniho nna? Nnottuna uchuwelha chani nlhikaaniho niriyoothe? Ntu o waalha phi naalha nlhove na Nlhuku. Attu akina anokhalha thoko imbeyu chinomorelha vaphironi, eewakaru tu nlhove, Nakare noowa ni uthamiha mmamirimani mwaya. Attu akina anokhalha thoko imbeyu chaamonre vanagagani. Vaneewa aya nttenga anoopochera uno ateelhiyaka munrimani. Nansho khaninaakelha ni ukhalha ni mithithaari nhina mwaya, ahivilhelhaka. Vanokwana aya, khanopicha uhiya nlhove ni ukhwa nrima wo uhipicha. Attu akina anokhalha thoko imbeyu chaamonre vamiiwani. Yalha phi alhe aneewa nttenga, nansho nipampa no velhaponi va, no nhakhu, ni nikakata ninoothemwiha nlhove nipochenre aya, ni wuumiha wiira nikhalhe wo uhimma. Nansho akhwawe ayo anokhalha thoko imbeyu chaamonre vachaayirani, aneewa nttenga, khupocheraka, ni uyariha imbeyu makhumi mararu, akina makhumi sita akina imia imoka.” Yesu nkaathepa tho wulhumacha, “Chani hawo ntu noparihelha ikhandiri awe ni uwiiha mpaani ni ukhunelha ittutu ama neesha nkhwikwichiri? Mena! Anothomia vachulhu ikiango. Ittu iriyoothe ivithiye inowa uhumbukulhiya, ama ittu ikhuneelhiye inowa yaapatakulhiya. Ri ni maaru, eewechesheke!” Nkaahimia tho, “Mwiiwelhelheke mwaha uneewa inyu! Maphimelho anaaphimelha inyu attu, phi chiichammo chinohalha inyu uphimelhiya ni Nlhuku, munchereriyaka chinene. Ntu rina ittu nowunchereriya, ni ayo ahirina ittu anothurulhiya, ata ikani irinawe iyo inookushiya.” Yesu nkaathepa uhimia wiira, “Imwene ya Nlhuku iri thoko cho. Ntu nowaalha imbeyu vattayani. Uhiyu arupaka, uthana akhalhaka miitho, nnyepu wunnuwaka. Ni uyo hichuwelhaka ittu. Ittaya ineneru phi nonnuwiha nnyepu ni uyariha, ichokholhaka ukhumelha vathe, ituva, ni ikatema yaphiyaka wiima. Chakhomaalhaka, phi nochokholha awe ntu uthikilhacha ni imboopo awe, ukhalhawaya nlhaalha uhaaya.” Yesu nkeera, “Nilhikaaniheke ni ishiyani Imwene ya Nlhuku? Nulhumacheke nlhikaaniho naani? Irii thoko cho. Ntu nookusha imbeyu ikaani chinene yo haradali iri imbeyu ikani chinene velhaponi, khwaalhaka vathi. Nansho yaalhiyaka inoomelha ni wunnuwa ukhalha mwiri mulhupalhe upwaha miri chonkhaye. Umelhaka iphata chulhupalhe chinokorelha ashinuni o wiirimu ni utheka iphuuru munttuuchini mwaya.” Yesu aheettuchiha nlhove nawe wo malhikaaniho thoko yayo, aahimeriaka attu chooria aya wiiwelhelha. Kholhumanche nlhove wo uhilhikaaniha, ihikhalhe vaari awe vekha ni owiittucha awe, wowo ahaalhamulhelha malhikaaniho ayo. Uchechilho nenno nihuku nno, nkaahimeriacha owiittucha awe wiira, “Nngwe nilhapuwe nirwee ukhopelhelhe nttiya.” Paahi nkayaahiyacha attu ayo, nkayaawelha nkalhavani, owiittucha nkayanttwara, nkayaathama. Ikalhava chikina nkachaattwara. Wo uhipicha nkawaawuka iphioo yo machiri, maashi achokholhaka uthemwathemwa athemwihaka ikalhava, ni maashi nkayaakelha nkalhavani. Yesu aari narumpe utulhi ikalhava. Owiittucha awe nkayammusha eeraka, “Owiittuchiha, khannona wiira niri ntatakoni?” Yesu nkoonkwa ni uchachera iphioo iyo, nkeera, “Mmaalhe! Ntondove!” Iphioo nkayaamaalha nkawakhalha shiriri. Yamalheke, Yesu nkeerelha owiittucha awe, “Chani woonaka mwaatti nrima inyu mwankani? Mwoovani?” Nansho yaari yoovaka chinene eerelhanaka ashineneru, “Phi ntu ani yolha? Mpaka iphioo chinomwiiwelhelha!” Yesu ni owiittucha awe nkayaaphiya ukhopelhelhe nttiya no Ugalilaya, ilhapo yo Ugerasi. Vavawo vaakhuruwa aya nkalhavani vawo, nkayankumaana ntu aakhuma umahiyeni. Yoyo aari ni mashoka o unanara, iyaakha chonkhaye aari akhalhaka umahiyeni, woochelhiyaka ummara mena unttuka mittondoro, wo mahuku onkhaye aari attukiyaka mittondoro mmietoni ni ipingu mmiononi mwoothe, nansho akwatulhachaka mittondoro ni ipingu chiyo. Aari ni machiri ahinooria uvariya ni ntu. Uhiyu ni uthana woothe aari eetakachaka mmahiyeni ni mmiakoni, akhuwelhachaka ni wiikhavakacha ni malhuku. Vaamwonne awe Yesu utayi awaaka, ahontimakelha, ni unkhoromelha, akhuwelhaka, “Yesu, Mwaana a Nlhuku mulhupalhe! Urinani ni mii? Wo nchina na Nlhuku, kinoulhepelha ukihiye ukihitwarushe!” Olhumacha chiicho ukhalhawaya Yesu ari eeraka, “Nshoka no unanara, unhiye ulha ntu ulha!” Yesu nkankoha, “Nchina ninyu apani?” Ntu uyo nkaakhulha, “Nchina naka ‘Nlhoko’ hii niri enchi!” Nkaathepaka ulhepelha ahoomolhelhiye vathe wo yeyo ilhapo iyo. Vavawo vakittu vaari vahuwiyaka ikulhuwe chinchi chilhihiyaka vamwaakoni. Paahi mashoka o unanara ayo nkayanlhepelha Yesu wiira “Nnirweeheke etu ukulhuweni, naakelheke.” Yesu nkaarumelhelha, ni mashoka o unanara ayo nkayankhuma ntu ulhe arwaaka ukulhuweni. Ikulhuwe chiyo chaari chiphiyaka maelufu melhi. Nkachaattawa chikhuruwaka uhito mpaka munttiyani waatitiminre mmaashini. Attu yaahuwa ikulhuwe ayo, nkayaattawacha awanelhihaka mwaha uyo mmawani ni mmamatani mwoothe. Attu nkayaawa onecheshe ikhumelhenlhe, vaaphilhe aya wa Yesu, nkayaamwona ntu o mashoka o unanara ulhe. Aari nakhanlhe ni Yesu, nawanre ikuwo ni irusho chawe mmuruni, onkhaye nkayoovacha. Attu yoonne nkayaahimiachera akhunanaya yoyo mwaha uyo wa ntu aari ni mashoka o unanara ni ikulhuwe chilhe. Nkayanlhepelha Yesu wiira athame yeyo ilhapo aya iyo. Yesu vaawelha awe nkalhavani, ntu anlhaminhe awe ikwerere yo mashoka o unanara ulhe ni uyo nkaalhepellha wiira, “Ni mii nkittukaneke.” Nansho Yesu nkaankhotelha. Nkamwirelha, “Nhokolhieke uwani mwaahimiachereke amuchi inyu Athithi chinre aya wo uwonelhani ikiriri ni mitheko chiupangenlheni aya.” Paahi etu ntu uyo nkaarwa Udekapoli, ahimiachaka chipangelhiye awe ni Yesu. Ni kila ntu eewa nkaashanga chinene. Yesu nkaalhapuwa ukhopelhelhe nttiya. Wowo attu enchi nkayaawa umwiiwelhelhani. Nkaawa ntu eehaniya Yairo, mmoka aya emelhelha inupa yo unlhapelha Nlhuku, awaaka ni ukhoroma vamietoni wa Yesu anlhepelhaka wiira, “Mwaamwanaka nnati ri muukhwani. Chonte nngwe mwa mweeshere miono, alhame akhalhe nkumi!” Yesu nkaarwa vamoka ni ayo wowo. Attu enchi nkayanttwara ananrukurenrie uno ni uno. Mmoka a attu anttwara yaari opani aawereia ireta yo ukhuma iphome, nchorochoro wo iyaakha khumi ni pilhi, akhalhaka anavinre wa anamirete enchi. Wo mahuku menchi yaari muuhuvani, amalhihaka nhakhu waya wonkhaye mmireteni athepaka uhuva. Nkeewa mwaha wa Yesu, ni ayo nkayaawa apephenyaka vatulhi vawe, echerelhaka munrimani wiira, “Kavarakaru tu ikuwo chawe, kinoolhama.” Nkammara mwiinjiro wawe iphome nkayatondova vavawo vavawo, eechonaka wiira aholhama ikwerere aya iyo. Yeyo ikatema iyo Yesu nkaachuwelha wiira machiri ahonkhuma, ntu holhamihiya, nkaarukunuwa ni ukoha, “Mpani vanre mwiinjiro aka?” Owiittucha awe nkayaamwaakulha, “Uno nnoonaka chinre aya wo uchara attu, nnokohani wiira mpani vanre mwiinjiro winyu?” Nansho Yesu nkaathepa umwaavia wo miitho ntu avanre mwiinjiro wawe. Wo uchuwelha wiira ahochuwelhiya, opani ayo nkaawa wiichonihani, athukumelhaka, nkaakhoroma, ni uhimiacha ikekhia yonkhaye. Yesu nkaamwiirelha, “Mwaamwanaka, nrima ao uhoolhamiha. Urweeke wo mpuha, uhiwereiye tho yeyo ikwerere iyo.” Yesu vaari awe arerihaka nenno nlhove nno, nkaawa karumiya aya Nayairo, yayo o weemelhelha inupa yo unlhapelha Nlhuku ayo ni uhimia wiira, “Mwalhi inyu uyo hokhwa. Vano veeshiyani etu uthepa waahuvihacha Owiittuchiha?” Yesu khaalhonhe nenno nlhove nno, nkoolhumacha, eerelhaka o weemelhelha inupa yo unlhapelha Nlhuku ayo, “Pishakani nrima, nrumelhelheke. Mwalhi inyu nookhalha nkumi tho.” Nkaachiichihacha attu unttwara, yaahikhalhe Napeturo ni Nayakhobo ni ahima aya Nayohana vekha. Nkayaaphiyacha uwani wa o weemelhelha inupa yo unlhapelha Nlhuku ayo, nkayaaphwanya ikutto yulhupalhe attu onlhachaka. Nkaakelha mpaani ni waakoha, “Mwaatti woonaka nnookhuwelha, nnonlhani? Mwalhi ulha khanakhwa, howiraka urupa!” Attu nkayanthiacha, nkeerelha attu onkhaye akhume vathe, aahalhanaka manyanaangoro ni owiittucha awe araru, nkaarwa vaathalhalhiye awe mwalhi uyo. Nkanthesha ni umwiirelha, “Talitha khumi.” Ulhamulhiya waya, “Mwalhi nkonkwa.” Mwalhi nkeemelha ni uchokholha weeta. Aari nnati o iyaakha khumi ni miilhi. Vaapangia aya chechiyo attu aahanlhe anoomiye uwanoni. Nansho Yesu nkaamuka wiira ahihimiache wa ntu, nkeerelha, “Mwalhi uyo avahiye yolhia.” Yesu nkaathama wowo, nkahokolhia uwannyawe, attwariyaka ni owiittucha awe. Nihuku no Wiittuwa nkaachokholha wiittuchiha wi inupa yo unlhapelha Nlhuku. Attu enchi aari mwommo, veewelhenlhe aya nkayaashangacha ni wiikoha, “Yolha pantte vayi chechilha irusho chilha? Apani anvanhee ikuru yo upanga cho ushangiha chi? Ama! Ulha kahiwe phi yolhe nokooroshacha milhako ni ihiche ulhe, mwaana a Amariamu, munnaya ashi Yakhobo ni Nayose ni Nayuda ni Nasimoni? Ashirokorawe kahiwena phi alha ninaakhalhana ihu alha?” Paahi etu nkayankhota. Yesu nkaahimeria wiira, “Namilhohi nottuniya ilhapo chonkhaye, yaahikhalhe uwannyawe ni wa amuchi awe.” Yesu khaapannge cho ushangiha vavawo, ihikalhe yo weeshera miono areta vakani nkaalhamiha. Nkaashanga chinene, ukhalhawaya attu khayaari ni nrima. Yesu nkaavira eetakachaka iwani cho vakhiviru, eetuchihaka attu Malhove Orera. Nkeehana owiittucha awe khumi ni elhi, ni waaruma elhielhi. Nkaavaha ikuru yo woomolha mashoka o unanara nkaalhehera wiira, “Vanorwaa inyu nhikushe ittu iriyoothe, nhiwie nrupa mena mashurupu mena nchurukhu vachiroroni, ihikalhe ikopo mmathathani. Mmwareke ikwakwata mmietoni, nansho nhikushe mwiinjiro wo nayelhi.” Nkaahimeria tho wiira, “Vanophiya inyu vawani vanopocheria inyu, mwakhalheke vavawo mpaka vanohalha inyu uthama vawo. Vawani vahinopocheriya inyu ama uwiwelhelhani uhimiechesha winyu, mwathameke wo uhipicha uno ni ukukutta ntukurukhu nnyaani mwinyu wo waamuka!” Paahi etu nkayaarwaa uwaahimiacherani attu iphiro cho ukhoroma ni uhiya uwonya. Nkayoomolhacha mashoka enchi o unanara, ni waahika makhura areta enchi, ni waalhamiha. Paahi amwene Naherode o Ugalilaya nkayeewa mwaha wonkhaye, ukhalhawaya nchina na Yesu naari niwanelhaka ilhapo yonkhaye. Nkawaakhalha attu akina eera wiira, “Nayohana Obatiiza ahohihimmwa! Phi ayo ari ni ikuru cho upangacha cho ushangiha chi.” Ni attu akina eera, “Alha phi Naeliya.” Akhwawe nkayeera, “Ulha phi namilhohi, rii thoko mmoka a anamilhohi o khalhayi.” Nansho Naherode veewilhe aya ni ayo nkayeera, “Yalha phi Nayohana Obatiiza, kaahinthe aka alhe! Nansho vano ahohihimmwa!” Ukhalhawaya Naherode phi alhehenre uvariya u Nayohana, ni waattuka ujeerani. Naherode enre chiicho wo nlhatu ni Naherodiya, aathenlhe aya, achuwelhaka wiira yaari ahanu a Nafilipo ahima aya Naherode ayo. Nayohana ahaamuka Naherode wiira “Vavawo khampannge ittu yo urera ukelha manupa wa ahima inyu!” Chiichammo etu, Naherodiya ahorushiya chinene athananaka weeva Nayohana nansho wo uhoria oovaka Naherode. Naherode aari oovaka Nayohana, ukhalhawaya ahochuwelha wiira aari ntu ntakatifu, ntu o nrima woombone, paahi etu nkeenanelha. Nkaachivelhiya weewelhelha, nansho uno achukulhaka munrimani wo malhove aahimeriya aya. Nkanaawa nihuku Naherodiya vaapantte aya nipesha. Naari nihuku no wuupuwelhiya uyaria u Naherode, vaalhatulhiye aya attu uwa uttapelhelhani. Yaalhatulhiye attu yaavara mitheko chulhupalhe, ni aholhelhi o Ugalilaya. Mwaamwanaya Naherodiya mwalhi, ahowa wiina vavawo, nkaatelhiha Naherode vamoka ni alheto aya onkhaye. Wo uteelhiya chinene, Amwene Naherode nkaamwirelha mwalhi uyo, “Unothanana kuuttuveke ishiyani? Uvekelheke ittu iriyoothe unothanana awo kinouvaha.” Nkayaalhupelha ni umwiirelha mwalhi uyo, “Kinoulhupelha wiira kinouvaha ittu iriyoothe unovekelha awo, inakhalhaka unvekelha umeelhiya inusu yo imwene aka!” Mwalhi uyo nkaarwa wa anumwanawe ni waakoha “Kavekelhekeni?” Nkaamwakhulha, “Muru u Nayohana Obatiiza.” Nkaahokolhia wo waakuviaa wa Amwene ni uvekelha, “Kinothanana nkivahe naanano va muru u Nayohana Obatiiza mphacheni!” Amwene nkayaakelhiya ihuzuni chinene, nansho wo nlhatu wo ulhupelha waalhupenlhe aya, ni alheto yaakhalhanche vakaraamuni alhe, khayonrie unkhotelha. Paahi nkaayanlhehera nsikari arwee awiihe muru u Nayohana. Nsikari nkaarwa, nkaahitha Nayohana, nkaawiha muru mphacheni nkammaha mwaamwana a Naherodiya, ni uyo nkaavaha anumwanawe. Owiittucha a Nayohana nkayeewa, nkayaawa ni ukusha iruttu aya, nkayaavitha umahiyeni. Akarumiya nkayaahokolhiacha wa Yesu, nkayaahimiacha chittu chonkhaye chapannge aya ni weetuchiha attu. Attu yaawaachilhe aari milhoko minchi cha attu, Yesu ni owiittucha awe nkayoochelha ukhalha ni ulhia yolhia. Paahi nkeehanacha ni uwerelha wiira, “Nkanngwe neevithe mwiittuwe vakani.” Nkayaawelhacha nkalhavani nkaarwa vakittu vo wiivitha. Nansho attu enchi nkayoona Yesu ni owiittucha awe vaathama aya nkayaachuwelha waarwaa aya, paahi nkayantwarelhelha wowo attimakachaka ni uphiya Yesu ni owiittucha awe ahinaphiyacha. Yesu vaakhuruwa awe nkalhavani, nkoona nlhoko mulhupalhe wa attu, nrima awe nkawaakelhiya ikiriri, ukhalhawaya attu yaari ahuvaka thoko ikhondoro chihiri ni nshunga. Paahi etu nkaachokholha weettuchiha chittu chinchi. Nchuwa veelha aya, owiittucha awe nkayanrweelha ni unhimeria wiira, “Uheelha vano, ni va vakittu va vauthakoni. Mwaahiyeke attu ayo wiira ahokolhie mmawannyaya ni mmamatani mmo arwee athume choolhia.” Nansho Yesu nkaakhulha eeraka, “Mwaavaheke yolhia mwaattiva.” Owiittucha ayo nkayaakoha, “Nnothana wiira nirweeke nathumeke yolhia cho idinari imia pilhi?” Yesu nkaakohacha, “Nrina mikatte nchani? Nkarwaani mwaweheke.” Vaawenhe aya nkayaakhulha, “Chiri mikatte nthanu ni ihopa pilhi.” Yesu nkaalhehera owiittucha awe tho wiira aanyulhacheke attu onkhaye ni waakhalhiha vathi vamanyashini. Attu nkaakhalhihiya mmapuroni, va imia imoka, akina mapuro a attu makhumi nthanu. Yesu nkaakusha mikatte nthanu ni ihopa pilhi chiyo, nkaaweha miitho wiirimu ni unlhapelhelha Nlhuku. Nkaamianihacha ni waavaha owiittucha awe wiira yaakawelhacheke attu. Ni ihopa pilhi chiyo nkeera chiicho. Attu onkhaye nkayaalhia ni uwona. Paahi owiittucha nkayaarokottacha mahalhahalha o mikatte ni ihopa alhe, nkaakushacha ni uchariha makaya khumi ni melhi. Milhoko cha manyaalhopwana chaalhilhie chaari attu maelufu nthanu. Yamalhekeru Yesu nkaakhanyereriha owiittucha awe awelhe nkalhavani anholhelhe Ubethsaida, ukhopelhelhe nttiya, uyo aahiyaka ni waalheha attu. Vaamanlhe awe waalheha attu nkaawelha umwaakoni ulhapelhani. Vaari aya uchechilho, ikalhava yaari variyari nttiya, ni Yesu aari vekha awe hinalhapuwa. Nkoona wiira owiittucha awe yaari athemwihiyaka ni iphioo, paahi vaatameria aya mapikoosha nkaawa, eetaka vachulhu maashi. Aari aatameriaka waaphwanya, vaamwona aya eetaka vachulhu maashi, nkayaanyihera wiira aari “Nshoka!” Nkayaakhuwelhacha. Onkhaye yaari yoovaka chinene vaamwonne aya. Yesu nkoolhumacha eeraka, “Nvareke nrima! Phi mii Nhoove!” Nkaawelha nkalhavani, iphioo nkayaamaalha. Owiittucha ayo aari anoomiye uwanoni, ukhalhawaya aari bado ahinachuwelhacha mwaha wo mikatte nthanu waalhiha attu maelufu nthanu. Mirima chaya chaari chihinachuwelha. Nkayaalhapuwa nttiya ni uphiya ilhapo yo Ugenesareti, veemenshe aya ikalhava. Attu nkayanchuwelha Yesu vaakhuruwa awe nkalhavani. Nkayaarwaa ilhapo yonkhaye iyo, kila eewa wiira howa, nkaawiha areta aari mmalhilhini ni waarweha wowo. Nkaaviravira mmamatani ni mmawani mwonkhaye aalhamihaka attu aathalhelhiye mmapuwani mwaavira awe, akina anlhepelhaka inakhalhaka ammare ikuwo chawe, ni ayo ammanre onkhaye aholhama. Amafarisayo akina ni owiittuchiha Malhehero yaakhumme Uyerusalemu nkayaathukumana wa Yesu. Nkayoona wiira owiittucha awe aalhia wo uhinyawa mathatha thoko cheera aya Amafarisayo wo weetuchiha attu. Ukhalhawaya Amafarisayo, ni Ayahudi onkhaye yaari avaraka ikano yeetuchihiye ni ashulhupalhe aya, yo uhilhia mpaka anyaweke mathatha rata thoko, mena khayoria ulhia ittu ithumiye unopangiya maronda wo uhihapihiya kaye. Ni vavawo yaari attwaraka ikano chikina chaahiye ni manyaapwiiya aya cho uhapiha ikahi ni chittu cho uterekelha chikooroshiye wo ishaba. Paahi etu Amafarisayo ni owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa nkayankoha Yesu wiira, “Veeshiyani owiittucha inyu khanottwara ikano cha ashulhupalhe, ni ulhia wo uhinyawa mathatha rata thoko chaalheheriye?” Yesu nkaakhulha, “Mwa anafiki inyu, ashinna Isaya ahoolhumacha rata thoko chilhepilhe aya wiira, ‘Nlhuku hohimia, anokithimicha wo malhove aya, Nansho mirima chaya chiri utayi ni mii. Ukithimicha waya khunlhoka, Ukhalhawaya aneetuchiha malheheriyo o mwaattuniru, Thoko aneetuchiha malhehero a Nlhuku!’ ” “Mwaatti nhohiya malhehero a Nlhuku ni uvara ikano cha attu.” Yesu nkaathepa wiira, “Mwaatti nhanaa irusho chinene cho urukunusha malheheriyo a Nlhuku ni uttwara meettuchiho inyu mwaashinene. Ukhalhawaya ashinna Musa aheera wiira ‘Mwaathimicheke athumwaninyu ni anumwaninyu, ni ntu riyoothe naaruwana athumwanawe ama anumwanawe yoyo nambaya eeviye.’ Nansho mwaattiva nneetuchiha wiira yakhalhaka ntu hanaa ittu yo waavaha athumwanawe ama anumwanawe uno ehanaka yeyo ikorobani, maana aya izawadi ya Nlhuku, yeyo khinolholka tho uvahiya athumwanawe ama anumwanawe. Chiichammo etu, phi norukunusha inyu nlhove na Nlhuku wo chittu chinchi thoko chii nnopangacha inyu chi.” Yesu nkeehanacha milhoko cha attu eerelhaka, “Nkakiiwelhelheni mwaattiva, ni uchuwelha. Khiiwo ittu inonkelha ntu mwiiruttuni mwawe inonnanariha. Nansho ittu inokhuma munrimani phi no nnanariha ntu. Ri ni maaru, eeweeke!” Athameke vaattuni vawo ni ukelha nnupani, owiittucha awe nkanvekelha wiira aalhamulhelhe nenno nlhikaaniho nno. Yesu nkeera, “Ata mwaatti khanchuwenlhe waapwaha attu akina ayo? Inyu khanchuwenlhe wiira khiiwo ittu inonkelha ntu mwiiruttuni ikhumaka vathe inonnanariha ntu? Ukhalhawaya khinkelha munrimani mwawe, nansho munthunkwani kaye, kaanyuma kukhumaka mwiiruttuni, urindini. Wo uhimia chiicho Yesu ahoreriha cholhia chonkhaye wiira chihorera ulhiya.” Nkaathepa uhimia wiira, “Ilhe inonkhuma ntu ilhe phinonnanariha. Ukhalhawaya munrimani mwa ntu, mwommo phi nokhumelhelha chittu cho unanara, cho wiiya, cho niiviho, cho ulhavalhava cho ulhuva, ilhema, ihache, itiamaru, wiichoona, uruwana ni chittu cho uhilhoka chechiyo cho uhilhoka chiyo chinokhuma munrimani mwa ntu chinonnanariha.” Yesu nkaathama vavawo, ni urwaa ilhapo yaatamana ni iwani yo Utiro. Nkaakelha inupa yaaphiyenlhe awe hittunaka attu achuwelhe wiira aari wowo, nansho khoonrie wiivitha. Opani amoka, aari ni mwaamwanaya nnati aavariye ni nshoka no unanara, nkayeewa nkayanrweelha Yesu, nkayeewulhusha vamietoni vawe. Yayo khayaari Ayahudi, nansho aari o nikosho no Ayunani o ilhapo yo Usiriya. Nkayanlhepelha Yesu oomolhe nshoka no unanara nammara mwannati aya uyo. Nansho Yesu nkaakhulha eeraka, “Naawoniheke thoko ashaana. Ukhalhawaya khavanorera waathurulha ashaana yolhia aya ni waawonyera ashipwa.” Yayo opani ayo nkaamwakhulha Yesu eeraka, “Eiyo Thithi, nansho ata yayo ashipwa ari wuuthi imeza ayo anoorokottacha chittu chinomoramora chiyo!” Yesu nkeera, “Chinre inyu wo waakhulha rata chiyo, nhokolhieke uwani, nnokophwanya nshoka nno ninanthamme mwaninyu uyo!” Paahi etu nkaahokolhia uwani ni umphwanya mwannati aya narumpe vankorini, nshoka ninanthamme. Yamalhekeru Yesu nkaathama ilhapo yaatamana Utiro nkaarwa mpaka ibahari yo Ugalilaya avirelhaka Usidoni, apwahaka ilhapo yo Udekapoli. Attu nkayammwihera ntu ohiiwa ni uhuulhumacha rata, anlhepelhaka wiira amweeshere miono. Paahi etu Yesu nkaamweemesha vachereshere wo vekha awe, nkanhelha makokho mmaaruni, nkanshuwelha ishenye ni unkwakwanya nlhimi. Nkaaweha wiirimu ni umumulha wo machiri eeraka, “Efatha” ikhalhaka, “Nttukuwe!” Maaru nkaatiuwa ni nlhimi nkanaattukuwa nkoolhumacha rata. Yesu nkaamuka wiira ahivire ahimiachaka, nansho cheera awe wo waachiichiha ni ayo phi athepa aya uvira ahimiachaka. Ni kila ntu eewa aari ashangaka. Aahalha eerelhanachaka wiira, “Hopanga chonkhaye voombone! Weewiha ohiiwa ni waattukulha o uhulhumacha!” Navireke nihuku nimoka, nlhoko wa attu enchi akhwawe nkawaawa. Attu vaari aya awolhiyaka ithalha, Yesu nkeehanacha owiittucha awe ni weerelha, “Kinowoonelha ikiriri attu alha, wiira ari ni hii wo mahuku mararu wo uhilhia. Kaahiyaka wiira ahokolhie mmawannyaya wo uhilhia, anookomwaacha mphironi, ni akina ayo akhume utayi.” Owiittucha awe nkayankoha, “Ninohalha upatta vayi yolhia yo uwanelha attu onkhaye alha ni va vanari vauthakoni?” Yesu nkaakoha, “Nrina mikatte nchani?” Nkayaamwakhulha wiira, “Chiri mikatte saba.” Yesu nkaalhehera wiira attu akhalhihiye vathi. Nkaawiaa mikatte saba chilhe, nkanthimicha Nlhuku, nkaamianihacha, nkaavaha owiittucha awe avire aakawelhaka attu onkhaye. Ni ayo nkayaakhawelhacha. Ni vavawo chahokhalha tho ihopa vakani. Yesu nkaakusha ni ulhapelhelha wa Nlhuku ni weerelha owiittucha awe avira aakawa ni chiyo. Kila ntu nkaalhia nkaawona. Owiittucha nkayaakusha makaya saba ni uvira aakhupachaka mahalhahalha aahalhenlhe. Attu yaalhilhie ayo yaari maelufu ncheshe. Paahi etu Yesu nkaalheha attu wiira athamache, ahokolhiacheke mmawannyaya. wo uhipicha nkaawelha nkalhavani, nkaarwa ilhapo yo Damanuta vamoka ni owiittucha awe. Amafarisayo nkayanrwelha Yesu ni uchokholha umwaakhulhana. Yaari athananaka unria wiira apange cho ushangiha chihimiecheshe ithikineha cho wiirimu. Yesu nkaachukulha chinene munrimani, nkaahimia wiira, “Chani mwaatti o ilha iyari ilha woonaka nnochukulhelha woona cho ushangiha? Ikekhia kinouhimeriani wiira, khiiwo ithikineha inohalha woonia ni ilha iyari ilha!” Nkaathama vavawo, ni uwelha tho nkalhavani, alhapuwelhaka ukhopelhelhe nttiya. Owiittucha yaari analhiyanlhe ukusha mikatte, yaakunshe nkatte mmoka tu. Yesu nkaamuka eeraka, “Nhiitialhe, mwiichinanelheke ni ihengedure ya Amafarisayo ni uhilhoka u Naherode.” Owiittucha nkayaahalha akohanachaka ashineneru, “Ana neera chiicho wo nlhatu no uhikusha mikatte?” Yesu nkaachuwelha munrimani ittu yaachukulhacha aya, nkaakoha, “Nlhatu wani woonaka nnowiithemwiha wo nlhatu no uhikusha mikatte? Khannaya uchuwelha? Mirima chinyu chiri chikani? Woonaka miitho nhanaa nansho khannoona, nhanaa maaru nansho woonaka khanneewa? Khannoopuwelha vaamelhe aka mikatte nthanu ni waalhiha attu maelufu nthanu? Mwaakushilhe makaya nchani yaachanre mahalhahalha o mikatte?” Nkayaakhulha “Khumi ni melhi.” Yesu nkaakoha tho, “Vaamelhe aka mikatte saba ni waavaha attu maelufu ncheshe valhe mwaarokottanche ni ukusha makaya nchani o mahalhahalha?” Nkayaakhulha “Saba.” Yesu nkeera, “Khannachuwelha mpaka nna?” Yesu nkaaphiya Ubethsaida, wowo attu nkayammwiihera ntu ohoona ammare anlhamihe. Yesu nkammara moono ntu ohoona uyo mpaka uchereshere iwani. Nkanshuwelha ishenye mmiithoni, nkaamweeshera miono ni unkoha, “Chani nnowona vano?” Yoyo ntu uyo nkaaweha uchulhu, nkeera, “Eiyo, kinowoona attu, nansho anoonia thoko miri chineeta.” Yesu nkaamweeshera miono tho vamiithoni. Ni uyo nkaaweha chinene, nkoona rata. Yesu nkaamwirelha wiira ahokolhie uwani uno anchiichihaka wiira, “Nhihokolhelhe vawani.” Yesu ni owiittucha awe nkayaarwaacha iwani chaatamana ni Ukaisariya Filipi. Mphironi nkaakohacha, “Nkakihimerieni mwaatti, attu aneera mii phi mpani?” Nkayaamwaakhulha, “Akina aneera Nayohana Obatiiza, akina anowiihanani Naeliya, akina anowiihanani namilhohi nkina.” Nkaakohacha ni ayo, “Aye, ni inyu mwaattiva nneera mii phi mpani?” Napeturo phi aakhunlhe eeraka, “Inyuva phi Kuristo Moopolhi.” Yesu nkaamuka wiira, ahinhimiachere ntu riyoothe yoyo mwaha uyo. Yesu nkaachokholha weettuchiha owiittucha awe wiira, Ihokhalha lazima Mwaana a Ntu ahuvihachiye ni ukhotiya ni ashulhupalhe, o opochera ishaani olhupalhe ni owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa. Nowa eeviya nansho nihuku no neraru nohihimmwa. Yesu nkaahimiacha chechiyo mwaari. Napeturo nkayankusha Yesu vachereshere urwaa unchacherani. Nansho Yesu nkaarukunuwa, ni waaweha owiittucha awe ni wachachera Napeturo eeraka, “Uthame vaa, uwe Nakare irusho chawo chinoopuwelha chittu cho mwiiruttuni va, wo uhupuwelha chittu chinommweha Nlhuku!” Yamalhekeru, Yesu nkeehanacha nlhoko wa attu vamoka ni owiittucha awe ni weerelha wiira, “Yakhalhaka hawo ntu nothanana ukitwara, paahi eeruneke mwanene akusheke nsalaaba awe akittwareke. Ukhalhawaya ntu neechopolha ukumi awe mwanene, yoyo nowiipoteriha, nansho nohiya ukumi awe wo nlhatu na angu mii ni wo Malhove Orera yoyo nowichoopolha. Chani attu anopattani vanopatta aya mpuha wo mwiilhaponi, uno apoterihaka ukumi aya? Khiiwo! Ama ntu nohalha ukumiha ittu yaani yo ulhikaanihiya, apatte tho ukumi? Ntu o iyari yo uwonya ilha, oonaka ishoni ukihimiacha ni woonelha ishoni malhove kineetuchiha aka, Mwaana a Ntu nowa umoonelha ishoni vanottuna awe uwa wo nthimicho wa Athumwane ni minepa cho wiirimu chitakatifu.” Yesu nkaathepa uhimiacha eraka, “Wo ikekhiaye, kinouhimeriani wiira, ahawo akina vaa ahinowa aakhwa mpaka vanohalha aya woona Imwene ya Nlhuku ikhuruwaka wo machiri.” Yavireke mahuku sita, Yesu nkaakusha Napeturo ni Nayakhobo ni Nayohana umwaakoni waakhalhanne awe vekha aya. Wowo Yesu nkaarukunuwa ikhove, ikuwo chaawanre awe nkachaatelha ttuuu utelha vahinooria awe ntu riyoothe velhaponi vaa uteelhiha thoko chiichammo. Paahi owiittucha araru ayo nkayoona Naeliya ni ashinna Musa yaarerihaka ni Yesu. Napeturo nkaamwiirelha Yesu wiira, “Owiittuchiha, vahorera wiira nirii vaa! Ninouthekelhani mahema mararu, nawinyu ni Ashinna Musa ni Naeliya.” Olhumacha chiicho wo uhichuwelha, vamoka ni akhunanaya ayo yaari ahalhaka anoomiye uwanoni. Nkanaakhuruwa nihute nkanaakhunelha, ni nlhove nkaneewaniaa nnihuteni neeraka, “Ulha phi Mwaamwanaka kinonttuna aka, mmwiwelhelheke yoyo!” Vaawenhe aya tho, khaawo ntu oonelhe ahikhalhe Yesu vekha awe. Vaakhuruwa aya umwaakoni, Yesu nkaamuka wiira, “Nhinhimiachere ntu riyoothe chittu chonne inyu, mpaka nihuku no uhihimmwa Mwaana a Ntu.” Nkayanrumelhelha, nansho akakohanachaka ashineneru, “Phi nlhove naani nenno no uhihimmwa unookhwani nno?” Nkayankoha Yesu, “Woonaka owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa aneera wiira Naeliya phi nohalha uchokholha uwa?” Yesu nkaakhulha eeraka, “Naeliya phi nohalha uholhelha uwa awe eesha tayari chittu chonkhaye. Nansho veeshiyani ulhepiya wiira Mwaana a Ntu nowa uhuvihiya ni ukhotiya? Kinouhimeriani wiira, Naeliya ahomalha uwa ni ayo nkaapangelhachiya chaathananne aya thoko chilhepiye ni Malhove Matakatifu, chaachaka.” Veethakaniha aya ni owiittucha akina aahanlhe utulhi ayo, nkayaaphwanya attu enchi anaarukurenrie vamoka ni owiittuchiha Malhehero akina akohanachaka malhove. Attu vaamwonne aya Yesu nkayaashangacha, nkayanttimakelha unshikuriani. Yesu nkaakoha owiittucha awe, “Nnokohanachani?” Nkaakhulha ntu mmoka eeraka, “Owiittuchiha, mii kihommwiiha mwaamwanaka uwaninyu hovariya ni mashoka o unanara hooriaka wulhumacha. Vanonchokholhacha aya, ninommulhushaka vathi ni niphoru ninkhumaka mmwano, ni ukhuura miino, iruttu imuumaka nko. Kahaalhepelha owiittucha inyu, nansho khayonrie unlhamiha.” Yesu nkaahimia wiira, “Inyu mwaatti iyari yo wuuma mirima va! Kinohalha ukhalha ni inyu mpaka iyaakhani? Kuuvilhelhekeni mpaka iyaakhani? Mummwiiheke mmirawo uyo vaa!” Nkanrweha mwammirawo uyo wa Yesu. Nshoka vaamwonne awe Yesu, mwaana vaarweehiya awe, nkanammulhusha mmirawo uyo vathi ni umuumiha, ni unkumiha niphoru uwanoni. Yesu nkaakoha athumwanawe mmirawo ayo. “Nothemwihiya toka iyaakhani?” Athumwanawe mwammirawo ayo nkayaakhulha, “Uchokholha vaari awe mwaana mwankani.” Athepaka uhimiacha wiira, “Venchi vanowulhushia awe, nshoka nithananaka umwiiva wo ummulhushera vamooroni ni vakina mmaashini. Nnonelhe ikiriri, mworiakaru munlhamihe!” Yesu nkeera, “Nneera kooriaka! Kila ittu inoworia wa ntu norumelhelha.” Vavawo athumwanawe mmirawo ayo nkayaakhuwelha yiiraka, “Kinorumelhelha, nansho vakani. Nkihelheke nrima!” Yesu nkoona wiira attu anoothepa uncharaanelha, paahi nkaachachera nshoka nno, “Kinolheherani inyu nshoka no unanara no ohiiwa ni uhuulhumacha nthame, nhinhokolhelhe tho!” Nshoka nkanaakhuwelha, nimmulhushaka mmirawo vathi ninhelhaka ichilhichilhi ni unthama. Mmirawo nkaahalha narumpe thoko ntembo, yeeriaka, “Hokhwa!” Nansho Yesu nkanthesha ammaraka moono umweemesha, nkeemelha. Vaakenlhe awe nnupani, owiittucha awe nkayankoha wo ntemera wiira, “Ana chani woonaka hii khanoonrie woomolha nshoka nne?” Yesu nkaakhulha eeraka wiira, “Nshoka no nikosho thoko nna khaninooria uthama wo uhittuka ni ulhapelhiya kaye.” Yesu ni owiittucha awe nkayaathama vavawo ni ulhukama ilhapo cho Ugalilaya. Yesu khaathananne attu achuwelhe wiira ri vayi, ukhalhawaya aari eetuchihaka owiittucha awe. Eetuchiha wiira, “Mwaana a Ntu nowa uvariya ni urweehiya wa attu anohalha umwiiva. Nansho, nowa uhihimmwa nihuku noneraru naya.” Nansho khayaachuwenlhe ittu yeetuchihiya aya, nkayamwoova unkoha. Nkayaaphiya Ukapenaumu. Vaari aya mpaani, Yesu nkaakoha owiittucha awe wo wiira, “Mwaatti mwaarerihani mphironi mmwe?” Khaawo aakhunlhe, ukhalhawaya vaari aya mphironi ittu yaakokohanacha aya ashineneru yaari mpani ri mulhupalhe aya. Yesu nkaakhalha nipuro, ni weehana owiittucha khumi ni elhi, ni waahimeria wiira, “Ntu nothanana uholhelha yoyo hothananiya ukhalha o uttia nkhora uno akhalhaka namitheko a attu onkhaye.” Nkankusha mwanhima, nkaamwemesha variyari aya. Nkankwapata ni uhimia wiira, “Ntu nompochera mwanhima thoko ulha, aromolhaka nchina naka, hokipochera mii, ni uyo nokipochera, khakiponchere mii vekha haapochera ni ayo akirumilhe.” Nayohana nkayeera, “Owiittuchiha, nahomwona ntu omochalhaka mashoka o unanara aromolhaka nchina ninyu, ni hii nkananchiichiha, ukhalhawaya kahena mmoka ninonttukana ihu munlhokoni mwihu.” Yesu nkaakhulha nkeerelha, “Nhaachiichihe khaawo ntu nooria upanga cho ushangiha wo nchina naka nkoolhumacha chittu cho uhilhoka. Ukhalhawaya kila ntu hinonikhota yoyo ri awihu. Kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira ntu nohalha uvahani maashi o uwuria wo nchina naka, ukhalhawaya mwaatti phi attu a Kuristo, yoyo nowa upatta nttuvo nawe.” “Ntu riyoothe nohalha waattekiha alha ashinkani anokirumelhelha alha, yoyo nambaya attukelhelhiye nshilho nshikoni mwawe ni utumbucherihiya mbaharini. Mwoonaka moono inyu uhoottekihani, nambaya utupulhiye! Iri nambaya uhikhalha ni moono mmoka ni ukelha uukumini kuliko urihiya umooroni Ujehannamu nnari ni miono miilhi. Mwommo miunku chaya khachinokhwa ni mooro uyo khunotiphia. Mweto chiicho, wo uttekihakani, ntupulheke! Nambaya ukelha uukumini ni mweto mmoka kuliko urihiya umooroni Ujehannamu. Wowo miunku chaya khachinokhwa ni mooro uyo khunotiphia. Niitho ninno noottekihakani, nkhulheke! Nambaya ukelha uphioni wi Imwene ya Nlhuku nnari ni niitho nimoka kuliko urihiya umooroni Ujehannamu mmwehaka ni miitho melhi. Wowo ‘miunku chaya khachinokhwa, ni mooro aya khuntiphia.’ ” “Kila mmoka, noteelhihiya wo mooro thoko inama chinohelhiya aya maakha. Maakha ari o uchiva, nansho athuwaka anohalha uchiva chani tho?” “Nchiveke thoko maakha wo wiiwanana mwaashineneru, nkhalheke mumpuhani mmanupani mwinyu.” Yesu ahothama yeyo ilhapo iyo nkaarwa Uyudea, alhapuwaka mwoolhoko wo Uyorodani. Attu enchi nkayaawacha umwiiwelhelhani, nkeettuchihacha thoko chaalhemalhenlhe awe. Amafarisayo akina nkayaawacha unlhikachani unkoha, “Chani nnihimerie inoorera ntu waahiya amwaarawe?” Yesu nkaakhulha eeraka, “Ashinna Musa aalhehenre chani?” Ni ayo nkayeera, “Ashinna Musa aalhehenre wiira, nlhopwana aahiyeke amwaarawe ni waavaha italaka yo umwalhaana.” Yesu nkaahimia tho, “Ashinna Musa alhempe nlheheriyo nno chiicho ukhalhawaya mwaatti nri o ulhipa mirima. Nansho toka woopiye aya ilhapo, ‘Nlhuku ahomuupa nlhopwana ni nthiyana,’ thoko chilhepiye aya. ‘Wo yoyo nlhatu uyo etu nlhopwana noothama uwannyawe wa athumwane ni wa anumwane ni ulhutaana ni ahanu awe. Ni yayo elhi ayo anothathuwa ukhalha iruttu imoka. Ahikhalhaka elhi tho ihikhalhe iruttu imoka.’ Paahi etu chilhutaanihiye ni Nlhuku, ntu himwalhaanihe.” Vaari aya mpaani, owiittucha awe nkayankoha Yesu nenno nlhove nno. Nkaakhulha eeraka, “Ntu naamwalhaana ahanu awe, ni waaveka athiyana akina yoyo holhavalhava waattekelha ahanu awe. Ni athiyana chiicho, anaamwalhaana owannyaya ni uthelhiya ni alhopwana akina ahowonya, aholhavalhava.” Nkaawihachiya achishaana ashinkani awe eeshera miono, nansho owiittucha nkayaachiichihacha. Yesu vonne awe nkaarushiya nkeera, “Mwaahiyekeni ashaana awe uwannyaka, ukhalhawaya Imwene ya Nlhuku phi yawaya achishaana thoko yayo. Kinouhimeriani ikekhiaye wiira, ntu riyoothe hinopochera Imwene ya Nlhuku thoko vanompochera awe mwaana mwankani khanowa ukelha mwommo.” Nkaapocheracha mmiononi mwawe nkaakumbatira, nkeesheracha miono ni waavaha ibarakha. Yesu vaarwaa awe nkwaha nkhwawe, ntu mmoka nkaanttimakelha, nkankhoromelha, ni unkoha, “Owiittuchiha orera nrima, kipangekeni kipatte ukumi wo uhimalha?” Yesu nkankoha, “Woonaka nnokiihana orera nrima? Khaawo ntu ri orera nrima ahikhalhe Nlhuku vekha awe. Nhochuwelha malheheriyo, ‘Nhilhavelhave, nhiive, nhiiye, nhimwootherie ntu, nhoothache, mwaathimicheke athumwaninyu ni anumwaninyu.’ ” Ni uyo nkaarumelhelha wo wiira, “Eiyo Owiittuchiha chechiyo chonkhaye chiyo kihovara toka kinari mwanhima.” Yesu nkammweha wo unttuna ni umwiirelha, “Nhohalhiha ittu imoka. Vano nrweeke mwathumiheke chonkhaye chirina inyu ni wakawelhacha attu ahirina, mwiicheshereke nhakhu wiirimu. Mwamalhihaka nkittwareke.” Yoyo ntu uyo eeweke chiicho, nkaathama achukulhaka munrimani ukhalhawaya aari ntu o nhakhu chinene. Yesu nkaaweha uno ni uno nkeerelha owiittucha awe, “Vanowa urika wa attu o nhakhu ukelha wi Imwene ya Nlhuku!” Owiittucha awe nkayaashangacha wiiwa malhove ayo, nansho Yesu nkaahimia tho eeraka, “Achishaanaka, varii vakittu voorika wa ntu ukelha wi Imwene ya Nlhuku! Nansho iri vo urikarika chinene wa ntu o nhakhu ukelha Imwene ya Nlhuku upwaha ingamiya uperetta niitho no ntotto no utottelha ikuwo.” Owiittucha awe ayo nkayaathepa ushanga, nkaahalha akohanaka, “Apani etu, anohalha ulhama?” Yesu nkaaweha tho, nkeera, “Vaattuni khavanooria, nansho kuhiwe wa Nlhuku, ukhalhawaya wa Nlhuku chonkhaye chinowooriacha.” Napeturo nkayaahimia wiira, “Ni hii, nihohiya chittu chonkhaye nihoottwarani inyuva.” Yesu nkaakhulha, “Eiyo, kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira kila ntu hiilhe inupa awe ni achihimawe ni manyaarokorawe ni athumwanawe ni anumwanawe ni achishaana awe ama imata chawe ni ukitwara mii, ni Malhove Orera, nowa ulhiviya imara imia ikatema yo naanano ilha. Mamia menchi upwaha inupa, manyaarokorawe ni manyaonnawe ni anumwanawe ni ashaana ni imata ni uhuva, ikatema inowa nowa upochera ukumi wo uhimalha. Nansho attu anoholhelha vano anowa ukhalha utulhi, ni ayo ari vatulhi vano anowa uholhelha.” Yesu ni owiittucha awe yaari munkwahani arwaaka Uyerusalemu. Yesu mwanene aari naholhenlhe, owiittucha awe yaari yoovaka, vamoka ni attu onkhaye aattukanne aya yaari yoovaka. Yesu nkaawiacha tho untemerani uchereshere khumi ni elhi alhe, uwaahimeriani mwaha wo chittu chinohalha unkhumelhelha. Yesu nkeerelhacha, “Mwiiwelhelheke mwaatti, nna vano ninokelha Uyerusalemu ni uwo Mwaana a Ntu nokoohelhiya mmathathani mwa attu opochera ishaani olhupalhe ni owiittuchiha Malhehero, ni ayo anowa unhukumulha wiira eeviye arweehiyaka wa attu ahiri Ayahudi, anohalha untikulhacha ni unshuwelha ishenye ni umwaata ikopo ni umwiiva, nansho nihuku no neraru noohihimmwa.” Nayakhobo ni Nayohana ashaana a Nazebedayo yahonrwelha Yesu ni umwiirelha, “Owiittuchiha, ninolhepelha nnipangelhe ittu ninothanana ihu.” Yesu nkaakoha, “Nnothanana kuupangelhekeni ittu yaani?” Nkayeera, “ninolhepelha wiira mmwe mwaanesha amoka wiimonono winyu ni nkina wiimushi winyu vanohalha inyu ukhalha unthimichoni wi Imweneni wa Nlhuku.” Yesu nkaahimia “Kinoona wiira mwaattiva khanchuwenlhe ittu inolhepelha inyu. Nnoworia mwaattiva uwureria ikikombe kinohalha aka uwureria mii? Ama nnoworia ubatiiziya ubatiizo kinohalha aka ubatiiziya mii?” Nkayaamwaakhulha, “Eiyo ninoworia.” Yesu nkaahimia wiira, “Eiyo nnoworiaa uwureria ikikombe inohalha aka uwureria ni ubatiiziya thoko kinohalha aka ubatiiziya mii. Nansho mwaha wa apani akhalhe wiimonono ama wiimushi, yoyo khuri mmathathani mwaka. Nlhuku phi nohalha waavaha yayo mapuro ayo attu athanlhiye.” Owiittucha akina khumi alhe veewilhe aya, nkayaarushiya nkayaathunalhelha Nayakhobo ni Nayohana. Yesu nkeehanacha onkhaye ni waahimeria wiira, “Nhochuwelha wiira attu anaatawara attu ahiri Ayahudi wo machiri ni aholhelhi aya ahanaa ikuru wa attu anaatawara aya. Nansho uwaninyu mwaattiva ihikhalhe chiicho, namitheko nothanana ukhalha mulhupalhe inyu yoyo apachereke thoko ukhalha namitheko a ashikhunanawe. Ntu riyoothe nothanana woonia nari miholho, yoyo hothananiya ukhalha ipotta ya akhunanawe kaye. Ukhalhawaya Mwaana a Ntu khaawilhe awe aapangelhiya mitheko, aawiilhe ukavihera ni ukumiha ukumi awe woopolha attu enchi.” Nkayaaphiya Uyeriko, ni vavawo Yesu vaathama awe vamoka ni owiittucha awe ni nlhoko wa attu uttwaraka, ntu mmoka ohoona aakhalha avekelhaka, mwaana a Natimayo ehaniya Batimayo aari nakhanlhe vachereshere iphiro. Veewilhe awe wiira aari Yesu o Unazareti phi novira, nkaachokholha ukhuwelha, “Yesu! Mwaana a Adaudi! Ukoonelhe ikiriri!” Nkaachacheriya ni attu wiira amaalhe. Nansho uyo nkaathepa ukhuwelha “Mwaana a Adaudi, ukoonelhe ikiriri!” Yesu nkeemelha ni wiira, “Nkamwiihaneni.” Nkeehaniya eerelhiyaka, “Uvareke nrima! Wunkweke, howiihana.” Nkaariha mwiinjiro awe nkaaathupulhuwa ni urwaa wa Yesu. Yesu nkankoha, “Unothanana kuupangelheke ittu yaani?” Batimayo nkaakhulha, “Owiittuchiha kinolhepelha wiira koone.” Yesu nkaamwirelha, “Urweeke, nrima ao uhoolhamiha.” Yeyo ikatema nkaalhama ni uweha nkanttwara Yesu mwaavira awe. Vaatameria aya Uyerusalemu, ahophiya iwani cho Ubetifage ni Ubethaniya, nkayaarwaacha waatamana Mwaako wo Mizeituni. Vavawo Yesu nkaaruma owiittucha awe elhi uholhelha aalheheraka wiira, “Rwaakani yeyo iwani iri uholho iyo. Wowo nnokomphwanya mwaaphuta nattukelhelhiye hineetihiya ni ntu. Mwanthaphulheke ni ummwiiha vaa. Ntu riyoothe okohakani ‘nlhatu waani’ mwaakhulheke wiira, ‘Athithi phi nonthanana, anonhokolhosha chitema.’ ” Nkayaarwaa ni umphwanya mwaaphuta nattukelhelhiye vanlhakoni. Vanthaphulha aya ashinene nkayaakohacha, “Chani woonaka nnothaphulha mwaaphuta uyo?” Ni ayo nkayaakhulha eeraka thoko cheetuchihiye aya ni Yesu, ashinene ayo, nkayaahiyera. Nkayanrwehelha Yesu mwaaphuta uyo, nkayaathalhacha ikuwo chaya vanthanani uno Yesu akhalhaka vachulhu vawo. Attu enchi, nkayaathalhacha ikuwo mphironi akina athalhaka maphumbulhu o miri yaatupunlhanche aya mmamatani ni waathalhacha mphironi mwaavira awe. Attu aaholhenlhe ni alhe aattwara utulhi nkayaakhuwelha eeraka, “Hosana, atotopelhiye uyo nowa wo nchina na Athithi uyo! Uvahiye ibarakha umwene unowehereriya wa athumwanihu Amwene Adaudi, Atotopelhiye Nlhuku wiirimu!” Yesu nkaaphiya Uyerusalemu, nkaarwa mpaka Inupa ya Nlhuku, nkaawehaweha chittu chonkhaye. Nansho ukhalhawaya waheelha, nkaarwa Ubethaniya vamoka ni owiittucha awe khumi ni elhi. Nihuku no nayelhi, vaakhuma aya Ubethaniya, Yesu aari nawolhiye ithalha. Nkoona utayi mwiri wo ntini unaphuwilhe, nkaachushera awehe yakhalhaka uhemma arukulhe ittini alhie. Nansho aphiyeke khoonne ittu ahikhalhe mathaakhururu, ukhalhawaya waari uhinemma. Yesu nkaalhava mwiri wo ntiini uyo eeraka, “Khaawo ntu nohalha ulhia ittini chinyu tho mahuku onkhaye!” Owiittucha awe nkayeewa voolhumacha awe. Vaaphilhe aya Uyerusalemu, Yesu nkaarwa u Inupa ya Nlhuku yulhupalhe, nkoomolhelha vathe attu onkhaye yaathumiha chittu ni ayo yaathuma. Nkaapitingushacha imeza cha attu yaakakanihana nchurukhu, ni ihiche cha attu othumiha ikhunda, ahinhiyereraka ntu riyoothe ukusha ittu u Inupa ya Nlhuku mmo. Yamalhekeru, nkaachokholha weettuchiha attu, “Malhove Matakatifu aneera, Nlhuku hohimia wiira, ‘Inupa aka inowa wiihaniya inupa yo ulhapelha ya attu o makosho onkhaye.’ Nansho mwaattiva nhorukunusha ni upanga nikhuku no attu o uvara makhuche!” Opochera ishaani olhupalhe ni owiittuchiha Malhehero veewilhe aya, nkayaachokholhacha waavia iphiro yo umwiivelha Yesu. Nansho yaari amwoovaka, ukhalhawaya milhoko chonkhaye cha attu chaahanlhe muushangani wo meettuchiho awe. Uchechilho, Yesu ni owiittucha awe nkayaathamacha vawani vawo. Wichishuru, vaari aya aviraka mphironi, nkayoona mwiri wo ntiini. Waari unoomilhe uchulhu mpaka vanteponi. Napeturo nkayoopuwelha ni umwiirelha Yesu, “Owiittuchiha mwooneke! Mwiri wo ntiini waalhanve inyu ulhe uhooma!” Yesu nkaakhulha eeraka, “Mpisheke nrima, munkhulhuvelheke Nlhuku. Kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira ntu erelhaka ulha mwaako ulha uthame waatitiminre ubaharini, wo nrima wo uhiri ni nipampa, wiira inowooria, inowooriacha. Paahi etu kinouhimeriani wiira, vanolhapelha inyu ni uvekelha chittu chiri choothe, nrumelhelheke wiira nnoopochera, ni inyu nnoovahiya. Vaneemelha inyu ulhapelha, nchokholheke thoko uhiyerera milhatu cha attu ottekenlheni ni Athumwaninyu ari wiirimu anouhiyererani milhatu chinyu. Nansho mwaahahiyerereke akina milhatu chaya, Athumwaninyu o wiirimu khanouhiyererani ni inyu uwonya winyu.” Nkayaawa tho Uyerusalemu. Yesu veetakacha awe Inupa ya Nlhuku, opochera ishaani olhupalhe ni owiittuchiha Malhehero ni ashulhupalhe nkayanrwelha nkayankoha yeeraka, “Nrina ikuru yaani yo upanga chilha chinopanga inyu chilha? Apani ovanheni ikuru yo upangacha?” Yesu nkaakhulha eeraka, “Kinoukohani ittu imoka, mwakaakhulhaka, kinouhimeriani kinopanga chi wo ikuru yaani. Nkihimerieke, ikuru yaapanga aya Nayohana, yo waabatiiza attu, yaakhumme uyi, yaakhumme wa Nlhuku wiirimu ama wa attu?” Nkayaachokholha ukohanacha ashineneru, “Nimwaakhulheke chani? Neeraka wiira ‘yaakhumme wa Nlhuku wiirimu’ noonikoha woonaka mwaattiva khamwaarumelhelha Nayohana ayo? Ni vavawo wo ikekhiaye neeraka, ‘Yaakhumme wa attuni.’ ” Nkayoova attu, ukhalhawaya attu onkhaye aachuwelha wiira Nayohana aari anamilhohi. Paahi etu nkayaamwaakhulha Yesu wiira, “Hii khanichuwenlhe.” Yesu nkeera, “Ni mii akinouhimeriani kinopanga chi wo ikuru yo ukhuma uuyi.” Paahi etu Yesu nkoolhumana wo malhikaaniho, “Ahaawo ntu aalhimme imata yo zabibu, nkaarukureriha ukucho, nkaathipa nlhikiti no waamelha izabibu ni ishanja yo ulhitelhelha imata. Nkaashimiha imata awe iyo anamalhima, nkaarwa nkwaha wo utayi. Nlhaalha wo utokotta izabibu waayilhe aya, nkanruma karumiya arwee apochere mahalha. Anamalhima alhe nkayammara karumiya uyo, nkayaamwata, nkayanhokolhosha mathatharu. Nkanruma tho karumiya nkina, anamalhima nkayaamwata mmuruni ni umpangelhacha chittu cho wulhiha muru. Anene imata nkayanruma karumiya nkina, nkeeviya, ni akina enchi yaarumiye aapangelhiya thoko chiicho, akina waatiya ni wiivakachiya akina. Ntu mmoka aari hinarumiya aari mwaamwanaya onnyara anttuna aya chinene. Nkanruma ni uyo eecherelhaka wiira, ‘Kinoona wiira anokonlhoha mwaamwanaka kinonttuna aka ulha.’ Nansho yamwooneke, anamalhima nkayaahimerianacha ashineneru, ‘Ulha vano phi mwaamwanaya anene imata. Nngwe nimwive, ni nhakhu ulha ukhalheke wawihu!’ Paahi etu nkayammara ni umwiiva ni unrihelha uchereshere ukucho wo imata yo zabibu.” Yesu nkaakoha, “Vano mwanene imata yo zabibu ulhe nohalha wiira chani? Nowa weeva anamalhima onkhaye ni waashimiha imata awe iyo attu akina. Nhoshoma Malhove Matakatifu wiira, ‘Nlhuku nikhotiye ni atheki wiira khaninlhoka, nihothathuwa ukhalha vano no nsingi no vakhoonani. Athithi anene phi pannge, chi chinooshangihani chi!’ ” Aholhelhi a Ayahudi nkayaalhikacha ummara Yesu, ukhalhawaya yaari achuwelhaka wiira nenno nlhikaaniho nno naari naachaka. Nansho nkayoova attu. Nkayanhiya arwee. Amafarisayo akina ni attu o nlhoko wa Naherode nkayaarumiya urwaa unriaa Yesu wo unkoha chookohiya. Nkayaawa ni unkoha, “Owiittuchiha, nihochuwelha wiira inyu nri mu uhimiani ikeekhene, wo uhimwoova ntu. Khannonlhoha ntu chinre awe, nansho chineetuchiha inyu chiri cho ikekhia ya Nlhuku. Nnihimerieke etu, chani vahorera waalhiva Nakaisari ikhodi? Naalhiveke ama nihaalhive?” Nansho Yesu ahochuwelha yoyo unafiki uyo nkaakhulha eeraka, “Veeshiyani ukiriaa? Kivahekeni etu nikobilhi nno koone.” Nkayammaha nikhobilhi nimoka, ni uyo nkaakoha, “Ilha ikhove ilha, ni nna nchina nna niri na apani?” Nkayaakhulhacha wiira, “Chi Nakaisari.” Yesu nkaahimia tho wiira, “Mwaalhiveke Nakaisari iri ya Nakaisari ni ummaha Nlhuku iri ya Nlhuku.” Nkayaanshanga Yesu. Attu akina munkutirani mwa Amasadukayo, aavanyiha wiira khuuwo uhihimmwa, nkayaawacha wa Yesu unkohani, nkayeera, “Owiittuchiha, ashinna Musa aholhepa anihimeriaka wiira, ‘Ntu arimeelhaka aahiyaka amwarawe ahinayara, ahima awe anowooria ukelha manupa ni waayarelha ashaana arimeelhe ayo.’ Yakhalhaka yaari ashilhoko saba, olhupalhe ayo ahothelha nkaakhwa wo uhaahiya ashaana. O nayelhi ayo ni ayo chiicho, nkaakhwa wo uhaahiya ashaana. Ni o neraru chiicho, ni akina aahalhenlhe ayo, onkhaye saba akelhaka manupa ni ukhwa wo uhahiya ashaana. Wo umalhihera, athiyana ayo nkayaakhwa. Vano etu, nihuku no uhihimushiya attu akhwilhe nno, mpani nohalha ukhalha phi owannyaya athiyana alhe? Ukhalhawaya onkhaye saba ahaathelha.” Yesu nkaakhulha eeraka wiira, “Nhowonya mwaattiva ayi! Nchuwelhaka wo nlhatu wani? Ukhalhawaya khanchuwenlhe Malhove Matakatifu ama machiri a Nlhuku. Ukhalhawaya attu akhwilhe vanohalha aya uhihimushiya khanowa aathelha ama uthelhiya, onohalha ukhalha thoko minepa o wiirimu. Vano vavawo, wo uhihimmwa attu mwaattiva khannaye ushoma Malhove Matakatifu a ashinna Musa nlhako unhimiacha mwaha wo ithuphi yaapharelha mooro? Iholhepiya vavawo, Nlhuku aheerelha ashinna Musa wiira, ‘Mii phi Nlhuku a Aburahimu ni Naisaka ni Nayakhobo.’ Paahi ri Nlhuku a attu akumi, kahiwe akhwilhe. Mwaattiva onkhaye nhopotera chinene!” Owiittuchiha Malhehero amoka aari vavawo eewelhelhaka. Nkoona wiira Yesu ahaakhulha Asadukayo ayo nlhove noolhoka, ni uyo nkaawa ankohaka Yesu eeraka, “Nlheheriyo naani niri nulhupalhe upwaha nikina?” Yesu nkaakhulha, “Nooholhelha phi nna, ‘Nkeewani inyu Naisraeli! Apwiiya Nlhuku phi Nlhuku Athithi ari vekha! Mwaattune Athithi Nlhuku inyu wo nrima inyu wonkhaye ni wo nnepa winyu wonkhaye ni wo irusho chinyu chonkhaye ni wo machiri inyu onkhaye.’ No nayelhi phi nna, ‘Mwaattuneke amwaatamana inyu thoko chineettuna inyu mwaanene.’ Khaawo malheheriyo makina ari molhupalhe tho upwaha alha melhi alha.” Owiittuchiha Malhehero ulhe, nkeera, “Nhomanya, Owiittuchiha! Nhohimia ikeekhene wiira Apwiiya Nlhuku phi yayo ari vekha, khaawo nkina olhupalhe ahikhalhe yayo. Ni kila ntu hothananiya waattuna wo nrima wawe wonkhaye ni wo irusho chawe chonkhaye ni wo machiri awe onkhaye, ni waattuna amwaatamana aya thoko chineettuna aya ashinene, ilhokaka upwaha wo ukumiha isadaka cha ashinama ni isadaka chikina wa Nlhuku.” Yesu nkoona wiira yayo owiittuchiha ayo ahaakhulha rata, nkaahimeria wiira, “Khanrii utayi ni Imwene ya Nlhuku.” Wo umalhihera vavawo, khaawo tho ntu ankohakonhe Yesu chookohiya chikina. Yesu vaari awe eetuchihaka Inupa ya Nlhuku, nkaakoha, “Woonaka owiittuchiha Malhehero anohimiechesha wiira Kuristo Moopolhi nohalha ukhalha mwaana a Adaudi? Adaudi anene wo uholhelhiya ni Iphumu ya Nlhuku aheera, ‘Athithi ahaahimeria Athithi, Nkakhalhani wiimonono waka Mpaka nihuku vanohalha aka waathalha amalhaponi inyu wuuthi inyaa chinyu wiira mwaanyikalhelhe.’ “Adaudi anene anehana yayo ‘Athithi.’ Chommo nlhatu wani Kuristo Moopolhi ukhalha mwaana a Adaudi?” Attu enchi aari amwiwelhelhaka Yesu ateelhiyaka nrima. Yesu veettuchiha awe nkeera, nkaahimia tho eeraka, “Mwiichinanelheke ni Owiittuchiha Malhehero anoviravira anawerenlhe miinjiro cho utalhiva achivelhiyaka ukohachiya wo nthimicho vakittu vanopangachiya maronda, ateelhiyaka ukhalha mapuro o miholho, mmanupani mwo unlhapelha Nlhuku ni vakittu vanokumaana aya attu. Anowaathurulhacha anankhwelhi chittu mmanupani mwaya, eepangaka attu o ulhapelha wo uhoochaa. Nihuku ni uhukumulhiya anowa utwarushiya wo uweria chinene!” Yesu aari nakhanlhe vachereshere iphache yo uhelhiya isadaka wi Inupa ya Nlhuku, nkoona attu cheera aya wo ukumiha isadaka chaya. Attu o nhakhu enchi aakumiha nchurukhu mwinchi. Paahi vavawo nkaawa anankhwelhi amoka ahirina ittu, nkaakumiha isenti pilhi. Yesu nkeehanacha owiittucha awe ni uwerelha, “Kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira, alha anankhwelhi ashikini alha ahohelha mphacheni isadaka yinchi waapwaha attu onkhaye akumihilhe mu. Ukhalhawaya attu akhwawe ayo akuminhe chithempe munhakhuni mwaya, nansho alha apwiyawe ashikini alha, akuminhe chonkhaye chaakhulhuvelha aya ulhama.” Yesu vaakhuma awe Inupa ya Nlhuku, owiittucha mmoka nkeera, “Owiittuchiha! Nkoonani inupa chi ni malhuku athekelhiye chinre aya worera chiyo!” Yesu nkaamwakhulha, eeraka, “Nnowoona chi inupa chulhupalhe chi? Khaniwo nlhuku ninottuna uhalha vaa, kila ittu inowa uphomolhiya.” Yesu aari nakanlhe vachulhu Mwaako wo Mizeituni, miitho anari awehaka Inupa ya Nlhuku, Napeturo ni Nayakhobo ni Nayohana ni Naandorea nkayaawacha unkoha wo ntemera. “Nkanihimerieni yoyo mwaha uyo unohalha ukhalha iyaakhani? Ni ithikineha chani chinohalha unichuwelhiha wiira uhaatameria?” Yesu nkaahimiachera eeraka, “Mwiishungeke nhiwe mwaathepiachiya ni ntu. Anoowa attu enchi aromolhachaka nchina naka eepangaka, Phi mii! Aapoterihaka attu enchi. Vanottuna inyu wiiwa mwaha wo ikhoto chinaatakaniya vakhiviru ni cho utayi nhithemwe. Chonkhaye chiyo chinowa upangia, nansho ihikhalhaka umalha wo ilhapo. Makosho anowa waatakana, imwene ni imwene ikina. Ilhapo inowa utikhinyachiya mwonkhaye, attu akelhiyaka ni ikuruna yo woopiha. Chonkhaye chiyo chinowa uholhelha thoko chinera aya nkuri vanoyariaa awe mwaana. “Nansho mwaattiva nthepeke ukhalha mwiishungaka. Ukhalhawaya nnoowa mwaavariya ni urweehiya umilhatuni. Nnowa waatakachiya mu inupa cho unlhapelha Nlhuku, nnowa weemeshiya wa attu o utawara ni wo mamwene wo nlhatu waka ni uhimiechesha Malhove Orera. Nansho umalha uhinaaya, Malhove Orera anowa wiittuchihiya wa makosho onkhaye. Ni vawo vanottuna inyu uvariya ni urweehiya umilhatuni vawo, nhiwe mwoova wiira nnottuna wulhumachani, mmweeke mwolhumacha iriyoothe ivahiye inyu. Ukhalhawaya malhove ayo khanowa ukhalha awinyu, anottuna wuulhumachiya ni Iphumu ya Nlhuku. Attu anowa waathumiha achihimaya eeviye, manyanaangoro anowa waathumiha achishaana aya. Ashaana ni ayo anowa waathumiha manyanaangoro ni uweeva. Attu onkhaye anowa uuvengani wo nlhatu waka. Nansho nohalha uvilhelha wo uhoochaa nowa woopolhiya. “Nnowa woona ‘Nrusho no utanganya’ ninemenlhe vamapuroni vatakatifu.” Noshoma achuwelheke chinohimiya! “Vavawo arii Uyudea attawelheke umiakoni. Ntu ri vachulhu nchaara no inupa awe, hikhuruwe vathi uukushani ittu. Ntu ri umatani hihokolhie uwani uukushani ikuwo awe. Ahothapana manyopani ari ni iweyi ni alhe anaamwiha ashaana yayo mahuku ayo! Munlhapelheke Nlhuku wiira yayo mahuku ayo ahiwe nlhaalha wo uririya! Ukhalhawaya uhuva waya unowa uweria chinene vahinapacha woonia toka Nlhuku voopilhe awe ilhapo mpaka nna. Mena khanowa upangia tho. Nansho Athithi ahokuwukulha yayo mahuku ayo, ihikaari chiicho, khaawo ntu akoopolhiye. Ilha inottuna upangia wo woonelha ikiriri attu athanlhiye, phi chiichammo etu mahuku ayo ahowukulhiya. “Ni vavawo awaakaru ntu eeraka, ‘Mwooneke, Kuristo ri va!’ Ama ‘Mwooneke rii valhe!’ Nhinrumelhelhe. Ukhalhawaya ashi kuristo o woothacha ni anamilhohi o woothacha enchi anowa woonia. Anowa upanga cho ushangiha ni ithikineha chinchi wo waapoteriha ata attu athanlhiye ni Nlhuku, yooriaaka. Nhiittialhe! Kihouhimeriani chi chittu chonkhaye chi mahuku ahinaya uphiya. “Paahi etu, umalha wo yayo mahuku o uhuva ayo, nchuwa ninowa uhelhiya ipiphi, ni mweeri khunowa waapharelha. Ittotwa chinowa umora ni machiri o wiirimu anowa utikhinyia. Vavawo Mwaana a Ntu nowa woonia, awaaka mmahuteni wo ikuru ni nthimicho. Nowa waaruma minepa o wiirimu avire mithelha ncheshe chonkhaye cho iphioo aakhungurachaka attu athanlhiye ni Nlhuku aviraka uno ni uno. “Mwiittucheke malhikaaniho o nkhuyu. Vanochokholha aya uphuwa mathaakhuru makithi, vavawo inoochuwania wiira nlhaalha uhaatama. Wo chiichammo etu, vanohalha inyu woona chiicho, nnowa uchuwelha wiira uwa wo Mwaana a Ntu uhaatama. Wo ikekhiaye muupuwelheke wiira yayo anowa upangia ilha iyari ilha ihinavira. Irimu ni ilhapo chinowa uvira, nansho malhove aka mii khanovira mena. “Khaawo ntu chuwenlhe, chiripothe, iyaakhani au nihuku naani noowa, uchokholha wo minepa cho wiirimu, mena Mwaana, ahikhalhe Athithi anene phi chuwenlhe. Nshelhelhiheke, nhiittialhe, nlhapelheke ukhalhawaya khanchuwenlhe nihuku naani. Inowa ukhalha thoko ntu nothama uwannyawe ni urwaa nkwaha wo utayi chinaalhehera awe ni waavaha ikuru anamitheko awe, ni unruma ntu o ushunga inupa awe wiira hiitialhe. Nkhalheke miitho etu, ukhalhawaya khanchuwenlhe wiira anene inupa anohalha uhokolhia nihuku naani, uchechilho ama uhiyu variyari ama mapikoosha ama wichishu. Ahokolhiaka wo uhichuwania, ahuuphwanyeni nnarumpe. Nlhove kinohimiaka uwaninyu mwaattiva, phi nno kinohimiaka wa attu onkhaye, Nshelhelhiheke!” Ahohalha mahuku melhi nihinaphiya nihuku no Pasaka, ni no mikatte cho uhihelhiya ihengedure. Opochera ishaani olhupalhe ni owiittuchiha Malhehero yaari yaaviaka iphiro yo ummara Yesu wo nivitho ni umwiiva wo uhichuwania ni attu. Yaari yeeraka wiira, “Nihimmare alha mahuku o sikuukuu alha, nihiwe naatharamulha injoove.” Yesu aari Ubethaniya uwani u Nasimoni, ntu o makutulha. Vaari awe alhiaka yolhia, ahowa opani amoka aawelhe ichupa yo alabasta yo makhura o unukhelha o uhithakanihiya, aathumihiya nchurukhu mwinchi. Nkayaatiulha ichupa iyo ni ummiinelha Yesu makhura mmuruni. Attu akina vavawo ahothunalha nkayaakohanacha aneneru, “Nlhatu waani wo urihakacha makhura thoko yalha? Yaanooria uthumihiya wo idinari imia taaru, nchurukhu uyo nkayaavahachiya amashikini!” Nkayaachacheracha opani ayo. Nansho Yesu nkoolhumacha eeraka wiira, “Mwaahiyeke, nnaahuvinerani? Alha ahokipangelha ittu yoombone. Attu ahirina ittu arii mwaakhalhanaka iyaakha chonkhaye, vanottuna inyu nnoworia waavaha. Nansho mii akiri vamoka ni inyu iyaakha chonkhaye. Ahopanga yonrie aya, ahokihika makhura iruttu aka ni weesha tayari wo nihuku no uvithiya waka. Kinouhimeriani ikekhiaye wiira, vakittu variwoothe vanohalha uhimiachiya Malhove Orera velhaponi va, mwaha upangilhe aya alha opani alha unowa uhimiachiya wo wuupuwelhiya waya.” Miholho waya Nayuda Isikariote, mmoka aya owiittucha khumi ni elhi, nkaarwa wa opochera ishaani olhupalhe upangani miruku cho unthumiha Yesu eeviye. Opochera ishaani olhupalhe nkayaatelhachiya veewilhe aya, nkayaalhehana ummaha nchurukhu waalhepenlhe aya. Paahi etu Nayuda nkaachokholha waavia iphiro cho utimiriha. Nihuku naaholha isikuukuu yo mikatte cho uhihelhiya ihengedure, nihuku no ukumihiya isadaka yo uhithiya mwaakhondoro o sikuukuu, owiittucha awe ahonkoha Yesu eeraka, “Nnothanana nirweeke vayi nooterekhelhekeni yolhia yo nihuku no Pasaka?” Yesu nkaaruma owiittucha awe elhi eerelhaka, “Nrweeke mpaka vawani nnokonkumana ntu weelhe mwaapu wo maashi. Mwanttwareke mpaka inupa inohalha awe ukelha, ni unhimeria wiira, ‘Owiittuchiha aneera, Irivayi ichuumba aka yo ulhelhia nihuku no Pasaka ni owiittucha aka?’ Yoyo nokowoonihani ichuumba yulhupalhe iri inupa yo nchulhu ikooroshiye ni urerihiya. Mwaterekhelheke mwommo.” Owiittucha nkayaathama, ni urwaa vawani, ni uphwanya kila ittu inari thoko chaahimeriye aya ni Yesu, nkayaaterekha yolhia yo Pasaka. Uchechilho, Yesu nkaawa ni owiittucha awe khumi ni elhi. Ikatema vaari aya alhiaka yolhia, Yesu nkaahimia wiira, “Kinouhimeriani ikekhiaye wiira, mmoka inyu nolhia vamoka ni mii nookithumiha.” Owiittucha ayo nkayaakelhiya ihuzuni, nkayaankohacha mmoka mmoka, “Nkihimerie, chani mii?” Yesu nkaakhulha eeraka, “Mmoka inyu mwaatti khumi ni elhi va, nopapha nkatte vamoka ni mii nnyiponi, phi yoyo nohalha ukithumiha. Mwaana a Ntu nookhwa thoko chilhepiye aya, nansho hothapana yoyo ntu uyo nohalha unthumiha Mwaana a Ntu uyo. Ikaari nambaya yoyo ntu uyo hikayaarelhe!” Vaari aya alhiachaka, Yesu ahokusha nkatte, nkaalhapelhelha, nkaamia ni uwakawelha owiittucha awe eeraka, “Mmwieke nlhieke, ilha phi iruttu aka.” Tho nkaawia ikikombe yo idivai, nkaalhapelha wa Nlhuku, nkaavaha, onkhaye nkayaawureria vamoka ikikombe iyo. Yesu nkeera, “Ilha phi iphome aka inohimiechesha malhehano a Nlhuku, inorihia wo nlhatu wo attu enchi. Kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira, Akinowuria tho idivai yo zabibu mpaka nihuku vanohalha aka uwuria idivai yo naanano wi Imwene ya Nlhuku.” Nkayeepacha ichipo, nkayaathamacha ni urwaa waari Mwaako wo Mizeituni. Yesu nkaahimeria wiira, “Mwaatti onkhaye va nnowa uttawa ni ukihiya vekha, thoko Malhove Matakatifu chinre aya wo ulhepiya, ‘Nlhuku nomwiiva nshunga, ni ikhondoro chinomwaria.’ Nansho baada yo uhihimmwa, kinouholhelhani Ugalilaya.” Napeturo nkayeera, “Akinowa koohiyani, ata attu onkhaye anattawaka!” Yesu nkeerelha Napeturo, “Kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira nthupi uhinaya wiipa wo nayelhi uhiyu wo lhelho, nnowa ukikhota vararu mwiiraka wiira khankichuwenlhe.” Nansho Napeturo nkayeera amindaka, “Akooriaka mii wiira chiicho, ata ukhwa mbaya kikhwe vamoka ni inyu!” Ni owiittucha akina ayo nkeera chiicho. Paahi etu nkayaaphiya imata yeehaniya Gethsemane, Yesu eerelhaka owiittucha awe, “Nkhalheke vaa mii kilhapelhaka.” Nkaakusha Napeturo ni Nayakhobo ni Nayohana. Nkaachokholha wiipulhelha ni uthemwa munrimani, ahimiaka wiira, “Kihokelhiya ihuzuni munrimani mwaka ithananaka ukiiva. Nkhalheke vaa nshelhelhihaka.” Nkaarwa uholho vakani, nkaawulhuwa makukhu vathi, alhapelhaka wiira yooriaka hivire yeyo ikatema yo uweria iyo. Aalhapelha eeraka, “Thithi, nri Athumwanaka! Chonkhaye chinowooriaa uwaninyu. Nthamiheke ilha ikahi yo uweria ilha. Nansho nhiwehe uttuna waka nansho uttuna winyu.” Nkaahokolhiaa waari owiittucha araru alhe ni waaphwanya anarumpe. Nkaakoha Napeturo, “Nasimoni chani nhorupa? Khamwonrie ushelhelhiha miitho ata isaa imoka?” Nkaathepa waahimeria wiira, “Nshelhelhiheke nlhapelhaka nhiwe mwaakelha muulhikachiyani. Nrima uhottuna nansho iruttu inoohuperia.” Nkaarwa tho ulhapelhani, ahokolhelhaka malhove olhumacha awe. Nkaahokolhia tho nkaaphwanyacha anarupilhe. Miitho anaalhemenlhe ikhove. Khayaachuwenlhe no umwaakhulha. Vaawilhe awe nkwaha wo neraru, nkeerelhacha, “Nnoorupa ni wiittuwa mpaka nna? Ihothosha! Isaa ihophiya! Mwooneke vano Mwaana a Ntu noovariya ni uhelhiya mmathathani mwa attu o uwonya. Munkweke etu, nirweeke. Mmwooneke, ntu nokithumiha ulha va!” Yesu aari olhumachaka, Yuda mmoka aya owiittucha khumi ni elhi, nkaawa. Aawa vamoka ni mphingo wa attu aawelhe mialho chulhupalhe ni indonga anarumiye ni opochera ishaani olhupalhe ni owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa ni ashulhupalhe. Yuda aari anaahimenrie choopanga vanottuna aya uphiya, wiira, “Ntu kinohalha aka unkumbatira uyo phi yoyo. Mummareke ni unrweha munshungaka.” Nayuda vaapilhe aya, nkanchusherera Yesu eeraka, “Owiittuchiha.” Nkankumbatira. Paahi etu nkayammara Yesu ni unrweeha nattukiye. Nansho mmoka aya owiittucha awe aatamenrie vavawo, nkaatholholha mwaalho awe mulhupalhe ni unthikilha nnyaru karumiya a Opochera ishaani Olhupalhe. Yesu nkaakoha attu alhe, “Woonaka mwaatti nnowa ukivara nnawelhe mialho chulhupalhe ni indonga thoko wiira ki ntu o uvara makhuche? Kila nihuku kaari ni inyu keetuchihaka attu Inupa ya Nlhuku, nkoonaka wo uhikivara. Nansho nambaya Malhove Matakatifu atimire.” Owiittucha awe onkhaye nkayanhiya nkayanttawacha. Ahokhalha mmirawo nkhwawe, aawanre ishuka anttwara Yesu vatulhi. Nkaalhikachiya uvariya ni uyo. Nansho nkaattawa ikuwo immoraka, attawaka pwithipwithi. Wamalheke Yesu nkaarwehiya upuwani wa Opochera ishaani Olhupalhe waari aya ni aholhelhi a attu opochera ishaani onkhaye, ashulhupalhe vamoka ni owiittuchiha Malhehero akuumaanachaka. Napeturo nkayaattwara utayiutayi mpaka upuwani wa Opochera ishaani olhupalhe. Vavawo nkaakhalha vamoka ni anamitheko yoottaka mooro. Opochera ishaani olhupalhe ni mphingo wonkhaye yaari aaviaka milhatu cho uhimiechesha umwootheria Yesu, chinohalha wooriha unhukumulha ni umwiiva, nansho wo uhipatta nlhatu uripothe. Attu enchi o uhimiechesha ahoolhumacha malhove o umwootheria Yesu, nansho khayaalhikanne. Paahi attu akina aheemelha amoootheriachaka Yesu wiira, “Nahomwiiwa eeraka ‘kinoophomolha Inupa ya Nlhuku ithekiye ni attu ilha, ni utheka ikhwawe wo mahuku mararu, ihithekiye wo machiri a attu.’ ” Nansho aneeraka chiicho, uhimiechesha waya khawaalhikanne. Opochera ishaani olhupalhe nkayeemelha variyari aya ni unkoha Yesu, “Chani woonaka khannaakhulha, milhatu chinoreiya inyu chi?” Yesu nkaamalha shiriri. Opochera ishaani olhupalhe nkaakoha tho, “Ana inyuva phi Kuristo Moopolhi mwaana a Nlhuku vahiye ibarakha?” Yesu nkaakhulha eeraka, “Eiyo, Phi Mii, ni inyu nnowa umwoona Mwaana a Ntu nakhanlhe wiimonono wa Apwiiya Nlhuku O machiri, vanohalha awe uwa umahuteni wiirimu!” Opochera ishaani olhupalhe nkaarulha mwiinjiro waya eeraka, “Khaninttuna uhimiecheshiya tho! Nheewa mwaashinene ulhava wawe! Mwaatti nnona chani?” Attu onkhaye nkayaakuwelha eeraka wiira hotteka, hophwanelhiya uhukumulhiya ukhwa. Attu akina nkayanshuwelha Yesu ishenye, nkayantiyelhelha wiitho ni unkhoma mmuruni amwirelhaka, “Nkalhamulhani apani okhommeni?” Ni manyaasikari ni ayo nkayaamwata makofi. Napeturo aari anakhanlhe vapuwani, vaawilhe awe karumiya mwalhi mmoka aarumiya wa Opochera ishaani olhupalhe. Vonne aya Napeturo anakhanlhe oottaka mooro nkaaweha wiitho ni weerelha, “Ni inyu ngati mwaari ni Yesu o Unazareti.” Nansho Napeturo nkaaruna vaattuni eeraka, “Akinchuwenlhe mena ittu inoolhumacha inyu.” Nkaakhuma vathe. Nthupi nkaweepa. Mwalhi namitheko ulhe vonne awe tho Napeturo nkaahimeria attu aatamanne ayo wiira, “Ni alha aari mmoka aya!” Napeturo nkayaaruna tho. Nansho miholho vakani tho, attu aari vavawo ni ayo nkayeerelha Napeturo, “Ninohimia ikekhiaye wiira, ni inyu mwaari mmoka aya, ukhalhawaya ni inyuva ntu o Ugalilaya.” Nkaathepa uminda Napeturo eeraka wiira, “Kinolhupelha wiira akinchuwelhaka yoyo nnomwacha inyu uyo! Nlhuku akihukumulheke etu yakhalhaka kinowoothacha!” Ni vavawo nthupi nkaweepa nkwaha wo nayelhi. Napeturo nkayopuwelha chenre aya wo uhimeriya ni Yesu venre awe, “Nthupi uhinaya wiipa wo nayelhi lhelho, nnoowa mwaakiruna mikwaha miraru.” Miithori nkachaamora Napeturo. Mapikoosha, opochera ishaani olhupalhe nkayaakumaanacha vamoka ni ashulhupalhe ni owiittuchiha Malhehero uwoopani ntemera. Nkayanttuka Yesu mittondoro cho yuuma ni unrweeha u Napilato. Napilato nkankoha “Phi inyu amwene a Ayahudi?” Yesu nkaakhulha, “Inyuva nhohimia.” Opochera ishaani olhupalhe nkayaamotheriacha Yesu milhatu chinchi, Napilato ahonkoha tho, “Woonaka khannaakhulha? Mwiiweke chineera aya wo uriani milhatu chinchi!” Yesu nkaamalha tho, aashangihaka Napilato. Kila nihuku no isikuukuu yo Pasaka, Napilato aari ni malhemalhelho o unthaphulha ntu ttukiye mmoka, aavekelhiye aya ni attu wiira athaphulhiye. Wo nenno nihuku nno ahawo ntu mmoka eehaniya Baraba, aattukiye vamoka ni attu o uwonya akina wo milhatu cho wiiva u njooveni. Attu enchi nkaarwaa uwaavekelhani Napilato apange thoko cheera aya wo ulhemalhelhihiya, Napilato nkayaakoha, “Mwaatti nnonthananani, kinhiyerereke mwene a Ayahudi?” Eera chiicho achuwelhaka wiira opochera ishaani olhupalhe ammanre Yesu wo umwonelha ihache. Nansho opochera ishaani olhupalhe aari aachopeachaka attu wiira avekelhe uthaphulhiya wa Baraba. Nkaakoha tho Napilato waakoha attu eeraka, “Kimpangekeni etu, ulha ntu nnomwiihana inyu mwene a Ayahudi ulha?” Attu onkhaye nkayaakhuwelhacha, “Akhomelhelhiye vansalaabani!” Napilato nkayaakoha tho, “Wo nlhatu wani! Ttekilheni?” Nansho attu nkaathepa ukhuwelhacha, eeraka “Akhomelhelhiye vansalaabani!” Napilato wo waateelhiha attu nrima, nkayanthaphulha Baraba. Nkaalhehera wiira Yesu aatiye ikopo ni urweehiya akhomelhelhiye. Manyaasikari nkayammwia Yesu mpaka upuwani wa atawara ilhapo. Nkayeehana miphingo cha manyaasikari. Nkayankhunelha Yesu ikuwo ye imwene, ni ukoorosha mphumburu wo miiwa ni ummwariha mmuruni. Nkayanramuchira, “Moyoo, Amwene a Ayahudi!” Nkayaamwaatakacha mmuruni ni nthalhe, nkayanshuwelha ishenye ni unkhoromelha eepangaka unthimicha. Yamalhiheke unheulhacha, nkayanrulha ikuwo ye imwene ni ummwariha tho ikuwo chawe. Nkayaathama ni unrweeha unkhomelhelhani vansalaabani. Mphironi nkaakumaaniya ntu mmoka eehaniya Simoni ntu nnenchi o Ukirene aakhuma umatani. Nkayankhanyereriha wiira ankavihe Yesu ukusha nsalaaba. Yoyo aari athumwanaya Naalekizanda ni Naruufo. Nkayanvelhelha Yesu mpaka vakittu veehaniya Gologota, maana aya “Nikhurukucha no Muru.” Wowo nkayammaha idivai yaathakanihiye nrete wo uhapalha weehaniya manemane, nansho Yesu khaawunrie. Paahi etu nkayankhomelhelha vansalaabani, nkayaakusha ikuwo chawe ni ukawana wo woopa ikhura. Yeyo yaari saa tatu wichishu vaakhomelhelhiye awe vansalaabani. Nkayaalhepa nlhatu no wiiviya wawe niiraka “Mwene a Ayahudi.” Vamoka ni uyo ahokhomelhelhiya attu elhi tho, yaari attu o uvara makhuche, mmoka wiimonono ni nkina wiimushi. Attu yaavira mphironi, ni ayo nkayeewiya anruwanaka apukhunyachaka miuru eeraka, “Inyu! o uphomolha Inupa ya Nlhuku ni utheka tho wo mahuku mararu! *** Nkhuruweke etu vansalaabani vawo, mwiichopolheke mwaanene!” Ni ayo opochera ishaani olhupalhe ni owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa ahonheulhacha eeraka, “Ahooria woopolha akina, nansho khanooria wiichoopolha mwaneneru! Nngwe nimwone vano eepanga Kuristo Moopolhi, mwene a Ayahudi vanokhuruwa awe vansalaabani, noone etu ninrumelhelhe!” Ata ni ayo elhi aakhomelhelhiye vamoka ni Yesu ayo, ni ayo ahonruwanakacha. Toka saa sita uthana mpaka saa tisa, ilhapo yonkhaye nkayaakelhia ipiphi. Saa tisa uthana, Yesu nkaakhuwelha eeraka, “Eloi, Eloi, lama sabakthani?” Maana aya “Nlhuku aka, Nlhuku aka, woonaka nnookihiya?” Attu akina eemenlhe vavawo ayo nkayaamwiwa, nkeera, “Mmwiiweke, neehana Naeliya.” Ntu mmoka nkaattimakacha ni ukusha ntapwata naatapwihiye nrete wo utipiha uweria ni ummaha Yesu munthalheni eeraka, “Haya noone yakhalhaka Naeliya anowa ukurushani vansalaabani.” Yesu nkaakhuwelha, nkaahiya nrima. Nipaziya nulhupalhe naatukelhelhiye u Inupa ya Nlhuku, nkanaahuwa velhi nchulhu mpaka vathi. Nholhelhi a manyaasikari eemenlhe vachereshere nsalaaba ahomwoona Yesu vaakhwa awe, ni uyo nkeera, “Wo ikekhiaye yolha ntu ulha aari Mwaana a Nlhuku!” Ahaawo manyopani eemenlhe, awehaka utayi utayi. Amoka aya aari Amariamu Magidalena, Nasalome, Amariamu anumwanaya Nayakhobo akani ni Nayose. Alha phi aari manyopani anttukannne Yesu munkwahani toka vaari awe Ugalilaya ankavihaka mitheko. Ni manyopani akina enchi yaari aawilhe vamoka ni uyo Uyerusalemu. Vavawo yaari uchechilho. Ni nihuku nenenno naari no wiicheesha rata wo Nihuku no Wiittuwa naawa meelho aya. Nkaawa Nayusufu ntu Uarimathaya, ntu aarumelhelhiya ni attu chinene. Yoyo aari ntu aaweherera uwa wo Imwene ya Nlhuku. Wo uhoova nkaarwa u Napilato ulhepelhani iruttu ya Yesu. Napilato nkayaashanga chinene veewilhe aya wiira Yesu hokhwa. Nkaamwiihana nholhelhi a manyaasikari ni unkoherera yakhalhaka Yesu hokhwa kataashi. Veewilhe awe wiira Yesu hokhwa kataashiru, nkaahiyera Nayusufu wiira akushe iruttu ya Yesu. Paahi, nkayaathuma isaanda yo hariri ni ukurusha iruttu ya Yesu vansalaabani, ni uvilhikelha. Nkaavitha iruttu iyo nnihiyeni mwaahemiye vamwalhani. Nkayaakhunelha nlhuku vanlhakoni. Amariamu Magidalena ni Amariamu anumwanaya Nayose nkayoona veeshiye aya iruttu ya Yesu. Navireke Nihuku no Wiittuwa, Amariamu Magidalena, Nasalome ni Amariamu anumwanaya Nayakhobo, nkayaathuma makhura o unukhelha o urwaa uhikacha iruttu ya Yesu. Wichishuru nihuku no Jumaapili, nchuwa vaakhuma aya, nkayaarwaa unihiyeni. Vaari aya mphironi ahokohanacha ashineneru, “Mpani nohalha unipirikishelha nlhuku nikhunelhiye vanihiyeni nne?” Nansho vaawenhe aya, nkayoona wiira nlhuku nihopirikishiya vanlhakoni vawo. Nlhuku nno naari nulhupalhe chinene. Paahi etu nkayaakelhacha nnihiyeni mmo, nkayaamwona mmirawo nawanre ikuwo chootelha twetwetwetwe nakhanlhe wiimonono, nkayaashangacha chinene. Nansho mmirawo uyo nkaahimia wiira, “Nhishange. Kihochuwelha wiira nnomwaavia Yesu o Unazareti aakhomelhelhiye vansalaabani. Khaawo va, hohihimmwa! Mwooneke etu veeshiye awe. Nrweeke etu mwaahimerieke owiittucha awe, vamoka ni Napeturo wiira ‘Nouholhelhani Ugalilaya, nnokoomwona wowo thoko chenre awe wo uhimia.’ ” Paahi etu Napeturo nkayaakhuma unihiyeni waavithiye awe Yesu, nkayaattimakacha uno oovaka ni ushanga. Nkaamalha wo uhinhimeria ntu riyoothe ukhalhawaya yaari oovaka chinene. Yesu vaahihimmwe awe, mapikoosha o nihuku no Jumaapili, echoninhe thoko wa Amariamu Magidalena akuminhe awe mashoka o unanara saba. Amariamu Magidalena nkaarwa uwaahimeriani attu aari vamoka ni Yesu alhe. Yayo manyaattu ayo aari mu wunlhani, veewilhe aya wiira Yesu hohihimmwa ni Amariamu Magidalena ahomwoona khayaarumelhenlhe. Katashi miholho, Yesu nkaakhumelhelha owiittucha elhi awe ooniaka wo ikhove ikina vaari aya akelhaka iwani cho mmamatani. Nkayaahokolhia ni waahimeria akhunanaya, nansho ni ayo khayaarumelhenlhe. Kaanyuma Yesu nkaakhumelhelha owiittucha awe khumi ni mmoka vaalhia aya yolhia. Nkaachacheracha chinene wo nlhatu no ulhipa mirima, ukhalhawaya aari ahirumelhelhaka malhove a attu ankumanne vaahihimmwe awe. Paahi nkeerelha onkhaye wiira, “Nrweeke velhaponi vonkhaye mwahimiacheke Malhove Orera wa attu onkhaye. Ntu nohalha urumelhelha ni ubatiiziya nowoopolhiya, hinorumelhelha nohukumulhiya. Attu anohalha urumelhelha ayo anovaahiya ikuru yo upangacha ithikineha, wo nchina naka anowa woomolha mashoka o unanara, ni wulhumacha nulhumo nilheto, avaraka inwaa, ama awuriaka ittu iriyoothe yo uhapalha, khinowa yaahapalha. Anoweeshera areta miono ni ureta uyo unowaahiya, anoolhama.” Paahi etu, Athithi Yesu vaamalhinhe aya wulhumacha ni owiittucha aya ayo, ahokushiya wiirimu, ukhanlhe aya wiimonono wa Nlhuku. Owiittucha aya nkayaarwaacha ahimiachaka Malhove Orera ilhapo chonkhaye, Athithi nkaatamana vamoka aavahaka ikuru wo mitheko chonkhaye wo ukhomaalhiha malhove aarwaa vamoka ni mitheko cho ushangiha chaapangiya. Munna nnottuniya Nateofilo, Attu enchi aholhepa rata mwaha waapangeelhe variyari ihu. Aalhempe thoko chenre ihu wo weewa attu yoonechenshe ni anamitheko o nenno nlhove nno toka machokholhelho aya. Paahi etu, Munna Nateofilo, ukhalhawaya kihowehaweha wo ikekhiaye chittu chonkhaye rata chene toka khalhayi, kihoona vahorera etu ulhepa wo nlhatu winyu, ni inyu nchuwelhe mwaanene ikeekhene yiituchihiye inyu. Naherode vaari aya amwene o Uyudea, ahawo anamilhohi eehaniya Azakariya, o nlhoko wa opochera ishaani eehaniya Naabiya. Ahanu aya Azakariya eehaniya Naelisabeti, o nihimo na anamilhohi Naharuni. Onkhaye elhi ayo aari attu aapanga chittu cho ikekhiaye mmiholho wa Nlhuku, attwaraka iphiro cho malhehero ni ikano cha Athithi wo uhikhalha ni nlhatu wo ukhuwachiya. Nansho yaari ahirina ashaana ukhalhawaya Naelisabeti yaari o uhiyara, ni ayo onkhaye ayo aari anoolhuvanlhe chinene. Nihuku nimoka Azakariya yaari avaraka ntheko aya wo upochera ishaani Unupani wa Nlhuku. Yaari vaathanlhiye aya thoko chaari aya chipangiyaka ni opochera ishaani, urwaa uutusherani ubani umadhubahuni. Paahi etu nkayaarwaa u Inupa ya Athithi. Attu akina yaari vathe awehereraka anlhapelhaka Nlhuku ubani vaatusheriya aya. Nnepa wo wiirimu wa Athithi nkawaakhumelhelha mpaani mmo, nkaweemelha wiimonono wo madhubahu mwaatusheriya ubani. Azakariya vonne aya nnepa uyo nkayaathukumelha ni woova chinene. Nansho nnepa wo wiirimu nkaweera, “Azakariya, nhoove! Nlhuku heewa ulhapelha winyu, ni ahanu inyu Naelisabeti anonnyara mwaana mwanlhopwana. Mmweeke mwaamwiihana nchina nawe Yohana. Kihochuwelha wiira nnowa mwaateelhiya chinene, ni attu enchi akina anowa uteelhiya chiicho vanohalha awe uyaria! Nowa ukhalha ntu mulhupalhe mmiholho wa Athithi. Khanowa aawuria idivai mena utheka uriwoothe. Toka vanohalha awe uyaria ni anumwanawe noowa aachariya Iphumu ya Nlhuku, ni weewananiha rata attu enchi o Israeli ni waapiiha wa Athithi ri Nlhuku aya. Nowa waaholhelha Athithi, wo machiri ni Iphumu thoko ya Naeliya. Noowa weewananiha manyanaangoro ni achishaana aya, nowa urukunusha mirima cha attu o itiyamaru wiira avire iphiro choombone, ni weesha tayari attu a Atithi.” Azakariya nkaakhulha nnepa wo wiirimu eeraka, “Kinohalha uchuwelha chani yayo malhove ayo? Mii kihoolhuvalha ni ahanu aka chiicho ahoolhuvalha.” Nnepa wo wiirimu nkawaakhulha, “Mii kinoolhumacha va phi Gabrieli kineemelha mmiholho wa Nlhuku, kirumme uwa uhimeriani yoyo nttenga wo urera uyo. Nansho ukhalhawaya khanrumelhenlhe nttenga aka, unowa utimira waayaka. Wo yoyo nlhatu uyo etu, nnottukiya malhaku inyu, nnookhalha chiicho wo uhulhumacha mpaka nihuku vanohalha aya utimira malheheriyo aka alha.” Yeyo ikatema iyo attu yaari yaawehereraka Azakariya uno ashangaka chani woonaka ahothepa ulhokelha chinene u Inupa ya Nlhuku mmo. Vaakhumme aya vathe, khooria wulhumacha, paahi attu nkayaachuwelha wiira ahoona ithikineha vaari aya u Inupa ya Nlhuku. Yaari athoonyaka wo mathatha. Ikatema aya yo uvara ntheko wo upochera ishaani Unupani wa Nlhuku vaamanlhe aya, Azakariya nkayaahokolhia uwani. Baada yo uvira mahuku, ahanu aya, Naelisabeti nkayaarupalha irukulhu. Nkayeettelha mpaani mieri nthanu. Nkayoolhumacha yiiraka, “Athithi ahokuupuwelha vano, ahothamiha ishoni yoona aka mwaattuni!” Mweri wo sita wo iweyi i Naelisabeti Nlhuku nkanruma nnepa wo wiirimu Gabrieli arwee iwani wi ilhapo yo Ugalilaya yeehaniya Nazareti. Arweehe wowo nttenga wa mwalhi mmoka aavekiye ni ntu mmoka o iyari ya Adaudi nchina nawe Yusufu. Mwalhi aarweehelhiya nttenga uyo eehaniya Mariamu. Nnepa nkawaaphiya wa Amariamu nkaweera, “Mpuha ukhalhe ni inyu! Athithi ari ni inyu, nhovahiya nnema mulhupalhe!” Amariamu veewilhe aya yayo malhove ayo nkayaathemwa chinene, nkayaashanga wo uhichuwelha maana o yayo malhove ayo. Nnepa wo wiirimu nkaweera, “Amariamu, nhoove, Nlhuku hoovahani nnema. Nnoorupalha iweyi ni unnyara mwaana mwanlhopwana, nnohalha inyu umwiihana nchina nawe Yesu. Yoyo nowa wiihaniya Mwaana a Nlhuku Mulhupalhe, noovahiya ihiche yo imwene thoko apwiiya awe Adaudi chenre aya, ni uwa ukhalha mwene aya iyari i Nayakhobo mahuku o uhimalha, umwene wawe khunowa waamalha!” Amariamu nkaakhulha nnepa wo wiirimu, “Mii ki mwalhi kihinaatameriya. Inohalha wiiria chani etu?” Nnepa wo wiirimu nkawaakhulha, “Iphumu ya Nlhuku nowuukhuruwelhani, ni ikuru ya Nlhuku inowa ukhunelhani. Wo yoyo nlhatu uyo etu, mwaana ntakatifu nowa wiihaniya Mwaana a Nlhuku. Moopuwelheke tho alhoko inyu Naelisabeti, Yayo yeeriya wiira khannyara, nansho vano ari veruttuni iweyi yo mieri sita, ni wulhuvalha waya. Khiiwo ihinooria wa Nlhuku.” Amariamu nkayeera, “Mii, karumiya a Athithi, yiirieke etu thoko chinre inyu wo wulhumacha.” Nnepa uyo nkawaathama. Mahuku vaavinre aya, Amariamu wo uhipicha nkayaarwaa mpaka iwani yo umiakoni Uyudea. Aarweelhe mpaka uwani wa Azakariya ni waashikuria Naelisabeti. Naelisabeti veewilhe aya Amariamu aashikuriaka, mwaana mwankani nkaathuphathupha munthunkwani mwaya. Naelisabeti nkayaachariya Iphumu ya Nlhuku nkayoolhumacha akhuwelhaka wiira, “Nhovahiya ibarakha waapwaha manyopani onkhaye, ni mwaana inyu nohalha uyaria hovahiya nnema! Ki mpani mii mpaka alha akhumelhelhe uwannyaka, anumwanaya Athithi akeetelhelhe? Kinouhimeriani wiira, veewilhe aka tu nlhove ninyu, mwaana mwankani hothupha munthunkwani mwaka ateelhiyaka. Nhoreeriya inyu mwaarumelhenlhe wiira anowa aatimira malhove o nttenga wa Athithi ahimeriye inyu!” Amariamu nkayeera, “Nrima aka unowaathimicha Athithi, nrima aka uhoteelhiya ukhalhawaya Nlhuku phi moopolhi aka, ukhalhawaya hokuupuwelha, mii karumiya kihiphwanelhiye! Uchokholha lhelho attu onkhaye anowa ukiihana mii o mpuha, ukhalhawaya Nlhuku o ikuru yulhupalhe hokipangelha chittu chulhupalhe. Nchina nawe nitakatifu, uchokholha iyari imoka mpaka iyari chikina hooniha ikiriri wa attu onkhaye anaathimicha. Ahopanga mitheko chulhupalhe wo moono aya wo machiri ni waamwarushacha attu o mahuchuru anoopuwelha chittu cho mu nrimani mwaya. Haakurushacha mamwene aholhelhi vahicheni waya, nkaawelhihacha attu o wiitimarikha. Haawoniha chittu choombone attu awolhiye ithalha, ni woomolhacha attu o nhakhu nkaahiya mathatharu. Hotimiriha malhehano aapannge awe ni manyaapwiiya ihu, ni umwoonelha ikiriri namitheko aya Israeli. Hoopuwelha ikiriri awe wa Aburahimu ni iyari aya mahuku o uhimalha!” Amariamu nkayaalhokelha mieri miraru u Naelisabeti nkayaahokolhia uwani. Nkawaaya wa Naelisabeti wiithaphulha, nkayannyara mwaana mwanlhopwana. Amwaatamana aya vamoka ni ashilhoko aya nkayeewa Athithi chinre awe wo woonelha ikiriri, nkawaattapelhelhiya vamoka. Mwaana vaapihilhe nihuku no nane, nkaarwehiya uwiinelhiyani unyawo, ni urwaa ummahani nchina na athumwane Zakariya. Nansho anumwane nkayeera, “Mena! Nchina nawe Yohana.” Attu nkayeera, “Nansho woonaka khaawo nlhoko inyu neehaniya chiicho!” Paahi etu, nkayaathoonya waakoha athumwane wiira ehaniyeke nchina naani. Azakariya nkayaavekelha wiira avahiye ikibau alhepe, nkayaalhepa wiira, “Nchina nawe Yohana.” Attu onkhaye nkayaashangacha! Ni vavawo Azakariya nkayaattukuwa malhaku ni nlhimi naya, nkayoolhumacha tho, nkaachokholha untotopelha Nlhuku. Amwaatamana nkayoovacha chinene, ni mwaha uyo nkawaawanelha ilhapo yonkhaye yo miakoni Uyudea. Kila ntu eewilhe nkaahalha oopuwelhaka munrimani ni ukoha, “Nohalha ukhalha chani yolha mwaana ulha?” Ukhalhawaya machiri a Athithi aari vachulhu vawe. Azakariya nkayaachariya Iphumu ya Nlhuku, nkayoolhumacha nttenga wa Nlhuku, “Atotopelhiye Athithi, Nlhuku a attu o Israeli! Haaweelha attu awe woopolhani. Honivaha Moopolhi o machiri unupani waya, karumiya a Adaudi. Aholhumacha toka ikatema yo machokholhelho wo iphiro ya anamilhohi awe atakatifu, wiira anowa anoopolha wa amalhaponi ihu, mmathathani mwa attu annipangelha ichimwa. Aheera wiira anowoonelha ikiriri manyaapwiiya ihu ni wuupuwelha malhehano aya matakatifu. Ahaalheha apwiiya Aburahimu wiira, anonoopolha wa amalhaponi ni univaha ntheko wa waakaviha wo uhoova, wiira nkhalheke wo utakatifu mpangaka chittu chinothanana awe Nlhuku, mahuku ihu onkhaye. Ni uwe mwanaka, unowa wiihaniya namilhohi a Nlhuku ri Mulhupalhe. Unowa waaholhelha Athithi wookolhelha iphiro aya, waahimeria attu aya wiira anowa woopolhiya wo uhiyereriya uwonya waya. Nlhuku ihu ri o kiriri ni nrima woombone. Noniwiihera nthuko unokhuma wiirimu ni waamwalhelha nthuko attu onkhaye ari mwiipiphini mwo nookhwa, ni unooniha iphiro yo urwaa umpuhani.” Mwaana nkonnuwa, nkaachara machiri mwiiruttuni ni munnepani. Nkaakhalha uthakoni mpaka veechoninhe awe vaattuni wa attu o Israeli. Yayo mahuku ayo naholheheriya nlhove ni Akaisari Augusto no waahimeria attu onkhaye aari imwene yo Rumi wiira aalhakelhiye. Waalhakelhiya attu wo upacha waari ikatema Akurenio vaari aya atawaraka ilhapo yo Usiriya. Kila ntu nkaarwa urii iwani awe wiira aalhakelhiye. Nayusufu ni ayo ahottuka nkwaha ukhuma iwani yaakhalha aya yo Unazareti Ugalilaya ni ukelha Ubethelehemu ilhapo yo Uyudea, waayarelhe aya Amwene Adaudi. Aarweelhe wowo ukhalhawaya yaari o iyari ya Adaudi. Aarweelhe uwaalhakelhiyani vamoka ni Amariamu, ahanu aavekilhe aya aari ve iruttuni, vaari aya Ubethelehemu uwo, ikatema aya yo wiithaphulha yahophiya. Nkayeethaphulha nttara naya, mwaana mwanlhopwana, nkayanvilhikelha ikuwo ni umwaathalhelha nnikulhani mwaalhiheriya ashinama nhiilhini ukhalhawaya khayapantte nipuro nhina inupa ya alheto. Vakhiviru ni yeyo iwani iyo ahokhalha attu aashunga mihuwo ashelhelhihaka mwiithuphini, alhitelhelhaka mihuwo chaya. Nnepa wo wiirimu wa Athithi nkawaakhumelhelha, ni nthimicho wa Athithi nkawaamwalheelha kila vakittu. Nkayoovacha chinene, nansho nnepa wo wiirimu nkaweera, “Nhoove mwaatti! Kinouhimiacherani nttenga wo urera, unohalha waateelhiha mirima attu onkhaye. Ukhalhawaya lhelho nna iwani ya Amwene Adaudi Moopolhi inyu hoyaria, Athithi Kuristo aalhehiye ni Nlhuku! Ni nna phi nthonyero nnohalha inyu uhimiechesha, nnokoomwoona mwaana navilhikelhelhiye ikuwo che inamwane ni waathalhelhiya nhiilhini.” Wo uhipicha nlhoko mulhupalhe wo minepa o wiirimu nkawaawa vamoka ni nnepa ulhe, chiipaka ichipo cho untotopelha Nlhuku. “Nthimicho wa Nlhuku wiirimu uchulhu, ni mpuha velhaponi va wa attu anochivelhiya awe!” Minepa vaathamme aya ni uhokolhia wiirimu, ashunga alhe nkeerelhana ashineneru wiira, “Ngwee etu Ubethelehemu noonecheshe chikhumelhenlhe, chi ninohimeriya ihu na Apwiiya chi.” Paahi etu nkayaakuviacha ni waaphwanya Amariamu ni Nayusufu ni umwoona mwaana naathalhelhiye nhiilhini. Ashunga vaamwonne aya, nkayaahimeria mwaha waahimeriye aya ni nnepa. Attu onkhaye yeewa ahoshanga choolhumachiya na ashunga. Amariamu nkaathepa wuupuwelha mwaha wonkhaye munrimani mwaya. Ashunga nkayaahokolhia eepachaka ichipo cho untotopelha Nlhuku wo mwaha weewilhe aya ni woonechesha, waari thoko chaahimeriye aya ni nnepa. Yavireke mahuku nane, vaayilhe aya ikatema yo wiinelhiya unyawo mwaana, nkaavahiya nchina nawe Yesu, nchina naakumihiye ni nnepa wo wiirimu hinaya urupalhiya. Mahuku nkaaya wo Nayusufu ni Amariamu urwaa uttukuriyani, thoko chaalheheriya ni Malhehero a ashinna Musa. Paahi etu nkayankusha mwaana unrweeha Uyerusalemu, uttukuriyani wa Athithi, thoko chaalhepiye aya nhina Malhehero a Athithi, “Kila nttara nilhopwana niihaniyeke ntakatifu a Athithi.” Yaarweelhe tho uukumihani isadaka ya akaulha elhi ama makhandi o ikhunda melhi, thoko chaalheheriya ni malheheriyo a Athithi. Yayo mahuku ayo ahokhalha ntu eehaniya Nasimeoni aakhalha Uyerusalemu. Yaari ntu orera nrima aapanga chaathanana awe Nlhuku awehereraka woopolhiya wo Israeli, Iphumu ya Nlhuku akhalhaka ni ayo. Iphumu ya Nlhuku aari anaahimiachenre wiira khanokhwa ahinaya umwoona Kuristo aalhehiye ni Athithi. Aholhelhiyaka ni Iphumu ya Nlhuku, Nasimeoni ahorwaa Inupa ya Nlhuku. Ni yeyo ikatema iyo manyanaangoro ahommwiiha mwaana Yesu wi Inupa ya Nlhuku uttukuriyani thoko chaalheheriya ni Malhehero a ashinna Musa. Nasimeoni yahompochera mwaana mmiononi mwaya ni untotopelha Nlhuku, “Vano Pwiiya, nhotimiriha malhehano inyu, munhiyeke vano karumiya inyu arwee wo mpuha. Wo miitho aka kimwanene kihoona unoopolha winyu, nkoronshe inyu wooniye ni attu inyu onkhaye, Nthuko wo wamwalhelha attu ahiri Ayahudi, ni nthuko wo nthimicho wa attu inyu Israeli.” Manyanaangoro o mwaana aahanlhe anoomiye uwanoni wo chittu chaahimiya ni Nasimeoni chimwaachaka mwaana. Nasimeoni nkaalhepelhelha ibarakha ni weerelha Amariamu anumwanawe, “Mwaana inyu ulha hothanlhiya ni Nlhuku wo nlhatu no upotera ni uhihimulhiya wa attu enchi o Uisraeli. Nohalha ukhalha ithikineha yo uvengiya ni attu chiicho wuupuwelha wa attu enchi unowa uchuwania. Ni inyu mwaanene nnowa ukelhiya ihuzuni yo uweria thoko uphanga wo wiithia, inoohomani munrimani.” Ahokhalha anamilhohi anankhwelhi o wulhuvalha, eehaniya Ana abiti Fanueli o nikosho ni Naasheri. Aakhanlhe ni owannyaya iyaakha saba tu. Aari o wulhuvalha, aaphiya iyaakha makhumi nane ni ncheshe, ni mahuku onkhaye yaari alhokelhaka wi Inupa ya Nlhuku uthana ni uhiyu, anthimichaka Nlhuku, attukaka ni unlhapelha. Yeyo ikatema iyo yaari anawiilhe unthimichani Nlhuku olhumachaka malhove anomwaacha mwaana wa attu onkhaye aaweherera woopolhiya wo Yerusalemu. Nayusufu ni Amariamu vaamalhinhe aya upanga thoko chaalheheriye aya ni Malhehero a Apwiiya, yahohokolhia uwani Unazareti ilhapo yo Ugalilaya. Mwaana nkonnuwa ni upatta machiri, nkaachara irusho, ni nnema wa Nlhuku waari vamoka ni uyo. Kila iyaakha manyanaangoro a Yesu yaari arwaaka Uyerusalemu unlhiani Pasaka. Yesu vaari awe ni malhipa o iyaakha khumi khuwa miilhi, yahorwaa unlhiani Pasaka thoko cheera aya mahuku ene. Pasaka vaamanlhe awe, nkayaachokholha nkwaha wo uhokolhia uwani, nansho mwaana mwanhima Yesu aahanlhe Uyerusalemu. Manyanaangoro awe yaari ahichuwelhaka, yaari aanyiheraka wiira aari munkwahani mmo, paahi etu nkayeeta nkwaha wo nihuku phi yaachokhonlhe aya umwaavia mwaashilhoko aya ni manyampwana aya. Khayaamwoonne, paahi nkayaahokolhia tho Uyerusalemu umwaaviani. Nihuku no neraru, nkayamphwanya nari wi Inupa ya Nlhuku, nakhanlhe vamoka ni owiittuchiha e Iyahudi, eewelhelhaka ni waakoha chookohiya. Attu onkhaye yaamwiiwa ahoshanga cheera awe wo waakhulha wo irusho. Manyanaangoro nkayoomiya uwanoni vaamwonne aya, ni anumwanawe nkayeera, “Mwaamwanaka, nlhatu waani wo upanga chiicho? Athumwana ni mii naari nuwaaviaka ninashannge.” Nkaakhulha, “Mwaakavierani? Khamwaachuwenlhe wiira ihokiphwanelha ukhalha nnupani mwa Athithi?” Nansho khayaachuwenlhe maana o malhove olhumacha awe. Paahi etu Yesu nkahokolhia Unazareti vamoka ni manyanaangoro awe, nkeewelhelha ni wiitimarikha. Anumwanawe nkayaashunga mwaha wonkhaye uyo munrimani mwaya. Yesu nkonnuwa nchusha ni ukhalha o irusho, athepaka uttuniya ni Nlhuku vamoka ni attu. Iyaakha yo khumi ni nthanu yo utawara wa Nakaisari Natiberiyo, Apontio Pilato phi aari aatawara ilhapo yo Uyudea, Naherode aari atawaraka Ugalilaya ni ahima aya Nafilipo yaari atawaraka ilhapo cho Uturea ni Utrikoni. Alusaniya aatawara Uabileni, Ashinna Anasi ni Nakayafa phi yaari Opochera Ishaani Olhupalhe. Yayo mahuku ayo Nlhove na Nlhuku nkanaakhuruwelha Nayohana mwaana a Azakariya uthakoni. Paahi etu Nayohana nkayaarwaa ilhapo chonkhaye chaatamana mwoolhoko wo Uyorodani, eettuchihaka wiira, “Nkhoromeke ni uhiya uwonya winyu mbatiiziyeke, Nlhuku nouhiyererani uwonya winyu.” Phi lhepiye aya nkitabuni mwa anamilhohi ashinna Isaya wiira, “Ntu mmoka nookhuwelha muthakoni, ‘Nkooroshe iphiro yo uvira Apwiiya, mwookolhe mitalha chinohalha aya uvira! Kila nlhikiti ninoowuhelhiya, kila mwalha ni mwaako unoolhokihiya. Iphiro cho uhookwaa chinowookolhiya, ni mitalha chinananre chinoorerihiya. Attu onkhaye anomwona Nlhuku opolhaka attu!’ ” Paahi etu, milhoko cha attu enchi nkayaawa u Nayohana uubatiiziyani. Nayohana nkayakoha, “Inyu iyari yo inwaa va, nhimeriye ni apani wiira nttawe ntwarusho Nlhuku unowiiha awe? Mpangeke etu mitheko cho wooniha etu wiira nhokhoroma ni uhiya uwonya winyu. Nhichokholhe vano etu wiira Aburahimu phi athumwaninyu. Kinouhimeriani wiira Nlhuku noworia uthathusha alha malhuku alha ukhalha ashaana a Aburahimu! Ipacho iri tayari ukakha mwiri vamithithaarini, miri chonkhaye chihinemma rata chinookakhiya ni urihelhiya vamooroni.” Attu nkayaakoha, “Niireke chani etu?” Nayohana nkayaakhulha, “Ntu ri ni ikuwo pilhi ammaheke imoka ntu hirina, ni ntu rini yolhia ankawelheke nkhunanawe hirina.” Attu yaalhiviha ikhodi nkayaawa uubatiiziyani, nkayaakoha Nayohana, “Owiittuchiha, ni hii niireke chani etu?” Nayohana nkayaakhulha yeeraka, “Nhinlhivihe ntu upwaha chilheheriye inyu waalhiviha attu.” Manyaasikaari akina ni ayo nkayaakoha, “Ni hii chiicho, niireke chani?” Ni ayo nkayaakhulha, nkayeera, “Nhinthurulhe ntu nchurukhu awe ama umwootheria choomwotheria. Nthoshiyeke nchurukhu unolhiviya inyu uyo.” Attu nkaayaakhulhuvelha ittu, nkayaahalha oopuwelhaka munrimani wiira Nayohana ayo aari phi Kuristo Moopolhi aathanlhiye ni Nlhuku. Paahi etu Nayohana nkayeera, “Mii kinoubatiizani ni maashi, nansho ntu mmoka noowa ri mulhupalhe ukipwaha mii kihinooriaka inakhalhaka uthapulha miripwe cho iratu chawe. Yoyo noowa uubatiizani wo Iphumu ya Nlhuku ni mooro. Yoyo hanaa ithelho mmoononi yo ukhungurelha cholhia, akwechaka ipuwa awe yo weepettelha ni uthokoreria ingaano nnikhupini, ni upaha iphepuwa vamooroni vahintiphiaa.” Paahi etu, vamoka ni meettuchiho o Malhove Orera makina menchi, Nayohana ahaakurumicha attu urukunusha makhalhelho aya. Nansho Nayohana yahaachacheracha Amwene Naherode nlhatu no waathelha Naherodiya, aari ahanu a ahima aya ni mwaha wo uhilhoka mwinchi waapanga aya. Paahi etu Naherode nkayaathepiha uwonya waya, nkayaavara Nayohana ni waattuka ujeerani. Attu onkhaye vaamanlhe aya ubatiiziya, Yesu ni uyo ahobatiiziya. Vaari awe anlhapelhaka Nlhuku, irimu nkachaahulhia, ni Iphumu ya Nlhuku aari ni iruttu thoko kaulha nkayankorwelha. Ni nlhove nkaneewiya ukhuma wiirimu niiraka, “Uwe phi Mwaamwanaka kinonttuna aka. Uhokichivelha.” Yesu vaachokhonlhe awe ntheko mwaattuni, aari ni iyaakha makhumi mararu. Attu yaari amwaanyiheraka wiira aari mwaana a Nayusufu mwaana a Naheli, mwaana a Namaatati, mwaana a Lawi, mwaana a Nameliki, mwaana a Nayanai, mwaana a Nayusufu mwaana a Namatatiya, mwaana a ashinna Amosi, mwaana a Nanahumu, mwaana a Naesili, mwaana a Nanagai mwaana a Namaathi, mwaana a Namatatiya, mwaana a Nasemeini, mwaana a Nayoseki, mwaana a Nayoda mwaana a Nayoanani, mwaana a Nareesa, mwaana a Nazerubabeli, mwaana a Nashaltieli, mwaana a Naneeri mwaana a Nameliki, mwaana a Naadi, mwaana a Nakosamu, mwaana a Naelimadamu, mwaana a Nanaeri mwaana a Nayoshua, mwaana a Naelieza, mwaana a Nayorimu, mwaana a Namaatati, mwaana a Nalawi, mwaana a Nasimeoni, mwaana a Nayuda, mwaana a Nayusufu, mwaana a Nayonamu, mwaana a Naeliakimu mwaana a Namelea, mwaana a Namena, mwaana a Namatata, mwaana a Nanathani, mwaana a Adaudi mwaana a Nayese, mwaana a Naobedi, mwaana a Naboazi, mwaana a Nasalmoni, mwaana a Nanashoni mwaana a Naaminaadabu, mwaana a Naadimini, mwaana a Naarni, mwaana a Nahezironi, mwaana a Nafarisi, mwaana a Nayuda mwaana a Nayakhobo, mwaana a Naisaka, mwaana a Aburahimu, mwaana a Natera, mwaana a Nanaahori mwaana a Naserugi, mwaana a Nareu, mwaana a Napelegi, mwaana a Naeberi, mwaana a Nashela mwaana a Nakainani, mwaana a Naarfakisadi, mwaana a Nashemu, mwaana a Anuhu, mwaana a Nalameki, mwaana a Nametusela, mwaana a Nahenoko, mwaana a Nayaredi, mwaana a Namahalaleli, mwaana a Nakainamu aari mwaana a Naenoshi, mwaana a Naseeti, mwaana a Adamu, aari mwaana a Nlhuku. Yesu nkaahokolhia Uyorodani nachanre Iphumu ya Nlhuku, nkaaholhelhiya ni Iphumu mpaka uthakoni, waalhikachiye awe ni Nakare wo mahuku makhumi ncheshe. Mahuku onkhaye ayo ahottuka wo uhilhia ittu, paahi etu avireke yayo mahuku ayo nkaawolhiya ithalha. Nakare nkaamwirelha, “Wakhalhaka uwe phi Mwaana a Nlhuku, ulheehereke etu wiira alha malhuku alha athathuwe nkatte.” Nansho Yesu nkaakhulha, “Malhove Matakatifu aneera, ‘Ntu khanlhama wo ulhia nkatte vekha.’ ” Nakare nkankusha tho mpaka vachulhu ni umwooniha imwene chonkhaye cho velhaponi va. Nakare nkeera, “Kinouvaha ikuru wo chilha imwene chonkhaye chi ni urera waya. Chonkhaye chi chiri mmathathani mwaka, kathananaka ummaha ntu kinowooria. Mwakikhoromelhaka ni ukithimicha, chonkhaye chi chinookhalha chawinyu.” Yesu nkaakhulha, “iholhepiya, ‘Mwaathimicheke Athithi, Nlhuku inyu vekha aya ni uvara mitheko chaya!’ ” Nakare nkanrweeha mpaka Uyerusalemu vachulhu ishanja yo Inupa ya Nlhuku, nkeera, “Wakhalhaka uwe phi Mwaana a Nlhuku, paahi etu uthupeke mpaka vathi. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera, ‘Nlhuku noolhehera minepa chawe chiwe chuwopolheni.’ Ni vawo tho aneera wiira, ‘Anoukushani mmathathani mwaya nhiwe mwaarakalha mmalhukuni.’ ” Nansho Yesu nkaakhulha, “Iholhepiya, ‘Nhinlhikache Nlhuku, Athithi inyu.’ ” Nakare amalheke unlhikacha Yesu wo kila iphiro, nkanhiya mpaka ikatema inothananiya. Paahi Yesu ahohokolhia Ugalilaya, ni ikuru yo Iphumu ya Nlhuku yaari vamoka ni uyo. Mwaha unomwaacha nkawaawanelha mwiilhaponi mwonkhaye. Nkeettuchiha mu inupa chaya cho unlhapelha Nlhuku, nkaatotopelhiya ni attu onkhaye. Paahi etu Yesu nkaarwa Unazareti, iwani yonnuwenlhe awe, ni Nihuku no Wiittuwa nkaarwa u inupa yo unlhapelha Nlhuku thoko chaalhemalhenlhe awe. Nkeemelha ushoma Malhove Matakatifu nkaavahiya nrapalha naalhepiye Malhove Matakatifu ni anamilhohi ashinna Isaya wiira ashome. Nkaapatakulha ni ushoma vakittu valhepiye wiira, “Iphumu ya Athithi uri vamoka ni mii, ukhalhawaya ahokihika makhura wiira kaahimerie Malhove Orera amashikini. Ahokiruma kihimiache uhiyereriya attu attukiye ni woonihiya tho attu ahinoona, ni woopolha attu anohuvihiya ni uhimiacha wiira ikatema ihaaya Athithi vanohalha aya woopolha attu aya.” Yesu nkaavilhika ikitabu ni uhokolhosha wa namitheko aashunga, nkaakhalha vathi. Attu onkhaye wi inupa yo unlhapelha Nlhuku mmo nkayammweha wo miitho melhi paranda, venre awe, “Alha Malhove Matakatifu alha ahotimira lhelho, thoko chinre inyu wo wiiwa kishomaka.” Attu onkhaye nkayaachivelhiya, nkayaashangacha wiiwa malhove o nnema aahimiacha awe. Nkayaakohanacha yeeraka, “Ana ulha kahiwena mwaana a Nayusufu ulha?” Nkeerelha wiira, “Kihochuwelha wiira nnookiirelha nlhikaaniho no wiira, ‘Namirete, wiilhamiheke umwanene.’ Ni ukiirelha tho kipangache chittu mwiiwilhe inyu kipangachaka Ukapenaumu.” “Kinouhimeriani wo ikekhiaye tho wiira, anamilhohi khanolhohiya uwannyaya. “Nansho nkakiiweni, wo ikekhiaye, wahokhalha anankhwelhi enchi mwiilhaponi mu Israeli mwonkhaye mu ikatema i Naeliya, irimu vaattukiye aya, ni ipulha khayarumpe iyaakha taaru ni nusu ni ikuruna nkayaawanelha ilhapo yonkhaye. Ni Naeliya khayaarumiye wa anankhwelhi ariyoothe ahikhalhe anankhwelhi yaakhalha Userepta umwiinanoni ni ilhapo yo Usidoni. Tho, yahaawo attu enchi yaawereiya makutulha mwiilhaponi mu Israeli Naelisha vaari aya anamilhohi, nansho khaawo ntu aalhamme ahikhalhe Nanaamani, ntu o Usiriya.” Attu onkhaye yaari inupa yo unlhapelha Nlhuku veewilhe aya chiicho, nkayaarushiya. Nkayeemelhacha, nkayankhweremiha uchereshere iwani ni unkusha mpaka vachereshere mwaako wiira ankakhelhe vathi wuuthi mwaako, nansho nkaavira variyari aya ni urwaa. Paahi Yesu nkaarwa Ukapenaumu, iwani yaari Ugalilaya, nkeettuchiha attu Nihuku no Wiittuwa. Attu onkhaye yaari ashangaka chettuchiha awe, ukhalhawaya olhumacha wo ikuru. Nkaakhalha ntu o mashoka o unanara wi inupa yo unlhapelha Nlhuku mmo, akhuwelha chinene, “Niuttekenlheni hii, uwe Yesu o Nazareti? Uwilhe unoomolha? Kihochuwelha chinre awo, uwe phi karumiya ntakatifu a Nlhuku!” Yesu nkoomolha nshoka no unanara nno, “Mmaalhe munkhume ulha ntu ulha!” Nshoka nkanammulhusha ntu ulhe vathi, nkanaathama wo hinrakalhiha. Attu onkhaye nkayoomiya uwanoni olhumachaka ashineneru, “Ilha phi ishiyani vano? Wo machiri ni ikuru yolha ntu ulha nolhehera wiira mashoka o unanara, athamache, ni ayo anoothamacha!” Mwaha wa Yesu nkawaawanelha kila vakittu velhaponi vawo. Yesu nkaathama wi inupa yo unlhapelha Nlhuku nkaakelha unupani wa Nasimoni. Wowo ahokohi aya Nasimoni yaari areta iruttu, Yesu nkaahimeriya. Nkaarwa vaathalhelhiye aya ni weemelha vachereshere ikori ni woomolha ureta waathame apwiyawe ayo. Ureta nkawaalhama, nkayaachokholha waaterekhelha. Uchechilho, attu yaari ni manyampwana aya yaawereia nkayaawiihacha areta ayo wa Yesu, ni uyo nkeesheracha miono chawe kila mmoka nkayaalhamacha. Mashoka o unanara ni ayo nkaayathamacha attu enchi, olhumachaka, “Uweva phi Mwaana a Nlhuku!” Yesu nkoomolha mashoka o unanara wiira ahihokolhiache tho ni ayo khayoolhumanche tho, ukhalhawaya ahochuwelha wiira aari phi Kuristo Moopolhi. Waashelhe waya Yesu ahothama vawani vawo, nkaarwa vakittu vaari awe yeekha. Attu khayaachokholha umwaavia, vaamwonne aya, nkayanchiichiha wiira hithame uwannyaya. Nansho nkeerelhacha, “Kihophwanelhiya uhimiacha Malhove Orera o Imwene ya Nlhuku iwani chikina, ukhalhawaya Nlhuku kirumme wiira kipange yoyo ntheko uyo.” Paahi etu nkaavira eettuchihachaka attu mu inupa cho unlhapelha Nlhuku ilhapo yonkhaye yo Uyudea. Nihuku nimoka Yesu aari neemenlhe vachengweni nttiya no Genesareti, attu vaathothokanacha aya uwa uwiiwelhelhani nlhove na Nlhuku. Nkoona ikalhava pilhi vachereshere nttiya, ashinene yaari anakhuruwilhe alhokihachaka ittavi chaya. Yesu nkaawelha ikalhava imoka i Nasimoni, nkaalhepelha anene ayo wiira athame vachengweni vawo achusheriheke miholho vakani. Nkaakhalha nkalhavani mmo ni weettuchiha milhoko cha attu. Amalhiheke weettuchiha attu, nkeerelha Nasimoni, “Nchusheriheke ikalhava inyu mpaka variyari nttiya, mwarieke ittavi chinyu chiyo mwavare ihopa.” Nasimoni nkayaakhulha, “Thithi, nihoshelhelhiha wo uhipatta ittu. Nansho wo nlhove ninyu, kinokoriaa ittavi vano.” Arieke ittavi mmaashini, nkayaarulha ihopa chinchi, mpaka ittavi waatameria upaphuwa. Nkayeehana ashikhunanaya yaari ikalhava ikina, awe aakaviha. Nkayaawacha, nkayaacharihacha ihopa ikalhava pilhi chonkhaye chaatameriaka utitimira mmaashini. Nasimoni Peturo voonne aya ikhumelhenlhe, nkayankhoromelha Yesu amwiirelhaka, “Nthame vawannnyaka va, Thithi! Ki ntu o uwonya mii!” Napeturo anene vamoka ni ashikhunanaya nkayoomachiya uwanoni wo woona ihopa chinchi thoko chechiyo chaavarilhe aya chiyo. Yaari chiicho ata u Nayakhobo ni Nayohana ashaana a Nazebedayo, akavihi nanaya Nasimoni. Yesu nkeerelha, “Nhoovache mwaatti, uchokholha lhelho va nnookhalha o woopolha attu.” Nkayaapurulha ikalhava mpaka uchengweni, nkayaahiya kila ittu ni unttwara Yesu. Nkayaakhalha wiira Yesu vaari awe iwani imoka ntu mmoka aawereiya makutulha ahomwoona, nkaawa wa Yesu. Nkeewulhusha makukhu ni unlhepelha Yesu, “Thithi, mwattunaka, nnowooria ukilhamiha!” Yesu nkookolha moono awe ni ummara ntu o makutulha uyo nkaamwiirelha, “Kihothanana, nlhameke etu!” Nkanlhehera ntu uyo wiira, “Nhirwee uhimiecheshani wa attu, nansho nrweeke mweechoniheke wa opochera ishaani, mwakumiheke isadaka inyu mwiittukurie wiira nholhama thoko chilheheriye aya ni ashinna Musa.” Nansho mwaha waapannge awe Yesu nkawaawanelha kila vakittu. Attu enchi nkayaathukumana uumwiiwelhelhani ni ulhamihiya mareta aya. Nansho nkaathama ni urwaa vakittu vo yekha awe, nkaakhalha wowo anlhapelhaka Nlhuku. Nihuku nimoka Yesu aari eettuchihaka, Amafarisayo akina ni owiittuchiha Malhehero yaakhumme iwani cho Ugalilaya ni Uyudea ni Uyerusalemu, yaakhalhanche eewelhelhaka. Machiri a Athithi aari vamoka ni uyo wiira aalhamihe areta. Nkayaawa attu yankushilhe vankorini ntu o uririyacha iruttu, nkayaalhikacha unkelhiha mpaani mwaari awe Yesu. Nansho attu chenre aya wo uchara, khayoonrie ukelha mpaani. Paahi etu, nkayankusha mpaka vachulhu nchaara, nkayaakhunulha nivatho wiira anvirihe ni ikori awe mpaka vaari awe Yesu. Yesu vonne awe yoyo nrima aya uyo, nkaamwirelha ntu o ririyacha moono uyo, “Uhohiyereriya uwonya wao, mpwana aka.” Owiittuchiha Malhehero ni Amafarisayo nkayaachokholha wiikoha ashineneru, “Ana phi mpani yolha nonlhava Nlhuku ulha! Nlhuku vekha awe phi nohiyerera uwonya!” Yesu ahochuwelha ichuku chaya, nkeera, “Nlhatu waani wo uchukulhacha munrimani chiicho? Vaalhuwilhe vayi ana, wiira, ‘Uwonya winyu uhohiyereriya,’ ama wiira, ‘Munkweke nrweeke?’ Kinowoonihani etu wiira, Mwaana a Ntu hanaa ikuru velhaponi va yo uhiyerera uwonya wa attu.” Paahi etu nkaamwiirelha ntu o moono wo uririyacha ulhe, “Kinoohimeriani wiira, munkweke, mwiirieke nkori inyu nhokolhieke uwani!” Vavawo vavawo ntu ulhe nkeemelha attu yoonaka, nkaakusha nkori waarupelha awe, nkaahokolhia uwannyawe, anthimichaka Nlhuku. Attu onkhaye nkayaahalha malhaku mwaari! Aari yoovaka, nkayanthimicha Nlhuku yiiraka, “Nihoona chittu cho ushangiha lhelho!” Yamalhekeru, Yesu nkaakhuma vathe nkaamwona ntu aalhiviha ikhodi eehaniya Lawi, nakhanlhe vanupani vaalhiviha awe ikhodi. Yesu nkaamwiirelha, “Nkittware.” Nalawi nkayeemelha, nkayaahiya kila ittu ni unttwara Yesu. Yamalheke Nalawi nkayanterekhelha Yesu yolhia yo uchechilho, ni alheto yaalhalheiye yaari attu olhiviha ikhodi enchi aakhanlhe unlhiana Yesu vamoka ni attu akina. Amafarisayo akina ni owiittuchiha Malhehero nkayaachukulha, nkayaakoha owiittucha a Yesu yeeraka, “Chani woonaka mwaatti nnolhia ni uwuria vamoka ni attu o ulhiviha ikhodi ni attu o uwonya?” Yesu nkaakhulha, “Attu arii akumi khanaavia abwana mganga, ihikhalhe areta phi naavia. Akiwiilhe u weehanani attu anopanga chittu cho urera wiira akhorome, nansho attu o uwonya.” Attu akina nkayaamwiirelha Yesu, “Owiittucha a Nayohana anoottuka venchi ni ulhapelha, ni owiittucha a Amafarisayo anopanga chiicho, nansho owiittucha inyu anolhia ni uwuria.” Yesu nkaakhulha, “Chani attu alhalheiye u arusini ahophwanelhiya uttuka abwana arusi anari vavawo? Mena! Nansho nihuku ninoowa abwana arusi vanowa aya uthamihiya, vavawo attu phi nowa aya aattuka.” Yesu nkaahimeria tho nna nlhikaaniho nna, “Khaawo ntu neesha imbaati yo naanano vachulhu ikuwo yoothalha. Eeraka chiicho, noothepiha ikuwo iyo waahuwa, ni imbaati iyo khinaathana ni ikuwo yo khalhayi. Chiicho khaawo ntu nohelha idivai yoochasha ntumpa wo nrapalha wo wuulhuvalha, ukhalhawaya idivai yoochasha iyo inoopwesha ntumpa uyo ni urihiaa. Nansho, idivai yoochasha inohelhiya mu nrupa nkumi! Khaawo ntu nothanana uwuria idivai ihinachasha amalhihaka uwuria idivai yoochasha. Attu aneera, ‘Ittu yo khalhayi phi nlhoka chinene.’ ” Yesu aari etakachaka mmamatani Nihuku no Wiittuwa. Owiittucha awe nkayonthacha machashi o meelhe, nkayaatikitta ni ukhuura imbeyu chaya. Amafarisayo akina nkayaakoha, “Nlhatu waani upanga ittu ichiichihiye ni Malhehero wiira ihipangiye Nihuku no Wiittuwa?” Yesu nkaakhulha, “Ana khannashoma yaapannge aya Adaudi ni ashikhunanaya vaawolhiye aya ithalha? Ahokelha Inupa ya Nlhuku, nkayaalha mikatte chaakumihiye isadaka wa Nlhuku, nkayaalhia, ni waakawelha ashikhunanaya. Mikatte chaachiichihiye ulhiya ni attu akina yaakhihale opochera ishaani vekha aya.” Yesu nkaamalhiha eeraka, “Mwaana a Ntu phi Mwanene Nihuku no Wiittuwa.” Nihuku no Wiittuwa nikina, Yesu ahorwaa wi inupa yo unlhapelha Nlhuku ni wettuchiha attu. Ahokhalha mwommo ntu o moono wo uririyacha. Owiittuchiha Malhehero akina ni Amafarisayo nkayaavia nlhatu wo mwootheria wiira hotteka, paahi etu nkayammweha paranda yoone yakhalhaka nonlhamiha ntu uyo Nihuku no Wiittuwa. Nansho Yesu ahochuwelha ichuku chaya nkaamwirelha ntu ulhe, “Munkweke mmweeke. Mweemelhe uholho unouno.” Nkeemelha nkaawa uholho. Paahi Yesu nkeerelha, “Kinoukohani mwaatti, Ikekhia ihu inaacha Nihuku no Wiittuwa inonilhehera nipangekeni lhelho? Upanga ittu yo urera ama yo uhilhoka? Woopolha ukumi wa ntu ama wiiva?” Nkaaweha attu onkhaye yaari vavawo, nkaamwirelha ntu o moono wo uririyacha ulhe, “Wookolheke moono awo uyo.” Nkookolha, nkawaalhama nkawaakhalha nkumi tho. Nansho attu yanvenga Yesu nkayaathunalhacha, nkayaakhalha ashineneru yaaviaka nlhatu wo umwiiriha Yesu. Yesu nkaarwa umwaakoni ulhepelhani, nkaashelhelhiha wowo anlhapelhaka Nlhuku. Waashelhe waya, nkeehanacha owiittucha awe ni waathanlha khumi ni elhi, ehanne awe akarumiya, Nasimoni aavanhe awe nchina Napeturo ni ahima aya Naandorea ni Nayakhobo ni Nayohana ni Nafilipo ni Nabatolomayo Namatayo ni Natomaso ni Nayakhobo ashaana a Alufayo ni Nasimoni eehaniya nnenchi Nayuda mwaamwanaa Nayakhobo ni Yuda Isikariote, anthuminhe Yesu. Vaakhuruwilhe awe umwaakoni ni akarumiya awe, nkeemelha ni waaphwanya owiittuchiha awe enchi anathothokanne vamoka. Yayo yaari attu yaakhumme ilhapo cho Uyudea ni Uyerusalemu ni iwani cho umbwaani cho Utiro ni Usidoni, aawachilhe umwiiwelhelhani ni uwa uulhamihiyani mareta aya. Attu yaahuvihiya ni mashoka o unanara ni ayo ahowaacha uulhamihiyani. Attu onkhaye yaari athananaka inakhalhaka uvara mwiinjiro wawe, ukhalhawaya machiri aari ankhumaka ni waalhamiha attu onkhaye. Yesu nkaaweha owiittucha awe nkeera, “Nhoreeriya mwaatti nnohuvelha unchuwelha Nlhuku va, umwene wa Nlhuku phi wawinyu! Nhoreeriya mwaatti nnowolhiya ithalha va, ukhalhawaya nnoowa mwaawonihiya! Nhoreeriya mwaatti nnonlha vano, ukhalhawaya nnoowa mwaathiaa ni uteelhiya!” “Nhoreeriya mwaatti vanopangelhiya inyu ichimwa ni attu, okhotakani, oruwanakani ni uheulhacha nchina ninyu wiira nhopanga ittu yo uhilhoka wo nlhatu wo Mwaana a Ntu! Nteelhiyeke vanohalha aya ukhumelhelha yayo, ntapelhelheke wo ushangarara, ukhalhawaya wo ikekhiaye nhoshungeriya nttuvo nulhupalhe wiirimu. Kwaani ata manyaapwiiya aya aapannge chiicho, waapangelha anamilhohi a Nlhuku. Nansho nhothapana mwaatti attu o nhakhu va, ukhalhawaya nhomalha upuha! Nhothapana mwaatti nnorupalha vano va, ukhalhawaya nnoowa mwaawolhiya ithalha! Nhothapana mwaatti nnothiaa vano va, ukhalhawaya nnoowa mwonlha ni uthuthelha!” “Nhothapana mwaatti vanototopelhiya inyu ni attu, ukhalhawaya manyaapwiiya aya ahaapangelha chiicho anamilhohi o woothacha.” “Nansho kinouhimeriani mwaatti nnokiiwa va, mwaattuneke attu anoupangelhani ichimwa, mwaalhapelhelheke ibarakha anoulhavani, mwaalhapelhelheke attu anoupangelhani ichimwa. Ntu owaatakani nrama ninyu nimoka, munhiyereke owatekeni nikina no nayelhi nno, ntu othurulhakani nikoti ninyu, munhiyereke ni mwiinjiro winyu. Ntu noovekelhani mummaheke, ntu akushaka nhakhu inyu nhintware wiira ohokolhoshereni. Chineera inyu wo uthanana wiira mpangelhiye ni attu, mwaapangelheke ni ayo chiicho.” “Mwaattunaka attu anouttunani vekha aya, nnohalha chani upochera nnema? Ata attu o uwonya anaattuna attu anaattuna aya! Mwapangaka moombone wa attu anoupangelhani moombone, chani nnohalha upatta chani ibarakha? Ata attu o uwonya aneera chiicho wa attu anaapangelha moombone! Vavawo mwaashimihaka attu nnokhulhuvelha wiira anouhokolhosherani, nnohalha upatta chani ibarakha? Ata attu o uwonya anaashimiha attu anaahokolhoshera! Mena! Mwaattuneke amalhaponi inyu ni waapangelha moombone, mwaashimiheke nhikhulhuvelhaka uhokolhosheriya. Vavawo nnoowa mwaapatta nttuvo mwinchi, ni ukhalha ashaana a Nlhuku Mulhupalhe Chinene. Ukhalhawaya ri o uwiiha mpuha wa attu ahichuwenlhe ushukuru ni o unanara mirima. Nkhalheke attu o kiriri thoko Athumwaninyu chiri aya o ikiriri.” “Nhaahukumulhe attu akina, Nlhuku khanowa ohukumulhani, nhaakuphulhache attu akina, ni inyu nhiwe mwaakuphulhachiya, mwaahiyerereke attu akina, Nlhuku ohiyererekeni ni inyu. Mwaavaheke attu akina, Nlhuku nouvahani ni inyu. Chiicho etu nnoowa mwaapochera wo winchiva chinene, nikaviho mmathathani mwinyu. Maphimelho inyu wa attu, phi maphimelho nnohalha inyu uphimelhiya ni Nlhuku.” Yesu nkaahimeria nna nlhikaaniho nna, “Ntu ohoona khanooria unholhelha ntu ohoona nanawe, eeraka chiicho, onkhaye elhi ayo anootumbuchira munlhikitini. Khaawo owiittucha naapwaha owiittuchiha awe, nansho owiittucha amalhaka wiittucha phi nolhikaana awe ni owittuchiha awe.” “Nlhatuni etu no woona ikokholha nnithoni mwa nhima inyu uno nhoonaka nipattu niri nnithoni mwinyu mwaanene? Nnohalha wiira chani wa nhima inyu, ‘Nhima aka nkankani kuuthamihe ikokholha nnithoni mwao,’ nansho nhithamihaka nipattu niri nnithoni mwinyu mwaanene? Mwa anafiki inyu! Nthamiheke thoko nipattu nnithoni mwinyu, vavawo phi nohalha inyu wooria uthamiha ikokholha nnithoni mwa munninyu.” “Mwiri wo ukonda khunemma pufia, mena mwiri wo uhikonda khunemma maphepu oombone. Mwiri uriwoothe unchuwania wo maphepu unemma aya, khavanooria urukulha ittini munrokani ama urukulha izabibu va mwiri wo miiwa. Ntu o nrima woombone nopanga mitheko choombone chiri munrimani mwawe, ntu o uhilhoka nopanga chittu cho unanara chiri munrimani mwawe. Malhaku anoolhumacha chittu chichanre munrimani.” “Nlhatuni no ukiihana mii, ‘Thithi, Thithi,’ uno nhipangaka thoko chineera aka wo ulheherani? Ntu nokiweelha ni wiiwelhelha malhove aka ni uvarechesha Kinouhimeriani chiri awe. Nokhalha thoko ntu, notheka inupa awe, athipaka chinene ni utheka nsingi vamwalhani. Mwoolhoko nkawaapaphulha maashi ni ukhita inupa iyo nansho kayaatikhinyelhe, ukhalhawaya yaaholhipihiya vaathekiya aya. Nansho ntu riyoothe neewa malhove aka wo uhivarechesha, nokhalha thoko ntu notheka inupa awe wo uhithipa nsingi vathi, maashi atikhinyeke inupa iyo, yahowulhuwa phiyaru wo nkhito urrrr!” Yesu amalhiheke waahimeria attu yayo malhove onkhaye ayo, nkaarwa iwani yo Ukapenaumu. Nholhelhi o manyaasikari o Urumi ahaana namitheko anttuna aya chinene, yoyo aari nreta chinene amwaatameriaka nookhwa. Nholhelhi uyo veewilhe aya mwaha wa Yesu, nkaaruma ashulhupalhe Ayahudi amwiirelhe awe anlhamiha namitheko awe uyo. Nkayaarwaa wa Yesu ni ummenda, ampepechaka wiira, “Yolha ntu ulha hophwanelhiya wiira mwankavihe. Noottuna ilhapo ihu, tho honikaviha utheka inupa yo unlhapelha Nlhuku.” Paahi etu Yesu nkaattukana. Vaari awe naatamenrie vawani, nholhelhi uyo nkaaruma attu anhimerie Yesu wiira, “Thithi, mii akiphwanelhiye wiira inyu nkelhe unupani waka, phi nlhatu etu akoonrie uwa kimwanene uwiihanani. Mulhumacheke nlhove tu, namitheko aka noolhama. Mii kimwanene, ki ntu o ipilhi wa attu akina, kihanaa ikuru yo wemelhelha manyaasikari. Kamwiirelhaka mmoka, ‘Nrweeke!’ Khurwaaka, nkina kamwiirelhaka, ‘Nkaawa va!’ Khuwaaka, kaarumaka anamitheko aka, ‘Mpangeke ilha!’ Khupangaka.” Yesu nkaashanga veewilhe awe nna nlhove nna, nkaarukunuwa ni weerelha attu anttwara ayo, “Kinohimia wiira, akinapacha woona nrima thoko ulha, ata mwiilhaponi mu Israeli mwonkhaye!” Anamitheko nkayaahokolhiacha waarumiye aya ni umphwanya karumiya nreta ulhe nalhamme. Kaanyuma vakani, Yesu nkaarwa iwani yeehaniya Unaini, aattukanaka vamoka owiittucha awe ni mphingo mulhupalhe wa attu. Vaaphiya awe wowo, nkaakumaana attu aarwaa unvithani ntu. Ntu aakhwilhe uyo aari mwammirawo o yekha wa anumwane, yaari anankhwelhi, avelhelhiyaka ni nlhoko mulhupalhe wa attu. Athithi vonne aya anankhwelhi ayo, nrima waya nkawaakelhiya ihuzuni yo woonelha ikiriri anankhwelhi ayo, nkeerelha, “Nhunlhe.” Nkaachushera, nkaapaapelha ikori yaatheshelhiye ntembo uyo, attu aawelhe ayo nkayeemelhacha. Yesu nkeera, “Mmirawo! Kinowiirelha wiira, wunkweke!” Mmirawo aakhwilhe uyo nkaakhalha ni uchokholha wulhumacha, Yesu nkanhokolhosha wa anumwane. Attu onkhaye nkayoovacha chinene, nkayanthimicha Nlhuku, yiiraka, “Namilhohi a Nlhuku mulhupalhe honikhumelhelha! Nlhuku howa uwoopolhani attu awe!” Yoyo mwaha waapannge awe Yesu uyo, nkawaawanelha ilhapo yo Uyudea yonkhaye ni ilhapo chaatamana aya. Owiittucha a Nayohana nkayaahimeria Nayohana yoyo mwaha wonkhaye uyo. Nayohana etu, nkaaruma owiittucha ya elhi arwee yaakohe Athithi wiira, “Chani inyuva phi alhe aahimiye ni Nayohana wiira, phi nowa ama naaweherereke akina?” Paahi vaaphilhe aya wa Yesu, nkayeera, “Nayohana Obatiiza ahoniruma nuukoheni wiira inyuva phi alhe aaromonlhe aya wiira haawo nowa ama nimmweherereke ntu nkina?” Yeyo ikatema iyo Yesu aari aavahaka attu enchi nnema wo ulhamihiya mareta aya, ikwerere ni mashoka o unanara ni waattukulha miitho attu ohoona. Nkaakhulha akarumiya a Nayohana wiira, “Nhokolhieke mwaahimerieke Nayohana chittu chonne inyu, attu ohoona anowoona, attu oheeta anoweeta, attu o makutulha anoolhamihiya, attu ohiiwa anowiiwa, attu akhwilhe anoohihimushiya ni attu anokwana anoohimeriya Malhove Orera. Ahoreeriya attu ahiri ni nipampa ni mii!” Owiittucha yaarumiye ni Nayohana vaathamanche aya, Yesu ahochokholha waahimeria attu mwaha unaacha Nayohana, “Vaarwelhe inyu u Nayohana uthakoni ulhe, mwaanyihera wiira nnokowoonani? Nthalhe utikhinyiyaka ni iphioo? Mwaanyihera anoonieke chani? Thoko ntu warenlhe ikuwo chorera? Attu anowara chittu cho nthimicho ni ukhalha apuhaka yayo anokhalhacha uttato! Nkihimerieke etu, mwaakenlhe woonani? Woona anamilhohi a Nlhuku? Eiyo, nansho nkamwoona chaathempe anamilhohi a Nlhuku. Ukhalhawaya Nayohana phi alhe ahimiye ni Malhove Matakatifu wiira, ‘Nlhuku heera, Kinonruma karumiya aka oholhelheni akooroshe iphiro inyu.’ ” Yesu nkeera tho, “Nayohana phi olhupalhe waapwaha attu onkhaye apanche ukhalha velhaponi va. Nansho ntu ri mwankani nhina Imwene ya Nlhuku phi mulhupalhe waapwaha Nayohana Obatiiza.” Attu onkhaye nkayaamwiwa, attu aalhiviha ikhodi nkayaarumelhelhacha ni utotopelha mitheko choombone cha Nlhuku, akhalhaka phi attu yaapochenre ubatiizo u Nayohana. Nansho Amafarisayo ni owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa ahokhotacha unrumelhelha Nlhuku, ni ukhota ubatiiziya ni Nayohana. Yesu nkeera tho, “Vano etu, kinohalha ulhikaaniha ni ittu yaani ilha iyari ilha? Attu aya ari thoko chani? Ari thoko ashimirawo aakhalhanche mmapuwani nnopangiya maronda ni wiichiirelha ashineneru, ‘Nahowopelhani ikoma nansho khamwenne! Naheepa ichipo cho nunlhiho nansho khamwonlhilhe!’ Nayohana Obatiiza yahowa, ahottuka, khaawunrie idivai, mwaatti nkamweera, ‘Mmwooneke, ri ni nshoka no unanara!’ Mwaana a Ntu nkaawa, nkaalhia ni uwuria, ni mwaattiva nkamweera, ‘Nkamwooneni yolha ntu ulha! Ntu o menyekha ni uhapalhiya, mpwana aya attu anolhiviha ikhodi ni attu o uwonya!’ Irusho cha Nlhuku, inakhalhaka chiicho, chinohimiecheshiya wiira cho ikekhia ni attu anrumelhelha.” Afarisayo yahonlhalhia Yesu wiira alhie yolhia vamoka ni ayo, nkarwaa uwannyaya nkaakhalha ulhia yolhia. Yeyo iwani iyo ahokhalha opani amoka aapangacha chittu cho uhilhokalhoka. Nkayeewa wiira Yesu aari alhiaka yolhia wa Afarisayo, nkayaakusha ichupa yo malhuku o alabasta yaachanre makhura o unukhelha nkayeemelha amwaatameriaka Yesu uno onlhaka, nkayaammorihelha miithori chaya, vamietoni. Nkayaapoholha ni ikharari mmuruni, nkayaanukhanukha, nkayanhikahika makhura o unukhelha ayo. Afarisayo ayo vonne aya, nkayeera munrimani mwaya, “Ulha ntu ulha akaari namilhohi, anochuwelha chiri aya alha opani anommarakacha alha, aanachuwelha chiri aya ntu o uwonya!” Yesu nkoolhumacha eeraka, “Nasimoni, kihanaa nlhove no uhimeriani.” Afarisayo nkayaakhulha, “Aye, Owiittuchiha, nkihimerieke.” Yesu nkeera, “Ahaawo attu elhi yaashimme nchurukhu wa ntu. Mmoka aashimme nchurukhu idinari imia nthanu ni nkina aashimme nhakhu idinari makhumi nthanu. Attu ayo voochenlhe aya ulhiva, aheehanacha ni waahiyerera milhatu chaya onkhaye. Paahi etu, wa yayo attu elhi ayo, phuuyi nohalha waattuna chinene attu aashiminhe nchurukhu alhe?” Nasimoni nkayaakhulha, “Mii kinoona wiira, ntu aahiyereriye nchurukhu mwinchi ulhe, phi nohalha unttuna chinene yoyo ntu uyo.” Yesu nkeera, “Vavawo nhohukumulha rata.” Nkaarukunuwelha opani alhe nkeerelha Nasimoni, “Nnoowona alha opani alha? Vaawilhe aka unupani winyu, khamwaakivanhe maashi o ukhucha mieto chaka, nansho alha opani alha ahokikhuchiha inyaa ni miithori aya nkayaapoholha ni ikharari chaya. Khankipochenre rata ni ukibuusu, nansho alha ikatema yonkhaye ari vaa vamoka ni mii. Khankivanhe makhura o wiihika mmuruni, nansho alha ahokootiha makhura o unukhelha mmietoni. Kinouhimeriani wiira, uttuna woninhe aya uhaapanga ahiyereriye uwonya waya wonkhaye. Nansho nohiyereriya makani, yoyo nottuna vakani.” Yesu nkeerelha opani alhe, “Nhohiyereriya uwonya winyu.” Attu akina yaakhalhanche vayolhiani vawo, nkayoolhumacha ashineneru, “Phi ntu ani yolha, naahiyerera attu o uwonya ulha?” Nansho Yesu nkeerelha opani alhe, “Nrima inyu uhowoopolhani, nrweeke wo mpuha.” Athameke vavawo, Yesu ahorwaa nkwaha wo mmawani ni ittoko ahimiachaka Malhove Orera o Imwene ya Nlhuku. Akarumiya awe khumi ni elhi yaari anttukanaka. Tho, akina yaari manyopani oomolhelhiye mashoka o unanara ni Yesu ni ulhamihiya mareta aya. Yayo phi anganya Amariamu eehaniya Magidalena, omolhelhiye mashoka saba, Nayoana mahanu a Nakuuza attu aapanga ntheko upuwani u Naherode, Asusaana ni manyopani enchi akina aakumiha nhakhu waya unkavihera Yesu ni owiittucha awe. Milhoko cha attu nkachaarwa wa Yesu chikhumaka iwani imoka baada ye ikina. Vaari aya anachanre, Yesu nkaahimeria nna nlhikaaniho nna, “Ahokhalha ntu mmoka aarweelhe uwaalhani imbeyu cho meelhe. Vaalha awe aari amichaka, nkachaakhalha chaamonre vaphironi, nkachaanyikalhachiya na attu, ni ashinuni o wiirimu nkayaalhiacha. Chikina chaamorenlhe vamwalhani, vaamenlhe aya nkachaanyalha, ukhalhawaya ittaya khayaari ni maashi. Imbeyu chikhwawe chaamorenlhe vaari ittaya yoombone, chahomelha ni utiyelhelhiya ni miiwa. Chikina chaamorenlhe vachaayirani chinene, minyepu nkachonnuwa ni uyara meelhe, kila nchashi imbeyu imia imoka.” Yesu nkaamalhiha eeraka, “Ri ni maaru eeweke!” Owiittucha awe nkayankoha Yesu maana o yayo malhikaaniho ayo, ni uyo nkaakhulha, “Irusho cho uchuwelha chittu cho Imwene ya Nlhuku nvahiye mwaattiva, nansho attu akina yayo anohalha uchuwelha wo malhikaaniho, vano anooweha nansho khanoona, anowiiwa nansho khanowa aachuwelha. “Maana o nlhikaaniho nno phi wiira, imbeyu phi nlhove na Nlhuku. Imbeyu chaamonre vaphironi chinooniha attu aneewa, nansho Nakare noowa ni ukusha nttenga uyo mmamirimani mwaya wo waachiichiha wiira ahirumelhelhe ni woopolhiya. Imbeyu chaamonre vamwalhani chinooniha attu aneewa nttenga ni upochera ateelhiyaka munrimani. Nansho khachinkhalha ni mithithaari nhina mwaya, anorumelhelha wo ikatema ikani, ni ulhikachiya wawaakaru anowulhuwa. Imbeyu chaamonre vamiiwani chinokhalha phi attu onkhaye aneewa, nansho nipampa ni nikakata ninowaakelha ni waatiyelhelha wiira ahiyare. Imbeyu chaamorenlhe vachaayirani chinooniha attu aneewa nttenga ni upochera wo nrima worera, ni ayo khuvilhelhaka mpaka vanoyara aya maphepu oombone. “Attu khanoparihelha ikhandiri ni ukhuneelha ittutu ama weesha nkhwikwichiri. Nansho anothomia vachulhu ikiango, wiira attu yoone nthuko aya uyo amwalheelhiye. “Ittu iriyoothe ivithiye inowa yaawiihiya voonene, ni ittu iriyoothe ikhuneelhiye inowa yaapatakulhiya ni uwiihiya voonene. “Nhiittialhe, mmweheke rata chittu chineewa inyu chiyo, ukhalhawaya attu ari ni ittu anowunchereriya, nansho attu ahirina ittu, ata ikani anaanyihera aya wiira ahanaa iyo inookushiya.” Vavawo anumwanawe Yesu vamoka ni ashihima awe nkayaawa, nansho ahoochelha umwaatameria wo nlhatu no uchara attu. Ntu mmoka nkaamwirelha Yesu, “Anumwaninyu ni ashihima inyu arii vathe vawo anothanana uwoonani.” Yesu nkeera, “Anumwanaka ni ashilhoko aka ari phi attu onkhaye aneewelhelha malhove a Nlhuku ni uvarechesha.” Nihuku nimoka Yesu ahowelha nkalhavani owiittucha awe nkayanttwara, nkeerelha, “Nngwee nilhapuwe nttiya nirwee ukhopelhelhe.” Paahi etu nkwaha nkawaachokholha. Mphironi, Yesu ahowolhiya ikhove nkaarupa. Vahipinche, iphioo yo machiri nkayaawuka munttiyani, ikalhava nkayaachokholha uchara maashi, ni attu onkhaye yaari ntatakoni. Owiittucha nkayanrwelha ummushani, yeeraka, “Owiittuchiha, Owiittuchiha! Niri ntatakoni!” Yesu nkonkwa ni umaalhiha iphioo ni iyo nkayaamaalha, nttiya nkanaakhalha shiriri. Nkaakoha owiittucha, “Uri vayi nrima inyu?” Nansho yaari anoomiye uwanoni yoovachaka, yeerelhanaka ashineneru, “Phi ntu ani yolha? Nochachera iphioo ni mawimbi wiira chimaalhe, ni chiyo chinomwiiwelhelha!” Yesu ni owiittucha awe nkayaaphiya iwani yo Ugerasi, inowehana ni nttiya no Ugalilaya. Vaakhuruwa awe umbwaani, nkankumaana ntu mmoka o mashoka o unanara. Wo iyaakha chinchi, yoyo ntu uyo aari eetaka wo uhiwara ikuwo hikhalhaka uwani, alhokelhaka umahiyeni. Vaamwonne awe Yesu, nkaakhuwelha, eewulhushaka vamietoni vawe, ni ukhuwelhacha, “Yesu, Mwaana a Nlhuku Mulhupalhe Chinene! Unothanani uwannyaka? Kinoulhepelha wiira, uhikoomolhe!” olhumacha chiicho ukhalhawaya Yesu ahoolhumacha nlhove no ulhehera uthama nshoka nno. Ni nenno nshoka nno naari nimmaraka ikatema chinchi, ata vaattukiya awe mittondoro wiira heetakache aari akwatulhachaka, attawihiyaka ni nshoka no unanara nno wiithuphini. Yesu nkankoha, “Nchina ninyu apani?” Nkaakhulha, “Nchina naka ‘Nlhoko,’ ” ukhalhawaya mashoka enchi aari anankenlhe. Mashoka nkayanlhepelha Yesu wiira, hilhehere wiira oomolhelhiye unaminepa unohalha aya utwarushiya. Vavawo vakittu vawo vaari vahuwiyaka ikulhuwe, chilhiachaka umwakoni. Paahi mashoka nkayanlhepelha Yesu wiira aahiye akelhe nkulhuweni, ni uyo nkaahiyerera. Mashoka nkayankhuma ntu ulhe ni ukhelha nkulhuweni. Mphingo wonkhaye wo ikulhuwe nkawaattawelha vathi uhito ni ukelha chititimiraka mmaashini. Attu yaahuwacha ikulhuwe ayo nkayaattawacha, vonne aya ittu ikhumelhenlhe, ni urwaa uwanelhihani mwaha uyo mmawani ni mmamatani mwonkhaye. Attu nkayaawa yoone chikhumelhenlhe. Vaaphilhe aya wa Yesu, nkayamphwanya ntu aakumihiye mashoka nakhanlhe vamietoni va Yesu, nawanre ikuwo ni irusho chinankhanlhe rata mmuruni, attu onkhaye nkayoovacha. Alhe yonne, nkayaahimiachera akhunanaya chinre awe wo ulhamihiya mashoka wa ntu ulhe. Attu o iwani yo Ugerasi ayo nkayoovacha chinene. Nkayanlhepelha Yesu wiira athame. Paahi etu nkaawelha ikalhava nkaathama. Ntu aalhamihiye mashoka ulhe ahonlhepelha Yesu wiira, “Ni mii nkittukane.” Nansho Yesu nkankhotelha, amwiirelhaka, “Nhokolhieke uwani mwahimieke chipangelhiye inyu ni Nlhuku.” Ntu uyo nkaavira mmawani ahimiachaka chinre awe wo upangelhiya ni Yesu. Yesu vaahokolhelhe awe ukhopelhelhe nttiya, attu yahompochera, ukhalhawaya yaari ammwehereraka. Paahi ntu eehaniya Yairo nkaawa, aari nholhelhi neemelhelha inupa yo unlhapelha Nlhuku. Nkeewulhusha makukhu ammekelhaka Yesu wiira arwee uwannyawe, ukhalhawaya mwaamwanaya o vekhawe, mwamwalhi o malhipa o iyaakha khumi ni pilhi aari nnookhwani. Yesu vaari awe arwaaka, attu yaari anthothokelhaka uno ni uno. Mmoka aya aari opani amoka aawereiya ireta yo ukhuma iphome, nchorochoro wo iyaakha khumi ni pilhi, amalhihaka nhakhu aya uvira mmireteni, nansho ahilhamaka. Nkayanttwara Yesu utulhi, nkayaavara ikuwo awe, iphome nkayaamaalha vavawo vavawo. Yesu nkaakoha, “Apani akivanre?” Kila ntu nkaakhota, ni Napeturo nkayeera, “Owiittuchiha, attu ahourukureriani uno ni uno!” Nansho Yesu nkeera, “Hawo ntu kivanre, kihochuwelha ukhalhawaya machiri ahokikhuma.” Opani alhe vonne aya wiira khanooria wiivitha, nkayeewiha uno athukhumelhaka ni wiiwulhusha vamietoni va Yesu. Nkayeehimiacha vaattuni vawo, ahimiachaka nlhatu waani wo uvara mwiinjiro ni chinre aya wo ulhama ikwerere aya. Yesu nkeera, “Mwaamwanaka, nrima ao uhoolhamiha. Urweeke wo mpuha.” Yesu voolhumacha awe chiicho, karumiya aya o weemelhelha inupa yo unlhapelha Nlhuku nkaawa, nkeerelha, “Mwamwalhi inyu hokhwa, nhaahuvihe tho Owiittuchiha ayo.” Nansho Yesu nkeewa, nkeerelha Nayairo, “Nhoove, mpisheke nrima, noolhama.” Vaaphilhe aya vanupani, nkaachiichiha ntu unkelhana mpaani ahikhalhe Napeturo ni Nayohana ni Nayakhobo ni manyanaangoro o mwalhi uyo. Kila ntu vavawo aari onlhaka umunlhelha mwalhi uyo. Yesu nkeera, “Umaalhiye uhuunlhiye. Mwalhi ulha kanakhwa, howiraka urupa!” Attu onkhaye nkayanthiacha, ukhalhawaya yaari achuwelhaka wiira hokhwa. Nansho Yesu nkammara moono nkeera, “Mwalhi, wunkweke!” Nrima awe nkawanhokolhelha, nkonkwa, Yesu nkaalhehera wiira avahiye yolhia. Manyanaangoro awe yaari anashannge, nansho Yesu nkaalhehera wiira ahinhimerie ntu riyoothe mwaha ukhumelhenlhe. Yesu nkeehana owiittucha khumi ni elhi alhe, nkaavaha machiri ni ikuru yo woomolha mashoka o unanara ni waalhamiha areta. Paahi nkaaruma yayo khumi ni elhi ayo avire ahimiachaka Imwene ya Nlhuku, ni waalhamiha areta onkhaye. Nkeerelhacha, “Nhikushe ittu iriyoothe munkwahani, nhiwie ikopo mena nrupa mena mashurupu mena nchurukhu, ni mena mmoka inyu hikushe mwiinjiro wo nayelhi. Inupa iriyoothe inohalha inyu upocheriya iyo, mwakhalheke vavawo mpaka vanohalha inyu uthama vawo. Vahinopocheriya uhimiechesha winyu, mwathameke yeyo iwani iyo ni ukukutta ntukurukhu nnyaani wo waamuka.” Owiittucha nkayaathamacha nkayaarwa mmawani, ahimiachaka Malhove Orera o Imwene ya Nlhuku ni waalhamiha attu awereiya. Naherode Amwene o Ugalilaya veewilhe aya chittu chaapangiaa, nkayoova, ukhalhawaya attu akina yeera wiira Nayohana Obatiiza ahohihimmwa. Attu akina eera wiira Naeliya ahoonia, akina yiiraka anamilhohi o khalhayi ahohihimmwa. Naherode nkayeera, “Nayohana kihaahitha, nansho ulha ntu kinomwiiwaaka ulha phi mpani?” Nkayaathanana umwoona Yesu. Akarumiya yahokolhieke, nkayanhimeria Yesu kila ittu yaapannge aya. Nkaakushacha nkayaarwa iwani yo Ubethsaida. Attu vanchuwenlhe aya, nkayanttwara. Nkaapochera, nkoolhumacha mwaha wo Malhove Orera o Imwene ya Nlhuku, ni waalhamiha mareta yaarina aya. Nchuwa veelha aya, akarumiya khumi ni elhi nkayanrweelha ni unhimeria wiira, “Mwaahiyeke attu ayo ahokolhiacheke uwannyaya ni uvira yaaviaka yolhia mmawani ni mmamatani, yaavie yolhia ni mapuro o urupa, ukhalhawaya vari ihu va vauthakoni.” Nansho Yesu nkeera, “Mwaavaheke yolhia mwaattiva.” Nkayaakhulha, “Ittu nirina ihu iri mikatte nthanu ni ihopa pilhi. Chani nirweeke nathumeke yolhia yo waavaha attu onkhaye alha?” Attu yaari vavawo aari alhopwana maelufu nthanu. Yesu nkeerelha owiittucha awe, “Mwaakhalhiheke attu vathi milhoko cha attu makhumi nthanu kila nimoka.” Owiittucha yamalheke waakhalhiha attu mmapuroni, Yesu nkaakusha mikatte nthanu ni ihopa pilhi, nkaaweha wiirimu, nkalhapelhelha ibarakha, nkaamianihacha, nkaavaha owiittucha yaakawelhe attu. Attu onkhaye nkayaalhia, nkayaawonacha, ni owiittucha nkayaarokottacha mahalhahalha aahanlhe, nkayaachariha ni ukusha makaya khumi ni melhi. Nihuku nimoka Yesu aari alhapelhaka vekha awe, owiittucha nkayaawacha, nkaakohacha, “Ana attu aneera mii phi mpani?” Nkayaakhulhacha yiiraka, “Akina aneera, Nayohana Obatiiza, akina aneera Naeliya, ni akina aneera inyuva mmoka a anamilhohi o khalhayi hihimmwe.” Nkaakoha, “Ni inyu mwaatti chani, nneera mii phi mpani?” Napeturo nkayaakhulha, “Inyuva phi Kuristo Moopolhi thanlhiye ni Nlhuku.” Paahi Yesu nkaachiichiha wiira ahinhimiachere ntu riyoothe yoyo mwaha uyo. Nkaahimeria tho, “Mwaana a Ntu nowa utwarushiya ni ukhotiya ni ashulhupalhe ni opochera ishaani olhupalhe ni owiittuchiha Malhehero. Noowa eeviya nansho nihuku no neraru nowa uhihimmwa.” Nkeerelha attu onkhaye, “Ntu riyoothe nothanana ukittwara eeruneke mwanene, akusheke nsalaaba awe kila nihuku akittwareke, Ukhalhawaya ntu riyoothe nothanana woopolha ukumi awe, noopoteriha, nansho ntu riyoothe noriha ukumi awe wo nlhatu waka nowa woopolha. Ntu nohalha upattani wo upatta mpuha wonkhaye wo velhaponi va, nansho apoterihaka ukumi awe mwanene? Mena khiiwo! Ntu oonaka ishoni wo nlhatu naka ni meettuchiho aka, Mwaana a Ntu ni uyo nowa umwoonelha ishoni vanohalha awe uwa wo nthimicho wa Athithi ni minepa chitakatifu. Kinoohimeriani ikekhia wiira, ahawo akina vaa ahinowa aakhwa ahinaya woona Imwene ya Nlhuku.” Yavireke ijuma imoka toka voolhumanche awe yayo malhove ayo, Yesu nkaakusha Napeturo ni Nayohana ni Nayakhobo nkayaarwaa umwaakoni ulhapelhani. Vaari aya alhapelhachaka, ikhove awe nkayaarukunuwa, ni ikuwo chawe nkachaateelha chinene. Nkoonia attu elhi amwaarerihanaka Yesu, ni ayo yaari ashinna Musa ni Naeliya, aakhumelhenlhe wo nthimicho, nkaamwaarerihana mwaha wo umalhiha ntheko wa Nlhuku nnookhwani ukhumelhelha Uyerusalemu. Napeturo ni akhunanaya yaari anarumpe, yeyo ikatema nkayonkwa ni woona nthimicho wa Yesu ni attu elhi emenlhe vamoka ni uyo. Attu elhi ayo vaathama aya wa Yesu, Napeturo nkeera, “Owiittuchiha, ihorera hii ukhalha vaa! Ninootheka etu mahema mararu, nimoka nawinyu nikina na ashinna Musa ni nikina ni Naeliya.” We ikekhiaye khayaari achuwelhaka inoolhumacha aya. Napeturo voolhumacha aya, nihute nkanaakhuruwa ni waakhuneelha, vaawa aya owiittucha alhe yaari yoovaka chinene. Nlhove nkaneewiya ukhuma wiirimu neeraka, “Ulha phi Mwaamwanaka, kinonttuna aka, mmwiiwelhelheke yoyo!” Nlhove vaamaanlhe aya, Yesu aari vekha awe. Owiittucha nkayaamaalha wo unhihimeria ntu riyoothe yoyo mwaha uyo. Waashelhe waya Yesu ni owiittucha araru ahokhuruwa umwaakoni, ni nlhoko mwinchi wa attu nkawankumaana Yesu. Vavawo, ntu mmoka nkaakhuwelha, “Owiittuchiha! Kinoulhepelhani chonte mummwehe mwanaka, mwanaka o yekha awe! Nshoka ninonkelhakelha, khummulhushaka venchi, khukumaka niphoru mmwano, khunhuvihachaka chinene wo uhinhiya! Kahaalhepelha owiittucha inyu wiira oomolhe nshoka nno, nansho khayonrie.” Yesu nkaakhulha, “Mwaatti iyari ihiri ni nrima, iwonnye va! Kinohalha ulhokelha ni uvilhelhani mpaka iyaakhani?” Nkeerelha athumwanawe mwaana ayo, “Mummwiiheke mwaamwaninyu uyo vaa.” Mwaana vaawihiya awe, nshoka no unanara nkanammulhusha vathi ni unhelha ichilhichilhi. Yesu nkaachachera nshoka nno, mwaana nkaalhama, nkanhokolhosha wa athumwanawe. Attu onkhaye nkayoomiya uwanoni woona ikuru chulhupalhe cha Nlhuku. Attu yaari ashangaka chittu chonkhaye chaapangiye ni Yesu, venre awe wo owiittucha awe, “Mwiiwelhelheke alha kinohalha aka uhimeriani! Mwaana a Ntu nokelha uhelhiya mmathathani mwa attu.” Nansho owiittucha khayaachuwenlhe yaahimia awe, ukhalhawaya yaari inavithiye uwannyaya. Nkayoova unkoha maana aya. Nkawaachokholha ukohaniya owiittucha ashineneru wiira phi mpani ri mulhupalhe aya. Yesu nkaachuwelha choopuwelha aya munrimani, paahi etu nkankusha mwanhima, nkaamweemesha vaari aya, nkeera, “Ntu riyoothe nompochera mwanhima thoko ulha wo nchina naka nokipochera mii, ni ntu nokipochera mii, naapochera akirumilhe. Ukhalhawaya ri mwankani waapwaha onkhaye munlhokoni mwinyu, yoyo phi mulhupalhe inyu.” Nayohana nkayoolhumacha, “Owiittuchiha, nahomwoona ntu oomolhaka mashoka wo nchina ninyu, nkananchiichiha, ukhalhawaya khari nyu ninonttukana ihu vamoka.” Yesu nkeerelha, “Nhichiichihe, ukhalhawaya ntu riyoothe hinoovengani yoyo ri vamoka ni inyu.” Ikatema vaatamenrie aya ukushiya Yesu wiirimu, nkoona mbaya arwee Uyerusalemu. Nkaaruma akarumiya anholhelhe, arwee Usamariya akooroshe vakittu vanohalha awe uphiyelha. Nansho anenchi o Usamariya ahokhota umpochera ukhalhawaya aari alhukamaka Uyerusalemu. Paahi etu owiittucha Nayakhobo ni Nayohana vonne aya chiicho, nkayeera, “Thithi, chani niihaniheke mooro wo wiirimu naamalhihe yalha?” Yesu nkaarukunuwa ni waachachera. Paahi Yesu nkaathama mwanene vamoka ni owiittucha awe nkayaarwaa iwani ikina. Vaari aya munkwahani, ntu mmoka nkaamwirelha Yesu, “Kinouttwarani uriwoothe unohalha inyu urwaa.” Yesu nkaamwaakhulha, “Anancheto ahana milhiwi ni ashinuni o uchulhu urimu ahanaa iphuuru chaya nansho Mwaana a Ntu kharina nipuro no waathalhelha muru awe.” Nkaamwirelha ntu nkhwawe, “Nkittware.” Nansho ntu ulhe nkeera, “Thithi, nkihiye thoko kirwee kaavithe athumwanaka.” Yesu nkaakhulha, nkeerelha, “Mwaahiyeke attu akhwilhe yaavitheke attu aya khwilhe. Inyu nrweeke mwahimiacheke Imwene ya Nlhuku.” Ntu nkina nkeera, “Thithi kinouttwarani, nansho nkihiye thoko kalhehe uwani.” Yesu nkeera, “Ntu riyoothe nolhima uno awehaka utulhi, yoyo khanooria ittu nhina Imwene ya Nlhuku.” Yamalheke yayo, Athithi nkayaathanlha akina makhumi saba ni elhi, nkaaruma elhielhi arwee aholhelhe kila iwani ni kila vakittu vaathanana awe urwaa. Nkeerelhacha, “Nlhaalha uri mwinchi, nansho anamitheko o ukhungura ari vakani. Nlhepelheke etu anene nlhaalha yaawihe anamitheko oowa ukhungurani cholhia chaya. Nrweeke etu! Kinourumani mwaattiva thoko ikhondoro umiichini. Nhikushe nchako wo nchurukhu mena nrupa mena iratu, nhinkohache ntu riyoothe mphironi. Vanophiya inyu vawani, nchokholheke wo wiira, ‘Mpuha ukhalhe ni inyu,’ Akhalhaka haawo ntu noopocherani mwommo, nhiyeke mpuha inyu vavawo, aahikhalheke, nhokolhosheke mpuha inyu. Mwakhalheke vavawo, mwalhieke ni uwuria ittu iriyoothe nnohalha inyu uvahiya, ukhalhawaya namitheko hophwanelhiya malhivo. Nhikelhe mwaakukuriacha uno ni uno. Mwaphiyaka vawani mpocheriyaka, nlhieke yolhia nterekhelhiye inyu iyo, mwaalhamiheke areta ni waahimeria attu o wowo wiira, ‘Imwene ya Nlhuku ihaatameria.’ Nansho mwaphiyaka vawani vahinopocheriya inyu, nthameke, ni vanovira inyu mmaphironi mwaya mweereke, ‘Ata ntukurukhu no vawani winyu ninivanre nnyani nno, ninookukutta vano wooniha wiira nihouhiyerani mwaashinene! Nansho nchuwelheke wiira, Imwene ya Nlhuku ihaatameria.’ Kinouhimeriani ikekhiaye wiira, Nihuku no uhukumulhiya attu nno, inowa ukhalha ittu yo waalhuwa chinene wo iwani yo Usodoma uvilhelha ntwarusho upwaha yeyo iwani iyo!” “Nhothapana inyu iwani yo Ukorazini! Nhothapana iwani yo Ubethsaida! Ukhalhawaya cho ushangiha chipangiye uwaninyu chikaapangiye Utiro ni Usidoni, attu yammwara majuniya ni wuupuruwa vaatuurani wooniha wiira ahokhoroma uhiya uwonya waya! Nansho nihuku no ihukumu nno, inowa ukhalha ittu yo waalhuwa wo iwani cho Utiro ni Usidoni wooria uvilhelha ntwarusho naya upwahani mwaattiva. Ni inyu Nakapenaumu! Chani nnothanana wiiwelhiha mwaanene wiirimu? Nnoowa mwaawulhusheriya unaminepa!” Yesu nkeerelha owiittucha awe, “Ntu riyoothe nowiiwelhelhani, hokiiwelhelha mii, ntu riyoothe nookhottani nokikhota mii, ni ntu nokikhota mii naakhota akirumme.” Makhumi saba ni elhi aarumiye alhe nkayaahokolhia, yaari anateelhiye chinene yeeraka, “Thithi, ata mashoka ahoniiwa vaaromonlhe ihu nchina ninyu!” Yesu nkaakhulha, “Kahomwoona Nakare awulhuwaka thoko uverunya ukhuma wiirimu. Mwiiweke etu! Kihohuvahani ikuru, yo unyikalha inwaa ni makharang'andha ni ikuru yo unnyikalha mmalhaponi inyu ulhe, ihikhalhaka ittu cho uhilhoka. Nansho nhiteelhiye ukhalhawaya nshoka nihowiiwani, nansho nteelhiyeke ukhalhawaya machina inyu aholhepiya wiirimu.” Yeyo ikatema iyo, Yesu ahoteelhiya wo ikuru yo Iphumu ya Nlhuku nkeera, “Thithi, Athithi o wiirimu ni o velhaponi! Kinoushukuruni ukhalhawaya nhaavitha attu o irusho ulha mwaha ulha, nkamwaapatakulhelha akani. Aye, Thithi, phinre aya wo uchivelhani.” Nkeera tho, “Athithi ahokivaha chittu chonkhaye. Khaawo nchuwenlhe Mwaana ahikhalhe Athithi ni khaawo aachuwenlhe Athithi ihikhalhe Mwaana ni attu athanlhiye ni Mwaana wiira aapatakulhelhe.” Yesu nkaarukunuwelha owiittucha awe nkaahimeria wo nivitho, “Nhoreeriya mwaatti ukhalhawaya miitho inyu ahoona chi chittu chinoona inyu chi! Kinouhimeriani wiira, anamilhohi a Nlhuku ni mamwene enchi yahothanana alha anoona inyu alha, ahoone ni wiiwa, nansho khayoonne, ahottuna wiiwa thoko mwaattiva nansho khayeewilhe.” Owiittuchiha Malhehero rata nkayaawa ni unkoha Yesu wo unlhikacha. “Owittuchiha, kipangekeni kipatte ukumi wo uhimalha?” Yesu nkaakhulha, “Malhehero alhepiye chani? Nnoshomani?” Yoyo ntu uyo nkaakhulha, “Munttuneke Nlhuku inyu wo nrima inyu wonkhaye ni nnepa inyu wonkhaye ni machiri inyu onkhaye ni irusho chinyu chonkhaye ni waattuna amwaatamana inyu thoko chineettuna inyu mwaanene.” Yesu nkeerelha, “Nhaakhulha rata. Mpangeke etu ni ukhalha thoko chiicho.” Nansho ochuwelha Malhehero rata ayo nkayaathanana wiichooniha wiira aari ntu o nrima woombone, paahi ahonkoha Yesu, “Amwaatamana aka phi apani?” Yesu nkaakhulha, “Ntu mmoka aari alhukamaka Uyeriko akhumaka Uyerusalemu. Nkaavariya ni attu o uvara makhuche, nkayanrulha ikuwo, nkayanthurulha nhakhu awe nkayaamwata chinene, nkaahiya nakomweelhe. Opochera ishaani amoka nkayaavira vavawo, nansho vaamwonne aya khayanlhohilhe, nkayaavira uchereshere. Chiichammo, Nlawi mmoka nkaaphiya vavawo, nkaamwona nkaavira uchereshere. Nansho Nsamariya mmoka eeta munkwahani ahophiya vavawo, vaamwonne awe ahomwonelha ikiriri. Nkaamwaatameria, nkanhapiha makhwata, nkanhika makhura ni idivai ni unttukelha. Amalheke nkammwelhiha vachulhu iphuta awe, nkanrweha inupa ya alheto ammwerehe. Washeeke, nkaakumiha nchurukhu wo malhivo o mahuku melhi ummaha mwanene inupa ni umwiirelha, ‘Mummwereheke ntu ulha, ni ittu inohalha wunchereria kinoowa kaalhiva vanohalha aka uhokolhia.’ ” Paahi Yesu nkaakoha, “Wo irusho chinyu inyuva, wo yayo attu araru ayo, phi mpani aari namwaatamana e ikekhiaye a ntu aatakachiye ni attu o uvara makhuche ulhe?” Ochuwelha Malhehero rata alhe nkayaakhulha, “Aari ntu amwonenlhe ikiriri ulhe.” Yesu nkeera, “Ni inyu etu nrweeke, mwapangeke thoko chiicho.” Yesu ni owiittucha awe vaari aya munkwahani, yahophiya iwani yaapocherie awe uwani wa opani amoka eehaniya Namatha. Yayo yaari ni arokoraya eehaniya Amariamu, aakhanlhe vathi vamietoni va Athithi ni wiiwelhelha meettuchiho aya. Namatha nkayaathunalha woona wiira aapanga vekha aya ntheko wo waaterekhelha alheto, nkayaarwaa ni wiira, “Thithi, woonaka khannoona wiira arokoraka ayo ahokihiyera ntheko vekha aka? Mweerelheke aweeke aakikaviha!” Athithi nkayaakhulha, “Namatha, Namatha! Nnothemwani. Ittu imoka tu phi renre. Amariamu ahothanlha ittu yoombone ihinooria uthurulhiya ni ntu riyoothe.” Nihuku nimoka Yesu aari alhapelhaka vo vekha awe. Amalhiheke, owiittucha awe mmoka nkaamwirelha, “Thithi, nniittuchiheke ni hii ulhepelha, thoko chinre aya Nayohana wo weettuchiha owiittucha aya.” Yesu nkeerelha, “Vanolhapelha inyu mwiireke, ‘Athithi nri wiirimu, Nchina ninyu nithimichiye, imwene inyu iwe. Nnivaheke yolhia ihu kila nihuku. Nnihiyerereke uwonya wihu, thoko nineera ihu wo waahiyerera anittekenlhe. Nnoopolhe muulhikachiyani.’ ” Yesu nkeerelhacha tho owiittucha awe, “Ikhalhe wiira mmoka inyu norwaa wa ampwana awe uhiyu variyari ni uhimia wiira, ‘Mpwana, nkaashimihe mikatte miraru, alheto ahokiphwanya ampwana aka ari munkwahani, ni mii akirina ittu yo waavaha!’ Ni ayo anari mpaani nkayaakhulha, ‘Nthame uwo nhikihuvihe mii! Kihottia nlhako, mii ni achishaana aka nihokelha mpaani urupani. Paahi akinonkwa kiwe kouvahani ittu iriyoothe.’ Inohalha wiiria chani etu? Kinouhimeriani ikekhia wiira khanoonkwa uwaavahani nkatte wo nlhatu no umpwana waarina aya, mena, nansho wo nlhatu no waanyakulha ni uthepa uvekelha, phi chiichammo chinohalha aya wunkwa ni waavaha ittu inovekelha aya. “Paahi etu, Nvekelheke nnoovahiya, mwaavieke nnoopatta, nhodisheke vankhorani nnoohulhelhiya. Ukhalhawaya ntu riyoothe novekelha noovahiya, ni ntu naavia noopatta, ni ntu nohodisha vankhorani noohulhelhiya. Chani mwaana vanovekelha awe ihopa wa anaangoro awe, novahiya inwaa kuhiwe ihopa? Ama novahiya nikharang'andha vanovekelha awe nnyoche? Inakhalhaka nri attu o unanara mirima nansho nhochuwelha chittu choombone cho waavaha achishaana inyu. Chani etu, athumwaninyu o wiirimu khanouvahani chittu choombone wo upwaha, anowaavaha Iphumu ya Nlhuku attu anaavekelha!” Nihuku nimoka Yesu aari omolhaka nshoka no unanara nantunke ntu huulhumache. Paahi etu vankhumme aya, ntu ulhe ahooria wulhumacha tho, mpaka nlhoko wa attu nkawoomiya uwanoni. Nansho attu akina nkayeera, “Noomolha mashoka wo ikuru yo Belzebuli, nholhelhi o mashoka o unanara, phi nommaha ikuru yo woomolha.” Attu akina yaari athananaka unria Yesu, paahi nkayamwiirelha wiira apange cho ushangiha cho wiirimu oonihe wiira Nlhuku ri vamoka ni uyo. Nansho Yesu ahochuwelha choopuwelha aya, nkeera, “Imwene iriyoothe imianelhe yaatakanaka ineeneru yeyo khinolhokelha chinene, chiicho iwani imianelhe yaatakanaka ineneru inowulhuwa. Paahi yakhalhaka etu imwene yo Nakare iheemianiha yaatakanaka ineeneru, inohalha ulhokelha chani? Mwaatti nneera wiira eti kinoomolha mashoka wo uvahiya ikuru ni Belzebuli. Yakhalhaka kinoomolha mashoka wo ikuru yo Belzebuli, owiittucha inyu etu anoomolha wo ikuru ya apani? Wo yoyo nlhatu uyo etu ashaana inyu mwaashinene phi nowa uhukumulhani mwaatti. Nansho yakhalhaka kinoomolha mashoka wo ikuru ya Nlhuku, nchuwelheke wiira Imwene ya Nlhuku ihomalha uphiya uwaninyu. “Ntu o machiri vanolhitelhelha awe inupa awe ni ikerero, inupa ni nhakhu awe chinoolhama. Nansho awaaka ntu o machiri chinene o mpwaha ni umwaata ni ummulhusha, yoyo nookusha ikerero chaakhulhuvelha awe chiyo ni umwaakha nhakhu. “Ntu riyoothe hiri vamoka ni mii, yoyo nookivinga, hinokhungura vamoka ni mii yoyo phi noomwarusha. “Nshoka no unanara vanoomolhiya aya mwiiruttuni mwa ntu, nivovira neetakachaka uhiri maashi naaviaka nipuro no wiittuwa. Naahooneke, vavawo phi neera aya, ‘Kinoohokolhia unupani waka.’ Paahi noohokolhia ni uphwanya inupa mwaari inakwechiye ni urerihiya. Paahi tho, phi norwaa aya ni waakusha mashoka makina saba o uhilhoka umphwaha uyo, ni uwa uukhalhani vamoka ni uyo. Vanomalha aya, ntu uyo nokhalha muuhuvani chinene upwaha khalhayi.” Yesu voolhumacha awe, opani amoka nkayeera, “Ahopuha athiyana uyanreni ni uwaamwiihani!” Nansho Yesu nkaakhulha, “Nansho areeriye chinene, phi ayo aneewa nlhove na Nlhuku ni uvarechesha!” Nlhoko wa attu voonchereria aya, Yesu nkeera tho, “Ilha iyari ilha iri yo uhilhoka ilha! Inovekelha woona cho ushangiha, nansho khinoonihiya yo ushangiha iriyoothe ihikhalhe i Nayona. Chiichammo etu Nayona chenre aya wo waashangiha attu o Uninavi, phi chiichammo Mwaana a Ntu chinohalha awe waashangiha attu o ilha iyari ilha. Nihuku no uhukumulhiya attu nno, Ahano o Usheeba anowa weemelha ni waahukumulha attu e ilha iyari ilha, ukhalhawaya ahovira toka utayi awe eewelhelha irusho chi Naselemani, ni mii kinohimia wiira vaa haawo Yesu, ntu mulhupalhe naapwaha Naselemani. Nihuku no uhukumulhiya attu, attu o Uninavi anowa weemelha waahukumulha attu o ilha iyari ilha wiira ahowonya. Ukhalhawaya attu o Uninavi ahokhoroma veewilhe aya meettuchiho a Nayona, nansho vaa hawo mulhupalhe naapwaha Nayona! “Khaawo ntu noparihelha ikhandiri awe ni ukhuneelha ittutu, nansho nothomia vachulhu ikiango wiira yaamwalhelhe attu anokelha mpaani. Miitho inyu phi nthuko wo iruttu. Miitho inyu akhalhaka makumi, iruttu yonkhaye inokhalha voonene, nansho miitho awereiyaka iruttu yonkhaye inokhalha yo unanara, inokhalha mwiipiphini. Mwiiraniheke etu, nthuko uri nhina mwinyu uhikhalhe ipiphi. Paahi etu, iruttu inyu yonkhaye yakhalhaka voonene, wo uhikhalha mwiipiphini, iruttu inokhalha voonene thoko vanomwalhelhiya aya ni nthuko.” Yesu amalhihekeru wulhumacha, Afarisayo amoka ahomwiirelha arwee alhie yolhia uwannyawe. Nkaarwa ulhiani yolhia, nkaakhalha ulhia. Afarisayo ayo nkayaashanga woona wiira Yesu aari alhiaka wo uhinyawa mathatha rata. Paahi Athithi nkayeera, “Mwaatti Amafarisayo va, nnohapiha ikahi ni iphache wo vatheru, nansho nhina ncharaka chittu cho nanrokotolhe chihinlhoka. Nhophupuwalha inyu ayi! Nlhuku phi kooronshe vathe ni nhina chiicho. Nansho mwaavaheke attu ahirina chittu chiri nhina, ni chikina chonkhaye chiyo chinookhalha chorera uwaninyu. “Nhothapana inyu Mwaamafarisayo va! Ukhalhawaya nnaahukumulha ni waalhiviha attu isadaka yo nifungu no khumi ata yo mathaakhuru o uhelhiya mmathapani, nchicha ni mathaakhuru makina, nansho nhilhohaka mwaha wo uvarechesha ikekhiaye ni uttuna wa Nlhuku. Yayo yaaphwanelhiye wooniya wiira nhovarechesha rata nhilhiyalhaka makina ayo. “Nhothapana inyu Mwaamafarisayo va! Mwaatti nnottuna ukhalha miholho mapuro o nthimicho wi inupa yo unlhapelha Nlhuku ni ukohachiya wo nthimicho vanopangiya maronda. Nhothapana inyu! Mwaatti nri thoko mahiye o uhichuwania, attu aneeta aya vachulhu waya ahichuwelhaka.” Owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa amoka nkayaamwiirelha, “Owiittuchiha, venre inyu chiicho, nhoniruwana!” Yesu nkaakhulha, “Nhothapana ni inyu Owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa va! Nnaaria attu misigo cho ulhemelha, nansho mwaanene nhookolhaka nikokho nhaakavihaka ukusha chechiyo misigo chiyo. Nhothapana inyu! Ukhalhawaya nnoovaka mahiye a anamilhohi a Nlhuku eevakachiye ni manyaapwiinyu. Paahi etu nnohimiechesha ni uvarechesha mitheko cho manyaapwiiya inyu, ukhalhawaya yayo phi evilhe anamilhohi ni inyu vano nnoovaka mahiye aya. Wo nenno nlhove nno etu, irusho cha Nlhuku chineera, ‘Kinowaarweehelha anamilhohi ni akarumiya, anokoweeva akina ni waatwarushacha akina.’ Paahi etu attu o ilha iyari ilha anowa utwarushachiya wo weeva anamilhohi a Nlhuku onkhaye toka voopiye aya ilhapo, toka wiiviya wa Nahabilu mpaka wiiviya u Nazakariya, yeeviye variyari madhubahu ni Inupa Itakatifu. Eiyo, kinouhimeriani wiira, attu a ilha iyari ilha anowa utwarushiya wo mitheko chaya! “Nhothapana inyu owiittuchiha Malhehero! Ukhalhawaya nhokusha mittukulho cho nlhako wo inupa yo irusho, mwaanene nhikelhaka, mwaachiichihaka attu anlhikacha ukelha wowo!” Vaathama awe, Amafarisayo alhe ni owiittuchiha Malhehero nkayaachokholha unchopeyacha chinene wo unkohakoha chookohiya chinchi, alhikachaka unria wiira ammare wo malhove awe. Attu maelufu menchi vaathukhumana aya vamoka, anyikalhanachaka ashineneru, Yesu nkeerelhacha owiittucha awe thoko, “Mwiichinanelheke ni ihengedure ya Amafarisayo, yaani unafiki waya. Kila ittu ivithiye inowa uhumbukulhiya ni kila ittu ivithiye inowa yaapatakulhiya. Paahi etu, kila ittu yuulhumachilhe inyu mwiipiphini, inowa yeewania voonene, ni ittu yaapilhe inyu nlhako unatteiye, inowa yaahimiachiya vanchaarani. “Kinouhimeriani, manyampwana aka, nhoove attu aneeva iruttu nansho ahooriaka ittu ikina iriyoothe. Kinowoonihani vano etu, mpani o umwoova. Mmwooveke Nlhuku, nooria wiiva, amalhaka wiiva, hanaa ikuru yo unrihelha ntu umooroni Ujehannamu. Nkirumelhelheke mii, yoyo phi vekha awe o wooviya! “Chani, athooche athanu khanthumihiya wo isenti pilhi? Nansho Nlhuku khanonlhiyalha ata mmoka. Wo ikekhiaye, ata ikharari chinyu cho mmuruni chihaalhakelhiya chonkhaye. Nhoove etu, mwaatti nri o ukhulhuvelhiya chinene waapwaha athooche enchi va! “Kinouhimeriani ikekhiaye wiira, kila ntu norumelhelha vaattuni wiira phi awaka, Mwaana a Ntu ni uyo noowa aarumelhelha wo minepa cha Nlhuku wiira phi awawe. Nansho attu onkhaye anokikhotta vaattuni, Mwaana a Ntu nowa ni uyo nowa unkhota wo minepa cha Nlhuku. “Ntu riyoothe noolhumacha nlhove no unvinga Mwaana a Ntu nowa uhiyereriya, nansho attu anohalha wulhumacha malhove o nlhava Iphumu ya Nlhuku, khanowa aahiyereriya. “Vanohalha aya uweemeshani mu inupa yo unlhapelha Nlhuku ama wa aholhelhi ama wo attu o ikuru yo utawara, nhikelhiye nipampa wiira nnohalha wulhumachani wiira mwaakhulhe. Iphumu ya Nlhuku nowa owiittuchihani yeyo ikatema iyo nlhove naani no wulhumacha.” Ntu mmoka o nhakhu mwaattuni mmo nkaamwirelha Yesu, “Owiittuchiha, mmwiirelheke nhima aka wiira nikawane nhakhu nihiyeriye ihu na athumwanihu.” Yesu nkaamwaakhulha, “Mpwana, mpani kivanhe mii ntheko wo uhukumulhani ama ukawaniha nhakhu inyu mwaatti elhi va?” Nkaathepa waahimeria attu onkhaye eeraka, “Mwiichinanelheke ni iphiro chonkhaye cho nlhulha, ukhalhawaya ukumi wa ntu khumpangiaa ni chittu chirinawe ama wo nhakhu urinawe.” Paahi Yesu nkaahimeria nlhikaaniho nna, “Ahaawo ntu mmoka o nhakhu wo imata yaaruweria awe chinene. Nkaakhalha oopuwelhaka mwaneneru, ‘Akirina nikhupi no uthokoreria cholhia chaka. Kiireke chani etu?’ Nkeecheerelha, ‘Kinoophomolha ichikuti chaka ni utheka nikhupi nulhupalhe chinene, ninohalha aka uthokoreria cholhia ni chittu chaka chonkhaye. Vavawo phi nohalha aka wiira, Nhoreeriya! Nhanaa vano akhiba yo chittu chonkhaye chaathemwelha inyu iyaakha chinchi chinene. Mwiittuweke etu vano, nlhieke, mmwurieke ni ulhia mpuha ene!’ Nansho Nlhuku nkaamwirelha, ‘Nhophupuwalha inyu! Ulha uhiyu wo lhelho ulha, ukumi inyu phi noweiya aya, ni nhakhu wonkhaye nshungilhe inyu unohalha ukhalha wa apani?’ ” Yesu nkaamalhiha eeraka, “Phiri aya chiicho wa ntu neecheshera nhakhu awe mwanene, uhikhalhaka nhakhu unomphwanelha Nlhuku.” Yesu nkeerelha owiittucha awe, “Mwaatti kinouhimeriani wiira, nhikelhiye nipampa no mwaha wo yolhia wiira nlhame ama ikuwo cho uwara mwiiruttuni mwinyu. Ukumi phi renre upwaha yolhia ni iruttu upwaha ikuwo. Mwooneke anakhuku, khanaalha imbeyu ama ukhungura vanlhaalhani, kharina ichikuti mena nikhupi, Nlhuku phi naalhiha! Ni inyu mwaatti nri o ukhulhuvelhiya waapwaha ashinuni! Mpani munlhokoni mwinyu wo ukhalha ni nipampa, nowooria wuncherera ukumi awe vakani? Paahi etu, yakhalhaka wiira khannooria ata vakani upanga ittu thoko yeyo, nipampa ne ishiyani etu? Mwooneke ituva chineera aya wookonda, khachirina ntheko mena khachinotiva. Nansho kinouhimeriani wiira ata Amwene Naselemani anene ayo, ni mpuha waya wonkhaye khayaawanre ikuwo yo nthimicho thoko imoka aya ituva chi. Yakhalhaka etu Nlhuku phi nokondiha chiicho mathaakhuru o mmatani ari lhelho ahaawo, meelho ahorihiya vamooroni, chani khanoria uwarihani mwaatti wo upwaha? Mwaatti chani woonaka mirima chinyu chiri chikani! “Paahi etu nhikelhiye nipampa, nhuvihiyaka ni chittu cho ulhia ni uwuria. Ukhalhawaya chechiyo chittu chonkhaye chiyo chinohuvelhiya velhaponi va ni attu ahinchuwenlhe Nlhuku. Athumwaninyu o wiirimu ahochuwelha chittu chonkhaye nnothanana inyu chiyo. Nansho mwaatti nchenjeukelheke thoko Imwene ya Nlhuku, ni inyu nnoowa mwaavahiya ni wuncherereriya.” “Nhoove, inyu mwaatti nri nlhoko mwankani wa owiittucha aka, Athumwaninyu o wiirimu ahochivelhiya uuvahani mwaatti Imwene. Nthumiheke nhakhu inyu ni waavaha nchurukhu uyo amashikini. Nkoorosheke mirupa chihinthaalha, ni wiishungera nhakhu wiirimu uhinowukuwa aya. Wowo, attu o wiiya khaneeiya mena nrenje khunolhia. Vanohalha ukhalha nhakhu inyu, nrima inyu unohalha ukhalha vavawo. “Nhiittialhe, nkhaalheke rata, ni ikhandiri chinyu chikhalheke tayari, thoko anamitheko anaaweherera anene ntheko ahokolhie ukhuma u arusini, awe aahulhelha vanohalha aya wiihana vankhorani. Ahoreeriya yayo anamitheko ayo, anohalha uphwanyiya ni anene ntheko ashelhelhihaka! Kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira, anowa urulha nikoti naya, ni waakhalhiha wiira aaterekhelhache. Areeriye chani yayo anamitheko ayo anohalha uphwanyiya ashelhelhihaka inakhalhaka uhiyu veriyari ama mapikoosha! Nchuwelheke wiira, anene inupa akaachuwenlhe ikatema o wiiya vanowa aya, khaarupa, anshelhelhiha alhitelhelhaka inupa aya ihiphomolhiye. Ni inyu mwaatti chiicho, nhittialhe, ukhalhawaya Mwaana a Ntu nowaa ikatema ihinaanyihera inyu.” Napeturo nkayeera, “Thithi, nna nlhikaaniho nna nawihu vekha ama ni attu akina chiicho?” Athithi nkayaakhulha, “Paahi etu, phi karumiya ani nokhulhuvelhiya o irusho? Phi yoyo novahiya ipilhi, weemelhelha ni waalhiha anamitheko nanawe waayakaru. Horeeriya yoyo karumiya uyo vanophwanyiya awe ni anene ntheko apangaka chiicho vanohokolhia aya uwani! Ikekhiaye nowa ummaha ntheko mulhupalhe wo weemelhelha nhakhu aya wonkhaye. Nansho, karumiya uyo echiirelhaka munrimani mwaneneru wiira anene ntheko khanohokolhia chitema, nkaachokholha waatakacha anamitheko akhunanawe, ashilhopwana ni ashithiyana alhiaka ni uhapalhiya, anene ntheko phi nohokolhia aya chitema nihuku nihinaanyihera awe ni ikatema ihichuwenlhe awe. Anene ntheko anowa untwarusha ni unkakhelha wa attu ahinonrumelhelha Nlhuku. “Karumiya nochuwelha mathananelho a anene ntheko, nansho hiicheshaka rata, nowaatiya chinene. Nansho karumiya nopanga wo uhichuwelha nowa utwarushiya vakani. Vahiye chinchi nowa ukohiya chinchi, vahiye chinchi chinene nowa ukohiya chinchi chinene. “Kiwilhe uparihelha mooro velhaponi, ukaari unapharenlhee! Kihanaa ubatiizo wo utwarushiya ukiphwanenlhe, kinthemwa chani wiira utimire! Nnaanyihera kiwanne mpuha velhaponi va? Mena, akiwanne mpuha, kiwanne umwalhaana. Uchokholha vano nna, iwani ya attu athanu inomwalhaana, attu araru wa attu elhi ni elhi wa araru. Manyanaangoro ashilhopwana avenganaka ni achishaana aya ashilhopwana, ni ashaana ashilhopwana aavengaka ashithumwanaya, manyanaangoro athiyana aavengaka ashaana aya ashithiyana, ni ashaana ashithiyana aavengaka manyanaangoro, ahokohi aavengaka ashihokohi aya.” Yesu nkaahimeria tho attu, “Vanoona inyu nihute nikhumaka uneelha nchuwa, mwaatti nneera, ipulha inoorupa lhelho, ni iyo khurupaka. Vanoona inyu iphioo iwukaka uchawa, nneera, ntukutta ninoopaha lhelho, khuupahakani. Mwa anafiki inyu! Nhochuwelha uweha vathi ni wiirimu ni uhukumulha ittu yaani inohalha ukhumelhelha, nnoochelha chani etu uchuwelha maana o ikatema chi? “Chani woonaka khannooria wiihukumulha ittu yorera yo upanga? Ukhalhawaya ntu munttekenlhe inyu orwehakani umilhatuni, iri mbaya umwiiwanana nnari mphironi nhinaphiya, huurweeheni wa aholhelhi anohukumulha milhatu, ni inyu nkamwaattukiya wa attu anaatuka attu, nhelhiyaka njeerani. Ikekhiaye khannowa mwaakhuma wowo mpaka nhomalha ulhiva isenti yo umalhihera nlhatu winyu.” Yeyo ikatema iyo, nkayaawa attu akina ni umwiirelha Yesu mwaha wa attu o Ugalilaya yeevakachiye ni Napilato ni iphome aya nkayaathakanihiya ni isadaka yaakumihiya wa Nlhuku. Yesu nkaakhulha, “Chani nnaanyihera wiira yayo attu ayo aari o uwonya waapwaha Agalilaya akina, wo wowo uttwaruwa uwo? Mena! Ni mii kinouhimeriani wiira, mwaahikhoromeke ni uhiya uwonya winyu, nnookhwacha onkhaye thoko chinre aya. Ama attu khumi ni nane yaawulhuwelhiye ishanja Usiloamu ulhe nkayaakhwa, yaari attu o uwonya waapwaha attu yaakhalha Uyerusalemu? Mena! Kinouhimeriani wiira, mwaahikhoromeke ni uhiya uwonya winyu, ni inyu nnookhwa chiicho.” Paahi Yesu nkaahimeria nna nlhikaaniho nna, “Ahaawo ntu mmoka aalhilhe mwiri wo ntini umatani waanlhe awe izabibu. Nkaawa uuwehani kila iyaakha oone wiira uhemma athomolhe, nansho wo uhiphwanya ittu. Nkaamwiirelha ntu aashunga imata uyo, ‘Nkoonani! Iyaakha taaru chonkhaye chi kihowa va wo uhiphwanya ittu ata mena. Vano etu nkakheke mwiri uyo! Weeshiyani uthepa ulhia ittaya wo uhikhalha maana?’ Nansho ntu aalhita imata uyo nkaakhulha, ‘Nkahiyani pwiiya, ukhalhe iyaakha imoka ilha, kinookhureria ni uhelha ichaayira. Mwaahiino wemmaka aye, waahimmeke, vavawo etu mmweeke mwaakakha.’ ” Nihuku no Wiittuwa nimoka Yesu aari eettuchihaka wi inupa yo unlhapelha Nlhuku. Vavawo ahokhalha nthiyana mmoka awereiya mashoka o unanara iyaakha choomalhaka khumi ni nane, iruttu aya yaari inaremanre ahookokwaka. Yesu vonne awe, nkaamwiihana ni umwiirelha, “Amma, nholhamihiya ikwerere inyu.” Nkamweeshera moono awe, ni yeyo ikatema, iruttu awe nkayookwaa tho, nkayanthimicha Nlhuku. Nansho olhupalhe emelhelha inupa yo unlhapelha Nlhuku nkayaarushiya chinene woona wiira Yesu honlhamiha ntu Nihuku no Wiittuwa. Paahi etu, nkeerelha attu, “Arii mahuku sita o upanga ntheko, mmweeke yayo mahuku ayo mmwe mwaalhamihiya, nansho kuhiwe Nihuku no Wiittuwa!” Athithi nkayaakhulha, “Mwa anafiki inyu! Mpani mmoka inyu hinonthaphulha mwannama awe ama iphuta awe nhiilhini wiira awurihe maashi Nihuku no Wiittuwa? Vano etu vaa hawo Mwaana a Aburahimu aremarihiye ni Nakare iyaakha khumi ni nane. Chani khireenre wiira ahulhelhiye Nihuku no Wiittuwa?” Nlhove naakhunlhe awe, nkanaahelha ishoni amalhaponi awe, nansho attu akina onkhaye yaari anateelhiye wo woona chittu cho nthimicho chaapangelhe. Yesu nkaakoha, “Imwene ya Nlhuku inolhikaana ni? Kilhikaaniheke ni ishiyani? Inolhikaana thoko choo. Ntu aawelhe imbeyu ikaani chinene yo iharadali nkaalha umatani wawe. Nnyepu nkawonnuwa ukhalha mwiri mulhupalhe, ashinuni o uchulhu wiirimu nkayaathekacha iphuuru chaya mmarittani mwaya mmo.” Yesu nkaakoha tho, “Kilhikaanihekeni ni Imwene ya Nlhuku? Thoko, opani amoka aawelhe ihengedure nkoothuwaniha iphepa madebe melhi ni ntikha nkayaarurummwa.” Yesu nkaarwa miholho nkwaha awe wo Uyerusalemu aviraka mmawani ni nttokoni mwonkhaye, eettuchihaka attu. Ntu mmoka nkankoha eeraka, “Thithi, chani attu vakani phi nohalha ulhama?” Yesu nkaakhulha, “Mwiikayeke uvira nlhako wo uyevayeva, ukhalhawaya attu enchi anoolhikacha uvira nansho ahooriaka. Anoowa mahuku anene inupa vanohalha aya uttia nkhora, ni inyu mwaatti mweemelhaka vathe mwiihanaka mwiiraka, ‘Pwiiya, nnihulhelhe.’ Nansho yayo anowa uwaakhulhani, ‘Akuuchuwenlheni mwaattiva!’ Ni inyu nnoowa mwaakhulha, ‘Hii phi alhe naalhia ni uwuria vamoka ni inyu, nkamweenittuchiha uwanihu!’ Ayo anowa wiira vavawo tho, ‘Kinre wiira akuuchuwenlheni mwaatti. Nthamache va, inyu mwaatti o uwonya va!’ Phi nohalha aya ukhalha nunlhiho ni ukhura miino, vanohalha inyu woona Aburahimu ni Naisaka ni Nayakhobo ni anamilhohi onkhaye nhina Imwene ya Nlhuku, nansho mwaatti nkamwaakhotiya! Attu anoowa ukhuma unosha nchuwa ni akina uneelha nchuwa, uchulhu ni uchawa ni ukhalha ukaraamuni Imwene ya Nlhuku. Eiyo, wo ikekhiaye ahanlhe utulhi anowa ukhalha o uholhelha, ni ayo aholhenlhe vano ayo anowa ukhalha o umalhihera.” Yeyo ikatema iyo, Amafarisayo akina nkayaawa wa Yesu ni umwiirelha, “Nthame vaa nrwee vakittu vakina, ukhalhawaya Naherode anothanana uwiivani.” Yesu nkaamwaakhulha eeraka, “Nrweeke mwaahimerieke anancheto ayo, ‘Kinoomolha mashoka o unanara ni waalhamiha areta lhelho ni meelho, nihuku no neraru kinomalhiha ntheko aka.’ Inakhalhaka chiicho, lhelho, meelho ni nroto kiri munkwahani mwaka, khavanlhoka namilhohi wiiviya uriwoothe ihikhalhe Uyerusalemu. “Uyerusalemu, Uyerusalemu! Nneeva anamilhohi, nnaata malhuku akarumiya arumiye ni Nlhuku! Vachani kilhikanche aka waathothokaniha achishaana inyu, thoko nankutu chineera awe wo wooramelha achishaana awe mmapuphani mwawe, nansho khamwaattunne. Haya etu, iwani inyu inoophomolhiya. Kinouhimeriani wiira, khannokoona mpaka vanohalha inyu wiira, ‘Atotopelhiye uyo nowa wo nchina na Athithi uyo.’ ” Nihuku no Wiittuwa nimoka, Yesu ahorwaa ulhia yolhia uwani wa Afarisayo aholhelhi, ni attu aari vavawo yaari ammwehawehaka. Ntu mmoka eepilhe mieto ni miono nkaawa wa Yesu, Yesu nkaakoha owiittuchiha malhehero ni Amafarisayo, “Chani, Malhehero ihu anonivaha ikuru yo upanga cho urera unlhamiha nreta Nihuku no Wiittuwa ama uhipanga?” Nansho khayaakhunlhe nlhove. Yesu nkankusha ntu uyo, nkanlhamiha, ni unhiya ahokolhie uwani. Paahi nkeerelha attu ayo, “Mpani munlhokoni mwinyu mwaamwanawe ama iphuta awe yatumbuchiraka munlhikitini, hinorwaa ni unkumiha inakhalhaka niri Nihuku no Wiittuwa?” Attu ayo khayoonrie umwaakhulha ittu. Yesu nkoona attu akina alhalheiye cheera aya wo uthanlha ihiche choombone, nkeerelha nna nlhikaaniho nna, “Ntu olhalhiakani u arusini, nhikhalhe mapuro o nthimicho, hiwe nlheto nothimichiya uupwahani inyuva. Vavawo ntu olhalhelheni mwaattiva onkhaye, nowa uwiirelhani, ‘Nthameke mwaaviriheke alha.’ Phi vavawo vanowa inyu wuulhihiya muru vaattuni ni urwaa uukhalhani utulhi. Nansho, mwalhalheiyaka nrweeke, mwaphiyaka mwakhalheke utulhi, anenchi inyu ayo owihanekeni, eereke, ‘Mpwana uweeke waakhalha uholho unouno.’ Vavawo nnowa mwaapatta nthimicho vaattuni va alheto onkhaye vawo. Ukhalhawaya ntu riyoothe neewelhiha, nookurushiya, ni ntu neekurusha noowelhihiya.” Paahi Yesu nkeerelha anenchi awe ayo, “Mwaaterekhelhaka attu yolhia, uthana ama uhiyu, nhaalhalhie ashilhoko inyu ama manyampwana inyu ama attu o nhakhu, ukhalhawaya ni ayo anowa uulhalhiani, nkayolhivani. Vanoterekha inyu yolhia ya ikaramu, mweehanacheke ashikini, attu o uremara, attu o makutulha ni attu ohoona, vavawo nnooreeriya, ukhalhawaya yayo kharina ittu yo ulhivani. Nlhuku phi nohalha uulhivani nihuku na attu orera nrima vanowa aya uhihimushiya nnookhwani.” Ntu mmoka aari nakhanlhe vavawo veewilhe awe, nkaamwirelha Yesu, “Ahoreeriya yayo attu anohalha ukhalha ukaraamuni alhiaka wi Imwene ya Nlhuku ayo!” Yesu nkaakhulha, “Ntu mmoka ahoterekha ikaramu yulhupalhe yeehanne awe attu enchi. Vaayilhe aya, nkaamwiirelha karumiya awe arwee ehanache alheto, ‘Mmweeke vano mwaatti, ikaramu ihaaya!’ Nansho onkhaye khayaawilhe, kila mmoka ahimiaka nlhatu ni urwaa unthekoni wawe, o upacha alhepelhaka eeraka, ‘Nkakihiyeni kirwee kawehe imata kithumme aka, nkihiye etu kirwee wowo.’ Nkhwawe uyo aholhepelha ni wiira, ‘Kihothuma ing'ope khumi cho ulhima elhi elhi ni vaa kiri munkwahani ulhikachani, nkakihiyeni kirwee wowo.’ Nkina nkeera, ‘Kithenlhe naanano, paahi etu akinowa.’” “Karumiya nkaahokolhia ni waahimeria anrumme. Anene ntheko nkayaarushiya chinene nkaamwirelha karumiya uyo, ‘Waakuvieke urweeke mmaphironi ni mmawani, mweehaneke amashikini ni attu oremara ni attu ohoona ni attu oheeta.’ Karumiya nkaahokolhia nkeera, ‘Thithi, malhehero inyu ahopangia, nansho attu khari enchi khanachara.’ Anene nkayamwiirelha karumiya tho, ‘Urweeke etu vano mmaphironi ni nchereshere mmo, waakhupeke attu awaacheke awe aachariha inupa. Kinouhimeriani wiira, khaawo ata ntu mmoka kinlhalhelhe aka nohalha ulhawiha yolhia iterekhiye ukaraamuni waka va!’ ” Vavawo milhoko minchi cha attu chaari chinttwaraka Yesu, nkaarukunuwa ni weerelha, “Ntu riyoothe nowa uwannyaka, ahikittuneke mii ni waavenga athumwanawe ama anumwanawe ni ahanu awe ni achishaana awe ni ashihima awe ni ashirokorawe ata ni ukumi awe mwanene, khanooria ukhalha owiittucha aka. Ntu hinokusha nsalaaba awe ni ukittwara khanooria ukhalha owiittucha aka. “Ntu mmoka inyu athananaka utheka ishanja, nochokholha ukhalha thoko vathi aalhakelhe nhakhu unthananiya, oone wiira nowooria yoyo ntheko uyo. Aahikhalhaneke, khanooria upanga ata ntheko wo utheka nsingi, ni attu onkhaye anowa unthiaa, yiiraka, ‘Yolha ntu ulha ahochokholha rata, nansho hoochelha umalhiha!’ “Ama mwene ani nothanana waatakana ikhoto ni mwene nkina hinokhalha nipuro ni wuupuwelha thoko. Noopuwelha wiira, chani manyaasikari elufu khumi arina awe anowooria waatakana ikhoto ni amwene akina? Oonaka wiira khanooria, phi naaruma awe attu o urweeha nttenga wo mpuha wo wiiwanana ni yoyo mwene uyo ahinakumaana. Chiichammo etu, khaawo ata mmoka inyu nokhalha owiittucha aka aahihiyereke kila ittu rina awe. “Maakha ari o uchiva, nansho athuwaka, anohalha uchivihani? Khanlhoka tho nttayani mena ukhalha ichaayira, anokhalha o rihiya. Ri ni maaru eeweke!” Nihuku nimoka attu o ulhiviha ikhodi ni attu o uwonya enchi yahowa umwiiwelhelhani Yesu, Amafarisayo ni owiittuchiha Malhehero nkayaachokholha utukutuwacha, “Mmwooneke yolha ntu ulha! Naapochera attu o uwonya ni waalhiana yolhia!” Paahi Yesu nkaahimeria nna nlhikaanihero nna, “Ntu ri ni ikhondoro imia imoka, oonaka imoka ihopotera, neera chani? Noohiya chikina makhumi tisa ni tisa chiyo wiithuphini, ni urwaa uuthothani imoka ipotenre iyo mpaka oone. Oonakaru, khuchishaka vanikhathani ni uhokolhia attapelhelhaka. Khweehanaka manyampwana awe ni amwatamana eeraka, ‘Nittapelhelheke etu mwaatti, ikhondoro yaapotenre ihoonia!’ Chiicho kinouhimeriani wiira, phi nohalha aya uttapelhelhiya wiirimu ntu mmoka o uwonya vanokhoroma awe ni uhiya uwonya, waapwaha akina makhumi tisa ni tisa ahinovarechesha ikekhia. “Ama nnoona chani, opani amoka ari ni makhobilhi khumi, naapoteraka nimoka anohalha wiira chani? Anooparihelha ikhandiri ni ukwecha inupa aaviaka rata mpaka oone. Vanoona aya, phi neehana aya manyampwana aya ni amwaatamana vamoka, eeraka, ‘Mwaatti, nkanngwe nittapelhelhe nikhobilhi naakipotenre nihoonia!’ Chiichammo etu, kinouhimeriani wiira, minepa cha Nlhuku phi neera aya wo uttapelhelha ntu mmoka o uwonya vanokhoroma awe.” Yesu nkaathepa waahimeria eeraka, “Ahaawo ntu aari ni ashaana elhi. Mwankani uyo nkeerelha athumwane, ‘Athumwanaka, nkivahe nhakhu unkiphwanelha.’ Nkaakawelhachiya elhi ayo. Avireke mahuku vakani, nkaathumiha nhakhu awe ni urwaa nkwaha wo utayi ni ihera chonkhaye chaarina awe. Wowo nkaakhalha ni ulhia chonkhaye pufia. Vaamalhinhe awe kila ittu, nkawaakhumelhelha ikuruna, nkaachokholha uthemwathemwa. Nkaarwa upangani ntheko wa ntu mmoka nnenchi o yeyo ilhapo iyo, anrweehilhe umatani wawe alhihe ikulhuwe. Nkaathanana ata ukhura makova aalhiya ni ikulhuwe, ukhalhawaya khaawo ntu anlhoha. Voopuwenlhe awe, nkeera, ‘Wa athumwanaka, anamitheko enchi anoolhia ni urupalha, ni mii uno kikhwaaka ithalha! Kinoohokolhia etu uwani wa athumwanaka keerelhe, Athumwanaka, kihowonya irimu ni uwaninyu. Akinophwanelhiya wiihaniya mwaamwaninyu, nkipangeke thoko mmoka a anamitheko inyu.’ Paahi etu nkaachokholha nkwaha wo uhokolhia uwani.” “Nari utayi, athumwanawe nkaamwona, nrima nkawaakelha ikiriri, nkayaattimakacha, nkayampochera ni unkumbatira mwaamwanaya. Mwaamwanaya nkeera, ‘Athumwanaka, kihowonya wa Nlhuku wiirimu ni uwaninyu. Akiphwanelhiyaka tho wiihaniya mwaamwaninyu.’ Nansho athumwanawe nkeehana akarumiya aya, eeraka, ‘Mwaakuvieke, nkawaani! Mmwiiheke ikuwo choombone chiyo, mmwe mwammwariha. Mummwariheke ni pete nnikokhoni ni iratu mmietoni mwawe. Mwamalhaka nrweeke mwanhitheke mwang'ope o uneneva uyo, nittapelhelhe! Ukhalhawaya mwaamwanaka ulha ahokhwa nansho vano ri nkumi, ahopotera, nansho vano hoonia.’ Nkayaachokholha uttapelhelha.” “Yeyo ikatema iyo, mwaana mulhupalhe uyo aari umatani. Vaahokolhia aya, aatameriaka vawani, nkayeewa ikoma choopiyaka attu eenaka. Paahi etu nkaamwiihana karumiya mmoka ni unkoha, ‘Ana urini?’ Karumiya nkaakhulha eeraka, ‘Nhima inyu hohokolhia uwani, ni athumwaninyu ahonhithelha mwang'ope o uneneva ulhe, ukhalhawaya ahompatta nari nkumi.’ Mmirawo mulhupalhe uyo nkaathunalha chinene nkaakhota ukelha mpaani, athumwane nkayaawa ni umpepecha wiira akelhe mpaani. Nansho uyo nkaakhulha, ‘Nkoonani thithi, iyaakha chonkhaye chi kinovara ntheko uukavihani thoko ipotta, mena akinawonya malheheriyo inyu. Nkivanheni? Khannakivaha ata mwaapuri wiira kiipuhihe ni manyampwana aka! Nansho ulha mwamwaninyu ulha, holhia pufia nhakhu wonkhaye ni ashithiyana o ulhavalhava, ni vano vahokolhelhe awe, nhonhithelha mwang'ope o uneneva! “Athumwanawe nkayaakhulha, ‘Mwaamwanaka, uri ulhokelhaka ni mii, ni kila ittu iri yawawo. Nansho ninttapelhelha ukhalhawaya nhima inyu ahokhwa, nansho vano ri nkumi, ahopotera nansho vano hoonia.’” Yesu nkeerelha owiittucha awe, “Ahaawo ntu o nhakhu aari ni akarani o ipilhi yo weemelhelha nhakhu awe. Nkaahimeriya wiira akarani ayo aari alhiaka pufia nhakhu awe uyo. Paahi nkeehana ni weerelha, ‘Urini anaa, malhove kineewa aka alha? Nkaalhakelheke etu nhakhu aka, ukhalhawaya khanrina tho ipilhi yo ukhalha akarani aka.’ Akarani nkayeechiirelha aneneru, ‘Anene ntheko alha ankelha ukithurulha ipilhi aka. Kiireke chani vano etu? Akooriaka ulhima, koonaka ishoni unlhepelha ntu. Aye, kihochuwelha cho wiira! Vanohalha aka uhiihiya ipilhi aka munthekoni vawo, kinowa kaapatta manyampwana o kipochera mii mmanupani mwaya.’ “Paahi nkeehana attu onkhaye aashimihiye nchurukhu ni anene ntheko. Nkaakoha o upacha, ‘Ana mwaashimme nchurukhu nchani?’ Nkaakhulha, ‘Mapipa imia o makhura o uto, maalhakelhiyo ayo alha vaa.’ Akarani nkayeera, ‘Nkhalheke nlhepeke wiira yaari makhumi nthanu.’ Nkankoha nkina, ‘Haya ni inyu mwaashimme nchani?’ Nkaakhulha, ‘Kaashimme mirupa imia imoka cho ngaano. Maalhakelhiyo ayo phi alha vaa.’ Nkeerelhiya ni uyo, ‘Nlhepeke wiira yaari mirupa makhumi nane.’ “Paahi etu, anene ntheko ayo nkayaapuhiha yayo akarani o ipilhi o uhilhoka ayo wo irusho chaarina aya. Ukhalhawaya attu o velhaponi ari o upenya waapwaha attu o nthuko.” Yesu nkoolhumacha tho, “Ni mii kinowiirelhani wiira, mpangeke umpwana ni nhakhu wo mwiilhaponi, vanohalha aya umalha vawo, mmwe mwaapocheriya mu nihema no mahuku o uhimalha.” Vavawo nkeerelha, “Mwaatti nneepanga orera nrima mwaattuni, nansho Nlhuku achuwelhaka mirima chinyu. Ukhalhawaya ittu inoonia uteelha waattuni, Nlhuku noona wiira phiri yo uhilhoka. Ntu riyoothe nokhulhuvelhiya wo makani nowa ukhulhuvelhiya wo chittu chuulhupalhe, ntu hinokhulhuvelhiya wo makani, khanowa aakhulhuvelhiya wo chittu chulhupalhe. Mwaahirumelhelhiyeke wo chittu cho mwiilhaponi, nnohalha ukhulhuvelhiya chani etu wo nhakhu we ikekhiaye? Vavawo mwaahiphwanelheke munhakhuni mwa ntu nkina, mpani etu nohalha uuvahani ittu?” “Khaawo namitheko nooria waatumikelha ashinene ntheko elhi, apangaka chiicho, nowa unvenga mmoka ni unttuna akina ama nookhulhuvelhiya wa ntu mmoka ni uhikhulhuvelhiya wa ntu nkina. Khannoria ukaviha ntheko wa Nlhuku ni nhakhu vamoka.” Amafarisayo veewilhe aya chaahimiya ni Yesu, nkaayaathunalhacha wo nlhatu no uttuna nchurukhu chinene. Yesu nkeerelhacha, “Mwaatti phi inyu nneepanga attu o nrima woombone mwaattuni, nansho Nlhuku achuwelhaka uwonya winyu. Ukhalhawaya chittu chinoonia wiira phi chorera mwaattuni chechiyo phi cho uhilhoka wa Nlhuku. “Malhehero a ashinna Musa ni malhove alhepiye ni anamilhohi chaari chihimiyaka mpaka ikatema i Nayohana Obatiiza, ukhuma vavawo, Malhove Orera o Imwene ya Nlhuku phi nohimiachiya, ni kila ntu akelhaka wo machiri. Nansho vari vowaalhuwa irimu ni ilhapo uvira, upwaha inakhalhaka nlhove nimoka nilhepiye no Malhehero ufutiya. “Ntu riyoothe naavaha mahanu awe italaka ni waathelha athiyana akina, holhavalhava, ni ntu naathelha opani ayo, ni uyo holhuva. “Ahaawo ntu mmoka o nhakhu aawara ikuwo cho nchurukhu mwinchi cho thereria ni ukhalha mumpuhani mahuku onkhaye. Nkaakhalha tho ntu nshikini eehaniya Lazaro, aachanre makhwata iruttu yonkhaye, aawiihiya kila nihuku vankhorani va ntu o nhakhu ulhe, amirelhaka ishenye cholhia chaamoramora vamezani va ntu o nhakhu ulhe. Ni ashipwa aari awaaka alhathaka makhwata awe. “Nshikini ulhe, nkaakhwa, nkaakushiya ni minepa wiirimu ukhalhihiyani vamoka ni Aburahimu. Ntu o nhakhu ni uyo nkaakhwa, nkaavithiya. Unaminepa nkaakhalha muuttwaruwani chinene, nkaapathusha miitho nkoona Aburahimu anakhanlhe utayi vamoka ni Nalazaro. Paahi etu nkayeehana, ‘Apwiiya Aburahimu! Nkoonelhe ikiriri, mwaarume Nalazaro inakhalhaka apaphe vachulhu nikokho naya mmaashini, awe aatipiha nlhimi naka nna, ukhalhawaya mooro uri mu ukipahani chinene!’ “Nansho Aburahimu nkayaakhulha, ‘Muupuwelheke anaka, wiira vaari inyu akumi valhe mwaari mpuhaka chinene, Nalazaro ahuvaka. Nansho vano uno ari mumpuhani, ni inyu nhuvaka. Inakhalhaka chiicho, variyari ihu hii ni inyu mwaatti, vari nlhikiti nulhupalhe, khavanooria ntu uwa uno ni attu o uno uwa wowo.’ Ntu aari o nhakhu ulhe nkeera, ‘Kinolhepelha etu pwiiya wiira, mwaarume Nalazaro ayo arwee uwannyaka wa athumwanaka, ukhalhawaya ahohalha ashihima aka athanu, arwee aamukache, ni ayo ahiwe aaphiyelha nna nipuro no ntwarusho nna.’ “Aburahimu nkayeera, ‘Ashihima inyu ahana malhove alhepiye a ashinna Musa ni anamilhohi akina o waamuka, eewelhelheke yayo.’ Ntu o nhakhu ulhe nkaakhulha, ‘Yeyo vekha aya khinthosha, pwiiya Aburahimu! Nansho ntu akaahihimmwe ni urwaa wowo, vavawo anokhoroma ahiyaka uwonya waya.’ Nansho Aburahimu nkayeera, ‘Yaahiiweke malhove a ashinna Musa ni anamilhohi, khanowa aarumelhelha attu ariyoothe anakhalhaka ahihimmwe nnookhwani.’ ” Yesu nkaahimiachera owiittucha awe wiira, “Chittu chinaahelha attu mu uwonyani lazima chikhumelhelhe, nansho hothapana ntu naawonyiha attu akina! Ikaari mbaya yoyo ntu uyo akaattukelhelhiye nshilho nshikoni ni urihelhiya ubaharini kuliko ummwonyiha mmoka aya alha ashinkani alha. Paahi etu mwiichinanelheke! “Nhima inyu awonyaka, munchachereke, akhoromaka munlhevelhelheke. Ottekelhakani imara saba wo nihuku nimoka, ni kila ikatema awaaka ni wiira, ‘kihokhoroma,’ munlhevelhelheke.” Akarumiya nkayeerelha Athithi, “Nnuncherereke nrima.” Athithi nkayaakhulha, “Mwakaari ni nrima wo upisha inakhalhaka mwankani thoko imbeyu yo iharadali, mwaneerelha ulha mwiri wo nkhuyu ulha, ‘Mwiikhulhe mwaanene mweephateelhe ubaharini!’ ni uyo waanowiiwani. “Niire wiira mmoka inyu hanaa karumiya nonlhimelha ama noshunga ikhondoro chawe. Chani vanohokolhia awe umatani, noomwiirelha, waakuvieke, ukhalheke, ulhieke yolhia? Mena! Nomwiirelha, ‘Ukiterekhelhe yolhia mii thoko, mwiichesheke rata ni ukitumikelha mii vanolhia aka ni uwuria vawo, wamalhaka uterekheke yawao.’ Chani aterekhaka nonttuna yoyo karumiya uyo wo ntheko ulheheriye awe? Ni inyu mwaatti chiicho, mwapangaka ntheko ulheheriye inyu, mwiireke, ‘Hii niri akarumiya o uhikhulhuvelhiya, nihopanga tu thoko chilheeheriye ihu.’ ” Yesu vaarwaa awe Uyerusalemu, ahovira mmwiinanoni mwo Usamariya ni Ugalilaya. Vaaphiya awe iwani imoka, nkaakumaana attu khumi o makutulha eemenlhe utayi akhuwelhachaka, “Yesu! Thithi! Nnoonelhe ikiriri!” Yesu vonne awe nkeera, “Nrweeke mweechooniheke wa opochera ishaani.” Vaari aya mphironi arwaachaka, nkayaalhamacha. Mmoka vonne awe wiira holhama, nkaahokolhia, anthimichaka Nlhuku wo nlhove nulhupalhe. Nkeewulhusha vathi oopuruwaka vamietoni va Yesu ni unshukuru. Yoyo ntu uyo aari Nsamariya. Yesu nkeera, “Yaari attu khumi alhamihiye, akina tisa ayo ari vayi etu? Chani woonaka ulha nlheto ulha vekha awe phi wilhe unthimichani Nlhuku?” Paahi Yesu nkaamwirelha ntu uyo, “Munkweke nrweeke, nrima inyu uhoolhamihani.” Amafarisayo akina nkayankoha Yesu Imwene ya Nlhuku inohalha uwa iyaakhani. Aakhunlhe eeraka, “Imwene ya Nlhuku khinowa thoko chinaanyihera inyu. Khaawo ntu nohalha wiira, ‘Alha va!’ Ama wiira, ‘Irii valhe!’, ukhalhawaya Imwene ya Nlhuku iri nhina mwinyu.” Paahi nkaahimeria owiittucha awe, “Ikatema inoowa vanohalha inyu wunlhelha woona ikatema yo Mwaana a Ntu, nansho nhoonaka. Ahawo anohalha uwa uwiirelhani, ‘Nkoonani, rii valhe!’ Ama ‘Nkoonani rii vaa!’ Nansho mwaatti nhirwee ummwehani. Ukhalhawaya thoko chineera aya wo uverunya uno ni uno wiirimu, phi chiichammo Mwaana a Ntu chinohalha awe wiira nenno nihuku nno. nansho ahinaya yayo mahuku ayo, hophwanelhiya uhuva chinene ni ukhotiya ni attu o ilha iyari ilha. Thoko chaari aya ikatema ya Anuhu, phi nohalha aya ukhalha nihuku no Mwaana a Ntu. Attu yaari alhiaka ni uwuria, athelhaka ni uthelhiya, mpaka nihuku Anuhu vaawelha aya isafina. Igarika nkayaawa nkayeevakacha attu onkhaye. Inottuna ukhalha thoko mahuku a Nalutu. Attu yaari alhiaka awuriaka, athumihaka ni uthuma aalhaka imbeyu ni utheka manupa. Nihuku Nalutu vaathama aya Usodoma, malhuku o mooro nkaarupa thoko ipulha ukhuma wiirimu ni weevakacha attu onkhaye. Phi nohalha aya ukhalha nihuku Mwaana a Ntu vanohalha awe upatakulhiya.” “Nenno nihuku nno, ntu riyoothe nohalha uphwanyiya vanchaarani hikhuruwe vathi uwa ukusha nhakhu awe, chiicho ntu riyoothe nohalha uphwanyiya utimani hihokolhie uwani. Moopuwelheke ahanu a Nalutu! Ntu nothanana woopolha ukumi awe noopoteriha, ntu nokumiha ukumi awe nowa woopolha. Yoyo uhiyu uyo, Kinouhimeriani wiira, attu elhi anowa urupa vamoka, mmoka nowa ukushiya, nkina ahiiyaka utulhi. Manyopani elhi anowa ushilha meelhe vamoka, amoka anowa ukushiya akina ahiiyaka utulhi. Attu elhi anowa ulhima mmatani vamoka, amoka anowa ukushiya akina ahiiyaka.” Owiittucha nkayankoha Yesu, “Thithi, vayi wowo?” Yesu nkaakhulha, “Vakittu variwoothe vari ntembo, phi vakittu vanothukumanacha marepo.” Paahi, Yesu nkaahimiachera nlhikaaniho no weettuchiha wiira ikatema yonkhaye anthananiya akhalhe anlhapelhaka Nlhuku wo uhocha ntu. Nkeera, “Iwani i naneshe ahaawo Ohukumulha mmoka ahanthimicha Nlhuku mena waalhoha attu. Ni wowo akhalhaka anankhwelhi aawa kila ikatema uwaalhepelhani aakavihe apatte yaahuvelha aya, eeraka, ‘Nkikavihe kipatte ikekhia inohuvelha aka ukhuma wa mmalhaponi aka!’ Wo mahuku menchi Ohukumulha ayo yaari akhotaka, nansho wo umalhihera nkeera aneneru munrimani mwaya, ‘Inakhalhaka akimoovaka Nlhuku ama waalhoha attu, nansho wo nlhatu wo uhuvihiya chinene ni anankhwelhi alha, kinowenkelha ikekhia aya. Kaahiireke chiicho anoothepa ukinyoonyiha, ni ukoocheeha!’ ” Athithi nkayaathepa wulhumacha, “Paahi mwiiweke etu, chenre aya wo wulhumacha yayo o uhukumulha o uhilhoka ayo. Chani etu, Nlhuku khanowa aalhakelhaka ikekhia attu athanlhiye, anomunlhelha kila nihuku uthana ni uhiyu? Chani noocherewa waavaha inonlhelha aya? Kinouhimeriani wiira, nowaavaha ikekhia wo uhicherewa. Nansho chani, Mwaana a Ntu nowa aaphwanya attu o nrima vanohalha awe uwa?” Yesu nkaahimiacha tho nna nlhikaaniho nna wa attu eecherumelhelha woona urera nrima ni waaveehacha attu akina. “Ahaawo attu elhi aarweelhe u Inupa ya Nlhuku uulhapelhani, amoka yaari Afarisayo, ni akina yaari olhiviha ikhodi. “Afarisayo nkeemelha vachereshere vo vekha aya, nkaalhapelha munrimani, ‘Kinoushukuru Nlhuku, ukhalhawaya akirii thoko akina o uhilhoka, akihiwe ntu omenyekha mena owiiya mena ntu o ishembwere thoko attu akina chiri aya. Kinooshukuru tho akirii thoko ntu olhiviha ikhodi emenlhe ulha va. Kinoottuka mahuku melhi kila ijuma, kikumihaka ikikhumi yo nhakhu kinopatta aka.’ “Nansho olhiviha ikhodi ayo, eemenlhe utayi oochelhaka upathusha miitho wiirimu, nansho echaataka vakhakaachani onlhaka ahiyereriye, eeraka, ‘Nlhuku nkoonelhe ikiriri mii ntu o uwonya va!’ ” Kinouhimeriani wiira, “Ntu olhiviha ikhodi ulhe aahokolheelhe uwani naalhakelhiye ikekhia. Nansho kuhiwe wa Afarisayo ayo, ukhalhawaya kila neewelhiha nookurushiya, ni kila neekurusha noowelhihiya.” Attu nkayammwiihera Yesu ashaana ashinkani awe eesheracha miono chawe. Owiittucha vonne aya nkaachiichihacha ni waachacheracha. Nansho Yesu nkeehanacha eeraka, “Mwaahiye ashaana ashinkani ayo we uwannyaka, mena nhaachiichihe, ukhalhawaya Imwene ya Nlhuku phi yawaya attu thoko alha. Muupuwelheke wo ikekhiaye wiira, ntu riyoothe hinopochera Imwene ya Nlhuku thoko mwaana mwankani khanowa aakhelha mwiimweneni.” Nholhelhi mmoka a Ayahudi nkankoha Yesu, “Owiittuchiha orera nrima, kipangeke ittu yaani kipatte ukumi wo uhimalha?” Yesu ni uyo nkaakoha, “Chani woonaka nnokiihana orera nrima? Khaawo ri orera nrima ahikhalhe Nlhuku vekha awe. Nhochuwelha malheheriyo, ‘Nhilhavelhave, nhiive, nhiiye, nhimwootherie ntu, mwaathimicheke athumwaninyu ni anumwaninyu.’ ” Nholhelhi uyo nkeera, “Mii kihovara yayo meettuchiho ayo toka kinari mwanhima.” Yesu veewilhe awe, nkaamwirelha, “Nhohalhiha nimoka nnothananiya inyu upanga. Nthumiheke chittu chinyu chonkhaye ni nchurukhu uyo mwaavaheke amashikini, ni inyu nnowiishungera nhakhu wiirimu, mwamalhaka vavawo nkittwareke.” Nansho ntu ulhe veewilhe awe chiicho, nkaakelhiya ichuku chinene, ukhalhawaya aari ntu o nhakhu chinene. Yesu nkoona ichuku chawe nkaamwirelha, “Vari voorikarika chinene attu o nhakhu ukelha wi Imwene ya Nlhuku! Eiyo, khavanorikarika wa ingamiya uperetta va niitho no ntotto, kuliko wa ntu o nhakhu ukelha wi Imwene ya Nlhuku.” Attu yeewa nkayeera, “Mpani etu, nohalha ulhama?” Yesu nkaakhulha, “Chihinooria wa nttuni, chinowooria wa Nlhuku.” Paahi Napeturo nkayeera, “Mwooneke etu, hii nihohiya kila ittu ni uuttwarani inyuva.” Yesu nkeerelha attu onkhaye, “Eiyo, ikekhia kinouhimeriani, ntu riyoothe hilhe inupa awe ama amwaarawe ama ashihima awe ama manyanaangoro awe ama ashaana awe wo uttwara Imwene ya Nlhuku nowa upochera menchi wo upwaha ilha ikatema ilha ni ukumi wo uhimalha ikatema inowa.” Yesu nkaakusha owiittucha khumi ni elhi vathetho nkeerelha, “Mwiiwelhelheke! Vano ninorwaa Uyerusalemu, wowo kila ittu ilhepiye ni anamilhohi imwaachaka Mwaana a Ntu inokootimira. Nokoohelhiya mmathathani mwa attu ahiri Ayahudi anohalha umpangelhacha ncheche ni unruwana ni unshuwelha ishenye. Anokoomwaata ni umwiiva, nansho nihuku no neraru noohihimmwa.” Nansho owiittucha khayaari achuwelhaka yoyo mwaha uyo, maana aya aari anavithiye, ahichuwelhaka ittu yaahimia awe Yesu. Yesu vaatameria awe Uyeriko, nkamphwanya ntu mmoka ohoona aakhanlhe vachereshere iphiro, avekelhaka. Veewa awe attu enchi aviraka nkaakoha, “Anaa urini?” Nkaakhulhiya wiira, “Yesu o Unazareti phi novira.” Nkaakhuwelha eeraka, “Yesu! Mwaana a Adaudi ukoonelhe ikiriri!” Attu yaaholhenlhe ayo nkayanchachera wiira amaalhe. Nansho uyo nkaathepa ukhuwelha, “Mwaana a Adaudi, ukoonelhe ikiriri!” Yesu nkeemelha ni ulhehera wiira ehaniye. Vaawiihiye awe, Yesu nkankoha, “Unothanana kuupangelheke ittu yaani?” Nkaakhulha, “Thithi, kinolhepelha woona.” Yesu nkaamwirelha, “Uvahiyeke woona etu! Nrima awo uhoolhamiha.” Yeyo ikatema, ohoona ulhe nkoona, nkanttwara Yesu uno anthimichaka Nlhuku. Attu onkhaye vonne aya, nkayanthimicha Nlhuku. Yesu nkaaphiya Uyeriko, nkeetakacha mmaphironi. Wowo ahaawo ntu olhiviha ikhodi mulhupalhe eehaniya Zakayo. Yoyo aari ntu o nhakhu. Aari athananaka umwoona Yesu chiri awe, nansho aari akani o khuvia oocheelhaka umwoona Yesu rata wo nlhatu no uchara attu. Paahi etu nkaattimakacha uholho, nkaawelha munkhuyuni amwoone Yesu rata vanohalha awe uvira. Yesu vaaphilhe awe vavawo, nkaaweha nchulhu ni uwerelha Nazakayo, “Nazakayo, nkhuruweke mwaakuvieke, lhelho mii ki nlheto uwaninyu.” Nazakayo nkayaakhuruwa ni umpochera Yesu athaatheelhaka. Attu onkhaye oona nkayaachukulhacha, “Yolha ntu ulha nokelha uukhalhani wa ntu o uwonya!” Nazakayo nkayeemelha ni wiihimia wa Athithi, “Mwiiweke Thithi! Kinookumiha inusu yo nhakhu aka waavaha amashikini, ni yakhalhaka hawo ntu kanthurunlhe aka ittu, kinonhokolhoshera vacheshe.” Yesu nkeera, “Lelho, inupa inyu ihoopolhiya, ukhalhawaya ulha ri uwaninyu ulha ri o iyari ya Aburahimu. Mwaana a Ntu wiilhe waathotha ni woopolha attu apotenre.” Attu vaamwiwelhelha aya, Yesu nkaathepa nkaahimeria wo malhikaaniho. Vavawo aari aatameriaka uphiya Uyerusalemu, ni attu yaanyiheraka vano wiira Imwene ya Nlhuku waanonia chitema. Paahi etu nkeera, “Ahaawo ntu o iyari ye Imwene aarweelhe nkwaha wo utayi apochere umwene, vanomalha awe ahokolhie. Vaari awe hinaya uthama, nkeehanacha akarumiya awe khumi ni waavaha kila mmoka nchurukhu wo ulhikaana ni umwiirelha, ‘Mpangelheke maronda mpaka vanohokolhia aka.’ Nansho attu o uwannyawe yaari anvengaka, nkayaaruma akarumiya arwee aahimerie attu ammara nchina wiira, ‘Khaninaattuna ahivariye umwene.’ “Ntu uyo nkaavariya umwene nkaahokolhia uwani. Vaahokolhelhe awe, nkaalhehera eeraka wiira akarumiya aavanhe awe nchurukhu ayo ehaniye awe aalhakelha ifaida apantte aya. O upacha nkaawa eeraka, ‘Pwiiya, kihopatta nchurukhu nkina mikwaha khumi wo nchurukhu mmoka mwaakivanhe inyu ulhe.’ Nkaakhulhiya, ‘Aye, anamitheko oombone inyu! Nhokhulhuvelhiya wo makani, kinouvahani vano ikuru yulhupalhe yo weemelhelha iwani khumi.’ Karumiya o nayelhi nkaawa eeraka, ‘Pwiiya, kihopatta ifaida mikwaha nthanu vachulhu nchurukhu waakivanhe inyu.’ Yoyo nkaakhulhiya eerelhiyaka, ‘Nnoweemelhelha iwani nthanu.’ “Karumiya nkina nkaawa nkeera, ‘Pwiiya, nchurukhu wo idhahabu inyu ulha va, kahovitha vanlhutoni. Kaari kuwoovakani, ukhalhawaya inyu attu o urikarika. Nnokusha ittu ihiri yawinyu ni ukhungura vahaanlhe inyu.’ Yoyo aakhulhiye wiira, ‘Karumiya o uhilhoka uwe! Kinouhukumulhani wo nulhumo ninyu! Wahochuwelha wiira mii kiri ntu orikarika, kinokusha ittu ihiri yawaka ni ukhungura vahaanlhe aka. Aye, woonaka khawarweehilhe unoshungiya nchurukhu? Wowo kaanopatta ifaida yo wuncherera vanohalha aka urwa uhokolhoshani.’ “Paahi etu, nkeerelha attu yeemenlhe vavawo ayo, ‘Munthurulheke nchurukhu uyo, nkusheke nrweeke mwammaheke karumiya pantte ifaida mikwaha khumi uyo.’ Nansho attu ayo nkayeera, ‘Pwiiya woonaka hopatta ifaida mikwaha khumi upwaha nchurukhu waanvanhe inyu!’ Nkayaakhulha, ‘Kinouhimeriani wiira attu arina ittu, anowunchereriya, nansho attu ahirina ittu, ata ikani irina aya iyo inookushiya Ni vano kineera, attu anokivenga wiira kihivariye umwene ayo, mwaawiiheke vaa, eevakachiye vava koonaka kimwanene!’ ” Yesu amalhiheke wulhumacha, nkaaholhelha urwaa Uyerusalemu. Vaaphiya awe Ubetifage ni Ubethaniya uri Mwaako wo Mizeituni, ahaaruma owiittucha awe elhi anholhelhe aalheheraka eeraka, “Nrweeke iwani iri uholho iyo, vanophiya inyu, nnokomphwanya mwaaphuta nattukelhelhiye hinaya weetihiya ni ntu. Mwanthaphulheke mwammwiiheke vaa. Ntu riyoothe okohakani woonaka nnonthaphulha, mwamwiirelheke wiira, Athithi anonthanana.” Nkayaarwaacha ni uphwanya kila ittu thoko chaahimeriye aya ni Yesu. Vanthaphulha aya mwaaphuta uyo, ashinene nkayaakoha, “Chani woonaka mwaatti nnonthaphulha mwaaphuta uyo?” Nkayaakhulha, “Athithi phi nonthanana.” Nkayankusha mwaaphuta unrwehelha Yesu. Nkayaathalhacha ikuwo vanthanani ni ummwelhiha Yesu akhalhe vachulhu vawe. Vaamweetiha awe, attu nkayaathalhacha ikuwo chaya mphironi nkaavira vachulhu ikuwo vawo. Vaatameria awe Uyerusalemu, iphiro yaakelha uri Mwaako wo Mizeituni, nlhoko mwinchi wa owiittucha awe nkawaachokholha untotopelha Nlhuku akhuwelhaka voona aya cho ushangiha chonkhaye choona aya, Yaari akhuwelhaka, “Nlhuku ammahe ibarakha mwene nowa wo nchina no Athithi uyo! Mpuha ukhalhe wiirimu ni nthimicho wa Nlhuku wiirimu!” Amafarisayo akina munlhokoni mmo nkayaamwiirelha Yesu, “Owiittuchiha, mwaamaalhiheke owiittucha inyu ayo!” Yesu nkaakhulha, “Kinouhimeriani wiira, kaamaalhihaka, malhuku anoweemelha ni ukhuwelha.” Nkaatameria iwani, ni vawo vonne awe, nkaamoriha miithori o nlhelhaka attu o Uyerusalemu, eeraka, “Mwakaachuwenlhe lhelho chittu chimmwiiha mpuha! Nansho chihovithiya uwaninyu. Ukhalhawaya mahuku anoowa amalhaponi inyu vanohalha aya urukurerihani ntuto, othothokelhakani kila mpatta. Anowa uunyikalhachani inyuva vamoka ni attu inyu nlhuwanini mwinyu, ahihalhihaka ata nlhuku nimoka vachulhu nlhuku nikina, wo nlhatu noohichuwelha nihuku Nlhuku naawilhe awe uwoopolhani.” Yesu nkaarwa ni Inupa ya Nlhuku nkaachokholha woomolha vathe attu yaapanga maronda, eerelhaka, “Iholhepiya, Nlhuku heera, ‘Inupa aka inohalha ukhalha inupa yo lhapelha attu.’ Nansho mwaattiva nhorukunusha ukhalha nikhuku no attu o uvara makhuche!” Kila nihuku Yesu nkeettuchiha attu upuwani u Inupa ya Nlhuku. Opochera ishaani olhupalhe ni owiittuchiha Malhehero, ni aholhelhi a attu yaari athananaka umwiiva, nansho khayaari ni iphiro yo wiira ukhalhawaya attu onkhaye aari amwiiwelhelhaka, ahittunaka ukufia ata nlhove nimoka. Nihuku nimoka Yesu veettuchiha awe u Inupa ya Nlhuku, ahimiachaka Malhove Orera, opochera ishaani olhupalhe ni owiittuchiha Malhehero, vamoka ni ashulhupalhe wahowiya, nkayaamwiirelha, “Nnihimerie! Nnopanga chi chittu chi wo ikuru ya apani?” Yesu nkaakhulha, “Nkani ni mii kuukoheni nlhove. Nkakihimerieni etu, ikuru i Nayohana yo waabatiiza attu yaakhumme wa Nlhuku wiirimu ama wa attu?” Nkayaachokholha ukohanacha ashineneru, “Nimwaakhulheke chani? Neeraka, ‘Wa Nlhuku wiirimu’ no wiira, ‘Chani woonaka khamwaarumelhenlhe Nayohana ayo?’ Neerakaru, ‘Yaakhumme wa attu,’ alha attu onkhaye alha anoonata malhuku, ukhalhawaya attu onkhaye yanrumelhelha wiira Nayohana aari anamilhohi a Nlhuku.” Paahi etu nkayaakhulha wiira, “Hii khanichuwenlhe waakhumme aya.” Yesu nkeerelha, “Ata mii akinouhimeriani kimpanga chii wo ikuru yo ukhuma vayi.” Paahi Yesu nkaahimeria attu nna nlhikaaniho nna, “Ahaawo ntu mmoka aalhimme imata yo zabibu, nkaashimiha wa anamalhima, nkaarwa nkwaha wo utayi. Nlhaalha waayeke, nkanruma karumiya arwee apochere mahalha o izabibu. Nansho anamalhima alhe nkayaamwata karumiya uyo, nkayanhokolhosha mathatharu. Nkayanruma karumiya nkina, nansho anamalhima ayo nkayanruwanakacha, nkaahokolhia mathatharu. Nkanruma tho karumiya o neraru, anamalhima ayo nkayanrakalhiha ni uyo, ni umwoomolha umatani. Yamalhekeru anene imata yo zabibu nkayeera, ‘Vano kiireke chani? Kinonruma mwaamwanaka kinonttuna aka, ulha anokonlhoha!’ Nansho anamalhima vaamwonne aya, nkayeeracha ashineneru, ‘Ulha phi mwaamwanaya nohalha uhiyeriya nhakhu. Nngwee nimwiive, nhakhu awe uyo ukhalheke wawihu!’ Paahi etu nkayankakhelha uchereshere imata yo zabibu nkayaamwiiva.” Yesu nkaakoha, “Vano anene imata ayo, anohalha weeriha chani anamalhima alhe? Anene imata ayo anowa weeva yayo anamalhima ayo, ni uwaashimiha attu akina imata aya iyo.” Attu veewilhe aya, nkayeera, “Mena ahiniphwanye hii yayo!” Yesu nkaaweha nkaakoha, “Haya etu alha Malhove Matakatifu alha anohimiani? ‘Nlhuku nikhotiye ni atheki wiira khaninlhoka nihokhalha vano nlhuku no nsingi no vakhoonani.’ Ntu riyoothe nohalha ukwakwathuwa nenno nlhuku nno nowunthakiacha, ni nno nammulhuwelhaka ntu, ninonhararia.” Owiittuchiha Malhehero ni opochera ishaani olhupalhe nkayaalhikacha ummara Yesu vavawo, ukhalhawaya ahochuwelha wiira aahimiacha nenno nlhikaaniho nno aachaka, nansho nkayoova attu. Paahi nkayaavia ikatema yoombone. Nkayaahonga attu o wiipangapanga arwee yankohache chookohiya choonria. Vavawo apatte iphiro yo ummara ni unrweeha wa attu o ikuru yo utawara o Urumi. Yayo attu yaarumiye ayo, nkayaamwiirelha, “Owiittuchiha, nihochuwelha wiira, nri o wiiraniha. Nihochuwelha wiira, khannomova ntu, nnohimiacha ikeekhene yo iphiro ya Nlhuku. Nnihimerieke etu, iri yo urera ama yo unanara hii waalhiva ikhodi Nakaisari?” Nansho Yesu ahochuwelha nriankho aya uyo, nkeerelha, “Nkakooniheni nikhobilhi no nchurukhu. Ilha ikhove ni nchina nna cha apani?” Nkayaakhulha, “Chi Nakaisari.” Paahi Yesu nkeera, “Morera, paahi etu, mwaalhiveke Nakaisari iri ya Nakaisari, ni unlhiva Nlhuku iri ya Nlhuku.” Nkayoochelha ummara wo nlhove niriyoothe vaattuni vawo, paahi nkayaamaalha athikhinaka chenre awe wo waakhulha. Amasadukayo akina, attu yaakhota wiira attu akhwilhe kanhihimwa, nkayaawa wa Yesu unkohani, nkayeera, “Owiittuchiha, ashinna Musa ahonilhehera wiira, ‘Nlhopwana akhwaakaru ni waahiya mahanu awe ahinayara, ahima awe akelheke manupa annyarelheke ashaana ntu khwilhe uyo. Ahaawo ashilhoko saba o irukulhu imoka, olhupalhe ayo ahothelha nkaakhwa wo uhaahiya ashaana. O nayelhi nkaakhelha manupa, o neraru chiicho. Nkayeeriya chiichammo wa attu saba onkhaye nkayaakhwacha wo haahiya ashaana. Wo umalhihera opani ayo nkayaakhwa. vano etu, nihuku no uhihimushiya attu akhwilhe nno, apani anohalha ukhalha phi owannyaya athiyana alhe? Ukhalhawaya onkhaye saba ahaathelha.’ ” Yesu nkaakhulha, “Attu o ilha ilhapo ilha anoothelha ni uthelhiya, nansho attu Nlhuku nohalha awe waahihimusha ikatema yo uhihimushiya attu, khanowa aathelha mena uthelhiya. Anowa ukhalha thoko minepa mena khanowa aakhwa. Anowa ukhalha ashaana a Nlhuku ahihimushiye nnookhwani. Nansho ashinna Musa ahomalha uhimiecheshani wiira attu akhwilhe anoohihimushiya nnookhwani. Vari nlhako unohimiacha mwaha wo ithuphi yaapharelha, inohimia wiira, Athithi phi, ‘Nlhuku a Aburahimu ni Nlhuku a Naisaka ni Nlhuku a Nayakhobo.’ Paahi etu ri Nlhuku a attu akumi, kahiwe a attu akhwilhe, ukhalhawaya uwannyawe khaawo nookhwa.” Owiittuchiha akina nkayeera, “Owiittuchiha, vavawo nhaakhulha rata!” olhumanche chiicho ukhalhawaya khayaarina chookohiya chikina tho. Yesu nkaakoha, “Inooria chani wiira Kuristo thanlhiye ni Nlhuku, mwaana a Adaudi? Adaudi anene nhina ichipo cho Izaburi aneera, ‘Athithi aheerelha Athithi, Nkhalheke wiimonono waka mpaka vanohalha aka waathalha amalhaponi inyu wuuthi inyaa chinyu wiira mwaakalhelhe.’ Yakhalhaka Adaudi ehanne yayo, ‘Athithi’, vano etu, ineeria chani Moopolhi ukhalha mwaana a Adaudi?” Attu onkhaye vaari aya amwiiwelhelhaka, Yesu nkeerelha owiittucha awe, “Mwiichinanelheke ni owiittuchiha Malhehero, anottuna weetakacha anawanre ikuwo cho utalhiva ni uchivelhiya ukohachiya wo nthimicho vakittu vanopangachiya maronda, athanlhaka mapuro o nthimicho mmanupani mwo unlhapelha Nlhuku ni mmanupani munoterekhiya ikaramu, anaathurulhacha anankhwelhi ni wiipanga attu o ulhapelha wo ulhapelha ikatema yinchi! Yayo anowa uhukumulhiya ntwarusho wo uweria chinene!” Yesu nkaaweha rata, nkoona attu o nhakhu cheera aya wo ukumiha isadaka chaya mphacheni Inupa ya Nlhuku, nkoona tho, opani ashikini amoka amorihaka isenti pilhi. Nkeera, “Kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira alha opani ashikini alha ahokumiha waapwaha attu onkhaye akuminhe muu. Ukhalhawaya attu o nhakhu ayo akuminhe isadaka inokhuma mu ifaida yo munhakhuni mwaya, nansho opani alha, ni ushikini urina aya, akuminhe ittu yaakhulhuvelha aya.” Owiittucha akina aari aarerihaka wi Inupa ya Nlhuku mwaha wo urera malhuku athekelhiye inupa ayo, vamoka ni isadaka chikumihiye wa Nlhuku. Yesu nkeera, “Alha malhuku athekelhiye ishiri onkhaye nnona inyu alha, anoowa mahuku vanohalha aya uhihalha vaa ata nlhuku nimoka vachulhu nikina, kila ittu inoophomolhiya.” Nkayankoha, “Owiittuchiha, yayo malhove ayo anowa ukhumelhelha iyaakhani? Ni ithikineha yaani inowa unichuwelhiha wiira ikatema ihaaya?” Yesu nkaakhulha, “Nhiitialhe, nhiwe mwaathepiya. Attu enchi, anowa wiipanga phi mii, eeraka, ‘Miyaano phi Kuristo Moopolhi thanlhiye ni Nlhuku!’ Nkina eeraka, ‘Ikatema ihaaya!’ Nansho mwaattiva nhaatware. Nhiwe mwoova vanohalha inyu wiiwa mwaha wo ikhoto ni uthemwathemwa, yayo ahothananiya uwa, nansho kuhiwe phi umalha wo chittu.” Nkaahimeria tho, “Makosho anowa waatakana nimoka ni nikina, imwene chinowa chaatakana chineneru. Ilhapo inowa utikhinyia chinene ni ikuruna ni mareta. Unowa ukhumelhelha mwaha wo woopiha attu ni ithikineha chulhupalhe chikhumaka wiirimu. Nansho yayo ahinaya, nnoowa mwaavariya, nkamwaatwarushiya ni urweehiya mu inupa cho unlhapelha Nlhuku ni ujeerani, nnowa urweehiya wo mamwene ni attu o utawara wo nlhatu no nchina naka. Yeyo phi ikatema inyu yo uhimiechesha Malhove Orera uwannyaya. Mirima chinyu chihiwe chaathemwa, mena woova wiira nnohalha wiira chani wo wiivaraanga, ukhalhawaya kinoowa koovahani malhove ni irusho chihinooria uvaanyihiya ni amalhaponi inyu. Nnoowa mwaapangelhiya ichimwa ni manyanaangoro inyu ni ashilhoko inyu ni manyampwana inyu, ni akina munlhokoni mwinyu eeviyaka. Kila ntu nowa uvengani wo nlhatu wo nchina naka. nansho khiiwo ata ikharari imoka mmuruni mwinyu inohalha upotera. Wo uvilhelha winyu, nnowiichoopolha ukumi inyu.” “Vanohalha inyu woona iwani yo Uyerusalemu inarukureriye ni amalhaponi, vavawo mmweeke mwaachuwelha wiira uhaaya wo uphomolhiya waya. Vavawo etu attu arii Uyudea attawelheke umiakoni, attu arii vawani athamacheke, ni ayo ahiri vawani ayo ahihokolhie uwani. Ukhalhawaya yayo mahuku ayo phi ‘Mahuku o ntwarusho’, Malhove Matakatifu atimirihiye. Ahothapana manyopani ari veruttuni ni ayo anaamwiha ashaana ashinkani yayo mahuku ayo! Ukhaalhawaya milhatu cho uhuva ni ntwarusho chinowa chaakhumelhelha velhaponi va, ni urushiya wa Nlhuku waawulhuwelhaka alha attu alha. Attu akina anowa wiiviya wo uphanga, ni attu akina anowa ukushiya mateeka velhaponi vonkhaye, ni iwani yo Uyerusalemu inoowa yaanyikalhachiya ni attu ahiri Ayahudi, mpaka ikatema vanohalha aya utimira.” “Chinowa woonia ithikineha chinchi wo nchuwa ni mweeri ni ittotwa. Velhaponi, ilhapo chonkhaye chinowa uhuva, wo nipampa no woova nkhito wo iphioo cho mbaharini. Attu anowa ukomwaa wo nlhatu no woova, awehereraka mwaha unohalha ukhumelhelha velhaponi, ukhalhawaya machiri o wiirimu anowa utikhinyiya. Vavawo etu, mwaana a Ntu phi nowa awe, awaaka mmahuteni wo machiri ni nthimicho mwinchi. Yayo vanohalha aya uchokholha, mweemelheke rata ni utheesha miuru chinyu wiirimu, ukhalhawaya Moopolhi inyu ri vakhiviru.” Yesu nkaahimeria nlhikaaniho, “Nkoopuwelhani mwiri wo nkhuyu ni miri chikina chinchi. Vanoona inyu miri chiphuwaka, phi nochuwelha inyu wiira mmalha iyaakha vano. Chiichammo etu vanohalha inyu woona alha onkhaye alha apangiaka, nnowa mwaachuwelha wiira, Imwene ya Nlhuku ihaatameria.” “Wo ikekhiaye muupuwelheke wiira, ilha iyari ilha khinovira yayo ahinaya ukhumelhelha. Irimu ni ilhapo chinoovira, nansho malhove aka khanovira mena.” “Nkhalheke miitho! Mirima chinyu chihiwe chaalhemelhiya ni nikakata no chittu cho velhaponi ni uhapalhiya ni nipampa no iphiro cho mwiilhaponi. Mweettialhaka nenno nihuku nno ninowa noovarakani thoko nriankho. Ukhalhawaya ninoowa naaphwanya attu onkhaye velhaponi va. Nhiittialhe etu, nlhapelheke wo uhoochaa, mmwe mwaapatta machiri o uvira rata vanohalha aya uwa yayo malhove ayo, ni weemelha rata uholho wa Mwaana a Ntu.” Yesu nkaalhokelha yayo mahuku ayo eettuchihaka attu Inupa ya Nlhuku, ni nchuwa veelha aya, aarwaa ulhokelhani uhiyu waari Mwaako wo Mizeituni. Vaasha aya kila nihuku attu aari apeheriaka Inupa ya Nlhuku uumwiiwelhelhani. Nihuku no isikuukuu yo mikatte cho uhihelhiya ihengedure yo Pasaka naari ninaatamenrie. Opochera ishaani olhupalhe ni owiittuchiha Malhehero yaari yoovaka attu, paahi nkayaavia nipesha no unhelha Yesu mmachirini eeviye wo uhichuwania ni attu. Nakare nkaakelha Nayuda ehaniya Isikariote, mmoka aya owiittucha khumi ni elhi a Yesu. Paahi etu Nayuda nkayaarwaa uupangani miruku ni opochera ishaani olhupalhe ni aholhelhi yeemelhelha Inupa ya Nlhuku chinohalha aya unthumiha Yesu uwannyaya. Nkayaateelhiya nkayeewanana ummaha nchurukhu. Nayuda nkayaarumelhelha, nkayaakhalha yaaviaka nipesha noombone no unrweeha Yesu attu ahichuwelhaka. Nihuku nkanaaphiya no mikatte cho uhihelhiya ihengedure mwaakhondoro o Pasaka vaakumihiya awe isadaka. Yesu nkaaruma Napeturo ni Nayohana eeraka, “Nrweeke mwaterekheke ikaramu yo Pasaka niwe naalhia.” Owiittucha ayo nkayankoha, “Nnothanana nirweeke naterekhelheke uuyi?” Yesu nkaakhulha, “Vanophiya inyu vawani, nnokomwoona ntu welhe mwaapu wo maashi. Mwanttwareke mpaka inupa inohalha awe ukelha, mwamwiirelheke, ‘Owiittuchiha aneera, iri vayi ichuumba inohalha aka unlhelhia pasaka vamoka ni owiittucha aka?’ Nokowonihani ichuumba yulhupalhe iri inupa yo nchulhu, imanlhe urerihiya.” Nkayarwaacha ni uphwanya kila ittu inari thoko chaahimmie awe Yesu, nkayaaterekhacha cholhia cho Pasaka. Ikatema yaayeke, Yesu nkaakhalha ulhia yolhia vamoka ni akarumiya awe. Nkeerelhacha, “Kaholhakelha chinene unlhia Pasaka ulha vamoka ni inyu mwaatti kihinaya uhuvihiya! Kinouhimeriani wiira, Akinowa kanlhia tho mpaka nihuku vanohalha aya utimira wi Imweneni wa Nlhuku.” Nkaawiaa ikikombe yo idivai, nkanshukuru Nlhuku, nkaavahacha eeraka, “Mmwieke nkawanacheke. Ukhalhawaya kinohimia wiira, ukhuma nna akinowuria tho idivai yo zabibu mpaka Imwene ya Nlhuku vanohalha aya uwa.” Nkaakusha nkatte, nkanshukuru Nlhuku, nkaamianiha, nkaavahacha, eeraka, “Ilha phi iruttu aka, nnovahiya inyu. Mpangeke chiicho wo ukuupuwelha.” Thoko chiichammo, nkaavahacha ikikombe vaamalhinhe aya ulhia, eeraka, “Ilha ikikombe ilha phi Malhehano o Naanano anohimiecheshiya ni iphome aka, inorihiaa wo nlhatu ninyu.” “Nansho, mwooneke! Ntu nokithumiha rii vava, nolhia vamoka ni mii! Mwaana a Ntu nookhwa thoko Nlhuku chenre awe wo uhimia, nansho hothapana yoyo ntu nohalha unthumiha uyo!” Paahi nkayaachokholha ukohanacha ashineneru, phi mpani yoyo nohalha wiira chommo. Nkawaakhumelhelha uvaanyihana munlhokoni mwa owiittucha wiira mpani rii mulhupalhe aya. Yesu nkeerelha, “Amwene o velhaponi va anaatawara attu ahiri Ayahudi wo ikuru, ehaniyaka ‘Manyampwana a attu’. Nansho ihikhalhe chiicho uwaninyu mwaatti, ntu ri mulhupalhe munlhokoni mwinyu nophwanelhiya ukhalha mwankani waapwaha onkhaye munlhokoni mwinyu, ni nholhelhi akhalheke thoko namitheko. Attu anaanyihera mulhupalhe phi mpani? Phi nokhalha uweherera aterekhelhiye ama naaterekhelha akina? Phi yoyo nokhalha ni uterekhelhiya. Nansho mii kiri va ukhalha namitheko inyu.” “Nholhokelha ni mii ikatema yonkhaye yo ulhikachiya waka, ni chiyo thoko chinre aya Athithi wo ukivaha mii Imwene, ni mii kinouvahani mwaatti Imwene iyo. Nnowa mwaalhia ni uwuria vamoka ni mii wi Imwene aka, ni inyu nnowa ukhalhelha ihiche ye Imwene mwaahukumulhaka makosho khumi ni melhi o Uisraeli.” “Nasimoni, Nasimoni! Nkeewani! Nakare naavia nipesha no ulhikachani onkhaye, no uveera imbeyu ni iphepuwa, thoko namalhima chinoveera awe mmuka. Nansho mii kihoulhapelhelhani, Nasimoni, wiira nrima winyu uhiwukuwe. Ni inyu vanohalha inyu ukihokolheelha, mmwe mwaahelha nrima ashilhoko inyu.” Napeturo nkayeera, “Thithi, Kiri tayari uttukiya ata ukhwa vamoka ni inyu!” Yesu nkeera, “Napeturo kinouhimeriani wiira, nthupi uhinaya wiipa mapikoosha, nnowa mwaakiruna vararu wiira khankichuwenlhe mii.” Yesu nkaakoha owiittucha awe, “Ikatema korumme akani wo hikusha nrupa wo nchurukhu mena nchako mena iraatu, chani mwahohuvelha ittu iriyoothe?” Nkayaakhulhacha, “Ata mena.” Yesu nkeera, “Nansho vano, ntu ri ni nrupa ama nchako wo nchurukhu akusheke, ni ntu hiri ni uphanga, athumiheke nikoti nawe athumeke. Paahi kinouhimeriani wiira, Malhove Matakatifu aneera, ‘Aheeshiya nlhoko mmoka ni attu o uwonya,’ anootimira, ukhalhawaya nlhove ninokaacha mii ninootimirihiya.” Owiittucha nkayeeracha, “Thithi, mmweheke! Vaa ahawo maphanga melhi!” Nkaakhulha, “Haya etu.” Yesu nkaathama ni urwaa waari Mwaako wo Mizeituni, aattukanaka owiittucha awe thoko cheera awe. Vaaphilhe awe wowo, nkeerelhacha, “Nlhapelheke, nhiwe mwaawulhuwa muulhikachiyani.” Nkaahiyacha, nkaarwa vatayi vakani wo ntu uwonya nlhuku, nkaakhoroma ulhapelha. “Thithi, mwattunaka nthamiheke ilha ikikombe ilha. Nansho kuhiwe thoko chinothanana aka nansho mattunelho inyu, atimirihiye.” Nnepa wo wiirimu nkawaawa unhelha nrima. Ahuvaka chinene munrimani, nkaalhepelha wo machiri chinene, ntukutta thoko iphome nkanankhuma nkanaamora vathi. Amalhiheke ulhapelha, nkaahokolhelha owiittucha awe, nkaaphwanyacha anarumpe, ukhalhawaya yaari anakelhiye ihuzuni. Nkeerelhacha, “Chani woonaka nnorupa? Mweemelheke nlhapelheke wiira nhiwulhuwe muulhikachiyani.” Yesu aari bado olhumachaka, mphingo wa attu vaawilhe aya, aholhelhiyaka ni Nayuda, mmoka aya owiittucha khumi ni elhi. Nkaawa ni uthanana unkumbatira Yesu. Nansho Yesu nkeera, “Nayuda, nnothanana unthumiha Mwaana a Ntu wo unkumbatira?” Owiittucha awe yooneke, nkayeeracha, “Thithi, chani nikumiheke mialho?” Mmoka aya nkanthikilha karumiya a Opochera ishaani olhupalhe ni unkwatulha nnyaru no wiimonono. Nansho Yesu nkeera, “Nhiyeke, ilha ihothosha!” Nkankwakwanya nnyaru naakhapiye nno, nkaalhamiha. Paahi etu, Yesu nkeerelhacha opochera ishaani olhupalhe ni aholhelhi ni attu emelhelha Inupa ya Nlhuku ni ashulhupalhe yaawiilhe ummara ayo, “Chani woonaka mmweelhe mialho chulhupalhe ni indonga uwa uukivarani thoko nnowa ummara ntu o uvara makhuche? Kaari ni inyu mwaatti kila nihuku keettuchihaka Inupa ya Nlhuku, nansho khamwakivanre. Nansho vano phi ikatema inyu yo upanga, phi ikatema yo ikuru yo mwiipiphini.” Nkayammara Yesu ni unrweeha upuwani wa Opochera ishaani olhupalhe, Napeturo attwaraka utayiutayi. Mooro waari unaparihelhiye variyari ipuwa, Napeturo nkayaakhalha wootta vamoka ni attu akina. Karumiya mmoka nthiyana vonne aya anakhanlhe oottaka mooro, nkaaweha ni uhimia wiira, “Ulha ntu ulha chiicho aari vamoka ni Yesu!” Nansho Napeturo nkayaaruna, “Uwe nthiyana, akinchuwenlhe mii yoyo ntu uyo!” Katashi tho, ntu nkina nkoona Napeturo nkeera, “Inyu mwaari mmoka aya!” Nansho Napeturo nkaakhulha, “Uwe, mii akihiwe!” Yavireke isaa imoka, ntu nkina nkaamindelha, “Wo ikekhiaye, khiiwo yo ukhota, wiira ulha aari vamoka ni Yesu, ukhalhawaya ni uyo nokhuma Ugalilaya!” Nansho Napeturo nkayaakhulha, “Uwena, akichuwenlhe unhimia awo!” Vavawo vavawo, anari olhumachaka, nthupi nkaweepa. Athithi nkayaarukunuwa ni waaweha Napeturo wiitho. Napeturo nkayoopuwelha cheerelhiye aya ni Athithi, “Nthupi uhinaya wiipa mapikoosha, nnoowa mwaakiruna mikwaha miraru wiira khankichuwenlhe.” Napeturo nkayaakhuma vathe, nkayonlha chinene. Attu anlhitelhelha Yesu ayo, nkayaamwata ni unheulhacha. Nkayanttuka ikuwo wiitho ni unkoha, “Nlhamulheke mpani owatilheni!” Nkayanruwanakacha chinene. Washeeke, ashulhupalhe ni opochera ishaani olhupalhe ni owiittuchiha Malhehero a ashinna nkayaakumaana uwaamulhani, Yesu nkaawihiya upuwani. Nkayeeracha, “Unihimerieke, Uweva phi Kuristo Moopolhi?” Yesu nkaakhulha, “Mii kahimiaka, mwaatti khannokirumelhelha, ni vavawo kookohakani, khannokaakhulha. Nansho uchokholhelha nna Mwaana a Ntu nowa ukhalha wiimonono wa Athithi Nlhuku o machiri.” Attu onkhaye nkayeera, “Paahi niireke etu, uwe phi Mwaana a Nlhuku?” Yesu nkaakhulha, “Inyu mwaatti nhohimia, wiira phi mii.” Ni ayo nkayeeracha, “Chani uhawo uhimiechesha ukina tho! Ukhalhawaya hohimiacha wo malhaku awe mwanene ni inyu nheewacha!” Nlhoko wonkhaye nkaweemelha ni unrweha Yesu mpaka u Napilato waamwemenshe aya ni uchokholha uhimiacha milhatu, “Nahomwona ulha ntu ulha aapoterihaka attu o velhaponi, eerelhaka wiira ahilhive ikhodi wa Nakaisari ni wiichihana mwanene wiira, Kuristo Moopolhi thanlhiye ni Nlhuku mwene a Ayahudi.” Napilato nkayankoha Yesu, “Inyuva phi amwene a Ayahudi?” Yesu nkaakhulha, “Thoko chinre inyu wo wulhumacha.” Napilato nkayeerelha opochera ishaani olhupalhe ni attu wiira, “Akoonaka nlhatu uriwoothe wa ulha ntu ulha.” Nansho attu nkayaathepa ukuruvalhelha wo machiri chinene, “Nowaachopeacha ni weettuchiha attu apange injoove ilhapo yonkhaye yo Uyudea. Aachokhonlhe Ugalilaya vano rii vaa.” Napilato veewilhe aya, nkayaakoha, “Kwani yolha ntu ulha nokhuma Ugalilaya?” Vaachuwenlhe aya wiira aari ntu o ilhapo yo ikuru i Naherode, nkayanhokolhosha u Naherode uwo, aari yeyo ikatema iyo Uyerusalemu. Naherode nkayaateelhiya nrima umwoona Yesu, ukhalhawaya yaari amwiiwaka athananaka umwoona toka khalhayi. Akhulhuvelhaka umwoona Yesu apangaka cho ushangiha. Paahi etu Naherode nkayankoha Yesu chookohiya chinchi, nansho Yesu khaakhunlhe. Opochera ishaani olhupalhe ni owiittuchiha Malhehero yaari miholho ahimiachaka milhatu chinchi choomwootheria Yesu. Naherode ni manyaaasikari aya nkayampangelha Yesu ncheche, nkayammwariha n'golole we imwene nkayanhokolhosha u Napilato. Toka nenno nihuku nno, Napilato ni Naherode nkayaalhutanaacha umpwana, ukhalhawaya khalhayi vawo kila mmoka khaari ewananaka ni nkhunanawe. Napilato nkayeehanacha opochera ishaani olhupalhe ni aholhelhi ni attu vamoka, nkayeera, “Nhommwiiha yolha ntu ulha uwannyaka mwiiraka wiira aari aapoterihaka attu. Vano etu, kihonkohacha mwaatti mwiiwaka, ni mii akoonne nlhatu uriwoothe uhimianche inyu. Akihiwe mii vekha mena Naherode oonne nlhatu, phi nhokolhonshe aya uwanihu. Khuuwo nlhatu wo hii umwiiva. Paahi mii kinomwaata ikopo ni unhiyerera.” Kila nihuku no Pasaka, Napilato aari ni malhemalhelho o unhiyerera ntu mmoka ttukiye aathananiya ni attu. Nlhoko wonkhaye nkawaakhuwelha, “Eeviye! Munhiyerereke Baraba!” Baraba uyo aattukiye wo nlhatu no injoove yaapangeelhe vawani ni nlhatu no weeva attu. Napilato aari athananaka unhiyerera Yesu, paahi nkayoolhumana attu tho. Nansho attu yaari akhuwelhachaka, “Munkhomelhelhe vansalaabani! Munkhomelhelhe vansalaabani!” Napilato nkayeera tho vo neraru, “Nansho ttenkeni? Khuuwo nlhatu kinoona aka wo umwiiva! Kinoomwata ikopo ni unthaphulha.” Nansho attu nkayaathepa ukhuwelhacha avekelhaka wiira Yesu akhomelhelhiye, ni nlhove naya nkanaarumelhelhiya. Paahi etu Napilato nkayanhukumulha Yesu thoko chaalhepelha aya attu. Nkayanthaphulha Baraba, ntu aattukiye wo nlhatu no injoove ni niiviho, nkayaavaha Yesu wiira ampangeke ittu yaathanana aya, thoko chaavekelha aya. Manyaasikaari nkayanvelhelha Yesu, vaarwaa aya nkayankumaana ntu o Ukirene nchina nawe Simoni aawa akhumaka umatani. Nkayanchuchumiha, nkayanriaa nsalaaba, akushe anttwaraka Yesu utulhi. Nlhoko mulhupalhe wa attu nkawanttwara, akina aya yaari manyopani onlhacha umunlhelha. Yesu nkaarukunuwelha, nkeerelha, “Manyopani o Uyerusalemu! Nhikunlhelhe mii, nansho mwichunlhelheke mwaashinene ni achishaana inyu. Ukhalhawaya mahuku anowa attu vanowa aya wiira, ‘Ahoreeriya manyaathiyana ahiyanre, ahaayanre ashaana mena ulhelha!’ Yeyo ikatema iyo, attu phi nowa aya wiirelha miako, ‘Nniwulhuwelheke! Nnivitheke!’ Vavawo attu aneera chiicho wo mwiri nkithi, mwiri wo wuuma inohalha wiiria chani?” Attu akina elhi, onkhaye o uwonya, yaari ni ayo arweehiyaka wiiviya vamoka ni Yesu. Vaaphilhe aya vakittu vaneehaniya “Nikhurukucha no muru,” nkayankhomelhelha Yesu vavawo, ni attu elhi o uwonya, mmoka wiimonono ni nkina wiimushi. Yesu nkeera, “Thithi mwaalhevelheke! Ukhalhawaya khachuwenlhe impanga aya.” Nkayaakawanacha ikuwo chawe wo woopelha ikhura. Attu nkayeemelhacha aawehaka Aholhelhi a Ayahudi vampangelha aya ncheche, “Ahoopolha attu akina, haya etu echopolheke mwanene yakhalhaka uyo phi Kuristo Moopolhi thanlhiye ni Nlhuku!” Manyaasikaari ni ayo nkayampangelha ncheche chiicho, nkayaawa nkayammaha isiki, yiiraka, “Wiichopolheke umwanene wakhalhaka uwe phi mwene a Ayahudi!” Vachulhu nsalaaba nkayaakhomelhelha nipattu naalhempe aya malhove eera, “Ulha phi mwene a Ayahudi.” Mmoka a attu yaakhomelhelhiye vamoka ni Yesu nkaachokholha unruwana Yesu, “Uwe kuhiwe phi Kuristo Moopolhi? Wiichoopolheke umwanene, unoopolheke ni hii!” Nkina uyo nansho, nkanchachera nkhunanawe eeraka, “Uwe khunomoova Nlhuku? Ihukumu ipantte awo iyo phi pantte awe. Hii, ikekhiaye ihu iyo, phi niphwanenlhe, ukhalhawaya nihopochera malhivo o mitheko chihu, nansho uyo khawonnye ittu.” Nkaamwiirelha Yesu, “Yesu wakuupuwelheke mii, vanohalha awo uwa unari Amwene vawo!” Yesu nkaamwirelha, “Kinoolhelha wo ikekhiaye wiira lhelho nna, unowa waakhalha ni mii Uphiooni.” Yaari saa sita uthana nchuwa vaatiphiilhe aya, ipiphi nkayaawanelha ilhapo yonkhaye mpaka vaari aya saa tisa, Nipaziya nulhupalhe naattukelhelhiye variyari u Inupa ya Nlhuku nkanaahuwa velhi. Yesu nkaakhuwelha, “Thithi! Kinoweesha nnepa aka mmathathani mwinyu!” Voolhumanche awe chiicho, nkaarihiaa. Nholhelhi a manyaasikari o Rumi nkoona cheeria, nkanthimicha Nlhuku, eeraka, “We ikekhiaye ulha aari ntu orera nrima!” Attu aathukumanne vavawo uweha chaapangiaa ahoona chikhumelhenlhe, nkayaathuruwa mmawani, echatakachaka ikhakacha wo wooniha ihuzuni. Attu onkhaye anchuwenlhe Yesu, ikhalhaka vamoka ni manyopani antwanre ukhuma Ugalilaya, yaari aneemenlhe utayi awehaka. Ahokhalha attu amoka o rera nrima anenchi o Uarimathaya iwani yo Uyudea nchina naya Nayusufu. Yayo aari ntu o Uarimathaya, aapanga thoko Nlhuku chaathanana awe attuniyaka ni attu, awehereraka uwa wo Imwene ya Nlhuku. Inakhalhaka aari ntu o Ipuwa yulhupalhe ya Ayahudi, khaari arumelhelhaka ittu ipangiye. Yayo yahorwaa u Napilato nkayaavekelha avahiye iruttu ya Yesu. Nkayaakurusha iruttu iyo vathi, nkaavilhikelha ikuwo yo hariri, nkayaavitha nnihiyeni mwaahemiye vamwalhani, nihiye naari bado uvithiya ntu. Nenno naari nihuku no Ijumaa, Nihuku no Wiittuwa niwaaka meelho aya. Manyopani yantwanre Yesu ukhuma Ugalilaya nkayarwaa ni Nayusufu uwinnuwelhani nihiye nivithiye awe Yesu. Nkayoona vavithiye aya iruttu awe. Nkayaahokolhiacha uwani nkayaakooroshacha makhura o unukhelha o uwa uuhikani iruttu ya Yesu. Nihuku no Wiittuwa nkayeettuwa thoko Malhehero chaalhehera aya. Mapikoosha o nihuku no Jumaapili manyopani yahorwaa unihiyeni, anakushilhe makhura o unukhelha aakoronshe aya. Nkayaaphwanya nlhuku ninapirikishiye ni uthama vanlhakoni vawo, paahi etu nkayaakelhacha nhina, nansho khayaaphwannye iruttu ya Athithi Yesu. Nkayeemelha ashangachaka yoyo mwaha uyo, wo uhikhulhuvelha, nkayaakhumelhelha attu elhi aawanre ikuwo chootelha chinene, eemelhaka waatameria. Manyopani ayo yoovaka nkayaakhoromacha vathi, attu ayo veera aya, “Yeeshiyani umwaavia ntu nkumi mwa attu akhwilhe? Khaawo vaa, hohihimwa. Muupuwelheke chenre awe wo uhimia vaari inyu Ugalilaya, ‘Mwaana a Ntu hophwanelhiya uhelhiya mmathathani mwa attu o uwonya, akhomelhelhiye, ni nihuku no neraru ahihimmwe.’ ” Manyopani nkayoopuwelha malhove awe, nkayaakhuma nnihiyeni, nkayaahimiacha mwaha wonkhaye waahimiachera owiittucha khumi ni mmoka ahanlhe alhe. Manyopani ayo yaari Amariamu Magidalena ni Nayoana ni Amariamu anumwanaya Nayakhobo, yayo ni manyopani akina phi ahimianche wa akarumiya. Nansho akarumiya nkayoona yayo malhove ayo thoko ncheche, khayaarumelhenlhe. Nansho Napeturo nkayaarwaa unihiyeni attimakachaka, nkayooroma, vaathurumenlhe aya nkayoona ikuworu. Paahi nkayaahokolhia uwani ashangaka mwaha ukhumelhenlhe. Nenno nihuku, owiittucha elhi a Yesu yaari akelhaka iwani yeehaniya Uemau, imaili saba ukhuma Uyerusalemu, arerihaka ashineneru mwaha wonkhaye upangeelhe. Vaari aya eetaka arerihaka, Yesu mwanene nkaawa aatameriaka ni weeta vamoka ni ayo, nkayaamwona, nansho ahinchuwelhaka. Yesu nkeerelhacha, “Nnoopa mwaha waani mwaashineneru uno mweetaka?” Nkayeemelhacha, wiitho anachanre ihuzuni. Mmoka aya eehaniya Nakileopa nkankoha, “Kwani inyuva alheto va Yerusalemu va, vekha nhinochuwelha chittu chipangelhe alha mahuku vakani avinre alha?” Yesu nkaakoha, “Mwaha waani?” Nkayaamwaakhulha, “Mwaha umphwannye Yesu o Unazareti. Yoyo ntu uyo aari namilhohi a Nlhuku aari ni ikuru wa Nlhuku ni wa attu yo upanga chittu ni wiittuchiha. Opochera ishaani olhupalhe ni aholhelhi ihu yahonkumiha wiira ahukumulhiye, nkaakhomelhelhiya. Nansho hii nahonkhulhuvelha wiira phi nowa woopolha attu o Israeli! Upwaha vavawo, lhelho nihuku no neraru toka vaapangeelhe aya. Tho manyopani akina munlhokoni mwihu ahonithuthusha, yahorwaa unihiyeni lhelho wichishuru, nansho khayoonne iruttu iyo. Nkayaahokolhia eeraka wiira ahoona minepa chaahimmie wiira hohihimmwa. Attu akina nkayaarwaa unihiyeni ni uphwanya thoko chaahimiye ni manyopani alhe, nansho khayamwonne.” Vavawo etu Yesu nkeerelha, “Woonaka nhophupuwalha mwaatti ayi, wo mirima chimpicha urumelhelha malhove aahimiye ni anamilhohi a Nlhuku! Chani, khawalhonke Kuristo Moopolhi thanlhiye ni Nlhuku uhuvihachiya, wiira akelhe rata munthimichoni mwawe?” Nkaapatakulhelha chittu chonkhaye chaamwacha nhina Malhove Matakatifu uchokholha wa ashinna Musa mpaka wa anamilhohi onkhaye. Vaatameria aya iwani yaalhukama aya, Yesu nkeepanga thoko noopwaha vavawo, nansho yayo manyaattu ayo nkayampepecha, eeraka, “Nkhalheke ni hii, uheelha.” Paahi etu nkaarwa uwannyaya. Nkaakhalha ulhia yolhia vamoka, nkaakusha nkatte, nkaalhapelhelha ibarakha, nkaamia, nkaavahacha. Miitho aya nkayaapatakulhiya nkayanchuwelha, nansho nkaapotera vamiithoni waya. Nkayeera ashineneru, “Chani mirima chihu khachaari chipharelhaka mooro volhumachawe unilhamulhelha Malhove Matakatifu mphironi mmwe?” Yeyo ikatema nkayaathama nkayaahokolhia Uyerusalemu, nkayaaphwanyacha owiittucha khumi ni mmoka anathukumanne vamoka, eerachaka wiira, “Wo ikekhiaye, Athithi ahohihimmwa! Ahaakhumelhelha Nasimoni!” Owiittucha elhi nkayaahimiacha mwaha waakhumelhenlhe mphironi, ni chenre aya wo waachuwelha Athithi vaamianinhe aya nkatte wa Owiittucha aya. Akarumiya elhi ayo vaari aya ahimiachaka yoyo mwaha uyo, wo uhiweherera, Athithi anene nkayeemelha variyari aya eeraka, “Mpuha ukhalhe ni inyu.” Nkayaathuthuwacha, yaanyiheraka wiira ahoona nshoka. Nansho nkeerelhacha, “Nnoovani? Nnowelhiyani nipampa mu nrimani? Mmweheke mathatha ni mieto chaka, nkiweheke ni mii kimwanene. Nkikwakwanyeke, nnowoona wiira akiri nshoka, ukhalhawaya nshoka khanirina iruttu yo ithayi mena makhuva, thoko nnokoona inyu chi.” Nkeera chiicho oonihachaka mathatha awe ni mieto chawe. Akarumiya vaari aya ahirumelhelhaka ittu yoona aya, uno athepaka wuumiya uwanoni wo uteelhiya, Yesu ahaakohacha, “Nhanaa ittu yo ulhia va?” Nkayammaha ihopa yo waaneelhiya, nkaakusha nkaalhia amwoonaka. Paahi nkaahimeriacha wiira, “Chilha phi chittu chaahimilhe aka ikatema vaari aka ni inyu. Ikhalhe wiira, kila ittu ilhepiye ikaachaka nhina Malhehero a ashinna Musa, chilhepiye ni anamilhohi ni Izaburi chihotimira.” Nkaapatakulha irusho chaya wiira achuwelhe Malhove Matakatifu nkeerelhacha, “Phinre aya wo ulhepiya, Kuristo Moopolhi nowa uhuvihiya ni uhihimmwa nnookhwani aviraka nihuku no neraru, ni wo nchina nawe nttenga wo uhiyereriya uwonya unohimiachiya mwiilhaponi mwonkhaye, ichokholhaka Uyerusalemu. Inyu phi o uhimiechesha chittu chonkhaye chi. Ni mii kinommwiiha alhehiye ni Athithi uwaninyu. Nansho nnothananiya uweherera nnari iwani yuulhupalhe mpaka machiri o wiirimu vanohalha aya uwa.” Paahi nkaaholhelha uthama vawani mpaka Ubethaniya, vaathenshe awe miono nkaavaha ibarakha. Vaari awe aavahaka ibarakha, ahaahiya, nkaakushiya wiirimu. Nkayanthimicha ni uhokolhia Uyerusalemu, wo mpuha mwinchi, nkayaalhokelhacha ikatema yonkhaye akhalhaka Inupa ya Nlhuku antotopelhaka Nlhuku. Vaachokhonlhe aya chittu chonkhaye chihinoopiya, Nlhove ahaawo, ni uyo aari ni Nlhuku, ni uyo aari Nlhuku. Toka vaachokhonlhe aya Nlhove aari vamoka ni Nlhuku. Nlhuku voopilhe awe chittu chonkhaye ahaawo, khiiwo iriyoothe yoopiye wo uhikhalha yoyo Nlhove phi aari machokholhelho o ukumi ni uyo ukumi uyo nkawaawiha nthuko wa attu. Nthuko waamwalhelha mwiipiphini, ni ipiphi khayoonrie utipiha yoyo nthuko uyo. Nlhuku ahonruma karumiya awe, eehaniya Yohana, aawilhe uhimiechesha wa attu mwaha wo yoyo nthuko uyo, attu eewe ni urumelhelha. Nayohana khayaari yoyo nthuko uyo, nansho aawilhe uhimiechesha wa attu mwaha wo yoyo nthuko uyo. Yolha phi nthuko we ikekhiaye, nthuko unowa velhaponi ni wamwalhelha attu onkhaye. Nlhove ahaawo velhaponi, ni wo iphiro awe ilhapo yahoopiya, inakhalhaka chiicho, attu o velhaponi khayanchuwenlhe. Aawilhe velhaponi vawe mwanene, nansho attu awawe khayampochenre. Akina, nansho, yampochenre ni unrumelhelha, yayo ahaavaha ikuru yo ukhalha ashaana a Nlhuku phi alhe arumelhenlhe nchina nawe. Ahikhalhaka ashaana a Nlhuku wo iphiro thoko cho uyariya ni ntu, mena mattunelho a ntu, Nlhuku mwanene phi ari athumwanaya. Yoyo Nlhove uyo nkaakhalha ntu, nkaakhalha uwanihu. Ni hii nahoona nthimicho wawe, nthimicho wawe yoyo ri Mwaana o vekhawe a Nlhuku chanre nnema ni ikeekhene. Nayohana nkayaahimiechesha wa attu mwaha wawe. Nkayaakhuwelha eeraka, “Yolha phi ulhe kanhimianche aka venre aka wiira, ‘Noowa ntu mmoka vatulhi waka, ri mulhupalhe ukipwaha mii, ukhalhawaya ahaawo kihinayariaa.’ ” Wo nnema wawe mwinchi, hiyaano onkhaye nihopochera mpuha umpwaha mpuha uvinre. Nlhuku ahonivaha Malhehero wo iphiro ya ashinna Musa, nansho nnema ni ikeekhene chihoniweelha wo iphiro ya Yesu Kuristo. Khaawo ntu mwonne Nlhuku ikatema iriyoothe. Mwaana vekha awe, aakhalha vamoka ni Nlhuku, phi nichuwelhinhe Athithi. Wu phi uhimiechesha u Nayohana, ikatema aholhelhi a Ayahudi o Yerusalemu vaarumme aya opochera ishaani ni Alawi u Nayohana yaakohe wiira, “Inyuva phi apani?” Nayohana khakhonte waakhulha, nkayeera wo uhivitha wiira, “Miyaano kakihena Kuristo Moopolhi a attu.” Vavawo nkayaakohiya tho, “Inyuva phi apani etu? Chani inyuva phi Naeliya?” Nayohana nkaakhulha, “Akihena mii.” Nkayaakohiya tho, “Chani inyuva phi anamilhohi alhe anowehereriya uwa uuromolhani nihuku no uwa Masiya?” Nkaakhulha “Akihena mii.” Nkayaakohiya tho, “Paahi etu inyuva phi apani? Nnihimerieke mwaanene nlhove nowahimeria anirumme.” Nayohana nkaakhulha, “Miyaano phi yolhe anamilhohi ashinna Isaya aahimmie aya yeeraka, ‘Nlhove na ntu niheewaniya muuthakoni, Chookolhiye iphiro cho uvira Athithi!’ ” Yayo akarumiya yaarumiye ni nlhoko wa Amafarisayo ayo, nkayaakoha Nayohana, “Yakhalhaka inyuva kanhena Kuristo, kanhena Naeliya ni vavawo kanhena anamilhohi, woonaka nnowaabatiiza attu?” Nayohana nkayaakhulha, “Miyaano kinaabatiiza attu wo maashi, nansho hawo mmoka eemenlhe munlhokoni mwinyu mwaattiva nhinaaya unchuwelha. Yoyo nowa utulhi waka, nansho mii kihiphwanelhiyaka inakhalhaka uthaphulha miripwe cho ikwakwata chawe.” Yoyo mwaha uyo waakhumelhenlhe Ubethaniya, unosha nchuwa ukhopelhelhe mwolhoko wo Uyorodani, Nayohana vaari aya aabatiizaka attu. Waashelhe waya, Nayohana ahomwoona Yesu awaaka, nkayeera, “Ulha phi Mwaana o Khondoro a Nlhuku nothamiha uwonya wa attu. Yolha phi ulhe kanhimianche aka wiira, ‘Utulhi waka nowa ntu mmoka ri mulhupalhe ukipwaha mii, ukhalhawaya ahaawo mii kihinayariaa.’ Miyaano kimwanene akanchuwenlhe, nansho kiwiilhe uwabatiiza attu wo maashi ikhalhe wiira attu o Uisraeli anchuwelhe.” Nayohana nkayaahimiechesha eeraka, “Kahomwoona Iphumu ya Nlhuku akhuruwaka thoko kaulha ukhuma wiirimu ni ukorelha vanikhathani vawe. Miyaano akanchuwenlhe, nansho Nlhuku kirumme kaabatiize attu wo maashi ahokihimeria wiira, ‘Ulhe ntu nnohalha inyu umwoona akhuruwelhiyaka ni Iphumu ya Nlhuku ni unkorelha vanikhathani vawe, yoyo phi ntu naabatiiza attu wo Iphumu ya Nlhuku.’ Nayohana nkayeera, kihoona, ni mii kihimiecheshe vano wiira yolha phi Mwaana a Nlhuku.” Waashelhe waya, Nayohana aari vavawo tho vamoka ni owiittucha aya elhi. Vaamwonne aya Yesu aviraka nkayeera, “Mmwooneke! Ulha phi Mwaana o Khondoro a Nlhuku.” Owiittucha aheewa Nayohana voolhumacha aya yayo malhove ayo, nkayanttwaracha Yesu. Yesu nkaarukunuwa, nkoona owiittucha a Nayohana anttwaraka, nkaakoha, “Nnaaviani?” Ni ayo nkayaakhulhacha “Rabi, nnokhalha vayi?” Rabi maana aya, “Owiittuchiha.” Yesu nkaakhulha, “Mmweeke ni inyu nnowoona.” Vavawo waari uchechilho, paahi etu owiittucha ayo nkayaarwaa nkayoona vaakhalha awe, nkayankhalhana uwannyawe nenno nihuku nno. Naandorea ahima aya Nasimoni Peturo yaari amoka ya attu elhi yeewilhe Nayohana voolhumacha aya, nkayanttwara Yesu. Vahiphincheru Naandorea nkayaakumaana Nasimoni ahima aya, nkayaahimeria wiira, “Nihomwoona Masiya.” Masiya maana aya Kuristo, Moopolhi. Nkayaavelhelha Nasimoni wa Yesu, Yesu nkaaweha Nasimoni nkeera, “Inyuva phi Nasimoni mwaana a Nayohana, nansho vano nnohalha wiihaniya Kefa.” Ukhalhawaya we Iyunani nenno nchina nno phi Peturo maana aya mwalha. Waashelhe waya Yesu nkoona mbaya arwee Ugalilaya. Nkaaphwanya Nafilipo nkeerelha, “Nkittware!” Nafilipo aari anenchi o Ubethsaida, iwani yaakhalha aya Naandorea ni Napeturo. Nafilipo ni ayo nkaaphwanya Nanathanieli, nkaahimeria, “Nihomwoona ulhe ashinna Musa anromonlhe aya nhina ikitabu yo Malhehero, ni anamilhohi alhepaka nttenga wawe. Yoyo phi Yesu mwaana a Nayusufu, o Unazareti.” Nanathanieli nkayaakoha Nafilipo, “Ittu yoombone inowooria ukhuma Unazareti?” Nafilipo nkayaakhulha, “Mmwe mwoona.” Yesu vonne aya Nanathanieli awaaka nkeera, “Mmwooneke! Yolha phi Mwiisraeli mwanenene, khiiwo ittu innananre nhina mwawe!” Nanathanieli nkayankoha, “Nkichuwenlhe chani?” Yesu nkaakhulha, “Vaari inyu wuthi nkhuyu Nafilipo ahinaya uwihanani kahowoonani.” Vavawo Nanathanieli nkayaamwakhulha Yesu eeraka, “Owiittuchiha, inyuva phi Mwaana a Nlhuku! Inyuva phi Amwene o Uisraeli!” Yesu nkeerelha, “Chani nnorumelhelha ukhalhawaya kihouhimeriani wiira kahowoonani vaari inyu wuthi nkhuyu? Nnowa mwoona moolhupalhe upwaha alha!” Yesu nkaahimeria onkhaye wiira, “Kinouhimeriani ikekhiaye, nnowoona irimu chihulhiaka ni minepa cha Nlhuku chiwelhaka ni ukhuruwa vachulhu vawe Mwaana a Ntu.” Nihuku no neraru ahokhalha arusi iwani yo Ukaana, ilhapo yo Ugalilaya, anumwanawe Yesu aari wowo, ni Yesu aholhalheiya vamoka ni owiittucha awe wa arusini uwo. Idivai yamalheke, anumwanawe nkayaamwiirelha Yesu, “Idivai ihomalha.” Yesu nkaakhulha, “Maanyi, nlhatu waani nnokiirelha chiicho. Ikatema aka khinaaya.” Anumwane Yesu aheerelha akarumiya, “Ittu iriyoothe inohalha awe uhimeriani mpangeke.” Ayahudi ahanaa malhemalhelho o ukhucha. Wo yoyo nlhatu uyo etu, chahokhalha vavawo miapu cho malhuku nthanu ni mmoka. Ni kila mwaapu mmoka waahelhiya maashi wo umalhaka madumu makani makhumi melhi ama makhumi mararu. Yesu nkeerelha akarumiya, “Nchariheke maashi mmiapuni mmo.” Ni ayo nkayaacharihacha maashi mpaka nchulhu tetetete. Yesu nkeerelhacha akarumiya, “Vano nrikeke ni waarwehelha nankawa.” Nkayaarika ni waarwehelha nankawa, maashi yaathathuwilhe vano ukhalha idivai, ni ayo nkayaalhawiha. Nansho khayaachuwenlhe wiira ikhumme uyi. Nansho akarumiya alhe yaari achuwelhaka ukhumelhenlhe aya. Nankawa nkeehana abwana arusi, nkoolhumacha eerelhaka, “Attu onkhaye ampachera thoko ukawa idivai yo uchiva, yamalhaka phi nokawa aya idivai yooririya. Nansho inyuva nhoshunga idivai yo uchiva mpaka nna!” Yesu aapannge yeyo yo ushangiha yo uchokholha iyo Ukaana ilhapo yo Ugalilaya, wowo nkooniha nthimicho wawe, ni owiittucha awe nkayanrumelhelha. Arusi amalheke, Yesu ni anumwanawe vamoka ni ashihimawe ni owiittucha awe, nkayaarwaa Ukapenaumu ni ukhalha wowo wo mahuku vakani. Isikuukuu yo Pasaka ya Ayahudi yaari inaatamenrie, paahi etu Yesu nkarwaa Uyerusalemu. Wowo, u Inupa ya Nlhuku nkaaphwanya attu athumihaka ing'ope, ikhondoro, ni ikhunda, ni attu o wakakaniha nchurukhu anari anakhanlhanche mmamezani mwaya aakakhanihaka nchurukhu. Nkaakorosha ikopo yo nttondoro, nkoomolhacha ashinama onkhaye vathe, ikhondoro vamoka ni ing'ope, nkaapitikulhacha imeza chaya, ni umwarushacha nchurukhu u Inupa ya Nlhuku mmo, nkeerelha alhe aathumiha ikhunda alhe wiira, “Nthamihache chilha chittu chilha vaa! Nhipange inupa ya Athumwanaka ukhalha nipuro no upangelha maronda!” Owiittucha awe nkoopuwelha iholhepiya nhina Malhove Matakatifu wiira, “Uttuna waka inupa inyu Apwiiya Nlhuku unokiiva, ukipahaka thoko mooro.” Aholhelhi a Ayahudi nkayaamwakhulha Yesu wo unkoha, “Nnaapangeke cho ushangiha chaani wooniha wiira nhanaa ikuru yo upangacha yoyo mwaha uyo?” Yesu nkaakhulha, “Nkaphomolhani ilha inupa ya Nlhuku ilha, ni mii kinotheka tho wo mahuku mararu.” Vavawo Ayahudi nkayeera, “Ilha inupa ya Nlhuku ilha, yaathekiye wo umalhaka iyaakha makhumi ncheshe ni sita, chani, inyuva nnottuna utheka chani wo mahuku mararu?” Nansho inupa yaarerihelha awe Yesu yaari iruttu awe. Paahi etu vaahihimushiye awe ukhuma nnookhwani, owiittucha awe ahoopuwelha wiira aholhohera yayo, nkayaarumelhelha Malhove Matakatifu, yaahimianche awe Yesu. Yesu vaari awe Uyerusalemu wo isikuukuu yo Pasaka, attu enchi yahorumelhelha nchina nawe yooneke cho ushangiha cheera awe wo uhimiechesha. Nansho Yesu khaari ni nrima ni ayo ukhalhawaya ahaachuwelhacha onkhaye. Khaarina nlhatu wo uhimiechesha uriyoothe, ukhalhawaya ahochuwelha rata chene chittu chonkhaye chiri munrimani mwaya. Ahaawo nholhelhi mmoka Ayahudi, o mphingo wa Amafarisayo, eehaniya Nanikodemo. Nihuku nimoka Nanikodemo nkayaanrwelha Yesu uhiyu, ni umwiirelha, “Rabi, nihochuwelha wiira inyuva phi Owiittuchiha nrumiye ni Nlhuku. Khaawo ntu nooria upanga cho ushangiha chinopangacha inyu Nlhuku ahikhalheke vamoka ni uyo.” Yesu nkaakhulha, “Ikekheene kinouhimeriani, ntu khanooria woona Umwene wa Nlhuku ahiyarieke tho.” Nanikodemo nkayaakoha, “Ntu nkumi noorieke chani ukelha munthunkwani mwa anumwanawe, ni uyariya wo nayelhi?” Yesu nkaakhulha, “Ikekheene kinouhimeriani, ntu ahiyarieke wo maashi ni wo Iphumu ya Nlhuku, ata veeriye chani khanooria ukelha Imwene ya Nlhuku. Ntu noyaria wo iruttu wa athumwanawe ni anumwanawe, nansho noyaria munnepani wo Iphumu ya Nlhuku. Nhishange ukhalhawaya kihouhimeriani wiira ihophwanelhiya mwaattiva onkhaye vaa uyaria wo nayelhi. Iphioo inowuka ni ukelha unothanana aya, nnowiiwa vanowuka aya, nansho khannochuwelha unokhumelhelha aya mena unokelhelha aya. Phiri aya thoko ntu yarelhe wo Iphumu ya Nlhuku.” Nanikodemo nkayankoha Yesu, “Yoyo mwaha uyo unoorieke chani?” Yesu nkaakhulha, “Chani, inyuva ngati phi owiittuchiha attu o Uisraeli nhichuwelhe yoyo mwaha uyo? Ikekheene kinouhimeriani, hiyaano ninohimiacha ichuwenlhe ihu ni uhimiechesha yonne ihu, nansho mwaattiva khannorumelhelha nttenga wihu. Akhalhaka kihouhimeriani mwaha wo velhaponi ni inyu khannokirumelhelha, nnorieke chani urumelhelha koohimeriakani mwaha wo wiirimu? Khaawo ntu aapanche urwaa uchulhu wiirimu ahikhalhe Mwaana a Ntu, aakhuruwilhe ukhuma wiirimu.” Thoko ashinna Musa vaatheshilhe aya nchulhu inwaa yo shaba vamwirini uthakoni ulhe, ni uyo Mwaana a Ntu nootheshiya nchulhu chiichammo, wiira kila ntu nonrumelhelha akhalhe ni ukumi wo uhimalha. Nlhuku ahaattuna attu o velhaponi chinene, wo chiichammo etu, nkankhumiha Mwaana awe o yekha, riyoothe nonrumelhelha hipotere, nansho akhalhe ni ukumi wo uhimalha. Nlhuku khaanrumme Mwaana awe velhaponi awe aahukumulha attu, nansho oopolhe. “Attu onkhaye anonrumelhelha Mwaana khanohukumulhiya, ahinonrumelhelha ahomalha uhukumulhiya, ukhalhawaya kharumelhenlhe nchina no Mwaana a Nlhuku o yekha awe. Ni ihukumu ene phi ilha, nthuko uhowa velhaponi, nansho attu anothanana ipiphi ahittunaka nthuko, ukhalhawaya chittu chinopangacha aya chiri cho uhilhoka. Attu anopanga cho uhilhoka unowarusha nthuko ni ayo khanowa voonene, ukhalhawaya khanottuniha cho uhilhoka chaya chimwalhelhiye. Nansho anovarechesha ikeekhene anoowa unthukoni, mitheko chaya chiwe chooniya chipangiaka wo unthimicha Nlhuku.” Yamalhekeru, Yesu nkarwaa ilhapo yo Uyudea vamoka ni owiittucha awe, nkakhalhana wowo vamoka, ni attu aawa nkaabatiiziya. Nayohana chiicho aari aabatiizaka attu Uainoni, iwani yaatameria Usalimu, ukhalhawaya wowo ahokhalha maashi menchi. Attu nkayanrweelha, ni ayo nkaabatiizacha. Yeyo ikatema iyo Nayohana aari ahinaya uttukiya. Owiittucha akina a Nayohana nkayaakhulhana ni Nyahudi mmoka wo mwaha wo malhemalhelho o khucha ikatema yo unthimicha Nlhuku. Paahi etu, owiittucha ayo nkayaarwelha Nayohana ni weerelha, “Owiittuchiha, nnomuupuwelha yolhe ntu arina inyu vamoka ukhopelhelhe wo mwoolhoko wo Uyorodani ni inyuva nkamwanhimiechesha ulhe? Vano ni uyo nobatiiza, ni attu onkhaye anonrweelha!” Nayohana nkayaakhulha, “Ntu khanoria ukhalha ni ittu aahivahiyeke ni Nlhuku o wiirimu. Ni inyu mwaashinene nnoworia uhimiechesha wiira kahohimia, ‘Miyaano kakihena Kuristo, nansho kirumiye wiira kinholhelhe!’ A bibi arusi phi awaya abwana arusi, nansho anlhoko aya abwana arusi, aneemelha ni wiiwelhelha, anoshangarara chinene vaneewa aya abwana arusi yuulhumachaka. Phi chiicho ni mii ushangarara waka vanotimirihiya aya. Yoyo phi phwanenlhe athepe ukhalha ochuwania chinene, ni miyaano kiwukuwe.” Nowa ukhuma uchulhu phi mulhupalhe waapwaha onkhaye. Nokhuma velhaponi phi o ilhapo, olhumachaka mwaha wo velhaponi, nansho nowa ukhuma wiirimu phi mulhupalhe waapwaha onkhaye. Yoyo yonne awe ni wiiwa ayo, phi o uhimiechesha, nansho khaawo ntu nottuna nttenga awe. Nansho ntu riyoothe nottuna nttenga awe nohimiechesha wiira Nlhuku phi nohimiechesha ikeekhene. Ulhe rumiye ni Nlhuku nohimiacha malhove a Nlhuku, ukhalhawaya Nlhuku nommaha yoyo ntu uyo Iphumu ya Nlhuku wo uhikhalha maphimelho. Athithi anonttuna Mwaana ni ummaha ikuru chonkhaye mmathathani mwawe. Attu anonrumelhelha Mwaana ahanaa ukumi wo uhimalha, attu ahinomwiiwelhelha Mwaana khanokhalha ni ukumi wo uhimalha, nansho anohalha muurushiyani mwa Nlhuku. Amafarisayo nkayeewa wiira Yesu nowaapatta owiittucha enchi ni wabatiiza waapwaha Nayohana. Yesu mwanene khambatinze ntu, nansho owiittucha awe phi abatiiza attu. Paahi etu Yesu veewilhe awe mwaha wolhumachiya, nkaathama Uyudea nkaahokolhia Ugalilaya. Vaari awe munkwahani mmo, nkaavirelha iwani yo Usamariya. Wowo Usamariya uwo nkaaphiya Usukari, iwani yaatamenrie imata i Nayakhobo yaavanhe aya anaya, Nayusufu. Ilhushi i Nayakhobo yaari vavawo. Yeyo ikatema iyo yaari uthana variyari, ni Yesu aari noochelhe wo nkwaha, nkeettuwa vachereshere ilhushi. Nthiyana mmoka Nsamariya nkaawa urikani maashi, Yesu nkaamwiirelha, “Nkivahe maashi kiwurie.” Yeyo ikatema iyo, owiittucha awe yaari anakelhanche umawani uuthumani yolhia. Nansho yoyo nthiyana uyo nkaamwiirelha Yesu, “Inyuva mwa Ayahudi, miyaano ki Nsamariya, nnooria chani ukivekelha mii maashi o wuria?” Olhumacha chiicho ukhalhawaya Ayahudi khayaari yaathanaka ni Asamariya. Yesu nkaakhulha, ikaari nchuwelhaka izawadi ya Nlhuku inothanana awe uuvahani, ni unchuwelha mpani nowiirelhani, “ ‘Nkivahe maashi kiurie’ mwaanonvekelha ni uyo anouvahani maashi anowiiha ukumi.” Yoyo nthiyana uyo nkeera, “Pwiiya, inyuva khanrina indowo yo urikelha maashi ni ilhushi ene inarekamme. Nnaapatteke vayi maashi ari ni ukumi? Athumwanihu Nayakhobo ni achishaana aya ni mihuwo chaya yaawuriacha vava.” Chani etu woonaka nneepanga ukhalha olhupalhe waapwaha yayo Nayakhobo ayo? Yesu nkaakhulha, “Onkhaye anowuria alha maashi alha anowolhiya nttona tho, nansho ntu nohalha uwuria maashi anohalha aka ummaha mii, khanowolhiya nttona tho. Wo ikekhiaye, maashi anohalha aka ummaha, anowa ukhalha nrapo ninothekhuma maashi anowiiha ukumi. Ukumi wo mahuku o uhimalha.” Yoyo nthiyana uyo nkeera, “Pwiiya, nkakivaheni yayo maashi ayo! Kihoone nttona tho, mena kihiwe tho uurikani maashi vaa.” Yesu nkeera, “Nrwee mweehane owannyu mwaawane vaa.” Nthiyana uyo nkaakhulha “Miyaano khakirina alhopwana,” Yesu nkeera, “Nhohimia ikekhiaye wiira khanrina alhopwana. Ukhalhawaya mwahothelhiya ni manyaalhopwana athanu, ni ayo nnaakhalhana inyu vano ayo kahena owaninyu. Vavawo nhohimia ikekhiaye.” Nthiyana uyo nkaamwiirelha Yesu, “Pwiiya, kinoona wiira inyuva phi anamilhohi. Manyaapwiiya ihu yanthimicha Nlhuku vachulhu ulha mwaako ulha, nansho mwaattiva Ayahudi va nnoniirelha wiira nipuro no nthimicha Nlhuku phi Uyerusalemu ulhe.” Yesu nkaamwiirelha, “Maanyi nkirumelhelheke etu, mahuku anowa vahinowa inyu waathimicha Athithi vachulhu ulha mwaako ulha, mena Uyerusalemu. Mwaattiva Asamariya va nnonthimicha ulhe nhinonchuwelha inyu. Nansho hii Ayahudi va ninonchuwelha ninonthimicha ihu, ukhalhawaya woopolhiya unchokholhelha wa Ayahudi. Nansho mahuku anoowa ni ayo ahomalha uphiya, wo ikuru yo Iphumu ya Nlhuku, attu anowa waathimicha Athithi wo ikeekhene, ni waathimicha wo iphiro ye ikeekhene inothanana aya. Nlhuku phi Iphumu. Chiichammo etu, attu anonthimicha anthananiya anthimicheke wo Iphumu ya Nlhuku ni ikeekhene thoko chiri awe.” Nthiyana uyo nkaahimia, “Kihochuwelha wiira Kuristo Moopolhi noowa. Vanohalha awe uwa, nonichuwelhiha chittu chonkhaye.” Yesu nkaakhulha, “Mii kinoolhumacha ni inyuva va, phi Yoyo.” Yeyo ikatema iyo owiittucha awe Yesu nkayaahokolhiacha, nkayaashangacha chinene umwoona aarerihaka ni nthiyana. Nansho khaawo ntu ankonhe nthiyana ulhe, “Nnothananani?” Ama unkoha Yesu, “Nnaarerihani ni alha?” Paahi etu nthiyana uyo nkaahiya mwaapu awe, nkaarwa umawani u waahimeriani attu, “Nkawaani mmwe mwaamona ntu kihimenrie mwaha kipangilhe aka wonkhaye. Chani khinooria wiira yoyo phi Kuristo Moopolhi?” Attu nkayaathamacha mmawani nkayaarwaa uumwonani Yesu. Yeyo ikatema iyo owiittucha awe yaari ampepechaka amwirelhaka, “Owiittuchiha, nlhieke yolhia!” Nansho Yesu nkeerelha, “Miyaano kihanaa yolhia nhinochuwelha inyu mwaattiva.” Owiittucha awe nkayaakohanacha ashineneru, “Chani hawo ntu ammwinhenre yolhia?” Yesu nkeerelhacha, “Yolhia yaangu iri phi uvara mitheko chaya alhe akirumme ni utimiriha chinothanana aya. Mwaattiva nneera, ‘Chihohalha mieri micheshe, nlhaalha uphiye.’ Nansho miyaano kinouhimeriani wiira, mmweheke mmamatani chinre aya, cholhia chihaaya wo ukhunguriya! Ntu o ukhungura noolhiviya mahalha awe, athokoreriaka cholhia wo nlhatu no ukumi wo mahuku o uhimalha. Chiichammo etu ntu naalha ni ntu nokhungura anowa aashangarara vamoka. Wo yoyo nlhatu uyo etu nna nulhumo nna phi ikeekhene, ‘Mmoka phi naalha ni nkina nokhungura.’ Miyaano kuurummeni wiira mwakhungure cholhia mmamatani mwahaalhimme inyu, akina phi alhimme, nansho mwaattiva nnopuha wo ntukutta naya.” Attu enchi o Usamariya yahonrumelhelha Yesu wo malhove aahimiechesha awe yoyo nthiyana uyo wiira, “Hokihimeria mwaha wonkhaye waapanga aka.” Attu o Usamariya nkayanrwelha Yesu, nkayanlhepelha wiira akhalhe vavawo. Nkaalhokelha wowo wo mahuku melhi. Attu enchi akina nkayaarumelhelha nttenga wa Yesu, nkayerelha athiyana alhe wiira, “Vano hii ninorumelhelha kuhiwe wo nlhatu no malhove inyu. Nansho niheewa naashinene, ni uchuwelha wiira we ikeekhene yolha ntu ulha phi Moopolhi o ilhapo.” Avireke mahuku melhi, Yesu nkaathama wowo, nkaarwa Ugalilaya. Yesu aarwaa mwanene ukhalhawaya ahohimiechesha wiira, “Namilhohi khanothimichiya uwannyawe.” Aphiyeke Ugalilaya, attu yahompochera, ukhalhawaya ni ayo yaari Uyerusalemu uwo unlhiani Pasaka. Nkayoona chittu chonkhaye chaapanganche awe ikatema yo Pasaka iyo. Yesu nkaahokolhia tho Ukaana ilhapo yo Ugalilaya waathathunshe awe maashi ukhalha idivai. Wowo ahaawo nholhelhi mmoka upuwani u Naherode, aari ni mwaana mmirawo nreta iwani yo Ukapenaumu. Yoyo veewilhe awe wiira Yesu howa Ugalilaya ukhuma Uyudea, nkanrwelha ni unlhepelha wiira anttukane Ukapernaumu anlhamihe mwaana awe mmirawo aari nreta chinene. Yesu nkaamwirelha, “Khaawo ntu nohalha urumelhelha aahoneke ithikineha ni cho ushangiha.” Yoyo nholhelhi uyo nkaakhulha, “Thithi, shontee, nngwee mwaana aka hinakhwa.” Yesu nkaamwirelha, “Nrweeke etu, mwaana inyu noolhama!” Yoyo ntu uyo nkaarumelhelha malhove a Yesu nkaarwa. Vaari awe mphironi ahokolhiaka uwani, akarumiya awe nkayaawa ni unhimeria wiira, “Mwammirawo inyu nreta uyo holhama!” Nkaakoherera ikatema ureta vanhiilhe aya mwaana, ni ayo nkayaakhulha, “Nchana uthana, ureta phi nhiyalhe aya.” Paahi etu athumwane mwaana ayo nkayoopuwelha wiira, yaari yelhe ikatema yaahimiye ni Yesu ilhe venre awe, “Mwaana inyu noolhama.” Vavawo etu yayo vamoka ni alhoko aya onkhaye, nkayanrumelhelha Yesu. Ilha yaari yo ushangiha yo nayelhi yaapannge awe Yesu vaari awe akhumaka Uyudea alhukamaka Ugalilaya. Umalha wo yayo, Yesu nkaarwa Uyerusalemu wo isikuukuu ya Ayahudi. Wowo Uyerusalemu uwo vanaatameria nlhako uneehaniya Nlhako wo Khondoro nihawo nthapwi nineehaniya wo Iebraniya Betizata, nthotho mwaya nikhalhaka ni ipwaro nthanu. Areta enchi yaari akhalhachaka mmapwaroni mmo, attu ohoona, oremara ni attu oririyacha iruttu. Yayo areta ayo yaari awehereraka wiira nnepa wo wiirimu wa Athithi ukhuruwe uwa ututuwanyihani maashi. Nreta aaholhelha ukhelha munthapwini vanotutuwanyihiya aya maashi uyo, aholhama ikwerere iriyoothe yaarina awe. Paahi ahaawo ntu mmoka vavawo awereiya ikwerere yo uririyacha iruttu iyaakha makhumi mararu ni nane. Yesu ahomwoona yoyo ntu uyo narumpe vavawo, nkaachuwelha wiira hokhalha vavawo wo iyaakha chinchi, nkankoha, “Chani, nnoothanana ulhama?” Nreta uyo nkaakhulha, “Thithi, khakirina ntu o ukitumbucheriha munthapwini vanotutuwanihiya aya maashi, kila vanolhikacha aka ukelha mmaashini, ntu nkina nookiholhelha.” Yesu nkaamwiirelha ntu o uririyacha iruttu ulhe, “Wunkweke etu, ukusheke nttato nao nno weeteke, urweeke.” Wo uhipicha yoyo ntu uyo nkaalhama, nkaakusha nttato nawe, nkeeta. Nihuku naapangelhe aya yoyo mwaha uyo, naari Nihuku no Wiittuwa, wo chiichammo etu aholhelhi Ayahudi nkayaamwiirelha ntu aalhamihiye ulhe, “Lhelho Nihuku no Wiittuwa, Malhehero ihu anoochiichiha wiira khavanooria ukusha nttato ninyu.” Ntu ulhe nkaakhulha eeraka, “Yoyo ntu kilhaminhe uyo phi kiirenlhe, ‘Ukusheke nttato nao, weeteke, urweeke.’ ” Ni ayo nkayankoha, “Phi mpani o wirenlheni nkusheke ntatto ninyu mweeteke, nrweeke?” Nansho aalhamihiye uyo khanchuwenlhe Yesu, ukhalhawaya wo nlhatu no uchara attu chinene, Yesu ahomalha ummwia nyerere. Miholho aya, Yesu nkamphwanya ntu anlhaminhe awe u Inupa ya Nlhuku ulhe, nkeera, “Nholhama vano, nhiwonye tho, nhiwe mwaapatta yo hilhoka chinene.” Yoyo ntu uyo nkaarwa wa aholhelhi a Ayahudi ni waahimeria wiira Yesu phi nlhaminhe. Paahi etu Ayahudi nkayaachokholhacha umvenga Yesu, wo nlhatu no nlhamiha ntu Nihuku no Wiittuwa. Yesu nkaakhulha eeraka, “Athumwanaka arii munthekoni, phi chiichammo ni mii kihophwanelhiya upanga mitheko.” Nenno nlhove nno etu, nkanaathepiha aholhelhi a Ayahudi waavia iphiro yo mwiiva Yesu, kuhena wo nlhatu nohithimicha Malhehero yo Nihuku no Wiittuwa. Nansho ukhalhawaya aahowulhumacha wiira Nlhuku phi Athumwanawe, ni wilhikaaniha ni Nlhuku. Yesu nkaakhulha Ayahudi eeraka, “Ikekheene kinouhimeriani, Mwaana khanooria upanga ittu mwanene, nopanga ilhe noona awe Athumwanawe apangaka. Inopanga aya Athumwanawe, Mwaana phi nopanga awe chiicho. Ukhalhawaya Athithi anonttuna Mwaana, ni umwooniha chittu chonkhaye chinopanga aya anene, amwoonihaka chittu chulhupalhe upwaha chii cho nlhamiha ntu chii, ni inyu nnowa ushanga chinene. Thoko Athithi chinaahihimusha aya attu akhwilhe ni waavaha ukumi, phi chiichammo etu Mwaana ni uyo nowaavaha ukumi anaattuna awe. Athithi khanonhukumulha ntu riyoothe. Mwaana phi vahiye ikuru yonkhaye yo waahukumulha attu, yiireke wiira attu onkhaye anthimicheke Mwaana thoko chinaathimicha aya Athithi. Ntu hinonthimicha Mwaana khanaathimicha Athithi anrumme. “Ikekhiaye kinouhimeriani, aneewa malhove aka ni waarumelhelha akirumme, anoopatta ukumi wo uhimalha. Yayo khanohukumulhiya, nansho ahomalha uvira nnookhwani ni ukelha mu ukumini mwo uhimalha. Ikekhiaye kinouhimeriani, mahuku anowa, ni ayo ahomalha uwa, akhwilhe vanowa aya wiiwacha nlhove na Mwaana a Nlhuku, ni ayo anottuna wiiwa ayo anokhalha akumi. Thoko Athithi chiri aya machokholhelho o ukumi, phi chiichammo etu chinvahe aya Mwaana ukhalha machokholhelho o ukumi. Tho ahommaha Mwaana ikuru yo uhukumulha, ukhalhawaya yoyo phi Mwaana a Ntu. Nhuumiye uwanoni, mahuku anowa onkhaye ari mmahiyeni vanowa aya wiiwacha nlhove nawe ni uhihimmwa mmahiyeni. Alhe apangilhe chorera anohihimmwa ni ukhalha akumi, ni alhe aapannge cho uhilhoka anowa uhihimmwa ni uhukumulhiya. “Miyaano khakinooria upanga ittu wo ikuru aka kimwanene, Kinohukumulha thoko chineeraka wo uhimeriya ni Athithi, ni iyo ihukumu aka phi yo ikekhiaye, ukhalhawaya akinolhikacha upanga ittu kinothanana aka, nansho chinothanana aya akirumme. “Keehimiecheshaka mii kimwanene, uhimiechesha waka khunooria urumelhelhiya wiira we ikeekhene. Nansho hawo nkina nokihimiechesha mii, ni miyaano kihochuwelha wiira chonkhaye chinohimia awe akiromolhaka phi ikeekhene. Mwahaaruma attu urweeha nttenga wo ukikoherera u Nayohana, ni ayo ahohimiechesha ikeekhene. Uhimiechesha wa attu kuhii unokhulhuvelha aka, nansho kinohimiacha alha malhove alha wiira mwoopolhiye. Nayohana yaari thoko nthuko waamwalhelha nkwee, ni inyu mwaatti wo mahuku vakani nkamwaattapelhelha yoyo nthuko uyo. Nansho miyaano kihanaa malhove kinohimiechesha aka arii molhupalhe upwaha malhove a Nayohana. Ukhalhawaya mitheko kinopanga aka, phi mitheko akivanhe aya Athithi wiira kipange, ni chechiyo phi nokihimiechesha wiira Athithi phi kirumme. Ni ayo Athithi akirumme, phi nokihimiechesha. Mwaattiva khannapacha wiiwa nlhove naya, mena woona ikhove aya, ni inyu khannarumelhelha nlhove naya munrimani mwinyu, ukhalhawaya nhokhota unrumelhelha nrumme aya. Mwaattiva nnooshoma Malhove Matakatifu mwaanyiheraka wiira mwommo, nnoophwanya ukumi wo uhimalha. Nansho yayo Malhove ayo phi nokihimiechesha mii! Inakhalhaka chiicho, mpaka nna mwaattiva khannottuna uwa uwannyaka mmwe mwaapatta ukumi uhinomalha. “Nnikwa aka khurii upatta nthimicho unokhuma wa attu. Nansho kihoochuwelhani mwaatti wiira, unttuna Nlhuku khuuwo mu nrimani mwinyu. Miyaano kiwiilhe wo ikuru ya Athithi, ni inyu khannakipochera, nansho attu akina yawaaka wo ikuru chaya ashinene, nnowaapochera. Mwaattiva nnothanana upochera nthimicho winyu mwaashineneru, nhaaviaka upatta nthimicho ukhuma wa uyo ri vekha, Nlhuku, nnoorieke chani etu ukirumelhelha? Nhaanyihere wiira miyaano phi nowa kaahimiacha milhatu chinyu wa Athithi. Ashinna Musa, mweshenre inyu nikhulhuvelho ninyu, yayo phi nowa uhimiachani milhatu chinyu. Yakaari mwahaarumelhelha ashinna Musa, mwaanokirumelhelha ni mii, ukhalhawaya ashinna Musa yaholhepa malhove anokaacha mii. “Nansho yakhalhaka wiira khamwaarumelhenlhe Malhehero yaalhepiye ni ashinna Musa, nnoorieke chani urumelhelha malhove aka?” Umalhawaya, Yesu nkaalhapuwa nttiya no Ugalilaya ama nttiya no Utiberiya. Nlhoko mulhupalhe wa attu nkawanttwara, nlhatu no woona cho ushangiha chaari awe apangaka ni waalhamiha areta. Yesu nkaawelha umwaakoni, nkaakhalha vamoka ni owiittucha awe. Isikuukuu ya Ayahudi yo Pasaka yaari inaatamenrie. Yesu apathusheke miitho, nkoona nlhoko mulhupalhe wa attu ummweelhaka. Nkaakoha Nafilipo, “Ninaathumeke vayi yolhia yowaalhiha attu alha?” Yesu olhumanche chiicho wo waalhikacha Nafilipo, ukhalhawaya ahochuwelha mwanene chowiira. Nafilipo nkayaakhulha, “Ninathumaka mikatte cho idinari imia pilhi chirina ihu khachimmwanelha waalhiha inakhalhaka vakani alha attu enchi alha.” Owiittucha awe mmoka, Naandorea, nhima aya Nasimoni Peturo, nkaamwiirelha, “Hawo vaa mmirawo mmoka rina mikatte nthanu cho shayiri ni ihopa pilhi. Nansho khachinowanelha wa attu enchi thoko alha.” Yesu nkeera, “Mwaakalhiheke etu attu ayo vathi.” Manyashi aari menchi vavawo vakittu vawo. Paahi etu attu nkayaakhalha vathi, alhopwana vekha aya aphiyelhaka attu maelufu nthanu. Yesu nkaakusha mikatte chilhe, nkanthimicha Nlhuku, nkaakawelha attu yaakhalhanche. Ni ihopa chiyo nkeera chiicho, kila ntu nkaapatta chaathananne awe. Attu vaawonne aya Yesu nkeerelha owiittucha awe, “Nrokottacheke mikatte chihanlhe chiyo chihipotere.” Nkayaakhupacha mahalhahalha aahanlhe, nkayaachariha makaya khumi ni melhi. Attu yooneke yeyo yo ushangiha yaapangilhe awe Yesu iyo, nkayeeracha, “Wo ikekhiaye yolha phi namilhohi aaphwanelhiye uwa velhaponi!” Yesu nkaachuwelha wiira attu yaari athananaka ummara umwene, nkaathama tho, nkaarwa umwaakoni vekha awe. Waphiyeke uchechilho owiittucha awe nkayaakhuruwa urwaa unttiyani, nkayaawelhacha nkalhavani, alhapuwaka urwaa Ukapenaumu. Ipiphi yaari inakenlhe, ni Yesu aari hinaapiyelha. Nttiya nkanaachokholha ututuwana nlhatu no iphioo yaawuka wo machiri. Owiittucha vaaphilhe aya nkwaha wo maili nthanu ama sita, nkayaamoona Yesu eetaka vachulhu maashi, aatameriaka ikalhava, nkayoovacha chinene. Yesu nkeerelha, “Phi mii, nhoovache!” Nkayaathanana unkusha Yesu nkalhavani, ni ikalhava yaari inaphiilhe ukhopelhelhe nttiya waalhukama aya. Waashelhe waya nlhoko wa attu yaahanlhe ukhopelhelhe nttiya nkawaachuwelha wiira ikalhava ikina yaahanlhe wowo. Ni ayo nkayoopuwelha wiira Yesu khaawenlhe nkalhavani vamoka ni owiittucha awe, owiittucha ayo yaarwachilhe vekha aya. Tho, ikalhava chikina ukhuma Utiberiya chahowa vavawo vakittu vawo attu vaalhilhie aya mikatte, Athithi vaamanlhe aya unthimicha Nlhuku. Attu ayo yachuwelheke wiira Yesu ni owiittucha awe khayariwo vavawo, nkayaawelhacha nkalhavani nkayaarwaa umwaaviani Ukapenaumu. Nkayamphwanya Yesu ukhopelhelhe nttiya nkayankoha, “Owiittuchiha, mwaawiilhe yaakhani vaa?” Yesu nkaakhulha, “Ikekheene kinouhimeriani, khannokaavia wo nlhatu no woona yo ushangiha iyo, nansho ukhalhawaya mwaaholhia mikatte chilhe nkamwaawona. Nhichenjeukelhe yolhia inochukumana, nchenjeukelheke yolhia ihinochukumana yo ukumi wo uhimalha. Yoyo phi Mwaana a Ntu, ukhalhawaya Athithi, Nlhuku ahonthanlha ni unhimiechesha wiira noowa uvahani yeyo yolhia iyo.” Ni ayo nkayankohacha, “vano niireke chani etu, ni hii noorie upanga chinothanana awe Nlhuku?” Yesu nkaakhulha, “Ntheko unothanana awe Nlhuku wiira mpange, uri unrumelhelha ntu nrumilhe aya.” Vavawo nkayankoha, “Unohalha upanga yo ushangiha yaani noone nuurumelhelhe? Unohalha upangani? Ashulhupalhe ihu yaholhia yolhia yaakhumme wiirimu yeehaniya imana uuthakhoni ulhe, thoko Malhove Matakatifu vaneera aya wiira, ‘Ahaalhiha nkatte waakhumme wiirimu.’ ” Yesu nkeera, “Ikekheene kinouhimeriani, ashinna Musa kahiwe ovanheni nkatte wo wiirimu, nansho Athumwanaka phi nouvahani mwaattiva nkatte we ikeekhene unokhuma wiirimu. Ukhalhawaya nkatte wa Nlhuku nnovahiya inyu phi uyo nokhuruwa ukhuma wiirimu ni uwiiha ukumi wa attu o velhaponi.” Paahi nkayaamwiirelha, “Thithi, nkanivaheni yoyo nkatte uyo mahuku onkhaye.” Yesu nkeera, “Miyaano phi yolhia inouvahani ukumi. Nokiweelha khanowolhiya ithalha tho, nokirumelhelha khanowolhiya nttona tho. Vano etu, kahouhimeriani wiira nnookona nansho khannokirumelhelha. Ntu riyoothe anokivaha aya Athithi nookiweelha, ni mii khakinonkhota ntu nokiweelha, ukhalhawaya khakiwiilhe ukhuma wiirimu kiwe kaapanga chinothanana aka mii, nansho chinothanana aya Athithi akirumme. Ni iyo anothanana aya akirumme iri wiira, kihinrihe hata mmoka akivanhe aya, nansho kiwe kanhihimusha ni ummaha ukumi wo uhimalha nihuku no umalha ilhapo. Ittu inothanana aya Athithi phi ilha, attu onkhaye anomwona Mwaana ni unrumelhelha, akhalhe ni ukumi wo uhimalha. Ni mii kinowaahihimusha nihuku no umalha ilhapo.” Ayahudi nkayaarushiya, nlhatu Yesu aahowiira, “Miyaano phi nkatte ukhuruwilhe ukhuma wiirimu.” Nkayeeracha, “Ana ulha ntu ulha kahiwe Yesu, mwaana a Nayusufu? Nihaachuwelha athumwanawe ni anumwanawe. Chani, vano, neera wiira khuruwilhe ukhuma wiirimu?” Yesu nkaakhulha, “Nkahiyani uchukulha mwaashineneru. Khaawo ntu nowa uwannyaka aahiwihiyeke ni Athithi akirumme mii, ni mii kinonhihimusha nihuku no umalha ilhapo. Anamilhohi aholhepa wiira, ‘Kila ntu nowiittuchihiya ni Nlhuku.’ Kila ntu neewelhelha Athithi, ni wiittucha uwannyaya yoyo nowa uwannyaka. Kineera wiira, khaawo ntu riyoothe panche woona Athithi, yoyo khumme wa Nlhuku uyo vekha awe phi onne Athithi. Kinouhimeriani ikekhiaye wiira, ntu norumelhelha, yoyo hanaa ukumi wo mahuku o uhimalha. Mii phi nkatte ummwiha ukumi. Manyaapwiiya inyu aholhia imana uthakoni, nansho yahokhwa. Nansho nkatte unowa ukhuma wiirimu phi nolhikaana wiira ntu riyoothe nolhia khanokhwa. Mii phi nkatte wo ukumi unowa ukhuma wiirimu. Ntu alhiaka yolha nkatte ulha yoyo khanokhwa, nookhalha nkumi mahuku o uhimalha. Ni uyo ukhalhaka iruttu aka, kinokumiha aka wiira ilhapo ihimalhe.” Yoyo mwaha uyo nkawaawiha waakhulhaniya mwa Ayahudi ashineneru. Waari ukohaniyaka, “Noorieke chani ulha ntu ulha univaha iruttu awe nilhie?” Yesu nkeerelha, “Ikekheene kinouhimeriani, mwaahilhieke iruttu ya Mwaana a Ntu ni uwuria iphome awe, khannopatta ukumi. Onkhaye anolhia iruttu aka ni uwuria iphome aka ahana ukumi wo mahuku o uhimalha, ni mii kinowa kaahihimusha muukumini nihuku noomalha ilhapo. Yakhalhaka wiira iruttu aka phi yolhia ye ikeekhene, ni iphome aka etu phi yo wuria ye ikeekhene. Attu onkhaye anolhia iruttu aka ni uwuria iphome aka anookhalha nhina mwaka, ni mii kinookhalha nhina mwaya. Athithi ari akumi ahokiruma mii, ni mii kinokhalha wo nlhatu waya. Wo yoyo nlhatu uyo etu, ntu nokilhia mii noolhama wo nlhatu naka mii. Vano etu, nkatte unkhuma wiirimu, khunolhikaana ni nkatte waalhilhie aya manyaapwiiya inyu uthakoni. Aholhia nkaakhwa, nansho anolhia ulha nkatte ulha khanokhwa anookhalha akumi mahuku no uhimalha.” Yesu olhumanche yayo vaari awe eettuchihaka mu inupa yo unlhapelha Nlhuku Ukapenaumu. Owiittucha awe enchi veewilhe aya nkayeera, “Alha meettuchiho alha arii orikarika chinene. Apani anohalha wiiwelhelha?” Yesu nkaachuwelha ichuku cha owiittucha wo uhihimeriya ni ntu, paahi etu nkeera, “Chani nhokelhiya nipampa? Inottuna ukhalha chani etu vanowa inyu umoona Mwaana a Ntu arwaaka nchulhu waari awe? Nnepa wa Nlhuku phi nowiiha ukumi, ikuru cha ntu chihikhalhaka ittu. Malhove kuulhumachilhe aka phi nommwiiha Iphumu ya Nlhuku nowiiha ukumi. Inakhalhaka chiicho ahawo akina inyu ahinokirumelhelha.” Yesu oolhumacha chiicho ukhalhawaya ahaachuwelha ahinonrumelhelha ni ntu nohalha unthumiha. Nkoncherera eeraka, “Yolha phi nlhatu no uhimeriani wiira khaawo ntu nohalha uwa uwannyaka aahorihiyeke ni Athithi.” Wo yoyo nlhatu uyo etu, owiittucha enchi anttwarattwara Yesu, nkayaarukunuwa utulhi ni uhinttwara tho. Paahi etu Yesu nkaakoha owiittucha awe khumi ni elhi alhe eeraka, “Ni inyu mwaatti, chani khannokittwara?” Nasimoni Peturo nkayaakhulha, “Thithi, nirweeke wa apani tho? Inyuva phi ri ni malhove o univaha ukumi wo mahuku o uhimalha. Ni hii vano nihorumelhelha ni uchuwelha wiira, inyu phi ntakatifu rumiye ni Nlhuku.” Yesu nkaakhulha, “Kahoothanlhani mwaatti khumi ni elhi, ngati? Nansho mmoka inyu, yoyo nakare!” Vavawo aari amwaachaka Yuda, mwaana a Nasimoni Isikariote, ukhalhawaya Yuda phi akelha unthumiha, inakhalhaka aari mmoka aya owiittucha khumi ni elhi alhe. Umalhawaya yayo, Yesu aari munkwahani alhukamaka Ugalilaya, khaathananne weetakacha ilhapo yo Uyudea ukhalhawaya aholhelhi Ayahudi yaari athananaka umwiiva. Nihuku no Isikuukuu ya Ayahudi yo Marapatta naari ninaatamenrie, Yesu nkeerelhiya ni ashihima awe wiira, “Nthameke vaa nrweeke Uyudea, owiittucha inyu yooneke mitheko chinyu. Ntu khanovitha chinopanga awe akhalhaka wiira nothanana uchuwania mwaattuni. Ukhalhawaya nnopanga cho ushangiha, mpangeke etu ilhapo yonkhaye ichuwelheke!” Ata ashihima awe khayanrumelhenlhe. Yesu nkeera, “Ikatema aka kinaphiya. Nansho mwaattiva va kila ikatema inouphwanelhani. Ilhapo khiinooria uuvengani mwaattiva, nansho miyaano inookivenga ukhalhawaya mii kinohimiechesha wiira mitheko chaya chiri cho uhilhoka. Mwaattiva nrweeke etu u sikuukuuni uwo. Miyaano khakinorwaa, ukhalhawaya ikatema aka yo ulhoka khinaphiya.” Nkoolhumacha yayo malhove ayo, nkaahalha Ugalilaya. Ashihima awe yamalheke urwaa u sikuukuuni, Yesu ni uyo nkaarwa, nansho khaarweelhe wo wiichooniha, aarweelhe wo wiivitha. Aholhelhi Ayahudi yaari amwaaviaka va sikuukuuni vawo, nkayaakoha, “Ri vayi?” Malhove menchi o waapiya nkayeewiya mwaattuni. Attu akina nkayeera, “Ntu orera nrima.” Akina nkayeera, “Mena! Nowiiraka waathwelhelhiha attu.” Nansho khaawo ntu aalhikanche wulhumacha mwaha wawe voonene wo woova aholhelhi Ayahudi. Isikuukuu yaari inaphiyenlhe variyari, Yesu vaarwelhe awe u Inupa ya Nlhuku ni uchokholha weettuchiha attu. Aholhelhi Ayahudi nkayaashanga chinene ni wiira, “Ulha ntu ulha pantte vayi irusho ni uyo khanashoma?” Yesu nkaakhulha, “Meettuchiho kineettuchiha aka kahiwe awaka, nansho awawe Nlhuku kirumme. Ntu nopanga chinothanana awe Nlhuku, noochuwelha wiira meettuchiho aka akhumme wa Nlhuku, ama miyaano kinoolhumacha wo ikuru aka kimwanene. Ntu noolhumacha wo ikuru awe mwanene naavia nthimicho wawe mwanene. Nansho naavia nthimicho wa ntu nrumme, yoyo ri o ikekhiaye, hinanaraka variwoothe. Chani, ashinna Musa khayovanheni Malhehero? Nansho khaawo hata mmoka inyu novara Malhehero. Nlhatu waani nnothanana ukiiva?” Attu nkayaamwaakhulha, “Nrii ni nshoka no unanara inyu ayi! Apani anothanana uwiivani?” Yesu nkaakhulha, “Kahopanga yo ushangiha imoka, ni inyu onkhaye nkamwaashanga. Ashinna Musa yaholheherani weenelha achishaana inyu, inakhalhaka wiira ashinna Musa kahena aachokhonlhe, nansho manyaapwiiya inyu phi achokhonlhe. Alha mahuku, mwaattiva nnoomwinelha unyawo mwanhima nlhopwana hata Nihuku no Wiittuwa. Yakhalhaka etu mwanhima nowiinelhiya unyawo hata Nihuku no Wiittuwa wiira Malhehero a ashinna Musa ihiwonyiye, woonaka nnokithunalhelha wo nlhatu no nlhamiha ntu Nihuku no Wiittuwa? Nhihukumulhe chittu wo vathe, nhukumulheke we ikekhiaye.” Attu akina o Uyerusalemu nkayeera, “Chani, ntu naaviya wiira eeviye ulhe kahena ulha? Mwooneke vano! Noolhumacha voonene, mena khaawo ntu nonvaanyiha! Chani, inowooria aholhelhi ahochuwelha ikeekhene wiira ulha phi Kuristo? Nansho Kuristo vanohalha awe uwa khaawo ntu nottuna uchuwelha vakittu vanowa awe ukhumelhelha. Nansho hiyaano nihochuwelha ukhumelhenlhe awe ulha ntu ulha!” Yesu vaari awe eettuchihaka u Inupa ya Nlhuku nkaakhuwelha eeraka, “Eti nnera wiira nnookichuwelha, ni uchuwelha ukhumme aka? Mii khakiwilhe wo ikuru aka kimwanene. Yayo akirumme miyaano ayo, phi o ikekhiaye. Mwaattiva khannaachuwelha, nansho miyaano kinowaachuwelha ukhalhawaya kikhumme uwannyaya, ni ayo phi kirumme.” Attu nkayaalhikacha ummara ni unttuka, nansho khaawo ntu okonlhe moono ummara ukhalhawaya isaa awe yaari ihinaphiya. Attu enchi munlhokoni mwa attu alhe yahonrumelhelha, nkayeera, “Chani, Kuristo awaaka noowa aapanga cho ushangiha chulhupalhe chinene uthepa chipangilhe awe ulha?” Amafarisayo nkayeewa attu yaapaka mwaha wa Yesu. Paahi amafarisayo vamoka ni opochera ishaani olhupalhe nkayaaruma manyaasikari ammare Yesu. Yesu nkeera, “Kinoolhokelha ni inyu wo mahuku vakani, yamalhaka kinoorwaa wo ayo akirumme. Nnookavia nansho khannokoona, ukhalhawaya mwaattiva khannooria uphiya wowo.” Aholhelhi Ayahudi nkayeerelhana ashineneru, “Ulha ntu ulha naarweeke vayi vahinooria ihu umpatta? Naarweeke wa Ayahudi awanenlhe ilhapo ya Ayunani, ni weettuchiha Ayunani? Iri ni maana ani vaneera awe, ‘Nnookaavia nansho khannokipatta, vanottuna aka ukhalha mwaattiva khannooria uphiya?’ ” Nihuku noomalhelha yeyo isikuukuu iyo naari nihuku no yekha aya, Yesu nkeemelha ni wulhumacha wo nlhove nulhupalhe eeraka, “Ntu nowolhiya nttona aweeke uwannyaka, ntu nokirumelhelha nowa aawuria. Thoko Malhove Matakatifu chinohimia aya, ‘Ntu nokirumelhelha mii, marapo o maashi anowiiha ukumi anothekhuma munrimani mwawe!’ ” Yesu olhumanche chiicho amwaachaka Iphumu ya Nlhuku, nottuna aya umpochera alhe attu anrumelhenlhe ayo. Yeyo ikatema iyo Iphumu ya Nlhuku aari hinawa ukhalhawaya Yesu aari hinaya upochera nthimicho wawe. Attu akina mwaattuni mmo nkayaamwiwa olhumachaka yayo malhove ayo, nkayeera, “Wo ikekhiaye ulha ntu ulha phi Namilhohi!” Akina aya nkayeera, “Ulha phi Kuristo Moopolhi!” Nansho akina tho nkayeera, “Kuristo Moopolhi khaanooria ukhuma Ugalilaya! Malhove Matakatifu aneera wiira, Kuristo naakhumeke iyari ya Amwene Adaudi, ni uyaria Ubethelehemu, iwani yaakhalha aya Adaudi!” Paahi mwaha wa Yesu nkawaamwalhaaniha attu. Attu akina athananaka unttuka, nansho khaawo ammanre. Manyaasikari yahokolhieke, nkayaakohiya ni opochera ishaani olhupalhe ni Amafarisayo, “Chani woonaka khannammanra ni ummwiiha?” Manyaasikari nkayaakhulha, “Khaawo ntu o wooria wulhumacha thoko chinoolhumacha awe ulha ntu ulha!” Amafarisayo nkayaakoha, “Chani, ni inyu mwaatti chiicho nhothepiya? Chani ahawo anakhalhaka mmoka a aholhelhi a attu, ama mmoka a Amafarisayo anrumelhenlhe? Ulha nlhoko ulha khuchuwenlhe Malhehero a ashinna Musa, paahi etu uholhaviya ni Nlhuku!” Mmoka a Amafarisayo aari Nanikodemo yanrweenlhe Yesu mahuku avinre alhe. Paahi, yayo nkayeerelha akhunanaya wiira, “Wo ulhikaana ni Malhehero ihu khaninooria unhukumulha ntu nihinaaya umwiiwelhelha ni uchuwelha ttenkeni.” Ni ayo nkayaamwakhulha, “Chani ni inyuva chiicho nnokhuma Ugalilaya? Nrweeke mwashomeke Malhove Matakatifu etu ni inyu nnokooshoma wiira, khaawo namilhohi nohalha ukhuma Ugalilaya.” Paahi attu onkhaye nkayaahokolhiacha mmawannyaya. Kila ntu nkaahokolhia uwannyawe, nansho Yesu nkaarwa waari Mwaako wo Mizeituni. Wichishuru waashelhe waya nkaarwa tho u Inupa ya Nlhuku. Attu onkhaye nkayanrukureriacha, nkaakhalha ni uchokholha wettuchiha. Owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa ni Amafarisayo nkayammwiiha nthiyana mmoka aaphwanyeriye mu ulhuvani, nkayaamwemesha variyari aya. Nkayaamwiirelha Yesu, “Owiittuchiha! Ulha nthiyana ulha hophwanyeriya alhuvaka. Malhehero ihu ya ashinna Musa yahoniruma wiira nthiyana thoko ulha awonyeriye malhuku mpaka akhwe. Paahi etu inyuva nneera chani?” olhumacha chiicho wo unria, apatte nlhatu wo umwirelha wiira hotteka. Nansho Yesu nkooroma, nkaakheria vathi ni nikokho nawe. Yathepeke unkoha, Yesu nkennuwa nkeerelha, “Ntu riyoothe hinawonya munkwahani mwinyu, yoyo awonyeke nlhuku no upacha.” Nkooroma tho, nkaakheria tho vathi vattayani. Veewilhe aya chiicho, nkayaachokholha uthama mmokammoka, aholhelhaka ashulhupalhe. Yesu nkaahiya yeekha awe ni athiyana alhe aahanlhe aneemenlhe. Yesu vennuwilhe awe nkaakoha athiyana ayo, “Ari vayi attu ayo? Khaawo hata mmoka hanlhe ohukumulheni?” Nthiyana uyo nkaakhulha, “Thithi, khaawo inakhalhaka mmoka!” Yesu nkeera, “Mena miyaano khakinoohukumulhani. Nrweeke, nansho nhiwonye tho.” Yesu nkoolhumacha weerelha Amafarisayo tho. “Miyaano phi nthuko wo ilhapo, ntu nokittwara mii nookhalha ni nthuko wo ukumi, khaneeta mpiiphini.” Amafarisayo nkayaamwirelha, “Inyuva nnehimiacha mwaanene, uhimiechesha winyu kuhiwe we ikekhiaye.” Yesu nkaakhulha, “Anakhalhaka kineehimiechesha kimwanene, uhimiechesha waka urii we ikeekhene ukhalhawaya miyaano kihochuwelha ukhumme aka ni uwo unokelha aka. Mwaattiva nnohukumulha wo irusho cha attu, nansho miyaano khakinonhukumulha ntu. Uhukumulha waka, urii we ikeekhene ukhalhawaya miyaano khakirii vekha aka, Athithi akirumme arii vamoka ni mii. Iholhepiya nhina Malhehero inyu wiira uhimiechesha wa attu elhi weewananaka, inohimia aya phi ikeekhene. Miyaano kineehimiacha kimwanene, ni ayo Athithi akirumme, anookihimiechesha chiicho.” Vavawo nkayankoha, “Athumwaninyu ayo ari vayi?” Yesu nkaakhulha, “Mwaattiva khannokichuwelha mii mena khannaachuwelha Athumwanaka. Yakhalhaka mwaanokichuwelha mii, mwaanachuwelha ni Athumwanaka.” Yesu olhumanche yayo malhove ayo u Inupa ya Nlhuku, nchuumbani mwo nikhupi no ushungiya nchurukhu vaari awe ettuchihaka. Mena khaawo ntu ammanre, ukhalhawaya isaa awe yaari ihinaphiya. Yesu nkeera tho, “Kinoorwaa, ni inyu nnookaavia, nansho nnookhwa mu uwonyani winyu. Unokelha aka mii, mwaattiva khannooria urwaa.” Aholhelhi Ayahudi nkayeera, “Chani, nowichiiva? Woonaka neera, ‘Unokelha aka mwaattiva khannooria uphiya?’ ” Yesu nkaakhulha, “Mwaattiva nkhumme vava vathi vaa, miyaano kikhumme wiirimu uchulhu, mwaattiva o velhaponi va, miyaano kakihiwe o velhaponi va. Phi nlhatu no uwirelhani wiira nnookhwa mu uwonyani winyu. Paahi wo ikekhiaye, mwaahirumelhelheke etu wiira ‘Miyaano phi Yoyo,’ nnookhwa mu uwonyani winyu.” Ni ayo nkayankoha, “Inyuva phi apani?” Yesu nkaakhulha, “Kihoohimeriani ukhuma khalhayi! Kihanaa menchi o wulhumacha ni uhukumulhani. Nansho akirumme mii ayo phi ikeekhene, ni mii kinohimiacha wa attu o velhaponi mwaha kiiwalhe aka uwannyaya.” Khayachuwenlhe wiira Yesu olhumacha mwaha wa Athithi. Yesu nkeerelha, “Vanottuna inyu umwiinulha Mwaana a Ntu, vavawo nnowa mwaachuwelha wiira ‘Miyaano phi Yoyo,’ ni wiira khakinopanga iriyoothe miyaano kimwanene, nansho kinoolhumacha wo ikuru ivahiye ni Athithi wiira kuulhumache. Akirumme arii vamoka ni mii mahuku onkhaye, yayo khanakihiya vekha ukhalhawaya chinopanga aka chinowateelhiha nrima.” Attu enchi yaamwiwilhe Yesu olhumachaka yahonrumelhelha. Yesu nkeerelha Ayahudi anrumelhenlhe alhe wiira, “Mwarumelhelhaka meettuchiho aka, nnookhalha owiittucha aka we ikekhiaye. Vavawo nnochuwelha ikekhiaye, ni iyo inouhiyererani.” Ni ayo nkayaamwaakhulha, “Hiyaano phi iyari ya Aburahimu, nihipachaka ukhalha akavihi a ntu riyoothe. Wo nlhatu waani nneera, ‘Nnohiyereriya?’ ” Yesu nkaakhulha, “Ikekheene kinouhimeriani, kila ntu nowonya phi ipotta yo uwonya. Ipotta khirina ikuru yo lhokelha vawani, nansho mwaana hanaa ikuru yo ulhokelha mahuku onkhaye. Mwaana ohiyererakani, nnohiyereriya wo ikekhiaye. Kihochuwelha wiira mwaattiva phi iyari ya Aburahimu. Nansho anakhalhaka chiicho, nnothanana ukiiva ukhalhawaya khannorumelhelha meettuchiho aka. Miyaano kinohimiacha chilhe chikoonihilhe aya Athithi, nansho mwaattiva nnopanga chilhe chihimeriye inyu ni athumwaninyu.” Ayo nkayaamwakhulha, “Athumwanihu phi Aburahimu.” Yesu nkaakhulha, “Thoko mwaattiva mwakaari ashaana a Aburahimu, mwampanga thoko chaapanga aya. Miyaano kihoohimeriani ikeekhene ya Nlhuku, nansho anakhalhaka chiicho, mwaattiva nnothanana ukiiva. Aburahimu khayaapannge chiicho! Mwaattiva nnopanga mwaha thoko yoolhe waapanga aya athumwaninyu.” Ayo nkayaamwirelha, “Hiyaano kanihiwe ashaana niyariye muulhuvani! Nihanaa Athithi amoka tu, Nlhuku.” Yesu nkeera, “Ikaari wiira Nlhuku phi Athumwaninyu, mwaanokittuna miyaano, ukhalhawaya miyaano kikhumme wa Nlhuku ni vano kirii vaa. Khakiwilhe wo ikuru aka kimwanene, nansho yayo phi kirumilhe. Woonaka khannochuwelha yayo malhove kinoolhumacha aka ayo? Ukhalhawaya khanneewelhelha nttenga aka. Mwaattiva phi ashaana a Nakare, nttwarattwaraka nikakata na athumwaninyu. Toka machokholhelho yayo arii owiiva ahikhalhaka mu ikekhiani, ukhalhawaya ikeekhene khiiwo nhina mwaya. Kila vanolhumacha aya, aneera wo ulhikaana ni mayareelho aya, ukhalhawaya arii owoothacha ni anaangoro o woothacha wonkhaye. Nansho miyaano kinohimiacha ikeekhene, ukhalhaka phi nlhatu winyu wo uhikirumelhelha. Mpani mmoka inyu nooria wooniha wiira kihowonya? Nansho yakhalhaka wiira kinoolhumacha aka iyo phi ikeekhene, woonaka khannokirumelhelha? Ntu a Nlhuku nowiiwelhelha malhove a Nlhuku. Nansho, mwaattiva, khanhiwe a Nlhuku, phi ri aya chiichammo etu khanneewelhelha malhove awe.” Ayahudi nkayannyoholhacha Yesu yiiraka, “Chani, khavanlhoka vaneera ihu wiira inyuva mwa Asamariya, nri ni nshoka no unanara?” Yesu nkaakhulha, “Miyaano khakirina nshoka. Miyaano kinaathimicha Athumwanaka, nansho mwaattiva khannokithimicha. Miyaano khakineechaviera nthimicho aka kimwanene. Nansho hawo naavia yoyo nthimicho uyo, ni uyo phi nohukumulha. Ikekheene kinouhimeriani, ntu neewelhelha meettuchiho aka khanowa aakhwa nookhalha nkumi mahuku o uhimalha.” Ayahudi nkayaamwakhulha, “Paahi etu nihochuwelha vano wiira nrini nshoka! Aburahimu yahokhwa, anamilhohi ni ayo yahokwa, ni inyu nneera eti, Neewelhelha meettuchiho inyu khanokhwa, nookhalha nkumi mahuku o uhimalha. Athumwanihu Aburahimu ahokhwa, chani woonaka inyuva nneepanga olhupalhe waapwaha Aburahimu? Anamilhohi ni ayo ahokhwacha. Ana inyuva nneechoona thoko apani?” Yesu nkaakhulha, “Keethimichaka kimwanene, nthimicho aka kuhiwe ittu. Amoka anokithimicha mii phi Athumwanaka, aneera inyu mwaattiva wiira phi Nlhuku inyu. Mwaattiva khannaachuwelha. Nansho kikenre wiira khakinaachuwelha, kaanothacha thoko mwaattivava. Nansho kihaachuwelha ni uvara nlhove naya. Athumwaninyu Aburahimu yahottapelhelha wiira anowoona nihuku naka no uwa, ni ayo yahoona, nkayaateelhiya.” Ayahudi nkayankoha, “Inyuva khannaphiyelha iyaakha makhumi nthanu, ni inyu nneera wiira nhoona Aburahimu?” Yesu nkaakhulha, “Ikekheene kinouhimeriani, Aburahimu ahinayaria, ‘Miyaano kihawo.’ ” Vavawo nkayalhokottacha malhuku ammonyere, nansho Yesu nkaathama, nkaakhuma u Inupa ya Nlhuku. Yesu vaari awe eetakachaka, ahomwoona ntu mmoka ohoona toka iyareelho. Owiittucha awe nkayankoha, “Owiittuchiha, phi apani awonyilhe, ulha ntu ulha, ama manyanaangoro awe, hata ayariee hoonaka?” Yesu nkaakhulha, “U uhoona wu, khupangeelhe nlhatu no uwonya wawe, ama uwonya wa manyanaangoro awe. Aayarelhe hoonaka Nlhuku wiira awe ooniha ikuru awe chinopanga aya ntheko. Uhinaya wiilha, nihothananiya uthepa uvara ntheko waya akirumme, uhiyu unoowa vahinooria awe ntu uvara ntheko. Vanolhokelha aka velhaponi, miyaano phi nthuko wo ilhapo.” Amalheke wulhumacha yayo malhove ayo, nkaashuwa ishenye vathi, nkoothuwa ipephe, nkanhika ntu ohoona ulhe mmiithoni, nkaamwirelha, “Urweeke wakhucheke u nttiya no Siloamu.” Maana o nenno nchina nno nikhalhaka “Rumiye”. Ntu ohoona ulhe nkaarwa, nkaakhucha, nkaahokolhia nari oonaka. Amwaatamana awe ni attu yaamwoona alhepelhaka, nkayeera, “Chani, ulha kahena ntu aakhalha ni ulhepelha ulhe?” Attu akina yeera, “Phi yoyo.” Nansho attu akhwawe nkayeera, “Mena kahena! Howiiraka ulhikaana ni uyo.” Nansho ntu ahoona ulhe nkeera, “Phi miyaano!” Nkayankohacha, “Miitho inyu ayo yenre chani wo uttukulhiya?” Nkaakhulha, “Ntu neehaniya Yesu ulhe ahoothuwa ipephe, nkaakihika mmiithoni, ni ukiirelha, ‘Nrweeke mwakhucheke uri nttiya no Siloamu.’ Nkakaarwaa, vaari aka kikhuchaka, nkakaachokholha woona.” Nkayankoha, “Yoyo ntu uyo etu ri vayi?” Ni uyo nkaakhulha, “Akichuwenlhe mii.” Yamalheke nkayanrweha ntu aari ohoona uyo wa Amafarisayo. Nenno nihuku Yesu voothuwa awe ipephe ni unttukulha miitho ntu uyo nno, naari Nihuku no Wiittuwa. Amafarisayo nkayankoha yoyo ntu uyo, enre chani wo woona. Ni uyo nkeera, “Ahookihika ipephe mmiithoni, Nkakaakhucha wiitho, ni mii vano kinowoona.” Amafarisayo akina nkayeera, “Ntu pannge chiicho khakhumme wa Nlhuku, ukhalhawaya khavarechenshe Malhehero o Nihuku no Wiittuwa.” Nansho akina nkayeera, “Ntu o uwonya nooria chani upanga cho ushangiha thoko chilha?” Nkawaakhulhanachiya iriyari aya. Nkayankoha tho ntu aari ohoona ulhe, “Ukhalhawaya yoyo hoottukulhani miitho, nnomwoona thoko mpani?” Ni uyo nkaakhulha, “Kinomwoona yoyo, phi namilhohi.” Inakhalhaka chiicho, Aholhelhi a Ayahudi khayarumelhenlhe wiira yoyo ntu uyo aari ohoona khalhayi vawo nansho vano nowoona, mpaka veehanne aya manyanaangoro awe, nkayaakoha, “Chani ulha phi mwamwaninyu? Nneera inyu aayarelhe hoonaka, vano pantte vayi woona?” Manyanaangoro awe nkayaakhulha, “Eiyo ulha phi mwaamwanihu, aayarelhe hoonaka. Nansho khanichuwenlhe wiira enre chani wo woona, mena khanichuwenlhe ntu nttukunlhee miitho awe. Munkoheke mwanene, honnuwa, nowooria wulhumacha mwanene!” Manyanaangoro awe ayo yoolhumanche chiicho ukhalhawaya yaari yoovaka aholhelhi Ayahudi, aalhehenre wiira ntu riyoothe nottuna urumelhelha eeraka wiira Yesu phi Kuristo oomolhiye nnupani mwo unlhapelha Nlhuku. Phi nlhatu etu no manyanaangoro awe ayo wiira, “Honnuwa, munkoheke mwanene.” Nkayaamwiihana nkwaha wo nayelhi ntu aari ohoona chiyareelho uyo, nkayaamwirelha, “Mummaheke Nlhuku nthimicho wiira nnohimia ikeekhene! Hiyaano nihochuwelha wiira ntu olhaminheni uyo rii o uwonya.” Uyo nkaakhulha, “Akhalhaka o uwonya miyaano khakichuwenlhe. Nansho ittu imoka kinochuwelha aka, kaari ohona, ni vano kinowoona.” Nkayaathepa unkoha, “Opangenlheni chani? Ottukunlheni chani miitho inyu?” Nkaakhulha, “Kihomalha uhimeriani, ni inyu khamwiiwelhenlhe. Nlhatu waani vano nnothanana wiiwa tho? Chani mwaattiva nnothanana ukhalha owiittucha awe?” Nansho ayo nkayannyoholhacha yiiraka, “Inyuva phi owiittucha awe, nansho hiyaano owiittucha a ashinna Musa. Hiyaano nihochuwelha wiira Nlhuku aholhumana ashinna Musa, nansho ulha ntu ulha khanichuwenlhe khumme vayi!” Ni uyo nkaakhulha, “Vari vo ushangiha! Mwaattiva khanchuwenlhe khumme vayi, nansho mii hokittukulha miitho aka! Nihochuwelha wiira Nlhuku khaneewelhelha attu o uwonya, ila neewelhelha attu anonthimicha ni upanga chinothanana awe. Ukhuma vachokhonlhe aya ilhapo khiinewania wiira ntu honttukulha miitho ntu ayarelhe hoonaka. Yakhalhaka yoyo ntu uyo khakhumme wa Nlhuku, khanooria upanga ittu iriyoothe.” Nkayaamwaakhulha, “Inyuva mwaayarelhe ni ulhelhiya mu uwonyani, nnooria chani uniittuchiha hiyaano?” Nkayaamomolha nnupani mwo lhapelha. Yesu veewilhe awe yoyo mwaha uyo, nkaamwona ntu oomolhiye nnupani mwo ulhapelha uyo nkankoha, “Chani, inyuva nnonrumelhelha Mwaana a Ntu?” Yoyo ntu uyo nkaakhulha, “Thithi, nkihimerie yoyo phi mpani, kinrumelhelhe!” Yesu nkaamwirelha, “Nhomwoona, ni uyo phi noolhumacha ni inyu vano.” Paahi yoyo ntu uyo nkeera, “Thithi! Kinoorumelhelha.” Nkankhoromelha Yesu. Yesu nkeera, “Miyaano kiwilhe velhaponi uwaahukumulhani attu, ahinoona oone, ni ayo aneechona wiira anowoona akhalhe ohoona.” Amafarisayo akina yaari vavawo ni uyo nkayeewa yayo malhove ayo, nkayankoha, “Chani, nneera wiira ni hii nirii ohoona chiicho?” Yesu nkaakhulha, “Mwakaari ohoona, khamwakhalha ni milhatu cho utteka, nansho nneepanga wiira ‘Hiyaano ninowoona,’ ni iyo phi nooniha wiira bado nhowonya.” Yesu nkeera, “Ikekheene kinouhimeriani, ntu hinokelha wo uvira vanlhakoni ihilhi yo ikhondoro, apephenyaka ni uwelha wo iphiro ikina, yoyo ntu owiiya ni o uvara makhuche. Nansho nokelha wo uvira vanlhakoni, yoyo phi nshunga o ikhondoro. Nolhitelhelha ihilhi nonhulhelha nchelhe ni ikhondoro chinowiiwa nlhove nawe. Nowoopa nthuri wiihana ikhondoro chawe kila imoka wo nchina naya, ni uholhelha vathe. Chamalhaka ukhuma vathe, nooholhelha uholho, ni ikhondoro chinonttwara, ukhalhawaya chihonchuwelha nshunga aya. Ikhondoro khachinooria unttwara ntu hiri mwanene, chinonttawa ukhalhawaya khachichuwenlhe nthuri wawe.” Yesu ahaahimeria nenno nlhikaaniho nno, nansho ayo khayachuwenlhe maana aya. Yesu nkeera tho, “Ikekheene kinouhimeriani, Miyaano phi nlhako wo ikhondoro. Akina ayo, onkhaye aawilhe kihinaya mii, phi owiiya ni owaakha, ni ikhondoro khacheewelhenlhe. Miyaano phi nlhako. Ntu nokelha wo uvirelha uwannyaka nowoopolhiya, nookelha ni ukhuma, ni upatta malhiho. Attu owiiya anowa wo nrima wo wiiya, wiiva ni utanganya. Miyaano kiwilhe wiira mwaatti mpatte ukhalha ni ukumi, ukumi wo utimira. “Miyaano phi nshunga orera nrima, nokumiha ukumi awe wo nlhatu no wiinanelha ikhondoro chawe. Namitheko o ulhiviya, hirii nshunga, ni ikhondoro chihikhalhaka chawawe, vanoona awe mwiichi uwaaka, noohiya ikhondoro ni uttawa, mwiichi nkawaavara ikhondoro ni umwarushacha. Yoyo noottawa wo uhilhoha ittu, ukhalhawaya uyo rii namitheko o ulhiviya tu. Miyaano phi nshunga orera nrima. Kinowaachuwelha arii awaka, ni ayo arii awaka anookichuwelha miyaano, thoko Athithi vanokichuwelha aya, ni mii chinaachuwelhaka Athithi. Miyaano kinookumiha ukumi aka wo nlhatu naya. Chihawo tho ikhondoro chikina chawaka chihiri nhiilhini mu. Kihothananiya uwiiha ni chiyo, ni chiyo chinowiiwa nlhove naka, ni ukhalha mphingo mmoka ni nshunga mmoka. “Athithi anokittuna ukhalhawaya kinookumiha ukumi aka wiira kiwe kaapochera tho. Khaawo ntu o ukithurulha ukumi aka, miyaano kinokumiha wo uttuna waka kimwanene. Kihanaa ikuru yo ukumiha ni yo ukusha tho. Chiichammo phi malheheriyo kirumme aya Athithi kipange.” Uhiiwanana nkawaakhumelhelha tho munlhokoni mwa Ayahudi wo nlhatu no yayo malhove ayo. Attu enchi yaari yiiraka, “Ri ni nshoka no unanara. Ri ni ihalhahalha! Ye ishiyani umwiiwelhelha?” Nansho attu akina nkayeera, “Ntu o nshoka no unanara khanooria wulhumacha malhove thoko alha! Nshoka ninooria chani uttukulha miitho a attu ohona?” Yayo mahuku ayo waari nlhaalha wo uririya, ni nihuku no wuupuwelha uttukuriya Inupa ya Nlhuku naari nittapelhelhiyaka Uyerusalemu. Yesu aari eetakachaka u Inupa ya Nlhuku vaari nipirothi ni Naselemani. Ayahudi nkayanrukureria ni unkoha, “Nnohalha unihiya nichukulhaka mpaka yaakhani? Nkanihimerieni ikeekhene, chani inyuva phi Kuristo Moopolhi?” Yesu nkaakhulha, “Kihoohimeriani, nansho khannorumelhelha. Mitheko chinopanga aka miyaano wo nchina na Athumwanaka phi nokihimiechesha, nansho mwaattiva khannorumelhelha, ukhalhawaya mwaattiva kanhena ikhondoro chaka. Ikhondoro chaka chinowiiwa nlhove naka, ni mii kinochuwelhacha, ni chiyo chinokittwara. Miyaano kinowaavaha attu ukumi wo mahuku o uhimalha, ni ayo khanokhwa tho. Khaawo ntu nooria ukithurulha mmathathani mwaka. Athumwanaka akivanhe chechiyo phi olhupalhe waapwaha onkhaye, khaawo nooria waathurulha Athithi mmathathani mwaya. Athithi ni Miyaano niri amokaaru.” Ayahudi nkayaalhokotta malhuku tho wiira amwaate. Yesu nkeera, “Kihopanga ntheko mwinchi kivahiye aka na Athithi mwoonaka, phi ntheko waani etu wo chechiyo unoopangani nkaate ni malhuku?” Ayahudi nkayaamwaakhulha, “Khaninowaatani malhuku wo nlhatu no mitheko choombone, nansho wo nlhatu no unlhava Nlhuku! Ukhalhawaya nneepanga Nlhuku, uno nnari ntu thoko hii.” Yesu nkaakhulha, “Chani, kilhepiye nhina Malhehero inyu wiira Nlhuku heera, ‘Miyaano kihohimia, mwaattiva milhuku?’ Nihochuwelha wiira chinohimiya ni Malhove Matakatifu chiri che ikeekhene mahuku onkhaye, Nlhuku eehanaka yayo attu ayo milhuku, attu arwehelhiye nttenga awe. “Thoko chiri aka mii, Athithi ahokithanlha ni ukiruma velhaponi. Veeshiyani etu, nneera wiira kihonlhava Nlhuku wo wiipanga Mwaana a Nlhuku? Nhikirumelhelheke etu, yakhalhaka wiira khakinopanga mitheko chilheheriyaka ni Athumwanaka. Nansho yakhalhaka kinoopanga, ata mwaahikirumelhelheke, mena etu nrumelhelheke mitheko chiyo, wo uchuwelha wiira Athithi anookhalha nhina mwaka, ni mii kinookhalha nhina mwa Athithi.” Nkayaamwiithelha wiira ammare tho Yesu, nansho nkaakulhupuwa mmathathani mwaya. Yesu nkaahokolhia tho ukhopelhelhe mwoolhoko wo Yorodani, vakittu Nayohana vaari aya aabatiizaka attu, nkaakhalha wowo. Attu enchi nkayanrwelha nkayeera, “Nayohana khayaapannge yo ushangiha iriyoothe. Nansho yoolhumanche aya Nayohana amwaachaka ulha ntu ulha onkhaye aari e ikeekhene.” Ni attu enchi vavawo nkayanrumelhelha Yesu. Ntu mmoka eehaniya Lazaro, nnenchi o Bethaniya, aari nreta. Ubethaniya waari ittoko yaakhalha aya Amariamu ni arokoraya Namatha. Amariamu phi alhe yaahikilhe makhura o unukhelha Athithi mmietoni ni waapoholha ni ikharari chaya. Lazaro, mwanhima aya yayo phi ari nreta. Paahi yayo manyarokorawe ayo nkayaarweha nttenga wa Yesu, “Thithi, ampwana inyu nnaattuna inyu areta.” Yesu eeweke chiicho, nkeera, “Yoyo ureta uyo khunommwiiha nookhwa, nansho wo nlhatu no unthimicha Nlhuku. Anowereiya ikhalhe phi iphiro yo uthimichiya Mwaana a Nlhuku.” Yesu ahaattuna Namatha, Amariamu arokoraya ni Nalazaro. Veewilhe awe nttenga wiira Nalazaro areta, nkaalhokelha vavawo vaari awe vawo wo mahuku melhi tho. Yamalheke nkeerelha owiittucha awe, “Nirweeke nihokolhieke tho Uyudea!” Owiittucha nkayaamwaakhulha, “Owiittuchiha, mahuku vakani tu ahovira toka Ayahudi vaathanana aya uwaatani malhuku ni uwiivani, ni inyu nnothanana urwaa wowo tho?” Yesu nkaakhulha, “Isaa cho uthana khachirii khumi ni pilhi? Paahi etu, ntu neeta uthana khanokwakwathuwa, ukhalhawaya nomwalheelhiya ni nthuko wo ilhapo. Nansho ntu eetaka uhiyu nookwakwathuwa, ukhalhawaya khuuwo nthuko velhaponi.” Yesu nkoolhumacha yayo malhove ayo, ni umalhiha eeraka, “Ampwana ihu Nalazaro ahorupa, nansho Miyaano kinokelha waawusha.” Owiittucha awe nkayaamwiirelha, “Thithi, akhalhaka ahowiiraka urupa, paahi anolhama.” Owiittucha yaanyihera wiira ahowiiraka urupa nkhoveni, nansho Yesu aari ahimiaka wiira Nalazaro ahokhwa. Yesu nkaahimeria wo uhavitha, “Nalazaro ahokhwa, nansho kinootelhiya wo nlhatu ninyu wiira khakaariwo wowo, wiira nrumelhelhe. Paahi etu nngwee nirweeke uwannyaya uwo.” Natomaso (eehaniya Nivata) nkayeerelha owiittucha ashikhunanaya wiira, “Nirweeke etu ni hii vamoka ni Owiittuchiha ihu, yakhalhaka ukhwa naakhwaneke vamoka!” Yesu vaaphiilhe awe wowo, nkaaphwanya Nalazaro anamanlhe uvithiya nnihiyeni mahuku macheshe avinre. Ittoko yo Ubethaniya khayaari utayi ni Uyerusalemu, nkwaha wo umalhaka imaili taaru, ni Ayahudi enchi yaari anawiilhe u Namatha ni Amariamu uunyikalhachani nookhwa a nhima aya. Namatha veewilhe aya wiira Yesu aari awaaka, nkayaarwa uumwikamelhani, nansho Amariamu ahalhaka nnupani. Namatha nkayaamwiirelha Yesu, “Thithi, mwakaari vaa, nhima aka kaakhwa! Nansho kihochuwelha wiira hata vano iriyoothe inottuna inyu unlhepelha Nlhuku, nouvahani.” Yesu nkeera, “Mwanhima inyu noohihimmwa.” Namatha nkayaakhulha, “Kihochuwelha wiira anoohihimmwa nihuku no uhihimushiya attu, nihuku no umalhelha.” Yesu nkeerelha, “Miyaano phi nihihimusho ni ukumi. Anokirumelhelha mii anokhalha akumi, anakhwaaka, ni kila ntu ri nkumi nokirumelhelha, khanokhwa ngu nnokhalha nkumi mahuku o uhimalha. Chani, nnoorumelhelha yayo?” Namatha nkayaakhulha, “Eiyo Thithi! Miyaano kinoorumelhelha wiira inyuva phi Kuristo, Mwaana a Nlhuku, nowa velhaponi.” Namatha yamalheke wulhumacha yayo, nkayaarwaa weehanani Amariamu, arokoraya, untemerani, nkayeera, “Owiittuchiha ahowa vaa, anowihanani.” Ni ayo yeeweke chiicho, nkayonkwa phiyaru, nkayaamwiikamelha Yesu. Yesu aari hinaphiya vawani, nansho aari bado wowulhe Namatha waamwiikamenlhe aya. Paahi etu Ayahudi yaakhanlhe mpaani yaavahaka nrima Amariamu, voonne aya yunkwaka ni ukhuma vathe wo uhipicha, nkayaattwara. Yaanyihera wiira anokelha unihiyeni uwunlhani. Paahi Amariamu vaaphilhe aya vaari awe Yesu ni umwoona, ahokhoroma, nkayeera, “Thithi, thoko mwakaari vaa, nhima aka kaakhwa!” Yesu ooneke Amariamu yunlhaka, ni Ayahudi yaawilhe vamoka ni ayo yunlhaka, nkaakelhiya ikiriri ni ihuzuni munrimani. Yamalheke nkaakoha, “Mwaavinthe vayi?” Nkayaamwakhulha, “Thithi mmweeke mwoona.” Yesu nkaamoriha miithori. Paahi Ayahudi nkayeera, “Mwooneke chinre awe wo unttuna!” Nansho attu akina aya nkayeera, “Ahaattukulha miitho attu ohoona, ngati? Chani khoonrie waachiichiha Nalazaro ahikhwe?” Yesu aari onlhaka munrimani, nkaarwa unihiyeni, nihiye naari iphaa, ninakhuneelhiye nlhuku nulhupalhe vanlhakoni. Yesu nkeera, “Nithamihiye nlhuku nno!” Namatha, akhwelhiye ni mwanrokoraya Lazaro ayo, nkayeera, “Thithi, vanoonukha. Mahuku macheshe vano toka vavithiye aya!” Yesu nkeerelha, “Chani, khakoohimenrieni wiira mwarumelhelhaka nnowoona nthimicho wa Nlhuku?” Nkayaathamiha nlhuku nne. Yesu nkaaweha nchulhu wiirimu, nkeera, “Kihopochera Thithi, ukhalhawaya inyuva nnookiwelhelha. Kihochuwelha wiira nnookiiwelhelha mahuku onkhaye, nansho kinoolhumacha yayo wo nlhatu na alha attu arii vaa alha, wiira arumelhelhe, wiira inyuva phi kirumme.” Yesu amalhiheke wulhumacha yayo, nkeehana wo nlhove nulhupalhe eeraka, “Nalazaro! Nkhume vathe!” Nalazaro nkayaakhuma vathe, uno anattukiye isaanda mmietoni ni mmiononi, wiitho unakhuneelhiye. Yesu nkeera, “Mwaathaphulheke, mwaahiyeke arweeke.” Paahi Ayahudi enchi yawaachilhe wa Amariamu yooneke cheechiyo chaapannge awe Yesu, nkayanrumelhelha. Nansho akina aya nkayaarwaa wa Amafarisayo uwaahimeriani mwaha waapannge awe Yesu. Wo chiichammo etu opochera ishaani olhupalhe ni Amafarisayo nkayaapanga ntemera wo Ibaraza yuulhupalhe, nkayeera, “Niireke chanii? Mwooneke chineera awe wo upanga cho ushangiha! Nanhiyaka, kila ntu nonrumelhelha, ni aholhelhi o Urumi anoowa uphomolha Inupa ya Nlhuku ni ukusha ilhapo ihu!” Amoka aya, yeehaniya Nakayafa, yaari opochera ishaani olhupalhe yeyo iyaakha iyo, nkeerelhacha, “Mwaattiva khannochuwelha ittu! Chani, khannoona wiira nambaya ntu mmoka akhwe wo nlhatu ni attu, ilhapo yonkhaye ihirimeelhihiye?” Yayo khayoolhumanche chiicho wo uttuna waya anene, nansho ukhalhawaya yaari opochera ishaani olhupalhe yeyo iyaakha iyo, yaholhohera wiira Yesu nookhwa wo nlhatu no ilhapo aya, mena kuhena wo nlhatu na Ayahudi vekha, nansho wo waawiha vamoka ashaana a Nlhuku amwareelhe velhaponi. Ukhuma nenno nihuku nno etu, aholhelhi Ayahudi yahopanga miruku cho uthanana umwiiva Yesu. Wo chiichammo etu Yesu kheente tho voonene munlhokoni mwa Ayahudi, nansho nkaathama vavawo nkaarwa waatamenrie uthako, iwani ineehaniya Efuraimu. Nkaakhalha wowo vamoka ni owiittucha awe. Nihuku na Ayahudi no Pasaka naari ninaatamenrie, ni attu enchi yahorwaa Uyerusalemu wiira ehapihe nihinaaya nihuku nno. Attu nkayaahalha amwaaviaka Yesu, ni ayo vaathothokanne aya vamoka nnupani Inupa ya Nlhuku, nkayaakohanacha ashineneru, “Ninoona chani mwaatti? Inowooria wiira khanowa usikuukuni, ama noowa?” Opochera ishaani olhupalhe ni Amafarisayo nkayaalhehera attu wiira ntu chuwenlhe vakittu vari awe Yesu arwee aahimiachere ni ayo yammare. Mahuku sita nihinaaya nihuku no Pasaka, Yesu ahorwaa Ubethaniya uwannyaya Nalazaro aahihimushiye ni Yesu ukhuma nnookhwani. Wowo ahoterekelhiya yolhia yo uchechilho, yaaterekhiye ni Namatha, Nalazaro ni ayo ahokhalha vamezani vamoka ni Yesu. Paahi etu Amariamu nkayaawia ntikha ilita yo makhura o unukhelha chinene o uhithakanihiya aathumihiya wo nchurukhu mwinchi, nkayanhika makhura Yesu mmietoni ni umpoholha wo ikharari chaya. Nihiriri nkanaachara mpaani mwonkhaye. Yuda Isikariote, owiittucha mmoka aya khumi ni elhi, nohalha unthumiha Yesu, nkeera, “Wo nlhatu waani etu alha makhura alha uhithumihiya wo nchurukhu idinari imia taaru, ni uvahiya amashikini?” olhumanche chiicho, kuhena wiira anaachukulhelha amashikini, nansho ukhalhawaya aari ntu owiiya. Eiyaka munrupani mwo ushungelha nchurukhu weetana awe. Nansho Yesu nkeera, “Nhaahuvihe amanyi alha! Mwaahiyeke akeesheke tayari wo nihuku naka no uvithiya. Amashikini nnowaakhalhana mahuku onkhaye, nansho khannokhalha ni mii wo mahuku onkhaye.” Attu enchi munlhokoni mwa Ayahudi nkayeewa wiira Yesu rii Ubethaniya, paahi etu, nkayaarwaa wowo, kuhiwe nansho wo nlhatu noomwona Yesu, nansho woona Nalazaro yaahihimushiye ni Yesu ukhuma nnookhwani. Opochera ishaani olhupalhe nkayaapanga miruku cho weeva Nalazaro, ukhalhawaya wo nlhatu naya Ayahudi enchi yahohiya weewelhelha, nkayanrumelhelha Yesu. Waashelhe waya, milhoko chinchi cha attu chaawilhe usikuukuni chaheewa wiira Yesu aari mphironi uwa Uyerusalemu. Paahi etu, nkayakushacha maritta o mitende, nkayaarwaa umwiikamelhani, akhuwelhaka eeraka, “Atotopelhiye Nlhuku! Athimichiye uyo nowa wo nchina na Athithi. Athimichiye Amwene o Uisraeli.” Yesu nkaawiiheriya mwaaphuta mmoka, nkaawelha vachulhu vawe thoko chinohimiya aya ni Malhove Matakatifu, “Nhoove iwani yo Sayuni! Mummweheke, Mwene inyu noowa, nammwenlhe mwaaphuta!” Owiittucha awe yaari ahichuwelhaka yoyo mwaha uyo, nansho Yesu amalheke uthimichiya, phi opuwenlhe aya wiira Malhove Matakatifu yaholhepiya, amwaachaka wiira attu yahompangelha yayo. Attu yaari vamoka ni Yesu nihuku yeehanne awe Nalazaro ukhuma nnihiyeni, aahihimushaka ukhuma nnookhwani, yahonhimiechesha. Nenno etu phi nlhatu no wiikamelhiya ni nlhoko mwinchi wa attu, ukhalhawaya yaheewa wiira Yesu ahopanga yeyo yo ushangiha iyo. Paahi, Amafarisayo nkayeerelhana, “Nnowoona vano? Khaninooria upanga ittu iriyoothe! Mmweheke, ilhapo yonkhaye inonttwara!” Ahokhalha Ayunani mumphingoni mwa attu yaarwelhe Uyerusalemu uuthimichani nihuku no Pasaka nno. Nkayarwaa u Nafilipo, anenchi o Ubethsaida yo Galilaya, ni wiira, “Pwiiya, ninothanana umwoona Yesu.” Nafilipo nkayaarwaa, nkayeerelha Naandorea, ni ayo oyelhi nkayaarwaa unhimeriani Yesu. Yesu nkeera, “Isaa yo uthimichiya Mwaana a Ntu ihophiya! Ikekheene kinouhimeriani, imbeyu yo marupi inohalha imbeyuru yaahimoreke vattayani ni ukhwa. Yakhwaaka, phi noyara aya marupi menchi. Attu anottuna ukumi aya anoopoteriha, anovenga makhalhelho o ukumi wo velhaponi va, anoshungerera wo nlhatu wo ukumi wo mahuku o uhimalha. Ntu nothanana ukikaviha ntheko, hothananiya ukittwara, ikhalhe wiira variyoothe variaka miyaano ni akarumiya aka anottuna ukhalha vavawo. Ntu nokikaviha, Athumwanaka anonvaha nthimicho. “Vano nnepa aka unoohuperia, ni mii kuulhumachekeni etu? Chani kiire, ‘Thithi, nkoopolhe ilha ikatema ilha ihikiphiyelhe?’ Nansho phi nlhatu wo uwa waka, wiira kivire ilha ikatema yo uweria ilha. Thithi, nthimicheke vano nchina ninyu.” Vavawo nlhove nkaneewaniaa ukhuma wiirimu, “Kihothimicha, ni vavawo kinoothimicha tho.” Attu yaari aneemenlhe vavawo yaheewa nenno nlhove nno, ni attu akina aya nkaanyihera ithari nansho akina aya nkayolhumacha, “Nnepa wo wiirimu uholhumacha umuulhumana!” Nansho Yesu nkeerelha, “Nenno nlhove nno khaniiwanelhe wo nlhatu aka miyaano, ila wo nlhatu ninyu. Vanova phi ikatema yo uhukumulhiya ilhapo, vanova Nakare nholhelhi o ilhapo ilha noopikhulhiya. Ni mii kennulhiyaka vachulhu ilhapo kinommwiiha kila ntu uwannyaka.” Wo wulhumacha chiicho ahooniha naakhweke nookhwa ani. Paahi yoyo nlhoko uyo nkawaamwaakhulha, “Hiyaano ninoohimeriya ni Malhehero ihu wiira Kuristo khaawa aakhwa nookhalha nkumi mahuku o uhimalha. Nnooria chani etu wiira, Mwaana a Ntu nowiinulhiya? Yoyo Mwaana a Ntu uyo phi mpani?” Yesu nkaakhulha, “Nthuko bado urii ni inyu wo mahuku vakani. Mweeteke nnari ni yoyo nthuko uyo ipiphi ihuupatteni, ukhalhawaya aneeta mpiiphini khanochuwelha unokelha aya. Paahi etu, ikatema nnari ni yoyo nthuko uyo nrumelhelheke nkhalhe attu o nthuko.” Amalheke wulhumacha yayo malhove ayo, Yesu nkaarwa vaari utayi ni ayo. Anakhalhaka Yesu ahopangacha cho ushangiha chonkhaye chiyo yoonaka, khayaanrumelhenlhe. Chiichammo etu malhove yoolhumanche aya anamilhohi ashinna Isaya nkayatimira, “Thithi, apani arumelhenlhe nttenga ihu? Ni ikuru ya Athithi ichuwaneelhe wa apani?” Chiicho khayoonrie urumelhelha, ukhalhawaya ashinna Isaya yahoolhumacha tho wiira, “Nlhuku hotiyelhelha miitho aya ahoone, hophupuwalhiha mirima chaya, ahoone wo miitho aya, ahichuwelhe wo irusho chaya, mena ahikirukunuwelhe, aneera Athithi, wiira kaalhamihe.” Ashinna Isaya yoolhumanche yayo malhove ayo ukhalhawaya yahoona nthimicho wa Yesu, nkayaahimiacha mwaha wawe. Hata chiicho, aholhelhi enchi Ayahudi yahonrumelhelha Yesu. Nansho wo nlhatu ni Amafarisayo, khayolhumanche mwaha wo unrumelhenlha Yesu voonene, yaari yoovaka wiira anowoomolhiya nnupani mwo unlhapelha Nlhuku. Yaathanana uthimichiya ni attu kuhiwe utotopelhiya ni Nlhuku. Yamalhekeru Yesu nkaawelhiha nlhove nkaahimia wiira, “Ntu nokirumelhelha, khanokirumelhelha mii tu, ila nowaarumelhelha ni ayo akirumme. Attu anokoona miyaano anoowona akirumme. Miyaano kiwiilhe velhaponi kikhalhe nthuko, attu onkhaye anokirumelhelha ahihalhe mwiipiphini. Ntu neewa malhove aka nansho wo uhivarelhelha, miyaano khakinonhukumulha, ukhalhawaya khakiwilhe uhukumulhani ilhapo nansho woopolhani attu o velhaponi. Attu ahinovarelhelha malhove aka ahana ntu mmoka owahukumulha. Nlhove nuulhumachilhe aka phinottuna waahukumulha nihuku no umalhelha! Miyaano khakuulhumanche wo ikuru aka kimwanene, Athithi akilhehenre malheheriyo ayo phi kivanhe yo wulhumacha. Ni mii kinoochuwelha wiira malhehero aya anoowiha ukumi wo uhimalha. Paahi etu, miyaano kinohimiacha Athithi akilheehenre aya.” Nihuku nimoka Pasaka hinaphiya, Yesu ahochuwelha wiira isaa awe yo uthama velhaponi ni urwaa wa Athithi ihophiya. Ahaattuna chinene attu awe arii velhaponi, waattuna uhimmalha! Paahi Yesu ni owiittucha awe yaari anakhanlhe ulhia yolhia yo uchechilho. Nakare ahomalha unkelha Yuda mwaana a Nasimoni Isikariote, ni ummaha nrima wo unthumiha Yesu. Yesu ahochuwelha wiira Athithi yahonvaha chittu chonkhaye mmathathani mwawe. Ni wiira aakhumme wa Nlhuku, ni vano nohokolhia wa Nlhuku. Paahi ahothama vamezani nkeesha vathotho mwiinjiro awe, nkaakusha nchako nkeettuka nnyununi. Yamalheke nkaahelha maashi munkhatoni, nkaachokholha waakhuchiha owiittucha awe mieto ni upoholha wo nchako weettunke awe. Paahi nkaaphiyelha Nasimoni Peturo, nansho Napeturo nkayeera, “Thithi, inyuva nkikhuchihe mii mieto chaka?” Yesu nkaakhulha, “Khannochuwelha vano ittu kinopanga aka nansho nnochuwelha kaanyuma.” Napeturo nkayamwiirelha Yesu, “Inyuva khannokikhuchiha mieto mahuku onkhaye, ngu!” Yesu nkaakhulha, “Kaahukuchihekeni mieto chinyu khannokhalha owiittucha aka.” Nasimoni Peturo nkayaakhulha, “Thithi, nkikuchiheke, kuhiwena mietoru, nansho ni miono chaka ni muru ni uyo.” Yesu nkeerelha, “Ntu rampe khanothananiya ukhucha yaahikhalheke mieto, ukhalhawaya homalha iruttu awe yonkhaye ihorera. Mwaattiva nhohapihiya, nansho kanhiwe onkhaye.” Yesu ahonchuwelha ntu nottuna unthumiha, phi nlhatu no wiira, “Mwaattiva nhohapihiya, nansho kanhiwe onkhaye nri orera.” Amalheke waakhuchiha mieto ni uwara tho mwiinjiro awe, ahokhalha vamezani, nkeerelha, “Chani, nhochuwelha yayo kuupangenlheakani ayo? Mwaattiva nnokiihana Owiittuchiha ni Athithi, vavawo nhoolhumacha rata, ukhalhawaya phi mii. Paahi yakhalhaka miyaano kirii Athithi ni Owiittuchiha inyu kihookhuchihani mwaattiva mieto, ni mwaattiva chiicho nkhuchihaneke mieto mwaashineneru. Kihoovahani malhikaaniho, ni inyu mpangelhaneke chiicho thoko chupangenlheakani. Kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira, ipotta kirina ikuru yo umpwaha mwanene ntheko awe, mena akarumiya khanokhalha ni ikuru yulhupalhe waapwaha naaruma. Paahi etu, yakhalhaka nnoochuwelha yayo, mwapangaka nnoopuha. “Alha kinolhumachaka alha khaanowaachani mwaattiva onkhaye. Miyaano kinowaachuwelha alhe kaathanlhalhe aka. Nansho ihophwanelhiya utimire wo Malhove Matakatifu aneera, ‘Ulhe lhilhie yolhia aka hokirukunuwelha kimwanene.’ Miyaano kinouhimeriani ihinaya ukhumelhelha, vanottuna aya ukhumelhelha vawo mmwe mwaarumelhelha wiira ‘Miyaano Phi Yoyo.’ Ikekhiaye kinouhimeriani, nompochera ntu kinonruma aka nokipochera mii, ni ntu nokipochera mii, naapochera akirumilhe.” Yesu amalheke wulhumacha, ahokelhiya ihuzuni chinene munrimani, nkeera wo uhivitha, “We ikekhiaye kinohimiechesha wiira mmoka inyu nookithumiha!” Owiittucha nkayawehana ashineneru, ashangaka chinene wo uhichuwelha wiira nohimiani. Owiittucha mmoka, aattuniya ni Yesu chinene, ahokhalha wo umwaatameria Yesu. Nasimoni Peturo nkayanthoonyera ni umwiirelha, “Mwaakoheke anaacha apani?” Owiittucha uyo nkaachushera ni umwaatameria chinene Yesu, nkankoha, “Thithi, phi apani?” Yesu nkaakhulha, “Ntu kinohalha aka ummaha nkatte kipamphe aka nnyiponi, phi yoyo.” Paahi, nkaakusha ikipande yo nkatte, nkaapapha nnyiponi, nkammaha Yuda mwaamwana a Nasimoni Isikariote. Yuda Isikariote amalheke upochera yeyo ikipande iyo, Nakare nkaakelha. Paahi Yesu nkaamwirelha, “Inothanana inyu upanga iyo pangakani wo uhipicha!” Nansho khaawo anakhalhaka ntu mmoka aya aakhanlhe va yolhiani aachuwenlhe wo nlhatu waani eerelhiya chiicho. Ukhalhawaya Yuda aari ntu o ushunga nrupa wo nchurukhu, owiittucha akina nkayaanyihera wiira Yesu aari anrumaka arwee athume chaathananiya wo nihuku no Pasaka, ama wiira arwee aavahe amashikini. Paahi Yuda amalheke ukusha ikipande yo nkatte ilhe, nkaakhuma vathe wo uhipicha. Yeyo yaari uhiyu. Yuda athameke, Yesu nkeera, “Vano Mwaana a Ntu hothimichiya, ni uyo Nlhuku hothimichiya nhina mwawe. Thoko nthimicho wa Nlhuku chipatakulhiye aya nhina Mwaana a Ntu, ni uyo Nlhuku nowooniha nthimicho wo Mwaana a Ntu nhina mwawe mwanene, ni upanga chiicho wo uhipicha. “Achishaana aka, khakinaya kirii ni inyu wo ikatema vakani tu. Nnookaavia, nansho vano kinouhimeriani alhe yaahimenrie aka aholhelhi Ayahudi, ‘Unokelha aka mii, mwaattiva khannooria urwaa!’ Kinouvahani malhehero o naanano, nttunaneke mwaashineneru, nttunaneke thoko chuuttunne akani mwaattiva. Mwattunanaka mwaashineneru, attu onkhaye anoochuwelha wiira mwaattiva phi owiittucha aka.” Nasimoni Peturo nkayaakoha, “Thithi nnokelha vayi?” Yesu nkaakhulha, “Unokelha aka khannooria ukittwara vano, nansho nnookittwara kaanyuma.” Napeturo nkayaamwirelha, “Thithi, nlhatu waani kihoorie uuttwarani vanova? Kirii tayari ukumiha ukumi aka wo nlhatu winyu!” Yesu nkaakhulha, “Chani nrii tayari ukumiha ukumi inyu wo nlhatu waka? Ikekhiaye kinouhimeriani wiira, nthupi uhinaya wiipa nnowa mwaakikhota vararu mwiiraka khankichuwenlhe mii.” Yesu nkeerelha, “Nhichukulhe munrimani mwinyu. Munrumelhelheke Nlhuku, nkirumelhelheke ni mii. Uwani wa Athumwanaka mapuro ari menchi, ihikaari chiicho, kanouhimeriani. Vano mii kinokelha ukoroshelhani nipuro. Karwaaka ni ukoroshelhani nipuro, kinoohokolhia uwa ukushani uwannyaka, ni inyu nkhalhe variaka miyaano. Ni inyu nhochuwelha iphiro yo urwaa wowo unokelha aka uwo.” Natomaso nkayankoha, “Thithi, khaninchuwelha unokelha inyu, ninohalha uchuwelha chani etu, yeyo iphiro iyo?” Yesu nkaakhulha, “Miyaano phi iphiro, ikeekhene ni ukumi. Khaawo ntu nooria urwaa wa Athithi aahivireke uwannyaka. Yakhalhaka nhokichuwelha miyaano, nnowaachuwelha ni Athumwanaka chiicho. Ni toka vano, nnowaachuwelha, tho nhomalha woona.” Nafilipo nkayaamwiirelha, “Thithi, nnooniheke Athithi, ni hii inonithosha.” Yesu nkeerelha, “Kihokhalha ni inyu mahuku onkhaye alha, ni inyu Nafilipo bado khannakichuwelha? Akoonne mii ahoona Athithi. Nnooria chani etu wiira, ‘Nnoonihe Athithi?’ Chani Nafilipo khannorumelhelha wiira miyaano kinokhalha nhina Athithi, ni ayo Athithi anokhalha nhina mwaka? Akinoolhumacha malhove wo ikuru aka, Athithi arii nhina mwaka phi nopanga mitheko chaya. Nhothananiya ukirumelhelha vaneera aka wiira miyaano kinokhalha nhina Athithi ni ayo Athithi anokhalha nhina mwaka. Ama etu, nrumelhelheke wo nlhatu no mitheko chinopanga aka. Ikekhiaye kinouhimeriani, anokirumelhelha mii anoopanga mitheko chinopanga aka miyaano, eiyo, anoopanga ata moolhupalhe chinene, ukhalhawaya kinokelha wa Athithi. Ittu iriyoothe inottuna inyu ulhepelha wo nchina naka kinoopanga, wiira nthimicho wa Athithi wooniye nhina mwawe Mwaana a Ntu. Mwakilhepelhaka ittu iriyoothe wo nchina naka, kinouvahani. “Mwakittunaka, nnoovara malhehero aka. Kinowaalhepelha Athithi wiira ammwiihe Okaviha nkina, nohalha ukhalha ni inyu mwaattiva wo mahuku o uhimalha. Yoyo phi Iphumu ya Nlhuku nohalha upatakulha ikeekhene ya Nlhuku. Attu o velhaponi khanowa ampochera ukhalhawaya khanowa aamwoona, mena unchuwelha. Nansho mwaattiva nnowa mwanchuwelha ukhalhawaya noowa aakhalha nhina mwinyu. “Khakinoohiyani mwaattiva thoko ashaana ohiiya, kinoohokolhia tho uwaninyu. Ihohalha vakani attu o velhaponi khanowa yaakona tho. Nansho mwaattiva nnookona, ukhalhawaya miyaano kinkumi, ni inyuva chiicho nnookhalha akumi. Nenno nihuku nno vanohalha aya waaya nnoowa mwaachuwelha wiira miyaano kiri nhina mwa Athithi, ni inyuva nrii nhina mwaka, thoko ni mii kiriaka nhina mwinyu. “Ntu nopochera malhehero aka ni uvara, yoyo phi nokittuna. Ntu nokittuna miyaano noottuniya ni Athumwanaka, ni mii kinowaattuna ni wiichoniha uwannyaya.” Nayuda, kahiwe Isikariote ulhe, nkayaamwiirelha, “Thithi, vanoorieke chani inyuva wiichooniha uwanihu hii, kuhiwe wa attu o velhaponi?” Yesu nkaakhulha, “Ntu akittunaka, noovarelhelha malhove aka. Athumwanaka anonttuna, ni hii ninoowa neesha nipuro uwannyawe. Ntu hinokittuna khanovarelhelha malhove aka. Nlhove niiwilhe inyu nno kanihiwe nawaka, nansho na Athithi akirumme. “Kihoohimeriani ulha mwaha ulha vano, kinari vamoka ni inyu. Okaviha, Iphumu ya Nlhuku, nottuna urumiya ni Athithi wo nchina naka uyo, noowittuchihani kila ittu ni uwupushani chittu chonkhaye chuuhimenrieakani. “Mpuha phi nouhiyeraakani, kinouvahani mpuha aka. Akinoovahani thoko attu o velhaponi chineera aya. Nhikhelhiye nipampa munrimani, mena nhoove. Nheewa kuuhimeriakani, ‘Kinoorwaa, nansho kinoohokolhia tho uwaninyu.’ Yakaari mwahokittuna, mwanteelhiya woona wiira kinokelha wa Athithi, ukhalhawaya yayo phi olhupalhe ukipwaha mii. Kihoohimeriani malhove menchi ihinaya ukhumelhelha, vanohalha aya ukhumelhelha vawo mmwe mwaarumelhelha. Khakinoolhumacha ni inyu tho mwaha mulhupalhe, ukhalhawaya nholhelhi o velhaponi, Nakare ri muuwani. Nansho uwannyaka miyaano kharina machiri, nansho attu o velhaponi anoothananiya uchuwelha wiira kinowaattuna Athithi, phi nlhatu noopanga kila ittu thoko Athithi chikilheherilhe aya. “Mweemelheke, nirweeke, nngwe nithame vaa. “Miyaano phi nzabibu we ikeekhene, ni Athumwanaka phi namalhima. Kila nritta nhina mwaka nihinemma maphepu nenno ninoothamihiya, kila nritta ninemma rata ninookhwacheriya nithepeke wimma. Mwaattiva nhokhalha orera wo nlhatu no meettuchiho kuwiittuchinheakani. Nkhalheke nnalhutaanne ni mii, ni mii kikhalhe nhina mwinyu. Nritta khaninooria wimma vekha aya, naahilhutaaneke ni ntepo naya. Phi chiichammo etu ni inyu mwaattiva khannooria wimma izabibu mwaahilhutaaneke ni mii nhina mwaka. “Miyaano phi ntepo no zabibu, ni inyu mwaatti phi maritta. Nolhutaana ni mii, ni mii kalhutaanaka nhina mwawe, yoyo nowimma maphepu menchi, ukhalhawaya ntu hinokhalha ni mii khanooria upanga ittu iriyoothe. Ntu riyoothe ahilhutaaneke ni mii noorihelhiya vathe thoko nritta ninorihiya aya vachereshere nkanooma. Maritta thoko yayo anookhupiya ni urihelhiya vamooroni avie. Mwakhalhaka nhina mwaka ni malhove aka akhalhaka nhina mwinyu, paahi etu, nlhepelheke ittu iriyoothe nnothanana inyu, nnoovahiya. Nthimicho wa Athithi unowoonia mwemmaka maphepu menchi, vavawo etu phi noohalha inyu ukhalha owiittucha aka. Kinottunani mwaattiva thoko Athithi chikittunne aya mii, nhalheke nchuwelhaka wiira kinouttunani. Mwavaraka malhehero aka nnookhalha mu uttunani mwaka, thoko ni mii chivanre aka malhehero a Athumwanaka ni ukhalha mu uttunani mwaya. “Kihoohimeriani ulha mwaha ulha ikhalhe wiira uteelhiya waka ukhalhe nhina mwinyu, ni uteelhiya winyu utimire. Malhehero aka phi alha, nttunaneke mwaashineneru, nttunaneke thoko chuuttunne akani mwaattiva. Khuuwo uttuna wulhupalhe chinene umpwaha uttuna wo ntu nokumiha ukumi awe wo nlhatu no manyampwana awe. Mwaattiva nnookhalha manyampwana aka mwapangaka kinoolheherakani alha. Khakinowiihanani tho mwaatti akarumiya, ukhalhawaya karumiya khanochuwelha chinopanga aya anene ntheko anonruma. Nansho miyaano kinowiihanani mwaattiva manyampwana, ukhalhawaya kihouhimeriani chonkhaye chiiwilhe aka wa Athumwanaka. Kanhiwe mwaatti mwaakithanlhe miyaano, mii phi othanlheni, nkakoorumani nrwee mwemme maphepu menchi, maphepu anolhokelha. Athithi awe yoovahani ittu iriyoothe inaalhepelha inyu wo nchina naka. Paahi etu, malhehero aka uwaninyu phi alha, nttunaneke mwaashineneru. “Ichimwa ya attu o velhaponi yoophwanyakani mwaattiva, muupuwelheke wiira yahokiphwanya miyaano ihinaaya uuphwanyani mwaatti. Yakaari wiira nri attu o velhaponi, ilhapo yaanottunani mwaattiva thoko attu aya. Mwaattiva kanhiwe attu o velhaponi, nansho miyaano kihouthanlhani velhaponi va, wo yoyo nlhatu uyo etu ilhapo inoupangelhani ichimwa. Muupuwelhacheke yohimenrieakani wiira, ‘Ipotta khachirina ikuru umpwaha mwanene ntheko naaruma.’ Yakhalhaka ahokihuviha miyaano, anouhuvihani ni mwaattiva chiicho, yakhalhaka ahovara nlhove naka, anoovara ni nlhove ninyu chiicho. Chechiyo chonkhaye chiyo anowa opangelhani mwaattiva wo nlhatu wo urumelhelha nchina naka, ukhalhawaya khayaachuwenlhe akirumme. Yakaari khakaawilhe ni wulhumacha, yayo khayaakhalha ni milhatu, nansho vano kharina nlhove no wiivaraanga wiira khanawonya. “Ntu nokipangelha ichimwa miyaano, nowaapangelha ichimwa ni Athumwanaka chiicho. Kihikaapannge uwannyaya mwaha uhinapacha upangiya ni ntu nkina khayaakhalha ni nlhatu wiira ahowonya. Nansho vano ahoona chipannge aka nkayaakipangelha ichimwa miyaano, nkayaapangelha ichimwa Athumwanaka chiicho. Paahi etu, malhove arii nhina Malhehero aya, ahophiyelha, ‘Ahokipangelha ichimwa wo uhikhalha nlhatu!’ “Vanohalha awe uwa Okaviha kinohalha aka unruma uwaninyu uyo, Iphumu ya Nlhuku, nowa aapatakulha ikeekhene ya Nlhuku, yoyo noowa aahimiechesha ikeekhene inokaacha mii. Ni inyu mwaattiva chiicho, nnoowa mwaakihimiechesha ukhalhawaya nri vamoka ni mii ukhuma vaachokhonlhe aya.” Yesu nkeerelha tho “Kihouhimeriani yayo wiira nhihiye nrima nrina inyu. Attu anowoomolhani mwaattiva mmanupani mwaya mwo unlhapelha Nlhuku. Eiyo tho, mahuku anoowa, kila ntu nothanana uwiivani mwaattiva naanyihereke wiira nonkaviha Nlhuku. Attu anowa uupangelhani yoyo mwaha uyo ukhalhawaya khaachuwenlhe Athithi, mena khakichuwenlhe mii. Paahi etu, kihoohimeriani yayo ikatema yo upangia waya yaphiyaka, mmwe mwoopuwelha wiira kahowaamukani. “Khakoohimenrieni ulha mwaha ulha toka khalhayi ukhalhawaya kaari vamoka ni inyu. Nansho vano kinokelha wa ayo akirumme ayo, nansho khaawo inakhalhaka mmoka inyu nokikoha wiira nnokelha vayi. Ukhalhawaya vano kihouhimeriani yoyo mwaha uyo, ihuzuni ihoucharani mu nrimani mwinyu. Kinouhimeriani ikeekhene wiira, ihorera nambaya miyaano kirwee, ukhalhawaya kaahirweeke, Okaviha uyo khanowa uwaninyu. Paahi etu, karwaakaru, kinonruma uwaninyu. Ni uyo vanottuna awe uwa, nowoopusha attu o velhaponi wiira irusho chaya chihowonya, ahottekelha ikekhia ni ihukumu ya Nlhuku. Ahowonya wo nlhatu wo hikirumelhelha. Ahohiya mwaha wo uvara ikekhia, ni ukhalhawaya vano kinokelha wa Athithi, khannokoona tho. Ahotteka mwaha wo ihukumu ya Nlhuku, ukhalhawaya nholhelhi o velhaponi va, Nakare homalha uhukumulhiya. “Kihanaa malhove menchi o uhimeriani, nansho vano, khannooria uvilhelha. Vanohalha aya uwa Iphumu ya upatakulha ikeekhene ya Nlhuku, nouchuwelhihani ikeekhene yonkhaye. Khanowa ahimiachaka wo ikuru awe mwanene, nansho noolhumacheke inohalha awe wiiwa ni uchuwelhihani chittu chinowa. Yoyo naakithimicheke mii, ukhalhawaya nowa uuchuwelhihani chinohalha awe wiiwa uwannyaka. Chittu chonkhaye chirina aya Athithi phi chawaka, phi nlhatu no uhimia wiira Iphumu ya Nlhuku nouchuwelhihani chinohalha aka ummaha ovaheni. “Ihohalha ikatema vakani mwaatti khannokona, ni ikatema vakani inowa nnookona.” Owiittucha awe akina nkayakohana ashineneru, “Ana nohimiani vanoniirelha awe, ‘Wo ikatema vakani khannokoona, ni ikatema vakani inowa nnookona?’ Tho neera, ‘Ukhalhawaya kinokelha wa Athithi!’ Rina maana ani vaneera awe, ‘Wo ikatema vakani?’ Khanichuwenlhe inoolhumacha awe.” Yesu ahochuwelha wiira yaathanana unkoha, paahi etu nkeerelha, “Chani, woonaka nnookohana mwaashineneru mwaha kuulhumanche aka wiira, ‘Wo ikatema vakani khannokoona, ni ikatema vakani inowa nnookona tho?’ Kinouhimeriani ikekhiaye, mwaattiva nnowunlha ni uwereiya munrimani, nansho ilhapo inootelhiya, nnookhalha ni ihuzuni nansho ihuzuni inyu inoorukunuwa ukhalha uteelhiya nrima. Ikatema opani ari munkurini vaneethaphulha aya anowoona uweria aya ukhalhawaya ikatema yo uweria ihophiya, nansho amalhaka wiithaphulha khaanoopuwelha tho uweria uwo nlhatu no uteelhiya wiira mwaana mwankani hoyaria velhaponi. Chiichammo phi ri aya uwaninyu mwaatti, vano nri mu wuunlhani, nansho kinowa koowoonani tho, ni mirima chinyu chinowa uteelhiya, uteelhiya uhinooria uthamihiya ni ntu. “Nenno nihuku nno nawaaka, khannowa mwaakilhepelha ittu iriyoothe. Ikekheene kinouhimeriani, iriyoothe inottuna inyu waalhepelha Athithi wo nchina naka, anouvahani. Mpaka nna khannavekelha ittu iriyoothe wo nchina naka. Nvekelheke nnoovahiya, ikhalhe wiira uteelhiya winyu utimire. “Kihoohimeriani yayo wo malhikaaniho. Nansho ikatema inoowa vahinowa aka wulhumacha wo malhikaaniho, nansho kinowa wulhumacha mwaari wo uhivitha mwaha unaacha Athithi. Nenno nihuku nno nawaaka, nnowa mwaalhapelha Athithi wo nchina naka, kuuhimeriakani wiira akinowa kaalhepelha wo ulhepelhelhani mwaattiva, ukhalhawaya Athithi anene anouttunani mwaattiva. Anouttunani ukhalhawaya mwaattiva nhokittuna mii ni urumelhelha wiira kikhumme wa Nlhuku. Miyaano kaakhumme wa Athithi, nkakaawa velhaponi, uno vano kinoohiya ilhapo ni uhokolhia wa Athithi.” Paahi owiittucha awe nkayaamwiirelha, “Eiyo, vano nnoolhumacha wo uhivitha, nhuulhumachaka wo malhikaaniho. Vano nihochuwelha wiira inyuva nnoochuwelha kila ittu, ihooriaka uukohani tho ittu iriyoothe. Yeyo phi nonirumelhelhilha wiira nkhumme wa Nlhuku.” Yesu nkaakhulhacha, “Chani, nnoorumelhelha vano? Ikatema inoowa, ni iyo ihomalha uphiya, mwaattiva onkhaye vanottuna inyu umwariaa kila ntu uwannyawe, ni mii kinoohiiya yeekha aka. Nansho miyaano khakirii yekhaaka, ukhalhawaya Athithi arii vamoka ni mii. Kihoohimeriani ulha mwaha ulha wiira nkhalheke ni mpuha wo ulhutaana ni mii. Nnoowa mwaahuvihiya velhaponi, nansho mpisheke nrima! Miyaano kihokottolha ilhapo!” Yesu amalheke wulhumacha yayo, nkaaweha nchulhu wiirimu, nkeera, “Thithi, ikatema ihophiya! Munthimicheke Mwamwaninyu ni uyo Mwaana othimichekeni. Ukhalhawaya mwahonvaha Mwamwaninyu ikuru wa attu onkhaye, wiira aavahe ukumi wo uhimalha attu onkhaye munvanhe inyu ayo. Ni ukumi wo uhimalha unari wiira uuchuwelhani inyuva, nrii yeekha inyu Nlhuku e ikeekhene, ni unchuwelha Yesu Kuristo, munrumme inyu. Miyaano kihoothimichani velhaponi vaa, kihomalhiha ntheko ukivanhe inyu kipange. Thithi! Nkivaheke nthimicho vano, nthimicho kaarina aka ilhapo ihinaaya wuupiya. “Kihaachuwelhiha attu nchina ninyu, yayo nkivanhe inyu ukhuma velhaponi. Yaari attu awinyu, ni inyuva nkamwaakivaha. Ni ayo ahovara nlhove ninyu. Ahochuwelha vano wiira kila ittu ikivanhe inyu ikhumme uwaninyu. Miyaano kihaavaha nttenga ukivanhe inyu, ni ayo ahopochera, ahochuwelha wiira wo ikekhiaye kikhumme uwaninyu, ni ayo anoorumelhelha wiira inyuva nhokiruma. “Kinaalhapelhelha yayo, mena khakinaalhepelhelha attu o velhaponi, nansho kinaalhepelhelha attu akivanhe inyu, ukhalhawaya phiri awinyu. Attu onkhaye arina aka phi awinyu, ni awinyu phi awaka, ni nthimicho waka uhoonia wa attu akivanhe inyu. Vano kinoowa uwaninyu, kakihiwe tho ntu o velhaponi, nansho ayo arii velhaponi. Athithi atakatifu! Wo machiri o nchina ninyu nikivanhe inyu, chonte mwaashunge rata akhalhe ittu imoka thoko hiyaano chiri ihu amoka. Vaari aka ni ayo, miyaano kahaashunga rata wo machiri o nchina ninyu nikivahilhe inyu. Miyaano kiheenanelha, mena khaawo anakhalhaka mmoka aya kinrinhe aka, aahikhalhe ulhe ntu nohalha upotera, wiira Malhove Matakatifu atimire. Paahi etu vano kinowa uwaninyu, ni mii kihoolhumacha ulha mwaha ulha velhaponi va, wiira attu yoorie ulhutaana ni mii muuteelhiyani waka. “Miyaano kihaavaha nttenga inyu, ni attu o velhaponi nkayaapangelha ichimwa, ukhalhawaya yayo kaahiwe amoka aya attu o velhaponi, thoko ni mii kihiri aka ntu o velhaponi. Khakinolhapelha wiira mwaathamihe velhaponi, nansho kinolhapelha wiira mwenanelhe ni Nakare. Ayo kaahiwe o velhaponi, thoko ni mii kihiri aka o velhaponi. Mwaathanlheke mwaanene wo ikeekhene, nlhove ninyu nikhalhaka phi ikeekhene. Thoko chikirumme inyu velhaponi, ni mii chiicho kihaaruma ayo velhaponi, ni wo yoyo nlhatu uyo, miyaano kimwanene kinowithanlha kikhalhe isadaka uwaninyu ni ayo chiicho eeshiye isadaka wo ikeekhene. “Khakinaalhapelhelha ayo vekha aya, nansho kinaalhepelhelha ni attu anohalha ukirumelhelha mii wo nlhatu no nttenga waya. Kinolhapelha wiira onkhaye akhalhe ittu imoka. Thithi, kinolhapelha wiira akhalhe nhina mwihu thoko inyuva chiri inyu nhina mwaka ni mii nhina mwinyu. Kinolhapelha wiira akhalhe ittu imoka, ilhapo iwe yaarumelhelha wiira inyuva mwaahokiruma. Miyaano kihaavaha nthimicho yoolhe ukivanhe inyu, wiira akhalhe ittu imoka thoko ni hiyaano chiri ihu amoka. Ilha ikhalhe wiira miyaano kikhalhe nhina mwaya, ni inyu Thithi nkhalhe nhina mwaka. Kinolhapelha wiira akhalhe ittu imoka, ilhapo ichuwelhe wiira inyuva mwaahokiruma, ni wiira, nnowaattuna ni ayo thoko chikittunne inyu mii. “Thithi, kinothanana ayo akivanhe inyu ayo akhalhe vamoka ni mii varii aka, awe yoona nthimicho waka ukivanhe inyu. Ukhalhawaya mwahokittuna ilhapo ihinaya wuupiya. Thithi orera nrima, attu o velhaponi khanoochuwelhani, nansho miyaano kinouchuwelhani. Alha ni ayo ahochuwelha wiira inyuva mwahokiruma. Kihaahimeria nchina ninyu, ni mii kinoothepa wiira chiicho, uttuna urina inyu uwannyaka uwe waakhalha nhina mwaya, ni mii kikhalhe nhina mwaya.” Yesu amalheke wulhumacha, nkaarwa ukhopelhelhe wo nshepa wo Keduroni, vamoka ni owiittucha awe. Vavawo vakittu vawo vaari ni imata yo miri cho mizeituni, Yesu nkaakelha mommo vamoka ni owiittucha awe. Yuda Isikariote, anthuminhe Yesu, ahochuwelha vaari aya, ukhalhawaya mikwaha chinchi Yesu aari akumaanaka ni owiittucha awe wowo. Paahi etu, Yuda nkaarwa attukanaka mphingo wa manyaasikari ni attu olhitelhelha Inupa ya Nlhuku aarumiye ni Opochera ishaani olhupalhe ni Amafarisayo, nkaawana umatani uwo anaweelhe ikerero, ikhandiri, ni mithuko. Yesu, aari achuwelhaka chonkhaye chinohalha umphwanya, nkaachusherera, nkaakoha, “Nnaavia apani?” Nkayaamwakhulha, “Yesu o Unazareti!” Yesu nkeerelha, “Phi miyaano.” Yuda, onthumiha Yesu aari neemenlhe vavawo vamoka ni ayo. Paahi Yesu eereke, “Phi miyaano,” nkayaahokolhia utulhi, nkayaawulhuwa vathi. Yesu nkaakoha tho, “Nnaavia apani?” Nkayaamwakhulha, “Yesu o Unazareti!” Yesu nkeerelha “Kihomalha uhimeriani wiira miyaano phi uyo. Paahi etu, yakhalhaka nnokaavia mii, mwahiyacheke akina alha arwaacheke.” olhumanche yayo wiira atimire malhove yeera “Attu aakivahilhe inyu Thithi khakinrinhe anakhalhaka mmoka.” Nasimoni Peturo, nkayaatholholha mwaalho mulhupalhe waarina aya, nkayanthikilha nnyaru no wiimonono namitheko a Opochera ishaani Olhupalhe. Karumiya uyo eehaniya Maliki. Yesu nkeerelha Napeturo, “Nhokolhoshe mwaalho inyu nnigonerani mwaya. Chani, nnothanana kihiwurerie ikikombe yo ntwarusho ikivahilhe aya Athithi?” Mphingo wa manyaasikari a Arumi ni mulhupalhe aya, ni akarumiya a Ayahudi, olhitelhelha Inupa ya Nlhuku nkayammara Yesu, nkayanttuka. Nkayanrweeha wa Anasi, aari ahokohi aya Nakayafa opochera ishaani olhupalhe o yeyo iyaakha iyo. Yayo Nakayafa ayo phi alhe olhumanche nlhove no weerelha Ayahudi wiira nambaya ntu mmoka akhwe wo nlhatu no attu enchi. Nasimoni Peturo vamoka ni owiittucha nkina yahonttwara Yesu. Yoyo owiittucha nkina uyo aari achuwelhiyaka ni Opochera ishaani Olhupalhe, paahi etu nkaakelha vamoka ni Yesu upuwani waya Opochera ishaani Olhupalhe. Nansho Napeturo yaari aneemenlhe vathe, vaatameria nlhako. Paahi etu, owiittucha nkina aachuwelhiya ni Opochera ishaani olhupalhe ayo, ahokhuma vathe nkanvekelha mwalhi namitheko o uhulha nlhako wiira aawiihe Napeturo mpaani. Nkaawiiha. Yoyo mwalhi namitheko o uhulha nlhako uyo nkaakoha Napeturo, “Chani, ni inyuva kanhiwe mmoka aya owiittucha awe ulha ntu ulha?” Napeturo nkayaamwaakhulha, “Akihiwe miyaano!” Anamitheko ni manyaasikari yaari anaparihenlhe mooro wo makhalha ukhalhawaya yaari nlhaalha wo uririya, nkayaarukureria yoottaka mooro ashinene. Napeturo nkayaarwaa ni ayo yootte mooro. Opochera ishaani Olhupalhe nkayankohakoha Yesu mwaha wo owiittucha awe ni meettuchiho awe. Yesu nkaamwakhulha, “Ikatema chonkhaye kaari kuulhumachaka ni attu voonene, meettuchiho aka kiituchihaka mu inupa cho unlhapelha Nlhuku ni wi Inupa yuulhupalhe ya Nlhuku, vakittu vanokumana aya Ayahudi onkhaye. Khakinapacha mena wiittuchiha iriyoothe wo uvitha. Nlhatu waani vano nnokikoha miyaano? Mwaakoheke alhe yeewilhe koolhumanche aka. Yayo phi chuwenlhe kaahimenrie aka.” Amalheke wulhumacha yayo, namitheko olhita mmoka emenlhe vavawo nkaamwata nikofi Yesu eeraka, “Chani, nenno phi nlhove nowaakhulha Opochera ishaani Olhupalhe?” Yesu nkaakhulha, “Yakhalhaka kuulhumanche pufia, nkahimiecheshani kittenke vayi, nansho yakhalhaka kihoolhumacha rata, woonaka nnookaata?” Anasi nkayanrweeha Yesu uno nattukiye, wa Opochera ishaani Olhupalhe Nakayafa. Napeturo yaari vavawo yoottaka mooro. Attu nkayaakoha, “Chani, ni inyuva kanhena owiittucha awe amoka?” Napeturo nkayaakhota eeraka, “Kakihena miyaano!” Karumiya aya Opochera ishaani Olhupalhe mmoka, nlhoko awe ntu aakhapiye nnyaru ni Napeturo, nkaakoha, “Chani, miyaano khakowonneni inyuva umatani vamoka ni uyo?” Napeturo nkayakhota tho “Akihiwe mii.” Vavawo nthupi nkaweepa. Paahi etu, nkayankusha Yesu u Nakayafa, nkayanrweha upuwani wa amwene o Uyudea. Yeyo yaari mapikoosha, ni ayo wiira ahoochelhe unlhia Pasaka, khayaakenlhe mpaani ahiwe ahinanarihiye. Wo chiichammo etu, Napilato nkayaakhuma vathe, nkayeera, “Nrina milhatu chaani ni ulha ntu ulha?” Nkayaakhulha, “Thoko ulha akaari khanatteka khanammwiiha uwaninyu.” Napilato nkayeerelha, “Munkusheke etu mwaattiva mwaashinene, nrweeke mwanhukumulheke wo ulhikaana ni Malhehero inyu.” Ayahudi nkayaakhulha, “Hiyaano nihochiichihiya umwiiva ntu riyoothe.” Yaapangelhe chiicho wiira atimire malhove yoolhumanche awe Yesu ulhohera naakhweke nookhwa ani. Napilato nkayaarwaa upuwani tho, nkayaamwiihana Yesu ni unkoha, “Eti inyuva phi Mwene Ayahudi?” Yesu nkaakhulha, “Chani, yayo malhove ayo anokhuma mmuruni mwinyu ama attu akina phi uhimenrieni mwaha aka?” Napilato nkayaakhulha, “Chani, ki Nyahudi mii? Attu o velhaponi winyu ni attu opochera ishaani olhupalhe phi uwinheni uwannyaka. Nttekilheni?” Yesu nkaakhulha, “Umwene aka kuhiwe wo velhaponi va. Umwene aka wakaari wo velhaponi va, anamitheko aka aanokinkelha kihivariye ni Ayahudi. Mena, umwene aka kuhiwe wo velhaponi vaa.” Vavawo Napilato nkayaamwiirelha Yesu, “Paahi etu, inyuva Amwene?” Yesu nkaakhulha, “Inyuva nhohimia wiira miyaano Mwene. Miyaano kiyareelhe wo yoyo nlhatu uyo, ni wo yoyo nlhatu uyo kihowa velhaponi uhimiechesha wa attu mwaha we ikeekhene. Kila ntu novara ikeekhene nookiwelhelha.” Napilato nkayaakoha, “Ikeekhene phi ishiyani?” Napilato yamalheke wulhumacha yayo, nkayaakhuma tho vathe waari aya Ayahudi, nkayeerelha, “Miyaano khakinoona nlhatu uriyoothe wiira ulha ntu ulha hotteka. Ukhalhawaya mwaatti nhanaa malhemalhelho o uttukulhelhani ntu mmoka vanophiya aya ikatema yo Pasaka, paahi etu, nnoothanana vano kuuttukulhelheni Mwene Ayahudi?” Vavawo nkayakhuwelhacha yiiraka, “Mena! Kahena ulha hii ninonthanana Baraba!” Yoyo Baraba uyo aari ntu o uvara makhuche. Paahi, Napilato nkaalhehera wiira Yesu aatiye ikopo. Manyaasikari nkayaavilhika mphumburu wo miiwa, nkayammwariha mmuruni, nkayammwariha mwiinjiro wo irangi yo zambarau. Nkayaawa ni unveehacha yiiraka, “Moyoo, Amwene Ayahudi!” Nkayaamwata makofi. Napilato nkayakhuma tho vathe, nkayeera, “Nkoonani, kinommwiiha vano uwaninyu, nchuwelheke wiira miyaano khakoonne nlhatu uriyoothe uwannyawe.” Paahi, Yesu nkaakhumihiya vathe nawanre mphumburu wo miiwa ni mwiinjiro we imwene. Napilato nkayeerelha, “Mmweheke! Ntu mwanene uyo phi ulha.” Opochera ishaani olhupalhe ni anamitheko olhita Inupa ya Nlhuku vaamwonne aya nkayakhuwelha yiiraka, “Akomelhelhiye vansalaabani! Akhomelhelhiye vansalaabani!” Napilato nkayeerelha, “Munkusheke etu vano mwaattiva mwaashinene, mwamwiiveke. Ukhalhawaya miyaano khakoonne nlhatu uriyoothe wiira hotteka.” Ayahudi nkayaamwakhulha, “Hiyaano nihanaa Malhehero, ineera wiira hophwanelhiya ukhwa, ukhalhawaya heepanga Mwaana a Nlhuku.” Napilato yeeweke yayo malhove ayo, nkayaathepa woova. Nkayaakelha tho mpaani, nkayankoha Yesu, “Inyuva nkhume vayi?” Nansho Yesu khaakhunlhe. Napilato nkayaamwirelha, “Woonaka khannottuna wulhumacha ni mii? Chani, khanchuwenlhe wiira mii kihanaa ikuru yo uhiyererani ni ikuru yo ukhomelhelhani vansalaabani?” Yesu nkaakhulha, “Khamwaakhalha ni ikuru iriyoothe vachulhu waka mwahakaavahiye ukhuma wiirimu. Paahi etu, ntu kiwinhe uwaninyu uyo yoyo ri o uwonya chinene.” Ukhuma vavawo, Napilato nkayaavia iphiro yo unhiyerera, nansho Ayahudi nkayaanyakulha yiiraka, “Mwanhiyereraka ulha ntu ulha, inyuva kanhiwe anlhoko aya Akaisari o Urumi, kila ntu neepanga ukhalha mwene nowaathunalhiha Akaisari o Urumi!” Paahi, Napilato veewilhe aya yayo malhove ayo nkayammwiiha Yesu vathe, nkayakhalhelha ihiche yo waahukumulhelha attu, vakittu vaneehaniya we Iebraniya Gabatha maana aya “Mmuto wo Malhuku.” Waari uthana, nihuku no wiicheesha rata wo nihuku no Pasaka. Napilato nkayeerelha Ayahudi, “Mummweheke, Mwene inyu!” Attu nkayaakhuwelha, “Munthamihe! Munthamihe! Mwankhomelhelhe vansalaabani!” Napilato nkayaakoha, “Chani, kinkhomelhelheke Mwene inyu vansalaabani?” Opochera ishaani Olhupalhe nkayaakhulha, “Hiyaano khanirina mwene nkina ahikhalhe Akaisari o Urumi!” Vavawo, Napilato nkayankumiha Yesu nkaavaha ammwie anrweehe akhomelhelhiye vansalaabani. Paahi etu, nkayankusha Yesu. Ni uyo nkaakumihiya nakunshe nsalaaba awe arweehiyaka vakittu vaneehaniya we Iebraniya Gologota, maana aya Nikhurukucha no Muru. Vavawo phi vakittu vaakhomelhelhiye awe Yesu. Aakhomelhelhiye vamoka ni attu akina elhi, mmoka wiimonono ni nkina wiimushi wawe. Yesu aari variyari. Napilato nkayaalhepa nlhove vakibaoni ni ukhomelhelha vachulhu nsalaaba. Nlhove naalhepiye nno neera, “Yesu o Unazareti, Mwene a Ayahudi.” Ayahudi enchi yahoshoma nenno nlhove nno, ukhalhawaya vaakhomelhelhiye awe Yesu vawo, vaari vakiviru ni vawani. Ni nlhove nno naari ninalhepiye wo moolhumo e Iebraniya, Ilatini, ni Iyunani. Opochera ishaani olhupalhe nkayeerelha Napilato, “Nhilhepe wiira, ‘Mwene a Ayahudi,’ nansho nlhepeke, ‘Ntu enre, Miyaano phi Mwene a Ayahudi.’ ” Napilato nkayaakhulha, “Kilhempe aka, kiholhepa!” Manyaasikari yamalheke unkhomelhelha Yesu vansalaabani, nkayaawia ikuwo chawe, nkayaakawa vacheshe, kila nsikari nifungu nimoka. Nkayaakusha chiicho ni mwiinjiro awe nkina, waari wo ttaviya ikuwo imoka yaalhutanne, wo hitottiya. Paahi etu, manyaaasikari nkayeewanana ashineneru wiira, “Ilha nihaahulhe, noopeke ikhura yo ulhamulha inaakhalheke ya apani.” Yoyo mwaha uyo waapangia atimire Malhove Matakatifu aneera “Yahokawana ikuwo chaka, ni mwiinjiro aka wahoopelhiya ikhura.” Paahi etu, phi chiicho chapannge aya manyaasikari ayo. Vaatameria nsalaaba waakhomelhelhiye Yesu yaari aneemenlhe anumwanawe, ni arokoraya anumwanawe, ni Amariamu ahanu a Nakileopa, ni Amariamu Magidalena. Yesu nkoona anumwanawe, ni owiittucha anttunne awe aneemenlhe, nkeerelha anumwanawe, “Amma! Mummweheke, vano ulha phi mwamwaninyu.” Tho nkaamwirelha owiittucha ulhe, “Mwaaweheke, alha phi anumwaninyu vano.” Uchokholhelha vavawo, yoyo owiittucha uyo nkaakusha Amariamu nkaakhalhana uwannyawe. Yamalhekeru, Yesu nkoona wiira onkhaye ahotimira, ni wo utimiriha Malhove Matakatifu nkeera, “Kinoona nttona.” Vavawo yahokhalha ni ikahi yaachanre idivai yo uhichasha. Paahi, nkayaruwia mdodoki mu divaini mmo, nkayaattuka munthalheni, nkayaamweshera vamalhakuni. Yesu amalheke utoolha idivai iyo, nkeera, “Mitheko chihotimira!” Yamalheke nkooroma muru, nkaahiya nrima. Paahi aholhelhi Ayahudi nkayaavekelha Napilato wiira oonthe mieto cha attu aakhomelhelhiye, ni ukurusha mitembo chaya vansalaabani. Yaari avekelhaka ukhalhawaya yaari nihuku no ijumaa, nihuku no wiicheesha rata. Wo chiicho, iruttu chihihalhe mmisalaabani Nihuku no Wiittuwa, ukhalhawaya nenno nihuku nno naari nulhupalhe chinene. Paahi etu, manyaasikari nkayaarwaa, nkayamuntha mieto ntu aakhomelhelhiye wiiminono, ni nkina o wiimushi, attu yaakhomelhelhiye vamoka ni Yesu alhe. Nansho yamphiyelheke Yesu, nkayoona wiira homalha ukhwa, wo chiichammo etu khayoonthe mieto chawe. Nsikari mmoka nkanhoma nivaka Yesu vapararini, wo uhipicha nkayaakhuma iphome ni maashi. Ni uyo onne chechiyo ahoonechesha inyu mwaatti nrumelhelhe. Ni malhove yuulhumanche awe phi ikeekhene, ni uyo hochuwelha wiira uhimiechesha wawe phi ikeekhene. Yoyo mwaha uyo waapangelhe Malhove Matakatifu atimire, “Khaniwo nikhuva nawe inakhalhaka nimoka ninohalha wunthiya.” Tho Malhove Matakatifu aneera, “Anommweha ulhe anhomilhe aya nivaka.” Umalha waya yayo, Nayusufu, anenchi o Uarimathaya, yahaavekelha Napilato nipesha no ukusha iruttu ya Yesu. Nayusufu yaari owiittucha a Yesu, nansho wo wiivitha, ukhalhawaya yaanoova aholhelhi a Ayahudi. Paahi, Napilato nkayaahiyera. Nayusufu nkayarwaa, nkayakurusha iruttu ya Yesu. Nayusufu, yaarweelhe vamoka ni Nanikodemo yaathonke mahuku o utulhi ayo unrweelha Yesu uhiyu. Aawiilhe anakunshe manemane aathakanihiye ni ubani wo umalhaka iratili imia imoka o wootiha ntembo wa Yesu. Attu elhi ayo etu, nkayakusha iruttu ya Yesu, nkayaavilhikelha ikuwo yo uvithelha vamoka ni makhura ulhikaana ni malhemalhelho a Ayahudi o uvithaniya. Vavawo vakittu vakhomelhelhiye awe Yesu vawo vaari ni imata, ni mommo mmatani mmo mwaari ni nihiye no naanano nihinavithiya ntu riyoothe nhina mwaya. Ukhalhawaya naari nihuku ni Ayahudi no wiicheesha rata wo Nihuku no Wiittuwa, ni ukhalhawaya nihiye nno naari vakhiviru, nkayeesha iruttu ya Yesu mwommo. Mapikoosha o nihuku no Jumaapili, Amariamu Magidalena yahorwaa unihiyeni, nkayoona wiira nlhuku naakhuneelhiye nihothamihiya vanlhakoni vo nihiye vawo. Nkayaarwaa attimakachaka urwaa wa Nasimoni Peturo ni owiittucha nkina attuniye ni Yesu, nkayeerelha, “Ahaathamiha Athithi nnihiyeni, ni hii khanichuwenlhe weeshiye aya.” Napeturo vamoka ni owiittucha nkina uyo nkayarwaa unihiyeni. Onkhaye oyelhi aari attawaka nansho owiittucha nkina uyo ahottawa chinene waapwaha Napeturo, nkaaholhelha uphiya unihiyeni. Nkooroma ni uthurumelha, nkoona ikuwo yo uvithelha inavilhikachiye, nansho khaakenlhe nhina. Nasimoni Peturo ni ayo nkayaawa anttwaraka, nkaakelha nnihiyeni, mommo nkayoona ikuwo yaavithelhiye Yesu, ni ikitambaa yaakhunelhiye awe Yesu mmuruni ilhe. Yeyo ikitambaa iyo khayaari vamoka ni ikuwo iyo, nansho yaari inavilhikiye umuruni, thoko chaari aya. Yamalheke owiittucha nkina aaholhenlhe uphiya unihiyeni uyo, nkaakelha ni uyo nhina. Nkoona, nkarumelhelha. Yaari ahinaya uchuwelha Malhove Matakatifu yeenre wiira noohihimmwa ukhuma nnookhwani. Paahi etu owiittucha ayo nkayaahokolhiacha uwani. Amariamu yaari aneemenlhe vathe vo nihiye, onlhaka. Uno anari onlhaka, nkayooroma ni uthurumelha nnihiyeni, nkayoona minepa elhi aawanre ikuwo chootelha ttuuu, anakhanlhe vaathalhelhiye aya iruttu ya Yesu, mmoka umuruni nkina umietoni. Minepa nkachaakoha Amariamu, “Maanyi, nnonlhani?” Amariamu nkayaakhulha, “Ahaakusha Athithi aka, ni mii akichuwenlhe weeshiye aya!” Amalhiheke wulhumacha yayo, nkaarukunuwa utulhi, nkayamwoona Yesu neemenlhe vavawo, nansho khayanchuwelhe wiira aari phi Yesu. Yesu nkaakoha, “Maanyi, nnonlhani? Nnaavia apani?” Amariamu, yaanyiheraka wiira yoyo ntu uyo aari mwanene imata, nkayaakhulha, “Munna, yakhalhaka phi inyuva mwathaminhe, nkihimerie mwenshe vayi, ni mii kinorwaa waakusha.” Yesu nkeerelha, “Khu Amariamu!” Ni ayo Amariamu nkayarukunuwa, nkayoolhumacha wo Iebraniya, “Raboni.” Maana aya akhalhaka, “Owiittuchiha.” Yesu nkaachiichiha eeraka, “Nhikivare, khakinarwaa kaye uchulhu wa Athithi. Nansho nrweeke wa ashilhoko mwaahimerieke wiira, kinokelha nchulhu wa Athumwanaka arii Athumwanaya, Nlhuku aka ri Nlhuku aya.” Paahi etu Amariamu Magidalena nkayaarwaa ni waahimeria owiittucha alhe wiira, “Kihoona Athithi!” Ni waahimeria malhove aahimenrie aya. Yaari uchechilho yo nenno nihuku no Jumaapili nno, owiittucha yaari anathukumanne vamoka mpaani milhako chaari chinatteiye, nlhatu no woova aholhelhi a Yahudi. Paahi Yesu nkaakhumelhelha ni weemelha variyari aya, nkeerelha, “Mpuha ukhalhe ni inyu!” Amalheke wulhumacha yayo, nkooniha miono chawe ni niparari nawe. Owiittucha nkayaatelhiya chinene woona Athithi. Yesu nkeerelhacha tho, “Mpuha ukhalhe ni inyu! Thoko Athithi chikirumme aya, ni mii kinourumani mwaattiva.” Amalhiheke, nkaawuchelhelha ni weerelha, “Mumpochereke Iphumu ya Nlhuku. Mwaahiyereraka attu uwonya waya, anoohiyereriya, mwaahahiyerereke, khaanohiyereriya.” Natomaso amoka aya khumi ni elhi alhe aneehaniya Nivata, khayaatamme ikatema Yesu vaawilhe awe. Paahi etu, owiittucha akina akhunanaya ayo nkayeera, “Nihoona Athithi!” Natomaso nkayeera, “Kaahoneke marottelha o ikhomo mmathathani mwawe ni ukelhiha nikokho naka mmarottelhani mmo, ni uhelha moono aka mpararini mwawe, khakirumelhelhaka.” Yavireke mahuku mathanu ni mararu owiittucha ayo yaari anathukumanne tho vamoka mpaani, Natomaso ahaatama na ayo. Milhako chaari chinatteiye, nansho Yesu nkaakelha, nkeemelha variyari aya, nkeera, “Mpuha ukhalhe ni inyu!” Amalhiheke nkeerelha Natomaso, “Mmwiiheke nikokho ninyu vaa, mmweheke ni miono chaka, mmwiiheke moono inyu uyo nkelhiheke mpararini mwaka. Nhiyeke ulhipa nrima uwo, nrumelhelheke!” Natomaso nkayaakhulha, “Athithi ni Nlhuku aka!” Yesu nkeerelha, “Chani, nnorumelhelha ukhalhawaya nhookoona? Ahoreeriya yayo anorumelhelha, nansho wo hikoona mii!” Yesu ahopanga cho ushangiha chikina chinchi vaari awe na owiittucha awe chihilhepiye nhina ilha ikitabu ilha. Nansho chilha chilhepiye mwaatti nrumelhelhe wiira Yesu phi Kuristo Moopolhi, Mwaana a Nlhuku, ni wo urumelhelha winyu mpatte ukhalha ni ukumi wo ikuru yo nchina nawe. Umalhawaya, Yesu nkaakhumelhelha tho owiittucha awe vachereshere nttiya no Utiberiya. Aakhumelhenlhe choo Nasimoni Peturo ni Natomaso aneehaniya Nivata, ni Nanathanieli anenchi o Ukaana yo Ugalilaya, ni ashaana elhi a Nazebedayo ni owiittucha awe akina elhi, yaari onkhaye vamoka. Nasimoni Peturo nkayeerelha akhunanaya, “Kinokelha uvarani ihopa.” Ni ayo nkayaamwiirelha, “Ni hii ninoorwaa vamoka ni inyu.” Nkayaarwaa nkalhavani, nansho yoyo uhiyu uyo khayaapantte ittu. Nchuwa vaakhuma aya, Yesu nkeemelha vachereshere nttiya, nansho owiittucha awe khayaachuwenlhe wiira aari phi Yesu. Paahi etu Yesu nkaakohacha, “Mwaatti, khannapatta ihopa ngati?” Ni ayo nkayaamwaakhulha, “Eiyo khaninapatta ittu.” Yesu nkeerelha, “Ntikhelheke ittavi mpantta wo wiimonono wo ikalhava ni inyu nnoovara ihopa.” Paahi etu, nkayaatikhelha ittavi nansho khayoonrie upurulha, ukhalhawaya ihopa chaavanre aya chahothepa winchiva. Owiittucha aattuniye ni Yesu ulhe nkeerelha Napeturo, “Athithi!” Napeturo yeeweke wiira aari Athithi, nkayettuka mwiinjiro aya ukhalhawaya aari aneekokotenre, nkayaathuphelha mmaashini. Nansho owiittucha akina nkayaawa uchengweni nkalhavani uno apurulhaka nttavi naachanre ihopa, khawaari utayi, yaari woomalhaka ihatua imia imoka vaneemelha maashi. Yaphiyeke vachengweni nkayoonacha ihopa chinaaneelhiye vamakhalhani ni nkatte. Yesu nkeerelhacha, “Mmwiiheke vaa vakani ihopa chimennje inyu chiyo.” Nasimoni Peturo nkayaawelha nkalhavani, nkayaapurulhelha nttavi vachengweni ninachanre ihopa chulhupalhe imia imoka makhumi nthanu ni taru. Inakhalhaka chiicho, nttavi khanaapaphuwilhe. Yesu nkeerelha, “Mmwaacheke vaa etu mmwe mwaalhia.” Khaawo anakhalha owiittucha mmoka onrie unkoha, “Inyuva phi apani?” Ukhalhawaya yahochuwelha wiira yaari Athithi. Yesu nkaawa, nkaakusha nkatte, nkaavaha, nkaapanga chiichammo ni ihopa chilhe. Ulha, waari nkwaha wo neraru Yesu waakhumelhelha owiittucha awe, ukhuma vaahihimmwe awe. Yamalhiheke ulhia, Yesu nkaakoha Nasimoni Peturo, “Nasimoni, mwaana a Nayohana! Chani, nnookittuna mii waapwaha alha akina alha?” Ni ayo nkayaakhulha, “Eiyo, Thithi, nnochuwelha wiira miyaano kinouttunani.” Yesu nkeerelha, “Nshunge ashaana o ikhondoro chaka.” Nkeerelha tho ninayelhi, “Nasimoni mwaana a Nayohana! Chani, nnokittuna?” Napeturo nkayaakhulha, “Eiyo, Thithi, nnoochuwelha wiira kinouttunani.” Yesu nkeerelha, “Nshunge ikhondoro chaka.” Nkaakoha yo neraru, “Nasimoni mwaana a Nayohana! Chani, nnokittuna?” Vavawo Napeturo nkayaachukulha wo nlhatu nookohiya wo neraru, “Nnokittuna?” Nkayaakhulha yiiraka, “Thithi, inyuva nhochuwelha chonkhaye, inyuva nnoochuwelha wiira miyaano kinouttunani.” Yesu nkeerelha, “Nshunge ikhondoro chaka! Ikekheene kinouhimeriani, vaari inyu amirawo mwaholhemalhelha wiittuka nchako ni ukelha uriwoothe waathanana inyu. Nansho vanohalha inyu wuulhuvalha, nnowookolha miono chinyu, ni ntu nkina nouttukani ni urweehani uhinothanana inyu urwaa.” Wo wulhumacha chiicho, ahooniha iphiro yaani Napeturo anohalha aya uvira muukhwani ni unthimicha Nlhuku. Amalhiheke nkeerelha, “Nkittware.” Vavawo Napeturo nkayarukunuwa, nkayaamwona owiittucha aattuniye ni Yesu ulhe, noottwara. Ulha phi owiittucha aakhanlhe amwaatameriaka chinene Yesu ikatema yaalhiaya yolhia yo uchechilho, ni unkoha “Thithi phi apani anohalha uthumihani?” Napeturo vaamwonne aya yoyo attwaraka, nkayankoha Yesu, “Thithi ni alha mwaha aya uri chani?” Yesu nkaakhulha, “Yakhalhaka wiira kinothanana alha ahalheke mpaka vanohalha aka uwa tho, irini uwaninyu? Inyu nkittwareke mii!” Paahi etu, yoyo mwaha uyo nkawawanelha munlhokoni mwa attu anttwara na owiittucha awe wiira yoyo owiittucha uyo kanokhwa. Nansho Yesu khenre wiira yoyo owiittucha uyo khankhwa, nansho enre “Yakhalhaka wiira kinothanana alha ahalhe mpaka vanottuna aka uwa, irini uwaninyu?” Ulha phi owiittucha nohimiechesha ni ulhepa ulha mwaha ulha. Ni hii ninoochuwelha wiira himianche awe iri ye ikekhiaye. Chihawo chittu chikina chinchi chaapangilhe awe Yesu, yakaari chaholhepiya chonkhaye, imoka kaanyuma yo ikina, kinaanyihera wiira ilhapo khayooria ukhalha ichitabu chikaalhepiye chiyo. Munna Nateofilo, Ikitabu yo upachera kaaholhenlhe aka ulhepa ilhe, kaalhempe yaachaka mwaha wonkhaye waapannge awe Yesu ni wiittuchiha toka vaachokhonlhe awe ntheko mpaka nihuku naakushiye awe wiirimu. Nansho hinaya ukushiya wiirimu ahaalhehera wo ikuru yo Iphumu ya Nlhuku, akarumiya aathanlhe awe. Wo mahuku makhumi macheshe toka vaahihimmwe awe ahaakhumelhelha wo iphiro chinchi uhimiechesha wiira hohihimmwa. Aheechooniha wa akarumiya awe, ni woopana mwaha unaacha Imwene ya Nlhuku. Ikatema yaakumanne awe vamoka ahaalhehera wiira, “Nhithame va Yerusalemu, nansho mummweherereke Iphumu ya Nlhuku, mpochere izawadi ilhehiye ni Athithi uvahani. Nayohana yaabatinze attu wo maashi, nansho yaviraka mahuku vakani, mwaattiva nnoowa mwaabatiiziya wo Iphumu ya Nlhuku.” Paahi akarumiya ikatema vaakumanne aya ni Yesu, yahonkoha, “Thithi, chani ilha ikatema ilha phi naahokolhoshera inyu umwene attu o Uisraeli?” Yesu nkeerelha, “Mwaatti kuhii ntheko inyu uchuwelha ikatema yo ukhumelhelha waya, yeyo irii mu ikuru ya Athumwanaka vekha aya. Nansho nnoowa mwaapochera machiri o Iphumu ya Nlhuku vanohalha aya uukhuruwelhani. Ni inyu nnoowa mwaakihimiechesha Uyerusalemu ni ilhapo yonkhaye yo Uyudea ni Usamariya ni kila vakittu velhaponi.” Amalhiheke wulhumacha yayo, ahokushiya wiirimu attu onkhaye amwoonaka, nihute nkanankhuneelha ahimwoonaka tho. Nansho vaathepa aya uweha wiirimu, Yesu vaarwaa awe, wo uhipicha attu elhi yaawanre ikuwo cho utakatifu twetwetwe yaheemelha ni waatameria. Nkayeera, “Attu o Ugalilaya! Chani woonaka nheemelha mmwehaka wiirimu? Ulha Yesu kushiye ukhuma uwaninyu urwaa wiirimu ulha, noowa tho thoko chimoonilhe inyu arwaaka wiirimu chiyo.” Yamalhekeru akarumiya yahohokolhia Uyerusalemu ukhuma waari mwaako uneehaniya Mwaako wo Mizeituni waari imaili imoka, waatameriaka nkwaha wo Nihuku no Wiittuwa. Vaaphilhe aya vawani nkayaakelha uchuumbani inupa yo nchulhu ugoroofani mwaakhalha aya. Yayo yaari Napeturo ni Nayohana vamoka ni Nayakhobo ni Naandorea ni Nafilipo ni Natomaso tho ni Nabatolomayo ni Namatayo ni nkina aari Yakhobo mwaamwanaa Naalufayo ni Nasimoni Nnenchi aakhwelha ilhapo yo Ukaanani ni Nayuda mwaana a ashinna Yakhobo. Nkawakumaaniya akarumiya vamoka ni manyopani akina ni Amariamu anumwanawe Yesu ni ashihima awe unlhapelha Nlhuku wo nrima mmoka. Nihuku nimoka Napeturo yaheemelha ni wulhumacha munlhokoni mwa attu aarumelhenlhe Athithi, yaaphiyelha attu imia imoka ni makhumi melhi, nkayeera, “Ashilhoko aka munrumelhenlhe Yesu, wo woorihiya ni machiri o Iphumu ya Nlhuku, Adaudi aholhepa nlhove no waacha Nayuda nhina Malhove Matakatifu, ni nno nihokhumelhelha. Nayuda yaari akhunanihu, nansho phi yayo yaaholhenlhe attu yammanre Yesu. Nayuda yaari amoka munkutironi mwihu, ukhalhawaya ahothanlhiya ni Yesu ulhutaana ni hii mu nthekoni wihu.” Nayuda yahothuma imata wo nchurukhu waalhiviye aya wo uhilhoka waya. Nkayaawulhuwa wowo umatani uwo, nkayaaphwia nthunkwa ni marupo aya nkayaakhuma vathe. Attu o Uyerusalemu veewilhe aya yoyo mwaha uyo, nkayeehana yeyo imata iyo wo nulhumo naya, Hakelidama, maana aya, “Imata yo Iphome.” “Ukhalhawaya iholhepiya nhina ikitabu yo Izaburi, ‘Inupa awe ihiiyeke mathalha, riyoothe hikhalhe nhina mwaya.’ Tho iholhepiya, ‘Ntu nkina akusheke ntheko wo ushunga waapanga awe.’ “Paahi etu athanlhiyeke ntu mmoka o unikaviha ntheko wo uhimiechesha uhihimmwa wa Athithi Yesu. Yoyo akhalheke ntu mmoka anttukana ihu toka nihuku Athithi Yesu vaabatiiziye aya ni Nayohana mpaka nihuku naakushiye aya wiirimu nne. Yoyo nookhalha o uhimiechesha uhihimmwa wa Yesu.” Nkayaaromolhiya machina a attu elhi, o upacha yaari Nayusufu yeehaniya Nabarsaba tho yeehaniya Yusto. O nayelhi yaari Namatiya. Yamalhiheke nkayanlhapelha Nlhuku, “Thithi, inyuva phi nochuwelha mirima cha attu onkhaye chiri aya! Paahi etu, nnooniheke mpani wa alha attu elhi alha munthanlhe phuuyi, wiira akhalhe karumiya ntheko uhiilhe aya Nayuda, nkayaarwaa vakittu vaaphwanenlhe aya.” Nkayoopa ikhura, nkaathanlhiya Namatiya yonchereriye munlhokoni mwa akarumiya khumi ni mmoka alhe. Nihuku no Pentekote naayeke, attu anrumelhenlhe Kuristo onkhaye yaari anathothokanne vakittu vamoka. Wo uhipicha, nkaneewania nlhove naaruma ukhuma wiirimu naaruma thoko iphioo yo machiri! Nkanaachara inupa yonkhaye mwaari aya anakumanne. Yamalheke, nkachaakhumelhelha chittu choonelhe thoko malhimi o mooro, nkacheemianiha ni ukorweelha vachulhu kila mmoka aya. Kila mmoka nkaachariya Iphumu ya Nlhuku, nkayaachokholha wulhumacha wo nulhumo nilheto, thoko Iphumu chaavahenre aya wulhumacha. Ni Uyerusalemu uwo yahokhalha Ayahudi enchi yaari attu yanthimicha Nlhuku, yaakhumme kila ilhapo yo velhaponi wuuthi irimu. Veewilhe aya nenno nlhove nno, nlhoko wa attu enchi wahokumaana. Nansho onkhaye yahothuthuwa chinene, ukhalhawaya yaari eewaka kila ntu olhumachaka wo nulhumo nawe mwanene. Nkayaathikhina ni ushanga yeeraka, “Chani, alha onkhaye aneewa ihu yuulhumachaka alha, kahiwe anenchi o Ugalilaya alha? Yiireelhe chani, etu, weewa yuulhumachaka wo nulhumo kila ntu niyarelhe awe? Attu akina ihu akhumme Uparthi, akina Uamedi, akina Uelami, akina Umesopotamiya, akina Uyudea, akina Ukapadokiya, akina Uponto, akina Uasiya, akina Ufirigiya ni Upamfiliya, akina Umisri ni ilhapo cho Ulibiya waatameriana Ukirene. Ni akina ihu nikhumme Urumi, akina Ayahudi ni akina eettuchilhe idini ya Ayahudi akhumme Ukirete ni Uarabia., Hiyaano onkhaye ninowiiwa nkutiro wa Ayahudi ni akina akhumme Ukirete ni Uarabiya, yuulhumachaka wo nulhumo nihu naashinene mitheko cho ushangiha chipangilhe awe Nlhuku!” Attu onkhaye ahoshanga yoovaka chinene ashineneru akohanachaka, “Yelha maana aya phi ishiyani?” Nansho attu akina nkayaapangelha mattepwa attu yarumelhenlhe Athithi alhe, yeeraka, “Alha manyaattu alha ahohapalhiya!” Napeturo nkayeemelha vamoka ni akarumiya khumi ni mmoka alhe nkayaawelhiha nlhove naya ni uchokholha waahimeria attu yeeraka “Ashilhoko aka Ayahudi ni inyu onkhaye nnokhalha va Yerusalemu va, mwiiwelhelheke kuuhimerieni ulha mwaha ulha. Alha attu alha kahapalhiye thoko chinaanyihera inyu mwaatti, woonaka vano bado saa tatu yo wichishu? Kuhiwe chiicho, ulha mwaha ulha phi ulhe waahimmie aya anamilhohi a Nlhuku Nayoeli. ‘Nlhuku neera, kinoopanga cho mahuku o umalhelha, Kinowaamiinelha attu onkhaye Iphumu aka. Achishaana inyu ashilhopwana ni ashithiyana anoohimiacha nttenga wa Nlhuku, Ashimirawo anowa woona chowooniya, Ni ashulhupalhe inyu anoolhoha itora. Eiyo, ata akarumiya aka ashilhopwana ni ashithiyana, Kinowaamiinelha Iphumu aka yayo mahuku ayo, Ni ayo anoowa aahimiacha Malhove aka. Kinoopanga ithikineha wiirimu uchulhu ni cho ushangiha vathi velhaponi. Vanowa ukhalha iphome ni mooro ni mwiishi wo ulhemelha. Nchuwa ninookelhiya ipiphi ni mweeri unookhalha wo khwiilha thoko iphome, nihinaaya nihuku nulhupalhe no uwa wa Athithi nne. Vavawo ntu riyoothe nohalha ulhapelha wo nchina na Athithi, nowoopolhiya.’ “Anenchi o Uisraeli, nkeewelhelhani alha malhove alha! Thoko chineera inyu wo uchuwelha, Yesu o Unazareti aari ntu o ikuru ya Nlhuku yoonihiye uwaninyu wo ithikineha ni cho ushangiha chaapannge awe iriyari inyu. Nlhuku ahochuwelha ni ulhakelha wiira Yesu nowa uhelhiya mmathathani mwinyu ni inyu nnoowa mwaavaha attu o uwonya ankhomelhelhe eeviye munsalaabani. Nansho Nlhuku ahonhihimusha unookhwani, nkaamoopolha nookhwa ni uweria wawe ukhalhawaya nookhwa khoonrie mena unttuka. Ukhalhawaya Adaudi yahoolhumacha mwaha awe wiira, ‘Athithi arii mmiholho waka ikatema chonkhaye, Ahokaatama ni mii khakinowa kaahuva. Chiichammo etu, nrima aka uhoteelhiya, malhove aka ahochara mpuha, iruttu aka yo ukhwa ilha inowa yaakhulhuvelha. Ukhalhawaya inyuva Apwiiya Nlhuku khannokihiya unaminepa, Mena khannonhiyerera ntu inyu ntakatifu wiira onte. Nhokooniha iphiro cho ukumi, ukhalha winyu uhokichariha mpuha!’ “Mwaattu ashilhoko aka, ihorera uhimeriani mwaha waapantte apwiiya Adaudi. Yayo yahokhwa, nkayaavithiya ni nihiye naya nirii vava vawanihuva mpaka lhelho nna. Nansho ukhalhawaya Adaudi yaari anamilhohi a Nlhuku, yahochuwelha wiira Nlhuku ahaalheha wiira anommara nchina mmoka o iyari aya ukhalhelha ihiche yo imwene vanipuroni waya. Adaudi yahoona chitema mwaha unohalha upangiya ni Nlhuku, chiicho etu nkayoolhumacha mwaha wo uhihimmwa wa Kuristo Moopolhi ikatema venre aya ‘Khahiiye unaminepa, iruttu awe khayontilhe unihiyeni.’ Nlhuku ahonhihimusha yoyo Yesu uyo ni hiyaano onkhaye phi o uhimiechesha yoyo mwaha uyo. Awelhihiyeke wiirimu ni weeshiya wiimonono wa Nlhuku, ahompochera Iphumu ya Nlhuku aalhehiye ni Athithi. Ilha inoona inyu ilha ni wiiwa vano ilha, phi Iphumu ya Nlhuku niminenlhe aya. Ukhalhawaya Adaudi anene, khayaawenlhe mpaka wiirimu, ihikhalhe yenre, ‘Athithi yaheerelha Athithi Nkhalheke wiimonono waka, Mpaka vanohalha aka waathalha amalhaponi inyu wuuthi inyaa chinyu wiira mwaanyikalhelhe.’ “Attu onkhaye o inupa yo Israeli achuwelheke we ikekhiaye wiira uyo Yesu aakhomelhelhiye vansalaabani, phi uyo Nlhuku mpannge awe ukhalha Athithi ni Kuristo!” Paahi etu, attu veewilhe aya yayo malhove ayo, nkayaahomiya mirima chinene, nkayaakoha Napeturo ni akarumiya akhunanaya alhe “Ashilhoko ihu, niireke chani etu?” Napeturo nkayaakhulha nkayeera, “Nkhoromeke, nhiyeke uwonya ni kila mmoka inyu abatiiziyeke wo nchina na Yesu Kuristo, wiira nhiyereriye uwonya winyu, ni inyu nnompochera Iphumu ya Nlhuku aalheehiye ni Nlhuku. Ukhalhawaya malhehano a Nlhuku yaari wo nlhatu ninyu ni achishaana inyu ni attu onkhaye anokhalha utayi ni wo nlhatu no kila ntu nohalha wiihaniya ni Athithi Nlhuku uwannyaya.” Ni wo malhove makina menchi, Napeturo ahohimiechesha ni waakurumicha attu eeraka, “Mwiichopolheke ni uttwaruwa unaaweelha attu o uwonya o ilha ilhapo ilha.” Attu enchi yahorumelhelha malhove aya, nkayaabatiiziya. Nenno nihuku nno attu yaaphiyelha maelufu mararu ahonchereria mu mphingoni mmwe. Nkayaathepa wiittucha wa akarumiya ni ukhalha nlhoko mmoka thoko o uyaraana ni umia nkatte vamoka ni unlhapelha Nlhuku vamoka. Ithikineha ni cho ushangiha chinchi chahopangia wo iphiro ya akarumiya ata attu onkhaye nkayaathulhuwa mmakhuvani. Attu onkhaye yanrumelhenlhe Yesu yahothepa ukhalha ittu imoka akawanaka kila ittu yaarina aya. Yaari athumihaka chittu chaya, nkayaakawana nchurukhu ulhikaana ni kila mmoka chaahuvelha awe. Nkayaathepa ukumaana vamoka kila nihuku Inupa ya Nlhuku. Nansho ikatema yo umia nkatte, yaakumaana mmanupani mwaya nkayaamia nkatte vamoka ateelhachiyaka nrima. Yahontotopelha Nlhuku, nkayaattuniya ni attu onkhaye. Kila nihuku Athithi yahoncherera attu munlhokoni mwa attu oopolhiya. Nihuku nimoka saa tisa uthana ikatema yo unlhapelha Nlhuku, Napeturo ni Nayohana yaari arwaaka wi Inupa ya Nlhuku ulhapelhani. Ni ntu mmoka o uheeta toka vaayariye awe ni anumwanawe, eeshiya kila nihuku Inupa ya Nlhuku va nlhako weehaniya “Nlhako wo urera,” wiira aavekelhe attu yaakelha Inupa ya Nlhuku, voonne awe Napeturo ni Nayohana akelhaka Inupa ya Nlhuku, ahaavekelha anvahe ittu iriyoothe. Napeturo nkayammweha wo miitho melhi, ni Nayohana chiicho, nkayaamwiirelha, “Uniweheke hii!” Nkaaweha, akhulhuvelhaka upochera ittu uwannyaya. Nansho Napeturo nkayaamwiirelha, “Khakirina nchurukhu mena idhahabu, nansho kinouvaha ilhe irina aka. Wo nchina na Yesu Kuristo o Unazareti, wunkweke weeteke!” Nkammara moono wo wiimonono, nkaamweemesha. Vavawo vavawo mieto ni makutha awe nkaahelhiya machiri. Nkeemelha, nkaachokholha weeta. Nkaakelhana vamoka Inupa ya Nlhuku eetaka ni uthuphathupha uno antotopelhaka Nlhuku. Attu onkhaye yaari vavawo ayo yahomwoona eetaka ni untotopelha Nlhuku, vaanchuwenlhe aya wiira aari phi ulhe aavekelha va “Nlhako Worera,” Inupa ya Nlhuku, nkayaashangacha chinene ahichuwelhaka chinkhumelhenlhe. Ntu ulhe vaari awe aattwaraka Napeturo ni Nayohana wi Ipwaro i Naselemani, attu onkhaye yaari ashangaka chinene, nkayaattimakelha. Paahi etu, Napeturo vonne aya attu alhe nkayeera, “Anenchi o Uisraeli, nnoshangani ulha mwaha ulha? Woonaka nnooniweha chinene thoko wiira nimwetinhe ulha ntu ulha wo machiri ihu ama wo unthimicha wihu Nlhuku? Nlhuku a Aburahimu ni Naisaka ni Nayakhobo, Nlhuku a manyaapwiiya ihu honthimicha namitheko awe Yesu. Nansho mwaatti mwahonhelha mmiononi mwa ashulhupalhe wiira eeviye ni unkhota upuwani u Napilato, ata Napilato volhumanche aya nlhove no unhukumulha wiira ahiyereriye. Aari ntakatifu ni orera nrima, nansho mwaattiva mwahonkhota, nkamwaavekelha wiira ntu aari owiiva ahiyereriye. Paahi, mwaatti mwahomwiiva ulhe aari machokholhelho o ukumi, nansho Nlhuku ahonhihimusha, ni hii phi o uhimiechesha yoyo mwaha uyo. Machiri o nchina na Yesu ni nrima wo nenno nchina nno phi nvanhe machiri ulha ntu nnomwoona inyu ni unchuwelha ulha. Nrima wo unrumelhelha Yesu phi nlhaminhe ulha ntu ulha thoko onkhaye chinoona inyu. “Vano etu, ashilhoko aka, kihochuwelha wiira mwaattiva ni aholhelhi inyu mwaapannge yayo wo nlhatu no uhichuwelha winyu. Nlhuku ahohimia khalhayi wo iphiro cha anamilhohi onkhaye wiira Kuristo awe hophwanelhiya uhuva, phi chiichammo etu chitimirinhe awe wo ilha iphiro ilha. Paahi etu, nkhoromeke, nhiyeke uwonya, munhokolheelheke Nlhuku, ni uyo nouhiyererani uwonya winyu. Mweeraka chiicho, ikatema ya Athithi yo uvahani machiri o munnepani inoowa ni ayo anonruma Yesu Kuristo anthanlhe aya. Noolhokelha wiirimu mpaka vanohalha aya uphiya ikatema yo urehelhelhiya chittu chonkhaye, thoko Nlhuku chaahimmie awe toka machokholhelho wo iphiro ya anamilhohi awe atakatifu. “Ukhalhawaya ashinna Musa yaheera, ‘Athithi Nlhuku inyu anouwiiherani namilhohi thoko mii ukhuma munlhokoni mwinyu mwaashinene. Ni inyu mwiiwelhelheke ittu iriyoothe inohalha awe uhimeriani. Ntu riyoothe hinowa umwiiwelhelha yoyo namilhohi a Nlhuku uyo, attu a Nlhuku anonhiya utayi ni urimeelhihiya.’ Wo ikekhiaye, anamilhohi a Nlhuku onkhaye upachera Nasamweli ni alhe yaattwanre, yahohimiacha yolha mwaha unopangia alha mahuku alha. Malhehano a Nlhuku, aakuminhe awe wo iphiro ya anamilhohi phi awinyu, ni inyu nri nhina yayo malhehano a Nlhuku ayo, aapannge awe ni manyaapwiiya inyu, thoko cheerenlhe aya Aburahimu, ‘Wo iphiro yo iyari inyu, attu onkhaye o velhaponi anoovahiya ibarakha.’ Paahi, Nlhuku ahonhihimusha namitheko awe ni wo upacha ahonruma uwaninyu, owiihereni ibarakha wo umpanga kila mmoka inyu arukunuwe ni uhiya uwonya.” Napeturo ni Nayohana yaari bado olhumachaka ni attu, opochera ishaani ni nholhelhi a attu olhitelhelha Inupa ya Nlhuku vamoka ni Amasadukayo akina yahowaacha. Nkayaathunalhacha chinene, ukhalhawaya akarumiya ayo yaari aahimiacheraka attu wiira Yesu ahohihimmwa, mwaha unohimiechesha wiira akhwilhe anohihimmwa. Paahi etu, nkayaavara akarumiya nkayaarweha ujeerani. Nansho ukhalhawaya waari uneelhilhe nkayaalhitelhelha mpaka waashelhe waya. Nansho attu enchi yeewilhe nttenga u Napeturo ni Nayohana yahorumelhelha. Wo waalhakelhiya manyaalhopwana yaarumelhenlhe yaari maelufu nthanu. Waashelhe waya, aholhelhi a Ayahudi ni ashulhupalhe ni owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa yahothukumana vamoka Uyerusalemu. Nkayaakumaana ni ashinna Anasi Opochera ishaani Olhupalhe ni Nakayafa ni Nayohana ni Naalekizanda ni akina yaari o nihimo ni a Opochera ishaani Olhupalhe. Nkayeemeshacha Napeturo ni Nayohana uholho, ni waakoha, “Mwaattiva mpannge ulha mwaha ulha wo machiri ani ni wo nchina na apani?” Vavawo Napeturo anachariye Iphumu ya Nlhuku, nkayaakhulha, “Aholhelhi a attu ni ashulhupalhe! Yakhalhaka lhelho nnoonikoha mwaha wo ntheko woombone wiireelhe wa ntu o uheeta ni iphiro chilhamme awe, paahi, mwaattiva ni attu onkhaye o Uisraeli nchuwelheke wiira ulha ntu ulha neemelha uholho winyu lhelho, lhamme wo nchina na Yesu Kuristo o Unazareti aakhomelhelhiye vansalaabani ni inyu mwaatti. Nansho Nlhuku ahonhihimusha unookhwani. Yesu phi ulhe Malhove Matakatifu aneera, ‘Nlhuku mwaakhotilhe inyu mwaatti atheki va wiira khaninlhoka, nihokhalha vano nlhuku nulhupalhe no nsingi no ukhulhuvelhiya.’ Noopo nopattiya wa iphiro awe vekha, velhaponi wuuthi irimu vonkhaye khaniwo nchina nikina niriyoothe nikumihiye ni Nlhuku wiira ninoopolhe.” Ashulhupalhe o va Ipuwa ayo, ahoshanga woona Napeturo ni Nayohana yuulhumachaka rata, anakhalhaka yaari attu o uhishoma mena irusho chiriyoothe. Nkayaachuwelha wiira yaari vamoka ni Yesu. Nansho vamoonne aya ntu aalhamihiye ni Napeturo ni Nayohana ulhe neemenlhe vamoka ni ayo khayoolhumanche ittu. Paahi etu, nkayeerelhiya akhumache vathe. Ni ashulhupalhe o va Ipuwa ayo nkayaahalha mpaani ashineneru apangaka ntemera. Nkayaakohanacha ashineneru, “Naapangekeni etu alha attu alha? Kila ntu nokhalha va Yerusalemu noochuwelha wiira ilha yo ushangiha yulhupalhe ilha ihopangia, ni hii khaninooria uvaanyiha yoyo mwaha uyo. Nansho wo wiira nitiyelhelhe ulha mwaha ulha uhiiwaniee chinene mwaattuni, naamukeke wiira ahulhumache tho mwaha wo nchina na Yesu wa ntu riyoothe.” Paahi etu, nkayeehanacha tho akarumiya mpaani, nkaalhehera wiira ahuulhumache tho voonene, mena wiittuchiha wo nchina na Yesu. Nansho Napeturo ni Nayohana nkayaakhulha, “Yakhalhaka ihorera mmiholho wa Nlhuku uwiiwelhelhani mwaattiva upwaha chinomwiwelhelha ihu Nlhuku, nhukumulheke mwaattiva mwaashinene. Ukhalhawaya hii khaninooria uhiya wulhumacha naachaka mwaha woonilhe ihu ni wiiwa.” Paahi, ashulhupalhe o va Ipuwa ayo nkayaamuka ni waachachera chinene, nkayaahiyerera. Khayoonrie waatwarusha ukhalhawaya attu onkhaye yaari anthimichaka Nlhuku wo nlhatu wo yoyo mwaha uyo. Ntu aapangelhiye cho ushangiha uyo aari o malhipa o iyaakha chaapwaha makhumi ncheshe. Vahipinche baada yo uhiyereriya, Napeturo ni Nayohana yahohokolhia wa ashikhunanaya, nkayaahimiachera chilhe chihimiye ni opochera ishaani olhupalhe ni ashulhupalhe chilhe. Attu onkhaye veewilhe aya yoyo mwaha uyo aholhutaana vamoka unlhapelha Nlhuku wo nrima mmoka akhuwelhaka yiiraka, “Thithi, inyuva phi inyu Muupilhe irimu ni ilhapo ni ibahari ni chittu chonkhaye chiriwo! Wo iphiro yo Iphumu ya Nlhuku mwahoolhumacha wo iphiro ya anamitheko inyu, apwiiya Adaudi, venre aya, ‘Attu ahiri Ayahudi arushiyeni? Woonaka attu ahopanga miruku cho nshatha? Mamwene o velhaponi yahokhalha tayari, ni aholhelhi o utawara yahokumaana vamoka, waakhota Athithi ni unkhota Kuristo hikiye makhura.’ Ukhalhawaya wo ikekhiaye phi chiichammo etu, Naherode ni Apontio Pilato ni attu o Uisraeli ni attu ahiri Ayahudi chaakumanne aya yelha iwani ilha unkhota Namitheko inyu ntakatifu Yesu, munhinke inyu makhura. Yahopanga ittu mwaalhakenlhe inyu ukhuma khalhayi wo wooria winyu ni uttuna winyu. Nansho vano, inyu Thithi, mwooneke chinera aya wo unoopopiha. Nnikavihereke hiyaano akarumiya inyu wiittuchiha nlhove ninyu wo uhoovaa. Mwookolheke moono inyu mwaalhamihe attu. Mpangeke ithikineha ni cho ushangiha wo nchina na Yesu, Namitheko inyu ntakatifu.” Yamalhiheke unlhapelha Nlhuku, vakittu vaakumanne aya valhe nkavaatikhinyia, onkhaye nkayachariya Iphumu ya Nlhuku. Nkayaahimiacha nlhove na Nlhuku wo uhoova. Attu onkhaye yanrumelhenlhe Yesu yaari nrima mmoka ni nnepa mmoka. Khaawo ata mmoka aari ni ittu iriyoothe enshe ukhalha yo vekha awe, nansho yaari akawanaka ittu iriyoothe yaarina aya. Akarumiya yahohimiechesha wo machiri menchi uhihimmwa wa Athithi Yesu. Nlhuku nkaavaha ibarakha chinene. Khaawo ntu riyoothe aakwanne, ukhalhawaya attu yaari ni imata ama inupa yahothumihacha nkayaarwehelha akarumiya nchurukhu waapantte aya, nkawaakawiya ulhikaana ni kila mmoka chaahuvelha awe. Ahokhalha Nlawi mmoka o nnenchi o nikosho no Ukipro eehaniya Nayusufu, tho akarumiya yaamwiihana Nabanaba, maana aya, “Ntu o waahelha attu mirima.” Yoyo chiicho ahothumiha imata awe, nkaakusha nchurukhu ulhe nkaarweha wa akarumiya. Ntu mmoka eehaniya Ananiya ni ahanu awe Safira ni ayo chiicho yahothumiha imata aya. Ni ahanu awe ayo achuwelhaka yoyo mwaha uyo, Ananiya ahovitha nchurukhu nkina waapantte aya ni nkina uyo nkaarwa weesha vamietoni wa akarumiya. Napeturo nkayaakoha, “Ananiya, woonaka Nakare houhelhani nrima wo unthepiacha Iphumu ya Nlhuku wo uvitha nchurukhu upantte inyu vaathumihilhe inyu imata ilhe? Imata vaari aya ihinathumihiya yaari yawinyu, mwathumiheke, nchurukhu uyo waari wawinyu, mwahanaa ikuru yo upangelha chaathanana inyu. Nlhatu waani etu, no ulhakelha munrimani mwinyu upanga chiicho? Khamunthempie ntu, Nlhuku phi nthempie inyu!” Ananiya yeeweke chiicho, nkaawulhuwa vathi nkaakhwa. Attu onkhaye yeeweke yoyo mwaha uyo yahoovacha chinene. Nkayaawacha ashimirawo nkayaavilhikelha isaanda ntembo ulhe, nkaarwehiya uuvithiyani. Chavireke isaa taaru, ahanu aya, ahichuwelhaka ittu ikhumelhenlhe, nkayaakelha mpaani mmwe. Napeturo nkayeerelha, “Nkihimerie, chani, ulha phi nchurukhu wonkhaye upantte inyu vaathumihilhe inyu imata ilhe?” Asafira ayo nkayaakhulha, “Eiyo, phi yoyo wonkhaye.” Paahi Napeturo nkayeera, “Woonaka mwaatti nhopanga miruku cho ulhikacha Iphumu ya Athithi? Mwiiwelhelheke! Attu arweelhe uwaavithani owannyu alhe, vano ari vankhorani, anouthathani ni inyu chiicho!” Vahipincheru Asafira nkaawulhuwa vamietoni va Napeturo, nkayaakhwa. Ashimirawo alhe yaweeke, nkayaaphwanya anakhwilhe, nkayaathatha vathe, nkayaavitha wo waatamana ni owannyaya. Attu anrumelhenlhe Kuristo onkhaye ni attu akina yahokelhiya nipampa veewilhe aya yoyo mwaha uyo. Akarumiya ahopangacha ithikineha ni cho ushangiha chinchi mwaattuni. Attu onkhaye yanrumelhenlhe Yesu yaari akumaanaka vamoka va ipuwa ya Naselemani. Khaariwo ntu nkina riyoothe ahaarumelhenlhe aalhikanche uvaraana ni ayo. Anakhalhaka chiicho, attu yahaatotopelha. Manyaalhopwana ni manyopani enchi yaarumelhenlhe Athithi ahonchereria munlhokoni mwaya. Ni wo mitheko chaapanga aya akarumiya, attu yaari yaarweehaka areta mmaphironi ni waathalhelha mmikorini ni mmattatoni wiira inakhalhaka irungu ya Napeturo yaakhunelhe vanohalha aya uvira. Attu enchi o iwani chaatamana Uyerusalemu, yahaawiha areta ni attu o mashoka o unanara. Ni ayo onkhaye yaholhamihiya. Opochera ishaani Olhupalhe ni akhunanaya o mphingo wa Amasadukayo o vavawo, yahoonelha ihache akarumiya. Paahi nkayaavaracha akarumiya, nkayaattuka ujera yuulhupalhe. Nansho uhiyu nnepa wa Athithi nkawaahulha milhako cho ijera, nkaakumiha vathe, nkeerelhacha, “Nrwaacheke mweemelhe Inupa ya Nlhuku mwaahimeriacheke attu mwaha wonkhaye wo ulha ukumi wo naanano ulha.” Akarumiya nkayaarumelhelha. Wichishuru nkayaakelha Inupa ya Nlhuku, nkayaachokholha weettuchiha attu. Opochera ishaani Olhupalhe ni akhunanaya yaholhatulha nkutaano mulhupalhe wo ukumaana ni aholhelhi onkhaye a Ayahudi. Nkayaaruma attu ujerani arwee yaawiihe akarumiya alhe. Nansho yayo attu ayo yaphiyeke wowo, khayaapwannye anamitheko ujeerani mmwe. Paahi nkayaahokolhia, nkayaahimiacha wiira, “Naphiyeke ujerani naaphwannye ijera inatteiye nti ni attu olhita alhitelhelhaka milhako. Nansho nahulheke nlhako khanamphwannye ntu riyoothe mpaani.” Opochera ishaani olhupalhe ni nholhelhi a attu olhitelhelha Inupa ya Nlhuku veewilhe aya yoyo mwaha uyo nkayaashanga ahichuwelhaka mwaha waapantte akarumiya. Nkaawa ntu mmoka nkeerelha, “Nkeewani mwaatti! Alhe attu yaattunke inyu ujerani alhe, naanano va arii Inupa ya Nlhuku, aneettuchihacha attu.” Paahi nholhelhi olhita Inupa ya Nlhuku vamoka ni anamitheko awe nkayaarwaa uwaakushani. Nansho khayaavanre wo machiri, ukhalhawaya yaari yoovaka attu wiira yanaatiya malhuku. Paahi akarumiya nkayaakushiya ni uwiihiya, nkayeemeshiya uholho vankutaanoni. Opochera ishaani olhupalhe nkayaakoha, “Nahoochiichihani chinene wiira nhiilhehere wo nchina no ulha ntu ulha, nansho mwooneke chinre inyu vano! Nhowanelhiha meettuchiho inyu Uyerusalemu wonkhaye ni unihambulhiha vachulhu iphome awe yolha ntu ulha.” Vavawo Napeturo vamoka ni akarumiya akina alhe, nkayaakhulha, “Nlhuku phi ninothananiya ihu umwiiwelhelha hii, kuhiwe ntu. Nlhuku a manyaapwiiya ihu ahonhihimusha Yesu mwankhomelhenlhe inyu vansalaabani. Nlhuku a manyaapwiiya ihu ahommwelhiha mpaka wiimonono wawe, nkaakhalha Nholhelhi ni Moopolhi, wiira attu o Uisraeli akhorome, ahiyereriye uwonya waya. Hiyaano phi o uhimiechesha yoyo mwaha uyo, vamoka ni Iphumu ya Nlhuku anovahiya aya attu anonrumelhelha.” Attu onkhaye vankutaanoni vawo, yeeweke yayo, nkayaarushiya chinene, nkayaathanana weeva. Nansho Afarisayo amoka owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa aathimichiya chinene ni attu onkhaye, eehaniya Nagamalieli, nkayeemelha uholho vankutaanoni vawo. Nkaalhehera wiira akarumiya alhe akumihiye vathe kaaye. Yamalheke nkayeerelha attu vankutaanoni valhe, “Aisraeli nanaka, muupuwelheke kaaye nhinaaya upanga yeyo nnothanana inyu waapangelha alha attu alha iyo! Nnowuupuwelha wiira katashi vakani, ahokhumelhelha ntu mmoka eehaniya Theuda. Yoyo aheepanga orera nrima ni attu yaatameria imia ncheshe yahonttwara. Nansho aheeviya, attu onkhaye yanttwara nkayaamwariacha. Kaanyuma tho, ikatema yo waalhakelhiya attu ilhe, ahokhumelhelha Nayuda o Ugalilaya. Ni ayo ahaapatta attu o waattwara, nansho ni ayo chiicho nkeeviya, attu yaatwara nkayaamwariacha. Ni mii vano, kinouhimeriani chiicho wiira nhaapangelhe alha attu alha ittu iriyoothe, mwaahiyeke! Yakhalhaka ulha mwaha aya ulha uchokholhihiye ni ntu, unoomalha uneneru. Nansho yakhalhaka uchokholhihiye ni Nlhuku, mwaatti khannooria waawulhusha, nneephwanyeke mwaanaka ni Nlhuku.” Paahi, nkayaattwara nlhove ni Nagamalieli. Nkayeehana akarumiya alhe va ipuwa, nkayaalhehera wiira yaatiye mikwaju ni waamukiya wiira ahiittuchihe tho wo nchina na Yesu, yamalheke nkayaahiya arwaacheke. Paahi etu, akarumiya nkayaathama vankutaanoni valhe anateelhiye mirima chinene, ukhalhawaya Nlhuku ahoona wiira ahophwanelhiya wuulhihiya muru wo nlhatu no nchina na Yesu. Kila nihuku nkayaathepa weettuchiha attu ni uhimiacha Malhove Orera a Yesu wiira phi Kuristo nhina Inupa ya Nlhuku ni mmanupani mwa attu. Mahuku o miholho, owiittucha vaari aya athepaka wunchereria, yahokhumelhelha ichuku wa attu yanrumelhenlhe Kuristo, e Iyunani ni alhe yoolhumacha Iebraniya. Ichuku ya attu olhumacha Iyunani yaari woona wiira anankhwelhi aya yaari alhiyalhiyaka vanokawiya aya cholhia cho kila nihuku. Paahi etu, akarumiya khumi ni elhi alhe nkayeehana nlhoko wa owiittucha onkhaye, nkayeera, “Khavalhonke hiyaano uhiya uhimiacha nlhove na Nlhuku wiira nichenjeukelhe mwaha wo ukawacha chittu chinhuvelhiya. Chiicho etu, manyonnihu, mwaathanlheke attu saba munlhokoni mwinyu ahimiecheshiye ukhalha ni nrima woombone, achariye ni Iphumu ya Nlhuku ni wiitimarikha, ni hii ninowaavariha yoyo ntheko uyo. Nansho hiyaano, ninoohalha nivaraka ntheko wo unlhapelha Nlhuku ni ntheko wo uhimiacha Nlhove na Nlhuku ikatema yonkhaye.” Yoyo mwaha uyo wahaachivelha nkutiro wa attu onkhaye anrumelhenlhe Yesu. Nkaathanlhiya Stefano, ntu o nrima chinene aachariye ni Iphumu ya Nlhuku ni Filipo ni Prokoro ni Nikanori ni Timoni ni Parmena ni Nikolao aari Nyahudi o Uantiokiya, eettuchilhe idini ya Ayahudi ikatema imoka. Attu yaathanlhiye alhe nkayeemeshiya uholho wa akarumiya. Vaamalhinhe aya unlhapelha Nlhuku, nkayeesheriya miono. Nlhove na Nlhuku nkanaathepa uwanelha ni owiittucha o Uyerusalemu yaarumelhelha yahonchereria chinene. Mphingo mulhupalhe wa opochera ishaani wahopisha nrima ni unrumelhelha Yesu. Nlhuku ahaavaha Nastefano nnema mwinchi ni machiri menchi ata nkayooniha ithikineha ni cho ushangiha iriyari ya attu. Nansho attu akina o inupa yo unlhapelha Nlhuku imoka yeehaniya “Inupa yo Ulhapelha ya Aneethi,” vamoka ni Ayahudi yaakhumme Ukirene ni Ualekizanderiya aalhapelha mwommo ayo ahovaanyihana ni Nastefano. Akina tho, yaakhumme Ukilikiya ni Uasiya wiikaani. Nansho khayoriye ukhalhawaya Iphumu ya Nlhuku ahaavaha Nastefano irusho cho wooriha voolhumacha aya. Paahi etu, nkayaahonga attu akina yulhumache wiira, “Nihomwiiwa Stefano olhumachaka malhove o waaruwana ashinna Musa ni unhambulhacha Nlhuku!” Wo yeyo iphiro iyo etu, yahaathunalhiha attu ni ashulhupalhe ni owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa. Paahi, nkayaavara Nastefano, nkayaarweha wi Ipuwa yo milhatu yuulhupalhe. Nkayaawiiha va Ipuwa vawo attu o uhimiechesha wo woothacha yeerilhe, “Ulha ntu ulha khanohiya mena wulhumacha malhove o uhambulha Inupa takatifu ya Nlhuku ni uruwanakacha Malhehero a ashinna Musa. Ukhalhawaya nahomwiiwa eeraka eti yoyo Yesu o Unazareti uyo noophomolha Inupa ya Nlhuku ilha ni urukunusha malhemalhelho nipochenre ihu wa ashinna Musa.” Attu onkhaye yaari va Ipuwa valhe nkayaakumiha miitho waaweha Nastefano, nkayoona ikhove aya inari thoko yo nnepa wo wiirimu. Paahi, Opochera ishaani Olhupalhe nkayaakoha Nastefano, “Chani, yolha mwaha ulha we ikekhiaye?” Nkayaakhulha, “mwaatti, ashilhoko aka, nkakiiwelhelheni! Nlhuku o nthimicho ahaakhumelhelha apwiiya Aburahimu vaari aya Umesopotamiya ahinaya urwaa ukhalhani Uharani. Nkeerelha, ‘Nthame wiilhaponi winyu, mwaahiyeke ashilhoko inyu, nrweeke ilhapo inohalha aka uwoonihani.’ Paahi etu, Aburahimu nkayaathama ilhapo yo Ukaldayo, nkayarwaa uukhalhani Uharani. Athumwanaya arimeelheke, Nlhuku ahaathamiha tho Uharani nkayaawa uukhalhani ilha ilhapo nnokhalha inyu vano ilha. Nlhuku khaavanhe inakhalha ikipande imoka yo ilhapo ilha ikhalhe yawaya, inakhalhaka chiicho, ahaalheha waavaha ilha ilhapo ilha ikhalhe yawaya ni iyari aya, inakhalhaka yeyo ikatema iyo Aburahimu khayaarina mwaana. Nlhuku olhumachilhe cho, ‘Iyari inyu inoorweehiya ilhapo ya amalhaponi ni wowo anokoopangiya ipotta ni upangelhiya chittu cho uhilhoka wo iyaakha imia ncheshe. Nansho mii kinowaahukumulha attu o yeyo ilhapo inohalha waapanga ipotta iyo, Nlhuku phi neera awe. Yamalhaka kinowaathamiha yeyo ilhapo iyo wiira awe yaakilhapelha va vakittu va.’ Yamalheke, Nlhuku aheenelha unyawo Aburahimu ukhalha phi malhehano aya. Aburahimu ni ayo nkayamwiinelha mwaamwanaya Isaka nihuku no nane toka ayariekeru. Ni Naisaka chiicho, yahenelha Nayakhobo. Chiicho etu, Nayakhobo yahenelha unyawo manyaapwiiya ihu khumi ni elhi alhe.” “Manyaapwiiya alhe nkayaamwonelha ihache mwanhimaya Yusufu, nkayanthumiha wiira akhalhe ipotta Umisri. Nansho Nlhuku aari vamoka ni uyo, nkaamwoopolha mu uhuvani mwawe mwonkhaye. Nlhuku ahonvahera nnema wo nrima woombone ni irusho, ata vaaphilhe awe u Nafarao amwene o Umisri nkaapangiya ni Nafarao ukhalha o weemelhelha ilhapo ilhe ni inupa ya amwene. Paahi nkayaakelha ikuruna ilhapo yonkhaye yo Umisri ni Ukanaani, yaahuvinhe chinene. Manyaapwiiya ihu khayoonrie upatta yolhia iriyoothe. Nayakhobo yeeweke wiira chihawo cholhia Umisri uwo, yahaaruma achishaana aya, yaani manyaapwiiya ihu, arwee Umisri wo nkwaha wo upacha athume cholhia. Nkwaha aya wo nayelhi, Nayusufu nkayeechuwelhiha wa manyonnaya ni Nafarao nkayaachuwelhacha ashilhoko aya Nayusufu. “Paahi etu Nayusufu yahoruma nttenga wo weehana Nayakhobo athumwanaya ni ashilhoko aya onkhaye, aaphiyelha attu makhumi saba ni nthanu wiira awe Umisri. Chiichammo etu, Nayakhobo yahorwaa Umisri, waarimenlhe aya ni manyaapwiiya ihu akina. Mitembo chaya chahokushiya mpaka Ushekemu, nkachaavithiya nnihiyeni mwooponlhe aya Aburahimu ukhuma nikosho na Ahamori.” “Ikatema yaayekeru Nlhuku wo utimiriha malhehano eerenlhe awe Aburahimu, attu yaari Umisri ulhe yahonchereria chinene. Yamalheke, mwene mmoka ahaachuwenlhe Nayusufu ahochokholha utawara ilhapo yo Umisri. Ahaapangelha attu ihu ushilhilhi, ni waapangelha chittu cho uhilhoka manyaapwiiya ihu wo waakhanyereriha yaarihe vathe achishaana aya ashikaani wiira akhwaache. Yaari phi ikatema vaayarelhe aya ashinna Musa, akhalhaka mwaana o urera chinene. Nkayaalhelhiya uwani wo mieri miraru unupani wa apwiiya awe, ata vaathamihiye aya naarihiya umolhokoni, abiti Farao ahaakusha, ni waalhelha thoko mwaana aya onnyara anene. Ashinna Musa nkayeettuchihiya uchuwelha irusho chonkhaye cha attu o Umisri, nkayaapenya wo wooria wulhumacha ni uvara mitheko. “Ashinna Musa vaari aya ni malhipa o iyaakha makhumi ncheshe yaholhakelha munrimani wiira arwee oone ashilhoko aya Aisraeli cheera aya wo utwarushiya ni attu o Umisri. Wowo yahomwoona mu Israeli mmoka apangelhiyaka ittu yo uhilhoka ni Mmisri. Nkayaamwaakiha ni uhokolhoshera wo umwiiva Mmisri ulhe. Yaari aanyiheraka wiira Aisraeli ashilhoko aya yanchuwelha wiira Nlhuku haaruma wiira opolhe, nansho khayachuwenlhe chiicho. Waashelhe waya yahoona Aisraeli elhi yaana indewo, nkayaalhikacha waathaniha eeraka, ‘Mwaattiva attu o nlhoko mmoka, nnopangelhana chittu cho uhilhoka mwaashineneru?’ Nansho ulhe ampangelha ittu yo uhilhoka nkhunanawe ulhe nkaakakha ashinna Musa uchereshere eeraka, ‘Phi mpani oweensheni inyuva ukhalha nholhelhi o unihukumulha hii? Chani, nnothanana ukiiva thoko chaamwiivilhe inyu Mmisri ulhe nchana valhe?’ Ashinna Musa yeeweke chiicho yahottawa nkayarwaa uukhalhani ilhapo yo Umidiani ni wowo nkayaapatta ashaana elhi.” “Iyaakha makhumi ncheshe chatimireke, nnepa wo wiirimu wa Athithi wahaakhumelhelha ashinna Musa va ithuphi yaapharelha mooro uthakoni waatamana mwaako wo Usinai. Ashinna Musa yahoshanga chinene voona aya yeyo ittu iyo, nkayaachushera vakhiviru wiira athurumelhe, nansho nkayeewa nlhove na Athithi, ‘Mii phi Nlhuku a manyaapwiiya inyu ni Nlhuku a Aburahimu ni Nlhuku a Naisaka ni Nlhuku a Nayakhobo!’ Ashinna Musa nkayaathukumelha wo woova ni mena khayonrie uweha chinene. Athithi nkayeerelha, ‘Nrulhe iratu chinyu ukhalhawaya va vaneemelha inyu va phi vakittu vatakatifu. Kihoona chittu cho uhilhoka chinopangelhiya aya attu aka Umisri. Kiheewa ikutto aya ni mii kihowa woopolhani. Paahi vano, kinourumani nrwee Umisri.’” “Ashinna Musa ayo phi alhe yaakhotiye Umisri ni attu o Uisraeli yenre, ‘Phi mpani oweensheni inyuva ukhalha nholhelhi o unihukumulha hii?’ Nlhuku ahaaruma yayo ashinna Musa ayo ukhalha aholhelhi ni moopolhi wo iphiro yo nnepa waakhumelhenlhe aya ithuphi vaapharelha aya mooro uthakhwani. Phi yayo yaholhenlhe attu alhe akhume Umisri wo upanga ithikineha ni cho ushangiha, Umisri ni ubahari yo Shamu ni uthakoni iyaakha makhumi ncheshe. Ashinna Musa phi erenlhe attu o Uisraeli, ‘Nlhuku nouthanlhelhani namilhohi thoko chikirumilhe awe mii, ukhuma munlhokoni mwinyu mwaashinene.’ Attu o Uisraeli vaathothokanne aya uthakoni, ashinna Musa yaari wowo vamoka ni ashulhupalhe ihu, ni nnepa waholhumacha ni ayo umwaakoni Usinai ulhe. Phi yayo yaapochenre malhove annivaha ukumi alhe anivahe hiyaano.” “Nansho manyaapwiiya ihu yahokhota weewelhelha, nkayaakakhelha uchereshere, mirima chaya nkachaathanana uhokolhia Umisri. Nkayeerelha Naharuni, ‘Nnikooroshelhe milhuku chinohalha uniholhelha. Ukhalhawaya khanichuwenlhe chaapantte ashinna Musa anithaminhe ilhapo yo Umisri!’ Yeyo etu phi ikatema vaakoronshe aya isinyago yo mwannama, nkayaakumihera isadaka, ni uttapelhelha ittu ikooronshe aya ashinene. Nansho Nlhuku ahorukunuwa nkaathama iriyari aya, nkaahiya athimiche ittotwa cho wiirimu, thoko chilhepiye aya nkitaabuni mwa anamilhohi a Nlhuku, ‘Mwaatti attu o Uisraeli! Akihiwe phi mii mwaakihithenlhe ashinama ni ukivaha isadaka wo iyaakha makhumi ncheshe uthakoni ulhe. Mwaattiva mwahokusha nihema na nlhuku Moleki, ni isinyago yo ittotwa ya nlhuku inyu Refani. Mwaathimicha isinyago chaapanganche inyu. Wo yoyo nlhatu uyo kinourweehani upottani utayi uvira Ubabeli!’ “Manyaapwiiya ihu yahokoorosha Nihema na Nlhuku no uhimiechesha wiira ri variyari aya uthakoni ulhe. Naakoroshiye thoko Nlhuku chaalhehenre aya ashinna Musa wiira apangache, nilhikaanaka thoko nne noonihiye aya. Yamalheke manyaapwiiya ihu yahopocherana Nihema ashineneru mpaka ikatema i Nayoshua, vooponlhe aya ilhapo ukhuma wa amalhaponi omonlhe awe Nlhuku umiholho waya. Vavawo naholhokelha mpaka ikatema ya Adaudi. Adaudi yahottuniya chinene ni Nlhuku, nkayanvekelha nipesha no utheka nipuro no ukhalha Nlhuku a Nayakhobo. Nansho yanthekenlhe Nlhuku inupa yaari Naselemani.” “Inakhalhaka chiicho, Nlhuku Mulhupalhe khanokhalha inupa chithekiye na attu, thoko namilhohi a Nlhuku chineera awe, Athithi aneera, ‘Irimu phi machokholhelho o Imwene aka ni ilhapo phi nipitinkwa naka no waathalhelha mieto. Inupa thoko phivi nnohalha inyu ukithekelha? Iri vayi ihiche aka o ukhalhelha? Mii vekha aka phi upilhe chittu chonkhaye chi.’ ” Nastefano nkayaathepa wiira, “Inyu mwaatti o vaanyiha va! Mirima chinyu ni maaru inyu ari thoko attu o mwiilhaponi ahinchuwenlhe Nlhuku. Nrii thoko manyaapwiiya inyu. Mahuku onkhaye nnonvinga Iphumu ya Nlhuku! Chani hawo namilhohi a Nlhuku riyoothe hihuvihachiye ni manyaapwiiya inyu? Yaheevakacha attu yaarumiye ni Nlhuku wiira ahimiache uwa wawe uyo ri Karumiya e Ikekhiaye uyo. Ni uyo vano, nhonthumiha nkamwaamwiiva. Mwaatti mwahopochera Malhehero a Nlhuku yaawiihiye ni minepa, nansho khamwaarumelhenlhe.” Ashulhupalhe veewilhe aya, yahothunalha chinene, nkayaakhuura miino wo nlhatu no urushiya. Nansho Nastefano anachariye Iphumu ya Nlhuku, ahoweha wiirimu, nkoona nthimicho wa Nlhuku ni Yesu neemenlhe wiimonono wa Nlhuku. Nkayeera, “Mwooneke! Kihoona irimu chihohulhiya ni Mwaana a Ntu howeemelha wiimonono wa Nlhuku.” Attu onkhaye va Ipuwa vawo, ahotiyelha maaru aya wo makokho nkayaakhuwelhacha. Paahi, attu onkhaye nkayaathuphelha Nastefano, nkayaapurulhelha uchereshere iwani ni uwaata malhuku. Attu yaahimiechesha ayo, nkayaarulhacha miinjiro chaya ni ummaha mmirawo mmoka eehaniya Sauli wiira alhitelhelhe. Vaatiya aya malhuku, Nastefano yaari yaalhapelhaka Athithi nkayaamumulha eeraka, “Thithi Yesu, nrima aka!” Nkayaakhoroma, nkayaakhuwelha, “Thithi, nhaalhakelhe uwonya waya ulha!” Olhumacheke chiicho, nkayaarimeelha. Sauli aari vavawo ni uyo ahorumelhelha wiiviya wa Nastefano. Nenno nihuku attu anrumelhenlhe Kuristo Uyerusalemu yahochokholha utwarushiya chinene. Attu onkhaye, ahikhalhe akarumiya, ahomwariacha nkayaattawelha mmamatani ilhapo cho Uyudea ni Usamariya. Attu anthimicha Nlhuku yahakusha ni waavitha Nastefano ni wonlhelha chinene. Nansho Sauli aholhikacha waatwarusha attu anrumelhenlhe Kuristo, wo urwaa kila inupa. Nkaapurulhacha attu vathe, manyaalhopwana ni manyopani, nkaatikhelha ujeerani. Attu yaamwarianche alhe, kila waattawenlhe aya yahohimiacha Malhove Orera wa attu. Nafilipo aarweelhe iwani yo Usamariya ni waahimiachera attu wiira Yesu phi Kuristo aathanlhiye ni Nlhuku. Attu aheewelhelha rata nttenga u Nafilipo uyo, ni woona cho ushangiha chaapanga aya. Mashoka o unanara yahaakhuma attu enchi akhuwelhachaka, ni attu enchi o uremaracha aholhamihiya. Iwani yonkhaye yahoteelhiya chinene. Paahi etu yeyo iwani iyo ahaawo ntu mmoka nkhwiri eehaniya Simoni. Yoyo aari aashangihaka attu o ilhapo yo Usamariya, nkeechoona ukhalha ntu ochuwania. Attu onkhaye o akani o uhichuwania ni attu o olhupalhe o nhakhu, yahomwiiwelhelha rata yiiraka, “ashinna Simoni phi machiri a Nlhuku aneehaniya ‘Machiri Molhupalhe.’ ” Yaachivelhiya chinene ukhalhawaya ukhwiri waya wahaashangiha attu wo iyaakha chinchi. Nansho vaarumelhenlhe aya nttenga u Nafilipo waahimia Malhove Orera o Imwene ya Nlhuku, manyaalhopwana ni manyaathiyana yahobatiizachiya wo nchina na Yesu Kuristo. Ata Simoni mwanene ahorumelhelha, abatiiziyeke, aari attukanaka ni Nafilipo, ashangaka chinene ithikineha ni cho ushangiha chaapaangiya. Akarumiya yaari Uyerusalemu alhe, veewilhe aya wiira attu o Usamariya ahopochera nlhove na Nlhuku, yahaaruma Napeturo ni Nayohana urwaa wowo. Vaaphilhe aya nkayaalhapelhelha attu wiira ampochere Iphumu ya Nlhuku, Ukhalhawaya yeyo ikatema iyo Iphumu ya Nlhuku khaari anankhuruwelhe ntu riyoothe munlhokoni mwaya, yaari ahowiiraka ubatiiziyaru wo nchina na Athithi Yesu. Paahi etu, Napeturo ni Nayohana nkayeesheracha attu miono, nkayampochera Iphumu ya Nlhuku. Simoni nkaachuwelha wiira wo weesheriya miono ni akarumiya, attu yahovahiya Iphumu ya Nlhuku. Paahi nkaakumiha nchurukhu athananaka waahonga Napeturo ni Nayohana eeraka, “Nkivaheke ni mii ikuru iyo ikhalhe wiira vanohalha aka umweeshera miono ntu riyoothe, ampochere Iphumu ya Nlhuku.” Nansho Napeturo nkayaakhulha, “Mpotereke uwo, ni nchurukhu inyu, ukhalhawaya nnaanyihera wiira nnowooria uthuma ikuru ya Nlhuku wo nchurukhu! Khanrina ittu munthekoni mwihu ukhalhawaya nrima inyu uhowonya mmiithoni mwa Nlhuku paahi etu, nkhoromeke nhiyeke uwonya winyu, mwaalhapelheke Athithi anowooria ulhevelhelhani irusho chinyu thoko yayo. Ukhalhawaya kihoona wiira nhochariya ihache ni uttukiya mu unanarani!” Nasimoni nkayaakhulha Napeturo ni Nayohana, “Nkilhapelheke wa Athithi wiira, nihikipatte no uhilhoka niriyoothe wo yayo malhove muulhumanche inyu ayo.” Napeturo ni Nayohana yamalheke uhimiechesha nttenga wa Athithi, yahohokolhia Uyerusalemu. Vaahokolhia aya, ahovira ahimiachaka Malhove Orera iwani chinchi cho Usamariya. Nnepa wa Athithi nkawolhumacha weerelha Nafilipo, “Mwiirehelhelheke nrweeke iphiro cho uthakoni, iphiro inokhuma Uyerusalemu ukhelha Ugaza.” Paahi etu, Nafilipo nkayaakhalha rata, nkaachokholha nkwaha. Yeyo ikatema, ahaawo ntu mmoka nholhelhi mulhupalhe o Uithiopia aheechooria mpaani. Yoyo aari akhumaka Uyerusalemu unthimichani Nlhuku ahokolhiaka Uithiopia waavara awe ntheko mulhupalhe wo ushunga nhakhu wa apwiyamwene Nakandake, apwiyamwene o Uithiopiya. Nkukuta waawenlhe awe waari wo upurulhiya ni ashinama. Nkaamwiiwa ashomaka wo nlhove ikitabu ya anamilhohi a Nlhuku ashinna Isaya. Iphumu ya Nlhuku nkeerelha Nafilipo, “Nrweeke unovira aya nkukuta uyo mwaattwareke.” Nafilipo nkayaattimakelha nkukuta uyo, kayaamwiiwa ntu o pilhi uyo ashomaka ikitabu ya anamilhohi a Nlhuku ashinna Isaya. Nafilipo nkayankoha, “Chani nhochuwelha ittu inoshoma inyu iyo?” Ntu o pilhi uyo nkaakhulha, “Kinaachuwelheke chani wo uhiittuchihiya ni ntu?” Paahi nkayeehana Nafilipo wiira awelhe munkukutani mmo amwiittuchihe. Nlhako waashoma awe waari Malhove Matakatifu eera, “Aari thoko ikhondoro yaarweehiya uuhithiyani, inamaanlhe thoko mwaakhondoro vanothikilhiya awe mapururu, khaapatakunlhe malhaku awe. Ahoolhihiya muru ni woonelhiya. Khaawo nolhoha uhukumulha mwaha wo iyari awe, ukhalhawaya ukumi awe uhothamihiya velhaponi va.” Ntu o pilhi o Uithiopia uyo nkaalhepelha Nafilipo, “Nkihimerieke, anamilhohi a Nlhuku alha anomwaacha mpani? Aneera echaachaka anene ama anomwaacha ntu nkina?” Paahi etu, Nafilipo nkayaapatakulha malhaku aya wulhumacha, ni uchokholhaka ni yoyo nlhako wo Malhove Matakatifu uyo, yahohimiacha Malhove Orera a Yesu Kuristo. Nkwaha vaathepa aya, yahophiya vakittu vaari ni maashi, ni ntu o pilhi uyo nkeera “Maashi alha vaa, chani, ittu yaani inohalha ukihiiha wiira kihibatiiziye?” Ntu o pilhi uyo nkaakhulha, “Eiyo, kihorumelhelha wiira Yesu Kuristo phi Mwaana a Nlhuku.” Paahi etu nkaalhehera nkukuta uyo weemeshiye. Onkhaye, Nafilipo ni ntu o pilhi uyo nkayaakhuruwa mmaashini, ni Nafilipo nkayambatiiza. Vaakhuma aya mmaashini, Iphumu ya Athithi nkawaakusha Nafilipo. Ntu o pilhi ulhe khoonne Nafilipo tho, nansho nkaawelha munkukutani mwawe ateelhiyaka chinene munrimani. Nafilipo nkayeephwanya anari Uazoto, nkayaavira iwani chonkhaye ahimiachaka Malhove Orera mpaka nkayaaphiya Ukaisariya. Yeyo ikatema iyo, Sauli ahothepiha ushilhilhi wo weeva owiittucha a Athithi. Nkaarwa wa Opochera ishaani Olhupalhe, nkaalhepelha iwarakha yo unchuwelhiha Udameski, wi inupa cho unlhapelha Nlhuku cha Ayahudi wiira aaphwanyaka wowo attu anaarumelhelha Athithi aavare ni waawiiha Uyerusalemu. Vaari awe mphironi aatameriaka uphiya Udameski, nchakarimia no wiirimu nahommwalhelha uno ni uno wo gafula, nkaawulhuwa makukhu vathi, nkeewa nlhove neera, “Sauli, Sauli woonaka unookitwarusha?” Sauli nkaakoha, “Thithi, Inyuva phi apani?” Nkaakhulhiya, “Mii phi Yesu unokitwarusha va. Nansho weemelheke vano, urweeke vawani, wowo unokoohimeriya ittu yo upanga.” Attu yaari munkwahani vamoka ni Sauli ayo, nkayeemelha wo uhikhalha ni nlhove niriyoothe, eewaka nlhove nansho ahimwoonaka ntu noolhumacha. Sauli nkonkwa vathi vawo, vaapatakulha awe miitho khoonne ittu iriyoothe. Nkaavariya moono mpaka Udameski. Sauli ahokhalha mahuku mararu hoonaka, hilhiaka mena uwuria ittu iriyoothe. Wowo Udameski uwo, ahaawo owiittucha mmoka eehaniya Ananiya. Nkaahimeriya ni Athithi muntorani wiira, “Ananiya!” Nkayaakhulha, “Thithi, phi mii vaa.” Athithi nkayeera, “Mwiichesheke rata, nrweeke iphiro ineehaniya Iphiro yo wookokwaa. Mwaphiyaka unupani u Nayuda mwankoherereke ntu mmoka o Utaso neehaniya Sauli. Nnokomphwanya anlhapelhaka Nlhuku. Ntorani, Sauli nkaamwona ntu eehaniya Ananiya akelhaka mpaani mwaari awe ni umweeshera miono wiira awehe tho.” Ananiya nkaakhulha, “Thithi, kiheewa attu enchi ahimiachaka mwaha wo uhilhoka waapangelha awe atakatifu inyu Uyerusalemu. Ni uyo howa vaa ni ikuru ya opochera ishaani olhupalhe yo waavara attu anlhapelha wo nchina ninyu.” Athithi nkayeera, “Nrweeke tu, ukhalhawaya kihonthanlha wiira akhalhe karumiya aka, ahimiache nchina naka wa attu ahiri Ayahudi ni mamwene aya ni wa attu o Uisraeli. Mii kimwanene kinoomwooniha chittu chinchi chinohalha untwarusha wo nlhatu wo nchina naka.” Paahi Ananiya nkayaarwaa mpaka yeyo inupa iyo. Nkaamweeshera Sauli miono chaya nkayeera, “Alhoko aka Nasauli, Athithi arii phi Yesu Kuristo, anene okhumelhenlheni mphironi mmwaaka, ahokiruma wiira mpatte woona tho ni ucharihiya Iphumu ya Nlhuku.” Wo uhipicha chittu thoko makakahapa nkachaamora mmiithoni mwa Sauli, nkaaweha tho. Nkeemelha nkaabatiiziya. Vaamanlhe aya ulhia yolhia, machiri nkayanhokolhelha. Nasauli nkayaakhalha wo mahuku vakani vamoka ni owiittucha Udameski. Nkayaarwaa inupa cho unlhapelha Nlhuku cha Ayahudi nkaachokholha uhimiacha wiira Yesu phi Mwaana a Nlhuku. Attu onkhaye yeewilhe yahoshanga, nkayeera, “Chani, ulha ntu ulha kahiwe phi yoolhe eeva attu yaalhapelha wo nna nchina nna Uyerusalemu ulhe? Ni va aawilhe athananaka waavara yayo attu ayo aarweehe wa attu opochera ishaani olhupalhe?” Nasauli nkayaathepa upatta machiri, ni wo iphiro chaahimiechenshe aya wiira Yesu phi Kuristo thanlhiye ni Nlhuku, Ayahudi o Udameski khayari ni nlhove no uwaakhulha. Avireke mahuku menchi, Ayahudi yahokumaana ni upanga miruku cho weeva Nasauli. Uthana ni uhiyu yaari alhitiyaka mmamilhakoni mwo ukelhelha vawani wiira yeeviye. Nansho Nasauli yahochuwelha chechiyo miruku chaya chiyo. Uhiyu owiittucha ashikhunanaya yahaakusha, nkayaatemulha ishiri yaarukureria iwani iyo nkayaakurusha vathe anari nhina ichikapu yuulhupalhe. Sauli ahokolhieke Uyerusalemu yaholhikacha uvaarana ni owiittucha alhe. Nansho onkhaye yaari oovaka ni uhirumelhelha wiira ni uyo hokhalha vano owiittucha a Yesu. Vavawo, Nabanaba nkayaawa nkayaakusha Sauli, nkanrweha wa akarumiya ni waahimeria chenre awe Sauli wo woona Athithi mphironi nkayaarerihana. Tho chaachokhonlhe awe Sauli uhimiacha nchina na Yesu wo uhoova Udameski. Paahi etu Sauli yahokhalha vamoka ni akarumiya nkayeetakacha ilhapo yonkhaye yo Uyerusalemu ahimiachaka wo machiri nlhove na Athithi. Tho, ahohimiacha ni uvaanyihana Ayahudi anoolhumacha Iyunani. Nansho ni yayo manyaattu ayo yaholhikacha weeva Sauli. Nlhoko wa attu yanrumelhenlhe Yesu alhe yachuwelheke yoyo mwaha uyo, nkayankusha Sauli, nkayanrweeha iwani yo Ukaisariya, nkayaahiya wiira arwee Utaso. Yeyo ikatema iyo attu anrumelhenlhe Kuristo onkhaye, Uyudea ni Ugalilaya ni Usamariya yahokhalha mumpuhani. Wo Iphumu ya Nlhuku, attu ahohelhiya nrima ni wunchereria aathimichaka Athithi. Napeturo vaari aya munkwahani aviraka kila vakittu, nihuku nimoka yahophiya wa atakatifu anrumelhenlhe Kuristo yaakhalha Ulida. Wowo yahomphwanya ntu mmoka eehaniya Naenea, aari vanlhilhini wo iyaakha nane wo uririiya iruttu. Napeturo nkayeerelha, “Naenea, Yesu Kuristo noulhamihani. Munkweke mwaathalheke ikori inyu.” Vavawovavawo Naenea nkayonkwa. Attu onkhaye yaakhalha Ulida ni Usaroni vonne aya Naenea, onkhaye yahaarukunuwelha Athithi. Ahokhalha owiittucha amoka opani iwani yo Uyafa ehaniya Atabitha we nulhumo ne Iyunani yeehaniya, Adorkasi, ilhamulhiyaka, “Nachoro”. Yayo apwiyawe ayo yaari apangaka mitheko chorera cho waakavihera amashikini iyaakha chonkhaye. Yeyo ikatema iyo yahowereiya, nkayaarimeelha. Attu nkayaarapiha ntembo aya, nkayaathalhelha uchuumbani ugoroofani. Uyafa ni Ulida chaari iwani cho waatamana chinene, paahi etu, owiittucha veewilhe aya wiira Napeturo arii Ulida, nkayaaruma attu elhi waarwehelha nttenga, “Mmwe uwanihu chitema chinooria inyu.” Paahi, Napeturo nkayaattukana vamoka attu ayo. Yaphiyeke nkayaarwehiya ichuumba yo nchulhu ugoroofani. Wowo anankhwelhi enchi yahaarukureria Napeturo yunlhaka ni wooniha miinjiro ni ikuwo chaatottiye ni Adorkasi ikatema vaari aya akumi. Napeturo yaheerelha attu onkhaye akhume vathe, nkayaakhoroma, nkayanlhapelha Nlhuku. Yamalheke nkayaarukunuwelha ntembo ulhe, nkayeera, “Atabitha, munkwe.” Atabitha nkayaapatakulha miitho aya. Vonne aya Napeturo, nkayaakhalha. Napeturo nkayaavara moono nkayeemesha, nkayeehana atakatifu anrumelhenlhe Yesu ni anankhwelhi alhe, nkayooniha wiira arii akumi. Yoyo mwaha uyo nkawawanelha Uyafa uwo ni attu enchi nkayaarumelhelha Athithi. Napeturo yaholhokelha Uyafa wo mahuku menchi, nkayaakhalha uwani wa ntu mmoka o uwamba marapalha ehaniya Simoni. Ahokhalha ntu mmoka Ukaisariya eehaniya Konelio, nholhelhi o mphingo wa manyaasikari weehaniya, “Mphingo wo Italiya.” Aari ntu orera nrima, uyo vamoka ni inupa awe onkhaye yaakhalha wo unthimicha Nlhuku, apangachaka menchi o waakavihera amashikini, anlhapelhaka Nlhuku ikatema chonkhaye. Nihuku nimoka vaaphiyelha aya saa tisa uthana, ahoona itora, nnepa wo wiirimu wa Nlhuku ukelhaka mpaani ni weerelha, “Nakonelio!” Nakonelio nkayaaweha nnepa wo wiirimu ulhe chinene yoovaka, nkayeera, “Munna, urini?” Nnepa wo wiirimu uyo nkaweerelha, “Nlhuku hoteelhiya ulhapelha ni isadaka chinaavaha inyu amashikini. Nowuupuwelha mena khanolhiyalhani. Vano etu, mwaarumeke attu Uyafa yamwiihane ntu mmoka neehaniya Simoni, wo nchina nikina Peturo. Yayo arii uwani u Nasimoni o uwamba marapalha, inupa aya iri vachereshere ibahari.” Nnepa wo wiirimu wathameke, Akonelio nkayeehana akarumiya elhi aavara ntheko wo mpaani ni mmoka a olhita aya anthimicha Nlhuku, nkaahimeria chonkhaye chikhumelhenlhe, nkaaruma Uyafa. Waashelhe waya, vaaphiyelha aya uthana, nchuwa variyari, yayo attu araru ayo anari munkwahani yaatameriaka Uyafa, Napeturo yahowelha uchulhu inupa wiira yanlhapelhe Nlhuku. Nkayaawolhiya ithalha, athananaka ulhia yolhia. Yolhia vaari aya iterekhiyaka, nkayoona itora. Nkayoona irimu inahulhiye ni ishuka yuulhupalhe ikurushiyaka vathi inavarelhiye malhuto aya macheshe. Ashinama onkhaye yaari nhina ishuka mmo, ashinama o mieto micheshe, anaakooko ni ashinuni o uchulhu wiirimu. Nkayeewa nlhove neerelhaka, “Napeturo, munkwe nhitheke, nlhieke!” Napeturo nkayaakhulha, “Mena, Thithi, miyaano khakinalhawiha mena ittu iriyoothe yo unyalha ama yo unanara.” Nlhove nne nkaneewaniaa nkwaha wo nayelhi tho neerelhaka, “Nhiihane ukhalha cho unyalha chittu chirerihilhe awe Nlhuku ukhalha chitakatifu!” Yoyo mwaha uyo wahopangia mikwaha miraru. Yamalheke ikuwo ilhe nkayaahokushiya wiirimu. Napeturo vaari aya anoomiye uwanoni oopuwelhaka yeyo itora yoonilhe aya iyo, attu yaarumiye ni Akonelio alhe yahophiya uwani u Nasimoni. Nkayaachushera vanlhakoni nkayeehana ni ukoha, “Chani, ahawo alheto momu aneehaniya Simoni Peturo?” Napeturo anari alhikachaka wuupuwelha itora ilhe, vavawo Iphumu nkayeerelha, “Mwiiweke! Ahowa attu araru va, anowaaviani. Nkhuruweke chitema mena nhoone nipampa waattukana, ukhalhawaya phi miyaano kaarumilhe.” Napeturo nkayaakhuruwa vathi, nkayeerelha attu alhe, “Anaavia inyu ayo, phi mii. Mmwanne nlhatu waani?” Ni attu ayo nkayaahimiechesha wiira, “Nakonelio aholhelhi a manyaasikari ri ntu orera nrima, nonthimicha Nlhuku nolhohiya ni Ayahudi onkhaye, ahoniruma uwaninyu. Hohimeriya ni nnepa ntakatifu olhalhieni uwannyawe wiira ewelhelhe iriyoothe inohalha inyu wulhumacha.” Napeturo nkayaapochera alheto aya alhe, nkayaaveria vakittu vo urupa uhiyu uyo. Waashelhe waya, Napeturo nkayaachokholha nkwaha aattukanaka nlhoko wa attu alhe ni attu akina o Uyafa. Nihuku no nayelhi yahophiya Ukaisariya. Wowo Akonelio yaari yaawereraka alhoko aya ni vamoka manyampwana aya o uthepa yaalhalhelhe aya. Napeturo vaari aya aphiyaka, Nakonelio yahokhuma weekamelhani vathe, nkayaakhoromelha ni wooroma mpaka vathi. Nansho Napeturo nkayeemesha, nkayeerelha, “Mweemelhe, ni mii ki ntu thoko inyuva.” Napeturo nkayaathepa waareriha ni Nakonelio vaakelha aya mpaani mwaaphwannye aya attu enchi anathothokanne. Napeturo nkayeerelha, “Mwaattiva mwaashinene nnoochuwelha wiira Nyahudi riyoothe hochiichihiya ni ikekhia awe uphakana ni alheto, attu ahiri Ayahudi. Nansho Nlhuku hokihimeria wiira kihimwoone ntu riyoothe ukhalha o uhilhoka ama nnyalha. Wo yoyo nlhatu uyo etu, vakiihanne inyu kihowa wo uhikhalha nipampa. Paahi etu, kinoukohani, nkiihanenlheni?” Akonelio nkayeera, “Mahuku mararu avinre ikatema yo uthana thoko yelha, kaari kinlhapelhaka Nlhuku uchuumbani waka. Wo uhiweherera, ntu awanre ikuwo cho uteelha twee aheemelha uholho waka, nkeera, ‘Nakonelio! Nlhuku hoteelhiya ulhapelha winyu ni isadaka chinaavaha inyu amashikini. Munrumeke ntu Uyafa amwiihane ntu mmoka neehaniya Simoni, wo nchina nikina Peturo, rii uwani u Nasimoni o uwamba marapalha anokhalha vachereshere ibahari.’ Paahi etu kahoruma nttenga wo uhicherewa, ni inyu nhopanga rata uwa. Vano, hiyaano niheecheesha uholho wa Nlhuku, wiiwelhelha iriyoothe ilheheriye inyu ni Athithi uhimiacha.” Vavawo Napeturo nkayaapatakulha malhaku nkayaachokholha uhimiacha, nkayeera, “vano kihochuwelha wiira we ikekhiaye Nlhuku khanthanlha. Ntu o nikosho niriyoothe nonthimicha Nlhuku ni upanga ikekhia, Nlhuku nompochera. Ulha phi ulhe nttenga Nlhuku waarwehilhe awe wa attu o Uisraeli, ahimiachaka Malhove Orera anowiiha mpuha wo iphiro ya Yesu Kuristo rii Athithi wa attu onkhaye. Mwaattiva nnoochuwelha mwaha waakhumelhenlhe ilhapo yonkhaye yo Uyudea uchokholha Ugalilaya kaanyuma yo ubatiizo waahimiacha aya Nayohana ulhe. Nnonchuwelha Yesu o Nazareti ni iphiro Nlhuku chanhikilhe awe makhura wo ummineelha Iphumu ya Nlhuku ni machiri. Yoyo ahorwaa uwo ni uwo nkaapanga mitheko choombone ni waalhamiha onkhaye yaavariye ni Nakare, ukhalhawaya Nlhuku aari ni uyo. Hiyaano phi o uhimiechesha mwaha wonkhaye waapannge awe ilhapo ya Uyahudi ni Uyerusalemu, weeviye awe wo ukhomelhelhiya vansalaabani. Nansho Nlhuku ahonhihimusha nihuku no neraru no wiiviya wawe, nkayampanga ooniye, kuhiwe wa attu onkhaye, ihikhalhe o uhimiechesha yaathanlhiye ni Nlhuku, hiyaano naalhilhie ni ummuriana kaanyuma yo uhihimmwa wawe unookhwani. “Nlhuku ahonilhehera wiira nihimiache Malhove Orera wa attu onkhaye, ni uhimiechesha wiira Yesu phi athanlhiye ni Nlhuku akhalhe owaahukumulha attu akumi ni attu akhwiilhe. Anamilhohi onkhaye yahonhimiechesha wiira kila ntu nohalha unrumelhelha noohiyereriya uwonya wawe wonkhaye wo machiri o nchina nawe.” Ikatema Napeturo vaari aya yuulhumachaka yayo malhove ayo, Iphumu ya Nlhuku ahaakhuruwelha onkhaye yeewelhelha yoyo nttenga uyo. Ayahudi o wiinelhiya unyawo o Uyafa yanrumelhenlhe Yesu yaawilhe vamoka ni Napeturo yahoshanga woona wiira Nlhuku ahaamiinelha machiri o Iphumu ya Nlhuku attu ahiri Ayahudi chiicho, ukhalhawaya yaheewa yuulhumachaka wo moolhumo anthimichaka Nlhuku. Vavawo Napeturo nkayeera, “Alha attu alha ahompochera Iphumu ya Nlhuku thoko chimpochenre ihu hiyaano. Chani, haawo ntu riyoothe o waachiichiha ahibatiiziye wo maashi?” Paahi, nkayaalhehera abatiiziye wo nchina na Yesu Kuristo. Yamalheke attu nkayaalhepelha wiira athepe ukhalha vavawo wo mahuku vakani. Akarumiya ni nlhoko wa attu akina yaari ilhapo yonkhaye yo Uyudea yaheewa wiira attu ahiri Ayahudi ni ayo ahopochera nlhove na Nlhuku. Paahi Napeturo vaarwelhe aya uhokolhia Uyerusalemu, ahochukulhachiya ni Ayahudi o wiinelhiya unyawo yeerelhiyaka, “Inyuva mwahorwaa ni ukhalha ni attu o uhiinelhiya unyawo ni ata ulhia mwahaalhiana! Vavawo Napeturo nkayaahimia wo uhivitha mwaha wo chittu chaapangeelhe ukhuma khalhayi, “Nihuku nimoka vaari aka Uyafa, kinari kinlhapelhaka Nlhuku, kahoona itora, kahoona ittu thoko ikuwo yuulhupalhe ikhuruwaka vathi ukhuma wiirimu inavarelhiye malhuto aya macheshe, nkayeeshiya vakhiviru ni mii. Kahothurumelha chinene nhina nkakoona ashinama o mieto micheshe o uhuwiya ni ashinama o umwiini, anaakooko ni ashinuni o uchulhu wiirimu. Yamalheke nkakeewa nlhove nikiirelhaka, ‘Napeturo munkwe, nhitheke, nlhieke.’ Nansho mii nkakeera, ‘Thithi, ittu iriyoothe yo nsheru ama yo unanara khinapatta mena ukelha umalhakuni waka.’ Nlhove nne nkaneewaniaa nkwaha wo nayelhi tho ukhuma wiirimu niiraka, ‘Nhinanarihe chittu chirerihilhe awe Nlhuku ukhalha chitakatifu.’ Yoyo mwaha uyo wahohokolhelha upangia vararu. Yamalheke chittu chonkhaye chapurulhelhiya tho wiirimu. Wo uhipicha, attu araru yaakhumme Ukaisariya, yaarumiye ukiweelha yahowa unupani waakhalha aka. Iphumu ya Nlhuku nkaakihimeria wiira kihikelhiye nipampa, kirweeke kaattukaneke. Nlhoko wa attu sita o Uyafa yahokittukana urwaa Ukaisariya. Ni wowo hii onkhaye va nahokelha unupani wa Nakonelio. “Nakonelio yahonihimeria chenre aya wo woona nnepa uneemenlhe nnupani mwaya ni weerelha, ‘Munrume ntu Uyafa mmwiihane ntu neehaniya Simoni, wo nchina nikina Peturo. Yoyo nouhimeriani malhove ni wo yayo malhove ayo inyuva ni inupa inyu yonkhaye nnowoopolhiya.’ Vaachokhonlhe aka tu wulhumacha, Iphumu ya Nlhuku ahaakhuruwelha thoko chaanikhuruwenlhe aya hii khalhayi valhe. Vavawo kahoopuwelha malhove yoolhumanche aya Athithi, ‘Nayohana yahabatiiza attu wo maashi, nansho mwaattiva nnobatiiziya wo Iphumu ya Nlhuku.’ Yakhalhaka Nlhuku hoona ihorera waavaha attu ahiri Ayahudi machiri anivanhe awe hii vaarumelhenlhe ihu Athithi Yesu Kuristo, chani, mii phi mpani ata kilhikache unvaanyiha Nlhuku?” Yeeweke yayo malhove ayo, nkayaahiya uvaanyiha, nkayanthimicha Nlhuku eeraka, “Nlhuku haavaha attu ahiri Ayahudi nipesha no ukhoroma apatte ukumi!” Attu akina yanrumelhenlhe Yesu yaamwarielhe wo nlhatu no ntwarusho waakhumelhenlhe ikatema veeviye aya Nastefano, yahorwaa Ufoinike ni Ukipro ni Uantiokiya ahimiachaka nttenga wa Nlhuku wa Ayahudi vekha ayaru. Nansho owiittucha akina yaari attu yaakhumme Ukipro ni Ukirene, yahorwaa Uantiokiya nkayaahimiacha yoyo nttenga uyo wa Ayahudi e Iyunani, yaahimiacheraka Malhove Orera anaacha Athithi Yesu. Machiri a Athithi yaari vamoka ni ayo ni attu enchi yahorumelhelha nkayaarukunuwelha Athithi. Yoyo mwaha uyo nkaweewania wa attu anrumelhenlhe Kuristo o Uyerusalemu. Paahi etu nkayaaruma Nabanaba arwee Uantiokiya. Vaaphilhe aya wowo ni woona Nlhuku chenre awe wo waavaha nnema attu, ahoteelhiya ni waakurumicha onkhaye wiira athepeke waakhulhuvelha Athithi wo nrima waya wonkhaye. Nabanaba yaari ntu o nrima woombone, aachariye Iphumu ya Nlhuku ni o upisha nrima. Nlhoko mwinchi wa attu nkawaarukunuwelha Athithi. Yamalheke Nabanaba nkayaarwaa Utaso uwaaviani Nasauli. Vaavitunlhe aya nkayaawiiha Uantiokiya ni ayo onkhaye oyelhi nkayaakhalha vamoka ni attu alhe wo umalhaka iyaakha, yeettuchihaka nlhoko mulhupalhe wa attu anrumelhenlhe Kuristo, yaari wowo Uantiokiya uwo owiittucha vaachokhonlhe aya wiihaniya Akuristo. Yeyo ikatema, anamilhohi akina a Nlhuku yahorwaa Uantiokiya akhumaka Uyerusalemu. Paahi, mmoka aya eehaniya Naagabo aheemelha. Ni wo machiri o Iphumu ya Nlhuku nkaayalhohera wiira unookhalha ikuruna ilhapo yonkhaye. Yeyo ikuruna iyo yaakhumelhenlhe ikatema Nakilaudiyo vaatawara aya. Akuristo o Uantiokiya nkayaalhakelha wiira kila mmoka chooria arweehe ittu iriyoothe yo waakavihera nlhoko wa owiittucha ashikhunanaya anokhalha Uyudea. Nkayaapanga chiicho, nkayaaruma Nabanaba ni Nasauli urweeha nchurukhu wa ashulhupalhe. Yeyo ikatema iyo, Amwene Naherode yahochokholha waatwarusha attu anrumelhenlhe Kuristo. Nkayaavara Nayakhobo ahima aya Nayohana wiira eeviye wo uphanga. Yooneke wiira yoyo mwaha uyo uhaachivelha Ayahudi, nkayaavara ni Napeturo. Chechiyo chaapangeelhe ikatema yo isikuukuu yo mikatte cho uhihelhiya ihengedure. Napeturo avariyeke ahokushiya mpaka ujeerani nkayaalhitelhelhiya ni milhoko micheshe cha attu olhita acheshe acheshe. Naherode yaalhakenlhe waakumiha vapuwani aviraka Pasaka. Napeturo vaari aya anattukiye, attu anrumelhenlhe Kuristo yaari alhapelhaka wa Nlhuku, wo nrima wo ukhulhuvelha chinene. Uhiyu, nihinaaya nihuku naathanana aya Naherode waakumiha Napeturo upuwani wiira ahukumulhiye, Napeturo yaari anarumpe variyari yo manyaasikari olhita elhi anattukelhelhiye mittondoro miilhi. Olhita akina yaari alhitaka nlhako. Wo uhikhulhuvelhiya, nnepa wa Athithi nkawaakhumelhelha vaarumpe aya Napeturo ni nthuko nkawaamwalhia ichuumba yo ijera ilhe. Nnepa wo wiirimu wa Nlhuku nkawaakwakwanya Napeturo vanikhathani nkawaawusha wiiraka, “Mwaakuvie! Munkwe!” Vavawo vavawo mittondoro chaattukiye aya mmiononi nkachaakwatuwa nkachaamora vathi. Nnepa nkaweerelha, “Mwiittukeke nchako inyu, mmwareke iratu chinyu.” Napeturo nkayaapanga chiicho. Nnepa ulhe nkaweerelha, “Mmwareke mwiinjiro inyu, nkittwareke.” Napeturo nkayaattwara nnepa wo wiirimu ulhe ukhuma ujeerani ahichuwelhaka wiira yayo anopanga nnepa ayo yaari ye ikeekhene, yaari yaanyiheraka wiira anowiiraka ulhoha. Nkayaavira olhita o upacha ni onayelhi nkayaaphiya nlhako wo umalhihera wo iyuuma wo ukelhelha vawani. Nlhako uyo nkawaahulhia nneeneru, ni ayo nkayaakhuma vathe. Nkayaarwaa yeetaka mphironi, ni ahiwehereraka nnepa ulhe nkawaahiya Napeturo. Vavawo Napeturo nkayaachuwelha chaakhumelhenlhe, nkayeera, “Vano kihochuwelha we ikekhiaye wiira Athithi ahonruma nnepa aya nkaakoopolha mmiononi mu Naherode ni mwaha wonkhaye waawehereriya ni Ayahudi.” Yachuwelheke chiicho nkayaarwaa mpaka unupani wa Amariamu anumwanaya Nayohana aneehaniya Namako. Mommo attu enchi yaari anathothokanne anlhapelhaka Nlhuku. Napeturo nkayaahodisha vankhorani. Karumiya mmoka mwalhi eehaniya Roda, nkaarwa vankhorani uwaakhulhani. Mwalhi uyo nkaachuwelha nlhove ni Napeturo nkaateelhiya chinene. Nkaahiya uhulha nlhako ulhe, nkaattimakelha mpaani ni weerelha attu wiira Napeturo yaari vathe vawo ahoweemelha vankhorani. Attu nkayaamwaakhulha, “Nri ni ihalhahalha!” Nansho mwalhi uyo nkaathepa uminda wiira phi Napeturo anene. Ni ayo nkayeera, “Yoyo nnepa aya.” Yeyo ikatema iyo Napeturo yaari athepaka uhodisha vankhorani. Vavawo attu nkayaarwaa ni uhulha nkhora, nkayoona Napeturo nkayomiya uwanoni. Napeturo nkayaathonyera nikokho attu wiira amaalhe, nkayaahimiacha Athithi chinre aya wo waakumiha ujeerani. Yamalheke nkayaalhehera wiira arwehelhiye nttenga Nayakhobo ni ashilhoko ihu anrumelhenlhe Kuristo akina, achuwelhe yoyo mwaha uyo. Napeturo nkayaathama nkayaarwaa vakittu vakina. Washeeke, attu olhita yahokelhiya nipampa chinene wo ahichuwelhaka mwaha waapantte Napeturo. Naherode nkayaalhehera wiira Napeturo yaaviye, nansho khayooniye. Paahi nkayaalhehera wiira olhita alhe akohakohiye ni ulhehera wiira eeviye. Paahi Naherode nkayaathama Uyudea nkayarwaa Ukaisariya nkayaakhalha wowo. Naherode ahorushiya chinene ni attu o Utiro ni attu o Usidoni. Paahi milhoko cha attu o chechiyo ilhapo chiyo yahorweha nttenga wo waapepecha. Nkayaachokholha wo waapatta Nabulasto emelhelha inupa ya Amwene, wiira aakavihe. Nkayaarwaa u Naherode ulhepelhani mwaha wo waathaniya, ukhalhawaya ilhapo chaya chaakhulhuvelha cholhia chaakhuma ilhapo ya amwene ayo. Nkanaathanlhiya nihuku no wuulhumana. Naherode nkayaawa anawarenlhe ikuwo chaya cho utawara. Nkaakhalhelha ihiche aya yo umwene, nkoolhumana attu. Attu nkayaakhuwelha eeraka, “Mmoka o milhuku phi noolhumacha, kahena ntu.” Vavawo nnepa wa Athithi nkawaawulhusha Naherode vathi ukhalhawaya khayammanhe Nlhuku nthimicho, nansho ntu. Nkayaaveethachiya ni ashimwettu nkayaakhwa. Nansho nlhove na Nlhuku nkanaathepa uwanelha. Nabanaba ni Nasauli nkayaamalhiha ntheko aya Uyerusalemu, nkayaahokolhia yaakushaka Nayohana aneehaniya Namako. Munlhokoni mwa attu anrumelhenlhe Kuristo o Uantiokiya yahokhalha akina yaari anamilhohi ni owiittuchiha, Nabanaba ni Nasimeoni aneehaniya Oriipa ni Nalukiyo o Ukirene ni Nasauli ni Namanaeni yaalhelhiye vamoka ni Naherode Antipasi. Nihuku nimoka vaari aya yaalhapelhaka Athithi ni uttuka, Iphumu ya Nlhuku nkeerelha, “Nkeeshereke Nabanaba ni Nasauli apange ntheko weehanenlhe aka.” Nkaayaattuka ni unlhapelha Nlhuku, nkayeeshera miono, nkayaahiya arwaacheke apange ntheko wo uhimiacha Malhove Orera a Nlhuku. Nabanaba ni Nasauli yahorwaa iwani yo Useleukiya waarumiye aya ni Iphumu ya Nlhuku. Uthama wowo yahowelha mmeelini nkayaarwaa u ichirumba yo Ukipro. Yaphiyeke iwani yo Usalami yahohimiacha Nlhove na Nlhuku mu inupa cho unlhapelha Nlhuku cha Ayahudi. Nayohana eehaniya Namako yaari phi anamitheko aakaviha munthekoni mwaya. Nkayaalhapuwa ukhopelhelhe nkayaaphiya Upafo. Wowo nkayamphwanya ntu mmoka namihapo Nyahudi namilhohi o woothacha eehaniya Bariyesu. Yoyo aari ampwana a Segiyo Paolo, ntu o irusho chinene aatawara yeyo ichirumba iyo. Segiyo Paolo aheehana Nabanaba ni Nasauli wiira awe eewa nlhove na Nlhuku. Nansho yayo ahovingiya ni nkhwiri o mihapo Elima, thoko cheehaniya awe we Igiriki. Yoyo aholhikacha untiyelhelha Segiyo Paolo hiwe aapisha nrima ni urumelhelha Nlhove na Nlhuku. Paahi, Nasauli aneehaniya Napaolo, uno anachariye ni Iphumu ya Nlhuku, nkayammweha chinene yoyo nkhwiri uyo, nkayaamwiirelha, “Uwe mwaana a Nakare! Inyu nnovinga kila ittu iriyoothe irii yo ikekhiaye. Nhochara uhilhoka wo kila iphiro. Nnaathepiacha attu kila ikatema wiira ikeekhene ya Athithi iri yo wookolhia! Moono wa Athithi unowaatani, nnookhalha ohoona ni inyu khannoona nchuwa wo mahuku.” Vavawovavawo Elima nkaakelhiya naawiriphi mmiithoni nkoocheelha woona, nkeeta uno amwaaviaka ntu o ummara moono. Ntawara o iwani ulhe ooneke chikhumelhenlhe, nkaarumelhelha, ukhalhawaya aari noomiye uwanoni veewa awe meettuchiho a Athithi. Napaolo ni akhunanaya yahothama Upafo nkayaawelha mmeelini nkayarwaa Uperga ilhapo yo Upamfiliya. Wowo Nayohana aneehaniya Namako ahaahiya akhunanaya, nkayaahokolhia Uyerusalemu. Nabanaba ni Napaolo nkayaathama Uperga nkayaaphiya Uantiokiya yo Upisidiya. Nihuku no Wiittuwa nkayaarwaa inupa yo unlhapelha Nlhuku ya Ayahudi nkayaakhalha. Yamalheke ushomiya ikitabu yo Malhehero a ashinna Musa ni malhove a anamilhohi a Nlhuku, olhupalhe eemelhelha inupa yo unlhapelha Nlhuku ilhe nkayaarwehelha nttenga, “Ashilhoko ihu, yakhalhaka nhanaa nttenga uriyoothe wo waavaha attu nrima, muulhumacheke.” Napaolo nkayeemelha nkayaapungelha attu moono, nkayaachokholha wulhumacha, “Aisraeli nanaka ni attu ahiri Ayahudi nnonthimicha Nlhuku, nkiiwelhelheke! Nlhuku a attu o Uisraeli ahaathanlha manyaapwiiya ihu, nkaapanga ukhalha ilhapo yuulhupalhe vaari aya upottani Umisri. Nlhuku ahaathamiha Umisri wo machiri awe moolhupalhe, ni wo iyaakha makhumi ncheshe ahaavilhelha uthakoni ulhe. Ahorimeelhiha ilhapo saba cha attu yaakhalhelha ilhapo yo Ukanaani nkaapanga ukhalha ilhapo ya attu awe. Yayo onkhaye yaapangelhe iyaakha imia ncheshe ni makhumi nthanu. “Nkayaavaha owaahukumulha o waaholhelha mpaka ikatema ya anamilhohi Nasamweli. Vavawo yavekelheke umpatta mwene, Nlhuku nkaavaha Sauli, mwaana a Naakishi ntu o nikosho ni Nabenyamini, ukhalha mwene wo iyaakha makhumi ncheshe. Yaathamiheke Nasauli, Nlhuku ahaathanlha Adaudi ukhalha mwene aya. Nlhuku aathanlhe wo uhimiechesha vachulhu aya, ‘Kihomwoona Daudi mwaana a Nayese, ntu nokiteelhiha nrima aka nohalha upangacha chittu chonkhaye chinothanana aka upanga.’ ” “Nhina iyari ya Adaudi, Nlhuku ahaawiihera attu o Uisraeli Moopolhi, phi Yesu thoko chaalhehilhe awe. Yesu hinaaya uchokholha ntheko awe, Nayohana yahaahimiachera mwaha wo ukhoroma attu onkhaye o Uisraeli, ahiye uwonya waya abatiiziye. Nayohana vaari aya amalhihaka ntheko aya, nkayeerelha attu, Nnaanyihera wiira mii phi Kuristo? Mena! Mii kakihiwe. Nansho mwiiwelhelheke, Yoyo noowa utulhi waka ni mii kihiphwanelhiyaka ata unrulha ikwakwata mmietoni mwawe. “Ashilhoko aka, Aisraeli nanaka, o nihimo ni Aburahimu ni attu nhiri Ayahudi onkhaye nnonthimicha Nlhuku, ulha nttenga wo noopo ulha uhowiihiya uwanihu! Ukhalhawaya attu o Uyerusalemu ni aholhelhi aya khayanchuwenlhe wiira Yoyo phi Moopolhi, mena khayaachuwenlhe malhove a anamilhohi anoshomiya kila Nihuku no Wiittuwa. Ata chiicho yahopanga malhove a anamilhohi atimire wo unhukumulha Yesu wiiviya. Inakhalhaka khayaapantte nlhatu uriyoothe waaphwanenlhe umwiiva, yahaavekelha Napilato wiira anhukumulhe Yesu eeviye. Vaamalhinhe aya upanga thoko chilhepiye ni Malhove Matakatifu chimwaaka, ahonkurusha vansalaabani, nkayamweesha nnihiyeni. Nansho Nlhuku ahonhihimusha nnookhwani, ni wo mahuku menchi ahaakhumelhelha attu aattukanne awe ukhuma Ugalilaya mpaka Uyerusalemu. Ni yayo vano phi nohimiechesha wa attu o Israeli. Ni hii nihowa vaa niuhimiachereni mwaatti Malhove Orera, Nlhuku aalhehire awe manyaapwiiya ihu wiira, Nlhuku nowaapangelha, anipangelhaka vano hii nirii iyari aya wo unhihimusha Yesu muukumini. Thoko malhove o izaburi yo nayelhi chineera aya, ‘Uweva phi Mwaamwanaka, lhelho mii phi Athumwana.’ Nlhuku enre cho vachulhu mwaha wo unhihimusha, wiira khanonta umahiyeni, ‘Kinouvaha nnema wo utakatifu wo ukhulhuvelhiya kaalhenhe aka Adaudi.’ Tho nlhako nkina wo izaburi uneera, ‘Nlhuku khannonhiya karumiya awe matakatifu ontilhe umahiyeni.’ Ulha nohimiya ulha kahiwe Adaudi. Ukhalhawaya Adaudi ahotimiriha ntheko wo mattunelho a Nlhuku wo ikatema aya, nkayaarimeelha ni uvithiya wo waatamana ni manyaapwiiya aya, iruttu aya nkayonta nnihiyeni. Nansho uyo Yesu aahihimushiye ni Nlhuku uyo, khontilhe. “Paahi etu ashilhoko aka nchuwelheke wiira, wo iphiro awe Yesu uyo, nttenga unolhehera uhiyereriya uwonya unoohimiachiya uwaninyu vano. Ntu riyoothe nonrumelhelha Yesu, noohiyereriya milhatu chawe chonkhaye, ittu yahooriya upangiya ni Malhehero a ashinna Musa. Mwiishungeke etu, nhiwe mwaawulhuwelha mwaahimiye ni anamilhohi a Nlhuku. ‘Mwiiwelhelheke inyu mwaatti o nihambu va. Nshangeke ni upotera! Ukhalhawaya ittu kinopanga aka lhelho ilha, phi ittu ihinorumelhelha inyu, ata mwanahimeriyaka chani!’ ” Napaolo ni Nabanaba vaakhuma aya nnupani mwo lhapelha mmo, yaholhalheiya wiira awe tho Nihuku no Wiittuwa naattwara, awe aahimiachera attu chinene yoyo mwaha uyo. Nkutaano vaamanlhe aya wi inupa yo unlhapelha Nlhuku, nkutiro wa Ayahudi enchi ni attu ahiri Ayahudi yeettuchilhe idini ya Ayahudi, yahaattwara Napaolo ni Nabanaba. Akarumiya nkayaarerihana ni waahelha nrima wiira athepeke ukhalha akhulhuvelhelhaka nnema wa Nlhuku. Nihuku no Wiittuwa naatwara, kila ntu o iwani iyo ahowa wiiwelhelha nlhove na Athithi. Ayahudi vonne aya nlhoko wa attu, nkayaakelhiya ihache, nkayaavinga malhove olhumachiya ni Napaolo nkayaaruwana. Nansho inakhalhaka chiicho etu, Napaolo ni Nabanaba yahoolhumacha wo machiri chinene, eeraka, “Nhochuwelha wiira yaari lazima nlhove na Nlhuku nichokholheke uhimiachiya uwaninyu mwaatti, nansho ukhalhawaya mwahokhota mwiichonaka wiira khamphwanelhiye ukumi wo uhimalha, ninouhiyani ni urwaa wa attu ahiri Ayahudi. Ukhalhawaya Athithi ahonilhehera wiira, ‘Kihoweeshani inyuva ukhalha nthuko wa ahiri Ayahudi, wiira attu oopolhiye velhaponi voothe.’ ” Attu ahiri Ayahudi veewilhe aya yahoteelhiya, nkayaatotopelha wiira nlhove na Athithi noombone, ni attu yaathanlhiye upatta ukumi wo uhimalha, nkayaarumelhelha. Nlhove ni Athithi nkanaawanelha mwonkhaye velhaponi vawo. Nansho Aholhelhi a Ayahudi yahaahelha ichimwa manyopani o nhakhu ahiri Ayahudi yanthimicha Nlhuku ni manyaalhopwana ochuwania o yeyo iwani iyo. Nkayaachokholha waatwarusha Napaolo ni Nabanaba, nkayoomolhacha athame vawani vawo. Paahi etu, akarumiya nkayaakukuttacha ntukurukhu nnyaani mwaya ikhalhaka iphiro yo waamuka, nkayaathamacha nkayaarwaa Uikoniyo. Owiittucha o Uantiokiya yaari anachariye mpuha ni Iphumu ya Nlhuku. Mwaha thoko yoyo wahokhumelhelha Uikoniyo Napaolo ni Nabanaba vaarwelhe aya wi inupa yo unlhapelha Nlhuku nkayoolhumacha malhove wo wiishipa mpaka mphingo mulhupalhe wa Ayahudi ni Ayunani yahorumelhelha. Nansho Ayahudi yahaarumelhenlhe yahowiiha ichimwa ni uphateelha mu nrimani mwa attu ahiri Ayahudi wiira yaapangelhe chittu cho uhilhoka ashilhoko ihu yaarumelhenlhe. Nansho Napaolo ni Nabanaba yaholhokelha wowo wo mahuku menchi. Nkayaaminda waahimiacha Athithi, wo uhimiechesha ikeekhene yo nttenga waahimianche aya waachaka nnema waya, wo wooriha upangacha cho ushangiha ni ithikineha. Attu o yeyo iwani iyo yahomwalhaanacha, akina alhutaanaka ni Ayahudi ni akina aattwaraka akarumiya. Paahi etu, attu akina ahiri Ayahudi vamoka ni Ayahudi akavihanaka ni aholhelhi aya, yaholhakelha waapangelha ichimwa akarumiya ayo yo waatakacha malhuku. Akarumiya vaachuwenlhe aya, yahottawelha Ulistra ni Uderbe, iwani cho Ulukaoniya ni iwani chaatamana. Nkayaahimiacha Malhove Orera wowo. Ahaawo ntu mmoka Ulistra, aari oheeta toka vaayariye awe ni anumwanawe. Yoyo ntu uyo aheewelhelha Napaolo vaahimiacha aya Malhove Orera. Napaolo nkayammweha wo miitho melhi, vonne aya wiira hanaa nrima wo ulhamihiya, ahokhuwelha amwiirelhaka, “Weemelheke ni mieto chao!” Ntu aremanre mieto uyo nkeemelha yeyo ikatema, nkaachokholha weeta. Nlhoko wa attu vonne aya ittu ipannge aya Napaolo, nkayaachokholha ukhuwelhacha wo nulhumo no Ulukaoniya, “Milhuku chinoonia thoko attu chihonikhuruwelha!” Nabanaba nkayaavahiya nchina nkayeehaniya Zeu, ni Napaolo nkayeehaniya Heme ukhalhawaya phi aaholhelha wulhumacha. Ni ayo opochera ishaani a nlhuku Zeu o inupa yo ulhapelha yaari vachereshere iwani ahowiiha madume o ing'ope ni maua uwiiha vaari nlhako mulhupalhe wo ukhelhelha vawani vawo. Anene ayo ni attu akina yaari athananaka waavaha isadaka akarumiya. Akarumiya Nabanaba ni Napaolo veewilhe aya, yahorulha miinjiro chaya cho nchulhu, nkayaatimakacha mpaka waari nlhoko wa attu nkayaakhuwelhacha, “Ashilhoko ihu, nlhatuni no wiira chiicho? Hii attu thoko chiri inyu mwaattiva! Nirii vaa uwa uuhimiacherani malhove Orera wiira nhiye ulhapelha isinyago chii, munrukunuwelhe Nlhuku ri nkumi. Nlhuku oopilhe irimu ni ilhapo ni ibahari ni chittu chonkhaye chiriwo. Khalhayi vawo Nlhuku ahohiya kila ilhapo ipange thoko chaathanana aya. Nansho inakhalhaka chiicho, Nlhuku kaahilhe wiihimiechesha wo upanga chittu choombone chinonipangelha awe, nourupelhani ipulha ukhuma wiirimu, nnooruweria nlhaalha vanaaya aya, nouvahani yolhia ni uuvahani mpuha mu nrimani mwinyu.” Nansho akarumiya anolhumachaka chiicho, ahovara ntheko mulhupalhe chinene wo waachiichiha attu waathimicha ni waavaha isadaka. Nansho yahowa Ayahudi akina yaakhumme Uantiokiya ilhapo yo Upisidiya ni Uikoniyo, nkaayaapatta attu o waalhuta moono. Nkayaatakacha Napaolo malhuku ni waapurulhelha mpaka vachereshere iwani yaanyiheraka wiira ahomalha ukhwa. Nansho owiittucha vaathukumanne aya ni waarukureria, ahonkwa nkayaahokolhia vawani. Waashelhe waya, Napaolo ni Nabanaba yahothama nkayaarwaa Uderbe. Napaolo ni Nabanaba vaamalhinhe aya uhimiacha Malhove Orera ni waapatta owiittucha enchi yaarumelhenlhe Uderbe, yahottuka nkwaha wo urwaa Uantiokiya avirelhaka Ulistra ni Uikoniyo. Yahaahelha nrima owiittucha o chechiyo iwani chiyo wiira avarecheshe nrima ni uhalha munrimani. Nkayeerelha, “Ihophwanelha hii onkhaye uvira iphiro cho ntwarusho wiira noorie ukelha mu Imwene ya Nlhuku.” Yahaathanlha ashulhupalhe o kila nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo wo nlhatu na attu anrumelhenlhe Yesu, ni wo unlhapelha Nlhuku ni uttuka wo uhilhia yolhia, nkayaahiya ashungiyaka ni Athithi yaarumelhelha aya. Amalheke uvira ilhapo cho Upisidiya ahophiya iwani yo Upamfiliya. Amalheke uhimiacha Malhove Orera iwani yo Uperga, yahorwaa Uatalia. Yathameke wowo yahorwaa wo imeli nkayaahokolhia Uantiokiya waapanche aya weeshiya mmathathani mwo nnema wa Nlhuku wo nlhatu no ntheko waatimiriha aya vano. Vaaphilhe aya Uantiokiya yaheesha nkutaano wo nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo no wowo, nkayaahimia nttenga wo mwaha waapannge awe Nlhuku nhina mwaya ni chenre awe wo waahulhelha attu ahiri Ayahudi nlhako wo upisha nrima. Nkayaalhokelha vamoka ni owiittucha wo mahuku menchi. Attu akina aakhumme Uyudea yahowa Uantiokiya nkayaachokholha weettuchiha nlhoko wa attu arumelhenlhe alhe eeraka, “Yakhalhaka khannenelhiya unyawo ulhikaana ni malhehero nipochenre ihu wa ashinna Musa, khannoopolhiya.” Napaolo ni Nabanaba yahovaanyihana ni attu vachulhu yoyo mwaha uyo chinene. Wamalheke ukohanachiya nkayooniya wiira Napaolo ni Nabanaba vamoka ni attu arumelhenlhe akina o Uantiokiya arwee Uyerusalemu uwoonani akarumiya ni ashulhupalhe o nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo wo yoyo nlhatu uyo. Paahi etu nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo nkanaalheeha, ni ayo vaavinre aya Ufoinike ni Usamariya yahaahimiachera attu mwaha wa attu ahiri Ayahudi arukunuwilhe unttwara Nlhuku. Yoyo mwaha uyo wahaateelhiha nrima chinene yayo attu ayo. Vaaphilhe aya Uyerusalemu, yahopocheriya ni attu anrumelhenlhe Kuristo vamoka ni akarumiya ni ashulhupalhe. Nkayaahimiachera mwaha wonkhaye Nlhuku waapannge awe wo iphiro aya. Nansho attu yaarumelhenlhe akina, o nkutiro wa Amafarisayo yaheemelha nkayeera, “Ihothananiya attu ahiri Ayahudi wiinelhiya unyawo ni wiittuchihiya Malhehero a ashinna Musa.” Akarumiya ni ashulhupalhe wahokumaaniya waarerihelha yoyo mwaha uyo. Waarerihiyeke chinene, Napeturo aheemelha nkayeera, “Ashilhoko aka, mwaatti nhochuwelha wiira wa pachenre aya vawo, Nlhuku ahokithanlha mii munlhokoni mwinyu wiira kihimiache Malhove Orera wa attu ahiri Ayahudi, wiira eewe ni urumelhelha. Nlhuku, nochuwelha mirima cha attu, ahohimiechesha wiira haapochera ni ayo wo waavaha Iphumu ya Nlhuku thoko chinre awe wo univaha ni hii. Khaamwalhaaninhe ittu iriyoothe variyari ihu ni yayo manyaattu ayo. Wo uchuwelha waya ahaahapiha mirima chaya. Vano etu, nlhatu waani no unlhikacha Nlhuku wo waatwichiriha owiittucha nsigo uhinooria ukushiya upachera wa manyaapwiiya ihu mena hii naashinene? Ihikhalhe chiicho mena! Nansho ninorumelhelha wiira, hii ninoopolhiya wo nnema wa Athithi Yesu.” Nlhoko wonkhaye wahomaalha shiriri, weewelhelha Nabanaba ni Napaolo vaahimiacha aya cho ushangiha ni ithikineha chaavahiye aya ni Nlhuku ni upanga wo miono chaya mwa attu ahiri Ayahudi. Vaamalhinhe aya wulhumacha, Nayakhobo ahoolhumacha wiira, “Mwaatti ashilhoko aka, nkakiiweni! Nasimoni ahohimia Nlhuku wo uchokholha chenre awe wo wachenjeukelha attu ahiri Ayahudi, aathanlhaka akina aya ukhalha attu awe. Malhove aahimiye ni anamilhohi anowiiwanana rata ni ulha mwaha ulha, thoko Malhove Matakatifu chineera aya ‘Athithi aneera, wamalhaka ulha mwaha ulha, kinoohokolhia ni utheka tho nrapatta na Adaudi niwulhuwilhe. Kinoolhokiha mathalha, Ni utheka tho wo machiri. Vavawo attu akina onkhaye ahalhenlhe yaavie Athithi, ni attu onkhaye ahiri Ayahudi keehanne aka ukhalha attu aka. Phi neera aya Athithi, apannge ulha mwaha ulha wiira uchuwaniee toka mahuku o uhimalha.’ ” Nayakhobo nkayaathepa wiira, “Paahi etu mwaatti, nlhove ninohukumulha aka phi nna, nihaahuvihache attu ahiri Ayahudi anonrukunuwelha Nlhuku. Nansho naarweehelheke iwarakha yo waahimeria wiira ahilhie cholhia chinyalhihiye wo ulhapelhelhiya isinyago, ahiwehewehe mwaha wo ishembwere, ni uhiya ulhia inama ya ashinama achipulhiye ishiko mena ahiwurie iphome. Ukhalhawaya Malhehero a ashinna Musa ihohimiachiya wo mahuku menchi mmanupani mwo unlhapelha Nlhuku kila Nihuku no Wiittuwa, ni malhove aya anoshomiya kila iwani.” Akarumiya ni ashulhupalhe ni nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo onkhaye yahaathanlha attu akina munlhokoni mwaya ni waaruma Uantiokiya vamoka ni Napaolo ni Nabanaba. Nkayaathanlha attu elhi yaarumelhelhiya ni attu, Nayuda aneehaniya Barsaba ni Nasila. Nkayaavaha iwarakha yeera, “Hii, akarumiya vamoka ni ashulhupalhe, manyonninyu, ninoowiha isalamu wa ashilhoko ihu ahiri Ayahudi anokhalha Uantiokiya ni Usiriya ni Ukilikiya. Niheewa wiira attu akhwawe aakhumme uwanihu uno ahowa nkayoothemwihani wo malhove aya anaacha mwaha wo wiinelhiya unyawo, nkayoohelhani nipampa. Nansho hii khanaarumme ahimiache chiicho. Paahi etu, nihokumaana ni woona mbaya waathanlha akarumiya akina ni waaruma uwaninyu. Anowa vamoka ni manyampwana anaattuna ihu Nabanaba ni Napaolo. Yayo phi attu akuminhe ukumi aya wo uhimiechesha nchina na Athithi Yesu Kuristo. Ninowaaruma tho, Nayuda ni Nasila anowa uuhimeriani mwaatti mwaha thoko nilhemmpe ihu muwarakhani. Paahi, Iphumu ya Nlhuku ni hii nihorumelhelha wiira nihiurieni tho misigo cho uthepa ulha mwaha ulha, nhilhie cholhia chikumihiye ishaani chilhapelhiye isinyago, nhiwurie iphome, nhinkhuure mwannama chipulhiye ishiko, mena nhiwehewehe mwaha wo ishembwere. Inookhalha mwoomboneru mwashembaka upanga chechiyo chittu chiyo. Kwaheri, nihomalhiha!” Akarumiya nkayaalheehiya, nkayaarwaa Uantiokiya. Wowo yaheehaniha nkutaano wo nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo, nkayaavaha iwarakha iyo. Vaashomiye aya, malhove yahaaahelha mirima attu, nkayaateelhachiya chinene. Nayuda ni Nasila yaari ni ayo anamilhohi a Nlhuku, yahoopa mwaha chinene ni yayo manyaattu ashilhoko ihu ayo, aahelhaka nrima ni waalhipiha. Alhokelheke wo mahuku, yaholheehiya ni ashilhoko o Uantiokiya wo woopelhiya mpuha, nkayaahokolhia waarumiye aya. Nansho Nasila aahanlhe wowo. Napaolo ni Nabanaba yahokhalha Uantiokiya wo mahuku, nkayeettuchiha ni uhimiacha wa attu nlhove na Athithi, vamoka ni attu akina enchi. Yavireke mahuku, Napaolo nkayeerelha Nabanaba, “Nngwee etu nihokolhie neetelhelhe achihima ihu iwani chaahimianche ihu nlhove na Athithi, noonecheshe chineera aya wo uthepa.” Nabanaba yaari athananaka waattukana Nayohana Mako. Nansho Napaolo khayaattunne waattukana Namako, ukhalhawaya yayo ahokhota waakaviha mitheko chaya ni waahiya Upamfiliya. Paahi nkayaakhulhanacha ashineneru chinene, nkayaamwalhaanacha. Nabanaba nkayaakusha Namako nkayaawelha mmeelini nkayaarwaa Ukipro. Nansho Napaolo nkayaathanlha Nasila. Nkayaathama alhepelhelhiyaka ni nlhoko ulhe ni weeshiya muushungiyani mwo nnema wa Athithi, nkayaathama. Munkwahani mwaya yahorwaa Usiriya ni Ukilikiya, alhipihachaka milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo. Napaolo yahorwaa Uderbe ni Ulistra, waakhalha awe owiittucha mmoka eehaniya Timotheo. Anumwanawe yoyo aari Ayahudi anrumelhenlhe Kuristo, nansho athumwanawe aari Ayunani. Timotheo ari ntu ahimiecheshiye ni attu anrumelhenlhe Kuristo onkhaye o Ulistra ni Uikoniyo. Napaolo yahothanana unttukana Timotheo munkwahani, paahi etu nkayaamwiinelha unyawo. Yaapannge chiicho ukhalhawaya Ayahudi yaakhalha yeyo ilhapo iyo yahochuwelha wiira athumwanawe aari Ayunani. Vaavira aya mmawani mmwe yahaavaha attu malhehero aahukumulhiye ni akarumiya ni ashulhupalhe o Uyerusalemu, yaakurumichaka wiira avarecheshe. Paahi etu, attu anrumelhenlhe Kuristo nkayaathepa ukhomaalha nrima chinene, ni attu yaarumelhelha nkayaathepa wunchereria kila nihuku. Nkayaarwaa aviraka iwani cho Ufirigiya ni Ugalatiya ukhalhawaya Iphumu ya Nlhuku ahaachiichiha uhimiacha nttenga wa Athithi iwani yo Uasiya. Yaphiyeke miinano cho Umisiya, yaholhikacha urwaa iwani yo Ubithiniya, nansho Iphumu ya Yesu yahaachiichiha. Nkayaavira Umisiya, nkayarwaa mpaka Utroa. Uhiyu waya, Napaolo nkayamwoona ntorani ntu mmoka o Umakedoniya howeemelha aalhepelhaka wiira, “Nlhapuwe, mmwe Umakedoniya, mmwe mwaanikaviha!” Napaolo yamalheke woona yoyo ntora uyo, aheechesha rata urwaa Umakedoniya wo uhipicha, ukhalhawaya nahoona ikekhiaye wiira Nlhuku honiihana naahimiachere Malhove Orera attu o wowo. Nahothama Utroa, nkanaawelha mmelini urwaa nhina ilhapo mpaka Usamotrake. Waashelhe waya nkanaaphiya Uneapoli. Vaathamme ihu wowo, nahorwaa mpaka Ufilipi, iwani yuulhupalhe yo Umakedoniya, yaatawariya ni Arumi. Nahokhalha yeyo iwani iyo wo mahuku. Nihuku no Wiittuwa nahothama nkanarwaa uchereshere iwani umwoolhokoni, vakittu vaanyihenre ihu wiira Ayahudi yanokumaana unlhapelha Nlhuku. Nahokhalha nkanoolhumacha ni manyopani yaakumanne vavawo. Amoka o manyopani yaaniiwelhelha yaari eehaniya Naridiya, opani anthimicha Nlhuku, anenchi o Uthiatira, aapanga ntheko wo uchurusha ikuwo cho nhakhu mwinchi. Athithi yahotukulha nrima aya nkayaapochera malhove yaahimiachiya ni Napaolo alhe. Yamalheke ubatiiziya vamoka ni manyaalhoko aya, yahonilhalhia uwannyaya eeraka, “Yakhalhaka we ikeekhene nhochuwelha wiira mii kinowaarumelhelha Athithi, mmweeke mwaakhalha uwannyaka.” Nkayaanipepecha wiira nirwee. Nihuku nimoka vaari ihu nirwaaka vakittu vo unlhapelha Nlhuku, nahonkhumaana mwalhi mmoka namitheko aari ni nshoka no unanara nammaha wooria umoopa nttiti. Yoyo nttiti uyo waari waapattelhaka apwiiya awe nchurukhu mwinchi. Yoyo mwalhi uyo ahaattwara Napaolo anyakhulhaka eeraka, “Alha attu alha phi akarumiya a Nlhuku Mulhupalhe! Anowiittuchihani chinohalha inyu woopolhiya!” Nkaaninyakulha chiicho mahuku menchi, mpaka Napaolo nkayaarushiya, nkayanrukunuwelha nkayaachachera nshoka nne, “Kinoulheherani wo nchina na Yesu Kuristo munthame ulha mwalhi ulha!” Yeyo ikatema nshoka nkanaanthama. Ashinene yanruma mwalhi ulhe yooneke wiira yaakhulhuvelha aya upatta nhakhu ilhe ihomalha, yahaavara Napaolo ni Nasila. Nkayaakwekhweremiha mpaka va ipuwa uholho wa aholhelhi. Nkayaarweha milhatu wa aholhelhi Arumi eeraka, “Alha Ayahudi alha ahopanga injarare vawanihuva. Aneettuchiha meettuchiho ahinaathana ni ikekhia ihu. Hii Arumi va nihochiichihiya wiira nihirumelhelhe mena uttwarattwara yayo.” Nlhoko wa attu nkawaalhutaana waatwarusha Napaolo ni Nasila. Aholhelhi alhe nkayaarulha ikuwo Napaolo ni Nasila, nkayaalhehera wiira yaatiye mikwaju. Yamalheke waatiya chinene nkayeeshiya ujeerani ni olhitelhelha nkaalheheriya wiira yaashunge chinene. Wo uvarechesha malhehero alhe, olhita alhe nkayeesha Napaolo ni Nasila ichuumba yo nhina ujeerani ni waattukelhelha mieto chaya wo nkhukhulhu mulhupalhe. Uhiyu iriyari Napaolo ni Nasila yaari anlhapelhaka Nlhuku ni wiipa ichipo cho unthimicha Nlhuku, uno attu aattukiye nanaya ewelhelhaka. Wo uhikhulhuvelhiya, ilhapo nkayaatetemelha ni utikhinya nsingi wo ijeera. Yeyo ikatema milhako cho ijera nkachaahulhia ni mittondoro chaattukachiye aya nkachaakwatuwacha. Olhita ijera olhupalhe yonkweke, nkayoona wiira milhako cho ijera chihohulhiya, yahaanyihera wiira attukiye onkhaye ahottawacha, paahi etu yahotholholha uphanga aya nkayaathanana wiichiiva. Nansho Napaolo nkayaakhuwelha wo nlhove nulhupalhe, “Nhiichiive mwaanene! Hii onkhaye nirii va!” Olhita aholhelhi nkayaavekelha wiira iwiihiye ikhandiri, nkaattimakelha mpaani, nkeewulhusha vamietoni va Napaolo ni Nasila uno athukumelhaka wo woova. Paahi nkaakumiha vathe, nkaakoha, “Manyaapwiiya, kipangekeni etu kipatte woopolhiya?” Napaolo ni Nasila nkayaamwaakhulha, eeraka, “Mwaarumelhelheke Athithi Yesu ni inyu nnowoopolhiya vamoka ni inupa inyu yonkhaye.” Napaolo ni Nasila nkayaahimiachera nlhove ni Athithi, ayo vamoka ni ashilhoko aya. Yoyo uhiyu, olhita olhupalhe alhe nkaakusha Napaolo ni Nasila nkaahapihacha makhwata aya. Amalhiheke, yoyo vamoka ni manyaalhoko awe onkhaye nkayaabatiiziya. Yamalheke vavawo nkaakusha Napaolo ni Nasila uwannyawe, nkaavaha yolhia. Uyo ni manyaalhoko awe nkayaattapelhelha chinene, ukhalhawaya vano yahonrumelhelha Nlhuku. Waashelhe waya aholhelhi Arumi alhe nkayaaruma attu aya eerelhaka, “Mwaathaphulheke attu alhe.” Olhita ijera olhupalhe alhe nkaahimeria Napaolo, “Aholhelhi ahoruma nttenga wiira nttukulhiye. Vano nkhumeke nrweeke wo mpuha.” Nansho Napaolo nkayaakhulha eeraka, “Inakhalhaka khanaattekilhe ittu iriyoothe, yahonaata mikwaju vapuwani uno ni hii ninari anenchi o Urumi! Tho yahoneesha mpaani, vano anothanana unihiyerera wo nivitho. Khiyooriaka mena! Aweeke yayo ashinene ayo va anihulhelheke.” Olhita olhupalhe alhe nkayaahimeria aholhelhi o Urumi yayo malhove ayo ni ayo yeeweke wiira Napaolo ni Nasila yaari anenchi o Urumi, yahoova chinene. Paahi nkayaarwaa uwaavarani mweto, vaamanlhe aya waakumiha mpaani nkayeerelha wiira athame yelhe iwani ilhe. Napaolo ni Nasila yahokhuma ujeerani nkayaarwaa uwani u Naridiya. Wowo yahokumaana ni attu anrumelhenlhe Kuristo. Yamalheke woopa mwaha ni nlhoko ulhe wo malhove o waavaha nrima, nkayaathama. Napaolo ni Nasila nkayaarwaa aviraka iwani cho Uamfipoli ni Uapoloniya mpaka Uthesalonike, waari aya inupa yo unlhapelha Nlhuku ya Ayahudi. Thoko chenre aya wo ulhemalhelha, Napaolo yahorwaa unupani wo unlhapelha Nlhuku. Ni wo Mahuku Owiittuwa mararu ahoopana attu mwaha unaacha Malhove Matakatifu. Ahohimiacha ni wooniha wiira Kuristo ahophwanelhiya wiira atwarushiye ni uhihimmwa unookhwani ahimiaka wiira, “Yesu kinonhimiacha aka phi Kuristo Moopolhi thanlhiye ni Nlhuku.” Akina yahorumelhelha nkayaalhutaana ni Napaolo ni Nasila. Tho, nlhoko mulhupalhe wa Ayunani yanthimicha Nlhuku vamoka ni manyaathiyana enchi o nhakhu, yaholhutaana ni ayo. Nansho Ayahudi akina nkayaakelhiya ihache, nkayaalhatulha attu o uhilhoka, nkayeesha nkutaano wo nlhatu wo utharamulha injarare iwani yonkhaye. Nkayaakelha unupani wa Nayasoni akhulhuvelhaka wiira anokowaapatta Napaolo ni Nasila yaawiihe upuwani. Nansho khayaapantte, paahi etu nkayaakweremiha Nayasoni vamoka ni ashilhoko akina mpaka wa aholhelhi o iwani, uno anyakulhachaka wiira, “Alha attu alha anootindaniha ilhapo yonkhaye ni vano arii vawanihuva. Ni Nayasoni ahaapochera uwannyaya. Ni ayo onkhaye anopanga mwaha uhinaathana ni malheheriyo a Akaisari, eeraka eti, hawo mwene nkina, neehaniya Yesu.” Wo yayo malhove ayo yahaahelha ichuku aholhelhi o iwani ni attu onkhaye. Aholhelhi nkayaalhiviha Nayasoni ni akhunanaya nchurukhu wiira ahiyereriye, yalhiveke yahohiiya arwaache. Uhiyu, nlhoko wa attu arumelhenlhe nkayaakurumicha Napaolo ni Nasila arwee Ubereya. Vaaphiilhe aya wowo nkayarwaa inupa yo unlhapelha Nlhuku ya Ayahudi. Attu o wowo yaari owiiwelhelha chinene waapwaha attu o Uthesalonike alhe. Yahopochera nttenga wo wiiwelhelha chinene, nkayaawehaweha Malhove Matakatifu kila nihuku wiira yoone akhalhaka alhe yaahimiachiya ni Napaolo ni Nasila yaari ye ikeekhene. Attu enchi yahorumelhelha tho manyaathiyana Ayunani o nhakhu ni manyaalhopwana e Iyunani yahorumelhelha chiicho. Nansho Ayahudi o Uthesalonike yeeweke wiira Napaolo yaari ahimiachaka nlhove na Nlhuku Ubereya, yahorwaa wowo, nkayaatharamulha injarare ni waathunalhiha milhoko cha attu. Nlhoko wa attu aarumelhenlhe alhe nkayaavelheelha Napaolo wo waakuva urwaa umbwaani nansho Nasila ni Natimotheo nkayaahalha Ubereya. Attu yaavelhenlhe Napaolo alhe nkayaarwaa vamoka ni ayo mpaka Uathene. Yamalheke nkayaahokolhia ni malhehero ukhuma u Napaolo wiira Nasila ni Natimotheo arwee yaattware wo waakuva chinooria aya. Napaolo vaari aya yaalhitelhelhaka Nasila ni Natimotheo Uathene, nrima aya nkawaarushiya chinene voonilhe aya iwani yonkhaye inachanre isinyago cho milhuku. Yahoolhumana Ayahudi ni attu akina yanthimicha Nlhuku nnupani mwo unlhapelha Nlhuku, ni kila nihuku yaari olhumanaka vakittu vapangiya maronda ni attu onkhaye yaakhumelhenlhe. Attu akina yaattwara meettuchiho o Epikuro ni o Stoiki yahovaanyihanana ni ayo. Akina aya yeera, “Nothanana uhimiani ulha o upwesha mahulha ulha?” Akina aya nkayaakhulha, “Inowoonia thoko wiira nohimiacha malhove anaacha milhuku chilheto.” Yoolhumanche chiicho ukhalhawaya Napaolo yaahimiacha vachulhu ya Yesu ni vachulhu yo uhihimmwa. Paahi etu, nkayaakusha Napaolo, nkayaarweha wiipuwa yeehaniya Areopago, eeraka, “Ninothanana uchuwelha ulha mwaha wo naanano nnohimiacha inyu ulha. Nihowiiwani muulhumachaka chittu chilheto. Ninoothanana uchuwelha maana ya phi ishiyani.” Anenchi o Uathene ni anenchi akina o wowo yaari akhalhaka ikatema aya yonkhaye wo uhimeriana ni wiiwelhelha mwaha wo naanano. Paahi, Napaolo yaheemelha upuwani Uareopago, nkayeera, “Anenchi o Uathene, kinowoona wiira wo iphiro iriyoothe mwaatti nri attu o idini chinene. Vaavira aka kiviraka uwo ni uwo kiwehawehaka isinyago chinolhapelhacha inyu, kahoona madhubahu ilhepiye, ‘Wa Nlhuku hinochuwania.’ Paahi, uyo nnonthimicha inyu wo uhinchuwelha, phi nonhimiacha aka uwaninyu. Nlhuku oopilhe ilhapo ni chonkhaye chiriwo ni Athithi o irimu ni ilhapo, yayo khanokhalha Inupa cha Nlhuku chithekiye wo miono cha attu. Mena khanothanana ittu iriyoothe, ukhalhawaya yayo anene phi naalhamiha attu ni wooriha umumulha ni waakawelha attu onkhaye kila ittu. Uchokholha wa ntu mmoka yahoopa ilhapo chonkhaye ni uthikitheria velhaponi vonkhaye. Aholhakelha upanga ilhapo ihinaaya yaakhani ni vayi chechiyo ilhapo chiyo unohalha aya ukhalha. “Nlhuku aapannge chiicho wiira chechiyo ilhapo chiyo chinkhulhuvelhe, inakhalhaka wo waapaapelhacha, chiwe champhiyelha, inakhalhaka kharii utayi ni kila mmoka ihu. ‘Thoko chihimmie awe ntu mmoka, nhina mwawe hiyaano ninookhalha akumi, ninowiichooria ni ulhokelha!’ Thoko mmoka inyu owiipa ichipo chenre awe wo ikekhiaye wiira hiyaano phi ashaana awe.” “Yakhalhaka etu, hiyaano phi ashaana a Nlhuku, khinlhoka umwaanyihera Nlhuku ukhalha thoko idhahabu, nchurukhu ama nlhuku nihaniye ni urerihiya ni attu. Nlhuku aheepanga wiira thoko khanoona ikatema attu vaari o uhichuwelha valhe. Nansho vano nowaalhehera attu onkhaye kila vakittu akhorome. Ukhalhawaya homalha weesha nihuku ninohalha awe uhukumulha ilhapo we ikekhiaye wo iphiro yo ntu mmoka nrumelhenlhe awe. Nlhuku hooniha onkhaye ulha mwaha ulha wo unhihimusha unookhwani yoyo ntu uyo!” Yeeweke Napaolo yuulhumachaka mwaha wo uhihimmwa unookhwani, attu akina aya yahothiaa, nansho akina yaheera, “Ninoothanana uwiiwani nhimiachaka yoyo mwaha uyo tho.” Paahi, Napaolo nkayaahiya, nkayaathama vapuwani vawo. Nansho attu enchi yahaattukana, ni ukhalha arumelhenlhe. Munlhokoni mwaya yaari Nadionisi yaari amoka mwa attu o ipuwa yo Areopago ni nthiyana amoka eehaniya Damaresi ni attu akina. Yamalhekeru, Napaolo ahothama Uathene nkayaarwaa Ukorintho. Wowo nkayaankumaana Nyahudi o nikosho no Uponto eehaniya Akwila, aahokolhelhe naanano ukhuma Uitaliya vamoka ni ahanu awe Aprisila. Aahokolhelhe wo nlhatu no woomolhiya na Amwene Nakilaudiyo aalhehenre wiira Ayahudi onkhaye athamache Urumi. Napaolo nkayaarwaa uwaashikuriani. Naakwila ni Apurisila yaari o koorosha mahema thoko chaari aya Napaolo. Paahi etu nkayaakhalhana vamoka. Nkayaareriha ni attu wi inupa yo unlhapelha Nlhuku kila Nihuku no Wiittuwa alhikachaka waapatta Ayahudi ni Ayunani. Nasila na Natimotheo vaawiilhe aya ukhuma Umakedoniya, Napaolo yahovarelha nipesha naya nonkhaye no wiittuchiha ni waahimiachera Ayahudi wiira Yesu phi Kuristo Moopolhi thanlhiye ni Nlhuku. Vaavingiye aya ni uruwaniya, ahokuphulha ikuwo chaya ni weerelha, “Iphome inyu ikhalheke vachulhu inyu mwaashinene, mii akirina ittu iriyoothe yo ukuphulhachiya vachulhu yoyo mwaha uyo! Mii ki ntu orera, akiriwo. Ukhuma lhelho na kinokelha wa attu ahiri Ayahudi.” Paahi etu, nkayaathama vavawo nkayaarwaa uukhalhani unupani wa ntu mmoka ankhulhuvelha Nlhuku yeehaniya Natito Yusto, aakhalha vakhiviru ni inupa yo unlhapelha Nlhuku. Nakurispo, olhupalhe emelhelha inupa yo unlhapelha Nlhuku iyo, ahaarumelhelha Athithi vamoka ni inupa aya, ni attu akina o Ukorintho ahopochera nttenga, nkayaarumelhelha ni ubatiiziya. Nihuku nimoka uhiyu Napaolo aholhoha itora Athithi eerelhaka wiira, “Nhoove, nthepeke uhimiacha nttenga, ukhalhawaya mii kiri vamoka ni inyu. Khaawo nohalha uuhuvihani ukhalhawaya ata iwani ilha vaa, ahaawo attu awaka enchi.” Paahi Napaolo ahokhalha wowo eettuchihaka attu nlhove na Nlhuku iyaakha imoka ni nusu. Nansho Nagaliyo vaari aya atawara e Rumi o ilhapo yo Uakaya, Ayahudi wowo wo winchiva ahaavara Napaolo ni waarweha umilhatuni. Nkayeeracha, “Ninommwiiha unlhatuni ulha ntu ulha wo nlhatu wo waashawishi attu unthimicha Nlhuku wo iphiro ihinaathana ni Malhehero.” Napaolo ahinaya upatakulha malhaku wulhumacha, ashinna Galiyo nkayeerelha Ayahudi, “Nkeewani mwaatti mwa Ayahudi va! Yakaari ulha nlhatu ulha hopanga chittu cho uhilhoka ama hotteka kanowiiwelhelhani. Nansho yakhalhaka vachulhu mwaha wo waakhulhaniya malhove ni machina ni Malhehero inyu, mwaamulheke mwaashinene. Mii akinttuna ukhalha o uhukumulha milhatu thoko chechiyo!” Paahi nkoomolhacha va ipuwa yo uhukumulhelhiya milhatu vawo. Attu onkhaye nkayaavara Nasositene, ntu mulhupalhe emelhelha inupa yo unlhapelha Nlhuku, nkayaatakachiya vavawo vapuwani va uhukumulhelhiya vawo. Nansho ashinna Galiyo khayalhonhe yeyo ittu iyo ata vakani. Napaolo nkayaalhokelha Ukorintho wa nlhoko wa attu anrumelhenlhe Yesu wo mahuku menchi. Yamalheke nkaahiyacha, nkaawelha mmeelini nkaarwa Usiriya aattukanaka vamoka Aprisila ni Naakwila. Ahinaya uthama Ukinkreya ahohama ikharari mmuruni, chaashunnge aya ishaani. Nkayaaphiyacha Uefeso. Wowo Napaolo ahaahiyacha Aprisila ni Naakwila nkayaarwaa u inupa yo unlhapelha Nlhuku nkoopa mwaha ni Ayahudi. Attu yahaalhepelha wiira athepe ukhalha wo mahuku menchi, nansho khayaattunne. Vaathama aya enre wiira, “Nlhuku attunaka, kinoowa kaahokolhia tho uwaninyu.” Nkayaathama nkayaawelha mmeelini urwaa Uefeso. Imeeli nkayaaphiya Ukaisariya, ni Napaolo nkayaarwaa Uyerusalemu uwaathotholhani attu anrumelhenlhe Kuristo Moopolhi, nkayaalheha nkayaarwaa Uantiokiya. Nkayaakhalha wowo wo mahuku vakani. Yamalheke, nkayaarwaa nkwaha wo uvira iwani cho Ugalatiya ni Ufirigiya aahelhaka nrima owiittucha onkhaye o wowo. Nyahudi mmoka eehaniya Apolo o nikosho no Ualekizanderiya ahowa Uefeso. Yoyo aari ntu o wulhumacha rata ni o uchuwelha chinene Malhove Matakatifu. Aari aneettuchihiye mwaha wo Iphiro ya Athithi, apharelhaka unrimani, ahoolhumacha mwaha wa Yesu nkayeettuchiha wo ikekhiaye inakhalhaka yaari achuwelhaka ubatiizo u Nayohana yeekharu. Aprisila ni Naakwila veewilhe aya ashinna Apolo olhumachaka wo uminda wi inupa yo unlhapelha Nlhuku, yahaakusha uwannyaya nkayeettuchiha yeyo iphiro ya Nlhuku iyo rata chinene. Ashinna Apolo vonne aya wiira arwee Uakaya, nlhoko wa attu o Uefeso ulhe, yaahahelha nrima wo waavaha iwarakha yaalhepiye wa owiittucha wiira yaapochere ashinna Apolo ayo. Vaaphilhe aya wowo, wo nnema wa Nlhuku ahaakaviha rata chinene attu yanrumelhenlhe Yesu, ukhalhawaya wo ikuru ahothepa waavaanyiha Ayahudi vaattuni ahimiecheshaka wo Malhove Matakatifu wiira Yesu phi Kuristo thanlhiye ni Nlhuku. Ikatema Naapolo vaari aya Ukorintho, Napaolo yahorwaa nhina ilhapo ni uphiya Uefeso, waaphwannye aya owiittucha enchi, nkayaakoha, “Chani, vaarumelhenlhe inyu mwahompochera Iphumu ya Nlhuku?” Ni ayo nkayaakhulha, “Mena khanineewa wiira haawo Iphumu ya Nlhuku.” Napaolo nkayaakoha, “Vano mwaapantte ubatiizo waani?” Ni ayo nkayaakhulha, “Ubatiizo u Nayohana.” Napaolo nkayeera, “Ubatiizo u Nayohana waari woowoniha attu ahokhoroma uwonya, ni waahimeria attu o Uisraeli wiira anrumelhelhe ulhe nowa kaanyuma aya, yaani Yesu.” Yamalheke wiiwa yayo malhove ayo, nkayaabatiiziya wo nchina na Athithi Yesu. Napaolo nkayeesheracha miono vamuruni ni Iphumu ya Nlhuku nkaakhuruwelha nkayaachokholha wulhumacha wo nulhumo nilheto ni uhimiacha nttenga wa Nlhuku. Attu onkhaye yaari aphiyelhaka khumi ni elhi. Wo mieri miraru, Napaolo yaari arwaaka inupa yo unlhapelha Nlhuku, nkayaarerihana attu chinene mwaha wo waatelhiha unaacha Umwene wa Nlhuku. Nansho attu akina yaari o vaanyiha, ahinrumelhelha, yaachokhonlhe wulhumacha malhove o uhilhoka anaacha iphiro ya Athithi vaattuni. Vavawo Napaolo nkayaahiya yayo attu ayo, nkayaakusha owiittucha aya uchereshere nkayaarerihana kila nihuku unupani wo ushomelha i Natirano. Nkayeera chiicho wo iyaakha pilhi mpaka attu onkhaye o Uasiya, Ayahudi ni Ayunani yaheewa Nlhove ni Athithi. Nlhuku ahopangacha ithikineha cho ushangiha wo miono chi Napaolo. Attu yaari akushachaka ikitambaa ni ikuwo cho ukhuma mwiiruttuni mwa Napaolo, nkayaarwehelha areta ni ayo nkayaalhamihiya mareta aya. Ni mashoka o unanara yahothama wa attu. Ayahudi akina yoomolha mashoka o unanara yahorwaacha uwo ni uwo alhikachaka woomolha mashoka o unanara wo nchina na Athithi Yesu. Yaari yeerelhaka mashoka o unanara ayo, “Kinowoomolhani wo nchina na Athithi Yesu anohimiachiya ni Napaolo.” Ashaana saba a ntu mmoka eehaniya Nasikewa, yaari Opochera ishaani olhupalhe a Ayahudi, yaari mu nlhokoni mwa attu yaapangacha chiicho. Nansho nshoka no unanara nkaneera, “Kinonchuwelha Yesu, ni waachuwelha Napaolo, nansho mwaattiva phi apani etu?” Ntu o mashoka o unanara uyo nkaathuphelha onkhaye wo nkhito, nkaawulhushacha. Nkayaattawacha pwithipwithi ukhuma inupa ya ntu o mashoka iyo anarakalhihachiye. Ayahudi onkhaye ni Ayunani o Uefeso uwo, aheewa yoyo mwaha uyo, nkayoova chinene nkayaathimicha nchina na Athithi Yesu. Attu yaarumelhenlhe enchi yahowa, nkayaahimiacha vaattuni mwaha waari aya apangaka. Akhwiri enchi, yahowiiha ichitabu chaapangelha aya ukhwiri vaattuni, nkayaapahacha mooro. Vaalhekelhiye aya, chahophiyelha uthumihiya wo nchurukhu ichipande maelufu makhumi nthanu. Wo yeyo iphiro iyo, Nlhove na Athithi nkanaathepa uwanelha ni upatta machiri chinene. Wamalheke yoyo mwaha uyo, Napaolo yahoona munrimani mbaya arwee Uyerusalemu wo uvira iwani cho Umakedoniya ni Uakaya. Yeera “Kaphiyaka wowo, kinoothanana uphiya ni Urumi.” Paahi nkayaaruma Natimotheo ni ashinna Erasto, yaaholhelhe urwaa Umakedoniya, anene ayo nkayaahalha thoko Uasiya. Yeyo ikatema iyo nkayaanyuwa injarare yuulhupalhe Uefeso, wo nlhatu no Iphiro ya Athithi. Ntu mmoka o uhana iheera eehaniya Demetriyo, aari ni ntheko wo ukooroshacha isinyago cho inupa cha nlhuku nthiyana neehaniya Artemi, yoyo ntheko uyo wahaavaha anamitheko awe mahalha menchi. Nademetriyo ahaakumaaniha anamitheko ayo vamoka ni attu o mitheko thoko chawaya chiyo, nkayeerelha, “Mwaatti, nhochuwelha wiira nhakhu ihu unowa wa alha maronda alha. Vano etu, nheewa ni woona mwaashinene mwaha unopangacha aya Napaolo ni ashikhunanaya. Aneera wiira milhuku chinokooroshiya wo miono cha attu chi, kachihiwe milhuku mena. Ahooria waarukunusha attu enchi, Uefeso va ni ata ilhapo yonkhaye yo Uasiya. Wo chiichammo etu, maronda ihu anookelhiya ikusu ni nchina no uhilhoka. Kuhiwe chiichoru, nansho ulha mwaha ulha unoonanariha inupa ya nlhuku Artemi. Utotopelhiya ni uthimichiya waya ni attu onkhaye o Uasiya ni ilhapo yonkhaye unoorimeelha!” Attu yeewekeru yayo, nkayaarushiya chinene, nkayaakhuwelhacha, “Artemi phi olhupalhe o Uefeso!” Injarare nkayaawanelha iwani yonkhaye. Nkayaavara Nagayo ni Naaristako, anenchi o Umakedoniya, akhunanaya Napaolo munkwahani nkayaattawiha mpaka inupa yaathwelhiya mihapo. Napaolo anene yahothanana urwaa uvinganani ni yoyo nlhoko wa attu uyo, nansho owiittucha alhe yahaachiichiha. Manyampwana aya akina, attu o pilhi o iwani yo Uasiya yahaarweehelha Napaolo nttenga wo waapepecha wiira ahirwee inupa yo mihapo anowiihelha itatako. Yeyo ikatema iyo kila ntu aari anyakulhaka, akina ittu imoka akina eeraka ilhe, mpaka nkutano ulhe nkawamwariaa ukhalhawaya attu enchi yaari ahichuwelhaka nlhatu no ukumaana waya. Ayahudi akina nkayoona wiira Naalekizanda phi nlhatu, nkayaakhanyererihiya wiira eemelhe uholho. Paahi Naalekizanda nkayaapunga moono waamaalhiha attu wiira eevaraange vaattuni vawo. Nansho yachuwelheke wiira ni ayo aari Ayahudi, attu onkhaye nkayaakhuwelhacha wo isaa pilhi wo nlhove nimoka eeraka, “Artemi phi mulhupalhe o Uefeso!” Yamalheke, akarani emelhelha iwani, yahooria waamaalhiha attu, venre aya, “Anenchi o Uefeso, kila ntu hochuwelha wiira ilha iwani yo Uefeso ilha phi nolhitelhelha inupa ya nlhuku Artemi ni yo ulhitelhelha nlhuku niteelhihiye naamonre ukhuma wiirimu nne. Khaawo ntu nooria uruna yoyo mwaha uyo. Paahi etu, nkamaalhani, nhipange ittu iriyoothe yo unanara. Nhaawiiha alha attu alha va, anakhalhaka kheeyilhe nnupani mwa nlhuku mena unruwana nlhuku ihu nthiyana. Akhalhaka Nademetriyo ni anamitheko aya arii ni milhatu chaya vachulhu ntu riyoothe, chihawo ipuwa cho uhukumulhelha ni attu o uhukumulha, chirweehiyeke milhatu chaya wowo etu. Yakhalhaka nhanaa milhatu chikina, nrweeheke cholhumachiyeke unokumaana aya attu, unoolhumachiya Malhove Orera. Ukhalhawaya naanooria upatta milhatu cho waatharamulha attu wo chi chikhumelhenlhe lhelho chi. Chi injarare chi khachirina muru mena hiyaano khanirina nlhatu wo uchuwania vachulhu waya.” Amalhiheke wulhumacha yayo, ahomwarusha nkutano. Injoove ilhe yatondoveke, Napaolo yaheehana vamoka owiittucha alhe, nkayaahelha wo waavaha malhove o waahelha nrima. Yamalheke nkayaarwaa Umakedoniya. Yahovira mmawani mwo cheechiyo ilhapo chiyo yaavahaka attu malhove menchi o waahelha nrima. Nkayaaphiya Uyunani, waakhanlhe aya wo mieri miraru. Vaari aya echeshaka rata wo nkwaha wo Usiriya, yahochuwelha miruku chaapangia ni Ayahudi cho waapangelha chittu cho unanara. Paahi etu nkayaahokolhia wo uvirelha Umakedoniya. Aattukanne ni Nasopatro mwaana a Napirho, o Ubereya, tho ni Naaristako ni Nasekundo o Uthesalonike ni Nagayo ukhuma Uderbe ni Natimotheo ni Natikiko ni Natrofimo o Uasiya. Yayo ahoholhelha ni unilhitelhelha Utroa. Ni hii, yamalheke isikuukuu yo mikatte cho uhichukumanihiya, nahowelha imeli Ufilipi ni yavireke mahuku mararu nkanaaphwanya Utroa. Nkanaakhalha wowo ijuma imoka. Nihuku no Jumaamosi nahokumaana wiira nimiee nkatte. Ukhalhawaya Napaolo yaalhakenlhe uthama waashelhe waya, yahaahimiachera attu Nlhove na Nlhuku ni waarerihana wo uthepa mpaka uhiyu iriyari. Ikhandiri chinchi chahopharihelhiya nchuumbani inupa yo nchulhu mwaari ihu ninakhanlhe. Napaolo vaari aya athepaka uhimiacha Nlhove na Nlhuku, mmirawo mmoka eehaniya Yutiko aakhanlhe vandirishani ahochokholha uhichilha vakanivakani. Ikhove nkachankusha, nkaathoromwaa vathi ukhuma inupa yo nchulhu yo neraru. Nkaarokottiya nakhwilhe. Nansho Napaolo nkayaakhuruwa vathi, nkayooroma nkayankumbatira eeraka, “Nhikelhiye nipampa, nkumi ulha!” Yamalheke nkaawelha tho uchulhu nkayaamia nkatte nkayaalhia. Nkayaathepa uhimiacha Nlhove na Nlhuku mpaka mapikoosha, nkayaathama. Attu alhe nkayankusha mwammirawo ulhe unrweeha uwaani nari nkumi, uno anateelhiye chinene. Hiyaano nkanaawelha imeli nkanaholhelha Uaso wakaakushilhe ihu Napaolo. Ukhalhawaya anilhehenre wiira yahothanana uphiya wowo wo iphiro yo vathi. Paahi, nkayaaniphwanya Uaso, nkanaakusha mmelini nkanaarwaa Umitilene. Ukhuma wowo nahorwaa ni uphiya Ukiyo waashelhe waya. Nihuku no nayelhi nahophiya Usamo ni waashelhe waya nahophiya Umileto. Napaolo yahoona wiira awelhe imeli wo uhivirelha Uefeso wiira ahicherewe chinene Uasiya. Wo uchuwelha wiira yaari yaakuvelhaka uphiya Uyerusalemu nihuku no isikuukuu yo Pentekote yoriaka. Vaari aya Umileto Napaolo yahorweha nttenga wa ashulhupalhe o nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo no Uefeso wiira awe yaakumanane. Ashulhupalhe alhe yaweekeru, Napaolo nkayeerelha, “Nhochuwelha chenre aka wo ukhalha ni inyu mwaatti mahuku onkhaye uchokholhaka nihuku kiphiilhe aka Uasiya wiikani nne. Nhochuwelha chinre aka wo uvara ntheko wa Athithi, wo wiitimarikha chinene, wo miithori ni itatako chikipantte wo miruku cho uhilhoka cha Ayahudi. Nhochuwelha wiira akaahiilhe ata vakani uuhimiacherani Nlhove na Nlhuku ni uwiittuchihani voonene ni mmanupani mwinyu ittu iriyoothe yo uukavihani. Kahaamuka Ayahudi ni Ayunani wiira onkhaye ahiye uwonya waya anrukunuwelhe Nlhuku, apishe nrima ni waarumelhelha Athithi Yesu Kuristo. Vano etu, wo wiiwelhelha Iphumu ya Nlhuku, kinokelha Uyerusalemu kihichuwelhaka chinohalha ukipatta wowo. Ittu inochuwelhihiya aka ni Iphumu ya Nlhuku kila iwani, irii imoka. Waamukiya wiira uttukiya ni utwarushiya phi nokilhitelhelha. Nansho, khakinolhoha ukumi aka ukhalha ittu chinene uwannyaka, ihikhalhe utimiriha urumiya waka ni ntheko ukivanhe aya Athithi Yesu kipange, yaani kihimiecheshe Malhove Orera o nnema wa Nlhuku. “Kihovira mmwannyu mwaattiva onkhaye kihimiachaka Imwene ya Nlhuku. Ni vano etu, kihochuwelha wiira khaawo ata mmoka inyu nohalha ukoona tho. Paahi etu, lhelho nna kinouhimeriani vo ureraru wiira, akirina nlhatu wo unanara vachulhu iphome ya ntu riyoothe! Ukhalhawaya akihiilhe ata vakani uuhimeriani mattunelho a Nlhuku onkhaye. Paahi etu, mwiichinanelheke mwaashinene, nshungeke mphingo wa attu nvahiye inyu ni Iphumu ya Nlhuku wiira mwaalhelhe. Nshungeke attu o nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo na Nlhuku nipantte awe wo iphome yo Mwaamwanawe. “Kihochuwelha rata chene wiira vanothama aka miichi cho uchacha chinoukelhelhani ni umwarusha mphingo, chihoonelhaka ikiriri yoyo mphingo uyo. Ikatema inoowa, attu o munlhokoni mwinyu vanohalha aya uhimiacha mwaha wo woothacha wiira yaapoterihe owiittucha anonrumelhelha Kuristo wiira yaatware yayo attu ayo. Paahi etu nshiheke muupuwelhaka wiira wo iyaakha taaru, uthana ni uhiyu, kahomwiittuchiha kila mmoka inyu kunlhaka. “Vano etu, kinouhiyani mmathathani mwaya Athithi Nlhuku ni nttenga wo nnema waya unooria uuthekani ni uuvahani ibarakha yenshe awe wa attu ahapihilhe awe. Mii ata mena vamoka akanvekenlhe ntu riyoothe nchurukhu mena idhahabu mena ikuwo. Mwaattiva mwaashinene mwahokoona vaavara aka mitheko wo wiikavihera wo miono chaka kimwanene, wiira kipatte chaathanana aka ni cha akhunanaka. Wo kila iphiro kihowoonihani wiira wo uvara ntheko thoko chommo, ninoothananiya waakavihera attu ahineechoria, nuupuwelhaka malhove a Athithi Yesu anene venre aya, ‘Ahoreeriya chinene anokumiha upwaha ampochera.’ ” Napaolo amalhiheke wulhumacha yayo, ahokhoroma vamoka ni attu alhe onkhaye, nkayaanlhapelha Nlhuku. Nkayaalhehana wo ukumbatirana ni Napaolo, onkhaye yunlhaka. Nlhove naahenlhe ihuzuni chinene attu naari noolhumanche aya Napaolo wiira khanowa ooniya tho. Paahi, nkayaavelhelhiya mpaka umeelini. Namalheke ulheehana ni attu ayo, nahowelha mmeelini nkanaarwaa Ukosi. Waashelhe waya nkanaaphiya Urode, nathameke wowo nkanaarwaa Upatara. Wowo nahophwanya imeli yaarwaa Ufoinike, nkanaawelha nkanaarwaa. Nahophiya vakittu voonrie ihu woona iwani yo Ukipro, nkanaavira mpatta waya wo uchawa nkanaalhukama Usiriya. Nkanaaphiya iwani yo Utiro, imeli ilhe waakurusha aya misigo chaya. Wowo nahoona owiittucha yanrumelhenlhe Kuristo, nkanaakhalhana ijuma imoka. Attu anrumelhenlhe Kuristo ayo nkayoolhumacha wo machiri a Iphumu ya Nlhuku nkayeerelha Napaolo wiira ahirwee Uyerusalemu. Nansho mahuku ihu yamalheke nahothama nkanaarwaa. Akuristo onkhaye, manyaalhopwana vamoka ni manyaahanu aya ni achishaana aya yahonivelhelha mpaka umbwaani. Nkanaakhoroma onkhaye nkananlhapelha Nlhuku. Yamalheke nkanaalhehana kila mmoka, hiyaano nkanaawelha mmeelini ni ayo nkayaahokolhia umawannyaya. Hiyaano nkanaathepa urwaa munkwahani wihu. Nathameke Utiro nkanaaphiya Utolemaisi waashikunrie ihu ashilhoko ihu Akuristo, nkanaakhalha wo nihuku nimoka. Waashelhe waya nahothama nkanaarwaa Ukaisariya. Wowo nahorwaa unupani u Nafilipo yaahimiacha Nlhove na Nlhuku. Yayo yaari amoka aya saba yaathanlhiye ukhalha okaviha o nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo no Uyerusalemu alhe. Yayo yahaana imialhi acheshe yaavaheriye ukhalha anamilhohi a Nlhuku. Naholhokelha wowo wo mahuku menchi, vaawilhe awe namilhohi mmoka a Nlhuku aakhumme Uyudea neehaniya Naagabo. Yoyo ahoniweelha, nkaakusha nchako u Napaolo, nkeettuka mmiononi ni mmietoni, nkeera, “Iphumu ya Nlhuku neera wiira, Mwanene ulha nchako ulha nokottukiya thoko cho ni Ayahudi o Uyerusalemu ni uhelhiya mmiononi mwa attu ahiri Ayahudi.” Neeweke chiicho, hiyaano ni attu akina yaari vavawo alhe nahaalhepelha Napaolo wiira ahirwee Uyerusalemu. Nansho Napaolo nkayaakhulha, “Nnonlhani vano, chani nnothanana ukuntha nrima aka? Kirii tayari kuhiwe uttukiyaru Uyerusalemu, nansho ata ukhwa wo nlhatu no nchina na Athithi Yesu.” Noochelheke waachiichiha nkanaamalha, nkaneera, “Chiirieke etu thoko chinothanana aya Athithi.” Yamalheke, nkanaattuka mirupa chihu cho munkwahani, nkanaarwaa nkwaha ihu wo ukelha Uyerusalemu. Owiittucha akina o Ukaisariya alhe nahaattukana, nkayaanirweha uwani u Namnasoni waakelha ihu umakelha wo mahuku. Nanasoni aari nnenchi o Ukipro Akuristo o mahuku menchi. Naphiyeke Uyerusalemu, ashilhoko ihu yanrumelhenlhe Kuristo yahonipochera rata chene. Waashelhe waya Napaolo yahorwaa vamoka ni hii uwoonani Nayakhobo. Ashulhupalhe o nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo onkhaye ni ayo yahowa. Napaolo yaashikurieke attu onkhaye, yahohimiacha chittu chonkhaye Nlhuku chaapannge awe mwa attu ahiri Ayahudi wo iphiro yo ntheko waya. Attu ayo yeeweke yayo, yahonthimicha Nlhuku. Yamalheke nkayeerelha Napaolo, “Munna Napaolo, nnowoona vano wiira ahaawo maelufu menchi ya Ayahudi chinre aya wo urumelhelha, ni onkhaye ayo chineera aya wo wiinanelha Malhehero a ashinna Musa. Ahohimeriya mwaha inyu wiira nnooweettuchiha Ayahudi anokhalha ilhapo cha attu ahiri Ayahudi, wiira ahilhohe Malhehero a ashinna Musa, aheenelhe achishaana aya unyawo ni uhiya uttwara malhemalhelho a Ayahudi Vano inaakhalheke chani etu? Ukhalhawaya we ikekhiaye anowiiwa wiira nhowa vaa. “Paahi etu, cho phi nothanana ihu wiira mpange. Nihanaa va attu acheshe attunke ishaani. Mwaattukaneke attu uulhapelhani ni wiihapiha. Mwaalhivelheke nchurukhu unothananiya, yamalhaka ahamiyeke ikharari chaya. Yamalhaka etu, attu onkhaye anoochuwelha wiira mwaha uhimeriye aya ulhe uri wowoothachiya ni inyu mwaanene nri mpaka nna nvarecheshaka ni uttwara Malhehero a ashinna Musa. Nansho wa attu yanrumelhenlhe Kuristo ahiri Ayahudi, nihaarweehelha iwarakha yo waachuwelhiha mwaha wiiwananne ihu, ahilhie isadaka iriyoothe ilhapelhelhiye mashoka mena ahiwurie iphome mena ahilhie inama yo mwannama chipulhiye ishiko ni mena ahiwehewehe mwaha wo ishembwere.” Paahi etu, Napaolo nkayaakusha attu alhe nkayaalhapelha ni wiittukuria vamoka ni ayo thoko chaalhemalhelhiye aya. Yamalheke nkayaakelha Inupa ya Nlhuku uuhimiachani nihuku no umalhiha wiittukuria, vanohalha aya ukumihiya isadaka wo nlhatu wo kila mmoka aya. Nansho yayo mahuku saba ayo vaatameria aya umalha, Ayahudi yaakhumme ilhapo yo Uasiya yahoona Napaolo Inupa ya Nlhuku. Paahi, nkayaahelha ichimwa mmamirimani mwo nlhoko wonkhaye wa attu, nkayaavara Napaolo. Nkayaakhuwelhacha yiiraka, “Anenchi o Uisraeli, nnikavihe! Ulha phi ulhe ntu neettuchiha attu kila vakittu mwaha unovingana attu o Uisraeli, unovinga Malhehero a ashinna Musa ni Inupa ya Nlhuku. Ata vano nna haakelhiha Ayunani wi Inupa ya Nlhuku ni unyalhiha vatakatifu va” Yoolhumacha chiicho wo waanyihera wiira Natrofimo, anenchi o Uefeso yaari vamoka ni Napaolo vawani, yahokelhihiya ni Napaolo Inupa ya Nlhuku. Injarare nkayaawanelha iwani yonkhaye, attu nkayaawa uwo ni uwo, nkayaavara Napaolo, nkayaapurulha mpaka vachereshere Inupa ya Nlhuku ni vavawo milhako cho Inupa ya Nlhuku nkachaatteiya. Attu vaari aya aatameriaka weeva Napaolo, nttenga wahorwaa ni waaphiyelha olhupalhe a manyaasikari o Urumi wiira injarare ihokelha Uyerusalemu wonkhaye. Yeyo ikatema mulhupalhe a manyaasikari nkaakusha manyaasikari olhupalhe akina ni manyaasikari aya nkayaattimakelha unjarareni. Ni ayo vamonne aya ni manyaasikari awe, nkayaahiya waakukutta Napaolo. Mulhupalhe o manyaasikari nkaarwelha Napaolo, nkaavara ni ulhehera wiira attukiye mittondoro miilhi. Yamalheke nkaakoha, “Phi mpani yolha ntu ulha, ana panngeni?” Attu akina munlhokoni mmo yaari akhuwelhaka ilha, akina akhuwelhaka ilhe. Wo nlhatu no uhiiwananiya uwo, mulhupalhe o manyaasikari khoonrie uchuwelha ikekhiaye yo nlhatu. Paahi etu, ahaalhehera attu awe waarweha Napaolo waari ikambi yo manyaasikari. Waphiiyeke vanivatoni, manyaasikari yahaathatha vachulhu Napaolo wo nlhatu no injarare chaapangiya ni attu. Ukhalhawaya nlhoko mulhupalhe wa attu waahaattwara akhuwelhaka, “Eeviye, mwiive!!” Vaari aya akelhihiyaka nningomeni, Napaolo yahaalhepelha olhupalhe o manyaasikari eraka, “Chani akinochiichihiya uhimeriani ittu?” Olhupalhe alhe nkaakhulha, “Ana ni inyu nnoochuwelha wulhumacha Iyunani! Ana inyuva kanhiwe phi ulhe Mmisri machurichuri va aanitindanihilhe ni waaholhelha attu o uvara makhuche maelufu ncheshe mpaka uthakoni?” Napaolo nkayaakhulha, “Miyaano ki Nyahudi, kiyareelhe Utaso ilhapo yo Ukilikiya, miyaano ki nnenchi o iwani yo uchuwania chinene. Kinoulhepelhani, chonte, nkihiye kuulhumache ni attu.” Mulhupalhe o manyaasikari ulhe nkaahiya yuulhumache. Paahi, Napaolo nkayeemelha vamavatoni nkayaapungelha attu alhe moono, yamaalheke, nkayaachokholha woolhumana wo nulhumo ne Iebraniya. “Manyaalhopwana, ashilhoko aka va, nkiiwelhelheke vano vaneevaranga aka uholho winyu!” Attu veewilhe aya Napaolo yuulhumachaka wo nulhumo no Iebraniya nkayaathepa umaalha. Ni ayo nkayaathepa wulhumacha eeraka, “Miyaano ki Nyahudi, ntu yareelhe Utaso ilhapo yo Ukilikiya. Nansho kilhelhiye va Yerusalemu vava mmiononi mwa owiittuchiha Nagamalieli. Kaheettuchihiya rata uttwara wo nrima wonkhaye Malhehero a ashinna Musa. Kaheekumiha wo uminda chinene unrumelhelha Nlhuku thoko chiri inyu mwaattiva mwaashinene lhelho va. Kahaatwarusha ata weeva attu yaatwara ilha iphiro ilha. Kahaavara manyaalhopwana ni manyaathiyana ni waattuka ujeerani. Opochera ishaani Olhupalhe ni ipuwa yonkhaye ya ashulhupalhe anowooria uhimiechesha yoyo mwaha uyo. Uwannyaya kahopochera iwarakha yaalhepiye urweehiya wa ashilhoko ihu Ayahudi yaari Udameski. Kahorwaa wiira kaavare yayo attu ayo ni waawiiha anattukiye mpaka Uyerusalemu wiira atwarushiye.” “Paahi, vaari aka mphironi kaatameriaka uphiya Udameski, uthana variyari, wo uhikhulhuvelha nchakarimia nulhupalhe nahoverunya wiirimu, nkanaakimwalheelha ni ukirukureria. Vavawo nkakaawulhuwa vathi, nkakeewa nlhove nikiirelhaka, ‘Sauli, Sauli! Woonaka unookitwarusha?’” “Ni mii nkakaakoha, ‘Thithi, Apani inyuva?’ Ni ayo nkayaakiirelha, ‘Miyaano phi Yesu o Unazareti. Nnokitwarusha va.’ Attu yaari ni mii alhe yahoona nchakarimia nne nansho khayeewilhe nlhove ni ulhe olhumacha ni mii ulhe.” “ ‘Paahi etu, Kiireke chani etu Thithi?’ Nkakaakoha. Ni ayo Athithi nkayaakiirelha, “ ‘Mweemelheke, nrweeke Udameski ni wowo nnokoohimeriya chonkhaye chinothanana aka mpange.’ Wo nlhatu no nthimicho mulhupalhe ulhe khakoona. Paahi etu akhunanaka alhe nkayaakiholhelha wo ukivara moono mpaka Udameski.” “Wowo ahokhalha ntu mmoka anthimicha Nlhuku eehaniya Ananiya, ntu owiinanelha Malhehero a ashinna Musa aahimiecheshiya chinene munlhokoni mwa Ayahudi yaakhalha Udameski. Yayo yahowa uukoonani, nkayeemelha wo ukaatama, nkayeera, ‘Munna Nasauli, mwoone tho!’ Yeyo ikatema nkakoona tho, nkakaaweha.” “Ananiya nkayeera, ‘Nlhuku a manyaapwiiya ihu hothanlhani wiira nchuwelhe chinothanana awe ni umoona Uyo e ikekhiaye uyo ni umwiiwa yoyo mwanene arerihaka. Ukhalhawaya nnowa mwanhimiechesha wa attu onkhaye mwaahimeriaka chilhe choonilhe inyu ni wiiwa. Vano etu, nnocherewani? Mweemelheke mwabatiiziyeke ni uhiyereriya uwonya winyu wo ulhapelha nchina nawe.’ ” “Paahi kahohokolhia Uyerusalemu ni wowo vaari aka kilhapelhaka Inupa ya Nlhuku, kahoonihiya ntora. Kahoona Athithi Yesu akiirelhaka, ‘Mwaakuvieke! Nthame Uyerusalemu wo waakuviaa ukhalhawaya attu o va khanorumelhelha uhimiechesha winyu unokaacha mii.’” Nkaakhulha, “ ‘Thithi!’ Ayo ahochuwelha wiira miyaano phi yolhe aaviravira inupa cho unlhapelha Nlhuku nkakaavara ni waatakacha attu yo urumelhelhani alhe. Ata ikatema akarumiya inyu Nastefano o uhimiechesha Kuristo veeviye aya, miyaano kimwanene kaari vavawo, nkakaarumelhelha yoyo mwaha uyo ni ulhitelhelha miinjiro cha attu yeeva alhe. Athithi nkayaakiirelha, ‘Nrweeke, kinourumani utayi wa attu ahiri Ayahudi.’ ” Attu yaari yeewelhelhaka Napaolo mpaka vavawo, nansho yoolhumacheke yayo, nkayaakhuwelha, “Mwaathamihe velhaponi! Eeviye! Ntu thoko ulha khaphwanelhiye ukhalha!” Nkayaathepa ukhuwelha akuphulhachaka miinjiro chaya amwarushaka ntukurukhu wiirimu wo urushiya chinene. Mulhupalhe a manyaasikari Nrumi aheerelha manyaasikari awe yaarweehe Napaolo nningomeni. Nkaalhehera Napaolo yaatiye mikwaju wiira achuwelhe nlhatu no unyakulha wa Ayahudi. Nansho Napaolo yaattukiyeke wiira yaatiye mikwaju, yahonkoha mulhupalhe a manyaasikari mmoka emenlhe vavawo, “Chani, ihorera mwaatti umwaata mikwaju nnenchi o Urumi hinaaya uhukumulhiya?” Olhita ulhe eeweke yayo nkanhimeria olhita mulhupalhe eeraka, “Nnothanana upanga ittu yaani? Ulha ntu ulha nnenchi o Urumi!” Paahi etu, mulhupalhe o manyaasikari olhita nkaarwelha Napaolo, nkaakoha eeraka, “Nkakihimerieni, chani, inyuva mwa anenchi o Urumi?” Napaolo nkayaakhulha, “Eiyo.” Mulhupalhe o manyaasikari olhita ulhe nkeera, “Mii kihokhalha nnenchi o Urumi wo ulhiva nchurukhu mwinchi.” Napaolo nkayeera, “Nansho miyaano nnenchi o Urumi wo uyaria.” Attu yeechenshe rata waakohakoha Napaolo alhe yahothama. Ata olhita mulhupalhe ulhe ahoova wo uchuwelha wiira Napaolo yaari anenchi o Urumi ni wiira yaari mpaani anattukiye. Mulhupalhe o manyaasikari olhita ahothanana uchuwelha ikekhiaye yo milhatu chonkhaye chaareeiye aya Napaolo ni Ayahudi. Paahi waashelhe waya yahaattukulha Napaolo mittondoro, nkayaalhehera opochera ishaani olhupalhe ni Ipuwa yonkhaye akumaane. Yamalheke nkayaawiiha Napaolo, nkayeemesha wi Ipuwa yo milhatu. Napaolo nkayaaweha chinene attu o wi Ipuwa ayo nkayeera, “Ashilhoko aka, mpaka lhelho nna nrima aka uri woombone, kikhalhaka mmiholho wa Nlhuku mpaka lhelho nna.” Vavawo Opochera ishaani Olhupalhe ashinna Ananiya nkayaalhehera attu yeemenlhe waatameria Napaolo alhe yaakwatte uwanoni. Paahi, Napaolo nkayeerelha, “Nlhuku mwanene noukwattani inyuva nnepanga orera nrima va! Nnoorieke chani ukihukumulha wo uttwara Malhehero uno mwaanene munthaka, vanolhehera inyu wiira kikwattiye?” Attu yaatamenrie Napaolo nkayeera, “Inyuva, nnowaaruwana Opochera ishaani Olhupalhe a Nlhuku!” Napaolo nkayaakhulha, “Ashilhoko aka, mii khakaachuwenlhe wiira yayo phi Opochera ishaani Olhupalhe. Ukhalhawaya Malhove aneera, ‘Nhuulhumache pufia wa nholhelhi inyu.’ ” Vavawo Napaolo yachuwelheke wiira attu akina va Ipuwa vawo yaari Amasadukayo ni akina Amafarisayo, yahokhuwelha, “Ashilhoko aka, miyaano ki Mfarisayo, mwaana a Mfarisayo. Kiri vamilhatuni va ukhalhawaya kinookhulhuvelha wiira akhwilhe anoohihimushiya.” Yoolhumacheke yayo, Amafarisayo ni Amasadukayo khayeewananne, nkayemianiha milhoko miilhi. Nlhatu ukhalhaka wiira, Amasadukayo aneera wiira attu akhwilhe khanohihimushiya ni mena khachiwo minepa o wiirimu ama mashoka. Nansho Amafarisayo anoorumelhelha yayo onkhaye mararu ayo. Attu nkayaathepa unyakulha, ni owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa akina o nkutiro wa Amafarisayo amoka yahothunalha, nkayeemelha ni wulhumacha amindaka wiira, “Khaninoona ittu iriyoothe yo unanara wa ulha ntu ulha. Inowooria wiira nshoka ama nnepa wa Nlhuku uhomuulhumana.” Waakhulhaniya wahothepa ata mulhupalhe o manyaasikari nkoova wiira Napaolo anomianihachiya itturiitturi. Paahi etu nkayaalhehera manyaasikari aya akelhe iriyari yo mphingo ulhe, yaathamihe Napaolo ni waahokolhosha waarweha nningomeni. Uhiyu waya Athithi nkayeemelha vakhiviru va Napaolo, nkayeerelha, “Nvareke nrima! Nhokihimiechesha va Yerusalemu va, nnokoopanga thoko chiichammo iwani yo Urumi.” Washeeke, Ayahudi akina yahokumaana nkayeesha ntemera. Nkayaalhupelha eeraka, khaninolhia mena uwuria ittu iriyoothe mpaka vanohalha ihu weeva Napaolo. Attu yeenshe ntemera uyo yaari apwahaka makhumi ncheshe. Nkayaarwaa wa Opochera ishaani Olhupalhe ni ashulhupalhe nkayeera, “Hiyaano niholhupelha wiira khaninolhia ittu iriyoothe mpaka vanohalha ihu weeva Napaolo. Vano etu, mwaattiva vamoka ni Ipuwa yo milhatu nrweeheke nttenga wa olhupalhe o manyaasikari o Urumi wiira yaawiihe Napaolo uwaninyu, mwiichootheriaka wiira nnothanana ukohakoha nchuwelhe rata mwaha unaacha. Niri tayari weeva ata ahinaya waatameria va.” Nansho mwaana a mwanrokoraya Napaolo aheewa cheechiyo miruku chiyo, paahi nkaarwa uningomeni, nkaalhelha Napaolo. Vavawo Napaolo nkayaamwiihana olhita mulhupalhe mmoka, nkayaamwiirelha, “Munkusheke ulha mmirawo ulha munrweeheke wa olhupalhe o manyaasikari, hanaa ittu yo waahimeria.” Olhita mulhupalhe nkankusha mmirawo uyo, nkanrweha wa olhupalhe o manyaasikari, nkeera, “Napaolo, attukiye alhe, yahookihana nkayaakilhepelha kimmwiihe ulha mmirawo ulha uwaninyu ukhalhawaya ri ni nlhove no uhimeriani.” Mulhupalhe o manyaasikari ulhe nkammara moono mmirawo ulhe, nkayaathama ni unrweha untemerani, nkayankoha, “Urinani yo ukihimeria?” Mmirawo ulhe nkeera, “Ayahudi aheewanana ovekelheni meelho mwaarweehe Napaolo wi Ipuwa, echotheriaka wiira Ipuwa inothanana uchuwelha rata mwaha unaacha. Nansho nheewelhelhe, ukhalhawaya ahaawo attu ampwaha makhumi ncheshe aheevitha weethelha wiira avariye. Aholhupelha wiira ahilhie mena uhiwuria ittu mpaka vanohalha aya weeva Napaolo. Arii tayari upanga chiicho, anolhitelhelha nlhove ninyu.” Olhupalhe o manyaasikari nkaanlhehera, “Nhihimie wa ntu riyoothe wiira nhokihimeria ulha mwaha ulha.” Nkanhiya mmirawo uyo arweeke. Paahi, mulhupalhe o manyaasikari nkeehana olhita olhupalhe elhi nkeerelha, “Mweesheke tayari manyaasikaari imia pilhi, manyaasikaari o uwelha afarasi makhumi saba ni manyaasikaari o mavaka imia pilhi, arwee Ukaisariya, akhalheke tayari uthama ihinaaya uphiya saa tatu uhiyu wo lhelho. Mweesheke afarasi akina o waakusha Napaolo, mwenkelhe ni waapiha u Nafeliksi, atawara Arumi anari akumi.” Olhupalhe alhe nkayaalhepa iwarakha yeera cho, “Isalamu chiuphwanyeni Munna Nafeliksi, atawara o ilhapo yo Uyudea. Mii Kilaudiyo Lusiya kinolhepa iwarakha yo uwa uwaninyu kihimiachaka wiira, Ayahudi yahommara ulha ntu ulha, nkayaaphiyelha umwiiva. Kachuwelheke wiira aari nnenchi o Urumi, nkakaarwaa vamoka ni olhita aka nkakaamoopolha. Nkakaathanana uchuwelha nlhatu waya, paahi nkakanrweha Upuwani waya. Khakoonne wiira hopanga ittu iriyoothe inophwanelhiya wiiviya ama uttukiya ujeerani, nansho milhatu chene chaari uvaanyihana mwaha wo Malhehero a ashinna Musa. Vavawo kahimeriyeke wiira Ayahudi ahopanga miruku cho umwiiva, nkakoona kimmwiihe uwaninyu. Nkakaalhehera attu attekelhiye alhe wiira awiiheke milhatu chaya uwaninyu.” Manyaasikaari alhe nkayaakusha Napaolo yoyo uhiyu uyo thoko chaalheheriye aya, nkayaarweeha mpaka Uantipatiri. Waashelhe waya olhita o mieto nkayaahokolhia ungoomeni nkayaahiya olhita o waawelha afarasi arwaaka vamoka ni Napaolo. Yaphiyeke Ukaisariya, nkayaavaha iwarakha ilhe atawara olhupalhe o ilhapo ni weesha Napaolo mmathathani mwaya. Ntawara mulhupalhe o ilhapo ashomeke iwarakha ilhe nkaakoha, Napaolo akhumme ilhapo yaani. Yachuwelheke wiira akhumme ilhapo yo Ukilikiya, nkayeerelha Napaolo, “Kinowa wiiwelhelha milhatu chinyu kaanyuma vanohalha aya uwa attu awinhe milhatu chinyu.” Paahi nkayalheehera Napaolo yeeshiye mmathathani mwa attu olhita nhina ingome i Naherode. Yavireke mahuku nthanu Opochera ishaani Olhupalhe Ananiya, yahowa Ukaisariya vamoka ni ashulhupalhe akina ni o wemelhelha Ikekhia amoka aneehaniya Tetulo. nkayaarwelha Nafeliksi aatawara ilhapo nkayaahimeria milhatu chi Napaolo. Napaolo nkayeehaniya ni Natetulo nkayaachokholha milhatu. “Nkayeera, Munna Nafeliksi! Uholhelhi inyu woombone uhowiiha mpuha wo mahuku menchi ni ukooroshiya chinothananiya unopangiya wo nlhatu no ilhapo ihu. Nafeliksi nihopochera yolha mwaha ulha, ikatema chonkhaye wo uteelhiya ni ushukuruni chinene. Nansho akinothanana uwiaa ikatema inyu yinchi, paahi, kinoulhepelhani wo nrima winyu worera, mwiiwelhelhe milhatu chihu wo makhuvi. Nihoona wiira ulha ntu ulha ri o woopiha chinene. Yoyo nootharamulhacha injarare iriyari ya Ayahudi kila ilhapo velhaponi va. Ni uyo phi nholhelhi o nkutiro wa attu o Unazareti ulhe. Yoyo tho, aholhikacha unanariha Inupa ya Nlhuku, ni hii nkanammara. Nkanaathanana unhukumulha wo ikekhia ihu. Nansho Nalusia, olhupalhe o manyaasikari yahowa nkayaanithurulha wo machiri mmiononi mwihu. Nkayaalhehera wiira awiihiye uwaninyu. Nkayaalhehera attu anria milhatu ayo awe uwaninyu. Mwankohakohaka, inyuva mwaanene nnowa woona chi milhatu chonkhaye chi.” Ayahudi nkayaarumelhelha milhatu chonkhaye wiira chaari che ikeekhene. Paahi Nafeliksi ntawara o ilhapo iyo nkayaathoonyera moono Napaolo wiira yuulhumache, Napaolo nkayeera, “Kihoteelhiya wiivaraanga uwaninyu ukhalhawaya kihochuwelha wiira nri phi o uhukumulha milhatu velhaponi va wo iyaakha chinchi. Thoko chichuwenlhe inyu mwaanene, wiira mahuku ahimpwaha khumi khuwa melhi avinre kahorwaa Uyerusalemu unthimichani Nlhuku. Ayahudi khayakiphwannye mii kaakhulhanaka ni ntu riyoothe Inupa ya Nlhuku, mena akaathunalhinhe attu mmanupani mwo unlhapelha Nlhuku ama vakittu variwoothe vavawo velhaponi vawo. Mena kharina yo uhimiechesha milhatu chikuminhe aya vachulhu waka. Nlhove kinorumelhelha aka uwaninyu phi nna, Mii kinonthimicha Nlhuku a manyaapwiiya ihu kitwaraka Iphiro chineehana aya ayo wiira chowoothiya. Nansho tho, kinorumelhelha chittu chonkhaye chilhepiye nhina Malhehero a ashinna Musa ni ichitabu cha anamilhohi a Nlhuku. Mii kinonkhulhuvelha Nlhuku thoko chineera aya ni ayo wo unkhulhuvelha, wiira we ikekhiaye attu onkhaye oombone ni o uhilhoka, anowa uhihimushiya. Wo chiichammo etu kiri kimindaka ikatema chonkhaye ukhalha ni nrima woombone mmiholho wa Nlhuku ni waattuni.” “Kakhalheke utayi iyaakha chinchi, kahohokolhia Uyerusalemu wiira kaarweehelhe attu o ilhapo aka nchurukhu wo waakavihera ni ukumiha isadaka. Vaari aka kipangaka chiicho phi akiphwannye aya Inupa ya Nlhuku kimalhihaka unlhapelha Nlhuku ni wiihapiha. Khawaariwo nlhoko wa attu mena waakhulhana. Nansho ahokhalha Ayahudi akina yaakhumme Uasiya. Yayo phi akaaphwanelhiye uwa uholho winyu ni uhimia milhatu chaya akhalhaka ahana iriyoothe vachulhu waka. Ama mwaahiyeke alha arii vaa alha ahimiache nlhatu wo uhilhoka ukonne aya ikatema yeemenlhe aka wi Ipuwa yo milhatu. Ahikhalheru malhove koolhumanche aka veemenlhe aka uholho waya kiiraka wiira, ‘Nnokihukumulha lhelhova wo nlhatu no urumelhelha wiira, akhwilhe anoohihimushiya.’ ” Vavawo Nafeliksi aachuwelha rata mphingo wa Akuristo, nkayeemesha milhatu chiyo. Nkayeerelha, “Kinoowa kaahukumulha milhatu chi vanohalha aya uwa vaa Nalusiya olhupalhe a manyaasikari.” Paahi nkayanlhehera nholhelhi a manyaasikari aatikhelhe Napaolo mpaani, nansho avahiyeke nipesha no ushikuriachiya. Tho manyampwana aya ahiiyeke awiiheke ittu yo waakavihera yaathanana aya. Yavireke mahuku vakani, Nafeliksi yahowa vamoka ni Adurusila, ahanu aya yaari Ayahudi. Nkayeehaniha wiira awiihiye Napaolo, nkayeewelhelha vaahimiacha aya mwaha wo nrima wo unrumelhelha Yesu Kuristo. Nansho Napaolo vaachokhonlhe aya uhimiacha mwaha wo meetelho o ikekhiaye ni mwaha wo nlhulha ni mwaha wo Nihuku no Uhukumulhiya attu, Nafeliksi yahoova nkayeera, “Vano nrweeke etu, kinowiihanani tho kapattaka nipesha.” Yeyo ikatema iyo, yaari akhulhuvelhelhaka wiira Napaolo yanaahonga nchurukhu. Wo yoyo nlhatu uyo etu, yaari eehanaka Napaolo venchi woopana mwaha. Chavireke iyaakha pilhi, Naporkio Festo yahokusha nipuro ni Nafeliksi. Ni wo uttuna waateelhiha Ayahudi, Nafeliksi yaahilhe Napaolo anari mpaani. Nihuku noneraru toka uphiya waya velhaponi vawo, Nafesto ahothama Ukaisariya nkayaarwaa Uyerusalemu. Opochera ishaani olhupalhe vamoka ni aholhelhi a Ayahudi akina yahaahimiachera mwaha wo milhatu chi Napaolo. Nkayaavekelha Nafesto wiira aapangelhe attu ittu yaattuna aya, waawiha Napaolo Uyerusalemu, ukhalhawaya yaari anapangachilhe miruku cho uweeva Napaolo mphironi. Nansho Nafesto yahaakhulha, “Napaolo anoohalha muuttukiyani Ukaisariya ni mii kinoohokolhia wowo mahuku vakani anowa. Mwaahiyeke aholhelhi inyu akittukaneke mii wowo, arwee ahimiacheke milhatu chaya yakhalhaka ihaawo ittu yo uwonya ipannge aya.” Nafesto yaholhokelha wowo mahuku nane ama khumi, nkayaahokolhia Ukaisariya. Waashelhe waya yahorwaa va ipuwa yo uhukumulhelhiya milhatu, nkayaalhehera uwiihiya Napaolo. Napaolo vaawiihiye aya, Ayahudi yaakhumme Uyerusalemu yahaarukureria ni uchokholha uhimiacha milhatu chinchi chulhupalhe chahooria uhimiechesha ikekhiaye. Wo wiichaakiha, Napaolo yaheera, “Mii akittekilhe ittu iriyoothe inaacha mwaha wo Malhehero a Ayahudi, mena upanga ittu iriyoothe inaacha Inupa ya Nlhuku mena inaacha Nakaisari.” Nafesto yahottuna waatelhiha Ayahudi. Paahi etu nkayaakoha Napaolo, “Chani mwaanothanana urwaa Uyerusalemu mwahukumulhiye ni mii chilha milhatu chilha?” Napaolo nkayaakhulha, “Kineemelha va ipuwa yo milhatu ya Nakaisari, vaa phi nophwanelhiya aka uhukumulhiya. Thoko chinochuwelha inyu, akaapangenlhe Ayahudi ittu yo uhilhoka ttekenlhe Ayahudi ittu iriyoothe. Paahi etu, yakhalhaka kihopanga ittu yo uhilhoka vanophwanelha wiiviya, akinlhepelha wiira kihiyereriye kihiiviye. Nansho yakhalhaka khiiwo ikeekhene nhina chi milhatu chihimiachiye chi, khaawo ntu okihelha mmathathani mwaya. Vano etu, kinolhepelha wiira kirweehiyeke kahumulhiye ni Nakaisari!” Nafesto yoolhumaneke attu aya yaakaviha, nkayeerelha Napaolo, “Nholhepelha irufaa yo wiiwelhelhiya ni Nakaisari, paahi etu nnoorweehiya wowo!” Mahuku vakani miholho, amwene Naagiripa yahowa Ukaisariya vamoka ni Nabenike arokoraya uwaashikuriani Nafesto. Vaalhokenlhe aya wowo wo mahuku vakani, Nafesto yahaahimiachera Amwene mwaha u Napaolo wiira, “Hawo ntu mmoka vaa hiiye mpaani ni Nafeliksi. Vaarwelhe aka Uyerusalemu opochera ishaani olhupalhe ni ashulhupalhe a Ayahudi yahokihimeria milhatu chawe ni ukilhepelha wiira kinhukumulhe. Nansho mii kahaakhulha wiira kihiwe phi makhalhelho a Arumi unhukumulha ntu hinaya wiiwelhelhiya. Ahiyereriyeke thoko apatte nipesha no wiivaraanga wa attu apangelhiye chittu cho uhirera. Paahi vaawiilhe aya vaa, akaapichilhe. Waashelhe waya kahokhalha vapuwani va uhukumulhelha milhatu ni ulhehera wiira Napaolo awiihiye. Attu yaawilhe alhe yahohimiacha milhatu, nansho chihikhalhaka ni mwaha uriwoothe wo unanara thoko chaaweherera aka. “Nansho mwaha waarina aya waari waakhulhana ni attu akina mwaha wo ulhapelha ni mwaha wa ntu mmoka aakhwilhe neehaniya Yesu nansho Napaolo anominda wiira ri nkumi. Akinochuwelha ittu yo upanga wiira kipatte ikekhiaye nhina mwo yoyo nlhatu uyo. Paahi kahaakoha Napaolo yakhalhaka wiira yanthanana urweehiya uhukumulhiyani Uyerusalemu. Nansho Napaolo nkayaalhepelha irufaa wiira, ahiiyeke mpaani mpaka ahukumulhiye ni Nakaisari. Paahi nkakaalhehera wiira, mbaya akhalhe mpaani mpaka vanohalha aka waahokolhosha wa Nakaisari.” Paahi Naagiripa nkayeerelha Nafesto, “Kinoothanana umwiiwa kimwanene yoyo ntu uyo.” Nafesto nkayeera, “Nnomwiiwa meelho.” Washeeke, Naagiripa ni Nabenike yahowa upuwani attapelhelhiyaka anaattukanne aholhelhi o manyaasikari ni attu o weemelhelha iwani. Nafesto nkayaalhehera wiira Napaolo awiihiye mpaani. Nafesto nkayeera, “Amwene Naagiripa ni attu onkhaye nrii vaa vamoka ni hii, Vaa haawo ntu mmoka khuwachiye ni Ayahudi onkhaye o vaa ni o Uyerusalemu wiira kaphwanelhiye ukhalha nkumi tho. Nansho mii akoonne wiira hotteka vanohukumulhiya wiira eeviye. Nansho ukhalhawaya Napaolo anene yaholhepelha irufaa wa Amwene o Urumi, kahoona mbaya kaarweehe. Nansho uwannyaka mii akirina ittu yo ulhepa wa apwiiya amwene olhupalhe o Urumi imwaachaka. Phi nlhatu etu no ummwiiha uwaninyu Amwene Naagiripa, mwamalhaka ukohakoha milhatu chawe, kipatteke nlhove no ulhepa. Ukhalhawaya inowa ukhalha thoko ncheche unrweeha ntu ttukiye wo uhiromolhacha milhatu chawe.” Naagiripa nkayeerelha Napaolo, “Nhovahiya nipesha mwiivaraangeke etu.” Napaolo yahookolha moono aya nkayevaraanga cho, “Amwene Naagiripa! Kihoreeriya lhelho wiivaraanga uwaninyu mwaha wo milhatu chonkhaye chihimiachiye ni Ayahudi chikaachaka, ukhalhawaya inyuva mwaanene nri o chuwelha malhemalhelho a Ayahudi ni uhiiwelhelha waya. Paahi etu, kinoulhepelhani wiira nkivilhelheke vaneevaraanga aka. “Ayahudi onkhaye ahochuwelha makhalhelho aka toka unamwane aka. Ahochuwelha meetelho aka o khalhayi wiilhaponi waka ni Uyerusalemu uwo. Ahokichuwelha venchi, yathananaka anowooria uhimiechesha wiira, toka khalhayi kaari mmoka ya attu o uttwara chinene Malhehero a ashinna Musa. Kaari mmoka a Amafarisayo. Ni vaa vano, kirii uhukumulhiyani wo nlhatu no ukhulhuvelha malhehano a Nlhuku alheehilhe awe manyaapwiiya ihu. Yayo malhehano ayo phi alhe anokhulhuvelhiya ni makosho khumi ni melhi o velhaponi wihu, vanonlhapelha aya Nlhuku wo nrima uthana ni uhiyu. Amwene, yoyo phi nlhatu etu, uwiihiye uwaninyu ni Ayahudi! Nlhatuni etu mwaatti no woochelha upisha nrima ni uchuwelha wiira Nlhuku nowaahihimusha attu akhwilhe? “Miyaano kimwanene kahoona wiira kaari kirataka chinene ukhota nchina na Yesu o Unazareti. Yoyo phi ulhe mwaha waapanga aka Uyerusalemu. Mii kimwanene kahovahiya ikuru yaakhumme wa opochera ishaani olhupalhe, nkakaattuka ujeerani atakatifu enchi a Nlhuku. Vaahukumulhiye aya wiiviya mii kahoopa ikhura yo urumelhelha. Kahaatwarusha attu venchi mmanupani mwo unlhapelha Nlhuku mwonkhaye, wo waakhanyereriha unruwana Nlhuku. Urushiya waka waari wo upwaha, mpaka nkakaarwaa iwani cho utayi ni waatwarushacha. “Wo yoyo nlhatu uyo etu kahorwaa Udameski kinari ni ikuru ni malhehero aakhumme wa opochera ishaani olhupalhe. Amwene, vaari aka mphironi ikatema yo uthana, kahoona wiirimu nchakarimia no utheka miitho chinene upwaha nchuwa, nkawaanimwalheelha mii ni attu yaattukanne aka. Hiyaano onkhaye nahowulhuwa vathi, ni mii nkakeewa nlhove nikiirelhaka wo Iebraniya, ‘Nasauli, Nasauli! Woonaka nnookitwarusha? Woonaka nnowiiweria mwaanene thoko mwannama nokhita ikopo ya apwiiya awe.’ “Nkakaakoha, ‘Thithi, inyuva phi apani?’ Ni Athithi ayo nkayaakaakhulha, ‘Miyaano phi Yesu nnontwarusha inyu. Nansho vano munkweke, mweemelheke. Kihoukhumelhelhani wiira kuweesheni ukhalha namitheko aka. Nnowa uhimiechesha wa attu mwaha woonilhe inyu lhelho ni alhe anohalha aka uwoonihani miholho. Kinowoopolhani wa attu o Uisraeli ni wa attu ahiri Ayahudi unoorumaakani, wiira mwaapatakulhe irusho chaya, akhume mwiipiphini akelhe unthukoni, akhume u ikuru yo Nakare anrukunuwelhe Nlhuku. Arumelhelhaka apatte ibarakha yo uhiyereriya uwonya waya ni ukusha nipuro naya munlhokoni mwa attu a Nlhuku ahapihiye wo iphiro yo upisha nrima.’ “Wo chiichammo etu, Amwene Naagiripa, khakavaanyinhe chittu choonihiye aka wiirimu chiyo. Nkakaahimiacha Nlhove na Nlhuku kichokholhaka Udameski, khuwaaka Uyerusalemu ni ilhapo yonkhaye yo Uyudea ni chiicho wo attu ahiri Ayahudi. Kahaakurumicha akhorome, ahiye uwonya anrukunuwelhe Nlhuku oonihaka wo mitheko wiira ahorukunusha mirima chaya. Wo yoyo nlhatu uyo etu, Ayahudi nkayaakivara kinari Inupa ya Nlhuku, nkayaalhikacha ukiiva. Nansho mahuku onkhaye alha Nlhuku nookinanelha, ni wo chiicho etu mpaka lhelho nna kiheemelha rata kiihimiecheshaka wa attu onkhaye, olhupalhe ni akani. Malhove kinohimiacha aka phi alhe yaahimiye ni anamilhohi a Nlhuku ni ashinna Musa wiira anoowa aakhumelhelha. Kuristo Moopolhi noothananiya utwarushiya ni ukhalha o uchokholha uhihimmwa wa attu akhwilhe, ahimiache wiira nthuko wo noopo unowaamwalheelha vano attu onkhaye, Ayahudi ni attu ahiri Ayahudi.” Napaolo evaraangeke mpaka vavawo, Nafesto nkayaakhuwelha, “Napaolo! Inyu nri ni ihalhahalha! Ushoma winyu chinene uhoohelhani ihalhahalha!” Napaolo nkayaakhulha, “Khakirina ihalhahalha, Amwene Nafesto. Kinohimia aka phi ye ikeekhene. Amwene Naagiripa! Kinohimiacha uwaninyu wo uhoova ukhalhawaya nhochuwelha chittu chonkhaye chi. Khakirina nipampa wiira unoochuwania uwaninyu ukhalhawaya khuwaapangeelhe wo nivitho. Amwene Naagiripa, chani, nnowaarumelhelha anamilhohi a Nlhuku? Kihochuwelha wiira nnowaarumelhelha.” Amwene Naagiripa nkayaakhulha Napaolo, “Nnaanyihera wo malhove inyu vakani nnowooria ukirukunusha mii ukhalha Nkuristo?” Napaolo nkayaakhulha, “Kinonlhapelha Nlhuku wiira wo ikatema ikhuvi ama yo urekama, inyuva ni attu onkhaye anokiiwelhelha lhelho mpatte ukhalha thoko mii, nansho ihikhalhe wo mittondoro thoko cho.” Vavawo amwene Naagiripa ni Nafesto o utawara ilhapo ni Nabenike ni akina onkhaye nkayeemelha nkayaathama. Yathameke nkayolhumacha ashineneru, “Ulha ntu ulha khattenke vanophwanelha wiiviya ama uttukiya.” Amwene Naagiripa nkayeerelha Nafesto, “Ulha ntu ulha aanooria uthaphulhiya hikaalhepenlhe urweehiya wa Nakaisari.” Wahukumulhiyeke wiira nirwee Uitaliya, yaheesha Napaolo vamoka ni attu attukiye akina mmiononi mwa Nayulio yaari olhita olhupalhe o mphingo weehaniya, “Mphingo wa Amwene o Urumi.” Naaristako nnenchi o Umakedoniya aakhumme Uthesalonike aari vamoka ni hii. Nkanaawelha imeli yo Uadromito yaarwaa ivirelhaka ibandari chinchi cho ilhapo yo Uasiya, nkanaachokholha nkwaha. Waashelhe waya nahophiya ibandari yo Usidoni. Nayulio yahaapangelha ittu yoombone Napaolo yo waavaha nipesha no woona manyampwana aya ni upatta chaathanana aya. Nathameke wowo nkanaathepa urwaa miholho, nansho ukhalhawaya iphioo yaari iwukaka wo machiri uholho wihu, nkanaavira mpatta wahaawuka iphioo yinchi nkanaakurusha inanga uchulhu ichirumba yo Ukipro. Nkanaavira imbwaani cho Ukilikiya ni Upamfiliya, nkanaaphiya Umura iwani yo Ulukiya. Wowo ntu olhita mulhupalhe uyo ahophwanya imeli imoka yaakhuma Ualekizanderiya yaarwaa Uitaliya, paahi etu nkaaniwelhiha mwommo. Wo mahuku menchi nkwaha waari wo uhakuviaa, nihuvahuvaka, vo umalhelha nkanaaphiya Uniido. Ukhalhawaya iphioo yo machiri yaari inivingaka chinene, naheemelha vavawo. Vaawukuwilhe aya, nahorwaa niviraka mpatta wo Ukirete moono wo ilhapo ubahari yo Usalumone. Nkanaavira uchereshere waya nihuvaka ni uphiya weehaniya, “Ibandari Yoombone” waatamana ni Ulaseya. Naholhokelha chinene wowo, mpaka nlhaalha nkawaananara chinene. Ukhalhawaya vano waari ikatema ihinorera weeta nkwaha wo mmaashini ukhalhawaya mahuku o uttuka ahaatameria. Napaolo nkayaamuka wiira, “Manyaalhopwana, kinoona wiira nkwaha ulha khunrera, ni itatako yo urimeelha imeli ni misigo iri yuulhupalhe ata ni ukumi wihu.” Nansho olhita mulhupalhe ulhe ewelhenlhe chinene malhove a ntu oweetiha imeli ni mwanene imeli ilhe upwaha nlhove ni Napaolo. Ni yelhe ibandari ilhe khayaari yoombone ulhokelha ikatema yo nlhaalha wo uririya chinene. Attu yaari alhakelhaka uwelha ni urwaa, wiira yooriachaka yaphiye Ufoinike yalhokelhe wowo nlhaalha wo uririya uyo. Ibandari yo Ufoinike yaari ilhapo yo Ukirete yaaweha uchawa uneelha nchuwa ni uchulhu uneelha nchuwa. Paahi etu iphioo yo uchawa yahochokholha uwuka, attu nkayaanyihera wiira ahopatta mwaha waaweherera aya, paahi yahokhulha ikhomo yo yuuma yo ulhemelha yaavarelhelha imeli ilhe wiira ihikushiye ni iphioo, nkayeetiha imeli vakhiviru ni imbwaani yo Ukirete. Nansho vahipincheru, iphioo yahorukunuwa. Iphioo yo machiri yeehaniya, “Iphioo yo uchulhu” yahochokholha uwuka ikhumelhelhaka uchirumbani. Nkayaakakha imeli ilhe. Ni hii ukhalhawaya khanoonrie uvingana ni iphioo ilhe, nahohiya wiira ikakhachiye ni iphioo iyo. Nkanaavira ichirumba ikaani ineehaniya Kauda, yaanitiyelhenlhe vakani iphioo ilhe, nkanooria woopolha ikalhava yo imeli ilhe inakhalhaka wo uhuvahuva chinene. Anamitheko o mmelini alhe yahopurulhelha ikalhava nhina. Nkayaatukelhelhiya wo machiri nttondoro waarukurenrie imeli ilhe. Yaari yoovaka wiira imeli yaanowaya vachengweni veehaniya Sirti, imbwaani yo Ulibiya. Paahi nkayaakurusha mattanga ni uhiya imeli ilhe ikhupiye ni iphioo. Iphioo nkayaathepa uwuka. Waashelhe waya nkayaachokholha urihelha mmaashini misigo chaari mmeelini chilhe. Nihuku no neraru nkayaachokholha uriha ata ikerero cho imeli ilhe mmaashini wo mathatha aya ashinene. Nchuwa naari nihipharelhaka mena ittotwa wiirimu wo mahuku menchi iphioo iwukaka chinene, nkanaakhwa nrima wo uhikhulhuvelha wiira ninoolhama. Nakhalheke ikatema yinchi wo uhilhuma ittu, Napaolo yaheemelha uholho wa attu onkhaye nkayaahelha nrima, “Ashilhoko aka, yakaari mwahokiiwelhelha, nkamweemesha nkwaha Ukirete ulhe, nanshemba wu uhuva wu ni ihasara chonkhaye chilha. Nansho mpisheke nrima! Khaawo anakhalhaka ntu mmoka nohalha urimeelha ukumi awe, imeliru phi nohalha utitimira. Ukhalhawaya uhiyu wo nchana wahokikhumelhelha nnepa wa Nlhuku kinonthimicha aka, nkawaakiirelha, ‘Napaolo nhoove! Ukhalhawaya nhothananiya inyuva weemelha uholho wa Nakaisari. Wo nlhatu winyu Nlhuku nouvahani ibarakha yo woopolha ukumi wa attu onkhaye arii munkwahani vamoka ni inyu ahirimeelhe.’ Paahi etu, mwaatti mpisheke nrima! Ukhalhawaya kinoorumelhelha wiira Nlhuku noopanga thoko chinre aka wo wulhumacha. Nansho ninoorihelhiya uchengweni ichirumba ihinachuwelha ihu.” Uhiyu iriyari nihuku no khumi na nne, nithepaka ukakhiya ni iphioo variyari ibahari yo Mediterenia, anamitheko yahaanyihera wiira naari vakhiviru uphiya uchengweni. Paahi nkayaatumbucheriha ikhwambalha yaattukelhiye iyuuma yolhemelha aphimaka vakittu voohiisha yeemeshe imeli. Nkayaapatta vakittu vaaphiyelha miono makhumi ncheshe. Nkayaaphima tho, wiisha waari miono makhumi nthanu. Nansho wo woova wiira imeli ihiwe yaawaya vamalhukuni, yahokurusha iyuuma cholhemelha ncheshe cho uvarelhelha imeli wo utulhi uno alhapelhaka wiira waakuvie usha. Anamitheko nkayaalhikacha ummwia nyerere, nkayaakurusha ikalhava mmaashini, athepiachaka wiira anokelha uholho uukurushani iyuuma yo ulhemelha yo uvarelhelha imeli wiira ihiveverushiye. Nansho Napaolo nkayaahimeria olhita olhupalhe ni manyaasikari wiira, “Anamitheko alha yaahihalheke mmeelini mu, khannoopolhia.” Vavawo olhita yahotupulha ikhwambalha chaattukelhelhiye ikalhava ilhe, nkayaahiya ikhupiye ni maashi. Mapikoosha, Napaolo yahaakurumicha attu alhie yolhia yiiraka, “Wo mahuku khumi na nne vano, mwaatti nrii nnipampani wo uhilhia ittu iriyoothe. Paahi kinoulhepelhani wiira nlhieke yolhia, ukumi inyu unokhulhuvelha chechiyo wiira nhokholhie. Ukhalhawaya khiiwo ata ikharari imoka yo mmuruni mwinyu inohalha upotera.” Yoolhumacheke chiicho, Napaolo nkayaakusha nkatte, nkayanshukuru Nlhuku onkhaye oonaka, nkayaamia, nkayaalhia. Vavawo attu onkhaye nkayaapatta nrima ni ayo chiicho nkayaalhia yolhia. Hii onkhaye mmelini mmo naari attu imia pilhi ni makhumi saba ni sita. Kila ntu alhieke ni urupalha, anamitheko yahowukulha misigo cho cholhia wo urihelha mbaharini. Washeeke anamitheko khayari achuwelhaka yelhe ilhapo ilhe, nansho yahoona ichengwe yo nhava. Nkayoona yakhalhaka inowooria mbaya weemesha imeli wowo. Paahi nkayaakwattulha iyuuma ncheshe chilhe ni uhiya mbaharini, nkayaattukulha mittondoro chaattukelhiye nshukani wo imeli. Yamalheke nkayaattukelhelha nttanga nimoka uholho uvara iphioo, nkanaakelhelha umbwaani. Nansho imeli nkayaaphara naphiyeke vanokumaana aya iphata pilhi cho ibahari. Uholho yaari inatitiminre munhaavani wo uhitikhinyia. Utulhi, imeli yahochokholha wunthakiaa wo nlhatu no machiri o maashi. Manyaasikaari olhita nkayoona mbaya weeva attu attukiye onkhaye wo woova wiira yanrapelha mpaka umbwaani ni uttawa. Nansho ukhalhawaya mulhupalhe a manyaasikari ulhe ahothanana woopolha Napaolo ahaachiichiha ahiire chiicho. Nkaalhehera alhe anooria urapelha alhe athupheke mmaashini arapelheke mpaka umbwaani. Ni akina atwareke avarelhelhaka imbau ama ichipande cho imeli yuntheelhe. Phi chiicho chenre ihu onkhaye wo wopolhia ni uphiya uchengweni rata. Nahoopolhia ni aphiya rata uchengweni, nkanaachuwelha wiira yelhe ichirumba ilhe yeehaniya Malta. Anenchi o vavawo yahonooniha nrima wo unittuna. Ipulha yahochokholha urupa nkawaachokholha uririya, paahi nkayaaparihelha mooro nootte. Napaolo nkayaakhupa ashithathu vakani nkayaathotheria vamooroni. Vavawo wo nlhatu no uviha mooro ulhe, inwaa nkayaakolhuwa nthathuni mmwe nkayeevilhikelha mmoononi mu Napaolo nkayaalhuma. Anenchi o Umalta yooneke inwaa iheevilhikelha ni waalhuma Napaolo mmoononi nkayeerelhana ashineneru, “We ikeekhene inowooria ulha ntu ulha o wiiva. Inakhalhaka hookokwaa urimeelha ubaharini, ikekhiaye khinonhiya wiira alhame wo uthepa!” Nansho Napaolo nkayaakukuttelha inwaa ilhe vamooroni, ahiwereiyaka ata vakani. Attu alhe yaari awehereraka wiira anochakhulha moono ama anowulhuwa ni ukhwa. Yaweherereke chinene wohoona ittu iriyoothe yaapattaka Napaolo, nkayaarukunusha irusho chaya, nkayeera wiira, ulha phi mmoka o milhuku. Vakhiviru yo vavawo vakittu vawo chahokhalha imata cha anene yeyo ichirumba iyo eehaniya Napabulo. Yayo yahonipochera rata, nkanaakhalha alheto aya wo mahuku mararu. Athumwanaya Napabulo ayo yaari vanlhilhini awereiyaka itekusha ni uharisha iphome. Napaolo yahorwaa uwaawehani. Yamalheke unlhapelha Nlhuku, nkayeesha miono chaya vamuruni va areta alhe nkayaalhamiha. Wakhumelhelheke yoyo mwaha uyo, areta akina o yeyo ilhapo iyo yahowaacha u Napaolo nkayaalhamihachiya. Attu nkayaanivaha izawadi chinchi. Ni vawo vaachokholha ihu nkwaha tho, yahoniwelhihera mmeelini mashurupu yaathanana ihu. Chavireke mieri miraru nahochokholha tho nkwaha ihu wo uwelha imeli imoka yo Ualekizanderiya ineehaniya “Ashilhoko Mavata.” Yeyo imeli iyo yeemenlhe Umalta nlhaalha wonkhaye wo uririya ulhe. Nahophiya iwani yo Usirakusa, nkanaakhalha vavawo mahuku mararu. Vaathamme ihu wowo nkanaarwaa ni uphiya Uregio. Nihuku naatwara iphioo yo uchawa nkayaachokholha uwuka. Baada yo nihuku no nayelhi nkanaaphiya ibandari yo Upotioli. Wowo nahaapwanya ashilhoko ihu anrumelhenlhe Kuristo akina yanrumelhenlhe Yesu yaanilhepenlhe wiira nilhokelhe uwannyaya wo ijuma imoka. Paahi phi chiichammo chaaphilhe ihu Urumi. Ashilhoko ihu anrumelhenlhe Kuristo o Urumi ulhe yaheewa mwaha ihu, nkayaanikamelha waari ipuwa yo maronda yo Uapio ni iwani yo Ihoteli taaru. Napaolo voonne aya, yahonshukuru Nlhuku, nrima nkawaahokolhelha chinene. Naphiyeke Urumi Napaolo yahovahiya nipesha no ukhalha vekha aya ni owalhita mmoka. Yavireke mahuku mararu, Napaolo yaheehana vamoka aholhelhi a Ayahudi o vavalhe. Wakumaaniyeke, Napaolo nkayeerelha, “Ashilhoko aka Aisraeli nanaka, inakhalhaka mii akaapannge ittu iriyoothe yo uhilhoka wa attu ihu mena uvinga malhemalhelho a manyaapwiiya ihu, kahottukiya u Yerusalemu ulhe nkakeeshiya mmiononi mwa Arumi. Yakikohakoheke ni woona wiira khakaattenke ittu iriyoothe, Arumi yahothanana ukihiya ukhalhawaya khayonne nlhatu uriyoothe. Nansho Ayahudi akina vaavinga aya yoyo mwaha uyo, mii kahoona mbaya kivekelhe irufaa yo urweehiya wa Nakaisari, anakhalhaka khakaarina milhatu cho weerelha attu o nikosho naka. Yoyo phi nlhatu etu wo uvekelha woonana ni waareriha ni inyu mwaatti, ukhalhawaya kittukiye chii mittondoro chii wo nlhatu no uyo nokhulhuvelhiya ni attu o Uisraeli.” Attu ayo nkayaakhulha, “Hiyaano khaninapochera iwarakha iriyoothe ikhumme Uyudea, mena khaawo nlhoko ihu riyoothe wiihilhe va mwaha uriyoothe ama uhimiacha ittu iriyoothe yo uhilhoka inowaachani. Nansho ninowoona inookhalha mbaya vano niiwe nlhove ninyu mwaanene ni mwaha urina inyu. Ukhalhawaya nihochuwelha wiira kila vakittu yoyo mphingo winyu uyo uri uvingiyaka.” Paahi, nkaneeshiya nihuku no ukumaana, attu enchi nkayaawa wowo waakhalha aya Napaolo uwo. No wichishu nno totoro Napaolo yahaahimiachera nttenga waarina aya vachulhu Imwene ya Nlhuku. Nkayeettuchiha attu wiira anrumelhelhe Yesu wo woopusha Malhehero a ashinna Musa ni malhove alhepiye ni Anamilhohi a Nlhuku. Attu akina yahorumelhelha malhove aya, nansho akina khayaarumelhenlhe. Paahi attu nkayaathamacha, ahiiwananaka ashineneru, Napaolo venre aya, “Ikekhiaye Iphumu ya Nlhuku ahaahimeria manyaapwiiya inyu wo iphiro ya anamilhohi a Nlhuku ashinna Isaya!” Eeraka, “Nrweeke wa alha attu alha mwaahimerieke, Wo ikekhiaye wiiwa nnowiiwa, nansho khannochuwelha inohimiya, Uweha nnooweha, nansho khannoona. Ukhalhawaya irusho chaya chihophupuwalha, Ahotiyelha maaru aya, ahohichilha miitho aya. Ama, yanoona wo miitho aya, yaaneewa wo maaru aya, Yanchuwelha wo irusho chaya, Ni ukirukunuwelha, Ni mii kinowaalhamiha.” Nlhuku phi neera awe. Yamalheke, Napaolo nkayeera, “Nchuwelheke etu, nttenga wa Nlhuku vachulhu noopo uhorweehiya wa attu ahiri Ayahudi. Yayo anokowiiwelhelha!” Napaolo amalhiheke wulhumacha yayo, Ayahudi yahothamacha uno athepaka uhiiwanana ashineneru. Wo iyaakha pilhi Napaolo yaari akhalhaka waari inupa yaashimme aya, aapocheraka attu onkhaye yaarwaa uwaashikuriani. Yaari ahimiachaka Imwene ya Nlhuku ni wiittuchiha wo ushipa mwaha wa Athithi Yesu Kuristo, ihikhalhaka yo waachiichiha. Mii Paolo, karumiya a Yesu Kuristo, kiihaniye ni Nlhuku ukhalha namitheko ni ukithanlha wiira kaahimiachere attu Malhove Orera, kinoowiiha iwarakha uwaninyu. Khalhayi vawo Nlhuku ahaalheelha attu Malhove Orera alha wo iphiro ya anamilhohi, thoko chaalhehiye aya ni Malhove Matakatifu. Malhove Orera alha anomwaacha Mwaana a Nlhuku, Athithi Yesu Kuristo, ayarelhe wo iruttu mwi iyari ya Adaudi, aapangiye ukhalha Mwaana a Nlhuku wo uhimiecheshiya ni Iphumu itakatifu ya Nlhuku, wo machiri molhupalhe wo uhihimushiya nnookhwani, Yesu Kuristo Athithi. Wo nlhatu no nchina nawe, Nlhuku hokivaha nnema ni ikuru yo ukhalha karumiya wo nlhatu wo waahimeria attu o makosho onkhaye wiira arumelhelhe ni upisha nrima. Ni inyu mwaatti nri Uroma va, Nlhuku hoothanlhani ukhalha attu a Yesu Kuristo. Paahi etu kinolhepa uwaninyu mwaatti onkhaye atakatifu anottuniya ni Nlhuku nri Uroma va, mwiihaniye ukhalha attu awe. Kinoulhapelhelhani nnema ni mpuha ukhuma wa Nlhuku Athumwanihu ni wa Athithi Yesu Kuristo. Wo uchokholha, kinonshukuru Nlhuku aka wo iphiro ya Yesu Kuristo wo nlhatu winyu mwaatti onkhaye. Ukhalhawaya mwaha wo upisha nrima winyu uheewania ilhapo yonkhaye. Nlhuku kinonkaviha aka wo nrima waka wonkhaye uhimiechesha Malhove Orera o Mwaamwanawe, hoona chineera aka wo ulhapelhelhani kila ikatema. Mahuku onkhaye vanolhapelha aka, kinonlhapelha Nlhuku wiira wo uttuna wawe akivahe nipesha no uwa ushikuriani mwaatti. Ukhalhawaya kiri kithananaka uwoonani mwaatti, kiwe kookawelhani ibarakha cho munnepani chikivanhe awe Iphumu ya Nlhuku wiira kuulhipiheni munrimani. Ittu kinohimiaka vaa phi ilha, mwaatti ni mii nikavihaneke naashineneru ni upishihana nrima. Ashilhoko aka, nchuwelheke etu wiira wo ikatema chinchi kiholhakelha wiira kuweetelhelheni, nansho mpaka vano nna kihochiichihiya kihiire chiicho. Kinothanana attu o munlhokoni mwinyu anthimiche Nlhuku thoko chinre aya attu akina ahiri Ayahudi. Ukhalhawaya kihanaa ntheko wo weettuchiha attu onkhaye, Ayunani ni ahiri Ayunani, ni waahimiachera Malhove Orera attu o ushoma ni attu o uhishoma. Paahi etu phi nothanana aka uhimeriani Malhove Orera mwaatti nnokhalha Uroma va. Akoonelhaka ishoni Malhove Orera ukhalhawaya machiri o Nlhuku phi noopolha attu onkhaye anorumelhelha, achokholhaka Ayahudi ni kaanyuma Ayunani! Ukhalhawaya Malhove Orera ahopatakulha Nlhuku chinaaratiha awe attu ukhalha o ikekhia. Ittu inokhalha wo nrima, uchokholha mpaka umalha waya. Thoko Malhove Matakatifu chineera aya, “Ntu nopanga moombone mmiholho wa Nlhuku, nookhalha nkumi wo nrima wawe.” Nlhuku hopatakulha urushiya wawe wiirimu waaphiyelhe attu anonnyoholha Nlhuku ni uwonya wo upanga chittu cho uhilhoka ni ukhota wiira ikeekhene ihichuwanie. Ukhalhawaya chittu chinomwaacha Nlhuku chiri mwaari. Nlhuku mwanene phi pannge ukhalha mwaari. Toka Nlhuku voopilhe awe ilhapo urata ni wooria wawe wo uhimalha wahochuwaniaa, inakhalhaka khawoonelhe wo miitho, attu ahoona wo chittu chonkhaye chuupilhe awe, yaani wooria wawe. Paahi etu attu kharina iphiro tho yo wiichaakiha! Attu ahochuwelha wiira Nlhuku hawo, nansho khanommaha nthimicho unomphwanelha mena khanonshukuru. Nansho irusho chaya chihooma ni mirima chaya chihalhaka mwiipiphini. Aneechona ukhalha o irusho, nansho ahophupuwalhacha, ahohiya unthimicha Nlhuku ri nkumi, ni uthimicha isinyago chinoonia thoko ntu nkumi ama ashinuni ama ashinama o mieto micheshe ama anaakooko. Paahi etu Nlhuku haahiya atware mirima chaya cho uwonya ni upanga chittu cho unanara cho mwiiruttuni mwaya. Ahorukunushacha ikeekhene ya Nlhuku wo woothacha, ni uthimicha ni ukaviha chittu chuupiye ni Nlhuku, wo uhinthimicha Nrata nophwanelhiya utotopelhiya mahuku o uhimalha! Aye! Ukhalhawaya ahopanga yayo, Nlhuku haahiya atwaretwareke nikakata naya no uhilhoka. Ata manyopani ahohiya urupa ni manyaalhopwana thoko chuupiye aya ni upangacha chittu chihinophwanelhiya. Ni manyaalhopwana chiicho, ahohiya iphiro chuupiye upangiya nlhopwana ni nthiyana, akelhiyaka ikhwilhu ni uthelhanacha ashineneru. Manyaalhopwana ampangelhana chittu cho wuulhiha muru ashineneru. Paahi etu ahophwanelhiya upochera ntwarusho no iphiro chinowonya aya. Ukhalhawaya alha attu alha ahokhota ukhalha ni Nlhuku mwiirushoni mwaya, ni uyo etu haahiya mu uwonyani mwaya. Phi nlhatu vano no upangacha chittu chihimphwanelhiya aya upanga. Yayo attu ayo ahocharacha milhatu chonkhaye cho uwonya, uthurulha chittu cha attu, nlhulha ni uhilhokalhoka. Ahochara ihache, niiviho, indewo, woothacha ni nrima wo unanara. Anowaapa, ni uhimiacha chittu cho uhilhoka cha akhunanaya ni uhinttuna Nlhuku. Attu o tiyamaru ni nikakata anoopuwelhacha chittu cho uhilhoka ni mena khanaalhoha manyanaangoro aayanre. Kharina nrima woombone, khanokhulhuvelhiya, khanolhoka mena khanoonelha ikiriri ashikhunanaya. Ahochuwelhacha wiira ikekhiaye ya Nlhuku ahaamuka attu anottwara iphiro cho yayo manyaattu ayo wiira ahophwanelhiya ukhwa. Inakhalhaka chiicho etu, arii athepaka upanga chittu cho unanara ashineneru, ata ni waavaha nrima attu aneera chiicho. Paahi etu mwaahukumulhaka akina khanneechaakiha mena, ata nkhalhaka apani. Ukhalhawaya nnaahukumulhaka attu akina, uno mwaanene mpangaka thoko chinopanga aya. Paahi etu nneelhava mwaanene. Vano nihochuwelha wiira Nlhuku ri e ikekhiaye vanaahukumulha awe attu anowonya thoko chiicho. Paahi etu, inyu nnaanyihera wiira nnonshemba Nlhuku ni khanowa o hukumulhani vanopanga inyu chittu cho uhilhoka thoko chineera inyu wo waahukumulha yayo attu ayo? Ama nnoheulhacha ikuru ya Nlhuku uvilhelhani ni uwehererani wawe. We ikekhiaye nhochuwelha wiira urera nrima wa Nlhuku uri wo uholhelhani nhiye uwonya. Nansho itiyamaru ni ulhipa mirima winyu khannonrukunuwelha Nlhuku. Phi neecheshera inyu mwaashinene ntwarusho ninyu Nihuku no uhukumulhiya, Nlhuku vanowa awe wooniha urushiya wawe ni ihukumu ye ikekhiaye vanowa aya uhimiecheshiya. Ukhalhawaya Nlhuku nowa unlhiva kila mmoka wo mitheko chawe. Attu anothepa upanga moombone, aaviaka nthimicho ni ulhohiya ni Nlhuku ni uhikhwa, yayo anowa uvahiya ukumi wo uhimalha. Nansho attu aneechoona ni ukhota ikekhiaye, wiira atware uhilhoka waya, yayo Nlhuku noowa aahukumulha we ikekhiaye ni wooniha urushiya wawe. Attu ammwonya anowa aahuva ni uttwaruwa, achokholhaka Ayahudi, tho ni wa Ayunani. Nansho Nlhuku nowa waavaha nthimicho ni mpuha attu anopanga moombone, achokholhaka Ayahudi, tho Ayunani. Ukhalhawaya Nlhuku khanonhukumulha ntu riyoothe wo ummweha wiitho. Attu ammwonya ahichuwenlhe Malhehero a ashinna Musa anoowa aahukumulhiya inakhalhaka khanachuwelha Malhehero. Ni ayo ammwonya achuwelhaka Malhehero a ashinna Musa anoowa aahukumulhiya wo Malhehero ayo. Ukhalhawaya kuhiwe attu aneewa Malhehero phi naalhakelhiya ikekhia ni Nlhuku, nansho anopanga chinolheeheriya ni Malhehero phi nohalha waalhakelhiya. Ahiri Ayahudi kharina Malhehero a ashinna Musa, nansho kila vanopanga aya wo uholhelhiya ni nrima waya thoko chinolheeheriya ni Malhehero, anoopatta ikekhia yo Malhehero inakhalhaka khachuwenlhe Malhehero a ashinna Musa. Ukhalhawaya meetelho aya phi nohimiechesha wiira chinothananiya ni Malhehero chiholhepiya mmamirimani mwaya. Mirima chaya ni moopuwelho aya ashineneru anowaahukumulha, ama ikatema ikina anowenkelha. Paahi wo ulhikaana ni Malhove Orera anohimiacha aka, phi nohalha aya ukhalha nihuku Nlhuku vanohalha awe uhukumulha chittu chivithiye mmamirimani mwa attu onkhaye wo iphiro yo Yesu Kuristo. Yakhalhaka etu inyu attu nneechiihana Ayahudi va, nnokhulhuvelha Malhehero ni wiititihacha wiira nri a Nlhuku, chani nhochuwelha chinothanana awe Nlhuku wiira nkhalhane? Tho, chani nhochuwelha chittu choombone chineettuchihiya ni Malhehero a ashinna Musa, ni woona wiira nhaaholhelha attu ohoona ni ukhalha nthuko wa attu ari mwiipiphini, ama nnowiichoona ukhalha owiittuchiha attu o uphupuwalha ni owiittuchiha attu ahinakhomaalha, ukhalhawaya nhina Malhehero a Nlhuku nhanaa irusho ni ikeekhene. Mwaatti nneettuchiha attu akinava, chani woonaka khanneettucha mwaanene? Nneettuchiha wiira nhiiye nansho chani woonaka mwaanene nnowiiya? Inyu nneerelha attu “Nhilhavelhave.” Nansho chani woonaka mwaashinene nnoolhavalhava? Nnoovinga ulhapelha isinyago cho milhuku nansho mwiiyaka mu inupa cho unlhapelha Nlhuku mmo? Nneefuna wiira nhanaa Ikekhia ya Nlhuku va, chani khanchuwenlhe wiira nno nkhota Nlhuku wo uhiya urumelhelha Malhehero? Thoko Malhove Matakatifu chineera aya, “Attu ahiri Ayahudi ahoruwana nchina na Nlhuku wo nlhatu winyu mwa Ayahudi va.” Wiinelhiya unyawo winyu unorera mwavarecheshaka Malhehero a ashinna Musa, nansho wo ikekhiaye mwaahivarechesheke Malhehero ayo, wiinelhiya unyawo winyu unokhalha thoko attu ahineenelhiya. Attu ahiri Ayahudi ahinenelhiya unyawo avarakaru iphiro cho Malhehero, chani Nlhuku khanaalhakelha thoko attu eenelhiye unyawo? Ni inyu mwaatti Ayahudi mwiinelhiyeva, nnoowa mwaahukumulhiya ni attu ahiri Ayahudi wo uhiya winyu uvarechesha Malhehero a ashinna Musa, inakhalhaka nhanaa Malhehero alhepiye wo wiinelhiya unyawo, nansho ahiri Ayahudi yayo ahovarechesha Malhove inakhalhaka khaneneelhiya unyawo. Ukhalhawaya, kahii kila noonia Nyahudi nokhalha Nyahudi mwanenene ikekhiaye wo uyariya mena wo nlhatu no woonia wo vathe mena wo wiinelhiya unyawo mwiiruttuni. Nansho etu, Nyahudi mwanenene phi ntu noonia wo nhina, eenelhiye munrimani wo Iphumu ya Nlhuku, kuhiwe wo marottelha arii mwiiruttuni mwawe. Ntu o totopelhiya noopochera malhivo ukhuma wa Nlhuku mena kuhiwe wa nttuni. Paahi etu Ayahudi arinani waapwaha ahiri Ayahudi? Ama wiinelhiya unyawo urini? Eiyo voombone wo iphiro chonkhaye! Wo uchokholha, Nlhuku ahaarumelhelha Ayahudi nkaavaha nttenga wawe. Nansho inohalha ukhalha chani yakhalhaka akina aya khayari o upisha nrima? Chani yeyo inompanga Nlhuku hikhulhuvelhiye? Mena kuhiwe! Nlhuku ri o ukhulhuvelhiya ikatema yonkhaye inakhalhaka wiira kila ntu ri owoothacha. Malhove Matakatifu vaneera aya umwaacha Nlhuku aneera, “Kila vanoolhumacha inyu Nnowiiraniha, Vanohukumulhiya inyu, Nnoopatta ikekhia inyu.” Nansho yakhalhaka wo uhilhoka wihu Nlhuku nonihukumulha we ikekhiaye, vavawo niireke chani etu? Niireke wiira Nlhuku noononelha vanonitwarusha awe? Kinookohani thoko ntu naninyu. Ata mena! Ikaari chiicho Nlhuku akonrie chani uhukumulha ilhapo? Yakhalhaka ntu mmoka nowooria wulhumacha wiira, “Uhilhoka waka unohimiechesha wiira Nlhuku phi o ikekhiaye ni o nthimicho, paahi etu khinolhoka mii uhukumulhiya thoko ntu o uwonya!” Niireke etu, “Ngwee niwonye etu nipatte moombone?” Attu akina nansho, ahokiruwana wo ukootheria wiira kiheettuchiha attu nna nlhove nna! Wo ikekhiaye, yayo anoohukumulhiya thoko chinaaphwanelha aya. Niireke chani etu? Hii na Ayahudi va phi attu o wiiraniha waapwaha attu ahiri Ayahudi? Ata mena! Ukhalhawaya kahomalha uhimia vaapachenre aka vawo wiira, Ayahudi ni Ayunani ayo onkhaye ari atawariyaka mu uwonyani. Thoko chilhepiye aya ni Malhove Matakatifu, “Khaawo ntu ata mmoka rii e ikekhiaye. Khaawo ntu o irusho Khaawo ata mmoka nomwaavia Nlhuku. Attu onkhaye ahonhiya Nlhuku, Onkhaye ahowonya, Khaawo noopanga moombone, khaawo ata mmoka. Vamalhakuni waya anokhalha thoko mahiye apatakuwilhe, Malhimi aya anowoothacha, Mmalhakuni mwaya nkhumaka malhove o wiiva thoko inwaa, Malhaku aya ahochara malhove o ruwanakacha ni ulhava. Mieto chaya chinaakuvelha urihakachani iphome, Kila unokelha aya anohiyacha mathalha o chittu chiphomolhachiye. Khachuwenlhe ukhalha mumpuhani, Khanomwoova Nlhuku ata vakani.” Nihochuwelha vano wiira Malhehero a ashinna Musa ari wa attu ari wuuthi yayo Malhehero ayo, ikhalhe wiira kila ntu hikhalhe ni ittu yo wulhumacha, ni attu onkhaye ahukumulhiye ni Nlhuku. Ukhalhawaya khaawo ata ntu mmoka Nlhuku nompochera wo uvarechesha ikekhia wawe uvara wawe Malhehero. Nansho inopanga Malhehero iri phi waachuwelhiha attu wiira ahowonya. Nansho vano, Nlhuku heesha iphiro yo waapochera attu wiira ahopanga ikekhiaye. Yeyo iphiro iyo ihikhulhuvelhaka Malhehero a ashinna Musa. Malhehero a ashinna Musa ni anamilhohi ahohimiechesha nenna nlhove nna. Nlhuku nowaarumelhelha attu onkhaye wiira ahopanga ikekhiaye anrumelhelhaka Yesu Kuristo. Nlhuku neera chiicho wa attu anrumelhelha ukhalhawaya khuuwo umwalhaana uriwoothe wa Ayahudi ni ahiri Ayahudi, kila ntu howonya ni uwukuwelhelhiya nthimicho wa Nlhuku. Nansho wo mahalha o nnema wa Nlhuku, attu onkhaye ahaalhakelhelhiya ukhalha oombone wo iphiro yo Yesu Kuristo, noopolha. Nlhuku ahonkumiha Yesu, wiira iphome awe ikhalhe phi iphiro yo uhiyereriya uwonya attu anonrumelhelha. Aapannge chiicho oonihe ikekhia. Tho, wiira Nlhuku ahovilhelha nkaahiyerera wo uhaahukumulha uwonya waapannge aya. Enre chiicho oonihe ihukumu awe wa attu onkhaye, wiira akhalhe e ikekhiaye wa attu onkhaye. Wo yeyo iphiro iyo Nlhuku mwanene nowooniha wiira phi o ukhulhuvelhiya, ni nomwalhakelhelha ukhalha o ukhulhuvelhiya ntu riyoothe nopisha nrima ni unrumelhelha Yesu Kuristo. Paahi etu, ninohalha wiifunelha ittu yaani? Khiiwo! Wo nlhatu waani etu? Uvara Malhehero a ashinna Musa? Mena, nansho wo upisha wihu nrima. Ukhalhawaya nrima wa ntu phi nomwalhakelha wiira hopanga moombone wa Nlhuku mena kuhiwe wo uvarechesha ihimiye ni Malhehero a ashinna Musa. Ama Nlhuku ri a attu enelhiye unyawo mu upishani nrima vekha aya? Nlhuku kahii a attu ahiri Ayahudi? Eiyo phi Nlhuku a attu ahinelhiye munrimani. Ukhalhawaya Nlhuku ri mmoka, ni uyo nowaalhakelha attu enelhiye unyawo munrimani wiira ahopanga moombone wo nlhatu no upisha nrima waya, ni waaratiha ahinelhiye munrimani wo nlhatu no nrima waya chiicho. Chani, wo nrima ihu ninowooria upitikusha Malhehero a ashinna Musa? Ata mena! Nansho, ninoothepa uvarechesha Malhehero. Nuulhumacheke nlhove naani etu, no waacha athumwanihu Aburahimu? Ittu yaani yaakhumelhenlhe? Paahi etu yakhalhaka Aburahimu ahaalhakelhiya ukhalha oombone wo mitheko chaya, anokhalhana ittu yo wiifunelha nansho kuhiwe wiithoni wa Nlhuku. Kwaani Malhove Matakatifu aneera chani? Aneera, “Aburahimu ahonrumelhelha Nlhuku, ni wo nlhatu wo nrima waya Nlhuku ahaalhakelha ukhalha ntu e ikekhiaye.” Ntu vanopanga awe ntheko khanolhiviya izawadi, nansho nolhiviya ittu inottuna awe. Nansho attu ahinokulhuvelha mitheko chaya, anonrumelhelha Nlhuku naahiyerera attu uwonya waya, noolhohiya wo nrima wawe ni waalhakelhiya ikekhia. Adaudi phi neera aya chiicho vanohimiacha aya mpuha wa ntu nopocheriya ni Nlhuku wiira horata, wo uhivarechesha ikekhia chaapanga awe, “Ahoreeriya attu ahiyereriye utteka waya, Uwonya waya uhohiyereriya! Hopuha ntu Hinaalhakelhelhiya ni Athithi uwonya wawe!” Chani yoyo mpuha uhimiachiye ni Adaudi uyo uri wa Ayahudi ahiinelhiye unyawo vekha aya? Ata mena! Uri mpuha wa attu ata ahiri Ayahudi ahiinelhiye unyawo ukhalhawaya kihoshoma Malhove Matakatifu wiira, “Aburahimu ahonrumelhelha Nlhuku, ni wo nlhatu wo nrima waya, Nlhuku ahaalhakelha ikekhiaye.” Chani Aburahimu aalhakelhelhiye veenelhiye aya ama ahinaya wiinelhiya unyawo? Yaari ahineenelhiya, kuhiwe veenelhiye aya. Aburahimu ahopochera nthonyero wo wiinelhiya unyawo kaanyuma. Ni wiinelhiya unyawo uwo wooniye wiira, Nlhuku ahaapochera wo nrima waya ahinaya wiinelhiya unyawo. Paahi etu, Aburahimu phi athumwanihu attu onkhaye anonrumelhelha Nlhuku munrimani nkayaakelhiya ikekhia anakhalhaka khaneenelhiya unyawo. Chiicho Aburahimu phi athumwanaya attu onkhaye eenelhiye unyawo, kuhiweru wo nlhatu no wiinelhiya unyawo paahi, nansho wo uttwara iphiro yo nrima thoko waarina aya athumwanihu Aburahimu vaari aya ahineenelhiya. Nlhuku ahaalhehera Aburahimu ni achishaana aya wiira ilhapo inookhalha yawaya. Yayo malhehano ayo khayaapangiye ukhalhawaya Aburahimu ahovarechesha thoko chinothananiya aya. Nansho wo ukhalhawaya ahovarechesha ikekhia ya Nlhuku, nkayaapocheriya wiira ahopanga chittu chinothanana awe Nlhuku wo upisha nrima. Ukhalhawaya yakhalhaka attu anohalha upochera malhehano a Nlhuku phi ayo anovarechesha Malhehero vekha aya, paahi etu upisha nrima khurini maana ariyoothe ni malhehano a Nlhuku khave ittu. Malhehero phi nowiiha nrusho na Nlhuku, nansho vahirii Malhehero, khavanooria utteka. Wo yoyo nlhatu uyo etu, malhehano anokhulhuvelhiya wo upisha nrima, ikhalhe wiira, yayo malhehano ayo anokhuma nhina nnema wa Nlhuku wa attu onkhaye. Kuhiwe wa attu anovara Malhehero nansho ata wa attu anorumelhelha thoko chenre aya Aburahimu. Ukhalhawaya Aburahimu phi athumwanihu hii onkhaye va. Thoko Malhove Matakatifu chineera aya, “Kihouthanlhani nkhalhe athumwanaya attu o makosho menchi.” Malhehano ari e ikeekhene mmiithoni mwa Nlhuku, anrumelhenlhe aya Aburahimu. Nlhuku naahihimusha attu akhwilhe nolhehera chittu chahaariwo chikhalhe. Aburahimu ahorumelhelha ni ukhulhuvelha, inakhalhaka khawaariwo ittu yo ukhulhuvelha. Thoko Malhove Matakatifu chineera aya, ahopangiya ukhalha athumwanaya attu o makosho onkhaye vaneerelhiya aya, “Achishaana inyu anowa ukhalha enchi chinene.” Aburahimu ahoolhuvalha aphiyelhaka iyaakha imia imoka, nansho upisha nrima khawaawukuwilhe inakhalhaka ahochuwelha wiira iruttu aya yaari yo uhichooria tho, ni ahanu aya, Asara, ahoriaka urupalha irukulhu. Aburahimu khayaakelhiye nipampa vachulhu malhehano a Nlhuku, nrima wahaachara machiri, nkayanthimicha Nlhuku. Ahochuwelha wiira Nlhuku nowooria utimiriha malhehano lhenhe awe. Phi nlhatu etu “Nlhuku ahaapochera Aburahimu ukhalha ahaalhakelha ikekhia wo upisha nrima waya.” Malhove vaneera aya “Nlhuku ahaapochera Aburahimu ukhalha ahaalhakelhiya ikekhia wo upisha nrima waya.” Khineeriya wo nlhatu waya vekha aya. Nansho yaalhepiye tho wo nlhatu ihu hii naalhakelhiye ikekhia, ninonrumelhelha Nlhuku va, aahihimunshe Athithi Yesu Kuristo. Yesu ahokumihiya wiira eeviye wo nlhatu no uwonya wihu, nkaahihimmwa wiira naalhakelhiye ikekhia ni Nlhuku. Ukhalhawaya vano etu Nlhuku honaalhakelha ikekhia wo upisha wihu nrima, paahi nihanaa mpuha ni Nlhuku wo iphiro ya Athithi Yesu Kuristo. Wo upisha nrima wihu Yesu honiwiiha urii nnema wa Nlhuku unokhalha ihu vano. Paahi etu ni hii ninottapelhelha ni ukhulhuvelha upatta nthimicho wa Nlhuku. Eiyo, kuhiwe yayoru, nansho ninowiititihacha vanohuva ihu ukhalhawaya uhuva phi noniittuchiha uvilhelha, ni uvilhelha phi nonipanga ukhalha attu anaalhakelhiya ni Nlhuku, ni unaalhakelha wawe phi nokhulhuvelha ihu. Wowo ukhulhuvelha uwo khunonuulhiha muru ukhalhawaya Nlhuku honihelha mmamirimani mwihu unittuna wawe wo iphiro yo Iphumu ya Nlhuku anivanhe awe. Vaari ihu nihuperiaka, ikatema vayilhe aya Kuristo ahonikhwelha hii niri o uwonya va. Ihorika ntu ukhwa wo nlhatu no ntu o rera nrima. Nansho vakittu vakina, inowooria ntu ukhwa wo nlhatu wa ntu orera nrima vaattuni. Nansho Nlhuku honooniha wiira noonittuna, ukhalhawaya vaari ihu bado o uwonya, Kuristo ahokhwa wo nlhatu wihu! Ukhalhawaya wo iphome ya Kuristo nihaalhakelhiya wiira khaniwonnye, iri ikekhiaye wiira ninowoopolhiya mu urushiyani mwa Nlhuku wo iphiro awe. Ukhalhawaya vaari ihu nivenganaka ni Nlhuku, ahoniiwananiha wo nookhwa o Mwaamwanawe uyo. Ni ukhalhawaya vano niheewananihiya, iri ikekhiaye wiira ninowoopolhiya wo iphiro yo ukumi wa Kuristo. Kuhiwe yayoru, nansho ninopangiya atakatifu wo alhe pannge awe Nlhuku wo iphiro ya Athithi Yesu Kuristo anaathaninhe ni Nlhuku. Uwonya wahowa velhaponi wo iphiro ya ntu mmoka, nkawammwiiha nookhwa. Paahi etu, nookhwa howanelha mwaattuni mwonkhaye ukhalhawaya kila ntu howonya. Uwonya wahaawo velhaponi Malhehero a ashinna Musa ahinaya ulheeheriya, nansho uwonya khawaachuwaniaa vahiri Malhehero. Nansho toka ikatema ya Adamu mpaka mahuku a ashinna Musa, nookhwa ahaatawara attu onkhaye, ata ahiwonnye thoko chaawonyilhe aya Adamu vaahilhe aya malhehero a Nlhuku. Adamu aari phi ikhove yo Kuristo aawilhe kaanyuma. Nansho ikiriri ya Nlhuku khinlhikaana uwonya wa Adamu. Ukhalhawaya inakhalhaka attu enchi ahokhwa wo nlhatu no uwonya wa ntu mmoka, nnema wa Nlhuku waari mulhupalhe chinene. Ni mahalha awe ahowanelha wa attu enchi ukhuma wa ntu mmoka, Yesu Kuristo. Tho, ikiriri ya Nlhuku khinolhikaana ni iphiro cho uwonya wa ntu mmoka. Ntu mmoka vaawonnye awe Nlhuku ahohukumulha wiira, howonya. Nansho attu enchi vaathempe awe uwonya, Nlhuku ahaavaha attu mahalha awe wo waahiyerera uwonya! Iri ikekhiaye wiira, uwonya wa ntu mmoka wahommwiiha nookhwa. Nansho we ikekhiaye tho, mwaha waapangiye ni ntu mmoka, Yesu Kuristo phi mulhupalhe chinene! Attu onkhaye anopochera ikiriri ni mahalha wo ureerihiya ni Nlhuku, phi nowa utawara muukumini wo iphiro ya ntu mmoka, Yesu Kuristo. Paahi etu, wo iphiro yo uwonya wa ntu mmoka attu onkhaye ahohukumulhiya, chenre aya wo waapoteriha attu enchi, phiri aya wa ntu mmoka orera nrima chinaaholhelha awe attu enchi ni waavaha ukumi. Thoko uhiiwelhelha wa ntu mmoka chenre aya wo waahelha attu mu uwonyani, phi nokhalha aya urumelhelha wa ntu mmoka chinaapanga awe attu enchi ukhalha o rera mmiholho wa Nlhuku. Malhehero a ashinna Musa yahowiihiya, nkayaathepiha uwonya, nansho uwonya vaathempe aya, ikiriri ya Nlhuku phi athempe aya chinene. Paahi etu uwonya chenre aya wo waakelha attu ni umwiiha nookhwa, chiicho ikiriri ya Nlhuku yahothepa wo nlhatu no ikekhia, inoniholhelha urii ukumi wo uhimalha wo iphiro ya Athithi Yesu Kuristo. Niireke chani etu? Nithepeke uwonya ikiriri ya Nlhuku ithepeke wunchereria? Ata mena! Nahokhwa mu ikuru yo mu uwonyani, nansho vano etu nikhalhelhekeni muuwonyani tho. Ukhalhawaya mwaatti khannochuwelha wiira, vaabatiiziye ihu wo ulhutaana ni Kuristo Yesu, naabatiiziye wiira nilhutaaneke ni nookhwa awe. Wo ubatiiziya wihu etu, nahovithiya vamoka ni uyo, ninkavihanaka nookhwa awe, ikhalhe wiira, Kuristo vanohalha awe uhihimmwa wo nthimicho wa Athumwanihu vawo, niwe naakhalha mu ukumi wo naanano. Ukhalhawaya yakhalhaka ni hii niholhutaana wo ukhwa thoko chaakhwilhe awe, ninoowa etu naalhutaana wo uhihimmwa thoko chenre awe wo uhihimushiya. Paahi etu ni hii nihochuwelha wiira ukumi ihu wo khalhayi wahokhomelhelhiya vamoka ni Kuristo munsalaabani, ikhalhe wiira uwonya wiivarenlhe mwiiruttuni mwihu utanganyiee, nihikhalhe tho anamitheko o uwonya. Ukhalhawaya attu vanokhwa aya mu uwonyani, anowaalhakelhelhiya ikekhia ni uthaphulhiya ukhuma machiri o mu uwonyani. Paahi etu yakhalhaka nihokhwa vamoka ni Kuristo, ninorumelhelha wiira ninowa naakhalha akumi vamoka ni uyo. Ukhalhawaya nihochuwelha wiira Kuristo ahohihimmwa mena khanokhwa tho, nookhwa khanontawara tho. Paahi etu, ukhalhawaya ahokhwa nkwaha mmoka, uwonya khurina machiri tho uwannyawe, ni vano nkumi mu ikuru ya Nlhuku mahuku o uhimalha. Ni inyu mwaatti chiicho, mwiichooneke wiira nhokhwa mu ikuru yo uwonyani nansho nkhalhaka akumi mu ikuru ya Nlhuku wo iphiro ya Kuristo Yesu. Paahi etu, uwonya uhitaware tho iruttu chinyu cho ukhwa, nkamwaatwaratwara mattunelho aya. Mena nhihiye ata itturi inyu imoka yunanariheni ni uwulhushani mu uwonyani. Nansho mwiikumiheke mwaashinene ukhalha isadaka wa Nlhuku thoko attu ahihimushiye, ni wiikumiha mwaashinene wa Nlhuku upanga chittu choombone chinothanana awe Nlhuku. Uwonya uhuutawareni, ukhalhawaya khannoholhelhiya ni Malhehero nansho nnoholhelhiya ni ikiriri ya Nlhuku. Niireke chani etu? Niwonyeke, ukhalhawaya khaninotawariya ni Malhehero, nansho ninokhalha nkiririni mwa Nlhuku? Ata vakani mena! Mwaatti nhochuwelha wiira vaneekumiha inyu mwaashinene ukhalha ipotta i naneshe, vavawo nhokhalha ipotta wa ayo nnewelhelha inyu ayo. Vanokhalha inyu ipotta yo uwonya nnokelha unookhwani, ama wiitimarikha mmiholho wa Nlhuku unoorweehani ukhalha ipotta yo upanga chinothanana awe Nlhuku. Kinonshukuru Nlhuku chinene, ukhalhawaya khalhayi mwaari ipotta mu uwonyani, nansho vano nhorumelhelha wo nrima winyu wonkhaye ikeekhene nneettuchihiya inyu. Mwahohiyereriya ukhuma mu uwonyani ni upangiya ipotta vano yo chittu chinothanana awe Nlhuku. Vaa kinoolhumacha thoko chinoolhumacha aya attu akina wo nlhatu no uphupuwalha winyu. Thoko cheekuminhe inyu mwaashinene ikatema imoka ukhalha ipotta yo chittu cho uhilhoka ni uwonya, paahi etu mwiikumiheke mwaashinene vano uweha iphiro chinothanana awe Nlhuku, ni wo nlhatu wo ukhalha atakatifu. Ikatema vaari inyu ipotta yo mu uwonyani, mwaari nnahiyereriye. Ikekhiaye yaari utayi ni inyu. Mwaaphunreni vaapanga inyu chittu cho uhilhoka chinowuulhihani muru vano chiyo? Ukhalhawaya ittu inokhumelhelha vanomalha aya chechiyo chittu chonkhaye chiyo, phi nookhwa! Nansho vano nhohiyereriya mu uwonyani ni ukhalha vano ipotta ya Nlhuku. Paahi etu, mahalha anopatta inyu phi ikekhiaye inoovahani utakatifu unohalha umalhelha urii ukumi wo uhimalha. Ukhalhawaya malhivo o uwonya phi nookhwa, nansho ikiriri ya Nlhuku phi ukumi wo uhimalha mu ulhutaanani ni Athithi Yesu Kuristo. Ashilhoko aka nnoochuwelha malhove kinohalha aka uhimeriani, ukhalhawaya mwaatti onkhaye nhochuwelha chittu chinaacha malhehero. Chechiyo chinontawara ntu ri nkumi. Niireke wiira, opani o munthelhini, anottukiya ni malhehano o owannyaya ikatema yonkhaye vari aya akumi, nansho arimeelhaka, paahi vavawo ahohiyereriya malhehero aattuka ayo. Paahi opani ayo avekiyaka ni alhopwana akina uno owannyaya anari akumi, aneerelhiya wiira aholhavalhava. Nansho alhopwana ayo akhwaaka, Malhehero ahaahiyerera, avekiyaka khaneerelhiya tho wiira aholhavalhava. Phiri aya chiicho uwaninyu mwaatti, ashilhoko aka va. Mwaatti nhokhwelha Malhehero wo ulhutaana ni iruttu ya Kuristo, ni ukhalha vano attu a ntu nkina, uyo hihimmwe, wiira nimpangelhe Nlhuku moombone. Ukhalhawaya vaari ihu nitawariyaka ni iruttu, nikakata no uwonya ninthotheriya ni Malhehero, naari ninipahaka mwiiruttuni mwihu, nimalhelhaka unookhwani. Nansho vano, Malhehero khannittuka tho, ukhalhawaya nihokhwa wo mwaha waaneesha ipotta, wiira nivare ntheko wo ukumi wo naanano wo iphiro yo Iphumu ya Nlhuku, kuhiwe wo iphiro yo khalhayi yo Malhehero ilhepiye. Vano niireke chani etu? Niireke wiira Malhehero phi uwonya? Ata mena! Nansho wo ikekhiaye Malhehero phi kichuwelhinhe mii uwonya phi ishiyani. Yakhalhaka malhehero khayaahimmie wiira, “Nhimirelhe ishenye chittu cha attu akina.” Khakaachuwelha umirelha ishenye phi ishiyani. Nansho wo yayo Malhehero ayo, uwonya wahopatta iphiro yo uthotheria nikakata no uhilhoka mwiiruttuni mwaka. Ukhalhawaya Malhehero ahikhalheke, uwonya khuuwo. Khalhayi, kaari ki ntu nkumi kihiri ni Malhehero, nansho Malhehero vaawilhe aya, uwonya wahohihimmwa, nkakaakhwa. Malhehero yaathananiya uwiiha ukumi, uwannyaka yahommwiiha nookhwa. Ukhalhawaya uwonya wahopatta iphiro yaavahiye aya wo malhehero, nkawaakithepia ni ukiiva. Paahi etu, Malhehero aneneru arii matakatifu, ni malhehero tho phi matakatifu, o ikekhiaye ni oombone. Chani etu, ittu yoombone iyo ihommwiiha nookhwa? Ata vakani kuhiwe! Yaapangelhe chiicho wiira uwonya woonie mwaari, uchuwaniee wiira phi uwonya. Nkayaavara ittu yoombone ni ummwiiha nookhwa aka. Chiichammo etu, malhehero yahooniha uwonya chiri aya wo uhilhoka. Nihochuwelha wiira Malhehero arii o munnepani, nansho mii o mwiiruttuni, kihothumihiya ukhalha ipotta yo mu uwonyani. Akichuwenlhe ittu kinopanga aka, ukhalhawaya akinopanga ittu kinothanana aka upanga, nansho kinopanga ittu inovenga aka. Paahi etu kapangaka ittu kihinottuna aka upanga, vavawo etu kihorumelhelha wiira, Malhehero ari orera. Akihiwe mii etu nopanga chiicho, nansho uwonya unkhalha nhina mwaka phi nopanga chiicho. Kihochuwelha wiira khiiwo ittu iriyoothe yoombone inokhalha nhina mwaka, mwiiruttuni mwaka mwo uwonya. Ukhalhawaya ata kithananaka upanga chittu cho ikekhiaye, akinooria upanga chiicho. Ukhalhawaya akinopanga ittu yoombone kinothanana aka upanga, nansho kiwonyaka kihithananaka uwonya. Kapangaka ittu yo uhilhoka, akinopanga wo uttuna waka, nansho uwonya wo mwiiruttuni mwaka phi nopanga. Paahi malhehero makina vano, kila vanothanana aka upanga ittu yorera, uwonya urii vavawo. Nhina munrimani waka Malhehero a Nlhuku anokiteelhiha. nansho koonaka wiira ihaawo iphiro ikina inopanga ntheko mwiiruttuni mwaka, Malhehero ahinaathana ni iphiro inopocheriya ni irusho chaka. Yeyo phi nokipanga ukhalha ipotta yo malhehero yo uwonya unokivaravara mwiiruttuni mwaka. Kihohuva mii! Mpani nohalha ukoopolha mwiiruttuni nnokirweeha unookhwani? Kinonshukuru Nlhuku nopanga chittu wo iphiro ya Athithi Yesu Kuristo. Alha vano, phi makhalhelho aka, mii kimwanene wo irusho chaka kinoovara ntheko wo malhehero a Nlhuku, nansho mwiiruttuni mwaka kinovara malhehero o uwonya. Paahi etu, khuuwo vano uhukumulhiya uriwoothe wa attu alhutaanne ni Kuristo Yesu mu ukumini mwaya. Ukhalhawaya wo iphiro ya Kuristo Yesu, Malhehero o Iphumu yo ukumi ahokihiyerera mii uthama malhehero o uwonya ni o nookhwa. Nlhuku ahopanga alhe yahooriye upangiya ni Malhehero a ashinna Musa alhe wo nlhatu no iruttu ya ntu o uwonya ukhalha khayaari ni machiri. Nlhuku hopanga yayo wo unruma Mwaamwanawe o yekha, aawilhe wo iruttu thoko ya ntu o uwonya awe aahukumulha uwonya wo iruttu awe iyo. Nlhuku aapannge ikhalhe wiira ilheheriye ni ikekhia ipangiye rata nhina mwihu hii ninotwara iphiro cho Iphumu ya Nlhuku va, nihinottwara mathananelho o iruttu cho uwonya. Attu onkhaye anokhalha thoko chinothanana aya iruttu, anotawariya ni nikakata no mwiiruttuni. Nansho attu onkhaye anokhalha thoko chinothanana awe Iphumu ya Nlhuku, yayo anotawariya ni mathananelho o Iphumu. Ukhalhawaya irusho cha ntu o uwonya phinommwiiha nookhwa, nansho chittu chinotawariya ni Iphumu ya Nlhuku phi nowiiha ukumi ni mpuha. Irusho chinoholhelhiya ni iruttu phi naapanga attu ooniye uhilhoka uholho wa Nlhuku ukhalhawaya khanooria uvara malhehero a Nlhuku mena khanovarechesha. Attu anotawariya ni mathananelho o iruttu khanonteelhiha Nlhuku. Nansho mwaattiva Iphumu ya Nlhuku rii nhina mwinyu. Ni vano khannoholhelhiya ni iruttu nansho ni Iphumu ya Kuristo. Ntu riyoothe hiri ni Nnepa wa Kuristo, yoyo kahiwe a Kuristo. Nansho Kuristo akhalhaka nhina mwinyu inakhalhaka iruttu chinyu chihokhwa wo nlhatu no uwonya, Iphumu ya Nlhuku phi ukumi inyu ukhalhawaya nhopanga chittu chinothanana awe Nlhuku. Yakhalhaka Iphumu ya Nlhuku anhihimushilhe Kuristo Yesu iri vamoka ni inyu, paahi uyo nhihimunshe Yesu uyo, novaha iruttu chinyu cho ukhwa chi, ukumi wo iphiro yo Iphumu ya Nlhuku awe nokhalha vamoka ni inyu. Paahi etu ashilhoko aka, nihanaa ntheko, nansho kuhii wo ukhalha thoko iruttu chihu cho uwonya chi chinothanana aya. Ukhalhawaya mwattwaraka nikakata no mwiiruttuni mwo uwonya, we ikekhiaye nnookhwa. Nansho mwakhalhakaru ni Iphumu ya Nlhuku, nnowiivakacha mitheko chinyu cho uwonya chiyo, ni ukhalha akumi. Ukhalhawaya attu onkhaye anoholhelhiya ni Iphumu ya Nlhuku, phi ashaana a Nlhuku. Ukhalhawaya Iphumu ya Nlhuku mumpochenre inyu wa Nlhuku, khanoopangani tho ipotta ni uwoopopihani, nansho, Iphumu uyo noupangani vano ashaana a Nlhuku, ni wo yoyo Iphumu ya Nlhuku uyo ninomwiihana Nlhuku niiraka, “Aba!” Yaani “Thithi!” Iphumu ya Nlhuku nohimiechesha minepa chihu wiira hii phi ashaana a Nlhuku. Paahi ukhalhawaya wo ikekhiaye vano hii phi ashaana a Nlhuku, ninoopochera vamoka ni Kuristo chittu choombone chihiyeriye ihu ni Nlhuku wa attu awe. Ukhalhawaya nahuvaka vamoka ni Kuristo, ninoowa naapochera nthimicho wawe vamoka. Ukhalhawaya kihochuwelha wiira uhuva wo vano ulha khuve ittu nalhikaanihaka ni nthimicho unowa ihu upatakulhelhiya uyo. Chittu chuupiye chonkhaye chinooweherera woona Nlhuku vanaapatakhulha awe ashaana awe. Ukhalhawaya chittu chuupiye chooniye wiira ninootwaruwa wo uhittuna naashineneru, nansho ukhalhawaya Nlhuku ahottuna ikhalhe chiicho. Nansho nikhulhuvelhaka wiira, chittu chuupiye chinowa uhiyereriya nihuku nimoka ukhuma mpottani munonta ni upatta unethi wo nthimicho wa ashaana a Nlhuku. Ukhalhawaya nihochuwelha wiira, mpaka vano nna, chittu chonkhaye chinowunlha thoko nkuri chineera aya wo uweria. Nansho khachihiwe chittu chuupiye tu, nansho ata ni hii niri ni Iphumu ya Nlhuku rii mahalha o upachera a Nlhuku, ninowiipulhelha chiicho, niwehereraka Nlhuku awe anipanga achishaana awe, ni iruttu chihu chiwe choopolhiya. Ukhalhawaya wo ukhulhuvelha uwo nihoopolhiya, nansho wowo ukhulhuvelha uwo khunokhalha ni maana yakhalhaka ninowoona ittu inokhulhuvelha ihu iyo. Phi mpani etu nokhulhuvelha ittu inoona awe? Nansho vanokhulhuvelha ihu ittu ihinoona ihu, ninoweherera wo uvilhelha. Chiichammo etu, Iphumu ya Nlhuku noonikaviha hii o uhupeeria va, ukhalhawaya khanichuwenlhe chinothananiya ihu vanolhepelha ihu. Nansho Iphumu ya Nlhuku noonilhapelhelha wa Nlhuku eepulhelhaka vahinohimiaa. Nlhuku noona mpaka nhina mmamirimani mwihu, hochuwelha moopuwelho o Iphumu ya Nlhuku, ukhalhawaya Iphumu ya Nlhuku nowaalhapelhelha attu wa Nlhuku wo mattunelho awe Nlhuku. Nihochuwelha wiira, wo chittu chonkhaye Nlhuku nopanga ni utimiriha rata vamoka ni attu anonttuna, ehanne awe wo uthanana wawe. Ukhalhawaya Nlhuku ahaachuwelha yayo attu ayo toka khalhayi. Nkaathanlha wiira alhikaane ni Mwaamwanawe akhalhe o upachera munlhokoni mwa ashilhoko awe enchi. Paahi alhe Nlhuku aathanlhe awe toka khalhayi ayo, aheehanacha, ni yayo ehananche awe ayo ahaalhakelha ikekhia. Ni ayo alhakenlhe awe ikekhia ayo ahaakawelha nthimicho awe. Wo yayo etu, niireke chani vano? Nlhuku akhalhaka mpatta wihu mpani etu nohalha univinga? Nlhuku khamwonenlhe ikiriri ata Mwaamwanawe o yekha, nansho ahonhiyerera wo nlhatu wihu hii onkhaye va. Yakhalhaka ahopanga chiicho khanowa etu aanivaha nnema onkhaye vamoka ni uyo? Mpani etu nohalha waaria milhatu attu athanlhiye ni Nlhuku? Nlhuku mwanene haalhakelha ikekhia wiira, khattenke! Mpani etu, nohalha waahukumulha? Khaawo! Ukhalhawaya Yesu Kuristo mwanene phi akhwilhe, nkaahihimmwa, vano nokhalha wiimonono wa Nlhuku. Yoyo phi nonilhapelhelha! Mpani etu, nohalha unimwalhaaniha ni uttuna wa Kuristo? Chani, uhuva ama uvelhavelha ama uttwaruwa ama ithalha ama ushauchi ama itatako ama nookhwa? Thoko Malhove Matakatifu chineera aya, “Wo nlhatu winyu, niri ntatakoni mwo nookhwa uthana ni uhiyu, Nipangiyaka thoko ikhondoro chinorwehiya uhithiyani.” Nansho nhina chittu chonkhaye chiyo, nihokottolha chinene wo ukavihiya ni yoyo nonittuna uyo! Ukhalhawaya kihochuwelha wiira khiiwo ittu inohalha unimwalhaaniha ni uttuna wawe, kahii nookhwa mena ukumi, kachihiwe minepa mena minepa o wiirimu akina, mena aholhelhi, mena ikatema yo naanano mena ikatema inowa mena attu o ikuru, mena ilhapo yo nchulhu mena ilhapo yo vathi. Khiiwo ittu yuupiye iri ni machiri o unimwaalhaniha ni uttuna wa Nlhuku wo iphiro ya Kuristo Yesu Athithi. Kinohimiacha aka phi ikeekhene, mii ki ntu a Kuristo akinoothacha. Nrima aka unoholhelhiya ni Iphumu ya Nlhuku phi nokihimiechesha. Nrima aka uhokelhiya ihuzuni yo uweria uhinomalha, ukhalhawaya wo nlhatu wo mahalha a ashilhoko aka, attu o nikosho naka, kanlhapelha wiira Nlhuku akilhave ni ukimwalhaaniha ni Kuristo. Yayo phi attu o Uisraeli, Nlhuku aapannge awe ukhalha achishaana awe ni waavaha nthimicho awe, alhehanne awe ni waavaha Malhehero awe, ni Inupa awe yo unthimicha ni malhehano awe. Yayo phi uchuulhu wa manyaapwiiya e Iburaniya. Ni Kuristo ayariaka unikoshoni waya. Nlhuku notawara chittu chonkhaye, atotopelhiye mahuku o uhimalha! Aye. Kineera aka phi ilha, malhove a Nlhuku khoochenlhe utimirihiya. Ukhalhawaya kuhiwe kila ntu yarelhe mwa Aisraeli phi ntu a Nlhuku. Mena kahii attu onkhaye anokhuma wi iyari ya Aburahimu, phi nohalha upochera malhehano. Ukhalhawaya Nlhuku ahalheeha Aburahimu wiira, “Ashichulhu inyu o malhehano anohalha ukhuma u Naisaka.” Maana aya anokhalha wiira ayarelhe ntu kahiwe phi ashaana a Nlhuku. Nansho ashaana ayarelhe wo malhehano a Nlhuku phi nohalha wiihaniya ashaana a Aburahimu. Ukhalhawaya malhehano a Nlhuku aneera, “Ikatema vanohalha aya uphiya kinoohokolhia, ni Asara anowa unnyara mwaana.” Kuhiwe yayoru. Arabeka ni ayo ahaayara mavata wa athumwanaya amoka apwiiya Naisaka. Nansho wo wooniha wiira Nlhuku noworia uthanlha, ata yayo ashaana elhi ayo ahinayariaa mena ahinachuwelha waanyulha moombone ni uwonya, Arabeka aheerelhiya wiira, “Mwaana mulhupalhe uyo noowa aarumiya uvara ntheko ni mwankani uyo.” Paahi etu uthanlha wa Nlhuku uri wo uttuna wawe, mena kuhiwe wo ittu iriyoothe ipangiye ni ntu. Thoko Malhove Matakatifu chineera aya, “Kahonttuna Yakhobo, nansho Esau kinonvenga.” Niireke chani etu? Nlhuku vavawo khapannge ittu yo ulhoka? Ata mena! Ukhalhawaya aheerelha ashinna Musa, “Kinonchukulhelha ntu riyoothe kinonthanana aka unchukulhelha, kinomoonelha ikiriri ntu riyoothe kinonttuna aka.” Paahi etu chittu chonkhaye chinokhulhuvelha ikiriri ya Nlhuku, mena kuhii wo mitheko ama chinothanana awe ntu. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera Nlhuku aheerelha Nafarao, “Kahouvarani umwene wiira uwaninyu ikuru aka yooniye ni nchina naka niromolhiye mwiilhaponi mwonkhaye.” Paahi etu Nlhuku nomoonelha ikiriri ntu riyoothe nothanana awe umoonelha ikiriri, ni unhelha itiyamaru ntu nonthanana awe unhelha itiyamaru. Vekinaka mmoka inyu nookikoha, “Yakhalhaka chiicho etu, nlhatuni etu Nlhuku noowona attu wiira ahowonya? Mpani etu nohalha uvinga chinottuna awe Nlhuku?” Nansho phi apani inyu, mpaka nkoherere uttuna wa Nlhuku? Chani iyoopwe inowooria unkoha ntu upilhe wiira, “Nlhatuni no ukuupa thoko choo?” Ntu owuupa miapu hanaa ikuru yo wuupa wo ulhoko urinawe miapu miilhi, mmoka wo weesheriya chittu cho maana ni nkina wo weesheriya ikokonokhwa. Chiichammo phiri aya wa Nlhuku. Ahothanana wooniha urushiya wawe ni waahimeria attu achuwelhe ikuru awe. Ukhalhawaya ahaavilhelha chinene attu anrushilhe, yaaphwanelhiye ulhakalhihiya. Tho ahothanana woonechesha winchiva wo nthimicho awe animinenlhe awe hii, noonenlhe ikiriri awe, hii nishungilhe awe toka khalhayi niwe naapochera nthimicho wawe. Ukhalhawaya hii phi attu niihanne awe, nihikhumme mwa Ayahudi vekha ayaru nansho tho munlhokoni mwa attu ahiri Ayahudi. Phi chiichammo Athithi chinohimia aya nkitabuni mwa anamilhohi Nahosea, “Attu ahiri awaka Kinoweehana ‘Attu aka’. Nikosho kahaattunne aka Kinoweehana vano, ‘Kinaattuna aka’. Ni vakittu veerelhiya aya, ‘Mwaatti kanhiwe attu aka,’ Wowo anowiihaniya ‘ashaana a Nlhuku ri nkumi.’ ” Chiichammo anamilhohi ashinna Isaya vanonlhelha aya attu o Israeli chineera aya, “Inakhalhaka attu o Israeli ari enchi thoko nhaava wo umbwaani, attu vakani tu phi nohalha woopolhiya, Ukhalhawaya Athithi anootimiriha chitema ihukumu aya vachulhu ilhapo yonkhaye.” Thoko tho ashinna Isaya chenre aya khalhayi wiira, “Yakaari Athithi o Machiri khanihiyenre ashaana akina o Uisraeli, nanlhikaana thoko attu o Usodoma, ni ukhalha thoko attu o Ugomora.” Paahi niireke etu wiira attu ahiri Ayahudi, ahinovarechesha ikekhia, Nlhuku haalhakelha wo nrima urinaya, uno attu o Israeli athothaka malhehero o waapanga ooniye ahopanga chittu chinothanana awe Nlhuku nansho khayaapantte ittu. Nlhatuni etu? Ukhalhawaya khayaari akhulhuvelhaka upisha nrima nansho aakhulhuvelha mitheko chaapanga aya. Paahi etu ahowulhuwelha “Va nlhuku ninokwakwathuwa attu”. Thoko Malhove Matakatifu chilhempe aya, “Mwooneke, kinoweemesha nlhuku Usayuni ninohalha aya ukwakwathuwa attu Kiheesha mwalha unaawulhusha attu. Nansho ntu riyoothe nohalha urumelhelha khanowa olhihiya muru.” Ashilhoko aka, ittu kinoweherera aka wo nrima chinene iri woona ashilhoko aka Aisraeli anowoopolhiya! Phi naalhapelha aka wa Nlhuku ikatema yonkhaye! Kinowaahimiechesha wiira anowiimananiha chinene umwaavia Nlhuku, nansho umananiha waya uhinchuwelhaka Nlhuku rata. Ukhalhawaya khachuwenlhe iphiro Nlhuku chineeriha awe attu ukhalha oombone mmiholho wawe. Ni ayo aholhikacha wo iphiro aya ashineneru yo wiicheesha mmathathani mwa Nlhuku nkayaahiya iphiro ya Nlhuku inowaalhakelha attu ikekhia wiira arumelhelhiye. Ukhalhawaya uwa wa Kuristo uhomalhiha Malhehero a ashinna Musa, ikhalhe wiira attu anrumelhelha aalhakelhiye ikekhia. Wo nlhatu no uratihiya ni Nlhuku nhina Malhehero, ashinna Musa aalhempe wiira, “Ntu riyoothe novarechesha Malhehero nookhalha wo mathananelho o ikekhia.” Nansho wo nlhatu no waalhakelhiya ikekhia wo iphiro yo upisha nrima, ashinna Musa aneera, “Nhiikohe munrimani mwinyu wiira, mpani nohalha uwelha wiirimu?” Wowo phi unkurusha Kuristo vathi. Mena nhiire, “Mpani nohalha ukhuruwa unaminepa?” Wowo phi ummwelhiha Kuristo ukhuma unookhwani. Malhove Matakatifu aneera, “Nttenga wa Nlhuku uri vamoka ni inyu, uri vamalhakuni winyu ni munrimani mwinyu.” Ikhalhaka phi nrima ninohimiacha ihu. Mwahimiachaka wo malhaku inyu wiira Yesu Kuristo phi Athithi ni urumelhelha munrimani mwinyu wiira Nlhuku ahonhihimusha nnookhwani, nnowoopolhiya. Ukhalhawaya ntu arumelhelhaka munrimani nowaalhakelhiya ikekhia ni arumelhelhaka vamalhakuni nowoopolhiya. Malhove Matakatifu aneera, “Ntu riyoothe nonrumelhelha, khanoolhihiya muru.” Ukhalhawaya Ayahudi khamwalhanne ni attu Ayunani, Nlhuku phi yoyo ri Athithi athumwanaya attu onkhaye, ni o rera wa attu onkhaye anonlhepelha. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera, “Kila ntu nohalha ulhapelha avekelhaka wo nchina na Athithi, nowoopolhiya.” Nansho etu anohalha unlhapelha chani uyo ahinonrumelhelha aya? Tho, anohalha unrumelhelha chani ahinaya aya umwiiwa? Ni ayo anohalha wiiwa chani vahiri ntu o nhimiacha? Ni attu anohalha unhimiacha chani ahirumiye? Thoko malhove Orera chineera aya wo uhimia, “Vari voorera chinene vanowa aya attu o uhimiacha Malhove Orera!” Nansho kahiwe onkhaye apochenre Malhove Orera. Ukhalhawaya ashinna Isaya ahopacha wiira, “Athithi, apani arumelhenlhe nttenga wihu?” Paahi etu, upisha nrima unowa wo wiiwa nttenga, ni nttenga unowa wo uhimiachiya malhove a Kuristo. Nansho kinookoha etu, ana khaneewa nttenga? Eiyo, aheewa thoko Malhove Matakatifu chineera aya, “Nlhove naya nihowanelha velhaponi Malhove aya ahophiya mwiilhaponi mwonkhaye.” Kinookoha tho, attu o Uisraeli khachuwenlhe? Ashinna Musa phi achokhonlhe uhimmia, “Kinouholhani ichuku wiira, mwoonelhe ihache Attu ahiri ni nikosho Kinouhelhani ichuku yo waathunalhelha attu o nikosho no uphupuwalha.” Tho ashinna Isaya ahominda venre aya, “Attu yahaakavia ahokoona, Kiheechooniha wa attu yahaakikoherera.” Nansho vanaacha aya attu o Uisraeli enre, “Uthana woothe kahookolhelha miono chaka waapochera attu o uwonya, ni attu o tiyamaru.” Paahi etu kinookoha, chani Nlhuku ahaakhota attu awe? Ata mena! Mii kimwanene ki ntu o Uisraeli, uchuulhu wa Aburahimu, kinokhuma nikosho ni Nabenyamini. Nlhuku khaakhonte attu awe, aathanlhe awe toka khalhayi. Mwaatti nhochuwelha Malhove Matakatifu anaacha Naeliya vaachukunlhe aya wa Nlhuku wo nlhatu ni attu o Israeli, “Thithi, aheevakacha anamilhohi inyu ni uphomolha madhubahu inyu, Mii vekha aka phi halhenlhe, ni ayo anothanana ukithurulha ukumi aka.” Nlhuku aakhunlhe chani? Enre, “Kihaashungerera attu maelufu saba ahinonthimicha Baali, nlhuku o woothiya.” Wo yeyo iphiro iyo phiri aya etu, ahaawo attu vakani aathanlhiye wo nlhatu no ikiriri ya Nlhuku. Uthanlha wawe unokhuma wo ikiriri awe, ni mena kuhiwe wo mitheko chaya. Ukhalhawaya, uthanlha wawe ukaakhulhuvenlhe mitheko cha attu, ikiriri awe khayaashichira tho. Vano chani etu? Attu o Israeli khapantte ittu yaavia aya, nansho attu aathanlhiye ni Nlhuku ahopatta. Attu akina ayo ahoomihiya mirima. Thoko chilhepiye ni Malhove Matakatifu, “Nlhuku hoomiha nrima aya ni irusho chaya, Haavaha miitho nansho ahoonaka, Haavaha maaru nansho khaneewa mpaka nna.” Ni ayo Adaudi aneera, “Isikuukuu chaya chikhalhe phi nriankho wo waawayiha Awulhuwe, ni utwarushiya! Miitho aya atiyelhelhiye ahoone, Mithana chaya chikhuruthulhiye ahuve mahuku onkhaye.” Paahi etu, kikohe, Ayahudi yahokwakwathuwa nkayaawulhuwa, nkayaamalhamalha? Ata vakani mena! Wo uwonya waya, woopolhiya uhaakhuruwelha attu ahiri Ayahudi, wiira yoonelhiye ihache ni Ayahudi. Uwonya wa Ayahudi uhowiiha mpuha mwinchi velhaponi, ni itiamaru aya yo munrimani ihowiiha ibarakha chinchi wa attu ahiri Ayahudi. Paahi etu iri mwaini, Ayahudi wo unhokolhelha waya Nlhuku uhoowiiha ibarakha chinchi chinene. Paahi etu vano, kinouhimeriani mwaatti nhiri Ayahudi va wiira, ukhalhawaya mii kihokhalha karumiya a attu ahiri Ayahudi, kinothimicha ntheko aka, kinothanana waapanga attu ashikhunanaka owonelheni ihache mwaatti, wiira kiwe koopolha akina aya. Yakhalhaka wo ukhotiya waya ilhapo yaheewanana ni Nlhuku, inowa ukhalha chani etu vanohalha aya upocheriya ni Nlhuku vawo? Attu akhwilhe anoohihimmwa! Yakhalhaka imbamu yo upachera yo nkatte phi ikumihiye awe Nlhuku, nkatte wonkhaye unookhalha wa Nlhuku. Mithithaari chakhalhaka chitakatifu, maritta ni ayo chiicho anookhalha chiichammo. Eiyo, maritta makina o nzeituni ahotupulhiya vaamenlhe aya nkamwaaphateelhiya maritta o nzeituni wo mwiithuphini. Mwaatti nhiri Ayahudi va, nri akavihi o maritta o nzeituni wo mwiithuphini, nrii vano mpuhaka ukumi wo munnepani wa Ayahudi. Paahi etu, nhaapangelhe mattepwa attu akhwachiye thoko maritta! Kwaani nneefunelhani? Muupuwelheke etu, mwaatti khannokhulhuvelha mithithaari, nansho mithithaari phi noukhulhuvelhani. Nansho nnowa mweera, “Eiyo, maritta ahotupulhiya wiira hii niphateelhiye vanipuroni waya.” Yeyo phi ikekhiaye. Maritta aatupulhiye wo nlhatu no wuuma nrima, uno inyu mwaatti nneemelha wo nlhatu no nrima winyu. Nansho nhiifunelhe yoyo mwaha uyo, nansho nkhalheke mwoovaka. Yakhalhaka etu Nlhuku khoonenlhe ikiriri Ayahudi, arii thoko maritta anenene, chani nnowoona wiira nowoonelhani ikiriri inyuva? Nkoonani etu, Nlhuku chinre awe wo urera nrima ni woopiha. Ri o uchacha wa attu awulhuwilhe, ni orera nrima uwaninyu mwaatti, mwathepaka ukhalha mu urerani mwawe. Nansho mwaahilhokelheke mu urerani mwawe, ni inyu chiicho nnootupulhiya. Ni Ayahudi chiicho, yarumelhelhaka wo nrima, anoophateelhiya tho waari aya, ukhalhawaya Nlhuku nowooria waaphateelha tho. Inyu mwaatti ahiri Ayahudi va, nri thoko maritta o nzeituni wo mwiithuphini ukhwachiye, nkamwaaphateelhiya mmatani nhiri mwawinyu. Nansho Ayahudi phi nzeituni wo mmatani, ni khavanorika wa Nlhuku waalhutaaniha tho umwirini utupulhiye aya. Ashilhoko aka, kihothanana nchuwelhe ithelhi ivithiye ilha, nhiwe mweechoona o irusho chinene. Itiyamaru ya Ayahudi khayaari yo ulhokelha chinene, yaari mpaka ahiri Ayahudi aathananiye vanohalha aya unhokolheelha Nlhuku. Vavawo phi ikatema attu o Israeli onkhaye vanohalha aya woopolhiya, thoko Malhove Matakatifu chineera aya wiira, “Noopo nowa ukhuma Usayuni uthamihani uwonya wa ashaana a Nayakhobo. Alha phi malhehano aka Vanohalha aka uthamiha uwonya waya.” Ukhalhawaya Ayahudi ahokhota Malhove Orera, ahokhalha vano amalhaponi a Nlhuku wo nlhatu ninyu mwaatti nhiri Ayahudi va. Nansho ukhalhawaya Nlhuku ahaathanlha, arii akhalhaka ni unlhoko ni Nlhuku, wo nlhatu no manyaapwiiya aya. Ukhalhawaya Nlhuku aathanlhaka attu, ni woonelha ikiriri khanorukunuwa. Thoko mwaatti nhiri Ayahudi va, khalhayi mwahonkhota Nlhuku, nansho vano nhopochera ikiriri ya Nlhuku wo nlhatu no itiyamaru ya Ayahudi. Chiichammo etu, wo nlhatu no ikiriri ipochenre inyu, Ayahudi vano khanomwiiwelhelha Nlhuku, wiira ni ayo apochere ikiriri ya Nlhuku. Ukhalhawaya Nlhuku haattuka attu onkhaye ahiiwelhelhe, wiira oonelhe ikiriri onkhaye. Nhakhu ni irusho ni uchuwelha wa Nlhuku uri wo winchiva chinene! Ihukumu chawe khanchinkohakohia, ni iphiro chawe khachinoria uhimiachiya! “Mpani nochuwelha irusho cha Athithi? Mpani nooria waavaha irusho cho weettuchiha? Ama mpani panche waavaha ittu, Wiira ahokolhosheriye?” Ukhalhawaya chittu chonkhaye chuupiye ni uyo, ni chiyo chonkhaye chikhumme wo wooria wawe ni wo nlhatu wawe. Nthimicho ukhalhe wa Nlhuku wo mahuku o uhimalha! Aye. Paahi etu, ashilhoko aka, ukhalhawaya Nlhuku hochara ikiriri yinchi, kinoulhepelhani etu wiira, mwiikumiheke iruttu chinyu mwaashinene ukhalha isadaka ikumi wa Nlhuku, isadaka itakatifu, inonteelhiha. Yeyo phi iphiro inyu yoombone yo unthimicha Nlhuku. Nhittwarihe makhalhelho o velhaponi va, nansho munhiyeke Nlhuku olhokiheni wo urukunusha irusho chinyu. Vavawo phi nohalha inyu uchuwelha uttuna wa Nlhuku ni uchuwelha ittu yoombone inonteelhiha nrima itiminre. Wo nnema kivanhe awe Nlhuku, kinouhimeriani mwaatti onkhaye wiira, nhiichoone ukhalha olhupalhe upwaha chiphavelhiye inyu. Nansho irusho chinyu chikhalheke ni maphimelho o nrima wa Nlhuku chinvanhe awe kila mmoka inyu. Thoko iruttu chihu chiri aya ni itturi chinchi ni kila itturi ikhalhaka ni ntheko waya. Chiichammo etu, inakhalhaka nirii enchi, nirii o iruttu imoka ilhutaanihiye ni Kuristo, ni kila ntu alhutaanaka ukhalha itturi ya nkhunanawe. Ukhalhawaya kila ntu hanaa mahalha avahiye awe wo ikiriri ya Nlhuku. Ntu avahiyaka mahalha o uhimiacha malhove a Nlhuku, ahimiacheke etu wo ulhikaana nrima urina awe. Ntu ri ni mahalha o uwaakaviha akina, aakaviheke rata etu. Ntu vahiye mahalha wiittuchiha, eettuchiheke rata. Ntu vahiye mahalha o waahelha nrima attu akina, eereke chiicho. Ntu o mahalha o waakawelha akhunanawe, aakawelheke wo nrima woombone. Ntu o weemelhelha, emelhelheke wo umindelha, ni ntu riyoothe noonelha ikiriri akhunanawe, oonelheke wo mpuha. Mwattunaka nttuneke chinene. Nhikhalhe mu iphiro iriyoothe yo uhilhoka, mpangeke chittu choombone. Ashilhoko aka nttunaneke wo nrima woombone, ni kila mmoka anlhoheke nkhunanawe. Nhilhamwelhamwe, vanovara inyu ntheko wa Athithi, nteelhiyeke munrimani. Ukhulhuvelha winyu ukhalheke wo mpuha, nvilhelheke vanohuva inyu ni unlhapelha Nlhuku ikatema chonkhaye. Mwaakawelheke ittu attu a Nlhuku vanokwana aya, mwaapochereke alheto rata. Mwaalhapelheke ibarakha attu onkhaye anoupangelhani ichimwa, eiyo, mwaalhapelheke ibarakha, mena nhaalhave. Nteelhiyeke vamoka ni attu anoteelhiya, munlheke ni attu anonlha. Nkhalheke wo wiiwanana mwaashineneru. Nhiihelhelhe, nansho nchenjeukelheke chittu chikani. Nhiichoone ukhalha attu o irusho chinchi. Nhinhukumulhe ntu opangelhakani chittu cho unanara, nhinhokolhoshere chittu cho uhilhoka. Mpangeke chittu choombone mwaattuni. Mmananiheke wo kila inooria inyu, wiira mwaakhalhane attu onkhaye wo mpuha. Ashilhoko aka nnottuniya, nhilhivelhihe milhatu, nansho yoyo mwaha uyo munhiyereke Nlhuku. Ukhalhawaya iholhepiya “Athithi aheera, Ulhivelhelhiha uri wawaka, kinoowa kaalhivelhelhiha.” Tho wo uthepa, Malhove Matakatifu aneera, “Amalhaponi inyu awolhiyaka ithalha, mwaavaheke yolhia, awolhiyaka nttona mwaavaheke yo uwuria, ukhalhawaya mweeraka chiicho, nnowaavalhelha makhalha vamuruni.” Uwonya uhuwulhusheni, nansho, mmulhusheke uwonya wo upanga moombone. Kila ntu ewelhelheke aholhelhi chineera aya, ukhalhawaya ikuru cho utawara cho velhaponi cheeshiye ni Nlhuku. Nlhuku vekha awe phi naavaha attu machiri o utawara. Nansho ntu riyoothe nokhota ikuru yo aholhelhi yoyo nokhota malhehero a Nlhuku, ni ntu riyoothe nopanga chiicho noohukumulhiya. Ukhalhawaya aholhelhi anotawara khanooviya ni attu anopanga moombone, nansho anooviya ni attu awonnye. Ni inyu mwathananaka wiira nhoove attu o ikuru, mpangeke moombone, ni ayo anoutotopelhani. Ukhalhawaya yayo phi akarumiya a Nlhuku anoupangelhani moombone. Nansho mwawonyaka, mwooveke etu, ukhalhawaya ahanaa ikuru yo utwarushani. Yayo phi anamitheko a Nlhuku akunshe ntwarusho nawe wa attu ammwonya. Paahi etu mwaathimicheke attu o utawara, kuhiwe wo nlhatu wo woova ntwarusho na Nlhuku vekha aya, nansho tho thoko nrima chineera aya wo uthanana. Wo yoyo nlhatu uyo etu, phi nolhiva inyu ikhodi, ukhalhawaya yayo phi aholhelhi anovara ntheko wa Nlhuku vanotimiriha aya ntheko aya. Munlhiveke kila ntu inomphwanelha awe, ntu o upochera chittu chinothananiya mummaheke chittu chinothananiya, ntu o ulhiviha ikhodi, munlhiveke ikhodi, ni waathimicha attu onkhaye rata. Nhikhalhe ni milhatu wa ntu riyoothe, ihikhalhe nlhatu wo uttunana mwaashineneru. Ntu riyoothe nontuna namwaatamana awe, yoyo hovarelha Malhehero, ukhalhawaya, malheheriyo aneera, “Nhilhuve, nhiive, nhiiye, nhimirelhe ishenye ittu ya ntu” chonkhaye chi, ni makina ayo, anothukumanihiya ni nlheheriyo, “Mwaattuneke amwaatamana inyu thoko chineettuna inyu mwaanene.” Mwaattunaka amwaatamana inyu, khannaapangelha ichimwa, waattuna, phi utimiriha Malhehero onkhaye. Nchuwelheke wiira, ihaaya ikatema inyu yo wunkwa nkhoveni. Ikatema ihu yo woopolhiya iri vakhiviru chinene, upwaha ikatema iriyoothe yaarumelhenlhe ihu. Uhosha, uthana uhaatameria. Nihiyeke etu chittu chonkhaye cho mwiipiphini, nipangeke chittu cho woonia voonene. Nikhalheke rata thoko chinokhalha ihu uthana, nihimenyekhe ni uhapalhiya chittu cho uhilhoka, mena ulhuvalhuva mena waana indewo mena ihache. Mwaawareke Athithi Yesu Kuristo, nhiwonye tho, mena upanga chittu cho uhilhoka. Mwaapochereke attu akina ahiri ni nrima, nansho nhaahukumulhe wo nlhatu no uyeva irusho chaya. Mirima cha attu akina chiri cho uvirikana, akina chinaaruma ulhia ittu iriyoothe, nansho attu o nrima mwankani anolhia mathaakhuru vekha ayaru. Ntu nolhia ittu iriyoothe himpangelhe ncheche ntu hinolhia chittu chikina, ni ntu nolhia mathaakhururu hinhukumulhe ntu nolhia kila ittu, ukhalhawaya Nlhuku haattuna onkhaye. Mwa apani inyu, ata munhukumulhe karumiya a ntu nkina? Eemelhaka ama awulhuwaka Athithi anene phi nochuwelha nlhatu wawe. Eiyo, anowa eemelha rata ukhalhawaya Athithi anowooria umweemesha. Ntu nkina naanyihera wiira, nihawo nihuku nimpwaha mahuku makina, uno ntu nkina oonaka wiira mahuku onkhaye aholhikaana. Kila ntu etu, achuwelheke inoona awe munrimani mwawe wiira iholhoka. Ntu noona wiira nihuku nimoka nihothepa nikina naathimicha Athithi, ni ntu nolhia ittu iriyoothe naathimicha Athithi, ukhalhawaya anopochera ukhuma wa Athithi. Ntu riyoothe hinottuna ulhia chittu chikina, yoyo chiicho nopanga wo waathimicha Athithi, ni uyo nonshukuru Nlhuku. Ukhalhawaya khaawo ntu mmoka ihu neelhokelhiha mwaneneru, mena khaawo ntu nokhwa mwaneneru, ukhalhawaya nalhokelhaka, Athithi anene phi no unilhokelhiha ama nakhwaaka ninkhwa wo nlhatu naya Athithi, hii onkhaye va phi awaya Athithi. Ukhalhawaya Kuristo ahokhwa nkaahihimmwa awe aatawara attu akumi ni attu akhwilhe. Paahi etu mwaatti, nnolhia mathaakhururu va, yeeshiyani waahukumulha attu akina, nlhatu waani etu no waaheulhacha ahima inyu? Muupuwelheke wiira hii onkhaye va, ninoowa neemelha mmiholho wa Nlhuku wiira nihukumulhiye. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera, “Thoko chinolhokelha aka, aneera Athithi, Kila ntu noowa aakikhoromelha, Ni kila ntu noowa aahimiechesha wiira mii phi Nlhuku.” Paahi etu kila mmoka ihu, noowa eevaraanga mwanene wa Nlhuku. Paahi etu, nihiyeke uhukumulhana ashineneru. Nansho, nihiyeke upanga chittu cho waattekiha achihima ihu akina ama waawulhusha mu uwonyani. Mii kilhutanne ni Athithi Yesu, uhokivaha ikekhiaye wiira, khiiwo yolhia ikelhiye nsheru, nansho ntu oonaka wiira yolhia ineshe ihokelhiya nsheru, paahi etu nsheru unkhalha wa yoyo ntu uyo. Mwanthunalhihaka nkhunaninyu, wo nlhatu no yolhia nnolhia inyu, paahi etu uttunana khuuwo. Yolhia inolhia inyu ihimpoterihe ntu nkina, Kuristo ankhwenlhe awe! Paahi etu nhihiyerere urera winyu unanarihiye ni mitheko cho uhilhoka. Ukhalhawaya Imwene ya Nlhuku khiri mwaha wo mu ulhiani ni uwuriyani, nansho mwaha wo upanga chinothanana awe Nlhuku ni mpuha ni uteelhiya ummwiihiya ni Iphumu ya Nlhuku. Attu avaraka ntheko wa Kuristo thoko chiicho, ahonteelhiha Nlhuku ni urumelhelhiya ni attu akina. Paahi etu, wo ikatema chonkhaye, nivarechesheke meetelho anowiiha mpuha anonikaviha wiitheka ni ashineneru. Mena nhihononache ntheko wa Nlhuku wo nlhatu no yolhia. Wo ikekhiaye cholhia chonkhaye chorera, chilhiyeke, nansho khinolhoka ntu ulhia yolhia inohalha unttekiha ntu nkina. Ittu yorera irii nambaya uhikhuura inama, uwuria idivai mena upanga ittu iriyoothe ikina inohalha waawonyiha ahima inyu ama arokorinyu. Paahi etu nvarechesheke nrima inyu wa Nlhuku inyu. Ahoreeriya attu onkhaye ahinehukumulha wiira ahotteka vanovarechesha aya nlhove ninoona aya wiira niholhoka! Nansho ntu akelhiyaka nipampa no mwaha wo cholhia, Nlhuku nonhukumulha alhiaka, ukhalhawaya chinopanga awe khachinolhikaana ni upisha nrima wawe. Ni ittu iriyoothe ihinaathana ni nrima wa ntu phi uwonya. Hii nikhomanlhe munrimani va, ninothananiya naakaviheke akhunanihu ahineemelha rata ayo, orie weemelha. Nihiilhoheke hii ashineneru. Nansho, kila ntu anlhoheke nkhunanawe wo nrima woombone, wiira ankhomaalhihe munrimani. Ukhalhawaya Kuristo kheelhonhe mwaneneru. Nansho, thoko Malhove Matakatifu chineera aya, “Uruwaniya winyu wonkhaye uhokiwulhuwelha mii.” Ukhalhawaya kila ittu, ilhepiye wo nlhatu wo uniittuchiha hii, wiira wo uvilhelha ni uhelhiya nrima ni Malhove Matakatifu ayo, nipatte ittu yo ukhulhuvelha. Nlhuku ri machokholhelho o uvilhelha ni uhelha nrima, ovaheni irusho cho ukhalha ittu imoka nttwaraka chenre awe Kuristo Yesu, ni inyu mwaatti wo nrima mmoka ni nlhove nimoka munthimiche Nlhuku, Athumwanaya Athithi Yesu Kuristo. Paahi etu mwaatti, mpocheraneke mwaashineneru thoko Kuristo chenre awe wo upocherani, wo unthimicha Nlhuku. Ukhalhawaya, kinouhimeriani wiira Kuristo ahokhalha karumiya wa attu enelhiye unyawo mu ikekhiani oonihe wiira Nlhuku phi o ukhulhuvelhiya, ni malhehano aalhenhe awe manyaapwiiya ihu, anootimira, ni wooriha attu o makosho makina anthimiche Nlhuku wo ikiriri awe thoko chihimiye ni Malhove Matakatifu, “Ni mii kinouthimichani mwa attu ahiri Ayahudi, Kinowiipa ichipo cho utotopelha nchina ninyu.” Tho aneera wiira, “Nttapelhelheke, mwaatti ahiri Ayahudi va, vamoka ni attu a Nlhuku!” Tho, Malhove aneera, “Mwaatotopelheke Athithi mwaatti ahiri Ayahudi va, Attu onkhaye mwaatotopelheke!” Tho ashinna Isaya aneera, “Noowa aakhumelhelha ntu mu iyari ya Nayese, Noowa aatawara attu ahiri Ayahudi, Ni ayo anoowa ankhulhuvelha.” Paahi etu, Nlhuku ri machokholhelho o ukhulhuvelha, ochariheni mpuha ni uteelhihani thoko chineera inyu wo unrumelhelha, ikhalhe wiira ukhulhuvelha winyu uthepe wo machiri o Iphumu ya Nlhuku. Ashilhoko aka, mii kimwanene kinookhulhuvelha wiira, ni inyu mwaatti nhovahiya nrima woombone wonkhaye ni irusho chinchi mwooriaka wiittuchihana mwaashineneru. Nansho kinoolhepa ilha iwarakha ilha wo uhoova, kuwuupusheni tho. Kineera chiicho wo nnema ukivanhe awe Nlhuku, wo ukithanlha ukhalha karumiya a Yesu Kuristo wa attu ahiri Ayahudi. Kiri kivaraka ntheko thoko opochera ishaani wo uhimiacha Malhove Orera a Nlhuku, wiira attu ahiri Ayahudi akhalhe phi isadaka inopocheriya ni Nlhuku, isadaka ipangiye itakatifu wo Iphumu ya Nlhuku. Paahi etu, wo ukhalha nhina mwawe Kuristo Yesu, kinowiititihacha vano wo ntheko kinopanga aka wo nlhatu na Nlhuku. Kinowulhumacha wo umindelha ittu ipannge awe Kuristo Yesu, ukivaha mii wiira kaaholhelhe attu ahiri Ayahudi anrumelhelhe Nlhuku. Hopanga chiicho wo malhove ni mitheko, wo machiri o ushangiha ni uthikineeha, ni wo machiri o Iphumu ya Nlhuku. Paahi etu, kihohimiacha rata Malhove Orera a Yesu Kuristo munkwahani mwaka ukhuma Uyerusalemu mpaka Uiluriko. Ittu kinothanana aka mahuku onkhaye urii uhimiacha Malhove Orera a Nlhuku ilhapo chonkhaye vahinahimiachiya nchina na Kuristo, kihiwe kaatheka vachulhu nsingi wa ntu nkina. Thoko Malhove Matakatifu chineera aya, “Attu onkhaye ahinahimeriya anoowa yoona, Ni attu onkhaye ahinapacha umwiiwa anoowa aachuwelha.” Wo yoyo nlhatu uyo etu, kahochiichihiya venchi wiira kihiwe uwaninyu. Nansho ukhalhawaya vano kihomalhiha ntheko aka chilha ilhapo chilha, ni ukhalhawaya wo iyaakha chinchi kaari kilhakelhaka uwa uwoonani mwaatti, kinookhulhuvelha vano upanga chommo. Kihothanana uwoonani mwaatti, munkwahani vanorwaa aka Uhispaniya, ni inyu mmwe mwaakivaha ittu yo ukipiiha wowo, kamalhaka uukhalhanani wo mpuha wo mahuku vakani. Nansho vano kinokelha thoko Uyerusalemu, uwaakavihani attu a Nlhuku arii wowo. Ukhalhawaya attu o Umakedoniya ni attu o Uakaya ahoona ihorera ukumiha ittu yo waarwehelha nlhoko wa attu a Nlhuku ankwana o Uyerusalemu. Enre chiicho ashineneru, nansho we ikekhiaye, yeyo phi nothananiya aya upanga. Ukhalhawaya yakhalhaka attu ahiri Ayahudi ahopochera ibarakha cho munnepani cha Ayahudi, ahophwanelhiya ni ayo vano waakaviha Ayahudi apatte chittu chinophavelha aya. Vanohalha aka umalhiha yoyo ntheko uyo ni waavaha nchurukhu urweehelhiye aya uyo, kinoolhukama Uhispaniya. Phi vavawo etu, vanohalha aka uwa uwoonani vawo. Vanohalha aka uwa, kinoowa ko uwiiherani ibarakha chinchi cha Kuristo. Paahi etu, ashilhoko aka, kinoulhepelhelhani wa Athithi Yesu Kuristo ni wo nlhatu wo uttuna unovahiya ni Iphumu ya Nlhuku, wiira nlhutaaneke ni mii wo ukilhapelhelha wa Nlhuku. Nkilhapelhelheke wiira koopolhiye kikhume rata wa attu ahinchuwenlhe Nlhuku o Uyudea, ni ulhapelhelha ntheko aka warumelhelhiye ni attu a Nlhuku anokhalha Uyerusalemu uwo. Paahi chiichammo etu, Nlhuku attunaka, kinoowa nrima aka ukicharaka mpuha kiwe keettuwa vamoka ni inyu mwaatti. Nlhuku ri machokholhelho o mpuha, akhalhe vamoka ni inyu mwaatti onkhaye. Aye. Kinowaaruma uwaninyu arokorihu Nafoibe, anamitheko anovara ntheko unlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo no Ukinkreya. Mwaapochereke wo nchina na Athithi, thoko chineerihiya ni attu a Nlhuku. Mwaakaviheke chinohalha aya uthanana uwaninyu, ukhalhawaya ari orera nrima wa attu enchi ata uwannyaka mii. Isalamu chaaphiyelheke Aprisila ni Naakwila, anamitheko akhunanaka munthekoni mwa Kuristo Yesu, yayo yaheesha ukumi waya ntatakoni wo nlhatu naka mii. Ahophwanelhiya ushukuriya, ihikhalhaka uwannyakaru nansho ata wa attu o milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo ahiri Ayahudi. Isalamu tho chipocheriye ni attu anrumelhenlhe Kuristo anokumaana unupani winyu. Isalamu wa ampwana kinaattuna aka Apaineto, yaari o upacha umpochera Kuristo, ilhapo yo Uasiya. Isalamu wa Amariamu, anopanga ntheko mulhupalhe wo nlhatu winyu. Isalamu tho apochere Naandroniko ni Ayuniya, Ayahudi nanaka, aattukiye vamoka ni mii, anochuwania chinene munlhokoni mwa akarumiya, ampochenre Kuristo mii kihinaya. Isalamu chaka chaaphwanye Naampliato ampwana kinaattuna aka nhina Athithi. Isalamu tho chirwee wa ashinna Urbani, namitheko nanaka, mu unkavihani Kuristo, ni wa ampwana kinaattuna aka Nastaku. Isalamu wa ashinna Apele, o nrima unorumelhelhiya nhina Kuristo. Isalamu wa attu onkhaye anokhalha unupani wa ashinna Aristabulo. Isalamu wa Naherodiana, Ayahudi akhunanaka, ni wa Akuristo ari iwani ya ashinna Naarikisi yaalhutanne ni Athithi. Isalamu wa Atrufena ni Atrufosa, manyopani anovara ntheko wa Athithi, ni wa ampwana kinaattuna aka Napersisi, aapannge ntheko mulhupalhe wo nlhatu na Athithi. Kinoovelhelha isalamu wa ashinna Ruufo, namitheko a thanlhiye ni Athithi, tho wa anumwanaya, aakipochenre mii thoko mwaamwanaya. Isalamu chaka chirwee wa Asunkrito ni Naflegoni ni Naheme ni Napatroba ni Nahermasi ni ashilhoko aka anrumelhenlhe Kuristo onkhaye nnaakhalhana inyu vamoka. Isalamu wa Nafilologo ni Ayulia ni wa Nerea ni arokoraya ni wa Naolimpio ni wa attu onkhaye a Nlhuku arii vamoka ni inyu mwaatti. Nshikurianeke kila mmoka wo wooniha nrima wo uttunana. Milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo onkhaye va, anouvahani isalamu. Ashilhoko aka, kinoulhepelhelhani wiira, mwaaweheke rata attu onkhaye anowiiha milhatu cho umwalhaana ni waawonyiha attu akina, arukunuwaka meettuchiho mwiittuchihiye inyu. Mwiichinanelheke ni attu thoko yayo! Ukhalhawaya attu onkhaye aneera chiicho, khanovara ntheko wa Kuristo Athithi, nansho anopanga wo nlhatu no mathunkwa aya. Malhove aya o uchiva ni meettuchiho o upepecha phi nokukureeriha mirima cha attu ahimmwonya. Kila ntu heewa chinre inyu wo weemelha rata ikhalhaka phi nlhatu unokiteelhiha mii. Kinoulhapelhelhani nkhalhe ni irusho cho upanga chittu choombone ni uhiya upanga chittu cho uhilhoka. Ni uyo Nlhuku, rii machokholhelho o mpuha wihu, khampicha unnyikalha Nakare wuuthi inyaa chinyu. Ibarakha cha Athithi Yesu Kuristo chikhalhe vamoka ni inyu mwaatti. Natimotheo, namitheko nanaka, nouvahani isalamu, ni Nalukiyo chiicho ni Nayasoni ni Nasosipetro Ayahudi nanaka anouvahani isalamu. Ni mii Tertiyo, kivahiye ulhepa ilha iwarakha ilha, kinouvahani isalamu mwaatti wo nchina ni Athithi. Nagayo, kiphiyenlhe aka uwannyaya vamoka ni nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo unokumaana unupani waya, anouvahani isalamu, ni ashinna Erasto arina ipilhi yo ushunga nhakhu wo iwani, vamoka ni onnihu Nakwarto anouvahani isalamu. Kinoulhapelhelhani nnema wa Athithi Yesu Kuristo ukhalhe vamoka ni inyu mwaatti. Aye. Paahi etu vano nintotopelheke Nlhuku! Yoyo phi nooria uweemeshani rata munrimani mwinyu, nhina Malhove Orera kaahimianche aka umwaacha Yesu Kuristo ni upatakulhiya ikeekhene ivithiye toka mahuku o machokholhelho. Nansho vano, yoyo mwaha uyo, uhopatakulhiya wo iphiro yo Malhove Matakatifu alhepiye ni anamilhohi, achuwaniyaka velhaponi ni wo malheheriyo a Nlhuku o mahuku o uhimalha, ahochuwania wa attu onkhaye, wiira arumelhelhe ni uvarechesha upisha nrima. Nlhuku vekha awe ri o irusho chonkhaye, nthimicho ukhalheke uwannyawe wo iphiro ya Yesu Kuristo mahuku onkhaye o uhimalha ni uhimalha! Aye. Mii Paolo kiihaniye ukhalha karumiya a Kuristo Yesu wo uthanana wa Nlhuku. Mii ni munnihu Sostene, ninoolhepa iwarakha uwiiha uwaninyu mwaatti nlhoko wa attu a Nlhuku nrii Ukorintho nhapihiye wo ulhutaana ni Kuristo Yesu, nkamweehaniya ukhalha attu a Nlhuku, vamoka ni attu onkhaye anrumelhenlhe Kuristo, Athithi, ari awihu ni hii. Kinoulhapelhelhani nnema ni mpuha ukhuma wa Nlhuku Athumwanihu ni Athithi Yesu Kuristo. Kinonshukuru Nlhuku mahuku onkhaye alha wo nlhatu no uttuvani mwaattiva nnema wawe wo iphiro yo Kuristo Yesu. Ukhalhawaya wo ulhutaana ni Kuristo nhovahiya nhakhu wo chittu chonkhaye, vamoka ni uhimiacha nretelhe ni uvahiya irusho cho uchuwelha. Ukhalhawaya nttenga unonhimiechesha Kuristo we ikekhiaye uhokhomaalhihiya nhina mwinyu, nhiwukuwelhiyaka mahalha ariyoothe o munnepani vanoweherera inyu upatakulhiya wa Athithi Yesu Kuristo. Yoyo noukhomaalhihani mpaka umalhelha wiira mmwe mwoonia attu o uhikhuwachiya nihuku na Athithi Yesu Kuristo nne. Nlhuku owiihanneni mwaattiva nkhalhe nlhoko mmoka ni Mwaamwanawe Yesu Kuristo Athithi ri o ukhulhuvelhiya. Ashilhoko aka kinoulhepelhani wo nchina na Athithi Yesu Kuristo wiira mwiiwanane chittu chinolhumacha inyu, uhiiwanana uhikhalhe nhina mwinyu. Muupuwelheke wo irusho imoka ni nrima mmoka. Ashilhoko aka, attu akina amuchi a Nakiloe, ahohimia ikekhiaye wiira khanneewanana munlhokoni mwinyu. Ittu kinothanana aka uhimia etu phi ilhe kiiwilhe aka uwaninyu, kila mmoka noolhumacha chawawe, mmoka neera, “Mii kinaattwara Napaolo.” Nkina, “Mii kinaattwara Naapolo.” Nkina, “Mii a Nakefa”, ni akina, “Mii a Kuristo.” Chani, Kuristo homianihiya? Chani, Napaolo phi akhomelhelhiye vansalaabani wo nlhatu winyu? Ama chani, mwaabatiiziye wo nchina ni Napaolo? Kinonshukuru Nlhuku wiira akambatiizilhe ntu riyoothe munlhokoni mwinyu yaahikalheru Nakurispo ni Nagayo. Wo chiichammo etu khaawo ntu nohalha uhimia wiira batiiziye wo nchina naka. Eiyo, kahaabatiiza attu o unupani wa Nastefana nansho uthepa yayo, akambatinze ntu nkina riyoothe. Ukhalhawaya Kuristo khaakirumme waabatiiza attu, nansho kirumilhe uhimiacha Malhove Orera, tho, keettuchinhe wo uhikhulhuvelha irusho cho malhove a attu, ikhalhe wiira machiri o nookhwa a Kuristo vansalaabani ahirukunushiye. Ukhalhawaya nttenga wo nookhwa a Kuristo vansalaabani phi nlhove no ukumbafu wo alhe arii mu upoterani nansho wo hii noopolhiyeva, yoyo nttenga uyo phi machiri a Nlhuku. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera, “Kinootanganya irusho chaya attu o irusho, Kinoorihelha utayi ushoma waya attu ashomilhe.” Ri vayi etu, ntu o irusho? Ri vayi etu, owiittuchiha Ikekhia? Ri vayi etu ovanyiha o ilha ikatema ilha? Nlhuku hopanga irusho cho mwiilhaponi ukhalha cho uhikhalha maana. Ukhalhawaya Nlhuku wo irusho chawe, attu o velhaponi khanonchuwelha Nlhuku wo iphiro yo irusho chaya ashinene. Vatulhi waya, Nlhuku hottuna woopolha attu anonrumelhelha alhe wo nttenga unohimiacha ihu, iphiro inooniya ni attu o irusho wiira yo uhikhalha maana. Ayahudi anovekelha woona ithikineha ni Ayunani anaavia irusho nansho hii ninonhimiacha Kuristo aakhomelhelhiye vansalaabani. Nttenga unoonia wa Ayahudi wiira itiyelhelho, ni ukumbafu wa attu ahiri Ayahudi. Nansho wa onkhaye eehaniye ni Nlhuku alhe, Ayahudi ni Ayunani, Kuristo phi machiri a Nlhuku ni irusho cha Nlhuku. Ukhalhawaya inoonia ukhalha phi ukumbafu wa Nlhuku, phi irusho upwaha irusho cha ntu ni ittu inoonia uhikhalha ni machiri wa Nlhuku, phi yo machiri upwaha machiri a attu. Ashilhoko aka, muupuwelheke vano wiira ikatema veehaniye inyu ni Nlhuku enchi inyu khamwaarina irusho cho uchuwelha chittu cho munttuni enchi khayari attu o machiri ama attu o pilhi waapwaha attu akina. Nlhuku ahothanlha chittu choonia wiira cho ukumbafu cho mwiilhaponi wo nlhatu no woolhihacha muru attu o irusho, tho ahothanlha chittu chihiri ni machiri wiira olhihache muru attu o machiri. Nlhuku ahothanlha chittu cho uheulhachiya cho mwiilhaponi choonia wiira phi malhove o uhikhalha maana wo nlhatu no utanganya chittu choonia ni attu wiira phi chorera ata chahaariwo. Paahi etu, khaawo ntu nooria wiifunelha iriyoothe mmiholho mwa Nlhuku. Nlhuku mwanene phi uyo olhutaninheni mwaattiva ni Kuristo Yesu. Nlhuku homvaha Kuristo akhalhe phi uchuwelha wihu, ni ikekhia ni utakatifu ni woopolhiya. Paahi etu, thoko Malhove Matakatifu chinohimia aya, “Ntu neeshipa, Efunelheke etu ntheko wa Athithi.” Ashilhoko aka, mii vaawilhe aka uwaninyu, akohimiachenreni nttenga uvithiye wa Nlhuku wo nulhumo noochiva, ama wo irusho ya ntu. Vaariaka uwaninyu kaholhakelha uhichuwelha ittu iriyoothe yaahikhalheru unchuwelha Yesu Kuristo aakhomelhelhiye vansalaabani. Vaari aka uwaninyu kaari ohuperiacha, koovaka ni uthukumelha chinene. Malhove koolhumachilhe aka ni meettuchiho aka, akoolhumachilhe wo uchivelhihani ni wo irusho, nansho wo uhimiecheshiya chinene ni machiri o Iphumu ya Nlhuku. Kaapangilhe chiicho wo nlhatu no wiira nrima winyu ukhulhuvelhe machiri a Nlhuku, mena kuhiwe irusho cha ntu. Inakhalhaka chiicho, hii ninohimiacha nttenga wo irusho cha attu akhomanlhe munnepani nansho chechiyo irusho chiyo khachihiwe cho velhaponi va, mena kachihena cha aholhelhi anotawara ilhapo ilha ari muupoterani. Ninouhimiacherani irusho chivithiye cha Nlhuku chaalhakenlhe awe toka machokholhelho, ilhapo ihinaya wuupiya wo nlhatu no nthimicho wihu. Khaawo aholhelhi o utawara o velhaponi va yaachuwenlhe chilha irusho chilha. Yakaachuwenlhe, khayaakhomelhelha Athithi o nthimicho vansalaabani. Nansho, thoko Malhove Matakatifu chinohimia aya, “Chittu chihinapacha niitho woona Mena nnyaru wiiwa, Chittu chihinapacha ntu wuupuwelha munrimani, Chechiyo phi chiyo Nlhuku cheeshenre awe attu anonttuna.” Nansho Nlhuku ahonipatakulhelha hii wo iphiro yo Iphumu awe. Ukhalhawaya Iphumu ya Nlhuku nowaavia kila ittu ata malhove a Nlhuku avithiye nhina hinanini. Mpani munlhokoni mwinyu nooria uchuwelha mwaha wo nhina wa ntu ihikhalhe iphumu rii nhina mwa yoyo ntu uyo? Chiichammo etu, khaawo nochuwelha mwaha wa Nlhuku yaahikhalhe Iphumu ya Nlhuku vekha aya. Hii khanipochenre iphumu yo velhaponi, nansho nipochenre Iphumu irumiye ni Nlhuku, wiira nikhalhe nichuwelhaka nnema uvaheriye ihu ni Nlhuku ulhe. Paahi etu hii khaninoolhumacha wo malhove aneetuchihiya wo irusho cha ntu, nansho ninoolhumacha wo malhove anettuchihiya ni Iphumu ya Nlhuku nilhamulhaka ikeekhene yo munnepani wa attu arii ni Iphumu ya Nlhuku. Ntu riyoothe hirii ni Iphumu ya Nlhuku khanooria upochera mahalha anokhuma wa Iphumu ya Nlhuku. Attu thoko yayo khachuwenlhe mena uwannyawe yoyo ntu uyo malhove ayo anokhalha thoko ukumbafuru ukhalhawaya anochuwelhiya tu wo woorihiya ni Iphumu ya Nlhuku. Ntu riyoothe rinaa Iphumu ya Nlhuku, wo iphiro iriyoothe, nowooria uchuwelha ushichira wo kila ittu, nansho hikhalhaka ntu nooria unhukumulha. Malhove Matakatifu aneera, “Mpani nochuwelha irusho cha Athithi? Apani anooria weettuchiha Athithi?” Nansho inakhalhaka chiicho, hiyaano nihanaa irusho cha Kuristo. Ashilhoko aka, miyaano akonrie wulhumacha ni inyu mwaatti thoko attu arii ni Iphumu ya Nlhuku. Koolhumanche ni inyu thoko attu o velhaponi, thoko ashinamwane nhina nrima wa Kuristo. Koovanheni mapelhe, kuhiwe yolhia yo ulhipa, ukhalhawaya mwaari nhinaaya vo ulhia. Eiyo, ata vano nna khannoria ulhia yolhia yo ulhipa. Ukhalhawaya bado nnokhalha thoko attu o velhaponi chinokhalha aya. Chani khuuwo woonelhana ihache ni waana indewo mwaashineneru? Yayo onkhaye ayo anooniha wiira nnokalha thoko attu o velhaponi va, wo ukhalha thoko chiri aya. Mmoka inyu veneera awe Miyaano kinaatwara Napaolo akina Mii kinaatwara Naapolo, chani yeyo khinooniha wiira nnokalha thoko attu o velhaponi va? Ana Naapolo phi apani? Ni Napaolo phi apani? Hiyaano anamitheko tu a Nlhuku noowihenreni mwaattiva nlhove ninorumelhelha inyu. Kila mmoka ihu novara ntheko uvahiye awe ni Athithi. Mii kahaalha imbeyu, Naapolo nkayaahelhelha maashi, nansho Nlhuku phi melhinhe imbeyu. Ntu aalhilhe imbeyu ni ntu michenre maashi khave ittu. Nlhuku mwanene phi melhinhe imbeyu. Ntu aalhilhe ulhe ni ntu michenre maashi ulhe, oyelhi ayo arii ittu imokaru, inakhalhaka kila mmoka nowa upochera nttuvo nawe ulhikaana ni ntheko vanre awe. Ukhalhawaya hii phi attu o nlhoko mmoka ninovara ntheko vamoka ni Nlhuku, mwaattiva phi imata ya Nlhuku ni mwaattiva phi inupa ya Nlhuku. Wo ukavihereriya ni nnema ukivahilhe awe Nlhuku, kihooria wo irusho utheka nsingi, unthekiya vachulhu vaya ni ntu nkina. Paahi kila mmoka akhalheke miitho vanotheka awe vachulhu waya. Khaawo ntu nooria utheka nsingi nkina ukhalhawaya Yesu Kuristo mwanene phi nsingi. Vachulhu yoyo nsingi uyo ntu nowooria utheka wo malhuku o idhahabu ama malhuku anhaniya makhobilhi o nchurukhu ama wo malhuku makina o nhakhu mwinchi ama wo miri ama wo mathaakhuru ama wo manyashi. Ata ikeriye chani, ulhoka wo ntheko wo kila mmoka unolhoha woonia nihuku na Kuristo nne vanohalha aya upatakulhiya. Ukhalhawaya, nenno nihuku nno mooro unowa upatakulha ntheko wa kila mmoka, ni yoyo mooro uyo unowa uphima ni wooniha ulhoka waya. Yakhalhaka ntheko wa yoyo ntu thekilhe yoyo nsingi uyo unoowa waavilhelha yoyo mooro uyo, noowa aattuviya nansho ntheko wa ntu uyo waviaka mooro, paahi, nookhwa nrima. Nansho mwanene uyo nowoopolhiya thoko howiira ukulhuphuwa ukhuma vamooroni. Chani, khanchuwenlhe wiira mwaattiva phi Inupa ya Nlhuku ni Iphumu ya Nlhuku nokhalha nhina mwinyu? Paahi, ntu atanganyaka Inupa ya Nlhuku, Nlhuku nontanganya ukhalhawaya Inupa ya Nlhuku phi inupa itakatifu, ni inyu mwaattiva phi Inupa ya Nlhuku. Nhiithepiache! Ntu riyoothe munlhokoni mwinyu echoonaka ukhalha o irusho yo velhaponi, nambaya akhalhe o uhichuwelha ittu wiira apatte irusho yo ikeekhene. Ukhalhawaya, irusho cho velhaponi va phi ukumbafu uholho wa Nlhuku. Ukhalhawaya Malhove Orera aneera, “Nlhuku nowaawayiha arii ni irusho muupenyani mwaya.” Ni tho aneera, “Athithi ahochuwelha wiira waanyihera wa attu o irusho khunolhoka.” Paahi, ntu hiifunelhe mitheko cha attu. Ukhalhawaya kila ittu yawinyu. Napaolo ama Naapolo ama Nakefa ama ilhapo ama ukumi ama nookhwa ama malhove o naanano ni o kaanyuma, onkhaye awinyu. Ni mwaattiva phi attu a Kuristo ni Kuristo phi a Nlhuku. Ntu anooneke hii etu ukhalha phi anamitheko a Kuristo nivahiye ipilhi vachulhu malhove avithiye na Nlhuku. Ukhulhuvelhiya phi ittu inothananiya wo ntu riyoothe vahiye ipilhi ni ukhulhuvelhiya. Nansho uwannyaka mii, khave ittu kahukumulhiyaka ni inyu mwaatti ama uhukumulhiya ni ipuwa cha attu. Eiyo, mena mii kimwanene akineehukumulha. Ukhalhawaya nrima aka khunokiriaa milhatu wo nlhove niriyoothe, nansho yeyo khinokaalhakelhelha ikekhia wiira akittenke. Athithi phi anokihukumulha mii. Paahi, nhihukumulhe ikatema ihinaaya nhiyeke mpaka Athithi vanohalha aya uwa. Yayo anoowa aahumbukulha malhove eevithilhe mwiipiphini, ni wooniha mwaari mirima cha attu. Vavawo kila mmoka phi nohalha awe utotopelhiya unophwanelhiya awe ukhuma wa Nlhuku. Ashilhoko aka, ayo onkhaye ahimianche aka waacha Naapolo ni ukaacha mii ayo phi wiilhikaaniha uwaninyu. Wo uttuna waka wiilhikaaniha mii ni Naapolo uwo, kinothanana wiira nchuwelhe maana o nna nulhumo nna “Nrumelhelheke malhove alhepiye.” Vavawo khannowa mweeshipelha ntu mmoka ni unheulhacha ntu nkina. Ukhalhawaya apani olhikaninheni inyuva? Nrina nipampa naani? Nansho yakhalhaka nhovahiya, nlhatuni etu no uhirumelhelha thoko khanvahiye ittu? Haya etu, nnaanyihera wiira nhopatta kila ittu! Nhokhalha attu o nhakhu! Nhokhalha mamwene wo uhikhalha hii! Eiyo, we ikekhiaye nanthanana nkhalheke attu o utawara, wiira ni hii nitaware chiicho vamoka ni inyu mwaatti. Ukhalhawaya kinaanyihera wiira Nlhuku honipanga hii akarumiya va ukhalha attu o umalhelha, thoko attu ahukumulhiye wiiviya, ukhalhawaya nihokhalha attu othiachiya mwiilhaponi mwonkhaye, uholho wo minepa ni wa attu. Hii nihokhalha akumbafu wo nlhatu na Kuristo, nansho mwaattiva phi o irusho mu ulhutaanani ni Kuristo! Hii phi ohuperia, mwaatti nrii omachiri. Mwaattiva nnoohelhelhiya nansho hiyaano ninoovehachiya. Mpaka nna, hii ninoowolhiya ithalha ni nttona, khanirina ikuwo, ninowaatiya makofi ni mena khanirina mapuro. Tho ninoohuva ni uvara ntheko wo miono chihu naashinene. Naruwaniyaka, ninowaalhapelha ibarakha nathurulhiyaka, ninoovilhelha naruwaniyaka, ninaakhulha wo umanya. Mpaka vano nihopangiya thoko unyalha wo velhaponi ni wo kila ntu hiyaano ninoonia thoko ikokholha! Akinolhepa alha malhove alha wo nlhatu no uwulhihachani muru mwaatti, nansho wo nlhatu no uwaamukani achishaana aka kinaattuna aka. Ukhalhawaya ata nkalhanaka maelufu a attu o ulhelhani muukhalhani makhalhelho e Ikuristo, athumwaninyu kirii amoka tu. Ukhalhawaya muulhutaanani ni Kuristo yesu mii phi oyarilheni wo iphiro yo Malhove Orera. Wo chiichammo etu, kinoulhapelhelhani wiira, ntwariheke meetelho aka. Yoyo phi nlhatu wo waaruma Natimotheo uwaninyu. Yayo phi anaaka anaattuna aka o ukhulhuvelhiya muulhutaanani ni Athithi. Anowupushani iphiro inotwara aka muulhutaanani ni Kuristo Yesu iphiro ineettuchiha aka mwonkhaye kila vanokumaana aya attu anrumelhenlhe Kuristo. Paahi etu munlhokoni mwinyu ahochokholha ukhalha attu aneefuna yaanyiheraka wiira akinowa uwaninyu tho. Nansho Athithi akivaheraka, kinoowa uwaninyu chitema ni vavawo phi nohalha aka wiichonelha kimwanene, kuhiwena ittu inooria aya wulhumacha attu aneefuna ayo nansho ni ilhe anooria aya upanga. Ukhalhawaya umwene wa Nlhuku kuhiwe wo malhoveru, nansho wo machiri. Nnothananani? Kiwe uwaninyu kinaweelhe ikopo, ama kiwe ni nrima wo uttuna ama ni nrima wo wiitimarikha? Malhove e ikekhiaye aheewania wiira uhaawo nhapo wo ishembwere unopangia munlhokoni mwinyu tho ishembwere yo uhilhoka ihinapacha upangia munlhokoni mwa attu ahiri Ayahudi. Kihohimeriya wiira eti mmoka inyu norupa ni mahanu a athumwanawe! Ni inyu nnowiititihacha vavawo? Nhiifune nansho nchukulheke ni yoyo ntu pangilhe yeyo ittu iyo munthamiheke munlhokoni mwinyu. Ni mii uwannyaka, ihookhalharu akirii wowo kimwanene wo iruttu, nansho munrimani kiri vamoka ni inyu mwaatti. Ata chiicho etu, ikhalhaka thoko kirii wowo, kihomalha unhukumulha yoyo ntu pangilhe ittu yo wuulhihacha muru uyo. Ikatema inothukumana inyu vamoka wo nchina na Athithi Yesu ni mii kikhalhaka vamoka wo nrima, paahi machiri a Athithi Yesu ari vamoka vavawo, mummaheke Nakare yoyo ntu uyo, iruttu awe itanganyiye, ikhalhe wiira nrima awe uwe woopolhiya nihuku na Athithi nne. Wiifuna khunlhoka! Chani mwaatti khannochuwelha wiira ihengedure vakani inowooria ururumulha iphepa yonkhaye? Mwiihapiheke chinene, nrihelheke utayi ihengedure yo khalhayi nkhalheke nibonji nihithakanihiye ihengedure thoko chinothananiya inyu ukhalha. Ukhalhawaya, Kuristo, mwaakhondoro ihu o Pasaka, homalha ukumihiya ukhalha isadaka. Paahi, niterekheke ikaramu iyo ihikhalhaka yo nkatte uthakanihiye ihengedure yo khalhayi, ihengedure yo unanara ni uhilhoka, nansho yo nkatte wo uhithakanihiya ihengedure, nkatte wo urera nrima ni ikeekhene. Nhina iwarakha aka kaalhempe wiira nhivaraane ni attu o ulhuva. Ikekheene iri wiira akaacha attu onkhaye velhaponi anlhuva ama attu o ilhema ama attu owoothacha ama anlhapelha mashoka. Ukhalhawaya, waashemba attu onkhaye ayo ikaathananiye mwaattivava uthama velhaponi va! Ittu yaalhepilhe aka phi ilha, nhivaraane ni nhima inyu Nkuristo rii ntu o ulhuva ama ntu o ilhema ama nolhapelha mashoka ama ntu o waaniha attu ama ntu o uhapalhiya ama ntu owiiya. Ntu o yayo meetelho ayo, ata yolhia nhinlhiane. Chani, phi nlhove naka waahukumulha attu ahirii munlhokoni mwinyu? Yayo Nlhuku phi nohalha awe waahukumulha. Ama chani mwaatti khannothananiya waahukumulha attu arii munlhokoni mwinyu? Mmwomolhelheke utayi yoyo ntu o uhilhoka uyo! Nooria chani mmoka inyu unrweeha nlhoko awe nrumelhenlhe Kuristo nkhunanawe upuwani wa attu ahinchuwenlhe Nlhuku unhukumulhani ni uhiya unrweeha upuwani wa atakatifu a Nlhuku? Ama chani, khanchuwenlhe wiira attu a Nlhuku phi nowa uhukumulha ilhapo? Yakhalhaka etu, ilhapo inowa uhukumulhiya ni inyu mwaatti, nlhatuni etu no uhiphwanelhiya uhukumulha ata malhove makani? Chani, khannochuwelha wiira wo uthepa ninoowa naakhalha o uhukumulha ata minepa o wiirimu? Vamoka ni uhukumulha malhove makani o kila nihuku. Vanokhalha inyu ni milhatu cho uhiiwanana cho malhove inyu o mahuku ene, nlhatuni etu no weehana uwa uhukumulhani attu ahinaalhoha attu anrumelhenlhe Kuristo? Ana khannokelhiya nipampa! Niireke wiira khaawo ata ntu mmoka munlhokoni mwinyu rii ni irusho cho wooria uhukumulha malhove o uhiiwananiya a attu anrumelhenlhe Kuristo? Nansho nholhemalhelha ntu unrweeha nhima awe umilhatuni, tho uholho wa attu ahinrumelhenlhe Kuristo wiira ahukumulhiye. Wo ikekhiaye wowo uhukumulhana chittu cho uhilhoka mwaashineneru uwo, unowooniha wiira nhokufia chinene! Chani, khanaari nlhove norera chinene mwaatti uthurulhiya? Ama khayaarera chinene mwaatti waakhiya mihakhu chinyu? Nansho, vatulhi waya, mwaatti phi inyu nnopanga chittu cho uhilhoka ni waakhacha, tho, yayo nnaapangelha achihima inyu! Ama chani, khannochuwelha wiira attu o uhilhoka khanowa aahiyeriya umwene wa Nlhuku? Nhiithepiache! Attu ankhalhelha mwaha wo ulhuva ama anolhapelha mashoka ama o ishembwere ama anorupa ni alhopwana nanaya ama owiiya ama o ilhema ama o uhapalhiya ama o waapa ama o uvara makhuche, yayo onkhaye ayo khanowa yaakelha Imwene ya Nlhuku. Attu akina munlhokoni mwinyu mwaari thoko chiicho nansho vano nhaalhakelhiya, nkamwathanlhiya ukhalha oombone ni uratihiya ni Nlhuku wo nchina na Athithi Yesu Kuristo ni wo Iphumu ya Nlhuku. Ntu nowooria uhimia wiira “Wo mii kila ittu inookilhoka.” Eiyo nansho kiheena kila ittu inolhoka uwannyaka. Kinoorumelhelha wiira kila ittu inorera nansho akinottuna utawariya ni ikuru iriyoothe. Nnowooria wiira, “Yolhia irii wo nlhatu no nthunkwa ni nthunkwa nirii wo nlhatu no yolhia.” Eiyo nansho Nlhuku noowa aatanganya chonkhaye pilhi chiyo. Iruttu ya ntu kihiwe wo nlhatu wo ulhavalhava nansho wo nlhatu na Athithi ni Athithi wo nlhatu no iruttu. Paahi, Nlhuku aahihimunshe Athithi unookhwani nonihihimusha ni hii chiicho wo machiri awe. Chani, khannochuwelha wiira iruttu chinyu phi itturi cho iruttu ya Kuristo? Chani, kikusheke itturi cha Kuristo ni upanga ukhalha itturi cha nthiyana o ulhavalhava? Ata vakani mena! Ukhalhawaya, thoko chinochuwelha inyu, ntu nolhutaana ni nthiyana o ulhavalhava nokhalha iruttu imoka ni uyo thoko chilhepiye aya, “Ni ayo elhi ayo anookhalha iruttu imoka.” Nansho ntu lhutaanne ni Athithi nokhalha nrima mmoka ni ayo. Nshembeke chinene iphiro cho muulhuvani. Uwonya ukina wonkhaye khunopangiya mwiiruttuni nansho ulhavalhava unopangiya mwiiruttuni wa ntu mwanene. Ama chani, khanchuwenlhe wiira iruttu chinyu phi Inupa yo Iphumu ya Nlhuku rii nhina mwinyu, mwaapochenre inyu ukhuma wa Nlhuku? Mwaattiva etu, iruttu chinyu khachihiwe nhakhu inyu mwaashinene. Mwaatti mwoopolhiye wo nhakhu mwinchi. Paahi etu, iruttu chinyu chinthimicheke Nlhuku. Vano kinaacha malhove yaalhepilhe inyu alhe, eiyo, ihorera nlhopwana ahalhaka wo uhithelha nansho wo nlhatu wo itatako yo ulhikachiya muulhuvani, paahi etu kila nlhopwana akhalheke ni mahanu awe mwanene ni kila nthiyana akhalheke ni owannyawe. Nlhopwana apangeke chinophwanelhiya upanga wa mahanu awe ni nthiyana uyo apangeke chinothananiya awe upanga wa owannyawe. Nthiyana kharina ikuru vachulhu iruttu awe, nansho owannyawe ahaana ni nlhopwana uyo chiichammo, kharina ikuru vachulhu iruttu awe nansho mahanu awe phirina. Nhithuwane, yaahikhalhe mweewananaka mwaashineneru wiira chiicho wo nipesha nikani, mwoorie upatta nipesha noombone no unlhapelha Nlhuku. Mwamalhaka nhokolhelhaneke chitema, Nakare hiwe o ulhikachani wo nlhatu no uhichooria winyu wiichinanelha. Nna nlhove kinohimia aka vano nna ikano, kuhiwena malhehero. Kaanothanana wiira attu onkhaye akhalheke thoko mii chiriaka nansho kila mmoka hanaa mahalha avaheriye awe ukhuma wa Nlhuku mmoka vaheriye ilha ni ntu nkina vaheriye ilhe. Paahi, alhe ahinathelhiya ni alhe akhwelhiye manyowannyaya kinaahimeria wiira athepeke ukhalha wo uhithelhiya ama uthelha thoko mii. Nansho inakhalhaka chiicho, nlhopwana aahorieke wiichinanelha, paahi etu athelheke ukhalhawaya irii mbaya chinene uthelha kuliko ukelhiya itama. Wa attu athelhanne alhe kihanaa malhehero, tho ahikhalhaka awaka, nansho ya Athithi, nthiyana himwalhaane ni owannyawe nansho amwalhaanaka, paahi ahalheke wo uhithelhiya ama etu, eewananihiyeke ni owannyaya. Nlhopwana ni uyo himwalhaane ni mahanu awe. Wa attu akina alhe, mii kimwanene kuhiwe Athithi, kineera choo, Yakhalhaka munnihu nrumelhenlhe Kuristo hanaa ahanu awe ahinarumelhelha, ni uyo nkaattuna ukhalha ni ayo, aakhalhaneke etu, himmwalhaane. Vavawo tho, yakhalhaka nthiyana nrumelhenlhe Kuristo hothelhiya ni nlhopwana hinanrumelhelha Kuristo ni uyo nlhopwana uyo hottuna ukhalha ni ayo, paahi etu nthiyana uyo himwalhaane ni owannyawe ayo. Ukhalhawaya nlhopwana hinanrumelhelha Kuristo uyo nohapihiya uhilhoka wawe wo ulhutaana ni mahanu awe ni uyo nthiyana o uhirumelhelha noteelhihiya wa Nlhuku wo unlhoko ni owannyawe. Wo iphiro ikina achishaana ayo khayaakhalha ashaana a Nlhuku nansho vano phi attu awe Nlhuku. Nansho yakhalhaka ulhe o uhirumelhelha nothanana unhiya ntunanawe nrumelhenlhe Kuristo, paahi etu anhiyeke. Vavawo nlhoko ihu nrumelhenlhe Kuristo uyo, nlhopwana ama nthiyana nookhalha wo uhittukiya. Ukhalhawaya Nlhuku howiihanani mwaattiva mpangiye o ukhalha ni mpuha. Inyuva amanyi munrumelhenlhe Kuristo va, nnooria chani ukhalha ni ikekhiaye wiira khannooria woopolha owannyu? Ama inyuva thithi nri Akuristo va, nnooria chani ukhalha ni ikekhiaye wiira khannooria woopolha ahanu inyu? Nansho yakhalhaka ntu khaneenelhiya nkeehaniya ni Athithi, akhalheke thoko chiri awe wo uhinelhiya. Alha phi malhove anolhehera aka wa attu anrumelhenlhe Kuristo onkhaye. Yakhalhaka ntu heehaniya ni Nlhuku neenelhiye unyawo, paahi hilhikache wiirukunusha wiira kheenelhiye ni vavawo yakhalhaka ntu ehaniye nari hineenelhiya, paahi etu hiinelhiye. Ukhalhawaya wiinelhiya unyawo ama uhiinelhiya khave ittu, ittu yuulhupalhe irii uvara malhehero a Nlhuku. Paahi, kila mmoka akhalheke thoko chaari awe ikatema yeehaniye awe ni Nlhuku. Chani, inyuva mwaari ipotta ikatema yeehaniye inyu? Aye, nhikelhiye nipampa nansho mwapattaka nipesha no uneethi ntumiyeke. Ukhalhawaya ntu ehaniye ni Athithi nari ipotta uyo, yoyo nookhalha neethi wa Athithi. Phi chiichammo ni uyo ehaniye nari neethi, nookhalha ipotta ya Kuristo. Mwaatti onkhaye mwoopolhiye wo nhakhu paahi etu nhikhalhe tho ipotta cha attu. Ashilhoko aka, kila mmoka inyu ahalheke ni Nlhuku thoko chaari awe ikatema yeehaniye awe. Vano, wo mwaha unaacha manyaathiyana ahinaatameriya ni athupa, akirina malhehero ukhuma wa Athithi nansho kinokumiha nlhove naka mii, kivaheriye wo ikiriri cha Athithi ukhalha o ukhulhuvelhiya. Paahi, wo nlhatu wo uhuva urii vano, kinoona yanlhoka ntu ukhalha thoko chiri awe. Chani, nhothelha? Paahi, nhithanane umwalhaana ni mahanu inyu. Inyuva khanthenlhe? Paahi, nhithelhe. Nansho mwathelhaka khannowonya ni mwalhi athelhiyaka khanowonya. Attu anohalha uthelhana ayo anoopatta itatako cho velhaponi va, nansho mii kaathanana wiira yayo ahuupatteni mwaattiva. Ashilhoko aka, kineera choo, ikatema ihanlhe ihokhuviaa. Ni toka vano attu athenlhe akhalheke thoko khathenlhe, attu anonlha akhalheke thoko khanonlha, ni attu anteelhiya akhalheke thoko khanteelhiya ni attu anothuma akhalheke thoko khaarina ittu ni attu arii ni mitheko cho velhaponi va akhalheke thoko khaarina choopanga chinene ni ayo, ukhalhawaya ilhapo ilha, thoko chinochuwelha ihu, inoovira. Nansho kinothanana mwaatti nhikelhiye nipampa. Ntu hinathelha naachenjeukelha Athithi iphiro chinohalha awe waateelhiha Athithi. Nlhopwana thenlhe nochenjeukelha chittu cho velhaponi iphiro chinohalha awe waateelhiha nrima mahanu awe, ni uyo homianiaa. Nthiyana hithelhiye ama nthiyana hinaatameriya ni nlhopwana nochenjeuka ni malhove a Athithi wiira ekumihe iruttu ni nrima awe akhalhe ntakatifu. Nansho nthiyana thelhiye nochenjeuka ni malhove o velhaponi va, iphiro chinohalha awe waateelhiha owannyawe. Kinoohimeriani chommo wo ifaida inyu, mena kuhiwe wo wuchiichihani. Kinothanana wiira nkhalheke o ulhokalhoka, wiira mwaatumikelhe Athithi wo uhimianiaa. Yakhalhaka nlhopwana nowoona wiira khanompangelha rata nthiyana mwalhi nvekilhe awe wo uhinthelha hoolhuvalha ni yakhalhaka itama chawe chinommulhusha, apangeke etu chinothanana awe, athelhaneke tu khanowonya. Nansho yakhalhaka nlhopwana uyo attunaka wo uthanana mu nrimani mwawe uhithelha kharina nlhatu, ni vavawo ooriaka utawara machiri o itama chawe ni uchuwelha iphiro yo upanga, paahi, hopanga rata chinene ahinthelheke uyo ntunanawe hinaatameriya uyo. Paahi wo malhove makina, ntu nothanana uveka ulhe nopanga yorera ni ulhe nohalha wo uhithelha nopanga morera chinene. Nthiyana thelhiye noottukiya ni owannyawe wo ikatema yonkhaye owannyawe vanokhalha aya akumi. Nansho owannyawe akhwaaka, yayo opani ayo ahohiyereriya, attunaka anowooria uthelhiya ni ntu riyoothe, nansho akhalheke ntu arumelhenlhe Athithi. Nansho, chinoona aka mii anooreeriya chinene akaakhanlhe chiicho thoko chiri aya. Yayo phi noonaka mii uno kaanyiheraka ni mii chiicho kihanaa Iphumu ya Nlhuku. Vano mwaha unaacha isadaka yo cholhia chilhapelhiye mashoka. Nihochuwelha wiira hiyaano onkhaye va nihanaa irusho, nansho irusho chiyo chinowaapanga attu yeeshipe nansho uttuna phi notheka. Ntu eeraka wiira hochuwelha ittu, wo ikekhiaye khachuwenlhe ittu iriyoothe thoko chinothananiya awe. Ntu anttunaka Nlhuku, Nlhuku ni uyo nonchuwelha yoyo ntu uyo. Paahi etu, mwaha unaacha isadaka yo cholhia chilhapelhiye mashoka, nihochuwelha wiira we ikekhiaye mashoka khave ittu velhaponi va ukhalhawaya nihochuwelha wiira Nlhuku ri mmoka tu. Ata yakhalhaka wiira chihaawo chittu chineehaniya milhuku velhaponi ama wiirimu, ni ata akhalhaka thoko chihawo milhuku ni manyaathithi enchi, nansho uwanihu hii Nlhuku rii mmoka tu, Athumwanihu Oopilhe chonkhaye rii wo nlhatu nawe hii nihawo. Tho Athithi arii amoka tu, Yesu Kuristo, rii wo iphiro awe chittu chonkhaye chahoopiya, ni hii ninolhokelha wo iphiro awe. Nansho, kuhiwe kila ntu chuwenlhe ulha mwaha ulha. Ukhalhawaya ahawo attu akina alhemalhenlhe ulhapelha mashoka, attu arii mpaka nna vanolhia aya yeyo isadaka yo yolhia iyo anoona thoko chiholhapelhiya mashoka. Ni ukhalhawaya mirima chaya chihoochaa, anookelhiya nsheru. Nansho yolhia khinooria unaatameriha chinene wa Nlhuku. Naahilhieke khaninowukuwelhiya ittu, nalhiaka khaninonchereriya ittu. Nansho, mmweheke rata cholhia chinolhia inyu, ikuru ihu ilha ihaapange arii ni nrima mwankani awulhuwe mu uwonyani. Ukhalhawaya, ntu o nrima wo uhuperia, owoonakani inyuva nrii ni irusho nlhiaka isadaka yo yolhia chiyo nnupani mwo ulhapelhiya mashoka, chani, khannonhelha nrima ni uyo wo ulhia cholhia chilhapelhiye mashoka? Chiicho, nhima inyu o nrima mwankani uyo, Kuristo nkhwenlhe awe wo nlhatu nawe, noopotera wo nlhatu no irusho chinyu. Yakhalhaka nnowaawonyiha achihima inyu yeyo iphiro iyo, ni urakalhiha nrima waya wo uhuperia, ni inyu nnonttekelha Kuristo ni achihima inyu. Wo chiichammo etu, yakhalhaka yolhia inommulhusha nhima aka, akinokhuura inama tho mahuku o uhimalha, ukhalhawaya kalhiaka kinommulhusha Kuristo ni ummulhusha nhima aka mu uwonyani. Chani, mii akihiwe neethi? Chani, mii akihiwe karumiya? Chani, mii akimwoonne Yesu, Athithi? Chani, mwaattiva kanhiwe phi mahalha o ntheko aka wo nlhatu wa Athithi? Ata yakhalhaka wiira wa attu akina mii akihiwe karumiya, nansho uwaninyu mwaatti mii karumiya. Ni inyu mwaatti phi o himiechesha urumiya waka wo nlhatu no ulhutaana winyu na Athithi. Nlhove naka no uwaahukumulha attu anokivinga phi nna, Chani, hii khanirina ikuru yo ulhia ni uwuria? Chani, khanirina ikuru yo waakusha manyaahanu ihu anrumelhenlhe Kuristo munkwahani mwihu, thoko chinopanga aya akarumiya akina ni ashilhoko aya Athithi ni Nakefa chiicho? Ama ni mii tu ama Nabanaba ari ni ikuru yo uvara ntheko ni upatta mahalha ihu? Chani, nsikari ani neelhivelha ntheko awe? Namalhima ani hinolhia izabibu cho mmatani mwawe? Nshunga ani hinowuria mapelhe o mihuwo chawe? Chani, kinoolhumacha alha malhove alha wo ikuru yo munttuniru? Chani, Malhehero a ashinna Musa ni iyo khineera chiicho? Ukhalhawaya Malhehero a ashinna Musa aholhepiya wiira, “Nhittuke iyano ing'ope vanokhungura aya cholhia.” Chani, niireke Nlhuku noochenjeuka ni ing'ope? Chani, hii khanopuwenlhe veerilhe awe chiicho? Eiyo, alha aalhepiye wo nlhatu nihu, ukhalhawaya ulhe nolhima ni ulhe nokhungura, onkhaye oyelhi ahaana nrima wo ukhulhuvelha upatta mahalha. Yakhalhaka etu hii nihaalha imbeyu yo munnepani munlhokoni mwinyu, chani, khavanolhoka chinene nakhunguraka ifaida ukhuma mwiiruttuni mwinyu? Yakhalhaka akina anoweherera ukaviha winyu mwaatti, chani, hii khanirina ikuru chinene waapwaha yayo? Nansho, hiyaano khanatumiilhe wowo uphwanelhiya uwo. Utulhi waya, nihovilhelha kila ittu wiira nihitiyelhelhe Malhove Orera a Kuristo. Chani, khanchuwenlhe wiira attu anovara ntheko u Inupa ya Nlhuku anopatta malhivo o ntheko waya ni attu anokumiha isadaka chaya umadhubahuni anoopatta ittu ukhuma yeyo isadaka iyo? Athithi yaholhehera chiicho wiira attu anohimiacha Malhove Orera a Nlhuku apatteke ittu yo waakavihera mommo. Nansho, mii akitumiilhe ata ittu imoka wo yayo malhove ayo. Ni mena akinolhepa wiira kipatte chechiyo chittu chiyo. Uwannyaka mii, nambaya ukhwa kuliko uchiichihiya ni ntu riyoothe wiishipa uneeshipa aka. Yakhalhaka kinoohimiacha Malhove Orera, yoyo kuhiwe nlhatu wo wiifunelha, yoyo phi ntheko uvahiye aka. Nansho kinoothapana mii kaahihimiacheke Malhove Orera! Yakhalhaka kahovara ulha ntheko ulha wo uttuna waka, paahi, kaanoweherera malhivo nansho wo uhittuna waka, yeyo phi ipilhi kirumelhelhiyaka ni Nlhuku wiira kivare. Malhivo aka phi ishiyani etu? Malhivo aka phi nipesha kivahiye aka no uhimiacha Malhove Orera wo uhilhiviya, wo uhikoherera malhivo o ikuru aka yo uhimiacha Malhove Orera. Ihookhalharu mii akipangiye ipotta yo ntu riyoothe, kiheepanga ukhalha ipotta yo kila ntu wiira kimpattelhe Kuristo attu enchi inooriacha aya. Wo Ayahudi kaakhanlhe thoko Nyahudi wiira kaapatte Ayahudi, ihookhalharu akinotawariya ni Malhehero a ashinna Musa kiheechesha wuuthi Malhehero uwannyaya, wiira kaapatte alhe arii atawariyaka ni Malhehero a ashinna Musa. Ni wo alhe ahinotawariya ni Malhehero a ashinna Musa alhe, kinokhalha thoko yayo, wo uhitawariya ni Malhehero, wiira kaapatte o uwonya ayo, anotawariya ni Malhehero ayo. Ilha kiheena wiira mii akinotawariya ni Malhehero a Nlhuku, ukhalhawaya kihovariya ni Malhehero a Kuristo. Wa attu arii o nrima mwankani kiheepanga ntu o nrima mwankani thoko yayo chiri aya wiira kaapatte alhe arii ni nrima mwankani. Kihopanga kila ittu wo nlhatu no attu onkhaye wiira koopolhe akina aya wo kila iphiro. Kinopanga chonkhaye chii wo nlhatu no Malhove Orera, wiira kikavihane upatta ibarakha chaya. Chani, khanchuwenlhe wiira mpuwani nnothweelhiya mihapo, ihookhalharu attu enchi phi nottawa nansho ntu mmoka noholhelha phi nottuviya. Nttaweke chiicho ni inyu nttuviye. Attu ottawa vaneechesha aya rata anaatakanelha wiira apatte nttuvo ninotanganyiaa! Nansho hii ninopanga chiicho wiira niwarihiye mphumburu uhinothaalha. Phi chiichammo etu, kinottawa thoko ntu o itama yo upatta nttuvo, phi chiichammo etu kinaatakana thoko owatakana hinokufia ikhwipi chawe vahiri ittu. Nansho kinoohuviha iruttu aka kimwanene ukhalha ipotta aka, kinopanga chiicho kihiwe mii kimwanene kaakhotiya vanomalhiha aka waahimiachera attu akina Malhove Orera. Ashilhoko aka, kinothanana nchuwelheke wiira manyaapwiihu onkhaye yaari wuuthi nihute nne, ni wiira onkhaye yaholhapuwa rata ibahari ilhe. Onkhaye yahobatiiziya wo ulhutaana ni ashinna Musa nnihuteni mmwe ni nhina ibahari ilhe. Onkhaye yaholhia yeyo yolhia yo munnepani iyo, tho nkayawuria chiicho yo uwuria yelhe yo munnepani ilhe, ukhalhawaya yawunrie ukhuma mwalha wo munnepani waattwarilhe ulhe, yoyo mwalha uyo waari Kuristo mwanene. Inakhalhaka chiicho, enchi aya khayantelhinhe Nlhuku, ni mitembo chaya chahomwarushiya uthakoni. Paahi etu, malhove onkhaye ayo phi olhikaanihiya uwanihu wiira anaamuke hiyaano nihithanane ukhalha attu o uhilhoka thoko chenre aya wo uthanana yayo manyaattu ayo. Mena nhikhalhe attu o ulhapelha mashoka thoko chinohimiya ni Malhove Matakatifu wiira, “Attu yahokhalhacha nkayaalhia ni uwuria, nkayeemelha ni wiinacha chittu cho unanara.” Mena nihilhuve thoko chaalhuvilhe aya, nkayaakhwacha attu 23,000. Mena nihinlhikache Kuristo thoko chaalhikanche aya attu akina, nkayaalhumachiya inwaa, nkayaakhwaacha. Mena nhichukulhe thoko akina chenre aya wo uchukulhacha, nkayeevakachiya. Paahi, yoyo mwaha waapattilhe uyo phi meettuchiho uwanihu, ni ayo yaalhepiye wo nlhatu no unaamuka hiyaano nipochenre utimira ni umalha wo ikatema. Ntu naanyihera wiira heemelha rata, paahi etu akhalheke miitho hiwulhuwe. Ulhikachiya umanlhe inyu upatta phi wo mahuku ene wa attu. Nlhuku ri o ukhulhuvelhiya, khanoohiyani wiira nlhikachiye upwaha wooria winyu. Nansho vamoka ni ulhikachiya uwo nouvahani chiicho machiri o uvilhelha ni iphiro yo ukhuma muulhikachiyani mmo rata. Paahi etu, manyampwana kinaattuna aka, nshembeke mwaha wo ulhapelha mashoka. Kinoolhumacha ni mwaattiva, attu nrii ni irusho, nchuwelheke mwaashinene malhove anoolhumacha aka ayo. Vanontotopelha ihu Nlhuku wo ikikombe yo ibarakha ilhe, chani, khaninolhutaana ni iphome ya Kuristo? Vanomia ihu nkatte, chani, khaninokhalha nlhoko mmoka ni iruttu ya Kuristo? Ukhalhawaya nkatte uyo urii mmoka, inakhalhaka hii nirii enchi, nirii iruttu imoka, ukhalhawaya onkhaye ninomiana yoyo nkatte mmoka uyo. Mwooneke attu o Israeli chiri aya wo ulhutaana ni Nlhuku, attu anolhiacha isadaka chikumihiye umadhubahuni. Chani yayo khanokaviha mitheko cho madhubahuni unokumihiya isadaka? Paahi kuulhumacheke ittu yaani? Chani kiireke wiira yolhia ikumihiye isadaka wa Nlhuku phi ittu yo maana upwaha yolhia ikina? Ni mashoka ayo chani phi ittu yo maana? Ata vakani! Inoolhumacha aka irii wiira isadaka cha attu ahinchuwenlhe Nlhuku chinokumihiya ni uvahiya mashoka, kaheena Nlhuku. Akinottuna mena wiira mwaattiva nkavihane ni mashoka. Khannooria uwureria ikikombe ya Athithi uno mmwureriaka ikikombe yo mashoka, khannooria umiana vamoka ni Athithi ni ulhia vamoka ni mashoka. Ama chani, ninothanana waapanga Athithi akhalhe o ihache? Nnaanyihera wiira nihanaa machiri chinene waapwaha yayo? Chittu chonkhaye khachinochiichihiya, nansho khachihiwe chonkhaye chinorera. Chittu chonkhaye khachinochiichihiya nansho khachihiwe chonkhaye chinotheka. Ntu haavie ifaida awe mwanene, nansho aavieke mahalha a akhunanawe. Nkhuureke inama iriyoothe inothumihiya usokoni wo uhikohakoha wo nlhatu no mirima chinyu. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera, “Ilhapo ni chittu chonkhaye chiriwo phi nhakhu wa Athithi.” Yakhalhaka ntu hinrumelhenlhe Kuristo noulhalhiani mwaattiva ni inyu nkamwaarwaa, paahi, nlhieke inama chonkhaye chinolhoha awe uterekhelhani wo uhikohakoha wo nlhatu no mirima chinyu. Nansho yakhalhaka ntu nowiira, “Ilha inama ilha ihokumihiya ikhalhe isadaka yo ulhapelhiya mashoka.” Paahi, wo nlhatu wo nrima wawe uyo ohimenrieni chiicho uyo nhilhie. Mii kineera wo nlhatu no nrima kuhena nrima winyu, nansho nrima awe uyo ohimenrieni uyo. Nlhatu waani etu, uneethi aka uhukumulhiye ni nrima wa ntu nkina? Yakhalhaka mii kinonshukuru Nlhuku wo yolhia inolhia aka, nlhatuni etu no uruwaniya wo mwaha wo yolhia irii wo nlhatu waya kihonshukuru Nlhuku? Paahi, ittu iriyoothe inopanga inyu ikhalhe ulhia ama uwuria, mpangeke chonkhaye wo nlhatu no unthimicha Nlhuku. Nhikhalhe nlhatu wo waattekiha Ayahudi ama Ayunani ama attu arumelhenlhe Athithi Yesu Kuristo. Nkhalheke thoko chiri aka mii, kinoolhikacha unteelhiha kila mmoka wo kila iphiro, wo uhaavia ifaida aka kimwanene nansho ifaida ya attu onkhaye, wiira oopolhiye. Nkithakiheke mii thoko mii chinonthakiha aka Kuristo. Kinowutotopelhani wo nlhatu no ukupuwelha ni wo nlhatu no uvarechesha meettuchiho yuvahilheakani alhe. Nansho kinothanana nchuwelheke wiira Kuristo phi muru vachulhu wo kila nlhopwana ni nlhopwana phi muru vachulhu wo mahanu awe ni Nlhuku phi muru vachulhu Kuristo. Paahi, kila nlhopwana nolhapelha ama rii namilhohi a Nlhuku uno neekhunenlhe muru awe, yoyo noveehacha muru awe. Ni nthiyana alhapelhaka ama namilhohi a nttenga wa Nlhuku wo uhikhunelha muru, naaveehacha owannyawe, nthiyana nopanga chiicho nokhalha thoko nthiyana hammee ikharari chawe. Nthiyana hinokhuneelha muru awe, ambaya ahameke ikharari chawe. Nansho inowulhihacha muru nthiyana ahamaka ikharari chawe ama uhamiya, paahi ambaya etu akhuneelheke muru awe. Khinolhoka nlhopwana wiikhuneelha muru awe, ukhalhawaya yoyo phiri thoko Nlhuku ni nthimicho wa Nlhuku nansho nthiyana phi nthimicho wa nlhopwana. Nlhopwana khaakhumilhe wa nthiyana, nansho nthiyana aakhumme wa nlhopwana. Nlhopwana khoopiye wo nlhatu no nthiyana, nansho nthiyana oopiyee wo nlhatu no nlhopwana. Paahi etu nthiyana akhuneelheke muru awe, ikhalheke ittu yo wooniha ikuru irii vachulhu vawe ni tho wo nlhatu no minepa o wiirimu. Nansho ata inakhalhaka chiicho, uholho wa Athithi khaawo nthiyana wo uhikhalha nlhopwana, ni uyo nlhopwana khanokhalha wo uhikhalha nthiyana. Ukhalhawaya thoko nthiyana chikhumelhenlhe awe wa nlhopwana ni chiichammo nlhopwana noyariya ni nthiyana, nansho kila ittu inokhuma wa Nlhuku. Nhukumulheke mwaashinene, Chani, iholhoka nthiyana unlhapelha Nlhuku wo uhikhunelha ittu mmuruni? Ata moopelho anene ari aya anooniha mwaari wiira wo nlhopwana ukhalha ni ikharari cho urekama inomuulhihacha muru mwanene, nansho wo nthiyana ukhalha ni ikharari phi ittu yo nthimicho uwannyawe, vahiye ikharari cho urekama wiira chinkhuneelhe. Yakhalhaka ntu nothanana uwiiha mwaha wo uvaanyihana vachulhu ulha mwaha ulha, paahi achuwelheke wiira hiyaano khanirina malhemalhelho makina mena attu a Nlhuku anrumelhenlhe Kuristo kharina malhemalhelho makina. Vanouvahaakani malhehero alha, akinooria utotopelhani ata vakani. Ukumaana winyu mwaatti anrumelhenlhe Kuristo, unowiiha chittu cho ulhoka nansho unowiiha uhilhoka. Wo uchokholha, kiheewa wiira vanokumaana inyu vamoka attu anrumelhenlhe Kuristo, uhiiwanana unookhumelhelha variyari inyu. Ni mii kinorumelhelha vakani. Ukhalhawaya anookhumelhelha malhove ovirikanacha munlhokoni mwinyu, wiira alhe arumelhelhiye we ikekhiaye achuwanie. Eiyo we ikekhiaye nnokumaana, nansho kuhena wo nlhatu no ulhia yolhia ya Athithi! Ukhalhawaya vanolhia inyu kila mmoka nokhalhelha yolhia awe mwanene wo uhaaweherera attu akina. Ata inokhumelhelha wiira attu akina ahalhaka ni ithalha, ni attu akina anahapalhiye! Chani, khannooria ulhia ni uwuria mmanupani mwinyu? Ama chani, nnoveehacha nlhoko wa attu a Nlhuku ni wolhihachiha muru ayo ahirii ni ittu ayo? Kuhimeriekeni ittu yaani? Kuushipeni? Mena! Ata mena, kuhena wo ulha mwaha ulha. Ukhalhawaya mii kahopochera ukhuma wa Athithi nlhove kovahilhe akani, wiira yolhe uhiyu ulhe Athithi Yesu vaathumihiye aya, ahokusha nkatte nkayanshukuru Nlhuku, nkayaamia, nkayeera, “Ilha phi iruttu aka ikumihiye wo nlhatu winyu, mpangeke chiicho wo ukuupuwelha.” Chiichammo vaamanlhe aya ulhia nkatte yahokusha ikikombe nkayeera, “Ilha phi ikikombe yo Malhehano o Naanano o iphome aka, mwiireke chiicho kila vanohalha inyu uwuria wo ukuupuwelha.” Ukhalhawaya kila vanolhia inyu ulha nkatte ulha ni uwureria ilha ikikombe ilha, nnoonhimiacha nookhwa a Athithi, mpaka vanohalha aya uwa. Paahi etu, kila ntu nolhia yoyo nkatte uyo ama nowuria ikikombe ya Athithi vahinothananiya, nootteka wo nlhatu no iruttu ni iphome ya Athithi. Paahi kila ntu akhalheke ni wiikoha mwanene hinaaya ulhia nkatte ni uwuria yeyo ikikombe iyo, ukhalhawaya ntu riyoothe nolhia ni uwuria wo uhichuwelha ikekhiaye yo iruttu ya Athithi, nolhia ni uwuria ihukumu awe mwanene. Yoyo phi nlhatu wa attu akina munlhokoni mwinyu ukhalha ohuperia ni akina areta ni akina ukhalha o ukhwa. Yakaari naheechuwelha we ikekhiaye, khanaahukumulhiya chiicho. Nansho vanohukumulhiya ihu na Athithi nineettuchihiya ukhalha ni irusho wiira nihiwe naahukumulhiya vamoka ni ilhapo. Paahi etu ashilhoko aka vanokumaana inyu ulhia yolhia ya Athithi, kila mmoka anlhiteke nkhunanawe. Ntu wolhiye ithalha alhieke uwannyawe wiira ukumaana winyu uhiwiihe ihukumu. Nansho wo mwaha wa makina alhe kinoowa koolheherani vanohalha aka uwa. Ashilhoko aka, vachulhu mahalha o munnepani, kinothanana nchuwelheke rata alha malhove alha. Nhochuwelha wiira, vaari inyu attu ahinchuwenlhe Nlhuku, mwaaholhelhiya ni upoterihiya ni isinyago chihiri ni ukumi. Paahi, nchuwelheke wiira ntu riyoothe noholhelhiya ni Iphumu ya Nlhuku khanooria wulhumacha wiira, “Yesu alhaviye!” Ni chiichammo, ntu riyoothe hinoholhelhiya ni Iphumu ya Nlhuku khanooria wiira, “Yesu phi Athithi.” Mahalha o Iphumu ya Nlhuku ari menchi, nansho Iphumu ya Nlhuku rii mmoka. Iphiro cho ukaviha ntheko wa Athithi chiri chinchi nansho Athithi arii amoka. Chihawo iphiro chinchi cho uvara ntheko, nansho Nlhuku rii mmoka, nooriha mitheko chonkhaye mwa attu onkhaye. Iphumu ya Nlhuku neepatakulha wa kila ntu wo ifaida ya attu onkhaye. Iphumu ya Nlhuku nommaha ntu mmoka nttenga wo irusho, ni ummaha ntu nkina mahalha o uchuwelha chittu, chinothanana aya yeyo Iphumu ya Nlhuku uyo. Iphumu ya Nlhuku yoyo nommaha ntu mmoka nrima, ni ummaha ntu nkina mahalha o waalhamiha attu. Tho inommaha ntu mmoka mahalha o upanga cho ushangiha, nkina mahalha o anamilhohi, nkina mahalha o ulhamulha mahalha anovahiya ni Iphumu ya Nlhuku ni nlhoko wo chittu chihiri cho Iphumu ya Nlhuku, nkina mahalha o uchuwelha nulhumo nilheto ni nkina mahalha o ulhamulha nulhumo nilheto. Chechiyo chonkhaye chiyo phi mitheko cho yeyo Iphumu ya Nlhuku mmoka uyo. Nommaha kila ntu mahalha ovirikanacha, thoko chinothanana awe mwanene. Thoko iruttu chiri aya imoka yo itturi chinchi, ni itturi chiyo chonkhaye ihokhalharu chiri chinchi phi nopanga iruttu imoka, phiri aya chiicho wa Kuristo. Ukhalhawaya hiyaano, nakhalhaka Ayahudi ama Ayunani, ipotta ama aneethi, onkhaye nibatiiziye wo Iphumu ya Nlhuku mmoka mu iruttu imoka iyo ni onkhaye nahompochera Iphumu ya Nlhuku mmoka uyo. Ukhalhawaya iruttu khirina itturi imoka vekha, nansho irina itturi chinchi. Yakhalhaka etu mweto waaneera, “Ukhalhawaya mii akihiwe moono, paahi mii akihiwe nhakhu wo iruttu.” Chani, waanohiya ukhalha itturi yo iruttu? Mena! Yakhalhaka nnyaru naaneera “Ukhalhawaya mii akihiwe niitho, paahi etu mii akihiwe nhakhu wo iruttu.” Chani, wo nenno nlhove nno nanhiya ukhalha itturi mwiiruttuni? Mena! Iruttu yonkhaye yakaari niitho, wiiwa ukaari vayi? Ni iruttu yonkhaye yakaari nnyaru, ntu akonrie chani unukha? Nansho Nlhuku ahoopa itturi kila imoka mwiiruttuni thoko chaathanana awe. Yakhalhaka itturi chonkhaye chakaari itturi imoka, iruttu ikaari vayi? Ikekhiaye irii wiira, itturi cho iruttu chiri chinchi, nansho iruttu inokhalha imoka. Paahi, niitho khaninooria wiirelha moono, Akinoothananani inyuva mena muru khunooria wiirelha mieto, Akinoothananani mwaattiva. Anthepa vavawo, inoonia wiira itturi cho iruttu chinoonia ukhalha cho uhuperia chilhe phi chiyo chiri cho ukhulhuvelhiya chinene. Tho, itturi cho iruttu chinaanyihera ihu ukhalha cho uhiphwanelhiya uthimichiya chinene chilhe, phi chiyo chinothimicha ihu chinene, ni itturi chihinoonihiya waattuni phi noshungiya chinene, uno itturi chikina khachinothananiya ulhohiya. Nlhuku mwanene hoopa iruttu wo iphiro chinothanana awe, nkaahelha nthimicho chinene itturi iwukuwelhiye nthimicho ilhe, wiira uhikhalhe umwalhaana mwiiruttuni, nansho itturi chonkhaye chihimelhelhaneke chineneru. Itturi imoka yarakalhaka, itturi chonkhaye chihorakalha vamoka ni iyo. Itturi imoka yatotopelhiyaka itturi chikina chonkhaye chinooteelhiya vamoka ni iyo. Paahi, mwaattiva onkhaye phi iruttu ya Kuristo, kila mmoka inyu phi itturi cho yeyo iruttu iyo. Nlhuku haathanlha attu mmilhokoni mwa attu awe, achokholhaka akarumiya, onayelhi anamilhohi, o neraru owiittuchiha, amalhekeru heesha alhe arii ni mahalha o upanga cho ushangiha ni olhamiha ni okaviha ni aholhelhi ni attu owulhumacha nulhumo nilheto. Chani, onkhaye phi akarumiya? Onkhaye phi anamilhohi? Onkhaye phi owiittuchiha? Onkhaye phi attu arii ni mahalha o upanga cho ushangiha? Chani, onkhaye phi attu ari ni mahalha o ulhamiha? Chani, onkhaye phi attu ari ni mahalha o wulhumacha nulhumo nilheto? Chani, onkhaye phi attu anolhamulha nulhumo nilheto? Nkhalheke etu ni nikakata no upatta mahalha o ukhulhuvelhiya chinene. Ni mii vano kinowoonihani iphiro yoombone chinene upwaha chilha chonkhaye chilha. Ata kinolhumachaka nulhumo na attu ni ata no minepa, yakhalhaka akirina nrima wo uttuna, kinokhalha thoko ndebe no uhikhalha ittu ama maruchulhu vanorumihiya aya. Thoni, kinakhalhaka ni mahalha o namilhohi a Nlhuku, nkakaachuwelha chivithiye chonkhaye ni uchuwelha kila ittu kinowooria ukhalha ni nrima mwinchi kaanooria ata uthamiha miako, nansho yakhalhaka akirina nrima wo uttuna, miyaano akihiwe ittu. Kakumihaka nhakhu aka wonkhaye ni waavaha amashikini, tho kakumihaka iruttu aka wiira ipahiye vamooroni, nansho yakhalhaka akirina nrima wo uttuna kinopatta ittu iriyoothe. Ntu ri ni nrima wo uttuna noovilhelha, nowaalhoha akina ri ni nrima wo uttuna kharina ihache, khaneechoona ama khaneefuna. Ntu ri ni nrima wo uttuna khanhiya umanya, khanothotha ifaida awe, ama khanrushiya chitema mena khanoopuwelha chittu cho unanara chivinre, khanottapelhelha chittu cho uhilhoka, nansho nottapelhelha chittu cho ikeekhene. Ntu ri ni nrima wo uttuna noovilhelha chonkhaye, noorumelhelha, nookhulhuvelha chonkhaye ni winkelha chittu chonkhaye. Uttuna khummalha mena. Yakhalhaka ahaawo mahalha o anamilhohi a Nlhuku, yayo anoopotera nihuku nimoka yakhalhaka ahaawo mahalha o wulhumacha nulhumo nilheto, anowuuma yakhalhaka uhaawo uchuwelha chittu ni chiyo chinoovira. Ukhalhawaya uchuwelha wihu khuntimira rata ni mahalha ihu o anamilhohi a Nlhuku khanotimira rata. Nansho alhe atiminre rata alhe, vanohalha aya uwa ukhuma wiirimu, chonkhaye chihitiminre chinoothamihiya. Vaari aka mwanhima koolhumacha inamwane, kaachuwelha inamwane, irusho chaka choopuwelha inamwane. Nansho vano, ukhalhawaya ki ntu o wunnuwa, kihohiya malhove e inamwane. Ukhalhawaya chinoona ihu vano chiri thoko ikhoveru ihinoonia rata mmaashini, nansho miholho uwo ninoowa noona ikhove wo ikhove. Vano kinochuwelha vakaniru, nansho miholho uwo kinoowa kaachuwelha chonkhaye ratarata, thoko Nlhuku vanokichuwelha awe. Vano kinovarelha alha mararu alha, upisha nrima ni ukhulhuvelha ni uttuna. Nansho nrima wo uttuna phi thepilhe upwaha onkhaye. Mmindeke ukhalha ni nrima wo uttuna. Ni chiichammo tho nkhalheke ni nrima wo upatta mahalha makina o munnepani, hasa mahalha o anamilhohi a Nlhuku. Ukhalhawaya ntu nooria wulhumacha nulhumo nilheto khanoolhumacha ni attu nansho noolhumacha ni Nlhuku, ukhalhawaya wo ikekhiaye khaawo neewa chinohimiya. Yoyo noolhumacha malhove avithiye wo machiri o Iphumu ya Nlhuku. Nansho ri ni mahalha o anamilhohi a Nlhuku, noolhumacha ni attu wo nlhatu wo waatheka ni waamaalhiha ni waahelha nrima. Ntu noolhumacha nulhumo nilheto neetheka mwanene. Nansho ntu rina mahalha o anamilhohi a Nlhuku, naatheka attu anrumelhenlhe Kuristo. Paahi, kinothanana mwaattiva onkhaye va muulhumacheke wo nulhumo nilheto. Nansho hasa kaathananne nkhalhe ni mahalha o anamilhohi a Nlhuku. Ukhalhawaya ntu rina mahalha o anamilhohi a Nlhuku nowiiwiya chinene umpwaha ulhe noolhumacha nulhumo nilheto yaahikhalheke wiira haawo vavawo ntu nooria ulhamulha malhove anolhumacha awe, ikhalhe iphiro yo waatheka attu anrumelhenlhe Kuristo. Wo chiichammo, ashilhoko aka, kawaaka uwaninyu ni wulhumacha nulhumo nilheto inolhoha ulhokani ittu yaani? Khinoolhokani ittu iriyoothe, yahikalheke koohimeriakani mwaha wo upatakulha wa Nlhuku ama cho mu uchuwelhani ama nttenga wa Nlhuku ama meettuchiho makina. Phiri aya wo ikerero chihiri chikumi chinoruma thoko ampeta ama imbira. Chani, ntu nohalha uchuwelha chani nchipo nineepiya yakhalhaka ikerero chiyo khachinoruma vanoopiya aya? Tho nipalhapata narumaka wo uhiwaniaa, mpani nolhoha wiicheesha rata waatakana ikhoto? Chiichammo ni inyu mwaatti, nlhimi ninyu naahoolhumacheke ittu yo wiiwania, mpani nohalha uchuwelha ittu inoolhumacha inyu? Malhove inyu anoopotera mphioni. Ahaawo moolhumo menchi o kila nikosho velhaponi va, ni mena khaniwo ata nimoka aya nihirii no maana. Nansho yakhalhaka mii akirina ikuru yo uchuwelha maana o nulhumo ninoolhumacha awe ntu nkina, mii ki o uhishoma uwannyawe yoyo ntu uyo ni uyo chiicho o uhishoma uwannyaka. Chiichammo ni inyu mwaati, ukhalhawaya nhanaa nrima wo upatta mahalha o Iphumu ya Nlhuku, mmindeke chinene upatta chilhe chinohalha ukavihani waatheka attu anrumelhenlhe Kuristo. Wo chiichammo etu, ntu noolhumacha nulhumo nilheto alhapelheke wiira oorie ulhamulha. Ukhalhawaya, kalhapelhaka wo nulhumo nilheto nrima aka phi nolhapelha, nansho irusho chaka chinoohalha wo uhimma ittu. Kipangekeni etu? Kinohalha ulhapelha ni nrima aka, tho kinolhapelha ni irusho chaka, kinowiipa ni nnepa aka, tho kinowiipa ni irusho chaka. Mwantotopelhaka Nlhuku wo nrima inyu vekha, anohalha wooria chani attu ahinachuwelha chittu arii vanokumaaniya waakhulha Aye, yakhalhaka khaneewa ittu inohimiya vanoshukuru inyu? Ukhalhawaya inyuva nnonshukuru Nlhuku wo ikekhiaye, nansho ntu nkina uyo khinomuncherera ittu. Kinonshukuru Nlhuku wiira mii kinowulhumacha nulhumo nilheto wuupwahani mwaattiva onkhaye va. Nansho unokumaana aya attu anrumelhenlhe Kuristo phi ninothanana aka chinene wulhumacha malhove nthanu o irusho chaka wiira keettuchihe akina, kuliko wulhumacha malhove maelufu o nulhumo nilheto. Ashilhoko aka, irusho chinyu chihikalhe thoko ashinamwane. Vachulhu mwaha wo mu uwonyani, nkhalheke wo uhiwonya thoko ashinamwane ashinkani, nansho vanoopuwelha inyu vavawo nkhalheke thoko attu akhomanlhe. Iholhepiya nhina Malhehero a ashinna Musa, “Athithi aneera choo ‘Wo iphiro ya attu anoolhumacha nulhumo nilheto, Ni wo malhaku a alheto, Kinowoolhumana alha attu alha, Inakhalhaka wiira, khanokiiwelhelha.’ ” Chiichammo etu, mahalha o wulhumacha nulhumo nilheto phi nthonyero, nihikhalhaka wo nlhatu no attu o nrima, nansho wo nlhatu wa attu ahiri ni nrima. Ukhalhawaya mahalha o anamilhohi a Nlhuku arii wo nlhatu no attu anorumelhelha ni mena kuhiwe wo nlhatu no attu o uhirumelhelha. Paahi, attu anrumelhenlhe Kuristo vanokumaana aya vamoka, nkayaachokholha wulhumacha wo nulhumo nilheto, chani, vavawo yawaaka attu ahichuwenlhe nenno nulhumo nilheto nno, khanaanyihera wiira mwaattiva mwa attu o ihalhahalha? Nansho awaaka attu ahinachuwelha nulhumo nilheto nno ama o uhirumelhelha attu a Nlhuku vanohimiacha aya nttenga wa Nlhuku, malhove onkhaye anohalha aya wiiwa anowaachuwelhiha uhilhoka waya ni wiihukumulha ashineneru. Chittu chivithiye mmamirimani mwaya chinoohumbukulhiya, ni ayo anookhoroma ni unthimicha Nlhuku eeraka, “Wo ikekhiaye Nlhuku ri vamoka ni inyu.” Ashilhoko aka, niireke chani etu? Vanokumaana inyu vamoka, mmoka eepeke nchipo no unthimicha Nlhuku, nkina eettuchiheke, nkina akhalheke ni ittu yo upatakulhiya ni Nlhuku, nkina ooniheke mahalha o wulhumacha nulhumo nilheto ni nkina alhamulheke anoolhumachiya. Chonkhaye chikhalheke wo nlhatu wo waatheka attu a Nlhuku. Yakhalhaka ahawo attu arii ni mahalha o wulhumacha nulhumo nilheto, yuulhumacheke attu elhi ama araru, ahithepe vavawo, tho olhumacheke mmoka mmoka, ni akhalheke ntu o ulhamulha anoolhumachiya ayo. Nansho yakhalhaka khaawo nooria ulhamulha, paahi, owulhumacha nulhumo nilheto amaalheke vakumaaniye attu anrumelhenlhe Kuristo vawo, olhumacheke ni nrima awe mwanene ni Nlhuku. Vachulhu yo alhe arii ni mahalha o anamilhohi o uhimiacha nttenga wa Nlhuku, yuulhumacheke attu elhi ama araru, ni akina achuwelheke rata malhove aya. Yakhalhaka mmoka vanoolhumacha awe ntu nkina neewelhelha hopatakulhelhiya ukhuma wa Nlhuku, paahi ulhe noolhumacha ulhe amalhiheke ni ummaha nkhunanawe. Ukhalhawaya onkhaye nnowooria ukhalha anamilhohi o uhimiacha nttenga wa Nlhuku, mmoka khuwaaka nkina, wiira onkhaye mpatte ittu yo wiittucha ni uhelhiya nrima. Ntu vaheriye nrima wo anamilhohi wo uhimiacha nttenga wa Nlhuku avarelheke yayo mahalha ayo. Ukhalhawaya Nlhuku khanttuna injarare, nothanana mpuha. Thoko chinre aya wo ulhemalhelha attu anrumelhenlhe Kuristo onkhaye, manyaathiyana amaalheke yii unokumaana aya attu anrumelhenlhe Kuristo. Kharina nipesha no wulhumacha nansho eetimarikheke thoko chinohimia aya Malhehero a ashinna Musa. Yakhalhaka ahanaa malhove o ukoha, yaakoheke manyaowannyaya mmanupani mwaya, ukhalhawaya inowuulhiha muru nthiyana wulhumacha vaattuni unokumaana aya attu anrumelhenlhe Kuristo. Chani, nnanyihera wiira nlhove na Nlhuku nikhumilhe uwaninyu mwaattiva ama niwiilhe uwaninyu vekha inyu? Yakhalhaka ntu riyoothe naanyihera wiira yoyo phi namilhohi a Nlhuku ama wiira hanaa mahalha o munnepani, achuwelheke etu wiira alha anolhepa aka uwaninyu mwaattiva alha phi malhehero a Athithi. Ni attu ahinlhohe ntu hichuwenlhe yayo meettuchiho aka ayo. Wo chiichammo etu, ashilhoko aka, nkhalheke ni nrima wo uthanana ukhalha anamilhohi o utangacha nttenga wa Nlhuku, nansho nhinchiichihe ntu wulhumacha nulhumo nilheto. Nansho kila ittu ipangiyeke wo urata ni wo mpuha. Vano etu ashilhoko aka, kinothanana uwuupushani Malhove Orera yohimenrieakani alhe, ni inyu nkamwaapochera ni weemelha wo machiri nhina mwaya. Nnowoopolhiya wo iphiro yo Malhove Orera vanohalha inyu uvarecheshaka malhove yuuhimenrieakani ama yaahikhalheke chiicho urumelhelha winyu unkhalha wo nshatha. Mii kahoovahani mwaattiva malhove o ulhoka chinene kaapochenre aka wiira Kuristo aakhwenlhe nlhatu no uwonya wihu thoko chilhepiye aya ni Malhove Matakatifu wiira ahovithiya, nkaahihimmwa nihuku no neraru thoko chilhepiye aya ni Malhove Matakatifu, wiira ahaakhumelhelha Nakefa ni kaanyuma aya ahaakhumelhelha akarumiya khumi ni elhi alhe. Amalheke ahaakhumelha milhoko cha attu enchi aapwaha imia nthanu wo ikatema imoka, enchi aya ahawo akumi mpaka nna, nansho akina aya ahomalha ukhwa. Kaanyuma aya ahaakhumelhelha Nayakhobo ahima aya Athithi, amalheke ahaakhumelhelha akarumiya onkhaye. Yamalheke onkhaye ayo, nkaakikhumelhelha mii, kaari thoko ntu hiyarelhe wo kawaida. Ukhalhawaya mii phi mwankani chinene munlhokoni mwa akarumiya, ni mena akimphwanelhiya ata wiihaniya karumiya, wo nlhatu no waapangelha chittu cho unanara attu a Nlhuku. Nansho, wo nnema wa Nlhuku, kihokhalha thoko chiri aka, ni nnema wawe uwannyaka, khawaari wo nshatha. Mii kihovara ntheko waapwaha onkhaye, akihena mii hasa, nansho nnema wa Nlhuku unovara ntheko vamoka ni mii. Nansho inakhalhaka chiicho, ikhalhe ayo phi nohimiacha nttenga wa Nlhuku ama mii phi nohimiacha, khave ittu. Ni ilha phi iyo inohimiacha ihu ni ilha phi iyo inorumelhelha inyu. Vano ukhalhawaya nttenga unoohimiachiya wiira Kuristo hohihimushiya, anooria chani etu attu akina munlhokoni mwinyu wulhumacha wiira khuuwo uhihimushiya wa attu? Yakhalhaka etu khuuwo uhihimushiya wa attu, paahi, Kuristo ni uyo kaahihimmwe, ni yakhalhaka Kuristo kaahihimmwe, paahi uhimiacha wihu khurina ittu ni upisha nrima wihu khurina ittu. Wo uthepa vavawo, ni hii etu nanokhalha o uhimiechesha o woothacha wa Nlhuku ukhalhawaya naheera wiira Nlhuku ahonhihimusha Kuristo, nansho khanhihimunshe yakhalhaka we ikekhiaye attu akhwilhe khanohihimushiya. Ukhalhawaya yakhalhaka ikeekhene wiira attu akhwilhe khanohihimmwa, paahi etu Kuristo ni uyo khaahihimmwe. Ni yakhalhaka wiira Kuristo khaahihimushiye, paahi etu nrima winyu urii wo nshatha bado mwaatti nrii mu uwonyani, ni vavawo tho, attu onkhaye akhwilhe analhutaanne ni Kuristo, ahopotera. Yakhalhaka etu ukhulhuvelha wihu nhina Kuristo unaacha ukumi wo vano ulha vekha aya, paahi etu, hii phi attu o woonelhiya ikiriri chinene waapwaha attu akina onkhaye velhaponi va. Nansho ikeekhene iri wiira, Kuristo hohihimushiya, aaholhelhaka anorupa nnookhwani alhe. Ukhalhawaya thoko nookhwa chaawihiye awe ni ntu mmoka, phi chiichammo uhihimmwa wa attu akhwilhe uwiihiye aya ni ntu mmoka. Thoko attu chinokhwa aya ni ulhutaana ni Adamu, phi chiichammo attu onkhaye chinohalha aya uhihimushiya wo ulhutaana ni Kuristo. Nansho kila mmoka noohihimmwa kila mmoka wo ikatema awe, Kuristo achokholhaka, khuttwaraka alhe arii awawe Kuristo ikatema vanohalha awe uwa. Yamalhakaru, ikatema yo umalhelha inoowa Kuristo vanohalha awe waavaha umwene Nlhuku Athithi, vanowa awe umalhiha ufuta kila imwene ni ikuru ni machiri. Ukhalhawaya Kuristo lazima ataware mpaka vanohalha awe waawulhusha amalhaponi awe ni waanyikalhelha wuuthi inyaa chawe. Mmalhaponi nohalha umalhihera unyikalhelhiya nowa ukhalha nookhwa. “Nlhuku honyikalhiha chittu chonkhaye wuuthi inyaa chawe,” paahi etu, vaneera aya, Chittu chonkhaye chihonyikalhelhiya wuuthi inyaa chawe wiira ataware phi ikeekhene wiira Nlhuku khanothakaneelha mu yoyo nkutira wo chittu uyo. Ukhalhawaya yoyo phi neesha chittu chonkhaye wuuthi inyaa cha Kuristo. Nansho chittu chonkhaye vanohalha aya weeshiya mmathathani mwa ikuru ya Kuristo, phi vavawo Mwaana ni uyo vanohalha awe wiicheesha mmathathani mwa Nlhuku eenshe chittu chonkhaye mmathathani mwawe, wiira Nlhuku ataware vachulhu chittu chonkhaye. Yakhalhaka etu uhihimmwa khuuwo, chani attu anobatiiziya wo nlhatu na attu akhwilhe anokhulhuvelha upatta ittu yaani? Yakhalhaka attu akhwilhe khanohihimmwa, yeeshiyani etu ubatiiziya wo nlhatu waya? Ni hii etu, yeeshiyani wiihelha ntatakoni kila ikatema? Ashilhoko aka, mii kirii nnookhwani kila nihuku! Wiishipa urina aka urii wo mu ulhutaanani winyu ni Kuristo Yesu, Athithi. Nansho waatakana waka ni ashinama o Uefeso ukaari wo munttuni kikaapantte ittu yaani? Yakhalhakaru attu khanhihimmwa, nilhieke niwurieke etu, ukhalhawaya meelho ninookhwaacha. Nhithepiachiye! Unlhoko wo uhilhoka, unootanganya meetelho orera. Munkweke! Nchokholheke ukhalha makhalhelho orera, nhiyeke uwonya. Yeyo kinoohimeriani wiira irii yo wuulhiha muru chinene uwaninyu mwaatti ukhalhawaya akina inyu khanonchuwelha Nlhuku mena! Nansho ntu nowooria ukoha, “Attu akhwilhe anohalha uhihumushiya chani? Anowa ukhalha ni iruttu yo wiira chani?” Cheechiyo phi chookohiya cho uhikhalha maana! Mwaalhakaru imbeyu ikumi, yaahikhweeke khinomelha. Inaalha inyu phi imbeyuru, veekinaka yo ingaano ama yo yolhia ikina, ni mena kuhiwe iruttu yo nnyepu nkumi unohalha umelha kaanyuma. Nlhuku noovaha yeyo imbeyu iyo nnyepu inothanana awe mwanene, kila imbeyu ipattaka iruttu inolhikaana aya. Iruttu cho chittu chonkhaye chuupiye khachinlhikaana. Iruttu cha attu khachinlhikaana, cha ashinama chiri cho inamuna chikina, cha ashinuni chiri chikina ni cho ihopa chiri chikina. Chihaawo iruttu cho wiirimu ni iruttu cho mwiilhaponi, nthimicho wo iruttu cho wiirimu uri nkina ni urera wo iruttu cho mwiilhaponi uri nkina. Uhaawo urera wo nchuwa ni nkina wo mweeri ni wo ittotwa, ata ni ittotwa ni chiyo chihaawo chihinlhikaana urera waya. Phiri aya chiicho mwaha wo uhihimmwa. Thoko imbeyu chiri aya, iruttu phi inowuhelhiya nttayani nkayonta, nansho inohihimushiya ikhalhaka yo uhuunta. Inowuhelhiya inari ihithimichiyaka, nansho inohihimushiya inari ni nthimicho, inowuhelhiya yo uhuperia nansho inohihimmwa ikhalhaka yo machiri. Vanowuhelhiya aya inokhalha yo velhaponi irina ihu ilha, nansho vanohihimmwa aya inokhalha iruttu yo mminepani. Ukhalhawaya ihaawo iruttu yo kawaida ni uhihimmwa iruttu yo munnepani. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera, “Ntu o upacha, Adamu aari yo wuupiya yo ukumi.” Nansho Adamu o umalhelha phi Iphumu ya Nlhuku naavaha attu ukumi. Nansho inoholhelha kihiwe iruttu yo munnepani, nansho iruttu yo kawaida ilhe, tho khuwaaka iruttu yo munnepani. Ntu o upachera wuupiya Adamu, aakhumme nttayani, Adamu o nayelhi aakhumilhe wiirimu. Onkhaye arii velhaponi ari thoko yoyo ntu oopiye nttayani uyo, ni ayo arii wiirimu anokhalha thoko uyo aakhumme wiirimu uyo. Thoko chinre ihu wo ulhikaana ni uyo oopiye nttayani uyo, phi chiichammo chinohalha ihu ulhikaana ni uyo aakhumme wiirimu uyo. Paahi etu ashilhoko aka mii kineera, iruttu ni iphome khachinooria uhiyeriya umwene wa Nlhuku ni ittu yo wuunta khinooria uhiyeriya uhuunta. Mwiiwelhelheke etu kuuhimerieni ittu ivithiye, hii khaninokhwa onkhaye, nansho ninowa urukunushiya ikatema yo nrombe no umalhelha, uphilha ni upathusha miitho. Ukhalhawaya nipalhapata no umalhelha vanohalha aya wiiwania noopiyaka, attu akhwilhe anoowa aahihimushiya wo iphiro yo ukumi uhinokhwa tho, ni hii ninoowa naarukunushiya. Ukhalhawaya ihophwanelhiya kila ittu yo wuunta iware uhuunta, iruttu yo ukhwa iwarihiye uhikhwa. Paahi etu iruttu yo wuunta ilha vanohalha aya urukunushiya ukhalha yo uhuunta ni ittu yo ukhwa vanohalha aya urukunushiya ukhalha yo uhikhwa, phi vavawo vanohalha aya utimira nlhove nilhepiye nne, “Nookhwa hokottolhiya!” “Uwe nookhwa ukottolha wao uri vayi? Uwe nookhwa uri vayi uweria wao?” Nookhwa nopatta machiri o weeria wawe mu uwonyani, ni machiri o uwonya phi Malhehero. Nansho ninshukuruku Nlhuku nonivaha machiri o ukottolha wo iphiro ya Athithi Yesu Kuristo. Paahi etu ashilhoko aka kinaattuna aka, mweemelheke rata nhitikhinyie. Nthepeke mahuku onkhaye ukuruvalhelha ntheko wo waakavihera Athithi, nchuwelhaka wiira ntheko unopanga inyu wa Athithi khunowa waapotera wo nshatha. Vano phi mwaha unaacha ukumiha ittu wo nlhatu no attu a Nlhuku, mpangeke thoko chinre aka wo waalhehera attu anrumelhenlhe Kuristo anokhalha Ugalatiya. Kila ntu munlhokoni mwinyu echeshereke nchurukhu kila jumaapili thoko chipantte awe. Ikhalhe wiira akhalhaneke ittu yo ukumiha nihuku no unlhapelha Nlhuku. Nihiwe naakhumelhelha nlhove no upangiya nchango ikatema vanohalha aka uwa. Ikatema vanohalha aka uwa uwaninyu vawo, kinoowa kaaruma attu mwaathanlhe inyu wiira arweehe iwarakha ni isawadi chinyu cho uttuna Uyerusalemu. Yalhokaka wiira ni mii kirwee wowo, kinowaattukana etu. Kinoowa wowo kamalhaka uvirelha Umakedoniya ukhalhawaya kiholhakelha uvirelha Umakedoniya uwo. Veekinaka kinoowa kaakhalha uwaninyu wo mahuku vakani, ama veekinaka kinoowa kaakhalha vamoka ni inyu mwaatti nlhaalha wonkhaye wo uririya, wiira mmwe mwaakikaaviha nkwaha uriwoothe unohalha aka urwaa. Akinottuna uvirelha uwaninyu uwo chitemachitema ni urwaa munkwahani. Kinokhulhuvelha wiira, Athithi akivaheraka, kinoowa kaakhalha uwaninyu uwo mahuku vakani. Nansho kinoolhokelha Vaefeso va mpaka nihuku no Pentekote. Nlhako wo nlhatu no ntheko waka uhopatakuwa vaa, inakhalhaka wiira ahawo attu anokivinga, ni ayo ari enchi. Natimotheo yawaakaru, mwaapochereke rata, wo uhikhalha nipampa, ukhalhawaya anopanga ntheko wa Athithi thoko chiri aka mii. Paahi etu ntu riyoothe haaveehe nansho mwaakaviheke athepeke urwaa nkwaha waya wo mpuharu wiira yamalhaka, ahokolhie uwannyaka ukhalhawaya ninowaaweherera mii vamoka ni ashilhoko ihu. Wo mwaha unomwaacha munnihu Naapolo, kihaachontelhelha chinene wiira aweeke uwaninyu uwo vamoka ni manyonnihu akina, nansho khanttuna uwa ilha ikatema ilha, anohalha uwa apattaka nipesha kaanyuma. Nshiheke, mweemelheke rata wo nrima, mmindeke, nkhalheke ni machiri. Kila ittu inopanga inyu mpangeke wo nrima wo uttuna. Ashilhoko aka, nhochuwelha iwani i Nastefana, yayo phi attu o upacha upochera nrima wo Ikuristo Uakaya, ni ayo aheekumiha waakavihera attu a Nlhuku. Kinoulhepelhani mwaatti wiira, nttwareke uholhelhi wa attu thoko yayo, ni uholhelhi wa kila ntu novara ntheko ni ukaviha vamoka ni ayo. Kinooteelhiya nrima chinene wiira Nastefana ni Afotunato ni Akaiko ahowa, ahotiya vakittu vahaatiminre wo nlhatu no uhikhalha winyu vaa. Ahoteelhiha nrima aka ni mirima chinyu tho. Paahi iholhoka woopuwelha attu thoko yayo. Attu a Nlhuku onkhaye o Uasiya anouvahani isalamu. Naakwila ni Aprisila vamoka ni attu anrumelhenlhe Kuristo onkhaye anokumaana unupani waya anouvahani isalamu chinchi muulhutaanani Athithi. Ashilhoko ihu anrumelhenlhe Kuristo onkhaye anouvahani isalamu. Ni inyu kila mmoka ammaheke nkhunanawe mmono wo ibarakha chitakatifu cho uttuna wa Nlhuku. Miyaano Paolo kinouvahani isalamu chinolhepa aka wo moono aka kimwanene. Ntu riyoothe hinaattuna Athithi, yoyo alhaviyeke. Thithi, nkawaani! Kinowulhapelhani nnema wa Athithi Yesu ukhalheke ni inyu mwaatti. Uttuna waka ukhalheke uwaninyu wo ulhutaana ni Kuristo Yesu. Aye. Mii Paolo, karumiya a Kuristo Yesu kiihaniye wo uttuna wa Nlhuku, kiri vamoka ni munnihu Timotheo, Kinolhepa iwarakha iwe uwaninyu mwaattiva nrii nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo o Ukorintho, vamoka ni attu onkhaye a Nlhuku kila vakittu mu Uakaya mu. Ninoulhapelhelhani nnema ni mpuha ukhuma wa Nlhuku Athumwanihu ni Athithi Yesu Kuristo. Atotopelhiye Nlhuku Athumwanaya Athithi Yesu Kuristo, Athumwanihu o ikiriri, Nlhuku noteelhiha mirima cha attu onkhaye. Nlhuku phi noniteelhiha mirima mu uhuvani wihu mwonkhaye. Akina vanohuva aya naateelhihe mu uhuvani waya wo kila iphiro, wo yoyo nrima unonihelha awe uyo. Eiyo, thoko chineera ihu wo utwarushiya wo uvara ntheko wa Kuristo, phi chiichammo Nlhuku chinothepa awe uniteelha mirima chihu chinene wo iphiro ya Kuristo. Nahuvaka, paahi etu irii wo nlhatu wo uhelhiya nrima ni woopolhiya winyu. Nateelhihiyaka nrima iri wo nlhatu wo uhelhani nrima mwaatti wiira mpatte machiri o uvilhelha ntwarusho yoyoyoyo unotwaruwa ihu hii uyo. Tho, ukhulhuvelha urina ihu wo nlhatu winyu uheemelha rata. Ukhalhawaya nihochuwelha wiira nakhalhaka vamoka mu utwarushiyani wihu ni inyu chiicho nnookhalha akavihi mu uteelhiyani nrima wihu. Ashilhoko ihu, ninothanana uchuwelhihani mwaha wo uhuva waanipatilhe ilhapo yo Uasiya ilhe. Wowo uhuva wahonithepelha upwaha chinooria ihu uvilhelha, mpaka nkanaakhwa nrima wonkhaye wiira khaninolhama ni ukhalha akumi. Eiyo, mmamirimani mwihu neechoona thoko attu ahukumulhiye wiiviya. Nansho yeerelhe chiicho wiira niittuchihiye unkhulhuvelha Nlhuku naahihimusha akhwilhe, wo uhikulhuvelha machiri ihu hiyaano naashinene. Yayo yahonoopolha mu itatako yulhupalhe thoko yelhe yaathanana uniiva ilhe. Ni ayo anoothepa unoopolha, ni hiyaano niheeshera nikhulhuvelho nihu wiira anonoopolha tho. Ni inyu mwaatti nnikavihaka wo iphiro yo unilhapelhelha. Paahi etu, chechiyo ibarakha chinowa ihu upatta wo nlhatu wo waakhulhiya unilhapelha winyu uwo, chinowa chaakhalha nlhatu wo attu enchi unlhapelha ni unshukuru Nlhuku wo nlhatu wihu. Hii nineeshipa wo ittu imoka. Nrima ihu uhinonihimiechesha wiira niholhokelha velhaponi va, chinene nikhalhaka munlhokoni mwinyu, wo wiitimarikha ni utakatifu uvaheriye ihu ni Nlhuku. Khanipannge chiicho wo irusho cha ntu nansho wo nnema wa Nlhuku. Ukhalhawaya khaninolhepa malhove makina ahinooria inyu ushoma ni uchuwelha, nansho ayo anooria inyu ayo. Kinokhulhuvelha wiira, nnonichuwelha rata cheene, inakhalhaka wo naanano va nnichuwenlhe vakani tu. Ukhalhawaya nihochuwelha wiira, nihuku no uhokolhia tho Athithi Yesu nno nnoowa mweefuna wo nlhatu wihu, thoko ni hii chinowa ihu wiifuna wo nlhatu winyu mwaattiva va. Ukhalhawaya kaari kikhulhuvelhaka, kaholhakelha uwa uwaninyu khalhayi vawo wiira mpatte ibarakha cho nkwaha wo nayelhi. Kaholhakelha uvirelha uwaninyu vanorwaa aka nkwaha wo ulhukama ilhapo yo Umakedoniya ni ikatema yo uhokolhia chiicho, wiira kiwe kaapatta ittu uwaninyu yo ukikavihera nkwaha aka wo Uyudea. Chani, nnaanyihera wiira vaalhakenlhe aka chiicho kaari thoko ntu o urukunuwacha? Ama chani, nnaanyihera wiira vanopanga aka kinopanga wo irusho cho munttuni ni wiira kineera “Eiyo,” ni “Kuhiwe” vavawovavawo? Nlhuku phi o ukhulhuvelhiya chinene, paahi ilhe inoohimeria ihuni ilhe khanihii nlhove no “Eiyo” ama no “Kuhiwe” vavawovavawo. Yesu Kuristo, Mwaana a Nlhuku, nanhimianche ihu mii ni Nasuluwano ni Natimotheo uwaninyu, kaahiwe ntu o “Eiyo” ama o “Kuhiwe”. Nansho yoyo aari ntu o “Eiyo” ya Nlhuku mahuku onkhaye. Ukhalhawaya nhina mwawe, malhehano onkhaye a Nlhuku ahokhalha “Eiyo.” Paahi etu vaneera ihu “Aye” wo iphiro ya Kuristo, nineera wo nlhatu wo unthimicha Nlhuku. Nlhuku mwanene phi nonilhipiha hii ni inyu mwaattiva chiicho mu ulhutaanani ni Kuristo. Ni uyo phi nonihika makhura. Phi uyo nivanhe Iphumu mmamirimani mwihu wooniha wiira awawe ni ukhalha imboote yo chittu chonkhaye chineeshenre awe. Nlhuku phi o ukihimiechesha, hochuwelha nrima aka wiira kinohimiaka phi ikeekhene! Paahi etu, akaawilhe tho Ukorintho uwo, wo uwoonelhani ikiriri vaattuna aka uchacherani vawo. Khaninottuna utawarani vachulhu mwaha unopishera inyu nrima, nihochuwelha wiira mwaatti nheemelha rata munrimani. Nansho ninovara ntheko vamoka ni inyu wo nlhatu wo uteelhiha mirima chinyu. Paahi kiholhakelha wiira kihiwe uwaninyu tho wo uchuwelha wiira, kihiwe kooweriani mirima chinyu. Ukhalhawaya kooweriakani mirima chinyu mwaattiva, mpani nolhoha ukiteelhiha nrima? Phi inyu mwaatti kuwerelhe akani mirimava. Kiholhepa iwarakha uwaninyu wiira vanohalha aka uwa vawo, kihiwe kaakelhiya ihuzuni ni attu aaphwanelhiye ukiteelhiha nrima aka. Kihochuwelha wiira mii kateelhiyaka, mwaattiva onkhaye nnoowa mwaateelhiya chiicho. Vaalhempe aka iwarakha ilhe uwaninyu, kihuvaka ni uchukulhachaka munrimani, kunlhaka miithori pakatapakata, khayari wo nlhatu wo uweriani munrimani nansho wo uwonihani wiira kinowuttunani chinene. Ntu mmwerelhe munrimani ntu nkina, khakiwerelhe mii vekha aka, nansho owerelheni mwaattiva onkhaye. Ni mii akittunaka ukhalha ntu o uchacha chinene. Utwarushiya unotwarushiya awe ni attu enchi uwo, unonthosha yoyo ntu uyo. Paahi etu ittu ihalhenlhe iri ambaya unhiyerera yoyo ntu uyo ni unhelha nrima wiira hiwe aathepa ukhalha nkhwaachuni chinene ni ukhwa nrima. Wo chiichammo etu kinowushontelhani, mmwooniheke wiira nnonttuna chinene. Kaalhempe iwarakha ilhe wo uthanana uchuwelha yakhalhaka nnowooria ukiiwelhelha wo kila nlhove. Mwanlhevelhelhaka ntu nlhatu wawe ni mii kinonlhevelhelha. Ukhalhawaya vanolhevelhelha aka, yakhalhaka kihanaa nlhove no unhiyerera, kinonhiyerera mmiholho mwa Kuristo wo nlhatu winyu, wiira nihimmahe Nakare iphiro yo unithepiacha, ukhalhawaya nihochuwelha irusho chawe chiri aya. Vano etu vaaphilhe aka Utroa uhimiachani Malhove Orera a Kuristo, kahophwanya Athithi ahokihulhelha nlhako wo uvara ntheko aka wowo, nansho kahothemwa chinene munrimani wo nlhatu wo uhimphwanya munnihu Tito. Paahi kahaalheha attu vavawo nkakaarwaa Umakedoniya. Nansho ninshukuruku Nlhuku noniholhelha kila nihuku mu mphingo wo wooniha ukottolha wihu muulhutaanani ni Kuristo. Yoyo phi nonooriha niwanelhihe ikeekhene ya Kuristo thoko nihiriri no unukhelha chinene kila vakittu. Ukhalhawaya hii niri thoko nihiriri noombone no ubani kuminhe awe Kuristo wa Nlhuku, nihiriri ninaaphiyelha attu onkhaye, anoopolhiya ni ayo anopotera. Wo alhe anopotera alhe hii phi nihiriri no nookhwa nansho wo alhe anoopolhiya alhe hii phi nihiriri ninowiiha ukumi. Phi mpani etu nooria ukaviha ntheko wo yeyo iphiro iyo? Paahi etu, hiyaano kanihiwe thoko attu akina anochurusha Nttenga wa Nlhuku thoko maronda. Nansho hiyaano nilhutanne ni Kuristo va, ninohimiacha wo ikekhiaye mmiholho wa Nlhuku, thoko attu arumiye ni Nlhuku. Chani, nihochokholha tho wiishipa naashineneru? Ama niwiiheke iwarakha yo unichuwelhiha uwaninyu ama nithananeke iwarakha ukhuma uwaninyu thoko attu akina chineera aya? Mwaattiva mwaashinene phi iwarakha ihu ilhepiye mmamirimani mwihu inochuwania ni ushomiya ni kila ntu. Phi ikekhiaye wiira mwaattiva phi iwarakha ya Kuristo irwenhe awe wo iphiro yo mitheko chihu. Iwarakha inene iyo khilhepiye wo wino nansho wo Iphumu ya Nlhuku ri nkumi ihilhepiye vanlhuku nihemiye nansho mmamirimani mwa attu. Ninoolhumacha yayo wo uhoova, wo nlhatu wo ukhulhuvelha urina ihu mmiholho wa Nlhuku wo chittu chaapangiye ni Kuristo. Khiiwo inonooriha hii upanga ittu iriyoothe wo wooria wihu naashinene, nansho wooria wihu wonkhaye unokhuma wa Nlhuku. Ukhalhawaya yoyo phi noorinhe uvara ntheko wo ukarumiya o Malhehano o Naanano ahirii malhehano o ikekhia ilhepiye, nansho malhehano o Iphumu ya Nlhuku. Ukhalhawaya ikekhiaye phi nommwiiha nookhwa nansho Iphumu ya Nlhuku phi nowiiha ukumi. Paahi etu yakhalha malhove o ntheko unommwiiha nookhwa aalhepiye vachulhu vibau cho malhuku o uhemiya, ni uwa wo nthimicho wo waaria chinene, mpaka ata attu o Israeli nkayoocheelha uweha ikhove ya ashinna Musa, wo nlhatu wo waaria waya. Ukhalhawaya ikhove aya yaaria nthimicho wa Nlhuku, inakhalhaka wahowalhawalha wo uhipicha. Yakhalhaka etu malhehero anommwiiha nookhwa yaawiilhe wo nthimicho mwinchi thoko chiicho, chani ntheko wo Iphumu ya Nlhuku khunkhalha ni nthimicho mulhupalhe chinene? Yakhalhaka wahaawo nthimicho wo ntheko waawihilhe ihukumu, iri mwaari etu wiira ntheko wo ikekhia unowiiha ukumi unookhalha ni nthimicho mulhupalhe chinene. Ukhalhawaya nthimicho waari khalhayi vawo ulhe wahomalha machiri aya, vano nthimicho mulhupalhe chinene uhokusha ntheko waya. Ukhalhawaya yakhalhaka ilhe yo ikatema ikani ilhe yaari ni nthimicho waya, paahi etu we ikekhiaye iyo yo ulhokelha mahuku o uhimalha iyo inowa ukhalha yo nthimicho mulhupalhe chinene. Ukhalhawaya ulha phi ukhulhuvelha wihu, paahi etu hiyaano ninoolhumacha wo uhoova ittu. Hiyaano khanihii thoko ashinna Musa yeetiyelhenlhe ikitambaa wiitho wiira attu o Israeli ahoone nthimicho ulhe vaawalhawalha aya. Nansho irusho chaya chahophupuwalhihiya. Ata lhelho vanoshomiya aya Malhehano o Khalhayi, yeyo itiyelhelho iyo inariwo. Itiyelhelho iyo inowa uthamihiya tu ntu vanohalha awe ulhutaana ni Kuristo. Ata lhelho nna vanoshomiya aya Malhehero aavahiye aya ashinna Musa, mirima chaya chinokhalha chinatiyelhelhiye ni ikitambaa iyo. Nansho ikatema ntu vanaahokolhelha awe Athithi Yesu, itiyelhelho iyo inoothamihiya. Vaa “Athithi” phi Iphumu ya Nlhuku, ni vakittu varii Iphumu ya Athithi, vavawo phiri uneethi. Paahi, hiyaano onkhaye nihitiyelhelhiye ikhove chihu, ninowooniha nthimicho wa Athithi thoko waaria wo vakiooni, ninoorukunushiya wiira nilhikaane ni ayo wo nthimicho mwinchi chinene unokhuma wa Athithi arii phi Iphumu ya Nlhuku. Ukhalhawaya Nlhuku wo ikiriri awe honivaha ulha ntheko ulha, paahi etu khaninokhwa nrima. Nihohiya malhove onkhaye anoolhiha muru ni o nivithoni. Khaninonthepiacha ntu riyoothe mena urukunusha nlhove na Nlhuku. Ninoohimiacha ikeekhene mwaari, wiira attu onkhaye arumelhelhe mmamirimani mwaya chiri ihu mmiholho wa Nlhuku. Nansho inakhalhaka Malhove Orera anohimiacha ihu ahovithiya, paahi avithiye tu wo alhe anopotera alhe. Yayo khanorumelhelhacha ukhalhawaya irusho chaya chihotiyelhelhiya ni Nakare nlhuku o ilha ilhapo ilha, ahoone nthuko wo Malhove Orera o nthimicho wa Kuristo lhikaanne ni Nlhuku chiri awe. Ukhalhawaya khanineetangacha hiyaano naashinene nansho ninonhimiacha Yesu Kuristo ri Athithi, hii naashinene nikhalhaka phi anamitheko inyu wo nlhatu wa Yesu. Ukhalhawaya Nlhuku eerilhe, “Nthuko umwalhelhe mwiipiphini!” Phi uyo nomwalhelha mirima chihu ni univaha irusho cho nthimicho wa Nlhuku unomwalhelha ikhove ya Yesu Kuristo. Paahi, hii niri thoko chittu chuupiye wo ulhoko va, phi nikhupi ninoshunga nhakhu wo Iphumu ya Nlhuku, yooniye mwaari wiira machiri molhupalhe ayo anokhuma wa Nlhuku mena kuhiwe uwanihu hii naashinene. Mahuku onkhaye ninowaamererihiya nansho khaninonyakathia. Ninookelhiya nipampa nansho khaninokhwa nrima. Ninootwaruwa nansho khaninohiiya. Ninoowulhushiya vathi, nansho khanineeviya. Ikatema chonkhaye ninomweetana nookhwa a Kuristo mwiiruttuni mwihu ikhalhe wiira ukumi awe Yesu wooniye mwiiruttuni mwihu. Eiyo, ikatema chonkhaye vari ihu akumiva nookhwa noonivinga wo nlhatu wo unkaviha Yesu ntheko awe, ikhalhe wiira ukumi awe wooniye mu iruttu chihu chinokhwa chi. Ilha phi nooniha hii niri tayari ata ukhwa, wiira mwaatti mpatte ukumi uhimmalha. Malhove Matakatifu aneera, “Kahorumelhelha, paahi etu nkakoolhumacha.” Ni hii chiicho, wo yoyo nrima wo urumelhelha uyo ninoorumelhelha ni ninowulhumacha. Ukhalhawaya nihochuwelha wiira Nlhuku aahihimunshe Athithi Yesu nonihihimusha ni hii nikhalhe vamoka ni Yesu ni uneesha mmiholho mwawe vamoka ni inyu mwaatti. Alha onkhaye alha anopangiya wo nlhatu winyu mwaatti. Ikhalhe wiira nnema wa Nlhuku vanaaphiyelha aya attu enchi chinene ni chinene, nrima wo ushukuru wunchererie chinene wo nthimicho wa Nlhuku. Wo yoyo nlhatu uyo etu khaninokhwa nrima inakhalhaka iruttu chihu chinoothaalha. Nansho iphumu chihu cho nhina chinowuupiya tho kila nihuku. Ukhalhawaya uhuva unohuva ihu uri vakani, tho uri wo mahuku vakani tu. Nansho, unowa univaha nthimicho umpwaha onkhaye alha, nthimicho wo mahuku o uhimalha ni uhimalha uri wo rera upwaha uhuva wihu ulha. Wo chiichammo etu nihiweherere chittu chinoonia, nansho chittu chihinoonia. Ukhalhawaya chittu chinoonia chiri cho mahuku vakani tu. Nansho chihinoonia chilhe phiri cho mahuku o uhimalha. Ukhalhawaya nihochuwelha wiira nna nihema ninokhalha ihu vano velhaponi nna, yaani iruttu chihu chi vanohalha aya uphomolhiya vawo, Nlhuku noonivaha inupa ikina wiirimu. Inupa yo mahuku o uhimalha ihithekiye ni miono cha attu. Ukhalhawaya wo ikekhiaye vanokhalha ihu nnihemani mu ninowiipulhelha, niwehereraka chinene uwarihiya iruttu cho naanano cho wiirimu. Eiyo, ukhalhawaya vanohalha ihu uwara iruttu cho wiirimu, nihiwe noonia khanirina iruttu. Vanokhalha ihu mu nihema no velhaponi mu, ninowiipulhelha wo utwarushiya. Kuhiwe wo nlhatu wo uthanana urulha ilha iruttu yo ukhwa ilha, nansho wo uthanana uvahiya iruttu ihinokhwa ilhe wiira yo ukhwa ilha irukunushiye ipatte ukumi wo mahuku o uhimalha. Nlhuku mwanene ahoneeshera wowo urukunushiya uwo. Ni uyo honivaha Iphumu awe akhalhe imboote yo chittu chonkhaye chineshenre awe. Niri o uhoova ikatema chonkhaye, inakhalhaka nihochuwelha wiira vanothepa ihu ulhokelha mu ilha iruttu ilha vekha aya phi waakhalhelha Athithi utayi. Ukhalhawaya ninokhalha wo upisha nrima, kuhiwe wo woona. Nansho khaninoova nithananaka chinene uhiya ilha iruttu ilha, nithame nakhalhe wa Athithi. Nlhove nilhonke chinene phi nna, uthanana waateelhiha Athithi. Ikhalhe mu iruttu cho velhaponi mu ama wowo uri aya uwo. Ukhalhawaya onkhaye nihothananiya neemelhe uri ihiche yo uhukumulhelha ya Kuristo. Kila mmoka apochere inophwanelhiya awe wo mitheko chipangilhe awe mwiiruttuni mwawe velhaponi, mitheko choombone ama cho uhilhoka. Paahi etu nachuwelhaka waathimicha Athithi, ninoominda wiira naapatte attu. Nlhuku noochuwelha wiira mirima chihu choombone, kikhulhuvelhaka wiira ni inyu nhochuwelha chiicho. Kuhii wiira ninolhikacha tho wiikhuwelhelha naashinene, nansho ninothanana uvahani mwaatti milhatu cho wiishipa wo nlhatu wihu, wiira mwoorie waakhulha alhe aneeshipa wo meetelho aya o vathe upwaha chiri aya munrimani. Nooniaka ukhalha attu o ihalhahalha yeyo iri wo nlhatu wo unteelhiha Nlhuku. Ni vavawo nakhalhaka ni irusho chihu rata, yeyo phi nlhatu winyu. Ukhalhawaya uttuna wa Kuristo unoniholhelha hii ninochuwelha wiira ntu mmoka tu phi khwilhe wo nlhatu wa attu onkhaye. Paahi ni hii attu onkhaye nihonkhwaana. Yoyo aakhwilhe wo nlhatu wa attu onkhaye. Ikhalhe wiira attu anolhokelha, ahilhokelhe wo wiiteelhiha ashineneru nansho wo unteelhiha yoyo aakhwilhe uyo nkaahihimushiya wo nlhatu waya. Paahi toka vano hii khaninomphima ntu riyoothe wo irusho cho munttuni. Ata inakhalhaka ikatema imoka nahomphima Kuristo wo irusho cho munttuni, vano khanineera chiicho tho. Ntu riyoothe alhutaanaka ni Kuristo nokhalha o naanano, malhove o khalhayi ahovira, ahokhalha o naanano. Chonkhaye phi mitheko cha Nlhuku noniiwananiha hii ni uyo wo iphiro yo nookhwa a Kuristo, nonivaha ntheko wo weewananiha attu akina ni uyo. Phi neera ihu, Nlhuku aheewananiha attu onkhaye o velhaponi ni uyo wo iphiro yo nookhwa a Kuristo wo uhaalhakelha uwonya wa attu. Yoyo mwanene honivaha nttenga wo weewananiha attu vamoka ni uyo. Paahi hii nirumiye vanipuro na Kuristo, ninoushontelhani chinene mwaatti thoko Nlhuku mwanene noolhumacha ni inyu wo iphiro ihu. Ninowulhapelhelhani chinene wo iphiro yo nookhwa a Kuristo wiira mmwiiwanane Nlhuku. Kuristo khaawonnye, nansho Nlhuku ahonthathiha milhatu chihu cho uwonya ikhalhe wiira wo ulhutaana ni uyo nikhalhe attu o ikekhia mmiholho wa Nlhuku. Paahi, hii ninovara ntheko vamoka ni Nlhuku ninowulhepelhani mwaatti wiira nhihononache nnema wa Nlhuku upochenre inyu uyo, nvarelhelheke rata. Ukhalhawaya mu Malhove Matakatifu Nlhuku neera choo, “Ikatema inolhoka Kahowiiwelhelhani, Ikatema yo uwoopolhani vaayilhe aya Kahookavihani.” Paahi nkiiweke etu! Naanano va phi ikatema yo upochera ikiriri ya Nlhuku lhelho phi nihuku noombone no woopolhiya! Khaninottuna umweeshera itiyelhelho ntu riyoothe wiira attu ahinrumelhelhe Kuristo, ntheko ihu uhiwe waanyoholhiya. Itulhi waya, wo kila ittu inopanga ihu ninowooniha we ikekhiaye ukhalha akarumiya a Nlhuku, wo uvilhelha chinene ikatema vanotwarushiya ihu, vanokwana ihu ni ikatema inohuva ihu. Nihaatiya, nihottukiya njeerani nihopangelhiya injarare, nihovara ntheko wo ulhipa nkanoochaa. Nihoshelhelhiha venchi ni ukhalha wo uhilhia. Nineechooniha ukhalha akarumiya a Nlhuku wo urera nrima ni ukhalha ni irusho ni uvilhelha ni ukhalha ni nrima woombone. Ninookhulhuvelha machiri o Iphumu ya Nlhuku ni waattuna attu we ikekhiaye kuhii wo unafiki. Nihohimiacha nttenga wo ikeekhene wo machiri a Nlhuku. Ikerero chihu cho waatakanelha ni wiichaakiha chikhalhaka phi upanga chittu chinothanana awe Nlhuku. Ninoothimichiya ni uveehachiya, ninookuphulhachiya ni utotopelhiya. Ninooniya thoko attu owoothacha, nansho inohimiacha ihu phi ikeekhene. Ninokhalha thoko attu o uhichuwania, nansho nichuwelhiyaka ni attu onkhaye, ninoonia thoko attu akhwilhe nansho ni akumi. Ninowaatiya nansho khaninokhwa. Inakhalhaka nihohelhiya ihuzuni, khaniiviye. Inakhalhaka ninoochukulha, ninootelhiya mahuku onkhaye. Nihookhalharu amashikini mashikinini nansho ninowaavaha attu enchi nhakhu. Ninoonia ukhalha attu nihirii ni ittu iriyoothe nansho nihanaa kila ittu. Mwaatti ashilhoko ihu attu o Ukorintho, nahoupatakulhelhani kila ittu, khanouvintheni ittu iriyoothe, ninouttunani wo mirima chihu chonkhaye. Hii khaninahiya uttunani mwaatti, nansho mwaattiva phi hilhe mirima cho unittuna hii. Vano kinowulhumanani mwaatti thoko achishaana aka, mirima chinyu chinittuneke thoko ni hii chineera ihu wo uttunani. Nhivaraane ni attu ahinonrumelhelha Nlhuku. Chani chittu cho ikekhia chinowaathana ni chittu cho uhilhoka? Nthuko ni ipiphi chinooria chani ukhalha nlhoko mmoka? Kuristo nooria chani waathana ni Nakare? Ntu nonrumelhelha neewanana chani ni attu ahinonrumelhelha? Inupa ya Nlhuku inaathana chani ni ulhapelha isinyago unopangiya ni attu ahinchuwenlhe Nlhuku? Ukhalhawaya hiyaano phi Inupa ya Nlhuku ri nkumi. Thoko Nlhuku mwanene cheerilhe awe, “Kinoweesha nipuro naka uwannyaya, Ni ukhalha munlhokoni mwaya. Kinookhalha Nlhuku aya, Ni ayo anookhalha attu aka.” Paahi etu tho Athithi aneera, “Nthameke variyari aya, mwiihaulheke. Nhivare ittu inyalhihiye, ni mii kinoupocherani.” “Mii kinookhalha phi athumwaninyu, Ni inyu mwaatti nnookhalha achishaana aka.” Phi neera aya Athithi o Wooria wonkhaye. Paahi manyampwana aka, alha malhehano alha nivahiye hii. Niihapiheke etu ni uhiya kila ittu inoninanariha mwiiruttuni mwihu ni mirima chihu, nikhalheke atakatifu chinene ni umwoova Nlhuku. Ninoulhepelhani wiira nnivaheke nipesha mmamirimani mwinyu! Khaninampangelha ittu yo uhilhoka ntu riyoothe, khaninammweriaa mena unthepiacha ntu riyoothe. Akinoolhumacha alha malhove alha wo nlhatu wo uhukumulhani mwaatti thoko chiholhenlhe aka wulhumacha. Ukhalhawaya mwaattiva nri mmamirimani mwihu, nikhwe vamoka, nikhalheke akumi vamoka. Kinoukhulhuvelhani mwaatti chinene vanoolhumacha aka ni inyu, kinowiishipa wo nlhatu winyu! Vanohuva ihu kihopatta ittu yo ukihelha nrima ni ukiteelhiha chinene. Ata vaaphiilhe ihu iwani yo Umakedoniya iruttu khachaapantte nipesha no wiittuwa. Uhuvihachiya waari kila mpatta, vathe indewo, munrimani nipampa. Nansho Nlhuku naahelha nrima attu akhwilhe nrima, honihelha ni hii nrima Natito vawilhe aya. Kuhiwe uwa waya Natito tu, nansho tho niheewa chenre inyu wo waahelha nrima. Yayo ahonihimeria chineera inyu wo uhuvelha ukoona, chiri inyu ni ihuzuni ni chineera inyu wo uthanana ukinkelha. Nenno nlhove nno nihokiteelhiha munrimani chinene. Ata yakhalhaka iwarakha aka ilhe yahohelhani ichuku, mii akinoona nlhatu wo uchukulha munrimani. Inakhalhaka kahokelhiya ichuku, ukhalhawaya iwarakha aka iyo yahohelhani ichuku, nansho yaari wo ikatema ikani. Vano kihoteelhiya munrimani, kuhii wo nlhatu wo uchukulha winyu, nansho wo nlhatu wo ichuku inyu irukununshe mirima chinyu nkamwaakhoroma. Mwaahelhiye ichuku wo uttuna wa Nlhuku, ni wo yoyo nlhatu uyo etu khanoopangenlheni ittu yo uhilhoka mwaatti wo iphiro iriyoothe. Ukhalhawaya uchukulha unothananiya ni Nlhuku phi norukunusha mirima, phi nommwiiha noopo, pahhi etu khuuwo nlhatu wo uthepa ukhoroma. Nansho uchukulha wa attu o velhaponi phi nommwiiha nookhwa. Vano etu mwooneke ittu ikhumelhenlhe vanochukulha inyu thoko Nlhuku chinothanana awe. Vano mwaatti nhokhalha attu o mitheko ni attu o uthuthuwa ni woova, nthananaka ukoona, attu o umindaminda, nnottunana nkhanlhe ni unhiyera Nlhuku ahukumulhe. Mwaatti nhoonechesha wo kila iphiro wiira khannanarilhe, nhorera vachulhu nna nlhove nna. Ata inakhalhaka wiira kaholhepa ilhe iwarakha ilhe, kaalhempe ihikhalhaka wo nlhatu wo ulhe pangilhe ittu yo uhilhoka ulhe ama wo nlhatu wo ulhe aattekelhiye ulhe. Kaalhempe yoonie mwaari mmiholho wa Nlhuku chineera inyu wo uminda wo nlhatu wihu. Yoyo etu phi nlhatu unihenlhe nrima chinene. Khuwaari uhelhiya nrima vekha ayaru, nansho tho Natito ahoniteelhiha nrima, ukhalhawaya ahohimiacha chenre inyu wo waahelha nrima. Mii kihototopelhani chinene uwannyaya, ni wo nenno nlhove nno akonne ishoni. Nihouhimeriani ikeekhene mahuku onkhaye ni utotopelhani mwaattiva u Natito ulhe uri we ikekhiaye. Wo chiichammo etu uttunani waya wo nrima unowunchereria chinene vanoopuwelha aya chinre inyu mwaatti onkhaye wo ukhalha tayari weewelhelha. Ni chenre inyu wo waapochera rata wo nthimicho. Kinooteelhiya nrima chinene woona wiira kinowooria ukhulhuvelhani mwaattiva chinene wo kila nlhove! Ashilhoko aka ninoothanana nchuwelhe nnema wa Nlhuku uvahiye aya milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo, arii Umakedoniya. Attu anrumelhenlhe Kuristo o wowo yaholhikachiya chinene mu uhuvani, nansho uteelhiya nrima waya waari wulhupalhe chinene, nkayaakumiha wo nrima woombone inakhalhaka yaari amashikini mashikinini. Kinowooria uhimiechesha wiira, yahokumiha chittu chinchi chonrie aya ata upwaha chooria aya, wo uttuna waya ashinene. Nkayanilhepelha chinene wiira avahiye nnema wo ukhalha nlhoko mmoka ni hii, mu ntheko wo waakavihera attu a Nlhuku o Uyudea. Nenno naari nlhove nahaakhulhuvelha ihu ata vakani mena! Yaachokhonlhe wo wiikumiha ashinene wa Athithi, yamalheke nkayeekumiha uwanihu, thoko chaattuna awe Nlhuku. Wo yoyo nlhatu uyo nahaalhepelha Natito yaachokhonlhe yoyo ntheko uyo, wiira athepeke ukaviherani munlhokoni mwinyu, mwoorie umalhiha ntheko wo nnema wo ukumiha wo nrima wo woombone ulha. Mwaatti nhanaa kila ittu wo winchiva, upisha nrima ni wooria wulhumacha ni irusho chinchi cho uchuwelha chittu ni nrima wo ukuruvalhelha upanga mwo urera ni nrima wo unittuna. Wo chiichammo etu, ninooweherera wiira nnoothepa urera nrima mu ntheko wo uttunana ulha. Akinoovahani malhehero. Nansho kinothanana uchuwelha ikeekhene yo uttuna winyu chinolhikaana aya ni uttuna wa attu akina. Ukhalhawaya, mwaattiva nhochuwelha nnema wa Athithi Yesu Kuristo. Yayo inakhalhaka ahanaa kila ittu nansho aheepanga nshikini wo nlhatu winyu, ikhalhe wiira wo ushikini waya, ovaheni nhakhu. Wo ulha mwaha ulha paahi kinowuvahani nna nlhove nna, iholhoka mwaatti umalhiha vano alhe aachokhonlhe inyu mweechana alhe. Mwaattiva mwaari o upacha kuhiwe wo ukumiharu nansho wo ulhakelha upanga chiicho. Paahi thoko chinre inyu wo ulhakelha ukaviha ntheko, vano mmalhiheke etu ntheko uyo. Nkumiheke thoko chirina inyu. Ukhalhawaya ntu akhalhaka ni nrima wo ukumiha ittu yo ukaviha, Nlhuku noopochera kila ittu ntu inooria awe ukumiha, kuhii wo chittu chihirina awe. Mwaatti khamphwanelhiye uhuva wiira akina apatte nipesha no uwukuwelhiya nsigo aya, mena! Nansho nlhikaaneke. Kila ittu irina inyu wo uthepa vano yaakavihereke attu ahirina, wiira ni ayo vanohalha aya ukhalhana wo uthepa awe yoovahani mwaatti vanohalha inyu ukwana. Phi chiichammo chinohalha aya ulhikaana. Thoko Malhove Matakatifu chineera aya, “Khungunre chinchi khaarina cho uthepa, ni ulhe khungunre vakani khaawukhuwelhiye.” Kinonshukuru Nlhuku avanhe Natito nrima wo uthanana waakaviha attu, thoko nrima urina aka mii. Kuhiwe ahowiiraka urumelhelharu wiihana wihu, nansho chiicho ahaana nrima wo uthanana chinene waakaviha attu, ata nkayaanirumelhelha wo uttuna waya anene uwa uwaninyu. Vamoka ni yayo, ninonruma munnihu mmoka nkina nototopelhiya chinene wo nlhatu wo ntheko wo uhimiacha Malhove Orera a Nlhuku munlhokoni mwa attu onkhaye anrumelhenlhe Kuristo. Uthepa vavawo yayo ahothanlhiya ni milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo anittukane munkwahani vanorweeha ihu chittu chikumihiye ni attu chi. Ntheko unovara ihu wo nthimicho wa Athithi ni wooniha nrima wo uttunana ni wo waakaviha attu urina ihu. Ninothanana ushemba ulhaphachiya unooria ukhumelhelha vachulhu mwaha wo weemelhelha wihu alha mahalha o nrima wo uttunana unokavihera ihu alha. Nnikwa ihu uri wo ukhalha ni upanga mwo ureraru kuhiwe mmiholho mwa Athithi vekha ayaru, nansho chiicho mmiholho mwa attu. Paahi, vamoka ni manyonnihu ayo ninonruma munnihu nkina ninlhikanche ihu wo iphiro chinchi. Nkanamwoona wiira hanaa nrima mulhupalhe wo ukavihani mwaatti. Ata vano hanaa nrima wo uthepa wo nlhatu wo upisha nrima urina awe uwaninyu mwaatti. Natito, yayo akarumiya akavihi nanaka ninovara ntheko vamoka wo nlhatu winyu, nansho alha manyonnihu elhi akina alha, yayo phi rumiye ni milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo, anommaha nthimicho Kuristo. Paahi mwooniheke uttunana winyu chinre aya wo winchiva, milhoko chonkhaye cha attu anrumelhenlhe Kuristo yooneke we ikekhiaye wiira wiishipa uneeshipa aka vachulhu winyu mwaatti phi we ikekhiaye. Akoonaka nlhatu wo ulhepa tho uwaninyu mwaatti mwaha unaacha ntheko inyu wo urweeha ittu yo waakaviha attu a Nlhuku o Uyudea uyo. Kihochuwelha chiri inyu ni nrima wo waakaviha attu ni mii kaheeshipa vachulhu winyu wo nenno nlhove nno mmiholho mwa attu o Umakedoniya. Keerenlhe wiira, “Ashilhoko ihu o Uakaya arii tayari toka mweechana.” Uminda winyu uhaahelha ntukutta no waakurumicha attu enchi chinene. Paahi vano etu kihaaruma manyonnihu ayo ikhalhe wiira wiishipa wihu wooniye kuhiwe wo malhoveru, ni wiira nri tayari ni ittu ikuminhe inyu wo nrima wo uttunana, thoko chinre aka wo uhimia. Ihikhalhe wiira, attu o Umakedoniya vanolhoha aya uwa vamoka ni mii ahuuphwanyeni nhinaaya wiicheesha tayari. Vavawo ninoowa noolhiya muru, wo uhaalhakelha ishoni inolhoha inyu woona mwaattiva mwaashinene. Ukhalhawaya ninowa woonia wiira nahoukhulhuvelhani wo uthepa chinene. Paahi etu kihoona lazima waaholhelhiha alha ashilhoko ihu alha uwa uwaninyu. Awe athothokaniha ni weesha tayari chittu chilhehilhe inyu ukumiha. Chiwe chooniha we ikekhiaye wiira phi chittu chilhenhe inyu ukumiha wo nrima wo uttunana, ni mena kuhiwe wo ukhanyererihiya. Muupuwelheke wiira, naalha vakani nokhungura vakani, naalha chinchi noopatta ibarakha, nookhungura chinchi. Paahi etu kila mmoka akumiheke ittu ilhakenlhe awe ukumiha wo nrima woombone, mena hikumihe wo uchukulha ama wo ukhanyererihiya. Ukhalhawaya Nlhuku nonttuna ntu nokumiha wo uteelhiya nrima ulhe. Nlhuku nowooria uvahani mwaattiva wo uthepa chinene alhe anothanana inyu upatta kila mahuku. Wiira nthepeke ukavihera kila ntheko wo ibarakha unopanga inyu. Thoko Malhove Matakatifu chineera aya, “Yoyo nookumiha wo nrima woombone. Nowaavaha amashikini. Ikekhia awe inoolhokelha mahuku o uhimalha.” Ni Nlhuku nommaha namalhima imbeyu ni yolhia, nouvahani ni inyu imbeyu chinothanana inyu, noomelhiha ni wunnuwiha ni uvahani cholhia chinchi wo urera winyu nrima. Yoyo nouvahani mwaatti nhakhu mwinchi wo chittu chinothanana inyu mahuku onkhaye wiira nkumihe wo nrima woombone. Attu anshukuru Nlhuku wo nlhatu wo chittu chinopochera aya wo miono chihu. Ukhalhawaya ntheko wo ukaviha unopanga inyu ulha, khunaakaviha attu a Nlhuku upatta chittu chinophavelha aya yayo vekha ayaru, nansho chiicho unowaapanga attu enchi anshukuru Nlhuku. Ni wo nlhatu wo ntheko unooniha ihu ulha, attu anonthimicha Nlhuku wo nlhatu wo ukhulhuvelhiya winyu wo Malhove Orera a Kuristo anorumelhelha inyu wo malhaku inyu. Tho, chiicho wo nlhatu wo nrima woombone urina inyu wo waavaha attu chittu, yoyo nlhoko uyo ni attu onkhaye. Chiichammo etu, anowulhapelhelhani mwaattiva wo nrima ni wo nlhatu wo nnema wo vekha aya uvaheriye inyu ni Nlhuku. Ninshukuruku Nlhuku wo nlhatu wo isawadi awe ihiri yo ulhikaanihiya! Mii Paolo kimwanene kinoonia ukhalha ntu o umaalha vanokhalha aka ni inyu, nansho kichachaka vanokhalha aka utayi ni inyu mwaatti, kinoushontelhelhani wo ikiriri ni urera nrima wa Kuristo. Kinoulhepelhani wiira vanohalha aka uwa vawo, nhiwe mwaakitharamulha wiira kiwe kaachacha. Ukhalhawaya kinoowa kaachachera attu akina anonaanyihera wiira ninokhalha makhalhelho a attu o velhaponi. Eiyo, ninokhalha velhaponi nansho khaninaatakana ikhoto thoko attu o velhaponi. Ukhalhawaya ikerero chinovarelha ihu waatakana ikhoto chihu khachihiwe ikerero cho velhaponi nansho cho machiri a Nlhuku anotanganyacha ingome cha amalhaponi chonkhaye. Ninootanganyacha milhatu cho woothiya chonkhaye, ni ukwanyulha kila itiyelhelho cho wiititihacha cheeshiye wiira chivingane ni uchuwelha wa Nlhuku. Ninoovara mateeka kila irusho wiira chinrumelhelhe Kuristo. Vanohalha ihu woona wiira urumelhelha winyu uhotimira, vavawo ninookhalha tayari untwarusha ntu riyoothe hinonrumelhelha Nlhuku. Mwaattiva nnoweha chittu wo vatheru. Chani haawo ntu riyoothe neechaanyihera wiira yoyo phi ntu a Kuristo? Paahi, aanyihereke chiicho wiira hii chiicho phi attu a Kuristo thoko yoyo chiri awe a Kuristo. Ukhalhawaya akinoona ishoni ata vakani wiishipa vakani chinene vachulhu ikuru ikivanhe aya Athithi, ikuru yo ukhomaalhihani mirima chinyu mwaatti ihikhalhaka ikuru yo ukwanyulhani. Mii akinottuna kooniye wiira kinothanana uwoopopihani wo iwarakha chinowiiha aka uwaninyu. Ukhalhawaya ntu nowooria wiira, “Iwarakha chi Napaolo cho uchacha ni cho malhove o machiri nansho anene ayo vanokhalha aya vamoka ni hii wo iruttu anokhalha ntu o uhuperiacha. Ni ata vanolhumacha aya malhove aya anokhalha thoko khave ittu.” Ntu neera chiicho nambaya achuwelheke wiira alhe anolhepa ihu muwarakhani vanokhalha ihu utayi, phi ayo anohalha ihu upanga ikatema vanohalha ihu ukhalha ni inyu mwaatti. Wo iphiro iriyoothe khanaalhikacha wiicheesha ama wiilhikaaniha ni attu aneeshipa ashineneru alhe. Attu aneephima ni wilhikaaniha ashineneru, yayo kharina irusho. Nansho hii khaninefuna wo upwaha. Wiifuna wihu unowa ukhalha vanohalha aya uphimiya ntheko univanhe awe Nlhuku, ntheko unopanga ihu ata uwaninyu mwaatti. Wiifuna wihu khawaathumpe miinano cheesheriye ihu. Ukhalhawaya vaawilhe ihu uwaninyu, uhimeriani Malhove Orera anomwaacha Kuristo, naari mminanoni mwinyu. Paahi, khanineefunelha ntheko wa attu akina. Nansho ninokhulhuvelha wiira upisha nrima winyu unoothepa wunnuwa, ni hii ninowa nooria uvara ntheko mulhupalhe mmilhokoni mwinyu, wo uphimiya miinano chineshenre awe Nlhuku. Vavawo ninowa nooria uhimiacha Malhove Orera wa attu o ilhapo chikina utayi ni inyu. Ni vavawo khaninowa neefunelha ntheko upangilhe aya attu akina vakitu vakina. Thoko Malhove Matakatifu chinohimia aya, “Ntu neeshipa, eefunelheke etu ntheko upangilhe awe wa Athithi.” Ukhalhawaya ntu norumelhelhelhiya kahii ntu neefuna mwaneneru, nansho nototopelhiya ni Athithi ulhe. Kinokhulhuvelha wiira nnookivilhelha ata kinakhalhaka ntu o uhikhalha ni irusho! Eiyo, nkivilhelheke vakani. Kinowoonelhani ihache, nansho ihache ya Nlhuku mwanene. Ukhalhawaya, mwaattiva nri thoko mwalhi hinanarihiye kinvekinhe aka wa nlhopwana mmoka tu, Kuristo mwanene. Nansho kinooshanga woona wiira, thoko inwaa chenre aya wo upenya nkaathepiacha Ahawa, ni inyu mwaatti irusho chinyu chinokukureehiya nkamwaahiya ukhulhuvelhiya winyu wo urera wa Kuristo. Ukhalhawaya vanowa awe ntu riyoothe nkanhimiacha Yesu nkina hiri ulhe ninonhimiacha ihu, mwaatti nnompochera wo miono miilhi ama nnompochera Iphumu ama Malhove Orera ahinolhikaana mena ni alhe apochenre inyu ukhuma uwanihu! Akinaanyihera wiira mii kimwankani waapwaha aneechiihana “akarumiya olhupalhe” ayo. Veekinaka akichuwenlhe wulhumacha rata, nansho kihanaa irusho cho uchuwelha. Nahohimiacha nna nlhove nna mwaari uwaninyu, kila vakittu ni kila ikatema. Chani kahowonya vaapannge aka wo wiitimarikha wiira kuuwelhiheni mwaatti wo uhimiacherani Malhove Orera a Nlhuku wo uhulhivihani ittu? Vaavara aka ntheko munlhokoni mwinyu, kaapatta chittu chaaphavelha aka ukhuma wo milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo chikina. Kinowooria uhimia wiira kahaathurulha mihakhu chaya kivare ntheko wo uukavihani mwaattiva. Ni ikatema vaari aka uwaninyu mwaatti akanhuvinhe ntu riyoothe vaathananne aka chittu chaaphavelha aka. Ashilhoko ihu yaakhumme Umakedoniya yahokiwiihera kila ittu yaathananne aka. Kaakhalha wo wiichinanelha chinene wiira kihikhalhe nsigo wo iphiro iriyoothe, ni kinoothepa wiira chiicho. Wo ikeekhene ya Kuristo iri nhina mwaka, khaawo ntu riyoothe mu Akaya mwonkhaye, nooria ukihiiha wiishipelha nenno nlhove nno. Nlhatu waani etu wo wulhumacha chiicho? Wiira akinoottunani mwaatti? Mena! Nlhuku noochuwelha wiira kinouttunani! Kinoothepa upanga thoko chinopanga aka naanano, wiira kihaavahe nipesha yayo “akarumiya olhupalhe” anothanana wiishipa wiira eti anoovara ntheko unopanga ihu hii ayo. Ukhalhawaya ayo phi akarumiya o woothacha, anamitheko o uthepiacha aneechotheriha ukhalha akarumiya a Kuristo. Akinoshanga vavawo! Ukhalhawaya ata Nakare mwanene nowiichotheriha ukhalha nnepa wo munthukoni! Wo chiichammo etu nenno khanihiwe nlhove no ushangiha, yakhalhakaru wiira ata akarumiya awe ni ayo aneepanga ukhalha akarumiya o mitheko chinothanana awe Nlhuku. Umalha waya anowa upatta ntwarusho unophwanelhiya aya uttwaraana ni mitheko chaya. Kinohokolhelha tho wiira, ntu riyoothe hikaanyihere wiira akirina irusho. Nansho mwaanyiheraka chiicho nkooneke etu ukhalha thoko kihirina irusho, wiira ni mii kikhalhe ni ittu yo wiishipa ata vakani. Inohimia aka vano ilha kiheena ikuru ikilhehenre aya Athithi kihimiache vachulhu nna nlhove no wiishipelha nna, kineera thoko ntu hiri ni irusho. Ukhalhawaya attu enchi aneeshipa wo nlhatu wo chittu cho velhaponi, ni mii etu kinowiishipa chiicho. Mwaatti nneechoona phi attu o irusho? Phi nlhatu etu nnowaavilhelha ata attu ahiri ni irusho uno nteelhiyaka! Nnonvilhelha ata ntu noopangani mwaattiva ipotta, ntu nokusha chittu chinyu, ntu nowaamererihani, ntu nooveehani ni uwaatani wiitho! Uno kuulhiyaka muru, kinoorumelhelha wiira hii naari o uhuperiacha! Ikhalhe chinohalha aya ukhalha, nansho akhalhaka ntu riyoothe nolhikacha wiishipelha ittu, ni mii kinolhikacha wiishipa chiicho. Mii, kinoolhumacha vano thoko ntu hiri ni irusho. Chani yayo Aebraniya? Ni mii chiicho Muebraniya. Chani yayo Aisraeli? Ata ni mii Muisraeli chiicho. Yayo akhumme iyari ya Aburahimu? Ata ni mii chiicho kikhumme iyari ya Aburahimu. Yayo phi anamitheko a Kuristo? Ata mii kinoolhumacha thoko ntu o ihalhahalha va, phi karumiya a Kuristo waapwaha ayo. Mii kihovara ntheko wo urikarika waapwaha ayo, kihottukiya ujeerani waapwaha ayo, kihaatakachiya mikwaju venchi waaapwaha ayo ni kahomwaatameria nookhwa venchi waapwaha ayo. Wo mikwaha nthanu kahaafiulhiya ni Ayahudi mikwaju makhumi mararu khuwa tisa. Kahaatiya ikopo ni Arumi mikwaha miraru, nkakaatiya malhuku nkwaha mmoka. Imeli yahokuntheelha mikwaha miraru, nkakaashelhelhiha mwommo mmaashini mmo uhiyu nkwee ni uthana vii. Kiheetakacha mikwaha chinchi nkakaakumaana itatako cho utitimira mmaashini, cha attu o uvara makhuche, wa anenchi nanaka, wa attu ahiri Ayahudi. Tho wa attu o mmawaani, cho wiithuphini, cho mmaashini ni itatako ukhuma wa ashilhoko aka o woothacha. Kihovara ntheko ni uhuva chinene, kihoshelhelhiha wo uhirupa ikhove venchi. Kihowolhiya ithalha ni nttona venchi. Kihottuka venchi ni uririiya wo uhikhalha ni ikuwo yo wiikhuneelha. Wo uhaalhakelhaka chittu chikina chinchi, kila nihuku kinowehereriya ni mitheko cho waakaviha milhoko chonkhaye cha attu anrumelhenlhe Kuristo. Ntu riyoothe ahupeeriaka ni mii kinoohuperia, ntu riyoothe awonyihiyaka, ni mii kinookelhiya ichuku munrimani. Keeshipaka, kineeshipa wo nlhatu wo uhuperia waka. Atotopelhiye Nlhuku ni Athumwanaya Athithi Yesu mahuku o uhimalha. Yayo ahochuwelha wiira akinoothacha. Vaari aka Udameski nholhelhi o mkoa ri nkavihi a amwene Naareta, aheesha manyaasikari olhitelhelha wiira akivare. Nansho kahokurushiya kinakhanlhe nttutuni, ittutu yulhupalhe. Nkakaaperettihiya vandirishani vashirini yaarukureria iwani iyo nkayaakurusha, nkakaakulhuphuwa mmathathani mwawe. Kinowiishipa etu, inakhalhaka khinlhoka! Nansho vano kinowulhumacha mwaha wo chonne aka ntorani ni upatakulhelhiya ni Athithi. Kihonchuwelha ntu mmoka anrumelhenlhe Kuristo iyaakha khumi ni ncheshe chivinre aatheeshiye mpaka irimu yo neraru. Akichuwenlhe yakhalhaka aari wowo wo iruttu ama wo nnepa, Nlhuku phi nochuwelha. Kinoohokolhelha, kihonchuwelha yoyo ntu aakushiye mpaka uphioni uyo. Nansho akichuwenlhe yakhalhaka aari wowo wo iruttu ama wo nnepa, Nlhuku phi nochuwelha. Wowo uphiooni uwo nkeewa malhove avithiye ahinorera ntu wuulhumachiya. Paahi kinowiishipa wo nlhatu wo ntu thoko yoyo, nansho akineshipa wo nlhatu waka mii kimwanene, yaahikalheru wo nlhatu wo uhuperia waka. Kikaathananne wiishipa, kakaakhalha ntu hiri ni irusho ata vakani, ukhalhawaya kikaari kuulhumachaka ikeekhene. Nansho akineeshipa ukhalhawaya akinottuna ntu akaanyihere upwaha ittu ikonne awe ni ukiiwa mmakhalhelhoni mwaka. Nansho wo nlhatu wo uthanana wiira kihiishipe wo nlhatu wo upatakulhelhiya wonne aka, kahohomiya ittu yo uweeria mwiiruttuni mwaka thoko o uhomiya mwiiwa. Yeyo yaari thoko karumiya a Nakare, aarumiye wiira akiwerie kihiishipe wo upwaha. Kahaashontelhelha Athithi mikwaha miraru wiira ittu ilha ikithame. Nansho nkayaakiirelha, “Nnema aka unouthoshani, ukhalhawaya machiri aka anowunchereria ikatema vanohuperia inyu.” Paahi kinowiishipelha uhuperia waka wiira wooria wawe Kuristo ukhalhe vachulhu waka. Paahi etu kinooteelhiya vanohuperia aka ni uveehiya, uhuvihiya, unyoholhiya ni utwarushiya wo nlhatu wo uvara ntheko wa Kuristo. Ukhalhawaya vanohuperia aka phi vavawo vanokhalha aka ni machiri. Kiri thoko ntu hiri ni irusho, nansho mwaatti phi kikhanyererinhe kikhalhe thoko chiicho. Mwaattiva phi inyu nkaaphwanelhiye ukitotopelha. Ukhalhawaya inakhalhaka mii akihii ittu nansho wo iphiro iriyoothe mii akihii mwankani waapwaha ayo aneechiihana “akarumiya olhupalhe” ayo. Ithikineha ni cho ushangiha cho wooniha mwaari wiira mii phi karumiya e ikekhiaye, chahopangiya mmilhokoni mwinyu wo uvilhelha wonkhaye. Chani, ittu yaani kahaapannge aka uwaninyu kipannge aka wa attu anrumelhenlhe Kuristo akina ayo? Ama ukhalhawaya akohuvinheni wiira nkivahe ittu yo ukikavihera ukhuma uwaninyu? Nkihiyerereke etu wo upangelhani ittu yo uhilhoka! Vano ulha unookhalha nkwaha wo neraru uwa uwaninyu ni mena akinowa kaakhalha nsigo uwaninyu, akinowa kaavekelha ittu wa ntu. Ukhalhawaya ittu inaavia aka kihii nhakhu inyu nansho kinowaaviani mwaattiva mwaashinene. Phi malhemalhelho, manyanaangoro waashungera achishaana aya chittu, kuhiwe ashaana waashungera manyanaangoro aya chittu. Mii kinooteelhiya ukumiha kila ittu irina aka, ata wiikumiha mii kimwanene wo nlhatu wo minepa chinyu. Chani, nnohalha ukittuna vakani wo nlhatu wo uttunani chinene mwaatti? Paahi nnoorumelhelha wiira, akankhulhuvenlhe ntu uwaninyu mwaatti. Nansho veekinaka ntu nkina nowooria wiira, ukhalhawaya Napaolo ntu o upenya chinene, ahothepiachani. Chani mii kahoothurulhani ittu vaarumme aka akarumiya uwaninyu? Mii kaheehana Natito, nkakaaruma uwaninyu ni munnihu nkina. Chani, Natito yahoothurulhani ittu iriyoothe? Paahi etu nchuwelheke wiira, hii ninopanga chittu wo uholhelhiya ni nrima yoyo yoyo ni meetelho ihu ari mamoka. Veekinaka nnaanyihera wiira mpaka nna naari niivaraangaka naashinene mmiholho winyu. Mena! Ninoolhumacha mmiholho wa Nlhuku ni ukhalha muulhutaanani ni Kuristo. Ashilhoko ihu, ninaattuna ihu, chittu chonkhaye chinopanga ihu, ninopanga wo nlhatu wo ukhomaalhihani mwaattiva. Ukhalhawaya kinowoova wiira vanohalha aka uwa uwaninyu vawo kinoowa koophwanyani mpangaka chittu cho unanara chihinottuna aka, nkamwaakona chihinapatta inyu ukoona. Kinowoova kihiwe kaaphwanya indewo, ihache, uhiiwanana, uvaanyihana, waapana ni waapa attu, wiichoona ni injarare munlhokoni mwinyu. Kinoova wiira vanohalha aka uwa nkwaha unowa vawo, Nlhuku aka nowa akuulhiha muru munlhokoni mwinyu. Ni mii kinoowa kaachukulha wo nlhatu wa attu enchi awonyilhe nansho ahikhoromaka ni uhiya unyalha waya uwo ni nikakata naya no ishembwere ni ulhavalhava thoko mwalhapwa ulhavalhanve aya. Ulha phi nkwaha aka wo neraru kinolhakelha aka uwa uwaninyu. Malhove Matakatifu aneera, “Kila nlhatu unoolhumachiya wo uhimiecheshiya ni attu elhi ama o uthepa vavawo.” Kahowaamukani vaawilhe aka nkwaha wo nayelhi. Vano kinohimiacha tho kinari utayi, vanohalha aka uwa vawo attu onkhaye awonnye ni bado anoothepa uwonya, ni akina alhe akinowa koonelha ikiriri. Nnowoona mwaashinene wiira Kuristo nolhumacha wo iphiro aka. Ni vavawo etu, vanovara ntheko mmilhokoni mwinyu kanhupeeria, nowooniha machiri awe munlhokoni mwinyu ikatema chonkhaye. Inakhalhaka Kuristo ari o uhuperia vaahokhomelhelhiye awe vansalaabani, nansho vano rii nkumi wo wooria wa Nlhuku. Ni hii chiicho niri o uhuperiacha wo ulhutaana ni uyo. Nansho ninoopatta ukumi vamoka ni uyo wo iphiro yo machiri a Nlhuku, noorie uvara ntheko munlhokoni mwinyu. Mwiiwehaweheke mwaashinene, mwoone yakhalhaka we ikekhiaye nheemelha rata mu upishani nrima. Chani khanchuwelhe wiira Yesu Kuristo rii nhina mwinyu? Yahikhalheke chiicho etu, mwaatti nhoochelha. Nansho kinokhulhuvelha nhochuwelha wiira hii khanikhotiye. Ninonlhapelha Nlhuku wiira nhipange mwo uhilhoka muriwoothe, nihooniye thoko attu apantte. Nansho mpangeke mwo urera ata inakhalhaka hii ninooniya wiira nihoochelha. Ukhalhawaya khaninooria uvaanyiha ikeekhene, wooria urina ihu urii wo uthepiha ikeekhene. Ninoteelhiya nrima wo woona wiira vaari ihu attu o uhuperiacha, mwaatti mwaari attu o machiri. Wo chiichammo etu ninonlhapelha Nlhuku wiira, nkhalheke attu ahiwukuwelhiye wo kila ittu. Wo yoyo nlhatu uyo etu, kinolhepa ilha iwarakha ilha kinari utayi wiira vanohalha aka uwa uwaninyu, kihiwe koochacherani wo ikuru ikivanhe aya Athithi. Eiyo, wooria wo ukhomaalhiha mirima chinyu mwaatti, kuhii uririhani. Wo naanano va, ashilhoko aka, kineera, nikwaha! Nhiwukuwelhiye ittu iriyoothe, nvarechesheke malhove aka, nkhalheke ni nrima mmoka, nkhalheke wo mpuha. Ni uyo Nlhuku o uttunana ni o mpuha akhalhe vamoka ni inyu mwaatti. Nshikurianeke kila mmoka wo wooniha wiira mwa attu nnottunana thoko Kuristo chenre awe wo unittuna. Nlhoko wa atakatifu anottuniya ni Nlhuku uno anouvahani isalamu. Nnema wa Athithi Yesu Kuristo ni uttuna wa Nlhuku ni unlhoko ni Iphumu ya Nlhuku chikhalhe ni inyu mwaattiva onkhaye. Mii Paolo, karumiya kihiihaniye mena urumiya wo machiri a attu, nansho wo wooria wa Yesu Kuristo ni Nlhuku Athumwanihu anhihimunshe Yesu vamoka ni ashilhoko aka onkhaye o vaa, anolhutaana ni mii uuwiherani isalamu mwaatti attu anrumelhenlhe Kuristo o Ugalatiya uwo. Kinoulhapelhelhani nnema ni mpuha ukhuma wa Nlhuku Athumwanihu ni Athithi Yesu Kuristo. Kuristo aheelheva mwanene wo nlhatu no uwonya wihu ni uttwaraana ni uthanana wa Nlhuku athumwanihu wiira anoopolhe mu ilhapo yo uhilhoka ilha. Nthimicho ukhalhe wa Nlhuku mahuku o uhimalha ni uhimalha! Aye. Kinoushangani mwaatti! Woona wiira vahipincheru chinene nhonrukunuwa Nlhuku owihanneni wo iphiro yo nnema wa Kuristo nkamwaatwara Malhove Orera makina. Wo ikeekhene khaawo Malhove Orera makina. Kinoolhumacha chiicho ukhalhawaya ahawo attu anokukureehani, alhikachaka uthweelhelhiha Malhove Orera a Kuristo. Nansho yakhalhaka hii naashinene ama minepa ukhuma wiirimu nouhimiacherakani mwaattiva Nlhove nikina nimmwalhaana ni alhe yaahimmianche ihu, yoyo Nlhuku anlhaveke! Nahomalha uhimeriani khalhayi, ni mii kinoohokolhelha uhimia tho, ntu riyoothe ahimiachaka Nlhove ninomwalhaana ni nne nipochenre inyu, yoyo Nlhuku anlhaveke! Paahi etu, kinothanana ittu yaani, urumelhelhiya ni attu ama ni Nlhuku? Ama kinlhikacha waateelhiha attu? Kuhiwe mena! Keeraka chiicho kakinkalha namitheko a Kuristo. Ashilhoko aka, kinothanana nchuwelheke wiira Malhove Orera kinohimiachaka kahiwe nttenga ukhumme wa ntu. Mena akaapochenre ukhuma wa ntu, mena akettuchihiye ni ntu, nansho Yesu Kuristo mwanene phi akipatakulhenlhe. Nheewa meetelho aka o khalhayi, vaari aka kitwaraka meettuchiho a Ayahudi, cheera aka wo waatwarusha attu arumelhenlhe Athithi wo ushilhilhi chinene kithananaka wiira kaarimeelhihe lhakalhaka. Ni mii kahovarechesha chinene meettuchiho a Ayahudi, waapwaha attu akina o malhipa aka mu nikosho naka, nkakaavara chinene ikano cha manyaapwiiya ihu. Nansho, Nlhuku wo nnema wawe ahokithanlha toka anumwanaka ahinakiyara, nkaakiihana wiira kinkavihe ntheko awe. Yaphiyeke ikatema yaathananne awe ukipatakulhelha Mwaamwanawe, wiira kihimiache Malhove Orera wa attu ahiri Ayahudi, akaarweelhe vavawovavawo ulhepelhani nlhove ukhuma wa ntu riyoothe, mena akaarwelhe Uyerusalemu woonani akarumiya aakiholhenlhe, nansho kaarweelhe ilhapo yo Uarabia. Kamalheke nkakaahokolhia tho iwani yo Udameski. Chamalheke iyaakha taaru, phi arwelhe aka Uyerusalemu wiira kakumaane ni Nakefa, nkakaakhalha uwannyaya mahuku khumi na nthanu. Nansho wowo akoonne akarumiya akina tho ahikhalhe Nayakhobo mwanhima aya Athithi Yesu. Malhove kinolhepa aka alha arii e ikekhiaye. Nlhuku nokirumelhelha wiira akinoothacha! Kaanyuma aya nkakaarwaa ilhapo cho Usiriya ni Ukilikiya. Yayo mahuku ayo attu anrumelhenlhe Kuristo o Uyudea yaari ahinakichuwelha. Ittu yaachuwelha aya yaari weewa tu attu eeraka, “Ulhe ntu aanitwarusha khalhayi ulhe vano nohimiacha malhove o nrima waarimelhiha awe!” Paahi wo yoyo nlhatu waka uyo, attu yahonthimicha Nlhuku. Chavireke iyaakha khumi ni ncheshe, kahowelha uhokolhia tho Uyerusalemu vamoka ni Nabanaba nittukaanaka Natito. Kaarweelhe ukhalhawaya Nlhuku ahokipatakulhelha wiira kirwee. Muntemerani, kahaahimiachera aholhelhi Malhove Orera ninohimiacha aka wa attu ahiri Ayahudi. Kenre chiicho wiira ntheko kaapannge aka khalhayi ni iyo kinopanga aka vano uhipotere. Nansho ata akhunanaka Natito ari Ayunani, khaakhanyererihiye wiira eenelhiye unyawo, inakhalhaka yahokalha manyaattu akina yaathanana wiira eenelhiye unyawo. Yayo manyaattu ayo eepangaka akhunanihu o munrimani, ahowa wo wiithelha uunaaviani, achuwelhe unethi ihu muulhutaanani ni Kuristo Yesu wiira anihelhe mpottani, nansho wo wiinanelha ikeekhene yo Malhove Orera wo nlhatu winyu, khanaathananne wiikumiha uwannyaya ata vakani. Nansho yayo anaalhakelhiya wiira phi aholhelhi ayo, yakhalhaka we ikekhiaye ama kuhiwe, uwannyaka khave ittu, ukhalhawaya Nlhuku kanonhukumulha ntu wo ummweha wiitho, yayo manyaattu ayo khayaari ni irusho cho ukuncherera. Nansho yahochuwelha wiira Nlhuku hokivaha ntheko wo uhimiacha Malhove Orera wa attu ahinelhiye unyawo munrimani thoko chaavahiye aya Napeturo ntheko wo uhimiacha wa attu enelhiye munrimani. Ukhalhawaya wo machiri a Nlhuku kahoorihiya ukhalha karumiya wa attu ahiri Ayahudi ahinelhiye unyawo munrimani, thoko choorihiye aya Napeturo ukhalha karumiya wa attu enelhiye, Ayahudi. Paahi etu Nayakhobo ni Nakefa ni Nayohana, yaari phi aholhelhi olhupalhe, yahochuwelha nnema waavahiye aka ni Nlhuku, nkayaanivaha moono, miyaano ni Nabanaba, ikhalhe iphiro yo wooniha wiira niri nlhoko mmoka. Wo chiichammo, nkaneewanana wiira mii ni Nabanaba ninoorwaa uhimiachani wa attu ahiri Ayahudi ahinelhiye unyawo munrimani ni ayo arweeke wa Ayahudi, attu enelhiye munrimani. Ittu yaanilhepenlhe aya yaari ittu imoka, woopuwelha attu ankwana, nlhove kaamananiha aka upanga wo machiri. Nansho Nakefa vaawiilhe aya Uantiokiya, kahaamuka vaattuni, ukhalhawaya ahophwanelhiya uhukumulhiya. Ukhalhawaya ahinaya uwa attu yaarumiye ni Nayakhobo, Napeturo aari alhiaka vamoka ni attu ahiri Ayahudi. Nansho vaawilhe aya yayo manyaattu ayo, ahaanyarapha nkayaahiya waalhiana attu ahiri Ayahudi, wo nlhatu wo woova attu aakurumicha mwaha wo wiinelhiya unyawo munrimani. Ayahudi akina nkayaalhuta moono unafiki u Napeturo, ata Nabanaba ni ayo nkayeethakaniha yoyo mwaha uyo. Paahi etu voonne aka wiira meetelho aya anaacha ikeekhene yo Malhove Orera khayookokwelhe, nkakeerelha Nakefa vaattuni wiira, “Inakhalhaka inyuva mwa Ayahudi nansho nnokhalha thoko attu ahiri Ayahudi. Vano etu, nnooria chani waakurumicha attu ahiri Ayahudi uttwara iphiro cha Ayahudi?” Ikekhiaye, hii niri Ayahudi wo uyaria, nihikhalhaka thoko attu ahiri Ayahudi aneehaniya “o uwonya.” Nansho, nihochuwelha wiira Nlhuku nowaalhakelha attu onkhaye wiira ahopanga moombone wo unrumelhelha Yesu Kuristo, noopolha nansho kuhiwe wo upanga chilheeheriye ni Ikelhia ya ashinna Musa. Ni hiyaano chiichammo nihonrumelhelha Yesu Kuristo ni hii niwe naalhakelhelhiya wo iphiro yo upisha nrima wa Yesu Kuristo vekha aya, mena kuhiwe wo uvarechesha Malhehero a ashinna Musa. Ukhalhawaya khaawo ntu naalhakelhelhiya ni Nlhuku wo nlhatu wo uvarechesha Malhehero a ashinna Musa. Nansho yakhalhaka hii vanaavia ihu wiira naalhakelhiye ikekhia ni Nlhuku mu ulhutaanani ni Kuristo, ninoonia nihowonya. Chani nenno nlhove nno phi wiira Kuristo phi namitheko o uwonya? Ata mena! Kahorimeelhiha iphiro cho ukhulhuvelha iphiro cho Malhehero chinothananiya aya, vano kathekaka tho inohalha woonia wiira ki ntu o utteka. Ukhalhawaya wo yayo Malhehero ayo kihokhwa, kiiviyaka ni Ikekhia wiira kilhokelhe wo nlhatu na Nlhuku. Mii kiheeviya vamoka ni Kuristo vansalaabani, ni vano mii akiri nkumi tho, ihikhalhe Kuristo nokhalha nhina mwaka. Ukumi waka vano, uri wo upisha nrima ni unrumelhelha Mwaana a Nlhuku kittunnee ni ukhomelhelhiya wo nlhatu waka. Mii akinkhota nnema wa Nlhuku. Yakhalhaka Nlhuku nomwalhakelhelha ntu wo uvara Malhehero thoko chinothananiya aya, paahi etu Kuristo aakhwilhe wo maphathi! Mwaattiva Agalatiya o uhikhalha ni irusho va! Apani olhwelheni? Mwaati mwaashinene mwaari thoko mwoonaka wo miitho inyu vaahimiachiya aya mwaha wo ukhomelhelhiya Yesu Kuristo vansalaabani! Nkakihimerieni etu ittu imoka, kwaani mwaampochenre Iphumu ya Nlhuku wo nlhatu no uvara Malhehero ama wo nlhatu no wiiwa ni upishera nrima Malhove Orera? Ana mwaatti nri o uhikhalha ni irusho yeyo iphiro iyo? Mwaapachenre wo mahalha o Iphumu ya Nlhuku, chani woonaka vano nnothanana umalhiha wo machiri o iruttu chinyu mwaashinene? Chani mwaha wonkhaye wo ukhumelhenlheni mwaattiva ulhe, waari wo chiicho? Ikekhiaye kuwahiwe chiicho! Chani Nlhuku nouvahani Iphumu awe ni upanga cho ushangiha iriyari inyu wo nlhatu no uvara Malhehero ama nlhatu no wiiwa ni upishera nrima Malhove Orera? Muupuwelheke meetelho a Aburahimu, Malhove Matakatifu aneera, “Ahonrumelhelha Nlhuku, ni wo yoyo nlhatu uyo, Nlhuku ahaalhakelha wiira ahovarechesha ikekhia.” Paahi etu nchuwelheke wiira attu anonrumelhelha Nlhuku yayo phi ashaana a Aburahimu. Malhove Matakatifu aholhohera toka khalhayi wiira Nlhuku nowaalhakelhelha ikekhia attu ahiri Ayahudi ukhalha attu o urata wo iphiro yo urumelhelha waya. Phi chiichammo etu Nlhuku ahaatangachera Aburahimu Malhove Orera “Wo iphiro inyu Nlhuku nowaavaha ibarakha attu o iyari chonkhaye.” Aburahimu ahonrumelhelha Nlhuku nkayaavahiya ibarakha, paahi etu attu onkhaye anorumelhelha Nlhuku anoovahiya ibarakha thoko chaavaheriye aya Aburahimu. Nansho attu onkhaye anokhulhuvelha upangaru chittu chihimiye ni Malhehero aholhaviya. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera, “Ntu riyoothe hinovara ni utimiriha kila ittu ilhepiye nhina ikitabu yo Malhehero holhaviya ni Nlhuku!” Vano etu, iri mwaini, Malhehero khanonratiha ntu uholho wa Nlhuku, ukhalhawaya Malhove Matakatifu anohimia wiira, “Ntu o nrima woombone Nlhuku nonratiha, yoyo nookhalha nkumi.” Ikekhia khinokhulhuvelha nrima, nansho Malhove Matakatifu aneera, “Ntu nopanga chinothananiya ni Malhehero, yoyo nookhalha nkumi.” Kuristo ahonoopolha muulhaviyani mwaawihiye ni Malhehero wo nlhatu wihu, wo ukusha ulhaviya wihu uwo. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera, “Ntu riyoothe neeviya ni uthomeiya vansalaabani, yoyo holhaviya.” Aapannge ikhalhe wiira ibarakha yaavahiye aya Aburahimu yaakhuruwelhe attu ahiri Ayahudi, wo iphiro ya Kuristo Yesu, ikhalhe wiira wo urumelhelha, nimpochere Iphumu aalhehiye ni Nlhuku. Ashilhoko aka, kinouvahani nlhikaanihero nihu no mahuku ene, attu elhi alhehanaka mwaavi vaattuni, khaawo ntu nooria wuntha ama noncherera nlhove nikina nhina mwaavi uyo. Paahi etu vano, Nlhuku aholhehana ni Aburahimu ni iyari aya. Malhove Matakatifu khaneera, ni iyari chaya, attu enchi, nansho aneera, iyari aya, ikhalhaka phi ntu mmoka, ni uyo phi Kuristo. Ittu kinohimia aka phi ilha, Nlhuku ahomalha uttuka mwaavi ni Aburahimu ni uhimiechesha. Malhehero aawiihiye iyaakha imia ncheshe ni makhumi mararu miholho, khinooria urukunusha mwaavi wo nlhatu no ufuta ulheha wa Nlhuku uwo. Yakhalhaka etu imboote ya Nlhuku inokhulhuvelha Malhehero, paahi etu, khinokhulhuvelha tho ulheha wa Nlhuku uwo. Paahi, Nlhuku ahaavaha Aburahimu yoyo nnema waalhehilhe awe uyo ukhalha wawaya. Ittu yaani etu, yaari phi nlhatu no Ikekhia? Yonchereriye vavawo wo nlhatu no uchuwelhiha utteka phi ishiyani, mpaka vanohalha aya uwa iyari ya Aburahimu yaalhehanne aya ni Nlhuku. Malhehero aawiihiye ni minepa wo iphiro yo ntu o waathaniha. We ikekhiaye ntu o waathaniha khanothananiya tho yakhalhaka nlhove ninomwaacha ntu mmoka, ni Nlhuku ri mmoka. Chani Malhehero a ashinna Musa inoovingana ni ulheha wa Nlhuku? Kuhiwe mena ata vakani! Ikaari attu ahopochera ikekhia inooria uwiiha ukumi, paahi etu kila ntu analhakelhelhiya wiira wa Nlhuku horata wo iphiro yo uvarechesha Malhehero. Nansho Malhove Matakatifu aneera wiira ilhapo yonkhaye irii mu utawariyani ni uwonya, ikhalhe wiira imboote yaalhehiye attu anonrumelhelha Yesu Kuristo avahiye imboote iyo wo urumelhelha. Nansho ikatema yo uvahiya nrima ihinaaya uphiya, Malhehero ahonittuka nkanaakhalha ottukiya mpaka ikatema yo uvahiya nrima iyo vaapatakulhiye aya. Paahi etu, Malhehero phi yaanilhelha mpaka Kuristo vaawilhe awe, wiira Nlhuku anaalhakelhelhe ikekhia wo urumelhelha wihu. Nansho ukhalhawaya vano ikatema yo nrima ihophiya, Ikekhia khinonilhelha tho. Wo iphiro yo nrima mwaattiva onkhaye nhokhalha ashaana a Nlhuku wo ulhutaanihiya ni Yesu Kuristo Yesu. Mwaattiva onkhaye mwahobatiiziya wo ulhutaana Kuristo, ni vano nhommwara, niireke wiira vano nhowara ukumi wa Kuristo mwanene. Chiichammo etu khuuwo ulhikaanihiya tho Ayahudi ni Ayunani, ulhikaanihiya ipotta ni neethi, ulhikaanihiya nlhopwana ni nthiyana, mwaattiva onkhaye nri amokaaru mu ulhutaanani ni Kuristo Yesu. Mwakhalhaka attu nlhutanne ni Kuristo Yesu, paahi etu nri iyari cha Aburahimu, nnoowa mwaapochera ilhehilhe awe Nlhuku. Paahi etu kineera choo, mwaana hiyeriye nhakhu wa athumwane nokhalha thoko ipotta ikatema yonkhaye vari awe mwanhima, ikhalhakaru wiira yoyo phi mwanene nhakhu wonkhaye. Vanokhalha awe hinonnuwa, ahaawo attu o ipilhi yo unlhelha ni weemelhelha nhakhu wawe mpaka mahuku aalheheriye ni athumwane ayo atimire. Ni hii chiichammo etu, naari ipotta cho minepa antawara ilhapo ikatema vaari ihu nihinakhomaalha munnepani. Nansho ikatema yaathananiya yaayeke, Nlhuku ahonruma Mwaamwanawe. Nkayariaa ni nthiyana ni ukhalha mu Malhehero a ashinna Musa, wiira oopolhe alhe yaakalha mu Malheheroni, wiira niwe naapangiya ukhalha ashaana a Nlhuku. Wo wooniha wiira vano mwaatti phi ashaana awe, Nlhuku ahoruma Iphumu wo Mwaamwanawe mmamirimani mwihu, Nnepa unokhuwelha wiiraka “Abba.” Ikhalhaka phi “Athumwanaka.” Paahi etu, mwaatti kanhiwe ipotta tho, nansho ashaana. Ni ukhalhawaya inyuva phi ashaana, Nlhuku, nowuvahani chittu chonkhaye cheeshenre awe achishaana awe. Khalhayi, vahanchuwelhe inyu Nlhuku, mwaari ipotta chinovara ntheko wo milhuku chihiri cho ikekhiaye. Nansho ukhalhawaya vano nhonchuwelha Nlhuku, ama niire, Nlhuku hoochuwelhani, nnohokolheelhani etu chittu cho minepa chinotawara ilhapo chihiri ni machiri wiira tho mwakhalhe ipotta chaya? Mwaatti nnowehaweha mwaha wo mahuku ni mieri ni nlhaalha ni iyaakha. Kinoova wiira veekinaka ntheko kipannge aka, wo nlhatu winyu mwaatti uhopotera. Ashilhoko aka, kinowulhepelhani wiira nkhalheke thoko mii. Ukhalhawaya ni mii kiri thoko mwaattiva. Khannnakipangelha ittu yo uhilhoka iriyoothe. Ni vavawo, muupuwelheke wiira koohimiacherani Malhove Orera, ukhalhawaya kaari kiwereiyaka iruttu. Nansho khamwaakivehunlhe mena ukikhota wo nlhatu no uhuperia iruttu aka inakhalhaka waari ulhikachiya wulhupalhe uwaninyu mwaatti. Nansho, mwaatti mwahokipochera thoko chikenre inyu wo umpochera nnepa wo wiirimu wa Nlhuku. Mwaakipochenre thoko chikenre inyu wo umpochera Yesu Kuristo mwanene. Mwaari ni mpuha chinene! Yukhumelhenlheni ittu yaani vano? Kinohimiechesha wiira mwaatti mwaanooria ata ukhulha miitho inyu ukivaha mii! Chani, kihothathuwa vano ukhalha mmalhaponi inyu wo nlhatu no uhimeriani ikeekhene? Yayo attu akina ayo aneepanga wiira anothemwa wo nlhatu winyu, nansho minikwa chaya chihilhokaka. Yayo anothanana unimwalhaaniha, mwaatti ni mii wiira mwaathemwelheke yayo. Iri ittu yorera uthemwa wo nlhatu no nnikwa worera mahuku onkhaye, ihikhalhaka ikatema inokhalha aka ni inyu mwaatti. Achishaana aka, kinouhimeriani tho, thoko opani vanohuva aya munkurini, ni mii kiri muuhuvani uuhuvelhani mpaka vavawo Kuristo vanohalha awe wuupiya munrimani mwinyu. Yakaari kirii vamoka ni inyu mwaatti naanano va, kaanorukunusha nlhove naka, ni upatta iphiro ikina yo uhimeriani wo ulhoka. Ukhalhawaya kiri ni nipampa wo nlhatu winyu! Kuukoheni etu mwaatti nnothanana utawariya ni Ikekhia va, chani, khanneewa chinohimiya ni Malhehero a ashinna Musa? Ukhalhawaya iholhepiya nhina ikitabu yo Malhehero wiira Aburahimu aari ni ashaana elhi. Mwaana mmoka wa nthiyana ipotta ni nkina wa nthiyana neethi. Mwaana a ipotta aaweiye veruttuni nkaayaria thoko attu chinoyaria aya, nansho aayariye wa nthiyana neethi ulhe aaweiye veruttuni nkaayaria wo malhove aalhehiye ni Nlhuku. Alha malhove alha anoolhumachiya wo ulhikaanihiya, manyaathiyana elhi ayo aneemelhelha malhehano melhi, noopachera neeshiye umwaakoni Usinai naachaka Ahajiri ni ashaana aya anoyariaa mpottani. Ahajiri aneemelhelha mwaako wo Usinai urii ilhapo cho Uarabia, ulhikaanihiyaka ni Uyerusalemu yo naanano, unokhalha thoko ipotta vamoka ni attu aya. Nansho Yerusalemu yo wiirimu uchulhu phi iwani ya aneethi, urii phi anumwanihu. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera, “Nteelhiyeke inyuva o uhiyara va! Mwoopeke ilhulhu nkhuwelheke, inyuva nhichuwenlhe nkuri chineera aya wo uweria! Ukhalhawaya ashaana a nthiyana hiiye arii enchi, waapwaha a nthiyana hihiiye ni owannyaya.” Vano, ashilhoko aka, inyu phi ashaana a Nlhuku aayarelhe uttwaraana ni malhehano awe thoko chenre aya Naisaka. Nansho thoko ikatema mwaana aayarelhe wo iruttu thoko chineeria aya vaantwarunshe awe, mwaana aayariye wo Iphumu ya Nlhuku, phiri aya chiicho mpaka vano. Nansho Malhove Matakatifu aneera chani? Aneera, “Oomolhiye nthiyana ipotta vamoka ni mwaamwanaya, ukhalhawaya mwaana o mpottani khanowa aakawelhiya nhakhu uhiiye ni athumwanawe vamoka ni mwaana a nthiyana neethi.” Chiichammo etu ashilhoko aka, hii kanihiwe ashaana a nthiyana ipotta nansho nthiyana neethi. Kuristo ahonivaha unethi, nkaathanana wiira nikhalheke mu unethini! Paahi etu, mweemelheke rata nhiwe mwaawaya nikonkwa no mpottani tho. Nkewani! Mii Paolo kinouhimeriani mwaattiva wiira, mwathananaka wiinelhiya unyawo, Kuristo khanolhohani vari woothe. Kinowaamukani tho wiira, kila ntu neenelhiya unyawo yoyo hothanananiya uvara Malhehero a ashinna Musa yonkhaye. Attu onkhaye nnolhikacha waalhakelhelhiya ikekhia ni Nlhuku wo uvarechesha Malhehero a ashinna Musa nheechesha vachereshere, utayi ni Kuristo. Nhokhuma mu nnema wa Nlhuku. Nansho hii wo iphiro yo Iphumu ya Nlhuku, ninoweherera ichikurupi yo ikekhia inokhulhuvelha ihu wo iphiro yo upisha nrima. Yakhalhaka niholhutaana ni Kuristo Yesu, wiinelhiya unyawo ama uhinelhiya unyawo khurina maana, ittu yo urera iri nrima unopanga ntheko wo uttunana. Mwaari mweetaka ratarata! Phi mpani etu, ochichinheni wiira nhivarecheshe ikeekhene? Othempieni kahiwe Nlhuku owihanneni mwaattiva. “Ihengedure vakani inoorurumulha iphepa yonkhaye.” Kinoukhulhuvelhani mwaatti mu ulhutaanani wihu ni Athithi, ni ukhulhuvelha chinene khannokhalha ni irusho chikina chiri utayi ni mii. Nansho yoyo nohuvihani uyo, akhalhe mpani ama mpani, nowa uhukumulhiya ni Nlhuku. Ashilhoko aka, yakhalhaka kinoothepa uhimiacha malhove o ukurumicha wiinelhiya unyawo, nlhatuni etu noothepa uvengiya mii? Paahi etu wo wiira chiicho, itiyelhelho yo nsalaaba wa Kuristo ihokwanyulhiya. Nansho kinoona wiira ikaari nambaya yayo anotindanihani ayo, akeehunne ashineneru. Mwaati, ashilhoko aka, mweehaniye nkhalhe aneethi. Nansho unethi inyu uyo uhikhalhe nlhatu wo uttekiha iruttu chinyu, nansho nkavihaneke mwaashineneru wo uttunana. Ukhalhawaya Malhehero a ashinna Musa yonkhaye anotimira wo uvara nlheheriyo nimoka, ninno phi nna, “Munttuneke namwaatamana inyu thoko chineettuna inyu mwaanene.” Nansho mwalhumanaka ni uthatharulhana thoko ashinama o mwiithuphini, nkhalheke miitho nhiwe mwaamalhihana mwaashineneru. Paahi kineera wiira, Iphumu ya Nlhuku, oholhelhekeni mu ukumini mwinyu, vavawo khannolhoha tho nikakata no iruttu. Ukhalhawaya nikakata no mwiiruttuni khaninaathana ni uttuna wo Iphumu ya Nlhuku. Ni uttuna wo Iphumu ya Nlhuku khunaathana ni nikakata no mwiiruttuni. Miaha miilhi chi khachinaathana. Paahi etu Iphumu ya Nlhuku aholhelhaka ukumi inyu, khannoria upanga chinothanana inyu mwaashinene. Nansho mwaholhelhiyaka ni Iphumu ya Nlhuku, Malhehero khanootawarani tho. Paahi etu, mitheko cho nikakata no mwiiruttuni mwa attu chihochuwaniaa. Phi ishembwere, ulhuva, uhilhoka, ulhapelha isinyago, ukhwiri, uvingana, indewo, ihache, urushiya, ilhema, uhiiwanana, umwalhaana ni uwehana pufia, uhapalhiya, umenyekha ni makina anolhikaana ni yayo. Kahowaamukani ni vano kinowaamukani tho wiira, thoko chenre aka wo uhimeriani wiira attu anopanga yayo khanowa apattaka Imwene ya Nlhuku ukhalha yawaya. Nansho Iphumu ya Nlhuku nowiiha uttunana, uteelhiya, mpuha, uvilhelha, urera nrima, nrima wo waakaviha attu, ukhulhuvelhelhiya umaalha ni wiitimarikha. Khaawo Malhehero anooria uvinga yayo. Attu arii a Kuristo Yesu, ahokhomelhelha vansalaabani nikakata no mwiiruttuni mwaya vamoka ni nrima aya wo uhilhoka ni nikakata naya. Iphumu ya Nlhuku honivaha ukumi, neeteke etu wo Iphumu ya Nlhuku. Paahi etu nihiichoone mena nihitharamulhane mena nihoonelhane ihache naashineneru. Ashilhoko aka, mwamwoonaka ntu howonya ittu iriyoothe, mwaattiva nri o Iphumu ya Nlhuku va mmwaamukeke, nansho mpangeke wo wiitimarikha mwiicheshaka rata ni inyu nhiwe mwaalhikachiya. Nkavihaneke mwaashinene vanokwana inyu, vavawo etu nnotimiriha malhehero a Kuristo. Yakhalhaka ntu ehelhelhaka, uno hikhalhaka ittu, yoyo heethepiacha mwanene. Kila ntu achuwelheke meetelho awe. Chalhokaka, vavawo nookhalhana nlhatu wo wiifunelha, wo uhilhikaaniha ni ntu nkina. Ukhalhawaya kila mmoka ihu noowa aakohiya wo mitheko chawe mwanene. Aneettuchihiya nlhove na Kuristo, aapuhaneke owiittuchiha aya chittu choombone chinopuha aya. Nhithepiye, Nlhuku khanopangelhiya ncheche. Ukhalhawaya ittu inaalha awe ntu, phi yeyo inowa awe ukhungura. Ntu naalha chittu cho uchivelhiha nikakata no mwiiruttuni, mommo nowa ukhungura cho nnookhwani, nansho naalha cho uchivelhiha Iphumu ya Nlhuku, yoyo nowa ukhungura ukumi wo uhimalha wo Iphumu ya Nlhuku. Paahi etu, nihoochee upanga morera, ukhalhawaya neelhipihaka ninowa naakhungura vanlhaalhani. Wo chiichammo etu, vanopatta ihu nipesha naapangelheke attu morera, ithepaka wa anamitheko ashilhoko ihu o nrima mmoka ni hii. Mwooneke etu, chineera aka wo ulhepa wo iherufi chulhupalhe, wo moono aka kimwanene! Attu anolhikacha ukhanyererihani wiira mwiinelhiye unyawo, phi yayo anoukurumichani wiira mwiifunelhe chittu cho mwiiruttuni. Aneera chiicho wo nlhatu nimoka, wiira ahiwe aahuvihachiya wo nlhatu no nsalaaba wa Kuristo. Ukhalhawaya ata yayo attu eenelhiye unyawo ayo khanovara Malhehero, anothanana aya iri wiira mwiinelhiye, awe efunelha ittu ipangiye mwiiruttuni mwinyu iyo. Nansho mii, kineefunelha nsalaaba wa Athithi Yesu Kuristo vekha, ukhalhawaya wo iphiro yo nsalaaba waya iyo, iphiro cho mwiiilhaponi chihokhomelhelhiya ni mii kihokhwa thoko chikhwiilhe aya. Ukhalhawaya wiinelhiya unyawo ama uhinelhiya unyawo khuve ittu, inolhoka iri wuupiya tho. Attu onkhaye anttwara nenno nlhove nno kinowaalhepelha mpuha ni ikiriri chikhalhe ni ayo, ni mpuha ni ikiriri ata wa attu o Uisraeli anonrumelhelha Nlhuku! Wo umalhihera, toka naanano ntu hikihuvihe tho, ukhalhawaya marotelha kirina aka mwiiruttuni alha, phi nohimiechesha wiira kihotwarushiya wo nlhatu na Yesu. Kinowulhapelhani nnema wa Athithi Yesu Kuristo ukhalhe vamoka ni mirima chinyu, ashilhoko aka. Aye. Mii Paolo, karumiya a Yesu Kuristo wo uttuna wa Nlhuku, kinoolhepa iwarakha iwe uwaninyu mwaatti attu a Nlhuku nnokhalha Uefeso, attu o ukhulhuvelhiya mu ulhutaanani ni Yesu Kuristo. Kinoulhapelhelhani nnema ni mpuha ukhuma wa Nlhuku Athumwanihu ni wa Athithi Yesu Kuristo. Athimichiye Nlhuku, Athumwanaya Athithi Yesu Kuristo! Yayo phi nivanhe ibarakha cho kila iphiro wiirimu, wo iphiro yo Iphumu ya Nlhuku, wo ulhutaana wihu ni Kuristo. Ilhapo ihinaaya wuupiya, Nlhuku ahomalha unithanlha nikhalhe attu awe mu ulhutaanani ni Kuristo. Nikhalhe atakatifu ahiri ni ittu yo ulhaphachiya mmiholho mwawe. Wo nlhatu wo unittuna wawe, Nlhuku ahomalha unithanlha ukhuma khalhayi nikhalhe ashaana awe mwanene wo iphiro ya Yesu Kuristo. Aapannge chiicho wo uteelhiya ni uttuna wawe mwanene. Paahi etu, nitotopelheke nthimicho wa Nlhuku wo nlhatu wo nnema wo ushangiha nivanhe awe wo maphathi, yaani Mwaamwanawe nonttuna awe! Ukhalhawaya wo iphome awe, Nlhuku honoopolha, honihiyerera uwonya wihu, wo ulhikaana ni winchiva wo nnema wawe, univanhe awe wo uhikhalha maphimelho! Wo irusho ni uchuwelha wawe wonkhaye. Nlhuku ahopanga ilhe yaathananne awe, nkaanichuwelhiha chittu chiivithilhe wo uthanana wawe toka khalhayi wo iphiro yo Kuristo. Utimira unohalha uwa ikatema yaayaka, uthukumanihiya vamoka chittu chuupiye chonkhaye, cho wiirimu ni cho velhaponi, mu ikuru ya Kuristo. Wo ulhutaana ni Kuristo hii nahothanlhiya ni Nlhuku ukhalha attu awe mwanene, wo ulhikaana ni uthanana wawe thoko chaathanana awe toka khalhayi. Paahi, hii niholhenlhe unkhulhuvelha Kuristo va, nikhalheke etu ittu yo utotopelhiya nthimicho wa Nlhuku! Ni inyu mwaatti chiicho, mwahokhalha attu a Nlhuku veewilhe inyu nttenga we ikeekhene, yaani Malhove Orera anommwiiha noopo, nkamwanrumelhelha Kuristo. Nlhuku nkookhomani nhuri wo ukhalha attu awe wo Iphumu yaalhehilhe awe, iri phi imboote inohalha ihu upatta, Nlhuku yaahimenrie awe attu awe onkhaye. Ittu inohimiechesha wiira Nlhuku nowoopolha kabisaa attu awe onkhaye. Nitotopelheke etu nthimicho wawe. Wo yoyo nlhatu uyo, ni mii toka veewilhe aka mwaha wo nrima winyu wo waarumelhelha Athithi Yesu ni waattuna winyu attu onkhaye a Nlhuku, akinahiya mena unshukuru Nlhuku wo nlhatu winyu. Kinowupuwelhani vanolhapelha aka wiira Nlhuku a Athithi Yesu Kuristo, Athithi o nthimicho, ovaheni Iphumu aya yo uvahani irusho ni upatakulhelhani wiira mwaachuwelhe. Kinonlhepelha Nlhuku apatakulhe mirima chinyu choone nthuko aya, wiira nchuwelhe ichikurupi mwiihanelhiye inyu ni uchuwelha nthimicho waya mwinchi wo ushangiha, ulhenhe awe Nlhuku wa attu awe, ni uchuwelha machiri awe chiri aya ni ikuru yulhupalhe nhina mwihu hii nirumelhenlheva. Yayo machiri anovara ntheko nhina mwihu ayo, ari thoko machiri molhupalhe aapannge awe vanhihimushilhe awe Kuristo ni unkhalhiha wiimonono wawe wiirimu. Wowo Kuristo nootawara vachulhu kila ikuru ni kila machiri ni kila ipilhi, nchina nawe nikhalhaka phi nchina nulhupalhe upwaha machina onkhaye kuhii ilha ilhapo ilha vekha ayaru, nansho ata ilhapo inowa. Nlhuku hommaha Kuristo chittu chonkhaye ni unthanlha ukhalha muru chittu chonkhaye ni waatawara attu onkhaye anonrumelhelha Kuristo, arii phi iruttu ya Kuristo. Yeyo iruttu iyo phi nontimiriha Kuristo, ni uyo phi notimiriha chittu chonkhaye wo iphiro chonkhaye. Khalhayi mwaari nnakhwilhe wo nlhatu wo milhatu ni uwonya winyu. Yeyo ikatema iyo mwaattwara iphiro cho uwonya cho velhaponi va nkamwanthimicha nholhelhi o ikuru notawara irimu, nshoka ninaatawara vano attu ahinomwiiwelhelha Nlhuku. We ikekhiaye hii onkhaye nahanaa meetelho thoko yayo manyaattu ayo nikhalhaka wo itama chihu cho uwonya cho uyariana, nipangaka chittu chiriyoothe chinochiva mwiiruttuni ni mwiirushoni mwihu. Ni wo yoyo mwaha uyo thoko riyoothe nkina, nahophwanelhiya uhukumulhiya ni Nlhuku. Nansho Nlhuku hochara ikiriri, ni unittuna wawe uri winchi chinene, kwaani vaari ihu ninakhwilhe wo nlhatu wo uwonya wihu, ahonihihimusha vamoka ni Kuristo. Mwoopolhiye wo nnema wa Nlhuku. Wo ulhutaana wihu ni Kuristo Yesu ahonihihimusha vamoka ni uyo ni unikhalhiha vamoka wiira nantawarane wiirimu. Aapannge chiicho wiira wo iyari chonkhaye cho ikatema inowa apatakulhe wunnuwa wo nnema wawe wo ushangiha, univanhe awe mu ulhutaanani wihu ni Yesu Kuristo. Ukhalhawaya wo nnema wa Nlhuku mwahoopolhiya wo iphiro yo upisha nrima, ihikhalhaka wo machiri inyu mwaashinene, nansho wo mahalha o isadaka ya Nlhuku. Yayo mahalha ayo khawilhe wo mitheko chinyu mwaashinene, ntu hiwe echoona. Nlhuku anuupilhe hii thoko chiri ihu, ni wo ulhutaana wihu ni Yesu Kuristo, honuupa nivare mitheko choombone, chineeshenre awe toka khalhayi niwe naapanga. Paahi etu muupuwelheke chaari inyu khalhayi, mwaatti nhiri Ayahudi wo uyaria va, Ayahudi owiihanani “attu o uhinelhiya unyawo.” Nansho ashinene echiihanaka “owinelhiya,” wo nlhatu wo ittu inopanga aya mwiiruttuni mwaya ni miono cha attu, wooniha wiira phi attu a Nlhuku. Yeyo ikatema iyo mwaari wo uhikhalha ni Kuristo. Mwaari alheto, khamwaari Aisraeli, attu athanlhiye ni Nlhuku. Mwaattiva khamwari ni ittu iriyoothe nhina malhehano aapangiye ni Nlhuku wa attu awe. Mwaakhanlhe velhaponi wo uhikhalha ni nikhulhuvelho mena unchuwelha Nlhuku. Nansho vano, wo ulhutaana ni Yesu Kuristo, mwaatti mwaari utayi va, nhowiihiya vakhiviru wo iphiro yo iphome awe Kuristo. Ukhalhawaya Kuristo mwanene phi niwihenree mpuha, nkaanipanga hii onkhaye va, Ayahudi ni attu ahiri Ayahudi ukhalha amokaru. Wo iphome awe, ahophomolha ishiri yaanimwalhaaniha ni woonana thoko amalhaponi. Ni uyo wo iruttu awe ahokwanyulhacha malhehero a Ayahudi vamoka ni malheheriyo aya, ni ikano chaya. Wiira aapange Ayahudi ni ahiri Ayahudi akhalhe amokaru, iyari ya attu o naanano wo ulhutaana ni Kuristo, ni uwiiha mpuha. Wo ukhwa wawe vansalaabani Kuristo ahomalhiha umalhaponi. Wo iphiro yo nsalaaba ahaathaniha attu o makosho melhi, onkhaye akhalhe iruttu imoka, ahaathaniha ni waahokolhosha wa Nlhuku. Paahi etu, Kuristo ahowa ni uhimiacha Malhove Orera o mpuha wa attu onkhaye, uwaninyu mwaati nhiri Ayahudi va, mwankhalhelha Nlhuku utayi ni Ayahudi yaamwaatamenrie. Ukhalhawaya wo iphiro ya Kuristo uyo hiyaano onkhaye va, Ayahudi ni attu ahiri Ayahudi, ninonrweelha Nlhuku Athumwanihu wo iphiro yo Iphumu ya Nlhuku yoyo mmoka uyo. Paahi etu vano, mwaattiva nhiri Ayahudi va, kanhi alheto tho mena amalhaponi. Nansho vano mwa anenchi vamoka ni attu a Nlhuku ni imbumba awe Nlhuku. Mwaattiva chiicho, nthekiye vachulhu nsingi uthekiye ni akarumiya ni anamilhohi, Kuristo Yesu mwanene akhalhaka phi nlhuku nulhupalhe no nsingi. Yoyo, phi nolhutaaniha inupa yonkhaye ratarata onnuwihaka wiira ikhalhe inupa itakatifu ya Nlhuku ikumihiye wa Athithi. Chiichammo etu, wo ulhutaana vamoka ni Kuristo, nholhutaanihiya vamoka ni attu akina onkhaye nkalhe inupa ya Nlhuku wo iphiro ya Iphumu awe. Wo yoyo nlhatu uyo, mii Paolo, kittukiye wo nlhatu wa ukaviha mitheko cha Yesu Kuristo ni uhimiacherani Malhove Orera mwaatti attu nhiri Ayahudi va. We ikekhiaye, nheewa wiira Nlhuku wo nnema wawe, hokivaha kipange ntheko wo nlhatu winyu. Nlhuku hokipatakulhelha chittu chawe chivithiye wiira kichuwelhe, thoko chinre aka wo ulhepa wo makhuvi. Mwashomaka, nnowooria uchuwelha chineera aka wo uchuwelha iphiro cha Kuristo chivithiye. Khalhayi, attu khayaahimeriye chittu chivithiye chi, nansho vano, Nlhuku hopatakulha wo iphiro cha akarumiya ni anamilhohi awe atakatifu wo iphiro ya Iphumu awe. Chittu chivithiye chiyo phi chilha, wo Malhove Orera a Yesu Kuristo, attu ahiri Ayahudi anovahiya mahalha o nnema a Nlhuku vamoka ni Ayahudi, yayo phiri itturi cho iruttu imoka yeyo. Ni ayo anoopochera chiicho mahalha a Nlhuku alhehilhe awe wo iphiro ya Yesu Kuristo. Kihovaheriya ukhalha karumiya o uhimiacha Malhove Orera a Yesu Kuristo wo nnema wo ushangiha wa Nlhuku, kivahilhe awe wo wooria wawe. Mii phi mwankani upwaha attu onkhaye a Nlhuku, nansho Nlhuku hokivahera nnema awe wo uhimiacha wa ahiri Ayahudi ibarakha cho Malhove Orera a Kuristo vahinooria uhimiachiya, wiira attu onkhaye oone chittu cha Nlhuku chivinthe awe chineera wo upanga ntheko. Nlhuku, oopilhe chittu chonkhaye, ahovitha chittu chawe toka machokholhelho, ikhalhe wiira naanano va, wo iphiro yo attu onkhaye anrumelhenlhe Kuristo, Nlhuku nowaapanga o utawara ni ari ni ikuru yo wooria yo wiirimu, achuwelhe irusho chawe chiri aya wo iphiro chinchi. Nlhuku aapannge chiicho wo uttwaraana ni nlhatu wawe toka mahuku o uhimalha ni uhimalha, waapannge awe wo iphiro ya Yesu Kuristo, Athithi. Ni wo ulhutaana wihu ni Kuristo ni wo upisha nrima wihu nhina mwawe, ninowooria uphiya wa Nlhuku ninari ni nikhulhuvelho nulhupalhe wo uhoova. Paahi etu, kinolhepelhani wiira nhikhwe nrima, ukhalhawaya kiri mu uhuvani wo nlhatu winyu, ukhalhawaya yeyo phi nthimicho winyu. Wo yoyo nlhatu uyo etu, kinowaakhoromelha Athithi, arii machokholhelho o iyari chonkhaye wiirimu ni velhaponi, chineehaniya wo nchina naya. Kinonlhepelha Nlhuku wo nhakhu wawe wo nthimicho mwinchi, ovaheni machiri wo iphiro ya Iphumu, nkhalhe rata mmamirimani mwinyu, chiicho kinolhapelha wiira Kuristo eeshe mapuro awe mmamirimani mwinyu wo nrima unopisha inyu. Kinolhapelha wiira, nkhalheke ni mithithaari ni nsingi wo uttunana nhina Nlhuku, chiicho etu, mwaattiva vamoka ni attu onkhaye a Nlhuku, mmwe mwaakhalha ni wooria uchuwelha uttuna wa Kuristo unowanelha aya wo maphimelho onkhaye, wo urekama, wo nchusha ni wiisha waya. Eiyo, nnowa mwaachuwelha uttuna wawe Kuristo, inakhalhaka khunowa waachuwania rata ni attu onkhaye. Nansho mwaattiva nnotimirihiya wo kila iphiro ni unchuwelha Nlhuku chiri awe. Paahi etu, Nlhuku ri ni machiri anovara ntheko nhina mwihu, nowooria upanga chittu chulhupalhe chinene upwaha chinovekelha ihu ama chinoopuwelha ihu. Avahiye nthimicho Nlhuku wo nlhatu wa attu anrumelhenlhe Kuristo ni wo nlhatu wa Yesu Kuristo mwanene, wo ikatema chonkhaye wo mahuku o uhimalha ni uhimalha! Aye. Kinoulhepelhani etu, mii kittukiye wo nlhatu wo mitheko cha Athithi wiira nkhalhe rata chinophwanelha wiihaniya chiihaniye inyu ni Nlhuku. Nkhalheke attu o wiitimarikha, o maalha ni o uvilhelha. Mwooniheke chineera inyu wo uttunana ni waathana mwaashineneru. Mmindeke chinene ni ushunga uvaraana nvahiye inyu ni Iphumu ya Nlhuku, wo uvarechesha mpuha unoolhutani vamoka. Iruttu ya Kuristo iri imoka ni Iphumu ya Nlhuku mmoka, thoko chiri aya nikhulhuvelho nimoka niihanelhiye inyu ni Nlhuku. Athithi ari amoka, nrima mmoka, ni ubatiizo mmoka, Nlhuku ri mmoka, Athumwanaya attu onkhaye anrumelhenlhe Kuristo, ari Athithi anotawara vachulhu chittu chonkhaye, anovara mitheko wo iphiro chonkhaye, ari nhina mirima cha attu onkhaye. Kila mmoka ihu hovaheriya nnema ni Nlhuku wo ulhikaana maphimelho aavaheriye awe ni Kuristo. Thoko Malhove Matakatifu chineera aya, “Vaarweelhe awe wiirimu, Ahoolhihacha muru voonene ni waapurulhacha mumphingoni thoko mateeka, Wooniha wiira haakottolha, Ahaavahera attu mahalha” Vano etu, nna nlhove nna “Ahowelha uchulhu,” ninothaphulhiya chani? Ninothaphulhiya wiira ahokhuruwa wuuthi ilhapo chinene, unaminepa. Paahi etu, khuruwilhe phi yoyo aawelhilhe uchulhu chinene upwaha wiirimu wonkhaye wiira acharihe ilhapo yonkhaye. Phi yoyo avanhe attu “mahalha o vekha aya”. Nkaathanlha akina ukhalha akarumiya, akina ukhalha anamilhohi, akina ukhalha o uhimia Malhove Orera, akina ukhalha oshunga ni owiittuchiha milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo. Aapangilhe chiicho wo weesha rata attu a Nlhuku wo ntheko wo unkaviha Kuristo wiira alhutaanihe iruttu ya Kuristo. Paahi ni hii onkhaye niphiyelheke nrima mmoka ni unchuwelha chinene Mwaana a Nlhuku, nikhalheke attu o ukhomaalha ni uphiyelha utimira wa Kuristo mwanene. Paahi, nihikhalhe tho thoko ashinamwane, nipurulhiyaka ni mawimbi ni uveverushiya ni kila iphioo yo meettuchiho o woothachiya anowiihiya ni attu anoothachera attu akina ni wawonyiha wo upenya waya. Nansho, nolhumachaka ikeekhene wo nrima wo uttunana, ninookhomaalha wo kila iphiro ni umphiyelha Kuristo, ri muru. Wo uholhelha wawe, itturi chonkhaye cho iruttu chinovaraaniya vamoka ni mithinga, ni iruttu yonkhaye inovaraana rata wo machiri o ulhutaanihiya waya. Ni kila itturi vanovara aya ntheko thoko chinothananiya aya, iruttu yonkhaye inookhomaalha ni wiitheka wo iphiro yo uttunana. Paahi etu wo nchina na Athithi, kinowaamukani, nhikhalhe tho thoko attu ahinchuwenlhe Nlhuku, anottwara irusho chaya cho uhikhalha maana irusho chaya chiri mwiipiphini. Yayo kharina nipuro nhina ukumi unowiihiya ni Nlhuku, wo nlhatu wo uhinchuwelha Nlhuku ni ulhipa mirima chaya. Khanoolhiya muru, anopanga chittu cho uhilhoka ni ishembwere ni upangapanga pufia chittu cho uhilhokalhoka wo uhitondova. Nansho mwaattiva, khamweettunche chechiyo wa Kuristo! Mwaheewa malhove awe, ni inyu nnari o wiittucha awe nheettuchihiya ikeekhene inokhalha nhina mwawe Yesu. Mwaheettuchihiya urulha meetelho inyu o khalhayi thoko ntu chinorulha awe ikuwo. Urulha uttu inyu wo khalhayi waatanganyiye wo nlhatu wo uttwarattwara nikakata ninothepiacha. Mirima ni irusho chinyu chithathuweke cho naanano kabisaa. Mmwareke uttu wo naanano, unoopiya wo ulhikaana ni Nlhuku, uneepatakulha wo makhalhelho e ikekhiaye, anonteelhiha Nlhuku ni o utakatifu. Nhoothache tho! Kila mmoka olhumacheke ikeekhene wa ntu nanawe, ukhalhawaya hii onkhaye nirii itturi cho iruttu imoka ya Kuristo. Mwarushiyaka nhiwonye, nkamwaawulhuwa mu uwonyani, ni urushiya winyu uhilhokelhe uthana woothe. Nhinhulhelhe Nakare nkhora. Ntu o wiiya, hiiye tho, nansho elhipiheke uvara ntheko woombone wo miono chawe mwanene, wiira awe apatta ittu yo waavaha attu ahirina. Nhuulhumache malhove o uhilhoka, nansho muulhumacheke malhove o rera o waatheka akina ni waavaha nnema attu anowiiwani. Nhinchukulhihe Iphumu ya Nlhuku, ukhalhawaya yoyo phi noukhomani nhuri wo uchuwelhihani wiira mwaattiva phi attu a Nlhuku, mpaka nihuku Nlhuku vanohalha awe woopolha attu awe, ni inyu nnowoopolhiya. Nrihelheke utayi mirima chinyu chonkhaye cho uhokolhoshera, cho ichimwa, cho urushiya, cho uhiiwanana ni cho uruwana. Nhiyeke iphiro chonkhaye cho uhilhoka! Nkalheke ni nrima wo upanga moombone mwaashineneru, mwoonelhaneke ikiriri, kila mmoka anhiyerereke nkhunanawe thoko Nlhuku chinre awe wo ulhevelhelhani inyu mwaattiva wo iphiro ya Kuristo. Ukhalhawaya vano nhokhalha ashaana anttuniya ni Nlhuku, ntwariheke ukhalha thoko chiri awe. Makhalhelho inyu aholhelhiyeke ni nrima wo uttunana, thoko Kuristo chinittunne awe mpaka nkaakumiha ukumi awe wo nlhatu wihu, ukhalha thoko isadaka yo unukhelha chinene, inonteelhiha Nlhuku. Ukhalhawaya vano mwaatti phi attu a Nlhuku, khavanlhoka wiiwania munlhokoni mwinyu mwaha wo ishembwere ama mwaha wo unanara mena nlhulha wo uttuna chinene nhakhu. Tho, ahiiwaniee malhove o wuulhiha muru mena o uhichuwania mena o uhilhoka, nansho malhove o unshukuru Nlhuku phi nlhoka wiiwania. Nchuwelheke wiira ntu o ishembwere riyoothe ama nopanga chittu cho unanara ama ntu o nlhulha chinene khanowa aavahiya ittu iriyoothe mu Imwene ya Kuristo ni Nlhuku. Ukhalhawaya nlhulha uri thoko ulhapelha mashoka. Ntu riyoothe huthepiacheni wo malhove o uhikhalha ni maana, ukhalhawaya wo nlhatu wo yayo malhove o uhilhoka ayo, Nlhuku nowa aarushiya ni waahukumulha attu ahinomwiiwelhelha. Paahi nhivaraane, mena nhipange ittu iriyoothe ni attu thoko yayo. Khalhayi mwaatti mwaari mwiipiphini, nansho vanova nnokhalha mu nthukoni toka vaapachenre inyu ukhalha attu a Athithi. Paahi etu nkhalheke thoko attu o munthukoni, ukhalhawaya maphepu o nthuko phi urera nrima wo kila iphiro, upanga moombone mmiholho wa Nlhuku ni ikekhiaye. Mwiittucheke uchuwelha chittu chinaateelhiha Athithi. Nhikavihe upanga chittu chihinemma maphepu chinopanga aya attu akina, chechiyo cho mwiipiphini. Nansho mwaahumbukulheke, mwaawiiheke voonene. Ukhalhawaya chittu cho mwiipiphini chinopangiya ni attu ahinchuwenlhe Nlhuku chiri cho wuulhiha muru, khachinrera ata uromolhacha. Nansho chittu chonkhaye chawiihiyaka voonene, ikekhia aya inowoniaa, ukhalhawaya chittu chonkhaye chiri voonene, chinokhalha unthukoni. Wo chiichammo Malhove Matakatifu aneera, “Munkweke inyu nnorupa, Nhihimmweke nnookhwani, Ni Kuristo nowumwalhelhani.” Paahi mmweheke wo ikekhiaye meetelho inyu. Nhikhalhe thoko attu ahiri ni irusho, nansho nkhalheke thoko attu o irusho. Nvarelheke rata ikatema irina inyu, ukhalhawaya alha mahuku alha ari o uhilhoka. Nhiphupuwalhache, nansho nchuwelheke inothanana aya Athithi wiira mpange. Nhihapalhiye idivai ukhalhawaya yeyo inoutanganyani, nansho ncharihiyeke Iphumu ya Nlhuku. Nhimerianeke malhove o izaburi ni ichipo cho untotopelha Iphumu ya Nlhuku. Mwiipeke ichipo cho waatotopelha Athithi ni wiipa ichipo cho izaburi wo nrima winyu wonkhaye. Munshukuruku Nlhuku Athumwanihu wo kila ittu mahuku onkhaye wo nchina na Athithi Yesu Kuristo. Kila mmoka anlhoheke nkhunanawe wo nthimicho urina inyu wa Kuristo. Manyopani yaalhoheke manyowannyaya thoko chinaathimicha aya Athithi. Ukhalhawaya nlhopwana hanaa ikuru vachulhu ahanu awe, thoko Kuristo chiri awe ni ikuru wo attu anrumelhenlhe Kuristo. Ni Kuristo mwanene phi mwoopolhi o nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo, arii phi iruttu awe. Manyopani yeewelhelheke manyowannyaya wo kila nlhove, thoko nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo chinonthimicha aya Kuristo. Ni mwaattiva manyaalhopwanava mwaattuneheke manyaahanu inyu thoko Kuristo chinaattuna awe attu arumelhenlhe, nkaakumiha ukumi awe wo nlhatu waya. Aapannge chiicho wo nlhatu wo waathanlha ukhalha atakatifu uholho wa Nlhuku attu anrumelhenlhe Kuristo, aapannge atakatifu wo waahapiha wo nlhove nawe niri thoko maashi. Aapannge chiicho wiira apatte nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo o nthimicho chinene, ari atakatifu ahiri ni manepa mena makhunyaari mena uremara uriwoothe. Paahi etu, manyaalhopwana anothananiya wiira yaattuneke manyaahanu aya thoko chinottuna aya iruttu chaya ashinene. Ntu neettuna mwanene, nowaattuna ahanu awe. Attu khanovenga iruttu chaya. Nansho, anoolhiha ni wiishunga, thoko Kuristo chinopanga awe wo nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo. Ukhalhawaya hii phi itturi cho iruttu awe. Thoko Malhove Matakatifu chineera aya, “Wo yoyo nlhatu uyo etu, nlhopwana nowaahiya athumwanawe ni anumwanawe ni ulhutaana ni ahanu awe ni yayo elhi ayo anookhalha thoko iruttu imoka.” Ihaawo ikekhiaye yulhupalhe ivinthe chinene nhina alha Malhove Matakatifu alha, Nlhuku kipatakulhenlhe awe. Ni mii koonaka wiira, inomwaacha Kuristo ni nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo. Nansho anowaachani ni inyu mwaatti, kila nlhopwana nothananiya wiira aattuneke ahanu awe thoko chineettuna awe mwanene ni kila nthiyana nothananiya aalhoheke owannyawe. Ni inyu nrii ashaana va, ukhalhawaya nnaarumelhelha Athithi, mwaathimicheke manyanaangoro inyu ukhalhawaya phi ittu yorera. Thoko Malhove Matakatifu chineera aya, “Mwaathimicheke athumwaninyu ni anumwaninyu.” Nenno phi nlheheriyo no upacha niri ni malhehano aneera, “mmwe mwaapatta mpuha ni ukumi mwinchi velhaponi.” Ni inyu manyanaangoro, nhaahachulhache achishaana inyu nhiwe mwaathunalhiha. Nansho, mwaalhelheke rata ni waamuka ni weettuchiha wo iphiro chinothanana aya Athithi. Mwaatti nri ipotta va, mweewelhelheke anene ntheko ayo wo iruttu cho woova ni uthukumelha, mpangeke mitheko wo nrima wo wiitimarikha, thoko nnompangelha Kuristo. Nhipange vanooniya inyu ni ashinene mitheko ru, wiira mwaateelhihe, nansho mpangeke wo nrima wonkhaye thoko ipotta cha Kuristo. Mpangeke chittu chinottuna awe Nlhuku. Mpangeke mitheko chinyu thoko ipotta wo nrima woombone, mwoonaka thoko nnaapangelha Athithi, mena kuhena attu. Muupuwelheke wiira Athithi anowa unlhiva kila ntu, uttwaraana ni mitheko choombone chipangilhe awe, wo uhimmweha wiira ipotta ama neethi. Mwaatti ashinene mitheko va, mwaapangelheke ipotta chinyu chiicho mena nhoopopihache. Nchuwelheke wiira inyuva ni ipotta chinyu Athithi inyu amoka, arii wiirimu, anonhukumulha kila ntu sawasawa. Paahi wo umalhihera, kinowirelhani wiira, mweemelheke rata wo ulhutaana winyu ni Athithi wo machiri aya molhupalhe. Mmwarelheke ikerero chonkhaye chinovahiya inyu ni Nlhuku, wiira mweemelhe rata mwiichakihe ni upenya wa Nakare. Ukhalhawaya khaninaatakana ni ntu o velhaponi, nansho ninaatakana ni mashoka o unanara anotawara irimu, atawara, ikuru ni machiri o ilhapo yo wiipiphini ilha. Paahi nkusheke mmwarelheke ikerero chonkhaye Nlhuku chinoovaha inyu naananoru! Nihuku nawaakaru, nnowa mwooria uvilhelha chittu cho uhilhoka chinohuvihiya inyu ni mmalhaponi, ni mwamalhihaka waatakana ikhoto, nnoweemelha rata. Paahi, mwiichesheke tayari, ikeekhene ikhalheke thoko phi nchako wo wiittuka nnyununi mwinyu, uvarechesha ikekhiaye, ikhalhe thoko phi ikuwo yo yuuma yo wiikhikichera vakhakaachani, nttona no uhimiacha Malhove Orera o mpuha akhalheke thoko phi ikwakwata cho uwara nnyaani mwinyu. Ikatema chonkhaye, upisha nrima ukhalheke thoko phi ichikopa yo ukusha mmathathani mwinyu, mwoorie wiichaakiha nhihomiye miupa cho mooro chonkhaye chinokhuma wa O uhilhoka ulhe. Mumpochereke noopo thoko ichushuru yo yuuma yo uwaakihani. Nlhove na Nlhuku nikhalheke thoko nijambiya nnovahiya inyu ni Iphumu ya Nlhuku. Nlhapelheke wo ikatema yonkhaye, munlhepelheke Nlhuku o ukavihereni kila ikatema wo uholhelhiya ni Iphumu ya Nlhuku. Wo chiichammo etu, nshiheke wo uhoocha, mwaalhapelhelheke attu a Nlhuku onkhaye. Nkilhapelhelheke ni mii chiicho, Nlhuku akivahe malhove o wulhumacha, kihimiache ni waachuwelhiha attu malhove avithiye, Malhove Orera a Yesu Kuristo wo uhoova. Wo ulha nttenga wo Malhove Orera alha, mii ki karumiya o uhimiacha, inakhalhaka kirii mu uttukiyani. Paahi nlhapelheke wiira kipatte nipesha no uhimiacha Malhove Orera ayo wo machiri. Natikiko, munnihu nottuniya ni karumiya o ukhulhuvelhiya ni Athithi, anowa o uhimeriani malhove aka onkhaye, wiira nchuwelhe mitheko chinovara aka. Kinaaruma wiira, o uhimerieni chiri ihu ni uhelhani nrima. Nlhuku Athumwanihu ni Athithi Yesu Kuristo ovaheni mpuha ni nrima wo uttunana ni wo upisha nrima, mwaatti ashilhoko ihu munrumelhenlhe Kuristo va. Nnema wa Nlhuku ukhalhe wa attu onkhaye anaattuna Athithi Yesu Kuristo wo uttuna uhimmalha. Mii Paolo ni Timotheo namitheko a Yesu Kuristo, ninoolhepa iwarakha iwe uwaninyu mwaatti attu a Nlhuku nlhutanne ni Kuristo Yesu nri Ufilipi vamoka ni aholhelhi ni attu anaakaviha ushunga nlhoko wa attu a Nlhuku. Kinoulhapelhelhani nnema ni mpuha ukhuma wa Nlhuku Athumwanihu ni Athithi Yesu Kuristo. Kinonshukuru Nlhuku aka kila ikatema vanowupuwelhaakani mwaatti, ni kila vanoulhapelhelhakani mwaatti onkhaye, kinolhepelha wo uteelhiya munrimani, wo nlhatu no ukhalha nlhoko mmoka ni mii uvara ntheko wo uhimiacha Malhove Orera ukhuma nihuku no upachera nne mpaka lhelho nna va. Paahi, mii kihochuwelha we ikekhiaye wiira Nlhuku chokhonlhe ulha ntheko woombone uwaninyu ulha phi nowa aamalhihera nihuku no uhokolhia Kuristo Yesu nne. Phi nrera aya irusho chaka chuwuupuwelheni chiicho, kwaani mwaatti nri munrimani mwaka. Ukhalhawaya mwaatti onkhaye va nhokikaviha munnemani mukivanhe awe Nlhuku wo wiinanelha ni uhimiechesha Malhove Orera, vattukiye aka va ama vaari aka kihinattukiya. Ukhalhawaya we ikekhiaye Nlhuku phi nohimiechesha ittu inoolhumacha aka, wo uttuna unokhuma munrimani mwa Yesu Kuristo ulhe, kiholhakelha chinene uwoonani mwaatti. Cho phi nonlhapelha aka Nlhuku, uttuna winyu uthepeke wunchereria chinene vamoka ni uchuwelha ikeekhene wo irusho wo iphiro chonkhaye, wiira nchuwelhe ittu yo ulhoka. Nkhalhe ni nrima ntakatifu wo uhikhalha ni nlhatu uriwoothe wo unanara mpaka nihuku no uhokolhia Kuristo nno. Vavawo ukumi inyu unocharihiya meetelho e ikekhia mmiholho wa Nlhuku anokhuma wa Yesu Kuristo mwanene wiira Nlhuku athimichiye ni utotopelhiya. Ashilhoko aka, kinothanana nchuwelhe wiira mwaha wonkhaye ukipantte mii, uhokaviha uwanelhiha Malhove Orera. Paahi etu wo yoyo nlhatu uyo, manyaasikari onkhaye anolhitelhelha inupa ya amwene vamoka ni attu akina onkhaye o va, ahochuwelha wiira kittukiye wo nlhatu no urumiya ni Kuristo. Ukhalhawaya uttukiya waka uhaapanga attu enchi anaarumelhelha Athithi athepe ukhalha ni machiri o waakhulhuvelha Athithi chinene ni uhimiacha nlhove na Nlhuku wo uhoova ittu. We ikekhiaye attu akina anohimiacha Nlhove na Kuristo wo nlhatu wo ihache ni uhilhoka nrima, nansho attu akina anonhimiacha wo nlhatu woombone. Yayo manyaattu ayo anonhimiacha wo uttuna ukhalhawaya ahochuwelha wiira Nlhuku hokivaha ulha ntheko wo winkelha Malhove Orera ulha. Nansho attu akina alhe anohimiacha Nlhove na Kuristo wo nlhatu wo wiishipa kuhii wo uteelhiya munrimani, yaanyiheraka wiira anokuncherera uhuva urina aka vattukiye aka va. Nansho yayo uwannyaka mii khave ittu. Wo iphiro choothe, ikhalhe wo nrima woombone ama wo ikekhiaye, Malhove Orera a Kuristo anoohimiachiya. Ni wo yoyo nlhatu uyo, mii phi nothepa aka uteelhiya nrima, ukhalhawaya kihochuwelha wiira wo ulhapelha winyu ni ukavihereriya ni Iphumu ya Yesu Kuristo kinoohiyereriya. Mathananelho aka molhupalhe ni ukhulhuvelha waka uri woona wiira wo iphiro iriyoothe akinoolhiya muru munthekoni waka. Nansho kilhipeke nrima, kila ikatema, kichokholhaka vano, wiira mwiiruttuni waka mwonkhaye kinari nkumi ama kinakhwilhe Kuristo athimichiye. Ukhalhawaya uwannyaka mii ukhalha nkumi phi unkaviha ntheko Kuristo ni ukhwa phi ifaida. Nansho yakhalhaka wiira ukhalha nkumi phi ifaida yuulhupalhe yo munthekoni, paahi etu, akichuwenlhe inohalha aka uthanlha. Alha melhi alha etu ahokivara. Kinoothanana chinene uthama kihiye ulha ukumi ulha kakhalhe ni Kuristo, ukhalhawaya phi ittu irii yoombone chinene, nansho ukhalha nkumi wo nlhatu winyu mwaatti phi ittu yo lazima chinene. Ni mii kihochuwelha wiira kinoothepa ulhokelha vamoka ni inyu mwaatti onkhaye kuukaviheni mmwe mwaathepa uvarechesha ni uteelhiya nrima, wiira vanohalha aka ukhalha ni inyu mwaatti vawo, mmwe mwaateelhiya chinene wo ulhutaana winyu ni Kuristo Yesu. Paahi etu, meetelho inyu akhalheke thoko chinothananiya ni Malhove Orera a Kuristo, wiira kooriaka uwa ama kaahorieke, kiwe keewa wiira nheemelha rata wo nrima mmoka ni wo nnikwa mmoka wo wiinanelha nrima unowiihiya wo Malhove Orera. Nhoove attu anoovingani nansho mweemelheke rata. Yeyo phi ittu inooniha upotera waya, ni inyu mwaatti nnowa mwoopolhiya ukhalhawaya Nlhuku phi nouvaherani noopo. Ukhalhawaya kila ntu Nlhuku hommaha imboote yo unkaviha Kuristo, kuhiwe wo unrumelhelha vekha ayaru nansho ni utwarushiya wo nlhatu wawe. Vano nnowooria ukavihana ni mii ikhoto yo wiinanelha Malhove Orera mwonne inyu kaatakanaka katashi valhe. Ni iyo phi iyo inothepa aka waatakana mpaka nna thoko chineera inyu wo wiiwa. Chani ukhalha winyu nlhoko mmoka ni Kuristo unouvahani machiri? Chani uttuna wawe unouvahani mpuha uriwoothe? Chani nnoolhutaana ni Iphumu ya Nlhuku? Chani nhanaa nrima wo woonelhana ikiriri ni uchukulhelhana mwaashineneru? Paahi etu nthepeke ukiteelhiha nrima wo ukhalha ni moopuwelho mamoka ni nrima mmoka wo uttunana ni nrima mmoka wo ulhakelha ittu imoka. Nhipange ittu iriyoothe wo nrima wo niwucho ama wo wiititihacha nansho mwiitimarikheke mwaashineneru, kila mmoka amwooneke nkhunanawe wiira phi ittu yoombone umpwaha mwanene. Kila ntu hilhohe mathananelho awe mwaneneru nansho alhoheke mathananelho a attu akina. Nkhalheke ni irusho thoko yolhe waarina awe Kuristo Yesu. Yoyo thoko chiri awe wo machokholhelho aari Nlhuku, nansho khaanyihenre wiira wo ukhalha thoko Nlhuku phi ittu yo ukuruvalhelha, nansho wo uttuna wawe mwanene ahohiya kila ittu yaarina awe, nkeepanga ukhalha thoko namitheko. Nkoonia ikhove awe thoko chinokhalha aya attu akina. Tho aheetimarikha mpaka ukhwa ukhwa vansalaabani. Paahi etu Nlhuku ahomwiinulha uchulhu chinene nkammaha Nchina nulhupalhe nimpwaha machina onkhaye. Wiira wo nchina na Yesu chittu chonkhaye cho wiirimu ni cho velhaponi ni cho unaminepa chiwe chaakhoroma wo nthimicho, ni kila nlhimi nirumelhelheke wiira Yesu Kuristo phi Athithi, wo nthimicho wa Nlhuku Athumwanihu. Paahi etu ashilhoko aka, thoko chenre inyu wo ukiiwelhelha ikatema chonkhaye, kuhii vaari aka tu, nansho ata vano vahiri aka va, nthepeke unvarelhelha noopo inyu mwoovaka ni uthukumelha, ukhalhawaya Nlhuku phi nopanga ntheko nhina mwinyu ikatema choothe, mwoorie uttuna ni upanga chinothanana inyu wo utimiriha mathananelho awe oombone. Paahi etu, mpangacheke kila ittu wo uhitukutuwacha mena uvaanyihana, wiira nkhalheke attu ahinokhuwachiya mena ahinoothacha. Nkhalheke ashaana omanya a Nlhuku anokhalha ilhapo yo uhilhoka ya attu apotenre, o uwonya. Mwoonieke munlhokoni mwaya thoko ittotwa chinomwalhia wiirimu, uno nvarecheshaka rata nttenga unowiiha ukumi. Vavawo kinoowa kaapatta nlhatu wo wiishipa nihuku no uwa tho Kuristo nno, ukhalhawaya inowa yoonia wiira akivanre ntheko wo maphathi mena akihunve wo maphathi. Ata ukumi aka wakumihiyaka vamoka ni ntheko inyu wo nrima urii isadaka wa Nlhuku, kinootelhiya munrimani chinene ni ukawelhani mwaattiva onkhaye uteelhiya waka uwo. Ni inyu mwaatti chiicho nteelhiyeke, tho nteelhiyeke vamoka ni mii. Kinokhulhuvelha wa Athithi Yesu waaruma Natimotheo awe uwaninyu uwo chitema, ikhalhe iphiro yo ukihelha nrima vanohalha aka wiiwa mwaha inyu vawo. Ukhalhawaya akirina ntu nkina o nrima thoko yoyo nochenjeukelhani wo ikekhiaye. Kwaani attu akina ayo anochenjeukelhacha mwaha aya ashineneru, wo uhinchenjeukelha Yesu Kuristo. Ni inyu mwaattiva nhaachuwelha Natimotheo chinre aya wo weemelha rata uhimiacha Malhove Orera. Yayo ni mii ninovara ntheko vamoka thoko mwaana na athumwanawe. Wo chiichammo etu, kinokhulhuvelha waaruma awe uwaninyu chitema, vanottuna aka uchuwelha mwaha unohalha ukikhumelhelha. Ni mii kinorumelhelha wiira Athithi anookooriha uwa uwaninyu chitemaru. Kihoona wiira ihokhalha lazima unruma uwaninyu munnihu Epafrodito, namitheko nanaka munthekoni ni wiinanelhani Malhove Orera, rii karumiya inyu nokikaviha wo chittu chinothanana aka. Ukhalhawaya holhakelha chinene uwoonani mwaatti onkhaye, achukulhaka chinene ukhalhawaya thoko mwaheewa wiira aari nreta. Eiyo, aari nreta aatameriaka uriha ukumi awe, nansho Nlhuku ahomwoonelha ikiriri. Khoonelhiye ikiriri yo vekha aweru, ila ni mii chiicho wiira kihithepe ukelhiya ihuzuni chinene. Paahi etu, kihomananiha chinene unruma awe uwaninyu, wiira vanottuna inyu umwoona vawo nteelhiyeke mirima ni mii nikithame nipampa nna. Paahi etu mumpochereke wo nchina na Athithi ni uteelhiya, mmwaalhakelheke thoko ntu munlhokoni mwa attu o ulhohiya rata. Ukhalhawaya yoyo ahaatameria ukhwa wo nlhatu wo ntheko wa Kuristo wo uhelha ukumi awe ntatakoni wiira atimirihe ntheko wo ukikavihera mii chittu chahoonrie inyu ukipangelha mwaashinene. Wo umalhihera, ashilhoko aka, nteelhiyeke vanolhutaana inyu ni Athithi. Akinoochaa uhokolheelha ulhepa malhove amanlhe aka ulhepa vatulhi, ukhalhawaya yayo anouthepihani ukhalha rata. Mwiichinanelheke ni attu ari thoko ashipwa ayo, attu anopanga chittu cho uhilhoka, attu anomindelha mwaha wo wiinelhiya unyawo. Hii phi attu niinelhiye unyawo we ikekhiaye kahii ayo, ukhalhawaya ninonthimicha Nlhuku wo iphiro yo Iphumu awe ni wiishipa wo ulhutaana ni Kuristo Yesu, nihihelhelhaka mwaha wo wiinelhiya unyawo mwiiruttuni. Miyaano chiicho kaanooria ukhulhuvelha iruttu aka, Akhalhaka haawo ntu nkina nokhulhuvelha iruttu awe, mii phi thepilhe. Mii keenelhiye unyawo nihuku no nane toka uyaria waka. Ki Mwiisraeli mii o nikosho ni ashinna Benyamini, Muebraniya nnenene. Vanaachiya mwaha wo uvarechesha Malhehero a ashinna Musa, mii kaari Mfarisayo, kaakuruvalhelha chinene mpaka nkakaatwarusha milhoko cha attu anonrumelhelha Kuristo. Vanaachiya mwaha wo umanya unopattiya wo uvarechesha Malhehero, kaari o uvarechesha ikekhia wo uhikhuwachiya. Nansho wo nlhatu wo unchuwelha Kuristo yayo onkhaye koona aka wiira phi ifaida ayo, phi noona aka vano uhikhalha ittu. Eiyo, wo uthepa vavawo, kinaalhakelha kila ittu uhikhalha ittu wo nlhatu wo urera chinene wo unchuwelha Kuristo Yesu, Athithi. Wo nlhatu waya kihoriha kila ittu koona aka thoko mavi wiira kimpatte Kuristo, ni ulhutaanihiya ni uyo vamoka. Akinottuna tho wiichalhakelha ikekhiaye inopattiya wo uvarechesha Malhehero a ashinna Musa, nansho ikekhiaye impattiya wo unrumelhelha Kuristo. Ikekhiaye inokhuma wa Nlhuku wo nrima wo unrumelhelha. Kinothanana kinchuwelhe Kuristo ni woona machiri o uhihimmwa wawe, kinkhalhane nlhoko mmoka kinkavihe utwarushiya wawe, kilhikaanihiyaka ni nookhwa awe, kikhulhuvelhaka wiira ni mii chiicho kinohihimushiya unookhwani. Mena akineera wiira kihophiyelha ama kihorata. Nansho kirii kimananihaka wiira kipatte nttuvo nno. Ukhalhawaya wo nenno nttuvo nno Kuristo Yesu ahokipatta mii. Ashilhoko aka, akinaanyihera wiira kihopatta nenno nttuvo nno nansho kinopanga ittu imoka, ulhiyalha mwaha uvinre ni umananiha upatta alhe arii mmiholho alhe. Paahi etu, kinottimakacha wiira kipochere nttuvo no wiirimu uchulhu no ukumi wo uhimalha nno niihanenlhe awe Nlhuku wo iphiro yo Kuristo Yesu. Paahi etu, hii nikhomanlhe muulhutaanani ni Kuristo va, irusho chihu chuupuwelheke yayo. Nansho ata moopuwelhaka makina, Nlhuku noupatakulhelhani yoyo mwaha uyo. Nansho vavawo vaphiilhe ihu vawo, nkanngwe etu nitwareke ikekhiaye itwarilhe ihu toka machokholhelho mpaka nna iyo. Ashilhoko aka nkithakiheke mii ni waatwariha rata attu anokhalha wo uttwara iphiro choombone chiuvanheni ihu chiyo. Ukhalhawaya kahohimeriani ulha mwaha ulha venchi, vano kinohokolhelha uhimeriani tho kimorihaka miithori wiira ahaawo attu enchi ahonvinga nookhwa a Kuristo vansalaabani. Yayo manyaattu ayo anokelha ulhakalha umooroni, ukhalhawaya itama chaya cho mwiiruttuni phi nlhuku aya, anothimicha chittu chinoolhiha muru ni wuupuwelha chittu cho velhaponiru. Nansho hii anenchi o wiirimu, ni ukhuma wowo ninommweherera wo nrima Moopolhi ihu Athithi Yesu Kuristo awe. Yayo anowa urukunusha iruttu chihu cho wunta chi chiwe chaalhikaana ni iruttu aya yo nthimicho wo wooria waya unooria weesha chittu chonkhaye mwiikuruni mwaya. Paahi etu ashilhoko aka kinaattuna aka, kinaahuvelha aka chinene woona, mwaatti nnokiteelhiha nrima nri mphumburu aka, mweemelheke rata muulhutaanani ni Athithi, ashilhoko aka kinaattuna aka. Ni inyu mwaatti, Naevodia ni Nasuntike kinoupepechani ni ulhepelhani wiira mwaattuneke thoko attu alhutanne wo nrima mmoka, mwi iphiro ya Athithi. Ni inyu onnaka o ikekhiaye va, kinouthananani wiira mwaakaviheke yayo manyopani ayo ukhalhawaya ahovara ntheko wo uhimiacha Malhove Orera vamoka ni mii ni ashinna Kelementi ni anamitheko akhunanaka akina onkhaye machina aya alhepiye nhina ikitabu yo ukumi. Paahi etu mwaatti, nteelhiyeke mirima wo ulhutaana ni Athithi, ikatema yonkhaye. Kineera tho, nteelhiyeke mirima. Umaalha winyu uchuwanieke wa attu onkhaye. Athithi ari vakhiviru uwa. Nhikelhiye nipampa no ittu iriyoothe nansho wo kila ittu, munlhapelheke Nlhuku chittu chinothanana inyu ni unshukuru. Ni mpuha wa Nlhuku umpwaha irusho chonkhaye cha attu, unoshungerera rata mirima chinyu ni irusho chinyu wo ulhutaana ni Kuristo Yesu. Ashilhoko aka wo umalhihera kineera, nvarechesheke chittu choombone chinothananiya utotopelhiya, nvarechesheke ikeekhene ni mwaha we ikekhiaye, nvarechesheke mwaha uhinanarihiya ni mwaha unorumiha ipilhi. Mpangacheke chittu chiittunche inyu ni upochera ukhuma uwannyaka mii, chiiwilhe inyu ni woona kipangachaka. Nlhuku naavaha attu mpuha nookhalha vamoka ni inyu. Kihoteelhiya nrima chinene wo ulhutaana ni Athithi ukhalhawaya irusho chinyu chihokuupuwelha, tho kichuwelhaka we ikekhiaye wiira mwankupuwelha nansho mwaari nhinapatta nipesha. Akineera chiicho wo nlhatu no uthanana ittu, ukhalhawaya kiheettucha upisha nrima wo kila iphiro inokhalha aka. Kihochuwelha ukhalha ni chittu chinchi ni uhikhalha ni ittu. Kiholhemalhelha upisha nrima vanorupalha aka ama vanowolhiya aka ithalha, vanokhalha aka ni ittu ama vanowukuwelhiya aka. Kinowooria chittu choothe wo iphiro ya Kuristo nokihelha machiri. Nansho mwaattiva mwahopanga ittu yoombone vaari inyu nlhoko mmoka wo uhuva ni mii. Mwaatti attu o Ufilipi va, nhochuwelha rata wiira mahuku aapachera aka uhimiacha Malhove Orera vaakhuma aka Umakedoniya, mwaatti yeekha inyu phi nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo yaakikavinhe. Phi inyu mwaavaranne ni mii upochera ni ukumiha waavaha akina chittu chinohuvelha aya. Ukhalhawaya ata vaari aka Uthesalonike mwaatti mwahokiwiihera venchi chittu chaahuvelha aka. Kuhii wiira kinothanana upochera izawadiru, mena, kinothanana woona mahalha inyu o upanga moombone anowunchereria. Paahi etu, kihopochera chittu chonkhaye chikivanhe inyu chipwahaka ata mahuvelho aka. Vano etu kihanaa kila ittu yaavanhe inyu Naepafrodito wiira akiwiihere. Chittu chikhanlhe thoko isadaka yo nihiriri no unukhelha inorumelhelhiya ni unteelhiha Nlhuku. Paahi etu, Nlhuku wo nhakhu wawe mwinchi nouvahani chinothanana inyu chonkhaye wo nthimicho wawe mulhupalhe wo iphiro ya Kuristo Yesu. Avahiye nthimicho Nlhuku Athumwanihu, wo mahuku o uhimalha ni uhimalha. Aye. Mwaavaheke isalamu chaka attu onkhaye a Nlhuku arii awawe Kuristo Yesu. Ashilhoko ihu anaakhalhana aka vaa ni ayo anouvahani isalamu. Attu onkhaye a Nlhuku, anokhalha vaa ayo, athepaka alhe o unupani wa Nakaisari ni ayo anouvahani isalamu. Nnema wa Athithi Yesu Kuristo ukhalhe vamoka ni nrima inyu onkhaye. Mii Paolo, karumiya a Yesu Kuristo wo uttuna wa Nlhuku, vamoka ni munnihu Timotheo ninoolhepa iwarakha ni uwiiha uwaninyu ashilhoko ihu attu a Nlhuku, attu o ukhulhuvelhiya anrumelhenlhe Kuristo nri Ukolosai. Kinoulhapelhelhani nnema ni mpuha ukhuma wa Nlhuku Athumwanihu ni Athithi Yesu Kuristo. Mahuku onkhaye vanoolhapelha ihuni ninonshukuru Nlhuku, Athumwanaya Athithi Yesu Kuristo, ukhalhawaya niheewa mwaha wo nrima winyu wo unrumelhelha Kuristo Yesu ni mwaha wo waattuna winyu attu onkhaye a Nlhuku. Uttuna ni nrima winyu chinokhulhuvelha ilhe yeesheriye inyu wiirimu. Ukhulhuvelha ulhe weewilhe inyu, vaapachenre inyu uhimeriya ikeekhene yo Malhove Orera. Malhove Orera aaphilhe uwaninyu mwaatti, thoko chaari aya velhaponi vonkhaye ni waarukunusha attu mirima ahiye uwonya avire moombone ni wunnuwa thoko chiri aya uwaninyu mwaattiva toka nihuku veewilhe inyu mwaha wo nnema wa Nlhuku ni uchuwelha ikekhiaye. Epafra, namitheko nkhunanihu, namitheko o uttuniya a Kuristo wo nlhatu wihu owittuchinheni mwaha wo nnema wa Nlhuku ahonihimeria mwaha wo uttuna nvaheriye inyu ni Iphumu ya Nlhuku. Wo yoyo nlhatu uyo toka veewilhe ihu mwaha unowaachani mwaatti nihokhalha ni ulhapelhakani ikatema chonkhaye. Ninonlhapelha Nlhuku wiira ovaheni irusho cho uchuwelha uttuna wawe, wo irusho ni uchuwelha unovahiya ni Iphumu ya Nlhuku. Ninolhapelha chiicho wiira nkhalhe thoko chinothanana aya Athithi ni upanga chittu chinaaphwanelha. Makhalhelho o ukumi inyu upangeke moombone o kila nikosho no mitheko chorera ni wunnuwa ni unchuwelha Nlhuku. Nlhuku wo wooria wawe wo nthimicho ovaheni machiri wiira nvilhelheke wo kila iphiro wo uhikhwa nrima, nteelhiyaka mirima ni waashukuru Athithi oworinheni mwaattiva ukhalha ni mapuro awinyu eeshenre aya attu aya wi imwene yo munthukoni. Nlhuku ahonoopolha ukhuma ikuru yo mwiipiphini, nkayaniwiiha wi imwene yo Mwaamwanaya anonttuna aya. Wo iphome awe yoyo ninowoopolhiya, ninohiyereriya uwonya wihu. Kuristo mwonne ihu we ikekhiaye phi nlhikaaniho na Nlhuku hinoonia. Yoyo ahaawo chittu chonkhaye chihinaya wuupiya. Ukhalhawaya wo iphiro awe yoyo Kuristo uyo, chittu chonkhaye chahoupiya, cho velhaponi ni cho wiirimu, chittu chinoonia ni chittu chihinoonia, attu o ukhalhelha ihiche yo utawara ni mamwene ni attu o ikuru ni attu o machiri. Chittu chonkhaye chahoupiya wo iphiro awe ni wo nlhatu wawe. Kuristo ahaawo vatulhi chittu chonkhaye chihinaya wuupiya ni wo ulhutaana ni yoyo chittu chonkhaye chiholhutaanihiya. Yoyo phi muru wo iruttu awe iri phi nlhoko wa attu anonrumelhelha. Yoyo phi machokholhelho o ukumi. Yoyo phi nttara o upacha uhihimmwa, wiira akhalhe phi machokholhelho o chittu chonkhaye. Ukhalhawaya Nlhuku ahottuna utimira wawe wonkhaye ukhalhe nhina mwawe Kuristo. Wo iphiro yo Mwaamwanawe, Nlhuku ahohokolhosha ilhapo ni chittu chonkhaye chuupiye. Ni wo iphome awe yaarihelhe vansalaabani ahowiiha mpuha nkaathaniha chittu chonkhaye velhaponi ni wiirimu. Ni inyu mwaatti varachi mwaakhalha utayi ni Nlhuku, mwaari amalhaponi awe wo nlhatu wo irusho ni mitheko chinyu cho uhilhoka. Nansho vano, nhomwaathanana Nlhuku wo iruttu yo Mwaamwanawe, wo iphiro yo nookhwa awe, wiira oholhelhiheni uwannyawe nnari atakatifu wo uhikhalha ni nlhatu wo ulhaphachiya. Nthepaka ulhokelha mu nsingi wo ukhomaalha wo munrimani, mena nhitikhinye ni uhiya ukhulhuvelha upantte inyu veewilhe inyu Malhove Orera ahimiachiye wo kila ntu wuuthi irimu, velhaponi va. Nlhove kithanlhiye aka mii Paolo ukhalha namitheko aya. Vano etu, kinooteelhiya nrima vanohuva aka wo nlhatu winyu, ukhalhawaya wo uhuvihiya waka, kinotimiriha mwiiruttuni mwaka awukuwilhe uhuvihiya wa Kuristo iruttu awe iri wa attu onkhaye anonrumelhelha Kuristo. Ni mii kihopangiya ni Nlhuku ukhalha namitheko a attu anrumelhenlhe Yesu kivare ntheko wo umalhiha uhimiacha nttenga awe wo utimira. Yoyo nttenga uyo wahovithiya wiira attu ahichuwelhe toka mahuku o uhimalha, nansho vano uhopatakulhiya wa attu awe. Nlhuku hothanana waapatakulhelha attu awe, nhakhu ni nthimicho wo nlhove nivithiye nno niwanelhe wa attu o velhaponi. Nlhove nivithiye nno phi Kuristo ri nhina mwinyu, ni hii nnookhulhuvelha ukhalha nhina nthimicho wa Nlhuku. Wo yoyo nlhatu uyo etu ninonhimiacha Kuristo wa attu onkhaye, wo irusho chonkhaye, ninomwaamuka ni umwiittuchiha kila ntu wiira ninrweehe kila mmoka mmiholho wa Nlhuku nakhomanlhe muulhutaanani ni Kuristo. Wo yayo malhakelho o uhimiacha yoyo mwaha uyo, kinoomananiha ni ukuruvalhelha wo machiri kivanhe awe Kuristo anopanga ntheko nhina mwaka. Kinothanana nchuwelheke chineera aka wo ukuruvalhelha upanga ntheko wo nlhatu winyu ni wo nlhatu wa attu o Ulaodikiya ni wo nlhatu wa attu onkhaye ahinapacha woona iruttu aka. Kinopanga chiicho mwayini wiira ahelhiye mirima ni ulhutaanihiya muuttunani, acharihiye irusho che ikeekhene wiira achuwelhe we ikekhiaye nlhove nivithiye na Nlhuku yaani Kuristo mwanene. Nhina mwaya chihovithiya mihakhu chonkhaye cho irusho ni cho uchuwelha. Paahi etu, kinouhimeriani wiira nhithepiye ni ntu riyoothe wo malhove o woothachiya anakhalhaka o uchiva chinene. Ukhalhawaya, anakhalhaka iruttu aka rii utayi ni mwaattiva, nansho munrimani mwaka kiri vamoka ni inyu mwaatti, kiteelhiyaka uwoonani nheemelha rata unrumelhelhani Kuristo. Ukhalhawaya thoko chinrumelhenlhe inyu Kuristo Yesu ukhalha Athithi, paahi etu nkhalheke wo ulhutaana ni uyo. Mmelheke mithithaari nhina mwawe, ukumi inyu wiithekeke vachulhu wawe ni nrima inyu weemelheke rata thoko chiittuchihiye inyu. Nkhalheke attu o ushukuru chinene. Mmwehechesheke, ntu hupangeni ipotta wo malhove o woothacha o irusho cho attu anokhulhuvelha meettuchiho o malhehero a attu ni o mashoka anotawara ilhapo, ni mena ahikhumaka wa Kuristo mwanene! Ukhalhawaya, utimira wonkhaye wa Nlhuku urii nhina mwawe Kuristo, mwiiruttuni mwawe. Ni inyu mwaatti nhovahiya ukumi utiminre wo ulhutaana ni uyo rii muru, vachulhu mashoka onkhaye anotawara ni o ikuru onkhaye. Wo ulhutaana ni Kuristo mwaattiva mwaheenelhiya unyawo wo urulha iruttu yo uwonya. Uhipangiye wo miono cha attu, nansho unyawo uneeniya ni Kuristo mwanene. Ni wowo phi woopolhiya ukhuma uttu wo uwonya. Ikatema vaabatiiziye inyu mwaahovithiya vamoka ni Kuristo. Ni wo ubatiiziya uwo mwaattiva chiicho mwahohihimushiya wo urumelhelha machiri a Nlhuku anhihimunshe Kuristo nnookhwani. Mwaari thoko nnakwilhe wo nlhatu wo uwonya winyu ni uhiinelhiya iruttu inyu. Nansho Nlhuku hoovahani ukumi vamoka ni Kuristo. Nlhuku honihiyerera uwonya wihu wonkhaye, vaamalhinhe awe ufuta malhove o milhatu chaari chaanikhalhelha ni malhehero aya, we ikekhiaye ahothamiha onkhaye nkaakhomelhelha vansalaabani. Vavawo vansalaabani vawo Kuristo ahaathurulha machiri mashoka o utawara ayo ni olhupalhe o ikuru, nkoolhihacha muru voonene wo waapurulhacha mumphingoni thoko mateeka avariye ukhotoni wooniha wiira haakottolha. Paahi etu nhihukumulhiye ni ntu riyoothe vachulhu mwaha unaacha cholhia ama chittu cho uwuria ama mahuku o sikuukuu ama isikuukuu yo woonia mweeri ama unaacha Nihuku no Wiittuwa. Yoyo mwaha wonkhaye uyo phi irungu yo mwaha unowa ulhe, nansho ikekhiaye inene iyo phi iruttu ya Kuristo. Nhirumelhelhe uhukumulhiya ni ntu riyoothe neechoona ukhalha o maana wo nlhatu wo ulhohera wo yekha awe, nokurumicha mwaha wo wiitimarikha wo woothiya ni uthimicha minepa o wiirimu. Ntu thoko yoyo neefunelha irusho choothepiacha cho mwiiruttuni mwawe. Yoyo heemwalhaaniha ni Kuristo ri muru o iruttu iyo. Wo iphiro awe Kuristo uyo, iruttu yonkhaye inoolhihiya ni uvaraanihiya vamoka wo ulhutaanihiya ni mithinga chaya, ni wunnuwa thoko chinothanana awe Nlhuku. Mwaattiva nhokhwa vamoka ni Kuristo ni woopolhiya ukhuma machiri o mashoka anotawara ilhapo. Wo nlhatu waani etu nnokhalha tho thoko attu o ilha ilhapo ilha? Ye ishiyani weesheriya malheheriyo wiira, “nhivare ilha ama nhilhawihe ilhe ama nhikwakwanye ilhe?” Yoyo mwaha wonkhaye uyo unaacha chittu chihinopicha utanganyia, yayo phi malheheriyo ni meettuchiho a attu. We ikekhiaye, yayo malhehero ayo anoonia wiira o irusho cho uthimicha wiicheshenre aya ashinene ni wiitimarikha ni upangelha iruttu ushilhilhi. Nansho kharina machiri o uchiichiha nikakata no uhilhoka no iruttu. Paahi etu, inyu nhihihimushiye vamoka ni Kuristo va, muupuwelheke chittu cho uchulhu wiirimu urii awe Kuristo, unokhalha awe wiimonono wa Nlhuku. Irusho chinyu chuupuwelheke chittu cho uchulhu wiirimu, kuhiwe chittu cho velhaponi va. Ukhalhawaya mwaattiva nhokhwa ni ukumi inyu uhovithiya vamoka ni Kuristo wa Nlhuku. Ukumi ihu nnenene phi Kuristo. Ni ikatema vanottuna awe upatakulhiya vawo ni inyu mwaatti chiicho nnoowa mwaakavihana vamoka ni uyo unthimichoni wawe. Paahi etu mwiiveke ittu iriyoothe yo uhilhoka irii yo velhaponi, ulhavalhava ni unanara ni wuupuwelha chittu cho uhilhoka ni nikakata no uhilhoka ni moopuwelho o uhilhoka ni nrima wo uthanana chittu niri phi uthimicha isinyago. Wo yoyo nlhatu uyo Nlhuku nowaathunalhelha onkhaye ahinomwiiwelhelha. Khalhayi mwaattiva mwaakhalha thoko chiicho wo uttwaraana ni mwaha wo uwonya uyo, vaatawariya inyu ni yayo. Nansho vano nhiyeke chechiyo chittu chiyo, urushiya ni mahuchuru ni itama yo upanga chittu cho uhilhoka ni uruwana ni malhove o uhilhoka chihikhume mena mmalhakuni mwinyu. Nhithepiane ukhalhawaya mwaattiva nhorulha uttu wo khalhayi ulhe vamoka ni mitheko chaya cho uhilhoka chonkhaye, nhowara uttu wo naanano. Uttu unothepa urehelhelhiya ni Nlhuku, Oopilhe, wiira munlhikaanane ni unchuwelha Nlhuku wo utimira wawe. Vavawo khavawo tho imwalhanne wa Ayunani ni wa Ayahudi, attu eenelhiye unyawo ni o uhiinelhiya unyawo, ntu o ushoma ni ntu o uhishoma, ipotta ama neethi. Ukhalhawaya Kuristo phi kila ittu ni wo chonkhaye. Paahi ukhalhawaya nhothanlhiya ni Nlhuku attu ateelhihiye anttuniya, nkhalheke etu attu o ikiriri, o urera nrima, o wiitimarikha, o umaalha ni o uvilhelha. Nvilhelhaneke ni uhiyererana milhatu, yakhalhaka mmoka inyu hanaa nlhatu uriyoothe wa ntunanawe thoko Athithi chuhiyerenreni aya mwaattiva. Uthepa yayo onkhaye ayo, mwiinanelheke uttunana, ukhalhawaya uttunana phi nolhutaaniha kila ittu ukhalha umokaru utiminre. Ni mpuha wa Kuristo utawareke mmamirimani mwinyu ukhalhawaya wo yoyo nlhatu uyo Nlhuku howiihanani nkhalheke ni mpuha wo iruttu yeyo imoka iyo. Tho, nkhalheke attu o ushukuru. Nttenga wa Kuristo ukhalheke wo winchiva nhina mwinyu wo irusho chonkhaye. Mwiittuchihaneke ni waamukana mwiipaka izaburi ni ichipo cho untotopelha Iphumu ya Nlhuku, mwiipeke ichipo cho unthimicha Nlhuku ni unshukuru mmamirimani mwinyu. Kila vanoolhumacha inyu nlhove ama vanopanga inyu ntheko uriwoothe, mpangeke chonkhaye wo nchina na Athithi Yesu, ni unshukuru Nlhuku Athumwanihu, wo iphiro aya. Mwaatti manyopani va, mweewelhelheke manyottato inyu, ukhalhawaya phi ittu inottuna aya Athithi. Ni inyu manyaalhopwana va, mwaattuneke manyaahanu inyu. Nhaachacheracheke pufia. Ni inyu ashaana va, mweewelhelheke manyanaangoro inyu wo chittu chonkhaye ukhalhawaya chiicho phi naachivelha Athithi. Ni inyu manyanaangoro, nhaathunalhihe achishaana inyu, ahiwe aakhwa nrima. Ni inyu ipotta va, mweewelhelheke olhupalhe inyu o velhaponi wo chittu chonkhaye ihikhalhaka weewelhelha ikatema vanoowehaayani tu wiira mwiiphwanelhihe uwannyaya. Nansho mpangeke chiicho wo nrima woombone wo nlhatu wo waathimicha Athithi. Kila vanovara inyu ntheko, mpangeke wo nrima woombone thoko nnaapangelha Athithi ni mena kuhiwe wa ntu, muupuwelhaka wiira Athithi anowa ottuvani nttuvo neeshenre aya attu aya. Nvareke ntheko waya Athithi, Kuristo! Ukhalhawaya ntu notteka nolhiviya uhilhoka wawe ukhalhawaya Nlhuku khanohukumulha wo ummweha ntu wiitho. Ni inyu mwaatti mwa ashulhupalheva, mwaalhoheke ipotta chinyu wo ikiriri ni wo ikekhiaye, muupuwelhaka wiira ni inyuva chiicho nhanaa Athithi wiirimu. Munlhapelheke Nlhuku wo uhoochaa, nshiheke nlhepelhaka ni unshukuru Nlhuku. Nnilhapelhelheke ni hii chiicho Nlhuku anihulhelhe nlhako wo uhimiacha nttenga uvithiye unomwacha Kuristo, urii nlhatu wo uttukiya waka, wiira koorie uhimiacha thoko chinothananiya aka uhimiacha mwaari. Nkhalheke ni irusho cho waarwelha attu ahinanrumelhelha Kuristo, ntumiyaka rata nipesha nirina inyu. Malhove inyu akhalheke o nnema ikatema chonkhaye ni o waatheka attu, nchuwelha iphiro yoombone yo umwaakhulha rata kila mmoka. Tikiko, munnihu ninonttuna ihu, namitheko o ukhulhuvelhiya nkhunanihu wo ntheko wo Athithi awaakaru, noowa o uhimeriani mwaha aka wonkhaye. Kinonruma awe uwaninyu wiira ohelheni nrima wo uhimeriani mwaha wihu, nowa vamoka ni Naonesimo, munnihu ottuniya ni o ukhulhuvelhiya arii mmoka inyu. Anowa o uhimeriani mwaha wo chittu chonkhaye chinopangia vaa. Aristako, ttukiye nkhunanaka, nouvahani isalamu. Ni Namako, ashivani aya Nabanaba amanlhe inyu uhimeriya malhehero anaacha, vanowa aya mwaapochereke rata. Ni Nayoshua aneehaniya Yusto, anouvahani isalamu. Munlhokoni mwa Ayahudi enelhiye unyawo munrimani apinshe nrima, yalha vekha aya, phi novara ntheko vamoka ni mii wo nlhatu wo umwene wa Nlhuku ni ayo phi nokihelha nrima chinene. Naepafra, mmoka inyu ni namitheko a Kuristo Yesu, anouvahani isalamu. Ikatema chonkhaye khanoochaa ulhapelhani mwaattiva wiira mweemelhe wo wiilhipa, nkhomaalheke ni ukhalha wo ikekhiaye wo mwaha wonkhaye unothanana awe Nlhuku. Kinowooria uhimiechesha chineera aya wo uvara ntheko wo ukuruvalhelha wo nlhatu winyu ni wa attu o Ulaodikiya ni o Uhierapoli. Ashinna Luka, abwana mganga ihu o uttuniya, vamoka ni Nadema ni ayo anouvahani isalamu. Isalamu chihu mwaavaheke ni ashilhoko ihu o Ulaodikiya. Mwaavaheke isalamu Animfa vamoka ni attu anrumelhenlhe Kuristo onkhaye anokumaana unupani waya. Mwamalhaka ushoma ilha iwarakha ilha, mwaavaheke attu anrumelhenlhe Kuristo ashikhunaninyu o Ulaodikiya ni ayo ashomeke. Ni ayo mwaakakhaneke iwarakha irweehiye uwannyaya iyo ni inyu nshome. Mweerelheke Naakipo aweheke rata ntheko uvahiye aya ni Athithi wiira atimirihe. Mii Paolo kinouvahani isalamu chinolhepa aka wo moono aka kimwanene. Muupuwelheke uttukiya waka. Nnema wa Nlhuku ukhalhe ni inyu. Mii Paolo vamoka ni Nasila ni Natimotheo. Ninoolhepa iwarakha iwe wa nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo o Uthesalonike arii attu a Nlhuku Athumwanihu ni a Athithi Yesu Kuristo. Ninoulhapelhelhani nnema ni mpuha ukhuma wa Nlhuku Athumwanihu ni Athithi Yesu Kuristo. Ninonshukuru Nlhuku ikatema chonkhaye wo nlhatu winyu mwaatti kila vanolhapelha ihu ni uwupuwelhani. Ukhalhawaya wa Nlhuku Athumwanihu ninowuupuwelha mitheko chinooniha nrima urina inyu ni uttuna winyu chineera aya wo uvahani machiri o uvara ntheko ni waakhulhuvelha Athithi Yesu Kuristo wo uhoochaa. Ashilhoko aka nihochuwelha wiira Nlhuku nouttunani othanlhakani nkhalhe attu awe, ukhalhawaya Malhove Orera aawiihilhe ihu, khaawilhe malhoveru nansho tho wo machiri ni wo Iphumu ya Nlhuku nichuwelhaka chinene wiira yaari phi ikeekhene. Nhochuwelha cheera ihu wo ukhalha vaari ihu ni inyu mwaatti. Naari nikhalhaka wo mahalha inyu. Mwaatti mwahonithakiha cheera ihu hii ni thoko chaapanga aya Athithi. Ukhalhawaya inakhalhaka mwaari nhuvaka chinene, mwahopochera nttenga wo mpuha waakhumme wa Iphumu ya Nlhuku. Paahi etu, nhokhalha ittu yoombone yo utwarihiya ni attu onkhaye anrumelhenlhe Kuristo o Umakedoniya ni o Uakaya. Ukhalhawaya wo ukuruvalhelha winyu, nttenga wa Athithi uheewaniaa kuhiwe Umakedoniya ni Uakaya vekha ayaru nansho nrima urina inyu wa Nlhuku uhowanelha ilhapo chonkhaye. Paahi etu, khanirina tho ittu yo wulhumacha, ukhalhawaya yayo attu ayo, anowaahimiachera attu chenre inyu wo unipochera vaawilhe ihu uwaninyu, chenre inyu wo uhiya ulhapelha isinyago nkamwaarukunuwa ni uvara mitheko cha Nlhuku ri nkumi ni e ikekhiaye. Ni vanoanonihimeria wiira nnommweherera Mwaamwanawe ukhuma wiirimu, Yesu, aahihimmwe nnookhwani nohalha unoopolha mu urushiyani wa Nlhuku nnohalha uwa. Ashilhoko aka, nhochuwelha wiira nkwaha waawilhe ihu uwaninyu khawaari wo chiicho. Ukhalhawaya nhochuwelha chenre ihu wo upocheriya pufia ni uruwaniya Ufilipi ulhe. Inakhalhaka nahopangelhiya ichimwa yinchi, Nlhuku ihu ahonivaha machiri o uhimeriani Malhove Orera awe wo ukuruvalhelha. Ukhalhawaya ukurumicha wihu kuhii wo woothachiya mena o unanara mena khaninttuna unthepiacha ntu riyoothe. Nansho hii wo mahuku onkhaye ninohimiacha thoko Nlhuku chinottuna awe, ukhalhawaya ahoona wiira nihophwanelha, uhimiacha Malhove Orera alha. Khaninonteelhiha ntu nansho ninonteelhiha Nlhuku, nochuwelha mirima chihu mpaka nhina. Ukhalhawaya nhochuwelha rata wiira khanaawilhe ni malhove o waapepecha attu mena o upenyapenya o uvitha ilhema iriyoothe, Nlhuku noohimiechesha! Khanaattunne uthimichiya ni ntu riyoothe, mena utotopelhiya ni inyu mwaatti mena ni attu akina ariyoothe. Inakhalhaka naari akarumiya a Kuristo, khanaaphavenlhe ittu iriyoothe ukhuma uwaninyu. Naari akarumiya o wiitimarikha munlhokoni mwinyu thoko naangoro chinaalhelha awe achishaana awe. Ni vavawo chiicho, nahouttunani mwaatti chinene wo nrima mpaka nkanouvahani kuhiwe Malhove Orera nivahiye ihu ni Nlhuku vekha ayaru nansho ata ukumi ihu naashinene ukhalhawaya mwaattiva phi attu anaattuna ihu chinene! Ashilhoko aka, we ikekhiaye nnowuupuwelha ikatema yaahimiacha ihu Malhove Orera nivahiye ihu ni Nlhuku, naavara ntheko wo uhuva uthana ni uhiyu wiira nihinrie nsigo ntu riyoothe munlhokoni mwinyu. Mwaatti attu o Uthesalonike va phi o uhimiechesha, Nlhuku ni uyo chiicho wiira makhalhelho ihu munlhokoni mwinyu attu arumelhenlhe Kuristo, aari oombone ni o wiitimarikha ni o uhikhuwachiya. Nhochuwelha wiira hii nahonlhoha kila ntu thoko naangoro chinaalhoha awe achishaana awe mwanene. Nahouhelhani nrima ni uwiittuchihani ni uwaamukani wiira nkhalhe makhalhelho anonteelhiha Nlhuku, nowiihanani nkelhe mu Imwene awe ni munthimichoni mwawe. Tho wo yoyo nlhatu uyo ninonshukuru Nlhuku kila ikatema wo uhoochaa, ukhalhawaya vaawihilhe ihu nlhove na Nlhuku, mwahewelhelha nkamwaapochera, mwoonaka ukhalha nttenga wa Nlhuku kuhii nttenga wa ntu ni iyo we ikekhiaye phiri aya. Ukhalhawaya Nlhuku novara ntheko munlhokoni mwinyu mwaatti attu nnonrumelhelha. Ukhalhawaya ashilhoko aka nhotwariha uhuva thoko chihuvilhe aya milhoko cha attu a Nlhuku o Uyudea, attu anrumelhenlhe Kuristo Yesu. Mwaatti mwahotwarushiya ni anenchi naninyu thoko ni ayo chaatwarushiye aya ni Ayahudi nanaya, yeevilhe Athithi Yesu ni anamilhohi, nkayaanitwarusha ni hii. Yayo attu ayo anonrusha Nlhuku, tho phi ayo ahinaathana ni kila ntu. Yaholhikacha unichiichiha nihaahimerie nttenga attu ahiri Ayahudi nttenga wo noopo, wiira ahoopolhiye, atimirihe uwonya waya mahuku onkhaye. Nansho vano, urushiya wa Nlhuku uhaakhuruwelha! Ashilhoko aka, vaamwalhanne ihu waari umwalhaana wo mahuku vakani, umwalhaana wo iruttu uhikhalhaka wo wuupuwelhana. Wo uhipicha mahuku, nahopatta nrima wo uwa uwoonani tho! Paahi etu, wo ikekhiaye naholhakelha uweetelhelhani venchi tho. Mii Paolo kimwanene, kaholhikacha velhi wiira kuweetelhelheni, nansho Nakare ahonichiichiha. Ukhalhawaya ukhulhuvelha wihu ama upuha wihu ama wiititihacha wihu phi ishiyani? Mwaatti phi inyu nnohalha ukhalha phi nikhulhuvelho ni upuha wihu ni mphumburu ihu wo wiititihacha wihu wa Athithi Yesu nihuku naya no uwa nno. Eiyo, inyu mwaatti phi nthimicho wihu ni upuha wihu! Uumalhihani, khanoonrie uvilhelha tho. Paahi etu, nahohalha vekha ihu Uathene, nkanaaruma Natimotheo, munnihu, uwaninyu, namitheko nkhunanihu a Nlhuku mu uhimiachani Malhove Orera a Kuristo. Naarumme wiira o helheni ni ukhomaalhihani nrima, ikhalhe wiira, ntu riyoothe munlhokoni mwinyu hikhwe nrima wo nlhatu wo uttwaruwa wuu. Mwaatti nhochuwelha wiira, nihophwanelhiya uttwaruwa. Ukhalhawaya vaari ihu vamoka ni inyu katashi nahouhimeriani wiira ninoowa naatwarushiya. Paahi etu thoko chinochuwelha inyu, phinre aya. Phi nlhatu etu wo waaruma Natimotheo, ukhalhawaya akoonrie uweherera tho. Kihaaruma wiira awe aachuwelha nrima inyu. Koova wiira Nakare huulhikacheni mwaatti ni ntheko ihu nkawaapotera wo nshatha! Vano Natimotheo ahohokolhia ahonivaha malhove o uniteelhiha mirima unaacha nrima inyu ni uttunana winyu. Ahonihimeria wiira nnoonupuwelha rata mahuku onkhaye ni nnoohuvelha unoona hii thoko ni hii chinohuvelha ihu uwoonani mwaatti. Paahi etu ashilhoko aka, nrima urina inyu uhonilhipiha muuhuvani ni uttwaruwani wihu mwonkhaye. Ukhalhawaya mwaatti mweemelhaka rata muulhutaanani ni Athithi, ninookhalha wo mpuha. Vano ninowooria unshukuru Nlhuku wo nlhatu winyu. Ninonshukuru wo upuha urina ihu uwannyawe wo nlhatu winyu. Ninoothepa unlhapelha Nlhuku wo machiri ihu onkhaye uthana ni uhiyu wiira anivahe nipesha no uwa nuwooneni ni ucharihelha ittu iriyoothe iwukuwilhe mu nrima inyu. Ninonlhapelha Nlhuku Athumwanihu anene ni Athithi Yesu anihulhelhe iphiro yo uwa uwaninyu! Athithi othepihekeni uttunana mwaashineneru ni waattuna attu onkhaye chinene thoko ni hii chineera ihu wo uttunani. Chiichammo etu alhipiheke mirima chinyu ni ukhalha attu o uhikhuwachiya ni atakatifu mmiholho wa Nlhuku Athumwanihu ikatema Athithi Yesu vanohalha aya uwa vamoka ni attu arii awaya onkhaye. Vano, ashilhoko ihu, nihowiittuchihani makhalhelho anonteelhiha Nlhuku. We ikekhiaye yayo phi makhalhelho inyu. Vano ninoulhepelhani ni uwaamukani wo nchina na Athithi Yesu wiira nthepeke ukhalha uvira vavawo. Ukhalhawaya nhochuwelha malhehero yuvanheni ihu wo wooria wa Athithi Yesu. Nlhuku nothanana wiira mwaatti mwiikumiheke nkhalheke atakatifu nhilhuve kabisaa. Kila mmoka munlhokoni mwinyu achuwelheke iphiro yo ukhalha ni ahanu awe wo makhalhelho atakatifu o wiithimicha, wo uhikhalha ni nikakata no uhilhoka thoko attu ahinchuwenlhe Nlhuku. Paahi etu, ntu riyoothe hinttekelhe munnawe mena himoonelhe vachulhu ulha mwaha ulha. Nahouhimeriani yoyo mwaha uyo ni uwaamukani chinene wiira Athithi anowa aatwarusha attu anopanga chiicho. Ukhalhawaya Nlhuku khaniihanne wiira nikhalhe makhalhelho o unanara o muulhuvani nansho nikhalhe atakatifu. Paahi etu, ntu riyoothe nokhota alha meettuchiho alha khanonkhotelha ntu, nonkhotelha Nlhuku mwanene noovahani Iphumu awe. Vano etu ashilhoko aka vachulhu mwaha wo uttunana khanirina ittu yo ulhepa venchi uwaninyu. Ukhalhawaya Nlhuku howiittuchihani mwaatti onkhaye iphiro yo ukhalha wo uttunana mwaashineneru. Eiyo, ni inyu nhaapangelha chiicho ashilhoko inyu onkhaye arii kila vakittu Umakedoniya. Paahi etu, ashilhoko aka ninoulhepelhani wiira nthepiheke vavawo uttunana uwo. Tho nkhalheke wo wiitimarikha, kila ntu awehechesheke chittu chawe ni uvara ntheko wo miono chawe mwanene thoko chenre ihu wo ulheherani katashi valhe. Mwapangaka chiicho nnoowa mwaatotopelhiya ni attu ahinanrumelhelha Kuristo, ni inyu khannowa mwaakhulhuvelha attu akina uuvahani chittu chinohuvelha inyu. Ashilhoko ihu, khaninothanana vano wiira nhichuwelhe ikeekhene inaacha attu akhwilhe, nhiwe mwaakelhiya ihuzuni thoko attu ahiri ni nikhulhuvelho. Hii ninorumelhelha wiira Yesu ahokhwa nkaahihimmwa. Ni hii ninorumelhelha wiira, Nlhuku nowaawiiha vamoka ni Yesu onkhaye akhwilhe anrumelhelhaka, Ukhalhawaya nna nlhove ninouhimeria ihuni nna phi nlhove na Athithi. Hii nirii akumiva, ninohalha uhalha akumi nihuku no uwa waya Athithi nno, wo ikekhiaye khaninowa naaholhelha attu akhwilhe alhe. Ukhalhawaya Athithi anene anoowa aakhuruwa ukhuma wiirimu ni malhehero ni nlhove no nnepa nholhelhi ni nipalhapata na Nlhuku no uruma chinene. Vavawo attu onkhaye akhwilhe anrumelhelhaka Kuristo anowa uhoolha uhihimmwa. Yamalhaka vavawo, hii ninowa uhalha akumi nenno nihuku nno, ninoowa naathukumanihiya vamoka umahuteni weekamelha Athithi wiirimu. Ikatema yonkhaye ninoowa naakhalha ni Athithi mahuku o uhimalha. Paahi etu, nhelhaneke nrima mwaashineneru wo alha malhove alha. Ashilhoko ihu, khuuwo nlhatu tho wo uhimeriani ikatema ama nihuku no ukhumelhelha yoyo mwaha uyo, ukhalhawaya mwaatti nhochuwelha wo ikekhiaye wiira nihuku no uwa Athithi ninohalha uwa wo uthuthusheriya thoko ntu o wiiya vanowa awe uhiyu. Attu anowa wiira, “Kila ittu irii shiriri ihokhalha mumpuhani.” Vavawo utanganyiya phi nohalha aya uwa wo uhichuwania! Inowa ukhalha thoko chineera aya nkuri wo uyaria mwaana chinaapatta aya opani e irukulhu. Khaawo ntu nohalha wookokwaa. Nansho, ashilhoko ihu, khanrii mwiipiphini, paahi etu nenno nihuku nno nihuuweelheni wo uthuthusheriya thoko ntu o wiiya chinowa awe. Mwaatti onkhaye va phi ashaana o munthukoni ni ashaana o uthana. Hii khanihiwe attu o uhiyu mena attu o mwiipiphini. Paahi etu, nihirupe ikhove thoko attu akina chineera aya, ninothananiya etu nishiheke ni wiitawara naashinene. Ukhalhawaya attu anrupa, anrupa uhiyu ni attu o uhapalhiya anohapalhiya uhiyu. Nansho hii nirii attu o uthana va niitawareke naashinene. Niwarelheke nrima ni uttunana thoko niwanre mwiinjiro wo yuuma wo wiichaakiha vakhakaachani. Nikhulhuvelho nihu no noopo nikhalheke thoko phi ikofiya yo yuuma yo wiichakiha miuru chihu. Ukhalhawaya Nlhuku khaanithanlhe wiira nitwaruwe muurushiyani mwawe nansho niwe nampatta noopo wo iphiro ya Athithi Yesu Kuristo, anikhwenlhe wiira naakhalhane ninari akumi ama ninakhwiilhe nihuku naya no uwa tho nno. Paahi etu nvahaneke nrima ni uthekana mwaashineneru thoko chinopanga inyu vano. Ashilhoko ihu, ninoushontelhani wiira, mwaalhoheke anamitheko anvara ntheko munlhokoni mwinyu, anooholhelhani ni uwiittuchihani meetelho inyu mulhutaanani ni Athithi. Mwaalhoheke ni waattuna wo nlhatu wo mitheko chaya. Nkhalheke wo mpuha ni attu akina. Ashilhoko ihu, ninoukurumichani wiira mwaamukeke attu o ureshi, mwaahelheke nrima attu anthemwa munrimani, mwaakaviheke attu ahineechoria ni waavilhelha attu onkhaye. Mwiishungeke, ntu riyoothe hinhokolhoshere chittu cho uhilhoka ntu upangenlheni cho uhilhoka. Nansho kila nihuku mpangelhaneke chittu choombone mwaashineneru ni wa attu onkhaye. Nteelhiyeke mirima ikatema chonkhaye, munlhapelheke Nlhuku kila ikatema wo uhoochaa, munshukuruku wo kila ittu. Chechiyo Nlhuku phi nothanana awe muukumini mwinyu wo ulhutaana ni Kuristo Yesu. Nhichiichihe ntheko wo Iphumu ya Nlhuku, nhiheulhe nttenga unkhuma wa Nlhuku, nansho mphimeke kila ittu. Nchuwelheke ittu irii yoombone, nshembaka kila mwaha wo uhilhoka. Nlhuku mwanene nonivaha mpuha ohapihekeni wo kila iphiro ni wiinanelha minepa chinyu ni mirima ni iruttu chinyu mu uwonyani mwonkhaye. Nhiwe mwaakhalha attu o ukhuwachiya nihuku no uwa waya Athithi Yesu Kuristo. Yoyo nowiihanani mwaatti uyo noupangelhani, ukhalhawaya phi o ukhulhuvelhiya. Ashilhoko ihu, nnilhapelheke ni hii wa Nlhuku. Mwaavaheke isalamu ashilhoko ihu attu anrumelhenlhe Kuristo onkhaye wo nrima wo uttunana. Kinoulheherani wo nchina na Athithi wiira mwaashomelheke ashilhoko ihu anrumelhenlhe Kuristo onkhaye ilha iwarakha ilha. Nnema wa Athithi Yesu Kuristo ukhalhe vamoka ni inyu mwaatti. Mii Paolo vamoka ni Nasila ni Natimotheo, ninoolhepa iwarakha wa nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo o Uthesalonike arii attu a Nlhuku Athumwanihu ni a Athithi Yesu Kuristo. Ninoulhapelhelhani nnema ni mpuha ukhuma wa Nlhuku Athumwanihu ni Athithi Yesu Kuristo. Ashilhoko ihu, ninonshukuru Nlhuku ikatema chonkhaye wo nlhatu winyu. Iri yo ulhoka hii wiira chiicho ukhalhawaya nrima inyu unoothepa ukhomaalha chinene ni uttunana winyu unowunchereria chinene. Ata hii vano ninowiititihacha mmilhokoni mwa attu a Nlhuku anrumelhenlhe Kuristo wo nlhatu winyu mwaatti, chinothepa inyu urumelhelha ni uvilhelha uhuva ni uttwaruwa wonkhaye unopatta inyu. Chechiyo chonkhaye chiyo phi nohimiechesha wiira uhukumulha wa Nlhuku uri we ikekhiaye ni wiira mmiholho mwaya nnoowa mwaaphwanelhiya ukelha mu Imwene aya unohuvelha inyu. Nlhuku rii e ikekhiaye, noowa aatwarusha attu anoutwarushani mwaatti, ni uvahani nipesha no wiittuwa mwaatti nnohuvihiya va. Ni hii ninoopangelhiya chiicho, Athithi Yesu vanohalha aya uwa ukhuma wiirimu vamoka ni minepa aya o wiirimu o machiri. Vanowa aya anoowa waahukumulha ni nlhimi no mooro attu onkhaye anonkhota Nlhuku ni attu ahinrumelhelha Malhove Orera a Athithi Yesu. Ulhakalhihiya waya unowa ukhalha wo mahuku o uhimalha, atiyelhelhiyaka wohoona Athithi wiitho ni uhoona nthimicho waya mulhupalhe. Vanowa aya upochera nthimicho ukhuma wa attu aya ni nthimicho ukhuma wa attu anrumelhelha onkhaye, ni inyu chiicho nnowa ukhalha amoka aya, ukhalhawaya nhorumelhelha uhimiechesha wihu. Paahi etu ikatema chonkhaye ninoulhapelhelhani Nlhuku owooriheni uphwanelhiya ukhalha makhalhelho mwiihaniye inyu. Ninonlhapelha Nlhuku wo ikuru awe, atimirihe nnikwa inyu wo upanga chittu choombone ni umalhiha ntheko inyu wo upisha nrima. Ninolhapelha wiira nchina na Athithi Yesu nithimichiye munlhokoni mwinyu ni inyu mpochere nthimicho ukhuma uwannyaya, wo nnema wa Nlhuku ni wa Athithi Yesu Kuristo. Paahi vano ashilhoko ihu ulha phi mwaha unaacha uwa wa Athithi Yesu Kuristo irii uthukumaanihiya wihu vamoka. Mwaatti ninoushontelhelhani chinene, wiira nhikelhiye nipampa chitemachitema mena nkamwaahiya nrima inyu, mena nhithuthushiye wo nnepa, mena wo nlhove, mena wo iwarakha inaanyiheriya ukhalha yawihu, thoko valhe nihuku ni Athithi nihaaya. Ntu riyoothe huuthepiacheni ittu iriyoothe, ukhalhawaya nenno nihuku nno khaninowa mpaka uweeke Uhiiwananiya wulhupalhe wo unvinga Nlhuku ni O uhilhoka ulhe oonie kaye, nohalha umalhelha wo utanganyiya lhakalhaka. Yoyo noowa aavinga kila ittu attu anaalhakelha aya ni wiihana milhuku ama anothimicha aya. Noowa wiichiinulha mwanene vachulhu kila ittu ata noowa aakelha ni ukhalha wi Inupa ya Nlhuku ni wiichihana Nlhuku. Chani khannoopuwelha wiira kahouhimeriani mwaatti yayo malhove onkhaye ayo vaari aka ni inyu? Nansho nhochuwelha ittu inonchiichiha vano iyo. Ikatema yaayakaru, yoyo ntu o uwonya uyo noowa oonia. Ukhalhawaya machiri evinthe o yoyo O uhilhoka uyo ari munthekoni. Nansho khanoonia mpaka nonchiichiha uyo vanohalha awe uthamihiya. Vavawo Yoyo o uwonya uyo phi nohalha awe upatakulhiya. Nansho Athithi Yesu vanowa aya, anowa aamwiiva wo Iphumu yo iyano aya ni umwiiva ni nchakarimia no uwa waya. Yoyo O uwonya uyo noowa aawa ni machiri a Nakare ni upanga cho ushangiha ni ithikineha cho woothacha cho kila iphiro, ni waathepiacha wo iphiro chinchi ampotera ayo, wo nlhatu wo ukhota urumelhelha ni uhittuna ikeekhene wiira oopolhiye akhalhe o ulhoka. Nlhuku heesha yayo wuuthi machiri o muupoterani, arumelhelhe wiira athepiachiye. Paahi attu onkhaye ahinorumelhelha ikeekhene, attapelhelhaka mwaha wo chittu cho unanara, anoowa yaahukumulhiya. Nansho vano hii ninshukuruku Nlhuku ikatema chonkhaye wo nlhatu winyu ashilhoko ihu nnottuniya ni Athithi. Ukhalhawaya toka varachi Nlhuku ahothanlhani wiira mwoopolhiye nkhalhe atakatifu wo machiri o Iphumu awe ni wo upishera nrima ikeekhene. Nlhuku howiihanani mwaattiva wo Malhove Orera nihimianche ihu uwaninyu wiira mpatte vakittu munthimichoni mwa Athithi Yesu Kuristo. Paahi etu, ashilhoko ihu mweemelheke rata, nhitikhinyiye, nvarechesheke meettuchiho mwiittuchihiye inyu ikhalhe wo malhove ama wo iwarakha chihu. Ninowaalhapelha Athithi Yesu Kuristo anene ni Nlhuku Athumwanihu anittunne ni wo nnema waya ahonivaha mpuha wo mahuku o uhimalha ni nikhulhuvelho no ikeekhene, ohelhekeni nrima ni ulhipihani ikatema chonkhaye wo machiri o upanga mitheko ni wulhumacha chittu choombone. Ashilhoko ihu, vanomalhiha ihu, nnilhapelhelheke, wiira nttenga wa Athithi uthepeke uwanelha chitema ni uthimichiya thoko chiri aya uwaninyu. Tho munlhapelheke Nlhuku wiira anoopolhe mwa attu o uhilhoka apotenre, ukhalhawaya kahii attu onkhaye anorumelhelha ulha nttenga ulha. Nansho Athithi arii o ukhulhuvelhiya. anoulhipihani ni uwiinkelhani nhivariye ni O uhilhoka ulhe. Ni hii ninaakhulhuvelha Athithi wo nlhatu winyu mwaatti, nichuwelhaka chiicho wiira, nnoothepa upanga ittu ilhenhe ihu ilhe. Athithi aholhelheke mirima chinyu uuchuwelhani uttuna wa Nlhuku ni nrima wo uvilhelha ninovahiya ihu ni Kuristo. Ashilhoko ihu, ninoulheherani wo nchina ni Athithi Yesu Kuristo wiira mwaashembeke ashilhoko inyu onkhaye o uhuva ni ahinotwara malhehero nilhehenre ihu. Inyu mwaatti mwaashinene nhochuwelha rata iphiro inothananiya inyu unittwariha chipangilhe ihu. Ukhalhawaya vaari ihu uwaninyu, khanaakhanlhe wo ureshi, mena khanaalhilhie ittu ya ntu riyoothe wo uhinlhiva. Nansho, uthana ni uhiyu nihuvaka nahovara ntheko wo uhoochaa wiira nihinrie nsigo ntu riyoothe. Naapannge chiicho kuhii wiira khaniphwanelhiye uvahiya chittu ni inyu mwaatti, nansho naathanana uwiittuchihani wiira nnittwarihe. Ukhalhawaya ata vaari ihu uwaninyu naari nilheheraka wiira, “Ntu riyoothe hinottuna uvara ntheko hilhie.” Nineera chiicho ukhalhawaya niheewa wiira munlhokoni mwinyu ahaawo areeshi ahinottuna uvara ntheko uriyoothe, nansho athemwaka uhimiacha chittu cha attu akina. Paahi etu wo nchina ni Athithi Yesu Kuristo ninowaalhehera ni uwaamuka yayo attu ayo wiira eetimarikheke, avareke ntheko ni upatta ittu yo waalhamiha. Ni inyu mwaatti chiicho, ashilhoko ihu, nhoochee upanga moombone. Ni vavawo yakhalhaka wowo haawo ntu hinorumelhelha nlhove no ilha iwarakha ilha, munhimiacheke vaattuni yoyo ntu uyo, mena nhivaraanane, olhiye muru. Nansho nhimwaalhakelhe thoko mmalhaponi nansho mmwaamukeke mmwoonaka ukhalha nlhoko inyu. Nlhuku mwanene nowiiha mpuha, ovaherekeni mpuha ikatema chonkhaye wo kila iphiro. Athithi akhalhe ni inyu mwaatti onkhaye. Mii Paolo, kinouvahani isalamu chinolhepa aka wo moono aka kimwanene. Nenno phi nthonyero kinolhepa aka kila iwarakha. Chiichammo phi neera aka wo ulhepa. Nnema wa Athithi Yesu Kuristo ukhalhe vamoka ni inyu mwaatti onkhaye. Mii Paolo, karumiya a Kuristo Yesu wo ulheheriya ni Nlhuku Moopolhi ihu ni Kuristo Yesu nikhulhuvelho nihu. Kinoolhepa iwarakha iwe uwaninyu Natimotheo anaaka e ikeekhene o munrimani. Kinoulhapelhelhani nnema, ikiriri, ni mpuha ukhuma wa Nlhuku Athumwanihu ni Kuristo Yesu Athithi. Thoko chenre aka wo ulheherani vaarwaa aka Umakedoniya, mwakhalheke iwani yo Uefeso, mwaachiichihe attu aneettuchiha meettuchiho o woothachiya, wiira ahiye chechiyo ithelhi chiyo ni uthanana uchuwelha mwaha wo uhimalha wo iyari cha manyaapwiiya chinowiiha mwaha wo uhiiwanana, mena ahivaraka ntheko wa Nlhuku thoko unochuwaniaa wo nrima. Kinoulheherani chiicho ukurumicha mwaha wo uttunana unkhuma munrimani muteenlhee, nrima wo uthanana upanga chittu chorera ni nrima wo uhikhalha ni unafiki. Attu akina ahohiya upanga yayo ni urukunuwelha miaha cho uhikhalha ni maana. Anothananacha ukhalha o wiittuchiha Malhehero a Nlhuku nansho ahichuwelhaka ittu inoolhumacha aya ama inomindelha aya. Nihochuwelha wiira, Malhehero a Nlhuku ari orera atwariyaka thoko chinothananiya aya. Nansho nuupuwelheke wiira Malhehero a Nlhuku kheeshiye wo nlhatu ni attu orera nrima, nansho wa attu ahinvara ikekhiaye ni attu o uhilhoka ni attu ahinchuwenlhe Nlhuku ni attu o uwonya ni wa attu anopanga chittu cho unyalha ni attu ahinonthimicha Nlhuku ni attu aneevakacha manyanaangoro aya ni attu o niiviho. Tho, Malhehero eeshiye wa attu o ulhavalhava ni wa attu o ishembwere yo uthelhana ni ashilhopwana nanaya ni attu anaathumiha attu nanaya ni attu o woothacha ni attu anolhupelha wo woothacha ni attu anovara meettuchiho ahirii e ikekhiaye. Thoko chihimiye aya nhina Malhove Orera a Nlhuku nototopelhiye arumelhelhiye wiira kivahiye mii kihimiache waattuni. Kinowaashukuru Athithi Kuristo Yesu akivanhe machiri munthekoni mwaka wo ukoona mii wiira kirii o ukhulhuvelhiya, nkayakithanlha wiira kaakavihe. Inakhalhaka katashi vawo kahaaruwana ni waatwarusha ni kaari ntu o uhilhokalhoka. Nansho Nlhuku ahokoonelha ikiriri ukhalhawaya kaari kihinaya upisha nrima, kihichuwelhaka ittu kaapanga aka. Nansho Athithi ahokivaha nnema waya mwinchi nkaakihelha nrima wo waarumelhelha ni uttuna urii wawihu muulhutaanani ni Kuristo Yesu. Nna phi nulhumo no ukhulhuvelhiya, tho nikhalhaka no uverecheshiya chinene. Kuristo Yesu aawilhe velhaponi wiira oopolhe attu o uwonya ni mii kihoolhaka waapwaha akina onkhaye ayo, nansho wo yoyo nlhatu uyo Nlhuku ahokoonelha ikiriri, wiira Kuristo Yesu akoonihe uvilhelha wawe wonkhaye mii ntu o uwonya chinene. Kikhalhe phi o utwarihiya ni attu onkhaye anohalha unrumelhelha apochere ukumi wo uhimalha. Wo ayo arii Amwene o mahuku o uhimalha, ahinokhwa, ahinoonia arii Nlhuku o vekha aya ayo, nthimicho ukhalheke uwannyaya, mahuku o uhimalha ni uhimalha! Aye. Anaaka Natimotheo, kinoulheherani alha malhove alha wo ulhikaana ni malhove a anamilhohi aahimiye khalhayi veehaniye inyu, wiira akhalhe ikerero inyu yo waatakanelha rata ikhoto yo winkelha Malhove Orera, ni uvarelha nrima winyu wo nnikwa woombone. Attu akina khayaavarenlhe minikwa chaya, paahi etu aheeva nrima aya. Akina aya phi Nahumenayo ni Naalekizanda, attu kinvanhe aka Nakare aatwarushe, ikhalhe phi iphiro yo weettuchiha ahinruwane Nlhuku. Paahi etu, chihinaaya uchokholha chittu chikina, kinothanana wiira unlhepelha Nlhuku ni ulhapelha ni waalhapelha attu akina ni unshukuru Nlhuku chihimiyeke wo nlhatu na attu onkhaye. Mwaalhapelheke mamwene ni attu avarenlhe ikuru wiira nikhalheke rata ni mpuha ni umwoova Nlhuku ni ukhalha makhalhelho ateelhihiye. Ulha phi mwaha woombone unonteelhiha Nlhuku Moopolhi ihu, nothanana attu onkhaye oopolhiye achuwelhe ikeekhene. Ukhalhawaya Nlhuku rii mmoka ni tho haawo mmoka neewananiha attu ni Nlhuku, yoyo ntu uyo phi Kuristo Yesu, ekuminhe mwanene wiira oopolhe attu onkhaye. Wowo phi waari uhimiechesha ikatema yaathananiya vaatiminre aya wiira Nlhuku nothanana wookholha attu onkhaye. Ni mii wo yoyo nlhatu uyo etu kihothanlhiya ukhalha karumiya keettuchihe attu ahiri Ayahudi, kihimiache nttenga wo upisha nrima ni ikeekhene. Kinoolhumacha ikeekhene, mena akinoothacha! Paahi etu, kila vanokumaana inyu unlhapelha Nlhuku, kinothanana attu onkhaye atheesheke miono chiri chitakatifu ni ulhapelha wo uhithunalha mena wo uhitukutuwacha. Vavawo tho, kinothanana manyopani amaalheke ni wiitimarikha ni uweha ikuwo chinowara aya, awarelheke rata kuhii wo utiva ikharari uhinophwanelha mena wiipamba wo chittu cho idhahabu ama ilulu ama ikuwo cho nhakhu mwinchi, nansho awarelheke wo mitheko choombone thoko chilheheriye aya uwarelha manyopani anomwoova Nlhuku. Manyopani amaalheke ni wiitimarikha vaneettuchihiya aya. Mii akinaahiyera manyopani weettuchiha manyaalhopwana ama waatawara, amaalheke. Ukhalhawaya Adamu phi achokhonlhe wuupiya, Ahawa nkaatwara. Mena Adamu khayaathepiachiye nansho opani phi athepiachiye, nkaawonya Malhehero a Nlhuku. Inakhalhaka chiicho etu, opani anowoopolhiya ukumi aya wo waayara ashaana, alhokelhaka ni upisha nrima, uttunana, utakatifu ni nrima woombone. Nna nulhumo nna phi no ukhulhuvelhiya, ntu nothanana ushunga nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo yoyo hothanana ntheko woombone. Paahi etu, ntu noshunga nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo akhalheke ntu o uhilhaphachiya, nlhopwana ri ni opani amoka, ntu o wiitawara, ntu o wiitimarikha, ntu o meetelho oombone, ntu naapochera attu, nooria weettuchiha attu, ntu o uhihapalhiya ama ntu o mahuchuru nansho o ntu o ikiriri, naathana mpuha, hirii ntu o uttuna nchurukhu chinene. Ntu noshunga inupa awe rata ni waalhelha achishaana awe ukhalha attu o umanya. Ukhalhawaya ntu aahorieke weemelhelha inupa awe rata, nohalha wooria chani ushunga nlhoko wa attu a Nlhuku? Ntu rumelhenlhe katashi hipangiye ukhalha nholhelhi, hiwe eefuna ni uhukumulhiya thoko chenre awe Nakare. Tho, ahimiecheshiyeke ukhalha ntu o meetelho oombone mwa attu ahinatwara nlhoko wa attu anrumelhenlhe Nlhuku, hiwe aalhaphachiya nkaawaya nriankho wa Nakare. Akavihi o ntheko wo ukavihera nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo akhalheke attu o meetelho oombone, aneemelhelha nulhumo naya, ahinohapalhiya utheka ama o nikakata no uttuna nchurukhu chinene, anvarechesha ikeekhene yo nrima worera ipatakulhiye. Yayo aphimiyeke thoko, ooniyaka wiira kharina nlhatu wo ukhuwachiya, paahi etu, avareke ntheko wo ukaviha nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo uyo. Thothoni tho, manyaahanu aya akhalheke attu o meetelho ombone, ahinaapa akhunanaya, o wiitawara ni o ukhulhuvelhiya wo chittu chonkhaye. Namitheko okaviha nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo nothananiya akhalheke nlhopwana o opani amoka nooria weemelhelha rata inupa awe ni waalhelha rata achishaana awe. Ukhalhawaya akavihi anovara ntheko rata anoothimichiya rata, ni ayo anowooria uhimiacha wo uhoova mwaha unaacha nrima urina aya muulhutaanani ni Kuristo Yesu. Kinolhepa ilha iwarakha ilha uwaninyu kikhulhuvelhaka uwa uwoonani phiyaru. Nansho kacherewihiyaka, paahi etu ilha iwarakha ilha, inouhimeriani meetelho ninothananiya ihu ukhalhana attu o iwani ya Nlhuku, irii nlhoko wa attu anonrumelhelha Nlhuku rii nkumi, rii phi nipoto ni nsingi we ikeekhene. Khaniwo nipampa vachulhu mwaha uvithiye unaacha meetelho ihu o munrimani, Ahoonia wo iruttu yo munttuni, Ahohimiecheshiya ni Iphumu wiira ri o uvarechesha ikekhiaye Ahoonia ni minepa o wiirimu. Ahohimiachiya mwaattuni, Ahorumelhelhiya ni attu onkhaye o velhaponi, Ahokushiya uchulhu unthimichoni. Iphumu ya Nlhuku nohimia mwaari wiira mahuku anowa attu akina anowa uhiya nrima aya, anoowa aatwara minepa cho woothacha ni uttwara meettuchiho o mashoka o unanara. Meettuchiho thoko yayo anowanelhihiya ni anafiki, mirima chaya cho uchuwelha moombone ama chittu cho uhilhoka chuumaka thoko chipahiye ni iyuuma yo mooro. Yayo attu ayo anowaachiichiha attu ahiveke ama ahilhie cholhia chuupilhe awe Nlhuku wiira chipocheriye wo ushukuru ni attu o nrima anochuwelha ikeekhene. Kila ittu yuupilhe awe Nlhuku irii yorera, khiiwo yo ukhotiya nansho kila ittu ipocheriyeke wo ushukuru, ukhalhawaya nlhove na Nlhuku ni ulhapelha phi nopanga yeyo phi nohapiha ittu iyo ipocheriye mmiholho wa Nlhuku. Mwaahimeriaka ashilhoko ihu alha malhehero alha, nnookhalha karumiya o ukhulhuvelhiya a Kuristo Yesu, mwiilchunnuwihaka mwaanene wo malhove o munnepani o nrima ni meettuchiho o ikeekhene nnotwara inyu mwaanene. Nansho nhiyeke wiiwelhelha ithelhi cho irusho chihiri cho munnepani chihiri ni maana. Mweettuchiheke attu ukhalha thoko chinothanana awe Nlhuku. Wiichookolha iruttu unoolhoka nansho makhalhelho anonteelhiha Nlhuku ukhalhawaya ahonilheha upatta ukumi wo vano ni uyo unowa. Nenno phi nulhumo ne ikekhiaye chinene ni noolhoka chinene. Ukhalhawaya anonikhulhuvelhiha ikekhiaye imphwanelhiya upocheriya. Hii nirii muuvarani ntheko wo machiri ukhalhawaya niheesha nikhulhuvelho nihu wa Nlhuku rii nkumi rii Moopolhi a attu onkhaye, athepaka ayo anonrumelhelha Kuristo ayo. Yayo phi malhehero anothananiya inyu weettuchiha ni waakurumicha wiira apangeke chiicho. Ntu riyoothe huuvehacheni wo nlhatu no ukhalha winyu amirawo. Nansho nkhalheke ntu o utwariya ni attu anrumelhenlhe Kuristo wo moolhumo inyu ni meetelho inyu ni uttuna winyu ni nrima winyu ni makhalhelho orera anokhalha inyu. Nlhokelheke nshomaka ni uhimiacha ni weettuchiha attu Malhove Matakatifu mpaka vanohalha aka uwa. Nhihiye wooniha mahalha o Iphumu ya Nlhuku nrina inyu, mwaavahiye inyu wo malhove a anamilhohi ni wo weesheriya miono ni ashulhupalhe. Muupuwelheke rata chonkhaye chiyo ni upanga, wiira attu onkhaye ooneke meetelho inyu orera chineera aya wo uthepa. Mwiishungeke rata ni uweha chineera inyu wo weettuchiha attu. Nthepeke chiichammo ukhalhawaya mwapangaka chiicho, nnowiichoopolha mwaanene ni ayo anowiiwani ayo. Nhaachacherache ashulhupalhe, nansho mwaalhoheke thoko chineera inyu wo waalhoha athumwaninyu. Mwaalhoheke ashimirawo thoko chinaalhoha inyu achihima inyu, mwaalhoheke manyopani olhupalhe thoko chinaalhoha inyu anumwaninyu ni imialhi thoko ashirokorinyu, wo haamirelha ishenye, wo ukhalha makhalhelho orera. Mwaalhoheke manyanankhwelhi o ikeekhene. Nansho manyanankhwelhi ari ni iyari, ashaana ama uchuulhu, apangeke thoko Nlhuku chinothanana awe. Yeyo inokhalha phi iphiro yo waalhiva manyanaangoro ni manyaapwiiya aya inonteelhiha Nlhuku. Anankhwelhi o ikeekhene, ahiri ni ntu o waalhelha, yayo anonkhulhuvelha Nlhuku anlhapelhaka uhiyu ni uthana wiira oopuwelhiye. Nansho anankhwelhi anokhalha wo wiipuha, yayo anokhalha thoko ahokhwa, inakhalhaka akumi. Mwaalhehereke attu wiira apangeke yayo, ahiwe aalhaphachiya. Yakhalhaka ntu khanaalhoha amuchi awe, athepaka attu o uwannyawe, yoyo horuna nrima awe, ni unanara umpwaha ntu hinapisha nrima wo urumelhelha. Nhaalhakelhe machina a anankhwelhi ariyoothe yaahikhalhe aphiyenlhe malhipa o iyaakha makhumi sita. Tho yaari opani o nlhopwana mmoka, ni ayo ahimiecheshiye ukhalha o rera nrima, aalhenlhe achishaana aya rata, aapochenre alheto unupani waya, aavanhe maashi o ukhucha attu a Nlhuku, aakavinhe attu aahuva ni ekuminhe upanga chittu choombone. Nhaalhakelhe machina a anankhwelhi imialhi, ukhalhawaya iruttu chaya chakelhiyaka ikhwilhu, anoothanana uthelhiya tho nkayanhiya Kuristo, nkayeehukumulha ukhalhawaya ahohiya nrima waarumelhelha aya katashi vawo. Anankhwelhi thoko yayo phi nochokholha weetakacha wo uhikhalha ni maana mmanupani. Wo uthepa anowiittucha waapa attu ni wiihelhahelha nkittu nhiri mwawaya, olhumachaka chittu chihaathananiya aya wulhumacha. Paahi etu, kinoona wiira, manyanankhwelhi imialhi ahiiyeke athelhiyeke, aayareke ashaana ni ulhelha inupa chaya, ahiwe aavaha amalhaponi ihu nipesha no unulhumelha chittu cho uhilhoka. Ukhalhawaya anankhwelhi akina ahomalha uwonya ni unttwara Nakare. Nansho yakhalhaka opani anrumelhenlhe Kuristo ahaana alhoko aya arii anankhwelhi o ikekhiaye, yayo phi nophwanelhiya waalhelha, mena kuhiwe uhiya ntheko upangiye ni nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo, ikhalhe wiira nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo apangeke ntheko wo waalhelha manyanankhwelhi ahiri ni ittu menamena. Ashulhupalhe anaaholhelha rata nlhoko wa attu anonrumelhelha Kuristo ahophwanelhiya uvahiya mahalha velhi, athepaka ayo amminda uhimiacha ni weettuchiha attu. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera, “Nhinttuke mwannama uwano vanolhimihiya awe.” Ni chiichammo etu “Anamitheko ahophwanelhiya malhivo.” Nhipochere milhatu cha ashulhupalhe anoholhelha nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo, chaahiwihiyeke ni uhimiecheshiya ni attu elhi ama araru. Mwaamukeke vaattuni attu anowonya, attu akina ayo yooveke. Kinoulheherani mmiholho wa Nlhuku ni wa Kuristo Yesu ni wo minepa o wiirimu chithanlhiye, wiira nvarechesheke malhehero alha, mena nhihukumulhe wo ichimwa ama ummweha wiitho ntu riyoothe wo kila nlhatu unowiiheriya inyu. Nhaakuvihe ummaha ntu ntheko wo uholhelha nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo. Nhikavihe uwonya wa attu akina, mwiichinanelheke mwaanene nhinanarihiye. Nhiwurie maashiru nansho mmwurieke idivai vakani wo nlhatu no nthunkwa ninyu ukhalhawaya ninouweriani venchi. Uwonya wa attu akina unowoonia mwaari ata ahinaya uhukumulhiya. Nansho uwonya wa attu akina unowa woonia vanohalha aya uhukumulhiya. Chiichammo etu, meetelho oombone anowoonia mwaari, ata ayo ahinoonia ayo khanooria wiivitha. Attu onkhaye arii mpottani yaathimicheke anene ntheko aya ayo wo kila ittu, nchina na Athithi nihiwe naaruwaniya mena meettuchiho ihu. Ipotta cha anene ntheko aarumelhenlhe Athithi, ahaanyoholhache ashinene ntheko aya wo woona ukhalha Akuristo nanaya tu. Nansho apangeke ntheko rata ukhalhawaya ayo ampatta ifaida munthekoni mwa ipotta ayo ni ayo anowaattuna. Mwiittuchiheke ni uhimiacha ulha mwaha ulha. Ntu riyoothe neettuchiha chittu chihinlhikaana ni meettuchiho o ukhalha chinothanana awe Nlhuku ni mena hinorumelhelha malhove e ikeekhene a Athithi Yesu Kuristo, yoyo ntu uyo hochara nikakata no wiititihacha ni mena khachuwenlhe ittu iriyoothe. Yoyo phi ntu o uttuna mwaha wo uvaanyihana ni waahimeriacha attu chittu cho uhikhalha ni maana, aanyulhachaka ihache ni indewo ni uruwanana ni wuupuwelha chittu cho uhilhoka, ni uvaanyihana uhinomalha ukhuma wa attu o uhikhalha ni irusho, attu ahiri ni ikeekhene. Attu anaanyihera wiira uvara ntheko wa Nlhuku phi iphiro yo upatta nhakhu. Eiyo we ikekhiaye uvara ntheko wa Nlhuku unommaha ntu nhakhu mwinchi yakhalhaka nooteelhiya wo chittu chirina awe. Ukhalhawaya khanaawilhe ni ittu iriyoothe velhaponi va ni mena khaninokusha ittu iriyoothe nihuku nihu no uthama velhaponi va. Paahi etu yakhalhaka nihanaa cholhia ni ikuwo, nipisheke nrima. Nansho attu o irusho cho uthanana ukhalha ni nhakhu anoowulhuwa mu ulhikachiyani ni uwayihiya nriankho wo nikakata ninchi no uhilhoka no uhikhalha maana ninaapurulhelha uutanganyiyani lhakalhaka. Ukhalhawaya nrima wo uthanana nchurukhu chinene phi machokholhelho o uwonya wonkhaye. Attu akina ahothanana chinene upatta nchurukhu mpaka nkayaakukuriacha, nkayaahiya nrima ni mirima chaya chihopahiya chinene wo ihuzuni. Nansho inyuva nrii ntu a Nlhuku va, nhittware yoyo mwaha uyo. Nvarechesheke ikekhia rata ni unthimicha Nlhuku ni upisha nrima ni uttunana ni uvilhelha ni wiitimarikha. Mwaatakaneke wo machiri ikhoto yo munrimani wiira nhilhikachiye, nvarechesheke ukumi inyu wo uhimalha mwiihanelhiye inyu mmiholho wa o uhimiechesha enchi wo unrumelhelha Kuristo. Kinoulheherani mmiholho wa Nlhuku nokumiha ukumi wo chittu chonkhaye ni mmiholho wa Kuristo Yesu nohimiechesha ni urumelhelha ikeekhene mmiholho wa Apontio Pilato, wiira nvarechesheke malhehero inyu, nkhalheke attu o uhikhuwachiya mpaka nihuku Athithi Yesu Kuristo vanohalha aya ukhumelhelha. Ukhumelhelha waya unowa ukhalha ikatema vanohalha aya waaya yeeshiye ni Nlhuku o mpuha nototopelhiya, rii ntawara o vekha awe, Mwene o mamwene ni Athithi o manyaathithi. Yoyo vekha awe phi o uhikhwa rii nokhalha munthukoni nhinaatameriya ni ntu riyoothe. Khaawo ntu pantte umwoona ama nooria umwoona. Nthimicho ni ikuru chikhalheke uwannyawe mahuku o uhimalha! Aye. Mwaalhehereke attu o nhakhu wo velhaponi va wiira ahiifune, ahikhulhuvelhe nhakhu uhinkhulhuvelhiya. Nansho, ankhulhuvelheke Nlhuku nonivaha chittu chonkhaye wo urera wawe wiira nipuheke. Mwaalhehereke wiira apangeke morera ni ukhalha attu o nhakhu wo upanga menchi moombone, akhalheke attu ari tayari waakawelha attu akina nhakhu aya. Yapangaka chiichammo anowiicheeshera nikhupi ninohalha ukhalha thoko nsingi wo ulhama unowa aya ukhulhuvelha mahuku anowa. Vavawo anowa aapatta ukumi urii ukumi we ikeekhene. Inyu Natimotheo, nshungeke rata chittu chonkhaye chivahiye inyu. Nhiihelhe malhove o uvaanyihana mwaha wo velhaponi wo uvaanyihana uhiri ni maana waachaka ittu attu ineehana aya Irusho cho ushomiya. Ukhalhawaya attu akina aheepanga ukhalha attu o irusho cho uchuwelha thoko chechiyo. Ni wo upanga chiicho etu ahoriha nrima waya. Kinoulhepelhelhani wiira nnema wa Nlhuku ukhalheke ni inyu mwaatti onkhaye! Mii Paolo, karumiya a Kuristo Yesu kiihaniye wo uthanana wawe Nlhuku wiira kihimiache ukumi nilhehiye ihu ulhe wo ulhutaana wihu ni Kuristo Yesu, kinolhepa iwarakha iwe uwaninyu Natimotheo, mwaamwanaka kinonttuna aka. Kinoulhapelhelhani nnema, ikiriri ni mpuha ukhuma wa Nlhuku Athumwanihu ni wa Kuristo Yesu Athithi. Kinonshukuru Nlhuku kinonthimicha aka wo nrima worera thoko chaapanga aya manyaapwiiya. Kinonshukuru Nlhuku kila vanowuupuwelhaakani wo uhimalha ni kila ikatema vanonlhapelha aka uthana ni uhiyu. Vanoopuwelha aka miithori chinyu kinoothanana chinene uwoonani wiira kiteelhiye nrima. Kinowuupuwelha nrima inyu uhirii ni unafiki, upisha nrima waarina aya apwiiya inyu Naloisi ni chiicho anumwaninyu Eunike. Ni mii kihanaa ikekhiaye wiira ni inyu nhanaa yoyo nrima uyo chiicho. Wo yoyo nlhatu uyo etu, kinowupushani wiira nthotherieke chinene mooro wo mahalha avahiye inyu ni Nlhuku voweshenreakani miono chaka. Ukhalhawaya Iphumu ivahiye ihu ni Nlhuku kihii yo unoopopiha, mena, nansho Iphumu yo machiri ni yo univaha nrima wo uttunana ni wiitimarikha. Paahi etu nhoone ishoni waahimiechesha Athithi, mena nhoone ishoni wo nlhatu waka mii kittukiye wo nlhatu waya. Nansho nvilhelheke uhuva vamoka ni mii wo nlhatu wo Malhove Orera, wo machiri a Nlhuku. Nlhuku ahonoopolha nkaaniihana nikhalhe attu awe, kuhiwe wo nlhatu wo mitheko chihu nansho wo nlhatu wo malhakelho awe ni wo nnema waya. Yoyo nnema uyo naavahiye wo iphiro ya Kuristo Yesu mahuku toka machokholhelho. Nansho vano nihopatakulhelhiya nnema wawe wo uwa wa Moopolhi ihu Yesu Kuristo. Yoyo hontiyelhelha nookhwa ni wo iphiro yo Malhove Orera honipatakulhelha ukumi uhiri ni nookhwa. Ni Nlhuku hokithanlha mii kikhalhe karumiya ni owiittuchiha wo nlhatu no uhimiacha Malhove Orera, ni wo yoyo nlhatu uyo etu phi notwaruwa aka chiicho. Nansho vano akinoona ishoni ukhalhawaya kihaachuwelha kaarumelhenlhe aka ayo, tho kihanaa ikekhiaye wiira anowooria ushunga rata ilhe ikivanhe aya mpaka nenno nihuku no uwa waya nno. Nvarechesheke rata meettuchiho e ikeekhene kuhimenrieakani, ntwariheke ni upisha nrima ni uttunana wo ulhutaana wihu ni Kuristo Yesu. Wo machiri o Iphumu ya Nlhuku nokhalha nhina mwihu, nshungeke rata ikeekhene nvahiye inyu. Thoko chinochuwelha inyu, attu onkhaye o ilhapo yo Uasiya ahokihiya, ata Nafigelo ni Nahemogene ni ayo ahokihiya chiicho. Athithi aakavihereke attu o unupani u Naonesiforo, wo woonelha ikiriri, ukhalhawaya yahokiteelhiha nrima ikatema chinchi mena khayoonilhe ishoni wo nlhatu no uttukiya waka, nansho Naonesiforo ikatema vaari aya va Rumi va, yahokaavia chinene mpaka nkayaakoona, nkayaaakihelha nrima. Athithi aakavihereke wo ikiriri aya uholho wa Nlhuku nenno nihuku no uhukumulhiya attu nno. Ni inyu nhochuwelha rata mwaha wonkhaye ukipangenlhe aya Uefeso uwo. Paahi etu, uwe mwaamwanaka wiilhipiheke mu nnemani ninovahiya ihu wo ulhutaana ni Kuristo Yesu. Nkusheke meettuchiho mweewilhe inyu kiittuchihaka wa attu o uhimiechesha enchi, mweettuchiheke attu o ukhulhuvelhiya anohalha wooria weettuchiha attu akina chiicho. Nvilhelheke uhuva vamoka ni hii, nkhalhaka thoko nsikari o ukhulhuvelhiya a Kuristo Yesu. Nsikari vanaatakana awe ikhoto noohiya chittu chinopanga awe mahuku ene, ukhalhawaya nothanana unteelhiha nholhelhi awe. Chiichammo ntu riyoothe nothwelha nhapo wo uttawa ni akhunanawe khanowarihiya mphumburu aahittaweke thoko chinothananiya aya. Namalhima hunvee phi nothananiya upatta nifungu no upacha no choolhia. Nvarelheke yayo anohimiacha aka ayo, ukhalhawaya Athithi anouvahani irusho cho uchuwelha chittu chonkhaye. Mmuupuwelheke Yesu Kuristo o iyari ya Adaudi, aahihimushiye, thoko chinohimia aya Malhove Orera anohimiacha aka wa attu. Ni mii wo nlhatu no uhimiacha Malhove Orera ayo kinootwarushiya ni uttukiya mittondoro thoko ntu ttekilhe. Nansho nlhove na Nlhuku khaninttukiya mittondoro. Paahi etu kinoovilhelha kila ittu wo nlhatu no attu athanlhiye a Nlhuku, wiira ni ayo ampatte noopo nopattiya wo iphiro ya Yesu Kuristo, inowiiha nthimicho wo uhimalha. Nna nlhove nna phi no ukhulhuvelhiya. “Nakhalhaka nahokhwa vamoka ni uyo, Ninookhalha akumi vamoka ni uyo. Navilhelhaka, Ninootawara vamoka ni uyo. Nankhotaka, Ni uyo chiicho noonikhota. Naahirumelhelheke, Yoyo noohalha o ukhulhuvelhiya ikatema choothe. Ukhalhawaya yoyo khaanoria wiikhota mwanene.” Mwoopusheke attu ayo yoyo mwaha uyo uno mwaamukaka mmiholho wa Nlhuku ahiye mwaha wo uvaanyihana malhove o uhikhalha maana, anaahononacha attu aneewelhelha ayo. Mmindeke upanga chinothanana awe Nlhuku, ukhalha namitheko hinoolhiya muru vachulhu ntheko awe, neettuchiha rata nttenga we ikeekhene. Mwiihapusheke malhove o waakhulhana o unanara o uhikhalha maana, ukhalhawaya yayo anowaathepiha unkhalhelha Nlhuku utayi. Meettuchiho thoko yayo anokhalha thoko nampathani. Munlhokoni mwa yayo attu ayo ahawo Nahumenayo ni Nafileto, akufiananne ikeekhene ilhe wo uhimia wiira uhihimushiya wa attu uhomalha uwa, ata nkayaapitikusha attu akina nrima aya. Nansho ikeekhene ya Nlhuku iheemelha chichiriki thoko nsingi wo malhuku. Vachulhu waya aholhepiya alha malhove alha, “Athithi ahaachuwelha arii awaya.” Ni “Kila neechiirelha wiira uyo a Athithi, ahiyeke uhilhoka.” Paahi nhina inupa yuulhupalhe khachirii iyombo cho idhahabu ni cho malhuku o fedha chinolhohiya chinene vekha ayaru, nansho chihaawo chikina cho miri ni cho ulhoko, chihinolhohiya rata. Paahi ntu ehapihaka ni wiihapusha chechiyo chittu cho uhilhoka chiyo, nookhalha ittu yo uthimichiya ukhalhawaya hotelhihiya ukhalha ittu inaachivelha Athithi ikooroshiye wo nlhatu wo ntheko woombone. Nansho nhittware itama che imirawo ntwareke ikekhiaye ni nrima ni uttuna ni mpuha vamoka ni alhe aneehana Athithi wo nrima worera. Nansho nshembeke waakhulhana mwaha wo uhikhalha irusho ni maana nchuwelhaka wiira yoyo phi nowiiha indewo. Paahi etu karumiya a Athithi khanothananiya waana nansho akhalheke o umanya wa attu onkhaye, nooria wiittuchiha ni o uvilhelha, naamuka wo wiitimarikha attu anompangelha ichimwa, ikhalhe wiira Nlhuku aavahere nipesha no ukhoroma uwonya waya ni uchuwelha ikeekhene. Apatte tho irusho chaya ni ukhuma mu nriankhoni mwa Nakare mwaawayinhe awe wiira aapangihe chinothanana awe. Nchuwelheke wiira mahuku o umalhelha anookhalha o uhuva. Attu anowa ukhalha o wiittuna ashineneru, o uttuna nchurukhu chinene, o wiititihacha, o wiichoona, o unruwana Nlhuku, ahinaathimicha manyanaangoro aya, ahinoshukuru ni ahinomwoova Nlhuku. Anowa ukhalha attu ahinttunana ni o uhittuna wiiwanana ni o waapa attu ni o umenyekha ni o uchachachacha ni o uhittuna ittu iriyoothe yoombone, anowa ukhalha attu o uthumihana ashineneru ni attu o tiyamaru, achanre mahuchuru ni ukhalha attu o uttuna wiiphwacha kuliko unthimicha Nlhuku. Wo vathe anowa wiipanga attu anonthimicha Nlhuku, nansho akhotaka machiri awe. Mwaashembeke yayo attu ayo. Attu akina anookelha mmanupani mwa attu ni waakhanyereriha manyopani o mirima cho uhuperia alhemelhiye misigo cho uwonya anovariya ni uholhelhiya nikakata no uhilhoka no kila iphiro wiira yeewelhelhe, manyopani anolhikacha kila ikatema wiittucha nansho ahoriaka mena uphiyelha chechiyo irusho cho uchuwelha ikeekhene chiyo. Yayo phi attu anovinga ikeekhene thoko Nayane ni Nayambre chenre aya wo waakhota ashinna Musa. Yayo attu ayo kharina irusho ni o upisha nrima uhiri we ikeekhene. Nansho khanolhokelha chinene ukhalhawaya uhikhalha ni irusho waya unowa woonia mwaari vaattuni thoko chenre aya wa Nayane ni Nayambre. Nansho inyuva nhottwara meettuchiho aka ni meetelho aka ni chittu chinothanana aka upanga ni upisha nrima waka ni uvilhelha waka ni uttuna waka ni uweherera waka tho ni utwarushiya waka. Mwaha waakipantte Uantiokiya ni Uikoniyo ni Ulistra. Kahovilhelha uhuva wo kila iphiro, Athithi nkayaakoopolha nhina yayo onkhaye ayo. Wo ikekhiaye, kila ntu nothanana ukhalha amwoovaka Nlhuku wo ulhutaana Kuristo Yesu, yoyo nootwarushiya. Nansho attu o nrima wo uhilhoka ni o thepiacha yayo anoothepa uhilhoka waya, aathepiachaka attu ni uthepiachiya ashinene. Nansho inyuva nthepeke ukhalha thoko chiittuchihiye inyu nkamwaarumelhelha, ukhalhawaya nhochuwelha wiira mweettunche wa apani, ni wuupuwelha wiira toka uchihima winyu nhochuwelha Malhove Matakatifu anooria uuvahani irusho ata nkamwampatta noopo wo iphiro yo unrumelhelha Kuristo Yesu. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu onkhaye alhepiye wo uholhelhiya ni Iphumu ni Nlhuku. Ni ayo anoolhoka wo weettuchiha attu ikeekhene ni waamuka attu, wookolha ahiye iphiro chaya cho uwonya ni waalhaka wiira avire iphiro che ikekhiaye, ikhalhe wiira ntu a Nlhuku atimire ni ukhalha tayari oorie uvara kila ntheko uri woombone. Kinoulheherani mmiholho wa Nlhuku ni mmiholho wa Kuristo Yesu nohalha waahukumulha attu akumi ni attu akhwilhe, wo upatakulhiya wawe ni wo Umwene awe, wiira, mwaahimiachereke attu nttenga ni ukhalha tayari uhimiacha ikatema inolhoka ama ikatema ihinolhoka, mwaachachereke attu, mwaamukeke ni waakurumicha attu, mwaavilhelhaka chinene ni weettuchiha. Ukhalhawaya inoowa ikatema attu vanohalha aya uhiiwelhelha meettuchiho e ikekhiaye nansho attwaraka nrima waya ashineneru ni upatta milhoko cha owiittuchiha enchi anohalha waahimeria chittu chinochiva wiiwa mmaaruni mwaya. Anowa ukhota wiiwelhelha ikeekhene ni urukunuwelha ithelhi cho uhikhalha maana. Nansho inyuva nkhalheke miitho wo kila iphiro, nvilhelheke vanohuva inyu, mpangeke ntheko inyu wo uhimiacha Malhove Orera, mpangeke ntheko inyu uyo rata. Ukhalhawaya vano mii kihophiyelha ikatema aka yo uthama velhaponi ihaaya, ni iphome aka inookumihiya thoko isadaka yo idivai chinokumiiniya aya ni opochera ishaani. Kihaatakana ikhoto rata, kihomalhiha nkwaha wonkhaye ni uvarechesha nrima. Ittu ihalhenlhe vano phi uttuviya wo makhalhelho oombone mmiholho wa Nlhuku akhanlhe aka. Mphumburu unohalha aya ukiwariha Athithi, O uhukumulha e ikekhiaye nenno nihuku nno. Kihikhalhaka mii vekha aka nansho ni attu onkhaye attunne uweherera ukhumelhelha waya. Mpangeke kila inooria inyu mmwe uwannyaka chitema. Ukhalhawaya Nadema ahochivelhiya chinene chittu cho velhaponi va ahokihiya ahorwaa Uthesalonike. Nakeresike ahorwaa Ugalatiya ni Natito akenlhe Udalmatiya. Ashinna Luka vekha aya phi hanlhe vamoka ni mii va. Vanowa inyu vawo mwaakusheke Namako, mwaawiiheke, ukhalhawaya anowa ukikaviha mitheko chaka. Kihaaruma Natikiko Uefeso. Vanowa inyu nkikushere mwiinjiro aka waahiyalhe aka uwannyaya Nakarpo Utroa ulhe, chiichammo tho, nkiwiihereke ikitabu chilhe, hasa chikooroshiye wo marapalha chilhe. Ntu o uhanacha chittu neehaniya Alekizanda ulhe hokipangelha cho uhilhoka chinene, Athithi anonlhiva thoko chipangilhe awe. Ni inyu mummweheke rata yoyo ntu uyo ukhalhawaya ahovinga chinene nttenga wihu. Ikatema yaachokhonlhe aka wiivaraanga wo upacha khaawo ntu eemenlhe vamoka ni mii onkhaye yahokihiya. Kinonlhapelha Nlhuku wiira haalhakelhelhe wowo utteka uwo. Nansho Athithi yaari vamoka ni mii, nkaakivaha machiri ata nkakooria uhimiacha nttenga wonkhaye, attu ahiri Ayahudi eewe. Tho, nkakoopolhiya ukhuma ihukumu yo nookhwa thoko koopolhiye ukhuma iyano yo kharamu. Athithi anookopolha mwaha wonkhaye wo uhilhoka ni ukipiiha rata mu Imweneni waya wo wiirimu. Nthimicho ukhalhe uwannyaya mahuku o uhimalha. Aye. Mwaavaheke isalamu chaka Aprisila ni Naakwila, vamoka ni attu o unupani wa Naonesiforo. Ashinna Erasto ahohalha Ukorintho ni Natrofimo kihaahiya Umileto ukhalhawaya yaari areta. Mmweeke uno chitema uhinaaya nlhaalha wo uririya. Mpochereke isalamu chi Naeubulo ni Napude ni Nalinusi ni Nakilaudiya vamoka ni manyaalhoko ihu anrumelhenlhe Kuristo akina. Athithi akhalhe vamoka ni inyu. Ni nnema waya ukhalhe vamoka ni nrima inyu. Mii Paolo, namitheko a Nlhuku ni karumiya a Yesu Kuristo kinoolhepa. Mii kihothanlhiya ni urumiya kirwee kaahelhe nrima attu athanlhiye ni Nlhuku ni waaholhelha attu achuwelhe ikeekhene wiira akhalhe iphiro chinothanana awe Nlhuku. Yeyo ikeekhene iyo phi nonikhulhuvelhiha upatta ukumi wo mahuku o uhimalha, naalhehiye ihu ni Nlhuku hinoothacha toka machokholhelho ilhapo ihinaya wuupiya. Ni ikatema yorera yaayeke ahopatakulha nttenga wawe. Nkakaarumiya wiira kivire kaahimiacha wo urumelhelhiya ni Nlhuku Moopolhi ihu. Kinolhepa iwarakha iwe uwaninyu inyu Natito anaaka e ikekhiaye munrimani munopisha ihu. Kinoulhapelhelhani nnema ni mpuha ukhuma wa Nlhuku Athumwanihu ni Kuristo Yesu Moopolhi ihu. Wo yoyo nlhatu uyo kahoohiyani Ukirete, wiira nrehelhelhe vakittu vawukuwilhe ni waathanlha ashulhupalhe aholhelhi o milhoko cha attu anonrumelhelha Kuristo kila iwani. Muupuwelheke thoko chenre aka wo ulheherani. Wiira ashulhupalhe aholhelhi o nlhoko wa attu anonrumelhelha Kuristo anophwanelhiya ukhalha attu o uhikhuwachiya, akhalheke nlhopwana a nthiyana amoka ni achishaana awe akhalheke anonrumelhelha Kuristo ahikhalhe o hiiwa aamukiaka ama o tiyamaru. Ukhalhawaya attu anoshunga nlhoko wa attu anonrumelhelha Kuristo phi o ipilhi yo weemelhelha mitheko cha Nlhuku. Paahi etu, hikhalhe ntu o ukhuwachiya ama o wiititihacha mena hikhalhe ntu o uhipicha uthunalha ama ntu o uhapalhiya ama ntu o waana indewo ama ntu o nlhulha wo uttuna nchurukhu chinene. Nansho akhalheke ntu o waapochera alheto ni ntu o uttuna upanga chittu choombone. Akhalheke ntu o wiichaamuka, ntu e ikekhiaye, ntakatifu hinokhuwachiya ni ntu neetawara mwanene. Akhalheke ntu novarechesha rata nttenga we ukhulhuvelhiya thoko chinre awe wo wiittuchihiya wiira oorie waahelha nrima attu wo weettuchiha meettuchiho e ikeekhene ni wookokolha attu anovaanyiha. Ukhalhawaya ahaawo attu anovaanyiha ni waathepiacha attu akina chittu chihiri ni irusho, athepaka alhe akhumme iphiro cha attu enelhiye unyawo munrimani, Ayahudi anrumelhenlhe Kuristo alhe. Amaalhihiyeke yayo attu ayo ukhalhawaya naahiyaka anoothepa waapitikusha nrima attu mmanupani mwonkhaye vaneettuchiha aya chittu chihinooria aya wiittuchiha. Anopangacha chiicho wiira apatte nchurukhu wo wiittuchiha chittu cho wulhiha muru. Ata ntu mmoka mmilhokoni mwa anamilhohi aya, ahoolhumacha wiira, “Attu o Ukirete mahuku onkhaye arii attu o woothacha, ari thoko mashene, attu o ureshi ni attu o nlhulha!” Ni uyo hohimiechesha we ikekhiaye. Ni wo yoyo nlhatu uyo etu, mwaachacheracheke chinene, upisha nrima waya ulhipeke. Ahiyeke wiiwelhelha ithelhi cha Ayahudi mena ahiiwelhelhe malhehero yeeshiye ni attu akhonte ikeekhene. Kila ittu iri yorera wa attu orera nansho khiiwo ittu iri yoombone wa attu o nyalha ni o nrima uhinrumelhelha. Ukhalhawaya mirima ni irusho chaya chihonanarihiya. Yayo attu ayo aneera wiira anonchuwelha Nlhuku, nansho meetelho aya anowaakhota. Phi attu ahinolhoka mmiithoni mwa ashikhunanaya, o mirima cho itiyamaru, ahinolhoka wo mitheko chiriyoothe chorera. Nansho inyuva mweettuchiheke attu malhove a Nlhuku arii phi e ikeekhene. Mwaahimerieke ashulhupalhe wiira eethimicheke, akhalheke attu o weewelhelha ashikhunanaya, o irusho, o upisha nrima ni o waattuna attu ni o uvilhelha. Ni chiichammo mweettuchiheke manyopani o wulhuvalha wiira amwooveke Nlhuku. Ahikhalhe attu o waapa akhunanaya ama ipotta cho uhapalhiya utheka. Eettuchiheke akhunanaya iphiro choombone, wiira aalhake imialhi yaattune manyowannyaya ni achishaana aya, yiitimarikheke ni vavawo ahikhalhe o unanara, anopangacha chittu chorera wo manyowannyaya, nlhove na Nlhuku nihiwe naaruwaniya. Thothoni tho, mwaamukeke ashimirawo wiira ni ayo yiithimicheke. Wo iphiro chonkhaye ni inyu mwaanene nkhalheke ntu o utwarihelhiya wo meetelho inyu oombone. Mwiilhipiheke wo malhove nnetuchiha inyu attu, mena nhipange thoko ncheche. Malhove aneettuchiha inyu akhalheke o ikuru ahinoovanyihiya, amalhaponi inyu awe oona ishoni ahikhalhaka ni ittu yo unanara yo unihukumulha. Ipotta ni ayo chiicho eetimarikheke wa manyaapwiiya aya aanaaruma ayo, yaatelhihaka wo mitheko chonkhaye chinopanga aya. Ahaanyihanaka, mena wiiya nhakhu aya. Nansho, ooniheke nrima woombone ni ukhulhuvelhiya, echonihaka wo iphiro chonkhaye wiira meettuchiho a Nlhuku Moopolhi ihu phi o ikeekhene. Ukhalhawaya nnema wa Nlhuku unommwiiha noopo uhopatakulhiya wa attu onkhaye. Nnema wa Nlhuku unoniittuchiha hii ukhota nikakata no velhaponi va, nikhalhe wo uhihapalhiya, wo wiitimarikha ni wo uvarechesha ikekhiaye, uno ninthimichaka Nlhuku ninari bado velhaponi va, niwehereraka nihuku no mpuha ninokhulhuvelha ihu, vanohalha aya upatakulhiya nthimicho wa Nlhuku mulhupalhe ni Moopolhi ihu, Yesu Kuristo. Yoyo aheekumiha mwanene wo nlhatu wihu wiira anoopolhe mu uhilhokani mwonkhaye anihapihaka ukhalha atakatifu awe, attu anovarechesha upangacha chittu choombone. Mwiittuchiheke chilha chittu chilha, nvarelhelhaka ikuru inyu uno mwaalheheraka ni waamuka attu anowiiwelhelhani. Ni vavawo hikhalhe ntu hinowiwelhelhani. Mwoopusheke attu wiira yaathimicheke aholhelhi ni attu anotawara, yeewelhelheke ni ukhalha rata wo kila iphiro upangacha mitheko chonkhaye. Mwaahimerieke wiira ahinruwane ntu riyoothe, nansho akhalheke attu o mpuha ni o wiiwanana. Ni wo mahuku onkhaye yooniheke nrima woombone wa kila ntu. Ukhalhawaya khalhayi vawo hii naari attu o uhikhalha ni irusho, o tiyamaru, ni attu o uwonya. Naari ipotta cho nikakata no wiipuhiha no kila iphiro. Nikhalhaka mu uwonyani ni ihache, attu anivengaka ni hii nivenganaka naashineneru. Nansho ikatema yo mpuha ni uttuna wa Nlhuku Moopolhi ihu vaapatakulhiye aya, ahonoopolha, kuhiwe wo nlhatu uriyoothe wo ikekhiaye waapannge ihu hii, nansho wo ikiriri awe, ni wo iphiro yo Iphumu ya Nlhuku nonivahera wiira niyarie tho ni univaha ukumi wo naanano wo unihapiha mmaashini. Nlhuku ahonivaha wo winchiva Iphumu awe wo iphiro ya Yesu Kuristo Moopolhi ihu, wiira etu wo nnema wa Nlhuku naalhakelhiye ikekhiaye, niwe naapatta ukumi wo uhimalha unokhulhuvelha ihu. Nna phi nulhumo no ukhulhuvelhiya. Kinouthananani inyuva nvarecheshe ulha mwaha ulha, wiira attu onkhaye anonrumelhelha Nlhuku akhalheke ni nrima wo upanga chittu choombone, chinaatelhiha attu mirima. Nansho nshembeke malhove o uvaanyihana o uhikhalha ni maana anaacha manyaapwiiya, indewo ni uvaanyihana mwaha unaacha Malhehero. Ukhalhawaya yayo khanlhoka ni mena kharina maana ariyoothe. Ntu naaniha attu yoyo mmwamukeke nkwaha wo upacha ni nkwaha wo nayelhi, aahiiweke mummwalhaaneke, nchuwelhaka wiira ntu thoko yoyo hopotera ni uwonya. Ukhalhawaya uwonya wawe phi nonhukumulha wiira howonya. Vanohalha aka waaruma Nartema ama Natikiko, mwaavieke iphiro yo uwa Unikopoli mmwe naakumaana, ukhalhawaya kiholhakelha uwa ukhalhani wowo nlhaalha wo uririya. Mpangeke kila chinohalha inyu wooria, waakaviha ashinna Zeno owiittuchiha Malhehero ni Naapolo, wiira vaneeta aya munkwahani mwaya, ahiwukuwelhiye ittu iriyoothe. Attu ihu ni ayo lazima vano eettucheke upanga mitheko choombone, wiira chaakavihere wimma maphepu ittu ni upatta yo waavaha attu anovekelha, ukumi waya ukhalhe wo urera. Attu onkhaye anaakhalhana aka va, anouvahani isalamu. Ni isalamu chihu mwaapiihereke manyampwana anaattuna ihu anonrumelhelha Kuristo. Nnema wa Nlhuku ukhalhe vamoka ni inyu mwaatti. Mii Paolo kittukiye wo nlhatu wo uvara ntheko wa Kuristo Yesu, vamoka ni munnihu Timotheo, kinoolhepa iwarakha iwe uwaninyu alhoko aka ni namitheko nkhunanihu Filimoni, ni wa attu anrumelhenlhe Kuristo anokumaana unupani winyu ni arokorihu Naapiya ni wa Naakipo namitheko nanihu o waatakanelha Malhove Orera. Kinoulhapelhelhani nnema ni mpuha ukhuma wa Nlhuku Athumwanihu ni Athithi Yesu Kuristo. Kinonshukuru Nlhuku kila ikatema vanolhapelha aka ni uwupuwelhani inyu Nafilimoni, ukhalhawaya kinowiiwa nrima urina inyu wo waarumelhelha Athithi Yesu ni nrima wo waattuna attu a Nlhuku. Kinonlhapelha Nlhuku wiira nthepeke upisha nrima inyu, mwoorie uchuwelha chinene kila ibarakha irina ihu wo ukhalha nlhoko mmoka ni Kuristo. Munna, uttuna winyu uhokiteelhiha ni ukihelha nrima chinene. Ukhalhawaya nhoteelhiha mirima cha attu a Nlhuku. Wo yoyo nlhatu uyo etu, mii kikhalhaka munninyu wo ulhutaana ni Kuristo, kaanooria uukhanyererihani wo uhoova ittu ilheheriye inyu upanga, nansho wo nlhatu wo uttunani, kinoulhepelhani. Kineera chiicho inakhalhaka mii Paolo ki ntu owulhuvalha, kittukiye wo nlhatu wo uvara ntheko wa Yesu Kuristo. Paahi, kinoulhepelhani wiira munkaviheke mwaamwanaka Onesimo, aari mwaamwanaka wo ulhutaana ni Kuristo, kikhalhaka thoko athumwanawe vaari ihu mu uttukiyani. Khalhayi vawo aari ntu o uhikhulhuvelhiya uwaninyu, nansho wo ikekhiaye vano phi o ukhulhuvelhiya kuhii uwannyaka vekha ayaru nansho ni uwaninyu chiicho. Vano etu kinonhokolhosha tho uwaninyu waakhumme awe, ukhalhawaya vano yoyo ri thoko nrima aka. Kahothanana wiira athepe ukhalha ni mii uttukiye aka uno, akikaviheke mitheko cho uhimiacha Malhove Orera thoko chikenre inyu munna. Nansho akinookhanyererihani wiira nkikavihe uhuva waka. Urera nrima winyu ukhalheke wo uttuna winyu mwaanene. Veekinaka phi nlhatu etu Onesimo aari utayi ni inyu wo mahuku vakani, wiira ahokolhiaka awe okhalhanani wowo mahuku onkhaye. Ulha vano kahiwe ipotta tho, nansho o upwaha ipotta, vano ulha mpwana ihu. Hokiteelhiha nrima mii ni we ikekhiaye noowa uuteelhihani nrima ni inyu thoko ntu ri ipotta ni nlhoko ihu muulhutaanani ni Athithi. Vano etu mwachuwelhaka wiira mii ki nkavihi nkhunaninyu mu ulhutaanani ni Athithi, mumpochereke etu thoko chikenre inyu wo ukipochera mii. Yakhalhaka ahoupangelhani ittu yo uhilhoka ama ahowaashimani ittu, mii kinoulhivani. Vaa, mii Paolo kinolhepa wo moono aka kimwanene, kinoulhivani. Nansho akinowuupushani wiira ni mii nkilhiveke ukumi inyu. Paahi etu munna, kinoulhepelhani wiira nkipangelheke nenno nlhove nno wo nlhatu wa Athithi, nkiteelhiheke nrima thoko munninyu mu uttunanani nhina Kuristo. Ukhalhawaya kinoukhulhuvelhani, paahi etu vanolhepa aka ilha iwarakha ilha, kihochuwelha wiira nnoopanga chilhepenlhe aka uwaninyu chiyo, tho nnoopanga wo uthepa. Nansho vamoka ni yayo malhove ayo, nkaaverieke inupa yo uphiyelha, ukhalhawaya kiri muukhulhuvelhani wiira Nlhuku noopochera ulhapelha winyu mwaatti onkhaye ni mii kinoowa kooweetelhelhani wowo uwaninyu uwo. Epafra ttukiye nkhunanaka wo nlhatu wo uvara ntheko wa Kuristo Yesu, nouvahani isalamu. Chiicho anamitheko nanaka Namako ni Naaristako ni Nadema ni ashinna Luka ni ayo anouvahani isalamu. Nnema wa Athithi Yesu Kuristo ukhalheke vamoka ni nrima inyu mwaatti onkhaye. Khalhayi vawo Nlhuku ahoolhumacha ni manyaapwiiya ihu venchi wo iphiro chinchi ni wo iphiro ya anamilhohi awe, nansho alha mahuku ammalhelha alha honulhumacha ni hii wo iphiro yo Mwaamwanawe, nthanlhe awe wiira chittu chonkhaye chikhalhe chawawe. Ni wo iphiro yo yoyo Nlhuku ahoopa irimu ni ilhapo ni chittu chonkhaye chiriwo. Mwaana phi waaria wo nthimicho wa Nlhuku, alhikaanaka ni Nlhuku mwanene, avarelhaka chittu chonkhaye wo nlhove nawe no machiri. Vamalhinhe awe unihapiha uwonya wihu, hokhalha vano wiirimu wiimonono wa Nlhuku o ikuru. Paahi etu Mwaana phiri ni ipilhi yulhupalhe waapwaha minepa o wiirimu, thoko nchina vahiye awe ni Nlhuku chiri aya nulhupalhe upwaha machina aya. Ukhalhawaya Nlhuku khaneera mena ata wo nnepa wo wiirimu mmoka uriyoothe wiira, “Uweva phi Mwaamwanaka, Lhelho, kinoolhumacha onkhaye achuwelhe wiira, Mii phi Athumwana.” Ni vavawo khanoolhumacha wiira, “Mii kinookhalha phi Athumwanawe, Ni uyo nookhalha Mwaamwanaka.” Ni vavawo etu Nlhuku vanonruma awe Mwaana awe o nttara velhaponi, neera, “Minepa a Nlhuku onkhaye anthimicheke yoyo.” Nansho wo minepa o wiirimu Nlhuku enre, “Haapanga minepa awe ukhalha iphioo. Ni akarumiya awe ukhalha malhimi o mooro.” Nansho wo Mwaamwanawe enre, “Inyu Apwiiya Nlhuku, Ihiche inyu ye Imwene, phi yo mahuku o uhimalha. Ikopo inyu phi naatawara attu inyu we ikekhiaye. Inyuva nhottuna mitheko cho ikekhiaye, nhovenga iphiro cho uwonya. Phi wo yoyo nlhatu uyo etu, Nlhuku, Nlhuku inyu, ahoohikani makhura o ipilhi yuulhupalhe waapwaha akavihi ashikhunaninyu, nkamwaattapelhelha chinene.” Tho aheera, “Inyu Thithi vaachokhonlhe inyu, mwahoupa ilhapo, Ni irimu ni iyo phi ntheko wo miono chinyu. Chonkhaye chiyo chinoovira, nansho inyu nnoolhokelha mahuku o uhimalha. Chittu chonkhaye chinoothalha thoko ikuwo. Nnoovilhikacha thoko ngolole, Chinoopitingushachiya thoko ngolole chiicho. Nansho inyuva phi yalhe alhe mahuku o uhimalha, Ulhokelha winyu khunomalha.” Nlhuku khaamwirenlhe ata nnepa wo wiirimu awe mmoka wiira, “Ukhalheke wiimonono waka, Mpaka vanohalha aka waathalha amalhaponi inyu wuuthi inyaa chinyu, Wiira mwaanyikalhelhe.” Chani minepa ayo phi apani? Yayo phi minepa anorumiya ni Nlhuku waakavihera alhe anohalha woopolhiya alhe. Wo chiichammo etu nivarechesheke rata malhove niiwilhe ihu ayo, ahiwe vakani vakani aapotera. Ukhalhawaya nttenga waahimiye wo iphiro yo minepa ulhe waahonia ukhalha we ikeekhene. Ntu riyoothe ahaatwanre ama ahaarumelhenlhe aholhiviya we ikekhiaye thoko champhwanenlhe awe. Paahi etu ninohalha ukulhuphuwa chani naahinlhohehe noopo mulhupalhe thoko yolha? Athithi anene phi anhimianche yoyo noopo uyo ni alhe yeewilhe alhe ahonihimiechesha wiira yaari ikeekhene. Nlhuku ni uyo ahohimiechesha wo mitheko cho ushangiha ni ithikineha chinchi ni waakawelha mahalha o Iphumu awe attu wo uthanana wawe. Nlhuku khanaavaha minepa ikuru yo utawara ilhapo inowa inohimiacha ihu iyo. Tho, Malhove Matakatifu ahohimiechesha vakittu wiira, “Ntu phi ishiyani mpaka mmupuwelhe, Ntu phi mpani mpaka munlhohe? Nhonyeviha vakani apwahiyaka ni minepa, Nhommwariha mphumburu wo nthimicho wo utawara chittu chonkhaye chuupilhe inyu, Nhommaha ikuru vachulhu chittu chonkhaye.” Vanohimiya aya wiira, Nlhuku hommaha ntu ikuru yo utawara chittu chonkhaye wo uhihalhiha ata ittu imoka. Nansho vano khaninoona wiira ntu hovahiya ikuru yo utawara chittu chonkhaye. Nansho ninoomwona Yesu aayevihiye kuliko minepa wo ikatema ikani, vano athimichiyaka ni uwarihiya mphumburu ukhalhawaya wo nnema wa Nlhuku ahotwaruwa mpaka ukhwa wo nlhatu wa attu onkhaye. Ukhalhawaya yahophwanelha wiira Nlhuku noopa ni ushunga kila ittu, anratihe Yesu wo iphiro yo utwarushiya, wiira aawiihe ashaana enchi u nthimichoni wa Nlhuku. Ukhalhawaya Yesu phi noopo a attu onkhaye. Yoyo phi naahapiha attu uwonya waya. Ni uyo phiri vamoka ni ayo atakatifu ateelhihiye ayo, onkhaye ayo Athumwanaya amoka. Phi nlhatu etu khanoona ishoni weehana yayo attu ayo, ashilhoko awe, thoko chineera awe, “Kinowaahimeria ashilhoko aka nchina ninyu. Kinowiipelhani ichipo cho utotopelhani vanothothokana aya attu anourumelhelhani.” Uno eeraka tho, “Kinonrumelhelha Nlhuku.” Nkeera tho, “Mwooneke, Mii kirii va, vamoka ni attu akivanhe awe Nlhuku akhalhe achishaana aka.” Paahi ukhalhawaya ashaana ahokaviha mu iphome ni iruttu, Yesu ni uyo chiicho ahokhalha thoko ayo. Ikhalhe wo ukhwa wawe ammulhushe Nakare nonvarelha nookhwa, ni wewananiha alhe anomwoova nookhwa alhe, aari mpottani ukumi aya wonkhaye. Ukhalhawaya we ikekhiaye khaawilhe waakaviha minepa mitheko chaya, nansho aawilhe waakaviha ashaana a Aburahimu. Wo yeyo iphiro iyo etu aheelhikaaniha thoko chiri aya ashilhoko awe ayo, akhalhe Opochera ishaani olhupalhe aya, o ukhulhuvelhiya, o ikiriri munthekoni wa Nlhuku, wiira uwonya wa attu ulhevelhelhiye. Ukhalhawaya ni uyo ahovilhelha utwarushiya ni ulhikachiya, vano etu nowooria waavaha machiri attu onkhaye anolhikachiya ni utwarushiya. Paahi etu ashilhoko aka, attu a Nlhuku nnomiana mahalha o wiirimu, mmuupuwelheke chinene Yesu, Karumiya a Nlhuku ni Opochera ishaani olhupalhe mu nrimani nnotwara ihu. Yoyo aari o ukhulhuvelhiya ni Nlhuku anthanlhe uvara ntheko awe, thoko ashinna Musa vaavara aya ntheko u Inupa ya Nlhuku, attu o Israeli. Nansho, Yesu phi nophwanelhiya upatta nthimicho chinene waapwaha ashinna Musa ayo, thoko ntu notheka inupa vanohelhelhiya awe chinene upwaha inupa inene iyo. Eiyo, ukhalhawaya kila inupa inothekiya ni ntu, nansho Nlhuku phi thenke chittu chonkhaye. Ashinna Musa yaari karumiya o ukhulhuvelhiya mu inupa yonkhaye ya Nlhuku. Ni ntheko aya uyo wahohimiechesha chittu Nlhuku chinowa awe uhimia kaanyuma, nansho Kuristo yoyo phi o ukhulhuvelhiya thoko Mwaana neemelhelha Inupa ya Nlhuku, irii phi hii va, nathepaka uvarelhelha chinene mirima chihu ni nikhulhuvelho nineefunelha ihu. Paahi etu, thoko Iphumu ya Nlhuku chinohimia aya mu Malhove Matakatifu, “Mweewakaru nlhove na Nlhuku lhelho, Nhilhipihe mirima chinyu thoko cheera aya manyaapwiiya inyu, Vaakhonte aya umwiiwelhelha Nlhuku, Nihuku nanlhikanche aya Nlhuku, vaari aya uthakoni nne. Wowo manyaapwiiya inyu yahokiphima ni ukilhikacha, Inakhalhaka yahochuwelha chittu chonkhaye chaapangelha aka wo iyaakha makhumi ncheshe. Ni mii kahaathunanelha yayo manyaattu ayo keeraka, ‘Mahuku onkhaye, yayo attu ayo anotwaracha iphiro chaya, Mena khachuwenlhe mirima chaya.’ Paahi kahorushiya, nkakaalhupelha kiiraka, ‘Khannophiya mena unipuroni waka wo wiittuwelha!’ ” Paahi etu ashilhoko aka, mwiishungeke rata, hiwe aakhalha mmoka inyu o nrima wo uhilhoka wo uvaanyiha, nkaarukunuwa nkanhiya Nlhuku nkumi. Nansho vanothepa inyu wiiwa nna nlhove nna, “Lhelho,” nishomiyaka nhina Malhove Matakatifu, mwaamukaneke kila nihuku. Hikhalhe ntu riyoothe munlhokoni mwinyu o uvaanyiha wo nlhatu no uthepiachiya nkaawulhuwa mu uwonyani. Ukhalhawaya hii onkhaye vaa ninokavihana ni Kuristo Moopolhi, nashungereraka rata nrima nivarenlhe ihu toka machokholhelho. Muupuwelheke Malhove Matakatifu vaneera aya, “Mweewakaru nlhove na Nlhuku lhelho, Nhilhipihe mirima chinyu thoko chenre aya manyaapwiiya inyu vaakhonte aya umwiiwelhelha Nlhuku.” Ukhalhawaya phi apani yayo eewa nlhove na Nlhuku ni unkhota umwiiwelhelha ayo? Kahii phi alhe onkhaye aaholhelhiye na ashinna Musa ukhuma Umisri alhe? Nlhuku aathunalhenlhe apani etu iyaakha makhumi ncheshe ayo? Kahii phi alhe aawonyilhe nkaakhwa ni iruttu chaya nkachaawanelha uthakoni alhe? Thothoni, phi apani Nlhuku aalhupenlhe awe wiira khanowa mena aphiyaka u nipuroni waya wo wiittuwelha? Kahii phi alhe aakhonte unrumelhelha Nlhuku alhe? Paahi etu ninoona wiira khayoonrie uphiya unipuroni wo wiittuwelha wo nlhatu wo ukhota waya urumelhelha. Paahi ukhalhawaya nihaawo nlhove no ulhehiya wiira niphiye unipuro no wiittuwelha, niichinanelheke etu, hikhalhe mmoka inyu nohalha uhiphiya wowo. Ukhalhawaya ni hii niheewa Malhove Orera thoko aahimeriye aya yayo manyaattu ayo. Nansho nlhove neewilhe aya nno khanaalhonke ittu, ukhalhawaya khayaapochenre nrima thoko attu yeewelhenlhe alhe. Ni vano hii ninorumelhelhava, ninoopatta nenno nipuro no wiittuwelha nno. Nenno phi nipuro no wiittuwelha nilhenhe awe Nlhuku venre awe, “Paahi kahorushiya, nkakaalhupelha wiira, ‘Khanowa mena aaphiya unipuroni waka wo wiittuwelha!’ ” Inakhalhaka wiira mitheko chawe chaari chinamanlhe toka vo upiye aya ilhapo. Ukhalhawaya Malhove Orera ahohimia vakittu wiira, Nlhuku aheettuwa nihuku no saba, nkaahiya uvara mitheko chawe chonkhaye. Tho, Malhove Orera anohimia wiira, “Khanophiya unipuroni waka wo wiittuwelha weeshenre aka uwo.” Wo chiichammo etu, nihaawo nipesha wa attu akina anohalha uphiya unipuroni wo wiittuwelha uwo. Ukhalhawaya, ayo yaachokhonlhe wiiwa Malhove Orera ayo vaahimiachiya aya, khayonrie uphiya wowo wo nlhatu wo uhirumelhelha waya. Vavawo tho Nlhuku aheesha nihuku nikina nineehaniya “Lhelho” naahimiye toka khalhayi wo iphiro ya Adaudi wiira, “Mweewakaru nlhove na Nlhuku lhelho, Nhilhipihe mirima chinyu.” Ukhalhawaya ikaari Nayoshua ahaavaha attu nipuro no wiittuwa nno, Nlhuku kholhumachera nihuku nikina tho. Paahi etu nihaawo Nihuku no Wiittuwa nenshe awe Nlhuku wa attu awe, thoko Nlhuku cheettuwilhe awe nihuku no saba. Ukhalhawaya kila ntu neettuwa wowo ulhenhe awe Nlhuku uwo homalhiha mitheko chawe thoko Nlhuku chenre awe wo wiittuwa munthekoni mwawe. Paahi etu mwaatti niilhipiheke ni hii niwe naapatta nipuro no wiittuwelha nno, hikhalhe ata mmoka ihu nohalha woochelha thoko hummanyaattu aakhonte umwiiwelhelha Nlhuku alhe. Ukhalhawaya Nlhove na Nlhuku nikumi, no machiri, no wiithia, ninohoma mpaka nhina minepa ni mirima chihu thoko uphanga wo wiithia unothikilha velhi uno ni uno ni umwalhaaniha vanokumaana itturi cho iruttu ni makhura. Tho ninowaalhuwa uchuwelha moopuwelho ni minikwa cho mirima cha attu. Khiiwo ittu ihinochuwelhiya mmiholho wa Nlhuku. Chittu chonkhaye chihopatakulhiya chiri mwaari mmiholho wawe yoyo ninohalha ihu wiivaraanga uwannyawe uyo. Paahi ukhalhawaya nihanaa Opochera ishaani olhupalhe kenlhe mpaka wiirimu, Yesu, Mwaana a Nlhuku, nivarelhelheke etu nrima unohimiacha ihu uyo. Yoyo Opochera ishaani olhupalhe ihu uyo, honichuwelha uhiichooria wihu. Ukhalhawaya ni uyo mwanene uyo aholhikachiya wo kila iphiro thoko ni hii chineera ihu, nansho nkaakhalha wo uhiwonya. Paahi etu, nichusherereke wo uhoova ihiche ye Imwene ya Nlhuku urii nnema, noonelhiye ikiriri nipatte nnema wo unikavihera vanokwana ihu. Kila Opochera ishaani olhupalhe nothanlhiya ni Nlhuku munlhokoni mwa attu, ni uvahiya mitheko cha Nlhuku cho waakavihera attu. Ukumiha izawadi ni isadaka wo milhatu cho ulhevelhelhiya uwonya waya. Ukhalhawaya ni uyo ntu, no uwonya thoko hii, nowooria waamukacha attu wo ikiriri attu, inakhalhaka khanchuwelha ittu, awonyaka. Ukhalhawaya ni uyo ri o uhiichooria thoko ashikhunanawe ayo. Wo yoyo nlhatu uyo etu, ni uyo mwanene uyo noothananiya kuhiwe upochera isadaka cha attu akina vekha ayaru, nansho wo nlhatu wo uwonya unowonya awe mwanene. Khaawo ntu neethanlha mwanene ni wiivaha ipilhi yo ukhalha Opochera ishaani olhupalhe. Nlhuku phi nonthanlha kila mmoka ni umwiihana thoko chenre aya wo wiihaniya Naharuni. Chiicho etu, Kuristo Moopolhi kheevanhe mwanene nthimicho wo ukhalha Opochera ishaani olhupalhe, nansho Nlhuku mwanene phi nvanhe ni umwiirelha, “Uweva phi mwaamwanaka, Mii lhelho kineera, Mii phi Athumwana.” Tho, vakittu vakina nhina Malhove Matakatifu, Nlhuku ahomwiirelha, “Uweva phi opochera ishaani o mahuku o uhimalha, Thoko chaari aya wa opochera ishaani Namelkisedeki.” Yesu vaari awe velhaponi va ahonlha ni ukhuwelha vanlhapelha awe Nlhuku, ooria umwoopolha nnookhwani. Ni ukhalhawaya aari ntu amwoova Nlhuku, Nlhuku ahomwiiwelhelha. Nansho inakhalhaka Yesu aari Mwaana a Nlhuku, aheettucha wiitimarikha wo uttwaruwa waatwarushiye awe. Ni vavawo vaamalhihilhe awe ntheko waavahiye awe ni Nlhuku, ahoratihiya ni ukhalha nlhatu wo machokholhelho o noopo o mahuku o uhimalha attu onkhaye anonrumelhelha. Paahi etu Nlhuku ahonthanlha yoyo ukhalha Opochera ishaani olhupalhe mu nkutiro u Namelkisedeki. Ahawo malhove menchi o uhimeriani anaacha yoyo mwaha uyo, nansho ahorika uhimeriani ukhalhawaya mwaatti, attu o itiamaru. Ukhalhawaya mwaaphwanelhiye ni inyu mwaatti vano ukhalha o weettuchiha akhunaninyu, nansho ni inyu nthananiyaka wiittuchihiya tho malhove o upacha o Malhove a Nlhuku. Vano nhohokolhia tho utulhi, mwaamweke mapelhe ni uhiya ulhia yolhia yo ulhipa. Ukhalhawaya nolhia mapelhe yoyo bado mwaana, khanonnuwa, khanachuwelha iphiro cho upanga chittu chinothanana awe Nlhuku. Choolhia cho ulhipalhipa chinolhiya ni attu akhomanlhe, eettuchihiye nkayaachuwelha waanyulha mwoolhoka ni mu uwonyani. Paahi etu nihiyeke meettuchiho anaacha nttenga wa Kuristo, niweheke vano meettuchiho o ukhomalha. Nihiittuchihe tho meettuchiho o upacha o uhilhokalhoka anaacha ukhoroma ni unrumelhelha Nlhuku. Tho, meettuchiho o iphiro iphiro cho ubatiiziya ni o weesheriya miono ni uhihimushiya attu akhwilhe ni mwaha wo ihukumu yo mahuku o uhimalha. Nlhuku anivaheraka, ninowa naapanga yayo. Ukhalhawaya khinooria tho waahokolhosha wiira awe akhoroma attu amwalhelhiye ni ulhawiha mahalha o wiirimu yayo ni ashikhunanaya, ni upangiya akavihi o Iphumu ya Nlhuku, ni ulhawiha uchiva wo Nlhove na Nlhuku ni machiri o ikatema inowa, nansho nkayaawulhuwacha mirima chaya kaanyuma, ahooriaka waahokolhosha ni ukhoroma tho. Yayo phi nokhalha aya thoko anonkhomelhelha tho Mwaana a Nlhuku vansalaabani ni umuulhihachiha muru vaattuni vahinohiya aya uwonya. Ilhapo inorupelhiya ipulha kila iyaakha ni umelhiha minyepu chinokhulhuvelha aya anamalhima, impatta ibarakha chinokhuma wa Nlhuku. Nansho ilhapo yamelhaka miri cho miiwa ni mahichi khirina nnema, inookholhaviya ni Nlhuku. Umalhelha waya unohalha ukhalha upahiya mooro wo mahuku o uhimalha. Ashilhoko aka, inakhalhaka ninoolhumacha chiicho etu, ninokhulhuvelha wiira mwaatti nnoottwara iphiro yoombone, iphiro inokelha unooponi. Nlhuku khanopanga chittu cho uhilhoka, khanolhiyalha uttuna unopanga inyu wo nchina nawe. Waalhoha ni waapochera attu anrumelhenlhe Kuristo ashikhunaninyu yaawilhe uwaninyu ama anowa alha mahuku. Nnikwa ihu mulhupalhe uri umwoona kila mmoka inyu athepaka yoyo nrima wo uminda ni ikekhiaye uyo mpaka umalhelha waya, wiira ayo anokhulhuvelha ihu ayo atimire. Paahi etu mwaatti nhikhalhe attu o uhuva, nansho mwaatwariheke attu o upisha nrima ni attu o uvilhelha, mmwe mwaapochera mahalha alhehilhe awe Nlhuku. Nlhuku vaalhehilhe Aburahimu, aholhupelha wo nchina nawe upanga chilhenhe awe ukhalhawaya khaawo ri mulhupalhe nkina o umpwaha, paahi etu eromonlhe mwanene. Enre, “We ikekhiaye kinouvahani ibarakha chinchi ni uvahani ashaana enchi.” Aburahimu ahoweherera ni uvilhelha nkayaapochera nlhove naalhehiye aya ni Nlhuku. Ukhalhawaya attu vanolhupelha aya, anolhupelha wo nchina na ntu ri mulhupalhe naapwaha ni ulhupelha waya uwo uhimiecheshaka malhove onkhaye. Nlhuku wo wooniha wiira khanorukunusha nlhove nawe mpaka vanotimira aya, ahokhomelhelha yayo malhehano ayo. Paahi etu, malhove ari melhi ahinorukunuwa, malhehano ni ulhupelha, chihinooria urukunuwa ni mena Nlhuku hoothachaka vachulhu chechiyo chittu chiyo. Ni hii nittimakenlhe uri mpuhava, nihovahiya nrima wo ukhulhuvelha nlhove nishungiye miholho. Nenno phi nlhove ninovarelha ukumi ihu thoko iyuuma inovarelha ikalhava wiira ihiveverushiye. Nenno phi ichikurupi ihu yo ikekhiaye inoperetta nipaziya mpaka nipuro nitakatifu no wiirimu. Yesu mwanene honiholhelha wowo akhalhaka opochera ishaani olhupalhe o mahuku o uhimalha, munkutironi mwa opochera ishaani mwa Namelkisedeki. Namelkisedeki alha aari amwene o ilhapo yo Usalimu ni opochera ishaani a Nlhuku ri Mulhupalhe Chinene. Ikatema Aburahimu vaahokolhia aya ukhotoni waakottonlhe aya mamwene acheshe yahaakumaanana Namelkisedeki ayo, Aburahimu nkayaavahiya ibarakha ni ayo. Aburahimu yahokumiha ni waavaha Namelkisedeki nifungu no khumi no nhakhu waya wonkhaye. Malhamulho o nchina Melkisedeki na amwene o Usalimu nno aari “Amwene o ikekhiaye.” Ni maana aya ikina ikhalhaka “Amwene o mpuha.” Yayo Namelkisedeki ayo khanaromolhiya wiira athumwanaya ama anumwanaya ama manyaapwiiya aya yaari apani mena nihuku naya no uyaria ama akhwilhe iyaakhani. Nansho anolhikaanihiya thoko Mwaana a Nlhuku, nokhalha opochera ishaani nkumi o mahuku o uhimalha. Phi mwooneke vavawo chenre aya wo ukhalha ntu mulhupalhe, mpaka Aburahimu yahokumiha ni waavaha nifungu no khumi no nhakhu waapante aya ukhotoni. Ni iyari yonkhaye i Nalawi iri ni ntheko wo upochera ishaani yahovahiya malheheriyo o upochera nifungu no khumi mwa attu, yaani ashilhoko aya, anakhalhaka wiira ni ayo yaari o iyari ya Aburahimu. Nansho Namelkisedeki khayaari o iyari ya Nalawi, nansho yahopochera nifungu no khumi wa Aburahimu ni waavaha ibarakha ayo aalhehiye nlhove no uweherera ibarakha ukhuma wa Nlhuku ayo. Nansho khinthikineeha wiira, ntu naavaha ibarakha akina yoyo phi mulhupalhe waapwaha anovahiya ibarakha ayo. Paahi etu opochera ishaani anopochera nifungu no khumi ayo attu, anookhwa, nansho Namelkisedeki anaachiya upochera nifungu no khumi ayo, akumi thoko Malhove Matakatifu chineera aya wo uhimiecheshiya wiira khanokhwa. Nalawi yaari phi apwiiya aya ayo o iyari ya opochera nifungu no khumi. Eiyo, vavawo ninowooria etu wiira ata Alawi ni ayo ahokumiha nifungu no khumi wo iphiro ya Aburahimu, ukhalhawaya inakhalhaka Nalawi aari bado ahinayaria, nansho aari mphomeni mwa apwiiya aya, Aburahimu, ikatema vaakumanne aya ni Namelkisedeki. Ntheko wo opochera ishaani waari phi nsingi wo Ikekhia yaavahiye aya attu o Israeli yaacha mwaha wo upochera ishaani. Paahi etu, yakhalhaka ntheko wa Alawi uyo wahotimira, khawaakhalha nlhatu nkhwawe tho wo ukhumelhelha opochera ishaani nkina nottwara nkutiro wa Namelkisedeki kuhii ulhe wa Naharuni ulhe. Ukhalhawaya ntheko wo upochera ishaani warukunuwaka, malhehero e Ikekhia o nlhatu wo upochera ishaani ni ayo arukunuweke. Ni ayo Athithi, anaachiya mmalhoveni mu ayo, aari ntu o nikosho nikina, uhikhalhaka ata ntu mmoka o nikosho naya aavanre ntheko wo opochera ishaani vamadhubahuni vaakumihiya isadaka. Ukhalhawaya ninoona we ikeekhene wiira, Athithi Yesu aakhumme nikosho ni Nayuda, nikosho naharomolhiye ni ashinna Musa voolhumacha aya mwaha wa opochera ishaani. Ni nna nlhove nna vano phi no ikeekhene chinene, ukhalhawaya Opochera ishaani nkina o ulhikaana ni Namelkisedeki hokhumelhelha. Yoyo khaavahiye ntheko wo upochera ishaani wo uttwara malheheriyo o attu o nikosho nikhumme awe, nansho wo ikuru yo ukumi wo mahuku o uhimalha. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu anohimiechesha wiira, “Inyuva phi Opochera ishaani o mahuku o uhimalha thoko chaari aya wa opochera ishaani Namelkisedeki.” Paahi etu, malhehero o khalhayi alhe ahofutiya ukhalhawaya khayaari ni machiri, aari o uhilhoka ittu, ukhalhawaya yayo Malhehero ayo khayaatimirinhe chittu chonkhaye. Nansho vano nihowiihiya nlhove no ukhulhuvelhiya chinene. Ni wo nenno nlhove nno ninowooria umwaatameria Nlhuku. Ni uthepa vavawo, vaa nihaawo nlhove naalhupenlhe awe Nlhuku. Ukhalhawaya akina ayo vaavahiya aya ntheko wo upochera ishaani yaavahiya wo uhilhupelhiya, nansho vano, Yesu hokhalha Opochera ishaani wo naapo na Nlhuku venre awe, “Athithi aholhupelha, ni ayo khanorukunuwa, ‘Inyuva phi opochera ishaani o mahuku o uhimalha.’ ” Wo nenno naapo nno etu, Yesu hokhalha phi neelheva uvarelhelha malhehano ihu orera chinene. Tho, yayo opochera ishaani ayo yaari enchi, ukhalhawaya kila mmoka nookhwa awe aayeke, ahokhwa wo uhimalhiha mitheko chaya. Nansho ukhalhawaya Yesu phiri nkumi wo mahuku o uhimalha, ntheko wawe wo upochera ishaani uri wo mahuku o uhimalha uhirwaaka wa ntu nkina. Ni uyo wo yoyo nlhatu uyo etu, nowooria woopolha kabisaa attu anorwaa wa Nlhuku wo iphiro awe, ukhalhawaya ri nkumi mahuku o uhimalha aalhepelhelhaka wa Nlhuku. Ukhalhawaya hii nahonthanana opochera ishaani olhupalhe o ukhulhuvelhiya thoko yoyo ri ntakatifu, hiwonnye, hinanarihiye, enanelhiye ni iphiro cha attu o uwonya, eenulhiye uchulhu wiirimu. Hinokhalha thoko opochera ishaani olhupalhe akina aathananiya ukumiha isadaka kila nihuku, anochokholha ukumiha isadaka cho milhatu chaya ashinene ni umalhihera wo uwonya wa attu akina. Yesu khanopanga chiicho ukhalhawaya ahomalhiha veekuminhe awe mwanene isadaka wa attu onkhaye nkwaha mmoka ithoshaka wo ikatema choothe. Malhehero anaathanlha attu o uhuperia ukhalha opochera ishaani olhupalhe, nansho wo nlhove nilheehiye ni Nlhuku naatwanre kaanyuma baada yo Ikekhia nihommaha Mwaana timirihiye ukhalha Opochera ishaani olhupalhe wo mahuku o uhimalha. Nlhove ninohimiacha ihu phi nna, wiira nihanaa Opochera ishaani olhupalhe o yeyo iphiro iyo, nokhalha wiimonono wo ihiche yo Nthimicho ya Nlhuku wiirimu, novara ntheko wa Opochera ishaani Mulhupalhe va Nipuro Nitakatifu Chinene, va nihema no ikekhiaye nithekiye ni Athithi, nihithekiye ni attu. Kila Opochera ishaani olhupalhe nothanlhiya apange ntheko wo ukumiha izawadi ni ishaani wa Nlhuku. Ni Opochera ishaani olhupalhe ihu lazima ni uyo akhalhaneke ittu yo ukumiha chiicho. Ikaari Kuristo aari o velhaponi va, kaakhalha opochera ishaani ata vakani, ukhalhawaya ilhapo ihaana opochera ishaani anokumiha isadaka wo utwariha chilheheriye ni Malhehero a ashinna Musa. Ntheko unopanga aya wo upochera ishaani, phi iramani yo chittu chinopangiya wiirimu. Yayo anolhikaana thoko ashinna Musa vaatameria aya utheka nihema, Nlhuku venre awe, “Mmweheke rata, mwapangeke kila ittu thoko chenre aka wo uwonihani umwaakoni ulhe.” Nansho vano Yesu hovahiya ntheko wo ulhoka chinene upwaha wa opochera ishaani alhe, ukhalhawaya vano yoyo phi o weewananiha malhehano arenree. Uno malhove ari nhina yayo malhehano ayo emelhelhaka nlhove nirenree na Nlhuku. Ukhalhawaya yakaari malhehano o upacha alhe khayaakhuwachiye, attu khaathananiya ukhalhana malhehano o nayelhi. Nansho Nlhuku voonne awe attu ahotteka aamunke wo wiira, “Mahuku anoowa aneera Athithi, Vanohalha aka ulheha Malhehano o Naanano, wa attu o inupa ya Israeli ni attu o Yuda. Yayo malhehano ayo khanowa aalhikaana ni malhehano alhehanne aka ni manyaapwiiya aya, Nihuku vaavanre aka moono ni uwoopolha ukhuma ilhapo yo Umisri. Ukhalhawaya khayaavarelhenlhe malhehano alhe, paahi ni mii akaalhohilhe, Athithi Nlhuku phi noolhumacha yayo. Ukhalhawaya alha phi malhehano kinohalha aka upanga wa attu o inupa yo Israeli. Athithi aneera, baada yo yayo mahuku ayo, Kinowa kaavaha Malhehero aka mmamirimani mwaya, Kinowa kaahelha mmamirimani mwaya. Kinoowa kaakhalha Nlhuku aya, Ni ayo anowa ukhalha phi attu aka. Khaawo ntu nohalha mena weettuchiha achihima we, Ama weerelha alhoko awe, Mwaachuwelheke Athithi. Ukhalhawaya attu onkhaye, ashikaani mpaka ashulhupalhe anowa aakichuwelha. Kinoowa kaahiyerera uhilhoka waya, Mena akinowa koopuwelhaka tho uwonya waya.” Nlhuku vaalhenhe awe Malhehano o Naanano, Malhehano o Khalhayi ayo ahothalha. Ni ittu yo khalhayi yathaalhaka, ihophiyelha vanorihiya aya. Paahi etu ata malhehero o upacha ahaana iphiro cho uthimicha ni mapuro o unlhapelha Nlhuku cheeshiye ni attu. Nahothekiya nihema na Nlhuku. Ichuumba aya yo upachera yeehaniya Vakittu Vatakatifu, mweeshiye ikiango yo uthomeiya ikhandiri ni imeza ni mikatte chaakumihiye isadaka wa Nlhuku. Vatulhi nipaziya no nayelhi nnihemani mmo yahaawo ichuumba ikina yeehaniya Nipuro Nitakatifu Chinene, mwaari imeza yo idhahabu yo ukumihiyeriya ishaani yaatutumiheriya ubani. Tho nahokhalha nsanduku no Malhehano naashiringiye idhahabu kila mpatta. Nhina nsanduku mmo mwahaawo iyoopwe yo idhahabu yaahelhiye yolhia yeehaniya mana, tho mwahaawo ntonto wa Naharuni waaphuwa mathaakhuru vachulhu ni ivibau cho malhuku chaalhepiye Malhove o Malhehano a Nlhuku. Vachulhu nsanduku vawo ahaawo o wuupiya o mapupha elhi ooniha vari nthimicho wa Nlhuku, mapupha ayo aakhuneelha vachulhu vawo, vo woonelhiya ikiriri attu. Nansho vano kihii ikatema yo waandhandhulha chechiyo chittu chiyo. Paahi etu chittu chiyo chamalheke weeshiya rata, opochera ishaani yahokelha kila nihuku munihema ni, va ichuumba yo upachera ilhe ni uvara ntheko waya. Nansho opochera ishaani olhupalhe vekha aya phi aakhelha ichuumba yo nayelhi ilhe nkwaha mmoka kila iyaakha. Ni ayo aathananiya urweha mwommo iphome yo mwannama wo nlhatu wo uwonya waya ni wo milhatu cha attu aawonnye wo uhichuwelha. Iphumu ya Nlhuku nonooniha wiira nihema no upacha nne vaari aya ninemenlhe, iphiro yo ukelha urii Nipuro Nitakatifu Chinene no wiirimu yaari bado ihinapatakulhiya. Yayo phi malhikaanihero o ikatema yo naanano ahimiaka wiira isadaka ni ishaani chinokumihiya isadaka wa Nlhuku khachinooria waarulha attu misigo cho uwonya mmamirimani mwa attu anonthimicha Nlhuku. Ukhalhawaya ulhia ni uwuria ni wiihapiha iruttu, chinaacha mwaha wo mwiiruttuni. Chonkhaye chiyo chinotwara iphiro cho malhehero o chittu cho vatheru. Chechiyo chinoowa chaamalha Nlhuku vanohalha awe ulhokiha chittu chonkhaye. Nansho Kuristo wilhe ukhalha Opochera ishaani olhupalhe nowehaweha chittu choombone chipangelhe. Yoyo hokelha mu Nihema nulhupalhe no ukhulhuvelhiya chinene. Nihema nihithekiye ni attu, ukhalhawaya kanihiwe no velhaponi va. Kuristo aakenlhe Nipuro Nitakatifu Chinene munihemani mmo nkwaha mmoka nakunshe kuhii iphome yo mwannama wiira akumihe isadaka, nansho aakunshe iphome awe mwanene nkaaniwiihera o noopolha o mahuku o uhimalha. Ukhalhawaya isadaka yo iphome yo ipuri ni yo ing'ope vamoka ni ituura yo mwang'ope vaamicheriye aya attu ananarihiye ni milhatu chaacha iphiro cho unthimicha Nlhuku, yahaahapiha milhatu chaya. Paahi etu, iphome ya Kuristo ihanaa machiri chinene o unihapiha! Ukhalhawaya wo machiri o Iphumu ya Nlhuku nolhokelha mahuku o uhimalha, Kuristo aheekumiha mwanene wa Nlhuku akhalhe isadaka itiminre. Ni iphome awe inoonihapiha mirima chihu cho uhilhoka chinommwiiha nookhwa, nikhalhe attu anovara ntheko wa Nlhuku ri nkumi. Wo yoyo nlhatu uyo etu, Kuristo phi o wiiwananiha o Malhehano o Naanano, wiira onkhaye aneehaniya apochere ibarakha cho mahuku o uhimalha. Ukhalhawaya nookhwa awe hokhalha phi noopo o woopolha attu uwonya waapannge aya ikatema yo Malhehano o Khalhayi. Malhehano o uhiyeriya anotimira wo nlhatu wo uchuwania wiira ntu aalhenhe uyo hokhwa, anopangia kaanyuma ntu aapannge malhehano uyo nakhwilhe, kuhiwe nari nkumi. Chiichammo etu, malhehano o upacha ayo khayooria upanga ntheko aya wo uhikhalha isadaka yo iphome. Ukhalhawaya, ashinna Musa aachokhonlhe wo waahimeria attu kila Malhehero yaavahiye aya ni Nlhuku. Kaanyuma nkayaakusha iphome yo mwang'ope ni yo ipuri nkayaathakaniha ni maashi. Nkayaakusha machashi o hisopo ni mapururu o ukhwiilha o ikhondoro, nkayaamichamicha vachulhu ikitabu yo Malhehero ni waamichera attu onkhaye. Ni ayo nkayeera, “Ilha phi iphome inohimiechesha malhehano alhehanne inyu ni Nlhuku, nvarechesheke.” Wo iphiro thoko yeyo, ashinna Musa ahomichamicha tho iphome vachulhu nihema ni vachulhu chittu cho ntheko wo unlhapelha Nlhuku. Eiyo, nhina Malhehero ayo, kharibu chittu chonkhaye chinohapihiya wo isadaka yo iphome. Paahi etu vahirii iphome uwonya khunohiyereriya. Chechiyo chittu chiyo phi malhikaaniho o chittu chiri wiirimu chiyo, chinothananiya uhapihiya wo iphiro yo iphome iyo. Nansho milhatu cho ikeekhene cho wiirimu chiyo chinohapihiya wo isadaka iri yoombone chinene upwaha chii. Ukhalhawaya Kuristo khaakenlhe Vakittu Vatakatifu vaathekiye ni attu, vanolhikaanihiya ni nipuro no ikeekhene no wiirimu. Nansho aakhenlhe wiirimu unenene, uneemelha awe unilhapelhelha wa Nlhuku. Kuristo mena khaakenlhe wiirimu wiira ekumihe isadaka mwanene kila iyaakha, thoko Opochera ishaani Olhupalhe a Ayahudi chinokelha aya u Nipuro Nitakatifu kila iyaakha anakunshe iphome ihiri yawaya, ukhalhawaya yakeerelhe chiicho, Kuristo aanotwarushiya venchi toka wuupiya ilhapo. Nansho vano, mahuku vanaatameria aya umalha, hokhumelhelha nkwaha mmoka tu, ekumihe iruttu awe mwanene akhalhe isadaka yo uhiyerera uwonya wa attu. Paahi etu thoko chiri aya, kila ntu nokhwa nkwaha mmoka, baada yo vavawo neemelha uuhukumulhiyani ni Nlhuku. Chiichammo etu Kuristo aheekumiha isadaka mwanene akhwe vamoka wo nlhatu wo uhiyereriya uwonya wa attu enchi. Ni uyo noohokolhia nkwaha wo nayelhi, uhikhalhaka nkwaha wo uhiyerera uwonya nansho uwaakushani alhe anommweherera chinene alhe. Paahi etu ukhalhawaya Malhehero a ashinna Musa phi irungu yo chittu choombone chinowa ukhumelhelha, ahilhikaanaka ni chittu chinenene, chihooriaka waaratiha attu anonthimicha Nlhuku wo isadaka chinokumihiya venchi kila iyaakha. Yakaari chiicho etu, isadaka khacheemelha ukumihiya? Chani attu anonthimicha Nlhuku ayo akaahapihiye uwonya waya wo yeyo iphiro iyo, mirima chaya khachoona wiira kharina milhatu cho ummwonya Nlhuku? Nansho chechiyo isadaka chiyo chinokumihiya kila iyaakha wo upusha attu wiira ahowonya. Ukhalhawaya isadaka yo iphome cho ing'ope ni iphome yo ipuri khachinooria uhapiha milhatu cho uwonya. Phi nlhatu etu, Kuristo vaawa awe velhaponi, ahomwiirelha Nlhuku, “Inyu khamwaattunne isadaka mena ishaani ya ashinama, Nansho nhokivaha iruttu ikhalhe isadaka. Khamwaachivelhiye isadaka cha ashinama chinopahiya mooro mena isadaka cho uthamiha milhatu cho uwonya. Ni mii nkakeera, ‘Mii kiri vaa, kipange mattunelho ao Uwe Nlhuku, Thoko Malhove Matakatifu chilhepilhe aya ukaacha mii.’ ” Wo upachera Kuristo enre, “Khamwaattunne mena khamwaachivelhiye isadaka mena ishaani mena isadaka cha ashinama chinopahiya mooro mena isadaka cho uhapiha milhatu cho uwonya.” olhumacha chiicho inakhalhaka isadaka chihimiye ni Malhehero a ashinna Musa, chaari chikumihiyaka. Nkeera tho, “Mii kiri vaa, Uwe Nlhuku, kipange mattunelho ao.” Phi chiichammo etu Nlhuku ahothamiha isadaka cho upacha ni weesha isadaka yo nayelhi, isadaka ya Kuristo mwanene. Ukhalhawaya Yesu Kuristo ahopanga mattunelho a Nlhuku, hii vano nihohapihiya uwonya wihu wo iphiro yo ibarakha yo isadaka yo iruttu awe yaakuminhe awe nkwaha mmoka tu. Kila opochera ishaani noovara ntheko awe kila nihuku ni ukumiha isadaka chechiyo chechiyo venchi, isadaka chihinooria inakhalhaka vakani uhapiha milhatu cho uwonya. Nansho Kuristo ahokumiha nkwaha mmoka isadaka yo uthamiha milhatu cho uwonya, isadaka yo ukhulhuvelhiya mahuku o uhimalha, amalhiheke nkaakhalha wiimonono wa Nlhuku. Ni toka vavawo noweherera amalhaponi awe akottolhiye awe aanyikalhelha. Ukhalhawaya wo isadaka yeekuminhe awe nkwaha mmoka, ahaathanlha areerihiye alhe, anohapihiya milhatu chaya cho uwonya. Ni Iphumu ya Nlhuku nohimiechesha chiicho veneera aya, “Athithi aneera, Alha phi malhehano kinohalha aka waalhehana mahuku anowa, Kinowaahelha Malhehero aka mmamirimani mwaya, Ni ulhepa mwiirushoni mwaya.” Ni ayo nkayoncherera wiira, “Ni mii akinoopuwelha tho uwonya waya Mena uhilhoka waya.” Paahi etu milhatu cho uwonya vanothamihiya aya, khuuwo tho mwaha wo ukumihiya isadaka yo nlhatu wo uhiyereriya uwonya. Haya etu ashilhoko aka, nihanaa nikhulhuvelho no ukelha uri Nipuro Nitakatifu Chinene wo iphiro yo iphome ya Yesu, wo iphiro yo ulhoka inihulhenlhe awe, inoniholhelha urii ukumi, vari nipaziya nulhupalhe, yaani iruttu awe mwanene. Ni ukhalhawaya nihanaa Opochera ishaani Mulhupalhe neemelhelha inupa yonkhaye ya Nlhuku, paahi etu nimwaatamerieke Nlhuku wo nrima woombone, wo nrima wo ikekhiaye uratihiye wiira nihiye iphiro cho unanara ni wo iruttu chihapihiye wo maashi oombone. Nithepeke etu uvarelhelha nikhulhuvelho ninorumelhelha ihu wo uhoova, ukhalhawaya Nlhuku lhehilhe ri o ukhulhuvelhiya. Tho, nikavihaneke hii naashineneru ni wooniha nrima wo uttunana ni upanga mitheko choombone. Nihoochee mena nihihiye mwaha wo ukumaanacha vamoka thoko chineera aya attu akina. Nithepeke uhelhana mirima uno nichuwelhaka wiira nihuku na Athithi nihaatameria. Nichuwelheke etu wiira, nawonyaka mweni ninachuwenlhe ikeekhene, khiiwo isadaka ikina tho inohalha ukumihiya wo nlhatu wo uhiyereriya uwonya wihu. Ittu ihanlhe vavawo iri uweherera noovaka uhukumulhiya ni upahiya mooro wo uviha unohalha waapaha attu onkhaye anonkhota Nlhuku. Ntu riyoothe nokhota urumelhelha Malhehero a Nlhuku aavahilhe awe ashinna Musa nowiiviya wo uhoonelhiya ikiriri, yahimiecheshiyaka ni attu elhi ama araru. Ntu nonheulhacha Mwaana a Nlhuku ni uheulhacha iphome yo Malhehano a Nlhuku inlhokihilhe ama ntu nonruwana Iphumu ya Nlhuku nonivaha mahalha o ibarakha, yoyo nootwarushiya ntwarusho wo uvirelhelha chinene. Ukhalhawaya nihonchuwelha himilhe, “Ulhivelhelhiha phi wawaka, Mii kinoolhivelhelhiha.” Eeraka tho vakittu vakina, “Athithi anowaahukumulha attu aya.” Iri ittu yo woopiha chinene, uvariya ni Nlhuku ri nkumi wiira o uhukumulheni! Nansho muupuwelheke mahuku avinre vaamwalhelhiye inyu nthuko ni Nlhuku, vaatwaruwa inyu chinene, nansho mwahovilhelha ntwarusho nulhupalhe nno. Nkwaha nkina mwahoruwaniya ni uhambulhachiya mwaattuni. Ni ikatema ikina vaakavihanne inyu ni attu aapangelhachiya thoko chiicho. Ukhalhawaya mwahoonelha ikiriri chinene attu attukiye vamoka ni inyu, vaathurulhiye inyu mihakhu chinyu mwahorumelhelha wo nrima woombone, nchuwelhaka wiira, nhanaa nhakhu woombone chinene uhimmalha. Paahi etu nhikhwe nrima, nnoowa mwaattuviya nttuvo nulhupalhe. Mvilhelheke, mmwe mwaatimiriha uttuna wa Nlhuku, mmwe mwaavahiya yaalhehiye inyu. Kwaani Malhove Matakatifu aneera, “Mahuku ahanlhe vakani chinene, Nowehereriya uwa, noowa, Ni uyo khanocherewa.” “Nansho attu aka anovarechesha ikekhia, Yayo anookhalha akumi ukhalhawaya anokirumelhelha, Nansho yarukunuwaka, Akinowa kaateelhiya nrima.” Paahi etu, hii kanihii attu o urukunuwacha utulhi ni upotera, nansho hii phi attu anopisha nrima, ni woopolhiya. Paahi etu upisha nrima phi ukhalha ni ichikurupi yo ikekhiaye yo chittu chinoweherera ihu ni urumelhelha chittu chihinapatta ihu woona. Ukhalhawaya wo upisha waya nrima ashulhupalhe ihu ahohimiecheshiya chinene ni Nlhuku. Wo upisha nrima nihochuwelha wiira ilhapo yo upiye wo nlhove na Nlhuku ni chittu chinoona ihu chi chuupiye ukhuma wo chittu chihinoonia. Wo upisha nrima Habilu ahommaha Nlhuku isadaka yoombone upwaha ilhe yaakuminhe awe Kaini. Paahi wo upisha nrima wawe etu ahaalhakelhiya ni Nlhuku wiira aari ntu e ikekhiaye. Ni wo upisha nrima uwo, Habilu noniittuchiha inakhalhaka ahomalha ukhwa. Wo upisha nrima, Nahenoko khaakhwilhe aahowiraka ukushiya wiirimu wo uhooniya ni ntu, Nlhuku mwanene phi akunshe. Thoko Malhove Matakatifu chinohimiechesha aya wiira ahinaya ukushiya, aari ntu antelhihilhe Nlhuku. Paahi etu vahiri upisha nrima khavanooria unteelhiha Nlhuku, ukhalhawaya ntu nowa wa Nlhuku nothananiya urumelhelha wiira Nlhuku haawo ni urumelhelha wiira nowaattuva attu anomwaavia wo uminda. Wo upisha nrima, Anuhu ahomwiiwelhelha Nlhuku vaahimeriye aya mwaha unohalha ukhumelhelha kaanyuma, chittu chihinapacha aya woona. Nkayaakoorosha isafina, ikalhava yulhupalhe yo wookholha anene ayo ni inupa aya. Wo wowo upisha nrima waya uwo ilhapo yahohukumulhiya, Anuhu nkayaapochera ikekhiaye inopattiya wo upisha nrima. Wo upisha nrima, Aburahimu ahonrumelhelha Nlhuku veehaniye aya wiira arwee ilhapo yaalhehiye aya ni Nlhuku wiira anoovahiya ukhalha yawaya. Ahohiya ilhapo aya ahichuwelhaka ukittu unokelha aya. Wo upisha nrima, Aburahimu ahokhalha ulhetoni wi ilhapo yaalhehiye aya ni Nlhuku mwanene. Aakhanlhe wowo munihemani vamoka ni Naisaka ni Nayakhobo, yaalhehiye nanaya malhehano a Nlhuku ayo. Ukhalhawaya Aburahimu aari awehereraka woona iwani yo nsingi wo ulhama mahuku o uhimalha, yaalhakelhiye ni uthekiya ni Nlhuku mwanene. Wo nrima wo ukhulhuvelha Aburahimu inakhalhaka aari ntu o wuulhuvalha ni Asara ahanu aya akhalhaka o uhiyara, ahovaheriya wooria waayara ashaana ukhalhawaya ahorumelhelha wiira Nlhuku nootimiriha malhehano awe. Paahi etu ukhuma wa ntu mmoka, Aburahimu, aari thoko ntu khwilhe, ahoyaria attu enchi ahinooriya waalhakelhiya thoko ittotwa wiirimu ama thoko nhaava wo uchereshere ibahari. Yalha attu onkhaye alha yaakhwilhe anari attu o upisha nrima ahinaya upochera ittu yaalhehiye aya ni Nlhuku. Nansho yahoona utayi, nkayaarumelhelha wiira yaari attu o uvira velhaponi va. Ukhalhawaya attu anoolhumacha malhove thoko alha, anowooniha wiira anaaviacha ilhapo ye ikeekhene. Yakoopuwenlhe ilhapo yaakhumilhe aya, yaanooria uhokolhiacha. Nansho vano anothanana ilhapo yorera chinene, ilhapo yo wiirimu. Paahi etu Nlhuku khanoona ishoni wiihaniya Nlhuku aya, ukhalhawaya heeshera iwani aya. Wo upisha nrima Aburahimu ahorumelhelha unkumiha isadaka Isaka mwaamwanaya o vekha awe, ikatema vaalhikachiye aya ni Nlhuku. Yayo phi ayo aapochenre malhehano a Nlhuku, nansho ata inakhalhaka chiicho, ahorumelhelha unkumiha isadaka mwaamwanaya o vekha awe. Ukhalhawaya Nlhuku ahoolhumacha wiira, “Iyari inohalha wiihaniya wo nchina ninyu, inowa ukhuma wa Isaka.” Aburahimu ahorumelhelha wo uchuwelha wiira, Nlhuku nowooria waahihimusha attu akhwilhe. Ni wo nlhikaaniho nno etu Aburahimu ahompatta mwaamwanaya Isaka tho, thoko nokhuma unookhwani. Wo upisha nrima, Naisaka ahaavaha ibarakha Nayakhobo ni Naesau, wo chittu chinohalha uwa kaanyuma. Wo upisha nrima Nayakhobo vaakhwa aya ahaavaha ibarakha ashaana a Nayusufu kila mmoka. Nkayanthimicha Nlhuku yooromelhaka vachulhu ikopo aya. Wo upisha nrima, Nayusufu vaari aya amwaatameriaka nookhwa, ahoromolha mwaha wo uthama ashaana a Israeli ukhuma Umisri, ni ulhehera mwaha wo ushungiya makhuva aya. Wo upisha nrima, manyanaangoro a ashinna Musa yahonvitha mwaamwanaya wo mieri miraru toka vaayarelhe awe, ukhalhawaya yahomwoona wiira aari mwaana o urera chinene, khayoovilhe malhehero a Nafarao amwene o Umisri. Wo upisha nrima, ashinna Musa vonnuwilhe aya yahokhota wiihaniya mwaana a abiti Farao. Nkayoona mbaya uhuva vamoka ni attu a Nlhuku kuliko wiipuhiha mu uwonyani wo mahuku vakani, yaalhakelhaka wiira uruwaniya wa Kuristo Moopolhi phi nhakhu mulhupalhe upwaha mihakhu cho Umisri, ukhalhawaya yaari akhulhuvelhaka nttuvo naya no mahuku anowa. Wo upisha nrima ahothama Umisri ahoovaka urushiya wa amwene ukhalhawaya yaari ankhulhuvelhaka Nlhuku hinoonia uyo. Wo upisha nrima ahonchokolhiha Pasaka ni aholheehera umichamichiya iphome vachulhu milhako wiira nnepa uneeva attu uyo uhaavare ashaana o nttara a Aisraeli. Wo upisha nrima Aisraeli yahoviracha variyari ibahari yo Shamu thoko chinovira aya vakittu voomilhe. Attu o Umisri vaalhikanche aya waattwara, yahotitimira onkhaye mmaashini nkayaakhwacha. Wo upisha nrima, Aisraeli ahorukureria ishiri yaarukureria iwani yo Uyeriko wo mahuku saba. Vaamanlhinhe aya urukureria, ishiri yahowulhuwa. Wo upisha nrima Narahabu, opani o ulhavalhava alhe, aholhama khayeeviye vamoka ni attu anrunne Nlhuku alhe, wo nlhatu wo waapochera rata attu o uhotelha o mpuha, a Aisraeli alhe. Vano mii kiirekeni etu, ukhalhawaya nipesha nna khaninokithosha uuhimeriachani mwaha wa Nagidioni ni mwaha wa Nabaraki ni mwaha wa Nasamsoni ni mwaha wa Nayefta ni mwaha wa Adaudi ni mwaha wa Nasamweli ni mwaha wa anamilhohi, yayo phi attu yanrumelhenlhe Nlhuku wo upisha nrima nkayaatakana ikhoto ni waakottolha mamwene, nkayaatawara wo iphiro chaholhenlhe attu atware chaahimiya ni ikekhia, nkayaapochera yaalhehiye aya ni Nlhuku. Nkayaattuka iyano cha akharamu, nkayaatipiha mioro cho uviha, nkayookokwaa wo uhithuriya uphanga wo wiithia. Vaahupenrie aya yahohelhiya machiri, nkayaalhipa vaatakana aya ikhoto, nkayaatopora mphingo wo manyaasikari wa amalhaponi. Wo upisha nrima manyopani yanrumelhenlhe Nlhuku yahopochera mitembo cha ashilhoko aya akhwilhe chinahihimushiye nansho akina yahohuva mpaka ukhwa ahittunaka woopolhiya wiira ahihimushiye ni ukelha mu ukumi wo urera chinene, akina yaholhikachiya wo nihambu ni waatiya mikwaju, akina ahottukiya mittondoro ni utikhelhiya ujerani. Akina yahokhwa wo waatakachiya malhuku mpaka ukhwa ni akina yahomianihachiya velhi wo nsumeno ni akina yaheevakachiya wo uphanga. Nkayaarukureriacha uwo ni uwo anawanre marapalha o ikhondoro ni marapalha o ipuri, yaari attu amashikini, yaatwarushachiye ni upangelhiya chittu cho uhilhoka. Yayo attu ayo yaari attu yankhulhuvenlhe Nlhuku. Nansho attu o ilhapo ilha yaari o uhilhoka chinene, ata nkayoonia khaphwanelhiye ukhalhana attu thoko yayo. Yayo attu yanrumelhenlhe Nlhuku ayo yaakukuriacha nthakhwani ni mmiakoni, akhalhachaka mmakhukuni ni nhina malhikiti o velhaponi. Yayo attu onkhaye ayo ahohimiecheshiya ni Nlhuku wo nlhatu wo upisha nrima waya. Nansho inakhalhaka chiicho, khayaapochenre alhe yaalhehiye aya ni Nlhuku alhe, ukhalhawaya Nlhuku ahoneeshera chittu choombone chinene. Aalhakenlhe wiira ayo aphiyelhe utimira waya anari vamoka ni hii. Paahi ni hii ukhalhawaya nihorukureriya ni nlhoko mulhupalhe wa attu o unihimiechesha, nirihelheke utayi etu misigo chonkhaye chirina ihu ni uwonya unonikhanyerera. Vanottimakacha ihu uttimakelha mmiholho weesheriye ihu, nittimakacheke wo ukuruvalhelha. Nimmwehechesheke Yesu wo miitho melhi, chokholhinhe ni utimiriha upisha nrima wihu. Wo nlhatu wo mpuha unohalha awe upatta ahovilhelha ukhwa vansalaabani wo uhilhoha wuulhihiya muru. Ni uyo vano hokhalha va nipuro no nthimicho, wiimonono wo ihiche yo Imwene ya Nlhuku. Paahi etu mmuupuwelheke Yesu chenre awe wo uvilhelha upangelhiya ichimwa ni attu o uwonya, vano etu nhoochee ni ukhwa mirima chinyu. Mwaatti khannaatakana ikhoto yo waatakana ni uwonya mpaka nkamwaariha iphome. Tho, nholhiyalha malhove o waamukiya, Nlhuku vanoromolha awe wiira mwaatti phi achishaana awe? Vaneera awe “Mwaamwanaka, uhiheulhache vanaamukiya ao ni Athithi. Mena, uhimondhe nrima Athithi vanowookolhaaweni. Ukhalhawaya Nlhuku Athithi anoomwaamuka ntu riyoothe nonttuna awe, Noomwookolha kila ntu norumelhelha wiira phi mwaamwanawe.” Nvilhelheke vanookolhiya inyu, ukhalhawaya Nlhuku nowookolhani thoko achishaana awe. Mwaana ani hinookolhiya ni athumwanawe? Nansho mwaahikavihiyeke wo wookolhiya ni Nlhuku thoko chinookolha awe achishaana awe, inyu vano kanhii achishaana awe nansho ashaana o mwiithuphini. Wo uthepa vavawo nahaanaa manyaathumwanihu o velhaponi, attu yaanamuka, nkaneewelhelha, chani vanorika vayi weewelhelha Athumwanihu o munnepani wiira nipatte ukumi? Manyaathumwanihu o velhaponi anaamunke wo mahuku vakani thoko choona aya wiira vaholhoka. Nansho Nlhuku nonaamuka wo unookolha wiira nikhalhe mu utakatifu awe. Nansho vanookolhiya ihu, ninoorushiya ni uhiteelhiya nrima, nansho mmiholho uwo attu onkhaye aamukiye wo yoyo ntwarusho uyo anoottuviya nttuvo no ikekhiaye no mpuha. Paahi etu, nlhipiheke miono chinyu chiririilhe ni ulhipiha makutha inyu aririilhe. Nthepeke wookokolha mitalha, nnyaa niremanre nihithepe uwereehiya nansho nilhameke. Mwiimindiheke wo kila iphiro ukhalha wo mpuha ni attu onkhaye. Nkhalhacheke makhalhelho matakatifu, ukhalhawaya khaawo ntu nohalha woona Athithi wo uhikhalha chechiyo iphiro chiyo. Mwiishungeke chinene ntu riyoothe hiwe aawukuwelhiya nnema wa Nlhuku, hiwe aakhalha thoko mwiri wo uwawa unomelha ni wunnuwa nkawaananariha attu enchi. Tho, hikhalhe ntu o ishembwere munlhokoni mwinyu ama ntu o unanara nrima hinomwoova Nlhuku thoko Naesau, aathuminhe ibarakha aya yo ukhalha mwaana o nttara wo nlhatu wo yolhia yo nkwaha mmoka. Ni inyu nhochuwelha wiira kaanyuma vaathanana aya upochera ibarakha iyo ahokhotelhiya. Khayaarina tho iphiro yo ukhoroma inakhalhaka yaari onlhaka. Mwaatti khamwaaphilhe umwaakoni Usinai thoko Aisraeli chenre aya wo uphiya, mwaako unooria uvariya, mwaako waapharelha mooro, mwaako waakhuneelhiye ni ipiphi, waaruma iphioo yo machiri, weewania nipalhapata ni malhove. Attu veewilhe aya nlhove nno, yaholhepelha apepechaka wiira ahiiwe tho nlhove nikina, ukhalhawaya khayoonrie uvilhelha nlhove naahimeriye aya wiira, “Ata mwannama anyikalhaka mwaako uyo, noowonyeriya malhuku, wiiviya.” Ni yayo onkhaye ayo yaari o woopiha chinene mpaka ashinna Musa aheera, “Kinowoova chinene ni uthukumelha!” Nansho mwaatti nhophiya umwaakoni Usayuni, iwani ya Nlhuku nkumi, Yerusalemu yo wiirimu, uri minepa maelufu menchi athukumanne wo mpuha. Mwaattiva nhophiya unothukumana aya wo mpuha alhe aneehaniya o nttara a Nlhuku alhe, alhephiye machina aya wiirimu wa Nlhuku, naahukumulha attu onkhaye, ni minepa cha attu aalhakelhiye ikekhia ni Nlhuku. Nhophiya wa Yesu o waathaniha o Malhehano o Naanano, o iphome awe yaamichiye, inoolhumacha malhove o urera upwaha iphome ya Habilu. Paahi etu, mwiishungeke rata nhikhote umwiiwelhelha noolhumacha ni inyu uyo thoko ayo aakhonte umwiiwelhelha vaamuka awe velhaponi va, yayo khayaakulhuphuwilhe. Ni hii ninohalha ukulhuphuwa chani uno nihimwiiwelhelhaka yoyo nonaamuka ukhuma wiirimu uyo? Nlhove nawe nahotikhinya ilhapo yeyo ikatema iyo, nansho vano holheha tho wiira, “Kinootikhinya ilhapo tho nkwaha mmoka, nansho kuhii ilhapo vekha ayaru, nansho ni irimu ni iyo.” Nenna nlhove nna, “nkwaha mmoka tho”, ninowooniha mwaari wiira chittu chinotikhinyia chinowa utikhinyiya ni uthamihiya, nansho chuupiye chihinotikhinyiya chiyo chiwe chaahalha. Paahi ukhalhawaya ninoopochera imwene ihinotikhinyia, ninshukuruku Nlhuku etu, ninthimicheke ni unteelhiha ni wiitimarikha ni umwoova. Ukhalhawaya we ikekhiaye, “Nlhuku ihu phi mooro umpaha.” Nthepiheke uttunana ni ashilhoko inyu. Nhilhiyalhe waapochera alheto, ukhalhawaya wo upanga chiicho ahaawo attu akina yaapochenre minepa wo uhichuwelha. Mwoopuwelheke attu attukiye, mwiichonaka wiira ni inyu nri muuttukiyani vamoka ni ayo. Mwoopuwelheke attu anohuva, mwiichonaka wiira ni inyu nnohuva mwiiruttuni vamoka ni ayo. Nthelhi nithimichiyeke ni attu onkhaye, manyottato ni manyopani ahinanarihe nthelhi naya, ukhalhawaya Nlhuku noowa waahukumulha attu anopanga ishembwere ni attu o ulhavalhava. Nhikhalhe attu o nlhulha wo uchiviya nchurukhu chinene, nthoshekeke ni chittu chirina inyu, ukhalhawaya Nlhuku mwanene heera, “Akinoulhiyalhani, mena akinouhiyani.” Phi vavawo etu vanominda ihu niiraka, “Athithi phi naakhulhuvelha aka, Akinoova ittu. Ntu nohalha ukipanga ittu yaani?” Mwoopuwelheke aholhelhi inyu o wiittuchihilheni nlhove na Nlhuku. Mmweheke chenre aya wo ukhalha ni ukhwa, ntwariheke meetelho aya, chenre aya wo upisha nrima. Yesu Kuristo phi yoyoyo, nchana ni lhelho mpaka mahuku o uhimalha. Nhikukureerihiye ni meettuchiho makina e ilheto. Nnema wa Nlhuku phi nonihelha machiri mminepani mwihu, mena kuhiwe ikano cho chittu cho muulhiyani. Ukhalhawaya attu aatwanre chechiyo mirima chiyo, khayaapantte ifaida iriyoothe. Hii nihanaa imeza yo ukumiheriya isadaka, ni ayo anovara ntheko unihemani uwo, kharina ikuru yo ulhia chittu chinokumihiya isadaka umadhubahuni. Opochera ishaani Olhupalhe anoorweha iphome ya ashinama u Inupa Itakatifu ukhalha isadaka yo uhiyereriya uwonya, nansho iruttu chinohalha chiyo chinopahiya vamooroni uchereshere ikambi. Phi nlhatu etu, Yesu ni uyo ahotwarushiya nkaakhwa uchereshere iwani wo nlhatu wo waahapiha attu uwonya waya wo iphome awe mwanene. Paahi etu nihoove, nkanngwe nintware uchereshere ikambi uri awe uwo ni hii nahambulhiye thoko chenre awe wo uhambulhiya. Ukhalhawaya velhaponi va khanirina iwani inooria yo mahuku o uhimalha, nansho ninaavia iwani inowa iyo. Vano etu, wo iphiro ya Yesu, nngwe nikumihe isadaka cho unthimicha Nlhuku mahuku onkhaye, yaani malhove o untotopelha kila vanorumelhelha ihu nchina nawe. Nhilhiyalhe upanga moombone ni ukhalha nlhoko mmoka, ukhalhawaya isadaka thoko chechiyo phi nonteelhiha Nlhuku. Mweewelhelheke aholhelhi inyu ni uvara chinolhehera aya, ukhalhawaya yayo phi noshiha uthana ni uhiyu, ushunga minepa chinyu. Ni ayo phi nohalha urweeha malhove anaacha mitheko chaya mmiholho wa Nlhuku. Mweewelhelhaka, anooteelhiya vanovara aya mitheko chaya, khanowoonani thoko nsigo. Mwaahipangeke chiicho, anoochukulhacha, khannowa mwaapatta ifaida iriyoothe. Nnilhapelhelheke ni hii. Nihochuwelha wiira mirima chihu khachinonihimeria wiira nihotteka. Ukhalhawaya nihanaa nrima wo uthanana meetelho moombone ikatema chonkhaye. Kinoulhapelhelhani wiira nkilhapelhelheke wa Nlhuku, akihokolhoshe uwaninyu mwaatti chitema. Nlhuku o mpuha, aahihimushilhe Athithi Yesu Nshunga Mulhupalhe o ikhondoro, wo iphome aya yo malhehano o mahuku o uhimalha, kinonlhapelha otimiriheni mu kila ittu yoombone inopanga inyu, wiira ntimirihe mattunelho awe ni uyo atimirihaka inonteelhiha nhina mwihu wo iphiro ya Yesu Kuristo. Nthimicho ukhalhe wa Yesu Kuristo mahuku o uhimalha. Aye. Ashilhoko aka, kinoulhepelhani, mpochereke wo wiitimarikha alha malhove o uhelhani nrima kilhepilhe aka wo makhuvi nhina iwarakha alha. Kinothanana nchuwelhe wiira munnihu, Natimotheo ahothaphulhiya. Aakuviaka uwa uno kinowaattukana vamoka niwe no ushikuriani. Mwaavaheke isalamu chihu aholhelhi inyu onkhaye ni attu awe Nlhuku onkhaye. Ashilhoko ihu akhumme ilhapo yo Uitaliya anouvahani isalamu chaya. Ninoulhapelhelhani nnema wa Nlhuku ukhalhe vamoka ni inyu mwaatti onkhaye. Mii Yakhobo, karumiya a Nlhuku ni karumiya a Athithi Yesu Kuristo. Kinoowiiha isalamu uwaninyu mwaatti makosho khumi ni melhi amwarelhe velhaponi vonkhaye. Ashilhoko aka, nteelhiyeke vanolhikachiya inyu wo kila iphiro, ukhalhawaya nhochuwelha wiira nrima inyu walhikachiyaka phi nooria inyu uvilhelha. Nansho nkhalheke ni ikekhiaye wiira uvilhelha winyu unoworihani uhikhwa nrima, wiira ntimire ni ukhomalha mpaka umalhelha nhiwukuwelhiyaka ittu. Nansho mmoka inyu awukuwelhiyaka irusho anlhepelheke Nlhuku nommaha, ukhalhawaya Nlhuku phi naavaha attu onkhaye wo winchiva ni wo urera nrima. Nansho alhapelheke wo nrima wo urumelhelha ni uhichukulha. Ukhalhawaya ntu o uchukulhacha ri thoko mawimbi o bahari anokakhiya ni uveverushiya ni iphioo uno ni uno. Ntu thoko yoyo haanyihere wiira noopochera ittu iriyoothe wa Athithi. Ukhalhawaya ntu o mirima miilhi, khanooria wiitawara mmakhalhelhoni mwawe mwonkhaye. Nlhoko ihu nonrumelhelha Kuristo hirina ittu ateelhiyeke Nlhuku vanommwelhiha awe, ni munnihu ntu o nhakhu nrumelhenlhe Kuristo ni uyo ateelhiyeke Nlhuku vanonkurusha awe. Ukhalhawaya attu o nhakhu anowa umora thoko ituva. Ukhalhawaya nchuwa vanopharelha aya ni uviha ninoopaha minyepu, ituva chinoonyaalha ni umora ni urera waya wonkhaye unoomalha. Phi chiichammo etu, attu o upuha anoonyalha thoko ituva mu upuhani mwaya. Horeeriya ntu o uvilhelha vanolhikachiya awe, ukhalhawaya avilhelhaka ulhikachiya, nowa uttukiya mphumburu wo ukumi Nlhuku alhehilhe awe attu anonttuna. Ntu vanolhikachiyaka awe hiire, “Nlhuku phi nokilhikacha!” Ukhalhawaya Nlhuku khanolhikachiya wo uwonya mena khanonlhikacha ntu riyoothe wo uwonya. Nansho kila ntu nolhikachiya ni uthepiachiya wo nrima awe wo uhilhoka vanopurulhiya awe ni uwaya mu uwonyani. Nrima wo uhilhoka uyo wakhomaalhaka phi nowiiha milhatu cho uwonya ni uwonya uwo wakhomaalhaka, phi nommwiiha nookhwa. Ashilhoko aka nhithepiachiye! Kila izawadi yoombone inokumihiya ni kila ittu izawadi inokumihiya inatiminre inokhuma uchulhu wa Nlhuku oopilhe nchuwa ni mweeri ni ittotwa chinomwalhia wiirimu. Nlhuku hinorukunuwa mena upitikuwacha thoko mittuuchi. Wo uttuna wawe mwanene ahoniyara hii wo nlhove nawe ne ikeekhene nikhalhe o upacha munlhokoni mwo chittu chawe chonkhaye chuupiye. Ashilhoko aka nchuwelheke yayo. Kila ntu aalhuweke wiiwa nansho apicheke wulhumacha ni tho apicheke uthunalha. Ukhalhawaya ntu o uthunalha khanooria ukhalha makhalhelho o upanga chittu chinothanana awe Nlhuku. Paahi etu nhiyeke iphiro cho uhilhokalhoka ni uwonya uriwoothe. Mpochereke wo wiitimarikha nlhove naalhiye munrimani mwinyu ninooria uwoopolhani. Paahi etu, mpangelheke mitheko malhove aneewa inyu ayo, nhikhalhe attu o wiiwelhelha nlhove vekha ayaru, ni wiithepia mwaashineneru. Ukhalhawaya ntu neewa nlhove vekha aya hoonihaka mitheko, yoyo nolhikaana ni ntu neeweha ikhove awe vakiooni. Ukhalhawaya vavawo nowiichoona, nansho athamaka noolhiyalha ikhove awe chiri aya. Nansho ntu nohelhelha malhehero atiminre anoopolha attu, ntu nothepa uvarechesha, hikhalhaka ntu o wiiwelhelha ni ulhiyalha, nansho nokhalha ntu o upangelha mitheko, yoyo Nlhuku nommaha ibarakha ni ummaha mpuha wo mitheko chonkhaye chinopanga awe. Ntu echoonaka wiira hochuwelha unthimicha Nlhuku, aahitawareke nlhimi nawe, nothepiacha nrima awe mwanene, uthimicha wawe uwo khunokhalha ittu. Ukhalhawaya khanonthimicha Nlhuku. Iphiro yo unthimicha Nlhuku Athumwanihu iri yorera ihiri ni milhatu cho unanara mmiholho wawe phi ilha, Waalhoha ashaana akhwelhiye ni manyanaangoro aya, ni waalhoha anankhwelhi mu uhuvani mwaya ni wiichinanelha mwanene wiira hinanarihiye ni chittu cho uhilhokalhoka cho velhaponi va. Ashilhoko aka, mwaarumelhelhaka Athithi Yesu Kuristo, Athithi o nthimicho, nhaanyaraphe attu. Ukhalhawaya awaaka ntu nawanre ikuwo chorera ni ipete yo idhahabu nnikokhoni mwawe u inupa inyu yo unlhapelha Nlhuku, ni vavawo nkaawa ntu hirina ittu mwommo nawanre matapwata, mwanlhohaka ntu warenlhe ulhe ni umwiirelha, Kharibu nkhalheke va varenreva ni vavawo mmwiirelhaka ntu nshikini uyo, Mweemelheke uwo ama mwiiraka nkhalheke vathi vawo, chani vavawo khannoona wiira nhonyarapha? Chani khannochuwelha vavawo wiira khannohukumulha wo uholhelhiya ni nrima wo uhilhoka? Ashilhoko aka, nkakiiweni! Chani Nlhuku kaathanlhe attu ahirina ittu o velhaponi va wiira akhalhe phi attu o nhakhu wo mupishani nrima anohalha upochera Imwene ilhehiye attu anonttuna. Nansho mwaatti khannaalhoha attu ahirina ittu. Anaa attu o nhakhu kahiwe phi yayo anowoonelhani mwaatti ayo, kahii phi yayo anouhukumulhani ayo? Ni ayo kahiwe phi ayo anoruwana nchina ninyu no nthimicho na Kuristo nneehanelhiya inyu nno? Nansho mwavarecheshaka malhehero o Imwene ya Nlhuku ihimiye ni Malhove Matakatifu aneera, “Mwaattuneke amwatamana inyu thoko chineettuna inyu mwaanene.” Wo ikekhiaye, vavawo nnoopanga ittu yoombone. Nansho mwaanyaraphaka nhowonya, Malhehero anouhukumulhani wiira nhotteka. Ukhalhawaya ntu awonyaka ata nlhove nimoka nhina Malhehero a Nlhuku, howonya Ikekhia yonkhaye. Ukhalhawaya yoyo eerilhe “Nhilhavelhave” uyo, phi yoyo enre, “Nhiive.” Paahi etu inakhalhaka khannolhavalhava nansho nheeva, nhowonya Malhehero onkhaye. Paahi etu mulhumacheke ni waaweha attu thoko attu anohalha uhukumulhiya ni Malhehero anooria unihiyerera. Nlhuku khanowa aamwonelha ikiriri ntu hirina ikiriri. Nansho attu o ikiriri khanoova uhukumulhiya ni Nlhuku, ukhalhawaya ikiriri ya Nlhuku inoopwaha ihukumu. Ashilhoko aka, inoreerani ntu vaneera awe noopisha nrima nansho hoonihaka wo mitheko choombone? Chani yoyo nrima uyo unowa umoopolha? Ikhalhe wiira haawo munnihu mmoka ama mwanrokorihu mmoka noowolhiya ithalha ama hothalhelhiya. Vanorera chani weerelha yayo, “Nlhuku ovaherekeni! Nrweeke wo mpuha mwootteke mooro, mwalhieke nnoowona, wo uhimmaha ittu iriyoothe yo unkavihera mwiiruttuni mwawe?” Paahi etu upisha nrima vekha aya wo uhooniha mitheko yoyo uhokhwa. Nansho ntu nowooria wiira, “Inyu nhanaa nrima, ni mii kihanaa mitheko.” Eiyo nkooniheke etu nrima inyu uhiri ni ntheko uyo, ni mii kinowoonihani nrima wo mitheko chaka. Inyu nnorumelhelha wiira Nlhuku ri mmoka tu. Aye! Nansho ata mashoka o unanara ni chiyo chinomoova yoyo ni unthukumelha. Nhopwapwa inyu! Chani mwoonihiyeke wiira nrima wo uhikhalha mitheko uhokhwa? Apwiiya Aburahimu aalhakelhelhiye chani wiira ahovarechesha ikekhia mmiholho wa Nlhuku? Wo nlhatu wo mitheko chaya vankuminhe aya isadaka yo upahiya mwaamwanaya Isaka vamadhubahuni vo ukumiheriya isadaka. Paahi etu mwooneke vavawo wiira upisha nrima waya wahoonia wo mitheko chaya ni vavawo nrima uyo wahokhomaalhihiya. Paahi Malhove Matakatifu yahotimira venre aya, “Aburahimu ahonrumelhelha Nlhuku. Ni wo nrima waya ahoonia wiira ahopanga chittu chinothanana awe Nlhuku.” Nkayeehaniya ampwana awe Nlhuku. Haya etu nchuwelheke wiira ntu naalhakelhiya wiira hovarechesha ikekhia mmiholho wa Nlhuku wo mitheko chawe kuhii wo upisha nrima vekha ayaru. Yaari thoko chiichammo wa Narahabu, nthiyana o ulhavalhava ulhe. Ahaalhakelhelhiya wiira ahovarechesha ikekhia mmiholho wa Nlhuku wo nlhatu wo mitheko chawe, vaapochenre awe akarumiya o uhotelha aakihaka wo waaviriha iphiro chikina. Paahi etu thoko vari aya iruttu ihimmumulha ihokhwa, phiri aya chiichammo nrima uhinooniha mitheko uhokhwa. Ashilhoko aka, nhihuvelhe ukhalha owiittuchiha enchi munlhokoni mwinyu. Nchuwelheke wiira hii owiittuchiha va ninowa uhukumulhiya wo uweria chinene waapwaha attu akina ayo. Ukhalhawaya hii onkhaye va phi attu ninokwakwathuwa wo iphiro chinchi. Nansho ntu hinotteka wo nulhumo nawe, yoyo horeeriya wo kila ittu, nowooria utawara iruttu awe yonkhaye. Mwooneke, wiira ninowaattuka ifarasi uwano ikipande yo yuuma ittukiye mikhoyi wiira chiniiwelhelhe noorie urukunusha iruttu chaya ni waarweha uriwoothe unothanana ihu. Tho, mwooneke ikalhava chineera aya. Inonnuwaka chani ni weeta chikakhiyaka ni iphioo yo machiri, chinookolhelhiya iphiro wo mpondo mwankani unovara awe ntu neetiha uyo wookolha urweha unothanana awe. Nlhimi ninno chiicho, itturi ikaani mwiiruttuni, nansho ninowiishipa wo upanga chittu chulhupalhe. Mooro chiicho, mwooneke, unakhalha vakani, unowooria upaha ithuphi yuulhupalhe chinene! Nlhimi ninno chiicho niri thoko mooro. Itturi ikani mwiilhaponi iri mwiiruttuni mwihu, ichanre milhatu cho uwonya, inoninanariha iruttu yonkhaye ni unipaha mooro ukumi ihu wonkhaye. Ukhalhawaya unoparihelhiya ni mooro unokhuma Ujehannamu unenene. Ntu nowooria waahuwa ashinama o kila nikosho. Nowooria waahuwa ashinama o umwiini, waahuwa ashinuni, waahuwa anaakoko ni waahuwa ashinama o mmashini. Nansho khaawo ntu nooria uhuwa nlhimi, ukhalhawaya nlhimi niri no uwonya uhintawaria, nihochara uhapalha uneeva. Wo nlhimi ninontotopelha Nlhuku Athumwanihu. Ni wo nlhimi nenno ninowaalhava attu yuupiye wo ikhove ya Nlhuku. Ashilhoko aka khavanorera mmalhakuni nkhume malhove o waatotopelha attu moombone ni malhove o waalhava attu. Ashilhoko aka uwaninyu mwaatti ihikhalhe chiicho. Chani nrapo nimoka ninowooria uthekhuma maashi o uririya ni maashi o maakha? Ashilhoko aka, chani mwembe unowooria wimma ikokho? Ama nzabibu unowooria uyara ittini? Khavanooria! Chiichammo etu nrapo no maashi o maakha khaninthekhuma maashi o uririya. Chani mpani ri ni irusho ni o uchuwelha munlhokoni mwinyu? Paahi etu ooniheke chechiyo wo meetelho oombone ni wo mitheko chorera chinopangia wo wiitimarikha ni wo irusho. Nansho mwakhalhaka ni nrima uchanre ihache ni ichimwa ni wiichoona, nhilhikache ukhuneelha ikeekhene wo wiititihachera irusho chinyu. Irusho thoko chechiyo khachinokhuma wiirimu nansho cha attu o mwiilhaponi momu, khachihii cho Iphumu ya Nlhuku, chinokhuma wa Nakare. Ukhalhawaya varii ihache ni wiichoona, vavawo vahochara injarare ni kila mitheko cho uwonya. Nansho irusho chinokhuma wiirimu, chiri chorera, tho chinottuna mpuha, tho cho wiitimarikha, tho cho ikiriri ni cho uwiiha mitheko choombone. Khachinanarilhe nrima mena khachiri cho nrima wo unafiki. Attu anaalha mu ikekhiani, anokhungura chittu cho mu mumpuhani. Anaa indewo ni uhiiwananiya munlhokoni mwinyu mmo chinokhuma vayi? Chani khachimmwiihiya ni itama inoothemwihani mwiiruttuni mwinyu iyo? Nnoothanana upatta ittu, nansho ukhalhawaya khannopatta, paahi etu nnowiiva ni woona ihache. Phi naatakana inyu indewo nansho khannopatta ittu inothanana inyu ukhalhawaya khannonlhepelha Nlhuku. Vanonlhepelha inyu Nlhuku vawo khannopatta ukhalhawaya nnolhepelha wo nrima wo uhilhoka. Nnolhepelha wiira mmwonihiye itama chinyu. Inyu mwaati o ulhuva va! Khanchuwenlhe wiira uttuna chittu cho mwiilhaponi mu phi wiipanga amalhaponi a Nlhuku? Paahi etu ntu nottuna chittu cho mwiilhaponi yoyo heepanga mmalhaponi a Nlhuku. Paahi etu nhaanyihere wiira Malhove Matakatifu anoolhumacha malhove o uhikhalha maana vaneera aya, “Nlhuku nowoona ihache chinene wo Iphumu yenshe awe mwiiruttuni mwihu.” Nansho Nlhuku honivaha nnema mulhupalhe chinene, thoko chilhepiye aya wiira, “Nlhuku nowaavenga attu o mahuchuru, nansho nowaavaha nnema mulhupalhe attu o wiitimarikha.” Paahi etu mmwiiwelhelheke Nlhuku. Munvingeke Nakare ni uyo nowuttawani. Mmwaatamerieke Nlhuku ni uyo nowaatameriani. Mwiihapiheke mathatha inyu, mwaatti o uwonya va! Nkwecheke mirima chinyu, mwaatti o mirima miilhi va! Nchukulheke, munlheke ni wiichunlhelha. Uthiaa winyu uthathuweke nunlhiho ni mpuha winyu uthathuweke ukhalha wiichunlhelha. Nkhalheke wo wiitimarikha mmiholho wa Athithi, ni ayo anoutheeshani. Ashilhoko aka, nhootheriane mwaashineneru. Nomwootheria ama unhukumulha nhima awe, yoyo hootheria ni uhukumulha Ikekhia ya Nlhuku. Nansho mwahukumulhaka Malhehero, paahi inyuva vavawo khannovara ikekhia, nnowiira uhukumulha. Nlhuku vekha awe phi neemesha Ikekhia ni uhukumulha. Vekha awe phi noopolha ni wiiva. Vano inyu phi apani nnaahukumulha akhunaninyuva? Paahi nkiiwelhelheke vano, mwaatti nneera, “Lhelho ama meelho ninoorwaa ilha iwani ilha ama ikina, nirwee nakhalheke wowo iyaakha imoka, napange maronda ni upatta ifaida.” Mwaatti khanchuwenlhe chinohalha aya ukhalha meelho! Ukhalhawaya mwaatti nri thoko ittapwe inoonia wo ikatema ikhuvi nansho kaanyuma inoowalhawalha. Mwaatti nnophavelhiya wiira, “Nlhuku Athithi attunaka, ninookhalha akumi ni upanga ilha ni ilha.” Nansho mwaatti vano nnowiishipa ni wiichoona. Wowo wiititihacha wonkhaye uwo uri wo uhilhoka. Paahi etu, ntu chuwenlhe upanga morera nansho hipangaka, yoyo howonya. Vano etu, nkakiiweni mwaatti attu o nhakhuva! Munlheke ni wiichukulhelha wo nlhatu wo uhuva unowa uri mmiholho winyu. Nhakhu inyu uhoonta ni ikuwo chinyu chihovariya ikutihi. Idhahabu ni nchurukhu winyu chiholhiya nrenje. Ni nenno nrenje nno phi nohalha uhimiecheshani milhatu ni upaha iruttu chinyu thoko mooro. Nheeshungera nhakhu wo mahuku o umalhelha alha. Nkeewani! Khamwalhivilhe anamitheko avanre mitheko mmamatani mwinyu. Nkeewelhelhani chineera aya wo wunlha chiyo! Ikutto chaya chihaaphiyelha Athithi o Ikuru! Nhokhalha mwiilhaponi wo wiiphwacha ni wiiteelhiha chinene. Nhoneneviha mirima chinyu ni ukhalha thoko mwannama noweherera nihuku no uhithiya. Nhonhukumulha ntu e ikekhiaye ni umwiiva ntu huwirinheni ittu. Paahi etu ashilhoko aka, nvilhelheke mpaka nihuku no uhokolhia Athithi. Mmwooneke namalhima chinoweherera awe cholhia mmatani mwawe wiira chikhomaalhe, nooweherera avilhelhaka toka ntipashilhe mpaka umalha nlhaalha ipulha vanorupa aya velhaponi. Ni inyu mwaatti nvilhelheke chiicho. Mweemelheke rata chinene munrimani, ukhalhawaya nihuku no uwa Athithi nihaatameria. Ashilhoko aka, nhitukutuwache mwaashineneru, nhiwe mwaahukumulhiya. Nchuwelheke wiira, mwaanyulha uyo ri vankhorani. Ashilhoko aka mwoopuwelheke anamilhohi oolhumacha nttenga ukhuma wa Athithi, mwooneke chera aya wo uvilhelha mu uhuvihiyani, ni inyu mwaatwariheke yayo etu. Nineehana yayo attu o upuha ukhalhawaya ari o uvilhelha. Nheewa mwaatti uvilhelha wa ashinna Ayubu, nchuwelhaka chenre aya wo upangelhiya ni Athithi wo umalha waya. Ukhalhawaya Athithi phi o rera nrima ni o ikiriri. Upwaha chonkhaye chiyo, ashilhoko aka, nhilhupelhe vanolheha inyu ittu! Nhilhupelhe wo uromolha irimu mena ilhapo mena ittu ikina iriyoothe. Mwiireke Eiyo, mwathananaka wiira Eiyo. Mwiireke Kihiwe vanothanana inyu wiira Kihiwe. Nhiwe mwaahukumulhiya ni Nlhuku. Yakhalhaka haawo ntu riyoothe nohuva munlhokoni mwinyu, anlhapelheke Nlhuku. Ama yakhalhaka hawo ntu o nrima wo nopuha, yoyo eepeke ichipo cho untotopelha Nlhuku. Chani haawo nreta munlhokoni mwinyu? Yoyo ehaneke ashulhupalhe o nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo, awe anlhapelhelha ni unhika makhura wo nchina na Athithi. Ukhalhawaya ulhapelha wo nrima unonlhamiha nreta. Athithi anonhokolhoshera machiri tho nreta uyo, noolhama. Ni vavawo yakhalhaka howonya noohiyereriya uwonya wawe. Paahi etu nkhoromelhaneke uwonya winyu mwaashineneru, nlhapelhelhaneke wiira nlhamihiye. Ukhalhawaya ulhapelha wo ntu nopanga moombone thoko chinothanana awe Nlhuku uhanaa machiri o upanga chittu chinchi, alhapelhaka wo ukuruvalhelha. Naeliya yaari o makhalhelho anolhikaana thoko hii. Yayo aholhapelha wo ukuruvalhelha wiira ipulha ihirupe, ni iyo khayaarumpe velhaponi wo iyaakha taaru ni nusu. Yamalheke nkayaalhapelha tho, irimu nkayaattukuwa ipulha nkayaarupa, ilhapo nkayaamelha cholhia. Ashilhoko aka, ntu mmoka arukunuwaka ni uhiya ikeekhene ya Nlhuku ni ntu nkina anhokolhoshaka, nchuwelheke wiira, ntu nonhokolhosha ntu nkina wi ikeekhene ya Nlhuku, nowoopolha ukumi wa yoyo ntu uyo unookhwani ni uhiyereriya uwonya wawe winchi. Mii Peturo, karumiya awe Yesu Kuristo, Kinoowiiha iwarakha uwaninyu mwaatti attu nthanlhiye ni Nlhuku, mmwareelhe nkhalhaka thoko alheto ilhapo cho Uponto ni Ugalatiya ni Ukapadokiya ni Uasiya ni Ubithiniya. Nlhuku Athithi ahoukumihani mwaatti wo uttuna wawe, nkamwaahapihiya wo Iphumu awe, mmwe mwanrumelhelha Yesu Kuristo ni uhapihiya wo iphome awe. Kinoulhapelhelhani nnema ni mpuha mwinchi. Atotopelhiye Nlhuku, Athumwanaya Athithi Yesu Kuristo! Ukhalhawaya wo ikiriri awe yulhupalhe honiyara wo nayelhi wo unhihimusha Yesu Kuristo nnookhwani. Honivaha nikhulhuvelho no ukumi, ninoweherera ihu upatta. Nhakhu uhinonta ama unanara ama uwalhawalha ushungiye wa attu awe. Nnema unishungenre awe Nlhuku wiirimu. Ni inyu mwaatti nnoshungiya wo machiri a Nlhuku wo upisha nrima mpaka vanohalha inyu upatakulhelhiya noopo vanohalha aya umalha mahuku. Nteelhiyeke wo yoyo nlhatu uyo, inakhalhaka vano, wo ikatema ikani nnokhalha nchukulhaka ni uttwaruwa wo ulhikachiya wo iphiro chinchi. Ulhikachiya winyu uwo uri wo nlhatu wo uhimiechesha ikekhiaye yo nrima inyu, ukhalhawaya ata nlhuku no idhahabu, ninolhiya nrenje, ninolhikachiya vamooroni. Chiicho etu, mirima chinyu chinokhulhuvelhiya upwaha idhahabu, chinolhikachiya wiira chikhomaalhihiye. Umalhelha waya uwe waakhalha utotopelhiya ni uthimichiya ni uvahiya nthimicho nihuku Yesu Kuristo vanohalha awe upatakulhiya. Mwaatti nnonttuna inakhalhaka khannapacha umwoona, munrumelhelhaka inakhalhaka khannomwoona. Paahi nnoteelhiya chinene wo nthimicho mwinchi uhinooria uhimiachiya, ukhalhawaya nhopochera nttuvo no upisha nrima winyu, niri phi nlhatu wo woopolhiya winyu. Wo yoyo noopo uyo etu, anamilhohi ahaaviavia ni ukohakoha chinene mwaha wo yoyo nnema wo uhiyereriya uwonya waalhohenre aya uyo, unohalha inyu uvahiya mwaatti ni Nlhuku. Nkayaalhikacha ukoherera ikatema yaani ni iphiro chinohalha aya uwa. Yaani ikatema yaahimiye ni Iphumu ya Kuristo irii nhina mwaya vaahimmie aya ntwarusho unohalha awe upatta ni nthimicho unowa awe upatta. Nlhuku ahaapatakulhelha anamilhohi wiira mitheko chaya khachari wo nlhatu wayaru, nansho wo nlhatu ninyu mwaatti thoko chihimiye ni Malhove Orera wo machiri o Iphumu ya Nlhuku ukhuma wiirimu. Ittu inothanana aya ata minepa o wiirimu wiiwa yoyo mwaha uyo. Paahi etu, irusho chinyu chikhalheke tayari, nhiittialhe, nshiheke. Nkhulhuvelheke nnema uriyoothe nnohalha inyu uvahiya ikatema Yesu Kuristo vanohalha awe uwa tho. Nkhalheke o wiiwelhelha thoko ashaana a Nlhuku, nhittwarettware tho nikakata no uhilhoka mwaarina inyu ikatema vaari inyu nhichuwelhaka ikeekhene ya Nlhuku. Nansho meetelho inyu akhalheke matakatifu thoko Nlhuku owihanneni chiri awe. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aholhepiya wiira, “Nnokhalha atakatifu ukhalhawaya ni Mii ki ntakatifu.” Mwaatti vanonlhapelha inyu Nlhuku, nnomwiihana Thithi. Paahi etu nchuwelheke wiira yoyo phi nonhukumulha kila ntu wo uhimmweha wiitho wo mitheko chipannge awe. Paahi etu, nkhalheke rata mwiilhaponi mmwoovaka Nlhuku. Ni inyu mwaatti nchuwelheke wiira khamwoopolhiye ukhuma mu uwonyani wo chittu chinotanganyia, wo nchurukhu mena idhahabu, wiira mwoorie ukhuma uri meetelho inyu uhinlhoka mpochenre inyu wa manyaapwiiya inyu. Nansho mwoopolhiye wo iphome itakatifu ya Yesu Kuristo, Mwaana o Khondoro o uhiremara mena nrottelha. Yoyo phi athanlhiye ni Nlhuku ilhapo ihanaya wuupiya, nkaapatakulhiya mahuku ammalhelha alha wo nlhatu winyu mwaatti. Wo iphiro awe, nnonrumelhelha Nlhuku anhihimunshe ni ummaha nthimicho. Paahi etu nrima ni ukhulhuvelha winyu ukhalheke wa Nlhuku. Ukhalhawaya vano nheehapiha nhokhalha atakatifu wo urumelhelha winyu ikeekhene, paahi etu kila mmoka anttuneke nlhoko awe wo nrima woombone wo uhikhalha unafiki ni uttunana mwaashineneru. Ukhalhawaya wo iphiro yo nlhove nikumi na Nlhuku no mahuku o uhimalha, mwaatti nhoyaria tho, nhikhalhaka thoko nnyepu wo imbeyu inokhwa, nansho imbeyu yo ukumi. Thoko Malhove Matakatifu chinohimia aya wiira, “Kila ntu ri thoko nthaakhuru, Nthimicho wawe wonkhaye uri thoko ituva. Ukhawalhaya mathaakhuru anoonyalha ni ituva chinoomora. Nansho Nlhove na Athithi ninlhokelha mahuku o uhimalha.” Ni nenno nlhove nno phi Malhove Orera ahimeriye inyu. Paahi etu nhiyeke uwonya uriwoothe ni woothacha ni unafiki ni ihache ni nulhumo no uruwana. Nkhalheke thoko ashaana ashikaani ayarelhe naanano, chinophavelha aya mapelhe, ni inyu chiicho mphavelheke mapelhe o uhithakanihiya o Iphumu ya Nlhuku, ikhalhe wiira mwawuriaka yayo munnuwe ni woopolhiya. Thoko Malhove Matakatifu chinohimia aya, “Nhochuwelha vano wiira, Athithi phi orera.” Mmweeke wa Athithi, nlhuku nikumi naakhotiye na attu nansho Nlhuku nkaathanlha nenno wiira phi nlhuku no ukhulhuvelhiya. Ni inyu mmweeke thoko malhuku makumi athanlhiye utheka inupa yo Iphumu ya Nlhuku, nkhalhaka opochera ishaani atakatifu anokumiha isadaka cho munnepani chonteelhiha Nlhuku wo iphiro ya Yesu Kuristo. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aholhepiya wiira, “Mwooneke! Kinoweemesha nlhuku no ukhulhuvelhiya Usayuni, Nlhuku no nsingi no vakhoonani nithanlhiye, Ni kila ntu nonrumelhelha yoyo khanoolhiya muru.” Paahi etu uwaninyu mwaatti nnorumelhelhava, nna nlhuku nna phi no ukhulhuvelhiya thoko Malhove Matakatifu chinohimia aya. Nansho wa attu ahinrumelhelha “Nlhuku nikhotilhe aya atheki wiira khaninlhoka Nihothathuwa vano ukhalha phi nlhuku no ukhulhuvelhiya no nsingi no ukhulhuvelhiya.” Tho vakittu vakina Malhove Matakatifu aneera, “Nna phi nlhuku ninokwakwathuwa aya attu, Mwalha unaawulhusha attu.” Attu anokwakwathuwa ukhalhawaya khanorumelhelha nttenga, phi chiichammo cheesheriye aya toka khalhayi. Nansho mwaatti phi iyari ithanlhiye, opochera ishaani e imwene, nikosho nitakatifu nithanlhiye uvara mitheko cha Nlhuku, wiira nhimiache mitheko chawe owiihanneni nkhume mwiipiphini nkookelhihani munthukoni mwawe mwo ushangiha. Khalhayi mwaatti khamwaari attu a Nlhuku nansho vano phi attu awe. Yeyo ikatema iyo Nlhuku khowonenlheni ikiriri nansho vano howoonelhani ikiriri. Ashilhoko aka, kinoulhelhani thoko alheto ama attu o uvira velhaponi va! Nshembeke nikakata no mwiiruttuni nihinaathana ni minepa chinyu. Mwaakhalhaneke rata attu ahinchuwenlhe Nlhuku, ikhalhe wiira ata yowootheriakani wiira nhowonya, awe anthimicha Nlhuku nihuku no uwa Athithi nno, vanohalha aya woona mitheko chinyu choombone. Mwiiwelhelheke kila ittu inolheheriya ni attu, wo nlhatu na Athithi. Mweewelhelheke amwene arii ni ikuru yuulhupalhe, ama attu anotawara athanlhiye ni Nlhuku wiira aatwarushe attu anopanga cho uhilhoka ni waatotopelha attu anopanga moombone. Ukhalhawaya Nlhuku nothanana wiira mwaamaalhihe attu ahichuwenlhe ittu ni akumbafu vanopanga inyu chittu choombone. Nkhalheke thoko aneethi ni uneethi inyu uyo uhikhalhe phi iphiro yo uvitha uhilhoka winyu. Nansho nkhalheke thoko anamitheko a Nlhuku. Mwaathimicheke attu onkhaye. Mwaattuneke ashilhoko inyu. Munthimicheke Nlhuku. Mwaathimicheke amwene. Ni inyu ipotta va, mwaarumelhelheke rata manyaapwiiya inyu anourumani mitheko chaya. Nheewelhelhe attu o nrima woombone ama o maalha vekha ayaru nansho mweewelhelheke ni attu o mahuchuru ayo. Ukhalhawaya wowo phi urera nrima, ntu avilhelhaka ntwarusho nihinophwanelhiya awe, wo uchuwelha wiira Nlhuku nowa ammaha ibarakha. Ukhalhawaya nnohalha uttuviyani mwavilhelhaka ntwarusho no uwonya winyu? Nansho mwavilhelhaka vanotwarushiya inyu wo nlhatu wo upanga morera, Nlhuku nowa ovahani ibarakha wo nlhatu thoko yoyo. Yayo phi ayo ehanelhiye inyu ukhalhawaya Kuristo ni uyo ahotwarushiya wo nlhatu winyu, nkoohiyerani nlhikaaniho, paahi etu muntwariheke. Yoyo khaapannge ittu yo uwonya mena khoothanche vamalhakuni vawe. Vanruwanne aya khaakhunlhe nlhove no uhilhoka. Vaatwarushiya awe khoopopinhe attu nansho ankhulhuvenlhe Nlhuku, nohukumulha chittu we ikekhiaye. Kuristo mwanene ahokusha uwonya wihu mwiiruttuni mwawe vansalaabani, wiira nikhwe mu uwonyani, niwe naakhalha akumi mu ikekhiani. Wo waatiya wawe mwaatti nholhamihiya. Ukhalhawaya mwaatti mwaari ikhondoro chinothwelhelha nansho vano nhonhokolhelha Nshunga ni O weemelhelha ukumi inyu. Ni inyu manyopani mwaathimicheke manyowannyu, yakhalhaka ahaawo manyottato ahinrumelhelha Nlhove na Nlhuku, awe ni ayo aarumelhelha wo meetelho inyu wo uhahimeria nlhove, ukhalhawaya anowa yoona meetelho inyu o uhinanara ni o uthimichiya. Wiireeriha winyu uhikhalhe wo wiipamba irutturu, wo utiva ikharari ni uwarelha chittu cho idhahabu ni ikuwo cho nhakhu, nansho ukhalheke wo urera wo munrimani, urera uhinolhalha, yaani nrima wo mpuha ni wiitimarikha, unkhulhuvelhiya chinene mmiholho wa Nlhuku. Chiichammo phi enre aya wo wiireriha manyopani atakatifu o khalhayi vawo. Yaari ankhulhuvelhaka Nlhuku ni o waahelhelha manyowannyaya, thoko chenre aya Asara. Wo waathimicha owannyaya Aburahimu, yeehana Pwiiya, ni inyu mwaatti phi achishaana aya mwapangaka moombone wo uhoova ittu iriyoothe. Ni inyu manyottato chiicho, mwaakhalhaneke rata manyaahanu inyu, mwaalhoheke, mwoonaka thoko attu ihirina machiri thoko mwaattiva va, ni woona thoko ashikhunaninyu anohalha inyu waapocherana vamoka nnema wo ukumi ukhuma wa Nlhuku. Mwapangaka chiicho khiiwo ittu inohalha utiyelhelha ulhapelha winyu. Wo umalhihera, kineera, mwaatti onkhaye va nkhalheke nlhoko wa attu o nrima mmoka, o woonelhana ikiriri, o uttunana mwaashineneru, o nrima woombone ni o wiitimarikha. Nhaahokolhoshere chittu cho uhilhoka attu anoupangelhani chittu cho uhilhoka, ama uruwana thoko chinoruwaniya inyu nansho mwaalhapelheke attu ibarakha, ukhalhawaya yayo phi ehanelhiye inyu ni Nlhuku mmwe mwaapochera ibarakha. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera, “Ntu nottuna ukumi, Ni woona mahuku o mpuha, Echinanelheke nlhimi nawe chinene, huulhumache malhove o unanara, Huulhumache malhove o woothacha. Ahiyeke uwonya, apangeke moombone, Aavieke mpuha, aavieke chinene. Ukhalhawaya miitho a Athithi anaaweha attu o nrima worera, Anowewelhelha vanolhapelha aya, nansho ikohi ya Athithi inaakhota attu o uwonya.” Mpani nohalha uupangelhani ichimwa mwavarecheshaka nrima wo upanga chittu choombone? Nansho ata mwatwarushiyaka wo nlhatu no upanga chittu chinothanana awe Nlhuku, nhoreeriya. Nhimwoove ntu riyoothe mena nhikelhiye nipampa, nansho munthimicheke Kuristo, mmamirimani mwinyu ukhalha phi Athithi mahuku onkhaye. Mwiicheesheke tayari umwaakhulha kila ntu nohalha uukohani makhulhuvelho arii mmamirimani mwinyu, mwaakhulhaka rata ni wo wiitimarikha. Nkhalheke ni nrima woombone, ikhalhe wiira vanoruwaniya inyu, attu anoupangelhani ichimwa wo nlhatu no meetelho inyu oombone nhina Kuristo ayo, awe olhiya muru wo malhove anoolhumacha aya. Ukhalhawaya iri nambaya uttwaruwa wo nlhatu no upanga moombone, Nlhuku attunaka, kuliko uttwaruwa wo upanga chittu cho uhilhoka. Ukhalhawaya Kuristo ni uyo ahokhwa nkwaha mmoka tu wo nlhatu wo uhilhoka wa attu onkhaye. Ntu oombone ahaakhwelha attu o uwonya wiira aarweehe wa Nlhuku. Eeviye iruttu nansho nkaakhalha nkumi wo wooria wo Iphumu ya Nlhuku, ni ahorwaa waahimiachera minepa chaari mu uttukiyani. Yayo phi alhe minepa yaakhonte unrumelhelha Nlhuku vaaweherenre awe wo waavilhelha ikatema Anuhu vaakoorosha aya isafina. Nhina yeyo ikalhava iyo, attu vakani tu, attu nane phi yookokweelhe maashi. Yayo maashi ayo yaalhikaanihiye ni ubatiizo unowoopolhani mwaatti vano. Kuhii ubatiizo wo urapa ni uchuururia nihiro mwiiruttuni nansho wo malhehano wa Nlhuku anopangiya wo nrima woombone, wo iphiro yo uhihimmwa wa Yesu Kuristo, aarweelhe wiirimu, vano akhalhaka wiimonono wa Nlhuku, aatawaraka minepa ni ikuru ni machiri chikhalhaka mmathathani mwawe. Paahi ukhalhawaya Kuristo aatwaruwilhe mwiiruttuni, paahi ni inyu vano etu mwiilhipiheke wo nrima thoko yoyo ukhalhawaya ntu twaruwilhe mwiiruttuni hohiya uwonya. Toka vano etu, nhikhalhe nnikakatani mwo uhilhoka nansho mu uttunani mwa Nlhuku ikatema yuhalhenlheni mwiilhaponi mu. Ukhalhawaya khalhayi mwahopanga chittu chinopangiya ni attu ahinchuwenlhe Nlhuku, vaatwara inyu nikakata no uhilhoka ni ulhavalhava ni uwuria utheka ni uhapalhiya pufia ni umenyekha ni waana indewo ni ulhapelha isinyago. Vano attu ahinchuwenlhe Nlhuku ayo anooshanga vanowoonayani mwaatti nhittimakachaka waatwara mommo nnovira aya mucharilhe chittu cho unanara chinene mmo. Phi nouruwanayani. Nansho anowa wiivaraanga yoyo mwaha uyo wa Nlhuku khanlhe tayari waahukumulha attu akumi ni attu akhwilhe. Phi nlhatu etu Malhove Orera ahohimiachiya wa attu akhwilhe ayo wiira awe aahukumulhiya nookhwa wo mitheko chaya cho mwiiruttuni chipangilhe aya thoko chinohukumulhiya awe kila ntu. Nansho wo Iphumu ya Nlhuku awe yaakhalha akumi thoko Nlhuku chiri awe nkumi. Umalha wo chittu chonkhaye uhaaya, paahi etu nkhalhaneke irusho, nshelhelhiheke nlhapelhaka. Upwaha chittu chonkhaye chiyo, nttunaneke wo nrima wonkhaye, ukhalhawaya uttunana phi nokhuneelha uwonya winchi. Mpocheraneke mwaashineneru umanupani winyu wo uhitukutuwacha. Kila mmoka avarelheke mahalha avahiye awe ni Nlhuku thoko karumiya o ipilhi yoombone, o nnema wo waakavihera attu akina a Nlhuku. Ntu olhumachaka Malhove a Nlhuku olhumacheke malhove anokhuma wa Nlhuku mwanene, akavihaka ntheko akaviheke wo machiri avahiye awe ni Nlhuku, ikhalhe iphiro yo uthimichiya Nlhuku wo iphiro yo Yesu Kuristo. Nthimicho ni wooria ukhalhe ni uyo wo mahuku o uhimalha! Aye. Ashilhoko aka, nhishange mwaha wo ulhikachiya winyu chinene mwoonaka thoko ittu ihinapacha inyu woona. Nansho nteelhiyeke ukhalhawaya nnookaviha uttwaruwa wa Kuristo wiira mmwe mwaateelhiya chinene ikatema vanohalha awe uhokolhia wo nthimicho wawe. Mwaruwaniyaka wo nlhatu wo urumelhelha nchina na Kuristo nhoreeriya, ukhalhawaya Iphumu yo nthimicho iri phi Iphumu ya Nlhuku rii vamoka ni inyu. Hikhalhe ntu riyoothe munlhokoni mwinyu notwarushiya wo nlhatu wo ukhalha ntu owiiva ama ntu owiiya ama ntu otteka ama ntu noolhumacha chittu cha attu wiira aanihe. Nansho mwatwaruwaka wo nlhatu wo unrumelhelha Kuristo, paahi etu nhuulhiye muru nansho nthepiheke unthimicha Nlhuku, ukhalhawaya nneehaniya wo nchina na Kuristo. Ikatema yo uhukumulhiya ihaatameria, ni uhukumulhiya unochokholha wa nlhoko wa attu a Nlhuku mwanene. Yakhalhaka uhukumulhiya unochokholha uwanihu hii, paahi etu, umalha waya unohalha ukhalha chani wa attu ahinrumelhelha Malhove Orera a Nlhuku? Thoko Malhove Matakatifu chinohimia aya, “Yakhalhaka inoorika wa attu anopanga chittu choombone mmiholho wa Nlhuku woopolhiya, Inohalha ukhalha chani etu wa attu ahinonthimicha Nlhuku ni wa attu o uwonya?” Paahi etu, attu anotwaruwa wo uttuna wa Nlhuku, eesheke ukumi aya mmathathani mwawe Nrata aya o ukhulhuvelhiya ni uthepiha upanga mitheko choombone. Mii owulhuvalha ni nholhelhi o nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo nkhunaninyu, ahimiechenshe Kuristo vaatwaruwilhe awe ni ntu kinohalha ukavihana munthimichoni nnohalha upatakulhiya kaanyuma. Kinoulhepelhani chinene mwaatti ashulhupalhe aholhelhi ashikhunanaka wiira, nshungeke nlhoko wa attu a Nlhuku avahiye inyu waashunga ni weemelhelha. Mwaashungeke wo uhikhanyererihiya nansho wo uttuna winyu thoko chinottuna awe Nlhuku. Kuhii wo nlhulha wo upatta nchurukhu nansho wo nrima winyu wonkhaye. Nhaaholhelhe wo machiri attu anaashunga inyu nansho nkhalheke malhikaaniho o utwariya ni yoyo nlhoko uyo. Ikatema Nshunga Mulhupalhe vanohalha awe uwa vawo, inyu mwaatti nnoowa mwaattukiya mphumburu wo nthimicho uhinothaalha. Ni inyu ashimirawo va, mweewelhelheke ashulhupalhe aholhelhi. Eiyo, mwaattiva onkhaye va mwiitimarikheke mwaashineneru ni ukavihana ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera, “Nlhuku nowaavinga attu o wiichoona Nansho nowaavaha nnema attu o wiitimarikha.” Paahi etu mwiitimarikheke mmoononi mwa Nlhuku nri mwo machiri, awe otheeshani ikatema aya yaayaka. Munhiyereke nipampa ninyu nonkhaye ukhalhawaya yoyo phi noushungani. Nhiittialhe, nshelhelhiheke! Ukhalhawaya mmalhaponi inyu, Nakare noorukureriacha thoko kharamu noturuma alhupattaka ampatte ntu ankhuure nfiaa. Ni inyu mwaatti nlhipeke nrima, munvingeke, nchuwelhaka wiira uttwaruwa thoko wowo phi naapatta ashilhoko inyu arii velhaponi va. Nansho mwaatti nnotwaruwa vakani va, Nlhuku ri machokholhelho o nnema wonkhaye owiihanneni mwaatti mu nthimichoni mwawe mahuku o uhimalha nhina Kuristo Yesu, nowa olhipihani kabisaa ni uvahani ikuru ni machiri ni ukhalha nsingi wo ukhomaalha. Machiri akhalhe uwannyawe mahuku o uhimalha! Aye. Wo moono wa Nasuluwano, kinomwaalhakelha aka ukhalha munnaka o ukhulhuvelhiya kiholhepa iwarakha yo malhove vakani ilha wiira kuuhelheni nrima wo uhimiechesha wiira ulha phi nnema we ikeekhene wa Nlhuku. Mweemelhelheke rata yoyo nrima uyo. Nkutiro wa attu anonrumelhelha Kuristo naninyu o va vaneehana aka Babeli va, athanlhiye vamoka ni inyu mwaatti anouvahani isalamu. Anaaka Namako chiicho anouvahani isalamu. Nshikurianeke kila mmoka wo nrima wo uttunana. Mpuha ukhalhe ni inyu mwaatti onkhaye nri awawe Kuristo va. Aye. Mii Simoni Peturo, namitheko ni karumiya a Yesu Kuristo. Kinoowiiha iwarakha iwe uwaninyu mwaatti mpochenre nrima wo ulhoka chinene thoko urina ihu hii urii wo nnema wo iphiro yo ikekhiaye ya Nlhuku ni Moopolhi Yesu Kuristo. Kinoulhapelhelhani nnema ni mpuha mwinchi chinene vanonchuwelha inyu Nlhuku ni Yesu Athithi. Wo woria wawe, Nlhuku honivaha chittu chonkhaye chinothanana ihu wiira nikhalhe ukumi wo unthimicha ni unchuwelha, yoyo niihanne wo ikiriri awe munthimichoni mwawe, ninkavihane nthimicho wo Unlhuku wawe. Wo yoyo nlhatu uyo etu, Nlhuku honivaha malhehano molhupalhe aalhenhe awe univaha wo yeyo iphiro iyo, wiira nikhalhe akavihi o makhalhelho oombone ni ushemba nikakata no uhilhoka no velhaponi va ni ukhalha thoko chinothanana awe. Paahi wo yoyo nlhatu uyo etu, mmananiheke wo kila iphiro ulhipiha mirima chinyu, ni vavawo nkhalheke ni nrima woombone. Ni nrima woombone irusho cho uchuwelha chittu, ni wo irusho chinyu muncherereke nrima wo uhikhalha ni nlhulha, munrimani mwo uhikhalha ni nlhulha muncherereke nrima wo uvilhelha ni wo nrima winyu wo uvilhelha munteelhiheke Nlhuku, wo unteelhiha winyu Nlhuku, muncherereke nrima wo waattuna attu ashilhoko inyu anrumelhenlhe Kuristo. Vachulhu yayo, muncherereke nrima wo waattuna attu onkhaye. Ukhalhawaya mwakhalhaka ni yayo meetelho ayo wo winchiva, khannokhalha attu o ureshi ama o uhikhalha ni maphepu, nnookhalha attu o ukhulhuvelhiya mu ukumini mwinyu wo waachuwelha winyu Athithi Yesu Kuristo. Nansho ntu hirina yayo meetelho ayo nokhalha thoko ntu ohoona, khanooria woona rata ni uyo holhiyalha wiira ahomalha uhapihiya uwonya wawe wo khalhayi. Paahi etu, ashilhoko aka, mwiikayeke chinene ikhalhe wiira wiihaniya ni uthanlhiya winyu ni Nlhuku phi ittu yo uvarelhelha chinene mu ukumini mwinyu. Ukhalhawaya mwakhalhaka chiicho khannowulhuwa mu uwonyani mena. Ni inyu nnoowa mwaapocheriya rata vanokelha inyu mu imwene yo mahuku o uhimalha ya Athithi ni Moopolhi ihu Yesu Kuristo. Paahi etu, kinowuupushani mahuku onkhaye ulha mwaha ulha, inakhalhaka kihochuwelha wiira nheemelha rata vanohimiecheshiya inyu ni ikeekhene irina inyu variaka bado velhaponi va. Kinoona wiira ihorera uwuupushani ulha mwaha ulha ni uhelhani nrima, mahuku onkhaye vari aka mapuro o ukumi wo velhaponi va, ukhalhawaya kihochuwelha wiira mahuku aka o uhiya nipuro no velhaponi ahomalha thoko Athithi Yesu Kuristo chinre aya wo ukooniha mwaari. Nansho etu, kinoomananiha wiira vanohalha aka ukhwa vawo, mmwe mwoopuwelha ulha mwaha ulha kila ikatema. Ikatema vaari ihu nihimiachaka ikuru ni uwa wa Athithi Yesu Kuristo, khanaamiacha ithelhi chilhepiye ni attu o upenyapenya, naahimiacha ikuru yonne ihu naashinene. Ukhalhawaya hii naari vavawo Nlhuku Athithi vaavaha aya nthimicho ni ikuru, veewaneelhe aya nlhove no nthimicho naakhumme wa ayo arii Apwiiya o Nthimicho ayo, veera aya, “Ulha phi Mwaamwanaka kinonttuna aka, nokichivelha!” Tho, hii naashinene naheewa nenno nlhove nookhuma wiirimu nno vaari ihu vamoka vachulhu mwaako ntakatifu ulhe. Thonitho, nttenga wa anamilhohi uhonihelha machiri munrimani. Mwavarecheshaka yoyo nnoopanga ittu yoombone, ukhalhawaya yoyo uri thoko nthuko unomwalhiaa mwiipiphini mpaka vanohalha aya usha ni ittotwa cho mapikoosha vanohalha aya upharelha mmamirimani mwinyu. Ni wo uthepa vavawo, nchuwelheke wiira khaawo ntu riyoothe nooria ulhamulha malhove a anamilhohi alhepiye nhina Malhove Matakatifu thoko chinothanana awe mwanene. Ukhalhawaya nttenga wa anamilhohi khawaawiihiye wo uttuna wa ntu, nansho attu yoolhumacha malhove aakhumme wa Nlhuku aholhelhiyaka ni Iphumu ya Nlhuku. Nansho khalhayi tho yahokhumelhelha anamilhohi o woothacha munlhokoni mwa attu, thoko chinohalha aya ukhumelhelha munlhokoni mwinyu. Attu anohalha wiittuchiha meettuchiho o woothacha wo nivitho o niiviho ni waaruna Athithi owoponlheni ni wiihelha itatako yo wiichiiva ashineneru. Attu enchi anowa yaatwara iphiro chaya cho wuulhiha muru chiyo ni wo wiira chiicho, iphiro ye ikeekhene inoowa yaaruwaniya. Wo nikakata naya no upatta ittu uwaninyu nno, yayo manyaattu ayo anowa o uhimiacherani ithelhi cho woothiya. Nansho O waahukumulha heechesha tayari toka khalhayi, ni uyo O waalhakalhiha uyo ri miitho! Ukhalhawaya Nlhuku kaahiyerenre minepa o wiirimu vaawonyilhe aya, nansho arihenlhe untwarushoni, u nlhikiti no unaminepa uttukiye aya mittondoro awehereraka nihuku naya no uhukumulhiya. Ni mena Nlhuku khoonenlhe ikiriri attu o ilhapo yo khalhayi, nansho ahowiiha Igarika yuulhupalhe vachulhu ilhapo ya attu ahanthimicha Nlhuku, attu yookokwelhe yaari Anuhu aahimiacha nttenga wa attu wo weettuchiha upanga chittu chinothanana awe Nlhuku, ni attu akina saba. Tho, Nlhuku ahohukumulha iwani cho Usodoma ni Ugomora wo upaha mooro lhakalhaka, apangaka ikhalhe phi ittu yo ulhikaanihiya chittu chinohalha waapatta attu ahinonthimicha Nlhuku. Ahoopolha Nalutu, ntu anteelhihilhe Nlhuku, aachukulhelha meetelho a attu ahaalhoha uvara ikekhiaye aapanga chittu cho uhilhoka. Ukhalhawaya Naluutu apannge chittu cho rera chanteelhihilhe Nlhuku ayo ahoona ni wiiwa chittu cho uwonya chaapanga aya attu yaakhalhana aya munlhokoni mwaya ayo, kila nihuku yaari aachukulhelhaka chinene. Paahi etu, Athithi ahochuwelha iphiro cho woopolha mu ulhikachiyani attu anaathimicha Athithi ni iphiro cho waatwarusha attu o uhilhoka mpaka Nihuku no Uhukumulhiya waya. Athepaka alhe anottwara nikakata no unanara no mwiiruttuni ayo ni attu anoheulhacha ikuru ya Nlhuku. Yayo o wiittuchiha o woothacha ayo arii o vaanyiha ni wiichoona, aruwanaka ni waapangelha ncheche o wuupiya o nthimicho o wiirimu. Nansho ata minepa cho wiirimu chiri ni ikuru ni machiri o waapwaha yayo owiittuchiha o woothacha ayo, khanaahukumulha milhatu chaya mena waaruwana wa Athithi. Yayo attu ayo anokhalha thoko ashinama o umwiini anopanga chittu wo uhikhalha ni irusho, anoyariya wiira avariye ahithiye, ukhalhawaya vanoruwana aya anoruwana chittu chihichuwenlhe aya. Yayo anoowa yeevakachiya thoko ashinama ayo, ni ulhiviya ntwarusho wo mitheko chipannge aya. Utteka uthana mwaari phi mpuha aya, upangacha chittu chiriyoothe chinohalha utondoviha ikhwilhu chaya cho mwiiruttuni. Yayo anowuulhihani muru mwaatti vanohalha inyu waakhalhana ni waalhiana ikaramu chinyu uno ateelhiyaka wo iphiro chaya cho uhilhoka chiyo. Miitho aya ahiwehaka ittu ikina yaahikhalhe mwaha wo ulhavalhava, attu o uwonya uhimmalha, anaaholhelhacha attu o mirima chikani uwaya munriankhoni mwo uwonya. Mirima chaya chicharaka nikakata no uttuna nhakhu. Nlhuku haalhava! Ahohiyacha iphiro yo ulhoka, nkayaapotera ni uttwara iphiro cha Balaamu, mwaamwanaa Beori aattunne ulhiviya nchurukhu wo upanga chittu cho woothacha, nkaachacheriya wo uwonya wawe. Iphuta khinooria wulhumacha, nansho yahoolhumacha thoko ntu, nkayatondoviha ihalhahalha ya yoyo namilhohi uyo. Yayo owiittuchiha o woothacha ayo ari thoko marapo awelhenlhe, thoko mahute anoveverushiya ni iphioo yo machiri. Nlhuku heeshera mapuro aya ukittu wiipiphini chinene. Anoolhumacha malhove aya o wiichoona o uhikhalha ni maana, ni wo nikakata naya no mwiiruttuni nno anowaawayiha attu anochokholha wiihaulha ukhuma wa attu o meetelho o mu uwonyani. Anaalheha attu akina wiira eti anoohiyereriya chitema, uno ashinene akhalhaka ipotta cho mu uwonyani, ukhalhawaya ntu nokhalha ipotta ya ittu iriyoothe inontawara. Ukhalhawaya etu, attu akulhuphuwilhe ukhuma mu uwonyani mwo velhaponi wo waachuwelha Athithi ni Moopolhi Yesu Kuristo, yawayaka mu uwonyani ni utawariya tho, makhalhelho aya anowa ukhalha o unanara upwaha chaari aya khalhayi. Ikaari nambaya yayo manyaattu ayo ahikachuwenlhe iphiro ye ikekhiaye kuliko uchuwelha nkayaarukunuwa ni uhiya malhehero matakatifu yaavahiye aya. Ittu yaakhumelhenlhe yayo attu ayo ihohimiechesha nulhumo nineera we ikeekhene wiira, “Mwalhapwa hohokolhelha maraphio awe mwanene.” Nlhikaaniho nikina niiraka, “Ikulhuwe irapihiye inowuupuruwa tho vamatopeni!” Ashilhoko aka kinaattuna aka, ilha phi iwarakha yo nayelhi kinolhepa aka uwaninyu. Nhina iwarakha pilhi chilha, kinolhikacha wiira kiushe irusho chinyu wiira chuupuwelhe moopuwelho orera anowupushakani alha. Kinothanana mwaatti muupuwelheke malhove olhumachiye khalhayi ni anamilhohi atakatifu ni malhehero a Athithi Moopolhi ihu mwaavahiye inyu ni akarumiya inyu alhe. Wo upachera, nchuwelheke wiira mahuku o umalha ilhapo anoowacha attu o meetelho atawariye ni nikakata no uhilhoka. Yayo anoowa o upangelhani unavilhi yiiraka wiira, “Athithi aholhehani wiira anoowa, ari vayi etu? Toka manyaapwiiya vakhwilhe aya chittu phi chechilhe, meetelho o chittu phi yalhe thoko chaari aya voopiya aya ilhapo!” Nansho yayo attu ayo, anopanga mweni vanolhiyalha aya wiira khalhayi Nlhuku ahoolhumacha nlhove, irimu nkayoopiya ni ilhapo chiicho, chuupiyaka ukhuma wo maashi, ni wo maashi yayo. Ni wo yayo maashi ayo, Igarika yahowa ilhapo yo khalhayi nkayaalhakalhihiya. Ni wo nenno nlhove nno, irimu cho vano ni ilhapo chihoshungiya wo nlhatu wo ulhakalhihiya ni mooro. Chishungiyaka mpaka nihuku Nlhuku vanohalha awe waahukumulha ni waalhakalhiha attu ahinomwiiwelhelha Nlhuku. Nansho ashilhoko aka kinaattuna aka, nhilhiyalhe ittu imoka! Wa Athithi, nihuku nimoka niri thoko iyaakha elufu imoka ni iyaakha elufu imoka iri thoko nihuku nimoka. Athithi khanopicha utimiriha malhehano aya thoko attu akina chinaanyihera aya wiira anoopicha. Anouvilhelhani mwaatti ukhalhawaya khanottuna wiira mmoka inyu apotere, nansho attu onkhaye awe yaakhoroma. Nihuku na Athithi ninohalha uwa thoko ntu o wiiya. Nenno nihuku nno, irimu inowa uthama wo nkhito mulhupalhe ni chittu chinenchi chinoowa chaapahiya mooro ni ulhakalhihiya, ilhapo inowa uvia lhakalhaka vamoka ni chittu chonkhaye chiri nhina mwaya thoko khachinapacha ukhalha. Ukhalhawaya chittu chonkhaye chinoowa chaavia mooro lhakalhaka thoko chiicho etu, chani, mwaatti nnothananiya ukhalha attu o wiira chani? Meetelho inyu akhalheke matakatifu ni o umwiiwelhelha Nlhuku, mmwehereraka nenno nihuku na Nlhuku nno wiira niwe chitema. Nihuku irimu vanohalha aya upahiya mooro ni ulhakalhihiya chittu chaya chonkhaye. Ni chittu cho mwiilhaponi chiviaka mooro ni uthulhuwacha. Nansho hii ninoweherera inilhehilhe awe Nlhuku va, ninoweherera irimu yo naanano ni ilhapo yo naanano, nipuro na attu o ikekhiaye anonteelhiha Nlhuku. Paahi etu ashilhoko aka, vanoweherera inyu nenno nihuku nno, mmanahiheke ukhalha attu o makhalhelho orera wo uhikhuwachiya mmiholho wa Nlhuku ni unkhalhana wo mpuha. Mwaalhakelheke wiira uvilhelha wa Athithi phi nipesha ninyu wiira mwoopolhiye, thoko alhoko ihu Napaolo chenre aya wo ulhepa iwarakha uwaninyu wo irusho chaavahiye aya ni Nlhuku. Chiichammo phi nolhepa aya nhina iwarakha chaya vanohimiacha aya yoyo mwaha uyo. Nhina iwarakha chaya chiyo chihaawo chittu choorikarika, attu o uhikhalha irusho ahiri ni nrima woombone chinaapoterihera aya attu. Anopanga thoko chinopanga aya mu Malhove Matakatifu makina. Paahi etu aheehelha ntatakoni ashinene. Nansho ashilhoko aka kinaattuna aka, ukhalhawaya nhochuwelha yoyo mwaha uyo, paahi etu mwiishungeke, nhiwe mwaakhupiya mu uwonyani mwo yayo attu ayo nkamwaawulhuwa ni uhiya mirima chinyu cheemenlhe rata. Nansho nthepeke wunnuwa munnemani ni waachuwelha Athithi ni Moopolhi ihu Yesu Kuristo. Nthimicho ukhalhe uwannyaya, vano ni mahuku o uhimalha! Aye. Ninolhepa uwaninyu mwaatti uuchuwelhihani mwaha wo Nlhove nowiiha ukumi ari toka machokholhelho. Hii nahomwiiwa ni umwoona wo miitho ihu naashinene, eiyo, nahomwoona ni ummara wo mathatha ihu naashinene. Ulha ukumi ulha voonelhe aya nahoona. Paahi etu vano phi nohimiechesha ihu uuhimeriani mwaha wo ukumi wo uhimalha waari wa Athithi naachuwelhihiye ihu. Nonne ihu ni wiiwa phi ninohimia ihu wiira ni inyu nlhutane ni hii. Nikhalhe nlhoko mmoka muulhutaanani wihu ni Athumwanihu ni mwaamwanaya Yesu Kuristo. Ninolhepa ulha mwaha ulha uwaninyu mwaatti wiira mpuha ihu utimire. Ni ulha phi nttenga univanhe awe Yesu unohimia wiira, Nlhuku phi nthuko ni nhina mwawe khuuwo uripelha uriwoothe. Neeraka wiira niholhutaana nlhoko mmoka uno nikhalhaka mu uripelhani, vavawo ninowoothacha wo malhove ni mitheko chihu khachirii che ikekhiaye. Nansho nakhalhaka munthukoni thoko yoyo chiri awe munthukoni, paahi etu vavawo ninookhalha nlhoko mmoka naashineneru ni iphome ya Yesu, Mwaamwanawe, inoonihapiha uwonya wonkhaye. Neeraka wiira khaninawonya nineethepiacha naashineneru ni ikekhiaye khiiwo nhina mwihu. Nansho narumelhelhaka uwonya wihu, Nlhuku ri o ukhulhuvelhiya ni e ikekhiaye. Nonihiyerera uwonya wihu ni unihapiha ukhuma mu uhilhokani mwonkhaye. Neeraka wiira khaninawonya ninompanga Nlhuku o woothacha ni nlhove nawe nihikhalhaka mmamirimani mwihu. Achishaana aka kinaattuna aka, kinolhepa tho ulha mwaha ulha wiira nhiwonye. Nansho ntu riyoothe awonyakaru nihanaa o mmoka nonikaviha unichontelhelha wa Athithi, phi Yesu Kuristo, o ikekhiaye mmiholho wa Nlhuku. Kuristo mwanene phi isadaka yo nlhatu wo uhiyereriya uwonya wihu, ihikhalhaka uwonya wihuru nansho ata uwonya wa attu onkhaye. Neewelhelhaka malhehero a Nlhuku, paahi etu ninowiira nihonchuwelha. Ntu neera honchuwelha Nlhuku nansho hiiwelhelhaka malhehero awe, paahi etu yoyo hoothacha ni ikeekhene khiiwo nhina mwawe. Ntu riyoothe neewelhelha malhove a Nlhuku, wo ikekhiaye yoyo phi ntu nonttuna Nlhuku. Vavawo phi nohalha ihu wiira ninolhutaana ni Nlhuku. Ntu riyoothe neera wiira holhutaana ni Nlhuku yoyo hothananiya ukhalha thoko chaakhakha awe Yesu Kuristo. Ashilhoko aka kinaattuna aka, alha malhehero kinouhimeriakani alha kahii o naanano, phi yalhe o khalhayi alhe mweewilhe inyu toka machokholhelho. Malhehero o khalhayi ayo phi malhove mweewilhe inyu ayo. Inakhalhaka chiicho etu malhehero kinolhepa aka vano alha o naanano. Ni ikeekhene aya iri nhina mwa Kuristo ni nhina mwinyu mwaashinene. Ukhalhawaya uripelha unoothama ni nthuko we ikeekhene uhochokholha umwalhia. Ntu riyoothe neera wiira ri munthukoni nansho ampangelhaka ichimwa nhima awe yoyo ntu uyo ri mu uripelhani. Ntu riyoothe nonttuna nhima awe ri munthukoni hikhalhaka ni ittu iriyoothe yo unttekiha nkhunanawe. Nansho ntu nompangelha ichimwa nhima awe yoyo ri mu uripelhani. Khachuwenlhe unokelha awe, ukhalhawaya uripelha uhontiyelhelha wiitho. Kinolhepa uwaninyu achishaana aka kinaattuna aka va ukhalhawaya uwonya winyu uhohiyereriya, wo isadaka yaakumihiye wo iphiro ya Kuristo Moopolhi. Kinolhepa uwaninyu mwaatti manyaathumwanakava ukhalhawaya nhonchuwelha yoyo ri toka machokholhelho uyo. Kinolhepa uwaninyu mwaatti ashimirawova, ashilhopwana ni ashithiyana ukhalhawaya nhonkottolha Nakare. Kinolhepa uwaninyu achishaanaka va ukhalhawaya nhaachuwelha Apwiiya. Kiholhepa uwaninyu manyaathumwanakava, Ukhalhawaya nhonchuwelha yoyo aariwo toka machokholhelho uyo. Kinolhepa uwaninyu mwaatti ashimirawova, ashilhopwana ni ashithiyana ukhalhawaya mwaatti nhanaa machiri Ni nlhove na Nlhuku niri nhina mwinyu Ni inyu nhonkottolha Nakare. Chihuuchivelheni chittu cho mwiilhaponi mena ittu iriyoothe iri yo velhaponi. Ntu chinonchivelha chittu cho mwiilhaponi yoyo khanooria waattuna Athithi. Ukhalhawaya chittu chonkhaye chiri cho velhaponi yaani nikakata no mwiiruttuni ni chittu chinoona aya attu nkaamirielha ishenye ni wiititihacha wo nlhatu wo ukumi. Chechiyo chonkhaye chiyo khachinokhuma wa Athithi nansho chinokhuma mwiilhaponi. Ilhapo ni chittu chaya chonkhaye chinaachivelha attu chinoovira, nansho ntu nopanga chinottuna awe Nlhuku yoyo nookhalha nkumi mahuku o uhimalha. Achishaana aka umalha ilhapo uhaatameria vano. Nhomalha wiiwa wiira nonvinga Kuristo ri muuwani ni attu anonvinga Kuristo enchi ahomalha uwa vano. Paahi etu nihochuwelha wiira umalha ilhapo uhaatameria. Yayo attu ayo akhumme munlhokoni mwihu nansho khayaari awihu phi nlhatu etu ahonihiyacha. Yakaari awihu anohalha ni hii. Nansho ahothamacha nkayaarwaa yoonie wiira khayaari awihu. Nansho nhohikiya makhura ni Iphumu ya Nlhuku ntakatifu ni inyu mwaatti onkhaye va nhochuwelha ikeekhene. Paahi etu kinolhepa uwaninyu mwaatti kuhii wiira khanchuwenlhe ikeekhene nansho ukhalhawaya nhochuwelha. Tho ukhalhawaya nhochuwelha, khuuwo woothacha uriwoothe unkhuma nhina ikeekhene. Mwoothacha phi mpani. Phi uyo noruna wiira Yesu kahiwe Kuristo Moopolhi thanlhiye ni Nlhuku. Ntu thoko yoyo phi nonvinga Kuristo, phi naaruna Athithi ni Mwaana. Ukhalhawaya ntu riyoothe hinonrumelhelha Mwaana naaruna Athithi chiicho. Ni ntu nomwiiweelhelha Mwaana noweewelhelha Athithi chiicho. Paahi etu nttenga mweewilhe inyu toka khalhayi ulhe ukhalheke mmamirimani mwinyu. Ni vavawo nttenga mweewilhe inyu toka khalhayi wakhalhaka mmamirimani mwinyu paahi etu nnoolhokelha wo ulhutaana ni Mwaana ni Athithi. Ni malhehano anilhenhe awe Kuristo mwanene phi alha, univaha ukumi wo mahuku o uhimalha. Kinolhepa uwaninyu mwaatti, mwaha wo uwaamukani unaacha attu anothanana uupoterihani. Nansho uwaninyu mwaatti nhohikiya makhura ni Iphumu ya Nlhuku ukhuma wa Kuristo. Ni yoyo athepaka ukhalha nhina mwinyu khannomphavelha ntu riyoothe o wiittuchihani. Ukhalhawaya yoyo nowiittuchihani kila ittu ni meettuchiho awe ari e ikeekhene, ahoothachaka. Paahi etu nvarechesheke meettuchiho a yoyo, ni ukhalha wo ulhutaana ni Kuristo. Vano etu achishaana aka kinaattuna aka nhalheke nhina mwawe, ikhalhe nihuku nawe no uwa thothoni nno niwe neemelha rata, nihiwe neevitha wo wuulhiya muru. Mwachuwelhaka wiira Kuristo nopanga chittu choombone chinonteelhiha Nlhuku chinene, paahi etu nchuwelheke tho wiira, kila ntu nopanga chittu chinothanana awe Nlhuku phi mwaana a Nlhuku. Mwooneke etu Athumwanihu chinre aya wo unittuna chinene mpaka nineehaniya ashaana a Nlhuku. We ikekhiaye phi chiichammo chiri ihu. Phi chiichammo etu attu o velhaponi chihinonichuwelha aya ukhalhawaya khanonchuwelha Nlhuku. Ashilhoko aka kinaattuna aka, hii vano phi ashaana a Nlhuku nansho khinachuwaniaa mwaari chinohalha ihu ukhalha. Nansho nihochuwelha wiira Kuristo vanohalha awe uhokolhia ninoowa naakhalha thoko yoyo ukhalhawaya ninowa naamwoona chiri awe. Paahi etu kila ntu nonkhulhuvelha Kuristo nowiihapiha nrima akhalhe rata thoko Kuristo mwanene chinre awe wo ukhalha makhalhelho orera chinene wo uhitteka. Kila ntu nowonya noottekelha ikekhia ya Nlhuku, ukhalhawaya uwonya phi uhiya uvarechesha ikekhia. Ni inyu nhochuwelha wiira Yesu Kuristo aawilhe uthamiha uwonya wihu ni wa yoyo khuuwo uwonya uriwoothe. Paahi etu ntu nolhutaana ni Kuristo khanowonya, nansho ntu riyoothe nowonya khamwonilhe mena unchuwelha Kuristo. Paahi etu achishaana a Nlhuku, nhipoterihiye ni ntu riyoothe. Ntu nopanga chittu choombone chinothanana awe Nlhuku, nonteelhiha Nlhuku, thoko Kuristo chinonteelhiha awe Nlhuku. Ntu riyoothe nowonya yoyo a Nakare, ukhalhawaya Nakare howonya toka machokholhelho. Nansho Mwaana a Nlhuku aawilhe velhaponi uutanganyani mitheko cha Nakare. Kila ntu ri mwaana a Nlhuku khanothepa uwonya, ukhalhawaya ukumi wo naanano uvahiye awe ni Nlhuku uri nhina mwawe. Tho, khanothepa uwonya ukhalhawaya yoyo phi mwaana a Nlhuku. Nansho ntu riyoothe hinopanga chittu chinothanana awe Nlhuku ama hinonttuna nhima awe yoyo kahii mwaana a Nlhuku. Vavawo phi novirikana aya ashaana a Nlhuku ni ashaana a Nakare. Ni nttenga mwiiwilhe inyu toka machokholhelho phi ulha, Nittunaneke naashineneru. Nihikhalhe thoko Kaini aamwiivilhe nhima awe wo uholhelhiya ni Nakare. Aamwiivilhe wo nlhatu waani? Amwiivilhe ukhalhawaya mitheko cha Kaini chaari cho uhilhoka nansho mitheko cha nhima awe uyo chaari choombone cho unteelhiha Nlhuku. Paahi etu ashilhoko aka nhishange attu o velhaponi yopangelhakani ichimwa. Hii nihochuwelha wiira nihommira nookhwa nihokelha uukumini wo nlhatu no waattuna ashihima ihu. Ntu hiri ni nrima wo uttuna yoyo bado ri avariyaka nnookhwani. Kila ntu nonvenga nhima awe yoyo ntu o niiviho. Ni inyu mwaatti nhochuwelha wiira ntu riyoothe o niiviho kharina ukumi wo uhimalha nhina mwawe. Hii nihomalha uchuwelha nrima wo uttuna phi ishiyani ukhalhawaya Yesu Kuristo ahokumiha ukumi awe wo nlhatu wihu. Ni hii etu nikumiheke ukumi ihu wo nlhatu na ashilhoko ihu. Paahi ntu ri ni nhakhu wo velhaponi va amwoonakaru nhima awe ahuvaka, nansho nrima awe uhimwoonelhaka ikiriri, yoyo khanooria wiira nonttuna Nlhuku. Achishaana aka, uttuna wihu uhikhalhe wo malhoveru nansho ukhalheke uttuna wo ikeekhene ni wo wooniha mitheko. Paahi etu wo nenno nichuwelheke wiira hii niri nhina ikekhiaye, ni hii ninomaalhiha mirima chihu nihikhalhe ni nipampa mmiholho wa Nlhuku. Ata yakhalhaka mirima chihu chinonihukumulha wiira nihowonya, nihochuwelha wiira Nlhuku phi mulhupalhe upwaha mirima chihu. Ni yoyo phi nochuwelha kila ittu. Ashilhoko aka mirima chihu khachinonihukumulha, paahi etu khaninowa naakhalha ni nipampa mmiholho wa Nlhuku. Ninoowa naapochera ittu iriyoothe ninolhepelha ihu ukhuma uwaannyawe, ukhalhawaya ninowiiwelhelha malhehero awe ni upanga mitheko chinonteelhiha. Ni malhehero awe phi alha, urumelhelha nchina no Mwaamwanawe, Yesu Kuristo, ni uttunana naashineneru thoko chinre awe wo unihehera. Ntu neewelhelha malhehero a Nlhuku noolhutaana ni Nlhuku, ni Nlhuku nolhutaana ni uyo. Ni wo nenno ninoochuwelha wiira, Nlhuku nokhalha nhina mwihu wo iphiro yo Iphumu ya Nlhuku vahiye ihu. Ashilhoko aka nhinrumelhelhe kila ntu neera hanaa Iphumu ya Nlhuku, nansho mphimeke rata, nchuwelhe wiira hanaa Iphumu ya Nlhuku. Ukhalhawaya anamilhohi o woothacha enchi ahokhumelhelha mwiilhaponi mu. Chiichammo phi nohalha inyu unchuwelha ntu ri ni Iphumu ya Nlhuku. Kila ntu norumelhelha wiira Yesu Kuristo ahowa velhaponi nkaakhalha ntu, yoyo ntu uyo hanaa Iphumu ya Nlhuku. Nansho kila ntu hinonrumelhelha Yesu Kuristo yoyo kharina Iphumu ya Nlhuku. Iphumu rina awe uyo phi iphumu nonvinga Kuristo, yeewillhe inyu wiira noowa ni vano homalha uwa mwiilhaponi mu. Nansho achishaana aka, mwaattiva phi attu a Nlhuku, ni inyu nhomalha waakottolha anamilhohi o woothacha ayo. Ukhalhawaya yoyo Iphumu ya Nlhuku rii nhina mwinyu uyo phiri ni ikuru yuulhupalhe umpwaha Nakare ri o velhaponi uyo. Yayo anamilhohi o woothacha ayo phi o velhaponi, anoolhumacha chittu cho velhaponi, ni ilhapo inoweewelhelha ukhalhawaya o velhaponi. Nansho hii phi attu a Nlhuku. Ntu nonchuwelha Nlhuku nooniwelhelha. Ntu hinchuwenlhe Nlhuku khanoniiwelhelha. Paahi ninowooria uchuwelha Iphumu o ikeekhene ni iphumu yo woothacha. Ashilhoko aka nittunaneke kila mmoka, ukhalhawaya nrima wo uttunana unokhuma wa Nlhuku. Kila ntu ri ni nrima wo uttunana phi mwaana a Nlhuku ni uyo honchuwelha Nlhuku. Ntu hiri ni nrima wo uttunana khanchuwelhaka Nlhuku ukhalhawaya Nlhuku phi uttunana. Nlhuku ahooniha unittuna wawe vanrumilhe awe Mwaana awe o yekha velhaponi, wiira nipatte ukumi wo iphiro awe. Wowo phi uttunana we ikeekhene. Khanihiwe hii naachokhonlhe unttuna Nlhuku, nansho Yoyo phi anittunne hii mpaka nkanruma Mwaana awe akhalhe isadaka yo uniwaananiha wo nlhatu wo unihiyerera uwonya. Ashilhoko aka yakhalhaka etu Nlhuku ahonittuna chinene chommo, paahi etu ni hii nihothananiya uttunana chiicho. Khaawo ntu apantte umwoona Nlhuku ikatema iriyoothe, nansho nattunanaka ashineneru, Nlhuku nookhalha ni hii, ni uttuna wawe wonkhaye unootimira nhina mwihu. Wo nenno nlhove nno nihochuwelha wiira ninokhalha nhina mwawe ni uyo nokhalha nhina mwihu ukhalhawaya honivaha Iphumu awe. Ni hii nihoonechesha ni uhimiechesha wiira, Athithi ahonruma Mwaana aya akhalhe Mwoopolhi o ilhapo. Ntu riyoothe norumelhelha ni uhimiacha mwanene wiira Yesu phi Mwaana a Nlhuku, nookhalha nhina mwawe, ni uyo nookhalha mu ulhutaanani ni Nlhuku. Ni hii nihochuwelha ni urumelhelha wiira Nlhuku noonittuna. Nlhuku phi uttunana. Ni ntu ri ni nrima wo uttunana nokhalha nhina mwawe Nlhuku. Ni Nlhuku nokhalha nhina mwawe ntu uyo. Nikhalheke etu wo uttunana velhaponi va, thoko Kuristo, nrima ihu wo uttunana unootimira nhina mwihu. Wiira niwe neemelha wo uhoova nihuku Nlhuku vanohalha awe waahukumulha attu onkhaye nno. Nrima wo uttunana khunoova, nrima wo uttuna we ikeekhene unookakha woova. Paahi etu, ntu o woova khanatimira mu uttunani, yoyo noova utwarushiya. Hii nihanaa nrima wo uttunana, ukhalhawaya Nlhuku phi chokhonlhe unittuna. Ntu eerakaru nonttuna Nlhuku uno ampangelhaka ichimwa nhima awe yoyo hoothacha. Ukhalhawaya ntu hinonttuna mmuchi nomwoona awe, yoyo khanooria unttuna Nlhuku hinapacha awe umwoona. Paahi etu nna phi nlheheriyo nonivaha awe Kuristo, nonttuna Nlhuku anttuneke etu nhima awe. Kila ntu norumelhelha wiira Yesu phi Kuristo thanlhiye ni Nlhuku phi mwaana a Nlhuku. Ukhalhawaya kila ntu nonttuna naangoro, nonttuna ni mwaana yariye. Phi chiichammo chinochuwelha ihu wiira, ninowaattuna ashaana a Nlhuku, ni unttuna Nlhuku ni uvarechesha malhehero awe. Ukhalhawaya unttuna Nlhuku phi uvarechesha malhehero awe. Ni malhehero awe ayo kharinke, ukhalhawaya kila ntu ri mwaana a Nlhuku nowooria ukottolha ilhapo. Phi chiichammo chinokottolha ihu ilhapo ukottolha wo nrima ihu. Phi mpani etu nooria ukottolha ilhapo? Phi ulhe ntu norumelhelha wiira Yesu phi Mwaana a Nlhuku. Yesu Kuristo phi aawilhe wo maashi o ubatiiziya wawe ni wo iphome yo nookhwa awe. Khaawilhe wo maashiru nansho wo maashi ni wo iphome. Ni Iphumu ya Nlhuku noohimiechesha wiira, phi ikeekhene ukhalhawaya Iphumu ya Nlhuku phi ikeekhene. Paahi etu Iphumu ya Nlhuku phi o uhimiechesha ukhalhawaya Iphumu phi ikeekhene. Ni uhimiechesha waya yayo araru ayo, Iphumu, maashi ni iphome unowiiwanana. Narumelhelhaka uhimiechesha wa ntu nansho etu uhimiechesha wa Nlhuku phi mulhupalhe chinene. Ukhalhawaya Nlhuku mwanene, honhimiechesha Mwaamwanawe. Ntu nonrumelhelha Mwaana a Nlhuku hanaa nlhove no uhimiechesha nhina mwawe. Nansho ntu hinonrumelhelha Nlhuku honvaanyiha, ukhalhawaya kharumelhenlhe uhimiechesha ukuminhe awe Nlhuku unomwaacha Mwaamwanawe. Ni uhimiechesha uwo phi wuu, Nlhuku ahonivaha ukumi wo mahuku o wo uhimalha ni yoyo ukumi uyo uri wo iphiro yo Mwaamwanawe. Ntu riyoothe norumelhelha ukhalha Mwaana a Nlhuku, hanaa yoyo ukumi uyo, hinonrumelhelha Mwaana a Nlhuku kharina ukumi. Kinolhepa uwaninyu mwaatti nnorumelhelha wo nchina no Mwaana a Nlhuku va, nchuwelhe wiira nhanaa ukumi wo mahuku o uhimalha. Ni hii ninowiishipa mmiholho wa Nlhuku, ukhalhawaya nihanaa ikeekhene wiira, nooniiwelhelha nanlhepelhaka ittu iriyoothe thoko chinothanana awe. Nooniiwelhelha kila vanonlhepelha ihu, ukhalhawaya nihochuwelha wiira nooniwelhelha. Tho, nihochuwelha wiira noonivaha onkhaye anonlhepelha ihu. Ntu amwoonaka mmuchi awe howonya uhinonrweeha unookhwani anlhapelheke wa Nlhuku, nommaha ukumi. Kinohimia cho kaachaka attu awonnye uhinaarweeha unookhwani. Nansho uhaawo uwonya unonrweeha ntu unookhwani ni mii akineera wiira munlhapelheke Nlhuku wo yoyo nlhatu uyo. Ntheko uriwoothe wo uhilhoka mmiholho wa Nlhuku phi uwonya, nansho uhaawo uwonya uhinonrweeha ntu unookhwani. Nihochuwelha wiira ntu riyoothe munlhokoni mwa ashaana a Nlhuku khanowonya, ukhalhawaya Mwaana a Nlhuku noowiinanelha, ni Nakare khanooria waatameria. Hii nihochuwelha wiira phi ashaana awe Nlhuku, inakhalhaka wiira ilhapo yonkhaye inotawariya ni Nakare. Nihochuwelha tho wiira Mwaana a Nlhuku howa nkaanivaha irusho cho unchuwelha Nlhuku e ikekhiaye, wiira nikhalhe nilhutaanaka ni Nlhuku e ikekhiaye ni muulhutaanani ni Mwaamwanawe Yesu Kuristo. Ulha phi Nlhuku e ikekhiaye ni ulha phi ukumi wo uhimalha. Achishaana aka kinaattuna aka, nhithimiche isinyago! Mii kiri o wulhuvalha va. Kinoolhepa iwarakha yuphwanyeni Apwiyawe kinaattuna aka nthanlhiye ni Nlhuku, vamoka ni achishaana inyu kinaattuna aka nhina ikeekhene. Akiri vekha kinouttunani mwaatti nansho ni attu onkhaye achuwenlhe ikeekhene anouttunani, ukhalhawaya ikeekhene iri nhina mwihu inokhalha vamoka ni hii, ni uthepa ukhalha mahuku o uhimalha. Nnema ni ikiriri ni mpuha chinokhuma wa Nlhuku Athithi ni wa Yesu Kuristo Mwaamwanaya, chinookhalha vamoka ni hii we ikeekhene ni uttunana. Kahoteelhiya nrima chinene woona wiira ahawo achishaana inyu akina achuwenlhe ikeekhene thoko Athithi chinre aya wo unilhehera. Paahi etu Apwiyawe kinaaattuna aka nthanlhiye ni Nlhuku, kinoulhepelhani nlhove nimoka, wiira hii onkhaye ninrumelhenlhe Kuristo va, nittunaneke. Yayo, ahikhalhaka malhehero o naanano nansho malhehero aachokonlhe toka machokholhelho. Ni wowo phi uttunana, ukhalha wo wiiwelhelha malhehero a Nlhuku. Malhehero alhehenre awe Nlhuku toka machokholhelho wiira onkhaye nkhalhacheke wo uttunana. Attu owoothacha enchi ahothathuwa velhaponi va, attu anokhota wiira Yesu Kuristo aawilhe uwanihu ni iruttu ya ntu. Ntu neera chiicho yoyo hoothacha, nonvinga Kuristo. Paahi etu mwaatti mwiishungeke chinene nhiwe mwaapereria chittu chipangenlhe inyu ntheko, nansho mmwe mwaapochera nttuvo nonkhaye. Ntu hinovarechesha ni ukhalhana meettuchiho a Kuristo, norukunuwa, yoyo kharina Nlhuku. Nansho ntu noshungerera ni uvarelhelha meettuchiho, yoyo hanaa Athithi ni Mwaana nhina mwawe. Awaakaru etu ntu riyoothe uwaninyu hinowa ni yayo meettuchiho ayo, yoyo nhimpochere mmanupani mwinyu, mena nhinkohache. Ukhalhawaya ntu nonkohacha yoyo ntu uyo, nonkaviha mitheko chawe cho uhilhoka. Kihanaa malhove menchi o uhimeriani nansho khanochiva uhimiacha muwarakhani. Kinokhulhuvelha wiira kinowa wowo kimwanene niwe noopa mwaha, mpuha ihu utimire. Mpochereke isalamu cha ashaana a arokorinyu athanlhiye ni Nlhuku. Ashaana a “arokorinyu” athanlhiye anohimiya va, phi nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo waakhalha aya. Mii kiri o wulhuvalha va, Kinolhepa iwarakha iwe uwaninyu Nagayo ampwana aka kinaattuna aka we ikekhiaye. Ampwana kinaattuna aka, kinoulhapelhelhani chinene wiira chittu chonkhaye chuukhalhelhe rata ni ukumi awo wo iruttu ukhalhe rata thoko chikhanlhe aya munnepani mwao. Ukhalhawaya kahoteelhiya chinene weewa ashilhoko ihu akina yaawachilhe vaa, nkayaahimiechesha ukhulhuvelhiya wao nhina ikeekhene, ni chineera awo wo ukhalha uvarelhelhaka ikeekhene. Khiiwo ittu inokiteelhiha nrima chinene upwaha vaneewa aka wiira achishaana aka anokhalha mu ikeekheneni. Mpwana, mitheko choombone chinaapangelha awo ashilhoko ihu anrumelhenlhe Kuristo chiri cho ukhulhuvelhiya ata akina ayo anakhalhaka alheto. Yayo manyaattu ayo ahohimiechesha wa attu anrumelhenlhe Kuristo o va, chinre inyu wo uvahiya nrima woombone wo waattuna attu. Uthepeke etu waakavihera wo iphiro inonteelhiha Nlhuku vanorwaa aya munkwahani mwaya. Ukhalhawaya ahochokholha mikwaha cho uvara mitheko cho uhimiacha nchina na Kuristo wo uhipochera ittu iriyoothe ukhuma wa attu ahinchuwenlhe Nlhuku. Phi chiichammo etu chinothananiya ihu waakavihera attu thoko yayo wiira ni hii naakavihere munthekoni mwaya mwo uhimiacha ikeekhene. Kaholhepa iwarakha urweeha wa yoyo Nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo uyo, nansho Diotrefe ntu naavia chinene ukhalha nholhelhi munlhokoni mwaya, khanottuna ukiiwelhelha. Paahi etu vanohalha aka uwa vawo, kinoowa kaahumbukulha mitheko chonkhaye chinopanga awe. Kinoowa kaahimiacha malhove o unanara anohimiacha awe ni unootheria. Khamanlhe, nansho haakhota waapochera ashilhoko ihu ari munkwahani ayo. Haachiichiha attu akina yaathanana waapochera, tho heerelha wiira nowoomolha munlhokoni mwa attu anrumelhenlhe Kuristo mmo. Alhoko aka, nhittwarihe mitheko cho uhilhoka nansho utwareke chittu choombone. Kila ntu nopanga chittu choombone yoyo phi a Nlhuku nansho ntu riyoothe nopanga chittu cho uhilhoka yoyo khananchuwelha Nlhuku. Kila ntu haatotopelha Nademetriyo, eiyo ikeekhene inene phi naatotopelha. Ni hii ninowaahimiechesha uno ni inyuva nchuwelhaka wiira ikeekhene inooniha chiicho. Kihanaa malhove menchi o uhimeriani nansho khinochiva ulhepa muwarakhani. Ukhalhawaya kihokhulhuvelha uwoonani phiyaru, vavawo etu ninowa nolhumacha ni woopa mwaha noonanaka wo miitho. Kinoulhapelhelhani wiira mpuha ukhalhe vamoka ni inyu. Mpochereke isalamu cha manyaampwana inyu. Isalamu chikina mwaavaheke manyaampwana ihu mmokammoka. Mii Yuda karumiya a Yesu Kuristo ni nhima aya Nayakhobo. Kinolhepa iwarakha iwe uwaninyu mwaatti onkhaye mwiihaniye, nnottuniya ni Nlhuku Athumwanihu ni ushungiya rata wo nlhatu na Yesu Kuristo. Munchereriyeke chinene ikiriri ni mpuha ni uttunana munlhokoni mwinyu. Ashilhoko aka ninottunana, kahoona ihorera chinene ulhepa nlhove uwaninyu wo nlhatu wo woopolhiya unovarelha ihu onkhaye. Nansho kihoona vahorera wiira kilhepe kuukurumichakani wiira nthepeke uvarelha nrima Nlhuku waakawenlhe awe attu atakatifu nkwaha mmoka tu wo ikatema yonkhaye. Ukhalhawaya attu ahinchuwenlhe Nlhuku aheekelhiha wo nivitho mmilhokoni mwihu, attu anopanga chittu cho uhilhoka anokukureeha nttenga wo nnema wa Nlhuku wiira apange ishembwere ni unkhota Yesu Kuristo rii vekha awe Nholhelhi ni Athithi ihu. Nansho Malhove Matakatifu ahomalha ulhohera toka khalhayi uhukumulhiya unaaweherera yayo attu ayo. Nansho vano kuwuupushekeni ittu imoka inakhalharu mwahomalha uchuwelha chittu chonkhaye chi, wiira muupuwelheke Nlhuku Athithi chenre aya wo uwoopolhani mwaatti attu o Uisraeli ni uuthamihani ilhapo yo Umisri ni uweevakacha yahaarumelhenlhe alhe. Chiicho muupuwelheke minepa cho wiirimu ahaavarechenshe ikuru chaavahiye aya ni uhiya ukhalha vanipuroni waya, Nlhuku ahaatikhelha wiipiphini ni waattuka wo minyororo mahuku o uhimalha wiira awe yaahukumulhiya nenno Nihuku nulhupalhe nno. Tho, muupuwelheke etu ilhapo cho Usodoma ni Ugomora ni iwani cho nthotho mwaya. Anenchi o wowo yahopangacha thoko minepa chaapannge aya chilhe, yahopanga ishembwere ni upangacha chittu cho uhilhoka cho urukunusha moopelho oopiye aya nkayaatwarushiya ntwarusho wo mooro wo mahuku o uhimalha akhalhe meettuchiho o waamuka attu onkhaye. Wo iphiro thoko chechiyo phiri aya yayo attu ayo. Itora chaya chinowaaholhelha unanariha iruttu chaya ashinene ni uveeha ikuru cha Nlhuku ni uruwana chuupiye cho nthimicho cho uchulhu. Ata Mikaele, nnepa o wiirimu mulhupalhe kheerilhe chiicho, vanne awe ni Nakare wo nlhatu no iruttu ya ashinna Musa. Mena khaalhikanche uchukulha ni unhukumulha Nakare wo unruwana nansho eerilhe “Athithi anene o uchacherekeni.” Nansho alha attu alha anooruwana ittu iriyoothe ihichuwenlhe aya, anowa wiivakachiya wo malhove thoko yayo achuwenlhe aya ayo wo wuupiya waya thoko ashinama ahirii ni irusho. Ahothapana yayo attu ayo. Yayo attu ayo ahottwara meetelho a Nakaini. Wo nlhatu no uttuna chinene uttuviya nchurukhu aheethapaniha thoko Balaamu. Ahowonya thoko Kora chenre awe wo uwonya. Ni ayo ahotwarushiya thoko yayo chaatwarushiye aya. Yayo attu ayo arii thoko manepa o unanariha vanolhia aya mu ikaramu cho uttunana chinolhia inyu. Anokhalha thoko mahute ahinorupa ipulha anoveverushiya ni iphioo. Yayo arii thoko miri chuumilhe velhi chihinemma, chiphelhiye, chikhwilhe. Yayo attu ayo arii thoko mawimbi o ubahari antutuma niphoru wo mitheko chaya cho wuulhiha muru. Yayo attu ayo arii thoko ittotwa chinothemwathemwa cheeshiye wiipiphini chinene mahuku o uhimalha. Nahenoko, o iyari yo saba toka apwiiya Adamu, yaholhohera aachaka yayo attu ayo wiira, “Mwiwelhelheke, Athithi anoowa ni maelufu menchi ahinaalhakelhia o minepa chaya cho wiirimu uwa uwaahukumulhani attu onkhaye ni waatwarusha attu onkhaye ahinonthimicha Nlhuku wo milhatu cho uhilhoka chinopangacha aya wo uhimwoova Nlhuku ni wo nlhatu wo malhove o uhilhoka onkhaye yoolhumanche aya attu o uwonya ayo.” Kila nihuku yalha attu alha phi attu o uchukulhacha ni waahukumulha attu akina ni uttwaratwara iphiro chaya cho uhilhokalhoka, yeeshipaka ni wulhumacha chittu cho waatotopelha attu akina chinene, yeelhohaka ashineneru. Nansho mwaatti ashilhoko aka, muupuwelheke mwaha waahimeriye inyu katashi ni akarumiya a Athithi Yesu Kuristo. Yowirenlheni wiira, “Mahuku o umalhelha vanohalha aya waaya, anowa aakhumelhelha attu anohalha unyoholhani mwaattiva, attu anottwara nikakata naya no uhilhoka.” Attu anohimiacha mwaha wo umwalhaana, attu anottwara nikakata no velhaponi ahirii ni Iphumu ya Nlhuku. Nansho mwaatti ashilhoko aka, mwiithekeke mwaashinene wo nrima winyu ntakatifu chinene ni ulhapelha wo machiri o Iphumu ya Nlhuku. Nlhokelheke mu uttunani wa Nlhuku mwaawehereraka Athithi Yesu Kuristo arii wo ikiriri aya anowa ovahani ukumi wo mahuku o uhimalha. Mwoonelheke ikiriri attu o nipampa. Mwoopolheke ni waarulha ukhuma umooroni, mwoonelheke ikiriri ni wiichinanelha, nvengaka ata ikuwo chaya chiri ni manepa o nikakata naya no mwiiruttuni no uhilhoka. Muntotopelheke yoyo nooria waashunga attu ahikwakwathuwe ni waapiha wo uhitteka mpaka unthimichoni wawe wo uhilhaphachiya, wo uteelhiya chinene, Yoyo ri vekha awe, Nlhuku Moopolhi ihu, ukhalhe nthimicho mulhupalhe ni machiri ni ikuru wo iphiro ya Athithi Yesu Kuristo, ukhuma machokholhelho, vano va ni ata mahuku o uhimalha. Aye. Wu phi upatakulhelhiya unonhimiechesha Yesu Kuristo, Nlhuku wanvahilhe awe wiira oonihe anamitheko awe malhove anohalha ukhumelhelha phiyaru. Kuristo ahonruma nnepa wo wiirimu awe anhimerie namitheko awe Yohana yayo malhove ayo. Ni ayo Nayohana ahohimiechesha onkhaye yoonilhe aya yaachaka nttenga wa Nlhuku ni ikeekhene yaapatakulhiye ni Yesu Kuristo. Horeeriya ulhe ntu noshoma ilha ikitabu irii ni malhove o nttenga wo unamilhohi ilha, ahoreeriya ni alhe aneewa ni uvarechesha malhove alhepiye mu, ukhalhawaya ikatema yo upangia alha malhove alha ihaatameria. Mii Yohana kinoolhepa iwarakha irwee wo milhoko saba cha attu anrumelhenlhe Kuristo arii ilhapo yo Uasiya. Kinowulhapelhelhani nnema ni mpuha ukhuma wa Nlhuku, aariwo, riwo ni nowa. Ni ukhuma wo iphumu saba chiri mmiholho ihiche awe yo nthimicho, ni ukhuma wa Yesu Kuristo, o uhimiechesha nokhulhuvelhiya, nttara, o upacha uhihimushiya nnookhwani, rii nholhelhi naatawara mamwene o velhaponi. Yoyo noonittuna, ni wo iphome awe honittukulha malhuto aattukiye ihu wo nlhatu wo uwonya wihu, nkaanipanga hiyaano ukhalha umwene wa attu o upochera ishaani, nivare mitheko cha Nlhuku, Athumwanawe. Wa Yesu Kuristo ukhalhe nthimicho ni mpuha mahuku o uhimalha ni uhimalha. Aye. Mmweheke! Nowa ni mahute. Kila ntu nowa umwoona, ata ni alhe anhomilhe nivaka alhe. Makosho onkhaye velhaponi anowa umunlhelha. Eiyo, phi nohalha aya ukhalha. Aye. Athithi Nlhuku O machiri onkhaye, yaariwo, ariwo ni anowa aneera, “Miyaano phi Alfa ni Omega.” Mii Yohana, munninyu, kinokavihana vamoka ni inyu mwaati ntwarusho ni umwene awe ni uvilhelha wo nlhatu wo unttwara Yesu Kuristo. Mii kahorweehiya uuttukiyani ichirumba yo Patimo wo nlhatu wo uhimiacha nlhove na Nlhuku ni uhimiechesha ikeekhene yaamwacha Yesu. Paahi, mu nihuku na Athithi, kahokelhiya Iphumu ya Nlhuku, nkakeewa vatulhi waka nlhove nulhupalhe thoko nipalhapata. Ninno nkaneera, “Nlhepeke nkitaabuni mu alhe anoona inyu, nrweeheke wo milhoko saba cha attu anrumelhenlhe Kuristo alha, Uefeso, Usimirna, Upergamoni, Uthiatira, Usarde, Ufiladefiya ni Ulaodikiya.” Paahi, nkakaarukunuwa wiira kimwone uyo olhumacha ni mii uyo, nkakoona ikiango saba cho idhahabu cho uthomeiya ikhandiri, ni variyari ikiango saba cho idhahabu chiyo, kahomwoona mmoka thoko Mwaana a Ntu, nawanre ikanzu yo urekama neettunke nchako wo idhahabu wanrukureria vakhakaachani. Ikharari chawe chaari cho uteelha ttuuu mmuruni thoko nttoche noteelha ama thoko itheluji. Ni miitho awe yaapharelha thoko mooro, inyaa chawe chaari twetwetwe thoko ishaba ikuttiye chinene vamooroni vachiparani, nlhove nawe naari thoko namalhove o maashi menchi anvira mmwoolhokoni. Wiimonono aari navarenlhe ittotwa saba, umalhakuni wawe waakhuma uphanga wo wiithia velhi uno ni uno. Ikhove awe yaatheka thoko nchuwa no machiri no uthana. Paahi, kamwoonekeru, kahowulhuwa makukhu vamietoni vawe thoko ntu o ukhwa. Nansho uyo nkaakesha moono awe wo wiimonono vachulhu, nkeera, “Nhoove. Mii phi O upacha o chittu chonkhaye ni o Umalhelha o kila ittu. Mii phi uyo rii nkumi. Kaari kinakhwilhe, nansho mwooneke, vano ki nkumi mahuku o uhimalha ni uhimalha. Mii phiri ni mittukulho cho unookhwani ni cho unaminepa. Paahi etu, vano nlhepeke malhove alha anoona inyu alha, malhove anoolhumelhelha ikatema yo vano ni malhove anohalha ukhumelhelha kaanyuma. Nlhove ninaacha ittotwa saba choonilhe inyu moono aka wo wiimonono chilhe ni nlhove nivithiye ninaacha ikiango saba cho idhahabu cha ikhandiri chilhe phi ilha, ittotwa saba phi minepa o wiirimu cho milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo saba ayo ni ikiango saba cho idhahabu cha ikhandiri chilhe phi milhoko saba cha attu anrumelhenlhe Kuristo.” “Wa nnepa wo wiirimu wa attu anrumelhenlhe Kuristo arii Uefeso nlhepeke ulha nttenga ulha, ‘Mii kinovarelha ittotwa saba wiimonono waka kineetakacha iriyari yo ikiango saba cha akhandiri cho idhahabu, phi neera, Kihochuwelha mitheko chinyu chonkhaye, kihochuwelha ukuruvalhelha winyu ni uvilhelha winyu. Kihochuwelha wiira khannooria waavilhelha attu o uwonya, kihochuwelha wiira nhaaphima alhe aneepanga ukhalha akarumiya uno ahikhalhaka chiicho, nkamwoona wiira o woothacha. Inyuva nhanaa nrima wo uvilhelha ni uttwaruwa wo nlhatu wo uvara ntheko wo nchina naka ni mena khamwakhwilhe nrima. Nansho kihanaa nlhove nimoka no uhimeriani, vano inyuva khannokittuna tho thoko chaari inyu khalhayi valhe. Paahi, muupuwelheke vaari inyu nhinaaya uwulhuwa! Nkhoromeke ni upanga thoko chaapanga inyu ikatema yo upachera ilhe, ama mwaahireke chiicho kinoowa uwaninyu kiwe kaathamiha ikiango inyu vakittu vaya. Nansho kinoutotopelhani ittu imoka, nnoovenga mitheko chinopanga aya Anikolai thoko chinorushiya aka mii.’ ” “Rii ni maaru, paahi etu, eeweke alhe Iphumu ya Nlhuku naahimeria aya milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo. “Nohalha ukottolha kinommaha ulhia maphepu o mwiri wo ukumi urii nhina ibusitani ya Nlhuku uphiooni.” “Wa nnepa wo wiirimu wa attu anrumelhenlhe Kuristo arii Usimirna nlhepeke ulha nttenga ulha, “Mii kirii o upacha ni o umalhelha, kaakhwilhe ni ukhalha nkumi tho, phi neera. Kihochuwelha uhuva winyu ni tho kihochuwelha ni ushikini winyu chiicho, inakhalhaka wo ikekhiaye inyuva o nhakhu! Kihochuwelha uruwaniya uruwaniye inyu ni alhe aneechihana Ayahudi alhe nansho ahikhalhaka Ayahudi e ikeekhene, nansho o nlhoko wo inupa ya Nakare. Nhoove mena mwaha unohalha uukhumelhelhani wiira ntwaruwe. Mwiwelhelheke! O uwonya nothanana ulhikachani, ni akina munlhokoni mwinyu nowaahelha muuttukiyani. Ni inyu nnoowa mwaahuva mahuku khumi. Nkhalheke ni nrima ata ukhwa winyu ni mii kinoowa koottukani mphumburu wo ukumi. “Rii ni maaru, paahi etu eeweke alhe Iphumu inaahimeria aya milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo!” “Nohalha ukottolha khanowa antwaruwa nookhwa o nayelhi.” “Wa nnepa wo wiirimu wa attu anrumelhenlhe Kuristo arii Upergamoni nlhepeke ulha nttenga ulha, Mii kirii ni uphanga wo wiithia velhi uno ni uno phi neera. Kihochuwelha unokhalha inyu, phiri ihiche yulhupalhe inokhalha awe Nakare ni utawara! Nansho nhovarechesha chinene nchina naka, mena khanrunne nrima inyu, ata mahuku karumiya o uhimiechesha, o ukhulhuvelhiya Antipa veeviye awe, vakittu vanokhalha awe Nakare valhe. Nansho kihanaa nlhove nikani no uwaamukani, ahaawo akina munlhokoni mwinyu arii akarumiya a Balaamu amwiittuchinhe Balaki aattekihe ashaana o Israeli wiira alhie cholhia chilhapelhiye isinyago ni upanga ishembwere. Ni chiichammo, ahaawo mmilhokoni mwinyu attu anottwara meettuchiho a Anikolai. Paahi, nkhoromeke etu. Ama mwaahireke chiicho, kinoowa uwaninyu phiyaru ni waana ikhoto ni yayo attu ayo ni yoyo uphanga unkhuma umalhakuni waka uyo.” “Rii ni maaru, paahi etu eeweke alhe Iphumu ya Nlhuku naahimeria awe milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo! ‘Nohalha ukottolha kinommaha yolhia ivithiye ineehaniya imana. Kinommaha chiicho nlhuku noteelha nilhepiye nchina no naanano nihichuwelhiye ni ntu riyoothe aahikhalheru ulhe nopochera ulhe.’ ” “Wa nnepa wo wiirimu wa attu anrumelhenlhe Kuristo arii Uthiatira nlhepeke ulha nttenga ulha, “Ulha phi nttenga wo Mwaana a Nlhuku, noverunya miitho awe thoko mooro ri ni mieto chinotheka thoko ishaba ikuttiye chinene. Kihochuwelha chineera inyu wo ukavihana ni waakavihera attu akina. Kihochuwelha uttuna winyu ni upisha nrima winyu ni urumiya winyu ni uvilhelha winyu. Vano inyuva nnopanga chittu cho urera chinene upwaha machokholhelho valhe. Nansho kihanaa nlhove nimoka no uwaamukani, inyuva nnonvilhelha Yezebeli nthiyana neechihana namilhohi ulhe. Neettuchiha ni waapoteriha anamitheko aka wiira apange ishembwere ni ulhia isadaka yo cholhia chilhapelhiye isinyago. “Ni mii kihonhiyerera wiira akhorome, nansho kanottuna uhiya ishembwere inopanga awe. Mwiwelhelheke! Vano kinontwarusha wo unhelha mareta yoyo vamoka ni ashikhunanawe onkhaye o ulhuva aalhuvanne awe ayo, atwaruwache chinene mpaka vanohalha aya ukhoroma mitheko cho unanara chimpanganne aya chiyo. Tho, kinoweevakacha anatwarana awe onkhaye, wiira milhoko cha attu anokirumelhelha onkhaye achuwelhe wiira mii phi nowehaweha mirima ni moopuwelho a attu. Kinonlhiva kila mmoka inyu wo mitheko chipannge inyu.” “Nansho mwaatti akina nri Uthiatira uwo nhinotwara meettuchiho a Yezebeli aneehana awe nlhove nivithiye na Nakare. Kinouhimeriani wiira akinouthathani nsigo nkina. Mmarechesheke alhe arina inyu naanano ayo mpaka vanohalha aka uwa.” “Nohalha ukottolha ni uvarechesha malhove aka mpaka umalhelha, kinommaha ikuru yo waatawara attu o ilhapo chikina. Noopatta ikuru yo utawara wo ikopo yo yuuma ni waapweshakacha thoko chittu chuupiye wo ulhoko. Ni uyo nowa upochera ikuru thoko chechilhe chipochenre aka mii chii ukhuma wa Athumwanaka. Tho, kinommaha nhana, ittotwa yo wichishu.” “Rii ni maaru, paahi etu eeweke alhe Iphumu ya Nlhuku naahimeria awe milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo!” “Wa nnepa wo wiirimu wa attu anrumelhenlhe Kuristo arii Usarde nlhepeke ulha nttenga ulha, “Mii kirii ni iphumu saba cha Nlhuku ni ittotwa saba. Kineera cho, Kihochuwelha malhove inyu onkhaye, kihochuwelha wiira nhanaa nchina nowiihaniya akumi nansho kumbe nhokhwa! Munkweke! Nlhipiheke morera muriyoothe nhalhanne inyu ihiwe ni iyo yaakhwa lhakalhaka. Ukhalhawaya, mpaka nna, kinoona mitheko chinyu chihikhalhaka cho ukhulhuvelhiya mmiholho wa Nlhuku aka. Muupuwelheke etu, onkhaye mwiiwilhe inyu ni upochera, nvarechesheke ni ukhoroma uwonya winyu. Mwaahishiheke kinoowa thoko chinowa awe ntu o wiiya, mena khannochuwelha ikatema kinohalha aka uweelhani. Nansho nhanaa attu vakani Usarde uwo ahinanarinhe ikuwo chaya. Yayo anoweeta vamoka ni mii anawarenlhe ikuwo cho uteelha. Nohalha ukottolha noowarihiya ikuwo cho uteelha thoko yayo. Ni mii akinofuta nchina nawe nhina ikitabu yo ukumi, tho kinorumelhelha wiira awaka mmiholho wa Athumwanaka ni mmiholho wo minepa o wiirimu chaya.” “Rii ni maaru, paahi etu, eeweke alhe Iphumu ya Nlhuku naahimeria awe milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo!” “Wa nnepa wo wiirimu wa attu anrumelhenlhe Kuristo arii Ufiladefiya nlhepeke ulha nttenga ulha, “Mii kirii ntakatifu ni kirii o ikeekhene, kirii ni nttukulho wa Adaudi. Kinottukulha hikhalhaka nooria uttuka, kinottuka hikhalhaka nooria uttukulha. Kihochuwelha mitheko chinyu! Mwooneke, kihohulha mmiholho winyu nlhako uhinooria utteiya ni ntu. Kihochuwelha wiira inakhalhaka machiri inyu makani chinene, nansho nhovarelhelha malhehero aka, mena khanrunne nchina naka. Mwiiwelhelheke! Kinowawiiha uwaninyu attu o nlhoko wo inupa ya Nakare, attu aneechiihana ukhalha Ayahudi, nansho ahikhalhaka phi ayo, nansho anowiiraka woothacha. Eiyo, kinowaakhoromiha vamietoni winyu achuwelhe wiira kihottunani inyuva. Ukhalhawaya inyuva nhovarelhelha malhehero aka wiira nvilhelhelhe rata. Ni mii kinowiinanelhani ikatema yo uhuva unowa velhaponi wonkhaye ulhe, uwa uwaalhikachani attu onkhaye anokhalha velhaponi va. Kinoowa chitema! Mmarechesheke wo machiri ittu irina inyu vano, hiwe ntu othurulhani mphumburu inyu wo ukottolha. “Nohalha ukottolha uyo kinompanga ukhalha nipoto no Inupa ya Nlhuku aka. Mena khanowa aakhuma mwommo. Chiicho vachulhu vawe kinoolhepa nchina na Nlhuku aka ni nchina no iwani ya Nlhuku aka, yaani iwani yo Yerusalemu yo naanano. Iwani inowa ukhuruwa ukhuma uchulhu wiirimu wa Nlhuku aka. Tho kinoowa kaalhepa vachulhu vawe nchina naka no naanano. “Rii ni maaru, paahi etu eeweke, alhe Iphumu ya Nlhuku naahimeria awe milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo!” “Wa nnepa wo wiirimu wa attu anrumelhenlhe Kuristo arii Ulaodikiya nlhepeke ulha nttenga ulha, “Alha phi nohimia uyo rii Aye, o uhimiechesha o ukhulhuvelhiya ni e ikeekhene, rii machokholhelho o chittu chonkhaye chuupilhe awe Nlhuku phi neera. Kihochuwelha mitheko chinyu. Kihochuwelha wiira inyuva kanhiwe o uririya mena kanhiwe o uviha. Nambaya nkaari imoka o yayo, o uririya ama o uviha. Paahi, ukhalhawaya khanrii o uririya mena o uviha, kinowaatameria uraphiani! Inyuva nneeshipa wiira, “Mii o nhakhu, kihanaa kila ittu, akinophavelha ittu iriyoothe, kumbe, khanchuwenlhe wiira inyuva nrii mathatharu, o woonelhiya ikiriri, mmashikini, o hoona tho nrii pwithipwithi! Kinouhimeriani nlhove wiira, nthumeke uwannyaka idhahabu ikuttiye vamooroni wiira nkhalhe o nhakhu chinene. Tho, chiicho nthumeke mwiinjiro wo teelha, mmware mwiikhunelhe ishoni inyu yo ukhalha pwithipwithi iyo. Nthumeke ni makhura mwiihike thoko nrete wo miitho mwoone. Mii phi nonchachera ni umwookolha ntu riyoothe nonttuna aka. Paahi etu mmindeke upanga moombone ni ukhoroma. Mwiiwelhelheke! Mii kineemelha vankhorani ni uhodisha. Ntu akiiwaka nlhove naka ni ukihulhelha nkhora, kinokelha unupani wawe ni unlhiana yolhia ni uyo nokhilhiana. “Nohalha ukottolha, kinommaha nipuro no ukhalha vamoka ni mii vachulhu ihiche aka yo imwene, thoko mii kimwanene chinre aka wo ukottolha nkakaakhalha vamoka ni Athumwanaka vachulhu ihiche aya ye imwene. Rii ni maaru, paahi etu eeweke alhe Iphumu ya Nlhuku naahimeria awe milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo!” Kamalheke woona yayo nkakoona itora ikina, nkhora uhohulhiya wiirimu nkakeewa nlhove neewilhe aka mpacho naari thoko nipalhapata nne, nuulhumachaka niiraka, “Mmwelheke uchulhu uno ni mii kinowoonihani mwaha unlhoha ukhumelhelha baada ya alha.” Wo uhipicha, kahokelhiya Iphumu ya Nlhuku, nkakoona ihiche yo imwene ineeshiye wiirimu ni mmoka nakhanlhe vachulhu waya. Uyo khalhenlhe vachulhu uyo aari thoko nlhuku norera no alumasi nokhwilha naapharelha. Nikhwii nahorukureria yeyo ihiche yo imwene iyo kila mpatta. Ni ihiche makhumi melhi khuwa ncheshe chahothathiya urukureria ihiche yo Imwene iyo, ni vachulhu waya akhalhaka ashulhupalhe makhumi melhi khuwa ncheshe aawarelhanche ikuwo chitakatifu ni miphumburu cho idhahabu mmiuruni. Ukhuma vahicheni vo imwene vawo, wahoverunya nkawaaritima ithari. Uholho wo yeyo ihiche yo imwene iyo ikhandiri saba chaari chipharelhaka, chikhalhaka phi iphumu saba cha Nlhuku. Uholho wo ihiche yo imwene ilhe kahoona ittu thoko ibahari yo kioo, yoonia nkwee thoko nlhuku no theka chinene. Variyari ihiche chaarukureria ihiche yo imwene iyo, ahaawo owupiya akumi acheshe, yaari anachanre miitho uholho ni ukohi. Owupiya nkumi o upacha aari thoko kharamu, o nayelhi aari thoko ing'ope, o neraru oonia thoko ikhove ya ntu ni o necheshe aari thoko iwuku inovava. Owupiya akumi acheshe ayo kila mmoka aari ni mapupha sita, acharaka miitho, vathe ni nhina. Uhiyu ni uthana, wo uhiittuwa, eepachaka, “Ntakatifu, ntakatifu, ntakatifu, Athithi, Nlhuku O machiri onkhaye. Yaariwo, ariwo ni anowa!” Kila ikatema owupiya akumi acheshe ayo vanthimicha aya ni unshukuru khanlhe vahicheni yo imwene nkumi mahuku o uhimalha uyo, ashulhupalhe makhumi melhi khuwa ncheshe alhe yahooroma mmiholho wo uyo khalhenlhe ihiche yo imwene uyo ni unthimicha uyo nolhokelha mahuku o uhimalha, ni weeshacha miphumburu chaya uholho wo ihiche yo imwene yeerachaka, “Nhophwanelhiya inyu Thithi ni Nlhuku ihu, Upochera nthimicho ni ipilhi ni machiri. Ukhalhawaya inyuva mwahoopa chittu chonkhaye, Ni wo uttuna winyu chahoopiya ni chihaawo.” Yamalhekeru nkakoona thoko ikitabu yo uvilhikiya moono wo wiimonono wo uyo nokhalha vachulhu ihiche yo imwene uyo, inalhepiye nhina ni vathe inamariye mihuri saba cho nimulha. Tho nkakoona nnepa wo wiirimu urii ni machiri uhimiachaka wo nlhove nulhupalhe wiiraka, “Mpani nophwanelhiya umarulha nhuri wo nimulha uyo ni upatakulha ikitabu ilha?” Nansho khaariwo riyoothe wiirimu, mena velhaponi, mena unaminepa, oorilhe upatakulha yeyo ikitabu iyo ama uthurumelha nhina. Paahi mii nkakonlha chinene ukhalhawaya khoonelhe ntu aaphwanelhiye upatakulha ama uweha nhina. Vavawo mmoka a ashulhupalhe alhe, nkaakiirelha, “Nhunlhe! Mmweheke! Kharamu o nikosho na Yuda, Uchuulhu wa Adaudi, hokottolha. Yoyo nowooria umarulha mihuri saba cho nimulha chiyo ni uthapurusha yeyo ikitabu iyo.” Yamalheke nkakaamwoona Mwaana o Khondoro neemenlhe variyari ihiche yo imwene valhe narukureriye ipaande chonkhaye ni owupiya akumi acheshe ni ashulhupalhe makhumi melhi khuwa ncheshe alhe. Mwaana o Khondoro uyo aari akhalhaka thoko wiira o hithiya, o inyaka saba ni miitho saba chikhalhaka phi Iphumu saba cha Nlhuku chirumiye kila vakittu velhaponi. Mwaana o Khondoro nkaarwa, nkaakusha ikitabu yo uvilhikiya iyo wiimonono wa ulhe khanlhe vachulhu ihiche yo imwene uyo. Akusheke ikitabu yo uvilhikiya iyo, owupiya akumi ncheshe vamoka ni ashulhupalhe makhumi melhi khuwa ncheshe alhe yahowulhuwa makukhu mmiholho wo Mwaana o Khondoro. Kila mmoka aari nammarenlhe chikwesha awe ni inyipo cho idhahabu chichanre ubani, chaari phi ulhapelha wa attu a Nlhuku. Paahi, nkayeepa nchipo no naanano, yiiraka, “Inyuva nhophwanelhiya ukusha yeyo ikitabu iyo, Ni umarulha nhuri waya. Ukhalhawaya inyuva nhohithiya. Ni wo iphome inyu nhomoopolhelha Nlhuku Attu o ukhuma kila nikosho ni nulhumo ni o kila nihimo ni o kila ilhapo. Nhaapanga ukhalha opochera ishaani mu imweneni avare ntheko wo unkavihera Nlhuku ihu, Ni ayo anootawara ilhapo.” Vaaweha aka, nkakeewa nlhove no minepa o wiirimu chinchi chinene chihinooria waalhakelhiya maelufu wo maelufu, onkomme urukureria ihiche yo imwene ni waarukureria owupiya akumi acheshe ni ashulhupalhe alhe, nkayaakhuwelha yiiraka, “Mwaana o Khondoro hithiye Hophwanelhiya upochera wooria ni nhakhu ni irusho ni machiri Ni uthimichiya ni utotopelhiya.” Tho nkakeewa cho wuupiya cho ukumi chonkhaye chiri wiirimu ni velhaponi ni unaminepa ni mbaharini, chuupiye chonkhaye velhaponi kaheewa chiiraka, “Uwannyawe yoyo nokhalhelha ihiche yo imwene ni wa Mwaana o Khondoro, Ukhalhe nthimicho ni ipilhi ni utotopelhiya ni ikuru Mahuku o uhimalha ni uhimalha.” Ni owupiya akumi acheshe alhe nkayaakhulha, “Aye!” Ni ashulhupalhe alhe nkayaawulhuwa makukhu, athimichaka. Yamalheke yeyo, nkakaamwoona Mwaana o Khondoro amarulhaka nhuri mmoka wo mihuri cho nimulha saba chilhe. Nkakeewa mmoka a owupiya akumi acheshe alhe akhuwelhaka, eeraka, “Nkawaani!” Vaaweha aka, kahomwoona farasi oteelha mmoka vavawo. Ammwelha uyo arii nakunshe muura, navahiye mphumburu. Nkaathama nakottonlhe, nothanana uthepa ukottolha. Yamalheke, Mwaana o Khondoro nkaamarulha nhuri wo nayelhi. Nkakaamwiiwa owupiya nkumi o nayelhi ulhe eeraka, “Nkawaani!” Nkaakhuma farasi nkina okhwilha. Ammwelha uyo aavahiye ntheko wo uthamiha mpuha velhaponi, attu yiivakane ashineneru, ni uyo aari navahiye uphanga mulhupalhe. Yamalheke, Mwaana o Khondoro nkaamarulha nhuri wo neraru. Nkakaamwiiwa owupiya nkumi o neraru eeraka, “Nkawaani!” Nkakaaweha, nkakaamwoona farasi o riipa mmoka uholho waka. Ammwelha uyo aari nanvarenlhe kapani o uphimelha mmathathani mwawe. Nkakeewa thoko nlhove ninokhuma iriyari ya owupiya akumi acheshe alhe. Ni nno neera, “Ikibaba imoka yo iphepa yo ingaano wo nchurukhu malhivo o nihuku nimoka ni ikibaba taaru cho shayiri wo nchurukhu malhivo o nihuku nimoka nansho nhipangelhe ittu yo uhilhoka makhura mena idivai!” Yamalheke, Mwaana o Khondoro nkaamarulha nhuri wo necheshe. Nkakaamwiiwa owupiya nkumi o necheshe ulhe eeraka, “Nkawaani!” Nkakaaweha, nkakaamwoona farasi mmoka o irangi yo tuura. Ammwelha uyo nchina nawe naari Nookhwa, ni Naminepa anttwara vatulhi. Yayo phi avahiye ikuru vachulhu irobo imoka yo ilhapo, arwee yeevakache attu wo waakhapa uphanga ni weevakacha wo ithalha ni wo mareta ni wo mashene. Mwaana o Khondoro amarulheke nhuri wo nethanu, kahoona wuuthi madhubahu yo utusherera ubani, minepa cha attu yeevakachiye wo nlhatu wo uhimiacha nttenga wa Nlhuku alhe ni wo nlhatu wo uminda uhimiechesha ikeekhene. Paahi, attu alhe nkayonlha wo nlhove nulhupalhe, yiiraka, “Inyu Thithi nnotawara, nri atakatifu ni nri e ikeekhene, nnohalha upicha mpaka iyaakhani waahukumulha attu onkhaye o velhaponi ni ulhivihera iphome ihu?” Ni ayo kila mmoka nkaavahiya ikuwo yo urekama yoteelha, yeerelhiya wiira athepeke wiittuwa wo ikatema ikani mpaka vanohalha aya umalhihiya wiiviya anamitheko attunanaya ni nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo akhunanaya onkhaye thoko cheeviye aya ashinene ayo. Yamalheke nkakaamwoona Mwaana o Khondoro vaamarulha awe nhuri wo sita, ilhapo yahotetemelha chinene, nchuwa nahoripa thoko kaniki, mweeri wonkhaye nkawaakhwiilha thoko iphome, ittotwa cho wiirimu ni chiyo nkachaamora velhaponi thoko maphepu o ntini o uhikhomalha chinomora aya mwiri vanotikhinyiya aya ni iphioo yo machiri. Irimu nkayaavilhikiya thoko nttato chinovilhikiya aya, miako chonkhaye ni ilhushi chonkhaye nkachaathamihiya vaari aya. Yamalheke, mamwene o velhaponi ni attu o ipilhi ni aholhelhi o manyaasikari ni attu o nhakhu ni attu o machiri ni attu onkhaye ipotta ni aneethi, nkayeevithacha mmakhukuni ni mmialhani wuuthi miako. Nkayeerelha miako ni mialha chiyo, “Nniwulhuwelheke, nnivitheke utayi hinoone yoyo nokhalha vachulhu ihiche yo imwene iyo, utayi nihoone urushiya wa Mwaana o Khondoro! Ukhalhawaya nihuku nulhupalhe chinene no uhukumulhiya waya nihophiya. Mpani nooria weemelha?” Yamalheke yayo nkakoona minepa o wiirimu acheshe anemenlhe ipatta ncheshe cho ilhapo, anavarenlhe iphioo ncheshe cho ilhapo wiira chihiwuke ata vakani, vachulhu ilhapo, vachulhu ibahari ni mmirini. Yamalheke, nkakoona nnepa wo wiirimu nkina uwelhaka nchulhu ukhumaka unosha nchuwa unari ni nhuri wa Nlhuku ri nkumi. Nkaakhuwelha ni weerelha minepa acheshe avahiye ntheko wo utwarusha ilhapo ni ibahari ayo, wiiraka, “Nhipange ittu yo uhilhoka inaacha ilhapo mena ibahari mena miri mpaka vanohalha ihu waakhoma nhuri vayuchi anamitheko a Nlhuku ihu.” Yamalheke, nkakeewa attu yaalhakelhiye wiira ahokhomiya nhuri, akhalhaka, attu 144,000 o makosho onkhaye ya attu o Israeli. Attu o nikosho ni Nayuda, yaakhomiye nhuri yaari attu maelufu khumi khuwa elufu pilhi, nikosho ni Narobeni yaari attu maelufu khumi khuwa elufu pilhi, ni o nikosho ni Nagadi yaari attu maelufu khumi ni elufu pilhi. Attu o nikosho ni Naasheri yaari attu maelufu khumi khuwa elufu pilhi, o nikosho ni Naftali yaari attu maelufu khumi ni elufu pilhi, ni o nikosho ni Namanase yaari attu maelufu khumi khuwa elufu pilhi. Attu o nikosho ni Nasimeoni yaari attu maelufu khumi khuwa elufu pilhi ni o nikosho ni Nalawi yaari attu elufu khumi ni elufu pilhi ni o nikosho ni Naisakari yaari attu maelufu khumi khuwa elufu pilhi. Attu o nikosho ni Nazabuloni yaari attu maelufu khumi ni elufu pilhi ni o nikosho ni Nayusufu, yaari attu maelufu khumi khuwa elufu pilhi ni o nikosho ni Nabenyamini, yaari attu maelufu khumi khuwa elufu pilhi. Yamalheke yayo, nkakaaweha, nkakoona nlhoko mulhupalhe wa attu ahinooria waalhakelhiya, attu aakhuma kila nikosho ni o kila ilhapo ni o kila nihimo ni o kila nulhumo. Ni ayo yaari aneemenlhe mmiholho ihiche yo imwene ni mmiholho mwa Mwaana o Khondoro, anawanre ikuwo cho uteelha ni uvara maphumbulhu o mitende mmathathani mwaya. Yaari akhuwelhaka yiiraka, “Noopo ihu nokhuma wa Nlhuku ihu Nokhalha vachulhu ihiche yo imwene Ni chiicho nokhuma wa Mwaana o Khondoro.” Minepa o wiirimu onkhaye nkayeemelha urukureria ihiche yo imwene ni ashulhupalhe ni owupiya akumi acheshe alhe. Nkayaawulhuwa makukhu mmiholho ihiche yo imwene, nkayanthimicha Nlhuku, yiirachaka, “Aye! Utotopelhiya ni nthimicho ni irusho ni ushukuru ni ipilhi ni wooria ni machiri chikhalhe wa Nlhuku ihu, mahuku o uhimalha ni uhimalha! Aye!” Mmoka a ashulhupalhe alhe nkaakikoha, “Alha awarenlhe ikuwo chootelha alha phi apani? Ni ayo akhumilhe uuyi?” Ni mii nkakaakhulha, “Pwiiya, inyuva nhaachuwelha!” Ni ayo nkaakiirelha, “Alha phi alhe avinre wo mpuha mu uttwaruwani mulhupalhe mulhe. Apupuntte ikuwo chaya mphomeni mwo iphome yo Mwaana o Khondoro, nkachaateelha chinene. Phiri aya vano, arii mmiholho ihiche yo nthimicho ya Nlhuku, ni unkavihera uthana ni uhiyu nnupani mwawe. Ni uyo nokhalha vachulhu ihiche yo imwene uyo nowaakhuneelha ni weenanelha. Khanowolhiya tho ithalha mena nttona. Nchuwa khaninaapaha vachulhu waya mena ntukutta no uviha khaninaapaha tho, ukhalhawaya Mwaana o Khondoro rii variyari ihiche yo imwene nowa ukhalha nshunga aya o waashunga. Ni uyo nowa aaholhelha urii nrapo no maashi anowiiha ukumi. Ni uyo Nlhuku nowaapoholha miithori onkhaye mmiithoni mwaya.” Mwaana o Khondoro vaamarunlhe awe nhuri wo saba, nkawaakhalha shiriri wiirimu wo inusu saa. Yamalheke, nkakoona minepa o wiirimu saba aneemelha mmiholho wa Nlhuku alhe anavahiye mapalhapata saba. Nnepa wo wiirimu nkina nkawaawa, unakushilhe inyipo yo idhahabu yo utusherera ubani nkaweemelha uholho wo madhubahu yo utushereriya ubani. Ni uyo nkawaavahiya ubani mwinchi athakanihe ni ulhapelha wa attu onkhaye a Nlhuku akumihe isadaka vachulhu madhubahu o idhahabu irii mmiholho wo ihiche yo imwene. Mwiishi wo ubani nkawaatutuma vamoka ni ulhapelha wa attu uwelha nchulhu wa Nlhuku ukhuma mmathathani mwo nnepa wo wiirimu eemenlhe mmiholho wa Nlhuku uyo. Yamalheke, nnepa wo wiirimu nkawaakusha inyipo yo utusherera ubani iyo, nkawaachariha makhalha o mooro wo umadhubahuni, nkawaarihelha mwiilhaponi. Nkawaaritima, nkaweewania malhove, nkawaaverunya ni utikhinyia ilhapo. Yamalheke vavawo minepa o wiirimu saba chaavarenlhe mapalhapata saba yahochokholha woopa nipalhapata no nttenga. Nnepa wo wiirimu wo upacha nkawoopa nipalhapata nawe. Vavawo ipulha yo malhuku yaathakanelhe ni mooro vamoka ni iphome yahomwariaa vachulhu ilhapo. Ilhapo ithelhuthi imoka nkayaavia, miri ithelhuthi imoka nkachaavia ni mathaakhuru makithi onkhaye nkayaavia. Yamalheke, nnepa wo nayelhi nkawoopa nipalhapata nawe, vavawo ittu thoko mwaako mulhupalhe unoparelha mooro nkawaarihelhiya ubaharini, ithelhuthi imoka yo ibahari nkayaathathuwa iphome. Ithelhuthi imoka yo chowupiya cho ukumi chinokhalha mbaharini nkachaathathuwa iphome ni ithelhuthi imoka yo meeli nkachaatanganyia. Yamalheke, nnepa wo wiirimu wo neraru nkawoopa nipalhapata nawe. Ittotwa yuulhupalhe yaapharelha thoko nuuni no mooro nkayaamora ukhuma wiirimu ni umorelha vachulhu ithelhuthi imoka yo miolhoko ni marapo o maashi. Yeyo ittotwa iyo ineehaniya Uhapalha. Paahi ithelhuthi imoka yo maashi nkayaawawa, attu enchi nkayaakhwacha wo yayo maashi ayo, ukhalhawaya ahothathuwa ukhalha o uwawa. Yamalheke, nnepa wo wiirimu wo necheshe nkawoopa nipalhapata naya. Nchuwa ni mweeri ni ittotwa nkachaatiya wo itheluthi imoka nkachaakelhiya ipiphi. Paahi etu, ithelhuthi imoka yo uthana nkayaakelhiya ipiphi ni itheluthi imoka yo uhiyu nkayaakelhiya ipiphi chiicho. Yamalheke nkakaaweha, nkakeewa nrepo nivavaka uchulhu wiirimu chinene nikhuwelhaka, “Ahothapana, ahothapana, ahothapana attu anohalha ukhalha velhaponi minepa araru ahanlhe vanohalha aya woopa mapalhapata aya!” Yamalheke, nnepa wo wiirimu wo nethanu nkawoopa nipalhapata ni uyo, nkaakoona ittotwa yaawulhuwilhe vachulhu ilhapo ukhuma wiirimu. Ni iyo nkaayavahiya nttukulho wo itiyelhelho yo nlhako wo unaminepa. Ni uyo wattukulheke itiyelhelho yo nlhako wo nlhikiti no unaminepa, nkamwaakhuma mwiishi woonia thoko mwiishi wo ntanuru nulhupalhe. Nchuwa ni irimu nkachaatiyelhelhiya ni ipiphi yo mwiishi wo unaminepa uyo. Nkaakhuma nashombe mmwiishini mmo, nkaakhuneelha ilhapo yonkhaye, nkaavahiya ikuru yo ulhuma thoko makharang'andha. Nkayeerelhiya wiira ahipangelhe chittu cho uhilhoka manyashi o mwiilhaponi mena nnyepu uriyoothe mena miri chiriyoothe, nansho yaalhumacheke attu ahikhomiye nhuri wa Nlhuku vayuchi. Nashombe uyo khaavahiye machiri o weeva attu nansho machiri o waatwarusha wo mieri mithanu. Uweria waya waalhikaanaka thoko uweria unompatta awe ntu ikatema vanolhumiya awe nikharang'andha. Yeyo ikatema iyo attu anowa yaavia iphiro yo ukhwa nansho khanowa yaapatta, anowa aathanana ukhwa nansho nookhwa nowaattawa. Yoyo nashombe uyo aari ooniaka thoko afarasi eeshiye tayari wo ikhoto. Vachulhu miuru chaya waari chittu choonia thoko miphumburu cho idhahabu ni ikhove chaya chaari thoko cha attu. Ikharari chaya chaari cho urekama ni uthereria thoko ikharari cha manyaathiyana ni miino aya aari thoko miino o kharamu. Vakhakaachani yaari anakhuneelhiye ittu thoko mwiinjiro wo iyuuma. Mapupha aya aari arumaka thoko mphingo wo mikukuta chinopurulhiya ni afarasi enchi anttimakelha ukhotoni. Miilha chaya chaari cho miiwa thoko makharang'andha ni wo chechiyo miilha chiyo phi waakhuma aya ikuru yo waatwarushacha attu wo mieri mithanu. Aatawara aari mwene naaholhelha. Ni uyo phi karumiya a Nakare, nnepa wo unaminepa, nchina nawe wo nulhumo ne Iebraniya eehaniya Abadoni ni we Igiriki ehaniya Napolioni, yaani Owiiva. Uttwaruwa wo upacha uhovira, nansho mwooneke chihohalha mikwaha miilhi cho uttwaruwa chinowa kaanyuma. Yamalheke, nnepa wo wiirimu wo sita nkawoopa nipalhapata nawe. Nkakeewa nlhove naakhuma nthelha mmoka aya mapatta macheshe o madhubahu o idhahabu arii mmiholho wa Nlhuku. Nenno nlhove nno nkanaamwiirelha nnepa wo wiirimu wo sita wo nipalhapata uyo, “Waahulhelheke minepa acheshe a Nakare attukachiye u mwoolhoko mulhupalhe wo Yufrati!” Nnepa wo wiirimu uyo nkawaahulhelha akarumiya acheshe a Nakare ayo yaari aneeshiye chireru wo nlhatu no yeyo isaa iyo, yo yoyo uhiyu uyo, yo yoyo mweeri uyo, wo yeyo iyaakha iyo, weeva attu ithelhuthi imoka ayo. Nkakaahimeriya wiira waalhakelhiya waya manyaasikari o waawelha afarasi ayo yaari imilioni imia pilhi. Chii phi chiichammo chonilhe aka afarasi ni o waawelha ayo ntorani mmo. Yaari anawanre miinjiro cho yuuma vakhakaachani cho khwilha thoko mioro, chikina cho irangi yo kibuluu thoko irimu ni chikina cho manjano thoko uka unopharelha. Miuru cha afarasi ayo chaalhikaana thoko miuru cho kharamu, umalhakuni aari atutuwaka mioro ni mwiishi thoko wo nimaku. Ithelhuthi imoka yo attu o velhaponi yaheevakachiya ni chechiyo iphiro taaru cho utwarushiya chiyo, yaani mooro ni mwiishi ni uka chaakhuma umalhakuni wo yayo afarasi ayo. Ukhalhawaya machiri a afarasi ayo yaari mmalhakuni mwaya ni mmiilhani mwaya. Miilha chaya chaari thoko inwaa ukhalhawaya chaari ni miuru chinaatwarushelha aya attu. Attu akina yaahanlhe ahineeviya ni wowo utwarushiya uwo, khayaakhoromilhe unrukunuwelha Nlhuku ni uhiyacha chittu chaakoroshilhe aya wo miono chaya ashinene. Khayaahiilhe ulhapelha mashoka mena isinyago cho idhahabu mena cho nchurukhu mena cho ishaba mena cho malhuku mena cho miri, chittu chihinoona mena chihineewa mena chihineeta. Mena khayaahilhe wiiva mena ukhwiri mena ishembwere mena wiiya mena ukhoroma ni unrukunuwelha Nlhuku. Yamalheke, nkakoona nnepa wo wiirimu nkina wo machiri ukhuruwaka ukhuma wiirimu. Waari unakhuneelhiye nihute ni nikhwii mmuruni mwaya. Ikhove aya yaari thoko nchuwa ni mieto chaya chaari thoko mapoto o mooro. Moono wo wiimonono waari unavarenlhe ikitabu ikani inapatakulhiye. Waari unanyikanlhe mweto wo wiimonono vachulhu ibahari ni wo wiimushi vachulhu ilhapo. Ni uyo nkawoolhumacha wo uritima thoko kharamu. Vaakhuwenlhe aya anamalhove saba alhe ni ayo nkaaritima. Ata anamalhove saba ayo vaaritimme aya, mii kahothanana ulhepa. Nansho nkakeewa nlhove naakhuma wiirimu, niiraka, “Malhove olhumachiye ni anamalhove o uritima saba ayo, yayo ahovithiya, nhilhepe!” Yathameke vavawo, nnepa koonilhe aka uneemenlhe vachulhu ibahari ni vachulhu ilhapo ulhe wahotheesha moono awe wo wiimonono wiirimu, nkawaalhupelha wo nchina na Nlhuku nolhokelha mahuku o uhimalha ni uhimalha, oopilhe irimu ni chonkhaye chiriwo, ilhapo ni chonkhaye chiriwo, ibahari ni chonkhaye chiri mommo. Nkaweera, “Ikatema yo uthepa uweherera ihomalha! Nansho ikatema nnepa wo saba vanohalha aya woopa nipalhapata naya, Nlhuku nootimiriha malhove alhakenlhe awe nkaavitha thoko chenre awe wo waahimeria anamilhohi arii akarumiya awe.” Yamalheke, nlhove neewilhe aka ukhuma wiirimu nne katashi valhe, nkanoolhumacha tho, “Nrwee mwakushe ikitabu ipatakulhiye irii mmathathani mwa nnepa uneemelha vachulhu ibahari ni vachulhu ilhapo ulhe.” Paahi, nkakaarwaa wa nnepa uyo, nkakeerelha wiira ukivahe ikitabu ikani iyo. Nkawaakirelha, “Nkusheke, nlhieke, mmalhakuni mwinyu inoochiva thoko urawo, nansho munthunkwani inokoohapalha!” Paahi, nkakaakusha ikitabu ikaani iyo ukhuma mmathathani mwo nnepa uyo, nkakaalhia. Mmalhakuni mwaka yaachiva thoko urawo, nansho vaaminrie aka munthunkwani nkayaakihapalha. Yamalheke, nkakeerelhiya, “Nnothananiya tho mwahimiacheke nttenga wa Nlhuku wa attu o ilhapo chinchi ni wo makosho menchi ni wa attu o molhumo menchi ni wa mamwene!” Yamalheke nkakaavahiya nthaathi waakhanlhe thoko ikopo yo uphimelha, nkakeerelhiya, “Mweemelheke, nrwee mwaphime Inupa ya Nlhuku ni madhubahu o utusheriya ubani ni waalhakelha attu anolhapelha wi Inupa ya Nlhuku. Nansho nhiphime ipuwa yo vathe wo Inupa ya Nlhuku, ukhalhawaya yeyo ahovahiya attu ahiri Ayahudi, anohalha unyikalhacha iwani itakatifu wo mieri makhumi ncheshe khuwa miilhi. Ni mii kinowaaruma o uhimiechesha aka elhi anawanre anakoto wiira ahimiache nttenga unokhuma wa Nlhuku unaacha yeyo ikatema yo mahuku 1,260 iyo.” O uhimiechesha elhi ayo phi miri miilhi cho mizeituni ni ikiango pilhi cha akhandiri chineemelha mmiholho wa Athithi o ilhapo. Ntu riyoothe alhikachaka waatwarusha, mooro unookhuma umalhakuni waya ni weevakacha anaavinga ayo. Chiicho kila ntu nohalha ulhikacha waarakalhiha nookhwa. Yayo attu ayo ahanaa ikuru yo uttuka irimu, ipulha ihirupe ikatema vanohimiacha aya nttenga wa Nlhuku. Tho ahanaa ikuru yo uthathusha maashi onkhaye akhalhe iphome ni ikuru yo waanyulha itatako yo kila iphiro velhaponi kila ikatema vanothanana aya. Nansho yamalhihaka uhimiechesha nttenga wa Nlhuku uyo, nshene ninowa uwelha ukhuma nlhikiti no unaminepa, ninowa waatakanana ni waakottolha ni uweevakacha. Mitembo chaya chinowa chaahalha mmaphironi iwani yulhupalhe waakhomelhelhiye Athithi aya vansalaabani. Iwani ineehaniya wo nchina no munnepani Sodoma ama Umisri. Attu o kila ilhapo ni o kila nikosho ni o kila nulhumo ni o kila nihimo anowa uweha mitembo chiyo wo mahuku mararu ni nusu achiichihaka wiira chihithipelhiye. Attu anokhalha velhaponi anowa uthathelha ukhwa wo yayo elhi ayo. Anowa uttapelhelha ni uvahana izawadi, ukhalhawaya anamilhohi alha elhi alha yahaatwarusha chinene attu o velhaponi. Amalheke mahuku mararu ni nusu ayo iphumu yo ukumi ukhuma wa Nlhuku yahaakelha ni ayo nkayeemelha. Onkhaye yoonilhe yahoovacha chinene. Yamalheke, nlhove nulhupalhe ukhuma wiirimu naheewania neerelhaka o uhimiechesha elhi alhe, “Mmweeke uchulhu uno!” Ni ayo nkayaaawelha uchulhu wiirimu anakhuneelhiye nihute, amalhaponi aya yaawehaka. Yeyo ikatema, ilhapo nkayaatetemelha chinene, mpatta mmoka wo khumi wo iwani nkawaawulhuwa. Attu maelufu saba nkayaakwacha wo yoyo nkhito wo utikhinyia ilhapo uyo. Attu yaahalhenlhe nkayoova chinene, nkayanthimicha Nlhuku o wiirimu. Uttwaruwa wo nayelhi uhovira, nansho mwiiweke! Uttwaruwa wo neraru uri mphironi unoowa phiyaru. Yamalheke, nnepa wo saba nkawoopa nipalhapata naya. Nlhove nulhupalhe nkaneewaniaa wiirimu niiraka, “Vano umwene wo ilhapo phi wa Apwiiya Nlhuku ihu ni Kuristo anthanlhe aya. Ni uyo nootawara wo mahuku o uhimalha ni uhimalha!” Yamalheke, ashulhupalhe makhumi melhi ni acheshe arii mmiholho wa Nlhuku, urii ihiche chaya cho imwene, nkayaawulhuwacha makukhu, nkayanthimicha Nlhuku, yiirachaka, “Ninoushukuruni inyu Athithi Nlhuku O machiri, mwaariwo ni nriwo! Ukhalhawaya nhovarelha machiri inyu molhupalhe, Nkamwaachokholha utawara! Attu o makosho onkhaye yahorushiya, Ukhalhawaya mahuku o urushiya winyu ahophiya, Ikatema yo waahukumulha attu akhwilhe. Ni ikatema yo waattuva akarumiya inyu anamilhohi, Attu onkhaye anothimicha nchina ninyu, Olhupalhe ni ashikaani. Phi ikatema yo weevakacha yeevilhe attu o velhaponi.” Yamalheke Inupa ya Nlhuku yo wiirimu nkayaahulhia, Nnupani mwawe nkamwoonia nsanduku no malhehano. Nkawaaverunya, nkaweewania nlhove, uritima, ithari, utetemelha wo ilhapo ni ipulha yulhupalhe yo malhuku. Yamalhekeru, kahoona ithikineha yulhupalhe wiirimu, nthiyana aawarihiye nchuwa ni mweeri wuuthi inyaa chawe ni mphumburu wo ittotwa khumi ni pilhi vamuruni wawe! Ni yoyo nthiyana uyo aari veruttuni. Nkaakhuwelha onlhaka thoko unkurini. Yamalheke, nkakoona ithikineha ikina wiirimu, inwaa yulhupalhe yokhwilha yo miuru saba ni inyaka khumi ni kila muru unattukiye mphumburu. Yeyo inwaa yulhupalhe iyo yahopurulha umwiilhani waya ithelhuthi imoka yo ittotwa cho wiirimu yaarihenlhe aya velhaponi. Ni yeyo inwaa iyo yeemenlhe mmiholho wo yoyo nthiyana awereiya nkuri uyo wiira ammirie mwaana uyo vanohalha awe uyaria. Yamalheke, nthiyana uyo nkeethaphulha mwaana mwanlhopwana nolhoha utawara makosho onkhaye wo ikopo yo iyuuma ni uyo ahotheeshiya urweehiya wiirimu wa Nlhuku urii ihiche awe yo imwene. Nthiyana uyo nkaattawelha uthakoni Nlhuku waamweshenre awe vakittu voombone ukaashungiye awe wo mahuku 1,260. Yamalheke, yahokhumelhelha ikhoto wiirimu, Mikaele ni minepa o wiirimu chikhunanawe nkachaatakana ni inwaa yulhupalhe iyo ni akarumiya awe. Nansho inwaa yulhupalhe iyo ni akarumiya awe yahaatiya, nkayoomolhiya wiirimu. Paahi, inwaa yulhupalhe ilhe yahowonyeriya velhaponi. Yeyo phi inwaa yo khalhayi ineehaniya Nakare naathepiacha attu onkhaye o velhaponi. Eiyo, yahowonyeriya velhaponi ni minepa awe onkhaye vamoka ni uyo. Yamalheke nkakeewa nlhove nulhupalhe ukhuma wiirimu niiraka, “Vano Nlhuku hoopolha attu awe, Nlhuku mwene ihu hooniha machiri awe, Ni Kuristo nthanlhe awe nowoohiha ikuru awe! Ukhalhawaya yoyo mmalhaponi aarelhe milhatu ashilhoko ihu wa Nlhuku uhiyu ni uthana uyo howonyeriya vathi vamoka ni akarumiya awe. Ashilhoko ihu ahonkottolha wo machiri o iphome yo Mwaana o Khondoro ni wo nlhove naahimiechenshe aya. Ukhalhawaya khayaalhonhe ukumi aya ukhalha ittu chinene, kayaattunne ukumi aya nkayaakhalha tayari ata ukhwa. Wo yoyo nlhatu uyo etu, nttapelhelheke inyu irimu ni chonkhaye chiri nhina mwinyu. Nansho, nhothapana nri mwiilhaponi ni mbaharini, ukhalhawaya Nakare hoowelhaani narushiye chinene, achuwelhaka wiira mahuku awe ahanlhe vakani.” Inwaa yulhupalhe ilhe yooneke wiira ihowonyeriya vathi velhaponi, nkayaachokholha umwaavia nthiyana eetukunlhe mwaana mwanlhopwana ulhe. Nansho nthiyana uyo nkaavahiya mapupha melhi o nrepo avave arwee utayi chinene attawe inwaa iyo, mpaka vanipuroni vawe uthakhwani vanohalha awe ushungiya wo iyaakha taaru ni nusu. Paahi, inwaa ilhe nkayaaraphia maashi menchi thoko mwoolhoko anttwara nthiyana uyo utulhi wiira ankhupe. Nansho ilhapo nkayaamwokholha nthiyana uyo nkayeepatakulha thoko malhaku ni uwuria maashi yaakhumme umalhakuni wo inwaa ilhe. Paahi, inwaa iyo nkayanthunalhelha nthiyana uyo, nkayeethamiha nkayarwaa waatakana ni iyari ikina yo yoyo nthiyana uyo yaani onkhaye anovarelhelha malhehero a Nlhuku ni uhimiechesha ikeekhene ipatakulhiye ni Yesu. Paahi, inwaa iyo nkayeechemesha vachengweni vachereshere ibahari. Yamalheke nkakamwoona mwannama mmoka awelhaka akhumaka mbaharini. Aari ni miuru saba ni inyaka khumi ni kila vachulhu inyaka aari ni mphumburu. Ni vachulhu miuru vawo vaholhepiya machina o ulhava. Mwannama aamoonilhe aka ulhe aalhikaana ni havara, mieto chawe chaari thoko cho nannyoma ni malhaku thoko o kharamu. Inwaa ilhe nkayammaha machiri aya nshene nno ni ihiche awe yo nthimicho ni ikuru yulhupalhe. Muru mmoka wo mwannama o ulhuma uyo woonia wiira wahorakalhihya nikhwata nulhupalhe chinene naaphiyelha umwiiva. Nansho nikhwata no woopiha nno naari ninawonlhe. Attu onkhaye o velhaponi nkayanshanga mwannama o ulhuma uyo nkayanttwara. Attu onkhaye nkayaathimicha inwaa ilhe wo nlhatu no ummaha ikuru mwannama o ulhuma uyo. Tho, yahonthimicha mwannama o ulhuma uyo yeeraka, “Mpani nolhikaana ni mwannama o ulhuma ulha? Phi mpani nooria umwaatakana ikhoto?” Yamalheke, mwannama o ulhuma uyo nkaahiyeriya olhumache malhove o wiikhuwelha ni unruwana Nlhuku. Nkaahiyeriya ikuru yo wiitawara upanga ntheko awe wo mieri makhumi ncheshe khuwa miilhi. Paahi, mwannama nkaachokholha unruwana Nlhuku, nchina nawe, nipuro nawe ni onkhaye anokhalha wiirimu. Mwannama uyo ahovahiya machiri aatakane ikhoto ni waakottolha attu a Nlhuku. Ahovahiya ikuru vachulhu attu o kila ilhapo, kila nikosho, kila nihimo ni o kila nulhumo. Attu onkhaye anokhalha velhaponi anonthimicha mwannama uyo, yayo phi alhe ahilhepiye machina aya nhina ikitabu yo ukumi yo Mwaana o Khondoro aahithiye toka ilhapo ihinaaya wuupiya. “Ntu rii ni maaru o wiiwa, eeweke! Ntu riyoothe thananiye uvariya mateeka, noovariya mateeka. Ntu neeva akina wo uphanga ni uyo nowiiviya wo uphanga. Paahi etu attu a Nlhuku avilhelheke ni upisha nrima.” Yamalheke, nkakaamwoona mwannama o ulhuma nkina awelhaka ukhuma vattayani. Aari o inyaka pilhi thoko inyaka cho khondoro, olhumacha thoko inwaa. Ni uyo ahanaa ikuru thoko mwannama o upacha ulhe, nkoonechesha ikuru awe iyo mmiholho mwo mwannama uyo. Nkaakhanyereriha ilhapo yonkhaye ni onkhaye arii mommo ayo unthimicha mwannama o upachera aari o nikhwata nilhamme uyo. Paahi, ahopanga ithikineha chulhupalhe ata nkaakurusha mooro ukhuma wiirimu ukhuruwe velhaponi mmiholho mwa attu. Ahaathepiacha attu yaakhalha velhaponi wo ithikineha yaavaheriye awe upanga vakittu va mwannama o upacha ulhe. Nkaahimeria attu yaakhalha velhaponi aheme isinyago yo ulhikaana mwannama o nikhwata no uphanga nansho nkaalhama ulhe. Yamalheke mwannama uyo ahovahiya machiri o uwuchelhelha iphumu yo ukumi isinyago yo mwannama o upacha ulhe, yoorie wulhumacha ni weevakacha attu onkhaye yahaathimicha. Mwannama uyo ahaakhanyereriha attu onkhaye, olhupalhe ni ashikani, attu o nhakhu ni amashikini, aneethi ni ipotta, attumiye inepo vachulhu miono chaya cho wiimonono ama vayuchi. Nkaachiichiha ntu riyoothe uthuma ama uthumiha ittu iriyoothe yaahikalhe ntu ttumiye inepo iyo, yaani nchina no mwannama ulhe ama inamba cho nchina nno. Vaa phi vavawo vanothananiya irusho vawo! Ni ntu rii ni irusho nowooria ulhamulha maana yo inamba yo mwannama uyo, ukhalhawaya phi inamba irii ni maana o ntu naneshe. Yeyo inamba iyo phi imia sita, makhumi ni sita. Yamalheke, nkakaamwoona Mwaana o Khondoro howeemelha vachulhu mwako wo Sayuni, vamoka ni uyo yaari attu 144,000, yaalhepiye nchina no Mwaana o Khondoro ni nchina na Athumwanawe vayuchini waya. Paahi, nkakeewa nlhove ukhuma wiirimu, nlhove naari thoko namalhove o maashi menchi no uritima chinene thoko ithari. Nlhove neewilhe aka nari thoko malhove a attu anomwiina chikwesha yoopaka achikwesha aya. Ni ayo yaari yiipachaka nchipo no naanano mmiholho wo ihiche yo imwene ni mmiholho mwa owupiya akumi acheshe ni ashulhupalhe alhe. Khaawo ntu onrie wiittucha nenno nchipo nno yaahikalhe attu 144,000 yoopolhiye velhaponi alhe. Yayo attu ayo phi alhe ahinanarihiye, ahirumpe ni manyaathiyana mena ni ayo atakatifu, ahinapanga ishembwere. Yayo anonttwara Mwaana o Khondoro uriwoothe unokelhelha awe. Yayo phi opolhiye ukhuma mmilhokoni mwa attu akina, nkayaakhalha milhipu ni isadaka wa Nlhuku ni wa Mwaana o Khondoro. Khanapacha mena ukhalha attu o woothacha, mena khanawonya wo iphiro iriyoothe. Yamalheke, nkakoona nnepa nkina wo wiirimu uvavaka nchulhu wiirimu unari ni Malhove Orera o uhimalha a Nlhuku, ahimiache wa attu anokhalha velhaponi, o ilhapo chonkhaye ni makosho onkhaye ni o moolhumo onkhaye ni mahimo onkhaye. Ni uyo nkawaakhuwelha, “Mmwooveke Nlhuku ni untotopelha! Ukhalhawaya isaa yo ukumiha ihukumu awe ihophiya. Munthimicheke yoyo opilhe irimu ni ilhapo, ibahari ni marapo o maashi.” Nnepa nkina wo nayelhi wahonttwara o upacha uyo wiiraka, “Ihophomwaa! Eiyo, iwani yulhupalhe yo Babeli ihophomwaa! Iwani yo Babeli yaavanhe attu o makosho onkhaye idivai wiira awurie, idivai yo uhapalha yo ishembwere aya!” Ni nnepa nkina wo neraru wahaattwara ayo elhi ayo ukhuwelhaka, “Ntu riyoothe nonthimicha mwannama o ulhuma uyo ni isinyago awe ni uttumiya inepo vayuchi ama vachulhu moono awe, yoyo mwanene noowuria idivai yo urushiya wa Nlhuku imiiniye nchikompeni mwo nrusho nwe no uhithakanihiya ni maashi. Yoyo ntu uyo nootwaruwa umooroni ni malhuku o uka unopharelha mmiholho wo minepa chitakatifu ni mmiholho wo Mwaana o Khondoro. Ni mwiishi wo mooro unaatwarusha attu unoowelha nchulhu mahuku o uhimalha ni uhimalha. Attu yanthimichilhe mwannama o ulhuma uyo ni isinyago awe ni uttumiya inepo yo nchina nawe, khanowa aapatta mpuha uriyoothe uhiyu ni uthana.” Paahi etu ahothananiya attu a Nlhuku, yaani attu anovarechesha malhehero a Nlhuku ni unrumelhelha Yesu, akhalheke o uvilhelha. Yamalheke, nkakeewa nlhove no ukhuma wiirimu niiraka, “Nlhepeke! Ahoreeriya attu anokhwa toka vano ni mahuku anowa, analhutanne ni Athithi.” Ni iyo Iphumu ya Nlhuku neera, “Eiyo! Anowiittuuwa ukhuma muuhuvani mwaya, ukhalhawaya maphepu o mitheko chaya anowattwara.” Yamalheke, nkakaaweha, nkakoona nihute noteelha uholho waka, vachulhu nihute nno ahokhalha ntu aalhikaana ni Mwaana a Ntu. Aari neettunke mphumburu wo idhahabu mmuruni, navarenlhe imboopo yo wiithia mmathathani mwawe. Yamalheke nnepa nkina nkawaakhuma Inupa ya Nlhuku yo wiirimu. Nkawaakhuwelha, nkawaamwirelha ulhe aakhanlhe vachulhu nihute ulhe, “Chonte, ukusheke imboopo awo wakhungure choolhia, ukhalhawaya nlhaalha wo cholhia uhaaya, nlhaalha wo velhaponi uhokhomaalha.” Paahi, ulhe aakhanlhe vachulhu nihute ulhe nkookolha moono wo imboopo awe velhaponi nkaakhwacha nlhaalha wo velhaponi, nkawaakunguria. Yamalheke, nnepa nkina nkawaakhuma Inupa ya Nlhuku yo wiirimu ni uyo aari navarenlhe imboopo yo wiithia. Yamalheke nnepa nkina wo wemelhelha mooro, nkawaakhuma umadhubahuni, nkawaakhuwelha umwiirelha nnepa urii ni imboopo yo wiithia ulhe, “Ni inyu nkusheke imboopo inyu yo wiithia iyo, mwathikilheke ikhuche cho nzabibu wo velhaponi, ukhalhawaya izabibu chaya chihotokotta!” Paahi, nnepa uyo nkawookolha moono wo imboopo aya velhaponi, nkaawaathikilha ikhuche cho izabibu cho velhaponi, nkawaalhowolhelha mu nlhikiti nulhupalhe nnaamelhiya izabibu no urushiya wa Nlhuku. Izabibu nkachaamiya mu nlhikiti no vachereshere iwani, iphome nkayaakhuma munlhikitini mmo nkayaakhoolha thoko mwoolhoko uphiyelha nchusha no ifarasi ni uwanelha urekama waaphiyelha imaili imia imoka khuwa makhumi nane ama ikilometa imia taaru. Yamalheke nkakoona ithikineha ikina wiirimu, yulhupalhe ni yo ushangiha. Minepa saba arii ni mariro saba o umalhihera. Wo mariro saba ayo, urushiya wa Nlhuku wahotimirihiya. Yamalheke nkakoona ittu thoko ibahari yo kioo, yaathakanelhe ni mooro. Nkakoona chiicho attu yankottonlhe mwannama o ulhuma ni isinyago awe, mwannama aaromolhiye nchina nawe wo inamba ulhe. Yayo attu ayo yaari aneemenlhe vachereshere ibahari yo kioo, anari ni achikwesha aavahachiye aya ni Nlhuku. Yaari yiipachaka nchipo ni ashinna Musa, karumiya a Nlhuku ni o Mwaana o Khondoro yiiraka, Athithi Nlhuku O machiri onkhaye, Mitheko chinyu chulhupalhe ni cho ushangiha chinene! Inyuva phi Amwene o ilhapo, Iphiro chinyu phi cho ikekhiaye ni cho ikeekhene! Thithi, phi mpani hinowoovani inyuva? Mpani hinothimicha nchina ninyu? Inyuva vekha inyu phiri Atakatifu. Attu o makosho onkhaye anouweelhani ni uthimichani, Ukhalhawaya mitheko chinyu cho iphiro yo ikekhiaye chihoonecheshiya. Yamalheke yayo nkakaahimiechesha Inupa ya Nlhuku irii phi Nihema no ukhalha wawe, ihohulhia wiirimu. Nhina inupa mmo nkachaakhuma minepa saba chaari ni mariro saba alhe, anari anawarenlhe ikuwo chorera cho hariri yo teelha chinene twetwetwe ni michako cho idhahabu chinavinre vakhakaachani waya. Yamalheke, mmoka a akumi acheshe alhe nkaavaha minepa saba ayo inyipo yo idhahabu yaachanre urushiya wa Nlhuku nolhokelha mahuku o uhimalha ni ahimmalha. Inupa ya Nlhuku iyo nkayaachara mwiishi waakhumme urii nthimicho wa Nlhuku ni wooria waya. Ni vavawo khaawo ntu onrie ukelha nhina Inupa ya Nlhuku mpaka umalha wo mariro saba o minepa saba alhe. Yamalheke nkakeewa nlhove nulhupalhe no ukhuma Inupa ya Nlhuku naalheheraka minepa saba alhe niiraka, “Nrwaacheke mwariheke inyipo saba cho urushiya wa Nlhuku chiyo velhaponi.” Paahi, nnepa wo upacha nkawaarwaa nkawaariha inyipo aya vachulhu ilhapo. Vavawo vavawo, anammatu o unanara o uweria chinene ahaapatta attu onkhaye yaattumiye inepo yo mwannama o ulhuma ulhe ni attu yaathimichilhe isinyago awe. Yamalheke, nnepa wo nayelhi nkawaariha inyipo aya ubaharini. Ibahari ni iyo nkayaathathuwa ukhalha thoko iphome yo ntu khwilhe. Cho wuupiya cho ukumi cho mbaharini chonkhaye nkachaakhwacha. Nnepa wo neraru nkawaariha inyipo aya mmiolhokoni ni mmaraponi, nkachaathathuwa ukhalha iphome. Nkakeewa nnepa wo weemelhelha maashi wiiraka, “Inyu atakatifu, mwaariwo ni nriwo. Uhukumulha winyu uhopangia rata we ikekhiaye. Ukhalhawaya yayo ahaakumiha iphome attu inyu ni anamilhohi inyu, Ni inyu nhaavaha iphome awurie thoko chinophwanelhiya aya!” Yamalheke, nkakeewa nlhove umadhubahuni niiraka, “Eiyo, Athithi Nlhuku O machiri onkhaye! Ihukumu chinyu phi cho ikeekhene ni cho ikekhiaye!” Yamalheke, nnepa wo necheshe nkawaariha inyipo aya unchuwani. Nchuwa nkanaavahiya machiri o waapaha attu ni uviha waya. Paahi, attu nkayaapahiya pufia chinene, nkayaruwana nchina na Nlhuku rii ni ikuru vachulhu yayo mariro ayo. Nansho inakhalhaka chiicho, khayaakhoromme ni unthimicha Nlhuku. Yamalheke, nnepa wo nethanu nkawaariha inyipo aya vachulhu ihiche yo imwene yo mwannama o ulhuma ulhe. Ipiphi nkayaakhunelha umwene awe, attu awe onkhaye nkayaalhuma malhimi aya wo nlhatu wo woona uweria, nkayanruwana Nlhuku o wiirimu wo nlhatu no woona uweria ni nlhatu wa anammatu ayo. Nansho khayaakhoromilhe ni uhiya mitheko chaya cho uhilhoka. Yamalheke, nnepa wo sita nkawaariha inyipo aya vachulhu mwoolhoko mulhupalhe uneehaniya Yufrati. Maashi aya nkayaawelhelha wiira ikhalhe iphiro yo uvira mamwene ukhuma unosha nchuwa. Yamalheke, nkakoona mashoka o unanara araru yoonia thoko amarapi, mmoka aakhuma umalhakuni wo inwaa yulhupalhe ilhe ni nkina umalhakuni mwo mwannama o ulhuma ulhe ni nkina umalhakuni mwo namilhohi o woothacha ulhe. Alha araru alha phi minepa cho mashoka o unanara anopanga ithikineha. Phi ayo anorwaa wo mamwene o velhaponi onkhaye ni waathukumaniha vamoka wiira yaatakane ikhoto nihuku nulhupalhe na Nlhuku O machiri onkhaye nne. Athithi aneera, “Nkeewani! Mii kinowa thoko ntu o wiiya! Hopuha ntu noshelhelhiha ni uwara ikuwo chawe wiira hiwe eetaka pwithipwithi uwo ni uwo ni uthiachiya vaattuni.” Paahi, mashoka o unanara ayo nkaathukumanihacha mamwene vakittu vaneehaniya wo nulhumo ne Iebraniya, Harmagedoni. Yamalheke, nnepa wo saba nkawaariha inyipo aya uphioni. Nlhove nulhupalhe nkaneewaniaa ukhuma vaari ihiche yo imwene u Inupa ya Nlhuku, yiiraka, “Vano, ihomalha!” Nkawaaverunya, unyakulhiya, uritima ithari ni utikhinyia ilhapo chinene. Utikhinyia uhinapacha ukhumelhelha toka Nlhuku vaamupilhe awe ntu. Iwani yulhupalhe ilhe nkayaamianihia ikipande taaru, iwani cho velhaponi nkachaaphomwaa. Nlhuku ahoopuwelha iwani yulhupalhe yo Ubabeli, ni iyo yahowurihiya ikikombe yo idivai yo ihukumu awe yulhupalhe. Ikisiwa chonkhaye chahopotera ni miako chonkhaye khachoonelhe tho. Tho wiirimu yahorupa ipulha yo malhuku molhupalhe o lhemelha aaphiya ikilo makhumi nthanu kila nimoka, nkayaarupelha attu. Ni ayo nkayanruwana Nlhuku wo nlhatu wo ipulha yo malhuku iyo. Eiyo, mariro aya aari molhupalhe chinene. Mmoka o minepa saba yaawelhe inyipo alhe nkawaawa, nkawoolhumacha ukirelhaka, “Uweeke uno, kuwoonihe ihukumu inohalha awe uvahiya nthiyana, ulhe mulhupalhe o ishembwere ulhe, iwani ithekiye vachereshere miolhoko chinchi ilhe. Mamwene o velhaponi ahompangana ishembwere, attu o velhaponi ahohapalhiya idivai yo ishembwere awe.” Bado kinari kinakelhiye Iphumu ya Nlhuku, kahoona kikushiyaka ni nnepa wa Nlhuku mpaka uthakoni. Wowo nkakaamwoona nthiyana nakhanlhe vachulhu mwannama o ulhuma okhwilha chinene, aari o miuru saba ni inyaka khumi, aalhepiye kila nchina no unruwana Nlhuku. Yoyo nthiyana uyo aari nawarenlhe ikuwo yo irangi yo zambarau ni yo ukhwiilha, aari nawarenlhe idhahabu ni malhuku o nhakhu o waaria ni ilulu. Mmathathani mwawe aavarenlhe ikikombe yo idhahabu yaachanre uhilhoka ni ishembwere awe. Aari nalhepiye vayuchi wawe nchina no nivitho, “Iwani yulhupalhe yo Ubabeli, anumwanaya attu o ishembwere ni chittu cho uhilhoka chonkhaye cho velhaponi.” Nkakaamwoona nthiyana uyo nahapalhiye iphome yo attu a Nlhuku ni iphome yo attu yeevakachiye wo nlhatu wo uthepa unhimiechesha Yesu. Vamwoonne aka kahoshanga chinene. Nansho nnepa nkawaakikoha, “Nnoshangani? Mii kinouhimeriani nlhove niivithilhe no ulha nthiyana ulha ni ulha mwannama o ulhuma nommwelha awe ulha, rii ni miuru saba ni inyaka khumi ulha. Mwannama o ulhuma mwoonilhe inyu uyo, aari nkumi khalhayi vawo nansho vano hokhwa. Inokhalhaka chiicho, phiyaru va, noowelha uchulhu ukhuma nlhikiti no unaminepa, ni uyo nowiiviya. Ni attu anokhalha velhaponi ayo, attu onkhaye ahilhepiye machina aya nhina ikitabu yo ukumi toka wuupiya wo ilhapo, anowuumiya uwanoni, eiyo wo umwoona mwannama aari nkumi khalhayi vawo, nkaakhwa, nansho vano nookhumelhelha tho! “Vaa phi vawo vanothananiya irusho cho uchuwelha vawo! Miuru saba chiyo phi miako saba chinokhalha awe nthiyana uyo vachulhu vawe. Tho miuru saba chiyo phi mamwene saba. Munlhokoni mwo yayo mamwene saba ayo, athanu ahomalha ukhwacha, mmoka nootawara bado ni nkina ulhe khanaphiya. Ni vanohalha awe uwa nowa utawara wo mahuku vakani. Mwannama o ulhuma ulhe aari nkumi khalhayi vawo nansho vano hokhwa, yoyo phi mwene o nane. Ni uyo chiicho phi mmoka a mamwene saba ayo, ni uyo nokelha ulhakalhihiya. “Inyaka khumi choonilhe inyu chilhe phi mamwene arii bado khanachokolha utawara. Nansho anoovahiya ikuru yo utawara wo isaa imoka vamoka ni mwannama o ulhuma ulhe. Alha onkhaye khumi alha, nlhatu aya urii mmoka, anommaha mwannama o ulhuma ulhe machiri ni ikuru aya yonkhaye. Anowaatakana ikhoto ni Mwaana o Khondoro, nansho Mwaana o Khondoro vamoka ni alhe yehanne awe ni waathanlha arii attu o ukhulhuvelhiya, nowaakottolha ukhalhawaya yoyo phi Athithi o manyaathithi ni Mwene o mamwene.” Nnepa ulhe nkawaakiirelha tho, “Maashi onilhe inyu vakhanlhe awe ulhe o ishembwere ulhe phi milhoko cha attu o kila nikosho ni kila nihimo ni kila nulhumo. Mwannama o ulhuma ni inyaka khumi choonilhe inyu chilhe chinoowa champangelha ichimwa o ishembwere uyo. Anowa unthurulha kila ittu irinawe ni unhiya pwithipwithi, anowa ankhuura inama awe ni umpaha wo mooro lhakalhaka. Ukhalhawaya Nlhuku hohelha mmamirimani mwaya nnikwa wo upanga inothanana awe, yaani eewanane ashineneru ni ummaha mwannama o ulhuma uyo ikuru chaya cho utawara, mpaka ahimmie awe Nlhuku alhe vanohalha aya utimira. “Ni nthiyana mwoonilhe inyu ulhe phi iwani yulhupalhe yo ikuru irii vachulhu mamwene o velhaponi.” Yamalheke yayo, nkakoona nnepa nkina ukhuruwaka ukhuma wiirimu. Yoyo waari ni ikuru yulhupalhe, nthimicho waya nkawaamwalhia ilhapo yonkhaye. Paahi, nkaakhuwelha wo machiri eeraka, “Nhophomwaa, iwani yulhupalhe yo Babeli nhophomwaa yonkhaye! Vano nhokhalha mapuro a anakare olhupalhe ni mashoka o unanara, Nhokhalha makhuku a ashinuni ni ashinama o unyalha anovengiya chinene. Ukhalhawaya attu onkhaye yahohapalhiya idivai yo uttuna ishembwere inyu. Mwahaapangana ishembwere mamwene o velhaponi. Ni attu o upanga maronda o velhaponi ahopatta nhakhu wo machiri o itiamaru chawe chihiri ni maphimelho.” Yamalheke nkakeewa nlhove nikina no ukhuma wiirimu niiraka, “Mwaatti, attu aka, nthamacheke yeyo iwani yo Babeli iyo, Nhikavihane uwonya waya, Nhiwe mwaakavihana ntwarusho naya. Ukhalhawaya uwonya waya uhothepa chinene, Uhochara mpaka wiirimu, Nlhuku hoopuwelha milhatu chaya cho uhilhoka. Mwaapangelheke thoko chinre aya wo upangelhani mwaattiva, Mwaalhiveke velhi wo mitheko chipangilhe aya. Mwaathakanihereke nchikompeni mwaya idivai yo uhapalha chinene upwaha ilhe yoovahilheni aya ilhe. Mwaatwarusheke ni waweria wo ulhikaana chineetotopelha aya, Wo ulhikaana ni makhalhelho aya o wiipuhiha. Ukhalhawaya nneechirelha munrimani mwinyu, ‘Mii vaa phi ahanu, akihii anankhwelhi mena akinoona uweria!’ Wo chiichammo nihuku nimoka etu, mariro inyu anoowa yo upattani, Nookhwa, wunlha ni ithalha. Nnowa mwaapahiya mooro, Ukhalhawaya Athithi Nlhuku anohukumulha ahanaa machiri.” Ni ayo mamwene o velhaponi aapanganne inyu ishembwere ni waapuhana anowa yonlhacha ikatema vanohalha aya woona mwiishi vanovia inyu. Anowa yeemelha utayi yoovaka ntwarusho ninyu yeeraka, “Ihothapana! Ihothapana iwani yulhupalhe, Babeli, iwani yo uchuwania, yo machiri! Ukhalhawaya wo isaa imoka tu ihukumu inyu ihophiya.” Ni ayo attu o upanga maronda o velhaponi anowunlhacha ni urupa mattanga, ukhalhawaya khaawo ntu nohalha uthuma tho chittu chaya, khaawo tho ntu o uthuma idhahabu chaya mena nchurukhu aya, mena malhuku aya o nhakhu, mena ilulu, mena ikuwo cho uthereria, mena ikuwo cho irangi yo zambarau, mena ihariri, mena ikuwo cho ukhwiilha, mena ikerero chikooroshiye wo miino o ittepo, mena chittu chikooroshiye wo miri cho nhakhu mwinchi, mena chikooroshiye wo ishaba, mena chikooroshiye wo iyuuma mena ni marumaru, mena mdalasini, mena ichiungo cho yolhia, mena ubani, mena uvumba, mena udi, mena idivai, mena makhura, mena iphepa yoombone mena ingaano, mena ingo'pe, mena ikhondoro, mena ifarasi ni mikukuta cho upurulhiya, mena ipotta chaya ni ata iruttu ni ukumi wa attu. Attu o upanga maronda anowa umwiirelha, “Ifaida yonkhaye yaawehererera inyu munrimani vano ihothama, nhakhu ni chittu cheeshipelha inyu chihoothamani, khannoona tho.” Attu o upanga maronda apantte nhakhu ukhuma yeyo iwani iyo, anowa weemelha utayi wo nlhatu wo woova ntwarusho naya, anowa uchukulha ni wunlha, yiiraka, “Nhothapana! Nhothapana inyu iwani yulhupalhe. Mwaalhemalhenlhe uwarelha ikuwo cho ikitani, ikuwo choombone, ikuwo cho irangi yo izambarau ni yo ukwiilha, Ni wiipamba wo idhahabu, malhuku o nhakhu ni ilulu! Wo isaa imoka tu nhakhu inyu uhoothamani!” Ni attu aneetiha imeli ni anamikwaha onkhaye ni mabahariya ni attu onkhaye anopanga ntheko ubaharini, yeemenlhe utayi, voonilhe aya mwiishi wo mooro upahilhe iwani ilhe, nkayaakhuwelhacha, “Khinapacha ukhumelhelha iwani thoko iwani yulhupalhe ilha!” Nkayoopuruwa vantukurukhuni yunlhaka wo wiichukulhelha yiiraka, “Ihothapana! Ihothapana ilha iwani yulhupalhe ilha! Ukhalhawaya ilha iwani ilha yahaavaha nhakhu attu onkhaye arii ni imeli chineeta mbaharini. Wo isaa imoka tu ihopoteriha kila ittu! “Nttapelhelheke inyu irimu! Nttapelhelheke inyu attu a Nlhuku, akarumiya ni anamilhohi! Ukhalhawaya Nlhuku hohukumulha wo nlhatu wo mitheko chopangenlhe ayani mwaattiva!” Yathameke vavawo, nnepa mmoka urii ni machiri nkawaathesha nlhuku no ulhikaana nshilho nkaarihelha mbaharini eeraka, “Wo ilha iphiro ilha, iwani yo Babeli phi nohalha aya ulhakalhihiya ni upotera mpalhapalha ene. Ichipo cha attu o wiipa ichipo cha achikwesha, ichipo cha attu o woopa imbira, ichipo cha attu o woopa ampeta ni mapalhapata khachinewania tho nhina mwinyu. Khaawo ntu o rata o iphiro iriyoothe nohalha ukhumelhelha tho nhina mwinyu, mena namalhove o nshilho khaneewania tho nhina mwinyu. Nthuko wo ikhandiri khunoonia tho nhina mwinyu, mena khuneewania tho nlhove na abwana arusi ni abibi arusi uwaninyu. Attu inyu anopanga maronda yaari o ipilhi yulhupalhe waapwaha attu akina velhaponi. Wo ukhwiri inyu mwahaathepiacha attu o ilhapo chonkhaye!” Nhina yeyo iwani yo Babeli iyo yahoonia iphome ya anamilhohi ni ya attu a Nlhuku. Ni attu onkhaye yeevakachiye velhaponi. Yamalheke yayo nkakeewa nlhove naaruma thoko nkhito mulhupalhe wo nlhoko wa attu enchi wiirimu yiiraka, “Atotopelhiye Nlhuku! Noopo ni nthimicho ni machiri phi cha Nlhuku ihu! “Ukhalhawaya ihukumu awe phi yo ikeekhene ni yo ikekhiaye. Ahonhukumulha nthiyana o ishembwere mulhupalhe aapoteriha attu o velhaponi wo ishembwere awe. Hotwarushiya wo nlhatu wo uweevakacha anamitheko a Nlhuku!” Ni ayo nkayeera wo nayelhi, “Atotopelhiye Nlhuku! Mwiishi wo mooro unopahacha iwani iyo unoowelha nchulhu wo mahuku o uhimalha ni uhimalha!” Ni ashulhupalhe makhumi melhi ni acheshe alhe ni owupiya akumi acheshe alhe, nkayaawulhuwa makukhu, nkayanthimicha Nlhuku khanlhe vachulhu ihiche awe yo imwene yiirachaka, “Aye! Atotopelhiye Nlhuku!” Yamalheke, nkanaakhumelhelha nlhove va ihiche yo imwene niiraka, “Muntotopelhe Nlhuku ihu mwaatti anamitheko awe onkhaye, Mwaattiva onkhaye nnonthimicha, Ashikani ni olhupalhe.” Yamalheke nkakeewa ittu thoko nlhove no nlhoko mulhupalhe wa attu yeewania thoko namalhove o maashi menchi ni thoko ithari yo uritima chinene yiiraka, “Atotopelhiye Nlhuku! Ukhalhawaya Athithi Nlhuku ihu O machiri onkhaye ahotawara! Nittapelhelheke etu ni ushangarara, ninthimicheke, Ukhalhawaya arusi o Mwaana o Khondoro hophiya ni abibi arusi arii tayari. Ni ayo ahowarihiya ikuwo yo uthereria yorera, itenlhe, yo waaria!” Yeyo ikuwo yo uthereria yorera iyo phi nooniha mitheko cho iphiro cho ikekhia chipangiye ni attu a Nlhuku. Yamalheke nnepa nkawaakiirelha, “Nlhepeke alha malhove alha. ‘Ahoreeriya attu alhalheiye ulhia ikaramu ya arusi o Mwaana o Khondoro!’ ” Tho nkawaakiirelha, “Yayo malhove ayo phi o ikeekhene a Nlhuku.” Paahi, mii nkakaawulhuwa makukhu ummara mieto chawe kithananaka unthimicha. Nansho nnepa uyo nkawaakiirelha, “Nhiire chiicho! Mii namitheko nkhunaninyu tu thoko inyuva ni ashilhoko inyu, onkhaye ninonhimiechesha Yesu. Munthimicheke Nlhuku!” Ukhalhawaya ikeekhene yaapatakulhiye ni Yesu, phi Iphumu yoorinhe anamilhohi uhimiacha nttenga wa Nlhuku. Yamalheke, nkakoona irimu ihopatakuwa ni uwo kahomwoona farasi mmoka oteelha. Ammwelha uyo eehaniya “O ukhulhuvelhiya” ni e “Ikekhiaye.” Ukhalhawaya phi nohukumulha we ikekhiaye ni waatakana ikhoto. Miitho awe aari thoko malhimi o mooro, neettunke miphumburu chinchi mmuruni. Aari nalhepiye nchina ninhichuwelhiya ni riyoothe ahikhalheru yoyo mwanene. Aari nawanre ikuwo yaapaphiye mphomeni ni nchina nawe yoyo eehaniya “Nlhove na Nlhuku.” Miphingo cho manyaasikari o wiirimu chahonttwara anari vachulhu afarasi oteelha, anawanre ikuwo cho uthereria, chootelha choombone. Uphanga wo wiithia waari ukhumaka uwanoni mwawe wiira aakottolhe attu o velhaponi ni yoyo uphanga uyo. Yoyo phi nohalha waashunga wo ikopo yo iyuuma ni uyo phi nonyakathacha izabibu mu nlhikiti no waamelha izabibu no urushiya chinene wa Nlhuku O machiri onkhaye. Vachulhu ikuwo awe ni vamphanjani wawe aari nalhepiye nna nchina nna, “Mwene o mamwene ni Athithi a manyaathithi.” Yamalheke, nkakoona nnepa mmoka uneemenlhe vachulhu nchuwa, nkawaakhuwelha weerelhaka ashinuni onkhaye yaavava nchulhu wiirimu, “Mmwaacheke! Nthukumaneke vamoka wi ikaramu yulhupalhe ya Nlhuku. Mmwe mwaathowolha iruttu cho mamwene ni iruttu cha olhupalhe o miphingo cha manyaasikari ni iruttu cha attu arii ni machiri ni iruttu cha afarasi ni iruttu cho attu o waawelha aya. Mmwaacheke mmwe mwaathowolha iruttu cha attu onkhaye, iruttu cho aneethi ni cho ipotta, iruttu cha attu akani ni cho attu olhupalhe.” Yamalheke nkakaamwoona mwannama o ulhuma ulhe vamoka ni mwene o velhaponi ni manyaasikari aya anathukumanne vamoka uthanana yaatakane ikhoto ni uyo aakhanlhe vachulhu ifarasi ulhe vamoka ni mphingo wo manyaasikari awe. Nansho mwannama o ulhuma uyo nkaavariya mateeka vamoka ni namilhohi o woothacha aapangacha ithikineha vakittu vawe. Ithikineha chaathepiacha ni waapoteriha alhe yaattumiye inepo yo mwannama o ulhuma uyo, ni alhe yaathimicha isinyago awe alhe. Mwannama o ulhuma uyo vamoka ni namilhohi uyo onkhaye nkayaatikelhachiya munthapwini nnoparelha mooro wo uka anari akumi. Miphingo chaya chiyo chaheevakachiya ni uphanga waakhumilhe uwanoni wo ulhe nommwelha farasi oteelha ulhe. Ashinuni onkhaye nkayaathowolha iruttu chaya, nkayaawonacha. Yamalheke, nkakoona nnepa mmoka ukhuruwaka ukhuma wiirimu unaweelhe nttukulho wo unaminepa ni unyororo wo ulhemelha. Nkaavara inwaa yulhupalhe ilhe, inwaa yo khalhayi, yaani Nthepi ama Nakare, nkanttuka ni yoyo unyororo uyo wo iyaakha elufu imoka. Nkanrihelha unaminepa nkaattia nkhora wo ukhelhelha wowo ni ukhomelha nhuri wiira haathepiache tho attu o velhaponi mpaka iyaakha elufu imoka vanohalha aya utimira. Nansho chaviraka iyaakha elufu imoka chiyo attukulhiye tho, nansho wo ikatema ikhuvi. Yamalheke nkakoona ihiche cho imwene ni attu anakhanlhe vachulhu waya ni yayo attu ayo yahovahiya ikuru yo uhukumulha. Kahoona chiicho minepa cho attu yaahithiye wo nlhatu wo uhimiechesha ikeekhene ya Yesu ni uhimiacha nlhove na Nlhuku. Ni ayo phi ayo yahaanthimichilhe mwannama o ulhuma ulhe ni isinyago awe, mena khayaattumiye inepo vayuchi waya, ama vachulhu miono chaya. Yayo yahopata tho ukumi, nkayaatawara vamoka ni Kuristo wo iyaakha elufu imoka. Alhe akina yaakhwilhe alhe khayaahihimmwe mpaka chitimire iyaakha elufu imoka. Ulha phi uhihimmwa wo upacha. Ahovaheriya chinene, tho ahoreeriya attu a Nlhuku onkhaye anopatta ukumi wo uhihimmwa wo upacha ulha. Nookhwa o nayelhi khanokhalha ni machiri vachulhu aya, nansho anohalha ukhalha phi opochera ishaani a Nlhuku ni a Kuristo. Anowa utawara vamoka ni uyo wo iyaakha elufu imoka. Iyaakha elufu imoka vanohalha aya utimira vawo, Nakare noothaphulhiya ukhuma uttukiye awe uwo. Ni uyo noowa aakhuma vathe ni uchokholha waathepiacha attu o makosho onkhaye amwarelhe kila vakittu velhaponi, yaani aneehaniya Gogu ni Magogu. Nakare nowa waathothokaniha vamoka wo nlhatu wo waatakana ikhoto, ni ayo anowa ukhalha enchi thoko nhaava wo uchereshere ibahari. Yahowelha uchulhu ilhapo chonkhaye, nkayaarukureria mmanupani mwa attu a Nlhuku, iwani Nlhuku ittunne awe. Nansho mooro wahokhuruwa ukhuma wiirimu, nkawaapaha lhakalhaka. Ni Nakare, uyo aathepiacha attu uyo, nowa utikhelhiya munttiyani nnopharelha mooro wo uka, uri aya mwannama o ulhuma ulhe ni namilhohi o woothacha ulhe. Ni ayo anowa utwarushiya uthana ni uhiyu, mahuku o uhimalha ni uhimalha. Yamalheke, nkakoona ihiche yo imwene yulhupalhe, yoteelha, ni ulhe nokhalha vachulhu vawe. Irimu ni ilhapo nkachaattawa chihoone ikhove awe, ni chiyo khachoonelhe tho. Yamalheke, nkakoona attu akhwilhe, olhupalhe ni ashikani, ahowemelha mmiholho ihiche yo imwene, ni ichitabu nkachaapatakulhiya. Ikitabu ikina, yaani ikitabu yo ukumi, nkayaapatakulhiya chiicho. Attu akhwilhe nkayaahukumulhiya wo ulhikaana ni mitheko chaapanga aya, thoko chilhepiye aya nhina chechiyo ichitabu chiyo. Ibahari ni iyo nkayaakumiha vathe attu yaakhwilhe yaari nhina mwaya, nookhwa ni unaminepa nkachaakumiha vathe attu akhwilhe yaari nhina mwaya. Kila mmoka nkaahukumulhiya wo ulhikaana ni mitheko chipangilhe awe. Yamalheke, nookhwa ni unaminepa nkachaatikhelhiya mu nttiya no mooro. Nttiya no mooro nna phi nookhwa o nayelhi. Ntu riyoothe hilhepiye nchina nawe nhina ikitabu yo ukumi, ahotikhelhiya mu nttiya no mooro. Yamalheke, nkakoona irimu yo naanano ni ilhapo yo naanano. Irimu yo upachera ilhe ni ilhapo yo upachera ilhe chaari chinathamme ni ibahari chiicho khayaariwo tho. Nkakoona iwani itakatifu, Yerusalemu yo naanano, ikhuruwaka ukhuma wa Nlhuku wiirimu inareerihiye rata thoko abibi arusi yeeshiye tayari akumaane ni owannyaya. Yamalheke, nkakeewa nlhove nulhupalhe naakhuma va ihiche yo imwene niiraka, “Mwooneke! Nipuro na Nlhuku vano niri iriyari yo attu. Nowa waakhalhana, ni ayo anowa ukhalha attu awe, ni uyo nookhalha Nlhuku aya. Yoyo nowa aapoholha miithori chaya chonkhaye, nookhwa khanowa aakhalha tho mena nunlhiho mena ikutto mena uwereiya ukhalhawaya alhe o khalhayi alhe ahovira!” Yamalheke, ulhe aakhalhenlhe ihiche yo imwene ulhe nkeera, “Mwooneke kinopanga onkhaye ukhalha o naanano.” Tho, nkaakiirelha, “Nlhepeke nna nlhove nna, ukhalhawaya alha malhove alha phi o ukhulhuvelhiya ni e ikeekhene!” Yamalheke, nkaakiirelha, “Ahotimira! Mii phi Alfa ni Omega, Opacha o chittu chonkhaye ni Omalhelha o kila ittu. Mii kinommaha wo maphathi ri ni nttona, maashi ankhuma nrapo no maashi o ukumi. Nokottolha riyoothe noopochera yeyo ukhuma uwannyaka, ni mii kinookhalha Nlhuku awe, ni uyo nookhalha mwaamwanaka. Nansho attu o woova, attu ahinokirumelhelha, attu o uhilhoka, attu o wiiva, attu o ishembwere, akhwiri, attu o uthimicha isinyago ni attu o woothacha onkhaye, vakittu waya vanohalha ukhalha nhina nttiya ninoparelha mooro wo malhuku o uka nne. Yoyo phi nookhwa aya o nayelhi.” Yamalheke, mmoka o minepa saba chaari ni inyipo saba chaachanre mariro saba o umalhelha alhe, nkaawa ni wulhumacha ukiirelhaka, “Mmweeke uno, kinowoonihani abibi arusi, ahanu awe Mwaana o Khondoro!” Paahi, Iphumu ya Nlhuku nkaakikelha, ni nnepa uyo nkawaakiwelhiha vachulhu mwaako mulhupalhe wo urekama chinene. Nkawaakooniha iwani itakatifu, phi Yerusalemu yaakhuruwa ukhuma wa Nlhuku wiirimu, yaaria nthimicho wa Nlhuku. Woonia waya waari thoko wo nlhuku no nhakhu mwinchi thoko iyaspi, nowoonia thoko ikioo. Iwani iyo yaari yo ilhuwani yo ishiri yo urekama ni yulhupalhe, yaari ni mikhora khumi ni miilhi, ni minepa o wiirimu khumi ni elhi yeemelhaka kila nkhora. Vachulhu kila nkhora vaholhepiya nchina nimoka aya machina o makosho khumi ni melhi o attu o Uisraeli. Unosha nchuwa mikhora miraru, uchulhu mikhora miraru, uhito mikhora miraru ni uneelha nchuwa mikhora miraru. Ishiri cho yeyo iwani iyo chaathekiye vachulhu malhuku o nsingi khumi khuwa miilhi, ni vachulhu wo kila nlhuku vaari vanalhepiye nimoka yo machina a akarumiya khumi ni elhi a Mwaana o Khondoro alhe. Paahi, nnepa waakulhumana ulhe waari ni ikopo yo idhahabu yo uphimelha yeyo iwani iyo, uphimelha mikhora chaya ni ishiri chaya. Iwani iyo yaari yo ulhikaana kila mpatta, urekama ni ukhanuwa waya waari wo ulhikaana. Paahi nnepa nkawaaphima iwani iyo ni ikopo awe ilhe, matayi, ukhanuwa ni urekama wo ukhelha nchulhu yaari ikilometa maelufu melhi ni imia ncheshe,. Ni chiicho nnepa wahophima wunnuwa wo ishiri yo ilhuwani iyo, yaari mieto makhumi sita ni sita, uphimiya wo maphimelho anophima aya attu, maphimelho yaaphimme aya nnepa ulhe. Ishiri aya yaathekiye wo malhuku o ukhwiilha o nhakhu mwinchi o yaspi, ni iwani iyo yaathekiye wo idhahabu yorera yo uhithakanelha, yo woonia thoko ikioo. Malhuku aathekelhiye nsingi wo ishiri iyo yaari anareerihiye wo kila nikosho no malhuku o nhakhu mwinchi. Nsingi wo upacha waathekiye wo malhuku aneehaniya yaspi, wo nayelhi malhuku aneehaniya safaya yo kibuluu, wo neraru malhuku aneehaniya kalikedoni, wo necheshe malhuku aneehaniya zumaridi, nsingi wo nethanu malhuku aneehaniya sardoniki, wo sita malhuku aneehaniya yakiki, wo saba malhuku aneehaniya krisolito, wo nane malhuku aneehaniya zabarajadi, wo tisa malhuku aneehaniya topaz, wo khumi malhuku aneehaniya krisopraso, wo khumi na moja malhuku aneehaniya yasintho ni wo khumi na mbili waari wo malhuku aneehaniya amethisto. Mikhora chaya khumi khuwa miilhi chilhe chaari ilulu khumi khuwa pilhi, kila nkhora waakooroshiye wo ilulu imoka. Iphiro yulhupalhe yo yeyo iwani iyo yaakooroshiye wo idhahabu yorera yo uhithakanelha, yo woonia thoko ikioo. Akoonne Inupa ya Nlhuku va yeyo iwani iyo, ukhalhawaya Athithi Nlhuku O machiri onkhaye ni Mwaana o Khondoro, phi Inupa aya. Nchuwa mena mweeri khachinothananiya wiira chimwalhelhe yeyo iwani iyo. Ukhalhawaya nthimicho wa Nlhuku unomwalhiaa ni Mwaana o Khondoro phi ikhandiri aya. Attu o ilhapo chonkhaye anowa ukhalha munthimichoni mwaya ni mamwene o velhaponi anowa uwiiha mihakhu chaya wowo. Mikhora cho yeyo iwani iyo khachinowa chaatteiya mahuku o uhimalha ni uhimalha, ukhalhawaya khunowa waakhalha uhiyu mwommo. Nthimicho ni nhakhu wa attu o ilhapo chonkhaye chinowa uwiihiya mwommo nhina mmo. Wowo khiiwo ittu iriyoothe yo unanara inohalha ukelha mwommo, mena ntu riyoothe nopanga chittu cho uhilhoka ama ntu o woothacha khanokelha mwommo. Nansho attu alhepiye machina aya nhina ikitabu yo ukumi yo Mwaana o khondoro vekha aya phi nohalha ukelha mwommo. Yamalheke, nnepa nkawaakooniha mwoolhoko wo maashi o ukumi o woonia thoko ikioo, aakhuma waari ihiche yo imwene ya Nlhuku ni yo Mwaana o Khondoro. Yoyo mwoolhoko uyo waavira variyari iphiro yulhupalhe yo iwani iyo. Kila mpatta wo mwoolhoko uyo wahaawo mwiri wo ukumi uneema maphepu mikwaha khumi khuwa miilhi wemma kila mweeri ni mathaakhuru o yoyo mwiri uyo aari nrete wo waalhamiha attu o ilhapo chonkhaye. Khiiwo ittu iriyoothe ilhaviye inohalha ukhalha nhina yeyo iwani iyo. Ihiche yo nthimicho ya Nlhuku ni yo Mwaana o Khondoro inowa ukhalha nhina yeyo iwani iyo, ni akarumiya aya anowa yaavara ntheko wo waakaviha. Ni ayo anowa yoona ikhove awe ni nchina nawe ninowa ulhepiya vayuchi wo ikhove chaya. Mena khunowa waakhalha uhiyu tho, mena uthananiya tho nthuko wo ikhandiri mena wo nchuwa. Ukhalhawaya Athithi Nlhuku anowaamwalhelha ni ukhalha Amwene aya, ni ayo anowa yaatawarana mahuku o uhimalha ni uhimalha. Yamalheke, nnepa nkawaakiirelha, “Alha malhove alha e ikeekhene ni o ukhulhuvelhiya. Athithi Nlhuku anaavaha anamilhohi wooria uhimiacha nttenga wa Nlhuku wo machiri o Iphumu aya, anooruma nnepa wo wiirimu aya oonihe akarumiya aya malhove anothananiya ukhumelhelha chitema.” Yesu neera, “Mwiiweke! Mii kinoowa chitema. Hopuha ntu novarechesha malhove e namilhohi arii mu nhina ilha ikitabu ilha.” Mii Yohana, kahoona ni wiiwa alha malhove alha. Vaamanlhe aka wiiwa ni woona, nkakeewulhusha vathi vamietoni wiira kinthimiche yoyo nnepa waakonihilhe alha malhove alha. Nansho yoyo nkaakiirelha, “Nhiire chiicho! Mii namitheko nkhunaninyu tu thoko inyuva ni ashilhoko inyu anamilhohi ni onkhaye anovara malhehero arii nkitabuni mu. Munthimicheke Nlhuku!” Tho, nkaakiirelha, “Nhivithe malhove e namilhohi arii nhina ikitabu ilha, ukhalhawaya ikatema yo utimirihiya waya ihaatameria. Wo naanano va, munhiyeke ntu nopanga chittu cho uhilhoka athepeke upanga chittu cho uhilhoka ni ntu nopanga mitheko cho unanara athepeke ukhalha o unanara. Ntu nopanga chittu chinothanana awe Nlhuku, athepeke upanga moombone. Ri ntakatifu athepeke ukhalha ntakatifu.” Yesu neera, “Mwiiweke! Kinoowa chitema ni nttuvo kinohalha aka unttuva kila mmoka wo ulhikaana ni mitheko chipannge awe. Mii phi Alfa ni Omega, O upacha o chittu chonkhaye ni Omalhelha o kila ittu, machokholhelho ni o umalhiha.” Ahoreeriya alhe anopuputta ikuwo chaya wiira apatte ikuru yo ukhalha yeyo iwani iyo, wo uvira vamikhorani waya, apatte ikekhia yo malhehano o ulhia niphepu no mwiri wo ukumi. Nansho vachereshere iwani uwo ahaawo attu anopanga chittu cho unanara thoko ashipwa, akhwiri, anopanga ishembwere, attu owiiva, attu anothimicha isinyago ni attu onkhaye anottuna mwaha wo woothacha, yayo manyaattu ayo anowa ukhalha vathe khanowa yaakhalha vawani. “Mii, Yesu, kihonruma nnepa aka ohimiachereni alha malhove alha mmilhokoni mwa attu anrumelhenlhe Kuristo. Mii phi o iyari yo nikosho ni Adaudi. Mii phi ittotwa inaaria wichishu!” Iphumu ya Nlhuku ni Abibi arusi eereke, “Uweeke!” Kila ntu neewa nna, eereke “Uweeke!” Ntu wolhiye nttona aweeke, ni ntu riyoothe nottuna, arikeke etu maashi o ukumi wo uhilhiva ittu. Mii, kinonhimiechesha kila ntu neewa malhove e inamilhohi arii nhina ilha ikitabu ilha, ntu riyoothe onchereraka ittu iriyoothe mu alha malhove alha, Nlhuku nontwarusha wo mariro alhepiye nhina ikitabu ilha. Ni ntu riyoothe awukulhaka iriyoothe nhina alha malhove e inamilhohi arii nhina ilha ikitabu ilha, Nlhuku nonthurulha vakittu vawe va mwiri wo ukumi ulhe, ni vakittu vawe mu iwani itakatifu iromolhiye nhina ilha ikitabu ilha. Ni uyo Yesu nohimiechesha malhove awe vachulhu alha malhove alha neera, “Wo ikeekhene kinoowa chitema.” Aye. Mmweeke etu, Athithi Yesu! Kinowulhapelhani attu onkhaye nnema wa Athithi Yesu. Aye.