Isinduna thamliba asi David amadi Abraham-gi charon suron oiriba Jisu Christtagi pari purigi maramdani. Abraham-na Isaac pok-i, Isaac-na Jacob pok-i, Jacob-na Judah amasung mahakki machin manaosing pok-i. Aduga Judah-na Perez amasung Zerah pok-i, amasung Tamar-na makhoigi mamani. Aduga Perez-na Hezron pok-i, Hezron-na Ram pok-i. Aduga Ram-na Amminadab pok-i, Amminadab-na Nahshon pok-i, Nahshon-na Salmon pok-i. Salmon-na Rahab louduna Boaz pok-i. Aduga Boaz-na Ruth louduna Obed pok-i. Adudagi Obed-na Jesse pok-i. Jesse-na David ningthou pok-i; aduga David-na Uriah-na louramba nupi adu louduna Solomon pok-i. Aduga Solomon-na Rehoboam pok-i, Rehoboam-na Abijah pok-i, Abijah-na Asa pok-i. Aduga Asa-na Jehoshaphat pok-i, Jehoshaphat-na Jehoram pok-i. Jehoram-na Uzziah pok-i. Aduga Uzziah-na Jotham pok-i, Jotham-na Ahaz pok-i, Ahaz-na Hezekiah pok-i. Aduga Hezekiah-na Manasseh pok-i, Manasseh-na Amon pok-i, Amon-na Josiah pok-i. Aduga makhoibu Babylon-da lanpha oina puba matam aduwaida Josiah-na Jeconiah amasung mahakki machin-manaosing pok-i. Adudagi makhoibu Babylon-da lanpha oina pukhraba matungda, Jeconiah-na Shealtiel pok-i, Shealtiel-na Zerubbabel pok-i. Aduga Zerubbabel-na Abiud pok-i, Abiud-na Eliakim pok-i, Eliakim-na Azor pok-i. Aduga Azor-na Zadok pok-i, Zadokna Akim pok-i, Akim-na Eliud pok-i. Aduga Eliud-na Eleazar pok-i, Eleazar-na Matthan pok-i, Matthan-na Jacob pok-i. Aduga Jacob-na Mary-gi mapuroiba Joseph pok-i. Mary-na Christta kouba Jisu-bu pok-i. Asumna Abrahamda-gi houraga David phaobagi miron pumnamak asi taramarini. Aduga David-tagi houraga makhoibu Babylon-da lanpha oina pukhiba phaoba miron taramarini. Aduga Babylon-da lanpha oina pukhibadagi Christta pokpa phaoba adu miron taramarini. Jisu Christta asi matou asumna pokkhi. Ibungogi mama Mary asi Joseph-ka luhongnabagi waroinaraga, makhoi ani leiminadringeigi mamangda mahak Thawai Asengbagi mapanna mironle haiba khanglakle. Adubu Joseph achumba chatpa mi ama oiba maramna, Marybu miyam mangda phongdoktuna ikai phiruk khumhanninglamde. Maram aduna mahakna mana-manin naidana Mary-bu thadoklage haina leplammi. Aduga mahakna asumna khallingeida, yeng-u, Mapu Ibungogi dut amana mamangda uhanbiduna asumna hairak-i, “He David-ki macha Joseph, Mary-bu nahakki nupi oina loubada kiganu, Maramdi mahakna naopuriba angang adu Thawai Asengbadagini. Aduga mahakna machanupa ama pokkani, nahakna mahakki maming Jisu thon-gadabani. Maramdi mahakna mahakki misingbu makhoigi paptagi kanbigani.”” Mapu Ibungona Tengban Mapugi wa phongdokpa maichousinggi mapanna phongdokpikhiba wasing adu thungnanaba pumnamak asi thoklare, “Yeng-u, leisabi asengbi amana mironduna machanupa ama pokkani, aduga mahakki maming Immanuel kougani, masigi wahanthokti “‘Eikhoiga leiminaba Tengban Mapu’’ haibani.”” Aduga Joseph-na tumlambadagi hougatlaga, Mapu Ibungogi dut aduna piramba yathang adugi matung inna mahakna Mary-bu luhongduna loure. Adubu Mary-na machanupa adu poktriba phaoba Joseph-na mahakka phidinnaramde. Aduga mahakna angang adugi maming Jisu thonkhi. Herod Ningthougi haktakta, Judea-gi Bethlehem-da Jisu poklaba matungda, yeng-u, nongpoklomdagi khang-heiraba misingna Jerusalem-da laktuna hanglak-i, “Jihudigi ningthou oina pokkhraba angang adu kadaida leibage? Maramdi nongpoklomda Ibungo mahakki thawanmichak thokpa eikhoina ure. Aduna eikhoina Ibungobu khurumjaba lakcharibani.”” Madu tabada Herod ningthou wakhal yamna langtaknarammi aduga Jerusalem-da leiriba mi pumnamaksu wakhal langtaknarammi. Adudagi mahakna athoiba purohitsing amasung Wayel Yathanggi ojasing pumnamak kouraduna Christta pokkadaba mapham adu kadaidano haina hanglammi. Maduda makhoina mangonda khumlak-i; “Judea-gi Bethlehem-da pokkani. Maramdi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichouna asumna haikhi: “‘Judea-gi lamda leiba Bethlehem, nahakti Judah-gi leingakpasinggi maraktagi hanthaba natte; maramdi nangondagi eigi mi Israel-bu chingbigadaba leingakpa ama thoklakkani.’’ ”” Maduda Herod-na khang-heiraba mising adubu lonna kouraduna karamba matamda thawanmichak adu thokkhibage haibadu makhoidagi khangdokle. Adudagi mahakna makhoibu Bethlehem-da tharaduna hairak-i, “Nakhoina chattuna, pikliba angang adubu cheksinna thiyu; aduga nakhoina mahakpu hek phangbaga eihaknasu laktuna mahakpu khurumjanaba eingonda pao pirak-u.”” Makhoina ningthougi wa adu taraba matungda mapham adu thadoktuna chatkhre. Amasung makhoina nongpoklomda ukhiba thawanmichak aduna angang aduna leiriba mapham aduphaoba laktuna leptriphaoba makhoigi mamang thaduna chatlammi. Makhoina thawanmichak adu uba matamda hainingngai leitana haraojarammi. Adudagi makhoina yum adugi manungda changlaklammi. Amasung makhoina pikliba angang aduna mama Mary-ga loinana leiramba adu ubada khuru-khudak kunduna Ibungobu khurumjare. Aduga makhoina sana, kunduru amadi myrrh-gi khudonpot adu louthokchaduna Ibungoda khudol tamjare. Adudagi Tengban Mapuna makhoida Herod-ki manakta amuk halluraganu haina mamang amada khanghanbirabada makhoina atoppa lambi amada chattuna mareibakta hankhirammi. Amasung makhoina chatkhraba tungda, Mapu Ibungogi dut amana Joseph-ki mamangda uhanbiduna hairak-i, “Hougatlu, pikliba angang adu mamaga loinana puduna Egypt-ta chellu. Aduga eina nangonda amuk hallak-u haidriba phaoba mapham aduda leiyu. Maramdi Herod-na angang asibu hatnanaba thirakkadouri.”” Adudagi Joseph-na hougattuna ahing adumaktada angang adu mamaga loinana puraduna Egypt-ta chatkhi. Aduga Herod-na sidriba phaoba makhoina mapham aduda leirammi. Masi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousinggi mapanna Mapu Ibungona haikhiba “Eina eigi Ichanupabu Egypt-tagi kouthok-i”” haiba wa adu thungnanabani. Herod-na khang-heiraba mising aduna mahakpu namthak toukhre haiba khanglaklabada mahak yamna saorammi. Aduga mahakna khang-heirabasing aduna hairamba thawanmichak adu thokkhiba matam adu yenglaga Bethlehem amasung madugi akoibada leiba chahi ani amasung chahi anigi makhada leiba nupamachasingbu hatnanaba yathang pikhi. Matou asumna Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou Jeremiah-na haikhiba adu thunglare. “Takhi Ramah-da, khonjel ama, Hikna hikna kappagi amasung yamna kanna tengtha-naoibagi khonjel. Rachel-na machasinggidamak kappi; Yaramde mahakpu themjinba, maramdi makhoi leikhidre.”” Herod-na siraba matungda, Egypt-ta Tengban Mapugi dut amana Joseph-ki mamangda uhanbiduna, hairak-i, “Hougatlu, pikliba angang adu mamaga loinana puraduna Israel leibakta hallo; maramdi angang adubu hatke hotnaramba makhoising adu sikhre.”” Adudagi Joseph-na hougatlaga pikliba angang adu mamaga loinana puraduna Israel leibakta hallakle. Adubu Judea-da Archelausna mapa Herod-ki mahutta palli haiba Joseph-na tarabada, mahakna mapham aduda chatpa kirammi. Adudagi mahakki mamangda Tengban Mapuna khanghanbiraba matungda Galilee-gi lamda chatkhirammi. Aduga makhoina Nazareth kouba apikpa sahar amada laktuna leirammi. Masi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingna, “Ibungobu Nazareth-ki mi kougani”” haikhiba wa adu thungnanabani. Matam aduda baptize toubiba John-na thoraktuna Judea-gi lamjao lamhangda pao sandokpa hourammi. Mahakna asumna hairammi, “Nakhoina paptagi pukning hongduna Tengban Mapuda halak-u, maramdi swarga leibak adu naksillakle!”” Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou Isaiah-na phongdokpikhiba misak adu John asini, “Laori, kanagumba amana lamjao lamhangda, “‘ MAPU IBUNGO -gi lambi adu thourang tou; Ibungo mahakna chatnaba lambi adu chumhallu!’’ ”” John-na ut matugi phi setlammi, aduga makhwangda sawun-gi khwangjet laklammi; amasung mahakki chinjakti koujeng amasung lamlakki khoihina oirammi. Aduga Jerusalem-gi mising yaona Judea apumbadagi amadi Jordan turen-gi akoibada leiba mapham pumnamaktagi miyam thoklaktuna mahakpu yengnaba amasung mahakki wahei tananaba laklammi. Aduga makhoina makhoigi mapapsing haidokcharabada, John-na makhoibu Jordan turenda baptize loubirammi. Adubu Pharisee amasung Sadducee mayam amana mahakna baptize touba aduda lakpa ubada, mahakna makhoida hairak-i, “He lilgi chada naodasa, lakkadouriba Tengban Mapugi asaoba adudagi chennanaba nakhoida kanana haibage? Nakhoina paptagi pukning hongbagi matik chaba mahei yallu. Aduga “‘Eikhoigi ipa Abraham lei’’ hairaga cheirak adudagi nanthokkani haina khan-ganu. Maramdi eina nakhoida hairi madudi nungsing asidagisu Tengban Mapuna Abraham-gi machasing thok-hanba ngammi. Houjiksu upalsing asigi makhongda yanthatnabagidamak singjang thourang touduna lei, amasung aphaba mahei yandaba upal khudingmak yanthattuna meinungda langsingani. Pukning hongbagidamak eina nakhoibu isingda baptize toubi, adubu eigi itungda lenglakliba Ibungo mahakna eingondagi henna matik chaoba helli. Eidi mahakki sandal puba phaoba matik chade. Aduga mahaknadi nakhoibu Thawai Asengbada amasung meida baptize toubigani. Ibungona magi phou-inthok paiduna gehudagi mahamsing khaidoknaba thourang touduna leiri. Adudagi mahakna mahei marong yeipham adu sengdoktuna gehusing adubu keida peisin-gani, adubu mahamsing adubudi mutpa naidaba meida thajin-gani.”” Adudagi Jisuna John-dagi baptize lounabagidamak Galilee thadoktuna Jordan-da laklammi. Adubu John-na mahakpu khamladuna hairak-i; “Ibungona eihakpudum baptize toubipham thok-i, aduga Ibungona oina eigi inakta lengbiraklabra?”” Jisuna mangonda khumlak-i, “Houjikki oinadi asumna oirasanu; maramdi matou asumna eikhoina achumba chatpagi thabak pumnamak adu mapung phahanba matik chabani.”” Maduda John-na mahakpu baptize toubada yajare. Aduga Jisuna baptize louraba tungda, isingdagi hek karakpaga, yeng-u, nongmadon atiya hangdoktuna Tengban Mapugi Thawaina Ibungogi mathakta khunugumna lengtharakpa mahakna ure. Aduga swargadagi khonjel amana asumna hairak-i, “Mahak eigi nungsijaraba Ichanupani, mangonda eina yamna pelle.”” Adudagi Devil-na Jisubu themnanaba Thawai Asengbana mahakpu lamjao lamhangda puthoklammi. Amasung Jisuna ahing nungthil numit niphuni chara hellaklabada mapuk lamlaklammi. Aduga athemba mapu aduna Ibungogi nakta laktuna hairak-i, “Nahakna Tengban Mapugi Machanupa oirabadi, nung-sing asi tal onnaba yathang piyu.”” Maduda Ibungona mangonda khumlak-i, “Mapugi Puyana asumna hai, “‘Tal khaktagi mapanna mioibana hingloi, adubu Tengban Mapugi chindagi thoklakpa wahei khudinggi mapanna hinggani.’’ ”” Adudagi Devil-na Jisubu asengba sahar, Jerusalem-da pure, aduga mahakpu Mapugi sanglen-gi khwaidagi wangba matonda lep-halle. Aduga mahakna hairak-i, “Nahakna Tengban Mapugi Machanupa oirabadi, nasa nathanta chongthajou; maramdi Mapugi Puyada asumna iduna lei, “‘Tengban Mapuna mahakki dutsingda nanggi maramda yathang pibigani; Aduga, Nahakki khong phaoba nungda yeisindanabagidamak makhoigi khutna nahakpu pamkhatpigani.’’ ”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Mapugi Puyada asumnasu iduna lei, “‘Nahakna nahakki Tengban Mapu, MAPU IBUNGO -bu chang yengloidabani.’’ ”” Adudagi Devil-na Jisubu amukka awangba chingthak amada pukhatle aduga mangonda taibangpan asigi ningthou leibak pumnamak amadi makhoigi matik mangal pumnamak uhalle. Aduga Devil-na Ibungoda hairak-i, “Nahakna eingonda khuru khudak kunduna khurumjarabadi, eina nangonda pumnamaksing asi pibigani.”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Inaktagi chathokkhro, Satan! Mapugi Puyada asumna iduna lei, “‘Nahakna nahakki Tengban Mapu, MAPU IBUNGO khaktabu khurumjagadabani amasung thouganjagadabani!’’ ”” Adudagi Devil-na Ibungobu thadoktuna chatkhirammi, amasung swargadutsing laktuna Ibungobu thougal tourammi. John-bu keisumsangda thamkhre haiba Jisuna tarabada, mahakna Judea-dagi Galilee-da halaklammi. Aduga mahakna Nazareth-ta hanna chatlaba tungda Capernaum-da laktuna leirammi. Capernaum asi Zebulun amasung Naphtali-gi lamda leiba, Galilee patki mapanda leiba khunni. Masina Tengban Mapugi wa phongdokpa maichou Isaiah-na haikhiba wa adu thunghalle: “Zebulun-gi lamdam amadi Naphtali-gi lamdam, pat taba lambida, Jordan turen-gi wangmada leiriba, atoppa phurupsinggi Galilee! Amambada leiriba mising aduna achouba mangal ama ujare; asibagi amamba lamdamda leiriba makhoising adugi mathakta mangal aduna ngallare.”” Matam adudagi houna Jisuna pao sandokpa houraduna hai, “Nakhoina paptagi pukning hong-u, maramdi swarga leibak adu naksillakle.”” Nongma Jisuna Galilee-gi pat mapanda chatlingeida Peter kouba Simon amasung mahakki manao Andrew, makhoi machin-manao anina pat aduda in hunduna leiramba adu ure. Maramdi makhoi nga phaba mising oirammi. Aduga Jisuna makhoida hairak-i, “Lak-u, eigi itung illu, eina nakhoibu mi phabasing oihan-gani.”” Khudak adumaktada makhoina makhoigi in-sing adu thanamduna Ibungogi tung-injare. Adudagi Ibungona mapham adudagi asum lakpada machin manao ani, haibadi Zebedeegi macha Jacob amadi mahakki manao John-bu ure. Makhoina makhoigi hida mapa Zebedee-ga loinana, makhoigi in-sing semjin-sajinduna leirammi. Amasung Ibungona makhoibu kourammi. Maduda makhoina khudak aduda hi amasung mapabu thadoklamlaga Ibungogi matung injakhi. Adudagi Jisuna synagogue-singda tambiduna, Ningthou leibakki maramda aphaba pao sandokladuna amadi makhal khudinggi laina amadi anabasingbu phahanbiduna Galilee-gi mapham sinba thungna chatlammi. Aduga Ibungogi paona Syria sinba thunglammi. Amasung mahakki manakta misingna makhal kayagi lainana naraba pumnamak haibadi akanba cheina khaanglibasing, lai phattaba changbasing, sarei houbasing, aduga pangtha-sithaduna naba pumnamakpu puraklammi. Aduga Ibungona makhoi pumnamakpu phahanbirammi. Aduga Galilee, Decapolis, Jerusalem, Judea amadi Jordan turen wangmadagi yamlaba miyamsingna Ibungogi matung injare. Adudagi Jisuna yamlaba miyam adu ubada chingthakta kakhattuna phamlammi. Aduga mahakki tung-inbasing aduna mahakki manakta tillarabada, Ibungona makhoibu tambiba houre: “Thawai tonbasing adu yaiphabani; maramdi swarga leibak adu makhoigini. Tengtha naoiribasing adu yaiphabani; maramdi Tengban Mapuna makhoibu harao nungaihanbigani! Pukning tappasing adu yaiphabani; maramdi makhoina malem asi phangjagani. Achumba chatpagidamak aram khouranglibasing adu yaiphabani; maramdi Tengban Mapuna makhoibu thalhanbigani! Chanbiheibasing adu yaiphabani; maramdi Tengban Mapuna makhoibu chanbigani! Thamoi sengbasing adu yaiphabani; maramdi makhoina Tengban Mapubu ujagani! Ingthaba puraknabagi thabak touribasing adu yaiphabani; maramdi makhoibu Tengban Mapugi machasing kougani! Achumba chatpagidamak otpi neibiba phanglibasing adu yaiphabani; maramdi Tengban Mapugi leibak adu makhoigini! “Eigi maramgidamak misingna nakhoibu ikaiba piduna cheiraba, ot-neiraba amadi nakhoigi nathakta phattaba pumnamak thangjillabada, nakhoi yaiphabani. Madugidamak nakhoi haraojou amasung thoidok hendokna nungaijou! Maramdi swargada nakhoigi mana chao-i. Aduga matou asumna nakhoigi namangda leiramba Tengban Mapugi wa phongdokpa maichousingbu makhoina ot-neikhi. “Nakhoidi taibangpan-gi thumni. Adubu thum aduna magi mahao mangkhrabadi, nakhoina madubu karamna mahao amuk leihan-gadage? Adunadi madu mapanda hundoktuna misinggi makhongna netpa nattana atei karisu kanadre. “Nakhoidi taibangpan-gi mangalni. Chingthakta leiba sahar lotpa yade. Aduga misingna thaomei thallaga thumok makhada thamnade; adubu thaomei makhong mathakta thamduna yum manungda leiba pumnamakpu ngalhalli. Matou asumna, misingna nakhoigi aphaba thabaksing adu swargada leiba nakhoigi Napa Ibungobu thagatnanaba nakhoigi mangal adu misinggi mangda ngalhallu. “Eina Moses-ki Wayel Yathang nattraga Tengban Mapu wa phongdokpiba maichousingna tambibasing adu mang-hanba lakpani haina khan-ganu. Eidi madu manghanba lakpa natte, adubu thunghanba lakpani. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, swarga amasung malem mangdriba phaoba Wayel Yathang adugi khwaidagi pikpa mayek nattraga khwaidagi pikpa saruk ama phaoba, pumnamak aduna thungdriphaoba mangloi. Aduga kanagumbana hairiba yathangsing asidagi apikpa yathang amabu thugairaba amasung madumak tounanaba misingda tambirabadi swarga leibakta mahakpu khwaidagi apikpa kougani. Adubu kanagumbana Wayel Yathang injaraga madumak misingda tounanaba tambirabadi, swarga leibakta mahakpu achouba kougani. Aduga eina nakhoida hairi, karigumba nakhoigi achumba chatpa aduna Wayel Yathanggi ojasing amadi Pharisee-sing adudagi hendrabadi, nakhoina swarga leibakta keidounungdasu changloi. “Mamangngeida eikhoigi ipa-ipusingda, “‘Nahakna mi hatloidabani aduga kanagumbana mi hatlabadi mahakna wayenbagi awabada tagani’’ haina haikhiba adu nakhoina tare. Adubu eina nakhoida hairibasini, kanagumba amana magi machin-manaogi mathakta saorabadi, wayen-gi awabada tagani. Aduga amuksu, kanagumbana magi machin manaoda “‘Raca’’ haina hairabadi mahakna sanhedrin-gi mamangda pukhatpagi khudongthiba adu nanggani. Amasung kanagumbana mahakki machin manaoda “‘Apang mirem’’ hairabadi mahakna norokki meigi awabada tagani. Maram aduna nahakna Tengban Mapuda katchanaba nahakki iratpot adu latnapungda purakpa matamda nahakki nachin-nanao amana nahakki nathakta nungaitaba leiba adu ningsinglaklabadi, Nahakki iratpot adu latnapung adugi mamangda thanamduna, nahakki nachin-nanao adugi manakta hanna chattuna mahakka taisinnaru. Aduga nahakna halaktuna nahakki iratpot adu katlu. “Nahakki maiyokta leiriba mahakka loinana nahakna wayelsang tamna lambida chatlingeida, thunamak mahakka chamthoknou, adu nattrabadi mahakna nahakpu wayel mapuda pithokpa yai, aduga wayel mapuna nahakpu phamnaibada sinaduna nahakpu keisumsangda thajinba yai. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, nahakna sendon adu loina singdoktriphaoba mapham adudagi khak thorakpa yaroi. “ ‘Nahakna atoppagi nupa nattraga nupiga lannabagi thabak touroidabani’’ haikhiba asi nakhoina tare. Adubu eina nakhoida hairibasini, kanagumbana nupi amabu apambana sumhattuna yenglabadi mahakki thamoida nupi aduga lannabagi thabak toukhrabani. Aduga karigumba nahakki yetthangba mitna nahakpu papta tahallabadi, madu kothoktuna nangondagi langthok-u; maramdi nahakki hakchang apumba norokta langsinkhigadabagi sarukpudi, nahakki hakchanggi kayat ama mangkhibana nahakkidamak henna phei. Aduga nahakki yetthangba khutna nahakpu papta tahallabadi madu kakthattuna langthok-u; maramdi nahakki hakchang apumba norokta chatkadabagi sarukpudi, nahakki hakchang kayat ama mangkhibana nahakkidamak henna phei. “Aduga masimasu haikhre, “‘Kanagumbana mahakki nupibu khainarabadi mahakki nupida khainabagi che adu pigadabani.’’ Adubu eina nakhoida hairibasini, lannabagi thabak toubagi maramgidamak nattana kanagumbana mahakki nupibu khainarabadi, mahakna nupi adu nupa lannahallabani; aduga kanagumbana khainarabi nupi aduga luhonglabadi, mahakna nupi lannabagi thabak tourabani. “Eikhoigi ipa-ipusingda haikhiba asimasu nakhoina tare, “‘Nahakna lanna wasakloidabani, adubu nahakna MAPU IBUNGO -da sakkhiba wasaksing adu ngakkadabani.’’ Adubu eina nakhoida hairibasini, nakhoina keidounungda khak wasakloidabani: Nakhoina swarga panduna wasakkanu, maramdi swargadi Tengban Mapugi phambalni. Malem pandunasu wasakkanu, maramdi malemdi Tengban Mapugi khongnetphamni; Jerusalem pandunasu wasakkanu, maramdi Jerusalem-di wangthoiraba Ningthou adugi saharni. Aduga nahakki nakok panjadunasu wasakkanu, maramdi nahakna samna ama phaoba ngouhanba nattraga muhanba ngamde. Adubu nakhoina “‘Hoi’’ hairaga hoi, nattraga “‘Mai’’ hairaga mai haiyu; masidagi henba makheidi Phattabagi mapu adudagi lakpani. “ “‘Mit amagi mahutta mit ama, aduga ya amagi mahutta ya ama’’ haiba adu nakhoina tare. Adubu eina nakhoida hairibasini; nakhoida lallakpa mahak aduda laman singganu. Adubu kanagumbana nahakki yetthangba khajaida khubakna tharaklabadi, nahakki oithangba khajai adusu onsillu. Aduga kanagumbana nahakki phurit adu louningbagidamak wayelsangda wakatlaklabadi, mahakna nahakki achonba phurit adusu loujasanu. Aduga kanagumbana nahakpu namduna mile ama chatnaba hairabadi, mahakka loinana mile ani chatminnou. Nangonda nijaba mahak aduda pinou, aduga nangondagi pujaningba mahak adudagi leithokkanu. “Aduga “‘Nahakna nahakki keiroi leikaibu nungsiyu, aduga nahakki yeknabasingbu yengthiyu,’’ haiba asi nakhoina takhre. Adubu eina nakhoida hairi, Nakhoina yeknabasingbu nungsiyu, nakhoibu sirap toubasingbu yaipha-thoujal pibiyu, nakhoibu yengthibasingda aphaba toubiyu aduga nakhoibu thaoi-usitana sijinnariba amasung ot-neiribasingidamak haijabiyu. Masi nakhoina swargada leiba nakhoigi Napa Ibungogi machasing oinabagidamakni. Maramdi Ibungo mahakna phattaba amasung aphaba misinggi mathakta numit thok-hanbi. Aduga achumba chatpa amasung phattaba toubasinggi mathakta nong chuhanbi. Maramdi nakhoibu nungsibibasing adu khaktabu nakhoina nungsirabadi, nakhoigi kari mana leigadage? Kanggat khombasing aduna phaoba adumna touba nattra? Aduga nakhoina nakhoigi nachin-nanaosing khaktada taram-taramna tourabadi, atoppasingdagi nakhoina kari henna touribage? Tengban Mapubu thajadabasingna phaoba adumna touba nattra? Maram aduna swargada leiba nakhoigi Napa Ibungona mapung phaba adugumna nakhoisu mapung phaba oiyu.”” “Nakhoina aphaba thabaksing touba matamda misingda utnabagidamakta toudanaba cheksillu. Madu nattrabadi swargada leiba nakhoigi Napa Ibungogi maphamdagi nakhoigi mana phangloi. “Maram aduna misingdagi thagatpa phangnanabagidamak aphasasinnabasingna synagogue-sing amasung lambisingda toubagumna, nakhoina leita lairasingda piba matamda namangda pungjao thin-ganu. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, makhoina makhoigi phangadaba mana adu loina phangkhre. Adubu nangna leita-lairasingda mateng pangba matamda, nanggi yetthangba khutna touba adu oi thangba khutna khangdasanu. Masi nanggi pibagi thabak adu aronba oinabani. Aduga aronba pumnamakpu uriba nahakki Ipana nangonda mana pibigani. “Aduga nahakna haijaba matamda, aphasasinnabasinggumna oiganu; maramdi makhoibu misingna unanaba, makhoina synagogue-sing amasung miyam tinba lambisingda leptuna haijabadu pammi. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, makhoina makhoigi phangadaba mana loina phangkhre. Adubu nahakti, nahakna haijaba matamda nanggi kada chang-u, aduga thong thingjinduna lonna leiba nahakki Napada haijou. Aduga aronba pumnamakpu ubiba nahakki Ipana nangonda mana pibigani.”” “Aduga nakhoina haijaba matamda, Tengban Mapubu thajadabasinggumna arembada hanjin hanjin haijaganu, maramdi makhoina wahei mayam ama haibagi maramna makhoigi haijaba adu tabigani haina makhoina khalli. Adubu nakhoidi makhoigumna oiganu; maramdi nakhoina nijadringeigi mamangda nakhoigi awatpa leiba adu nakhoigi Ipana khangbi. Maram aduna nakhoina matou asumna haijou, “‘Swargada leiba eikhoigi Ipa, Ibungo Nahakki ming asengba oisanu. Nahakki leibak laksanu; swargada nahakna ningba toubagumna taibangpanda oisanu. Numit asigi nongmagi chara eikhoida pinabiyu. Aduga eikhoida laman tonbasingbu eikhoina kokpibagumna, eikhoigi laman kokpiyu. Aduga eikhoibu athembada tahanbiganu, adubu phattaba adudagi eikhoibu kanbiyu. Maramdi ningthou leibak, panggal amasung matik mangal lomba naidana nahakkini. Amen.’’ “Maramdi nakhoigi nathakta misingna tourakpa ayol-aransing adu nakhoina kokpirabadi, nakhoigi swargada leiba Napa Ibungonasu nakhoibu kokpigani. Adubu nakhoina misinggi ayol-aran kokpidrabadi, nakhoigi Napa Ibungona nakhoigi ayol-aransing adu kokpiroi.”” “Aduga nakhoina chara henba matamda, aphasasinnaba misinggi matougumna awa-maithong utkanu, maramdi makhoina chara helli haiba adu misingda utnanaba makhoigi maithong adu maksilhalli. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, makhoina makhoigi phangadaba mana loina phangkhre. Adubu nahakti chara henba matamda, namai-namit tathoktuna nakoktu thao teisillu. Masi nahakna chara helli haibadu misingna khangdananaba adubu lonna leiba nahakki Napa Ibungo khaktana khangnanabani. Aduga lonna toujaba adubu ubiba nahakki Napa Ibungona nangonda mana pibigani. “Til-kang amadi kolhingna manghanba aduga huranbasingna sagun touduna huranba malem asida nakhoigidamak lan peisin-ganu. Adubu til-kang amadi kolhingna manghanba ngamdraba, aduga huranbasingnasu huba ngamdraba swargada nakhoigidamak lan peisillu. Maramdi nahakki lan leiba mapham aduda nahakki thamoisu leigani. “Mit haibasina hakchanggidi thaomeiga pangkhakni. Maram aduna nahakki mityeng chumlagadi, nahakki hakchang apumba mangalna than-gani. Adubu nahakki mityeng chumdrabadi, nahakki hakchang apumba amambana than-gani. Aduga nangonda leiba mangal aduna mamlabadi, amamba adu kayada mamkhraba. “Kananasu mapu anigi minai oiba ngamde; maramdi mahakna amabu tukkacharaga atoppa amabuna nungsigani, nattraga mahakna amabu ninglaga atoppa amabuna thou-oiroi. Asumna nakhoina Tengban Mapu amasung lan animakpu thougal touba ngamloi. “Maram aduna eina nakhoida tasengnamak hairibasini, nakhoina hingnabagidamak kari chagani, kari thakkani nattraga hakchanggidamak kari setkani haibagidamak karisu langtaknaganu. Thawaina chinjaktagi aduga hakchangna phijettagi henna maru oidra? Atiyagi ucheksingda yeng-u; makhoina marusu hunde, loksu lokte, aduga kei-dasu peisinde. Adumakpu nakhoigi swargada leiba Ipana makhoida chananaba machinjak pibi. Nakhoidi makhoisingdagi yamna henna mamal yamba nattra? Aduga nakhoi kanana langtaknaduna nakhoigi punsibu pungja ama sangdok-hanba ngambage? “Aduga nakhoina phijetkidamak karigi langtaknaribage? Loubuk-lamhangda houba tharosingna, karamna houriba haibadu yeng-u. Makhoina thabaksu nomde, langsu naide. Adubu eina nakhoida hairibasini, Ningthou Solomonmak-na mahakki matik mangal pumnamakka loinana phijet leitenglabasu leising asina phajaba asigumna phijet leitengkhide. Aduga ngasidi houriba, hayengdi meinungda hunjinkhragadaba loubukki napi phaoba Tengban Mapuna asuk ningthijana phijet leitengbirabadi, he thajaba watpasa, mahakna nakhoibu kaya ningthijana phijet leitengbiroidra? “Maram aduna eikhoina kari chagani, nattraga kari thakkani, nattraga kari setkani haiduna langtaknaganu. Maramdi Tengban Mapubu thajadabasingna pot pumnamaksing asi thi, adubu swargada leiba nakhoigi Ipana pot pumnamaksing asi nakhoida mathou tai haiba khang-bi. Adubu nakhoina ahanbada Tengban Mapugi leibak amasung Ibungo mahakna nakhoida touhaningba achumba thabaksing adu thiyu, aduga pot pumnamaksing asi nakhoida pinabigani. Maram aduna nakhoina hayenggidamak langtaknaganu, maramdi hayengsu hayeng masagi langtaknaba adumak leijagani. Aduna nongmagi waruba aduna numit adugidi awokpani. “Nakhoibu Tengban Mapuna wayendanaba nakhoina misingbu wayelluganu. Maramdi nakhoina misingbu wayelluba matou adugumna Tengban Mapunasu nakhoibu wayen-gani, aduga nakhoina olluriba chang adumak nakhoidasu amuk ollagani. Aduga nahakki namitta leiba ujao adudi karisu khandraga nahakki nachin nanaogi mamitta leiba u makup aduda karigi yenglibano? Aduga nahakki namitta ujao ama leina leina nahakki nachin nanaoda, “‘Nahakki mitta leiba u makup adu ei louthokpige,’’ haina nahakna karamna haigadouribano? He, aphasasinnaba! Nahakna nahak nasamakki namitta leiba ujao adu hanna louthokkho, adu oirabadi nahakna nahakki nachin-nanaogi mitta leiba u makup adu louthokpada sengna ugani. “Huisingda asengba pot piganu, Aduga oksinggi mangda nakhoigi mani-mukta langsin-ganu, maramdi makhoigi makhongna madu netsillaga onsillaktuna nakhoibu machet machet segaigani. “Nijou, nakhoida pibigani; thijou, nakhoina phangjagani; thong thinjou, nakhoigidamak hangdokpigani. Maramdi nijaba mi khudingna phangjei, thijaba mahak aduna phangjei, aduga thong thinjaba mahak aduda hangdokpigani. Nakhoigi narakta mapa oiriba nakhoi kanana nachasingna tal niba matamda makhoida nung oina pigadage? Nattraga nga niraga madugi mahutta lil oina pigadage? Nakhoina phattaba oidunasu nachasingda karamna aphaba khudol pigadage haiba khanglabadi, swargada leiba nakhoigi Ipana mangonda nijaba makhoising aduda kayada thoidok hendokna aphaba khudolsing pibiroidage? “Maram aduna misingna nakhoida toubirakpa pamba pumnmak adu nakhoinasu makhoida tou. Maramdi masida Wayel Yathang amasung Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousinggi wa pumnamak adu suplabani.”” “Nakhoina akhuba thong aduda chang-u, maramdi amang-atada tanaba thong adu lao-i, amasung lambi adu pak-i, aduga maduda changba mi yammi. Adubu hingba younaba thong adudi khui, amasung lambi adu yamna chappi, amasung madu phangba mi yamde. “Nakhoina Tengban Mapugi wa phongdoksinnaba mising adudagi cheksillu. Makhoina nakhoigi nanakta yaogi phijet setuna lak-i adubu manungdadi makhoi tasengnamak tamthiraba keisalgumbani. Makhoigi maheidagi haibadi makhoina touthorakpa thabak adudagi nakhoina makhoibu khanggani. Misingna tingkhanggi mongsongdagi anggur heknabra, nattraga tingkhang panbisingdagi heiyit heknabra? Matou asumna aphaba upal khudingna aphaba mahei yalli; adubu phattaba upalna phattaba mahei yalli. Aphaba upalna phattaba mahei yanba ngamde, aduga phattaba upalna aphaba mahei yanba ngamde. Aduga aphaba mahei yandaba upal khudingmakpu yanthattuna meinungda langsilli. Matou asumna makhoigi maheidagi nakhoina makhoibu khanggani. “Eingonda “‘Ibungo, Ibungo,’’ kouba mi khudingmakna swarga leibakta changloi; adubu swargada leiba Ipagi aningba toujaba mahak adu khaktana changgani. Aduga wayenbagi numit aduda, mi mayam amana eingonda haigani, “‘Ibungo, Ibungo! Eikhoina Ibungogi mingda Tengban Mapugi wa phongdokchakhiba nattra, amadi eikhoina Ibungogi mingda lai phattabasingbu tanthokchakhiba nattra, aduga Ibungogi mingda eikhoina angakpa thabaksing toujakhiba nattra?’’ Adubu matam aduda eina makhoida haigani, “‘Eina nakhoibu keidounungdasu khangkhide. He phattaba thabak toubasa! Eingondagi chathokhro!’’ “Maram aduna eigi wasing asibu taraga touba mi khudingbu nungjao mathakta yum saba asingba mi amaga changdamnagani. Aduga nong taraktuna ising ichao lakle, amasung nungsit kanna sitlaktuna yum aduda yeirare. Adubu yum adu nungjao mathakta saba maramna tukhide. “Adubu eigi wasing asi taraga toudaba mi khudingbu leingoi mathakta yum saba apangba mi amaga changdamnagani. Aduga nong taraktuna ising ichao lakle, amasung nungsit kanna sitlaktuna yum aduda yeibada yum adu khuttu thina ture.”” Jisuna wasing asi haiba loirabada, miyam aduna mahakki tambiba aduda ingak ngaklammi. Maramdi makhoigi Wayel Yathanggi ojasingna tambiba adugumna nataduna, Ibungona matik leiba mi amagumna tambirammi. Jisuna chingthaktagi kumtharakpa matamda, yamlaba miyam amana Ibungogi tung injarammi. Aduga ikhang khanghoudana kiningai oiba unsagi lainana naba nupa amana Ibungogi nakta laklaga Ibungoda khurumjaraduna hairak-i, “Ibungona yabirabadi, eibu Ibungona senghanbiba ngammi.”” Maduda Ibungona khut tingthokladuna mahakpu soklaga hairak-i, “Eina yare, nahak sengjaro.”” Khudak adumaktada mahakki laina adudagi mahak sengjare. Adudagi Jisuna mangonda hairak-i, “Yeng-u, masi kanadasu haidokkanu, adubu purohitki manakta chattuna nasamak purohitta utcharu aduga mipum khudingna nahak phare haiba khangnanaba Moses-na katlu haiduna yathang piramba iratpot adu katcharu.”” Jisuna Capernaum-da changba matamda lanmi chamagi makok amana Ibungogi nakta laktuna khurumjaraga pangbinaba haijarak-i, “Ibungo, eigi inai ama pangtha-sithabagi lainana naduna yamna wana yumda leihouri.”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Eina laktuna mahakpu phahanbigani.”” Adubu lanmi chamagi makok aduna hairak-i, “Ibungo, eigi yumda Ibungona lengbirakpa itik chajade. Adubu Ibungona anabadu phananaba yathang aduta pibiyu, aduga eigi inaigi anabadu phajagani. Maramdi ei isamaksu mathak thongba phamnaibasinggi makhada leiba mini, aduga eigi ikhada eigi lanmising lei. Eina “‘Chatlu,’’ hairaga makhoina chatli, aduga “‘Lak-u,’’ hairaga makhoina lak-i. Aduga eina eigi inaisingda “‘Masi tou,’’ hairaga makhoina madu tou-i.”” Jisuna madu tabada ngakladuna mahakki tung illiba makhoising aduda hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, asigumna asuk yamna thajaba mi eina Israel leibakta keidoungeida thengnadri. Eina nakhoida hairibasini madudi nongpok amadi nongchuptagi mi kayana laktuna swarga leibakta Abraham, Isaac amadi Jacob-ka loinana chaklen aduda phaminagani. Adubu swarga leibak adugi oipham thokpa mi kaya amadi mapan-gi amambada langthokkani; mapham aduda makhoina kapkani amasung maya krak-krak chikkani.”” Adudagi Jisuna lanmi chamagi makok aduda hairak-i, “Nayumda hanjaro, nahakna thajabagi maramna nangonda madumak thoklagani.”” Aduga pungja adumaktada mahakki manai adu naba phajare. Adudagi Jisuna Peter-gi yumda lakpa matamda Peter-gi manembok arum houduna nabadagi phamungda hiplamba adu ure. Amasung Jisuna mahakki makhutta sokpada mahakki arum houramba adu phakhirammi; aduga mahakna phamungdagi hougattuna Ibungogi thougal toujare. Adudagi numidangwairam oisillaklabada misingna sengdaba thawai changba mi mayam ama Jisugi nakta puraklammi; aduga Ibungogi wahei amana sengdaba thawaising adubu tanthoklammi amasung mahakna anaba mi pumnamakpu phahanbirammi. Masi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou Isaiah-na haikhiba, “Mahak masamakna eikhoigi anabasingbu pubire amasung eikhoigi lainasingbu louthokpire”” haiba wa adu thungnabani. Aduga Jisuna mahakki akoibada leiriba miyam adu uba matamda, mahakna mahakki tung-inbasing aduda pat adugi wangmada lanthoknanaba yathang pirammi. Adudagi Wayel Yathanggi oja amana mahakki nakta laktuna hairak-i, “Oja Ibungo, nahakna chatpa mapham khudingda eihak tung injagani.”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Lamhuisinggi makol lei, amadi ucheksinggi mahum lei, adubu Migi Machanupa adugidi makok ngathapham phaoba leite.”” Aduga atoppa tung-inba amana Ibungoda hairak-i, “Ibungo, eina yumda hanna hanjaduna ipabu leiron chanjarukhige.”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Eigi itung illu, aduga asibasingna makhoigi asibasingbu leiron chansanu.”” Adudagi Jisuna hida kakhatle aduga mahakki tung-inbasing adusu mahakka loinana chatminnare. Amasung ikhang khanghoudana pat aduda akanba nonglei nungsit ama lakle aduga ithak ipomna yeibadagi hi adu laksinlammi. Adubu Ibungodi tumduna leirammi. Adudagi tung-inbasing aduna Ibungogi nakta laklaga mahakpu houdoktuna hairak-i, “Ibungo, eikhoibu kanbiyu, Eikhoi iraknaduna siba tare.”” Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “He thajaba watpasa, nakhoina karigi aduk yamna kiribano?”” Aduga Ibungona hougattuna nungsit amadi ithak aduda lepnanaba yathang pirammi, aduga pumnamak adu pungtap tapthakhre. Maduda tung-inbasing aduna ingak ngakladuna hairak-i, “Nungsit amadi ithaksing phaobana haiba illiba mahak asibu karamba mino.”” Aduga Jisuna patki wangmada leiba Gadara-gi lamdamda thunglabada, mongphamdagi thoklakpa lai phattaba changba nupa anina mahakka thengnare. Makhoisingdu adukki matik yamna tamthirammi madudi mi kana amata lambi adu phaoraga chatpa ngamlamde. Aduga khudak aduda makhoina asumna laorak-i, “He Tengban Mapugi Machanupa, nangna eikhoida kari touba pambage? Matam adu youdringeida nahakna eikhoibu ot-neinaba mapham asida laklibra?”” Aduga mapham adudagi panglap laptana ok sanggu ama machinchak chaduna leirammi. Maram aduna lai phattabasing aduna Jisuda haijarak-i, “Nahakna eikhoibu tanthoklabadi ok sanggu asigi manungda eikhoibu changhanbiyu.”” Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Chatlu.”” Aduga makhoina thokkhiduna ok sanggu adugi manungda changkhre amasung ok sanggu apumba aduna angamba torban adudagi pat tamna thuna chenthakhiduna pat aduda iraknaduna sire. Maduda ok sellambasing aduna chenkhiduna sahar aduda chatlaga lai phattaba changbasing aduda thokkhiba thoudok adu yaona wari pumnamaksing adu tamle. Adudagi sahar adugi mi pumnamakna Jisubu unnanaba thorakle. Aduga makhoina Ibungobu uba matamda makhoigi lamdam adu thadoktuna chatpikhinaba haijarammi. Adudagi Jisuna hi amada tongduna pat adu lanthoklaga mahak masamakki saharda laklammi. Aduga mi kharana pangtha-sithaduna naba mi amabu hipnaphamda hipphalladuna Ibungogi nakta puraklammi. Amasung Jisuna makhoigi thajaba adu uba matamda pangtha-sithaduna naba mi aduda hairak-i, “Ichanupa, haraojaro; nahakki napapsing kokpire.”” Maduda Wayel Yathanggi oja kharagi marakta asumna hainarammi, “Nupa asina Mapu Ibungobu thina ngangle!”” Aduga makhoina kari khallibage haibadu Jisuna khangladuna makhoida hairak-i, “Nakhoigi thamoida karigi adugumba phattaba wakhal khallibano? Maramdi “‘Nahakki napapsing kokpire,’’ haibaga “‘Hougattuna chatlu,’’ haibasiga karambana henna laibage? Adubu Migi Machanupa aduna taibangpanda papsing kokpinaba matik lei haiba eina nakhoida utkani.”” Adudagi Ibungona pangtha-sithaduna naba mi aduda hairak-i, “Hougatlu, aduga nahakki hipnapham adu loukhattuna nayumda chatlo.”” Maduda nupa aduna hougatlaga mayumda chatkhirammi. Aduga miyam aduna madu ubada angakpa amasung akibana thallammi, amadi asigumba matik asibu mioibada pibiba Tengban Mapubu makhoina thagatcharammi. Adudagi Jisuna mapham adu thadoktuna asum lakpada, Matthew kouba kanggat khomba nupa amana kanggat khomphamda phamduna leiba adu uraduna mangonda hairak-i, “Eigi tung illu.”” Maduda Matthew-na hougattuna Ibungogi matung injare. Madugi matungda nongma Jisuna Matthew-gi yumda numidanggi chaklen chaba matamda kanggat khombasing amadi inthokpiraba misingsu chaklen aduda laktuna Ibungo amadi mahakki tung-inbasingga loinana chaminnarammi. Pharisee-singna madu ubada Ibungogi tung-inbasing aduda hanglak-i, “Karigi nakhoigi ojana asigumba mising asiga chamin thakminaribano?”” Makhoina hainariba adu tabada Jisuna khumlak-i, “Masa phabasinggidi layengba mi mathou tade, adubu anabasinggidi mathou tai. Aduga Mapugi puyada hairiba, “‘Eina pambadi chanbiheiba aduni, iratpot adu natte’’ hairiba asi karino haiba nakhoina chattuna tamlukho. Maramdi eina achumba chatpasingbu kouba lakpa natte adubu pap chenbasingbuni.”” Nongma Baptize toubiba John-gi tung-inbasingna Jisugi nakta laktuna hanglak-i, “Eikhoina amadi Pharisee-singnadi tattana chara helli, adubu Ibungogi tung- inbasingnadi chara hendriba karigino?”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Luhongbada lakliba borgi marupsingna bor aduga loinaduna leiminnaringeida tengtha nao-oigadra? Adum oinamak makhoidagi bor adu pukhigadaba numit adu lakkani, aduga matam aduda makhoina chara hen-gani. “Aduga mi kana amatana ahanba phi machet amabu amanba phida photchinde, maramdi ahanba phi machet aduna chingsinduna segairiba adu hennadum segairakkani. Aduga mi kana amatana anouba yubu amanba sawun-gi khaosingda khak hapnade, karigumba haplabadi sawun khaosing adu pokhaiduna yu adu heidokkani aduga sawun-gi khaosing adusu manggani. Madugi mahutta anouba yubu anouba sawun-gi khaosingda hapnei, aduga animak phana thammi.”” Aduga Jisuna wasing asi makhoida hairingeida, synagogue-ki phamnaiba ama laklaga Ibungogi mangda khuru khudak kulladuna Ibungoda hairak-i, “Eigi ichanupi houjikta sibada ngairi; aduna Ibungona lengbiraktuna mahakki mathakta Ibungogi khut thambiyu, adu oirabadi mahakna amuk hingba phangjagani.”” Maduda Jisuna hougattuna mahakki tung-inbasing aduga loinana mahakki matung induna chatle. Aduga Jisuna chatlingei matam aduda chahi taranithoi chupna ee taduna naraklabi nupi amana Ibungogi tunglomda laktuna Ibungogi phijida sokcharammi. Maramdi “Eina Ibungogi phiji asibu sokta sokcharabadi eigi anaba asi phajagani”” haina nupi aduna khanjarammi. Aduga Jisuna leithorakpada nupi adubu urammi. Amasung mahakna nupi aduda hairak-i, “Haraojou, Ichanupi, nahakki thajabana nahakpu phahanbire.”” Aduga mikup adumaktada nupi adugi anaba adu phajare. Madugi matungda phamnaiba adugi yumda Jisuna changlakpa matamda tengtha naoiduna langlamba miyam amadi mathou mangamgidamak basi khonglibasing adu ure. Maduda Ibungona makhoida hairak-i, “Mayam pumnamak thokpikhro, nupimacha asi siba natte, mahak tumlibani!”” Maduda makhoina Ibungobu karemnaduna noknare. Aduga miyam adubu mapanda thok-hankhraba matungda, Ibungona nupimacha adugi kada changlaga nupimacha adugi makhut adu paikhatpire, adudagi nupimacha adu hougatlakle. Aduga pao asina lam adu sinba thungna sandokkhre. Adudagi Jisuna mapham adu thadoklamlaga lambida asum lakpada, mamit tangba nupa anina “He David-ki Machanupa, eikhoibu chanbiyu!”” haina laora- laoraduna Ibungogi matung innaraklammi. Aduga Jisuna imungda changlaba matungda mamit tangba nupa ani adu mahakki manakta lakle. Maduda Ibungona makhoida hairak-i, “Eina nakhoibu phahanbiba ngammi haibasi nakhoi thajabra?”” Makhoina Ibungoda khumjarak-i, “Hoi, Ibungo.”” Adudagi Ibungona makhoigi mamitta sokladuna hairak-i, “Nakhoigi thajabagi matung inna madumak nakhoida oirasanu.”” Aduga makhoina uba phangjare. Adudagi Jisuna makhoida, “Masigi maramda mi kana amatada haiganu”” haiduna akanba yathang pire. Adubu makhoina chatkhraga Ibungogi maramda lam adu sinba thungna sandokle. Aduga makhoina mapham adudagi hek thokkhibaga mi kharana lai phattaba changba marol thoktaba nupa ama Jisugi nakta puraklammi. Amasung Jisuna lai phattaba adu hek tanthokkhibaga marol thoktaba nupa adu wa ngangba hourakle. Maduda mipum khudingmakna ngakpaga loinana hairak-i, “Eikhoina asigumba thoudok amata Israel leibakta amukta ukhidri.”” Adubu Pharisee-singnadi asumna hairak-i, “Mahakna lai phattabasing tanthokliba asidi lai phattabasinggi makok adugi mapalnani.”” Adudagi Jisuna mapham adugi saharsing amadi khunggangsing sinba thungna koina chattuna synagogue-singda tambirammi amadi ningthou leibakki aphaba pao sandoklammi. Amasung Ibungona laina khuding amadi anaba khudingmakpu phahanbirammi. Aduga Ibungona miyam adu ubada mahakki thamoida makhoibu nungsiba pokle. Maramdi makhoi senbinaba leitaba yaosinggumna kangaonaraba amasung pangbinaba leitabasing oirammi. Adudagi Ibungona mahakki tung-inbasing aduda hairak-i, “Lou lokkadabadi yammi, adubu thabak subinaba midi yamde. Maram aduna nakhoina Ibungo mahakki lou lokphamda thabak suba mi henna thabiraknaba lougi mapuda haijou.”” Adudagi Jisuna mahakki tung-inba taranithoi adubu mahakki manakta kouraduna phattaba thawaising tanthoknaba amasung laina khuding amadi anaba khudingbu phahannaba Ibungona makhoida matik pibire. Pakhonchatpa makhoi taranithoi adugi mamingdi, ahanbada, Peter kouba Simon amasung mahakki manao Andrew; Zebedee-gi machanupa Jacob amasung mahakki manao John; Philip amasung Bartholomew; Thomas amasung kanggat khomba Matthew; Alphaeus-gi machanupa Jacob amasung Thaddaeus; mareibak ningba Simon amasung Ibungobu yeknabasinggi khutta pithokkhiba Judas Iscariot, hairibasing asini. Adudagi Jisuna yathangsing asi piraduna makhoi taranithoibu tharammi. Yathangsing adudi: “Nakhoina Jihudi nattaba phurupsingna leiba maphamsingda chatluganu aduga Samaria machasinggi saharsingdasu changganu. Adugi mahutta, nakhoina mangkhraba yaogi masak oiraba Israel-gi misinggi maphamda chatlu. Aduga nakhoina chatpa matamda, “‘Swarga leibak adu naksillakle!’’ haiduna makhoida sandok-u. Anabasingbu phahallu, asibasingbu hinggat-hallu, kiningngai oiba unsagi lainana nabasingbu phahanduna senghallu, phattaba thawaisingbu tanthok-u. Nakhoina lemna phangbagumna nakhoina lemna pinou. Nakhoigi senggaoda sana, lupa, nattraga korigi sel-mayek puganu. Aduga nakhoigi khongchat adugidamak khao, sandal, cheisu nattraga phurit ani suna puganu; maramdi thabak suba mina mahakki chinjak phangba matik chai. “Nakhoina sahar nattraga khunggang amada changba matamda, nakhoina leibada matik chaba mi kana mapham aduda leibage haibadu thidok-u aduga nakhoina mapham adu thadoktriba phaoba mahakki yum aduda leiyu. Amasung nakhoina yum aduda changba matamda asumna haiyu, “‘Nakhoida ingthaba oisanu.’’ Aduga imung aduna matik charabadi, nakhoigi ingthabagi yaipha thoujal adu makhoida leisanu; adubu imung aduna matik chadrabadi, nakhoigi ingthabagi yaipha thoujal adu nakhoida hallaksanu. Aduga kanagumbana nakhoibu lousindrabadi nattraga nakhoigi wasing adu tadrabadi, nakhoina imung adu nattraga sahar adu thadokpa matamda nakhoigi khongyagi uphul adu kanthoklammu. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, wayenbagi numit aduda Sodom amasung Gomorrah-gi lamna sahar adudagi henna saphagani. “Yeng-u, eina nakhoibu keisalgi marakta yaogumna thari, maram aduna nakhoina lin-gumna sing-u, amasung khunugumna pukchel ting-u. Aduga nakhoi cheksillu, maramdi nakhoibu wayel-sangsingda pukhatkani amasung synagogue-singda nakhoibu phugani. Aduga eigi maramgidamak nakhoibu leingakpasing amasung ningthousinggi mamangda, makhoida amadi atoppa phurupsingda sakhi pinabagidamak pukhatkani. Adubu makhoina nakhoibu phaba matamda, nakhoina kari haigadage nattraga kamdouna haigadage haibagidamak karisu langtaknaganu. Maramdi pungpham aduda nakhoina haigadaba waheising adu nakhoida pibigani. Maramdi ngangliba adu nakhoina natte, adubu nakhoigi Napa Ibungogi Thawaina waheising adu nakhoida nganghanbigani. “Aduga machin manaona machin manaobu hat-hannaba pithokkani, matou asigumna mapana machasingbusu pithokkani amasung machasingna mama-mapagi maiyokta leptuna makhoibu hat-han-gani. Mi pumnamakna eigi maramgidamak nakhoibu yengthigani. Adubu aroiba phaoba chetna lepchaba mahak adubu kanbigani. Adubu makhoina nakhoibu sahar amada ot-neirabadi, nakhoina atoppa amada chellu. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, Migi Machanupa aduna lenglaktringei mamangda nakhoina Israel-gi saharsing pumnamak sin-thungna chatpa nangloi. “Tung-inba amana mahakki ojagi mathakta leite, aduga manaina mahakki mapudagi henna chaode. Tung-inbasingna makhoigi ojagum amasung manaina makhoigi mapugum oirakpa aduna okle. Aduga yumgi yumburen aduda Beelzebul haina makhoina kourabadi, mahakki imunggi misingdadi kayada henna thina kougadaba! “Adubu nakhoina misingbu kiganu. Maramdi phongdokloidaba kupsinba karisu leite, aduga khangloidaba arotpa amata leite. Eina nakhoida amambada haiba adu, nakhoina anganbada haidok-u; aduga nakhoigi nakong khaktana takhibasing adu nakhoina yumthaktagi laothok-u. Aduga hakchangbu hatlaga, thawaibudi hatpa ngamdaba makhoising adubu kiganu; adubu thawai amasung hakchang animakpu norokta manghanba ngamba Ibungo mahakpu kiyu. Sendrang anibu peisa amada yonba nattra? Adumakpu nakhoigi Napa Ibungona yabiba nattanadi makhoigi maraktagi ama phaoba siduna leimaida taroi. Aduga nakhoigi kokta sam masing kaya houribage haiba phaoba Tengban Mapuna khanglibani. Maram aduna kiganu; nakhoidi sendrang kayadagisu henna mamal yamba helli. “Maram aduna misinggi mamangda eigi tung-inbani haina yajaba mahak adubu swargada leiba Ipagi mangda einasu yabigani. Adubu misinggi mangda eibu yadaba mahak adubu einasu swargada leiba Ipagi mangda yabiroi. “Eina taibangpan asida ingthaba piba lakpani haina khan-ganu. Eina ingthaba piba lakpa natte, adubu thangsang piba lakpani. Maramdi machanupasingna makhoigi mapagi maiyokta, machanupisingna makhoigi mamagi maiyokta aduga mamou nupisingna manemboksinggi maiyokta leihannaba ei lakpani. Mi amagi yeknaba adu mahak masagi imung manunggi misingna oigani. “Mapa nattraga mamabu eingondagi henna nungsiba mahak adu eigi oibada matik chade; aduga machanupa nattraga machanupibu eingondagi henna nungsiba mahak adu eigi oibada matik chade. Aduga mahakki cross thanggattuna eigi tung indaba mahak adu eigi oibada matik chade. Mathawai kanjaba mahak aduna madu mangjagani; aduga eigi maramgidamak mathawai mangjaba mahak aduna madu phangjagani. “Nakhoibu lousinba mahak aduna eibu lousinbani, aduga eibu lousinba mahak aduna eibu tharakpa mahak adubu lousinbani. Kanagumba amana Tengban Mapugi wa phongdokpa mi amabu Tengban Mapugi wa phongdokpa mi ama oina lousinjarabadi Tengban Mapugi wa phongdokpa mi aduna phanggadaba mana adumak mahaknasu phangjagani; aduga kanagumba amana achumba chatpa mi amabu achumba chatpa mi ama oibagi maramna lousillabadi achumba chatpa mi aduna phanggadaba mana adumak mahaknasu phangjagani. Aduga kanagumbana apikpasing asigi maraktagi amada eigi tung-inba oibagi maramna ayingba ising glass ama pirabadi, eina nakhoida tasengnamak hairibasini, mahakna mahakki mana khak mangloi.”” Jisuna mahakki tung-inba taranithoi adubu takpiba loiraba matungda makhoigi sahar saharsingda tambinaba amadi pao sandoknabagidamak mapham adu thadoklammi. Aduga Christtana touriba thabaksing adugi maramda keisumsangda leiriba baptize toubiba John-na tarabada, mahakna mahakki tung-inba kharabu Ibungogi nakta tharaduna, wahang asi Ibungoda hanghallammi, “Lenglakkadouriba Ibungo adu nahakla nattraga eikhoina atoppa amabu amuk ngaijakhigadra?”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Nakhoina taribasing amadi uribasing adu nakhoina chattuna John-da tammu, Mit tangbasingna ujare, khong tekpasingna chatpa ngamjare, kiningai oiba unsagi lainana nabasingna sengjare, mana pangbasingna tajare, asibasingbu hinggat-hanbire, aduga lairabasingda aphaba pao sandokle. Aduga eigi maramda chingnaba leitaba mahak adu yaiphabani.”” Adudagi John-gi tung-inbasing aduna mapham adu thadokkhibaga, Jisuna miyam aduda John-gi maramda haiba hourak-i, “Nakhoina lamjao lamhangda kari yengba chatlubage? Nungsitna yeibada koihum humba awangba napibura? Nattragana nakhoina leikanglada kari yengba chatlubage? Ningthijaba phijol setpa mi amabura? Yeng-u, ningthijaba phijol setpa makhoising adudi ningthou konungsingda leibani. Adudi nakhoina kari yengba chatlubage? Tengban Mapugi wa takthokpa maichou amabura? Hoi, eina nakhoida hairibasini, mahakti Tengban Mapugi wa takthokpa maichou amadagisu henna chao-i. Mapugi puyada iduna leiriba asi John asigi maramdani, “‘Yeng-u, eina eigi paopubabu nahakki namang thana thagani, Aduga mahakna nahakki mangda nahakki lambi thourang tougani.’’ “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, taibangpan asida baptize toubiba John-dagi henna chaoba kanasu pokkhidri. Adumakpu Tengban Mapugi leibakta khwaidagi henna pikpa mahak aduna John-dagi henna chao-i. Baptize toubiba John-na Tengban Mapugi aphaba pao sandokpadagi houraga houjik phaobada swarga leibak asi panggal leina changsillak-i, aduga panggal leiba misingna madu pairi. Maramdi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou pumnamakna amadi Moses-ki Wayel Yathangna John-na laktringei matam adu phaoba Ningthou Leibak adugi maramda hairammi. Aduga nakhoina madubu lousinjage haina ninglabadi, maichousingna lakkani haina phongdokpiramba Elijah adu mahakni. Tananaba nakong panba mahak aduna tasanu!”” “Aduga eina miron asi kariga changdamnagadage? Makhoidi keithelda sanariba angang machasinggumbani. Makhoina atei marupsingda kouraduna hai, “‘Eikhoina nakhoigidamak basi khong-i adubu nakhoina jagoi sade; eikhoina tengtha nao-oibagi esei sak-i, adubu nakhoina tengthade!’’ Maramdi John-na ateigumna cha-thakte amasung yu thakte, aduga nakhoina, “‘Mahakpu lai phattaba changbani haibire!’’ Aduga Migi Machanupa aduna lakpa matamdadi cha-thakle, aduga amuk nakhoina mahakpu “‘Pukchaoba, yuthakpa, amasung kanggat khomba amadi papisinggi marupni’’ haibire. Adubu Tengban Mapugi lousingdi achumbani haibasi madubu lousinjaribasing adugi thabaksing aduna utli.”” Adudagi Ibungona mahakki matik leiba thabak ayambasing toukhiba saharsing aduda cheiba hourak-i, maramdi makhoina pukning honglamde, “He Chorazin, nangdi awabanida! He Bethsaida, nangdi awabanida! Maramdi nakhoida toukhiba angakpa thabaksing adu Tyre amadi Sidon-da touramlabadi makhoina thinthadabamakhei pukning hongduna, pap tourubagi ningngamdaba adu utnabagidamak bora phi settuna masada ut chaikhatlamgadabani. Aduga wayenbagi numit aduda nakhoidagidi Tyre amadi Sidon-na henna saphagani. Aduga he Capernaum, nangdi swargada ikai khumnaba phanggadra? Natte, nangdi khamnung leibakta kumlagani, maramdi nangonda toukhiba angakpa thabaksing adu Sodom-da touramlabadi, ngasi phaoba Sodom leiramgadabani. Adubu eina nakhoida hairibasini, wayenbagi numit aduda nakhoidagidi Sodom-na henna saphagani.”” Matam adumaktada Jisuna hairak-i, “He Ipa, swarga malem pumnamakki Mapu Ibungo! Eina nahakpu thagatchari maramdi nahakna hiramsing asibu masana masabu asingbani amadi akhang-aheini khanjabasingda thuptuna thambiraga anganggumna nollukchabasingda phongdokpire. Hoi, Ipa, masimak nahakki naphamdadi apenbani. “Eigi Ipana pumnamak eingongda sinabire. Mapa adu nattana kananasu Machanupa adubu khangde aduga Machanupa adu nattana Mapa adu kana amatana khangde, aduga Machanupana phongdokningba kanagumba aduda Mapu adu kanano haiba phongdok-i. “Choktharaba amasung potlum puba pumnamak eingonda changlak-u, eina nakhoibu potthahanbigani. Eigi potpu nathakta thongatlu amasung eingondagi tamjou, maramdi eidi pukning tappi amasung thamoida nolluk-i; aduga nakhoina nakhoigi thawaida potthaba phangjagani. Maramdi eigi potpudi pubada lai, amasung eigi potlumdi yangi.”” Madugi matung ikui kuidana nongma potthaba numit amada Jisuna mahei maronggi loubuk phaoduna chatlammi. Amasung Ibungogi tung-inbasing aduna mapuk lamladuna gehu charong heklaga chaba hourammi. Aduga Pharisee-singna madu ubada Ibungoda hairak-i, “Yeng-u, nahakki tung-inbasingna potthaba numitta mahei-marong hektuna Wayel Yathang thugaire!”” Maduda Jisuna khumlak-i, “David amadi mahakka loinabasingna mapuk lamlabada David-na kari toukhibage haiba adu nakhoina Mapugi puyada padabra? Matou karamna mahakna Mapugi sangda changduna mahak amasung mahakka loinabasing aduna purohitsing khaktana chaba yaba Tengban Mapuda katpa asengba tal adu chakhibage haibadu nakhoina padabra? Aduga Mapugi Sanglenda thougal touba purohitsingna potthaba numit khudinggi potthabagi wayel adu thugairabasu makhoi maral leite haiba adu nakhoina Moses-ki Wayel Yathangda padabara? Eina nakhoida hairibasini, Mapugi Sanglen asidagi henna chaoba ama mapham asida lei. Aduga, “‘Eina pambadi chanbiheiba aduni, iratpot adu natte’’ haiba Mapugi puyagi wa asigi wahanthok nakhoina khanglamlabadi, nakhoina maral leijadabasing adubu lalhallamloidabani. Maramdi Migi Machanupa adu potthaba numitki Mapuni.”” Adudagi Jisuna mapham adu thadoktuna makhoigi synagogue-ta chatlammi. Mapham aduda makhut nama pangtha-sithaduna naba nupa ama leirammi. Aduga Jisubu maral piba yanaba Pharisee-sing aduna Jisuda hanglak-i, “Potthaba numitta anaba phahanbasi Moses-ki Wayel Yathangna yabara?”” Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoigi naraktagi kanagumba amagi yao ama potthaba numitta kom amada tarabadi, mahakna madubu paiduna loukhatloidra? Adu oirabadi mina yaodagi kayada henna mamal leiba helliba? Maram aduna, eikhoina potthaba numitta aphaba touba wayel yathangna yai.”” Adudagi Ibungona makhut nama pangtha-sithaba nupa aduda hairak-i, “Nahakki nakhut adu tingthok-u.”” Maduda nupa aduna makhut adu thingthokcharammi amasung makhut adu atoppa makhut nama adugumna pungpha phajare. Adudagi Pharisee-sing aduna chatkhiduna Jisubu karamna hatsige haiduna wa tanarammi. Adubu Jisuna madu khangbadagi mapham adudagi chatthokkhirammi. Aduga yamlaba miyamna Ibungogi tung injarammi. Amasung Ibungona makhoi pumnamakki anaba phahanbirammi, Adubu mahakki maramda mi kanadasu haidokkanu haiduna makhoida yathang pirammi. Masi Tengban Mapugi wa phongdokpa maichou Isaiah-na haikhiba wa adu thungnanabani: “Yeng-u, eina khandoklaba eigi inai, Eigi thawaina penjariba, eigi nungsithoiraba. Eina mahakki mathakta eigi thawai pibigani, Amasung mahakna atoppa phurupsingda eigi achumba wayel laothokkani. Mahakna khatna-cheinabasu touroi, lao khongbasu touroi, Aduga lambisingda kananasu mahakki khonjel taroi. Puraktriphaoba mahakna, achumba wayelna lanngambadu, Thudekloi mahakna, kontharaba singwutpu, Mutthatloi mahakna, mutsi mutsi chakliba thaomeibu, Aduga Ibungo mahakki mingda, thamjagani asa mipum khudingmakna.”” Adudagi mi kharana mamit tangba aduga marolsu thoktaba lai phattaba changba nupa amabu Jisugi nakta purakle. Aduga Jisuna mahakpu phahanbiduna mahakna wa ngangba amasung uba ngamjare. Maduda miyam pumnamak aduna ngaklduna hairak-i, “Mahak asibu David-ki Machanupa adu oigadouribra?”” Adubu touribasing adu tarabada Pharisee-singna hairak-i, “Mahakna phattaba thawaibu tanthokpa natte, adubu lai phattabasinggi mapu Satan-gi mapanna tanthokpani.”” Maduda Jisuna makhoina khalliba adu khangladuna makhoida hairak-i, “Leibak manungda tokhai tokhai tanaduna amaga amaga khatnaduna leiriba leibak khudingmak mang takkani. Aduga tokhai tokhai tanaba sahar nattraga imung khudingmak amata oina kuina leptuna leiba ngamloi. Aduga Satan-na Satan-bu tanthoklabadi, mahak masamakki manungda tokhai tajare. Adu oirabadi mahakki leibak adu karamna panba ngamgadage. Aduga eina Beelzebul-gi mapanna lai phattaba tanthoklabadi, nahakki misingnadi kanagi mapanna makhoibu tanthokpage? Maram aduna nahak nasamakki tung-inbasingna nahak lali haibadu utchare. Adubu Tengban Mapugi Thawaigi mapanna eina lai phattabasingbu tanthoklabadi, Tengban Mapugi leibak adu nakhoigi nathakta laklabani. “Aduga panggal kanba nupa amabu haanna punduna phajinba nattanadi kanana mahakki yumda changduna mahakki mapot macheisingdu munduna lougadage? Mahakna nupa adubu pullaba matung khaktada mahakki mapot macheisingdu munduna puba ngamgani. “Eibu yadaba mahak aduna eigi mayokta lei; aduga eiga loinana khomjinbagi thabak touminnadaba mahak aduna madubu chaikhai. Maram aduna eina nakhoida hairibasini, pap khuding amasung thina ngangba khudingmakpu kokpigani; adubu kanagumbana Thawai Asengbagi mathakta thina nganglabadi mahakpu kokpiroi. Aduga Migi Machanupa adugi mathakta wa ngangba mahak adubu kokpigani, adubu Thawai Asengbagi mathakta ngangba mahak adubu houjikki mirol asidasu aduga lakkadaba miroldasu kokpiroi. “Upal amagi masak mahakna palliba mahei aduna tak-i. Upal aduna pharabadi mahakki mahei adusu phagani adubu upal aduna phattrabadi mahakki mahei adusu pharoi. He lilgi chada-naodasa, nakhoina phattaba mi oiraga karamna nakhoina aphaba wa nganggani? Maramdi thamoinungda thanna leiribasing adu chinbalna ngangthok-i. Aphaba mina mahakki aphaba thamoigi pukeidagi aphaba adu puthok-i, aduga phattaba mina mahakki phattaba thamoigi pukeidagi phattaba adu puthok-i. “Aduga eina nakhoida hairibasini madudi nakhoina ngangkhiba warem khudingmakki maram nakhoina wayenbagi numit aduda pigadabani. Maramdi nahakna ngangkhiba waheising adugi matung-inna nahakpu chumhanbigani nattraga nahakpu lalhan-gani.”” Adudagi nongma Wayel Yathanggi oja khara amadi Pharisee-sing kharana Jisugi nakta laklaga hairak-i, “Oja nangondagi eikhoina angakpa khudam khara uning-i.”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Phattaba amadi thajaba yadaba mironna angakpa khudam thi! Adubu Tengban Mapugi wa phongdokpa maichou Jonah-gi khudam adu nattana atoppa khudam amata nakhoida piroi. Maramdi Jonah-na achouba nga adugi puknungda ahing ahum nungthil ahum leikhibagum, Migi Machanupa adunasu malem leisanungda ahing ahum nugthil ahum leigani. Amasung wayenbagi numitta Nineveh-gi misingna ngasigi miron asiga lepminnagani aduga miron asibu lalhan-gani. Maramdi Jonah-na pao sandokpa matamda makhoina paptagi pukning hongjakhi; aduga eina nakhoida hairi madudi Jonah-dagi henna chaoba ama mapham asida leiri! Aduga wayenba numitta Sheba leibakki leimarembina ngasigi miron asiga lepminnagani aduga miron asibu lalhan-gani; maramdi mahakna ningthou Solomon-gi lousinggi wa tanaba mahakki laplaba maramdamdagi lakkhi; aduga eina nakhoida tasengnamak hairi madudi Solomon-dagi henna chaoba ama mapham asida leiri adubu nakhoina tade! “Phattaba thawai amana mi amadagi thoklakpa matamda mahakna potthapham thiduna leikanglagi maphamsingda koina chatli. Aduga mahakna mapham phangdrabada, mathanta asumna haijei, “‘Eina thoklakkhiba yum aduda ei amuk hallage.’’ Aduga mahakna hallakpa matamda yumdu ihang hangna, sittok-sengdoktuna ningthina thamlamba adu ure. Adudagi mahakna amuk chatkhiduna mangondagi henna phattaba thawai taret purakle, aduga makhoina mi aduda changduna mapham aduda leire. Aduga mi adugi akonbagi phibam adu hanna oiramba phibam adudagi yamna henna phalaktre. Matou asumna phattaba miron asidasu oigani.”” Adudagi Jisuna miyam aduda wa nganglingeida, mahakki mama amasung machin manaosingna mangonda wa khara hainingbadagi mapanda leptuna leirammi. Aduga kanagumba amana Ibungoda hairak-i, “Yengbiyu, Ibungogi ima amasung inaosingna Ibungoda wa hainingbadagi mapanda leptuna leiri.”” Maduda Ibungona nupa aduda hairak-i, “Eigi ima kanano? Aduga eigi ichin- inaosing haibasina kanabuno?”” Adudagi Ibungona mahakki tung-inbasingda khut thilladuna hairak-i, “Yeng-u! Makhoising asi eigi ima amasung eigi ichin inaosingni! Maramdi swargada leiriba Ipagi aningba touriba makhoising adu eigi ichin-inao, iche-ichan amasung eigi imani.”” Numit aduda Jisuna yum adudagi thokraklaga pat mapanda laktuna miyamda tambinabagidamak phamlammi. Amasung Ibungogi akoibada tilliba miyam adu yammankhibana Ibungona hi amada kakhatlaga hithakta phamladuna tambirammi, aduga miyam aduna pat mapan aduda leplammi. Adudagi Ibugona makhoida hiram kaya ama pandam sijinnaduna tambirak-i. “Yeng-u, lou-uba amana maru hunba chatlammi. Mahakna loubukta maru asum hullakpada, maru kharana lambi mapanda tare aduga ucheksing laktuna marusingdu chathokkhre. Aduga kharana leibak kaya leitaba nunglakta tare. Amasung leibak luthana leitabana marusing adu thuna mayon chonglakle. Adubu numit thorakpada nungsagi meisana pambisingdu thuna kangsilhalle, maramdi pambisingdu mara luna taramde. Aduga kharana tingkhangsinggi marakta tare, amasung tingkhangsingduna chaokhatlaktuna pambising adubu namhatle. Adubu maru kharadi aphaba leihao chenba maphamda tarammi aduga pambising adu mahei yamna yallammi, madudi kharana chama, kharana humphu aduga khara amana mahei kunthra yallammi.”” Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Tananaba nakong panba mahak aduna tasanu!”” Adudagi tung-inbasing aduna laktuna Ibungoda hanglak-i, “Karigi Ibungona misingda pandam sijinnaduna ngangbiribano?”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Nakhoida swarga leibakki athuppa khangnaba lousing adu pibire, adubu makhoidadi pibide. Maramdi areiba mahak aduda henna pibigani, amasung mahakna marang kaina leijagani. Aduga leitaba mahak adudagi mahakki leijaba adu phaoba louthokkani. Eina makhoida pandamsing sijinnaduna nganglibagi maram adudi asini: Makhoina una una ude, aduga tana tana tade aduga khangsu khangde. Asumna maichou Isaiah-na haikhiba wasing asi makhoida thunghalle: “‘Makhoina hanna hanna tagani, adubu wakhal taba ngamloi Makhoina hanna hanna yenggani, adubu khangloi. Maramdi makhoigi thamoi kansinkhre, makhoigi manana taningde; aduga makhoigi mamit uisinkhre. Adu natlamdrabadi makhoigi mitna ujaramgadabani, makhoigi manakongna tajaramgadabani, amasung makhoina wakhal tajaduna, makhoina eingonda hallaklamgadabani, aduga eina makhoibu phahanbiramgadabani.’’ “Adubu nakhoigi mit amasung nakongdi yaiphei, maramdi nakhoigi mitna ujare aduga nakhoigi nakongna tajare. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, Tengban Mapugi wa phongdokpiba kayana amadi achumba chatpa mi kayana nakhoina uriba adubu yamna uninglamkhi, adubu makhoina ukhide; aduga nakhoina tariba adubu taninglamkhi adubu makhoina takhide. “Maram aduna maru hunbagi pandamgi wahanthok asi taro. Ningthou leibakki wa adu tabadi targa adubu khangbadi ngamdaba makhoising adu lambi mapanda taba marusing aduga mannei. Madudi Phattaba aduna lakllaga mahakki thamoida hunkhiba maru adu louthokkhi. Aduga nunglakta hunba maru adudi wa adu taraga thunamak haraona lousinba mahak aduni. Adum oinamak makhoina mara phajana tadabana ngaihaktamak leirammi. Aduga wa adugi maramna awa-ana amadi ot-neiba lakpada mahakna thuna tukhi. Aduga tingkhang marakta hunba maru aduna wa adu tariba makhoising aduni. Adubu taibangpan punsi asigi langtaknaba amadi lanthumgi oiba nungaibagi lounamna wa adubu namhatkhibana makhoina mahei yanba ngamde. Aduga aphaba leihao chenba maphamda hunba marusing aduna wa adubu taba amadi wakhal taba makhoising aduni. Amasung makhoina mahei yalli, madudi kharana chama, kharana humphu aduga kharana mahei kunthra yalli.”” Adudagi Jisuna makhoida atoppa pandam amaga hairak-i, “Swarga leibak adu masagi loubukta aphaba maru hunkhiba nupa amaga changdamnei. Adubu pumnamakna tumnaringei matamda, mahakki yeknabana laklaga gehu marakta napi maru hunjinlamlaga chatkhirammi. Aduga gehu pambi aduna chaokhatlaktuna gehu satlakpa matamda napi adusu satlakle. Maduda loupu adugi manaisingna mahakki manakta laktuna hairak-i, “‘Ibungo, nahakna nahakki loubukta aphaba maru hunkhiba nattra? Aduga napising asina kadaidagi laklibano?’’ Mahakna makhoida khumlak-i, “‘Yeknaba amana masi tourambani.’’ Adudagi manaising aduna mangonda hanglak-i, “‘Eikhoina chattuna napising adu phukthokcharu haibra?’’ Maduda mahakna khumlak-i, “‘Phuktokluraganu, maramdi nakhoina napising adu phuktokpada gehu pambising adusu phuktokkhiba yai. Aduna lokpa matam youdribaphaobadi animak punna adum houminnarasanu. Aduga matamduda eina lou lokpagi thabak suriba mising aduda haigani nakhoina napising adu hanna phuktoktuna meida thananaba mapun oina punsillu adudagi gehusing adu khomjinduna eigi keida peisillu haigani.’’ ”” Jisuna makhoida atoppa pandam amasu hairak-i, “Swarga leibak adudi kanagumba mi amana louduna mahakki loubukta hullamba hanggam maru amagumbani. Hanggam maru asi marusinggi marakta khwaidagi pik-i, adumakpu chaoraklaba matamdadi mahakna ingkholgi mana masingsinggi maraktagi khwaidagi chaoba pambi oirak-i aduga upal ama oiraktuna atiyagi ucheksingna laktuna magi masasingda mahum sarei.”” Jisuna makhoida atoppa pandam amagasu hairak-i: “Swarga leibak adudi nupi amana louraga yam thumok amada yansinduna anoiba yam pumnamak aduna kamkhattriphaoba thamba hameigumbani.”” Jisuna hiram pumnamaksing asi miyam aduda pandamsing sijinnaduna hairammi; mahakna pandam sijinadana misingda karigumba amata hairamde. Masina Tengban Mapugi wa phongdokpa maichouna haikhiba wa adu thunghalle. “Eina nakhoida pandamsing sijinnaduna nganggani; Malem leisemngeidagi khanghandana thamlakpasing adubu eina phongdokkani.”” Adudagi Jisuna miyam adu thadoklamduna yum manungda changlaklaba matungda Ibungogi tung-inbasing aduna Ibungogi nakta laktuna hairak-i, “Loubukki napigi pandam adu eikhoida sandokna takpiyu.”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Aphaba maru hulliba nupa adu Migi Machanupa aduni. Loubuk aduna taibangpanni, amasung aphaba maru aduna ningthou leibak adugi machasingni. Aduga napising aduna phattaba adugi machasingni. Amasung makhoising adubu hullamba yeknaba aduna Devil-ni. Lokpagi matam aduna taibangpangi aroiba matam aduni, aduga lokpagi thabak suribasing aduna swargadutnisingni. Aduga napising adubu khomjillaga meida thajinba aduga chap mannana taibangpangi aroiba matam adudasu oigani. Madudi Migi Machanupa aduna mahakki dutsingbu tharaktuna misingbu papta tahalliba pumnamak amasung phattaba touba pumnamakpu mahakki ningthou leibaktagi khomjingani, aduga makhoina makhoising adubu meigi komda langsin-gani, mapham aduda makhoina kap-laogani amasung maya krak-krak chikkani. Aduga Tengban Mapugi oiba misingna Mapa Ibungogi leibak aduda numitkumna ngangani. Tananaba manakong panba mahak aduna tasanu. “Swarga leibak adudi loubukta lottuna leiba lan-gumbani. Mi amana madubu phangba matamda mahakna madubu amuk hanna lotsilli. Amasung mahakna adukki matik haraojarammi madudi mahakna chatkhiduna mahakki leijaba pumnamak yonthoklaga loubuk adubu leijei. “Amuksu, swarga leibak adudi aphaba mani-mukta thiriba lalonba amagumbani. Mahakna mamal yamna tanglaba mani-mukta ama phangba matamda, mahakna chattuna mahakki leijaba pumnamak yonthoktuna mani-mukta adubu leijei. “Amukkasu, swarga leibak adudi patta hunduna makhal kayagi ngasing phariba in amagumbani. In adu ngana thallabada, nga phabasing aduna pat mapanda chingkhattuna phamtharaga ngasing adubu khandoktuna aphaba ngasing aduna tunggolda hapchilli aduga kanadaba ngasing aduna hundokkhi. Aduga taibangpangi aroiba matam adudasu matou asumna oigani. Swargadutsingna laktuna achumba chatpasingdagi phattaba misingbu tonganna khaidokkani. Aduga makhoibu meigi komda langsingani, mapham aduda makhoina kap laogani amasung maya krak-krak chikkani.”” Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Hairiba pumnamaksing asi nakhoi khanglabra?”” Makhoina khumlak-i, “Hoi, Ibungo.”” Adudagi Ibungona makhoida hairak-i, “Maram aduna swarga leibakki tung-inba oiraba Wayel Yathanggi oja khudingmak mahakki pukeida leiba ariba amasung anouba lansing puthoklakpa yumbu amagumbani.”” Jisuna pandamsing asi haiba loiraba tungda mapham adu thadoklamduna, masagi lamdamda lakle. Amasung mapham aduda mahakna misingbu synagogue-ta tambirammi aduga maduda mising aduna ngakladuna hanglak-i, “Mahakna mapham kadaidagi asigumba lousing amasung matik leiba thabaksing asi tounabagi panggal phanglibano?”” “Mahak asi u-suba adugi machanupa nattra? Mary-du mahakki mama nattra? Aduga Jacob, Joseph, Simon amasung Judas-na mahakki manaosing nattra? Mahakki machansing eikhoiga leiminariba nattra? Aduga mahakna kadaidagi pumnamak asi phanglibano?”” Maram aduna makhoina Ibungobu yaramde. Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Tengban Mapugi wa phongdokpa maichousingbu makhoigi maramdam amadi masamakki imung manungna ikai khumnabidrabasu mapham khudingmakta ikai khumnei.”” Aduga makhoina thajaba leitabagi maramna, Ibungona mapham aduda matik leiba thabak yamna toukhide. Matam aduda Galilee-gi leingak mapu Herod-na Jisugi maramda tarabada, mahakna mahakki phamnaibasingda hairak-i, “Mahak asi asengbamak baptize toubiba John-ni. Mahak asibasinggi maraktagi hinggatkhre, aduna mahakna matik leiba thabaksing touba ngambagi panggal mangonda leiribani.”” Mamaangda Herod-na mahakki manao nupa Philip-ki nupi Herodias masunglanggidamak John-bu pharaga punduna keisumsangda thamkhi. Maramdi John-na mangonda “Nahakna Herodias-pu louba wayen kai”” haikhi. Aduga Herod-na mahakpu hatninglabasu, mahakna miyambu kirammi. Maramdi makhoina John-bu Tengban Mapugi wa phongdokpa maichou amani haina lourammi. Adubu Herod-ki mapok numitta Herodias-ki machanupina tinlibasinggi mangda jagoi saduna Herod-pu yamna pelhallammi. Maduda pelladuna mahakna nijaba adumak pibigani haiduna Herod-na mangonda wasaklammi. Aduda mamagi thousindagi mahakna “Baptize toubiba John-gi makok adu sempak amada haptuna eingonda pibiyu”” haiduna Herod-ta hairammi. Maduda ningthou thawai warammi, adum oinamakpu thouram aduda tinlibasing adugi mamaangda mahakna wasakkhibagi maramna, niriba adu pinanaba mahakna yathang pirammi. Adudagi mahakna mahakki lanmising thaduna keisumsangda leiriba baptize toubiba John-gi mangak adu kak-hankhi. Aduga John-gi makok adu sempak amada haptuna puraklaga nupi aduda pire, aduga mahakna madu mamagi nakta puraklammi. Amasung John-gi tung-inbasing aduna laklaga mahakki asiba hakchang adu louduna leiron chankhi. Adudagi makhoina chattuna thoudok adubu Jisuda tamkhi. Jisuna pao adu tabada hi amada tongduna mapham adu thadoklaga mathanta achikpa mapham amada chatkhirammi. Adubu misingna madu tabada makhoi makhoigi saharsing thadoklamlaga makhongna kangphalda chattuna Ibungogi tung illaklammi. Aduga Jisuna hidagi hek kumthabaga yamlaba miyam adu uba matamda Ibungogi thamoida makhoibu nungsiba poklammi amasung mahakna makhoigi anabasingbu phahanbirammi. Adudagi numidangwairam oisillaklabada Ibungogi tung-inbasingna Ibungogi nakta laktuna hairak-i, “Mapham asi lamhangni, aduga matam asisu thengjillakle. Aduna makhoina khunggangsingda chattuna makhoi masagi chananaba leijarunaba miyam asi thadokkhrasi.”” Adubu Jisuna makhoida hairak-i, “Makhoina chatlubagi mathou tade. Nakhoina oina makhoida chanaba piyu.”” Makhoina Ibungoda khumlak-i, “Eikhoigi leijaba haibabu tal manga amadi nga anikhak lei.”” Maduda Ibungona makhoida hairak-i, “Madu eigi inakta purak-u.”” Adudagi Ibungona miyamsing adubu napi mathakta phamnanaba yathang pirammi. Aduga mahakna tal manga amasung nga ani adu louduna swargada yengkhattuna Tengban Mapubu thagatcharaga talsing adu settuna tung-inbasingda pire. Aduga tung-inbasing aduna madu miyamda yenthoklammi. Amasung makhoi pumnamakna mabuk thanna charaba matungda tung-inbasing aduna lemhouba machet makaising adu khomjinbada thumok taranithoi thankhi. Numit aduda chakhiba mising adu nupi amasung angang thadana nupa lising mangarom oirammi. Adugi hek matungda, Jisuna miyam adubu halhallingeida Ibungogi tung-inbasing adubu hi tonghanduna mahakki mang thana pat adugi wangmada chat-hallammi. Adudagi Ibungona mising adubu mayumda halhankhraba matungda haijanabagidamak mathanta chingthak amada kakhatlammi. Aduga mahakna mapham aduda mathanta leiringeida numidangwairam oisinlaklammi. Matam aduda hi adudi nungsit maiyoknabagi maramna ithakna yeiduna iyaida leirammi. Aduga nongngallamdaigi pung ahum aduwaida Jisuna ising mathakta khongna chattuna mahakki tung-inbasinggi nakta laklammi. Aduga Ibungona ising mathakta khongna chatpadu ubada, Ibungogi tung-inbasing aduna akiba phaoraduna hairak-i, “Masi tamnaba laini”” amasung makhoina kibaga loinana laorammi. Adubu khudak aduda Jisuna makhoida hairak-i, “Nathouna phou, eini kiganu!”” Adudagi Peter-na hairak-i, “Ibungo, asengbamak nahak oirabadi, eihakna ising mathak asida chattuna nanakta laknaba eingonda yathang pinabiyu.”” Maduda Jisuna hairak-i, “Lak-u!”” Aduga Peter-na hidagi kumthaduna Ibungogi manak tamna ising mathakta chatlammi. Adubu mahakna akanba nungsit adu uba matamda mahak akiba phaoraklammi amasung isingda lupthaba houraklammi. Maduda mahakna laorak-i, “Ibungo, eihakpu kanbiyu!”” Khudak aduda Jisuna makhut tingthoktuna mahakpu chingkhatpiraduna hairak-i, “He, thajaba watpa, nahakna karigi chingnaribano?”” Aduga makhoina hida kakhatpaga nungsit adu lepkhre. Adudagi hi manungda leiriba Ibungogi tung-inbasing aduna Ibungobu khurumjaduna hairak-i, “Tasengbamak Ibungo nahak Tengban Mapugi Machanupani!”” Aduga makhoina pat adu lanthoktuna Gennesaret-ki lamda laklammi. Mapham adugi mising aduna Jisubu khanglabada akoibada leiriba lam pumnamakta Ibungona thunglabagi pao thakhirammi. Aduga misingna anaba pumnamakpu Ibungogi manakta puraktuna, anabasing aduna Ibungogi phijida sokchanaba makhoina Ibungoda haijare. Aduga madubu sokchaba anaba khudingmakna anaba phajarammi. Matam aduda Jerusalemda-gi Pharisee amasung Wayel Yathanggi oja khara laktuna Jisuda hanglak-i, “Karigi eikhoigi ipa-ipudagi chatnaraklaba chatnabi asi nahakki tung-inbasingna thugairibano? Makhoina chadringeigi mamangda makhut hamdokte!”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Aduga karigi nakhoigi chatnabi adugidamak Tengban Mapugi wayel-yathangbu thugairiba? Maramdi Tengban Mapuna hai, “‘Nakhoina nama napabu ikai khumnou’’ aduga “‘Mama mapabu thina ngangba mahak adu sibagi cheirak phangsanu.’’ Adubu nakhoina tambi madudi kanagumba amana mahakki mama nattraga mapada, “‘Eina nakhoida pigadabasing adu Tengban Mapugi maphamda katthokkhre’’ hairabadi, mahakna mama mapada ikai khumnadrabasu karisu kaidre. Asumna nakhoina nakhoigi chatnabi adu ngaknabagidamak Tengban Mapugi yathangbu karisu nattaba oihalle. He aphasasinnabasa! Maichou Isaiah-na nakhoigi maramda phongdoklamba adu kayada chumkhraba! “‘Mising asina eibu chinbanthongda ikai khumnei, adubu makhoigi thamoidi eingondagi thapna lei. Makhoina mioibagi chatnabising adubu eigi yathangsinggumna tambiduna, Makhoina eibu arembada khurummi.’’ ”” Adudagi Jisuna miyam adubu manakta kouraduna makhoida hairak-i, “Tao amasung masi khang-u! Chinda changkhiba aduna mi amabu maang-hanba natte, adubu chindagi thoklakpa aduna mibu maanghalli.”” Adudagi Ibungogi tung-inbasing aduna Ibungogi nakta laklaga hairak-i, “Ibungona haikhiba wa aduna Pharisee-sing adu thamoi sokle haiba Ibungo khangbibra?”” Maduda Ibungona khumlak-i, “Eigi swargagi Ipana thakhidaba pambi khudingmakpu maru phuktatkani. Aduga makhoigidamak karisu khallunu, makhoidi mittangbasingbu chingliba mittangba lamjingbasingni; aduga mittangbana mittangbabu lamjinglabadi makhoi animak komda tagani.”” Maduda Peter-na Ibungoda hairak-i, “Pandam asi eikhoida sandokna takpiyu.”” Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoisu houjik phaoba khangdribra? Nakhoina chakhiba khudingmak adu chakkhaoda changkhraba matungda hakchangdagi amuk thokkhi haiba nakhoina khangdabra. Adubu nakhoigi chindagi thorakpa wasing adu nakhoigi thamoidagi thoklakpani, aduga hairibasing asina nakhoibu maanghalli. Maramdi phattaba wakhallonsing, mihatpa, nupa-nupi lanaba, lamchat naidaba, huranba, chinthiba, aduga migi mangnanaba ngangba pumnamak asi thamoidagi thoklak-i. Hairibasing asina nakhoibu maanghalli. Adubu khut hamdoktana chabana nakhoibu maanghande.”” Adudagi Jisuna Galilee thadoklamduna Tyre amadi Sidon lamda chatlammi. Aduga mapham aduda leiba Canaan-gi nupi amana Ibungogi nakta laktuna hairak-i, “He Ibungo, David-ki Machanupa, Ibungona eibu chanbiyu. Eigi ichanupi adu lai phattaba ama changduna tamthina ot-neiduna leire.”” Adubu Jisuna mangonda paokhum amata piramde. Maduda Ibungogi tung-inbasing aduna Ibungogi manakta laklaga haijarak-i, “Ibungona mahakpu chat-hanbikhro! Mahak eikhoigi itung induna laoraga leire.”” Maduda Ibungona khumlak-i, “Eihak Tengban Mapugi mangkhraba yaosing haibadi Israel-gi mising khaktagidamak tharakpani.”” Adubu nupi aduna laktuna Ibungogi khuyada tuthajaduna hairak-i, “Ibungo, eibu pangbiyu!”” Maduda Jisuna hairak-i, “Angangsinggi chananaba adu louduna huisingda hunjinba chumde.”” Nupi aduna khumlak-i, “Madu achumbani Ibungo, adubu huising aduna makhoigi mapusinggi table-dagi tarakpa arem akhaksing adu chajei.”” Adudagi Jisuna nupi aduda hairak-i, “He nupi, nahakna kayada thajaba chetliba! Nahakki ningjaba adumak nangonda oisanu.”” Aduga pungpham adumaktada mahakki machanupi adu naba phajare. Adudagi Jisuna mapham adudagi Galilee-gi pat manakta hallaklaga ching amada kakhattuna phamlammi. Aduga yamlaba miyam amana makhong tekpa, mamit tangba, makhong soinaiba, lol thoktaba amadi atoppa kaya ama puraduna Ibungogi manakta laklammi. Amasung makhoibu Ibungogi mangda thamle aduga Ibungona makhoibu phahanbirammi. Aduga lol thoktabasingna wa ngangba, soinaibasingna phajaba, khong tekpasingna chatpa, amadi mamit tangbasingna ujaba adu ubada miyam adu ngaklammi amasung makhoina Israel-gi Tengban Mapubu thagatcharammi. Adudagi Jisuna mahakki tung-inbasing adubu kouraduna hairak-i, “Eina miyam asigidamak nungsiba pokle, maramdi eihakka loinana makhoina numit humni leiminnare aduga houjik makhoigi chananaba karisu leitre. Aduga eina makhoibu kari amata pijadana thadokkhiba pamde adu nattrabadi makhoi lambida wantharakpasu yai.”” Maduda Ibungogi tung-inbasing aduna Ibungoda haijarak-i, “Asuk yamkhraba miyam asina chaba konanaba chinjak lamhang asida eikhoina karamna phanggadouribano?”” Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoida tal kaya yaoribage?”” Maduda makhoina khumlak-i, “Tal taret amasung nga macha kharaga yaojari.”” Adudagi Ibungona miyam adubu leimaida phamthanaba hairammi. Aduga mahakna tal taret amadi nga adu louraga Tengban Mapubu thagatcharammi. Amasung talsing adu settuna tung-inbasingda pire, aduga tung-inbasing aduna miyam aduda yenthoklammi. Amasung makhoi pumnamakna mabuk thanna charaba matungda lemhouba machet makaising adu tung-inbasingna thumok taret thanna khomjinkhi. Numit aduda chakhiba mising adu nupi amasung angang thadana nupa lising marirom oirammi. Adudagi Ibungona miyam adubu thadokkhraba tungda hi amada tongduna Magadan-gi lamda chatkhirammi. Nongma Pharisee-sing amadi Sadducee-singna Jisugi nakta laktuna Ibungobu chang yengladuna swargadagi khudam ama makhoida utnaba hairammi. Maduda Ibungona makhoida hairak-i, “Numidangwairam oirakpa matamda, “‘Atiya asi nganglabadi nong-chinggi phibham phagani’’ haina nakhoina hai. Aduga karigumba ayukta atiya asi nganglabadi aduga leichin nongphai thanglabadi ngasi nong tagani haina nakhoina hai. He aphasasinnabasa! Nakhoina atiyabu yenglaga nongju nungsagi phibham kari oigani haibadu takpadi ngammi, adubu nakhoina matam asigi khudamsing adudi khangba ngamde. Phattaba amadi thajada Tengban Mapuba thajadaba miron khaktana angakpa khudamsing thi, adubu Tengban Mapugi wa phongdokpa maichou Jonah-gi khudam nattana atoppa khudam amata eina piraroi.”” Adudagi Ibungona makhoibu thadoktuna chatkhre. Aduga tung-inbasing aduna pat wangma lanthoraklaba matungda chananaba purakpa kaoramle haiba khanglakle. Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Pharisee-sing amadi Sadducee-singgi hameidagi nakhoi mit-na sing-u amasung cheksillu.”” Maduda makhoi masen khannaraduna hairak-i, “Eikhoina tal puraktabagi maramna mahakna masi hairibani.”” Aduga makhoina khannaribadu Jisuna khangladuna makhoida hairak-i, “He thajaba watpasa! Karigi nakhoi nasen-gi marakta tal puraktabagi maramda khannaribano? Nakhoina houjikphaoba khangdribra? Eina tal mangana mi lising mangabu pijakhiba amasung lemhoubasing adu nakhoina thumok kaya khomgatkhibage haibadu nakhoi ningsingdabra? Aduga amuksu eina tal taretna mi lising maribu pijakhiba amasung lemhoubasing adu nakhoina thumok kaya khomgatkhibage haibadu nakhoi ningsingdabra? Eina nakhoida talgi maramda haiba natte haibasi nakhoina khangba karigi ngamdribano? Maram aduna eina amukkasu hairi, madudi nakhoina Pharisee-sing amadi Sadducee-singgi hameidagi cheksillu.”” Adudagi makhoina Ibungona hairiba adu talda sijinnaba hameidagi cheksinnaba haiba natte adubu Pharisee-sing amasung Sadducee-singgi tambiba adudagi cheksinnaba makhoida haibani haibadu makhoi khanglakle. Jisuna Caesarea Philippi-gi lamda lakpa matamda, Ibungona mahakki tung-inbasing aduda hanglak-i, “Misingna Migi Machanupa adubu kanani hainabage?”” Maduda makhoina khumlak-i, “Mi kharana Ibungobu baptize toubiba John-ni hai, atoppa kharana Elijah-ni hai, aduga atoppa mi kharana amuk Jeremiah nattraga Tengban Mapugi wa phongdokpasinggi maraktagi amani hainei.”” Adudagi Ibungona makhoida hanglak-i, “Adubu nakhoinadi eibu kanani haina haibage?”” Maduda Simon Peter-na khumlak-i, “Nahakti ahingba Tengban Mapugi Machanupa Christta aduni.”” Jisuna hairak-i, “Jonah-gi machanupa Simon, nahakti yaiphabani, maramdi masi nahakki naphamda mioiba kana amatana phongdokpa natte adubu swargada leiba Ipana nangonda phongdokpibani. Aduga eina nangonda hairi, madudi nahakti Peter-ni, nungjao asigi mathakta eina eigi singlup sagani, aduga khamnung leibakki panggalna madubu maithiba piba ngamloi. Aduga eina nangonda swarga leibakki sosing pigani; nahakna malemda punba adu swargadasu pun-gani, aduga nahakna thadokpa adu swargadasu thadokkani.”” Adudagi Jisuna mahak Christtani haibadu mi kana amatada haidoktanaba mahakki tung-inbasing aduda yathang pirammi. Matam adudagi houna Jisuna mahakki tung-inbasingda mangonda thokkadabasing adu khanghanba hourammi. Ibungona hairak-i, “Eihakna Jerusalem-da chatpa tai aduga ahal-lamansinggi, athoiba purohitsing amadi Wayel Yathanggi ojasinggi makhuttagi awa-ana kaya ama khaangba tai. Aduga makhoina eihakpu hatkani adubu humni suba numitta eina sibadagi hinggatkani.”” Adudagi Peter-na Ibungobu tonganna kouthoktuna cheiba hourak-i, “Ibungo, madu Ibungodagi thapna leiba oisanu! Keidounungda madu Ibungoda thoktaba oisanu.”” Adubu Ibungona Peter-da onsillaktuna hairak-i, “Eingondagi lapna chathokkhro, Satanǃ Nahakna eigi lambida apanba oire, maramdi nahakna Tengban Mapugi oiba aduda khande, adubu mioibagi oiba aduda khalli.”” Adudagi Jisuna mahakki tung-inbasing aduda hairak-i, “Kanagumbana eigi itung inninglabadi mahakna masagi oiba aningba apambasing thadoksanu aduga mahakki cross puduna eigi itung insanu. Maramdi kanagumbana mathawai kanjaninglabadi madu mangjagani; adubu eigi amadi Aphaba Paogidamak mathawai thajarabadi mahakna madu phangjagani. Mi amana taibangpan apumba phangjaraga mahakki thawai mangjarabadi, mahakki kari tongjaba leibage? Nattraga mi amana mahakki thawaiga kariga sinnaba yabage? Maramdi Migi Machanupa aduna mapagi matik mangalda mahakki dutsingga loinana lenglakkani aduga mahakna mi khudingbu mana mana toukhiba adugi matung-inna mana pibigani. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, mapham asida lepliba makhoi kharadi Migi Machanupa aduna mahakki ningthou leibak aduda lenglakpa udriphaoba sibagi mahao khak tangloi.”” Numit taruknigi matungda Jisuna Peter, Jacob amasung Jacob-ki manaonupa John khaktabu tonganna puraduna awangba ching amada kakhatlammi. Amasung mapham aduda Ibungona makhoigi mamangda sak-ong hongle. Aduga Ibungogi maithongdu numitkumna ngallammi, amasung mahakki phijol adu mangalgumna ngourammi. Adudagi khang-houdana Elijah amadi Moses thoraktuna Jisuga wari sanaba adu makhoina ure. Maduda Peter-na Jisuda hairak-i, “Ibungo, eikhoina mapham asida leijabasi eikhoigidamak kayada phakhraba! Nahakna yabirabadi eikhoina sang ahum, Ibungogi ama, Moses-ki ama, amasung Elijah-gi ama sasi.”” Aduga mahakna nganglingeimaktada langlaba leichil amana makhoibu khanjinlammi, amasung leichil maraktagi khonjel amana hairak-i, “Mahak eigi nungsiraba Ichanupani, mangonda eina yamna pelle. Mahakna haiba tao!”” Ibungogi tung-inbasing aduna khonjel adu tabada adukki matik kiraduna mamaidu leimaithakta upthaduna tuthajarammi. Adudagi Jisuna makhoigi manakta laktuna makhoibu sokpiraduna hairak-i; “Hougatlu, kiganu.”” Aduga makhoina yengkhatlakpada, Jisu nattana atei kana amata ukhidre. Adudagi makhoina chingthaktagi kumtharakpa matamda Jisuna makhoida yathang piraduna hairak-i, “Migi Machanupa aduna sibadagi hinggattriba phaoba nakhoina ukhiba adu mi kana amatada haiganu.”” Adudagi tung-inbasing aduna Ibungoda hanglak-i, “Adu oirabadi Christtana lenglaktringeida Elijah-na hanna lakkani haina Wayel Yathanggi ojasingna hairiba karigino?”” Jisuna khumlak-i, “Asengbamak Elijah-na hanna lakkani aduga pot pumnamak masagi oipham thokpa phibhamda hanjinbigani. Adumakpu eina nakhoida hairi, Elijah-di lakkhre, aduga makhoina mahakpu khangkhide, amasung makhoina makhoigi apamba adu mangonda toukhre. Maduga chap manana makhoigi khutta Migi Machanupa adusu awa-ana nanggani.”” Adudagi tung-inbasing aduna Ibungona nganglibadu Baptize toubiba John-gi maramdani haiba khangle. Adudagi makhoina miyam adugi manakta halakpa matamda nupa amana Jisugi manakta laklaga mahakki mangda khuru khudak kulladuna haijarak-i, “Ibungo, eigi ichanupabu chanbiyu! Mahak sarei houduna yamna kanna nare. Aduga mahakna toina meida amasung isingda tai. Eina mahakpu Ibungogi tung-inbasinggi manakta purakpani, adubu makhoina mahakpu phahanba ngamdre.”” Maduda Jisuna hairak-i, “He thajadaba amasung seranana chingkhraba miron! Eina nakhoiga kayam kuina loinaduna leiminnakhigadage? Eina nakhoibu kayam kuina khangkhigadage? Nupamacha adu eigi inakta purak-u.”” Adudagi Jisuna lai phattaba aduda cheibada nupamacha adudagi mahak thokkhirammi aduga nupamacha adu mikup aduda naba pharammi. Maduda tung-inbasing aduna Jisugi nakta tonganna laktuna Jisuda hanglak-i, “Karigi eikhoina lai phattaba adu tanthokpa ngamdribano?”” Amasung Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoina thajaba watpanani. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, nakhoida hanggam marumuk chaoba thajaba leirabadi nakhoina chingjao asida “‘Mapham asidagi aduda hongdok-u’’ haiba ngamgani, aduga maduda chingjao adu hongdokkhigani. Amasung nakhoida oithoktaba karisu leiroi.”” Adumakpu asigumba asi charahenba amadi haijabagi mapanna nattanadi oithokte. Adudagi makhoina Galilee-da punna leiminnaraba matungda Jisuna makhoida hairak-i, “Migi Machanupa adubu misinggi makhutta pithokkadouri. Aduga makhoina mahakpu hatkani, adubu mahakna humnisuba numitta hinggatkani.”” Maduda tung-inbasing adu mathawai yamna warammi. Aduga Jisu amasung mahakki tung-inbasingna Capernaum-da lakpa matamda Mapugi Sanglen-gi kanggat khomba aduna Peter-gi nakta laktuna hanglak-i, “Nakhoigi ojana Mapugi Sanglen-gi kanggat adu pidabra?”” Maduda Peter-na khumlak-i, “Hoi, mahakna pi.”” Adudagi Peter-na imungda changlaklammi aduga mahakna hiram adugi matangda haidringeigi mamangda Jisuna mangonda hairak-i, “Simon, nahakna kari khanbage? Taibangpan asigi ningthousingna kanadagi kanggat amadi loipot loubage, makhoi masagi leibak miyamdagira nattraga atoppa misingdagira?”” Peter-na khumlak-i, “Atoppa misingdagidi lou-i.”” Maduda Jisuna hairak-i, “Adu oirabadi masagi leibak miyamdagidi louningai oidre. Adum oinamakpu makhoibu khudi thihandanaba, patta chattuna khoi choppu. Aduga ahanba phaba nga adugi maya phaktokpada Mapugi Sanglen-gi kanggat thiba konnagadaba lupagi sel mayek ama phanggani. Madu louduna makhoida eikhoi anigi kanggat piyu.”” Matam aduda Jisugi tung-inbasing aduna Jisugi nakta laktuna hairak-i, “Swarga leibakta kanana khwaidagi henna chaobage?”” Maduda Ibungona apikpa angang amabu kousilladuna makhoigi marakta lep-halle. Adudagi Ibungona hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, nakhoina pukning hongduna apikpa angangsinggumna oirakpa natanadi, nakhoina swarga leibakta khak changloi. Maram aduna apikpa angang asigumna nollukchaba kanagumba mahak aduna swarga leibakta khwaidagi henna chao-i. Aduga eigi mingda asigumba apikpa angang amabu lousinjaba kanagumba mahak aduna eibu lousinjabani. “Kanagumbana eibu thajaba apikpa angangsing asigi maraktagi amabu papta tahallabadi, mahakki ngaksamda achouba chakkri-nung ama yansillaga aruba ipakta lup-hankhibana mahakkidamak henna phei. Misingbu papta tahalliba makhoising adugi maramna taibangpan asi awabanida! Asigumbasing asi soidana thokkani adubu athembada tahalliba mi adu awabanida! “Aduga nahakki nakhut nattraga nakhongna nahakpu papta tahallabadi, madu kakthattuna langthokkho. Maramdi nakhut ani amadi nakhong ani pallaga lomba naidaba meinungda langsinbabudi, nakhut soinaina amadi khong tekna hingbada changbana nahakidamak henna phei. Aduga nahakki mitna nahakpu papta tahallabadi, madu kotthoktuna langthokkho. Maramdi namit ani pallaga norokki meinungda langsinbabudi, namit namatang pallaga hingbada changbana nahakkidamak henna phei. “Nakhoina apikpa angangsing asigi maraktagi amabu thou-oi usittana toudananaba cheksillu. Maramdi eina nakhoida hairi, madudi matam pumnamakta eigi swargagi Ipaga loinadunata leiba makhoigi dutsing swargada lei. Maramdi Migi Machanupa aduna mangkhraba adubu kanbinanaba lakpani. “Nakhoina karamna khanbage? Kanagumba nupa amagi yao chama leijaba adudagi yao ama mangkhrabadi mahakna yao mariphutara-mapan adubu chingda thanamduna mangkhraba yao adubu thiba chatloidra? Aduga mahakna yao adu phanglabadi, eina nakhoida tasengnamak hairibasini, mahakna mangdaba yao mariphutara-mapan adudagi henna mangluraba yao amadu phangjabana thoina henna haraojei. Matou asigumna angangsing asigi maraktagi ama mangkhiba haibasi nakhoigi swargada leiba napa Ibungogi aningba natte. “Nahakki nachin-nanaona nahakki nathakta pap tourabadi, nahakna chattuna mangonda mahakki aranba adu khanghallu. Adubu madu nakhoi ani khaktagi marakta pangthok-u. Karigumba nahakna haiba adu mahakna tarabadi, nahakna nahakki nachin-nanao adu amuk hanna phangjarabani. Adubu nahakna haiba adu mahakna tadrabadi, nahakna haiba khudingmak adu achumbani haiba lepnabagi sakhi oinaba mioi ani nattraga ahum puduna amuk chatlu. Aduga makhoina haiba adudasu mahakna tadrabadi, pumnamaksing adu singlupta haiyu. Aduga singlupna haiba wa phaoba mahakna tadrabadi mahakpu Tengban Mapubu thajadaba mi amasung kanggat khomba mi amagumna lou. “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, nakhoina taibangpanda punba khuding eina swargadasu pun-gani, aduga nakhoina taibangpanda thadokpa khuding eina swargadasu thadokkani! “Aduga eina masimasu nakhoida tasengna hairi: Nakhoigi maraktagi anina makhoina nijariba adugi maramda malem asida pukning tinnajarabadi makhoina nijariba adu swargada leiba eigi Ipana makhoida toubigani. Maramdi eigi mingda mi ani nattraga ahum punna tinnaba mapham aduda eina makhoigi marakta lei.”” Adudagi Peter-na Jisugi nakta laktuna hairak-i, “Ibungo, eigi ichin-inaona eingonda aranba thabak touraklabadi eina mahakpu kayarak ngakpigadage? Taretlak phaoba ngakpigadra?”” Maduda Jisuna mangonda khumlak-i, “Natte, taretlak natte, adubu tarettu humphutararakni! Maram aduna swarga leibak asi mahakki manaisingga sel pathok pasin touge ningliba ningthou amagumbani. Aduga mahakna sel pathok pasin touba hourabada talent lising tara tonba nupa ama mahakki nakta purakle. Adubu manai aduna madu singba ngamdrabada, mahak masamak aduga mahakki nupi angang amadi mahakki leijaba pumnamak yonthoklaga sendol adu singdoknaba mabungo aduna yathang pirammi. Adubu manai aduna ningthou adugi mangda tuthajaduna khurumjaraga haijarak-i, “‘Ibungo, eibu matam kharadangga ngaibiyu, eina sel pumnamak singjage.’’ Maduda mabungo aduna manai aduda nungsiba pokladuna mahakpu thadokpire aduga mahakki sendol adusu kokpire. “Adubu manai aduna mapham adudagi thoklakpada mahakki denari chama tonba ningthou manai oiminnaba mamannaba ama thengnare. Adudagi mahakna mamannaba adubu pharaga makhouri charam mettuna, “‘Eigi atonba sel adu sing-u!’’ haina hairammi. Maduda mamannaba minai aduna mamaangda tuthajaduna haijarak-i, “‘Eibu matam kharadangga ngaibiyu, eina sel pumnamak singjage.’’ Adubu haijariba adu mahakna yaramde. Madugi mahutta, mahakna toliba senphamdu singdriphaoba mahakpu keisumsangda thajille. Adudagi mahakki mamannaba atoppa minai kharana thokkhiba thoudoktu ubada thamoi yamna soklammi. Amasung makhoina chattuna thokkhiba thoudok pumnamak adu ningthou aduda tamlure. Adudagi ningthou aduna minai adubu koukhatladuna hairak-i, “‘He phattaba minai, nahakna eingonda haijabagi maramna eina nahakki sendon pumnamak adu kokpikhre. Eina nangbu nungsikhiba adugumna nahaknasu nahakki namannaba adubusu nungsipham thoktabra?’’ Adudagi ningthou aduna saoraduna mana tonba sendon pumnamak adu singdriphaoba mahakpu ot-neinanaba keisumsangda thajillammi.”” “Aduga nakhoina nakhoigi thamoidagi nachin-nanaogi ayol-aransing adu kokpidrabadi swargada leiba eigi Ipanasu nakhoida matou asigumna tougani.”” Adudagi Jisuna hiramsing asi tambiba loirabada, Galilee thadoktuna Jordan turen-gi wangmada leiba Judea-gi lamda laklammi. Aduga yamlaba miyam amana Ibungogi tung injarammi, amasung mapham aduda Ibungona makhoigi anabasing adu phahanbirammi. Aduga Pharisee-sing kharasu Ibungogi nakta laklammi. Amasung makhoina chang yengladuna Ibungoda wahang asi hanglak-i, “Mi amana mahakki nupibu karigumba maram amagidamak khainabasi wayel kaibra?”” Jisuna makhoida khumlak-i, “Nakhoina Mapugi puyada hairibasing asi padabra? Ahoubadagi houna sembiba Mapuna makhoibu nupa amadi nupi haina sembikhi, amasung mahakna haikhi, “‘Maram asina nupa amana mahakki mama mapabu thadoktuna magi nupida punsin-gani aduga makhoi ani hakchang amata oigani.’’ Adunadi makhoi amuk hanna ani oidre, amata oire. Maram aduna Tengban Mapuna punsinbikhraba adu mi kana amatana khaidoktasanu.”” Maduda makhoina Ibungoda hairak-i, “Adu oirabadi, nupa amana mahakki nupibu khainabada khaina-che ama piyu haina Moses-na yathang piramliba adu karigino?”” Jisuna makhoida khumlak-i, “Nakhoigi thamoi kanbagi maramna Moses-na nakhoida nupi khainaba yarambani, adubu ahoubadadi matou asumna touramba natte. Eina nakhoida hairibasini, atoppa nupaga yumbanbagi mari leinarambagi khak nattana kanagumbana mahakki nupibu khainaduna atoppa nupi amabu luhongduna lourabadi mahakna nupi lannabagi thabak tourabani. Aduga khainarabi mahakpu louba mahak aduna nupi lannabagi thabak tourabani.”” Maduda Ibungogi tung-inbasing aduna Ibungoda hairak-i, “Nupa amaga, magi nupigagi marakta asumna mari leinarabadi luhongdabana henna phei.”” Aduga Jisuna makhoida hairak-i, “Wa asi mi khudingmakna lousinba ngamde, adubu Tengban Mapuna madubu pibiba makhoikhaktana lousinba ngammi. Maramdi mi kharadi mama puknungdagi masa onba oina poklak-i, aduga misingna semba masa onbasu lei, aduga kharana Tengban Mapugi swarga leibakkidamak luhongdaba misu lei. Lousinba ngamba mahak aduna masi lousinjasanu.”” Nongma mi kharana makhoigi apikpa angangsingbu Jisuda khut thamhanduna makhoigidamak haijahannabagidamak puraklammi. Adubu Ibungogi tung-inbasingna makhoibu cheirammi. Maduda Jisuna hairak-i, “Apikpa angangsingdu eigi nakta lakchasanu, makhoibu thingganu, maramdi swarga leibak adu makhoi asigumbasingga manaba mising adugini.”” Aduga Ibungona makhoigi mathakta khut thambiraba matungda mapham adudagi chatkhre. Nongma nupa amana Jisugi nakta laktuna asumna hangjarammi, “Aphaba Oja Ibungo, lomba naidaba hingba phangnanaba eina kari aphaba thabak toujagadage?”” Jisuna mangonda hairak-i, “Nahakna eibu kari maramgi aphaba kouribage? Tengban Mapu nattana mi kana amata aphaba leite, adubu nahakna hingba phangninglabadi, nahakna mahakki yathangsing adu illu.”” Nupa aduna hairak-i, “Karamba yathangno?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Nahakna mi hatkanu, nahakna mitu-miwa lanaganu, nahakna huran-ganu, nahakna aranba sakhi piganu. Nama napabu ikai khumnou, amasung nahakki yumlon keironnabasingbu nasamakkumna nungsiyu.”” Maduda naha aduna Ibungoda hairak-i, “Eina angang oiringeidagi houna hairiba yathang pumnamaksing asi ngakcharak-i; houjik eina tougadaba kari ama amuk watlibage?”” Jisuna mangonda hairak-i, “Nahakna mapung phaba oininglabadi, nahakna chattuna nahakki leijaba pumnamak yonthoklaga lairabasingda piyu, adu oirabadi swargada nahakki lan leigani; aduga lak-u, eigi itung illu.”” Adubu naha aduna wasing asi tabada, pukning wana chatkhirammi; maramdi mahak maral-mathum yamna leiba mi oirammi. Adudagi Jisuna mahakki tung-inbasing aduda hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, inakkhunba mina swarga leibakta changba yamna lui. Eina nakhoida amuk hanna hairi, madudi inakkhunba mi amana Tengban Mapugi leibakta changbabudi, ut amana yetum manada litpana henna lai.”” Ibungogi tung-inbasing aduna wapham adu tabada yamna ngakladuna Ibungoda hangjarak-i, “Adu oirabadi kanana kanbiba phangba ngamgadage?”” Jisuna makhoida yengladuna hairak-i, “Mioibagi maphamdadi masi oithoktabani, adubu Tengban Mapugi maphamdadi pumnamak oithokpa ngaktani.”” Adudagi Peter-na Ibungoda hairak-i, “Yengbiyu, eikhoina pumnamak thadoktuna Ibungogi tung injare. Adu oirabadi eikhoina kari phangjagani?”” Jisuna makhoida hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, anouba taibangpan aduda Migi Machanupa aduna mahakki matik mangalgi phambalda phamba matamda, eigi tung-inba nakhoi taranithoisu phambal taranithoida phamduna, Israel-gi salai taranithoibu wayen-gani. Aduga eigi maramgidamak mayum makei, machin-manao, machan-mache, mama mapa, macha-masu, lou-sing thadokpa mi khudingmakna madugi saruk chama henna amasung lomba naidaba hingba phangjagani. Adubu ahanba oiriba kayana akonba oigani, aduga akonba oiriba kayana ahanba oigani.”” “Maramdi swarga leibak adudi mahakki anggur ingkholda thabak suhannabagidamak mi neknaba ayuk anganbada chatthorakpa ingkhol mapu amagumbani. Aduga mahakna thabak subasing aduga nongmagi khutsumal denari ama pibada yanaraduna makhoibu anggur ingkholda thakhre. Aduga mahakna pung mapan taba aduwaida amuk chatthokpa matamda keithelda mi kharana karisu toudana leptuna leibadu ure. Maduda mahakna makhoida hairak-i, “‘Nakhoisu anggur ingkholda chattuna thabak suru, aduga eina nakhoigi matik chaba khutsumal adu pige.’’ Maduda makhoina chatkhre. Adudagi numityungba matamda amadi pung ahum taba matamda mahakna amuk chatthoktuna maduga chap manana atoppa ateisu amuk thare. Aduga nungthilgi pung mangarom tabada mahakna chatthokluba matam adudasu atoppa mi kharana karisu toudana leptuna leiba thengnare. Maduda mahakna makhoida hairak-i, “‘Nakhoina numit chuppa thabak karisu sudana leptuna leiriba karigino?’’ Makhoina khumlak-i, “‘Maramdi kana amatana eikhoibu nekpidre,’’ Aduda mahakna makhoida hairak-i, “‘Adudi phare, nakhoisu eigi anggur ingkholda chatuna thabak suru, aduga nakhoina matik chaba khutsumal adu phanggani.’’ “Adudagi numidangwairam oisillaklabada anggur ingkholgi mapu aduna mahakki thabak pannaba mi adu kouraduna hairak-i, “‘Thabak subasing adu kouduna akonba nekpa adudagi houduna ahanba nekkhiba makhoising adugi khutsumal piyu.’’ Adudagi nungthilgi pung manga tabada nekkhibasing adu lakle aduga makhoina denari amamam phangjare. Aduga ahanba nekkhibasing aduna lakpada makhoina khutsumal henna phanggani haina khanjarammi, adubu makhoi khudingmaksu chap manana denari amamam phanglammi. Aduga makhoina khutsumal adu louba matamda loupu adugi mathakta murum murum solladuna wakatlak-i. “‘Akonba nekpasing asina pung amatamak thabak sui, aduga numit chuppa nungsagi meisalakta thabak sukhiba eikhoiga makhoiga chap manahalle.’’ “Maduda mahakna makhoigi maraktagi amada khumlak-i, “‘Marup, eina nangonda aranba toude; eiga nangga mayamna pinariba denari ama pibada yanakhiba nattra? Houjik nahakki khutsumal adu louraga chatkhro. Eina nangonda piba aduga chap mannana eina akonba nekpa mi asida piba eigi apambani. Isagi selna isagi apamba toubadu eigi ining nattabra? Nattraga eina atoppasingda pina heibagi maramna nakhoina kalak khambanlibra?’’ ”” “Maram aduna houjik akonba oibasingna ahanba oigani, aduga ahanba oibasingna akonba oigani.”” Adudagi Jisuna Jerusalem-da chatlammi. Amasung lambida mahakna mahakki tung-inba taranithoibu tonganna puthokladuna hairak-i, “Yeng-u, eikhoina houjik Migi Machanupa adubu athoiba purohit amadi Wayel Yathanggi ojasinggi makhutta pithokadaba mapham Jerusalem-da chatli. Makhoina mahakpu hatnanabagi maran sigani. Aduga mahakpu noknanabagidamak, phunanabagidamak amadi cross-ta pang tingduna hatnabagidamak Jihudi nattaba misinggi makhutta pithokkani aduga humni suba numitta mahakna amuk hinggatkani.”” Adudagi Zebedee-gi nupina machanupa aniga loinana Jisugi nakta laktuna khurumjaraga Ibungodagi karigumba ama nijarammi. Maduda Jisuna mangonda hanglak-i, “Nahakna kari pambage?”” Mahakna Ibungoda khumlak-i, “Eigi ichanupa ani asina Ibungogi leibakta amana Ibungogi yetta aduga amana oida phamnanabagi yathang pinabiyu.”” Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoina nijariba adu karino haiba nakhoina khangde. Eihakna thakkadouriba awa-anagi tenggot adu nakhoina thakpa ngamgadra?”” Makhoina khumlak-i, “Hoi, eikhoina ngamjagani.”” Jisuna makhoida hairak-i, “Achumbamak nakhoina eigi tenggot adu thakpadi thakkani, adubu eigi yetta nattraga oida phamba haibadudi eina pigadaba natte, adubu masidi eigi Ipana makhoigidamaktani haina thourang langbikhraba makhoising adugini.”” Adudagi atoppa tung-inba tara aduna masigi maramda tarabada, machin- manao makhoi anigi mathakta saorammi. Maduda Jisuna makhoi pumnamakpu mahakki manakta kousillaga hairak-i, “Taibangpanba asigi leingakpani hairibasing aduna misinggi mathakta palli aduga makhoigi luchingbasing aduna makha tabasinggi mathakta namthaduna pannabagi matik adu lei. Adubu nakhoigi naraktadi asumna tougadaba natte. Nakhoigi naraktagi achouba oiningba mahak aduna ateising adugi thougal touba mi oigadabani; Aduga nakhoigi naraktagi khwaidagi makok oiningba mahak aduna pumnamakki manai oigadabani. Maramdi Migi Machanupa aduna mahak masabu thougal touhannaba lakpa natte adubu misingbu thougal tounanaba aduga mayamgi thadokmal oina mahakki thawai pinabiba lakpani.”” Jisu amadi mahakki tung-inbasingna Jericho thadokpa matamda yamlaba miyam amana makhoigi tung illammi. Amasung lambigi mataida phamduna leiriba mamit tangba mi anina Jisuna lambi aduda lakli haiba tabada khonjel houna laoba hourak-i, “He Ibungo, David-ki Machanupa, eikhoibu chanbiyu.”” Maduda miyam aduna makhoibu cheiraduna tuminna leinaba hairammi. Adubu makhoina amukka hena houna laorak-i, “He Ibungo, David-ki Machanupa, eikhoibu chanbiyu.”” Maduda Jisuna chatlambadagi leple. Aduga makhoibu kouraduna hairak-i, “Eina nakhoigidamak kari toubiba nakhoina pambage?”” Makhoina khumlak-i, “Ibungo, eikhoibu mit uhanbiyuǃ”” Maduda Jisuna makhoibu nungsiba pokladuna makhoigi mamitta sokpire. Aduga khudak aduda makhoina uba ngamjare amasung makhoina Ibungogi tung injare. Adudagi Jisu amadi mahakki tung-inbasingna Jerusalem naksillaklabada, makhoina chorphon chingda leiba Bethphage khunda laklammi. Aduga Ibungona tung-inbasinggi maraktagi makhoi anibu mangjounana tharaduna, makhoida hairak-i, “Nakhoigi mangda leiriba khun aduda chatlu, aduga nakhoina maduda hek changbaga lola mapi-macha punduna leiba nakhoina thengnagani. Makhoibu thouri thoktuna eigi nakta purak-u. Aduga kanagumbana nakhoina touribadu karino haina hanglaklabadi, nakhoina mangonda Ibungona masi mathou tai haina haiyu; aduga khudakta nakhoina makhoibu puba mahakna yabirakkani.”” Masi pumnamaksing asi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichouna haikhiba wa adu thungnanabani. “Haiyu, nakhoina Zion-gi misingda, Yeng-u, nakhoigi ningthouna nakhoida lengbirakli! Ibungodi nolluk-i amasung tong-i lola amada, tong-i lola macha amagi mathakta.”” Adudagi tung-inba ani aduna chatkhiduna Jisuna makhoida yathang pikhibasing adu toure. Makhoina lola mapi-machadu Jisugi manakta puraktuna madugi mathakta makhoigi phising thare aduga Ibungona madugi mathakta tongle. Amasung mi mayam amana makhoigi phi tingthoktuna lambida thajarammi aduga ateisingna upal-singdagi mana panba anouba masasing kaktuna lambida thajarammi. Aduga Ibungogi mangda amadi tung induna chatliba miyam aduna laorak-i, “Hosanna! David-ki Machanupada! MAPU IBUNGO -gi mingda lengbirakliba Mahak yaiphabani! Hosanna haina wangthoiraba swargada laosanu!”” Jisuna Jerusalem changlakpada sahar apumba mathum marang houraduna makhoina hanglak-i, “Mahak asi kanano?”” Maduda miyam aduna khumlak-i, “Mahak Galilee-gi Nazareth-tagi Tengban Mapugi wa phongdokpa Jisuni.”” Adudagi Jisuna Mapugi Sanglenda changduna Sanglen manungda iratpotki sa yolliba amadi leiriba makhoi pumnamakpu tanthokle amasung Ibungona sel kaithok kaisin touribasinggi table amadi khunu yollibasinggi phampham mathak makha onthokle. Aduga Ibungona makhoida hairak-i, “Mapugi puyada masi iduna lei, “‘Eigi yumdi haijanabagi yum kougani,’’ adubu nakhoina masibu huranbasinggi makon oihalle!”” Aduga mamit tangbasing amadi makhong tekpasingna Jisugi nakta Mapugi Sanglenda lakcharammi amasung Ibungona makhoibu phahanbirammi. Adubu athoiba purohitsing amasung Wayel Yathanggi ojasingna Ibungona toukhiba angakpa thabaksing adu ubada amasung Mapugi Sanglenda “Hosanna, David-ki Machanupa”” haina angangsingna laobadu tabada saoraduna, Ibungoda hairak-i, “Angangsingna hairiba asi nahak tadabra?”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Hoi, ei tai. Nakhoina, “‘Angangsing amadi khomlang chinglibasinggi chindagi nahakpu thagatnanaba nahakna makhoibu mapung phahanbire haiba Tengban Mapugi wa adu padabra?’’ ”” Adudagi Jisuna makhoibu thadoktuna sahar adudagi Bethany khunda chatlammi. Aduga mahakna mapham aduda ahing leklammi. Mathang numitki ayuk anganbada, Jisuna Jerusalem saharda halakpagi lambida chak lamlaklammi. Aduga Ibungona lambi mapanda heiyit pambi ama houba ubada pambidugi manakta changlammi adubu manakhak nattana mahei amata panba thengnaramde. Maduda Ibungona heiyit pambi aduda hairak-i, “Matam pumnamakta nahak mahei pandaba oirasanu!”” Aduga khudak aduda heiyit pambi adu kangsillaklammi. Madu ubada Ibungogi tung-inbasing aduna ingak ngakladuna hairak-i, “Karamna heiyit pambi asina asuk thuna khangsillaklibano?”” Jisuna makhoida khumlak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, karigumba nakhoida thajaba leiraba aduga chingnadrabadi, heiyit pambi asida toukhiba asigumna nakhoina touba ngamba khakta nattaduna nakhoina chingjao asidasu “‘Nasa nathanta phuktuna pat asida langthajou,’’ haibada madu oigani. Nakhoida thajaba leirabadi nakhoina haija-nijaba matamda nijaba khudingmak nakhoina phangjagani.”” Adudagi Jisuna Mapugi Sanglenda changduna tambiringeida athoiba purohitsing amasung ahal-lamansingna Ibungogi nakta laktuna hairak-i, “Nahakki karamba matik leiduna asigumba thabaksing asi touribano? Aduga kanana matik asi nangonda pibage?”” Jisuna makhoida khumlak-i, “Eisu nakhoida wahang ama hangge, nakhoina madugi paokhum eingonda piragadi eigi karamba itik leiduna asigumba thabaksing asi touribano haibadu eina nakhoida haige. John-da leiriba baptize tounabagi matik adu swargadagira nattraga misingdagira?”” Makhoina kari khumgadage haibadu makhoi masen khannarammi. “Eikhoina swargadagini haina khumlagadi, mahakna haigani, “‘Adu oirabadi nakhoina John-bu karigi thajadribano?’’ Aduga amaromda eikhoina madu “‘Misingdagini hairagasu,’’ eikhoina misingbu ki maramdi mi pumnamakna John-bu Tengban Mapugi wa phongdokpa maichou amani haina lou-i.”” Maram aduna makhoina Jisuda khumlak-i, “Eikhoi khangde.”” Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Adu oirabadi, eigi karamba itik leiduna asigumba thabaksing asi touribano haibadu einasu nakhoida hairaroi.”” “Adubu masigi maramda nakhoina kari khanbage? Nupa amagi machanupa ani leirammi. Aduga mahakna machanupa ahan-gi nakta laktuna hairammi, “‘Ichanupa, ngasidi eigi anggur ingkholda chattuna thabak suru.’’ Maduda machanupa aduna khumlak-i, “‘Ei chatloi,’’ adubu mameithangdadi mahak pukning honglaktuna chatkhirammi. Adudagi mapa aduna anisuba machanupa adugi nakta laklaga matou adugumduna mangondasu haire. Maduda machanupa aduna khumlak-i, “‘Hoi chatchage, paba,’’ adubu mahakna chatkhide. Makhoi ani asigi maraktagi karambana mapagi aningba adu toukhibage?”” Makhoina khumlak-i, “Machanupa ahal aduna toukhi.”” Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Eina nakhoida hairibasini, kanggat khombasing amasung oktabisingna nakhoidagi hanna Tengban Mapugi leibakta changani. Maramdi baptize touba John-na achumba lambi adubu nakhoida utpiba lakkhi, adubu nakhoina mahakpu thajakhide; adubu kanggat khombasing amasung oktabisingnadi mahakpu thajakhi. Aduga nakhoina masi uraba matungda phaoba nakhoina pukning hongduna mahakpu thajade.”” Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Atoppa pandam amasu tao,”” “Kanagumba anggur ingkhol koiba ingkhol mapu ama leirammi. Mahakna ingkholdugi akoibada sambal khare, aduga anggur mahi sumpham ama toure, amasung ingkhol ngaknaba awangba loutangsang amasu sare. Madudagi mahakna anggur ingkhol adu ingkhol pannabasingda sandoklamlaga atoppa lam amada chatkhre. Amasung mahei lokpagi matam laklabada mahakna mahakki manaisingbu ingkhol koibasing adudagi mahakki phangpham thokpa saruk lourunaba thare. Adubu ingkhol koibasing aduna mahakki manaising adubu phaduna, amabuna phubire, atoppa amana hatle, aduga atoppa amabuna nungna thare. Adudagi mahakna ahanba adudagi henna yamba atoppa manaising amuk thare. Adubu makhoising adubusu makhoina hannagi adugumna chap manana toukhi. Ikon-konbada ingkhol mapu aduna mahakki machanupabudi ikai khumnabigani khalladuna mahakna machanupabu thare. Adubu ingkhol koibasing aduna machanupa adubu ubada makhoi masen-gi marakta asumna hainarammi, “‘Mahak asi yumlep charani, lak-o, eikhoina mahakpu hatlasi, aduga eikhoina mahakki lanthum asi lourasi.’’ Aduga makhoina mahakpu pharaga anggur ingkholgi mapanda chingthoktuna hatle. “Houjik, anggur ingkholgi mapu aduna lakpa matamda, makhoising adugi mathakta mahakna kari tougani haina nakhoina khanbage?”” Maduda makhoina khumlak-i, “Mahakna phattaba makhoising adubu tamthina hatkani aduga anggur ingkhol adubu lourok matam khudinggi mahakki saruk adu pirakkadaba ingkhol koibasingda pithokkani.”” Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoina Mapugi puyada masi pakhidabra? “‘Yumsabasingna kanadre haiduna hundoklaba nung adu, Oirakle khwaidagi maruoiba chithekki nung. MAPU IBUNGO -na masi toubire, Eikhoigi mityengda masi kayada angakpano!’’ “Maram aduna eina nakhoida hairi, Tengban Mapugi leibak adu nakhoidagi louthokkani aduga mahei ningthina puthokkadaba phurup amada madu pigani. Aduga nung asigi mathakta tuba mahak adu machet machet tana kaigani aduga nung asina mathakta taba mahakpu uphulgumna toigani.”” Athoiba purohitsing amadi Pharisee-sing aduna Ibungogi pandamsing adu tabada, Ibungona makhoigi maramda nganglibani haiba khanglammi. Maram aduna makhoina Ibungobu phananaba lambi ama thirammi. Adubu misingna Jisubu Tengban Mapugi wa phongdokpa maichou amani haina louba maramna makhoina miyam adubu kirammi. Jisuna amuk makhoida pandamsing sijinnaduna hairak-i, “Swarga leibak asidi machanupagi luhongbagi achouba chaklen ama thourang touriba ningthou amaga manei. Mahakna luhongba lakpinaba haija warol pikhibasing adubu kounanaba mahakki manaising tharammi, adubu makhoina lakpiyu yakhide. Adudagi mahakna amuk hanna atoppa manaising thaduna hairak-i, Nakhoina lakpinaba haija warol pikhibasing aduda haiyu, “‘Yeng-u, eina chaklen adu thourang touba loire. Eigi sanlabasing amadi thaktuna thamlaba sasing hattuna thourang pumnamak loire. Luhongbagi chaklen aduda laklo!’’ Adubu makhoina maduda thousadana masa masagi thabakta haibadi kharana loubukta, khara amana lalon-itikki thabak touba chatkhirammi. Aduga atei leihoubasing aduna mahakki manaising adubu phaduna thina toubire amasung makhoibu hatle. Madu tabada ningthou adu adukki matik saorammi. Aduga mahakna mahakki lanmising thaduna mihatpasing adu hat-hankhi amasung makhoigi sahar adu mei thadok-hankhi. Adudagi mahakna mahakki manaising adu kouraduna hairak-i, “‘Eina luhongbagi chaklen adu thourang touba loire, adubu eina lakpinaba haija warol pikhiba makhoising adu matik chadre. Aduna houjik nakhoina maruoiba lambisingda chattuna nakhoina thengnaba mi khuding chaklen aduda lakpinaba haija warol piyu.’’ Adudagi manaising aduna lambida thokkhiduna makhoina aphangba aphaba-phattaba mi pumnamak purakle, amasung luhongbagi chaklen sang adu mina pumthan thankhre. “Adubu ningthou aduna chaklen aduda lakkhraba mising adubu yengba changlakpada luhongbagi phijon settaba nupa ama mahakna ure. Maduda ningthou aduna mangonda hanglak-i, “‘Marup, matou karamna nahakna luhongbagi phijon settana mapham asida changlaklibano?’’ Adubu nupa aduna paokhum kari amata piramde. Adudagi ningthou aduna mahakki manaisingda hairak-i, “‘Mahakki makhong makhut punsilu, aduga mahakpu punduna mapan-gi amamba aduda langthokkho. Mapham aduda mahakna kapkani amasung maya krak krak chikkani.’’ ”” “Maramdi mi mayam amabu kou-i, adubu khara khaktabu khalli.”” Adudagi Pharisee-sing aduna thokkhiduna Jisugi wangangda asoiba thiduna karamna mahakpu phagadage haiduna wa tannarammi. Aduga makhoina makhoigi tung-inba khara amadi Herod-ki tung-inba kharabu Ibungogi manakta tharammi. Aduga makhoina Ibungoda hairak-i, “Oja Ibungo, Nahakna achumba ngangbi haiba eikhoina khang-i. Nahakna mina kari khanbage haibadu karisu kiba toudana Tengban Mapugi lambi adu chumna tambi, maramdi nahakna misak mimai yengde. Aduna eikhoida haibiyu, Caesar-da kanggat thiba asi wayel kaibra nattraga kaidabra, nahakna kari khanbage?”” Adubu Jisuna makhoigi phattaba pukning adu khangladuna hairak-i, “Aphasasinnabasa! Nakhoina eibu karigi chang yenglibage? Kadai, kanggat thinaba sel mayek adu eingonda utlu!”” Maduda makhoina sel mayek ama Ibungoda pire. Aduga Ibungona makhoida hairak-i, “Masida namliba makok amadi maming asi kanagino?”” Makhoina Ibungoda khumlak-i, “Caesar-gini,”” Adudagi Ibungona makhoida hairak-i, “Phare, adu oirabadi Caesar-gi oiba aduna Caesar-da aduga Tengban Mapugi oiba aduna Tengban Mapuda piyu.”” Makhoina madu tabada ngaklammi; amasung Ibungobu thadoktuna chatkhirammi. Numit adumaktada sibadagi hinggatpa haibasi leite hairiba Sadducee-singna Jisugi nakta laktuna wahang ama hanglammi. Makhoina Ibungoda hairak-i, Oja Ibungo, “Moses-na haibirammi madudi kanagumba nupa amana macha amata thamlamdana sikhiba thoklabadi, hairiba nupa asigi charol-surol thamlamnabagidamak magi machin-manaona lukhrabi adubu amuk lougadabani. Adu oirabadi, nupa amagi machin manao taret leirammi haina lourasi. Adudagi mayamba ahal adu nupi thire adubu macha amata thamamdana sire. Asumna mahakki nupi adu manao nupada thanamle. Matou adugumna anisuba, ahumsuba amadi makhoi mathang mathang makhoi teretmakta maduga chap manana thokle. Aduga ikon konbada nupi adusu sire. Adu oirabadi asibana hinggatpagi numit aduda nupi asi makhoi taretki manungda kanagi nupi oigadage? Maramdi makhoi taretmakna nupi adubu lourammi.”” Jisuna makhoida khumlak-i, “Nakhoina Mapugi puya amadi Tengban Mapugi panggal adu khangdabagi maramna nakhoi lalle. Maramdi asibasingna amuk hinggatlakpa matam aduda makhoina amuk luhonglaroi, aduga luhongdunasu piraroi adubu makhoi swargada leiba swargadutsinggumna oigani. Aduga asibasing hinggatpagi maramda Tengban Mapuna nakhoida haikhiba adu nakhoina padabra? “‘Eidi Abraham-gi Tengban Mapu, Isaac-ki Tengban Mapu, amasung Jacob-ki Tengban Mapuni.’’ Mahakti asibasinggi Tengban Mapu natte, adubu ahingbasinggi Tengban Mapuni.”” Aduga miyam aduna madu taba matamda, mahakki tambiba aduda makhoi ngaklammi. Jisugi paokhum aduna Sadducee-sing adubu khumba ngamhandre haiba Pharisee-singn tarabada, makhoi masen pullap punsinare. Aduga makhoigi maraktagi Wayel Yathanggi oja amana Jisubu chang yengladuna wahang ama hanglak-i, “Oja Ibungo, Tengban Mapugi Wayel Yathangsinggi manungdagi karamba yathangna khwaidagi athoiba yathangno?”” Maduda Jisuna mangonda khumlak-i, ““‘Nahakna nahakki Tengban Mapu, MAPU IBUNGO -bu nahakki thamoi apumba, thawai apumba, pukning apumba yaona nungsigadabani.’’ Masina ahanba amasung athoiba yathangni. Aduga anisuba yathang aduna asini, “‘Nahakna nahakki yumlon-keironnabasingbu nasamakum nungsigadabani.’’ Wayel Yathang apumba amasung Tengban Mapugi wa phongdokpa maichousinggi wa adu hairiba yathang ani asida suplabani.”” Adudagi Pharisee-singna punsinduna leiringeida Jisuna makhoida hanglak-i, “Christtagi maramda nakhoina kari khanbage? Mahak kanagi machanupano?”” Makhoina Ibungoda khumlak-i, “David-ki machanupani.”” Ibungona makhoida hairak-i, “Adu oirabadi, Thawai Asengbagi chingbibagi mapanna David-na mahakpu karamna “‘Mapu Ibungo’’ haina kouribano? Maramdi David-na asumna haikhi, “‘ MAPU IBUNGO -na eigi Ibungoda hai: Phammu nahakna eigi yetthangbada, Thamdriphaoba eina nahakki yeknabasingbu, nanggi nakhong makhada.’’ David-na mangonda “‘Mapu Ibungo’’ haina kourabadi, karamna mahakna David-ki machanupa oigadouribano?”” Aduga mi kana amatana Jisuda wa amata khumba ngamdre amasung numit adudagi houna kana amatana Ibungoda ichang thouna wahang amata hangkhidre. Adudagi Jisuna miyamsing amadi mahakki tung-inbasing aduda hairak-i, “Wayel Yathanggi ojasing amasung Pharisee-singna Moses-ki phamphamda phammi. Maram aduna makhoina haiba pumnamak adu nakhoina ngak-u amasung tou. Adumakpu makhoina touba matou adugumnadi touganu, maramdi makhoina tambiba wa adu makhoina toude. Makhoina arumba amadi pubada wagadaba potlumsingbu misinggi marengbanda thonggatli, adubu makhoi masanadi makhoibu mateng pangnanaba khudombi phaoba thanggatningde. Aduga makhoina touba thabak khudingmak misingna unanaba tou-i. Makhoina Mapugi Puyagi aiba wahei haptuna sijinnaba sawunna semba upu adu pak-halli aduga makhoigi phigi phinasing adu cholhalli. Aduga makhoina chak-khangbada ikaikhumnaba misinggi phamphamda amadi Synagogue-singda akhannaba phamphamda phamba pammi. Makhoina keithelnachingba miyam tinba maphamda chatpada misingna makhoibu ikaikhumnabaga loinana koubirakpa amadi “‘Rabbi’’ haina kouhanba pammi. Adubu nakhoibudi “‘Rabbi’’ kouhan-ganu, maramdi nakhoigi ojadi ama-khaktani, aduga nakhoi pumnamak nachin-nanao ngaktani. Aduga malem asida leiriba kanagumba amada “‘Ipa,’’ haina kouganu maramdi nakhoigi Napa Ibungodi ama-khaktani aduga mahakti swargada lei. Aduga nakhoibudi oja kouhan-ganu, maramdi nakhoigi ojadi Christta mathantani. Nakhoigi narakta khwaidagi chaoba mahak aduna nakhoigi manai oigani. Masa mathanta chaojaningba mahak adubu nolluk-han-gani, aduga masana nollukchaba mahak adubu chaohanbigani.”” “Adubu aphasasinnaba, he Wayel Yathanggi ojasing amasung Pharisee-sing nakhoidi awabanida! Maramdi misingna changjagadaba swarga leibakki thong adu nakhoina thingjilli. Aduga nakhoi nasamaksu maduda changde aduga maduda changnaba hotnajariba makhoi adubusu nakhoina thing-i. Aphasasinaba, he Wayel Yathanggi ojasing amasung Pharisee-sing nakhoidi awabanida! Maramdi nakhoina lukhrabisingdagi khudongchaba louduna mayum-makei mulli, aduga misingna unanabagidamak tousinnaduna Tengban Mapuda haijaba adu sangna haijei. Maram aduna nakhoina henna kanba cheirak phanggani. “Aphasasinaba, he Wayel Yathanggi ojasing amasung Pharisee-sing nakhoidi awabanida! Maramdi nakhoina mi amabu nakhoigi lainingda olhannabagidamak ipak kaya amasung lamdam kaya koina chatli. Aduga mahakna ollaklabada mahakpu nakhoina oiba adudagi saruk ani henna norokki macha oihalli.”” “Mittangba lamjingbasa, nakhoidi awabanida! Nakhoina hai ningnasang panduna wasakpadi karisu natte, “‘Adubu Mapugi Sanglengi sana adu panduna wasakpa mahak adu mahakki wasak aduna pullabani.’’ Apangba amasung mittangbasa! Sanaga sana adubu senghalliba Mapugi Sang aduga kanana henna chaobage? Aduga nakhoina asisu tambi madudi, “‘Kanagumbana latnapung panduna wasaklabasu karisu natte, adubu latnapunggi mathakta leiba athenpot adu panduna wasakpa mahak adudi mahakki wasak aduna pullabani.’’ Apangba amasung mittangbasa! Athenpotka athenpot adubu senghalliba latnapungga kanana henna chaobage? Maram aduna latnapung panduna wasakliba mahak aduna latnapung amadi madugi mathakta leiriba pot pumnamak adubu panduna wasaklabani. Aduga Mapugi sang panduna wasakliba mahak aduna madubu amasung madugi manungda leiba Tengban Mapu mahakpu panduna wasaklabani. Aduga swarga panduna wasakliba mahak aduna Tengban Mapugi phambalbu amasung madugi mathakta phamliba Tengban Mapu mahakpu panduna wasaklabani.”” “Aphasasinnba, he Wayel Yathanggi ojasing amasung pharisee-sing nakhoidi awabanida! Maramdi nakhoina nungsihidak, hop, amadi jira phaoba saruk taragi ama katli adubu nakhoina Wayel Yathanggi maru oiba hiramsing haibadi achumba wayel, chanbiba, amasung thajaba yaba adubudi thou-oide. Hoi nakhoina madusu tougadabani adubu henna maruoibasing adubu thou-oidaba touroidabani. Mittangba lamjingbasa! Nakhoina nakhoigi thaknanaba isingdagi tumitpudi phijumda chumthok-i adubu chaoraba utpudi yotsilli!”” “Aphasasinnaba, he Wayel Yathanggi ojasing amasung Pharisee-sing nakhoidi awabanida! Maramdi nakhoigi pukham tenggotki mapan thangba saruk adubudi sengdok-i, adubu manungdadi mihouba amasung masa khudum chanjadabana pik thalli. Mittangba Pharisee-sa! Nakhoina ahanbada pukham tenggotki manung thangba saruk adu hanna sengdok-u, aduga mapan thangba adusu senglakkani.”” “Aphasasinnaba, he Wayel Yathanggi ojasing amasung Pharisee-sing nakhoidi awabanida! Maramdi nakhoidi mapanthongda phajana uba adubu manungdadi asibasinggi saru amasung amotpa pumnamakna pik thanba angouba teiba mongphamsingumbani. Matou adugumna nakhoisu mapanthongda misinggi maphamda achumba chatpa oina ui, adubu manungdadi aphasasinnaba amasung papna pik thalli.”” “Aphasasinnaba, he Wayel Yathanggi ojasing amasung Pharisee-sing nakhoidi awabanida! Maramdi nakhoina Tengban Mapugi wa phongdokpasinggi phajaba mongphamsing sai amasung achumba chatpasinggi mongphamgi phurasingbu ningthina leiteng-i. Aduga nakhoina hai, “‘Eikhoina eikhoigi ipa ipusinggi haktakta hinglamba tarabadi, eikhoina Tengban Mapugi wa phongdokpasingbu makhoina hatpa aduda eikhoina saruk yaramloi.’’ Adubu nakhoina madu haiba matamda Tengban Mapugi wa phongdokpasingbu hatkhibasing adugi macha masusingni haiba nakhoi nasana phongdokchare. Adu oirabadi, nakhoigi napa-napusingna houramlaba adu nakhoina mapung phahallu. He lilsa, he lindugi machasa, norokki wayen adudagi nakhoina karamna nanthokkadage? Maram aduna, yeng-u, eina nakhoida hairi, eina nakhoida Tengban Mapugi wa phongdokpasing, asingba mising amasung ojasingbu thagani. Aduga nakhoina makhoi kharabu hatkani amasung kharabuna cross-ta hatkani. Amasung atoppa ateisingbuna nakhoina nakhoigi Synagogue-singda phugani amasung makhoibu sahar amadagi sahar amada tannaduna ot-neigani. Masi achumba chatpa Abel hatpadagi houraga Mapugi Sanglen amasung latnapunggi marakta hatkhiba Barachiah-gi machanupa Zechariah hatkhiba matam phaobada malemda takhiba achumba chatpa mi pumnamakki eegi cheirak adu nakhoigi nathakta tananabani. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, masi pumnamaksing asigi cheirak adu miron asigi mathakta tagani!”” “Mapu Ibungogi wa phongdokpasingbu hatpa amasung nangonda thakhiba Mapu Ibungogi pao pubasingbu nungna thaba, he Jerusalem Jerusalem! Yenbina machasingbu mathanungda konsinbagumna kayamuk thoina nahakki nachasingbu eina ithanungda konjaningkhiba! Adubu nakhoina kolhankhide. Yeng-u, nakhoigi yum adu thadokkadouri amasung itak takkadouri. Maramdi eina nakhoida hairibasini, “‘ MAPU IBUNGO -gi mingda lenglakliba Ibungo mahak adu yaiphabani haibasi nakhoina haidriphaoba nakhoina eibu keidounungda amuk hanna uraroi.’’ ”” Jisuna Mapugi sanglen thadoktuna chatthorakpada mahakki tung-inbasing aduna manakta laktuna Mapugi Sanglengi yumsing adu utlammi. Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoina pumnamak asi ure nattra? Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, masi pumnamaksing asi thugaiduna pummang manghan-gani, ningkhaidaba lonnaba nung amata phaoba maphamsida thanamlaroi.”” Aduga Jisuna chorphon chingthakta phamlingeida tung-inbasing aduna Ibungogi nakta makhoi khaktamak lakladuna hairak-i, “Pumnamaksing asi karamba matamda thokkadage? Ibungona amuk lengbirakkadaba amasung taibangpan-gi aroiba matamgi khudam adu karino haiba eikhoida takpiyu.”” Jisuna makhoida hairak-i, “Kananasu nakhoibu serannana lamjingdanaba cheksillu. Maramdi “‘Ei Christtani’’ haiduna mi kaya amana eigi mingda lakkani, aduga makhoina mi kaya amabu lanna lamjing-gani. Aduga nakhoina lan amasung lan-gi paoninkhol taraga mipaiganu. Maramdi hairibasing asi soidana thoklaba tai, adubu aroiba matam adu houjik laktri. Maramdi phurup amana phurup amagi mathakta, aduga ningtou leibak amana ningthou leibak amagi mathakta lan hourakkani. Malemgi tongan tonganba mapham kayada yuhar haba amadi chak tangba thokkani. Pumnamaksing asi naoyekpa hek hourakpagi ahanba cheinakhol adugumbani. “Aduga makhoina nakhoibu phagani, ot-neigani amasung hatkani. Aduga nakhoina eigi tung-inbasing oibagi maramna taibangpanda leiriba misingna nakhoibu yengthigani. Matam aduda mi ayambana eingondagi leithokkhigani; aduga makhoina amaga amaga pithoknagani amadi yengthinagani! Aduga Tengban Mapugi wa takthoksinnaba mi kaya ama thorakkani amasung mi kaya amabu lanna lamjinggani. Aduga phattabana asum hen-gatlakpagi maramna mi ayambagi nungsiba hantharakkani. Adubu aroiba phaoba khangba mahak adubu kanbigani. Aduga taibangpanda leiriba phurup khudingmakna ningthou leibakki aphaba pao asibu lousinjaba phangnanaba taibangpan apumbada sandokkani, aduga aroiba matam adu lakkani. “Tengban Mapugi wa phongdokpa Daniel-na haikhiba asengba maphambu khuntak-halliba tukkachaningai oiba mahak aduna asengba mapham aduda leppa nakhoina uba matamda (apaba mahak aduna khangsanu), Judea-da leiriba makhoising aduna chingda chenkhisanu. Yumthakta leiba mahak aduna imungda amuk kumthaduna mahakki punanaba pot louduna matam manghandasanu. Aduga loubukta leiba mahak adunasu maphi lounanaba mayumda amuk halaktasanu. Aduga numitsing aduda mironlibising amasung chajenlibisinggidamakti kayada awaba oiragaba! Adubu nakhoina chenba adu ningthamthada amadi potthaba numitta thoktanaba Tengban Mapuda haijou. Maramdi taibangpan houba matamdagi houjik phaoba amukta thokkhidriba yamna tamthiba awa-ana thokkani, aduga adugumna waba adu keidounungdasu amuk hanna thoklaroi. Numitsing adu kaksinbiba nattanadi, mi kana amatana hingloi. Adubu khan-gatpikhraba makhoising adugidamak numitsing adu kaksinbigani. “Matam aduda kanagumbana, “‘Yeng-u, Christta asida leire’’ nattraga “‘Aduda leire’’ haina hairaklabadi, nakhoina maduda thajaganu. Maramdi Christta sasinnaba amasung maichou sasinnabasing thoklakkani; aduga makhoina misingbu serannana lamjingnaba achouba khudamsing amasung matik leiba khudamsing utkani. Aduda ngamlabadi Mapu Ibungogi khan-gatpikhrabasing adu phaoba makhoina serannana lamjingbigani. Yeng-u, Eina masi nakhoida mangjounana haikhre. “Maramdi kanagumbana nakhoida, “‘Yeng-u, Christta lamhangda lei!’’ hairabasu mapham aduda chatkanu! Nattraga “‘Yeng-u, Christta achikpa kada lei,’’ hairabasu thajaganu. Maramdi atiya sinthungna nongthanggi mangalna nongpoktagi nongchupta uba adugumna Migi Machanupa aduna lakpa adusu adugumgani.”” “Asiba masa leiba maphamda, langjasing adu pullap leigani.”” “Awa-ana numitsinggi matungda, numitna mamsin-gani, thana amuk hanna ngallaroi, thawanmichaksingna nongdon atiyadagi tarakkani, amasung atiyagi panggalsing nik-han-gani. Aduga aroiba matamda, atiyada Migi Machanupa adugi khudam ugani, aduga taibangpanda leiba misingna tengtha naoigani! Migi Machanupa aduna panggal amasung achouba matik mangalga loinana atiyagi leichinda lenglakpa nakhoina ugani. Ibungona mahakki dutsingbu peresinggagi ahouba makhon-ga loinana tharakkani, aduga makhoina Ibungogi khandokkhrabasing pumnamakpu atiyagi aroiba amadagi aroiba ama phaoba maikei marimaktagi khomjingani. “Houjik heiyit pambidagi nakhoina pandam asi khangjillu. Upal asigi masasingda yening hullaktuna manasing panba houraklabada nakhoina kalentha naksillakle haiba khang-i. Matou asumna nakhoina thoudoksing asi thoklakpa urabadi matam adu naksillakle, thongjinda leire haiba khang-u. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, miron asina houkhidringei mamangda thoudok pumnamak asi thokkani. Atiya amadi malemdi mangkhigani adubu Eigi waheisingdi keidounungda manglaroi.”” “Mi kana amatana madugi pungpham amasung numittu khangde, swargada leiba dutsing phaoba madu khangde; adubu eigi Ipa khaktana khang-i. Noah-gi haktakta thokkhibagumna Migi Machanupa aduna lenglakpadasu oigani. Maramdi achouba ising ichao thoktringeida, Noah-na hijao manungda changdringei misingna cha-thaktuna, luhongduna amasung luhonghanduna leirammi. Ising ichao adu laktuna makhoi pumnamak puthoktriphaoba makhoina karisu khanglamde; matou adumna Migi Machanupa aduna lenglakpa adudasu oigani. Matam aduda mi ani loubukta thabak suduna leigani amabu pukhigani; aduga amabu thanamgani. Nupi anina chakkri taktuna leigani; amabu pukhigani aduga amabu thanamgani. “Maram aduna tumdana mitseng khang-u, maramdi nakhoigi Mapu Ibungona karamba numitta lenglakkani haibadu nakhoina khangde. Adubu asi khang-u, kari yuthakta huranbana lakkani haiba yumbuna khanglamlabadi, mahakna mitsel khangduna magi yum adu sagun touhallamloidabani. Maram aduna nakhoisu thourang touduna leiyu, maramdi nakhoina ningludaba pungphamda Migi Machanupa adu lenglakkani.”” “Adu oirabadi, thajaba yaba amadi asingba manai adu kanano? Mahak adudi mabungona mahakki manaisingbu yengsinnaba amasung makhoibu pija pithak tounaba sinariba mahakni. Mabungona mayumda lenglakpada asumna su-nomlamba manai adu yaiphabani! Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, mabungona mahakki leijaba maran-mathum pumnamak mahakki makhutta sinagani. Adubu karigumba phattaba manai oirabadi mahak masa mathanta haijagani, “‘Eigi mapu matam kuina lakkhiroi,’’ Mahakka thabak touminnaba minaisingbu mahakna phuba amadi yungaobasingga chamin thakminnaba houre. Adubu manai aduna thousadana leiba numit amasung mahakna khandaba pungda mahakki mabungo lenglakkani. Mabu matup anithokna kakthatlagani amasung aphasasinnabasingga loinana magi saruk phanghan-gani; mapham aduda kappa amasung maya krak-krak chikpa oigani.”” “Matamduda swarga leibak adu makhutta thaomei paiduna bor okpa thorakpi leisabi taraga managani. Makhoigi marakta manga amadi apangbini, aduga manga amana asingbini. Apangbising aduna makhoigi thaomei puraklabasu konanaba thaodi puraklamde, adubu asingbising adunadi makhoigi thaomeising adu thanba konnanaba ahenba thaosu puraklammi. Aduga bor aduna lakpa thintharabada makhoi pumnamak uirakladuna tumthakhirammi. “Aduga ahing nongyaigi matamda, “‘Yeng-u, bor lenglakle, nakhoina thoraktuna mahakpu oklaro’’ haina laorakpa aduda makhoi mikap thoklammi. Maduda leisabi tara aduna hougattuna makhoigi thaomeising adu semjillammi. Adudagi apangbi leisabi manga aduna asingbi leisabi manga aduda hairak-i, “‘Eikhoida nakhoigi thao adu khara pibiyu, maramdi eikhoigi thaomeising asi mutkadoure.’’ Maduda asingbi leisabising aduna khumlak-i, “‘Yararoi,’’ eikhoina nakhoida pithoklabadi nakhoigisu eikhoigisu amata konnararoi. Aduna nakhoina thao yonphamda chattuna nakhoi nasagi leijaruro. Adubu makhoina thao leiba chatlingeida, bor adu thunglare. Adudagi thourang toujaduna leiribi manga aduna mahakka loinana luhongbagi chaklen-gidamak changkhrabada thong thingkhre. “Madugi matungda atoppa leisabi manga adusu halaklammi aduga makhoina mapandagi kourak-i, “‘Ibungo, Ibungo! Eikhoida thong amukta hangdokpiyu.’’ Adubu bor aduna khumlak-i, “‘Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, eina nakhoibu kanano khangde.’’ ”” “Maram aduna nakhoina mitseng khang-u, maramdi Migi Machanupa aduna lenglakkadaba numit amadi pungpham nakhoina khangde.”” “Maramdi swarga Leibak adudi mahakki manaisingbu kouduna mahakki lanthum sinnaramlaga langphei chatkhiba nupa amaga manei. Mahakna makhoi khudingmakta mana mana ngamgadaba changgi matung-ina, amadana sanagi sel mayek lising manga, anisuba manai aduda lising ani, aduga ahumsuba manai aduda lising ama pire. Aduga mahakna langphei chatkhre. Adudagi sanagi sel mayek lising manga phangba manai aduna khudakta chatkhiduna sel adu lalonbada thadare, aduga atoppa lising manga tongle. Maduga chap manana sanagi sel mayek lising ani phangba mahak aduna lising ani amaga phangle. Adubu sanagi sel mayek lising ama phangba mahak adunadi chatkhiduna leipak touthoklaga mahakki mabungogi sel adu lotsinkhi. “Matam kuirabagi tungda makhoigi mabungo adu mahakki khongchat adudagi halakle aduga makhoibu chaga-chading tounanaba koure. Adudagi sanagi sel mayek lising manga phangba manai aduna atongba lising manga adusu puraktuna laklaga hairak-i, “‘Ibungo, Nahakna eingonda sanagi sel mayek lising manga pibikhi, aduga Yengbiyu! Eina lising manga amaga tongjare.’’ Maduda mahakki mabungona mangonda hairak-i, “‘Eigi aphaba amadi thajaba yaba inai! Nahakna yamna ningthijana toure. Nahakna khajik asida thajaba yabagi maramna houjik eina nangonda henna chaoba thoudang sinna-gani. Nahakna laktuna nabungogi haraobada saruk yajaro!’’ “Adudagi sanagi sel mayek lising ani phangba manai adunasu atongba lising ani puraktuna laklaga hairak-i, “‘Ibungona eingonda sanagi sel mayek lising ani pibikhi. Aduga yengbiyu eina lising ani amaga tongjare.’’ Maduda mahakki mabungona mangonda hairak-i, “‘Eigi aphaba amasung thajaba yaba inai! Nahakna yamna ningthijana toure. Nahakna khajik asida thajaba yabagi maramna houjik eina nangonda henna chaoba thoudang sinnagani. Nahakna laktuna nabungogi haraobada saruk yajaro!’’ “Adudagi sanagi sel mayek lising ama phangba adusu laktuna hairak-i, “‘Ibungodi hunkhidaba adubu lokpa, aduga thakhidaba adubu khomjinba, sathiba mini haiba eina khangjei. Aduna eina kijaduna chatlaga Ibungogi sanagi sel mayek lising amadu leipak manungda lotsinduna thamlure. Yengbiyu, Ibungogi selsingdu asida leire.’’ ”” Maduda mabungo aduna mangonda hairak-i, “Phattaba amasung atanba minai, eina hunkhidaba adudagi lok-i, aduga thakhidaba adubu khomjinli haiba adu nahakna khanglabadi, karigi nahakna eigi sel adu sel puthokpasingda thamlamdribano? Adu oirabadi eina hallakpa matamda selsing adu mathoiga loinana phanglamgadabani. Adudagi mabungo aduna asumna yathang pirak-i, Minai asidagi sel adu louthoktuna sanagi sel mayek lising tara leiba mangonda piyu. Maramdi areiba mi khudingmakta henna pibigani, aduga leitaba mahak adudagi mahakki leijariba khara adu phaoba louthokkani. Aduga kanadraba minai adu mapan-gi amambada langthokkho; mapham aduda kappa amadi maya krak-krak chikpa oigani.”” “Adubu Migi Machanupa aduna mahakki matik mangalga loinana amadi swarga dut pumnamaka loinana lenglakpada, mahakna mahakki matik mangalgi phambalda phamgani. Amasung phurup pumnamakpu mahakki mamangda pulhan-gani. Aduga yaosenbana mahakki yaosingbu hamengsingdagi khaidokpagum, mahakna makhoibu amadagi amabu khaidokkani. Mahakna yaosingbu mahakki yetthangbada, aduga hamengsingna mahakki oithangbada thamgani. Adudagi Ningthou aduna mahakki yetthangbada leiba makhoi aduda haigani, “‘Lak-u, eigi Ipagi yaipha thoujal phangbasa! Taibangpan leisemngeidagi nakhoigidamak thourang toukhraba ningthou leibak adu phangjaro. Maramdi eina lamlabada nakhoina eingonda chanaba pibikhi, aduga eina khouranglabada nakhoina eingonda thaknaba pibikhi; eina lamlanba oiringeida nakhoina eibu nakhoigi yumsingda taramna okpikhi. Eina phi leitrabada nakhoina eingonda phi pibikhi; eina narabada nakhoina eibu yengsinbikhi, eina keisumsangda leiringeida nakhoina eigi nakta lakpikhi.’’ ”” “Matam aduda achumba chatpasing aduna mangonda hangjagani, “‘Ibungo, karamba matamda eikhoina Ibungona lamba ujaduna Ibungobu pijakhibage, aduga khouranglabada pithakpikhibage? Aduga karamba matamda eikhoina Ibungona lamlanba oiramba ujaduna Ibungobu yumda taramna okchakhibage, aduga phi leitrabada phi pikhibage? Aduga karamba matamda eikhoina Ibungona naduna leiba nattraga keisumsangda leiba ujaduna Ibungogi nakta lakchakhibage?’’ Maduda Ningthou aduna makhoida haigani, “‘Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, nakhoina eigi ichin-inaosing asigi maraktagi khwaidagi tonba amada toukhiba adumak nakhoina eingonda toubibani!’’ “Adudagi Ibungona mahakki oiromda leibasing aduda haigani, “‘He sirap phangbasa, eingondagi chatthoktuna Satan amasung mahakki dutsingidamak thourang toukhraba mutpa naidaba mei aduda chatkhro! Maramdi eina lamlabada nakhoina eingonda chanaba karisu pikhide; eina khouranglabada thaknaba karisu pikhide, Eina lamlanba oiringeida nakhoigi yumda eibu lousinbikhide, phi leitabada nakhoina eingonda phi pibikhide; naba matamda amasung keisumsangda leiringeida nakhoina laktuna eibu yengsinbikhide.’’ “Maduda makhoinasu khumgani, “‘Ibungo, eikhoina karamba matamda Ibungona lamba nattraga khourangba, nattraga lamlanba oiba, nattraga phi leitaba, nattraga naba nattraga keisumsangda leiba ujaraga, Ibungobu thougal toujakhidabage?’’ Matam aduda Ibungona makhoida haigani, “‘Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, makhoi asigi maraktagi khwaidagi tonba amada nakhoina toukhidaba adumak nakhoina eingonda toukhidabani!’’ Adudagi makhoina lomba naidaba cheirak phanggadaba maphamda chatkani, adubu achumba chatpasingna lomba naidaba hingbada chatkani.”” Jisuna waramsing asi tambiba loirabada, mahakna mahakki tung-inbasingda hairak-i, “Nakhoina khangbagumna numit ninigi matungdadi lanthokpibagi chakkhangba laklagani. Aduga matam aduda Migi Machanupa adubu cross-ta hatnaba pithokani.”” Matam adumaktada athoiba purohitsing, Wayel Yathanggi ojasing amadi phurupki ahal-lamansingna athoiba purohitlen Caiaphas-ki yumda punna tinarammi, aduga makhoina Jisubu lounam touduna phananaba amadi hatnanaba wa tanare. Adubu makhoina hai, “Madu chakkhangbagi kumhei manungdadi oihangumsi, nattrabadi misingna irang hourakkani.”” Adudagi Jisuna Bethany-da kiningai oiba unsagi lainana naramba Simon-gi yumda leiringeida, nupi amana alabaster kouba nungngouna saba chaphu amada mamal yamna tangba manam nungsiba teinathao haplaga puduna Ibungogi nakta laklammi. Aduga Ibungona chananaba phamlingeida, nupi aduna Ibungogi kokthakta thao adu heibirammi. Madu ubada tung-inbasing aduna saoraduna hairak-i, “Karigi thao asibu asumna manghallibano?”” “Manam nungsiba thao asi tangna yonduna senpham adu lairabasingda piba yarambani!”” Makhoina hairiba adu Jisuna khangladuna makhoida hairak-i, “Nakhoina nupi asibu karigi yetlibano? Mahakna eihakkidamak yamna phaba amadi phajaraba thabak ama toubire. Maramdi lairabasingdi matam pumnamakta nakhoiga loinadunata leigani, adubu eidi nakhoiga matam pumnamakta leiminnaroi. Manam nungsiba teinathao asi mahakna eigi hakchangda heibiduna eibu phumnabagidamak thourang toubire. Houjik, eina nakhoida tasengnamak hairibasini, Aphaba Pao asi sandokpa malemgi mapham khudingda, mahakpu ningsingba oina mahakna toukhibasing asibusu phongdokkani.”” Adudagi tung-inba taranithoi adugi maraktagi ama oiriba Judas Iscariot kouba aduna athoiba purohitsinggi manakta chatlaga, makhoida hairammi, “Jisubu eina nakhoida sinnarabadi nakhoina eingonda kari pigadage?”” Maduda makhoina lupagi sel mayek kunthra thiraga mangonda pirammi. Aduga matam adudagi houduna Judas-na Ibungobu makhoigi makhutta pithoknaba khudong chaba tanja thirammi. Hamei yaodaba talgi chakkhangbagi ahanba numitta tung-inbasingna Jisugi nakta laktuna hangjarak-i, “Eikhoina mapham kadaida Ibungogidamak lanthokpibagi chakkhangbagi chaklen adu thourang langjaba Ibungona pambibage?”” Maduda Ibungona makhoida hairak-i, “Nakhoina sahar aduda changduna kanagumba nupa amagi manakta chattuna mangonda asumna haiyu, “‘Eikhoigi ojana hai: Eigi pungpham adu naksillakle. Eina eigi tung-inbasingga loinana nahakki yumda lanthokpibagi chakkhangba pangthokani.’’ ”” Aduga Jisuna makhoida haikhiba adugumna tung-inbasing aduna tourammi; amasung makhoina mapham aduda lanthokpibagi chakkhangba adu thourang toujakhi. Numidanggi matam oiraklabada, Jisuna mahakki tung-inba taranithoi aduga loinana chananaba phamtharammi. Aduga makhoina charingeida, Jisuna makhoida hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, nakhoigi naraktagi amana eibu pithokkani.”” Maduda makhoi pukning yamna warammi, amasung makhoi amamamna mathang mathang Ibungoda hangba hourak-i, “Ibungo, Mahak adu eira?”” Jisuna khumlak-i, “Eiga loinana houjikta pukham asida chaminnakhiba mahak aduna eibu pithokkani. Mahakki maramda Mapugi puyada ikhiba adugumna Migi Machanupa aduna chatli, adubu Migi Machanupa adubu pithokpa mahak adudi awabanida! Mahak poklamdabana mahakkidamaktadi henna pharamgadabani!”” Adudagi Ibungobu pithokkadouriba Judas-na hairak-i, “Oja Ibungo, mahak adu eira?”” Jisuna mangonda hairak-i, “Nahak nasamakna madu haijare.”” Makhoina charingeida, Jisuna tal ama louraga Tengban Mapubu thagatchare. Aduga tal adubu machet machet setladuna mahakki tung-inbasing aduda piraga hairak-i, “Tal asi louduna chao, Masi eigi hakchangni.”” Adudagi Ibungona anggur mahi tenggot ama amuk loukhatladuna madugidamak Tengban Mapubu thagatchare. Aduga madu makhoida piraduna hairak-i, “Nakhoi pumnamakna masi thak-u. Maramdi masi anouba walepnaba adugi, mi kayagi pap kokpinabagidamak tabikhraba eigi eeni. Eina nakhoida hairibasini, Ipagi leibakta eina nouna thakkadaba numit adu laktriba phaoba eina amuk hanna anggur mahi asi thaklaroi.”” Adudagi makhoina Tengban Mapubu thagatpa isei ama saklamlaga Chorphon chingda chatkhre. Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Ngasi ahing asida nakhoi pumnamakna eibu thadoklamgadouri. Maramdi Mapugi puyada asumna iduna lei, “‘Eina yaosenbabu yeithugani aduga yao sanggu adu chaithokkani.’’ Adubu eina hinggatlaba matungda, nakhoidagi hanna Galilee-da chatkani.”” Maduda Peter-na Ibungoda hairak-i, “Atei pumnamakna Ibungobu thadoklabasu eina Ibungobu keidounungda thadokloi!”” Jisuna Peter-da hairak-i, “Eina nangonda tasengnamak hairibasini, ngasi ahing yenbarabana khongdringeigi mamangda nahakna eibu ahumlak yaroi.”” Adubu Peter-na Ibungoda hairak-i, “Eina Ibungoga loinana siba tarabasu eina madu keidounungdasu haijaroi!”” Aduga matou adugumna atei tung-inba pumnamaknasu maduga chap manana haikhi. Adudagi Jisuna mahakki tung-inbasing aduga loinana Gethsemane kouba mapham amada lakle, aduga mahakna makhoida hairak-i, “Eina ada chattuna haijaringeida, nakhoina mapham asida phamlammu.”” Aduga Ibungona mahakka loinana Peter amadi Zebedee-gi machanupa ani purammi, amasung Ibungogi pukning amadi thawai waba houraklammi. Adudagi Ibungona makhoida hairak-i, “Eigi thamoisi sigadaba makhei khamthengna ware. Nakhoina mapham asida leiyu aduga eiga loinana mitseng khangg-u.”” Aduga Ibungona manglomda khara chatlaga mamai leipak tana tuthajaduna haijarak-i, “He Ipa masi oiba yarabadi, awa anagi tenggot asi eingondagi louthokpiyu! Adum oinamakpu eihakki ningba oidaduna nahakki aningba adumak toubiyu.”” Adudagi Ibungona tung-inbasing adugi manakta hallakpa matamda makhoina tumduna leiramba thengnare. Maduda Ibungona Peter-da hairak-i, “Nakhoina eiga loinana pung amatang phaoba mitseng khangba ngamdrabra? Nakhoi athembada tadanaba mitseng khangduna haijou. Thawainadi maningi, adubu hakchangnadi masolli.”” Adudagi Ibungona anirak suba oina amuk chatthokladuna haijarak-i, “He Ipa, eina awa anagi tenggot asi thakpa nattana, eingondagi louthokpa yaroidaba oirabadi, Ibungogi aningba adumak oisanu.”” Aduga Ibungona amuk halakpa matamda tung-inbasing adu tumduna leiramba thengnare, maramdi makhoigi mamit adu tumningbana lumtharammi. Maram aduna Ibungona makhoibu thanamlaga amuk chatthoktuna ahumlaksuba oina haanna haikhiba waheising aduga chap mannana haijarammi. Adudagi Ibungona tung-inbasing adugi manakta halaktuna makhoida hairak-i, “Nakhoi houjikphaoba tumduna potthaduna leiribra? Yeng-u, pungpham adu lakle amasung Migi Machanupa adu papchenba misinggi makhutta pithokadouri. Hougatlo, eikhoi chatlasi. Yeng-u eibu pithokkadaba mahak adu lakle!”” Jisuna nganglingeimaktada, yeng-u tung-inba taranithoigi maraktagi ama oiriba Judas-na athoiba purohitsing amasung phurupki ahal-lamansingna tharakpa thangsang amasung cheitup paiba yamlaba miyam amaga loinana thunglare. Ibungobu pithokpa mahak aduna miyam aduda inggit touraduna hairak-i, “Eina chupkadouriba mahak adu nakhoina pamliba mi aduni; nakhoina mahakpu phao.”” Khudak adumaktada Judas-na Jisugi nakta changsilladuna hairak-i, “Khurumjari, Oja Ibungo!”” aduga mahakna Ibungobu chuple. Jisuna mangonda hairak-i, “Marup, nahakna pangthokpa lakliba adu pangthoklo.”” Adudagi makhoina changsillaktuna Jisubu phare. Aduga Jisuga loinaribasing adugi maraktagi amana thangsang sattoktuna purohitlengi manai amagi mana kakthatlammi. “Maduda Jisuna mangonda hairak-i, Nahakki thangsangdu makhumda hapchillu, maramdi thang paiba mahakna thangda sigani. Eina Ipada eibu mateng pangbinaba koujaba amadi Ipana khudakta eigidamak swarga dut tenggol taranithoi henna tharakpa ngammoi haina nahakna khanbra? Adubu eina adumna tourabadi Mapugi puyana asumna thokkadabani haina haikhibasing adu karamna thunggadage?”” Pungpham adumaktada Jisuna miyam aduda hairak-i, “Nakhoina eibu leibakki wayel pathap thugaiba tamthiba mi ama phagadabagum thangsang amasung cheitup paiduna eibu phaba laklibra? Numit khudinggi eina nakhoiga phaminaduna Mapugi Sanglenda tambikhi, adubu nakhoina eibu phakhide. Adubu Tengban Mapugi wa phongdokpa maichousingna Mapugi puyada ikhiba wasing adu thungnanabagidamak masi pumnamaksing asi thoklare.”” Adudagi tung-inbasing pumnamakna Ibungobu thadoklamduna chenkhre. Jisubu phakhibasing aduna Jisubu purohitlen Caiaphas-ki yumda purakle. Mapham aduda Wayel Yathanggi ojasing amasung ahal-lamansing punna tinnaduna leirammi. Aduga Peter-na laptakna purohitlengi yumgi sumang phaoba Ibungogi tung-illaklammi. Amasung kari thokkadage haibadu yengnanabagidamak changsinduna ngakselliba manaising aduga phaminarammi. Athoiba purohitlensing, ahal-lamansing, amasung Sanhedrin apumbana Jisubu hatnanaba aranba sakhi thirammi. Adubu mi kaya ama thoraktuna Ibungogi maramda aranba kaya ama hairabasu makhoina mahakki maran amata phangkhide. Mameithangda nupa anikhak thoraklammi. Aduga makhoina hairak-i, “Nupa asina, “‘Eina Tengban Mapugi Sanglen adu thugairaga numit humnigi manungda amuk sagatpa ngammi haina haikhi.’’ ”” Adudagi purohitlen aduna lepkhattuna Jisuda hairak-i, “Nahakna paokhum amata piraroidra mising asina nahakki maiyokta thangjilliba naran asi karino?”” Adubu Jisuna paokhum amata pidana tuminna leirammi. Adudagi purohitlenna amuk Ibungoda hairak-i, “Eina ahingba Tengban Mapugi minglen panduna nangonda hairi, nahak Tengban Mapugi Machanupa Christta adura eikhoida haiyu?”” Jisuna mangonda hairak-i, “Nahakna hairiba adumakni; adumakpu eina nakhoi pumnamakta hairi, lakkadaba matamda Migi Machanupa aduna ingam-ngamba Mapu Ibungogi yetthangbada phamba amadi nongmadon leichillakta lenglakpa nakhoina ugani!”” Maduda purohitlen aduna maphi segairaduna hairak-i, “Mahakna Tengban Mapubu thina ngangle. Eikhoina kari sakhi ama amuk mathou taribage? Yeng-u, mahakna Tengban Mapubu thina ngangba adu nakhoina tare! Nakhoina kari khanbage?”” Maduda makhoina khumlak-i, “Mahak sibada matik chai.”” Adudagi makhoina Ibungogi mamaida tin sinchinduna mahakpu khudumna suba houre. Aduga atei amana mahakpu khupakna thabire, aduga makhoina hairak-i, “Eikhoida phongdok-u, Christta, nangonda phukhiba misak adu kanano?”” Matam aduda Peter-na mapan-gi sumangda phamduna leirammi. Aduga tengbangbi leisabi amana mahakki nakta laktuna hairak-i, “Nahaksu, Galilee-gi Jisuga loinarambasinggi marakta amani.”” Adubu mahakna makhoi pumnamaki mamaangda yadaduna hairak-i, “Nahakna hairiba adu karino ei khangde.”” Adudagi mahakna chatthokkhiduna hojanglomda thokkhre. Amasung atoppa tengbangbi leisabi amana mahakpu uraduna mapham aduda leiba mising aduda hairak-i, “Nupa asi Nazareth-ki Jisuga loinarambani.”” Peter-na amukkasu maduda yadaduna khumlak-i, “Eina wasakli, nupa adu ei khangde.”” Ngaihak leiraba matungda mapham aduda leptuna leiribasing aduna Peter-gi nakta laktuna hairak-i, “Asengbamak nahak makhoigi maraktagi amani; nahakki wa ngangbagi maong-matou aduna nahakpu saktakchare.”” Adudagi mahak masa mathanta sirap toujaraduna amadi wasakladuna makhoida hairak-i, “Nupa adu ei khangde!”” Aduga khudak adumaktada yenbarabana khonglakle. Adudagi “Yenbarabana khongdringeida, nangna eibu ahumlak yaroi”” haiduna Jisuna haikhiba wa adu Peter-na ningsinglakle. Aduga mahakna mapanda thokkhraga thamoi sokna kaple. Ayuk anganbada, athoiba purohitsing pumnamak amasung ahal-lamansingna Jisubu hatnanaba wa tanarammi. Aduga makhoina Ibungobu punduna mapham adudagi puraklaga Rome-gi leingakmapu Pilat-ta sinnarammi. Adudagi makhoina Ibungobu maral siduna sibagi cheirak pikhiba adu Ibungobu pithokpa Judas-na ubada, ningamlaktraduna lupagi sel mayek kunthra adu athoiba purohitsinggi amadi ahal-lamansinggi maphamda handoklammi. Aduga mahakna hairak-i, “Eina maran leitaba mi amabu pithoktuna pap toukhare.”” Maduda makhoina khumlak-i, “Maduda eikhoigi kari ithou leibage? Madudi nahakki nathouni!”” Adudagi mahakna lupagi sel mayeksing adu Mapugi Sanglenda langsillamlaga chatkhre; aduga mahakna chatkhraga masa mathanta thouri yanduna sijare. Athoiba purohitsingna lupagi sel mayeksing adu loukhatlaga hairak-i, “Masi Mapugi Sanglengi lan-thamphamda thamjinbada eikhoigi Wayel Yathang kai maramdi masi ee-gi mamalni.”” Aduga makhoina wa tanaraba tungda sel aduna chaphu sabagi loubuk adu leire amasung makhoina maduda lamlanbasingbu phumnanaba mapham semle. Maram aduna loubuk adubu “Ee-gi loubuk”” haina ngasi phaoba kounari. Maduna Tengban Mapugi wa phongdokpiba Jeremiah-na haikhiba adu thunghalle: “Israel-gi misingna lepkhiba Ibungogi mamal lupagi sel mayek kunthra adu makhoina loure, Aduga MAPU IBUNGO -na yathang pibikhibagumna sel adu makhoina chaphu sabagi loubuk leibada sijinnare.”” Matam aduda Jisuna Rome leibakki leingakmapugi mangda leplammi. Aduga leingakmapu aduna Jisuda hanglak-i, “Nahak Jihudisinggi ningthoura?”” Maduda Jisuna mangonda khumlak-i, “Hoi, Nahakna hairiba aduni.”” Adubu athoiba purohitsing amasung ahal-lamansingna Ibungoda maral siba matam aduda Ibungona kari amata khumlamde. Maduda Pilat-na Ibungoda hairak-i, “Makhoina nahakki nathakta maral mayam siribasing asi nahak tadabra?”” Adubu Jisuna wahei amatasu khumlaktaba aduda leingakmapu adu yamna ngaklammi. Lanthokpibagi chakkhangba khudingda Pilat-na miyamgi apamba phadok amabu thadokpiba asi mahakki mahousani. Matam aduda Barabbas kouba maming chatlaba phadok ama leirammi. Maram aduna miyam adu tillabada Pilat-na makhoida hanglak-i, “Eina nakhoigidamak kanabu thadok-haningbage? Barabbas pura nattraga Christta kouba Jisubura?”” Jihudi luchingbasingna kallakpagi maramna Jisubu mangonda sinarakpani haibasi Pilat-na munna khanglammi. Aduga Pilat-na wayen phambeida phamlingeida, mahakki nupina pao ama tharaktuna mangonda hairak-i, “Maran leitaba mi aduda nahakna kari amata touganu, maramdi mahakki maramda ngasi mangda yamna awa khanglammi.”” Adubu athoiba purohitsing amasung ahal-lamansingna miyam aduda Barabbas-pu thadoknanaba aduga Jisubuna hatnanaba haiyu haina insillammi. Maduda leingakmapuna makhoida hanglak-i, “Makhoi ani asigi maraktagi kanabu eina nakhoigidamak thadok-haningbage?”” Makhoina hairak-i, “Barabbas-pu thadok-u!”” Maduda Pilat-na makhoida hanglak-i, “Adu oirabadi Christta kouba Jisubu eina kari tougadage?”” Makhoi pumnamakna khumlak-i, “Mahakpu cross-ta hatlu!”” Aduda Pilat-na makhoida hanglak-i, “Mahakna kari phattaba toukhrabage?”” Maduda makhoina henadum laona hairak-i, “Mahakpu cross-ta hatlu!”” Mahakna kari amata pangthokpa ngamdre adubu madugi mahutta irang hourakadoure haiba Pilat-na ubada, mahakna miyam adugi mamangda ising louraga makhut hamladuna hairak-i, “Maral leitaba nupa asigi ee-gi maramda eigi iral leite. Masi nakhoigi nasarukni?”” Maduda makhoi pumnamakna khumlak-i, “Mahakki ee adu eikhoida amasung eikhoigi ichasinggi mathakta tasanu!”” Maram aduna Pilat-na makhoigidamak Barabbas-pu thadokle aduga mahakna Jisubu phuhalle aduga cross-ta hatnaba makhoida sinakhre. Adudagi leingakmapugi lanmisingna Jisubu leingakmapugi leipham praetorium-da pusille aduga lanmi kangbu apumbana Ibungogi akoibada koisilammi. Aduga makhoina Ibungogi maphi louthoklaga mangra machugi achonba phi setchinbire. Adudagi makhoina tingkhanggi luhup ama lollaga Ibungogi makokta upsinbire aduga Ibungogi yet thangba makhuta sing-ut machei ama paihalle. Aduga makhoina Ibungogi mangda khuru khudak kunduna noknaduna hairak-i, “Khurumjari, he Jihudisinggi ningthou?”” Adudagi makhoina Ibungoda tin sitchille aduga sing-ut machei adu louraga Ibungogi kokta phure. Aduga makhoina Ibungobu noknaraba matungda Ibungogi achonba phi adu louthoklaga Ibungo masagi phi adu amuk hanna setchinbire. Aduga makhoina mahakpu cross-ta hatnaba pukhre. Makhoina asum chatlingeida Simon kouba Cyrene-gi nupa ama thengnare aduga lanmising aduna mahakpu namduna Jisugi cross puhalle. Adudagi makhoina Golgotha haibadi handokpada “Kokki sarugi mapham”” kouba mapham aduda lakle. Lanmising aduna akhaba yansillaba yu Ibungoda thaknaba pirammi adubu Ibungona madu mahao tanglabada thak-u haiba yadre. Makhoina Ibungobu cross-ta yotpi thaduna pang tinglaba matungda, makhoina laibak chang yengnaduna Ibungogi maphi-marolsing adu makhoi masel yennarammi. Masi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou aduna haikhiba asi thungnanabani “Makhoina eigi phirol makhoigi marakta yenare aduga makhoina eigi achonba phigidamak laibak chang yengnare!”” Aduga makhoina mapham aduda phamduna Ibungobu sanglammi. Adudagi “Masi Jihudisinggi ningthou Jisu aduni”” haina i-ba Ibungobu maran siba ayiba adu Ibungogi kokthaklomda makhoina thetle. Makhoina Ibungoga loinana huranba anibusu, amana Ibungogi yetta aduga amana oida cross-ta pang tinglammi. Adudagi manak aduwaida chatthok chatsin touriba misingna Ibungoda thina nganglammi amasung mangak nomladuna, noknaduna hairak-i, “Mapugi Sanglen thugaiduna numit humnida sagatkadaba nahak, nasabu kanjou! Nahak Tengban Mapugi Machanupa oirabadi cross-tagi kumtharak-u!”” Adugumduna athoiba purohitsing, Wayel Yathanggi ojasing amasung ahal- lamansingnasu Jisubu noknaduna hairak-i. “Mahakna atoppasingbudi kanbi adubu mahak masabudi kanjaba ngamjade, Mahak Israel-gi ningthou nattra? Houjik mahakna cross-tagi kumthasanu aduga eikhoina mahakpu thajage. Mahakna Tengban Mapubu thajei. Tengban Mapuna mahakpu kanba pamlabadi houjik mahakpu kanbisanu maramdi “‘Eidi Tengban Mapugi Machanupani’’ haina mahakna haijei!”” Ibungoga loinana pang tingminnakhiba huranba ani adunasu Ibungobu chap manaba maongda ikaiba pirammi. Numityungba matamda leibak sinba thungna pung ahum amambana kupsillammi. Pung ahummuk tarakpa matamduda Jisuna ahouba khonjelga loinana laorak-i, “Eloi, Eloi, lama sabachthani?”” Masigi wahanthokti “Eigi Tengban Mapu Ibungo, eigi Tengban Mapu Ibungo, nangna eibu karigi thadokpiribano?”” haibani. Mapham aduda leiriba makhoi kharana madu tabada hairak-i, “Mahakna Elijah-bu kouri.”” Khudak aduda makhoigi maraktagi amana chenkhiduna sponge ama louraga asinba yuda luple aduga sing-ut amada lengsilaga Ibungoda thaknaba pire. Adubu atoppa misingna hairak-i, “Ngaikho, Elijah laktuna mahakpu kanbibra haibadu eikhoi yengkhisi.”” Adudagi Jisuna khonjel houna amuk laoramlaga mathawai thakhre. Matam aduda Mapugi Sanglen-gi asengba maphamgi phijang adu mathaktagi makha phaoba ani thokna segairammi. Aduga malem niklammi amasung nungjaosing kairammi. Amasung mongphamsing hangdokle aduga sikhraba asengba mising kaya ama hinggatle. Aduga Jisuna hinggatlaba matungda, makhoina mongphamsing adu thadoklaga asengba saharda changduna mi kaya amada uhalle. Lanmi chamagi makok amasung mahakka loinana Jisubu sangliba lanmising aduna yuhar haba amadi thokliba thoudoksing adu ubada yamna kiraduna hairak-i, “Mahak asi asengbamak Tengban Mapugi Machanupani!”” Galilee-dagi Jisugi matung injaduna Ibungogi thougal toujakhiba nupi mayam ama mapham aduda arappadagi yengduna leirammi. Makhoisinggi marakta Mary Magdalene, Jacob amadi Joseph-ki mama Mary, amasung Zebedee-gi nupi yaorammi. Numidangwairam oirakllabada, Jisugi tung-inba amasu oiriba Arimathea-dagi Joseph kouba inakkhunba nupa ama laklammi. Mahakna Pilat-ki maphamda chattuna Jisugi hakchang nijarammi, maduda Ibungogi hakchang adu mangonda pinaba Pilat-na yathang pire. Adudagi Joseph-na hakchang adu louraga ananba muga manbi phi amana yomsille. Aduga nungjaoda huttuna semba mahak masagi anouba mongphamda mahakna madubu thamle. Amasung mahakna achouba nung ama insillamduna mongphamgi changpham adu thinglamlaga mahak chatkhre. Aduga Mary Magdalene amasung atoppa Mary-na mongphamga maiyoknana phamduna leirammi. Mathanggi numit haibadi potthaba numitta, athoiba purohitsing amasung pharisee-singna Pilat unaba punna laklammi. Aduga makhoina Pilat-ta hairak-i, “Ikai khumnajaraba Ibungo, minamba nupa aduna hinglingeida, “‘Humni suba numitta eina amuk hinggatkani’’ haina haikhiba adu eikhoi ningsing-i. Maram aduna numit humni sudriphaoba mongpham adu ningthina ngak-sennaba yathang pibiyu, nattrabadi mahakki tung-inbasingna laktuna mabu hukhraga, mahakpu asibasinggi maraktagi hinggatpikhre, haina misingda haiba yai. Madugi akonba minamba aduna ahanbagi minamba adudagi henna patthaba oigani.”” Maduda Pilat-na makhoida hairak-i, “Nakhoina ngak-sennaba lanmising lou, Aduga nakhoina ngamba makhei cheksinna ngak-hallu.”” Maram aduna makhoina chatkhraga mongpham adugi nung adu chum namduna amadi lanmising thamduna mongpham adu cheksinna ngakhalle. Potthaba numitki matung, chayolgi ahanba numitki ayuk anganbada Mary Magdalene amasung atoppa Mary aduna mongpham adu yengnaba laklammi. Aduga khanghoudana akanba yuhar haba ama thokle! Maramdi Mapu Ibungogi dut amana swargadagi kumtharaktuna mongpham aduda laklaga nung adu inthoktuna madugi mathakta phamlammi. Mahakki maithong adu nongthang kuppagum oirammi, amasung mahakki phising adu un-gumna ngourammi. Ngakseliba lanmising aduna mahakpu ubada kiraduna niklammi amasung makhoi asiba misingumna oirammi. Adudagi dut aduna nupising aduda hairak-i; “Nakhoi kiganu, cross-ta hatkhiba Jisubu nakhoina thiribani haiba Eina khang-i. Ibungo mahakti mapham asida leitre; maramdi Ibungo mahakna haikhibagumna mahak hinggatkhre. Lak-u, Ibungobu thamlamba mapham asi yeng-u. Aduga nakhoina thuna chattuna Ibungogi tung-inbasingda asumna tamlu madudi “‘Asibasinggi maraktagi Ibungo mahak hinggatkhre amasung Ibungona nakhoidagi mangthana Galilee-da chatli aduga nakhoina Ibungobu mapham aduda ugani.’’ ”” Aduga makhoina akiba amasung haraobaga loinana mongpham adu thuna thadoktuna Ibungogi tung-inbasingda pao adu tamlunaba chenkhre. Aduga makhoina pao asi tung-inbasingda tamlunaba asum chatlingeida khanghoudana Jisuna makhoibu oknaduna hairak-i, “Nakhoida ingthaba oisanu.”” Aduga makhoina Ibungogi manakta changsillaklaga khong paiduna Ibungobu khurumjarammi. Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Kiganu, Chatlu aduga eigi ichil-inaosingda Galilee-da chatnaba haiyu; makhoina mapham aduda eibu ujagani.”” Nupising aduna chatlingeida, mongpham adubu ngakselliba lanmising adugi maraktagi kharana saharda chatkhiduna thokkhiba thoudok khudingmak athoiba purohitsingda tamle. Aduga athoiba purohitsing aduna ahal-lamansingga unaduna wa tanaraga lanmising aduda yamlaba sel ama pirammi. Aduga makhoina lanmising aduda hairak-i, “Eikhoina tumlingeida mahakki tung-inbasingna ahingda laktuna mahakki hakchang hurankhre haina nakhoina misingda haiyu. Aduga pao asi leingak mapugi nakong youkhrabasu, eikhoina mahakpu themgani aduga nakhoibu khudongthibada tahanbiroi.”” Asumna lanmising aduna sel adu louraga makhoida tou haina takkhiba adumak toure. Hairiba pao asi Jihudisinggi marakta ngasi phaoba pak sanna sandokli. Adudagi tung-inba taramathoi aduna Galilee-da laktuna Jisuna makhoida chatlu haina takpikhiba ching aduda chatlammi. Aduga makhoina Ibungobu ujabada khurumjarammi; adubu makhoi kharanadi chingnarammi. Madudagi Jisuna makhoigi manakta changsillaktuna hairak-i, “Swarga amasung malemda leiba matik pumnamak eingonda pibire. Maram aduna nakhoina chattuna phurup pumnamakpu eigi tung-inba semmu: Aduga makhoibu Mapa, Machanupa amasung Thawai Asengbagi mingda baptize tou. Eina nakhoida pikhiba yathang pumnamak adu ngaknaba makhoibu tambiyu. Aduga yeng-u, taibangpangi aroiba matam adu phaoba nakhoibu matam pumnamakta eina loinabigani.”” Aphaba Pao asi Tengban Mapugi Machanupa Jisu Christtagi maramdani. Aphaba Pao asi, Mapu Ibungogi wa phongdokpiba maichou Isaiah-na ikhibagumna asumna hou-i, “Mapu Ibungona hai, “‘Eina eigi pao pubabu nahakki lambi thourang tounanaba nahakki namang thana thagani.’’ Kanagumba amana lamjao lamhangda laori, “‘MAPU IBUNGO-gi lambi adu thourang tou; Ibungo mahakna chatnaba lambi chumhallu!’’ ”” Matou adugumduna baptize toubiba John-na miyamda pap kokchanabagidamak pukning hongbagi baptize touba adu sandoktuna lamjao lamhangda thorakle. Mahakna miyam aduda hairammi, “Nakhoina paptagi pukning hongduna baptize lou, aduga Mapu Ibungona nakhoigi papsing kokpigani.”” Jerusalem sahardagi mising yaona Judea lamdagi yamlaba misingna John-na hairibadu tananaba thoraklammi. Aduga makhoina makhoigi mapapsing haidokcharammi amasung John-na makhoibu Jordan turelda baptize toubirammi. John-na ut matugi phi setlammi, sawun-gi khwangjet laklammi aduga koujeng amasung lamlakki khoihina mahakki chinjak oirammi. Aduga miyam aduda mahakna asumna laothokle, “Eigi tungda lenglakkadouriba Ibungo mahak aduna eingondagi yamna henna matik magun chao-i. Eina nonthajaduna Ibungo mahakki sandal mari louthokpa phaoba itik chajade. Einadi nakhoibu isingda baptize tou-i adubu Ibungo mahaknadi nakhoibu Thawai Asengbada baptize toubigani.”” Matam aduda Jisuna Galilee-gi lam Nazareth-tagi laklammi amasung John-na Ibungobu Jordan turelda baptize toubikhi. Amasung Jisuna isingdagi hek karakpaga, nongdon atiya hangdoktuna Thawaina Ibungogi mathakta khunugumna lengtharakpa Ibungona urammi. Aduga swargadagi khonjel amana asumna hairak-i, “Nahak eigi nungsijaraba Ichanupani. Eina nangonda yamna pelle.”” Adudagi khudak aduda Mapu Ibungogi Thawaina Ibungobu lamjao lamhangda puthoklammi. Aduga Satan-na themladuna mapham aduda Ibungona numit niphuni leire. Mapham aduda lamlakki sasingsu leirammi, adubu swargadutsingna laktuna Ibungobu thougal tourammi. John-bu keisumsangda thamkhraba matungda, Jisuna Galilee-da chattuna Tengban Mapugi Aphaba Pao sandoklammi. Ibungona hairak-i, “Achaba matam adu lakle, aduga Tengban Mapugi leibak adu naksillakle! Nakhoina paptagi pukning hongduna Aphaba Paoda thajou!”” Adudagi Ibungona Galilee-gi pat mapanda asum chatlingeida, in hunduna nga phariba Simon amadi mahakki manao Andrew-bu ure. Amasung Ibungona makhoida hairak-i, “Eigi itung illu, eina nakhoibu mi phabasing oihan-gani.”” Khudak adumaktada makhoina makhoigi insingdu thanamlaga Ibungogi tung injare. Ibungona mapham adudagi khara chatlaga, Zebedee-gi machanupa Jacob amadi mahakki manao John-bu ure. Makhoina hinungda makhoigi insing semjin sajinduna leirammi. Jisuna makhoibu hek ubaga, makhoibu koure; maduda makhoina makhoigi mapa Zebedee-bu anekpa sinmisingga loinana hinungda thanamlaga Jisugi tung injare. Adudagi Jisu amadi mahakki tung inbasingna Capernaum saharda laklammi, aduga potthaba numitta Ibungona synagogue-ta changduna tambiba hourammi. Ibungogi tambiba matambi aduda makhoi ngakle, maramdi Ibungona Wayel Yathanggi Ojasinggumna nattaduna, matik leiba mi amagum tambirammi. Adudagi ikhang khang-houdana phattaba thawai changba mi ama synagogue aduda changlaklaga khonjel houna laoraduna hairak-i, “He Nazareth-ki Jisu, nangna eikhoida kari touba pambage? Nahak eikhoibu mang-hannaba mapham asida laklibra? Nahak kanano haiba ei khang-i, nahakti Mapu Ibungona tharakpa Asengba Mahak aduni.”” Maduda Jisuna phattaba thawai aduda yathang piraduna hairak-i, “Tuminna leiyu, aduga mangondagi thokkhro!”” Adudagi phattaba thawai aduna nupa adubu ot-neina nik-laduna, ahouba khonjelda laoramlaga nupa adudagi thokkhre. Maduda makhoi pumnamak ngakladuna makhoi masel amaga amaga hangnaduna hairak-i, “Touribasi karino? Masibu karamba makhalgi anouba tambibano? Mahakna phattaba thawaisingda phaoba yathang pinaba matik lei aduga makhoina mahakki yathang illi!”” Khudak adudagi Jisugi paona thunamak Galilee-gi mapham sinba thungkhre. Jisu amadi mahakki tung-inbasingna synagogue adudagi hek thorakpaga, Jacob amasung John-ga loinana Simon amadi Andrew-gi yumda chatlammi. Matam aduda Simon-gi manembok laihou houduna nabadagi phamungda leirammi. Ibungona hek thungbaga makhoina mahakki maramda Ibungoda tamle. Adudagi Ibungona mahakki manakta changlaga makhut paibiduna mahakpu chingkhatpirammi. Aduga khudak aduda mahakki laihou adu phakhre amasung mahakna makhoibu thougal toujare. Adudagi numitna mayum changkhiduna numidangwairam oiraklabada misingna anaba amadi lai phattaba changba pumnamak Ibungogi manakta puraklammi. Amasung sahar adugi mi pumnamak yum adugi mangda tillare. Aduga Ibungona mi kaya amabu makhal makha kayagi lainasingdagi phahanbire amasung lai phattaba kaya amabusu tanthokle. Amasung Ibungona lai phattabasingdu wa amata ngang-hallamde maramdi makhoina Ibungobu kanano haiba khanglammi. Ayuk yamna ngallingei, mamlingei matamda, Jisuna hougattuna yum adudagi thoraklaga achikpa mapham amada chattuna Mapu Ibungoda haijarammi. Adudagi Simon amadi mahakka loinabasingna Ibungobu thiba thorakle. Aduga makhoina Ibungobu phanglabada, makhoina Ibungoda hairak-i, “Mi pumnamakna Ibungo nahakpu thiri.”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Eikhoina manak nakpa atei khulsingdasu chatkadabani. Eihakna makhoidasu pao sandokpa tai, maramdi ei madugidamak lakpani.”” Maram aduna Ibungona Galilee-gi mapham pumnamakta chattuna, synagogue-singda pao sandoklammi aduga lai phattabasingbu tanthoklammi. Yamna kiningai oiba unsagi lainana naba mi amana Jisuda laktuna khuru khudak kullaga tengbangbinaba haijarak-i, “Ibungona yabirabadi, eibu Ibungona seng-hanbiba ngammi.”” Maduda Jisuna nungsiba pokladuna makhut tingthoklaga mahakpu sokpiraduna hairak-i, “Eina yare, nahak sengjaro!”” Khudak aduda mangondagi laina adu mangkhre aduga mahak sengjare. Adubu mahakna chatkhraga pao adu mapham khudingmakta sandokpa houre. Aduga madugi mahei oina, Jisuna phongna saharda changba ngamdre. Adudagi Ibungona mi tadaba achikpa maphamsingda leirammi, adumakpu mapham khudingdagi misingna Ibungogi manakta adumak laklammi. Numit kharanigi matungda Jisuna Capernaum-da amuk lakle, amasung Ibungona yumda halakle haibagi pao thuna sandokkhre. Adudagi thunamak yamlaba miyam amana mapham aduda tillare madudi mising adu yammankhibana ka adu mina pik thanbadagi thongjin mapal phaobasu leppham leiramde. Aduga Jisuna makhoida Mapu Ibungogi wa sandoklingeida, Nupa marina pangthaduna naba mi ama puduna Ibungogi nakta lakle. Adubu tilliba mising adu yamankhibana makhoina anaba adubu Ibungogi nakta pusinba ngamdre. Maram aduna makhoina Ibungona leiriba mapadugi yumthak adu huttoktuna phattoklaga pangthaduna naba nupa adubu magi hippham aduga loinana thadaraklammi. Amasung Ibungona makhoigi thajaba kayamuk leibage haibadu ubada, pangthaduna naba nupa aduda hairak-i, “Ichanupa, nahakki napapsing kokpire.”” Mapham aduda phamduna leiriba Wayel Yathanggi Oja kharana mapukningda mathanta khanjarammi, “Kari matik leiduna mahakna asumna nganglibano? Masi Mapu Ibungobu thina ngangbani! Pap kokpiba ngambadi Mapu Ibungo mahak khaktani!”” Khudaktuda makhoina kari khallibano haibadu khangladuna Ibungona makhoida hairak-i, “Nakhoina adumna karigi khallibano? Pangthaduna nariba nupa asida, “‘Nahakki napapsing kokpire,’’ haibaga, “‘Hougatlu aduga nahakki hipnapham adu loukhattuna chatlu’’ haibaga karambana henna laibage? Adubu Migi Machanupa aduna taibangpanda pap kokpinaba matik lei haibasi nakhoida utke.”” Adudagi Ibungona pangthaduna naba nupa aduda hairak-i, “Eina nangonda hairi, hougatlu, aduga nahakki hipnapham adu loukhattuna nayumda chatlu!”” Adudagi nupa aduna hougattuna mahakki hipnapham adu loukhatlaga makhoi pumnamakki mityeng mamangmaktada thunamak chatkhre. Masina makhoi pumnamakta pungak ngak-hallammi, aduga makhoina Mapu Ibungobu thagattuna hairak-i, “Eikhoina asigumba amata amukta ukhidri!”” Jisuna Galilee-gi pat mapanda amuk hanna chatlammi. Amasung yamkhraba miyam amana Ibungogi manakta tillare, aduga Ibungona makhoida tambiba houre. Aduga Ibungona asum chatlingeida, kanggat khomba, Alphaeus-gi machanupa Levi-na kanggat thiphamda phamduna leiba adu Ibungona urabada mangonda hairak-i, “Eigi itung illu.”” Maduda Levi-na hougattuna Ibungogi tung injare. Madugi tungda Jisuna Levi-gi yumda numidanggi chaklen charammi. Amasung kanggat khombasing amadi inthokpiraba mi mayam amana Ibungogi tung illammi, aduga makhoina Ibungo amadi Ibunggogi tung-inbasingga loinana chaklen adu chaminnarammi. Wayel Yathanggi Oja oiba Pharisee-sing kharana, inthokpiraba amadi kanggat khomba misingga loinana Jisuna chamin thakminnaba adu ubada, makhoina Ibungogi tung-inbasingda hanglak-i, “Karigi mahakna asigumba mising asiga chamin-thakminnaribano?”” Makhoina hainariba adu tabada Jisuna khumlak-i, “Masa phabasinggidi laiyengba mi mathou tade, adubu anabasinggidi mathou tai. Aduga masana achumba chatpani haina khanjaba mising adubu eina kouba lakpa natte adubu masana pap chelli haina khangjaba mising adubu kouba lakpani.”” Nongma thoudok amada Baptize toubiba John-gi tung-inbasing amadi Pharisee-singna chara hellammi. Maduda mi kharana Jisugi manakta laklaga hanglak-i, “Baptize toubiba John-gi tung-inbasing amadi Pharisee-singdi chara helli adubu Ibungogi tung-inbasingnadi chara hendriba karigino?”” Jisuna makhoida khumlak-i, “Luhongbada lakliba bor adugi marupsingna chara hen-gadra? Bor aduna makhoiga hek leiminnaribamakhei makhoina chara khak helloi. Adum oinamak makhoidagi bor adu pukhigadaba numit adu lakkani, aduga matam aduda makhoina chara hen-gani. “Mi kana amatana ahanba phi machet amabu amanba phida photchinde, maramdi ahanba phi machet aduna chingsinduna segairiba adu hennadum segairakkani. Aduga mi kana amatana anouba yubu amanba sawun-gi khaosingda khak hapnade, maramdi yu aduna sawun khaosing adu pokhaihanduna yusu aduga khaosingdusu animak mang-han-gani. Madugi mahutta anouba yudi anouba sawungi khaosingda hapkadabani.”” Potthaba numit amada Jisuna gehugi loubukta phaoduna chatlammi. Aduga makhoina asum chatlingeida Ibungogi tung-inbasingna gehu charong khara heklammi. Maduda Pharisee-singna Jisuda hairak-i, “Yeng-u, potthaba numitta nahakki tung-inbasingna touribasi Wayel Yathanggi maiyoktani.”” Jisuna makhoida khumlak-i, “David amadi mahakki loinabasingna mabuk lamlabada kari toukhibage haibadu nakhoi padabra? Abiathar-na Purohitlen oiringei matamda David-na Mapugi Sanglenda changduna Wayel Yathanggi matung inna purohitsingkhaktana chaba yaba Mapu Ibungoda katpa asengba tal adu mahakna chakhi aduga mahakka loinarakpa misingdasu mahakna tal adu pikhi.”” Jisuna makha taraduna makhoida hairak-i, “Potthaba numit asi mioibagi phanabagidamak sembibani, adubu mioibadi potthaba numitkidamak semkhiba natte. Maram aduna Migi Machanupa adu potthaba numitkisu mapuni.”” Adudagi Jisuna synagogue-ta amuk hanna changlammi, amasung mapham aduda makhut nama sithaba nupa ama leirammi. Aduga Jisubu maral siba pamba mi kharasu mapham aduda leirammi, maram aduna makhoina potthaba numitta anaba nupa adubu Ibungona phahan-gadara haiduna Ibungobu maral sinabagidamak cheksinna yenglammi. Maduda Jisuna nupa aduda hairak-i, “Lak-u aduga mayamgi mamangsida leppu.”” Aduga Ibungona makhoida hanglak-i, “Potthaba numitta kari kari touba yai haina eikhoigi Wayel Yathangna haibage? Migi mateng pangbra nattraga phattaba toubra? Migi thawai kanbra nattraga mang-hanbra?”” Adubu makhoina wa amata ngangdana tuminna leirammi. Adudagi Jisuna makhoida asaobaga loinana koina yengle, adubu makhoigi thamoi kanba matou aduda Ibungona thamoi sokladuna nupa aduda hairak-i, “Nahakki nakhuttu tingthok-u.”” Maduda nupa aduna makhut tingthokle aduga mahakki makhuttu hannagum pungpha phajare. Adudagi Pharisee-sing aduna synagogue-tagi chatkhiduna Herod-ki misingga khudaktuda unare aduga Ibungobu karamna hatsige haiduna makhoina wa tanaba houre. Jisu amadi mahakki tung-inbasingna Galilee-gi pat mayada chatthoklammi, aduga yamlaba miyam amana Ibungogi tung illammi. Miyamsing adu Galilee, Judea, Jerusalem, Idumea, Jordan-gi nongpok thangba maphamsing, aduga Tyre amadi Sidon-gi saharsingdagi lakpani. Ibungona toukhiba angakpa thabaksing adu tabadagi makhoina Ibungogi manakta lakpani. Miyam adu yamankhibagi maramna miyamduna mangonda omsindanaba, Ibungona mahakki tung-inbasingda mahakkidamak hi ama thourang tounaba hairammi. Numit aduda Ibungona mi mayam amabu anaba phahanbirammi maram aduna atoppa anabasingnasu Ibungobu sokchanaba manglomda insinnaduna changsinaraklammi. Phattaba thawai changba misingna Ibungobu uba matamda, Ibungogi mangda tuthaduna kanna laorak-i, “Ibungodi Tengban Mapugi Machanupani!”” Aduga Jisuna mahaksi kanano haibadu mi kana amatada haidanaba phattaba thawaising aduda akanba yathang pire. Adudagi Jisuna chingthakta kakhatlaga mahakna pamba makhoising adubu manakta koure amasung makhoina Ibungogi nakta lakle. Aduga Ibungona makhoi taranithoibu khandoklaga pakhonchatpa haiba mingthol piraduna makhoida hairak-i, “Eihakna nakhoibu eihakka loinanaba khandoklabani. Aduga eina nakhoibu Mapu Ibungogi wa sandoknaba thagani, amadi anabasingbu phahannaba amasung phattaba laisingbu tanthoknabagi matik nakhoida leigani.”” Ibungona khandoklaba makhoi taranithoi adudi, Ibungona Peter haina mingthonbiba Simon; Zebedee-gi machanupa Jacob amadi John (Jisuna makhoibu Boanerges haina ming thollammi, Boanerges haibagi wahanthokti “Nongkhakpagi machanupasing”” haibani); Andrew, Philip, Bartholomew, Matthew, Thomas, Alphaeus-gi machanupa Jacob, Thaddaeus, mareibak ningba Simon, amasung Ibungobu yeknabasinggi khutta pithokkhiba, Judas Iscariot, hairibasing asini. Adudagi Jisuna yum amada changlammi. Aduga yamlaba miyam amana amuk hanna tillarabada Ibungo amadi mahakki tung-inbasingna chananabagi matam phaoba leiramde. Pao asi Ibungogi imung manunggi misingna tarabada, makhoina Ibungobu yumda punanaba thoraklammi maramdi makhoina “Mahak ngaore”” haina hainarammi. Aduga Jerusalem-dagi lakpa Wayel Yathanggi Oja kharana hairak-i, “Mangonda Beelzebul changle! Aduga lai phattabasinggi makok asigi mapanna mahakna lai phattabasingbu tanthok-i.”” Maduda Jisuna makhoibu manakta kouraga pandamsing piraduna hairak-i, “Satan-na Satan-bu karamna tanthokpa ngamgadage? Leibak amana napak-napak tanaduna amaga amaga khatnarabadi, leibak adu kaigani. Imung amada tongan tongan tanaduna khatnarabadi, imung adu kaigani. Maram aduna Satan-gi leibak adu kanglup naiduna machet tanarabadi madu kuina leptuna leiba ngamloi, adubu mahakki aroiba haibadu oigani. “Akanba mi adu hanna punduna thamdrabadi, mi kana amatana mahakki mayumda changduna mapot macheising munduna louba ngamloi. Adubu mahak pullaba matung khaktada mapot macheising adu louba ngamgani. “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, mioibana touba pap khudingmak amadi makhoina thina ngangba pumnamak kokpigani. Adubu Thawai Asengbagi maiyokta thina ngangba mahakpudi keidoungeidasu kokpiroi maramdi mahakna lomba naidaba pap ama langsillabani.”” “Mangonda phattaba thawai lei”” haina mi kharana haibagi maramna Ibungona masi haibani. Madugi matungda Jisugi mama amadi manaosingna Jisuna leiriba yum aduda lakle. Adudagi makhoina mapanda leptuna Ibungobu kouthoknaba mi ama tharammi. Maduda Jisugi akoibada phamduna leiriba misingduna Jisuda hairak-i, “Ibungogi ima, nanaosing amadi nachansingna mapanda Ibungobu unanaba leiri.”” Jisuna khumlak-i, “Eigi ima kanano amadi eigi ichin-inao kanano?”” Adudagi Ibungona mahakki akoibada phamlibasing aduda yengladuna hairak-i, “Yeng-u! Mapham asida eigi ima amadi eigi ichin-inaosing leire! Tengban Mapugi aningba apamba touba mising adu eigi ichil inaoni, eigi iche ichalni amadi eigi imani.”” Adudagi Jisuna Galilee-gi pat mapanda amuk tambiba hourammi. Maduda Ibungogi akoibada tilliba miyamsingdu yamankhibana Ibungona hi amada kakhattuna phamlammi. Hi adu ipakthakta leirammi aduga miyam aduna pat mapanda leplammi. Adudagi Ibungona pandamsing sijinnaduna hiram kaya ama makhoida tambirammi. Ibungona makhoida hairak-i, “Tao! Lou-uba amana maru hunba chatlammi. Mahakna loubukta maru asum hullakpada, maru kharana lambi mapanda tare aduga ucheksing laktuna marusingdu chathokkhre. Aduga kharana leipak kaya leitaba nunglakta tare. Amasung leipak luthana leitabana marusing adu thuna mayol chonglakle. Adubu numit thorakpada nungsagi meisana yeibadagi pambisingdu thuna kangsilhalle, maramdi pambisingdu mara luna taramde. Aduga kharana tingkhangsinggi marakta tare, amasung tingkhangsingduna chaokhatlaktuna pambisingdu namhatle aduga pambisingdu mahei yanba ngamdre. Adubu maru kharadi aphaba leihao chenba maphamda tare aduga mayol chonglaktuna chaokhatlaklaga mahei yamna yalle, madudi kharana kunthra, kharana humphu aduga khara amana chama yalle.”” Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Tananaba nakong panba mahak aduna tasanu!”” Adudagi miyam adu chatkhiduna Ibungokhakta ngaihouraba matamda, tung-inba taranithoi amadi mahakki akoibada phamlibasing aduna pandamsing adu sandokna takpinaba Ibungoda haijarammi. Jisuna makhoida hairak-i, “Tengban Mapugi Leibakki athuppa adu nakhoida khang-hanbire. Adubu mapanda leiba makhoidadi eina pumnamak pandam oina hai. Maramdi Mapugi Puyagi wa asi thungnanabani, “‘Makhoina hanna hanna yenggani, adubu khangloi; makhoina hanna hanna tagani, adubu wakhal taba ngamloi. Maramdi makhoina khanglamlaba aduga wakhal taramlaba, makhoina Mapu Ibungoda hallaklamgadabani, aduga Mapu Ibungona makhoibu kokpiramgadabani.’’ ”” Adudagi Jisuna makhoida hanglak-i, “Pandam asi nakhoina khangba ngamdabra? Adu oirabadi kamdouna nakhoina atei pandamsing khangba ngamgadage? Maru hunba mi aduna hullibadu Mapu Ibungogi waheini. Mi kharadi lambi mapanda taba marusing aduga mannei. Madudi makhoina Mapu Ibungogi waheidu hek tabaga, Satan-na laktuna makhoida hunkhraba Mapu Ibungogi waheidu makhoidagi louthokkhi. Aduga mi kharana nunglakta taba marusingduga manei. Makhoina Mapu Ibungogi wahei adu hek tabaga haraona lousilli. Adum oinamak makhoina mara phajana tadaba maramna kuina khaangde. Maram aduna Mapu Ibungogi waheigi maramgidamak makhoida awa-ana amadi ot-neiba lakpa matamda makhoigi thajaba adu thuna thadokkhi. Aduga mi kharadi tingkhang marakta hunkhiba marusing aduga manei. Makhoina Mapu Ibungogi wahei tare, adubu taibangpan punsi asigi langtaknaba, lanthumgi oiba nungaibagi lounam amadi makhal kayagi apambasingna makhoida changkhiduna Mapu Ibungogi wahei adu namhatkhi aduga mahei yalhande. Adubu mi kharadi aphaba leihao chenba maphamda hunba marusingga manei. Makhoina Mapu Ibungogi wahei adu tai amadi wahei adubu lousinjei, aduga mahei yalli madudi kharana kunthra, kharana humphu aduga khara amana chama mahei yalli.”” Jisuna makhoida makha taraduna hairak-i, “Kanana thaomeibu thumok makhada nattraga kangkha makhada thamnabage? Thaomeidi thaomei makhong mathakta thamnaba nattra? Maramdi phongdokloidaba arotpa karisu leite aduga khangloidaba aronba karisu leite. Aduna manakong panba mahak aduna tasanu!”” Ibungona makhoida makha tana asisu hairak-i, “Nakhoina tariba aduda ningthijana wakhal tou! Nakhoina olliba chang adumak Mapu Ibungona nakhoidasu onbirakkani amasung hennadum onbirakkani. Areiba mahak aduda henna pibigani, aduga leitaba mahak adudagi mahakki leijaba adu phaoba louthokkani.”” Jisuna asisu hairak-i, “Mapu Ibungogi leibak adu mi amana mahakki loubukta maru hunbagumbani. Mahakna tumlabasu hougatlabasu, ahing nungthil animakta marusing adu mayol chongduna hourak-i. Mahaknadi madu kamdouna oiraklibano haibadudi khangde. Leipak masana adumak pambisingdu chaokhat-handuna mahei yalhalli; ahanbada mayol, mathangda charong, aduga akonbada pambi aduda mapung phana mahei yalhalli. Mahei aduna mullabada mahakna thanggol thaduna lok-i, maramdi lourok tha adu lakle.”” Jisuna amuksu hairak-i, “Tengban Mapugi leibak adu eikhoina kariga changdamnagadage? Masibu sandokna taknaba eikhoina kari pandam sijinnagani? Masi marusinggi marakta khwaidagi pikpa maru oiriba hanggam maru amabu, mi amana louraga leipakta thabagumbani. Adubu thakhraba matung khara leiraga madu chaokhatlak-i, aduga ingkholgi mana-masing pumnakki manungda khwaidagi chaoba pambi oirak-i. Maduna achouba masa longthorak-i aduga ucheksingna madugi marumda mahum sai.”” Asigumba atoppa pandam kaya amasu sijinnaduna Jisuna misingda makhoina khangba ngamba chang adu phaoba tambirammi. Ibungona makhoida pandam sijinnadana keidounungda tambiramde, adum oinamak Ibungona mahakki tung-inbasing khaktaga tonganna leiba matamda, Ibungona makhoida pumnamak sandokna takpirammi. Numit adumakki numidangwairamda Jisuna mahakki tung-inbasingda hairak-i, “Eikhoi pat asigi wangmada chatsi.”” Adudagi Ibungogi tung-inbasing aduna miyam adubu thanamlaga, Jisuna phamliba hi aduda tongkhattuna makhoina Jisubu puduna chatle. Mapham aduda hi mayam amasu leirammi. Adudagi ikhang khang-houdana akanba nonglei nungsit ama lakle. Aduga ithak-ipomna hida yeibadagi hinungda ising hajillaktuna hidu isingna than-gadourammi. Adubu Jisudi hirubakta mon khangduna tumduna leirammi. Maduda Ibungogi tung-inbasingna Ibungobu houdoktuna hairak-i, “Oja Ibungo, eikhoi sigadoure haibasi Ibungona kari amata khanbidrabra?”” Adudagi Jisuna hougatlaktuna nungsit aduda yathang pirak-i, “Tuminna leiyu!”” aduga mahakna ithaksing aduda hairak-i, “Tapthou!”” Adudagi nungsit adu lepkhre aduga pumnamak pumtap tapthakhre. Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoina aduk kiriba karigino? Nakhoida houjik phaoba thajaba leitribra?”” Maduda makhoi yamna kirammi aduga makhoi masel amaga amaga hainarak-i, “Nungsit amadi ithaksing phaobana haiba illiba mahak asibu kanano?”” Adudagi Jisu amadi mahakki tung-inbasingna Galilee patki wangmada leiba Gerasa-gi lamda thunglammi. Amasung Jisuna hidagi hek kumthabaga, phattaba thawai changba mi amana mongpham maraktagi Ibungobu unanaba thoraklammi. Nupa adu mongpham marakta leibani. Aduga kana amatana mahakpu amuk hanna yotlina punduna thamba ngamdre. Makhoina mahakki makhong makhut adu kayarak hanna pullurabani adubu mahakpu hek punba khudingmakta mahakna yotli adu thadatli amasung yotling phalang adubu matek matek thudek-i. Mahak yamna kanba maramna kanamatana mahakpu phajinba ngamlamde. Ahing nungthil animak mahakna mongpham marakta amadi chingda koichat chattuna koirao laoraga masa mathantabu nungna sudatcharammi. Jisuna lapna leiringeida mahakna Jisubu urammi aduga mahakna chellaktuna Ibungogi mangda khuru khudak kunduna tuthajarammi. Amasung mahakna ahouba khonjelda laoraduna hairak-i, “He Jisu, khwaidagi wangthoiraba Mapu Ibungogi Machanupa! Nangna eingonda kari touba pambage? Eina Mapu Ibungo panduna haijari, eibu ot-neiduna cheirak pibiganu!”” (Mahakna masi haibagi maramdi Jisuna, “Phattaba thawai, mi asidagi thokkhro!”” haina hanna haikhibagini.) Maduda Jisuna mangonda hanglak-i, “Naming kari kou-i?”” Mahakna khumlak-i, “Eigi mingdi “‘Tenggol’’ kou-i, maramdi eikhoi yammi!”” Aduga mahakna Jisuda makhoibu mapham adudagi tanthokpidanaba hanjin hanjin haijarammi. Matam aduda manak nakpa ching-ya amada ok sanggu ama machinjak chaduna leirammi. Maram aduna phattaba thawaising aduna Jisuda nonjaduna haijarak-i, “Eikhoibu oksing asida thabiduna makhoida chang-hanbiyu.”” Adudagi Ibungona makhoida ayaba adu pire, amasung phattaba thawaisingduna mi adudagi thokkhraga oksing aduda changkhre. Chaorakna masing lising animuk oiba ok sanggu adu angamba adudagi pat tamna thuna chenthakhiduna pat aduda iraknaduna sire. Maduda ok sellambasing aduna chenkhiduna saharduda amadi khunsingda thoudok adugi paodu sandokle. Adudagi misingna thokkhiba thoudok adu yengnanabagidamak mapham aduda laklammi. Amasung makhoina Jisugi nakta lakpada, phattaba thawai tenggol changlamba nupa aduna maphamduda maphi marol ningthina settuna amadi wakhal tana phambadu ubada makhoi loina kire. Aduga phattaba thawaising changlamba nupa amasung oksing aduda kari thokkhibage haibadu uhoubasingna makhoida tamle. Maram aduna Jisubu makhoigi lam adu thadoktuna chatpikhinaba makhoina Jisuda haijare. Aduga Jisuna hida kakhatpa matamda phattaba thawaising changlamba nupa aduna Jisuda nonjaduna haijarak-i, “Eisu Ibungoga loinana chatchage!”” Adubu madu Jisuna yakhide. Amasung Ibungona mangonda hairak-i, “Nahakna nayumda amasung nahakki oiba mising adugi manakta handuna Mapu Ibungona nahakkidamak kayada chaoba thabak toubikhiba amadi nahakpu kayagi matik nungsibiba haibadu makhoida tamlu.”” Maduda mahakna chatkhiduna Decapolis haina khangnaba Sahar Tara adugi mapham khudingda Jisuna mangonda toubikhibasing adu sandokpa hourammi. Amasung madu taba mi pumnamakna ngaklammi. Adudagi Jisuna patki wangmada amuk hallakle. Aduga yamlaba miyam amana Ibungogi akoibada tillare. Adudagi Jairus kouba synagogue-ki luchingba amana mapham aduda lakle, aduga mahakna Jisubu ubaga Jisugi khuyakhada tuthajaduna, yamna nollukna haijarak-i, “Eigi piklibi ichanupi sigadabagi phibhamda yamna kanna nare. Mahakna naba phajaduna hingjananaba, Ibungona lakpiduna mahakki mathakta Ibungogi khut thambiyu.”” Maduda Jisuna Jairus-ka loinana chatminnare. Amasung yamlaba miyam amana Ibungogi matung illammi aduga makhoina Ibungogi akoibada krik-krik innaduna chatlammi. Mapham aduda chahi taranithoi chupna ee taduna naraklabi nupi ama leirammi. Mahakna layengba mi kaya amada yengduna awaba kaya khangkhre aduga mahakki areiba sel pumbasu sijinnakhre, adubu phagatlakpagi mahutta anaba henna henjillammi. Mahakna Ibungogi phi adu hek sokchabaga, khudak aduda mahakki ee tarambadu lepkhre; amasung mahak masana masada leiba anaba adu phajare haibadu khangjakhi. Maduda Jisuna mangondagi panggal thokkhre haibadu khudak aduda khangladuna, miyam aduda onsillaktuna hanglak-i, “Kanana eigi phi sokkhibage?”” Ibungogi tung-inbasingna khumlak-i, “Yengbiyu, miyamsing asina Ibungogi akoibada krik-krik innaduna leiri; aduga “‘Kanana eibu sokkhibage?’’ haina karigi Ibungona hangbiribano?”” Adubu mangonda sokkhibi nupi adubu unanaba Ibungona koina yenglammi. Nupi aduna mangonda kari thokkhibage haibadu khanglabada kibana masadu niklammi amasung mahakna laktuna Ibungogi khuyakhada tuthajaraga thokkhiba thoudok pumnamak Ibungoda tamjare. Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Ichanupi, nanggi thajabana nahakpu phahanbire. Ingthana chatlo, aduga nahakki laina adudagi phajaro!”” Jisuna masi hairingeida synagogue-ki luchingba Jairus-ki yumdagi mi khara laklaga mangonda hairak-i, “Nahakki nachanupi sire. Oja Ibungobu amuk wahallubagi kari kanagani?”” Makhoina haibadu hek tabaga karisu thousaba toudana Ibungona Jairus-ta hairak-i, “Kiganu, thada thajou.”” Adudagi Peter, Jacob amadi mahakki manao John nattana atei kana amatabu mahakka loinana chatminnaba Ibungona yadre. Amasung makhoina Jairus-ki yumda lakle aduga mapham aduda irang langba, kappa laoba amadi tengtha nawoiba Ibungona ure. Adudagi Ibungona changsinduna makhoida hairak-i, “Karigi nakhoina irang langduna kapna-laonaribano? Angang asi siba natte, mahak tumlibani!”” Maduda makhoina Ibungoda karemnaduna noknarammi. Adubu Ibungona makhoi pumnamak mapanda thok-hankhraga, angangdugi mama mapa amadi Ibungogi tung-inba ahumduga loinana, angangduna hipliba ka aduda changle. Aduga Ibungona angang adugi khut pairaduna hairak-i, “Talitha kumi!”” haibagi wahanthokti, “Nupimacha, eina nangonda hairi, hougatlu!”” Khudaktuda nupimachadu hougattuna koichat chatle. (Mahak chahi taranithoi surabini.) Maduda makhoi yamna ngaklammi. Adubu Ibungona makhoida kana amatada haidoktanaba akanba yathang pirammi, aduga mahakna makhoida hairak-i, “Nupimacha aduda chanaba khara piyu.”” Jisuna mapham adu thadoklaga mahakki tung-inbasingga loinana masagi khunda amuk hallakle. Aduga Ibungona potthaba numitta synagogue-ta tambiba houre. Amasung mi mayam amana Ibungogi tambiba adu tabada ngakladuna hairak-i, “Mahakna pumnamaksing asi kamdouna touba ngamlibano? Asigumba angakpa thabaksing asi tounanaba lousing amadi panggal asi mahakna kadaidagi phanglibano? Mahak asi u-suba midu nattra? Mahak Mary-gi machanupa, aduga Jacob, Joseph, Judas amadi Simon-gi mayambadu nattra? Aduga mahakki machansing adu eikhoiga leiminnaba nattra?”” Asumna makhoina Ibungobu yadre. Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichousingbu makhoigi maramdam, imung manung amadi mari-matasingna ikai khumnabidaba khak nattana mapham khudingmakta ikai khumnei.”” Aduga makhoina thajadaba adugi maramna Ibungona anaba mi kharagi mathakta khut thambiraga phahanbibakhak nattana atei angakpa thabak amata touba ngamdre. Amasung makhoigi thajaba leitaba aduda Ibungona yamna ngaklammi. Adudagi Jisuna thangnaba khun khunsingda chattuna misingbu tambirammi. Aduga Ibungona mahakki tung-inba taranithoibu manakta koure. Amasung Ibungona makhoida phattaba thawaisingbu ngamnaba matik pibire aduga makhoi ani ani semduna thare. Amasung makhoina chatpa matamda cheisu nattana chananaba pot, punanaba khao, senggaoda sel amadi atei kari amata pudanaba yathang pirammi. Makhoina sandal tongbadi yarammi adubu ahenba phurit pubadi yaramde. Aduga Ibungona makhoida asisu hairammi, “Nakhoibu taramna okliba yum aduda, maphamdu thadoktriba phaoba nakhoina lengdana leiyu. Karigumba mapham amagi misingna nakhoibu taramna oktraba nattraga nakhoina haiba tadraba nakhoigi khongyagi uphuldu kanthoklamlaga mapham adu thadok-tuna chatlu. Maduna makhoida cheksin wa oinabani.”” Adudagi Ibungogi tung-inbasing aduna chatkhiduna, misingna paptagi pukning hongduna Mapu Ibungoda hallaknaba pao sandoklammi. Makhoina phattaba thawai kaya tanthoklammi aduga anabasingbu thao teibiduna anaba phahanbirammi. Adudagi Herod ningthouna Jisugi maramda tare, maramdi Jisugi ming mapham khudingda sandokkhre. Mi kharana hairammi, “Baptize toubiba John amuk hinggatle! Maram aduna mangonda angakpasing toubagi panggal asi leiribani.”” Adubu mi kharana amuk hai, “Mahaksi Elijah-ni.”” Aduga atoppa kharanasu amuk hai, “Mahak mamangngeigi Mapu Ibungogi wa phongdokpa matik leiba maichousinggumba maichou amani.”” Madu tabada Herod-na hairak-i, “Mahaksi Baptize toubiba John-ni! Eina mahakpu mangak kaktuna hatkhrabani, adubu mahak amuk hinggatle!”” Maramdi Herod masamakna yathang piduna John-bu pharaga keisumsangda punduna thamkhi. Mahakna madu Herodias masunglanggidamak toukhibani. Herodias asi Herod masamakki manao nupa Philip-ki nupi oijarabasu mahakna luhongduna lourammi. Maduda Baptize toubiba John-na Herod-ta hanjin hanjin haikhi, “Nahakki nanao nupagi nupibu nahakna louba haibasi wayel yathang kai!”” Maram aduna Herodias-na John-bu malom thamduna singkhi aduga mahakpu hatpa pamkhi. Adum oinamak Herod-na maram oiduna mahakna hatpa ngamlamde. Maramdi Herod-na John asi achumba chatpa amadi asengba mi amani khangduna ikai khumnarammi amasung mahakpu ngakthoklammi. Amasung John-na ngangba taba khudingda mahakna kari tougadage haipham khangdabagi awaba leirabasu, John-na ngangbadi mahak adumak taba pamlammi. Mameithangda Herodias-ki khudong chaba adu phangle. Herod-na mahakki mapok numitta mahakki phamnaibasing, lanmigi makoksing amadi Galilee-gi masak naiba misinggidamak chaklen ama langle. Amasung Herodias-ki machanupina changlaktuna Herod amadi tilliba miyamgidamak jagoi sarammi. Aduga mahakna makhoi pumnamakpu yamna pelhallammi. Maram aduna ningthouna leisabi macha aduda hairak-i, “Nahakna apamba ama nijou madu eina nangonda pigani.”” Mahakna mangonda wasaktuna hairak-i, “Eina wasakli, nahakna niningba ama nijabada eina madu pibigani, eigi leibak tangkhai ama oirabasu eina pigani.”” Adudagi leisabi macha aduna mamada changsinduna hangle, “Eina kari nijouge?”” Maduda mamana khumlak-i, “Baptize toubiba John-gi makok niyu.”” Aduga leisabi macha aduna thuna ningthougi manakta changlaga hairak-i, “Baptize toubiba John-gi makok adu houjikmak sempak amada haptuna eingonda pibiyu.”” Madu tabada Herod ningthou thawai yamna warammi, adum oinamak mahakna mayam mamangda sakkhiba wasak aduna mahakna yaroi haiba ngamlamde. Maram aduna mahakna lanmigi sanglingba amada John-gi makok kaktuna puraknaba yathang pire. Adudagi lanmigi sanglingba aduna keisumsangda chatkhraga John-gi makok kakle; Amasung mahakna John-gi makok adu sempak amada haplaga leisabi macha aduda pire, aduga leisabi macha aduna madu mamada amuk pirammi. Adudagi John-gi tung-inbasingna pao adu tarabada makhoina laktuna John-gi hakchang adu louraga mongphamda leirol challe. Pakhonchatpasing aduna Jisugi manakta laklaga makhoina touruba amadi makhoina tambirubasing adu Ibungoda tamlammi. Mapham aduda yamkhraba miyamna lakthok laksin touba maramna, Jisu amadi mahakki tung-inbasingna chak chanaba matam phaoba phanglamde. Maram aduna Jisuna makhoida hairak-i, “Eikhoina ngaihak pottharunaba mi tadaba achikpa mapham amada eikhoi chatsi.”” Maram aduna makhoina hi amada tongduna achikpa mapham amada chatlammi. Adumakpu miyam amana makhoina chatpa adu urammi amasung khudakta makhoibu sak khanglammi. Maram aduna khun pumnamaktagi misingna kangphalda khongna mang thana chenkhiduna Jisu amadi mahakki tung-inbasingdagi makhoina hanna mapham aduda thungle. Aduga Jisuna hidagi hek kumtharakpaga yamlaba miyam adu ure, aduga Ibungogi thammoida makhoibu nungsiba pokle maramdi makhoisingdu yaosenba leitraba yaosinggum oirammi. Maram aduna Ibungona makhoida hiram kaya tambiba houre. Amasung numidangwairam oiraklabada Ibungogi tung-inbasingna Ibungoda laklaga hairak-i, “Matam asi thengjinkhre, aduga mapham asisu mi tadaba lamni. Miyam asina akoiba maphamsing amadi manak nakpa khunsingda chattuna makhoi makhoigi chananaba karigumba khara leijarunaba thabikhro.”” Jisuna khumlak-i, “Nakhoina makhoida chanaba piyu.”” Maduda makhoina Ibungoda hairak-i, “Eikhoina chattuna makhoina chananabagidamak dinari chanigi tal leirugadra?”” Maduda Jisuna makhoida hanglak-i, “Nakhoida tal kaya yaoribage haibadu chattuna yenglu!”” Makhoina madu khangdoklaga Ibungoda hairak-i, “Tal manga-ga nga aniga yaori.”” Maduda Jisuna misingdu kangbu kangbu semlaga asangba napi mathakta phamhannaba mahakki tung-inbasingda hairammi. Maram aduna mising adu chamagi kangbu amadi yangkheigi kangbu semduna pareng naina phamthare. Adudagi Jisuna tal manga amadi nga anidu louraga swargaromda yengkhattuna Mapu Ibungobu thagatchare. Adudagi Ibungona talsingdu segaire aduga miyamsingduda yenthoknaba mahakki tung-inbasingda pire. Aduga Ibungona nga anidusu makhoi pumnamak aduda yenthokle. Amasung makhoi pumnamakna mabuk thanna chare. Adudagi Ibungogi tung-inbasingna lemhouba tal amasung nga machetsing adu thumok taranithoi thanna khomgatle. Maduda chaba yaokhiba nupasinggi masingdu lising manga oirammi. Jisuna miyamdu thadoklingeida, mahakki tung-inbasingbu khudak aduda hida tong-hallaga mahakki mang thana pat adugi wangmada leiba Bethsaida-da thare. Adudagi miyamdu thadokkhraba matungda Ibungona haijanabagidamak ching amada chatlammi. Aduga numidang oiraklabada mahakki tung-inbasingna tongliba hi adu patyaida leirammi aduga Ibungona mathanta kangphalda leirammi. Amasung hi adu nungsitka maiyoknaba maramna Ibungogi tung-inbasingna yamna wana hi honbadu Ibungona ure. Maram aduna nongngallamdai pung ahumdagi ayukki pung taruk phaobagi manunggi pungpham amada, Ibungona makhoi tamna ising mathakta khongna lakle. Amasung Ibungona makhoibu hendoktuna chatnaba tourammi. Adudagi Ibungona makhoigi marakta hida kakhatle, aduga nungsit adu lepkhre. Maduda Ibungogi tung-inbasingdu yamna ngaklammi. Maramdi makhoina thammoi kanmanbagi maramna mi lising mangada tal pijakhiba adugi nunggi oiba wapham adu makhoina khangba ngamlamde. Adudagi makhoina pat adu lanthoklaga Gennesaret lamdamda laklammi aduga mapham aduda makhoina hi adu thangle. Aduga makhoina hi adudagi hek kumthabaga misingna Ibungobu khudakta masak khanglammi. Maram aduna makhoina mapham adu sinba thungna chelladuna makhoina anaba misingbu masa masagi hipphamsingda hipphallaga Ibungo lei haina taba maphamsingda purakle. Amasung Jisuna khunggangsing, saharsing amadi apikpa khunsingda chatpa mapham khudingmakta miyamna makhoigi anaba misingbu keithelsingda puthoraklammi, aduga anabasingbu Ibungogi phiji aduta sok-hanbiyu haina makhoina Ibungoda haijarammi. Aduga Ibungogi phiji sokchaba makheina anaba phajarammi. Nongma Jerusalem-dagi lakpa Pharisee-sing amadi Wayel Yathanggi ojasing kharana Jisugi maphamda koina tillare. Amasung Ibungogi tung-inbasing kharana maangna haibadi chadringeigi mamangda chatnabigi oiba makhut hamba adu pangthoktana chaba adu ure. Pharisee-sing amadi atei Jihudising pumnakna makhoigi ahal lamansingna tambiba chatnabi ngakna chatli. Makhoina chatnabigi oiba khut hamba adu pangthoktriba makhei keidounungdasu chaba toude. Makhoina keitheldagi hallakpada hanna isingna chamthoktuna sengdoktrabadi makhoina karigumba amata chade. Makhoina atoppa chatnabi mayam amasu illi, madudi tenggotsing, chaphusing, pithraigi kolliksing amasung phamungbu chatnabigi matung inna isingna chamthokpani. Maram aduna Pharisee-sing amadi Wayel Yathanggi ojasingna Jisuda hairak-i, “Nahakki tung-inbasingna eikhoigi ahal lamansingna tambiba chatnabi adu indaduna karigi amaangba khutna charibano?”” Jisuna makhoida khumlak-i, “He aphasasinnabasa! Nakhoigi maramda maichou Isaiah-na Mapu Ibungogi wa phongdokkhiba adu kayada chumkhraba! Maramdi Mahakna asumna irammi, “‘Mapu Ibungona hai, Mising asina eibu makhoigi chinbanthongda ikai khumnei, Adubu makhoigi thamoidi eingondagi lapna lei. Makhoina eibu arembada khurummi, Maramdi makhoina mioibana semba chatna pathapsingbu Eigi wayel yathanggumna tambi!’’ “Nakhoina Tengban Mapugi yathangbu thadoklaga mioibana tambiba chatnabisingbu illi.”” Jisuna makha taraduna hairak-i, “Aduga nakhoina nakhoigi chatnabibu ngaknanaba Tengban Mapugi Wayel Yathangbu yamna heina theidok-i. Maramdi Moses-na nakhoida yathang asi pikhi, “‘Nama napabu ikai-khumnou,’’ aduga, “‘Mama mapabu thina ngangba mahak adu hatkadabani.’’ Adubu nakhoina tambibadi, mi amana mahakki mama nattraga mapada mateng pangba yaba karigumba khara leirabasu, “‘Masi Corban-ni’’ (haibadi Mapu Ibungoda katkhraba khudonni) hairabadi, mahakna mama nattraga mapagidamak toupham thokpa adu touhandre. Asumna nakhoida thangtharakpa nakhoigi chatnabina Tengban Mapugi wabu aremba oihalli. Aduga asiga manaba mayam amasu nakhoina tou-i.”” Adudagi Jisuna miyam adubu manakta amuk kousillaga hairak-i, “Nakhoi pumnamak eina haiba tao aduga masi khang-u. Mi amada mapandagi changlakpa karigumba amatana mahakpu maang-hanba ngamloi. Adubu mi adugi nungdagi thoklakpa aduna mahakpu maang-halli. Tanaba nakong panba mahak aduna tajasanu.”” Adudagi Ibungona miyam adu thadoklamlaga yumda changba matamda Ibungogi tung-inbasingna Ibungoda pandam adu sandokna takpinaba haijarammi. Maduda Ibungona makhoida khumlak-i, “Nakhoisu houjik phaoba khangdribra? Mapandagi mi amada changba karigumba amatana mahakpu maang-hanba ngamloi, Maramdi maduna mahakki thamoida changde adubu puknungda changkhi adudagi hakchanggi mapanda amuk thokkhi.”” (Asumna Jisuna chinjak pumnamak seng-i haina phongdokpire.) Aduga Ibungona makha taraduna hairak-i, “Mi amagi nungdagi thoklakpa aduna mahakpu maang-halli. Hairiba pumnamaksing asina nakhoigi nungdagi thoraklaga nakhoibu maang-halli.”” Adudagi Jisuna mapham adu thadoklaga Tyre sahargi manakta leiba maphamsingda chatlammi aduga Ibungona yum amada changlammi. Ibungona mi kana amatada mahak kadaida leibage haiba khang-hanningdrabasu mahak lotpa ngamlamde. Aduga phattaba thawai changba nupimacha amagi mamana Ibungogi maramda hek tabaga Ibungogi nakta laktuna Ibungogi khuyakhada tuthajarammi. Nupi adu Syria-gi Phoenicia-da pokpa Greek ningolni. Mahakki machanupidagi lai phattaba adu tanthokpinaba nupi aduna Ibungoda haijarammi. Maduda Jisuna khumlak-i, “Eigi imung-manung oiriba angangsing haibadi Jihudisingda eina hanna pijapham thok-i. Angangsinggi chanababu louraga huisingda hunjinba asi chumde.”” Nupiduna khumlak-i, “Chummi Ibungo, adubu table makhada leiba huisingnaphao angangsingna chabadagi tarakpa chanaba machet-makaisingdu chai!”” Maduda Ibungona mangonda hairak-i, “Nahakki adugumba paokhum adugi maramna, nahak yumda hanjaro; nahakki nachanupidagi lai phattaba adu thokkhre.”” Nupi aduna mayumda hanba matamda machanupidu phamungda hiptuna leiramba thengnare aduga lai phattaba adusu machanupi adudagi thokkhiramle. Jisuna Tyre-gi lam thadoktuna Sidon phaoraga Galilee pat tanna chatle. Ibungona Decapolis haina khangnaba Sahar Taragi manakki lam phaoduna chatlammi. Aduga mi kharana mana pangba lonthoktaba nupa amabu Ibungoda puraktuna mahakki mathakta khut thambiduna naba phahanbinaba haijarammi. Adudagi Ibungona nupa adubu miyamdagi tonganna puthoklaga Ibungogi khudombina mahakki manakong animakta thingjinbirammi. Aduga Ibungona mahakki khudombida tin sitlaga nupadugi marei sokpirammi. Amasung Ibungona swargaromda yengkhatlaga sor phuina holladuna hairak-i, “Ephphatha!”” masigi wahanthokti “Hangdoklo”” haibani. Khudaktuda nupa adu taba ngamle aduga wa ngangbada apanba leirambadu louthokkhiduna mahak phajana ngangba ngamle. Adudagi Jisuna makhoida mi kana amatada haidoktanaba yathang pirammi. Adubu Ibungona makhoida haidoktanaba yathang henna piriba makhei, makhoina hennadum haidoklammi. Amasung pao adu tabada makhoi yamna ngaklammi. Maduda makhoina hairak-i, “Mahakna touba thabak pumnamak kayada angakpano! Mahakna mana pangbasing phaoba na tahanbi aduga lonthoktabasing phaoba lon thok-hanbi!”” Matam aduda atoppa yamkhraba miyam ama amuk tillammi. Amasung mising adugi chanaba kari amata leitaba maramna Jisuna mahakki tung-inbasing adubu manakta kousilladuna hairak-i, “Mising asigidamak ei nungaitaba phao-i, maramdi makhoina eiga leiminnarakpasi numit humni sure aduga houjik makhoigi chanaba karisu leitre. Eina makhoibu karisu pijadana mayumda thakhrabadi makhoi lambida wantharagani maramdi makhoi kharadi lam arappadagi lakpasu yaori.”” Ibungogi tung-inbasingna Ibungoda hanglak-i, “Lamhang asidabu asuk yamkhraba miyamsing asibu pijaba konnagadaba chinjak kadaidagi lourugani?”” Jisuna makhoida hanglak-i, “Nakhoida tal kaya yaori?”” Makhoina khumlak-i, “Taret yaori.”” Adudagi Ibungona miyamdu leipakta phamthanaba yathang pire. Amasung Ibungona tal tarettu louduna Mapu Ibungobu thagatcharaga talsingdu machet setladuna miyamda yenthoknaba Ibungogi tung-inbasingda pire; aduga tung-inbasingduna miyamda yenthokle. Amasung makhoida nga macha kharasu yaorammi. Aduga Ibungona ngasingdugidamak Mapu Ibungobu thagatcharaga mahakki tung-inbasingda ngasingdusu miyamda yenthoknaba hairammi. mahakki tung-inbasingga loinana hida tongkhatladuna Dalmanutha-gi lamda chatlammi. Pharisee kharana Jisu lakle tabada manakta laktuna Ibungoda marei yetnaba hourammi. Makhoina Ibungobu themdoktuna asoiba touhanba pamlammi, maram aduna Mapu Ibungona Ibungobu yai haiba utnanaba swargadagi angakpa khudam ama utnaba makhoina Ibungoda hairammi. Maduda Ibungona yamna nungaitana sor phuina hollaga hairak-i, “Houjikki mirolsina karigi angakpa khudam thiribano? Eina nakhoida tasengnamak hairi, mirol asida asigumba khudam amata piroi.”” Adudagi Ibungona makhoibu thanamduna hida amuk tongkhatlaga pat adugi wangmada chatlammi. Aduga Ibungogi tung-inbasing aduna chananaba purakpa kaorammi. Amasung makhoigi tal amakhak yaobadu nattana hi aduda makhoigi chananaba kari amata leiramde. Amasung Jisuna makhoida cheksin wa hairak-i, “Cheksinna leiyu, aduga Pharisee-sing amadi Herod-ki hameidagi cheksillu.”” Maduda makhoi masel amaga amaga khannaduna hainarammi, “Ibungona hairiba asi eikhoida tal amata yaodabagini.”” Makhoina hainaribadu Jisuna khangladuna makhoida hairak-i, “Nakhoina tal yaodabagi maramda karigi khannaribano? Nakhoi houjik phaoba khangdribra aduga wakhal tadribra? Nakhoigi pukning wakhalsingdu iphak phakchillabra? Jisuna makhoida hanglak-i, “Eina tal taret machet settuna mi lising marida pijakhiba adudadi nakhoina lemhouba machet makaising thummok kaya thanna khomjinkhibage.”” Makhoina khumlak-i, “Taretni.”” Adudagi Ibungona makhoida hanglak-i, “Aduga nakhoina houjik phaoba khangba ngamdribra?”” Jisu amadi mahakki tung-inbasingna Bethsaida-da lakpada mioi kharana mamit tangba mi amabu Jisugi manakta puraktuna mahakpu sokpiduna phahanbinaba Ibungoda haijarammi. Amasung Ibungona mamit tangba nupa adubu makhut sambiduna khundugi wangmada puthokpire aduga mahakki mitta tin sitlaga Ibungogi khutna mahakki mathakta thamduna hanglak-i, “Houjik nahak karigumba khara uba ngambra?”” Maduda nupa aduna yengkhatladuna hairak-i, “Hoi, eina mising uba ngamjare, adubu makhoi yengbada u-pambisingna koichat chatpa malli.”” Jisuna amuk nupa adugi mamit animakta mahakki khut thambire. Handakti nupa aduna munna yenglammi amasung mahakki mittu pungpha phajaduna pumnamak sengna amuk uba ngamjare. Adudagi Jisuna mahakpu mayumda tharaduna hairak-i, “Nahakna nayumda chatpada khun aduda halluranu.”” Jisu amadi mahakki tung-inbasingna Caesarea Philippi-gi akoibada leiba khun khunsingda chatlammi amasung makhoina asum chatlingeida Ibungona makhoida hanglak-i, “Misingna eibu kanani hainabage?”” Maduda makhoina khumlak-i, “Mi kharanadi Ibungodi Baptize toubiba John-ni hainei; aduga mi kharana Elijah-ni hai; aduga mi khara amanadi Mapu Ibungogi wa phongdokpiba maichousinggi maraktagi amani hainei.”” Adudagi Ibungona makhoida hanglak-i, “Adubu nakhoinadi eibu kanani haibage?”” Maduda Peter-na khumlak-i, “Ibungo nahakti Christta aduni.”” Adudagi Jisuna makhoida yathang piduna hairak-i, “Eigi maramda nakhoina kanadasu haiganu.”” Madudagi Jisuna mahakki tung-inbasingda tambiba houre, “Migi Machanupa adu awaba nanggani aduga ahal lamansing, athoiba purohitsing amasung Wayel Yathanggi ojasingna mahakpu yaroi. Mahakpu hatkani, adubu humni suba numitta mahak amuk hinggatkani.”” Ibungona waphamsing asi makhoida yamna sengna khang-halle. Maduda Peter-na Ibungobu tonganna kouthokladuna Ibungoda cheiba houre. Adubu Ibungona onsillaktuna mahakki tung-inbasingda yengle amasung Peter-bu cheiraduna hairak-i, “Eingondagi chatthokkhro, Satan! Nahakna khalliba wakhal adu Mapu Ibungodagi lakpa natte madu mioibagi oiba wakhalni.”” Adudagi Jisuna miyam amadi mahakki tung-inbasing adu manakta kousillaga hairak-i, “Kanagumba amana eigi itung inninglabadi, mahakna masagi oiba aningba apambasing thadoksanu aduga mahakki cross puduna eigi itung insanu. Kanagumba amana mahakki thawai kanjaba pamlabadi mahakki thawaidu mangjagani; adubu eigi amadi Aphaba Paogidamak mahakki thawai mangjarabadi mahakki thawai adu kanba phangjagani. Mi amana taibangpan apumba phangjaraga mahakki thawai mangjarabadi, mahakki kari tongjaba leibage? Nattraga mi amana mahakki thawaiga kariga sinnaba yabage? Thajaba yadaba amadi papna thallaba mirol asida kanagumba amana eigidamak amadi eigi waheigidamak ikairabadi, Migi Machanupa aduna mahakki Mapagi matik mangal amadi asengba swargadutsingga loinana lakpa matam aduda mahakna makhoi adugidamak ikaigani.”” Amasung Jisuna makhoida makha tana hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, mapham asida lepliba makhoi kharadi Tengban Mapugi Leibak aduna panggalga loinana lakpa adu udriba phaoba sibagi mahao tangloi.”” Numit taruknigi matungda Jisuna Peter, Jacob amadi John khaktabu tonganna puraduna awangba ching amada kakhatle. Aduga mapham aduda Ibungona makhoigi mamangda sak-ong hongle. Amasung Ibungogi phijoldu taibangpanda leiriba phisuba kanana suduna ngouhanba ngamba adudagi thoidok hendokna nganna-langna ngourakle. Adudagi makhoina khang-houdana Elijah amadi Moses thoraktuna Jisuga wari sanaba adu ure. Maduda Peter-na Jisuda hairak-i, “Oja Ibungo, eikhoina mapham asida leijabasi eikhoigidamak kayada phakhraba! Eikhoina sang ahum haibadi Ibungogi ama, Moses-ki ama, amasung Elijah-gi ama sasi.”” Peter-na kari haigadage haiba khangdaduna waheising asi haibani, maramdi makhoi adukki matik kirammi. Adudagi leichil ama thoraktuna makhoibu khanjinlammi, amasung leichil maraktagi khonjel amana hairak-i, “Masi eigi nungsiraba Ichanupani, mahakna haiba tao!”” Adudagi makhoina akoibada yengbada, ikhang khang-houdana Jisu nattana atei kana amatabu amuk ukhidre. Aduga makhoina chingthak adudagi asum kumtharakpa matamda Jisuna makhoida yathang piraduna hairak-i, “Nakhoina ukhibasing adu Migi Machanupa aduna sibadagi hinggattriba phaoba mi kana amatada tamthokkanu.”” Makhoina Ibungogi yathangdu ngakcharammi. Adumakpu makhoigi marakta “Sibadagi hinggatpa”” haibasigi wahanthok karino haina makhoi masen amaga amaga hangnarammi. Amasung makhoina Ibungoda hanglak-i, “Karigi Christtana laktringeida Elijah-na hanna lakkani haina Wayel Yathanggi Ojasingna hairibano?”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Asengbamak Elijah-na hanna lakkani aduga pot pumnamak masagi oipham thokpa phibhamda hanjinbigani. Aduga Migi Machanupa aduna awa ana kaya khaanggani amasung mahakpu inthokpigani haina Mapugi Puyada karamna iribano? Adumakpu eina nakhoida hairi, Elijah-di lakkhre aduga Mapugi Puyada mahakki maramda ikhibagumna, misingna makhoigi apamba adu mangonda toukhre.”” Adudagi makhoina atei tung-inbasing adugi manakta amuk halakpa matamda, yamlaba miyam amana makhoigi akoibada leiramba aduga Wayel Yathanggi Ojasing kharana tung-inbasing aduga wahang paohangnaduna leiramba adu ure. Aduga miyam aduna Jisubu hek ubada yamna ngaklammi, amasung manakta chensinduna mahakpu okcharammi. Jisuna makhoida hanglak-i, “Nakhoina makhoiga kari maramda wahang paohangnaribano?”” Miyam adugi maraktagi nupa amana khumlak-i, “Oja Ibungo, eina eigi ichanupabu Ibungogi nakta pujarakpani maramdi mangonda phattaba thawai ama changduna leire aduga wa ngangbasu thoktre. Thawai aduna mahakpu hek laksinba khudingda mahakpu leimaida inthui, aduga mayada konggol kaduna maya krak krak chik-i, amasung masa pumba chap ting-i. Eihakna Ibungogi tung-inbasingda thawai adu tanthokpinaba haijarambani, adubu makhoina tanthokpa ngamdre.”” Jisuna makhoida hairak-i, “He thajadaba mirol! Kayam kuina eina nakhoiga leiminnakhigadage? Kayam kuina eina nakhoibu khaangkhigadage? Nupamacha adu eigi inakta pusillak-u.”” Adudagi makhoina nupamacha adu Jisugi manakta pusillaklammi. Aduga phattaba thawai aduna Jisubu hek ubaga nupamacha adubu ot-neiduna nik-hallammi. Adudagi mahak leimaida ture amasung mayada konggol karaduna, tharo tharo onba houre. Jisuna mapa aduda hanglak-i, “Mahakna asumna toubasi matam kayam kuiraklabage?”” Mapa aduna khumlak-i, “Mahakna angang oiringeidagi touraklabani. Phattaba thawai asina mahakpu hatnanaba kayarak meinungda hunjilli amasung isingda langthei. Aduna Ibungona karigumba khara toubiba ngamba oibirabadi, eikhoibu nungsibiyu amasung eikhoibu pangbiyu.”” Jisuna khumlak-i, ““‘Nahakna ngamlabadi’’ haibadi karino! Thajaba leiba mahak aduda pumnamak oithokpa ngaktani.”” Maduda mapa aduna mapi sintharaduna khudak adumaktada laona hairak-i, “Ibungo, eina thajei adubu mapung phade, eina mapungphana thajaba leinaba eibu pangbiyu.”” Miyam aduna mapham aduda thuna omsillakpa Jisuna urabada, mahakna phattaba thawai aduda cheiraduna hairak-i, “Na pangba amasung lon thoktabagi thawai, nupamacha asidagi thokkhro aduga amuk hanna mangonda changdanaba eina nangonda yathang piri.”” Maduda thawai aduna houna laoraduna nupamacha adubu tamthina ot-neiduna nik-hallamlaga mangondagi thokkhre. Adudagi nupamacha adu asibagum taduna leirammi amasung mipum khudingmakna hairak-i, “Mahak sire.”” Adubu Jisuna nupamacha adubu makhut paibiduna chingkhatpire amasung mahak lepkhatlakle. Adudagi Jisuna yum manungda changlaklaba matungda mahakki tung inbasingna mangonda lonna hanglak-i, “Eikhoinadi thawai adubu tanthokpa karigi ngamdribano?”” Ibungona khumlak-i, “Asigumbasing asi charahenba amadi haijabagi mapanna nattanadi atei kari amatana ngamde.”” Adudagi Jisu amasung mahakki tung inbasingna mapham adu thadoklamlaga Galilee-gi lam phaoduna chatlammi. Aduga Ibungona mahak kadaida leibage haibasi mi kana amatada khang-hanba pamlamde. Maramdi Ibungona mahakki tung-inbasingbu tambiduna leirammi. Ibungona hairak-i, “Migi Machanupa adubu misinggi makhutta pithokkani aduga makhoina mahakpu hatkani; adumakpu humnisuba numitta mahak amuk hinggatkani.”” Adubu Ibungona hairibasing adu makhoina khangba ngamlamde, aduga makhoina Ibungoda hangbasu kirammi. Adudagi makhoina Capernaum-da laklammi, aduga yum amada leiringeida Jisuna mahakki tung inbasingda hanglak-i, “Nakhoina lambida yetnakhiba adu kari maramdano?”” Adubu makhoina Ibungoda paokhum piramde, maramdi lambida makhoina makhoigi marakta kanana khwaidagi henna chaobage haiduna yetnarammi. Adudagi Jisuna phamtharaduna tung-inba taranithoi adubu kouraga makhoida hairak-i, “Kanagumbana makok oininglabadi mahakna khwaidagi atonba mapham adu lougadabani amasung pumnamakki thougal touba mi oigadabani.”” Adudagi Ibungona apikpa angang amabu makhoigi marakta lephalle. Aduga Ibungogi pambomna angang adubu konbiraga makhoida hairak-i, “Kanagumba amana asigumba apikpa angangsing asigi maraktagi amabu eigi mingda lousinjarabadi mahakna eibu lousinjabani; aduga kanagumba amana eibu lousinjarabadi, mahakna ei khaktabu lousinjaba natte adubu eibu tharakpa Ibungo Mahak adubusu lousinjabani.”” John-na Ibungoda hairak-i, “Oja Ibungo, eikhoina Ibungogi mingda lai phattabasing tanthokpa mi ama ujei amasung eikhoina mangonda madu toknanaba hairammi maramdi mahak eikhoigi irakta yaoba mi natte.”” Jisuna makhoida hairak-i, “Mahakpu khamganu, maramdi eigi mingda angakpa thabak touraga thuna eigi maramda phattaba wa haigadaba mi kanasu leite. Maramdi eikhoigi maiyokta leitaba mahak adu eikhoigi mini. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, madudi kanagumbana nakhoibu Christtagi misingni haiduna, eigi mingda ising glass ama pirabadi mahakna sungsoi soidana mahakki mana phangjagani. “Kanagumba mi amana eibu thajaba apikpa angangsing asigi maraktagi amabu papta tahallabadi, mahakki mangakta achouba chakkri nung ama yansillaga achouba ipakta thadabana mahakkidamaktadi henna phei. Maram aduna nahakki khutna nahakpu papta tahallabadi, madu kakthatkho. Maramdi nakhut ani pallaga norokki mutnaidaba meida langsinbabudi, nakhut namata panduna hingbada changbana nahakkidamak henna phei. Norok aduda makhoibu chariba hal siba naide, aduga makhoibu chakliba meisu mutpa naide. Nahakki khongna nahakpu papta tahallabadi, madu kakthatkho. Maramdi nakhong ani pallaga norokta langsinbabudi, nakhong nama yaodana hingbada changbana nahakkidamak henna phei. Norok aduda makhoibu chariba hal siba naide, aduga makhoibu chakliba meisu mutpa naide. Nahakki mitna nahakpu papta tahallabadi, madu kotthokkho. Maramdi namit ani pallaga norokta langsinbabudi, namit namatang pallaga Tengban Mapugi leibakta changbana nahakkidamak henna phei. Norok aduda makhoibu chariba hal siba naide, aduga makhoibu chakliba meisu mutpa naide. “Maramdi iratpot khudingmakpu thumna seng-hanba adugumna mi khudingbu meina seng-hangani. “Thumdi aphabani, adubu thumna thumgi mahao mangkhrabadi, nakhoina madu kamdouna amuk mahao leihan-gadage? “Nakhoi nasen-gi marakta thumgi magunsing adu leihallu, aduga nakhoi amaga amaga ingthana leiminnou.”” Adudagi Jisuna mapham adu thadoktuna Judea-da amadi Jordan turel-gi wangmada chatlammi. Aduga amuk hanna yamlaba miyamna Ibungogi manakta tillarabada, mahousagumna Ibungona makhoibu tambirammi. Amasung Pharisee khara laklaga Ibungobu changyengladuna hanglak-i, “Nupa amana mahakki nupi khainabasi eikhoigi wayelna yabra?”” Jisuna paokhum oina makhoida wahang ama hanglak-i, “Moses-na nakhoida kari yathang pirambage?”” Makhoina khumlak-i, “Nupa amana khaina-che ama iraga mahakki nupibu khainaba Moses-na yabirammi.”” Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoina thamoi kanmanbagi maramna Moses-na nakhoida yathang asi irambani. Adubu Mapu Ibungogi khutsemgi ahoubadagi houna Mapu Ibungona nupa amadi nupi haina sembikhi. Maram asina nupa amana mahakki mama mapabu thadoktuna magi nupida punsin-gani. Aduga makhoi ani hakchang amata oigani, maram aduna makhoi amuk hanna ani oidre, adubu amata oire. Maram aduna Tengban Mapuna punsinbikhraba adu mi kana amatana khaidoktasanu.”” Adudagi makhoina yumda amuk hallaklabada hiram asigi matangda tung-inbasingna Ibungoda amuk hanglammi. Maduda Ibungona makhoida hairak-i, “Kanagumba nupa amana mahakki nupibu khainaraga atoppa nupi amaga amuk luhonglabadi mahakna mahakki nupidugi mathakta lannabagi thabak tourabani. Maduga chap manana nupi amana mahakki mapuroibabu khainaraga atoppa nupa amaga amuk luhonglabadi, mahakna lanabagi thabak tou-i.”” Nongma mioi kharana Jisuda khut thamhanduna yaipha thoujal pihannabagidamak makhoigi apikpa angangsingbu Jisugi manakta puraklammi. Adubu mahakki tung-inbasingna makhoibu cheibirammi. Jisuna madu ubada saoraduna makhoida hairak-i, “Apikpa angangsingdu eigi inakta lakchasanu, makhoibu khamganu, maramdi Tengban Mapugi leibak adu makhoi asigumbasinggini. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, apikpa angang amagumna Tengban Mapugi leibak adubu lousindaba kanagumba amatana maduda khak changloi.”” Adudagi Ibungona angangsing adubu pamkhatpiraduna makhoigi mathakta khut thambiraga yaipha thoujal pibire. Adudagi Jisuna maphamdu thadoklamlaga lambida asum lakpada nupa amana chellaklaga Ibungogi mangda khuru khudak kunladuna Ibungoda hangjarak-i, “Aphaba Oja Ibungo, lomba naidaba punsi phangjanaba eina kari toujagadage?”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Karigi nangna eingonda aphaba haina kouribano? Tengban Mapu nattana aphaba kana amata leite. “‘Mi hatkanu, mitu miwa lannaganu, huran-ganu, aranba sakhi piganu, minamganu, amasung nama napabu ikai khumnou’’ haiba Mapu Ibungogi wayel yathangsing asi nahakna khang-i.”” Nupa aduna khumlak-i, “Oja Ibungo, eina angang oiringeidagi houna hairiba wayel yathang pumnamaksing asi ngakcharak-i.”” Ibungona nupa aduda yenglammi amasung nungsiba poklammi. Adudagi Ibungona mangonda hairak-i, “Nahakna tougadaba ama watli. Chatlu aduga nahakki leijaba pumba yonthoklaga sel adu lairabasingda pithok-u, adu oirabadi swargada nahakki lan leigani; aduga lak-u, eigi itung illu.”” Madu tabada nupa adu maithong maksilladuna, pukning wana mapham adudagi chatkhirammi maramdi mahak maran-mathum yamna leiba mi oirammi. Adudagi Jisuna koina yengladuna mahakki tung-inbasingduda hairak-i, “Inakkhunba misingna Mapu Ibungogi leibakta changba kayada lukhrabano!”” Ibungogi wasing asi tabada tung-inbasing adu i-ngak ngaklammi, maduda Jisuna makha tana hairak-i, “Angangsa, lanthumda thajabasing aduna Tengban Mapugi leibakta changba kayada lukhrabano! Inakkhunba mi amana Tengban Mapugi leibakta changbabudi ut amana yetum manada litpana henna lai.”” Maduda tung-inbasingdu amukka henna ngakladuna amaga amaga hangnarak-i, “Adu oirabadi kanana kanbiba phangba ngamgadage?”” Jisuna makhoida yengladuna hairak-i, “Mioibadadi masi oithoktabani adubu Tengban Mapugi maphamdadi natte; Tengban Mapugi maphamdadi pumnamak oithokpa ngaktani.”” Maduda Peter-na hairak-i, “Yengbiyu, eikhoina pumnamak thadoktuna Ibungogi tung injari.”” Jisuna khumlak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, eigi amadi Aphaba Paogi maramgidamak mayum-makei, nattraga machin-manao, nattraga machan-mache, nattraga mama-mapa, nattraga angangsing, nattraga lou-sing thadokpa makhoising aduna, taibangpanda leiringei matamda mayum-makei, machin-manao, machan-mache, mama, macha, amadi lou-singgi saruk chama chama henna phangjagani aduga loinana otpi neibiba amasung lakkadaba matam aduda lomba naidaba punsi phangjagani. Adubu houjik ahanba oiribasingna akonba oigani aduga houjik akonba oiribasingna ahanba oigani.”” Adudagi Jisu amasung mahakki tung-inbasingna Jerusalem maikei panglammi. Amasung Jisuna makhoigi mamang tharaduna chatpa aduda tung-inba taranithoi adu yamna ngaklammi aduga atei tung induna chatlibasing adusu kirammi. Adudagi Jisuna tung-inba taranithoi adubu amuk tonganna puthokladuna mangonda thoklagadabasing adugi maramda amuk hairak-i, “Yengu, eikhoina houjik Migi Machanupa adubu athoiba purohit amadi wayel yathanggi ojasinggi makhutta pithokkadaba mapham Jerusalem-da chatli. Makhoina mahakpu sibagi maral pigani aduga Jihudi nattaba misinggi makhutta pithokkani. Makhoina mahakpu noknagani amasung tin sitchingani, phugani amasung mahakpu hatkani; aduga humnisuba numitta mahak amuk hanna hinggatkani.”” Adudagi Zebedee-gi machanupa Jacob amadi John-na Jisugi manakta changlaktuna hairak-i, “Oja Ibungo, Ibungoda eikhoina touhanjaningba eikhoigi pamjaba karigumba khara leijei.”” Jisuna makhoida hanglak-i, “Nakhoigidamak eina kari toubiba pambage?”” Makhoina khumlak-i, “Ibungona, Ibungogi matik mangalgi Leibakta, phambalda phamba matamda eikhoibu Ibungoga loinana amana Ibungogi yetta aduga amana Ibungogi oida phamhanbiyu.”” Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoina hangjariba adu karino haiba nakhoina khangjade. Eihakna thakkadaba awa-anagi tenggot adu nakhoina thakpa ngamgadra? Aduga eina lougadaba awa anagi baptize adu nakhoina louba ngamgadra?”” Makhoina khumlak-i, “Hoi, eikhoina ngamjagani.”” Jisuna makhoida hairak-i, “Achumbamak eina thakpa tenggot adu nakhoina thakkani aduga eibu baptize touba matou aduda nakhoisu tougani. Adubu kanana eigi yetta aduga eigi oida phamgadage haibadudi eina haigadaba natte. Adubu masidi makhoigidamak mapham asibu thourangbiraba makhoising adugini.”” Adudagi atoppa tung-inba tara aduna pao asi tabada Jacob amadi John-gi mathakta saorammi. Maduda Jisuna makhoi pumnamakpu mahakki manakta kouraduna hairak-i, “Taibangpanba asigi leingakpani hairibasing aduna misinggi mathakta palli aduga makhoigi luchingbasing aduna makha tabasinggi mathakta pannabagi matik adu lei. Adubu nakhoigi naraktadi asumna tougadaba natte. Nakhoigi naraktagi achouba oiningba mahak aduna ateising adugi thougal touba mi oigadabani; Aduga nakhoigi naraktagi khwaidagi makok oiningba mahak aduna pumnamakki minai oigadabani. Maramdi Migi Machanupa adu phaoba masabu thougal touhannaba lakpa natte adubu misingbu thougal tounanaba aduga mayamgi thadokmal oina mahakki thawai pinabiba lakpani.”” Adudagi makhoina Jericho-da laklammi, amasung Jisuna mahakki tung-inbasing amadi yamlaba miyamga loinana Jericho-dagi thoklakpada Timaeus-ki machanupa mamit tangba chakniba Bartimaeus-na lambi mapanda phamduna leirammi. Aduga lakliba adu Nazareth-ki Jisuni haiba mahakna tarabada, mahakna laoba hourak-i, “David-ki Machanupa Jisu! Eibu chanbiyu!”” Maduda mi mayam amana mahakpu cheiraduna tuminna leinanaba hairammi. Adubu mahakna hennadum houna laorak-i, “David-ki Machanupa Jisu, eibu chanbiyu!”” Maduda Jisuna chatlambadagi lepladuna hairak-i, “Mahakpu kourak-u.”” Makhoina mamit tangba adubu kouraduna hairak-i, “Haraojaro, hougatlu, Ibungona nahakpu kouri.”” Maduda mahakna mahakki achonba phi langthoklamduna chongkhatlaga Jisugi manakta lakle. Jisuna mangonda hairak-i, “Eina nanggidamak kari toubiba nahakna pambage?”” Mamit tangba aduna khumlak-i, “Oja Ibungo, eihakna mit ujaba phangba pamjei.”” Jisuna mangonda hairak-i, “Chatlu, nahakki thajabana nahakpu phahanbire.”” Khudak adumaktada mamit tangba nupa adu uba phangjare amasung Jisugi tung induna lambida chatlibasing aduga loinana mahakna Ibungogi tung injare. Jisu amasung mahakki tung-inbasingna Jerusalem naksillaklabada, Chorphon Chinggi manakta leiba Bethphage amasung Bethany-da laklammi. Aduga Ibungona tung-inbasinggi maraktagi makhoi anibu mangjounana tharaduna, makhoida hairak-i, “Nakhoigi mangda leiriba khun aduda chatlu, aduga nakhoina maduda hek changbaga mi kana amatana tongdriba lola macha ama punduna leiba thengnagani; madu thouri thoklaga mapham asida purak-u. Aduga kanagumbana karigi nakhoina adumna touribano haina hanglaklabadi, “‘Ibungona masi sijinnaba pammi aduga thinthadana mapham asida amuk thilakkani’’ haina haiyu.”” Adudagi makhoina chatkhibada lola macha adu lambi mapanda leiba yumgi thong amagi manakta punduna leiba thengnare. Aduga makhoina thouri adu thoklingeida, manak aduwaida leptuna leiramba kharana hanglak-i, “Karigi nakhoina lola macha adugi thouri adu thoklibano?”” Maduda Jisuna makhoida haikhiba adumak makhoina khumlammi, aduga mising adunasu makhoina loladu puduna chatkhibada yabire. Adudagi makhoina lola machadu Jisugi manakta purakladuna madugi mathakta makhoigi phi thare hairaga Ibungona madugi mathakta tongle. Aduga mi mayam amana makhoigi phi tingthoktuna lambida tharammi amasung atoppasingna upal-singdagi mana panba anouba masasing kaktuna lambida tharammi. Amasung Ibungogi mang tharibasing amadi tung induna chatlibasing aduna laorak-i, “Hosanna! Mapu Ibungogi mingda lengbirakliba Mahak yaiphabani! Lakkadouriba, eikhoigi ipa-ipu oiriba David ningthougi leibak adu yaiphabani! Hosanna haina khwaidagi wangba swargada laosanu!”” Adudagi Jisuna Jerusalem-da thunglabada, Mapugi Sanglenda changduna pumnamak ikoi- koina yenglammi. Adubu matam thengjillaklabada, Ibungona tung-inba taranithoi aduga loinana Bethany-da hallaklammi. Mathanggi numitta makhoina Bethany-dagi hallakpada, Ibungo mabuk lamlaklammi. Amasung Ibungona athappada mana pungba heiyit pambi ama urabada, madudagi mahei khara phanglabadi haiduna yengnaba changsillammi. Adubu mapham aduda changsinba matamdadi pambi aduda mana nattana mahei amata panba thengnakhide, maramdi matam adu heiyit panbagi pantha oiramde. Adudagi Jisuna heiyit pambi aduda hairak-i, “Kana amatana nangondagi mahei amuk hanna chadasanu.”” Aduga Ibungona haiba adu tung-inbasing aduna tare. Adudagi makhoina Jerusalem-da thunglabada, Jisuna Mapugi Sanglenda changduna maphamduda leiri-yollibasing pumnamakpu tanthokpa houre. Aduga Ibungona sel kaithok kaisin touribasinggi table amadi khunu yollibasinggi phampham adu mathak-makha onthoklammi; Amasung misingna Mapugi Sanglen phaoduna potchei puba Ibungona thinglammi. Adudagi Ibungona makhoibu tambiraduna hairak-i, “Eigi yumbu mioi kanglup pumnamakki haijabagi yum kougani haina Mapugi puyada iduna leiba nattra? Adubu nakhoina masibu huranbasinggi makon onthokle!”” Athoiba purohitsing amadi Wayel Yathanggi ojasingna hairibasing adu tabada Jisubu hatnanaba lambi thiba houre, maramdi Ibungogi tambiba aduna miyam pumnamakpu sumhatpagi maramna makhoina Ibungobu kirammi. Adudagi numidangwairam oiraklabada Jisu amadi mahakki tung-inbasingna sahar adudagi chatkhirammi. Mathang numitki ayukta makhoina lambida asum lakpada heiyit pambi adu marudagi houna pumkang kangsillamba makhoina ure. Maduda Peter-na thokkhiba thoudoktu ningsinglaktuna Jisuda hairak-i, “Yengbiyu, Oja Ibungo, Ibungona mang taknaba haikhiba heiyit pambi asi kangsillamle.”” Jisuna makhoida khumlak-i, “Tengban Mapuda thajou, Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, kanagumbana chingjao asida, nasa nathanta phuktuna patta langthajou hairaga, mahakki thammoida chingnaba amata leitraba amasung mahakna hairiba adumak thokkani haiba mahakna thajarabadi, madumak mangonda oirakkani. Maram asina eina nakhoida hairi, nakhoina haija-nijaba matamda nijariba adumak nakhoina phangle haina thajou, adu oirabadi nakhoina nijariba khudingmak adu nakhoida pinabigani. Aduga nakhoina leptuna haija-nijaba matamda nakhoina toujakhiba ayol arandu swargada leiba nakhoigi Napa Ibungona kokpinanaba, kanagumbagi mathakta nakhoigi nungaitaba leirabadi mahakpu kokpiyu. Adubu nahakna mahakpu kokpidrabadi, swargada leiba nakhoigi Ipanasu nakhoigi ayol-aral kokpiroi. ”” Jisu amasung mahakki tung-inbasingna amuk hanna Jerusalem-da laklammi. Aduga Jisuna Mapugi Sanglen manungda chatligeida athoiba purohitsing, Wayel Yathanggi ojasing amadi ahal lamansingna Ibungogi manakta laktuna Ibungoda hanglak-i, “Nahakki karamba matik leiduna asigumba thabaksing asi touribano? Aduga kanana thabaksing asi tounaba matik asi nangonda pibage?”” Jisuna makhoida khumlak-i, “Eisu nakhoida wahang ama hangge, nakhoina madugi paokhum eingonda piragadi eigi karamba itik leiduna asigumba thabaksing asi touribano haibadu eina nakhoida haige. John-da leiriba baptize tounabagi matik adu Mapu Ibungodagira nattraga misingdagira? Eingonda khummu.”” Makhoina kari khumgadage haibadu makhoi masel khannarammi. “Eikhoina swargadagini haina khumlagadi, mahakna haigani, “‘Adu oirabadi nakhoina John-bu karigi thajadribano?’’ Aduga amaromda eikhoina madu misingdagini hairagadi, eikhoi khudong thibasu yai.”” Makhoina misingbu kirammi maramdi mi pumnamakna John-bu Mapu Ibungogi wa phongdokpiba maichou amani haina lounarammi. Maram aduna makhoina Jisuda khumlak-i, “Eikhoi khangde.”” Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Adu oirabadi, eigi karamba itik leiduna asigumba thabaksing asi touribano haibadu einasu nakhoida hairaroi.”” Adudagi Jisuna pandam piduna makhoida tambiba hourak-i, “Nupa amana anggur ingkhol ama koirammi. Madugi akoibada mahakna sambal khare, aduga anggur mahi sumnaba kom ama toure, amasung ingkhol ngaknaba awangba loutangsang amasu sare. Madudagi mahakna anggur ingkhol adu ingkhol koiba misingda sandoklamlaga atoppa lam amada chatkhre. Aduga mahei lokpagi matam youraklabada mahakna mahakki minai amabu ingkhol koibasing adudagi mahakki phangpham thokpa saruk lourunaba thare. Adubu ingkhol koibasing aduna minai adubu phaduna phuraga khut hangna halhankhre. Adudagi mapu aduna atoppa minai ama amuk thare, madusu ingkhol koibasing aduna makok thugaibire aduga ikaiba piduna thina toubire. Amuk hanna mapu aduna atoppa minai amaga amuk tharabada makhoina mahakpu hatle. Asumna makhoina, mapu aduna tharakpa atoppa minai kayabu, kharana phubire aduga kharabuna hatle. Aduga houjik nupa adugi thananaba leihouriba haibabu mahakki nungsijaraba machanupa aduta ngaihoure. Ikon konbada, “‘Makhoina eigi ichanupabudi ikai khumnabigani’’ haina mahakna khalladuna machanupa adubu makhoigi manakta thare. Adubu ingkhol koibasing aduna amaga amaga hainarammi, “‘Mahak asi yumlep charani, lak-o, eikhoina mahakpu hatlasi, adu oirabadi mahakki phangpham thokpa lanthum asi eikhoigi oihouragani!’’ Adudagi makhoina mahakpu phaduna hatlaga anggur ingkholgi wangmada hundokle. “Matamduda anggur ingkholgi mapu aduna kari tougadage? Mahakna laktuna ingkhol koibasing adubu hatkani aduga anggur ingkhol adu atoppasingda pithokkani. Nakhoina Mapugi puyada masi pakhidabra? “‘Yumsabasingna kanadre haiduna hundoklaba nung adu Oirakle khwaidagi maruoiba chithekki nung. Mapu Ibungona masi toubire, Eikhoigi mityengda masi kayada angakpano!’’ ”” Maduda Jihudigi luchingbasing aduna Jisubu phananaba hotnarammi, maramdi Ibungona pandam adu makhoigi maiyokta haibani haiba makhoi khanglammi. Adubu makhoina miyam adubu kiba maramna Ibungobu thadoktuna chatkhre. Madugi matungda Jisugi waheida asoiba thiduna mahakpu phananaba Pharisee amadi Herod-ki misingdagi mi kharabu Jisugi manakta tharakle. Amasung makhoina Ibungogi manakta laktuna hairak-i, “Oja, nahakna mina kari khanbage haiba karisu kiba toudana achumba adutamak ngang-i. Nahakna misak mimai yengde; adubu Tengban Mapugi lambi adu chumna tambi. Eikhoida haibiyu, Caesar-da eikhoina kanggat thiba asi eikhoigi Wayelgi maiyoktara nattraga nattabra?”” Eikhoina masi makhoida thipham thokpra nattraga thoktabra? Maduda makhoigi aphasasinnaba adu Jisuna khangladuna makhoida khumlak-i, “Nakhoina eibu karigi chang yenglibano? Eingonda dinari ama puraktuna utlu.”” Makhoina madu Ibungoda purakle. Adudagi Ibungona hanglak-i, “Sel mayek asida namliba saktam amadi maming asi kanagino?”” Makhoina khumlak-i, “Caesar-gini.”” Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Phare, adu oirabadi Caesar-gi oiba aduna Caesar-da aduga Tengban Mapugi oiba aduna Mapu Ibungoda piyu.”” Amasung Ibungogi paokhum aduda makhoi pumngak ngaklammi. Adudagi sibadagi hinggatpa haibasi leite hairiba Sadducee-sing kharana Jisugi manakta laktuna hairak-i, “Oja Ibungo, Moses-na eikhoigidamak yathang asi ibirammi madudi, “‘Kanagumba nupa amana macha amata thamlamdana magi nupibu thanamlaga sikhiba thoklabadi, hairiba nupa asigi charol-surol thamlamnabagidamak magi machin manaona lukhrabi asibu amuk lougadabani.’’ Adu oirabadi, nupa amagi machin manao taret leirammi. Adudagi mayamba ahal adu nupi thire adubu macha amata thamamdana sire. Aduga nupi adu machin-manao anisuba aduna amuk loure adubu mahaksu macha amata thamlamdana sire. Masiga chap manana ahumsuba adudasu thokle. Asumna makhoi taretmakna nupi adubu louramlaga macha amata thamlamdana sire. Aduga ikon konbada nupi adusu sire. Houjik, hinggatpagi numit aduda makhoina amuk hougatlakpa matamda nupi asi kanagi nupi oigadage? Maramdi makhoi taretmakna nupi adubu lourammi.”” Jisuna makhoida khumlak-i, “Nakhoina Mapugi puya amadi Tengban Mapugi panggal adu khangdabagi maramna nakhoibu lalhallaba nattra? Maramdi asibasingna amuk hougatlakpa matamduda makhoina amuk luhonglaroi aduga luhongnabagidamaktasu thajararoi adubu makhoi swargada leiba swargadutsinggumna oigani. Aduga asibasingna hinggatpagi maramda Moses-gi lairikta yaoriba mei chakpa mongsonggi wari aduda Tengban Mapuna Moses-ta kari haikhibage haibadu nakhoi padabra? Tengban Mapuna Moses-ta hai, “‘Eidi Abraham-gi Tengban Mapu, Isaac-ki Tengban Mapu, amasung Jacob-ki Tengban Mapuni.’’ Mahakti asibasinggi Mapu Ibungo natte, adubu ahingbasinggi Mapu Ibungoni. Aduna nakhoi yamna lalle.”” Wayel Yathanggi Ojasinggi maraktagi amana mapham aduda leptuna makhoina khannariba adu taduna leirammi. Aduga Jisuna saducee-singda phajana paokhumkhibadu mahakna taraduna Ibungoda hanglak-i, “Mapu Ibungogi yathangsinggi maraktagi karamba yathangna khwaidagi athoibano?”” Jisuna khumlak-i, “Khwaidagi athoiba Mapu Ibungogi yathangdu asini, “‘Tao, he Israel, eikhoigi Tengban Mapu, MAPU IBUNGO-di amakhakta ngairaba MAPU IBUNGO-ni. Nahakna nahakki Tengban Mapu, MAPU IBUNGO-bu nahakki thamoi apumba, thawai apumba, pukning apumba amadi panggal apumba yaona nungsigadabani.’’ Aduga anisuba athoiba yathang aduna asini, “‘Nahakna nahakki yumlon-keironnabasingbu nasamakkum nungsigadabani.’’ Mapu Ibungogi yathang ani asidagi henba athoiba yathang atoppa ama leitre.”” Wayel Yathanggi Oja aduna Jisuda hairak-i, “Ningthijana khumbire, Oja! Nahakna haibagumna masi achumbani, Mahakkhaktana Mapu Ibungoni, aduga mahak nattana atei atoppa amata leite. Aduga Mapu Ibungobu thammoi apumba, pukning apumba amadi panggal apumba yaona amasung yumlon-keironabasingbu masamakkum nungsigadabani. Masigi yathang ani asi inbana meida thaduna katpa iratpot amadi atei iratpotsingdagi henna maru-oi.”” Mahakna wakhan tana paokhum pirakpadu urabada Jisuna mangonda hairak-i, “Nahak Mapu Ibungogi leibak adudagi laptre.”” Masigi matungda kana amatana Jisuda atei wahang ama amuk hangnabagi thouna leikhidre. Adudagi Jisuna Mapugi Sanglen-gi manggolda tambiringeida makhoida wahang ama hanglak-i, “Christta adu David-ki machanupani haina Wayel Yathanggi Ojasingna matou karamna hairibano? Maramdi Thawai Asengbagi mapanna David masamakna haikhi, “‘MAPU IBUNGO-na eigi Mapu Ibungoda hai, Phammu, eigi yetthangbada nahakna, Thamdriphaoba eina nahakki yeknabasingbu, nanggi nakhong makhada.’’ David masamakna phaoba mangonda “‘Mapu Ibungo’’ haina kourabadi Christta adu David-ki machanupa kamdouna oiribano?”” Yamlaba miyam aduna Ibungogi wa adu haraona tarammi. Aduga Jisuna makhoibu tambiraduna hairak-i, “Wayel Yathanggi Ojasing adudagi cheksillu. Makhoina achonba phi settuna koina chatpa amadi keithelnachingba miyam tinba maphamda misingna makhoibu ikai khumnabaga loinana koubirakpa adu pammi. Aduga Jihudisinggi tinnapham sanglen synagogue-singda akhannaba phamphamda phamba amadi chakkhangphamda ikaikhumnaba misinggi phamphamda phamba makhoina pammi. Makhoina lukhrabisingdagi khudongchaba louduna mayum-makei mulli, aduga misingna unanaba tousinaduna Mapu Ibungoda haijaba adu sangna haijei. Asigumba mising asina henna kanba cheirak phanggani.”” Adudagi Jisuna Mapugi Sanglengi sel katpham manakta phamduna miyam aduna sel katchaba adu yenglammi. Inakkhunba mi kaya amadi sel yamna yamna katlammi; aduga lairabi lukhrabi amasu laktuna apikpa korigi selmayek ani katlare. Adudagi Ibungona magi tung-inbasingbu manakta kousilladuna hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, lairabi lukhrabi asina atei pumnamaktagi khwaidagi henna sel katchare. Maramdi ateising asina makhoigi marangkaiba lan-geidagi saruk khara katle; adubu nupi asinadi lairajarabasu mahakki leijaba pumnamak, haibadi mahakki hingbada changliba areiba pumba katchare.”” Adudagi Jisuna Mapugi Sanglendagi thorakpada, mahakki tung-inbasinggi maraktagi amana hairak-i, “Yengbiyu Oja Ibungo! Kayada ningthijakhraba nungsing amadi sangsingno?”” Jisuna khumlak-i, “Nahakna chaoraba sangsing asi ubra? Masi pumnamaksing asi thugaiduna manghan-gani, ningkhaidaba lonnaba nung amata phaoba maphamsida thanamloi.”” Adudagi Jisuna Mapugi Sanglen-ga maiyoknana, Chorphon chingthakta phamlingeida Peter, Jacob, John amadi Andrew-na Ibungogi manakta laktuna lonna hanglak-i, “Masi pumnamaksing asi karamba matamda thokkadage? Aduga hairibasing asi thokadaba matamdu lakle haibagi khudamsing aduna karino haibadu eikhoida haibiyu.”” Jisuna makhoida hairak-i, “Kananasu nakhoibu lanna lamjingdanaba cheksillu. Maramdi mi kaya amana eigi mingda laktuna haigani, “‘Ei Christtani!’’ aduga makhoina mi kaya amabu lanna lamjinggani. Amasung nakhoina lan amasung lan-gi paoninkhol tagani adubu mipaiganu. Asigumba thoudoksing asi soidana thokkani, adubu aroiba matam adudi thoudoksing asi hek thokpagadi lakloi. Maramdi mioi kanglup amana mioi kanglup amagi mathakta; aduga ningthou leibak amana ningthou leibak amagi mathakta lan hourakkani; aduga malemgi tongan tonganba mapham kayada yuhar haba amadi chak tangba thokkani. Pumnamaksing asi naoyekpa hek hourakpagi ahanba cheinakhol adugumbani. “Nakhoi nasana nasabu cheksinjou! Maramdi makhoina nakhoibu phaduna wayelsangda pukhatkani. Synagogue-singda makhoina nakhoibu phugani; eigi maramgidamak nakhoina leingakpasing amasung ningthousinggi mamangda eibu thajabagi maramda sakhi pinanaba lepkani. Adubu aroiba matam adu laktringeigi mamangda malemgi mioi kanglup khudingmakki mioi pumnamakta Aphaba Pao sandokkani. Aduga makhoina nakhoibu phaduna wayelsangda pukhatpa matamda nakhoina kari haigadage haibagidamak hanna karisu waruganu; adubu pungpham aduna lakpada nakhoigi thammoida khanghan khanghanbiba adu haiyu. Maramdi nakhoina nganggadouriba wa adu nakhoidagi natte, adubu Thawai Asengbadagini. Aduga machin manaona machin manaobu hat-hannaba pithokkani, matou asigumna mapana machasingbusu pithokkani amasung machasingna mama-mapagi maiyokta leptuna makhoibu hat-han-gani. Mi pumnamakna eigi maramgidamak nakhoibu yengthigani. Adubu aroiba phaoba chetna lepchaba mahak adubu kanbigani. “Aduga Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou Daniel-na haikhibagumna Mapugi Sanglenbu mang-han tak-hanba thok-halliba tukkachaningai oiba mahak aduna mahakna leppham thoktaba maphamda leppa nakhoina uba matamda (Apaba mahak aduna khangsanu), Judea-da leiba makhoising adu chingda chenkhisanu. Yumthakta leiba mahak aduna imungda amuk kumthaduna mahakki punanaba pot louduna matam manghandasanu. Loubukta leiba mahak adunasu maphi lounanaba mayumda amuk halaktasanu. Adubu numitsing aduda mironlibising amasung chajenlibisinggidamakti kayada awaba oiragaba! Hairibasing asi ningthamthada thoktanaba Mapu Ibungoda haijou. Maramdi numitsing adu adukki matik awaba oigani, madudi Tengban Mapuna malem hek leisemlakpadagi matam asi phaobada asigumba awa ana amukta thokkhidri. Aduga asigumna waba asi amuk hannasu thoklaroi. Aduga Mapu Ibungona numitsing adu kaksinbiba nattanadi mi kana amata hinglamloidabani. Adumakpu, khan-gatpikhraba makhoigidamak, Mapu Ibungona numitsing adu kaksinbikhre. “Matam aduda kanagumbana, “‘Yeng-u, Christta asida leire,’’ nattraga “‘Christta aduda leire’’ haina hairaklabadi, nakhoina maduda thajaganu. Maramdi Christta sasinnaba amadi Mapu Ibungogi wa phongdoksannaba kaya thorakkani. Makhoina angakpa khudam amadi angakpa thabak kaya touduna, ngamlabadi Mapu Ibungona khangatkhrabasing adu phaoba lanna lamjinggani. Nakhoi cheksillu, eina nakhoida pumnamaksing asi mangjounana haire. “Aduga awa anagi numitsing adugi matungda numitna mamsin-gani, thana amuk hanna ngallaroi, thawanmichaksingna nongdon atiyadagi tarakkani, aduga nongdon atiyagi panggalsingbu kanna nik-han-gani. Aduga matam aduda Migi Machanupa aduna thoihellaba panggal amadi matik mangalga loinana leichinda lenglakpa mipum khudingmakna ugani. Adudagi Ibungona swargadutsingbu malemgi maikei marida thaduna Ibungona khan-gatkhrabasingbu atiya amadi malemgi mapham khudingmaktagi khomjin-gani. “Houjik heiyit pambidagi nakhoina pandam asi khangjillu. Upal asigi masasingda yening hullaktuna manasing panba houraklabada nakhoina kalentha naksillakle haiba khang-i. Matou asumna nakhoina thoudoksing asi thoklakpa urabadi matam adu naksillakle, thongjin yousillakle haiba khang-u. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, mirol asina houkhidringei mamangda thoudok pumnamak asi thokkani. Atiya amadi malemdi mangkhigani adubu Eigi waheisingdi keidounungda manglaroi. “Aduga karamba matamda numit adu, aduga pungpham adu lakkadage haiba mi kana amatana khangde, swargada leiba swargadutsingnasu aduga Machanupa adunasu khangde, adubu Mapa adukhaktana khang-i. Cheksillu, mitseng khang-u amasung haijou, maramdi matam adu keidoungei oigadage haiba nakhoina khangde. Masi mahakki manaisingda thoudang pumnamak sinnaramlaga, magi magi tounanaba thabak piramlaba matungda, thongngakpa aduda mitseng khangnaba hairamlaga mayum thadoktuna langphei chatkhiba yumbu amagumbani. Aduna mitseng khang-u, maramdi yumbu aduna karamba matamda hallakadage haiba nakhoina khangde, madu numidangda nattraga ahing nongyaida nattraga chingkhei hullakpada nattraga ayukki matamda oibasu yai. Aduga mahakna khanghoudana hallakpada, nakhoina tumba mahakna thengnahan-ganu. Aduna eina nakhoida hairiba asi eina pumnamakta hairibani, “‘Mitseng khang-u.’’ ”” Matamdu Lanthokpibagi Chakkhangba amasung Hamei Yaodaba Talgi Chakkhangba kumhei pangthokkadaba numit nini watlingei matam oirammi. Athoiba purohitsing amadi Wayel Yathanggi Ojasingna lonna Jisubu phananaba amadi hatnanaba khudongchaba yengduna leirammi. Adubu Chakkhangbagi kumhei manungda madu tourabadi miyamna irang hourakpa yabagi maramna makhoina madu kumhei pangthoklingei manungda toudananaba hainarammi. Jisuna Bethany-da leiringeida, yamna kiningai oiraba unsagi lainana naramba mi ama Simon-gi yumda leirammi. Amasung Jisuna charingeida nupi amana asengba nard-na semba tanglaba, manam nungsiraba teinathao thanna yaoba alabaster kouba nungouna saba chaphu ama puduna laklammi. Aduga mahakna chaphu adu thugairaduna hangdoklaga manam nungsiraba teinathao adu Ibungogi kokthakta heithabirammi. Maduda mapham aduda leiriba mi kharadi saoraduna amaga amaga hainarak-i, “Manam nungsiraba teinathao asi mang-hanbagi kari kanaba leibage? Masi yollamlabadi denarii chahumdagi henna yollamgadabani aduga sel aduna lairabasingda pinaramba yarambani!”” Aduna makhoina nupi adubu minungsi leitana cheirammi. Adubu Jisuna hairak-i, “Mahakki apamba adu adum toujasanu, nakhoina mangonda karigi yetlibano? Mahakna eihakkidamak yamna phaba amadi phajaraba thabak ama toubire. Maramdi nakhoina lairabasingga matam pumnamakta loinadunata lei, aduga nakhoina hek pamba matam amada hekta nakhoina makhoibu mateng pangbasu yai. Adubu eidi nakhoiga matam pumnamakta leiminnaroi. Mahakna touba ngamjaba adu mahakna toukhre; mahakna eigi hakchangda manam nungsiraba teinathao asi heibiduna mangjounana eibu leirol channabagidamak thourang toujare. Houjik, eina nakhoida tasengnamak hairibasini, Aphaba Pao sandokpa malemgi mapham khudingda, mahakpu ningsingba oina mahakna toukhiba adu phongdokkani.”” Adudagi, tung-inba taranithoi adugi ama oiriba Judas Iscariot-na Jisubu athoiba purohitsingda pithoknanabagidamak makhoigi manakta chatlammi. Makhoina mahakna haiba adu tabada haraorammi amasung mangonda sel pigani haiduna wasaklammi. Adudagi Judas-na Jisubu makhoida pithoknabagi achaba tanja yengba hourammi. Hamei Yaodaba Talgi Chakkhangbagi ahouba numit, Lanthokpibagi Chakkhangbagi yaomachasing hatpa numit aduda, Jisugi tung-inbasingna Ibungoda hanglak-i, “Eikhoina kadaida chattuna Ibungogidamak Lanthokpibagi Chakkhangbagi chaklen adu thourang toujaba Ibungona pambibage?”” Adudagi Jisuna tung-inbasinggi maraktagi makhoi ani tharaduna hairak-i, “Nakhoina sahar aduda chatlu, aduga nakhoina ising pun puba nupa ama thengnagani. Mahakki tung illu. Aduga mahakna changba yum adugi yumbu aduda haiyu, “‘Oja Ibungona hairi, Eina eihakki tung-inbasingga loinana Lanthokpibagi Chakkhangba chagadaba ka adu kadaidano?’’ Adudagi mahakna, sem-saduna thourang pumnamak loiraba, chaoraba mathakki ka ama nakhoida utlakkani. Mapham aduda eikhoigidamak chaklen thourang tou.”” Adudagi tung-inbasing aduna mapham adu thadoktuna sahar aduda chatkhraga Ibungona makhoida haikhibagumna pumnamaksing adu makhoina thengnarammi; amasung makhoina maphamduda Lanthokpibagi Chakkhangbagi chaklen thourang toure. Numidang matam oiraklabada, Jisuna tung-inba taranithoi aduga loinana lakle. Aduga makhoina phamduna charingeida, Jisuna hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, eiga chaminariba nakhoigi naraktagi amana eihakpu pithokkadouri.”” Maduda makhoi mapukning warammi. Amasung makhoina Ibungoda amamamta oina mathang mathang hanglak-i, “Madu eira?”” Jisuna khumlak-i, “Nakhoi taranithoigi maraktagi eihakka loinana tenggotta tal lupminariba mahaknani. Mapugi Puyada haikhibagumna Migi Machanupa adu sigani adubu Migi Machanupa adubu pithokpa mahak adudi kayada awaba oigadaba! Mahakkidamakti mahak poklamdabana henna pharamgadabani!”” Makhoina charingeida, Jisuna tal ama louduna Mapu Ibungobu thagatcharaga machet machet setladuna mahakki tung-inbasingda piraga hairak-i, “Tal asi louduna chao, masi eigi hakchangni.”” Amasung Ibungona anggur mahi tenggot ama amuk loukhatladuna madugidamak Mapu Ibungobu thagatcharaga makhoida thaknanaba pire, amasung makhoi pumnamakna madu thakle. Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Masi Mapu Ibungo amadi mahakki misinggi oiba anouba warepnaba adugidamak, miyamgidamak tabikhraba eigi eeni. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, Tengban Mapugi leibakta nouna anggur mahi thakkadaba numit adu laktriba phaoba eina amuk hanna anggur mahi asi thaklaroi.”” Adudagi makhoina Mapu Ibungo thagatpa isei ama saklamlaga Chorphon Chingda chatkhre. Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoi pumnamakna eibu thadoklamgadouri, maramdi Mapugi Puyana hai, “‘Eina yaosenbabu yeithugani, aduga yaosing adu chaithokkani.’’ Adubu eina hinggatlaba matungda nakhoidagi hanna eina Galilee-da chatkani.”” Peter-na khumlak-i, “Atei pumnamakna thadoklabasu eina Ibungobu keidounungda thadokloi.”” Jisuna Peter-da hairak-i, “Eina nangonda tasengnamak hairibasini, ngasi ahing yenbarabana anirak khongdringeigi mamangda nangna eibu khangde haina ahumlak haigani.”” Maduda Peter-na henna kanthi thokna khumlak-i, “Eihakna Ibungoga loinana siminnaba taraba phaobada eina madu keidounungda hairoi.”” Aduga tung-inba atei pumnamaksu matou adugumna loina hairammi. Makhoina Gethsamane kouba maphamda laklabada Jisuna mahakki tung-inbasingduda hairak-i, “Eina haijaringeida maphamsida phamlammu.”” Aduga Ibungona Peter, Jacob amadi John-bu mahakka loinana purammi. Amasung Ibungogi pukning amadi thawai waba houraklammi, Aduga Ibungona makhoida hairak-i, “Eigi thammoisi sigadaba makhei khamthengna ware. Aduna nakhoi mapham asida mitseng khangduna leirammu.”” Adudagi Ibungona manglomda khara chatlaga leimaida tuthajaduna, yarabadi awa anagi pungpham asi mangondagi lanthokkhinaba haijakhi. Ibungona haijarak-i, “Abba, Ipa Ibungo, nahakki naphamdadi pumnamak oithokpa ngaktani. Awa-anagi tenggot asi eingondagi louthokpiyu. Adumakpu eihakki aningba oidaduna nahakki aningba adumak toubiyu.”” Adudagi Ibungona halakpada tung-inba ahum adu tumduna leiramba thengnare. Maduda Ibungona Peter-da hairak-i, “Simon, nahak tumlibra? Nahakna pung amakhak phaoba mitseng khangba ngamdabra?”” Aduga Ibungona makhoida hairak-i, “Nakhoina athembada tadananaba mitseng khang-u amadi haijou. Thawainadi maningngi adubu hakchangnadi masolli.”” Adudagi Ibungona amuk chatthokkhiduna hanna haikhiba waheising adu chap mannana haiduna haija-nijarammi. Amasung Ibungona amuk halakpada tung-inbasing adu tumduna leiramba thengnare; maramdi makhoi tumningbana mamittu lumtharammi. Aduga makhoina Ibungoda kari haigadage haibasu khanglamde. Ibungona ahumlaksuba oina halakpa matamda mahakna makhoida haikhi, “Nakhoi houjikphaoba tumduna amadi potthaduna leiribra? Yare okle! Pungpham adu lakle. Yeng-u, Migi Machanupa adubu pap chenbasinggi makhutta pithokkadouri. Hougatlu, eikhoi chatsi, eibu pithokkadaba mi adu asida leire.”” Jisuna nganglingeimaktada, taranithoigi maraktagi ama oiriba Judas-na, athoiba purohitsing, Wayel Yathanggi ojasing, amadi ahal lamansingna tharakpa thangsang amadi cheitup paiba yamlaba miyam amaga loinana lakle. Ibungobu pithokpa mahak aduna miyam aduda inggit touraduna hairak-i, “Eina chupkadouriba nupa asi nakhoina pamliba mi aduni, mahakpu phaduna cheksinna sennaduna pukho.”” Judas-na maphamduda hek thungbaga, Jisugi manakta changduna “Oja Ibungo, Oja Ibungo”” haina kouraduna Ibungobu chuple. Adudagi makhoina Jisubu phare. Adubu mapham aduda leptuna leirambasinggi maraktagi amana mahakki thangsang sattoktuna Purohitlen-gi manaida yanduna mahakki mana kakthatle. Adudagi Jisuna makhoising aduda hairak-i, “Nakhoina eihakpu leibakki wayel pathap thugaiba tamthiba mi ama phagadoubagumna thangsang amadi cheitup paiduna laklibra? Numit khudinggi eina Mapugi Sanglenda tambiduna nakhoiga loinana leiminnarammi maduda nakhoina eibu phakhide. Adubu madu Mapugi Puyagi wa adu thungnanabani.”” Adudagidi tung-inba pumnamakna Ibungobu thadoklamlaga chenkhre. Aduga kanagumba muga manbi phi amatamak setpa naha amasu Jisugi matung illakpada yaorammi. Makhoina mahakpu phananaba hotnarammi, adubu mahakna maphi adu hundoklamduna maphi amata yaodana chenkhirammi. Adudagi makhoina Jisubu Purohitlen-gi manakta purammi amasung athoiba purohitsing, ahal lamansing amadi Wayel Yathanggi ojasing pumnamak tillare. Tallaktuda Peter-na laptakna Ibungogi tung illaktuna Purohitlen-gi sumangda changlakle. Aduga maphamduda mahakna ngaksenbagi thabak touribasingga phamminnaduna mei tiklammi. Amasung Jisubu hatnabagi yathang pinanaba athoiba purohitsing amadi Sanhedrin apumbana mahakki maiyokta maralgi sakhi pinaba mi thirammi. Adubu makhoina mi kana amata phanglamde. Maramdi sakhi mayam amana Jisugi maiyokta minamba sakhi pirabasu makhoina hairibasingdu amaga amaga amata mannaramde. Adudagi mi kharana hougatlaktuna Jisugi maiyokta minamba sakhi piraduna hairak-i, “ “‘Mioibagi khutna saba Mapugi Sanglen asi eina mang-han-gani, aduga numit humnigi manungda mioibagi khutna saba nattaba atoppa Mapugi Sanglen ama eina sagani’’ haina nupa asina haiba eikhoina tahou-i.”” Adumakpu makhoisu, makhoina piriba sakhi adu amata manaramde. Adudagi Purohitlen aduna makhoi pumnamakki mamangda lepkhatladuna Jisuda hanglak-i, “Nahakna paokhum amata piraroidra? Mising asina nahakki maiyokta siriba naralsing asi karino?”” Adubu Jisuna paokhum amata pidana tumminna leirammi. Adudagi Purohitlen aduna amuk Jisuda hanglak-i, “Nahak miyamna thagatnariba Ibungo adugi Machanupa Christta adura?”” Jisuna khumlak-i, “Eimakni, aduga Migi Machanupa aduna Ingam-ngamba Mapu Ibungogi yetthangbada phamba amadi nongmadon leichilakta lenglakpa nakhoina ugani!”” Adudagi Purohitlen aduna maphi segairaduna hairak-i, “Eikhoina sakhi ama amuk karigi mathou taribage? Mahakna Mapu Ibungobu thina ngangba nakhoina tare. Nakhoina kari khallibage?”” Amasung makhoi pumnamakna Ibungogi mathakta sibada matik chai haiduna maral pire. Adudagi makhoi kharana Ibungoda tin sitchinba hourammi amasung mamit khumjillaga phuduna “Kanana nangbu phubano haiyu”” haiduna makhoina hairammi. Amasung ngaksenbagi thabak toubasing aduna Ibungobu lousilladuna khupakna thare. Peter-na makhada, sumangda mei tiktuna leiringeida Purohitlen-gi manai nupisinggi maraktagi ama laklammi. Peter-na mei tiklibadu mahakna urabada, mahakna Peter-da munna yengladuna hairak-i, “Nahaksu Nazareth-ki Jisuga loinarambani.”” Peter-na maduda khumlak-i, “Nahakna hairibadu karino haiba ei khangde aduga wakhal tabasu ngamde.”” Adudagi Peter-na hojanglomda thokkhre. Matam adumaktada yenbarabana khonglakle. Aduga manai nupi aduna mapham aduda Peter-bu amuk urabada akoibada leplibasing aduda amuk hairak-i, “Mahak asi makhoisinggi maraktagi amani!”” Adubu Peter-na amuk hanna natte haina khumle. Ngaihak amuk leiraga manakta leplambasing aduna Peter-da amuk hairak-i, “Awoibamak nahak makhoisinggi maraktagi amani, maramdi nahak Galilee-dagini.”” Handakti Peter-na wasakladuna makhoida hairak-i, “Karigumba eina chin thiramlabadi Mapu Ibungona eingonda sirap touba oisanu. Nakhoina ngangnariba nupa adu ei tasengna khangde.”” Matam adumaktada yenbarabana aniraksuba oina khonglakle. Aduga Jisuna mangonda haikhiba, “Yenbarabana anirak khongdringeigi mamangda nangna eibu khangde haina ahumlak haigani”” haina haikhibadu ningsinglakle. Amasung madu khallubada mahak thammoi sokladuna kaple. Ayuk hek oibaga athoiba purohitsingna ahal lamansing, Wayel Yathanggi Ojasing, amadi Sanhedrin-gi mi apumbaga unaraduna makhoigi poram yatle. Adudagi makhoina Jisubu yotli thangduna puraga Pilate-ki makhutta sinnare. Amasung Pilate-na Ibungoda hangkhi, “Nahak Jihudisinggi ningthoura?”” Jisuna khumlak-i, “Hoi, nahakna madu haidokchare.”” Athoiba purohitsingduna Jisugi mathakta maral kaya ama sirammi. Maram aduna Pilate-na Ibungoda amuk hanglak-i, “Nahakna paokhum amata piraroidra? Yeng-u, makhoina nangonda naral kaya yamna siribano!”” Adubu Jisuna amuk hanna paokhum amata pikhidre, amasung maduda Pilate yamna ngaklammi. Lanthokpibagi chakkhangba khudingda Pilate-na miyamgi apamba phadok amabu thadokpibagi chatnabi leirammi. Matam aduda maming Barabbas kouba phadok ama leirammi. Barabbas amadi mahakka phadok taminnaribasingdu leibakki maiyokta houba ihou amada mi hatlubagidamak phabani. Amasung miyam aduna Pilate-ki manakta laktuna mahousagum phadok amabu thadokpinanaba hangjarammi. Maduda Pilate-na makhoida hanglak-i, “Nakhoina Jihudisinggi ningthou adubu eina nakhoigidamak thadokpiba pambra?”” Maramdi kalak mihoubagi maramna athoiba purohitsing aduna Jisubu phaduna mangonda sinnarakpani haiba Pilate-na munna khanglammi. Adubu Jisugi mahutta Barabbas-pu makhoigidamak thadokpinaba Pilate-ta haijanaba athoiba purohitsingna miyam aduda insillammi. Adudagi Pilate-na miyam aduda amuk hanna hairak-i, “Adudi nakhoina Jihudisinggi ningthou kouriba mangonda eina kari touba nakhoina pambage?”” Makhoina laorak-i, “Mahakpu cross-ta pang tingduna hatlu!”” Maduda Pilate-na hanglak-i, “Adubu mahakna kari aranba toukhrabage?”” Adubu makhoina hennadum kanna laorak-i, “Mahakpu cross-ta pang tingduna hatlu!”” Maduda Pilate-na miyam adubu pelhanba pamladuna mahakna Barabbas-pu makhoigidamak thadokpire. Aduga mahakna Jisubu phuhallaga cross-ta hatnanaba pithokle. Adudagi lanmising aduna Jisubu leingak-mapugi leipham Praetorium-gi sumang manungda pusille aduga lanmi kangbu apumbabu punna kousille. Makhoina Ibungobu manggra machugi phi setchinbire aduga tingkhanggi luhup ama semladuna Ibungogi kokthakta upsinbire. Adudagi makhoina karem-kathainaduna khurumlaga hairak-i, “Khurumjari, Jihudigi Ningthou!”” Adudagi makhoina Ibungogi makokta cheina phubire, tin sitchinbire amasung khuru khudak kullaga noknaduna Ibungoda khurumle. Makhoina Ibungobu noknaraba matungda Ibungodagi manggra machugi phi adu louthoklaga mahakki masagi maphi adu amuk setchinbire. Aduga makhoina Ibungobu cross-ta hatnanaba puthorakle. Adudagi makhoina Alexander amadi Rufus-ki mapa, maming Simon kouba, khunggangdagi changlakpa Cyrene lamgi nupa ama lambida thengnarammi amasung lanmising aduna mahakpu namduna Jisugi cross adu puhallammi. Aduga makhoina Jisubu Golgotha haibadi handokpada “Kokki Sarugi Mapham”” haina kouba mapham aduda purakle. Maphamduda makhoina yuda myrrh yansinduna Ibungoda pithaknaba hotnarammi adubu Ibungona madu thakkhide. Adudagi makhoina Ibungobu cross-ta pang tingle aduga Ibungogi maphising adu kana kanagi oigadage haiduna makhoi masel laibak chang yengnaduna yennarammi. Makhoina Ibungobu cross-ta pang tingba matamdu ayukki pung mapan tabada oirammi. Amasung Ibungobu maral siba warol “Jihudisinggi Ningthou”” haina i-ba adu cross aduda thetlammi. Makhoina Ibungoga loinana huranba anibusu, amana Ibungogi yetta aduga amana oida cross-ta pang tinglammi. Aduga Mapugi Puyada haiba “Ibungo mahakpu wayel yathang thugaibasinggi marakta challe”” haiba wa adu thungle. Adudagi manak aduwaida chatthok chatsin touriba misingna Ibungoda thina nganglammi amasung mangak nomladuna Ibungoda noknaduna hairak-i, “Mapugi Sanglen thugaiduna numit humnida sagatkadaba nahak, houjik cross-tagi kumtharaktuna nasabu kanjou!”” Matou adugumna athoiba purohitsing amasung Wayel Yathanggi Ojasingnasu Jisubu noknaduna amaga amaga hainarak-i, “Mahakna mi ateibudi kanbi adubu mahak masabudi kanjaba ngamjade! Eikhoina uduna thajananaba Israel-gi Ningthou, Christta asi houjik cross-tagi kumtharaksanu.”” Aduga Jisuga loinana cross-ta pang tingminnariba makhoi ani adunasu mahakpu ikaiba pirammi. Numityungba matamda leibak sinba thungna pung ahum amambana kupsillammi. Pung ahum tarakpa matamduda Jisuna ahouba khonjelga loinana laorak-i, “Eloi, Eloi, lama sabachtani?”” masigi wahanthokti “Eigi Tengban Mapu Ibungo, eigi Tengban Mapu Ibungo, nangna eibu karigi thadokpiribano?”” haibani. Mapham aduda leiriba makhoi kharana madu tarabada hairak-i, “Yeng-u, mahakna Elijah-bu kouri!”” Makhoigi maraktagi amana chenkhiduna sponge ama asinba yuda luptuna chei amagi matonda lengsillaga madu thaknanaba Ibungogi chinbalda thamladuna hairak-i, “Ngaikho! Mangonda kari amata touganu, mahakpu cross-tagi louthanaba Elijah lakpra haibadu eikhoi yengkhisi.”” Adudagi Jisuna khonjel houna laoramlaga, thawai thakhre. Matam aduda Mapugi Sanglen-gi asengba maphamgi phijang adu mathaktagi makha phaoba ani thokna segairammi. Amasung Ibungona laoramba amadi kamdouna thawai thakhibage haibadu cross mamangda lepliba lanmi chamagi makok aduna urabada, mahakna hairak-i, “Nupa asi asengbamak Tengban Mapugi Machanupani.”” Mapham aduda nupi kharasu arappadagi yengduna leirammi. Makhoigi marakta Magdalene Mary, naha oiba Jacob amadi Joseph-ki mama Mary, amasung Salome yaorammi. Jisuna Galilee-da leiringeida makhoina Ibungogi matung injaduna thougal toujarammi. Amasung Ibungoga loinana Jerusalem-da lakminnakhiba nupi kaya amasu mapham aduda leirammi. Numit adu Thourang Langba numit haibadi potthaba Numitki mamanggi numit oirammi. Maram aduna numidangwairam naksillaklabada, Sanhedrin-gi ikai khumnaraba mihut ama oiriba, aduga Tengban Mapugi leibakpu khourangna ngaijariba misak amasu oiriba, Arimathea-gi Joseph-na Pilate-ki manakta thouna phana chattuna Jisugi hakchang adu nijakhi. Aduga asuk thuna Jisu sire tabada Pilate ingak ngaklammi. Adudagi mahakna lanmi chamagi makok adu koukhattuna Jisu siba kuirabra haina mangonda hanglammi. Aduga lanmi chamagi makok adugi paodam tarabada, Pilate-na hakchang adu Joseph-ta sinnakhi. Aduga Joseph-na muga manbi phi ama leiraga, Ibungobu louthaduna phi aduna yomlaga nungjaoda huttuna semba mongphamda thamlammi. Adudagi mahakna mongphamgi changpham aduda chaoraba nungjao ama onsinduna thamle. Amasung Magdalene Mary, amadi Joseph-ki mama Mary-na Jisugi hakchang adu kadaida thambage haibadu yeng-hourammi. Potthaba numitki matam lanthokkhraba matungda, Magdalene Mary, Jacob-ki mama Mary amasung Salome-na Jisugi manakta chattuna mahakki hakchangda teirunaba manam nungsiba pot leirammi. Aduga chayolgi ahanba numitki ayuk anganbada, numitna hek thorakpaga makhoina mongphamda chatlammi. Amasung lambida makhoi masel amana amada hangnarammi, “Kanana eikhoigidamak mongphamgi changphamda thingliba nung adu onthokpigadage?”” Adubu makhoina maphamdu youraduna yengba matamdadi chaoraba nungjao adu hanana onthoktuna leiramba ure. Aduga makhoina mongpham manungda changbada achonba angouba phi setpa naha oiriba nupa ama yetthangba nakanda phamduna leiba ure, amasung maduda makhoi yamna ngaklammi amasung akiba phaorammi. Adubu mahakna makhoida hairak-i, “Ngakkanu! Cross-ta pang tingduna hatkhraba Nazareth-ki Jisu nakhoina thiribani haiba ei khang-i. Ibungodi hinggatkhre! Mahak mapham asida leitre. Yeng-u, Ibungobu thamlamba mapham adu asini. Nakhoina houjik chattuna pao asi Peter amadi Ibungogi atei tung inbasingda tamlu, “‘Ibungodi nakhoigi mang thaduna Galilee-da chatkhre; mahakna nakhoida haikhibagumna nakhoina Ibungobu mapham aduda ujagani.’’ ”” Adudagi nupising adu kibana nikladuna amadi ngakpaga loinana mongpham adudagi thuna thoraktuna chenkhirammi. Aduga makhoina kibadagi mi kana amatada karisu haidre. [ Chayolgi ahanba numitki ayuk anganbada Jisuna sibadagi hinggatlaba matungda mahakna lai phattaba taret tanthokpikhiba Magdalene Mary-da ihan hanna uhanbire. Amasung Mary-na chatkhiduna tengtha naowoiduna leiriba Ibungoga loinarambasing aduda thoudok adu tamle. Adum oinamak Ibungo hinggatle aduga mahakna Ibungobu ujare haina Mary-na makhoida tamba aduda makhoina thajaramde. Madugi matungda Ibungona tung-inba anina khunggangda asum chatlingeida Ibungona tonganba sakwongda makhoida uhanbire. Makhoi anina hallaklaga Ibungoga loinarambasing aduda thoudok adu tamle, adubu makhoina makhoi anigi wa adubusu thajaramde. Ikon konbada, tung-inba makhoi taramathoina chaminnaduna leiringeida Jisuna makhoida uhanbire. Makhoigi thajaba leitaba amadi Ibungona hinggatlaba matungda Ibungobu ujarabasing adubu thajadaba makhoigi akanba thamoi adugidamak makhoibu cheirammi. Adudagi Ibungona makhoida hairak-i, “Taibangpan-gi mapham khudingda chattuna mipum khudingda Aphaba Pao sandok-u. Thajaduna baptize louraba makhoi adubu kanbigani adubu thajadaba makhoi adubudi maral leihan-gani. Aduga thajabasingda angakpa thabaksing tounaba panggal pigani. Makhoina eigi mingda lai phattabasing tanthokkani; makhoina anouba lonsing nganggani; Makhoina makhoigi makhutna lilsing paikhatlabasu aduga hu thaklabasu maduna makhoida amangba karisu thok-halloi; makhoina anabasinggi mathakta khut thambibada anabasingna phajagani.”” Ibungo Jisuna makhoida wa ngangba loiraba matungda, Ibungobu swargada loukhatkhre aduga Tengban Mapugi yetthangbada Ibungona phamle. Adudagi Ibungogi tung-inbasingna mapham khudingda chattuna Aphaba Pao sandokle, aduga Ibungona makhoiga loinana thabak tourammi amasung makhoina sandokliba pao adu achumbani haibadu makhoigi angakpa thabaksing aduna utlammi. Amen.] Nungsijaraba Theophilus: Eikhoigi irakta thunghanbikhraba thoudoksing adugi paodam adubu inanaba mioi kaya amana kanna hotnakhi. Ahoubadagi houna thoudoksing asibu mamitmakna uhoubasing amasung Mapugi waheigi thougal toubasing aduna eikhoida phongdokpirambasing adu makhoina ikhi. Aduga, he ikai khumnaraba Theophilus, pumnamaksing adu eihakna ahoubadagi houna changkhonna thijillaba maramna, thoudoksing adu mathang manao naina nahakki naphamda iba phagani haina eihaknasu ningle. Nangonda tambikhraba pumnamaksing adugi mapungphaba achumba adu nahakna khangnanaba eina masi naphamda ibani. Herod-na Judea leibakki ningthou oina pallingei matamda, Abijah-gi purohit kanglupta Zechariah kouba purohit ama leirammmi. Mahakki nupigi maming Elijabeth kou-i; aduga Elizabeth-su purohit Aaron-gi charon suron oirammi. Makhoi animakna Mapu Ibungogi yathangsing amadi pathap pumnamaksing mapungphana ngakchaduna Tengban Mapugi mityengda chumna chatchaba punsi mahing amada hinglammi. Adubu makhoi macha amata leiramde maramdi Elizabeth chaboktabi oirammi aduga makhoi animak ahalsu yamna oirammi. Nongmagi numitta Zechariah-gi purohit kangbuna thougal toubagi palli taraduna mahakna Mapugi Sanglenda purohit ama oina Tengban Mapugi thougal tourammi. Aduga latnapungda mengkruk thanaba purohitsinggi chatnabi matung inna changyengnabada mangonda tare. Maram aduna mahakna Mapu Ibungogi sanglen manungda changle. Amasung mengkruk chukhatpagi pungpham aduda tilliba miyam aduna mapanda haija nijaduna leirammi. Adudagi Mapu Ibungogi dut amana mengkruk thariba iratpung adugi yet thangbada leptuna mangonda uhanbirammi. Zechariah-na mahakpu ubada masada thukatpa amadi akiba phaorammi. Adubu swarga dut aduna mangonda hairak-i, “Kiganu, Zechariah! Nahakna haijaba adu Tengban Mapuna tabire. Nahakki nupi Elizabeth-na nachanupa ama poklagani aduga nahakna mahakki maming John haina thongadabani. Mahak pokpa matamda nahakna kayada haraoba amadi nungaiba oigadaba! Amasung mi kayana kayada harao nungaiba oigadaba! Maramdi Mapu Ibungogi mityengda mahak matik chaogani. Mahakna yu amadi mayai kaba mahi amata thakloi, aduga mama puknungdagi houna mahak Thawai Asengbana than-gani. Amasung mahakna Israel macha kayabu makhoigi Tengban Mapu, Mapu Ibungoda hallak-han-gani. Mahakna Tengban Mapugi wa phongdokpa maichou Elijah-gi machat amadi matikka loinana Ibungogi mang thana chatkani. Mahakna misingbu Ibungona lenglakkadaba adugidamak thourang langhannaba mapasingbu machasingga amuk yasinnahangani amasung haiba indabasingbu achumba chatpasinggi lousing aduda hongdokpigani.”” Adudagi Zechariah-na dut aduda hairak-i, “Masi soidana thokkani haibasi eihakna kamdouna khanggadage? Eidi ahal oiraba mini aduga eigi nupisu ahal oire.”” Maduda dut aduna khumlak-i, “Ei Grabriel-ni. Nangonda wa hainanaba amasung aphaba pao asibu tamnanaba eibu thabirakpa Tengban Mapugi mangda eina lepli. Adubu achaba matamda soidanamak thoklagadaba eigi wasing asi nahakna thajade. Aduga nahakna thajadabagi maramna eina nangonda haikhibasing asi thoktriba numit adu phaoba nahak wa ngangba thokloi aduga wa amata ngangdana tumminna leigani.”” Cheirak aduda mising aduna Zechariah-bu mapanda ngaiduna leirammi amasung mahakna karigi Mapugi Sanglen manungda matam asuk kuina leiribano haina makhoi ngaklammi. Amasung mahakna mapanda thorakpa matamda, mahakna makhoida wa ngangba ngamkhide. Aduga mahakna Mapugi Sanglen manungda uhanbiba ama ukhre haiba makhoina khanglammi, maramdi mahakna makhoida ingit touduna nganglammi adubu wa ngangbadi adumak ngamkhide. Aduga Mapugi Sanglenda mahakki thougal toubagi numitsing adu loirabada Zachariah mayumda amuk halaklammi. Matam kharagi matungda Elizabeth mironlaklammi aduga mahakna tha manga yumdagi mapan thoklamde. Mahakna haikhi, “Houjik mameithangda Mapu Ibungona eibu pangbire. Miyam mangda eina ikaiba nanglamba adu Ibungona louthokpire!”” Elizabeth-na mironba tha taruk surakpada Tengban Mapuna swargadut Grabriel-bu Nazareth kouba Galilee-gi khungangda tharakle. Mahakna Mary haina koubi, David ningthougi chada-naoda oiriba Joseph kouba nupa amada luhongnaba waroinakhrabi leisabi asengbi amagi pao puduna laklammi. Aduga dut aduna mangonda laktuna hairak-i, “Khurumjari, thoujal phanglabi! Mapu Ibungona nahakpu loinabiri; nupisinggi maraktagi nahakti yaipahabini.”” Maryna dut adugi wahei aduda yamna cha-ngaknarammi amasung mahakki waheising aduna kari phongdoklibano haiduna khallammi. Maduda dut aduna hairak-i, “Kiganu Mary, Tengban Mapudagi nahakna thoujal phangjare. Nahakna mironduna nacha nupa ama pokkani aduga nahakna mahakki maming Jisu thongadabani. Mahak matik chaogani aduga Wangthoiraba Mapu Ibungogi machanupa kougani. Mapu Ibungo Tengban Mapuna mangonda mapa David-ki phambal adu pibigani, Aduga mahakna Jacob-ki chada-naodasinggi ningthou oina matam pumbagi oina pan-gani, amadi mahakki leibak adu lomba nairoi.”” Adudagi Mary-na dut aduda hairak-i, “Eihakti luhongdribi leisabini, adu oirabadi masi kamdouna oithokkadouribano?”” Dut aduna khumlak-i, “Thawai Asengbana nahakki nathakta lengthabirakkani aduga Wangthoiraba Ibungo adugi panggalna nahakpu lumsinbigani. Maram asina pokkadouriba asengba angang adubu Tengban Mapugi Machanupa kougani. Yengu, nahakki mari mata Elizabeth-su ahal oiraklaba matamsida macha ama phangjagadoure, chaboktabi hainarambi mahakna houjikti tha tarukki angang naopure. Maramdi Tengban Mapugi maphamda oithoktaba kari amata leite.”” Maduda Mary-na hairak-i, “Eihak Mapu Ibungogi manainupini; nahakna haikhibagum masi eingongda thokpa oirasanu.”” Adudagi dut adu mahakpu thadoktuna chatkhre. Madugi matung ikui kuidana Mary-na thourang touraduna chinggi lamdamda leiba, Judea-gi apikpa sahar amada thuna chatlammi. Amasung mahakna Zechariah-gi yumda changduna Elizabeth-pu khurumjarammi. Aduga Mary-na khurumjabagi khonjel adu Elizabeth-na tabada mahakki pibuknungda angang aduna chonglammi. Amasung Elizabeth Thawai Asengbana thallammi. Aduga mahakna khonjel wangna hairak-i, “Nupilaktagi nahakti khwaidagi henna yaiphabini, amasung nahakna naopugadouriba angang adu yaiphabani! Eigi Ibungogi imana eigi inakta lengbiraktuna eibu asuk ekai khumnabiriba asi karamnano? Maramdi nahakna khurumjabagi khonjel adu eina hek tabaga eigi pibuknunggi angang asina haraoduna chongkhatli. Mapu Ibungona mahakki maphamda haikhrabasing adu thunghanbigani haina thajaribi mahak adu yaiphabini!”” Maduda Maryna hairak-i, “Eigi thawaina Mapu Ibungobu thagatchei, Eigi thawaina eigi Kanbiba Mapu, Tengban Mapuda haraojei, Maramdi mahakna tollabi manainupi eihakpu ningsingbire! Houjiktagi houduna miron khudingna kougani eibu yaiphabi; Maramdi toubire Pangallaba mahakna, eigidamak achouba thabak kaya. Ibungo mahakki minglendi asengbani; Mahakpu kina chatchabasingda, utpi mahakna chanbiba; miron miron khudingda. Toubire mahakki pambomna, matik leiba thabak kaya; aduga chaikhaire mahakna, mathamoida napal touba misingbu. Chingthakhi mahakna matik leiba ningthousingbu makhoigi ningthou phambaldagi, aduga thanggatpikhi mahakna nollukpasingbu. Thalhanbikhi mahakna aram-khourangbasingbu aphabana, adubu thakhi inakhunbasingbu khut hangna. Ngakkhi mahakna sakkhiba washaktu, eikhoigi ipa-ipusingda, aduga lakkhi pangbinaba mahakki manai Israel-bu. Ningsingbikhi mahakna, matam pumnamakta chanbiba utpigani haibadu, Abraham amadi mahakki charon suronsingda!”” Adudagi Mary-na tha ahummuk Elizabeth-ka leiminnaramlaga mayumda hankhirammi. Elizabeth-ki angang unabagi matam oiraklabada, mahakna machanupa ama pokkhi. Aduga mahakki keirol-leikaisingna amadi mari-matasingna Mapu Ibungona mahakpu kayada chanbibage haibadu tare amasung makhoi pumnamakna mahakka loinana haraominare. Angang aduna numit nipanni subada makhoina mahakpu un kakpa lakle, amasung makhoina angang adubu mapagi maming louduna Zechariah thonnaba tourammi. Adubu Elizabeth-na makhoida haikhi, “Natte, mahakki maming John haina thongadabani.”” Maduda makhoina mangonda hairak-i, “Nakhoigi sagei natei marakta ming adu kouba mi amatasu yaode.”” Adudagi makhoina angang adugi mapa Zechariah-da ingit touduna, mahakna angang adugi maming kari thonba pambage haiduna hanglammi. Maduda mahakna mangonda inanaba korbak ama pinaba hairammi, aduga maduda mahakna “Mahakki maming John kou-i”” haina ire. Maduda makhoi pumnamak pumngak ngakle. Khudak adumaktada Zechariah amuk hanna wa ngangba ngamle aduga mahakna Tengban Mapubu thagatchaba houre. Aduga thokkhibasing asina maram oiduna mahakki keirol-leikai pumnamak akibana thallammi, amasung thoudok pumnamak asigi paona Judah-gi chinggi lamdam adu sinba thungna sandokkhirammi. Amasung pao adu taba mi khudingmakna, madugi maramda wakhal touraduna hanglak-i, “Angang asina kari oirakkadaba?”” Maramdi Mapu Ibungogi pangalna mahakki mathakta lei haiba makhoina khanglammi. Amasung John-gi mapa Zechariah Thawai Asengbana thallammi aduga mahakna Tengban Mapugi wa phongdoktuna hairak-i: “Eikhoina Israel-gi Tengban Mapu, Mapu Ibungobu thagatlasi! Mahakna mahakki misingbu pangbinaba lakle amasung makhoibu handokpire! Mahakna mahakki manai David-ki charon surondagi, Pinabire eikhoigidamak matik leiba Kanbiba Mapu ama. Mahakna mamangngeida mahakki wa phongdokpiba asengba maichousingi mapanna washakpikhi, Kanbigani haina Mahakna, eikhoibu eikhoigi yeknabasingdagi, amadi eikhoibu yengthiba pumnamakki makhuttagi. Haibikhi mahakna eikhoigi ipa ipusingda, chanbiba utpigani haina, aduga mahakki asengba warepnaba adu mahakna ningsingbikhi. Wasakpikhi mahakna Ipa Abraham-da, Kanbigani haina Mahakna eikhoibu yeknabasingi makhuttagi aduga ngamhanbigani haina eikhoibu akiba leitana mahakpu thouganjaba, Punsi chuppa eikhoina Mahakki mangda asengba amadi achumba chatpa oinaba. Aduga, eigi ichanupa, nahakpu wangthoiraba Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou haina kougani; Ibungogi lambi thourang tounaba, Chatkani nahakna Ibungogi mang thaduna. Ibungogi misingda hainanaba, makhoigi papsingdu kokpibagi mapanna, Makhoibu kanbigani haina. Maramdi eikhoigi Tengban Mapudi chanbiheibani amadi nungsiheibani. Thok-hanbigani Mahakna, aran-khubamgi langlaba ayukki korou mangal adu eikhoida. Ngalhannanaba korouthaktagi, asibagi mamlaba mamida leiriba pumnamakki mathakta. Chingbinanaba eikhoigi khongthangbu, ingthabagi lambida.”” Adudagi angang adu hakchang amadi thawaida chaokhatlaklammi. Aduga mahakna masabu Israel-gi miyamda phongdoktringeigi matam adu phaoba lamjao lamhangda leirammi. Matam aduda Rome-na panba leibak punamakta mikok thinabagidamak Caesar Augustus-na yathang ama thokkhi. Masigi ahanba mikok thiba asi Quirinius-na Syria-gi leingak mapu oiringei matamda thokkhibani. Matam aduda mipum khudingmakna masa masagi hourakpham saharda maming ikhatnaba chatnarammi. Aduga Joseph-su David ningthougi charon-suron oiba maramna Galilee-gi Nazareth sahar thadoktuna Judea-da leiba David ningthougi sahar Bethlehemda chatlammi. Amasung mahakka luhongnabagidamak waroinakhrabi Mary-ga loinana mahakna mapham aduda ming ikhatnabagidmak chatminnarammi. Mary mirollibini. Aduga makhoina Bethlehem-da leiringeida Mary-gi angang unabagi matam adu yousillakle. Aduga mahakna mahakki ahanba machanupa ama pokle. Amasung mahakna angang adubu phina yomsinbiraga sabam amada hiphallammi, maramdi makhoina mithungsang aduda leinanaba mapham amata phanglamde. Lamdam adumaktada yaosenba kharana ahing aduda loubuk lamhangsingda makhoigi yao sanggusing sennaduna leirammi. Adudagi ikhang khanghoudana Mapu Ibungogi dut amana makhoigi mamangda thoraklammi amasung Mapu Ibungogi matik mangalna makhoigi akoibada ngallammi. Maduda makhoi adukki matik kirammi. Adubu swarga dut aduna makhoida hairak-i, “Kiganu! Eina mi pumnamakki oigadaba yamna harao nungngaibagi aphaba pao nakhoida purakli. Ngasigi numitta David-ki saharda nakhoigi kanbiba mapu pokle; mahakti Ibungo Christtani. Aduga khudam asigi mapanna nakhoina mahakpu khanggani; madudi phina yomsillaba angang ama sabamda hiplamba nakhoina thengnagani.”” Aduga ikhang khanghoudana swarga dut aduga loinana masing yamlaba swarga dut kanglup ama thoraktuna Tengban Mapubu thagatladuna hairak-i, “Oirare wangthoiraba swargada, Tengban Mapugi maphamda matik mangal, aduga pibire malemda, magi apenba oiriba misinggi mathakta ingthaba!”” Adudagi swarga dutsing aduna makhoibu thadoktuna swargada amuk kakhrabada, makhoi masel amaga amaga hainarak-i, “Houjik eikhoina Bethlehem-da chattuna Mapu Ibungona eikhoida hairamba thokkhraba thoudok adu yenglusi.”” Adudagi makhoina thunamak lakle amasung Mary amadi Joseph-pu phangjaduna sabamda hipliba angang adubu uba phangjare. Amasung yao senbasing aduna angang adubu uraba matungda swarga dut aduna angang adugi maramda hairambasing adu Mary amadi Joseph-ta tamle. Aduga yaosenbasing aduna tambadu tabada tariba pumnamak ingak ngakkhi. Adubu Mary-nadi masi pumnamaksing asi ningsingjadunata leijakhi amasung thoudoksing adugi maramda munna wakhal toujakhi. Aduga yaosenbasing aduna makhoida hairamba aduga chap mannana, makhoina takhiba amadi ukhiba pumnamaksing adugidamak Tengban Mapubu matik mangal pijaduna amadi thagatchaduna hankhirammi. Numit nipanni subada, angang adugi un kakpa matam laklabada, mahakna pibuknungda mitamdringei mamangda swarga dut aduna thollambagumna mahakki maming Jisu haina tholle. Adudagi Moses-ki wayel yathang matung-inna makhoigi sengdokpagi thouram pangthoknaba matam adu laklammi. Aduga Joseph amadi Mary-na Jisubu Mapu Ibungoda katchanabagidamak Jerusalem-da puraklammi. Madu Mapu Ibungogi wayel yathangda ikhiba, “Ahanba pokpa machanupa khudingmak MAPU IBUNGO -gidamak tonganna khaidoktuna thamjagadabani”” haiba adugi matung-innani. Aduga makhoina Mapu Ibungogi wayel yathang matung-inna lamkhunu pungba ama nattraga khunu macha ani iratpot oina katnanabagidamaktasu chatlammi. Matam aduda Simeon kouba achumba chatpa, Mapu Ibungobu chetna ningjaba nupa ama Jerusalem-da leirammi. Mahakna Israel-bu kanbigadaba adubu khourangna ngaijaduna leirammi. Aduga Thawai Asengbana mahakka loinarammi. Amasung Mapu Ibungona wasakpikhraba Christta adubu udriba phaoba mahak siroi haiduna Thawai Asengbana mangonda phongdokpirammi. Adudagi Thawaina chingduna Simeon-na Mapugi Sanglenda laklammi. Amasung Mary amadi Joseph-na angang oiriba Jisubu wayel yathanggi matung inna mahakkidamak toupham thokpasing adu tounanabagidamak Mapugi Sanglenda purakpa matamda, Simeon-na mahakpu pamladuna Tengban Mapubu thagatcharak-i: “Mapu Ibungo, nahakna wasakpikhibagi matung-inna, Houjikti, nanai eihakpu nahakna ingthana thadokpire. Maramdi eigi imit makna nahakki aran-khubham adu ujare, Nahakna madu mi pumnamakki mamangda thourang toubire: Jihudi nattaba phurupsingda nahakki aningba phongdoknaba amadi nahakki mi Israel-gi maphamda matik ma-ngal puraknaba ma-ngal ama.”” Ibungogi maramda Simeon-na hairibasing asi tabada Ibungogi mapa amadi mama ngaktuna leirammi. Adudagi Simeon-na makhoibu yaipha-thoujal pibiraduna Ibungogi mama Mary-da hairak-i, “Angang asi Israel-gi mi kaya amabu tuhannaba aduga kaya amabuna hougat-hannaba Tengban Mapuna khandokkhrabani. Aduga mahak mi kaya amana maiyokta nganggadaba Tengban Mapudagi lakpa khudam ama oigani. Masi mi kayagi thamoigi wa adu phongdoknabani. Aduga awabana, thouraba thangsanggi matougumna nasamakki thamoida thin-gani.”” Aduga Anna koubi Tengban Mapugi wa phongdokpi amasu Mapugi Sanglenda leirammi. Mahak Asher salaigi Phanuel-gi machanupini amasung mahak yamna ahal oirammi. Mahakki mapuroiba adu luhonglaba matung chahi taretkhak mahakka leiminnaramlga sikhirammi. Adudagi mahakna masagi chahi mariphumari suba phaoba lukhrabi ama oina leirammi. Mahakna Mapugi Sanglenbu keidounungda thadoklamde adubu mahakna ahing nungthil animakta Tengban Mapubu khurumjaduna, chara henduna amadi haijaduna mapham aduda leirammi. Aduga pungpham adumaktada mahaksu laktuna Tengban Mapubu thagatcharammi amasung Jerusalem-bu handokpiba ngaijariba makhoi pumnamakki maphamda angang asigi maramda wa nganglammi. Aduga Joseph amasung Mary-na Mapu Ibungogi wayel yathanggi matung-inna toupham thokpa pumnamak pangthokpa loiraba matungda makhoina Galilee-da leiba masamakki apikpa sahar Nazareth-ta halaklammi. Amasung angang adu asum chaokhatlaklammi amasung pangal kallaklammi. Mahak lousingna thallammi aduga Tengban Mapugi thoujalna mahakki mathakta leirammi. Aduga chahi khudinggi Ibungogi mama-mapana lanthokpibagi chakkhangba kumheigidamak Jerusalem-da chatlammi. Amasung Ibungona chahi taranithoi suba matamda mahousagumna Jerusalem-da chakkhangba yaoba chatlammi. Adudagi makhoina lanthokpibagi chakkhangba kumhei loiduna yumda hallabada, angang oiriba Jisudi Jerusalem-da leithahourammi. Adubu Ibungogi mama mapanadi madu khanglamde. Adudagi makhoina Ibungobu makhoiga chatminnariba khongloising adugi marakta yaoramgani haina khanduna numit chuppa chatlaba tungda makhoina Ibungobu mari-matasinggi marakta amadi marup-mapangsinggi marakta thiba hourammi. Aduga makhoina Ibunggobu thiba phangdrabada mahakpu thinabagidamak Jerusalem-da amuk hallammi. Amasung numit humnigi matungda makhoina mahakpu Mapugi Sanglenda Jihudi ojasinggi marakta phamduna makhoina ngangba taduna amadi mahakna makhoida wahang hangduna leiramba adu thengnare. Amasung Ibungona ngangba tariba makhoi pumnamakna mahakki lousing amadi paokhum aduda ingak-ngaklammi. Aduga Ibungogi mama mapana Ibungobu uba matamda ingak-ngaklammi, amasung Ibungogi mamana Ibungoda hairak-i, “Icha-nupa, nahakna eikhoida asumna touribasi karigino? Napaga eigana kayada pukning wana nahakpu thirakli.”” Maduda Ibungona khumlak-i, “Nakhoina eibu karigidamak thiribano? Eina eigi Ipagi yumda leipham thok-i haiba nakhoina khangdabra?”” Adubu Ibungona makhoida hairiba adu karino haiba makhoina khangba ngamkhide. Adudagi Jisuna mama mapaga loinana Nazareth-ta hallaklammi amasung mahakna makhoina haiba illammi. Aduga Ibungogi mamana thokhiba pumnamaksing adu mathamoida lengdana thamjarammi. Amasung Jisuna hakchang amadi lousing animakta chaokhatlaklammi amadi Tengban Mapu amadi misingdagi chanbiba phangjarammi. Caesar Tiberius-na panba chahi taramangasuba chahida Pontius Pilate-na Judea-gi leingak mapu, Herodna Galilee-gi leingakpa amasung manaonupa Philipna Iturea amadi Trachonitis-ki leingakpa; Lysanias-na Abilene-gi leingakpa, Amasung Annas amadi Caiaphas-na athoiba purohitlen oiringeida lamjao-lamhangda leiriba Zechariah-gi machanupa John-gi maphamda Tengban Mapuna wa ngangbirammi. Maram aduna pap kokchanabagidamak pukning hongbagi baptize lounabagi pao miyamda sandoktuna John-na Jordan turelgi akoibada leiba lam pumnamakta chatlammi. Masi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou Isaiah-gi lairikta ikhibagumbani: “Kanagumba amana lamjao-lamhangda laori: “‘MAPU IBUNGO-gi lambi thourang tou; Ibungona chatnaba lambi chumhallu! Tampak khudingmak thongatkani, Ching amadi chingjao khudingmakpu temthokkani. Akhoiba lambisingbu chumhangani, Akut atong leiba lambisingbu nalhangani. Aduga mi pumnamakna Tengban Mapugi aran-khubham uba phangjagani.’’ ”” Adudagi mangonda baptize touhannaba lakliba miyam aduda John-na hairak-i, “He lilgi chada naodasa, lakkadouriba Tengban Mapugi asaoba adudagi chennaba nakhoida kanana haibage? Nakhoina paptagi pukning hongbagi matik chaba mahei yallu. Aduga “‘Eikhoigi ipa Abraham lei’’ haina nakhoigi napukningda haijaganu. Maramdi, eina nakhoida hairi madudi nungsing asidagisu Tengban Mapuna Abraham-gi machasing thokhanba ngammi. Houjiksu upalsing asigi maruda singjang thaduna lei amasung aphaba mahei pandaba upal pumnamakpu kakthattuna meinungda langsingani.”” Maduda miyam aduna John-da hanglak-i, “Adu oirabadi eikhoina kari tougadage?”” Mahakna makhoida khumlak-i, “Phurit ani leiba mahak aduna amata phaoba leijadaba mahak aduda ama pisanu aduga chananaba chinjak leiba mahak adunasu matou adugumna tousanu.”” Adudagi kanggat khomba kharasu baptize lounaba laklammi amasung makhoina Johnda hanglak-i, “Oja Ibungo, Eikhoina kari tougadage?”” Mahakna makhoida khumlak-i, “Loupham thokpa adudagi henna nakhoina louganu.”” Adudagi lanmi kharanasu mangonda hanglak-i, “Aduga eikhoinadi kari tougadage?”” Mahakna makhoida khumlak-i, “Mi kanadagisu nam-haduna sel louganu aduga kanadasu aranba maral thangjinganu. Amasung nanggi nanggi asuman aduda apenba oiyu.”” Aduga mi pumnamakna Christtana lakkadaba adu ngaiduna leiba maramna John-bu Christta adu oigadara haina makhoigi thamoinungda hangjarammi. Maram aduna John-na makhoi pumnamakta hairak-i, “Einadi nakhoibu isingda baptize toubi, adubu eingondagi henna matik leiba kanagumba ama lenglakli aduga eidi Ibungo magi sandal mari louthokpa phaoba matik chade. Mahaknadi nakhoibu Thawai Asengbada amasung meida baptize toubigani. Ibungona mahei marong yeipham adu sengdoktuna gehusing adubu keida peisinnaba makhutta mahakki phou-inthok paiduna leiri; adubu mahakna mahamsing adubudi mutpa naidaba meida thajingani.”” Aduga John-na khetnaba mawong matou kaya amada mising aduda Aphaba Pao sandoklammi amasung makhoigi lambi adu hongdoknaba thougatlammi. Adubu mahakna Galilee-gi leingakpa Herod-pu manaonupa Philip-ki nupi Herodias-pu loubagidamak amasung mahakna toukhiba phattaba thabak pumnamak adugidamak cheirammi. Aduga Herod-na John-bu keisumsangda thamjinduna amukka henna tamthiba pap langsinjarammi. Nongma John-na miyam amabu baptize touringei matamda Jisubusu baptize tourammi. Aduga Ibungona haijaringeida swarga hangdoktuna, Thawai Asengbana hakchang oina khunugi mawongda Ibungogi mathakta lengtharaklammi. Aduga swargadagi khonjel amana hairak-i, “Nahak eigi nungsijaraba Ichanupani, eina nangonda yamna pelle.”” Jisuna thougal touba hourakpa matamda masagi chahi kunthramuk surammi. Ibungodi, misingna khanbagum Joseph-ki machanupani. Joseph-ti Heli-gi machanupani. Heli-di Matthat-ki machanupani, Matthat-na Levi-gi machanupani, Levi-na Melki-gi machanupani. Melki-na Jannai-gi machanupani, Jannai-na Joseph-ki machanupani. Joseph-na Mattathias-ki machanupani, Mattathias-na Amos-ki machanupani, Amos-na Nahum-gi machanupani, Nahum-na Esli-gi machanupani, Esli-na Naggai-gi machanupani. Naggai-na Maath-ki machanupani, Maath-na Mattathias-ki machanupani, Mattathias-na Semein-gi machanupani, Semein-na Josech-ki machanupani. Josech-na Joda-gi machanupani. Joda-na Joanan-gi machanupani, Joanan-na Rhesa-gi machanupani, Rhesa-na Zerubbabel-gi machanupani, Zerubbabel-na Shealtiel machanupani, Shealtiel-na Neri-gi machanupani. Neri-na Melki-gi machanupani, Melki-na Addi-gi machanupani, Addi-na Cosam-gi machanupani, Cosam-na Elmadam-gi machanupani, Elmadam-na Er-gi machanupani. Er-na Joshua-gi machanupani, Joshua-na Eliezer-gi machanupani, Eliezer-na Jorim-gi machanupani, Jorim-na Matthat-ki machanupani, Matthat-na Levi-gi machanupani. Levi-na Simeon-gi machanupani, Simeon-na Judah-gi machanupani, Judah-na Joseph-ki machanupani, Joseph-na Jonam-gi machanupani, Jonam-na Eliakim-gi machanupani. Eliakim-na Melea-gi machanupani, Melea-na Menna-gi machanupani, Menna-na Mattatha-gi machanupani, Mattatha-na Nathan-gi machanupani, Nathan-na David-ki machanupani. David-na Jesse-gi machanupani, Jesse-na Obed-ki machanupani, Obed-na Boaz-ki machanupani, Boaz-na Salmon-gi machanupani, Salmon-na Nahshon-gi machanupani. Nashon-na Amminadab-ki machanupani, Amminadab-na Admin-gi machanupani, Admin-na Arni-gi machanupani, Arni-na Hezron-gi machanupani, Hezron-na Perez-ki machanupani, Perez-na Judah-gi machanupani. Judah-na Jacob-ki machanupani, Jacob-na Isaac-ki machanupani, Isaac-na Abraham-gi machanupani, Abraham-na Terah-gi machanupani, Terah-na Nahor-gi machanupani. Nahor-na Serug-ki machanupani, Serug-na Reu-gi machanupani, Reu-na Peleg-ki machanupani, Peleg-na Eber-gi machanupani, Eber-na Shelah-gi machanupani. Shelah-na Cainan-gi machanupani, Cainan-na Arphaxad-ki machanupani, Arphaxad-na Shem-gi machanupani, Shem-na Noah-gi machanupani, Noah-na Lamech-ki machanupani. Lamech-na Methuselah-gi machanupani, Methuselah-na Enoch-ki machanupani, Enoch-na Jared-ki machanupani, Jared-na Mahalaleel-gi machanupani, Mahalaleel-na Kenan-gi machanupani. Kenan-na Enosh-ki machanupani, Enosh-na Seth-ki machanupani, Seth-na Adam-gi machanupani, Adam-na Tengban Mapugi machanupani. Adudagi Jisu Thawai Asengbana thalladuna Jordan-dagi hallakle amasung Thawai Asengbana mahakpu lamjao-lamhangda chingbirammi. Aduga mapham aduda Devil-na Ibungobu numit niphuni themkhi. Numitsing aduda Ibungona karigumba amata charamde amasung numitsing adu loirabada Ibungo mabuk lamlaklammi. Adudagi Devil-na Ibungoda hairak-i, “Nahakna Tengban Mapugi machanupa oirabadi nung asida tal ollu haina yathang piyu.”” Adubu Jisuna mangonda khumlak-i, “Mapugi puyada masi iduna lei, “‘Tal khaktagi mapanna mioibana hingloi, adubu Tengban Mapugi wahei khudinggi mapanna hinggani.’’ ”” Adudagi Devilna Ibungobu awangba chingthak amada pukhattuna mikup amada taibangpanbagi ningthou leibak pumnamakpu uhalle. Aduga mahakna Ibungoda hairak-i, “Eina nangonda pumnamak asigi mathakta panbagi matik amadi masigi matik mangal pumnamak nangonda pigani; maramdi masi eingonda sinnakhrabani aduga eina pamba kanagumba amada masi amuk piba ngammi. Karigumba nangna eibu khurumlabadi pumnamaksing asi nahakkini.”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Mapugi puyada masi iduna lei, “‘Nangna nanggi Tengban Mapu, MAPU IBUNGO mahak khaktabu khurumjagadabani amadi thouganjagadabani.’’ ”” Adudagi devilna Ibungobu Jerusalem-da puraduna Mapugi Sanglen matonda lephallaga Ibungoda hairak-i, “Nahakna Tengban Mapugi macha oirabadi mapham asidagi chongthajou. Maramdi Mapugi puyada masi iduna lei, “‘Nahakpu ngak-senbinabagidamak Tengban Mapuna mahakki swargadutsingda yathang pigani, Aduga nahakki khongna nungda yeisindanaba makhoina nahakpu pamkhatpigani.’’ ”” Maduda Jisuna mangonda khumlak-i, “Mapugi puyada asumna hai, “‘Nahakna nahakki Tengban Mapu, Mapu Ibungobu changyengpharoi.’’ ”” Adudagi Devilna Jisubu themba pumnamak loirabada mathanggi khudongchaba laktriba phaoba Jisubu thadoktuna chatkhre. Adudagi Jisuna Thawai Asengbagi panggalga loinana Galilee-da halaklammi. Aduga Ibungogi paona lam sinbathungna sangdokkhirammi. Ibungona synagogue-singda tambirammi amasung mipum khudingmakna mahakpu thagatlammi. Adudagi Jisuna mahakki hourakpham Nazareth-ta lakle. Aduga mahousagum mahakna Potthaba Numitta synagogue-ta chatlammi amasung Mapugi puya pananaba lepkhatlammi. Amasung Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou Isaiahgi lairik makol adu Ibungoda pirabada mahakna hangdoktuna parak-i, “MAPU IBUNGO-gi Thawaina ithakta leibirare, Maramdi lairabasingda Aphaba Pao sandoknabagidamak mahakna eibu khandokpire. Thamoi kairabasingbu phahannaba Lanpha oirabasingda ningtamba laothoknanaba, Mit tangbasingbu uhanbinaba, Otpi neibiba phanglabasingbu maning tamhannaba, Aduga MAPU IBUNGO na mahakki misingbu kanbinaba matam adu lakle haina laothoknaba, Mahakna eibu thabire.”” Adudagi Jisuna lairik makol adu konsilladuna thougal touriba nupa aduda amuk piraga phamtharammi. Amasung synagogue aduda leiriba mi pumnamakna Ibungoda pukning changna yenglammi. Aduga Ibungona makhoida haiba hourak-i, “Nakhoina houjik takhraba Mapugi puyagi wahei adu ngasidi achumba oina thoklare.”” Aduga mi pumnamakna Ibungogi maramda thagatnaduna ngangnarammi amasung Ibungogi chinbaldagi thorakpa thoujalgi waheising adu tabada makhoi ngaklammi. Amasung makhoina hainarak-i, “Mahak asibu Josephki machanupa nattra?”” Ibungona makhoida hairak-i, “Nakhoina eingonda soidana paorou asi haigani, “‘Laiyengba mi, nahak nasabu phahallu! Aduga Capernaum-da nahakna toukhi haina eikhoina takhibasing adu nahakki naramdam asidasu tou.’’ ”” Ibungona makha tana hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingbu keidoungeida masagi maramdamda lousinbide. “Adubu yeng-u, achumba adu eina hairi, Elijah-gi matamda chahi ahum makhai nongdon atiya thingkhiduna leibak pumnamakta achouba chak tangba thokpa matamda Israelda lukhrabi mayam ama leirammi. Adumakpu makhoi kana amatagi manakta Elijah-bu thakhide adubu Sidon lamdamgi Zarephath-ta leibi lukhrabi amagi manakta thabikhi. Aduga Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou Elisha-gi matamda Israel lamdamda kiningngai oiba unsagi lainana naba mi kaya ama leirabasu makhoi kana amatabu phahanbikhide adubu Syria-gi Naaman khaktabu phahanbikhi.”” Madu tabada synagogue aduda leiriba mi pumnamak mei houna saorammi. Amasung makhoina hougattuna Ibungobu sahar adudagi chingthoktuna chingcheptagi hunthanabagidamak sahar adu leiriba ching adugi chingdonda purakle. Adubu Ibungona miyam adugi marakmaktada phaoraduna chatkhirammi. Adudagi Jisuna Galilee-gi Capernaum-da chatlammi amasung potthaba numitsingda miyamda tambirammi. Aduga Ibungogi tambiba matou aduda makhoi pumnmak ingak ngaklammi maramdi Ibungona matik leina nganglammi. Matamduda synagogue aduda phattaba thawai changba nupa ama leirammi. Aduga mahakna khonjel houna laorak-i, “He Nazareth-ki Jisu, eikhoiga nangga kari mari leinabage? Nahak eikhoibu mang-hannaba mapham asida laklibra? Nahak kanano haiba ei khang-i: nahak Tengban Mapuna thabirakpa Asengba Mahak aduni.”” Maduda Jisuna thawai aduda yathang pirammi, “Tumin leiyu aduga mangondagi thokkhro.”” Adudagi lai phattaba aduna nupa adubu makhoi pumnamakki mamangmaktada inthuramlaga karisu sokhanba touramdana mangondagi mapan thokkhre. Maduda mi pumnamak ngakladuna makhoi masel amaga amaga hainarak-i, “Nupa asigi waheising asi kayada matik amadi panggal leiriba! Phattaba thawai phaobana mahakna haiba illi aduga mahakki yathang tabada chelli.”” Amasung Ibungogi paona akoibada leiba mapham khudingmakta sandokkhre. Adudagi Jisuna synagogue adu thadoktuna Simon-gi yumda chatlammi. Matam aduda Simon-gi manembok arum kanna houduna leirammi amasung makhoina Ibungoda mahakki anaba adubu phahanbinaba haijarammi. Maduda Jisuna mahakki manakta nontharaduna mahakpu thadoktuna chatkhinanaba arum aduda yathang pikhi. Amasung maduda arum houramba adu phajaduna mahakna khudak aduda hougatlaga makhoibu thougal toujare. Numit tasillaklabada misingna makhal makha kayagi lainana naraba anaba kaya amabu Jisugi manakta purakle. Amasung Ibungona makhoi khudingmakki mathakta khut thambiraduna anaba pumnamakpu phahanbirammi. Adugisu mathakta, mioi kaya amadagi lai phattabasing aduna “Nahakti Tengban Mapugi Machanupa Christa aduni”” haina laoramlaga thokkhirammi. Adubu Jisuna lai phattabasing aduda cheiraduna makhoibu wa nganghallamde, maramdi makhoina Ibungobu Christani haiba khanglammi. Nongngallabada Jisuna mapham adu thadoktuna achikpa mapham amada chatlammi. Aduga miyam aduna Ibungobu thiba hourammi amasung makhoina Ibungobu thengnarabada makhoibu thadoktuna chatkhidanaba kanna hotnarammi. Adubu Ibungona makhoida hairak-i, “Eihakna Tengban Mapugi leibakki Aphaba Pao adu atoppa saharsingdasu sandokpa tai, maramdi thabak adugidamak eihakpu tharakpani.”” Asum touna Ibungona leibak adu sinba thungna synagogue synagogue-singda pao sandoklammi. Nongma Jisuna Gennesaret-ki pat mapanda pao sandoklammi. Amasung yamlaba miyam amana Tengban Mapugi wa tananaba Ibungogi manak tanna changsinnanaba innarammi. Matamduda pat mapan aduda hi anikhak thangduna leiba Ibungona ure aduga nga phabasing aduna hising adudagi khumthaduna makhoigi insing adu chamduna leirammi. Ibungona hi adugi maraktagi amada haibadi Simon-gi hida tongduna Simon-da hi adu pat mapan adudagi khajiktang inthoknaba hairammi. Adudagi Ibungona hi aduda phamduna miyam adubu tambirammi. Amasung Ibungona ngangba loirabada Simon-da hairak-i, “Houjik hi asi aruba maphamda hondoktuna nga khara phananaba nakhoina insing adu hunlu.”” Maduda Simonna khumlak-i, “Eikhoina ahing chuppa kanna hotnajarabani adubu nga amata phaba ngamdre. Adumakpu Ibungona asumna takpirabanina eina in amuk hunjage.”” Adudagi makhoina in hunlammi amasung yamlaba ngayam ama phare. Aduga ngasing adu yammankhibana makhoigi in adu segaiba houre. Maram aduna makhoina atoppa hisingda leiriba nga phaminnabasing adubu khut khatladuna mateng pangbinaba kourammi. Aduga makhoina laktuna ngasing adubu hi ani adu pik thanna hapminnare amasung ngasing adu yammankhibana hising adu lupthaba houraklammi. Madu ubada Simon Peter-na Jisugi khuyada tuthajaduna hairak-i, “He Ibungo, eingondagi chatthokpikhro, maramdi eihak pap chellaba mini!”” Maramdi makhoina pharakliba yamlaba ngasing adugi maramna Simon amadi mahakka loinaribasing adu yamna ngaklammi. Matou adugumna Simon-gi mapang Zebedee-gi machanupa Jacob amasung Johnsu ingak ngaklammi. Adudagi Jisuna Simon-da hairak-i, “Kiganu, houjiktagi houna nahakna mising pharagani.”” Amasung makhoina makhoigi hisingdu kangphalda chingkhatladuna, pumnamak thadoklamlaga Ibungogi tung injare. Adudagi Jisuna sahar amada leiringeida kiningai oiba unsagi lainana naba nupa ama laklammi. Nupa aduna Jisubu ubada leimaida tuthajaraduna haijarak-i, “Ibungo, nahakna yabirabadi, nahakna eibu seng-hanbiba ngammi.”” Maduda Ibungona khut tingthokladuna mahakpu soklaga hairak-i, “Eina yare, nahak sengjaro.”” Khudak aduda nupa adudagi anaba adu phakhirammi. Adudagi Jisuna nupa aduda yathang piraduna hairak-i, “Nahakna masi mi kanadasu haiganu, adubu chatuna nasabu purohitta utcharu, aduga nahak phajare haibadu pumnamakna sakhi oinaba Moses-na yathang pikhiba matung-inna iratpot adu katcharu.”” Adumakpu Ibungogi pao adu hennadum henna pak-sanna sandokkhirammi amasung yamlaba miyamna Ibungona pao sandokpa adu tananaba amadi makhoigi lainasing adu phahanbinaba Ibungogi manakta laklammi. Adubu Ibungona tattana theidoktuna achikpa maphamsingda chattuna haijarammi. Nongma Jisuna tambiringeida Galilee amadi Judea-gi khul khudingdagi aduga Jerusalem-dagi lakpa Pharisee-sing amadi Wayel Yathanggi ojasingna manakta phamduna leirammmi. Aduga Ibungoda anaba phahannaba Mapu Ibungogi panggal adu leirammi. Adudagi mi kharana pangtha-sithabagi lainana naba nupa amabu hipnaphamda hiphalladuna puraklammi amasung makhoina anaba adubu Ibungogi mangda thamnabagidamak imungda pusinnaba hotnarammi. Adubu miyam adugi maramna mahakpu imungda pusinnabagi lambi leiramde. Maram aduna makhoina yumthakta kakhattuna yumthak adu phaktoklaga mahakpu hipnapham aduga loinana miyamdugi marak Jisugi mamangmaktada tapna tapna thadharaklammi. Makhoigi thajaba adu Ibungona urabada nupa aduda hairak-i, “Nupa, Nahakki napapsing adu kokpirabani.”” Adudagi wayel yathanggi ojasing amadi Pharisee-sing aduna makhoi masel hainaba hourak-i, “Tengban Mapubu asumna thina ngangliba asi kanano? Pap kokpiba ngambadi Tengban Mapu mahak khaktani.”” Makhoina khallibadu Jisuna khangladuna makhoida hairak-i, “Nakhoina nakhoigi thamoida karigi adugumna khallibano? “‘Nahakki napapsing adu kokpirabani’’ haibaga “‘Hougattuna chatlu’’ haibaga kanana henna laibage? Aduga Migi Machanupa aduna taibangpan asida pap kokpinaba matik lei haibadu nakhoina khangnanaba eina nakhoida utkani.”” Adudagi Ibungona pangtha-sithabagi leinana naba nupa aduda hairak-i, “Eina nangonda hairi, hougatlu aduga nahakki hipnapham adu loukhattuna nayumda chatlu.”” Khudak adumaktada nupa aduna makhoi mayamgi mamangda hougatle, aduga mahakki hipnapham adu loukhatlaga Tengban Mapubu thagatladuna mayumda chatkhirammi. Maduda makhoi pumnamak angakpa amadi akibana thallammi amasung makhoina Tengban Mapubu thagatladuna hairak-i, “Ngasi eikhoina angakpana thallaba thoudok ama uba phangjare!”” Madugi matungda, Jisuna mapham adu thadoktuna lakpada maming Levi kouba kanggat khomba nupa amana kanggat thipham loisangda phamduna leiba urabada nupa aduda hairak-i, “Eigi itung illu.”” Maduda Levi-na hougattuna pumnamak thadoklamlaga Ibungogi matung injare. Adudagi Jisugidamak Levi-na achouba chaklen ama mayumda sillammi aduga yamlaba kanggat khombasing amadi atoppa mioi kaya amasu chaklen aduda makhoiga chaminnarammi. Adubu phariseesing amadi makhoigi kanglupta chanba wayel yathanggi ojasing kharana Ibungogi tung-inbasinggi mathakta wakatladuna hairak-i, “Nakhoina kanggat khombasing aduga atoppa papchenbasing asiga chamin-thakminnariba karigino?”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Masa phabasinggidi laiyengba mi mathou tade adubu anabasinggidamaktadi mathou tai. Eina achumba chatpasingbu kouba lakpa natte adubu pappisingbu pukning honglaknaba kouba lakpani.”” Nongma mioi kharana Jisuda hai, “John amadi mahakki tung-inbasingnadi itat-tattana chara henduna haijei, aduga matou adumna pharisee-singnasu tou-i; adubu nahakki tung-inbasingnadi adumak cha-thaktuna leiriba karigino?”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Borgi marup-mapangsingna borga loinaringei matamda nakhoina makhoibu chara helhanba ngambra? Adubu makhoidagi bor adubu pukhigadaba matam ama lakkani, numitsing aduda makhoina chara hengani.”” Jisuna makhoida pandam amasu hairak-i, “Mi kananasu amanba phida ahanba phi machet photchinde, karigumba mahakna photchinlabadi ahanba phi adu segairakkani, aduga ahanba phi machet aduga amanba aduga chunaroi. Aduga kananasu amanba sawun khaoda anouba yu hapnade, karigumba mahakna haplabadi anouba yu aduna sawun khao adu pokhaihangani amasung yu adu heidokkani aduga khao adusu manggani. Madugi mahutta anouba yudi ahanba sawun khaosingda hapkadabani. Aduga kananasu ariba yu thaklaba matungda anouba yu pamloi. Maramdi mahakna haigani, “‘Ariba asina henna phei.’’ ”” Potthaba numit amada Jisuna mahei maronggi loubuk phaoduna chatlammi. Amasung Ibungogi tung-inbasingna gehu charong khara heklaga makhutna noithoktuna charammi. Maduda pharisee kharana makhoida hanglak-i, “Nakhoina Potthaba numitta touphade haina eikhoigi wayel yathangna haiba adu nakhoina touriba karigino?”” Jisuna makhoida khumlak-i, “David amadi mahakka loinabasingna lamlaba matamda David-na kari toukhibage haibadu nakhoina Mapugi puyada padabra? Mahakna Tengban Mapugi yumda changduna purohitsing khaktana chagadaba Tengban Mapuda katthokkhraba tal adu louduna chakhi amasung mahakka loinabasingdasu pikhi.”” Adudagi Jisuna makhoida haikhi, “Migi machanupa adu Potthaba numitkisu Mapuni.”” Atoppa Potthaba numit amada Jisuna synagogue-ta changduna misingda tambirammi. Amasung mapham aduda yet-thangba makhut pangtha-sithaduna naba nupa ama leirammi. Aduga Pharisee amadi Wayel Yathanggi oja kharana Jisubu aranba tou-i haina maral siba yanaba maram thiduna leirammi. Maram aduna makhoina Potthaba Numitta Ibungona anaba phahanbra haiduna Ibungobu cheksinna yenglammi. Adubu Ibungona makhoigi wakhaldu khangladuna makhut nama pangtha-sithaba nupa aduda hairak-i, “Hougattuna mamang asida lak-u.”” Aduga nupa aduna hougattuna mapham aduda leple. Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Ei nakhoida wahang ama hangge, Wayel yathangna potthaba numitta touba yabasi karino: Aphaba thabak toubra nattraga phattaba thabak toubra? Kanagumbagi thawai kanbara nattraga mang-hanbra?”” Amasung Ibungona makhoi pumnamakta koina yenglaga nupa aduda hairak-i, “Nahakki nakhut adu tingthok-u.”” Aduga mahakna madu toujare, amasung makhuttu hannagum pungpha phajare. Maduda makhoi mei houna saorammi amasung Jisugi maiyokta makhoina kari touba yabage haiduna amaga amaga wa tanaba houre. Madugi matung matam ikan kannadana nongma Jisuna haijanabagidamak ching amada kakhatlammi amasung mahakna ahing chuppa Tengban Mapuda haijaduna mapham aduda leirammi. Amasung ayuk matam oiraklabada Ibungona mahakki tung-inbasing pumnamakpu manakta kourammi amasung makhoi taranithoibu khandoktuna pakhonchatpa haina koure. Makhoising adudi: Mahakna Peter hainasu kouba Simon amadi mahakki manao Andrew; Jacob, John, Philip, Bartholomew, Matthew, Thomas, Alphaeus-ki machanupa Jacob, Mareibak ningba hainasu kounaba Simon, Jacob-ki machanupa Judas amasung yeknabagi michang oikhiba Judas Iscariot-ni. Adudagi Jisuna makhoiga loinana chingthaktagi kumtharaktuna leitem manaba mapham amada masing yamlaba mahakki tung-inbasing aduga loinana leplammi. Aduga Judea apumbadagi amasung Jerusalem-dagi aduga Tyre amadi Sidon-gi samudra mapandagi yamlaba miyam amasu mapham aduda leirammi. Makhoising adu Ibungogi wa tananaba amasung makhoigi lainasing adu Ibungona phahanbinabagidamak lakpani. Aduga phattaba thawaisingna wahallibasingsu laklammi amasung makhoina madudagi phajarammi. Amasung mipum khudingmakna Ibungobu soknaba hotnarammi maramdi Ibungodagi anaba phahanbagi panggal thoraklammi amasung makhoi pumnamakpu anaba phahanbirammi. Adudagi Jisuna mahakki tung-inbasing aduda yengladuna hairak-i, “Lairaba nakhoi yaiphabani, Maramdi Tengban Mapugi ningthou leibak adu nakhoigini! Houjik lamliba nakhoi yaiphabani, Maramdi nakhoibu thalhanbigani! Houjik kaplibasa nakhoi yaphabani, Maramdi nakhoina nokchagani!”” “ Migi machanupa adugi maramgidamak misingna nakhoibu yengthiraba, inthoklaba, ikaiba piraba, aduga nakhoigi ming thinaba hairaba nakhoi yaiphabani! Numit aduda nungaijou amadi haraoduna chongkhatchou maramdi swargada nakhoigi mana chao-i. Maramdi matou adugumna makhoigi mapa mapusingna Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingdasu toukhi.”” “Adubu inak-khunba nakhoidi awabanida, Maramdi nakhoina nungngai yaiphaba adu phangkhre! Houjik puk thanduna leiriba nakhoi awabanida, Maramdi nakhoina lamgani! Houjik nokliba nakhoi awabanida, Maramdi nakhoina tengtha nao-oigani amasung kapkani!”” “Mi pumnamakna nakhoigi maramda aphaba haiba matamda nakhoi awabanida; maramdi matou asigumna makhoigi mapa mapusingna Tengban Mapugi wa phongdoksinabasingda toukhi.”” “Adubu eigi wahei tariba nakhoida eina hairi: Nakhoina nakhoigi yeknabasingbu nungsiyu, nakhoibu yengthibasingda aphaba toubiyu, Nakhoibu sirap toubasingbu bor pibiyu, aduga nakhoibu thina toubasinggidamak Tengban Mapuda haijabiyu. Kanagumbana nanggi nakhajai namada khupakna tharabadi atoppa nakhajai nama adusu onsillu; kanagumbana nahakki mapangi phurit adu loukhrabadi, nahakki manunggi phurit adubusu loubada thinganu. Nangonda nijaba mi khudingmakta pinou, aduga kanagumbana nahakki napot-nachei loukhrabadi amuk hanna piraknanaba hairuganu. Misingna nakhoida touhanningba adumak nakhoinasu makhoida tou.”” “Nakhoibu nungsiba mising adukhaktabu nakhoina nungsirabadi nakhoida kari thagatpham leibage? Maramdi papchenbasing phaobana makhoibu nungsibasingbudi adumak nungsi. Aduga nakhoida aphaba thabak touba mising adukhaktada nakhoina aphaba tourabadi nakhoida kari thagatpham leibage? Maramdi papchenbasing phaobanasu adumna adumak tou-i. Aduga nakhoida amuk singlakkani haina asha touba mising adukhaktada sel puthoklabadi nakhoida kari thagatpham leibage? Maramdi papchenbasing phaobanasu puthokkhiba senpham adu amuk phanggani haina asha touduna papchenbasingda adumak puthok-i. Adubu nakhoina yeknabasingbu nungsiyu, makhoida aphaba toubiyu, aduga singlakpagi wakhal amuk toudana makhoida puthok-u. Adu oirabadi nakhoigi mana chaogani, aduga nakhoina wangthoiraba Tengban Mapugi asengba machasing oigani. Maramdi toubimal khangdabasing amasung phattabasinggi maphamdasu mahakti chanbi hei. Aduga nakhoigi napana chanbiheibagum nakhoisu chanbi heiyu.”” “Kanadasu wayelluganu aduga nakhoibusu wayenbiroi. Kanadasu maral leihanluganu aduga nakhoibusu naral leihanbiroi. Ngakpiyu aduga nakhoibusu ngakpigani. Piyu aduga nakhoida pinabigani. Ahenba changda, namsinduna, niksinduna, aduga pathokna nakhoigi phigaoda happigani. Maramdi nakhoina olluriba chang adumakna nakhoidasu amuk ollagani.”” Aduga Ibungona makhoida pandam asisu haikhi, “Mitangba amana mitangba amabu lamjingba ngambra?”” Adumna tourabadi makhoi animak komda taroidra? Maheiroi amana mahakki ojadagi henna chaode, adubu mapung phana tamlaba pumnamakna oja adugumna oirakkani. “Aduga karigi nahakki namitta leiba ujao adu khangba ngamdraga nachin nanaogi mamitta leiba apikpa u-makup aduda karigi yenglibano? Nahakki namitta leiba ujao adu nahakna uba ngamdraga, “‘Ichin inao, nahakki namitta leiba u-makup adu ei louthokpige’’ haina nahakki nachin nanaoda nahakna karamna haigani? He, aphasasinnabasa! Nangna ahanbada namitta leiriba ujao adu hanna louthokkho, adudagidi nahakna nachin-nanaogi mittagi u makup adu louthokpada sengna uba ngamgani.”” “Maramdi aphaba upalda phattaba mahei pande aduga phattaba upalda aphaba mahei pande. Upal khudingmakki masak magi mahei adudagi khangngi. Maramdi tingkhang pambidagi heiyit heknade aduga tingkhanggi mongsongdagi anggur heknade. Aphaba mina mahakki thamoigi aphaba langeidagi aphaba thabak puthok-i, aduga phattaba mina mahakki thamoigi phattaba langeidagi phattaba thabak puthok-i. Maramdi mathamoida leiribasingdu machinna ngangthok-i. “Eina haiba adudi toudraga karigi nakhoina eingonda Ibungo, Ibungo haina kouribano? Eingonda laktuna eigi wa taraga madubu thabak oina touba mahak adu kariga manabage haibadu ei nakhoida utke. Mahak adudi nungjao mathakta luna touthaduna yumpham thollaga yum sariba mi amagumbani. Aduga ising ichao lakpada ichelna yum aduda saphu kanna yeire, adubu yum adu nungjao mathakta cheksinna saba maramna lenghanba ngamkhide. Adubu eigi wa taraga madubu thabak oina toudaba mahak adudi yumpham yaodana leibakta yum saba mi amagumbani. Aduga ising ichao aduna yeibada yum adu ture amasung madubu machet tana thugaire.”” Jisuna pumnamaksing asi misingda tambiba loiraba matungda Capernaum-da amuk chatlammi. Matam aduda lanmi chamagi luchingba amagi yamna luna toujaba manai ama kanna naduna leirammi amasung mahak sigadourammi. Aduga lanmi chamagi luchingba aduna Jisugi maramda tarabada, Ibungona lakpiduna mahakki manai adubu phahanbinabagidamak haijarunaba Jihudisinggi ahal-lamansingbu tharammi. Adudagi makhoina Jisugi manakta laktuna asumna kanna haijare, “Nupa asi nahakna mateng pangbada matik chaba mini. Maramdi mahak Jihudigi misingbu nungsijaba mini aduga mahakna eikhoigidamak synagogue amasu sabire.”” Adudagi Jisuna makhoiga loinana chatminnare. Amasung makhoina yum yousillakkadaba panglap laptraba matam aduwaida lanmi chamagi luchingba aduna mahakki pao puhalladuna mahakki marupsingbu tharaklaga asumna Ibungoda haihallare, “Ibungo, Nahakna eigi yumda amuk lengbiraktuna nasabu amuk wahanbiraganu. Maramdi Ibungobu eigi yumda kousinjaba ei matik chajade. Aduga ei isamak phaoba Ibungogi nanakta laktuna Ibungobu unajaba matik chajade haina ningjei. Aduna yathang aduta pibiyu aduga eigi inaigi anaba phajagani. Maramdi ei isamaksu mathakthongba phamnaibasinggi makhada leiba mini, aduga eigi ikhada eigi lanmisingna lei. Makhoigi maraktagi amada “‘Chatlu’’ hairaga mahakna chatli aduga amada amuk “‘Lak-u’’ hairaga mahakna lak-i. Aduga eigi inaida “‘Madu tou’’ hairaga mahakna tou-i.”” Madu tabada Jisu ngaklammi amasung mahakki tung-illiba miyam aduda onsilladuna hairak-i, “Eina nakhoida hairibasini, Israelsinggi maraktagi phaoba asigumna asuk yamna thajaba asi eina keidoungeida thengnadri!”” Adudagi pao purakpa mising aduna yumda hankhiba matamda naduna leihouba manai adu phaduna leiramba thengnare. Mathanggi numitta Jisuna Nain kouba apikpa sahar amada chatlammi. Aduga mahakki tung-inbasing amasung yamkhraba miyam amana Ibungoga loinarammi. Amasung Ibungona apikpa sahar adugi changpham thong yousillakpa matam aduda asiba hakchang ama aroiba mathou mangam pangthoknabagidamak puthoraklammi. Siriba nupa adu lukhrabi amagi amata ngairaba machanupa oirammi, aduga apikpa sahar adugi yamlaba miyam amasu mama aduga loinaraklammi. Nupi adu ubada Ibungona nungsiba pokladuna hairak-i, “Kapkanu.”” Aduga Ibungona changsinduna ku adu sokpada ku puribasing adu chatpa leplammi. Adudagi Ibungona hairak-i, “Pakhang, Eina nangonda hairi hougatlu.”” Maduda asiba nupa aduna hougatlaktuna phamlaga wa ngangba houre! Amasung Jisuna mahakpu mamada amuk sinnare. Maduda makhoi pumnamak akibana thallammi amasung makhoina Tengban Mapubu thagatladuna hairak-i, “Tengban Mapugi wa phongdokpiba matik leiba maichou ama eikhoigi irakta phaorakle, amasung Tengban Mapuna mahakki misingbu kanbinaba lakle!”” Adudagi Jisugi pao asina Judea apumba amadi akoibada leiba lam pumnamak sin-thungna sandokhre. Baptize toubiba Johngi tung-inbasingna masi pumnamaksing asigi maramda Johnda tamlammi. Adudagi John-na mahakki tung-inbasinggi maraktagi anibu kouraduna, “Lengbirakkadouriba mahak adu Ibungora, nattraga eikhoina atoppa amabu ngaijakhigadra”” haina hangnanaba Jisugi manakta tharaklammi. Amasung makhoina Jisugi manakta lakladuna hairak-i, “ “‘Lengbirakkadouriba mahak adu Ibungora, nattraga eikhoina atoppa amabu ngaijakhigadra’’ haina hangnanaba baptize toubiba Johnna eikhoibu tharakpani.”” Matam adumaktada Jisuna anaba mi kayabu makhoigi anabadagi, lainadagi amadi phattaba thawai changbadagi phahanbirammi. Aduga mamit tangba kayabusu uhanbirammi. Adudagi Jisuna John-gi pao purakpasing aduda khumlak-i, “Nakhoina John-gi manakta chattuna nakhoina uraba amadi taraba pumnamak tammu: Mit tangbasingna uba phangjare, khongtekpasingna chatpa ngamjare, kiningai oiba unsagi leinana nabasingna sengjare, na pangbasingna taba phangjare, asibasingna hinggatchare amasung lairabasingda Aphaba pao sandokle. Aduga eigi maramda chingnaba leitaba mahak adu yaiphabani.”” Adudagi John-gi pao pubasing aduna chatkhraba matungda Jisuna miyam aduda Johngi maramda haiba hourak-i, “Nakhoina lamjao lamhangda kari yengba chatlubage? Nungsitna yeibada koihum humba awangba napibura? Nattragana nakhoina lamjao lamhangda kari yengba chatlubage? Atangba phijol setpa mi amabura? Yengngu, mamal yamba phijol setpa amadi ke-mouduna leiba makhoising adudi ningthou konungsingda leibani. Adubu nakhoina kari yengba chatlubage? Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou amabura? Hoi, eina nakhoida hairibasini, mahakti Tengban Mapugi wa takthokpa maichou amadagisu henna chao-i. Mapugi puyada iduna leiriba asi mahak asigi maramdani, “‘Eina eigi pao pubabu nahakki lambi thourang tounanaba nahakki namang thana thagani.’’ Eina nakhoida hairibasini, mioibasinggi marakta Johndagi henna chaoba kanasu leite. Adubu Tengban Mapugi ningthou leibakta khwadagi henna pikpa mahak aduna John-dagi henna chao-i.”” Adudagi Ibungona haiba adu tarabada kanggat khombasing phaoba yaona, mi pumnamakna John-dagi baptize louduna Tengban Mapugi lambidi achumbani haiba yajakhi. Adubu Pharisee-sing amadi wayel yathang khang-heibasing adunadi Johndagi baptize loudaduna Tengban Mapuna makhoigidamak thourangbiba adu yajakhide. Adudagi Jisuna amuk makha tana hairak-i, “Adudi eina miron asigi mising asiga kariga changdamnagadage? Makhoiga kariga manabage? Makhoidi keithelda sanariba angang machasinggumbani, makhoina amaga amaga kounaduna hai, “‘Eikhoina nakhoigidamak bashi khongngi adubu nakhoina jagoi sade; Aduga eikhoina tengtha nao-oibagi eshei shak-i adubu nakhoina kapte.’’ Maramdi Baptize toubiba John-na chadana amadi yu thaktana lakle; aduga nakhoina mahakpu lai phattaba leiba mini haibire. Aduga amuk Migi Machanupa aduna cha-thaktuna lakle aduga nakhoina mahakpu mapuklaoba, yuthakpa, amadi kanggat khomba amasung pappisinggi marupni haibire. Adumakpu, Tengban Mapugi lousingdi achumbani haibasi mabu lousinjariba pumnamakki punsina utle.”” Pharisee-singgi maraktagi amana Jisubu mayumda chak chaminnanaba kourammi. Amasung Ibungona pharisee adugi yumda chattuna chananabagidamak phamthare. Apikpa sahar aduda papki punsida hingbi nupi amasu leirammi. Jisuna pharisee gi yumda laktuna chak chabagi pao adu mahakna tarabada manam nungsiba mamal tanglaba thao happa alabaster nunggi chaphu ama puraklammi. Aduga mahakna Jisugi makhong mayada tunglomda lepladuna hikna hikna kapcharammi. Amasung sintharakliba mahakki pirang aduna Ibungogi makhong adu chothallammi. Adudagi mahakna phamtharaduna Ibungogi makhong adu mahakki masamna theithokcharammi amasung Ibungogi makhong adu chupladuna manam nungsiba thao adu teirammi. Amasung Ibungobu mayumda koujariba pharisee aduna madu uba matamda mathanta thamoinungda khanjarammi, “Nupa asina karigumba asengbamak Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou oiramlabadi mangonda sokliba nupi asi kanano, karamba nupino haibadi papchenbini haiba mahakna khanglamgadabani.”” Maduda Jisuna pharisee aduda hairak-i, “Simon, Eina nangonda haigadaba karigumba khara lei.”” Mahakna khumlak-i, “Hoi, haibiyu oja Ibungo.”” Jisuna mangonda hairak-i, “Sel puthokpa nupa amada sel tonba nupa anikhak leirammi. Makhoi anigi maraktagi nupa amana denari chamanga aduga amana yangkhei tollammi. Adubu makhoi animakna sel adu singba ngamdrabada nupa aduna makhoina tolliba sel adu kokpire. Adu oirabadi makhoi anigi maraktagi karambana mahakpu henna nungsigadage?”” Simon-na khumlak-i, “Eina ningjabadadi sendon henna kokpikhipa mahak aduna henna nungsigani.”” Jisuna hairak-i, “Nahakna chumna khumle.”” Adudagi Ibungona nupi aduda onsilladuna Simon-da hairak-i, “Nahakna nupi asi ubra? Eina nanggi yumda changlakpa matamda eigi khong chamnabagidamak nangnadi ishing pikhide, adubu nupi asinadi mahakki mapina eigi khong chamthokpikhi aduga mahakki masamna khong asi teithokpikhi. Nahaknadi eibu chuppiduna taramna okkhide, adubu nupi asinadi eina hek changlakpadagi houjik phaoba eigi ikhong asi chuppiba leptri. Nangnadi eigi kokta thao teibide, adubu nupi asinadi eigi khongda tanglaba manam nungsiba thao teibiri. Eina nakhoida hairi, mahakki pap mayam adu kokpire, maram aduna mahakna thoina henna nungsiba adu utle. Adubu pap khajiktamak kokpikhiba mahak aduna khajiktamak nungsi.”” Adudagi Jisuna nupi aduda hairak-i, “Nahakki papsing adu kokpire.”” Maduda chaklen aduda Ibungoga loinana phamminnaribasing aduna makhoi maselgi marakta hainaba hourak-i, “Pap phaoba kokpiba ngamba mahak asi kanano?”” Adudagi Jisuna nupi aduda hairik-i, “Nahakki thajabana nahakpu kanbire; ingthana chatcharo.”” Masigi matungda Jisuna Tengban Mapugi Ningthou leibakki Aphaba Pao sandoktuna sahar saharda amadi khunggang khunggangda chatlammi. Aduga tung-inba taranithoi adu Ibungoga loinarammi. Amasung lai phattaba changlambadagi amadi anaba singdagi Ibungona phahanbikhiba nupi khara haibadi phattaba thawai taret tanthokkhiba Magdalene hainasu koubi Mary, Herod-ki thabak pannaba Cuza-gi nupi Joanna, Susanna amadi atei nupisingsu Ibungoga loinarammi. Makhoina makhoi masagi leijaba maran mathumdagi Jisu amadi mahakki tung-inbasingbu mateng panglammi. Amasung tongan tonganba saharsingdagi misingna Jisugi manakta laktuna mi chonna tillarabada, Ibungona makhoida pandam asi hairak-i, “Lou uba nupa amana maru hunba chatlammi. Amasung mahakna marusing adu loubukta asum hullakpada maru kharana lambida tare aduga madu misingna khongna netkhaire amasung atiyagi ucheksingnasu chakthokle. Maru kharana nung marakta tare aduga madu hek hourakpaga ising inin leitabana thuna kangsille. Maru kharana tingkang pambi marakta tare aduga tingkhang pambising aduna maduga loinana houminnaraktuna madubu namhatle. Atei marusing aduna leihao leiba leibak mathakta tare aduga hougatlaktuna thakhiba adugi saruk chama chama henna mahei yalle.”” Amasung Ibungona masi hairaba tungda, khonjel houna hairak-i, “Tananaba nakhong panba mahak aduna tasanu.”” Adudagi Ibungogi tung-inbasing aduna Ibungoda hanglak-i, “Pandam asigi wahanthok karino?”” Maduda Ibungona khumlak-i, “Tengban Mapu leibakki athuppa adu nakhoidadi khanghanbire adubu ateisingdadi makhoina una una udanaba aduga tana tana khangdanaba eina pandam oina ngangle.”” “Pandam asigi wahanthokti asini: Maru adu Tengban Mapugi waheini. Aduga lambida tariba marusing aduna Tengban Mapugi wa tarabasing aduni; adubu makhoina thajaduna kanbiba phangdanaba Devilna laktuna makhoigi thamoidagi Tengban Mapugi wa adu louthokhi. Nunglakta taba marusing aduna Tengban Mapugi wa taraga haraona lousinbasing aduni, Adubu makhoigi marasingdu luna tadaba maramna makhoina matam khara thajaramlaga changyeng lakpa matamda hekta tukhi. Tingkhang pambi marakta taba marusing aduna Tengban Mapugi wa tabasing aduni. Adubu punsigi langtaknaba, lanthum amadi punsigi harao nungaibana namhatkhi, amasung makhoigi maheidu keidoungeida heijing phade. Adubu leihao leiba leibak mathakta taba marusing adudi Tengban Mapugi wa adu taraga aphaba amasung haiba injaba thamoida madubu chetna thamjaduna mahei pandriba phaoba khanglibasing aduni.”” “ Mi kananasu thaomei than-gatlaga thumokna kupsinde nattraga kangkhada thamnade. Adubu manungda changlakpasing aduna mangal adu unanaba thaomei makhongda thaomei adu thammi. “ Maramdi phongdokloidaba arotpa karisu leite, aduga khangloidaba nattraga phongloidaba athuppa karisu leite. “Maram aduna nakhoina karamna tabage haibadu cheksillu. Maramdi areiba mahak aduda henna pibigani aduga leitaba mangondagi mahakna leijei haina khanjaba khajiktang adu phaoba louthokkani.”” Adudagidi Jisugi mama amasung manaosingna mahakpu unaba laklammi, adubu miyam adugi maramna makhoina Ibungogi manakta changba ngamlamde. Amasung kanagumba amana Ibungoda hairak-i, “Ibungogi ima amasung inaosingna Ibungobu unaningbagi mapanda leptuna leiri.”” Maduda Jisuna khumladuna makhoi pumnamak aduda hairak-i, “Tengban Mapugi wa taraga madubu inba makhoi adu eigi ima amasung ichil-inaosingni.”” Nongma Jisuna magi tung-inbasingda hairak-i, “Eikhoi pat asigi wangmada chatsi.”” Adudagi makhoina hida kakhattuna hidu hondokle. Amasung makhoina asum hi honduna lakpada Ibungo tumthakhirammi. Adudagi ikhang khanghoudana akanba nonglei nungsit ama pat aduda humjillakle amasung hi aduda ising hajillaktuna makhoi pumnamak yamna khudongthibada tarammi. Matamduda tung-inbasing aduna Ibungogi manakta laktuna mahakpu houdoktuna hairak-i, “Oja Ibungo, oja Ibungo! Eikhoi siba tare!”” Maduda Ibungona hougatladuna nungsit amasung ithak ipom aduda lepnanaba yathang pirammi. Adudagi nonglei nungshit adu lepkhirammi amasung pumnamak tumin leikhirammi. Aduga Ibungona tung-inbasing aduda hanglak-i, “Nakhoigi thajaba adu kadaino?”” Maduda makhoina akiba amadi angakpaga loinana amaga amaga hangnarak-i, “Mahak asi karamba mino? Mahakna nungsit amadi ithak-ipomda phaoba yathang pi aduga makhoina mahakna haiba illi.”” Adudagi Jisu amadi mahakki tung-inbasingna Galilee ipak lanthoktuna Gerasa lamdamda laklammi. Amasung Jisuna hidagi kangphalda kumthaba matam aduda sahar aduda leiba lai phattaba changba nupa amaga thengnarammi. Mahak matam kuinadagi maphi marol settana leirammi amasung mayumda leiramde. Adubu mahak mongphamsingda leirammi. Mahakna Jisubu hek ubaga kanna laoraduna Ibugogi khuyakhada tuthajaraga ahouba khonjelda hairak-i, “Jisu, Wangthoiraba Tengban Mapugi Macha, nangga eiga kari mari leinabage? Eina nangonda haijari, eibu awaba pibiganu.”” Mahakna asumna hairibasi Jisuna hanna phattaba thawai aduda mangondagi chatkhinaba yathang pibagi maramnani. Phattaba thawai aduna mahakpu kayarak hanna pharammi, aduga mahakpu phajinduna makhong makhut yotling phalang chanduna thamlabasu mahakna madu pumnamaktu thadatli aduga phattaba thawai aduna chingduna mahakpu lamhang tumhangda puthok-i. Adudagi Jisuna mangonda hanglak-i, “Naming kari kou-i?”” Maduda mahakna khumlak-i, “Tenggol kou-i.”” Maramdi mangonda lai phattaba mayam ama changlammi. Adudagi lai phattabasing aduna Ibungoda makhoibu makha naidaba komda chatnanaba yathang pibidanaba hanna hanna haijarammi. Aduga yamlaba ok sanggu ama manak nakpa chingmai aduwaida machinjak chaduna leirammi. Amasung phattaba laising aduna Ibungoda makhoibu oksing aduda changhanbinaba haijare. Aduga maduda Ibungona yabire. Adudagi lai phattabasing aduna nupa adudagi thoraktuna oksing aduda changlammi amasung angamba chingmai adudagi patta chentharaklaga iraknaduna sire. Ok senbasing aduna thokkhiba thoudok adu ubada chenkhiduna saharsing amadi khul khulsingda pao adu talammi. Aduga thoudok adu yengnaba misingna thoraklammi. Adudagi makhoina Jisugi manakta lakpa matamda lai phattaba changlambadagi thokkhraba nupa adu maphi settuna wakhal tana Jisugi khuyada phamduna leiba adu makhoina thengnarammi amasung maduda makhoi kirammi. Amasung thoudok adubu uhouba mising aduna phattaba lai changba nupa aduna kamdouna phakhibage haibadu mising aduda tamlammi. Adudagi Gerasa-gi akoibada leiba miyam apumba aduna Jisuda mapham adu thadoktuna chatpikhinaba haijarammi, maramdi makhoi adukki matik kirammi. Maram aduna Jisuna hida tongladuna mapham adu thadoknaba touba matamda, Lai phattaba changlamba nupa aduna Jisuda haijarak-i, “Eihaksu Ibungoga loinana chatchage.”” Adubu Jisuna asumna hairaduna nupa adu thakhirammi, “Nahakna yumda handuna Tengban Mapuna nangonda kayada chaoba thabak toubikhre haibadu tamlu”” Aduga nupa aduna chatkhraga Jisuna mangonda kayada chaoba thabak toubikhibage haibadu sahar sinba thungna tamlammi. Jisuna patki wangmada halakpa matamda miyamna mabu haraona oklammi, maramdi makhoi pumnamakna Ibungobu ngaiduna leirammi. Adudagi maming Jairus kouba synagogue-ki luchingba ama laktuna Jisugi khuyada tuthajaduna mahakki yumda Ibungona lakpinaba haijarammi, Maramdi mahakki chahi taranithoi surabi amata pokchabi machanupi sigadourammi. Aduga Jisuna lambida lakpada miyam aduna Ibungogi maikei khudingmakta yomsillammi. Makhoisingdugi marakta chahi taranithoi chupna ee taduna naraklabi ama yaorammi. Mahakna laiyengba mi kaya amada mahakki leijaba pumanmak puthoktuna layenglurabasu kana amatana mahakpu phahanba ngamlamde. Amasung mahakna Ibungogi tungda laktuna Ibungogi phijida sokcharammi aduga khudak aduda mahakki ee taramba adu lepkhirammi. Maduda Jisuna hanglak-i, “Kanana eingonda sokhibage?”” Aduga pumnamakna sokte hairabada, Peter-na Ibungoda hairak-i, “Oja Ibungo, Mi pumnamakna Ibungoda omsinduna insinnabanani.”” Adubu Jisuna hairak-i, “Kanagumba amana eibu sokkhre maramdi eingondagi panggal thokkhiba adu ei khangngi.”” Adudagi nupi aduna lotpa yararoi haiba khanglabada tanik tanikna laklaga Ibungogi khuyada tuthajarammi. Aduga mahakna Ibungoda kari maramgidamak sokkhiba aduga kamdouna mahakki anabadu khudaktuda phakhibage haibadu miyam adugi mangda mahakna haidokle. Maduda Ibungona mangonda hairak-i, “Ichanupi, Nanggi thajabana nahakpu phahanbire; ingthana chatcharo.”” Jisuna wa asi hairingei matamduda synagogue-ki luchingba Jairus-ki yumdagi paopuba mi ama laktuna Jairus-ta hairak-i, “Nahakki nachanupi sire, aduna oja Ibungobu amuk wahalluraganu.”” Hairiba adu tabada Jisuna Jairus-ta hairak-i, “Kiganu, thada thajou aduga mahakpu soidana phahanbigani.”” Adudagi makhoina Jairus-ki yumda thunglabada, Jisuna Peter, John, Jacob amadi nupimacha adugi mama mapa nattana kana amatabu manungda changhallamde. Aduga mi pumnamakna nupimacha adugidamak kaplammi amasung tengtha nawoirammi. Adubu Jisuna hairak-i, “Kapkanu, mahak siba natte, mahak tumlibani.”” Maduda makhoi pumnamakna mahak sire haiba khangbana Ibungobu noknarammi. Adubu Jisuna mahakki makhuttu pairaduna houna hairak-i, “Nupimacha, hougatlu.”” Maduda nupimacha adugi thawaidu amuk hallaktuna mahak khudak aduda lepkhatlakle. Adudagi Jisuna nupimacha aduda chananaba karigumba khara pinanaba makhoida hairammi. Amasung nupimacha adugi mama mapa adu ingak ngaklammi, adubu thokhiba thoudok adu mi kana amatada tamthoktanaba Ibungona makhoida yathang pirammi. Nongma Jisuna tung-inba taranithoibu punna kouraduna lai phattaba pumnamakpu tanthokpa ngamnaba amadi laina makheibu phahanba ngamnaba panggal amadi matik pirammi. Adudagi Ibungona makhoibu Tengban Mapugi ningthou leibak sandoknaba amasung anabasingbu phahannaba tharammi. Aduga mahakna makhoida hairak-i, “Nakhoina chatpa matamda khongchat adugidamakta cheisu, khao, chananaba pot, sen amadi phurit phaoba anisuna puganu. Nakhoina changba yum aduda nakhoina mapham adu hek thadoktriphaoba leiyu. Aduga kanagumbana nakhoibu lousindrabadi nakhoina sahar adu thadokpa matamda makhoigi mathakta cheksin wa oinanaba nakhoigi khongya uphul adu kanthoklammu.”” Adudagi makhoina mapham adu thadoktuna khunggang khunggangsingda chattuna mapham khudingmakta Aphaba Pao sandoklammi amasung anabasingbu phahallammi. Galilee-gi leingak mapu Herod-na Jisuna touriba pumnamaksing asi tabada mahak yamna chamamnarammi. Maramdi baptize toubiba John asibadagi hinggatkhre haina mi kharana hairammi. Aduga atoppa kharana Elijah thorakle hairammi aduga atoppa kharana amuk mamangngeigi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousinggi maraktagi ama sibadagi hinggatlakle haina hainarammi. Maduda Herod na hai, “John-di eina mangak kak-hankhrabani; adu oiragadi, eina pao mayam ama tariba mahak asina kanano?”” Adudagi mahakna Jisubu unanaba hotnarammi. Aduga pakhonchatpasingna halaklabada makhoina toukhiba pumnamaksing adu Jisuda tamlammi. Adudagi Ibungona makhoibu puraduna makhoikhaktamak Bethsaida sahargi achikpa mapham amada chatlammi. Adubu miyam aduna madu khangladuna Ibungogi matung illaklammi. Amasung Ibungona makhoibu taramna okladuna Tengban Mapu leibakki maramda takpirammi amadi anabasingbu phahanbirammi. Numit taramdai matamda tung-inba taranithoi aduna Ibungogi manakta changlaktuna hairak-i, “Miyam asina akoibada leiba khungangsingda amadi khunsingda chattuna thungpham chapham thijarunaba makhoibu thabikhro. Maramdi eikhoina leiriba asi mi tadaba lamhangni.”” Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoina makhoida chananaba karigumba khara piyu.”” Makhoina khumlak-i, “Eikhoina chattuna miyam pumnamak asigi chananaba leiruba nattragadi, eikhoida leiriba haibabu tal manga amadi nga ani asida mangaire.”” Maramdi mapham aduda nupa lising mangarom leirammi. Adudagi Jisuna tung-inbasing aduda hairak-i, “Mising adubu mi yangkhei yangkheigi kangbu semduna phamhallu.”” Aduga tung-inbasing aduna adumna touduna makhoi pumnamakpu phamhalle. Adudagi Jisuna tal manga amadi nga ani adu louraga swargada yengkhattuna Tengban Mapubu thagatchare. Aduga Ibungona talsing amadi nga adu segairaduna miyam aduda yenthoknanaba mahakki tung-inbasingda pire. Amasung makhoi pumnamakna mapuk thanna chare. Aduga makhoina chabagi lemhouba tal amasung nga machetsing adu Ibungogi tung-inbasingna thumok taranithoi thanna khomgatle. Nongma Jisuna mathanta haijaduna leirammi. Amasung mahakki manakta tung-inbasing khaktamak mahakka loinarammi. Ibungona makhoida hanglak-i, “Miyamna eibu kanani haina hainabage?”” Maduda makhoina khumlak-i, “Mi kharanadi Ibungobu baptize toubiba John-ni hainei, aduga mi kharana Elijah-ni hai, aduga mi khara amanadi mamangeigi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousinggi maraktagi amana amuk hingatlakpani hainei.”” Adudagi Ibungona makhoida hanglak-i, “Adubu nakhoinadi eibu kanani hainabage?”” Maduda Peter-na khumlak-i, “Ibungo nahakti Tengban Mapuna thabirakpa Christta aduni.”” Adudagi Jisuna makhoida madu mi kanadasu haidananaba akanba yathang pirammi. Aduga Jisuna makhoida asimasu hairak-i, “Migi Machanupa adu awaba nangba tai aduga ahal lamansing, athoiba purohitsing amasung wayel yathanggi ojasingna mahakpu yadaba tai. Mahakpu hatkani, adubu humni suba numitta mahakna amuk hinggatkani.”” Adudagi mahakna makhoi pumnamakta hairak-i, “Kanagumba amana eigi itung inninglabadi, mahakna masabu yajadasanu aduga numit khuding masagi cross thanggatchaduna eigi itung insanu. Kanagumba amana mathawai kanjaba pamlabadi madu mangjagani, adubu eigi maramgidamak mathawai mangjarabadi mahakki thawai adu kanba phangjagani. Mi amana taibangpan apumba phangjaraga mahak masamak mangjarabadi nattraga maithijarabadi, mahakki kari tongjaba leibage? Kanagumbana eigidamak amasung eigi waheigidamak ikairabadi, Migi Machanupa aduna mahak masagi, Mapagi amadi asengba swarga dutsinggi matik mangalga loinana lenglakpa matam aduda mahak adugidamak ikaigani. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, mapham asida lepliba makhoi kharadi Tengban Mapugi ningthouleibak aduna lakpa udriba phaoba sibagi mahao tangloi.”” Ibungona waheising asi haikhiba matung numit nipannimukki matungda, Peter, John amadi Jacob-pu puraduna Ibungona ching amada haijananabagidamak kakhatlammi. Aduga Ibungona haijaringeida Ibungogi maithong honglakle aduga mahakki phijondu nganna langna ngourakle. Amasung ikhang khanghoudana nupa anikhak thoraktuna Ibungoga wari sanarammi. Makhoi ani adudi Moses amasung Elijah-ni. Makhoina swargagi matik mangalga loinana thoraklammi. Amasung makhoina, Ibungona thuna thunghangadouriba Tengban Mapugi thourang haibadi mahakna Jerusalemda sibigadouba matou adugi maramda Jisuga wari sannarammi. Peter amasung mahakka loinabasing adudi ningngaidana tumlammi, adubu makhoina hougatpa matamda Jisugi matik mangal amadi mahakka loinana lepminnariba nupa ani adu ure. Aduga Moses amadi Elijah-na Jisuga khainaramdai matam aduda Peter-na Ibungoda hairak-i, “Oja Ibungo, eikhoina mapham asida leijabasi eikhoigidamak kayada phakhraba! Eikhoina sang ahum, Ibungogi ama, Moses-gi ama, amasung Elijah-gi ama sasi.”” (Mahakna haijariba adu kari hairibano haiba Peter-na khangjaramde.) Mahakna nganglingeimaktada leichil ama thoraktuna makhoibu khanjinlammi; aduga leichil aduna makhoibu kupsinba aduda tung-inbasing adu kirammi. Adudagi leichil marak adudagi khonjel amana hairak-i, “Masi eina khandoklaba eigi nungsiraba Ichanupani, mahakna haiba tao!”” Khonjel aduna lepkhraba matungda tung-inbasing aduna mapham aduda Jisukhaktamak leiba urammi. Aduga thokkhiba pumnamaksing adugi maramda makhoi tumin leirammi amasung makhoina ukhibasing adu matam aduda makhoina mi kanadasu tamthoklamde. Mathanggi numitta makhoina chingthaktagi kumtharaklammi, aduga yamlaba miyam amana Ibungoga unarammi. Aduga miyam adugi maraktagi nupa amana laoraduna hairak-i, “Oja, eina nangonda haijari, eigi ichanupa asibu yengbiyu, mahak eigi amata ngairaba ichanupani. Phattaba thawai amana mahakpu phajinduna mahakpu khanghoudana lao-khonghalli aduga mahakpu tamthina nikhanduna mayada konggol kahalli. Aduga mahakpu thina asok apan thokhallaga phattaba thawai adu thokningdana mangondagi thokkhi. Eina Ibungogi tung-inbasingda phattaba thawai adubu tanthokpinaba haijarambani, adubu makhoina tanthokpa ngamdre.”” Maduda Jisuna hairak-i, “He thajaba leitaba amadi phattaba miron! Kayam kuina eina nakhoiga leiminnaduna khangkhigadage?”” Adudagi Ibungona nupa aduda hairak-i, “Nachanupa adu maphamasida pusillak-u.”” Nupamacha aduna changlakpa matam adudasu phattaba thawai aduna mahakpu leimaida inthuduna mahakpu tamthina nikhallammi. Adubu Jisuna phattaba thawai aduda yathang piraduna nupamacha adubu phahanbiraga, mahakpu mapada amuk pibirammi. Aduga makhoi pumnamakna Tengban Mapugi matik leiraba pangal aduda yamna ngaklammi. Jisuna toukhibasing aduda miyam aduna ingak ngaktuna leiringeida Ibungona mahakki tung-inbasing aduda hairak-i, “Eina haigadouriba wasing asi pukning changna tao! Migi Machanupa adubu misinggi makhutta pithokkadouri.”” Adubu Ibungona hairiba adu karino haiba tung-inbasing aduna khangba ngamlamde. Makhoina madu khangba ngamdanaba wa adugi nunggi oiba wahandok adu lottuna thamlammi. Aduga makhoina madugi maramda Ibungoda hangbasu kirammi. Adudagi makhoigi marakta kanana khwaidagi henna chaobage haiduna tung-inbasinggi marakta yetnaba hourammi. Makhoina khalliba wakhal adu Jisuna khangladuna apikpa angang amabu pairaduna mahakki nakalda lephallaga, Makhoida hairak-i, “Kanagumbana apikpa angang asibu eigi mingda lousillabadi eibu lousinbani; aduga kanagumbana eibu lousillabadi eibu tharakpa Ibungo mahakpu lousillabani. Maramdi nakhoigi maraktagi khwadagi tonthajaba mahak aduna khwadagi chaoba oigani.”” Aduga John-na hairak-i, “Oja Ibungo, eikhoina Ibungogi mingda lai phattabasing tanthokpa mi ama ujei amasung eikhoina mangonda madu toknanaba hairammi maramdi mahak eikhoigi irakta yaoba mi natte.”” Maduda Jisuna hairak-i, “Mahakpu thingluganu, maramdi eikhoigi maiyokta leitaba mahak adu eikhoigini.”” Jisubu swargada loukhatkadaba matam adu naksillaklabada Ibungona Jerusalemda chatnanaba chetna leplammi. Aduga Ibungona mahakki thungpham thourang tounanaba pao-pubasingbu mahakki mang thana Samaria-gi khunggangda tharammi. Adubu mapham adugi misingna mahakpu lousillamde. Maramdi Ibungona Jerusalemda chatlibani haibadu sengna khanglammi. Aduga tung-inba Jacob amadi John-na madu ubada, makhoina Jisuda hairak-i, “Ibungo, Elijah-na toukhibagum makhoibu mang-hannaba eikhoina swargadagi mei kouthaba Ibungona pambibra?”” Maduda Jisuna makhoida onsillaktuna makhoibu cheirammi, aduga hairak-i, “Nakhoi karamba thawaigi oiba misingno haibadu nakhoi khangdre. Maramdi Migi Machanupa adu migi punsibu manghannanaba lakpa natte adubu makhoibu kanbinanaba lakpani.”” Adudagi Jisu amasung mahakki tung-inbasing aduna atoppa khunggang amada chatkhirammi. Aduga makhoina lambida asum chatlingeida kanagumba nupa amana Jisuda hairak-i, “Ibungona chatpa mapham khudingda eina Ibungogi tung-injagani.”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Lamhuisinggi makon lei, aduga atiyagi ucheksingsu mahum lei, adubu Migi Machanupa adugidi makok ngathapham mapham phaoba leite.”” Aduga Ibungona atoppa nupa amada hairak-i, “Itung illu.”” Adubu nupa aduna hairak-i, “Ibungo, eina yumda hanna hanjaduna ipabu leiron chanjarukhige!”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Asibasingna masagi asibasingbu leiron chanjasanu; adubu nahakti chattuna Tengban Mapugi leibak adu sandok-u.”” Aduga atoppa amanasu hairak-i, “Ibungo, eina nanggi natung injagani, adubu eina hanna yumda hanjaduna eigi imung manunggi misingda khainabagi wa haijaruge.”” Adubu Jisuna mangonda hairak-i, “Langgol khutna pairaga tunglomda yengba mi kana amatana Tengban Mapugi leibakkidamak matik chade.”” Madugi matungda Ibungona atoppa humphutaranithoi khandoktuna makhoibu ani ani semlaga mahakna chatkadaba sahar khudingda amadi mapham khudingda mahakki mang thana tharammi. Aduga Ibungona makhoida hairak-i, “Lokkadaba loudi yammi, adubu lokpinaba midi yamde; maram aduna mahakki lou lokphamda thabak suba mi thabiraknaba lourok mapuda haijou. Chatlu! Eina nakhoibu keisalsinggi marakta yao machasinggum thari. Nakhoina sengao, khao nattraga sandal puduna chatkanu aduga lambida kanagasu kouna-saknabagidamak panganu. Adubu nakhoina kanagumbagi yumda changba matamda asumna hanna haiyu, “‘Yum asigi mathakta ingthaba oisanu.’’ Aduga imung aduda kanagumba ingthaba pamba mi leiramlabadi nakhoigi ingthabagi yaipha-thoujal adu mahakki mathakta leisanu. Adubu ingthaba pamba mi leiramdrabadi nakhoina pikhiba ingthabagi yaipha-thoujal adu nakhoida amuk halaksanu. Aduga nakhoibu lousilliba imung aduda makhoina pirakpasing adu cha-thaktuna leiyu maramdi thabak suba mina magi asuman phangba matik chai. Amasung nakhoina yum amadagi amada khoihong hongganu. Nakhoina sahar amada changba matamda nakhoibu taram taramna lousillabadi nakhoida pija pijaba adu chao. Aduga mapham aduda leiba anabasingbu phahallammu amasung makhoida haiyu, “‘Tengban Mapugi ningthou leibak adu nakhoida naksillakle.’’ Adubu nakhoina saharda changba matamda misingna nakhoibu taramna lousindrabadi maphamdugi lambisingda chattuna haiyu, “‘Eikhoigi khongyada pakliba nakhoigi sahar asigi uphul asiphaoba eikhoina nakhoigi maiyokta kanthoklabani. Adumakpu Tengban Mapugi leibak adu naksillakle haiba asi ningsing-u!’’ Eina nakhoida hairiba asini, madudi Wayenba Numit aduda sahar adudagidi Sodom-na henna saphagani! “ He Chorazin, nangdi awabanida! He Bethsaida, nangdi awabanida! Maramdi nakhoida toukhiba angakpa thabaksing adu Tyre amadi Sidon-da touramlabadi makhoina bora phi settuna amadi utta phamduna mamang mamangda paptagi pukning honglamgadabani. Aduga wayenba numitta nakhoidagidi Tyre amadi Sidonna henna saphagani. Aduga he Capernaum! Nangbu swargada thanggatpigadra? Natte, nangdi khamnung leibakta hunthagani.”” Adudagi Jisuna mahakki tung-inbasingduda hairak-i, “Nakhoigi wa taba mahak aduna eigi wa tarabani; aduga nakhoibu yadaba mahak aduna eibu yadabani; amasung eibu yadaba mahak aduna eibu tharakpa Ibungo mahakpu yadabani.”” Adudagi tung-inba humphutaraithoi aduna haraona halaktuna Jisuda hairak-i, “Ibungo, eikhoina Ibungogi mingda yathang pibada lai phattabasingna phaoba eikhoigi yathang illi!”” Jisuna makhoida hairak-i, “Swargadagi nongthang kuppagumna Satan-na tarakpa eina urammi. Yengngu, nakhoina lil amadi brichiksinggi mathakta netnanaba aduga Yeknaba adugi panggal pumnamakpu ngamnanaba eina nakhoida matik pire, aduga karigumba amatanasu nakhoibu sok-halloi. Adumakpu, lai phattabasingna nakhoina haiba illi haibagidamak haraoganu; adubu swargada nakhoigi ming ikhre haibagidamak haraojou.”” Matam adumaktada Jisu Thawai Asengbagi mapanna haraobana thalladuna hairak-i, “He Ipa, swarga malem pumnamakki Mapu Ibungo! Eina nahakpu thagatchari maramdi nahakna hiramsing asibu asingbasing amadi akhang-aheisingdagi lottuna thambiraga apikpa angangsing asida phongdokpire. Hoi, Ipa, masimak nahakki naphamdadi apenbani. “Eigi Ipana hiram pumnamak eingongda sinabire. Aduga Mapa adu nattana kananasu machanupa adubu khangde amasung machanupa adu nattana aduga mapa adubu phongdoknaba machanupa aduna khandokkhraba makhoi adu nattana kananasu mapa adubu khangde.”” Adudagi Jisuna tung-inbasing aduda onsillaktuna tonganna makhoikhaktada hairak-i, “Nakhoina houjik uriba asibu uba phangjariba nakhoi kayada yaiphakhraba! Eina nakhoida hairi, Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou amadi ningthou kayana nakhoina uriba asibu ujaninglammi adubu makhoina uba phangkhide. Aduga nakhoina taba adubu makhoina tajaninglammi adubu makhoina takhide.”” Nongma wayel yathanggi oja amana hougatlaga Jisubu chang yengladuna wahang ama hanglak-i, “Oja Ibungo, lomba naidaba punsi phangnaba eina kari toujagadage?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Wayel yathangna kari haibage? Madu nahakna kamdouna handokpage?”” Nupa aduna khumlak-i, ““‘Nahakna nahakki Tengban Mapu, MAPU IBUNGO-bu thamoi apumba, thawai apumba, panggal apumba, amadi pukning wakhal apumba yaona nungsigadabani;’’ aduga “‘nahakki yumlon keironnababu nasamakkum nungsigadabani.’’ ”” Jisuna khumlak-i, “ Nahakna chumna khumle; madumak tou, aduga nahakna hinggani.”” Adubu wayel yathanggi oja aduna achumba sajaningduna Jisuda hairak-i, “Adudi eigi yumlon-keironnababu adu kanano?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Nongma nupa amana Jerusalemdagi Jericho tanna chatlingeida huranbasinggi makhutta tarammi. Makhoina mahakki maphi marol munbire amasung mahakpu sigadaba makhei phubiraga hundoklamduna chatkhre. Tanja adumaktada kanagumba purohit ama lambi aduda laklammi. Amasung mahakna nupa adubu ubada lambigi nakanda theidoktuna chatkhre. Matou adugumduna levigi nupa amasu lambi aduda laklaga nupa adubu ubada lambigi atoppa nakanda theidoktuna chatkhre. Adubu kanagumba Samaria-gi mi amana lambi adomda asum langphei lakpada nupa adu thengnare amasung nupa adubu ubada mahakki thamoida nungsiba pokle. Adudagi mahakna nupa adugi manakta changsinduna asokpa mapham aduda thao amadi yu heibiduna phina kisinbire. Aduga mahakna nupa adubu mahak masamakki lola aduda tonghanduna mithungsang amada pusinbiraga mahakpu seba toubire. Mathanggi numitta mahakna denari ani louthoktuna mithungsang pannaba nupa aduda piraduna hairak-i, “‘Mahakpu ningthina yengsinbiyu, aduga masidagi henna mangonda chading touba pumnamak eina halakpa matamda singgani.’’ ”” “Houjik nahakki wakhalda makhoi ahum asigi manungda karambana huranbagi makhutta taraba nupa adugi yumlon-keirolnabani haina khanbage?”” Maduda wayel yathanggi oja aduna khumlak-i, “Nupa aduda minungsi utpiriba mahak aduni.”” Adudagi Jisuna nupa aduda hairak-i, “Chatlu, aduga madugumna nahaksu tou.”” Jisu amasung mahakki tung-inbasingna asum lakpada makhoina khunggang amada thunglammi. Amasung maming Martha koubi nupi amana Ibungobu mayumda taramna kousinjare. Mahakki manaonupi Mary koubi ama leirammi amasung mahakna Ibungogi khuyada phamduna Ibungona tambiba adu tajarammi. Adubu Martha-na, tougadaba thabak adu yammankhibana warammi. Maram aduna mahakna laktuna Ibungoda hairak-i, “Ibungo, thabak pumnamaksing asibu ei ithantana tounanaba eigi inaonupina eibu thadokliba asibu Ibungona kari amata khanbidabra? Mahakna laktuna eibu mateng pangnanaba khara haibiyu.”” Maduda Ibungona mangonda khumlak-i, “Martha, Martha! Nahakna thabak mayam amagi maramda langtaknari amasung wari. Adubu thabak amakhaktangdi yamna tangaiphadabani. Mary-na madugi aphaba saruk adu khankhre aduga madu mangondagi amuk louthoklaroi.”” Nongma Jisuna mapham amada haijaduna leirammi. Amasung mahakna haijaba loibaga mahakki tung-inbasinggi maraktagi amana Ibungoda hairak-i, “Ibungo, John-na magi tung-inbasingda tambibagum eikhoida haijaba tambiyu.”” Maduda Ibungona makhoida khumlak-i, “Nakhoina haijaba matamda asumna haiyu: “‘Swargada leiba Ipa, Nahakki minglen asengba oisanu; Nahakki leibak laksanu. Eikhoigi nongmagi chananaba chinjak numit khudinggi pinabiyu. Eikhoida aranba toubasingbu eikhoina kokpibagum, eikhoigi pap kokpiyu. Amasung eikhoibu athembada tahanbiganu adubu eikhoibu phattaba adudagi kanbiyu.’’ ”” Adudagi Jisuna mahakki tung-inbasing aduda hairak-i, “Nakhoigi naraktagi kanagumba amana mahakki marup amagi yumda ahing nongyaida chattuna asumna hai haina khallasi, “‘Marup, tal ahumdang pujage. Langphei lakpa marup ama eigi yumda thunglare, adubu mangonda pijanaba eigi kari amata leitre.’’ Aduga mahakna imungdagi asumna khumlak-i haina khallasi, “‘Eibu wahanbiraganu. Thong asisu lonkhre aduga eigi ichasingsu eiga loinana phamungda leire. Aduna eina hougattuna nangonda kari amata piba ngamdre.’’ Adubu eina nakhoida hairi madudi marup ama oibagidamak mahakna hougattuna mangonda tal adu pidraba phaobada, nupa aduna hanjin hanjin hangbada ikaidabagi maramna mahakna hougattuna mathou taba pumnamak mangonda pibigani.”” “Maram aduna eina nakhoida hairibasini: Nijou, aduga madu nakhoida pinabigani; thijou nakhoina phangjagani; thong adu thinjou, nakhoida thong hangdokpigani. Maramdi nijaba mi khudingna phangjei, thijaba mahak aduna phangjei, aduga thong thinjaba mahak aduda hangdokpigani. Nakhoigi narakta mapa oiribasa! Karigumba nakhoigi nachasingna nakhoida tal niraga nakhoina makhoida nung oina pigadra? Nattraga nga niraga madugi mahutta lil oina pigadra? Nattraga makhoina yerum niraga yerumgi mahutta brichik oina pigadra? Nakhoina phattaba oidunasu nachasingda karamna aphaba khudol pigadage haiba khanglabadi swargada leiba nakhoigi napana mangonda nijaba makhoida kayamuk thoidok hendokna Thawai Asengbabu pibigadaba!”” Nongma Jisuna nupa amadagi lonthoktaba lai phattaba ama tanthoklammi. Amasung lai phattaba adu thokakhrabada nupa adu wa nganglakle. Maduda miyam pumnamak ngaklakmi. Adubu makhoi kharana hairak-i, “Mahakna lai phattabasinggi makok Beelzebul -gi mapanna lai phattabasingbu tanthok-i.”” Adudagi atoppa kharana Jisubu chang yengladuna mahakki matik adu Tengban Mapudagini haiba utnanaba angakpa khudam ama tounanaba hairammi. Adubu Jisuna makhoigi wakhal adu khangladuna makhoida hairak-i, “Leibak amagi manungda kanglup kanglup tokhai tanajarabadi leibak adu manggani, aduga imung amada tokhai tokhai tanarabadi imung adu leikha tagani. Satan-gi leibak manungda kanglup masel amaga amaga khatnaba leirabadi, leibak adu kayam kuina leigani? Eina lai phattabasing tanthokliba asi Beelzebul-gi mapanna toubani haina nakhoina haibagi maramna eina masi haibani. Houjik eina Beelzebul-gi mapanna lai phattabasing tanthoklabadi, nakhoigi tung-inbasingnadi kanagi mapanna lai phattabasingbu tanthokpage? Adunadi nakhoi nasamakki tung-inbasingna nakhoi lalle haibadu utchare. Adubu eina Tengban Mapugi panggalna lai phattabasingbu tanthoklabadi, Tengban Mapugi ningthou leibak adu nakhoida lakle. “Maramdi akanba nupa amana khulai matikchana paiduna masagi mayumbu ngaklabadi mahakki mapot-machei adu tekta kaidana lei. Adubu mangondagi henna kanba kanagumba amana mangonda landaduna mahakpu khudum challabadi, mahakna mapan tangjaramba khutlai pumnamak loukhigani aduga mahakki mapot macheising adusu yennakhigani. “Eigi oidaba mahak aduna eigi maiyokta lei; aduga khomjinbada eibu mateng pangdaba mahak aduna madubu chaithok-i. “Phattaba thawaina mi amada changlambadagi thokkhiba matamda mahakna pothapham thiduna akangba maphamsingda chatli. Adubu pothapham phangdrabada mahak masa mathanta haijei, “‘Eina eigi hannagi yum aduda amuk hallage.’’ Asumna mahakna hallakpa matamda hannagi yum adu sit-sengduna ningthina thamlamba thengnare. Adudagi mahakna chatkhiduna mangondagi henna phattaba thawai taret puraktuna makhoina nupa aduda changduna mapham aduda leire. Adudagi nupa adu hannagi phibam adudagi henna phattaba phibam oirak-i.”” Jisuna waheising asi hairingeida miyam adugi maraktagi nupi amana ahouba khonjelda hairak-i, “Nahakpu pokchabi amadi khomlang inbikhiba nama adu kayada yaiphabino?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Madudagi henna Tengban Mapugi wahei taraga ngaakchaba makhoi aduna henna yaiphabani.”” Tilliba miyam aduna yamlaklabada, Jisuna wa ngangba hourak-i, “Ngasigi miron asi phattaba mironni, makhoina khudam thidunata lei; adubu Jonahgi khudam adu nattana eina makhoida atoppa khudam amata piraroi. Maramdi Jonah-na Nineveh-gi misingda khudam oikhiba aduga chap mannana Migi Machanupa aduna ngasigi miron asida khudam oigani. Wayenba Numitta Sheba leibakki Leimarembina ngasigi miron asiga lepminnagani aduga miron asibu maral pigani, maramdi mahakna ningthou Solomon-gi lousing tanabagidamak lapkhraba maphamdagi lakhi. Aduga, eina nakhoida tasengnamak hairi madudi Solomon-dagi henna chaoba ama mapham asida leiri. Aduga Nineveh-gi misingnasu Wayenba Numitta leptuna miron asigi mising asibu maral pigani, maramdi makhoina Jonah-gi paosandokpada paptagi pukning honglammi aduga houjik maphamsida Jonah-dagi henna chaoba ama lei. “ Mi kananasu thaomei thanlaga lotsinduna nattraga thumok makhada thamnade; adubu manungda changlakpa mi pumnamakna mangal adubu unanaba thaomei makhong mathakta thamnei. Hakchanggi thaomeidi mitni. Maram aduna nahakki mit pharabadi nahakki hakchang apumba mangalna thangani. Adubu mit aduna phattrabadi nahakki hakchang apumba amambana thangani. Aduna nangonda leiriba mangal adu mamdanaba cheksillu. Karigumba nahakki hakchang apumba mangalna thallabadi, aduga amamba saruk amata leitrabadi, thaomeigi anganba mangalna nangonda nganbagum, madu pumngan-ngangani.”” Jisuna wa ngangba loibaga pharisee amana Ibungobu mahakka loinanana chaminanaba haijarammi. Maram aduna Ibungona lengsinduna chananaba phamthare. Adubu Ibungona chakcha mangda khut hamdaba adu ubada pharisee adu ngaklammi. Maduda Ibungona mangonda hairak-i, “Nakhoi pharisee-singnadi pukham tenggotki mapanthanba saruk adu ningthina sengdok-i, adubu manungdadi namja namtheknabana amadi phattabana thalli. He, Apangbasa! Mapanthangbabu sembiba Tengban Mapu mahakna manungbusu sembiba nattra? Adubu pukham amadi tenggot adugi manungda yaoribasing adubu lairabasingda pinou, aduga pumnamak nahakkidamak senggani. “Pharisee nakhoidi awabanida! Maramdi nakhoina nungsihidak, arud, amadi ingkholda houba atoppa mana masing khibikki saruk taragi ama katli adubu achumba wayel amadi Tengban Mapubu nungsiba adubudi thaoide. Adubu nakhoina ahanba adubusu thaoidaba toudana akonba asibusu touramgadabani. “Pharisee-sa nakhoidi awabanida! Maramdi nakhoina synagogue-singda ikai khumnaba misinggi phamphamda phamba aduga misingna nakhoibu keithelsingda ikai khumnabaga loinana koujaba adu nakhoina pammi. Pharisee-sa nakhoidi awabanida! Nakhoidi misingna khangdaduna mathakta nettuna chatliba uba phangdaba mongphamgumbani.”” Adudagi wayen yathanggi oja amana Ibungoda hairak-i, “Oja Ibungo, Nahakna wasing asi haiduna eikhoibusu ikaiba pibire.”” Maduda Jisuna khumlaki, “Wayen Yathanggi oja nakhoisu awabanida! Maramdi pubada wagadaba potlum kaya ama nakhoina misinggi mathakta thonggatli adubu nakhoinadi makhoibu mateng pangnabagidamak khutsa ama phaoba thanggatte. Nakhoidi awabanida! Maramdi nakhoinadi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousinggi phajaraba mongpham sai adubu makhoibu hatkhibadi nakhoigi napa napusingnani. Aduga nakhoigi napa napusingna toukhiba thabak adu nokhoina sougatli haibagi sakhi nakhoi nasamakna oiri. Maramdi makhoina Tengban Mapugi wa phongdokpa maichousingbu hatle aduga nakhoina makhoigi mongpham sare. Maram asimakna Tengban Mapugi lousingna hai, “‘Eina makhoida eigi wa phongdokpiba maichousing aduga pakhonchatpasingbu thagani, adubu makhoina makhoi kharabu hatkani aduga ateisingbuna otpi-neibigani.’’ Maram aduna taibangpan houngeidagi tarakliba Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou pumnamakki ee-gi cheirak adu ngasigi mirol asigi mathakta tahangani. Haibadi Abel-gi ee-dagi houduna iratpung amadi Asengba Maphamgi marakta hatkhiba Zechariah-gi ee phaobagi cheirak pigani. Eina nakhoida hairibasini, masi pumnamakki cheirak adu miron asigi mathakta tagani. “Wayel Yathanggi ojasing, nakhoidi awabanida! Maramdi nakhoina lousinggi so adu loukhre. Adubu nakhoina nasasu maduda changde aduga maduda changlakpasing adubusu nakhoina thingngi.”” Jisuna mapham adu thadokkhrabada Wayel Yathanggi ojasing amadi Pharisee-sing aduna Ibungobu thamthiba matouga loinana magi mayokta leppa hourammi amasung hiram kayagi wahang hangbasu hourammi. Maramdi Ibungogi chindagi thorakpa asoiba wahei thiduna mahakpu phananaba hotnarammi. Talak adumaktada, mioi lising lisingna, amaga amaga netsinnaba makhei tillarabada, Jisuna mahakki tung-inbasing aduda hanna haiba hourak-i, “Pharisee-singgi hamei haibadi makhoigi aphasasinnaba adudagi cheksillu. Maramdi phongdokloidaba kupsinba karisu leite, aduga khangloidaba arotpa karisu leite. Adunadi nakhoina amambada ngangkhiba khuding anganbada tagani aduga nakhoina thong thingjinba kanungda nakongda lonna ngangnakhiba khudingmak yumthaktagi laothokkani.”” “Marupsa, eina nakhoida hairibasini, hakchangbu hatlaga matungda madudagi henna karisu touba ngamdaba makhoi adubu kiganu. Adubu nakhoina kanabu kigadabano haibadu eina nakhoida haige. Madudi hatlaba matungda norokta langsingnaba matik leiba Tengban Mapu mahakpu kiyu. Eina nakhoida hairibasini, nakhoina kigadaba adu mahak asini. “Nakhoina sendrang mangabu peisa anida yonba nattra? Adumak oidunasu Tengban Mapuna makhoi amabusu kaothokpa toude. Aduga madudagi hendokna nakhoigi kokta houriba sam adu phaoba masing thiribani. Maram aduna kiganu, nakhoidi sendrang mayam amadagisu mamal yamba helli. “Eina nakhoida masimasu hairi, madudi misinggi mangda eigi tung-inbasingni haina phongdokpa makhoi adubu Migi Machanupa adunasu Tengban Mapugi swarga dutsinggi mamangda maduga chap manana makhoida toubigani. Adubu misinggi mangda eigini haiba yajadaba makhoi adubudi Tengban Mapugi swargadutsingi mangda yabiroi. “Amasung Migi Machanupa adugi maiyokta wa ngangba mahak adubudi kokpigani, adubu Thawai Asengbagi mathakta thina ngangba mahak adubudi kokpiroi. “Aduga nakhoibu wayennaba synagogue-singda, aduga leingak mapusinggi nattraga leingakpasinggi mangda puthokpa matamda nakhoina nasa ngakthokchanaba kari khumgadage amadi kari haigadage haibagidamak karisu waganu. Maramdi matam aduda nakhoina kari haigadabano haibadu Thawai Asengbana takpigani.”” Adudagi miyam adugi maraktagi nupa amana Jisuda hanglak-i, “Oja Ibungo, Ipana eikhoigidamak thambiramba lanthum adu eiga yenthoknanaba iyambada khara haibiyu.”” Maduda Jisuna mangonda khumlak-i, “He Nupa, kanana eingonda nakhoibu wayelnaba nattraga nakhoi anigi lanthum adubu yenthokpinaba matik pibage?”” Adudagi Jisuna miyam aduda hairak-i, “Cheksillu aduga makhal khudingmakki kalak mihoubadagi nasabu ngak-senjou; maramdi nahakki punsi adu nahakki lanthum kaya yamna leibage haibaduna chang ongadaba natte.”” Adudagi Jisuna makhoida pandam asi hairak-i, “Kanagumba inakhunba nupa amagi mahei marong marang kaina thokpa loupham ama leirammi. Mahakna masa mathanta asumna khanjarammi, “‘Eigi mahei marong pumnamak asi peisinnaba mapham leitre. Aduna ei houjik kari tougani?’’ Amasung mahak masa mathanta haijarammi, “‘Eina asumna tourage, eina eigi kei asi sidoklaga eigi mahei marongsing amadi atei potsing pumnamak thamnanaba henna chaoba kei ama sarage. Adudagi eina isa ithanta haijagani, Laibakphaba nupa! Nahakna chahi kaya chatlagadaba aphaba pot pumnamak peisille; pothajaro, charo, thaklo amadi nungaijaro.’’ Adubu Tengban Mapuna mangonda hairak-i, “‘He Apangba! Ngasi ahing asimaktada nahakki thawai louragani. Adu oirabadi nahakna nahak nasagidamak langkhatchariba pumnamaksing asi kanagi oihougadage?’’ ”” “Makhoi masagidamak lanthum peikhatchariba adubu Tengban Mapugi mityengdadi inak khundaba makhoising aduda thokkadaba adumak masini.”” Adudagi Jisuna mahakki tung-inbasing aduda hairak-i, “Maram aduna eina nakhoida hairi, nakhoina hingnanabagidamak kari chagani aduga hakchanggidamak nakhoina kari setkani haina karisu langtaknaganu. Maramdi hingbana chinjaktagi aduga hakchangna phijoldagi yamna henna maru oi. Kwaksinggi maramda nakhoi wakhal tou; makhoina marusu hunde, loksu lokte aduga makhoigi machinjak peisinpham kei-su leite; adum oinamakpu Tengban Mapuna makhoibu machinjak pibi! Aduga nakhoidi ucheksing asidagi kayada henna mamal yamliba? Nakhoi kanana pukning lantaknabana masagi punsi adu mikup ama sangdokhanba ngambra? Aduga nakhoina asigumba apikpa thabak asi phaoba touba ngamdraga ateisinggi maramda nakhoina karigi langtaknabano? Lamlakki leirangsingna karamna houriba, nakhoi wakhal tou. Makhoina thabaksu sude aduga makhoi masagidamak phisu sade. Adubu eina nakhoida hairi, Solomonmaknasu mahakki matik mangal pumnamakka loinana phijet leitenglabasu leising asigi maraktagi amana phajaba adugumna phijet leitengkhide. Aduga ngasidi houriba, hayengdi leirangda hunjingadouriba loubukki napi phaoba Tengban Mapuna asumna phijet leitengbirabadi, he thajaba watpasa, mahakna nakhoibu kayada henna phijet leitengbiroidra? “Maram aduna nakhoina kari chagani, kari thakkani haiba adu thiganu, aduga wasu waruganu. Maramdi taibangpanda leiriba Tengban Mapu thajadaba mi pumnamakna pot pumnamak asi thi, adubu nakhoigi Napana pumnamaksing asi nakhoida mathou tai haiba khangbi. Madugi mahutta nakhoina Tengban Mapugi Leibak adu thiyu aduga pot pumnamaksing asi mahakna nakhoida pinabigani. “Yao sanggu macha, nakhoi kiganu. Maramdi nakhoida ningthou leibak adu pibiba haibasi nakhoigi Napagi apenbani. Nakhoigi leijaba pumba yonthoktuna lairabasingda pinou. Aduga nakhoi nasagidamak manthaba naidraba sengao adu thourang toujou, amasung lan-thum hanthaba leiraroidaba, huranbanasu huba ngamlaroidaba, amadi til-kangnasu madubu manghanba ngamlaroidaba mapham swargada nakhoigi lan peisinjou. Maramdi nakhoigi lan leiba maphamda nakhoigi thamoisu lei.”” “ Thougal tounabagidamak naphi semduna amadi thaomei thanggatuna leiyu. Luhongbagi chaklendagi mapu aduna halakpa ngairiba misinggum nakhoi oiyu. Madu mahakna halaktuna thong thillaba matamda makhoina khudakta thong adubu hangbagumna oinanabani. Mapu aduna halakpa matamda mitseng khangduna leiramba manaising adu yaiphabani. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, madudi mahakna thougal tounaba maphi semgani amasung makhoibu chananaba phamthahangani aduga mahakna makhoibu thougal tougani. Mahakna ahing nongyaida lakpasu yai natraga madugi matungda lakpasu yai. Adubu mahakna halakpa matamda mitseng khangduna leiramba makhoi adu yaiphabani. Aduga masisu khangngu, karigumba yumbu aduna huranbana lakkadaba pungpham adu khanglamlabadi mahakna mitseng khangduna yum adu sagun touhallamoidabani. Maram aduna nakhoisu thourang touduna leiyu maramdi nakhoina ningludaba pungphamda Migi Machanupa adu lenglakkani.”” Adudagi Peter-na hanglak-i, “Ibungo, nahakna pandam asi eikhoikhaktada haibiribra natraga mi pumnamaktara?”” Maduda Ibungona khumlak-i, “Adu oiragadi, mapu aduna imung manung adugi thabak asin arang tounaba amasung atoppa minaising aduda matam chana makhoigi chananaba sharuk pinanabagidamak pannahalliba thajaba yaba amadi asingba minai adu kanano? Mapu aduna halakpa matamda asumna touramba thengnaba minai adu kayada yaiphabano? Eina nakhoida achumba adu hairibasini, mahakpu mapu aduna mahakki leijaba lanthum pumnamakki mathakta pannaba mi oihanbigani. Adubu minai aduna mapukningda mapu adu matam kuina halakkhiroi khanduna mahakna atoppa minai nupasing amadi nupising animakpu phuba, thak-chaba amadi yu ngaoba hourabadi, minai aduna halakkani ningludaba amadi mahakna khangdaba numit amada mapu aduna hallakani. Aduga mahakpu matup thokna kakthatkani amasung haiba indabasing mapham adu mahakkisu saruk phanghangani. “Amasung mapugi aningba adu khangba minai amana thourang toudrabadi aduga mapugi aningba adu pangthoktrabadi mahakpu cheiphu kayarak phuduna cheirak pigani. Adubu mapugi aningba adudi khangdaba aduga cheirak phangba yaba aranba kharadi touba mahak adubu cheiphu kharatamak phuduna cheirak pigani. Maramdi yamna pibikhiba mahak adudagi yamna tangani aduga yamna henna sinnakhiba mahak adudagi yamna henna tangani. “Eina malem asi mei chakhannaba lakpani; aduga mei adu hannana chakhallamba eina kayada pamjaba! Adubu eina lougadaba baptize ama lei, aduga madu thungdriba paoba eina kayada wariba? Eina taibangpan asida ingthaba piba lakpani haina khanbra? Eina nakhoida hairibasini, natte, adubu khaidok-hannabani. Ngasidagi houna mi manga leiba imung adu tokhai tokhai tanagani; madudi ahumna anigi maiyokta aduga anina ahumgi maiyokta leigani. Mapana machagi maiyokta leigani aduga machana mapagi maiyokta leigani; mamana machanupigi maiyokta aduga machanupigi maiyokta mamana leigani; manemna mamougi maiyokta aduga mamouna manemgi maiyokta leigani.”” Jisuna miyam aduda masimasu hairak-i, “Nakhoina nongchuplomdagi amuba leichil pairakpa ubada nong chugadoure haina nakhoina khudakta haigani aduga madu thok-i. Aduga khagi nungsit sitlakpa matamda ngasidi omchaknaba numit oigani haina nakhoina hai aduga madu thok-i. Aphasasinnabasa! Nakhoina atiya malemgi phibam yenglaga nongju nungsagi maramda khang-i; adu oiragadi houjikki matam asigi maramda karamna handokkani haiba khangdriba karigino? “Achumba adu tounanaba nakhoi nasana karigi wayenjadribano? Nahakna nahakki maiyokta naral siriba mahakka wayelsangda chatpa matamda, nahakna wayelsang youdringeida yetnaba adu yariba makei yasinnanaba nahakna ngamjaba adu hotnou. Adu nattragadi mahakna nahakpu wayel mapugi mangda chingthokpa yai aduga mahakna nangbu phamnaibada sinnagani aduga nahakpu keisumsangda thajingani. Eina nangonda hairibasini, nahakna singdokkadaba aroiba senpham adu hek singdoktriba makheidi nahakna mapham adudagi thorakpa yaroi.”” Matam aduda, Galilee-gi misingna Tengban Mapuda iratpot katlingeida Pilate-na makhoibu hatkhibagi maramda Jisuda pao tamlamba mioi khara mapham aduda leirammi. Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Makhoina asumna sikhiba asigi maramna Galilee-da leiba mi ateisingdagi makhoina henna phattaba papisingni haina nakhoina khanbra? Eina nakhoida hairibasini, madu natte! Adubu nakhoina paptagi pukning hongdrabadi makhoida toukhibagumna nakhoi pumnamaksu manggani. Aduga Siloam-da leiba awangba yum ningkhaibada nanduna sikhiba makhoi taranipan aduna Jerusalem-da leiriba mising ateidagi henna papchenba misingni haina nakhoina khanbra? Eina nakhoida hairi, madu natte! Adubu nakhoina pukning hongdrabadi matou adugumna nakhoi pumnamaksu manggani.”” Adudagi Jisuna makhoida pandam asi hairak-i, “Kanagumba nupa amagi anggur ingkholda thajaba heiyit pambi ama hourammi. Amasung mahakna laktuna pambi aduda mahei panbra haiduna yenglammi adubu mahakna mahei amata panba thengnaramde. Maram aduna mahakna mahakki ingkhol koiba nupa aduda hairak-i, “‘Yengngu, chahi ahum eina heiyit pambi asida mahei panbra haina yengba lakli adubu mahei amata phaoba panba thengnadre. Aduna pambisi yanthatkhro, masina lam manghanduna karibu tougadouribano?’’ Adubu ingkhol koiba nupa aduna khumlak-i, “‘Ibungo, chahi amatangga masi leijakhisanu; eina akoibada touthoktuna leihao hapchage. Maduda mahei pallabadi phare adubu pandrabadi nahakna masi yanthatpiyu.’’ ”” Nongma Potthaba numit amada Jisuna synagogue amada tambirammi. Mapham aduda phattaba thawai amana soinaihallabi nupi ama leirammi. Mahakna chahi taranipan manam ponduna tingkhatchaba ngamdana leirammi. Jisuna mahakpu ubada kouthokladuna hairak-i, “Nahakki anaba adudagi nahakpu thadokpirabani.”” Adudagi mahakna nupi aduda khut thambiba khudak aduda nupi adu tingkhatchaba ngamjarammi amasung Tengban Mapubu thagatchakhi. Adubu Jisuna Potthaba numitta anaba phahanba aduda synagogue-ki phamnaibasing aduna saoraduna miyam aduda hairak-i, “Hapta amada misingna thabak sunaba numit tarukni lei. Maram aduna numitsing aduda nakhoigi anaba phahanbinaba lak-u, adubu potthaba numitadi lakkanu.”” Maduda Ibungona mangonda khumlak-i, “He, Aphasasinnabasa! Nakhoi khudingmakna Potthaba numitta nakhoi nakhoigi sal laba nattraga lolabu sanggoldagi thadoktuna ising pithaknaba puthoktabra? Adu oirabadi Abrahamgi charon suron oiribi Satan-na chahi taranipan punduna leirurabi mahakpudi Potthaba Numitta pulliba adudagi thadokpipham thoktra?”” Ibungogi paokhum asina mahakki yeknaba pumnamak ikaiba nanghallammi aduga Ibungona toukhiba angakpa thabaksing adugidamak miyam pumnamak haraojarammi. Adudagi Jisuna hairak-i, “Tengban Mapugi Leibak adu kariga manabage? Madu eina kariga changdamnagadage? Madu mi amana louraga mahakki ingkholda hunkhiba hangam marugumbani. Madu houraktuna achouba pambi oirak-i aduga atiyagi ucheksingna madugi masada mahum sai.”” Jisuna amukka hanna hairak-i, “Tengban Mapugi Leibak adu kariga manabage? Madu eina kariga changdamnagadage? Madu nupi amana louduna yam thumok amada yansinduna anoiba yam pumnamak aduna kamkhattriphaoba thamba hameigumbani.”” Aduga Jisuna Jerusalem tamna chatpada sahar amadi khunggangsing phaora phaoraduna misingbu tambirammi. Matam aduda kanagumba amana Ibungoda hairak-i, “Ibungo, mi khara khaktamak kanbiba phanggadabra?”” Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Akhuba thong aduda changnanaba kanna hotnou. Eina nakhoida hairibasini, mi kaya amana maduda changnaba hotnagani adubu ngamloi. Aduga yumbu aduna hougattuna thong adu thingjinkhrabadi, nakhoina mapanda lepkani aduga nakhoina thong thinduna haijagani, “‘Ibungo, thong asi eikhoida hangdokpiyu.’’ Adubu mahakna nakhoida haigani, “‘Nakhoi kanano aduga kadaidagi lakpano haiba ei khangde.’’ Adudagi nakhoina haigani, “‘Eikhoina nahakka chaminnakhi amasung thakminnakhi aduga nahakna eikhoigi lambisingda tambikhi.’’ Adubu mahakna amuk haigani, “‘Nakhoi kanano aduga kadaidagi lakpano haiba ei khangde. He phattaba thabak toubasa! Nakhoi pumnamak Eingondagi chatthokhro.’’ Aduga nakhoina Abraham, Isaac, Jacob amasung Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou pumnamakna Tengban Mapugi leibakta uraga nakhoibuna mapanda hundokpiba matam aduda nakhoina kapkani amasung naya krak-krak chikkani. Misingna nongpok, nongchup, kha amadi awangdagi lakkani aduga makhoina Tengban Mapugi ningthou leibakki chaklen aduda phamgani. Aduga yengu! Houjik akonba oibasing aduna ahanba oigani aduga houjik ahanba oibasing aduna akonba oigani.”” Matam adumaktada Jisugi manakta Pharisee khara laktuna mangonda hairak-i, “Nahak mapham asi thadoktuna mapham kadaidano ama chatkhro, maramdi Herod-na nahakpu hatpa pamli.”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Chatlu aduga lamhui aduda hairu, “‘ngasisu hayengsu eina lai phattabasingbu tanthokhigani aduga anabasingbusu phahankhigani aduga humnisuba numitta eina eigi thabak adu loisingani.’’ Adum oinamakpu, ngasisu, hayengsu aduga hangchitsu eina eigi lambi aduda adumak chakhiba tari; maramdi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou kanabusu Jerusalemda nattana atei maphamda hatte. “Ho Jerusalem, Jerusalem! Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingbu nahakna hatli aduga Tengban Mapuna nangonda thakhiba pao pubasingbu nungna thai! Yenbina machasingbu mathanungda konsinjabagum eina nanggi nachasingbu kayada toina konsinjaba pamjaramba! Adubu nahakna eingonda kolhankhide. Houjikti yengu, nahakki yum thadoktuna thanamlabani. Aduga eina nakhoida hairibasini, “‘MAPU IBUNGO-gi mingda lenglakliba mahak adu yaiphabani’’ haina nakhoina haidriba matam adu phaoba nakhoina eibu amuk hanna uba phanglaroi.”” Nongma Potthaba Numit amada Jisuna Pharisee-singgi luchingba amagi mayumda chaklen chanaba lengsinba matamda misingna mahakpu kupna yenglammi. Aduga mapham aduda phugamna naduna makhong makhut pomthokpa nupa ama Ibungogi nakta laklammi. Maduda Jisuna Wayeng Yathanggi ojasing amadi Pharisee-sing aduda hanglak-i, “Potthaba Numitta anaba phahanbasi wayel yathangna yabra nattraga yadabra?”” Adubu maduda makhoina paokhum amata piramde. Aduga Ibungona nupa aduda khut thambiduna naba phahanbiraga thakhirammi. Adudagi Ibungona makhoida hanglak-i, “Nakhoi kanagumbagi nachanupa nattraga sal laba ama Potthaba Numitta komda tarabadi, nakhoina Potthaba Numit oirabasu khudak aduda madubu loukhatloidra?”” Adubu wapham asida makhoina paokhum amata khumba ngamlamde. Aduga chaklen aduda lenglaklibasing aduna ikaikhumnabasinggi phamphamsing adu khanba adu Jisuna ubada mahakna pandam ama piraduna hairak-i, “ Kanagumbana nakhoibu luhongbagi chaklenda kourabadi ikaikhumnabasinggi phampham aduda phamganu maramdi nangondagi henna maruoiba mi ama thouramduda kourambasu yai? Karigumba kouramlabadi, yumbu aduna laktuna nangonda haigani, “‘Phampham asida nupa asibu phamhansi.’’ Maduda nangna ikaiba nangbaga loinanana hanthaba phamphamda amuk phamgani. Madugi mahutta thouram yaobinaba nahakpu kourabadi, thoubu aduna laktuna nangongda, “‘Marup, henna phaba phampham asida kakhatpiyu’’ haina hainanaba nahakna chattuna khwaidagi hanthaba phampham aduda phammu. Maduna chaklen aduda nahakka phamminariba pumnamakki mamangda nahakpu ikai khumnagani. Maramdi masana masabu chaohanjabasing adubu nollukhangani aduga masana nollukchabasing adubuna chaohanbigani.”” Adudagi Jisuna mahakpu lakpinaba koujariba yumbu aduda hairak-i, “Nahakna ayukki chaklen nattraga numidang charagidamak chakkouba matamda nahakki marup-mapang nachin nanao, sagei natei nattraga inakhunba yumlon keironnaba gi mibu kouganu maramdi makhoinasu nahakpu amuk kouraktuna nahakna toukhiba adugi laman hallakpasu yai. Adubu nahakna chaklen langba matamda laira-anangsing, soinairabasing, khongtekpasing amadi mitangbasingbu kou. Aduga makhoina nangongda amuk laman singba ngamjadaba maramna nahak yaiphaba oijagani. Maramdi achumba chatpasingna hinggatpa numit aduda Tengban Mapuna nangongda amuk hanbigani.”” Jisuga chaklen aduda phamminnariba amana madu tabada Jisuda hairak-i, “Tengban Mapugi leibakki chaklen aduda phamgadaba makhoising adu kayada yaiphaba!”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Kanagumba mi amana achouba chaklen ama langladuna mi mayam ama koujare. Aduga chaklen adugi matam laklabada, mahakna manaising tharaduna mahakna lakpinaba haijakhibasing aduda asumna haihankhi, “‘Lakpiro, pumnamak thourang touduna leire.’’ Adubu makhoi pumnamak chap manana leithokpa houraklammi. Ahanba aduna hairak-i, “‘Eina loubuk ama leisillure aduna eina chattuna madu yengluba tare; aduna eibu ngakpinaba haijari.’’ Atoppa amana amuk hairak-i, “‘Eina sal laba pabot manga leirure aduna madu chang yenglunaba ei chatlibani. Aduna eibu ngakpinaba haijari.’’ Adudagi atoppa amana amuk hairak-i, “‘Ei luhongbada ngairi, maram aduna ei lakpa ngamlaroi.’’ Adudagi minai aduna handuna pumnamaksing asi mapu aduda tamlare. Maduda mapu aduna saoraduna mahakki minai aduda hairak-i, “‘Houjikmak sahargi lambi lambida aduga leirak leirakta thuna chattuna laira-anangsing, soinaibasing, mit-tangbasing amadi khongtekpasingbu mapham asida purak-u.’’ Madu pangthoklaba matungda minai aduna laktuna hairak-i, “‘Ibungo nahakna haibadu toujare adubu houjiksu mapham hangli.’’ Maduda mapu aduna minai aduda hairak-i, “‘Nakhoina khullakki lambising amadi leirak leirakta chattuna yum asi thannanaba misingbu mapham asida changhallak-u. Eina nakhoi pumnamakta hairi, madudi eina hanna lakpinaba haijakhiba makhoi amatana chaklen asigi mahao tangba phangloi.’’ ”” Adudagi yamlaba miyam ama Jisuga loinana chatminnarammi. Aduga Ibungona makhoida onsillaktuna hairak-i, “ Eigi inakta lakpa mi amana mahakki mama-mapa, nupi-angang, machin-manao, machal-mache aduga masamakki punsidagi phaoba henna eibu nungsidragadi mahakna eigi tung-inba oiba ngamloi. Aduga kanagumba masagi crosspu pujadaba aduga eigi itung illaktaba mahak aduna eigi tung-inba oiba ngamloi. Nakhoigi maraktagi kanagumba amana awangba yum ama saninglabadi nahakna phamthaduna madu saba loisinba phaobada konnagadaba nahakki sel leigadra haina changgadaba adu hanna pathokloidra? Maramdi nahakna madu toudragadi, yumphamdi hougatlaga awangba yum adu saba loisinba ngamloi; aduga madu awuba misingna nahakpu noknaduna haigani, “‘Nahakna yum sabadi hougatlamlaga loisinbadi ngamdrene.’’ Aduga lanmi lising tara leiba ningthou amana lanmi lising kun puduna lakpa atoppa ningthou amaga lanthengnaba chatlabadi, chattringeigi mamangda mahakna ningthou aduga maiyoknaba ngamgadra haina mahakna hanna phamthaduna khantharoidra? Aduga mahakna maipakloidaba oiragadi, atoppa ningthou aduna lapna leiringeida karamba phibhamda ingthaba purakpa yagadage haina hangnabagidamak mahakki pao pubasingbu manakta thagani. Matou asigumna nakhoigi maraktagi kanagumbana mahakki areiba pumnamaksing adu hek thadoktriba makeidi mahakna eigi tung-inba oiba ngamloi. “Thumdi aphaba potni, adubu mahakna mahao mangkhrabadi madubu amuk karamna mahao leihangadage? Mahao yaodraba thumdi leibakkidamaksu aduga leihaogidamaksu karisu kannade. Amasung madu langthoknei. Tannanaba manakong panba mahak aduna tajasanu.”” Nongma kanggat khomba amadi atoppa papchengba pumnamakna Jisuna tambiba tananabagidamak mahakki manakta laklammi. Maduda pharisee-sing amadi wayel yathanggi ojasingna marum marum sonduna hainarak-i, “Nupa asina papisingbu taramna ok-i amasung makhoiga chasu chaminnei!”” Maduda Jisuna pandam asi makhoida hairak-i, “Nakhoigi marakta yao chama leiba kanagumba amagi yao ama mangkhrabadi nahakna kari tougani? Nahakna atoppa yao maraphutara mapan adubu lamhangda hundoklamduna mangkhraba yao adubu phangdriphaoba thiroidra? Aduga nahakna madubu phangba matamda adukki matik haraoduna nahakna madubu lengbanda thonggatli. Aduga nahakna yumda halaktuna nahakki marup-mapangsing amadi keirol-leikaisingbu kouraduna makhoida hai, “‘Eina eigi mangluraba yao adu amuk hanna phangjare, aduna eikhoi haraominnasi.’’ Eina nakhoida hairi madudi, matou adugumduna pukning hongba mathou tadaba achumba chatpa makhoi maraphutara mapandagi papchenba amana pukning hongbada swargada henna haraoba oigani. “Nattraga lupagi senmayek tara leibi nupi amagi senmayek ama mangkhrabadi mahakna thaomei chukhattuna amadi yumdu sumjit sittuna senmayek adu phangdriba phaoba cheksinna thiroidra? Aduga mahakna madu phangba matamda mahakna magi marup-mapangsing amadi keirol-leikaisingbu kouraduna hai, “‘Eina eigi mangluraba senmayek adu amuk phangjare, aduna eikhoi haraominnasi.’’ Eina nakhoida hairi madudi matou adugumduna pap chengba amana paptagi pukning hongba matamda Tengban Mapugi swargadutsingna harao-i.”” Jisuna makha tana hairak-i, “Kanagumba nupa amagi machanupa ani leirammi. Aduga machanupa atomba aduna mapada hairammi, “‘Ipa, Eigi phangpham thokpa lanthumgi saruk adu eingonda pibiro.’’ Adudagi mapa aduna mahakki areiba lanthum adu makhoi anida yenthokpire. Madugi matung numit kharagi matungda machanupa atomba aduna mahakki lanthumgi saruk adu yonthoktuna senpham adu puraga mayum thadoktuna chatkhre. Aduga mahakna arappa leibak amada chatuna cheksindaba punsi mahing amada hingduna maran-mathum pumnamak manghallammi. Amasung mahakki leijaba pumnamak adu sijinnathokhraba matungda leibak aduda sathina chak tangba thokle aduga mahak awatpana thallakle. Adudagi mahakna lam aduda leiba mi amagida chattuna mahakpu thabakta sijinnabinaba haijarure amasung nupa aduna mahakpu ok sennanaba thare. Aduga mahak adukki matik mabuk lamlammi madudi okta pijariba okchak adu chaduna mabuk thalhanninglammi. Adubu kana amatana mangonda kari amata pibiramde. Mameithangda mahakna wakhal tarakladuna masa mathanta haijarammi, “‘Eigi ipagi anekpa minaisingna phaoba chananaba lem pana lei aduga eina maphamsida lambana sigadoure! Eina hougattuna ipagi manakta chatlaga haigani, Ipa, eina Tengban Mapu amadi nahakki maiyokta pap toukhre. Eihak amuk hanna nahakki nachanupa koubada matik chadre; eihakpu nahakki anekpa minai amagumna lousinbiyu.’’ Adudagi mahakna hougattuna mapagi manakta halakle. “Aduga mahakna mayum yougadaba thaplingeidagi mahakna lakpa adu mapana urammi. Amasung thamoida nungsibana thalladuna mahakna machagi manakta chenthoraklaga mahakpu konsinduna chupkhi. Matamduta machanupa aduna hairak-i, “‘Ipa, Eina Tengban Mapu amadi nahakki maiyokta pap toukhre. Eihak amuk hanna nahakki nachanupa koubada matik chadre.’’ Adubu mapa aduna mahakki minaisingbu kouraduna hairak-i, “‘Thuna mahakkidamak khwaidagi phaba phijol puraktuna setchinbiyu, khutsada khudop sijinbiyu amasung makhongda khong-up tongsinbiyu. Aduga masa noiba sa ama puraktuna hatlu. Eikhoina chaklen ama sinduna harao nungaiba phongdoksi. Maramdi eigi ichanupa asi sirurabani adubu amuk hinglakle; mahak manglurabani adubu amuk phangjare.’’ Adudagi makhoina harao nungaiminaba houre. “Matam aduda machanupa ahal adudi loubukta leirammi. Aduga mahakna halaktuna yum naksilaklabada isei-nongmai amasung jagoi sabagi makhol tarammi. Adudagi mahakna manaising amabu kouduna mapham asida touribasing asi karino haina hanglammi. Maduda manai aduna khumlak-i, “‘Nahakki nanaonupa aduk amuk halakle, aduga mahakna asoi angam karisu yaodana halakpa adugidamak nahakki napana masa noihallaba sa ama hatlibani.’’ Maduda machanupa ahal adu adukki matik saorammi amasung mayumda changlamde. Maram aduna mapa aduna thoraktuna mahakpu yumda changlaknaba haijarammi. Adubu mahakna mapada hairak-i, “‘Yengngu, chahi kaya asi eina minai amagumna nahakkidamak thabak surakli aduga nongmatasu nahakki yathang indaba toukhidri. Adubu eigi marup mapangsingga chaminnaduna haraominnanaba hameng macha amatang phaoba nahakna eingonda keidoungeidasu pikhidri. Adubu nahakki naral nathum apumba oktabi nupisingda hundokluraga halakpa nahakki nachanupa asigidamaktadi nahakna anoiba sa hattuna haraoba phongdokli.’’ Maduda mapa aduna mangonda khumlak-i, “‘Yengu, ichanupa, nahakti matam pumnamakta eihakka leiminnari aduga eigi areiba pumnamaksisu nahakkini. Aduga asumna harao nungaiminnabagi thouram asisu pangthokpada matik chai, maramdi nahakki nanaonupa asi sirurabani adubu amuk hinglakle; mahak manglurabani adubu amuk phangjare.’’ ”” Jisuna pandam asimasu mahakki tung-inbasingda hairak-i, “Kanagumba inakhunba nupa amagi thabak asin-arang touba nupa ama leirammi. Amasung mahakki asin arang touba nupa asina mahakki maran mathum manghalle haiduna inakhunba nupa aduda kanagumba amana tamlammi. Maram aduna mahakna thabak asin-arang touba nupa adubu kouraduna hairak-i, “‘Eina nanggi maramda taribasi karino? Nahakna yumgi thabak asin arang toubagi chaga-chading pumnamak piyu maramdi nahak makha-tana eigi asin aran touba mi oiba yararoi.’’ Maduda thabak asin arang touba nupa aduna mathanta khanjarammi, “‘Eina houjik kari tougani? Eigi mapu asina eibu thabaktagi louthoklagani. Leibak touba ngambagi panggalsu eingonda leite aduga nibasu ikaijei. Um! Houjikti mana eibu thabaktagi louthoklaba tungda misingna eibu makhoi makhoigi mayumda lousinbinanaba eina kari tougadage haibadu ei khangle.’’ Maram aduna mahakna mahakki mapugi lal tonba makhoi khudingmakpu kourammi. Aduga mahakna ahanba aduda hanglak-i, “‘Nahakna Ibungogi lal kaya yamna tollibage?’’ Nupa aduna khumlak-i, “‘Chorphon thao gallon chanipan tolli.’’ Maduda mahakna nupa aduda haikhi, “‘Nahakki ayiba che adu sida leire, thuna phamthaduna madu chamari yangkheida oihallo.’’ Adudagi mahakna atoppa amada amuk hanglak-i, “‘Aduga nahakkina kaya tollibage?’’ Nupa aduna khumlak-i, “‘Gehu bora lising amamuk tolli.’’ Maduna mahakna nupa aduda haikhi, “‘Nahakki ayiba che adu sida leire, madu nahakna chanipanda oihallo.’’ Madugi mahei oina mapu aduna pukchel sengdaba thabak asin arang touba nupa adubu asigumba heisingba thabak asigidamak thagatlammi. Maramdi taibangpan asigi machasingna makhoigi mirol asida mangalgi machasingdagi henna sing-i.”” Eina nakhoida hairibasini, asumna nakhoina taibangpanbagi lan thum sijinnaduna nakhoi nasagidamak marup semmu aduga langi kanapham leitraba matam aduda makhoina nakhoibu lomba naidaba yumda lousinbigani. Khajiktada thajaba yaba mahak adu ayambadasu thajaba yabani aduga khajiktada pukchel sengdaba mahak adu ayambadasu pukchel sengdabani. Aduga nakhoina taibangpanba asigi lan-thum sijinnabada thajaba yaba oidrabadi kanana nakhoida asengba lan adu sinnabada thajagadage? Aduga atoppa misinggi lanthumda nakhoibu thajaba yaba oidrabadi kanana nakhoida nasagi oiba lan-thum pibigani? “ Minai kananasu mapu anigi thougal touba ngamde. Maramdi mahakna amabu tukachagani aduga amabuna nungsigani nattraga amabu luna ningjaraga amabuna thaoiroi. Nakhoina Tengban Mapu amadi lan animakpu punna thougal touba ngamloi.”” Pharisee-singna masi pumnamaksing asi tabada makhoina Jisubu noknarammi maramdi makhoi sel-thumda ngaojarammi. Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoina misinggi mamangda achumba chatpa sasinnei adubu Tengban Mapuna nakhoigi thamoi khang-i. Maramdi misingna mamal leina loujaba potsaksing adu Tengban Mapugi mityengdadi tukkachaningaini.”” “Baptize toubiba Johngi matam adu phaoba Moses-ki wayel yathangsing amadi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousinggi wa adu sandoklammi. Adubu houjikti Tengban Mapu leibakki aphaba pao adu sandokli aduga mipum khudingna maduda changnanaba hotnari. Wayel yathanggi khwaidagi pikpa saruk ama mangkhibadagidi swarga amadi malem taibangpan mangkhibana henna lai. “Kanagumba nupa amana mahakki nupibu khainaraga atoppa nupi amaga luhonglabadi mahakna lannabagi thabak tou-i; aduga mapuroibaga khainarabi nupi louba nupa adusu lannabagi thabak tourabani.”” “Matam amada atangba masaknaiba mangra machu amadi mugamanbigi phirol setpa kanagumba inak-khunba nupa ama leirammi. Mahakna matam pumba awatpa leitana nungai yaiphana pallammi. Aduga mahakki thongalda Lazarus kouba masa pumba patpa lairaba nupa amasu hiptuna leirammi. Mahakna Inak-khunba nupa adugi chanaba phandagi tarakpa acha athak makup matasing adu chajanaba asha toujarammi. Aduga huisingna laktuna mahakki apatpa adu leklammi. Adudagi nongma lairaba nupa adu sirammi amasung swargadutsingna mahakpu Abrahamgi mathada pukhre. Aduga inak-khunba nupa adusu siraduna phumle. Amasung khamnung leibakta mahakna awaba khangduna mathakta yengkhatpa matamda thapna Abraham amasung mahakki nakanda Lazarus leiba urammi. Maduda inak-khunba nupa aduna laorak-i, “‘Ipa Abraham! Eibu nungsibiyu aduga Lazarus-na mahakki khudombi isingda luptuna eigi irei asibu ingthahanbinaba mahakpu thabirak-u, maramdi meiri marak asida ei yamna ware.’’ Adubu Abrahamna khumlak-i, “‘Ningsing-u ichanupa, nahakna hinglingei matamda aphaba pot pumnamak phangkhi aduga Lazarus-nadi phattaba pumnamak phangkhi. Adubu mahakna houjikti mapham asida nungngaiba phangle aduga nahakna awa meichak khangli. Pumnamak asigi mathakta mapham asidagi nakhoigi manakta chatningba misingna chatpa ngamdanaba aduga mapham adudagi eikhoigi inakta lakningbasingna lakpa ngamdananaba lukhraba kom ama lei.’’ Maduda inak-khunba nupa aduna hairak-i, “‘Adu oirabadi eina nangonda haijari, Ipa Abraham, nahakna Lazaras-pu eigi ipagi yumda thabiyu. Maramdi eigi ichin-inao manga lei, aduga makhoina awa meichakki mapham asida laktananaba makhoida mahakna cheksin-wa haihanbiyu.’’ Abraham-na hairak-i, “‘Nahakki nachin-nanaosinggi maphamda cheksin wa hainabagidamak Moses amasung Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousing lei, makhoigi wa adu nahakki nachin-nanaosingna tasanu.’’ Inak-khunba nupa aduna khumlak-i, “‘Natte ipa Abraham, madukhaktanadi yaroi! Adubu asibasinggi maraktagi kanagumba amana makhoida chatlabadi makhoina paptagi pukning honggani.’’ Adubu Abrahamna mangonda hairak-i, “‘Makhoina Moses amadi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousinggi wa tadrabadi kanagumbana sibadagi hinggatlabasu makhoibu thajahanba ngamloi.’’ ”” Nongma Jisuna mahakki tung-inbasingda hairak-i, “Misingbu papta tahanba athembasingdi adumak lakkani, adubu masi thok-halliba mahak adudi awabanida! Mahakna apikpa angangsing asigi maraktagi amabu papta tahallabadi, mahakki mangakta achouba chakri nung ama yansillaga achouba ipakta thadabana mahakkidamak henna phei. Maram aduna nasamak cheksillu. “Karigumba nahakki nachin nanaona pap tourabadi mahakpu warak watembiyu. Aduga mahakna pukning honglabadi mahakpu kokpiyu. Mahakna nahakki nathakta nongmada pap taretlak touraba aduga atouba khudingmakta mahakna nagonda laktuna, “‘Ei pukning hongjare’’ haijarabadi nahakna mahakpu kokpigadabani.”” Pakhonchatpasing aduna Ibungoda hairak-i, “Eikhoigi thajaba hengathanbiyu.”” Maduda Ibungona khumlak-i, “Nakhoida hangam marumuk chaoba thajaba leirabadi nakhoina kabrangchak pambi asida nasana maru phukchaduna achouba ipakta houru haibada pambi asina nakhoigi yathang ingani.”” “Nakhoigi maraktagi amagi lou khoiba nattraga yao senba minai ama lei haina khallasi. Aduga minai aduna loubuktagi halakpa matamda nahakna minai aduda thuna laktuna chak chananaba phamlo haigadra? Hairoi nattra! Madugi mahutta mahakna minai aduda haigani, “‘Eigi chaklen thourang tou, aduga thourang toujaduna eina chari thaklingeida eibu thougal tou; aduga madu loiraga nahak amuk chaba yagani.’’ Aduga minai aduna mangonda tounaba haibasing adu inbagidamak mapu aduna mahakpu thagatkadra? Thagatkani haina eina khande. Maram aduna, matou asigumduna nakhoida tounanaba haikhiba pumnamaksing adu pangthokpa matamda nakhoinasu haiyu, “‘Eikhoi matik chadaba minaisingni, eikhoina eikhoigi ithoudangsing adu pangthokchaba khaktani.’’ ”” Adudagi Jisuna Jerusalem tamna asum lakpada Samaria amadi Galilee-gi tainapham maphamdu phaoduna chatlammi. Aduga mahakna khunggang amada changlakpa matamda tamthiba unsagi leinana naba makhoi taraga thengnarammi. Amasung makhoina lapna lepladuna, khonjel houna kouraduna hairak-i, “Jisu! Ibungo! Eikhoibu nungsibiyu!”” Aduga Ibungona makhoibu ubada makhoida hairak-i, “Chatlu aduga nakhoi nasamakpu purohitta utcharu.”” Amasung makhoina lambida asum chatlingeida makhoigi anaba adu sengjare. Aduga makhoigi maraktagi amana mahakki anabadu Jisuna phahanbire haibadu ujabada mahakna Ibungogi manakta halaktuna khonjel houna Tengban Mapubu thagatlak-i. Mahakna Jisugi khuyakhada tuthajaduna mahakpu thagatcharammi. Amasung nupa adu Samaria-gi mi oirammi. Maduda Jisuna hairak-i, “Eina makhoi taramakpu senghanbikhiba nattra? Aduga atoppa mapan adudi kadai? Atoppa phurupki nupa asi nattana Tengban Mapubu thagatnanaba atei kana amata halaktrabra?”” Adudagi Jisuna nupa aduda hairak-i, “Hougattuna chatcharo, nahakki thajabana nahakpu phahanbire.”” Nongma pharisee kharana Tengban Mapugi leibak adu karamba matamda lakkadage haina hangbada Jisuna khumlak-i, “Tengban Mapugi Leibak adu uba ngamba phibamsingga loinana lakte. Aduga mi kana amatana “‘Yengu, asisa leire nattraga maduda leire’’ haina haiba ngamloi; maramdi Tengban Mapugi leibak adu nakhoigi nungda lei.”” Adudagi Ibungona mahakki tung-inbasing aduda hairak-i, “Migi Machanupa adugi numitsing adudagi numit amabu nakhoina yamna ujaningba matam ama lakkani, adubu nakhoina madu uroi. Amasung misingna nakhoida haigani, “‘Yengu mahak asida leire, nattraga yengu mahak aduda leire!’’ Adubu nakhoina madu yengnabagidamak chatthokkanu, makhoigi matung inganu. Maramdi atiyagi nakal amada nongthang kuppada nakal adudagi atoppa nakal amagi ngamkhei phaoba nganbagumna Migi Machanupa adugi numit adusu matou adugumna oigani.”” Adubu ahanbada mahakna awa-anang kaya khangba tai amasung miron asina mahakpu inthokpa tai. Noah-gi haktakta oikhiba adugumna migi Machanupa adugi numit adusu adugumna oigani. Noah-na hijao adugi manungda changdringei matam adu phaoba misingna cha-thaktuna, luhongduna amadi luhongnabagidamak piduna leirammi. Adudagi ising ichao laktuna makhoi pumnamakpu manghankhi. Matou adugumduna Lotki matamdasu thokkhi. Misingna cha-thaktuna, lei-yonduna, mahei-marong thaduna amadi yum saduna leirammi. Aduga Lot-na Sodom thadokpa numit aduda atiyadagi mei amadi kantrukki nong taraktuna makhoi pumnamakpu manghankhi. Asumna Migi Machanupa adubu phongdokpa numit adudasu oigani. “ Numit aduda yumthakta leiba mahakna mapot-machei lounanaba imungda amuk kumthadasanu; matou asigumduna loubukta leiba mahakna yumda amuk halaktasanu. Lot-ki nupibu ningsingu! Kanagumba mathawai kanjaningba mahak aduna madubu mangjagani, aduga mathawai mangjaba mahak aduna madubu phangjagani. Eina nakhoida hairibasini, ahing aduda phamung amada mi ani hipminnagani, aduga mi amabu pukhigani aduga amabuna thanamgani. Nupi ani chakkri takminnagani, amasung nupi amabu pukhigani aduga amabuna thanamgani.”” Mi ani loubukta thabak suminnagani; amabu pukhigani, aduga atoppa amabu thanamgani. Maduda tung-inbasingduna hanglak-i, “Masi kadaida thokkadabano, Ibungo?”” Jisuna khumlak-i, “Asiba hakchang leiba mapham aduda langjasingna tingani.”” Adudagi Jisuna mahakki tung inbasing aduda, matam pumnamakta haijagadabani aduga keidounungda pukning hantharoidabani haiba tambinaba pandam ama hairak-i, “Karigumba Sahar amada Tengban Mapu kidaba migidamak karisu khandaba wayel mapu ama leirammi. Aduga sahar adumaktada lukhrabi amasu leirammi. Mahakna wayen mapu aduda tattana laktuna, “‘Eihakki yeknabagi mathakta achumba wayel toubiyu’’ haina haijarammi. Matam kuina wayen mapu aduna yaramde adubu mameidadi mahak masa mathanta haijarammi, “‘Eina Tengban Mapubu kidrabasu aduga migidamak karisu khandrabasu, lukhrabi asina eingonda awaba piduna leibagi maramna mahakkidamak ei achumba wayel tourage. Eina masi toudragadi mahakna asum laktuna eibu yetlaragani.’’ ”” Adudagi Ibungona makha tana hairak-i, “Wayel chumdaba mapu aduna haiba adu tao. Adunadi Tengban Mapuda ahing nungthil animakta mateng panbinaba haijariba Ibungo masamakki khandokkhraba mising adugidamak mahakna achumba wayel toubiroidra? Mahakna makhoibu mateng pangbada thinthaduna leigadra? Eina nakhoida hairibasini, mahakna makhoigidmak achumba wayel thunamak toubigani. Adubu Migi Machanupa aduna lakpa matamda malem asida mangonda thajaba mi mahakna phanggadra?”” Adudagi Jisuna masa mathantabu achumba chatpani haina thajajaba aduga mi ateibuna hanthana khanba makhoising aduda pandam asimasu hairak-i, “Nupa anikhak Mapugi Sanglenda haijanabagidamak kakhatlammi. Nupa amana phariseeni aduga amna kanggat khombani. Adudagi pharisee aduna lepkhattuna masagi maramda asumna haijakhi, “‘Tengban Mapu, eina nangbu thagatchari, eidi atoppa misinggumna namja-namtheknaba, pukchel sengdaba, amasung nupi lannaba mi natte aduga mapham asida leiriba kanggat khomba mi asigumbasu natte. Eina chayol amada anirak chara helli aduga eigi leijaba pumnamakki saruk taragi ama nangonda pi.’’ Adubu kanggat khomba adunadi lapna leplaga mamai phaoba swargaromda yengkhatchaba ngamjadana leirammi aduga mahakna mathabak yeijaraduna hairak-i, “‘Tengban Mapu, papchenba eibu chanbiyu.’’ Eina nakhoida hairibasini, madudi pharisee adu nattaduna kanggat khomba adubu Tengban Mapuna achumba chatpa oina singthanabiduna mayumda hankhirammi. Maramdi masa mathantabu chaohanjaba mi adubu nollukhangani aduga masa mathanta nollukchaba mi adubu chaohanbigani.”” Nongma mioi kharana makhoigi apikpa angangsingbu Jisuna khut thambiduna yaipha-thoujal pihannabagidamak Jisugi nakta puraklammi. Ibungogi tung-inbasing aduna madu ubada makhoida cheirammi. Adubu Jisuna makhoibu kousinduna hairak-i, “Apikpa angangsingna eigi inakna lakchasanu, makhoibu khamganu, maramdi Tengban Mapugi leibak adu makhoi asigumbasinggini. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, apikpa angang amagumna Tengban Mapugi leibak adubu lousindaba kanagumba amatana Tengban Mapugi leibakta khak changloi.”” Nongma Jihudigi luchingba amana Jisuda asumna hanglammi, “Aphaba Oja Ibungo, lomba naidaba punsi phangjanaba eina kari toujagadage?”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Karigi nangna eingonda aphaba haina kouribano? Tengban Mapu nattana aphaba kana amata leite. Nahakna Tengban Mapugi wayel yathangsing asi khang-i: “‘Mitu-miwa lannaganu, mi hatkanu, huran-ganu, aranba sakhi piganu, amasung nama napabu ikai khumnou.’’ ”” Nupa aduna khumlak-i, “Eina angang oiringeidagi houna hairiba wayel yathang pumnamaksing asi ngakcharak-i.”” Jisuna mahakki paokhum adu tarabada nupa aduda hairak-i, “Houjik nahakna tougadaba ama watli. Nahakki leijaba pumba yonthoklaga sel adu lairabasingda pithok-u, adu oirabadi swargada nahakki lan leigani; aduga lak-u, eigi itung illu.”” Adubu nupa aduna madu tabada pukning yamna warammi, maramdi mahak inak yamna khunlammi. Maduda nupa aduna pukning yamna waba adu Jisuna uraduna hairakki, “Inakkhunba misingna Tengban Mapugi leibakta changba kayada lukhrabano! Inakkhunba mi amana Tengban Mapugi leibakta changbabudi ut amana yetum manada litpana henna lai.”” Maduda wa adu taba mising aduna hairak-i, “Adu oirabadi kanana kanbiba phangba ngamgadage?”” Jisuna khumlak-i, “Mioibagi maphamda oithoktaba adu Tengban Mapugi maphamdadi oithokpa ngaktani.”” Maduda Peter-na hairak-i, “Yengbiyu, eikhoina eikhoigi leijaba pumnamak thadoktuna Ibungogi tung injari.”” Jisuna makhoida hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, Tengban Mapu leibakkidamak mayum-makei, nattraga mama-mapa, nattraga machin-manao, nattraga nupi- angang thadoklaga mahakna taibangpanda leiringei matamda madudagi saruk yamna henna phangloidaba amasung lakkadaba matam aduda lomba naidaba punsi phangloidaba mi kana amata leite.”” Adudagi Jisuna tung-inba taranithoi adubu tonganna puthokladuna makhoida hairak-i, “Yengu, eikhoina Jerusalem-da chatli, aduga Migi Machanupa adugi maramda Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingna irambasing adu thunglagani. Mahakpu Jihudi nattaba phurupsinggi makhutta pithokkani. Makhoina mahakpu noknagani, ikaiba pigani amasung tin sitchingani. Makhoina mahakpu phugani amasung mahakpu hatkani, aduga humnisuba numitta mahakna amuk hinggatkani.”” Adubu tung-inbasing aduna hairibasing adu amata khangba ngamlamde. Waheising adugi nunggi oiba wahandok adu makhoida lotlammi amasung Ibungona hairiba adugi maramda makhoina khangba ngamkhide. Aduga Jisuna Jericho naksillaklabada mimit tangba nupa ama chakniduna lambi mapanda phamduna leirammi. Mahakna miyam amana lambi aduda chatpagi khonjel adu tabada, mahakna kari thoklabage haiduna hanglammi. Maduda makhoina mangonda hairak-i, “Nazareth-ki Jisu chatli.”” Maduda mahakna laoraduna hairak-i, “David-ki Machanupa, Jisu! Eibu chanbiyu!”” Maduda mang thaduna chatlibasing aduna cheiraduna mahakpu tumin leinanaba hairammi. Adubu mahakna hennadum houna laorak-i, “David-ki Machanupa! Eibu chanbiyu!”” Maduda Jisuna chatlambadagi lepladuna mahakpu puraknaba yathang pirammi. Aduga mahakna manakta laklabada, Jisuna mangonda hanglak-i, “Eina nanggidamak kari toubiba nahakna pambage?”” Mahakna khumlak-i, “Oja Ibungo, eihakna mit ujaba pamjei.”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Nahak uba phangjaro, nahakki thajabana nahakpu phahanbire.”” Khudak adumaktada nuba adu uba phangjare, aduga Tengban Mapubu thagatchaduna Jisugi tung injare. Aduga madu ubada miyam adunasu Tengban Mapubu thagatcharammi. Adudagi Jisuna Jericho-da changduna sahar adu phaoduna chatlammi. Aduga mapham aduda maiming Zacchaeus kouba kanggat khombasinggi makok oiba inak-khunba nupa ama leirammi. Mahakna Jisu kanano haibadu yengnanaba hotnarammmi adubu miyam adugi maramna mahakna Jisubu uba phanglamde. Maramdi mahak marep nemba mi oirammi Maram aduna mahakna mang thana chenkhiduna Jisubu unanaba lambi mapanda houba heibong pambi amada kakhatle, maramdi Jisu lambi aduda lakkadourammi. Aduga Jisuna mapham adu yourakpa matamda mahakna mathakta yengkhatladuna hairak-i, “Zacchaeus, thuna khumtharak-u, ei ngasi nanggi yumda thungba tare.”” Adudagi Zacchaeus-na kumtharaktuna Ibungobu yamna haoraobaga loinana taramna okchare. Aduga madu uba mi pumnamakna murum murum sonba hourak-i, “Nupa asina pappi asigi yumda thungnanaba chatkhre!”” Adudagi Zacchaeusna hougatladuna Ibungoda hairak-i, “Yengbiyu, Ibungo, Eina eigi leijaba lan-thumgi saruk tangkhai ama lairabasingda pijagani, aduga eina kanagumbabu kanggat louba matamda minamlabadi eina mangonda senpham adu saruk mari hanbigani.”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Ngasi imung asida aran-khubham lakle, maramdi nupa asina mahak masamak Abrahamgi asengba machani haibadu utchare. Maramdi Migi Machanupa adu mangkhraba adubu thinaba amadi kanbinaba lakpani.”” Miyam aduna Ibungona haibadu taringeida makha tana makhoida pandam amasu hairammi. Maramdi Ibungona Jerusalem naksillaklammi, amasung Tengban Mapugi leibak adu thuna uragani haina makhoina khallammi. Maram aduna Ibungona hairak-i, “Kanagumba awangba pham paiba nupa amana ningthou khubam lourunaba aduga amuk halaknaba thourangduna arappa leibak amada chatlammi. Mahakna chatringeida mahakki manai tarabu kouraga sanagi senmayek amamam piraduna hairak-i, “‘Eina chatkhringeida masina sel kaya tanba ngambage haibadu yeng-u.’’ Adubu mahak masamakki misingna mahakpu yengthirammi aduga mahakna eikhoigi ningthou oiba pamde haina haihallunabagidamak mahakki tungda pao pubasing tharammi. “Adudagi nupa aduna ningthou phamthol phanglaba matungda mayumda halaklammi. Aduga mahakna sel piramba manaising aduna sel kaya kaya yamna tonglabage haibadu khangnanaba makhoibu manakta kouraknaba yathang pirammi. Aduga ahanba manai aduna laktuna hairak-i, “‘Ibungo, eina nahakna piramba sanagi senmayek ama aduna tara tongba ngamjare.’’ Maduda mabungo aduna hairak-i, “‘Nahakna yamna phajana toure, eigi aphaba inai. Nahakna thabak machada thajaba yabagi maramna sahar taragi mathakta mapu oijaro.’’ Adudagi anisuba manai adu laktuna hairak-i, “‘Ibungo, eina nahakna piramba sanagi senmayek ama aduna manga tongba ngamjare.’’ Maduda mabungo aduna hairak-i, “‘Nahaksu sahar mangagi mathakta mapu oijaro.’’ Aduga atoppa manai ama laktuna hairak-i, “‘Ibungo, yengbiyu, nahakki sanagi senmayek adu asida leijare; eina masibu phi macha amada lottuna thamlambani. Maramdi nahak sathiba mi oibanina eina nangbu kijarammi. Nahakna nahakki nattaba adu lou-i aduga hunkhidaba adu lok-i.’’ Maduda mabungo aduna hairak-i, “‘He phattaba manai! Nahak nasamakki wahei aduna eina nahakpu wayengani. Nahakna eibu eigi nattaba adubu louba aduga eina hunkhidaba adubu lokpa shathiba mini haiba khanglibanine? Adu oirabadi karigi nangna sel adu sel tungsinphamda thamlamdribano? Adu oiramlabadi eina halakpada madu sendoiga loinana phanglamgadabani.’’ Adudagi mahakna leplibasing aduda hairak-i, “‘Minai asidagi sanagi sen mayek adu louthoktuna sanagi senmayek tara leiba mangonda piyu.’’ Adubu makhoina mangonda hairak-i, “‘Ibungo, mahakki senmayek tara hanna leire.’’ Maduda mahakna hairak-i. “‘Eina nakhoida hairibasini madudi areiba mi khudingmakta hennadum henna pibigani, aduga leitaba mahak adudagi mahakki areiba khara adu phaoba louthokkani. Aduga eina ningthou oiba pamdaba eigi yeknabasing adubu mapham asida puraktuna makhoibu eigi imang asida hatlu.’’ ”” Jisuna wa asi hairaba matungda mang tharaduna Jerusalem maikei panglammi. Aduga Ibungona Chorphon Chingda leiba Bethphage amasung Bethany naksillaklabada, tung-inba anibu mangjounana wa asi hairaduna tharammi, “Nakhoigi mangda leiriba khun aduda chatlu, aduga nakhoina maduda hek changbaga mi kana amatana tongdriba lola macha ama punduna leiba nakhoina thengnagani. Madu thouri thoktuna eigi nakta purak-u. Aduga kanagumbana nakhoida karigi madu thouri thoklibano haina hanglaklabadi, Ibungona masi mathou tai haina mangonda haiyu.”” Aduga makhoina chatkhiduna Jisuna makhoida haikhiba adumak thengnare. Amasung makhoina lola macha adu thouri thoklingeida mapusingna laktuna makhoida hairak-i, “Nakhoina lola macha adugi thouri adu karigi thoklibano?”” Maduda makhoina khumlak-i, “Ibungona masi mathou tai”” Aduga makhoina lola macha adu Jisugi nakta purakle. Adudagi makhoina lola adugi mathakta makhoigi maphi thaduna Jisubu tonghalle. Amasung Ibungona asum chatlingeida miyam aduna makhoigi maphising lambi aduda tharammi. Aduga Ibungona Jerusalem nasillaklabada, chorphon chinggi kumthapham lambi leiriba mapham aduda Ibungogi tung-inba miyam aduna makhoina ukhiba matik leiba thabaksing adugidamak haraona Tengban Mapubu khonjel wangna thagatpa hourak-i: “ MAPU IBUNGO-gi mingda lenglakliba ningthou adu yaiphabani! Oire swargada ingthaba amadi Tengban Mapuda matik mangal!”” Adudagi miyam adugi maraktagi pharisee kharana Jisuda hanglak-i, “Oja Ibungo, nahakki tung-inbasing asibu tuminna leinaba cheibiyu!”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Eina nakhoida hairibasini, karigumba makhoina tuminna leirabasu nungsing asina laorakkani.”” Adudagi Jisuna sahar adu naksillaklammi amasung mahakna sahar adu ubada sahar adugidamak kapladuna, hairak-i, “Numit asida, nahak khaktana oiraba phaoba, ingthabagi lambi adu khanglamlabadiko! Adubu houjikti madu nahakki mityengdagi lotkhre. Maramdi Nahakki yeknabasingna nahakki akoibada pal khajingadaba, nahakpu thattuna amasung maikei pumnamaktagi nahakpu koisinduna thamgadaba numitsing adu lakkani. Makhoina nahakpu amadi chekpal manungda leiriba nachasing pumnamakpu pummang manghallagani, makhoina nung amaphaoba maphamduda lonnaduna thanamloi. Maramdi Tengban Mapuna nahakpu kanbiba lakkhiba matam adu nahakna khangkhide.”” Adudagi Jisuna Mapugi Sanglenda changduna lalonbagi thabak touriba masing adubu tanthokpa horammi. Ibungona makhoida hairak-i, “Mapugi puyada masi iduna lei, “‘Eigi yumbu haijanabagi yum kougani’’ adubu nakhoina masibu huranbasinggi makon oihalle.”” Numit khudinggi Ibungona Mapugi Sanglenda tambirammi. Adubu athoiba purohitsing, wayen yathanggi ojasing amadi miyamgi luchingbasingna Ibungobu hatnanaba hotnarammi. Adumakpu makhoina madu pangthoknaba lambi amata phanglamde, maramdi mi pumnamakna Ibungogi ngangba adu wahei amata phaoba chithadana adumak tadunata leirammi. Nongma Mapugi Sanglenda Jisuna miyamda tambiduna amadi aphaba pao sandoktuna leiringeida, athoiba purohit amadi wayen-yathanggi ojasingna ahal lamansingga loinana punna lakladuna, Ibungoda hairak-i, “Nahakna kari matik leiduna pumnamaksing asi touribano? Eikhoida haiyu. Kanana nangonda matik adu pibage?”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i. “Eisu nakhoida wahang ama hangge, nakhoi eingonda khummu, John-na baptize toubagi matik adu swargadagira nattraga misingdagira?”” Maduda makhoina makhoi masel khannaraduna hainarammi, “Eikhoina kari haigadage? Eikhoina swargadagini hairagadi, mahakna eikhoida haigani, “‘Adu oirabadi nakhoina mahakpu karigi thajadribano?’’ Aduga eikhoina madu misingdagini hairagadi mi pumnamakna eikhoibu nungna thagani, maramdi mi pumnamakna Johnbu Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou amani haina lou-i.”” Maram aduna makhoina khumlak-i, “Eikhoina madu kadaidagino haiba khangde.”” Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Adu oirabadi, eina karamba itik leiduna pumnamaksing asi touribano haibadu einasu hairaroi.”” Adudagi Jisuna mising aduda amuk onsillaktuna pandam asi hairak-i, “Kanagumba nupa amana anggur ingkhol ama koirammi. Aduga mahakna madu sandoklamlaga mayum thadoktuna arappa lam amada matam kuina chatkhirammi. Adudagi anggur mahei lokpa matam youraklabada mahakna mahakki manai amabu anggur ingkhol koibasing adudagi mahakki angur saruk lourunaba tharammi. Adubu makhoina manai adubu phuraga khut hangna halhankhirammi. Maram aduna mahakna atoppa manai ama amuk tharammi; adubu mahakpusu phuduna ikaiba piraga khut hangna thakhirammi. Adudagi mahakna ahumsuba manai ama amuk tharammi; aduga makhoina mahakpu thina asok-apan nanghanduna mapanda langthoklammi. Adudagi anggur ingkholgi mapu aduna mathanta hangjarak-i, “‘Eina houjik kari tousige? Eina eigi nungsijaraba ichanupabu tharage, mahakpudi makhoina ikai khumnabibasu yai.’’ Adubu ingkhol koibasing aduna mahakpu ubada makhoi masel tanaduna hainarammi, “‘Mahak asi yulep charani. Eikhoina mahakpu hatlasi, adu oirabadi mahakki lan adu eikhoigi oihouragani.’’ Maram aduna makhoina mahakpu anggur ingkholgi mapanda chingthoklammi aduga mahakpu hatlammi. “Adu oiragadi ingkholgi mapu aduna makhoida houjik kari tougadage? Mahakna chattuna ingkhol koibasing adubu hattuna anggur ingkhol adu atoppa ingkhol koibasingda pithokkani.”” Hairiba adu tabada, mising aduna hairak-i, “Madu keidounungda oidasanu.”” Aduga Jisuna makhoida yengladuna hairak-i, “Adu oiragadi Mapugi puyada iduna leiriba wa asigi wahandok adu karino? “‘Yumsabasingna kanadare haiduna langsekpa nung adu, Oirakle khwaidagi maruoiba chithekki nung.’’ Nung aduda tuba mi khudingmakna machet tana kaigani aduga nung aduna nanba mahak aduna makup tana takkhaigani.”” Wayen yathanggi ojasing amadi athoiba purohitsingna Ibungobu khudakta phananaba lambi thirammi maramdi pandam adu Ibungona makhoigi mathakta haibani haiba makhoi khanglammi. Adubu makhoina misingbu kirammi. Maram aduna makhoina khudongchaba ama yengduna leirammi. Aduga makhoina Ibungogi waheida asoiba thiduna mahakpu phaduna Rome-gi leingak mapugi pangal amadi matikta pithoknanaba pukchel sengba mi sasinnaba lanjabasing tharammi. Aduga lanjabasing aduna Jisuda hairak-i, “Oja Ibungo, Nahakti achumba ngangi amasung chumna tambi, aduga nahakna michang mikhai naide adubu Tengban Mapugi lambi adu chumna tambi. Eikhoida haibiyu, eikhoina Caesar-da kanggat thiba asi eikhoigi wayel yathanggi maiyoktara, nattabra?”” Adubu Jisuna makhoigi lounam adu khangladuna makhoida hairak-i, “Eingonda denari ama utlu. Yeng-u, masida namliba saktam amasung maming asi kanagino?”” Maduda makhoina khumlak-i, “Caesar-gini”” Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Phare, adu oirabadi Caesar-gi oiba aduna Caesar-da katlo aduga Tengban Mapugi oiba aduna Tengban Mapuda katlo.”” Aduga Ibungogi paokhumda asoiba phangdabana miyam mangda makhoina Ibungobu phaba ngamkhide. Amasung makhoina Ibungogi paokhum aduda ingak ngakladuna tuminna leikhi. Adudagi sibadagi hinggatpa haibasi leite hairiba sadducee-sing khara Jisugi manakta laktuna hairak-i, “ Oja Ibungo, Moses-na eikhoigidamak yathang asi ibirammi madudi: “‘Kanagumba nupa amana macha amata thamlamdana magi nupibu thanamlaga sikhiba thoklabadi, hairiba nupa asigi charol-surol thamlamnabagidamak magi machil-manaona lukrabi asibu amuk lougadabani.’’ Adu oirabadi, nupa amagi machin manao taret leirammi. Adudagi mayamba ahal adu nupi thire adubu macha amata thamamdana sikhre. Aduga nupi adu machin-manao anisuba aduna amuk loure, adubu mahaksu macha thamamdana sire. Adudagi ahumsuba adunasu mahakpu loure. Matou adugumna makhoi taretmakna loure, aduga macha amata thamamadana sire. Aduga ikon konbada nupi adusu sire. Adu oirabadi, houjik asibasingna hinggatlakpa numit aduda nupi asi kanagi nupi oigadage, maramdi makhoi taretmakna mahakpu makhoigi nupi oina lourammi.”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Chak asidadi misingna luhong-i, aduga machasingbu luhongnaba thajei-yonjei. Adubu sibadagi hinggatpada amadi lakkadaba matam aduda leibada matik chaba nupa nupising adunadi maduda luhonglaroi. Makhoina amuk hanna siraroi, maramdi makhoi swardutsinggum oigani. Makhoi Tengban Mapugi machasing oigani maramdi makhoina sibadagi hinggatle. Aduga asiba misingna hinggatli haibadu Mosesmaknasu mayek sengna utkhre. Mei chakpa mongsong yaoba Mapugi Puyagi saruk aduda Moses-na Mapu Ibungoda Abraham-gi Tengban Mapu, Isaac-ki Tengban Mapu, amasung Jacob-ki Tengban Mapu haina koukhi. Maram aduna mahakti asibasinggi Tengban Mapu natte adubu ahingbasinggi Tengban Mapuni maramdi mahakki maphamdadi pumnamak hing-i.”” Maduda wayen-yathanggi oja kharana hairak-i, “Ibungo, nahakna yamna phajana haire”” Madugi matung mi kana amatana Ibungoda wahang hangnabagi thouna leiramde. Adudagi Jisuna makhoida hanglaki, “Makhoina kamdouna Christta adu David-ki machanupani hairibano? Maramdi David masamakna Thagat Iseigi lairikta asumna phongdok-i, “‘MAPU IBUNGO-na eigi Ibungoda hai: Phammu, nahakna eigi yet thangbada, Oihandriphaoba eina nahakki yeknabasingbu, nahakki khonggi khongnetpham.’’ David-na mahakpu “‘Ibungo’’ haina kourabadi, Kamdouna mahakna David-ki macha oigadouribano?”” Aduga miyam aduna Ibungogi wa taringeida Ibungona mahakki tung-inbasing aduda hairak-i, “Wayel yathanggi ojasing adudagi cheksillu. Makhoina achonba phi settuna koina chatpa amadi keithelnachingba maphamsingda misingna makhoibu ikai khumnabaga loinana koubirakpa adu pammi, Aduga Jihudisinggi tinnapham sanglen synagogue-singda akhannaba phamphamda phamba amadi chak khangphamda ikai khumnaba misinggi phamphamda phamba makhoina pammi. Makhoina lukhrabisingdagi khudongchaba louduna mayum-makei mulli, aduga misingna unanaba tousinaduna Tengban Mapuda haijaba adu sangna haijei. Asigumba mising asina henna kanba cheirak phanggani.”” Jisuna Mapugi Sanglenda koina yengbada inak-khunba misingna Mapugi Sanglengi sel thadaphamda makhoigi khudolsing thadaba urammi. Aduga yamna lairabi lukhrabi amanasu apikpa korigi senmayek ani thadaba Ibugona urammi. Maduda Ibungona hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, lairabi lukhrabi asina atei pumnamaktagi khwaidagi henna yamna katchare. Maramdi ateising aduna makhoigi marang kaiba langeidagi khaidoktuna saruk kharatamak pire; adubu nupi asinadi lairajarabasu mahakki leijaba pumnamak haibadi mahakki hingbada changliba areiba pumba katchare.”” Aduga ningthiraba nungsingna amadi Tengban Mapuda katlakpa khudolpotsingna kayada phajana leitengliba Mapugi Sanglenno haina Ibungogi tung-inbasing kharana Mapugi Sanglengi maramda wari sanarammi. Adubu Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoina uriba pumnamaksing asi pummang manglagadaba matam adu lakli. Matam aduda lonnaba nung amata ningkhaihandana maphamsida thanamloi.”” Maduda makhoina Jisuda hangjarak-i, “Oja Ibungo, hairibasing adu karamba matamda thokkadage? Aduga pumnamaksing asi thokkadoure haibagi khudamsing aduna karino?”” Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoibu serannana chingdanaba cheksillu. Maramdi mi kayana eigi mingda laktuna, “‘Ei Christtani’’ aduga “‘Matam adu lakle’’ haigani. Adubu nakhoina makhoigi matung inganu. Aduga nakhoina lan amadi lal houba tarabada kiganu. Maramdi hairibasing asi hanna thokkani adubu aroiba matam adu matam adumaktadi lakloi.”” Aduga Ibungona makhoida makha tana hairak-i, “Phurup amana phurup amagi mathakta, ningthou leibak amana ningthou leibak amagi mathakta lal hourakkani. Aduga mapham kayada akanba yuhar haba, chak tangba amasung sathiba laina kaya thokkani amasung kiningngai oiba thoudoksing amadi atiyada achouba angakpa khudamsing ugani. Aduga hairibasing asi thoktringeigi mamangda nakhoibu phagani amasung ot-neigani; nakhoibu wayennabagidamak synagogue-singda pithokkani amasung keisumsangda thamgani. Aduga eigi minggi maramgidamak nakhoibu ningthousinggi amadi leingak mapugi mangda puthokkani. Adubu masina nakhoigidamak aphaba wapao sandoknabagi khudongchaba oigani. Aduga nakhoina nasabu ngakthokchanaba kari haigadage haina hanna wadanaba napukningda leppu. Maramdi nakhoina hairibasing adubu kakthatpa amadi yetpa ngamloidaba wahei amadi lousing eina nakhoida pibigani. Aduga nakhoigi nama-napa, nachin-nanao, mari-mata amadi marup-mapangsingna nakhoibu pithokkani. Amasung nakhoi kharabu makhoina hatpa phaoba hatkani. Aduga mi pumnamakna nakoibu eigi maramgidamak tukkatchagani. Adubu nakhoigi kokki samna ama phaoba mangloi. Nakhoina chetna lepchabana nakhoina hingba phangjagani.”” “Nakhoina Jerusalem-bu lanmisingna koisinba urabadi, sahar adu thuna mang taklagani haiba nakhoina khang-u. Adudagi Judea-da leibasing aduna chingjaosingda chensanu; saharda leibasing aduna sahar thadoksanu, aduga leibak adugi mapanda leibasingna leibak aduda amuk changdasanu. Maramdi masi Mapugi puyana haikhiba “‘Cheirak Pibagi Numitsing’’ adu thungbagi matam aduni. Aduga numitsing aduda naopuribising amadi chajellibisinggidamaktadi kayada awaba oiragaba! Maramdi lam asigi mathakta tamthiba awa-anang lakkani amadi lam adugi misinggi mathakta Tengban Mapugi Cheirak lakkani. Makhoi kharabu thangsangna hatkani aduga makhoibu leibak pumnamakta lanpha oina pugani. Aduga Jihudi nattaba phurupsinggi matam aduna loidriba phaoba atoppa phurupsingna Jerusalem-bu khongnetnagani.”” “ Matam aduda numit, tha amadi thawanmichaksingda angakpa khudamsing ugani. Aduga malem asida leiriba leibak pumnamakki misingna samudragi iraokhon amadi kallaba ithak-ipomsingda kiduna chamamnaba thokkani. Akiba amadi malem asida kari thoklagadage haiba khanbada misingna wanthagani maramdi atiyada leiba panggal pumnamak nikkani. Adudagi Migi Machanupa aduna achouba panggal amadi matik mangalga loinana leichilakta lenglakpa adu makhoina ugani. Pumnamaksing asina thokpa hourakpada, lepkhattuna na-ngak adu thanggatlu, maramdi nakhoibu handokpibagi matam adu nakle.”” Adudagi Jisuna makhoida pandam ama hairak-i, “Heiyit pambi amadi atei upalsingda yeng-u. Makhoina yening hullakpa matamda nakhoina kalentha naksillakle haiba khang-i. Maduga chap manana pumnamaksing asi nakhoina thokpa uba matamda Tengban Mapugi leibak adu naksillakle haiba khang-u. “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, miron asina houkhidringeigi mamangda thoudok pumnamaksing asi thokkani. Atiya amadi malemdi mangkhigani adubu eigi waheisingdi keidounungda manglaroi. “Nakhoi cheksillu! Chaman thakmanbana, yu ngaoba, amadi punsigi oiba langtaknabana nakhoigi thamoibu khudum chalhanganu, nattrabadi Numit aduna langgi matougum khanghoudana nakhoibu phagani. Maramdi numitsing aduna malem asida leiriba mipum khudingmakki mathakta lakkani. Aduga thokkadouriba pumnamak asida nakhoina nanthokchaba ngamnanaba amadi Migi Machanupa adugi mangda lepchaba ngamnanaba nakhoina mitseng khangduna amadi matam pumnamakta haijaduna leiyu.”” Jisuna nungti numit khudinggi Mapugi Sanglenda tambirammi aduga numidang lakpa khudingda Chorphon Chingda ahing lennanaba chatlammi. Aduga Ibungogi wa tananabagidamak ayuk anganba khudingda miyam pumnamakna Mapugi Sanglenda laklammi. Matamdu Lanthokpibagi Chakkhangba haina kouba Hamei yaodaba talgi chakkhangba kumheigi matam naksillaklammi. Aduga athoiba purohitsing amadi wayel yathanggi ojasingna Jisubu hatnanaba aronba lambi thirammi; maramdi makhoina Jisubu phongna phaba matamda misingna kari tourakkadage haina misingbu kirammi. Adudagi tung-inba taranithoigi maraktagi ama oiriba Judas Iscariotta Satan-na changlammi. Maram aduna Judas-na chatkhiduna athoiba purohitsing amadi Mapugi Sanglen ngakliba luchingbasingga karamna mahakna Jisubu makhoida pithokkadage haina hairammi. Maduda makhoi haraorammi amasung makhoina mangonda sel pibada yanarammi. Aduga Judas-na maduda yarammi amasung miyam leitaba matamda Jisubu makhoida pithoknaba khudongchaba yengduna leirammi. Adudagi Lanthokpibagi Chakhanggi yao macha adu hatkadaba numit haibadi Hamei yaodaba Talgi chakkhangba numit adu lakle. Maduda Ibungona Peter amadi John-bu mangjounana tharaduna hairak-i, “Nakhoina chattuna eikhoina chananaba Lanthokpibagi chaklen thourang tou.”” Maduda makhoina Ibungoda hanglak-i, “Eikhoina mapham kadaida chaklen adu thourang touba Ibungona pambibage?”” Ibungona khumlak-i, “Nakhoina sahar aduda hek changbaga ising pun puba nupa ama nakhoina thengnagani. Nakhoina mahakna changba yum adu phaoba matung induna chatlu. Aduga yum adugi yumbu aduda asumna haiyu, “‘Eina eihakki tung-inbasinga loinana Lanthokpibagi chaklen chagadaba ka adu kadaidano?’’ haina Oja Ibungona naphamda hanglak-i. Aduga mahakna, sem-saduna thourang pumnamak loiraba, chaoraba mathakki ka ama nakhoida utlakkani. Maphamduda eikhoigidamak chaklen thourang tou.”” Adudagi makhoina sahar aduda chatkhirammi aduga Jisuna makhoida haikhibagumna pumnamak adu phangladuna makhoina mapham aduda Lanthokpibagi Chaklen thourang toure. Aduga pungpham aduna laklabada Jisuna pakhonchatpa taranithoi aduga loinana chananaba phamtharammi. Aduga Ibungona makhoida hairak-i, “Eina awa ana khangdringeigi mamangda eina nakhoiga loinana Lanthokpibagi chaklen asi chaminnaba adukki matik pamkhi. Maramdi eina nakhoida hairibasini, madudi Tengban Mapugi Leibakta Lanthokpibagi Chakkhangba asigi mapungphaba wahanthok adu thungdriba phaoba eina masi amuk hanna chararoi.”” Adudagi mahakna tenggot adu louraduna Tengban Mapubu thagatcharaga asumna hairak-i, “Masi louduna nakhoigi narakta lannou. Eina nakhoida hairibasini, Tengban Mapugi Ningthou Leibak aduna laktriba phaoba eina anggur mahi asi amuk hanna thaklaroi.”” Adudagi Jisuna tal ama louduna Tengban Mapubu thagatcharaga machet machet settuna makhoida piraga hairak-i, “Masi nakhoigidamak pithoklaba eigi hakchangni. Eibu ningsingnabagidak nakhoina masi pangthok-u.”” Aduga madu chaba loiraba matungda, maduga chap manana Ibungona tenggot adu louraduna hairak-i, “Tengot asi nakhoigidamak tabikhraba eigi eena chum namlaba Tengban Mapugi anouba warepnabani. “Adubu, yengu! Eibu pithokkadouriba mahak adu eiga loinana table asida leiminnari. Aduga Migi Machanupa aduna Tengban Mapuna mahakkidamak warepkhraba adugi matung-inna sigani adubu eibu pithokkadouriba mahak adudi awabanida!”” Maduda, makhoigi marakta thabak asi tougadouriba mahak adu kana oigadouribano haiduna makhoi masel hangnaba hourammi. Aduga makhoigi marakta kanana khwaidagi henna chaobage haiduna yetnarammi. Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Atoppa phurupsingi ningthousingna makhoigi leibak miyamgi mathakta mapu oina palli, aduga makhoigi mathakta matik leiribasing aduna masana masabu Miyamgidamak khanbasing haina koujei. Adubu nakhoidi asumna oidasanu. Madugi mahutta nakhoigi marakta khwaidagi chaoba mahak aduna khwaidagi tonba oisanu aduga luchingba mahak aduna thougal touba mi oisanu. Maramdi chananabagidamak tableda phamliba mahak aduga thougal touriba mahak aduga kanana henna chaobage? Tableda phamliba mahak adu nattra? Adubu nakhoigi narakta eina thougal touba mi ama oina leiri. “Nakhoidi eibu changyengba khudingmakta eiga loinana lepminnakhrabasingni. Aduga Eigi Ipana eingonda leingaknaba matik pibiba adugumna einasu nakhoida chap manaba matik adumak pibigani. Nakhoina eigi Leibak aduda eigi tableda chagani amasung thakkani, aduga Israel-gi salai taranithoigi mathakta pannanaba phambanda phamgani. “Simon, Simon! Yengngu! Satan-na nakhoibu gehudagi maham humdokpagumna humnaba, nakhoi pumnamakpu changyengnaba ayaba phangkhre. Adubu Simon, nahakki thajaba adu mangdanaba eina nahakkidamak haijare. Aduga nahakna eingonda amuk halakpa matamda nahakna nahakki nachin-nanaosingbu pangal kankhathallak-u.”” Maduda Peter-na khumlak-i, “Ibungo, Eihakna nahakka loinana keisumsangdabu oirabasu nattraga siba tarabasu chatnanaba sem sajare.”” Adubu Jisuna hairak-i, “Peter, eina nangonda hairi, ngasi nahakna eibu masak khangde haina ahumlak haidriba phaoba yenbarabana khongloi.”” Adudagi Jisuna tung-inbasing aduda hairak-i, “Eina nakhoibu sengao, khao, aduga sandal yaodana thaba matamda nakhoigi karigumba awatpa leikhibra?”” Maduda makhoina haikhi, “Kari amata leikhide.”” Jisuna makhoida hairak-i, “Adubu houjikti sengao amadi khao leiba mahak aduna madu pusanu; aduga thangsang leitaba mahak aduna maphi yonduna thangsang leisanu. Maramdi eina nakhoida hairi madudi Mapugi Puyada, “‘Aduga mahak ayon-aran toubasinggi marakta masing challe’’ haina phongdokpiramaba adu eingonda thunglaba tare. Maramdi eigi maramda irambasing adu thunglare.”” Maduda tung-inbasingduna hairak-i, “Yengbiyu Ibungo, Mapham asida thangsang ani leire.”” Aduga Ibungona makhoida hairak-i, “Maduna okle.”” Adudagi Jisuna sahar adu thadoktuna mahousagumna Chorphon Chingda chatlammi amasung mahakki tung-inbasingsu mahakki matung illammi. Ibungona mapham adu yourabada mahakna makhoida hairak-i, “Nakhoina athembada tadanaba haijou.”” Adudagi mahakna makhoidagi nungna hunbamuk lappa maphamda chatthoklaga khuru-khudak kunduna haijare, “Ipa, nahakna yabirabadi, awa-anagi tenggot asi eingondagi louthokpiyu. Adumakpu eihakki aningba oidaduna nahakki aningba adumak toubiyu.”” Adudagi swargadagi dut ama thoraktuna Ibungobu kanhathanbirammi. Aduga pukning wakhal wamankhibana, Ibungona henna pukning hakchang yaona haijarammi; amasung mahakki humang adu ee marikna leimaida tabagumna tarammi. Adudagi Ibungona haijarambadagi hougattuna tunginbasinggi manakta halakpada, tung-inbasing adu pukning wamanbana tumduna leiramba thengnare. Maduda Ibungona makhoida hairak-i, “Nakhoi tumduna leiriba karigino? Hougatlu aduga nakhoina athembada tadanaba haijou.”” Amasung Jisuna wa nganglingeida, Yengu, tung-inba taranithoigi manungda ama oiriba Judasna chingduna miyam ama tunglare. Aduga Judasna Ibungobu chupnanaba manakta changsillammi. Maduda Jisuna hairak-i, “Judas, nahakna Migi Machanupa adubu chuptuna pithoklibra?”” Jisuga loinariba tung-inbasingduna thokkadouriba adu ubada hairak-i, “Ibungo, eikhoina eikhoigi thangsang asi sijinnarasira?”” Aduga makhoigi maraktagi amana Purohitlengi minai adubu thangna yanduna yetthangba mana adu kakthatle. Adubu Jisuna makhoida hairak-i, “Masina yare, okle.”” Adudagi Ibungona nupa adugi mana adu sokladuna phahanbire. Adudagi Jisuna mahakpu phaba lakliba athoiba purohitsing, Mapugi Sanglen ngakpa loisanggi phamnaibasing, aduga ahal-lamansing aduda Jisuna hairak-i, “Nakhoina eihakpu leibakki wayel pathap thugaiba tamthiba mi ama phagadoubagumna thangsang amadi cheitup paiduna laklibra? Eina nakhoiga loinana Mapugi Sanglenda numit khudinggi leiminnarammi aduga nakhoina eibu phakhide. Adubu amambagi panggalna panba pungpham asi nakhoigi pungphamni.”” Adudagi makhoina Ibungobu pharaduna puthoraklaga Purohitlengi yumda purakle aduga Peter-na laptakna makhoigi tung illaklammi. Sumang adugi mayaida makhoina mei hougatladuna madugi akoibada phamlammi. Aduga makhoising adugi marakta Peter-su yaosillammi. Peter-na mapham aduda phamba adu kanagumbi minai leisabi amana uraduna mangonda munna yengladuna hairak-i, “Nupa asisu Jisuga loinarambani.”” Adubu Peterna maduda yaramde amasung mahakna hairak-i, “Nupi, eina mahakpu masakphaoba khangde.”” Ngaihak leiraba matungda nupa amanasu mahakpu amuk uraduna hairak-i, “Nahaksu makhoigi marakta amani.”” Adubu Peterna khumlak-i, “Natte Nupa, ei natte.”” Pung amamuk leiraba matungda atoppa nupa amanasu yamna kanna takladuna hairak-i, “Tasengnamak nupa asi Jisuga loinarambani, maramdi mahaksu Galilee-gi mini.”” Adubu Peter-na khumlak-i, “Nupa, nahakna hairibadu karino ei khangde.”” Khudak aduda Peterna wa nganglingei maktada yenbarabana khonglaklammi. Matam adumaktada Ibungona leithoraktuna Peterda yenglaklammi, aduga Peterna Ibungona mangonda haikhiba “Ngasi nahakna eibu masak khangde haina ahumlak yadriba phaoba yenbarabana khongloi”” haibadu ningsinglaklammi. Adudagi Peterna mapanda thokkhraga thamoi sokna kapkhi. Adudagi Jisubu sennariba mising aduna mahakpu noknarammi amasung phubirammi. Makhoina Ibungobu mamit punsinduna mamaida phuraduna, “Nahakpu kanana phubano? Phongdok-u”” haiduna hanglammi. Aduga makhoina atoppa athiba wa kaya amasu nganglammi. Nong hek nganbaga athoiba purohitsing amadi Wayel-Yathanggi ojasing yaona leibakki ahal-laman punna tinnare. Aduga Jisubu makhoigi Sanhedrin-gi mangda puthokladuna, Makhoina hairak-i, “Nahak Christta adura? Eikhoida haiyu.”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Eina nakhoida hairabasu nakhoina eibu thajaroi. Aduga eina nakhoida wahang ama hanglabasu nakhoina paokhum pirakloi. Adubu houjiktagi houduna Migi Machanupa aduna matik leiba Tengban Mapugi yet thangbada phamgani.”” Maduda makhoi pumnamakna hanglak-i, “Adu oirabadi nahak Tengban Mapugi Machanupa adura?”” Ibungona makhoida khumlak-i, “Eini haibadu nakhoina haire.”” Adudagi makhoina hairak-i, “Eikhoina atei sakhi ama amuk karigi mathou taribage! Maramdi eikhoi isamakna madu mahakki machinmaktagi tare.”” Adudagi miyam apumba aduna hougattuna Jisubu Pilate-ki mamangda purakle. Aduga makhoina Ibungobu maran siba houraduna hairak-i, “Nupa asina leibak miyambu lanna lamjingle. Mahakna miyamda Caesar-da kanggat thidanaba hai aduga masana masabu Christta ningthouni haijei.”” Maduda Pilate-na Ibungoda hanglak-i, “Nahak Jihudigi ningthou adura?”” Jisuna khumlak-i, “Nahakna hairiba aduni.”” Adudagi Pilatena athoiba purohitsing amadi miyam aduda hairak-i, “Eina nupa asida maral amata phangde.”” Adubu makhoina henna kanna taksinduna hairak-i, “Galilee-dagi houduna Jerusalem phaoba, Judea sinba-thungna mahakna tambiduna miyam marakta irang sagatli.”” Madu tabada Pilate-na mangonda hanglak-i, “Mahak asi Galileegi mira?”” Makhoina Jisubu Galilee-gi mini hairabada Pilate-na mahakpu Herod-ki manakta tharammi maramdi Galilee asi Herod-ki leingak makhada leirammi. Matam aduda Herod masamaksu Jerusalem-da leirammi. Herodna Jisubu uba matamda yamna haraojarammi, maramdi mahakna Ibungogi maramda pao tarammi amasung matam kuinadagi Ibungobu uba pamlammi. Aduga Jisuna angakpa thabak touba khara mahakna ujagani haina asha tourammi. Maram aduna Herodna Jisuda wahang kaya ama hanglammi adubu Ibungona mangonda paokhum amata pikhide. Aduga athoiba purohitsing amadi Wayen Yathanggi ojasingna lepkhattuna Ibungoda akanba maral sirammi. Adudagi Herod amadi mahakki lanmisingna Jisubu noknarammi amasung karemnarammi. Aduga Ibungobu phajaba phijol ama setpiduna Pilate-ki manakta amuk hanna thakhirammi. Numit adumaktada Herod amadi Pilate marup oikhi, madugi mamangda makhoi ani yeknarammi. Adudagi Pilate-na athoiba purohitsing, luchingbasing, amadi misingbu punna kouraduna, Makhoida hairak-i, “Nakhoina nupa asibu eigi inakta puraktuna misingbu lanna lamjingngi hairi. Aduga yengngu, eina nakhoigi namangmaktada mahakpu wahang paohang toure, adubu nakhoina mangonda siriba maral asigi maramda maral amata phangdre. Aduga Herodnasu mahakki maral amata phangdre maramdi mahakna nupa asibu eikhoida amuk hanna tharakle. Mahakna sibagi cheirak phangba yaba karigumba thabak amatasu toukhide. Maram aduna eina mahakpu cheirak khara piraga thadoklagani.”” [Maramdi Chakkhangba kummei khudinggi miyamgidamak Pilatena phadok amabu thadokpa tarammi.] Adubu miyam apumba aduna laorak-i, “Mahakpu hatlu! Aduga Barabbaspu eikhoigidamak thadok-u!”” (Barabbas asi sahar aduda leibak irang thokhanbada saruk yabagi amadi mi hatlubagidamak keisumsangda thambani.) Aduga Pilate-na Jisubu thadokningduna miyam aduda amukka hanna hairammi. Adubu makhoina, “Cross-ta hatlu! Cross-ta hatlu!”” haiduna laoduna leirammi. Ahumlaksuba oina Pilatena makhoida hairammi, “Karigi mahakpu hatkadouribano? Mahakna kari phataba toukhrabage? Eina mangondagi sibagi cheirak piba yaba maran amata phangde. Maram aduna eina mahakpu cheirak khara piraga thadoklagani.”” Adubu makhoina houna lao-laoduna Ibungobu crossta pang tingduna hatnanaba taksillammi, aduga makhoigi khonjel aduna ngamkhirammi. Maram aduna Pilate-na makhoigi apamba adu pinanaba Jisubu hatnanaba laothoklammi. Aduga mahakna makhoina thadoknaba nijaba, leibak irang thokhanba amadi mi hatpagidamak keisumsangda thamliba Barabaspu thadoklaga makhoigi apambagi matunginna Jisubu makhoigi makhutta pithoklammi. Adudagi lanmisingna Jisubu puthokkhibada khunggangdagi sahar aduda changlakpa Cyrene-gi Simon-ga thengnare. Aduga makhoina mahakpu phaduna cross adu thonggatlaga Jisugi matung innaduna puhallammi. Aduga Ibungogidamak kaplibi amadi tengtharibi nupising yaona yamlaba miyam amana Ibungogi matung illammi. Adubu Jisuna makhoida onsilladuna hairak-i, “Jerusalemgi machanupising! Eihakkidamak kapkanu; adubu nakhoi nasagidamak amadi nachasinggidamak kappu. Maramdi “‘Chaboktabising, naopudabi nupising amadi khom-indabi nupising adu yaiphabini’’ haigadaba matam adu lakli. Matam aduda misingna chingjaosingda haigani, “‘Eikhoigi ithakta tasinbiro’’ aduga makhoina chingsingda haigani, “‘Eikhoibu kupsinbiro.’’ Asangba upalda misingna asigumna touragadi akangba upaldadi kari thokkadage?”” Aduga wayel thugaiba nupa ani amasu Ibungoga loinana hatnanaba puthoklammi. Aduga makhoina “Kokki saru akangba”” kouba mapham aduda laklabada makhoina Ibungobu amadi phattaba touba makhoi anibu amana Ibungogi yetta amana oida crossta pang tingkhi. Adudagi Jisuna hairak-i, “Ipa, makhoibu kokpiyu, maramdi makhoina kari touribano haibadu makhoina khangjade.”” Aduga lanmising aduna Ibungogi phironsing adubu laibak chang yengnaduna yennarammi. Miyam aduna leptuna yenglammi amasung Jihudigi luchingbasing aduna Ibungoda keramnarammi. Makhoina hairak-i, “Mahakna atoppa misingbudi kanbikhi. Mahak asi Tengban Mapuna khandoklaba, Christa adu oirabadi mahak masasu kanjasanu.”” Aduga lanmising adusu laktuna Ibungobu noknarammi. Makhoina Ibungoda asinba yu piraduna, hairak-i, “Nahakna Jihudigi ningthou oirabadi nasamakpu kanjou.”” Amasung Ibungogi kokthaklomda “Masi Jihudigi ningthouni”” haina Greek, Latin amadi Hebrew londa iba ayiba ama thetlammi. Aduga Ibungogi nakanda yalliba phattaba toubasing adugi maraktagi amana Ibungobu thina ngangladuna hairak-i, “Nahakna Christa oirabadi nasabusu amadi eikhoibusu kallu.”” Adubu atoppa phattaba touba ama aduna mahakpu cheiraduna hairak-i, “Nahak Tengban Mapubu kidabara? Mahakna phangba cheirak adumak nahaknasu chap manana phangli. Adumakpu eikhoinadi achumba cheirak adu phangli maramdi eikhoina toujaruba thabakki phangbada matik chaba adu eikhoina phangjari. Adubu nupa asinadi aranba kari amata toukhide.”” Aduga mahakna Jisuda hairak-i, “Jisu, nahakna nahakki ningthou leibak changbada eibu ningsingbiyu.”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Eina nangonda tasengnamak hairibasini, ngasi nahakna eiga loinana Paradise-ta leiminnagani.”” Matam adu chaorakna pung taranithoimuk tarammi. Aduga amambana lam adu sinba tungna pung ahum taba phaoba kupsillammi, maramdi numitki mangal mangkhirammi. Aduga Mapugi Sanglen-gi maikhanphi adu anithokna segairammi. Adudagi Jisuna ahouba khonjelda laorak-i, “Ipa! Eina eigi thawai asi nanggi khutta sinajari.”” Asi hairamlaga Ibungona thawai thakhirammi. Aduga lanmi chamagi luchingba aduna thokkhiba adu ubada, Tengban Mapubu thagatladuna hairak-i, “Tasengnamak mahak achumba chatpa mini.”” Amasung thoudok adu yengnanabagidamak tilliba miyam aduna thokkhiba adu urabada thabak yeiraduna hannakhirammi. Adubu Ibungoga khangnaba makhoising haibadi Galilee-dagi mahakki tung illakpi nupising adu yaona makhoi pumnamakna thaptakna lepladuna yenglammi. Aduga maming Joseph kouba aphaba amasung achumba chatpa mi ama leirammi. Mahak sanhedringi mioisinggi maraktagi ama oirammi, adubu mahakna makhoigi warep amadi thabak adu yaninglamde. Mahak Judea-gi Arimathea lamdagini aduga mahakna Tengban Mapugi leibak aduna lakpa khourangna ngaijarammi. Mahakna Pilate-ki manakta chattuna Jisugi hakchang adubu nijarammi. Adudagi mahakna hachang adubu loutharaduna linengi phina yomsillaga nungjaoda haktuna thamba mi kana amata thamnadriba mongpham amada thamkhi. Numit adu thourang langba numit oirammi amasung Potthaba Numit hougadourammi. Aduga Galilee-dagi Jisugi tung illakpising aduna Joseph-ki tung illaktuna mongphamda Jisugi hakchang adu karamna thambage haibadu yenglammi. Adudagi makhoina halaktuna hakchang adugidamak manam nungsiba machal amadi teinanaba thao thourang toujare. Adubu potthaba numit adudi wayel yathang matung-inna makhoina pottharammi. Chayolgi ahouba numitki ayuk anganbada nupising aduna makhoina thourang langkhraba manam nungsiba machalsing adu puduna mongphamda laklammi. Aduga makhoina mongpham changphamgi nung adu inthoklamba makhoina thengnare. Adubu makhoina manungda changba matamda Ibungo Jisugi hakchang adu leiramdre. Aduga makhoina madugi maramda chamamnaduna leiringeida, ikhang-khanghoudana langna-nganba phijol setpa nupa anina makhoigi manakta leplare. Maduda makhoina kimankhraduna leimaida mamai nonthaduna kuntharaga leirammi. Adudagi nupasing aduna makhoida hairak-i, “Karigi nakhoina asibasinggi marakta ahingba mahakpu thiribano? Mahak mapham asida leitre; mahak hinggatkhre. Mahakna Galilee-da nakhoiga leiminnaringeida kari hairambage haibadu ningsingu: “‘Migi Machanupa adubu pappisinggi makhutta pithokkani, mahakpu cross-ta hatkani aduga humnisuba numitta amuk hanna hinggatkani.’’ ”” Adudagi nupising aduna mahakna waheising asi haikhibadu ningsinglaklammi. Aduga makhoina mongphamdagi halaklaga thokhibasing pumnamak adu tung-inba taramathoi amadi atei pumnamaksing aduda tamlammi. Pakhonchatpasing aduda thokhibasing pumnamak adubu tamkhiba nupising adudi Magdalene-gi Mary, Joanna, amadi Jacob-ki mama Mary oirammi. Adubu nupising aduna hairibasing adu makhoina pangangda ngangbani haina lourammi aduga makhoina nupising adubu thajakhide. Adumakpu Peterna hougattuna mongpham aduda chenkhirammi. Aduga mahakna lukthaduna yengbada Ibungobu mongphamda thambada yetkhiba linen phi adukhakta taduna leiba ure. Adudagi mahakna kari thokkhrabajatno haina ngakpaga loinana amuk hankhirammi. Numit adumaktada Jisugi tung-inbasinggi maraktagi makhoi anina Emmaus kouba Jerusalem-dagi mile taretmuk lappa khunggang aduda chatlammi. Amasung thokhiba thoudok pumnamaksing adugi maramda makhoina chatna chatna lambida wari sanarammi. Aduga makhoina thokkhibasing adugi maramda wari sanaduna khannaringeida ikhang khanghoudana Jisu masamak makhoigi manakta changsillaktuna makhoiga loinana chatminnarammi. Adubu Tengban Mapuna makhoida Ibungobu masak khanghallamde. Adudagi Jisuna makhoida hanglak-i, “Nakhoina chatna chatna kari maramda khannaribano aduga karigi pukning waribano?”” Maduda makhoigi maraktagi maming Cleopas kouba amana Ibungoda khumlak-i, “Houkhiba numit kharani asigi manungda thokkhiba thoudoksing asi khangdaba Jerusalemda thunglaba misi nahak khakta oiramgadra?”” Maduda Ibungona makhoida hanglak-i, “Kari kari thoudok thokkhrabage?”” Makhoina Ibungoda khumlak-i, “Thokkhibasing adu Nazareth-ki Jisugi maramdani. Mahak Tengban Mapu amadi misinggi mangda wahei amadi thabakta matik leiba Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou amani. Adubu eikhoigi athoiba purohitsing amadi leingakpasingna mahakpu sibagi maral pinanaba khusinnakhi aduga makhoina mahakpu cross-thakta pang tingduna hatkhi. Eikhoinadi Israel-bu maning tamhanbigadaba misak adu Ibungomakni haina asha toujarambani! Pumnamaksing asi thokkhiba ngasina humni subani. Adugisu mathakta eikhoigi maraktagi nupi kharana ngasi ayuk nganta mongphamda chatluraga angakpa pao puduna halaktuna makhoina eikhoibu ngakhallare. Makhoina Ibungogi hakchang adu mangkhre, aduga makhoida “‘Jisu hinggatkhre’’ haina hairakpa swarga dut ani thengnarak-i, haiduna eikhoida tamkhi. Aduga eikhoigi maraktagi makhoi kharana madu yengnanabagidamak chatlubada nupising aduna haikhiba aduga chap manana ahangba mongpham adu thengnakhi adubu makhoina mahakpudi uba phangkhide.”” Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoisi kayada pangkhraba! Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingna hairambasing adu thajabada kayada thinthariba! Christtana matik ma-ngal phangdringeigi mamangda awa anang pumnamaksingsi khaanggadaba nattabra? Christtana awa anang pumnamak asi khanglaga matik mangal phanggadaba nattabra?”” Adudagi Jisuna Moses-ki lairik amadi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousinggi lairiktagi houraga mahak masamakki maramda puya pumnamakta hairibasing adu sandokna makhoida taklammi. Aduga makhoina chatliba khunggang adu naksillaklaba matamda, Jisuna mapham adudagi makha tana chatkhigadabagi matou makhoida utlammi. Adubu makhoina Ibungoda kanna taksinduna haijakhi, “Numit asi thengjillakkhre, aduga mamsu mamsillakle, aduna eikhoiga loinana leiminnarasi.”” Maduda Ibungona makhoiga loinana leiminnanaba changminnare. Aduga Ibungona makhoiga loinana chaminnanaba phamthaba matamda, mahakna tal adu louraduna Tengban Mapubu thagatcharammi. Adudagi mahakna tal adu machet setladuna makhoida pirammi. Matam aduda makhoigi mamit pangthok-hallammi amasung makhoina Ibungobu sak khanglaklammi. Aduga Ibungona makhoigi mityengdagi mangkhirammi. Adudagi makhoi masel hainarak-i, “Mahakna lambida eikhoida wari saringei amadi Tengban Mapugi Puya eikhoida sandokna taklingei matamda eikhoida nunggi harao-nungaibana thankhidra?”” Adudagi makhoina khudak adumaktada hougattuna Jerusalemda amuk halakle. Amasung makhoina mapham aduda tung-inba taramathoi amadi makhoiga loinaramba ateising pulap tinnaramba thengnare. Aduga makhoina, “Ibungo tasengnamak hinggatkhre amasung Simon-da uhanbikhre”” haiba adu tare. Adudagi makhoi aninasu lambida thokkhiba thoudoksing, amadi Ibungona tal thugaiba matam aduda makhoina kamdouna Ibungobu sak khanglakkhiba haibadu makhoida tamle. Makhoi anina thoudoksing adu tamlingeimaktada, ikhang khanghoudana Ibungona makhoigi marakta leplare aduga mahakna makhoida hairak-i, “Nakhoida ingthaba leisanu.”” Maduda makhoina uribadu thawaini haina khanduna makhoi adukki matik kirammi. Adubu Ibungona makhoida hairak-i, “Nakhoina karigi aduk kiribano? Nakhoigi thamoida karigi chingnabasing asi laklibano? Eigi khut asida yeng-u! Eigi khong asida yeng-u! Eimakni. Eibu soktuna yengu, maramdi eina lu-tong panba nakhoina uriba asigumna thawaigidi lu-tong pande.”” Mahakna masi haiduna makhoida mahakki makhut amadi makhong adu yenghallammi. Amasung makhoina haraobagi amadi ngakpagi maramna thajaba ngamdaduna leiringeida Ibungona makhoida hanglak-i, “Mapham asida nakhoigi karigumba chananabaga leibra?”” Maduda makhoina mangonda nga ayaiba machet ama pire, aduga mahakna madu louraduna makhoigi mamangda chare. Adudagi Ibungona makhoida hairak-i, “Eina nakhoiga leiminnaringei matamda haikhiba wasing adu asimakni. Moseski Wayel Yathangda, Tengban Mapugi wa phongdokpibasinggi lairikta, amasung thagat iseigi lairikta eigi maramda hairamba wa khudingmak thungba tai.”” Adudagi makhoina Mapugi puya adu khangnanaba Ibungona makhoigi pukning hangdokpikhi. Aduga Ibungona makhoida hairak-i, “Masi iduna leiribasing aduni: Christana awaba khaangba tai aduga humni suba numitta sibadagi hingatpa tai. Aduga Jerusalemdagi houduna phurup khudingmakta, paptagi pukning hongbagi amadi pap kokpibagi pao adu mahakki mingda sandokkadabani. Nakhoina pumnamaksing asigi sakhini. Aduga Ipana wasakpikhiba adu eina nakhoida tharakkani. Adubu mathaklomdagi panggal aduna nakhoigi nathakta laktriba phaoba nakhoina sahar aduda ngaiduna leiyu.”” Adudagi Ibungona makhoibu Bethany phaoba chingbiraklaga khut thangattuna makhoibu yaipha-thoujal pibire. Aduga Ibungona makhoibu yaipha-thoujal piringeida makhoibu thadoklamduna Ibungobu swargada pukhatkhre. Aduga makhoina Ibungobu khurumjaraga haraobana thanbaga loinanana Jerusalemda hankhirammi. Amasung makhoina Mapugi Sanglenda makha tana leiduna Tengban Mapubu thagattuna leirammi. Amen. Ahoubada Wahei adu leirammi; Wahei adu Tengban Mapuga leiminnarammi amasung Wahei adu Tengban Mapu oirammi. Hek houba adudagi houna Wahei adu Tengban Mapuga leiminnarammi. Ibungo mahakki mapanna Tengban Mapuna pot pumnamak sembikhi; Ibungo mahak yaodana semkhiba khutsem amata leite. Ibungoda hingba leirammi aduga hingba aduna misinggi mangal oirammi. Mangal aduna amambada ngalle aduga amamba aduna mangal adubu ngamde. Tengban Mapuna thabirakpa John kouba mi ama leirammi. Mi khudingmak mahakki mapanna thajaraknaba, mahakna misingda mangal adugi maramda hainaba lakpani. Mahak masamakti mangal adu natte adubu mahakti mangal adugi maramda hainanaba lakpani. Mi khudingmakta mangal pibiba achumba mangal adu taibangpanda laklammi. Wahei adu taibangpanda leirammi, aduga Mapu Ibungona taibangpan asi Ibungo mahakki mapanna sembikhiba oirabasu, taibangpannadi Ibungo mahakpu khanglamde. Ibungo mahakna masagi oiba maphamda laklammi adubu mahakmakki misingna Ibungobu lousillamde. Adubu mi kharanadi Ibungobu lousinjarammi amadi Ibungobu thajarammi; maram aduna Ibungona makhoida Tengban Mapugi machasing oinaba matik pibire. Makhoina Tengban Mapugi machasing oirakpa asi mama mapana nattraga mioibagi apambana nattraga mapuroibagi warepna pokpiba adugumba natte adubu Mapu Ibungona pokpibani. Wahei aduna sayollaktuna thoujal amadi achumbana pik thanduna eikhoigi irakta leibirare. Aduga eikhoina Ibungo mahakki matik mangal haibadi Mapagi amatta ngairaba Macha oibagi matik mangal adu ujare. John-na Ibungo mahakki maramda hairammi. Mahakna houna hairak-i, ““‘Ibungona eigi tungda lengbirakli adubu Ibungo mahakti eina poktringeida hannana leirabani maram asina Ibungona eingondagi henna chao-i,’’ haina eina nakhoida haikhiba Ibungo mahak adu asini.”” Athanba thoujalgi pukkei oiriba Ibungo mangondagi yaipha thoujal amagi mathakta yaipha thoujal ama eikhoi pumnamakna phangjare. Wayel Yathangdi Moses-ki mapanna pibibani adubu thoujal amasung achumbadi Jisu Christtagi mapanna lakpani. Mi kana amatana Tengban Mapubu kheidounungdasu ukhidri. Adubu Mapaga yamna naknana leiriba amatta ngairaba Machanupa Mapu Ibungona Ibungo mahakpu phongdokle. Jerusalem-da leiba Jihudisingna, John-bu kanano haina hangnaba purohitsing amasung Levi-singbu John-gi manakta tharaklammi. Mahakna paokhum piningdaba touramde aduga i-phong phongna sengna hairak-i, “Eidi Christta adu natte.”” Maduda makhoina hanglak-i, “Adu oirabadi nahak kanano? Nahak Elijah-ra?”” John-na khumlak-i, “Ei natte.”” Adudagi makhoina hanglak-i, “Adudi Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou ama lakkani haibadu nahakla?” Mahakna khumlak-i, “Natte”” Aroibada makhoina hairak-i, “Adu oirabadi nahak kanano haibasi eikhoida haibirak-u. Eikhoibu tharakpa makhoising aduda tamlunaba nahakna paokhum amadi pibiyu. Nahakna nasagi maramda kari haijabage?”” Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou Isaiah-gi waheising sijinnaduna John-na paokhum pirak-i: “Lamjao lamhangda laoriba kanagumba amagi khonjel adu eini: “‘MAPU IBUNGO mahakna chatnanaba lambi adu chumhallu!’’ ”” Pharisee kharasu John-gi maphamda tharak-i, makhoina John-da hanglak-i, “Nahak Christta adusu Elijah adusu Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou adusu nattrabadi karigi nahakna baptize touribano?”” Maduda John-na khumlak-i, “Einadi isingda baptize tou-i adubu nakhoina khangdaba kanagumba ama nakhoigi narakta lepli. Ibungo mahakna eigi tungda lakli aduga eidi Ibungo mahakki sandal mari louthokpa phaoba matik chade.”” John-na baptize toubiba mapham Jordan turen-gi nongpok thangba wangmada leiba Bethany-da masigi thoudok asi thokkhibani. Mathanggi numitta Jisuna John-gi manakta lakpadu ure maduda John-na hairak-i, “Yeng-u, taibangpanbagi pappu pubiduna louthokpiba Tengban Mapugi Yaomacha adu! Ibungo asigi maramdani eina haikhibadu, “‘Kanagumba ama eigi tungda lengbirakli, Ibungo mahakti eina poktringeidagi hannana leirabani maramsina Ibungona eingondagi henna chao-i.’’ Einadi Ibungobu kanano haiba khanglamde adubu eina isingda baptize toubasi Ibungo mahakpu Israel-da phongdoknabani.”” Adudagi John-na sakhi asi pirammi: “Thawai aduna swargadagi khunugumna lengtharaktuna Ibungoda leiba adu eina ure. Eibu isingda baptize tounaba thabiba Ibungo mahakna eingonda, “‘Thawai aduna kanagumba amagi mathakta lengtharaktuna leiba nahakna ugani; mahak aduna Thawai Asengbada baptize toubigani,’’ haina haibiramdrabadi eina Ibungo mahakpu khanglamloidabani. Eina madumak ujare aduga Ibungo mahak asi Tengban Mapugi Machanupani haina eina nakhoida hairi.”” Mathanggi numitta John-na mahakki tung-inba aniga loinana leptuna leirammi. Jisuna mapham aduda chatpadu ubada mahakna hairak-i, “Yeng-u, Tengban Mapugi Yaomacha adu.”” John-na haiba adu mahakki tung-inba aniduna tarabada makhoina Jisugi matung induna chatkhirammi. Jisuna leithorakpada makhoina mahakki tung illakliba adu ure maduda Ibungona hanglak-i, “Nakhoi kari pambage?”” Maduda makhoina khumlak-i, “Rabbi”” (Masigi wahanthokti “Oja Ibungo”” haibani), “Ibungo nahak kadaida leibibage?”” Ibungona khumlak-i, “Lak-u aduga nakhoina u-gani.”” (Matam adu numit yungba matung pung marimuk tabada oirammi.) Maram aduna makhoina Ibungoga loinana chattuna Ibungona leiba mapham adu ujare aduga numit aduma makhoina Ibungoga loinana leiminnarammi. John-na haiba adu taduna Jisugi tung inkhiba makhoi anigi marakta amadi Simon Peter-gi manao Andrew-ni. Andrew-na ihan hanna mahakki mayamba Simon-bu thiraga mangonda hairammi, “Eikhoina Messiah adu phangjare.”” (Madudi “Christta”” haibani) Adudagi mahakna Simon-bu Jisugi manakta purakle. Jisuna Simon-da yenglaga hairak-i, “Nahakti John-gi machanupa Simon-ni, adubu nahakki naming Cephas kougani.”” (Masigi wahanthokti “Peter”” haibani.) Mathanggi numitta Galilee-da Jisuna chatke leple. Ibungona Philip-pu thengnarabada mangonda hairak-i, “Eigi itung illak-u!”” (Andrew amadi Peter-gumna Philip-su Bethsaida sahardagini.) Philip-na Nathanael-bu phanglabada mangonda hairammi, “Moses-na Wayel Yathangda amasung Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichousingnasu ibiramba mahak adu eikhoina phangle. Mahak adudi Joseph-ki machanupa, Nazareth-ki Jisuni.”” Nathanael-na hanglak-i, “Nazareth-tagibu karigumba aphaba thorakpa ngambra?”” Maduda Philip-na khumlak-i, “Laktuna yeng-u.”” Mahakki manakta Nathanael-na lakpadu urabada Jisuna mangonda hairak-i, “Mapham asida tasengba Israel-gi mi ama leire; mangonda lounamba leite.”” Nathanael-na Ibungoda hanglak-i, “Ibungona eibu karamna khangbibage?”” Maduda Jisuna paokhum pirak-i, “Philip-na nahakpu koudringeida, nahakna heiyit pambi makhada leiba matam aduda eina nangbu ure.”” Nathanael-na khumlak-i, “Oja Ibungo, nahak Tengban Mapugi Machanupa aduni! Nahak Israel-gi Ningthouni!”” Jisuna mangonda hairak-i, “Nahakna heiyit pambi makhada leiringeida eina nangbu ure haina eina nangonda haibagi maramna nahakna thajaribra? Masidagi henna chaoba thabaksing nahakna ukhigani.”” Adudagi Ibungona makha tarak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairiba asini, swarga hangdokpa amadi Tengban Mapugi dutsingna Migi Machanupa adugi mathakta kakhat khumtha touba adu nakhoina ugani.”” Numit ninigi matungda Galilee-gi Cana kouba khun aduda luhongba ama leirammi. Jisugi mamasu maduda yaorammi, aduga Jisu amadi mahakki tung-inbasingsu luhongba adu yaobinanaba haijaraklammi. Anggur mahi loikhrabada Jisugi mamana Ibungoda hairak-i, “Makhoigi anggur mahi loikhre.”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Masida nahakna eibu karigi yaohallibano? Eigi matam laktri.”” Thougal touriba mioising aduda Jisugi mamana hairak-i, “Mahakna haiba haiba khudingmak nakhoina tou.”” Isingna sengdokpagi chatnabi ama Jihudisinggi lei, maram adugidamak ising hapnaba nunggi kharung taruk mapham aduda leirammi, kharung ama-mamda chourakna ising litre chamamuk chan-gani. Thougal touribasing aduda Jisuna hairak-i, “Kharungsing aduda ising thanna hapchillu.”” Maram aduna makhoina kharungsing aduda ising pik-thanna hapchille. Adudagi Ibungona makhoida hairak-i, “Houjik khara kanthoklaga arang-purel aduda purucho.”” Ibungona haiba adu makhoina toure, aduga arang-purel aduna anggur mahi onkhraba ising adu mahao tangle. Ising adu kallakpa thougal toubasing aduna khanglabasu mahaknadi kadaidagi anggur mahi adu puraklibano haiba khanglamde. Adudagi mahakna luhonggadouriba nupa adu koure aduga hairak-i, “Mi khudingna ahanbada khwaidagi phaba anggur mahi adu puthoknei aduga misingna marang kaina thaklaba matungda khara hanthaba aduna konna puthoknei; adubu nahakti houjik phaoba khwaidagi phaba asi khaklamli.”” Jisuna touba ahanba angakpa khudam asi Galilee-gi Cana-da pangthokkhi; mapham aduda Ibungona mahakki matik mangal utpire aduga Ibungogi tung-inbasingna Ibungobu thajare. Masigi matungda Jisuna mahakki mama, machin manao amadi mahakki tung-inbasingga loinana Capernaum-da chatlammi. Mapham aduda makhoina numit khara leirammi. Lanthokpibagi Chakkhangbagi matam naksillaklammi maram aduna Jisuna Jerusalem-da chatlammi. Mapugi Sanglenda misingna sa-sal, yao amasung khunusing yonbadu Ibungona thengnare aduga mapham aduda phamliba sel-kaibasing adusu ure. Maram aduna Ibungona thouridagi sajei semlaga yao amadi sa-sal loina Ningnasangdagi tanthokle; Ibungona sel-kaibasingdugi table-singdu mathak makha onthokle aduga makhoigi sel achoibasingdu chaikhaire; aduga Ibungona khunu yonbasing aduda hairak-i, “Khunusingdu mapham asidagi puthokkho! Eigi Ipagi yumbu keithel onthokkanu.”” Ibungogi tung-inbasingna Mapu Ibungogi puyada i-ba wahei haibadi, “Ibungo nahakki yumgidamak thawai yaojabana eigi nungda meigumna chakle”” haiba asi ningsinglakle. Jihudigi luchingbasingna Jisuda hanglak-i, “Masising asi toubagi nahakki matik lei haiba utnanaba nahakna karamba angakpa khudam eikhoida utpa ngamgani”” Maduda Jisuna makhoida paokhum pirak-i, “Mapugi Sanglen asi thugaiyu aduga eina numit humnigi manungda amuk hanna sage.”” Makhoina khumlak-i, “Mapugi Sanglen asi chahi niphu-taruk changna sakhibani aduga nahakna numit humnida sagadouribra?”” Adubu Ibungona hairiba sanglen adudi Ibungo mahakki hakchang adubuni. Maram aduna Ibungona sibadagi hinggatlakpa matamduda mahakki tung-inbasingna Ibungona haikhiba asi ningsinglakkhi aduga makhoina Mapugi puya amadi Jisuna haikhiba wasing aduda thajare. Lanthokpibagi chakkhangba matamda Jisusu Jerusalem-da leirammi aduga Ibungona touba angakpa khudamsing adu miyamna ure aduga makhoina Ibungobu thajare. Adubu Jisuna masana masabu makhoida thajana sinnade maramdi mahakna mi khudingmakpu khanglammi. Kanagumba amatana mioibagi maramda Ibungoda haibagi kanaba leite maramdi Ibungo masana mioibagi nungda kari lei haiba khanglammi. Pharisee-singgi maraktagi Nicodemus kouba Jihudisinggi luchingba ama leirammi. Nongma numidang amada mahakna Jisugi manakta laklaga hairak-i, “Oja Ibungo, nahakti Tengban Mapuna thabirakpa oja amani haiba eikhoina khangjei. Maramdi nahakna touriba angakpa khudamsing asi Mapu Ibungona loinabidrabadi kana amatana touba ngamloi.”” Jisuna khumlak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairiba asini, kanagumba amana amuk-hanna poktrabadi mahakna Tengban Mapugi Leibak adu uba ngamloi.”” Maduda Nicodemus-na Ibungoda hanglak-i, “Karamna ahal oiraba mi amana amuk hanna pokpa yagadouribano? Mahakna mamagi puknungda aniraksuba oina changduna amuk pokpa haibasi sukya yaroidaba amani!”” Jisuna khumlak-i, “Eina nakhoida tasengna hairiba asini, kanagumba amana ising amasung Thawaidagi poktrabadi mahakna Tengban Mapugi Leibakta changba ngamloi. Hakchanggi oinadi mama mapana pokpibani adubu thawaigi oinadi Thawaina pokpibani. “‘Nakhoi amuk-hanna pokkadabani’’ haina eina hairiba asida nahak ngakkanu. Nungsitna sitning sitningba maphamsingda sitli aduga nahakna madugi makholdi tai adubu madu kadaidagi lakpano aduga kadaida chatlibano haiba adudi nahakna khangde. Adugumduna Thawaina poklaba makhoi adusuni.”” Maduda Nicodemus-na hanglak-i, “Masi kamdouna oithokkadouribano?”” Jisuna khumlak-i, “Nahak Israel-gi oja ama oiraga masising asi khangdabra? Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, eikhoina khangba amadi uba adu eikhoina hai adubu nakhoinadi eikhoina haiba adu louningde. Eina nakhoida taibangpanbagi oibasing adugi maramda haibada nakhoina thajade adu oirabadi swargagi oibasing adugi maramda haibada nakhoina kamdouna thajagani? Swargadagi kumthabirakpa Migi Machanupa adu nattana kana amatana swargada kadri.”” Korina saba lil adu Moses-na lamjao lamhangda thanggatkhiba adugumduna Migi Machanupa adubusu thanggatpa tai, madu mahakpu thajaba mi khudingna lomba naidaba punsi phangnanabani. Tengban Mapuna taibangpanbabu asukki matik nungsibire aduna mahakki amatta ngairaba Machanupa adu pibire, maram aduna Machanupa adubu thajaba mi khudingna mangdaduna lomba naidaba hingba phangjananabani. Tengban Mapuna mahakki Machanupa adubu wayennaba taibangpanda thabiba natte adubu mahakki mapanna taibangpanbabu kanbinanabani. Machanupa adubu thajaba makhoi adu wayen toubide adubu thajadaba makhoi adugidi wayen loikhre maramdi makhoina amatta ngairaba Tengban Mapugi Machanupa adubu thajade. Wayen adu asini madudi mangal aduna taibangpanda lakle adubu misingnadi amamba thabakna henna pambagi maramna makhoina mangaldagi amambana henna pammi maramdi makhoigi thabaksing phattaba oirammi. Phattaba touba mi khudingna mangal adubu tukkachei maramdi makhoigi thabaksingdu phongdokkani haiba kibagi maramna makhoina mangalda lakloi. Adubu achumba toubasingnadi mangalda lak-i maramdi makhoina touba thabaksing adu Tengban Mapugi haiba inba oina toubani haibadu mangal aduna utnanabani. Masigi matungda Jisu amadi mahakki tung-inbasingna Judea-gi lamda chatlammi aduga mapham aduda Ibungona makhoiga loinana matam khara leiminnarammi amasung misingbu baptize toubirammi. Salim-dagi panglap laptana leiba Aenon-da ising marang kaina leibagi maramna John-nasu mapham aduda baptize tourammi. Misingna mahakki manakta chatlammi aduga mahakna makhoibu baptize toubirammi. (Masi John-bu keisumsangda thamdringeigi mamangdani.) John-gi tung-inba kharaga Jihudi amaga laininggi oiba isingna chamthokpagi maramda makhoi yetnarammi. Makhoina John-gi manakta chattuna John-da hairammi, “Oja Ibungo, Jordan-gi wangmada nahakka leiminnaramba nupa haibadi nahakna mahakki maramda haibikhiba mahak aduna houjik baptize toubiri aduga mi pumnamakna mahakki manakta chatli.”” Maduda John-na khumlak-i, “Mapu Ibungona pibiba nattana kana amatana karisu phangba ngamloi. “‘Eidi Christta adu natte, adubu eidi Ibungo mahakki mang thana thabirakpani’’ haina eina haikhiba adu nakhoina khanglibaduni. Mou anoubi phangliba mahak adu bor aduni adubu bor adugi marup adudi mapham aduda bor adugidamak leijabani amadi mahakki khonjel tajaba aduni, marup aduna bor adugi khonjel tajabada adukki matik haraojei. Madugi haraoba adu eihakkini aduga haraoba adu houjik mapung phare. Ibungo mahakti chaokhatlakpa tai aduga eidi hantharakpa tai.”” Mathaktagi lengthabirakpa Ibungo mahakti pumnamakki mathakta lei. Taibangpanbagi oiba mahak adudi taibangpanba asigini aduga mahakna taibangpanbagi oiba mi amagumna wa ngang-i adubu swargadagi lengthabirakpa Ibungo mahakti pumnamakki mathakta lei. Ibungo mahakna ukhraba amadi takhraba adu haibi adubu mi kana amatanadi Ibungogi wa adu loubide. Adum oinamak Ibungogi wa adubu lousinjaba makhoina Tengban Mapudi achumbani haibadu yajare. Tengban Mapuna thabirakpa mahak adudi Tengban Mapugi wa ngang-i maramdi Tengban Mapuna mangonda Thawai adu mapan naidana pibi. Mapa aduna mahakki Machanupa adubu nungsi aduga Machanupa adugi makhutta pumnamak sinnabire. Machanupa adubu thajaba mi aduna lomba naidaba hingba adu phangle; Machanupa adugi wa indaba mahak aduna hingba phangloi adubu Mapu Ibungogi asaoba mahakki mathakta leigani. Ibungona John-dagi mi masing henna tung-inbasing semduna baptize toure haiba Pharisee-singna tare haibasi Jisuna khangle. Asengbamakti Jisu masanadi makhoibu baptize touba natte mahakki tung inbasingna toubani. Maram asina Ibungona Judea thadoktuna Galilee-da amuk hallammi. Ibungogi khongchat adu Samaria phaoduna chatpa tarammi. Ibungona asum lakpada Sychar kouba Samaria-gi sahar amada thunglammi. Mapham adu Jacob-na mahakki machanupa Joseph-ta pikhiba lam machet adugi manaktani. Jacob-ki oiramba guha adu mapham aduda leirammi; Ibungona lamsang chatpadagi waraduna guha adugi manakta phamthare. Pungpham adu numit yungba matamni. Tanja aduda Samaria-gi nupi amana mapham aduda ising sokpa laklammi, maduda Ibungona mangonda hairak-i, “Eingonda thaknaba ising khara pibiyu.”” (Matamdu Ibungogi tung-inbasingna khunggang aduda chana thaknaba leiba chatkhibagi maramna Ibungo mathantamak leirammi.) Maduda nupi aduna hairak-i, “Nahakti Jihudini aduga eina Samaria-gi nupini aduga kamdouna nahakna eingonda thaknaba ising piyu hairibano?”” (Jihudisingdi Samaria-gi misingna sijinnaba kol-lik sijinnade.) Jisuna khumlak-i, “Nahakna Tengban Mapugi khudol adu khanglamlaba aduga nangonda thaknaba ising piyu hairiba mahak adu kanano haiba khanglamlabadi, nahakna mangonda nijaramgadabani aduga mahakna nangonda hingba piba ising adu pibiramgadabani.”” Nupi aduna hairak-i, “Ibungo, guha asisu yamna lui aduga nangonda ising sokkatnaba kon amattasu yaode aduga kadaidagi hingba piba ising adu lougadouribano? Guha asibu piramba eikhoigi ipa ipu oiriba Jacob-tagi nahakna henna chaobra? Mahak masamak, machasing amadi mahakki sa sansingsu guha asigi ising thakkhi.”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Guha asigi ising thakpa mi khudingmak amuk khouranglakkani adubu eina piba ising adu thakpa mi khudingmak adudi makhoida khourangba amuk hanna leiraroi. Eina pigadaba ising aduna makhoida hingba piba iphut oiraktuna makhoida lomba naidaba hingba pibigani.”” Nupi aduna hairak-i, “Ibungo, eingonda khourangba amuk leitanaba aduga mapham asida ising sokpa amuk laktanaba eingonda ising adu pibiyu.”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Chatlu, nahakki napuroiba kouraklaga mapham asida lak-u.”” Nupi aduna khumlak-i, “Eigi ipuroiba leijade.”” Maduda Jisuna hairak-i, “Nahakki napuroiba leite haibadu achumbani. Achumbamakti, nahakki napuroiba manga leirammi aduga nahakka houjik leiminnariba nupa adusu nahakki napuroiba natte. Nahakna houjik haikhibadu yamna chummi.”” Nupi aduna hairak-i, “Ibungo, nahak asi Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou ama oigani haiba eina khangjare. Eikhoi Samaria-gi ipa ipusingnadi Gerizim chingthak asida Tengban Mapubu khurumjei adubu nakhoi Jihudisingnadi Tengban Mapu khurumgadaba maphamdi Jerusalem-da oigadabani haina karigi hairibano?”” Jisuna mangonda hairak-i, “Nupi, eibu thajou, nakhoina Ipa adubu ching asida chatlaga nattraga Jerusalem-da chatlaga khurumloidaba matam adu lakli. Nakhoi Samaria-singdi nakhoina khurumliba Mapu Ibungo mahakpu munna khangde adubu eikhoi Jihudisingdi eikhoina khurumliba Mapu Ibungo mahakpu khang-i maramdi aran-khubham asi Jihudisingdagi lakpani. Thamoi sengna khurumjaribasingna Ipa adubu thawaida amadi achumbada khurumgadaba matam adu lakli aduga matam adu houjik oisu oiri. Ipa aduna adugumna khurumjabasing adubu thiri. Tengban Mapudi Thawaini maram aduna Ibungo mahakpu khurumjabasingna thawaida amadi achumbada khurumjagadabani.”” Nupi aduna Ibungoda hairak-i, “Christta kouba Messiah adu lakkani haiba eina khang-i aduga mahakna lakpa matamda mahakna eikhoida maram pumnamak loina sandokna takpigani.”” Adudagi Jisuna mangonda hairak-i, “Nangonda wari sariba eihak asi mahak aduni.”” Tanja adumaktada Jisugi tung-inbasing adu mapham aduda hallaklammi. Ibungona nupi amaga wari sanaramba adu ubada makhoi yamna ngaklammi adum oinamak “Ibungona mangondagi kari pambage?”” nattraga “Ibungona karigi mahakka wari saribano?”” haina makhoina Ibungoda hanglamde. Nupi aduna mahakki ising pun adu guha manakta thanamlaga mahakki khunda chenkhiduna khundugi misingda hairammi, “Eina toukhi toukhiba khudingmak eingonda loina haibiba nupa ama yeng-u lao. Mahaksibu Christta adu oiramgadra?”” Maram aduna miyam aduna khun adudagi thoraktuna Jisugi manakta laklammi. Cheirak aduda Jisugi tung-inbasingna Jisuda kanna haijarammi, “Oja Ibungo, khara chabiyu.”” Maduda Ibungona khumlak-i, “Nakhoina sungkhang khangdaba eigi chanaba chinjak leire.”” Maram aduna Ibungogi tung-inbasing aduna makhoi masel amaga amaga hangnarammi, “Eikhoina chatthoklingeida kanagumba amana Ibungogi chanaba puraklamba oigadra?”” Jisuna makhoida hairak-i, “Eigi chinjakti eibu thabirakpa Ibungo mahakki aningba touba amadi mahakki thabakpu mapung phana loisinba aduni. Nakhoina asumna hainaba nattra, “‘Tha mari leiraga lourok tha oirani?’’ Adubu eina nakhoida hairi, loubuksing asida yeng-u! Makhoi khoingang sare khaoba yare. Maru hunba mahakka akhaoba mahakka punna haraominnanaba, akhaoba mahak adu khutsuman phang-i amasung lomba naidaba hingbagi mahei khomjilli. Hainaba asi achumbani, “‘Kanagumba mi amana maru hulli aduga atoppa kanagumba mi amana khao-i.’’ Nakhoina thabak suba yaorudaba loubukta khaorunanaba eina nakhoibu thare. Atoppa misingna awaba thabaksing adu subiramle aduga makhoina subirambagi kannaba adu nakhoina phangle.”” “Eina toukhi toukhiba khudingmak mahakna eingonda loina haibi”” haina nupi aduna haibagi maramna khun adugi Samaria macha mayam amana Jisubu thajarammi. Makhoina Ibungogi manakta lakpa matamda, Ibungobu makhoiga leiminnanaba makhoina Ibungoda kanna haijarammi, maram aduna Ibungona mapham aduda numit nini amaga leire. Aduga atoppa mi mayam amasu Ibungona haiba wa tabadagi thajare. Makhoina nupi aduda hairak-i, “Houjikti nahakna haiba khaktadagi eikhoina thajaba nattre adubu eikhoi isamak Ibungona haiba tajare. Tasengnamak Ibungo mahak asi taibangpan asigi Kanbiba Mapu aduni.”” Mapham aduda numit nini leiramlaba matungda, Jisuna Galilee-da chatlammi. Ibungo masamakna asumna haikhi, “Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichousingdi makhoi masagi lamsingda ikai khumnabide.”” Ibungona Galilee-da thungba matamda mapham adugi misingna Ibungobu taramna oklammi maramdi makhoina Lanthokpibagi chakkhangbagi thouramgidamak Jerusalem-da chatlubada mapham aduda Ibungona toukhiba thabak pumnamak loina makhoina ukhibagini. Jisuna isingbu anggur mahi olhanbikhiba mapham Galilee-gi Cana kouba khun aduda Ibungona amuk hanna chatlammi. Aduga Capernaum-da leiba ningthougi phamnaiba amagi machanupa ama narammi. Jisuna Judea-dagi Galilee-da lakle haiba tabadagi mahakki sigadabagi phibamda nariba machanupa adubu phahanbinaba mahakna Jisugi manakta chattuna Capernaum-da lakpinanaba haijarammi. Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Nakhoina khudamsing amadi angak angakpasing udriba phaoba nakhoina keidounungda thajaroi.”” Phamnaiba aduna khumlak-i, “Ibungo, eigi angang adu sidringeida lakpiyu.”” Jisuna mangonda hairak-i, “Nayumda hallo, nahakki nachanupa naba pharagani.”” Maduda phamnaiba aduna Jisuna mangonda haibiba wahei adu thajaduna mahakki mayumda chatpa hourammi. Mahakna hallakpagi lambida leireingeida mahakki macha adu naba phaduna hingle haibagi pao mahakki manaisingna mangonda puraklammi. Karamba matamda angang adu phagatlakkhibage hangbada makhoina khumlak-i, “Ngarang numit yungba matung pung ama taba matamda mahakki laihou adu khanghoudana thakhre.”” Maduda Jisuna mangonda, “Nahakki nachanupa adu pharagani”” haibikhiba pungja adumaktadani haiba mapa aduna khangle. Maram aduna mahak amadi mahakki imung manung loina Jisubu thajare. Masi Jisuna Judea-dagi Galilee-da laklaba matungda touba anisuba angakpa khudamni. Masigi matung matam khara leiraga Jisuna Jihudisinggi chakkhangba amagidamak Jerusalem-da chatlammi. Jerusalem-da leiba Yaogi Thong adugi manakta hojang manga leiba pukhri ama lei; pukhri adu Hebrew londa Bethesda kou-i. Hojangsing aduda anaba mayam ama leirammi; makhoi kharana mit tangba, kharana khong tekpa amadi pangthaduna nabasing oirammi. [ Makhoina pukhri adugi ising adu lenglakpa ngairammi. Maramdi marak marakta Mapu Ibungogi dut amana kumtharaktuna ising adu leng-halli aduga ising adu lenglingeida pukhri aduda i-han hanna kumthaba mi aduda leiramba leina ama hekta oirabasu pharammi.] Mapham aduda chahi kunthranipan chupna naraklaba nupa ama leirammi. Mahakna mapham aduda hiptuna leibadu ubada mahak asi kuina naraklaba mini haiba Jisuna khangladuna mangonda hanglak-i, “Nahak phaningbra?”” Anaba mi aduna khumlak-i, “Ibungo, ising asi leng-hallakpa matamda eibu pukhri asida puthabinaba eigidamak kanagumba amata leijade. Aduga eina kumthanaba hotnaringeida atoppa mi amana hanna hekta kumthakhi.”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Hougatlu, nahakki hipnapham adu loukhatlaga chatlu!”” Khudak aduda nupa adugi anaba adu phare aduga mahakna mahakki hipnapham adu loukhattuna chatpa hourammi. Angakpa thoudok asi potthaba numitta thokkhibani. Maram aduna anaba phakhiba nupa aduda Jihudigi luchingbasingna hairak-i, “Ngasi asi potthaba numitni aduna potthaba numitta nahakna nahakki hipnapham puba adu wayel yathangna ayaba pide.”” Maduda mahakna khumlak-i, “Eibu phahanbiba nupa aduna eingonda, “‘Nahakki hipnapham adu loukhatlaga chatlu,’’ haina eingonda haibirak-i.”” Makhoina nupa aduda hanglak-i, “Nangonda nahakki hipnapham adu loukhatlaga chatlu hairakliba nupa adu kanano?”” Adubu anaba phakhiba nupa adunadi Jisubu kanano haiba khanglamde maramdi Jisuna mapham aduda leiramba miyamsing adugi marakta changsillaga litthokkhirammi. Madugi matungda Jisuna mahakpu ningnasangda thengnare aduga mangonda hairak-i, “Yeng-u, houjik nahak phare maram aduna nahak pap amuk hanna touraganu nattrabadi nangonda henna phattaba thoklakpa yai.”” Adudagi nupa aduna Jihudigi luchingbasing adugi manakta chattuna mahakpu anaba phahanbiba nupa adu Jisuni haina pao tamlure. Jisuna asigumba thabaksing asi potthaba numitta toubagi maramna makhoina Jisubu ot-neiba houre. Adubu Jisuna makhoida hairak-i, “Eigi Ipadi matam pumnamakta thabak tou-i maram aduna eihaksu thabak touba tabani.”” Maram asina Jihudigi luchingbasingna Ibungobu hatnanaba henna kanna hotnarammi maramdi potthaba numitpu Ibungona thugaiba khakta nattana Tengban Mapubu mahakmakki Mapa haina kouduna mahak masamakpu Tengban Mapuga mannahalli. Maram aduna Jisuna makhoida hairak-i, “Eina nakhoida tasengna hairiba asini, Machanupa adu mahak masana karisu touba ngamde adubu mahakki Mapa aduna touri touriba adu uba adukhakta mahakna tou-i. Mapa aduna touba touba makhei Machanupa adunasu tou-i. Maramdi Mapa aduna Machanupa adubu nungsi amadi mahak masana touriba pumnamak Machanupa aduda utpi. Masidagi henna chaoba thabaksing phaoba mahakna Machanupa aduda utpigani maduda nakhoi angakpa oigani. Mapa aduna sibadagi hinggat-hanbiba makhoida mahakna hingba pibibagumna Machanupa adunasu mahakna piningba makhoida hingba pibi. Madugisu mathakta Mapa aduna kanagumba amatabu wayende adubu wayel pumba Machanupa aduda sinnei, masina Mapa aduda ikai khumnabagum Machanupa adudasu ikai khumnanabani. Machanupa adubu ikai khumnadaba mahak aduna Machanupa adubu thabirakliba Mapa adubusu ikai khumnade. “Eina nakhoida tasengnamak hairiba asini, eigi wa taba amadi eibu thabirakpa Ibungo mahakpu thajaba makhoi adu lomba naidaba hingba phangle. Makhoigi mathakta wayenba leiraroi; makhoidi sibadagi hingbada hannana lanthokkhre. Eina nakhoida tasengnamak hairiba asini, asibasingna Tengban Mapugi Machanupa adugi khonjel adu tagadaba matam adu lakli thanggeisengnamakti matam adu houjik oire aduga khonjel adu tabasingna hingjagani. Mapa masamak adu hingbagi hourakpham oiba adugumna Ibungo mahaknasu mahakki Machanupa adubu hingbagi hourakpham oihalli. Aduga mahak asi Migi Machanupa oibagi maramna Mapa aduna mangonda wayennabagi matik pibire. Masida nakhoi ngakkanu, asibasingna Migi Machanupa adugi khonjel tagadaba matam adu lakli aduga makhoina makhoigi mongphamsingdagi thorakkani: aphaba toukhibasingna hingnanaba hougatlakkani aduga phattaba toukhibasingna maral leire haibagi wayen phangnanaba hougatlakkani. “Ei isa ithantana karisu touba ngamde; Mapu Ibungona eingonda haibiraklaga eina wayelli. Eigi wayendi achumbani maramdi eina eigi aningba adu toude adubu eibu thabirakpa Ibungo mahakki aningba adu tou-i. “Eina isagi maramda haijarabadi, eina haijariba adu chatnaba yaroi. Adubu kanagumba amana eigi maramda haibiri aduga mahakna eigi maramda hairiba pumnamak adu achumbani haiba eina khang-i. Nakhoina John-gi maphamda thijinba mi tharure aduga mahakna achumba adugi maramda haire. Adubu mioibana eigi maramda haibiba adu eina louba natte adubu nakhoina kanbiba phangnanaba eina masi haibani. John-di chaktuna ngalliba thaomei amagum oirammi aduga nakhoina mahakki mangal aduda matam kharagi oina harao nungaiba pambani. Adubu John-na eigi maramda haibiba adudagi henna chaoba eigi maramda haibiba lei madudi eina touba thabaksingni haibadi Ipana eingonda mapung phana loisinnaba pibirakpa thabaksing asina eibu Ipana thabirakpani haiba utpi. Aduga eibu thabirakpa Ipa adunasu eigi maramda haibi. Nakhoinadi Ibungo mahakki khonjel amukta takhidri aduga mahakki maithongsu ukhidri, amadi nakhoigi thamoinungda Ibungo mahakki wahei leite maramdi Ibungona tharakpa mahak adubu nakhoina thajade. Nakhoina Mapugi puyabu thawai yaona neinei maramdi puyaduda nakhoina lomba naidana hingba adu phanggani haina khalli. Adubu Mapugi puya adumakna eigi maramda hairi! Aduga nakhoina hingba phangjanaba eigi inakta lakpasu lakningde. “Eidi mioibagi thagatpa adu thide. Adubu eina nakhoibu khang-i. Nakhoigi thamoinungda Tengban Mapubu nungsiba adu leite haiba eina khang-i. Eina eigi Ipagi mingda nakhoigi nakta lakle adubu nakhoina eibu lousinbide aduga kanagumba amana masagi mingda laklabadi nakhoina mahakpu lousin-gani. Amatta ngairaba Tengban Mapu mangondagi thagatpa phangnaba nakhoina hotnadraga nakhoi nasen amana amadagi thagatnaba lounaba pamliba nakhoina kamdouna eibu thajaba ngamgani. Ipagi maphamda nakhoibu maral sigadaba misak adu eini haina nakhoina khan-ganu. Nakhoina thajaba thamjariba Moses masamakna nakhoibu maral sigani. Nakhoina Moses-pu tasengna thajaramlabadi, nakhoina eibu thajaramgadabani maramdi mahakna eigi maramda irammi. Adubu mahakna iramba adu nakhoina thajadrabadi kamdouna eina haiba wa nakhoina thajagadage?”” Masigi matung matam khara leiraga Jisuna Tiberias-gi pat hainasu khangnaba Galilee-gi pat adugi wangmada lanthoktuna chatlammi. Yamkhraba miyam amana Ibungogi tung induna chatlammi maramdi Ibungona anaba phahanbagi angakpa khudamsing adu makhoina ubagini. Adudagi Jisuna ching amada kakhattuna mahakki tung-inbasingga loinana mapham aduda phamlammi. Jihudisinggi Lanthokpibagi Chakkhangba matam adu naksillaklammi. Ibungona yengkhatlakpada yamlaba miyam amana Ibungogi nakta lakpa adu urabada Ibungona Philip-ta onsillaklaga hairak-i, “Makhoising asi pijananaba tal eikhoina kadaidagi leigadage?”” Ibungona kari tougadabano haiba hannana khanglabani adubu Philip-pu chang yengnanaba Ibungona masi haibani. Maduda Philip-na khumlak-i, “Sinmi amagi tha nipanmukki khutsuman-gi peisana pijananaba tal adu leiraba phaoba makhoi khudingmakna khajik khajiktang charabasu konnaroi.”” Ibungogi tung-inba ama oiriba aduga Simon Peter-gidi manaonupa Andrew-na Ibungoda hairak-i, “Barley-gi tal manga amadi nga macha ani yaoriba nupamacha ama mapham asida leire. Adubu asuk yamkhraba miyam asida asising asinadi kari tourugani?”” Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Miyam adu phamthahallu.”” Mapham aduda napi marang kaina hourammi. Maram aduna makhoi phamthare. (Nupa khaktada lising mangamukni.) Adudagi Jisuna tal adu louraga Mapu Ibungobu thagatle aduga phamliba miyam aduda yenthokle. Matou adugumna ngasing adusu yenthokle aduga makhoi loina oktri phaoba chare. Makhoina mapuk thanna charabada, Jisuna mahakki tung-inbasingda hairak-i, “Kari amata manghan-ganu; lemhouba machet makaising adu khomjillu.”” Maram aduna makhoina lemhouba machet makaising adu khomjille amasung miyam aduna barley-gi tal manga adudagi chakhraga lemhouba machet makaising aduna thumok taranithoi thalle. Mising aduna Ibungona touba angakpa khudam adu ubada makhoina hairak-i. “Tasengnamak taibangpan asida lengbirakkadaba Mapu Ibungogi wa phongdokpa Maichou adu mahak asini.”” Makhoina Ibungobu pharaga namphuda ningthou semgadoure haiba khangladuna Ibungona matomta ching amada chatthokkhre. Numidangwairam oiraklabada Jisugi tung-inbasingna patta kumthare aduga hi amada tonglaga Capernaum-gidamak pat adugi wangmada chatlammi. Matam adu mamsinkhre adubu Jisudi makhoigi manakta laktri. Matam aduda akanba nungsit ama laktuna pat adu ithak hourammi. Ibungogi tung-inbasingna mile ahum marirom hi hollaba matungda Jisuna ising mathakta khongna chattuna hi adugi manakta changsillakpa adu makhoina ubada makhoi yamna kirammi. Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Eini, kiganu.”” Adudagi makhoina yaningna Ibungobu hida changhalle aduga khudak aduda hi adu makhoina chatliba mapham adugi torbanda thungle. Mathanggi numitta pat adugi wangmada leihouba mising aduna mapham aduda hi amakhakta leirambani aduga hi aduda Jisugi tung-inbasingna chatkhibada Jisudi yaokhide haiba makhoina khanglammi. Mapu Ibungobu thagatcharaba matungda misingna tal chakhiba mapham adugi manakki torbanda Tiberias-tagi hi khara laklammi. Miyam aduna Jisu amadi mahakki tung-inbasing mapham aduda leitre haiba khanglabada makhoina hising aduda tonglaga Capernaum tana Ibungobu thiba chatlammi. Aduga makhoina pat adugi wangmada Jisubu phanglabada makhoina Ibungoda hairak-i, “Oja Ibungo, karamba matamda Ibungona mapham sida lengbirakpage?”” Jisuna makhoida khumlak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, nakhoina angakpa khudamsing adu khangbagi maramna nakhoina eibu thirakpa natte adubu nakhoina tal pukthanna chakhibagi maramnani. Manggadaba chinjakkidamak thabak suganu adubu lomba naidaba hingba phaoba leiba chinjak adugidamak thabaksu. Masigi chinjak asidi Migi Machanupa aduna nakhoida pibigani maramdi Tengban Mapu Mapa Ibungo aduna mangonda yabibagi khudam nambire.”” Maram aduna makhoina Ibungoda hanglak-i, “Eikhoina Tengban Mapugi thabaksing adu tounaba eikhoina kari touba tabage?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Ibungo mahakna thabiraklaba mahak adubu nakhoina thajaba haiba asi Tengban Mapugi thabak aduni.”” Makhoina khumlak-i, “Eikhoina ujaraga Ibungobu thajanaba Ibungona kari angakpa khudam toubigani? Ibungona kari toubigani? “‘Mahakna makhoida swargadagi chanaba tal pibikhi’’ haina Mapu Ibungogi puyada ibagumna eikhoigi ipa ipusingna leikanglada leiringeida makhoina manna chakhi.”” Maduda Jisuna hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, swargadagi tal pikhiba adu Moses-na natte adubu eigi Ipana nakhoida swargadagi achumba tal adu pibi. Tengban Mapugi tal adudi swargadagi kumtharakpa amadi taibangpanda hingba pibiba mahak aduni.”” Makhoina hairak-i, “Ibungo, tal adu matam pumnamakta eikhoida pibiyu.”” Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Hingbagi tal adu eini. Eingonda lakpa mi adu keidoungeidasu lamlaroi; eingonda thajaba mi adu keidoungeidasu khouranglaroi. Adubu eina nakhoida hannana haikhre adudi nakhoina eibu ukhre adubu houjiksu nakhoina thajade. Eigi Ipana eingonda pibiba makhoi pumnamak adu eingonda lakkani aduga eingonda lakpa mi amatabu eina khak tanthokloi. Maramdi eina eigi aningba tounaba swargadagi kumtharakpa natte adubu eibu thabirakpa Ibungo mahakki aningba tounanaba kumtharakpani. Eibu thabirakpa Ibungo mahakki aningba adudi asini, Ibungo mahakna eingonda pibikhraba makhoi kana amatabu eina mang-handaduna aroiba numitta makhoibu hinggat-hanba aduni. Eigi Ipagi aningba adudi Machanupa adubu ujaba amadi Ibungo mahakpu thajaba makhoi pumnamakna lomba naidaba hingba phangbani aduga eina makhoibu aroiba numitta hinggat-hanbigani.”” “Swargadagi kumtharakpa tal adu eini”” haina Ibungona haibagi maramna Jihudisingna Ibungogi maramda yaningdabagi murum murum sonba hourammi. “Mahak asi Joseph-ki machanupa Jisu adu nattra? Mahakki mama mapa eikhoina khang-i. Aduga kamdouna mahakna “‘Ei swargadagi kumtharakpani’’ haina hairibano?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Nakhoi nasen-gi narakta murum murum sonnariba adu leppu. Eibu thabirakpa Ipa aduna chingsinbidrabadi kanagumba amatana eigi inakta lakpa ngamde aduga aroiba numitta eina makhoibu hinggat-hanbigani. Mapu Ibungogi wa phongdokpibasingna asumna irammi, “‘Tengban Mapuna makhoi pumnamakpu tambigani.’’ Ipagi khonjel taba amadi Ibungo mangondagi tamjaba makhoina eingonda lakkani. Masina Ipa adubu kanagumba amana ukhare haibadi natte; Tengban Mapudagi lakpa mahak adu khaktana Ipa adubu ukhre. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, eibu thajaba mahak aduna lomba naidaba hingba phangle. Hingbagi tal adu eini. Nakhoigi napa napusingna lamjao lamhangda manna chakhi adubu makhoi sikhi. Adubu kanagumba amana swargadagi kumtharakpa tal adu charabadi mahak siraroi. Swargadagi kumtharakpa ahingba tal adu eini. Kanagumbana tal asi charabadi mahak lomba naidana hinggani. Taibangpan asina hingjanaba eina pigadouriba tal adu eigi hakchangni.”” Masina Jihudisinggi marakta kanna yetnaduna hainarak-i, “Kamdouna mi asina eikhoida mahakki hakchangbu chanaba oina pigadouribano?”” Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, nakhoina Migi Machanupa adugi hakchang adu chadraba aduga mahakki ee adu thaktrabadi nakhoida hingba leiroi. Adubu eigi hakchang charaba amadi eigi ee thaklaba mi aduna lomba naidana hingba phangle aduga eina mahakpu aroiba numitta hinggat-hanbigani. Eigi hakchangdi tasengnamak chinjakni aduga eigi eedi tasengnamak thaknabani. Eigi hakchangbu chaba amadi eigi eebu thakpa makhoina eingonda lei aduga eina makhoida lei. Ahingba Ipa aduna eibu thabirakpani aduga Ibungo mahakki maramna ei hingbani, matou adugumna eibu chaba mahak aduna eigi maramna hinggani. Masini swargadagi kumtharaklaba tal adu. Nakhoigi napa napusingna manna chakhi aduga sikhi adubu tal asi chaba mahak adudi lomba naidana hinggani.”” Waramsing asi Ibungona Capernaum-da leiba synagogue-ta tambiringeida haibani. Ibungogi tung-inba mayam amana masi tabada hairak-i, “Masigi tambiba asi yamna lui. Kanana masibu lousinba ngamgani?”” Mahakki tung-inbasingna murum murum sonnariba adu khangladuna Ibungona hairak-i, “Masina nakhoida tokningba phaohanbra? Adu oirabadi Migi Machanupa aduna mahakna hanna leiramba mapham aduda amuk kakhatkhiba nakhoina uba tarabadi kari khan-gani? Hingba piba adu Mapu Ibungogi Thawainani. Mioibagi panggaldi kari amata kannade. Eina nakhoida haikhiba waheising adu thawai amasung hingbani. Adubu nakhoi kharanadi eibu thajade.”” (Ibungobu kana kanana thajaroidage aduga kanana Ibungobu pithokkadage haibasi houbadagi Ibungona khang-i.) Jisuna makha tana hairak-i, “Maram aduna eina nakhoida haikhre, Ipa aduna makhoibu ngamhanbidrabadi makhoi kana amatana eingonda lakpa ngamloi.”” Maram asina Ibungogi tung-inba mayam ama hankhre aduga Ibungoga amuk chatminnakhidre. Maram aduna Ibungona mahakki tung-inba taranithoi aduda hanglak-i, “Nakhoisu eibu thadoktuna chatninglabra?”” Maduda Simon Peter-na khumlak-i, “Ibungo, eikhoina kanada chatlugani? Ibungoda lomba naidaba hingba pibiba waheising adu lei. Aduga Ibungodi Tengban Mapudagi lakpiba Asengba Mahak aduni haiba eikhoina thajei amadi khangjei.”” Jisuna makhoida hairak-i, “Eina nakhoi taranithoibu khanba nattra? Adubu nakhoigi marakta amadi devil-ni!”” Ibungona hairiba adu Simon Iscariot-ki machanupa Judas-gi maramdani. Judas asi Ibungogi tung-inba taranithoigi marakta ama oirabasu mahakna Ibungobu pithokkani. Masigi matungda Jisuna Galilee-gi lamda koina chatlammi. Maramdi Judea-da leiba Jihudisingna Ibungobu hatnaba hotnabagi maramna Ibungona Judea-da chatpa pamlamde. Khangpoksanggi chakkhangba hairiba Jihudigi chakkhangba adugi matam naksillaklammi, maram aduna Ibungogi manaosingna Ibungoda hairak-i, “Nahakna touriba angakpa thabaksing adu nahakki tung-inbasingna ujanaba mapham asi thadoktuna Judea-da chatlu. Masak naiba mi ama oiba pamba kana amatana lonna karisu toude. Nahakna thabaksing asi touribanina nahak taibangpanda phongdok-u.”” Ibungogi manaosing phaobana Ibungobu thajaramde. Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Eigi achaba matam adu laktri adubu nakhoigidamakti matam khudingmak achabani. Taibangpan asina nakhoibudi yengthiba ngamde adubu makhoina eibudi yengthi maramdi makhoina toubasing adu phatte haina eina makhoida hai. Nakhoidi chakkhangba aduda chatlu adubu eidi chakkhangba aduda chatkhiroi maramdi eigi achaba matam adu laktri.”” Masi hairaba matungda Ibungona Galilee-da makha tana leitharammi. Ibungogi manaosingna chakkhangba aduda chatkhraba matungda Ibungosu chakkhangba aduda chatlammi adubu phongna nattaduna lonna chatlammi. Jihudigi luchingbasingna Ibungobu chakkhangba aduda thirammi aduga “Mahak kadaida lei?”” haiduna makhoina koihang hanglammi. Miyamsing adugi marakta Ibungogi maramda murum murum sonnaduna ngangnarammi. Kharana hai, “Mahak aphaba mi amani.”” Aduga khara amana amuk hai, “Natte, mahakti miyambu lanna lamjingba mini.”” Adum oinamak Jihudigi luchingbasingbu kibagi maramna makhoina Ibungogi maramda phongna wari saramde. Chakkhangba adu mayai chansillaklabada Jisuna Mapugi Sanglenda chatlaga tambiba hourammi. Maduda Jihudigi luchingbasing adu yamna ngakladuna hairak-i, “Mahakna suktamsu tamdana kamdouna asuk yamna khanglibano?”” Maram aduna Jisuna makhoida hairak-i, “Eigi tambiba asi eingondagi natte adubu eibu thabirakpa Ibungo mangondagini. Kanagumbana Tengban Mapugi aningba adu touninglabadi eigi tambiba asi Tengban Mapudagira nattraga eigi isadagira haibadu mahakna khanggani. Masagi matikna ngangba makhoidi thagatchaba makhoina phangnaba hotnabani. Adubu mahakpu thabirakpa Ibungo mahak adubu thagat-hannaba hotnariba mi adudi achumbani aduga mangonda chumdaba amata leite. Moses-na nakhoida Wayel Yathang adu pibiba nattra? Adubu nakhoi kana amatana Wayel Yathang adubu inde. Aduga karigi nakhoina eibu hatnaba hotnaribano?”” Maduda miyam aduna khumlak-i, “Nahak lai phattaba changba mini. Nahakpu kanana hatke hotnaribage?”” Jisuna makhoida hairak-i, “Eina angakpa thabak ama tou-i aduga maduda nakhoi loinamak ngak-i. Moses-na nakhoigi nachasingbu un-kakpagi yathang adu pire (tasengbadi madu Moses-tagi hourakpadi natte adubu ipa ipusingdagini), aduga nakhoina angang adubu potthaba numitta un-kak-i. Karigumba angang amagi un-kakpagi numit adu potthaba numitta tarabadi nakhoina potthaba numit aduda adumak un kak-i. Madu toubada Wayel Yathang kaidraga eina potthaba numitta mi amabu anaba mapung phana phahanbada nakhoina karigi saogadouribano? Mapanthongdata yenglaga wayel touganu adubu achumba wayelna wayel tou!”” Matang asida Jerusalem-da leiba mi kharana hairak-i, “Makhoina hatke haina hotnariba mi adu asi nattra? Yeng-u! Mahakna iphong pongna ngangli aduga makhoina mangonda wahei amatasu haide. Eikhoigi luchingbasingna mahakpu Christtani haina tasengna lepkhrabara? Adubu mahak asidi kadaidagi lakpano haiba eikhoina khang-i adubu Christta aduna lakpa matamdadi kana amatana mahak kadaidagino haiba khangloidabani.”” Mapugi Sanglenda Jisuna tambi tambina laona hairak-i, “Hoi, ei kanano amadi ei kadaidagi lakpano haiba nakhoina khang-i. Adubu ei isana iranai oina mapham asida lakpadi natte. Eibu thabirakpa Ibungo mahak adu achumbani. Nakhoinadi mahakpu khangde. Adubu einadi Ibungo mahakpu khang-i maramdi ei mangondagi lakpani amadi mahakna eibu thabirakpani.”” Maduda makhoina Ibungobu phanaba hotnarammi adubu Ibungo mahakki matam adu laktriba maramna makhoina khut tharamde. Adubu mi mayam amana Ibungobu thajare aduga makhoina hairak-i, “Christta aduna lakpa matamda mi asina toukhibasing adudagi henna mahakna angakpa thabaksing toukhigadra?”” Jisugi maramda mayamna ngangnaribasing adu tabada Pharisee-sing amadi athoiba purohitsingna Jisubu phananaba Mapugi Sanglen-gi lanmising tharaklammi. Maduda Jisuna hairak-i, “Eina nakhoiga matam kharaga leiminnakhigani adugi matungda eibu thabirakpa Ibungogi maphamda ei chatlagani. Nakhoina eibu thigani adubu nakhoina eibu phangloi maramdi eina leigadouriba mapham aduda nakhoi lakpa ngamloi.”” Maduda Jihudigi luchingbasingna makhoi masel amaga amaga hangnarak-i, “Eikhoina mahakpu phangloi hairibasi mahak kadaida chatke khallibano? Jihudi taba Greek-ki saharsingda chatkadouribra aduga Greek-ki misingbu tambigadouribra? “‘Nakhoina eibu thigani aduga nakhoina eibu phangloi’’ aduga “‘Eina leiba maphamda nakhoi lakpa ngamloi’’ haina mahakna hairibasi kari haininglibano?”” Chakkhangba adugi aroiba amadi khwaidagi maru-oiba numit aduda Jisuna lepkhatlaklaga ahouba khonjelna hairak-i, “Kanagumba mina khouranglabadi mahak eingonda laksanu aduga eingonda thajaba mahak aduna thakchasanu. Mapugi Puyana asumna takpi, “‘Mahakki nungdagi hingba piba isinggi iphutsing chellakkani.’’ ”” Jisubu thajabasingna phangjagadouriba Thawai adugi maramda masi Jisuna haibani. Ibungogi matik mangal chaohandriba maramna houjik phaobadi Thawai Asengba asi pibidri. Ibungona hairiba asi tabada mi kharana hairak-i, “Tasengnamak mahak asi eikhoina ngaijariba Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou adumak oigani.”” Atoppa kharana hai, “Mahak asi Christta aduni.”” Aduga atoppa mi khara amana amuk hairak-i, “Adubu kamdouna Christtabu Galilee-dagi lakkadouribano? Maramdi Christta adudi David ningthougi charon surondagi amadi David-na leiramba Bethlehem sahardagi oigani haina Mapugi puyana sengna takpiba nattra?”” Asumna Jisugi maramna miyamsing adu napak tanare. Mi kharana Jisubu phaba pamlammi adubu mi kana amatana Ibungoda khut tharamde. Mapugi Sanglen-gi lanmisingna Jisubu pharaktana hallakpa matamda athoiba purohitsing amadi Pharisee-singna makhoida hanglak-i, “Nakhoina mahakpu karigi puraktribano?”” “Nupa asina ngangbagumna mi kana amatanasu amukta ngangkhidri.”” haina makhoina khumlak-i. Maduda Pharisee-sing aduna makhoida hairak-i, “Mahakna nakhoibusu lanna lamjingkhrabra? Luchingbasinggi maraktagi nattraga Pharisee-singgi maraktagi kana amatana mangonda thajaba yaobra? Masigi miyam asidi wayel yathang khangdaba sirapki makhada leiba ngaktani.”” Mamangngeida Jisugi manakta chatluba aduga Pharisee amasu oiriba Nicodemus-na makhoida hairak-i, “Eikhoigi wayel yathangna mi amabu mahakna haiba hanna tadringei aduga mahakna touriba adu hanna khangdringeida mi adubu eikhoina wayenba yabra?”” Maduda makhoina khumlak-i, “Nahaksu Galilee-dagira? Mapu Ibungogi puya adu ningthijana neinou adu oirabadi Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou amata Galilee-dagi thorakte haibasi nahakna khanggani.”” Adudagi mi khudingmak magi magi mayumda hannakhre. Adubu Jisudi Olives chingda chatlammi. Ayuk anganbada Ibungona Mapugi Sanglenda amuk hanna chatlammi maduda mi pumnamakna Ibungogi akoibada tillammi aduga Ibungona phamthaduna makhoida tambiba hourammi. Ibungona asum tambiringeida Wayel Yathanggi ojasing amadi Pharisee-singna nupaga oktaba lichat chatlingeimaktada pharabi nupi amabu Ibungogi manakta puraktuna miyam mamangda lep-halle, aduga makhoina Ibungoda hairak-i, “Oja, nupi asi nupaga oktaba lichat chatlingeimaktada pharakpani. Eikhoigi Wayel Yathangda Moses-na asigumba nupidi nungna thaduna hatkadabani haina yathang pirammi masida nahak kari haining-i?”” Ibungobu maral siba yaba yumpham phangnanaba makhoina wahang asina laanggumna sijinnabani. Adubu Ibungona nontharaga khudombina leimaigi uphunda i-ba hourammi. Maduda makhoina makha tana paokhum piraknaba asum hanglaklabada Ibungona nongkhatlaklaga makhoida hairak-i, “Nakhoigi narakta pap toudaba mahak aduna nupi asida ihan hanna nungna thasanu.”” Adudagi Ibungona amuk nontharaga leimaigi uphunda ire. Masi tabada, ahansingdagi houraga amamam oina makhoi loina chatkhre. Mahakki mangda leptuna leiribi nupi aduga Ibungo Jisu khaktaga ngaihoure. Maduda Ibungona nongkhatlaktuna nupi aduda hairak-i, “Nahakpu naran siramba makhoising adu kadaida chatkhre? Kana amatana nahakpu lalhandrabra?”” Nupi aduna khumlak-i, “Ibungo, kana amatana eibu lalhandre.”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Einasu nahakpu lalhandre. Chatlu, pap amuk touraganu.”” Jisuna makhoida amuk hairak-i, “Eidi taibangpan-gi mangalni. Kanagumbana eigi itung illabadi mahak keidoungeidasu amambada chatlaroi adubu hingbagi mangal adu mahakna phangjagani.”” Pharisee-singna singnaraduna Ibungoda hairak-i, “Nahak nasana nasagi maramda sakhi pijare. Adugumba sakhi adu chatnaba yade.” Maduda Jisuna khumlak-i, “Eina isagi maramda sakhi pirabasu eina haidokliba adu achumbani maramdi ei kadaidagi lakpano aduga ei kadaida chatlibano haiba eihakna khang-i. Adubu nakhoinadi ei kadaidagi lakpano aduga ei kadaida chatlibano haiba khangde. Mioibana wayenba ma-ongda nakhoina wayelli adubu eina mi kana amatabu wayende. Adubu eina wayellabadi eigi wayel adu achumbani maramdi ei ithanta natte adubu eibu thabirakpa Ipa adu eiga loinari. Mi anigi sakhidi achumbani haina nakhoigi wayel yathangda iduna leiri. Eina eigi isagi maramda sakhi pi aduga eigi maramda sakhi pibiba atoppa adudi eibu thabirakpa Ipa aduni.”” Adudagi makhoina Ibungoda hanglak-i, “Nahakki napabu kadaida leibage?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Nakhoina eibusu eigi Ipabusu khangde. Nakhoina eibu khanglamlabadi eigi Ipabusu nakhoina khanglamgadabani.”” Senkhai happa upusing thamba Mapugi Sanglen-gi ka aduda waphamsing asi Jisuna tambiringeida haibani. Adubu Ibungogi pungpham adu laktriba maramna Ibungobu kana amatana phaba-punba touramde. Jisuna makhoida amuksu hairak-i, “Eidi chatkhragani. Nakhoina eibu thigani adubu nakhoidi nakhoigi papta sigani. Eina chatpa mapham aduda nakhoina lakpa ngamloi.”” Maram aduna Jihudigi luchingbasing aduna hairak-i, ““‘Eina chatpa mapham aduda nakhoi lakpa ngamloi’’ haina mahakna hairibasi mahak masa matomta sijagadouribra?”” Jisuna makha tana makhoida hairak-i, “Nakhoidi makhadagini adubu eidi mathaktagini. Nakhoidi taibangpan asidagini adubu eidi taibangpan asidagi natte. Maram asinani nakhoina nakhoigi papta sigani haina eina nakhoida haikhiba adu. Eihakti eina hairiba mahak aduni haiba nakhoina thajadrabadi nakhoi nakhoigi papta sijagani.”” Adudagi makhoina Ibungoda hanglak-i, “Nahak kanano?”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Hek houbadi eina nakhoida haiduna lakkhiba mahak adumakni. Nakhoigi maramda eina nakhoida haiba yaba amadi nakhoibu wayenba yaba mayam ama lei adubu ei madu touroi. Eibu thabirakpa Ibungo mahak adudi achumbani aduga eidi Ibungo mangondagi taba taba adukhakta eina taibangpanda haidok-i.”” Jisuna Mapa Ibungo adugi maramda haibani haibasi makhoina khanglamde. Maram asina Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoina Migi Machanupa adubu thanggatpa matamda eihakti eina hairiba mahak adumakni haiba nakhoina khanggani. Aduga ei isa ithantana karisu toude adubu Ipa aduna eingonda takpi takpiba adukhakta eina hai haibasi nakhoina khanggani Eibu thabirakpa Ibungo mahak adu eiga loinari; mahakna eibu itompta thadokpide maramdi Ibungo mahakpu pelhanba thabaksing eina matam pumbada tou-i.”” Ibungona haiba wasing asi taba mi mayam amana Ibungobu thajare. Ibungo Jisubu thajaraba makhoising aduda Jisuna hairak-i, “Eina tambiba adu nakhoina itattattana illabadi tasengnamak nakhoi eigi tung-inbasingni. Adu oirabadi nakhoina achumba adu khanggani amadi achumba aduna nakhoibu ningtamhanbigani.”” Maduda makhoina khumlak-i, “Eikhoidi Abraham-gi charol suronni aduga eikhoina kanagumba mi amatagi minai oikhidri. “‘Nakhoibu ningtamhanbigani’’ haina nahakna karamna hairibano?”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, pap touba mi khudingmak papki minaini. Minaidi imung aduda matam pumbagi oina leite adubu machanupa adudi matam pumbagi oina lei. Machanupa aduna nakhoibu ningtamhanbirabadi, nakhoi tasengnamak ningtamgani. Nakhoi Abraham-gi charol suronni haiba ei khang-i. Adubu nakhoina eibu hatnaba hotnari maramdi nakhoigi thamoinungda eigi waheigi mapham leite. Eina Ipaga loinana leiringeida ukhraba adu eina nakhoida hairi. Adubu nakhoidi nakhoigi napana haiba adu tou-i.”” Maduda makhoina khumlak-i, “Eikhoigi ipadi Abraham-ni.”” Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoi Abraham-gi machasing oiramlabadi mahakna toukhiba thabaksing adu nakhoina touramgadabani. Eina Tengban Mapudagi taraba achumba adu nakhoida hairi aduga nakhoina eibu hatnaba hotnari. Madugumba thabak adu Abraham-di khak toukhide. Nakhoidi nakhoigi napa aduna touba adu nakhoina touribani.”” Maduda makhoina khumlak-i, “Eikhoidi chatnabi kaina pokpa machasing natte, eikhoigi Ipa amakhakta lei mahak adudi Tengban Mapuni.”” Jisuna makhoida hairak-i, “Tengban Mapubu nakhoigi napa Ibungomak oiramlabadi nakhoina eibu nungsiramgadabani maramdi eihak Ibungo mangondagi lakpani aduga houjik ei mapham asida leire. Ei isana iranai oina mapham asida lakpa natte adubu Ibungo mahakna eibu thabirakpani. Eina hairibasi nakhoina karigi wakhal taba ngamdribano? Masigi maramdi eina haiba nakhoina lousinba ngamdabagini. Nakhoidi nakhoigi napa Satan-gi machasingni, nakhoina napagi apambasing touba pammi. Mahakti ahoubadagi mihatpa oire aduga mangonda achumba leitaba maramna mahak achumbada lepte. Mahakna minamba ngangba matamda mahakki mahousagi oiba adu ngangbani maramdi mahakti minamba ngangbani aduga minamba pumnamakki mapani. Adubu eina achumba adu ngangba maramna nakhoina eibu thajade. Nakhoigi naraktagi kanagumba amana eibu pap toubagi maral lei haiba utpa ngamgadra? Eina achumba adu hairabada nakhoina eibu thajadriba karigino? Tengban Mapugi oiba mina Tengban Mapugi wasing tai. Adubu nakhoidi Tengban Mapugi oidaba maramna nakhoina tadabani.”” Makhoina Jisuda hanglak-i, “Nahakti Samaria-gi mini aduga nangonda lai phattaba chang-i haina eikhoina haibasi chumlaba nattra?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Eingonda lai phattaba changde. Eidi eigi Ipabu ikai khumnei aduga nakhoinadi eibu ikai khumnade. Eina isabu ikai khumnanaba thide adubu eibu ikai khumnahanba pamba kanagumba ama lei mahakti wayen toubani. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, kanagumbana eigi wa illabadi mahak keidoungeidasu siraroi.”” Maduda makhoina Ibungoda hairak-i, “Nangonda lai phattaba sungsoi soidana changle haibasi houjikti eikhoi khangle. Abraham sikhi aduga Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichousingsu sikhi adubu nahaknadi “‘Kanagumbana eigi wa illabadi mahak keidoungeidasu siraroi’’ haina hairi. Nahakna eikhoigi ipa Abraham-dagi henna chaobra? Mahak sikhi aduga Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingsu sikhi. Nahak nasasi kanani haina khanjaribano?”” Jisuna khumlak-i, “Ei isana ithantabu thagatcharabadi eigi thagatchaba adu karisu natte. Adubu eibu thagatpibadi nakhoina nakhoigi Tengban Mapuni haijariba adu eigi Ipa adunani. Nakhoinadi Ibungo mahakpu khangde adubu einadi mahakpu khang-i. Eina Ibungo mahakpu khangde hairabadi eisu nakhoigumna minamba ngangba mi ama oiramgadabani. Adubu eidi Ibungo mahakpu khang-i aduga mahakki wa illi. Eina lakkadabagi numit adu ugani khallubada nakhoigi napa ibungo Abraham yamna haraojakhi, madu mahakna ujakhi amadi nungaijakhi.”” Maduda makhoina Ibungoda hairak-i, “Chahi yangkhei phaoba sudriba nahakna Abraham-bu ukhraba!”” Jisuna khumlak-i, “Eina nakhoida tasengna hairiba asini, Abraham poktringei mamangda ei leirabani.”” Maram aduna makhoina Ibungoda thananaba nung paikhatle. Adubu Ibungona mahak masabu lotlaga makhoigi marak phaoduna Mapugi Sanglendagi chatkhre. Jisuna asum chatlingeida pokpadagi mit tanglaklaba nupa ama urammi. Maduda Ibungogi tung-inbasingna Ibungoda hanglak-i, “Oja Ibungo, kanana pap toubagi nupa asi mit tangna poklibano? Mahakna pap toubagira nattraga mahakki mama mapana pap toubagira?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Mahakna nattraga mahakki mama mapana pap toubagi natte adubu Tengban Mapugi panggalna mahakki punsida thabak toubiba adu unanabani. Numit leiringeida eibu thabirakpa Ibungo mahakki thabak eikhoina touba tai. Kana amatana thabak touba ngamloidaba ahing adu lakli. Eina taibangpanda leiringeida, ei taibangpan-gi mangalni.”” Ibungona masi hairaba matungda leimaida tin sitle aduga tin aduna leikhom semlaga nupa adugi mitta madu teibire aduga Ibungona nupa aduda hairak-i, “Siloam-gi pukhrida chatlaga chamthoklu.”” (Siloam haibagi wahanthokti “Thakhraba”” haibani). Maram aduna nupa aduna chattuna chamthoklure aduga mahakki mit uba phangjaraga hallakle. Mahakki yumlon keironnabasing amadi mahakna chakniba oiringeida ukhibasingna hainarak-i, “Phamduna chakniramba nupa adubu asi nattra?”” Kharana hairak-i, “Nupa asini”” adubu khara amana amuk hairak-i, “Nupa asi natte masak manabani.”” Maduda nupa aduna hairak-i, “Ei mahak adumakni.”” Maram aduna makhoina mangonda hanglak-i, “Adudi nahak kamdouna uba ngamlaklibano?”” Mahakna khumlak-i, “Jisu kouba nupa amana leikhom semlaga eigi mitta teibire aduga Siloam pukhrida chatlaga chamthoklunaba eingonda haibi. Madu eina chattuna chamthoklubada ei uba ngamlakpani.”” Maduda makhoina mangonda hanglak-i, “Mahak houjik kadaida leibage?”” Mahakna khumlak-i, “Ei khangjade.”” Adudagi makhoina mit tanglamba nupa adu Pharisee-singgi manakta purakle. Jisuna leikhom semduna nupa adubu mit tangbadagi phahanbikhiba numit adu Potthaba numit oirammi. Maram aduna Pharisee-singnasu mahak kamdouna mit uba ngamkhibage haina amuk hanglammi. Maduda mahakna khumlak-i, “Mahakna eigi mitta leikhom haple aduga eina madu chamthokpada ei uba phanglakpani.”” Maduda Pharisee kharana hairak-i, “Madu touriba nupa adu Tengban Mapudagi oiroi maramdi mahak potthaba numit ngakte.”” Adubu mi kharana hairak-i, “Pap chenba mi amana karamna asigumba angakpa khudamsing asi touba ngamgadouribano?”” Asumna makhoi masel tokhai tanare. Maram aduna Pharisee-singna nupa aduda amukkasu hanglak-i, “Nahakki mit uhalliba mi adugi maramda nahak kari haining-i?”” Nupa aduna khumlak-i, “Mahak asi Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou amani haina eina khanjei.”” Jihudigi luchingbasingna nupa asi hanna mit tanglammi aduga konna uba phanglakpani haibasi makhoina thajaramde maram asina makhoina nupa adugi mama mapa koure aduga makhoida hanglak-i, “Nakhoina pokpadagi mit tanglak-i haiba nachanupa adu mahak asira? Aduga kamdouna mahak houjik uba ngamlibano?”” Nupa adugi mama mapa aduna khumlak-i, “Mahak eikhoigi ichanupani aduga mahak pokpadagi mit tanglak-i haiba eikhoi khangjei. Adubu kamdouna mahak uba ngamlakkhibano aduga kanana mahakpu mit tangba phahanbiribano haibasidi eikhoi khangjade. Mangonda hangbiyu, mahak chahi yamlabani. Mahak masana paokhum pijasanu.”” Jihudigi luchingbasing adubu kibadagi makhoina asumna haibani maramdi Jisubu Christtani haina haidokchabasing adu synagogue-tagi tanthokkani haina hanana makhoina warep lepnakhre. Maram adunani “Mahak chahi yamlabani. Mahak masana paokhum pijasanu.”” haina makhoina hairibani. Aniraksuba oina makhoina mit tanglamba nupa adu kouraga hairak-i, “Tengban Mapuda matik mangal piyu, nahakpu phahanba mi asi pap chenba mini haiba eikhoina khang-i.”” Maduda nupa aduna khumlak-i, “Mahak pap chenba nattraga chendaba mira haibadi ei khangjade. Asimatangdi ei khangjei madudi ei mit tanglammi adubu houjik ei uba phangjare.”” Adudagi makhoina mangonda hairak-i, “Mahakna nangonda kari toukhi? Aduga kamdouna mahakna nahakki mit u-hankhibano?”” Nupa aduna khumlak-i, “Eina nakhoida hanna haikhre adubu nakhoina tade. Aduga karigi nakhoina amuk hanna taninglibano? Nakhoisu mahakki tung-inba mising oiba pamlibra?”” Maduda makhoina mahakpu ikaiba piraduna hairak-i, “Nahakti mahakki tung-inba mini adubu eikhoidi Moses-ki tung-inba misingni! Moses-ta Tengban Mapuna wa ngangbi haiba eikhoina khang-i adubu nupa asidi kadaidagi lakpano haiba phaoba eikhoi khangde.”” Nupa aduna khumlak-i, “Madudi angakpani! Mahak kadaidagi lakpano haiba nakhoina khangde adubu mahakna eigi mit uhanbire. Pap chenbasinggi haijabadi Tengban Mapuna tabide haiba eikhoi khang-i. Adubu Ibungo mahakpu khurumjaba amadi mahakki aningba toubasinggi haijabadi tabi. Pokpadagi mit tanglakpa mi amabu uhanbiba haibasi taibangpan houbadagi kana amatana tadri. Nupa asi Tengban Mapudagi oiramdrabadi mahakna karisu touba ngamlamloi.”” Makhoina mangonda khumlak-i. “Papna yomlaga poklakpa nangna kari natik leiduna eikhoibu tambiriba?”” Adudagi makhoina mahakpu synagogue-tagi tanthokkhre. Makhoina mahakpu tanthokkhre haiba Jisuna tare aduga Ibungona mahakpu thengnarabada mangonda hanglak-i, “Nahak Migi Machanupa adubu thajabra?”” Nupa aduna khumlak-i, “Ibungo, mahak adu kanano? Eina mahakpu thajanaba Ibungona eingonda takpiyu.”” Jisuna mangonda hairak-i, “Nahakna mahakpu hanana ukhre, mahak adudi nangonda houjik wari sariba mahak aduni.” Nupa aduna hairak-i, “Mapu Ibungo, ei thajei.”” Aduga mahakna Jisubu khurumjarammi. Maduda Jisuna hairak-i, “Wayennabagidamak ei taibangpan asida lakpani aduna mit tangbasingna unanaba aduga mit ubasingna tangnanabani.”” Ibungogi manakta leiramba Pharisee kharana hairiba adu tarabada makhoina Ibungoda hairak-i, “Nahakna hairibasi eikhoi mit tang-i hairibra?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Nakhoi mit tanglamlabadi nakhoida papki naral leiramloidabani adubu nakhoina ui haina haijarabanina nakhoida papki naral leire.”” Jisuna hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, thongdagi changdaduna atoppa maphamdagi karaga yaokonda changba mi adu huranba amadi migi mapot munba mini. Adubu thongdagi yaokonda changba mi adudi yaosing adugi yaosenbani. Thongngakpa aduna mahakkidamak thong adu hangdokpi aduga yaosing aduna mahakki khonjel tai. Mahakna mahakki yaosing adubu maming panduna koubi aduga mahakna makhoibu yaokon adugi mapanda chingbi. Mahakki yaosing adubu mapanda puthokpiba matamda mahakna makhoigi mang thaduna chatli aduga makhoina mahakki matung illi maramdi makhoina mahakki khonjel khang-i. Makhoina mitop amagi matung khak illoi madugi mahutta makhoina mitop adudagi chenkhigani maramdi makhoina mitopsinggi khonjel khangde.”” Jisuna makhoida pandam asi haibire adubu Ibungona makhoida kari haininglibano haibadudi makhoina wakhal taba ngamlamde. Maram asina Jisuna makhoida amuk hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, yaosing adugi thong adu eini. Eigi mangda lakkhiba makhoi pumnamak huranba amadi migi mapot munba mi ngaktani aduga yaosing aduna makhoigi khonjel tade. Thong adu eini. Eigi ipanna changlakpa mi khudingmak kanbigani. Makhoina changthok changsin tougani amadi sanjabung phangjagani. Huranba aduna lakpadi hurannanaba, hatnanaba amadi mang-hantak-hannanabata lakpani. Adubu eina lakpadi makhoina hingba phangnanaba aduga hingba adu marang kaina phangnanaba lakpani. “Aphaba yaosenba adu eini. Aphaba yaosenba aduna yaosinggidamak thawai thabi. Anekpa mi haibadi yaosing adu masagi nattaba adunadi keisal lakpa ubada yaosing adu thadoklamlaga chenkhi. Aduga keisal aduna yaosing adubu laktuna phai amadi chaikhai. Anekpa mi aduna chenkhibagi maramdi mahak anekpani aduga mahakna yaosing adugidamak karisu thousade. Yaokon asida leitaba eigi atei yaosingsu leiri. Eina makhoibusu purakpa tai. Makhoinasu eigi khonjel tagani aduga yaosenba ama leiba yao sanggu ama oirakkani. “Eigi Ipana eibu nungsi maramdi eina eigi thawaibu amuk hanna lousinnaba eina thawai thai. Kana amatana eingondagi eigi thawai louba natte. Ei isana yana thawai thabani. Eina eigi thawai thaba amadi amuk lousinbagi itik eingonda lei. Yathang asi eigi Ipadagi phangjabani.”” Ibungona haiba waheising asigi maramna Jihudisinggi marakta amuk tokhai tanare. Makhoi mayam amana hairak-i, “Mahak lai phattaba changba amadi angaoba mini. Mahakki wabu karigi eikhoina tagadouribano?”” Adubu atoppa kharana amuk hairak-i, “Masi lai phattaba changba mi amana nganggadaba wahei natte. Lai phattabanabu mit tangba migi mitpu uhanba ngamgadra?”” Matam adu ningthamthagi matam oirammi, Jerusalem-da Mapugi Sanglen katthokpagi chakkhangba numit adu lakle. Mapugi Sanglen aduda Solomon-gi hojang kouba mapham aduda Jisuna chattuna leirammi. Maduda Jihudisingna Ibungogi akoibada koisillaklaga hairak-i, “Nahakna eikhoibu kayam kuina chingnahanduna thamgadouribano? Nahak Christta adu oirabadi eikhoida sengna haiyu.”” Jisuna makhoida khumlak-i, “Eina nakhoida hanna haikhre adubu nakhoina eibu thajade. Eina Ipagi mingda touba thabaksing aduna eigi maramda khang-halli. Adubu nakhoina eibu thajade maramdi nakhoi eigi yaosing natte. Eigi yaosingdi eigi khonjel tai; eina makhoibu khang-i aduga makhoina eigi itung illi. Eina makhoida lomba naidaba hingba pibi aduga makhoi keidoungeidasu siraroi. Kana amatana makhoibu eigi khuttagi munba ngamloi. Makhoibu eingonda pibiriba eigi Ipa aduna pumnamaktagi chaoba helli. Kana amatana makhoibu Ipagi khuttagi munba ngamloi. Eiga Ipaga amatani.”” Adudagi Jihudisingna Ibungoda thanaba nung amuk khun-gatlammi. Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Eigi Ipana eingonda tounaba pibiba aphaba thabak mayam ama eina nakhoigi mangda toukhre. Thabaksing adugi maraktagi karamba thabakkidamak nakhoina eibu nungna thagadouribano?”” Makhoina khumlak-i, “Nahakna touba aphaba thabaksing adugidamak eikhoina nahakpu nungna thagadaba natte adubu nahakna Tengban Mapubu thina ngangbagini. Nahakna mi ama oiraga nasabu Mapu Ibungoni haijari.”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Nakhoigi wayel yathangda asumna iduna leiba nattra madudi Ishworna hai, “‘Nakhoi mapu ibungosingni?’’ Eikhoina khang-i adudi Mapugi puyadi kaiba yade. Maram asina Ishworna mahakki wahei pibiba makhoisingbu “‘ishworsing’’ haina haibire. Eigi oinadi, Ipana eibu khandokpibani amadi taibangpan asida thabirakpani. Adu oiragadi “‘Ei Tengban Mapugi Machanupani’’ haina eina haibasida kamdouna Mapu Ibungobu thina ngang-i haina nakhoina hairibano? Eina Ipagi thabaksing adu toudrabadi eibu thajaganu. Adubu eina Ipagi thabaksing adu tourabadi nakhoina eibu thajadrabasu, Ipana eingonda lei aduga eina Ipada lei haibasi nakhoina khang-nanaba amadi thajananaba thabaksing adubudi thajou.”” Amuk hanna makhoina Ibungobu phananaba hotnarammi adubu Ibungona makhoigi makhuttagi nanthokle. Adudagi Jisuna Jordan wangmada chatlammi aduga John-na i-han hanna baptize touramba mapham aduda leire aduga mi mayam amana Ibungogi maphamda laklammi. Maduda makhoi masel hainarak-i, “John-di angakpa thabak amatadi toukhide adubu mahakna mi asigi maramda haikhiba pumnamak adudi achumbani.”” Mapham aduda mi mayam amana Ibungobu thajare. Lazarus kouba nupa ama naduna leirammi. Mahakti mache Mary amadi Martha-ga loinana Bethany khunggangda leibani. Lazarus-ki mache Mary asi Mapu Ibungogi makhongda manam nungsiba thao heiduna masamna teithokkhiba nupi aduni. Machem ani asina Jisuda pao asumna tharammi, “Ibungo, nahakna nungsijaba marup adu nare.”” Jisuna pao asi tabada hairak-i, “Anaba asi siraga loisin-gadaba anaba natte adubu Tengban Mapugi matik mangal oinanaba amadi masigi mapanna Tengban Mapugi Machanupa adubu matik mangal phangnanabani.”” Martha, mahakki manaonupi amadi Lazarus-pu Jisuna nungsijarammi. Adubu Ibungona Lazarus nare haiba tabada Ibungona leiriba mapham aduda numit nini amaga amuk makha tana leitharammi. Adudagi Ibungona mahakki tung-inbasingda hairak-i, “Eikhoi Judea-da hallasi.”” Maduda Ibungogi tung-inbasingna khumlak-i, “Oja Ibungo, mapham aduda Jihudisingna Ibungobu nungna thanaba hotnakhibadu ikui kuikhidri aduga Ibungona mapham aduda amuk chatke hairibra?”” Jisuna khumlak-i, “Nongmada pung taranithoi nungthil oiba nattra? Nungthilda chatpa mi amana khudi thide maramdi taibangpan asigi mangalna mahakna uba phang-i. Adubu numidangda chatpa mahak adudi khudi thi maramdi mangonda mangal leite.”” Masi hairaba tungda Ibungona makhoida makha tana hairak-i, “Eikhoigi marup Lazarus tumkhre adubu mahak houdoknaba ei houjik chatkani.”” Maduda tung-inbasing aduna khumlak-i, “Ibungo, mahak tumlabadi, mahak naba pharagani.”” Jisuna hainingba adudi Lazarus sire haibani adubu makhoinadi Ibungona hairibadu tumduna potthabagi maramda haibani haina khallammi. Maram aduna Jisuna makhoida sengna haibire, “Lazarus sire, nakhoina thajanaba eina mahakka loinana mapham aduda leiminnaramdaba asi nakhoigidamak ei harao-i. Eikhoi mahakki manakta chatlasi.”” Didymus hainasu kouba Thomas-na mahakka loinariba tung-inbasing aduda hairak-i, “Ibungoga loinana siminnanaba eikhoisu chatlasi.”” Jisuna Bethany-da thunglaba matamda Lazarus leirol chankhiba numit marini sukhre. Bethany asi Jerusalem-dagi mile animuk lapna leibani. Jihudi mayam amana Martha amadi Mary-gi manakta makhoigi moupuwa leikhidaba adugi themjinbinaba laklammi. Jisu lakle tabada Martha-na Ibungobu unanaba thoklammi adubu Mary-di yumda leihourammi. Martha-na Jisuda hairak-i, “Ibungo, nahakna mapham asida leiramlabadi eigi ipuwa adu siramloidabani. Adubu houjikmaksu Ibungona nijaba khudingmak Tengban Mapuna pibigani haiba ei khangjei.”” Jisuna mangonda hairak-i, “Nahakki noupuwa amuk hinggatkani.”” Maduda Martha-na khumlak-i, “Aroiba numit aduda mahak amuk hinggatkani haibasi ei khangjei.”” Jisuna mangonda hairak-i, “Hinggatpa amadi hingba adu eini. Eibu thajaba mahak adu sirabasu hinggani. Eingonda leiba aduga eibu thajaba mi khudingna keidoungeidasu siraroi. Nahak masi thajabra?”” Maduda Martha-na khumlak-i, “Hoi, Ibungo. Ibungodi taibangpanda lengbirakkadaba Tengban Mapugi Machanupa, Christta aduni haiba ei thajei.”” Martha-na masi hairaba tungda mahakna mahakki manaonupi Mary-gi manakta chatlammi aduga mahakpu tonganna kouthoklaga hairak-i, “Mapham asida Oja lak-le, nahakpu hangli.”” Mary-na masi tabada thunamak hougattuna Ibungobu unanaba chatlammi. Jisudi khunggang aduda youraktri adubu Martha-na unaramba mapham aduda adumak leirammi. Yum aduda Mary-bu themjinbiramba Jihudising aduna mahakna yamna thuna hougattuna chatkhiba adu ubada, mahak Lazarus-ki mongphamda kappa chatlibani haina khanduna makhoina mahakki matung illammi. Jisuna leiriba mapham aduda Mary-na thunglabada mahakna Ibungobu ujare aduga Ibungogi khuyakhada tuthajaraga hairak-i, “Ibungo, nahakna mapham asida leiramlabadi eigi ipuwa adu siramloidabani.”” Mahakna kappa amasung mahakka loinariba Jihudising aduna kappa adu ubada Ibungogi thamoi soklammi amadi yamna nungaitaba phaorammi. “Nakhoina mahakpu kadaida leirol chankhibage?”” haina Ibungona makhoida hanglammi. Maduda makhoina khumlak-i, “Ibungo, lakpiduna yengbiyu.”” Jisu kaplammi. Maduda Jihudisingna hairak-i, “Yeng-u, mahakna Lazarus-pu kayada nungsiriba!”” Adubu mi kharanadi asumna hairak-i, “Mit tangba mibudi uhanba ngamlaga mahakna Lazarus-pudi sihandana thambadi ngamdabra?”” Amuk hanna yamna nungaitaba phaoraduna Jisuna mongpham aduda laklammi. Mongpham adu nungjao amana changphamda thingjinduna thamba surung amani. Jisuna makhoida hairak-i, “Nung adu louthokkhoǃ”” Leikhidraba nupa adugi mache Martha-na Ibungoda hairak-i, “Ibungo, manam namthiramlagani maramdi mahak mapham aduda thamkhiba numit marini sukhre.”” Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Nahakna thajarabadi nahak Tengban Mapugi matik mangal uba phanggani haina eina nangonda haikhiba nattra?”” Maram aduna makhoina nung adu louthokkhre. Adudagi Jisuna swargaromda yengkhatlaga hairak-i, “Ipa, eina haijaba Ibungona tabibagi thagatchari. Matam pumnamakta eina haijaba Ibungona tabi haiba eina khangjei adubu Ibungona eibu thabirakpani haiba mapham asida leiriba miyamsing asina thajananaba makhoigidamak eina khon thokna haidokchabani.”” Masi hairaba tungda Ibungona ahouba khonjelna laorak-i, “Lazarus, thoklak-u!”” Maduda mahakki makhong makhuttu phumbada sijinnaba phi masangsingna yetsillammi aduga mamaidu phi amana yetlaga thoklakle. Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Pulliba mongphamgi phising adu louthok-u aduga mahak chatchasanu.”” Mary-gi manakta lakpa Jihudi mayam ama Jisuna toukhiba thabak adu urammi aduga makhoina Ibungobu thajare. Adubu makhoi kharanadi Pharisee-singgi manakta chatlaga Jisuna toukhiba thabak adu tamle. Maram aduna Pharisee-sing amadi athoiba purohitsingna Sanhedrin-gi mitin ama koure. Maduda makhoi masel hangnarak-i, “Eikhoi kari tousige? Mi asina touriba angakpa thabak pumnamak asi yeng-u. Eikhoina mahakpu asumna thadoklabadi mi khudingna mahakpu thajakhragani madu oirabadi Rome-gi misingna laktuna eikhoigi Mapu Sanglen amadi eikhoigi phurup asi loukhragani.”” Makhoigi maraktagi Caiaphas kouba chahi adugi Purohitlen oiba mahakna hairak-i, “Nakhoi karisu khangde! Phurup apumba amabu pummang mangbagi mahutta mi amana miyamgidamak sibibana nakhoigidamak henna phei haibasi nakhoi khangdabra?”” Masi mahakna masagi aningbadagi haiba natte adubu mahakna chahi adugi Purohitlen ama oina Jihudi phurupkidamak Jisuna sibigani haina Tengban Mapugi wa phongdokpani, madu Jihudi phurup khaktagi nattana chaithoktuna leiriba Tengban Mapugi machasingbu khomjinduna amata oihannanabani. Numit adudagi Jihudigi luchingbasingna Jisubu hatnanaba thourang touba houre. Maram aduna Jisuna Jihudisinggi marakta phongna chattre. Madugi mahutta lamjao lamhangda manakta leiba Ephraim kouba khun amada chatlammi aduga mapham aduda mahakki tung-inbasingga loinana leirammi. Jihudisinggi oiba Lanthokpibagi Chakkhangba adugi matam naksillaklabada, lam adugi miyamna Chakkhangba adugi mang-oinana laininggi oiba sengdoknabagidamak Jerusalem-da chatlammi. Makhoina Jisubu thirammi aduga makhoina Ningnasangda lepna lepna makhoi masel amaga amaga hangnarak-i, “Nakhoi kari khalli? Mahaksibu Chakkhangba asida lakloidra?”” Athoiba purohitsing amadi pharisee-singna Jisubu phananabagidamak, kanagumbana Jisubu kadaida leibage haiba khanglabadi mahakna pao pirakkadabani haina yathang pirammi. Lanthokpibagi chakkhangba hougadaba numit taruknigi mamangda, Jisuna sibadagi hinggat-hanbikhiba Lazarus-na leiba mapham Bethany-da Jisuna laklammi. Jisugidamak numidanggi chaklen ama langlammi maduda Martha-na chana-thaknabagi semsabagi thougal adu tourammi aduga Ibungoga loinana phamminnaribasinggi marakta Lazarus yaorammi. Adudagi Mary-na mamal atangba asengba nard-ki manam nungsiba mahi litre makhaimuk oigadaba ama puraktuna Jisugi khongda heirammi aduga mahakki masamna Ibungogi khong teithoklammi. Maduda yum adu nungsiba manam aduna pumthal thallammi. Adubu Jisugi tung-inba ama oiriba aduga Jisubu konna pithokkadouriba Judas Iscariot-na yaningdana hairak-i, “Chahi amagi khutsuman oigadaba manam nungsiba thao asi yollaga senpham adu lairabasingda pidriba karigino?”” Mahakna masi haibasi lairabasinggi khanbadagi haiba natte adubu mahak huranba mi ama oibagi maramnani. Mahak sen-gao panaba ama oiraga mahakna sen-gao aduda haplakpa sel adu hek hek sijinnathok-i. Maduda Jisuna hairak-i, “Mangonda ayetpa piganu! Masi eihakpu leirol chan-gadaba numit adugidamak mahakna khaktuna thamlibani. Lairabasingdi nakhoigi narakta matam pumbada leigani adubu eidi nakhoiga matam pumnamakta leigadaba natte.”” Yamlaba Jihudi miyam amana Bethany-da Jisu leire haiba tarabada makhoina Jisugi maram khaktagi nattana Ibungona sibadagi hinggat-hanbikhraba Lazarus-pusu yengnaba laklammi. Maram aduna athoiba purohitsingna Lazarus-pusu hatnaba thourang tourammi, maramdi mahakki maramdagi Jihudi mayam amana makhoibu thadoklamlaga Jisuda thajaba thamle. Mathanggi numitta Lanthokpibagi Chakkhangba aduda laklamba yamkhraba miyam amana Jisuna Jerusalem tamna lakli haiba tarammi. Maram aduna makhoina thangtup pambigi masasing puduna Ibungobu okpa chatlammi aduga makhoina laorak-i, “Hosanna! MAPU IBUNGO-gi mingda lenglakliba mahak adu yaiphabani! Israel-gi Ningthou adu yaiphabani!”” Jisuna lola ama phangladuna mathakta tongkhatlammi, Mapugi puyada asumna ikhibagumbani: “Kiganu, he Zion-gi sahar! Yeng-u nahakki ningthou, lola macha ama tongduna lakli.”” Matam aduda Ibungogi tung-inbasingna waram asi khangba ngamlamde. Adubu Jisubu matik mangal phang-hallaba matungda hairibasing asi Ibungo mahakki maramda ibani aduga makhoina masising asi Ibungoda toubani haiba ningsinglakkhi. Ibungona Lazarus-pu mongphamdagi kouthoktuna asibadagi hinggat-hankhiba matamda Ibungoga loinakhiba mising aduna thoudok adugi matangda koisan sandoklammi. Mi mayam amana Ibungobu unanaba hotnarammi maramdi Ibungona toukhiba angakpa khudam adugi matangda tarammi. Pharisee-singna makhoi masel amaga amaga asumna hainarak-i, “Khangledana, eikhoi karisu touba ngamdre haibasi. Yeng-u, taibangpan asigi mi pumnamakna mahakki matung inkhre!”” Chakkhangba aduda Mapu Ibungobu khurumjanaba Jerusalem-da chatpasing adugi marakta Greek-ki mi kharasu yaorammi. Galilee-gi Bethsaida hairiba mapham asidagi lakpa nupa Philip-ki maphamda makhoina laklaga hairak-i, “Ibungo, eikhoi Jisubu unajaba pamjei.”” Maduda Philip-na chattuna Andrew-da tamlure aduga makhoi anina chattuna Jisuda tamle. Jisuna makhoida khumlak-i, “Migi Machanupa adu matik mangal chaohan-gadaba pungpham adu lakle. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, gehu maru amana leipakta taraga sidrabadi madu maru ama oina adum leigani. Adubu maru aduna sirabadi mahei yamna yan-gani. Mahakki thawaibu nungsiba aduna madu mangjagani adubu taibangpan asida leiringeida mahakki thawaibu tukkachaba mahak aduna lomba naidana hingba phaoba madu thamgani Kanagumbana eibu thougal tourabadi mahak eigi itung in-gadabani; eina leiba maphamda eigi i-naisingsu leigani. Eibu thougal touba mahak adu eigi Ipana ikai khumnabigani. “Houjik ei thawai ware, eibu kari haisige? “‘Ipa, eibu pungpham asidagi kanbiyu?’’ Natte, masigi maramgidamak eina pungpham asida lakpani. Ipa, nahakki minglen matik mangal chaohallu!”” Adudagi khonjel amana swargadagi hairak-i, “Eina eigi ming matik mangal chaohankhre aduga amuk henna chaohan-gani.”” Mapham aduda lepliba miyamsing aduna khonjel adu tarammi aduga mi kharana hai, masi nong khongbani, adubu ateising kharana hai, swarga dut amana mangonda wa ngangbani. Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Khonjel adu eigi kananaba hairakpa natte adubu nakhoigi kananabani. Houjik taibangpan asibu wayenba matamni; aduga taibangpan asigi mapu adu tanthokkhragani. Eibu malem asidagi thanggatpa matamda eina mi pumnamakpu eigi i-nakta chingsin-gani.”” Ibungona masi haibasi mahak karamba maongda sigani haiba adu khang-hanbani. Miyamsing aduna khumlak-i, “Wayel Yathangdagi eikhoina khangle adudi Christtadi matam pumnamakta hingduna leigani. Aduga “‘Migi Machanupa adu thanggatpa tai’’ haina nahakna kamdouna hairibano? Migi Machanupa hairibasi kanano?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Nakhoigi narakta mangal adu atenba matam kharaga leithakhigani. Nakhoina amamba nangdanaba mangal leiringeida chatlu. Amambada chatpa mi aduna mahak kadaida chatlibano haiba khangde. Nakhoi mangalgi machasing oinanaba, mangal adu leiringeida nakhoina mangal adubu thajou.”” Jisuna waphamsing asi hairamlaga chatkhre aduga masamak makhoidagi lotkhre. Makhoigi mamangda Ibungona angakpa khudam pumnamaksing asi tourabasu makhoina Ibungobu thajaramde. Masi Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou Isaiah-na haikhiba wa adu thungnanabani: “Mapu Ibungo, eikhoina haijaba paodam kanana thajabibage? Kanada MAPU IBUNGO-gi panggal phongdokpibage?”” Makhoina thajaba ngamdabagi maramdi Isaiah-na mapham amada asumnasu haikhi, “Ibungona makhoigi mamit tang-halle aduga makhoigi thamoibu kalhalle, madu oirabadi makhoigi mitna uraroi, aduga makhoigi thamoina wakhal taroi, aduga eina makhoibu phahanbinaba makhoina eingonda hallaklaroi”” Isaiah-na masi haikhibasi mahakna Jisugi matik mangal ubadagi Ibungo mahakki maramda haibani. Adum oinamak Jihudi luchingba mayam amana Jisubu thajarammi. Adubu Pharisee-singna makhoibu synagogue-tagi tanthokkani haibagi kiba maramna makhoina makhoigi thajaba adu phongdoklamde. Masi misingna makhoibu thagatpa aduna Tengban Mapuna makhoibu thagatpiba adudagi henna makhoina pambagi maramnani. Jisuna ahouba khonjelna hairak-i, “Mi amana eibu thajaba matamda mahakna eitabu thajaba natte adubu eibu thabirakpa Ibungo mahakpusu thajare. Eibu uba mahak aduna eibu thabirakpa Ibungo mahakpusu ujare. Eibu thajaba misingna amambada leitanaba ei taibangpanda mangal oina lakpani. Kanagumbana eigi wahei taraga indrabadi eina mahakpu wayelloi. Maramdi eihak taibangpan asibu wayelnaba lakpa natte adubu taibangpan asibu kanbinaba lakpani. Eibu yadaba amadi eigi waheibu loudaba makhoibu wayenba ama lei. Eina ngangthokkhraba waheising aduna makhoibu aroiba numitta wayen-gani. Ei isa inthantadagi eina ngangba natte adubu eina kari haigadaba amadi ngangadaba haibadu eibu thabirakpa Ipana eingonda yathang pibi. Ibungo mahakki yathangdi lomba naidana hingba aduda chingbi haiba eina khang-i. Maram aduna eina haiba khudingmak adu Ipana eingonda hainanaba haibibasingni.”” Masi Lanthokpibagi Chakkhangba numitki nongma mamangdani. Taibangpan asi thadoktuna Mapa Ibungogi manakta chatkadaba matam adu lakle haiba Jisuna khangle. Taibangpanda leiriba Ibungo masagi oiba misingbu Ibungona matam pumbada nungsi aduga Ibungona makhoibu aroiba phaoba nungsibire. Numidanggi chaklen charingeida, Devil-na Simon-gi machanupa Judas Iscariot-ki thamoida Jisubu pithoknaba insinkhre. Mapa Ibungo Tengban Mapuna pumnamakki mathakta pannaba matik Ibungoda pibire amadi mahak Tengban Mapudagi lakpani aduga Tengban Mapugi maphamda amuk han-gadouri haiba khanglammi. Maram aduna Ibungona numidanggi chaklen charambadagi hougatlaga Ibungogi mapan thangba achonba phi adu louthoklaga khudei amana khwangda yetsille. Madugi matungda Ibungona khudeng amada ising heiraga mahakki tung-inbasinggi makhong isingna hamdokpire aduga Ibungogi khwangda yetliba khudei aduna teithokpiba houre. Asumna Ibungona Simon Peter-gi manakta lakpada Peter-na Ibungoda hairak-i, “Ibungo, Ibungona eigi khong hambigadouribra?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Eina touriba asi houjik nahakna khangde adubu tungda nahakna khanglakkani.”” Peter-na hairak-i, “Ibungo, Ibungona keidoungeidasu eigi khong hambiroidabani.”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Eina nahakki khong hambidrabadi nahak eihakka karisu mari leinade.”” Adudagi Simon Peter-na hairak-i, “Adu oirabadi Ibungo, eigi khongda natte eigi khut amadi kokpusu chambiyu!”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Irujaraba mi amana mahakki khong nattana atei chamningai leite makhoigi hakchang pumba senglabani. Aduga mi amakhak nattana nakhoi pumnamak seng-i.”” Jisuna mahakpu kanana pithokkani haiba hannana khangbagi maramna “Mi amakhak nattana nakhoi pumnamak sengle”” haina haibani. Jisuna makhoigi khong hambiraba matungda mahakki mapan thangba achonba phi adu amuk setchille aduga hannagi phamphamda amuk phamthare aduga Ibungona makhoida hanglak-i, “Eina nakhoida toukhiba adu nakhoina khangba ngambra?”” “Nakhoina eibu Mapu Ibungo amadi Oja haina kou-i, madu achumbani maramdi nakhoina kouriba adumak eihak oiribani. Nakhoigi Mapu amadi Oja oiriba eihakna nakhoigi khongsing hambire, nakhoinasu nakhoi amana amagi khong hambipham thok-i. Eina nakhoida toukhibagumna nakhoinasu tounaba eina nakhoida thabak oina utle. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini manaina mapudagi henna chaode aduga pao puriba mi amana mahakpu thariba mi adudagi henna chaode. Houjikti nakhoina masising asi khangle aduna hairibasing asi nakhoina tourabadi nakhoi yaiphagani. “Eina masising asi nakhoi pumnamakki maramda haibadi natte; eina khanggatlaba makhoi adu eina khang-i. Adubu “‘Eigi tal chaba mahak aduna eigi maiyokta leple’’ haiba Mapugi puyagi wa adu thungnanabani. Thoudok adu thokpa matamda, eihak asi eina hairiba mahak aduni haiba nakhoina thajanaba thoudok adu thoktringeida eina nakhoida hanna haibani. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, kanagumbana eina thaba mi amabu lousillabadi mahakna eibu lousillabani aduga eibu lousinba mahak aduna eibu thabirakpa Ibungo mahakpu lousillabani.”” Jisuna masi hairaba tungda mahak thawai waraduna phongna hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, nakhoigi naraktagi amana eibu pithokkani.”” Ibungona haikhibadu kanagi maramda haibano haiba chamamnaduna Ibungogi tung-inbasingna makhoi masel amaga amaga yengnarammi. Tung-inbasing adugi maraktagi Jisuna nungsijaba tung-inba aduna Jisugi manakta phamlammi. Simon Peter-na mangonda inggit piduna hairak-i, “Ibungona hairibadu kanagi maramdano hang-u.”” Maram aduna tung-inba aduna Ibungogi manakta naksallaga hanglak-i, “Ibungo, mahaktu kanano?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Eina tal machet ama tenggotta luplaga pigadouriba mahak aduni.”” Adudagi Ibungona tal machet ama loure aduga tenggotta luplaga Simon Iscariot-ki machanupa Judas-ta pirammi. Judas-na tal adu hek loubaga Satan-na mahakki nungda changkhre. Maduda Jisuna hairak-i, “Nahakna tougadaba adu thuna touro.”” Chaklen aduda yaoriba kana amatana Jisuna hairiba adu karino haiba khanglamde. Judas-na sen-gao panaba oibanina Jisuna mangonda Chakkhangba adugi changgadaba potlamsing leirunaba nattraga lairabasingda karigumba khara pirunaba haibani haina makhoina khallammi. Judas-na tal adu hek loubaga khudakta thokkhre. Matam adu numidang oirammi. Judas-na thokkhrabada Jisuna hairak-i, “Houjik Migi Machanupa adubu matik mangal chaohalle aduga mahakki mapanna Tengban Mapubu matik mangal chaohalle. Mahakki mapanna Tengban Mapubu matik mangal chaohallabadi Migi Machanupa adubu Tengban Mapu mahakki mapanna matik mangal chaohan-gani aduga thunamak mahakpu matik mangal chaohan-gani. Nungsiba angangsa, matam kharadang eina nakhoiga loinakhigani. Eina Jihudisingda haibagumna houjik eina nakhoida hairi, “‘Nakhoina eibu thigani adubu eina chatpa mapham aduda nakhoina lakpa ngamloi.’’ Eina nakhoida anouba yathang ama piri madudi nakhoi amaga amaga nungsinou. Eina nakhoibu nungsibagumna nakhoinasu amaga amaga nungsinou. Nakhoi amaga amaga nungsinarabadi mi khudingna nakhoi eigi tung-inbasingni haiba khanggani.”” Simon Peter-na Ibungoda hanglak-i, “Ibungo, kadaida chatpigadouribano?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Eina chatpa mapham aduda nakhoi houjik tung illakpa ngamloi adubu nakhoina konna itung in-gani.”” Peter-na hanglak-i, “Ibungo, karigi houjik eina Ibungogi tung inba ngamloidouribano? Ei Ibungogidamak thawai thajagani.”” Jisuna khumlak-i, “Tasengnamak nahak eigidamak thawai thagadra? Eina nangonda tasengnamak hairibasini yenbarabana khongdringeida nahakna eibu khangde haina ahumlak haigani.”” Jisuna mahakki tung-inbasingda hairak-i, “Nakhoi pukning langtaknaganu. Tengban Mapubu thajou aduga eibusu thajou. Eigi Ipagi yumda leipham yamna lei madu natlamdrabadi eina nakhoida hairamgadabani. Eina nakhoigidamak mapham thourang touba chatli. Aduga eina chattuna nakhoigidamak mapham thourang touraba matungda, eina leiba mapham aduda nakhoisu eiga leiminnanaba eina nakhoibu louba lakkani. Eina chatkadaba mapham adugi lambi adu nakhoina khang-i.”” Maduda Thomas-na hairak-i, “Ibungo, Ibungona kadaida lenglibano haiba eikhoi khangjade aduna kamdouna eikhoina lambi adu khanggadouribano?”” Jisuna khumlak-i, “Lambi adusu achumba adusu hingba adusu eini. Eigi ipanna nattana kana amatana eigi Ipagi maphamda thungba ngamloi. Nakhoina eibu tasengna khanglamlabadi eigi Ipabusu khanglamgadabani. Houjiktagidi nakhoina Ibungo mahakpu khangle amasung ure.”” Maduda Philip-na hairak-i, “Ibungo, Ibungogi Ipa adu eikhoida uhanbiyu, maduna eikhoigi apenba oijagani.”” Jisuna khumlak-i, “Philip, asuk kuina eina nahakka loinaraba phaoba nahakna houjik phaoba eibu khangdribra? Eibu uba mahak aduna Ipa adubu ure. Aduna karamna nahakna “‘Ipa adu eikhoida uhanabiyu’’ haina hairibano? Eina Ipada lei aduga Ipana eingonda lei haibasi nahak thajadabra? Eina nakhoida haiba waheising asi eigi isadagi natte. Adubu eingonda leiriba Ipa aduna thabak touribani. Eina Ipada lei aduga Ipana eingonda lei haiba asida eibu thajou. Nattraga eina touba thabaksing adugi maramna eibu thajou. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, eibu thajaba misingna eina touba thabaksing tougani. Makhoina masising asidagi henna chaoba thabaksing tougani maramdi eina Ipagi maphamda chatli. Machanupa adugi mapanna Mapa adubu matik mangal phang-hannaba nakhoina eigi mingda nija nijaba khudingmak eina toubigani. Nakhoina eingonda karigumba ama eigi mingda nijarabadi nijariba adu eina toubigani. “Nakhoina eibu nungsirabadi, nakhoina eigi yathangsing ngakkani. Eina Ipada haijagani aduga Ipana nakhoida atoppa Pangbiba ama thabirakkani aduga mahakna nakhoiga matam pumbada loinabigani. Ibungo mahakti Mapu Ibungogi oiba achumba adubu phongdokpiba Thawai aduni. Taibangpanna Ibungo mahakpu lousinba ngamde maramdi makhoina Ibungo mahakpu usu ude khangsu khangde. “Eina nakhoibu pidat padatpa machasinggum thanamloi; eina nakhoigi nanakta amuk lakkani. Matam khara leiraga taibangpanbana eibu amuk uraroi adubu nakhoinadi eibu ugani. Eina hingbagi maramna nakhoisu hinggani. Eina Ipada lei, nakhoina eingonda lei aduga eina nakhoida lei haibasi numit aduda nakhoina khanggani. “Eigi yathangsingbu louba amadi yathangsing adubu inba makhoi adu eibu nungsibani. Eibu nungsiba makhoi adubu eigi Ipana nungsigani aduga einasu nungsigani amadi eisamak makhoida phongdokpigani.”” Adudagi Judas-na (Judas Iscariot nattaba) hairak-i, “Ibungo, Ibungona nasabu eikhoida phongdokpigani aduga taibangpanbadadi phongdokpiroi hairibasigi maram karino?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Kanagumbana eibu nungsirabadi, mahakna eigi wa in-gani. Eigi Ipana mahakpu nungsigani aduga eikhoina mangonda laktuna mahakka loinana leiminnagani. Eibu nungsidaba mahak aduna eigi wasing ngakloi. Nakhoina tariba waheising asi ei isagi natte waheising asi eibu thabirakliba Ipa mahakkini. “Eina nakhoiga leiminnaringeida masising asi eina haibani. Eigi mingda Ipana nakhoida thabirakkadaba Pangbiba haibadi Thawai Asengba Ibungo mahakna pumnamak nakhoida tambigani aduga eina nakhoida haikhiba pumnamak nakhoida ningsing-hanbirakkani. “Eina nakhoida ingthaba thanammi; eigi ingthaba eina nakhoida pi. Taibangpanna pibagumna eina madu nakhoida piba natte. Maram asina nakhoi kiganu amadi pukning langtaknaganu. “‘Ei chatlagani aduga nakhoigi nanakta amuk lakkani’’ haina eina haiba asi nakhoina tare. Nakhoina eibu nungsirabadi, eina Ipagi maphamda chatkadaba maramna nakhoi haraogani maramdi Ipana eingondagi henna chao-i. Thoudok asi thokpa matamda nakhoina thajananaba thoktringeida eina masi nakhoida haibani. Eina nakhoiga yamna ngangnararoi maramdi taibangpan asigi mapu mahak lakli. Eigi ithakta mahakki panggal leite. Eina Ipabu nungsi haiba taibangpanbana khangnanaba Ipana eingonda pibiba yathang adumak eina tou-i. “Hougatlo, eikhoi mapham asidagi chatlasi. “Achumba anggur mari adu eini aduga eigi Ipana ingkhol koiba mi aduni. Mahei yandaba masasing adu Ibungo mahakna kakthatli aduga mahei yanba masasing adubu mahei henna yananaba masa mareng kakthatpi. Eina nakhoida haikhiba wa adugi maramna nakhoi sengle. Eingonda tattana leiyu aduga eina nakhoida tattana leigani. Masa amatana masa mathanta mahei yanba ngamde aduna masa adu anggur pambi aduda leiba tai. Adugumduna nakhoina eingonda tattana leiba nattana mahei yanba ngamloi. “Anggur mari adu eini aduga nakhoina masasingni. Nakhoina eingonda itattattana leirabadi eina nakhoida lei aduga nakhoina mahei yan-gani; ei yaodana nakhoi karisu touba ngamloi. Nakhoina eingonda tattana leitrabadi nakhoi hundoklaba amadi kangsillaba masa amagumle. Adugumba masasing adudi loukhattuna meinungda langsilli aduga mei thadok-i. Nakhoina eingonda tattana leirabadi eigi waheising nakhoida tattana lei, adu oirabadi nakhoina niningba adu nijou madu nakhoida pibigani. Nakhoina mahei yamna yanduna eigi tung-inbasingni haina utpa aduda eigi Ipagi matik mangal oihalli. Eigi Ipana eibu nungsibagumna eina nakhoibu nungsi. Eigi nungsibada tattana leiyu. Eina Ipagi yathang ngaktuna Ibungo mahakki nungsibada leibagumna, nakhoina eigi yathang ngaklabadi nakhoina eigi nungsibada leigani. “Eigi haraoba nakhoida leiduna nakhoigi haraoba mapung phananaba eina masi nakhoida haibani. Eina nakhoibu nungsibagum nakhoinasu amaga amaga nungsinou: masi eigi yathangni. Mi amana mahakki marupsinggidamak leiba khwaidagi athoiba nungsiba adudi makhoigidamak mahakki thawai thadokpa aduni. Eina nakhoida piba yathangsing asi nakhoina tourabadi nakhoi eigi marupni. Eina nakhoibu amuk hanna minai kouraroi maramdi minaina mahakki mapuna kari touribano haibadu khangde. Adubu eina nakhoibu marup koure maramdi eina Ipadagi taba pumnamak adu nakhoida khang-halle. Nakhoina eibu khanba natte adubu nakhoina chattuna tattana leiba mahei yannanaba nakhoibu eina khalle amadi pham haple. Eigi mingda Ipagi maphamda nakhoina niningba adu nijabada Ipana nakhoida pibigani. Eina nakhoida piba yathang adudi masini: Nakhoi amaga amaga nungsinou. “Taibangpanbana nakhoibu tukkacharabadi nakhoibu tukkachadringeida eibu hanna tukkachei haibasi nakhoina ningsing-u. Nakhoi taibangpanbagi mi oiramlabadi, taibangpanbana nakhoibu masagi oibagum nungsiramgadabani. Nakhoina taibangpanbagi mi oirambadagi eina nakhoibu khandoklabanina nakhoi taibangpanbagi oidre. Maram aduna taibangpanbana nakhoibu tukkachabani. “‘Minaina mahakki mapudagi henna chaode’’ haina eina nakhoida haikhiba adu ningsing-u. Makhoina eibu ot-neirabadi nakhoibusu ot-neigani, makhoina eigi tambiba adu illabadi nakhoigi tambibasu in-gani. Nakhoi eigi oiba maramna makhoina nakhoida pumnamak asi tougani maramdi makhoina eibu thabirakpa Ibungo mahakpu khangde. Eina laktuna makhoida wa nganglamdrabadi makhoi papki maral leiramloidabani. Adubu houjikti makhoi pap kupsinpham leite. Kanagumba amana eibu tukkacharabadi mahakna eigi Ipabusu tukkachare. Eina makhoigi marakta mi kana amatana toukhidriba thabaksing touramdrabadi makhoi papki maral leiramloidabani. Adubu houjikti makhoina angakpa thabaksing ure aduga makhoina eibusu eigi Ipabusu tukkachare. “‘Makhoina maram leitana eibu tukkachei’’ haina Wayel Yathangda ikhiba adu thungnanabani. “Ipana nakhoida thabirakkadaba achumbagi Thawai oiriba Ipadagi lakkadaba Pangbiba Ibungo mahakna eigi maramda haigani. Houbadagi nakhoina eiga loinarakpa maramna nakhoinasu eigi maramda wa nganggadabani. “Nakhoigi thajaba mangdananaba eina nakhoida pumnamak asi hairibani. Makhoina nakhoibu Synagogue-singdagi tanthokkani aduga nakhoibu hatpa misingna Tengban Mapuda thougal toubani haina khan-gadaba matam adu lakli. Makhoina Ipabusu eibusu khangdabagi maramna makhoina hairibasing asi nakhoida tougani. Matam adu lakpada eina nakhoida hannana cheksin wa haikhre haiba nakhoina ningsingnanaba eina waphamsing asi nakhoida hairibani. “Eina nakhoiga loinaduna leiba maramna ahanbadadi eina masi nakhoida haidabani. Houjikti eihak eibu thabirakpa Ibungo mahakki maphamda chatlagani adubu nakhoi kana amatana “‘Nahak kadaida chatkadouribano’’ haina eingonda hangde. Adubu eina waphamsing asi haibagi maramna nakhoigi pukning awabana thalle. Adubu eina nakhoida tasengnamak hairibasini, eina chatthokpa asi nakhoigidamak aphabani. Karigumba eina chatthoktrabadi Pangbiba Ibungo mahak adu nakhoigi naphamda lakloi. Aduga eina chatthoklabadi Ibungo mahakna nakhoigi naphamda lakkani. Ibungo mahakna lakpa matamda papki oiba maram, achumba chatpagi maram amasung wayen-gi matangda taibangpanbabu lalli haiba utkani. Papki matangdadi misingna eibu thajadabagi maramdani; achumba chatpagi matangdadi ei Ipagi maphamda chatli aduga nakhoina eibu amuk uraroi; aduga wayen-gi matangdadi taibangpan-gi mapu adu wayenkhre. “Eina nakhoida haigadaba yamna leiri adubu houjik nakhoina madu puba ngamloi. Achumbagi Thawai aduna lakpa matamda Ibungo mahakna nakhoibu achumba pumnamakta chingbigani. Ibungo mahakna mahakki masagi oibadagi ngangloi adubu mahakna taba adu khakta nganggani aduga Ibungo mahakna tungda thoklagadabasing adu nakhoida haibigani. Ibungo mahakna eina haiba adu louraga nakhoida haibiduna eingonda matik mangal oihan-gani. Ipagi areiba pumnamak eigini; maram aduna eigi oiba adudagi louraga Thawai aduna nakhoida haibigani haina eina hairibani. “Matam khara leiraga nakhoina eibu uraroi aduga matam khara leiraga nakhoina eibu amuk ugani.”” Ibungogi tung-inba kharana makhoi masel amaga amaga ngangnarak-i, “Ibungona hairibasi kari hairibano? “‘Matam khara leiraga nakhoina eibu uraroi aduga matam khara leiraga nakhoina eibu amuk ugani,’’ aduga mahakna asisu hai “‘Maramdi ei Ipagi maphamda chatkadouri.’’ “‘Matam khara leiraga’’ hairibasi Ibungona kari haininglibano? Ibungona hairibasi karino haiba eikhoi khangba ngamde.”” Makhoina hiram asigi matangda hangningle haiba Jisuna khangladuna makhoida hairak-i, “Eina nakhoida “‘Matam khara leiraga nakhoina eibu uraroi aduga matam khara leiraga nakhoina eibu amuk ugani’’ haina nakhoida haiba adugi wahanthok karino haina nakhoi nasen hangnaribra? Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, taibangpanbana haraoringeida nakhoina kapkani. Nakhoi wagani adubu nakhoigi awaba adu haraobada onthokkani. Nupi amana angang unaramdaida naoyek-i maramdi mahakki pungpham adu lakle. Adubu mahakna angang adu hek pokpada, angang ama taibangpanbada pokle haibagi haraobana mahakki awaba adu kaothok-i. Adugumduna houjik nakhoigi awaba matamni adubu eina nakhoiga amuk unagani maduda nakhoi haraogani aduga kana amatana nakhoidagi haraobadu louthokpa ngamloi. “Numit adu lakpada nakhoina eingonda karisu hangloi. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, nakhoina eigi mingda Ipagi maphamda nijaba adu Ipana nakhoida pibigani. Houjik phaoba nakhoina eigi mingda karisu nijadri; nakhoigi haraoba mapung phanaba nijou aduga nakhoina phangjagani. “Eina nakhoida pandamsing sijinnaduna haibani adubu pandamsing sijinnadana Ipagi maramda phongna eina nakhoida haigadaba matam adu lakli. Numit aduda nakhoina eigi mingda Ipada nijagani. Eina nakhoigidamak Ipada haijagani haiba natte, maramdi Ipa Ibungo mahakmakna nakhoibu nungsi. Nakhoina eibu nungsiba amadi eihak Ipagi maphamdagi lakpani haina nakhoina thajabagi maramna Ipana nakhoibu nungsi. Eina Ipagi maphamdagi thoraklaga taibangpan asida lakpani aduga houjikti eihak taibangpan asi thadoktuna Ipagi maphamda hallagani.”” Maduda Ibungogi tung-inbasingna Ibungoda hairak-i, “Houjikti Ibungona pandam sijinnadana sengna haibire. Ibungona pumnamak khang-i haiba houjikti eikhoina khangle aduga kanagumba amana Ibungoda wahang hangbagi kanaba leitre. Masina Ibungodi Tengban Mapudagi lakpani haibasi eikhoida thajahalli.”” Jisuna makhoida khumlak-i, “Houjikti nakhoina thajarabra? Nakhoi pumnamakna nasa nasagi maphamda ichai chaithokkhiduna eihak ithanta thadoklamgadaba pungpham adu lakkadouri, hoi, madu houjik lakle. Adubu ei ithanta oide maramdi Ipana eiga loinabiri. Nakhoina eingonda leiraga ingthaba phangnanaba eina nakhoida masi haibani. Taibangpan asida nakhoida awaba nungaitaba leigani adubu nathouna phou maramdi eina taibangpanbabu ngamle!”” Jisuna masi hairaba matungda Ibungona swargada yengkhatlaga hairak-i, “Ipa matam adu lakle. Ibungogi Nachanupana Ibungobu natik nangal chaohannaba Nachanupabu matik mangal chaohanbiyu. Ibungona mangonda mi pumnamakki mathakta matik pibire madu Ibungona mangonda pibiba makhoi pumnamakta mahakna lomba naidaba hingba pinanabani. Amatta ngairaba achumba Tengban Mapu nahakpu khangba amadi Ibungona thabirakpa Jisu Christtabu khangba asi lomba naidana hingba aduni. Eina pangthoknanaba Ibungona eingonda pibiba thabak adu pangthokpa loiraduna taibangpan asida eihakna Ibungogi matik mangal chaohalle. Ipa, taibangpan asi semdringeida eina Ibungoga loinana leiramba matik mangal adumak houjik eibu Ibungogi manakta matik mangal chaohanbiyu. “Taibangpan asidagi Ibungona eingonda pibiba makhoida eina Ibungo nahakpu phongdokle. Makhoi Ibungogini, Ibungona eingonda pibibani. Makhoina Ibungogi wa injare. Eigi leijaba pumnamak Ibungo nahakna pibibani haiba makhoina houjikti khangle. Ibungona eingonda pibiba wasing adu eina makhoida pire aduga makhoina wasing adu lousille. Eihak Ibungodagi lakpani haiba makhoina tasengna khangle aduga Ibungona eibu thabirakpani haiba makhoina thajare. “Eina makhoigidamak haijabani. Eina taibangpan-gidamak haijaba natte adubu Ibungona eingonda pibikhiba makhoising adugidamak haijabani maramdi makhoi Ibungogini. Eigi leijaba pumnamak Ibungogini aduga Ibungogi areiba pumnamak eigini. Aduga makhoigi mapanna eingonda matik mangal lakle. Aduga houjik eihak Ibungogi maphamda laklani. Eidi taibangpanda leiraroi adubu makhoidi taibangpanda leiri. Asengba Ipa, eikhoina amata oibagumna makhoisu amata oinanaba Ibungona eingonda pibiba Ibungogi ming adugi panggalna makhoibu ngak senbiyu. Eina makhoiga loinaringeida Ibungona eingonda pibiba ming aduna eina makhoibu ngak sellammi. Mapu Ibungogi puyada ikhiba adu thungnanaba amangbagi machanupa adu nattana kana mata mangde. Houjikti ei Ibungogi maphamda laklani. Eigi haraoba asi makhoida mapung phana leinanaba waphamsing asi eina taibangpanda leiringei haibani. Eina Ibungo nahakki wa makhoida pire aduga taibangpanbana makhoibu tukkachare maramdi eina taibangpanbagi oidabagumna makhoisu taibangpanbagi natte. Makhoibu taibangpan asidagi louthokpiyu haina eina Ibungoda haijaba natte adubu Phattaba Mahak adudagi makhoibu ngak senbiyu haijabani. Eina taibangpanbagi oidabagum makhoisu taibangpanbagi natte. Achumba aduna makhoibu sengdokpiyu; Ibungogi wadi achumbani. Ibungona eibu taibangpanda thabibagumna einasu makhoibu taibangpanda thare. Ibungogi achumba aduna makhoibu sengdoknaba makhoigidamak eina isamak sengdokchei. “Eina makhoi khaktagi haijaba natte adubu makhoigi wadagi thajarakkadaba makhoisinggisu haijari. Makhoi pumnamak amata oinanaba eina haijari. Ipa, Ibungona eingonda aduga eina Ibungoda leibagum makhoinasu eikhoida leinanaba haijabani aduga masina Ibungona eibu thabirakpani haiba taibangpanbana thajanabani. Eikhoina amata oibagum makhoisu amata oinanaba, Ibungona eingonda pibiba matik mangal adu eina makhoida pire. Eina makhoida lei aduga Ibungona eingonda lei. Ibungona eibu thabirakpani aduga Ibungona eibu nungsibagum Ibungona makhoibu nungsi haibasi taibangpanbana khangnanaba makhoibu mapung phana amata oihanbiyu. “Ipa, taibangpan asi semdringeigi mamangda Ibungona eibu nungsibagi maramna Ibungona eingonda pibikhiba matik mangal adu makhoina ujanaba, Ibungona eingonda pibiba makhoi pumnamak eina leiba maphamda eiga leiminnaba pamjei. Achumba chatpa Ipa, taibangpanbana nahakpu khangdrabasu einadi Ibungo nahakpu khang-i aduga Ibungona eibu thabirakpani haibasi eigi tung-inbasing makhoina khang-i. Ibungona eibu nungsiba manungsi adu makhoida leinanaba aduga eina makhoida leinanaba, Ibungobu makhoida khang-halle aduga makhoida makha tana khang-hankhigani.”” Jisuna haijaba loirabada Ibungona mahakki tung-inbasingga loinana Kidron lok lanthokle. Mapham aduda ingkhol ama leirammi maduda Jisu amadi mahakki tung-inbasingna chatlammi. Jisuna mahakki tung-inbasingga toina unaba mapham oibanina mapham asi Jisubu pithokpa Judas-na khanglammi. Maram asina Judas-na Rome-gi lanmising amadi Ningnasanggi lanmi kangbu ama puduna athoiba purohitsing amasung pharisee-singga loinana ingkhol aduda laklammi. Makhoina meira, thaomei amadi khutlai pairaklammi. Ibungona mangonda thoklagadaba pumnamak adu khangladuna Ibungona thoraktuna makhoida hairak-i, “Nakhoina kanabu thiribano?”” “Eikhoi Nazareth-ki Jisubu thiribani,”” haina makhoina khumlak-i. Maduda Jisuna hairak-i, “Mahak adu eini.”” Jisubu pithokpa Judas mapham aduda makhoiga loinana leptuna leirammi. “Mahak adu eini”” haina Jisuna haiba matamda makhoina tung hallaga leimaida ture. Ibungona makhoida amuk hanglak-i, “Nakhoina kanabu thiribano?”” Maduda makhoina khumlak-i, “Eikhoi Nazareth-ki Jisubu thiribani,”” “Mahak adu eini haina eina nakhoida haikhre,”” haina Jisuna khumlak-i. “Nakhoina eibu thiba oirabadi makhoising adu chat-hankhro”” (“Ipa, nahakna eingonda pibiba makhoi kana amatabu eina mang-hande,”” haiba Ibungogi wahei adu thungnaba Ibungona masi haibani.) Maduda Simon Peter-na mahakki thangsang adu satlaga purohitlen-gi manaigi yet thangba mana adu kakthatlammi. Manai adugi maming Malchus kou-i. Jisuna Peter-da hairak-i, “Thangsang adu makhumda hapchillu. Ipana eingonda piba awabagi tenggot adu eina thakloidra?”” Rome-gi lanmi kangbu amadi makhoigi luchingbasing aduga ningnasanggi lanmisinggana Jisubu pharammi amadi pullammi aduga makhoina Jisubu Annas-ki manakta hanna puraklammi. Annas chahi adugi Purohitlen oiriba Caiaphas-ki makubokni. Mi amana miyamgi mahutta sibana henna phei haina Jihudisinggi luchingbasingda paotak pikhiba mi adu Caiaphas asini. Simon Peter amadi atoppa tung-inba aduna Jisugi tung illammi. Atoppa tung-inba aduga purohitlen aduga munna khangnaba maramna mahakna Jisuga loinana purohitlen-gi sumangda changlammi. Adubu Peter-di mapanda thong manakta leplammi. Purohitlenna masak khangba atoppa tung-inba aduna hallaktuna mapham aduda thong sangbagi mathou touribi nupimacha aduda hairaga Peter-bu manungda pusillammi. Thongsangbi nupimacha aduna Peter-da hairak-i, “Nahaksu mi asigi tung-inabasinggi marakta ama nattra?”” Maduda Peter-na khumlak-i, “Ei natte.”” Matam adu ingbagi maramna minaising amadi ngaksellibasing aduna meitan thagatlaga madugi akoibada leptuna mei tiklammi. Peter-su makhoiga loinana leptuna mei tikminnarammi. Purohitlenna Ibungogi tung-inbasing amadi Ibungogi tambibagi matangda Ibungoda hanglammi. Maduda Jisuna khumlak-i, “Eina taibangpanda iphong phongna wa hai aduga Jihudisingna tinnaba maphamsing haibadi synagogue-sing amadi Mapugi Sanglenda eina tambibani. Eina kari amata lonna haikhide. Aduga karigi nahakna eingonda madugi wahang adu hanglibano? Eina haiba takhiba makhoi aduda eina kari kari haikhi haibadu hang-u. Eina haikhiba adu makhoina khangbani.”” Jisuna masi haiba matamda lanmi amana Ibungogi maida khubakna tharaga hairak-i, “Nangna adumna Purohitlenda khumbra?”” Maduda Jisuna hairak-i, “Eina aranba haikhiba leiradi madu leiriba mayam mamang asida haiyu. Aduga eina achumba hairabadi karigi nahakna eingonda nakhut tharibano?”” Madudagi Annas-na pullaga leiriba Ibungobu Purohitlen Caiaphas-ki maphamda tharammi. Mapham aduda Peter leptuna mei tiklammi. Maduda makhoina Peter-da hanglak-i, “Nahaksu mi asigi tung-inba ama nattra?”” Madu Peter-na yaramde aduga hairak-i, “Ei natte.”” Peter-na mana kakkhiba nupa adugi mari mata oiba purohitlen-gi manai amana Peter-da hairak-i, “Ingkhol aduda nahakna mahakka loinana leiba adu eina ukhidabra?”” Madu Peter-na amuk hanna yaramde. Khudak aduda yenbarabana khonglak-i. Jihudisingna Jisubu Caiaphas-ki maphamdagi Rome-gi leingak mapugi sanggaida puraklammi. Matam adu ayuk anganba oirammi. Makhoina Lanthokpibagi chakkhangba adu yaoba yananaba laininggi oiba masa sengna leinanaba makhoina sanggai manungdadi changlamde. Maram aduna Pilate-na mapanda thoraktuna makhoida hanglak-i, “Nakhoina mi asi kari maral lei hairibano?”” Maduda makhoina khumlak-i, “Mahak asi phattaba touba mi oiramdrabadi eikhoina mahakpu nahakki naphamda puraklamloi.”” Pilate-na hairak-i, “Nakhoina mahakpu puduna nakhoigi wayel yathanggi matung inna wayellu.”” Maduda makhoina khumlak-i, “Mi amabu hatpa yabagi ayaba adu eikhoida pide.”” Masi Jisuna mahak karamba ma-ongda sigani haina haikhiba adu thungnanabani. Madudagi Pilate-na sanggai manungda amuk changle aduga Jisubu kousillaga hanglak-i, “Nahak Jihudisinggi ningthoura?”” Jisuna khumlak-i, “Madu nahak nasadagi lakpa wahangla nattraga atoppa misingna nangonda eigi maramda haibagira?”” Pilate-na khumlak-i, “Eibu Jihudira? Nahakki mising amadi athoiba purohitsingna nahakpu eingonda sinnarakpani. Nahakna kari toukhrabage?”” Maduda Jisuna hairak-i, “Eigi leibakti taibangpan asigi natte. Taibangpan asigi oiramlabadi Jihudisingna eibu phaba thingnanaba eigi inaisingna lan soknaramgadabani. Adubu eigi leibakti mapham asigi natte.”” Pilate-na hairak-i, “Adu oirabadi nahak ningthounine!”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Ei ningthouni haina nahakna haiba adu nahakna chumna haire. Maram asigidamak eihak pokpani amadi achumbagi maramda hainanaba taibangpan asida lakpani. Achumbagi maikeida leiba mi khudingna eigi khonjel tai.”” Pilate-na Ibungoda hanglak-i, “Achumba haibasi karino?”” Madudagi Pilate-na mapanda thoktuna makhoida hairak-i, “Eina mangonda maral piba yaba kari amata phangde. Adubu Lanthokpibagi chakkhangba matamda eina mi amabu thadokpagi nakhoigi chatnabi lei. Maram aduna Jihudisinggi ningthou adu nakhoigidamak thadokpa pambra?”” Maduda makhoina kanna laorak-i, “Natte, mahak natte! Barabbas-pu thadok-u!”” (Barabbas asi daku amani.) Adudagi Pilate-na yathang piduna Jisubu phuhallammi. Lanmising aduna tingkhanggi luhup ama semlaga Ibungogi makokta upsinbire aduga makhoina manggra machugi phi ama insinbire. Makhoina Ibungogi manakta changsillaga hairak-i, “Khurumjari, he Jihudisinggi Ningthou!”” Adudagi makhoina Ibungogi mamaida khubakna tharammi. Pilate-na amuk hanna mapanda thoraklaga makhoida hairak-i, “Yeng-u, Eina mangonda maral piba yaba kari amata phangde haiba nakhoina khangnanaba mahakpu nakhoigi namangda puthorakli.”” Jisuna tingkhanggi luhuptu uplaga amadi manggra machugi phi adu induna thorakle aduga pilate-na makhoida hairak-i, “Yeng-u, mi adu asida leire!”” Athoiba purohitsing amadi Mapugi Sanglen-gi ngaksenbasing aduna Ibungobu ubada kanna laorak-i, “Mahakpu cross-ta hatlu! Mahakpu cross-ta hatlu!”” Maduda Pilate-na makhoida khumlak-i, “Adu oirabadi nakhoina mahakpu cross-ta hatlu. Aduga eigi oinadi, mangonda maral piba yaba kari amata phangde.”” Jihudisingna mangonda khumlak-i, “Eikhoigi wayel yathang lei aduga wayel yathang adugi matung inna mahak sipham thok-i maramdi mahakna masabu Tengban Mapugi Machanupani haina haijei.”” Pilate-na wa asi tabada mahak amukka henna kirammi. Mahakna sanggaida amuk changlaga Jisuda hanglak-i, “Nahak kadaidagi lakpano?”” Adubu Jisuna paokhum amata piramde. Maduda Pilate-na Jisuda hairak-i, “Nahak eingonda wa amata nganglaroidra? Eina nahakpu cross-ta hatpa nattraga thadokpagi matik eingonda lei haibasi nahak khangdabra?”” Maduda Jisuna khumlak-i, “Mapu Ibungona nangonda pibiba nattrabadi nahakna eigi ithakta matik leiramloidabani. Maram asina eibu nangonda pithokpa mahak aduna maral henna chao-i.”” Pilate-na masi tabada Ibungobu thadoknaba hotnarammi adubu Jihudi luchingbasing aduna laorak-i, “Nahakna mahakpu thadoklabadi, nahak Caesar-gi marup natte. Kanagumba amana masabu ningthouni haijarabadi mahak Caesar-gi yeknabani.”” Pilate-na wasi tabada Jisubu mapanda puthokle aduga Nungna Chanba Mapham kouba (Hebrew londa Gabbatha haina kouba) adugi wayel phambeida mahakna phamle. Madu Lanthokpibagi Chakkhangbagi nongma watlingei aduga numit yungba aduwaidani. Pilate-na Jihudisingda hairak-i, “Nakhoigi ningthou mapham asida leire.”” Makhoina kanna laorak-i, “Mahak puthokkhro! Mahak Puthokkhro! Mahakpu cross-ta hatlu!”” Maduda Pilate-na hanglak-i, “Eina nakhoigi ningthoubu cross-ta hatkadra?”” Athoiba purohitsingna khumlak-i, “Caesar nattana eikhoigi ningthou atei leite.”” Adudagi Pilate-na Ibungobu cross-ta hatnanaba makhoida sinakhre. Maram aduna makhoina Jisubu pukhre. Lukang haina khangnaba (Hebrew londa Golgotha haina kouba) mapham aduda Ibungona masagi cross adu puduna chatlammi. Mapham aduda makhoina Ibungobu cross-ta pang tingle aduga Ibungogi oi yettasu mi ani amagasu pang tinglammi. Iraga khanghanba ama semsaraga Pilate-na cross mathakta thetle. Maduda iriba adudi asini, “Nazareth-ki Jisu, Jihudisinggi Ningthou.”” Jisubu pang tingliba maphamdu sahar manak oibanina Jihudi mayam amana thetlaga khanghalliba a-iba adu parammi. Thetlaga khanghalliba adu Hebrew, Latin amadi Greek londa ibani. Athoiba purohitsing aduna Pilate-ta hairak-i, ““‘Jihudisinggi Ningthou’’ haina iganu madugi mahutta “‘Masana masabu Jihudisinggi ningthouni haijaba mi’’ haina ibiyu.”” Maduda Pilate-na khumlak-i, “Eina ikhraba adu ikhre.”” Lanmising aduna Jisubu pang tinglaba matungda makhoina Ibungogi maphising loure aduga makhoina amamam phangnanaba phising adu saruk mari thok-halle. Makhoina Ibungogi achonba phi adubusu loure. Achonba phi adu langdai leitaba phi amatadagi sabani. Lanmising aduna makhoi masel hainarammi, “Phi asidi eikhoi segaigumsi. Masi kanagi oigadage haiba laibak chang yengnasi.”” Thoudok asi Mapugi puyada ikhraba adu thungnanabani, madudi: “Makhoina eigi phiron makhoigi marakta yennagani aduga eigi achonba phigidamak laibak chang yengnagani.”” Masimak lanmising aduna tourammi. Ibungogi cross adugi manakta Ibungogi mama, mamagi manaonupi, Clopas-ki nupi Mary amadi Mary Magdalene leptuna leirammi. Jisuna mama amadi manakta lepliba mahakna nungsijaba tung-inba adu ubada mamada hairak-i, “Nungsirabi nupi, nahakki nachanupa asida leire.”” Adudagi Ibungona tung-inba aduda hairak-i, “Mahak nahakki namani.”” Matam adudagi houna tung-inba aduna Mary-bu mahakki yumda purammi. Houjikti thabak pumnamak loire haiba Jisuna khangladuna Mapugi puyada i-ba adu thungnanaba Ibungona hairak-i, “Ei khourangle.”” Mapham aduda asinba yuna thanna yaoba chaisen ama leirammi maduda makhoina sponge ama luplaga asinba yu adu chupsilhalle aduga hyssop macheida haplaga Jisugi chinbanda thamlammi. Jisuna madu tanglabada Ibungona hairak-i, “Loire.”” Madudagi Ibungona kok lekthaduna thawai thakhre. Numit adu maru oiba Potthaba numitki nongma watlingei semsaba numit oirammi. Maram aduna Potthaba numitta hakchangsing adu cross-ta yanduna leiba adu pamdabadagi Jihudisingna Pilate-ki maphamda laktuna cross-ta yalliba hakchangsing adu makhong thudeklaga cross-tagi puthanaba haijarammi. Maram aduna lanmising aduna Jisuga loinana pang tingkhraba ahanba mi adugi makhong hanna thudekle aduga atoppa mi adugi makhong thudekle. Adubu lanmising aduna Jisugi manakta lakpadadi Jisudi hannana siramle maram aduna makhoina Ibungogi khongdi thudektre. Adubu lanmi amanadi Ibungogi puknopta tana thillammi aduga khudak adumaktada eega isingga thoklaklammi. (Thoudok adumak uhouba mi amana haibani aduga mahakna haiba adu achumbani. Mahakna achumba haibani haiba mahak khang-i aduga nakhoinasu thajananaba mahakna haibani.) Thoudok asi Mapugi puyada ikhiba “Ibungogi saru ama phaoba tekloi”” haina ikhiba wa adu thungnanabani. Aduga Mapugi puyagi mapham amada asumna hai, “Tana thinkhraba Ibungoda makhoina yenggani.”” Masigi matungda Arimathea-dagi lakpa Joseph-na Pilate-ki maphamda chattuna Jisugi hakchang pibinaba haijarammi. (Joseph asi Jihudisingbu kibagi maramna lonna Jisugi tung-inba amani.) Pilate-na ayaba adu pibadagi mahakna hakchang adu pure. Nongma ahing amada Jisubu unaba chatluba Nicodemus-su mahakka loinarammi. Nicodemus-na myrrh amadi agor-ga yansinnaba manam nungsiba pot kilo kunthramarimuk puduna laklammi. Makhoi anina Jisugi hakchang adu loure aduga Jihudisinggi chatnabigi matung inna manam nungsiba machalsingga loinana ananba limon phina yomsille. Jisubu cross-ta hatkhiba mapham aduda ingkhol ama leirammi aduga ingkhol aduda mi kana amata phumdriba mongpham ama leirammi. Jihudisinggi Potthabagi Thourang langbagi numit oibagi maram amadi mongpham adu manak nakna leibagi maramna Jisugi hakchang adu mongpham manung aduda thamle. Chayolgi ahanba nummitki ayuk yamna ngallingei mamlingei matamda Mary Magdalene-na mongphamda lakpada mongpham changphamgi nung adu louthoklamba thengnare. Mahakna Simon Peter amadi Jisuna nungsiba atoppa tung-inba adugi manakta chellaklaga makhoida hairak-i, “Makhoina Ibungobu mongphamdagi louthokkhre aduga makhoina Ibungobu kadaida thamkhrabano haiba eikhoi khangdre.”” Adudagi Peter amadi atoppa tung-inba aduna mongpham tana chenkhirammi. Makhoi ani chenminnei adubu atoppa tung-inba aduna Peter-gi mang thana chenkhatkhiduna mongphamda hanna thunglammi. Mahakna nonthaduna yengbada mapham aduda ananba limon phi adu thamba urammi adubu mahak mongpham adugi manungdadi changlamde. Madugi matungda mahakki tungda leihouba Simon Peter-su yourakle aduga Simon Peter-na mongpham manungda changlammi. Mapham aduda ananba limon-gi phi adu leiramba urammi amadi Ibungogi kokthakta yetlamba phi adu thuplaga ananba limon phi adudagi tonganna leiramba thengnare. Akonbada mongpham aduda hanna thungba Ibungogi tung-inba adusu mongpham manungda changlakle. Mahakna uraduna thajare. (Jisuna sibadagi hinggatpa tai haina Mapugi puyada i-ba adu houjik phaoba makhoina wakhal taba ngamlamdri.) Adudagi Ibungogi tung-inbasing adu makhoigi mayumda hankhre. Mary-di mongpham adugi mapanda leplaga kaptuna leirammi. Mahakna kapna kapna luktharaga mongpham manungda yenglammi. Maduda mahakna phingou setpa swargagi dut ani Ibungogi hakchang thamlamba mapham aduda phamduna leiba ure, amana lukhumda amana khuyada phamlammi. Makhoina Mary-da hanglak-i, “Nupi, nahak karigi kaplibano?”” Maduda mahakna khumlak-i, “Makhoina eigi Ibungobu puthokkhre aduga makhoina Ibungobu kadaida thamkhrabano haiba ei khangdre.”” Mary-na masi hek haibaga mahakna leithorakpada Jisuna mapham aduda leptuna leiramba adu mahakna ure adubu mahakna Jisuni haibadi khanglamde. Jisuna mangonda hanglak-i, “Nupi, nahak karigi kaplibano? Nahak kanabu thiribano?”” Ibungobu ingkhol koiba mini haina Mary-na khanduna Ibungoda hairak-i, “Nahakna Ibungobu puthokkhiba oirabadi nahakna Ibungobu kadaida thambage haibadu eingonda takpiyu aduga eina Ibungobu louthokchage.”” Jisuna mangonda hairak-i, “Mary!”” Maduda mahakna Ibungolomda onsillaklaga Hebrew londa hairak-i, “Rabboni!”” (Masigi wahanthokti “Oja”” haibani.) Jisuna mangonda hairak-i, “Eingonda paiganu maramdi eihak houjik phaoba Ipagi maphamda kakhattri. Adubu nahakna eigi ichin inaosingda chattuna makhoida hairu, “‘Eina eigi Ipa Ibungo amadi nakhoigi Napa Ibungo aduga eigi Tengban Mapu amadi nakhoigi Tengban Mapu oiriba Ibungo mahakki manakta hallagani.’’ ”” Maram aduna Mary Magdalene-na Ibungogi tung-inbasinggi manakta chattuna mahakna Ibungobu ujare haina tamle. Aduga Ibungona mangonda haibasing adusu makhoida tamle. Chayolgi ahanba numit adugi numidang wairamda Jihudisingbu kibadagi Ibungogi tung-inbasingna yumgi thong lonsillaga makhoi punna tinnaduna leirammi. Aduga khanghoudana Jisuna makhoigi marakta laktuna leplaga hairak-i, “Nakhoida ingthaba oisanu.”” Masi hairaba tungda Ibungona mahakki khut amadi puknop makhoida utlammi. Ibungogi tung-inbasingna Ibungobu ujabada haraobana thallammi. Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoida ingthaba oisanu. Eigi Ipana eibu thaba adugumna einasu nakhoibu thari.”” Madudagi Ibungona makhoida sor kamsinbiraga hairak-i, “Nakhoi Thawai Asengba phangjaro. Nakhoina kanagumbagi pap kokpirabadi makhoigi pap adu kokpirabani; nakhoina kanagumbagi pap kokpidrabadi makhoigi pap adu kokpidrabani.”” Makhoi taranithoigi marakta ama oiriba Didymus hainasu kouba Thomas-ti Jisuna tung-inbasinggi manakta lakpa matamda mahak yaoramde. Maram aduna Ibungogi tung-inbasingna mangonda hairak-i, “Eikhoina Ibungobu ujare!”” Maduda Thomas-na makhoida khumlak-i, “Eina Ibungogi khutta taba yotpi makhul adu udriphaoba, eigi khudombina yotpi makhulsing aduda thamdriphaoba aduga eigi khutna Ibungogi puknopta thamdriphaoba keidoungeidasu thajaroi.”” Chayol amagi matungda Ibungogi tung-inbasingna yum amada amuk punna leirammi maduda Thomas-su yaorammi. Yum adugi thong adu lonkhrabasu Jisuna laklaga makoigi marakta leptuna makhoida hairak-i, “Nakhoida ingthaba oisanu.”” Madudagi Ibungona Thomas-ta hairak-i, “Nahakki khudombi adu mapham asida thammu aduga eigi khut ani asi yeng-u; nahakki khut adu tingthoktuna eigi puknopta thammu. Chingnaba thadok-u amasung thajou!”” Maduda Thomas-na Ibungoda hairak-i, “Eigi Ibungo, eigi Tengban Mapu!”” Jisuna mangonda hairak-i, “Thomas nahakti eibu urabanina thajare adubu eibu udrabasu thajaba makhoi adu yaiphabani.”” Lairik asida isindaba atei angakpa thabak kaya amasu Jisuna mahakki tung-inbasinggi mamangda toukhi. Adubu Jisudi Tengban Mapugi Machanupa Christta aduni haiba nakhoina thajananaba amadi Ibungo mangonda thajabagi mapanna nakhoina lomba naidaba hingba phangnanaba masising asi isinkhrabani. Masigi matungda Tiberias pat mapanda Jisuna mahakki tung-inbasingda amuk uhanbirammi. Masi asumna thokkhi. Simon Peter, Didymus hainasu kouba Thomas, Galilee-gi Cana haiba maphamdagi Nathanael, Zebedee-gi machanupasing amadi atoppa Jisugi tung-inba ani hairiba makhoising asi punna leiminarammi. Simon Peter-na makhoida hairak-i, “Ei nga phaba chatlage.”” Maduda makhoina hairak-i, “Eikhoisu nahakka loinana chatke.”” Maram aduna makhoina hi amada tongduna chatle adubu ahing chuppa makhoi kari amata phadre. Ayuk anganbada Jisuna pat mapanda leptuna leirammi adubu Ibungogi tung-inbasing adunadi Ibungoni haiba khanglamde. Adudagi Ibungona makhoida hairak-i, “Marupsing, nakhoi kari amata phadrabra?”” Maduda makhoina khumlak-i, “Kari amata phadre.”” Ibungona makhoida hairak-i, “In adu hi adugi yet thangba nakanda hullu, nakhoina nga kharadi phagani.”” Maram aduna makhoina in adu hulle maduda nga yamna lakpadagi makhoina in adu chingkhatpa ngamdre. Jisuna nungsiba tung-inba aduna Peter-da hairak-i, “Mahak Ibungoni!” Simon Peter-na Ibungoni haiba hek tabaga mahakna mahakki mapan thangba phi adu setchillaga patta chongtharammi (Maramdi mahak phi setlamde). Nga thanna yaoraba in adu atoppa Ibungogi tung-inbasing aduna hi amada tongduna pat mapan tanna chinglaklammi maramdi makhoi pat mapandagi lapna leiramde, chourakna khudup chanimukta lapna leirammi. Makhoina kangphal youbada achakpa meitan mathakta nga thamba aduga tal khara leiba urammi. Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoina houjik pharakpa nga khara purak-u.”” Maduda Simon Peter-na hida kakhattuna nga achouba chama yangkheihumdoi yaoba in adu kangphalda chingkhatle. Nga yamna yaorabasu in adu segairamde. Jisuna makhoida hairak-i, “Chararo lak-u.”” Ibungogi tung-inba amatana “Nahak kanano?”” haina hangba ngamlamde maramdi Ibungoni haiba makhoina khanglammi. Adudagi Jisuna laktuna nga amadi tal adu louraga makhoida pirammi. Jisuna sibadagi hinggatlaba matungda mahakki tung-inbasingda uhanbibasi masina ahumlak subani. Makhoina charaba matungda Jisuna Simon Peter-da hanglak-i, “John-gi machanupa Simon, makhoising asidagi henna nahakna eibu nungsibra?”” Simon Peter-na khumlak-i, “Hoi Ibungo, eina Ibungobu nungsi haibasi Ibungona khangbi.”” Jisuna mangonda hairak-i, “Eigi yaomachasingbu pijabiyu.”” Aniraksuba oina Jisuna hairak-i, “John-gi machanupa Simon, nahak eibu nungsibra?”” Simon Peter-na khumlak-i, “Hoi Ibungo, eina Ibungobu nungsi haibasi Ibungona khangbi.”” Jisuna mangonda hairak-i, “Eigi yaosingbu senbiyu.”” Ahumlaksuba oina Ibungona mangonda hanglak-i, “John-gi machanupa Simon, nahak eibu nungsibra?”” Jisuna mangonda “Nahak eibu nungsibra?”” haina ahumlak suna hangba aduda mahak thamoi sokle. Maduda mahakna hairak-i, “Ibungo, Ibungona pumnamak khangbibani; eina Ibungobu nungsi haibasi Ibungona khangbi.”” Jisuna mangonda hairak-i, “Eigi yaosingbu pijabiyu. Eina nangonda tasengnamak hairibasini, nahakna naha oiringeida nasana phiron setchei aduga nahakna chatningba maphamda chatlammi adubu nahakna ahal oiraba matamdadi nahakna nakhut tingthokkani aduga atoppa mi amana nahakpu phi setpigani aduga nahakna chatpa pamdaba maphamda nahakpu pugani.”” (Jisuna masi haibasi Peter-na karamba maongda siduna Tengban Mapubu matik mangal chaohan-gadage haibadu khang-hanbibani.) Adudagi Jisuna mangonda hairak-i, “Eigi itung illu.”” Peter-na leithorakpada Jisuna nungsiba tung-inba aduna makhoigi tung illakpa adu urammi. Mahak asi numidang chaklen aduda Ibungogi manakta naksallaga “Ibungo, nahakpu pithokkadaba mahaktubu kanano?”” haina hangkhiba tung-inba aduni. Peter-na mahakpu ubada Ibungoda hanglak-i, “Ibungo, mahakkidi kari oigadage?”” Jisuna mangonda khumlak-i, “Eina laktri phaoba eina mahak hing-hanba pamlabadi maduda nangonda kari toubage? Nahak eigi itung illu.”” Masina maram oiraga tung-inba mahak asi siraroi haiba wapham Ibungogi tung-inbasinggi marakta sandoklammi. Adubu Jisuna mahak siroi haiba natte; “Eina laktri phaoba eina mahak hing-hanba pamlabadi maduda nangonda kari toubage?”” haina Ibungona haibani. Tung-inba mahak adudi waramsing asi haiba amadi i-ba mahak asini. Mahakna haiba asi achumbani haiba eikhoina khang-i. Jisuna touramba thabak mayam amasu leiri adubu makhoising adu amamam oina loina irabadi, igadaba lairiksing adu taibangpan asida thamba challoi haina eina khalli. Ibungona siraba matungda, mahakna makhoida numit niphuni chupna masamakpu uhanbirammi amasung mahak hingli haibagi soiphadraba khudam kaya utlammi. Makhoina Ibungobu ujarammi aduga Ibungona makhoida Tengban Mapugi leibakki maramda haibirammi. Nongma Ibungona makhoiga chaminnaringeida yathang asi makhoida pirak-i, “Nakhoi Jerusalem thadoktuna chatkhiganu, eina nakhoida haikhiba Ipana pibigani wasakpikhiba khudol adugidamak ngaiyu. John-nadi isingda baptize tou-i adubu numit kharanigi manungda nakhoibu Thawai Asengbada baptize toubigani.”” Adudagi pakhonchatpasingna Ibungogi akoibada pulladuna Ibungoda hanglak-i, “Ibungo, matam asida Ibungona ningthou leibak adu Israel-da hanjinbigadouribra?”” Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Eigi Ipana masakhaktagi matikki mapanna lepkhraba matam amadi makum matha adu karamba matamda oigani haiba adu nakhoina khangpham thokte. Adubu Thawai Asengbana nakhoigi nathakta lengthabirakpa matamda nakhoina panggal phangjagani aduga nakhoina Jerusalem, Judea amadi Samaria apumba aduga malem-gi aroiba ngamkhei phaoba eigi maramda sakhi oigani.”” Masi hairaba matungda makhoina yengna yengna Ibungobu swargada loukhatkhre aduga leichin amana Ibungobu makhoigi mityengdagi khanjinkhre. Ibungona asum lengkhatlingei aduga makhoina nongthaklomda mityeng hongdana yenglingeida, yeng-u, khanghoudana phingou setpa nupa anina makhoigi manakta leplare. Aduga makhoina hairak-i, “Galilee-gi misa, nakhoina mapham asida leptuna nongthaklomda karigi yenglibano? Nakhoigi naraktagi swargada loukhatkhraba Jisu asimak mahakna swargada chatkhiba matou asiga chap mannana Ibungona amuk hallakkhigani.”” Adudagi pakhonchatpasingna Chorophon Chingdagi Jerusalem-da laklammi. Mapham adudagi Jerusalem asi chaorakna kilometre amamuk lappi. Makhoina sahar aduda thunglabada, makhoina leiramba mathakki ka aduda kakhatlammi. Maduda yaobasing adudi Peter, John, Jacob, Andrew, Philip, Thomas, Bartholomew, Matthew, Alphaeus-ki machanupa Jacob, mareibak ningba Simon amasung Jacob-ki machanupa Judas-ni. Makhoina nupising, Jisugi mama Mary amadi Ibungogi manaosingga loinana pukning amata oina tattana Tengban Mapuda haijaminnarammi. Numit kharanigi matungda thajaba ichil-inao chama kunmuk mapham aduda tinnarammi amasung maduda Peter-na lepkhattuna hairak-i, “Ichil inaosa, Jisubu phabada lamjingkhiba Judas-ki maramda mamangeida David-ki mapanna Thawai Asengbana haikhiba Mapugi puyagi wa adu thungba tabani. Mahak eikhoigi irakta masing challammi amasung eikhoigi thougal touba asida mahaksu saruk yaminnarammi.”” Mahakna toukhiba phattaba thabak adudagi phangkhiba sel aduna Judas-na loubuk ama leikhi aduga mapham aduda mahak mamaina leimaida upna taduna mabuk kaikhi aduga makhoi maril chongthokkhi. Jerusalem-da leiba mi khudingna pao adu tare aduga makhoina makhoigi londa loubuk adubu Akeldama haina koukhi haibadi handokpada “Eegi loubuk”” haibani. Peter-na makha taraduna hairak-i, “Laison iseigi lairikta asumna iduna lei, “‘Mahakki yum hangsanu; Aduga maduda mi kana amata leitasanu.’’ Asumnasu iduna lei, “‘Kanagumba amana mahakki luchingbagi pham adu lousanu.’’ ”” Adudagi makhoina mi ani khandokle. Makhoi adudi Barsabbas haina kounaba Joseph (Justus hainasu khangnaba) amadi Matthias-ni. Adudagi makhoi anigi maraktagi amabu khannanaba makhoina laibak chang yengnabada madu Matthias-ta tare. Maram aduna mahakpu pakhonchatpa taramathoi aduga loinana masing chanminnare. Pentecost-ki numit laklabada thajaba makhoi pumnamak mapham amada punna tinnarammi. Aduga khanghoudana akanba nonglei nungsitki makhol-gumba ama swargadagi laktuna makhoina tinnaduna leiriba yum apumbadu pumnil nillammi. Adudagi meigi leiton manbasingna khaidokkhiduna maphamduda leiriba makhoi pumnamakki mathakta tongba makhoina ure. Aduga makhoi pumnamak Thawai Asengbana thallammi amasung Thawai Asengbana makhoibu ngamhanbibagi mapanna makhoina atoppa lonsing ngangba hourammi. Matam aduda malemgi mapham pumnamaktagi Tengban Mapubu kina chatchaba Jihudi kaya matam aduda Jerusalem-da laktuna leirammi. Makhol adu tabada yamlaba miyam adu changaknaduna mapham aduda omsillaklammi, maramdi thajabasing aduna ngangliba adu makhoi masa masagi londa ngangba oina tarammi. Makhoina pungngak ngakladuna hainarak-i, “Yeng-u, asumna ngangliba makhoi pumnamaksing asi Galilee-gi mising nattra? Adu oirabadi kamdouna makhoina ngangliba adu eikhoi isa isagi londa ngangba oina taribano? Eikhoi kharana Parthia, Media amadi Elam-dagini. Khara amana Mesopotamia, Judea, Cappadocia, Pontus, Asia, Phrygia, Pamphylia, Egypt amadi Cyrene manakta leiba Libya-gi maphamsingdagini. Eikhoi khara amana Rome-dagini, Jihudi amadi Jihudigi laining loubasingni. Aduga eikhoi kharana Crete amadi Arabia-dagini. Adumakpu Tengban Mapuna touba angakpa thabaksing adugi maramda eikhoi isa isagi londa makhoina ngangba adu eikhoi pumnamakna tari!”” Maduda ngakladuna amadi chamamnaduna makhoi masel hangnarak-i, “Masibu kari matouno?”” Adubu makhoi kharana thajabasingbu karemnaduna hairak-i, “Makhoi yu yamna thakle!”” Adudagi pakhonchatpa makhoi taramathoiga loinana Peter-na lepkhattuna khonjel houna mayam aduda hairak-i, “Jihudi ichil inaosing amadi Jerusalem-da leiba pumnamak, thoudok asigi maramda ei haijage, mayamna ningthina tabiyu. Nakhoina khanbagumna makhoi asi yu ngaoba natte. Houjik ayukki pung mapan tabada ngairi. Adubu masi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou Joel-na haibikhiba aduni: Tengban Mapuna hai, “‘Aroiba numitsingda eina eigi Thawaibu mi pumnamakki mathakta heithabigani. Nakhoigi nachanupasing amadi nachanupisingna eigi wa phongdokkani; nakhoigi naha oiriba nupasingna uhanbibasing adu ujagani, aduga nakhoigi ahal oirabasingna mang manggani. Eigi inai nupasing amadi inai nupising animakki mathakta phaoba, numitsing aduda eina eigi Thawai heithagani, aduga makhoina eigi wa phongdokkani. Eina atiya mathakta angakpasing aduga malemgi makhada khudamsing utkani. Maduda ee, mei amadi meikhu mapei leigani; MAPU IBUNGO-gi achouba amadi matik mangalgi numit aduda Numitna mamkhigani aduga thana eegumna nganggani. Adubu MAPU IBUNGO-gi ming koujaba mi pumnamakpu kanbigani.’’ ”” “Israel-gi misa, masi tabiyu! Tengban Mapuna Ibungo mangonda angakpa thabaksing amadi khudamsing pangthok-hanbiduna Nazareth-ki Jisu asi Tengban Mapuna yaba mini haibasi mayek sengna utpire. Masi nakhoi nasamakna khangliba aduni, maramdi pumnamaksing adu nakhoigi narakta thokkhibani. Tengban Mapuna hanna lepkhraba mahakki thourang matung-inna Ibungo Jisubu nakhoigi khutta sinnabani aduga nakhoina wayel yathang indaba misingda Ibungobu cross-ta pang ting-handuna hatpani. Adubu Tengban Mapuna Ibungobu sibadagi hinggat-hanbire, asibagi panggaldagi thadokpire maramdi asibana Ibungobu phaduna thamba oithokte. Maramdi David ningthouna Ibungogi maramda asumna hairammi, “‘MAPU IBUNGO-bu matam pumbada eina eigi mangda ujei; Ibungona eigi nakta leiba maramna, eibu keidounungda lenghanba ngamloi. Maram asina ei nungaibana thalle, aduga eigi leiton-na haraojare. Aduga eidi sigadaba oirabasu eigi hakchangna asada hingjagani. Maramdi Ibungona eibu khamnung leibakta hundokpiroi; Nahakna nahakki Asengba Mahak adubu mongphamda pattha-pumthanhanbiroi, Ibungona eingonda hingbagi lambising khanghanbire, Ibungogi mangda eibu haraobana thalhanbire.’’ ”” “Eigi ichil-inaosa, eina nakhoida eikhoigi ipa ipu oiriba David ningthougi maramda thouna phana hairibasini. Mahak sikhi amadi leirol chankhi aduga ngasisu mahakki mongpham mapham asida leiri. Mahak Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou amani, amasung mahakki charol surol amana mahakki phambalda phamhan-gani haina Tengban Mapuna mangonda wasakpiba adu mahakna khanglammi. Tengban Mapuna tungda tourakkadaba adu David-na ukhi maram aduna mahakna Christtana sibadagi hinggatpagi maramda asumna haikhi, “‘Ibungobu khamnung leibakta hundokpide; Ibungogi hakchang mongphamda pattha-pumthahanbide.’’ Aduga Tengban Mapuna Ibungo Jisu asimakpu asibadagi hinggat-hanbire haiba achumba asigi sakhi eikhoi pumnamakna oiri. Ibungo mahakpu Tengban Mapugi yet thangbada thanggatpire. Mapa Ibungona wasakpikhibagumna Ibungona Thawai Asengba phangjare aduga nakhoina uriba amadi taribasi Ibungona eikhoigi ithakta Thawai adu heithabibani. Maramdi swargada kakhiba adu David natte adubu mahakna haikhi, “‘Mapu Ibungona eigi Mapu Ibungoda hai: Eina nahakki yeknabasingbu nahakki khongnetpham oihandriphaoba eigi yet thangbada phammu.’’ ”” “Israel-gi mi khudingmakna masi khangsanu: nakhoina cross-ta pang tingduna hatkhraba Jisu asi Tengban Mapuna Ibungo amadi Christta oihanbire.”” Mising aduna wapham asi tabada thamoi yamna soklammi aduga Peter amadi atei pakhonchatpasingda hairak-i, “Ichil-inaosa, eikhoina kari toujagadage?”” Maduda Peter-na makhoida khumlak-i, “Nakhoigi paptagi pukning hong-u aduga Jisu Christtagi mingda baptize lou adu oirabadi nakhoigi papsing kokpigani aduga nakhoina Tengban Mapugi khudol Thawai Asengba adu phangjagani. Maramdi wasakpiba asi nakhoi amadi nakhoigi nachasingda amadi arappada leiba pumnamakta haibadi eikhoigi Mapu Ibungo Tengban Mapuna koubigadaba pumnamakkini.”” Atoppa wahei kayaga loinana Peter-na makhoida cheksin wa hairammi. Adudagi mahakna thougatladuna hairak-i, “Nakhoina phattaba mirol asidagi kanjou”” Makhoi mayam amana mahakki wada thajaduna baptize lourammi. Numit aduda mi lising ahumlom makhoigi marakta tinsillammi. Makhoina pakhonchatpasinggi tambibada, tinnabada, tal thugaiba yaona chaminnabada amasung haijaminnabada tattana pukning changlammi. Pakhonchatpasinggi mapanna angakpa thabaksing amasung khudamsing tourammi maduda mi khudingmak angakpana thallammi. Thajaba pumnamak punna leiminnarammi aduda makhoigi areiba pumnamak mayamgi oina sijinnarammi. Makhoina makhoigi lanthum amadi potchei yonthoklammi aduga phanglakpa aduna makhoigi marakta awatpa leibasingda yenthoklammi. Numit khuding makhoina Mapugi Sanglenda tinnarammi aduga makhoigi yum yumda tal thugaiduna haraona amasung pukchel tingna chaminnarammi, Tengban Mapubu thagatcharammi amasung mi pumnamaktagi chanbiba phangjarammi. Aduga kanbiba phanglabasingbu numit khudinggi Ibungona makhoida tinsinhanbirammi. Nongma Peter amadi John-na haijabagi pungpham haibadi numit yungba matung pung ahum tabada Mapugi Sanglenda chatlammi. Ningthijaba haina kouba Mapugi Sanglen-gi thonggal aduda mama puknungdagi makhong soinairaklaba nupa ama Mapugi Sanglenda lakpa misingdagi sel ninanaba numit khudinggi maphamduda puraktuna thamlammi. Peter amadi John-na changlakpa adu mahakna ubada makhoida sel pibinaba nijarammi. Maduda makhoina mangonda munna yenglammi aduga Peter-na mangonda hairak-i, “Eikhoida yenglak-u”” Maram aduna mahakna makhoidagi karigumba khara phanglagani khanduna makhoida yenglammi. Adubu Peter-na mangonda hairak-i, “Eingonda sana lupa amata leite adubu eigi areiba adu nangonda piri. Nazareth-ki Jisu Christtagi mingda nahak hougattuna chatlu”” Adudagi Peter-na mahakpu makhut yet paiduna chingkhatpirammi. Khudak aduda nupa adugi khong amadi khujeng kankhatkhi. Maduda mahakna chongkhatlaga leplammi aduga koichat chatpa hourammi. Mahakna chattuna chongduna amadi Tengban Mapubu thagattuna Peter amadi John-ga loinana Mapugi Sanglenda changlammi. Mahakna chatliba amadi Tengban Mapubu thagatliba adu mi pumnamakna ubada, mahak asi Mapugi Sanglen-gi Ningthijaba Thonggal kouba maphamda phamduna sel niba mi aduni haiba makhoina khangle aduga mangonda thokpa thoudok aduda makhoi angakpana amadi changaknabana thallammi. Solomon-gi Hojang kouba mapham aduda nupa aduna Peter amadi John-da paiduna leiba aduda mi pumnamakna ngakladuna makhoigi manakta chensillaklammi. Peter-na madu ubada makhoida hairak-i, “Israel-gi misa, thoudok asida nakhoi karigi ngaklibano? Eikhoigi panggalna nattraga eikhoigi Tengban Mapu ningbagi mapanna nupa asi chat-hanbani haina khanduna eikhoida munna karigi yenglibano? Abraham, Isaac, Jacob amadi eikhoigi ipa-ipugi Tengban Mapu mahakna Ibungo mahakki manai Jisubu matik mangal chaohanbire. Adubu nakhoinadi Ibungo Jisubu hatnanaba pithokle aduga Pilate-na Ibungobu thadoknaba leplabasu nakhoina Pilate-ki mangda Ibungobu yakhide. Aduga nakhoina achumba chatpa amasung asengba Ibungo mahakpu yadre aduga mihatpa amabu thadoknaba nakhoina nijare. Nakhoina hingbagi mapubu hatle adubu Tengban Mapuna Ibungo mahakpu amuk hinggat-hanbire. Eikhoi madugi sakhini. Jisugi mingda thajabagi mapanna nakhoina uriba amadi khangba nupa asibu kalhanbire. Aduga nakhoina ubagumna mahakna pumpha phajariba asi Jisugi ming amadi mangonda thajaba adugi mapalnani.”” “Ichil-inaosa, nakhoi amadi nakhoigi luchingbasingna Jisuda toukhiba adu nakhoina khangdabagi toukhibani haiba ei khang-i. Christta adu awa-ana khanggani haina Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousinggi mapanna Tengban Mapuna khanghankhiba adu thunghanbire. Ibungona nakhoigi napapsing adu kokpinanaba pukning hong-u aduga Tengban Mapuda onsillak-u. Nakhoina madu tourabadi, thawaigi oiba panggal adu Ibungodagi lakkani aduga nakhoigidamak khandokpiraba Jisu haibadi Christtabu mahakna thabirakkani. Tengban Mapugi asengba maichousinggi mapanna kuirabagi mamangda khanghanbikhibagumna, Tengban Mapuna pot pumnamakpu hanjinhanbibagi matam adu laktriba phaoba Jisudi swargada leiba tai. Maramdi Moses-na haikhi, “‘Nakhoigi Tengban Mapu, MAPU IBUNGO-na nakhoigi maraktagi eiga manaba Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou ama thok-hanbirakkani, mahakna haiba pumnamak nakhoina in-gadabani. Maichou aduna haiba indaba mi khudingmak Tengban Mapugi misinggi maraktagi khaidoktuna mang-hangani.’’ Samuel-dagi houraga Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou pumnamakna numitsing asigi matangda mangjounana haikhi. Maichousinggi mapanna Tengban Mapuna pibikhiba wasaksing adu nakhoigini aduga Tengban Mapuna nakhoigi napa napusingga walepnakhiba aduda nakhoigi saruk yao-i. Ibungo mahakna Abraham-da haibikhiba, “‘Nahakki charol-surolgi mapanna malemda leiba mioi kanglup pumnamak yaipha thoujal phangjagani.’’ Maram aduna Tengban Mapuna mahakki manai Jisubu khanbiduna nakhoi pumnamak ayol arandagi pukning hong-handuna yaipha thoujal pibinaba nakhoigi narakta hanna thabire.”” Peter amadi John-na miyam aduda wa nganglingeida purohitsing, Mapugi Sanglen ngakpasinggi makok amadi Sadducee khara laklammi. Pakhonchatpa ani aduna Jisu sibadagi hinggatle haina misingda tambiba aduda makhoi nungairamde maramdi tambiba aduna asibasing hinggatkani haiba utle. Maram aduna makhoina Peter amadi John-bu phare aduga makhoibu mathanggi numit phaoba keisumsangda thamlammi maramdi matam adu numidang oire. Adubu wa adu taba mi mayam amana thajare maram aduna thajaba mi masing lising mangamuk sure. Mathanggi numitta Jihudisinggi luchingbasing, ahal lamansing, Wayel Yathanggi ojasingna Jerusalem-da tillammi. Makhoina Purohitlen Annas, Caiaphas, John, Alexander amadi Purohitlen-gi mari-matasingga unarammi. Makhoina John amadi Peter-bu makhoigi mangda lep-hallaga hanglak-i, “Kari panggalna nattraga kanagi mingda masi touribano”” Madudagi Peter-na Thawai Asengbana thalladuna makhoida hairak-i, “Miyamgi luchingbasing amadi ahal lamansing, khong tekpa mi amabu phahanduna aphaba thabak toubagidamak mahakpu karamna phahanbano haina eikhoibu wahang paohanglabadi nakhoi pumnamak amadi Israel-gi mi pumnamak masi khangsanu madudi nakhoigi mangda lepliba mi asi nakhoina cross-ta pangtingduna hatkhraba aduga Tengban Mapuna hinggat-hanbiraba Nazareth-ki Jisu Christtagi minggi mapanna pumpha phahanbani. Mapugi puyana haibiba mahak adu Jisu asini, “‘Yumsaba nakhoina yadraba nung adu chuthekki nung oire.’’ Atei kanagi maphamda aran-khubham leite, maramdi madugi mapanna eikhoibu kanbigadaba misinggi marakta pibiba atoppa ming amata atiyagi makhada leite.”” Makhoina Peter amadi John-gi thouna adu ubada amadi makhoi ani asi lairik laisu tamdaba achamba mini haiba khanglabada ngaklammi aduga makhoi Jisuga loinaramba mini haibadu khanglakle. Naba phahankhraba nupa adu Peter-ga John-ga loinana leptuna leiba maramna makhoi karisu haiba ngamdre. Maram aduna makhoina Peter amadi John-bu Sanhedrin-dagi thokkhinaba yathang pirammi aduga makhoi masel wa tanarammi. Makhoi amaga amaga hangnarak-i, “Makhoida eikhoina kari tousige? Makhoina angakpa thabak ama toure haibasi Jerusalem-da leiba mi pumnamakna khang-i. Madu eikhoina yadaba ngamloi. Adubu masi makha tana misinggi marakta sandoktanaba Jisugi ming sijinnaduna misingda ngangdanaba akanba mawongda kihansi.”” Maram aduna makhoina pakhonchatpasing adubu amuk kousille aduga makhoida Jisugi ming sijinnaduna amuk hanna ngangdanaba amadi tambidanaba yathang pire. Maduda Peter amadi John-na makhoida khumlak-i, “Nakhoina haiba inbaga Tengban Mapuna haiba inbaga Tengban Mapugi mityengda karambana chumgani haibadu nakhoi wayel tou. Eikhoina ukhraba amadi takhraba adu eikhoi haidaba ngamloi”” Maram aduna mipham aduna makhoida makha tana kihallaba matungda makhoibu thadokle. Thoudok adugi maramna mi pumnamakna Tengban Mapubu thagatpa maramna makhoina karamna makhoibu cheirak pigadabano haiba khanglamde. Maramdi anaba phahanbibagi angakpa thabak toubikhraba nupa adu chahi niphu hellaba mi oirammi. Peter amadi John-bu hek thadokpaga makhoina makhoigi loinabasinggi manakta laktuna athoiba purohitsing amadi ahal-lamansingna makhoida hairakpa pumnamak adu makhoida tamle. Makhoina madu tabada makhoi punna khonjel wangna Tengban Mapugi maphamda haijarammi. Makhoina hairak-i, “Mapu Ibungo, nahakti swarga, malem, changjourel ipak amadi madugi manungda leiba pumnamakpu sembibani. Thawai Asengbagi mapanna eikhoigi ipa aduga Ibungo nahakkidi nanai oiba David-ki chindagi Ibungona haibikhi, “‘Karigi Jihudi nattaba phurupsingna kanna saoribano; karigi misingna arembada loutunaribano? Mapu Ibungo amadi mahakki Christtagi maiyokta, malemgi ningthousingna lan-gidamak sem-sare, amadi leingakpasingna punsille.’’ Ibungo nahakna thao noibikhraba nahakki asengba nanai Jisugi maiyokta loutunanaba tasengnamak Herod, Pontius Pilate-na amadi Jihudi nattaba phurupsing amasung Israel-gi misingga punna sahar asida tinnare. Masi Ibungogi panggalna amadi aningbana hanna thoknaba lepkhraba adu makhoina pangthokpani. Mapu Ibungo, houjik makhoina kihallakliba asi yengbiyu, Ibungogi nanaisingna thouna phana Ibungogi wa ngangthokpa ngamhanbiyu. Ibungogi asengba nanai Jisugi minggi mapanna anaba phahannaba amadi angakpa thabak amasung khudamsing pangthoknaba Ibungogi khut tingthokpiyu.”” Makhoina haijaba asi loibada, makhoina tinnariba mapham adu niklammi. Aduga makhoi pumnamak Thawai Asengbana thallammi amasung Tengban Mapugi wa thouna phana nganglammi. Thajaba mi pumnamak pukning wakhal amata oina leirammi. Makhoi kana amatana masagi leijaba pot amata masagini haijade adubu makhoigi leijaba pumnamak punna sijinminnarammi. Akanba panggalga loinana pakhonchatpasingna Mapu Ibungo Jisuna hinggatkhibagi maramda sakhi pirammi aduga Tengbang Mapuna makhoi pumnamakki mathakta yaipha thoujal marang kaina heithabirammi. Makhoigi marakta kanagisu awatpa leiramde maramdi lam nattraga yum leibasingna madu yonthoklaga senpham adu puraklaga pakhonchatpasinggi khuyakhada thamlammi aduga kanagumbagi awatpa leibagi matung inna senpham adu yenthoklammi. Pakhonchatpasingna Barnabas haina kouba (handokpada “Thougatpiba mi”” haibani) Cyprus-tagi Levi sageigi Joseph mahakna mahakki loubuk ama yonthoklaga senpham adu pakhonchatpasinggi khuyakhada thamlammi. Ananias kouba nupa amana mahakki nupi Sapphira-ga loinana makhoigi lam machet ama yonthoklammi. Adubu mahakki nupiga yanaduna mahakna senpham adudagi saruk khara masagidamak khak-houraga ateising adu pakhonchatpasinggi khuyakhada thamlammi. Maduda Peter-na mangonda hairak-i, “Ananias, lam adudagi phanglakpa senpham khara nasagidamak khak-houduna Satan-na nahakpu khudum chalhanduna Thawai Asengbada minamliba karigino? Lam adu yondringeida nahakki oiramba nattra? Madu yollaba matungdasu senpham adu nahakna sijinnabagi naning leiramba nattra? Karigi nahakna asigumba thabak asi touribano? Nahakna misingda minamba natte adubu Tengban Mapuda minambani.”” Ananias-na masi hek tabaga mahak leimaida haithaduna sire. Thoudok asi taba mi pumnamak yamna kiba phaorammi. Adudagi naha oiriba nupasingna changlaktuna Ananias-ki hakchang adu phina yomduna puraga mahakpu leirol challe. Pung ahummukki matungda thokkhiba thoudok adu karisu khangdana mahakki nupina changlakkhi. Peter-na mangonda hanglak-i, “Nahak amadi nahakki napuroibana lam adudagi phanglakpa apunba senpham adu asira?”” Mahakna khumlak-i, “Hoi, senpham adumakni”” Maduda Peter-na mangonda hairak-i, “Nakhoi anina karigi Mapu Ibungogi Thawaibu chang yengbada yanaribano? Yeng-u, nahakki napuroibabu leirol challuba mising adu houjik thongjinda leiri, makhoina nahakpusu puthoklagani.”” Khudak aduda mahak Peter-gi khuyada tuthaduna sire. Aduga naha oiriba nupasing aduna changlakpada mahak siduna leiramba ure aduna makhoina mahakpu puthoklaga mahakki mapuroibagi manakta leirol challe. Singlup apumba amadi thokkhiba thoudok asi taba mi pumnamak akiba poklammi. Pakhonchatpasingna angakpa thabaksing amadi khudam kaya misinggi marakta tourammi. Aduga thajaba makhoi pumnamak Solomon-gi Hojangda tattana unarammi. Makhoibu misingna ikai khumnarabasu atoppa mi kana amatana makhoigi marakta yaonanaba thounadi leiramde. Adum oinamak nupa amadi nupising henna henna Ibungoda thajaraktuna makhoigi marakta tinsillaklammi. Maram asina Peter-na lakpada mahakki mami khaktang oirabasu makhoigi mathakta tananaba misingna anabasingbu lambida puthoraklaga kangtholsing amadi phaksingda hipphallammi. Jerusalem-gi akoibada leiba saharsingdagisu miyamsingna laktuna anabasing amadi phattaba thawai changbasingbu puraklammi aduga makhoi pumnamak anaba pharammi. Adudagi Purohitlen amadi mahakka loinariba haibadi Sadducee-singgi khutpusing adu kallakpana thallammi. Makhoina pakhonchatpasingbu phaduna keisumsangda thamlammi. Adubu ahing aduda Mapu Ibungogi dut ama laklaga keisumsang adugi thongsing adu hangdokle aduga makhoibu puthoklaga hairak-i, “Chatlu aduga Mapugi Sanglen-gi sumangda leptuna misingda anouba punsi asigi wa pumnamak sandok-u.”” Makhoida haikhiba adugumna pakhonchatpasing aduna ayuk anganbada Mapugi Sanglen-gi sumangda changlaga misingda tambiba hourammi. Purohitlen amadi mahakka loinabasingna laklaga Jihudisinggi ahal laman pumnamakpu kouduna mipham pangthoklammi aduga keisumsangdagi pakhonchatpasingbu puraknaba mi tharammi. Adubu phamnaibasing aduna lakpada keisumsangda pakhonchatpasing adu phangdre maram aduna makhoina hallaktuna paodamlak-i, “Eikhoina keisumsang youbada keisumsang adu so chetna londuna thinglammi amadi thongngakpasingna thong manakta leplamba eikhoina thengnei adubu eikhoina thong hangbada mapham aduda kana amata leiramdre”” Athoiba purohitsing amadi Mapugi Sanglen ngakpasinggi makok aduna madu tabada kari thoklagadaba haina langtaknarammi. Adudagi nupa amana changlaktuna makhoida tamlak-i, “Yeng-u, nakhoina keisumsangda thamba misingdu Mapugi Sanglen-gi sumangda leptuna misingda tambiri”” Maram aduna Mapugi Sanglen ngakpa makok aduna mahakki lanmisingga loinana chattuna pakhonchatpasing adubu puraklammi. Adubu miyamsing aduna makhoida nungna thagani haiba kibagi maramna makhoina nam-haduna purakpadi touramde. Purohitlenna makhoibu wahang paohang tounanaba makhoina pakhonchatpasing adubu Sanhedrin adugi mangda lep-halle. Mahakna hairak-i, “Ming asi sijinnaduna tambidanaba eikhoina nakhoida akanba yathang pikhre. Aduga nakhoina Jerusalem-gi mapham pumbada nakhoigi tambiba asina pumsan sandokle amadi nupa adu sibagi maral adu eikhoida theijinnaba hotnei.”” Maduda Peter amadi atei pakhonchatpasingna khumlak-i, “Migi yathang inbadagi henna Tengban Mapugi yathang inba tabani. Nakhoina Jisubu cross-ta hatkhraba tungda eikhoigi ipa-ipusinggi Tengban Mapuna Ibungobu sibadagi hinggat-hanbire. Israel-gi misingda pukning hongba amadi pap kokpiba pibinanaba Tengban Mapuna Ibungo mahakpu Luchingba amadi Kanbiba Mapu oina Ibungo mahakki yet thangba nakanda thanggatpire. Eikhoi masising asigi sakhini amasung Tengban Mapuna mahakpu haiba inbasingda pibiba Thawai Asengba adunasu sakhini.”” Masi tabada makhoi mei houna saorammi amasung makhoibu hatpa pamlammi. Adubu makhoigi maraktagi maming Gamaliel kouba Pharisee-singna ikai khumnaba Wayel Yathanggi oja asina lepkhatlaga pakhonchatpasingbu ngaihaktang mapanda puthoknaba yathang pirammi. Aduga mahakna makhoida hairak-i, “Israel-gi ichil inaosa, nakhoina mising asida touge khalliba adu munna khanthabiyu. Matam kharagi mamangda masabu athoiba misakni haijaba Theudas thoraklammi aduga mi chamarimukna mahakki tung illammi. Adubu mahak hatkhi amasung mahakki tung-inba pumnamak ichai chaithokkhi aduga mahakki ihou adu mutkhi. Mahakki tungda, mikok thibagi matamda Galilee-dagi Judas thoraktuna mahakna mi mayam amabu chingkhi. Mahaksu hatkhi aduga mahakki tung-inba pumnamak ichai chaikhaikhi. Maram asina houjikki phibham asida eina nakhoida hairi, mising asida yetlunu! Makhoi thadokkho. Maramdi makhoigi thourang nattraga thabak asi mioibadagi hourakpa oirabadi madu mangkhigani. Adubu madu Tengbang Mapudagi oirabadi nakhoina mising asi thingba ngamloi, nakhoina Tengban Mapugi maiyokta leppa oina thokkani.”” Gamaliel-gi paotak adu makhoina loure. Makhoina pakhonchatpasingbu kousillaga phuhalle aduga Jisugi ming sijinnaduna amuk hanna ngangdanaba yathang piraga makhoibu thadokle. Pakhonchatpasing aduna haraona Sanhedrin-dagi thorakkhi maramdi Jisugi minggidamak ikaiba khaangbagi awaba nangba matik chai haina Tengbang Mapuna makhoibu singthanabire. Aduga numit khudinggi Mapugi Sanglen-gi sumangda amadi yumthong yumthongda chattuna Jisudi Christta aduni haiduna tambiba amadi sandokpa leplamde. Matam aduda tung-inbasinggi masing asum yamkhatlaklabada, Greek lon ngangba Jihudisingna Hebrew lon ngangba Jihudisinggi mathakta pendaba haibadi makhoigi lukhrabisingbu chana-thaknaba yenthokpada thouoibide haibagi wakat thanggatlammi. Maram asina pakhonchatpa taranithoi aduna thajaba makhoi pumnamak kouraga hairak-i, “Chana-thaknabagi thougal tounabagidamak eikhoina Tengbang Mapugi wa sandokpa thouoidaba chumloi. Ichil-inaosa, eikhoina thabak asi sinnanaba nakhoigi naraktagi Thawai Asengbana amadi lousingna thanba mioi taret khandok-u. Aduga eikhoidi haijabada amadi Tengbang Mapugi wa thougal toubada eikhoigi matam pumnamak pige.”” Hairiba wapham asida makhoi loina pellammi. Aduna thajaba amadi Thawai Asengbana thanba Stephen-bu makhoina khandokle aduga Philip, Procorus, Nicanor, Timon, Parmenas amadi Antioch-tagi Jihudi lainingda ollaklaba Nicolas-su khandokle. Makhoina hairiba nupasing asi pakhonchatpasinggi maphamda purakle aduga pakhonchatpasingna makhoigidamak haijabirammi amadi makhoigi mathakta khut thambirammi. Maram aduna Tengbang Mapugi wa makha tana leptana sandoklammi. Jerusalem-da tung-inbasinggi masing asum yamna hen-gatlaklammi aduga purohit mayam amasu thajaba asi lousillammi. Tengbang Mapugi thoujal amadi panggalna thallaba Stephen-na misinggi marakta achouba angakpa thabaksing amadi khudamsing tourammi. Adubu Cyrene amadi Alexandria-dagi Jihudising yaoba Ningtamlaba Misinggi synagogue haina kounaba adugi mising kharana mahakki maiyokta leplammi. Makhoi amadi Cilicia amasung Asia lamdamsinggi Jihudisingna Stephen-da marei yetnaba hourammi. Adubu Stephen-na ngangba matamda Thawaina pibiba lousing adugi maiyokta makhoina leppa ngamlamde. Maram aduna makhoina mi kharabu insinduna asumna haihallak-i, “Mahakna Moses amadi Tengbang Mapugi maiyokta thina ngangba eikhoina tare”” Asumna makhoina mising, ahal-lamansing amadi Wayel Yathanggi ojasingbu irang houhallammi. Adudagi makhoina Stephen-bu pharaga Sanhedrin-gi mangda purakle. Makhoina mahakki maramda aranba sakhi pihannanaba mi khara purakle. Makhoina hairak-i, “Mi asina eikhoigi asengba Mapugi Sanglen amadi Wayel Yathanggi maiyokta ngangba tokpa leite. Nazareth-ki Jisuna Mapugi Sanglen asi thugaigani amadi Moses-na eikhoida pibiramba chatnabising adu mahakna honghan-gani haina haiba eikhoina tare.”” Sanhedrin aduda phamliba pumnamakna Stephen-da munna yenglammi aduga mahakki maithong adu swargadut amagi maithonggum urami. Adudagi Purohitlenna Stephen-da hanglak-i, “Nangonda siriba maralsing asi achumbra?”” Maduda Stephen-na khumlak-i, “Eigi ichil-inaosa amadi ipa ipansa, eina haijaba tabiyu! Eikhoigi ipa ipu oiriba Abraham-na Haran-da leitringei, Mesopotamia-da leiringeida matik mangalgi Tengban Mapuna mangonda uhanbikhi. Aduga Tengban Mapuna mangonda hairak-i, “‘Nahakki nareibak amadi nahakki mari matasingbu thadoktuna eina nangonda utpi-gadouriba leibak aduda chatlu.’’ Maram aduna mahakna Chaldea machasinggi lam adu thadoklaga Haran-da leirammi. Mahakki mapa leikhidraba matungda Tengban Mapuna mahakpu nakhoina houjik leiriba mapham asida thabirakkhi. Adubu Tengban Mapuna mapham asida mangonda phangpham thokpa lam machet ama phaoba pikhide, adubu matam aduda Abraham-gi macha amata leitrabasu Tengban Mapuna mangonda mapham asi mahak amadi mahakki tunggi charol surolda pibigani haina wasakpikhi. Tengban Mapuna mangonda asumna hai, “‘Nahakki charol surolna mireibakta leigani aduga mapham aduda makhoi minai oigani amadi makhoibu chahi chamari tathi-tawoina toubigani. Adubu makhoina minai oirugadaba phurup adubu eina wayen-gani amasung madugi matungda nahakki charol surolna leibak adudagi thorakkani aduga mapham asida makhoina eihakpu khurumjagani.’’ Aduga Tengban Mapuna Abraham-da un-kakpagi walepnaba adu pibikhi. Maram aduna Abraham-na Isaac pokpa matung numit ni panni subada mahakpu un-kakkhi; Isaac-na mahakki machanupa Jacob-pu un-kakkhi aduga Jacob-na mahakki machanupasing aduga eikhoigi masak nairaba ipa ipusing makhoi taranithoibu un-kakkhi.”” “Jacob-ki machasing aduna makhoigi machin manao oiriba Joseph-pu kallakpadagi mahakpu Egypt-ta minai oina yonkhi. Adubu Tengban Mapuna mahakpu loinabikhi aduga mahakki khudongthiba awa-ana pumnamaktagi Tengban Mapuna mahakpu kanbikhi. Egypt ningthougi mamangda Joseph-na leppa matamda Tengban Mapuna mangonda changkhonba matou amasung lousing pibirammi adudagi ningthou aduna Joseph-pu Egypt leibak amadi konung apumbagi leingak mapu oihanbikhi. Adudagi Egypt amadi Canaan-gi leibak apumbada chak tangba thoktuna yamna awa ana thoklammi. Eikhoigi ipa ipusing adu chanaba chinjak amata phanglamde. Egypt-ta chanaba mahei marong lei haiba Jacob-na tabada mahakki machanupasing haibadi eikhoigi ipa ipusing oiriba makhoibu ahanba khongchat oina mapham aduda tharammi. Anisuba khongchattadi Joseph-na mahakki machin manaosing aduda mahak kanano haiba masak khanghalle amasung Egypt-ki ningthouna Joseph-ki imung manunggi maramda khanglaklammi. Maram aduna Joseph-na mahakki mapa Jacob-ta pao thaduna mahak amadi mahakki imung manunggi mi apumba haibadi mioi humphutara-manga adu Egypt-ta lakpinaba kourammi. Adudagi Jacob-na Egypt-ta chatlammi, mapham aduda mahak amadi mahakki machanupasing sikhi. Makhoigi hakchangsing adu Shechem tanna puraklaga Abraham-na Hamor-gi machanupasingdagi sel khara piduna leikhiba mongpham aduda leirol chankhi.”” “Tengban Mapuna Abraham-da wasakpikhiba adu thunghannaba matam adu naksillaklabada Egypt-ta eikhoigi misinggi masing yamna yamkhatlakkhi. Mameithangda Joseph-ki maramda karisu khangdaba ningthou amana Egypt-ta pallammi. Mahakna eikhoigi ipa ipusingbu lounam toukhi amadi makhoigi nouna pokpa angangsingbu sinanaba namduna langthok-handuna thina toukhi. Matam aduda Moses pokkhi, mahak yamna phajaba angang ama oirammi. Mahakki mapagi yumda tha ahum yokpi thakpirammi. Mahakpu mahakki yumgi mapanda thamlabada, ningthou adugi machanupina mahakpu louduna mahak masagi machanupa oina yokkhatlakkhi. Mahakpu Egypt-ki lousing pumnamak tambikhi aduga mahak waheida amadi thabakta matik leiba mi ama oirakkhi.”” “Mahak chahi niphu surammi, mahakna mahakki Israel-gi misingbu kamdouna loinabiri haiba yengge leplammi. Makhoigi maraktagi amabu Egypt-ki mi amana thina touba urammi. Maram aduna mahakna mahakpu mateng pangnaba changlammi aduga Egypt-ki mi adubu hattuna laman khumlammi. Makhoibu kanbinaba Tengban Mapuna mahakpu sijinnaribani haiba mahakki misingna khangbigani haina Moses-na khallammi adubu makhoina madu khanglamde. Mathanggi numitta Israel-gi macha ani khatnariba adu ubada makhoibu taisinnanaba hotnarammi. Mahakna hairak-i, “‘Ibungokhoi, nakhoi nachil nanaosingni. Karigi nakhoina asumna khatnaribano?’’ Thina touriba mi aduna Moses-pu inthoklaga hairak-i, “‘Nahakpu eikhoigi ithakta mapu amadi wayel mapu oina kanana happage?’’ “‘Ngarang nangna Egypt-ki mi adu hatpagumna eibusu hatpa pamlibra?’’ Moses-na masi tabada Egypt-tagi chenkhiduna Midian-gi lamda lamlanba oina leirammi. Mapham aduda machanupa ani phangkhi.”” “Chahi niphu houkhraba matungda Sinai ching manakki leikanglada achakpa mongsong amagi meirilakta dut amana Moses-ta uhanbirammi. Mahakna uriba adu Moses ngaklammi, henna ningthina unaba mongsong adugi manakta changsillammi. Adubu mahakna Mapu Ibungogi khonjel tarammi: “‘Eihak nahakki napa napusinggi Tengban Mapuni, Abraham, Isaac amadi Jacob-ki Tengban Mapuni.’’ Maduda Moses-na kibana niklammi amadi mahakna yengbagi thouna leiramde. Adudagi MAPU IBUNGO-na mangonda hairak-i, “‘Nahakki khong-up louthok-u maramdi nahakna lepliba mapham adu asengba maphamni. Egypt-ta eigi misingbu ot neiba adu eina ure. Makhoigi naheba adu eina tare amasung makhoibu kanbinaba eihak kumtharaklabani. Houjik lak-u, eina nangbu Egypt-ta thagani.’’ ”” “Hairiba Moses asimakni Israel-gi misingna yakhidaba mahak adu. “‘Nahakpu eikhoigi ithakta mapu amadi wayel mapu oina kanana happage?’’ haiduna makhoina mangonda hangkhi. Achakpa mongsongda uhanbikhiba dut adugi mapanna Israel-gi misinggi mathakta pannanaba amadi makhoibu ningtamhanbinaba Tengban Mapuna thabikhiba adu mahakni. Mahakna makhoibu Egypt-tagi chingbirakkhi, angakpa thabaksing amadi khudamsing Egypt-ta amasung Angangba Ipakta aduga chahi niphu lamjao lamhangda toukhi. “‘Eibu thabirakpagumna Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou ama Tengban Mapuna thabirakkani aduga mahak nakhoigi naraktagi mi oigani’’ haina Israel-gi misingda haikhiba mahak adu Moses asini. Lamjao lamhangda Israel-gi misingna punna leiba aduda leiminnaramba adu mahak asini. Mapham aduda mahak eikhoigi ipa ipusingga loinana amasung Sinai chingda mangonda wa ngangbiba dut aduga leiminnarammi aduga eikhoida pinaba Tengban Mapugi ahingba waheising adu mahakna phangjakhi.”” “Adubu eikhoigi ipa ipusingna mahakna haiba illu yakhide, makhoina mahakpu inthoktuna makhoigi thamoinadi Egypt-ta amuk hankhi. Maram aduna makhoina Aaron-da hairak-i, “‘Eikhoibu chingbinaba laising sabiyu. Eikhoibu Egypt-tagi chinglakpa nupa Moses aduda kari thokkhrabano haiba eikhoina khangde.’’ Matam adudani makhoina sannao ama saduna maduda iratpot katkhi aduga makhoigi khutna saba pot aduda makhoina haraokhi. Maram aduna Tengban Mapuna makhoidagi mai leithokkhiduna atiyada leiriba numit, tha amadi thawanmichaksingbu makhoina khurumnaba makhoibu thadoklammi. Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousinggi lairikta asumna ikhibagumbani: “‘Israel-gi misa! Lamjao lamhangda chahi niphu nakhoina sasing hattuna katkhiba adu eingonda katpa natte. Molech laigi phi-sang adu nakhoina pui, aduga nakhoigi thawanmichak lai Rephan-gi murti pui; murtising adu nakhoina khurumnaba sabani. Maram aduna eina nakhoibu Babylon-gi wangmada loi thagani.’’ ”” “Tengban Mapuna loinabibagi Phi-sang adu eikhoigi ipa ipusingna lamjao lamhangda makhoiga loinana thamlammi. Madu Tengban Mapuna Moses-ta haikhiba amadi Moses-ta utpikhiba mawong adugi matung inna sabani. Phi-sang adu phangjaraba matungda, Tengban Mapuna makhoigi mangda tanthokkhraba phurupsing adudagi lousinkhraba lam aduda Joshua-gi luching makhada makhoina phi-sang adu purakkhi. Aduga phi-sang adu lam aduda David-ki matam phaoba leirammi. David-na Tengban Mapugi thoujal phangjaduna Jacob-ki Tengban Mapugi leipham ama mahakna sajanabagidamak nijarammi. Adubu Ibungogidamak yum sajakhiba adu Solomon-nani.”” “Adum oinamak Wangthoiraba Tengban Mapudi mioibagi khutna saba yumda leite. Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichouna asumna haikhi, “‘MAPU IBUNGO-na hai, swargadi eigi phambalni aduga malemna eigi khongnetphamni. Eigidamak nakhoina karamba yum sagadage? Nattraga eina leigada mapham kadaidano? Eigi khutna pot pumnamaksing asi semkhiba nattra?’’ ”” Stephen-na makha tarak-i, “Nakhoisi kayada nangak kallibano! Nakhoigi thamoidi kayada Tengban Mapu khangdaba thamoi oiriba aduga Tengban Mapugi waheida nakhoigi nana kayada kalliba! Nakhoi nakhoigi napa napusing aduga chap manei: nakhoisu matam pumbada Thawai Asengbabu yeknei! Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou amata nakhoigi napa napusingna ot-neikhidaba yaobra? Achumba chatpa Ibungo adu lakkani haina hanna phongdokpasing adu makhoina hatkhi. Aduga houjikti nakhoina Ibungo mahakpu pithokle amasung hatle. Swargadutsinggi mapanna piramba Tengban Mapugi wayel yathang adu nakhoina phangle adubu nakhoina madu ngakte.”” Makhoina masi tabada Stephen-gi mathakta mei houna saorammi amadi maya krak krak chiklammi. Adubu Thawai Asengbana thalladuna Stephen-na swargada yengkhatle aduga Tengban Mapugi matik mangal amadi Jisuna Tengban Mapugi yet thangbada lepliba adu urammi. Maduda mahakna hairak-i, “Yeng-u, swarga hangdokpa amadi Migi Machanupa aduna Tengban Mapugi yet thangbada lepliba asi eina ujare!”” Masida makhoina makhoigi manakong makhutna mensillaga akanba khonjelna laoraduna makhoi pumnamakna Stephen tamna chensillammi aduga mahakpu sahargi wangmada chingthoklaga mahakpu nungna thaba hourammi. Sakhi oiribasing aduna makhoigi maphising adu Saul kouba naha oiriba nupa amagi makhongda thamlammi. Makhoina Stephen-bu nungna tharingeida mahakna Tengban Mapuda haijarak-i, “Ibungo Jisu, eigi thawai lousinbiyu.”” Adudagi mahakna khuru khudak kunduna ahouba khonjelda laorak-i, “Mapu Ibungo, pap asi makhoigi mathakta singthanabiganu.”” Masi hairamlaga mahak sikhre. Stephen-bu hatpada Saul-na ayaba pikhi. Numit adumaktada Jerusalem-da leiba singlup adugi mathakta akanba ot-neiba thoklammi. Pakhonchatpasing nattana thajaba makhoi pumnamak Judea amadi Samaria-gi mapham pumnamakta ichai chaithoklammi. Tengban Mapubu chetna ningba mi kharana Stephen-bu leirol challammi amadi mahakkidamak kanna tengtharammi. Adubu Saul-na yum yumda changduna thajaba nupa nupisingbu chingthoklaga keisumsangda thamjinduna singluppu manghanba hotnarammi. Chaithokkhraba thajabasing aduna makhoina chatpa chatpa mapham khudingda Tengban Mapugi wa sandoklammi. Philip-na Samaria-gi sahar amada chatlammi aduga mapham adugi misingda Christtagi maramda sandoklammi. Miyam aduna Philip-ki wa tabada amadi mahakna touba angakpa khudamsing adu ubada mahakna haiba wa aduda makhoi pukning changna tarammi. Phattaba thawaisingna mi kayadagi ahouba khonjel laoduna thoraklammi pangthaduna naba kaya amadi khong tekpa kaya ama pharammi. Maram aduna sahar aduda yamna haraorammi. Mapham aduda Simon kouba nupa ama leirammi, mahakna matam khara hikap-yaikap touduna Samaria-gi misingbu ngak-hallammi. Mahakna masabu athoiba mi amani haiduna chaothokcharammi. Aduga sahar adugi achou pisak mi pumnamakna mahakna haiba wa pukning changna tarammi. Makhoina hairak-i, “Mahak asi “‘Thoihellaba Panggal’’ kouba Tengban Mapugi panggal aduni.”” Matam kuina mahakna mahakki hikap-yeikapna makhoibu ngak-hanbagi maramna makhoina mahakki matung illammi. Adubu Philip-na Tengban Mapugi leibakki amadi Jisu Christtagi maramda sandokpa aphaba pao adu makhoina thajaduna nupa nupi animak yaona makhoi baptize lourammi. Simon masamaksu thajaduna baptize lourammi. Philip-na chatpa mapham khuding mahak matung illammi amasung mahakna angakpa khudamsing amadi angakpa thabaksing adu ubada ngaklammi. Samaria-gi misingna Tengban Mapugi wa lousille haiba tabada Jerusalem-da leiba pakhonchatpasingna Peter amadi John-bu makhoigi manakta tharammi. Makhoina thunglabada thajabasing adu Thawai Asengba phangnanaba makhoigidamak haijabirammi. Maramdi Thawai Asengbana makhoi kana amatagi mathakta laklamdri; makhoidi Ibungo Jisugi mingda baptize toubatani. Adudagi Peter amadi John-na makhoigi mathakta khut thambirammi amasung makhoina Thawai Asengba phangjarammi. Pakhonchatpasingna makhoigi mathakta khut thambibada Thawai Asengba pibiba adu Simon-na ubada mahakna makhoida sel kattuna hairak-i, “Eina khut thamba mi khudingmakna Thawai Asengba phangnanaba matik adu eingondasu pibiyu.”” Maduda Peter-na mangonda khumlak-i, “Selna Tengban Mapugi khudolbu leiba yai haina nahakna khanba maram asina nahakki sel nahakka loinana mangba oisanu! Eikhoigi thabak asida nahakki saruk amadi thoudang amata yaode maramdi Tengban Mapugi mangda nahakki thamoi adu chumde. Phattaba asidagi nahak pukning hong-u aduga nahakki thamoida adugumba wakhal leiba adugidamak Mapu Ibungoda haijou adu oirabadi nahakpu kokpiba yai. Nahak kalakpana thalle amadi ayol aranna pulle haiba eina u-i.”” Maduda Simon-na Peter amadi John-da hairak-i, “Nakhoina haikhibasing adu ithakta tadanaba eigidamak Mapu Ibungoda haijabiyu.”” Makhoina sakhi piraba amadi Mapu Ibungogi wa adu sandoklaba matungda Peter amadi John Samaria-gi khun kayada Aphaba Pao sandok sandokna Jerusalem tanna hallammi. Mapu Ibungogi swargadut amana Philip-ta hairak-i, “Kha pangna Jerusalem-dagi Gaza taba leikanglagi lambi aduda chatlu.”” (Houjikti lambi asi sijinnadre.) Maram aduna mahakna chatpa hourammi, mahakki khongchat manungda Ethopia-gi leimarembi Candace-gi lan-thum pumnamak panaba masa onba maru-oiba phamnaiba ama thengnarammi. Mahak Jerusalem-da Tengban Mapubu khurumjaba chatlubani. Aduga mahakna mayum hallakpagi lambida mahakki sagol gari mathakta phamduna Tengban Mapugi wa phongdokpa maichou Isaiah-gi lairik adu paduna leirammi. Maduda Thawai Asengbana Philip-ta hairak-i, “Sagol gari adugi manakta changsillaga leiyu.”” Adudagi Philip-na sagol gari adugi manakta chensillammi aduga mahakna maichou Isaiah-gi lairik pariba adu tare. Maduda Philip-na mangonda hanglak-i, “Nahakna pariba adu khangba ngambra?”” Mahakna khumlak-i, “Kanagumba amana eingonda takpidrabadi karamna khanggani?”” Maram aduna mahakna Philip-pu sagol gari mathakta kakhatlaga mahakka phamminnanaba haijarammi. Mahakna pariba Mapugi puya adugi saruk adu asini: “Sa hatphamda puba yaogum Ibungobu chingle, yao machana magi matu kakpagi mangda tumin leibagumna Ibungona wa ngangkhide. Ibungobu ikaiba pire amadi Ibungoda achumba wayel phanghandre. Kananasu Ibungogi mirolgi maramda haiba ngamlaroi, maramdi Ibungogi thawai malemdagi louthokkhre.”” Phamnaiba aduna Philip-ta hanglak-i, “Maichou asina kanagi maramda hairibano? Mahak masagi maramdara nattraga kanagumba amagi maramdara?”” Adudagi Philip-na puyagi mapham asidagi houraga mangonda Jisugi maramgi Aphaba Pao adu sandoklammi. Makhoina lam aduda asum lakpada ising leiba mapham ama youraklammi maduda phamnaiba aduna hairak-i, “Mapham asida ising khara leire. Eibu baptize toubibada kari apanba leibage?”” Maduda Philip-na mangonda hairak-i, “Nahakna nahakki thamoi pumnamak yaona thajarabadi yai.”” Maduda mahakna khumlak-i, “Tengban Mapugi Machanupa adu Jisu Christtani haiba eina thajei.”” Phamnaiba aduna sagol gari adu lepnaba yathang pirammi aduga makhoi ani haibadi Philip amadi phamnaiba aduna isingda kumtharammi aduga Philip-na mahakpu baptize toubire. Makhoina isingdagi kakhatlakpa matamda Mapu Ibungogi Thawaina Philip-pu khanghoudana puthokkhre aduga phamnaiba aduna mahakpu ukhidre adubu mahak haraona chatkhi. Adubu Philip masamak Azotus-ta leire haiba khangle mahakna Caesarea youdriphaoba mahakna lakpada sahar pumnamakta Aphaba Pao sandoklammi. Matam aduda Saul-na Ibungogi tung-inbasingbu hatkani haibagi kihanba adu makha tana chattharammi. Mahakna Purohitlen-gi manakta chatlammi aduga Mapu Ibungogi Lambi adugi matung-inbasingbu karigumba mahakna phanglabadi nupa oirabasu nupi oirabasu phaduna Jerusalem-da purakpa yanaba mangondagi Damascus-ki synagogue-singda i-ba chithising pibinaba nirammi. Saul-na asum lakpada mahakna Damascus naksallaklabada khanghoudana swargadagi mangal amana mahakki akoibada ngallammi. Maduda mahak leimaida turammi aduga “Saul, Saul! Karigi nahakna eibu ot-neiribano?”” haiba khonjel ama mahakna tare. Aduga mahakna hanglak-i, “Ibungo, nahak kanano?”” Khonjel aduna khumlak-i, “Eidi nahakna ot-neiriba Jisu aduni; tingkhangda nakhongna kaoba asi nahakkidamak awabani.”” Maduda mahak niklammi amadi ngakladuna hairak-i, “Ibungo, ei kari toujou haibage?”” Maduda Ibungona mangonda hairak-i, “Hougattuna sahar aduda chang-u, aduga nahakna kari tougadage haibadu mapham aduda nangonda haigani.”” Saul-ga chatminnariba mising adu wa amata ngangdana leptuna leirammi, makhoina khonjel adudi tarammi adubu kana amatadi uramde. Saul-na leimaidagi hougatle aduga mahakna mamit pangthokpada kari amata uba ngamdre. Maram aduna makhoina mahakpu Damascus tanna khut sambiduna puraklammi. Mahak numit humni uba ngamdana amadi karigumba amata chada thaktana leirammi. Damascus-ta Ananias kouba thajaba nupa ama leirammi. Mapu Ibungona mangonda uhanbiduna hairak-i, “Ananias!”” Maduda mahakna khumlak-i, “Takpiyu, Ibungo.”” Mapu Ibungona mangonda hairak-i, “Hougatlu, aduga Achumba kouba lambi aduda chatlu amasung Judas-ki yumda Saul kouba Tarsus-tagi nupa amabu hang-u maramdi mahak houjik haijaduna leiri. Uhanbiba amada Ananias kouba nupa ama laktuna mahakpu amuk ujaba phangnaba mahakki mathakta khut thambiba mahakna ure.”” Maduda Ananias-na khumlak-i, “Ibungo, nupa asina Jerusalem-da leiba Ibungogi misingda phattaba kaya toukhibagi maramda mi kayadagi eina tajare. Aduga mahakna mapham asida Ibungogi mingbu koujabasing phananaba athoiba purohitsingdagi ayabaga loinana lakpani.”” Maduda Ibungona mangonda hairak-i, “Chatlu, maramdi Jihudi nattaba phurupsingda amadi makhoigi ningthousing amasung Israel-gi misingda eigi mingbu khanghannaba eina mahakpu khandoklabani. Mahakna eigidamak kayamuk awaba khanggadage haiba eina mangonda utkani.”” Maram aduna Ananias-na Saul-na leiba yum aduda changlaga mahakki mathakta khut thambiraga hairak-i, “Ichil inao Saul, nahak amuk uba phangnaba amadi Thawai Asengbana thannanaba nahakna lakpa lambida nangonda uhanbikhiba Ibungo Jisuna eibu thabirakpani.”” Khudak adumaktada Saul-gi mittagi ngagi makugumba karigumba khara tarakkhi aduga mahak amuk uba phangjare. Adudagi mahakna hougattuna baptize loujakhi. Adudagi mahakna chanaba karigumba khara charaba matungda mahak kankhatlakkhi. Saul-na numit khara Damascus-ta thajabasingga loinana leiminarammi. Khudak adudagi mahakna Jisudi Tengban Mapugi Machanupani haina synagogue-singda sandokpa hourammi. Mahakki wa taba mi khudingmakna ngakladuna hangnarak-i, “Jisugi mingda koujaba Jerusalem-da leiba misingbu awaba yamna nanghankhiba mi adu nupa asi nattra? Aduga makhoibu pharaga athoiba purohitsingda punaba mahak mapham asida lakpa nattra?”” Adubu Saul-na sandokpa adu henna henna panggal kankhatlaklammi amasung Jisudi Christta aduni haina mahakna praman piba aduda Damascus-ta leiba Jihudingna khumba ngamlamde. Numit kayani houkhraba matungda Jihudisingna Saul-bu hatnanaba sarou sillammi adubu makhoigi sarou sinba adu Saul-na khanglaklammi. Ahing nungthil animakta makhoina mahakpu hatnanaba sahar adugi thongjaosingda sangduna leirammi. Adubu nongma ahing amada mahakki tung-inbasingna mahakpu puraga achouba thumok amada haplaga sahar adugi chekpaldagi tapna tapna thadaraklammi. Saul-na Jerusalem-da laklabada, mahakna thajabasingga tinnajanaba hotnarammi adubu mahak tung-inba ama oire haiba makhoina thajadaduna makhoi pumnamakna mahakpu kirammi. Adubu Barnabas-na Saul-bu pakhonchatpasinggi manakta puraklammi aduga matou karamna Damascus chatpagi lambida Ibungobu mahakna ujakhiba amadi Ibungona mangonda wa ngangbikhiba amasung Damascus-ta mahakna Jisugi mingda thouna phana sandokkhibasing adu makhoida tamlammi. Maram aduna Saul-na makhoiga leiminnare aduga Jerusalem-gi mapham pumnamakta chattuna Ibungogi mingda thouna phana sandoklammi. Mahakna Greek lon ngangba Jihudisinggasu ngangnaduna yetnakhi adubu makhoina mahakpu hatnaba hotnarammi. Thajabasingna madu khanglaklabada makhoina Saul-bu Caesarea-da puraga Tarsus-ta tharammi. Maram aduna Judea, Galilee amadi Samaria-da leiba singlupsingna ingthaba phanglammi. Makhoina Mapu Ibungobu kijana hingjarammi amasung Thawai Asengbagi pangbibagi mapanna kankhatlammi amadi makhoigi masing hen-gatlammi. Peter-na mapham khudingda chatlammi, nongmadi mahakna Lydda-da leiba Ibungogi misingbu unaba chatlammi. Mapham aduda pangthaduna naba Aeneas kouba nupa ama thengnare mahak chahi nipan phamungdagi thokpa ngamdana leibani. Maduda Peter-na mangonda hairak-i, “Aeneas, Jisu Christtana nahakpu phahanbire. Hougattuna nahakki phamung loisillu.”” Khudak adumaktada mahak hougatlammi. Lydda amadi Sharon-da leiba mi pumnamakna mahakpu urammi aduga makhoina Mapu Ibungoda mai onsille. Joppa-da Tabitha koubi thajaba nupi ama leirammi. (Mahakki maming asi Greek londa Dorcas haibani madu handokpada “Saji”” haibani.) Mahak matam pumnamakta aphaba thabak tourammi amadi lairabasingda mateng panglammi. Matam aduda mahak nabadagi sire aduga mahakki hakchang adu isingna chamthokpiraga mathak thangba kada thamlammi. Joppa asi Lydda-ga naknana leiba maramna Joppa-da leiba thajabasingna Peter-gi manakta, “Thinthadana eikhoigi i-nakta lakpiyu”” haina haijarunaba mi ani tharammi. Maram aduna Peter-na hougatlaga makhoiga loinana chatminnarammi. Mahakna mapham aduda thunglabada makhoina mahakpu mathakki kada pukhatlammi. Lukhrabi pumnamakna mahakki akoibada lepladuna Dorcas-na hinglingeida tubiramba phurit amadi phirolsing adu mangonda uttuna kaplammi. Peter-na makhoi pumnamakpu ka adugi mapanda thok-hankhraga khuru khudak kunduna haijarammi. Maduda mahakna asiba nupi aduda onsillaga hairak-i, “Tabitha, hougatlu.”” Maduda mahak mamit pangthokle aduga mahakna Peter-bu ubada hougattuna phamlammi. Peter-na mahakpu khut paibiduna chingkhatpiraga mahakna lukhrabising amadi thajabasing pumnamak kouraga makhoida mahakpu hingna sinnarammi. Pao asi Joppa sinba thungna sandokkhirammi aduga mi kaya amana Mapu Ibungobu thajare. Aduga numit kayamarum Peter-na Joppa-da leiba Simon kouba sawun noiba amaga leiminnarammi. “Italy-gi lanmi tenggol”” haina kouba Rome lanmi chamagi luchingba Cornelius kouba nupa ama Caesarea-da leirammi. Mahak amadi mahakki imung manung pumnamak laining chetpa amadi Tengban Mapubu kina chatpa mini. Leita lairabasingda yamna pinaheiba amadi Tengban Mapuda tattana haijaba mi ama oirammi. Nongma numit yungba matung pung ahumlom taba aduwaida mangonda uhanbiba amada Tengban Mapugi dut amana mahakki manakta lakpa urammi. Aduga dut aduna mangonda hairak-i, “Cornelius.”” Maduda mahakna dut aduda kina munna yenglaga hairak-i, “Ibungo, kari oirabano?”” Dut aduna khumlak-i, “Nahakki haijabasing amadi chanbibagi thabaksing aduda Tengban Mapuna penbire aduga nangonda paokhum pibinaba sem sare. Houjik Joppa-da mi thaduna Simon Peter kouba nupa adubu kouhallu. Mahak sawun noiba Simon-gida leibani, mahakki yumna ipak mapanda leibani. Nahakna tougadaba adu mahakna hairakkani.”” Masi hairamlaga dut adu chatkhre. Madudagi Cornelius-na mahakki manai ani amasung mahakpu tattana thougal touba lanmisingdagi laining chetpa mi amabu kourammi. Thokkhiba thoudok adu mahakna makhoida tamlammi aduga makhoibu Joppa-da tharammi. Mathanggi numitta makhoina asum lakpada numit yungba matam aduwaida Joppa naksillaklammi, Peter-di yumthakta haijanaba kakhatlammi. Mahak mapuk lamlakladuna karigumba khara chaninglammi; adubu makhoina chanaba thourang touringeida uhanbiba ama mahakna urammi. Swarga hangdokpa aduga apakpa phigumba ama chuthek marida kanagumbana paiba manna malemda thadaraklammi. Madugi manungda makhal pumnamakki sasing, leipakta mapukna sittuna chatpasing amadi atiyagi ucheksing yaorammi. Aduga khonjel amana mangonda hairak-i, “Hougatlu Peter, hattuna chao.”” Maduda Peter-na khumlak-i, “Natte, Ibungo! Keidoungeidasu eina sengdaba amadi amaangba amata chajadri.”” Khonjel aduna mangonda amuk hairak-i, “Tengban Mapuna senghanbikhraba adubu nahakna sengdabani haina hairoidabani.”” Masi asumna ahumlak hanna thoklammi aduga madugi matungda apakpa phigumba adu swargada loukhatkhirammi. Uhanbiba adugi wahanthok karino haina Peter-na changaknaduna leiringeida Cornelius-na tharakpa mising aduna Simon-gi yum adu phangladuna thongganda leptuna leirammi. Makhoina kouraga Simon Peter kouba mi ama mapham aduda leibra haina hanglammi. Uhanbiba adugi maramda Peter-na khallingeida Thawai Asengbana mangonda hairak-i, “Yeng-u, mi ahumna nahakpu thiri. Aduna nahak makhada kumthou aduga nahak makhoiga chatminnabada chingnaganu maramdi eina makhoibu tharakpani.”” Maram aduna Peter-na makhada kumtharaga mising aduda hairak-i, “Nakhoina thiriba mi adu eini. Nakhoi kari maramgi lakpano?”” Mising aduna khumlak-i, “Lanmi chamagi mapu, Cornelius-na tharakpani. Mahak achumba chatpa amasung Tengban Mapubu kiba amadi Jihudi pumnamakna ikai khumnaba misakni. Mahakki yumda nahakpu kounaba amadi nahakki wa tanaba Tengban Mapugi dut amana mangonda takpire.”” Peter-na makhoibu yum aduda kousinduna leihalle. Mathanggi numitta Peter-na makhoiga loinana chatlammi aduga Joppa-da leiba thajaba mi kharasu mahakka loinana chatpada yaorammi. Thangnaba numitta makhoi Caesarea-da thunglammi aduga mapham aduda Cornelius-na mahakki mari matasing amadi naknaba marup mapangsingga loinana makhoibu ngaiduna leirammi. Peter-na yum manungda changlakpada Cornelius-na mahakpu thengnare aduga mahakna Peter-gi khuyada tuthaduna ikai khumnarammi. Adubu Peter-na mahakpu hougatpiduna hairak-i, “Lepkhatlu, eisu mini.”” Peter-na Cornelius-ka wari sana sana yum aduda changlakpada mi mayam ama punduna leiramba thengnarammi. Aduga Peter-na makhoida hairak-i, “Jihudi amana Jihudi nattaba amaga tinnaba nattraga unaba changba haibasi eikhoigi wayel kai haibasi nahakna henna khanglibani. Adubu mi kana amatabu amaangba nattraga sengdaba haina kouroidabani haiba Tengban Mapuna eingonda utpire. Maram aduna nakhoina eibu kouba lakpada eina karisu yetpa toudana laklabani. Maram aduna eina nakhoida hangjari, eibu kari maramgi koubibano?”” Maduda Cornelius-na khumlak-i, “Numit humnigi mamangda pungja asimaktada, numit yungba matung pung ahum tabada eigi yumda eina haijarammi. Khanghoudana arangba phijol setpa nupa ama eigi mangda leplammi aduga eingonda hairak-i, “‘Cornelius, nahakki haijaba Tengban Mapuna tabire aduga nahakna leita lairabasingda pibibasing adu ubire. Maram aduna Joppa-da mi thaduna Simon Peter kouba nupa adubu kouhallu. Mahak ipak mapanda leiba sawun noiba Simon-gi yumda leibani.’’ Maram aduna eina khudak aduda nahakpu kounaba mi thabani, nahakna lakpiba yamna phare. Houjikti Mapu Ibungona eikhoida hainaba nangonda yathang pikhiba pumnamak adu tajanaba eikhoi pumnamak Tengban Mapugi mangda leijare.”” Adudagi Peter-na makhoida haiba hourak-i, “Tengban Mapuna misak mimai yengde haibasi kayada chumkhrabano haibasi houjik ei tasengna khangle. Adubu phurup khudingdagi Tengban Mapubu kiba aduga achumba touba mi adubu Ibungona yabi. Tengban Mapuna Israel-gi misingda thabiba paojel adu nakhoina khang-i, pumnamakki Mapu Ibungo Jisu Christtagi mapanna ingthabagi Aphaba Pao adu laothokpani. John-na baptize toubagi maramda sandoklaba matungda Galilee-dagi houraga Judea-gi mapham pumnamakta thokkhiba thoudok adu nakhoina khang-i. Nazareth-ki Jisugi maramda amasung karamna Tengban Mapuna Ibungo mahakki mathakta Thawai Asengba amadi panggal heithabikhiba haibadu nakhoina khang-i. Mahakna mapham khudingda chattuna aphaba touduna amadi Satan-gi panggalgi makhada leiba makhoi pumnamakpu anaba phahanbikhi, maramdi Tengban Mapuna mahakka loinabirammi. Ibungo mahakna Jihudisinggi lamda amadi Jerusalem-da toukhiba pumnamak adugi eikhoina sakhini. Makhoina Ibungobu cross-ta yotpi thaduna hatkhi. Adubu Tengban Mapuna Ibungobu numit humni subada asibadagi hinggat-hanbiduna phongdokpire. Mi pumnamakna Ibungobu ukhiba natte adubu Ibungogi maramda misingda sakhi pinaba Tengban Mapuna mangjounana khandokpikhraba eikhoi haibadi Ibungona sibadagi hinggatlaba matungda Ibungoga chamin thakminnakhiba eikhoina ukhi. Aphaba Pao sandoknaba amasung Ibungo Jisubu Tengban Mapuna ahingba amadi asibasinggi wayel mapu oina khalle haiba sakhi pinanaba Ishworna eikhoida yangthang pibire. Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingna Ibungo mahakki maramda haikhi madudi Ibungobu thajaba mi khudingna Ibungogi minggi mapanna pap kokchaba phangjagani.”” Peter-na wasing asi nganglingeida wa adu tariba mi pumnamakki mathakta Thawai Asengbana lengthabiraklammi. Jihudi nattabasinggi mathakta Tengban Mapuna mahakki khudol Thawai Asengbabu heithabiba adu ubada Peter-ga Joppa-dagi lakminnaba thajaba Jihudising aduna ngaklammi. Maramdi makhoina atoppa lon ngangba amadi Tengban Mapubu thagatpa adu makhoina tarammi. Maduda Peter-na hairak-i, “Eikhoina Thawai Asengba phangbagumna makhoinasu phangle. Adu oirabadi makhoina isingda baptize louba kanana thingba ngamgani.”” Maram aduna makhoibu Jisu Christtagi mingda baptize lounaba mahakna makhoida yathang pirammi. Aduga makhoina mahakpu numit khara leithabinaba haijarammi. Jihudi nattabasingnasu Tengban Mapugi wa lousille haiba pakhonchatpasingna amadi Judea-da leiba thajabasingna tarammi. Maram aduna Peter-na Jerusalem-da chatpada atoppa phurupsingsu un-kakkadabani haina thajabasingna mangonda yetladuna hairak-i, “Nahakna un-kaktaba migi yumda changduna makhoiga chamin thakminnei.”” Maduda Peter-na thokkhiba thoudok pumnak adu ahoubadagi liba houraduna hairak-i, “Eina Joppa saharda haijaduna leiringeida uhanbiba ama urammi. Swarga hangdokpa aduga apakpa phigumba ama chuthek marida kanagumbana paiba manna swargadagi thadaraklammi aduga madu eigi inak yourakkhi. Aduga eina maduda munna yengbada malemgi makhong mari panba sasing, lamlakki sasing, mapukna sittuna chatpasing amadi atiyagi ucheksing yaoba urammi. Adudagi khonjel amana eingonda hairak-i, “‘Hougatlu Peter, hattuna chao’’ Maduda eina khumkhi, “‘Natte, Ibungo! Keidoungeidasu amaangba amasung sengdaba amata eigi chinda khak changkhidri.’’ Adubu khonjel aduna swargadagi amukka hairak-i, “‘Tengban Mapuna senghanbikhraba adubu nahakna sengdabani haina louroidabani.’’ Madu ahumlak thokkhi aduga pumnamak adu swargada amuk chingkhatkhi. Aduga khudak adumaktada Caesarea-dagi tharakpa nupa ahumna eina leiriba yum aduda thunglare. Eina makhoiga chingnaba leitana chatminnanaba Thawai Asengbana eingonda hairammi. Ichil inao taruk asisu eiga loinana chatlammi aduga eikhoi loina Cornelius-ki yumda changlammi. Mahakna swarga dut ama mahakki yumda ukhiba adu eikhoida tamlammi aduga dut aduna mangonda hai, “‘Joppa-dagi Simon Peter kouba nupa amabu mi thaduna kouru. Nahak amadi nahakki imung pumnamak aran-khubham phangnaba mahakna nangonda wa nganggani.’’ Hourakpada eikhoigi ithakta Thawai Asengbana lakpibagumna, eina wa ngangba hourakpada makhoigi mathaktasu lakpikhi. Maduda “‘John-nadi isingda baptize toubi adubu einadi nakhoibu Thawai Asengbada baptize toubigani’’ haina Ibungona haikhiba wa adu eina ningsinglakkhi. Eikhoina Ibungo Jisu Christtabu thajaba matamda Tengban Mapuna eikhoida pibiba khudol adumak pibirabadi, eina kana oiduna Tengban Mapubu thinggadouribano?”” Wa asi tabada makhoi tumin leire. Aduga makhoina Tengban Mapubu thagattuna hairak-i, “Tengban Mapuna Jihudi nattabasingsu hingba phangnabagi pukning hongba adu pibire.”” Stephen-bu hatkhiba matamda thokkhiba ot-neiba adugi maramna Phoenicia, Cyprus, amadi Antioch tanna chaithokkhraba thajabasing aduna Jihudising khaktada Tengban Mapugi wa sandoklammi. Adubu Cyprus amadi Cyrene-dagi lakpa thajaba kharanadi Antioch-ta chattuna Greek-ki misingdasu Ibungo Jisugi maramda Aphaba Pao sandoklammi. Aduga Ibungogi panggalna makhoiga loinarammi amasung mi mayam amana thajaraktuna Mapu Ibungoda mai onsillaklammi. Pao asi Jerusalem-da leiba singlupki maphamda youraklammi maram aduna makhoina Barnabas-pu Antioch-ta tharaklammi. Mahakna thungba matamda Tengban Mapuna makhoibu yaipha thoujal pibiba adu urammi maduda mahak haraorammi aduga makhoina thajaba yana amadi thamoi sengna Ibungoda leinaba mahakna makhoida pukning thougatpirammi. Barnabas Thawai Asengbana amadi thajabana thanba aphaba mi amani. Mahakna mi kaya ama Mapu Ibungogi maphamda puraklammi. Adudagi Barnabas-na Saul-bu thiba Tarsus-ta chatlammi. Mahakna Saul-bu thengnarabada mahakpu Antioch-ta puraklammi aduga chahi ama chupna makhoi singlupka loinana tinnarammi amadi mi kaya amabu tambirammi. Antioch-ta thajabasingbu ihan hanna Christian haina koukhi. Matam asida Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou khara Jerusalem-dagi Antioch-ta laklammi. Makhoigi maraktagi Agabus kouba amana lepkhattuna taibangpanbagi mapham pumnamakta tamthiba chak tangba ama thokkani haina Thawaigi mapanna phongdoklammi. (Madu Claudius-na ningthourel oiba matamda thokkhi) Antioch-ta leiba thajabasingna makhoi makhoigi ngamjaba matung inna Judea-da leiba thajabasingda mateng pinanaba lepnarammi. Madumak makhoina pangthoklammi aduga makhoina khudol adu Barnabas amasung Saul-gi khuthangda singlupki ahal lamansingda tharammi. Matam aduwaida Herod Ningthouna singlupki mi kharabu ot-neiba hourammi. Mahakna John-gi mayamba Jacob-pu thangsangna kaktuna hat-hallammi. Masina Jihudisingbu pelhalli haiba Herod-na ubada mahakna Peter-busu pharammi. (Masi Hameiyaodaba Chakkhangba matamda thokkhibani.) Peter-bu pharaba matungda mahak keisumsangda thamlammi. Aduga mahakpu lanmi mari marina semba kangbu marida mahakpu ngak-sennaba sinnarammi maramdi Lanthokpibagi Chakkhangba matungda mahakna Peter-bu miyam mamangda wayennaba puthokke khallammi. Maram aduna Peter-bu keisumsangda thamlammi adubu singlupna mahakkidamak Tengban Mapugi maphamda yamna kanna haijarammi. Herod-na mahakpu puthokkadaba numit adugi mamanggi ahing aduda Peter-du lanmi anigi marakta yotli anina punduna tumlammi aduga thongngakpasingna keisumsang adugi thong adu ngak-senduna leirammi. Khanghoudana Mapu Ibungogi dut amana mapham aduda leplammi aduga mangal amana keisumsanggi mapham adu ngallammi. Dut aduna Peter-gi lengjumda nomlaga mahakpu houdoklammi aduga hairak-i, “Thuna hougatlu!”” Khudak aduda yotlising adu Peter-gi makhuttagi takhi. Aduga dut aduna mangonda hairak-i. “Nahakki naphi narol setchillu amasung sandal tongsillu.”” Peter-na madumak tourammi adudagi dut aduna mangonda hairak-i, “Nahakki achonba phi adu insinduna eigi itung illak-u.”” Peter-na keisumsangdagi thoklaktuna mahakki matung illammi adubu dut aduna touriba adu asengbamak thoklibani haiba mahakna khanglamde, mahakna khanbadi madu uhanbiba ama mahakna ubani haina khallammi. Makhoina ahanba amasung anisuba ngaklibasing adu lanthoklammi aduga sahar adu taba yotki thongjao aduda youraklammi. Makhoigidamak thongjao adu mathanta hangdoklammi aduga makhoina madu lanthoklaga lambi amada chatlammi; aduga khudakta dut aduna mahakpu thadokkhre. Madudagi Peter-na wakhal taraktuna hairak-i, “Thoudok asi asengba thokpani haiba ei houjikti khangle. Mapu Ibungona mahakki dut thabiraktuna eibu Herod-ki khuttagi amadi Jihudisingna eingonda thok-hanningba thoudoksing adudagi kanbire.”” Aduga mahakna masi khanglaklabada Mary-gi yum haibadi Mark hainasu kouba John-gi mamagi yumda mahakna laklammi. Mapham aduda mi mayam ama tinaduna haijarammi. Peter-na mapan-gi thongda thinbada Rodha koubi minai leisabi amana thong hangdoknaba thoraklammi. Mahakna Peter-gi khonjelni khangbadagi haraomanduna thong adu hangdoktana chensillaktuna makhoi pumnamakta “Peter thongjinda leptuna leire,”” haina tamlammi. Maduda makhoina mangonda hairak-i, “Nahak ngaore!”” Adubu madu achumbani haina mahakna kanna hairammi. Maram aduna makhoina khumlak-i, “Madu mahakki swarga dut oiramgani.”” Adubu Peter-na thong adu thinduna leirammi. Makhoina thong adu hangdokpada mahakpu ure maduda makhoi ingak ngaklammi. Maduda makhoi tumin leinaba mahakna makhut hairammi aduga Mapu Ibungona mahakpu keisumsangdagi kamdouna puthokpirakpage haibadu makhoida sandokna hairammi. Aduga mahakna hairak-i, “Thoudok asi Jacob amadi ichil inao ateisingda tambiyu,”” masi hairamlaga mahak atoppa mapham amada chatkhre. Nongngalakpaga Peter-da kari thokkhrabano haiduna lanmisinggi marakta yamna charangnaba thoklammi. Herod-na Peter-bu koithi thihallammi adubu mahakpu thiba phangdrabada mahakna ngaksellibasing adubu wahang paohanglaga makhoibu hatnanaba yathang pirammi. Masigi matungda Herod-na Judea thadoklaga Caesarea-da chatkhirammi aduga mapham aduda matam khara leirammi. Herod-na Tyre amadi Sidon-gi misinggi mathakta yamna saorammi maram aduna makhoi punna mahakpu unaba laklammi. Ahanbada makhoina ningthougi sanggai panaba Blastus-bu makhoigi mateng pangbinaba yahallammi. Adudagi makhoina Herod-ta changduna ingna leiminnanaba haijarammi maramdi ningthougi lamdagi makhoigi leibakki chana-thaknaba phangjarammi. Akaknaba numit amada Herod-na ningthougi oiba phijol setlaga phambalda phamduna miyamda wa nganglammi. Maduda makhoina laorak-i, “Masi migi khonjel natte laigi khonjelni.”” Herod-na Tengban Mapuda matik mangal pidaba maramna khudak aduda Mapu Ibungogi dut amana mahakpu yeithure aduga mahak tinna chaduna sikhre. Adubu Tengban Mapugi wadi makha tana sandoklammi amasung nouna thajaba mi masing hen-gatlaklammi. Barnabas amadi Saul-na makhoigi tougadaba thougal adu loiraduna Mark hainasu kouba John-bu puduna Jerusalem-dagi hallaklammi. Antioch-ki Singlupta Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousing amadi tambiba ojasing kayamuk leirammi. Makhoising adudi Barnabas, Niger hainasu kouba Simeon, Cyrene-dagi Lucius, Manaen (Mahak Herod tetrarch-ka houminnarakpa) amadi Saul-ni. Makhoina Ibungobu khurumjaringei amadi chara hellingeida Thawai Asengbana makhoida hairak-i, “Eina makhoibu tounanaba koukhraba thabak adugidamak Barnabas amadi Saul-bu eigidamak khaidok-u.”” Maram aduna makhoina chara henduna haijaraba matungda makhoigi mathakta khut thambiraga makhoibu thare. Thawai Asengbana makhoibu thabiduna makhoina Seleucia-da chatlammi aduga mapham adudagi Cyprus tanna hida chatlammi. Makhoina Salamis-ta thungba matamda Jihudisinggi Synagogue-singda chattuna Tengban Mapugi wa sandoklammi. Makhoibu mateng pangnanaba John Mark-su makhoiga loinarammi. Makhoina ithat adu phaoduna chatlaga Paphos-ta thunglammi. Mapham aduda masana masabu Tengban Mapugi wa phongdokpa maichou amani haijaba Bar-Jisu kouba hikap yaikap touba Jihudi nupa ama thengnarammi. Mahak asi ithat adugi heisinglaba leingak mapu Sergius Paulus-ka tinnabani. Leingak mapu asina Tengban Mapugi wa taningbadagi Barnabas amadi Saul-bu kourammi. Hikap yaikap touba Elymas-na (Ming asi Greek londani) makhoigi mayokta leplammi amadi leingak mapu adubu thajabadagi leithok-hannaba hotnarammi. Paul hainasu kouba Saul-na Thawai Asengbana thalladuna Elymas-ta munna yengduna hairak-i, “Nahak asi aphaba pumnamakki yeknaba amadi Devil-gi machani. Nahakti makhal-makha pumnamakki lounamba amadi marei mara pumnamakna thallaba mini. Ibungogi achumba lambising adubu serannahannaba hotnaba nahak keidounungda toklaroidra? Houjik Mapu Ibungogi khut adu nahakki maiyokta lei, nahak matam khara numitki mangal uroi.”” Khudak aduda amamba leichin amana mahakki mit kupsinkhre aduga mahakpu chingbinaba kanagumba amabu phangnaba mahakna koima marammi. Thoudok adu leingak mapu aduna ubada mahak thajarammi maramdi Ibungogi maramda tambiba aduda mahak ngaklammi. Paul amadi mahakka loinabasing adu Paphos-tagi Pamphylia-gi sahar Perga-da hi tongduna laklammi. Mapham aduda John Mark-na makhoibu thadoklamlaga Jerusalem-da hankhirammi. Madudagi makhoina Perga-dagi chatkhiduna Pisidia-gi Antioch-ta thunglammi aduga Potthaba numitta synagogue-ta changduna phamtharammi. Wayel Yathang amadi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousinggi lairiktagi paraba matungda synagogue-ki luchingbasing aduna makhoida pao asi pirak-i, “Ichil inaosa, misingda pukning thougatnaba wa leirabadi madu haibiyu.”” Maduda Paul-na lepkhattuna mahakna haiba wa tuminna tabinaba makhut thanggatlaga hairak-i, “Israel-gi mising amadi Tengban Mapubu khurumjaba atoppa phurupki mioi pumnamak, eina haiba tabiyu! Israel phurup asigi Tengban Mapuna eikhoigi ipa ipusingbu khandokpire amadi makhoina Egypt-ta lamlanba oina leiringeida Ibungona makhoibu achouba phurup ama oihanbire aduga Ibungogi panggallaba khutna makhoibu Egypt-tagi puthokpirakle amasung chahi niphu chupna lamjao lamhanggi lamdamda Ibungona makhoigi lamchatsingbu khaangbikhi. Aduga Ibungona Canaan-gi phurup taretpu mang-hallaga makhoigi leibak adu Ibungogi misingda makhoigi lam oina pibikhi. Pumnamak asi chahi chamari yangkheirom changlammi.”” “Masigi matungda Tengban Mapuna makhoida Tengban Mapugi wa phongdokpa maichou Samuel phaoba wayel mapusing pibikhi. Makhoina ningthou ama pibinaba nijabada Tengban Mapuna makhoida Benjamin salaidagi Kish-ki machanupa Saul-bu makhoigi ningthou oina pibikhi aduga mahakna chahi niphu pankhi. Adubu Tengban Mapuna Saul-bu louthoklaba matungda David-pu makhoigi ningthou oihanbikhi. Mahakki maramda Ishworna haikhiba adu asini, “‘Eina Jesse-gi machanupa eigi thamoina khoidajaba David-pu phangle, eina mahakpu touhanningba pumnamak mahakna tougani.’’ Tengban Mapuna wasakpikhibagi matung-inna David-ki charol suroldagi Israel-da Kanbiba Mapu Jisubu pubirakle. Jisuna mahakki thabak houdringei mamangda John-na Israel-gi mi pumnamakta paptagi pukning hongnaba amadi baptize lounaba sandoklammi. Aduga John-na mahakki thabak loisillamdaida hairak-i, “‘Nakhoina Eihak kanani haina khanbage? Nakhoina ngairiba Ibungo mahak adu ei natte. Adubu Ibungo mahakti eigi tungda lakli, eidi Ibungo mahakki sandal mari louthokpa phaoba matik chade.’’ ”” “Abraham-gi charol surol oiriba ichil inaosa amadi Tengban Mapubu khurumjaba atoppa phurupki mioi pumnamak, aran-khubhamgi paojel asi eikhoida thabirakle. Jerusalem-gi mising amadi makhoigi luchingbasingna Jisubu Kanbiba Mapuni haiba khanglamde aduga Potthaba numit khudingda paba Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousinggi wa adusu khanglamde. Adubu makhoina Ibungoda maral theijinduna maichousing adugi wa adu thung-halle. Makhoina Ibungobu hatnanaba maram phangdrabasu, Ibungobu hatnanaba Pilate-ta haijakhi. Mapugi Puyada ikhiba Ibungogi maram khudingmak makhoina pangthoklabada makhoina Ibungobu cross-tagi loutharaga mongpham amagi manungda thamkhi. Adubu Tengban Mapuna Ibungobu sibadagi hinggat-hanbikhi aduga Galilee-dagi Jerusalem tanna Ibungoga chatminnakhiba makhoisingna Ibungobu ujakhi. Houjik makhoina Israel-gi misingda sakhi oiri. Ibungobu sibadagi hinggat-hanbiba amadi Ibungogi hakchangbu mongphamda patthahalloi haibagi maramda Tengban Mapuna haibiba adudi asini: “‘Eina David-ta wasakpikhiba asengba amadi lengdraba yaipha thoujal adu eina nangonda pibigani.’’ Thagat Iseigi atoppa mapham amada asumnasu hai, “‘Tengban Mapugi asengba mahak adugi hakchang adu Tengban Mapuna keidoungeida pattha pumthahalloi.’’ David-na mahakki mirolgi matamda Tengban Mapugi aningba matung inna Tengban Mapubu thougal touramlaga mahak sikhi amadi mahakki mapa mapusingga loinana leirol chankhi aduga mahakki hakchang mongphamda pattha pumthakhi. Adubu Tengban Mapuna asibadagi hinggat-hanbikhraba Ibungo mangondadi pattha pumthaba thokte. Tengban Mapugi wa phongdokpibasingna haikhiba adu nakhoida thoktanaba nakhoi cheksillu: “‘Yeng-u, karemnabasa ngaksu ngaklo mangsu manglo! Maramdi nakhoigi haktakta eina thabak ama tou-i madu kanagumba amana nakhoida hairaba phaoba nakhoina keidoungeidasu thajaroi!’’ ”” Paul amadi Barnabas-na synagogue-tagi thorakpada mising aduna mathanggi Potthaba numitta makhoida waramsing adu makha tana haibinaba haijarammi. Synagogue-ta tinnaba adu kainarabada Jihudising amadi Jihudi laining louraba laining chetpa Jihudi nattaba mi mayam amana Paul amadi Barnabas-ki matung illammi. Tengban Mapugi thoujalda chetna leinanaba Pakhonchatpasing aduna makhoida wari saduna pukning thougatpirammi. Mathanggi Potthaba numitta sahar adugi mi ayambana Mapu Ibungogi wa tanaba laklammi. Jihudisingna miyam adu ubada kallakpana thallammi; maram aduna Paul-na haiba wasing aduda makhoina yettuna mahakpu thina nganglammi. Adubu Paul amadi Barnabas-na thouna phana paokhum pirak-i, “Eikhoina Tengban Mapugi wa adu nakhoida hanna haiba tabani adubu nakhoina madu loudrabanina nakhoi lomba naidana hingba phangba matik chade haina nasana khanjare. Houjikti eikhoi nakhoibu thadoktuna Jihudi nattaba phurupsingda chatlagani. Mapu Ibungona eikhoida pibiba yathang adu asini: “‘Malemgi aroiba maphamsing phaoba kanbiba phangnanaba Eina nahakpu Jihudi nattaba phurupsinggi mangal oihalle.’’ ”” Jihudi nattaba mising aduna madu tabada makhoi haraorammi amadi Mapu Ibungogi wa adu thagatcharammi aduga lomba naidana hingba phangnaba khandokpirabasingna thajare. Lam adu sinba thungna Mapu Ibungogi wa sandoklammi. Adubu sahar adugi athoiba nupasing amadi ikai khumnaba yabi laining chetpi nupisingbu Jihudisingna thoujillammi. Makhoina Paul amadi Barnabas-ki maiyokta irang thok-handuna ot-neihallaga makhoibu makhoigi lamdagi tanthoklammi. Maram aduna Paul amadi Barnabas-na yaningdaba oina makhonggi khongyagi uphul makhoigi maiyokta kanthoklamlaga Iconium-da chatlammi. Aduga Antioch-ta leiba thajabasingdu haraobaga amadi Thawai Asengbagana thallammi. Iconium-da Paul amadi Barnabas-na mahousagumna Synagogue-ta changlammi aduga makhoina matik leina wa ngangbadagi masing yamlaba Jihudising amadi Jihudi nattaba kaya amana thajarammi. Adubu thajadaba Jihudisingna Jihudi nattabasingbu thoujinduna thajabasing adugi maiyokta lepphallammi. Pakhonchatpasing aduna thouna phana Mapu Ibungogi maramda nganglammi amadi mapham aduda matam kuina leirammi. Aduga Ibungona makhoida angakpa thabaksing amadi khudamsing tounanaba panggal pibiduna makhoina ngangliba Ibungogi thoujalgi paojel adu achumbani haiba utpirammi. Sahar adugi miyam adu tokhai tokhai tanarammi; mi kharana Jihudisinggi maikeida aduga kharana pakhonchatpasinggi maikeida leirammi. Adudagi Jihudi nattabasing amadi Jihudising kharana makhoigi luchingbasingga loinana pakhonchatpasingbu thina tounaba amadi nungna thanaba lepnare. Adubu pakhonchatpasingna madu khanglabada makhoina Lycaonia-gi Lystra amasung Derbe saharsing amadi akoibada leiba maphamsingda chellammi. Aduga maphamsing aduda Aphaba Pao sandoklammi. Pokpadagi makhong soinairaklaba amadi mapunsida amukta chatpa ngamlaktriba nupa ama Lystra-da leirammi Mahakna mapham aduda phamduna Paul-na hairiba wa adu taduna leirammi. Mangonda anaba phahanbiba yaba thajaba lei haiba Paul-na ubada mangonda munna yenglaga khonjel houna hairak-i, “Nakhong chumna leppu!”” Maduda mahakna chongkhattuna koichat chatpa hourammi. Miyam aduna Paul-na toukhiba adu ubada khonjel wangna Lycaonia-gi londa laorak-i, “Laisingna mioibagi sak-ong louduna eikhoigi inakta lakle!”” Makhoina Barnabas-pu Zeus aduga Paul-buna athoiba wangangloi oiba maramna Hermes haina kourammi. Sahar adugi wangmada leiba Zeus laigi laisang adugi purohit amadi miyam aduna pakhonchatpasingda iratnaba sallabasing amadi lei parengsing sahar adugi thongjaoda puraklammi. Makhoina touriba adu Barnabas amadi Paul-na tabada makhoina makhoigi maphi segaiduna miyam adugi marakta chensillaga laorak-i, “Nakhoina madu karigi touribano? Eikhoisu nakhoigumna mioibani. Asigumba kanadraba thabaksing asidagi nakhoina namai onthoraktuna swarga, malem, ipak amadi madugi manungda leiba pumnamak adubu sembiba ahingba Tengban Mapu aduda namai onsillaknaba Aphaba Pao asi nakhoida puraknaba eikhoi mapham asida lakpani. Houkhraba mirolsingdadi phurup pumnamakna makhoigi aningbada chatpa Ibungo mahakna yabirammi. Adum oinamak Ibungo mahakna toubiba aphaba thabaksing aduna Ibungo mahak lei haibasi matam pumbada utpi: Ibungo mahakna atiyadagi nong chuhanbiduna matam matamgi oiba mahei marong pibi; mahakna nakhoida chinjak pibi amadi nakhoigi thamoibu haraobana thalhanbi.”” Makhoina wasing asi hairaba phaobada miyam aduna makhoida iratpot katnaba hotnaba adu makhoina yamna wana thinglammi. Jihudi khara Antioch amadi Iconium-dagi laklammi. Makhoina miyam adubu insille aduga makhoina Paul-bu nungna thare aduga mahak sire khanduna sahar adugi mapanda chingthoklammi. Adubu thajabasing aduna mahakki akoibada koisillammi maduda mahak hougatlaktuna sahar aduda amuk changkhi. Mathanggi numitta mahak amadi Barnabas Derbe-da chatkhre. Paul amadi Barnabas-na Derbe-da Aphaba Pao sandoklammi amasung tung-inba mayam ama semlammi aduga makhoina Lystra, Iconium amadi Antioch-ta hallammi. Makhoina thajabasing adubu pukning chet-hallammi aduga thajabada chumna leinaba pukning thougatpirammi. “Eikhoina awa ana kaya khaangduna Tengban Mapugi ningthou leibak adu changba tai”” haina makhoina tambirammi. Makhoina singlup khudingda ahal lamansing khanbirammi aduga chara henduna haijaraga makhoina thajariba Mapu Ibungogi maphamda makhoibu sinnarammi. Makhoina Pisidia-gi lam phaoraga Pamphylia-da laklammi. Makhoina Perga-da Tengban Mapugi wa sandoklaga Attalia-da chatlammi. Adudagi makhoina houjik loisillaba thabak adugidamak makhoibu Tengban Mapugi thoujalda sinnakhiba mapham Antioch tanna hi tongduna Attalia-dagi hallammi. Adudagi makhoina Antioch-ta thunglabada makhoina singlup adugi misingbu khomjillaga Tengban Mapuna makhoigi mapanna toukhiba thabak pumnamak amasung Tengban Mapuna Jihudi nattabasingda thajabagi thong hangbiba adu makhoida tamlammi. Aduga mapham aduda makhoina thajabasing aduga loinana kuina leirammi. Judea-dagi mi khara Antioch-ta laklaga “Moses-ki Wayel Yathanggi matung inna nakhoina un-kaktrabadi nakhoi kanbiba phangloi”” haina thajabasingda tambirammi. Masigi matangda Paul amasung Barnabas-na makhoiga yamna kanna yetnarammi. Maram aduna Paul amasung Barnabas amadi Antioch-tagi thajaba kharaga loinana Jerusalem-da masigi matangda pakhonchatpasing amadi ahal lamansing unaba chatnaba leplammi. Singlupna makhoibu thabirammi aduga makhoina Phoenicia amadi Samaria phaoduna chatpada Jihudi nattabasingna Tengban Mapuda mai onsillakpagi pao makhoina tamlammi maduda thajaba pumnamak yamna haraorammi. Makhoina Jerusalem-da thungbada singlup amasung pakhonchatpasing amadi ahal lamansingna makhoibu taramna oklammi aduga Tengban Mapuna makhoigi mapanna toubikhiba thabak pumnamak makhoida tamlammi. Adubu Pharisee-singgi kangluptagi thajaraba mioi kharana lepkhatlaktuna hairak-i, “Jihudi nattaba makhoi un-kakpa tai aduga Moses-ki Wayel Yathang innaba haiba tai.”” Maram aduna wapham asi khannanaba pakhonchatpasing amadi ahal lamansing punna unarammi. Makhoina kuina khannaraba matungda Peter-na lepkhattuna hairak-i, “Ichil-inaosa, Jihudi nattaba phurupsingna eigi chindagi Aphaba Pao asi taraga thajaraknaba matam kharagi mamangda nakhoigi naraktagi eibu Tengban Mapuna khandopikkhiba adu nakhoina khang-i. Mi pumnamakki thamoibu khangbiba Tengban Mapu mahakna makhoibu yabi haibasi Ibungo mahakna eikhoida Thawai Asengba pibibagumna makhoidasu Thawai Asengba pibiduna utpire. Ibungona eikhoiga makhoigagi marakta karisu khennaba thambide, maramdi makhoigi thajabagi mapanna Ibungona makhoigi thamoibu sengdokpire. Maram aduna eikhoigi ipa ipusingnasu aduga eikhoinasu puba ngamdaba potlum adubu thajabasinggi mathakta thanggattuna eikhoina karigi Tengban Mapubu chang yenggadouribano? Madu touroidabani! Makhoida oibagumna, eikhoisu Ibungo Jisugi thoujalna kanbiba phangle haiba eikhoina thajei.”” Tengban Mapuna makhoigi mapanna Jihudi nattabasinggi marakta angakpa thabaksing amadi khudamsing toukhiba adu Paul amadi Barnabas-na paodamba aduda miyam pumnakna tumin leiduna tarammi. Makhoina ngangba loirabada Jacob-na hairak-i, “Ichil-inaosa, eina haiba tabiyu. Jihudi nattabasingdagi Ibungo mahakki oiba mising khandokpiduna Tengban Mapuna makhoigidamak khanbi haibasi ahanba oina utpiba adu Simon-na sandokna haibikhre. Masigi thoudok asi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingna haikhiba wasing aduga chanei. Mapugi puyada asumna iduna lei, “‘Masigi matungda ei hallakkani, haibi Ibungona, aduga David-ki tukhraba phiyum amuk sagatpigani. Ningkhaikhraba adu eina amuk sagatkani aduga hannagi phibhamda thambigani. Aduga mioi atei pumnamak MAPU IBUNGO-bu thijagani, eigi oinaba koukhraba Jihudi nattabasing pumnamaksu. Matam kuirabagi mamangda khanghanbiraba Mapu Ibungona masi haibire.’’ ”” Jacob-na makha tana hairak-i, “Eigi oinadi, Jihudi nattabasingna Tengban Mapuda mai onsillakpada eikhoina wahanba oihan-gumsi. Madugi mahutta lai murtida kattuna mangthoklaba chinjak, nupa nupi oktaba lamchat chatpa, mangak leithattuna hatpa sa amadi ee chaba hairibasing asidagi lapthoknaba eikhoina makhoida i-si. Maramdi mamangngeidagi houna Moses-ki Wayel Yathang asi synagogue-singda Potthaba numit khudingda pari aduga mahakki waheisingbu sahar khudingda sandokli.”” Adudagi makhoigi maraktagi mi khara khallaga Paul amadi Barnabas-ka loinana Antioch-ta thanaba pakhonchatpasing, ahal lamansing amasung singlup apunbana lepnarammi. Thajabasinggi marakta luchingba oiriba mioi ani haibadi Barsabbas hainasu kouba Judas amadi Silas-pu makhoina khallammi. Makhoina masigi ayiba che adu makhoida puhallammi: “Pakhonchatpasing, ahal lammansing amasung nakhoigi nachin nanaosing eikhoina, Antioch, Syria amadi Cilicia-da leiba eikhoigi Jihudi nattaba ichil inaosing nakhoibu khurumjari. Eikhoigi iraktagi chatkhiba mioi kharana haiba waphamdagi nakhoigi pukning olang onsaonahalle amasung nungaihandre. Adubu makhoidi eikhoidagi ayaba yaoraga chatkhiba natte. Maram aduna eikhoina i-khraba adumak makhoimakna hainanaba nakhoigi nanakta Judas amadi Silas-pu eikhoina thare. Maru oiba hiramsing asi nattana atoppa potlum amamuk nakhoida thanggattaba haibasi Thawai Asengbanasu eikhoinasu phei haina khalle: madudi lai murtida katpa chinjak chadaba; ee chadaba; mangak leithattuna hatpa sa chadaba; nupa nupigi oiba lamchat naidaba thabaktagi lapthokpa hairibasing asini. Nakhoina hairibasing asi toudaba haibasi nakhoigi aphabani. Kainarasi.”” Pao pubasing adu thakhrabada makhoina Antioch-ta chatlammi aduga mapham aduda makhoina thajabasingbu khomjillaga ayiba che adu makhoida sinnarammi. Mising aduna madu parammi aduga madugi pukning thougatpa waheising aduda makhoi haraorammi. Judas amadi Silas makhoi animak Tengban Mapugi wa phongdokpa maichou oiba maramna makhoibu pukning thougatpiduna amadi panggal happiduna matam sangna wa nganglammi. Mapham aduda matam khara leiraba tungda thajabasing aduna makhoibu thabirakpasing adugi maphamda ingthana thabire. [Adum oinamak Silas-nadi mapham aduda leithaba phagani haina khankhi.] Adubu Paul amasung Barnabas-ti mi kaya amaga loinana tambiduna amasung Mapu Ibungogi wa sandoktuna matam khara Antioch-ta leitharammi. Matam khara leiraga Paul-na Barnabas-ta hairak-i, “Eikhoina Mapu Ibungogi wa sandoklamba saharsingda amuk hanna chattuna thajabasing adu karam touribage haibadu yenglusi.”” Barnabas-na John Mark-pu makhoiga loinana puba pamlammi adubu mahakna thabak loiba phaoba makhoiga leiminnadana mahakna Pamphylia-da makhoibu thadoklamlaga hankhiba maramna Paul-nadi mahak puba haibasi chumde haina khallammi. Kanna yetnaba thorakpadagi makhoi ani khainarammi: Barnabas-na Mark-pu puduna Cyprus-ta hi tongduna chatkhi adubu thajabasingna makhoibu Mapu Ibungogi thoujalda sinnabiraga Paul-na Silas-pu khallaga chatkhirammi. Mahakna Syria amadi Cilicia phaoduna chatlaga singlupsingbu panggal happirammi. Paul-na Derbe amadi Lystra-da chatlammi, mapham aduda Timothy kouba tung-inba ama leirammi. Mahakki mamadi thajabi Jihudi oirammi aduga mahakki mapana Greek-ni. Lystra amadi Iconium-da leiba thajabasingna mahakki maramda phajana hainarammi. Paul-na Timothy-bu puduna chatpa pamlammi maram asina mahakpu un kaklammi maramdi maphamsing aduda leiba Jihudi pumnamakna mahakki mapa Greek-ni haiba khanglammi. Adudagi makhoina sahar amadagi sahar amada chattuna Jerusalem-da Pakhonchatpasing amadi ahal lamansingna lepkhiba warepsing adu thajabasingda hairammi amadi madu ngaknaba makhoida hairammi. Maram aduna singlupsingna thajabada kankhatlammi amasung numit khudinggi masing hen-gatlammi. Asia-gi lamda Pao sandokpa Thawai Asengbana thingbagi maramna makhoina Phrygia amadi Galatia-gi lam phaoduna chatlammi. Mysia-gi ngamkhei yourabada makhoina Bithynia-gi lamda changnaba hotnarammi adubu Jisugi Thawaina makhoibu maduda changba yaramde. Maram aduna makhoina Mysia phaoraga Troas-ta chatlammi. Aduga ahing aduda Macedonia-gi nupa amana leptuna mangonda “Macedonia-da lakpiduna eikhoibu pangbiyu”” haina haijaba amagi uhanbiba ama Paul-na urammi. Uhanbiba adu Paul-na ubaga, Macedonia-da khongsannaba eikhoi sem sarammi maramdi mapham adugi misingda Aphaba Pao sandoknaba Tengban Mapuna eikhoibu koubire haina eikhoina leplammi. Eikhoina hi tongduna Troas-tagi Samothrace-ta chatlammi aduga mathanggi numitta Neapolis-ta chatlammi. Aduga mapham adudagi eikhoina Macedonia-gi athoiba sahar ama oiriba amasung Rome-na loi chanba Philippi saharda chatlammi. Mapham aduda eikhoi numit kayanimuk leirammi. Potthaba numitta eikhoina sahar adugi thongjao mapanda thoklaga turel torban amada chatlammi, mapham aduda Jihudisingna pullaga haijanaba mapham ama leiramgani haina eikhoina khallammi. Aduga eikhoina phamtharabada tillamba nupising aduda wari saba hourammi. Eikhoina haiba taribising adugi manungda Thyatira-dagi manggra machugi phi lalonbi Lydia koubi Tengban Mapubu ningjabi nupi ama yaorammi. Paul-na hairiba adu pukning changna tananaba mahakki thamoi Mapu Ibungona hangdokpirammi. Mahak amadi mahakki imung manunggi misingbu baptize touraba matungda mahakna eikhoida hairak-i, “Eibu Mapu Ibungobu thajabini haina nakhoina khanbirabadi eigi yumda lakpiduna leibiyu.”” Asumna mahakna eikhoida kanna haijarammi. Nongma eikhoina haijanaba mapham aduda chatlingeida phattaba thawai changbi minai leisabi ama eikhoina thengnare. Mahakna laibao phaobagi mapanna mahakki mapusinggidamak sel yamna tanbirammi. Leisabi asina Paul amadi eikhoigi itung illaga laorak-i, “Karamna kanbiba phanggani haina nakhoida laothokliba mising asi Wangthoiraba Tengban Mapu mahakki manaisingni.”” Asumna mahakna numit kayamarum chattharammi. Akonbada Paul-na yamna nungaitaduna onsillaklaga thawai aduda hairak-i, “Jisu Christtagi mingda mangondagi thokkhinaba eina nangonda yathang piri!”” Khudak aduda thawai adu nupi adudagi thokkhirammi. Mahakki mapusing aduna makhoigi sel tanbagi khudongchaba adu mangkhre haiba khanglabada makhoina Paul amadi Silas-pu pharaga angambasinggi manak tanna keithel manungda chingduna puraklammi. Makhoina wayel mapusinggi mangda makhoibu puraklaga hairak-i, “Mising asi Jihudisingni makhoina eikhoigi sahar asi irang langhalle. Eikhoigi wayelda kaiba chatnabising makhoina tambi; eikhoi Rome-gi mi ama oina chatnabising adu louba nattraga ngakpa yade.”” Aduga miyam adusu yaona Paul amadi Silas-ki maiyokta houraklammi. Maduda wayel mapusing aduna makhoi anigi maphi segairaga phunaba yathang pirammi. Makhoibu tamthina phuraba matungda keisumsangda thamjillammi aduga keisumsang panaba aduda makhoibu cheksinna ngak sennaba yathang pirammi. Yathang asi phanglabada keisumsang panaba aduna makhoibu keisumsanggi manung thangba ka aduda thamlammi aduga makhoigi makhong adu kurao hang challammi. Ahing nongyai aduwaida Paul amadi Silas-na Tengban Mapuda haijarammi amadi thagat isei saklammi madu atei phadoksing aduna tarammi. Khanghoudana kanna yuhar haraktuna keisumsang adugi yumpham adu nikkhi. Khudakta keisumsang adugi thong pumnamak hangdoklammi aduga phadok pumnamakki yotlising adu nanthokkhi. Keisumsang panaba aduna tumbadagi hougatlakkhi aduga keisumsanggi thongsing adu hangdokpa ubada phadoksing nanthokkhre haina mahakna khallammi. Maram aduna mahak masa mathanta sijanaba mahakna mahakki thangsang satlammi. Adubu Paul-na khonjel wangna laorak-i, “Nasa nathantabu manghanjaganu! Eikhoi pumnamak mapham asida leiri!”” Keisumsang panaba aduna mei puraknaba kouraga mahakna chensillaklammi aduga kibana nikladuna Paul amadi Silas-ki mangda tutharammi. Adudagi mahakna makhoibu mapanda puthoklaga hairak-i, “Ibungokhoi, kanbiba phangnaba ei kari toujaba tabage?”” Maduda makhoina khumlak-i, “Ibungo Jisubu thajou aduga nahak amadi nahakki imung manungna kanbiba phanggani.”” Adudagi makhoina Mapu Ibungogi wahei adu mahak amadi mahakki imungda leiminnaba pumnamakta sandoklammi. Ahing adugi pungpham adumaktada keisumsang panaba aduna makhoibu puraga makhoigi asok apansing adu chamthokpirammi aduga khudakta mahak amadi mahakki imunggi mi pumnamak baptize lourammi. Adudagi mahakna Paul amadi Silas-pu mahakki yumda pusillaga makhoida chana thaknaba pirammi. Tengban Mapubu thajabagi maramna mahak amadi mahakki imung manung pumnamak haraobana thallammi. Nongngallaklabada wayel mapusing aduna phamnaibasing tharaktuna keisumsang panaba aduda yathang piduna hairak-i. “Mising adu thadokkhro.”” Maram aduna keisumsang panaba aduna Paul-da hairk-i, “Wayel mapusing aduna nahak amadi Silas-pu thadoknaba yathang pirakle. Houjikti chatpikhiba yarani, ingthana lengbiro.”” Adubu phamnaibasing aduda Paul-na hairak-i, “Wayen toudana Rome-gi mi oiba eikhoibu miyam mamangda phuraga keisumsangda thamjinbire aduga houjikna makhoina eikhoibu lonna thadokpa pamlibra? Madu khak yaroi! Makhoi masamak mapham asida laktuna eikhoibu thindoksanu.”” Phamnaibasing aduna waphamsing asi wayel mapusing aduda tamlure maduda makhoina Paul amadi Silas asi Rome-gi mini haiba tabada makhoi yamna kirammi. Maram aduna makhoina chattuna makhoida nonjarammi aduga makhoina keisumsangdagi makhoibu puthokle aduga sahar adu thadoktuna chatpikhinaba haijarammi. Paul amadi Silas-na keisumsang adudagi thoraklaga Lydia-gi yumda chatlammi. Mapham aduda thajabasing unaraga makhoida pukning thougatpa wasing haibiramlaga chatkhirammi. Paul amadi Silas-na Amphipolis amadi Apollonia phaoduna chatlaga Thessalonica-da lakle, mapham aduda synagogue ama leirammi. Mahakki hounabi matung inna Paul-na synagogue aduda chatlammi. Potthaba numit ahumlak mapham aduda mahakna mising aduga Mapugi puyadagi neinaduna Christtadi awaba khangba tai amadi sibadagi hinggatpa tai haiba adu sandokna taktuna utlammi. Mahakna hairak-i, “Eina nakhoida sandokliba Jisu asi Christta aduni.”” Jihudisinggi maraktagi khara aduga Tengban Mapubu kina chatchaba Greek-ki mi mayam amaga athoiba nupi mayam amagana thajaduna Paul amadi Silas-ka pulle. Adubu Jihudising kharana kalakpadagi phattaba mi khara lambidagi khomjillaga kangbu ama semduna sahar adu irang houhalle. Aduga makhoina Paul amadi Silas-pu miyam mamangda puthoknaba Jason kouba nupa asigi yumda makhoina thomjinlammi. Adubu makhoina makhoibu phangdrabada, makhoina Jason amadi thajaba mioi khara chingduna sahar adugi angambasinggi mamangda puraklaga laorak-i, “Taibangpanbu mathak makha olhalliba mising asi mapham asidasu lakle, aduga Jason-na makhoibu mahakki yumda taramna oktuna thamle. Jisu kouba atoppa ningthou ama lei haiduna makhoi pumnamakna Caesar-gi wayel yathangsing thugaire.”” Waheising asi tabada miyam amadi sahar adugi angambasing adu irang houhalle. Adudagi angambasing aduna Jason amasung ateising adu jamin pihallaga thadoklammi. Ahing hek oibaga thajabasingna Paul amadi Silas-pu Berea-da tharammi. Makhoina mapham aduda thungbaga synagogue-ta chatlammi. Thessalonica-da leiba misingdagidi mapham aduda leiba misingna henna wakhal chao-i. Makhoina pao adu yamna khourangna tai aduga Paul-na hairiba adu chumbra haibadu numit khudinggi Mapugi puya neinaduna kupna thijillammi. Greek-ki masak naiba nupi kaya ama amadi Greek-ki nupa kaya amasu yaona makhoi mayam amana thajarammi. Adubu Paul-na Berea-dasu Tengban Mapugi wa sandokle haiba Thessalonica-da leiba Jihudisingna tabada makhoina mapham aduda laktuna miyambu thoujinduna irang houhallammi. Thajabasing aduna Paul-bu khudakta Ipak mapan tanna thakhre adubu Silas amadi Timothy-di Berea-da leihourammi. Paul-bu thillakpa mising aduna mahakpu Athens phaoba pubire aduga Silas amadi Timothy-bu yariba makhei thuna mahakki manakta laknaba mahakna hairakpa wahei adu puduna makhoina Berea-da hallakle. Paul-na Athens-ta Silas amadi Timothy ngairingeida, mahakna sahar adu lai murtisingna thanna leiba adu ubada mahak thamoi yamna soklammi. Maram aduna mahakna synagogue-ta Jihudisingga amasung Tengban Mapubu kina chatchaba Jihudi nattabasingga khanna neinarammi aduga numit khudinggi keithelda lakpa misinggasu neinaminarami. Epicure amadi Stoic-ki mahei masing heiba kharagasu mahakka yetnarammi. Makhoi kharana hanglak-i. “Pang-ngangda ngangba asina haininglabasi karino?”” Atoppasingna khumlak-i, “Mahakna miramgi laisinggi maramda sandokpa malli.”” Paul-na Jisugi amadi Ibungona hinggatkhibagi maramda sandokpagi maramna makhoina masi haibani. Maram aduna makhoina Paul-bu Areopagus hairiba wa tanapham adugi mangda puraklaga makhoina mangonda hairak-i, “Nahakna sandokliba anouba tambiba adu eikhoi khangjaba yagadra? Nahakna haiba kharadi eikhoina tabada itong tongalli aduna hairibasing adu kari hairibano haiba eikhoi khangning-i.”” (Athens-ki mi pumnamak amadi mapham aduda leiba mireibak machasingna anou anouba wa haiba amadi taba nattana karisu toudana matam lelli.) Paul-na Areopagus-ki mipham mamangda lepkhattuna hairak-i, “Athens-ki miyam! Nakhoi asi hiram pumnamakta laining chetpa misingni haiba eina ure. Eina nakhoigi sahar asida asum chatpada amadi nakhoina khurumba maphamsing adu eina asum yengbada khubham amada, “‘Khangdaba Tengban Mapuda’’ haina iba ama eina thengnare. Nakhoina khangdana khurumliba Ibungo mahakki maramda eina nakhoida sandokpani. Taibangpan amadi masida leiriba pumnamakpu sembiba Tengban Mapudi swarga amadi malemgi Mapuni, mahakti mioibagi khutna saba laisangsingda leite. Eikhoina Ibungo mahakkidamak thabak sujaraga Ibungoda piba yaba Ibungogi awatpa amatasu leite maramdi Ibungona pumnamakta thawai, nungsasor amasung pot pumnamak pibi. Ibungo mahakna mi amadagi mioiba phurup khudingbu sembiduna malemgi mapham pumnamakta makhoibu leihanbi. Makhoina leigadaba akaknaba matam amadi akaknaba maphamgi ngamkhei adu Ibungona mangjounana leppi. Ibungona masi toubiribasi mioibana Ibungo mahakpu thijaraknaba amadi koima majaduna Ibungo mahakpu phangjaba yanabani adum oinamak Tengban Mapudi eikhoi pumnamaktagi lapna leite. Kanagumba amana asumna haikhibagumbani, “‘Ibungo mahakki mapanna eikhoi hingli, lengli amasung palli.’’ Nakhoigi seireng i-ba kharana asumna haikhibagumbani, “‘Eikhoidi Ibungo mahakki machasingni.’’ Maram aduna eikhoi Tengban Mapugi machasing oibanina Tengban Mapu asi mioibagi heisingba amadi wakhalna semba sana nattraga lupa nattraga nunggi murti amagumbani haina eikhoina khalloidabani. Mamangeigi khangdaba matam adu Tengban Mapuna singthanabidre adubu houjikti mapham khudingmakta mi pumnamakna pukning honglaknaba Ibungona yathang pire. Maramdi Ibungona khandokpikhraba mi adugi mapanna taibangpan pumbabu achumbana wayen-gadaba numit ama leppikhre. Ibungona mahakpu asibadagi hinggat-hanbiduna mi pumnamakta khudam utpire.”” Sibadagi hinggatpagi maramda Paul-na haiba adu tabada makhoi kharana mahakpu noknarammi adubu atei kharana hairak-i, “Masigi maramda eikhoina nangondagi amukka taning-i.”” Adudagi Paul-na mitin adudagi chatkhre. Mi kharadi Paul-gi tung inba oire amadi thajare. Makhoigi marakta Areopagus-ki mioi Dionysius, Damaris koubi nupi amasung mi atoppa kharasu yaorammi. Masigi matungda Paul-na Athens thadoklaga Corinth-ta chatlammi. Pontus-ta pokpa Aquila kouba Jihudi nupa ama mahakna thengnarammi. Ningthourel Claudius-na Jihudi pumnamak Rome thadoktuna chatnaba yathang pibagi maramna mahak amadi mahakki nupi Priscilla-ga loinana Italy-dagi ikui kuidana mapham aduda lakpani. Paul-na makhoibu unaba chatlammi. Makhoiga sinpham manaba maramna mahakna makhoiga leiminnaduna thabak suminnarammi. Makhoigi sinphamdi phiyum sabani. Potthaba numit khudinggi mahakna synagogue-ta chattuna khanna neinarammi aduga Jihudising amadi Greek-ki misingbu thajahannaba hotnarammi. Silas amadi Timothy-na Macedonia-dagi thunglarabada, Paul-na mahakki matam pumnamak pao sandokpada pirammi, mahakna Jisudi Christta aduni haiduna Jihudisingda sakhi pirammi. Adubu makhoina mahakki maiyokta leptuna ikaiba piraklabada mahakna mahakki maphi kanthoktuna makhoida hairak-i, “Nakhoigi ee nasagi kokthakta tasanu! Eigidi iran leitre. Houjiktagi houna eihak Jihudi nattaba phurupsinggi maphamda chatlagani.”” Maram aduna mahakna makhoibu thadoklamlaga Jihudi phurupki mi nattaba Titius Justus kouba Tengban Mapu ningba nupa adugi yumda leinaba chatlammi. Mahakki yum adu synagogue-ka thangnana leirammi. Synagogue adugi luchingba Crispus amadi mahakki imung manung pumnamak Mapu Ibungobu thajarammi. Aduga Corinth-ki mi mayam amanasu Paul-na sandokpa adu tabadagi thajaduna baptize lourammi. Nongma ahing amada uhanbiba amada Mapu Ibungona Paul-da hairammi: “Kiganu, haiba lepkanu, tuminna leiganu, Maramdi eina nahakka loinari. Aduga mi kana amatana nangbu sok palhanba ngamloi, maramdi sahar asida eigi mi yamna lei.”” Maram aduna Paul-na mapham aduda chahi amaga makhai leiduna misingda Tengban Mapugi wa tambirammi. Gallio-na Achaia-gi leingak mapu oiringeida Jihudisingna makhoi amata oina pullaga Paul-bu phaduna wayel sangda puraklammi. Maduda makhoina hairak-i. “Eikhoigi wayel yathanggi onna teinabada Tengban Mapubu khurumgadabani haina nupa asina misingbu themmi.”” Paul-na wa ngangge hek toubaga Gallio-na Jihudisingda hairak-i, “Masi karigumba aranba nattraga yamna phattaba thabak tourambagi oiramlabadi nakhoina hairiba adu eina tabagi maram charamgadabani. Adubu masi waheigi amasung ming amadi nakhoi Jihudisinggi wayel yathanggi maramda yetnaba oibanina nakhoi nasel yanaba punajarak-u. Asigumba hiramsing asigi wayenba ei oiroi.”” Adudagi mahakna makhoibu wayel sangdagi tanthokkhre. Adudagi makhoi pumnamakna synagogue-ki luchingba Sosthenes-pu pharaga wayel sang adugi mamangda phurammi. Adubu Gallio-na maduda karisu thousaramde. Matam khara Paul-na thajabasingga loinana Corinth-ta leirammi adudagi mahakna Priscilla amadi Aquila-ga loinana Syria-da hi tongduna chatlammi. Mahakna hi tongduna Cenchreae thadoktringeida mahakna sakkhiba wasak amagidamak mahakki maru kokthoklammi. Makhoina Ephesus-ta thunglabada mapham aduda Paul-na Priscilla amadi Aquila thanamlaga mahakna synagogue-ta changduna Jihudisingga khanna neinarammi. Mising aduna mahakpu makhoiga matam kharaga makha tana leithabinaba haijarammi adubu mahakna yaramde. Adubu mahakna chatlamdaida makhoida hai, “Tengban Mapugi aningba oirabadi ei nakhoigi nanakta amuk lakkani.”” Adudagi mahakna Ephesus-tagi hi tongduna chatkhre. Mahakna Caesarea-da thunglabada mahakna Jerusalem-da chattuna singluppu unaruraga Antioch-ta chatlammi. Mapham aduda matam khara leiramlaga mahakna Galatia amadi Phrygia-gi lamsingda mathang mathang chattuna thajaba pumnamakpu panggal kankhat-hanbirammi. Matam aduda Alexandria-da pokpa Apollos kouba Jihudi nupa ama Ephesus-ta laklammi. Mahak wa ngangba heiba amadi Mapugi puyabu ningthina khangba nupa ama oirammi. Mahak Mapu Ibungogi lambigi maramda tambiraklaba amani aduga mahakna misingda thawai yaona amadi chumna Jisugi maramda nganglammi amadi tambirammi. Adubu mahak John-na baptize touba aduta khanglammi. Synagogue-ta mahakna thouna phana ngangba hourammi. Mahakna ngangba adu Priscilla amadi Aquila-na tarabada mahakpu makhoigi yumda purammi aduga makhoina mangonda Tengban Mapugi Lambi adugi maramda henna chumna sandokna takpirammi. Adudagi Apollos-na Achaia-da chatnaba leplammi, maram aduna mahakpu mateng pangba oina Ephesus-ta leiba thajabasing aduna Achaia-da leiba thajabasingda mahakpu taramna okpinaba irammi. Mahakna mapham aduda thungbada Tengban Mapugi thoujalgi mapanna thajakhraba makhoising aduda mahak yamna mateng oirammi. Maramdi miyam mamangda yetnabada Jisudi Christtani haina mahakna Mapugi puyadagi uttuna Jihudisingbu maithiba pirammi. Apollos-na Corinth-ta leiringeida, Paul-na manung changsinna leiba lambida laklaga Ephesus-ta thunglammi. Mapham aduda tung-inba khara thengnarammi aduga mahakna makhoida hanglak-i, “Nakhoina thajaba matamda Thawai asengba phangkhibra?”” Maduda makhoina khumlak-i, “Thawai Asengba ama lei haiba phaoba eikhoidi tajadri.”” “Adu oirabadi nakhoina loukhiba baptize adu karambano?”” haina Paul-na hanglak-i. Maduda makhoina khumlak-i, “John-gi baptize toubiba aduni.”” Maduda Paul-na hairak-i, “John-gi baptize touba adudi paptagi pukning honglaba makhoigini. Mahakki tungda lengbirakliba Ibungo Jisubu thajanaba mahakna Israel-gi misingda hairammi.”” Masi tabada makhoina Ibungo Jisugi mingda baptize lourammi. Paul-na makhoigi mathakta khut thambibada Thawai Asengbana makhoigi mathakta lengthabiraklammi aduga makhoina atoppa lon nganglammi amasung Tengban Mapugi wa phongdoklammi. Mapham aduda makhoi punna mi taranithoirom leirammi. Paul-na synagogue-ta changduna tha ahum chupna misingga thouna phana wa nganglammi, Tengban Mapugi leibakki maramda makhoiga khanna neinaduna makhoibu thajahannaba hotnarammi. Adubu makhoi kharadi thamoi kallammi amasung thajou haiba yaramde aduga mi pumnamakki mamangda Mapu Ibungogi Lambi adugi maramda phattana nganglammi. Maram aduna Paul-na makhoibu thadokle aduga mahakna thajabasingbu puraga Tyrannus-ki mahei tampham sangda numit khudinggi khanna neinarammi. Masi chahi ani chatharammi, maram aduna Asia-gi lamda leiba mi pumnamakna Jihudi oirabasu Jihudi nattabasing oirabasu Mapu Ibungogi wa tajakhi. Paul-gi mapanna Tengban Mapuna thoidok hendokpa angakpa thabaksing tourammi. Paul-na sijinnaruraba khutpaiphi nattraga phi phaobana anabasinggi maphamda purakpada makhoigi anabasing pharammi amadi phattaba thawaisingna makhoidaggi thokkhirammi. Mapham amadagi mapham amada koichat chattuna phattaba thawaisingbu tanthokpa Jihudi khara leirammi. Makhoinasu Ibungo Jisugi ming sijinnaduna tanthoknaba hotnarammi. Makhoina phattaba thawaising aduda hairak-i, “Paul-na sandokpa Jisugi mingda nakhoi thoklaknaba eina yathang piri.”” Athoiba Purohit Sceva-gi machanupa taretna masi toubani. Adubu phattaba thawai aduna makhoida hairak-i, “Eina Jisubu khang-i, Paul-busu khang-i adubu nakhoidi kanano?”” Adudagi phattaba thawai changba nupa aduna makhoigi mathakta chongsillaktuna makhoi pumnamakpu khudum challammi. Adudagi makhoina maphi marol yaodana sok panduna yum adudagi chenthoraklammi. Ephesus-ta leiba Jihudising amadi Greek-ki mising pumnamakna masi tabada akiba poklammi amadi Ibungo Jisugi mingbu henna ikai khumnarammi. Thajakhraba mioi kayana thoraktuna makhoina toukhiba phattabasing adu phongna haidoklammi. Hikap yaikappa touba mi kayanasu makhoigi lairiksing adu puthoraktuna miyam mamangda mei thadoklammi. Makhoina lairiksing adugi mamal pathokpada punna lupa mayek lising yangkhei oirammi. Matou asumna Mapu Ibungogi wahei adu pak sanna sandoklammi amadi panggal hen-gatlammi. Thoudoksing asi thoklaba matungda Paul-na Macedonia amadi Achaia phaoraga Jerusalem-da chatnaba leplammi. Mahakna hairak-i, “Eina mapham aduda chatlaba tungda Rome-dasu ei chatpa tai.”” Mahakpu mateng pangliba Timothy amasung Erastus-pu mahakna Macedonia-da tharammi aduga mahakna Asia-da matam kharaga leitharammi. Matam aduwaida Mapu Ibungogi Lambi adugi maramda Ephesus-ta achouba irang ama thoklammi. Maramdi Demetrius kouba lupagi potchei saba nupa amana Artemis lairembigi laisanggi mawongda lupagi laisang machasing sarammi. Aduga mahakki thabak asina khutsa heibasingda kanaba yamna pirammi. Maram aduna mahakna makhoibu amadi sinpham asiga mari leinaba thabaksuba pumnamak kouraga hairak-i, “Marupsa, sinpham asidagi eikhoina sel yamna phanglibani haiba nakhoina khangliba aduni. Houjik Paul hairiba nupa asina touriba asi nakhoina uriba amadi taribani. Eikhoi mioibagi khutna saba laisingdi Tengban Mapu natte haiduna Ephesus asida leiba mising amadi Asia-gi mapham ayambada mi mayam amabu mahakna thajahalle. Maram aduna eikhoigi sinpham asi khakta khudong thiningai oibata nattana matik chaorabi Artemis lairembigi sang asisu khudong thiningai oire aduga Asia pumnamak amadi taibangpan-gi mapham pumnamakta khurumlibi lairembi asigi matik magunsu manghallagani.”” Makhoina masi tabada mei houna saoraduna laorak-i, “Ephesus-ki Artemis-ti matik chaobini!”” Sahar adugi mapham pumnamakta charangnaba aduna thallammi. Miyamsing aduna Paul-ga chatminnaba Macedonia-gi mi ani haibadi Gaius amadi Aristarchus-pu pharaga kummei yengpham sang aduda makhoi punna hotchillammi. Miyam adugi mangda Paul-na thokpa pamlammi adubu thajabasingna mahakpu thinglammi. Paul-ga tinnaba, mapham adugi angambasing aduna mahakpu kummei yengpham sang aduda thoraktanaba haijaba warol ama mangonda tharaklammi. Tilliba mitin adu yamna charanglammi; mi kharana wa ama laorammi aduga atei mi kharana atoppa wa amamuk laorammi maramdi mi ayambana makhoi karigi mapham aduda laklibano haiba phaoba khanglamde. Miyam marakta yaoba Jihudising aduna Alexander-bu mayam mamangda inthorakpagi maramna mi kharana mahakna thok-hanbani haina khallammi. Maduda mahakna masa ngakthokchanaba wa ngangnaba mayambu tumminna leibinaba magi makhut hairammi. Adubu miyam aduna mahak asi Jihudini haiba khanglaklabada makhoi pumnamakna amata oina pung anirom “Ephesus-ki Artemis-ti matik chaobini”” haina laorammi. Akonbada sahar adugi che chang panaba aduna miyam adubu tumin leihalammi. Mahakna hairak-i. “Ephesia-gi nupasa, matik chaobi Artemis-ki laisang amadi swargadagi tarakpa mahakki murti adubu Ephesus sahar asina ngak sellibani haibasi taibangpan-gi mipum khudingmakna khang-i. Hairibasing asi kana amatana yadaba ngamde. Maram aduna nakhoina ingthapham thok-i aduga khanthadana karisu touroidabani. Makhoina laisangdagi karisu huranba natte aduga eikhoigi lairembida thina ngangkhibasu leite adubu nakhoina makhoibu mapham asida purakle. Aduga Demetrius amadi mahakki khutsa heiba marup mapangsingna kanagumba amagi mathakta nungaitaba leirabadi mapham asida wayel sang amadi leingak mapusing leiri, maduda makhoina maralsing adu pukhatpa yai. Aduga nakhoina makha tana karigumba ama pukhatpa pamlabasu wayelgi oiba miyam tinnaba aduna lepkadabani. Ngasi thokliba thoudok asigi matungda irang houhanbagi eikhoigi ithakta maral siba yabagi akiba lei. Irang asi thok-hanbagi maram amata leite aduga eikhoina masigidamak maram piba ngamloi.”” Masi hairaba matungda mahakna miyam tinba adu kainahankhre. Charangnaba adu loikhraba matungda Paul-na thajabasingbu punna kouraga makhoibu pukning thougatpirammi. Adudagi mahakna makhoida kaina wahei hairamlaga makhoibu thadoktuna Macedonia-da chatlammi. Mahakna lamdam adu phaoduna chatpada misingda pukning thougatpa wasing ngangbirammi. Adudagi mahak Greece-ta thungle aduga mapham aduda mahakna tha ahum leirammi. Mahakna Syria-da chatnaba thourang touringeida Jihudisingna mahakki maiyokta sarou sille haiba mahakna khanglaklammi maram aduna mahakna Macedonia phaoduna hannaba leple. Berea-dagi Pyrrhus-ki machanupa Sopater, Thessalonica-dagi Aristarchus amadi Secundus, Derbe-dagi Gaius, Asia-dagi Tychicus amasung Trophimus aduga Timothy-su yaona makhoising asina mahakka loinana chatminnarammi. Makhoina mang thana chatkhiduna Troas-ta eikhoibu ngairammi. Hamei yaodaba Talgi Chakkhangbagi matungda eikhoi hi tongduna Philippi-dagi chatlammi aduga numit mangani leiraga Troas-ta makhoigi manakta thunglammi. Mapham aduda eikhoi chayol ama leirammi. Chayolgi ahanba numitta tal thugainabagidamak eikhoi punna tinnarammi. Mathanggi numitta mapham adu thadoktuna chatkadaba maramna Paul-na ahing nongyai phaoba wa nganglammi. Eikhoina tinnariba mathak thangba ka aduda thaomei yamna thallammi. Naha oiriba Eutychus kouba nupa ama thongnaoda phamlammi, Paul-na leppa leitana ngangduna leiringeida mahak yamna kanna tumtharammi. Akonbadadi mahak dolan mathol ahumsuba adudagi leimaida tarammi. Makhoina mahakpu loukhatpa matamda mahak siramle. Adubu Paul-na makhada kumthaduna naha aduda nontharaga mahakpu konbirammi. Aduga mahakna hairak-i, “Pukning langtaknaganu, mahak hingli!”” Adudagi makhoi loina mathak thangba kada amuk chatlammi aduga tal thugairaga charammi. Nongnganba phaoba Paul-na wa nganglammi aduga mahak chatkhre. Makhoina naha oiriba nupa adu yumda hingna pure amasung makhoi yamna haraojarammi. Eikhoina mang thana hi tongduna Assos-ta chatlammi, mapham adudagi eikhoina Paul-bu puraga hida chatminnagadabani. Mahakna Assos phaoba makhongna chatke haibagi mahakna masi eikhoida haibani. Assos-ta mahakna eikhoiga unaba matamda eikhoina mahakpu hida tong-hallaga Mitylene-da chatlammi. Mathanggi numitta mapham adudagi eikhoina hi tongduna chatlammi aduga Chios manakta thunglammi. Numit amagi matungda eikhoi Samos lanthoklammi aduga thangnaba numitta Miletus-ta thunglammi. Asia-gi lamda matam kuina leithadanaba Paul-na Ephesus lanthoklaga chatnaba leplammi. Maramdi Pentecost numitta Jerusalem youba yarabadi haiduna mahak taha taharammi. Miletus-tagi Paul-na Ephesus singlupki ahal lamansingna laktuna mahakpu unabiranaba pao tharammi. Makhoina thunglarabada mahakna makhoida hairak-i, “Asia-gi lam asida eina ahanba lakpa numittagi houna matam pumnamakta karamna eina nakhoiga leiminnakhi haibadu nakhoina khang-i. Eigi maiyokta leiba Jihudisinggi sarousingna eingonda akanba changyengba thokliba manungda eina yamna nollukna amadi pi tabaga loinana Mapu Ibungobu thougal toujakhi. Eina karigumba chingnaba amata leitana nakhoida kannagadaba adu miyam mamangda amasung yum yumda chattuna sandok-i amadi tambi haiba nakhoina khang-i. Jihudi amadi Jihudi nattabasingda makhoina paptagi pukning hongduna Tengban Mapuda onsillaknaba amadi eikhoigi Mapu Ibungo Jisubu thajanaba eina cheksin wa haikhi. Aduga houjikti Thawai Asengbagi haiba induna mapham aduda eingonda kari thokkani khangdana eihak Jerusalem-da chatli. Masimatangdi eina khang-i madudi sahar khudingda apha apun amadi ot neiba eina thengnagani haibasi Thawai Asengbana eingonda khanghanbire. Adubu eina eigi punsibu aruba oina khande. Eigi thoudang mapung phahanba amadi Tengban Mapugi thoujalgi Aphaba Pao asi sandoknaba Ibungo Jisuna eingonda pibiba thabak asibu loisinba haibasi eigi apamba adutani.”” “Eina nakhoi pumnamakki narakta koina chattuna Tengban Mapugi ningthou leibak adu sandoklammi. Aduga houjikti nakhoi kana amatana eibu amuk hanna uraroi haibasi eina khang-i. Maram aduna ngasigi numitta eina laothokchari madudi nakhoi kanagumbana mangba tarabasu madu eigi iran natte. Maramdi Tengban Mapugi thourang apumba adu eina nakhoida khanghanbada eina ninghannakhide. Aduna nakhoi nasana nasabu aduga Thawai Asengbana nakhoida sinnaraba yao sanggu pumnamak adu yengsillu. Machanupagi eegi mapanna leibikhraba Tengban Mapugi singluppu senbiyu. Eina chatkhraba matungda tamthiraba keisalsing nakhoigi narakta lakkani amadi yao sanggu adu amata khakloi. Nakhoigi naraktagi phaoba mi thoraktuna thajabasingbu makhoigi tung ilhannabagidamak serannaba wa nganggadaba matam lakkani. Maram aduna cheksillu! Chahi ahum chupna ahing nungthil khaktana pi kaya taduna eina nakhoi pumnamakpu tambikhiba adu ningsing-u.”” “Houjikti nakhoibu semgatpiba ngamba amadi sengdokpikhraba Tengban Mapugi mising adugi phangpham thokpa adu nakhoida pibiba ngamba Tengban Mapu amadi Ibungo mahakki thoujalgi wa aduda eina nakhoibu sinnajari. Eina kana amatagi sana, lupa nattraga phirol mihoukhide. Ikhut asina thabak sujaduna eigi amadi eigi loinabasinggi awatpasingbu mensinkhi haiba nakhoina khang-i. Ibungo Jisu masamakna haibikhiba wa “‘Pibana phangbadagi henna yaiphabani’’ asi ningsingduna, thabak kanna suduna eikhoina asonbasingbu pangbigadabani haiba adu eina touba khudingda nakhoida utle.”” Paul-na masi haiba loirabada makhoi pumnamakka loinana khuru khudak kunduna haijarammi. Makhoi pumnamakna mahakpu konbirammi amadi chuppirammi. Makhoina mahakpu amuk hanna unararoi haina mahakna haikhiba aduna makhoi henna thamoi soklammi. Adudagi makhoina mahakpu hi phaoba thindoklammi. Adudagi eikhoina makhoida kaina warol hairamlaga Cos tanna chumdring hi tongduna chatlammi. Mathanggi numitta eikhoi Rhodes-ta thunglammi aduga mapham adudagi eikhoi Patara-da chatlammi. Mapham aduda Phoenicia tanna chatkadaba hi ama phangladuna eikhoina madu tongkhatlaga chatle. Eikhoina Cyprus uba ngamba mapham youre aduga kha pangna chatle aduga eikhoi Syria tamna chatlammi. Aduga eikhoigi hi adugi pot tharamgadaba mapham Tyre-da thungle. Mapham aduda thajaba khara eikhoina thengnaduna makhoiga loinana chayol ama leiminnarammi. Thawai Asengbagi panggalgi mapanna makhoina Paul-bu Jerusalem-da chattanaba hairammi. Makhoiga leiminnagadaba matam adu loirabada eikhoina mapham adu thadoklamlaga eikhoigi khongchat adu makha tana chattharammi. Makhoi loinamak haibadi makhoigi nupi angangsingga loinana eikhoibu sahar adugi wangma ipakki mapan tanna chatminnarammi aduga mapham aduda eikhoi loina khuru khudak kunduna haijarammi. Adudagi eikhoi amaga amaga kaina wa hainaraba matungda makhoina mayumda hankhre aduga eikhoina hida tongkhatle. Eikhoina higi khongchat adu Tyre-dagi Ptolemais-tanna chatlammi aduga mapham aduda eikhoina thajabasingbu taram taramna okcharaga makhoiga loinana nongma leirammi. Mathanggi numitta eikhoina mapham adu thadoklaga Caesarea-da thunglammi. Eikhoi mapham aduda thougal tounaba khan-gatlaba mi taretki manungda ama oiba pao sandokpa Philip-ki yumda leirammi Tengban Mapugi wa phongdokpi mahakki luhongdribi machanupi mari leirammi. Eikhoina numit kayanimuk mapham aduda leiraba matungda Judea-dagi Agabus kouba Tengban Mapugi wa phongdokpa maichou ama laklammi. Mahakna eikhoigi nakta laktuna Paul-gi khwangyet louraga maduna mahak masagi makhong makhut punsillammi aduga hairak-i, “Thawai Asengbana hai, “‘Matou asumna Jerusalem-gi Jihudisingna khwangyet asigi mapu adubu pun-gani amadi makhoina mahakpu Jihudi nattabasingda pithokkani.’’ ”” Eikhoina masi tabada eikhoi amadi mapham aduda leiba misingna Paul-bu Jerusalem-da chattanaba haijarammi. Adubu Paul-na khumlak-i, “Nakhoina asumna kaptuna eigi thamoi kaihalliba karigino? Jerusalem-da punnabata nattana Ibungo Jisugidamak maphamduda thawai thanaba phaoba ei thourang toure.”” Mahakpu yahanba ngamdrabada eikhoina madu toktuna hairammi, “Mapu Ibungogi aningba oirasanu.”” Matam khara mapham aduda leiraba matungda eikhoi sem saraga Jerusalem-da chatlammi. Caesarea-dagi tung inba kharasu eikhoiga loinana chatminnarammi aduga eikhoina leigadaba yum adugi mi haibadi anganba matamdagi thajaba mi oiraklaba Cyprus-tagi Mnason kouba nupa adugi manakta makhoina eikhoibu purammi. Eikhoina Jerusalem-da thunglabada thajabasingna eikhoibu taramna okpirammi. Mathanggi numitta Paul-na eikhoiga loinana Jacob unaba chatlammi. Aduga singlupki ahal laman loinamak mapham aduda leirammi. Paul-na makhoi pumnamakpu taramna koujaraga Jihudi nattabasingda mahakki thougalgi mapanna Tengban Mapuna toubiba khudingmak adu kupna paodamlammi. Makhoina madu tabada Tengban Mapubu thagatcharammi. Adudagi makhoina Paul-da hairak-i, “Ichil-inao Paul, Jihudi lising kayana thajaba oirakpa asi nahakna ure, makhoi pumnamak Wayel Yathangda thawai luppi. Jihudi nattabasinggi leibaksingda leiba Jihudi pumnamakpu Moses-ki Wayel Yathang thadoknaba amadi makhoigi machasingbu un kaktanaba amasung Jihudisinggi chatnabi matung inna chatloidabani haina nahakna makhoida tambi haina nahakki maramda makhoida tamle. Nahak lakle haiba makhoina soidana tarani. Maram aduna houjik eikhoina kari tousige? Maram aduna eikhoina nangonda touhanningba adudi asini. Mapham asida masana wasak loujakhraba nupa mari eikhoiga leiminnari. Nahak makhoiga chatminou aduga makhoiga loinana sengdokpagi thouram adu saruk yaminnou aduga makhoigi laininggi sengdokpagi senpham adu nahakna piyu, maduna makhoi lu kokpa yaragani. Adu oirabadi nanggi maramda makhoida haiba paodamsing adu achumba amata natte nahak nasamak Moses-ki Wayel Yathanggi matung inna hingli haiba makhoi pumnamakna khanggani. Adubu thajakhraba Jihudi nattabasinggi maramdadi makhoina lai murtisingda khatluraba chinjak, ee, mangak leithattuna hatpa sa hairibasing asi chadanaba aduga nupa nupi oktaba lamchat chatpa asidagi makhoi masana ngakthokchana leinaba eikhoina mangjounana makhoida ikhre.”” Maram aduna mathanggi numitta Paul-na nupasing adu puduna makhoiga loinana sengdokpagi thouram pangthoklammi. Aduga mahakna Mapugi Sanglenda changduna makhoigi sengdokpa loigadaba aroiba numit amasung makhoi ama-mamgi katnapot adu karamba matamda katkadage haibadu khang-hallammi. Adubu numit taretni loiramdaida Asia lamdagi lakpa Jihudising kharana Paul-bu Mapugi Sanglenda urammi. Maduda makhoina miyam apumba adubu irang houhanduna mahakpu phare, aduga makhoina laorak-i, “He Israel-gi misa, eikhoibu pangbiyu! Mapham khudingda chattuna mi khudingda Israel-gi mising, Wayel Yathang amasung Mapugi Sanglen asigi maiyokta tambiba nupa adu asini. Aduga houjik mahakna Greek-ki mi khara Mapugi Sanglen asida pusillaktuna asengba mapham asibu maanghalle.”” ( Makhoina masi haibagi maramdi Paul-na Ephesus-ki mi Trophimus-ka loinaba adu Jerusalem saharda makhoina ukhi aduga Paul-na mahakpu Mapugi Sanglenda pusillakpani haina makhoina khallammi.) Aduga sahar apumba irang langduna maikei khudingdagi misingna punna chensillakle aduga makhoina Paul-bu pharaga Mapugi Sanglen mapanda chingthokle. Khudak aduda Mapugi Sanglen-gi thongsing adu thingjinkhi. Makhoina mahakpu hatnaba hotnaringeida Jerusalem apumba irang thokle haina Rome-gi lanmisinggi makokki maphamda pao youre. Khudakta mahakna lanmising amasung lanmi chammagi mapusing puduna miyam adu tamna chensinkhi. Maduda mising aduna lanmi makok amadi mahakki lanmising adu ubada makhoina Paul-bu phuba tokle. Maduda lanmi makok aduna Paul-gi manakta changsillaktuna mahakpu phare aduga mahakpu yotli anina punnaba yathang pirammi. Adudagi mahakna hanglak-i, “Mi asi kanano aduga mahakna kari toukhrabage?”” Maduda miyam adugi maraktagi kharana wa ama aduga atoppa kharana wa ama laoraklammi. Charangnaba adugi maramna kari thokkhibano haibadu mahakna khangba ngamdre aduna mahakna Paul-bu lanmi leiphamda pusinnaba yathang pirammi. Makhoina Paul-ga loinana khong kapham thaksing adu yourakpada, miyam adu yamna tamthibagi maramna lanmisingna mahakpu thangduna puba tarammi. Miyam aduna mahakki matungda innaraktuna “Mahakpu hatlu, mahakpu hatlu”” haina laorammi. Lanmising aduna Paul-bu lanmi leiphamda pusillamdaida mahakna lanmi makok aduda hairak-i, “Eina nangonda wa khara haijaba yabigadra?”” Maduda lanmi makok aduna hanglak-i, “Nahak Greek lon ngangbra?”” “Adudi matam kharagi mamangda laan houramba aduga mihatpa mi lising maribu lamjao lamhangda luchinglamba Egypt-ki mi adu nahak nattra?”” Maduda Paul-na paokhum pirak-i, “Eidi Cilicia-gi Tarsus-ta pokpa Jihudini, maru oiba sahar adugi mini. Chanbiduna eina miyam asida wa haiba yahanbiyu.”” Lanmi makok aduna mangonda ayaba pirammi maram aduna Paul-na khong kapham thaksing aduda leptuna mising aduda tuminna leibinaba makhut hairammi. Miyam aduna tumin leirabada mahakna makhoida Hebrew londa hairak-i: “Eigi Jihudi ichil inao amadi ipa ipalsing nakhoigi mangda eigi ngakthokchabagi wa haijaba asi tabiyu!”” Mahakna Hebrew londa ngangba adu tabada makhoi amukka henna tuminna leirammi maduda Paul-na makha tarak-i. “Eihak Cilicia-gi Tarsus-ta pokpa Jihudi amani adubu ei sahar asida Gamaliel-gi maheiroi ama oina chaorakkhi. Eikhoigi ipa ipusinggi Wayel Yathangbu ningthijana tamjarakkhi aduga ngasi nakhoi pumnamakna Tengban Mapugidamak thawai luppagumna eihaksu thawai luplammi. Lambi asigi matung inbasingbu siba phaoba eina ot neikhi. Eihakna nupa amasung nupisingbu phaduna keisumsangda thamjinkhi. Purohitlen amasung ahallupki ahal laman apumbanasu eina hairiba asi achumbani haina makhoina sakhi piba ngamgani. Damascus-ta leiba Jihudi luchingbasingda i-ba chithising adu makhoidagi louraga eina mising adubu pharaga Jerusalem-da puraktuna cheirak pinaba eina mapham aduda chatlammi.”” “Eina asum chatpada Damascus naksillaklammi, madu numit yungba matam aduwaidani ikhang khanghoudana atiyadagi yamna langba mangal amana eigi akoibada ngallaklammi. Adudagi ei leimaida tuthakhi aduga khonjel amana eingonda, “‘Saul! Saul! Nahakna eibu karigi ot neiribano?’’ haiba eina tarammi. Maduda eina hangkhi, “‘Ibungo nahak kanano?’’ Aduga mahakna eingonda hairak-i, “‘Eihak nangna ot neiriba Nazareth-ki Jisuni.’’ Eiga loinaba misingna mangal adu urammi adubu eingonda ngangliba mahak adugi khonjeldi makhoina takhide. Aduga eina hangjakhi, “‘Ibungo, eina kari toujagadage?’’ Aduga Ibungona eingonda hairak-i, “‘Hougatlu aduga Damascus-ta chatlu mapham aduda Tengban Mapuna hannana langkhraba nahakna tougadabasing adu nangonda haibigani.’’ Langlaba mangal adugi maramna eihak mit uramde maram aduna eiga loinaribasingna eibu khut samduna Damascus tanna chingbirammi.”” “Sahar aduda leiba Jihudi pumnamakna yamna ikai khumnaba amadi wayel yathang ngakpa amasung laining chetpa Ananias kouba nupa ama leirammi. Mahakna eigi inakta laktuna leplaga eingonda hairak-i, “‘Ichil inao Saul, nahak uba phangjaro.’’ Mitkup adumaktada eina amuk uba phangjare aduga eina mahakpu ure. Mahakna hairak-i, “‘Eikhoigi ipa ipusinggi Tengban Mapuna mahakki aningba khangnaba, Achumba chatpa Ibungo Mahak adu uba phangnanaba amasung mahakmakki khonjelna ngangba tananaba nahakpu khandokle. Nahakna ukhraba amasung takhraba adugi maramda mi pumnamakta tamnaba nahakna Ibungo mahakki sakhi oigani. Houjik nahakna karigi thintharibano? Hougatlu, baptize lou amadi Ibungoda haijaduna napapsing chamthokchou.’’ “Eina Jerusalem-da hallaklammi aduga Mapugi Sanglenda eina haijaringeida, uhanbiba ama eina urammi. Maduda eina Ibungobu urammi aduga asumna mahakna eingonda hairak-i, “‘Khonglei thuro, thunamak Jerusalem thadoklo maramdi eigi maramda nahakna haiba adu makhoina louroi.’’ Maduda eina khumlammi, “‘Ibungo eina synagogue khudingda chattuna Ibungobu thajabasingbu phaduna keisum sangda thamkhi amasung phukhi haiba makhoina phajana khang-i. Ibungogi sakhi oikhiba Stephen-bu hatpa matamda ei isasu mapham aduda leirammi. Mahak hatpa adu eihakna yakhi amasung mahakpu hatlibasing adugi maphi marolsing eina sennarammi.’’ Maduda Ibungona eingonda hairak-i, “‘Chatlo! Eina nahakpu mapham asidagi thapna Jihudi nattaba phurupsingda thagani.’’ ”” Paul-na ngangba wa adu masi phaoba makhoina tarammi, adudagi makhoina khonjel houna laorak-i, “Asigumba mi asi malemdagi mang-hankhro! Mahak hatlu! Mahak hingbada matik chade!”” Makhoina laona laona makhoigi maphi marol koihai hairammi amasung nongthaklomda uphul chaikhatlammi. Lanmi leiphamda Paul-bu pusinnaba lanmi makok aduna magi lanmisingda yathang pirammi. Aduga Jihudisingna mahakki mathakta asuk kanna laoribasi kari maramgi laoribano haiba khangnanaba Paul-bu phuduna hangnaba mahakna yathang pirammi. Makhoina mahakpu phunaba pullabada Paul-na manakta lepliba lanmi chamagi mapu aduda hairak-i, “Rome-gi mi amabu maral amagi wayendringeida phuba asi wayel pathapna yabra?”” Lanmi chamagi mapu aduna masi tabada, mahakna lanmi makokki manakta chattuna hairammi, “Nahakna touribasi karino? Nupa adu Rome-gi mi amani.”” Maram aduna lanmi makok aduna laktuna Paul-da hanglak-i, “Nahak Rome-gi mi amara haibadu eingonda haiyu?”” Paul-na khumlak-i, “Hoi, manni.”” Lanmi makok aduna hairak-i, “Eina sel yamna piduna Rome-gi mi oiba phangjakhi.”” Adubu Paul-na khumlak-i, “Adubu eidi pokpadagi oiraklabani.”” Khudak aduda Paul-bu wa hangnaba touramba mising adu mangondagi chatthokkhre. Aduga Paul Rome-gi mi amani haiba mahakna khanglakpa matamda amasung mahakpu pullubagi maramna lanmi makok adu kirammi. Lanmigi makok aduna Jihudisingna Paul-bu kari maramda maral siribano haiba mahakna chap chana khangningladuna mathanggi numitta Paul-bu thadoklammi. Aduga athoiba purohitsing amasung Sanhedrin-gi mi pumnamak tinnanaba yathang pirammi. Adudagi mahakna Paul-bu puthoraktuna makhoigi mamangda lep-hallammi. Paul-na Sanhedrin-gi misingda munna yenglaga hairak-i, “Eigi ichil inaosa, ngasi numit asi phaoba eina Tengban Mapugi mangda hingjarakliba asida eigi achum aran khangba pukning asi mapung phana sengna leijari.”” Maduda Purohitlen Ananias-na Paul-gi manakta leplamba mising aduda mahakpu machinda thajillu haina yathang pirammi. Maduda Paul-na mangonda hairak-i, “Angouba teisinba phaklang, Tengban Mapuna nahakpu soidana yeigani. Nahakna Wayelgi matung inna eibu wayelnaba mapham aduda phamli aduga nahakna eibu phunaba makhoida yathang piduna Wayel Yathang adubudi thugaire!”” Paul-gi manakta leplamba mising aduna mangonda hairak-i, “Kari natik leiduna nahakna Tengban Mapugi Purohitlenbu ikaiba pibra?”” Maduda Paul-na khumlak-i, “Ichil inaosa, mahak Purohitlenni haibasi ei khang-houdare. Tengban Mapugi puyada asumna iduna lei, “‘Nahakna nakhoigi luchingbabu phattaba ngangloidabani.’’ ”” Adubu makhoi kangbu kharadi Sadducee-singni aduga kangbu kharana Pharisee-singni haiba Paul-na khanglabada mahakna Sanhedrin-gi misingda laorak-i, “Eigi ichil inaosa, eihak Pharisee amani aduga Pharisee amagi machani. Asibasingna hinggatkani haiba asa leibagi eibu mapham asida wayel touribani.”” Mahakna masi hek haibaga Pharisee-sing amasung Sadducee-singgi marakta yetnaba hourammi aduga miyam adu napak tanarammi. ( Maramdi asibasingna hinggatloi amasung swarga dut amadi thawai leite haina Sadducee-singna hai adubu Pharisee-singnadi pumnamak asi lei haina thajei.) Aduga laonaba adu kankhatlaklammi aduga Pharisee-singgi kangluptagi wayel yathanggi ojasing kharana lepkhatlaga kanna yettuna hairak-i, “Eikhoina mi asida aranba amata phangde! Swarga dut amana nattraga thawai amana karigumba tasengna mangonda nganglamba thoklabadi?”” Yetnaba adu yamna sathirakpadagi makhoina Paul-bu machet machet tana segaikhiba yai haina lanmi makok adu kirammi. Maram aduna lanmising adu kumthaduna Paul-bu makhoisinggi maraktagi namduna lanmi leiphamda puraknaba mahakna yathang pirammi. Ahing aduda Mapu Ibungona Paul-gi manakta leptuna hairak-i, “Kiganu! Nahakna eigidamak Jerusalem-da sakhi piba adugumna Rome-dasu nahakna sakhi pigadabani.”” Mathanggi ayukta Jihudising khara punsinduna sarou ama sillammi. Paul-bu hattriba phaoba makhoina chasu charoi thaksu thakloi haina wasaklammi. Sarou sinminakhibasi makhoi niphudagi hellammi. Adudagi makhoina athoiba purohitsing amasung ahal lamansingda chattuna hairak-i, “Paul-bu hattriba phaoba eikhoi karigumba amata charoi haina akanba wasak amaga loinana wasaknare. Aduna houjikti mahakki maramda henna marik chumba pao louba pambagi mawongda Paul-bu hayeng nakhoigi mangda puthokpiraknaba nakhoi amadi Sanhedrin-na lanmi makok aduda pao pibiyu. Adubu mahakna mapham asida thungladringeida eikhoina mahakpu hatanaba thourang toure.”” Adubu Paul-gi machan nupigi machanupana makhoina sinba sarou adugi maramda tarammi. Maram aduna mahakna lanmi leiphamda changduna Paul-da madu tamlammi. Adudagi Paul-na lanmi chamagi mapu ama kouduna mangonda hairak-i, “Nupamacha asi lanmi makokki maphamda pukho maramdi mahakna mangonda haigadaba wa khara lei.”” Lanmi chamagi mapu aduna mahakpu lanmi makokki maphamda puraktuna hairak-i, “Phadok oiriba Paul-na eibu kouraga nupamacha asina nangonda haigadaba karigumba khara lei mahakpu nahakki nanakta punaba haijare.”” Lanmi makok aduna mahakpu makhut paiduna tonganna puthoklaga mangonda hanglak-i, “Nangna eingonda kari hainingba lei?”” Mahakna hairak-i, “Paul-bu hayeng Sanhedrin-da puthorakpa yanaba Jihudisinggi luchingbasingna mahakki maramda henna marik chumba pao louba pambagi mawong sasinnaduna nangonda haijanaba yanare. Adubu makhoina haiba nahakna tabiganu maramdi nupa niphudagi henbana mahakpu hatnaba lumduna leiri. Makhoina Paul-bu hattriba phaoba kari amata chaba nattraga thakpa touroi haina wasaknakhre. Madu pangthoknaba makhoi houjik thourang touduna leire amasung nahakki ayaba ngaiduna leiri.”” Adudagi lanmi makok aduna mangonda hairak-i, “Nahakna eingonda pao asi tamkhre haibasi kana amatada haiganu.”” Adudagi mahakna naha adu chat-hankhre. Aduga lanmi makok aduna lanmi chamagi mapu anibu kouraga hairak-i, “Ngasi numidang pung mapan taba matamda Caesarea-da chatnanaba lanmi chani thourang tou amasung sagol lanmi humphutara amadi ta paiba mi chani punna thourang tou. Aduga Paul-bu sagol tonghanduna puraga leingak mapu Felix-ki maphamda asoi angam leitana younaba sagol khara thourang tou.”” Mahakna ayiba che ama asumna i-khi: “Claudius Lysias, matik chaoraba leingak mapu Felix-ta: khurumjari. Jihudisingna nupa asi phaduna hatke touramle adubu mahak Rome-gi mini haiba eina khanglakpada eigi lanmi kangbu amaga loinana eina chattuna mahakpu kankhi. Makhoina mahakpu kari maral theijillibano haiba eina khangningduna eina mahakpu makhoigi Sanhedrin-da puthokkhi. Aduga makhoigi wayel yathanggi wahanggi maramda mangonda maral theijinbani haiba eina khangle. Adubu mahakna siba yaba nattraga keisumsangda thamba yabagi matik chaba aranba thabak amata toukhide. Mahakki maiyokta sarou ama sille haibasi eina pao phanglabada khudakta eina mahakpu nahakki naphamda thanaba leple. Aduga mahakki mathakta leiba makhoigi wakatsing adu nahakki mangda hainaba eina maral theijillibasing adudasu haikhre. Kainarasi.”” Lanmising aduna makhoida piba yathang adu pangthoktuna ahing aduda makhoina Paul-bu Antipatris tanna pukhre. Mathanggi numitta sagol lanmising adu Paul-ga loinana chatnaba thanamlaga khong lanmising adu makhoigi lanmi leipham aduda hallakle. Aduga sagol lanmising aduna mahakpu puduna Caesarea-da thunglabada ayiba che adu leingak mapuda pire amadi Paul-busu mangonda sinnaramle. Leingak mapu aduna ayiba che adu parammi aduga mahak kari lamdagino haina Paul-da hanglammi. Mahak Cilicia-dagini haiba mahakna khanglabada mahakna hairak-i, “Nahakpu naral siriba makhoising adu youraklaba matamda eina nahakki wakat tagani,”” Aduga mahakpu Herod-ki praetorium-da ngak senduna thamnaba mahakna yathang pirammi. Numit manganigi matungda Purohitlen Ananias-na ahal laman kharaga amadi Tertullus kouba wayel pathapki thabak touba amaga loinana Caesarea-da chatlammi. Aduga makhoina Paul-gi maiyokta leingak mapu Felix-ki maphamda wakatlammi. Paul-bu kousillabada Tertullus-na Felix-ki mangda maral siba houraduna hairak-i, “He matik chaoraba Felix! Nahakki heisingna chingbibagi mapanna eikhoida matam sangna ingthaba leihanbire aduga eikhoigi leibak asigi phagadaba maru oiba ahongba kaya ama pubirakle. Mapham pumnamakta amadi matam khudingda masibu taramna okchabaga loinana eikhoina nahakpu yamna thagatchei. Eihak nahakki matambu sangna loujaningde, maram aduna eikhoigi telappa wapham kharadang thamjaba asi chanbiduna tabinaba eina haijari. Nupa asi mang taknaba touba mini haiba eikhoina khangle. Mahakna taibangpan-gi mapham pumnamakta leiba Jihudisinggi marakta irang houhalli. Mahak Nazareth-ki kangbu adugi luchingba amani. Aduga mahakna Mapugi Sanglenbu maangthoknaba hotnarammi maram aduna eikhoina mahakpu phare. Aduna mahakpu eikhoigi wayel adugi matung inna wayenninglambani. Adubu lanmi makok Lysias-na laktuna mahakpu eikhoigi khuttagi namphuda pukhre. Adudagi mahakki mathakta maral piningbasing adu nahakki mangda laknaba yathang pire. Karigumba nahakna misak asibu wahang paohanglabadi nahak nasamakna eikhoina mangonda siriba maral pumnamaksing adu mangondagi khangba ngamgani.”” Maral siriba aduda atei Jihudising aduna yaosinduna hairiba pumnamak asi achumbani hairammi. Adudagi leingak mapuna Paul-da wa ngangnaba inggit pirabada Paul-na hairak-i, “Phurup asigi mathakta nahakna chahi kaya wayel mapu ama oirakpani haiba ei khangjei. Maram aduna isa ngakthokchanaba nahakki mangda eina wa haijagabada asida ei haraojei. Jerusalem-da eina Tengban Mapu khurumjanaba chatluba numit taranithoinidagi hendri haiba nahakna khanggani. Eina Mapugi Sanglenda nattraga synagogue-singda nattraga sahar asigi mapham amatada kanagumba amataga yetnaba nattraga irang thok-hanba Jihudisingna thengnakhiba leikhide. Nahakki naphamda eigi ithakta maral siriba asigi khudam changdam amata makhoina houjiksu piba ngamloi. Adubu makhoina aranbani hairiba Lambi adugi tung injaduna eina eikhoigi ipa ipusinggi Tengban Mapubu khurumjei haibasi ei isana nahakki naphamda yajei. Aduga Moses-ki Wayel Yathangda i-ba pumnamak amadi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousinggi lairiksingda ikhrabasing adu einasu thajei. Mi pumnamak haibadi aphabasu phattabasu sibadagi hinggatkani haibagi asa makhoina toubagum eihaksu Tengban Mapugi maphamda asa adumak tou-i. Maram aduna Tengban Mapugi amasung misinggi mangda eigi achum aran khangba pukning asi sengna thamjanaba eina matam pumnamakta kanna hotnajei.”” “Jerusalem-dagi chahi kaya marum chatthokluraba matungda, eigi misingda pinaba senpham khara puduna amadi iratpot katnanaba mapham aduda ei chatlammi. Eina laininggi oiba sengdokpagi thouram adu touba loiraba matungda Mapugi Sanglenda eina madu touringeida makhoina eibu thengnare. Mapham aduda miyamga eiga loinaba leikhide amasung irang houbasu leikhide. Adubu Asia lamgi Jihudi kharadi mapham aduda leirammi; karigumba makhoina eigi ithakta iral sigadaba leiramlabadi makhoina nahakki namangda laktuna iral sisanu. Nattraga mapham asida leiriba mising asina eina Sanhedrin mangda leppa matamda karamba wayel pathap thugaibagi iral phangkhibage haibadu makhoina haisanu. “‘Asibasingna hinggatkani haina thajabagi maramna eibu ngasi wayellibani’’ haiba masimatangdi eina makhoigi mangda leppa matamda laokhi.”” Adudagi Lambi adugi maramda ningthina khangba Felix-na wayel adu yeithokkhi. “Lanmi makok Lysias-na lakpa matamda eina nakhoigi wapham adugi matangda warep tagani”” haina mahakna makhoida hairammi. Lanmi chamagi mapu aduda Paul-bu ngak senduna thamnaba amasung mahakpu maning makha tamba khara pinaba amadi mahakki marupsingna mahakki changgadabasing pibada ayaba pinaba mahakna yathang pirammi. Numit kharagi matungda Felix-na mahakki nupi Jihudi ninggol Drusilla-ga loinana laklammi. Mahakna Paul-bu kouhalluraga Christta Jisuda thajabagi maramda mana ngangba adu tarammi. Maduda achumba chatpagi, masa khudum chanjabagi amadi lakkadaba wayen-gi maramda mahakna nganglakpada, Felix-na kiraduna hairak-i, “Houjikki oinadi yare! Nahak chatpa yarani. Eina khudongchaba phangba matamda amuk kourakke.”” Adum oinamak Paul-na mangonda sel khara pijagani haina mahakna asa toubani. Maram aduna mahakna Paul-bu toina kouduna wari sabani. Chahi ani houkhraba matungda Porcius Festus-na leingak mapu oina Felix-ki mahut sille. Adubu Felix-na Jihudisingna mahakpu chanbinaba Paul-bu thadoktana keisumsangda adumak thanamkhi. Festus-na lam aduda lakpa numit humnigi matungda mahakna Caesarea-dagi Jerusalem-da chatlammi. Mapham aduda athoiba purohitsing amadi Jihudisinggi luchingbasingna mahakki mangda laklaga Paul-gi mathakta wakatsing pukhatlammi. Paul-bu Jerusalem-da thabinaba Festus-ki maphamda makhoina thoujal nijarammi. Maramdi makhoina Paul-bu lambida lumlaga hatnanaba sarou ama sillammi. Festus-na paokhum pirak-i, “Paul-di Caesarea-da phadok ama oina thamli aduga ei isamak mapham aduda thuna hallagani. Eihakka loinana Caesarea-da nakhoigi luchingbasingga chattuna mapham aduda nupa aduna karigumba aranba touramba oirabadi mangonda maral sisanu.”” Adudagi Festus-na numit nipani nattraga tarani makhoiga loinana leitharaba matungda Caesarea-da chatlammi. Mathanggi numitta mahakna wayel phambeida phamduna Paul-bu pusilaknaba yathang pirammi. Paul-na maphamduda thunglabada Jerusalem-dagi lakpa Jihudisingna mahakki akoibada leplammi aduga khudam piba ngamdaba luraba wakat kaya magi maiyokta piba hourammi. Adubu Paul-na masa ngakthokchaduna hairak-i, “Jihudisinggi Wayel Yathang nattraga Mapugi Sanglen-gi mayokta nattraga Rome-gi ningthourelgi maiyokta aranba amata eina toukhide.”” Adubu Festus-na Jihudisingdagi chanbiba phangba pamlammi. Maram aduna mahakna Paul-da hanglak-i, “Nahakna Jerusalem-da chattuna wakatsing asigidamak mapham aduda eigi mangda wayenba nahak yaningbra?”” Maduda Paul-na khumlak-i, “Eibu wayel tougadaba Ningthourelmakki wayel phambei mamangda ei lepchari. Jihudisingda eina aranba amata toukhide haibasi nahak nasamakna ningthijana khangbiribani. Karigumba eina wayel thugaikhiba leiraba amadi sibagi cheirak phangbada matik chaba karigumba ama toukhiba leiramlabadi eihak sibada yadaba toude. Adubu karigumba makhoina eigi ithakta siriba iralsing asi amata chumdrabadi, kana amatana eibu makhoida sinnaba ngamloi. Eina Ningthourelda wakatchari.”” Adudagi Festus-na mahakki phamnaibasingga wa tanaraga khumlak-i, “Nahakna Ningthourelda wakatchare maram aduna nahak Ningthourelgi maphamda chatlagani.”” Numit khara leiraga Ningthou Agrippa amasung Bernice Caesarea-da Festus-pu makhoigi ikai khumnaba utnaba laklammi. Mapham aduda numit khara kuina leiraba matungda Festus-na ningthouda Paul-gi phibhamgi maramda sandokna takladuna hairak-i, “Felix-na phadok oina thamlamba mi ama mapham asida lei aduga eina Jerusalem-da chatpa matamda Jihudisinggi athoiba purohitsing amasung ahal lamansingna magi mathakta wakatsing puraktuna amadi mahak maral leire hainaba eingonda haijakhi. Adubu maral theijillaba mahak aduna maral siribasing aduga maiyoknabagi khudongchaba leiba tai aduga mangonda maral siribasing adugi maiyokta mahakna masa ngakthokchanaba wa ngangbagi khudongchaba phangdringeida mi adubu makhoida pithokpa haibasi eikhoi Rome-gi misinggi chatnabi natte haina eina makhoida hai. Adudagi makhoina mapham asida lakpa matamda thinthadana mathanggi numitta eina wayel phambeida phamkhi amasung nupa adubu pusillaknaba yathang pirammi. Mahakki maiyokta maral siribasing aduna lepkhatlaklammi, adubu eina khallubagumna karigumba phattaba amata toukhibagi maral amata makhoina mangonda siramde. Adugi mahutta makhoina toukhiba haibabu makhoigi laininggi maramda aduga sikhraba adubu Paul-nadi hingli haiba Jisu kouba nupa amagi maramda makhoiga wa khara yetnakhi. Hiramsing asigi maramda karamna eina pao phanggadage haiba chamamnarabada eina Paul-da mahak Jerusalem-da chattuna mapham aduda theijilliba maralsing asigi maramda wayenba pambra haina hangkhi. Adubu Paul-na mahakpu ngak senduna thambinaba amadi Ningthourelna warep adu tahanbinaba haijarakkhi. Maram aduna eina mahakpu Ningthourelgi maphamda thadriphaoba mahakpu ngak senduna thamnanaba yathang pire.”” Maduda Agrippa-na Festus-ta hairak-i, “Ei isamak mi asina haiba taning-i.”” Festus-na paokhum pirak-i, “Nahakna hayeng mahakki wa tagani.”” Mathanggi numitta Agrippa amasung Bernice achouba sem sabaga loinana miyam tinnapham aduda lanmigi makoksing amadi sahar adugi masak naiba misingga loinana changlakkhi. Aduga Festus-na yathang piduna Paul-bu manungda pusillakkhi. Festus-na hairak-i, “Ningthou Agrippa amadi eikhoiga loinana tilliba mi pumnamak: Nakhoina uriba mi asi mapham asida leiba amadi Jerusalem-da leiba Jihudi pumnamakna mahakki mathakta wakat purak-i. Mahak hingbada matik chadre haina makhoina kanna lao-i. Adubu sibagi cheirak phangba yaba kari amata mahakna toukhide haiba eina khangle. Adubu mahakna mahakki wakat adu Ningthourelda haijaba maramna eina mabu Rome-da thanaba leple. Magi maramda Ningthourelda inaba areppa wa karisu leitri. Maram aduna mahakki maramda thijillaba matungda karigumba khara i-ba yanaba eina mapham asida nakhoi pumnamakki mangda thoidok hendokna Ningthou Agrippa-gi mamangda mahakpu purakpani. Maramdi phadok amabu magi mathakta leiba maral adu haidana Rome-da thaba haibasi maram chade haina eina khalli.”” Adudagi Agrippa-na Paul-da hairak-i, “Nangna nasagidamak wa ngangnaba ayaba pire.”” Paul-na magi makhut tingthoktuna masabu ngakthokchanaba wa haiba hourak-i, “Iningthou Agrippa, ngasi Jihudising asina eingonda iral siriba pumnamaksing asidagi nahakki mangda eigi ngakthokchaba wa haijabasi eigi laibak phabani haina khanjei. Thoidokpa maramdi Jihudisinggi chatnabi amadi wathoksing pumnamak nahakna yamna phajana khangbi. Aduna nahakna khaangbibaga loinana eigi wa tabinaba nonjari.”” “Angang oiringeidagi houna eina karamna hinglakpage haiba Jihudi pumnamakna khang-i. Ahanbada eigi iramdamda adudagi Jerusalem-da karamna eigi punsi lellakpage haiba makhoina khang-i. Matam kuinadagi makhoina eibu khang-i. Karigumba makhoina sakhi pininglabadi piba yai madudi eikhoigi laininggi khwaidagi cheksinba kanglup Pharisee ama oina eina leirammi. Amasung houjikti eina eikhoigi ipa ipusingda Tengban Mapuna wasakpiramba aduda asa thamba maramgidamak eibu wayennaba maphamsida ei lepli. Madumak eikhoigi salai taranithoinasu madu phangjagani haina asa toujaduna makhoina ahing nungthil animakta Tengban Mapubu khurumjei. Iningthou Agrippa, asa asigidamak Jihudising asina eibu iral siribani. Asibasingbu Tengban Mapuna hinggat-hanbi haibasi mapham asida leiriba nakhoina karigidamak thajaba ngamdribano?”” “Nazareth-ki Jisugi ming asigi maiyokta eina touba ngamba khudingmak tougadabani haina ei isanasu khallammi. Madumak eina Jerusalem-da toukhi. Eina athoiba purohitsingdagi ayaba phanglammi aduga Tengban Mapugi mi kayabu keisumsangda thamlammi. Amasung makhoibu sibagi cheirak piba matamda einasu ayaba pirammi. Kayarak hanna eina synagogue amadagi synagogue amada chattuna makhoibu cheirak piduna namphuda makhoigi thajababu yahandanaba hotnakhi. Eina makhoibu mei houna saorammi maram aduna mireibakki saharsing phaobada makhoibu ot-neinaba eihak chatlammi. “Pandam asigidamak eihakna athoiba purohitsingdagi ayaba amadi yathang phangduna Damascus tanna chatlammi. Iningthou, numit yungba matam aduwaidani, eina lambida chatlingeida numittagi henna nganba mangal ama atiyadagi lakpa amasung eigi amadi eiga chatminnaribasinggi akoibada nganba eina ukhi. Eikhoi pumnamak leimaida tukhi. Aduga eingonda khonjel amana Hebrew londa asumna haiba eina takhi, “‘Saul, Saul, nahakna eibu karigi ot neiribano? Sal labana mapugi sajeida kaosinbagumna nangna nasabu sok-hanjare.’’ “‘Ibungo, nahak kanano?’’ haina eina hangkhi. Maduda Mapu Ibungona eingonda paokhum pirak-i, “‘Eihak nahakna ot neiriba Jisu aduni. Adubu hougattuna lepkhatlu. Eigi inai oina khannaba eina nangonda uhanbibani. Ngasi nangna eingondagi ukhiba amasung tungda uhanbigadabasing adugi maramda misingda nahakna haigadabani. Eina nangbu thagadaba Israel-gi mising amadi Jihudi nattaba misingdagi eina nangbu kanbigani. Nangna makhoigi mit panghanduna makhoibu amambadagi mangalda amasung Satan-gi panggaldagi Tengban Mapuda olhallak-u, maramdi makhoina eingonda thajabagi mapanna makhoigi pap kokpiba phangnaba amasung Tengban Mapugi khandoklaba misinggi marakta mapham phangnanabani.’’ “Maram aduna, Iningthou Agrippa, eihakna swargadagi ukhiba adu eina haiba indaba toujade. Ahanbada Damascus-ta mathangda Jerusalem-da adudagi Israel-gi lam pumnamakta amasung Jihudi nattabasinggi marakta makhoigi papsingdagi pukning hongduna Tengban Mapuda onsillaknaba amasung pukning hongle haiba utpa thabaksing tougadabani haina eina pao sandokle. Maram asigidamak eina Mapugi Sanglenda leiringeida Jihudising asina eibu pharammi aduga eibu hatnaba hotnarammi. Adubu ngasigi numit asi phaobada Tengban Mapuna eibu pangbiri. Maram aduna mapham asida apikpa amadi achouba mioi pumnamakta eina lepchaduna eigi sakhi pijari. Eina hairiba asimak Moses amadi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingna thoklagani hairamba adumakni: Christtana awaba khangba tai amasung asibasingdagi hinggatpa ahanba adu oigani aduga Jihudisingda amadi Jihudi nattabasingda aran-khubhamgi mangal adu laothokpigani.”” Asumna Paul-na masa ngakthokchanaba wa nganglingeida Festus-na marak thattuna mangonda laorak-i, “Paul, nahak ngaore! Nahakna mahei yamna tamlubana nahakpu ngaohalle.”” Maduda Paul-na khumlak-i, “Matik chaoba Festus, eihak ngaoba natte! Eina haijariba asi achumbani amadi maram chabani. Iningthou Agrippa, nahakna hiramsing asigi maramda khangbiba maramna eina naphamda akiba leitana ngangjaba ngambani. Thoudoksing asi kachin amada thokkhiba nattaba oidabanina nahakna soidana khangbiramgani haiba eina thajei. Iningthou Agrippa, nahakna maichousingbu thajabra? Nahakna thajei haiba eina khangjei.”” Agrippa-na Paul-da hairak-i, “Atenba matam asida nahakna eibu Christian oihan-gani khanbra?”” Paul-na paokhum pirak-i, “Atenba matam oirabasu nattraga asangba matam oirabasu yot-lhing phalangsing asi khak nattana nahak amadi ngasi eigi wa tariba nakhoi pumnamakpu eina oibagumna oiraknaba Tengban Mapuda eina haijari.”” Adudagi ningthou, leingak mapu, Bernice amasung atei pumnamak hougatlakle aduga ka adu thadokle aduga makhoi masel amaga amaga hainarak-i, “Mi asina mahak siba yaba nattraga keisumsangda thamba yaba karisu toukhide.”” Aduga Festus-na Agrippa-da hairak-i, “Mi asina karigumaba Ningthourelda wakatlamdrabadi mahak thadokpasu yaramlabani.”” Eikhoi Italy-da hi tongduna chatnaba leplabada makhoina Paul amadi phadok kharabu “Ningthourel-gi Lanmi Kangbu”” haina kouba adugi lanmi chamagi mapu Julius-ta sinnarammi. Eikhoi Adramyttium-dagi hi tonglammi, hi adu Asia-gi hithangphamsingda chatnaba sem sarammi aduga eikhoi hi tongduna chatle. Macedonia-gi mi Thessalonica-dagi lakpa Aristarchus-su eikhoiga loinarammi. Mathanggi numitta eikhoi Sidon-da thunglammi. Julius-na Paul-bu luna channa tourammi, mahakki marup mapangsingbu unaba amadi makhoina mahakki awatpasing pibibada ayaba pirammi. Mapham adudagi eikhoi amuk chatlammi adubu nungsitna eikhoigi maiyokta sitpagi maramna eikhoina nungsit adudagi saphanabagidamak Cyprus ithatki marumda hi honduna chatlammi. Eikhoina Cilicia amadi Pamphylia-gi ipak lanthoktuna Lycia-gi Myra-da thunglammi. Mapham aduda lanmi chamagi mapu aduna Italy chatkadaba Alexandria-gi hi ama phanglammi maram aduna mahakna eikhoibu hi aduda tonghallammi. Eikhoina numit kaya marum hi adu tapna tapna hollammi aduga yamna khudong thibaga loinana Cnidus sahar naksallaklammi. Nungsitna maram oiraga eikhoi maikei aduda sangthana hi honba yahandre. Aduna eikhoina saphagadaba Crete ithatki marumda hi honthaduna Salmone lanthoklammi. Yamna wana ipak mapan nakna nakna holaktuna eikhoi Lasea-gi sahar manakta leiba Fair Haven kouba mapham amada laklammi. Matam yamna mangkhre. Houjikti Chara-henbagi matam adu lanthokkhre maram asina higi khongchat khudong thiningai oire. Maram aduna Paul-na makhoida cheksin wa hairak-i, “Ibungokhoi, mapham asidagi eikhoigi khongchat asi khudong thigani; hi asida puriba potchei amadi hi asi yamna mang takpa thokkani aduga punsisingsu manggani.”” Lanmi chamagi mapu aduna Paul-na haiba wa adudagi hi adugi luchingba amasung higi mapu aduna haibana henna tarammi. Hithangpham adu ningthamtha lenbada khudongchaba mapham oiramde. Ayamba mina Phoenix-ta hi tongduna chatlaga mapham aduda ningthamtha lennaba yanarammi. Phoenix asi kha nongchup amasung awang nongchup onba Crete-ki hithangpham amani. Khagi nungsitna liri liri sitlakpada makhoina ninglamba adu pangthokpa yarani haina khallammi. Maram aduna makhoina hi phanaba yotki kochi adu loukhattuna yariba makhei Crete-ki mapan nakna nakna hi adu hollammi. Adubu ikui kuidana “Euroclydon ”” haina kouba akanba nonglei nungsit ama ithat adudagi sittharaklammi. Nonglei nungsit aduna hi adu yeirammi aduna nungsit adu maiyoknaba ngamdrabada eikhoina hotnaba toktuna nungsit aduna adum puhallammi. Aduga Cauda kouba ithat macha adugi kharomda lanthokpada eikhoi khara sapharammi. Maduda eikhoina wana hi macha adu tekta kaidana phajinba ngamle. Makhoina hi macha adu thanggatlammi aduga thouri kharana higi akoiba adu chetna laksillammi. Makhoi Libya-gi leingoi hagatpa maphamda thengjin-gadara haina kirammi maram aduna hi adugi lang-yan-phi adu chingthaduna madu nungsitna humduna puhallammi. Akanba nonglei nungsit adu makha tana chattharammi maram aduna mathanggi numitta makhoina hidagi potcheising khara langthaba hourammi. Mathanggi numitta makhoina higi mapot macheising adu hunthare. Numit kayamarum numit oirasu thawanmichak oirasu eikhoina amata uba phanglamde aduga nungsit adu leptana yamna kanna sitlammi. Mameithangdadi eikhoi hinggani haibagi asa pumba thadokkhi. Kana amata chaba phangdana sanglaba matam ama houkhrabada Paul-na makhoigi marakta lepkhattuna hairak-i, “Ibungokhoi, nakhoina eigi wa tabiramduna Crete-tagi hi tongduna chatlamdrabadi, eikhoina masigi amang ata pumnamak asi nanglamloidabani. Adubu houjikti eina nakhoida haijari, nathouna phou! Nakhoi kana amatagi thawai mangloi adubu hi asi khaktangdi manggani. Maramdi ngarang ahing eigi mapu oibiba amasung eina thougal toujariba Tengban Mapu mahakki dut amana inakta laklaga hairak-i, “‘Paul, nahak kiganu! Nahak Ningthourelgi mangda lepkadabani. Tengban Mapuna nahakpu thoujanbiduna nahakka hi tongduna chatliba pumnamak Tengban Mapuna kanbire.’’ Maram aduna ibungokhoi, thouna phou! Maramdi eingonda haikhiba adumak thokkani haina eina Tengban Mapubu thajei. Adubu eikhoina karigumba ithat amada thengjinbadi tare.”” Adubu taramarini suba ahing aduda Mediterranean ipakta nonglei nungsit aduna eikhoibu humduna purammi. Ahing nongyai aduwaida hiroisingna makhoi lam amada naksillakle haiba khallammi. Makhoina kayam luba thenba onduna yengbada feet chama kun lui haiba khangle makhoina khara lapthokna chatlaga amuk hanna onbada feet maraphutara lui haiba khanglammi. Makhoina hi adu nungjaosingda thengjin-gadra haina kibadagi hirubaktagi yotki kochi mari thadarammi aduga nongngallaknaba haijarammi. Adubu hiroisingna hi adudagi nanthoknaba hotnarammi; higi mamangdagi yotki kochising adu thadanaba sajinnaduna hi macha ama ipakta thadaraklammi. Maduda Paul-na lanmi chamagi mapu aduda amasung lanmisingda hairak-i, “Hiroising asina hida leitrabadi nakhoi kanba ngamloi.”” Maduda lanmising aduna hi macha adugi thourising adu kakthatlaga hi macha adu taothok-hankhre. Nongngallamdaida Paul-na makhoi pumnamakta chak chanaba insinduna hairak-i, “Nakhoina ngairakliba asi ngasi numit taramarini sure aduga numitsing asida nakhoina kari amata charaktri. Maram aduna nakhoi karigumba kharadi chabiyu masi nakhoi hingnanabani. Nakhoi kana amattagi nakoktagi samna ama phaoba mangloi.”” Masi hairaba matungda Paul-na makhoi pumnamakki mamangda tal khara louraga Tengban Mapubu thagatlaga madu thugaiduna charammi. Maduda makhoi pumnamakki pukning thougatladuna makhoinasu chare. Hi aduda tongliba eikhoi punna mi chani humphutaratarukni. Makhoina mabuk thanna charaba matungda hidagi gehu loina ipakta hunthaduna hi adu yang-hallammi. Nongngallabada makhoina lam adu kari lamno haiba khangba ngamlamde; adubu makhoina leingoigi ipak mapan adu urammi aduna ngamlabadi hi adu honjin-ge haina leplammi. Makhoina yotki kochising adu kakthattuna ipakta lupphankhre, aduga himai chumnaba nousing punba thourising adu louthokle aduga hi adu nungsitna mamangda humlaknaba hi adugi mamanggi lang-yan-phi adu chingkhatlammi. Aduga eikhoi torbanlomda pusilaklammi. Hi adu leingoigi lamda thengjillammi. Hi adugi mamang thangba saruk yeisinbada lengba yadre aduga maning thangba aduna akanba ithak ipomna yeibadagi machet machet kaire. Phadoksing aduna iroiduna nanthokkhidanaba haiduna lanmising aduna makhoibu hatnanaba thourang tourammi. Adubu lanmi chamagi mapu aduna Paul-bu kanningduna makhoigi thourang adu pangthoktanaba khamle, aduga iroiba ngamba makhoisingna hanna chongthaduna kangphalda chatnaba yathang pirammi. Leihoubasing aduna higi upaksing amasung madugi akaiba machetsing aduda pairaga taoduna kangphalda thungnaba mahakna yathang pikhi. Matou asumna eikhoi pumnamak kangphalda asoi angam leitana thunglammi. Eikhoina tekta kaidana kangphalda thunglabada, ithat adu Malta kou-i haiba eikhoina khangle. Lamdam adugi mising aduna eikhoida yamna nungsi heirammi. Nong churakpa amadi ingbagi maramna makhoina mei hougatpiduna eikhoi pumnamakpu taramna oklammi. Paul-na sing mapun ama komjillaga meinungda thadabada meisa adugi maramna lil ama thoraktuna mahakki khutta yetlammi. Paul-gi khutta yalliba lil adu ubada lamdam adugi misingna makhoi masel hainarak-i, “Nupa asi soidana mihatpa oigani maramdi mahak ipak asidagi nanthoraklabasu achumba wayelna mahak hinghanbidre.”” Adubu mangonda asok apan amata yaodana Paul-na lil adu meinungda kantharammi. Paul-bu pomkhatlakpa nattraga khanghoudana siduna tugani haina makhoina khallammi adubu makhoina kuina ngairabada mangonda karisu asoi angam thokpa udrabada makhoigi wakhal hongduna hairak-i, “Mahak laini.”” Ithat adugi phamnaiba makok Publius kouba nupa adugi lam khara manak nakpa aduda leirammi. Mahakna eikhoibu taramna okpiduna numit humni eikhoibu mahakkida leihanbirammi. Publius-ki mapa adu laihou houbana amadi iton phaibana naduna phamungda leirammi. Mahakki kada Paul-na changduna haijarammi aduga mahakki mathakta khut thambiduna anaba phahanbire. Thoudok asi thoklabada ithat aduda leiba anaba pumnamak laklammi aduga naba phajarammi. Makhoina eikhoibu makhal kayada ikai khumnabirammi aduga eikhoina chatlamdaida makhoina eikhoigi higi khongchat adugi changgadaba potlam makheisu pibirammi. Tha ahumgi matungda Ithat aduda ningthamtha lellamba Alexandria-dagi Castor amadi Pollux kouba lai anigi makok hakpa hi amada eikhoi tongduna chatlammi. Eikhoi Syracuse saharda thunglammi aduga mapham aduda numit humni leirammi. Mapham adudagi eikhoi hi tongduna Rhegium saharda thungle. Mathanggi numitta kharomdagi nungsit humlakpa houraklammi aduga nini suba numitta eikhoi apikpa sahar Puteoli-da thunglammi. Mapham aduda thajaba ichil-inao khara thengnarammi. Makhoina eikhoibu chayol ama makhoiga leiminanaba haijarammi. Asum touduna eikhoi Rome-da laklammi. Rome-da leiba thajaba ichil inaosingna eikhoigi maramda tare aduga Appius-ki Keithel amadi Mithungsang Ahum kouba maphamsing adu phaoba eikhoibu unaba laklammi. Paul-na makhoibu ubada Tengban Mapubu thagatlammi amadi pukning thougatcharammi. Eikhoina Rome-da thunglabada Paul-bu lanmi amana ngak-hallaga mathanta leibagi ayaba pirammi. Numit humnigi matungda Paul-na lamdam adugi Jihudi luchingbasingbu mitin amada kourammi. Makhoina tillabada mahakna makhoida hairak-i, “Eigi ichil-inaosa, eina eikhoigi misinggi maiyokta nattraga eikhoigi ipa-ipusingna thambiramba chatnabisinggi maiyokta karisu toudrabasu eibu Jerusalem-da pharaga Rome-gi misingda sinnare. Eibu wahang paohang touraba matungda Rome-gi misingna eibu thadokpa pamkhi maramdi eina siba yaba cheirak phangbagi maral amata toukhide haiba makhoina khanglammi. Adubu Jihudisingna madugi maiyokta leibagi maramna eihak Ningthourelda wayenbinaba haijaba takhi adubu eigi isagi misinggi mathakta eina maral sinaba lei haibadi natte. Maram asina eina nakhoibu unajanaba amadi wari sajanaba koujabani. Eihak yotling phalangna pulliba asi Israel-gi misingna asa thamjariba Ibungo mahakkidamaktani.”” Maduda makhoina khumlak-i, “Nahakki maramda Judea-dagi ayiba che amata phangde aduga mapham adudagi lakpa misingnasu nahakki maramda phattaba pao amata pirakte. Adubu nahakna kari khalli haibadu eikhoina taning-i maramdi mapham khudingda kanglup asigi maiyokta misingna ngangnaba eikhoina tai.”” Maram aduna makhoina Paul-ga numit ama thanarammi. Numit aduda Paul-na leiriba mapham aduda makhoi mi yamna laklammi. Ayuktagi numidangwairam phaoba mahakna Tengban Mapugi Leibakki maramda sandokna taklammi aduga Moses-ki Wayel Yathangdagi amasung Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingna irambasing adu sijinnaduna Jisugi maramda makhoibu thajahannaba hotnarammi. Mahakna haiba wa adudagi makhoi kharadi thajarammi adubu ateisingnadi thajaramde. Paul-na mahakki aroiba wa asi hairaba tungda makhoi maselgi marakta yanadana makhoina mapham adu thadoklammi. Maduda Paul-na haikhiba wa adudi, “Thawai Asengbana nakhoigi napa napusinggi maramda Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou Isaiah-gi mapanna haikhiba adu kayada chumkhraba! Mahakna hai, “‘Mising aduda chattuna haiyu, nakhoina taduna leigani, adubu wakhal taroi: nakhoina yeng yengduna leigani, adubu uroi, Maramdi mising asigi thamoi kansille, makhoigi manakong mensille, aduga makhoigi mamit uisille. Nattrabadi makhoigi mamitna ugani, makhoigi manakongna tagani, aduga makhoigi wakhalna khanglakkani, makhoina eingonda hallakkani, hairi Tengban Mapuna, aduga eina makhoibu phahan-gani.’’ ”” “Maram asina Tengban Mapuna aran-khubhamgi pao asi Jihudi nattabasingda thabire amasung makhoina madu tagani haiba eina nakhoibu khanghanning-i.”” Paul-na wasing asi hairabada Jihudising adu chatkhi amasung makhoi maselgi marakta kanna yetnakhi. Paul-na chahi ani chupna masana waijaba yum amada leikhi amasung mahakpu unaba lakpa mi pumnamakpu taramna oklammi. Mahakna thouna phana amadi ning tamna Tengban Mapugi Leibakki maramda sandoklammi amadi Ibungo Jisu Christtagi maramda tambirammi. Christta Jisugi manai, pakhonchatpa ama oina koubiraba amadi Tengban Mapugi Aphaba Paogidamak khaidokpiraba Paul-dagini. Mapugi Senglaba Puyada ikhrabagumna, Aphaba Pao adudi Tengban Mapugi wa phongdokpa maichousingbu sijinnabiduna kuirabagi mamangda Tengban Mapuna wasakpikhraba aduni. Masi Ibungo mahakki Machanupa, eikhoigi Mapu Ibungo Jisu Christtagi maramdani: mioiba ama oina Ibungo mahak David-ki sageida pokpani, aduga Tengban Mapugi oiba asengba ama oina, asibadagi Ibungobu hinggat-hanbiduna Tengban Mapugi Machanupani haiba adu achouba panggalga loinana utpire. Phurup pumnamakki misingbu thajabada amadi haiba inbada chingbinabagidamak, Ibungo mahakki mapanna amadi mahakki minggi maramgidamak eihakpu pakhonchatpa ama oibagi thoujal adu Tengban Mapuna pibire. Tengban Mapuna Jisu Christtagi oinaba koubirabasing adugi manungda Rome-da leiba nakhoisu yaoribani. Tengban Mapuna nungsiba amasung Ibungo mahakmakki mising oinanaba koubiraba Rome-da leiba nakhoi pumnamakta: Eikhoigi Ipa Ibungo Tengban Mapu amasung Mapu Ibungo Jisu Christtana thoujal amasung ingthaba nakhoida pibiba oisanu. Ahanbamaktada, nakhoi pumnamakkidamak eina Jisu Christtagi mapanna eigi Tengban Mapu Ibungobu thagatchei, maramdi taibangpan sinbathungna nakhoigi thajaba adugi maramda ngangnari. Eina haijaba matam khudingmakta nakhoibu eina ningsing-i haibasi Ibungo mahakki Machanupagi Aphaba Pao adubu eigi thamoi apumbaga loinana sandoktuna thougal toujariba Tengban Mapu mahakna sakhini. Aduga akonbada, Tengban Mapugi aningbagi matung inna eihak nakhoigi naphamda lakpa yanaba lambi hangdokpinabagidamak eina Tengban Mapugi maphamda nijari. Maramdi nakhoi panggal kanba oinaba thawaigi oiba khudol khara eina nakhoida pinanaba nakhoibu yamna uning-i, madudi eikhoi amaga amagagi thajabana eikhoi amaga amagabu thougatminnanabani. Ichil-inaosa, nakhoigi naphamda eihak laknaba toina thourang tou-i, adubu houjik phaoba palhanduna leire haiba asi eina nakhoida khanghanning-i. Eina atoppa Jihudi nattaba phurupsinggi maraktagi Christtagi tung inbasing phangbagumna nakhoigi naraktagisu phangba eina pammi. Chaokhatpasingdasu, chaokhattabasingdasu, asingbasingdasu apangbasingdasu, eidi mi pumnamakta laman tollabani. Maram aduna Rome-da leiba nakhoidasu Aphaba Pao asi sandokningbagi yamna khourangjaba adu eingonda lei. Maram aduna eina aphaba paogi maramda ikaiba leijade maramdi madu thajaba mi khudingna aran-khubham phangnaba Tengban Mapugi panggalni; ahanbada Jihudisinggi, aduga Jihudi nattaba phurupsinggisuni. Maramdi aphaba paoda Tengban Mapugi achumba chatpa adu phongdok-i haibadi achumba chatpa asi houbadagi loiba phaoba thajabagi mapanna oibani. Mapugi puyada asumna ibagumbani, “Achumba chatpana thajabagi mapanna hinggani.”” Achumbabu makhoigi phattabana namthaba Tengban Mapu ningdaba amadi phattaba misinggi mathakta Tengban Mapugi asaoba adu swargadagi phongdok-i, Tengban Mapugi maramda khangba yaba adu makhoida irai laina khanghanbire maramdi Tengban Mapu masamakna irai laihinbire. Maramdi taibangpan asi semba matamdagi houna uba ngamdaba Ibungo mahakki magunsing haibadi Ibungo mahakki lomba naidaba panggal amadi Tengban Mapugi oiba magun adu Tengban Mapuna sembikhrabasing adudagi mayek sengna ujei amadi khangba ngammi, maram asina makhoigi ngakpipham leite. Makhoina Tengban Mapubu khanglabasu, makhoina Ibungobu Tengban Mapu oibagi matik mangal adu pide, aduga thagatpasu toude, adubu makhoigi wakhal makheisu aremba oirakle amasung makhoigi apangba thamoi adu mamsille. Makhoi asingbani haina makhoina haijarabasu makhoi apangbasing oire, aduga makhoina siba naidaba Tengban Mapubu khurumjabagi mahutta siba naiba mioiba amadi uchek wayasing, sa ngasing amadi mapukna sittuna chatpasingga manna semlaba murtisingda khurumle. Maram aduna Tengban Mapuna makhoibu makhoigi thamoigi papki apamba thabaksing adu tounanaba thadokle, makhoina makhoi amaga amaga achoppa thabaksing touminnare. Makhoina Tengban Mapugi achumba adubu minambaga onthoknare aduga matam pumnamakta thagatkadaba Sembiba Mapubu khurumjabagi mahutta Tengban Mapuna sembikhraba khutsemsingda makhoina khurumduna thougal toure. Amen. Maram asigidamak Tengban Mapuna makhoibu hakchanggi achoppa apamba aduda pithokle. Makhoigi nupisingna phaoba nupi oibina mahousagi oiba nupaga yumbanbagi oiba nupaga mari thamba adu thadoktuna mahousagi oidaba matouda onthokle. Matou adugumna nupasingnasu nupisingga mahousagi oiba yumbanbagi mari thamba adu thadokle, aduga amana amagi maphamda makhoigi apamba aduna meigumna chakle. Nupasingna makhoi amaga amaga achoppa thabak touminnare aduna maram oiduna makhoina touba aranba adugi phangpham thokpa cheirak adu phangle. Tengban Mapugi maramda khangba adu makoina makhoigi pukningda thammu haiba yadaba maramna Ibungona makhoibu lamchat mot-hanba wakhalda pithokle, maram aduna makhoina touroidaba adu tou-i. Makhoi makhal kayagi phattaba, mangnaba machak, karaamba amadi lamchat mangthabana thalli; makhoi kallakpa, mi hatpa, khatnaba, minamba amadi yengthibana thalli. Makhoina miwa ngangnei amadi amaga amagagi mathakta phattaba ngang-i; makhoina Tengban Mapubu tukkachei, lamket-lamhaiba oi, napan tou-i amadi chaothok-i; phattaba thabak tounaba ahenba lambi thibagi wakhal tou-i; mama mapana haiba inde; makhoi wakhal tade, wasak ngakte, nungsiba leite amasung chanbiheite. Asigumba thabak toubasing adu siba matik chai haiba Tengban Mapugi achumba wayel adu makhoina khang-i. Adubu hairiba pumnamak asi makhoina touduna leibata nattaduna asigumba touba mising adubusu makhoina ayaba pi. Maram aduna atoppa mibu wayelliba nahakki ngakpipham leite, maramdi nahakna atoppa mibu wayenba matamda nahakna nasabu lalhallabani, maramdi wayelliba nahakna makhoina touriba madumak tou-i. Adubu asigumba thabak toubasinggi mathakta Tengban Mapuna wayenba matamda achumbada yumpham oi haiba eikhoina khang-i. Nahakna makhoibudi wayelli aduga nahak nasamakna makhoina touriba adumak touriba he mioiba, Tengban Mapuna wayen-gabada adudagi nahak nanthokkani ningbra? Nattraga Tengban Mapugi thoujal heiba aduna nahakpu pukning honghanbada chingbinaba hotnabi haiba adu khangdaduna nahakna Ibungo mahakki marang kairaba thoujal, akhaang kanba amasung kuina khangbiheiba adubu usittabra? Nahakna pukning kanba amasung nahakki pukning hongdaba thamoigi maramna Tengban Mapugi mei houna saoba amasung achumba wayel phongdokpagi Numit aduda henna choaba cheirak nahakna nasagi nathakta peisillibani. Tengban Mapuna “Mi khudingda mana mana touba thabakki matung inna hanbigani.”” Khaangheibaga loinana aphaba touriba, matik mangal, ikai khumnaba amasung mangba naidaba hingba thiriba makhoida Tengban Mapuna lomba naidaba hingba pibigani. Adubu masatagi khanba amasung aranbagi matung inbagidamak achumbabu yadaba makhoising adugi mathakta Tengban Mapugi asaoba amasung mei houna saoba heithagani. Phattaba touba mi khudinggi mathakta awa ana amasung thawai waba leigani, ahanbada Jihudisinggi mathakta leigani aduga Jihudi nattaba phurupsinggi mathaktasu leigani. Adubu aphaba touba mi khudingmakta matik mangal, ikai khumnaba amasung ingthaba Tengban Mapuna pibigani, ahanbada Jihudisingda aduga Jihudi nattaba phurupsingda pibigani. Maramdi Tengban Mapudi michang mikhai naide. Wayel Yathang yaodana pap touba mi khuding Wayel Yathang yaodana manggani; aduga Wayel Yathang adugi makha ponna pap touba mi khuding Wayel Yathanggi mapanna wayen-gani. Maramdi Wayel Yathang adubu tabatana mising adu Tengban Mapugi mangda achumba chatpa mi oiba natte, adubu Wayel Yathang adu inba mising adubu achumba chatpa mini haina laothokpigani. Maramdi atoppa phurupsingda Wayel Yathang adu leite adubu Wayel Yathang aduda yaoribasing adu mahousana tou-i. Makhoida Wayel Yathang adu leitrabasu madusing adu makhoigi wayel yathang oire. Makhoigi lamchatsing aduna makhoigi thamoinungda Wayel Yathangna piriba yathangsing adu isille haiba adu utli. Makhoigi achum aran khangba pukningnasu madu achumbani haiba utli, makhoigi wakhalna karigumba matamda makhoibu maral pi aduga karigumba matamda makhoibu ngakthokpi. Masi eina sandokpa Aphaba Paogi matung innadi Tengban Mapuna Jisu Christtagi mapanna misinggi aronba wakhal pumnamak adu wayen-gadaba numit aduda thokkani. Yeng-u, nahakna nasabu Jihudi koujarabadi; aduga nahakna Wayel Yathangda ngajaduna Tengban Mapugi maramda chaothokcharabadi; aduga mahakki aningba khanglabadi aduga Wayel Yathangna nahakpu tambiba maramna henna phaba adu nahakna yajarabadi; nahakti mittangbasinggi lamjingbiba amasung amambada leiba makhoigi mangalni haiba nahakna sengna khanglabadi, nahakna Wayel Yathangda lousing amasung achumbagi machak mapung phana leire haiba adu khangbagi maramna nahak apangbasingbu tambiraba, aduga khangjadabasinggi oja oirabadi, atoppa mibu tambiba nahakna nasabudi tambidabra? “Huranloidabani”” haina nahakna sandok-i adubu nahak huranbra? Nupi lannaroidabani haina nahakna hairaga nahakna nupi lanabra? Lai murtisingbu tukkacharaba nahak, nahakna Mapugi Sanglendagi huranbra? Tengban Mapugi wayel yathang lei haina chaothokchaba nahakna wayel yathang adu thugaiduna Tengban Mapubu ikai khumnadaba toubra? Masi Mapugi puyada ikhibagumbani, “Nakhoigi maramna Jihudi nattabasinggi marakta Tengban Mapugi mingbu thina ngang-i.”” Nahakna Wayel Yathang ngaklabadi, tasengnamak nahakki un kakpa adu tongjabani; adubu nahakna Wayel Yathang adu ngaktrabadi, nahakki un kakpa adu un kaktabagumna oire. Maram aduna un kaktaba misingna Wayel Yathanggi toupham thokpasing adu tourabadi, makhoigi un kaktaba adu un kakpagumna singthanaroidra? Hakchangda un kaktaba adubu Wayel Yathang adudi ngakliba mahak aduna, ayiba yathang adu leiba, unsu kakpa adubu Wayel Yathang adubudi thugaiba nahakpu aranba tahan-gani. Mapanthongda Jihudi oiba adutana Jihudi oiba natte; aduga mapanthongda amadi hakchangda un kakpa adutana un kakpa natte. Adubu nungda Jihudi oiba adu Jihudini; aduga achumba un kakpadi thamoigi un kakpani, masi ayiba yathang adugi thabak natte Thawaigi thabakni; Adugumba mahak adugi thagatpadi misingdagi natte adubu Tengban Mapudagini. Adunadi Jihudi ama oibagi khudong chaba kari leibage? Nattraga un kakpagi tongjaba karino? Maram khudingmakta tongjaba yamna lei. Ahanba maktada makhoida Tengban Mapugi wa adu sinnabire. Adunadi mi kharana thajaba yadaba oirabadi kari oigani? Makhoigi thajaba yadaba aduna Tengban Mapugi thajaba yaba adu karisu nattaba oihan-gadra? Madu tasengnamak natte! Mi khudingmak minamba oirabasu Tengban Mapudi achumba oisanu. Masi Mapugi puyada ikhibagumbani, “Maram asina Ibungo nahakna ngangbada nahak achumbani haiba utkani wayenbada Ibungona ngamgani.”” Adubu eikhoigi achumba chattabana Tengban Mapugi achumba chatpa adu henna sengna uhallabadi, eikhoina kari haisige? Tengban Mapuna eikhoida cheirak piba matamda Tengban Mapudi chumdabani haigadra? (Mioibana marei yetpagumna eina haibani.) Madu tasengnamak natte! Maramdi madu oirabadi Tengban Mapuna taibangpanbabu karamna wayen-gani? Eigi minambana Tengban Mapugi achumba hen-gat-hanba amadi mahakki matik mangal chaohallabadi, karigi eibu houjik phaoba pap chenba amagumna maral leihallibano? Adu oirabadi “Aphaba thoknaba eikhoina phattaba tousi”” haisira? Eikhoina masimak hai haiduna eikhoibu thina ngangduna mi kharana eikhoida maral si! Makhoida piba maral achumbani. Adunadi eikhoina karina waroisinsige? Jihudi eikhoina Jihudi nattaba makhoidagi henna phibham phabra? Khak natte! Maramdi eikhoina mangjounana maral sikhre madudi Jihudising amadi atoppa phurupsingsu chap mannana papki panggalgi makhada lei; Masi Mapugi puyada ikhibagumnani, “Achumba chatpa mi amata leite, leite, amatasu leite, wakhal taba mi amata leite, Tengban Mapubu thiba mi amata leite. Makhoi pumnamak mamai leithokkhre, makhoi pumnamak kanadaba oirakle; aphaba touba kana amatasu leite, amatasu leite.”” “Makhoigi khouridi hangdoklaba mongphamni, makhoigi mareina lounamgi wa ngang-i.”” “Makhoigi chinbanda lin-gi hu lei.”” “Makhoigi chindi sirap amasung akhabana thalli.”” “Makhoigi makhongdi mi hatpagi thabakta yang-i; makhoina chatpa maphamsingda amangba amasung mangtakpa lei, ingthabagi lambi makhoina khangde.”” “Makhoigi mityengda Tengban Mapubu kiba leite.”” Wayel Yathangna haiba makhei adu Wayel Yathanggi makha ponna leiribasingda haibani haiba eikhoina khang-i, maramdi chin khudingmakpu mensinnaba amasung taibangpan-gi mi pumnamakna Tengban Mapugi wayel makhada leinabani. Maram aduna Wayel Yathang ngakpagi mapanna kanabusu Tengban Mapugi mityengda chumhanbiroi; maramdi Wayel Yathanggi mapanna pap khanglak-i. Adubu houjikti Tengban Mapuna mahakki mangda misingbu chumhanbibagi lambi adu phongdokpire. Madu Moses-ki Wayel Yathangna amasung Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingna makhoigi sakhi piba oirabasu madu wayel yathangga mari karisu leinade. Jisu Christta thajabagi mapanna thajaba mi pumnamakki mathakta Tengban Mapugi achumba chatpa adu lak-i, maduda Jihudi amadi Jihudi nattabasinggi marakta khennaba amata leite, maramdi mi pumnamak pap tou-i amasung Tengban Mapugi matik mangaldagi sotthei. Jisu Christtada leiba handokpiba adugi mapanna Tengban Mapugi thoujalna makhoibu lemna chumhanbire. Adunadi eikhoigi chaothokpham kadaida leibage? Chaothokpham karisu leite. Masigi maram karigino? Eikhoina Wayel Yathang inbagira? Natte adubu eikhoina thajabagini. Maramdi mi amabu Wayel Yathang inbagi natte adubu thajabagi mapanna Tengban Mapugi mangda chumhanbi haiba asi eikhoina haire. Nattraga Tengban Mapu asi Jihudisingtagi Tengban Mapu oibra? Atoppa phurusinggisu Tengban Mapu oiba nattra? Hoi, atoppa phurupsinggisuni. Maramdi un kakpasingbu thajabagi mapanna chumhanbiba amasung un kaktabasingbu thajaba adumakki mapanna chumhanbiba Tengban Mapu amatamak lei. Adunadi thajabagi mapanna Wayel Yathangbu eikhoina karisu nattaba oihanbra? Madu tasengnamak natte! Hennadum eikhoina Wayel Yathangbu sougatli. Adunadi hakchanggi marida eikhoigi ipa oiriba Abraham-gi maramda eikhoina kari haisige? Mahakna thengnakhiba adu karino? Maramdi Abraham-bu mahakki thabakki mapanna chumhanbikhiba oirabadi, mahakki chaothokpham kharadi leigani adubu Tengban Mapugi maphamdadi natte. Maramdi Mapugi puyana kari haibage? “Abraham-na Tengban Mapubu thajare, aduga madu mangonda achumba chatpa oina singthabire.”” Mi amana thabak suba matamda mahakki khutsuman adu khudol oina singthanade, adubu phangpham thokpa oina singthanei. Aduga kanagumba thabak yaodana, Tengban Mapu ningdabasingbu chumhanbiba Tengban Mapu mahakpu thajaba, mahakki thajaba adu achumba chatpa oina singthanabi. Thabak yaodana achumba chatpa oina Tengban Mapuna singthanabiba mi adu yaiphei haiduna David-na asumna hai, “Makhoigi ayol aran-gi thabaksing kokpikhraba, aduga makhoigi papsingbu kupsinbikhraba makhoi adu yaiphabani. Mapu Ibungona pap singthanabiroidaba mi adu yaiphabani.”” Asigumba yaiphaba asi un kakpa misinggi khaktra? Masi un kaktaba misinggisu nattra? Maramdi eikhoina haiduna lakli madudi, “Abraham-na Tengban Mapubu thajare aduga mahakki thajabagi mapanna Tengban Mapuna mahakpu achumba chatpa oina singthanabire.”” Madu karamba matamda singthanabikhibano? Mahakpu un kaklaba matungdara nattraga kaktringeidra? Madu mahakpu un kaklaba matungda natte, un kaktringeigi mamangdani. Madugi matungda mahak un kakkhi amasung mahakki un kakpa adudi mahakna un kaktringeida mahakna thajabagi mapanna Tengban Mapuna mahakpu achumba chatpa oina singthanabire haiba khudam utnanabani. Maram aduna un kaktrabasu Tengban Mapubu thajaba amadi Tengban Mapuna achumba chatpani haina singthanabiraba makhoi pumnamakki thawaigi mapa oire. Abraham asi un kakkhraba makhoigisu mapani adugisu mathakta un kakpata nattaduna eikhoigi ipa Abraham-gi un kaktringeigi thajaba adugi khongthangsingbu matung inna chatlibasinggisuni. Maramdi taibangpan asi makhoigi oigani haina Tengban Mapuna Abraham amadi mahakki charol surolda wasakpikhiba adu Wayel Yathanggi mapanna natte, adubu thajabagi mapanna phangba achumba chatpa adugi mapannani. Maramdi Tengban Mapuna wasakpiba adu Wayel Yathangda tangjaribasing aduda oirabadi, thajabadi aremba oire, aduga wasakpa adu karisu kanadaba oire. Maramdi Wayel Yathangna Tengban Mapugi mei houna saoba purak-i; adubu wayel yathang leitabada yathang thugaiba haibasu leite. Maram aduna wasakpiba adu thajabada yumpham oi, wasakpiba adu Abraham-gi charol surol pumnamakta lemna piba khudol oinanabani--madu Wayel Yathang inba makhoisinggidata natte adubu Abraham-na thajakhiba adugumna thajaba makhoisinggisuni. Maram aduna Abraham-di eikhoi pumnamakki thawaigi ipa oire. Masi Tengban Mapugi puyada ikhibagumnani, “Eina nahakpu phurup mayam amagi mapa oihallabani.”” Asibabu hingba pibiba amasung leitaba potsingbu yathang piduna leihallakkhiba, Abraham-na thajakhiba Tengban Mapugi mangda wasakpiba adu aphabani Asa leitrabasu Abraham-na asa touduna thajakhi, maramdi “Nahakki charol surolsu asumna oigani”” haina mahakki maramda haikhibagumna, mahakna phurup mayam amagi mapa oibani. Mahak chahi chamarom surabani; sikhrabagumlaba mahakki hakchang aduga Sarah-gi sikhrabagumlaba angang khao adusu wakhal toubada mahakki thajabada hanthakhide. Aduga thajadaduna mahakna Tengban Mapugi wasakpiba adu chingnakhiba toukhide adubu mahakki thajabada kankhatkhi amasung Tengban Mapubu thagatchakhi; Tengban Mapuna wasakpikhiba adu Ibungo mahakna toubiba ngammi haina Abraham-na chetna thajakhi. Maram adunani thajabagi mapanna Abraham-bu “Tengban Mapuna achumba chatpa oina singthanabikhi.”” “Mahakpu achumba chatpa oina singthanabire”” haiba adu mahak mathantagidamakta ikhiba natte, adubu eikhoigi Ibungo Jisubu asibadagi hinggat-hanbiba Ibungo mahakpu thajariba achumba chatpa oina singthanabigadaba eikhoigidamaksu ikhibani. Eikhoigi papkidamak mahakpu sinanaba pithokle amasung eikhoibu chumhanbinabagidamak mahakpu hinggat-hanbire. Maram aduna eikhoibu thajabagi mapanna chumhanbirabanina, eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi mapanna eikhoi Tengban Mapuga ingthana leire. Eikhoina lepchariba thoujal asida Ibungobu thajabagi mapanna changjapham phangjare amasung Tengban Mapugi matik mangal adu phanggani haina asa touba maramna eikhoina chaothokchei. Masida nattana eikhoigi awa anadasu chaothokchei, maramdi eikhoina khang-i madudi awa anana khaangheiba thok-halli; khaangheibana Tengban Mapugi yabiba pubirak-i, aduga Tengban Mapugi yabibana asa pubirak-i. Aduga asana eikhoibu ningba kaihande, maramdi eikhoida pibikhraba Thawai Asengba adugi mapanna eikhoigi thamoida Tengban Mapuna mahakki nungsiba heithabire. Maramdi eikhoina karisu touba ngamdringeimaktada, achaba matamda Christtana Tengban Mapu ningdabasinggidamak sibire. Maramdi achumba chatpa mioi amagidamak mi amana sibiba haibasi tangna thokpa yai; aduga aphaba mi amagidamak kanagumba amana thouna phana sibibasu yai. Adubu eikhoina pap chenba mi oiringeimaktada, Christtana eikhoigidamak sibiba aduda Tengban Mapuna eikhoida mahakki nungsiba utpire. Maram aduna Jisugi eegi mapanna eikhoibu chumhanbirabanina, Tengban Mapugi mei houna saoba adudagi Ibungona eikhoibu kayada henna kanbigadaba! Eikhoina Tengban Mapugi yeknaba oiringeida mahakki Machanupana sibibagi mapanna eikhoibu Ibungo mangonda taisinnabire. Houjikti eikhoibu taisinnabirabanina kayada henna eikhoibu Christtagi hingbana kanbigadaba. Maduta natte, adubu eikhoigi Mapu Ibungo Jisu Christtagi mapanna eikhoina Tengban Mapuda chaosu chaothokchei, Ibungo mahakki mapanna eikhoina taisinnabiba phangjare. Maram aduna mi amagi maramna taibangpanda pap changlak-i, papki maramna siba changlak-i, aduga siba adu mi pumnamakta thangthare, maramdi mi pumnamakna pap tou-i. Wayel Yathang pidrigeida taibangpanda pap leirammi; adubu wayel yathang leitaba maphamda pap singthanaramde. Adum oinamak sibana Adam-dagi Moses phaoba pallammi, aduga Adam-na toukhibagumna wayel thugaiduna pap toukhidaba makhoisinggi mathakta phaobadasu pallammi. Adam-di lenglakkadaba Ibungogi pandamni. Adubu pap adugumna lemna piba khudol adudi natte. Maramdi mi amagi papna mi kaya sirabadi, Tengban Mapugi thoujal amasung mi amagi haibadi Jisu Christtagi thoujalgi khudol aduna marang kaina mi kayada pibigadaba! Mi amana pap toukhibagi mahei aduga Tengban Mapugi khudol aduga changdamnaba yade: Pap amagi maramdagi wayenba lakkhi aduga aranba tahanba purakkhi, adubu pap kayagi matungda khudol adu laktuna chumhanbiba purak-i. Maramdi mi amagi papki mapanna sibana mi adugi mapanna pallabadi, Tengban Mapuna marang kaina pibiba thoujal amasung achumba chatpagi khudol adu phangjabasingna mi ama haibadi Jisu Christtagi mapanna amuk henna punsida pan-gani. Maram aduna mi amagi papna mi pumnamakpu aranba tahanbagumna, achumba chatpagi thabak amagi mapanna chumhanbiba amasung hingba mi pumnamakta lak-halli. Mi amagi haiba indabagi maramna mi kayabu pap chenba oihanbagumna mi amagi haiba inbagi mapanna mi kayabu achumba chatpa oihan-gani. Aduga ayol-aran touba hen-gatnanaba Wayel Yathang purakpani. Adubu pap hen-gatpa mapham aduda thoujalsu yamna hen-gatli; masi papna sibagi mapanna panbagumna eikhoigi Mapu Ibungo Jisu Christtagi mapanna lomba naidaba hingba puraknaba thoujalnasu achumba chatpagi mapanna pannabani. Adu oirabadi eikhoina kari haisige? Thoujal hen-gatnaba eikhoina pap touduna leigadra? Madu tasengna natte! Papta siraba eikhoina karamna pap touduna leikhigadouribano? Christta Jisuda baptize toukhraba eikhoi pumnamkna mahakki sibada baptize toure haiba nakhoina khangdra? Eikhoina baptize toubagi mapanna eikhoibu Christtaga loinana leirol chanminnare, Mapa adugi matik mangal adugi panggalgi mapanna Christtabu sibadagi hinggat-hanbikhibagumna eikhoinasu anouba punsi mahing ama hingnanabani. Maramdi Ibungogi siba aduda eikhoibu mahakka loinana tinnahallabanina, soidanamak eikhoibusu mahakki hinggatpa aduda tinnahanbigani. Papna panba hakchang adu manghannaba, eikhoina amuk papki minai oidanaba, eikhoigi ariba mi adu Ibungoga loinana cross-ta hatkhre haiba eikhoina khang-i. Maramdi kanagumba sikhraba mahak adu paptagi maning tamle. Aduna eikhoina Christtaga loinana siminnarabanina, eikhoina mahakka loinana hingsu hinggani haiba eikhoina thajei. Sibadagi hinggatkhraba Christta adu amuk hanna siraroi haiba eikhoina khang-i; aduga sibana mahakki mathakta mapu oina amuk hanna pallaroi. Maramdi mahakna siraba maramna mahakki mathakta papki panggal leitre aduga houjikti mahakki punsi adu Tengban Mapuga tinnajaduna hing-i. Matou adugumna nakhoisu papki maramda sire haina singthanou adubu Christta Jisugi mapanna Tengban Mapuga tinnaduna hinglibani haina singthanou. Nakhoigi hakchanggi apambasing adu toudanaba nakhoigi hakchanggi mathakta papna palhan-ganu. Nakhoigi hakchanggi kayat amatabu phattabada sijinnanaba khutlai oina papta katkanu, adubu sibadagi hing-hanbiraba misinggum amasung nakhoigi hakchang kayatsing adu Tengban Mapuda achumba chatpagi khutlaisinggum nakhoi nasamak Tengban Mapugi maphamda katthok-u. Papna nakhoigi nathakta mapu oiroidabani; maramdi nakhoi wayel yathanggi makha ponba natte, adubu thoujal-gi makha ponbani. Adunadi kari tougani? Eikhoina wayel yathanggi makha pondaduna thoujal-gi makha ponba maramna eikhoina pap tousira? Madu tasengna natte! Nakhoina siba thok-hanba papki minai oirabasu, nattraga achum chatpa thok-hanba haiba inbagi minai oirabasu, nakhoina nasabu minai oina haiba innaba katthoklabadi, nakhoina haiba illiba mahak adugi minai oire haiba nakhoi khangdra? Adubu Tengban Mapubu thagatli! Nakhoi papki minai oiramlabasu, nakhoida tambiba adudagi nakhoina phangjaba achumbasing adugi haiba adu nakhoigi thamoi apumba yaona haiba ille. Nakhoi paptagi naning tamhalle aduga nakhoi achumba chatpagi minaising oire. Nakhoi nasagi mahousagi asonba adugi maramna numitkhudinggi sijinnaba achamba londa eina nganglibani. Nakhoina sengdaba amasung phattaba thabaksingda sijinnanaba phattabagi minai oina nakhoi nasa pumnamak katlammi adubu houjikti achumba chatpa thabaksinggidamak sijinnanaba nakhoi nasa pumnamakpu katlu. Maramdi nakhoina papki minai oiringeida, nakhoi achumba chatparomda ningtamlammi. Houjik nakhoina ikairiba thabaksing adugi maramna nakhoida kari tongjaba purakpage? Thabaksing adugi maheidi sibani. Adubu houjikti nakhoi paptagi naning tamhanduna Tengban Mapugi minaising oire, madugi tongjabadi nakhoigi punsi adu mapung phana Tengban Mapuda katchare, madugi maheidi lomba naidaba hingbani. Maramdi papki atoumandi sibani, adubu Tengban Mapugi khudoldi eikhoigi Ibungo Christta Jisuda lomba naidaba hingbani. Eigi ichil-inaosa, wayel yathang khangba misingda eina nganglibani--mi amana hinglingei khaktada wayel yathangna mahakki mathakta panbani haiba nakhoina khangdra? Khudam oina hairabada, luhonglabi nupi adu mapuroiba aduna hingliba makhei wayel yathangna mahakpu mapuroiba aduda pulli adubu mahakki mapuroiba aduna sirabadi, mahakpu mahakki mapuroibada pulliba wayel yathang adudagi thadokpire. Maram aduna mapuroiba aduna hinglingeida mahakna atoppa nupa amaga yumbanbagi mari thamlabadi, mahakpu nupa lannabi kougani. Adubu mapuroiba adu siragadi, mahak wayel yathang adudagi maning tamle aduga mahakna atoppa nupa amada mayum pallabasu, mahak nupa lannabi oidre. Maram aduna eigi ichil-inaosa, nakhoina atoppa amagi, haibadi asibasinggi maraktagi hinggatlaba Ibungo mahakki oinabagidamak nakhoisu Christtagi hakchanggi mapanna Wayel Yathangda sire, masi eikhoina Tengban Mapugidamakta mahei yannabani. Maramdi eikhoina hakchanggi matung inna hinglingeida, wayel yathangna thok-hanba papki apambasing aduna eikhoigi hakchanggi kayatsingda thabak tou-i, maram aduna eikhoina sibagi mahei yankhi. Adubu houjikti eikhoibu hanna pullamba aduda siraba maramna eikhoibu wayel yathangdagi thadokpire, masi ayiba wayelgi ariba matougumna nattaduna Thawaigi oiba anouba matouda eikhoina thougal tounanabani. Adu oirabadi eikhoina kari haisige? Wayel yathang adu papki masak oibra? Madu tasengnamak natte! Adubu Wayel Yathanggi mapanna nattanadi, eina pap masak khanglamloidabani. Maramdi “Nahak kaaramloidabani”” haina Wayel Yathangna hairamdrabadi, kaaramba karino haiba eina khanglamloi. Adubu yathanggi mapanna khudongchaba adu louduna papna eingonda kaaramba makhal pumnamak thok-halle. Maramdi wayel yathang yaodrabadi papti asibani. Matam amada ei wayel yathang yaodana hinglammi; adubu wayel yathang adu laklabada pap amuk hinggatle, aduga ei sire. Aduga hingba purakkada oiba yathang adu eigidamak sinaba oire. Maramdi yathang aduda papna khudongchaba louduna papna eibu minamle, aduga yathanggi mapanna eibu hatle. Maram aduna Wayel Yathang adu asengbani aduga yathang adu sengbani, achumbani amasung aphabani. Adunadi aphaba adu eigidamak sinaba oirabra? Madu tasengna natte! Papti papni haiba khangnaba papna aphaba adu sijinnaduna eingonda siba purak-i, maram aduna yathanggi mapanna pap adu henna tamthina papki masak oinanabani. Wayel yathang adu thawaigi oibani haiba eikhoina khang-i; adubu eidi mioibani, eidi papki minai oina yonkhraba mini. Eina touba adu ei wakhal tade; maramdi eina touningba adu eina toude adubu eina pamjadaba adumak eina tou-i. Adubu eina touningdaba adumak eina tourabadi, wayel yathangdi aphabani haiba eina yajei. Maram aduna touriba adu eina nattre, adubu eingonda leiba pap aduna toubani. Maramdi eingonda, haibadi eigi hakchangda aphaba kari amata leite haiba eina khang-i. Maramdi aphaba touningba adu eingonda lei adubu eina madu touba ngamde. Maramdi eina touningba aphaba adu eina toude; adubu eina touningdaba phattaba adu eina tou-i--masimak makha tanna eina adumak touduna lei. Aduga eina touningdaba adu eina tourabadi, touriba adu eina touba natte, adubu eingonda leiba pap aduna toubani. Adunadi wayel ama eina phangle madudi eina aphaba touninglabasu, phattabana eiga loinaduna lei. Maramdi eigi manung thangba mi aduna Tengban Mapugi wayel yathangda haraojei. Adubu eigi pukninggi wayel yathang adugi maiyokta lan soknaba atoppa panggal ama eigi hakchangda thabak touba eina u-i. Eigi hakchangda thabak touba papki wayel yathang adugi phadok panggal aduna eibu oihalli. Eisi kayada tonkhraba mino! Kanana eibu asibada chingliba hakchang asidagi kanbigani? Eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi mapanna kanbiba Tengban Mapubu thagatchei! Aduna pukningdadi ei isamakna Tengban Mapugi wayel yathanggi minai oire adubu hakchangnadi papki wayel yathanggi minai oire. Maram aduna, houjikti Christta Jisuda leiba misinggidamakta aranba tahanba leitre. Maramdi Christta Jisugi mapanna hingba piba Thawaigi wayel yathangna eibu papki amasung sibagi wayel yathangdagi ining tamhanbire. Maramdi hakchangna sonba maramna Wayel Yathang aduna touba ngamdaba adu Tengban Mapu masamakki Machanupabu pap chenba hakchanggi mawongda amasung papki iratpot oinaba thabiduna Ibungo mahakna toubire. Maram aduna Ibungona pappu hakchangda aranba tahalle. Madu hakchanggi matung inna chattaduna Thawaigi matung inna chatpa eikhoida Wayel Yathangna haiba adu thunghannabani. Hakchanggi matung inna hingbasingna hakchanggi oiba hiramsingda pukning thammi. Adubu Thawaigi matung inna hingbasingna Thawaigi oiba hiramsingda pukning thammi. Hakchanggi apambana khudum chanba pukning adu sibani, adubu Thawaina khudum chanba adu hingbani amasung ingthabani. Hakchanggi apambana khudum chanba pukning adu Tengban Mapubu yeknei; maduna Tengban Mapugi wayel yathangbu inde, tasengnamak maduna inbasu ngamde. Hakchanggi apamba matung inna leiba makhoina Tengban Mapubu pelhanba ngamde. Adubu tasengnamak Tengban Mapugi Thawaina nakhoida leirabadi, nakhoi hakchanggi apamba matung inna leite, adubu nakhoi Thawaigi apamba matung inna leibani. Kanagumba mida Christtagi thawai leitrabadi, mahak Christtagi oide. Aduga Christtana nakhoida leirabadi, nakhoigi hakchang adu papki maramna sigadaba oirabasu, nakhoibu Tengban Mapugi maphamda chumhanbikhraba maramna Thawaina nakhoida hingba pibi. Jisubu asibasinggi maraktagi hinggat-hanbiba mahakki Thawaina nakhoida leirabadi, Christtabu asibasinggi maraktagi hinggat-hanbiba mahak aduna nakhoida leiba mahakki Thawai adugi mapanna nakhoigi siba naiba hakchangdasu hingba pibigani. Maram aduna ichil-inaosa, eikhoi laman tolle, madu hakchanggi matung inna hingnanaba natte. Maramdi nakhoina hakchanggi matung inna leirabadi nakhoi sigani; adubu Thawaigi mapanna nakhoina hakchanggi phattaba thabaksing adu sihallabadi nakhoi hinggani. Maramdi Tengban Mapugi Thawaina chingbiba makhoising adu Tengban Mapugi machasingni. Tengban Mapuna nakhoida pibiba Thawai aduna nakhoibu minai oihande amadi nakhoida akiba oihande adubu Tengban Mapugi machasing oihanbi amasung Thawai adugi panggalna eikhoina Tengban Mapuda, “Abba! Ipa!”” haina koujei. Eikhoi Tengban Mapugi machasingni haiba asi Thawai mahakmakna eikhoigi thawaiga loinana sakhi pi. Aduga houjik eikhoi Tengban Mapugi machasing oirabadi, eikhoi yumlepchara oire, Christtagi matik mangalbu eikhoinasu saruk phangjanaba eikhoina tasengnamak mahakki awabasingda saruk yarabadi eikhoi Tengban Mapugi yumlepchara amasung Christtaga loinana yumlepchara oiminnare. Eikhoina houjik awaba khaangliba asiga eikhoida phongdokpigadaba matik mangal aduga changdamnabada matik chade haina eina khalli. Khutsem pumnamakna Tengban Mapugi machasing phongdokkadaba adu khourangna ngaiduna lei. Maramdi khutsemsing asi mahei yandaba oihalle, masi makhoina pamjabagi matung inna natte adubu Tengban Mapugi aningbana masi oibani. Adum oinamak asa leiri. Madu khutsemsing adu mangtharakkadaba apha apun adudagi maning tamhanbiraga Tengban Mapugi machasinggi matik mangal amadi ningtamba aduda pubirakkani. Maramdi khutsem pumnamakna houjikki matam asi phaoba angang unagadabagi naoyeklibi amagumna naheduna leiri haiba eikhoina khang-i. Adubu khutsem khakta naoyekpa natte; Tengban Mapugi ahanba khudol oiriba Thawaibu phanglaba eikhoimaknasu Ibungona eikhoibu mahakki machasing oihanbiba amadi eikhoigi hakchangbu handokpiba adu eikhoina khourangna ngaijaduna eikhoigi nungda naheri. Maramdi asa asida eikhoibu kanbire, adubu uba ngamba asa adu asa natte. Makhoida hannana leiraba pot amagidamak kanana asa tougadra? Adubu eikhoida leitriba adugidamak eikhoina asa tourabadi, eikhoina madugidamak khaangheibaga loinana ngaiduna lei. Matou adugumna Thawai adunasu eikhoigi asonbasingda mateng pangbi. Maramdi eikhoina karamna haijagadage haiba khangde, adubu waheina phongdokpa yadaba nahebaga loinana Tengban Mapugi maphamda Thawai Ibungo mahakmakna eikhoigidamak haijabi. Aduga eikhoigi thamoibu uriba Tengban Mapuna, Thawaigi wakhal adu khangbi; maramdi Thawaina Tengban Mapugi misinggidamak Tengban Mapugi ningba matung inna Tengban Mapugi maphamda haijabi. Maramdi Tengban Mapubu nungsiba, Ibungo mahakki aningba matung inna koubiraba makhoigidamak oiriba phibham pumnamakta Tengban Mapuna phanaba thabak toubi haiba eikhoina kang-i. Maramdi machin manaosinggi marakta ahanba pokpa oinaba Tengban Mapuna hanna khangkhraba makhoising adu Machanupagi sakwongga mannanaba Ibungona hanna langbire. Hanna langbikhraba makhoising adu Ibungona kousu koubire; koukhraba makhoi adu mahakna chumhanbire; chumhanbikhraba makhoi adu mahakna matik mangalsu chaohanbire. Adu oirabadi pumnamak asigi maramda eikhoina kari haisige? Tengban Mapuna eikhoigidamak leibirabadi, kanana eikhoigi maiyokta leppa ngamgani? Tengban Mapuna masamakki Machanupabu kanbidaduna eikhoi pumnamakkidamak mahakpu katthokpi. Mahakki Machanupabu eikhoigidamak pibiba Ibungona pot pumnamakpusu eikhoida karigi lemna pibiroidage? Tengban Mapuna khandokkhrabasinggi mathakta kanana maral pigani? Chumhanbiba adu Tengban Mapunani. Makhoibu aranba tahan-gadaba mahak adu kanano? Kanasu leite. Christta Jisuna sibikhiba madudagi hendokna asibasinggi maraktagi hinggatpiraga mahakna Tengban Mapugi yet thangbada leiduna eikhoigidamak haijabiri. Kanana eikhoibu Christtagi nungsibadagi khainahan-gadage? Awa anana, nattraga awa meichakna, nattraga ot-neibana, nattraga chaktangbana, nattraga phi leitabanara, nattraga khudongthibana, nattraga thangsangnara? Masi Mapugi puyada ikhibagumnani, “Nahakki maramgidamak eikhoina numit chuppa siba maiyoknari; hatlagadaba yaosinggumna eikhoibu singthanare.”” Adum oinamak, maram pumnamak asida eikhoibu nungsibiba mahakki mapanna lanngambasingdagi eikhoina helli. Maramdi eina sengna khang-i, madudi sibana oirabasu, hingbana oirabasu, swargadutsingna oirabasu, swargada pallibasingna oirabasu nattraga houjik haibasina oirabasu, tungda oirakkadabasingna oirabasu, karigumba panggal amana oirabasu awangbana oirabasu, arubana oirabasu, semkhraba pot pumnamakki manungdagi oirabasu karigumba amatana eikhoigi Ibungo Christta Jisuda leiba Tengban Mapugi nungsiba adudagi eikhoibu khaidok-hanba ngamloi. Eina achumba adu hairibani; eihak minamba ngangba natte, ei Christtagini. Thawai Asengbana panbiriba eigi achum aran khangba pukningnasu eihak minamde haibasi chummi haiba khanghalli madudi eigi thamoinungda awaba amadi tatpa leitana cheina phangli madudi eigi mising oiriba eigi isagi ee-tong oiriba makhoigidamakni. Makhoigidamak eihak sirap phangba amadi Christtadagi khainarabadi haina eina khanjei. Makhoi Israel-gi misingni. Tengban Mapuna makhoibu mahakki machasing oihanbire amadi mahakki matik mangal makhoida phongdokpire; Ibungona mahakki walepnaba adu makhoiga leple aduga makhoida Wayel Yathang adu pibire; achumba Tengban Mapubu khurumjaba adu makhoida lei; Tengban Mapugi wasakpibasing adu makhoina phangjare; makhoising asi masak nairaba Hebrew ipa ipusinggi chada naodani; mioiba ama oina Christtasu makhoigi phuruptagini. Pumnamakki mathakta panbiriba Tengban Mapu mangonda lomba naidana thagatpa oisanu! Amen. Tengban Mapugi wasakpiba adu maithire haina eina haiba natte; Israel-gi mi pumnamak Tengban Mapugi mising oiba natte. Matou adugumna makhoi Abraham-gi charol surol oibagi maramna makhoi pumnamak adu Tengban Mapugi machasing oiba natte. Tengban Mapuna Abraham-da hai, “Isaac-ki mapanna eina nangonda wasakpikhiba charol surol adu phanggani.”” Amaromda hairabada, hakchanggi marida pokpa machasing adu Tengban Mapugi machasing natte, adubu Tengban Mapugi wasakpibagi mapanna pokpa machasing adu achumba charol surol oina singthanabire. Maramdi wasakpibagi wa adu asumna haikhi; “Achaba matamda eina hallakkhigani, aduga Sarah-na machanupa ama phangjagani.”” Adutasu natte. Rebecca-gi machasing adusu eikhoigi ipa ipu Isaac-ka pannaduna mironkhi. Masi Mapugi puyada ikhibagumnani, “Eina Jacob-pu nungsi adubu eina Esau-bu yengthire.”” Adudi eikhoina kari haigani Tengban Mapudi michang mikhai naibra? Madu tasengnamak natte! Maramdi mahakna Moses-ta hai, “Eina chanbiningba mahak aduda eina chanbigani, aduga eina minungsi thamningba mahak aduda eina minungsi thamgani.”” Adunadi pumnamak asi mioiba eikhoina pamba nattraga touba adugi makha pondre adubu Tengban Mapugi chanbiba adukhaktagi makha polli. Maramdi Mapugi puyana Pharaoh-da hai, “Eina nangonda eigi panggal utnaba amasung malem sinba thungna eigi ming laothoknaba eina nangbu ningthou oihanbani.”” Maram aduna Tengban Mapuna chanbiningba mahakpu chanbi, mahakna pukning kalhanningba mahakpu pukning kalhalli. Adu oirabadi nakhoigi naraktagi kanagumba amana eingonda haigani, “Karigi Tengban Mapuna houjik phaoba eikhoida iral piribano? Tengban Mapugi aningbabu kanana thingba ngamgadage?”” Adubu he mioiba Tengban Mapugi maiyokta khumgadaba nahak kanano? Semkhraba pot aduna sabiriba mangonda, “Nahakna eibu karigi asumna saribano”” haina haigadra? Nattraga leitan matum amatadagi kharana maru oiba thabakta sijinnaba aduga kharana icham chamba thabakta sijinnanaba chaphu sabana sabagi matik leiba natra? Tengban Mapuna toukhiba asisu achumbani. Mahakna mahakki asaoba amadi mahakki panggal khanghanba mahakna pamle. Adubu mangtaklagadaba mahakki asaobagi patrasinggidamak mahakna kuina khaangheibaga loinana khaangbi. Masi matik mangalgidamakta mahakna hanna thourang toukhraba chanbibagi patrasing aduda mahakki marang kaiba matik mangal adu mahakna utnabani, madu eikhoini, mahakna Jihudisinggita nattana atoppa phurupsingdagisu koubire. Hosea-gi lairiktasu Ibungona asumna hai, “Eigi mi oiramdabasing adu eina “‘Eigi mi’’ kougani. Nungsibiramdaba phurup adubu eina “‘Eigi nungsirabi’’ kougani. Aduga “‘Nakhoi eigi mi natte’’ haina makhoida mapham khudingmakta hairamba adu makhoibu ahingba Tengban Mapugi machasing haina kougani.”” Isaiah-na Israel-gi maramda asumna laokhi; “Israel machasinggi masingdu ipakki leingoimuk yamlabasu, makhoi khara khaktamak kanbigani; maramdi MAPU IBUNGO-na malemda mahakki wayen-gadaba adu waroisin amaga loinana thuna pangthoklagani.”” Aduga Isaiah-na hanna haikhibagumna oigani, “Ingam-ngamba MAPU IBUNGO-na eikhoida charol surol thambiramdrabadi eikhoi Sodom-ga manaramgani, eikhoi Gomorrah-gum oiramgadabani.”” Adunadi eikhoina kari haisige? Achumba chatpa thidaba atoppa phurupsingna thajabagi mapanna achumba chatpa phangjare; adubu Israel-gi misingnadi achumba chatpabu wayel yathanggi mapanna thijariba makhoinadi pandam adu phangdre. Madu karigi phangdribano? Maramdi thajabagi mapanna thidaduna makhoina touba thabakki mapanna thiba maramnani. Maram aduna “khudi thihanba nung”” aduda makhoina khudi thire; masi Mapugi puyada ikhibagumnani, “Yeng-u, eina Zion-da nung ama thamle maduna misingbu khudi thihan-gani, makhoibu tuhan-gadaba nungjaoni. Adubu Ibungo mahakpu thajaba mahak adu ikaiba nanghalloi.”” Eigi ichil-inaosa, eigi thamoigi pamjaba amasung Tengban Mapuda haijaba adudi Israel-gi misingna kanbiba phangba asini. Maramadi makhoina Tengban Mapugi maramda thawai yamna yao-i haibasi eina haiba ngam-i, adubu makhoigi thawai yaoba adu achumba khangbada yumpham oide. Tengban Mapugi achumba chatpa adu makhoina khanglamde, madugi mahutta makhoina masagi oiba semgatnaba hotnei; maram aduna Tengban Mapugi achumba chatpa aduda makhoina makha ponde. Maramdi thajaba mi pumnamakna achumba chatpa oinabagidamak Christtana Wayel Yathanggi aroiba adu oire. Wayel Yathanggi mapanna achumba chatpa oiba adugi maramda Moses-na asumna irammi: “Wayel Yathanggi yathangsing adu inba mi adu hinggani.”” Adubu thajabagi mapanna achumba chatpa oiba aduna asumna hai, ““‘Kanana swargada kagani?’’ haina nahakki napukningda haiganu.”” (Madudi Christtabu mathaktagi putharakpani) “nattraga, Kanana makha naidaba komda kumthagani?”” (Madudi Christtabu asibasinggi maraktagi pukhatpani). Adubu maduna kari haibage? “Wahei adu nahakki nanakta lei; madu nahakki nachinda amadi nahakki thamoida lei,”” madudi eikhoina sandokliba thajabagi paojel aduni. Nahakna nahakki nachinna “Jisudi Mapu Ibungoni,”” haina haidokcharabadi amasung Tengban Mapuna mahakpu asibasinggi maraktagi hinggat-hanbire haina nahakki thamoida thajarabadi nahakpu kanbigani. Maramdi eikhoigi thamoina thajaduna chumhanbire aduga eikhoigi ichinna haidokchaduna kanbiba phangjare. Maramdi Mapugi puyana hai, “Ibungo mahakpu thajaba mi khuding ikaiba nanghalloi.”” Maramdi Jihudi amadi Jihudi nattaba phurupsinggi marakta karisu khennaba leite; maramdi Ibungo mahakpu koujaba makhoida marang kaina yaipha thoujal pibiba Mapu Ibungo adumak pumnamakki Mapu Ibungoni. Maramdi “MAPU IBUNGO-gi ming koujaba mi khudingbu kanbigani.”” Adunadi makhoina thajadana Ibungo mangonda karamna kougani? Makhoina mahakki paojel adu tadana mahakpu karamna thajaba ngamgani? Aduga paodam adu makhoida sandokpipa yaodana makhoina karamna tagani? Aduga makhoibu thabidrabadi, makhoina karamna sandokpa ngamgani? Masi Mapugi puyada ikhibagumbani; “Aphaba pao sandokliba makhoigi khong adu kayada ningthijakhraba!”” Adubu mi pumnamakna Aphaba Pao adu lousinbadi natte. Maramdi Isaiah-na hai, “Mapu Ibungo, kanana eikhoigi paojelbu thajarabage?”” Maram aduna paojel tabadagi thajaba lak-i aduga paojel adu Christtabu sandokpadagi lak-i. Adubu eina hangjei; Makhoina takhidri haibasi achumba nattra? Tasengnamak makhoina tare, Mapugi puyana asumna hai: “Makhoigi khonjel malemgi mapham pumnamakta chatkhre; makhoigi waheising taibangpan-gi aroiba maphamsing phaoba youre.”” Eina amuk hangjei: Israel-gi misingna khangdabra? Ahanba paokhum adu Moses masamakna pi, “Phurupni haina kounariba makhoibu sijinnaduna eina eigi misingbu kalak-han-gani; aduga apangba phurup amagi mapanna eina eigi misingbu saohan-gani.”” Aduga Isaiah-na thouna henna phana hai, “Eibu thidaba makhoina eibu phangle; eigi maramda hangdaba makhoida ei isamak phongdokle.”” Adubu Israel-gi maramda Ibungona hai, “Haiba indaba amasung ngak-kanba misingda taramna oknaba eina numit chuppa ikhut tingthokli.”” Adunadi eina hang-i, Tengban Mapuna mahakki misingbu hundokpirabra? Tasengna madu natte! Ei isamak Israel macha amani, Abraham-gi charol surolni, Benjamin-gi salaidagini. Tengban Mapuna ahoubadagi khankhraba mahakki misingbu hundokpide. Elijah-gi maramda Mapugi puyana kari haibage haiba nakhoina khangdra-- madudi mahakna Israel-gi misinggi mathakta Tengban Mapugi maphamda hanggatchakhi: “MAPU IBUNGO, makhoina Ibungogi wa phongdokpa maichousing hatkhre aduga nahakki latnapungsing thugaikhre; ei ithanta ngaihoure, aduga makhoina eibu hatnaba hotnari.”” Maduda Tengban Mapuna mangonda kari paokhum pikhibage? “Baal-da khuru khudak kundriba nupa lising taret khaaktuna eina eigidamak thamle.”” Adugumduna houjiksu Tengban Mapugi thoujalna khandokpa khara leiri. Mahakki thoujalna khandokpiba oirabadi, makhoina toukhiba thabakki maramna oiba yade; madu oiramlabadi thoujal adu thoujal oiramloi. Adunadi karino? Israel-gi misingna thiriba adu makhoina phangdre. Tengban Mapuna khanggatpiba makhoi kharatana madu phangle; atei pumnamak adudi mapukning kansinkhre. Mapugi puyada asumna ikhibagumbani, “Tengban Mapuna makhoigi wakhal amadi thammoibu tanthahalle; ngasiphaoba makhoina tabasu ubasu ngamdre.”” Aduga David-na hai, “Makhoigi chakkhangbasing aduna makhoibu phaaba amadi langda thuhanba oisanu; makhoi tuba oisanu, makhoi cheirak phangba oisanu! Makhoi uba ngamdanaba makhoigi mamit mamsinba oisanu; aduga matam leiba khibikta awaba potlumna makhoigi manam polhanba oihallu.”” Adunadi eina amukka hang-i: Semba yaroidaba phibhamda makhoi tukhrabra? Tasengna madu natte! Makhoina pap toubagi maramna Jihudi nattaba phurupsingda aran-khubham thungle madu Israel-gi misingbu kallak-hananabani. Makhoina pap toubana taibangpanda yaipha thoujal pubirakpa oirabadi aduga makhoigi maithibana Jihudi nattaba phurupsingda yaipha thoujal pubirakpa oirabadi, makhoi pumnamakpu tinsinlakpa matamdadi kayagi matik yaipha thoujal oigadaba! Jihudi nattaba nakhoida eina hairibani: eina Jihudi nattabasingda pakhonchatpa oiribamakhei, eina toujaba thougal asida eina chaothokchagani. Yarabadi eigi phurupki misingbu kallak-hallaga, makhoi kharadang oirabasu kanbiba yananabani. Makhoibu hundokpana taibangpan-gi taisinnabiba oirabadi, makhoibu lousinba adudi sibadagi hinggatpa nattana kari oigani? Anoiba yam matumdagi saruk ama Tengban Mapuda katlabadi lemhouba saruk pumnamak adusu Ibungogi oire; u-pal amagi maru adu Tengban Mapuda katlabadi, masasing adusu Ibungogi oire. Chorophon pambigi usa khara kakthatlaga, lamgi chorophon pambigi masa amabu kolom semduna hapchille. Jihudi nattaba nakhoi lamgi chorophon pambiga pangkhakni, Jihudisinggi akanba thawaigi punsi adugi saruk nakhoina phangle. Nahakna tekkhraba usa ateising adugi mathakta usittaba touroidabani. Karamna nakhoina napan tougadouribano? Nahakti usa khakta oibani; nakhoina mara adubu puba natte, mara aduna nahakpu pubani. Adubu nahakna haigani, “Eibu kolom semba yananaba masasing adu kakthatkhibani.”” Madu achumbani. Makhoina thajadabagi maramna makhoibu kakthatkhibani, nahakti thajabagi maramna mapham aduda leire. Adubu chaothokpa touganu, madugi mahutta kiyu. Tengban Mapuna mahousagi oiba usasing haibadi Jihudising adubu khakpidrabadi, Ibungo mahakna nahakpu khakpigani khanbra? Maram aduna Tengban Mapugi thoujal heiba amasung sathiba adu khanduna yeng-u; tukhibasinggidamak sathiba, adubu nahakna Ibungogi thoujalda lengdana leirabadi, Ibungogi thoujal nangonda leigani. Nattrabadi, nahakpusu kakthatkhigani. Aduga makhoina thajadaba adu thadoklabadi, makhoi amuk hanna kolom sembigani; maramdi madu Tengban Mapuna touba ngam-i. Jihudi nattaba nakhoidi kaklaga, mahousaga onna-teinabada ingkholgi chorophon pambida kolom semlaba lamgi chorophon masasinggumbani. Jihudisingdi ingkholgi pambisinggumbani; kakthatkhraba masasing oiriba makhoibu masamakki chorophon pambida amuk hanna Tengban Mapuna kolom sembibada yamna henna laiba oigani! Eigi ichil-inaosa, athuppa asigi maramda nakhoina khangdaba eina pamde, nattrabadi nakhoi nawanglakpa yai: Israel-gi misingna thammoi kanba adu matam pumnamakki oiba natte madu atoppa phurupsingna masing suna Tengban Mapugi maphamda changlaktriba phaobagi matam adu phaobatani. Asumna Israel pumnamakpu kanbigani. Masi Mapugi puyada ikhibagumnani, “Kanbiba Mapu adu Zion-dagi lakkani, aduga Jacob-ki charol suroldagi phattaba pumnamak louthokpigani. Eina makhoigi papsing louthokpiba matamda, eina makhoiga walepnaba asi lepkani.”” Aphaba Paogi maramda, makhoi nakhoigi maramgidamak yeknabasingni; adubu khandokpagi maramda ipa ipusinggi maramgidamak makhoidi nungsibibasingni. Maramdi Tengban Mapugi khudolsing amasung mahakki koubiba adu hongba leite. Jihudi nattaba nakhoigidamakti matam amada nakhoi Tengban Mapuna haiba illamde, adubu houjikti Jihudisingna haiba indabagi maramna nakhoina chanbiba phangjare, matou asumna, nakhoina phangba chanbiba adugi maramna makhoinasu Tengban Mapugi chanbiba phangnanaba makhoina houjik haiba indaba oire. Maramdi Tengban Mapuna mioi pumnamakta chanbiba utnaba mahakna mioi pumnamakpu haiba indabadagi phadok oihalle. Tengban Mapugi lan kayada chaokhrabano! Ibungogi lousing amasung khangba kayada lukhrabano! Kanana mahakki warepsingbu sandokna takpa ngamgani? Kanana mahakki lambibu wakhal taba ngamgani? Mapugi puyana asumna hai, “Kanana MAPU IBUNGO-gi wakhal khangbage? Kanana Ibungoda paotak piba ngamgani? Ibungona amuk singlaknaba, Ibungoda karigumba amata pikhiba kana leibage?”” Maramdi pot pumnamak Ibungona semkhibani aduga pot pumnamak Ibungogi mapanna amadi Ibungogidamak leibani. Matik mangal matam pumnamakki oina Tengban Mapugi oirasanu! Amen. Maram aduna ichil-inaosa, nakhoina nakhoigi hakchangbu ahingba, asengba amasung Tengban Mapubu pelhanba iratpot oina katthoknaba, Tengban mapuna chanbibagi maramna eina nakhoida insilli; masi nakhoigi achumba amadi matik chaba khurumjabani. Aduga taibangpan asigi sakwong louganu, adubu nakhoigi pukning nouhanduna sakwong onthok-u. Maduna Tengban Mapugi aphaba, Ibungo mahakpu pelhanba amadi mapung phaba aningba adu nakhoina khangba ngamgani. Maramdi Tengban Mapuna eingonda pibiba thoujalgi mapanna nakhoi pumnamakta eina hairi: nasagi maramda khanpham thokpa adudagi henna wangna khan-ganu, adubu Tengban Mapuna nakhoi amamamda pikhraba thajaba adugi chang matung inna nakhoi nasagi maramda wakhal toujou. Maramdi eikhoigi hakchangda kayat kaya lei, aduga kayat pumnamakna tongan tonganba mathou tou-i. Matou adugumna eikhoi mayam ama oirabasu eikhoi Christtada hakchang ama oiri, aduga hakchang amagi khennaba kayatsinggumna eikhoi amaga amaga pulli. Maram aduna eikhoida pibiba thoujal adugi matung inna eikhoigi tongan tonganba khudolsing adu sijinnagadabani. Eikhoigi khudol adu Tengban Mapugi wa phongdokpa oirabadi, eikhoigi leijaba thajaba adugi chang matung inna tougadabani; thougal toubagi oirabadi, thougal toubiyu; takpi tambiba oirabadi, takpi tambiyu; thougatpibagi oirabadi, thougatpibagi thabak tougadabani; pibagi oirabadi, pammudana pisanu; luchingbagi oirabadi mahakna pukning changna chingbisanu; chanbiba utpa oirabadi mahakna madu haraona tousanu. Minamba yaodana nungsiyu. Phattaba adubu tukkachou; aphaba adu chetna paiyu. Amaga amaga nungsinabada thawai yao, amana amabu athoibani ningduna ikai khumnou. Tandaduna maram okpa oiyu, mapung phaba katthokpa thammoiga loinana Tengban Mapubu thougal tou. Asada haraojou, awa anada khaangheiyu, haijabada tattaba oiyu. Mapu Ibungogi misinggi awatpada saruk yaminnou amadi lamlanbasingbu taram-taram touduna pija-pithak toubiyu. Nakhoibu ot-neiba misingda yaipha thoujal pibinaba Tengban Mapuda haijabiyu--hoi, sirap pinaba natte, yaipha thoujal pibinaba Ibungoda haijabiyu. Haraoribasingga haraominnou, tengtharibasingga tengthaminnou. Amaga amaga khoijel lingjel mannana leiminnou. Napan touganu, adubu sothahouraba misingga totnabada yaningba pukning leiyu. Nasagi maramda chaothokpa touganu. Kanadasu phattabagidamak phattaba han-ganu. Mi pumnamakki mamangda achumba adu toubada cheksillu. Yarabadi, nahakna ngamba makhei mi khudingmakka ingthana leiminnou. Achanbasa, nakhoina laman khumluganu, madugi mahutta Tengban Mapugi mei houna saobada mapham piyu, maramdi masi Mapugi puyada asumna iri, “Laman khumba eigini; eina laman singgani, MAPU IBUNGO-na hai.”” Madugi onna teinabada: “Nahakki yeknabana lamlabadi, mahakpu pijou; mahakna khouranglabadi, mangonda thaknaba piyu. Asumna toubana nahakna mahakki kokthakta araba meitalsing peisin-gani.”” Phattabana nahakpu ngamhan-ganu, adubu aphabagi mapanna phattababu ngammu. Mi khudingmakna angam athousinggi makha pon-gadabani, maramdi Tengban Mapugi ayaba yaodana angam athou leite aduga leiriba angam athousing asi Tengban Mapuna thamlibani. Maram aduna angam athougi maiyokta leiba mahak aduna Tengban Mapuna lingkhatpikhraba adugi maiyokta leibani; asigumba mising aduna makhoi masagi mathakta wayel pujarakkani. Maramdi achumba toubasingda leingakpasingna akiba oihande adubu phattaba toubasingdadi akiba oihalli. Nahakna leingakpabu kibadagi ningtamba pambra? Adu oirabadi achumba tou, aduga makhoina nahakpu thagatkani. Maramdi angam athou oiriba mahak adudi nahakki aphaba oinaba Tengban Mapugi thougal toubasingni. Adubu nahakna aranba tourabadi, kiyu, maramdi leingakpasingna maram leitana makhoina thangsang puba natte. Makhoidi aranba touba misinggi mathakta cheirak pinanaba, Tengban Mapugi thougal touba misingni. Maram aduna Tengban Mapugi cheirak khaktagi nattana achum aran khangba pukninggi maramgidamaksu angam athousinggi makha pon-gadabani. Masigi maramgidamak nakhoina kanggat piribani, maramdi angam athousing asi leingakpada makhoigi matam pumba piba Tengban Mapugi manaisingni. Nahakna laman tonbasing aduda nahakki pipham thokpasing adu piyu: kanggat oirabadi, kanggat piyu; lan-thumgi kanggatsinggi oirabadi, lan-thumgi kanggat piyu; nolukpa oirabadi, nolukpa utlu; ikai khumnaba oirabadi, ikaikhumnaba piyu. Amaga amaga nungsibagi laman tonba nattana mi kana amatagi laman ton-ganu, maramdi atoppa misingbu nungsiba mahak aduna Wayel Yathang adu thunghalle. Wayel yathangsingdi, “Nahakna mitu miwa lannaroidabani,”” “Nahakna mi hatloidabani,”” “Nahakna huranloidabani,”” “Nahakna aranba sakhi piroidabani,”” “Nahakna karamloidabani,”” aduga atoppa yathangsing leirabasu hairiba yathang asida suplabani, “Nahakna nahakki yumlon keironnabasingbu nasamakkumna nungsiyu.”” Nungsibana yumlon keironnabagi mangnaba toude. Maram aduna nungsiba haibasi Wayel Yathangbu mapung phana inbani. Nahakna masi tougadabani, maramdi houjik nahak tumbadagi hougatpa matam adu lakle haiba nahakna khang-i. Maramdi eikhoina ahanba thajakhiba matamdagi houjikna henna eikhoigi aran-khubham adu naksillakle. Ahinggi matam houkhigadoure, nongallakkadoure. Maram aduna eikhoina amambagi thabaksing thadoktuna mangalgi lan phijet setlasi. Nungthilgi matamda chatpa lichatkumna eikhoigi lichat chumna chatsi, eikhoina yu thaktuna nungaithokpa amasung yu ngaoba, lamchat naidaba amasung akamba phajadaba lamchat chatpa, khatna cheinaba amasung kallakpa asising asi tougumsi. Adubu nakhoina Mapu Ibungo Jisu Christtabu phigumna setlu aduga hakchanggi apambasing adu karamna thunghan-gadage haina wakhal khan-ganu. chayetnariba hiramsinggi maramda yetnaba toudana thajabada sonba mibu lousinbiyu. Mi kharadi makhoigi thajabana karigumba amahekta chaba yahalli adubu thajabada sonba makhoinadi manamasingtamak chai. Khudingmak chaba mahak aduna chadaba mi adubu usittaba touroidabani, aduga khudingmak chadaba mahakna achaba mahakpu wayen touroidabani, maramdi Tengban Mapuna makhoibu yabire. Atoppa mi amagi manaibu wayen-gadaba nahakpu kanano? Manaising aduna masamakki mabungngogi mangda leppi nattraga tui. Aduga makhoina lepkani maramdi Mapu Ibungona makhoibu lep-hanba ngammi. Mi amana numit amabu atoppa numitsingdagi henna sengna lou-i; aduga atoppa mi kharanadi numit khudingmak chap mannana lou-i. Makhoi khudingna magi magi pukningda chap chana thajaduna lepsanu. Numit amabu thoidok hendokpa oina khanjariba makhoi adu Mapu Ibungogi maphamda toubani. Sa-nga chariba makhoina Ibungogidamakta chabani, maramdi makhoina Tengban Mapubu thagatchei; aduga chadaba makhoinasu Ibungogidamakta chade, aduga Tengban Mapubu thagatchei. Maramdi eikhoi kana amatana masakhaktagi hingba natte, aduga kana amatana masakhaktagi siba natte. Eikhoina hinglabadi, eikhoina Ibungogidamakta hingbani; eikhoina sirabadi, eikhoina Ibungogidamakta sibani; maram aduna eikhoina hingba oirabasu siba oirabasu eikhoi Ibungogini. Maram asigidamak Christtana asibasing amasung hinglibasing animakki Mapu oinanaba mahakna sisu sibire amasung hingsu hinggatle. Adu oirabadi nahakna nahakki nachin nanaobu karigi wayellibano? Nattraga nahakna makhoibu usittana touriba karigino? Maramdi eikhoi pumnamak Tengbang Mapugi wayel phambeigi mangda lepkani. Masi Mapugi puyada iduna lei, “MAPU IBUNGO-na hai eina hingbagumna, khuk-u khudingna eigi mangda kun-gani, leiton khudingna eibu Tengban Mapuni haina yajagani.”” Maram aduna eikhoi khudingmakna Tengban Mapugi maphamda magi magi maram pijagani. Maram aduna eikhoina amaga amagagi mathakta wayen tounaragumsi, madugi mahutta ichil inaosinggi lambida khudi thiba yaba nattraga apanba oiba yaba karigumba amata thamdanaba pukning leplasi. Chinjak amatabu laininggi oiba amaangba amata leite haibasi Ibungo Jisugi mapanna eina chap chana khangle; adubu nahakna chinjak kharabu amaangbani haina thajarabadi, madu nahakki oinadi amaangba haibadu oire. Nahakna chariba adugi maramna nahakki nachil nanaobu thamoi wahallabadi, nahakna nungsibagi matung inna chattre. Christtana sibikhiba mahak adu nahakna chariba adugi maramna manghanganu. Maram aduna nahakna aphabani haina khangba adubu phattabagumna ngangnahan-ganu. Maramdi Tengban Mapugi Ningthou leibak adudi chaba thakpagi natte, adubu Thawai Asengbana pibiba achumba chatpa, ingthaba amasung haraoba aduni. Maram asina asumna Christtabu thougal toujaba mahak adu Tengban Mapubu pelhalli amasung misinggi ayaba phangjei. Maram aduna ingthana amasung amaga amaga semgatnanabada chinggadaba thabak tounaba eikhoina ngambamakhei hotnasi. Chinjakki maramna Tengban Mapuna toubikhraba adu manghan-ganu. Chinjak pumnamak asengbani, adubu mibu khudi thihan-gadaba chinjak chaba haibasi aranbani. Nahakki nachin nanaobu khudi thihan-gadaba sa-nga chaba nattraga liduna thamluraba anggur mahi thakpa nattraga karigumba atei amata oirabasu toudabana phei. Maram aduna masigi maramda nahakki thajaba leijaba adu Tengban Mapu amadi nahakki marakta thammu. Mahakna yajaba aduna masabu lalhandaba mahak adu yaiphabani. Adubu makhoina chariba adu chingnarabadi, makhoina chaba matamda Tengban Mapuna makhoibu lalhalli, maramdi makhoina touriba adu thajabada yumpham oide. Thajabada yumpham oidaba khudingmak papni. Thajabada kanba eikhoina thajabada sonba makhoisinggi potlum pubada mateng panggadabani. Isagi nungainaba thiroidabani. Eikhoi amamamna magi magi yumlon keironnabasingbu makhoigi phanaba amasung makhoibu semgatnaba pelhansi. Maramdi Christta phaobana mahak masabu pelhanjade; masi Mapugi puyada ikhibagumnani, “Ibungo nahakpu ikaiba pibasing adugi ikaiba pibagi micheising adu eigi ithakta tare.”” Maramdi mamangngeida iramba khudingmak eikhoibu tambinabagidamak ikhibani, masi Mapugi puyana tambiba khaangheiba amasung thougatpiba adugi mapanna eikhoina asa leinanabani. Nakhoida khaangheiba amasung thougatpibagi hourakpham oiriba Tengban Mapuna nakhoina Christta Jisugi matou tamjabagi mapanna nakhoigi narakta pukning amata oiba leiba ngamhanbiba oirasanu, masi nakhoina pukning amasung khonjel amata oina eikhoigi Mapu Ibungo Jisu Christtagi Mapa Ibungo Tengban Mapubu thagatnanabani. Maram aduna Tengban Mapugi matik mangalgidamakta Christtana nakhoibu lousinbibagumna, nakhoinasu amaga amaga lousinnou. Maramdi eina nakhoida hairi madudi Christtana Jihudisinggidamak thougal touba punsi ama oiba adu, Tengban Mapudi thajaba yabani haiba utnanabani amadi ipa ipusingda wasakkhibasing adu achumba oiraknabani, aduga masina Ibungo mahakki chanbiba adugidamak atoppa phurupsingna Tengbang Mapubu thagatnabani; masi Mapugi puyada ikhibagumbani, “Maram aduna eina nahakpu Jihudi nattaba phurupsinggi marakta thagatchagani; aduga nahakki mingda thagat isei sakchagani.”” Aduga amukka maduna hai, “Atoppa phurupsing, mahakki misingga haraominnou!”” Aduga amuksu hai, “Atoppa phurup pumnamak, MAPU IBUNGO-bu thagatlu; aduga mi pumnamakna Ibungo mahakpu thagatlu.”” Amuksu, Isaiah-na hai, “Jesse-gi charol surol ama thorakkani, mahakna atoppa phurupsinggi mathakta pannaba lakkani; makhoina makhoigi asa Ibungoda thamjagani.”” Nakhoina Tengban Mapubu thajabagi mapanna, asagi hourakpham oiriba Ibungo mahakna nakhoibu haraobana amadi ingthabana thalhanbiba oirasanu, maduna Thawai Asengbagi panggalgi mapanna nakhoigi asa henna henna chaokhatkani. Eigi ichil-inaosa, nakhoi aphabana thalle, khangbana thalle amasung amana amabu takpi tambiba ngamle haiba eina tasengna khangle. Adubu chithi asida hiram kharagi maramda eina thouna phana nakhoibu ningsinghalle. Jihudi nattaba phurupsingda Christta Jisugi manai ama oina thougal tounanaba Tengban Mapuna eingonda pibiba khudong chaba adugi maramna eina thouna phabani. Purohit amagumna Tengban Mapugi Aphaba Pao sandokpagi thougal touba oijare, madudi Jihudi nattaba phurupsing adu Thawai Asengbana sengdokpiraba Tengban Mapuna yaba katnapot oinabani Maram aduna eina toujariba Tengban Mapugi thougalgidamak eina Christta Jisuda chaothokchei. Maramdi Christtana eigi ipanna haibadi eina haikhiba amasung toukhiba thabaksing adubu sijinnabiduna atoppa phurupsingbu Tengban Mapugi haiba inbada chingbiba adu khaktada eina thouna phana nganggani, madusing adu angakpa thabaksing amasung angakpa khudamsinggi mapanna amadi Tengban Mapugi Thawaigi panggalna toubibani. Maram aduna eina Jerusalem-dagi Illyricum phaoba Christtagi Aphaba Pao adu mapung phana sandokle. Asumna atoppa mi amana semkhraba yumpham mathakta eina yum sagattanaba Christtagi maramda tadriba maphamsingda Aphaba Pao sandokpa asi matam leiba khibikta eigi apambani. Adubu masi Mapugi puyada ikhibagumbani, “Ibungo mahakki maramda haikhidriba makhoina ugani, aduga takhidriba makhoina wakhal tagani.”” Madugi maramna eina nakhoigi naphamda lakkadabada toina eingonda apanba pi. Adubu houjikti lamdamsing asida eigidamak thabak tounaba mapham amuk leitre aduga eina chahi kayadagi nakhoigi naphamda yamna lakningbagi maramna, Spain-da chatpagi lambida eina nakhoiga unanaba thourang toure. Madu phaoraga chatpada nakhoiga unanaba eina asa tou-i aduga matam khara eina nakhoiga nungaina unaraba matungda eina mapham aduda chatpada nakhoina eibu mateng panghan-gani. Adubu houjikti eina Jerusalem-da Ibungogi misingbu thougal tounaba chatlagani. Maramdi Jerusalem-da leiba Ibungogi misinggi marakta leiba lairabasinggidamak mateng oinaba Macedonia amasung Achaia-gi singlupsingna piningbaga loinana senkhai katnaba lepnare. Masi touba haibasi makhoigi apenba oirammi; tasengnadi makhoidi makhoida mateng pangnaba laman tollabani. Maramdi Jihudi nattaba phurupsingna Jihudisinggi thawaigi oiba yaipha thoujal adugi saruk phangminnarabadi, makhoina makhoigi lan-thumgi nungai yaiphaba adusu Jihudisingda mateng pangpham thok-i. Maram aduna eina thabak asi loithoklaga amasung pirakpasing adu makhoina phangle haiba eina sengna khanglaga eihak Spain-da chatkani aduga madu chatpagi lambida eina nakhoibu unnaramgani. Eina nakhoigi nanakta lakpa matamda, Christtagi athanba yaipha thoujalsing aduga loinana lakkani haiba eina khang-i. Ichil-inaosing, eikhoigi Mapu Ibungo Jisu Christtagi mapanna amasung Thawaina pibiba nungsiba adugi mapanna: eigidamak Tengban Mapugi maphamda eiga loinana haijaminnanaba eina nakhoida haijari. Madudi Judea-da leiba Tengban Mapubu thajadaba misingdagi eibu ngakthokpinaba amasung Jerusalem-da leiba Ibungogi mising aduna eina pujariba senkhai asibu haraona loubinanaba haijabiyu. Maram aduna Tengban Mapugi aningba oirabadi, eina nakhoigi nanakta haraobaga loinana laktuna eikhoina amaga amaga tekkhat-hanba oinanabani. Ingthabagi Tengban Mapuna nakhoi pumnamakka loinabiba oisanu. Amen. Cenchreae-da leiba singluppu thougal toubi eikhoigi ichan Phoebe-bu eina nakhoida thagatpaga loinana haijari. Mapu Ibungogi mingda, Tengban Mapugi mi ama oina mahakpu lousinnaba amadi mahakpu nakhoina pangbiba yaba mathou taba leirabadi mahakpu pangbiyu; maramdi mahakna ei isamakpusu yaona mi kayabu mateng pangbi. Christta Jisuda eiga thabak suminnaba Priscilla amasung Aquila-da eina khurumjari. Eigidamak makhoigi thawai phaoba pamukhide. Ei ithanta nattana Jihudi nattabasinggi singlup pumnamakna makhoibu thagatli. Makhoigi yumda tinnaba singluptasu khurumjari. Eigi nungsijaraba marup, Asia lamdamgi ahanba Christtada thajaba oirakpa Epaenetus-pu khurumjari. Nakhoigidamak thabak kanna nombi Mary-bu khurumjari. Eigumna Jihudi phuruptagi oiba amasung eiga keisumsangda leiminnaramba Andronicus amasung Junia-busu khurumjari. Makhoidi pakhonchatpasinggi marakta yamna masak naibabani aduga makhoidi eingondagi hanna Christtada leirabani. Mapu Ibungoda eigi nungsijaba marup ama oiriba Ampliatus-pu khurumjari. Christtada eikhoiga thabak suminnaba Urbanus amasung eigi nungsijaraba marup Stachys-pu khurumjari. Christtada thajaba yaba adu chummi haina utkhraba Apelles-pu khurumjari. Aristobulus-ki imung manunggi misingbu khurumjari. Eigi phurup haibadi Jihudi phurupki mi oiba Herodion-bu khurumjari. Narcissus-ki imunggi Christian-singbu khurumjari. Mapu Ibungogidamak thabak kanna nombi nupising haibadi Tryphena amasung Tryphosa-bu khurumjari. Mapu Ibungogidamak thabak kanna nombi atoppa nupi haibadi eigi nungsijarabi marup Persis-pu khurumjari. Mapu Ibungoda khandokpiraba Rufus amadi eibusu machagumna loinabi mahakki imabusu khurumjari. Asyncritus, Phlegon, Hermes, Patrobas, Hermas amasung makhoiga leiminnaba ichil inaosingbu khurumjari. Philologus, Julia, Nereus aduga mahakki machal amasung Olympas amadi makhoiga loinaba Tengban Mapugi mi pumnamakpu khurumjari. Senglaba chupnabaga loinana amaga amaga khurumnou. Christtagi singlup pumnamakna nakhoibu khurumjari. Ichil-Inaosa, nakhoina tamkhraba adudagi onna teinabada tokhai tahanba amasung khudi thiba thok-hanba makhoising adudagi cheksinnaba eina nakhoida hairi. Makhoising adudagi lapthokna leiyu. Maramdi adugumba mising aduna eikhoigi Mapu Ibungo Christtabu thougal touba natte adubu makhoigi mapukkidamak thougal toubani. Makhoigi heisingba wahei amadi thagatsinnaba waheina chamjaraba misinggi thammoibu minambi. Mi pumnamakna nakhoigi haiba inbagi maramda tare, maram aduna nakhoigi maramna ei haraojei; adubu eina nakhoibu aphabagi maramda singhaning-i aduga phattabagi maramdadi icham chamba oihanning-i. Ingthabagi Tengban Mapuna Satan-bu nakhoigi khongkhada thunamak netkhaigani. Eikhoigi Ibungo Jisugi thoujal nakhoiga loinabiba oisanu. Eiga loinana thabak suminnaba Timothy-na nakhoibu kurumjari haina tamlak-i aduga eigi phurup Jihudigi mi oiriba Lucius, Jason amasung Sosipater-nasu nakhoibu khurumjari tamlak-i. Chithi asi i-ba, Tertius, eina Mapu Ibungoda nakhoibu khurumjari. Eibu leihanbiriba amasung mahakki yumda singlupki punpham oiriba Gaius-na nakhoibu khurumjari haibirak-i. Sahargi sel thum pannaba Erastus amasung eikhoigi ichil-inao Quartus-na nakhoibu khurumjari haibirak-i. Eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi thoujal nakhoi pumnamakka loinabisanu. Amen. Eikhoina Tengban Mapuda matik mangal pirasi! Jisu Christtagi maramda eina sandokpa Aphaba Paogi matung inna amadi mamangeida matam kuina lottuna thamlaklaba athuppa achumba adubu phongdokpiba adugi matung inna, Ibungo mahakna nakhoigi thajabada nakhoibu chetna lep-hanba ngam-i. Adubu houjikti Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingna ibirambasing adugi mapanna phongdokpire; aduga lomba naidaba Tengban Mapu mahakki yathangna phurup pumnamakta khanghanbire, maduna makhoi pumnamakna thajaraktuna haiba innanabani. Amatta ngaiba ikhang khangba Tengban Mapuda Jisu Christtagi mapanna matam pumnamakta thagatpa oisanu. Amen. Tengban Mapugi aningbagi mapanna, Christta Jisugi pakhonchatpa oina koubiraba Paul eihakna amasung eikhoigi ichil-inao Sosthenesna, Corinth-da leiriba Tengban Mapugi singlupta, haibadi eikhoigisu makhoigisu Ibungo oiriba Jisu Christtabu khurumjariba mapham pumnamakta leiriba makhoising aduga loinana Christta Jisuda sengdokminnaduna, Tengban Mapugi asengba mising oinaba kouminnakhraba nakhoida: Eikhoigi Ipa Ibungo Tengban Mapu amadi Ibungo Jisu Christtana nakhoida thoujal amadi ingthaba pinabisanu. Christta Jisugi mapanna Tengban Mapuna nakhoida pinabikhraba thoujal adugi maramna nakhoigidamak eina eigi Tengban Mapubu matam pumnamakta thagatchei. Maramdi nakhoina hiram khudingmakta haibadi, nakhoina ngangba pumnamakta amasung nakhoigi khangba pumnamakta nakhoibu inak khulhanbire. Matou asumna Christtagi maramda eikhoina nakhoida sandokpa wa adu henna chethanbire. Maram aduna eikhoigi Ibungo Jisu Christtabu phongdokpigadaba adu nakhoina khourangna ngairingeida nakhoina thawaigi oiba khudolgi awatpa karisu leite. Aduga eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi numit aduda nakhoina naral leitanaba aroiba adu phaoba mahakna nakhoibu chetna leihanbigani. Mahakki Machanupa eikhoigi Ibungo Jisu Christtaga saruk phangminnanaba nakhoibu koubiba Tengban Mapu mahakti thajaba yabani. Ichil-inaosa, eina Ibungo Jisu Christtagi mingda nakhoida haijari, madudi nakhoigi narakta tokhai tanadanaba nakhoina haiba wa aduda nakhoi pumnamakna amaga amaga pukning wakhal tinnabiyu. Aduga wakhallon amatada amadi pandam amatada nakhoina mapungphana punsinnabiyu. Maramdi, eigi ichin-inaosa, nakhoigi narakta khatna-cheinaba leire haiduna Chloe-gi imunggi mi kharana eingonda tamlare. Eina haibadi asini, madudi nakhoi kharana, “Eidi Paul-gini,”” aduga khara amana amuk, “Eidi Apollos-gini”” nattraga “Eidi Peter-gini”” nattraga “Eidi Christtagini”” haina hainari. Christtabu tokhai tokhai tahallabra? Paul-bu nakhoigidamak cross-ta hatkhibra? Nakhoibu Paul-gi mingda baptize toukhibra? Eina Tengban Mapubu thagatli madudi eina Crispus amadi Gaius nattana nakhoi kana amatabu baptize toukhide. Aduna houjik mi kana amatana eigi mingda nakhoibu baptize tou-i haina haiba ngamloi. Hoi, eina Stephanas amadi mahakki imungi misingbusu baptize toukhi, aduga makhoidagi henna eina atei kana kanabu baptize toukhibage haibadu eina ningsingba ngamdre. Maramdi Christtana eibu baptize tounanaba thabiba natte adubu Aphaba Pao adu sandoknaba thabibani aduga madu eina Christtana cross-ta sibiba adu aremba oidananaba mioibagi lousinggi oiba wangang yaodana sandoknaba thabibani. Maramdi Christtana cross-ta sibibagi wa asi mangduna leiribasinggi maphamdadi apangbani; adubu kanbiba phanglaba eikhoidadi Tengban Mapugi panggalni. Mapugi Puyada asumna iduna lei, “Eina asingbasinggi lousingbu mang-hangani, Aduga akhang aheisinggi khang-heibabu aremba oihangani.”” Adu oirabadi, asingba mi kadaida leibage? Wayel yathanggi oja kadaida leibage? Taibangpan asigi yetnaba heiba akhang aheising kadaida leibage? Tengban Mapuna taibanpan asigi lousing adu apangbani haina utpikhraba nattra? Maramdi masagi lousinggi mapanna misingna mahakpu khangba ngamdanaba Tengban Mapuna singna wareple. Madugi mahutta “apangbani”” hainariba eikhoina sandokliba Aphaba Pao asigi mapanna thajabasingbu kanbinanaba Tengban Mapuna leple. Jihudisingna angakpa khudam thi aduga Greek-singna lousing thi. Adubu eikhoinadi cross-ta hatkhiba Christtagi maramda sandok-i. Pao asi Jihudisinggi maphamdadi khudi thiphamni aduga Jihudi nattaba phurupsinggi maphamdana apangbani. Adubu Tengban Mapuna koubiraba makhoising haibadi Jihudising amadi Jihudi nattaba phurupsing animakta Christta asi Tengban Mapugi panggalni amasung Tengban Mapugi lousingni. Maramdi Tengban Mapugi apangba aduna mioibagi lousingdagi henna sing-i aduga Tengban Mapugi asonba aduna mioibagi panggaldagi henna kalli. Ichil-inaosing, nakhoibu Tengban Mapuna koubikhiba matamda nakhoina oiramba phibham adu ningsing-u. Mioibagi mityengda nakhoi ayamba asingba oiramde, matik leiba oiramde amasung thak wangba mising oiramde. Adubu asingbasingbu ikaiba pinanaba taibangpanna apangbasingni haina khanbasingbu aduga akanbasingbu ikaiba pinanaba taibangpanna asonbasingni haina khanbasingbu Tengban Mapuna khandokle. Aduga taibangpanbana maruoibani haina khanbasing adubu karisu nattaba oihannanaba taibangpanna atonbani khanbasing, hanthana yengbirabasing amadi karisu nattana khanbasing adubu Tengban Mapuna khandokle. Masi mi kana amatana Tengban Mapugi mamangda chaothoktanabani. Adubu Tengban Mapuna nakhoibu Christta Jisuda tinsinhanbire amasung Christtabu eikhoigi lousing oihanbire. Aduga Christtagi mapanna eikhoibu Tengban Mapugi maphamda chumhanbire; eikhoibu Tengban Mapugi asengba mi oihanbire amasung eikhoibu ning tamhanbire. Maram aduna, masi Mapugi Puyada ikhibagumna, “Chaothokchaba pamba mahak aduna MAPU IBUNGO -na toubikhiba adugi maramda chaothokchasanu.”” Ichil-inaosa, eina nakhoigi nanakta Tengban Mapugi athuppa achumba adu sandokpa lakkhiba matam aduda eina thak wangba wangang amadi mioibagi lousing sijinnakhide. Maramdi eina nakhoiga leiminnaringei matam aduda eina Jisu Christta amasung mahakpu cross-ta hatkhiba adukhaktagi maramda nattana atei kari amata ngangdanaba pukningda lepkhi. Maram aduna eina nakhoiga leiminnaringeida sonna, kina amadi tanik tanikna leirammi. Aduga eigi tambiba amadi pao sandokpa adu mioibagi lousinggi oiba heisingba waheina nattaduna Tengban Mapugi Thawaigi panggalna madu achumbani haiba utpibana oikhi. Masi nakhoigi thajaba adu mioibagi lousingda oidaduna Tengban Mapugi panggalda oinabani. Adumakpu thawaida mapungpharaba makhoising aduda eina lousinggi wa ngangngi. Adubu madu taibangpan asigi lousing natte aduga aremba oiragadaba, taibangpan asida pallibasing adugi lousingsu natte. Adubu eikhoina ngangthokliba lousing asidi Tengban Mapuna mioibasingdagi lottuna thambiramba adubu taibangpan leisemdringei mamangdagi eikhoigi matik mangalgidamak hanna langduna thambiramlaba Tengban Mapugi athuppa lousing aduni. Taibangpan asigi leingakpa kananasu lousing asibu khangkhide. Karigumba makhoina masibu khanglamlabadi makhoina matik mangalgi Ibungobu cross-ta hatlamloidabani. Adum oinamak, masi Mapugi puyada ikhiba asimakni, Kananasu keidounungda ukhidaba amadi takhidaba, Kananasu thokkani haina keidounungda khankhidaba pumnamaksing adu, Mahakpu nungsijabasing adugidamak Tengban Mapuna thourangbikhre. Adubu Tengban Mapuna masibu mahakki Thawaigi mapanna eikhoida phongdokpire. Maramdi Thawai aduna pumnamaksing adu haibadi Tengban Mapugi aruba athuppa adu phaoba mahakna thidok-i. Mi amagi wakhalbu masamakki nungda leiriba thawai aduna nattana mi kanana khangba ngambage? Matou adugumna Tengban Mapugi Thawai adu khak nattana kananasu Tengban Mapugi wakhal adu khangde. Eikhoina taibangpan asigi thawai adubu phangjaba natte adubu Tengban Mapuna eikhoida lemna pinabikhraba pumnamaksing adubu eikhoina khangjanaba Tengban Mapuna thabirakpa Thawai adubu eikhoina phangjabani. Aduna eikhoina ngangba matamda mioibagi lousingna tambiba waheina ngangde, adubu Thawai aduna tambiba waheina, thawaigi oiba hiramsing adubu Thawai adu leiba makhoising aduda sandokna takpibada eikhoina ngang-i. Thawai adu leitaba mi aduna Tengban Mapugi Thawai adudagi lakpa adu lousinba ngamde. Mahakna hiramsing adubu apangba oina lou-i aduga madubu khangbasu ngamde maramdi makhoi adu Thawaigi mapan khaktana taseng-tasengna khangba ngammi. Thawai adu leiba mahak aduna hiram pumnamak chang yengba ngammi, adubu mahakpudi kananasu chang yengba ngamde. Masi Mapugi Puyada haikhibagumbani, “Kanana MAPU IBUNGO-gi wakhalbu khangbage? Kanana mangonda paotak piba ngambage?”” Adubu eikhoidadi Christtagi pukning adu lei. Ichil-inaosa, eina nakhoida thawaigi oiba mida ngangbagum ngangba ngamkhide, adubu hakchanggi oiba misingda ngangbagum, amadi Christtada angang oiribasingda ngangbagum ngangkhi. Eina nakhoida akanba chinjak pijadaduna sanggom oina pijakhi, maramdi nakhoina madugidamak thourang toujakhide, aduga houjik phaobasu nakhoina thourang toudri. Maramdi houjik phaoba nakhoina hakchanggi oiba mi oiri. Nakhoigi narakta kalak khambannaba, amaga amaga khatna cheinaba amadi tokhai tanaba leiba maramna nakhoi hakchanggi oiba mising oiri nattra? Aduga mahousagi oiba misinggi machat matung-inna chatpa mising oiri nattra? Nakhoigi naraktagi amana, “Eidi Paul-gini,”” aduga attoppa amana “Eidi Apollos-gini”” hairabada nakhoi hakchanggi oiba mi oidabra? Adu oirabadi, Apollos kanano? Aduga Paul kanano? Eikhoidi nakhoibu thajabada chingbiba Tengban Mapugi manaidu oijabakhaktani. Aduga Ibungona eikhoi khudingda pinabiba sintha adu eikhoina pangthokchabani. Eina maru hulle, aduga Apollosna ising chaire, adubu madubu chaokhat-hanbiba adudi Tengban Mapuni. Adunadi thariba amadi ising chairiba mahak adu maruoiba natte, adubu maru oiribadi madubu chaokhathalliba Tengban Mapu aduni. Thariba mahak aduga ising chairiba mahak adugagi marakta khetnaba karisu leite; makhoi makhoina toukhiba thabak adugi matung-inna Tengban Mapuna makhoibu mana pibigani. Maramdi eikhoi, Tengban Mapugi thougalgidamak thabak suminnaribasingni, aduga nakhoina Tengban Mapugi loubukni. Amadi Tengban Mapugi yumni. Tengban Mapuna eingonda pinabikhraba thoujal adugi mapanna asingba yumsaba amagumna eina yumpham thongatle aduga atoppa amana maduda yum sare. Adubu nakhoina karamna saribano haiba aduda nakhoi khudingna cheksillu. Maramdi hannana thongatkhraba yumpham ama haibadi Jisu Christta adu nattana mi kana amatana yumpham atei thongatpa yade. Kanagumbana yumpham asigi mathakta sanana, lupana aduga mamal yamba nungna yum sagatkani aduga atoppa kharana u-na, akangba napina amadi charuna sagatkani. Aduga mi khudingmakki thabakki magun adu Christtagi Numit aduna phaongdokpada uba phanggani. Maramdi Numit aduda mi pumnamakki thabak meina phaongdokkani, meina madubu chang yenggani aduga thabaksing adugi asengba magun adu utthokkani. Kanagumbagi thabak haibadi yumpham adugi mathakta sagatkhrabasing aduna leihourabadi mahakna mana phangjagani. Adubu karigumba kanagumba migi thabak adu meina chakthokkhrabadi mahakna mangjagani, adubu mahak masabudi kanbiba phangjagani adum oinamak meirinungdagi kanbibagum kanbigani. Nakhoidi Tengban Mapugi sangni aduga Tengban Mapugi Thawaina nakhoigi nungda leiribani haiba nakhoi khangdabra? Kanagumba mina Mapugi sang adubu manghallabadi mahakpusu Tengban Mapuna manghangani. Maramdi Mapugi sangdi asengbani aduga sang adu nakhoini. Mi kana amatana masana masabu minamdasanu. Aduga nakhoigi naraktagi kanagumbana taibangpan asigi machat matung-inna masa mathantabu asingbani khanjarabadi mahakna tasengna asingba oiraknaba mahakna apangba oiraksanu. Maramdi taibangpangi lousing adu Tengban Mapugi mityengdadi apangbani. Maramdi masi Mapugi puyada iduna lei, “Tengban Mapuna asingbasingbu makhoi masagi heisingbagi lang aduda thuhalli.”” Aduga amukkasu masi iduna lei, “MAPU IBUNGO-na asingbasinggi wakhal adu arembani haiba khang-i.”” Maram aduna mi kana amatana mioibana touba ngamba adugidamak chaothoktasanu. Maramdi pumnamak asi nakhoigini. Paul oirabasu Apollos oirabasu aduga Peter oirabasu, taibangpan oirabasu, hingba oirabasu, siba oirabasu houjik oiriba nattraga oirakadaba oirabasu, masi pumnamaksing asi nakhoigini. Aduga nakhoina Christtagini, aduga Christtana Tengban Mapugini. Eikhoibu nakhoina Tengban Mapugi athuppa achumbasing adugi asin arangi thoudang sinnakhraba Christtagi manai ama oina khanbiyu. Asigumba manaising asigi mathou taba amadi makhoigi mapusinggi maphamda thajaba yaba oiba asini. Houjik, nakhoina eibu wayenbada nattraga taibangpangi wayel amagi matung-inna eibu wayenbada eina madu maru oiba oina khande; aduga ei isanaphaoba isabu wayenjade. Eina aranba toukhiba amata ei khangde, adumakpu masimakna ei chummi haibadi natte. Eibu chang yengbiba adudi Ibungo mahakni. Maram aduna achaba matam adu laktriphaoba kanadasu wayen-ganu, Ibungona lenglaktriphaoba ngaibiyu. Mahakna amambada lotlibasing adu mangalda puthokkani aduga misinggi thamoida leiriba aronba thourang adu phongdokkani. Matam aduda mi pumnamakna Tengban Mapudagi makhoigi matik chaba thagatchaba adu phangjagani. Aduga Ichil-inaosa, “Iriba adugi wangmada hendokphade”” haiba paorou asigi wahanthok adu nakhoina eikhoidagi tamnanaba, nakhoigidamak eina masi pumnamaksing asi isamakta amadi Apollos-da pandam oina sijinnajei. Masi nakhoi kananasu mi amagidak chaothoktanaba aduga atoppa amadana hanthana yengdanabani. Maramdi kannana nahakpu atoppasingdagi henna chaohanbage? Nahakna leijariba pumnamak adu Tengban Mapuna pibiba nattabra? Adu oirabadi, nahakna leijariba adu khudol nattabagumna nahakna karamna chaothokadouribano? Houjik nakhoina pamjaba pumnamak nakhoida leire! Houjik nakhoi inak khulle! Nakhoina eikhoi yaodana ningthougum palle! Hoi, eikhoina nakhoiga loinana ningthou oiminnanaba, nakhoina tasengna ningthou oiba adu eina kayada pamjaba! Maramdi, taibang malem apumba, swargadutsing amadi misinggi mityengpham oina, miyam mangda sinanabagi maral piraba misinggumna Tengban Mapuna pakhonchatpa eikhoida khwaidagi mamei oiba mapham adu pibire haina eina ningjei. Maramdi Christtagi maramgidamak eikhoi apangbasingni; adubu nakhoidi Christtada asingba oire! Eikhoibu hanthana yengbi; adubu nakhoibu ikai khumnabi! Pungja asidaphaoba eikhoina lamli, khourangli aduga eikhoina phijet phigai amadi phimal setli; phubiri; yum leijadaba oiri. Eikhoina eikhoigi ikhutmakna thabak kanna sui. Eikhoibu sirap tourabada, eikhoina yaipha thoujal pibi, eikhoibu ot-neirabada eikhoina khaang-i. Eikhoibu ikaiba pirabada eikhoina nungshina paokhumbi. Mikup asi phaoba eikhoi taibangpanbagi phatha haodigumna oiri, phattaduna amadi kannadraduna hunjeklaba potsakkum oiri! Eina masi nakhoibu ikaiba pinanaba i-ba natte, adubu isamakki nungsijaraba ichasinggumna paotak oina haibani. Maramdi nakhoigi christian-gi punsida nakhoibu takpi-tambiba lising tara leiraba phaobada nakhoigi ipadi amatani. Maramdi nakhoigi Christta Jisuga amata oina punsinjabagi punsida nakhoida Aphaba Pao purakpagi mapanna eihak nakhoigi ipa oire. Maram aduna eigi itou louba oibiyu haina eina nakhoibu thougatchari. Maram asigidamak eina eigi nungsijaraba ichanupa, Ibungoda thajaba yaba oiriba Timothybu nakhoigi naphamda thakhibani. Aduga eina mapham khudingda leiba singlupsingda tambibagum Christta Jisugi tung-inba ama oina eina chatchaba ichat itou pumnamak mahakna nakhoida ningsinhanbigani. Nakhoi kharana eina nakhoigi nanakta amuk laklaroidabagumna chaothokli. Adumakpu Ibungogi aningba oirabadi eina nakhoigi nanakta athuba matamda laktuna chaothokpasing aduna kari haibage haibadu khak nattana makhoigi panggal adusu eina khanggani. Maramdi Tengban Mapugi leibak adudi waheigi natte adubu panggalgini. Nakhoina kari pambage? Eina cheiga loinana lakpara? Nattraga nungsiba amadi pukning tappaga loinana lakpara? Nakhoigi narakta nupa nupi lannaba leire haina tasengna tamlare. Asigumba makhalgi lannaba asidi Tengban Mapu khangdabasinggi marakta phaoba thokte. Madudi nupa amana mahakki mapana louba nupiga tumminnare. Aduga kamdouna nakhoina chaothoklibano? Nakhoina chaothokpagi mahutta tengtha naowoiduna asigumba thabak touriba mahak adubu nakhoigi tinnaba adudagi louthokkadouba nattra? asigumba mi asibu Ibungogi Numitta thawaida kanbiba phangnanabagidamak mahakki hakchangbu manghannanaba Satan-da sinnou. Nakhoina chaothokpa haibasi aphaba natte. Hamei khajikkhaktana yam matum apumba kamkhat-halli haiba nakhoi khangdabra? Nakhoina tasengna oibagumna, nakhoina hamei yaodaba anouba atotpa yam matum oinanaba ariba hamei adu louthok-u. Maramdi eikhoigi Lanthokpibagi Yao-macha, Christta adu iratkhre. Maram aduna eikhoina eikhoigi Chak-khangba adu pap amadi phattabagi ariba hamei yaoba talna nattaduna hamei yaodaba asengba amadi achumbagi talga loinana pangthoksi. Eina nakhoibu nupa-nupi lannabasingga tinnadanaba eina eigi chitthida ikhrabani. Masi eina nakhoida taibangpan asigi oiba nupa nupi lannaba mising, karaambasing, huranbasing, aduga lai murti latpasing adugi maramda haiba natte. Adu oirabadi nakhoina taibangpan asida leitaba tabani. Adubu eina nakhoida haibadi, masana masabu thajaba misingni haijaba adubu lannabagi thabakti touba, karaamba, lai murti latpa, wahei khonda thiba, yu-ngaoba amadi huranba kanagumba amataga totna-tinnaganu haibani. Asigumba mising asiga phamminnaduna chaba phaoba chaminnaganu. Nakhoigi narakta kanagumba amana atoppa thajaba nachin nanao amagi mathakta wathok leiraga, nakhoina Tengban Mapugi misinggi marakta wathoktu loisinbagi mahutta Tengban Mapu ningdabasinggi mangda wayenhannaba chatpada thouna pharibra? Tengban Mapugi misingna taibangpan asi wayen-gani haiba nakhoina khangdabra? Aduga nakhoina taibanpan asi wayen-gadaba oirabadi, piklaba wathok adu wayenbada nakhoi matik chadabra? Eikhoina swargadutsingbu wayen-gani haiba nakhoi khangdabra? Adu oirabadi taibangpanda hinglingei punsi asida thokpa hiramsing adu eikhoina kayada henna wayenba ngampham thoktabra? Asigumba wathoksing lakpa matamda wayenhannabagidamak nakhoina singlupta mapham leitaba misingbu khanbra? Eina masi nakhoi ikainabagidamak haibani. Aduga thajaba ichil-inaosinggi marakta wathok adubu taisinba ngamba asingba mi ama phaobadi soidanamak nakhoigi tinnariba adugi marakta yaoramgani. Adubu madugi mahutta thajaba ichil-inao amana amagi maiyokta wayelsangda wakatle aduga thajadabasingna wathok adubu wayelhalle. Tasengna hairabada nakhoi naselgi marakta wayel sangda wathoknaba leiba aduna nakhoi yamna thina maithire haibadu utthokchare. Nakhoina aranba taba aduna madudagi henna phattabra? Nakhoibu namthak toukhiba aduna madudagi henna phattabra? Madugi mahutta nakhoi nasamakna amana amagi mathakta amadi atoppa thajaba ichil-inaosingda phaoba aranba tou-i amasung namthak tou-i. Phattaba touba misingna Tengban Mapugi Leibakta changloi haiba nakhoina khangdabra? Nakhoibu minamhanganu. Nupa-nupi lannabasing, lai-murti latpasing, mitu-miwa lannabasing, nupa nupa haktinnabasing, Huranbasing, karaamchaobasing, yu-ngaobasing, wahei-khonda thibasing amadi namthak toubasingna Tengban Mapugi Leibak phangloi. Nakhoi kharadi makhoi asigumbasing asi oirammi. Adubu Ibungo Jisu Christtagi amadi eikhoigi Tengban Mapugi Thawaigi mapanna nakhoibu paptagi chamthokpire, senghanbire aduga Tengban Mapugi mangda chumsu chumhanbire. “ Eina pumnamak touba iyada yai”” haina kanagumbana hai. Hoi, adubu pumnamak kannabadi natte. Einasu, “Eina pumnamak touba iyada yai”” haina haigani, adubu karigumba amatana eigi mathakta mapu oina palhalloi. “Chinjakna pukkidamaktani aduga pukna chinjakkidamaktani”” haina nakhoi kharana hai. Hoi, adubu Tengban Mapuna animakpu manghangani. Hakchang asi nupa nupi lannabada sijinnanabagidamakta natte, adubu Ibungobu thougal tounanabagidamakni, aduga Ibungona hakchanggidamakni. Tengban Mapuna Ibungobu sibadagi hinggat-hanbikhi, aduga mahakki panggalna eikhoibusu hinggat-hanbigani. Nakhoigi hakchang adu Christtagi kayatsingni haiba nakhoi khangdabra? Christtagi hakchanggi kayat amabu eina louduna oktabigi hakchanggi kayat ama oihan-gadra? Madu khak oidasanu. Aduga oktabiga samnakhraba mahak adu hakchanggi oina mahakka amata oikhrabani haiba nakhoina khangdabra? Mapugi Puyana sengna haiduna lei, madudi, “Makhoi ani hakchang amata oire.”” Adubu Ibungoda tinsinjakhraba mahak aduna thawaigi oina Ibungoga amata oire. Nupa nupi lannabadagi chenthok-u. Mina touba atoppa pap pumnamak hakchanggi mapanda toubani, adubu nupa nupi lannabagi pap touriba mi amana mahakki masamakki hakchanggi maiyokta pap tourabani. Nakhoigi hakchang adu Tengban Mapudagi nakhoina phangjaba, nakhoida leiriba Thawai Asengbagi sangni haiba nakhoi khangdabra? Aduga nakhoidi narannaigi natte adubu Tengban Mapugini. Maramdi Tengban Mapuna nakhoibu mamal piduna leire. Maram aduna nakhoigi hakchang adu Tengban Mapugi matik mangalgidamak sijinnou. Houjik, nakhoina eingonda irakpa hiramsing adugi maramda: Nupigi mathakta hakchanggi oiba mari thamdabana nupagidamak phei. Adubu nupa nupi lannabagi thabak yambagi maramna nupa khudingmakna masa masagi nupi leisanu, aduga nupi khudingna masa masagi nupa leisanu. Mapuroiba ama oina nupa amana yumban mari thambagi toupham thokpa adu mahakki nupida tousanu, aduga asumna nupi adunasu mahakki nupa aduda tousanu. Nupina masamakki hakchanggi mapu natte adubu mahakki mapuroibani; matou adugumna nupagi hakchanggi mapudi mahak masana natte adubu mahakki nupini. Nakhoina haijanabagi matam pinanaba matam ama yanaba adukhak nattana nakhoi amana amabu tinnabada yadaba toudasanu. Aduga nakhoigi nasa khudum chanba watpagi maramna Satan-na nakhoibu themdoktanaba amuk hanna tinnou. Eina masi nakhoida yathang ama oina haiba natte adubu yabiba adu haibani. Eina oibagumna nakhoi pumnamaknasu oiba eina pamjei. Adubu mi khudingna masa masagi oiba Tengban Mapuna pibiba khudol leijei; mi amana khudol asi lei aduga amana atoppa khudol ama lei. Houjik eina yum pandabasing amasung lukhrabisingda hairi, eina leibagumna makhoina yum pandana leiba phei. Adubu makhoina masa khudum chanba ngamjadrabadi makhoina luhongjasanu, maramdi makhoina meichak khangduna leigadabagi sarukpudi luhongbana henna phei. Aduga eina luhonglabasingda yathang asi piri, masi eigi yathang natte, adubu Ibungogi yathangni, madudi nupi amana mahakki mapuroibabu thadokloidabani. Adubu mahakna thadoklabadi, mahakna yum amuk pandasanu nattraga mahakna mupuroibaga amuk hanjinnasanu. Aduga mapuroibanasu mahakki nupiga khainaroidabani. Aduga Ibungona nattaduna, ei isana ateisingda hairi: Karigumba christian ichil-inao amagi nupi adu thajadabi nupi oirabadi aduga nupi aduna mahakka leiminnabada yajarabadi mahakana nupi adubu khainadasanu. Aduga christian nupi amana thajadaba nupa amabu mapuroiba oirabadi aduga nupa aduna mahakka leiminnabada yajarabadi nupa aduga khainadasanu. Maramdi thajadaba mapuroiba adubu nupi adugi mapanna senghanbire aduga thajadabi nupi adubusu thajaba mapuroiba adugi mapanna senghanbire. Asumna touba oiramdragadi nakhoigi nachasingdu sengdaba oiramgadabani, adubu houjikti makhoi asengba oire. Adumakpu thajadaba aduna christian mapang adubu thadokke ninglabadi mahakna chatkhisanu. Asigumba phibham asidadi christian nupa amadi nupi adu apunbagi makhada leitre aduga Tengban Mapuna eikhoibu ingthana leinaba koubire. He christian nupi, nahakki mapanna nahakki napuroiba adubu kanbiba ngamgani ngamloi karamna nahakna khangbage? Aduga he christian nupa, nahakki mapanna nahakki nupibu kanbiba ngamgani ngamloi karamna khangbage? Adumak oidunasu, Ibungona nakhoida pibiriba punsigi phibham aduda amadi Tengban Mapuna nakhoibu koubikhiba matamda leiramba matou aduda nakhoi khudingmakna adumak hing-u. Masi eina singlup khudingmakta tambiba chatna-pathapni. Un-kakpa mi amabu Tengban Mapuna koubiba matamda mahakna un kakpagi khudam adu amuk louthoknaba hotnadasanu; aduga un-kaktaba mi amabu Tengban Mapuna koubiba matamda mahakna un kaktasanu. Maramdi un kakpa nattraga kaktaba haibadudi karisu natte adubu Tengban Mapugi yathang inba haibaduna maruoibani. Nakhoi khudingna Tengban Mapuna nakhoibu koubiba matamda oikhiba phibham aduda adumak leisanu. Tengban Mapuna nahakpu koubiba matam aduda nahak minai oirambra? Maduna nahakpu wahandasanu; adubu nahakna ningtambagi khudongchaba phanglabadi, madu sijinnou. Maramdi minai oiringei matamda Ibungona koubiba mahak adu Ibungogi ningtamlaba mini. Matou adugumduna ningtamlingeida koubiba mahak adu Christtagi minaini. Tengban Mapuna nakhoibu mamal piduna leire; maram aduna nakhoi misinggi minai oirakkanu. Ichil-Inaosa, nakhoibu koubiba matamda oikhiba phibham aduda nakhoi khudingmakna Tengban Mapuda lengdana adumak leisanu. Houjik, luhongdabasinggi matangda nakhoina irakpa adugi maramda: Eina nakhoida pinanaba Ibungodagi yathang karisu leijade, adubu Ibungona chanbibagi mapanna thajaba yaba misak ama oina eina nakhoida eigi wakhalon asi khanghanjari. Houjik thengnariba awaba asigi khallagadi mi amana mahakna leiriba phibham aduda adumak leibana phagani haina eina khanjei. Nahak luhongbagi lipunna pullabra? Nahakki nupibu khainanaba hotnaganu. Nahak luhongdribra? Adu oirabadi nahak nupi thiganu. Adubu nahakna luhonglabasu, nahakna pap toude; aduga leisabi amana yum pallagasu mahakna pap toude. Adubu luhonglaba misingna houjik thengnariba awasing adu eina nakhoida phanghanjaningde. Ichil- Inaosa, eina haibadi masini: Houjik matam leisillaktre. Aduga houjiktagi houna yumpallabasing aduna yumpandabagumna hingsanu. Kaplibasing aduna kaptabagum; haraobasing aduna haraodabagum; potchei leiribasing aduna makhoina leiribasing adu makhoigi nattabagum; Taibangpan asigi oibasing adubu sijinnariba makhoisingna hairibasing adugi makha pondabagum sijinnasanu. Maramdi taipangpan asigi houjik oiriba phibham asi thuna lanthokkhragani. Nakhoina langtaknaba yaodana leiba adu eina pammi. Yum pandaba mi amana Ibungogi oiba hiramsing adugidamak khalli, maramdi mahakna Ibungobu pelhannaba hotnajei. Adubu yum pallaba mi aduna taibangpanbagi oiba potsing adugi maramda khalli maramdi mahakna mahakki nupibu pelhanba pammi. Aduga asumna mahakpu maikei anida ching-i. Aduga mayum pandabi nupi nattraga leisabina thawai hakchang animakta asengba oinanaba Ibungogi thougalda pukning wakhal thamjei, adubu yum pallabi adunadi mahakki mapuroiba adubu pelhannabagidamak taibangpangi oiba potsaksinggi maramda khalli. Eina masi nakhoigi kannanabagidamak haibani; nakhoida athingba pinanabagidamak haiba natte, adubu nakhoigi punsi adu chumna hingnanaba aduga pukning ani longdana nakhoina Ibungobu thougal tounanabani. Luhongnabagidamak waroinaraga luhongdanaba warep amuk loukhraba mapanggi matangdadi, karigumba nupa aduna mapung pharabi leisabi aduda chumna chatpidre haina khallabadi, aduga hakchanggi apambana thumhatlaba amasung luhongpham thok-i haina mahakna khallabadi mahakna pamjabagum makhoina luhongsanu. Maduda pap leite. Adubu mi amana madu mangonda namduna touhanba nattaduna mapukningda luhonglaroi haina chap yungna leplaba aduga mahakki apamba adu mapung phana laksinba ngamlaba amasung mahakna leisabi adubu luhongdanaba mapukningda leplabadi nupa asinasu achumba adu tou-i. Maram aduna leisabi adubu luhongliba nupa aduna achumba tou-i, adubu luhongdaba aduna henna aphaba adu tou-i. Mapuroibana hek hingliba makheidi nupi adu mapuroibada punduna lei; adubu mapuroiba aduna sikhrabadi mahakna apamba nupa amada luhongbada maning tamjare, adubu nupa adu Ibungoda thajaba oigadabani. Adumakpu mahakna luhongdana leirabadi mahakkidamak henna nungaibani. Masi eigi wakhallonni, aduga Tengban Mapugi Thawai adu eingondasu lei haina eina khalli. Houjik lai murtida katluraba potki maramda nakhoina hanglakpa wahanggi maramda: Hoi, eikhoi pumnamakki khangba lei haiba eikhoina khang-i. Adubu khangbana chaothokhalli, adubu nungsibana semgatli. Karigumba khara khang-i haina khanjaba makhoising aduna makhoina khangpham thokpa adu youna tasengna khangdri. Adubu Tengban Mapubu nungsijaba mahak adubudi Tengban Mapuna khangbi. Adu oirabadi lai murtida katluraba pot chabagi matangdadi: Lai murtidi tasengna taibangpanda leiba natte amasung Tengban Mapu amakhak lei haibasi eikhoina khang-i. Atiya amadi malem asida laini haina kounabasing leirabasu aduga asigumba laising amadi mapusing yamna leirabasu, Eikhoigidi Tengban Mapu ama haibadi Ipa adu lei. Pot pumnamakpu sembiba mapu adu mahakni aduga eikhoina mahakkidamak lei. Aduga Ibungo amakhak lei, mahakti Jisu Christtani. Mahakki mapanna pot pumnamak sembi aduga mahakki mapanna eikhoina hingbani. Adubu mi khudingmakna achumba asi khangde. Mi kharadi lai murti latlakpagi heinabi leirakpana houjik phaoba makhoina lai murtida katluraba pot chaba matamda lai murtida katluraba pot chabagum khalli. Aduga makhoigi achum aran khangba pukning adu sonbagi maramna makhoibu chinjak aduna maanghalle haina phaojei. Adumakpu chinjakna eikhoiga Tengban Mapuga leinaba mari adu phagat-hanba natte. Eikhoina chadraga karisu mangjaba leite aduga charaga tongjaba karisu leite. Adumakpu, nakhoigi naning tamba adu pangthokpada thajaba sonbasing adubu papta tahandanaba cheksillu. Maramdi lousing adu leiriba nahakna lai murtigi sangda chaba adu achum aran khangnaba pukning sonba mahakna urabadi mahakpu nahakna lai murtida katpa pot chananaba thougatpa oiroidra? Adu oirabadi nahakki lousing adugi maramna mahakkidamak Christtana sibikhiba nahakki asonba nachin nanao adubu manghalloidra? Aduga matou asumna nahakna nachin nanaosinggi mathakta pap touraba amadi makhoigi achum aran khangnaba pukning adubu sokhallabadi nahakna Christtagi maiyokta pap tou-i. Maram aduna eina chariba pot aduna eigi ichil inaobu papta tahallabadi, eina mahakpu papta tahandanaba ei keidounungdasu sa sukcha chararoi. Ei ining tamba mi ama nattra? Ei pakhonchatpa ama nattra? Eina eikhoigi Ibungo Jisu Christtabu ukhraba nattra? Aduga nakhoi eina Ibungogidamak sujaba eigi thabakki mahei nattra? Atoppasingna eibu pakhonchatpa ama oina loubidrabasu nakhoigi naphamdadi tasengnamak oijari. Maramdi nakhoigi punsina Ibungoga amata oiminnaba adugi maramna nakhoi nasamakna eihak pakhonchatpa amani haiba achumba adugi khudam changdam oiri. Misingna eibu chang yengba matamda kamdouna ei isana isabu ngakthokchabage haiba adu asini: Eigi thougalgidamak eina chanaba amadi thaknaba phangnabagi hak leitabra? Atoppa pakhonchatpasing, Ibungogi manaosing amadi Peter-gumna thajabi loinabibu eikhoigi khongchatsingda eikhoina punnabagi hak leitabra? Aduga hingnabagidamak thabak sugadaba adu Barnabas-ka ei khaktagara? Kanana masagi sel puthokchaduna lanmi oina thabak tounabage? Anggur ingkhol koiraga masagi ingkhol adudagi mahei chadaba kana leibage? Yao sanggu loiraga madudagi sanggom thaktaba yaosenba kana leibage? Masi eina mioibagi oiba wakhallon adugi matung inna haiba khaktara? Wayel Yathangnasu masiga chap manana haiba nattabra? Maramdi Moses-ki Wayel Yathangda asumna iduna lei: “Nahakna sallabasingbu mahei marong nethahannaba sijinaringeida makhoigi machin punphade.”” Masida Tengban Mapuna khanbiriba asi sallabasing asi khaktagira? Mahakna hairiba asi eikhoida haiba nattabra? Tasengnamak masi eikhoigi maramda ibani. Maramdi khoiriba adunasu aduga lokliba adunasu mahei adugi saruk phanggani haibagi ashada makhoina thabak tougadabani. Eikhoina nakhoigi narakta thawaigi oiba maru hullaga, hakchanggi oiba kannaba lokpa asi yamna henmallabra? Atoppasingna nakhoidagi masi asha tounabagi hak leirabadi, eikhoinasu hak adu henna leipham thoktabra? Adum oinamak eikhoina asigumba hak asi sijinnade. Madugi mahutta Christtagi Aphaba Pao-da apanba thoktanaba eikhoina pumnamak khaangli. Mapugi Sanglenda thougal touriba makhoina Mapugi Sanglendagi chananaba phangjei haibadu nakhoi khangdabra? Aduga iratpungda thougal touriba makhoina latnapungda katlakliba iratpot adugi saruk phangminei haibadu nakhoi khangdabra? Matou adugumna Aphaba Pao sandokpa makhoising aduna madugi mapanna hinggadabani haina Ibungona yathang pire. Adubu haksing asidagi hak amata eina sijinnade. Aduga asumna nakhoina iphamda touhannabagi ashada eina masi ikhibasu natte. Maramdi eigi chaothokchaba asibu kanagumbana karisu nattaba oihallabadi eigidamak sikhibana henna phei. Adum oinamak eina Aphaba Pao sandokpa matamda eina chaothokpa ngamjade, maramdi madu eina sandoktaba yadabani. Aduga Aphaba Pao adu eina sandoktrabadi ei awabanida! Karigumba Aphaba Pao adu eina sandokningna sandoklabadi eigi mana lei. Adubu sandokningna sandoktrabasu Tengban Mapuna eingonda thabak asi sinnabagi maramna madu eina ithou ama oina touribani. Adu oirabadi eigi mana karino? Aphaba Paogi thabakkidamak eigi hak adu tandana amasung lemna Aphaba Pao sandokpa asimak eigi khudongchaba amani. Ei ining tamba mi amani, kanagisu minai natte; adumakpu eina ngamliba makhei misingbu Christtagi maphamda puraknanaba isana isabu mi pumnamakki minai oihanjare. Jihudisingbu Christtada purakpa yanabagidamak Jihudisinggi marakta ei Jihudisinggumna oire. Aduga ei isamak Moses-ki Wayel Yathanggi makha ponna leitrabasu Wayel Yathanggi makha ponna leiba makhoi adubu Christtada purakpa yanabagidamak eina makhoigumna Wayel Yathanggi makha ponba oire. Maduga chap mannana Jihudigi Wayel Yathang makha pondaba atoppa phurupsing adubu Christtada purakpa yananabagidamak eina makhoigumna Wayel Yathanggi makha pondaba oire. Masimakna ei Tengban Mapugi Wayel Yathang adu inde haibadi natte; adubu ei Christtagi Wayel Yathanggi makha ponna leijari. Asonba makhoisinggi marakta, makhoibu Christtada purakpa yanabagidamak ei asonba amagumna oire. Asumna karigumba ngamjaba pambei amagi mapanna makhoi kharabu eina kanjanaba mi pumnamakki maphamda ei pumnamak oire. Aduga eina Aphaba Paogi maramgidamak amadi madugi yaipha thoujal adu nakhoiga saruk phangminnanaba pumnamak asi toujabani. Lamjel tannabada lamjelloi pumnamakna chelli adubu amakhaktana mana phang-i haibadu nakhoi khangdabra? Adu oirabadi nakhoina mana adu phangnanaba chellu. Sanaroi khudingmakna mangkhigadaba luhup adu phangnanabagidak pumnamakta masa khudum chanjanaba kanna sajel tou-i; adubu eikhoinadi mangba nairaroidaba luhup adu phangnanaba masi tou-i. Maram asina eina panthungpham khangdana chenba mi amagumna chende; aduga pandampham khangdana pangthinda thinba sanaroi amagumna lamba toude. Adubu atoppa misingbu changyengnaba aduda yaonaba kouraga ei isamakna managidamak matik chadaba oidanaba eina eigi hakchangbu cheina phanghanduna kalhanjei amasung madubu mapungphana khudum chanjei. Maram aduna, ichil-Inaosing, nakhoina eikhoigi ipa-ipusingda kari thokkhibage haibadu kaothokpa eina pamde. Madudi leichilna makhoi pumnamakpu ngak-senbiduna makhoi pumbana asoi-angam yaodana Angangba samudra lanthokkhi. Makhoi pumnamak Moses-ki tung-inba ama oina leichilda amadi ising ipakta baptize loukhi. Makhoi pumnamak chap mannaba thawaigi chinjak chaminnakhi. Amasung chap mannaba thawaigi ising thakminnakhi. Makhoina makhoiga loinaduna chatminnariba thawaigi oiba nungjao adudagi ising thakkhi; aduga nungjao adu Christta masamak oirammi. Adumak oidunasu makhoi ayambagi mathakta Tengban Mapuna penkhide, maram aduna makhoigi asiba hachangbu leikanglada chaithokkhi. Makhoina toukhibagum eikhoina phattaba potsingda pukning luptanaba thoudoksing adu eikhoida pandam oina thokkhibani. Makhoi kharana lai-murti latpa oikhibagumna nakhoina oiganu. Maramdi Mapugi puyada asumna iduna lei, “Makhoina thaknanaba amadi channanaba phamthakhi aduga makhe langduna laimurti latpasinggi oiba lamchat kamba jagoi sananaba hougatkhi.”” Aduga nongmada makhoi lising kunga-humdoi sihankhiba pap adu makhoi kharana toukhibagumna eikhoina nupa nupigi oiba amotpa thabak adu touroidabani. Makhoi kharana Christtabu chang yengkhi aduga makhoi lilna chiktuna sikhi. Makhoina toukhiba asigumna nakhoina Christtabu chang yengganu. Makhoi kharana murum murum sonduna wakhatkhi aduga manghan-tak-hanbagi dut aduna makhoibu hatkhi. Makhoina toukhiba asigumna nakhoina murum murum sonduna wakatkanu. Masi pumnamaksing asi atoppasingda pandam oinaba makhoida thokkhibani aduga makhoina aroiba matam asida hingliba eikhoida cheksin-wa oinaba irambani. Aduga nahakna chetna lepli haina khanjarabadi nahakna tudanaba cheksinjou. Mioibagi punsida mahousa oiriba athembasing adu nattana athemba amata nakhoigi nathakta lakkhidri. Aduga Tengban Mapudi thajaba yabani. Nakhoina khaangba ngamba panggal adugi wangmada nakhoibu themdokpa mahakna yabiroi. Aduga nakhoina athemba taba matamda nakhoina khaangba ngamnaba panggal pibiduna nanthokchanaba lambi ama mahakna pibigani. Maram aduna eigi nungsiraba marupsa, nakhoina lai murti latpadagi chenthok-u. Eina asingba misingda ngangbagumna nakhoida ngangbani. Eina hairibasing asi nakhoi nasana wayenjou. Ibungogi chakkhangbada eikhoina sijinnariba aduga madugidamak eikhoina Tengban Mapuda thagatchariba tenggot adudagi eikhoina thakminnaba matamda eikhoina Christtagi ee adu saruk phangminnaba nattra? Aduga eikhoina thugairiba tal adu eikhoina chaminnaba matamda eikhoina Christtagi hakchang adu saruk phangminnaba nattra? Eikhoina yamlabasu tal amakhak oibagi maramna eikhoi hakchang amatani, maramdi eikhoi pumnamakna tal ama adudagi saruk phangminnei. Israel-gi misinggi maramda khallu: Iratpot chaba makhoising adu iratpunggi thougalda saruk phangminnabasing nattra? Adu oirabadi lai murti amadi maduda katpa chananaba pot adu tesengnamka karigumba pot amani haina eina hairibra? Natte, adubu eina haibadi atoppa phurupsingna iratpot katpa adu lai phattabasingda katpani, Tengban Mapuda natte. Aduga nakhoina lai phattabasingga saruk phangminnaba eina pamde. Nakhoina Ibungogi tenggotaki thakpa aduga lai-phattabasinggi tenggottagisu thakpa yade. Amasung Ibunggogi table-dagisu chaba aduga lai phattabasinggi table-dagisu chaba yade. Eikhoina Ibungobu khambanhannaba hotnaribra? Eikhoina Ibungodagi henna kalli haina khanbra? “Eina karigumba ama hekta toubagi hak lei”” haina nakhoina hai, adubu pumnamak kanabadi natte. “Eina karigumba ama hekta toubagi hak lei”” adubu pumnamak semgatpadi natte. Nakhoi kananasu masagi kannaba thiroidabani, adubu atoppagi kananaba thigadabani. Sa yonphamda yolliba sa pumnamak nakhoina nakhoigi achum aran khangnaba pukning aduda wahang amata hangdana chao. Maramdi, Mapugi Puyada asumna iduna lei, “Malem amadi madugi manungda leiriba pot pumnamak MAPU IBUNGO-gini.”” Kanagumba thajadaba mi amana nakhoibu chak chanaba kourabadi aduga nakhoina chatpa pamlabadi nakhoina nakhoi achum aran khangnabagi pukning aduda wahang amata hangdana nakhoigi namangda thamli-thamliba adu chao. Adubu kanagumbana “Masi lai-murtida katlurabani”” haina nakhoida hairabadi, nakhoida hairakliba mi adugidamak amadi achum aran khangnaba pukning adugi maramgidamak nakhoina madu chaganu. Achum aran khangnaba pukning haina eina hairiba asi nakhoigi natte adubu atoppasinggini. Maramdi atoppagi achum aran khangnaba pukningna eigi ningtambabu karigi wayengadouribano? Eina eigi chananaba adugidamak Tengban Mapubu thagatcharaga eina madu charabadi, eina thagatchakhraba pot adugidamak eigi maramda karigi phattana hairibano? Maram aduna nakhoina chaba oirabasu, thakpa oirabasu nattraga karigumba ama touba oirabasu nakhoina pumnamak adu Tengban Mapugi matik mangalgidamak tou. Jihudi oirabasu, Jihudi nattaba phurup oirabasu, nattraga Tengban Mapugi singlup oirabasu nakhoina kanabusu khudi thihan-ganu. Eina hiram khudingmakta pumnamakpu pelhannaba hotnabagum nakhoinasu madu tou. Maramdi makhoina kanbiba phangnanaba ei isagi kanaba thidaduna miyamgi kanaba adu thi. Eina Christtagi matou loubagumna nakhoinasu eigi itou loubiyu. Ichil-Inaosa nakhoina eibu matam chuppada ningsingbiba amadi nakhoida eina tambirambasing adu nakhoina ngakpirambagidamak eina nakhoibu thagatchei. Adubu eina nakhoida khanghanba pamba adudi nupa pumnamakki makokti Christtani, nupigi makokna mapuroibani, aduga Christtagi makokna Tengban Mapuni. Maram aduna kanagumba nupa amana makok khumduna haijarabadi aduga Tengban Mapugi pao sandoklabadi mahakna Christtabu ikai khumnadabani. Aduga makok khumdana haijabi amadi Tengban Mapugi pao sandokpi nupi khudingmakna mahakki nupabu ikai khumnadabani. Mahak aduga lu kokthoklaba nupi amaga khetnaba karisu leite. Aduna kanagumba nupi amana makok khumdrabadi mahakki masam adu katthatsanu. Aduga nupi amana mahakki masam kakthatpa amadi lu kokthokpada ikainingai oibanina mahakna mahakki makok khumsanu. Aduga nupadi Tengban Mapugi mitam amadi matik mangal oibanina makok khumloidabani. Adubu nupina nupagi matik mangalni. Maramdi nupadi nupidagi oirakpa natte, adubu nupadagi nupi semkhibani. Aduga nupadi nupigidamak semkhiba natte adubu nupagidamak nupi semkhibani. Swarga dutsinggi maramna nupina nupagi makhada lei haibadu utnanaba mahak makok khumgadabani. Adumakpu Ibungoda leiba eikhoigi punsida nupi yaodana nupa leite aduga nupa yaodana nupi leite. Maramdi nupadagi nupi semkhiba aduga chap mannana nupina nupa amuk pok-i; adubu pumnamak oihanbiba mahak adudi Tengban Mapuni. Nupina makokta kari amata kuptana Tengban Mapuda haijaba asi matik chabra haibadu nakhoi nasana wayenjou. Nupa amana masam sanglabadi madu ikai khumnadaningngaini haibadu mahousagi machatna nakhoida tambidabra? Adubu nupi amana masam sanglabadi madu mangonda lemjaningaini. Maramdi madu mahakki kokkhum oinanaba mangonda pibibani. Kanagumbana masigi maramda yetnaninglabadi eina haigadaba haibabu eikhoidasu aduga Tengban Mapugi singlupsingdasu asi nattaba atei atoppa chatnabi amata leite. Adumakpu piriba paotaksing asida eina nakhoibu thagatte maramdi nakhoina khurumnaba tinnaba aduna phananaba nattaduna henna phattanaba oi. Pumnamakki ahanbada, nakhoina singlup tinnaba matamda nakhoigi narakta tokhai tannaba lei haiba eina tai, aduga madu kharamakhei chumlamgani haina eina thajei. Nakhoigi narakta Tengban Mapuna yabibasing adu mayek sengna unanaba nakhoigi narakta tokhai tannaba leiramgani haiba asida chingnaningngai leite. Nakhoina punna tinnaba matamda nakhoina chariba adu Ibungogi chakkhangba natte. Madugi mahei oina nakhoina madu chaba matamda mi ateibu ngainaba toudana nakhoi khudingmakna nasa nasagi chanaba adu chathok-i. Maduna maram oiduna kharana lamduna lei, aduga kharana yu ngaoduna lei. Nakhoigi chananaba amadi thaknanaba nasa nasagi yum leitabra? Nattraga nakhoina Tengban Mapugi singluppu usittabra aduga karisu leijadaba mising adubu ikaihallibra? Masigi maramda eina kari haiba nakhoina asha touribage? Eina nakhoibu thagatkadra? Tasengnamak eina nakhoibu thagatloi. Maramdi eina nakhoida sinnariba asi eina Tengban Mapudagi phangjaba aduni: Madudi Ibungobu pithokpa numidang aduda Ibungo Jisuna tal adu lourammi. Amasung mahakna Tengban Mapubu thagatcharaga tal adu thugairaduna hairak-i, “Masi nakhoigidamak thugaikhraba eigi hakchang aduni. Masi eibu ningsingnanaba pangthok-u.”” Matou adugumduna, madu chaba loiraba matungda Ibungona tenggot adu louraduna hairak-i, “Tenggot asi eigi eena semba anouba warepnabani. Nakhoina masi thakpa thakpa khudingda eibu ningsingnaba pangthok-u.”” Matou asumna nakhoina tal asibu chaba khuding amadi tenggot asi thakpa khudingda Ibungona amuk lenglaktriphaoba Ibungogi siba adu nakhoina laothoklibani. Maram aduna kanagumbana matik chadaba matouda tal asi charaba amadi Ibungogi tenggot asi thaklabadi mahakna Ibungogi hakchang amadi eegi mathakta pap langsillabani. Aduna nakhoi nasa nasana nasabu hanna chang yengjasanu, aduga nakhoina tal adu chasanu amasung tenggot adu thaksanu. Maramdi kanagumbana matik chadana, Ibungogi hakchang adugi wahanthok khangdana tal adu chaba amadi tenggot adudagi thakpa matamda, masagi mathakta wahenhannaba chabani amasung thakpani. Maram asina nakhoigi narakta kaya amana nai, solli aduga kaya amana si. Eikhoi isana isabu hanna changyeng toujaragadi, Tengban Mapugi wayel adu eikhoigi ithakta taramloidabani. Adubu eikhoibu taibangpangi oiba mising aduga loinana aranbada tahandanaba Ibungona eikhoibu wayenduna cheirak pibibani. Maram aduna, eigi nungsijaraba ichil-inaosa, nakhoina Ibungogi chakkhang channanabagidamak tinnaba matamda nakhoina amaga amaga ngainou. Amasung nakhoina tinnaba matamda Tengban Mapugi wayel adu nathakta tadanaba kanagumbana lamlabadi mahakna mayumda chajasanu. Aduga atoppa hiramsinggidi, eina lakpa matamda oina wa leplage. Nungsijaraba ichil-inaosa, houjik Thawaigi khudolgi maramda, Nakhoina achumba adu khangdana leiba eina pamde. Nakhoina khang-i madudi nakhoina Tengban Mapu khangdaba mising oiringei matam aduda thawai yaodaba lai murtising adubu khurumbagi lambi kaya amada lanna lamjingduna leirammi. Eina nakhoida khanghanba pamba adudi Tengban Mapugi thawaina chingba mi kana amatana “Jisuda sirap phanglasanu”” haina aduga Thawai Asengba aduna chingbibagi mapanna nattana “Jisudi Mapu Ibungoni”” haina phangdokpa ngamde. Tongan tonganba thawaigi khudolsing lei, adubu Thawai amatadagi makhoising adu pibi. Thougal toubagi tongan tonganba mawong lei adubu chap mannaba Ibungo adubu thouganjabani. Thougal tounabagi tongan tonganba touba ngambagi magunsing lei adubu chap mannaba Tengban Mapu aduna makhoigi akhannaba thougalgidamak mi pumnamakta touba ngambagi magun pibi. Eikhoi pumnamakki aphaba oinabagidamak Thawaigi loinabiba adu karigumba mawong matou amada pumnamakta utpi. Thawai aduna mi amadana lousinggi wahei, aduga chap mannaba Thawai asigi mapanna atoppa mi amadana khangbagi wahei pibire. Thawai asimakna mi amadana thajaba, atoppa mi amadana anaba phahanbagi khudol, Mi amadana angakpa thabak tounaba panggal aduga atoppa amadana Tengban Mapugi wa phongdoknabagi khudol aduga atoppa amadana amuk Thawai asidagi lakpa amadi atoppadagi lakpa khudolsing adugi khennaba adu haiba ngambagi matik magun pibire. Mi amadana tongan tonganaba lon ngangnabagi matik magun, aduga atoppa amadana lonsing adubu handoknaba matik magun pibire. Pumnamaksing asi amata oiba amasung chap mannaba Thawai amatagi thabaksingni aduga mahakna ningbibagi matung-inna mi amamamda tongan tonganba khudolsing asi pinabibani. Christtadi kayat mayam ama leiba hachang amagumbani; hakachang adu tongan tonganba kayatsingna semba oirabasu hakchang ama adumak oiduna lei. Matou asigumna eikhoi pumnamaksu haibadi Jihudi oirabasu nattraga atoppa phurup oirabasu, minai oirabasu nattraga maningtamba mi oirabasu chap mannaba Thawai amagi mapanna eikhoibu hakchang amatada baptize toubire aduga eikhoi pumnamakna thaknanaba Thawai ama pinabire. Maramdi hakchang asimak kayat amakhaktana semba natte adubu kayat mayam amana sembani. Karigumba khongna, “Eidi khut nattabanina eidi hakchang asigi natte”” hairaga maduna mahakpu hakchang adugi kayat ama oihandaba yaroi. Karigumba nakongna, “Eidi mit nattabanina eidi hakchang asigi natte”” hairaga maduna mahakpu hakchang adugi kayat ama oihandaba yaroi. Karigumba hakchang apumba asi mit khakta oiramlabadi mahakna karamna tagani? Aduga nakong khakta oiramlagana, kamdouna manam namgani? Adumakpu asumna Tengban Mapuna makhoida oihanba pamba adugi matung inna tongan tonganba kayat pumnamakpu hakchang amada thambire. Karigunmba hakchang kayat pumnamaksing asina kayat amakhaktang oiramlabadi hakchang haibasi leiramloi! Asumna oibagumna, kayat mayam amadi lei adubu hakchangdi amatani. Adu oirabadi mitna khutta “Eina nangbu matou tade”” haina haiba yade. Aduga kokna khongda “Eina nangbu matou tade”” haina haibasu yade. Masigi onna teinabada, eikhoina henna sonna uba hakchanggi kayatsing adu henna mathou tabasing aduni. Aduga eikhoina thoina mamal leitabani haina khanba hakchanggi kayatsing adu eikhoina yamna cheksinjana toujaba kayatsing aduni. Aduga mitmang thokpa yadaba kayatsing adubu eikhoina thoidokna ikai khumnaba matouga loinana loinei. Amasung henna phajaba kayatsing adunadi masi mathou tade. Adubu madu mathou taba kayatsing aduda thoidokna ikai khumnaba pibiduna Tengban Mapuna hakchang asibu tinnahanbire. Masina hakchanggi manungda tokhai tannaba leihande adubu hakchanggi tongan tonganba kayat khudingmakna chap mannana amana amagidamak khalhalli. Karigumba hakchanggi kayat amana awaba khaanglabadi atoppa kayat pumnamakna maduga loinana awaba khaangminei aduga kayat amana ikai khumnaba phanglagadi madugi haraobada kayat pumnamakna saruk yaminnei. Nakhoi pumnamak Christtagi hakchangni aduga nakhoi amamamna hakchanggi kayatsingni. Singlupta Tengban Mapuna pumnamakpu mapham pinabire: Ahanba maphamda pakhonchatpasing, anisubada Tengban Mapugi wa phongdokpibasing, aduga ahumsubada ojasing adudagi angakpa thabak toubasing, adudagi anaba phahanbagi khudol leibasing, atoppabu tengbangba mising, luchingbasing amadi khangdaba atoppa lon ngangbasingni. Makhoi pumnamak pakhonchatpasing natte, aduga pumnamak Tengban Mapugi wa phongdokpibasing amadi ojasingsu natte. Pumnamakta angakpa thabak tounabagi panggal leite. Nattraga pumnamakta anaba phahanbagi nattraga khangdaba atoppa lon ngangbagi amasung lon handokpagi khudol leite. Adu oirabadi henna maruoiba khudol aduda nakhoina pukning lupchou. Adumakpu, houjik nakhoida eina khwaidagi henna phaba lambi adu utke. Eina mioibagi lonsing amasung swargadutsinggi lon phaoba ngangba ngamba yai, adubu eingongda nungsiba leitrabadi ei makhol houraba sembung amasung khingliba kortan gum oire. Eina Tengban Mapugi wa phongdokpagi khudol leirabasu, eina athuppa pumnamak khangba ngamlabasu aduga khangba pumnamak leirabasu, aduga eingonda chingjaosingbu hongdok-hanba ngambagi thajaba leirabasu, eingonda nungsiba leitrabadi ei karisu natte. Eina eigi leijaba pumnak leita-lairasingda pithoklabasu, eigi hakchang asi meida thadok-hannaba pithoklaba phaobada, eingonda nungsiba leitrabadi eingonda karisu kannade. Nungsibana kuina khaangbi amasung chanbi; nungsibana kallakte, napal toude, aduga chaothokte. Nungsibana athiba machat chatte, nungsibana masagi oijaba thide, nungsibana thuna saode, nungsibana phattababu ningsingduna thamde. Nungsibana phattabada haraode adubu achumbada haraojei. Nungsibana matam pumnamakta ngak-senbi, matam pumnamakta thajei, matam pumnamakta asha tou-i, matam pumnamakta khaangbi. Nungsibadi lomnaide. Adubu Tengban Mapuna phongdokpiba wa leirabasu loikhigani, atoppa lon ngangbasing oirabasu madu loikhigani, aduga khangba leirabasu madu mangkhigani. Maramdi eikhoigi khangbagi khudol amadi Tengban Mapugi wa phongdokpagi khudol asidi machetni. Adubu mapung phaba adu lakpa matamda machetki oiba adu mangkhigani. Eina angang oiringei matamda anganggumna nganglammi, anganggumna phaorammi, anganggumna khallammi; adubu mapung phana chaoraklaba matamda anganggi matou adu thadokkhi. Eikhoina houjik uriba asidi mingselda taba mutsi mutsiba saktamgumbani. Adubu tungdadi eikhoina maiga maiga unarakkhigani. Eina houjik khangliba asidi machettani, adubu tungdadi eibu mapungphana khangbiba adugumna eina mapung phana khanglakkhigani. Aduga houjik thajaba, asha, amadi nungsiba ahum asidi lengdana lei; aduga masida khwaidagi thoihenbadi nungsibani. Nungsiba tallu, aduga thawaigi oiba khudolsing, thoidok hendokna Tengban Mapugi wa phongdokpabu thawai yaona pamjou. Khangdaba atoppa lon ngangba mahak aduna madu misingda ngangba natte adubu Tengban Mapudani, maramdi madu mi kana amatana khangde. Adum oinamak thawaigi mapanna mahakna athuppasing adu ngangbani. Adubu Tengban Mapugi wa phongdokpa makhoising aduna misingda ngangduna makhoibu panggal kalhanbi, pukning thougatpi amasung themjinbi. Khangdaba atoppa lon ngangbasing aduna makhoi masakhaktabu semgatli adubu Tengban Mapugi wa phongdokpa makhoising aduna singlup apumbabu semgatli. Nakhoi khudingmakna khangdaba atoppa lon ngangba adu eina pamjei; adubu nakhoida Tengban Mapugi wa phongdokpagi khudol leiba aduna henna eina pamjei. Maramdi singlup semgatnabagidamak kanagumba amana lon handokpiba nattrabadi atoppa khangdaba lon ngangba mi adudagidi Tengban Mapugi wa phongdokpiba mi aduna henna chao-i. Maram aduna, nungsijaraba ichil-inaosing eina nakhoigi nanakta lakpa matamda eina khangdaba atoppa lon nganglaga nakhoigidamak ei kari kannapham leibage? Eina nakhoida Tengban Mapugi phongdokpiba khara nattraga lousing khara nattraga Tengban Mapugi wa phongdokpiba nattraga tambiba purakpa nattrabadi nakhoida kari amata kanade. Makhol thokpa, thawai yaodaba pot, haibadi bashi nattraga bina maknasu, tan kaina khonglabadi kari tanthano haiba kanana kamdouna khanggani? Peresingga khongbada sengna makhol thoktrabadi kanana langi thourang tougadage? Matou asigumna, nakhoigi leina misingna khangba ngamba wa ngangba nattanadi nakhoina ngangliba adu karino haiba kanana khangba ngamgadage? Nakhoina madu arembada ngangba oigani. Malem asida tongan tonganba lon mayam ama lei, adumakpu makhoigi marakta wahandok leitaba lon-di amata leite. Adu oirabadi kanagumba amana ngangba lon amagi wahandok adu eina khangba ngamdrabadi, ngangliba mi adugi maphamda eihak mireibakki mi oirani aduga eigi iphamdana mahak mireibak macha amani. Nakhoina Thawaigi khudolsing adu khourangna pamjabagi maramna, pumnamakki mathakta singlup semgatpada mateng pangba khudolsing adubu henna sijinnanaba nakhoina hotnagadabani. Maram asigidamak atoppa lon ngangba mahak aduna mahakna ngangliba adu handoknabagidamak Tengban Mapuda haijasanu. Maramdi eina atoppa lon amada haijarabadi, madu eigi thawaina haijabani, adubu maduda eigi pukning wakhaldi saruk yade. Adu oirabadi eina kari tougani? Eina eigi thawaina haijagani, aduga eigi pukningnasu haijagani; Eigi thawaina isei sakchagani, aduga eigi pukningnasu sakchagani. Nahakna Tengban Mapubu thagatchaba matamda nahakki thawaina khakta thagatlabadi, tinnaba aduda saruk yariba karisu khangdaba mising aduna nahakna Tengban Mapu thagatchabagi hairiba aduda “Amen”” haina karamna haigani? Nahakna hairiba adu makhoina khangnabagi lambi suklei leite. Nahakki Tengban Mapubu thagatchabagi haijaba aduna yamna ningthijaba oirabaphaobada maduna atoppa masingbu semgatloi. Eina nakhoi pumnamaktagi henna khangdaba atoppa lonsing ngangbagidamak eina Tengban Mapubu thagatli. Adubu singlup tinnaba matamda eina khangdaba londa wahei lising tara ngangbabudi atoppasingbu tambinabagidamak miyamna khangba ngamgadaba wahei manga ngangbana henna pamjei. Ichil-inaosa nakhoina anganggumna khanba toklo. Phattaba toubagi matangdadi angang oibiyu adubu wakhal khanbadadi ahal oibiyu. Mapugi Puyada asumna iduna lei, “Ibungona hai, atoppa lonsing ngangba misinggi mapanna, nganggani eina eigi misingda. Nganggani eina mireibakki chinbalgi mapanna, adubu madu phaobada, taroi makhoina eigi wa.”” Adu oirabadi khangdaba atoppa lon ngangba haibasi khudamgidamakni, madu thajaba misinggidamak natte, adubu thajadaba-singgidamaktani. Adubu Tengban Mapugi wa takthokpa haibasina thajaba-singgidamaktani, thajadaba-singgidamakta natte. Maram aduna singlup apumbana tinnabada mipum khudingmakna khangdaba atoppa lon nganglabadi, karisu khangdaba nattraga thajadaba misingna changlakpada makhoina nakhoi pumnamak ngaore haina hairoidra? Adubu nakhoi pumnamakna Tengban Mapugi wa sandoktuna leiringeida kanagumba thajadaba nattraga karisu khangdaba mi amana changlaklabadi makhoina tariba aduna makhoigi pap khanghangani amasung makhoina taribasing aduna makhoibu wayengani, Makhoigi aronba wakhal adu phongdokkani; aduga “Tasengnamak nakhoigi narak asida Tengban Mapu lei”” haina haidokcharaga nonthajaduna Tengban Mapubu khurumjagani. Adunadi eikhoina kari haigani, ichil inaosa? Nakhoina Tengban Mapubu thagat-khurumjanabagidamak tinnaba matamda, amana thagat esei sakpa, amana tambiba, atoppa amana Tengban Mapugi phongdokpiba adu phongdokpa, atoppa amana khangdaba atoppa lon ngangba, aduga atoppa amana amuk hairiba adu handokpa nakhoi amamamna tou. Adubu pumnamak adu singlup adu semgatnaba oigadabani. Nakhoina khangdaba atoppa lon nganglabadi, nakhoi ani nattraga ahumdagi hendana madu mathang manao naina ngangsanu, aduga ngangliba adu kanagumba amana handoksanu. Adubu madu handoknaba mi amata leitrabadi ngangliba mahak aduna singlupta tuminna leisanu amasung madu masa mathantada amadi Tengban Mapuda ngangjasanu. Tengban Mapugi wa phongdokpa ani nattraga ahumna ngangsanu aduga ateising aduna makhoina hairiba adu chang yengjasanu. Adubu tinnaba aduda phamliba kanagumba amana Tengban Mapudagi paojel phangjarabadi, hanna ngangliba mahakna ngangba lepkadabani. Pumnamakna tamjanaba amadi pukning thougatpiba phangjanaba nakhoi pumnamakna amamam oina Tengban Mapugi wa adu phongdokpa yai. Tengban Mapugi wa phongdokpagi khudol adu ngangliba mahakki makha polhangadabani. Maramdi Tengban Mapudi mawong maril naidabagi Mapu natte adubu ingthabagini. Aduga Tengban Mapugi misingna tinnaba khudingmakta toubagum, Singlup tinnabada nupisingna tuminna leisanu. Makhoida wa ngangbagi ayaba leite, adubu wayel yathangna haibagumna makhoina makha ponna leigadabani. Makhoina karigumba amagi maramda khangning hangningba pamlabadi, makhoina mayumda masa masagi nupasingda hangsanu. Maramdi nupina singlup tinnaba matamda wa ngangba haibasi ikainingaini. Nattraga Tengban Mapugi wahei adu nangondagi lakpa oiribra? Nattraga madu lakkhiba adu nakhoikhaktadara? Kanagumbana mahak Tengban Mapugi wa phongdokpa nattraga thawaigi khudol lei haina khanjarabadi, eina nakhoida iriba asi Ibungogi yathangni haiba adu mahakna khangsanu. Adubu masida mahakna thousadrabadi mahakpusu thaoiruganu. Maram aduna, ichil inaosa, Tengban Mapugi wa phongdokpada pukning luppu, aduga atoppa lonsing ngangba thingganu. Pumnamaksing asi ningthina amadi mathang manao naiba mawongda tougadabani. Eigi ichil-inaosa, eina nakhoida sandoklamba, aduga nakhoina lousinduna madugi mathakta chetna lepliba, Aphaba Pao adu nakhoida ningsinghanba eina pamjei. Eina nakhoida sandoklamba adu nakhoina chetna pairabadi Aphaba Pao asigi mapanna nakhoibusu kanbirabani. Adu nattrabadi nakhoina arembada thajare. Maramdi einasu phangjaraba khwaidagi maruoiba adu eina nakhoida pire. Madudi Mapugi Puyagi matung-inna Christtana eikhoigi papkidamak sibire, Aduga Ibungobu leirol challe, amasung Mapugi Puyagi matung-inna humnisuba numitta Ibungona hinggatle. Aduga Ibungona Peter-da, adudagi tung-inba taranithoida uhabire. Madugi matungda Ibungona amuktada chamangadagi henba ichil inaosingda uhanbire. Makhoigi manungda khara sikhrabasu ayambadi houjiksu hingli. Madugi matungda Ibungona Jacob-ta adudagi pakhonchatpa pumnamakta uhanbire. Aduga pumnamakki ikon konbada, matam nattana pokpa amagum oirabasu, Ibungona eingondasu uhanbire. Maramdi pakhonchatpasinggi maraktagi eina khwaidagi apikpani aduga pakhonchatpa haina koubada matik chadraba eihakni maramdi eina Tengban Mapugi singluppu ot-neikhi. Adubu eina oijariba asi Tengban Mapugi thoujalna oijaribani, aduga mahakna eingonda pinabiriba thoujal adu aremba natte. Maramdi atei pakhonchatpa pumnamaktagi henna eina su-nomjare adumakpu madu eina natte adubu eingonda loinabiriba Tengban Mapugi thoujal adunani. Adu oirabadi eina oirabasu makhoina oirabasu eikhoi pumnamakna pao adu sandok-i, aduga pao adumak nakhoina thajare. Houjik, Christtana sibadagi hinggatle haiba pao asi eikhoina sandoklabadi, nakhoi kharana asibana hinggatte haina karamna hairibano? Maramdi sibadagi hinggatpa haiba asi leitrabadi Christtasu hinggattre. Aduga Christtana hinggattrabadi eikhoina pao sandokpa asi arembani aduga nakhoigi thajabasu arembani. Adugisu mathakta eikhoina Tengban Mapugi maramda chin thire, maramdi Tengban Mapuna Christtabu hinggathanbire haina eikhoina hai. Adubu asibasingna hinggatte haiba asina achumba oirabadi Tengban Mapuna Ibungobu hinggat-hanbidre. Maramdi asibasingna hinggattrabadi Christtasu hinggattre. Aduga Christtabu hinggat-hanbidrabadi nakhoigi thajaba adu arembani amasung nakhoina houjiksu nakhoigi papta leiri. Adu oirabadi Christtada thajaduna sikhraba makhoising adu mangle. Hinglingei punsi asikhaktagi oina eikhoina Christtada asha thamjaba oirabadi taibanpanda leiriba mi pumnamaktagi eikhoina khwaidagi minungsi pokningngai oire. Adubu asengbamak Christtana sibadagi hinggattuna asibasinggi maraktagi ahanba mahei oire. Maramdi mi amagi maramdagi siba lakkhiba adugumna mi amagi mapaldagi sibadagi hinggatpasu lakle. Maramdi mi pumnamakna Adam-ga amata oibagi maramna pumnamakna sire, matou adugumduna mi pumnamakna Christtaga amata oibagi maramna pumnamakna hinggatkani. Adubu mi khudingna magi magi mathang manao matung inna oigani. Ahanbada ahanba mahei oiriba Christta, madugi matungdana Ibungona lenglakpada magi oikhrabasing, Adudagi Christtana leingakpa pumnamak, matik pumnamak amadi panggal pumnamak manghallaga ningthou leibak adu Mapa Ibungo Tengban Mapuda sinnaraba matungda aroiba matam adu lakkani. Maramdi Ibungona yeknaba pumnamakpu maithiba piduna mahakki khongyada thamdriphaoba Ibungona panba tare. Ibungona manghangadaba aroiba yeknaba adudi sibani. Maramdi Mapugi Puyana hai, “Tengban Mapuna pot pumnamakpu Ibungogi khuyakhada thamduna mahakki makha polhalle.”” Adubu “pot pumnamak”” haiba asida pot pumnamakpu Ibungogi khuyakhada thambiriba Tengban Mapu masamakti maduda yaode haibasi mayek seng-i. Adubu pumnamak asibu Ibungogi makha polhanbiba matamda pumnamakpu makha polhanbiriba Tengban Mapu aduna pumnamakki mathakta pannanaba Machanupa aduna masamakpusu Tengban Mapugi makha polhanjagani. Houjik, sibadagi hinggatpa haiba asi leitrabadi asibasinggidamak baptize louriba makhoina kari tougadage? Karigumba asibasingna suk-hing hinggatloidaba leirabadi misingna asiba misinggi mahutta baptize touriba karigino? Aduga eikhoina pungja khuding karigi khudongthiba maiyoknagadouribano? Ichil-inaosing, eina numit khudinggi siba maiyoknari! Masi achumbamakni haibasi eikhoigi Ibungo Christta Jisuga amata oiminnariba eikhoigi punsida, nakhoida leiba eigi choathokchaba adugi mapana eina nakhoida masi phongdokchabani. Aduga mioibagi oiba machat adu khaktagidamak eina Ephesus-ta lamgi sasing aduga lanthengnarabadi eigi kari tongjaba leibage? Karigumba asibasingna hinggattaba tarabadi, “Eikhoi chasi thaksi, maramdi hayeng sigadaba punsini.”” Nakhoibu lanna lamjinghan-ganu. “Phattaba miga tinnabana aphaba lamchatpu manghalli.”” Nakhoina oipham thokpagum achumba pukning wakhal aduda hallaklo, aduga pap touba toklo. Nakhoi kharadi Tengban Mapu khangde haina eina hairiba asi nakhoina ikainaba hairibani. Aduga kanagumbana hanglakkani, “Asibabu matou karamna hinggatkadouribano? Makhoigi hakchangna karamba makhalgi hakchang oigani?”” He apangba, nahakna maru hunba matamda maru adu sidragadi hingbagi mayol chonglakte. Nahakna gehubu oirabasu nattraga atei mahei marong oirabasu nahakna thaba matamda maru aduta oina hulli, mapungphaba pambi oina hunde. Tengban Mapu mahakna leppibagi matung-inna maru aduda pambigi mawong pibi, aduga maru makhal khudingda magi magi pambigi mawong pibi. Thawai panba khudingmakki hakchang asi makhal amakhaktagi natte. Mioibagi hakchang makhal ama lei aduga sasinggina attoppa makhal ama, ucheksinggi ama amasung ngasinggigina atoppa makhal ama lei. Aduga swargagi oiba hakchangsu lei amasung malem taibangpan-gi oiba hakchangsingsu lei. Adubu swargagi oiba hakchangsinggi matik mangalna amani aduga taibangpangi oiba hakchangsinggi matik mangalna amani. Numit masagi oiba matik mangal ama leijei, thagisu atoppa matik mangal ama leijei, amasung thawanmichakki phajabana atoppa amani; aduga thawanmichaksinggi marakta phaoba tongan tonganba makhalgi phajaba leijei. Asibana hinggatpa matamdasu asigumna oigadouribani. Leirol chankhiba hakchang adudi mangba nai, adubu hinggatlakpa matamdadi madu mangba nairaroi. Leirol chanba matamdadi madu athiba oi amasung solli, adubu hinggatlakpa matamdadi matik mangal leigani amadi matik leigani. Leirol chanba matamdadi madu mahousagi oiba hakchangni adubu hinggatlakpa matamdadi thawaigi oiba hakchang oigani. Mahousagi oiba hakchang leiba tarabadi thawaigi oiba hakchangsu leigani. Maramdi Mapugi Puyana asumna hai, “Ahanba mi Adam asidi thawai panba ama oina semkhibani”” adubu Akonba Adam asidi hingba pibiba Thawai aduni. Haanna lakkhiba adu thawaigi oiba adu natte, adubu hakchanggi oiba aduni, aduga madugi matungda thawaigi oiba aduni. Ahanba Adam adu leibaktagi sembani, leibaktagi lakpani; aduga anisuba Adam aduna swargadagi lakpani. Malem taibangpan asigi mising asi leibaktagi semba mi asiga mannei; aduga swargagi oibasing aduna swargadagi lenglakpa mi asiga mannei. Houjik eikhoina leibaktagi semba mi adugumna oibagum, nongmadi eikhoina swargadagi lenglakpa mi adugi matougumna oigani. Nungsijaraba ichil-inaosing, eina hainingba adudi, ee-tongna semba hakchang asina Tengban Mapugi Leibak adu phangba ngamloi, aduga mangba naiba hakchang asina mangba naidaba adu phangba ngamloi. Maramdi mangba naiba adubu mangba naidaba oina onthokpigani; aduga siba naiba adubu siba naidaba oina onthokpigani. Asumna mangba naibasing adubu mangba naidaba oina hongdokpirabada, Mapugi Puyada ikhiba wasing adu thunglagani: “Asiba adu manghankhre; lan-ngamba adu mapung phare!”” “ Siba, nahakki lanngamba adu kadaidano? Siba, nahakki mamu adu kadaida leibage?”” Sibagi mamudi papni, aduga papna mahakki panggal adu wayel yathangdagi phang-i. Adubu eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi mapanna eikhoida lan-ngamba pinabiba Tengban Mapubu thagatchei! Maram aduna, nungsijaraba ichil-inaosa, nakhoina lengdaba amadi chetna leppa oiyu. Nakhoina Ibungogi thougalgidamak hotnajaribasing adu aremba natte haiba nakhoina khangjabagi maramna matam pumnamakta Ibungogi thougal toujabada nathou chinba oiyu. Houjik, Tengban Mapugi misingbu mateng pangnabagidamak sel khaigatpagi maramdadi, eina Galatia-gi singlupsingda tounanaba haikhiba adumak nakhoinasu tou. Eina lakpa matamda sel amuk khaigatnaba haibadu amuk mathou tadanaba chayolgi ahanba numit khudinggi nakhoi khudingmakna nakhoigi senthokki chang matung inna saruk khara khaidoklaga madu tungsinduna thamlamsanu. Aduga eina laklaba matungda nakhoina yaba makhoising aduda eina saktakpagi chitthi pigani aduga nakhoigi khudol adu thinnaba makhoibu Jerusalem-da thagani. Aduga eisu chatpada phagadaba oirabadi makhoisu eiga loinana chatkani. Aduga eina Mecedonia phaoduna chatlaba tungda eina nakhoigi nanakta lakkani maramdi eina Macedonia phaoduna chatkadouri. Eina nakhoiga loinana matam khara leiminnaraba yai nattraga ningthamtha chuppa leiminnabasu yai. Adum tourabadi nakhoina eigi khongchatta, eina chatpa mapham khudingmakta nakhoina mateng pangba ngamgani. Eina houjik lamkhangda nakhoibu unaba eina pamde; Ibungona yabirabadi eina nakhoiga loinana matam khara sangna leiminnanaba asha toujei. Eina Ephesus-ta Pentecost-ki numit phaoba leigani. Maramdi mapham asida eigi maiyokta leiba mi kaya leirabasu achouba amadi mahei yanba thabak tounabagi thong ama eingonda hangdokpire. Aduga karigumba Timothy-na nakhoigi lambida laklabadi mahakna nakhoiga leiminnaringeida akiba karisu leitanaba mabu yengsinbiyu. Maramdi mahaksu eigumna Ibungogidamak thougal toujariba amani. Aduga kana amatana mahakpu hanthana yengdasanu. Adubu mahakna eigi inakta amuk hallaknaba mahakki khongchat aduda mahakpu ingthana thabirak-u. Maramdi mahakna thajaba ichil-inao ateisingga loinana hallakpa adu eina asa toujei. Houjik ichil inao Apollos-gi maramda hairagadi, eina tattana mangonda, thajaba ichil-inao ateisingga loinana nakhoigi nanakta chatnanaba kanna haijabani, adubu houjikki oinadi mahak chatningdri. Adumakpu khudongchaba phangbada mahakna chatkani. Mitseng khang-u, thajabada chetna leppu, thouna phou amasung kallu. Nakhoina touba khudingmak nungsibaga loinana tou. Nakhoina Stephanas amadi mahakki imung-manunggi maramda khang-i. Achaia-gi ahanba Christian oikhibasingdu makhoini. Aduga makhoina Tengban Mapugi misinggi thougalda masa katthokchare. Nungsijaraba ichil-inaosing, eina nakhoida haijari, nakhoina makhoi asigumbasing amadi thabak suminnariba pumnamak amadi masida kanna nomlibasinggi makha pollu. Aduga Stephanas, Fortunatus, amadi Achaicus-na mapham asida lakpagidamak eina haraojei maramdi nakhoi leitabagi awatpa adu makhoina mensinbire. Aduga makhoina nakhoigi thawai tekkhat-hanbiba adugumna makhoina eigi thawaibusu tekkhat-hanbire. Asigumba mising asibu sakkhangbiba matik chai. Asia-da leiriba singlupsingna nakhoibu khurumjari. Aquila amadi Priscilla aduga makhoigi yumda tinnariba singlupna nakhoibu Ibungoda taramna khurumjari. Aduga mapham asida leiriba ichil-inao pumnamakna nakhoibu khurumjari. Asengba chupnaba aduga loinana amaga amaga khurumnou. Paul, eina, isamakki khutna khurumjaba asi ijari. Ibungobu nungsidaba mahak adu sirap phangsanu! Marana tha--Lengbiraklo, eikhoigi Ibungo! Ibungo Jisugi thoujalna nakhoiga loinabisanu. Christta Jisuda leiba nakhoi pumnamakki mathakta eigi nungsibana loinabisanu. Chitthi asi Tengbang Mapuna ningbibagi mapanna Jisu Christtagi pakhonchatpa oina khandokpikhraba Paul amasung eikhoigi ichil-inao Timothy-na, Corinth-da leiba Tengban Mapugi singlupta amadi Achaia-da leiba Tengban Mapugi mi pumnamakta: Eikhoigi Ipa Ibungo Tengban Mapu amadi Ibungo Jisu Christtana nakhoida thoujal amadi ingthaba pinabisanu. Eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi Mapasu, Tengban Mapusu oiba, nungsiheiba Ipa Ibungo, pangbiba pumnamakki hourakpham oiriba Tengban Mapubu eikhoina thagatsi. Eikhoina Tengban Mapudagi phangjaba pangbiba aduga chap manaba pangbiba adu sijinnaduna eikhoina makhal pumnamakki awa-ana tarabasingbu pangjaba ngamnanaba eikhoigi awa-ana pumnamakta mahakna eikhoibu pangbi. Maramdi Christtagi awaba kayada eikhoina saruk phangjabagum, Christtagi mapanna marang kaina themjinbiba phangjare. Eikhoina awa ana khaanglabadi madu nakhoina themjinbinabagidak amasung kanbinanabani. Aduga eikhoibu themjinbirabadi nakhoidasu themjinbinaba amadi eikhoina khaangba awa ana adumak nakhoina khaangba kanbaga loinana khangnanaba panggal pibinabani. Maram aduna eikhoina nakhoida thamjaba asa adu keidounungda kaide; eikhoina khang-i madudi eikhoigi awa anada nakhoina saruk yajabagum eikhoina phangjaba pangbiba adudasu nakhoina saruk phangminnei. Aduga ichil inaosa, eikhoina Asia-gi lamda eikhoina thengnakhiba awa ana adu eikhoina nakhoida ningsinghanba eikhoina pamjei. Eikhoigi ithakta thongatkhiba potlumsing adu eikhoina khaangba ngambagi wangmada oirammi madudi hinggani haibagi asa leiramde. Tasengnamak eikhoida sibagi wayel adu lakle haina eikhoigi thamoida phaokhi. Adubu masi eikhoina eikhoi isada thajaba thamdaduna asibabu hinggat-hanbiba Tengban Mapuda thajaba thamnabani. Asigumba tamthiraba khudongthiba kayadagi Tengban Mapuna eikhoibu kanbikhi, aduga mahakna eikhoibu amuksu kanbigani. Mahakna eikhoibu makha tana kanbigani haina eikhoina Ibungoda asha thamjari, Tengban Mapuda haijabagi mapanna nakhoinasu eikhoibu mateng pangbiri. Madu eikhoigidamak haija-nijabiba kaya adu paokhumbinaba, amadi Tengban Mapuna eikhoida yaipha thoujal pinabinaba aduga mi kayana eikhoigidamak Tengban Mapubu thagatnanabani. Eikhoina chaothokchari madudi eikhoina taibangpan asida, maruoina nakhoiga eikhoigagi leinaba marida eikhoina pukchel tingna amadi pukchel sengna chatchari haibadu eikhoigi achum aran khangnabagi pukningna eikhoida sakhi piri. Masi eikhoina taibangpanbagi lousinggi mapanna touba natte adubu Tengban Mapugi thoujalgi mapanna toujabani. Aduga eina maduda thajaba thamduna nakhoina anirak hanna kannaba phangjanaba ateidagi hanna nakhoigi nanakta lakke haina thouranglammi. Eina Macedonia-da chatpa lambida nakhoiga unnanaba aduga eigi Judea khongchatkidamak nakhoidagi karigumba mateng khara phangjanaba eina amuk Macedonia-dagi halakpada nakhoiga unage thouranglammi. Eina thourangkhiba asida, eina tarai tarai toukhibra? Nattraga eigi thourang adu matam amuktada hoi, hoisu haiba aduga amuksu mai, maisu haiba, oijaba thiba wakhalon aduda toukhibra? Adubu Tengban Mapudi tasengna thajaba yaba oibanina eina nakhoida haiba wa adu “Hoi”” nattraga “Mai”” haiba natte. Maramdi eina, Silas-na, amadi Timothy-na nakhoida sandokkhiba Tengban Mapugi Machanupa Jisu Christtadi “hoi”” amadi “mai”” adu natte. Adubu mangondadi matam pumnamakta “hoi”” ni. Maramdi Tengban Mapugi wasakpiba pumnamak mangondadi hoi-ni. Aduga eikhoina Tengban Mapugi matik mangalda Jisu Christtagi mapanna Amen hairiba adu maram asinani. Aduga nakhoi amasung eikhoibu Christtada chetna lephanbiba adu Tengban Mapuni. Mahakna eikhoibu thao noibikhi, Mahakna eikhoibu mahakki oire haibagi sakhang khudam nambire amasung mahakna eikhoida pinabigadaba pumnamaksing adugi walep-sen oina Thawai Asengbabu eikhoigi thamoida pinabire. Eina Tengban Mapubu eigi sakhi oinaba koujei, mahakna eigi thamoibu khangbi! Madudi eina nakhoibu kanbinabagidamak Corinth-da amuk hallakkhidabani. Nakhoigi thajaba adugi mathakta eikhoina mapu oina pannaba hotnade. Adubu nakhoina haraojanaba eikhoina nakhoiga thougal touminnajei, maramdi nakhoina chetna lepchariba adu thajabagi mapannani. Maram aduna eina nakhoibu amuk wahandanaba nakhoigi nanakta laktanaba leple. Maramdi ei asi nakhoibu wahannabagidamak oirabadi eina nungaihandriba nakhoi nattana eibu haraohannabagidak kana amuk leihoukhigani? Eina toukhibagum, eina lakpa matamda eibu haraohanpham thokpa makhoising aduna eigi pukning wakhal wahandanaba eina nakhoida chitthi asi ikhibani. Maramdi eina haroaba matamda nakhoi pumnamaknasu harao-i haina eina thajajei. Eina masi yamna wana amadi thamoi meichakka loinana amadi mitlu pirangga loinana ijakhibani. Aduga masi nakhoibu wahannanabagidamak ikhiba natte adubu eina nakhoibu kaya yamna nungsibage haiba adu khang-hannabani. Houjik kanagumbana kanagumba amabu wahallabadi, madu eingonda touba natte, adubu madu machetta oirabasu nakhoi pumnamakta toubani. (Masi eina mangonda thamoi kanba oiningdabagi haibani). Asigumba mioi asigidamaktadi nakhoi ayambana piriba cheirak asi matik chare. Adumakpu houjik, mahakki yamna henna pukning waba aduna mahakpu yotsinkhidanaba mahakpu nakhoina ngakpigadabani amasung thougatpigadabani. Aduga nakhoina mahakpu tasengna nungsi haiba adu khanghannanaba eina nakhoida insinjari. Eina masi nakhoina changyeng adugidamak karamna leppage aduga eigi paotaksing adu matam pumnamakta innanaba thourang touduna leiribra haibadu khangnanaba ikhibani. Nakhoina kanagumbabu kokpirabadi, einasu mahakpu kokpi. Maramdi eina kokpiba matamda, eina kokpipham thokpa karigumba leirabadi, nakhoigi maramgidamak eina madu Christtagi mangda kokpi. Madu Satan-na eikhoidagi khudongchaba loukhidanabani, maramdi mahakki khujin thourangsing adu eikhoina khang-i. Eina Christtagi Aphaba Pao sandoknaba Troas-ta thungba matamda mapham aduda thabak sujaba yananaba Ibungona thong hangdokpire. Adubu eigi pukning ingthaba phangkhide maramdi eina mapham aduda ichil-inao Titus-pu thengnaba phagkhide. Maram aduna eina mapham aduda leiba mising aduda khaina wahei hairamlaga Macedonia-da chatlammi. Adubu Tengban Mapubu thagatpa oisanu! Maramdi Christtaga amata oina punsinnahanbiduna Christtagi lan-ngambagi khongchatta lanpha oina Tengban Mapuna matam pumnamakta eikhoibu chingbiri. Amasung Christtabu khangbagi nungsiba manam adubu mapham pumnamakta sandokpada Tengbang Mapuna eikhoibu sijinnabiri. Maramdi eikhoi asi kanbikhrabasing amadi manglibasing adugi maphamda sandokliba Christtana Tengban Mapuda katchaba dhupki nungsiba manamni. Manglibasing adugi maphamdadi madu asibagi manamni aduga kanbirabasinggi maphamdana hingba pinabiba manamni. Adu oirabadi asigumba thabak asigidamak matik chaba adu kanano? Atoppa atei mayam amana touba adugumna, eikhoina Tengban Mapugi waheibu sendonggidamak haduna yonde. Eikhoidi Tengban Mapugi waheibu mamal yaodaba lalonpotkum sijinnaba atei mayam adugumba natte; adubu Tengban Mapuna eikhoibu thabirakpa maramna, Christtagi manai ama oina eikhoina Tengban Mapugi mangda pukchel sengna ngang-i. Masi eikhoi isana isagi maramda amuk chaothokchaba mallabra? Aduga atoppa ateisinggumna sak-khangbibagi iyiba chitthi nakhoidagi louba nattraga nakhoida utpa adugumna eikhoina madu mathou taribra? Nakhoi nasamak eikhoigi thamoida iriba aduga mi pumnamakna pariba eikhoigi chitthini. Nakhoi asi Christta masamakna ijaba chitthini amasung eikhoigi thabakki maheini haiba nakhoina phongdokle. Madu mukna i-ba natte adubu ahingba Tengban Mapugi Thawaina ibani, nunggi korbakta i-ba natte adubu mioibagi thamoigi korbakta ibani. Christtagi mapanna eikhoina Tengban Mapuda chetna thajaba adu leibagi maramna eikhoina masi hairibani. Thabak asi eikhoina touba ngammi haina hainaba karigumba amata eikhoida leijade. Eikhoida leiriba touba ngambagi matik asidi Tengban Mapudagi lakpani. Mahakna eikhoibu anouba walepnabagi thougal toubasing oibada matik chahanbire. Madu ayiba wayel yathanggi natte adubu Thawaigi thougalni. Maramdi wayel yathangna sihalli adubu Thawaina hingba pibi. Wayel yathang adu nunggi korbakta mayek haktuna ikhi aduga madu pinakhiba matam aduda Tengban Mapugi matik mangal adu ukhi. Aduga matik mangal adu adukki matik kankhi haibadi Moses-ki maithongda tariba matik mangal aduna sitharaklaba phaobada Israel machasingna Moses-ta yengba ngamkhide. Asiba purakpa wayel yathang asinaphaoba asigumba matik mangal asiga loinana laklabadi, Thawaigi thabakki oiba aduna kayada henna matik mangal leiroidra! Mioibabu aranba tahalliba thougal aduna aduk matik mangal leirabadi aran-khubham purakliba thougal aduna kayada henna matik mangal leiragaba! Maramdi thoihellaba matik mangal asiga changdamnabada mamangda adukki matik mangal leiramba adu houjikti matik mangal leitre. Aduga mikup khara khaktamak leiramba aduda matik mangal leirabadi lomba naidana leigadaba aduna kayada henna matik mangal leiragaba? Asigumba asha asi leibagi maramna eikhoina thouna yamna phei. Eikhoidi mangal aduna sitharakpa amasung mangkhiba adu Israel machasingna udananaba maikhumphi happa Moses kumba natte. Adubu makhoigi pukning adu phakchinhankhare, maramdi houjik phaoba makhoina ariba walepnaba paba matamda maikhumphi adumakna makhoigi pukning adubu khumjilli. Aduga maikhumphi adu mi amana Christtada thajaraba matam adukhaktada louthokpi. Ngasi phaobasu makhoina Moses-ki wayel yathang adu paba khudingda maikhumphi aduna makhoigi pukning adubu adumak khumjilli. Adubu kanagumbana Ibungoda halaklabadi maikhumphi adu louthokpi. Mapu Ibungodi Thawaini, aduga Ibungogi Thawaina leiba mapham aduda ningtamba lei. Aduga eikhoi pumnamakna maikhumphi adu yaodana Ibungogi matik mangal adu mingselda yengbagum yengjaduna Thawai oiriba Ibungogi mapanna eikhoina Ibungoga mannaba sak-ong aduda matik mangalgi thak amadagi matik mangalgi thak amada onthokpiri. Tengban Mapuna chanbibagi mapanna eikhoina thougal asi toujaba phangjabagi maramna eikhoina pukning hanthade. Adubu eikhoina aronba amadi ikainingngai oiba thabak pumnamak thadokle. Eikhoina namthak toude aduga Tengban Mapugi waheibusu serannahande. Adubu achumbagi mapungphaba mangalda eikhoina Tengban Mapugi mityengda hingjari amasung mi khudingmakki achum aran khangnabagi pukningda eikhoi isabu khanghannaba hotnajei. Maramdi eikhoina sandokliba Aphaba pao asi khumjillaba phaobada madu manglabasingda khumjinbani. Makhoina thajade maramdi Tengban Mapugi sak-ong oiriba Christtagi matik mangalgi Aphaba Pao adubu makhoina uba ngamdananaba makhoigi pukningbu taibangpanba asigi phattaba lai aduna mamit tanghalle. Maramdi eikhoina isagi maramda sandokte; adubu Jisu Christtadi Mapu Ibungoni aduga Jisugi maramgidamak eikhoina nakhoigi nanaisingni haina sandokpani. Maramdi “Amamba aduda mangalna ngansanu”” haina yathang pikhiba Tengban Mapu aduna Christtagi maithongda nganba mahakki matik mangal adu khanghannaba eikhoigi thamoida mahakki mangal adu ngalhanbire. Adum oinamak athoiba panggal adu eikhoidagi natte Tengban Mapudagini haiba utnanaba leipakki chaphuda leiriba lan asi eikhoida lei. Eikhoina tattana awa ana nang-i adubu chapkhaide, eikhoina chamamnei adubu ningbadi kaide; Eikhoibu ot-neibi adubu keidounungda eikhoibu Tengban Mapuna thadokpide; yeithubi adubu eikhoibu manghanbide. Ibungogi punsi adu eikhoigi hakchangda phongdoknanaba matam khudingmakta Jisugi siba adu eikhoigi hakchangda pujei. Maramdi Jisugi punsi adu siba naiba eikhoigi hakchang asida phongdoknanaba hingliba eikhoibu Jisugi maramgidamak matam pumnamakta sinanaba pithok-i. Adunadi sibana eikhoida aduga hingbana nakhoida thabak tou-i. Mapugi Puyada asumna hai, “Eina ngangkhi maramdi eina thajakhi.”” Chap mannaba thajabagi thawai adu eikhoida lei, aduga thajaba adugi maramna eikhoinasu ngangthok-i. Maramdi Ibungo Jisubu sibadagi hinggat-hanbikhiba Tengban Mapu aduna Jisuga loinana eikhoibusu hinggat-hanbigani aduga nakhoiga loinana eikhoibu mahakki manakta pubigani haiba eikhoina khang-i. Pumnamaksing asi nakhoigi kannanabagidamaktani; aduga Tengban Mapugi thoujalna misingda henna henna youbaga loinana makhoina Tengban Mapugi matik mangalbu henna henna thagatchagani. Maram asigidamak eikhoina keidounungda pukning hanthajade. Eikhoigi mapanthonggi hakchang asina sokchillaklabasu eikhoigi thawaigi mi asidi nongma nongmagi nouthorakli. Maramdi ngaihakki oiba karisu nattaba eikhoigi awa anangsing asina makhoidagi yamna henba lomba naidaba matik mangal adu eikhoida pubirakkani. Maram aduna eikhoina uba ngamba potsing aduda yengdaduna uba ngamdaba aduda mityeng chetna thamjei. Maramdi eikhoina uribasing asidi matam kharakhaktanggini adubu uba ngamdaba adudi lomba naidabagini. Maramdi eikhoina leiriba phiyum haibadi eikhoigi taibang hakchang asina mangkhrabada mioibagi khutna saba nattaba, Tengban Mapugi oiba, lomba naidana leigadaba yum eikhoigi lei haiba eikhoina khang-i. Aduga swargagi oiba yum aduna anouba phigumna eikhoibu setchinbigadaba adu khourangna ngaijaringeida eikhoina nahejei. Maramdi madu eikhoida setchinbirabada eikhoi phi thongdaba oiraroi. Eikhoina taibangpanba asigi phiyum asida leiringeida otpi neibibagi cheina aduga loinana nahejei; madu eikhoina taibangpanbagi hakchang asidagi nanthokchaba pamba adu natte, adubu siba naiba hakchang asibu hingbada onthokpinanaba swargagi oiba aduna eikhoibu setchinbiba pammi. Ahongba asibu eikhoigidamak thourang langbiriba mahak adu Tengban Mapuni, aduga mahakna eikhoida pibigadabasing adugi warepsen oina mahakki Thawai adu eikhoida pinabire. Maram aduna eikhoina hakchang asida iyum oiriba makheidi eikhoina Ibungogi yum adudagi lapna lei haiba adu khangjaduna eikhoina matam pumnamakta thounana thalli. Maramdi eikhoina thajabagi mapanna hingbani, ubagi mapanna natte. Eikhoi thounana thalli aduga hakchanggi yum asi thadokchaduna Ibungoga loinana leiminnajaba aduna henna pamjei. Adumakpu pumnamak asigi mataida eikhoina hachang asida iyum oirabasu nattraga masidagi chatthokpa oirabasu eikhoina Ibungobu pelhanba adu eikhoigi pandamni. Maramdi Christtana eikhoibu wayennabagidamak eikhoi pumnamakna Ibungogi wayel phambei mangda soidana lepkani. Aduga aphaba oirabasu phattaba oirabasu eikhoi eikhoigi hakchangna toukhiba pumnamak adugi matung-inna eikhoi khudingmakna phangjabada matikchaba adu phangjagani. Tengban Mapubu kiba haibadu karino haibadu eikhoina khangjabana eikhoina ateisingbu thajahanaba hotnajei. Eikhoibu Tengban Mapuna mapungphana khangbi aduga nakhoigi achum aran khangnabagi pukningnasu eikhoibu khangbi haina eina asha toujei. Eikhoina amuk hanna nakhoida isabu thagatchanaba hotnaba natchade. Adubu thamoida leiba aduda nattaduna mapanthonggi oiba aduda chaothokchariba makhoising aduda paokhum piba ngamnanaba eikhoigidamak chaothokchanabagi matikchaba maramsing adu nakhoida pinanaba eikhoina hotnajabani. Eikhoi tasengna ngaorabra? Madu Tengban Mapudamaktani. Eikhoi chumna khanba ngambra? Adu oirabadi madu nakhoigidamaktani. Maramdi Christtagi nungsibana eikhoida pallare, maramdi mi amana mi pumnamakkidamak sibibagi maramna mi pumnamakna mahakna siba aduda saruk yajare. Aduga hinglibasing aduna makhoi masagidamak amuk hingdaduna makhoigi mahutta sibiduna amuk hinggatkhraba mahakkidamak hingnanaba mahakna mi pumnamakkidamak sibire. Maram aduna houjiktagi houna eikhoina mi kana amatabu taibangpanbagi machat matung-inna wayende. Eikhoina Christtabu amuk taibangpanbagi machat matung-inna wayenkhrabasu eikhoina madugumna amuk hanna toudre. Maram aduna kanagumba amana Christtada leirabadi mahak anouba khutsemni; ariba adu lanthokkhre, yeng-u, pot pumnamak anouba oirakle. Pumnamaksing asi Jisu Christtagi mapanna eikhoibu masamakka taisinnahanbiba amadi taisinnahanbibagi thougal eikhoida pibiba Tengban Mapudagini. Madudi misinggi pappu singthanabidaduna Tengban Mapuna taibangpanbagi misingbu Christtagi mapanna masamakka taisinnahanbire. Aduga taisinnabibagi wa adu atoppasingda tamthoknaba mahakna eikhoida sinnabire. Maram aduna eikhoi Christtagi pao pubasing oijari. Aduga nakhoida ngangthoknabagidamak Tengban Mapuna eikhoibu sijinnabagumna, eikhoina Christtagi mahut sinduna haijari: Nakhoina Tengban Mapuga taisinnabiyu. Maramdi eikhoina Ibungogi mapanna Tengban Mapugi mityengda achumba chatpa oiraknanaba pap leijadaba Ibungobu eikhoigi maramgidamak pap oihalle. Tengban Mapugi thougal touminnaba ama oina eikhoina nakhoida Tengban Mapugi thoujal adu arembada phangba oidanaba haijari. Maramdi Tengban Mapuna hai, “Eina yabiba matam lakpa matamda, eina nahakki haijaba tabi; Aran-khubhamgi numit aduna thunglabada, eina nahakpu pangbire.”” Tao, pungpham asi Tengban Mapugi thoujal phangjanabagi pungphamni; ngasi aran-khubhamgi numitni. Eikhoigi thougalda mingchat thiba oidanaba eikhoina kanagi lambidasu khudi thipham pide. Madugi mahutta eikhoina touba khudingmakna eikhoi Tengban Mapugi thougal toubasingni haibadu utli: Madudi awa anang khaangbada, khudongthibada, awa anada amadi awabada, Phubibada, keisumsangda thambada, irang nangbada, thabak wana subada, ahing kaya tumkhidabada aduga lambada, eikhoigi taruba lamchatta, khangbada, akhang kanbada, chanbibada, aduga Thawai Asengbada, eikhoigi asengba nungsibada, achumba wada, amadi Tengban Mapugi panggalda, khut yet amadi oida achumba chatpagi laangi khutlaida madu eikhoina utli. Eikhoibu ikai khumnabi amasung ikai khumnabide; eikhoibu ikaiba pi amasung thagatpi. Eikhoibu chinthibagumna loubi, adumakpu eikhoina achumba adu tamthok-i. Sakkhangbirabasu eikhoibu sakkhangdabagumna loubi. Eikhoina asibagum oikhi, adubu yeng-u, eikhoi hingli. Eikhoina cheirak phanglabasu eikhoibu hatpide; Eikhoina warabasu, matam pumnamakta eikhoina haraojei; eikhoina lairabagumlabasu mi kayabu eikhoina inak khulhanbikhi; eikhoigi karisu leitabagumlabasu eikhoigi pot pumnamak lei. Nungsijaraba Corinth-ki misa! Eikhoina nakhoida pukchel tingna haijari, nakhoigidamak eikhoigi thamoi laona hangduna leijei. Eikhoina nakhoibu nungsijaba adu naphamda pithokle adubu nakhoina eikhoibu nungsiba adudi nakhoina nakhoigi thamoida phajinduna thamli. Houjik eina nakhoida eigi angangsingda ngangbagumna haijari: Nakhoigidamak eikhoigi thamoida leiriba pukning-ithil aduga chap mannaba pukning-ithil adu eikhoidasu utpiyu. Nakhoigi thamoi laona hangdokpiyu. Nakhoina thajadabasingga pabot oiminnaganu. Maramdi madu touba yade. Kamdouna achumba chatpaga phattabaga mapang oiminnagadage? Kamdouna mangalga amambaga leiminnagadage? Christtaga Devil-ga kari yannaba leibage? Thajaba amaga thajadaba amaga kari mannaba leibage? Kamdouna Mapugi sangga lai murtisingga tinnaba yagadage? Maramdi eikhoidi ahingba Tengban Mapugi sangni. Tengban Mapu masamakna asumna haikhi, Eina eigi misinggi nungda leipham semgani, aduga eina makhoigi marakta leigani; Eina makhoigi Tengban Mapu oigani, aduga makhoina eigi mising oigani. MAPU IBUNGO-na hai, “Maram aduna makhoisingdagi thoraktuna tongallo. Sengdaba kari amata sokkanu. Aduga eina nakhoibu lousinbigani. Eina nakhoigi Napa Ibungo oigani, aduga nakhoina eigi ichanupasing amadi ichanupising oigani, Ingam ngamba MAPU IBUNGO-na hai.”” Wasak pumnamaksing asi eikhoida pinabirabanina, nungsiraba marupsing, hakchang amadi thawaibu senghandriba khudingmaktagi eikhoina isabu sengdokchasi. Aduga Tengban Mapubu kina hingjabaga loinana asengba adu mapung phahansi. Eikhoigidamak nakhoigi thamoida mapham pibiyu. Eikhoina aranba toukhide, eikhoina kanabusu manghannaba toukhide, eikhoina nakhoi kanadagisu khudongchaba loukhide. Eina masi nakhoibu lalhannabagidamak haiba natte. Maramdi, eina mamangda haikhibagum nakhoidi eikhoigi thamoida lengdana lei madudi eikhoina hingba oirabasu siba oirabasu nakhoiga loinagani. Eina nakhoida chaona thajaba lei; eina nakhoida asigumba chaothokchaba asi lei. Eibu nakhoina yamna thougatphikhi. Eikhoigi awa ana khudingmakta eina haraojabana thalli. Eikhoina Macedonia-da thunglaba matungda phaoba eikhoina potthaba kari amata phangkhide, adubu maikei khudingmakta eikhoida awa-anang leirammi, mapandana yetnaba aduga thamoidana akiba leirammi. Adubu pukning hantharabasingbu thougatpiba Tengban Mapuna Titus-pu thabirakpagi mapanna eikhoibu thougatpire. Eikhoibu thougatpikhiba adu mahakna lakpikhiba adukhaktana natte adubu nakhoina mahakpu kamdouna thougatpikhibage haibagi mahakki paodam adunasuni. Nakhoina eibu kayada ujaningba, nakhoina kayada wajaba, eigidamak kayada thawai yaojaba haibadu mahakna eikhoida tamlammi; aduga maduna houjik eibu amukka henna haraohalle. Maramdi eigi chithi asina nakhoibu wahallabaphaobada eina ningngamdaba toujade. Aduga eina ningamdaba touramlabasu chithi asina nakhoibu pukning wahan-gadaba adu mikup kharakhaktagini haiba ei khang-i. Adumakpu houjik eina haraojei, madu eina nakhoibu pukning wahankhiba adugi maramna natte adubu nakhoigi pukning waba aduna nakhoibu pukning honghankhiba adugi maramnani. Madugi pukning waba adu Tengban Mapuna sijinnabibani aduga asumna eikhoina nakhoida amangba karisu thokhande. Maramdi Tengban Mapuna sijinnaba pukning waba aduna pukning honghanduna aran-khubham pinabi aduga maduna ningngamdaba thokhande. Adubu taibangpandagi lakpa pukning waba adunadi siba thok-halli. Tengban Mapuna yabiba pukning waba aduna nakhoida thok-hankhiba adu yeng-u. Maduna nakhoibu kayada thawai yaohalliba, nakhoigi lanjadaba adu utnanaba kayada khourangjariba! Adugumba asaoba, adugumba akiba, adugumba khourangjaba, adugumba thawai-yaojaba, adugumba aranba toubasingbu cheirak pinanaba thourangjaba! Nakhoina hiram pumnamakta nakhoi nasamakpu seng-i haibadu utle. Maram aduna, chithi adu eina nakhoida ikhrabasu, aranba toukhiba mi adugi maramgidamak natte, aduga aranba adugi cheitheng phangkhraba adugi maramgidamaksu natte adubu nakhoina eikhoibu kadaiphaoba ningjabage haibadu Tengban Mapugi mangda nakhoi nasana khangjananaba eina madu ikhibani. Masimakna eikhoibu pukning thougatpire. Aduga eikhoibu pukning thougatpipa adugi mathakta, nakhoi pumnakna Titus-ki pukning-wakhalbu potthahanbiba aduda mahakna kayada haraojabage haibadu ujabada eikhoina thoina henna haraojei. Eina nakhoigi maramgidamak mangonda chaothokchakhi, aduga nakhoina eibu ikaiba nanghanbidre. Eikhoina matam pumnamakta nakhoida achumba aduda ngang-i, aduga maduga chap mannana eikhoina nakhoigi maramda Titus-ki mangda chaothokchaba adu achumbani haibadusu utle. Aduga nakhoi pumnamakna mahakki wa injaba amasung mahakpu kina amadi tanik-tanikna lousinjaba adu mahakna ningsingba matamda mahakna nakhoibu nungsijaba adu henna hengatli. Eina nakhoibu mapungphana thajaba yaba asida eina kayada haraojaba? Aduga houjik, ichil inaosa, Macedonia-da leiba singlupsingda Tengban Mapuna pinabikhiba thoujal adugi maramda nakhoina khangba eikhoina pammi. Makhoina thengnakhiba awa anangna makhoibu sathina changyengkhi; adubu makhoigi haraoba adu adukki matik mapan nairamde madudi makhoina kham thengna lairarabasu, makhoi pinabada adukki matik pukchel chaorammi. Makhoina hek ngamjariba makhei makhoina pikhi aduga makhoina ngamjaba adudagisu hendokna makhoina piningna pikhi haiba adu eina sakhini. Judea-da leiriba Tengban Mapugi misingbu mateng pangbada saruk yajanabagi khudongchaba adu pibinabagidamak makhoina eikhoida yamna kanna haijarammi. Madu eikhoina asha toujaramba adudagisu thoidok hendoklabani! Ahanbada makhoina masamakpu Ibungoda pithokcharammi adudagi makhoina Tengban Mapugi aningbagi matunginna makhoi masabu eikhoidasu pithokcharammi. Maram aduna thabak asibu nakhoida houdoklamba Titus-ta thabak asi makha taduna pinaheibagi akhannaba thougal asibu mapung phahanbadasu nakhoibu mateng pangnanaba thoujille. Nakhoigi leijariba pumnamakta haibadi thajabada, wa-ngangda, khangbada, tengbangningbagi ikhoulangjabada aduga eikhoibu nungsibibada marang kaire. Aduga nakhoina pinaheibagi thougal asidasu marang kaiba oiba eina pamjei. Eina nakhoida yathang piba natte, adubu atoppasingna mateng pangbada thawai yaojaba adu uttuna nakhoigi nungsiba adu kaya yamna sengbage haibadu eina khangnanaba hotnajabani. Nakhoina eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi thoujal adu khang-i, madudi Ibungogi lairaba adugi mapanna nakhoina inak-khunba oiraknanaba Ibungona inak khungba oiramlabasu nakhoigi maramgidamak mahakna lairaba oirakle. Hiram asida nakhoigidamak khwaidagi phagadaba eigi paotak adudi nakhoina mamang chahida toukhiba adu houjik loisillo haiba asini. Nakhoina pinabada mamang thabata nattana piningbadasu nakhoina mamang thaba oirammi. Adu oirabadi houjik nakhoina thabak adu loithoklo. Nakhoina thourang toubada thawai yaojakhiba agumna nakhoina madu loisinbadasu thawai yaoba oiyu aduga nakhoida houjik leijaba aduna madu pangthok-u. Nakhoina pinabada thawai yaoba oirabadi, nakhoigi leitaba adugi matung inna nattaduna nakhoigi pinanaba kari leibage haiba aduda yumpham oiraga Tengban Mapuna nakhoigi khudol adu lousinbigani. Nakhoidana potlum puhallaga ateidana yanghanba adu eigi apamba natte, adubu eigi pamjabadi chap manana puminnaba aduni. Houjikkidi nakhoina marang kaibanina makhoigi awatpa adu nakhoina mensinbigani. Aduga nakhoina awatpa leirakpa matam aduga makhoina marang kaiba matam aduda makhoina nakhoigi awatpa adu mensinbigani. Masi Mapugi Puyada haikhibagumbani, “Yamna khomjinba mahak aduna karisu lemhoude, aduga khajikta khomjinba mahak aduna karisu watpa leite.”” Eigi iphamda leijaba nakhoibu mateng pangjabada thawai yaojaba adumak Titus-ki thamoidasu pinabibagidamak Tengban Mapubu thagatchei. Eikhoina magi maphamda haijaba adu mahakna loubata nattana mahakna nakhoibu mateng pangbada thawai yaojaba aduna mahakna masagi aningbana nakhoigi nanakta chatnanaba lepkhibani. Aduga mahakka loinana Aphaba pao sandokpagidamak singlup pumnamakna ikai-khumnariba ichil-inao amasu eikhoina thakhibani. Masidasu nattana Ibungogi matik mangalgidamak amasung eikhoina mateng pangjaba pammi haibadu utnanaba nungsibagi thougal asi eikhoina pangthokpada eikhoiga khongloi oiminnanaba singlupsingnasu mahakpu khandokle. Nakhoigi marang kairaba khudol asibu eikhoina thouganjabagi maramda wakat kari amata laktanaba eikhoina cheksinna hotnajei. Eikhoina ningjaba adudi Ibungogi mityengda achumba touba adukhakta nattana misinggi mityengdasu achumba toubani. Aduga eikhoina ichil-inao amasu makhoiga loinana tharakli. Maram kayada eikhoina mahakpu kayarak chang yengba matam pumnamakta mahakki maphamdagi eikhoina mateng pangbada thawai yaojaba adu uba phang-i. Aduga houjiksu nakhoibu mahakna yamna thajabagi maramna henna mateng pangningba adu mangonda lei. Titus-ki oinadi, mahak eigi ipangni, aduga nakhoibu mateng pangnabagidamak eiga thabak suminnaba mini; aduga mahakka chatminnariba atoppa ichil-inaosing asina singlupki pao pubasingni, Christtagi matik mangalni. Maram aduna singlup pumnamakna nakhoigi nungsiba adu uba phangnaba amadi eikhoina nakhoigidamak chaothokchaba adu chummi haiba khangnanaba nakhoina makhoida nakhoigi nungsiba adu utpiyu. Judea-da leiba Tengban Mapugi misinggidamak thagadouriba mateng adugi maramdadi eina nakhoida irubagi kannaba karisu leite. Maramdi mateng pangbada nakhoina thawai yaojaba adu eina khang-i, aduga Achaia lamdamda leiriba thajaba ichil-inaosing nakhoina mamanggi chahidagi houna pinanabagidamak thourang toukhre haina Macedonia-gi misingda haiduna makhoigi mamangda eina nakhoigidamak chaothokchei. Asumna nakhoigi thawai yaojaba aduna makhoi ayambabu thougatle. Masigi matangda eikhoina nakhoigi maramda chaothokchaba adu aremba wada tadananaba eina ichil inaosing asibu thakhibani. Adubu, eina makhoida haikhibagum nakhoina nakhoigi mateng adu thourang tourammu. Maramdi Macedonia-gi misingna eiga loinana lakpa matamda nakhoina thourang touramdaba thengnarabadi nakhoina ikaigadaba adudi lairadana nakhoibu asuk thajaruba eikhoi kayada ikaiba nanggani! Maram aduna ichil-inaosing asibu eigi mang thana chatlamnaba aduga nakhoina hanna washakkhiba yaiphathoujalgi khudol adu nakhoina mangjounana thourang touramnaba thougatpa mathou tagani haina eina khalli. Adu oirabadi eina thungba matamda madu thourang touramlagani aduga maduna nakhoina leibagi piba natte adubu piningbagi pibani haibadu utkani. Likna hunba mahak aduna likna lokkani aduga marang kaina hunba mahak aduna marang kaina lokkani haiba asi ningsing-u. Mi khudingna pammuba nattraga tangaiphadabagi aduk piba nattaduna magi magi thamoida pinanaba lepkhraba adu pigadabani. Maramdi harao harao piba mahak adubu Tengban Mapuna nungsi. Aduga nakhoi nasagi mathou taba pumnamak adu nakhoida matam pumnamakta leinanaba aduga aphaba thabak khudingda nakhoina tengbangba ngamba adudagi hendokna leinanaba Tengban Mapuna thoujal pumnamak nakhoida marang kaihanbiba ngammi. Masi Mapugi Puyada ikhibagumbani, “Awatpa leibasingda mahakna marang kaina pinabi; Mahakki chanbi-heiba adu matam pumnamakta lengdana lei.”” Aduga maru hunba mida maru pinabiba amasung chananaba chinjak pinabiba Tengban Mapu mahakna nakhoigidamaksu mathou taba maru pumnamak pinabigani amasung madu houhanbiduna nakhoigi pinaheibagi mahei adu marang kaina hen-gat-hanbigani. Nakhoina maram pumnamakta pinaheiba oinanaba mahakna nakhoibu hiram khudingmakta inak-khulhanbigani. Madu eikhoidagi phangjaba nakhoigi khudol adugidamak mi kayana Tengban Mapubu thagatnnabani. Maramdi nakhoina touriba thougal asigi mapanna nakhoina Tengban Mapugi misinggi awatpa adu mensinbibata nattana mapan naidana Tengban Mapubu thagatpa oihalli. Aduga nakhoina touriba thougal asina, nakhoina Christtagi Aphaba Paoda nakhoina haiba injaba amasung nakhoina makhoida amasung mi khudingda pinaheibagi sakhi oiduna makhoina Tengban Mapubu thagatchagani. Aduga Tengban Mapuna nakhoida utpiba thoidok-hendokpa thoujal adugi maramna makhoina nakhoibu yamna khourangjabaga loinana Tengban Mapuda haijagani. Mahakki mamal naidraba khudol asigidamak Tengban Mapubu thagatsi! Nakhoiga leiminnaringeidana pukning tappi amadi thotli aduga chatkhragana nakhoida tamthi haibiba Paul eina, Christtagi pukning tappa amadi chanbi heiba aduga loinana nakhoida haijari. Eina lakpa matamda eibu namduna tamthiba oihandanaba eina nakhoida haijari; maramdi eikhoibu taibangpangi machat matung-inna chatli haiba makhoising aduda eina tamthiba mawongda thengnaba ngammi haiba asida ei chingnade. Maramdi eikhoina taibangpan asida hinglabasu eikhoina taibangpan asigi machat matung-inna lan soknade. Eikhoina lanthengnabada sijinnariba khutlai adudi taibangpan asigi khutlai adu natte adubu lanbansingbu thugairiba Tengban Mapugi matik leiraba khutlai aduni. Eikhoina Tengban Mapubu khangbagi maiyokta lakpa athingba piriba napalsing pumnamakpu manghalli aduga wakhal khudingbu eikhoina phadok oina puraktuna Christtana haiba ilhalli. Amasung nakhoigi haiba inba aduna mapung pharaba matungda haiba indana leihouba makhoising adubu cheirak pinanaba thourang tou-i. Nakhoina pot amagi mapanthonggi oiba saruk adukhaktada yeng-i. Kanagumba amana mahak masabu Christtagi oire haina loujarabadi, mahakna oibagumna eikhoisu Christtagini haibadu mahakna amuk hanna khanjasanu. Maramdi nakhoibu manghannaba nattaduna semgatnabagidamak Ibungona eikhoida pibikhiba matik adugidamak eihakna khara henna chaothoklaba phaobasu eina maduda ikaijade. Eigi chithising asina nakhoibu eina kihannaba hotnei haina nakhoina khanba eina pamde. Maramdi kanagumba kharana hai, “Paul-gi chithisingdi sathi amasung saphu kanlli, adubu masa oina eikhoiga leiminnaba matamdadi mahak solli amadi mahakki wadi karisu natte.”” Asigumba mising asina khanggadaba adudi eikhoina nakhoidagi lapna leiba matamda eikhoina chithida ikhiba aduga eikhoina nanakta leiba matamda eikhoina tougadaba aduga khetnaba karisu leite haibasini. Awoibamak masana masabu wangna thagatchaba makhoising aduga eikhoiga chang-onnaba amadi changdamnanaba thouna eikhoida leijade. Makhoi asi kayada pangkhraba! Makhoina makhoi masel amaga amaga chang-onjei aduga amaga amaga changdamnajei. Adumakpu eikhoigi oinadi eikhoigi chaothokchaba adu akaknaba ngamkhei adugi wangmadagi hendokte; adubu madu Tengban Mapuna eikhoigidamak thambiba thabakki ngamkhei adugi manungda lei, aduga nakhoigi narakta suriba eikhoigi thabak adu masida challi. Aduga nakhoina ngamkheising adugi manungda leibanina eikhoina Christtagi Aphaba Pao puraktuna nakhoigi nanakta lakpa matamda eikhoina madudagi hendokna chatte. Maram aduna Tengban Mapuna thambiba ngamkhei adudagi hendokna atoppasingna touba thabak adugi maramda eikhoina chaothokchade. Madugi mahutta Tengban Mapuna thambiba ngamkhei adugi manungda matam pumnamakta eikhoina nakhoigi marakta henna chaoba thabak touba ngamnaba nakhoigi thajaba hengatpa aduda eikhoina asha toujei. Madu nakhoidagi hendoktuna attoppa leibaksingda eikhoina Aphaba Pao sandoknaba amasung mi amagi ngamkhei manungda toukhraba thabak adugi maramda chaothoktanabani. Adubu Mapugi Puyada haikhibagumna, “Chaothokchaba pamba mahak aduna MAPU IBUNGO-na toubikhiba adugi maramda chaothokchasanu.”” Maramdi yabiba mahak adu masa mathanta thagatchaba mahak adu natte adubu Ibungona thagatpiba mahak aduni. Eina khara panglaba phaobada nakhoina khaangbiba eina pamjei. Nakhoina khangsu khaangbiri. Tengban Mapuna khambanba adugumna eina nakhoibu khambanjei. Maramdi nakhoi eina mapuroiba amada haibadi Christta masamakta luhongnabagidamak waroinakhrabi asengbi leisabi amagumbani. Adubu lil adugi singlaba lounam aduna Eve-pu lounambikhiba adugumna nakhoina pukchel tingna amadi sengna Christtabu ningjaba adudagi nakhoigi pukning wakhalbu serannana chingkhigadra haina eina kijei. Maramdi kanagumba amana laktuna eikhoina sandoklamba adu nattaba atoppa Jisu ama sandokpada, aduga nakhoina phangkhraba Thawai adu nattaba attoppa thawai ama amadi nakhoina lousinkhraba Aphaba Pao adu nattaba attoppa pao ama nakhoina phangbada nakhoina haraona changjapham pi. Adubu nakhoina “Athoiba pakhonchatpa”” haina koujaba makhoising adudagi eina tathei haina eina khande. Eihak wa ngangbada heithoi singthoidaba ama oirambasu yai adubu khangba adu eingonda lei. Madu eikhoina nakhoida matam pumnamakta amadi phibham pumnamakta mayek sengna phongdokchakhre. Eina nakhoida Tengban Mapugi Aphaba Pao adu mamal loudana sandoktuna, nakhoibu chaohannaba ei isana nolukchakhiba adu eina lanba oirabra? Eina nakhoibu thougal tounanabagidamak attoppa singlupsingna pangbirakpasing adu louduna makhoidagi munbire. Aduga eina nakhoiga leiminnaringei, eina awatpa leirakpa matamda eina nakhoida potlum puhankhide, maramdi Macedonia-dagi lakpa ichil-inaosing aduna eigi awatpa khudingmak pubirakkhi. Houkhiba matamda eina keidounungda nakhoida potlum oihankhide, aduga lakkadaba matamdasu keidounungda potlum oihanjaroi. Christtagi achumba adu eingonda leibana Achaia-gi lamda leiba kananasu eigi chaothokchaba asibu thingba ngamloi. Eina masi nakhoibu nungsidabagi maramna hairibra? Eina nakhoibu nungsi haibadu Tengban Mapuna khang-i. Aduga hairiba pakhonchatpasing aduna eikhoina touba thabak adumak makhoinasu chap mannana tou-i haiduna chaothoknabagi maram amata leitanaba eina houjik touriba asimak adumak toukhigani. Maramdi hairiba mising asi sengdaba pakhonchatpasingni. Makhoidi minamba thabak touba amadi Christtagi asengba pakhonchatpasinggi sak-ong lousinnabasingni. Masida ngakningai karisu leite! Maramdi Satan-maknasu mangalgi dut sajinnei. Maram adumakna mahakki manaisingnasu achumba chatpagi manaising sajinnarabadi, maduda ngakningai leite. Makhoigi poloi adu makhoigi thabakki matung-inna oigani. Eina amukka hannasu hairi, mi kana amatana eibu apangbani haina khandasanu. Adubu nakhoina khallabasu eina khajiktang oirabasu chaothokchaba phangnanaba nakhoina eibu apangba ama lousinbagumna eibu lousinbaphaobadi lousinbiyu. Eina houjik ngangliba asi Ibungona eingonda nanghanningba adu natte, adubu masigi chaothokchabagi maram asida eina apangba amagumna ngangbani. Adubu mi kaya amanasu hakchanggi matung-inna chaothokpagi maramna einasu maduga chap mannana chaothokchagani. Nakhoina yamna singbanina nakhoina apangbasingbu haraona khaangbi. Tasengna hairabada, kanagumba amana nakhoibu minai oihallabasu, nakhoidagi lanna khudongchaba lourabasu, khudongthiba tahallabasu, nakhoibu hanthana yenglabasu aduga nakhajaida tharabasu nakhoina mahakpu khaangbi. Madu toubada eikhoi adukki matik solli haina yajabada ei ikaijei. Adubu kanagumbana karigumba amagidamak chaothokpada singnarabadi, eina apangba amagumna ngangli, einasu chaothokpada singnagani. Makhoi Hebrew machasingla? Eisuni. Makhoi Israel-gi misingla? Eisuni. Makhoi Abraham-gi chada-naodara? Eisuni. Makhoi Christtagi thougal toubasingla? Eina angaobagum ngangli, adubu makhoidagidi eina yamna helli. Eina thabak henna sui, keisumsangda henna toina leikhi, masing khangdana phubikhi, asibagi thongjinda hanna hanna lepkhi. Jihudisingna eibu mangarak hanna cheising kunthramapal phubikhi; Rome-gi misingna eibu ahumlak phubikhi; aduga amurak eibu nungna thabikhi. Hi kaibada ahumlak yaokhi, aduga ahing nungthil chupna ising ipakta lenkhi. Eigi khongchat kayada turel kayadagi khudongthiba, namduna munba huranbasingdagi khudongthiba, ireibak machasingdagi khudongthiba, atoppa phurupsingdagi khudongthiba; saharda khudongthiba, lamjao lamhangda khudongthiba, ithak kallaba ising ipakki khudongthiba, amadi chumdaba ichil-inaosinggidagi khudongthiba nangkhi. Suba-nomba amasung awaba khangbada, ahing kaya tumba phangdabada, lamba amadi khourangbada, chaningngai leitabada, ayingba khangbada amadi phi watpada takhi. Aduga mapangi oiba pumnamaksing asigi mathakta, singlup pumnamaksinggidamak khanbana potlum oina numit khudinggi ithakta nanthari. Kanana sonba matamda eina sondabage? Kanana papta tabada eigi nungda chakkhidabage? Eina chaothokchaba tarabadi, eibu kayada sonbano haiba utpiriba potsaksing adugidamak chaothokchagani. Ibungo Jisugi Tengban Mapusu, Mapasu oiriba lomba naidana thagatchagadaba Ibungo mahakna eina minamba ngangde haibasi khangbi. Eina Damascus-ta leiringeida Ningthou Aretas-ki makhada leiba leingak mapuna eibu phahannabagidamak Damascus-ki misinggi sahar adu ngak-selhallammi. Adubu thumok amada eibu happiduna sahargi chekpalgi thongnaodagi thadabiduna eina mahakki makhuttagi nanthokchakhi. Kannaba leitrabasu eina chaothokchaba tare. Adubu houjik Ibungona eingonda uhanbibasing amadi phongdokpibasing adu eina haijage. Chahi taramarigi mamangda ahumsuba swargada pukhatkhiba christian ama eina khang-i. Madu tasengna hakchang oina pukhatkhibara nattraga uhanbiba amara haibadu ei khangde, madu Tengban Mapuna khang-i. Maram aduna hairiba nupa asigidamak ei chaothokchagani. Adubu eigi asonba adu nattana ei isagi maramdadi ei chaothokcharoi. Aduga eina chaothokpa pamlabasu, ei apangba amadi oiroi, maramdi eina achumba adu nganggani. Adubu eina chaothokcharoi maramdi eina touba amadi haiba adugi maramdagi nattana nakhoi kana amatana eigi maramda hendokna khanba adu eina pamde. Adubu asigumba achouba phongdokpiba mayam asigi maramdagi eina chaothokkhidanaba iphamda cheinakhol kallaba hakchanggi anaba ama pibire. Aduga maduna eina chaothokpadagi thingnanaba, eibu phudatnaba Satan-gi pao puba ama oina thabak touri. Masibu louthokpinaba eina Mapu Ibungoda ahumlak nijare. Adubu Ibungona eingonda haikhi, “Eigi thoujal asina nahakkidamak awokpani, maramdi nahakna sonba matamda eigi panggal mapung phai.”” Maram aduna Christtagi panggalgi ngakthokpiba adu eingonda leinanaba eigi asonbada haraona chaothokchei. Maram asina, Christtagi maramgidamak, eina sonbada, ikaiba nangbada, awa-anangda, otpi neibibada, aduga khudong thibada haraojei. Maramdi eina sonba matamda eina panggal kalli. Eina isabu apangba oihanjare, adubu madu nakhoina eingonda namduna touhankhibani. Eibu matik chai haina utkadaba adu nakhoini. Maramdi eina karisu nattaba oirabaphaoba nakhoigi athoiba pakhonchatpasing adudagi eina kari amatada tathaba natte. Pakhonchatpa amagi khudamsing haibadi angakpa khudamsing, angakpasing amadi matik leiba thabaksing adu eina nakhoigi narakta khaangheibaga loinana toukhre. Maramdi eina nakhoida sel-thumgi matenggidamak awaba pikhidaba adu nattana eina nakhoida attoppa singlupsingdagi karida sotthana toukhrabage? Aranba asigidamak eibu ngakpiyu! Yeng-u, houjik eina nakhoigi nanakta ahumlaksuba oina laknaba thourang touri. Aduga eina nakhoida karisu potlum oihalloi. Maramdi eina pamba adu nakhoigi lan-thum adu natte adubu nakhoini. Maramdi machasingna mama-mapagidamak tungsinpham thokte adubu mama-mapana machasinggidamak tungsinpham thok-i. Maram aduna nakhoigidamak eina eigi areiba pumba aduga ei isamakpusu sijinnabada eina haraojagani. Eina nakhoibu hendokna nungsirabadi nakhoina eibu hanthana nungsigadra? Adu oirabadi, nakhoida eina potlum oihankhide haibasi nakhoi yaningbra? Adubu ei lounam toubani aduga eina lounam touduna nakhoibu phare haiduna kanagumbana haigani. Madu kamdounano? Eina thakhiba paopubasing adugi mapanna eina nakhoidagi khudongchaba loukhibra? Eina Titus-pu chatnanaba haijakhi aduga attoppa thajaba ichil-inaobu mahakka loinana thakhi. Titus-na nakhoidagi khudongchaba loukhi haina haigadouribra? Mahak amasung eihak chap mannaba Thawai adugi mapanna chap mannaba khongthang amada chatminnaba nattra? Eikhoina isa ngakthokchanaba hotnei haina nakhoina khallambasu yai. Madu natte, eikhoina Tengban Mapugi mangda Christtada leiba ama oina ngangbani. Aduga nungsiraba marupsing, eikhoina touba khudingmak nakhoibu semgatnaba toubani. Eina lakpa matamda eina nakhoida oihanningba matou adu oiramdaba aduga nakhoina eingonda oihanningba matou adu oiramdaba thengnagadra haina eina kijei. Khatna-cheinaba, kallaknaba, mei houna saoba, marannai tanba, mithinggai oiba, miwa ngangnaba, napal touba amadi wathok-lanthok leiba eina thengnagadra haina kijei. Eina amuk hanna lakpada eigi Tengban Mapuna eibu nakhoigi mangda ekaiba nanghangadra haina, amasung mamangda pap toukhiba kayasing aduga padongningbagi amotpa wakhal amadi nupa nupi lannabagi lamchat naidaba thabaksing adudagi pukning hongdaba makhoisinggidamak eina tengtha naowoigadra haina eina kijei. Eina nakhoigi nanakta lakkadouriba asi masina ahumlaksubani. Mapugi puyana haibagumna “Maral siba khudingmak sakhi ani nattraga anidagi henbagi wadagi wa lepkadabani.”” Eina nakhoiga aniraksuba oina leiminnakhiba matamda hannasu nakhoida cheksin wa haikhre. Houjiksu nakhoidagi lapna leiringei asida amukka hannasu hairi, eina amuk halakpada mamangda pap toukhibasing amasung atoppa ateisingbusu eina khak lemna tharoi. Aduga Christtana eibu sijinnabiduna wa ngangbibagi khudam-changdam pumnamak nakhoida utkani. Ibungona nakhoiga thengnaba matamda mahakti sonde, adubu nakhoigi narakta mahakki panggal adu utpi. Maramdi Ibungobu cross-ta hatkhiba adu asonbada oirabasu, Tengban Mapugi panggalna mahak hingli. Matou adugumduna Ibungoda eikhoina solli, adumakpu nakhoibu thougal tounaba Tengban Mapugi panggalgi mapanna eikhoina Ibungoga hingminnagani. Nakhoina thajabada hinglibra haibadu nasana changyengjou amasung wayenjou. Nakhoina changyeng adu maithidrabadi nakhoida Christta adu lei haiba nakhoina khangdabra? Eikhoi maithibasing adu natte haiba nakhoina khanggani haina eina thajei. Nakhoina phattaba karimata toudanaba houjik eikhoina Tengban Mapuda haijei. Madu eikhoi mai pakle haina utnanaba natte, adubu eikhoibu maithibasing oina uraba phaobada nakhoina achumba adu tounanabani. Eikhoina achumba adugi maiyokta kari amata touba ngamde, adubu achumba adugidamakta tou-i. Eikhoina sonba aduga nakhoina kanba matamda eikhoina haraojei. Aduga nakhoina mapung phaba oiraknaba eikhoina haisu haijei. Maram aduna, eina lakpa matamda nakhoibu manghannaba nattaduna semgatnabagidamak Ibungona eingonda pibiba matik adu sijinnaba matamda nakhoida sathiba oidanaba eina nakhoidagi lapna leiringeisida masi nakhoida iribani. Aduga loisillakpa asida, ichil-inaosing, haraobiyu! Mapung phaba oinaba hotnabiyu, eigi haijabasing asi tabiyu, pukning amata oibiyu, ingthana leiminnabiyu. Amasung nungsiba amasung ingthabagi Tengban Mapuna nakhoiga loinabigani. Asengba chupnabaga loinana amaga amaga khurumnou. Mapham asida leiriba asengba mi pumnamakna nakhoibu khurumjari. Ibungo Jisu Christtagi thoujal, Tengban Mapugi nungsiba amasung Thawai Asengbagi saruk phangminnaba aduna nakhoi pumnamakpu loinabisanu. Misingdagi nattaba aduga misinggi mapandagisu nattaba, adubu Jisu Christta amadi Ibungobu asibadagi hinggat-hanbiba Mapa Ibungo Tengban Mapugi mapandagi pakhonchatpa ama oina koubiraba Paul eina, Aduga eiga mapham asida loinariba thajaba ichil-inao pumnamakna khurumjabagi wahei asi Galatia-da leiriba singlupsingda thajari. Ipa Ibungo Tengban Mapu amadi Ibungo Jisu Christtana nakhoida thoujal amadi ingthaba pinabiba oisanu. Eikhoibu houjikki phattraba chak asidagi kanbinaba eikhoigi Tengban Mapu amadi Ipa adugi aningba adubu injaduna eikhoigi papkidamak Christtana masamakpu katthokpire. Lomba naida naidana Tengban Mapuda matik mangal oisanu. Amen! Christtagi thoujalda hingnanaba nakhoibu koubiba mahakpu asuk thuna thadoktuna tonganba aphaba pao amada nakhoina onsinkhiba asida ei ngak-i. Asengbamak “Atoppa aphaba pao”” ama leite, adubu nakhoibu pukning olhanba amasung Christtagi Aphaba Pao adubu hongdoknaba hotnaba mi khara leibagi maramna eina masi haibani. Adubu eikhoimakna nattraga swargadagi dut amana eikhoina nakhoida sandokkhiba aphaba pao adu nattaba tonganba aphaba pao ama sandoklabadi mahak norokta tasanu. Eikhoina masi hannasu haikhre, aduga houjik amukkasu hanna hairi: Nakhoina lousinkhraba Aphaba pao adu nattaba tonganba Aphaba Pao ama nakhoida kanagumbana sandoklabadi, mahak norokta tasanu. Houjik eina misingna yanaba hotnaribra nattraga Tengban Mapuna yanaba hotnaribra? Nattraga eina misingbu pelhannaba hotnaribra? Karigumba eina houjikphaoba misingbu pelhannaba hotnaramlabadi, eina Christtagi manai oiramloidabani. Ichil-inaosa, eina sandokkhiba aphaba pao asi mioibadagi lakpa natte haibasi eina nakhoida khanghanjaning-i. Masi eina mi kanadagisu phangkhiba natte aduga kananasu eingonda tambikhiba natte. Adubu Jisu Christta masamakna masi eingonda phongdokpibani. Eina Jihudigi laining laisonda lupcharingei matamda eina karamna hinglamba, eina Tengban Mapugi singluppu karamna minungsi yaodana ot-neiramba aduga madubu manghannaba angamba thakta hotnaramba adu nakhoina takhre. Jihudi laining lichatta eina atoppa lengmannaba Jihudi kayadagi mang tharammi amasung eikhoigi ipa-ipugi chatnabisingda kayada henna thawai yaojarammi. Adubu eina imagi pibuknungda leiringeidagi mahakki thoujalna Tengban Mapuna eihakpu mahakki thougal tounaba koubire. Amasung mahakna wa lepkhrabada, haibadi mahakki Aphaba Pao adubu atoppa phurupsingda sandoknabagidamak Machanupa adubu iphamda phongdoknaba lepkhrabada, eina mi kanagi maphamdasu wa tannanaba chatkhide. Aduga eigi mangda pakhonchatpa oirambasing adubu unanaba Jerusalem-dasu chatkhide. Madugi mahutta eina khudak aduda Arabia-da chatlammi aduga adudagi eina Damascus-ta halakkhi. Adudagi eina chahi ahum leiraba matungda, Peter-dagi pao phangnabagidamak Jerusalem-da chatlammi amasung mahakka loinana numit taramangani leiminnarammi. Aduga eina Ibungogi manao Jacob nattana atei pakhonchatpa kana amatabu ukhide. Eina iriba asi achumbani. Eina minamba ngangde haiba Tengban Mapuna khang-i! Madugi matungda eina Syria amadi Cilicia-gi maphamsingda chatlammi. Matam aduda Christtada leiba Judea-gi singlupki misingna eibu hakthengnana sakkhanglamde. Makhoina khangba haibabu “Eikhoibu mamangda ot-neiramba nupa asina mahakna matam amada mang-hannanaba hotnaramba thajaba adu houjik sandokli”” haina misingna hainaba adu khaktani. Aduga makhoina eigi maramgidamak Tengban Mapubu thagatcharammi. Chahi taramarigi matungda eina Barnabas-ka loinana Titus-pu puraduna Jerusalem-da amuk chatlammi. Madu Tengban Mapuna eingonda chatlu haina phongdokpibagi maramna chatpani. Aduga luchingbasing aduga lanai tonganna unaduna eina atoppa phurupsingda sandokpa aphaba pao adugi maramda makhoida sandokna tamle. Madu eina houkhibada toukhiba amadi houjik touriba thabaksing adu arembada tahanba pamdabagini. Aduga, eigi mapang oiriba Titus-na Greek macha oidunasu mangonda un kaknanaba namlamde. Adubu makhoi kharanadi madu pangthok-hanba pamkhi. Christta Jisuga amata oiminnabagi mapanna eikhoida leiriba ningtamba adu khangdoknabagidamak mising asina thajaba mi sasinnaduna lonna lanjaba amagum eikhoigi irakta changlakkhi. Makhoina eikhoibu minai oihanba pamkhi. Adubu Aphaba Paogi achumba adu nakhoigidamak mang-handana thamnabagidamak makhoida eikhoina mikup ama phaoba pikhide. Aduga maruoiba luchingbasingni haina lounariba makhoising adugi oinadi, (eina masi haibagi maramdi makhoina kari kari oirabasu eingonda karisu khetnaba leihande; Tengban Mapudi mapanthonggi oiba aduna wayende), eina sandokliba pao aduda makhoina karisu hapchinningai leikhide. Madugi onnabada, Jihudisingda aphaba pao sandoknabagidamak Tengban Mapuna Peter-da thoudang pinabibagum Jihudi nattaba phurupsingda aphaba pao sandoknaba Tengban Mapuna iphamda thoudang pinabiba adu makhoina ukhi. Maramdi Peter-bu Jihudisinggidamak pakhonchatpa oihanbikhiba adugumna Tengban Mapugi panggalna eihakpusu atoppa phurupsinggidamak pakhonchatpa oihanbire. Tengban Mapuna akhannaba thabak asi eingonda pinabire haina singlupki yumbini haina ikaikhumnariba Jacob, Peter amadi John-na khanglabada eikhoi pumnamak thougal touminnabasingni haibagi khudam oina Barnabas amadi eigi khut sokpire. Aduga Barnabas amasung eina Jihudi nattaba phurupsingda aduga makhoina Jihudisingda thougal touba haina eikhoina yanakhi. Amasung makhoigi marakta leiriba laira-anangsingbu eikhoina ningsingbiyu haina makhoina hairammi. Masimak eina touningbana ikhoulangliba thabak adumakni. Adubu Peter-na Antioch-ta lakpa matamda, miyam mangda eina mahakki maiyokta lepkhi. Maramdi mahak sengna lallammi. Maramdi Jacob-na tharakpa mising aduna mapham aduda thungladringei mamangda Peter-na Jihudi nattaba atoppa phurupki thajabasing aduga chamin-thakminnarammi. Adubu makhoina thunglarabada mahakna Jihudi nattabasing adudagi lapthoraklammi amasung chamin-thaminnaramde, maramdi makhoibu un kakpa pamba makhoising adubu mahakna kirammi. Aduga atoppa Jihudigi maraktagi thajabasing adunasu Peter-gi pangdaba matou adugumna touba houraklammi. Madudi makhoigi pangdaba matou aduna Barnabas phaoba lanna lamjinglammi. Makhoina Aphaba Pao adugi achumba adugi matung-inna chumna chattre haiba urabada, makhoi pumnamakki mamangda eina Peter-da haikhi, “Nahak Jihudi amani, adumakpu nahakna Jihudi amagumna nattaduna atoppa phurupki mi amagi matougum hingli. Adu oiragadi kamdouna nahakna atoppa phurupki misingda Jihudigi chatnabising adu illu haina namlibano?”” Eikhoidi pokpadagi Jihudisingni, aduga atoppa phurupsinggumna papchenbasing natte. Adumakpu mi amabu wayel yathanggi thabakki mapanna keidounungda Tengban Mapugi mangda chumhanbiba natte adubu Jisu Christtada thajabakhaktagi mapanna chumhanbibani haiba adu eikhoi khang-i. Maram aduna eikhoinasu, wayel yathanggi thabakki mapanna nattana Christtada thajabagi mapanna eikhoibu Tengban Mapugi mangda chumhanbinanaba Christta Jisuda eikhoina thajare. Maramdi wayel yathanggi thabakki mapanna mi kana amatabu chumhanbide. Adubu eikhoina Christtagi mapanna Tengban Mapugi mangda chumhanbinaba thibada, eikhoibu atoppa phurupsinggumna papchenba oina phanglabadi pap touhannabagidamak Christtana thougal tou-i hairibra? Madu suknat natte. Eina thugaikhraba wayel yathanggi pathap adubu eina amuk hanna sagatlabadi eihak wayel yathang thugaiba amani haiba isana utchabani. Maramdi eina Tengban Mapugidamak hingjanaba eina wayel yathanggi mapanna wayel yathangda sire. Eina Christtaga loinana cross-ta siminnare aduga hingliba asi ei natte, adubu Christtana eingonda hingbibani. Eina houjik hingjariba punsi asi eibu nungsibiriba amadi eihakkidamak masagi punsi katthokpikhraba Tengban Mapugi Machanupa adu thajabagi mapannani. Tengban Mapugi thoujal adu eina kakthatpa toude. Maramdi wayel yathanggi mapanna mi amabu Tengban Mapugi mangda chumhanbiba oiramlabadi, Christtana sibiba adu aremba oihalle. Ho apangba Galatia-gi misa! Kanana nakhoibu sumkhrabage? Jisu Christtana cross-ta sibikhiba adu nakhoigi mitmangda thokkhibagum madugi wahanthok adu nakhoida sandokna haikhre. Eina nakhoidagi wa amakhak khangba pammi: Nakhoina Tengban Mapugi Thawai adu wayel yathanggi thabakki mapanna phanglibra nattraga nakhoina takhraba Aphaba pao adu thajabagi mapanna phanglibra? Nakhoina karigi aduk yamna panglibano? Nakhoina Thawaigi mapanna houkhraga houjik nakhoina hakchanggi mapanna loisinnaba hotnaribra? Nakhoina arembada asuk yamna awaba khanglabra? Tasengnamak madu aremba oirabra? Tengban Mapuna nakhoida wayel yathanggi thabakki mapanna Thawai adu pibra amadi angakpa thabaksing toubra nattraga nakhoina takhraba Aphaba Pao adu thajabagi mapannara? Abraham-na thengnakhiba adu nakhoina wakhal tou; Mapugi Puyada haikhibagumna, “Mahakna Tengban Mapubu thajakhi aduga mahakki thajaba adugi mapanna Tengban Mapuna mahakpu achumba chatpa ama oina singthanabikhi.”” Adu oirabadi thajaba leiba makhoising adu Abraham-gi asengba chada-naodasingni haiba nakhoina khanggadabani. Atoppa phurupsingbu thajabagi mapanna Tengban Mapuna chumhanbigani haina Mapugi Puyada mangjounana phongdokpikhre. Aduga asumna Mapugi Puyana Abraham-da Aphaba Pao asi laothokle, “Nahakki napanna Tengban Mapuna mi pumnamakpu yaipha thoujal phangjagani.”” Abraham-na thajakhi amasung yaipha thoujal phangjakhi; aduga asumna thajaraba makhoi pumnamakna Abraham-na oikhibagumna yaipha thoujal phangjagani. Wayel yathang ngakchabada tangjariba makhoising adu sirapki makhada hinglibani. Maramdi Mapugi Puyada asumna iduna lei, “Wayel Yathanggi lairikta iriba khudingmakpu matam pumnamakta ngakpa ngamdaba mi khudingmak Tengban Mapugi sirap phanglabani.”” Adudi houjik masi mayek sengle madudi Tengban Mapugi mangda mi kana amatabu Wayel Yathanggi mapanna chumhanbide. Maramdi Mapugi Puyana hai, “Thajabagi mapanna Tengban Mapuna chumhanbiraba mi adukhaktana hinggani.”” Adubu Wayel Yathangdi thajabada yumpham oide. Madugi onnabada Mapugi Puyana asumna hai, “Wayel Yathangna haiba khudingmakpu touba mahak aduna hingjagani.”” Adubu Christtana eikhoigidamak sirap oibiraduna Wayel Yathangna purakpa sirap adudagi eikhoibu handokpire; maramdi Mapugi Puyana hai, “Uthakta yanba mi pumnamak adu Tengban Mapugi sirap phanglabani.”” Jisu Christtagi mapanna Tengban Mapuna Abraham-da wasakpikhiba yaipha thoujal adu atoppa phurupsingda pibinabagidamak Christtana masi toubikhibani. Masi thajabagi mapanna Tengban Mapuna wasakpikhiba Thawai adu eikhoina phangjanabagidamaktani. Ichil-Inaosa, eikhoigi nungtigi punsida thokpa khudam ama eina pijage. Mi anina karigumba hiram amada yanakhrabadi aduga yannache innakhrabadi madu mi kana amatana thugaiba ngamde aduga maduda kari amata hapchinba ngamde. Aduga Tengban Mapuna mahakki wasaksing adu Abraham amasung mahakki chada-naodada pibikhi. Masida Mapugi Puyana “Chada-naodasingda”” haibadi mi mayamda haikhide adubu “Chada-naodada”” haibadi mi amatagi maramda haikhi, madu Christtani. Eina hairiba asi masini: Tengban Mapuna Abraham-da warepnaba ama pibikhi aduga madu ngakkani haina wasakpikhi. Aduga chahi chamari khunthragi matungda pikhiba Wayel Yathang aduna warepnaba adubu thugaiba ngamde aduga asumna wasak adubu kakthatpa ngamde. Maramdi Tengban Mapugi khudol adu Wayel Yathangda tangjaba oirabadi madu Tengban Mapugi wasakpibada tangjaba amuk oidre. Adumakpu Tengban Mapuna Abraham-da khudol adubu pikhiba adu mahakki wasak adugi maramnani. Adu oirabadi Wayel Yathang pinabiribasi karino? Madu ayol aral touba haibasi karino haiba utpinabagidamak hapchinbibani aduga madu wasakpikhiba Abraham-gi chada naoda aduna lenglaktribaphaobagini. Wayel Yathang adu taisinnabiba mi amada swarga dutsinggi khuthangda sinnakhi. Adumakpu taisinnabiba adu kangbu amakhakta oiba matamda mathou tade adubu Tengban Mapudi amakhaktani. Adu oirabadi Wayel Yathang asi Tengban Mapugi wasaksing adugi maiyoktara? Madu khak oidasanu! Maramdi hingba piba ngamba wayel yathang ama mioibana phanglamlabadi madu injaduna Tengban Mapuna makhoibu chumhanbiramgadabani. Adubu Mapugi Puyana hai madudi taibangpan apumba asi papki panggal makhada leire; aduga asumna Jisu Christtabu thajabada yumpham oiduna wasakpikhiba khudol adu thajabasing aduda pinabire. Adubu thajaba aduna laktringeigi mamangda, Wayel Yathang aduna eikhoi pumnamakpu lakkadouba thajaba adu phongdoktriba phaoba phadok oina phajinduna thamlammi. Maram aduna eikhoibu thajabagi mapanna chumhanbinaba Christtana lenglaktriphaoba Wayel Yathangna eikhoibu yengsinbibagi thougal toubasing adu oire. Adubu houjikti thajaba adu lakle, aduga eikhoi yengsinbiba adugi makhada leitre. Maram aduna thajabagi mapanna nakhoina Christta Jisuda amata oina punsinjaduna Tengban Mapugi machasing oijare. Maramdi Christtada baptize louraba nakhoi pumnamakna Christtabu phi setpagum setle. Maram aduna Jihudi nattraga Greek, minai nattraga ningtamba, nupa nattraga nupigi marakta khetnaba karisu leite; maramdi nakhoi pumnamak Christta Jisuda amatani. Nakhoina Christtagi oirabadi nakhoi Abraham-gi chada-naodasingni aduga wasakpibagi matung-inna nakhoi yumlep charasingni. Eina haibadi yumlepchara aduna pumnamakki mapu oirabasu mahakna angang oiriba makheidi mahakna minai amaga khetnaba karisu leite. Yumlep chara adu mapa aduna lepkhiba matam adu youdriba phaobadi mahakpu sennabiriba mising amadi asin arang touriba mising adugi makha ponna lei. Matou adugumduna eikhoina thawaigi oina mapung phadringeigi mamangda eikhoisu taibangpan asigi thawaigi oiba pangalsing adugi minai oiduna leirammi. Adubu matam aduna pumsu surabada Tengban Mapuna mahakki Machanupabu thabirakle. Mahakna taibangda nupi amagi macha ama oina lenglakkhi aduga mahakna Jihudigi Wayel Yathanggi makha ponna leikhi. Madu eikhoina Tengban Mapugi machasing oiraknanaba Wayel Yathanggi makha ponna leirambasing adubu handokpinabani. Aduga nakhoi mahakki machasing oibagi maramna Tengban Mapuna mahakki Machanupagi Thawai adubu eikhoigi thamoinungda thabirakle aduga Thawai aduna “Abba, Ipa”” haina koujei. Maram aduna nahak makha tana minai oidre adubu Tengban Mapugi macha oire. Aduga nahakna mahakki macha oirabanina mahakna machasinggidamak thambiriba pumnamak adu Tengban Mapuna nangonda pinabigani. Mamangda nakhoina Tengban Mapu khangdringei matamda, mahousana Tengban Mapu nattaba makhoising adugi minai oiduna leirammi. Adubu houjikti nakhoina Tengban Mapubu khangle aduga henna Tengban Mapunasu nakhoibu khangle. Aduga karamna nakhoina asonba amadi karisu kanadaba pangalsing aduda hanba pamlibano? Karigi nakhoina amuk hanna makhoising adugi minai oiba pamlibano? Nakhoina akhannaba numit, tha, kum-tha amadi chahi ngaktuna lei. Ei nakhoigidamak ki! Eina nakhoigidamak nomjakhiba thabak pumnamak adu arembada touba taragadra. Ichil inaosing eina nakhoida haijari, eigumna oibiyu maramdi eina nakhoigumna oirakle. Nakhoina eingonda aranba karisu toukhide. Eigi hakchangda anaba leibagi maramna eina ahanba oina nakhoida Aphaba Pao sandokkhi haibadu nakhoina khang-i. Adubu eigi hakchanggi phibham aduna nakhoida achouba changyeng oiraba phaobada nakhoina eibu hanthana khanbikhide aduga yadaba toukhide. Madugi mahutta Tengban mapugi swarga dut ama lousinbagum amadi Christta Jisu masamakpu lousinbagum nakhoina eibu lousinbikhi. Nakhoi adukki matik haraorammi! Adubu kari toukhrabage? Ei isana haiba ngamgani adudi nakhoina yarabadi nakhoigi namit adu phaoba kotthoktuna madu eingonda piramgani. Achumba asi nakhoida haibagidamak houjik ei nakhoigi yeknaba oirabra? Atoppa makhoising aduna nakhoida thawai yamna yaoba matou utli adubu makhoigi pandam adudi aphaba natte. Makhoina pamba haibabu makhoina nakhoida thawai yaojaba adugumna nakhoinasu makhoida chap manaba thawai yaoba adu leinanaba nakhoibu eikhoidagi tokhai tahanba aduni. Houjik, eina nakhoiga leiminnaringei matam asi khaktada nattaduna, aphaba maramgidamak oirabadi matam pumnamakta asigumba yamna thawai yaoba asi leiba phei. Eigi nungsijaraba angangsa! Amukkasu hanna, mamana angang unaba matamda phaoba cheina aduga chap manaba cheina adu nakhoida Christtagi sakwong adu semgattriba phaoba eina nakhoigidamak phaojari. Houjik eina nakhoiga loinana kayada leiminnajaningliba, aduga eigi wahei khonpham asi hongdokchaningba, maramdi eina nakhoigi maramda palleppham khangde. Wayel Yathanggi makha ponna leiningba nakhoida eina hangge: Wayel Yathangna kari haibage haibadu nakhoi tadabra? Maramdi masi iduna lei, madudi Abraham-gi macha ani lei, amana minai nupigi machani, aduga amana maningtambi nupigi machani. Minai nupina pokpa mahakki macha adudi hachanggi matung-inna pokpani aduga maningtambina pokpa mahakki macha aduna Tengban Mapugi wasakpiba adugi mahei oina pokpani. Hairibasing asi pandam oina haibani. Nupi ani asina utlibasi warepnaba anini. Macha adubu minai oina pokpa adu Hagarni, aduga mahakna Sinai chingda warepnakhiba warepnaba adu phongdokpibani. Hagarna Arabia-da leiba Sinai Ching adu utpani aduga houjik oiriba Jerusalem saharga pangkhakni, maramdi mahakna mahakki machasingga loinana minai oiri. Adubu swargagi oiba Jerusalem asidi maningtambini, aduga mahakti eikhoigi imani. Maramdi, Mapugi Puyana hai, Haraojaro, he chaboktabi nupi, angang amata poktribi! Haraobaga loinana lao amadi khonjel thokna lao, naoyek amukta phangdribi nahak. Maramdi hundokpiramlabi nupigi machasing aduna mapuroibana keidounungda thadoktabi nupi adugi machasingdagi masing yamgani. Ichil-inaosa, houjik nakhoi Isaac-na oikhibagumna, Tengban Mapuna wasakpikhiba adugi mahei oina phangjaba Tengban Mapugi machasingni. Matam aduda hakchanggi matung-inna pokkhiba macha aduna Tengban Mapugi Thawaigi matung-inna pokpa mahak adubu ot-neibikhi. Aduga maduga chap mannana houjiksu oiri. Adubu Mapugi Puyana kari haibage? “Minai nupi amasung machanupa adu tanthokkhro, maramdi minai nupina pokpa macha aduna maning tambi nupina pokpa macha aduga mapagi lanthum adu saruk phangminnaroidabani.”” Maram aduna, ichil-inaosa, eikhoi minai nupigi machasing natte adubu maning tambigi machasingni. Christtana eikhoibu ningtamhankhiba adu eikhoina ningtamba oinabagidamaktani. Maram aduna chetna leppu aduga amuk hanna minaigi potpu adubu nasada thonggatchaganu. Tao, Paul eina nakhoida hairi madudi nakhoi un kakpada yajarabadi, Christtadi nakhoida kanaba suklei leitre. Un kakpada yajariba mi khudingda eina amukka hanna cheksin wa asi hairi madudi mahakna wayel yathang apumba inba tabani. Wayel yathang ngaktuna chumhanbinaba hotnariba nakhoi Christtadagi tokhaina tarabani; nakhoi Tengban Mapugi thoujalgi wangmada leirabani. Adubu, eikhoigidamaktadi, Tengban Mapuna eikhoibu mahakki mangda chumhanbigani haiba asina eikhoigi ashani; aduga Tengban Mapugi Thawaigi panggalgi mapanna eikhoigi thajabana eikhoina khourangna ngaijariba adu masini. Maramdi eikhoina Christta Jisuga amata oina punsinjaba matamda un kakpagi amadi kaktabagi khetnaba karisu leite. Maruoiriba adudi nungsibagi mapanna thabak touriba thajaba aduni. Nakhoina ningthina lamjel chelllammi! Achumba adu illamba adudagi kanana nakhoibu thingbage? Kamdouna mahakna nakhoibu themdokpage? Asigumba makhalgi themdokpa asi nakhoibu koubiba Tengban Mapudagi lakpa natte. Hamei khajiktana atotpa yam matum apumba kamkhathalli. Adubu nakhoina atoppa wakhallon amata louroi haina eina Ibungoda thajei. Aduga nakhoibu chamamnahalliba mahak adu kana kana oirabasu Tengban Mapuna mahakpu cheirak pigani. Adubu ichil inaosa, eigi oinadi, un kakpa asi tangaiphadabani haina eina houjik phaoba sandoklabadi, karigi eibu houjik phaoba ot neibiribano? Aduga maduna achumba oiramlabadi eina cross-ki maramda sandokliba asina khudi thiba thokhallamloidabani. Nakhoibu pukning olhalliba makhoina un kakpadagi hendokna masa onhanjaramlabadi eina penjaramgadabani. Ichil inaosa, nakhoibu ningtamhannaba koubibani. Adubu nakhoigi naning tamba adu hakchanggi apamba adu thunghannabagi oina sijinnaganu. Madugi mahutta nungsibagi mapanna nakhoi amaga amaga thougal tounou. Maramdi wayel yathang apumba adu yathang amakhak asi ngakpana thunghallabani: “Nakhoina nakhoigi yumlon keironnababu nasamakum nungsiyu”” Adubu nakhoina lamlakki sagumna amaga amaga chiknaduna chathoknarabadi, cheksillu nattrabadi amana amabu pummang manghalnaragani. Aduna eina hairi, Thawaigi mapanna chatlu, adu oirabadi nakhoina hakchanggi apambasing adu thunghalloi. Maramdi hakchanggi apamba aduna thawaigi apamsing adugi maiyokta lei, aduga thawaigi apamba aduna hakchanggi oiba adugi maiyokta lei. Nakhoigi apamba adu nakhoina toudananaba makhoina amaga amaga yetnei. Nakhoibu Thawai aduna chingbirabadi, nakhoina wayel yathanggi makha pondre. Aduga hakchanggi thabaksing adudi mayek seng-i: nupa nupi lannaba, amotpa thabak, lamchat ludaba, lai murti latpa, hikap yaikappa, yengthinaba, mot tinnadaba, kalak khambannaba, mei houna saoba, marannai tanba, saona khatnaba, kanglup tannaba, khambanba, yu ngaoba, makhe langba, aduga masiga mannaba makhei asini. Eina mamangda haikhibagum cheksin wa asi nakhoida hairi: asigumba thabaksing asi touba makhoising aduna Tengban Mapugi leibak adu phangloi. Adubu thawaigi maheidi nungsiba, haraoba, ingthaba, khaangheiba, chanbiheiba, aphaba, thajaba yaba, pukning tappa, amadi masa khudum chanjabani. Hairibasing asigi maiyokta wayel yathang amata leite. Aduga Christta Jisugi oikhrabasing aduna hakchang adu madugi phattaba pukning ihulsing amasung apambasing pumnamakka loinana cross-ta hatkhre. Eikhoina Thawaigi mapanna hingbagi maramna, eikhoina thawaigi mapanna chatsu chatsi. Amaga amaga singnaduna amadi khambannaduna eikhoi napal tougumsi. Ichil inaosa, karigumba papta taba mi amabu pharabadi, thawaigi mapanna hingliba nakhoina ing-tappaga loinana mahakpu hannagi maphamda hanjinhanbiyu. Aduga nakhoi nasamakpusu athemba aduda tadanaba nasana cheksinjou. Nakhoi amana amagi potlum puminnou, matou asumna nakhoina Christtagi wayel yathang adu thunghallu. Kanagumbana karisu nattaba oiraga masabu karigumba amani haina khanjarabadi mahak masana masabu minamjarabani. Mi khudingmakna masa masagi thabak chang yengjasanu. Maduna aphaba oirabadi, kanagumba ateina touba aduga changdamnaba toudana mahak masana toujaba adugidamak chaothokchasanu. Maramdi nakhoi khudingna nasa nasagi potlum pujagadabani. Tengban Mapugi wa tamjaba phangjariba mahak aduna mahakki leijaba aphaba pot khudingmak mahakpu tambiriba oja aduga saruk phangminnasanu. Nasana nasabu minamhan-ganu; Tengban Mapubu noknaphade, maramdi mi amana hunkhi hunkhiba adumak mahakna lokkani. Maramdi masagi hakchangbu pelhannaba hunba mahak aduna hachangdagi amangba lokchagani; adubu Thawai adubu pelhannaba hunba mahak aduna Thawai adudagi lomba naidana hingba lokchagani. Maram aduna eikhoina aphaba toubada chokthagumsi; maramdi eikhoina chokthadrabadi achaba matamda eikhoina mahei lokkani. Maram aduna eikhoina khudongchaba phangba phangbada, mi pumnamakta aphaba tousi, thoidok hendokna thajaba ichil inaosinggi imung manungda aphaba tousi. Yengbiyu, eigi ikhutmakna nakhoida kayada chaoba mayekna iriba! Nakhoibu namduna un kak-hannaba hotnariba makhoising adu hakchanggi mapanna misingbu pelhannaba hotnariba mising aduni. Christtagi cross-ki maramgidamak makhoibu ot-neidanaba khaktagidamak makhoina madu toubani. Un kaklaba makhoi aduna phaoba wayel yathang adu inde; adumakpu nakhoigi hakchangda un kakpa adugi maramda makhoina chaothokchanaba nakhoibu un kakpa adu makhoina pammi. Adubu eigidamaktadi eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi cross-ki maramkhaktagidamak nattana keidounungda eina chaothoktasanu; maramdi Ibungogi cross-ki mapanna taibangpan asina eingonda aduga eina taibangpanda cross-ta sire. Un kakpa nattraga kaktaba haiba adu karisu natte; adubu maruoiba adudi anouba khutsem ama oibaduni. Pathap asibu illiba makhoising adugi mathakta amadi Tengban Mapugi oiba Israel-gi mathakta ingthaba amadi chanbiba oisanu. Houjiktagi houduna, kana amatana eingonda awaba pidasanu, maramdi eigi hakchangda leiriba dakpham asina eihak Ibungo Jisugi minai amani haiba utlabani. Ichil inaosa, eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi thoujal aduna nakhoigi thawaiga loinabisanu. Amen. Tengban Mapuna ningbibagi mapanna Jisu Christtagi pakhonchatpa ama oiriba Paul eihakna, Christta Jisuda thajaba yaba oiriba Ephesus-ta leiriba Tengban Mapugi asengba misingda: Eikhoigi Ipa Ibungo Tengban Mapu amadi Ibungo Jisu Christtana nakhoida thoujal amadi ingthaba pinabiba oisanu. Eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi Tengban Mapusu, mapasu oiba Ibungo mahakpu eikhoina thagatsi. Maramdi eikhoibu Christtaga amata oina punsinnahanbiduna swargada leiba thawaigi yaipha thoujal pumnamakka loinana mahakna eikhoibu yaipha thoujal pinabire. Maramdi eikhoina Ibungogi mangda asengba oinaba amadi aranba leitananaba malem taibangpan asibu semdringeigi mamangdagisu eikhoibu Christtaga amata oina punsinhanbiduna Tengban Mapu na eikhoibu mahakki oinabagidamak khandokpire. Mahakki nungsibana maram oiduna, Jisu Christtagi mapanna eikhoibu mahakki machasing oinanaba mahakna hanna leppikhre, masi mahakki apenba amadi aningba aduni. Mahakki nungsiraba Machanupagi mapanna mahakna eikhoida lemna pinabikhraba mahakki thoihellaba thoujal adugidamak eikhoina Tengban Mapubu thagatsi. Maramdi Tengban Mapugi marang kairaba thoujal adugi matung-inna Christtagi ee-gi mapanna eikhoibu handokpire, haibadi eikhoigi papsing adu kokpire. Thoujal adu mahakna eikhoida mapan naidana pinabire! Lousing amadi khangba ngamba pumnamakka loinana, Mahakna thourangjakhraba adu Tengban Mapuna pangthokle, aduga Christtagi mapanna mapung phahange haina hanna lepkhraba athuppa thourang adu eikhoida khanghanbire. Achaba matam aduda Tengban Mapuna mapung phahanbigadaba thourang adudi Christtana makok oiduna swarga amadi malemda leiba khutsem pumnamakpu amata oina punsinbiba aduni. Thabak pumnamak Tengban Mapuna thourangbiba amadi wareppikhiba adugi matung-inna tou-i. Aduga ahoubadagi houna mahakna lepkhraba aduda yumpham oiba, mahak masagi oiba thourang adugi matung-inna eikhoibu Christtga amata oina punsinbiduna Tengban Mapuna eikhoibu mahak masagi oiba mising oinaba khandokpire. Adu oirabadi Christtada asha thamjabada ahanba oiriba eikhoina Tengban Mapugi matik mangal adubu thagatsi. Aduga nakhoina achumba wa adu haibadi nakhoida aran-khubham purakpa Aphaba Pao adu tabada nakhoisu Tengban Mapugi mising oirakle. Nakhoina Christtada thajare aduga Tengban Mapuna wasakpikhiba Thawai Asengba adu nakhoida pibiduna mahakki mi oire haibagi chum adu nakhoida nambire. Thawai Asengba asimak Tengban Mapuna mahakki oiba misingda wasakpikhibasing adu eikhoina phangjagani haibagi warep-sel aduni, aduga Tengban Mapuna mahakki oikhrabasing aduda mapungphaba ningtamba pibigani haibadu soidre haiba masina khanghanbire. Mahakki matik mangal adu eikhoina thagatsi. Maram asigidamak, Ibungo Jisuda leiriba nakhoigi thajaba amasung Tengban Mapugi mising pumnamakpu nakhoina nungsijaba adu eina hek taba adudagi houduna, Eigi haija haijabada nakhoigidamak ningsingjei, aduga nakhoigidamak eina Tengban Mapubu thagatchaba lepchade. Aduga eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi Tengban Mapu, matik mangalgi Mapa aduda, nakhoina mahakpu henna khangnanaba nakhoida lousing amasung phongdokpibagi Thawai adu pibinaba eina nijei. Amasung nakhoigi pukning adu hangdokpiduna mahakki mangal adu ujananaba eina Tengban Mapuda nijei. Madu mahakna nakhoibu koubibagi asha adu karino haiba nakhoina khangnanaba amadi mahakki asengba misingda mahakna wasakpiramba angakpa yaipha thoujal adu kayada marang kaibano haibadu nakhoina khangnanabani. Amasung madu thajaba eikhoida thabak toubiriba mahakki panggal adu kayada chaobano haibadu nakhoina khangba ngamnanabani. Masigi eikhoida thabak touriba panggal asiga, Mahakna Christtabu asibasinggi maraktagi hinggat-hanbiba amasung mahakpu swargagi oiba maphamda mahakki yet thangba nakanda phamhanbiba matamda mahakna sijinnakhiba mahakki matik leiraba panggal aduga amatani. Christtana swargagi leingakpasing, matiksing, pangalsing amasung mapusing pumnamakki mathakta palle; amadi taibangpan asidata nattana lakkadaba adudasu Christtagi mingna matik pumnamakki minggi mathakta lei. Aduga Tengban Mapuna pumnamak Christtagi khuyada thamle, aduga pumnamakki makok oinanaba Christtabu singlupta pibire. Singlupti Christtagi hakchangni. Pumnamakpu maram pumnamakta mapung phahanbiba Ibungona singluppu mapung phahanbi. Mamangngeida nakhoina nakhoigi haiba indaba amadi papki maramna thawaida sirammi. Matam aduda nakhoina taibangpangi oiba phattaba machat adugi matung illammi; malangda leiriba thawaigi panggalsinggi mapu adugi, haibadi Tengban Mapuna haiba indaba mising adubu houjik makhada thamliba thawai aduna haiba induna leirammi. Eikhoi pumnamaksu makhoigumna oirammi amasung hakchanggi amadi pukninggi apamsing adu touduna mahousagi oiba apamsing adugi matung-inna hinglammi. Aduga leiriba atoppa ateisinggumna, mahousana asaobagi machasing oirammi. Adubu Tengban Mapugi chanbiheiba adu asukki matik marang kai amasung mahakna eikhoibu nungsibiba adu mapan naide. Madudi eikhoina ayol aranda siduna leiringeimaktada mahakna eikhoibu Christtaga loinana hinghanbire. Eikhoibu kanbikhiba adu Tengban Mapugi thoujalnani. Eikhoibu Christta Jisuga amata oina punsinbiduna eikhoibu Christtaga loinana hinggat-hanbire amasung swargagi maphamsingda eikhoibu mahakka loinana phaminnahalle. Masi mahakna Christta Jisuda, eikhoida utpikhiba nungsiba aduda phongdokpiriba changdamningai leitana marang kairaba mahakki thoujal adu lakkadaba matam pumnamakta utpinanabani. Maramdi eikhoina tounanabagidamak Tengban Mapuna hanna langbikhraba aphaba thabaksing adu tounanaba, Christta Jisuda sembikhraba Tengban Mapugi thoidok hendoklaba khutsem adu eikhoi oire. Masana masabu “un kakpa”” (haibadi mioibagi khutna masagi hakchangda toujaba) haina koujaba Jihudisingna “un kaktaba”” haina kouramba, pokpadagi Jihudi nattaba nakhoina houkhiba matamda kari oirambage haibadu ningsing-u. Matam aduda nakhoi Christtadagi tonganna leirammi, mireibak macha oirammi, Tengban Mapugi khandoklaba mising adu oiramde. Tengban Mapuna mahakki misingda wasakpiba aduda yumpham oiba warepnaba aduda nakhoigi saruk yaoramde, aduga taibangpan asida asha yaodana amadi Tengban Mapu yaodana leirammi. Adubu houjikti Christtaga amata oina punsinjaduna lapna leiramba nakhoibu Christtagi ee-gi mapanna nakna pusillakle. Maramdi Christta masamakna Jihudi amasung Jihudi nattabasingbu amata oina oihanbiduna ingthaba pubirakle. Masamakki hakchangbu pithoktuna mahakna makhoigi marakta tokhaihallamba amasung yeknaba oihallamba pal adubu thugaibire. Ibungo mahakna kanglup ani asidagi, masamakta punsinduna anouba kanglup ama semduna asumna ingthaba puraknaba Jihudigi Wayel Yathang adu, madugi yathangsing amadi chatna pathapsing aduga loinana manghalle. Ibungona cross-ta sibibagi mapanna makhoigi yengthinaba adu manghanbikhre. Cross adugi mapanna kanglup ani asibu hakchang amada punsinnahanbire amasung Tengban Mapugi maphamda makhoibu taisinnabire. Maram aduna Christtana lenglaktuna nakhoi pumnamakta haibadi Tengban Mapudagi lapna leiramba Jihudi nattaba atoppa Phurup nakhoida amadi manakta nakna leiramba Jihudisingda ingthabagi aphaba wapao asi sandokle. Eikhoi pumnamakna haibadi Jihudi amadi atoppa phurupsingna Ipagi mangda Thawai amada changjaba ngamba asi Christta mahakki mapalnani. Maram adumakna nakhoi amuk hanna lamlanba amadi sakhangdaba oidre; adubu Tengban Mapugi misingga loinana houjik leibakmacha oiminnare amadi mahakki imunggi mising oiminnare. Aduga Christta Jisu masamakna athoiba chithekki nung oiba, pakhonchatpasing amasung Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingna thonggatlamba yumpham adugi mathakta nakhoibusu sagatpire. Yum apumba adubu punna phajinnahalliba aduga Ibungoda katthoknaba asengba sang ama oihallakliba asi Ibungo mahaknani. Ibungoga amata oina punsinjaduna atoppa atei pumnamakka loinana nakhoibusu Tengban Mapugi Thawaigi leipham ama oina sagatminnabani. Maram asigidamak atoppa phurup nakhoigidamak Christta Jisugi phadok oiriba Paul eihakna Tengban Mapuda haijei. Nakhoida aphaba oinabagidamak Tengban Mapugi thoujalna thabak asi tounanaba eingonda pibire haibasi nakhoina tasengna takhrabani. Tengban Mapuna mahakki athuppa thourang pumnamak eingonda phongdokpiduna madu eingonda sengna khanghanbire. (Eina masigi maramda samlappa ikhre. Aduga eina ikhiba adu nakhoina paragadi eina khangliba Christtagi athupa adu nakhoina khangba ngamgani). Houkhiba matamsingda athuppa asi Tengban Mapuna mioibada phongdokpiramde. Adubu houjikti Thawaigi mapanna mahakki asengba pakhonchatpasingda amasung Tengban Mapugi wa phongdokpasingda phongdokpire. Athupa adudi Aphaba Paogi mapanna atoppa phurupsingna Jihudisingga loinana Tengban Mapugi yaipha thoujal adu saruk phangminnaba; makhoina hakchang amatagi hakchang kayat oiminnaba amasung Christtagi mapanna Tengban Mapuna wasakpikhiba wasak adugi saruk phangminnaba asini. Mahakki panggalna thabak subibagi mapanna Tengban Mapuna iphamda pinabikhraba mahakki thoidokpa khudolgi mapanna eihakpu Aphaba Paogi minai ama oihanbire. Eihakti Tengban Mapugi mising pumnamakki maraktagi khwaidagi tonba adudagisu henna tolli. Adumakpu Christtagi mapal naidraba lal adugi Aphaba Pao asi atoppa phurupsingda sandokpagi thoujal asi Tengban Mapuna iphamda pinabire. Amasung Tengban Mapugi athuppa thourang adu kamdouna mahei yalhan-gadage haibadu mipum khudingmakta uhannaba khudongchaba adu iphamda pinabire. Athupa asi pot pumnamakpu sembiba Mapu, Tengban Mapuna houkhraba miron pumnamakta thuptuna thamlammi. Masi swargagi maphamsingda leiba leingakpa amadi matik leibasingda, tongan tonganba sak-ongda leiriba mahakki lousing adu houjik singlupki mapanna khanghannabani. Tengban Mapuna masi eikhoigi Ibungo Christta Jisugi mapanna thunghanbikhraba mahakki lomba naidraba thourang adugi matung inna toubani. Eikhoina Christtaga amata oina punsinjabagi mapanna amadi mangonda thajabagi mapanna Tengban Mapugi mangda thouna phana amadi pukning lumna changba phangjei. Maram aduna nakhoigidamak eina awa anang phangbada nakhoina pukning hanthadanaba eina nijari. Maramdi masi nakhoibu ikai khumnanabani. Maram asigidamak eihakna Ipa Ibungo mahakki mamangda khu-leitana khurumjei. Swarga amasung taibang malemda leiriba pumnamakna Ibungo mangondagi makhoigi punsi adu phangjei. Aduga nakhoigi nunggi oiba mi adu kalhanbinaba mahakki Thawaigi mapanna mahakki matik mangalgi langeidagi nakhoida panggal adu pinabinaba eina Tengban Mapugi maphamda nijari. Amasung thajabagi mapanna Christtana nakhoigi thamoida leinanaba eina nijei. Aduga nakhoina nungsibada mara tannanaba amadi yumpham thongatnaba eina Tengban Mapuda nijei. Madu nakhoina amadi Tengban Mapugi mi pumnamakna, Christtagi nungsiba adugi marak amadi mayung, awangba amadi aruba adu khangba ngamnabagi panggal adu leinanabani. Aduga kananasu mapung phana keidounungda khangba ngamdaba oirabasu, nakhoina Christtagi nungsiba adu khanglaknabani. Aduga asumna Tengban Mapugi machat-matou aduna nakhoida mapung phana thalhanbinabani. Eikhoida thabak toubiriba mahakki panggal adugi mapanna, eikhoina hek nijaba amadi khanba ngamba adudagi yamna hendokna touba ngamliba Ibungo mangonda: Singlupta amadi Christta Jisuda, matam pumnamakta lomba naida naidana Tengban Mapugi matik mangal oirasanu! Amen. Aduga Ibungogidamak phadok oiriba eihakna, Tengban Mapuna koubiba adugi matik chaba punsi marel aduda hingnanaba nakhoida insinjari. Matam pumnamakta nollukpa, pukning tappa amasung akhaang kanba oibiyu. Amaga amaga khaangnabagi mapanna nakhoigi nungsiba adu utlu. Nakhoibu amata oina punsinbiriba ingthaba adugi mapanna Thawai Asengbana pibiba apunbagi lipun adu ngaktuna thamnaba kanna hotnabiyu. Tengban Mapuna nakhoibu koubikhiba matamda nakhoibu asha amada koubikhiba adugumna hakchang ama amasung Thawai ama lei. Aduga Ibungo ama, thajaba ama amasung baptize louba ama lei; Tengban Mapu ama lei, mahakti eikhoi pumnamakki Ipani. Mahakna pumnamakki mathakta palli, pumnamakta thabak toubi, pumnamakta leibi. Adubu Christtana yenthokpibagi matung-inna pibikhraba akhannaba khudol adu eikhoi khudingmakna phangjare. Maram asimakna Mapugi Puyana asumna hai, “Mahakna awangba maphamda kakhatpa matamda, Mahakka loinana mahakna yamlaba lanphasingbu pure; Aduga mahakki misingda khudol pibire.”” Masida, “mahakna kakhatpa”” hairibasi karino? Masida hairiba asi mahakna malemgi khwaidagi nemba mapham aduda hanna kumtharakkhi haibani. Maram aduna makhada kumlakkhiba mahak asi taibangpan apumbabu thalhannaba nongmadon atiya pumnamaktagisu henna wangna mathakta kakhatkhiba mahak adumakni. Aduga mahakna mi kharabuna pakhonchatpa, kharana Tengban Mapugi wa phongdokpa, khara amana Aphaba Pao sandokpa aduga khara amana amuk pastor amasung ojasing oinaba pibire. Mahakna masi Christtagi hakchang adubu sagatnabagidamak Tengban Mapugi mi pumnamakpu thougalgi thabakkidamak thourang tounaba toubibani. Aduga masi eikhoi pumnamakna thajabada amadi Tengban Mapugi Machanupa adubu khangbada amata oiba adu youdriphaoba amasung mapung phaba oiraktuna, Christtagi mapungphaba adugi awangba chang adu oiraktriba phaobagini. Adudagi eikhoi ithakna koipu puba amadi misingbu makhoina semba taatna aranbada chingba lounam touba misinggi tambibagi nungsit khudingna koihum humba apikpa angangsing amuk oiraroi. Madugi mahutta, achumba adu nungsina ngangduna, maram khudingda eikhoina chaokhattuna, henna henna makok oiriba Christtagum oirakkadabani. Mahakki pangal makhada tongan tonganba hakchang kayat pumnamak samjinnei, aduga samjinnapham khudingmak phajinnabagi mapanna hakchang apumba adu chetna thammi. Maram aduna tongangba kayatsingna magi magi toupham thokpa adu tourabada, hakchang apumba adu chaokhatlak-i amasung nungsibagi mapanna madu mathanta sagatchei. Maram aduna Ibungogi mingda eina nakhoida cheksin wa asi hairi, mamal yaodaba wakhal chelliba, Tengban Mapu khangdaba misinggumna nakhoina amuk hingganu. Makhoigi pukningdi amambada lei. Tengban Mapuna pinabiba punsi aduda makhoigi saruk leite, maramdi makhoina kari amata khangde amasung ngak kalli. Makhoigi ikaiba khangbagi wakhal pumnamak mangkhre; makhoina oktaba lamchatta masamakpu pithokchei amasung makhal khudingmakki sengdaba pumnamak karaambaga loinana makhoina tou-i. Adumakpu nakhoina Christtagi maramda tamkhiba adudi madu natte! Nakhoina tasengna mahakki maramda takhre, aduga mahakki tung-inba ama oina nakhoina Jisuda leiba achumba adu tamkhre. Maram aduna nakhoina hanna hinglamba punsi aduda nakhoibu hinghalliba ariba mi haibadi lounam chaoba apambasing aduna mang-hankhraba ariba mi adu thadok-u. Nakhoigi thamoi amasung pukning pumnou nouhanduna, Achumba chatpa amadi asengbada, Tengban Mapu manna semkhraba anouba mi adu nakhoina setlo. Maram aduna minamba amuk nganglaganu! Nakhoi khudingna atoppa thajaba ichil inaosingda achumba ngang-u, maramdi eikhoi pumnamak Christtagi hakchanggi kayat oiminnari. Nahakna saoba matamda, nahakki asaoba aduna nahakpu papta tahan-ganu, aduga nahakki asaobadu numit chuppa leihanganu. Devil-da khudongchaba piganu. Huranduna leiramba mahak adunasu amuk hurandaduna sengna hingnanaba amadi awatpa leiriba misingda pangbiba ngamnaba makhutmakna thabak susanu. Nakhoigi nachindagi karigumba phattaba wahei amatta thok-han-ganu. Adubu atabasingda aphaba oinanaba kanaba waheising haibadi semgatpiba amadi mathou taba adubu thunghanbiba wa adukhakta ngang-u. Handokpibagi numit adugidamak nakhoibu chum nambikhraba Tengban Mapugi Thawai Asengba adubu wahan-ganu. Pukning khaba, meihouna saoba, asaoba, khatna cheinaba amadi thina ngangba, loinana makhal khudinggi tukkachaningai oiba wakhal, pumnamak adu thadok-u. Madugi mahutta, nakhoi amaga amagagi marakta chanbiheiba amadi pukning nouba oibiyu, aduga Tengban Mapunasu Christtagi mapanna nakhoibu kokpiba adugumna nakhoi amaga amaga koknou. Nakhoina Tengban Mapugi nungsiraba machasing oiba maramna nakhoina mahakki matou loubiyu. Christtana eikhoibu nungsibiba amadi Tengban Mapubu pelhanba manam nungsiba katnapot amadi iratpot amagum eikhoigidamak mahakki punsi pithokpa adugumna nakhoina nungsibada chatlu. Adubu nakhoigi mathakta nupa nupi lannaba, nattraga sengdabagi nattraga kaarambagi maramda misingna hainahannabagi maram amata piganu, maramdi asising asi Tengban Mapugi asengba misinggidamak matik chade. Aduga amotpa wangang, apangba wangang amadi phattaba phagi-jugaigi wa-ngang asi nakhoigidamak matik chade. Adugi mahutta nakhoina Tengban Mapubu thagatlu. Nakhoina soidana khanggadaba adudi lamchat motpa, sengdaba aduga kaaramba (maramdi kaaramba haibasi lai muri latpagi masak amani) kanagumba amatanasu Christtagi amadi Tengban Mapugi ningthou leibakta phangpham thokpa kari amata leite. Mi kana amatana nakhoibu apangba waheina namthak toudasanu maramdi asigumbasing asigi maramna Tengban Mapugi asaoba adu haiba indabasing adugi mathakta lak-i. Maram aduna asigumba mising asiga saruk phangminnaganu. Nakhoi matam amada amambana thallami, adubu houjikti nakhoina Ibungoda mangal oire. Maram aduna nakhoina mangalgi machasinggumna hing-u. Maramdi aphaba, achumba chatpa amadi achumbagi marang kaiba mahei purakpa adu mangal asinani. Aduga karina Ibungobu pelhanbage haibadu khangnanaba hotnou. Misingna touba amambagi oiba kannadaba thabaksing aduda yaoruganu, madugi mahutta makhoibu phongdok-u. Haiba indabasing aduna lonna touba thabaksing adugi maramda panba phaoba tasengna yamna ikainingngaini. Adubu pumnamak mangalda phongdokpa matamda makhoigi asengba machattu sengna phongdokpigani. Maramdi pumnamakpu uba ngamhalliba adu mangalnani. Maram aduna asumna hai, “Tumliba nahak hougatlo, Asibadagi nahak hougatlo, Aduga Christtana nahakki nathakta nganbigani.”” Maram aduna nakhoina karamna hinglibage haibadu cheksillu. Nakhoina apangba misingumna hingganu adubu asingba misinggumna hing-u. Nakhoida leiba khudongchaba khudingmakpu heisingna sijinnahou maramdi matam asi phatte. Maram aduna apangba oiganu adubu Ibungona nakhoida touhanningba adu karino haibadu khangnaba hotnou. Nakhoina yu ngaoganu maramdi maduna nakhoigi punsi manghan-gani. Madugi mahutta Thawaina thalhallu. Nakhoi amaga amagagi marakta thagat isei, laison isei, amadi thawaigi oiba iseina ngangna saknou. Aduga thamoinungda Ibungobu thagatchabaga loinana isei sak-u. Maram pumnamakkidamak Ibungo Jisu Christtagi mingda matam pumnamakta Mapa Ibungo Tengban Mapubu thagatlu. Christtabu nakhoina kina luna chatchabagi maramna nakhoina amaga amaga makha ponnou. Nupisa nakhoina Ibungogi makha ponjabagumna nakhoina napuroibagi makha pollu. Maramdi Christtana singlupki makok oibagumna mapuroibana nupigi makokni. Aduga Christta masamak mahakki hakchang oiriba singlupki kanbiba mapuni. Aduga singlupna Christtagi makha ponbagumna nupisingnasu hiram khudingmakta mapuroibagi makha ponsanu. Mapuroibasa, Christtana singluppu nungsiba amadi mahakki punsi singlupkidamak katthokkhibagumna nakhoigi nupisingbu nungsiyu. Mahakna masi singluppu asengba oihannaba waheigi mapanna isingna chamthokpiduna sengdokpi. Madu singluppu matik mangalgi singlup ama oina achuba amadi kusinba yaodana, amadi atoppa athiba kari amatasu yaodana, asengba amadi amakpa leitana masamakta katchanabagidamakni. Masiga chap mannana mapuroibasingsu makhoi masa masamakki hakchangbu nungsibagumna makhoigi nupisingbu nungsigadabani. Mahak masagi nupibu nungsiba mahak aduna mahak masabu nungsibani. Pumnamakki mathakta eikhoi kananasu keidounungda isagi hakchangbu tukkachaba toude. Madugi mahutta Christtana singlupta toubagumna eikhoina eikhoigi hachangbu yokkhatchei amadi yengsinjei. Maramdi eikhoidi mahakki hakchanggi kayatsingni. Mapugi Puyada haibagumna, “Maram asimakna nupa amana mahakki mama mapabu thadoktuna magi nupida punsin-gani. Aduga makhoi ani hakchang amata oigani.”” Masi khangbada waba athupa wani, adubu eina Christta amasung singlupki maramda haibani. Adumakpu, mapuroiba khudingna masagi nupibu masamakpu nungsibagum nungsigadabani, aduga nupi khudingna mahakki mapuroibabu ikai khumnagadabani. Angangsa, nakhoina Ibungogi oiba maramna nama napana haiba illu, maramdi madu touba achumbani. “ Nama napabu ikai-khumnou”” haibasi wasakpiba amaga loinaba ahanba yathangni, haibadi: “Madu nahakki naphamda yaiphaba oinanabani, aduga nahakna malemda punsi nungsangna pannabani.”” Mapa oibasa, nakhoina nachasingbu saohan-gadaba ma-ongda loinaganu. Madugi mahutta Ibungona yabiba adu takpiduna amadi tambiduna makhoibu yokkhatpiyu. Manaisa, nakhoina taibangpangi oiba nakhoigi mapusingbu ikai khumnaba amadi kibaga loinana haiba illu aduga madu Christtada thougal toubagumna thamoi sengna tou. Makhoigi chanbiba phangnanaba khakkidamak makhoigi mamangda makhoina haiba inba nattaduna Christtagi manai ama oina Tengban Mapugi aningbasing adu thawai yaona tou. Misingbu thougal touba nattaduna Ibungobu thougal toubagumna nakhoina thawai yaona thougal tou. Maramdi minai oirabasu nattraga ning-tamba mi oirabasu eikhoina toujaba aphaba thabak khudingmakki mana Ibungona pibigani haiba eikhoina khang-i. Mapu oibasa, nakhoinasu maduga chap manana nakhoigi minaisingda toubiyu. Makhoibu kihanba touganu, maramdi nakhoigisu aduga makhoigisu Mapu oiriba Ibungo adu swargada lei haiba nakhoina khang-i aduga mangondadi michang mikhai naiba leite. Aroiba oina, Ibungoga tinnajabagi mapanna amadi mahakki kallaba panggal adugi mapanna nakhoi panggal kanba oibiyu. Nakhoina Devil-gi phattraba khujin thourang adugi maiyokta leppa ngamnaba Tengban Mapuna pibiba lanphijet apumba setchillu. Maramdi eikhoina mioibagi maiyokta lanthengnaba natte adubu swargagi maphamsingda leiriba phattaba thawaisinggi oiba panggalsing, leingakpasing, matiksing, amadi amamba taibanpan asigi panggalsing aduga lanthengnabani. Maram aduna houjik Tengban Mapugi lanphijet adu setchillo! Adu oirabadi phattabagi numit adu lakpada yeknabagi laanda aduda nakhoina maiyoknaba ngamgani aduga aroiba phaoba soknaraba matungda, nakhoina khongpham handana adumak leppa ngamgani. Maram aduna nakhoi thourang touro, achumbana nakhoigi khawangda khwangjet oina chetna laksillu amadi achumba chatpana thabakkhang oina happu, Aduga ingthabagi Aphaba Pao adu laothoknaba thourang touba aduna nakhoigi khongda khong-up oina tongsillu. Pumnamakki mathakta thajababu chunggoi oina paikhatlu, maramdi maduna Phattaba Mahak aduna kaplakpa meihouba tenjeising adu nakhoina muthatpa ngamgani. Aduga aran-khubhambu lan luhup oina amasung Tengban Mapugi waheibu Thawaina nakhoida pibiba thangsang oina lousillu. Tengban Mapugi mateng nijaduna pumnamaksing asi Tengban Mapuda haijou. Hiram khudingmakta Thawaina chingbibagi mapanna Tengban Mapuda haijabiyu. Maram asigidamak mitseng khaangduna leibiyu amasung keidounungda thadokanu; matam pumnamakta Tengban Mapugi mi pumnamakkidamak Tengban Mapuda haijabiyu. Aduga eina thouna phana ngangnaba amadi Aphaba Paogi athuppa adu khanghanba ngamnaba, eina ngangnaba thourangjaba matamda Tengban Mapuna waheising adu iphamda pinabinaba eihakkidamaktasu haijabiyu. Eihak houjik keisum sangda leijarabasu Aphaba Pao asigidamak eihak paopuba amani. Aphaba Paosi eina sandokpham thokpagumna thouna phana sandokpa ngamnaba eigidamak haijabiyu. Eina karamna leiriba amadi kari touriba haibadu nakhoinasu khangjanaba eikhoigi nungsiraba ichil-inao amadi Ibungogi thougalda thajaba yaba manai oiriba Tychicus-na pao pumnamak nakhoida tamgani. Maram asigidamak haibadi eikhoina matou karamna lellibage haibadu mahakna nakhoida khanghannaba amasung nakhoibu pukning thougat-hanbinaba eina mahakpu nanakta thakhibani. Ipa Ibungo Tengban Mapu amasung Ibungo Jisu Christtana ichil-inao pumnamakta ingthaba amadi thajabaga loinana nungsiba pinabisanu. Eikhoigi Ibungo Jisu Christtabu mutpa naidana nungsijaba pumnamakta Tengban Mapugi thoujal adu pinabisanu. Jisu Christtagi manai oiriba Paul amadi Timothy-dagi, Singlupki luchingbasing amadi tengbangba mising yaona Christta Jisuga amata oiminnakhraba Philippi-da leiba Tengban Mapugi mi pumnamakta: Eikhoigi Ipa Ibungo Tengban Mapu amadi Ibungo Jisu Christtana nakhoida thoujal amadi ingthaba pinabiba oisanu. Eina nakhoibu ningsingjaba matam khudingmakta eina eigi Tengban Mapubu thagatchei. Aduga eina nakhoi pumnamakkidamak haijaba matam khudingmakta eina haraobaga loinana haijei. Maramdi eina nakhoida Aphaba Paogi thougal touba houba numit adudagi houna houjik phaoba nakhoina eibu tengbangbiri. Aduga nakhoida aphaba thabak toubiba houkhraba Tengban Mapuna, Christta Jisugi Numit aduna laktri phaoba, thabak adu mapung phana toubigani haina eina chetna thajei. Matam pumnamakta nakhoi eigi thamoinungda lei! Maram asimakna nakhoigi maramda eina asumna phaojabasi matik chai. Maramdi houjik eina keisumsangda leiraba matam asidasu aduga eina Aphaba Pao adugidamak leppada amadi madubu phibham chet-hanba matam adudasu nakhoi pumnamakna eihakka loinanana Tengban Mapuna iphamda pinabikhraba khudongchaba asida saruk phangminnare. Christta Jisuna iphamda pinabikhiba nungsiba aduga loinana eina nakhoibu kayada ujaningba haibadu Tengban Mapu mahakna sakhini. Achumba lousing leiba amasung mapungphana khangba ngambaga loinana nakhoigi nungsiba adu henna henna hengatlaknaba eina Tengban Mapuda haijei. Madu nakhoina khwaidagi phaba adu karino haiba khanba ngamnanaba amasung Christtagi Numit aduda nakhoina asengba amadi maral leitaba oinabani. Amadi Tengban Mapugi matik mangalgidamak amasung Tengban Mapubu thagatnabagidamak Jisu Christta khaktana pibiba ngamba achumba chatpagi maheina nakhoigi punsi adubu thalhanbigani. Ichil inaosa, eingonda thokkhibasing aduna Aphaba Paogi thabak henna chaokhathanbada tesengnamak mateng pang-i haibadu nakhoina khangba eina pamjei. Madugi mahei oina konung ngakpa pumnamakna amasung maphamsida leiriba atei pumnamakna eina phadok oiriba asi eina Christtagi manai oibagi maramnani haiba khangnare. Amadi eina phadok oiba asina ichil-inao ayambada Ibungoda henna thajaba oihalle, masina makhoida akiba leitana Tengban Mapugi paojel sandokpa matam pumbada henna thouna phahalle. Tasengnamak makhoigi maraktagi kanagumba kharana kallakpa amadi khatna-cheinaningbagi maramna Christtabu sandok-i, adubu atoppasingna aphaba wakhaldagi sandok-i. Akonbagi asina eina Aphaba Paogidamak leppagi maramna eibu mapham asida thamlibani haiba adu khangbagi, nungsibagi maramna sandok-i. Aduga ahanbagi asina thamoi sengna sandokpa nattaduna oijaba thibagi wakhalga loinana, eina keisumsangda leiringei asida henna awaba hapchinnaba khanbaga loinana Christtabu sandok-i. Adubu masida akaiba karisu leite! Maru oiriba adudi aranba pukningga loinana sandokpa oirabasu nattraga achumba pukningga loinna sandokpa oirabasu maram khudingda Christtabu sandok-i. Aduga maram asigidamak eina haraojei. Hoi eina makha tana haraojakhigani, Maramdi nakhoigi haijaba amasung Jisu Christtagi Thawaidagi lakpa mateng adugi mapanna eibu ning tamhanbigani haiba adu eina khang-i. Aduga karigumba maram amatada eina ikaiba nangloi haiba eina chetna ningjei amasung asha toujei, adubu matam pumnamakta oibagum houjiksu, hingbana oirabasu nattraga sibana oirabasu, eigi thawai hakchang pumbana Christtagi matik chaohannaba, matik chaba thouna eigi leigani. Eigidamaktadi hingba asi Christtani aduga siba haibasi tongjabani. Eina taibangpan asida hingduna asum leirabadi eina Christtagidamak mahei yanba thabak henna tougani. Adum oinamakpu eina karamba khangadage haiba ei khangde. Maramdi maikei animakta eibu chingduna nung anigi marakta ha oiri. Eina hingliba punsi asi thadoktuna Christtaga leiminnaba yamna pamjei, maramdi masina yamna henna phei. Adubu nakhoigi maramgidamak eina hingduna leiba asi yamna henna maru oi. Masi khangbana, nakhoina chaokhatnanaba amasung thajabada haraonabagidamak ei leikhigani amasung nakhoi pumnamakka leiminnakhigani haiba ei khang-i. Masi eina nakhoiga amuk leiminnaba matamda eigi maramgidamak nakhoina Christta Jisuda chaothokchanabagi maram amukka henna leinabani. Oiningba makhei oidunasu, Christtagi Aphaba Paogi matik chaba punsi mahing aduda nakhoina hing-u. Adu oirabadi, eina laktuna nakhoiga unaba ngamba oirabasu nattraga ngamdaba oirabasu nakhoina pandam amatada chetna lepli amasung nakhoina pukning amata oina Aphaba Paoda thajabagidamak punna lanthengminnari haiba adu eina tabadagi khanggani. Nakhoina nakhoigi yeknabasing adubu kiganu; matam pumnamakta thouna phou, maduna makhoida makhoi maithigani aduga nakhoina mai-pakkani haiba adu makhoida utkani, maramdi nakhoida mai-pakpa pibiriba adu Tengban Mapuni. Maramdi Christtabu thajabakhak nattaduna mahakkidamak awaba khangnabagi khudongchaba adusu nakhoida pinabire. Houjik lanpham asida nakhoina eiga loinana saruk yaminnari. Mamangda nakhoina ukhiba eina soknakhiba lanpham adusu lanpham asimakni, aduga nakhoina tariba eina houjiksu soknariba lanpham adusu masimakni. Maram aduna, nakhoina Christtaga amata oiminnabana nakhoida karigumba pukning thougatpiba phanglabadi, mahakki nungsibana nakhoibu karigumba themjinbirabadi, nakhoina Thawai aduga saruk phangminnarabadi, amasung nakhoina karigumba chanbiheiba amadi minungsi adu phanglabadi, Nakhoina mannaba wakhallon leiduna, mannaba nungsiba adu saruk phangminnaduna amasung thawai amata pukning amata oiduna eibu mapungphana haraohanbinaba nakhoida eina insinjari. Nakhoina oijaba thibagi wakhalda nattraga karisu nattabada chaothokpa karigumba amata touganu adubu matam pumnamakta nakhoi nasadagi atoppana henna phei khannaduna nakhoina amaga amaga nolluknou. Aduga nasakhaktagi yengba nattaduna amana amagi kananabagidamak yeng-u. Christta Jisuda leiba pukning wakhal adu nakhoidasu leisanu. Ibungoda matam pumbada Tengban Mapugi machat matou leikhi, Adubu Ibungona namduna Tengban Mapuga mannana leinaba hotnage haina khankhide. Madugi mahutta, Minai amagi sakwong louduna, Mioibaga mannaba oiraktuna, Mahak masamakpu karisu nattaba amagum oihanjakhi. Mahakna mioibagi sakwongda leiringei matamda, siba phaoba, Haibadi cross-ta siba phaoba, haiba induna, masa mathanta nolukchakhi. Maram asigidamak Tengban Mapuna mahakpu khwaidagi wangba maphamda thanggatpire, Amasung ming khudingdagi wangthoiraba minglen adu mangonda pibire. Madu swargada leiba, malemda leiba, amadi malemgi makhada leiba khudingmakna, Jisugi minglenbu ikai khumnaba uttuna, Khu khudak kunduna khurumjanabani. Amasung Mapa Ibungo Tengban Mapugi matik mangal chaonaba, Leiton khudingna Jisu Christtabu Mapu Ibungoni haina phongdoknabani. Adunadi nungsiraba marupsa, eina nakhoiga leiringei matam pumnamakta nakhoina eina haiba inbagumna, houjik eina nakhoidagi thapna leiraba matam asidasu nakhoina eina haiba inba amukka henna maruoibani. Nakhoina kina amadi tanik tanikpaga loinana nakhoigi aran-khubham maton lomhallu. Maramdi Tengban Mapugi apenba adu nakhoina touningnaba amasung pangthokpa ngamhannaba nakhoigi nungda matam pumnamakta Tengban Mapuna thabak toubi. Thabak khudingmak murum murum sonba toudana amasung marei yetpa yaodana tou. Madu nakhoina pukchel sengdaba amadi papna thanba misinggi taibangpan asida leiba Tengban Mapugi mapungphaba machasinggumna maral leitaba amadi asengba oinanabani. Adu oirabadi nakhoina atiyada nganba thawanmichakkumna makhoigi marakta ngangani. Madu nakhoina makhoida hingbagi paojel adu piribani. Nakhoina adumna tourabadi, Christtagi Numit aduda nakhoigidamak eina chaothokchabagi maram eingonda leigani. Maramdi maduna eigi hotnajaba amadi toukhiba thabak pumnamak adu arembada mangdre haiba utkani. Adubu nakhoigi thajabadagi lakpa Tengban Mapuda katliba iratpot adugi mathakta eigi punsigi ee asina iratpot ama oina heitharaba phaobada eina nungaijei amasung nakhoi pumnamakka loinana haraominajei. Matou asumna nakhoinasu nungaijagadabani amasung eiga loinana haraominnagadabani. Ibungogi aningba oirabadi, nakhoigi pao taraga eibu thougatpa oinanaba, eina Timothy-bu nakhoigi nanakta thuna tharaknaba asha toujari. Eigi pukning wakhalbu khangbiba amadi nakhoigidamakta tasengna khanjaba midi mahakkhaktani. Maramdi atei pumnamaknadi masa masagi oiba adukhakta yengduna lei, Jisu Christtagi oibasing adu yengde. Adubu kamdouna mahakna mahakgi matik chaba adu utkhiba, kamdouna mahakka eihakka mapa macha amagumna aphaba paogidamak thougal punna touminnakhiba haibadu nakhoi nasamakna khang-i. Maram aduna eingonda kari thokkadabano haiba adu hek khangbaga thuna eina mahakpu nakhoigi naphamda tharaknaba asha toujei. Aduga ei isamaksu nakhoigi nanakta thuna lakpa ngamgani haina eina Ibungoda thajaba thamjei. Marak asida, eigi ichil inao oiriba, thougal touminnariba, amasung lanmi oiminnariba aduga eigi mathou tabasing adubu yengsinbinaba nakhoina tharakpa nakhoigi pao pubasu oiriba Epaphroditus-pu nakhoigi nanakta amuk tharakpa mathou tai haina eina khalli. Maramdi mahakna nakhoi pumnamakpu uningbana langtaknare amasung nakhoina mahak nakhi haiba takhiba aduna mahak pukning yamna ware. Tasengnamak mahak siningchit youna narurabani. Adubu Tengban Mapuna mahakpu chanbikhi, aduga mahakkhakta nattana eibusu chanbiduna awabagi mathakta awaba tagadaba adudagi kanbikhi. Maram aduna mahakpu amuk hanna ubada nakhoina haraonanaba amasung eigi awaba asi koknaba eina amukka henna mahakpu nakhoigi nanakta thaningbana ngaingamdre. Aduna Ibungoda nachin nanao amagumna mahakpu haraona okpiyu amasung mahakkumba misingbu ikai khumnaba utpiyu. Maramdi Christtagi thougalgidamak mahak siba yana leiramlabani. Nakhoi nasamakna piba ngamkhidaba mateng adu pinanabagidamak mahakna mathawai pammukhide. Aroibada eigi Ichil inaosa, nakhoina Ibungoga amata oijabada haraoba oiyu. Eina hanna ikhiba wa adu amuk hanna ibada eingonda karisu akaiba leite aduga asumna tourabadi nakhoina henna ngakthokchaba ngamgani. Phattaba thabak toubasing, huising, hakchanggi saruk kakthatnaba insilliba makhoising adudagi cheksillu. Maramdi Tengban Mapubu, mahakki Thawaigi adugi mapanna khurumjariba, amasung Christta Jisuda chaothokchariba aduga hakchangda thajaba thamdaba eikhoi unkakpasing aduni. Asengbamak asigumbasing asida eina thajaba thambagi hairuragadi eisu ngammi. Kanagumba amana hakchanggi oiba hotnajamanda thajaba thamba yai haina khallagadi, adumna khannanabagi maram eigina henna lei. Nipanni suba numitta ei un kakkhi. Pokpadagi houna eihak Israel machani, Benjamin-gi salaini, Hebrew-gi asengba eeni. Wayel yathanggi ngakpagi hairuragana eihak Pharisee-ni. Eina adukki matik thawai yaoba oikhi madudi eina singlupsigbu ot neikhi. Aduga mi amana Wayel Yathang ngaktuna achumba chatpa oiba ngammi hairagasu, eina asoi aranba amata leite. Adubu eigi tongjabani haina singthaba yaba pot pumnamaksing adubu houjikti eina Christtagi maramgidamak amangba oina singthanare. Hairibasing asida nattana, eigi Ibungo Christta Jisubu khangba asina asukki matik thoina henna mamal leibagi maramna pot pumnamakpu amangba oina singthanare. Maramdi Ibungogidamak eina pot pumnamakpu hundokle; amasung makhoi pumnamakpu eina phatta-haodi oina singthanare, madu eina Christtabu phangjaba yananaba, amasung mapung phana mahakka amata oiba yananabani. Houjik eingonda isagi oiba achumba chatpa haibadi Wayel yathang ngakpadagi phangba adugumba makhalgi achumba chatpa adu leitre. Adubu houjik eingonda Christtada thajabagi mapanna pibiba achumba chatpa adu lei, achumba chatpa asidi Tengban Mapudagi lakpani amasung thajabada yumpham oibani. Eigi apambadi Christtabu khangba amadi mahakki hinggatpagi panggal adu khangba, mahakki awa-anasing adu saruk phangminnaba amasung mahakki sibada mahakka mannajarakpa aduni. Masi ei isabu sibadagi hinggat-hanbigani haibagi asha adudani. Pumnamaksing asi eina hanna phangjare nattraga hannana eigi panthungpham adu youre haina eina haiba natte. Adubu eina madu phangnaba kanna tanjari maramdi Christta Jisuna maram adugidamak eibu magi oihanbire. Ichil inaosa, eina madu hanna phangle haina eina tasengna khande; adum oinamakpu eina touba amadi tungda leihouba adu kaothoklaga mangda leiriba adu younanaba ngamba makhei kanna hotnajaba aduni. Maram aduna Christtagi mapanna Tengban Mapuna mathaklomda koubibagi mana adu phangnanaba eina panthungphamlomda chumna chenjari. Maram aduna thawaida mapung pharaba eikhoi pumnamakna asigumba chap mannaba pukning asimak leigadabani. Adubu nakhoi kharana tonganba puking leirabadi, Tengban Mapuna masi nakhoida sengna khanghanbigani. Adumak oidunasu, eikhoina houjik phaoba illakliba pathapsing asigi matung-inna manglomda changsinsi. Ichil inaosa, nakhoina eigi itou louduna leibiyu. Eikhoibu nakhoigi pandam oibagumna, eikhoina hingliba asigumna hingliba makhoising aduda nakhoigi mityeng thammu. Eina masi nakhoida mamangda kayarak haikhre, aduga houjiksu imit asida pirang sinthabaga loinana eina amukkasu hanna hairi: Christtagi cross-ki yeknaba amagum hingba makhoi mayam ama lei. Makhoigi poloidi mang takpani, makhoigi laidi makhoigi hakchanggi apambassingni, makhoina ikaipham thokpa adugidamak makhoina chaothokchei aduga makhoina taibangpan asigi oiba potsing khaktagidamak khalli. Adubu eikhoidi swarga leibakki machasingni. Aduga eikhoina eikhoigi kanbiba mapu Ibungo Jisu Christtana swargadagi lenglakkadaba adubu khourangna ngaiduna leijei. Pot pumnamakpu mahakki makha polhanba ngamhalliba panggal adu sijinnaduna siba naiba eikhoigi asonba hakchangsing asibu onthokpigani amasung makhoibu mahak masamakki matik mangalgi hakchang adugumna oihanbigani. Maram aduna, eigi nungsijaraba amadi khourangna ujaningliba, eigi haraopham amasung eigi luhup oiriba, eigi ichil inaosa, nakhoina Ibungoda chetna lepkadaba matou adu asini, nungsijaraba marupsa! Euodia amadi Syntyche, chanbiduna nakhoina Ibungoda nachin nanao ama oina yasinnanaba hotnanaba eina nakhoida haijari. Aduga eigi thajaba yaba mapang oiminnariba nahaknasu nupising asibu mateng pangbinaba eina haijari, maramdi Tengban Mapugi hingbagi lairikta maming yaoriba Clement amadi atei thabak suminnabasing pumnamakka loinana makhoina aphaba pao sandoknabagidamak thabak kanna suminnakhi. Matam pumnamkta Ibungoda haraobiyu, amukkasu hanna eina masi haigani: haraobiyu! Nakhoigi pukning thotpa adu mi pumnamakki maphamda utpiyu. Mapu Ibungo thuna lenglakkadouri. Karigumba amatadasu pukning waganu, adubu nakhoina Tengban Mapuda haija-nijaba khudingmakta, nakhoida mathou tabasing adu matam pumnamakta thagatchabaga loinana Tengban Mapugi maphamda nijou. Aduga mioibana khangba ngambagi wangmada leikhraba Tengban Mapugi ingthaba aduna nakhoigi thamoi amasung pukningbu Christta Jisuda ngak-senbigani. Aroibada, ichil inaosa, nakhoigi pukning adu aphaba amadi thagatpada matikchabasing aduna haibadi achumba makhei, ikai khumnaba yaba makhei, wayel chumba makhei, asengba makhei, nungsiningai amasung ikaikhumnaningai oiba makhei aduna thalhallu. Nakhoina eingondagi haibadi eigi waheidagi amadi thabaktagi tamkhraba amadi phangkhraba pumnamaksing adu thabak oina pangthokpiyu. Aduga eikhoida ingthaba pibiba Tengban Mapuna nakhoiga loinabigani. Eina adukki matik Ibungoda haraojei madudi nakhoina kuirabagi tungda nakhoina eibu ningbiba adu amukkasu hanna utpagi khudongchaba phangle. Eina haibadi nakhoina eibu yengsinbiba tokkhre haiba natte adubu madu pangthoknaba nakhoida khudongchaba phangkhide haibani. Eingonda awatpa leibagi maramna eina masi ngangba natte; maramdi eina palliba mipan asida penba tamjare. Eina mathou tabasing leitaba matamda karamna hinggadabano haiba adu khangjei, aduga marang kaina leiba matamda karamna hingadabano haibadusu khangjei. Phibham matam khudingmakta haibadi thanbadasu, lambasadu, marang kaina hingbadasu, watpadasu penthokchabagi athupa adu eina thamjare. Eibu panggal kalhanbiriba Christtagi mapanna eina thabak pumnamaksing asi touba ngamjei. Adum oidunasu eigi awa anasingda nakhoina saruk yabiduna eibu ningthina pangbire. Adugisu mathakta, nakhoida Aphaba Pao sandokpa ngallingei matamda, eina Macedonia thadokpa matamda nakhoikhak nattana singlup amatana piba amadi phangbagi maramda eiga saruk yaminnakhide haiba Philippi-gi mi nakhoina ningthina khang-i. Eina Thessalonica-da leiringei matamdasu eigi awatpa leirakpa matamda nakhoina amukkhakta nattana hanna hanna eingonda madu thabirakkhi. Masi eina khudolsing phangningbagi wa natte; adubu nakhoigi leijariba aduda atongba henna hapchinba adu eina uba pambani. Houjikki oinadi nakhoina thabirakpa pumnamaksing adu phangjare, masina hendokna oklagani. Houjikti nakhoigi khudol pumnamak adu Epaphroditus-na pubiraktuna eingonda mathou taba pumnamak leijare. Makhoising adu Tengban Mapuna lousingadaba amasung Tengban Mapubu pelhan-gadaba, Tengban Mapuda katliba manam nungsiba iratpot amagumbani. Aduga Christta Jisugi mapanna eigi Tengban Mapuna nakhoigi awatpa pumnamak mahakki marang kaiba lan adugi matung inna pibigani. Eikhoigi Tengban Mapu amasung Ipa Ibungoda lomba naidana matik mangal oisanu. Amen. Christta Jisuda leiba Tengban Mapugi mi pumnamakta khurumjari. Maphamsida eiga loinariba ichil inaosingna nakhoibu khurumjari. Maphamsida leiba Tengban Mapugi mi pumnamakna maruoina Caesar-gi yumda leiba makhoising aduna nakhoibu khurumjari. Ibungo Jisu Christtagi thoujalna nakhoi pumnamakka loinabisanu. Amen. Tengban Mapugi aningbagi matung-inna Christta Jisugi pakhonchatpa oiraba Paul amasung eikhoigi ichin-inao Timothy-na, Colossae-da leiba Tengban Mapugi asengba mising amadi Christtada thajaba yaba ichin inaosingda: Eikhoigi Ipa Ibungo Tengban Mapudagi thoujal amasung ingthaba nakhoida leiba oirasanu. Eikhoina nakhoigidamak haijaba matamda eikhoigi Mapu Ibungo Jisu Christtagi Mapa, Tengban Mapubu eikhoina matam pumbada thagatchei, maramdi nakhoina Christta Jisubu thajaba aduga Tengban Mapugi mi pumnamakpu nakhoina nungsiba adu eikhoina tare. Achumba paojel haibadi Aphaba Paona nakhoigi naphamda ahanba lakpa matamda, maduna asa pibagi maramda nakhoina tare. Maram aduna nakhoigi thajaba amasung nungsiba adu nakhoina asa touba aduda yumpham oibani, asa adudi swargada nakhoigidamak cheksinna thamkhrabani. Aphaba Pao aduna yaipha thoujalsing makha tana purakli aduga taibangpan-gi mapham pumnamakta sandokli, madu nakhoina ihan hanna Tengban Mapugi thoujalgi maramda takhiba amasung madu sengna khangkhiba numitta nakhoida thokkhiba adugumna thoklibani. Eikhoigi ihut sinduna Christtagi thajaba yaba thougal touba aduga eikhoiga punna minai oiminnaba achanba Epaphras-tagi Tengban Mapugi thoujal adu tamle. Thawaina nakhoida pibiba nungsiba adugi maramda mahakna eikhoida tamle. Maram asigidamak eikhoina nakhoigi pao taba numittagi houna nakhoigidamak haijaba toktri. Ibungo mahakki Thawaina pibiba lousing amasung wakhal pumnamak adugi mapanna Tengban Mapuna nakhoibu mahakki aningbabu khanghanbinaba eikhoina haijaba leptri. Madu oirabadi nakhoina Mapu Ibungona pamba punsi mahing adu hingba ngamgani aduga Ibungobu pelhanba thabaksing tougani. Nakhoigi punsina makhal kayagi aphaba thabaksing puthokkani amadi Tengban Mapubu khangbada henna khumang chaosinba oigani. Ibungo mahakki matik mangalgi panggal pumnamakka loinana nakhoibu kalhanbiduna nakhoida akhaangkanba amadi kuina khaangbiba oihanbigani, Aduna mangalgi leibak aduda asengbasinggi phangpham thokpa aduda nakhoibu saruk phangbada matik chaba oihanbiba Ipa aduda harao haraona thagatchou. Ibungo mahakna eikhoibu amambagi panggaldagi kanbiduna mahakki nungsiraba Machanupagi leibak aduda pusinbire, Machanupa aduna eikhoibu ningtamhanbire, madudi, eikhoigi papsingbu kokpire. Christtadi uba ngamdaba Tengban Mapugi saktamni, semkhraba pot pumnamaktagi hanna pokpa aduni. Ibungo mahakki mapanna pot khudingmak, haibadi, swargada amadi malemda leiba, uba ngamba amadi uba ngamdabasing, phambalsing, panggalsing, wayel mapusing amasung matik leibasing; pot pumnamak Ibungo mahakki mapanna amasung mahakkidamak sembikhibani. Ibungodi pot pumnamaktagi hanna leiramlabani, aduga Ibungoda punsinduna pot pumnamak mapham chana lei. Ibungodi mahakki hakchang oiriba singlupki makokni; Ibungo mahakna pumnamakta ihen henba oinaba mahakti ahouba amadi asibasinggi maraktagi hinggatpa ahanba pokpa aduni. Maramdi Ibungo mangonda Tengban Mapugi mapung phaba pumnamak leiba haibasi Tengban Mapugi apenbani. Aduga cross-ta tabikhiba mahakki ee adugi mapanna ingthaba puraktuna malemda leiba nattraga swargada leiba oirabasu pot pumnamak Ibungo mahakki mapanna Tengban Mapuda taisinnabire. Matam amadadi nakhoina phattaba thabaksing toukhiba amadi phattaba wakhal khankhibagi maramna nakhoisu Tengban Mapudagi lapna leirammi amadi Ibungo mahakki yeknaba oirammi. Houjikti mahakki Machanupagi hakchang oina sibiba adugi mapanna Tengban Mapuna nakhoibu taisinnabire, madu nakhoibu asengba, amakpa leitaba amadi landaba ama oina nakhoibu mahakki manakta pusinbinabani. Aduna nakhoina thajabada tattana leiduna, chetna leppu amadi Aphaba Pao adu tabagi phangba asa adudagi lengba touganu. Nakhoina takhraba Aphaba Pao adu atiyagi makhada leiba khutsem pumnamakta sandokkhrabani, amasung Paul eidi madugi thougal touba oijare. Nakhoigi maramgidamak awaba khaangba asida eina haraojei, maramdi mahakki hakchang oiriba singlupkidamak Christtana awa khaangbagi wat-houriba adu eigi hakchanggi mapanna eina mapung phahalli. Tengban Mapuna eibu singlupki thougal touba oihanbire, Ibungo mahakna nakhoigi phanabagidamak eingonda thoudang asi tounaba pibibani. Thoudang adudi mahakki paojelbu mapung phana laothokpa aduni, athuppa adu houkhraba chahi kaya kaya amadi mirol kaya kaya lottuna thamlakpani adubu houjikti Mapu Ibungogi misinggi maphamda phongdokpire. Makhoi aduda Jihudi nattaba phurupsingda athuppa adugi mamal leiraba matik mangal khanghannaba Tengban Mapuna leple, madudi asagi matik mangal oiriba nakhoida leiriba Christta aduni. Eikhoina mi khudingbu Christtada katchanaba, lousing pumnamakka loinana laothokliba, warak watemliba amadi tambiriba asi Ibungo mahak asini. Madu tounabagidamak eigi nungda thabak touriba Christtagi panggal adu sijinnaduna eihakna kanna hotnaduna thabak su-nommi. Nakhoigidamak amadi Laodicea-da leibasing amasung eihakpu hakthengnana unadriba makhoisinggidamak eihakna kaya wana thabak subano haibadu eina nakhoibu khanghanning-i. Eigi pandamdi makhoigi thamoida pukning thougatpa amadi nungsibada amata oina punsinba maduna mapung phana khangbagi athanba lan adu leiduna makhoina Tengban Mapugi athuppa haibadi Christtabu khangnanabani, Ibungoda lousing amadi khangbagi lan pumnamak lottuna lei. Kanagumba amatana phajaba manba semjin-sajinba waheising sijinnaduna nakhoibu namthak touhandanaba eina masi haibani. Hakchangna nakhoigi nanakta leitrabasu thawainadi nakhoigi narakta lei aduga nakhoigi phajaba lichat-sajat amasung Christtada nakhoigi thajaba chetna leiba adu ubada eina haraojei. Adunadi nakhoina Christta Jisubu Mapu Ibungoni haina lousinjaraba maramna nahakki punsi mangonda hing-u, Ibungo mangonda mara taduna sagatlaga, nakhoibu tambikhibagumna thajaba adu kankhat-hallu, amasung thagatchabada mapan naihan-ganu. Christtadagi nattaba, mioibagi kanadaba minamba lousing haibadi houkhiba miroldagi thangtharakpa tambibasing amasung taibang malem asida palliba thawaising adudagi oiba aduna nakhoi kana amatabu khudum chankhidanaba cheksillu. Maramdi Christtada Tengbang Mapugi oiba mapungphaba khudingmak adu lei, Christtada nakhoibu mapung phahanbire. Ibungo mahakti panggal pumnamakki amadi matik leiba pumnamakki makokni. Ibungo mangonda nakhoisu un kakle madu mioibagi khutna kakpa natte. Christtana nakhoibu un kakpiba matamda nakhoigi nathakta panba papki hakchang adu louthokpire, baptize toubada Ibungoga loinana nakhoibu leirol chanminnare, aduga mahakpu asibasinggi maraktagi hinggat-hanbiba Tengban Mapugi thabak touriba panggalda nakhoina thajabagi mapanna nakhoibu mahakka loinana hinggat-hanbire. Nakhoigi ayol aransing amasung hakchangda un kaktaba oibagi maramna nakhoi sirambani, adubu Christtaga loinana nakhoibu Tengban Mapuna hinghanbire. Ibungona eikhoigi ayol aran pumnamak ngakpire; eikhoigi maiyokta leiduna eikhoibu lalhanba wayel yathanggi oiba laman tonduna leiramba adu Ibungo mahakna muthatpire; cross-ta yotpi thaduna Ibungona louthokpikhre. Thawaigi oiba mapusinggi panggalsing amasung matik leibasing adugi panggal louthoktuna mahakna makhoibu cross-ki mapanna maithiba piduna makhoibu iphong phongna utpikhi. Maram aduna chaba thakpagi maramda, asengba numitsing pangthopagi maramda, nattraga thasigi nattraga potthaba numit ngakpagi maramda oirabasu kana amatana nakhoibu wayelhan-ganu. Masising asidi tungda oiragadabasing adugi mamini, adubu asengba adudi Christtani. Aranba nolukpa amadi swargadutsingbu khurumbada nungaijaba makhoina nakhoibu matik chahandaba oihan-ganu. Asigumba mi asinasu makhoina ukhiba adugi matangda yamna kupna changsilli; hakchanggi oiba pukningna arembada chaothok-i. Makhoidi makok oiriba Christtada pairamba adu tokle. Ibungo mangonda hakchang apumba asi singli naori amasung sadong masingsinggi mari manao pumnamak punsinduna yokkhatli, amasung Tengban Mapugi apamba matung inna hakchang apumba adu chaokhatpani. Nakhoidi Christtaga loinana siminnare aduga taibangpan asigi palliba thawaising adudagi ning tamhalle. Adu oirabadi karigi nakhoina taibangpanbagi oibagumna hinglibano? Nakhoina chatna pathapsing haibadi “Masi paiganu,”” “Madu tangganu,”” “Madu sokkanu”” hairiba asigumbasing asi illibano? Hairiba pumnamaksing asidi ngaakna ngaakna mangkhigani; makhoising asi icham chamba mioibagi yathang amasung tambibada yumpham oi. Asigumba pathapsing haibadi namduna swargadutsing khurumgadabani haiba, aranba matougi nolukpa amadi hakchangbu laaknaba hairibasing asi lousingda yumpham oibadi malli adubu hakchanggi apamba adu laksinnabagidamaktadi kari amata kanaba leite. Nakhoina Christtaga loinana hinggatminnarabanina, Tengban Mapugi yetthangbada Christtana phamliba mathaklomda leiba potsing aduda nakhoigi pukning thammu. Mathaklomda leiba potsing aduda nakhoigi pukning thammu, taibangpan-gi potta thamganu. Maramdi nakhoi sire, nakhoigi thawai adu Christtaga Tengban Mapuda lotminnari. Nakhoigi thawai oiriba Christtabu phongdokpiba matamda nakhoibusu Ibungo mahakka loinana matik mangalda phongdokpigani. Aduna nakhoida leiba taibangpan-gi oiba mahousa haibadi nupa nupi lannaba, akamba lichat, hakchanggi apamba, phattaba pamba, karaamba (karaamba haibasi lai murti latpa mawong amani), asising asi sihallu. Maramsing asigidamak Ibungona haiba indaba makhoising adugi mathakta Tengban Mapugi asaoba lakli. Matam amada apambasing asina nakhoigi nathakta pallingeida nakhoisu apambasing asigi matung inna hinglammi. Adubu houjikti asaoba, meihouna saoba, yengthiba wakhal, migi mangnaba ngangba amasung akaamba wa ngangba hairiba asising asi nakhoigi chindagi louthokkadabani. Amaga amaga minamba ngangnaganu, maramdi nakhoigi ariba mi adu magi thabaksingga loinana louthokkhiduna, aduga anouba mi adu setlu. Anouba oiriba adudi madu sembiba Tengban Mapuna mahakki mitamda leppa leitana nouhanbi, maduna Ibungo mahakpu mapung phana khangbada nahakpu pubiraknabani. Masida Jihudi nattaba phurupsing nattraga Jihudi, un kakpa nattraga kaktaba, atoppa phurup machasing, chaokhattriba mising, minai nattraga ningtamlaba mising haiba leite, adubu Christtadi pumnamak oi, amasung pumnamakta lei. Maram aduna Tengban Mapugi khanggatlaba, asengba amasung achanba misinggumna nungsi heiba, thoujal heiba, nollukpa, pukning tappa, akhang kanba asising asi nakhoina phi setpagum setlu. Amaga amaga khaangnaduna nakhoina kanagumbagi mathakta nungainadaba leirabasu amaga amaga koknou; Mapu Ibungona nakhoibu kokpiba adugumna nakhoinasu amaga amaga koknou. Pumnamaksing asigi mathakta pot pumnamakpu amata oina mapungphana punsilliba nungsibabu setchillu. Christtana pibiba ingthaba aduna nakhoina warepsing leppada nakhoibu chingbigani; maramdi hakchang amata oina leinanaba Tengban Mapuna nakhoibu koubiba asi ingthaba asigini. Toubimal khangba oiyu. Christtagi wa adu nakhoigi nungda marangkaina leihallu; lousing pumnamakka loinana amana amabu tambinou amasung waraknou, thagat isei, singlup isei amadi Thawaigi oiba iseising sak-u; nakhoigi thamoida thagatpaga loinana Tengban Mapuda isei sak-u. Nakhoina thabak touba oirabasu wa ngangba oirabasu Ibungo mahakki mapanna Mapa Ibungo Tengban Mapubu thagattuna Mapu Ibungo Jisugi mingda pumnamak tou. Yumpallabi nupisa, napuroibagi makha pollu, masi Christian ama oina nakhoina toupham thokpani. Mapuroibasa, nakhoigi nupisingbu nungsiyu, makhoida minungsi chendana loinaba touganu. Angangsa, maram pumnamakta nakhoigi nama napana haiba illu, maramdi maduna Mapu Ibungogi apenbani. Mapa oibasa, nakhoigi nachasingbu saohan-ganu nattrabadi makhoi pukning hanthakhigani. Minaisa, maram pumnamakta nakhoina taibangpan-gi mapusinggi haiba illu, makhoigi chanbiba phangnaba makhoina uringeikhaktada touba nattaduna, thamoi sengna Tengban Mapubu kijabagi makhoina udaba matamdasu tou. Nakhoina touba khudingmakta mioibagi thougal toubagumna nattaduna Mapu Ibungobu thougal toubagumna thawai yaona tou. Phangpham thokpa adu mana oina nakhoina Mapu Ibungodagi phangjagani haiba nakhoina khang-i. Nakhoina thougal touriba adu Mapu Ibungo Christtani. Aranba touba makhoi pumnamakna makhoina touba aranba adugi atouman phangjagani, maramdi Tengban Mapudi mi pumnamakpu chap manaba wayelna wayelli. Mapusa, nakhoigisu swargada Mapu ama lei haiba khangduna nakhoigi nanaisingbu phajana amadi chumna loinabiyu. Tatpa leitana haijou, nakhoina thagatpaga loinana haijabada mit-na sing-u. Christtagi athuppa Ibungo mahakki paojel adu sandoknaba Tengban Mapuna eikhoida khudongchaba pibinaba eikhoigidamaksu haijabiyu. Masigi maramgidamak eihak houjik keisumsangda leiribani. Eina haidokpham thokpagumna mayek sengna eina haidokchanaba haijabiyu. Thajadabasinggi maphamda thabak ama toubada hei sing-u, nakhoida leiba khudongchaba khudingmak kananaba ningthijana sijinnou. Nakhoigi wangang sangang adu matam pumnamakta nungaiba amadi taningba oihallu adu oirabadi mi khudingda karamna khumgadage haiba nakhoina khanggani. Eikhoigi nungsijaraba ichin-inao, thajaba yaba thougal touba amadi Mapu Ibungogi thougalda eikhoiga thougalnai oiminnariba Tychicus-na eigi maram pumnamak nakhoida haibigani. Eina mahakpu nakhoigi naphamda thakhibagi maramdi mahakna eikhoi karamna leiri haiba nakhoida tamlaga nakhoibu harao-nungngaihannabani. Nakhoigi mi ama oiriba aduga eikhoigi nungsijaraba amadi thajaba yaba ichil inao Onesimus-su mahakka loina chatminnakhibani. Mapham asida thokpa khudingmak makhoina nakhoida tambigani. Eiga phadok taminnariba Aristarchus-na nakhoibu khurumjari. Barnabas-ki machin manao thokpa Mark-nasu nakhoibu khurumjari (Mahakna nakhoida lakpa matamda mahakpu lousinbinaba nakhoida hannana khanghankhraba aduni.) Justus hainasu kouba Joshua-na nakhoibu khurumjari, Jihudi Christian-singgi marakta makhoi ahum asitana Tengban Mapugi leibakkidamak eiga suminnari, makhoising asi eingonda achouba mateng oi. Epaphras, nakhoigi mi ama oiriba aduga Christta Jisugi manai asina nakhoibu khurumjari. Nakhoina Tengban Mapugi aningba pumnamakta chetna leptuna, mapung phaba oiduna amasung soidre haiba khangba oinaba mahakna thawai yaona matam pumbada nakhoigidamak haijabi. Nakhoigidamak, Laodicea amasung Hierapolis-ta leibasinggidamak mahakna thabak yamna kanna nommi haiba asi ei isamakna sakhi piri. Eikhoigi achanba doctor Luke amasung Demas-na nakhoibu khurumjari haibirak-i. Laodicea-da leiba ichil inaosa, Nympha amasung mahakki yumda tinnaba singluppu eina khurumjari haina tambiyu. Eigi chithi asi nakhoigi narakta paba loiraga Laodicea-gi singluptasu pahanbiyu, matou adugumna Laodicea singlupki chithi adu nakhoinasu pabiyu, aduga Archippus-ki maphamdasu, “Mapu Ibungogi maphamdagi nahakna phangjakhiba thougal toubagi thabak adu mapung phana pangthok-u,”” haina tambiyu. Paul eina khurumjaba asi ikhutmakna ijabani, eihakki yotling phalang asi ningsingbiyu! Tengban Mapugi thoujalna nakhoiga loinabiba oirasanu. Paul, Silas amadi Timothy-na, Thessalonica-da leiriba, Mapa Ibungo Tengban Mapu amadi Ibungo Jisu Christtagi singlupta: Thoujal amadi ingthaba nakhoida leisanu. Matam pumnamakta eikhoina nakhoi pumnamakkidamak Tengban Mapubu thagatchei amasung eikhoina haija-haijaba matamda nakhoigidamak matam pumnamkta ningsingjei. Maramdi karamna nakhoigi thajaba adubu nakhoina thabakta onthokpa, nakhoigi nungsiba aduna nakhoibu kayada kanna nomhalliba, amadi Ibungo Jisu Christtada leiba nakhoigi asha aduna nakhoibu kayada khangheiba oihalliba haibadu eikhoigi Tengban Mapu amasung Ipagi mangda eikhoina ningsingjei. Ichil inaosa, Tengban Mapuna nakhoibu nungsibi amasung masamakki mi oinanaba nakhoibu khandokpire haiba eikhoina khang-i. Maramdi eikhoina nakhoida Aphaba Pao purakpa adu wahei khaktana natte, adubu madu panggalga loinana, Thawai Asengbaga loinana amasung masigi achumba asi sungsoi soidre haibaga loinana nakhoida purakkhibani. Nakhoiga leiminnaringei matamda eikhoina karamna hingkhibage haibadu nakhoina khang-i; madu nakhoigi phananabagidamaktani. Nakhoina eikhoigi amasung Ibungogi matou loukhi, maramdi nakhoina awa anang kaya khanglaba phaobada nakhoina Thawai Asengbadagi lakpa haraoba aduga loinana wa adubu lousinjakhi. Maram aduna nakhoina Macedonia amasung Achaia-da leiba thajaba ichil inao pumnamakta matou tamjanapham oirakle. Maramdi Ibungogi wa adu Macedonia amadi Achaia khaktada nakhoidagi sandokkhibakhak nattaduna, nakhoina Tengban Mapu thajabagi pao adu mapham pumnamakta thungkhre. Maram aduna eikhoina madugi maramda karisu hainingai mathou tadre. Maramdi matou karamna nakhoina eikhoibu lousinbikhibage haibadu makhoi masamakna tamlare. Nakhoina kamdouna lai-murtidagi ahingba amadi achumba Tengban Mapubu thougal tounanaba Tengban Mapuda onsillakkhiba, Amasung mahakki machanupa aduna haibadi mahakna sibadagi hinggat-hanbikhiba amasung lakkadouriba Tengban Mapugi asaoba adudagi eikhoibu kanbiba mahakki machanupa Jisu aduna swarga-thaktagi lenglakpa adubu nakhoina ngaijaba adu makhoina tamle. Ichil inaosa, eikhoina nakhoigi nanakta lakkhiba adu aremba natte haiba nakhoi nasamakna khang-i. Eikhoina Thessalonica-da nakhoigi nanakta laktringeigi mamangda kamdouna eikhoibu Philippi saharda thina toubikhiba amadi ikaiba nanghankhiba haibadu nakhoina khang-i. Adubu ayet-apan kaya ama leiraba phaobada eikhoigi Tengban Mapuna nakhoida Ibungo mangondagi lakpa Aphaba Pao adu haidoknaba eikhoida thouna pinabikhi. Eikhoigi haijaba adu asoiba nattraga sengdaba wakhallonda yumpham oiba natte aduga eikhoina kanagumba amatabu lounamnaba hotnade. Madugi mahutta, Tengban Mapuna eikhoida phongdok-hanba pamba adu eikhoina matam pumnamakta ngang-i, Maramdi Aphaba Pao adu sinnabada matik chaba ama oina Tengban Mapuna eikhoibu leppire. Eikhoina misingbu pelhannaba hotnade adubu eikhoigi thamoibu chang yengbiba Tengban Mapubu pelhannaba eikhoina sandok-i. Eikhoina keidoungeidasu mibu thagatsannaba wahei sijinnade, aduga kaarambabu kupsinnaba tousinnaba wasu sijinade haiba nakhoina khang-i. Tengban Mapuna eikhoigi sakhini. Christtagi pakhonchatpa ama oina eikhoina eikhoigi matik adu sijinnaba yaramlabasu, eikhoina nakhoidagi oirabasu kana amadagi oirabasu misingdagi eikhoina thagatpiba phangnaba hotnajade. Adubu eikhoina nakhoigi narakta leiringei matamda mamana machasingbu luna channa toujabagumna eikhoina pukning tapna leijarammi. Eikhoina nakhoibu asukki matik nungsijaba maramna, Tengban Mapugi Aphaba Pao adu khakta nattaduna eikhoigi punsi asi phaobasu nakhoida pithokpada eikoina harao-nungaijakhi. Ichil inaosa, eikhoigi kanna nomba amasung tamthina waba adu nakhoina soidana ningsinglamgani; eikhoina nakhoida Tengban Mapugi Aphaba pao sandoklingei matamduda nakhoi kana amatada potlum oihandanaba eikhoina ahing nungthil naidana thabak sukhi. Thajaba nakhoigi narakta kayada sengna, chumna amadi ayol aran leitana eikhoina chatkhibage haibadu nakhoinasu amasung Tengban Mapunasu sakhini. Mapa amana masamakki machasingbu loinabagumna eikhoina nakhoi khudingmakka loinakhi haibadu nakhoina khang-i. Ibungo mahak masamakki leibaak amasung matik mangal adubu saruk phangminnanaba nakhoibu koubiba Tengban Mapubu pelhanba punsi mahing aduda hingnanaba eikhoina nakhoibu thougatchakhi, themjinjakhi amadi taksinduna leikhi. Aduga eikhoina karigidamak matam pumbada Tengban Mapubu thagatcharibano haibagi atoppa maram amasu leiri. Madudi eikhoina nakhoida Tengban Mapugi paojel adu purakpa matamda nakhoina madubu takhi amasung mioibadagi lakpa paojel amagum nattaduna tasengnamak Tengban Mapugi waheisu oiriba paojel adubu nakhoina Tengban Mapugi paojel oina lousinjakhi. Maramdi thajaba nakhoida Tengban Mapuna thabak toubiri. Aduga Ichil inaosa, nakhoisu Judea-gi Christta Jisuda leiba Tengban Mapugi singlupsing adugi matou loubasing oirakle: Singlupsing aduna Jihudisinggi makhuttagi awa ana khangkhiba aduga mannana nakhoinasu nakhoi nasamakki misinggi maphamdagi awa ana khaangle. Jihudising aduna Ibungo Jisubu amadi Tengban Mapugi wa phongdokpibasing adubu hatkhi, aduga eikhoibu ot-neibikhi. Makhoina Tengban Mapubu kayada pelhandriba! Makhoina mi pumnamakta kayada yengthiriba! Jihudi nattaba phurupsingda aran-khubham purakkadaba paojel adubu eikhoina makhoida sandokpa adu phaoba makhoina thingnaba hotnakhi. Matou asumna makhoina touba pap pumnamak adu maton lomhalle. Aduga houjik Tengban Mapugi asaoba adu akonbada makhoigi mathakta lakle. Ichil inaosa, matam khara nakhoidagi eikhoina tonganna leikhiba matam aduda, (thamoigi oinadi lapnakhide adubu hakchanggi khakta oinani), eikhoigi oinadi, eikhoina nakhoibu kayada inakta leihanningkhiba aduga nakhoibu amuk unnanaba eikhoina kayada kanna hotnakhiba! Maramdi eikhoina nakhoigi nanakta amuk lakpa pamkhi. Paul eihak isamaknasu hanna hanna laknaba hotnakhi, adubu Satan-na eikhoigi lambi thingkhi. Maramdi, eikhoigi asha, eikhoigi haraojapham amadi Ibungo Jisu Christtana lengbirakpa matamda Ibungogi mangda eikhoigi chaothokchapham oigadouriba luhup adu karino? Madu nakhoi nattabra? Tasengnamak, nakhoidi eikhoigi chaothokchapham amasung haraojapham aduni. Akonbada, eikhoina makha tana khaangba ngamdrabada, eikhoi khakta Athens-ta leihoubana phagani haina eikhoina leple. Aduna Christtagi Aphaba Pao sandokpada eikhoiga loinana Tengban Mapugi thougal touminnaba ichil inao Timothy-bu nakhoigi thajaba adu kankhat-hannaba amadi thougatnaba eikhoina thare. Madu nakhoi kana amatana ot neiba adugi maramna mai leithoktanabani. Asigumba awa anangsing asi eikhoigidamak Tengban Mapugi aningbagi saruk amani haiba nakhoi nasamaknasu khang-i. Maramdi eikhoina nakhoiga leiminnaringei matamda, eikhoibu ot-neigadouri haibasi eikhoina nakhoida mangajounana haikhre; aduga madumak thoklare haiba adu nakhoinasu khanglibadu mangai. Maram adugidamak, eina makha tathana khaangba ngamdrabada, eina nakhoigi thajabagi maramda khangnanaba Timothy-bu thakhibani. Maramdi athemba mapu aduna karigumba upai ama touduna nakhoibu themdoklamgadra aduga eikhoigi nomjaba pumnamak aremba taragadra haina eina kirammi. Adubu houjik Timothy-na nakhoigi naphamdagi hallaktuna nakhoigi thajaba amasung nungsibagi maramda nungaiba pao purakle. Aduga matam pumnamakta nakhoina eikhoibu ningsingbi amasung eikhoina nakhoibu yamna uningba adugumna nakhoinasu eikhoibu uningngi haina mahakna eikhoida tamlare. Maram aduna ichil inaosa, nakhoigi thajaba adugi maramna nakhoina eikhoigi awa ana amadi otpi neibiba pumnamakta eikhoibu pukning thougatpire. Maramdi nakhoina Ibungoda chetna leppagi maramna houjikti eikhoi tasengna hingli. Houjik nakhoigidamak eikhoina eikhoigi Tengban Mapubu thagatchaba ngamjare. Nakhoigi maramna Tengban Mapugi mangda eikhoina phangjariba harao nungaibasing asigidamak Ibungo mahakpu eikhoina thagatchei. Eikoina nakhoibu amuk hanna ujanaba amadi nakhoigi thajabada awatpa leiriba adu menkhatnaba Tengban Mapugi maphamda ahing nungthil naidana pukning changna Tengban da haijari. Eikhoigi Tengban Mapu, Ipa masamakna amasung eikhoigi Ibungo Jisuna nakhoigi nanakta eikhoina laknabagi lambi ama thourangbiba oisanu. Eikhoina nakhoibu nungsibagunmna Ibungona nakhoi amaga amagagi marakta amadi mi pumnamakta nakhoigi nungsiba adu hen-gat-hanbisanu amadi pathok-hanbisanu. Asumna eikhoigi Ibungo Jisuna mahakki asengba mi pumnamakka loinana lenglakpa matamda eikhoigi Tengban Mapu amasung Ipagi mangda nakhoina mapung phana ayol aran leitaba amasung asengba oinanaba Ibungo mahakna nakhoibu panggal kankhat-hanbigani. Aroibada, ichil inaosa, Tengban Mapubu pelhannabagidamak nakhoina kamdouna hinggadage haiba adu nakhoina eikhoidagi khangle. Tasengnamak nakhoina hingliba punsi adusu madumakni. Aduga madudagi thoidok hendoknasu tounaba eikhoina nakhoida Ibungo Jisugi mingda haijari aduga thousu thoujanjari. Maramdi Ibungo Jisugi matikki mapanna eikhoina nakhoida kari paotak pikhiba nakhoina khang-i. Nakhoina asengba oiba amadi nupa nupi lannaba pumtha thadokpa adu Tengban Mapuna pammi. Madudi nakhoi khudingmakna asengba amadi ikaikhumnaba mawongda nasagi hakchangbu khudum chanba tamjagadabani. Tengban Mapu khangdaba atoppa phurupsinggumna hakchanggi oiba tinnaningbagi apambada luptasanu. Hiram asida kana amatana christian machil manaoda aranba toudasanu aduga khudongchaba loudasanu. Eikhoina masi nakhoida hannasu haikhre, aduga eikhoina akanba cheksinwasu haikhre madudi adugumna touba makhoising adugi mathakta Ibungona cheirak pigani. Maramdi Tengban Mapuna eikhoibu sengdaba oinanaba koubiba natte, adubu asengba punsi amada hingnanaba koubibani. Maram aduna tambiba asibu lousindaba mahak aduna mioibabu yadaba natte, adubu nakhoida Thawai Asengbabu pibiba Tengban Mapubu yadabani. Houjik, thajabasingna amana amabu nungsinabagi matangdadi eikhoina nakhoida irubagi mathou tadre, maramdi nakhoi nasel amaga amaga nungsinagadabani haibadu nakhoi nasamakta Tengban Mapuna tambire. Aduga, tasengnamaksu nakhoina Macedonia apumbada leiba ichil inao pumnamakta madumak tou-i. Adumakpu Ichil inaosa, madudagi henna hennaphaobasu tounanaba eikhoina nakhoida thoujinjari. Aduga eikhoina nakhoida mamangda haikhibagumna, ingna tapna panba punsi hingba, nasagi nathouda pukning changba amadi nakhutna thabak sujaba haiba asina nakhoigi pandam oihallu. Adu oirabadi nakhoina hingliba mahing aduna thajaba ichil inao nattabasingdagisu ikai-khumnaba phangjagani aduga nakhoida mathou taba pot adugidamak kanadasu tangjararoi. Ichil inaosa, nakhoina asha leitaba makhoising adugumna pukning wadananaba sikhraba makhoising adugi maramda achumba adu nakhoina khangba eikhoina pammi. Maramdi Jisu sire amasung sibadagi amuk hinggatkhre haiba eikhoina thajei, adu oiragadi Ibungobu thajaduna sikhrabasing adubu Tengban Mapuna Jisuga loinana amuk pubirakkani haiba eikhoina thajei. Ibungogi waheigi matung-inna eikhoina nakhoida hairi madudi Ibungona lenglakpa phaoba hingduna leiriba eikhoina sikhraba makhoising adugi mang thana khak chatloi. Maramdi Ibungo masamakna yathanggi kholaoga loinana, athoiba swargadutki khonjel amasung Tengban Mapugi peresinggagi makholga loinana swargathaktagi lengthabirakkani aduga Christtada sikhibasing aduna hanna hougatkani. Adugi matungda hingduna leihouba eikhoibu makhoiga loinana atiyada Ibungobu unanaba leichilthakta punna pukhatpigani. Aduga matou adugumduna eikhoina lomba naidana Ibungoga leiminnagani. Maram aduna waheising asiga loinana nakhoi amaga amaga themjinnou. Adubu ichil inaosa, masising asi karamba matamda thokkadage haibadugi makum mathagi maramda nakhoida irubagi mathou tadre. Maramdi Ibungogi numit adu huranbana ahingda lakpagum lakkani haiba nakhoi nasamakna ningthina khang-i. Misingna “Pumnamak ingthare amadi khudong thiningai leitre”” haina hairingei matamda khanghoudana makhoigi mathakta amang-ata lakkani. Mironbi nupina chaboklamdaida naoyekpagum madu khanghoudana lakkani amasung misingna madudagi nanthokpa ngamloi. Adubu Ichil inaosa, nakhoidi amambada leite aduga numit aduna huranbagumna lakpada nakhoida angakpa pokhalloi. Nakhoi pumnamak mangalgi amadi nungthilgi machasingni. Eikhoidi ahinggisu amambagisu natte. Maram aduna mi ateisinggumna eikhoi tumganusi; adubu mitsing nasingna amadi isabu laksinjaduna leisi. Maramdi tumlibasing aduna ahingda tumbani, aduga yu ngaobasing aduna ahingda ngaobani. Adubu eikhoidi nungthilgi oiba maramna thajaba amasung nungsibana thabakhang oina haptuna amadi aran-khubhamgi asha aduna lan luhup oina uptuna isa khudum chanduna leisi. Maramdi eikhoibu Tengban Mapugi mei houna saoba adu khaangnanaba Tengban Mapuna khandokpa natte adubu eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi mapanna aran-khubham phangjanaba eikhoibu khandokpibani. Ibungo mahakna lakpa matamda eikhoina hingba oirabasu siba oirabasu eikhoina mahakka loinana leiminnanaba Ibungona eikhoigidamak sibire. Maram aduna nakhoina houjik touriba adugumna amaga amaga pukning thougatnou amasung amaga amaga tengbangnou. Ichil inaosa, nakhoigi narakta thougal touriba, christian-gi punsida nakhoibu chingbiriba amadi paotak pibiribasing adubu nakhoina matik chana ikai khumnanaba eikhoina nakhoida haijari. Makhoina touriba thabakki maramna makhoibu khwaidagi wangna ikai-khumnabiba amadi nungsibibaga loinana loinabiyu. Amasung nakhoi amaga amaga ingthana leiminnou. Aduga ichil inaosa, eikhoina nakhoida insinjari, thabak suba tanbasingda cheksin wa haibiyu, akibasingbu thougatpiyu, asonbasingbu pangbiyu, mi pumnamakki maphamda kuina khaangbiyu. Kana amatana phattabagidamak phattaba hanganu, adubu matam pumnamakta amana amagidamak amasung mi pumnamakkidamak aphaba tounanaba hotnou. Matam pumnamakta haraojou, Leppa leitana haijou, Maram khudingmakta thagatchou, maramdi masimak Christta Jisuda hingliba nakhoigi punsida Tengban Mapugi aningbani. Thawai Asengbabu thingganu. Tengban Mapuna phongdokpiraba wasing adubu usittaba touganu. Pumnamaksing adubu changyeng tou, aphaba adu chetna paiyu, Phattaba makhal pumnamaktagi lapthok-u. Eikhoida ingthaba pibiriba Tengban Mapuna nakhoibu hiram khudingmakta asengba oihanbisanu. Eikhoigi Ibungo Jisu Christtana lenglakpa matamda nakhoigi thawai, hingba, amasung hakchang apumba ayol aran leitana thambisanu. Nakhoibu koubiba Ibungo mahakna masi toubigani, maramdi mahakti thajaba yabani. Ichil inaosa, eikhoigidamaktasu haijabiyu. Asengba chupchaba aduga loinana ichil inao pumnamakpu khurumjari. Chithi asi ichil inao pumnamakta pabinaba eina Ibungogi matik adugi mapanna yathang piri. Eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi thoujalna nakhoiga loinabisanu. Paul, Silas amasung Timothy-na--- Eikhoigi Ipa Ibungo Tengban Mapu amasung eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi oikhraba Thessalonica-da leiba singlupki misingda: Ipa Ibungo Tengban Mapu amasung Ibungo Jisu Christtana nakhoida thoujal amasung ingthaba pinabiba oisanu. Ichil Inaosa, eikhoina nakhoigidamak matam pumnamakta Tengban Mapugi maphamda thagatchapham thok-i. Asumna touba asimak eikhoigidamak achumbani, maramdi nakhoigi thajaba adu henna henna chaokhatlakli amasung nakhoi khudingda leiriba amana amabu nungsiba adusu henna hengatlakli. Maram asimakna Tengban Mapugi singlupsingda nakhoigi maramgidamak eikhoina chaothokchei. Nakhoina thengnariba otpi neibiba amasung awa ana pumnamakta nakhoina khaangheiba amasung thajaduna leiba adugidamak eikhoina chaothokchari. Masi pumnamaksing asina Tengban Mapugi wayeldi achumbani haiba adu utthokle, aduga madugi mahei oina, nakhoina awa ana khaangba aduna Tengban Mapugi ningthou leibakkidamak nakhoibu matik chaba oina singthanabigani. Tengban Mapudi wayel chetpani: Nakhoibu awa anang nanghanbasing adubu Ibungo mahakna amuk awa anang nanghanbigani, Aduga awa ana khaangliba nakhoibusu eikhoibusu mahakna awa anang kok-hanbigani. Masi Ibungo Jisubu matik leiraba mahakki swargadutsingga loinana meiri thokna chakpa mei marakta mahakpu phongdokpiba matam aduda thokkani. Mahakna Tengban Mapu khangdabasing amadi eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi Aphaba paobu indabasing adubu cheirak pigani. Makhoi adu Ibungogi mangdagi amasung Ibungogi matik mangal panggalgi adudagi khaidoktuna lomba naidaba amang-atagi cheirak khaanggani. Masi Ibungo mahakna mahakki asengba mi pumnamaktagi matik mangal phangnanaba amadi mabu thajaba makhoi pumnamaktagi ikai khumnaba phangnanaba Numit aduda lenglakpa matamda thokkani. Nakhoisu makhoising adugi marakta yaogani maramdi eina nakhoida haikhiba pao aduda nakhoina thajakhi. Maram asigidamak matam pumnamakta eikhoina nakhoigidamak haijei. Mahakna hingnanaba koukhiba punsi aduda nakhoibu matik chaba oihannaba eikhoina Tengban Mapuda haijei. Mahakna nakhoina touba pamba aphaba pumnamak adu mahakki panggalgi mapalna thunghanbinaba amadi nakhoigi thajabagi thabak adu mapung phahanbiba oisanu. Matou asumna eikhoigi Ibungo Jisugi mingna nakhoidagi matik mangal phangjagani, aduga eikhoigi Tengban Mapu amadi Ibungo Jisu Christtagi thoujal mapalna nakhoina mangondagi matik mangal phangjagani. Ichil inaosa, eikhoigi Ibungo Jisu Christtana lengbirakkadaba amadi eikhoina Ibungoga punna tinnabagi marida, eina nakhoida haijari, Madudi, Ibungogi Numit adu lakkhre haina, Tengban Mapugi wa phongdokpada oirabasu, pao sandokpada oirabasu nattraga eikhoidagi lakpa manba chithina nakhoibu irai laina pukning khoiranghanba amasung mipaihanba oihanganu. Kana amatana nakhoibu karigumba matou amatada minamhan-ganu. Maramdi aroiba Lalhou adu thoktriba phaoba amadi norokta chatnanabagidamak tamkhra Wayel indaba Mi aduna thoklaktriphaoba Numit adu thungkhiroi. Laini hainariba amadi khurumnariba pot pumnamakki maiyokta mahakna leigani amasung mahak masamakpu makhoi pumnamakki mathakta leihangani. Mahakna Mapugi Sanglenda phaoba changduna maduda phamduna mahak Tengban Mapuni haina laothokkani. Eina nakhoiga leiminnaringei matamda masi pumnamaksing asi haikhre haiba nakhoi ningsingdrabara? Adumakpu masi houjik thok-handaduna thamba karigumba ama leiri, aduga madu karino haiba nakhoina khang-i. Adu oirabadi mapung phaba matam aduda, Phattaba Mahak adu thorakkani. Maramdi wayel indaba adugi aronba panggal aduna hannana thabak touduna leiri; aduga madubu thingduna thamliba mahak aduna mahakpu lambi adudagi louthoktriba phaoba adumna makha tana adumak toukhigani. Adudagi Phattaba Mahak adubu phongdokpigani, adubu Ibungo Jisuna lenglakpada, Ibungogi chindagi thokpa shorna mahakpu hatkani amasung Ibungona lakpagi matik mangal aduna mahakpu manghangani. Phattaba Mahak aduna Satan-gi panggalga loinana lakkani aduga makhal pumnamakki sasinnaba angakpa thabaksing amadi khudamsing tougani. Aduga manglagadabasing adubu minamnaba phattaba makhal khudingmakpu mahakna sijinnagani. Aduga makhoina makhoibu kanbigadaba nungsiba amadi achumba adubu lousinjadaba maramna makhoi mangani. Maram asimakna makhoina namthak aduda thajananaba Tengban Mapuna panggal leiraba lounam makhoida thare. Madugi mahei adudi achumba aduda thajadaduna, papta nungngaithokna leiriba makhoibu maral leihannabani. Ibungona nungsijariba ichil inaosa, nakhoigi maramgidamak matam pumnamakta eikhoina Tengban Mapubu thagatchapham thok-i. Maramdi Thawaigi sengdokpibagi mapanna amadi achumba aduda nakhoina thajabagi mapanna aran-khubham phangjanaba nakhoibu Tengban Mapuna ahoubadagi khandokpire. Eikhoina nakhoida sandokkhiba Aphaba Pao adugi mapanna Tengban Mapuna nakhoibu masida koubire, madu eikhoigi Ibungo Christta Jisugi matik mangal adugi saruk nakhoina phangjanabani. Adu oirabadi, ichil inaosa, chetna leppu aduga eikhoina pao sandokpada oirabasu nattraga chithida oirabasu nakhoida tambikhiba achumbasing adubu chetna paiyu. Houjik, eikhoigi Ibungo Jisu Christta masamakna amasung eikhoibu nungsibiba eikhoigi Ipa Ibungo Tengban Mapu amadi mahakki thoujalna eikhoida lomba naidana thougatpiba amadi aphaba asha pinabisanu. Amadi matam pumnamakta nakhoina aphaba thabak tounaba amadi aphaba wa ngangnaba nakhoibu thougatpiba amadi panggal kalhanbiba oisanu. Aroibada, ichil inaosa, nakhoida oikhiba adugumna Ibungogi wa adu thuna sandokkhinaba amadi ikai-khumnana lousinnanaba eikhoigi-damakta haijabiyu. Lamchat naidaba amadi phattaba misingdagi Tengban Mapuna eikhoibu kanbinabagidamak haijabiyu, maramdi mi khudingmakna paojel adu thajaba natte. Adubu Ibungodi thajaba yabani, Ibungo mahakna nakhoibu panggal kalhanbigani amadi Phattaba Mahak adudagi nakhoibu asoi angam leitana thambigani. Nakhoida eikhoina pikhiba yathang adu nakhoina touri amasung makha tana toukhigani haina eikhoina Ibungoda thajaba lei. Tengban Mapugi nungsiba amadi Christtana nakhoida pibiba khaangheiba adubu nakhoina henna mapung phana khangbada Ibungona nakhoibu chingbisanu. Ichil inaosa, eikhoina eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi mingda nakhoida yathang piri madudi nakhoina atanbagi punsida hingliba amadi eikhoina nakhoida pikhiba paotaksing adubu indaba thajaba ichil inao pumnamaktagi lapthok-u. Eikhoina toukhiba adumak nakhoina tougadabani haiba adu nakhoi nasamakna ningthijana khang-i. Eikhoina nakhoiga leiminnaringei matamda eikhoina atanba oikhide. Eikhoina kana amatadagi mamal pidana chakhide. Madugi onna teinabada eikhoina nakhoi kana amatada potlum oidanaba ahing nungthil naidana thabak sukhi, wana sukhi amadi nomkhi. Eikhoina asigumba tengbang asi taanbagi hak leite haibagi eikhoina masi toukhibadi natte adubu nakhoina matou tamjanabagi pandam ama masina oinaba eikhoi madu toukhibani. Eikhoina nakhoiga leiminnaringei matam adudasu “Thabak suningdaba mahak aduna chasu chadasanu”” haina eikhoina nakhoida hairambaduni. Eikhoina masi hairibagi maramdi nakhoigi narakta atanbagi punsida hingba aduga migi thabakta khut thingjinba nattana kari amata toudaba mi khara lei haina eikhoina tabagini. Asigumba mising asida eikhoina yathang piri amasung ing-tapna mara tana ningthina pannanaba amadi makhoina hingnanabagidamak tanjanaba Ibungo Jisu Christtagi mingda thoujinjari. Adubu Ichil inaosa, nakhoina aphaba toubada choktharoidabani. Chithi asida iriba eikhoigi paotak asi indaba kanagumba leirabadi mahakpu ningthina masak khangjillu. Aduga makhoina ikaiba phaonanaba makhoiga totna tinnaganu. Adubu makhoibu yeknabagumna loinaganu; madugi mahutta thajaba nachil nanao amagumna makhoida cheksin wa haibiyu. Eikhoigi ingthabagi hourakpham oiriba Ibungo masamakna matam pumbada amadi maram khudingmakta nakhoida ingthaba pinabisanu. Ibungona nakhoi pumnamakka loinabisanu. Paul eihakna eigi chithi pumnamakta top toppa khudam oiriba khurumbagi wahei asi ikhutmakna ijabani. Masimak eina kamdouna ibage haiba aduni. Eikhoigi Ibungo Jisu Christtagi thoujalna nakhoi pumnamakka loinabisanu. Eikhoigi Kanbiba Mapu Tengban Mapu Ibungo amasung eikhoigi asa oiriba Christta Jisugi yangthang matung inna Christta Jisugi pakhonchatpa oiriba Paul eihakna-- Thajabagi marida tasengba ichanupa oiriba Timothy-da chithi asi i-jari: Ipa Ibungo Tengban Mapu amasung eikhoigi Mapu Ibungo Christta Jisuna thoujal, chanbiba amasung ingthaba nangonda pibiba oirasanu. Eina Macedonia chatlamdaida eina nangonda kanna haikhibagumna, nahakna Ephesus-ta makha tana leithaba adu eihakna pammi maramdi mapham aduda mi kharana aranba tambiba kaya ama tambiri makhoising adu nahakna lepnanaba yathang pigadabani. Marei yetnaba khakta thok-hanba thainagi semjin sajinba warising amadi pari purigi sangkhraba mathang mathang chattharakliba parengsing aduda pukning luptanaba makhoida haiyu; madusing aduna thajabagi mapanna khangba Tengban Mapu mahakki thourang aduda kari amata mateng oide. Yathang asigi pandamdi asengba thammoi, aphaba achum aran khangba pukning amasung tousinnaba yaodaba thajabadagi thorakpa nungsiba aduni. Mi kharadi masising asidagi leithokkhraga, karisu kanadaba waremda onsin-khre. Makhoina Tengban Mapugi wayel yathang tambiba oja amadi oining-i, adubu makhoi masana ngangliba wa adu karino haiba makhoina khangjade aduga makhoina yamna thajana ngangliba hiramsing adugi maramda khangjade. Wayel Yathang haibasi magi sijinnapham adu chumna sijinnarabadi madu aphabani haiba eikhoina khang-i. Wayel yathang asi achumba chatpa misinggidamakta semba natte adubu wayel yathang indaba, irang houba mi, Tengban Mapu ningdaba, pap chenba, sengdaba amadi lainingchettaba, makhoigi mama mapabu hatpasing, mihatpasing nupa nupigi oiba marida lamchat naidaba, nupa masel nupi masel haktinnaba, mi phaduna mibu minai oina lallonbasing, minamba ngangba amadi lanna sakhi pibasing, amasung tambiriba achumbasing adugi onna-teinaba touba makhoi pumnamaksing adugidamak sembani haiba eikhoina khang-i. Tambiriba achumbasing adu eibu sandoknaba sinnabiriba aphaba pao aduda yao-i, Aphaba Pao adudi yaipharaba matik mangalgi Tengban Mapudagi lakpani. Eibu panggal pibiriba eikhoigi Mapu Ibungo Christta Jisubu eina thagatchei, madudi Ibungo mahakki thougalgidamak mahakna eibu khandokpiduna eibu thajaba yaba oina singthabire. Houkhiba matam amada eihak Ibungobu thina ngangba, ot-neiba amasung Ibungobu ikaiba piba oiramlabasu madu eina toukhiba adu khangdabadagi amadi thajaba leitribagi oiba maramna eibu Tengban Mapuna chanbiba utpire. Eikhoigi Mapu Ibungogi thoujal adu eingonda marang kaina heithabire aduga Christta Jisuda leiba thajaba amasung nungsiba aduga loinana eingonda pibire. Christta Jisuna pap chenbasingbu kanbinaba taibangpan asida lengbirakpani haiba wapham asi thajaba yaba amadi mapung phana lousinbada matik chabani. Pap chenbasinggi marakta eihakna khwaidagi henna pap chenbani. Adum oinamak maram asigidamak haibadi pap chenbasinggi marakta khwaidagi pap chenba eingonda Tengban Mapuna chanbiba adu utpire, madu Ibungo mahakpu tungda thajagababa amadi lomba naidaba punsi phanggadaba mi pumnamakta Christta Jisuna mahakki kuina khaangheiba adu pandam oina utpinanabani. Lomba naidaba Ningthou, siba naidraba, uba ngamdaba, amatta ngairaba Tengban Mapu Ibungo mangonda matam pumnamakta ikai khumnaba amasung matik mangal leiba oirasanu! Amen. Eigi ichanupa Timothy, nahakki maramda Tengban Mapugi wa phongdokkhiba adugi matung inna yathang asi eina nangonda piri, madusing adu ningsingduna ningthijana lan soknou, thajaba amasung amakpa leitaba achum aran khangba pukning adu chetna paiyu. Mi kharanadi makhoigi achum aran khangba pukning adu thawoidabadagi, makhoigi thajaba adu pummang manghalle. Makhoidugi marakta Hymenaeus amasung Alexander-su yao-i, makhoina Tengban Mapubu thina ngangba adu toknaba eina makhoibu Satan-gi makhutta sinnare. Eikhoigi Kanbiba Mapu Tengban Mapu Ibungogi maphamda masi aphaba amasung apenbani, mi pumnamakna kanbiba phangba amasung makhoina achumba adubu khangba haibasi Ibungo mahakna pammi. Maramdi Tengban Mapu ama lei aduga Tengban Mapu amasung mioibabu tainabiba misak ama lei, mahak adudi mioiba ama oiriba Christta Jisuni. Mahakna mioiba pumnamakpu thadokpinaba thadokmal oina mahak masamakpu pibire. Achaba matamda mi pumnamakpu kanbiba Tengban Mapuna pammi haibasi masina pramanni, maram asigidamak Jihudi nattabasingda pakhonchatpa amadi tambiba ama oina thajaba amadi achumbagi paojel sandoknaba eibu thabire. Eihakna chinthiba natte; achumba adu hairibani! Aduna Tengban Mapu khurumbagi thouram khudingda asaoba amasung yetnaba yaodana Tengban Mapugidamak katthoklaba nupasingna khut thanggattuna Tengban Mapuda haijaba adu eina pammi. Nupisingna ing tappa amasung mapham matam khangbaga loinana ningthijana phijet setpa asisu eina pammi; ahenba leitengna sambu make semba nattraga sanana nattraga mani-muktana nattraga mamal yamba phijetna leitengdasanu, adubu Tengban Mapu ningbi nupi ama oibagi matik chaba aphaba thabaksingna leitengsanu. Nupisingna tuminna leiduna amadi nolukpaga loinana tamjasanu. Nupina tambiba, nattraga nupagi mathakta panba eina yade, makhoi tuminna leigadabani. Maramdi Adam-bu hanna sembikhibani aduga mathangda Eve-pu sembibani. Namthak toukhiba adu Adam-bu natte; nupi adubu namthak touduna Tengban Mapugi wayel yathang thugaikhibani. Adubu nupisingna thajabada, nungsibada, asengbada amasung phajaba lamchatta leirabadi, chabokpagi mapanna makhoibu kanbigani. Wapham asi achumbani: Kanagumba mi amana singlup amagi luchingba ama oiba pamlabadi, mahakna aphaba thabak amabu pamlabani. Singlupki luchingba ama haibasi mingchat thiningai oiba amakpa leitaba mi, mahakki nupida thajaba yaba oiba, ka hendaba, masa khudum chanjaba, ikai khumnabada matik chaba, lamlanbasingbu mayumda taramna okpa amadi tambiba ngamba mi ama oigadabani; mahak yuda luppa amadi tamthiba mi ama oiroidabani, adubu pukning tappa, khatnagandaba amadi sel pamgandaba mi ama oigadabani. Mahakki imung manungbu ningthina yengsinba ama oigadabani aduga mahakki angangsingna mahakpu ikaikhumnabaga loinana mahakna haiba inba haibadu oihan-gadabani. Maramdi kanagumbana masamakki imung manungbu karamna yengsin-gani haiba khangdrabadi mahakna karamna Tengban Mapugi singluppu ngak-sen-gadage? Mahak nouna thajarakpa mi ama oiroidabani, nattrabadi mahakna napan touduna chaothoklaklabadi Devil-da takhiba wayel adumak mahaksu taba yai. Singlupki mi nattabasingna ikaikhumnaba misak ama oigadabani madu oirabadi mahak ikaiba nangduna Devil-gi langda taba haibadu oiraroi. Adugumduna, singlupki thougal toubasingsu aphaba lichat chatpa amadi pukchel sengba mi oigadabani; makhoi yuda luppa nattraga selda karamba mi oiroidabani; asengba achum aran khangba pukningga loinana phongdokpiraba thajabagi oiba achumba adubu makhoina chetna paiba oigadabani. Ahanbada makhoibu chang yenggadabani, maduda makhoina mai paklabadi makhoina singlupki thougal tousanu. Makhoigi nupisingsu adugumna aphaba lamchat chatpa amadi miwa ngangdaba oigadabani; ka hendaba amadi maram khudingda thajaba yabi oigadabani. Thougal toubasing adu nupi amakhaktagi mapuroiba oiba, machasing amasung imung manungbu ningthijana yengsinba ngamba mi oigadabani. Ningthina thougal toubasing aduna makhoi masagidamak aphaba mingchat phangjaduna Christta Jisuda leiba makhoigi thajaba adugi maramda thouna phana ngangba ngammi. Eina nahakki nanakta yamna thuna lakkani haiba asa tourabasu, eina nangonda waphamsing asi iri. Adubu karigumba eihak thengtharaklabadi, Tengban Mapugi imung manung haibadi achumbagi yumbi amadi ngaklou oiriba ahingba Tengban Mapugi singlupta karamba machat chatkadage haibadu chithi asina nangonda khanghan-gani. Eikhoigi laininggi athuppa asi kayada chaokhrabano haiba asi kana amatana yadaba ngamloi: Ibungo mahak asi mioiba amagi saktamda phongdokpire, Thawai aduna achumbani haiba utpire, swargadutsingnasu ujare. Ibungo mahakpu phurupsinggi marakta sandokle, taibangpan-gi mapham pumnamakta thajare, amasung swargada loukhatpikhre. Akonba matamda mioi kharana thajaba asi thadoktuna, minamba thawaising amadi lai phattabasingna tambibasing adu in-gani haina Thawai Asengbana sengna haibire. Asigumba tambibasing asi achum aran khangba pukning adu mei ikpa yotna chakkhrabagumna aphasasinnaba minamba ngangbasingna sandok-i. Makhoina luhongba amadi akaknaba chinjak khara chaba thing-i. Adubu chinjaksingdudi achumba adu khanglaba amadi thajabasingna Tengban Mapubu thagatcharaga chananaba Tengban Mapuna sembikhraba chinjaksingni. Tengban Mapuna sembikhraba pot khudingmak aphaba ngaktani; thagatpaga loinana lousinjarabadi yadada karisu leite, maramdi madu Tengban Mapugi wa amadi haijabagi mapanna senghanbire. Nahakna thajaba nachin nanaosingda hiramsing asi haibirabadi, thajabagi wa amadi nahakna illiba achumba tambiba aduda nahakki thawaigi oiba punsi adu yokkhatchabaga loinana Christtagi aphaba thougal touba mi ama oigani, Lirubagi karisu kannadaba aduga laininggi maiyokta leiba semjin sajinba warising adudagi namai leithok-u. Tengban Mapu ningba punsi ama hingnabagidamak nasabu sajel toujou. Hakchang sajel toubagi kannaba khara makhei lei, adubu thawaigi oiba sajeldi hiram khudingmakta kannei, maramdi maduda houjik hinglingei punsi asigidamak amasung lakkadaba punsi adugidamak wasakpiba lei. Wapham asi achumbani amasung lousinbada matik chabamakni. Mi pumnamakkidamak, thoidok hendokna thajabasinggidamak Kanbiba Mapu oiriba ahingba Tengban Mapu aduda eikhoigi asa thamjaduna eikhoina thabak nomduna kanna hotnabani. Waramsing asi yathang piduna tambiyu. Kana amatana nahakpu naha oiri haiduna hanthana yenghan-ganu adubu ngangbada, lichat sajatta, nungsibada, thajabada amasung sengna hingba punsida thajabasinggidamak pandam oiyu. Eina laktriba phaoba nakhoigi tinnabada Tengban Mapugi wahei paba, pao sandokpa amasung tambibada pukning chang-u. Ahallupna nanggi nathakta khut thambiba matamda Tengban Mapugi wa phongdokpasingna haibikhiba adugi mapanna nangonda pibikhiba thawaigi oiba khudol adu miraiba touganu. Hairibasing asi thabak oina touduna nasamak katthokchou madu oirabadi mi khudingna nahak chaokhatlakli haibadu ugani. Nahak nasamakki maramda amadi tambiba adugi maramda cheksillu. Madu touduna leiyu maramdi nahakna madu tourabadi nahak nasamak amadi nahakki wa tabasing adubu kanbigani. Ahal oirabasingbu thina cheiganu, adubu nahakki ipagumna khanduna pukning thougatpiyu; naha oibasingbu nanaogumna, ahal oirabi nupisingbu nahakki imagumna amasung naha oibi nupisingna nachan-gumna khanduna pukning sengna loinabiyu. Kana leijadrabi lukhrabisingbu ikaikhumnabiyu. Kanagumbi lukhrabi amagi macha masu leirabadi, macha masusing aduna makhoina ahanbada makhoi masagi imung manungda makhoigi laininggi oiba thoudang adu pangthokpa tamsanu aduga asumna makhoigi mama mapa amadi mapu mabenda laman singsanu maramdi masi Tengban Mapugi maphamda apenbani. Yengsinbinaba kana leijadrabi lukhrabi aduna Tengban Mapuda asa thamjaduna, mahakpu pangbinaba ahing nungthil animakta haijei. Adubu masa nungainaba hinglibi lukhrabi adudi hinglabasu mahak sirabani. Mingchat thiba leitanaba makhoida hiramsing asi haibiyu. Adubu kanagumbana mahakki mari mata maru oina mahak masamakki imung manunggi mibu yok-thaktrabadi, thajaba asi yajadre amasung thajadaba midagi mahakna henna phattre. Chahi humphu sudribi kana amata lukhrabisinggi marakta masing chalhan-ganu. Madugi mathakta mahakki mapuroibagi maphamda thajaba yaba punsi ama hinglambi misak ama oigadabani, amadi aphaba thabakkidamak mayamna sonnarabi haibadi machasingbu ningthina yok-thaklakpi, lamlanbasingbu taram taram tourambi, Mapu Ibungogi misinggi makhongbu hamdokpirambi, awa ana tarabasingbu pangbirabi amasung aphaba thabak khudingmakta maram okpi oirambi ama oigadabani. Naha oiribi lukhrabisingbu lukhrabigi masingda chalhan-ganu, maramdi makhoigi hakchanggi apambana makhoina Christtagidamak katthokchaba adudagi hen-gatlakpada makhoi mayum panninggani. Asumna makhoigi hanna thamkhiba wasak adu thugaibagi wayel phangba oigani. Aduta nattana, yum yumda koichat chattuna matam manghanbagi heinabi leigani. Aduga makhoina karisu toudaba aduta nattana warem ngangba amasung migi thabakta khut thingjinduna, makhoina ngangloidaba wa ngangba oigani. Maram aduna naha oiribi lukhrabisingna amuk hanna mayum panduna machasing poktuna mayum makei ningthina panba haibasi eina pammi. Madu oirabadi yeknabasingna maral sinnabagi khudongchaba adu phanglaroi. Lukhrabi kharadi leithoktuna Satan-gi matung inkhre. Kanagumbi thajabi nupi amagi imungda lukhrabising leirabadi, mahakna makhoibu yengsinbigadabani maduna singlupta potlum oihalloidabani, madu oirabadi kana leijadrabi lukhrabisingbu singlupna pangbiba ngamgani. Singlupki thabak touduna chingbiriba ahal lamansing, maru oina Tengban Mapugi wahei sandokliba amadi tambiriba makhoising adu saruk ani henna ikai khumnabada matik chai. Maramdi Mapugi asengba Puyana hai, “Sallababu maheimarong netthat-hallingeida machin pun-ganu”” aduga “Thabak suba mina asuman phangba matik chai.”” Mi ani nattraga ahumgi sakhi leitrabadi, singlupki ahal amagi mathakta maral siba wa louganu. Mi ateinasu kinaba pap touriba ahansingdu miyam mangda cheiyu. Tengban Mapu, Christta Jisu amasung khanggatlaba swargadutsinggi mamangda eina nangonda hairi madudi nahakna achan mirai naidana, misak mimai yengdana hiramsing asi ngak-u. Tengban Mapugi thougan-gidamak misingbu katthoknaba makhoigi mathakta khut thambada hathu hathuganu. Mi ateigi papka saruk yaminnaganu; nahak nasamak sengna thamjou. Nahakna ising khakta thakkanu, nahakki chakkhaogidamak amasung nahakna toina nabagi maramana yu khara khara sijinnou. Mi kharagi papti iphong phong-i, wayenbagi maphamda makhoigi mang thana chatli aduga kanagumba kharagi papti makhoigi matung illi. Adugumduna aphaba thabakti iphon phong-i, aduga iphong phongba nattabasing adusu matam pumbagi oina lottuna thamba ngamde. Tengban Mapugi ming amadi eikhoigi tambiba asi thina ngangdanaba, minaigi potpu puribasingna, makhoigi mapusingbu ikai khumnabada matik chabani haina khan-gadabani. Christian-singna mapu oiriba makhoising aduna, makhoi thajaba maselni haiduna thawoi usittaba touroidabani. Madugi mahutta maduna henna phajana thougal tougadabani; maramdi makhoina touriba thougal adudagi kanaba phangliba adu thajabasingni amasung makhoina nungsijabasingni. Hiramsing asi nahakna tambiyu amasung thoujinbiyu. Eikhoigi Mapu Ibungo Jisu Christtagi achumba wahei amasung eikhoigi laininggi tambiba adudagi tonganba kanagumbana tambirabadi, makhoidi karisu khangdaba amasung napan toubasingni. Yetnaba amasung waheigi maramda chinda paodanaba pammi maduna kalakpa, yetnaba, yengthinabagi wari, phattana chingnaba thok-halli, amasung achumba adu leitraba, pukning phattraba misinggi marakta tattana yanadaba thok-halli. Tengban Mapu ningba asi lan-thum tongjanabagi pambeini haina makhoina khalli. Adubu penthokpaga loinana Tengban Mapu ningba haibasi yamna tongjabani. Maramdi eikhoina taibangpanda karisu pudana lakle, aduga masidagi eikhoina karisu puba ngamloi. Chanaba amasung setnaba leirabadi maduna eikhoi penthokchagani. Inak khuningba misingdi athembada tai amasung apangba amadi misingbu mangtakpada tahanba phattaba apambasing adugi langda thui. Sel pamganbadi phattaba pumnamakki hourakphamni; mi kharadi sel pammanbadagi thajabadagi lammuknakhre aduga awaba kayaga loinana makhoigi thamoi kaire. Adubu he Tengban Mapugi mi, nahakti pumnamak asidagi chenthok-u. Achumba chatpa, Tengban Mapu ningba, thajaba, nungsiba, khaangheiba, pukning tappa oinanaba hotnou. Thajabagi akanba laan adu soknou. Lomba naidaba hingba adu chetna paiyu masida nahakpu koubire amasung sakhi kayagi mamangda nahakna phongdokle. Pumnamakpu hingba pibiriba Tengban Mapu amasung Pontius Pilate-ki mangda mahakki thajaba adu chingnaba leitana haidokkhiba Christta Jisugi mamangda eina nangonda yathang piri, madudi Ibungo Jisu Christta phongdoktriba phaoba amakpa amasung mingchat thiba yaodana yathang asi ngak-u. Yaiphaba amasung Leingakpa, ningthousinggi Ningthou amasung mapusinggi Mapu, Tengban Mapuna madu achaba matamda thok-hanbigani. Sinaidaba asi Ibungo Mahak khaktani amadi kananasu changsinba ngamdaba mangal aduda Ibungo mahak lei. Aduga kana amatana Ibungo mahakpu ukhidri amasung ubasu ngamde. Ibungo mangonda ikai khumnaba amasung lomba naidana panggal leiba oirasanu! Amen. Houjikki taibangpanba asida inakkhullibasing makhoina pukning nawangdanaba amadi areppa leitaba landa asa thamdanaba adubu eikhoibu nungainanaba pot pumnamak marang kaina pibiba Tengban Mapuda makhoigi asa thamjanaba yangthang piyu. Aphaba thabak tounaba, aphaba thabakta inak khunnaba amasung pina heiba oinanaba amadi makhoigi areiba adu ateisingga saruk yaminnanaba makhoida yathang piyu. Matou asumna lakkadaba matamgidamak makhoina achetpa yumpham thonbagumna makhoigidamak makhoina lansing peisinjagani, asumna achumba hingba oiriba hingba adubu makhoina paijagani. Timothy, nangonda sinnaraba adu ngak-u; Tengban Mapubu ikai khumnadaba wa ngangba amadi mioi kharana lanna “Lousingni”” haina kounaba yanadaba wakhallonsing adudagi mai leithok-u. Mioi kharadi madu phangle haijaduna thajaba adudagi leithokkhre. Thoujalna nakhoi pumnamakta loinabisanu. Tengban Mapugi aningbagi matung inna Christta Jisugi pakhonchatpa oiriba amadi eikhoina Christtaga tinnajabadagi phangjaba wasakpikhraba hingba adubu phongdoknaba thabiraba Paul eihakna, eihakki nungsijaraba ichanupa Timothy-da: Ipa Ibungo Tengban Mapu amadi eikhoigi Mapu Ibungo Christta Jisuna nahakpu thoujal, chanbiba amasung ingthaba pibiba oirasanu. Eigi ipa ipusingna tourambagumna, asengba achum aran khangba pukningga loinana eina thougal toujariba Tengban Mapubu thagatchei. Eina ahing nungthil animakta haijabada nahakpu ningsingduna Ibungo mahakpu thagatchei. Nahakki takhiba pi adu eina ningsing-i, eihak haraobana thannaba eina nahakpu unaba yamna pamjei. Nabok Lois amasung nahakki ima Eunice-tasu leiramba thajaba adugumna nahakki taseng tasengna thajaba adu eina ningsing-i. Madu nangondasu lei haiba eina tasengna thajei. Maram asigidamak eina nangonda khut thambikhiba matamda Tengban Mapuna nangonda pibikhiba khudol adu meigumna chakkhat-handuna thamnaba eina nangonda ningsingli. Maramdi Tengban Mapuna eikhoida akibagi thawai pibide; adubu panggalgi, nungsibagi amasung masa khudum chanbagi thawai pibi. Maram aduna eikhoigi Mapu Ibungogi maramgidamak sakhi pibada ikaiganu; aduga Christtagi maramgidamak phadok oiriba eigidamaksu ikaibiganu. Adubu Tengban Mapugi panggalgi mapanna aphaba paogidamak awabada eiga loinana saruk yaminnasi. Ibungona eikhoibu kanbire amasung Ibungo mahakmakki mi oinaba eikhoibu koubire, masi eikhoina toukhiba karigumba thabak amagidamak natte adubu Ibungo mahakki ningba amasung thoujalgi matung innani. Thoujal asi taibang leisemdringei mamangda Christta Jisugi mapanna eikhoida pibire, adubu houjikti, eikhoigi Kanbiba Mapu Christta Jisuna lengbirakpagi mapanna madu eikhoida utpire. Ibungona asibagi panggalbu manghalle aduga aphaba pao asigi mapanna hingba amasung sinaidaba punsi adu mangalda pubire. Atoppa phurupsingda aphaba pao asi sandoknaba Tengban Mapuna eibu pakhonchatpa amasung tambiba oja ama oina khandokpibani Maram asigidamak eihakna awabasing asi khaanglibani. Adubu masina eibu ikaihande maramdi eina thajariba mahak adu eina khang-i, aduga eina mangonda sinakhiba adu numit adu phaoba ngakpi senbiduna thamba ngammi haiba eina tasengna khang-i. Eina nangonda takpi tambikhiba achumba waheising adu nahakna in-gadaba pandam oina chetna paiyu, aduga Christta Jisuda leiba thajaba amasung nungsiba aduda lengdana leiyu. Nangonda sinakhiba aphabasing adu, eikhoigi nungda leiriba Thawai Asengbagi panggalgi mapanna ngaksellu. Phygelus amasung Hermogenes yaona Asia-da leiba pumnamakna eibu thadoklamle haiba nahak khangliba aduni. Onesiphorus-ki imung manungda Mapu Ibungona chanbiba oirasanu, maramdi mahakna eibu yamna toina pukning thougatpi. Eina keisumsangda leiba asi mahakna ikaikhide, adubu mahakna Rome-da hek thungbaga eibu phangdriphaoba mahakna eibu thibani. Numit aduda Mapu Ibungona Ibungo mahakki chanbiba mangonda pibiba oirasanu! Ephesus-ta mahakna eibu kayagi matik pangbikhiba adu nahakna sengna khangliba aduni. Eigi ichanupa, eikhoina Christta Jisugi thoujal aduda panggal kanba oiyu. Sakhi kayagi mamangda nahakna takhiba eina takpi tambikhibasing adu mi ateidasu tambiba ngamgadaba thajaba yaba misingda sinnabiyu. Christta Jisugi thajaba yaba lanmi amagumna eihakka loinana awaba khaangminnasi. Lanmigi thabak touriba lanmi amana mahakki lamjingliba phamnaiba adubu pelhanba pammi maram aduna mahakna micham amagi thabaksingda yetsinnahande. Kanagumba sanaroi amana lamjen tanaba yaorabadi chatkadaba kanglon adugi matung inna chendrabadi mahakna mana phangba ngamloi. Thabak kanna suba loumi aduna mahei marong adudagi mahakna saruk hanna phangba tabani. Eina hairiba asida munna wakhal tou, maramdi Mapu Ibungona nangonda masi pumnamak asigi wakhal taba adu pibigani. Eina sandokpa Aphaba Paoda tambibagumna, David-ki charol surol oiriba aduga asibadagi hinggatpikhraba Jisu Christtabu ningsing-u. Aphaba Pao adu sandokpagi maramna eihak awaba khaanglibani amadi maral leiraba mi amagumna yotling phalang thanglibani. Adubu Tengban Mapugi waheidi yotling phalangna punde. Maram aduna lomba naidaba matik mangalga loinana Christta Jisuda leiba aran-khubham adu Tengban Mapuna khandoklaba makhoinasu phangnanaba eina makhoigidamak pumnamak khaang-i. Masi achumba waphamni: “Eikhoina Ibungoga siminnarabadi, eikhoi Ibungoga hingsu hingminnagani. Eikhoina awaba kaanglabadi, eikhoi Ibungoga loinana pansu panminnagani. Eikhoina Ibungo mahakpu yadrabadi, mahaknasu eikhoibu yabiroi. Eikhoina thajaba yadaba oirabasu, mahakti thajaba yaba oina adumak leigani, maramdi mahak masana masamakta chumdaba oiba ngamde.”” Waphamsing asi makhoida ningsinghallu. Waheisinggi maramda yetnadanaba Tengban Mapugi mangda makhoida cheksin wa haiyu; maduda kanaba karisu leite, maduna atabasingda manghanbata oihalli. Tengban Mapugi achumba wa adu chumna tambiba, ikaipham thoktaba thabak suba mi, Tengban Mapugi mityengda mapung phana apenba mi ama haiba adu oinaba ngamba makhei hotnou. Tengban Mapuna yaroidaba apangba warising adudagi leithok-u, maramdi maduna misingbu Tengban Mapugi maphamdagi henna henna lapthok-halli. Adugumba tambiba adudi hakchangbu chasillakpa apatpa amagumbani. Makhoigi marakta Hymenaeus amasung Philetus-su amani. Hinggatpa adu hannana thokkhre haiduna makhoi achumba lambi adu thadokkhre aduga thajaraba mi kharagi thajaba adu manghalle. Adum oinamak Tengban Mapuna semkhraba achetpa yumpham adudi lenghanba ngamloi; maduda waheising asi iduna lei: “Mapu Ibungona mahakki misingbu khang-i”” amasung “Mapu Ibungogi misingni haijabasingna aranba toubadagi leithorakkadabani.”” Achouba yum amagi manungda makhal khudingmakki pukham tenggotsing lei: kharana sana amadi lupana sabani aduga khara amana u amadi leipakna sabani; khara amana akhannaba thabakta aduga kharana icham chamba thabakta sijinnabani. Phattaba pumnamaksing adudagi sengdokcharaba makhoina aruba thabakkidamak sijinnagani maramdi Mapu Ibungona aphaba thabak khudingmakki sijinnaba yaraba katthoklaba amadi kanaraba haibadu oire. Naha oibagi apambasing adudagi chenthok-u aduga asengba pukningdagi Mapu Ibungobu koujabasingga loinana achumba chatpa, thajaba, nungsiba amasung ingthababu tallu. Apangba amasung kannadaba marei yetnaba adudagi leithok-u maramdi maduna khatna-cheinaba thok-halli haiba nahakna khang-i. Mapu Ibungogi manaidi khatna-cheinaba touroidabani, adubu pumnamakki maphamda thoujal heiba, takpi tambiba ngamba amasung khaangheiba oigadabani. Nahakki maiyokta leibasingbu Tengban Mapuna makhoida pukning hongba pibiduna achumbada chingbirakkani haibagi thajabaga loinana makhoida pukning tapna takpigadabani. Adu oirabadi makhoina wakhal tarakkani aduga Devil-na makhoibu phaduna mahakki aningba touhalliba lang adudagi nanthokkani. Aroiba numitsingda khudong thiba matamsing lakkani haibasi khang-u. Misingna masagi oijabata thiba, sel pamganba, chaothokpa, napal touba, thina ngangba, mama mapana haiba indaba, toubimal khangdaba amasung sengdaba, nungsiba leitaba, ngakpiheitaba, migi mangnaba wa ngangba, masa khudum chandaba, tamthiba oiba, aphababu tukkachaba, lounam touba, cheksindaba, nawangba oiba, Tengban Mapubu nungsibagi mahutta makhoina masabu nungaihanbana henna pamba oigani; Tengban Mapu ningbagi mawongdi louraga madugi panggal adubudi yaroi. Adugumba mising adudagi lapna leiyu. Makhoigi maraktagi kharana misinggi yumda changduna, apamba makhal khudingna chinglibi, papki maralna potlum puriba asonba nupisingbu makhoina khudum challi, matam pumnamakta nupising asina tamnaba hotnei adubu achumba adudi keidounungda makhoina khangba ngamde. Jannes amadi Jambres-na Moses-ki maiyokta lepkhibagumna masigi mising asinasu achumbagi maiyokta leppi. Makhoising asi wakhal maang-i aduga thajabagi maramda kanadaba oire. Adubu makhoi karisu henna chaokhatloi, maramdi mi pumnamakna makhoigi apangba adu ugani. Madumak Jannes amasung Jambres-dasu thokkhi. Adubu nahakti eigi tambiba, lamchat sajat amadi eigi ningba adu ille aduga eigi thajaba, kuina khangba, nungsiba, khaangheiba, eibu ot-neiba amadi eigi awaba khaangbanachingba adu nahakna khang-i. Antioch, Iconium amasung Lystra-da eingonda thokkhiba ot-neibasing adu eina khaangkhiba pumnamak adu nahakna khanglibaduni. Adubu Mapu Ibungona pumnamak adudagi eibu kanbikhi. Tasengnamak Christta Jisuda Tengban Mapu ningna hingjaninglabadi ot-neiba phanggani. Phattaba amasung lounam toubasingna henna henna phatchillakloi, misingbu makhoina minamgani aduga makhoi masamakpusu minamjagani. Adubu nahakti, nangonda tambikhraba amadi chetna thajakhraba achumbasing aduda lengdana leiyu, maramdi nahakna madu kana kanadagi tamjakhibano haiba nahakna khang-i. Christta Jisu thajabagi mapanna nahakpu aran-khubhamda chingbigadaba lousing pibiba ngamba Asengba Mapugi Puya adu nahakna angang pisak oiringeidagi khanglakkhre haibasi nahak ningsing-u. Mapugi Puya pumnamak asi Tengban Mapugi sordagi oibani, aduga tambinabagidamak, cheiduna waraknabagidamak, chumthoknabagidamak, amasung achumba chatpagi marida takpinabagidamak kannei. Masina Tengban Mapugi manaibu aphaba thabak khuding touba yananaba mapung phana thourang tounanabani. Tengban Mapugi mangda amasung Ningthou oina panbinaba lengbirakkadaba aduga ahingba amadi asibabu wayenbigadouriba Christta Jisugi mangda eina nangonda yathang asi piri: wa adu sandok-u, achaba matamdasu, chadaba matamdasu sandoknaba thourang tou; kuina khaangheibaga amadi cheksinna tambibaga loinana chumthokpiyu, cheiduna warakpiyu amasung pukning thougatpiyu. Achumba tambiba adu misingna taroidaba matam adu lakkani, madugi mahutta makhoi masagi apambasinggi matung in-gani aduga makhoina taningbana langtaknaba adu haigadaba ojasing makhoina henna henna khomjin-gani. Makhoina achumba tabadagi leithokkhigani aduga semjin sajinba warisingda makhoina wakhal thamgani. Adubu nahakti phibham pumnamakta pukning laksillu; awaba khaang-u, Aphaba pao sandokpaki thabak adu tou aduga Tengban Mapugi manai ama oibagi thougal adu mapung phana tou. Eigidamakti thaknaba mahi Tengban Mapuda katpagumna heidokkhre aduga eihak taibangpan asi thadokpagi matam adu nakle. Eihak lan kanna soknakhre, eina chen-gadaba lamjen adu chenkhre, thajaba adu eina ngakchare. Houjikti achumba chatpagi luhup adu eigidamak thamjinbire, achumba chatpa Wayel Mapu Ibungona Numit aduda eingonda pibigani aduga eingondata nattana nungsibaga loinana Ibungona lengbirakkadaba adubu khourangna ngaijaribasingdasu pibigani. Eigi inakta thuna laknaba yaribamakhei kanna hotnou, maramdi Demas-na houjikki taibangpan asibu nungsibadagi eibu thadoklamlaga Thessalonica-da chatkhre. Crescens-su Galatia-da, aduga Titus-na Dalmatia-da chatkhre. Luke khaktadi eiga loinari. Eina thougal toubagi thabak asida mateng pangbinaba nahakna lakpada Mark-pu pubirak-u. Tychicus-pu eina Ephesus-ta thakhibani. Nahakna lakpada Troas-ta leiba Carpus-ta thanamba eigi achonba phi adu pubirak-u; aduga lairiksing adusu pubirak-u maru oina sa-unda i-ba lairiksing adu pubirak-u. Yotsuba Alexander-na eingonda yamna phattaba toure. Mahakna toukhiba matung inna Mapu Ibungona mahakki mathakta hanbigani. Nahaknasu mahakki maramda yamna cheksillu, maramdi mahakna eikhoigi paojelbu thingnanaba kanna hotnei. Eigi ahanba isa ngakthokchaba matamda kana amatana eigi michangda leppikhide, pumnamakna eibu thadoklammi. Madu Tengban Mapuna makhoigi mathakta singthabidaba oisanu! Paojel adu mapung phana eina sandoktuna Jihudi nattaba phurupsingna tanaba Mapu Ibungona eigi inakta leppiduna eingonda panggal pibikhi aduga eibu asibagi khayattagi kanbikhi. Eingonda phattaba landarakpa pumnamaktagi Mapu Ibungona kanbigani aduga Ibungo mahakki swarga Leibakta eibu asoi angam yaodana pubigani. Ibungoda matam pumnamakta matik mangal leiba oirasanu! Amen. Priscilla, Aquila amasung Onesiphorus-ki imung manungda eina khurumjari. Erastus-na Corinth-ta leihoure, Trophimus-ti masa ngamdabadagi eina mahakpu Miletus-ta thannamle. Ningthamtha changlaktringeida nahak mapham asida laknaba kanna hotnou. Eubulus, Pudens, Linus, Claudia amasung atei Christian ichin inao pumnamakna nahakpu khurumjarakli. Mapu Ibungona nahakki thawaiga loinabisanu. Tengban Mapugi thoujal nakhoi pumnamakka loinabisanu. Tengban Mapugi manai amasung Jisu Christtagi pakhonchatpa Paul eihakki iphamdagini. Tengban Mapuna khandokpiba misingbu lomba naidaba hingba asada yumpham oiba eikhoigi lainingna tambiba achumba aduda chingbinaba amadi makhoigi thajaba adubu mateng pangbinaba eibu khandokpiduna thabire. Minamba ngangdaba Tengban Mapuna leisemdringei mamangdagi eikhoida hingba asigidamak wasakpibani, aduga achaba matamda Ibungo mahakna mahakki paojel asi phongdokpi. Masi eingonda sinnabi aduga eikhoigi Kanbiba Mapu Tengban Mapu Ibungogi yathangna eina masi laothok-i. Thajabada amata oiba eigi achumba ichanupa Titus-ki maphamda eina i-jari. Ipa Ibungo Tengban Mapu amasung eikhoigi Kanbiba Mapu Jisu Christtana nahakpu thoujal amasung ingthaba pibiba oisanu. Eina nahakpu Crete ithatta thamlambagi maramdi loidriba thabaksing adu nahakna mathang manao naina semdok semjin tounaba amasung sahar khudingda singlupki ahansing pham hapnabani. Aduga eina taklambasingdu ningsing-u: singlupki ahal ama oirabadi maral theijinpham leitaba, nupi amagi mapuroiba oiba aduga mahakki angangsing adu thajabasing oigadabani aduga ngaosinnaba nattraga haiba indabagi thina ngangnaba leitaba mi oigadabani. Singlupki luchingba ama haibasi Tengban Mapugi thabakki thoububa oiba maramna mahakki mathakta maral theijinpham leitaba mi ama oigadabani. Mahak ngangna-saknaba yadaba nattraga thuna saoganba, nattraga yu ngaoba nattraga phuna-cheinaganba nattraga sel karamba, mi oiroidabani. Mahakti miyok michan phaba, aphababu pamjaba, masa khudum chanjaba, pukcheltingba, asengba amasung masa khudum chanjaba mi ama oigadabani. Mahakna singlupki thajabagi tambiba warol aduga chanaba thajaba yaba paojel adubu chetna paigadabani, adu oirabadi achumba tambiba aduga loinana ateibu pukning thougatpa amasung madugi maiyokta leiba makhoida aranba adusu utpiba ngamba oigani. Maramdi irang houba amadi kannadaba amasung wahanthok leitaba wa ngangduna misingbu minamba mising maru oina Jihudi lainingdagi thoraklaba mi kaya ama leiri. Makhoigi ngangba adu lep-hanba tai maramdi makhoina imung pumnamakpu tambiroidabasing adu tambiduna pukning langhalli aduga madu pumnamaksing asi ikainingai oiba maram haibadi sel tannanabani. aduga makhoina achumbabu yadrabasing adugi yathang amasung Jihudisinggi asemba warida amuk sangthana wakhal thamdanabani. Asengbasingdadi pot pumnamak seng-i adubu amaangba amasung Tengban Mapubu thajadaba makhoigidamakti asengba kari amata leite, maramdi makhoigi wakhal amadi achum aran khangba pukning adu maang-i. Makhoinadi Tengban Mapubu khang-i haijei, adubu makhoigi thabaknadi madu yade. Makhoidi tukkachaningngai oiba amasung haiba indaba, karigumba aphaba amata toubada matik chadaba misingni. Nahakna achumba tambiba aduga yanaba adu tambigadabani. Ahal oibasingbu pukning tappa, ikai khumnabada matik chaba, masa khudum chanjaba, thajabada chumba, nungsiheiba amasung akhangkanba oinaba tambiyu. Matou adugumna ahal oirabisingbu asengba punsi ama hingba nupi amana chatkadaba lichat sajat chatnaba tambiyu. Makhoina mi hunduna ngangloidabani nattraga yuda laichurabi haibadu oiroidabani. Makhoina aphaba haibadu tambigadabani. Adu oirabadi makhoina naha oibi nupisingbu makhoi makhoigi mapuroibasing amadi machasingbu nungsiba, masa khudum chanjaba amasung asengbi, yumgi thabakta chinjabi, thoujal heibi aduga makhoi makhoigi mapuroibasinggi makha ponbi oinaba insinba ngamgani, adu oirabadi Tengban Mapugi wabu kana amatana thina ngangloi. Adugumduna naha oiba nupasingbu masa khudum channaba insinbiyu. Maram pumnamakta aphaba haibadu touduna makhoida pandam oina utlu. Nahakki tambibada pukchel sengba amadi thawai yaoba oiyu. Kana amatana lalhanba ngamdaba achumba wa adu ngang-u madu oirabadi eikhoigi maramda phattaba ngangnaba karisu phangdaba maramna nahakki yeknabasing adu ikaihan-gani. Minaisingna makhoigi mapusinggi makha ponba amadi maram khudingmakta makhoibu pelhanba, makhoigi chinthakta khumdaba nattraga makhoidagi hurandaba adubu makhoidi mapung phana thajaba yabani haiba utnaba makhoibu tambiyu, madu oirabadi maram pumnamakta eikhoigi Kanbiba Mapu Tengban Mapu Ibungogi maramda tambiba adu makhoina pamhanba oihan-gani. Maramdi Tengban Mapuna mi pumnamakki aran-khubhamgidamak mahakki thoujal adu phongdokpire. Tengban Mapu ningdaba amasung taibangpan-gi oiba apamba adu thadoktuna, isa khudum chanjaba, pukchel tingba, amadi ngasigi taibangpan asida laining chetpa punsi ama hingnaba thoujal asina eikhoibu tambi, madu eikhoina asa toujariba matik chaoraba eikhoigi Tengban Mapu amadi Kanbiba Mapu Jisu Christtagi matik mangal adu uhanbiba yaipharaba Numit adu ngaijaringeida oigadaba matou aduni. Eikhoibu phattaba pumnamaktagi kanbinaba, aphaba thabaksingda thawai yaoba amasung Ibungo mahak khaktagi oiba asengba mising oinanaba Ibungo mahakna eikhoigidamak pithokpire. Hiramsing asi tambiyu, nahakki wa tabasing adubu nahakna thougatpiba amadi chei-thangbada matik pumnamak sijinnou. Kana amatana nahakpu hanthana yenghan-ganu. Nahakki misingbu leingakpasinggi amasung angam athousinggi makha ponnaba, haiba innaba amasung aphaba khudingmak tounabagi thourang tounaba ningsing-u. Mi kana amatagi maramda phattaba ngangdanaba adubu ing-tappa amadi marup mapang oinaba aduga matam pumnamakta pukning tappa adu mipung khudingmakta utnaba haiyu. Maramdi eikhoi isamaksu matam amadadi apangba, haiba indaba, minamba amadi makhal makha pumnamakki apamba amasung nungaithokpagi minai oirammi. Yengthiba amadi kalak khambanba, mi ateina eikhoibu tukkachaba aduga eikhoina makoibu tukkachaba punsi amada eikhoi hinglambani. Adubu eikhoigi Kanbiba Mapu Tengban Mapu Ibungogi thoujal heiba amasung nungsiba adu phongdokpibada, Ibungo mahakna eikhoibu kanbire. Madu eikhoi isana karigumba aphaba thabaksing toubagi natte adubu eikhoibu chamthokpiduna eikhoida nouna pokpa amadi anouba punsi pibiba Thawai Asengbagi mapanna amadi Ibungo mahak masagi chanbiba adugi maramna mahakna eikhoibu kanbibani. Eikhoigi Kanbiba Mapu Jisu Christtagi mapanna Tengban Mapuna eikhoigi ithakta Thawai Asengba marang kaina heithabire, masi Ibungo mahakki thoujalna eikhoibu chumhanbinabani aduga eikhoina asa toujaba lomba naidaba hingba adu phangnanabani. Hairiba asi achumbani. Tengban Mapubu thajaba makhoina mipum khudingda aphaba amadi kanaba piba aphaba thabak toubada matam piba aduda pukning changnaba hairiba hiramsing asida nahakna maru oihanba adu eina pammi. Adubu apangbagi marei yetnaba, pari puri, khatna cheinaba, Wayel Yathanggi maramda yetnaba asising asidagi leithok-u. Maramdi makhoising asi kanadaba amasung arembani. Tokhai tahanba makhoi aduda yamdrabada anirak cheksin wa haiyu madugi matungdadi makhoiga karisu mari leinaruraganu. Adugumba mising adudi pukchel sengdabani amasung makhoina touba papsing aduna makhoi aranbani haiba adu utle. Eina Artemas nattraga Tychicus-pu nangonda tharakpa matamda nahak Nicopolis-ta eigi inakta laknanaba ngamba makhei hotnabiyu, maramdi mapham aduda eihak ningthamtha len-ge haina leple. Wayel khangba Zenas amadi Apollos-bu makhoigi khongchat houbada angamba mateng pang-u aduga makhoigi changgadaba pumnamak adu yengsinbiyu. Eikhoigi misingna aphaba thabak touduna matam lenba tamgadabani; makhoi kanadaba punsi mahing ama hingloidabani. Eiga loinariba pumnamakna nahakpu khurumjarakli. Thajabagi marida eikhoibu nungsibasingbu khurumjari haina tambiyu. Tengban Mapugi thoujal nakhoi pumnamakka loinabisanu. Jisu Christtagi maramgidamak phadok oiriba Paul amadi eikhoigi ichil inao Timothy-na, eikhoigi achanba marup oiriba amasung eikhoiga thougal touminnariba philemon amadi nahakki yumda tinnaba singlupki mising amasung eikhoigi ichan Apphia aduga eikhoiga lanmi oiminnaba Archippus-ki maphamda: Eikhoigi Ipa Ibungo Tengban Mapu amasung Mapu Ibungo Jisu Christtana nakhoida thoujal amadi ingthaba pibiba oirasanu. Thajaba ama oina eikhoina nahakka tinnajaba asina Christta-ga loinajabana eikhoigi punsida phangba yaiphaba khudingmak adu henna ningthijana khangba adu pubiraknaba eina Tengban Mapugi maphamda haijei. Nahakki nungsibana eingonda yamna haraoba amadi yamna thougatpiba pubirak-i! Aduga Tengban Mapugi mi pumnamakki thamoida nahakna haraoba pubirakle. Maram asina Christtada ichil inao ama oina eina thouna phana nangonda nahakna tougadaba adu tounanaba yathang pirambasu yabani, adubu ahal oiraba aduga houjikna Christta Jisugidamak phadok amasu oiriba Paul eihakna nungsibagi maramna nangonda nonjabani. Christtada ichanupa oiraba Onesimus-kidamak eina nangonda nolukna haijari: keisumsangda leina leina eihak mahakki thawaigi mapa oirakpani. Matam amadadi mahak asi nangonda karisu kanadaba ama oirambani, adubu houjikti nahakkidamak amadi eigidamaksu kanaba oire. Eigi thawaigumna khanjariba mahak asibu nangonda amuk halhankhibani. Aphaba paogi maramgidamak eina phadok oiringei manung asida nahakki mahut sinduna eibu mateng pangbinaba mahakpu mapham asida eiga loinana thamba pambani. Adubu eina nahakki ayaba yaodana kari amata touba pamde, nahakki pangbiba adu tangaiphadana toubagum nattaduna, touningna touba adu eina pamjei. Matam khara mahak nangondagi khainaramba asi nahakna mahakpu matam pumbagi oina phangjaba yananaba oiramba yai. Houjikti mahak a-reiba minaigumna nattaduna, madudagi yamna henba haibadi Christtada achanba ichil inao oire. Mahak asi eigidamak achanba ama oire adubu nahakkidamakti mioiba masel ama oina amadi Mapu Ibungogi maphamda ichil inao ama oina henna achanba ama oire! Maram aduna eibu nahakki napang ama oina singthabirabadi, eihak isamak lousinbagumna mahakpu lousinbiyu. Mahakna nahakki maphamda lankhiba nattraga karigumba tonkhiba leirabadi eina singnanaba eigi ithakta thambiyu. Masi Paul eihakna ikhutmakna ijabani: madu eina nangonda han-gani; adubu nahak nasamak eingonda laman oina tolli haibasi eina nangonda haidrabani. Maram aduna, ichil inao, Mapu Ibungogi maramgidamak chanbiba thabak asi eigidamak toubiyu; Christtada ichil inao ama oina eigi pukning nungaihanbiyu. Eina haiba nahakna in-gani haiba thajaduna nangonda chithi asi i-bani, eina haiba asidagi henna nahakna tougani haiba eina khang-i Aduga amakhaksu haijari madudi nakhoigi haijabasing adugi paokhum phangduna eibu nakhoigi naphamda halhanbigani haibagi asa eingonda leibagi maramna eina thungnanaba ka ama thourang toubirammu. Epaphras, Christta Jisugi maramgidamak eiga phadok taminnariba mahakna nakhoibu khurumjabagi warol haijarakli. Aduga eiga thougal touminnariba Mark, Aristarchus, Demas amasung Luke-nasu nakhoibu khurumjabagi warol hajarakli. Mapu Ibungo Jisu Christtagi thoujal nakhoi pumnamakki maphamda leiba oirasanu. Mamangeidadi Tengban Mapuna eikhoigi ipa ipusingda tongan tonganba mawongda Ibungo mahakki wa phongdokpa maichousinggi mapanna toina wa ngangbirammi, adubu aroiba numitsing asidadi Ibungo mahakna mahakki Machanupagi mapanna eikhoida wa ngangbire. Ibungo mahakki mapanna Tengban Mapuna taibangpan pumba sembi aduga aroibada Tengban Mapuna Ibungo mahakpu pot pumnamakki mapu oinanaba khandokpire. Machanupa asi Tengban Mapugi matik mangalgi arangba aduni amadi Tengban Mapu mahakmakki chap chaba saktamni, Ibungo mahakki panggalaba waheina pot pumnamakpu kaidana thambiri. Mioiba pumnamakki pap kokpinanaba thoudang pangthoklaba matungda Khwaidagi Panggallaba Tengban Mapu mahakki yetthangbada phamle. Tengban Mapuna Machanupa aduda pibiba ming aduna swargadutsinggi mingdagi henna chaobagum, Machanupa adubu swargadutsingdagi henna chaohalle. Maramdi Tengban Mapuna keidoungeidasu mahakki swargadutsingda masi khak haikhide, “Nahak eigi Ichanupani, ngasi eihak nahakki Napa Ibungo oire.”” Tengban Mapuna mahakki kanagumba swargadut amatagi maramda asumnasu haikhide, “Eihak mahakki Mapa oigani, aduga mahakna eigi Ichanupa oigani.”” Aduga Tengban Mapuna mahakki ahanba pokpa Machanupa adu taibangpanda tharamdaida, Ibungo mahakna hairak-i, “Tengban Mapugi swargadut pumnamakna mahakpu khurumjagadabani.”” Aduga swargadutsinggi maramda Tengban mapuna hai, “Tengban Mapuna mahakki swargadutsingbu thawai, aduga mahakki manaisingbu meigi meiri oihalli.”” Adubu Machanupa adugi maramda Tengban Mapuna hairak-i, “He Tengban Mapu, nahakki leibakti loiba naidana matam pumnamakki oina leigani! Nahakna nahakki misinggi mathakta achumba wayen-ga loinana pan-gani. Nahakna achumbabu nungsi aduga aranbabu tukkachei. Maram aduna Tengban Mapu, nahakki Tengban Mapuna, nahakpu khanbire aduga nahakki marup mapangsingdagi yamna henna ikaikhumnabagi nungaiba adu nangonda pibire.”” Aduga Ibungo mahakna asisu haibi, “MAPU IBUNGO, nahakna ahoubada malem asi sembibani, aduga nongmadon atiya asi Ibungo nahakmakki khutna sembibani. Makhoidi mangkhigani adubu Ibungo nahakti lengdana leigani; makhoidi phigum manthakhigani. Nahakna makhoibu achonba phuritkum thupchin-gani, aduga makhoibu phigum hongdokkani. Adubu nahakti hongba naide aduga nahakki hingbadi aroiba haibadu leite.”” Tengban Mapuna keidoungeidasu mahakki kanagumba swargadut amatada asumna khak haikhide, “Eina nahakki yeknabasingbu nahakki nakhuyagi khongnetpham oihandriba phaoba eigi yet thangbada phammu.”” Adunadi swargadutsing asi karino? Makhoising asi Tengban Mapubu thougal touba amadi aran-khubham phanggadaba makhoisingbu mateng pangnaba Tengban Mapuna thabirakpa thawaisingni. Maram asina eikhoibu chellaga puthokkhidanaba eikhoina takhraba achumbasing aduda eikhoina henna chetna paigadabani. Maramdi eikhoigi ipa ipusingda swargadutsingna pikhiba paojel adu achumbani haiba utkhre aduga madubu ngaktaba amadi haiba indabasing adu makhoina phangpham thokpa cheirak phangkhi. Adu oirabadi asuk matik chaoraba aran-khubham adu eikhoina thaoidrabadi karamna eikhoi nanthokpa ngamgani? Masigi aran-khubham asidi Mapu Ibungo masamakna ahanbada laothokpi aduga Ibungona haiba takhraba makhoisingna madu achumbani haiba eikhoida utpi. Aduga makhoisingna utliba adugi mathakta, Tengban Mapunasu khudamsing, angakpasing amasung makhal makha kayagi angakpa thabaksing toubiduna amadi mahakna aningbagi matung inna Thawai Asengbagi khudonsing pibiduna henna sakhi oihalli. Eikhoina haiba taibangpan haibadi lakkadouriba anouba taibangpan asigi mathakta pannaba Tengban Mapuna swargadutsingbu thamde. Madugi mahutta, Mapugi puyagi mapham amada asumna hai, “Mioibasing asi kanani haiduna, he Tengban Mapu Ibungo nahakna makhoigi maramda wakhal tougadouribano; supnatagi mioiba ama oiriba makhoibu, Ibungona yengsinbigadouribano? Matam kharatagi oina Ibungona makhoibu swargadutsingdagi khara hanthana sembire; aduga Ibungona makhoibu matik mangal amasung ikai khumnabagi luhup uppire, aduga pot pumnamakki mathakta makhoibu palhanbire.”” Tengban Mapuna makhoibu “Pot pumnamakki mathakta palhanbire”” haiba asida pot khudingmak yaore haibasi mayek senglabani. Adubu houjik pot pumnamakki mathakta mioibana panba eikhoina udri. Adubu matam kharatagi oina swargadutsingdagi khara hanthahanbiraba Jisubu eikhoina ujei, maram aduna Tengban Mapugi thoujalgi mapanna mi pumnamakkidamak Ibungo mahakna sibinanabani. Mahakna sibikhibagi awaba adu khaangbikhiba adugi maramna houjikti mahakpu matik mangal amasung ikai khumnabagi luhup uppire. Pumnamakpu sembiba amadi tekta kaidana thambiriba Tengban Mapuna mahakki matik mangalda mahakki macha kayabu pusinnaba, Jisubu awaba khaanghanbagi mapanna mapung phahanba asi matik chabani. Maramdi makhoibu aran-khubhamda chingbiba adu Ibungo Jisunani. Jisuna misingbu makhoigi paptagi sengdokpi, sengdokpiba Ibungo mahak amasung sengdokpikhraba makhoising adugi leiriba Mapa adudi amatani. Maram asigidamak Jisuna makhoibu mahakki machin manaosing haina koubada ikaide. Ibungona Tengban Mapuda hai, “Eina eigi ichil inaosingda Ibungogi ming adu laothokkani; makhoina punna tinnaba marakta eina nahakpu thagatkani.”” Ibungona asumnasu hai, “Tengban Mapuda eina eigi thajaba thamgani.”” Aduga amuksu hai, “Yeng-u, Tengban Mapuna eingonda pibiraba angangsing asiga loinana mapham asida eihak leire.”” Ibungona angangsing kouriba makhoising asi ee-tong panba maramna Jisu masamaksu makhoigumna mioibagi mawong loure. Mahakna masi toubagi maramdi sibibagi mapanna sibagi matik pairiba Devil-bu mahakna manghannabani. Aduga sibabu kibagi maramna mapunsi chuppa minai oirambasing adu matou asumna Ibungona thadokpi. Ibungona mateng pangbiba adu swargadutsingbu natte adubu Abraham-gi charol-surolsingbu mateng pangbani haibasi mayek sengle. Masina takpadi misinggi pap kokpinaba, makhoigi thajaba yaba amadi chanbiheiba Tengban Mapubu thougal touba Purohitlen oinanaba, mawong khudingda mahakna mahakki misinggum oiba tarammi. Maramdi Ibungo masamak athemba maiyoknakhiba amadi awaba khaangkhiba maramna houjikti Ibungona athemba maiyoknariba makhoisingbu pangbiba ngammi. Maram aduna Tengban Mapuna koubiraba senglaba ichil inaosa, eikhoina thajariba thajaba adugi Purohitlen oinaba Tengban Mapuna thabirakpa Jisuda wakhal thambiyu. Tengban Mapugi yumda Moses-na thabak toubada thajaba yaba oikhibagumna Jisusu masigi thabak asi tounaba khandokpiba Tengban Mapugi maphamda thajaba yaba oikhi. Adubu yum saba mi amana mahakna saba yum adudagi henna ikai khumnaba phangbagumna, Jisuna Moses-tagi yamna henna ikai khumnaba matik chai. Yum khuding kanagumba mi amana sabangaktani, adubu pot pumnamakpu sakhiba mahak adudi Tengban Mapuni. Moses-ti Tengban Mapugi yumda manai ama oina thajaba yaba oikhibani aduga Tengban Mapuna tungda haigadabasing adugi maramda mahakna haibani. Adubu Christtadi Tengban Mapugi yumgi thou puba Machanupa oina thajaba yaba oibani. Eikhoina eikhoigi thouna amasung eikhoina chaothokchariba asa aduda eikhoina tasengna chetna pairabadi eikhoi mahakki yum oire. Maram aduna Thawai Asengbana masi haibagumbani, “Ngasi nakhoina Tengban Mapugi khonjel tarabadi, nakhoigi napa napusingna lamjao lamhangda leiringei numit aduda Tengban Mapugi maiyokta lamhenduna Ibungobu chang yengkhiba adugumna nakhoigi thamoi kansin-ganu. Tengban Mapuna hai, chahi niphu eina touba thabaksing makhoina ukhrabasu, mapham aduda makhoina eibu chang yengkhi amasung changyeng toukhi. Maram aduna mirol aduda eina saoduna haikhi, “‘Makhoina mathamoida matam pumnamakta serannana chatli amadi eigi yathangsingbu illu yade.’’ Maram aduna eina saoduna wasakkhi, “‘Eina makhoida potthaba piramgadaba lam aduda makhoi keidoungeidasu changlaroi.’’ ”” Ichil inaosa, ahingba Tengban Mapudagi nakhoina leithokkhidanaba nakhoi kana amatada phattaba amadi thajadaba thamoi leitanaba nakhoi cheksillu. Adubu nakhoi kana amatabu papna minamduna thamoi kalhandanaba, Mapugi puyada yaoba “Ngasi”” hairiba wahei asina eikhoiga mari leinariba makhei, numit khudinggi nakhoi amaga amaga mateng pangnagadabani. Eikhoida ahoubada leikhiba thajaba adu eikhoina aroiba phaoba chetna pairabadi eikhoi pumnamak Christtaga saruk yaminnaba oire. Mapugi puyana masi hai, “Ngasi nakhoina Tengban Mapugi khonjel tarabadi, nakhoigi napa napusingna Tengban Mapugi maiyokta lamhenkhibagumna nakhoigi thamoi kansin-ganu.”” Tengban Mapugi khonjel takhiba amadi Ibungogi maiyokta lamhenkhiba makhoising adu kanano? Makhoi pumnamak adu Egypt-tagi Moses-na puthokpirakkhiba makhoising aduni. Kanagi mathaktano Tengban Mapuna chahi niphu saokhibadu? Pap touduna lamjao lamhanggi lamdamda siduna takhiba makhoising aduni. “Eina makhoida potthaba piramgadaba lam aduda makhoi keidoungeidasu changlaroi”” haina Tengban Mapuna wasakkhiba adu kanagi maramdano? Tengban Mapugi maiyokta lamhenkhiba makhoising adudani. Maram aduna thajadabagi maramna makhoina lam aduda changba ngamkhide haiba eikhoina ure. Houjikti Ibungona haikhiba potthaba adu eikhoina lousinjanaba Tengban Mapuna eikhoida pibinaba wasakpire. Maram aduna nakhoi kana amatana wasakpikhraba potthaba adu phangdaba oidanaba eikhoi cheksinsi. Maramdi makhoida Aphaba Pao sandokkhiba adu takhibagumna eikhoinasu tare. Adubu makhoina paodam takhiba aduda makhoida kanaba purakkhide, maramdi madu taba matamda makhoina thajabaga loinana lousinjakhide. Maram aduna Tengban Mapuna wasakpikhraba potthaba adu thajaraba eikhoina phangjei. Ibungona asumna haibikhiba asigumnani, “Eina saoduna wasakle: “‘Eina makhoida potthaba pibiramgadaba lam aduda makhoina keidoungeidasu changlaroi!’’ ”” Adum oinamak taibangpan semba matamdagi mahakki thabaksing loikhrabasu masi mahakna haibani. Maramdi taretnisuba numitki maramda Mapugi puyagi mapham amada asumna hai, “Taretnisuba numitta Tengban Mapuna mahakki thabak pumnamaktagi potthakhi.”” Aduga chap mannaba hiram asi amukka hai, “Eina makhoida potthaba pibiramgadaba lam aduda makhoina keidoungeidasu changlaroi.”” Aphaba Pao adu hanna takhibasing aduna potthaba adu phangkhide maramdi makhoina thajakhide. Adubu potthaba aduda changgadaba mi khara leiri. Tengban Mapuna “Ngasi”” haina kouduna akaknaba numit ama amuk leple haiba adu utpire. Chahi kayagi matungda David-pu sijinnaduna Ibungona puyada haikhibagumna hai: “Ngasi nakhoina Tengban Mapugi khonjel tarabadi nakhoigi thamoi kalhan-ganu.”” Tengban Mapuna wasakpikhiba potthaba adu Joshua-na misingda phanghallamba tarabadi Tengban Mapuna tungda atoppa numit amagi maramda hairamloidabani. Aduna Tengban Mapuna taretnisuba numitta potthakhibagumna Tengban Mapugi misinggi potthaba ama houjiksu leiri. Tengban Mapuna wasakpikhiba potthaba adu phangjarabasingna, Tengban Mapuna mahakki thabaktagi potthabagumna makhoina makhoigi thabaktagi potthajagani. Adunadi thajadabadagi makhoina potthaba adu phangkhidabagum, eikhoigi iraktasu oidanaba potthaba adu phangnanaba eikhoina ngamba makhei hotnasi. Maramdi Tengban Mapugi waheidi hingli amadi thabak touri, aduga maya ani panba thangsangdagi henna thou-i. Masina hingbaga thawaiga tinnapham, tangsamnaphamga amadi sarugi manungda yaoba athotpa mahaoga tinnapham adu phaoduna khaidok-i aduga pukningbu amasung thamoigi wakhalbu wayel tou-i. Tengban Mapugi mangdagi lotpa yaba karisu leite. Khutsem pumnamak Ibungogi mityeng mangda iphong phongna lei. Aduga Ibungo mangonda eikhoina toukhiba pumnamakki maram pigani. Maram aduna eikhoina thajei hairiba thajaba aduda eikhoina chetna paisi. Maramdi Tengban Mapugi maphamda changluraba Athoiba Purohitlen ama haibadi Tengban Mapugi Machanupa Jisu eikhoigi lei. Eikhoigi Purohitlen asidi eikhoigi asonbasingbu khangbidaba natte. Adugi onnabada maram pumnamakta eikhoida athemba phangbagumna athemba phangkhraba adubu papti toukhidaba eikhoigi Purohitlen lei. Maram aduna eikhoi thouna phana thoujalgi tungnapham oiriba Tengban Mapugi phambal nakta changlasi, mapham aduda tangaiphadaba matamda eikhoibu mateng pangbinaba chanbiba amadi thoujal phangjagani. Purohitlen khudingmak mioiba maraktagi khalli madu mioiba makhoigidamak Tengban Mapugi maphamda iratpot katnaba amadi papki iratpot katnaba pham happani. Hiram kayada mahak masamak asonba leiba maramna khangjadaba amadi asoiba leibasingda mahakna ingna tapna loinabiba ngam-i. Mahak masamak asonba leiba maramna misinggi papkidamak iratpot katpa khakta nattana mahak masamakki papki iratpotsu katpa tare. Purohitlen oibagi ikai khumnaba asi mi kana amatana masa mathantabu loujade. Aaron-da oikhibagumna, Tengban Mapuna koubiba khaktana mi amabu Purohitlen oihanbani. Matou asumna Christtanasu Purohitlen ama oibagi ikai khumnaba asi loukhide. Adubu Tengban Mapuna mangonda haikhi, “Nahak eigi Ichanupani, ngasi eihak nahakki Napa Ibungo oire.”” Asengba puyagi atoppa mapham amadasu Tengban Mapuna asumna haikhi, “Melchizedek-ki matougumna nahakti lomba naidana purohitni.”” Jisuna taibangpanda leireingeida Ibungo mahakpu sibadagi kanbiba ngamba Tengban Mapugi maphamda ahouba khonjelna amadi pi tana haija nonjakhi. Mahakki nolukchaba amadi laining chetpa adugi maramna Tengban Mapuna mahakna haijaba adu tabikhi. Mahak Tengban Mapugi Machanupa oirabasu mahakki awaba nangkhibasing adudagi haiba inba tamjakhi. Mahakpu mapung phahallabada, mahakna haiba inba makhoi pumnamakkidamak mahak asi lomba naidaba aran-khubham phangjapham oirakkhi. Melchizedek-na purohit oikhiba adugi matouda Tengban Mapuna mahakpu purohitlen oire haina laothokpire. Masigi maramda eikhoina haigadaba wa yamna leiri adubu nakhoidi khangbada tappa oiba maramna sandokna haidokpa luna thok-i. Tasengbadi nakhoi oja ama oibagi matam oirabani adubu kanagumbana nakhoibu Tengban Mapugi waheigi ahanba hiramsing adu tambiba tari. Mapang oiba chinjak chabagi mahutta nakhoidi houjiksu sanggom thakpa tari. Houjikphao sanggom thakliba mahak adu achum aran-gi maramda khangdriba angang oiriba mini. Adubu amaromda mapang oiba chinjak chaba makhoi adudi toina hotnaduna apha phatta khandokpa ngamlaba mapung marei pharaba misingni. Maram aduna Christtagi oiba ahanba tambibasing adu tungoinana thanamlaga eikhoi mapung phaba tambiba adugi manglomda changsinsi. Kanadaba thabaksingdagi pukning hongba amadi Tengban Mapu thajabagi maramda; baptize toubagi, amadi khut thambagi maramda tambiba; sibadagi hinggatpa amadi lomba naidaba wayenba hairiba hiramsing asigi yumpham amuk hanjinna tholloidabani. Eikhoi manglomda chatkhatsi! Tengban Mapuna yabirabadi, eikhoi masimak tougani. Maramdi thajaba thadokkhraba makhoibu pukning hongbada karamna amuk hanna purakkadouribano? Matam amada makhoi Tengban Mapugi mangalda leirammi; makhoi swargagi khudolgi mahao tangkhre amadi makhoina Thawai Asengbagi saruk phangkhre; Tengban Mapugi waheidi aphabani haiba amadi lakkadaba matam adugi panggalsing adu makhoina mahao tangkhre. Aduga makhoina makhoigi thajaba adu thadokkhre! Makhoibu amuk pukning hongbada purakpa haibasi oithoklaroi maramdi masi makhoina Tengban Mapugi Machanupa adubu amuk hanna pang tingduna miyam mamangda ikaiba nanghanbani. Nongna toina taba aduga nonggi isingbu chupsinduna lou uriba makhoigidamak pambising houhalliba leipak leihao adu Tengban Mapuna bor pibi. Adubu leipak aduda tingkhang amadi napi singnangsing houraklabadi madu karisu kanadre; leipak adu Tengban Mapudagi sirap phangba yabagi akiba leire amadi aroibada madu meina manghankhini. Adum oinamak achanba marupsa, eikhoina asumna hairabasu nakhoigi maramda aran-khubhamgi oiba henna phabasing lei haiba eikhoina thajei. Tengban Mapudi chumdaba thabak toude. Nakhoina toukhiba thabak amadi Ibungoda nungsiba uttuna mahakki misingbu mateng pangkhiba amasung houjiksu pangbiriba adu Ibungona kaoroi. Eikhoina yamna pamjabadi, nakhoina asa touribasing adu oiraknaba nakhoi khudingmak nakhoigi pukning changba adu aroiba phaoba thammu. Nakhoina atanba oirakpa eikhoina pamde adubu thajaba amasung khaangba kanbana Tengban Mapuna wasakpikhibasing adu phangkhiba makhoigumna oiyu. Tengban Mapuna Abraham-da wasakpiba matamda Ibungo mangondagi henna chaoba kana amata leitaba maramna masamak panduna wasakpikhi. Ibungona hairak-i, “Eina nahakpu soidana yaipha thoujal pibiduna nahakki charol surol mayam ama pibigani.”” Abraham-na khaangba kanna ngaijaraba matungda Tengban Mapuna wasakpikhiba adu mahakna phangjarammi. Eikhoina wasakpa matamda eikhoidagi henna chaoba kanagumba amagi ming panduna wasaknei aduga wasakpa aduna yetnaba pumnamak loisilli. Tengban Mapugi wasakpikhiba adu phanggadaba makhoisingda Tengban Mapugi thourang adu keidoungeidasu hongloi haibadu Tengban Mapuna tasengna khanghanba pammi; maram aduna madubu wasakpa amaga loinana chet-hallammi. Masigi ani asidi hongba leite maramdi Tengban Mapuna minamba haibasi oithokte. Maram aduna Ibungoda leijaduna asoi angamdagi kanjariba eikhoina mangda leiriba asa aduda chetna painaba eikhoida pukning yamna thougatle. Masigi asa asi eikhoigi thawaigidamakti, hibu phaduna thamnaba yotki kochi adugumbani. Masi soidraba amadi asoi angam leitabani amasung swargagi asengba mapham adugi phikhan adu phaoduna manung thangba aduda chang-i. Mapham aduda Jisuna Melchizedek-ki matougumna lomba naidaba purohitlen oiduna eikhoigidamak eikhoidagi mang thana changle. Melchizedek asi Salem-gi ningthouni aduga Wangthoiraba Tengban Mapugi purohit amani. Abraham-na ningthou maribu landa maithiba piraga hallakpada Melchizedek-na mahakpu unaraga yaipha thoujal pirammi, adudagi Abraham-na landagi lourakpa pot pumnamak adudagi saruk tara thokpagi ama mahakna mangonda pirammi. (Melchizedek haiba ming asigi wahanthokti ahanbada “Achumba chatpagi Ningthou”” haibani aduga mahakna Salem-gi ningthou oibagi maramna mahakki minggi wahanthok amadi “Ingthabagi Ningthou”” haibani.) Mahakki mama mapa pari puri amadi mahak pokpa amasung sibagi maramda a-iba amata leite. Mahak Tengban Mapugi Machanupagumna matam pumnamakki oina purohit oina lei. Mahak kayada chaokhraba haibadu nakhoina ure. Saknairaba eikhoigi ipa ipu oiriba Abraham-na landagi phanglakpa pot pumnamak adugi saruk tara thokpagi ama mangonda pikhi. Purohitki pham phanglaba Levi-gi charol surolsingna makhoi masagi mi oiriba aduga Abraham-gi charol surolsu oiriba Israel-gi misingdagi saruk taragi ama lounaba Wayel Yathangna yathang pire. Adubu Melchizedek-ti Levi-gi charol surol natte aduga mahakna Abraham-dagi saruk taragi ama loure amadi mahakna Tengban Mapugi wasakpibasing phanglaba mi adubu yaipha thoujal pibire. Yaipha thoujal pibiriba aduna yaipha thoujal phangliba adudagi henna chao-i haibasi chingnaningngai leite. Siba naiba purohitsing aduna saruk taragi ama lou-i adubu Mapugi puyana haibagi matung inna hingduna leiba Melchizedek-na saruk taragi ama lou-i. Asumna haiba yai, Abraham-na saruk taragi ama pibada Levi-nasu (mahakki charol surolna saruk taragi ama louriba) pikhi. Maramdi Melchizedek-na Abraham-bu unaba matamda Levi-di poktri, asumna haiba yai Levi-di mahakki mapa mapu oiriba Abraham-gi hakchangda yaorammi. Levi-singgi purohitki phamda yumpham oiraga Wayel Yathang adu Israel-gi misingda pibani. Adubu Levi-singgi thabak adugi mapanna mapung phahanba ngamlamlabadi, Aaron-dagi nattaba Melchizedek-ki mawongda oiba atoppa makhalgi purohit amamuk thorakpagi kanaba leiramloidabani. Maramdi purohitki mawong hongdokpa matamda, wayel yathangsu hongba tabani. Atoppa salaigi mi oiba eikhoigi Mapu Ibungogi maramda hiramsing asi haibani, mahakki salai asidagi purohit oina amukta thougal toukhidri. Ibungo mahakti Judah-gi salai-da pokpani haibasi ningthina khangnarabani; Moses-na purohitsinggi maramda haiba matamda salai asi pankhide. Hiram asi henna mayek sengle; Melchizedek-ka mannaba atoppa purohit ama thorakle. Mahak asi mioibagi chatna pathapna purohit oihanba natte adubu aroiba leitaba hingba amagi panggalna oihanbani. Maramdi Mapugi puyana hai, “Nahakti Melchizedek-ki matougumna matam pumbagi oina purohit ama oigani.”” Maramdi ariba pathap adu sonba amasung kanadaba maramna madu tonganna thamle. Maramdi Moses-ki Wayel Yathangna kari amata mapung phahanba ngamde. Houjikti henna phaba asa ama pibire maduna Tengban Mapugi manakta eikhoina changsille. Madugi mathakta Tengban Mapugi wasakpiba adu lei. Atoppasingbu purohit oihanba matamda asigumba wasakpa leite. Adubu Jisuna purohit oiba matamda wasakpa yao-i masi Tengban Mapuna Ibungoda haikhi, “MAPU IBUNGO-na achetpa wasak ama leple aduga madu amuk handokloi: “‘Nahak matam pumbagi oina purohit oigani.’’ ”” Masigi khennaba asinasu Jisubu henna phaba walepnabagi sakhi puba adu oihalle. Aduga atoppa khennabasu leiri madudi atei purohit mayam ama leirammi adubu makhoi siba naiba maramna makhoigi thabak makha chatthaba ngamlamde. Adubu Jisudi lomba naidana hingba maramna mahakki purohitki thabak adu atoppa kanagumba amada sinnaba toude. Maram aduna mahakki mapanna Tengban Mapugi maphamda changjarakpasingbu mahakna matam pumbada kanbiba ngammi, maramdi makhoigidamakta Tengban Mapugi maphamda haijabinaba mahakna matam pumnamakki oina hingli. Jisudi eikhoigi changdaba yadaba awatpasingbu pibiba Purohitlenni. Ibungo mahakti asengbani, mangonda aranba nattraga pap amata leite; mahakpu papchenbasingdagi tonganna khaidokle aduga swargagi mathakta thanggatpire. Ibungo mahakti atoppa purohitlensinggumba natte haibadi numit khudinggi mahak masagi papkidamak hanna iratpot katpa adugi matungda misinggi papkidamak iratpot katpa adugumna Ibungodi mathou tade. Mahakna masabu iratpot oina katthokpa matamda, mahakna matam pumbagi oina amuktada katthokpikhre. Moses-ki Wayel Yathangna asonba leiraba misingbu purohitlen oina khalli. Adubu Wayel Yathanggi matungda lakpa Tengban Mapuna wasakpiba amaga yaoba wasakpiba adunadi matam pumbagi oina mapung phahallaba Machanupabu purohitlen oina khanbi. Eikhoina hairiba asigi maru oiba waphamdi, swargada Chinglemlaba adugi phambalgi yet thangbada phamliba eikhoigi asigumba Purohitlen ama lei haiba asini. Mioibagi khutna saba nattaba adubu Mapu Ibungogi khutna saba tasengba phisang adugi Khwaidagi Asengba Mapham aduda mahakna thougal tou-i. Purohitlen khudingmak khudonpot amadi iratpot katnaba pham happani, maram aduna eikhoigi Purohitlennasu karigumba khara katnaba leiba tabani. Ibungona malemda leiramlabadi mahak purohit oiramloi, maramdi mapham asida Jihudigi Wayel Yathanggi matung inna khudolpotsing katpa purohitsing leire. Purohit oina makhoina touriba thabak adu swargada leiriba adugi mawong amadi mami khaktani. Asiga mannana Moses-tasu toukhi. Mahakna Asengba Phisang adu saramdaida Tengban Mapuna mangonda haikhi, “Chingthakta eina nangonda utkhiba mawong adugi matung inna pumnamak nahakna soidana sagadabani.”” Adubu houjikti makhoidagi henna phaba purohitki thabak Jisuda pibire, haibadi Tengban Mapuna mahak amadi mahakki misinggi marakta semba walepnaba aduna henna phaba oibagumnani maramdi madu wasakpibasing aduda yumpham oi. Ahanbagi walepnaba aduda karisu aranba leiramdrabadi anisuba walepnaba amagi mathou taramloidabani. Adubu Tengban Mapuna mahakki misinggi asoiba phang-i aduga Ibungona hai, “MAPU IBUNGO-na hai eina Israel-gi mising amadi Judah-gi misingga anouba walepnaba ama lepkadaba matam adu lakli. Eina makhoigi mapa mapusingbu makhut paiduna Egypt-tagi puthorakpa numit aduda eina makhoiga walepnakhiba adugumna oiroi, maramdi eina makhoiga lepnakhiba walepnaba aduda makhoina thajaba yaba oikhide maram aduna eina makhoibu thouoibikhide. Lakkadaba numitsing aduda Israel-gi misingga eina lepkadaba walepnaba adu asini, MAPU IBUNGO-na hai: eina eigi wayel yathang makhoigi pukningda thamgani amasung makhoigi thamoida madu igani. Eina makhoigi Tengban Mapu oigani amasung makhoi eigi mising oigani. “‘MAPU IBUNGO-bu khang-u’’ haina makhoi kana amatana makhoigi yumlonnabasingda nattraga makhoigi marup mapangsida tambibagi mathou tararoi, maramdi khwaidagi pikpadagina khwaidagi chaoba phaoba makhoi pumnamakna eibu khanggani. Eina makhoigi papsingbu kokpigani, aduga makhoigi aranbasingbu amuk ningsinglaroi.”” Tengban Mapuna anouba walepnaba ama haiba asida ahanba adu ariba oihalle; aduga ariba amadi mantharakliba pot adu thuna mangkhigani. Ahanba walepnaba aduda Tengban Mapubu khurumbagi pathapsing leirammi amadi Tengban Mapubu khurumnaba maphamsu semlammi. Phisang ama khan-gatle aduga madugi mapan thangba adubu Asengba Mapham kou-i. Maduda thaomei makhong amadi Tengban Mapuda katpa tal thamba table adu lei. Aduga anisuba phikhan adugi maningda Khwaidagi Asengba Mapham kouba mapham adu lei. Madugi manungda dhup thanaba sanagi katnapham amasung manna, matol chonglaba Aaron-gi cheisu amadi wayel yathang iraba nunggi korbak ani adu yaoba sana toppa walepnabagi upu adu lei. Upu adugi mathakta Tengban Mapu leibagi khudam oina masa panba sak-ongsingna pap kokpiba mapham adugi mathakta makhoigi masana sandoklammi. Adubu hairibasing asigi maramda houjik kupna sandokna haibagi matam natte. Matou asumna thourangsing adu langlammi. Purohitsingna mapan thangba aduda Tengban Mapugi thougal tounaba numit khudinggi changlammi. Adubu purohitlen adutana manungthangba aduda chahi amada amuktamak changlammi. Aduga mahak masana amadi misingna khangdana langjakhiba pap adugidamak Tengban Mapuda katlaba ee adu yaoraga mahakna chang-i. Masigi thourangsing asidagi Thawai Asengbana mayek sengna utpire madudi ahanba phisang adu leiribamakhei Khwaidagi Asengba Mapham aduda changnaba lambi adu hangdokpidri. Masigi khudam asina houjikki matam asida thilli. Tengban Mapuda khudol amadi iratpotsing katpana Tengban Mapubu khurumjariba misinggi thamoibu mapung phahanba ngamde. Maramdi makhoina tougadaba haibabu channabagi, thaknabagi amadi chatnabigi sengdokpagi thabak adukhaktani. Masising asi anouba chatna kanglon adu laktringeida chatnagadaba mapanthonggi oiba pathapsingni. Adubu hannana laklaba aphaba maramsing adugidamak Christtana Purohitlen oina hannana lakkhre. Ibungona thougal touba phisang adudi henna chao-i amadi henna mapung phai amasung mioibagi khutna saba natte amadi semkhraba taibangpan asigi saruk ama natte. Hameng amadi sallabagi ee-gi mapanna Ibungona changkhide; adubu Ibungona Khwaidagi Asengba Mapham aduda amuktanggi oina mahak masamakki ee-gi mapanna changle aduga eikhoigidamak lomba naidaba aran-khubham pubirakle. Hameng amadi sallabagi ee amasung san hatamgi ut aduna laininggi oiba sengdaba misinggi mathakta chaiduna makhoibu sengdok-i asum touduna makhoibu mapanthonggi oina senghalli. Masina achumba oibanina Christtagi ee-nadi kayagi matik amukka henna thabak pangthokkani! Lomba naidaba Thawaigi mapanna Ibungona masamakpu mapungphaba iratpot oina Tengban Mapuda katpire. Eikhoina ahingba Tengban Mapubu thougal touba yananaba Ibungogi ee-na eikhoigi achum aran khangba pukningbu kanadaba laininggi oiba chatnabisingdagi sengdokpigani. Tengban Mapuna koubikhraba makhoina Tengban Mapuna wasakpikhiba lomnaidaba yaipha thoujalsing adu phangnabagidamak Christtana anouba walepnabagi sillangbiba adu oibire. Masi touba yabagi maramdi ahanba walepnabagi makhada leiringei matamda misingna toukhiba aranbasing adudagi ningtamhanbinaba sibikhiba ama leikhiba adunani. Sinnabiramba amagi matangda sinnabiramba mi adu sire haiba khudam utpa tai, maramdi mi aduna hinglibamakhei sinnaramliba adu karisu natte, mahakna siraba matungda madu chatnei. Maram aduna ahanba walepnaba adu phaoba ee yaoraba khaktada chatnei. Ahanbada Moses-na Wayel yathangda yaoba yathang pumnamak misingda laothok-i. Adudagi mahakna sallaba amadi hamenggi ee louraga isingga yansillaga Wayel Yathanggi lairik amadi mi pumnamakta hyssop-ki masa amadi angangba samtu sijinnaduna khik-i. Adudagi mahakna hairak-i, “Masi Tengban Mapuna nakhoida innanaba yathang pibiba walepnaba adubu chum namliba ee aduni.”” Matou adugumna Moses-na Asengba Phisang amasung thougal toubada sijinnaba potlam pumnamakki mathaktasu ee adu khik-i. Tasengnamak, Wayel Yathanggi matung inna pot pumnamak ee-na sengdok-i aduga ee tabiba yaodana pap kokpiba leite. Swargada leiribasing aduga manaba matou oiriba, potsing adubu asumna sengdokpa takhi. Adubu swargagi oiba potsing adumakti masising asidagi henna phaba iratpotsing chang-i. Asengba adumakki mawong oiriba khutna saba Asengba Mapham aduda Christtana changkhide. Swargamaktada Ibungona changbani aduga houjik eikhoigi ihut sinduna Tengban Mapugi mangda lepli. Jihudisinggi purohitlen-di Khwaidagi Asengba Mapham aduda chahi khudinggi sagi ee pusinduna chang-i. Adubu Christtadi masamakpu hanjin hanjin katnaba changde, Madu oirabadi mahakna taibangpan semngeidagi kayarak hanna awa khaanglamgadabani. Adubu houjikti aroiba matam naksillaklaba asida masamakpu iratpagi mapanna pap louthoknaba matam pumnamakki oina amuktang masamak phongdokpire. Mi pumnamak amuk siba madugi matungda Tengban Mapuna wayenba haibasi soidrabani. Matou asigumna mi mayam amagi pap pubinaba amuktang iratpot oina Christtana katthokpire. Ibungona aniraksuba oina lakkani madudadi pap pubinaba natte adubu Ibungobu ngaijaribasing adubu kanbinabani. Jihudisinggi Wayel Yathang adu tasengba hiramsing adugi mapung phaba amadi chapchaba mawongdi natte; madu lakkadouriba aphabasing adugi mami khaktani. Chap-manaba iratpot adu chahi khudinggi matam pumbada kattuna lei. Adu oirabadi kamdouna Wayel Yathang haibadi masigi irapotsing asina Tengban Mapugi maphamda changjarakliba misingbu mapung phahanba ngamgani? Tengban Mapubu khurumjariba misingbu tasengnamak paptagi sengdokpiramlabadi makhoina papki maral leire haibagi pukning amuk leiramloi aduga iratpot katpa pumnamaksu leplamlagani. Adubu iratpotsing aduna chahi khuding makhoigi papsingbu ningsinghalli. Maramdi sallabagi amasung hamenggi ee-na pap louthokpa khak ngamde. Maram asina Christtana taibangpanda laklamdaida mahakna Tengban Mapuda haikhi, “Iratpot amasung katnapotsing nahakna pamde, adubu nahakna eigidamak hakchang ama thourang toubire. Latnapungda sa mei thaduna katpa nattraga papkidamak iratpotsing katpa aduda Ibungo nahakna pende. Madudagi eina haikhi, “‘Eigi maramda Wayel Yathanggi lairikta ibagumna, He Tengban Mapu, Ibungo nahakki aningba tounaba eihak mapham asida leijare.’’ ”” Ahanbada Ibungona haikhi, “Iratpot nattraga sa mei thaduna latnapungda katpa amadi papkidamak iratpotsing katpa adu Ibungo nahakna pamde amadi madusing aduda nahakna pende.”” Madusing adu Wayel Yathanggi matung inna katpa oirabasu masi Ibungona haibani. Adudagi Ibungona hairak-i, “Ibungo nahakki aningba tounaba, He Tengban Mapu, eihak mapham asida leijare.”” Maram aduna Tengban Mapuna ariba iratpasing adu louthoktuna Christtagi iratpana makhoigi mahut sinjinbire. Tengban Mapuna touhanningba adu Jisu Christtana toukhibagi maramna, Ibungogi hakchangbu matam pumnamakki oina amuktang katpagi mapanna eikhoi pumnamak paptagi sengdokpire. Numit khudinggi Jihudi purohit khudingmakna mahakki toupham thokpa thougal tou-i amasung chap manaba iratpotsing hanna hanna katli; adubu madugi katliba iratpotsing aduna keidoungeidasu pappu louthokpa ngamde. Adum oinamak Christtana matam pumnamakki oiba papkidamak iratpot amuktang katpiraga Tengban Mapugi yetthangbada phamle. Matam adudagi houna mahakki yeknabasingbu Tengban Mapuna mahakki khuyada khongnetpham oihandriba phaoba ngaiduna leiri. Iratpot ama katpagi mapanna paptagi sengdokpirabasingbu Ibungona matam pumnamakki oina mapung phaba oihanbire. Masigi maramda Thawai Asengbanasu eikhoida sakhi pibi. Ahanbada Ibungona hai, “Lakkadaba numitsing aduda eina makhoiga walepnagadaba adu asini, MAPU IBUNGO-na hai: eina eigi wayel yathangsing makhoigi thammoinungda thambigani amasung makhoigi pukningda eina madu i-gani.”” Madugi matungda Ibungona hai, “Makhoigi papsing amadi makhoina toukhiba phattaba thabaksing eina amuk hanna ningsinglaroi.”” Maram aduna masising asi kokpikhrabada pap kokpinaba iratpot katpagi kanaba leitre. Maram aduna ichil inaosa, Jisuna sibikhiba adugi mapanna Khwaidagi Asengba Mapham aduda eikhoina ining tamna changba yare. Ibungona maikhal-phi haibadi mahakki hakchanggi mapanna eikhoigidamak anouba, ahingba lambi ama hangdokpire. Aduga Tengban Mapugi yum adubu sennariba eikhoigi Athoiba purohitlen ama leire. Thammoi sengna amadi soidre haina thajaba leiba, maral leire haijaramba achum aran khangba pukning adudagi sengdokcharaba amadi asengba isingna chamthoklaba eikhoigi hakchangsingga loinana eikhoina Tengban Mapugi manakta changsinsi. Eikhoida lei haijariba asa aduda eikhoina chetna paisi maramdi Tengban Mapugi wasakti mahakna ngakkani haiba eikhoina thajaba yabani. Aduga nungsiba amasung aphaba thabakta eikhoina amaga amaga thougatnaba wakhal tousi. Mi kharana toubagumna eikhoi masel tinnabagi heinabi thadokkumsi. Mapu Ibungogi Numit adu naksillakli haiba nakhoina uba maramna, eikhoi amaga amaga henna pukning thougatnasi. Eikhoida achumba adu khanghanbikhraba matungda eikhoina touge yaona pap makha tana tourabadi, pap kokpinaba iratpot ama amuk leitre. Madugi mahutta Tengban Mapugi maiyokta leibasingbu chakthektuna manghan-gadaba akanba achakpa mei amadi lakkadouriba wayel adu kina ngaiba aduta ngaire. Kanagumba amana Moses-ki Wayel Yathang adubu indaba matamda mahak adu mi ani nattraga ahumgi sakhidagi maral leire haibada chanbiba amata phangdana sibagi cheirak pi. Adu oirabadi Tengban Mapugi Machanupabu thawoi usittaba amadi makhoibu paptagi sengdokpiraba walepnabagi ee adubu mamal yaodabagum touba amasung thoujalgi Thawaibu ikaiba piba makhoising adu kayada henna sathiba cheirak phangba matik chabani haibadu nakhoina khallu. Maramdi asumna haikhiba Ibungo mahakpu eikhoina khang-i, “Laman khumba eigini, phangpham thokpa adu eina pigani””; aduga amuksu hanna hai, “MAPU IBUNGO-na mahakki misingbu wayen-gani.”” Ahingba Tengban Mapugi khutta taba haibasi akibagi masakni! Mamangeida nakhoida kari oikhiba adu ningsing-u. Matam aduda Tengban Mapugi mangalna nakhoigi nathakta nganbiraba matungda, nakhoi awaba kaya thengnakhi adubu khudong thibasing aduna nakhoibu maithiba pikhide. Nakhoibu miyam mamangda ikaiba pikhi amadi thina toukhi aduga atei matamdana adugumna ot neibirabasigga saruk yaminnanaba sem sakhi. Nakhoina phadoksingga waba khangminnare aduga nakhoigi henna phaba amasung manglaroidaba potsing swargada lei haiba nakhoina khangbagi maramna nakhoigi pot chei pumnamak munbiduna loukhiba matamda nakhoina haraona khangjakhi. Maram aduna nakhoigi nathouna hanthaganu maramdi maduna achouba mana phanghanbigani. Tengban Mapugi aningba tounanaba amadi Tengban Mapuna wasakpikhibasing adu phangjanaba nakhoi khaangba kanba tabani. Maramdi Mapugi puyana asumna hai, “Matam khara leiraga lengbirakkadaba Ibungo mahak adu lakkani amasung panthaba touroi. Aduga eigi achumba chatpa misingna thajabagi mapanna hinggani; adubu kanagumbana ning-hannarabadi, eina makhoida pelloi.”” Eikhoidi ning-hannaduna mangba mising adu natte adubu eikhoidi thajaba amadi kanbiba phanglaba misingni. Thajaba haibasi eikhoina asa touriba pot adugi maramda soidre haiba, udaba potsing adugi maramda chingnadana soidre haiba aduni. Mamangngeigi misingna makhoigi thajabagi mapanna Tengban Mapugi yabiba phangkhi. Tengban Mapugi waheigi mapanna taibangpan apumba sembikhi haibasi thajabagi mapanna eikhoina khang-i, maram aduna uriba pot adu uba ngamdaba pottagi sembani. Thajabagi mapanna Abel-na Tengban Mapugi maphamda Cain-na katpa adudagi henna phaba iratpot katkhi. Mahakki thajabagi mapanna mahakpu achumba chatpa mi ama oibagi ayaba Tengban Mapudagi phangjakhi maramdi Tengban Mapu masamakna mahakki khudol adu loubikhi. Aduga mahakki thajabagi mapanna mahak sirabasu houjiksu wa ngangli. Thajabagi mapanna Enoch-ki punsida siba haibasi thengnadana mahakpu Tengban Mapugi maphamda loukhatpikhi, aduga mahakpu kana amatana thiba phangdre maramdi Tengban Mapuna mahakpu loukhatpikhre. Mahakpu loukhatpidringeida mahakna Tengban Mapubu pelhalle haina Mapugi puyana hai. Thajaba yaodana kananasu Tengban Mapubu pelhanba haibasi oithokte, maramdi Tengban Mapugi maphamda changjarakpa mahak aduna Tengban Mapu lei amasung pukning changna mahakpu thijabasingda mana pibiba mapuni haiba mahakna thajagadabani. Thajabagi mapanna Noah-na uba ngamdaba tungda thokkadabasinggi maramda Tengban Mapuna piba cheksin wasing adu mahakpu tahanbikhi. Tengban Mapuna haiba adu induna mahak amadi mahakki imung manung adubu kankhiba hi ama sakhi. Maduna maram oiraga taibangpan asi aranbada takhi aduga thajabadagi lakpa achumba chatpa adu Noah-na Tengban Mapudagi phangjakhi. Tengban Mapuna pibigani haina wasakpikhiba leibak amada chatnaba Tengban Mapuna koubibada thajabagi mapanna Abraham-bu haiba ilhankhi. Mahakna kadaida chatlibano haiba khangdana masamakki leibak mahakna thadoklammi. Tengban Mapuna mangonda pibigani wasakpikhiba leibak aduda thajabagi mapanna mireibak macha amagumna mahakna phiyumda leirammi. Tengban Mapudagi chap manaba wasak phangkhiba Isaac amasung Jacob-su phiyumda leirammi. Maramdi Tengban Mapuna thourang langbiba amasung hongba naidraba yumphamda sagatpiraba sahar adubu Abraham-na ngaijarammi. Abraham chahi yamlaba ahal ama oirabasu amadi Sarah masamaksu mironba yabagi chahi adu lanthokkhrabasu thajabagi mapanna Abraham-bu mapa ama oihanbikhi. Tengban Mapuna wasakkhiba adu Ibungo mahakna ngakkani haibadu mahakna thajakhi. Tasengbagidi Abraham-di siraba amagumlabani adubu nupa asidagi atiyagi thawanmichaksinggum amadi ipak mapan-gi masing thingamdraba leingoigumna masing yamkhraba charol surol kaya thorakkhi. Makhoi pumnamaksing adu wasakpibasing adu phangdana thaja thajana sikhi adubu makhoina ujakhi amasung athappadagi taramna makhoibu okchakhi. Makhoina malemda leiringeida makhoi mireibak machani amadi lamlanbani haina phongna yajakhi. Asumna hairiba mising asina makhoigi oiba mareibak ama thiri haibasi mayek senghalli. Makhoina thadoklamlaba lam adu makhoina ningsingduna adum leiramlagadi, makhoina mapham aduda amuk hankhibagi khudongchaba phanglamgadabani. Adubu madugi mahutta makhoina henna phaba, haibadi swargagi leibak adu khourangjarammi. Maram aduna makhoigi Tengban Mapu haina koujaba aduda Tengban Mapuna ikaijade, maramdi mahakna makhoigidamak sahar ama thourang toubire. Tengban Mapuna Abraham-bu chang yengbada, thajabagi mapanna mahakna mahakki machanupa Isaac-pu katchare. Tengban Mapuna wasakpiba adu Abraham-dani, adubu mahakna mahakki amatta ngairaba machanupabu irapot oina katnanaba sem sajare. Tengban Mapuna mangonda haikhi, “Isaac-ki mapandagi eina wasakkhiba nahakki charol surol adu phangjagani.”” Isaac-pu asibasinggi maraktagi Tengban Mapuna hinggat-hanba ngammi haiba Abraham-na khankhi. Aduga pandam oina hairabada mahakna Isaac-pu asibasinggi maraktagi phangjakhi. Thajabagi mapanna Jacob amasung Esau-gi tungda oirakdabasinggi maramda Isaac-na makhoida yaipha thoujal pibikhi. Thajabagi mapanna Jacob-na sidringeida mahakna Josheph-ki machanupasingbu yaipha thoujal pibikhi amasung mahakki cheisu matonda ngajaraga Tengban Mapubu khurumjakhi. Thajabagi mapanna Joseph-na siramdaida, Israel machasingna Egypt thadokkadabagi maramda haikhi amasung mahakki sarugi maramda yathang pirammi. Thajabagi mapanna Moses-pu mama mapana mahakpu poklaba matungda tha ahum lottuna thamkhi, maramdi makhoina mahakpu achamba angang natte haibadu urammi, aduga makhoina ningthougi yathang adu kiramde. Thajabagi mapanna Moses-na mapung marei pharaklabada, mahakna Pharaoh-gi macha nupigi machanupani haiba adu yaramde. Matam kharagidamak papki nungaiba adudagi Tengban Mapugi misingga awaba khangminnaba aduda mahakna khanjakhi, Christtagi maramgidamak ikaiba nangbana Egypt-ki lanthumsingdagi henna mamal yamna henba lanni haina Moses-na singthanakhi, maramdi mahakna tungda phanggadaba mana aduda mityeng thamjakhi. Thajabagi mapanna Moses-na ningthougi asaobabu kiba toudana Egypt thadokkhi. Uba ngamdaba Tengban Mapubu ubagumna mahakna amuk tung hankhide. Ahanba pokpasingbu mang-hanba mahak aduna Israel machasinggi ahanba pokpasingbu soktanaba Moses-na thajabagi mapanna Lanthokpibagi chakkhangba ngakkhi amasung ee khikchakhi. Thajabagi mapanna Israel-gi misingna akangba lamda chatpagumna Angangba ipak adu lanthokkhi, adubu Egypt-ki misingna lanthoknaba hotnabada makhoi iraknakhi. Thajabagi mapanna Israel machasingna Jericho-gi chekpal adugi akoibada numit taretni koina chatlaba matungda chekpal adu tukhi. Thajabagi mapanna oktabi Rahab-na lanjabasing adu taram taramna okkhibagi maramna Tengban Mapuna haiba indaba makhoising hatkhiba aduda mahakti hatkhide. Eina kari amuk henna haigani? Eina Gideon-gi, Barak-ki, Samson-gi, Jephthah-gi, David-ki, Samuel-gi amasung Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousinggi maramda hainaba matam leitre. Thajabagi mapanna makhoina lanthengnaduna leibaksingbu khudum chanduna lan-ngamkhi. Makhoina achumba toukhi amadi Tengban Mapuna wasakpikhiba adu phangjakhi. Makhoina nongsasinggi machin menkhi, tamthiraba meiri mutthatkhi, thangsanggi mayadagi nanthokkhi. Makhoi asonba oirammi adubu akanba oirakkhi; lanphamda makhoi matik leiba oirammi amadi miramgi lanmisingbu maithiba pirammi. Thajabagi mapanna nupisingna makhoigi asiba mari-mata amuk hanna hingna phangkhi. Ateisingna thadokpibada yadaduna henna phaba hinggatpa phangnaba ot-neiba khaangkhi. Makhoi kharabuna noknabikhi amadi phubikhi, amasung ateisingna yotling phalang chanduna keisumsangda thamkhi. Makhoibu nungna thakhi, makhoigi hakchang tangkhai tana horaina lenkhi, thangsangna hatkhi. Makhoina hameng amasung yaogi mawun settuna koichat chatkhi, makhoi lairare, ot-neibire amasung thina toubire. Taibangpan asi makhoigidamak matik chadre! Makhoina leikanglasing, chingsing, surungsing amasung leikhunsingda koichat chatkhi. Hairiba mi pumnamak asina thajabagi maramda aphaba sakhi leirabasu wasakkhiba adu makhoina phangkhide, maramdi Tengban Mapuna henna phaba thourang ama eikhoigidamak leppire. Ibungo mahakki thourang adudi eikhoi yaoraba khaktada makhoibu mapung phahanbigani. Maram aduna chaoraba leichin-gumlaba sakhisingna eikhoibu koisinbagi maramna eikhoida ayetpa piriba khudingmak amasung eikhoibu yamna chetna yetliba pap adu hundoklasi. Aduga eikhoina khaangheibaga loinana eikhoigi mangda leiriba lamjel adu chensi. Eikhoigi thajabagi ahoubadagi aroiba phaoba tangjapham oiriba Ibungo Jisuda eikhoi mityeng thamsi. Mahakki mangda thambikhraba haraoba adugidamak Jisuna ikaiba adu thaoidana cross adu khaangjakhi, aduga Tengban Mapugi phambalgi yet thangbada phamthare. Nakhoi chokthadanaba amasung nakhoigi pukning hanthadanaba, papchenbasinggi akanba yengthiba khaangkhiba Ibungo mahakpu wakhal tou. Nakhoina papki maiyokta soknabada, nakhoibu hatpa phaobadi nakhoi maiyoknadri. Tengban Mapuna machasingda haibagumna nakhoida haikhi thougatpagi wa asi nakhoina kaorabra? “Ichanupa, MAPU IBUNGO-na nahakpu chumthokpiba matamda pukning chang-u, aduga mahakna nahakpu cheibiba matamda pukning hanthaganu. Maramdi MAPU IBUNGO-na nungsiba makhoibu mahakna chumthokpi, Mahakna macha oina lousillabasingbu mahakna warakpi.”” Ipadagi warakpa phangba oina awabadu khaang-u; Tengban Mapuna nahakpu mahakki macha ama oina toubiribani. Maramdi mapana waraktaba macha kana leibage? Macha khudingmak warakpa phangba ngaktani, nakhoibu warakpidrabadi, nakhoi chatnabi kaina pokpa machasingni, achumba machasing natte. Adugisu mathakta eikhoibu warakpiba mioibagi ipasing leiba ngaktani aduga madugidamak eikhoina makhoibu ikai khumnei. Adunadi eikhoina kayamuk henna eikhoigi thawaisinggi amasung hingbagi ipa adugi makha polloidra? Makhoina khwaidagi aphabani haina khanba adugi matung inna matam kharagidamak eikhoibu warakpi; adubu eikhoina Ibungo mahakki asengba aduda saruk yanaba eikhoigi phanabagidamak Tengban Mapuna eikhoibu warakpi. Warakpa matam adudadi nungaiba oina ude, adubu cheina phang-i. Adum oinamak maduna tambiraba makhoising adudadi achumba chatpa amasung ingthabagi maheising yalhalli. Maram aduna choktharaba nakhut thanggatlu amasung sontharaba khuk-u kankhat-halu. Khong tekpa misingna lambida chatpada makhong leithektanaba adubu phaba oinaba khong lambi adu leitem manahallu. Mi pumnamakka ingthana leinaba amadi asengba punsi ama hingnaba hotnou maramdi asengba punsi ama yaodana kana amatana Mapu Ibungobu uba ngamloi. Tengban Mapugi thoujal adudagi leithokkhidanaba ngaksellu. Kana amatana akhaba pambigum oiraktuna amadi maduna houraktuna mi kaya amabu madugi huduna khudongthiba thok-hanba oidasanu. Kana amatana lamchat naidaba nattraga Esau-gumna chak chaluk amagidamak mahakki macha ahan ama oibagi hak adu yonthokkhiba Tengban Mapu ningdaba machat adugumna oidasanu. Matungda mahakna mapagi yaipha thoujalbu phangninglammi adubu yakhide, mahakna mamitta mapi taduna haijaraba phaoba mahakna toukhiba adu amuk hongdokpa mahakna ngamkhide. Sokpa yaba amasung meina chakpa; sukna mamba, amamba amasung akanba nong nungsit; peresinggagi makhonda amasung ngangliba khonjel adu tabasingna makha tanna wa amata makhoida ngangbidanaba nonjakhi, maramdi “Karigumbada saana phaoba chingjao adu sokpa tarabadi sa adu nungna thaduna hatkadabani”” haiba yathang piba adu makhoina khaangba ngamlamde, nakhoidi hairiba chingjao aduda lakpa natte. Uriba adu asukki matik kiningngai oibana Moses-na asumna hai, “Eihak kibana nikle.”” Adubu nakhoidi swarga dut lising lising leiriba ahingba Tengban Mapugi sahar, swargagi Jerusalem, Zion Chingjaoda lakle. Swargada maming isinkhraba Tengban Mapugi ahanba pokpa machasinggi haraona tinnaba aduda nakhoi lakle. Mioiba pumnamakki wayel mapu oiriba Tengban Mapugi maphamda amadi mapung phahanbikhraba aphaba misinggi thawaisinggi maphamda nakhoi lakle. Anouba walepnaba adubu sem sabiba Jisugi maphamda amadi Ibungo mahakna khikpiriba ee haibadi Abel-gi ee-na ngangba wa adudagi henna phaba wa ngangliba ee adugi maphamda lakpani. Ngangliba mahak adubu nakhoina yadaba toudanaba cheksillu. Taibangpanda leiba mahak aduna piba Tengban Mapugi wa adu tadaba mising adu nanthokkhide. Adunadi swargadagi ngangliba Ibungo mangondagi eikhoina leithoklabadi, eikhoina amukka henna nanthokpa ngamloi. Matam aduda mahakki khonjelna malembu niklammi, adubu houjikti Ibungo mahakna wasakle, “Amukka hanna eina malemda nattana swargasu yaona nikkani.”” “Amukka hanna”” hairiba wahei asina mayek sengna utlibadi semkhraba potsing nikkani amasung louthokkhigani, aduna nikpa yadaba potsing leihounabani. Maram aduna nik-hanba ngamloidaba leibak ama eikhoina phangjaba asigidamak eikhoi toubimal khangba utsi. Eikhoina toubimal khangsi amasung Tengban Mapubu ikai khumnaba amadi kibaga loinana khurumsi; maramdi eikhoigi Tengban Mapudi chakthekliba meini. Christian ama oina nakhoi amaga amaga tattana nungsinou. Lamlanbasingbu nakhoigi yumda taramna okpa kaoganu. Mi kharana asumna toubada makhoina khangdana swarga dutsingbu taramna okpa yaokhre. Keisumsangda leibasingbu nakhoi nasamaksu makhoiga loinana keisumsangda leiminnabagumna ningsing-u. Thina toubiriba misingbu nakhoi nasamakna awaba nangbagumna ningsing-u. Luhongba haibasi mi pumnamakna ikai khumnagadabani amadi nupa nupi animak amana amabu thajaba yana hinggadabani. Lamchat oktaba amadi mitu miwa ngangnabasingbu Tengban Mapuna wayen-gani. Nakhoigi punsi sel pambadagi lapna leiyu aduga nakhoigi leijariba aduda penthok-u. Maramdi Tengban Mapuna asumna hai, “Eina nahakpu keidoungeidasu thadokloi; eina nahakpu keidoungeidasu hundokloi.”” Maram aduna eikhoina thouna leina hairasi, “MAPU IBUNGO-di eibu pangbiba mapuni eingonda akiba leiroi. Kanana eingonda kari touba ngamgani?”” Nakhoida Tengban Mapugi wa haibiramba nakhoigi luchingbasing abu ningsing-u. Makhoina karamba punsi mahing ama hinglambage haibadu wakhal tou amadi makhoigi thajaba adu matou tammu. Jisu Christtadi ngarangsu ngasisu, amadi matam pumnamakta hongba leite. Makhal makha kayagi tambibana nakhoibu achumba lambidagi chingthok-han-ganu. Laininggi oiba chinjak chaba thakpagi pathapsing adu inbagi nattaduna Tengban Mapugi thoujalna eikhoigi thamoibu kankhat-hanba haibasi aphabani. Hairiba pathapsing adu inbana makhoida karisu kanaba purakte. Jihudisinggi phisangda thougal touba purohitsingna eikhoigi latnapung adudagi karigumba amata chaba yade. Purohitlenna sasinggi ee adu papki iratpot oina katnaba Khwaidagi Asengba Mapham aduda pusilli; adubu sasing adugi masasing adudi Israel machasingna leiriba mapham adugi mapanda puthoktuna mei thadok-i. Maram asigidamak Jisunasu mahak masagi ee-gi mapanna misingbu paptagi sengdokpinaba sahargi wangmada sibikhi. Maram asina eikhoina sahargi mapanda thoktuna Ibungogi maphamda changjaraga Ibungona khaangkhiba ikaiba adu eikhoi saruk yarasi. Maramdi taibangpan asida eikhoigidamak lengdraba sahar leite, adubu eikhoidi lakkadaba sahar adu ngaijabani. Maram aduna Jisugi mapanna eikhoina matam leiba khibikta iratpot katpagumna Tengban Mapugi maphamda thagatsi, masi chinbanna Ibungo mahakpu Mapu Ibungoni haina haidokchabagi katchaba aduni. Adubu aphaba touba amasung amaga amaga mateng pangminnaba kaoganu, maramdi asigumba katchaba asina Tengban Mapubu pelhalli. Nakhoigi luchingbasinggi haiba illu amasung makhoigi makha pollu, maramdi makhoina touba thougal adugi paodam Tengban Mapuda pigadaba oibanina makhoina potthaba leitana nakhoigi thawaibu yengsinbiri. Makhoina haiba nakhoina inbirabadi makhoigi thabak adu haraona tougani; madu nattrabadi makhoina awabaga loinana tougani aduga maduda nakhoigi tongjaba karisu oiroi. Eikhoigidamak tattana haijabiyu. Hiram pumnamakta eikhoina achumba touba pamba maramna eikhoigi achum aran khangba pukning asi sengna lei haiba asi eikhoina chetna thajei. Aduga eibu nakhoigi maphamda thuna amuk Tengban Mapuna thabiraknaba henna kanna haijabinaba eina nakhoigi maphamda nonjari. Houjikti ingthabagi Tengban Mapu, haibadi lomba naidaba walepnabagi ee adugi mapanna yaosinggidamak athoiba Yaosenba oiriba, eikhoigi Mapu Ibungo Jisubu asibadagi hinggat-hanbiba, mahakna mahakki aningba touhannaba nakhoida aphaba pumnamakna sem sabinaba amasung Jisu Christtagi mapanna Ibungo mahakki apenba oiba adu eikhoida toubisanu. Christtada matam pumnamakki oina matik mangal leiba oisanu! Amen. Ichil inaosa, thougatpagi wa asi munna tabinaba eina nakhoida nonjari, maramdi eina iriba chithi asi asangba chithi natte. Eikhoigi ichil inao Timothy keisumsangdagi thadokle haiba eina nakhoibu khanghanba pammi. Mahakna mapham asida thuna thunglarabadi, eina nakhoibu unaba lakpada mahakpusu purakkani. Nakhoigi luchingbasing amasung Tengban Mapugi mi pumnamakta khurumjari haina tambiyu. Italy-gi thajaba misingna nakhoibu khurumjarakli. Tengban Mapugi thoujal nakhoi pumnamakta loinabiba oirasanu. Tengban Mapu amasung Mapu Ibungo Jisu Christtagi minai ama oiriba Jacob eihakna, Taibangpan-gi mapham pumnamakta ichai chaina leiriba Tengban Mapugi mi pumnamakta khurumjari. Eigi ichil inaosa, makhal makha kayagi changyengba nakhoida lakpa matamda nasamak laibak phabani haina singthanou maramdi nakhoigi thajaba adu changyengba aduna khaangheiba thok-halli haiba nakhoina khang-i. Nakhoida kari amata awatpa leitana, changkhonba amasung mapung phaba oinaba, khaangheiba adugi thabak mapung phahallu. Adubu nakhoigi naraktagi kanagumbana lousing watlabadi, mi pumnamakta maral thibidana pinaheiba Tengban Mapugi maphamda mahakna haijasanu aduga madu mangonda pibigani. Adubu mahakna haijaba matamda chingnaba leitana amadi thajana haijagadabani maramdi chingnaba mahak adudi nungsitna humdok humjin touduna puriba ipakki ithat-ipomgumbani. Adugumba mioi aduna Mapu Ibungogi maphamdagi karigumba ama phanggani haina khandasanu. Adugumba mioi adudi pukning ani longba amadi mahakna touba pumnamakta pukchel leptaba mini. Lairaba thajabasing makhoibu Tengban Mapuna thanggatpiba matamda makhoina haraojasanu, aduga inakkhunba makhoi adu Tengban Mapuna nemthahanba matamda makhoina haraojasanu. Maramdi inakkhunba makhoi adu lamlakki leirangumna mangkhigani. Numitna akanba meisaga loinna thoklak-i amasung pambi adu kanghalli aduga mapan adu kelli amasung madugi phajaba saktam adu mangkhi. Matou adugumna inakkhunba makhoi adusu makhoigi lallon-itik touna touna adum mangkhigani. Changyengba khaangliba mahak adu yaiphabani maramdi changyengba aduda mai paklaba mahak aduna, Tengban Mapuna mahakpu nungsiba misingda pibigani wasakpiba hingbagi luhup adu mahakna phangjagani. Eikhoibu changyengbana themba matamda, “Athemba asi Tengban Mapudagi lakpani”” haina eikhoina khak hairoidabani. Maramdi Tengban Mapubu phattabana themba ngamde, amasung Ibungo mahakna kana amatabu themba toude. Adubu eikhoi isagi phattaba apambasingna eikhoibu chingthoktuna langda thuhallabada eikhoibu themmi. Adudagi eikhoigi phattaba apambasing aduna mirollabada pap pok-i, aduga pap aduna mapung pharabada siba pok-i. Eigi nungsiraba ichil-inaosa, nakhoibu minamhan-ganu. Aphaba amadi mapungphaba khudon khudingmak swardagini, swargagi mangalsingbu sembiba Tengban Mapudagi lakpani, mahakti mamigumna hongba amadi leithokpa leite. Ibungo mahak masamakki ningbagi matung inna achumba wahei adugi mapanna mahakna eikhoibu pokpire, madu mahakki khutsem pumnamakki marakta eikhoina ahanba mapham phangnabani. Eigi nungsiraba ichil inaosa, masi ningsingbiyu! Mi khudingna tabada thuba, aduga ngangbada tappa amasung saobada tappa oigadabani. Mioibagi asaobana Tengban Mapuna oihanningba aphabasingsing adu purakte. Maram aduna amotpa amasung phattaba lamchat pumnamak thadok-u. Nakhoibu kanbiba ngamba, nakhoigi thamoinungda thakhraba wa adu nolukna lousillu. Wahei adu icham-chamna tabata oiduna nasabu minamjahan-ganu, madugi mahutta hairiba adu thabak oina pangthok-u. Nahakna wa adu taraga thabak oina pangthoktrabadi, nahakti mingselda mahakmakki maithong yengba mi amagumbani aduga mahak masabu yenglaga, chatkhraga mahak yengbada kari malli haibadu khudakta kaothok-i. Ningtamba piba mapung phaba wayel yathang aduda pukning changna tattana yengba kanagumba mi haibadi makhoina taraba adu kaodaduna thabak oina pangthokpasingda Tengban Mapuna makhoina toujaba khudingmakta yaiphabata oihanbigani. Nakhoigi narakta kanagumba amana masa mathantabu laining chetpani haina singthanajabra? Karigumba nahakki narei adu nahakna khudum chandrabadi nahakki laining adu arembani aduga nasa nathantabu minamjabani. Ipa Ibungo Tengban Mapuna singthanaba asengba amadi achumba laining adudi: mama mapa leijadrab angangsing amadi lukhrabisingbu awa anada yengsinbiba amadi taibangpan asina mot-han-gadaba adudagi tonganna leiba adubuni. Eigi ichil inaosa, eikhoigi Mapu Ibungo Jisu Christta, matik mangalgi Mapu Ibungobu thajaba mising oina, mapanthonggi mawong matou yenglaga nakhoina misingda lamchat chatpa khak touganu. Nakhoigi tinaphamda sanagi khudop siba amadi phajaba phijet setpa inakkhunba nupa ama aduga amotpa phi setpa lairaba nupa ama changlakpa thoklabadi, maduda nakhoina aphaba phi set chaba mi aduda henna ikai khumnaba uttuna mangonda asumna hairabadi, “Aphaba phamphamlang asida phambiyu,”” aduga lairaba mi adudana, “Nahakti aduda lepu,”” nattraga “Eigi khongnetpham manak asida phammu”” haina hairabadi, adu oirabadi nakhoi nasen-gi narakta misak mimai yengba amadi phattaba wakhalna wayenbasing oiba nattra? Nungsiraba ichil inaosa, eina haibasi tabiyu! Taibangpangi mityengda lairabani haina singthanaba misingbu thajabada inakkhunnanaba amadi Ibungo mahakpu nungsibasingda pibigani wasakpikhiba Ningthou leibak adu phangnanaba Tengban Mapuna khandokpiba nattra? Adubu nakhoinadi lairabasingbu ikai khumnabide! Nakhoibu neihatpiba adu inakkhunbasingna nattra? Nakhoibu namduna wayelsangda chingduna puba adu makhoina nattra? Nakhoigi mapu oiriba mahakki aphaba minglen adubu thina ngangbasing adu makhoising asi nattra? Mapugi puyada yaoriba Ningthou leibakki wayel yathang haibadi, “Nangna nanggi keirol leikaibu nasamakkumna nungsiyu,”” haiba adubu illabadi, nakhoina achumba adu tourabani. Adubu nakhoina misingbu makhoigi mapanthonggi matung-inna misak mimai yenglabadi, nakhoi pap toubani, aduga nakhoina Wayel Yathang thugaiba ama oina wayel yathangna nakhoibu aranba tahalli. Kanagumba amana Wayel Yathang apumba ngakle hairaga, amakhak ngaktrabadi, wayel yathang apumba thugaibagi maral leirabani. Maramdi Ibungo mahakna haiba, “Migi nupi migi nupa ngangnaganu,”” asisu hai “Nahakna mi hatkanu.”” Nahakna migi nupi migi nupa ngangnabagi thabak toudraga, nahakna mi hatlabadi, nahak Wayel Yathang thugaiba mi ama haibadu oire. Eikhoibu ningtamhanbiba Wayel Yathang aduna wayen-gadaba misinggumna, nakhoina ngangsu ngang-u tousu tou. Maramdi minungsi leitaba mahak adu Tengban Mapuna wayenba matamda minungsi utloi, Wayenbabudi minungsina ngammi. Eigi ichil inaosa, kanagumba mi amana mahakki thajaba lei hairaga, thabak yaodrabadi, maduda kari tongjaba leibage? Adugumba thajaba aduna makhoibu kanbiba ngamgadra? Kanagumba nachin nanao nattraga nachan nache ama setnaba phi amadi nongmagi channaba chara leitrabada, nakhoi kanagumba amana makhoida asumna haibada, “Tengban Mapuna nakhoida yaipha thoujal pibiba oisanu! Lumna leiyu, ningthina cha-thakpiyu!”” hairaga nakhoina makhoigi hakchanggi tangaiphadraba potchang adu pibidrabadi, madugi wadu hairubagi kanaba kari leibage? Maduga chap manna thajabasuni, thabak yaodrabadi, madu asibani. Adubu kanagumba mi amana haigani, “Nanggidi thajaba lei aduga eigi thabak lei.”” Nahakki thajaba adu thabak yaodana eingonda utlu, aduga eigi thajaba adu eina nangonda eigi thabakna utke. Tengban Mapu amakhak lei haiba asi nahakna thajei. Madu Aphabani! Lai phattabasingnasu madu thajei amasung kiduna thak thak nik-i. He apangba mi, thabak yaodaba thajabadi kanadabani haiba nahakna khangningbra? Eikhoigi ipa-ipu oiriba Abraham-bu achumba chatpa ama oina karamna singthanakhibage? Madu mahakki thabakki mapannani haibadi mahakna mahakki machanupa Isaac-pu latnapungda katkhiba matam adudani. Nahak uba ngamdabra? Mahakki thajaba adu mahakki thabaksingga loinna chatminnei; mahakki thabakki mapanna mahakki thajaba adu mapung phahalli. “Abraham-na Tengban Mapubu thajei, aduga madu mangonda achumba chatpa ama oina singthanabire,”” haiba Tengban Mapugi wahei adu thungle. Maram aduna mahakpu Tengban Mapugi marup haina koure. Mi amabu mahakki touriba thabakki mapanna achumba chatpa ama oina singthanei madu thajaba ngaktana natte haiba nakhoina ure. Matou adugumna oktabi Rahab-tasu oikhi. Mahakna toukhiba thabak adugi mapanna haibadi Israel-gi lanjabasing adu lousinbiba amadi makhoibu atoppa lambi amada nanthokpada mateng pangkhiba aduna mahakpu achumba chatpa oina singthanabikhi. Maramdi thawai yaodraba hakchangna sibagum, thabak yaodaba thajaba adusu asibani. Eigi ichil-inaosa, nakhoi ayambana tambiba ojasing oiganu maramdi tambiba oja oiba eikhoi henna kanba wayenba phanggani haiba nakhoina khangliba aduni. Eikhoi pumnamak toina asoiba toui. Adubu kanagumba mi amana mahakna haiba wada asoiba amata leitrabadi, mahak mapung phaba amasung mahakki masa apumba khudum chanba ngamba mi amani. Eikhoigi haiba innanaba eikhoina sagolgi machinda yachan challi aduga eikhoina chatningba maphamda mahakpu chat-hanba ngammi. Nattraga achouba hi amagi maramda wakhal tousi: hi adu yamna chaojarabasu amadi akanba nungsitna humlaga purabasu piklaba nougi mapanna hinao sabana chatning chatningba maikeida koilei leiba ngammi. Adugumduna lei asisuni: madu pikcharasu achou achoubasinggi maramda napan tou-i. Khanthabiyu, piklaba meirik amana chaokhraba umang amabu mei chak-hanba ngamlibani! Leidi meigumbani, ayol arangi taibangpanbani; leina eikhoigi hakchang kayatsinggi marakta kayat ama oiduna hakchang apumbada phattaba sandok-i, amasung mahakki punsigi khongchat pumnamak norok-maktagi lakpa meina chak-halli. Makhal khudingmakki sasing, ucheksing, mapukna sittuna chatpa sasing amasung isingda hinglibasingbu mioibana lakpa ngammi. Adubu mi kana amatana leibu lakpadi ngamde. Masi khudum chanba ngamdaba phattaba amani, siba yaba huna thalli. Masigi lei asina eikhoina eikhoigi Mapu Ibungo amasung Ipabu thagatli, aduga Tengban Mapugi mitamda semkhraba misingbu eikhoina sirap tou-i. Chin amatadagi thagat waheising amasung sirap touba thoklak-i. Eigi ichil inaosa, masi asumna oiroidabani! Iphut amadagi thumhi chenba ising amasung thumhi chendaba ising animak thoklakte. Eigi ichil inaosa, heiyit panbida chorphon panba yaba hounade aduga anggur pambida heiyit panba yaba hounade. Matou asumna thumhi chenba iphutna thumhi chendaba ising thok-hanba yaba hounade. Nakhoigi narakta asingba amasung wakhal taba kanagumba yaobra? Mahakki aphaba punsi amadi lousing amasung nolukpaga loinna mahakna pangthokpa aphaba thabakna utsanu. Adubu nakhoigi thamoinungda yamna kallakpa amasung masagi oijabata thiba adu karigumba leirabadi, nakhoina nakhoigi lousinggi maramda chaothoktuna achumbagi maiyokta pap langsin-ganu. Adugumba lousing adudi swargadagi lakpa natte; madu taibangpangi oibani, thawaigi oiba natte lai phattabadagi oibani. Kallakpa amasung masagi oijaba thiba leiba maphamda charangnaba amadi makhal khudingmakki phattaba adu lei. Adubu swargadagi lakpa lousing adu ahanbada asengbani; adudagi ingthaba, pukning tappa, amasung marup mapang oiba; nungsiheibana thanba amasung aphaba thabakki maheising puthokpa; michang-mikhai naidaba amasung aphasasinnaba yaodaba oi. Ingthabagi maru hunba ingthaba pibasingna achumba chatpagi mahei lok-i. Kadaidagi khatnaba amasung yetnaba nakhoigi narakta laklibano? Nakhoigi nungda leppa leitana lan soknariba ithak iranggi oiba nungaiba adugi apambasing adudagi lakpani. Nakhoina karigumba khara pammi, adubu nakhoina madu phangba ngamde, maram aduna nakhoina hatnaba semsare; nakhoina karigumba khara yamna pamle adubu madu nakhoina phangba ngamdre, maram aduna nakhoi yetnare amadi khatnare. Nakhoina pamba adu nakhoina phangde maramdi nakhoina madugidamak Tengban Mapugi maphamda nijade. Aduga nakhoina nijaba matamda, nakhoina madu phangde, maramdi nakhoina madu aranba pukninggi ithilga loinana nijei; nakhoigi nasagi nungaithokpagi apambasingda sijinnanaba oina nijei. Thajaba yadaba mioisa! Taibangpanga marup oiba haibasi Tengban Mapuga yeknaba oibani haiba nakhoina khangdabra? Kanagumbana taibangpanga marup oininglabadi, mahak masana Tengban Mapuga yeknaba oihalle. “Tengban Mapuna eikhoigi nungda leihanbiba thawai aduna khourangna pammi”” haiba Tengban Mapugi wahei asida achumba yaode khan-ganu. Adubu Tengban Mapuna pibiba thoujal aduna henna kalli. Mapugi puyana asumna hai, “Tengban Mapuna chaothokpasingbu thing-i, adubu nolukpasingda thoujal pinabi.”” Maram aduna nakhoi nasamak Tengban Mapugi makha pollu. Devil-bu thing-u, aduga mahakna nangondagi chenkhigani. Tengban Mapuda naksinjou, aduga mahakna nangonda naksinbirakkani. Papchenbasa, nakhoigi nakhut hamdok-u! Aphasasinnabasa, nakhoigi pukning sengdok-u! Awaba pokpa oiyu, kappu amasung tengtha nawoioyu; nakhoigi nokpa adu kappada onthok-u, amasung nakhoigi haraoba adu awabada onthok-u! Mapu Ibungogi mangda nakhoi nasamak nollukchou, aduga mahakna nakhoibu thanggatpigani. Ichil inaosa, nakhoi amana amagi mathakta phattaba wa ngangnaganu. Nakhoi kanagumbana machin nanaogi mathakta thina ngangba nattraga wayenba mahak aduna Wayel Yathanggi mathakta thina ngangbani amadi Wayel Yathang adubu wayenbani, adunadi nahakna Wayel Yathang adubu ngakpa nattre, adubu madubu wayenbani. Wayel yathang piba amasung wayenba adu Tengban Mapukhaktani. Mahaktana kanbiba amasung manghanba ngammi. Atoppa mibu wayelliba nahakpu kanani haina khanjaribano? “Ngasi nattraga hayeng eikhoina sahar aduda soidana chatlaga, eikhoina mapham aduda chahi ama leiraga lallon itik touduna sel mayam tan-gani”” hairiba nakhoi houjik eina hairiba asi tao. Nakhoigi punsi hayeng kari oigani haiba phaoba nakhoina khangde! Nakhoidi mikup kharatamak leiramlaga mangkhiba manilgumbani. Madugi mahutta nakhoina masi haigadabani: “Mapu Ibungogi aningba oirabadi, eikhoi hinggani amasung masi nattraga madu tougani.”” Adubu houjik nakhoi napal tou-i amasung chaothok-i; asigumna chaothokpa pumnamaksing asi aranbani. Maram aduna kanagumbana makhoina tougadaba aphaba adu khanglaga toudrabadi, madu makhoigidamak papni. He inakkhunbasa, houjik eina hairibasi tao! Nakhoigi nathakta lakkadaba awa ana adugidamak kappu amasung makhon thokna tengthao. Nakhoigi lanthum patle, aduga nakhoigi phiron tinna chare. Nakhoigi sana lupa kohling kare, aduga madugi kohling aduna nakhoigi maiyokta sakhi oigani amasung nakhoigi hakchangdu meigumna chakkani. Nakhoina akonba numitsinggidamak lanthum tungsinduna peisille. Nakhoigi loubukta thabak subasing adugi khutsuman amata nakhoina pibidre. Nakhoigi maiyokta piriba makhoigi wakat asi tao! Nakhoigi lou khaobasinggi kappa adu Ingam ngamba Mapu Ibungogi nakong youkhre. Nakhoina malemda kethok mouthokna amasung nasa nungaithokna lenthokle. Hatkadaba numit adugidamakta nakhoina nasamakpu thaktuna noihalle. Nakhoigi maiyoktasu leitaba maral leitabasigbu nakhoina maral leihanduna hatli. Maram aduna ichil inaosa, Mapu Ibungona lenglaktribaphaoba khaangheiba oiyu. Karamna loumisingna makhoigi lam aduna puthokkadaba mamal yamlaba mahei-marong adu ngaijabage haibadu yeng-u. Mahakna naken-tha amasung yening-thagi nonggidamak khaangheina ngaijei. Nakhoisu khaangheiba oiyu amadi pukning chetna leppu maramdi Mapu Ibungona lenglakkadaba numit adu nakle. Ichil inaosa, nakhoibu Tengban Mapuna wayendanaba, nakhoi amana amagi mathakta murum murum sonagagu. Wayen Mapu adu thongjinda leple. Ichil inaosa, Mapu Ibungogi mingda wa ngangkhiba maichousingna awa anada khaangheiba oikhiba pandam adu loubiyu. Awaba khaanglaba makhoi adubu eikhoina yaiphaba haina singthanei haibadu nakhoina khangliba aduni. Job-ki khaangheiba adu nakhoina tare aduga Mapu Ibungona mahakkidamak aroibada kari pibikhibage haiba nakhoina khangle. Mapu Ibungodi nungsiheiba amasung chanbiheibana thalli. Eigi ichil inaosa, pumnamak asidagi maruoiba adudi swarga nattraga malem, nattraga karigumba amatabu panduna wasakkanu. Nakhoina haigadaba adudi hoi oiragana “Hoi”” haiyu nattraga mai oiragana “Mai”” haiyu, madu oirabadi nakhoi Mapu Ibungogi wayenda taroi. Nakhoigi narakta awaba nangba yaoribra? Makhoina haijasanu. Nakhoigi narakta kanagumba haraoba yaoribra? Makhoina thagat isei saksanu. Nakhoigi narakta anaba yaoribra? Makhoina singlupki ahallamansingbu kousanu, aduga makhoina Mapu Ibungogi mingda mahakpu thao teibiduna mahakkidamak haijabisanu. Thajana haijaba aduna anaba mi adubu phahanbigani, aduga Mapu Ibungona makhoibu hanagi phibhamda amuk hanna phahanbigani. Karigumba makhoina pap langjaramlabadi, makhoigi pap adu kokpigani. Maram aduna nakhoigi anaba phahanbinaba nakhoi amaga amaga pap haidoknaduna nakhoi amana amagidamak haijaminnou. Achumba chatpa migi haijabadi panggal kalli amasung thabak oina pangthok-i. Eikhoigumna Elijah-su mioiba amani. Nong chudanaba mahakna pukning changna haijakhi, adudagi leibak aduda chahi ahum makhai nong chukhide. Aduga mahakna amuk hanna haijare maduda atiyana nong chuhankhi amadi malemdagi mahei marong puthorakkhi. Eigi ichil inaosa, nakhoigi naraktagi kanagumba amana achumbadagi lamuknakrabadi, atoppa amana mahakpu amuk hanna pubirakkadabani, papchenba amabu mahakki aranba lambidagi pubirakpa mi aduna mahakki thawai adubu sibadagi kanbigani amasung pap mayam amabu kokpigani haiba asi ningsing-u. Jisu Christtagi pakhonchatpa ama oiriba Peter-na, Pontus, Galatia, Cappadocia, Asia amadi Bithynia leibaksingda changjapham louduna ichai chaina leiriba Tengban Mapuna khandokpiraba misingsing, Ipa Ibungo Tengban Mapugi hanna khangbiba adugi matung inna, Thawaigi sengdokpibagi thabak adugi mapanna, Jisu Christtagi yathang innaba amasung Ibungo mahakki eena chamthokpinaba khandokpirabasinggi maphamda: Thoujal amasung ingthaba marang kaina nakhoigi oirasanu. Eikhoigi Mapu Ibungo Jisu Christtagi Mapa Ibungo amasung Tengban Mapubu thagatpa oisanu! Mahakki thoihenba chanbibagi matung inna Jisu Christtabu asibasinggi maraktagi hinggat-hanbagi mapanna ahingba asa amada mahakna eikhoibu amuk hanna pokpire, aduga mangba nairoidaba, amakpa leitraba amasung patthaba leitraba phangpham thokpa ama eikhoigidamak thambire. Masigi phangpham thokpa asi nakhoigidamak swargada thambi, Aroiba matamda phongdoknaba thourang touraba aran-khubham adugidamak nakhoigi thajabagi mapanna Tengban Mapugi panggalna nakhoibu ngaktuna thambi. Matam kharagi oina nakhoina makhal kayagi chang yengbada awaba khaangba tarabasu, nakhoina masigidamak haraojou. Chang yengbasing lakpagi maramdi nakhoigi thajaba adu tasengbani haiba utnanabani. Mangba yaba sana phaoba meida chang yeng-i; sanadagi mamal yamna hellaba nakhoigi thajaba adu khangnanaba chang yengba tabani. Madu oirabadi Jisu Christtabu phongdokpa Numit aduda thagatpa, matik mangal amasung ikai khumnaba nakhoina phangjagani. Ibungo mahakpu uhoudrabasu nakhoina mahakpu nungsi; nakhoina mahakpu udrabasu, nakhoina Ibungo mahakpu thajei. Maram aduna waheina phongdokpa ngamdaba matik mangalna thallaba haraoba aduda nakhoina harao-i. Maramdi nakhoigi thajabagi poloigi mahei, haibadi nakhoigi thawaigi aran-khubham adu nakhoina phangjari. Aran-khubham asigi maramda Tengban Mapugi wa phongdokpasingna cheksinna thirammi amadi kupna yengsillammi aduga makhoina nakhoida pibigadaba khudol asigi maramda wa phongdoklammi. Karamba matamda amadi karamna oigadouribano haiba makhoina khangnaba hotnarammi. Matam adudani makhoigi nungda leiba Christtagi Thawai aduna Christtana awa khanggadaba amasung madugi matungda matik mangal phanggadaba adugi maramda makhoida haibi. Makhoina masa mathantagidamak nattaduna eikhoigidamak thougal touriba makhoida phongdokpirammi. Waramsing asi swargadagi thabirakpa Thawai Asengbana Aphaba Pao sandokpasinggi mapanna nakhoida phongdokpire. Waramsing asigi maramda swargadutsingna phaoba yengninglammi. Maram aduna nakhoigi pukning semsaduna leiyu. Mitsing nasing-u aduga Jisu Christtana lenglakpa matamda nakhoida pubirakkadaba yaipha thoujal aduda mapung phana asa thammu. Haiba inba angangsinggumna, nakhoina khangdringeida leiramba hannagi apambasing aduda sakwong louganu. Madugi mahutta nakhoibu koubiba Ibungo mahakna sengbagumna nakhoisu nachat natou pumnamakta asengba oiyu. Mapugi puyana asumna hai, “Ei asengba oiba maramna nakhoi asengba oiyu.”” Misak mimai yengdana mi pumnamakpu mana mana touba thabakki matung inna wayenbiba mahakpu nakhoina Ipa haina kourabadi, malem asida nakhoina lamlanba amagumna Ibungobu ikai khumnana kina hing-u. Nakhoigi ipa ipusingdagi thangtharakpa kannadaba punsi mahing adudagi nakhoibu thadokpinaba pikhiba mamal adu nakhoina khang-i. Madu mangba yaba sana nattraga lupana natte; madu asoiba nattraga amakpa leitaba yao machagumlaba Christtagi mamal yamlaba ee adunani, Ibungo mahakti taibangpan leisemdringeigi mamangda Tengban Mapuna khanbikhrabani, adubu aroiba numitsing asida nakhoigidamak phongdokpire. Ibungobu asibasinggi maraktagi hinggat-hanbiduna matik mangal chaohankhiba Tengban Mapubu nakhoina Ibungo mahakki mapanna thajei, maduna nakhoigi thajaba amasung asa Tengban Mapugi maphamda thamjare. Houjikti nakhoina achumba adu inbagi mapanna nakhoi nasabu sengdokchare maram aduna thajaba nachin nanaosingbu nakhoina pukchel sengna nungsire, thamoi pumnamak yaona amaga amaga pukning changna nungsinou. Maramdi mangba yaba marudagi nattaduna mangba yadaba marudagi hingba amasung matam pumbada lengdana leiba Tengban Mapugi waheigi mapanna nakhoibu amuk hanna pokpire. Mapugi puyana asumna hai, “Mioiba pumnamak napiga pangkhakni, amasung makhoigi matik mangal pumnamak napigi mapal-gumbani. Napina khuithei amasung mapalna kelli, adubu Mapu Ibungogi waheidi matam pumnamakta lengdana lei.”” Nakhoida sandokpa Aphaba Pao adu wahei asini. Phattaba touba pamba wakhal pumnamak amadi namthak pumnamak, aphasasinnaba, kalakpa amadi mi mangba yaba wangang pumnamak thadok-u. Pokpa kuidriba anganggumna asengba thawaigi sanggom adu khourangna pamjou, madu thakchabagi mapanna nakhoibu chaokhat-hanbiduna kanbiba phangnanabani, houjikti nakhoina Mapu Ibungodi aphabani haiba adu mahao tangle. Misingnadi kanadre haiduna hundoklaba adubu Tengban Mapunadi mamal leiba oina khan-gatlaba ahingba nung oiriba Mapu Ibungogi maphamda lak-u. Nakhoisu ahingba nungsinggumna lak-u, aduga thawaigi oiba yum sagatpada nakhoibu sijinnahallu, mapham aduda nakhoina asengba purohit ama oina Jisu Christtagi mapanna Tengban Mapugi maphamda lousinba yaba thawaigi oiba iratpotsing katnanaba thougal tougani. Maramdi Mapugi puyana asumna hai, “Eina khan-gatlab mamal yamlaba nung, chithekki nung adu eina Zion-da thamle; amasung mahakpu thajaba kana amata ikaiba khak nangloi.”” Maram aduna thajaraba nakhoidadi mahak asi mamal yambani, adubu thajadabasinggidamaktadi, “Yumsabasingna kanadre haiduna hundoklaba nung adu pumnamaktagi khwaidagi maruoiba oirakle.”” Aduga atoppa mapham amada Mapugi puyada asumna hai, “Misingbu khudi thihan-gadaba nung adu asini, makhoibu tuhan-gadaba nungjao aduni.”” Makhoina paojel adu haiba indabadagi khudi thibani; madusu makhoigidamak tamlakpa oire. Adubu nakhoibu amambadagi Ibungo mahak masamakki angakpa mangalda koubiba Tengban Mapugi angakpa thabaksingbu laothoknaba khan-gatpiraba, khandoklaba kanglup, Ningthougi oiba purohit, asengba phurupni. Matam amadadi nakhoi Tengban Mapugi mising oiramde, adubu houjikti nakhoi mahakki mising oire; matam amadadi nakhoi Tengban Mapugi chanbiba phanglamde, adubu houjikti nakhoi Ibungo mahakki chanbiba phangle. Achanbasa, nakhoi mireibak machasing amasung lamlanbasinggumna eina nakhoida nonjari adudi nakhoigi thawaigi mathakta lan sokliba hakchanggi apambasing adudagi lapthokna leiyu. Thajadabasinggi mamangda nakhoigi phajaba lamchat chatlu, adu oirabadi makhoina nakhoibu phattaba tou-i haina maral sirabasu, Ibungona lengbirakpa Numit aduda makhoina nakhoigi aphaba thabaksing adu uduna Tengban Mapubu thagatkani. Mapu Ibungogi maramgidamak angam athou oiba misinggi makha pollu: khwaigi mapu oiriba ningthourenda oirabasu, nattraga aranba toubasingbu cheirak pinaba amasung achumba toubasingbu thagatnaba mahakna tharakpa leingak mapusing oirabasu makhoigi makha pollu. Maramdi nakhoina aphaba touduna apangba misinggi khangdana pangangda ngangganba adu tuminna leihanba haibasi Tengban Mapugi aningbani. Ningtamba misinggumna leiyu; adumakpu nakhoigi naning tamba aduna phattaba kupsinbada sijinnaganu, adubu Tengban Mapugi manaisinggumna hing-u. Mi pumnamakpu ikai khumnou, thajaba nachin-nanaosingbu nungsiyu, Tengban Mapubu kiyu, Ningthourenbu ikai khumnou. Manaisa, ikai khumnabaga loinana Tengban Mapubu kibagi maramna nakhoigi mapusinggi makha pollu, aphaba amasung pukning tappasinggi makha ponba khakta nattaduna thina touba makhoising adugisu makha pollu. Maramdi Tengban Mapugi aningba khangbagi maramna khaangpham thoktaba awa cheina nakhoina khaanglabadi, adugidamak Tengban Mapuna nakhoibu yaipha thoujal pibigani. Maramdi nakhoina aranba toubagidamak nakhoida phu cheiba adu khaanglabadi, maduda kanapham kari leibage? Adubu nakhoina aphaba toubagidamak awaba khaanglabadi, madugidamak Tengban Mapuna nakhoibu yaipha thoujal pibigani. Masi phaoba Tengban Mapuna nakhoibu koubire, maramdi Christtana masamkpu nakhoigidamakta awaba khaangduna nakhoina mahakki khonggul linanaba nakhoigidamak pandam thambire, Mahakti pap amata toukhide amasung mahakki chindagi oidaba amata takhide. Mahakpu ikaiba piba matamda, mahakna ikaiba piduna paokhum hankhide; mahakna awaba khaangbada, mahakna makhoibu kihankhide, adubu chumna wayenba Mapu oiriba Tengban Mapugi maphamda mahak masabu sinajakhi. Eikhoina papta siraga achumba chatnabagidamak hingnaba, Christta masamakna cross mathakta mahakki hakchangda eikhoigi papsingbu pubire. Mahakki cheiphamsing aduna nakhoibu naba phahanbire. Maramdi nakhoi lammuknaraba yaogum oirammi, adubu houjikti nakhoi Yaosenba amadi nakhoigi thawaibu Yengsinbiba mapugi maphamda hallakle. Matou asumna, yum pallabi nupi oibisa, nakhoi nakhoigi napuroibasinggi makha pollu, adu oirabadi Tengban Mapugi waheibu thajadaba kanagumba mapuroiba leirabadi, wahei amata hairuba toudana nakhoigi nachat natouna makhoibu thajahanba ngamgani, maramdi nakhoina Tengban Mapubu kibaga loinana asengba lamchat chatpa adu makhoina ugani. Nakhoigi leitengda mapanthonggi oiba haibadi sam lonba, nattraga sana lupa siba nattraga phijet leitengna oihan-ganu. Madugi mahutta nakhoigi thammoi nunggi oiba phajaba, pukning tappa amasung pukning ingbagi mangba leitaba phajaba aduna leiteng-u, masi Tengban Mapugi mityengda yamna mamal yambani. Maramdi mamangngeida Tengban Mapuda makhoigi asa thamjabi asengbi nupisingnasu makhoigi mapuroibagi makha ponna leiduna makhoi masabu leitengjarammi. Sarah-su adugumba ama oirammi; mahakna Abraham-gi haiba induna mahakpu Ibungo haina koujarammi. Nakhoina aphaba touraba amadi karigumba amatabu kidrabadi, nakhoi mahakki machanupising oire. Mapuroibasa, matou asumna nakhoigi nupisingga wakhal taminnana panminnou, makhoidi henna sonba mapang ama oina amadi nahakka punna hingbagi Tengban Mapugi khudol phangminnagadaba ama oina makhoibu ikai khumnou, madu oirabadi karigumba amatana nakhoigi haijabada apanba oihalloi. Aroiba oina, nakhoi pumnamak pukning amata oiyu, nungsibibagi wakhal thammu, amaga amaga nungsinou, minungsi leiyu amadi nolukpa oiyu. Phattabagidamak phattaba han-ganu, ikaiba pibagidamak hanna ikaiba piganu. Madugi mahutta phattabagidamak bor oina hallu, maramdi nakhoina bor phangnabagidamak nakhoibu masigidamak koubire. Mapugi puyana asumna hai, “Punsibu nungsiba amasung aphaba numitpu uba pamba makhoi aduna, makhoina phattaba ngangba amasung oidaba ngangba tokkadabani. Makhoina phattabadagi leithoklaktuna aphaba tougadabani; nakhoina ingthaba thiduna madu tanagadabani. Maramdi MAPU IBUNGO-gi mit achumba chatpasinggi mathakta yengduna lei aduga makhoina haijaba adu tabi, adubu Mapu Ibungogi maithongdi phattaba toubasinggi maiyokta lei.”” Nakhoina aphaba tounabagidamak khouranglabadi, kanana nakhoida mangnaba tougadouribano? Adubu nakhoina aphaba toubagidamak awa khaanglabadi nakhoi yaiphabani. Kanabusu kiganu amasung pukning waganu. Adubu nakhoigi thamoi nungda Christtabu Mapu Ibungoni haina ikai khumnou. Nakhoida leiriba asa adugi maramda kanagumbana nakhoida hanglabadi, paokhum pinaba matam pumnamakta thourang touduna leiyu. Adubu pukning tappa amasung ikai khumnabaga loinana tou, aphaba achum aran khangba pukning adu sengna thammu, adu oirabadi Christtada leiba nakhoigi aphaba nachat natou adubu phattana ngangliba makhoi aduna nakhoigi mangnaba ngangba adugidamak ikaijagani. Maramdi masi Tengban Mapugi aningba oirabadi, aphaba toubagi awaba khaangbana phattaba toubagi awaba khaangbadagi henna phei. Maramdi Christtana papkidamak amuktang sibikhre, achumba chatpa mahakna achumba chattabasinggi mahutta, madu nakhoibu Tengban Mapugi maphamda pubinabani. Mahak hakchangda hatkhibani adubu Thawaida hinghanbire, Hinggat-hallaba matungda, mahakna keisumsangda leiba thawaisinggi manakta chattuna laothoklammi. Makhoising adu mamangngeida Noah-gi haktakta hijao adu sagatlingeida Tengban Mapugi kuina khaangbiba aduna ngaibiramba matamda haiba inkhidaba thawaising aduni. Hi adugi manungda mi kharatabu, haibadi punna mi nipan isingdagi kanbikhi, ising asi houjik nakhoibusu kanbiba Baptize touba adugi pandamni. Madu hakchangdagi amotpa louthokpa natte adubu Tengban Mapugi maphamda asengba achum aran khangba pukningdagi pijaba wasakni. Jisu Christtana sibadagi hinggatkhibagi maram aduna nakhoibu kanbibani, Ibungo mahakti swargada lengkhattuna Tengban Mapugi yetthangbada leiri, swargadutsing, angambasing amasung panggalabasingna mahakki makha ponduna lei. Maram aduna Christtana hakchangda awaba khaangbikhiba maramna nakhoi nasamaksu maduga mannaba pukning leiduna sem sajou; maramdi hakchangda awaba khaangba mahak aduna papka amuk mari leinadre. Aduna nahakna nahakki leihouriba taibangpan-gi punsi adu mioibagi hakchanggi apambasing aduda nattaduna Tengban Mapugi aningbagi matung inna hingba punsi ama oigadabani. Maramdi houkhraba matam amada Tengban Mapu ningdaba misingna touba pambasing haibadi lamchat kamba, mihouba, yu ngaoba, thak chaduna nungaithokpa, yu thaktuna makhe langba amasung tukkachaningngai oiraba lai murti latpa asising asi touduna matam marang kaina lenkhre. Makhoina thaoidaba, ka henba punsi mahingda hingba asida nakhoina yaosindaba asida makhoina ngakladu nakhoibu thina ngang-i. Adubu hingliba amasung asibasingbu wayennaba thourang touduna leiriba Ibungo mangonda makhoina toubasing adugi maram pikhigani. Maram aduna asibasingdasu Aphaba Pao sandokkhi, makhoigi hakchanggi punsida mipum khudingmakta wayenbagumna wayenkhi; makhoigi thawaigi oiba punsida Tengban Mapuna hingbagumna hingnanaba makhoida sandokpani. Pot pumnamak loigadaba adu naksille. Maram aduna nakhoina haijaba yananaba mitsing nasingna amadi pukning laksinna leiyu. Pumnamakki mathakta, nakhoi nasel amaga amaga chetna nungsinou maramdi nungsibana pap mayam amabu kupsilli. Murum murum sonba yaodana amaga amaga yumda taramna oktuna pija pithak tounou. Tengban Mapugi makhal makha kayagi khudolsingbu ningthina sillangba ama oina Tengban Mapudagi phangjaba toptoppa khudol adu nakhoi amamamna misinggi phananabagidamak sijinnagadabani. Kanagumba amana wa nganglabadi, makhoina Tengban Mapugi wa ngangba amagumna nganggadabani; kanagumba amana thougal tourabadi, Tengban Mapuna pibiba panggalga loinana makhoina thougal tougadabani, masina Tengban Mapubu maram khudingmakta Jisu Christtagi mapanna thagatnabani. Matik mangal amasung panggal lomba naidana Ibungo mahakkini. Amen. Achanbasa, nakhoigi nathakta awabagi changyeng lakpa aduda karigumba mahousaga mannadabagumba ama thoklibani haina ngakkanu. Adubu nakhoina Christtagi awaba khaangbagi saruk phangminnabani haina haraojou, maduna Ibungo mahakki matik mangal phongdokpa matamda nakhoi haraobana thannanabani. Christtagi minggidamak misingna nakhoibu ikaiba pirabadi nakhoi yaiphabani, maramdi matik mangalgi amadi Tengban Mapugi Thawaina nakhoigi nathakta leibire. Adubu karigumba nakhoina awaba khaangba tarabadi, madu mihatpa, nattraga huranba, nattraga karigumba atoppa makhal amagi maral leiraba, nattraga mathou nattana migi thabakta khut thingjinba mi amagumna oiroidabani. Adumakpu nakhoina Christian ama oina awaba khaanglabadi maduda nahak ikaiganu, adubu nahakna Christtagi mingbu pujabagidamak nakhoina Tengban Mapubu thagatchou. Tengban Mapugi imungdagi wayenba houbagi matam adu youre; wayenba asi eikhoidagi hanna hourabadi, Tengban Mapugi Aphaba Pao indaba makhoigi poloi adu kari oigani? Asumna Mapugi puyana hai, “Achumba chatpa mibu wana kanbirabadi; Tengban Mapu ningdaba amasung pap chenbasingdi kari oigani?”” Maram aduna Tengban Mapugi aningba matung inna awaba khaangba makhoina makhoi masabu thajaba yaba Sembiba Mapuda sinnajaduna aphaba thabak touduna leigadabani. Nakhoigi narakta leiba ahal-lamansing, ahal ama oiriba amadi Christtana awaba khaangbagi sakhi ama oiriba aduga phongdokpigadaba matik mangal aduda saruk phanggadaba ama oina eina nakhoida haijari; nakhoigi nakhada leiba Tengban Mapugi yao sanggu adubu senbiyu, yengsinbiyu, tangaiphadana touba nattaduna Tengban Mapuna nakhoibu oihanningba adugumna, touningna tou; madu pukchel sengdana tongjanaba hotnaba nattaduna, touningna thougal tou. Nakhoida sinnakhrabasing adugi mathakta mapu oina panba nattaduna yao sanggu aduda pandamsing oiyu. Athoiba Yaosenba adu uhanbiba matamda, nakhoina sithaba leitraba matik mangalgi luhup adu phanggani. Adugumduna nakhoi naha oibasa, nakhoi ahalsinggi makha pollu. Nakhoi pumnamak amaga amagagi maphamda nolukpagi phijol setlu, maramdi “Tengban Mapuna chaothokpasingbu thing-i, adubu nolukpasingda thoujal pibi.”” Maram aduna Tengban Mapugi panggalaba khutki makhada nakhoina nolukchou adu oirabadi Ibungo mahakki achaba matamda nakhoibu mahakna thanggatpigani Nakhoigi langtaknaba pumnamak Ibungogi maphamda langsillu; maramdi mahakna nakhoigidamak khanbi. Mit na singna leiyu amasung mitseng khang-u! Nakhoigi yeknaba Devil-na ngangliba nongsagumna kanagumbabu yotsinnaba thiduna koina chatli. Nakhoigi thajabada chetna leppu amadi mahakpu thing-u, maramdi taibangpan-gi mapham pumnamakta leiba thajaba makhoidasu asigumba awaba khaangli haiba nakhoina khang-i. Adubu nakhoina matam khara awaba khaanglaba matungda thoujal pumnamakki Tengban Mapuna mahakki lomba naidaba matik mangalda Christta Jisugi mapanna eikhoibu koubiraba Ibungo mahakna, nakhoibu mapung phahanbigani amasung achetpa, panggal amadi lengdraba yumpham nakhoida pibigani. Matam pumbagi oina panggal adu Ibungo mangonda leiba oisanu! Amen. Eina thajaba yaba ichil inao amani haina singthanajaba Silas-ki mapanna eina nakhoida samlapna chithi asi i-bani. Eina nakhoibu pukning thougatpa amadi masi Tengban Mapugi achumba thoujal aduni haiba eigi sakhi piba adu eina pammi. Nakhoiga loinana khandokminnarabi, Babylon-gi singlup aduna nakhoibu khurumjabagi wa hairak-i, aduga eigi icha Mark-nasu nakhoibu khurumjari. Nungsibagi chupnabaga loinana nakhoi amaga amaga khurumnou. Christtada leiba nakhoi pumnamakta ingthaba leisanu. Jisu Christtagi manai amadi pakhonchatpa Simon Peter, Eikhoigi Tengban Mapu amasung Kanbiba Mapu Jisu Christtagi achumba chatpa adugi mapanna eikhoina phangbagumna mamal yamlaba thajaba phanglaba makhoisingda: Tengban Mapu amasung eikhoigi MAPU IBUNGO Jisu Christtabu khangbagi mapanna thoujal amasung ingthaba nakhoida marang kaina leiba oirasanu. Ibungo mahak masamakki oiba matik mangal amasung aphaba magun adugi maramna eikhoibu koubiraba mahakpu khangjaba adugi mapanna eikhoina Tengban Mapu ningba punsi ama hingbada changba pumnamak adu Tengban Mapugi oiba panggal aduna eikhoida pibire. Matik mangal amasung aphaba magun asising asigi maramna mahakna henna chaoba amadi mamal yamlaba mahakki wasaksing eikhoida pibire, maram aduna wasaksing adugi mapanna phattaba apambasingna thok-hanba taibangpanda leiba amangba adudagi nanthoklaga Tengban Mapugi oiba mahousa aduda saruk yaba phangjananabani. Maram asigidamak nakhoina ngambamakhei hotnaduna nakhoigi thajabada aphaba gun hapchinnaba hotnou aduga aphaba gunda khangba; nakhoigi khangba aduda nasa khudum chanjaba; nakhoigi nasa khudum chanba aduda khaangheiba; khaangheiba aduda Tengban Mapu ningba; Tengban Mapu ningba aduda nachin nanao oibagi channaba hapchillu; aduga nachin nanao oibagi channaba aduda nungsiba hapchillu. Hairiba gunsing asi nakhoida leiduna hen-gatlabadi, eikhoigi Mapu Ibungo Jisu Christtabu khangbada kanadaba amadi mahei yalhandaba oihalloi. Adubu hairibasing asi leitaba makhoi adudi athappa uba ngamdaba amasung mittangbasingni, makhoina mamaangda langjakhra papsing adudagi sengdokpikhre haiba makhoina kaokhre. Maram aduna eigi ichil inaosa, Tengban Mapuna nakhoibu koubiba amadi khandokpiba adu henna chetsinhannaba ngambamakhei hotnou. Maramdi nakhoina asising asi tourabadi, nakhoina keidounungdasu nakhoigi thajaba thadokloi. Asumna oirabadi eikhoigi Mapu Ibungo amasung Kanbiba Mapu Jisu Christtagi lomba naidaba leibak aduda nakhoibu taramna okpigani. Maram aduna nakhoina maram pumnamaksing asi hanana khanglaba oirabasu amasung nakhoida leiraba achumba aduda chetna leirabasu, matam pumnamakta eina hiramsing asigi maramda nakhoida ningsingbigani. Eina hinglibamakhei masigi hiramsing asi nouna nakhoida ningsinghanba haibasi chummi haina eina khalli. Maramdi eikhoigi Mapu Ibungo Jisu Christtana eingonda sengna takpikhibagumna, thunamak eigi hakchang asi thadoklani haiba eihak khang-i. Eina leikhidraba matungda nakhoina hiramsing asi matam pumbada ningsingduna leiba yananaba lambi ama semnaba ngambamakhei eina kanna hotnagani. Mapu Ibungo Jisu Christtana panggalga loinana lengbirakkadaba adugi maramda eikhoina nakhoida haiba matamda, hei-singna semjin sajinba wari sijinnaduna haikhide, adubu eikhoidi mahakki matik chaoba adugi mitna uhouba sakhisingni. “Masi eigi nungsiraba Ichanupani, mangonda Ei yamna pelle!”” haina Khuwaidagi Chaoba Matik Mangalgi khonjel aduna Ibungogi maphamda lakpada Mapa Ibungo Tengban Mapudagi ikai khumnaba amadi matik mangal Ibungona phangjaba matam aduda eikhoi mapham aduda leirammi. Eikhoina asengba ching aduda Ibungoga loinana leiringeida swargadagi lakkhiba khonjel adu eikhoi isamakna takhi. Maram aduna maichousingna laothokpiramba paojel adubu amukka henna eikhona chetna thajare. Maduda nakhoigi pukning chingsinba haibasi nakhoigi aphabani maramdi nongngandriba phaoba amasung ayukki sajik thabana nakhoigi thamoida ngandriphaoba madu amambada nganba thaomeigumba amani. Pumnamak asigi mathakta Puyagi wa phongdokpa amata maichou amagi masagi khangjaba adudagi haidokpa natte haibasi nakhoina khanggadabani. Maramdi Tengban Mapudagi phongdokpa wa amata mioibagi aningbadagi khak lakpa natte, adubu maichousing adu mioiba oijarabasu, Thawai Asengbana makhoibu chingbiduna makhoina Tengban Mapudagi lakpa wa adu ngang-i. Houkhiba matamda misinggi marakta Tengban Mapugi wa takthoksinnaba maichousing leirambagumna nakhoigi naraktasu aranba tambiba ojasing leirakkani. Makhoina amangba amadi chumdaba tambibasing purakkani amasung makhoibu leibikhiba Mapu Ibungo phaoba yaroi, maram aduna makhoina makhoi masagi mathakta thunamak mang takpa purakkani. Misingna makhoigi lamchat naidaba matou adugi tung in-gani; aduga makhoina touba aduna maram oiraga achumbagi Lambi asibu atoppasingna thina ngangnagani. Aranba tambiba ojasing asina makhoigi karaambana nakhoida semjin sajinba warising liduna nakhoibu makhoigi oijanaba sijinnagani. Makhoibu aranbada tahan-gadaba wayen adu makhoigi mathakta kuina leiraklabani amasung makhoibu mangtak-hangadaba adu tumduna leithokpa natte. Maramdi Tengban Mapuna pap touba swarga dutsingbu kanbidaduna norokta langthakhi, amasung mapham aduda wayennabagidamak amambada yot-hingna punduna thamle. Tengban Mapu ningdaba misinggi taibangpan aduda ising ichao thok-handuna mamangngeigi taibangpan adubu kanbikhide; achumba chatpagi wa sandokpa Noah amadi atei mi taret adukhaktabu kanbikhi. Tengban Mapuna Sodom amadi Gomorrah saharsingbu meina mangtak-handuna cheirak pikhi aduga Tengban Mapu ningdabasingda kari thokkani haibadu makhoibu pandam oihankhi. Wayel pathap leitraba amasung lamchat naidaba machat matouna wahallaba achumba chatpa mi ama oiriba Lot-pu Ibungona kanbikhi. Achumba chatpa mi aduna makhoigi marakta leiduna makhoigi wayel pathap thousadabagi thabaksing adu numit khudinggi u-ba amasung tabana mahakki achumba chatpa thawai adubu wahankhi. Maram aduna Tengban Mapubu chetna ningba misingbu karamna kanbigadage haiba amasung phattabasingbu wayen-gi Numitta cheirak pinaba karamna thamgadage haiba adu Mapu Ibungona khang-i, hairiba asi hakchanggi amotpa apambasing adugi matung inna chatpa makhoida amasung Tengban Mapugi matikpu usittaba makhoising aduda thoidok hendokna oigani. Makhoi ichang thou-i amadi chaothokpa sajat chatli, swargada leibasinggi mathakta makhoina thina ngangbada makhoida akiba leite. Adubu aranba tambiba ojasing adudagi yamna henna kanba amasung panggal leiba swarga dutsing phaobanasu Mapu Ibungogi mangda makhoising adubu thina ngangduna maral siba toude. Adubu makhoising asidi mahousana yaojarakpa sajatna thabak touba, phaduna hatnaba poklaba lamlakki sasingga manei; khangdaba hiramsingda makhoina thina ngang-i. Lamlakki sasinggumna makhoi mangkhigani, amasung makhoina thok-hanba awaba adugidamak makhoida awaba han-gani. Makhoigidamaktadi nungaithokpa haibasi nungthil pobopta makhoigi hakchanggi apambasing adu phangnaba touningbata touba aduni; makhoina makhoigi lounamgi oiba thabaksing aduda nungaithokpaga loinana nakhoigi chaklen aduda makhoina yaoba adu ikainingai oiba amadi mingchat thibani! Makhoigi mamit mitu miwa lanabana pik thalli, aduga makhoina pap touba leppa leite; pukchel leptaba misingbu themdok-i; makhoigi thammoida karaambagi maramda yamna hei single; makhoi sirap phanglaba misingni! Makhoina achumba lambi adubu thadoktuna makhoi lambi lammuknakhre; Makhoina aranba thabak touduna sendong tanba pamba Bezer-gi machanupa Balaam-gi lambida matung inkhre, aduga mahakki ayol aran adugidamak lola amana mahakpu cheikhi, marol thoktaba lola aduna mioibagi khonjelda wa ngangduna maichou adugi angaoba matou adubu thingkhi. Mising asi ising leitaba iphut amasung nonglei nungsitna humdokkhraba leichin-gumbani; Tengban Mapuna makhoigidamak sukna mamlaba mapham ama khaktuna thamle. Makhoina napal tou-i amadi apangba wa haidok-i amasung aranba punsi amada hingliba mising adudagi nanthokcharakpada ngairiba mising adubu makhoina hakchanggi lamchat naidaba apambasing sijinnaduna themdok-i. Makhoi masamak mangtak-hanningai oiriba heinabising adugi minai oina oina, makhoina atoppa misingda maning tamhan-gani haina wasak-i; karigumba amana mi amabu khudum challabadi, mi adu madugi minaini. Eikhoigi Mapu Ibungo amadi Kanbiba Mapu Jisu Christta khangbagi mapanna makhoina taibangpangi amotpa adudagi nanthoklaga, makhoibu amuk hanna phajinduna khudum chankhrabadi, makhoigidamak akonbagi phibham aduna hannagi phibham adudagi henna phattaba oire. Maramdi makhoina achumba chatpagi lambi adu khanglaga makhoida piba asengba yathang adudagi makhoina leithokkhibagi mahutta achumba chatpagi lambi adu khanglamdabana makhoigidamak henna pharamgadabani. Makhoida thokliba asina paorou asi achumbani haiba utle: “Huina masagi aobada amuk hanjilli”” aduga “Irujathokpiraba okpina leikhomda amuk leiolli.”” Achanbasa, masi eina nakhoida i-ba anisuba chithini. Chithi animak asida eina nakhoibu hiramsing asi ningsinghanningduna nakhoigi pukningda asengba wakhal khalhannanaba hotnakhibani. Tengban Mapugi wa phongdokpa asengba maichousingna mamangngeida haikhiba wasing amadi MAPU IBUNGO amasung Kanbiba Mapuna nakhoigi pakhonchatpasinggi mapanna pikhiba yathangsing adu nakhoina ningsingba eina pammi. Aroiba numitsingda karemnaba mising lakkani, karemnagani amadi makhoigi masagi phattaba apambasinggi matung in-gani haibasi nakhoina khanggadabani. Aduga makhoina hanggani, “Mahakna “‘lakkani’’ wasakkhiba adu kadaida leire? Eikhoigi ipa ipusingna sikhiba matamdagi, taibangpan asi leisemngeidagi leiramba pot pumnamak hanagumna adumak leiri.”” Mamangngeida Tengban Mapugi waheigi mapanna swarga semkhibani aduga malemna isingdagi isingna semkhibani haibasi makhoina masi kaoge haina kaobani. Ising adunasu matam adugi taibangpanbu ising ichaona manghankhi. Adubu wahei adumakna houjik leiriba swarga amasung malem asibu meigidamak khaktuna thamli, wayennaba amasung Tengban Mapu ningdabasingbu manghan-gadaba numit adugidamak khaktuna thamli. Adubu achanbasa, masimadi nakhoina kaoganu: Mapu Ibungogi maphamdadi nongma habasi chahi lising amagumbani, aduga chahi lising ama haibasi nongmagumbani. Mi kharana tappa oina singthanabagumna, Mapu Ibungona mahakki wasak ngakpada tapthaba natte. Adubu mi amatabu manghanningdaduna, mi pumnamakna pukning honglakpa pamduna Ibungona kuina khaangbiribani. Adubu Mapu Ibungogi Numit adu huranbana lakpagumna lakkani. Numit aduda swarga yamna nin khongbaga loinna mangkhigani; atiya malemgi machak mathum pumnamak meina manghankhigani, aduga malem amasung madugi manungda leiba pot khudingmak iphong phonggani. Pot pumnamak asumna mangkhigadaba maramna, nakhoi karamba mioi ama oiba tabano? Nakhoina asengba punsi amasung Tengban Mapu ningba punsi ama hingba tabani, nakhoina Tengban Mapugi Numit adu ngaiduna amasung madu thuna laknaba nakhoigi angamba hotnou Numit aduda swarga meina chaktuna mangkhini amasung nongmadon atiyada leiba machak mathum pumnamak meisana soudokkhigani. Adubu Ibungogi wasak adugi matung-inna achumba chatpasingna leigadaba anouba swarga amasung anouba malem ama eikhoina ngaijari. Maram aduna, achanbasa, nakhoina Numit adu ngairingeida Tengban Mapugi mityengda asengba amadi asoiba leitaba aduga Ibungo mahakka ingthana leinaba nakhoina ngamba makhei hotnou. Eikhoigi Mapu Ibungona kuina khaangbiba haibasi aran-khubhamni haibasi wakhalda ningsing-u, eikhoigi achanba ichil inao Paul-nasu Tengban Mapuna mangonda pibiba lousing adu sijinnaduna nakhoida ikhibagumbani. Mahakki chithi pumnamakta hiram asigi maramda mahakna i-ri. Mahakki chithisingda khangbada waba kharasu yao-i adubu khangdaba amasung areppa leitaba misingna Mapugi Puyada makhoina toubagumna onateinahalli. Maduna maram oiraga makhoina masagi mathakta mangtakpa pujarak-i. Aduna achanbasa, nakhoina hiramsing asi hannana khangba maramna wayel yaodaba misinggi aranbana nakhoibu chingkhiduna nakhoigi achetpa maphamdagi takhidanaba cheksillu. Adubu thoujalda amadi eikhoigi Mapu Ibungo amasung Kanbiba Mapu Jisu Christtabu khangbada mathang mathang chaokhatpa oiyu. Houjik amasung lomba naidana Ibungoda matik mangal leiba oisanu! Amen. Ahoubadagi leiraklaba, hingbagi Wa adugi maramda nakhoida eikhoina i-ri. Eikhoina madu tare, eikhoigi imitna ure; hoi, eikhoina ujare amasung eikhoigi khutna madu sokle. Hingba adu uhanbire; eikhoina madu ujare amadi madugi maramda eikhoina sakhi pi amasung eikhoida uhanbiba amadi Mapa Ibungoga leiminnaramba lomba naidaba hingba adu eikhoina nakhoida laothok-i. Nakhoisu eikhoiga tinanaba eikhoina uraba amadi taraba adu nakhoida laothok-i. Eikhoigi tinnaba adudi Mapaga amadi mahakki Machanupa, Jisu Christtagani. Eikhoigi haraoba mapung phahannaba eikhoina masi ijabani. Eikhoina mahakki Machanupadagi taraba amadi nakhoigi naphamda laothoklaba paojel adu asini: Tengban Mapudi mangalni, aduga mangonda amamba amata leite. Eikhoina Ibungo mahakka tinajei hairaga amambada hinglabadi, eikhoina wahei amadi thabak animakta minamle. Adubu mahakna mangalda leibagumna eikhoinasu mangalda leirabadi, eikhoi amaga amaga tinnaba phangle, aduga mahakki Machanupa Jisugi eena eikhoibu pap pumnamaktagi sengdokpi. Eikhoina eikhoida pap leite hairabadi, eikhoi isa ithanta minamjare amasung achumba adu eikhoida leite. Adubu eikhoina eikhoigi papsing Tengban Mapuda haidokcharabadi, mahakna mahakki wasak adu ngakkani amadi achumba adu tougani: Ibungo mahakna eikhoigi papsing kokpigani amasung aranba touba pumnamaktagi sengdokpigani. Eikhoina pap toude hairabadi, eikhoina Ibungo mahakpu minamba oihalle, amasung mahakki wa eikhoida leite. Eigi nungsiraba angangsa, nakhoina pap toudanaba, eina waramsing asi nakhoigi naphamda i-ri; kanagumbana pap tourabadi, Ipagi maphamda eikhoigidamak wanombiba eikhoigi kanagumba ama leiri, mahak adudi achumba chatpa Jisu Christtani. Ibungo mahakti eikhoigi papki katthokpiraba usin aduni aduga eikhoigita nattana taibangpan pumbagi papkidaksuni. Eikhoina mahakki yathangsing ngaklabadi eikhoina mahakpu khang-i haiba eikhoina khang-i. Kanagumbana “Eina mahakpu khang-i”” hairaga mahakki yathangsing indrabadi mahak minambani, aduga achumba adu mangonda leite. Adubu kanagumba amana mahakki wa illabadi Tengban Mapubu nungsiba adu makhoida tasengna mapung phaba oihalle. Eikhoina Ibungoda lei haibasi masina sengna khangba ngammi: Tengban Mapuda lei hairiba mahak aduna Jisuna hinglamba adugumna mahakna hingba tai. Achanbasa, eina nakhoida anouba yathang ama i-ba natte adubu ahoubadagi nakhoida leiraklaba ariba aduni. Ariba yathang asi nakhoina hannana taraba paojel aduni. Adum oinamak, eina nakhoida anouba yathang ama i-ri, maramdi masigi achumba asi Christtada u-i amasung nakhoidasu u-i. Maramdi amamba adu houkhre amasung achumba mangal adu nganduna leire. Kanagumbana mahak mangalda lei hairaga mahakki machin manaobu tukkacharabadi, mahak houjiksu amambada leiri. Machin manaobu nungsiba mahak adu mangalda lei amasung mangonda khudi thiningai kari amata leite. Adubu kanagumba amana machin manaobu tukkacharabadi mahak amambada lei amadi mahakna amambada koichat chatli. Amambana mahakpu mamit tanghanba maramna mahakna kadaida chatlibano haiba khangde. Eigi nungsiraba angangsa, Christtagi maramgidamak nakhoigi papsing kokpikhraba maramna eina nakhoida i-ri. Mapa oibasa, ahoubadagi leiraklaba mahakpu nakhoina khangbagi maramna eina nakhoida i-ri. Naha oibasa, nakhoina Phattaba Mahak adubu ngambagi maramna eina nakhoida i-ri. Nungsiraba angangsa, nakhoina Ipa adubu khangbagi maramna eina nakhoida i-ri. Mapa oibasa, ahoubadagi leiraklaba mahakpu nakhoina khangbagi maramna eina nakhoida i-ri. Naha oibasa, nakhoi panggal kalli, amadi Tengban Mapugi wa adu nakhoida lei, amasung nakhoina Phattaba Mahak adubu ngambagi maramna eina nakhoida i-ri. Taibangpan nattraga taibangpanda leiriba pot amatabu nungsiganu. Kanagumba mi amana taibangpanbu nungsirabadi, Ipabu nungsiba adu mangonda leite. Taibangpanda leiriba pumnamak haibadi hakchanggi apamba, mitki apamba amasung punsigi napal asising asi Ipadagi lakpa natte, adubu taibangpandagini. Taibangpan amasung masigi apamba adu mangsillakli; adubu Tengban Mapugi aningba touba mahak adudi matam pumnamakta hingduna lei. Eigi nungsiraba angangsa, aroiba pungjani; Christtagi maiyokta leiba mahak adu lakkani haiba nakhoina takhibagumna, houjiksu Christtagi yeknaba mayam ama thorakle. Maram aduna aroiba pungjani haiba eikhoina khangle. Makhoina eikhoidagi chatthokkhibani adubu tasengbadi makhoi eikhoigi oiramde, maramdi makhoi eikhoigi oiramlabadi, makhoi eikhoiga adum leiramgadabani, adubu makhoina chatthokkhiba aduna makhoi amata eikhoigi natte haibadu phongdokle. Adubu nakhoidi Christtana nakhoigi nathakta Thawai Asengba heithabikhrabani, maram aduna nakhoi pumnamak achumba adu khang-i. Nakhoina achumba adu khangdabagi maramna eina nakhoida i-ba natte, adubu nakhoina achumba adu khangbagi maramna amasung achumba adudagi minamba amata laktaba maramna i-bani. Adunadi minamba ngangba adu kanano? Jisubu Christtani haiba yadaba mahak aduni. Mahak adudi Mapa amasung Machanupabu yadaba Christtagi yeknaba mini. Machanupa adubu yadaba mi khudingmak Mapa adubusu yadabani; Machanupa adubu yaba mi khudingmak Mapa adubusu phang-i. Nakhoigidamakti, nakhoina ahoubadagi takhraba adu nakhoida lengdana leihallu. Madu nakhoina tourabadi, nakhoisu Machanupada amasung Mapada lengdana leigani. Christtana eikhoida pibigani wasakpikhiba adu asini madudi lomba naidaba hingba aduni. Nakhoibu lanna lamjingnaba hotnariba makhoising adugi maramda eina nakhoida waramsing asi i-bani. Nakhoigidamakti, nakhoina Ibungo mangondagi phangkhraba thao noibiraba adu nakhoida lengdana lei, aduna nakhoibu kanagumbana tambibagi mathou tade. Adubu Ibungogi thao noibiba aduna nakhoibu hiram pumnamakki maramda tambi aduga thao noibiba adu thanggeisengbani, sasinnaba minamba natte. Nakhoibu tambikhraba adugumna nakhoi Ibungoda lengdana leiyu. Aduna houjikti, eigi nungsiraba angangsa, Ibungona lenglakpa matamda mahakki mangda eikhoina ikaiba leitanaba amasung thouna leinaba Ibungoda lengdana leiyu. Christtadi achumba chatpani haiba nakhoina khanglabadi, achumba touba khudingmak Ibungodagi pokpani haiba nakhoina khang-i. Yeng-u, eikhoibu Tengban Mapugi machasing koubinaba Ipana eikhoigi ithakta kayagi matik nungsibire! Madumak eikhoi oiribani! Taibangpanna eikhoibu khangdabagi maramdi taibangpanna Ibungo mahakpu khangde. Achanbasa, houjik eikhoi Tengban Mapugi machasingni aduga eikhoi kari oigadage haiba houjik phaoba phongdokpidri. Adubu Christtabu phongdokpiba matamda eikhoi mahak man-gani maramdi mahakna oiribagumna eikhoina mahakpu ugani haiba eikhoina khang-i. Christtada asa asi leiba mi khudingmakna, Ibungona sengba oibagumna makhoi masabu sengdokchei. Pap touba mi khudingna wayel yathangbu thugai; tasengna hairabada, papti wayel yathang thugaibani. Adubu Christtana eikhoigi pap louthokpinaba Ibungo mahak phongdokpire haiba nakhoina khang-i. Ibungoda pap amata leite. Ibungonda leiba mi amatana pap touduna leite. Pap touduna leiriba mi amatana Ibungo mahakpu usu-udri amasung khangsu-khangdri. Eigi nungsiraba angangsa, mi kana amatana nakhoibu lanna lamjing-han-ganu. Ibungona achumba chatpagumna achumba touriba mahak adu achumba chatpani. Papki thabak touriba mahak adu Devil-dagini, maramdi Devil-di ahoubadagi houna pap tourakli. Tengban Mapugi machanupa adubu phongdokpibagi maramdi Devil-gi thabak manghannabani. Tengban Mapudagi poklaba kana amatana pap touduna leiroi, maramdi Tengban Mapugi maru adu makhoida lei; makhoina pap makha tana touduna leiba ngamde, maramdi makhoi Tengban Mapudagi poklabani. Matou asumna Tengban Mapugi machasing adu kanano amasung Devil-gi machasing adu kanano haiba eikhoina khang-i: achumba toudaba mahak adu Tengban Mapugi macha natte aduga machin manaobu nungsidaba mahak adusu natte. Nakhoina ahoubadagi taraba paojel adu asini: Eikhoi amaga amaga nungsinagadabani. Phattaba Mahak adugi oiduna Cain-na manao nupa Abel-bu hatpagumna eikhoi oiroidabani. Karigidamak mahakna manao nupabu hatkhibano? Maramdi mahakna toubasing adu aranba oirammi adubu mahakki manao nupana toubasing adu achumba oirammi. Eigi ichil inaosa, taibangpanna nakhoibu tukkacharabadi maduda ngakkanu. Eikhoidi sibadagi hingbada lanthokle haiba eikhoina khang-i, maramdi eikhoi amaga amaga nungsinei. Nungsidaba mahak adu sibada leiri. Machin manaobu tukkachaba mahak adu mihatpani, mihatpa mi amatada lomba naidaba hingba leite haiba nakhoina khang-i. Matou asumna nungsiba asi karino haiba eikhoina khang-i: Jisu Christtana eikhoigidamak mahakki thawai katthokpi. Madu oirabadi, eikhoinasu ichil inaosinggidamak eikhoigi thawai katthokpham thok-i. Lan thum leiba kanagumba amana mahakki machin manaosinggi awatpa adu uraga makhoigidamak mangonda nungsibiba leitrabadi, karamna Tengban Mapugi nungsiba adu mangonda leibage? Eigi nungsiraba angangsa, eikhoina waheitana nattraga ngangbatana nungsigumsi, adubu thabakna amasung achumbana nungsisi. Matou asumna eikhoi achumba adugini haiba khang-i amasung eikhoigi thammoibu Ibungogi mangda langtaknaba yaodana eikhoibu leihalli. Eikhoigi thammoina eikhoibu lalhallabadi, Tengban Mapuna eikhoigi thammoidagi henna chao-i amasung Ibungona pumnamak khangbi haiba eikhoina khang-i. Achanbasa, eikhoigi thammoina eikhoibu lalhandrabadi, Tengban Mapugi mangda eikhoigi thouna phaba lei. Eikhoina Ibungo mahakki yathang ngakpa amasung mahakki apenba adu touba maramna eikhoigi nijaba makhei eikhoina mangondagi phangjei. Mahakki yathang adudi: mahakki Machanupa Jisu Christtagi mingda thajaba amasung Christtana eikhoida yathang pibagumna eikhoi amaga amaga nungsinaba aduni. Tengban Mapugi yathang ngakpa mahak adu Ibungo mangonda lei amasung Ibungo mahakna mangonda lei. Tengban Mapuna eikhoida pibiba Thawai adugi mapanna Tengban Mapuna eikhoida lei haiba eikhoina khang-i. Achanbasa, thawai khudingmak thajaganu, adubu thawaising adu Tengban Mapudagi lakpra haiba khangnaba chang yeng-u, maramdi wa phongdoksinnaba yamna taibangpanda chatthokkhre. Masidagi nakhoina Tengban Mapugi Thawai adu khanggani: Jisu Christtana hakchang oina lakle haiba adu chummi haina yajaba thawai khuding adu Tengban Mapudagini. Adubu Jisubu hakchang oina lakle haiba adu yadaba thawai khudingmak Tengban Mapudagi natte. Madu nakhoina lakkani haina taba Christtabu Yeknaba adugi thawaini aduga houjikmak mahak taibangpan asida leirabani. Eigi nungsiraba angangsa, nakhoidi Tengban Mapudagini, aduga nakhoina makhoibu ngamle, maramdi taibangpanda leiba mahak adudagi nakhoigi nungda leiba mahakna henna chao-i. Wa phongdoksinnaba makhoising adu taibangpanbadagini maram aduna makhoina taibangpan-gi oiba maramda ngang-i aduga taibangpanna makhoina haiba adu tai. Eikhoi Tengban Mapugini, Tengaban Mapubu khangba misingna eikhoigi wa tai adubu Tengban Mapugi nattaba misingna eikhoigi wa tade. Masidagi eikhoina achumbagi Thawai amasung aranbagi thawai adu khang-i. Achanbasa, eikhoi amaga amaga nungsinasi, maramdi nungsibasi Tengban Mapudagi lakpani. Nungsiba mi khudingmak Tengban Mapudagi pokpani amasung Tengban Mapubu khang-i. Nungsidaba mahak aduna Tengban Mapubu khangde; maramdi Tengban Mapudi nungsibani. Tengban Mapuna eikhoibu nungsibiba adu asumna utpire madudi mahakna mahakki amatta ngairaba Machanupabu taibangpanda thabire, masi eikhoina mahakki mapanna hingnanabani. Masini nungsiba haiba adu: eikhoina Tengban Mapubu nungsire haiba natte, adubu Tengban Mapuna eikhoibu nungsibiraduna eikhoigi papkidamak usin-gi irapot oinaba mahakki Machanupabu thabire. Achanbasa, Tengban Mapuna eikhoibu asuk nungsibirabadi, eikhoinasu amaga amaga nungsinapham thok-i. Mi kana amatana Tengban Mapubu ukhidri adubu eikhoina amaga amaga nungsinarabadi, Tengban Mapuna eikhoida lei aduga mahakki nungsiba adu eikhoida mapung phaba oihalle. Ibungona eikhoida mahakki Thawai pibiba maramna eikhoina Ibungonda lei amasung Ibungona eikhoida lei haiba eikhoina khang-i. Mapa aduna mahakki Machanupa adubu taibangpanbagi Kanbiba Mapu oinaba thabirakle haiba adu eikhoina ure amasung eikhoina sakhi pi. Jisudi Tengban Mapugi Machanupani haiba adu achumbani haina yajaba mi aduda Tengban Mapuna lei amasung mahakna Tengban Mapuda lei. Tengban Mapuna eikhoibu nungsibiba adu eikhoina khangle amasung thajare. Tengban Mapudi nungsibani. Kanagumbana nungsibada leirabadi mahak Tengban Mapuda leirabani amasung Tengban Mapuna mangonda lei. Wayen-gi numitta thouna phana eikhoina leiba yananaba eikhoigi irakta nungsiba adu asumna mapung phahanbire: Taibangpan asida eikhoi Christtagumna oiribani. Nungsibada akiba leite. Adubu mapung phaba nungsibana akiba tanthok-i, maramdi akibadi cheirak phangbaga mari leinei. Akiba mahak adu nungsibada mapung phade. Eikhoina nungsi maramdi Tengban Mapuna eikhoibu hanna nungsibire. Kanagumba mi amana Tengban Mapubu nungsi hairaga machin manaobu tukkacharabadi, mahak chinthibani. Maramdi uraba machin manaobu nungsidaba mahak aduna udriba Tengban Mapubu nungsiba ngamloi. Ibungona eikhoida yathang asi pibire: Tengban Mapubu nungsiba mahak aduna mahakki machin manaobusu nungsigadabani. Jisudi Christtani haina thajaba mi khudingmak Tengban Mapudagi poklabani aduga mapa adubu nungsiba mi khudingna machabusu nungsi. Eikhoina Tengban Mapubu nungsiba amasung mahakki yathangsing adu ngakllabadi eikhoina Tengban Mapugi machasingbu nungsi haiba khang-i. Eikhoina Tengban Mapubu nungsiba haibasi mahakki yathangsing inba aduni. Mahakki yathangsingdi eikhoigidamak potlum natte, maramdi Tengban Mapudagi poklaba mi khudingna taibangpanbabu ngammi. Eikhoina taibangpanbabu ngamba haibasi eikhoigi thajabagi mapannani. Taibangpanbabu ngamba mahak adu kanano? Jisudi Tengban Mapugi Machanupani haina thajaba mahak adu khaktanani. Ising amasung eegi mapanna lenglakpa Ibungo mahak adu asini, haibadi Jisu Christtani. Mahakna isingtagi mapanna lakpa natte adubu ising amasung eegi mapannani. Sakhi piriba adu Thawai adunani maramdi Thawai adu achumbani. Sakhi ahum lei: Thawai, ising amasung eeni; ahum asi amata oina yanei. Eikhoina mioibagi sakhi lou-i adubu Tengban Mapugi sakhina henna chao-i maramdi mahakki Machanupagi maramda sakhi piriba asi Tengban Mapugi sakhini. Tengban Mapugi Machanupa adubu thajaba makhoina sakhi asi lou-i. Tengban Mapubu thajadaba makhoina Tengban Mapubu chinthiba oihalli, maramdi Tengban Mapuna Machanupagi maramda sakhi piba adu makhoina thajade. Sakhi adu asini, Tengban Mapuna eikhoida lomba naidaba hingba pibire, aduga hingba adu mahakki Machanupa aduda lei. Machanupa adubu phanglaba mahak aduna hingba adu phangle; Tengban Mapugi Machanupa adubu phangdaba mahak aduna hingba adu phangde. Tengban Mapugi Machanupagi mingda thajaba nakhoida lomba naidaba hingba lei haibasi nakhoina khangnanaba waramsing asi eina nakhoida i-bani. Tengban Mapugi maphamda changjabada eikhoigi leijaba chetna thajaba adu asini: madudi eikhoina mahakki ningba matung inna karigumba ama eikhoina nijarabadi, mahakna eikhoigi nijaba adu tabi. Eikhoina nijaba makhei Ibungona tabi haiba eikhoina khanglabadi, eikhoina mahakki maphamdagi nijakhiba adu eikhoina phangle haiba khang-i. Kanagumba nahakki machin manao amana siba thok-hanba nattaba pap touba urabadi, nahakna haijabigadabani aduga Tengban Mapuna makhoida hingba pibigani. Eina hairiba asi siba thok-hanba nattaba pap toubasing makhoi adugini. Siba thok-hanba pap lei. Nakhoina madugi maramda haijagadabani haina eina haiba natte. Aranba touba pumnamak papni adubu siba thok-handaba pap lei. Tengban Mapudagi pokkhraba mi kana amatana pap makha tana touduna leite haiba eikhoina khang-i; Tengban Mapugi Machanupa aduna makhoibu ngaksenbi amasung Phattaba Mahak aduna makhoibu sokpa ngamde. Eikhoidi Tengban Mapugi machasingni aduga taibangpan pumbadi Phattaba Mahak adugi makhutta lei haiba eikhoina khang-i. Eikhoina achumba Tengban Mapu adubu khangnanaba Tengban Mapugi Machanupa adu lengbiraktuna eikhoida wakhal taba pibire haibasu eikhoina khang-i. Tengban Mapugi Machanupa Jisu Christtada leijaduna eikhoina Tengban Mapuda lei. Eigi nungsiba angangsa, nakhoi nasabu lai-murtisingdagi lapna leiyu. Ahan laman ama oiraba eingondagini--- Eina achumbada nungsijaba amadi Tengban Mapuna khandokpiraba ibemma amasung mahakki machasinggi maphamdani. Eita nattaduna achumba adubu khangba mi pumnamaknasu nakhoibu nungsijei, eikhoida leiba amasung eikhoiga matam pumnamakta leiminnagadaba achumba adugi maramdani. Ipa Ibungo Tengban Mapudagi amasung Ipa adugi Machanupa Jisu Christtadagi thoujal, chanbiba amasung ingthaba adu achumba amasung nungsibada eikhoida loinabiba oisanu. Ipadagi eikhoina yathang phanglabagumna, nahakki nachasinggi marakta kharana achumbada chatli haiba tabada eibu yamna haraohalli. Ibemma, houjik eina nangonda anouba yathang ama i-ba natte adubu eikhoina ahoubadagi eikhoina taraba aduni. Eikhoi amaga amaga nungsinanaba eina nonjari. Eikhoina mahakki yathangsing inna chatpa haibasi nungsibani. Nakhoina ahoubadagi tarabagumna mahakki yathangdi nakhoina nungsibada chatpa aduni. Jisu Christtana hakchang oina lakle haiba yadaba minamba kaya ama taibangpanda thokkhre, maram asina eina masi haibani. Adugumba misak adudi minamba amasung Christtabu Yeknaba aduni. Eikhoina nomjakhiba adu manghandaba, adubu nakhoina mapung phana mana phangnaba nakhoi cheksillu. Kanagumbana Christtagi tambiba adudagi leithokpa amadi tambiba aduda lengdana leitaba mahak aduna Tengban Mapubu phangde; tambiba aduda lengdana leiba mahak aduna Mapa amasung Machanupa animak phangle. Kanagumbana nakhoida laklaga tambiba asi puraktrabadi, mahakpu nayumda lousin-ganu amasung taram taramna touganu. “Nangonda ingthaba oisanu”” haiba phaoba haiganu. Kanagumbana makhoibu taram taramna oklabadi mahakna makhoigi phattaba thabak aduda mahaksu yaorabani. Eina nakhoida igadaba yamna leiri adubu eina che amasung mukna i-ba pamdre. Madugi mahutta eikhoigi haraoba mapung phanaba eina nakhoigi nanakta laktuna nakhoiga maiga maiga unaduna wari sananabagi asa touri. Tengban Mapuna khandokpirabi nahakki nanaonupigi machasingna nahakpu khurumjei. Ahan oiraba eingondagi, Eina achumbada nungsiba, eigi achanba Gaius-ki maphamda ijari. Achanba, nahakki thawaina chaokhatpagum, nahakna hakchang phaba, maram pumnamakta chaokhattuna nahakna nungaina leinaba eina haijei. Thajaba ichil inao kharana laktuna nahakna achumba aduda thajaba yana hingba amasung nahakna maduda chatli haina eingonda sakhi pibada, eina yamna harao-i. Eigi ichasingna achumbada chatli haiba taba asidagi henna haraoba eigi leitre. Achanbasa, nachin nanaosing adu nangondadi makhoi lamlanbasing oirabasu nahakna toubiriba adu thawai yaona toubi. Nahakki nungsibiba adugi maramda makhoina singluptasu tamle. Tengban Mapubu pelhanba mawongda makhoigi khongchatpu makhatanaba makhoibu mateng pangbiyu. Maramdi Christtagi thougalgidamak thajadaba misingdagi mateng amata loudana makhoina makhoigi khongchat adu chatpa houkhibani. Achumbagidamak makhoina suriba thabak aduda eikhoisu saruk yajanaba, eikhoina Christian ama oina makhoibu mateng pangpham thok-i. Eina singlupta samlappa wa ikhre, adubu makhoigi makok oiningba Diotrephes-na eina haiba wa taroi. Maram aduna eina lakpa matamdadi, mahakna touriba thabaksing amadi eikhoigi maramda sandokliba kanadaba athiba wasing adugi maramda eina ningsinggani. Madunasu pendraduna ichin inaosingbu mahakna lousinde. Makhoibu lousinningba mising adubusu mahakna thing-i amasung makhoibu singluptagi tanthok-i. Achanbasa, phattabagi matou tamganu, adubu aphabagi matou tammu. Aphaba touriba mahak adu Tengban Mapugini. Phattaba touriba mahak aduna Tengban Mapubu udri. Mi khudingmakna Demetrius-ki maramda phajana ngangnei; achumba adumakna mahakki maramda phajana ngang-i. Aduga eikhoinasu mahakki maramda phajana ngangli amasung eikhoina piba sakhidi achumbani haiba nahakna khang-i. Eina nangonda igadaba yamna leiri adubu eina muk amasung khorjeina i-ba pamdre. Eina nahakka thuna unagani haina asa toujari aduga eikhoiga maiga maiga unaduna wari sanagani. Nangonda ingthaba leisanu. Nahakki marupsingna khurumjari. Mapham aduda leiba marupsinggi maming panduna khurumjari haina tambiyu. Jisu Christtagi manai amasung Jacob-ki machin manao Jude-ki maphamdagini, Ipa Ibungo Tengban Mapugi nungsibiba amadi Jisu Christtagi ngaksenbibagi makhada leiba Tengban Mapuna koubirabasingda: Chanbiba, ingthaba amasung nungsiba nakhoida marang kaina leiba oisanu. Achanbasa, eikhoiga phangminnaba aran-khubham adugi maramda eina nakhoida yamna i-ninglabasu, Tengban Mapugi asengba misingda matam pumnamakki sinnakhraba thajaba adugidamak lanthengnanaba nakhoibu thougatnabagidamak i-ba asi tangaiphadre haiba eingonda phaorammi. Maramdi mamangngeidagi houna wayengidamak i-duna thamkhraba kanagumba mi khara nakhoigi narakta lonna changsinkhre. Makhoidi eikhoigi Tengban Mapugi thoujal adubu oktaba lamchat chatnabagi ayaba oina onthokpa amasung eikhoigi amatta ngairaba Mapu amadi Mapu Ibungo Jisu Christtabu yadaba Tengban Mapubu ningdaba misingni. Masising asi nakhoina hannana loina khanglabasu, eina nakhoibu ningsinghanba pammi, madudi matam amada Mapu Ibungona mahakki misingbu Egypt leibaktagi kanbikhi adubu matungda thajadaba mising adubu manghankhi. Aduga masagi angambagi pham adu ngaktaduna makhoina leigadaba mapham adu thadokkhiba swarga dutsing adubu Ibungo mahakna achouba Numit aduda wayennabagidamak makhoibu lomba naidaba yot-hling phalangna punduna amambada thamle. Masiga manana Sodom amasung Gomorrah, aduga madugi akoibada leiba saharsing adugi misingnasu nupa nupigi oiba lamchat kamba sajatsingda makhoi masasing pithoklammi. Makhoibu lomba naidaba meigi cheirak pigadabasing adugi pandam oina thamle. Aduga manana mising asina makhoigi mangda yumpham oiraga makhoi masagi hakchangbu manghanli, angam athousingbu usittaba tou-i amasung swargada leiba matik mangal leiba makhoising adugi mathakta thina ngang-i. Athoiba swargadut Michael-na phaoba Moses-ki hakchanggi maramda Devil-ga yetnabada mahakna Devil-gi mathakta thina ngangbagi wayel puraknaba thouna pharamde adubu mahakna haikhi, “Mapu Ibungona nahakpu cheiri!”” Adubu masigi mising asinadi makhoina khangdaba potsinggi mathakta phattana ngang-i; wakhal khanba ngamdaba sasinggumna makhoigi mahousana yaojaraklaba aduna khangba hiramsing aduna makhoi masabu manghanjagani. Makhoida awabanida! Makhoina Cain-gi matung induna chatkhre; makhoina sel tongjanabagidamak Balaam-gi aranba aduda thuna chensinkhre; Korah-gi lal-houba adugumna makhoina lal-houre aduga mahakkumna makhoi mangle. Makhoi asidi nakhoigi nungsinabagi chaklen chanabada chingnaba amata yaodana nakhoigi narakta yaoba phajababu manghanbasingni, mathantagi khallaga chaba yaosenbasingni. Makhoidi nungsitna humduna puba nong pudaba leichinni; mahei yandaba nakenthagi upanbisingni, maru phuktoklaba anirak hanna siraba upambisingni. Makhoidi masagi ikaibabu konggolgum kahalliba ipakki akanba ithaksingni; koipai paiba thawanmichaksingni, makhoigidamak khwaidagi mamba mapham ama khaaktuna thamle. Adam-dagi mirol taretsuba Enoch-na makhoising asigi maramda wa phongdoktuna hai, “Yeng-u, Mapu Ibungona mahakki asengba dut lising lisingga loinana lenglakle masi mi khudingmakpu wayennaba, Tengban Mapu ningdaba makhoina makhoigi Tengban Mapu ningdaba punsina touba Tengban Mapu ningdaba thabaksing, aduga Tengban Mapu ningdaba pap chenbasingna Ibungo mahakki maiyokta ngangkhiba ayakpa wa pumnamakkidamak maral leire haiba laothoknanabani.”” Makhoidi murum murum sonbasingni, migi maral thibasingni; makhoi masagi phattaba apambasinggi matung inna chatli; masagi maramda makhoina pongna ngang-i amasung makhoigi tongjanabagidamak atoppa misingbu thagatsanei. Adubu achanbasa, eikhoigi Mapu Ibungo Jisu Christtagi pakhonchatpasingna hanna haikhibasing adu ningsing-u. Makhoina nakhoida haikhi, “Akonba matamda Tengban Mapu ningdaba apambasing adugi matung inna chatpa karemnaba mising leigani.”” Makhoi asidi nakhoibu tokhai tokhai tahanba, mahousagi oiba mahousana yaojarakpa apambasing adu khakta inba Thawai adu leitaba misingni. Adubu achanbasa, nakhoigi khwaidagi sengba thajaba aduda nakhoi nasabu semgatchaduna Thawai Asengbagi mapanna haijaduna leiyu, nakhoibu lomba naidaba hingbada chingbinaba eikhoigi Mapu Ibungo Jisu Christtagi chanbiba adu ngairingeida, nakhoi nasabu Tengban Mapugi nungsibada leiyu. Chingnaba misingda chanbiba utpiyu, atoppa misingbu meinungdagi chingthokpiduna kanbiyu; akibaga loinana atoppasingda chanbiba utpiyu adubu makhoigi papki apambana chusillaba makhoigi phirolsing adu tukkachou. Khudi thidanaba nakhoibu ngakpiba ngamba amasung yamna haraobaga loinana amakpa leittana mahakki matik mangalgi mangda nakhoibu khudol tamba ngamba eikhoigi Kanbiba Mapu amatta ngairaba Tengban Mapua, eikhoigi Mapu Ibungo Jisu Christtagi mapanna matik mangal, chinglemba, panggal amasung matik houjik amadi matam pumnamakki oina leiba oirasanu! Amen. Lairik asi Jisu Christtana phongdokpikhiba thoudoksing adubu isinduna thamba lairikni. Thuna thoklagadabasing adu mahakki manaisingda utnanaba Tengban Mapuna Ibungoda phongdokpiba asi pinabikhi. Christtana mahakki manai John-da mahakki swargadut thabiduna thoudoksing asibu khanghanbire, aduga John-na, mahakna ukhiba pumnamaksing adubu haidokle. Masi, Tengban Mapudagi lakpa paojel amadi Jisu Christtana phongdokpiba achumba adugi maramda mahakki paodam aduni. Lairik asibu paba mahak adu yaiphabani amasung phongdokpiba wa asigi waheising asibu taba amadi lairik asida iriba asibu ngakpa makhoising adu yaiphabani! Maramdi matam adu naksillakle. John-dagi Asia-gi lamdamda leiba singlup taretta: Oiriba, oiramba amadi lenglakkadouriba Tengban Mapudagi amasung mahakki phambal mangda leiriba thawai tarettagi, aduga thajaba yaba sakhi oiriba, asibasinggi maraktagi ihan hanna hinggatkhiba amasung taibangpalgi ningthousinggi mathakta Mapu oiriba Ibungo Jisu Christtadagi thoujal amadi ingthaba nakhoida leisanu. Ibungona eikhoibu nungsibi, amasung mahakki iratpot oina sibiba adugi mapanna mahakna eikhoibu eikhoigi papsingdagi ning-tamhanbire, amasung Ibungogi Mapa Tengban Mapubu thougal toujanaba eikhoibu purohitsinggi ningthouleibak ama oihanbire. Jisu Christtagi maphamda matam pumnamakta matik mangal amadi pangal leiba oisanu! Amen. Yeng-u, Ibungona leichilga loinana lengbirakli! Mahakpu tana thinkhibasing yaona mipum khudingmakna Ibungobu ujagani. Aduga malemda leiriba mipum khudingmak Ibungogi maramna tengtha naowoigani. Madumak oisanu, Amen. Oiriba, oiramba amasung lakkadouriba ingam ngamba Ibungo Tengban Mapuna hai, “Eidi Alpha amadi Omegani, ahouba amadi aroiba adu eini.”” Nakhoigi nachin-nanao amadi Ibungogi Ningthouleibak adugi oiriba makhoising aduda lakpa awa anangsing adubu khaangheina khaangbada Jisugi tung-inba ama oina nakhoiga saruk phangminnariba John eihakpu Tengban Mapugi wa sandokpagidamak amadi Jisugi sakhigidamak Patmos ithat-ta tharammi. Ibungogi numitta eina thawaida leirammi, amasung eigi tungda peresinggagumba ahouba khonjel ama eina tarammi. Maduna hai, “Nahakna uriba adu lairik amada isinduna madu singlup taret haibadi, Ephesus, Smyrna, Pergamum, Thyatira, Sardis, Philadelphia, amadi Laodicea da tharo.”” Eingonda ngangliba adu eina yengnaba leithorakpada sanagi thaomei makhong taret eina ure, aduga thaomei makhongsing adugi marakta khongya youna chonba achonba phijol setpa, sanagi khwangchetna thabakta phaba Migi Machanupa manba kanagumba ama eina ure. Mahakki masam adu angouba samtugumna amadi ungumna ngourammi, aduga mahakki mamit adu achakpa meirigummi. Mahakki makhong adu meiphamda phudonglaba amadi langhallaba pithraigummi, amasung mahakki khonjel adu iraokhol kanna chenthariba ising ichelgummi. Mahakna makhut yetta thawanmichak taret pai, amadi maya ani panba athouba thangsang ama mahakki machindagi thorakkhi. Mahakki maithongdu numitna pumlang langbagumna ngallammi. Eina mahakpu ubada asiba mi amagumna eina mahakki khuyada tuthajarammi. Adubu mahakna mahakki yet-thangba makhut adu ithakta thambiraduna hairak-i, “Kiganu, eihak ahanba amasung aroiba aduni, aduga eidi ahingba aduni, eihak sirure, adubu yeng-u houjikti ei lomba naida naidana hingle. Aduga eina asibagi amasung khamnung leibakki so adu pairi. Maram aduna, nahakna uriba hiramsing, houjik oiriba amadi tungda thorakkadabasing animak asi isillu. Eigi khut yetta nahakna uriba thawanmichak taret amadi thaomei makhong taret adugi athuppa wahanthokti asini: Thawanmichak taret aduna singlup taret adugi swargadutsingni, aduga thaomei makhong taret aduna singlup taretni.”” “Ephesus-da leiba singlupki swargadut aduda iyu: “Khut yetta thawanmichak taret paiduna sanagi thaomei makhong taret marakta chatliba mahakki paojel adu masini. Nahakki thabaksing, nahakki nomba kanba amadi nahakki khaangba kanba adu eina khang-i. Nahakna phattaba mising adubu khaangba ngamde haiba ei khang-i aduga pakhonchatpasingni haijaba adubu oidi oidaba makhoising adubu nahakna chang yengkhre aduga makhoi chinthibasingni haiba nahakna khangkhre haiba adu eina khang-i. Nahakti khaangba kalli, eigi maramgidamak awaba khaangkhi, amasung nahakna chokthaba phaokhide. Adum oinamak, nangonda eina yaningdaba amadi nangna eibu ahanbada nungsiramba adugumna houjikti nangna eibu nungsidre. Maram aduna nahakna karamba thak-tagi tarakkhibano haibadu ningsing-u! Pukning hong-u aduga nahakna ahanbada toukhibasing adu tou. Nahakna pukning hongdrabadi eina nangonda laktuna nanggi thaomei makhong adu mapham adudagi louthokkani. Adumakpu nahakpu thagatpa yaba nahakki leijaba amadi masini: madudi einasu tukkachaba Nicolas-ki matung inbasinggi thabak adu nahaknasu tukkatchei. “ Thawai aduna singlupsingda hairiba wa asi manakong panba mahak aduna tajasanu! “Ngamlakpa makhoising aduda Tengban Mapugi Ingkholda houriba hingbagi upal adugi mahei adu chananabagi matik eina pibigani. “ Smyrna-da leiba singlupki swargadut aduda iyu: “Masi ahanba amasung akonba oiriba, siruraba aduga amuk hinggatkhraba mahakki waheisingni. Eina nahakki awa ana adu khang-i. Nahak lairei haiba ei khang-i, adubu tasengnamak nahak inak khulli! Aduga Jihudi-ni hainadi haijaba adubu Jihudi nattabasing aduna nanggi maiyokta thina ngangkhiba adu ei khang-i; makhoising adu Satan-gi oiba kanglup amani. Nangna awaba khanggadouriba adugi maramda nahak kari amata kiganu. Eina nakhoida hairi, nakhoi kharabu chang yengnanaba devil-na keisumsangda thamgadouri, aduga nakhoina numit tarani otpi neibiba khanggani. Siba phaoba thajaba yaba oiyu, aduga eina nakhoida hingbagi luhup adu pibigani. “ Thawaina singlupsingda hairiba asi manakong panba mahak aduna tajasanu. “Ngamlakpasing adu anisuba siba aduna kari amata sokhalloi.”” “Pergamum-gi singlupta leiba swargadut aduda iyu: “Waheising asi athouba maya ani panba thangsang leiba Ibungo mahakki waheisingni. Nahak kadaida leibage haiba eina khang-i, maphamduda Satan-gi phambal lei. Adumakpu nahakna eigi ming chetna pai aduga Satan-na leiba nahakki sahar aduda eigi thajabayaba sakhi Antipas-pu hatkhiba matam aduda phaoba eingonda leiba nahakki thajaba adu nahakna thadokkhide. Adumak oidunasu, eina nangonda yaningdaba kharadi leiri: nakhoigi narakta Israel-gi misingbu lai murtisingda katluraba pot chananaba amadi nupa nupi lannabagi thabak tounanaba tambiduna kamdouna makhoibu papta tahangadage haiduna Balakta tambikhiba Balaam-gi tambiba adubu inba mi khara leiri. Matou adugumna Nicolas-ki matung inbasinggi tambiba adugi matung inba mi nakhoigi narakta lei. Maram aduna nakhoi pukning honglo! Adu nattrabadi eina nakhoigi nanakta thuna laktuna eina eigi chingi thangsangga loinana makhoiga lanthennagani. “ Thawaina singlupsingda haiba asi manakong panba makhoi aduna tajasanu. “Ngamlakpa mahak aduda, lottuna thamliba manna khara pibigani. Aduga phangliba mahak adu khaktana khanggadaba, anouba ming i-ba angouba nungou amasu hairiba mangonda pigani.”” “Thyatira-da leiba singlupki swargadut aduda iyu: “Masi arangba meigumba mamit panba, makhong khondonna ningthina takthoklaba pithrai manba Tengban Mapugi Machanupa adugi waheisingni. Nahakna touba pumnamaksing adu eina khang-i. Nahakki nungsiba, thajaba, thougal amadi khangheiba adu eina khang-i. Aduga nahakna ahanbada touramba adudagi houjikna henna nakhoina touri haiba eina khang-i. Adubu eina nangonda yaningdaba leiba adu asini: Madudi masa mathantabu Tengban Mapugi wa phongdokpi koujabi nupi Jezebel-bu nangna yajei. Mahakki tambiba adugi mapanna mahakna eigi inaisingbu nupa nupi lannabagi thabakta amadi lai murtida katluraba pot chabagi thabakta lanna lamjing-i. Mahakna mahakki pap adudagi pukning honglaknaba eina mangonda matam pibire, adubu mahakki lamchat naidaba adudagi mahakna pukning hongba pamkhide. Maram aduna eina mahakpu awa anagi phamung amada langsingani, amasung mahakka loinana lannabagi thabak toukhiba makhoising adubu mahakki lambi adudagi pukning hongdrabadi sathina awa anang nanghangani. Eina magi tung inbasingbusu hatkani, adudagi mi pumnamakki pukning wakhal amadi thamoibu khangba mahak adu eihakni haiba singlup pumnamakna khanggani. Aduga nakhoina toukhiba thabak adugi matung-inna eina nakhoi khudingmakta hanbigani. “Houjik, Thyatira-da leiba, mahakki tambiba adubu indaba amadi “‘Satan-gi aruba athuppa’’ haina kounaba adubu tamkhidaba, leihouriba nakhoida eina hairi madudi eina nakhoida atoppa potlum atei ama amuk thongatlaroi. Adubu eina laktriba phaoba nakhoigi areiba adu chetna paiyu. “Thawaina singlupsinggi maphamda haiba asi manakong panba mahak aduna tajasanu.”” Sardis-ta leiba singlupki swargadut aduda iyu. Masi Tengban Mapugi thawai taret amasung thawan michak taret leiba Ibungo mahakki waheisingni. Nahakna kari touribage haibadu ei khang-i; nahakna asiba oiraba phaobada nahak hingli haibagi ming ama lei haiba ei khang-i. Maram aduna hougatlu, aduga nahakki houjik leijariba aduna pumsi sidringeigi mamangda panggal kankhathallu. Maramdi nahakna toukhibasing adu eigi Tengban Mapugi mityengda houjiksu mapung phadri haiba eina khang-i. Maram aduna nangonda tambikhiba amadi nahakna takhrabasing adu ningsing-u, amasung madu illu aduga nahakki papsing adudagi pukning hong-u. Karigumba nahakna hougatrabadi, eina nangonda huranbagum lakkani amasung karamba matammda eina lakkadage haiba adu nahakna khangloi. Adumakpu Sardis-ta makhoigi maphi mot-handaba mi khara nahakki lei. Makhoina angouba phijol settuna eiga loinana chatminnagani, maramdi makhoi matik chai. Ngamlakpasing aduna asumna angouba phijol set-hanbigani amasung hingbagi lairiktagi makhoigi maming louthokloi. Ipagi amasung mahakki swargadutsinggi mamangda eina makhoibu eigi oibasingni haina phongna laothokkani. Thawaina singlupsingda haiba asi manakong panba mahak aduna tajasanu. Philadelphia-da leiba singlupki swargadut aduda iyu: Masi David-ki so pairiba, asengba amasung achumba oiriba Ibungo mahakki wasingni. Mahakna haangba adu kana amatana thingba ngamde aduga mahakna thingba adu kana amatana hangba ngamde. Eina nahakki thabaksing adu khang-i; Yeng-u, eina nahakki maangda kananasu thingjinba ngamloidaba hangdoklaba thong ama thamli. Nahakki panggal khajikkhaktamak lei haiba ei khang-i, adumakpu nahakna eigi wasing ngakkhi amasung eigi mingbu yadaba toukhide. Aduga yeng-u, makhoi Jihudini haijaba adubu Jihudi nattaba minamba ngangba Satan-gi oiba kanglup adugidi, eina makhoibu lak-handuna nahakki khuyada khurumhangani. Aduga eina nahakpu nungsi haiba adu makhoina khanggani. Eigi khaangheibagi yathang adu nahakna ngakkhibagi maramna malemda leiriba mi pumnamakpu changyengnaba taibangpanda lakkadaba khudongthiba matam adudagi eina nahakpu kansu kanbigani. Ei thuna lakkadouri. Nahakki luhup adu mi kana amatana loukhidanaba nahakki leijariba adu chetna paiyu. Ngamlakpa makhoising adubu eigi Tengban Mapugi sangda yumbi oihangani, aduga makhoina keidounungda madubu thadokloi. Eina eigi Tengban Mapugi ming amadi eigi Tengban Mapugi swargadagi kumtharakkadaba eigi Tengban Mapugi sahar adugi ming haibadi anouba Jerusalem, haina makhoigi mathakta igani. Aduga eina eigi anouba ming adusu makhoida igani. Tengban Mapugi Thawaina singlupsingda haiba asi manakong panba mahak aduna tajasanu. Laodicea-da leiba singlupki swargadut aduda iyu: Masi Amen kouba, Tengban Mapuna semkhraba pumnamkki hourakpham oiriba, thajaba yaba amasung achumba sakhi adugi waheisingni. Nahakki thabak eina khang-i, madudi nahak ingsu ingde, sasu sade. Nahakna anigi marakta ama nattraga ama oiba eina pamjei. Adubu nahakna ingsu ingdaba sasu sadaba lumbu lumbu saba oiba maramna eina nangbu eigi chindagi sittokani. Nahakna hai, “Eidi inak khulli, marang kaiba lal lei, aduga eigi awatpa karisu leite.”” Adubu nahak asi kayada laibak thiraba amadi nungsiningai oibage haibadu nahakna khangjade? Nahakti lairaba, phi thongdaba amadi mit tangbani. Aduna nahakna inak khunnanaba eingondagi meida phudonglaba sana leinanaba, ikainingai oiraba phi thongdaba hakchang adubu kupsinnaba setnaba angouba phi amadi nahakna uba phangnabagidamak mitta hapnaba molom leinanaba eina nangonda paotak piri. Eina nungsibasingbu eina chei amasung warak-i. Maram aduna thawai yaoba oiyu amasung pukning hong-u. Yeng-u, eina thongda lepli amasung thong thilli, kanagumbana eigi khonjel taduna thong hanglabadi eina changduna mahakka chaminnagani, aduga mahakna eiga loinana chaminagani. Eina ngamlaktuna Ipagi phambalda Ipaga phamminaba adugumna ngamlakpa mahak aduda eigi phambalda eihakka phamminnanaba matik eina pibigani. Tengban Mapugi Thawaina singlupsinggi maphamda haiba wasing asi manakong panba mahak aduna tajasanu. Masigi matungda eina yengbada eigi mangda swargada thong ama hangdoktuna leiba ure. Aduga eina hanna takhiba khonjel aduna peresinggagi khonjelgumna eingonda hairak-i, “Maphamsida ka-khatlak-u, aduga masigi matungda kari thokkadage haiba adu eina nangonda uhange.”” Khudak aduda ei thawaida leirammi aduga eigi maangda swargada phambal amada kanagumba ama phamduna leirammi. Mahakki maithong adu mamal yamlaba nung jasper amasung carneliangi masek mangalgummi, aduga emerald machugi chumthangna phambal adu koisilli. Phambal adugi akoibada atei phambal kunmarina koisilli, aduga maduda angouba phijol setpa makokta sanagi luhup uppa ahal-laman kunmari phamlammi. Phambal adudagi nongthang kuppagi khangal nganba mangalsing, nong khakpagi amadi nong khongbagi ahouba makhol thoraklammi. Phambal adugi mamangda meira taret chaklammi. Makhoising adu Tengban Mapugi thawai taretni. Phambal adugi mangda liklaigumna langba likligi samudragumba ama leirammi. Phambal adugi akoibada, maikei khudingda, maning mamang mitna pumthan thanba thawaipanba mari leirammi. Ahanba thawaipanba adu nongsa malli, anisuba aduna sal laba malli, ahumsuba aduna mioibagi saktam manba mamai palli aduga marisuba aduna apaiba eagle malli. Thawaipanba marimak masa taruk taruk palli aduga masasing adugi manungsu mapansu mamitna pumthan thalli. Amasung ahing nungthil animakta makhoina keidounungda isei sakpa lepte: “Asengba, asengba, asengba, nahakti leiramba, leiriba amasung lenglakkadouriba, Ingam ngamba Ibungo Tengban Mapuni.”” Thawaipanba mari aduna phambal adugi mathakta phamliba lomba naidana hingliba Ibungo adugi matik mangalgi, ikai khumnabagi amadi thagatpagi isei saklammi. Amasung makhoina asumna touba matamda, Ahal laman kunmari aduna phambaldugi mathakta phamliba Ibungo mahakki maangda tuthajaduna lomba naidana hingliba Ibungo mahakpu khurumjarammi. Makhoigi luhupsing adu phambaldugi mangda louthoktuna thamjaraga hai, “Eikhoigi Ibungo, eikhoigi Tengban Mapu! Ibungo nahakti matik mangal, ikai khumnaba amasung panggal phangbada matik chabani. Maramdi Ibungo nahakna pot pumnamakpu sembire, Nahakki aningbadagi makhoibu oihanbire amasung sembire.”” Adudagi eina phambaldugi mathakta phamliba Ibungo mahakki khut yet thangbada lairik makol ama ure; lairik adu nakal animakta irammi amasung chum taret namlammi. Aduga “Chum asi louthoktuna lairik makol asibu hangdokpada kana matik chabage?”” haiduna matik leiraba swargadut amana ahouba khonjelda laothokpa eina urammi. Adubu lairik makol adubu hangdoktuna manungda yengba ngamba kana amata swargada, malemda amasung malemgi makhadasu leiramde. Lairik makol adubu hangdokpa nattraga manungda yengbada matik chaba kana amata phangdaba maramna eina thamoi sokna kaplammi. Adudagi ahal lamansing adugi maraktagi amana eingonda hairak-i, “Kapkanu. Yeng-u! Judah salaigi nongsa, David-ki matik leiraba chada naoda aduna langamle, amasung Ibungo mahakna chum taret adubu louthokpa amadi lairik makol adu hangdokpa ngamgani.”” Adudagi phambal adugi mayaida Yaomacha ama thawaipanba mari amadi ahal-lamansing aduna koisinduna leptuna leiba eina ure. Yaomacha adu hatkhrabagumba amagum urammi. Yaomacha adugi machi taret amadi mamit taret pallammi, makhoi adu malemgi mapham sinba thungna thakhiba Tengban Mapugi thawai taretni. Yaomacha aduna changsinduna phambalda phamliba Mahakki yet thangba khuttagi lairik makol adu lourammi. Mahakna adumna touba matamda thawaipanba mari amasung ahal laman kunmari aduna Yaomacha adugi mangda tuthajare. Makhoi khudingmak bina amasung Tengban Mapugi misinggi haijabasing oiriba mengkrukna thallaba sanagi tenggot amamam leirammi. Makhoina anouba isei ama saklammi: “Lairik makol adubu loubada amasung chum adubu hangdokpada Ibungodi matik chabani. Maramdi nahak hatlure amasung nahakki eena salai khudingdagi, lol khudingdagi, mioi kanglup khudingdagi amadi phurup khudingdagi misingbu Tengban Mapugidamak leibire. Aduga eikhoigi Tengban Mapubu thougal tounaba makhoibu purohitsinggi ningthouleibak oihanbire, Aduga makhoina malemda pangani.”” Adudagi eina amuk yengbada, swargadut lising lising amadi lakha lakhana masing oiraba yamlaba swargadutsinggi khonjel eina tare! Makhoina phambal, thawaipanba mari amadi ahal lamansing adubu koisillammi. Aduga makhoina khonjel houna hairak-i: Hatluraba Yaomacha adu matik, lanthum, lousing, panggal ikai khumnaba, matik mangal amasung thagatpa phangbada matik chabani. Aduga swargada, malemda, malemgi leironungda amadi samudrada leiba thawai panba khudingmakna isei sakpa eina tare: Phambal aduda phamliba Ibungo mangonda amasung Yaomacha aduda, thagatpa, ikai khumnaba, matik mangal amasung touba ngamba matik adu, lomba naida naidana leiba oisanu. Aduga thawaipanba mari aduna khumlak-i, “Amen”” Amasung ahal lamansing aduna tuthajaduna khurumjarammi. Adudagi Yaomacha aduna chum taret adugi ahanba chum adu hangdokpa eina ure, aduga thawaipanba mari adugi maraktagi amana nong khakpagi makolgumna “Lak-u”” haina haiba eina tare. Aduga eina yengbada, angouba sagol ama maphamduda leirammi. Sagol adugi mathakta tongliba mahak adu lirung ama pairammi, amasung mangonda luhup ama pirammi. Aduga mahakna langamba ama oina lanngamnaba thoudoraklammi. Adudagi Yaomacha aduna anisuba chum adu hangdokpa matamda anisuba thawaipanba aduna asumna haiba eina tare “Lak-u!”” Adudagi atoppa angangba sagol ama thorakle. Aduga sagol adubu thouriba mangonda malemdagi ingthaba louthoknaba amadi mising amaga amaga hattoknahannaba matik pirammi. Amasung mangonda achouba thangsang ama pire. Adudagi Yaomacha aduna ahumsuba chum adu hangdokpa matamda ahumsuba thawaipanba aduna “Lak-u!”” haina haiba adu eina tare. Aduga eina yengbada amuba sagol ama ure. Sagol adubu thouriba mahakki makhutta khal ama pairammi. Amasung thawaipanba mari adugi maraktagi amagi manba khonjel amana haibadu eina tare, “Nongmagi khusuman gehu kilo ama, aduga nongmagi khusuman berley kilo ahum. Adubu thao amadi liduna thamlaba anggur mahi adudi manghanganu.”” Yaomacha aduna marisuba chum adu hangdokpa matamda, marisuba thawaipanba aduna “Lak-u!”” haina haiba eina tare. Aduga eina yengbada, maksinba machugi sagol ama eina ure. Madugi mathakta tongliba mahak adugi maming adu asiba kou-i aduga khamnung leibakna mahakki tung nakna illammi. Malemgi saruk mari thokpagi amagi mathakta lalna, chaktangbana, laina laichatna, amadi lamsasingna hatnaba makhoigi mathakta matik pire. Adudagi Yaomacha aduna mangasuba chum adu hangdokle. Tengban Mapugi pao sandokpagidamak amadi makhoigi sakhida thajaba yaba oibagi maramgidamak hatkhraba makhoigi thawaising adu latnapunggi makhada eina ure. Makhoina khonjel wangna laoraduna hairak-i, “He asengba amadi achumba, ingam ngamba Ibungo! Kayam kuina malemda leiriba mising asibu Ibungona wayenbidaduna, eikhoibu hatpagi cheirak pibikhiroidabage?”” Makhoi khudingmakta angouba achonba phijol pibire; aduga makhoibu hatkhibagumna makhoiga minai oiminnabasing amasung christian oiminnabasing adubu masing suna hatpa loidriphaoba matam kharadang potthanaba makhoida hairammi. Aduga Yaomacha aduna taruksuba chum adu hangdokpa eina urammi. Maduda akanba yuhar haba ama thoklammi amasung numitna sa-matuna saba amuba phigum musillaklammi, thana eegumna pumngang nganglaklammi. Akanba nungsitna humbada heijing phadaba heiyitna kenbagum atiyagi thawanmichaksingna malemda taraklammi. Atiyasu lairik makon konsinkhibagumna mangkhirammi, aduga chingjao amasung ithat pumnamaksu masagi maphamdagi lenglammi. Adudagi malemgi ningthousing, leingakpasing, lanmigi makoksing, inakkhunbasing amasung matik leiba mising, amadi atoppa mi pumnamak, minai amadi maning tamba mi khudingna surungsingda amadi chingjaogi nungjaolakta lotle. Aduga makhoina chingjaosing amadi nungjaosingda kouduna hairak-i, “Eikhoigi ithakta tabiduna phambal adugi mathakta phamliba Ibungo mahakki mittagi amasung Yaomacha adugi asaoba adudagi eikhoibu lotpiyu. Maramdi makhoigi asaobagi tamthiraba numit adu thunglare, aduga madugi maiyokta kanana leppa ngamgani?”” Masigi matungda kangphalda, samudrada amadi upal amatagi mathakta nungsit kari amata sittanaba maikei marigi nungsit adu thingduna swargadut marikhak malemgi chithek marida leptuna leiba eina ure. Aduga atoppa swargadut amana ahingba Tengban Mapugi chum paiduna nongpok haram pangbadagi kakhatlakpa eina ure. Mahakna malem amasung samudrabu manghannaba Tengban Mapuna matik pikhraba swargadut maribu awangba khonjelda laoraduna hairak-i, “ Eikhoina eikhoigi Tengban Mapugi manaisingbu makhoigi maraibakta chum namba loidriba phaoba malembu, samudrabu amasung upalsingbu kari amata manghanganu.”” Adudagi chum namkhraba makhoigi masing adu lakh amaga lising niphu marini haiba eina tare: Makhoising adu Israel-gi salai taranithoidagi oirammi. Masigi matungda, eina yengbada kana amatana masing thiba ngamlaroidraba masing lakngamdraba miyam ama ure! Makhoising adu mi kanglup khudingdagi, salai khudingdagi, phurup khudingdagi, amadi lol khudingdagi oirammi amasung angouba achonba phijol settuna amadi makhoigi makhutta thangtup masa paiduna phambal adugi amadi Yaomacha adugi mangda leplammi. Aduga makhoina ahouba khonjelda laorak-i, “Aran-khubhamdi phambal adugi mathakta phamliba Tengban Mapu amadi Yaomacha adudagi lak-i!”” Aduga swargadut pumnamakna phambal adugi, ahal-lamansing amasung thawaipanba mari adugi akoibada leplammi. Adudagi makhoina phambal adugi mamangda mamai leikha tana tuthajaraga Tengban Mapubu khurumjaduna, Hairak-i, “Amen! Thagat-khurumjaba, matik mangal, lousing, thagatchaba, ikai khumnaba, panggal, touba ngamba matik, lomba naidana naidana eikhoigi Tengban Mapugi oisanu! Amen!”” Adudagi ahal-lamansinggi maraktagi amana eingonda hairak-i, “Angouba achonba phijol setliba makhoising asi kanano, aduga makhoi kadaidagi lakpano?”” Maduda eina khumlammi, “Ibungo, ei khangjade, nahaknadi khang-i.”” Mahakna eingonda hairak-i, “Makhoising asi sathiraba awa ana adudagi thorakpa mising aduni; makhoina Yaomacha adugi ee-da makhoigi achonba phijolsing adu sudokchaduna ngouhanjarammi. Makhoina Tengban Mapugi phambal mangda lepchaduna mahakki sanglenda ahing nungthil naidana Ibungobu thougal toujariba asi maram asinani. Phambal asida phamliba Ibungo mahakki loinabiba aduna makhoibu ngak senbigani. Makhoina keidounungda amuk hanna aram khourangba leiraroi; aduga makhoibu numitna nattraga karigumba kallaba meisa amatana makhoibu chaktheklaroi. Maramdi phambal adugi mayaida leiriba Yaomacha aduna makhoigi senbiba mapu oigani amasung makhoibu mahakna ahingba piba isinggi iphut tanna chingbigani. Aduga Tengban Mapuna makhoigi mittagi pi khudingmak teithokpigani.”” Aduga Yaomacha aduna taretsuba chum adu hangdokpa matamda, chaorakna pungkhai amarom swargada ichik chikna leirammi. Adudagi Tengban Mapugi mangda swargadut taret leppa eina urammi, amasung makhoida peresingga taret pirammi. Adudagi Sanagi kambi paiba atoppa swargadut amana latnapung aduda laktuna leplammi, aduga phambal adugi mangda leiriba sanagi latnapung aduda Tengban Mapugi mi pumnamakki haijaba aduga loinanana katnanaba mangonda mengkruk mayam ama pirammi. Achakpa mengkrukki meikhu aduna swargadut adugi khuttagi Tengban Mapugi misinggi haijaba aduga loinana Tengban Mapugi mangda kakhatlammi. Adudagi swargadut aduna kambi adu louraga latnapung adudagi achakpa mei louduna maduda thanna haplaga malemda hunthare. Maduda nong khongba, nong khakpa, nongthang kuppagi khangngaal nganba mangalsing amasung yuhar haba thokle. Adudagi peresingga taret paiba swargadut taret aduna peresinggasing adubu khongnanaba thourang tourammi. Ahanba swargadut aduna mahakki peresingga adu khongbada ee-ga yansinnaraba len amasung mei malemda heitharaklammi. Maduda malemgi saruk ahum thokpagi saruk ama, upal makheigi saruk ahum thokpagi saruk ama amadi napi asangba makhei chakthekle. Adudagi anisuba swargadut aduna mahakki peresingga khonglammi amasung mei chaklaba chaoraba chingjaogumba karigumba ama samudrada hunthare. Aduga samudragi saruk ahumgi saruk ama ee ollakle, amasung samudrada leiba thawai panbasinggi saruk ahumgi saruk ama sire, aduga hijaosinggi saruk ahum thokpagi saruk ama manghalle. Adudagi ahumsuba swargadut aduna mahakki peresingga adu khonglammi; aduga meiragumna chakpa achouba thawanmichak ama turelsinggi saruk ahum thokpagi saruk amagi mathakta amasung ising iphutsinggi mathakta atiyadagi thadaraklammi. (Thawanmichak adugi mamingdi “Akhaba”” kourammi.) Maduna isinggi saruk ahumgi saruk ama akhaba ollakle, aduga akhaba ollaba ising adu thakpagi maramna mi mayam ama sirammi. Adudagi marisuba swargadut aduna mahakki peresingga adu khongle aduga numitki saruk ahum thokpagi saruk ama, thagi saruk ahumgi saruk ama, amasung thawanmichaksinggi saruk ahumgi saruk amada yeirammi. Maduda makhoigi mangalgi saruk ahumgi ama mamle; aduga nungthilgi saruk ahumgi ama amadi numidanggi saruk ahumgi ama mangal leitre. Adudagi eina yengbada, atiyada wangna pairiba eagle amana awangba khonjelna asumna haiba eina tare, “Awabanida, awabanida! Atoppa swargadut ahum aduna khonggadaba peresinggasing adugi makhol adu lakpa matamda malemda leiriba makhoi pumnamakkidamak kayada kiningai oigadaba!”” Adudagi mangasuba swargadut aduna mahakki peresingga adu khongle amasung atiyadagi thawanmichak ama malemda tarakpa eina ure. Aduga mangonda makha naidaba komgi sow pire. Thawanmichak aduna makha naidaba kom adu hangdokle amasung achouba meiphamdagi meikhu thorakpagum madudagi meikhu thorakle, aduga makha naidaba komdagi thorakliba meikhu aduna numit amadi atiyabu mamhalle. Aduga meikhu adudagi koujengsing thoraktuna malemda tarakle, amasung brichikta leiba chap mannaba makhalgi panggal adu makhoida pire. Aduga malemda leiriba napising, upalsing amadi pambi kari amatabu manghandanaba adubu maraibakta Tengban Mapugi chum nambagi khudam leitaba mising adukhaktabu manghannaba makhoida hairammi. Mising asibu hatpadi koujengsing aduda yahallamde, adubu tha manga ot-neiba khakti yahallammi. Ot neiba aduna thokhanba cheina adu brichikki mamuna thinbagi cheina adugummi. Hairiba tha manga aduda makhoina sinanaba hotnagani, adubu makhoina ngamloi; makhoina sininggani adubu sibana makhoidagi chenthokkani. Koujengsing adu lalgidamak thourang touraba sagolsing malli. Makhoigi makokta sanagi luhupkumba karigumba ama uppi, aduga makhoigi mamai adu migi mamaiga mannei. Makhoigi masam adu nupigi masam malli, aduga makhoigi maya adu nongsagi maya malli. Makhoigi mathabak adu yotki thabakkhang manba amana kuplammi, amasung makhoigi masagi makhol adu lanphamda chensilliba sagol mayam amadi sagol garigi ahouba khonjel malli. Brichikkumna makhoigi mamu panba mameising palli aduga makhoigi mamei aduda misingbu tha manga nahanbagi panggal leirammi. Makha naidaba kombu pannaba swargadut aduna makhoigi mathakta ningthou oina palli. Mahakki mamingdi Hebrew londa Abaddon kou-i; aduga Greek-tana Apollyon kou-i (wahandokti “Manghan takhanba mi”” haibani). Ahanba awaba adu houkhre; masigi matungda houjiksu lakkadaba awaba ani leiri. Adudagi taruksuba swargadut aduna mahakki peresingga adu khongle, aduga Tengban Mapugi mangda leiriba sanagi latnapunggi machi mari adudagi thorakpa khonjel ama eina tare. Khonjel aduna peresingga pairiba taruksuba swargadut aduda hairak-i, “Achouba turel Euphrates-ta punduna thamliba swargadut mari adu thadok-u!”” Aduga hairiba pungpham, numit, tha, amadi hairiba chahi asigidamak thourang touduna thamkhraba swargadut mari adubu mioiba pumnamakki saruk ahum thokpagi amabu hatnanaba thadoraklammi. Amasung sagol lanmi masing adu eingonda hairammi aduga madu koti kun oirammi. Aduga eingonda uhanbiba aduda eina sagolsing amasung madubu thouribasing adu urammi. Makhoigi meigumna nganglaba, sapphire-gumna higok oiba, amadi kantrukkumba napu machugi thabakkhangsing haplammi. Sagolsing adugi makok adu nongsagi makok malli, amasung makhoigi machindagi mei, meikhu amasung kantruk thoraklammi. Mioibagi saruk ahum thokpagi saruk ama hairiba amang ata ahum haibadi sagolsing adugi machindagi thorakpa mei, meikhu amasung kantrukna hatlammi. Maramdi sagolsing adugi panggal adu makhoigi machin amadi mameising aduda leirammi. Makhoigi mameising adu lilgi makokki saruk malli amasung makhoina madubu misingbu sokhanbada sijinnei. Amang atasing asina hatkhidaba leihouriba mising aduna makhoigi khutki oiba thabak adudagi pukning honglamde; makhoina sanana, lupana, pithraina, nungna amadi una saba, ubasu, tabasu amadi chatpasu ngamdaba lai phattabasingbu amasung lai murtising adubu khurumba toklamde. Aduga makhoina makhoigi mihatpa, hidam yaidamba, nupa nupi lannaba, amasung huranbagi thabaksing adudagi pukning honglamde. Adudagi atoppa matik leiraba swargadut ama swargadagi kumtharakpa eina ure. Mahak leichilna phigum setli amasung makokta chumthang khalli; magi maithong adu numitkumna amasung makhong aduna meigi yumbigumna oirammi. Mahakki makhutta hangdoklaba lairik makol macha ama leirammi. Mahakna mahakki makhong yet adu samudrada aduga oina kangphalda thamlammi. Aduga nongsana khongbagumna mahakna awangba khonjelda laorammi. Mahakna laoraba matungda nong khakpa taretna ngangbaga loinana paokhum pirammi. Nong khakpa taret aduna wa hek ngangbaga, eina isinnaba tourammi. Adubu swargadagi khonjel amana haiba eina tarammi, “Nong khakpa taretna hairiba adu aronba oina thammu, madu isinganu.”” Adudagi samudra amasung kangphalgi mathakta lepliba swargadut aduna swargada yetthangba khut adu thanggatlammi. Aduga swarga, malem, samudra amasung maduda leiriba pumnamakpu sembiba, lomba naidana hingliba Tengban Mapugi mingda wasakladuna hairak-i, “Amuk Panthararoi.”” Adubu taretsuba swargadut aduna magi peresinggadu khongba matamda, Tengban Mapuna mahakki manai, Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingda laothokkhibagumna mahakki athuppa thourang adu thunghangani. Adudagi eina takhiba swargadagi khonjel aduna amuk hanna eingonda hairak-i, “Chatlu aduga samudra amadi kangphalda lepliba swargadut adugi khutta pairiba hangdoklaba lairik makol adu lou.”” Maduda eina swargadut adugi manakta chattuna, lairik makol macha adu eingonda pinaba hairammi. Mahakna eingonda hairak-i, “Masi lou aduga chao; masina nahakki chindadi khoihigumna thumgani adubu nahakki chakhaodadi asinba ongani.”” Swargadut adugi khuttagi lairik makol macha adu louduna eina chare; madu eigi chindadi khoihigumna thumlammi. Adubu eina yotlaba matungda, eigi chakhaoda madu asinba onkhirammi. Adudagi eingonda hairak-i, “Nahakna amuk hanna phurup kayagi, kanglup kayagi, lon kayagi amadi ningthou kayagi maramda Tengban Mapugi wa phongdokpa tare.”” Aduga lam-on chei manba chei ama eingonda piraduna hairak-i, “Chatlu aduga Mapugi sanglen amasung latnapung adu ollu, aduga sanglen manungda khurumlibasing adu masing thiyu. Adubu sanglengi mapanthangba sumang adudi olluganu; maramdi madu Asengba Sahar adubu tha niphunithoini khongnetnagadaba atoppa phurupsingda pithokkhrabani. Eina eigi sakhi anida matik pibigani aduga makhoina boragi phi setuna numit lising amaga chani humphu Tengban Mapugi wa phongdokkani.”” Sakhi ani adu malemgi mapu Ibungogi mangda lepliba chorphon pambi ani amasung thaomei makhong ani aduni. Kanagumbana makhoibu manghannaba hotnarabadi makhoigi machindagi mei thoraktuna makhoigi yeknabasing adubu manghangani; aduga matou asumna makhoibu manghannaba hotnaba khudingbu hattokkani. Makhoina Tengban Mapugi wa phongdoklingei manungda nong chuhandanaba atiyabu thingba ngambagi matik makhoida lei; aduga isingbu ee olhanba ngambagi matik lei, amasung makhoina pamba matam khudingda malemda makhal khudinggi amang atak thokhanba ngambagi matiksu lei. Makhoina makhoigi sakhi piba loirabada, makha naidaba komdagi thorakpa sa aduna makhoigi maiyokta landagani. Amasung mahakna makhoibu maithiba piduna makhoibu hatkani. Aduga makhoigi asiba hakchang adu makhoigi Ibungobu pang tingduna hatkhiba, achouba sahar adugi lambida taduna leigani. Hairiba sahar adugi nunggi oiba mamingdi Sodom amasung Egypt haina kou-i. Phurup, salai, lon, amadi kanglup pumnamkki misingna makhoigi asiba hakchang adubu numit humniga makhai yenggani amasung makhoibu phumba yahalloi. Makhoi ani asi sibagi maramna malemda leiba misingna haraogani. Makhoina harao tayamminnagani amasung amaga amaga khudolpot thanagani, maramdi Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou ani asina malemda awa ana kaya purakllammi. Numit humniga makhai adugi matungda Tengban Mapudagi hingba pibiriba sor laktuna makhoida changkhi, aduga makhoi lepkhatlakkhi amasung makhoibu yengliba pumnamakna akiba pokkhi. Adudagi, swargadagi awangba khonjel amana makhoi anida haiba adu makhoina tare, “Mapham asida kakhatlak-u!”” Aduga makhoigi yeknabasingna yengduna leiringeida makhoi ani leichil amada swarga kakhatkhre. Mikup adumaktada akanba yuhar haba thokle, maduda sahar adugi saruk tara thokpagi ama mang-tak-halle, aduga mi lising taret sire. Amasung hinghouribasing adu yamna kirammi aduga swargagi Tengban Mapugi matikpu thagatchakhi. Anisuba awa ana adu lanthokkhre, adubu ahumsuba awa ana adu thuna lakkadouri! Adudagi taretsuba swargadut aduna mahakki peresingga adu khongle, aduga swargada ahouba khonjelsingda hairak-i, “Taibangpanbagi ningthouleibak adu eikhoigi Ibungogi amadi mahakki Messiah-gi oirakle, aduga mahakna lomba naida naidana pangani”” Aduga Tengban Mapugi mangda makhoigi phambalda phamliba ahal laman kunmari aduna mamai leikha tana tuthajaraga Tengban Mapubu khurumjaraduna, hairak-i: “Oiriba amadi oiramba, Ingam ngamba Ibungo Tengban Mapu! Nahakpu eikhoina thagatchari, Maramdi nahakna nahakki matik leiraba panggal adu loure, aduga nahakna panba houre. Atoppa phurupsing asaobana thalle, Maramdi nahakki mei houna saobagi matam adu lakle, Asibasingbu wayennabagi matam adu lakle. Ibungo nahakki manai, Tengban Mapugi wa phongdokpibasing, Amadi nahakki mi pumnamak, achou pisak naidana nahakpu ikaikhumnariba mi pumnamakpu mana pigadaba matam adu lakle. Malem asibu mang tak-hanba makhoising adubu manghangadaba matam adu lakle!”” Adudagi swargada leiriba Tengban Mapugi Sanglen adu hangdoklammi, aduga sangdugi manungda Warepnabagi Upu adu ure. Amasung nongthang kuppagi khangal nganba mangal thokle, nong khongle amasung nong khakle, yuhar hare amasung len kanna tare. Adudagi atiyada achouba amadi angakpa khudam ama thorakle. Nupi ama numitna phi oina setli, aduga thana makhong makhada lei amasung makokta thawanmichak taranithoigi luhup uppi. Mahak mironbini, amasung angang unaramdaigi naoyek naothingi cheinana mahak laorammi. Adudagi swargada atoppa angakpa khudam ama amuk thorakle. Mapham aduda makok taret amadi machi tara panba aduga makok khudinggi luhup amamam uppa chaokhraba angangba chinglai ama thorakle. Mahakki mamei aduna thawanmichaksinggi saruk ahum thokpagi amabu atiyadagi kottuna malemda hunthare. Aduga angang adu hek pokpaga cha-thoknaba nupi adugi mamangda chinglai aduna leplammi. Adudagi yotki leingak chei paiduna phurup khudinggi mathakta pangadaba machanupa ama mahakna poklammi. Aduga machanupa adu thunamak loukhiduna Tengban Mapu amasung Ibungo magi phambal mangda pukhatkhre. Aduga Tengban Mapuna thourang toubikhraba mapham, mahakpu numit lising amaga chani humphu sennabigadaba lamjao aduda nupi adu chenkhirammi. Aduga swargada lal thokle. Michael amadi mahakki swargadutsingna chinglai adugi maiyokta lal soknare aduga chinglai amasung mahakki swargadutsingnasu handuna lal soknare. Adubu chinglai adu maithire, aduga mahak amadi mahakki dutsing adu swargada amuk leiba yahandre. Chinglai achouba, Devil nattraga Satan haina kounaba taibangpanba apumbabu minamba mamangeigi lil adubu tanthokle. Mahakpu mahakki dutsingga loinana malemda hunthare. Adudagi swargada awangba khonjelda asumna haiba eina tare, “Houjikti Tengban Mapugi aran-khubham, panggal, Tengban Mapugi leibak amadi mahakki Christtagi matik adu lakle! Maramdi eikhoigi Tengban Mapugi mangda leptuna ahing nungthil eikhoigi ichil inaosingbu maral siramba mahak adu swargadagi hunthakhre. Eikhoigi ichil inaosingna Yaomacha adugi eegi amadi makhoigi sakhigi wa adugi mapalna mahakpu ngamkhi: aduga makhoina siba phaoba makhoigi thawai thaba pammukhide. Maram aduna swargada amasung maduda leiriba nakhoi pumnamak, haraojaro! Adubu malem amasung samudragidi awabanida! Maramdi Devil-na nakhoigi nanakta kumthakhre, aduga mahak mei houna saori maramdi mahakki matam khajik khakta ngaire haiba mahak khang-i.”” Chinglai aduna mabu malemda hunthare haiba khanglaba matamda machanupa pokkhibi nupi adubu koitan tannaba hourammi. Nupi adubu chinglai aduna sok-hannaba touba adudagi saphanaba, mahakpu chahi ahum makhai senabigadaba lamjaoda leiba mahakki mapham aduda paiba ngamnanaba mangonda chaoraba eagle-gi masa ani pibire. Adudagi nupi adubu ichaona chenthakhinaba nupi adugi tungda ising ichao ama chinglai adugi machindagi kamthoraklammi. Adubu malemna nupi adubu pangbire; malemna machin kathoktuna chinglai adugi machindagi kamthorakpa ising adu yotsinkhre. Chinglai aduna nupi adubu yamna saorammi aduga nupi adugi leihouriba chada naoda, Tengban Mapugi yathang ngakpa amadi Jisugi sakhi adu chetna pairiba makhoi pumnamak adugi maiyokta lan soknanaba chathokkhre. Aduga chinglai aduna samudra mapanda leplammi. Adudagi samudradagi sa ama thorakpa eina ure. Sa adugi machi tara amasung makok taret palli, machising khudinggi luhup amamam uppi, makoksing khudingda Tengban Mapubu thina ngangba ming amamam lei. Eina uriba sa adu kabokkei malli, adubu makhong adu sawomgi makhong malli aduga machin aduna nongsagi machin malli. Chinglai aduna sa aduda magi panggal, phambal amasung, achouba matik adu pikhi. Sa adugi makok amadi siba yana sokkhiba malli adubu siba yana sokpa adu phakhre. Taibangpan apumba angakpana thallammi aduga sa adugi matung illammi. Mi pumnamakna chinglai adubu khurumlammi maramdi mahakna sa aduda mahakki matik pirammi. Makhoina sa adubusu khurumduna hai, “Sa asigumba kana leibage? Kanana mahakka maiyoknaba ngamgadage?”” Sa aduda napalgi wa ngangnaba amadi Tengban Mapubu thina ngangnaba chin pirammi amasung madugi matik adu tha niphunithoi sijinnanaba pirammi. Mahakna Tengban Mapubu, Tengban Mapugi mingbu, Tengban Mapuna leiriba mapham adubu, amadi swargada leiriba makhoi pumnamakpu thina ngangba hourammi. Tengban Mapugi asengba misinggi maiyokta lal hounaba amasung makhoibu maithiba pinaba sa aduda panggal pire. Aduga mangonda salai khuding, mioi kanglup khuding, lon khuding amasung phurup khudinggi mathakta matik pibire. Hatkhraba Yaomacha adugi hingbagi lairikta taibangpan semdringeigi mamangda maming isinkhraba makhoikhak nattana, malemda hingliba mi pumnamakna mabu khurumgani. Manakong panba mahak aduna tajasanu. “ Lanpha oigadaba kanagumba aduna soidana lanpha oigani; thangsangna hatkadaba kanagumba adubu soidana thangsangna hatkani.”” Masina haibadi Tengban Mapugi asengba misingna otpi neibibasing khaangheina khaanggani amasung thajabayaba oina leigani. Adudagi atoppa sa ama malemdagi kakhatlakpa eina ure. Yaomachagi machi manba mahakki machi ani palli, aduga chinglaigumna wa ngang-i. Mahakna ahanba sa adugi matik pumnamak adu magi mangda sijinnare. Aduga malem amasung maduda leiriba mi pumnamakpu mahakna ahanba sa haibadi siba yana sokpadagi phakhiba sa adubu namduna khurumhalle. Anisuba sa asina achou achouba angakpa thabaksing tourami; mi pumnamakki mitmangda mahakna atiyadagi malemda mei tahallakkhi. Aduga ahanba sa adugi mangda touba yahankhiba angakpa thabaksing adugi mapanna malemda leiriba mi pumnamakpu mahakna minamlammi. Aduga thangsangna sok-hankhraba houjiksu hingliba sa adubu ikai khumnabagi murti ama sananaba sa aduna makhoida hairammi. Ahanba sa adugi murti adu wa ngangba ngamhanduna murti adubu khurummu yadaba makhoi pumnamakpu hatnaba ahanba sa adugi murtida ahingba sor pinabagi panggal anisuba sa aduda pire. Sa aduna achou pisak, inak khunba amadi lairaba, minai amadi ningtamba naidana mi pumnamakta makhoi makhoigi khut yetta nattraga maraibakta khudam ama namduna thamhankhi. Khudam asi haibadi sa adugi maming nattraga maming adugi mahut sinba masing adu yaodana mi kana amatana leiba amadi yonba yaramde. Masida lousing matou tai. Wakhal taba makheising aduna sa adugi masing asigi wahanthok adu thisanu, maramdi masing asina mi amagi minggi mahut sillibani. Masing adudi 666 ni. Adudagi eina yengbada Zion chingda Yaomacha adu leppa eina ure; amasung mahakka loinanana mahakki ming amadi Mapagi ming maraibakta i-ba mi lakh amaga lising niphumari leirammi. Aduga kanna chenthariba isinggi iraokhol amadi nong khakpagi ahouba makhol manba khonjel ama eina swargadagi tare. Eina tariba makhol adu bina khongbasingna makhoigi bina khongbagi makhol mallammi. Phambal adugi mangda amadi thawaipanba mari amasung ahal lamansing adugi mangda makhoina anouba isei ama saklammi. Isei adu malemdagi handokpikhraba makhoi 1,44000 khak nattana kana amatana tamba ngamde. Makhoising adu nupida masa mangthokchadriba nupasingni, maramdi makhoina masamakpu sengna thamjarammi. Makhoina Yaomacha aduna chatpa mapham khudingda tung injei. Makhoibu mioibasinggi maraktagi handokpire amasung Tengban Mapu amadi Yaomacha adugi maphamda ahanba mahei oina katchare. Makhoigi machindagi minamba amata taba phangde; makhoidi amakpa leitabasingni. Adudagi eina malemda leiriba misingda, mi kanglup khuding, salai khuding, lol khuding amadi phurup khudingda laothoknaba aphaba paogi lomnaidaba paojelga loinana awangba atiyada pairiba atoppa swargadut ama eina ure. Mahakna awangba khonjelda hairak-i, “Tengban Mapubu kiyu amasung Ibungoda matik mangal piyu, maramdi mahakki wayenbagi pungpham adu lakle. Swarga, malem, samudra amadi ising iphutpu sembiriba Ibungo mahakpu khurumjou.”” Ahanba adugi matung illakliba anisuba swargadut amana hairak-i, “Mahak ture! Achouba Babylon adu ture! Mahakna mi pumnamakpu mahakki yu haibadi mahakki nupa nupi lannabagi mayai karaba yu adu pithaklammi!”” Aduga ahumsuba swargadut amana ahanbagi ani adubu tung induna awangba khonjelda hairak-i, “Kanagumbana sa adubu amasung magi murti adubu khurumlaba, aduga makhoigi maraibakta nattraga makhutta madugi khudam phanglabadi, makhoinasu, Tengban Mapugi asaobagi yu haibadi mahakki mei houna saobagi tenggotta mapungphaba panggalga loinana heijinkhraba yu adu thakkani! Makhoina asengba swargadutsing amadi Yaomacha adugi mangda achakpa kantrukna thina wahangani. Makhoida awaba piriba meigi meikhu adu lomba naida naidana mathakta kakhatkani. Aduga sa adubu amadi magi murti adubu khurumbasing amasung mahakki minggi khudam phangba makhoising adugi awaba adu ahing nungthil anida leppa nairoi.”” Masina haibadi Tengban Mapugi yathang illiba amadi Jisuda thajabayaba oiriba Tengban Mapugi asengba misingna otpi neibibasing khaangheina khaanggani amasung thajaba yaba oina leigani. Adudagi swargadagi khonjel amana asumna haiba eina tare, “Masi isillu: houjiktagi houna Ibungogi thougalgidamakta sibasing adu yaiphabani”” Thawai aduna khumlak-i, “Asengbamakni, makhoina makhoigi kanna nomba adudagi potthaba phangjagani, maramdi makhoigi thougalgi mahei aduna makhoiga loinana chatminnei.”” Adudagi eina yengkhibada, angouba leichil ama ure, aduga leichil adugi mathakta phamliba adu mioiba malli, makokta sanagi luhup uppi, makhutta athouba thangol ama pai. Adudagi Mapugi sanglendagi atoppa swargadut ama thoraktuna leichil adugi mathakta phamliba aduda awangba khonjelda hairak-i, “Nahakki thanggol adu sijinnaduna khaoro, maramdi matam adu lakle; malem asi loknabagidamak mulle.”” Maduda leichil mathakta phamliba aduna malemda magi thanggol thaduna malembu khaore. Madugi matungda swargada leiriba Mapugi sanglen adudagi atoppa swargadut ama thorakle, mahaksu athouba thanggol ama pairammi. Aduga meigi mathakta matik leiba atoppa swargadut ama latnapung adudagi thoraklammi. Mahakna athouba thanggol paiba swargadut aduda awangba khonjelda laorak-i, “Nahakki athouba thanggol adu sijinnaduna malemgi anggur ingkholdagi anggursing adu kaklo, maramdi anggursing adu mulle!”” Maram aduna swargadut aduna magi thanggol adu malemda thaduna, anggur ingkholdagi angursing adu kaktuna, Tengban Mapugi meihouna saobagi anggur mahi sumpham aduda makhoibu hunjille. Sahar adugi mapanda leiba anggur mahi sungphamda anggursing adu sumle; aduga anggur mahi sumpham adudagi thorakpa ee-na kilometre chahum sangba aduga metre animuk luba ising ichao oina chenthorakle. Adudagi eina nongdon atiyada achouba amasung angakpa atoppa khudam ama ure. Swarga dut taret aduna aroiba oiriba awa ana taretka loinana leirammi, maramdi Tengban Mapugi mei houna saoba phongdokpa adu makhoising aduna aroiba oirammi. Adudagi eina meiga yansinnaba likligi samudragumba ama ure. Aduga eina sa adubu, magi murtibu amasung mamingbu masingna mahut silliba mahakpu lanngamduna maipaklaba makhoising adubusu urammi. Makhoina Tengban Mapuna pibiba binasing paiduna likligi samudra adugi mapanda lepladuna, Tengban Mapugi manai Moses-ki isei amasung Yao Macha adugi isei sakle: “Ingam ngamba Ibungo Tengban Mapu, Nahakki thabaksing adu kayada chaoraba amasung kayada ngakkhraba! Phurupsinggi Ningthou, Nahakki lambi adu wayel chummi amasung achumbani! Ibungo, nahakpu kanana kiroidage, aduga kanana nahakki minglenbu matik mangal piroidage? Maramdi Ibungo nahak khaktana asengbani. Phurup pumnamakna laktuna, Ibungo nahakki mangda khurumjagani, Maramdi Ibungo nahakki achumba chatpagi thabaksing adu phongdokpikhre.”” Madugi matungda, eina yengbada swargada leiriba sakhigi phisanggi asengba mapham adu hangdokpa eina ure. Adudagi awa ana taret paiba swargadut taret aduna asengba arangba linengi phi setladuna amadi mathabakta sanagi khwangchet lakladuna Mapugi sanglen adudagi thoraklammi. Thawaipanba mari adudagi amana swargadut taret aduda lomba naidana hingduna leiriba Tengban Mapugi meihouna saobana thallaba sanagi tenggot taret adu pirammi. Tengban Mapugi matik mangal amasung panggaldagi thorakpa meikhuna Mapugi sanglen adu thallammi, aduga swargadut taret aduna purakkhiba awa ana taret aduna loidriphaoba kana amatana Mapugi sanglen aduda changba ngamlamde: Adudagi Mapugi sanglendagi ahouba khonjel amana swargadut taret aduda asumna hairakpa eina tare: “Chatlu, aduga Tengban Mapugi asaobagi tenggot taret adu malemda heidok-u.”” Ahanba swargadut aduna chatkhiduna magi tenggot adu malemda heithare. Maduna sa adugi khudam leiba amadi magi murti adubu khurumba misinggi mathakta kiningai oiraba amadi yamna naraba apat-apom thokhalle. Adudagi anisuba swargadut aduna magi tenggot adu samudrada heithare. Maduda ising adu asiba migi eegum oirakle; aduga samudra manungda leiba ahingba thawaipanba pumnamak sire. Adudagi ahumsuba swargadut aduna magi tenggot adu turelsingda amasung iphutsingda heithare, aduga ising adu ee ollakle. Aduga isinggi mathakta matik leiba swargadut aduna haiba adu eina tare, “Oiriba amasung oiramba, O Asengba Ibungo, nahakna wayenkhraba wayelsing asi achumba wayelni. Makhoina nahakki asengba misinggi amadi Tengban Mapugi wa phongdokpasinggi ee tahankhi, maram aduna nahakna makhoida thaknanaba ee pire. Makhoina phangbada matik chaba adu makhoina phangajre.”” Adudagi eina latnapung adudagi khonjel amana asumna hairakpa eina tare, “Ingam ngamba Ibungo Tengban Mapu, nahakki wayendi achumbani amasung wayel chumbani!”” Adudagi marisuba swargadut aduna magi tenggot adu numitki mathakta heithare, aduga mahakki mei houraba meisa aduna misingbu chakthekhannaba mangonda yabire. Akibagi masak oiraba meisa aduna makhoibu chakthekle, aduga makhoina awa anasing asigi mathakta matik leiriba tengban Mapugi mingbu makhoina thina ngangle. Adubu makhoina makhoigi papsing adudagi pukning hongkhide aduga mahakki matik mangalbu thagatpasu toukhide. Adudagi mangasuba swargadut aduna magi tenggot adu sa adugi phambal mathakta heithare. Aduga sa adugi ningthou leibak adu amambana kupsinkhre, aduga mising aduna namanbana makhoigi marei chikkhaire, aduga makhoigi cheina amadi makhoigi apat apom adugi maramna makhoina swargagi Tengban Mapubu thina cheire adubu makhoigi phattaba lambi adudagi makhoina pukning honglamde. Adudagi taruksuba swargadut aduna magi tenggot adu achouba turel Euphrates-ta heithare. Aduga nongpoklomdagi lakpa ningthousing adugi lambi thourang tounabagidamak turel adu kangsinkhre. Adudagi eina hangoi manba sengdaba thawai ahum urammi. Makhoising adu chinglai adugi machindagi, sa adugi machindagi amasung Tengban Mapugi wa takthoksinaba adugi machindagi thoraklammi. Makhoising adu angakpa thabaksing touba lai phattabasing adugi thawaisingni. Ingam ngamba Tengban Mapugi achouba Numit adugi lanpham adugidamak ningthousingbu khomjinnaba thawai ahum asina taibangpanbagi ningthou pumnamakki manakta chatthok-i. “Yeng-u, eina huranbagumna lakli! Maphi yaodana khoichat chattuna miyam mangda ikaiba nangdanaba mitseng khangduna amadi maphi sennajaduna leiba mahak adu yaiphabani.”” Adudagi thawaising aduna Hebrew londa Armageddon haina kouba mapham amada ningthousingbu punna khomjille. Adudagi taretsuba swargadut aduna mahakki tenggot adu ahangba malangda heidokle, aduga Mapugi sanglengi phambal adudagi awangba khonjel ama thoraktuna hairak-i, “Madu loire!”” Adudagi nongthang kuppagi khangal nganba mangal thokle, nong khongbagi amadi khakpagi akhak araona nille, amasung akanba yuhar haba thokle. Mioibana malemda hek leirakpadagi asumna yuhar haba amukta thokkhridri; masina pumnamaktagi tamthiba yuhar habani! Achouba sahar adu saruk ahum thokna chekhaire, aduga leibak pumnamakki saharsing kinthare. Aduga Tengban Mapuna achouba Babylon-bu ningsingle amasung magi tenggottagi yu haibadi mahakki mei houna saobagi yu adu mangonda pithakle. Ithak makheisu chingjao makheisu ngamnamak mangkhre. Amamamna kilo yangkhei yangkheirom lumba chaora chaoraba len misinggi mathakta atiyadagi tarakle. Lengi awa ana adugi maramna makhoina Tengban Mapubu thina nganglammi, maramdi awa ana adu adukki matik sathirammi. Adudagi tenggot taret paiba swargadut adugi maraktagi amana inakta laktuna hairak-i, “Laklo, achouba oktabi haibadi turel mayam amagi manakta sagatliba achouba sahar adugi mathakta karamna cheirak pigadage haibadu eina nangonda uhange. Malemgi ningthousingna mahakka loinana nupa nupi lannabagi thabak toure, aduga mahakki nupa nupi lannabagi yuna malemda leiribasingbu ngaohalle.”” Adudagi Thawaigi mapanna swargadut aduna eibu lamjaoda puthokle. Mapham aduda Tengban Mapubu thina ngangba mingna masa pumba thanna i-ba, makok taret amasung machi tara panba ngangsang ngangba sa amagi mathakta phamlibi nupi ama eina ure. Nupi adu mangra machu amadi ngangsang ngangba phi setli, aduga sanagi leitengsing, mamal yamba nung amasung mani muktana leiteng-i. Mahakki makhutta tukkachaba thabaksing amadi magi nupa nupi lannabagi amotpana thanba sanagi tenggot ama pai. Mahakki maraibakta athuppa wahanthok leiba ming ama irammi: “Achouba Babylon, malemgi oktabising amasung tukkachabasinggi mama.”” Aduga nupi aduna Tengban Mapugi asengba misinggi ee amasung Jisugi maramgidamak mathawai thakhrabasing adugi ee thaktuna ngaoba eina ure. Eina mabu ubada ei hainingai leitana ngaklammi. Maduda swargadut aduna eingonda hanglak-i, “Karigidamak nangna ngaklibano?”” Nupisigi amasung mana tongliba makok taret amadi machi tara panba sa asigi athuppa wahanthok adu ei nangonda haige. Nangna uriba sa asi matam amada leirammi, adubu mahak houjikti leitre; adumakpu mahak makha naidaba kom adudagi amuk kakhatlakkadouri aduga mahakki mang-takphamda chatkani. Taibangpan semdringei mamangdagi hingbagi lairikta makhoigi ming isinkhidaba malemda leibasingna sa adubu uba matamda ngakkani, maramdi mahakna matam amada leirammi, houjikna leitre adumakpu amuk lakkadouri. Masida lousing leiba amadi wakhal taba chang-i. Makok taret adu nupiduna phamliba ching taretni, makhoi adu ningthou taretsuni. Makhoi mangadi tukhre, amana houjik phaoba leingakli, aduga atoppa amadi houjiksu laktri; mana lakpa matamda, mahakna matam kharadamak panba tai. Aduga, matam amada leiramba adubu houjikti leitraba sa adu nipalsuba ningthou amani. Taret adugi manungdagi amani; aduga mahakna mahakki mangtakpa aduda chatli. “Nahakna ukhiba machi tara adu houjik phaoba panba houdriba ningthou tarani, adubu makhoida pung amatang sa aduga loinana ningthou oina pannaba matik pigani. Makhoi taramak chap mannaba pandam ama leirammi, aduga makhoigi panggal amasung matik adu makhoina sa aduda pire. Makhoina Yaomacha adugi maiyokta lal soknagani adubu Yaomacha aduna, mahakki kouthokpikhrabasing, khandokpikhrabasing, amadi thajabayaba tung-inbasingga loinana makhoibu maithiba pigani maramdi mahakti mapusinggi Mapuni aduga ningthousinggi Ningthouni.”” Adudagi swargadut aduna eingonda hairak-i, “Nahakna ukhiba oktabi aduna phamliba isingsing adu phurupsing, mising, mi kanglupsing amasung lolsingni. Nahakna ukhiba machi tara, amadi sa aduna oktabi adubu yengthigani; makhoina mahakki areiba pumba louthokkani aduga mahakpu maphi thongdana thadokkani; makhoina magi sadong chagani amasung mahakpu meida manghangani. Maramdi Tengban Mapugi wasing adu thungdriba phaoba makhoina sa aduda makhoigi leingakpagi matik adu pithokpada yanaduna Tengban Mapugi thourang adu pangthokhannaba makhoigi thamoida Tengban Mapuna masi happire. “Nahakna uriba nupi adu malemgi ningthousinggi mathakta palliba achouba sahar aduni.”” Masigi matungda atoppa swargadut ama swargadagi kumtharakpa eina ure. Mahak matik yamna leirammi, amasung mahakki matik mangalna malem pumba ngallammi. Aduga mahakna ahouba khonjelda laorak-i: “Mahak ture! Achouba Babylon ture! Mahak houjikti lai phattabasing amadi sengdaba thawaisinggi kaidongpham oire, aduga amotpa makhal pumnamakna amadi tukkachaningai oiraba ucheksingna mangonda leire. Maramdi phurup pumnamakna mahakki yu haibadi mahakki nupa nupi lannabagi akanba yu adu thakle. Malemgi ningthousingna mahakka loinana nupa nupi lannabagi oktaba thabak toure, taibangpanbagi lalonbasingna mahakki laksinba ngamdraba nungainingbagi apamba adudagi inak khullakle.”” Adudagi eina swargadagi atoppa khonjel amana asumna haiba tare: “Thoraklo, eigi misa, mangondagi thoraklo! Nakhoina mahakki papka saruk phangminnadasanu; Nakhoina mahakki cheirakta saruk phangminnadasanu! Maramdi mahakki papsing adu swarga youna peikhatle, Aduga Tengban Mapuna magi phattraba lambising adubu ningsingle. Mahakna pikhiba adumak mangondasu handuna piyu; Mahakna toukhiba pumnamak adugi saruk ani mangonda hallu. Mahakna nahakki thaknanaba thourang toukhiba adudagi, saruk ani henna kanba thaknaba aduna mahakki tenggot adu thalhallu. Mahak masana masada matik mangal amadi ake amou pijakhiba adugumna, adukki matik awaba amadi awa meichak mangonda piyu. Maramdi mahakna mathamoida napal toujakhi, “‘Eina maphamsida leimarembi oina phamli! Eidi lukhrabi natte, Eina keidounungda awaba khangloi!’’ Maram asimakna, mahakpu nongmakhaktada awa anasing asina yeithugani, madudi laina laithung, awaba, amadi chak tangba nanggani. Aduga mahakpu meida chakhangani, maramdi mahakpu wayelliba Tengban Mapu Ibungo adu matik leibani.”” Mahakka loinana nupa nupi lannabagi thabak touminnakhiba amadi mahakki ake amouda saruk phangminnakhiba malemgi ningthousingna mahakpu meina chakpagi meikhu adu uba matamda makhoina mahakkidamak kapkani amasung tengtha naowoigani. Mahakki awa meichak aduda kiraduna makhoina lapna leptuna haigani: “Awabanida! Naphamda awabanida, achouba sahar, matik leiba Babylon sahar nahakti! Pung amakhakki manungda nahakki wayel adu lakle.”” Malemgi lalonbasingsu magidamak kapkani amasung tengthagani, maramdi mi kana amatana makhoigi lalonpotsing adu makha tana leibidre; Kana amatana makhoigi sana, lupa, mamal yamba nung, mani mukta, makhoigi mamal yamba linengi phising, mangra machugi phi, muga, ngangsang ngangba phi; atangba u makhal pumnamak, amadi samu mayana, mamal tangba u-na, pithrai, yot amadi marblena saba makhal khudingmakki potsing leibidre, aduga usingsa, maru marang, mengkruk, myrrh amadi kunduru, yu, chorphongi thao, yam amadi gehu, sa-san amadi yao, sagol amadi sagol gari, minai oina yolliba mioibabu leibidre. Lalonbasing aduna mangonda hai, “Nahakki oiba paamjaramba aphaba pot pumnamaksu mangkhre, amasung nahakki lanthum pumba amadi sumhatningai oina phajaba pumnamak mangkhre, aduga nahakna keidounungda makhoibu amuk hanna phangba ngamlaroi!”” Sahar aduda lalon itik touduna inak-khunba oikhraba lalonbasing aduna yamna lapna lepkani, maramdi makhoina mahakki awa ana khaangba adu saruk yaminnaba kirammi. Makhoina kapkani amasung tengthagani, aduga haigani, Awabanida! Achouba sahar, nahakti awabanida, ananba linen phi, mangra machu amasung ngangsang ngangba phi setpi, amadi sanagi leitengsing, mamal yamba nung amasung mani muktana leitengbi! Aduga pung amagi manungda lanthum pumnamaksing asi mahakna mangle! Hi chingliba luchingba pumnamak amadi hi tonglibasing, hiroising amadi samudrada makhoigi hingnabagi sel talliba atei pumnamaksing aduna yamna lapna leplammi. Aduga mahakpu meina chakpagi meikhu adu makhoina ubada, makhoina laorak-i, “Masigi achouba sahar asiga mannaba sahar ama keidoungeida leikhidri”” Makhoina makhoigi makokta uphul chaikhatkani, aduga kaptuna amadi tengthaduna haigani: “Awabanida! Nangdi awabanida, mahakki maran mathumgi mapanna samudrada leiriba higi mapu pumnamakna inak khunba oirakkhiba achouba sahar! Pung amagi manungda mahakti pumang mangledo!”” Mahakki maramna haraojaro, he swarga! Haraojaro, Tengban Mapugi mising nakhoi! Haraojaro, pakhonchatpasing amadi Tengban Mapugi wa phongdokpasing! Maramdi mahakna nakhoida toukhiba wayel aduna Tengban Mapuna mahakpu wayelle! Adudagi matik leiba swargadut amana achouba chakri nungmuk chaoba nungjao ama loukhatlaga samudrada langthaduna hairak-i, “Asigumba akanba saphu asiga loinana achouba sahar Babylon-bu hunthagani, aduga amuk hanna uba khak phanglaroi.”” Nangondagi binagi khonjel, mioibagi khonjel, basi amadi peresingga khongbasinggi khonjel amuk hanna keidounungda tararoi. Sinpham amatadagi sinmi amata nangonda keidounungda amuk phanglaroi; aduga chakkrigi makhol amuk hanna taba phanglaroi! Thaomeigi mangal amuk hanna keidounungda nangonda uba phanglaroi; nagondagi bor amadi keinyagi khonjel taba phanglaroi. Nahakki lalonbasingdi taibangpan apumbada khwaidagi henna matik leibasingni, aduga nahakki aranba hidam yaidamba adugi mapanna taibangpanbagi mi pumnamakpu lounam toukhi. Babylon-bu cheirak pikhi maramdi Tengban Mapugi wa phongdokpasing amadi Tengban Mapugi misinggi ee sahar asida phangkhi; hoi, malemda hatkhiba makhoi pumnamkki ee aduni. Masigi matungda swargada yamlaba miyamgi ahouba khonjelgumba amana asumna haiba eina tare, “Halleluya! Aran-khubham, matik mangal amasung panggal eikhoigi Tengban Mapugini, Maramdi mahakki wayeldi achumbani amasung wayel chumbani! Mahakna nupa nupi lannabagi thabakna malembu mot-hankhibi oktabi adubu wayelle. Tengban Mapuna mahakki manaisinggi eegi laman mahakki mathakta khumbire.”” Aduga makhoina amuk hanna laorak-i: “Halleluya! Achouba sahar adu chakthekpagi meiridagi thorakpa meikhuna lomba naida naidana ka-khatli.”” Aduga phambal aduda phamliba Tengban Mapubu ahal laman kunmari amasung thawaipanba mari aduna tuthajaduna khurumjakhi. Makhoina haikhi, “Amen Halleluya.”” Adudagi phambal adudagi khonjel ama thoraktuna hairak-i, “Tengban Mapubu kina chatchaba, Ibungo mahakki manai pumnamak amadi mi pumnamak, amadi achou pisak pumnamak, eikhoigi Tengban Mapubu thagatlu.”” Adudagi yamlaba miyamgi khonjelgumba, ising chaibigi iraokholgumba amadi ahouba nong khakpagi makholgumba ama eina tare. Eina makhoina asumna haiba tare, “Halleluya! Maramdi eikhoigi Ibungo, ingam ngamba Tengban Mapuna palle. Eikhoi haraosi amadi nungaisi; aduga mahakki matik magunbu thagatsi! Maramdi Yaomachagi luhongba adu lakle, amasung mahakki keinyana masana thourang touduna leire. Arangba amadi ananba, phajaba linen phi mangonda setnaba pire.”” (Phajaba linen phi asi Tengban Mapugi asengba misinggi aphaba thabaksingni.) Adudagi swargadut aduna eingonda hairak-i, “Masi isillu: Yaomacha adugi luhongbagi chakkhangbagi chebao phanglabasing adu yaiphabani.”” Aduga swargadut aduna makha tana hairak-i, “Wasing asi Tengban Mapugi asengba wani.”” Eina mabu khurumjanaba magi khuyada tuthajarammi. Adubu mana eingonda hairak-i, “Adu touganu! Eidi nahakka loinana amadi Jisuna phongdokpiba achumba adubu pairiba nahakki thajaba ichil inao oiminnariba pumnamakka loinana manai oiminnajabani. Tengban Mapubu khurumjou!”” Maramdi Jisugi sakhina Tengban Mapugi wa phongdokpagi thawaini. Adudagi eina swarga hangdokpa ure, amasung sagol angouba ama leire. Madubu thouriba adugi mamingdi Thajaba amadi Achumba kourammi. Achumba wayelga loinana mahakna wayelli amasung lal thengnei. Mamit adu meigi meirigummi, aduga makokta luhup mayam ama uppi. Mahakki masada ayiba ming ama leirammi, adubu mahak masakhak nattana kana amatana madu karino haiba khangde. Mahakna setliba achonba phijol adu ee-na luplammi. Mahakki mamingdi “Tengban Mapugi wahei”” kourammi. Swargagi lanmisingna angouba sagol tongduna amadi phajaba angouba ananba linen phi settuna mahakki matung illi. Mahakki machindagi thouraba thangsang ama thorak-i, mahakna phurupsingbu maduna maithiba pigani. Mahakna yotki chei paiduna makhoigi mathakta pangani, aduga ingam ngamba Tengban Mapugi mei houna saobagi anggur mahi sungphamda netkani. Mahakki achonba phijolda amadi pheiganda “Ningthousingi ningthou, mapusingi Mapu”” haiba ming irammi. Adudagi, swargadut amana korouhanbada leptuna leiba eina ure. Mahakna ahangba atiyada pairiba uchek pumnamakta ahouba khonjelda laorak-i: “Lak-u aduga Tengban Mapugi achouba chakkhangba adugidamak punsillu! Lak-u aduga ningthousinggi sadong, lanmi makoksinggi sadong, lanmisinggi sadong, sagolsinggi amadi sagol thouribasinggi sadong, minai amadi ningtamba, achouba amadi macha naidana mi pumnamakki sadong charulao.”” Adudagi sagol mathakta tongliba mahak amadi mahakki lanmisinggi maiyokta lan tounabagidamak sa adu amadi malemgi ningthousing amadi makhoigi lanmising punsinba adu eina ure. Adubu sa aduga loinana mahakki mamangda angakpa thabak toukhiba Tengban Mapugi wa takthoksinaba mi aduga punna phare. (Mahakna sa adugi khudam leiba amadi sa adugi murtibu khurumba makhoising adubu minamkhiba adu angakpa thabaksing asigi mapannani.) Sa amadi Tengban Mapugi wa takthoksinnaba animakpu kantrukna chakliba meigi pat aduda hingna hunthare. Makhoigi lanmising adubu sagol mathakta tongliba Ibungogi chindagi thorakpa thangsang aduna hatle aduga uchek pumnamakna makhoigi sadong adu makhoina ngamliba makhei chare. Adudagi swargadut amana makha naidaba komgi so amasung chaoraba yotling phalang paiduna swargadagi kumtharakpa eina ure. Mahakna chinglai, haibadi mamangeigi lil, Devil nattraga Satan-bu phaduna chahi lising amagidamak punduna thamkhi. Chahi lising amadu loidriba phaoba phurupsingbu amuk hanna minamba ngamdanaba swargadut aduna mahakpu makha naidaba komda hunjille aduga so lonsinduna chum namduna thamkhi. Madugi matungda mahakpu matam khradanggi oina thadokpa tai. Adudagi eina phambalsing, aduga maduda phamlibasing aduda wayelnaba matik piba ure. Aduga Jisugi maramda makhoina sakhi piba amadi Tengban Mapugi wahei sandokpagidamak hatpikhraba makhoigi thawaising adusu eina ure. Makhoina sa adubu amadi mahakki murtibu khurumkhide aduga makhoigi maraibakta amadi makhutta sa adugi khudam adu phangkhide. Makhoidu amuk hinggatlakle aduga ningthou oina Christtaga loinanana chahi lising ama panminnare. (Lemhouriba atei asibasing adudi chahi lising ama adu loidriba phaoba hingatte.) Masi ahanba hinggatpa aduni. Ahanba hinggatpa aduda yaohoubasing adu asengbani amasung yaiphabani. Anisuba siba aduna makhoigi mathakta matik leite; makhoidi Tengban Mapugi amasung Christtagi purohitsing oigani, aduga makhoina Christtaga loinana chahi lising ama panminnagani. Chahi lising ama adu loiraba matungda Satan-bu mahakki keisumsangdagi thadokkani, aduga mahakna taibangpan pumbada chaithokkhraba phurupsing, haibadi Gog amadi Magog-pu minamnaba chatkhokani. Aduga Satan-na makhoi pumnamakpu lalgidamak khomjingani. Makhoigi masingdi samudra mapangi leingoigum oigani. Makhoina malem pumba sandokle aduga Tengban Mapugi machasinggi punpham adubu amadi magi nungsiraba sahar adubu koisille. Adubu swargadagi mei taraktuna makhoibu manghalle. Adudagi makhoibu minamkhiba Devil adubu sa amadi Tengban Mapugi wa takthoksinaba adubu hanna hunthakhraba mei amadi kantrukki pat aduda hunthare; aduga makhoibu ahing nungthil lomba naida naidana awa meichak khanghangani. Adudagi achouba angouba phambal ama amadi maduda phamliba Ibungo mahakpu eina ure. Malem amadi swargana magi mangdagi chenthokle aduga amuk ukhidre. Aduga eina asibasing, achou pihak naidana phambal adugi mangda leppa eina ure. Lairiksing adu hangdokle, aduga atoppa lairik ama haibadi hingbagi lairik adu hangdokle. Aduga asibasing adubu lairik aduda isinduna thamkhraba makhoina toukhiba thabak adugi matung-inna wayelle. Adudagi samudrana magi manungda leiriba asibasingbu pithokle. Aduga siba amadi khamnung leibaknasu makhoigi manungda leiriba asibasingbu pithokle. Amasung makhoi pumnamakpu makhoi makhoina toukhiba thabakki matung-inna wayelle. Adudagi siba amadi khamnung leibakpu meigi pat manungda langsille. Meigi pat asi anisuba siba aduni. Hingbagi lairikta makhoigi ming isinba phangdaba makhoising adubu meigi pat aduda hunjille. Adudagi eina anouba swarga anouba malem ama ure. Ahanbagi swarga amadi malem adu mangkhre aduga samudra amuk leitre. Aduga Asengba Sahar, anouba Jerusalem aduna mahakki mapuroibagidamak ningthina set chaduna thourang tourabi keinya amagum Tengban Mapugi swargadagi kumtharakpa eina ure. Amasung phambal adudagi ahouba khonjel amana asumna hairakpa eina tare, “Yeng-u! Tengban Mapugi leipham adu houjikti misinggi marakta leirare, aduga Ibungo mahakna makhoiga leiminnagani. Makhoi Ibungo magi mising oigani, aduga Tengban Mapu masamakna makhoiga leiminnagani aduga mahak makhoigi Tengban Mapu oigani. Ibungo mahakna makhoigi mittagi pirang pumba teithokpigani. Amuk hanna siba, awaba, kappa amadi naba leiraroi, maramdi ariba potsing lanthokkhre.”” Adudagi phambal aduda phamliba Ibungona haikhi, “Aduga houjik eina pot pumnamak inou nouna semle!”” Aduga mahakna asimasu eingonda hairak-i, “Masi isillu, maramdi masigi waheising asi achumbani amadi thajaba yabani.”” Aduga mahakna eingonda hairak-i, “Pumnamak loire! Eidi Alpha amasung Omega, ahouba amasung aroiba aduni. Eina khouranglaba mahak aduda hingbagi ising iphut adudagi ising eina lemna pigani. Langamlaba makhoising aduna masi eingondagi phangjagani: Eina makhoigi Tengban Mapu oigani aduga makhoina eigi ichasing oigani. Adubu pangdabasing, thajadabasing, tukkachaningai oibasing, mihatpasing, nupa nupi lannabasing, hidam yaidambagi thabak toubasing, lai murti latpasing amasung chinthiba pumnamakki panthungdi achakpa kantrukki meigi pat aduda oigani. Masi anisuba siba aduni.”” Aduga akonbagi awa ana taretna thanba tenggot taret paiba swargadut taret adugi maraktagi amana inakta laktuna hairak-i, “Lak-u, Yaomacha adugi nupi, keinya adu ei nangonda uhange.”” Thawai aduna eibu khudum challaduna, swargadut aduna yamna wangkhraba chingjao amagi matonda eibu pukhatle. Aduga Tengban Mapugi swargadagi kumtharakpa, Asengba Sahar Jerusalem-bu mahakna eingonda uhalle. Madu Tengban Mapugi matik mangalna ngallammi. Sahar adu mamal yamba nung, liklaigumna senglaba jasper nungum ngallammi. Sahar adugi achouba, awangba chekpal amadi changpham thongjao taranithoi leirammi, aduga panthongsing adubu pannaba swargadut taranithoisu leirammi. Aduga panthongsing aduda Israel machasinggi salai taranithoigi mingsing irammi. Maikei khudingda panthong ahum ahum: nongpokta ahum, khada ahum, awangda ahum amadi nongchupta ahum leirammi. Aduga sahargi chekpal adugi yumpham taranithoi leirammi, amasung maduda Yaomacha adugi pakhonchatpa taranithoigi maming leirammi. Sahar adu amadi madugi panthong amasung chekpal adu onnaba sanagi lam-on chei ama eingonda wa ngangkhiba swargadut aduda leirammi. Sahar adu marak mayung animakta mapungphana chithek nairammi. Swargadut aduna mahakki lam-on chei aduna onthokle: Madu kilometre 2,400 sang-i aduga marak mayung amasung awangba adu chap mannana sang-i. Swargadut aduna chekpal adubusu mioibagi lam onbagi chang sijinnaduna ollammi, aduga madu metre humphu tharammi. Chekpal adu Jasper nungna sabani, aduga sahar adumakna mingselgumna senglaba asengba sanana sabani. Sahargi chekpalgi yumpham adu mamal tanglaba makhal pumnamakki nungna leitenglammi. Ahanbagi yumbi makhong adu jasper nungni, anisuba aduna sapphire, ahumsuba aduna agate, marisuba aduna emerald, mangasuba aduna onyx, taruksuba aduna carnelian, taretsuba aduna hangammapal machugi quartz, nipalsuba aduna beryl, mapalsuba aduna topaz, tarasuba aduna chalcedony, taramathoisuba aduna turquoise, aduga taranithoisuba aduna amethyst-ni. Panthong taranithoi aduna mani mukta taranithoi oirammi, panthong khudingmak mani mukta amamamna sembani. Sahar adugi lambi adu likligumna manung phaona uba asengba sanana oirammi. Sahar aduda eina Mapugi sanglen uba phanglamde, maramdi sahar adugi Mapugi sanglen adu ingam ngamba Ibungo Tengban Mapu amadi Yaomacha aduna oirammi. Sahar aduda ngannanabagidamak numitsu thasu mathou taramde, maramdi Tengban Mapugi matik mangalna maduda ngallammi, aduga Yaomacha aduna madugi thaomei oirammi. Aduga kanbiba phangkhraba phurupsing aduna madugi mangalgi mapalna chatkani, aduga malemgi ningthousingna makhoigi matik mangal amadi ikaikhumnaba maduda purakkani. Sahar adugi panthongsing adu numit chuppa hanggani, madu keidounungda thingloi, maramdi maduda ahing leiraroi. Aduga phurupsinggi matik mangal amadi ikaikhumnaba adu maduda purakkani. Adubu sengdaba amata sahar aduda changloi, aduga ikainingai oiba thabak touba nattraga minamba ngangba kana amata maduda changloi, adubu Yaomacha adugi hingbagi lairikta maming isinkhraba makhoina sahar aduda changgani. Adudagi swargadut aduna Tengban Mapugi amadi Yaomacha adugi phambaldagi chentharakpa liklaigumna langlaba hingbagi isinggi turel adu eingonda uhalle. Madu sahar adugi lambi mayaida chellammi. Aduga turel adugi nakal animakta hingbagi upal adu hourammi. Upal adu tha khudinggi amurak, chahi amada taranithoirak mahei palli; aduga madugi manasing adu phurupsinggi anaba phahannabagidamak oirammi. Sahar aduda sirap amata amuk hanna leiraroi. Mapham aduda Tengban Mapu amasung Yaomacha adugi phambal leigani aduga Ibungogi manaisingna Ibungobu thouganjagani. Makhoina Ibungogi maithong ujagani, aduga makhoigi maraibakta Ibungogi ming leigani. Mapham aduda ahing amuk leiraroi, aduga makhoina thaomei amasung numitki mangalsu mathou tararoi, maramdi Ibungo Tengban Mapuna makhoigi mangal oigani; aduga makhoina ningthougumna lomba naida naidana pangani. Adudagi swargadut aduna eingonda hairak-i, “Wasing asi achumba amasung thajaba yabani. Aduga Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingda mahakki Thawaibu pibikhiba Ibungo Tengban Mapu aduna, thuna thoklagadabasing adu mahakki manaisingda utnanaba mahakki swargadut thakhi.”” Jisuna hai, “Yeng-u! Eina thuna lakkadouri! Lairik asida iriba phongdokpiba wa asi ngakna chatchaba mahak adu yaiphabani.”” John, eina masi pumnamaksing asi tare amasung ure. Aduga eina masising asi taba amasung uba loirabada, masibu eingonda utpikhiba swargadut adugi khuyada khurumjanabagidamak eina tuthajarammi. Adubu mahakna eingonda haikhi, “Adu touganu, eidi nahakka, nahakki nachin nanaosingga amadi Tengban Mapugi wa phongdokpiba amasung lairik asigi wa inba makhoi pumnamaksing aduga loinana manai oiminnajabani. Tengban Mapubu khurumjou.”” Aduga mahakna eingonda haikhi, “Lairik asigi phongdokpiba wasing asi athupa oina thamganu, maramdi pumnamaksing asi thokkadaba matam adu naksillakle. Phattaba mahak aduna phattaba adu adum tousanu; amotpa mahak aduna amotpa oina adum leisanu; aphaba mahak aduna aphaba adumak tousanu aduga asengba mahak aduna asengba oina adumak leisanu.”” Jisuna hai, “Yeng-u, ei thuna lakkadouri! Mi khudingda mana mana toukhiba thabak adugi matung-inna mana pinanaba eina eigi mana adu purakkani. Eidi Alpha amadi Omega, ahanba amasung akonba, ahouba amasung aroiba aduni.”” “Makhoigi maphi sengna sudokchabasing adu yaiphabani, aduga asumna makhoina ahingba upal adudagi mahei chanaba aduga panthongsing adu phaoduna sahar manungda changnabagi matik leigani. Adubu sahar adugi mapanda huising, hidam yaidambagi thabak toubasing, nupa nupi lannabasing, mihatpasing, lai murti latpasing, aduga minamba pamjabasing amadi minamba ngangbasing leigani.”” “Jisu eina singlupsingda sakhising asi nakhoida laothoknaba eigi swargadut thare. Eidi David-ki imunggi chada naodani, eidi ayukki arangba thawanmichak aduni.”” Thawai amasung keinya aduna hai, “Lak-u.”” Aduga masibu tariba pumnamaknasu haisanu, “Lak-u!”” Lak-u, khouranglaba khudingmak amadi hingbagi ising asibu pamjaba mahak aduna masibu khudolpot ama oina lousanu. John eihakna lairik asigi phongdokpiba wasing asibu taba pumnamakta cheksin wa asi hairi: Kanagumbana wasing asida karigumba khara hapchillabadi, Tengban Mapuna lairik asida hairiba awa ana adu hairiba mi adugi cheirakta hapchinbigani. Kanagumbana lairik asigi phongdokpiba wasing asidagi karigumba ama louthoklabadi, makhoina sharuk phanggadaba, lairik asida iriba hingbagi upalgi mahei amasung Asengba Sahargi saruk adu Tengban Mapuna makhoidagi louthokkani. Masi pumnamaksing asida mahakki sakhi piriba Ibungo mahakna hai, “Achumbamakni, ei thuna lakkadouri.”” Amen. Lengbirak-u, Ibungo Jisu. Ibungo Jisugi thoujalna nakhoi pumnamakki mathakta loinabiba oisanu.