Gallarinancho manaraj imapis captin Tayta Dios camaran syëlutawan cay pachata. Cay pachaga manami canan caycashannöchu caran. Manami imapis caranchu. Chacay yanauyaycaj yacu juntashalla caran. Chay yacu janallanchömi Tayta Diospa Espiritonga tumaycaran. Chaura Tayta Diosga «¡Achicyaj cachun!» niran. Niptin achicyaj ricacuran. Dios ricaran achicyaj alli cashanta. Nircur chacaypita achicyajta raquiran. Achicyaj cajta «junaj» niran. Chacay cajtana «pagas» niran. Chaytami camaran rimir junajcho. Chaypita Tayta Dios niran: «Asulyaraycaj cachun yacucuna ishcayman raquicänanpaj.» Diosga chay nishannölla asulyaraycämojta camaran yacu ishcay pachaman raquicänanpaj. Waquin caj yacu quëdaran uracho, waquin cajnami janajcho. Asulyaraycämojta Tayta Dios jutichaparan «syëlu» nir. Chaytami camaran ishcay caj junajcho. Chaypitana Tayta Dios niran: «Ura caj yacu juc pachallaman shuntacächun allpa ricacänanpaj.» Chaura nishannölla caran. Chaqui cajtami «allpa» niran. Shuntacasha caj yacutanami «lamar» niran. Chayno camarcur Dios ricaran llapanpis alli cashanta. Chaypita yapay niran: «Allpapita wiñamuchun llapan casta jachacuna, muruyoj guewacuna, tucuy-niraj wayoj yöracunapis». Chaura nishannölla caran. Chaymi allpapita wiñamuran tucuy-niraj muruyoj jachacuna chayno tucuy-niraj wayoj yöracunapis. Chayta camarcur Dios ricaran llapanpis alli cashanta. Chaycunatami camaran quimsa caj junajcho. Chaypita Dios niran: «Syëlucho cachun achicyajcuna allpaman achicyapämunanpaj. Chaynöpami junaj chacaypita raquicasha canga. Chay achicyajcunaga alli canga junajcunata, watacunata yupananpaj, imay wichan cashantapis musyananpämi.» Chaura nishannölla ruracaran. *** Nircur camaran intitawan quillata; inti junajpa achicyänanpaj, quillana chacaypa achicyänanpaj. Chaynömi goyllarcunatapis camaran. Chaycunata Tayta Dios syëluman churaran cay pachata achicyaptin chacaypita junaj raquicänanpaj. Chaycunata camarcur Tayta Dios ricaran alli cashanta. Chaycunatami camaran chuscu caj junajcho. Chaypita Tayta Dios niran: «Tucuy casta yurichun yacucho tiyajcuna, chayno pacha jananpa pärejcunapis.» Chayno imapis mana cashanpitami camaran jatun animalcunata lamarcho tiyajta, yacucho tiyaj cajta llapan castata, äbicunatapis llapan castata. Chaycunata rurarcur Tayta Dios ricaran chayno alli caycashanta. Nircurna bindisyunta goshpan niran: «Lamarcho tiyajcunapis, pärejcunapis achcaman mirachun quiquin-pura mirachinacushpan.» Chaycunatami camaran pichga caj junajcho. Chaypita Dios niran: «Tucuy-niraj animalcuna yurichun manshu cananpaj y chucaru cananpäpis. Chayno cachun garachaypa purejcunapis.» Chaura nishannölla llapanpis caran. Dios ricaran llapan rurashan animalcuna alli cashanta. Chaypita Dios niran: «Canan runata rurashun quiquinchi-nirajta. Paypa munayninchömi canga pescäducuna, pärejcuna, manshu caj chucaru caj animalcunapis, chayno garachaypa purejcunapis.» Chay nishannöllami runata Tayta Dios ruraran. Quiquin-nirajtami camaran. Ollgutapis warmitapis camaran. Nircur bindisyunta goran cayno nir: «Gamcuna miray aypallaman cay pachaman juntanayquicama. Munayniquicho cachun pescäducunapis, pärej cajcunapis, cay pachacho llapan cajcunapis.» Nircur paycunata niran: «Gamcunatami llapan cay muruchaj caj lanta jachacunata goycö, chayno frütata wayoj yöracunatapis. Chaycunaga llapanmi canga micunayquicunapaj. Chaynömi guewacunata camashcä uywacuna micunanpaj, garachaypa purejcuna micunanpaj, pärej cajcunapis micunanpaj.» Chaura nishannöllami caran. Llapan rurashancuna amatar alli cashanta ricar Dios cushicuran. Chaycunatami camaran sojta caj junajcho. Chaynöpami Tayta Dios camayta usharan cay pachata, cay pachacho cajcunatapis, syëlutapis syëlucho cajcunatapis. Llapanta camarcurna ganchis caj junajchöga Dios jamaran. Nircur chay junajta bindisaran. Jamashanpitami Diosga chay junajta raquiran rispitasha junaj cananpaj. Caychömi isquirbiraycan syëlutawan cay pachata TAYTA DIOS camashanpaj. Syëluta cay pachata camanan wichanga manarämi tamyachiranrächu. Chaymi manaraj wiñamuranrächu ima jachacuna ni guewacunapis. Chayno manarämi pipis caranrächu chacracho aroj. Chay wichan yacuga pacha rurinpita pashtaycämuran intëru allpata ushmananpaj. Chaypitana TAYTA DIOSGA runata ruraran allpapita. Nircur senganpa pücaran cawayta gallaycunanpaj. Chaura runa cawaytana gallaycuran. Chaypitana TAYTA DIOSGA Edencho wertata ruraran. Chayga caycaran inti yagamunan caj-lächo. Nircur rurashan runata chay wertaman churaran. Chay wertachömi TAYTA DIOS wiñachimuran tucuy-niraj cuyayllapaj yöracunata. Chaycunapa wayuynin alli caycaran runa micunanpaj. Werta chaupinchöna caran ishcay yöracuna. Juc yörapa wayuynin caran runa micuptin imaycamapis cawachinanpaj. Jucaj yörapa wayuyninta micuptinna caran alli cajta mana alli cajtapis runa musyananpaj. Quiquin Edén wertapitami juc mayu yuriycaran chay wertata pargunanpaj. Nircur chay mayuga wertapita llojshir chuscuman raquiycaran. Rimir caj mayupa jutin caran Pisón. Chay mayuga tumaycämuran Havila nishan partipa. Chaychöga achcami gori caran. Chaycho caj goriga mas alli caj gorimi. Chayno chaychömi caycan alli asyaj risïna, cuyayllapaj «ónice» jutiyoj rumicunapis. Jucaj mayupa jutinmi caycan Gihón. Chay mayu tumaycämun Cus partipa. Mas jucaj mayupa jutinmi caycan Tigris. Chay mayuga inti yagamunan caj-läpa aywar, Asiria nasyunpa päsan. Jucaj mayupana jutin caycan Éufrates. TAYTA DIOSGA rurashan runata churaran Edén wertaman chaycho arunanpaj y ricananpaj. Chayman churar runata cayno willaparan: «Cay wertacho caycaj yöracunapa wayuynincunaga llapanpis micunayquipämi. Ichanga ama micunquichu allita mana allita musyachicoj yörapa wayuynillanta. Chayta micushpayquega wañunquipämi». Nircur TAYTA DIOS niran: «Runa japallanga manami allichu canman. Payta yan'gänanpaj yanapänanpaj jucta rurashaj.» Chaypitana TAYTA DIOSGA allpapita rurashan tucuy-niraj animalcunatawan tucuy-niraj päriypa purejcunatapis runa cajman apaparan pay jutincunata churapänanpaj. Runa jutinta churapashallanmi llapanpapis jutincuna caycan. Chaura runaga jutincunata churapasha manshu caj chucaru caj animalcunapatawan pärej cajcunapatapis. Ichanga mayganpis manami allichu caran paypa yan'guinpaj ni yanapänanpäpis. Chaymi TAYTA DIOSGA runata wañuy puñuyman puñucäcachiran. Puñushanyaj juc custillanta jorguran. Nircur aychanta allchacächiran. Chay jorgushan custillanpitanami TAYTA DIOSGA warmita ruraran. Nircurna runa cajman pusharan. Ricaycurmi runaga cayno niran: «Caymi ichanga tullö-niraj tulluyoj, aychä-niraj aychayoj. Payga ollgupita jorgusha cashpanmi warmi canga.» Chaypitami runaga mamanpa taytanpa maquinpita yargun warminwan mana raquicaypa tiyananpaj. Chayno tiyarmi ishcan ricacun jucnayllanöna. Runapis warmipis röpaynaj galallami caycaran. Chaypis manami pengacuyta musyaranchu. TAYTA DIOS camashan llapan animalcunapita culebraga caran mas sabïdu. Chaymi warmi caycashan cajman aywaycur tapuran: «¿Rasunpachi Dios nisha-cashunqui maygan yörapa wayuynintapis mana micunayquicunapaj?» Chayno niptin warmi niran: «Yöracunapa wayuynintaga micunäcunapämi nimasha. Wertapa chaupincho caycaj yörapa wayuyninpämi ichanga nogacunata Tayta Dios nimasha mana micunäcunapaj, ni yatayllapis mana yatanäcunapaj. Chay yörapa wayuyninta micorga wañushäcunashi.» Chayno niptin culebraga warmita niran: «Nishushayquega manami rasunpachu. Manami wañunquipächu. Diosga musyanmi chay yörapa wayuyninta micushpayqui Diosnöna alli cajtapis mana alli cajtapis musyanayquipaj cashanta.» Chay yörapa wayuynin munapaypaj caycajta ricar warmi fiyupa munaparan. Yachaj tantiyaj cayta munashpan yörapa wayuyninta pallarcur micuran. Nircur runantapis macyaran paypis micunanpaj. Chaura runanpis micuran. Chay frütata micurcärerga jinan öra tantiyacuran galalla carcaycashanta. Chaura ïgus yörapa öjanta jirarcurna pengayninta chapacuran. Chay tardi inti päsariptin, llantullata wertacho Tayta Dios puriycaran. Chayta mayar runaga warminwan pacacaycäriran yöracunapa wajtanman. Runata TAYTA DIOS gayacuran: «¿Maychötaj caycanqui?» nir. Chaura runa niran: «Wertacho puriycashayquita mayarmi manchacushpä pacacushcä galalla cashpä, tayta.» Chaura Dios tapuran: «¿Pitaj nisha-cashunqui galalla cashayquita? ¿‹Ama micunquichu› nishä yörapa wayuynintachu micushcanqui?» Niptin runa niran: «Majäpaj apapämashayqui warmi macyamaptinmi micushcä, tayta.» Chaura warmitana TAYTA DIOSGA tapuran: «¿Imatataj rurashcanqui?» nir. Warmina niran: «Culebra engañamaptinmi micushcä.» Chayno niptin TAYTA DIOSGA culebrata niran: «Chayno rurashayquipitami llapan animalcunachöpis maldisyunädu canquipaj. Cananpitaga garachayllapami purinquipäpis. Allpata micullarmi cawanquipäpis. Warmiwanpis chiquinacachishayquimi. Paypita mirajwan gampita mirajpis chiquinacongapänami. Warmipita yurejtami talunnincho cañinquipaj. Paymi ichanga umayquipita ñitirishunquipaj.» Nircur warmitana niran: «Gueshyaj ricacur amatarmi ñacanquipaj. Fiyupa nanaywanrämi gueshyacunquipäpis. Runayquiwanga iwal goyaytami amatar munanquipaj. Paypa munayninchöna canquipäpis.» Chaypita runatana niran: «Warmiqui nishushayquita wiyashayquipitami, yörapa wayuyninta mana micunayquipaj nishäta micushayquipitami cananga cay pacha maldisyunädu canga. Chaypitami cawashayquicamaga waran-waran fiyupa ñacar chacracho arunqui micuyniqui cananpaj. Allpapitapis wiñamonga cashayoj mana alli jachacunallami. Allpacho wiñamoj jachacunatami micunquipäpis. Micunayquipäpis cangapaj südashayquiyaj aruptiquirämi. Chayno aruycällarmi wañunquipaj allpaman ticranayquicama. Allpapitami rurasha cashcanquipis. Chaymi cashgan allpaman cutinquipaj.» Chaypitarämi runaga warminpa jutinta churaparan «Eva» nir. Chayno jutita churaparan pay gueshyacushallanpita llapan runacuna ollgupis warmipis mirananpaj captinmi. Tayta Diosga warmipaj ollgupäpis röpancunata ruraparan animalcunapa garachancunallapita. Nircur Tayta Dios niran: «Canan runaga noganchïnönami caycan. Musyannami alli cajta mana alli cajtapis. Cayllacho tiyaycarga micucurcunmanchi imaycamapis cawachicoj yörapa wayuyninta. Chayta micucurcorga imaycamapis cawangami. Chaymi cay wertachöga ama tiyachunnachu.» Chayno nirmi runataga Edén wertapita garguran. Nircur chacramanna arunanpaj churaran, allpapita rurasha cashanman. Runata chayno gargurir Tayta Diosga wertaman churaran querubín nishan anjilcunata. Paycunaga achicyaypa achicyar rataycaj sablinwan caycaran. Chay wertata täpaycaran inti yagamunan caj-lächo, imaycamapis cawachicoj yöraman mana pipis yaycunanpaj. Chaypita Adanga warmin Evawan puñuran. Chaura Evaga gueshyaj ricacuran. Gueshyacushpan Eva niran: «TAYTA DIOS munayninpa ollgu wamrata tarishcä. Chaynöpami cay wamräpa jutin canga Caín.» Chaypita yapay ollgu wamran caran. Chay caj wamranpa jutintanami churaparan «Abel» nir. Abelga jatunyar uyshayoj cabrayoj caran. Cainnami chacra aroj caran. Achca watataraj Cainga TAYTA DIOSPAJ aparan micuynin wayushanta. Chayno Abelpis TAYTA DIOSPAJ aparan manta uyshacunapa rimir caj wawancunata mas wirannin cajta. Chaymi Abel apashan cajtaga TAYTA DIOS alli chasquiran. Caín apashanta ichanga mana chasquiranchu Abelpatanöga. Chaura Cainga fiyupa rabyar jucajyasha puriran. Chaymi Cainta TAYTA DIOS niran: «¿Imanirtaj gam rabyasha uysuraycanqui? Allita ruraptiquega gamtapis allimi chasquishayqui. Mana allita ruraptiquega jucha ruray yargaycaj liyunnömi shuyaraycäshunqui usharishunayquipaj. Ichanga jucha rurayta ichipanquimanmi.» Juc junajcho wauguin Abelta Cainga «Jircapa pasyaj aywashun» niran. Jircacho ishcallan caycarna illajpita Abelta wañuycachiran. Chaypita TAYTA DIOSGA Cainta tapuran: «¿Maytaj wauguiqui Abel?» nir. Tapuptin Caín niran: «Nogaga manami musyächu. ¿Wauguë ricaj-imatächu cä?» Niptin Tayta Dios niran: «¿Imanirtaj wauguiquita wañuchishcanqui? Wauguiquipa yawarnin mashtaraycajmi gayacaycäman gamta castiganäpaj. Canan gamga wauguiquipa yawarninta cay pachaman mashtashayquipitami maldisyunädu canqui. Maycho aruptiquipis manami micuypis sumäga wayupäshunquipächu. May-chaypapis mushrincu puricullarmi cacunquipaj. Manami maychöpis jamayta tarinquipächu.» Chayno niptinmi Cainga TAYTA DIOSTA niran: «Chay castïgutaga manami awantashäpächu, tayta. Cananga caypita gargaycämanquimi. Ñaupayquipitapis carumanmi gargaycämanqui may-chaypapis mushrincu puricunäpaj. Chayno puriycajta pipis wañuycachimangachari.» Chaura TAYTA DIOS niran: «Pipis wañuchishoj cäga ganchis cuti mas fiyupa castigashami canga.» Nircur Caintaga juc señalta churaparan piwan tincuptinpis mana wañuchinanpaj. Chaynömi Cainga TAYTA DIOSWAN parlaycashanpita aywacuran «Nod» nishan partiman. Chayga caycaran Edenman inti yagamunan caj-lächo. Chaypita Cainga warminwan cacuran. Warmin gueshyaj ricacur ollgu wamrata gueshyacuran. Jutinta churaparan «Enoc» nir. Chaypita Cainga juc marcata jatarachir chay marcapa jutinta churaparan wamran Enocpa jutillanta. Enocpa wamran caran Irad. Iradpa wamran caran Mehujael. Mehujaelpa wamran caran Metusael. Metusaelpa wamran caran Lamec. Lamecga caran ishcay warmiyoj. Jucajpa jutin caran «Ada», jucajpana «Zila». Ada gueshyacur wamranta jutichaparan «Jabal» nir. Jabalmi rimir-puntataga tolducunacho tiyaj y uywacunata mirachej caran. Jabalpa wauguinna caran Jubal. Jubalmi rimir-puntata arpata, quënata tucaj caran. Lamecpa jucaj warmin Zila gueshyacur wamranta jutichaparan «Tubal-Caín» nir. Tubal-Cainga jirrëru cashpanmi runsipita fyërrupita ima-aycatapis ruraj. Pañinpanami jutin caran «Naama». Lamecga ishcan warminta cayno willaparan: «¡Ada, Zila, nishäta wiyamay! Juc runa rachejpaj magamashanpitami wañurachirä. Goyojpaj chayaycachimaptinpis supaynintami apachirä. Cainta pipis wañuchej caj ganchis cuti mas fiyupa castigasha cananpaj caycaptenga nogata imatapis ruramaj cäga ganchis chunca ganchisnin (77) cuti masmi castigasha canga.» Adanga warminwan yapay cacuran. Warmin yapay gueshyaj ricacur gueshyacuran ollgu wamrata. Nircur niran: «Abelpa ruquin cananpämi Dios munasha wamrayoj canäta. Chaymi wamräpa jutinta churapäshaj ‹Set› nir, Abelta Caín wañuchishanpa ruquin captin.» Setpapis wamran caran. Wamran yuriptin jutinta churaparan «Enós» nir. Enospitarämi runacunaga TAYTA DIOSTA adurayta gallaycäriran. Caychömi isquirbiraycan Adanpita miraj runacunapa willapan. Runata rurar Diosga quiquin-nirajtami ruraran. Ollguta warmita rurashan junaj Dios jutichaparan: «runa» nir. Nircur bindisyunta goran. Adán pachac quimsa chunca (130) watayoj caycaptin wamran Set yuriran. Chay wamranga pasaypa taytallanmi caran. Wamran yurishanpita pusaj pachac (800) wataraj Adanga cawaran. Chay wamranpa jananman warmi ollgu wamrancuna caranraj. Chaura Adanga cawaran isgun pachac quimsa chunca (930) watayoj cananyaj. Chay watayoj caycar-raj wañuran. Set pachac pichgan (105) watayoj caycaptin wamran Enós yuriran. Chaypita Set cawaran pusaj pachac ganchisnin (807) wataraj. Paypapis warmi ollgu wamrancuna caran. Chaura Set cawaran isgun pachac chunca ishcaynin (912) watayoj cananyaj. Chay watayoj caycar-raj wañuran. Enós isgun chunca (90) watayoj caycaptin wamran Cainán yuriran. Wamran yurishanpita Enós cawaran pusaj pachac chunca pichgan (815) wataraj. Paypapis warmi ollgu wamrancuna caran. Chaura Enós cawaran isgun pachac pichgan (905) watayoj cananyaj. Chay watayoj caycar-raj wañuran. Cainán ganchis chunca (70) watayoj caycaptin wamran Mahalaleel yuriran. Wamran yurishanpita Cainán cawaran pusaj pachac chuscu chuncan (840) wataraj. Paypapis warmi ollgu wamrancuna caran. Chaura Cainán cawaran isgun pachac chuncan (910) watayoj cananyaj. Chay watayoj caycar-raj wañuran. Mahalaleel sojta chunca pichgan (65) watayoj caycaptin wamran Jared yuriran. Wamran yurishanpita Mahalaleel cawaran pusaj pachac quimsa chuncan (830) wataraj. Paypapis warmi ollgu wamrancuna caran. Chaura Mahalaleel cawaran pusaj pachac isgun chunca pichgan (895) watayoj cananyaj. Chay watayoj caycar-raj wañuran. Jared pachac sojta chunca ishcay (162) watayoj caycaptin wamran Enoc yuriran. Wamran yurishanpita Jared cawaran pusaj pachac (800) wataraj. Paypapis warmi ollgu wamrancuna caran. Chaura Jared cawaran isgun pachac sojta chuncan ishcay (962) watayoj cananyaj. Chay watayoj caycar-raj wañuran. Enoc sojta chunca pichga (65) watayoj caycaptin wamran Matusalén yuriran. Enoc cawaran Tayta Dios munashanno. Wamran Matusalén yurishanpita quimsa pachac (300) wata goyaran cay pachacho. Paypapis warmi ollgu wamrancuna caran. Enoc quimsa pachac sojta chunca pichgan (365) watayoj caycashanchömi illgaran. Tayta Dios munashanno cawasha captinmi paytaga Dios apacuran. Matusalén pachac pusaj chunca ganchis (187) watayoj caycaptin wamran Lamec yuriran. Wamran yurishanpita Matusalén cawaran, ganchis pachac pusaj chunca ishcay (782) wataraj. Paypapis warmi ollgu wamrancuna caran. Matusalén cawaran isgun pachac sojta chunca isgun (969) watayoj cananyaj. Chay watayoj caycar-raj wañuran. Lamec pachac pusaj chunca ishcay (182) watayoj caycaptin wamran yuriran. Wamran yuriptin Lamec niran «Cay pachata TAYTA DIOS maldisyunasha captinpis cay wamrami jamachimäshun arurpis alläpa mana ñacananchïpaj» nir. Chaypitami chay wamranpa jutinta churaparan Noé nir. Wamran Noé yurishanpita Lamec cawaran pichga pachac isgun chunca pichgan (595) wataraj. Paypapis warmi ollgu wamrancuna caran. Lamec cawaran ganchis pachac ganchis chunca ganchis (777) watayoj cananyaj. Chay watayoj caycar-raj wañuran. Noé pichga pachac (500) watayoj caycaptin wamrancuna yuriran. Chay wamrancunapa jutin caran: Sem, Cam, Jafet. Cay pachacho runacuna aypallaman miraptin, warmi wamrancunapis aypallana caran. Chaura Diospa wamrancunaga ricaran runacunapa warmi wamrancuna cuyayllapaj cashanta. Chaymi maygantapis munashan cajta acrarcur majachacaran. Chayno captinmi TAYTA DIOSGA niran: «Runalla captinmi jämaynëga runacho manana imaycamapis canganachu. Chaymi runacunaga cawanga pachac ishcay chuncan (120) watayoj cananyajlla.» Chay wichan runacunapa warmi wamrancunawan Diospa wamrancuna majachacaptinmi cay pachachöga yurimuran jatusaj runacuna. Paycunaga caran callpasapa, rejsisha runacuna. TAYTA DIOS ricaran runacuna pasaypa mana alli rurayllachöna cawashanta. Chay runacunaga yarparaycaran jucha rurayllapaj. Chaymi TAYTA DIOSGA runata rurashanpita pësacushpan niran: «¡Imapäraj runata rurarä! Cananga rurashä runacunata ushajpaj illgächishaj. Illgächishaj llapan animalcunata garachaypa purejcunatawan päriypa purejcunatapis.» Noëtami ichanga TAYTA DIOS alli ñawinpa ricaran pay munashanno cawaptin. Caychömi isquirbiraycan Noëpa willapan: Noëga caran amatar alli runa. Chay wichanga payllami Dios munashanno goyaran. Noëpaga wamrancuna caran quimsa. Jutincuna caran: Sem, Cam, Jafet. Dios ricaran cay pachachöga fiyupa jucha ruraywan wañuchinacuyllana caycajta. Cay pachacho tiyaj runacunaga fiyupa mana allimanna ticrasha caran. Jucha rurayllamanna uman churacasha caycaran. Chaymi Noëta Tayta Dios niran: «Cay pachacho caycaj runacunaga carcaycan fiyupa jucha rurayllachömi, wañuchinacuyllachömi. Chaymi munducho cajtaga ushajpaj illgächej-aywä. Chaymi gamga guerupita ruray achca cuartuyoj jatuncaray büquita. Yacu mana yaycunanpaj jananpa rurinpapis breyawan chapanqui. Chay büquita ruranqui cayno: larguyninta ruranqui pachac quimsa chunca pichgan (135) metruta. Anchuyninta ruranqui ishcay chunca ishcay (22) metruta. Altuynintanami ruranqui chunca quimsa (13) metruta. Ruranqui ishcay jana altusniyojta. Jananta gatashayqui chaquinpana pullan metru altutano uchcucunata ruranqui intëru cantupa tumarej. Büquipataga puncuntapis ruranqui. Nogami tamyachimushaj dilubyu tamyata. Chay dilubyu tamyaptinmi llapan puntacunata ñitinanyaj yacu juntanga. Allpa janancho cawaj cajcunaga intëru munducho shengaypa ushajpaj wañongapaj. Gamwanmi ichanga conträtuta rurashun salbanäpaj. Gamga yaycunquipaj büquiman, warmiqui, wamrayquicuna, wamrayquicunapa warmincunapis. Büquimanga yaycachinquipaj cay pachacho caj tucuy-niraj uywacunatapis chinan orgunta. Chaynöpami paycunapis gamcunano salbaconga. Gamcunawanmi büquiman yayconga tucuy-niraj animalcuna chinan orgun, uywana caj mana uywana cajpis, garachaypa purejcunapis, päriypa purejcunapis. Chaynöpami paycunapis gam cawashayquino cawanga. Micuyta churanqui aypallata quiquiquicunapäpis animalcunapäpis. Chaytami büquicho llapayqui micunquipaj.» Chaura Noëga llapantapis ruraran Tayta Dios nishannölla. Chaypita Noëta TAYTA DIOS niran: «Cay pachacho caj llapan runacunapita gamllami goyaycanqui noga munashäta rurar. Chaypitami gamga llapan famillyayquiwan yaycunqui büqui rurashayquiman. Limyu caj uywacunataga ganchis majata chinan orgunta charircur büquiman wichganqui; mana limyu cajta ichanga chinan orgullanta. Chayno päriypa purej äbicunatapis charinqui ganchis majata chinan orgunta. Chaycunatapis cay pachacho mana illgänanpaj büquiman wichganqui. Cananpita ganchis junajtami tamyata tamyachimushäpaj chuscu chunca (40) junaj, chuscu chunca (40) pagas mana chawayllapa. Chaynöpami llapan rurashäcuna cawaycajta cay pachapita illgächishaj.» Chaura Noëga llapantapis ruraran imano rurananpäpis TAYTA DIOS nishannölla. Cay pachaman löcu tamya tamyamushan wichan Noëga caycaran sojta pachac (600) watayoj. Löcu tamyawan mana wañunanpämi Noëga büquiman yaycuran warminwan, wamrancunawan, llumchuynincunawanpis. Chaynömi büquimanga yaycuran limyu caj mana limyu caj animalcunapis, päriypa purejpis, garachaypa purejpis. Chay animalcunataga Tayta Dios nishanno Noëmi yaycachiran chinan orgunta. Tayta Dios nishanno rasunpami ganchis junajtaga löcu tamya gallaycuran. Allpataga yacu ñitiytana gallaycuran. Chay tamyaga gallaycuran mushoj wataman gallarej ishcay quilla chunca ganchis (17) junajnin caycaptinmi. Noëga caycaran sojta pachac (600) watayoj. Syëlucho yacuta chaparaycaj puncucunapis quichacäcuran. Tamyaycaptillanmi yacuga pacha rurinpitapis pashtacaramuran. Tamyaga tamyaran chuscu chunca (40) junaj chuscu chunca (40) pagas mana chawayllapa. Tamya gallarishan junaj Noëga büquiman yaycushana caran quimsan wamrancunawan. Wamrancunapa jutin caran: Sem, Cam, Jafet. Noëpa warminpis yaycushana caran quimsan llumchuynincunawan. Paycunawan iwalmi yaycuran llapan casta animalcuna chucarupis, manshupis, tucuy-niraj garachaypa purej animalcunapis, päriypa purej äbicunapis. Llapan casta animalcunatami ishcayta-cama Noëga büquiman yaycachiran. Cada casta animalcunatami yaycachiran chinan-orgunta. Llapantapis yaycuchiran TAYTA DIOS nishannölla. Büqui rurichöna llapan carcaycaptin puncutaga Tayta Dios wichgaran. Löcu tamya tamyaran chuscu chunca (40) junaj. Chayno tamyaycaptillanna yacu juntaran intëru allpa jananpa. Yacu juntarga büquita jogariranna. Chaura wampuytana gallaycuran. Yacuga masta mastana juntaycaran. Chaymi büquiga yacu jananpa wampur tumaycaran. Tamyaycaptillan yacuga juntaran altunnin puntacunata ñitinanyaj. Altunnin puntacunata ñitishanpitapis ganchis metrupanöraj mas altuta päsaran. Allpa janancho tiyaj cajtaga yacu ñitirmi llapanta wañuchiran. Runacunawan iwalmi wañuran manshu caj chucaru caj animalcunapis, garachaypa purejpis päriypa purejpis. Allpa janancho tiyaj jämayniyoj cäga llapanmi shengaypa ushacaran. Noëwan büquiman yaycojcunallami cawaycarga quëdaran. Chaypita cäga llapanmi ushacaran: runacunapis, animalcunapis, pärej äbicunapis, pampapa garachaypa purej cajcunapis. Yacuga allpa janancho gocharäcuran pachac pichga chuncan (150) junajmi. Tayta Diosga manami gongaranchu Noëta y büquicho caycaj animalcunatapis. Chaymi Dios niran chay lamar yacuta wayra pücananpaj. Wayra pücaptinmi yacuga chaquiyta gallaycuran. Chaura pacha rurinpita yacu pashtamojpis manana pashtamurannachu. Syëlupita yacu llojshimunanpaj quicharaycaj puncupis wichgacäcuranna. Chauraga tamyapis manana tamyarannachu. Chaura yacuga wallca-wallcalla chaquiytana gallaycuran. Pachac pichga chuncan (150) junajtaga yacu chaquiycaranna. Chay watacho ganchis quillana caycaptin chunca ganchisnin (17) junajcho büquega jamacäcuran Ararat parti puntacho. Waranllanta waranllantana yacuga chaquiycaran. Chunca quillaman gallarej junajchöga jatunnin caj puntacuna ricacaranna. Chaypita chuscu chunca (40) junajta Noé quicharan rurashan büquipa bentänanta. Chay quichashan bentänapa cachaycuran «cuervo» jutiyoj äbita yacu chaquishanta u manaraj chaquishantapis musyananpaj. Chay äbiga maymanpis ratananpaj mana captin päriyllapa puriycaran wac-läman cay-lämanpis aywashpan. Ratananpaj chaqui allpata mana tarir chayno buylar puriycaran. Chaypitaga Noé cacharan juc palumatana yacu chaquishantana u manaraj chaquishantapis musyamunanpaj. Ichanga paluma cutimuran büquiman maychöpis chaqui allpata ratananpaj mana tarir. Yacuga jinallaraj allpata ñitiraycaran. Noëga maquinta bentänapa macyarcur palumata büquiman cutichimuran. Chaypita ganchis junajta Noé yapay cacharan palumata. Pacha chacaycaptinna paluma cutimuran olivo jachapa rämanta amusha. Chaynöpami Noé musyaran yacu chaquiycashantana. Cutimushanpita ganchis junajta palumata yapay cacharan. Chaura palumaga manana cutimurannachu. Cay pachapita yacu chaquiran Noé sojta pachac juc (601) watayoj caycaptin. Chayga caran juc wataman gallarej quilla rimir junajchöna. Noëga büquipa jananta quicharan. Quicharerga ricaran allpa caycajtana. Ishcay caj quillacho ishcay chunca ganchis (27) junajninna caycaptin intëru allpa jananpita yacu chaquishana caycaran. Chaymi Noëta Dios niran: «Cananga büquipita llojshiyna llapayqui chaycho cäga, gampis warmiquipis wamrayquicunapis llumchuyniquicunapis. Gamcunawan iwal caycaj llapan casta animalcunatapis cachayna manshutapis, chucarutapis, pampapa garachaypa purejtapis mirar intëru munduman juntananpaj.» Chayno niptinmi Noëga büquipita llojshiran warminwan, wamrancunawan llumchuynincunawan. Chay büquipita llojshiran llapan casta animalcuna cay allpa janancho tiyaj cäga manshupis chucarupis, pampapa garachaypa purejpis, päriypa purejpis. Chaypita Noëga juc altarta pergaran TAYTA DIOSTA adurananpaj. Nircur limyu caj animalcunapita jucta-cama chariran. Chaycunata pishtarcur altarcho rupachiran Tayta Diospaj. Chayno rupachiptinmi TAYTA DIOS cajman jömuynin chayaran. Chaymi pay niran: «Runaga wamra cashanpita-pachami mana allita rurar goyan. Chaypis runapa juchanpitaga allpata manami ‹maldisyunädu cachun› nishächu. Cananpitaga llapan casta animalcunatapis manami ushacächishäpänachu canan rurashänöga. «Mundu manaraj ushacashanyäga caycangami micuycunata murupacuypis shuntapacuypis. Cangami shanaypis gasaypis. Cangami tamyapis usyapis. Cangami junajpis chacaypis.» Noëta wamrancunatawan bindisyunta goshpan Dios cayno niran: «Gamcuna miray aypallaman cay pachaman juntananyaj. Mundu intërucho caj animalcunapis gamcunatami manchacushunquipaj. Llapan casta animalcuna gamcunapa munayniquichömi canga päriypa purejpis, allpa janancho purejpis, chayno lamarcho cajpis. Nogaga gamcunatami micunayquipaj goycö llapan animalcunata, micuycunata, berdüra lantacunata. Ama micunquichu yawarniyoj caycaj aychataga. Yawarninchöga cawaymi caycan. Chaymi runapa yawarninta mashtaj cajtaga jusgashaj. Runata wañuchej animalpis wañuchicangami. Chaynömi runa-masinta wañuchej cajpis wañuchicanga. «Quiquin-nirajtami Diosga runata rurasha. Chaymi pipis juc runata wañuchiptin quiquintapis jucga wañuchengapaj .» Gamcunapis aypallaman miray. Munduman juntanayquiyaj miray. Yapaypis Noëta wamrancunatawan Dios niran: «Sumaj wiyamay. Gamcunawan, gamcunapita mirajcunawanpis juc conträtutami rurashun. Büquipita llapan casta llojshej animalcunawanpis conträtutami rurashun. Conträtuta rurashanchëga canga llapan casta äbicunapaj, uywana caj animalcunapaj, chucaru caj animalcunapaj, mundu intërucho caj animalcunapäpis. Chayno canan conträtuta rurashanchïpitaga mananami yapayga tamyawan illgächishäpänachu allpata, runata ni animaltapis. Runawan animalcunawan imaycamapis conträtu rurashäpitami cay señalta churä. Pucutaymanmi turmanyata churashcä. Cay pachacho tiyajcunawan noga conträtu rurashä musyacänanpaj chay turmanyami señal caycan. Allpa jananpa pucutay shamuptin chaychömi turmanya yurengapaj. Chay turmanya yuriptenga noga yarpäshäpaj gamcunawan llapan animalcunawan conträtu rurashäta. Yarpärishäpaj yapayga manana löcu tamyawan illgächinäpaj noga nishäta. Pucutaycho turmanya yuriptin, noga ricärir yarpärishäpaj llapan runacunawan animalcunawanpis cay pachacho caycajcunawan imaycamapis conträtuta rurar parlashäta. Llapan cawajcunawan noga conträtu rurashäpitami cay turmanya señal caycangapaj.» Chaynömi Diosga Noëwan parlaran. Noëpa wamrancuna büquipita llojshej caycunami caran: Sem, Cam y Jafet. Camga Canaanpa papäninmi caran. Chaycunami Noëpa quimsan wamrancuna caran. Paycunapita miraj wamrancunawannami cay pachacho yapay aypallamanna miraran. Noëga chacra aroj runami caran. Paymi rimëruga übasta lantaran. Chaypita juc junajcho Noëga bïnuta rurarcur upur machacäcuran. Nircur toldun rurincho röpaynaj galalla jitaraycaran. Canaanpa papänin Camga papänin Noé galalla caycajta ricaycur aywaran ishcay caj wauguincunata willaj. Chaura Semwan Jafetga jinan öra juc jacucunata aparan. Papänin galalla caycajta ricananpita aywaran guepallapa juc-läpa ricacushalla. Nircur papänin galalla jitaraycajta chaparcuran. Machashanpita paucarcur Noé musyaran shullca wamran imano portacushantapis. Chaymi Campa wamran Canaán y paypita mirajcuna maldisyunasha cananpaj niran: «¡Canaanga maldisyunädu cachun! Payga wauguincunapa uywayninmi canga.» Mastapis niran: «¡Semtaga noga rispitashä TAYTA DIOS bindisyunta gochun! Canaanpita mirajcunaga Sempita mirajcunapa uywayninna cachun. Jafet-taga Dios yanapächun achcaman mirananpaj. Paypita mirajcunaga Sempita mirajcunawan iwal tiyachun. Canaanpita mirajcunaga Jafetpita mirajcunapapis uywaynin cachun.» Chay löcu tamya cashanpita Noëga cawaran quimsa pachac pichga chuncan (350) wataraj. Chaura Noëga wañuran isgun pachac pichga chuncan (950) watayoj caycar-raj. Caychömi isquirbiraycan Noëpa wamrancunapa, paycunapita mirajcunapa willapan. Noëpa wamrancuna caran: Sem, Cam, Jafet. Dilubyu cashanpitaraj chay wamrancunapa wamrancuna cayno jutiyojcuna caran: Jafetpa wamrancuna caran: Gomer, Magog, Madai, Javán, Tubal, Mesec, Tiras. Gomerpa wamrancuna cayno caran: Askenaz, Rifat Togarma. Javanpa wamrancuna caran: Elisa, Tarsis, Quitim, Rodanim. Chaycunami caran Jafetpita mirajcuna. Chaura paycunaga lamar cantunpa mashtacaran mirar nasyuncuna cananpaj. Paycunaga cada nasyuncho juc rimayta-camana parlaj. Campa wamrancuna caran: Cus, Mizraim, Fut, Cananeo. Cuspa wamrancuna caran: Seba, Havila, Sabta, Raama, Sabteca. Raamapa wamrancunana caran: Sebawan Dedán. Nimrodpis Cuspa wamranmi caran. Nimrodmi cay pachachöga munayniyoj runa caran. Nimrodga TAYTA DIOS yanapaptinmi yachacuycuran jirca animalcunata chariyta. Chaypitami rimaypis can: «TAYTA DIOS yanapaptin Nimrod cashanno animal chariyta yachan» nir. Pay mandashan mas jatun caj siudäcunaga caran Sinar particho: Babel, Erec, Acad, Calne. Chay pachapitami aywacuran Asur partiman. Nircur ruraran Nínive siudäta, Rehobot-Ir siudäta, Cala siudäta. Chayno ruraran jatun Resén siudätapis. Chay siudäga caycaran Ninivepita Calaman aywaj nänichömi. Mizraimpita mirajcunanami caycan Lud runacuna, Anam runacuna, Lehab runacuna, Naftuh runacuna, Patrus runacuna, Casluh runacuna, Caftor runacuna. Chay Caftor runacunapitami Filistea runacunaga mirasha. Canaanpa guechpa wamran caran Sidón. Paypa shullcanna caran Het. Canaanpita mirajcunami caycan Jebús runacuna, Amorreo runacuna, Gerges runacuna, Hev runacuna, Araz runacuna, Sin runacuna, Arvad runacuna, Zemar runacuna, Hamat runacuna. Chay runacunaga aypallaman mirashpan intëruman mashtacaran. Chaura Canaanpita mirajcuna tiyarcaycaran Sidón marcapita Gaza marcapa ñaupancho caycaj Gerar siudäcama. Chay marcapitana chayaraycaran Lasa marcapa ñaupancho caycaj Sodoma, Gomorra, Adma, Zeboim marcacuna caycashancama. Chaycunami caran Campita mirajcuna. Chaura paycunami mirar mashtacaran nasyuncuna cananpaj. Chaura cada nasyuncho juc rimaytana parlaj. Jafetpa mayur wauguin Sempapis wamrancuna caran. Sempa wamranpita mirajllami caran Heberpis paypita mirajcunapis. Sempa wamrancunami caran: Elam, Asur, Arfaxad, Lud, Aram. Arampa wamrancunana caran: Uz, Hul, Geter, Mas. Arfaxadpa wamranmi caran Sala. Salapa wamranmi caran Heber. Heberpapis wamran caran ishcay. Jucaj wamranpa jutin caran Peleg. (Chaynöga jutin caran cay pachacho tiyaj runacuna chay wichan intëruman raquicashanpitami.) Pelegpa wauguinpana jutin caran Joctán. Joctanpa wamrancunana caran: Almodad, Selef, Hazar-mavet, Jera, Adoram, Uzal, Dicla, Obal, Abimael, Seba, Ofir, Havila, Jobab. Llapan paycunaga Joctanpa wamrancunami caran. Paycuna tiyashanga caran Mesäpita-pacha Sefarcama. Sefarga caycan inti yagamunan-lächo aypalla puntacuna caycashanchömi. Chaycunami caran Sempita mirajcuna. Chaura paycunami mashtacaran mirar nasyuncuna cananpaj. Paycunaga cada nasyuncho juc rimaytana parlaj. Cay pachata yacu ñitishanpitaga Noëpita mirajcuna cay pachacho intëruman mashtacaran. Paycunaga achca nasyuncunapaj aypajmi miraran. Chay wichanga llapan runacunapis juc casta rimayllatami parlaran. Inti yagamunan cajpita aywacur Sinar jutiyoj pampata tariran. Chaura chay pampallachöna tiyacaycäriran. Tiyarcaycashancho shuntacarcur juc junaj llapan parlacuran: «Llapanchi ladrilluta rurashun. Nircur cuwashun» nir. Ladrillutaga ruraran rumipa ruquin cananpämi. Chay ladrillucunatanami breyallanpawan pergaran. Chaypita llapan parlacur ninacuran: «Jatun marcata rurashun. Chaychöna juc törrita rurashun syëlucama chayajta. Chaynöpami rejsisha cashun. Chaura cay pachachöga noganchi manami intëruman mashtacäshunnachu.» Ichanga TAYTA DIOS urämuran runacuna arurcaycashan siudätawan törrita ricaj. Chaymi yarpachacur TAYTA DIOS niran: «Paycunaga carcaycan juc marcallami. Juc castallatami parlarcaycanpis. Chay arurcaycashanga gallaycunallanmi canpis. Imatapis munashantaga rurarengachari. Chaymi paycuna cajman urarcur rimashancunata achca castaman ticrachishun quiquin-pura mana tantiyachinacunanpaj.» Chayno nirmi TAYTA DIOSGA llapan runacunata cay pacha intëruman mashtacächiran. Chaynöpami arurcaycashan marcatapis cachaycäriran. TAYTA DIOSGA cay pachacho runacuna rimashanta ticrachiran achca casta rimayman. Mana tantiyachinacurnami runacunaga raquicarcur-raquicarcur intëru mundupa aywacuran. Chaypitami chay marcapa jutinta churaparan «Babel» nir. Caychömi isquirbiraycan Sempa wamrancunapa, paycunapita mirajcunapa willapan. Dilubyu cashanpita ishcay watatami Sempa wamran Arfaxad yuriran. Chay wichan Sem caycaran pachac (100) watayojna. Wamran Arfaxad yurishanpita Semga cawaran pichga pachac (500) wataraj. Wamrancuna caranraj warmipis ollgupis. Arfaxad quimsa chunca pichgan (35) watayoj caycaptin wamran Sala yuriran. Wamran Sala yurishanpita Arfaxad cawaran chuscu pachac quimsan (403) wataraj. Paypapis warmi ollgu wamrancuna caranraj. Sala quimsa chunca (30) watayoj caycaptin wamran Heber yuriran. Wamran Heber yurishanpita Sala cawaran chuscu pachac quimsan (403) wataraj. Paypapis warmi ollgu wamrancuna caranraj. Heber quimsa chunca chuscu (34) watayoj caycaptin wamran Peleg yuriran. Wamran Peleg yurishanpita Heber cawaran chuscu pachac quimsa chuncan (430) wataraj. Paypapis warmi ollgu wamrancuna caranraj. Peleg quimsa chunca (30) watayoj caycaptin wamran Reu yuriran. Wamran Reu yurishanpita Peleg cawaran ishcay pachac isgun (209) wataraj. Paypapis warmi ollgu wamrancuna caranraj. Reu quimsa chunca ishcay (32) watayoj caycaptin wamran Serug yuriran. Wamran Serug yurishanpita Reu cawaran ishcay pachac ganchisnin (207) wataraj. Paypapis warmi ollgu wamrancuna caranraj. Serug quimsa chunca (30) watayoj caycaptin wamran Nacor yuriran. Wamran Nacor yurishanpita Serug cawaran ishcay pachac (200) wataraj. Paypapis warmi ollgu wamrancuna caranraj. Nacor ishcay chunca isgun (29) watayoj caycaptin wamran Taré yuriran. Wamran Taré yurishanpita Nacor cawaran pachac chunca isgunnin (119) wataraj. Paypapis warmi ollgu wamrancuna caranraj. Taré ganchis chunca (70) watayoj caycaptin wamrancuna quimsana caycaran: Abram, Nacor, Harán. Caychömi isquirbiraycan Tarëpita mirajcunapa willapan. Tarëmi caran Abrampa, Nacorpa, Haranpa papänin. Haranpa wamrannami caran Lot. Haranga yurishan marcallachömi wañucuran Caldeacho caycaj Ur marcacho. Payga papänin Tarëpa ñaupantami wañucuran. Abramga Saraiwan majachacaran. Wauguin Nacornami Milcawan majachacaran. Milcaga caran Iscapa ñañan. Paycunapa papänin caran Harán. Saraiga wawata charayta manami camäpacuranchu. Chay tiyaycashan Ur marcapita Tarëga aywacuran Canaán partiman. Chayno aywacurmi pushacuran wamran Abramta, llumchuynin Saraita, willcan Lot-tapis. Harán siudäman chayaycärerga chayllachöna tiyacuran. Haranllachöna Tarëga wañucuran ishcay pachac pichgan (205) watayoj caycashancho. Juc junaj Abramta TAYTA DIOS niran: «Famillyayquicunata cachaycur cay marcayquipita aywacuy ricachinäpaj caycaj partiman. Gampita mirajcunataga noga yanapäshäpaj jatun nasyunpaj aypaj mirananpaj. Gamtapis bindisyunta goshayquimi. Sumaj rejsisha canayquipämi yanapäshayquipaj. Gam-cashami waquin runacunatapis bindisyunta goshaj. Gamta bindisashoj cajtaga nogapis bindisyuntami goshaj. Gamta chiquishoj cajtaga nogapis maldisyunädu cananpämi nishaj. Gam-cashami mundu intërucho tiyaj runacunatapis bindisyunta goshaj.» Chaura Abramga TAYTA DIOS nishanta wiyacur aywacuran Harán siudäpita Canaán partiman. Aywacushan öra Abramga caycaran ganchis chunca pichgan (75) watayoj. Abram aywacuran warmin Saraiwan subrinun Lot-tapis pushacurcur. Harancho tarishan uywaynincunatapis Abramga pushacuran. Harán siudächo tiyar tarishan cajtaga llapan ima-aycantapis Canaanman apacuran. Canaanman chayaycurpis Abramga carutaraj aywaran Shequem marcaman chayananyaj. Chay quinraychöna Morecho encina yöra caycashan ñaupancho pachacuran. Chay partichöga achcami Cananeo runacunapis tiyarcaycaran. Chaycho tiyaycaptin Abramta TAYTA DIOS yuriparcur niran: «Cay partitaga gampita mirajcunatami goycushäpaj» Chaycho yuripashanpitami Abramga TAYTA DIOSTA adurananpaj juc altarta jinancho pergaran. Chaypita aywacur Bet-elpa chimpanchöna tiyaran. Paycuna tiyashan cajpita Bet-elga caycaran inti yaganan caj-lächöna. Hai siudänami caycaran inti yagamunan caj-lächo. Chaychömi Abramga yapay juc altarta pergaran Tayta Diosta adurananpaj. Chaypitapis aywacuran. Pachacur-pachacur aywaycällar chayaran Néguev particama. Chay wichan Abram tiyashan partichöga intërucho muchuy caran. Chaymi Abramga Egiptumanna aywacuran. Egiptuman chayaycashanchöna Abramga warmin Saraita cayno niran: «Gamga cuyayllapaj camaraj warmimi canqui. Chaymi warmë cashayquita Egipto runacuna musyarga nogata wañuchimanga gamwan tiyananpaj. Gam-raycu mana wañuchimänanpaj ‹pañinmi cä› ninqui.» Nishannöllami Abram Egiptuman chayaycuptin Egipto runacuna Saraita ricaran cuyayllapaj camaraj warmita. Egipto nasyuncho faraonta mandäshej runacunapis chaynömi ricaran. Chaymi faraonta willaran cuyayllapaj warmi cashanta. Willaptinna faraonga palasyunman pushachiran. Sarai-raycumi faraonga Abramta alli ricaran. Chaymi goycuran wäcacunata, uyshacunata cabracunata, bürrucunatapis, camëllucunatapis, chayno uyway runacunatapis warmita ollguta. Ichanga Sarai-jananmi TAYTA DIOS castigaran fiyu gueshyawan faraonta llapan famillyancunatawan. Chaymi faraonga Abramta gayarcachir cayno tapuran: «¿Imanirtaj chayno ruramashcanqui? ¿Imanirtaj cay warmipäga mana willamarayquichu warmiqui cashanta? Gamga nimashcanqui cay warmi pañiqui cashantami. Chaynöpitachi warmëpäpis uywacurcöman caran. Cananga warmiquita pushacurcur caypita aywacuy.» Chayno nirmi faraonga maquincho caj runacunata niran Abramta «aywacuy» ninanpaj. Chaura chay runacunaga Abramta garguran warmintawan llapan charashancunatawan. Abram Egipto nasyunpita cuticur aywacuran warminta pushacurcur llapan ima-aycantapis apacurcur. Néguev partiman chayaran. Subrinun Lotpis Abramwan iwal aywacuran. Abram rïcu captinmi paypaga caran goripis, guellaypis, aypalla uywacunapis. Abramga Neguevpita aywar pachacur-pachacur aywaran Bet-elman chayanancama. Chaypitana aywacuran ñaupata tiyashan partiman. Chayga caycan Bet-elpita Haiman aywajchömi. Chay tiyashan partiga caran unay altarta pergashan cajmi. Chaychömi TAYTA DIOSTA yapay aduraran. Abrampa subrinun Lotpis tiyunnöna rïcuyaran. Paypapis wäca, uysha, cabra, uywaynin runacunapis aypallana caran. Aypalla uywancuna captinmi ishcan juc pachallacho tiyananpäga guewa mana ayparannachu. Chaymi Abrampa uywa ricajnincunawan Lotpa uywa ricajnincuna guewa-janan pillyaj. Chay wichanga Cananeo runacunapis Ferez runacunapis chay particho tiyarcaycaranraj. Chaynöpami subrinun Lot-ta Abram niran: «Noganchëga famillyami canchïpis. Chaymi noganchëga ama rimanacushwanchu. Gampa uywayqui ricajpis ni nogapa uywä ricajpis ama pillyachunchu. Cay partiga may-may jäcojmi caycan. Chaymi shuyni-cama tiyashwan. Gam acray maygan läduman aywacunayquipäpis. Gam janapa aywacuptiquega noga urapa aywacushaj. Gam urapa aywacuptiquega noga janapa aywacushaj.» Chaura Lotga intërupa ricachacuran. Ricäriran Jordán mayu aywajpa Zoar marcacama. Chay ragran pampa aywajpa Edén werta cashannöraj achca yacuyoj caycämuran. Egiptucho tiyashanta cachaycushan-nirajraj caycämuran. (Chayno caycaran Sodoma siudäta Gomorra siudäta TAYTA DIOS manaraj illgächiptinmi.) Chaura Lotga acraran Jordán mayu aywaycashan caj ragran aywaj pampata. Chay tiyaycashan partipita Lotga inti yagamunan-läman aywacuran. Chaynöpami Abramwan Lotga juc-lächo juc-lächöna tiyacuran. Abramna jinan Canaán partillacho tiyacuran. Lotnami aywacuran chay ragran pampapa caycaj siudäcunaman. Sodoma siudäpa ñaupanchöna tiyaran. Sodomachöga llapanpis fiyu runacunalla tiyaran. TAYTA DIOSTA rabyachishpan fiyupa juchallatana ruraran. Lot aywacushanpitana TAYTA DIOSGA Abramta niran: «Canan caycashayquipita intërupa ricachacuy. Nogami goycushayqui llapan chay ricashayqui partita. Chay partiga imaycamapis canga gampami, gampita mirajcunapami. Gampita mirajcunaga ñuchu allpano yupaytapis mana atipaypaj mirananpämi camacächishaj. Chay ricashayquitaga aywar tumamunqui intëruta. Anchunta largunta ricamunqui. Ricapacamushayquitaga llapantami gamta goycushayquipaj.» Chayno niptin Abramga chay tiyaycashanpita juc-läman aywacuran llapanninta apacurcur. Chayno aywacur chayaran Mamrecho yöra caycaj ñaupanman. Chayga caycaran Hebrón siudäpa sercancho. Chaycho Abramga altarta pergaran TAYTA DIOSTA adurananpaj. Chay wichan Sinar nasyunpa raynin caran Amrafel jutiyoj. Arioc jutiyojna caran Elasar nasyunpa raynin. Quedorlaomer jutiyojna caran Elam nasyunpa raynin. Tidal jutiyojna caran Goim nasyunpa raynin. Chay raycunami guërracho caycaran cayno jutiyoj raycunawan: Sodomapa raynin Bera jutiyojwan, Gomorrapa raynin Birsa jutiyojwan, Admapa raynin Sinab jutiyojwan, Zeboimpa raynin Semeber jutiyojwan, Belapa rayninwanpis. Belapa jucaj jutin caran Zoar. Cay pichga caj raycunaga suldäruncunata shuntaran ragra pampacho caycaj Sidim partiman. Chay partiga caycaran Cachi Lamar caycashancho. Chay runacunataga ray Quedorlaomermi chunca ishcay (12) watana munaynincho charararan. Chunca quimsan (13) wata cajchönami ichanga pichgan raycuna contran jatariran. Watannin cajchöga Quedorlaomerwan caycaj raycunapis paywan aywaran Astarot Karnaim partiman. Chaychöna Refaí runacunata binsiran. Nircur Zuzi runacunatapis Hamcho binsiran. Emí runacunatapis binsiran Save-quiriataim particho. Hor runacunatapis binsiran Seir jircacunacho. Waquintana gueshpiptin gatiran Parán particama. Chaypitaga chunyaj chaqui jircana caycaran. Chaypita cutimur Quedorlaomer paywan caycajcuna chayaran En-mispat partiman. Chaypa jucaj jutin caran Cades. Chay quinraychömi Amalec runacunatapis ushaypa wañuchiran. Chaypita päsar Hazezon-tamar particho tiyaj Amorreo runacunatapis ushaypa wañuchiran. Chaymi Sodomapa raynin, Gomorrapa raynin, Admapa raynin, Zeboimpa raynin, Belapa raynin (Belapa jucaj jutin caran Zoar) camaricuran Sidim ragra pampacho pillyananpaj. Chaychöna pillyaran Elampa raynin Quedorlaomerwan, Goimpa raynin Tidalwan, Sinarpa raynin Amrafelwan, Elasarpa raynin Ariocwan. Chaynömi chay pichgan raycuna pillyaran chay chuscun caj raycunawan. Chay Sidim ragran pampa aywarajpaga aypalla caran breya cashan pösucuna. Sodoma, Gomorra suldärucuna pillyapita gueshpishanchöga yagaran breyayoj caycaj pösucunaman. Waquin cajnami ichanga puntacunaman gueshpiran. Pillyacho binsej chuscu raycunaga Gomorrapita Sodomapita llapan ima-aycantapis apacuran. Abrampa subrinun Lot tiyaycaran Sodomacho. Chaymi Lot-tapis prësu apacuran llapan ima-aycantawanpis. Juc runa chay pillyapita gueshpir aywacurmi willaran hebreo runa Abramta. Abram tiyaycaran Amorreo runa Mamrepa chacrancho yöracuna caycashan cajcho. Mamrega caran Escolpawan Anerpa wauguinmi. Paycunaga Abramwan imachöpis yanapänacunanpämi parlacusha carcaycaran. Subrinun Lot prësu caycashanta mayaycur Abramga shuntaran maquincho yurej uywaynincunata. Chaura paywan aywajpaj cajlla caran quimsa pachac chunca pusajnin (318) runacuna. Nircur shuntashan runacunawan Abramga Dan marcacama aywaran Lot-ta prësu apaj runacunapa guepanta. Abramga uywaynincunawan raquinacuran. Nircur chacaypa illajpita yaycapaycäriran chay prësu apaj runacunaman. Chaycho pillyar binsiptin chay runacunaga gueshpir aywacuran. Chaura gatiran Hoba marcacama. Chay marcaga Damasco siudäpita päsaychöna caycaran. Abramga raycuna llapan apashanta guechumuran. Lot-tapis, Lotpa ima-aycantapis cutichicamuran. Warmipis ollgupis prësu caycajcunata cutichimuran. Quedorlaomerta, paypa yanapajnin raycunata binsiycur Abram cutiycämuptin Sodomapa rayninpis aywar tariparan Save ragra pampaman. (Chay pampatami waquenga «Raypa pampan» nej.) Salempa raynin Melquisedecpis Abramwan tincoj aywaran. Payga munayniyoj Tayta Diospa cüranmi caran. Paymi tantatawan bïnuta gararan Abramta. Nircur bindisyunta goshpan cayno niran: «Abram, janaj pachatapis cay pachatapis camaj munayniyoj Tayta Dios bindisyunta goycushunqui ari. Chiquishojcunata munayniquiman churamoj janaj pachacho caycaj Tayta Diosga alabasha caycullächun ari.» Chaura Abrampis ima-aycatapis cutiycächimushanpita diesmuta raquircur Melquisedecta goycuran. Chaypitaga Sodomapa rayninpis Abramta niran: «Sodoma runacunataga cutiycachimay. Guepincunata ichanga llapanta apacuy.» Chayno niptin Abramga niran: «Janaj pachatapis cay pachatapis camaj TAYTA DIOSPA jutinchömi nogaga jurashcä gampataga ni juc jïlullatapis, ni llangui watullatapis mana apacunäpaj. Chaynöpami gamga mana ninquipächu ‹Nogapitami Abram rïcuyasha› nir. Quiquëpäga manami imatapis munächu. Uywaynëcuna micushallan cacuchun. Aywäshimaj Aner, Escol, Mamremi ichanga derëchunta apaconga.» Chaypita unayllataga Abramta TAYTA DIOS ribilar cayno niran: «Abram, ama manchacamaychu. Nogami gamtaga ima mana allicunapitapis chapaycä. Gamtaga ima-aycayquipis mas aypalla cananpämi yanapäshayqui.» Chayno niptin Abramga niran: «TAYTA DIOS, ¿imapänataj imäcuna mas aypalla cananpäpis yanapämanqui? Nogapaga manami wamrä canchu ni jucnayllapis. Wañucuptëga llapan ima-aycäwanpis quëdanga Damasco runa uywaycashä Eliezerchari. Manami yanapämashcanquichu wamrä cananpaj. Chaynöpami uywaynillä quëdanga llapan ima-aycäwanpis.» Chayno niptin TAYTA DIOS niran: «Manami. Chay runaga manami ima-aycayquiwanpis quëdangachu. Quiquiquipa wamrayquimi ima-aycayquiwanpis quëdangaga.» Chaypita TAYTA DIOSGA Abramta jawaman pushaycur niran: «Syëlupa sumaj ricachacuy. Mä estrëllacunata yupayta atipanquichush. Chayno aypallami canga gampita mirajcunaga.» Chayno TAYTA DIOS nishanta Abramga riguiran. Chaypitami TAYTA DIOSGA niran: «Cay runaga juchaynajnami caycan» nir. Abramta TAYTA DIOS niran: «Nogaga Caldeacho caycaj Ur marcapita jorgamushojniqui Tayta Diosmi caycä. Gamtaga jorgamurä cay partita goycunäpämi.» Chayno niptin Abramga niran: «TAYTA DIOS, ¿imanöpataj musyashaj rasunpa cay partita goycamänayquipaj cashanta?» Chaura TAYTA DIOS niran: «Cayman apapämay juc ternërata, juc cabrata, juc uyshata quimsa watayojta-cama. Apapämay juc palumatapis juc pushapa wampatapis.» Chaura Abramga apapämuran nishan uywacunata. Nircur pullanpa cuchurgäriran. Chayno rurarcur aychataga churaran wac-läman cay-läman. Äbicunata ichanga pullanpa mana cuchuranchu. Wisculcunaga urämuran chay aycha cajman. Chaura Abramnami michar manchaycächiran. Pacha chacaycaptinna Abramga fiyupa puñucäcuran. Chay öra puñuycashancho fiyupa manchariran. Chay örami TAYTA DIOS niran: «Gam musyay, gampita mirajcuna juc-lä nasyuncho tiyananpaj cashanta. Chaycho paycunaga goyangapaj uywayllami. Chuscu pachac (400) watayajmi ñacar goyangapaj juc casta runacunapa munaynincho. Ichanga ñacachej nasyun runacunata nogapis castigashäpämi. Chaypitaga gampa castayquicuna llojshicamongapaj librinami. Paycunaga aypallawanmi ima-aycanwanpis shacamongapaj. Gamga auquinyänayquicamami cawanquipaj. Alli wañuypanami wañucunquipäpis. Wañorga ñaupa wañoj castayquicunawan tincojnami aywacunquipaj. Gampita mirajcunaga chuscu pachac (400) wata juc-lächo tiyarcur yapay cayman cutimongapaj. Chay wichanpäga Amorreo runacunata juchanpita castiganä merësenganami.» Pacha chacashana caycaptin illajpita yurircuran shanshayoj cañalla goshtataycajwan nina ratataycajpis. Chayga aycha churaraycaj chaupinpa päsaran. Chay junajllami Abramwan TAYTA DIOSGA conträtuta ruraran. Dios niran: «Cay partitaga Egipto mayupita Éufrates jatun mayucama gampita mirajcunatami noga goycushäpaj. Chay partiga caycan canan Queni runacuna, Cenez runacuna, Cadmón runacuna, Het runacuna, Ferez runacuna, Refaí runacuna, Amorreo runacuna, Cananeo runacuna, Gerges runacuna, Jebús runacuna tiyarcaycashanmi.» Abrampaga warmin Saraicho wamran mana caranchu. Ichanga Saraipa uywaynin caran Agar jutiyoj warmi. Chay warmiga caran Egipto nasyunpita. Mana wamran captin Saraiga runan Abramta niran: «Noga wamrayoj canäta TAYTA DIOSGA manami munashachu. Chaymi uywaynë Agarwan puñucuy ari. Paycho wamrayqui yuriptenga quiquëpa wamrätanömi uywacushaj» nir. Chaura Abramga auniran warmin Sarai nishanno. Chaymi Saraiga Abramta puñuchiran Egiptupita apamushan Agar warmiwan. Chay wichanga Canaancho tiyaycaran chunca watana. Abramwan puñurcur Agarga gueshyajna ricacuran. Gueshyaj caycashanta musyar Agarga patrönan Saraita manacajman churaytana gallaycuran. Chaymi Saraiga Abramta niran: «Agar manacajman churamänanpaj gammi juchayoj canqui. Nogaga cay warmiwan puñunayquipämi nirä. Ichanga canan pachayoj cashpanga nogata manacajman churaycäman. Imano captinpis TAYTA DIOSMI musyan mayganchi juchayoj cashanchïtapis.» Abramga Saraita niran: «Uywayniquega maquiquichömi caycan. Imatapis yarpashayquita ruray paytaga.» Chaura Saraiga Agarta amatar ñacachiytana gallaycuran. Chaymi Agarga gueshpir aywacuran. Chaymi Agartaga TAYTA DIOSPA anjilnin yuriparan chunyaj pucyu ñaupancho. Chay pucyuga caycaran Shur partiman aywaj nänicho. Yuriparcur Tayta Diospa anjilnenga tapuran: «Saraipa uywaynin Agar ¿maypitataj shamunqui? ¿Maypataj aywaycanqui?» nir. Chaura Agar niran: «Patrönä Saraipitami gueshpicuycä.» Chaura TAYTA DIOSPA anjilnin niran: «Cutiy patrönayqui Sarai cajman. Pay mandashushayquita wiyacur goyay.» Mastapis TAYTA DIOSPA anjilnenga niran: «Gampita mirajcunaga aypallamanmi miranga. Yupaytapis mana atipaypämi canga. Gueshyaj caycashayqui wamrayqui ollgumi canga. Llaquicushayquita TAYTA DIOS wiyashanpitami jutinta churapanquipaj Ismael nir. «Chay wamrayquega jirca chucaru bürrunömi cangapaj. «Payga llapanwanmi pillyangapaj. Paytapis wacpita caypitami magangapaj. Wauguincunawanpis chiquinacurmi goyangapaj.» TAYTA DIOSWAN parlashanpita Agarga niran «Ricamaj Tayta Diostami ricashcä» nir. Chaypitami Diosta jutichaparan «Ricamaj Dios» nir. Chaypitami chay pösupa jutintapis churaparan «Ricamaj Cawaj Diospa pösun» nir. Chay pösuga caycan Cadespita Beredman aywaj nänichömi. Abram cajman cutir paypa churinta Agar gueshyacuran ollgu wamrata. Jutinta churaparan Ismael nir. Ismael yuriptin Abram caycaran pusaj chunca sojta watayoj. Abram isgun chunca isgun (99) watayoj caycaptin TAYTA DIOS yuriparcur niran: «Nogami cä munayniyoj Dios. Noga munashänölla goyay. Mana allicunata ama ruraychu. Chayno goyaptiqui gamwan conträtu rurashanchïtami cumlishaj. Nogami camacächishäpaj gampita mirajcuna aypallaman mirananpaj.» Chayno niptin Abramga juclla gongurpacuran urcunpis pampaman töpanancama. Tayta Diosnami sïguir willapaycaran: «Conträtu rurashanchëga caynömi canga: Gampitaga achca nasyunpämi mirangapaj. Chaymi cananpitaga jutiquipis manana Abramnachu canga. Chaypa ruquin jutiqui canga Abrahamnami. Chaynöga jutiqui canga gampita mirajcuna achca nasyunpaj mirananpaj captinmi. Gampita mirajcunaga aypalla cananpämi camacächishaj. Chayno mirashpanmi cangapaj achca nasyunpaj aypaj. Gampita mirajcuna waquenga cangapaj raycunami. Gamwanpis gampita mirajcunawanpis conträtutami rurashaj. Chay conträtu rurashäga imaycamapis canga. Nogami cashaj gampa Diosniqui; chayno gampita mirajcunapapis. Canan tiyaycashayqui Canaán partitapis gamtami, gampita mirajcunatami imaycamapis goycushayqui. Gampita mirajcunapa Diosninpis nogallami cashäpaj.» Chaynöpis Abrahamta Dios niran: «Gamga conträtu rurashanchïta cumliy. Gampita mirajcunapis chaynölla cumlichun. Gamwan conträtuta rurashanchëga canga gampaj gampita mirajcunapäwanmi. Chaymi conträtu rurashanchïta cumlir cayno ruranqui: Gampita mirajcunaga llapan ollgu cajcuna señalacunqui. Gamcunaga llapaniqui ollgu cajcuna pengayniquipa puntanpa garanta cuchunqui. Chaymi canga conträtu rurashanchïta yarpänayquipaj. Cananpitaga llapan ollgu wamracunatapis chaynölla señalanqui yurishanpita pusaj junajyojllata. Maquiquicho yurej cajtapis, chayraj rantishayqui juc-lä nasyun uywaycunatapis señalanqui. Chaynömi llapayqui mana gongaypa señalacunqui conträtu rurashanchïta imaypis yarparänayquipaj. Señalacöni caj ollgoga gamcunacho tiyaycashanpita gargushami canga conträtu rurashäta mana cumlishanpita.» Mastapis Abrahamta Dios niran: «Cananpitaga warmiquipa jutin manami Sarainachu canga. Chaypa ruquenga Saranami jutin canga. Noga payta bindisyunta goshaj paycho wamrayqui cananpaj. Bindisyunta goptëmi payga cangapaj achca nasyun runacunapa mamanno. Paypita mirajcuna waquenga cangapaj nasyuncunapa rayninmi.» Niptin Abrahamga Diosta rispitashpan gongurpacur umpuran urcun pampaman töpanancama. Asicushpan shongullancho niran: «Auquin pachac (100) watayojna caycaptëga ¿imanöpanataj warmë gueshyaj ricaconga? Sarapis isgun chunca (90) watayojna caycan. Chacwanna caycaptenga ¿imanöpanataj wamran canga?» nir. Chaymi Diosta niran: «Tayta, chay bindisyunta wamrä Ismaelta goycuptiqui allimi canga.» Niptin Dios niran: «Manami Ismaelpächu niycä, juc wamrayqui warmiqui Saracho yurinanpaj cajpämi niycä. Chay wamrayquipa jutintaga churapanquipaj ‹Isaac› nirmi. Gamwan conträtu rurashätaga imaycamapis bälichishämi paypäpis paypita mirajcunapäpis. Ismaelpäpis gam nimashayquita wiyashcämi. Chaymi paytapis bindisyunta goshäpaj achcaman mirananpaj. Ismaelpa wamrancuna cangapaj chunca ishcay munayniyoj mandajcunami. Ismaelpita mirajcuna cangapaj jatun nasyunpaj aypajmi. Ichanga Isaacpämi bälichishaj gamwan conträtu rurashätaga. Isaactaga Sara gueshyacongapaj cananpita juc watatami.» Abrahamwan chayno parlayta usharcur Tayta Diosga aywacuran. Abrahamga chay junajllami wamran Ismaeltawan ushajpaj wasincho tiyaj ollgucunata Tayta Dios nishanno señalaran. Señalaran wasincho yurej uywaynincunata, rantishan uywaynincunatapis. Abrahamga señalacushan öra caycaran isgun chunca isgun (99) watayoj. Wamran Ismaelpis caycaran chunca quimsa (13) watayoj. Chay junajlla Abrahamga wamran Ismaelwan ishcan señalacuran. Chay junajllami señalacuran Abrahampa maquincho tiyaj ollgu cajcunapis. Señalacuran wasincho yurej uywaynincunapis, rantishan uywaynincunapis. Mamrepa chacran encina yöracuna caycaj ñaupancho Abraham tiyaycaran. Chaychömi inti pullan junaj fiyupa shanaptin Abrahamga toldun puncucho jamaraycaran. Chay örami TAYTA DIOS yuriparan. Abrahamga ricärishancho ricaran quimsaj runacuna ichirpaycajta. Ricärerga apurä jatariran jamachinanpaj. Rispitashpan urcunpis pampaman töpanancama ñaupanman gongurpacur cayno niran: «Jamalläshun taytacuna. Ama aywacuyrächu ari. Yacuta aparaycachimushaj gamcuna chaquiquita mayllacunayquipaj. Nircur jamapärinqui yöra chaquin llantullacho. Ima allishi chayaycamunqui uywayniquita watucamaj. Tantatapis aparaycamushaj manaraj päsacur micupärinayquipaj.» Chayno niptin paycuna niran: «Allimi callanga.» Chaura Abrahamga toldun rurinman yaycuriycur Sarata niran: «Juclla ishcay chunca (20) quïlu alli caj jarinata chapuriycur tantata ruray.» Chaypita Abrahamga cörriylla aywaran wäcancuna caycashan cajman. Nircur werannin caj besërata acraran. Chaytana uywayninta entregaran. Chay runana pishtariycur apurä micuyta ruraran gorpan micunanpaj. Chay besëra aychata garashpanmi apaparan lëchita, quësuta, tantatapis. Apapashancunata paycuna micuran yöra chaquincho. Chayno micupacuptin Abrahamga shuyaraycaran imatapis munashan cajta apapänanpaj. Micuyta usharcärir Abrahamta tapuran: «¿Maychötaj caycan warmiqui Sara?» nir. Chaura Abraham niran: «Chay toldö rurichömi.» Chayno niptin juc niran: «Watan yapay cutimuptë warmiqui Saraga wawayojnami caycangapaj.» Abraham runacunawan parlashanta Saraga toldun puncu yaycurinacho wiyaparaycaran. Abrahamwan Saraga ishcanpis caran auquin chacwanna. Chacwanna captinmi Sarataga manana charejnachu quilla gueshyanpis. Chayno parlajta wiyar Saraga pacayllapa asicur cayno niran: «Ima alliraj caycunman wawä captin. Ichanga chacwannaga ¿imanöpanataj wawayoj cashaj runäpis auquinna caycaptenga?» nir. Chaymi Abrahamta TAYTA DIOS niran: «¿Imanirtaj asicusha Saraga ‹Chacwanna caycarga ¿rasunpachuraj wawata tarishaj?› nir? ¿Imallaga TAYTA DIOSPAJ sasa canchuraj? Watan cananno wichan rajacoj cutimuptë Saraga ollgu wawayojmi caycanga.» Saraga fiyupa manchacäcur «Nogaga manami asishcächu» niran. Niptin Dios niran: «Noga musyaycämi asicushayquita.» Chaypitana gorpan jatarcärir aywayta gallaycäriran Sodoma siudä-läman. Abrahamga despachashpan carucama iwal aywaran. Aywarcaycashancho TAYTA DIOS yarpachacuran cayno nir: «Imata ruranäpaj cashantapis Abrahamtaga ¿manachuraj willaycöman? Abrahampita mirajcunaga munayniyoj jatun nasyun cananpämi nishcäpis. Paytaga nishcä mundu intërucho caj nasyuncunata pay-raycu bindisyunta gonäpämi. Paytaga noga acrashcä wiyacamänanpaj wamrancunata, llapan famillyancunata yachachinanpämi, alli cajllata rasun cajllata rurananpämi. Abraham chayno ruraptenga conträtu rurashäta noga cumlishämi.» Chayno yarpachacurirmi Abrahamtaga TAYTA DIOS niran: «Gomorracho Sodomacho tiyaj runacunapäga fiyupami quijacamasha. Chaycho tiyaj runacuna mana awantaypänami juchata rurasha. Chaymi canan aywaycä quijacamar willamashanno rasunpa juchancuna cashanta musyanäpaj. Imano captinpis chayar-rämi musyashaj.» Ishcay caj gorpanga aywacuranna Sodomaman. Abrahammi TAYTA DIOSWAN quëdacuran. Ñaupanman witiycushpan Abrahamga niran: «Juchayojcunataga ¿juchaynajcunatawan iwalchuraj usharinquiman? Juchaynaj runacunaga capaschari caycan pichga chuncapis (50) chay jatun siudächöga. ¿Chay pichga chunca (50) runacuna-raycu manachu cuyapanquiman chay siudächo tiyajcunataga? ¿Juchaynaj runacunatawan juchasapa runacunata tallucashata wañuchinquimanchuraj? Juchaynajcunataga juchayojcunatano manami wañuchinquimanchu. Chaytaga ruraycunquimanrächu. Mundu intërucho llapanpa juchaynaj jueznin caycarga ¿manachu alli arriglanquiman?» nir. Chaura TAYTA DIOS niran: «Juchaynaj runacunata pichga chuncata (50) Sodoma siudächo tarerga paycuna-raycu chay siudäta manami illgächishächu.» Chauraga yapay Abraham niran: «Yapay tapuptë ama rabyacuycuychu ari Tayta. Gamga canqui Tayta Diosmi. Nogaga cä runallami. Juchaynaj runacunaga capaschari pichgallapis pichga chuncapäga (50) pishin. Chaypis ¿illgächinquichuraj chay siudächo tiyaj llapan runacunata?» Niptin Dios niran: «Juchaynaj runacunata chuscu chunca pichganta (45) tarir manami illgächishächu.» Yapay Abraham niran: «Chaychöga capaschari caycan chuscu chuncallapis (40) juchaynaj runacunaga.» Niptin Dios niran: «Chuscu chunca (40) juchaynaj runacuna-raycu manami illgächishächu.» Yapay Abraham ruwacuran: «Tayta, yaparir-yaparir tapuptë ama rabyacuycuychu ari. Capaschari quimsa chuncallatapis (30) tarinquiman.» Chaura Dios niran: «Juchaynaj runacunata quimsa chuncallata (30) tarirpis manami illgächishächu.» Abraham yapay niran: «Manami lïsu caypitachu tapö, Tayta. Juchaynaj runacunata ishcay chuncallata (20) tarishpayquega ¿imataraj ruranqui?» Chaura TAYTA DIOS niran: «Ishcay chunca (20) juchaynaj runacuna-raycupis manami illgächishächu.» Abrahamga yapaypis niranraj: «Yaparir-yaparir tapuptë ama rabyacuycuychu ari Tayta. Cananllanami ruwacushayqui. Chuncalla juchaynaj captenga ¿imataraj ruranqui?» Niptin TAYTA DIOS niran: «Chay chunca juchaynaj runacuna-raycu chay siudäta manami illgächishächu.» Chayno Abrahamwan parlarcur TAYTA DIOSGA aywacuran. Abrahampis tiyashan cajman cuticuran. Pacha chacaycaptinna Sodomaman chayaran ñaupacoj caj ishcay anjilcuna. Lotna jamaraycaran siudäman yaycurina sawan puncucho. Paycuna chayajta ricärir Lotga jatariran jamachinanpaj. Rispitar gongurpacur ñaupanman umpuran urcunpis pampaman töpanancama. Nircur niran: «Taytacuna, wasëman aywaycushun ari pachacunayquipaj, chaquiquita mayllacunayquipaj. Wara tutanachari päsacunqui.» Chayno niptin chayajcunaga niran: «Manami. Cay cällillachömi waräshaj» nir. Chaypis Lotga yaparir-yaparir «aywacushun» niran wasincho pachacunanpaj. Chaura paycunaga aywaran Lotpa wasinman. Wasinchöna Lotga alli micuyta ruraran sënachinanpaj. Lebadüraynaj tantatapis ruraran gorpancunata garananpaj. Lotpa wasincho mayganpis manaraj puñuptin chay siudächo tiyaj llapan runacuna juntapaycäriran wamra-mösupita auquincama. Nircur Lot-ta gayapayta gallaycäriran: «¿Maytaj canan chacay wasiquiman pachacamoj runacuna? ¡Canan öra gargamuy! ¡Paycunawanmi cacuyta munä!» nir. Chayno gayapaptinmi Lotga paycunawan parlananpaj llojshiran puncuta sumaj wichgarcur. Lot parlar niran: «Taytacuna, wasëman pachacamojcunataga ama mana allita ruraychu ari. Paycunapa ruquenga runa yatäni ishcay warmi wamräcunatami jorgapämushayqui munashayquita ruranayquipaj. Wasëman pachacamoj runacunata ichanga ama imatapis ruraychu.» Chayno niptinpis runacunaga nircaycaran: «¡Gamga washata ayway! Jäpa runa caycashpayquichi nogacunataga mandayta munamanqui. ¡Cananmi ichanga paycunata ruranäpaj cashäpitaga gamta mas piyur rurashayqui!» Chayno nir Lot-ta wacpita caypita magarcur wasi puncunman aywaran amiriycärinanpaj. Runacuna Lot-ta magaycaptin gorpancunaga guechuriycäriran. Nircur wasi ruriman yaycaraycachir puncuta sumaj wichgacurcuran. Jawacho caycaj runacunatana gaprayacäcachiran. Paycuna gaprayacäcuran wamra mösupita auquiscama. Gaprayasha carnaga wasipa puncunta ashir puriycällarna uticaranpis. Chaypita chay gorpancunaga Lot-ta niran: «¿Gampa famillyayquicuna masga caycho tiyaycanchu? Cay siudächo caycajtaga wamrayquicunata ollguta warmitapis, mashayquicunatapis llapanta pushacurcur carupa aywacuy. Cay siudächo tiyaj runacunapaj achcaj fiyupa quijacusha captinmi cay siudätaga ushajpaj illgächej aywä. Chayno illgächinäpämi TAYTA DIOS cachamasha.» Chayno niptin Lotga aywaran mashan cananpaj caycajcunata willaj. Chayar paycunata niran: «Caypita juclla aywacushun. ¡TAYTA DIOSMI illgächej-aywan cay siudätaga!» Chayno niptin Lotpa mashan cananpaj caycajcunaga mana riguir asicuran. Pacha waraycaptinna Lot-taga anjilcuna niran: «¡Apuray! Mana wañuyta munarga caypita juclla aywacuy. Caypitaga pushacuy ishcan wamrayquitawan warmiquita. Carupa aywacuy cay siudächo tiyajcunata ushajpaj illgächiptë mana wañunayquipaj.» Lot mana llojshiyta atipaptin anjilcunaga maquinpita janchacurcur jorguran. Janchacurcur jorguran Lotpa warminta wamrancunatawan. Paycunataga siudäpita carucama pusharan TAYTA DIOS cuyapaptinmi. Siudäpita carumanna pusharcur jucaj anjil niran: «¡Apurä cörriyllapa aywacuy mana wañuyta munarga! Ama guepayquipaga ticraycamunquipischu. Cay guechwa pampachöga ni imanillarpis ama ichiycunquichu. Puntacunaman aywacuy mana wañunayquipaj.» Chayno niptin Lotga niran: «¡Quibä, taytacuna! Manacajlla caycaptëpis gamcunaga achcapitanami cuyapämashpayqui salbamashcanqui. Chay caru puntacunamanga noga manami aywämanchu. Lätaycachaycaptillächari nogatapis taripamar wañuycachimanga. Caypita sercallachömi caycan tacshalla marca. Chayllaman aywacushaj ari tayta. Chayno tacsha marcachöga manami wañushächu.» Chaura jucaj runa niran: «Nimashayquino chayllaman aywacuy. Manami illgächishächu nimashayqui marca-mallwataga. Chauraga juclla chayman aywacuy. Manaraj chayman chayaptiquega cay siudäta manami imatapis rurashärächu.» Tacshalla cashanpitami chay marcapa jutinta churaparan «Zoar» nir. Pacha warasha caycaptinna Lotga Zoarman chayaran. Chayraj TAYTA DIOSGA tamyachimuran ratataycaj ninatawan asufrita Sodoma siudäman Gomorra siudäman. Chaynöpami ishcan siudächo nina ratariran. Chay ragran pampa aywajpaga llapan tiyajcunata ima-ayca jacha wiñamojtapis llapan uywacunatawanmi nina ruparan. Aywaycashancho Lotpa warmenga guepapa ticraycuran. Chaura jinallanchöna chiyacäcuran. Cachi rumiman ticracuriran. Chaypita warannin tuta Abrahamga aywaran TAYTA DIOSWAN parlashan cajman. Ricäriran Sodomawan Gomorra caycashan ragran aywajpa. Ricaran intëru chay ragran aywajpaga jurnïllupitanöraj goshtay yana gontaynöraj jatariycämojta. Chaynömi Tayta Diosga ishcan siudäcunata illgächiran. Abraham ruwacushanta yarparmi chay illgächishan siudäpita Lot-taga jorguran. Chaypita Lotga fiyupa manchacuran Zoar marcallacho tiyayta. Chaymi chunyaj jircaman aywacuran ishcan warmi wamrancunata pushacurcur. Nircur machayllacho quimsan tiyacuran. Tiyarcaycashancho juc junaj Lotpa mayur caj wamranga shullcanta niran: «Papäninchëga auquinnami. Cay tiyashanchïcho manami ollgu runacuna canchu noganchi majachacaptinchi wamranchi cananpaj. Chaymi papäninchïta machächishun. Nircur paywan puñushun paypa wamranta charänanchïpaj». Parlacushan chacaylla papänintaga bïnuta upyachiran. Nircur mayur caj wamranga papäninwan puñuran. Papänenga mana mayaranchu imay öra wamran yaycapashantapis ni imay öra llojshishantapis. Warannin junaj mayurnenga shullcanta niran: «Ganyan chacay nogaga papäninchïwan puñushcänami. Chaymi yapay canan chacaypis papäninchïta machächishun gamna paywan puñunayquipaj. Chaynöpami paypa wamrallanta ishcanchïpis charäshun.» Chay chacay yapay papäninta upyachiran bïnuwan. Nircur shullca cajna papäninwan puñuran. Papänenga mana mayaranchu imay öra wamran yaycapashantapis ni imay öra llojshishantapis. Chaynöpami Lotpa ishcan wamrancuna papäninpata gueshyaj ricacuran. Mayur caj gueshyacuran ollgu wamrata. Jutinta churaparan «Moab» nir. Moabpita mirajmi caycan Moab runacunaga. Shullca cajpis gueshyacuran ollgu wamrata. Jutinta churaparan «Ben-amí» nir. Ben-amïpita mirajmi caycan Amón runacunaga. Tiyaycashan partipita Abrahampis aywacuran Néguev partiman. Chayman aywacur tiyaran Gerar siudächo. Chayga caycaran Cadespita Shurman aywanacho. Chaycho tiyashpanmi Abrahamga «Pañë» nej warmin Sarapaj. Chaymi Gerarpa raynin Abimelecga Sarata pushachiran warmin cananpaj. Pushachishan chacay Abimelecta suyñuynincho Dios willaparan: «Warmiquipaj pushachimushayqui warmiga runayojmi. Chaypitami gamga wañunqui.» Abimelecga Sarata manami yatapasharächu caran. Chaymi Abimelecga niran: «Tayta, ¿imanirtaj yarpanqui wañuchimayta, paywan ima juchatapis manaraj rurasha caycaptëga? Quiquin Abrahammi nimasha chay warmipäga pañin cashanta. Chaynömi warmipis nimasha paypäga turin cashanta. Chaymi nogaga llapantapis sumaj tapucachaycur pushachimushcä. Manami imatapis rurashcächu mana allitaga.» Chayno niptin Diosga suyñuynincho willaparan: «Au nogapis musyämi gam sumaj tapucushayquitaga. Chaynöpami chay warmiwan puñunayquitapis mana munashcächu, noga ricaycaptë juchata mana ruranayquipaj. Chaymi cananga chay runapa warminta cutiycachiy. Payga profëtami. Chaynöpami gam mana wañunayquipaj Abraham mañacamanga. Warminta mana cutichishpayquimi ichanga gampis llapan wasiquicho cajcunapis wañunquipaj.» Tutannin jatarcur Abimelecga gayaran llapan uywaynincunata. Nircur willaparan imano suyñushantapis. Wiyaycärir paycuna fiyupa manchariran. Chaypita Abimelecga gayachiran Abrahamta. Nircur niran: «¿Imanirtaj nogacunataga chayno llullapämashcanqui? ¿Imachötaj gamtaga rabyachishcä, nogata y mandashä runacunata fiyupa jatun juchata rurachimänayquipäga? Chaynöga manami pitapis ruranchïchu. Chayno ninayquipäga ¿imatataj yarpaycarayqui?» Chayno niptinmi Abrahampis niran: «Nogaga yarparä cay pachacho pipis Diosta mana adurashantami, warmë-casha wañuycachimänantami. Pañë caytaga rasunpa pañëmi. Payga papänëpa wamranmi, ichanga juc warmicho caj. Chaynöpami nogaga paywan majachacashcä. Papänëpa wasincho tiyaycaptë Dios ‹Aywacuy› nimaran. Chaymi warmëta nirä maymanpis chayaptëcuna ‹Payga turë› nimänanpaj.» Chaypita Abimelecga Abrahamta cutiycachiran warminta. Warminta cutichishpan Abrahamtaga goycuran uyshata, cabrata, wäcata, warmi ollgu uyway runacunatapis. Nircur Abrahamta niran: «Nogapa nasyunnëmi cayga. Gam munashayquita acray maygancho tiyanayquipäpis.» Saratana niran: «Turiquita goycushäga waranga guellaymi cuestan. Chaymi llapan ricashojcunapis gampaj nengapaj ‹ima mana allitapis manami rurashachu› nir. Chauraga manami pipis washayquita rimangapänachu.» Sarata Abimelec pushachishanpitami TAYTA DIOSGA camacächiran Abimelecpa wasincho caj warmicuna wawata mana tarinanpaj. Chaymi Abraham Diosta mañacuptin Abimelecpa uywaynin warmicunata allchacächiran llapan wawayoj cananpaj. Abimelectapis warmintinta allchacächiran. TAYTA DIOS yarpäriran Sarapaj nishanta. Chaymi Sarapaj aunishanta cumliran. Chaura Saraga gueshyaj ricacuran Abraham auquin caycaptinpis. Gueshyacuran ollgu wamrata. Tayta Dios imaypäpis nishan quillachömi Abrahampa wamran yuriran. Sara gueshyacuptin Abrahamga wamranpa jutinta churaparan «Isaac» nir. Yurishanpita pusaj junajta Abrahamga Dios nishannömi wamran Isaacta señalaran. Wamran Isaac yuriptin Abrahamga caycaran pachac (100) watayojna. Chaypita Sara cayno niran: «Cananga Diosmi cushicachimasha. Chayno llapan runacunapis wawayoj cashäta musyaycorga cushicongami. Noga wawayoj canätaga ni imanillarpis pipis yarpanmanrächu caran. Abraham auquin caycaptinpis paypa wamrantami gueshyacushcä» nir. Isaac jatullanna captin maman wasguiran. Wasguishan junaj Abrahamga cushicuywan jatun fistata ruraran. Saraga ricaran Abrahampa jucaj wamran Ismael Isaacta pucllacuycajta. Ismaelga caran Egipto warmi Agarpa wawanmi. Chayno pucllacuycajta ricaycurmi Saraga Abrahamta niran: «¡Chay uywaytaga wamrantawan garguriy! ¡Wamrä Isaacga chay wamrawan manami ima-aycanchïtapis raquipänacongachu!» Chayno niptin Abrahamga fiyupa llaquicuran Ismaelpis paypa wamran captin. Chaymi Abrahamtaga Tayta Dios niran: «Wamrayquipäwan uywayniquipäga ama llaquicuychu. Gamga Sara nishushayquino ruray. Aunishätaga wamrayqui Isaacpita miraj cajchömi cumlishaj. Uywayniquipa wamrantapis wamrayqui captinmi yanapäshäpaj aypallaman mirananpaj. Paypita mirajpis cangapaj jatun nasyunpaj aypajmi.» Chayno Dios nishan warannin, tutallana Abrahamga tantata, ordiwan yacutapis camarircur Agarta goycuran. Llapanta aparicurcuptin wamran Ismaeltawan ishcanta «aywacuy» nir despacharan. Agar mana musyaranchu maypa aywaytapis. Chayno aywacurmi puriycaran Beerseba chunyajpa. Upunanpaj apashan yacu ushacäcuptin wamran Ismaelta cachaycuran jacha chaquinman. Yacunayllapita wamran wañojta mana ricayta munar carullaman aywarcur jamacuycuran. Pay carullaman aywarcur jamacuycuptin wamranga wagayta gallaycuran. Wamra wagashanta Dios wiyaran. Chaymi Diospa anjilnenga syëlupita gayacuran Agarta cayno nishpan: «¿Imanaycanquitaj Agar? Ama llaquicuychu. Wamrayqui wagaycashantami Dios wiyasha. ¡Cutiy wamrayquiman! Janchacurcur pushacuy. Nogami yanapäshaj pay cawananpaj. Paypitami mirangapaj jatun nasyun cananpaj.» Chaura Dios camacächiptin Agarga ricchacurishancho ricaran pösucho yacu caycajta. Chaymi Agarga ordiman yacuta wiñarcur Ismaelta upuchiran. Wamrataga Dios yanaparan. Chunyajllachömi tiyacuran. Chunyajcho tiyar wamraga yachacuran lëchawan jirca animalcunata cäsayta. Paycuna tiyaran chunyaj Parán jutiyoj particho. Jatunyaptinnami Ismaeltaga maman Agar majacharan Egipto warmiwan. Chay wichan Abimelecga aywaran Abrahamwan parlaj. Suldäruncunapa mandajnin Ficolpis aywäshiran. Abimelecga Abrahamta niran: «Gamtaga llapan rurashayquichömi Dios yanapaycäshunqui. Chaymi canan öra Diospa jutincho juray nogatapis, wamräcunatapis, wamräcunapita mirajcunatapis mana engañamänayquipaj. Juray ari gampaj alli cashäno nogapäpis alli canayquipaj. Chayno alli caycunqui ari cay tiyaycashayqui nasyuncho caycaj runacunapäpis.» Chayno niptin Abraham niran: «Au, jurämi.» Nircur Abrahamga Abimelecta niran: «Uywayniquicunami uywaynëcunata yacu pösuta guechusha» nir. Chaura Abimelec niran: «Nogaga manami chayta musyashcärächu. Gampis manami imaypis willapämashcanquichu. Cananrämi nogaga chayta wiyarcöpis.» Chayno parlarmi Abrahamga Abimelecta goycuran uyshata, cabrata, wäcata. Chay junajmi ishcan juc conträtuta ruraran. Nircur Abrahamga uyshancunapita mas ganchis uyshata raquiran. Raquiptin Abimelec tapuran: «¿Imapätaj raquiycanqui chay ganchis uyshataga?» nir. Chaura Abraham niran: «Cay ganchis uyshatami gamta goycushayqui rasunpa cay yacu pösuta noga uchcushä musyacänanpaj.» Chaycho ishcan jurashanpitami chay partita jutichaparan «Beerseba» nir. Beersebacho conträtuta ruraycur Abimelecwan Ficolga cuticuran Filistea runacuna tiyashan partiman. Chay Beersebacho Abrahamga juc «tamarisco» jutiyoj yörata lantaran. Nircur imaycamapis cawaj TAYTA DIOSTA aduraran. Abrahamga achca watami tiyaran Filistea runacuna tiyarcaycashancho. Chaypita achca watatanaga Abrahamta Dios musyapayta munaran. Chaymi Diosga gayaran «¡Abraham!» nir. Chaura Abrahamga niran: «Caychömi caycä» nir. Chaura Dios niran: «Japallan cuyay wamrayqui Isaacta pushacurcur ayway Moriah partiman. Chayman chayaptiquimi ricachishayqui maygan puntacho wamrayquita pishtarcur rupachinayquipäpis.» Chayno Dios nishan warannin tutaga tutalla jatarcur Abraham bürrunta carunacuran. Yantata camariran Dios nishanman apaycur chaycho wamranta rupachinanpaj. Camaricurcur aywacuran ishcay uywayninta wamranta pushacurcur. Quimsa junaj aywarcurna Abrahamga ricäriran carucho punta caycämojta. Chaura Abrahamga uywaynincunata niran: «Cayllacho gamcunaga quëdacuy. Bürrunchïtapis quëdachicuy. Tagaymanga nogallami cay wamrawan aywashaj chaycho Diosta aduranäpaj. Nircur cutimushäcuna.» Chayno nirmi Abrahamga rupachinanpaj caj yantata wamran Isaacta matancaparan. Abrahamnami ninata cuchilluta aparan. Apacarcärir aywacuran wamran ishcan. Caruta aywarcaycashancho Isaacga papänin Abrahamta niran: «Papä». Chaura Abrahamga niran: «¿Imatataj munanqui ïju?» Chaura Isaacga tapuran: «Ninatawan yantataga apaycanchïmi. ¿Maychötaj caycan uysha pishtananchïpäga?» Niptin papänin niran: «Ïju, uyshataga Diosmi tarichimäshun.» Chayno nerga ishcan aywarcaycaran. Dios nishan jircaman chayaycur Abrahamga altarta pergaran. Chayman yantatapis chojparan. Nircur wamran Isaacta mancurnarcurna yanta jananman churaran. Abraham cuchilluta aptarcur wamranta pishtariycunanpäna caycaran. Chaura TAYTA DIOSPA anjilnin syëlupita gayacamuran: «¡Abraham! ¡Abraham!» nir. Chaura Abrahamga niran: «Imallaraj» nir. Niptin anjilga niran: «Wamrayquita ama imatapis ruraychu. Nogaga musyämi Diosta wiyacushayquita. Gamga jucnaylla wamrayquitapis manami ‹mana› nimashcanquichu.» Chayno niptin ricchacurishancho Abrahamga ricäriran juc carni shatacho auricasha caycajta. Chay carnitana altar jananman churarcur rupachiran wamranpa ruquin. Chaypitami Abrahamga chay puntata jutichaparan «TAYTA DIOS tarichicunan» nir. Chaypitami cananyaj rimay can cayno: «Puntachörämi TAYTA DIOS tarichicun» nir. Yapay Abrahamta TAYTA DIOSPA anjilnin syëlupita gayacamuran. Gayacamur niran: «Caynömi TAYTA DIOS nin: ‹Gamga noga nishäta imatapis ruranquimi. Japallan cuyay wamrayquitapis manami ñïgamashcanquichu. Chaypitami cananga jurashpä gamta në: Sumajmi bindisyunta goshayqui. Gampita miräga cangapaj aypalla agushnömi, goyllarcunanömi. Paycunaga chiquejcunata llapantami binsengapaj. Paycuna-cashami mundu intërucho tiyaj runacunatapis bindisyunta goshaj noga nishäta gam wiyamashayquipita› nir.» Chaypitanaga Abraham cutiran uywaynincunata cachaycushan cajman. Nircur iwalna cuticuran tiyashan Beersebaman. Chaypita mas unayllataga Abraham mayaran wauguin Nacorpa warmin Milcacho wamrancuna achca cashanta. Guechpa wamranpa jutin caran Uz, chaypita shullcan Buz, nircur Kemuel, chaymi caran Arampa papänin. Nacorpaga maspis wamrancuna caran: Quesed, Hazo, Pildas, Jidlaf, Betuel. Betuelmi Rebecapa papänin caran. Paycunami caran Abrahampa wauguin Nacorpawan Milcapa pusaj wamrancuna. Nacorpaga caran wamrancuna uyway caj warmin Reúma jutiyojchöpis. Chay wamrancuna caran: Teba, Gaham, Tahas, Maaca. Sara cawaran pachac ishcay chuncan ganchis (127) watayoj canancama. Payga Quiriat-arbachömi wañuran. Mas jucaj jutin caran Hebrón. Chayga caycan Canaán particho. Sara wañuptin Abrahamga wagar lüturan. Warmin Sara wañusha caycaptin Abraham aywaran Het runacuna caycashan cajman. Chayaycur niran: «Gamcunacho jäpa runa captëpis quiquëpaj cananpaj juc pachata ranticamay ari chayman warmëta pampanäpaj.» Chayno niptin Het runacunaga Abrahamta niran: «Tayta, wiyaycallämay. Nogacunachöga gam canqui Dios acrashan mandajmi. Chaymi warmiquitaga pampay mas allinnin sepultüraman. Nogacunaga manami michäshayquichu mayninman pampaptiquipis.» Chayno niptin Abrahamga ichircur, chaycho caycaj llapan Het runacunata rispitashpan umpuran. Nircur niran: «Taytacuna, caycho warmëta pampanäpaj rasunpa aunimashpayquega Zoharpa wamran Efronta ruwapaycamay ari Macpelacho caycaj machayta ranticaycamänanpaj. Chay machay caycan chacrancunapa cantunchömi. Ayca cuestaptinpis chay machaypa risyuntaga pägashämi. Chayno rantiptërämi cay marcacho quiquëpa pampacunä canga.» Chay nishan öra Efronga chay runacunacho talluraycänaj. Chaymi Efronga marca-masincuna chaycho caycaj wiyananpaj, chayno chay siudä puncupa päsaycajcunapis wiyananpaj Abrahamta niran: «Manami ranticöchu tayta. Sumaj wiyaycallämay. Nogaga goyllapami goycushayqui machayniyoj caycaj chacrata. Canan wiyaycämaj marca-masëcuna llapanmi musyanga gamta goycushäta. Chay machay uchcuman warmiquitaga pampaycuy ari.» Yapay Abrahamga chaycho caycaj runacunata rispitashpan umpuran. Nircur llapan runacunapa ñaupancho Efronta niran: «Tayta, wiyaycamay ari. Chay chacrayquipaj pägashä guellaytaga chasquimay tayta. Chayrämi warmëtaga pampashaj.» Chaura Efrón niran: «Wiyaycamay tayta. Chay chacrapa risyonga chuscu pachac (400) guellaymi cuestan. Ichanga chay guellayllapäga ¿imapätaj parlashunpis? Warmiquitaga chay machayman pampaycuy ari.» Het runacunapa ñaupancho Efrón nishanta pägananpaj auniran Abrahamga. Nircur jinan öra aunishan guellayta pësapashpan pägaran. Nigusyanticunapa balansanwan pësaparan. Chaynöpami Macpelacho Efronpa chacran caycäga Abrahampana ricacuran. Abrahampana caran machaynintin, chay chacracho caycaj yöracunapis. Chayga caycaran Mamre-läpita inti yagamunan caj-lächo. Chay chacrata rantishanta ricaran chaycho caycaj Het runacunawan, siudä puncupa päsaj runacunapis. Chayno chacrata rantiycur-rämi Abrahamga warmin Sarata pamparan Macpelacho caycaj machayman, Mamreman inti yagamunan caj-lächo. Chay pachapa jucaj jutenga caran «Hebronmi». Chayga caycan Canaán partichömi. Chayno rantishanpitami chacraga machaynintin Abrahampana caran. Het runacuna ranticuycuran quiquin Abrahampis castancunapis chayman pampacunanpaj. Abraham caran auquinna. Paytaga llapan rurashancunachömi TAYTA DIOS bindisyunta goshpan yanaparan. Juc junajcho Abrahamga gayaran mas auquin caj uywayninta. Chay caj uywayninmi caran llapanninta ricaj. Paytami jurachishpan niran: «Maquiquita cay chancäman jatimuy. Cay pachatapis syëlutapis camaj TAYTA DIOSPA jutincho juray noga nishäta llapanta ruranayquipaj. Ama dëjanquichu cay tiyaycashä particho caycaj Cananea warmiwan wamrä Isaac majachacänantaga. Chaypa ruquenga gam aywanqui castäcuna tiyashan marcäman. Chaychömi castäcunapita juc jipashta ashimunqui wamräpa warminpaj.» Chaura uywaynenga niran: «Capas warmiga cay partiman shamuyta mana munangachu. Chauraga ¿Isaactachu pushäman warmipa marcanman?» Niptin Abraham niran: «Manami. Chaymanga wamräta manami pushanquichu. Papänëpa wasinpita jorgamaj syëlucho caycaj TAYTA DIOSMI, castäcunapa chacrancho goyaycajta cayman pushamashpan nimaran, cay tiyaycashanchi partita nogapa wamräcunata goycunanpaj. Paymi gampa ñaupayquita cachanga juc anjilninta. Chaymi gamga aywashayqui cajpita pushamunquipaj juc jipashta wamräpa warminpaj. Gamwan jipash shamuyta mana munaptin ichanga aunimashayquitapis mana cumlinquinachu. Wamrätami ichanga chayman ama pushanquichu.» Chayno niptin uywaynenga patrunnin Abrahampa chancanman maquinta jatiran. Nircur Diospa jutincho juraran patrunnin Abraham nishanta cumlinanpaj. Chaypita Abrahampa uywaynenga acraran patrunninpa ima-aycanpitapis mas alli cajta. Nircur chunca camëllucunawan cargacurcur aywacuran Mesopotamiacho Nacor tiyashan siudäman. Abrahampa uywaynin aywäga siudäpa ñaupancho caycaj yacu pösu ñaupanman chayaycur camëlluncunata jamachiran. Chay öraga tardina caran. Chay örami jipashcuna aywaj pösupita yacu apaj. Chaychömi Abrahampa uywaynenga TAYTA DIOSTA mañacur cayno niran: «Patrunnë Abrahampa TAYTA DIOSNIN, canan yanapämay ari noga yarpashä alli camacänanpaj. Chaynöpa patrunnë Abrahamta cuyapaycuy ari. Cay pösu ñaupallancho shuyaycäshaj jipashcuna yacuta apananpaj shamojta. Camacaycachiy ari tayta, patrunnëpa wamranpaj warmita tarinäpaj. Nogaga jipashta nishaj: ‹Puyñuyquipita yacuta upurcachimay jipash› nir. Chaura payna nimächun: ‹Upucurcuy ari. Camëlluyquicunatapis yacuta upuraycachishaj› nir. Chayno nimaj cajmi canga Isaacpa warminpaj acrashayqui jipash. Chaynöpami musyashaj patrunnë Abrahamta cuyapashayquita.» Abrahampa uywaynin manaräpis Diosta mañacuyta ushar ricäriran puyñun matancasha yacuman jipash aywaycämojta. Chay jipash caran Betuelpa wamran Rebeca. Betuelnami caran Nacorpawan Milcapa wamran. Nacorga caran Abrahampa wauguin. Rebecaga caran cuyayllapaj jipash. Payga pï runawanpis manarämi caranrächu. Yacu pösu cajman chayaycur puyñunman yacuta wishicurcur cuticuycaranna. Chaura Abrahampa uywaynenga cörrir tariparcur niran: «Puyñuyquipita yacuta upurcachimay jipash.» Chaura jipashga niran: «Upucurcuy ari.» Chayno nir puyñunta charipararan yacuta upunanpaj. Abrahampa uywaynin yacuta upuyta usharcuptin Rebecaga niran: «Camëlluyquicunatapis yacuta upuraycachishaj.» Chayno nirmi uywacunapa yacu upucunanman apurä tacshiriycur cutirir-cutirir ashtapämuran llapan camëllucuna upunanpaj. Abrahampa uywaynenga ricapaycaran upällalla mana imatapis niyllapa, mañacushanno TAYTA DIOS camacächishanta mana camacächishantapis musyananpaj. Camëllucuna yacu upuyta usharcuptin Abrahampa uywaynenga jipashpa senganman jatiparcuran gori surtïjata. Chay surtïjaga lasaran sojta grämuno. Chaynöpis maquinman jatiparan goripita ishcay brasalëtata. Chaycunaga lasaran pachac (100) grämuno. Nircur niran: «Willamay jipash: ¿pipa wamrantaj canqui? ¿Papäniquipa wasinchöga jäcunchu nogacuna pachacunäpaj?» Chayno niptin jipash niran: «Betuelpa wamranmi caycä. Payga Nacorpawan Milcapa wamranmi. Wasëcunachöga jäcuycanmi canan chacay gamcuna pachacunayquipaj. Ogshapis guewapis caycanmi camëlluyquicunapaj.» Chaura Abrahampa uywaynenga TAYTA DIOSTA rispitashpan gongurpaycur alabaran cayno nir: «Patrunnë Abrahampa TAYTA DIOSNENGA alabasha cachun. Patrunnëtaga allimi yanapan. Chaymi castanmanpis chayachimasha.» Rebecaga cörriyllapa cuticuran yacuman aywajta ima päsashantapis mamanta willaj. Rebecapa turin caran Labán. Paymi ricaran pañinpa sengancho gori surtïja jatiraycajta, brasalëtata maquincho jatiraycajta. Runa imata nishantapis mamanta willapaycajta wiyaran. Chaymi yacu pösu cajman cörriyllapa aywaran chay runawan tincunanpaj. Chay runataga pösu ñaupancho tariran camëlluncunawan caycajta. *** Labanga niran: «¡TAYTA DIOS yanapashan runa, wasëman aywaculläshun! ¿Imanöpataj cay jawallachöga puñunqui? Nogaga maynami jäcachipacushcä gam puñunayquipaj, chayno camëlluyquicunapäpis.» Chayno niptin Abrahampa uywaynenga Labanwan aywaran. Wasichöna Labanga camëllucunapita cargacunata pascaran. Nircur gararan. Yacutapis apapämuran Abrahampa uywaynin yan'guincunawan chaquincunata mayllacunanpaj. Chaypita micuyta micunanpaj churapaycuptin Abrahampa uywaynenga niran: «Nogaga manami micushärächu ninäpaj caycajta manaraj parlarga.» Chayno niptin Labán niran: «¡Parlamuy ari!» Chaura Abrahampa uywaynenga niran: «Nogaga cä Abrahampa uywayninmi. Paytaga TAYTA DIOSMI alli bindisyunta gosha. Paypaga aypallami mirasha uysha, wäca, camëllo, bürru. Warmi ollgu uywaynincunapis aypallami. Goripis guellaypis aypallami. Patrunnëpa warmin Sarapis chacwanna caycashanchörämi ollgu wamrata charasha. Paypaga japallanmi ollgu wamran. Chay wamrallantana patrunnëga llapan ima-aycantapis erensya goycusha. Patrunnëmi Tayta Diospa jutincho jurachimashpan cayno nimasha: ‹Ama dëjanquichu cay tiyaycashä particho caycaj Cananea warmiwan wamrä majachacänantaga. Chaypa ruquenga gam aywanqui noga yurishä partiman. Chay castäcunapita juc jipashta acramunqui wamräpa warminpaj› nir. «Chaura noga nirä: ‹Capas warmiga cay partiman shamuyta mana munangachu› nir. «Chaymi payga nimaran: ‹Nogaga imaypis TAYTA DIOSPA maquinchömi purishcä. Chaymi payga gampa ñaupayquita cachanga juc anjilninta, alli purimunayquipaj, castäcuna cajpita wamräpaj warmita pushamunayquipaj. Famillyäcuna wamranta mana munashuptiquimi ichanga aunimashayquita cumlinayqui mana nistacanganachu› nir. «Chaymi noga shamur canan chayamushcä yacu pösu ñaupanman. Chaychömi Tayta Diosta mañacur nishcä: ‹Patrunnë Abrahampa TAYTA DIOSNIN, canan yanapämay ari noga yarpashä alli camacänanpaj. Cay pösu ñaupallancho shuyaycäshaj jipashcuna yacuta apananpaj shamojta. Camacaycachiy ari tayta, patrunnëpa wamranpaj warmita tarinäpaj. Nogaga jipashta nishaj: «Puyñuyquipita yacuta upurcachimay jipash» nir. Chaura payna nimächun: «Upucurcuy ari. Camëlluyquicunatapis yacuta upuraycachishaj» nir. Chayno nimaj cajmi canga patrunnëpa wamranpa warminpaj acrashayqui jipash› nishpä. «Chayno Diosta mañacuyta manaräpis usharmi ricärirä Rebeca puyñun matancasha aywaycämojta. Chaypitaga chayamusha yacu pösuman yacuta wishej. Chaura noga nirä: ‹Yacuta upurcachimay jipash.› «Chaura payga matancaraycashan puyñunta jinan öra urarcachir nimaran: ‹Upucurcuy ari. Camëlluyquicunatapis upuraycachishaj› nir. Chaura nogaga yacuta upushcä. Chayno camëllöcunatapis upuchisha. «Chaymi tapushcä: ‹¿Pipa wamrantaj canqui?› nir. Chaura payga nimasha: ‹Betuelpa wamranmi caycä. Payga Nacorpawan Milcapa wamranmi.› Chayno nimaptinmi nogaga senganman jatiparcurä juc surtïjata, maquinmanpis ishcay brasalëtacunata. Nircurna gongurpacuycur TAYTA DIOSTA rispitar alabarä cayno nir: ‹Patrunnë Abrahampa Tayta Diosnin, gam alli nänipami pushamashcanqui patrunnëpa wamranpaj famillyanpita warmita ashinäpaj› nir. Cananga gamcunana nimay ari, patrunnëpaj alli u mana alli canayquipaj cashantapis. ¿Wamrayquita gomanquichu u manachu? Willaycamaptiquega noganami musyacushaj maypita ashiytapis.» Chaura Labanwan Betuelga niran: «Llapan nimashayquicunataga TAYTA DIOSMI camacächisha. Chaymi gamtaga auniyta ni ‹mana› niytapis mana puydëcunachu. Rebecataga pushacuy ari. Rebecaga TAYTA DIOS camacächishanno cachun patrunniquipa wamranpa warmin.» Chayno nejta wiyaycur Abrahampa uywaynenga TAYTA DIOSTA agradësicushpan umpuran urcunpis pampaman töpanancama. Nircur apashancunata jorguran achca castata goripita, guellaypita rurashata, chayno röpacunatapis. Chaycunata goycuran Rebecata. Jipashpa turintapis mamantapis bälej cösacunata goycuran. Chaycunata chasquircuptinraj Abrahampa uywaynenga yan'guincunawan micuran upuran. Nircur chaycho wararan. Warannin tuta Abrahampa uywaynenga niran: «Cananga patrunnëpa wasinman cuticushäna.» Chayno niptin Rebecapa turinwan mamanga niran: «Jipashga nogacunawan goyapärichunraj chunca junajllapis. Chaypitami ichanga pushacunquina.» Chayno niptin Abrahampa uywaynenga niran: «TAYTA DIOS yanapämar llapantapis allina camacächisha caycaptenga amana goyächimaynachu. Patrunnëpa wasinman cuticunäpaj despachaycallämayna ari.» Chaura paycuna niran: «Jipashtaraj tapushun. Pay mä ima nengashi.» Chayno nir gayaran Rebecata. Nircur tapuran: «¿Cay runawan aywanquichu?» nir. Chaura pay niran: «Au, aywashaj.» Chaura Rebecaga mamanno uywaj warmiwan ishcan aywacuran. Abrahampa uywayninwan shamoj runacunapis iwalna aywacuran. Famillyanga Rebecata bindisyunta gor cayno niran: «Rebeca, wawayquicuna, willcayquicuna, chayno paycunapita mirajcunapis aypallaman mirar waranganpa-waranganpa caycullächun. Gampita mirajcunaga chiquejcunatapis llapanta binsichun.» Chaypita Rebeca warmi uywaynincunawan camëlluta muntacurcur Abrahampa uywayninpa guepanpa aywacuran. Chaynömi Abrahampa uywaynenga Rebecata pusharan patrunninpa wamranpa warminpaj. Isaacga tiyaycaran Néguev particho. Chaymi payga Ricamaj Cawaj Diospa Pösun jutiyoj cajpa aywashanpita cutiycämuran. Payga pacha chacaycaptinna puricachaj aywasha caran. Ricchacurishancho ricäriran camëllucuna awaycämojta. Chayno Rebecapis ricäriran. Isaacta ricärir camëllupita uraran. Urarcur tapuran Abrahampa uywayninta: «¿Pitaj tagay runa noganchi cajman aywaycämoj?» nir. Chaura Abrahampa uywaynenga niran: «Paymi patrunnë.» Chayno niptinmi Rebecaga shucutanwan cäranta chapacurcuran. Uywaynenga Isaacta willaparan imano purimushantapis. Chaypitana Isaacga Rebecata pusharan mamanpa toldunman. Nircur paywan majachacaran. Isaacga Rebecata fiyupa cuyaran. Chaynöpami maman wañushanpitapis mana llaquicurannachu. Abrahamga jucwanpis yapapacuranraj. Chay warmipami jutin caran Cetura. Chay warmicho caj wamrancuna caran: Zimram, Jocsán, Medán, Madián, Isbac, Shúa. Jocsanpa wamrancuna caran Sebawan Dedán. Dedanpita mirajcuna caran Asur, Letus, Leum runacuna. Madianpana wamrancuna caran: Efa, Efer, Hanoc, Abida, Elda. Llapan chaycunaga caran Abrahampa warmin Ceturapita mirajcunalla. Abrahampa llapan ima-aycanpis caran Isaacllapämi. Juc warmincunacho caj wamrancunataga wallca wallcalla ima-aycantapis raquiparan. Nircur Abrahamga waquin caj wamrancunata Isaacpita raquiran. Raquirmi shuyni tiyacunanpaj despacharan inti yagamunan caj-läman. Abrahamga cawaran pachac ganchis chunca pichgan (175) watayoj canancama. Payga wañucur ñaupa wañoj castancunawan tincojna aywacuran. Pasaypa auquinna cashpan alli wañuypana wañucuranpis. Isaacwan Ismael ishcan wamrancuna pampaycachiran Macpelacho caycaj machayman. Chayga caycan Mamrepita inti yagamunan caj-lächo, Het runa Zoharpa wamran Efronpa chacrancho. Chay chacraga caran Het runapita Abraham rantishanmi. Abrahamga pampacuran warmin Sara pamparaycashan lädunman. Abraham wañushanpitaga Isaactana Dios bindisyunta goran. Paymi tiyacuran Ricamaj Cawaj Diospa Pösun jutiyojpa ñaupancho. Sarapa uywaynin Agarga Egipto warmimi caran. Paychömi caran Abrahampa wamran Ismael. Ismaelpa wamrancunami mayurpita shullcacama caran cayno: Nebaiot, chaypita Cedar, Adbeel, Mibsam, Misma, Duma, Massa, Hadar, Temá, Jetur, Nafis, Cedema. Chaycunami caran Ismaelpa chunca ishcay (12) wamrancuna. Paycunaga caran quiquin casta mirajcunacho munayniyoj mandaj. Chay mandajcunapa jutincuna cashannöllami trïbuncunapapis marcancunapapis jutin caran. Ismael wañuran pachac quimsa chuncan ganchis (137) watayoj caycashancho. Wañucur paypis ñaupa wañoj castancunawan tincojna aywacuran. Ismaelpita mirajcunami tiyaran Havila partipita Shur particama, Egipto nasyunpa chimpan Asiriaman aywanacama. Wauguincunawan chiquinacuycarpis Ismaelcunaga chaycho tiyacuran. Caypitami isquirbiraycan Abrahampa wamran Isaacpita mirajcunapa willapan: Rebecawan majachacashan öra Isaacga caycaran chuscu chunca (40) watayoj. Betuelpa wamranmi caran Rebecaga. Y Labanpana pañin caran. Paycunaga Aram runacunami caran. Padan-aram partichömi tiyaran. Rebecaga wamrata mana tariranchu. Chaymi Isaacga TAYTA DIOSTA mañacuran warmin wawayoj cananpaj. TAYTA DIOS wiyaran Isaac ruwacushanta. Chaynöpami Rebecaga gueshyaj ricacuran. Gueshyaj captin millish cashpan tacanacur pachanta fiyupa nanächiran. Chaymi Rebecaga yarpachacuran «Cayno captenga mijur wañucöman» nir. Chaymi imanir chayno ñacashantapis TAYTA DIOSTA tapucuran. Tapucuptin TAYTA DIOS niran: «Gampa pachayquichöga caycan ishcay nasyunpämi. Paycunaga manaräpis yurillarnami shuyni-shuyni cayta munaycan. Jucajmi mas munayniyoj canga jucajpitaga. Mayurnin cajmi canga shullcanpa munaynincho.» Rebeca gueshyacunan junaj chayamuptin gueshyacuran millishta. Rimëru yurej cajmi caran cuyayllapaj puca ajcha, intëru cuerpunpis mishwa juntasha. Paytami jutinta churaparan Esaú nishpan. Esaüpa chaqui-talunninta charicusha guepantana yuriran wauguin. Chayno yurishanpitami jutinta churaparan Jacob nir. Rebeca gueshyacuptin Isaac caycaran sojta chunca (60) watayoj. Chaypita wamrancunaga jatunyaranna. Jatun carna Esaüga jircapa puriyta mäñacuran, jirca animalcunata chariyta. Jacobmi ichanga toldullancho allilla goyäcoj caran. Isaacga masmi cuyaran Esaüta jirca animalcuna charimushancunata micushpan. Rebecana cuyaran Jacobta. Juc junaj Jacob yanucuycaptin Esaüga jircapa aywashanpita fiyupa uticasha chayamuran. Chayno chayamur wauguinta niran: «Chay puca micuy rurashayquita mañacushayqui. Fiyupami yargaycä. Garaycamay ari» nir. (Chaypitami Esaütaga Edom ninpis.) Niptin Jacobga niran: «Garanäpäga mayur cay derëchuyquiwan canan öra rucashun.» Chayno Jacob niptin Esaú niran: «Canan noga yargaypita caycashä öra manami imapäpis bälimanchu mayur cay derëchöga.» Chaura Jacobga niran: «Canan öra Diospa jutincho juray guechpa cay derëchuyquiwan rucanapaj.» Chayno niptin Esaüga aunishpan juraran guechpa cay derëchunta chay micuywan rucananpaj. Rasunpa aunircuptin Jacobga gararan landrïjas pushpu picanti rurashanta y tantatapis. Micuyta usharcur Esaüga upällalla aywacuran. Chaynömi Esaüga mayur cay derëchunpaj imatapis mana gocuranchu. Chay wichan Isaac tiyaycashan particho fiyupa muchuy caran. Abraham cawaycashan wichan muchuy cashanpitaga mas fiyupami caran. Chaynöpami Isaacga aywacuran Gerar siudäman. Gerarga caran Filistea runacunapa siudäninmi. Paycunapa raynin caycaran Abimelec. Chaychömi Isaacta yuriparcur TAYTA DIOS niran: «Ama aywaychu Egiptumanga. Gamga tiyacuy maychöpis noga nishallächo. Cananga cayllachöraj tiyacuycay. Nogaga gamwanmi caycäshaj. Bindisyuntapis goshayquipaj. Gamta y gampita mirajcunatami cay partitaga goycushäpaj. Chaynöpami cumlishaj papäniqui Abrahamta aunishäta. Nogami gampita mirajcunata yanapäshäpaj goyllarcunanöpis yupayta mana atipaypaj mirananpaj. Paycunatami cay particunataga goycushäpaj. Paycuna-raycumi mundu intërucho tiyaj runacunatapis bindisyunta goshaj. Chayno canga Abraham wiyacamashanpitami, mandamintöcunata, laynëcunata, yachachishäcunata cumlishanpitami.» Chaymi Isaacga Gerarcho tiyacuran. Chaycho tiyaj runacunaga Rebecapaj tapupäcuran. Rebeca cuyayllapaj captinmi Isaacga yarparan warmin-rayculla runacuna wañuycachinanta. Chaymi mana willacuranchu Rebeca warmin cashanta. Rasun cajta ninanpa ruquin «Pañëmi» niran. Chayllacho unaycama tiyaran. Chaypita juc junaj Abimelec bentänanpa ricchacuycashancho ricaran Isaacga warmin Rebecata cuyaycämojta. Chayno ricaycurmi Abimelecga Isaacta gayaycachir tapuran: «Payga warmiquimi ¿au? ¿Imanirtaj ‹pañëmi› nirayquega?» Chaymi Isaac niran: «Nogaga yarparä pay-raycu runa wañuycachimänantami.» Chayno niptin Abimelecga niran: «¿Imanirtaj chaynöga nogacunata llullapämashcanqui? Chaynöpitachi cay marca runacunaga warmiquiwan puñucuycunmanpis caran. Chaynöpaga nogacunata juchata rurachimanquimanchari caran.» Chaypitana Abimelecga munaynincho caj runacunata willachiran cayno nir: «Cay runata u warminta pipis yatapaj cäga wañuchicangami.» Chay wata Isaacga chay particho micuycunata murupacuran. TAYTA DIOS bindisyunninta churaptinmi shuntaytapis mana atipänancama micuy wayuran. Chaynöpami payga fiyupa rïcuyaran. Chayno ima-aycanpis aypallana caran. Uywancunapis uysha, cabra, wäca aypallaman miraran. Paypaga uyway runacunapis aypallana caran. Chaymi Filistea runacunaga Isaacta chiquicarcäriranna. Chayno chiquirmi Abraham cawashan wichan uywaynincuna pösucunata uchcushanmanpis Filistea runacunaga allpata cutichipaycäriran. Chaypitanaga Abimelecpis Isaacta niran: «Canan gamga nogacunapita mas fiyupanami ima-aycayojpis canqui. Chaymi caypitaga aywacuyna.» Chayno niptin Isaac aywacuran. Chayaran Gerar guechwa pampaman. Chaychöna tiyacuran. Chayman chayaycur Isaacga papänin cawaycar-raj uchcuchishan pösucunata pichachiran. Chay pösucunataga Filistea runacunami pamparpusha caran. Chaypita Isaacpis chay pösucunapa jutinta churaparan papänin churapashan juticunallata. Chay guechwa pampacho juc cuti Isaacpa uywaynincuna ojtircaycaran juc pösupaj. Pösupaj ojtircaycashancho tariran yacu pashtaycämojta. Chaymi Gerar pampacho uyshancunata michejcunaga rimanacuran Isaacpa uyshëruncunawan. «Chay yacuga nogapami» nishpan guechunacuran. Chaypitami Isaacga chay pösuta jutichaparan «Pillya» nishpan, chay pösu cajcho pillyasha captin. Chaypitapis yapay Isaacpa uywaynincunaga juc pösuta uchcuran. Chaychöpis yapay rimanacuran. Chaymi chay pösupa jutintapis Isaacga churaparan «Chiquinacuy» nishpan. Chaura Isaacga chay tiyaycashanpita caruman aywacuran. Chaychöna yapay pösuta uchcuchiran. Chay pösupaj mana piwanpis rimanacuptinna jutinta churaparan Rehobot nishpan. Chaymi niran: «Cananga TAYTA DIOS cayman churamashcanchi allilla goyäcur mirananchïpämi.» Chaycho tiyaycashanpita Isaac aywacuran Beersebaman. Chay chacay TAYTA DIOS yuriparcur niran: «Nogami caycä papäniqui Abrahampa Diosnin. Nogaga gamwanmi caycä. Chaymi ama manchacuychu. Sirbimajnë Abraham-raycumi gamtapis bindisyunta goshayqui. Chaymi gampita mirajcunapis aypallaman mirananpaj yanapäshaj.» Chaura Isaacga chaycho juc altarta rurarcur TAYTA DIOSTA aduraran. Chaypitaga chaychöna tiyacuran. Uywaynincunana juc pösuta uchcuran. Juc junajcho Abimelec shamuran Gerarpita-pacha Isaacwan parlananpaj. Abimelecwan shamuran tantiyachejnin mayur runa Ahuzatpis. Chayno shamuran suldäruncunapa mandajnin Ficolpis. Chayaptinmi Isaacga niran: «Marcayquipitapis gargarcamar, ricaytapis mana munarcamarga ¿imamantaj cananga shamushcanqui?» Chayno niptin paycuna niran: «Nogacunaga tantiyacushcä gamwan TAYTA DIOS caycashantami. Chaymi yarpachacushcäcuna gamwan conträtuta rurananchïpaj. Conträtutaga caynömi rurashun: Gamga ama ima mana allitapis ruramanquichu. Nogacunapis manami gamtaga imatapis rurashcächu. Chaypa ruquenga allimi goyaranchi. Gamga allillami llojshicamurayquipis. Cananpis TAYTA DIOSMI bindisyunta goycäshunqui.» Chayno niptin Isaacga achca micuyta rurachiran. Nircur paycunawan micuran upuran. Warannin tutaga tutallana conträtuta rurar ishcan juraran. Chaypita Abimelecga aywashan runacunawan cuticuran. Isaacpis alli despacharan. Chay junajlla Isaacpa uywaynincuna chayamuran willacoj «Pösuta uchcurcaycashächo yacuta tarishcä» nir. Chaymi Isaacga chay pösupa jutinta churaparan «Seba» nishpan. Chaypitami chay siudäpa jutenga caycan Beerseba. Esaú chuscu chunca (40) watayoj caycashpan majachacaran Beeri jutiyoj runapa wamran Juditwan. Chaypita yapaypis majachacaran Elón jutiyoj runapa wamran Basematwan. Paycunaga Het nasyun runacunami caran. Esaüpa ishcan warmincunami Isaactawan Rebecata pasaypa rabyachiran. Auquinna captinmi Isaacpa ñawin mana ricacurannachu. Chaymi juc junajcho mayur caj wamranta «Esaú» nir gayaran. Chaura Esaüga niran: «¿Ima papä?» Chaura Isaacga wamranta niran: «Ïju, pasaypa auquinnami caycä. Cayno caycashpäga waranachari wañucushäpis. Chaymi nogaga munä lëchayquiwan jirca animal charej aywanayquita. Animalta chariraycamorga noga yachashä micuyta rurapämanqui. Micuyta rurariycur apamunqui micunäpaj. Chaynöpami cawashäyaj bindisyunta goshayqui.» Isaac wamran Esaüta imata nishallantapis maman Rebecaga wiyaran. Chaura Esaüga papänin nishanno animal ashej jircapa aywacuran. Chaycama Rebecaga wamran Jacobta niran: «Ïju, sumaj wiyamay. Wauguiqui Esaüta papäniqui cayno niycajtami wiyashcä: ‹Jircapa aywar ima animal-llatapis chariraycamuy. Nircur micuyta ruramunqui noga micunäpaj. Micucurcurnami cawashäyaj TAYTA DIOSPA bindisyunninta goshayqui.› Canan gamga ïju sumaj wiyamay imata nishätapis. Gam aywariycuy uywanchïcuna caycashan cajman. Nircur chaypita apamunqui mas allinnin ishcay cabra-mallwacunata. Chay cabra-mallwapitana papäniqui yachashan micuyta noga rurashaj. Chaura gamnami apapanquipaj papäniqui micunanpaj. Chaynöpami manaraj wañucushpan gamtana bindisyunta goshunquipaj.» Chayno niptin Jacobga mamanta niran: «Ichanga wauguë Esaú pasaypa shaprasapami. Nogaga manami paynöchu cä. Chaymi papänë yatamarga rejsimanga. Rejsimashpanga noga engañaycashäta musyanga. Chauraga bindisyunta gomänanpa ruquin maldisyunamangami.» Chayno niptin maman niran: «Ïju, maldisyunta papäniqui goshuptiquega nogata chayamächun. Gamga noga nishäta wiyamashpayqui cabra-mallwacunallata apamuy.» Maman chayno niptin Jacob aywaran cabra-mallwacunaman. Nircur mamanman apapämuran. Chaura mamannami Isaac yachashan micuyta ruraran. Nircur Rebecaga mayur wamran Esaüpa alli röpan churaräcojta jorgarcamur Jacobtana jatiparan. Jacobta papänin mana rejsinanpämi ricranpawan cuncanpa shapran mana cashanpaga cabra-mallwapa garachanwan pituparan. Chayno rurariycur Rebecaga yanucushan micuyta tantantinta «apay» niran Jacobta. Jacobnami micuyta apacurcur papänin caycashan cajman yaycurir «Papä» nir gayaran. Niptin papänin niran: «Caychömi caycä ïju. ¿Maygan caj wamrätaj canqui?» nir. Chaura Jacob niran: «Nogaga caycä mayur wamrayqui Esaümi. Nimashayquita ruramushcänami. Jatarimuy ari papä. Sumaj jamarcur micucurcuy ari charimushä animalpa aychanta bindisyunta gomänayquipaj.» Chaura Isaac tapuran: «¿Imanöpataj rätullaga chariraycamushcanqui?» nir. Niptin Jacobga niran: «TAYTA DIOSNIQUI yanapämaptinmi rätu tarimushcä» nir. Niptin papänin niran: «Witimuy yatanäpaj. Mä rasunpachush canqui wamrä Esaú.» Chayno niptin Jacobga papäninpa ñaupanman witiran yatananpaj. Yataycur papänin niran: «Rimaynenga Jacobpami; maquincunami ichanga Esaüpa.» Papänenga mana rejsiranchu. Yataycuptin maquincunaga Esaüpa maquinnöna ushajpaj millwa caycaran. Chaura bindisyunta gonanpäna caycaran. Ichanga yapay tapuran: «Gamga ¿rasunpachu canqui wamrä Esaú?» nir. «Au, Esaümi cä» niran Jacobga. Chayno niptin papänin niran: «Charimushayqui animalpa aychanta garamay ari ïju. Nircurnami bindisyunnëta goshayqui.» Niptin Jacobga papäninta gararan. Bïnutapis apaparan. Chaura Isaacga micuran upuran. Micuyta usharcur niran: «Witircamur muchamay ïju» nir. Papäninta muchananpaj Jacob ñaupanman witircuptin Isaacga röpanpa asyayninta mayaran. Chaymi bindisyunta goshpan cayno niran: «Cayga wamräpa asyayninmi. TAYTA DIOS bindisyunta churashan jircacunapa asyayninnömi caycan. Gam tiyashayquimanga Tayta Dios tamyaycachimuchun. Micuyniquicunatapis Tayta Dios wayuycachichun. Pay yanapaycushunqui gampa achca rïgu achca bïnu cananpaj. Gamtaga achca runacuna sirbiycushunqui. Llapan nasyun runacuna gamta rispitaycushunqui. Wauguiquicunapis gampa munayniquicho caycullächun. Gamta chiquishoj cäga maldisyunädumi canga. Gamta bindisashoj cäga bindisashami canga.» Isaacga wamran Jacobta bindisyunta goyta usharanna. Papänin cajpita Jacob llojshirishallantana Esaüpis chayaramuran jirca animal charej aywashanpita. Paypis papänin yachashan mishquej micuyta ruraran. Nircur papäninman apaparan. Chayaycachir niran: «Jatarimuy papä. Charimushä animalpa aychanta micucurcuy bindisyunta gomänayquipaj.» Chayno niptin Isaac tapuran: «¿Pitaj canqui?» nir. Niptin wamranga niran: «Nogaga mayur wamrayqui Esaümi caycä.» Chayno niptin Isaacga manchacäcuran. Sicsicyayllapa watapa-watapa rimar niran: «Chauraga ¿pitaj animal charej aywashanpita cutiraycamur micuyta apamusha? Chayta mayna nogaga micushcäna manaräpis chayamuptiqui. Paytana bindisyuntapis goshcä. Bindisyun goshätaga manami cutiricömannachu.» Chayno papänin nishanta wiyaycur Esaüga fiyupa wagar gapararan. Llaquicur niran: «¡Papä, nogatapis bindisyunta gomay ari!» nir. Chayno niptin Isaacga niran: «Wauguiqui shaycamurmi llullapämasha. Gamta bindisyunta gonäpaj cajta paytanami goshcä.» Chaymi Esaüga niran: «Rasuntachari ‹Jacob› nirpis jutichaparan. Cananwanga ishcay cutinami engañaman. Rimëroga mayur cay derëchöta guechumasha. Cananga nogata bindisyunta gomänayquipaj cajtana guechumasha. ¿Manachu ichicllapis quëdasharaj nogatapis bindisyunta gomänayquipaj?» nir. Chayno niptin Isaac niran: «Nogaga Jacobtanami nishcä gampis paytana rispitanayquipaj. Llapan castancunapis paypa munayninchöna cananpaj nishcä. Paytami nishcä paypaga rïgupis übaspis aypalla cananpaj. Cananga ¿imatanataj bindisyuntapis goshayqui ari ïju?» Chaura Esaüga niran: «Papä, ¿manachu nogatapis juc shimillatapis bindisyunniquita gomanquiman? Nogatapis bindisyunniquitaga gomay ari papä.» Chayno nir Esaüga gaparaypa wagaran. Chaymi Isaacga niran: «Micuy alli wayunan chacrapita caruchömi tiyanquipaj. Tamya tamyamunanpitapis caruchömi tiyanquipaj. Magashunayquipaj shamuptin espädayquiwan difindicurmi cawanquipaj. Wauguiquipa munayninchömi canquipaj. Chaypis callpachacorga maquinpita llojshinquipämi.» Papänin bindisyunta goshan junajpita-pachami Esaüga Jacobta fiyupa chiquipacurcuran. Chaymi Esaú cayno yarparan: «Alläpaga papänë mananami cawanganachu. Papänë wañucuptinnaga wauguë Jacobta wañuycachishämi» nir. Esaú chayno yarpaycashanta Rebeca mayaran. Mayaycurmi wamran Jacobta gayarcachir niran: «Wauguiqui Esaüga wañuchishunayquipämi yarpaycan. Chaymi ïju, nishäta sumaj wiyamay. Harán marcacho turë Labán tiyaycashanman aywacuy. Pay cajcho goyäcamunqui unaycama, wauguiquipa rabyan päsacänancama. Guechushayquita wauguiqui gongaycuptinnaga willachimushayquimi cutimunayquipaj. ¡Nogaga juc junajllacho ishcan wamräta ograycuyta manami munächu!» Chaypita Rebecaga runan Isaacta niran: «Esaüpa warmincunapitaga pasaypa yamacashanami caycä. Cay Canaán marcacho tiyaj Het warmiwan Jacobpis majachacaptinnaga mas allimi canman wañucuptëna.» Chayno niptinmi Isaacga gayaran Jacobta. Bindisyunta goshpan cayno niran: «Cananea warmiwanga ama majachacaychu. Padan-aram marcaman aywacuy mamayquipa taytan Betuelpa wasinman. Chaycho majachacämunqui mayganwanpis mamayquipa turin tiyuyqui Labanpa wamrancunawan. Llapanpaj munayniyoj Tayta Dios bindisyunta goycushunqui. Bindisyunta goycushunqui wamrayquicunapis aypallaman mirananpaj, gampita mirajcuna achca nasyuncuna cananpaj. Abrahamta Tayta Dios yanapänanpaj aunishan bindisyuncuna gampaj, gampita mirajcunapäpis caycullächun. Chaynöpis Tayta Dios Abrahamta aunishannölla cay particho gorpanölla tiyaycashanchïpis gampita mirajcunapäna caycuchun.» Chayno bindisyunta goycurmi Isaacga wamran Jacobta cacharan Padan-aram marcaman chaycho tiyacunanpaj. Jacob aywacuran Labanpa wasinman. Labanga caran Aram runa Betuelpa wamran, Rebecapa turin. Rebecanami caran Esaüpawan Jacobpa maman. Esaüga ricaran papänin Isaac Jacobta bindisyunta goshanta, Padan-aram partiman aywarcur majachacämunanpaj nishantapis. Ricaran papänin bindisyunta goshpan Cananea warmiwan mana casarananpaj nishanta. Ricaran papänin maman nishanta wiyacur Jacob Padan-aramman aywacushantapis. Chaynöpanami Esaüga tantiyacuran Cananea warmicunataga llumchuyninpaj papänin mana munashanta. Chaymi Abrahampa wamran Ismael cajman aywaran. Chaychöna warminpaj ashiran Ismaelpa wamran Mahalat-ta. Chay warmiga caran Nebaiotpa pañin. Chaywanga majachacaran Cananea warmincunapis caycaptinna. Beersebapita aywacur Jacobga aywacuran Haranman näni aywajpa. Aywaycashancho juc partiman chayaran. Chaycho chacäpacurmi jawananpaj rumita churacurcur puñucuycuran. Puñur suyñuynincho ricaran jatun escalëra pampapita syëlucama ichiraycajta. Chay escalërapana Diospa anjilnincuna wichaycaran uraycämuran. TAYTA DIOSTAPIS ricaran ñaupancho ichiraycajta. Paymi cayno niycaran: «Nogami cä chachayqui Abrahampawan papäniqui Isaacpa TAYTA DIOSNIN. Canan puñuraycashayqui pachataga gamtami gampita mirajcunatami goycushayqui. Gampita mirajcunaga ñuchu allpano yupaytapis mana atipaypämi cangapaj. Wamrayquicuna mirashpanmi may-chaypapis mashtacangapaj. Gam-cashami, gampita mirajcuna-cashami mundu intërucho tiyaj runacunatapis bindisyunta goshaj. Nogaga gamwanmi caycä. Maypa aywaptiquipis nogami ricashayqui. Maypitapis cay partimanmi cutichimushayquipaj. Mana gongaypami gamta aunishäcunataga llapanta cumlishäpaj.» Puñuycashanpita riccharcamur Jacobga niran: «Rasunpa caychömi TAYTA DIOSGA caycan. Nogaga manami musyashcächu» nir. Fiyupa manchacur niran: «Cay pachaga fiyupa rispitäduchaj. Cayga canaj Tayta Diospa wasinchaj, syëlupa puncunchaj.» Tutanninna Jacobga chaca-chacalla jatariran. Jawanacushan wanca rumita jawiran. Jawishan rumimanna Tayta Diosta rispitashpan asëtita wiñaparan. Nircur chay pachapa jutinta churaparan Bet-el nir. Chay siudäpa unay caj jutenga caran Luz. Chaycho Jacobga aunishpan Diosta cayno niran: «Canan aywaycashächo yan'gämaptiqui, ricamaptiqui, micunäpaj tarichimaptiqui, röpäpaj tarichimaptiqui, papänëpa wasinman sänuta allita cutichimaptiquega gammi canquipaj nogapa TAYTA DIOSNË. Cay wanca rumita ichichishä pachami cangapaj Tayta Diospa wasin. Imata tarichimashayquipitapis diesmuta gampämi churamushaj.» Chaypita Jacob aywacur chayaran inti yagamunan cajcho tiyaj runacunapa tiyananman. Chayar Jacobga pösupa ñaupancho quimsaj runacuna shuyni-cama uyshancunata cabrancunata chaparpaycajta ricaran. Llapan runacunapis chay pösupitarämi uywancunata yacuta upuchej. Pösupa shimintana chaparaycaran jatuncaray läja rumi. Chay läjataga llapan uyshërucuna shuntacaycärir-rämi witichej. Nircur-rämi uyshancunata cabrancunata yacuta upuchej. Upurcäracherga pösuta yapay chaparcärej. Chay uyshërucunata Jacobga tapuran: «Gamcunaga ¿maypitataj canqui taytacuna?» nir. Chaura paycunaga niran: «Haranpitami cä» nir. Chaura Jacobga yapay tapuran: «¿Rejsinquichu Nacorpa willcan Labanta?» nir. Chayno niptin paycuna niran: «Au, rejsëcunami.» Yapaypis Jacob niran: «¿Allichuraj caycällan?» Chaura uyshërucunaga niran: «Au, Labanga allimi caycan.» Niycashancho niran: «Masqui ricay, wamran Raquel uyshancuna cabrancuna gatisha tagayta aywaycämun.» Chaura Jacobga uyshërucunata niran: «Intiga junajllarämi caycan uyshacunata cabracunata wichganayquipäga. Yacuta upuraycärachir ¿imanirtaj michej yapay mana gatinquichu?» Chaymi paycunaga nipäcuran: «Manami chaynöga ruräcunachu. Llapan chayamunantarämi shuyäcuna. Llapan shuntacaycur-rämi pösuta chaparaycaj rumita quichan. Chayrämi uywäcunata yacuta upuchë.» Paycunawan Jacob parlaycaptillanna Raquelga papäninpa uyshancunata cabrancunata gatisha chayamuran. Paymi caran papäninpa uyshërun. Tiyun Labanpa wamran Raquelta ricar jinan öra Jacobga pösuta chaparaycaj rumita witichiran. Nircur tiyunpa uyshancunata cabrancunata yacuta upuchiran. Yacuta upuraycachir Raquelta saludar mucharan. Saludarcur cushicuyllawan wagaran. Jacob willaran Rebecapa wamran y Labanpa subrinun pay caycashanta. Chaura Raquelga cörriyllapa aywaran papänin Labanta willaj. Pañinpa wamran Jacobpaj parlajta wiyar Labanga cörriyllapa aywaran tincunanpaj. Tincurcurnami macallarcur mucharan. Nircurnami wasinman pusharan. Chaychöna Jacobga tiyunta willaparan wasincho imano goyashantapis. Llapanta willapaycuptin Labanga niran: «Gamga rasunpami canqui yawar-masë.» Chaypita Jacob juc quillana tiyun Labanta aröshir goyarcuptin tiyun Labanga tapuran: «Dibaldilla aröshimänayquega manami camacanchu subrinö cashpayquipis. Willamay aröshimashayquipita aycata päganäpäpis.» Labanpaga ishcay jipash wamrancuna caran. Mayur cajpami jutin caran Lea. Shullca cajpana jutin caran Raquel. Leapa ñawincuna camarajllami caran. Raquelmi ichanga chaquipita umanyaj cuyayllapaj camaraj caran. Jacobga Raquelta amatar cuyarmi Labanta niran: «Shullca caj wamrayqui Raquelpaj ganchis wata arupäshayqui.» Niptin Labán niran: «Au, allimi chaynöga. Gamta goycushayqui jäpa runata goycunäpa ruquenga. Chauraga cayllachöna goyäcushun.» Chaynömi Jacobga Raquelpaj aruran ganchis wata. Raquelta amatar cuyaptinmi ganchis wata arushanga manapis aycällatano päsariran. Ganchis watata usharcuptinna Jacobga Labanta niran: «Arupänäpaj parlashanchïtaga ushashcänami. Cananga wamrayqui Raquelta goycamayna paywan majachacänäpaj.» Chayno niptin Labanga llapan rejsinacushan runacunata willachiran wamran majachacaptin rurashan fistaman shamunanpaj. Fista caycashan chacay Labanga wamran Leata pushaparan Jacobman. Chaura Jacobga Leawan puñuran. Labanga wamran Lea majachacaptin Zilpa jutiyoj jipashta goycuran uywayninpaj. Puñushan warannin tuta Jacobga rejsircuran Lea cashanta. Chaymi Labantaga tapuran: «¿Imanirtaj chaynöga ruramashcanqui? ¡Nogaga arushcä Raquelpämi! Chauraga ¿imanirtaj engañamashcanqui?» nir. Chayno niptinmi Labán niran: «Cay nogacunachöga custumri rimëruga mayur cajrämi majachacan, chaypitarämi shullca cäga. Majachacashayquipita semänaraj goyay Leawan. Chayno goyarcuptiqui Raqueltapis goshayquimi yapay ganchis wata arupämänayqui captenga.» Chayno niptin Jacobga yapay arupänanpaj auniran. Leawan majachacashan semänarcuptin Labanga Raqueltapis goycuran Jacobta. Papänin Labanga Raqueltapis goycuran Bilha jutiyoj jipashta uywayninpaj. Chaypita Jacobga Raquelwanpis puñuran. Raqueltaga Leapita masmi cuyaran. Chaypita Labantaga yapay ganchis wata aruparan. TAYTA DIOS ricaran Leata Jacob mënus cuyashanta. Chaymi paytaga yanaparan wamrayoj cananpaj. Raquelpämi ichanga wawata mana tarinanpaj camacächiran. Leaga gueshyaj ricacur gueshyacuran ollgu wamrata. Chaymi niran: «TAYTA DIOSMI ricamasha llaquisha caycajta. Cananga runäpis masmi cuyamanga» nir. Chayno nirmi wamranpa jutinta churaparan «Rubén» nir. Chaypita yapay Leapa wamran caran. Chaymi niran: «TAYTA DIOS ricamashami runä mënus cuyamashanta. Chaymi munasha yapay wamrayoj canäta.» Chaypitami chay wamranpa jutinta churaparan «Simeón» nir. Yapay Leapa wamran caran ollgu. Chaymi niran: «Cananga nogallawannami runä goyanga. Paypa wamranga quimsanami nogacho» nir. Chaypitami chay wamranpa jutinta churaparan «Leví» nir. Yapaypis Leapa wamran caranraj. Chaymi niran: «Cananga TAYTA DIOSTAMI alabashaj» nir. Chaypitami chay wamranpa jutinta churaparan «Judá» nir. Chay wamran cashanpitaga Leapa wamran mana carannachu. Raquelga quiquin wawata mana tarir ñañan Leata chiquiran. Chaymi runan Jacobta niran: «Nogachöpis wamrayqui cachun. Wawata mana tarerga wañucurishämi.» Chayno niptin Jacobga fiyupa rabyaran. Chaymi Raquelta niran: «Nogaga Diostächu cä. Paymi mana munanchu wawayoj canayquita.» Chaura Raquel niran: «Chauraga uywaynë Bilhawan puñuy. Paypa wamran captinpis chay wamraga canga quiquë gueshyacushänömi. Chaynöpami noga wamrayoj cashaj.» Chayno nir warmin Raquelga Jacobta goycuran uywaynin Bilhata, paypis uywaycaj warminna cananpaj. Chaura Jacobga Bilhawanpis cacuran. Chaypita Bilha gueshyacuran Jacobpa churinta. Chaura Raquel niran: «Wamraynaj cashpä Diosta ruwacushäpitami ñañäno wamrayoj canäta munasha» nir. Chaypitami chay wamrapa jutinta churaparan «Dan» nir. Chaypita yapaypis Bilhacho Jacobpa wamran caran. Chaura Raquel niran: «Ñañäwanmi pasaypa apänacushcä. Cananmi ichanga llalliycäna.» Chaypitami chay wamrapa jutinta churaparan «Neftalí» nir. Leapapis wamran masga manana carannachu. Chaymi uywaynin Zilpata goycuran runan Jacobta uyway caj warmin cananpaj. Chaypita Zilpapis gueshyacuran Jacobpa churinta. Chaura Lea niran: «Nogapami surtillaga.» Chayno nirmi chay wamrapa jutinta churaparan «Gad» nir. Chaypitapis Zilpachöga yapayraj Jacobpa wamran caran. Chaymi Leaga niran: «¡Canan nogaga fiyupa cushicuycä! Llapan warmicunapis nogapäga nenga ‹Cushishami caycan› nir.» Chayno nirmi wamranpa jutinta churaparan «Aser» nir. Chaypita juc junajcho rïgu cosëcha wichan Leapa mayur wamran Rubenga chacrapa aywaran. Chaycho tarimuran «mandrágora» nishan frütacunata. Chay frütatami mamanpaj aparan. Chay frütata ricaycur Raquelga Leata niran: «Wamrayqui apapämushushayqui mandragorata mañacushayqui juc ishcayta ari.» Niptin Lea niran: «¡Gamga pitäshi canqui simberwinsa! Runäta guechurcamarpis cananga munanquiraj wamrä apapämashan mandragoratapis guechumayta.» Chayno niptin Raquelga niran: «Canan chacayga Jacob gamwan puñuchun wamrayquipa mandragoranpa ruquin.» Chay tardi Jacob chacrapita cutimojta Leaga tariparcur niran: «Canan chacayga nogawanmi puñushun. Gamtaga mañamasha wamräpa mandragoranpa ruquinmi.» Chayno niptin Jacobga Leawan puñuran. Chaymi mañacushanta Tayta Dios wiyaptin Leaga yapay gueshyacuran ollgu wamrata. Chaywanga pichgana wamran caran. Chaymi Lea niran: «Uywaynë warmiwan runäta tiyachishäpitami Diosga cay wamräta pägutano gomasha» nir. Chayno nirmi chay wamranpa jutinta churaparan «Isacar» nir. Leachöga wamran yapay caran. Chaura llapanga wamrancuna caran sojtana. Leaga niran: «Tayta Diosmi cay wamrata regalamasha. Caywanga sojtanami wamräcuna. Chaypitami cananga runä nogatana mas cuyamanga.» Chayno nirmi chay wamranpa jutinta churaparan «Zabulón» nir. Chaypita yapay Leapa wamran caranraj ñuñush. Chay caj wamranga caran warmi. Chaypataga jutinta churaparan «Dina» nir. Chaypitanaga Dios cuyaparan Raqueltapis. Chaymi mañacushanta wiyar wawayoj cananpaj allchacächiran. Rimir wamran captin Raquelga niran: «Tayta Diosga manami munashachu pengaypaj wamraynajlla canäta. TAYTA DIOS munaycunman yapaypis wamrä cananta.» Chayno nirmi chay wamranpa jutinta churaparan «José» nir. Josëta Raquel gueshyacushanpitanaga Labanta Jacob niran: «Cananga marcäman cuticunäpäna cachaycamay ari. Wamrayquicunata gomänayquipaj arupashcänami. Cananga cachapaycamayna ari warmëcunata, wamräcunatapis. Gamga musyanquimi imano arupashätapis.» Chayno niptin Labán niran: «Cayllachöna tiyacushun ari. Maynami tantiyacushcä gam caycho captiqui TAYTA DIOS bindisyunta gomashanta. Gam nimay aycata gänayta munashayquitapis. Chauraga nimashayquitami pägashayqui.» Chaura Jacob niran: «Gam musyaycanquimi imano gampaj arushätapis, uywayquicunata michir imano ricashätapis. Noga chayamuptë wallcalla caycashanpita aypallamanmi mirasha. Chayamushäpita-pachami TAYTA DIOS bindisyunta gosha-cashunqui. Cananga quiquëpa wamräcunapäwan warmëcunapäna arushaj.» Chayno niptin Labanga yapay niran: «¿Aycata päganätataj munanqui?» Chaura Jacob niran: «Ama imatapis pägamaychu. Yapay uyshayquicunata cabrayquicunata michishaj noga cayno niptë aunimänayqui captin. Canan noga aywashaj uyshayquicuna caycashan cajman. Chaycho raquishaj llapan shajshu uyshacunata, muru-muru uyshacunata, yana uysha-mallwacunata, chayno llapan muru-muru cabracunata, shuyucunatapis. Chaycunami cangapaj noga arupashäpita pägö. Chaynöpami uywayquicuna ricaj shamur musyanquipaj mana suwapashäta. Nogapa uywäcuna caycashanchöga uyshapis cabrapis cangapaj allgalla, muru-murucunalla, yanalla. Chaycho yuraj tacurarga llapanpis canga noga gampata duyñu-tucuycashallämi.» Chaura Labanga niran: «Gam nishayquinöga au allimi.» Ichanga chay junajllami Labán raquiran llapan muru-murucunatawan shuyu chïbucunata, chayno llapan china cabracunatapis muru-murutawan shuyucunata, ichiclla yurajniyoj caj uyshatapis, llapan yana uyshacunatapis. Nircur wamrancunaman paytacuycuran. Paytacuycunanpäga Jacob caycashanpita quimsa junaj aywayman gaticurcur aywacuran. Jacobga Labanpa uyshancunata jinalla michipaycaran. Chaypita Jacobga muturan llullu guerucunapa rämancunata alamopata, almendropata, castañopatawan. Nircur garancunata sepracacharan yuraj räya-räya ricacänanpaj. Nircur chay seprashan guerucunatana churargäriran uywacuna yacuta upunan caj wichanman. Chaychömi llapan uywacunaga charicoj. Chay seprasha guerucunapa ñaupancho charicuptinmi mallwacunaga yurej muru-muru, shuyu, allga. *** Chaura chaycunatami Jacobga quiquinpäna raquiran. Waquin uywancunatapis gatipaj Labanpa muru-muru, shuyu uyshancuna yawacur chay-niraj yurinanpaj. Chaynöpami Jacobpa uyshancunaga miraran. Wera uywacuna charicuptenga chay seprashan guerucunata churapaj yacuta upunan cajman, charicushan öra seprasha guerucunata ricaptin chay culur mallwa yurinanpaj. Uyu uywacuna shamuptinnaga mana churajnachu seprashan guerucunata. Chaynöpami uyu caj uywacunaga miraj Labanpaj. Wera cajcunalla miraj Jacobpäga. Chayno ruraycällarmi Jacobga rïcuna ricacuran. Chaymi paypaga aypallana caran uyshancuna, camëlluncuna, bürruncunapis. Warmi ollgu uywaynincunapis aypallana caran. Chaypita Jacobga mayaran Labanpa wamrancuna cayno rimar purircaycashanta: «Jacobga papäninchïpa cajllatami llapantapis charaycan. Papänillanchïpawanmi rïcuyashapis» nir. Chayno Jacobpis musyaranna Labán mana allina payta ricaycashanta. Manana ñaupata cashannönachu caran. Chaymi Jacobtaga TAYTA DIOS niran: «Cuticuy papäniqui tiyaycashanman. Chaychömi caycan famillyayquicuna. Caypita aywacuptiqui nogami yanapäshayquipaj.» Chaura Jacob gayachiran ishcan warmincunata Leatawan Raquelta uyshancunawan jircacho tiyaycashan cajman. Chayaptin niran: «Gamcunapa papäniquega manami ñaupata ricamashannönachu ricaman. Chaypis papänëpa Diosninmi nogata yanapämasha. Gamcunapis musyaycanquimi papäniquita imano sirbishätapis. Chayno sirbiycaptëpis payga engañamashami. Arupashäpitapis achca cutimi parlashänöga mana cumlimashachu. Chayno ruraycämaptinpis Diosmi alli ricamar yanapämasha. Papäniqui ‹pägashayqui muru uywacuna yurejtami› niptenga llapan uyshacunapis wachasha murullata. ‹Shuyucunawan pägashayqui› nimaptenga llapanpa wawan caran shuyulla. Chaynöpami Tayta Diosga camacächisha papäniquipa uywancuna nogapana cananpaj. «Juc junaj uywacuna charicuycashan wichan suyñuynëcho ricarä llapan jaroj caj chïbucuna shuyu, muru, shajshu caycajta. Chay suyñuynëchömi Diospa anjilnin jutëpa gayamaran. Chaura nogaga nirä: ‹Imallaraj› nir. Chayno niptëmi Diospa anjilnin nimaran: ‹Sumaj ricay. Llapan orgucuna china cajcunata jaroj cäga caycan shuyulla, murulla, shajshulla. Nogaga musyaycämi imano Labán ñacachishushayquitapis. Nogami caycä Bet-elcho rumita jawiycur asëtita wiñapashayqui cajcho yuripaj Dios. Chaychömi aunimarayqui. Cananga caypita aywacuy. Yurishayqui partiman cuticuy› nir.» Chayno niptin Raquelwan Leaga niran: «Papänëga nogacunata manami ima erensyatapis gomanganachu. Imatapis goycamänanpa ruquenga jäpatanönami ricaycämanpis. Nogacunawan majachacänayquipaj pägashayquitapis quiquillanmi ushasha. Cananga Tayta Dios papänëta guechushan ima-aycanpis caycan noganchïpawan wamranchïcunapami. Chaymi cananga llapantapis ruray Tayta Dios nishushayquino.» Jacob camaricuran papänin Isaac tiyaycashan Canaanman cuticunanpaj. Wamrancunatawan warmincunata muntachiran camëllucunaman. Quiquinpa cajtaga llapanninta apacuran. Padan-aramcho arupacur gänashan cajtaga llapan uywancunata gaticurcur aywacuran. *** Chay öra Labanga millwa rutoj juc-läman aywacusha caran. Chaycamami Raquelga papäninpa wasi ïduluncunata suwapaycuran. Chaynömi Jacobga Aram runa Labanta engañaycuran aywacunanpaj mana willapar. Llapanninta apacurcur gueshpir aywacuran. Chayno aywacur Éufrates mayutapis rätu chimpariran. Aywaycällar chayariran Galaad parti jircacunamanpis. Jacob aywacushanpita quimsa junajtaraj Labanga mayaran. Chaymi Labanga castancunawan Jacobta gatir aywaran. Chayno aywashpan ganchis junajtaraj tariparan Galaad particho caycaj jircacunacho caycajta. Taripanan chacay suyñuynincho Labanta Tayta Dios niran: «Jacobtaga ama fiyu shimiquipa imatapis ninquichu.» Labanga Jacobta tariparan Galaadcho caycaj jircacho pachacusha caycajta. Labanpis llapan castancunawan pachacuran Galaadcho caycaj jircacunaman. Chaycho tincurcurmi Labanga Jacobta niran: «¿Imatataj rurashcanqui? ¿Imanirtaj engañamashcanqui? ¡Wamräcunata pushacamushcanqui guërracho binsiycur prësu apacojno! ¿Imanirtaj mana willamayllapa gueshpir shacamushcanqui? ¿Nogaga imataj cashcä mana willamänayquipäga? Shacamunayquipaj willamaptiquega despachamöman caran tamburninpawan arpanpawanmi. Manami willamashcanquichu wamräcunatawan willcäcunata aywacamunanpaj muchaycunalläpäpis. ¡Canan rurashayquega upa rurashannömi! Noga munarga munashätami gamcunata rurarëman. Ichanga canan chacaymi papäniquipa Diosnin nimasha: ‹Jacobtaga ama fiyu shimiquipa imatapis ninquichu› nir. Papäniquipa wasinman cuticuyta munashpayquimi shacamushcanquipis. Ichanga ¿imanirtaj diosnëcunata suwapämashcanqui?» Chayno niptin Jacobga niran: «Gamta manchacushpämi yarparä wamrayquicunata guechumänayquita. Mayganpis caycho caycajcuna diosniquita chararaycajta taripaptiquega wañuchun. Imayquitapis gampa cajtaga ashicuy. Tarerga cutichicuy. Caycho caycaj castanchïcunami testïgu caycan.» Jacobga mana musyaranchu papäninpa ïduluncunata Raquel suwamushanta. Labanga ïduluncunata ashej yaycuran Jacobpa toldunman, chaypita Leapaman, chayno Jacobpa ishcay uyway warmincunapamanpis. Ïduluncunataga mayganpachöpis mana tariranchu. Leapa toldunpita llojshirir yaycuran Raquelpa cajmanna. Payga ïdulucunata charircur pacariycuran camëllucunapa carunancuna rurinman. Nircur jananman jamacuycuran. Labanga chay toldu rurita auchiypa auchir intëruta ashiran. Ichanga mana tariranchu. Chaura Raquel niran: «Papä ama rabyacuychu gampa ñaupayquicho mana jataricuptë. Cananga quilla gueshyäwanmi gueshyaycä» nir. Ïduluncunata intërupa ashirpis Labanga mana tariranchu. Chayno mana tariptinmi Jacobga rabyacuran. Chaymi Labanta cayno niran: «¿Ima mana allitataj rurashcä? ¿Imataj nogapa juchä chay-jinanpa gatimänayquipäga? Ima-aycätapis ashishcanquimi. ¿Imayquitataj tarishcanqui gampa cajtaga? Tarisha cashpayquega mä cayman churay castanchïcuna ricananpaj. Chaura paycunami nimäshun mayganchïcho jucha cashantapis. Gamtaga ishcay chunca (20) watami arupashcäpis uywayquicunata ricar. Chaycho manami ni jucnayllapis shullushachu uyshayquicuna ni cabrayquicunapis. Chayno manami ni jucnayllatapis gampa uyshayquitaga micushcächu. Jirca animalcuna wañuchiptin manami imaypis gammanga apapämushcächu. Llapan chay pishejcunatapis gamtaga ruquintami cutichishcä. Uywacunata chacaypa u junajpa suwa apaptinpis llapantami ruquinta mañamashcanqui. Gampa uywayquita michir ricashpä junajpaga fiyupa acaycho goyarä. Chacaypana caurushapis ñacashcä. Öraga manami puñojpischu cä. Puñunaypis maypashi aywacoj. Chaynömi gampa munayniquicho goyashcä ishcay chunca (20) wata. Chunca chuscu (14) watami arupashcä ishcan wamrayquicunapaj. Uywacunata gomänayquipänami arupashcä sojta wata. Achca cutimi parlashanchïnöga mana cumlimashcanquichu. Abrahamwan papänë Isaac rispitashan Dios mana yanapämaptenga capaschari gamga chayamushätano jinayllatapis gargaramanquiman caran. Ichanga Diosmi ricasha imano ñacashätapis, imano arushätapis. Chaynöpami ganyan chacaypis Diosga piñacusha-cashunqui.» Chayno niptin Labanga Jacobta niran: «Cay warmicunaga nogapa wamräcunami. Cay wamracunaga nogapa willcäcunami. Llapan uywacunapis nogapa uywäcunapa wawallanmi caycan. Llapan caycho ricashayquega nogallapami. Canan nogaga ¿imanäshätaj ari wamräcunata paycunapa wamrancunatapis? Chaymi cananga gamwan noga conträtuta rurashun. Chay conträtutaga ishcanchïmi cumlishun.» Chayno niptinmi Jacobga chaycho caycaj wanca rumita ichichiran señalpaj. Nircur castancunata niran: «¡Rumicunata shuntamuy!» nir. Chayno niptin llapan shuntapäcamuran juc gotuy rumita. Rumita gotushan ñaupanchöna llapan micupäcuran. Chay partipa jutinta Labanga quiquinpa rimaynincho churaparan Jegar Sahaduta nir. Jacobna quiquinpa rimaynincho churaparan Galaad nir. Chaymi Labanga niran: «Canan conträtu rurashanchïta yarpänanchïpämi canga cay gotuy rumiga.» Chaypitami chay partipa jutin caran Galaad. Jucaj jutinna caran Mizpa. Chaynöga jutita churaparan Labán cayno nishanpitami: «Cananpita gampis nogapis manana ricanacuptinchëga TAYTA DIOSLLAMI ricamäshun imano goyäcushapis. Wamräcunata magaptiqui u paycuna warmiqui caycaptin jucwan majachacaptiquipis, mana pï ricashuptiquipis Diosllanami ricashunquipaj.» Mastapis Labanga Jacobta niran: «Caychömi rumi goturaycan. Ichichishä wancapis caycan. Chaycunami señal canga gampis ni nogapis mana päsapänacunanchïpaj, imatapis mana ruranacunanchïpaj. Chachayqui Abrahampa Diosnin nogapa chachä Nacorpa Diosninmi ishcanchïtapis ricamäshun imano cashapis.» Chayno niptin Jacobpis papänin Isaac adurashan Tayta Diospa jutincho juraran chay parlashancunata cumlinanpaj. Chaypita Jacobga Tayta Diospaj uywata pishtaran. Nircur chaycho micunanpaj llapan castancunata gayaran. Iwal llapan micucarcärirna chay jircallacho wararan. Chaypita warannin tuta Labanga llapan willcancunatawan wamrancunata mucharan. Nircur bindisyunta goran paycuna alli goyänanpaj. Llapanta chayno rurarcur Labanga marcanman cuticuran. Chaypita aywacuycashancho Jacobga Tayta Diospa anjilnincunawan tincuran. Chaura Jacob almirasha niran: «¡Caychöga Diospa suldäruncunami pachacaraycan!» nir. Chayno nirmi chay partipa jutinta churaparan Mahanaim nir. Jacobga uywaynincunata cacharan Seircho caycaj Edom partiman. Cachacuran wauguin aywaycashanta Esaüta willananpaj. Manaraj cacharmi yachachiran cayno ninanpaj: «Tayta Esaú, sirbishojniqui Jacobmi cachamasha päsaj watacunacho tiyun Labanpa wasincho goyashanta willanäpaj. Cananga paypapis caycanmi wäcacuna, bürrucuna, uyshacuna. Chayno canmi uywaynin runacunapis warmipis ollgupis. Chayno nirmi cachamasha allipa tincur cuyapänayquipaj» nir. Cachashan runacunaga Esaüta willashanpita cutiycamur Jacobta willaran: «Wauguiqui Esaüta willaj maynami aywashcäcuna. Cananga quiquinmi aywaycämun gamwan tincunanpaj chuscu pachac (400) runata pushacurcur.» Chayno cachancuna willaycuptin Jacobga fiyupa manchacäcuran. Pasaypa yarpachacuyman churacaran. Chaymi paywan caycaj runacunata, uywancunatapis ishcay röpaman raquiran. Jacobga caynömi yarparan: «Esaú aypalla runacunawan shamushpan jucaj röpata wañuycachiptinpis jucaj röpallapis gueshpengami» nishpan. Chayno rurariycur Tayta Diosta mañacuran: «Chachä Abraham rispitashan, papänë Isaac rispitashan Tayta Dios, gammi nimarayqui castäcuna caycashan partiman cutimunäpaj. Chaynöpis nimarayqui yanapämänayquipämi. Cayno cuyapämänayquipaj, cayno alli ricamänayquipaj nogaga manami imatapis rurashcächu. Cay Jordán mayutaga bastunnë aptashallami päsarä. Cananga charashäcunata ishcay röpamanrämi raquishcä. Wauguë Esaüpita salbaycamay ari. Aypalla runacunawan yaycaycamur warmicunatapis wamrantinta wañuchinanpitami manchacö. Gamga nimarayqui noga alli goyänäpämi, nogapita mirajcuna lamar cantuncho agushno mirananpämi, aypalla captin mana pipis yupayta atipananyaj cananpämi» nir. Diosta mañacushan chacayga Jacob chayllacho puñuran. Chaypitana uywancunata acraran wauguin Esaüta goycunanpaj. Acraran china cabrata ishcay pachacta (200), chïbutana ishcay chuncata (20), china uyshata ishcay pachacta (200), carnitana ishcay chuncata (20), quimsa chunca (30) camëlluta wawantinta, china wäcacunata chuscu chuncata (40), chunca törucunata, china bürrucunata ishcay chuncata (20), orgu bürrucunatana chuncata. Chayno raquircur cada casta uywacunata shuyni-cama gatichiran. Uywaynincunataga cayno niran: «Gamcunaga caru-caru ñaupäta aywanqui raquipashä uywacunata shuyni-cama gaticarcärir.» Ñaupata gatichishan cajta cayno yachachiran: «Wauguë Esaüga tincuptiqui capas tapushunqui: ‹¿Pitaj gampa patrunniqui? ¿Maypataj gam aywaycanqui? ¿Pipataj cay uywacuna?› nir. Chayno nishuptiqui gam cayno ninqui: ‹Gampämi tayta Esaú. Sirbishojniqui Jacobmi gatiycächiman. Quiquenga chayrämi aywaycämun› nir.» Llapan uywa gatejcunatapis yachachiran chaynölla ninanpämi. Sumaj willaparan: «Llapaniquipis Esaüwan tincorga caynölla ninqui: ‹Jacobga chayrämi aywaycämun› nir.» Jacobga yarparan cayno: «Ñaupäta paypaj uywacunata gatichiptëga rabyasha caycashanpitapis allchacangami. Chaura nogaga tincurcushaj rabyashanpita allchacashwannami. Chauraga alli shiminpanami tincurcuptë chasquimanga» nir. Chaynömi Esaüta goycunanpaj caj uywacunataga ñaupanta gatichiran. Llapanta chayno gargupariycur quiquin Jacobga pachacaraycashan cajcho quëdacuran. Chaypita chay chacay Jacobga ishcan warmincunata, ishcan uyway warmincunata, chunca juc wamrancunatapis chimpachiran Jaboc mayuta päsana bädupa. Llapan ima-aycantapis päsachiran. Nircorga quiquillanna quëdacuran. Chay chacaymi juc runa Jacobwan warayta pillyaran. Jacobtaga imanöpapis manami binsiranchu. Chaymi Jacobta yataycuran cheglla tincoj moguncho. Chaura chay runawan charinacusha caycaptillan mogonga saltacäcuran. Chaymi chay runaga Jacobta niran: «Pacha waraycannami. Cacharimay» nir. Niptin Jacobga niran: «Bindisyunta manaraj gomaptiquega manami cacharishayquichu» nir. Chaura chay runaga Jacobta tapuran: «¿Imataj jutiqui?» nir. Paynami niran: «Nogapa jutëga Jacobmi.» Chay runanami niran: «Cananpitaga manami Jacobnachu jutiqui canga. Jutiquega canga Israel. Chayno jutiqui canga Dioswanpis, runacunawanpis pillyar llapanta binsishayquipitami» nir. Chaypita Jacobpis tapuran: «Cananga gamna willamay. ¿Imataj jutiqui?» nir. Chaura Jacobta niran: «¿Imapätaj jutëta musyayta munanqui?» nir. Chaypita chay runaga jinallancho Jacobta bindisyunta goran. Jacobga niran: «Dioswanmi ricanacushcä. Ichanga manami wañushcächu» nir. Chaymi chay partita jutichaparan Peniel nir. Penielpita Jacob aywacuycaptin inti ratarcamuranna. Cheglla tincoj moguncho anjil yataycusha captinmi wegruyllapa aywaycaran. Chayno Jacobta encuentru moguncho yatashanpitami Israelpita mirajcunaga uywata pishtar canancamapis mana micunchu uywapa chegllancho tincoj ancu ancunta. Chuscu pachac runacunawan Esaú awaycämojta ricärir Jacobga wamrancunata raquiran waquin Leawan aywananpaj, waquin Raquelwan aywananpaj, waquinna uyway warmincunawan aywananpaj. Ñaupa puntaman churaran uywaycaj warmincunata wamrancunatawan-cama, chaypitana Leata llapan wamrancunatawan, ushananmanna Raquelta wamran Josëtawan. Nircur quiquin Jacobga ñaupa-puntata aywaran. Esaüwan tincunanyaj aywaran urcunpis pampaman töpananyaj ganchis cuti gongurpacur-gongurpacur. Chayno aywaycajta ricärir wauguin Esaüga cörriran tincunanpaj. Chayaycur macallacurcur mucharan. Nircur ishcan wagaran. Esaüga ricchacurishancho ricäriran warmicunatawan wamracunata. Chaura tapuran: «Caycunaga ¿picunataj?» nir. Tapuptin Jacob niran: «Tayta Dios tarichimashan wamräcunami callan tayta.» Chaura uywaycaj warmincunapis wamrancunawan Esaüpa ñaupanman witimur gongurpacushpan umpuran urcunpis pampaman töpanancama. Leapis wamrancunawan witimur chaynölla umpuran. Ushanantana Raquel wamran Josëwan witimur umpuran. Esaüga tapuran: «¿Imapätaj röpa-röpa uywayquicunataga gatiycächinqui?» Chaura Jacob niran: «Chaycunaga nogawan alli canayquipaj goycunäpämi tayta.» Chayno niptin Esaú niran: «Nogataga ama gomaychu ari. Nogapapis caycällanmi tincullaga. Quiquiquipa cäga gampaj cacuchun.» Chayno niptin Jacobga yapay niran: «Goycushätaga chasquimay ari nogawan rasunpa alli caycashayquita musyanäpaj. Gamwanga alliwanmi tincushcanchïpis. Chaymi gamwan tincuycorga quiquin Diosta ricaycushanöraj fiyupa cushisha caycä. Gampaj apamushätaga chasquimay ari. Tayta Dios yanapämaptinmi rïcuyashcä. Chaymi ima-aycäpis aypalla caycan.» Jacob yaparir-yaparir ruwaptin Esaüga chasquiran. Chasquircur Jacobta niran: «Caypita juclla aywacushun. Noga aywashaj gamcunapa ñaupayquitami.» Chaura Jacob niran: «Tayta, gam ricaycanquimi wamracuna pishillaraj caycajta. Uywäcunapis iti mallwayojmi caycan. Chayachiypa juc junajlla gatishaga uticayllawan llapan uyshäcunapis wañunmanmi. Gamga mijur ñaupacuy tayta. Nogaga uywäcuna shamushan-tupu pasinsallami shamushaj. Wamräcunapis chaynölla shamonga. Chaynöllami chayamushaj tiyaycashayqui Seircho yapay tincunanchïpaj.» Chayno niptin Esaüpis niran: «Chauraga pushamushä runacunata waquinta cachapäshayqui yanapäshunayquipaj.» Chaura Jacobga Esaüta niran: «¿Imapänataj cachapämanqui tayta? Nogaga gamwan cushishawan tincuycur cushishami caycä.» Chaypita Esaüga chay junajlla Seirman cuticuran. Jacobnami aywacuran Sucot partiman. Chaychöna wasita ruraran. Ramädacunatapis ruraran uywancunapaj. Chaypitami chay partipa jutinta churaparan Sucot nir. Jacobga Padan-arampita shacamur Canaán partiman allilla chayamuran. Shequem siudä caycashan chimpanman chayaycur chaychöna tiyaran. Tiyacaycärishan partita Jacobga Hamorpa wamrancunapita rantiran pachac (100) guellaycho. Hamorpa jucaj wamranpa jutin caran Shequem. Chaychöna altarta pergaran. Chay altarpa jutinta churaparan El-Elohe-Israel nir. Jacobpa warmin Leacho caj wamran Dinaga aywaran chay particho tiyaj jipash-masincunata rajaj. Chayman aywajta ricaran Hev runa Hamorpa wamran Shequem jutiyoj. Chay partichöga Hamormi caran mandaj. Shequemga Dinata firsapita charipacur pengayman churaran. Chaypitami Shequemga Dinata fiyupa cuyacurcuran. Chaymi payta Dina cuyananpaj alli parlapar ruwaran. Chaypita Shequemga papänin Hamorta cayno niran: «Chay jipashta ashipämay warmëpaj» nir. Jacobga musyaranna wamran Dinata Shequem charipacushanta. Uywancunawan istansacho wamrancuna captin Jacobga upällalla cacuran wamrancuna cutimunancama. Chaycamami Shequempa papänenga aywaran Jacobwan parlaj. Jacobpa wamrancunaga pañinta charipacushanta musyaran istansapita cutimur-raj. Musyaycur fiyupa rabyaran. Israel casta runacunapäga chayno charipacushan fiyupa pengay caran. Paycunapäga mana nunca rurana caran. Chaymi Hamorga paycunawanpis parlar cayno niran: «Wamrä Shequemmi pañiquita fiyupa cuyacurcusha. Chaymi gamcunata ruwä pañiquiwan wamrä majachacänanpaj. Chaynöpami gamcunapis canquipaj nogacunapa famillyäna. Chauraga gamcuna castanami nogacunapa warmi wamräwan majachacanga. Nogacuna castanami gamcunapa warmi wamrayquicunawan majachacanga. Chaynöpami gamcunaga caycho tiyacunqui. Cay nasyunchöga maychöpis munashayquicho tiyacuy. Munashayquitaga ranticuy. Chacratapis munashayquicho rantiy.» Shequemnami Dinapa papänintawan turincunata ruwaran: «Mashayqui canäpaj aunimay ari. Aunimaptiquega imatapis munashayquitami goycushayqui. Manami imapis gocamanchu custumri cashanpita mas achcata goycuptëpis. Ichanga jipashwan casaranäpaj aunimay ari.» Pañin Dinata charipacushapitami Jacobpa wamrancunaga llullaparan Hamortawan wamran Shequemta. Chaymi cayno niran: «Nogacunapäga fiyupa pengaymi pañëta señalacöni runawan majachay. Gamcuna cayno ruranayqui captinmi ichanga aunishayqui: Llapayqui ollgu cajcunaga señalacuy nogacunano canayquipaj. Chaymi ichanga gamcunapa ollgu wamrayquicunata warmi wamräcunawan majachashunpaj. Chaynölla nogacunapa ollgu wamräcunatapis warmi wamrayquicunawan majachashun. Chaymi ichanga tiyashaj gamcunapa marcayquicho. Chaynöpami llapanchïpis cashun juc marcanöllana. Nogacuna nishäno mana señalacuptiquega pañëta pushacarcärir aywacushämi.» Chayno Jacobpa wamrancuna nishanga alli caran Hamorpäpis wamranpäpis. Chaypita manapis aycällatana Shequemga Dinata fiyupa cuyashpan señalacuran. Shequemga papäninpa castancho caran llapanpita mas rispitädu. Chaymi papänin Hamorwan aywaran siudäman yaycuna puncuman. Chay puncuchömi imata rurananpaj cashantapis runacuna willanacoj. Chaychömi runacunata cayno willaparan: «Jacobpa wamrancunaga amistäninchïmi. Paycunapis cay nasyunninchïcho tiyacuchun. Nigusyucunata arucuchun. Paycuna caycho tiyananpaj jamaj jircacunapis chacracunapis aypallami caycan. Noganchïpa ollgu wamranchïcunata paycunapa warmi wamrancunawan majachashwanmi. Paycunapis ollgu wamrancunata noganchïpa warmi wamranchïcunawan majachanmanmi juc castanölla cananchïpaj. Paycuna ichanga munan llapanchi ollgu cajcuna paycunano señalacusha cananchïta. Paycuna nishanta rurashun ari. Nishanno rurasha paycunaga caychömi tiyaconga. Chauraga paycunapa llapan ima-aycanpis uywancunapis noganchïpanami canga.» Siudä puncucho shuntacaj runacunaga auniran Hamorwan Shequem nishanta. Chaymi llapan ollgu cajcunaga señalacuran. Chayno señalacushanpita quimsa junajta Dinapa turincuna Simeonwan Leví sablinwan siudäman aywaran. Chay öra runacunaga señalacushanpita jinallaraj gueshyarcaycaran. Chaymi balurninpis mana caranchu. Chayno caycajtami Dinapa turincunaga sabliwan llapanta wañuycärachiran. Chaynömi Hamortapis wamran Shequemtawan sabliwan wañuycachiran. Paycunata wañuycärachir pañin Dinatapis Shequempa wasincho caycajta pushacurcur aywacuran. Chay siudä runacuna wañusha caycaptinna Jacobpa waquin caj wamrancunapis chayaran. Pañinta charipacushanpita rabyasha cayllawanmi wañusha caycajpa llapan ima-aycantapis apacuran. Siudächo marcacunacho cajtapis apacuran uyshancunata, wäcancunata, bürruncunata. Wasicunacho ima-aycan cajtapis apacuran. Warmicunatawan wamrancunatapis prësu apacuran. Chaura Jacobga Simeontawan Levïta niran: «Canan gamcunaga fiyupa chiquinacuymanmi gaycamashcanqui. Cananga cay Canaancho tiyaj runacunawan Ferez runacuna fiyupami chiquimanga. Nogapaga wallcallami caycan pillyapaj caj runacuna. Chaymi paycuna shuntacaycur shamorga wañuchimäshun llapan castanchïtawan.» Chayno niptin paycuna niran: «¿Chaura, nogacunapa pañëtaga Shequemga jinachi ruraconga mañösa warmitano?» Chaypitana Jacobta Tayta Dios niran: «Ima-aycayquitapis apacurcur aywacuy Bet-elcho tiyanayquipaj. Wauguiqui Esaüpita gueshpir aywacuycaptiqui nogami chaycho yuriparä. Chaychömi nogapaj juc altarta perganqui.» Chaura Jacobga wamrancunata paywan tiyaycaj runacunatapis niran: «Gamcunaga charaycashayqui diosniquicunata llapanta jitariy. Nircur purificacushpayqui bäñacuy. Röpayquicunatapis rucacuy. Bet-elmannami aywacunchi. Chaychömi altarta ruraj aywä nogata yanapämaj Diospaj. Paymi imapitapis salbamaran. Noga fiyupa ñacar puriptëpis, maypa aywaptëpis paymi yanapämaran.» Chayno niptin llapan runacunawan castancunaga Jacobta goycäriran charashan diosnincunata, rinrincho jatirashan arëticunatapis. Jacobnami llapanta chaycunataga pampaycuran Shequem siudäpa sercancho encina yörapa chaquinman. Chaypita paycuna llojshicuptin chay partipa tiyaj runacunataga Tayta Dios fiyupa manchacächiran. Chaynöpami chay runacunaga Jacobpa wamrancunata mana gatiparanchu. Jacobwan aywacöga llapanmi Canaancho caycaj Luzman chayaran. Chay siudäpa jucaj jutin caran Bet-el. Chaycho juc altarta pergaran. Nircur jutichaparan El-Betel nishpan. Chayno jutinta churaparan wauguinpita gueshpir aywacuycaptin Tayta Dios yuripashanpitami. Chay wichanmi Rebecata mamanno uywaj warmi Débora wañuran. Wañuptin pampaycäriran encina yörapa chaquinman. Chayga caran Bet-elpa sercan. Pampashan partipa jutinta Jacobga churaparan Alón-bacut nir. Ñaupata Padan-arampita Jacob cutiycämuptin yuriparcur Diosga bindisyunta goran cayno nishpan: «Gampaga jutiqui Jacobmi. Cananpitaga manami Jacobnachu jutiqui canga. Cananpitaga jutiqui canga Israelnami.» Chayno nirmi Israel nir jutinta rucachiparan. Mastapis Tayta Dios cayno niran: «Nogaga munayniyoj Diosmi cä. Gampitaga aypallaman mirachun. Gampita mirajcunaga cangapaj jatun nasyun cananpämi. Chaynöpis achca nasyunpaj aypajmi cangapaj. Gampita mirajcuna waquenga cangapaj raycunami. Cananga gamtami goycushayqui Abrahamtawan Isaacta goycushä partitapis. Gam wañuptiquinaga gampita mirajcunatanami goycushäpaj.» Chayno Jacobwan parlarcur Diosga aywacuran. Chaura Jacobga Dioswan parlashan cajman juc wanca rumita ichichiran. Jawircorga chay wanca jananman bïnuta asëtita wiñaparan Tayta Diosta rispitashpan. Chaycho Tayta Dios parlapashanpitami jutichaparan Bet-el nishpan. Bet-elcho tiyaycashanpita aywacurcaycaran. Manaraj Efrata nishanman chayaptin Raquelta nanay chariran. Fiyupa ñacashpan fäsiga mana gueshyacuranchu. Fiyupa ñacaycaptin partëra niran: «Ama llaquicuychu. Cay wamrayquipis ollgumi yurisha.» Chaymi Raquelga pasaypa wañuycashanchöna niran: «Benoni jutin canga» nir. Jacobmi ichanga «Benjamín» nir jutichaparan. Raquelga chaynömi wañuran. Chaura Efrata marcaman näni aywajpa ñaupanman pampaycäriran. Chay marcapami cananga jutin Belén. Chaura Jacobga Raquelta pampashan jananman wancata ichichiran. Chay wancami canancamapis musyachimanchi Raquel chaycho pamparaycashanta. Raquelta pampashan cajpita aywacur Israelga toldunta ichichiran Edar törripa wash'ganman. Chaycho tiyaycaptin wamran Rubenga papäninpa uywaycaj warmin Bilhawan puñucuycuran. Chayta mayaycur papänenga fiyupa rabyaran. Jacobpa ollgu wamrancuna caran chunca ishcay. Leacho cajcuna caran Rubén mayur, chaypita Simeón, Leví, Judá, Isacar, Zabulón. Raquelcho caj caran José, Benjamín. Raquelpa uywaynin Bilhacho cajna caran Dan, Neftalí. Leapa uywaynin Zilpacho cajna caran Gad, Aser. Chay wamrancunaga llapanpis caran Padan-aramcho yurejlla. Jacobga aywaran Mamre partiman papänin Isaacta rajaj. Mamrega caycaran Arba siudä ñaupancho. Arbapami jucaj jutin caran Hebrón. Chaychömi Abrahampis unayga tiyaran. Pachac pusaj chuncan (180) watayoj caycashancho Isaacga wañuran. Wañucorga ñaupa wañoj castancunawan tincojna aywacuran. Wañucuptin wamrancuna Esaüwan Jacob pamparan. Caychömi isquirbiraycaran Esaüpita mirajcunapa willapan. Esaüpaga jucaj jutin caran Edom. Esaüga majachacaran Cananea warmicunawan: Elón jutiyoj Het runapa wamran Adawan; Heb runa Anäpa wamran Aholibamawan. Payga caran Zibeonpa willcan. Ismaelpa wamran Basematwanpis majachacaran. Basematga caran Nebaiotpa pañin. Esaüpa warmin Adacho cäga wamran caran Elifaz. Basematcho cajna caran Reuel. Aholibamacho cajna caran Jeús, Jaalam, Coré. Paycunaga Canaán particho Esaú tiyaycaptillanna yuriran. Wauguin Jacobpa ñaupancho tiyaycashanpita witicur Esaüga aywacuran llapan warmincunata, wamrancunata, paywan tiyaj runacunatapis pushacurcur. Canaancho tiyar tarishan cajtaga llapanta apacuran. Wauguinwan ishcan chay pachallachöga manana tiyayta puydirannachu. Ishcanpa ima-aycanpis aypallana caran. Paycuna tiyashan cajcho manana guewapis ayparannachu uywancuna micunanpaj. Chaynöpa Edom jutiyoj Esaú castacunaga llapan aywacuran Seir particho caycaj jircacunaman. Esaüga Edom runacunapa unay awilunmi. Edom runacunaga tiyaran Seir particho caycaj jircacunachömi. Esaüpa warmin Adacho yuriran Elifaz. Warmin Basematchönami yuriran Reuel. Elifazpa wamrancunanami caran: Temán, Omar, Zefo, Gatam, Cenaz. Elifazpa uywaycaj warmin Timnachöpis Amalec jutiyoj wamran caran. Chaycunaga llapanpis caran Esaüpa jucaj warmin Adapita mirajcunalla. Reuelpa wamrancuna caran: Nahat, Zera, Sama, Miza. Paycunapis caran Esaüpa jucaj warmin Basematpita mirajcuna. Esaüpa warmin Aholibamacho caj wamrancuna caran cayno: Jeús, Jaalam, Coré. Aholibamaga caran Anapa wamran, Zibeonpa willcan. Esaüpa guechpa wamran Elifazpa wamrancunapis mandaj caran. Paycuna caran Temán, Omar, Zefo, Cenaz, Coré, Gatam, Amalec. Chay mandajcunaga llapanpis caran Elifazpa wamrancunami. Paycuna mandaj caran Edom nasyunchömi. Paycunaga caran Esaüpawan warmin Adapa willcanmi. Esaüpa wamran Reuelpa wamrancunapis mandaj caran. Paycuna caran Nahat, Zera, Sama, Miza. Chay mandajcunaga llapanpis caran Esaüpawan warmin Basematpa willcanmi. Esaüpa jucaj warmin Aholibamapa wamrancunami mandaj caran. Paycuna caran Jeús, Jaalam, Coré. Aholibamaga Aná jutiyoj runapa wamranmi caran. Chay mandajcunaga llapanpis caran Esaú castami. Paycunapita mirajcunami Edom runacuna caycan. Edom partiman Esaú manaraj chayaptin chaycho tiyaran Hor runacunami. Paycunaga miraran Seir jutiyoj runapitami. Seirpa wamrancunami caran Lotán, Sobal, Zibeón, Aná, Disón, Ezer, Disán. Paycunami caran Hor runacunapa mandajnincuna. *** Seirpa wamran Lotanpa wamrancunanami caran Horiwan Hemam. Chaynömi Lotanpa pañin caran Timna. Sobalpa wamrancunami caran Alván, Manahat, Ebal, Sefo, Onam. Zibeonpa wamrancunami caran Ajawan Aná. Taytan Zibeonpa bürruncunata michiycashanchömi Aná tariran pucyuta chaqui jircacho. Anäpa wamrancuna caran warmi ollgu. Ollgu cajpa jutin caran Disón, warmi cajpana Aholibama. Disonpa wamrancunanami caran Hemdán, Esbán, Itrán, Querán. Ezerpa wamrancunami caran Bilhán, Zaaván, Acán. Disanpa wamrancunanami caran Uzwan Arán. Hor runacunapa mandajnincuna caran Lotán, Sobal, Zibeón, Aná, Disón, Ezer, Disán. Chay runacunaga cada-ünun mandaj caran Hor casta runacunacho. Cada castapa jutenga mandajninpa jutin cashannömi caran. Chay castacunami shuyni-shuyni Seir particho tiyaran. Israel nasyuncho ray manaraj captinmi Edom nasyunchöga raycuna caran. Caynömi chay raycuna caran. Juc ray caran Beorpa wamran Bela. Belapa marcanmi caran Dinaba. Bela wañuptinnami Zerapa wamran Jobab ray caran. Payga caran Bosra marcapitami. Jobab wañuptinna paypa ruquin ray caran Husam. Payga caran Temán marcapitami. Husam wañuptinnami ruquin ray caran Bedadpa wamran Hadad. Paymi Moab-wichaycho wañuchiran Madián runacunata. Hadadpa marcanmi caran Avit. Hadad wañuptinnami ruquin ray caran Samla. Payga caran Masreca marcapitami. Samla wañuptinnami ray caran Saúl. Payga caran Éufrates mayu läduncho caycaj Rehobot marcapitami. Saúl wañuycuptinnami ray caran Acborpa wamran Baal-hanán. Baal-hanán wañuycuptinnami ray caran Hadar. Payga caran Pau siudäpitami. Hadarpa warminpa jutinmi caran Mehetabel. Mehetabelga caran Matred runapa wamranmi, Mezaab runapana willcan. Esaüpita mirajcunapa castancunapa mandajnincuna caran Timna, Alva, Jetet, Aholibama, Ela, Pinón, Cenaz, Temán, Mibzar, Magdiel, Iram. Chay mandajcunami tiyashan partichöga mandaran. Chaynöpis chay castacuna tiyashan marcacunaga mandajninpa jutillantami aparan. Llapan chay runacunaga Edom runacunami caycan. Jacobnami ichanga tiyacuran papänin tiyashan Canaán partillacho. Caychömi isquirbiraycan Jacobpa, wamrancunapa willapan. José chunca ganchis watayoj cashpan papäninpa uyshancunata cabrancunata michej wauguincunawan. Uyshata michej wauguincunaga caran Bilhapawan Zilpapa wamrancunami. Chay warmicunaga caran Josëpa papäninpa uywaycaj warmincunami. Josëga imaypis papäninta willaj chay wauguincuna mana allita rurashantami. Israelga wamran Josëta waquin caj wamrancunapita masmi cuyaran auquinna caycaptin pay yurisha captin. Chayno cuyashpanmi cuyayllapaj camaraj tünicanta ruraparan. Papänin cuyaptinmi llapan wauguincuna Josëta amatar chiquiran. Chaymi rabyashalla parlapajpis. Juc cuticho José suyñuran. Chay suyñushanta wauguincunata willaparan. Chaura wauguincunaga masraj chiquicurcuranpis. Willapashpan cayno niran: «Suyñöta masqui willapäshayqui-llapa. Suyñushcä rïgu cosëchacho carcaycashanchïta. Rïgu manöjuta llapanchi wancucurcuycashcanchi. Wancurcusha caycaptinchi nogapa cäga quiquillan ichicurcusha. Chaura gamcunapa cäga nogapa cajta intërunpa tumaparar umpurcur-umpurcur rispitaycasha.» Chayno willapaptin wauguincuna niran: «¿Chauraga gamchi canquipaj nogacunapa raynë? ¿Gampa munayniquichöchi nogacunaga cashaj?» Chayno suyñuncunata willapaptin wauguincunaga masraj chiquicarcäriran. Chaypita yapaypis Josëga suyñuran. Chaytapis wauguincunata willaparan: «Canan suyñushäta masqui willapäshayqui-llapa. Suyñushcä intita quillata chunca juc goyllarcunatawan. Paycuna llapan nogata rispitamashpan umpurcaycasha.» Chaynömi Josëga suyñushanta willaparan papänintawan wauguincunata. Chaura papänenga Josëta piñacuran: «¿Gam imatataj yarpanqui nogacunapaj chay suyñushayquiwan? ¿Acäsu nogapis mamayquipis wauguiquicunapis gamta rispitashayquipaj?» nir. Chayno willapaptin wauguincunaga fiyupa chiquiran. Papäninmi ichanga yarpachacoj «¿Imapäraj chaynöga wamrä suyñusha?» nishpan. Juc cuticho Josëpa wauguincuna aywaran Shequemman papäninpa uyshancunata cabrancunata michej. Chaymi Israelga wamran Josëta niran: «Wauguiquicunaga Shequemchömi uyshanchïcunata ricaycan. Aywariycuy. Ricaycamuy imano caycashantapis.» Chayno niptin José niran: «Au papä, aywashaj» nir. Chaura papänin niran: «Aywariycuy ari ïju. Ricaycamunqui imano wauguiquicuna caycashantapis, uyshanchïcuna imano caycashantapis. Cutimurnami willamanqui imano carcaycashantapis.» Chayno nirmi wamran Josëta cacharan Hebrón pampacho caycashanpita. Chaura Josëga aywar Shequemman chayaran. Chaycho pantacasha puriycaptinna juc runa tarircur Josëta tapuran: «¿Imatataj ashiycanqui?» nir. Chaura José niran: «Wauguëcunatami ashiycä. ¿Gam manachu musyanqui maycho wauguëcuna uyshancunawan tiyaycashantapis?» Chayno niptin runaga niran: «Caypitaga maynami aywacusha. ‹Dotán partiman aywacuycan› nejtami mayashcä.» Chayno niptin Dotanman aywar wauguincunata tariran. Wauguincunaga Josëta rejsiran caruta aywaycajllatana. Manaraj chayaptin parlacuran wañuycärachinanpaj. Jucnin-jucnin ninacuran: «Tagä ricay suyñuyninwan musyaj. Wañuycärachishun. Nircur pösuman cacharpärishun cuerpun mana taricänanpaj. Papäninchïtaga nishun ‹Jirca animalchari micucurcusha› nir. Chayno ruraptinchi mä suyñushannöchush canga.» Chayno parlacuycajta wiyar Rubenga michashpan niran: «Ama wañuchishunchu. Ama yawarta mashtashunchu ari. Chaypa ruquenga cay chunyajcho caycaj pösuman wiñarpäriy. ¡Quiquiquicuna ichanga ama wañuchiychu!» Chayno niran Rubenga wauguincunapita Josëta salbayta munar. Yarparan pacayllapa pösupita jorgurcur papäninman «cuticuy» ninanpaj. Wauguincuna cajman José chayaycuptin charipäcuran. Lojtiparan papänin rurapashan tünicanta. Nircorga wiñarpäriran yacun chaquisha caycaj pösuman. Wiñarpärir micur jamacaycäriran. Chaypita ricaran juc röpa Ismael runacuna aywaycämojta. Paycunaga aywaycämuran achca camëlluncunawan nigusyun cargasha. Galaadpita aparcaycaran perfümita, balsamuta, mïrrata. Chaycunataga Egiptumanmi ranticoj apaycaran. Chaura Judäga wauguincunata niran: «Noganchi manami imatapis chasquishunpächu wauguinchïta wañucherga. Wañurcacherga ‹Mana musyächu› niytami yarparcaycanchïpis. Chaypa ruquenga tagay nigusyanticunata ranticaycärishun. Wañuchinanchïtaga yawar-masinchïmi canpis.» Chayno Judá nishanga wauguincunapaj alli caran. Chaura Josëta pösupita jorgarcärir Ismael runacunaman wauguincuna ranticaycäriran. Paycuna pägaran Josëpaj ishcay chunca (20) guellayta. Chaynöpami Josëtaga Egiptuman apacuran. Apaj Ismaelcunaga caran Madianpitami. Chaypita pösuman Rubén cutirerga Josëta mana tarirannachu. Mana tarir fiyupa llaquicushpan röpantapis rachiriran. Wauguincuna cajman cutiycur paycunata niran: «Chay wiñashayqui pösucho chöluga manami cannachu. ¿Canan imatataj rurashaj?» Chaynöpami paycunaga cabra-mallwata pishtariycärir yawarninwan töpachiran Josëta guechushan tünicanman. Chayno rurarcärir tünicata papäninman apachiran. Apachir cayno willachiran: «Cay röpata chunyajchömi tarishcäcuna. Mä rejsiy ¿wamrayquipa röpanchush, jucpachush?» nir. Wamranpa tünicanta rejsircur Jacobga niran: «¡Cayga wamräpa röpanchaj! Tincuptinchari wamrä Josëtaga jirca animal micucurcusha.» Chaura Jacobga jinan öra jatiraycashan röpanta rachiriran. Nircur gachga röpata jaticuran wamranta unaycama lütunanpaj. Wamran wañushanpita unaycama wagallar goyäcuran. Llapan wamrancuna warmi caj, ollgu cajpis shogaran. Ichanga mana munaranchu maygan shoganantapis. Wamranpäga amatar wagaj. Chayno wagashpanmi cayno niran: «Wamräta lütushaj imaypis wañunäcamami, wañur tincunäcama.» Josëta rantej Madián runacunanami Egiptuman chayaycachir Josëta ranticaycäriran Potifar jutiyoj runaman. Chay runaga caran faraonpa mandaj suldärunmi. Faraonna caran Egipto nasyunpa mandajnin. Chay wichan Judäga wauguincunawan iwal tiyaycashanpita shuyniyar aywacuran Hira jutiyoj runapa wasinman paycuna cajcho tiyananpaj. Hiraga Adulam marcapitami caran. Chaycho tiyashpanmi Judäga Cananeo runa Shúa jutiyojpa wamranwan majachacaran. Chaypita warmi gueshyaj ricacurna ollgu wamrata gueshyacuran. Gueshyacuptin wamrapa jutinta churaparan Er nishpan. Yapay ollgu wamran caran. Chay wamranpa jutintana churaparan Onán nishpan. Chaypitapis yapay juc wamran caranraj. Chaypa jutintami churaparan Sela nishpan. Chay caj wamranga yuriran Judá Quezib marcacho tiyaycaptinna. Judäga guechpa caj wamran Erta majacharan Tamar jutiyoj warmiwan. Ichanga TAYTA DIOS ricaptin Er caran juchayoj runa. Chaymi TAYTA DIOSGA camacächiran pay wañunanpaj. Chaura, Judäga Erpa shullcan Onantana niran: «Wauguiquipa biyüdanwan gamna tiyay. Chaura paycho yurej wamrayqui canga wauguiquipa wamrannöna. Chaynöpami wauguiquipa jutinpis mana gongacangachu.» Onán musyaran wamran cashpanpis paypa jutinta mana apananpaj cashanta. Chaymi wauguinpa biyüdanwan cacushan öra jorgurir jawaman juturachej. Onanga chayno ruraran wamran yurir wauguinpa jutinta apananta mana munarmi. Chayno Onán rurashan TAYTA DIOSPÄGA mana alli caran. Chaymi paypis wañunanpaj Tayta Dios camacächiran. Ishcay caj wamrancuna chayno wañuptin Judäga yarparan wamran Selapis Tamarwan cacushpan wañunanpaj cashanta. Chaymi Judäga wamran Selawan tiyachiyta mana munar yachayllapa Tamarta cayno niran: «Wamrä Sela mösuyashancama taytayquipa wasincho biyüdalla cacuy.» Suyrun chayno niptin Tamarga cuticuran taytanpa wasinman. Chaypita unayllataga Judäpa warmin wañuran. Wañuptin lüturan. Warminta lütuyta cumlircurnami aywaran Timnat marcaman. Chaychömi uyshëruncuna millwa rutuycho carcaycaran. Chayman aywaptinmi rejsinacushan Adulam marca runa amïgun Hira jutiyoj Judäta aywäshiran. Tamarta willaran suyrun Judá millwa rutoj Timnat marcaman aywaycashanta. Musyarmi biyüda cay röpanta rucacuriycur shucutacunanta shucutacurcuran mana rejsinanpaj. Nircur aywar jamacuycuran Enaim marcaman yaycuna näniman. Chayga caran Timnat marcaman aywana näni aywajcho. Chayno Tamarga ruraran Sela rucuna caycaptin suyrun Judá paywan mana tiyachiptin. Cäran chapasha warmi jamaraycajta ricar Judäga yarparan guellay casha runata chasquej warmi cashanta. Warmita ricar näninpa aywaycashanpita aywaran warmi cajman. Llumchuynin cashanta mana musyashpan cayno parlaparan: «¿Gamwan cacushwanchu u manachu?» nir. Chayno niptin warmi niran: «¿Imatataj pägamanquiman gamwan cacushaga?» Chaymi Judäga niran: «Uyshäcuna cajpita juc cabra-mallwata apachimushayqui» nir. Chaura warmi niran: «Ichanga rasunpa apachimänayquicama imallayquitapis jaguipämay.» Chayno niptin Judá tapuran: «¿Imata jaguipänätataj munanqui?» Chaura warmiga niran: «Sëlluyquita watuntinta, aptaraycashayqui bastunniquitawan.» Chayno niptin Judäga nishancunata aptaparan. Nircur chay warmiwan cacuran. Chay cajllana warmiga gueshyaj ricacuran. Nircur Tamarga wasinman cutiycur shucutacushanta jorgurir biyüda cay röpantana jaticuran. Chaypita Judäga amïgun Adulam runawan apachiran cabra-mallwata warmi chasquircur Judäpata quëdachishancunata cutiycachinanpaj. Cabra-mallwata apaj runaga chay warmita mana tarirannachu. Chaura chay marcacho tiyaj runacunata tapucuran: «¿Maytaj cay Enaimcho guellaypaj runata chasquej warmi, näni päsana ñaupancho caycaj?» nir. Chayno tapucuptin chaycho tiyaj runacunaga niran: «Caychöga manami cashachu guellaypaj runata chasquej warmiga.» Chayno runacuna niptin Judá cajman cutiycur willaran: «Chay warmita manami tarishcächu. Nircur chaycho tiyaj runacunapis willamasha ‹Caychöga pï warmipis guellaypaj runata chasquej manami tiyanchu› nirmi». Chaura Judá niran: «Chauraga jina apacuchunpis. Chaypa tapucachashaga runacunapis asipämashwanmi. Nogaga cabra-mallwata apachishcämi. Ichanga gam aywar mana tarishcanquichu.» Chaypita quimsa quillatano Judäman runacuna shamuran willananpaj: «Llumchuyniqui Tamarga juc runawanmi cacusha. Cananga gueshyajnami caycan» nir. Chaura Judäga niran: «¡Wasinpita jawaman jorgurcur rupaycärachiy!» Wañuchinanpaj aparcaycaptin warmiga suyrun Judäta willachiran cayno nishpan: «Cay charaycashäcunapa duyñunpatami gueshyaj caycä. ¡Mä rejsiy! Mä pipashi cay sëlluga watuntin chayno cay bastunpis.» Chaura Judäga rejsircur niran: «¡Payga manami juchayojchu! Nogami ichanga juchayoj cä wamrä Selawan mana majachashäpita.» Y chaypitaga Judá manana masga imaypis llumchuyninwan cacurannachu. Gueshyacushpan Tamarga gueshyacuran millishta. Yuriyta ñacaycashancho juc cäga maquinta jorgaramuran. Chaura partëraga puca jïluwan maquinta wataparcur niran: «Cay cajmi rimëru llojshimusha.» Ichanga jinan öra maquinta cutichicurcuran. Yurirnaga rimëru yuriran wauguin caj. Chaymi partëraga niran «¡Imanöparaj cayga ñaupanpa päsamusha!» nir. Chaypitami jutinta churaparan Fares nir. Guepantaraj yuriran puca jïluwan maquin watasha cäga. Chaypa jutinta churaparan Zera nishpan. Josëta rantej Ismael nigusyanticunaga Egiptuman chayachiran. Chaychöna ranticuycuran Potifar jutiyoj runaman. Potifarga caran faraonpa suldäruncunapa mandaj capitannin. TAYTA DIOSGA Josëwan imaypis caycaran. Chaymi Egiptucho patrunninpa wasincho tiyaptin ima rurashanpis llapan alli caran. Chaura patrunnin musyaran Josëwan TAYTA DIOS caycashanta. Llapan rurashanpis alli captinmi Josëtaga patrunnin amatar cuyaran. Chaynöpami Josëtaga patrunnin churaran wasincho pay capuralnin cananpaj. Llapan charashan cajcunataga Josëpa munayninmanna cachaycuran. Josëpa munayninman Potifar llapan charashanta cachaycushan junajpita-pacha TAYTA DIOSGA Potifarta imachöpis mas allina yanaparan. Chaymi ima-aycanpis achcayaran. Micuyninpis sumaj wayuran. Potifarpa wasincho José captenga Potifar manana imanpäpis yarparajnachu. Josëga caran camaraj mösu. Chaymi unaycamana José tiyarcuptin patrunninpa warmenga paywan cacuyta munaran. Chaymi juc junajcho Josëta niran: «Nogawan cacushun» nir. Chaura Josëga mana munashpan niran: «Patrunnëga llapantami caycho cajta ricanäpaj nogata cachapämasha. Noga caycho captëga wasincho ima ruraynin captinpis manami yarparänan canchu. Cay wasincho cajta llapanta ricanäpämi cachapämasha. Gamtawan-camami ichanga mana cachapämashachu. Chayno caycaptenga ¿imanöpataj mana allitaga patrunnëpa contran ruraycöman? ¿Imanöpataj Diospa contran ruraycöman?» Patrunninpa warmenga waran-waranmi Josëta gatiraj «Nogawan cacushun» nishpan. Patrunninpa warmenga munaj ñaupallancho José caycänanta. Ichanga José mana cäsupajchu. Juc junajcho Josëga wasiman yaycuran imapis ruraynincunata rurananpaj. Chay öraga chay wasicho mana pipis caranchu. Chaymi patrunninpa warmenga Josëpa röpanpita charircur niran: «Canan nogawan cacushun» nir. Chaura Josëga röpanta cachariycur cörriyllapa wasipita llojshiriycuran. Chaura warmiga Josëpa röpanta aptaraycar quëdacuran. José chayno röpanta cachariycur cörriylla aywacuptin jinan öra gayacuran waquin caj uywaynincunata cayno nir: «¡Masqui ricay! Hebreo runata rantircur runä apapämashcanchi burlacamänanchïpaj. Charipacamayta munasha. Chaura gayacushcä llapan callpäpa. Chaymi payga cörriyllapa gueshpir shacamusha röpantapis cachariycur.» Chaypita Josëpa röpanta chay warmi churaran runan chayamunancama. Uywaynincunata willashannölla runan chayamuptinpis willaran: «Chay rantishayqui hebreo runaga cuartöman yaycaycamur charipacamayta munamasha. Chaura nogaga llapan callpäpa gaparashcä. Chaymi caycho röpanta cachariycur gueshpir llojshiraycamusha. Chay uywayniquega chaynömi ruramasha.» Chayno willapashanta wiyaycur Josëpa patrunnenga fiyupa rabyaran. Chaymi Josëta charircorga faraonta sirbejcunalla wichgaraycashan carsilman wichgachiran. Carsilcho captinpis TAYTA DIOS Josëwan carmi imachöpis yanaparan. Chaynöpami carsilcho cuydaj runapis payta alli ricaran. Chaura carsilcho cuydäga llapan prësucunata Josëpa munayninman jaguiparan. Chaymi Josëna mandaj imatapis chaycho rurananpaj cajtaga. Josëwan TAYTA DIOS captinmi paytaga ima rurashanpis alli llojshipaj. Chaymi Josëpa maquincho cajtaga carsilcho cuydaj runa mana yarparajnachu. Chaypita unayllataga Egiptupa mandajnin faraonman bïnuta apapajwan tantata ruräga mandajnin faraonpa contran ruraran. Chaymi faraonga fiyupa rabyaran chay ishcan mandajcunapaj. Chaynöpami paycunataga prësu apachiran suldärucunapa capitanninpa wasincho caycaj carsilman. Josëpis chay carsilcho caycaran. Chaura chay capitanga Josëta niran chay runacunata ricananpaj. Chay runacunapis unaycama carsilcho goyaran. Juc chacay faraonta bïnu apapajwan, tantata ruräga cada-ünun jucnöta-cama suyñuran. Cada-ünun suyñuran quiquincuna imanöpis cananpaj. Tuta ricaj aywar José tariran llaquisha carcaycajta. Chaura Josëga tapuran: «¿Imanirtaj gamcunaga fiyupa llaquisha carcaycanqui?» nir. Chayno niptin paycuna niran: «Suyñushcäcunami. Caychöga manami pipis canchu chay suyñöcuna imapaj cashantapis willapämänanpaj.» Chayno niptin José niran: «¡Suyñucunataga Tayta Diosllami musyachimanchi imapaj cashantapis! Mä imata suyñushayquitapis nogata willapämay.» Chaura faraonman bïnuta apapaj runaga Josëta cayno willaparan: «Nogaga suyñuynëcho ricashcä übas yöratami. Chay übas yöra caycasha quimsa rämayoj. Chay rämacuna chillguircur juclla waytasha. Nircur waytancuna ticracurisha pogusha übasmanna. Nogana aptaraycashcä faraonpa bäsunta. Chay aptaraycashä bäsuman übasta gapchircur faraonta macyaycashcä.» Chayno willapaptin José niran: «Gampa suyñuyquega cayno cananpämi: Quimsa rämacunaga quimsa junajmi. Faraonmi cananpita quimsa junajta cay carsilpita gamta jorgushunquipaj. Nircurmi cashgan churashunquipaj ñaupata arushayquiman. Chaura ñaupatanömi yapay faraonman bïnuta apapanquipaj. Noga nishäno llapan captenga nogata yarpämanqui ari. Faraonta ruwaycunqui noga cay carsilpita llojshinäpaj. Nogataga hebreo runacuna tiyashanpitami suwaypa apamaran. Manami ima mana allitapis rurashcächu carsilcho canäpäga.» Jucninpa suyñunta allitano willaptin tanta rurajpis Josëta niran: «Caynömi nogaga suyñushcä: Umä janancho chararaycashcä yurajlla tantata quimsa balay canastacunawan. Janan cajchöna caycasha faraón micunanpaj tucuy-niraj pastilcuna. Ichanga achca äbicuna aywarcamurmi chay balay canastapita micurcaycasha.» Chaura José niran: «Gampa suyñuyquega cayno cananpämi: Quimsa balay canastacunaga quimsa junajmi. Cananpita quimsa junajtami gamtaga guerucho faraón matichishunquipaj. Guerucho warcuraptiquimi äbicuna shamonga aychayquita micunanpaj.» Chay suyñushancunata José willapashanpita quimsa junajtaga faraonpa diyan caran. Chaura faraonga fistata ruraran llapan chaycho aroj runacunawan goturänanpaj. Llapan runacunawan goturpaycashancho carsilpita apachimuran tantata rurajpa y faraonman bïnuta apapajpa mandajnincunata. Bïnuta faraonman apapajtaga cutichiran ñaupata arushanman. Chauraga faraonman yapay bïnuta apaparan. Tanta rurajtanami ichanga José willapashannölla matichishpan warcuchiran. Chaypis faraonman bïnuta apapäga Josëta mana yarparanchu. Chaypita ishcay watata faraón suyñuran. Suyñuynincho pay ichiraycaran Nilo mayu cantuncho. Ichiraycashancho ricaran Nilo mayupita ganchis wera wäcacuna llojshimojta. Llojshircur wäcacunaga mayu cantuncho guewata micurcaycaran. Chay wera wäcacunapa guepantanami llojshimuran pasaypa uyu melanaypaj ganchis wäcacuna. Nircur chaycunapis ichicaycäriran wera wäcacunapa ñaupanman. Chaypitaga uyu tullullan wäcacuna micucarcäriran chay wera wäcacunata. Chayta suyñuycashanpita faraonga riccharaycamuran. Nircur yapay puñucäcuran. Chaychöpis yapay suyñuran. Ricaran juc yörallapita ganchis pallga rïgucuna wiñaycajta. Chaura ispïjacuna caran cuyayllapaj jatusaj. Chay alli ispïjayoj rïgucuna wiñamushan sapinpita chillguimusha yapay ganchis pallga mana alli rïgucuna. Chay rïgucunaga caran chunyajpita shamoj wayrawan chaquisha. Chay shanaywan yur'gaypa chaquisha rupatasha ispïjacunaga micucurcuran achca wayuyniyoj cuyayllapaj ispïjacunata. Chayta suyñuycashanpita faraonga riccharaycamuran. Tantiyacuriran suyñuynincho ricashanta. Chay suyñushan tutaga fiyupa yarpachacuran. Chayno yarpachacurmi gayachimuran Egipto nasyuncho cajtaga llapan musyacojcunata, yachajcunata pay cajman shamunanpaj. Llapan chayamuptin suyñushanta faraón willaparan. Manami maygan musyacojcunapis musyaranchu chay suyñun imapaj cashantapis. Chayrämi faraonman bïnuta apapäga niran: «Cananrämi yarpärë carsilcho wichgarashäta. Tayta faraón, gam fiyupa rabyashpayquimi nogatawan tanta rurajta apachimarayqui capitanpa wasincho caycaj carsilman. Chay carsilchömi juc chacay tanta ruraj suyñuran. Chayno nogapis suyñurä. Cada-ünöpa suyñöcuna caran imanöpis quiquëcuna canäpaj. Chay carsilchömi juc hebreo mösuwan iwal carä. Payga caran capitanpa uywaynin. Chay mösutami nogacunaga willaparä imata imano suyñushatapis. Chaura paynami willamaran ima päsamänanpaj suyñöcuna cashantapis. Chaypitaga llapanpis caran pay willamashannölla. Noga cutirä arushäman. Tanta rurajtana warcuchirayqui.» Chayno willaycuptin faraonga carsilpita Josëta jinan öra jorgachimuran. Carsilpita jorgaramuptin Josëga shapranta afitacuran. Röpanta rucacurir faraón cajman aywaran. Chaura Josëta faraón cayno niran: «Noga suyñushäta pipis manami imapaj cashantapis tantiyayta camäpacushachu. Gampämi mayashcä suyñushancunata willapäshuptiquega imapaj cashantapis musyar willashayquita.» Chayno niptin José niran: «Manami nogachu musyä suyñucuna imapaj cashantapis. Chaypa ruquenga Diosmi tantiyachiman. Pay yarpayta gomaptinrämi nogaga gamta willashayqui imapaj suyñuyqui cashantapis.» Chayno niptin faraonga Josëta cayno willaparan: «Suyñuynëcho ichiraycashcä Nilo mayu cantuncho. Chaycho caycaptëmi mayupita llojshimusha ganchis wera wäcacuna. Llojshircamorga micurcaycasha ututucuna chaupincho. Chaypita guepanta yapay llojshimusha ganchis wäcacuna pasaypa uyu melanaypaj. Cay Egipto nasyunchöga chayno melanaypaj wäcacunata manami imaypis ricashcächu. Chay uyu melanaypaj wäcacunaga micucurcusha wera wäcacunata. Micucurcurpis chay wäcacunaga manami allchacashachu. Melanaypaj uyu cashannölla carcaycasha. Chayta suyñuycashäpita riccharaycamushcä. «Puñucäcur yapay suyñushcä. Chaycho ricashcä juc rïgu yörallapita ganchis pallga rïgucuna alli wayuyniyoj caycajta. Chaypa guepantana yapay wiñamusha ganchis pallga ispïja pasaypa chaquisha gashchulla, chunyajpita shamoj wayrawan rupatasha. Chay chaquisha ispïjacuna, micucurcusha ñaupata alli wiñamoj rïgu ispïjacunata. Chayno suyñushäcunatami nogaga willapashcä llapan musyacojcunata. Ichanga manami mayganpis tantiyashachu chay suyñushä imapaj cashantapis.» Chayno willapaycuptin Josëga faraonta cayno niran: «Ishcan suyñushayquipis juc suyñunöllami caycan. Gamtaga Diosmi ricachisha-cashunqui pay imano rurananpaj caycashantapis. Chay ganchis alli wäcacunaga ganchis watami. Chayno chay ganchis alli wayuyniyoj wiñamoj alli ispïja rïgucunapis ganchis watallami. Waquin wäcacunapa guepanta llojshimoj uyu melanaypaj wäcacunapis yapay ganchis watapänami. Chayno waquinpa guepanpa wiñamoj yur'gasha rupatasha gashchu ispïjapis yapay ganchis watapämi. Chaycunaga ishcanpis caycan ganchis wata muchuy canallanpämi. «Cay willashäcunaga llapanpis nishänömi cangapaj. Diosmi gamta musyachisha-cashunqui imano rurananpaj caycashantapis. Ganchis watami intëru Egipto nasyuncho ima-ayca micuypis fiyupa wayongapaj. Chaypita yapay ganchis wata cajchömi ichanga fiyupa muchuy cangapaj. Cay Egipto nasyuncho micuy fiyupa wayushanta manami pipis yarpangapächu. Chay muchuywanga manami imapis cangapächu. Fiyupa muchuy captinmi amatar micuy wayushanpis mana imallanpis quëdangapächu. Gamga ishcay cutipis suyñushcanqui rasunpa chayno cananpaj cajtami. Diosmi chayno rurananpaj caycan. Manapis aycällatanami ruranga. «Manaraj chayno captin gam ashinquiman juc runata musyaj-yachajta. Chay runatana numranquiman cay Egipto nasyuncho imatapis rurachinanpaj. Chaynöpis intëru Egiptuman churanquiman achca gobernadorcunata. Paycunana nasyuncho micuy wayojta shuntachenga. Ganchis wata micuy amatar wayushan wichan cada pichga arröba rïgupita juc arröbata-cama shuntachimunqui. Chay shuntashantaga llapanpis churanga gampa munayniquicho cananpaj. Siudäcunaman churanga muchuy captin chayta micur runacuna cawananpaj. Chayno churaycuptin rïguga churaräconga ganchis wata muchuy captin cay nasyuncho yargaywan runacuna mana wañunanpämi.» José chayno nishan alli caran faraonpaj, waquin autoridänincunapäpis. Chaymi faraonga autoridänincunata niran: «¿Juc runata tarishwanchuraj paytano Dios yanapaptin alli yarpayniyojta?» nir. Nircur Josëta faraón niran: «Gamtaga Diosmi llapan chaycunata musyachisha-cashunqui. Chaymi cay nasyunchöga gampita mas musyaj-yachaj runa mana canchu. Cananpitaga cay nasyuncho marcacunacho tiyaj llapan runacunapis gam nishayquitami imatapis ruranga. Cay palasyöcho cajtapis gampa munayniquimanmi churä. Nogallami gampita masga cashaj cay nasyunpa mandajnin caynëpa. Gamtami canan öra churä intëru Egipto nasyunta mandanayquipaj.» Chayno nirmi faraonga dëduncho jatiraycashan mandaj car sëllucuna surtïjanta jorgurir Josëta jatiparcuran. Nircorga uywaynincunata niran fïnu lïnu tëlapita rurasha röpata Josëta jatipänanpaj, gori wallgatapis wallgapänanpaj. Nircur wichächiran faraonpa guepanta aywaj carrëtanman. José maypa aywaptinpis runacuna cayno gaparpaj: «¡Paypa ñaupanman gongurpacuy!» nir. Chaynömi Josëtaga churaran llapan Egipto runacunapa mandajnin cananpaj. Chaypitanaga Josëta faraón niran: «Cay Egiptucho noga faraón captëpis manami pipis manaraj gam nishayquiyäga imatapis rurangachu.» Faraonga Josëta jinan Egipto jutitana churaparan Zafnat-panea nir. Nircur majacharan Asenat jutiyoj warmiwan. Chay warmiga caran On siudächo tiyaj cüra Potiferapa wamran. Chaynömi Josëga Egiptupa mandajnin ricacuran. Carsilpita jorgurcur faraonpa ñaupanman pushashan öra Josëga caycaran quimsa chunca (30) watayoj. Faraón cajpita aywacur Josëga intëru Egiptupa puriyta gallaycuran. Chay wata shamojpita ganchis watacama intëru Egipto nasyuncho micuy amatar wayuran. Chaura Josëga micuy alli wayushan wichan ganchis watantin micuyta shuntachiran. Chacrapita shuntashanta churachiran jinan siudäcunaman. Chauraga llapan siudäcunacho aypalla micuy churaraycaran. Lamar cantuncho agu goturäcojtanöraj Josëga rïguta shuntachiran. Aypalla captinmi manana tupurannapischu. Manaraj muchuy gallariptin Josëpawan warmin Asenatpa wamrancuna caran ishcayna. «Diosmi yanapämasha llapan castäcunata imano ñacashätapis mana yarparaycänäpaj» nirmi Josëga rimir caj wamranpa jutinta churaparan Manasés nir. Jucaj wamran yuriptinnami «Amatar ñacashä nasyunchömi Dios munasha wamrayoj canäta» nishpan jutinta churaparan Efraín nir. Ganchis wata fiyupa micuy wayurcur Egiptuchöga mana wayurannachu. José nishanno muchuy caj ganchis watana gallaycuran. Chaura intëru nasyuncunachöna fiyupa muchuy caycaran. Egiptullachöna micuyga caycaran. Egipto nasyuncho tiyajcuna micunanpaj manana captin llapan runacuna aywaran faraón cajman micuy mañacoj. Chaura faraonga llapan Egipto runacunata niran: «Josëman ayway. Nircur pay nishushayquino ruray.» Intëru Egipto nasyuncho muchuy captin waranllanta waranllantana fiyupa yargay caran. Chaymi Josëga quichachiran micuyta churachishan wasicunata. Nircur Egipto runacunata rïguta ranticuran. Juc-lä nasyuncunachöpis manami micuy caranchu. Chaymi intëru nasyuncunapita Egipto nasyunman shamuran Josëta «Rïguta ranticamay» ninanpaj. Egipto nasyuncho rïgu rantipaj caycashanta mayar Jacobga wamrancunata niran: «Gamcuna ¿imatataj rurarcaycanqui jucniqui-jucniqui ricapänacur? Nogaga mayashcä Egiptucho rïgu rantipaj caycashantami. Gamcunapis ayway. Rantimunqui chayta micur cawananchïpaj. Mana aywaptiquega ¿imata micurtaj cawashun?» Chayno niptin Josëpa chunca wauguincuna Egiptuman aywaran rïgu rantej. Papänin Jacob mana munaranchu Josëpa shullcan Benjamín wauguincunawan aywanantaga. Yarparan imapis päsananta. Israelpa wamrancunaga aywaran rïgu rantej aywaj runacunawan iwal. Chaynöga aywaran intëru Canaán nasyunchöpis fiyupana muchuy captinmi. Egipto nasyun Josëpa munaynincho captinmi intërupita payman chayaj rïgu rantej. Chaymi Josëpa ñaupanman chayaycur wauguincunapis rispitashpan umpuran urcunpis pampaman töpanancama. Josëga wauguincunata ricärishpan juclla rejsircuran. Ichanga mana rejsej-tucuranchu. Chaymi fiyu shiminpa tapuran: «Gamcunaga ¿maypitataj shamushcanqui?» nishpan. Chaura paycunaga niran: «Nogacunaga Canaán partipitami shamushcä rïgu rantej tayta.» Paycunaga Josëta mana rejsiranchu, José rejsiycaptinpis. Chay örami Josëga yarpäriran paycunapaj imano suyñushantapis. Chaymi niran: «Gamcunaga ricapacojmi canqui. Cay nasyunman yaycamunayquipaj maypa alli cashantapis ricapacojmi shamushcanqui.» Chayno niptin paycunaga ruwacur niran: «Manami tayta. Nogacunaga rïgu rantejllami shamushcä. Llapanëpis juc taytapa wamrallanmi cä. Alli runacunami cä. Nogacunaga manami juc nasyuncunata ricapacur purëchu.» Chayno niptin yapay José niran: «Manami chaynöchu. Gamcunaga shamushcanqui maypa cay nasyunman yaycamunayquipäpis alli cashanta ricapacojmi.» Chayno niptin wauguincunaga niran: «Nogacunaga cä chunca ishcay (12) wauguimi juc taytapa wamrallan. Llapanëpis tiyä Canaán partichömi. Shullca caj wauguëga papänëwanmi quëdamusha. Mas jucmi ichanga illgasha.» Chaypis Josëga yapay niran: «Näga nishänöpis gamcunaga rasunpami ricapacoj shamushcanqui. Gamcuna imano cashayquitapis cananmi musyashun. Shullca wauguiqui cayman manaraj chayamushancamaga gamcuna manami mayganiquipis caypita llojshinquichu. Chaytaga faraonpa jutincho jurarmi në. Mayganiquipis jucnaylla cutiy ñuñush wauguiquita pushamoj. Waquinniquega caychömi prësu quëdanqui. Cananmi musyashaj gamcuna nishayqui rasunpa cashanta. Nishayqui mana rasunpa captin gamcunaga nishäno rasunpami ricapacoj canqui. Chaytaga faraonpa jutinchömi jurä.» Josëga llapanta quimsa junaj prësu wichgarächiran. Chaypitana paycunataga José niran: «Nogaga Diostami rispitä. Gamcunaga mana wañunayquipaj cayno ruray: Rasunpa alli runacuna cashpayquega cay carsilcho juc wauguiquita jaguiy. Waquinniquega cutinqui famillyayquicuna micunanpaj micuyta apacarcärir. Nircur shullcayquita pushamunqui nishayquino rasunpa cashanta riguinäpaj. Chayno rurar manami wañunquipächu.» José chayno niptin paycunaga auniran. Ichanga quiquin-pura cayno ninacurcaycaran: «Cananga wauguinchïta mana allita rurashanchïpitami castïgu chayaycämanchi. Noganchëga fiyupa llaquicuycajta ricaycarpis wauguinchïta manami cuyaparanchïchu. Ruwamashapis manami cäsuranchïchu.» Chayno ninacuptin Rubenga paycunata niran: «Nogaga micharämi wamrata mana yatapänayquipaj. Chaypis gamcunaga manami wiyamarayquichu. Cananga chaypitami castïgu chayaycämanchi.» Josëga paycunawan parlaycaran juc tantiyachejllawanmi. Chaymi mana musyaranchu paycuna parlaycashanta José tantiyaycashanta. Josëga paycunapita juc-läman aywarcur wagaran. Wagashanpita cutiycur paycunapita juc-läman jorguran Simeonta. Nircur waquin wauguincuna ricapaycaptin wascanwan liyachiran. Chaypitaga niran llapanta custalnincunaman rïguta wiñapänanpaj, pägashan guellaynincunatapis cada ünunpa custalnincunaman cutirgärachinanpaj. Nircur niran mircapanpäpis micuyta gonanpaj. Chaura uywaynincunaga José nishanno ruraran. Chaura paycunaga bürruncunaman rïguta cargacarcärir cuticuran. Cuticurcaycashancho tardiyar juc pachaman cargancunata pascaran. Chaycho jucga custalninpa shiminta pascaran bürrunta garananpaj. Quicharcushanchöga guellayninta tariran. Chayno tarircur wauguincunata niran: «Pägashä guellaynëta custalnëman wiñarcamusha. Masqui ricay-llapa. Cay custalnëcho caycan.» Chaura paycunaga imata yarpachacuytapis mana camäpacuranchu. Chaymi jucnin-jucnin ninacuran: «¿Ima-aycamantaj Tayta Diosga jitarpamanchi?» nir. Canaanman chayaycärir papänin Jacobtaga llapallanta willaparan Egiptucho imano cashantapis. Chaymi niran: «Chay nasyunpa mandajnenga rabyashami parlapämashacuna. Nogacunataga nimasha ‹nasyunnëman ricapacoj shamushcanqui› nirmi. Chaura nogacunaga willashcäcuna alli runacuna cashäta, imaypis mana ricapacoj cashäta. Chaynöpis willashcä juc taytapa wamrancunalla chunca ishcay waugui cashäta, jucga illgashantana, mas shullca caj wauguëna cay Canaancho gamwan carcaycashantapis. «Chaura chay mandäga nimasha: ‹Nogaga caynöpami musyashaj gamcuna alli runa cashayquita: Juc wauguiquita caycho jaguiy. Waquinniquicunanami cutinqui castayquicuna micunanpaj micuyta apacarcärir. Shullca caj wauguiquita cayman pushamunqui. Chayrämi musyashaj rasunpa alli runacuna cashayquita. Chauraga jucaj wauguiquipis prësu caycashanpita llojshenga. Gamcunapis cay nasyuncho alli puricunquipaj› nir.» Custalnincunata tallishanchöraj cada-ünunpa custalnincunacho paycunaga guellaynincunata tariran. Bolsacho wiñasha caycajta guellaynincunata tariycärir papänintin fiyupa manchacäcuran. Chaypita Jacobga wamrancunata niran: «Gamcunaga nogata cachaycämanqui wamraynajllatanami. Cananga noganchïwan mana cannachu Josëpis ni Simeonpis. Cananga Benjamintana guechumaj-aywanqui. Imapis nogapäga manami allinachu.» Niptin Rubenga niran: «Benjamintaga nogami pushashaj; nogami cutichimushaj. Wamrayquita mana cutichimuptëga ishcan wamräta wañuycachinqui.» Chaura Jacobga niran: «Gamcunawanga wamrä manami aywangachu. Wauguin Josëpis wañushana. Pay japallannami quëdasha. Aywaycashancho imapis päsaptenga gamcunami juchayoj canquipaj noga llaquicuyllawan wañunäpaj.» Muchuyga intëru nasyuncunacho mas fiyupana caran. Chaymi Egiptupita apamushan rïguncuna ushacäcuptin Jacobga wamrancunata niran: «Yapay ayway rïgu rantej. Wallcallatapis rantimunqui.» Chayno niptin Judäga niran: «Egiptucho caycaj mandäga nogacunata nimaran: ‹Shullcayquita cayman mana pushamorga ama chayamunquichu› nir. Wauguë Benjamín nogacunawan aywaptenga rïguta rantipämunäpaj aywashämi. Nogacunawan mana aywaptenga manami aywashäcunachu. Chay runaga näga nishänöpis nimaran: ‹Shullcayquita cayman mana pushamorga amana chayamunquichu› nirmi.» Chaura Israel niran: «Gamcunaga ¿imapätaj chay runata willarayqui jucpis wauguiqui caycashanta? ¿Imanirtaj chayno mana allitaga ruramashcanqui?» Niptin paycuna niran: «Chay runa amatarmi nogacunata tapumaran aycaj cashanchïtapis, chayno famillyanchïcunapäpis. Tapumaran: ‹¿Papäniqui cawaycanrächu? ¿Jucpis wauguiqui caycanrächu?› nir. Chaymi nogacunaga llapantapis rasun cajllata willashcä. ¿Imanöpataj musyäcunaman caran ‹Wauguiquita pushamuy› nimänantaga?» Papänin Israelta Judá cayno niran: «Cawananchïpaj wamrata cachay nogawan aywananpaj. Paytaga nogami imapitapis ricashaj. ‹Wamra aywachun› niptiquega jucllami aywashäcuna. Chaura manami mayganchïpis wañushunchu yargaypita ni wamranchïcunapis ni quiquinchïcunapis. Wamrayquipäga nogata tapumanqui ima päsaptinpis. Cayman wamrayquita mana cutichimushpäga gampa ñaupayquicho imaycamapis nogami juchayoj cashaj. Auniptiquega maynami ishcay cutipis aywäcunaman cutimöcunaman caran.» Chayno niptin papänin niran: «Cananga ¿imanäshunnataj ari? Chaynönachari pushanqui. Chay runata goycunayquipaj apanqui cay particho mas munay cajninta: balsamuta, abëjapa mishquinta, perfümita, mïrrata, nuezcunata, almendracunatapis. Guellaytapis apanqui yapay rantimunayquipaj. Ñaupa caj guellayta cutichimushushayquitapis apanqui entreganayquipaj. Capaschari pantaypa cutiycachimushurayquipis. Wauguiquita pushacarcärir juclla ayway ari chay runa cajman. Llapanpaj munayniyoj Tayta Dios gamcunata chay runawan cuyapaycachishunqui jucaj wauguiquitapis cachaycunanpaj, Benjamintapis mana imatapis rurananpaj. Llapan wamräcunata ogranä captenga ¿imanäshätaj ari?» Jacobpa wamrancunaga Egiptuman chayachir mandajta goycunanpaj cajcunata camaricuran. Nircorga guellaytapis masta apacurcur, wauguin Benjaminta pushacurcur Egiptuman llapan aywaran. José cajman chayaycäriptin Josëga ricaran Benjamín paycunawan caycajta. Chaymi Josëga wasincho aroj sirbintinta niran: «Cay runacunata pushay wasëman. Nircur juc wäcata pishtanqui micuyta ruranayquipaj. Paycunawanmi canan junäga mirindashaj.» Sirbintenga José nishanta ruraran. Quiquin sirbintimi pusharan Josëpa wasinman. Chaura paycunaga fiyupa manchariran. Mancharirmi quiquin-pura parlar ninacuran: «Canan caymanga pushamashcanchi rimëru rïgu rantej shamuptinchi guellayta cutiycachimashanchïpitami. Cananga magarcur magarcurmi uywaytano aruchimäshun bürrunchïcunatawan.» Chayno parlacushpanmi Josëpa wasi puncunman chayaycärerga pushaj sirbintita cayno niran: «Tayta, nogacunaga ñaupa cajcho rïgu rantej shamurä. Rïguta rantircur cuticuräcuna. Puñunäcunapaj pachacurmi custalnëcunapa shiminta pascarä. Chay shimincunachömi guellaynëcunata tarirä. Rïgupaj pägashä guellayga llapanmi caycasha. Chaytami cananga cutiycachinäpaj cutichimushcä. Mastapis apamushcäcunami yapay rantinäpaj. Ichanga manami musyäcunachu chay guellayta pï custalnëcunaman wiñashantapis.» Chaura Josëpa sirbintenga niran: «Ama manchacuychu. Gamcuna rïgupaj pägashayqui guellayta nogaga llapantami chasquirä. Chay guellaytaga papäniquipawan gamcunapa Diosniquichari custalniquiman wiñarcusha.» Chaypitaga Simeontapis carsilpita jorgarcamur pusharan paycuna caycashanman. Nircur llapantana yaycuchiran Josëpa wasinman. Chaychönami yacuta apapämuran chaquincunata mayllacunanpaj. Bürruncunatapis garaparan. Parlajta wiyar musyaycaranna chaycho José micunanpaj cashanta. Chaymi Josëta goycunanpaj apashanta camariran. Nircurna shuyarcaycaran José mirindaj chayananta. Wasinman José chayaycuptenga fiyupa rispitashpan umpuran urcunpis pampaman töpanancama. Nircorga goycunanpaj apashancunata goycäriran. Josëga tapuran imano goyarcaycashantapis. Chaynöpis tapuran: «¿Imanötaj caycan ‹Papänë auquin can› nimashayquega? ¿Cawaycanrächu?» nir. Chayno niptin rispitashpan llapan umpurcärir cayno niran: «Au tayta, papänëga allimi caycällan. Payga cawaycanrämi.» Paycunata ricapärishancho Josëga ricäriran chay taytapita chay mamapita caj wauguin Benjaminta. Chaymi José niran: «¿Paychu ‹Shullcä can› nimashayqui wauguiqui?» Nircur Benjaminta niran: «¡Gamtaga Dios yanapaycushunqui ari ïju!» nir. Josëga amatar cushicuran wauguinta ricärirmi. Cushicuyllawan fiyupa waganaran. Chaymi apurä cuartunman yaycucuycuran. Nircur chaychöna wagaran. Fiyupa wagashanpita chawaycur cärancunata mayllacurir llojshimuran. Nircur uywaynincunata niran: «Micuyta garacamuyna» nir. Juc mësaman shuyni Josëta gararan, juc mësamanna wauguincunata. Chay wasicho micoj Egipto runacunatapis juc mësaman gararan. Egipto runacunaga juc-lä jäpa runacunawan iwal manami imaypis micojchu. Chaymi Egipto runacunapäga hebreo runacunawan micuy fiyupa melanäcuypaj caran. Josëpa wauguincunaga mandashan-tupu mayurpita shullcacama jamacuran. Chaymi paycunaga imata rimacuytapis mana camäpacuranchu. Jucnin-jucnin manchacasha ricapänacurcaycaran. Quiquinpa mësancho caycaj micuytapis Josëga wauguincunata yaparan. Benjamintami ichanga waquinpita mas achcata gararan. Llapan wauguincunaga Josëwan cushisha micuran upuran. Chaypita, Josëga sirbintinta cayno niran: «Cay runacunapa custalninman rïguta wiñapay sumaj juntata. Rïgupaj pägashan guellaynintapis cada-ünunpa custalninpa shiminman wiñarcapunqui. Shullca caj runapa custalninman guellayninta wiñarcapushpayqui guellay bäsötapis wiñarcapunqui.» Chaura sirbintenga llapantapis ruraran José mandashannölla. Warannin tutaga Josëpa wauguincunata pacha chayraj achicyaycämuptillanna despacharan. Chaura chay runacunaga bürruncunata cargacurcur aywacuran. Aywacoj runacuna siudäpita manaraj caruta aywaptinmi Josëga sirbintinta cayno niran: «Ayway chay runacunapa guepanta. Tariparcur cayno ninqui: ‹¿Imanirtaj gamcunapaj alli caycaptëga mana allita rurashcanqui? ¿Imanirtaj guellay bäsuta suwacamushcanqui? Chay bäsuta patrunnëga charasha upunanpämi, adibinananpämi. Chay bäsuta apacamur gamcunaga mana allitami rurashcanqui› nir.» Chaura sirbintiga tariparcur niran José nishannölla. Niptin paycunaga sirbintita niran: «¿Imanirtaj chaynöpaga nogacunata jagachamanqui? ¡Chaytaga ruraycömanrächu! Canaanpita-pachapis nogacunaga custalnëcunapa shimincho tarishä guellaytapis cutichimushcämi. ¿Imanöpataj guellayta ni goritapis suwacamöcunaman caran patrunniquipa wasinpitaga? Mayganëchöpis bäsu taricaptenga wañuchun. Waquinnëcunaga mandajniquipa uywayninnami cashaj.» Chayno niptin sirbintiga niran: «Gamcuna nishayquinömi canga. Bäsuta charaj cajllami uywaynëga canga. Waquinniquega aywacunquipämi.» Chaura paycunaga jinan öra cargancunata pampaman jorguran. Nircur cada-ünun custalninta quichaparan. Chaura sirbintiga ashiyta gallaycuran mayur cajpa custalninpita shullca cajpa custalnincama. Ashiycashancho bäsutaga Benjaminpa custalnincho tariran. Chaura paycunaga llaquicuywan röpantapis rachiriran. Nircorga bürruncunata cargacarcärir jinan öra siudäman cutiran. Llapan wauguincunawan cutir Judäga wasillanchöraj Josëta tariran. Paycunaga pasaypa llaquicushpan Josëpa ñaupanman gongurpacur lätacuran. Chaura Josëga niran: «Gamcuna ¿imatataj rurashcanqui? ¿Gamcuna manachu musyashcanqui noga adibinayta yachashäta?» Chaura Judá niran: «Cananga ¿imanöpataj imatapis nishayqui ari, tayta? Nogacunaga manami imatapis niyta puydëchu mana suwa cashätaga. Tayta Diospis juchayojtachaj ricamasha. Cananga bäsuta charajwan llapanëmi gampa uywayniqui cashaj.» Chayno niptin José niran: «Llapaniquega manami. Pimi bäsöta charasha; chay cajllami uywaynëga canga. Chaypita cäga llapayquimi cuticunqui papäniquipa wasinman. Manami pipis rimapäshunquipächu.» Chaura Judäga Josëpa ñaupanman witiycur niran: «Tayta, caychöga gam caycanqui quiquin faraonnömi. Ichanga gamwan parlarcuytami munä. Ama rabyacuychu ari. Nogacunata tapumarayqui papänë cawashanta mana cawashantapis. Chayno wauguëpäpis tapumarayqui cashanta mana cashantapis. Chaymi nogacunaga willarä: ‹Papänë pasaypa auquinna caycashanta. Juc shullcäpis wamra mösullaraj caycashanta, paypa wauguenga wañushantana, paycuna ishcallan juc mamapita cashanta. Chay mamallapita japallanna captinmi papänë fiyupa cuyan› nir. Chayno niptëcunapis gamga nimarayqui: ‹Shullcayquita pushamuy rejsinäpaj› nir. Chaymi nogacunaga gamta willarä: ‹Chay wamraga papäninta manami cacharinmanchu. Wamran cachaycuptenga llaquicuypita papänëga wañunmanmi› nir. Chayno niptëcunapis gamga nimarayqui ‹Chay wamra mana shamuptenga ama cayman chayamunquichu› nir. «Papänë cajman chayaycorga nimashayquita llapantami willarä. Chaypita papänëga nogacunata nimaran ‹Yapay rïgu rantej ayway› nir. Chaura nogacunaga nirä: ‹Manami aywächu. Shullca caj wauguëtawan cachamaptiquimi ichanga aywashaj. Pay mana aywaptenga manami chay mandajman chayämanchu› nir. Chayno niptëcuna papänë nimaran: ‹Gamcunaga musyaycanquimi jucaj warmëcho ishcaylla wamrä cashanta. Jucaj wamräga illgashana. Canancama manami yurimunchu. Jirca animalchari micucurcusha. Cay wamrätapis ñaupäpita pushacuptiquega payta imapis päsaptin gamcunami juchayoj canquipaj noga llaquicuyllawan wañunäpäpis› nir. «Papänëga shullca caj wamranwan goyallarnami cawaycanpis. Canan nogacunawan wamran mana cutiptin mana ricashpan papänëga wañucäcongami. Chauraga nogacunami juchayoj cashaj auquin papänë llaquicuyllawan wañunanpaj. Nogaga papänëta nirä ‹Wamrataga nogami imapitapis ricashaj. Wamrayquita mana cutichimorga nogami imaycamapis juchayoj cashaj› nir. Chaymi gamta ruwä tayta. Shullcäpa ruquin uywayniquega noga quëdashaj ari. Payga papänë cajman cuticuchun waquin caj wauguëwan. ¿Imanöparäshi papänë cajman cutiycöman shullcä mana cutiptenga? Nogaga awantämanrächu papänë llaquicojta ricashpä.» Sirbej runacunapa ñaupancho wagayta Josëga mana munaranchu. Chaymi sinchipa niran: «¡Caypita llapayqui llojshiy!» nir. Chayno niptin Josëta sirbej runacunaga jucnayllapis chaycho manana carannachu. Josëga sinchi gaparaypa wagaran. Chaytaga llapan Egipto runacunapis wiyaran. Chay willapataga faraonpa palasyunchöpis mayaran. Wauguin cashanta willarmi José niran: «Nogaga Josëmi cä. ¿Papäninchi cawaycanrächu?» Josëpa ñaupancho caycashanta musyaycur wauguincunaga imata niytapis mana camäpacuranchu. Chaymi José niran: «Cay ñaupäman witimuy-llapa» nir. Wauguincuna witircuptin niran: «Nogaga Egiptuman ranticaycamashayqui wauguiqui Josëmi caycä. Canan gamcunaga ama llaquicuychu, ama jitapänacuychu nogata ranticamashayquipita. Rasunpaga Diosmi gamcunapa ñaupayquita cachamasha runacunata cawachinäpaj. Muchuy gallarishanga ishcay watanami. Pichga watarämi chaynölla muchuy canga. Chay watacunaga murupacurpis manami ima micuytapis shuntashunpächu. Nogataga Diosmi gamcunapa ñaupayquita cachamasha yargaypita mana wañunayquipaj. Chaynöpami gamcunapita mirajcunapis cangaraj. ¿Piraj yarpayllapis yarpanman caran Tayta Dios chayno camacaycächishantaga? Caymanga manami gamcunachu cachamashcanqui. Diosmi nogataga cachamasha mandaj faraonta yanapänäpaj, faraonwan iwal Egipto runacunata mandanäpaj. Canan öra ayway papäninchi cajman. Payta cayno willanqui ‹Wamrayqui José caynömi nin: «Diosmi churamasha Egipto runacunata mandanäpaj. Juclla shacamuy. Cayman shacamorga llapan castayquicunawan tiyanquipaj Gosén partichömi. Chaycho tiyashpayquega sercächömi tiyanquipaj. Chay partiga uywayquicunapäpis aypanmi. Llapan ima-aycayquicunatapis chayman apacamuy. Chaymanga micuytapis llapayquipaj aypajpämi goshayqui. Muchuyga canga cananpita pichga watacamarämi» nir.› Noga chayno niycashätaga wauguë Benjaminwan gamcunami wiyaycanqui. Cay Egiptucho imano mandashätapis, imano ricashayquitapis papänëta willanqui. ¡Apurä ayway papäninchïta cayman pushamunayquipaj!» Josëwan Benjamín ishcan macallanacarcärir wagaran. Josëga wagashpan llapan wauguincunata mucharan. Chaypitanaga wauguincuna mana manchacuypana Josëwan parlaran. Josëpa wauguincuna chayashan willapaga chayaran faraonpa palasyunyaj. Chaymi faraonga llapan mandäshejcunawan cushicuran. Josëta faraón niran: «Wauguiquicunata niy uywancunata cargacarcärir Canaanman cutinanpaj. Nircur papäniquita llapan castancunatawan cayman pushamuchun. Nogami goycushäpaj Egipto nasyuncho caycajtaga mas allinnin partita. Micuytapis micongapaj cay nasyuncho wayoj cajtaga alli cajllatami. Paycunata niy cay Egipto nasyunpita carrëtacunata apananpaj. Nircur chaywan cargacurcur apamuchun wamrancunatawan warmincunata. Chayno papäniquitapis pushamuchun. Imantapis cachaycamunanpaj cajpäga ama llaquicuchunchu. Egipto nasyuncho mas allinnin cäga cangapaj paycunapämi.» Israelpa wamrancunaga faraón nishanno ruraran. Josëga faraón nishanno carrëtacunata apachiran. Micuytapis apachiran nänicho micunanpaj. Nircur wauguincunata mushoj röpacunata goran. Benjamintami ichanga goran pichga rucaj röpata, quimsa pachac guellaytapis. Papäninmannami apachiran chunca bürrucunawan Egiptucho mas alli cajcunata. Chunca china bürruwanna apachiran rïguta, tantatapis, micuycunatapis papänin shamushpan micunanpaj. Wauguincunata despachashpan Josëga cayno niran: «Cuydä nänipa rimanacur aywargunquiman.» Egiptupita aywar chayaran Canaanman. Chaycho papänin Jacob tiyaycaran. Jacobta willaran José cawaycashanta, chayno pay Egipto nasyunpa mandajnin caycashantapis. Chaura Jacobga imata rurayta ni imata niytapis mana musyaranchu. Willaycashantapis mana riguiranchu. Chaura José nishan cajtaga llapanta willaran. José apachishan carrëtacunata ricärishpan ichanga fiyupa cushicuran. Chaymi niran: «¡Cananga musyämi wamrä José cawaycashanta! ¡Manaräpis wañucur aywar ricaycamushaj!» Israelga ima-aycantapis apacurcur aywacuran. Beersebaman chayaycurnami papänin Isaac rispitashan Diospaj uywata pishtarcur rupachir gararan. Chaura chay chacay Tayta Diosga Israelta ribilaran. Jutinpa gayar «Jacob, Jacob» niran. Chaura pay niran: «¿Imallaraj?» Chaura Dios niran: «Nogaga papäniquipa Diosninmi caycä. Egiptuman aywaytaga ama manchacuychu. Chaychömi yanapäshaj wamrayquicuna juc nasyunpaj aypajpaj mirananpaj. Egiptuman aywaptiqui yan'gashayquimi. Chaypitapis nogami jorgamushäpaj wamrayquipita mirajcunata. Gam wañucuptiquega wamrayqui José ñaupayquichömi caycangapaj.» Jacobga Beersebapita aywacuran. Wamrancunanami papänin Jacobta, wamrancunata, warmincunata wichächiran faraón apachimushan carrëtacunaman. Jacobga llapan ima-aycantapis Egiptuman apacurcur aywacuran. Wäcancunata, uyshancunata, Canaancho tiyar charashan cajtaga ushajpaj gaticurcur aywacuran. Llapan wamrancuna warmipis ollgupis, warmi ollgu willcancunapis paywan aywacuran. Egiptuman aywacoj Israel castacuna caynömi caran: Rubenmi caran Jacobpa guechpa wamran. Rubenpa wamrancunanami caran: Hanoc, Falú, Hezrón, Carmi. Simeonpa wamrancuna caran: Jemuel, Jamín, Ohad, Jaquín, Zohar, Saúl. Saulga caran Cananea warmicho caj wamrannami. Levïpa wamrancuna caran: Gersón, Coat, Merari. Judäpa wamrancuna caran: Er, Onán, Sela, Fares, Zara. Erwan Onanga wañuran Canaanllachöna. Farespa wamrancuna caran Hezronwan Hamul. Isacarpa wamrancuna caran: Tola, Fúa, Job, Simrón. Zabulonpa wamrancuna caran: Sered, Elón, Jahleel. Chaycunami caran Jacobpa warmin Leacho caj wamrancuna willcancuna, chayno warmi wamran Dinapis. Chaycunaga caran Padan-aramcho tiyaycaptin yurejcunalla. Warmi ollgu llapanga caran quimsa chunca quimsan (33) runacuna. Gadpa wamrancuna caran: Zifión, Hagui, Ezbón, Suni, Eri, Arodi, Areli. Aserpa wamrancuna caran: Imna, Isúa, Isúi, Bería. Paycunapa pañinpis caran «Sera» jutiyoj. Beriapa wamrancunaga caran Heberwan Malquiel. Chaycunami caran Jacobpa uywaycaj warmin Zilpacho caj wamrancuna willcancuna. Zilpaga caran Labán wamran Leata uywayninpaj goycushan warmimi. Paypa wamrancunapita mirajcuna llapanga caran chunca sojtan (16) runacunami. Jacobpa wamrancuna warmin Raquelcho caj caran Josëwan Benjamín. Josëpa wamrancuna warmin Asenatcho caran Manaseswan Efraín. Paycunaga Egiptucho yuriran. Asenatga caran On siudächo tiyaj cüra Potiferapa wamran. Benjaminpa wamrancuna caran Bela, Bequer, Asbel, Gera, Naamán, Ehi, Ros, Mupim, Hupim, Ard. Chaycunami caran Jacobpa jucaj warmin Raquelpa wamrancuna willcancuna. Chaura llapanga caran chunca chuscu (14) runacunanami. Danpa wamran caran: Husim. Neftalïpa wamrancuna caran: Jahzeel, Guni, Jezer, Silem. Chaycunami caran Jacobpa uywaycaj warmin Bilhacho caj wamrancuna willcancuna. Bilhaga caran Labán wamran Raquelta uywayninpaj goycushan warmimi. Paypita mirajcuna llapanga caran ganchis. Egipto nasyunman Jacobwan chayaj runacuna chay castapa yawarllan llapanga caran sojta chunca sojtan (66) runacuna. Chayga caran wamranpa warmincunata mana yupayllapa. Egiptucho yurej Josëpa wamrancuna caran ishcay. Chaura Egipto nasyunman Israel castacuna chayäga caran ganchis chuncana (70). Jacobga José cajman ñaupa-puntata cacharan wamran Judäta. Chaura Judäga Gosenman tincoj aywananpaj willaj aywaran. Chaypitanaga Gosenman Jacob chayaran. Chayashanta musyaycur Josëga carrëtancunata camarachiran papäninwan tincoj aywananpaj. Papänin cajman chayaycur macallacurcur may öra wagaran. Wamran Josëta Israelga niran: «Gamwan cawaycajwanmi tincuycunchi. Cananga allinami wañucuptëpis.» Chaypita Josëga wauguincunatawan llapan castancunata niran: «Faraonta willajmi cutë. Paytaga nishaj ‹Canaán particho tiyaycashanpitami papänë llapan castäcunawan cayman shacamusha. Paycunaga llapanpis uywacuna michiyllatami yachan. Chaymi llapan ima-aycantapis apacurcur; uywancunata gaticurcur shacamusha› nir. Chay mandaj gamcunata gayaycachir ‹¿Imachötaj arunqui?› nir tapushuptiqui gamcunapis ninqui ‹Nogacunaga wamra cashäpita-pachapis unay caj awilöcunano uywa ricayllatami yachä› nir. Chaura gamcunataga Gosén particho shuyni chay castalla tiyacunayquipämi nishunquipaj. Egipto runacunaga melanäcunmi uyshayoj runacunawan iwal tiyayta.» Chaypita José aywaran faraonta willaj. Chayaycur niran: «Papänëmi llapan castancunawan uyshancunata, cabrancunata, wäcancunata gaticurcur, ima-aycantapis apacurcur Canaán partipita shacamusha. Paycunaga Gosenchöna carcaycan.» Josëga pichga wauguincunata acrarcur pusharan faraón rejsinanpaj. Chaycho Josëpa wauguincunata faraón tapuran: «¿Ima aruytataj yachanqui?» nir. Josëpa wauguincuna niran: «Nogacunaga unay awilöcunanöpis uyshacunata cabracunata uywacuyllatami yachä. Nogacunaga shacamushcä cay nasyuncho tiyacunäpämi. Tiyashä Canaán partichöga fiyupami muchuy caycan. Manami guewapis canchu uywäcuna micunanpaj. Chaymi gamta ruwacö tayta Gosencho tiyacunäpaj.» Chaura faraonga Josëta niran: «Papäniquiwan wauguiquicuna ñaupayquicho tiyananpaj shacamusha caycaptenga cay Egipto nasyuncho tiyacunanpaj acray munashayqui partita. Gosencho juc pachata goycuy ari. Chay partimi waquin partipita mas alli cay nasyunchöga. Paycunacho mayganpis uywa ricayta sumaj yachaj cajtaga churay nogapa uywäcunata ricananpaj.» Chaypita Josëga papänin Jacobtapis pusharan faraón rejsinanpaj. Ñaupanman chayaycur Jacobga faraonta saludaran. Faraonga tapuran: «¿Ayca watayojnataj canqui?» nir. Chaura Jacobga niran: «Pachac quimsa chuncan (130) watayojnami caycä tayta. Juc-lächo juc-lächo purir wallcallatami cawashcä; ñacallarmi goyashcä. Ichanga chachäcuna cawashan wataman manami chayärächu.» Jacobga Tayta Diosta faraonpaj mañacurir llojshicamuran. Chaypitana Josëga faraón nishannölla wauguincunatawan papäninta tiyachiran intëru Egipto nasyuncho caycaj partipita mas allinnin partiman. Chayga caran Ramsés partimi. Chaycho tiyaptin Josëga llapan castancunata micuyta goran aycajpis cashanman-tupu. Muchuy fiyupa captinmi micuyga maychöpis manana carannachu. Chaymi Egiptuchöpis Canaanchöpis runacuna yargaywan pasaypana wañunarcaycaran. Chaura Egipto runacunapata Cananeo runacunapata Josëga ushajpäna guellaynincunatapis shuntaran rïguta rantir pägashanta. Nircur llapan guellayta faraonpa palasyunman aparcur churaran. Egipto runacunapa Cananeo runacunapa guellaynin ushacäcuranna. Chaura Egipto runacunaga aywaran Josëta cayno ninanpaj: «Nogacunapa guellaynë manami cannachu. Gamna garamay ari. Guellaynë ushacasha captillanga wañunäta ama cachaycamaychu ari tayta» nir. Chaura José niran: «Guellayniqui ushacasha captenga uywayquicunatana apamuy rïguwan rucanapaj.» Chayno José niptin Egipto runacunaga uywancunatana aparan rïguwan rucananpaj. Aparan cawalluncunata, uyshancunata, cabrancunata, wäcancunata, bürruncunata. Chayno uywancunata apaptin Josëga rïguwan rucaran. Chaynölla juc wata intëru rucaran. Watannin cajcho Josëman llapan aywaycärir yapay niran: «Tayta, musyashayquinöpis llapan guellaynëcuna ushacashanami. Llapan uywäcunapis gamllapanami. Cananga mananami imäpis cannachu micuywan rucanäpaj. Chacräcunatawan quiquëcunatana rantimay micuypaj. Faraonpa rantishan runacunallana cashaj. Payllapäna chacräcunachöpis arushaj. Muruta ichanga gomanqui chacräcunata murunäpaj quiquëcunapis micur cawanäpaj. Yargaypita wañunäta, chacräcunapis purunyänanta ama munaycuychu ari tayta.» Chaymi Josëga Egipto runacunapa chacranta rantiran faraonllapana cananpaj. Egipto runacunaga fiyupa yargaywanmi chacrancunatapis ushajpaj ranticuycuran. Chaynöpami llapan chacracunapis faraonllapana ricacuran. Intëru Egipto nasyuncho caj runacuna ricacuran faraonpa uywaynillanna. Cüracunapa chacrancunallatami Josëga mana rantiranchu. Cüracunataga faraón micuyta goran. Chaynöpami cüracunaga chacrancunata mana ranticuranchu. Chaypita Josëga llapan runacunata niran: «Canan gamcunaga chacrantin caycanqui faraonllapanami. Nogaga gamcunata rantishcä payllapana canayquipämi. Caychömi muru caycan chacracunata murunayquipaj. Murushayqui rïgu poguptenga cada pichga arröbapita juc arröbata faraonman päganquipaj. Puchoj cajtana waquinta churanqui yapay murunayquipaj. Waquinna canga wamrayquicunawan llapan wasiquicho tiyajcunapis micunayquipaj.» Chaura llapan runacuna niran: «Gamga amatar alli runami canqui tayta. Nogacuna yargaypita wañunäpitami salbamashcanqui. Faraonpa uywayninnachari cashaj.» Josëga llapan Egipto runacunata niran murushancuna poguptin cada pichga arröbapita juc arröbata faraonta cutichinanpaj. Chayno pägayga canancamapis caycanrämi. Cüracunami ichanga mana päganchu. Paycunapaga chacrancunapis manami faraonpachu caran. Jacobpita mirajcunaga Egiptuchöna tiyacuran. Gosén partichöna tiyacaycäriran. Chaycho tiyaycällar aypallaman miraran. Egiptuchöga Jacob tiyaran chunca ganchisnin (17) wataraj. Chaura pay caran pachac chuscu chunca ganchisnin (147) watayoj. Wañunanpaj wallcana pishiycaptin wamran Josëta gayachiran. Nircur cayno niran: «Gam rasunpa cuyapämashpayquega maquiquita cay chancäman jatimuy. Nircur Diospa jutincho juray ruwacushäta cumlinayquipaj. Noga wañucuptëga cay Egiptuman ama pampamanquichu ari. Nogaga wañur ñaupa wañoj castäcunawan tincoj aywacunäpänami caycä. Wañucuptëga cay Egipto nasyunpita cuerpöta apacunqui. Nircur pampaycäramanqui ñaupa caj castäcuna pamparaycashan cajman» nir. «Au, papä. Nimashayquinömi rurashaj» niran Josëga. «Canan öra juray» niran papänenga. Chaura Josëga juraran. Jurarcuptin Israelga yapay wegucuycuran. Chaypita achca junajtaga Josëta willaran papänin gueshyaycashanta. Chaura Josëga ishcan wamranta Manasestawan Efrainta pushacurcur aywaran. Chayaycuptin Jacobta willaran wamran José chayashanta. Chauraga llapan callpanwan jatarir jamarcuran. Nircur Josëta niran: «Munayniyoj Diosmi Canaán particho yuripämaran Luz siudächo. Chaychömi bindisyunta gomashpan cayno nimaran: ‹Gampitaga aypallamanmi mirachishaj. Gampita mirajcuna achca nasyun cananpämi camacächishaj. Gampita mirajcunatami cay partitapis goycushäpaj. Cay partichöga imaycamapis paycunami tiyangapaj› nir. «Cay Egiptuman manaraj chayamuptë yurej wamrayquicunataga nogami wamrachacuycä. Chaymi Rubenwan Simeón wamräcuna cashannöna Efrainwan Manasesga nogapana canga. Paycunapa shullcan cajnami ichanga gampa wamrayquicuna canga. Paycunaga erensyatapis chasquenga Efrainwan Manasés chasquishallanchönami. Mamayqui Raquelga Canaán partichömi wañupämaran. Wañupämaran Padan-arampita cuticamur Efrata marcaman chayaycaptëmi. Chaura Efratallachömi näni aywajpa ñaupanman pampaycärirä. Chay marcapami cananga jutin Belén.» Josëta chayno niycashancho Israelga ricäriran Josëpa wamrancunata. Chaymi tapuran «¿Pitaj paycunaga?» nir. Chaura José niran: «Wamräcunami. Cay Egiptucho tiyaycaptëmi Tayta Dios tarichimasha.» Chayno niptin papänin niran: «Cayman witichipämay ari paycunata bindisyunta gonäpaj.» Israelga caran pasaypa auquinna. Manana ñawinpis sumäga ricacurannachu. Chaura Josëga papäninpa ñaupanman wamrancunata witichiparan. Ñaupanman witiycuptin ishcan wamracunata macallarcur-macallarcur mucharan. Nircur Josëta niran: «Nogaga manami gamta cawaynëcho ricayta yarparänachu. Chaypis Diosmi munasha wamrayquitapis ricanätaraj.» Israelpa gongurnincuna chaupincho caycajta wamrancunata José witichiran. Nircur quiquenga umpuran urcunpis pampaman töpanancama. Jatarcur ishcan wamrancunata papäninpa ñaupanman witichiparan. Chaura papänin Israelpa ñaupanchöga Efraín caycaran ichoj caj-läduncho, Manasesna derëchu caj-läduncho. Bindisyunta gonanpaj wamracunapa umanman maquinta churaran. Jogarishanchöga maquinta Israel rusachiran. Chaymi derëchu caj maquinta churaran Efrainpa umanman, shullca caycaptinpis. Ichoj caj maquintana Manasespa umanman churaran mayur caycaptinpis. Nircur bindisyunta gor cayno niran: «Chachä Abrahamwan papänë Isaac rispitashan Dios, Nogata yurishäpita-pacha ricamaj Dios, Nogata ima mana allipitapis salbamaj Anjil cay wamracunatapis yanapaycuchun. Paycunacho yarpaycuchun, nogapa jutëta chayno chachä Abrahampa jutintawan papänë Isaacpa jutintapis. Cay wamracunapitaga aypallaman mirachun. Intëru munduchöpis aypallanpa cachun paycuna castaga.» José ricaptenga papänin rurashan mana alli caran. Shullca caycaptin Efrainpa umanman derëchu caj maquinta churaran. Chaymi Josëga papäninpa derëchu caj maquinta charircur Manasespa uman jananman churaran papäninta cayno nishpan: «Ama chaynöga papä. Derëchu caj maquiquitaga mayur cajpa uman jananman churay.» Papänenga pay nishanno rurayta mana munashpan niran: «Nogapis musyaycämi maygan mayur cashantaga. Mayur cajpis mirashpanga cangapaj jatun nasyunmi. Shullcan cajmi cangapaj mas munayniyoj nasyunpaj. Paypita mirajcunaga achca nasyunpämi mirangapaj.» Chay junaj Jacobga ishcan willcancunata bindisyunta goran cayno nir: «Cananpitaga llapan Israelcuna bindisyunta goshpan caynömi nenga: ‹Efrainta Manasesta yanapashannölla Tayta Diosga gamcunatapis yanapaycushunqui› nir.» Chaynömi Israelga Efrainta churaran mayur wamranno cananpaj, Manasestana shullcano cananpaj. Nircur Josëta niran: «Nogaga wañucojnami-aywä. Noga wañucuptëpis Diosga gamcunawanmi caycangapaj. Paymi cutichishunquipaj awiluyquicuna tiyashan partiman. Gamtaga wauguiquicunapita mastami goycushcä. Chaymi Shequemtaga gamta goycö. Chaytaga Amorreo runacunatami guechurä sablëwan, lëchawan pillyashpä.» Llapan wamrancunata gayaycur Jacob niran: «Ñaupäman witimuy-llapa shamoj watacunacho ima päsashunayquipaj cashantapis willapänäpaj. «Wamräcuna, witimuy-llapa. Nishäta wiyacuy-llapa. «Rubén, gamga canqui guechpa wamrämi. Gamga mösullaraj caycaptëmi yurirayqui. Gamga mas rispitäduchari canquiman. Mas munayniyojchari canquiman. Ichanga gamga märistayquiwan puñucuycushpayquimi pengayman churamarayqui. Chaypitami manana mayurnönachu canquipaj. Gamga chayasha mayunömi cashcanqui. «Simeonwan Levïga chay shongullami. Paycunaga mana cuyapaypami pitapis wañuchin. Nogaga manami paycuna parlacushancho cayta munächu. Paycunaga rabyacurcurmi runacunata wañuchiran. Asicunan-cashallami törucunapa ancuncunatapis cuchurgäriran. Nogaga melanäcömi gamcuna rabyar rurashayquita. Chaypitami gamcunataga mashtaypa-mashtarishayqui. Chaura intëru Israel nasyunchömi tallucasha caycangapaj. «Judá, gamga chiquishojcunata munayniquichömi chararanquipaj. Quiquiquipa wauguiquicunapis umpuycur-umpuycur rispitashushpayquimi alabashunquipaj. Judá, gamga canqui juc manta liyun cäsata charircur cutimojno; micunanpaj pampaman lätacuycojno. Chayno caycaptiquega ¿piraj gamta rabyachishunquiman? Judätaga manami pipis guechongapächu munayniyoj cayninta. Manami pipis guechongapächu mandaj car charashan bastunnintapis rasunpa mandaj chayamunancama. Chay mandajtami llapan runacunapis rispitangapaj. Chay wichan übas aypalla captinmi bürruncunatapis übas yöracunamanna watanga. Bïnu yacunöraj captinmi bïnuwan röpantapis tagshacunanpänöna canga. Aypalla übas captinmi ñawincunapis bïnupita mas yanaraj cangapaj. Aypalla lëchi captinmi quiruncunapis lëchipita mas yurajraj cangapaj. «Zabulón tiyanquipaj lamar cantuncunachömi. Gamga tiyanquipaj büquicuna chayanancho, llojshinanchömi. Lindayquega chayarangapaj Sidoncamami. «Isacar, gamga sinchi bürru curralcho wichgaraycajnömi canquipaj. Tiyanayquipäno alli partita ricar, wajtayquitapis camapanquipaj chaycho guepicunata apanayquipaj. Mana rimacuyllapami rantisha runano ricacunquipaj. «Dan, gamga quiquiqui castallatami alli arriglanquipaj. Gamga canquipis Israel trïbumi. Dan gamga canquipaj culebra näni cantuncho mayaj-mayaj caycajnömi; cawallupa chaquinta cañirir muntasha aywaycajta garpurejno. ¡TAYTA DIOS gam salbamänallayquitanami shuyaraycä! «Gad, gamtaga juc-läpita juc-läpitami asaltashunayquipaj yaycamongapaj. Ichanga paycunatapis asaltanquipämi. «Aser, gampaga aypallami micuyniqui cangapaj. Ray amatar yachashan micuycunapis cangapämi. «Neftalí, gamga lluychu-nirajpis munashayquipa puricojmi canquipaj. Cuyayllapaj wawayoj lluychunömi canquipaj. «José, gamga yacu cantuncho lanta wiñar amatar wayojnömi canquipaj. Nircur lantapa rämancunapis tapya jananpa lätajnöraj canquipaj. Fiyu runacuna chiquishushpayquimi lëchancunata gamcunaman jitamongapaj. Chayno rurar rabyachishunquipaj. Ichanga gampa ricrayquicuna fiyupa callpami canga. Lëchayquicunatapis sinchimi charinquipaj. Chaynöga canquipaj Jacobpa Tayta Diosnin yanapäshuptiquimi, Israelpa michejnin chapajnin yanapäshuptiquimi, yäracushä Dios yanapäshuptiquimi, munayniyoj Dios bindisyunta goshuptiquimi. Syëlupitami payga bindisyunninta churamonga. Bindisyunta goshushpayquimi pacha rurinpitapis yacuta pashtachimonga. Warmicuna achca wawata tarinanpäpis bindisyunta goshunquipaj. Noga bindisyunta goshäga unaypita-pacha cacoj jircacuna mana ushacaj cashannömi cangapaj. Bindisyunta goshäcunaga gam Josëchömi caycangapaj. Gamga llapan wauguiquicunapita mas rispitädumi caycanqui. «Benjamín, gamga canqui atojnömi. Imatapis charircur tuta tutallami micunqui. Tardipana llapan puchöpacushayquitapis aypurinqui.» Chaycunami caran chunca ishcay trïbu Israelcuna. Chaynömi papänenga llapan wamrancunata bindisyunta goran pay wañucuptin cada-ünun imanöpis cananpaj. Chaypitana juc junaj Jacobga llapan wamrancunata cayno niran: «Ñaupa wañoj castäcunawan tincoj aywacunäpänami caycä. Pampaycäramanqui Het runa Efronpa chacrancho taytäcuna pamparaycashan machay uchcuman. Chayga caycan Canaán particho Mamrepa chimpan Macpelacho machay caycajmi. Chaytaga chacrantinta Abrahammi Efronpita rantiran llapan castancunawan chayman pampacunanpaj. Chaymanmi pamparan Abrahamtapis warmin Saratawan, Isaactapis warmin Rebecatawan. Nogapis chaymanmi pamparä Leata. Chaycho caycaj chacratawan machaytaga rantiran Het runacunapitami.» Chayno llapan wamrancunata willapayta usharcur Israelga cämanman yapay wegucuycuran. Nircur wañucäcuran. Wañucäcuptin Josëga papäninpa cuerpunta macallacurcur wagashpan mucharan. Chaypita Josëga paypa munaynincho caycaj mëdicucunata niran papäninpa cuerpunta jampinanpaj aychan mana gotucänanpaj. Chaura mëdicucunaga José nishanno ruraran. Mëdicucunaga chay ruraycho goyaran chuscu chunca (40) junaj. Chayno junajtarämi wañusha runapa cuerpun gotucänanta jampiyta ushaj. Israeltaga llapan Egipto runacuna lüturan ganchis chunca (70) junaj. Lütuyta ushashanpitana Josëga parlaran palasyucho caj mandajcunawan. Paycunata cayno niran: «Gamcunapaj rasunpa noga alli casha captëga nogapa ruquë faraonta ruwapaycamay ari. Papänëmi wañunanpaj caycashancho nogata jurachimaran, pay wañuptin quiquin uchcucushan uchcuman pampachinäpaj. Chayga caycan Canaán partichömi. Nogaga ruwacö papänëta pampaj aywanäpaj aunimänanpämi. Papänëta pampaycacherga cutimushämi.» Chayno willaptin faraonga niran: «Aywachun ari. Papänin nishanno pampamuchun.» Chaypita papäninta pampaj José aparan. Chaymi Egipto palasyucho mandajcunapis yan'garan. Jacobpa llapan castancuna, Josëpis, wauguincunapis aparan papäninta pampaj. Jacobta pampaj aywacuptin Gosenchöga quëdaran wamracunawan uywancunalla. Aypalla runacuna Josëta yan'garan chaquipapis, carrëtacunawanpis. Goren-ha-atad pampaman chayaran. Chayga caycan Jordán mayupa chimpanchömi. Chaychöga José fiyupa llaquicushpan lütur goyächiran ganchis junaj. Chaycho tiyaj Cananeo runacuna ricashpan cayno nipäcuran: «Egipto runacunaga fiyupa llaquicushpanmi lütuycan» nir. Chaypitami chay partipa jutinta churaparan «Abel-mizraim» nishpan. Chayga caycan Jordán mayupa chimpanchömi. Jacobpa wamrancunaga llapantapis cumliran papänin caway shiminpa nishanno. Canaanman apaycärir Het runa Efronpita Abraham pampacunanpaj rantishan Macpelacho machay uchcu caycajman pamparan. Chay chacraga machaynintin caycan Mamrepa chimpanchömi. Papäninta pampaycärir Josëga llapan wauguincunawan Egiptuman cuticuran. Llapan aywäshej runacunapis paycunawan iwal cuticuran. Jacob wañushanpitanaga Josëpa wauguincuna cayno yarpar parlacuran: «Canan Josëga payta mana allita rurashanchïmannömi ayñita cutichimäshun» nir. Chayno yarparmi jucninta cacharan Josëta cayno ninanpaj: «Papäninchi manaraj wañurmi niran gamta mana allita rurar juchata rurashäpita perdunamänayquipaj. Chaymi ruwacö mana alli rurashäcunapita perdunamänayquipaj. Nogacunapis cä papäninchi rispitashan Diosta sirbejmi» nir. Willaptin Josëga wagaran. Chaypita wauguincuna José cajman chayaycur pasaypa manchacushpan ñaupanman gongurpacuran urcunpis pampaman töpanancama. Paycuna niran: «Cananga gampa uywayniquicunami caycä.» Chaura José niran: «Gamcuna ama manchacamaychu. Nogaga manami Dioschu cä pita jusganäpäpis. Gamcunaga yarparayqui nogata chiquimar mana allita ruraycämashayquita. Chaytami Diosga rucachisha alliman, canan ricashanchïno runacunata wañunanpita salbanäpaj. Gamcunaga manami imapitapis manchacamänayquichu. Nogami micuytaga goshayqui quiquiquicunapäpis wamrayquicunapäpis.» Chayno nishpanmi Josëga wauguincunata alli shiminpa parlapar shacyächiran. Josëwan papäninpa castancuna tiyacuran Egiptullachöna. Josëga cawaran pachac chuncan (110) watayoj canancama. Chaymi wamran Efrainpa willcanpa wamrantapis ricaranraj. Manasespa wamran Maquirpa wamrancunatapis Josëga wamrantanöraj chasquiran. Chaypita juc junajcho wauguincunata José niran: «Wañucojnami-aywä. Diosmi shamongapaj gamcunata yanapäshunayquipaj. Paymi jorgushunquipaj cay nasyunpita. Nircurmi pushashunquipaj Abrahamta Isaacta Jacobta aunishan Canaán partiman.» Llapan wauguincunata jurachishpan Josëga cayno niran: «Diosga rasunpami shamongapaj gamcunata yanapäshunayquipaj. Chayno captenga nogapa tullötapis caypita apacunqui» nir. Egiptucho José wañuran pachac chuncan (110) watayoj caycashancho. Wañuptin Josëpa cuerpuntapis mëdicucuna jampiran aychan mana gotucänanpaj. Jampircärir cajunman churaycäriran. Egipto nasyunman Jacob aywacuptin llapan wamrancunapis castantin aywaran. Egiptuman chayaj Israelcunapa jutincuna caycunami caran: Rubén, Simeón, Leví, Judá, Isacar, Zabulón, Benjamín Dan, Neftalí, Gad, Aser. Wamrancunawan willcancunawan Jacobga ganchis chuncami (70) Egiptuman chayaran. Josëga Egiptuchöna caycaran. Chaycho tiyarcaycashancho wañuranna Josëpis, llapan wauguincunapis, Egiptuman llapan chayajcunapis. Ichanga Israelcuna fiyupa aypallamanna miraran. Paycunaga chay partipa intëruchöna aypacasha caycaran. Chaymi manchariypäna caran. Chaypita mas guepataga juc runana yaycuran Egiptupa raynin cananpaj. Chay rayga mana musyarannachu pï José cashantapis. Chay raymi Egiptucunata niran: «Tantiyacuy-llapa: Israelcunaga fiyupa manchariypämi mirarcaycan. Cananga yarpachacushun mana mirananpaj imano rurananchïpäpis. Guërra captin-imaga contranchïcunamanmi guellicunman noganchïwan pillyananpaj. Binsiycamashpanchëga nasyunninchïpita aywacongami.» Chayno parlacarcärirmi Israelcunata ñacachir sasa aruycunacho aruchinanpaj achcaj capatascunata churaran. Chaynöpami faraonga aruchiran Pitón jutiyoj siudäta, Ramsés jutiyoj siudätapis. Chay siudäcunaga caran faraonpa ima-aycantapis churachinanpämi. Chayno ñacachiptinpis Israelcunaga chaynöllami miraycaran. Chaura Egiptucunaga Israelcunata fiyupana manchacoj. Chaymi Israelcunataga fiyupa sasa aruycunachöna aruchej. Fiyupa ñacachej sinchi aruycunacho aruchir, mitutapis adöbitapis rurachir, chacracunatapis aruchir. Egipto nasyunpa raynenga gayachimuran ishcay hebrea partëracunatapis Sifra jutiyojtawan Fúa jutiyojta. Chay partëracunata niran: «Hebreo warmicuna gueshyacuptin, yuripacachej aywar gamcunaga ricanqui iti warmi u ollgu cashanta. Ollgu captenga wañurachinqui. Warmi captenga ama wañuchinquichu.» Chaypis partëracunaga Diosta rispitashpanmi Egiptupa raynin nishannöga mana ruraranchu. Chaypa ruquenga ollgu wamra yurejcunapis alli cawananpaj yanaparan. Chaura Egiptupa raynenga partëracunata yapay gayachiran. Paycunata niran: «¿Imanirtaj nishätaga mana rurashcanquichu? ¿Imanirtaj ollgu wamra yurejcuna cawananta dëjashcanqui?» Niptin partëracunaga faraonta niran: «Hebreo warmicunaga manami Egipto warmicunanöchu. Paycunaga sinchimi. Chaymi nogacuna manaraj chayaptë quiquillanna gueshyacurin.» Partëracuna Diosta rispitar ollgu wamra yurejcunata mana wañuchishanpitami Diosga partëracunatapis yanaparan famillyancuna mirananpaj. Chaynöpami Israelcunaga aypallamanna mirarcaycaran. Achca car mas munayniyojna caran. *** Chaura faraonga llapan Egipto runacunata niran: «Hebreocunapa ollgu wamran yurejtaga manyapita mayuman garpuy. Warmi cajcunata ichanga cawananpaj cachaycuy.» Juc runami majachacaran. Paycunaga ishcanpis caran Leví trïbupitami. Tiyaycashanchönami warmin gueshyaj ricacur gueshyacuran ollgu wamrata. Cuyayllapaj maucha captinmi mamanga quimsa quilla pacayllapa charäcuran. Chaypita mastaga pacayllapa charayta manana puydirannachu. Chaymi totorapita awaran batyatano. Nircur llapan uchcuncunata breyawan chaparan yacu mana yaycunanpaj. Chayno rurarcur awashan rurinman wamranta wiñarpuran. Nircur churaycuran Nilo mayu cantuncho ututucuna caycaj chaupinman. Itipa pañinna carullapita ricapaycaran itita ima päsashantapis musyananpaj. Chay junaj faraonpa warmi wamranga mayuman bäñacoj aywaran. Bäñacushancama yanasancunaga mayu cantunpa purircaycaran. Faraonpa wamranga ricaran totora chaupincho batyano caycämojta. Chaymi uywayninta niran apapänanpaj. Quicharir tariran iti wagaycajta. Chaura faraonpa wamranga itita cuyapar «Cayga hebreo wamrachaj» niran. Chaura itipa pañinna faraonpa wamranta niran: «¿Munanquimanchu cay itita uywapar chuchupäshunayquipaj hebrea warmita gayapämunäta?» Chayno niptin niran: «¡Mä gayaraycamuy!» Chaura wamraga aywaran itipa mamanta pushamoj. Chayaptin faraonpa wamranga niran: «Cay wamrata uywapämay. Uywapämashayquipitaga pägashayquimi» nir. Chauraga itita uywapänanpaj apacuran. Chaypita wiñar jatullanna captenga faraonpa wamranman cutichiparcuran. Chaura paynami uywacuran quiquinpa wamrantano. «Yacupitami jorgucushcä» nirmi jutinta churaparan Moisés nir. Chaypita Moisés jatunna cashpan juc junaj aywaran hebreo-masincunata ricaj. Chaycho ricar rasunpa musyaran hebreo-masincuna fiyupa ñacar arurcaycajta. Chaychömi ricaran Egipto runa hebreo runata magaycajtapis. Chaymi Moisés intërupa ricchacuran. Pitapis mana ricar Egipto runataga wañuycachiran. Nircur agushllaman pampaycuran. Warannin yapay Moisés aywaran. Chaycho ishcaj hebreo runacuna pillyaycajta tariran. Chaymi mas magaj cajta tapuran «Hebreo-masiquitaga ¿imanirtaj magaycanqui?» nir. Niptin magaycäga niran: «Gamtaga ¿pitaj churasha-cashunqui mandajnë, jueznë canayquipaj? ¿Egipto runata wañuchishayquino wañuchimaytachu yarpanqui?» Chayno niptin Moisés fiyupa manchacuran. Chaymi yarpachacur niran: «Egipto runata wañuchishäga mayacashanachaj» nir. Rasunpa, faraonpis mayaranna Egipto runata Moisés wañuchishanta. Chaymi Moisesta wañuchinanpaj ashichiran. Chaura faraonpita gueshpir aywacuran. Chayno aywacurmi Madián partiman tiyaj aywacuran. Chayaycorga yacu pösupa ñaupanman jamacuycuran. Madianchömi tiyaran Reuel jutiyoj runa. Payga caran Madián runacunapa cüranmi. Paypami ganchis jipash wamrancuna caran. Pösu ñaupancho Moisés jamaraycaptinmi chay ganchis jipashcuna chayaran papäninpa uyshancunata cabrancunata upuchinanpaj yacuta jorgoj. Chaynöpis chay pösuman achcaj uyshërucuna chayaran. Chay uyshërucunami jipashcunata yacuta michar garguran. Chayta ricar Moisesga warmicunata washaran. Nircur uyshancunata cabrancunatapis yacuta upuchëshiran. Jipashcuna papänin Reuel cajman cutiycuptin tapuran: «Canan junäga ¿imanirtaj mas rätulla cutiramushcanqui?» nir. Chaura papäninta paycuna willaran: «Juc Egipto runami gargarcaycämaj uyshërucunata michasha. Nircur uywanchïcunatapis yacuta upuchëshimasha» nir. Chayno willaptin papänin tapuran: «¿Maytaj chay runaga? ¿Imanirtaj cachaycäramushcanqui? ¡Ayway pushamuy garananchïpaj!» Chaura Moisesga Reuel cajman aywaran. Chaycho parlar auniran chay cürapa wasincho tiyacunanpaj. Reuelga Séfora jutiyoj wamranwan Moisesta majacharan. Chaypita Seforapa caran ollgu wamran. Chaura Moisesga «Cay marcacho jäpa runami cä» nishpan Gersón nir jutinta churaparan. Chaypita mas unaytanaga Egiptupa raynin wañuran. Israelcunaga jinalla Diosta mañacurcaycaran amatar ñacay aruycunacho cashpan. Chayno llaquicur mañacushancunata Dios wiyaran. Abrahamwan Isaacwan Jacobwan unay conträtu rurashanta yarpashpanmi mañacushanta wiyar cuyaparan. Chaynöpis ricaran Israelcuna fiyupa ñacarcaycashanta. Moisesga suyrun Jetropa uyshancunatami michej. Jetroga caran Madián runacunapa cüranmi. Juc junaj Moisesga suyrunpa uyshancunata cabrancunata michej gatir chayachiran chunyajman. Chay chunyajcho caran Dioswan tincunan punta Horeb. Chaycho TAYTA DIOSPA anjilnin Moisesta yuriparan shiracho nina rataycajno. Moisés nina rataycajta ricar cuentata gocuriran shirata mana ushashanta. Chaura yarpachacuran «¿Imaraj tagay? Mä, aywä ricamushaj. ¿Imanir-raj ninaga shirata mana ushanchu?» nir. Ricaj chayaycaptinna shiracho nina rataycajpita TAYTA DIOS nimuran: «Moisés, Moisés» nir. Chaura Moisés niran: «Caychömi caycällä.» Niptin Dios niran: «Ama witimuychu. Llanguiquita jorguy. Caycashayqui pachaga fiyupa rispitädumi.» Mastapis niran: «Nogaga unay caj awiluyquicuna Abrahampa, Isaacpa, Jacobpa Diosninmi caycä» nir. Chayno niptenga Diosta ricapayta manchacushpan Moisés cäranta chapacurcuran. Chaypis TAYTA DIOS sïguir niycaran: «Musyämi Egiptucho acrashä runacuna fiyupa llaquicur goyaycashanta. Wiyashcämi capatasnincuna ñacachiptin llaquicur mañacamashantapis. Chaymi urämushcä acrashä runacunata Egiptucunapa munayninpita jorgunäpaj. Chay nasyunpita jorgurcurmi pushashaj alli jatun may-may partiman. Chaychöga ima-aycapis allimi wayun. Lëchipis, mishquipis yacunörämi aypalla caycan. Chay partichöga tiyarcaycan: Cananeo runacuna, Het runacuna, Amorreo runacuna, Ferez runacuna, Hev runacuna, Jebús runacunapis. Wiyashcämi Israelcuna mañacamashanta. Ricashcämi Egipto runacuna fiyupa ñacaycächishantapis. Chaymi cananga acracushä Israelcunata Egiptupita jorgamunayquipaj gam ayway faraón cajman.» Chaura Moisesga Diosta niran: «¿Pitaj nogaga cä faraón cajman aywanäpaj, Egiptupita Israelcunata jorgamunäpäga?» Chayno niptin Dios niran: «Nogami gamwan caycäshäpaj. Noga cachashäta musyanayquipaj caynömi canga: Egiptupita Israelcunata jorgaycamorga cay jircamanmi llapayqui shamunquipaj aduramänayquipaj.» Chaura Moisesga Diosta niran: «Ichanga noga chayar Israel-masëcunata ‹Unay caj awilunchïcunapa Diosninmi cachamasha› niptëga, paycuna tapumanga ‹¿Imataj jutin?› nir. Chauraga ¿ima nishätaj?» Niptin Diosga niran: «Nogaga quiquëmi caycä. Gampis Israelcunata ninqui ‹QUIQUËMI CAYCÄ nimajmi gamcunaman cachamasha› nir.» Mastapis Diosga Moisesta niran: «Israelcunata ninqui: ‹TAYTA DIOSMI cachamasha. Payga unay caj awilunchi Abrahampa, Isaacpa, Jacobpa Diosninmi› nir. Imaycamapis chayllami nogapa jutëga. Chay jutiwanmi imaycamapis rejsimanga. «Chayaycushpayquega mayur Israelcunata llapanta shuntanqui. Paycunata ninqui: Awiluyquicuna Abrahampa, Isaacpa, Jacobpa Diosninmi yuripämasha. Chay TAYTA DIOSMI nimasha: ‹Noga ricashcämi Egiptucuna fiyupa ñacarcaycächejta› nir. Chayno nirmi nimasha: ‹Egiptucho fiyupa ñacarcaycashanpita jorguycurmi pushashaj Cananeo runacuna, Het runacuna, Amorreo runacuna, Ferez runacuna, Hev runacuna, Jebús runacuna tiyarcaycashan partiman. Chaychöga ima-aycapis aypalla captin lëchipis mishquipis yacunöraj aypallanpami caycan› nir. «Mayurcunaga willapashayquita chasquengami. Chaura paycunawanna aywanqui Egiptupa rayninwan parlaj. Chay rayta ninqui: ‹Hebreo runacunapa TAYTA DIOSNINMI nogacunata yuripämasha. Chaymi nogacuna quimsa junaj aywayta chunyajman aywanäpaj aunimay. Chaychömi payta adurar uywäcunata pishtar sacrifisyuta rurashaj› nir. Chayno niptiquipis Egiptupa raynenga aywamunayquita manami munangapächu. Ichanga nogarämi camacächishaj ‹aywacuy› nishunayquipaj. Nogami Egiptucunataga imano munayniyoj cashätapis musyachishaj, almiraypajcunata rurashaj. Chayrämi chay rayga ‹Aywacuy› nishunquipaj. «Chayno rurarmi noga camacächishäpaj Egiptucuna alliyacäcur imatapis goycushunayquipaj. Chaymi llojshicushpayquicuna jinayllaga mana aywacunquipächu. Israel warmicunaga bisïnan Egipto warmicunata, bisïnanpa wasincho tiyaycaj warmicunata ‹Goycamay› nenga goripita, guellaypita rurashacunata. Chayno röpacunatapis ‹Goycamay› nenga wamrancunata warmita ollgutapis jatipänanpaj. Chaynöpami gamcunaga Egiptucunapa ima-aycantapis apacunquipaj.» Chayno niptin Moisés niran: «Paycunaga manami riguimangapächu. Willapaptëpis manami wiyamangapächu. Chaymi nimangapaj ‹Gamtaga ¿imanöpataj TAYTA DIOS yuripaycushunqui?› nir.» Niptin TAYTA DIOS tapuran: «¿Imatataj aptaraycanqui?» nir. «Tucrötami» niran Moisesga. Chaura TAYTA DIOS niran: «Mä pampaman jitaycuy.» Pampaman jitaycuptin tucronga culebraman ticracuriran. Chaura Moisesga culebrapita gueshpiran. Gueshpiptin TAYTA DIOS niran: «Chupanpita chariy.» Chaura aypar aptarcuptin culebraga tucrunman cashgan ticracuriran. Chaura TAYTA DIOS niran: «Chayga canga unay caj awiluyquicuna Abrahampa, Isaacpa, Jacobpa TAYTA DIOSNIN yuripashäta riguishunayquipämi.» Chayno nishpan yapaypis TAYTA DIOS niran: «Cananga maquiquita ogllayniquiman jatiy.» Chaura maquinta ogllayninman jatisha. Jorgaramuptin rashtano yur'gasha leprawan ismuycajna caycasha. Chaura Dios niran: «Maquiquita yapay ogllayniquiman jatiy.» Chayno niptin Dios nishanno ruraran. Maquinta jorgaramuptin cashganno sänuna caycaran. Chaypita Dios niran: «Rimir caj rurachishäta ricar mana riguishuptiquega yapay jucajta rurachishä cajwanrämi riguishunquipaj. Ishcanta rurachishäcunawan mana riguishuptiquega Nilo mayupita yacuta chagarcur pampaman jicharinqui. Chay yacuga pampaman chayar yawarmanmi ticracurengapaj.» Chayno TAYTA DIOS niptin Moisés niran: «Tayta Dios, nogaga parlayta ñacapacämi. Nogaga parlarpis manami tantiyachëchu. Chayno cashäga manami cananllarächu sinöga unaypita-pachanami.» Niptin TAYTA DIOS niran: «¿Pitaj runapa shiminta rurapasha? ¿Pitaj camacächin upa cananpaj mana wiyaj cananpaj, gapra cananpaj, alli ricaj cananpäpis? ¿Manachu Noga TAYTA DIOS llapan chaycunatapis camacächë? Cananga ayway. Gam parlashayqui öra Nogami rimachishayquipaj. Imano parlanayquipäpis yachachishayquipaj.» Moisés yapay niran: «Ay Tayta, juc runata cachaycuy ari.» Niptin TAYTA DIOSGA rabyacurcur niran: «Chaypäga caycan Leví trïbu wauguiqui Aaronmi. Payga allimi parlan. Payga maynami aywaycämun tincunayquipaj. Tincuycuptiquega fiyupami cushicongapis. Nishäcunata gamga payta willapanqui. Paynami waquin runacunata willapanga. Noganami ishcaniquita yanapäshayquipaj alli parlanayquipaj. Yachachishayquipaj imata ruranayquipäpis. Quiquë willapaycashänömi gamga Aaronta willapanqui. Gam nishayquitanami Aarón willapanga llapan Israelcunata. Chay tucruyquitaga apacuy. Chaywanmi fiyupa almiraypajcunata ruranquipaj.» Chaypitana Moisesga cutiran suyrun Jetro cajman. Chayaycur niran: «Tayta, Egiptucho Israel-masëcuna caycajta ricaycamushaj. Mä ¿cawaycanrächush?» Chaura suyrun Jetroga niran: «Ayway ari. Allilla puriycamunqui». Madiancho caycaptillan Moisesta TAYTA DIOS niran: «Cutiy Egiptuman. Gamta wañuchiyta munashojcunaga llapannami wañusha.» Chaymi Moisesga warminta wamranta bürruman muntarcachir Egiptuman pushacuran. Apacuran Dios «Apay» nishan tucruntapis. TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Egiptuman chayashpayquega faraonpa ñaupancho ruranqui ruranayquipaj nishä almiraypajcunata. Nogami munaynëwan camacächishaj faraón rumi shonguno contra ricacunanpaj. Chaymi Israelcuna aywacunantaga mana munangapächu. Chaura faraonta cayno ninquipaj: ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: Israelcunaga mayur wamrämi. Chaymi gamtaga mayna nishcäna aduramaj aywananpaj wamräta cacharinayquipaj. Aywacunanta mana munaptiquega guechpa wamrayquitami wañuchishaj.› » Chaypita Egiptuman aywacurcaycashancho tardiyar puñunanpaj juc pachaman camacaran. Chaycho yuriparcur TAYTA DIOSGA Moisesta wañuchiyta munaran. Chaura Seforaga fïnu guechgawan cuchuran wamranpa chiullacunanpa punta garanta. Nircur chaywan runan Moisespa chancanta töpachir niran «Cananga yawarwan señalasha runänami canqui» nir. Chayrämi Tayta Diosga Moisespita witicuran. Wamranpa chiullacunanpa punta garanta Séfora rogusha cashpanmi niran: «Yawarwan señalasha runänami canqui» nir. Moisés aywaycaptin Aarontaga Egiptucho caycajta TAYTA DIOS niran: «Ayway chunyajman chaycho Moiseswan tincunayquipaj» nir. Chaura Aarón aywashpan Moisesta tariran Tayta Dioswan ñaupata tincushan puntacho. Moiseswan tincur muchashpan saludanacuran. Chaycho Moisesga Aaronta willaparan TAYTA DIOS imano nishantapis, chayno almiraypajcunata rurananpaj Tayta Dios cachaycashantapis. Egiptuman chayaycurna Aaronwan Moisés ishcan aywaran mayur Israelcunata shuntananpaj. Shuntaycur Aarón willaparan Moisesta TAYTA DIOS parlapashancunata. Chaychöna Aaronga runacunapa ñaupancho Tayta Dios nishannölla almiraypajcunata ruraran. Chaymi llapan runacuna riguishpan niran: «TAYTA DIOSGA ricamashcanchïmi imano ñacar goyashanchïtapis» nir. Chayno nishpan gongurpaycärir Tayta Diosta aduraran. Israelcunawan parlarcärir Aaronwan Moisesga faraón cajman aywaran. Chayaycur niran: «Israelcunapa TAYTA DIOSNINMI cayno nin: ‹Acrashä runacunata cachay chunyajman aywaycur Nogata rispitamashpan fistata rurananpaj› nir.» Chayno niptin faraón niran: «¿Pitaj chay TAYTA DIOS, Israelcunata cachanäpäga? Nogaga manami chay TAYTA DIOSTA rejsëchu. Israelcunatapis manami cachashächu.» Niptin Aaronwan Moisesga niran: «Hebreocunapa Diosninmi yuripämasha. Chaymi chunyajman aywashäcuna quimsa junaj aywayta. Chaychömi TAYTA DIOSTA adurashpä sacrifisyuta rupachishaj. Man'chäga Dios castigamangami gueshyawanpis u guërrawanpis.» Chaura Egiptupa faraonnenga niran: «Moisés, Aarón, ¿imanirtaj alli arucuycaj runacunata aruyninpita jorguyta munaycanqui? ¡Gamcunapis aroj cutiy!» Faraonga mastapis niran: «Canan Israelcunaga cay nasyuncho aypallamanmi mirasha. ¿Imanirtaj aruyninta cachaycachiyta munarcaycanqui?» Nircur faraonga chay junajlla Egipto capatasnincunata, Israel capuralcunata niran: «Cananpitaga amana ogshata goynachu Israelcuna adöbita chutananpaj. Quiquincunana aywachun ogsha ashimoj. Ichanga imaypis rurashantano ni jucpis mana pishejta rurachiy. Chay runacunaga guellami. Chaymi nircaycan ‹Chunyajman Tayta Diosnëpaj uywata pishtarcur rupachej aywashaj› nir. Canan junajpita Israelcunataga aruchinqui mana jamachiypana aruywan ñitipacashana cashpan manacajcunata riguichishanta mana cäsupänanpaj.» Chaymi capatascunawan capuralcuna aywaycärir runacunata niran: «Faraonmi nimasha cananpitaga gamcunata ogshata manana ashichipämunäpaj. Cananga quiquiquicuna ogshata ashimunqui. Chaypis adöbitaga ruranqui imaypis rurarcaycashayquitawan iwal mana pishejtami.» Chaura Israelcunaga intëru Egiptupa aywaj punsha ashej ogshapa ruquin mituman tacuchinanpaj. Capuralcunanami waran-waran nircaycaran ogshata camaripaptin ruranyashantanölla adöbita chutananpaj. Capatascunaga Israel capuralcunata churaran Israel-masincunata aruchinanpaj. Mana cumlichiptinnami capuralcunata magar niran: «¿Imanirtaj ganyanpis ni cananpis adöbita mana chutachishcanquichu ogshata camaripaptin chutachishayquitanöga?» Chaymi Israel capuralcunaga quijacoj aywaran faraonman. Chayaycärir niran: «Uywayniquicunataga ¿imanirtaj fiyupa ñacachimanquicuna tayta? Capatasniquicunaga ogshatapis mana gomannachu. Chaypis ñaupata adöbita rurachishätanöraj rurachinäcunata munan. Jananmanpis magarcaycämanraj. Capatasniquicunami juchayoj adöbita ñaupata rurashan iwalta mana rurananpäpis.» Chayno niptin faraón niran: «Gamcunaga guellami canqui. Chaymi nircaycanqui ‹Chunyajman TAYTA DIOSPAJ sacrifisyuta ruraj aywanäpaj cachamay› nir. Chayno ninayquicunapa ruquenga aroj ayway. Ogshata mana goshuptiquicunapis gamcunaga adöbita simri rurachiy ñaupata rurashan iwalta.» «Manami mas wallcataga rurachinquichu adöbita» nishanpitami capuralcunaga fiyupa llaquicur yarpachacuyman churacaran. Chay capuralcuna faraonwan palasyuncho parlashanpita yargaramurmi tariran Aaronwan Moisés shuyarpaycajta. Paycunatami capuralcunaga niran: «Gamcunami juchayoj canqui faraón capatasnincunawan fiyupa ñacachimänanpaj. Nogacunata wañuchimänanpaj cuchilluta aptapajnöpis gamcunami achäquita ashipashcanqui. Nogacunapaj chayno mana allita rurashayquipita TAYTA DIOS jusgar gamcunata castigashunqui.» Chayno niptinmi TAYTA DIOSTA mañacur Moisés niran: «TAYTA DIOS, ¿imanirtaj acrashayqui runacunata ñacaycächinqui? ¿Chaypächu cachamashcanqui? Faraonwan parlaj cachamashayqui junajpita-pachanami acrashayqui runacunataga magashpan fiyupa ñacaycächin. ¡Gamga manarämi imatapis ruranquirächu ñacashanpita jorgunayquipaj!» Niptin TAYTA DIOS niran: «Cananmi musyanqui Egiptupa faraonninta imano castigashätapis. Munayniyoj cashäta musyachiptërämi nasyunninpita cacharenga. Quiquinrämi ‹Aywacuy› nir gargongapis.» Juc cutichöna Moisesta Tayta Dios niran: «Nogaga TAYTA DIOSMI cä. Abrahamta, Isaacta, Jacobta yuriparcur noga musyachirä Munayniyoj Dios cashäta. Ichanga paycunata manami willarächu TAYTA DIOS jutë cashanta. Chaymi paycunawanpis conträtuta rurarä Canaán partita paycunapita mirajcunata goycunäpaj. Chaychöga puricachajllami tiyarcaycaran. Israelcunata cananga wiyashcä amatar ñacar wagarcaycajtami. Egipto runacunami fiyupa aruchin. Chaymi cananga unay conträtu rurashäta cumlishäna. «Chaymi gamga Israel-masiquicunata willanqui uyway caycashanpita, fiyupa ñacay aruycunacho caycajtapis, Egiptucunapa munaynincho caycashanpitapis noga TAYTA DIOS jorgunäpaj cashanta. Munayniyoj cashäta musyachishpämi jorgushaj. Almiraypajcunata rurarmi Egiptucunataga castigashaj. Israelcunaga cangapaj noga acrashä runacunami. Nogami cashaj paycunapa Diosnin. Paycunanami musyangapaj TAYTA DIOSNIN cashäta. Egiptucuna fiyupa ñacay aruycho caycächishanpita jorgurcurmi Abrahamta, Isaacta, Jacobta ‹Goycushayqui› nir aunishä partiman pushashaj. Chaytami paycunata goycushaj quiquinpana cananpaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno cananpaj në.» Chayno Dios nishanta Moisesga Israel-masincunata willaran. Chaura runacunaga wiyaytapis mana munarannachu mas fiyupana ñacaycho cashpan. Chaymi TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Egiptupa faraonninwan parlay Israelcunata nasyunninpita cachaycunanpaj.» Chaura Moisesga TAYTA DIOSTA niran: «Israelcunallapis mana cäsuycämaptenga ¿imanöparäshi faraonga wiyamanman? Nogaga parlarpis manami tantiyachëchu.» Chaypita TAYTA DIOSGA Aarontawan Moisesta willaparan Israelcunapaj, Egiptupa faraonninpaj. Willaparan Egiptupita Israelcunata imano jorgunanpäpis. Israelcunapa unay mandajnincunapa jutincuna caycunami caran: Guechpa Rubenpita mirajcuna cayno caran: Hanoc, Falú, Hezrón, Carmi. Chaycunami caran Rubén trïbu castacuna. Simeonpita mirajcunapa jutin cayno caran: Jemuel, Jamín, Ohad, Jaquín, Zohar, Saúl. (Saulpa mamanga caran Cananea warmi.) Chaycunami caran Simeón trïbu castacuna. Leví cawaran pachac quimsa chunca ganchis (137) watayoj cananyaj. Wamrancunapa jutin mayurpita shullcacama caynömi caran: Gersón, Coat, Merari. Gersonpa wamrancunana caran Libni, Simei. Paycunapitami Libni, Simei castacuna caran. Coat cawaran pachac quimsa chunca quimsa (133) watayoj cananyaj. Paypa wamrancuna caran: Amram, Izhar, Hebrón, Uziel. Meraripa wamrancunanami caran: Mahli, Musi. Chaynömi Leví trïbu castacuna miraran. Coatpita mirajcunaga caynömi caran: Amram majachacaran tiyan Jocabedwan. Paycunapa wamrancunami caran Aaronwan Moisés. Amram cawaran pachac quimsa chunca ganchisnin (137) watayoj cananyaj. Izharpa wamrancuna caran: Coré, Nefeg, Zicri. Uzielpa wamrancuna caran: Misael, Elzafán, Sitri. Aarón majachacaran Aminadabpa wamran Elisabetwan. Elisabetga caran Naasonpa pañin. Aaronpawan Elisabetpa wamrancuna caran: Nadab, Abiú, Eleazar, Itamar. Corëpa wamrancuna caran: Asir, Elcana, Abiasaf. Chaycunana caran Coré castacuna. Aaronpa wamran Eleazarna majachacaran Putielpa warmi wamranwan. Paycunapa wamranna caran Finees. Chaynömi caran Leví trïbu runacunapa mandajnincuna cada-ünun castancho-cama. Chay castallami casha Aaronwan Moisespis. Paycunatami TAYTA DIOS niran: «Israelcunata Egiptupita jorguy. Paycunataga röpanpa shuntacashallatana pushay.» Moiseswan Aaronmi parlaran faraonwanpis Egiptupita Israelcunata jorgunanpaj. Egiptucho Moiseswan TAYTA DIOS parlashan junaj cayno niran: «Nogami cä TAYTA DIOS. Noga nishäcunata llapanta willanqui Egiptupa raynin faraonta.» Niptin Moisés niran: «TAYTA DIOS, nogaga rimarpis wata-watallami pashtachë. Chaura ¿imanöparäshi faraonga cäsumanman?» Chayno niptin TAYTA DIOS niran: «Sumaj wiyamay. Nogami gamtaga churashcä faraonpa ñaupancho ruquë canayquipaj. Wauguiqui Aaronnami gampa ruquiqui parlanga. Gamga Aaronta willanqui llapan willashäcunata. Chaura paynami faraonwan parlanga Israelcunata Egipto nasyunpita cachaycunanpaj. Ichanga nogami camacächishaj faraón rumi shonguno contra ricacunanpaj. Chaynöpami nogaga Egiptucho rurashaj fiyupa almiraypajcunata. Chayta ricarpis faraonga manami cäsushunquipächu. Chaynöpami noga musyachishaj munayniyoj cashäta. Egiptucunata almiraypajcunawan castigarcur-rämi acrashä Israelcunata röpa-röpa pushashaj. Israelcunata chayno jorguptërämi Egipto runacunaga musyanga noga TAYTA DIOS cashäta.» Aaronwan Moisesga TAYTA DIOS mandashanta llapanta ruraran. Faraonwan parlashan öra Moisesga caycaran pusaj chunca (80) watayoj, Aaronna pusaj chunca quimsan (83) watayoj. Chaypita Aarontawan Moisesta TAYTA DIOS niran: «Milagrutaraj ruranayquipaj faraón nishuptiquega Aaronta ninqui tucruyquita faraonpa ñaupanman jitarinanpaj. Jitaycuptenga culebramanmi ticracurenga.» Niptin Moisesga Aaronwan aywaran faraón cajman. Faraonpawan sirbejnincunapa ñaupanchöna TAYTA DIOS nishanno ruraran. Aarón tucrunta pampaman jitaycuptin culebraman ticracuriran. Chaura faraonpis gayachimuran mäjica rurayta yachajcunatawan brüjucunata. Chay runacunapis mäjicata rurayta yachashpan paycuna rurashanno ruraran. Paycunapis pampaman tucruncunata jitaycuptin culebracunaman ticracuriran. Aaronpa tucrunpita culebraman ticraj cäga micucurcuran waquin cajcunapata. Chaypis TAYTA DIOS nishannöllami faraón mas piyur-raj rumi shonguno contra ricacuran. Chaymi Aarontawan Moisestaga mana cäsurannachu. Chaypita TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Faraonga fiyupa chucru shongumi ricacusha. Chaymi Israelcunata cachariytapis mana munannachu. Culebraman ticraj tucruyquita aptacurcur wara tutalla ayway Nilo mayuman chaycho faraonta shuyänayquipaj. Chaychömi faraonta cayno ninqui: ‹Hebreocunapa TAYTA DIOSNINMI cachamasha gamta willanäpaj. Acrashan runacunata cachay chunyajman aywarcur payta rispitar adurananpaj. Gamga canancamapis manami wiyacushcanquirächu pay nishanta. Cananmi ichanga musyanqui pï TAYTA DIOS cashantapis. TAYTA DIOS nimashannöllami cay aptaraycashä tucruwan mayuta wiruptë yawarman yacu ticracurengapaj. Mayucho caycaj pescäducunapis wañongapämi. Mayupis fiyupa asyaricäcongapaj. Egipto runacunapis Nilo yacuta melanashpan manami upongapänachu› nir. «Aaronta niy: ‹Tucruyquita aptarcur maquiquita jogariy mayucunapa jananpa, ragra-mallwacunapa gochacunapa, chayno yacu churacunanmanpis llapan yacu yawarman ticrananpaj. Chaura Egiptucunapachöga yawar canga llapan yacu churacunancunacho, asta rumipita muchcancunacho, guerupita rurashan pucucunacho churaraj yacuncunapis› nir.» Chaura Aaronwan Moisesga ruraran TAYTA DIOS nishanno. Aaronga tucrunta jogarcur mayuta wiruran faraonpawan autoridänincunapa ñaupancho. Chaura llapan yacu jinan öra yawarman ticracuriran. Mayucho caj pescäducunapis wañuran. Mayupis fiyupa asyaricäcuran. Chaura Egipto runacunaga yacuta upuytapis mana puydirannachu. Egipto nasyunchöga llapan yacu yawarman ticrasha caycaran. Egiptucho tiyaj brüjucunapis mäjicata rurayta yachashpan yacuta yawarman ticrachiran. Chaura faraón mas piyur-raj rumi shonguno contra ricacuran. Aaronwan Moisés nishancunataga imanillarpis mana cäsurannachu. TAYTA DIOS willashannömi caran. Faraonga imatapis mana gocur palasyunman cuticuran. Chaura llapan Egiptucunaga mayu yacuta manana upuyta puydirannachu. Chaymi mayu cantuncunacho pösuta uchcuran chayllapitana yacuta upunanpaj. Mayuta TAYTA DIOS wiruchishanpitaga ganchis junajna caran. Chaura TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Ayway faraonman. Chayaycur nogapa ruquë ninqui aduramaj aywananpaj acrashä runacunata cachananpaj. Aywananta mana munaptenga intëru nasyunninta nogami castigashaj säpucunawan. Intëru mayupitami säpucuna aypalla timpurir llojshicaramonga. Chauraga faraonpa palasyunmanpis, puñushan cämanmanpis yayconga. Yayconga llapan autoridäcunapa wasinman, llapan Egiptucunapaman, tanta ruracuna jatun artïsa batyancunamanpis, jurnuncunamanpis. Säpuga aypalla carmi quiquin faraonpa janancunamanpis autoridänincunapa jananmanpis, llapan Egipto runacunapa jananmanpis pintircaycanga. «Aaronta niy tucrunta aptarcur mayucunaman, gochacunaman, ragracunaman macyaränanpaj. Chaycunapita säpu llojshimur intëru Egiptuman juntangapaj.» Chaura Aaronga tucrunta jogariran. Nircur macyararan intëru Egipto yacucunaman. Chaura säpucunaga intëru nasyunman juntajpaj yuricuriran. Chaura brüjucunapis mäjica rurayta yachashpan munayniyoj cashanta musyachinanpaj Aarón rurashanno ruraran. Chaynöpami Egipto nasyunchöga säpucuna mas aypallana yuricuriran. Chaura faraonga gayachiran Aarontawan Moisesta. Chayaptin niran: «TAYTA DIOSTA mañacuy nogapita, Egiptucunapitapis säpucuna aywacunanpaj. Chauraga Israelcunata cachaycushämi Diosta adurar uywancunata sacrifisyuta ruraj aywananpaj.» Niptin faraonta Moisés niran: «Gam nimay gampaj autoridäniquicunapaj, Egipto runacunapaj imay TAYTA DIOSTA mañacunäpäpis. Mañacuriptëga palasyuyquipita, wasiquicunapita may chaypitapis aywacur säpucuna mayullachönami tiyanga.» Chaura faraonga «Wara junaj» niran. Niptin Moisés niran: «Nishayquinömi canga. Chaynöpami musyanquipaj nogacunapa Tayta Diosnëno juc dios mana cashanta. Llapan säpucunami aywaconga wasiquipita, palasyuyquipita, Egiptucunapitapis. Chaura mayullachönami tiyanga.» Aaronwan Moisesga faraonpa palasyunpita aywacuran. Nircur TAYTA DIOSTA mañacuran llapan säpucunata illgächinanpaj. Chaura TAYTA DIOSGA camacächiran Moisés mañacushanno. Llapan säpucuna wañuran wasicunacho, wasi puncun pampacunacho, chacracunacho cajcunapis. Runacunaga intërucho shuntaran muntuy-muntuy wañusha säpucunata. Chaura may chaychöpis fiyupa asyaran. Chaypita llapanpis allina caycajta ricashpan faraonga yapay rumi shonguno contra ricacuran. Aaronwan Moisés nishantaga mana cäsurannachu. TAYTA DIOS willashannömi caran. Chaura TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Aaronta willay tucrunwan ñuchu allpata wirunanpaj. Chaura gayishman ticrar intëru Egiptuman juntacurconga.» Chaura Aaronga tucrunwan wiruran ñuchu allpata. Wiruriptin Egiptucho caj ñuchu allpaga ticracuriran gayishman. Chay gayishmi llapan runacunata uywacunata juntapaycur cañiran. Chaura brüjucunapis mäjica rurayta yachashpan gayishta yurichiyta munaran. Ichanga mananami yurichiyta camäpacurannachu. Aypalla car gayishcunaga runacunata uywacunatapis fiyupana cañiran. Chaura brüjucunaga faraonta niran: «Caytaga Diosmi ruraycan» nir. Chaypis faraón mas piyur-raj rumi shonguno contra ricacuran. Tayta Dios willashannömi mana cäsuranchu. Chaura TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Wara tutallami faraón mayuman aywanga. Gampis tutalla jatarcur ayway. Chaycho nogapa ruquë payta ninqui aduramaj aywananpaj acrashä runacunata cachaycunanpaj. Aywananta mana munaptenga aypalla upucruymi yuricurenga. Paytapis, autoridänincunatapis, llapan Egipto runacunatapis cañenga. Llapan Egipto runacunapa wasincho upucruyllanami juntasha caycangapaj. Chayno intëru pampacunachöpis juntashami caycanga. «Intëru Egiptucho upucruy juntasha captinpis acrashä runacuna tiyaycashan Gosén partichöga manami chaynöchu canga. Chaynöpami musyanga Egipto runacunata noga TAYTA DIOS castigaycashäta. Chaymi Egipto runacunaman castïguta chayachiptëpis acrashä runacunamanga mana chayangachu. Warami chayno rurashaj.» Chaypita TAYTA DIOSGA nishanno ruraran. Chaymi upucruycunaga intëru Egiptuman juntaycuran. Palasyumanpis autoridäcunapa wasinmanpis upucruy juntacuycuran. Egiptoga mana tiyaypänönami ricacuran. Chaynöpami faraonga Moisesta Aarontawan gayarcachir niran: «Cananga ayway TAYTA DIOSNIQUITA adurar uywacunata sacrifisyuta ruranayquipaj. Ichanga cay nasyunpita ama llojshinquichu.» Niptin Moisés niran: «Chaynöga manami allichu canman. TAYTA DIOSNËPAJ nogacuna uywacunata sacrifisyuta rupachishäga Egiptucunapaj fiyupa melanaypämi canga. Chayno rurajta ricaycäramar paycunaga fiyupa rabyashpan sajmaycällar wañuchimanmanmi. Chaymi nogacunaga quimsa junaj aywaytaraj chunyajman aywashaj. Chaychörämi TAYTA DIOSNË nimashanno payta adurar sacrifisyu uywata rupachishaj.» Chayno niptin faraón niran: «Carucama mana aywacunayqui captenga chunyajman aywanayquipaj cachashayquimi chaycho Tayta Diosniquipaj uywayquicunata pishtarcur rupachinayquipaj. Nogapäpis Tayta Diosniquita mañacamunqui.» Chaura Moisés niran: «Caypita llojshishä örami Tayta Diosta mañacushaj wara junaj upucruycuna gam cajpita, autoridäniquicunapita, llapan Egipto runacunapitapis illgänanpaj. Ichanga ama llullapämaynachu Dios nishanno sacrifisyu ruraj Israelcuna aywananta mana munashpayqui.» Chaura faraonpa palasyunpita llojshircullar Moisesga Tayta Diosta mañacuran. Chaura Tayta Diosga llapan upucruycunata illgächiran. Chauraga ni jucnayllapis mana carannachu faraonpa wasincho, autoridäcunapa wasincho, intëru Egiptucho caj runacunachöpis. Upucruy mana captinnaga faraón rumi shonguno contra ricacuran. Chaymi Israelcuna aywacunanta mana munarannachu. Chaura TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Faraón cajman ayway. Nogapa ruquë ninqui aduramaj aywananpaj acrashä runacunata cachaycunanpäna. Mana aywananta munaptin, chaynölla michaptenga Nogami camacächishaj intëru Egiptucho fiyu gueshya yurimunanpaj. Chay gueshyaga ushanga cawallucunata, bürrucunata, camëllucunata, wäcacunata, uyshacunata, cabrancunatapis. Nogami camacächishaj Israelcunapa uywancunataga gueshya mana charinanpaj. Chaymi paycunapaga uywan ni jucnayllapis mana wañongapächu. «Egiptuchöga warami cay nishä canga.» Warannin junäga nishannömi caran. Egipto runacunapaga llapan casta uywancuna aypalla wañuran. Israelcunapami ichanga ni jucnayllapis uywancuna mana wañuranchu. Chaymi faraón cacharan Israelcunapa uywancunata ricaj. Israelcunapaga manami jucnayllapis uywancuna wañushachu caran. Chaypis faraón rumi shonguno contra ricacuran. Chaynöpami Israelcuna aywananta mana munarannachu. Chaymi TAYTA DIOSGA Moisesta Aarontawan niran: «Gamcuna jurnupita uchpata apacurcur ayway faraón cajman. Nircur gam Moisés faraonpa ñaupancho uchpata janajpa machirinqui. Chaura uchpataga wayra polbuta apajnöpis intëru Egiptupa mashtacächenga. Chayllanami chupu gueshyata yurichenga llapan Egiptucunacho, uywancunachöpis.» Dios nishannömi Aaronwan Moisesga jurnupita uchpata apacarcärir aywaran faraón cajman. Chaychönami Moisesga uchpata janajpa machiriran. Chaura llapan runacunachöpis, uywacunachöpis chupu yuricurcuran. Mäjica rurayta yachaj brüjucunapis manana Moisespa ñaupancho cayta puydiranchu marca-masincunachöno paycunachöpis chupu yuricurcuptin. Chaypis TAYTA DIOSMI camacächiran faraón rumi shonguno contra ricacunanpaj. Chaynöpami Aaronwan Moisés nishantaga mana cäsuranchu. TAYTA DIOS willashannömi caran. Chaura TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Tutalla jatarcur wara aywanqui faraón cajman. Nogapa ruquë ninqui aduramaj aywananpaj acrashä runacunata cachaycunanpaj. Cananga mas fiyupanami castigashaj faraonta, autoridänincunata, llapan Egiptucunatapis. Chayrämi musyanga nogano juc dios mana cashanta. Munashpäga faraonta, llapan Egiptucunatapis fiyu gueshyawan castigämanmi caran. Chaura canan ushacashanami caycanman caran. Ichanga faraón cawaycanraj noga munayniyoj cashäta musyachinäpämi, intëruchöpis noga munayniyoj cashäta musyananpämi. Chaypis payga acrashä runacuna aywananta manami munanchu. Chaypitami wara cayno öra noga tamyachimushaj runtuta. Cay Egiptumanga manarämi imaypis runtumusharächu wara runtumunanpaj caycashannöga. Chaymi willay llapan uywancunata wasiman wichgacunanpaj, jircacho imaycan cajtapis shuntachinanpaj. Runtumorga runatapis uywatapis wañuchengapämi wasi ruricho mana captenga.» Faraonpa waquin autoridänincunaga TAYTA DIOS willachishanta riguiran. Chaymi wasi rurinman gueshpichiran uywaynincunatawan uywancunatapis. Waquenga mana riguishpan mana gueshpichiranchu uywancunata ni uywaynincunatapis. Chaura TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Ricrayquita janajpa jogariy intëru Egiptuman runtu tamya gallaycunanpaj. Runtu tamya gallaycushpan chayanga llapan runacunaman, uywacunaman, micuycunaman, jachacunamanpis.» Tucrunta Moisés janajman jogariptin jinan öra TAYTA DIOS räyuchiran. Runtu tamyatapis tamyachiran. Chaynömi TAYTA DIOSGA intëru Egiptuta runtu tamyawan ushachiran. Mana chawarannachu illguypis, räyupis, runtu tamyapis. Egiptuchöga manami imaypis chayno caranchu. Chaura intëru Egiptuchömi ima aycatapis runtu tamya illgächiran. Runacunatapis uywacunatapis wañuchiran. Micuycunata lantacunata usharan. Yöracunatapis garapächullata cachaycuran. Intëru Egiptupa fiyupa runtu tamyarpis Israelcuna tiyarcaycashan Gosén partimanga manami chayaranchu. Chaymi faraonga Aarontawan Moisesta gayaycachir niran: «Nogaga juchayojmi cä. Marca-masïcunapis juchayojmi. Juchäcunapitami TAYTA DIOSGA castigamasha. Runtu tamyapis räyupis chawananpaj TAYTA DIOSTA mañacuycuy ari. Chaura aywanayquicunapaj cachaycushayquimi. Cananga manami michäshayquinachu.» Chayno niptin Moisés niran: «Cay siudäpita llojshicushä örami TAYTA DIOSTA mañacushpä maquëta jogarishaj. Chauraga jinan örami räyupis runtu tamyapis chawanga. Chaynöpami musyanquipaj cay pachaga Tayta Diospa maquincho caycashanta. Nogaga musyaycämi gampis, autoridäniquicunapis TAYTA DIOSTA manaraj manchacushayquita.» Sebädapis shicshiraycashancho, linäsapis, waytaraycashancho ushacaran. Rïgutawan centenota ichanga mana imanaranpischu guepa muruy captin. Faraón cajpita aywacur siudäpita llojshirir Moisesga TAYTA DIOSTA mañacur maquinta jogariran. Chaura räyupis runtupis jinan öra chawacäcuran. Mana tamyarannachu. Tamyapis runtupis räyupis chawashatana ricar faraonpa autoridänincuna mas piyur-raj rumi shonguno contra ricacuran. Aunircurpis manana munarannachu. Moisesta TAYTA DIOS willashannömi Israelcuna aywacunanta mana munar mas piyur-raj rumi shonguno contra ricacuran. Chaura TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Cutiy faraón cajman. Nogami camacächishcä paypis autoridänincunapis rumi shonguno contra ricacunanpaj, chaynöpa almiraypajcunata ricachinäpaj. Chaynöpami gamcunapis wamrayquicunata willcayquicunata willapanquipaj Egiptucunata imanöpis rurashäta, almiraypajcunata rurashäta. Chaynöpami gamcuna musyanquipaj rasunpa noga TAYTA DIOS cashäta.» Niptin Aaronwan Moisesga aywaran faraón cajman. Chayaycur niran: «Hebreocunapa TAYTA DIOSNINMI cachamasha gamta tapunäpaj. ¿Imaycamaraj payta mana wiyacunquichu? ¡Aduraj aywananpaj acrashan runacunata cachay! Aywananta mana munaptiquega wara junajmi nasyunniquiman Tayta Dios yurichimonga aypalla chüpacacunata. Chaycunami intëru jircapa juntacuyconga pampapis mana jäcoj. Runtu tamya ushashan wallca wallcalla quëdasha caycajllantapis ushajpämi ushacurcongapaj. Yöracunatapis micucurcongami. Gampa palasyuyquimanpis, autoridäniquicunapa wasincunamanpis, llapan Egiptucunapa wasincunamanpis juntayconga. Chayga cangapaj taytayquicuna, chachayquicuna, unay caj chachayquicunapis mana nunca ricashannömi.» Chayno nirerga ticrar aywacuran faraonpa palasyunpita. Chaura faraonpa autoridänincuna niran: «Tayta faraón, ¿imaycamataj chay runata awantashun? ¿Gamga manachu tantiyacunquiraj cay Egiptucho ima-aycawanpis ushachimashanchïta? Jina Israelcunaga aywacuchun TAYTA DIOSNINTA rispitar adurananpaj.» Chayno niptin faraonga gayachiran Aarontawan Moisesta. Chayaptin niran: «Aywayna-llapa TAYTA DIOSNIQUITA rispitar aduramunayquipaj. Ichanga ¿pï-pïtaj aywanga?» Chaura Moisés niran: «Nogacunaga aywashaj ushajpämi ollgupis warmipis, wamrapis chacwan auquinpis, jucpis mana pishej. Uywäcunatapis manyapitami gatishaj. Nogacunaga TAYTA DIOSTA adurarmi jatun fistata rurashaj.» Chaura faraón niran: «Achyä, gamcunataga TAYTA DIOSNIQUICHARI yanapäshunqui. ¿Llutanta yarpaycashayquita mana tantiyashätachu yarpanqui? ¿Wamrayquicunawan llapayqui aywanayquipaj auninätachu yarpanqui? Manami yarpashayquinöchu canga. TAYTA DIOSTA aduraj aywayta munarga ollgu cajcunalla ayway.» Chayno nircur faraonga ñaupanpita paycunata garguchiran. Chaura TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Ricrayquita jogariy Egiptuman aypalla chüpacacuna shamunanpaj. Chayno shamur llapan lantacunatami ushacurconga runtu tamya ushashan quëdasha caycajllantapis.» Janajpa tucrunta Moisés jogariptin TAYTA DIOS wayrächimuran inti yagamunan caj-läpita. Chaura Egiptuman wayraran chay junaj goyarpoj pagaspapis warayta. Warannin tutapäga aypalla chüpacacuna warämuran pachapis mana jäcoj. Inti yagamunan caj-läpita wayrämushpanmi chüpacacunata apamusha caran. Imaypis mana cashannömi chüpacacunaga intëru Egiptuman juntaycuran. Chaynöga unaypis manami caranchu; ni yapaypis manami canganachu. Chüpacacunaga juntacuycuran pampapis mana ricacaj. Chaura intëru jircacunapis chacracunapis yanayasha caycaran. Chayno aypalla carmi micucurcuran llapan frütacunata, lantacunata, runtu tamyapita quëdaj cajllantapis. Chaura Egiptuchöga jachacunapa lantacunapa öjan manami carannachu. Chaymi faraonga Aarontawan Moisesta jinan öra gayaycachir niran: «Nogaga TAYTA DIOSNIQUIPA contranmi, gamcunapa contrayquimi llutanta rurashcä. Chaymi gamcunata ruwacö juchäta cananllana perdunamänayquipaj. TAYTA DIOSNIQUITA nogapaj mañacuycuy cay chüpacacunallatapis illgaycachinanpaj.» Faraonwan parlashanpita llojshirir Moisesga jinan öra TAYTA DIOSTA mañacuran. Chaura TAYTA DIOSGA jinan öra cutichiypana wayrächiran. Chaymi inti yaganan caj-läpitana wayra fiyupa wayrayta gallaycuran. Chaynöpami llapan chüpacacunata Puca lamarman apacuran. Egiptuchöga chüpacacuna mana quëdarannachu ni jucnayllapis. Ichanga yapay TAYTA DIOS camacächiran faraón rumi shonguno contra ricacunanpaj. Chaynöpami Israelcuna aywacunanta mana munaranchu. Chaura TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Syëlupa maquiquita jogariy intëru Egiptucho pacha chacacäcunanpaj. Chauraga yana mancapa siquinnörämi fiyupa chacacäconga.» Maquinta Moisés jogariptin intëru Egiptucho fiyupa chacacäcuran. Chayno chacaylla cacuran quimsa junajcama. Chay junajcuna Egipto runacunaga mayganpis mana ricanacuranchu. Maypa aywaytapis manami camäpacuranchu. Egiptucho chayno chacaptinpis Israelcuna tiyashanchöga achicyaj caycaran. Chaura faraonga Moisesta gayaycachimur niran: «TAYTA DIOSNIQUITA aduranayquipaj llapayqui ayway wamrayquicunatapis pushacarcärir. Uywayquicunata ichanga cachaycäriy.» Niptin Moisés niran: «Uywäcunata gatinäta mana munarga ¿gamchuraj uywacunata camaripämanqui TAYTA DIOSNËTA adurar uywacunata sacrifisyupaj rupachinäpaj? Uywäcunataga simri gatinä caycan. Caychöga manami jucpis quëdangachu. Manaraj chayashäcamaga manami musyärächu TAYTA DIOSTA adurar ayca uywäcunata pishtarcur rupachinäcunapäpis.» Ichanga faraón rumi shonguno contra ricacunanpaj TAYTA DIOS yapay camacächiran. Chaymi Israelcuna aywananta mana munaranchu. Chaynöpis faraonga Moisesta niran: «Gamtaga mananami ricaytapis munächu. Aywacuy. Nogaman imaypis cuydä cutimur. Cutimushayqui öraga wañunquipämi.» Chaura Moisespis niran: «Nimashayquinömi canga. Cananpitaga ñaupayquiman manami shamushänachu.» Chaypita TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Yapay juc castïgutarämi chayachimushaj faraonman, Egiptucunamanpis. Chay castïguwanrämi ‹Aywacuy› nir gargushunquipaj. Cananga Israelcunata willapay ollgupis warmipis goripita caj cösacunata guellaypita caj cösacunata bisïnun Egiptucunata ‹goycamay› ninanpaj.» TAYTA DIOS camacächiran Israelcunapäga Egiptucuna fiyupa alli shongu ricacunanpaj. Faraonpa autoridänincunapis, llapan Egiptucunapis Moisesta fiyupa rispitaran. Moisesga faraonta niran: «TAYTA DIOSGA caynömi nisha: ‹Pullan pagasmi purishaj intëru Egiptupa. Chaymi llapan Egiptucunapa guechpa caj wamran wañonga. Faraonpa guechpa caj wamranpita gallaycur asta maraycho agapacoj warmipa guechpa caj wamranpis wañonga. Llapan uywacunapa rimir caj wawanpis wañonga. Chaura intëru Egiptuchömi mana nunca cashanno fiyupa llaquicuy wagay cangapaj. Chaynöga imaypis manami casharächu; ni yapaypis manami canganachu. Chayno captinpis Israelcuna tiyashanchöga ni juc allgullapis manami aullangachu. Israel runacuna tiyashan cajcho runacunapis ni uywacunapis mana wañuptinmi musyanquicuna Israel runacunata TAYTA DIOS cuyashanta.› Chayrämi llapan autoridäniquicunapis ricamaj shamongapaj. Gongurpaycur nimangapaj ‹Llapan Israelcunata pushacurcur aywacuyna ari tayta› nir. Chayno nimaptinrämi aywacushäpaj.» Chayno nircur faraón cajpita Moisesga fiyupa rabyasha aywacuran. Chaypitana TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Faraonga manami cäsushunquipächu. Chaymi cay Egiptuchöga almiraypajcunata masta rurashaj.» Aaronwan Moisesga almiraypajcunata ruraran faraonpa ñaupancho. Chaypis TAYTA DIOSMI camacächiran faraón rumi shonguno contra ricacunanpaj. Chaymi Israelcuna Egiptupita aywacunanta faraón mana munaranchu. Aaronwan Moisés Egiptullachöraj caycaptin TAYTA DIOSGA niran: «Cay quillami gamcunapäga canga mushoj wata gallaycunan caj quilla. Llapan Israelcunata willapanqui cay quilla chunca junajcho uywata camaricunanpaj. Chaymi cada wasicho tiyajcuna juc watayoj cashnita carpis o manta capshita carpis pishtananpaj camarenga. Juc wasicho wallcajlla cashpan ichanga bisïnuncunawan shuntacanga pishtashan uyshata ushajpaj micunanpaj. Uywaga canga watayojllaraj orgu sänu. Chay acrashanga canga uysha, mana uysha cashpanga cabra. Chay acrashanta chararanga cay quilla chunca chuscu junajninyaj. Chay junajchömi ichanga tardipa pishtanga. Pishtashan uywata micunanpaj caj wasi puncupa ishcan marcuncunatawan numralnintapis pichonga chay pishtashan uywapa yawarninwan. Chay chacay cancayllapa aychataga ushajpaj miconga ashgaj jachantawan, lebadüraynaj tantantinta. Chay aychata ama micongachu yanushata ni chawatapis. Cancashallata micuchun. Miconga umanta, pachanta, shongunta, macshuncunatapis. Imantapis ama cachangachu waranninpäga. Puchöpacushan cajtaga ushajpaj rupaycachenga. Micushpan miconga röpanta, llanguinta jatishalla, tucruncunatapis aywacunayquipaj camaricushalla. Chay aychata apurälla miconga. Chay Pascua fistataga nogapa jutëcho rurachun. Chay chacayga Egipto nasyun intërupami noga purishäpaj. Llapan Egiptucunapa guechpa wamrancunatami wañuchishaj. Chaynömi uywancunapatapis rimir caj wawantaga wañuchishaj. Egiptupa diosnincunata castigashäpaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Pishtashayqui uywapa yawarninwan puncuyquicuna pichusha captinmi maygan wasicho tiyarcaycashayquipis musyacanga. Egiptucunata noga wañuchishpäga wasiqui puncucunacho yawarta ricar päsacushämi. Chaura gamcunaga ni jucnayllapis manami wañunquipächu. Chay junajta gamcunaga yarpanquipaj. Cada watacho chay junajmi rispitamar fistata ruranquipaj gamcunapaj alli rurashäta yarpänayquipaj. Chaynöllami gamcunapis gamcunapita mirajcunapis cada wata imaycamapis ruranquipaj. Ganchis junajmi micunquicuna lebadüraynaj tantallata. Rimir junajpita-pacha gamcunapa wasiquichöga lebadüra ama cangachu. Maygayquipis lebadürayoj tantata chay junajcunacho micorga tiyaycashayquipita gargushami canquipaj. Gallarinan junajchöwan ganchis caj junajchöga nogata alabamänayquipaj shuntacanqui. Chay junajcunachöga ama arunquichu. Micunayquipaj micuyllata yanucunqui. «Lebadüraynaj Tantata Micuna fistata rurar imaypis yarpanquicuna Egiptupita jorgamushäta. Gamcunapis gamcunapita mirajcunapis mana jamachiypa jatun fistatami ruranquipaj. Wata gallarej quilla chunca chuscu (14) junaj tardipita-pacha lebadüraynaj tantata micunqui ishcay chunca juc (21) junaj tardicama. Gamcunapa wasiquichöga ganchis junajyaj lebadüra ama cangachu. Maygayquipis lebadürayoj tantata micojtaga Israel casta shuntacashanpita gargunqui. Chaynölla ruranqui Israel-masiqui captinpis, juc-lä runa captinpis. Chay junajcunacho lebadürayoj cajtaga ima micuytapis cuydä micur. Maycho tiyarpis micunqui lebadüraynaj tantallata.» Chaura Israelcunapa mandajnin auquincunata gayaycachir Moisesga niran: «Gamcuna cada wasicho juc cashnita man'chäga capshita acranqui. Nircur pishtanqui Pascua micuyta ruranayquipaj. Chay uywapa yawarninta charinqui. Nircur chajchucuna jachata yawarman töparcachir puncupa marcuncunata, numralninta pichunqui. Chayno ruraycorga chay pagas pipis ama llojshengachu pacha waränancama. Egiptucunata castigananpaj TAYTA DIOS purerga puncucunacho yawarta ricar chay wasicunapita päsaconga. Puncucunacho yawar captenga wasiquicunaman manami TAYTA DIOS yaycachengachu wañuchicoj anjilta. «Cananpitaga llapaniqui Israelcuna wiyacunqui Tayta Dios willapäshushayquicunata. Gamcunapis, gamcunapita mirar aywajcunapis imaycamapis wiyacunqui. TAYTA DIOS goycushunayquipaj aunishan particho tiyashpayquipis canan rurashayqui Pascua fistataga mana gongaypa ruranqui. Mas guepata wamrayquicuna ‹¿Imapätaj cayno ruranchi?› nishuptiquega cayno nir willapanqui: ‹TAYTA DIOSMI Egiptucho unay castanchi Israelcuna tiyashan wichan wañuchiran Egiptucunata. Israelcunapa wasinpita ichanga päsacuran. Chayno rurarmi noganchi castataga mana wañuchiranchu. Chaypitami cay Pascua micuytaga ruranchi TAYTA DIOSTA rispitar› nir.» Chaura Israelcunaga rispitar gongurpashpan Tayta Diosta aduraran. Chaypita aywar llapan runacuna ruraran Moiseswan Aaronwan TAYTA DIOS willacachishanno. Nishan junäga pullan pagasmi TAYTA DIOS wañuchiran Egiptucunapa guechpa ollgu wamrancunata. Faraonpa guechpa ollgu wamranpita asta carsilcho caycajpa guechpa ollgu wamrantapis wañuchiran. Llapan uywacunapa rimir caj orgu wawancunatapis wañuchiran. Chaymi chay chacayga faraonpis autoridänincunapis llapan Egiptucunapis jatariran. Egiptuchöga fiyupa llaquicuy wagay caran cada wasicunacho aya captin. Chaura chay chacay faraonga Aarontawan Moisesta gayarcachir niran: «Canan öra aywacuy. Egiptucunapita llojshicuy llapan Israel-masiquicunawan. Nishayquino juclla aywacuy TAYTA DIOSTA aduranayquipaj. Uyshayquicunata, cabrayquicunata, wäcayquicunata gaticarcärir juclla aywacuy ari nimashayquicunano. Nogapäpis Tayta Diosta mañacuycunqui.» Egipto runacunaga yarparan guechpa wamrancuna wañushanno quiquincunapis wañunanpaj cashanta. Chaymi yanaparan Israel runacuna juclla aywacunanpaj. Chaymi Israelcunaga tantapaj chayraj chapushan mäsatapis lebadüraynajllata apacuran. Jinan batyanpa jacuncunawan pitucarcärir, matancacarcärir apacuran. Israelcunaga Moisés willapashannölla Egiptucunata mañacuran goycärinanpaj, ima-aycatapis goripita, guellaypita rurasha cajcunata, asta röpacunatapis. TAYTA DIOS camacächiran Egiptucuna fiyupa alliyacäcunanpaj, Israelcuna imatapis mañacuptin goycärinanpaj. Chaynöpami Israelcunaga Egiptucunapa ima-aycantapis apacuran. Israelcunaga Ramsés siudäpita aywacuran Sucot-läman. Ollgu runacunalla caran sojta pachac warangano (600,000) warmicunata wamracunata mana yupayllapa. Aywacuptin jäpa runacunapis paycunawan aywacuran. Israelcunaga uywacunatapis uyshata wäcata aypallata gaticurcur aywacuran. Egiptucuna apurä garguptinmi Israelcunapaga luwarninpis mana carannachu mircapanta ruracunanpaj. Chaymi jamashanchöga lebadüraynaj apashan mäsallapita tantata ruraran. Israelcunaga Egiptucho tiyasha caran chuscu pachac quimsa chuncan (430) wata. Chuscu pachac quimsa chuncan (430) watata usharcushan junajmi TAYTA DIOS acrashan runacunaga röpa-röpa chay nasyunpita llojshicuran. Chay chacaymi Israel runacunata TAYTA DIOS yanaparan Egiptupita yargunanpaj. Chaypitami Israelcunapis TAYTA DIOSTA adurashpan chay cumlinan chacayga Pascua fistata cada wata ruranga. Aarontawan Moisesta TAYTA DIOS niran: «Caynömi Pascua micuyta ruranquipaj: Pascuapaj pishtashayqui uywapa aychanta ama micongachu jäpa runaga. Guellaywan rantisha uywayniqui runami ichanga señalacusha carga miconga. Ama micongachu guellaypaj arupacoj shamoj jäpa runa, ni rätulla shamoj jäpa runapis. Chay aychata micunqui pishtashayqui wasi rurillacho. Ama jorgunquichu jawamanga. Tulluntapis ama paquinquichu. Israel cajcunaga llapayquipis chaynölla ruranqui. Gamcunacho tiyaj jäpa runapis gamcunano TAYTA DIOSTA rispitar Pascua micuyta gamcunawan iwal micuyta munaptenga gamcuna ninqui ‹Rimëroga llapayqui wasiquicho tiyaj ollgu cajcuna señalacuyraj› nir. Chaura paycunapis cangapaj nasyunniquicho yurishanöna. Señalacöni cäga chay aychata ama micongachu. Chay layllami canga jinan nasyuncho yurejcunapäpis, gamcunacho juc-lä runacuna tiyajcunapäpis.» Chaura Israelcunaga llapanta ruraran Aarontawan Moisesta TAYTA DIOS nishannölla. Chay junajllami TAYTA DIOSGA Israelcunata röpa-röpa shuntacashallata Egiptupita jorguran. TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Israelcunapa guechpa caj ollgu wamrancunapis, llapan uywacunapa rimir caj orgu wawancunapis nogapämi canga. Chauraga llapan guechpa cajta nogapaj apamunqui.» Chaura Moisesga llapan runacunata niran: «Gamcuna yarpanqui TAYTA DIOS munayninwan Egiptupita jorguycäshushayqui junajta. Egiptucho uyway rantisha runano caycajtami jorguycäshunqui. Cananpitaga cada watami cay junajta yarpar lebadürayoj tantata ama micunquichu. Canan junäga Abib quillachömi llojshircaycanqui. Chaymi awiluyquicunata TAYTA DIOS aunishan partiman chayar cada wata cay quillacho Pascua fistata ruranqui. Chay partichöga ima-aycapis aypalla captin lëchipis mishquipis yacunörämi caycan. Chayga caycan Cananeo runacuna, Het runacuna, Hev runacuna, Amorreo runacuna, Jebús runacuna tiyaycashan partimi. Chay Pascua fistachöga gamcuna ganchis junaj intërumi lebadüraynaj tantallata micunquipaj. Fista ushanan caj junajchömi ichanga diya captin TAYTA DIOSTA rispitar aduranqui. Fista cashan junajcunachöga tiyashayqui particho maychöpis ama cangachu lebadüra ni lebadürawan poguchishapis. Lebadüraynaj tantallata micunqui. Chay junajcunachöga wamrayquicunata willapanqui: ‹Cay fistataga ruräcuna Egiptupita TAYTA DIOS jorgamashpan imanöpis rurashanta yarparmi› nir. Gamcunapäga cay fista canga ricrayquicho u urcuyquicho chäpasha caycajnömi TAYTA DIOSPA mandamintuncunata imaypis mana gonganayquipaj. Chaynöga canga fiyupa munayninwan Egiptupita TAYTA DIOS jorgamushushayquipitami. Chaymi cay fistataga wata-wata ruranqui nimashanchi junajcho. «Unay awiluyquicunata, gamcunata aunishushayqui Canaán partiman chayaycachir chay partita goycushuptiquega guechpa caj wamrayquicuna TAYTA DIOSPAMI canga. Uywayquicunapapis rimir wawan orgu cajcunaga TAYTA DIOSPAMI canga. Bürrupa rimir caj orgu wawanpa ruquin ichanga Tayta Diospaj apanqui juc watayoj cashnita carpis u juc watayoj capshita carpis. Ruquinta mana aparga bürru-mallwapa cuncanta paquirinqui wañunanpaj. Chaynöllami gamcunapa guechpa caj ollgu wamrayquipa ruquinpis Tayta Diospaj ofrendata apanqui. «Wara warantin wamrayquicuna ‹¿Imapätaj cayno ruranchi?› nir tapushuptiqui gamcunaga ninqui ‹Egiptucho uyway caycajtami TAYTA DIOS fiyupa munayninwan jorgamaran. Faraón fiyupa chucru shongu ricacur mana munaranchu llojshicamunäcunata. Chaymi TAYTA DIOSGA Egipto runacunapa guechpa ollgu wamrancunata, uywancunapa rimir caj orgu wawantapis wañuchiran. Chaypitami uywäcunapa rimir caj orgu wawantaga TAYTA DIOSPAJ goycöcuna. Chayno guechpa ollgu wamräcunapa ruquinpis TAYTA DIOSPAJ ofrendata goycöcuna› nir. Ricracho u urcucho señal cashannömi chay fistapis señalno canga Egiptupita TAYTA DIOS munayninwan jorgamashanchïta imaypis yarparänayquipaj.» Israelcunata faraón «aywacuy» niptin Tayta Diosga manami Filistea nasyunpa aywaj nänipachu pusharan, chaypa serca caycaptinpis. Diosga musyaranmi pillyananpaj Filistea runacuna ichipaptin Israelcuna mancharir Egiptuman cuticunanpaj cashanta. Chaymi chunyajpa Puca lamarman aywaj nänipa tumachiypa pusharan. Israelcunaga Egiptupita aywacuran suldärucunano röpa-röpa camacasha. Josëpa tulluncunatapis Moisesga apachiran. Josëga manaraj wañurmi Israelpa wamrancunata jurachir unay cayno nisha caran: «Gamcunata yanapäshunayquipaj Tayta Diosga shamongami. Chayno yanapäshuptiqui tullöcunata caypita apacullanqui ari.» Israelcunaga Sucotpita aywacur chayaran Etam partiman. Chaypitaga caycaran chunyaj chaqui jircanami. Israelcunata pushashpan TAYTA DIOSGA junajpa aywaran ichiraycaj pucutaycho, chacaypana achquipänanpaj ichiraycaj ninacho. Chaynöpami chacaypa junajpapis Israelcunaga aywaran. Chay ichiraycaj pucutayga junajpa mana illgaypa paycunapa ñaupa-puntanta aywaycaran. Chacaypana ichiraycaj nina rataycaj mana illgaypa ñaupa-puntanta aywaycaran. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israelcunaga Pi-hahirot-läman cutimuchun. Chayga caycan Migdolpita lamarman aywajchömi. Chaychöga lamar cantuncho tolduncunata ichichichun Baal-zefonpa chimpanman. Chaymi faraonga yarpanga chunyajman chayar pantacasha purircaycashayquita. Nogami camacächishaj faraón rumi shonguno contra ricacushpan guepayquita gatishushpayqui shamunanpaj. Chayno gatishuptiqui nogami suldäruncunata ushacächishaj. Chaynöpami musyachishaj munayniyoj cashäta. Chayrämi Egiptucunaga musyanga noga TAYTA DIOS cashäta.» Chaymi Israelcunaga Tayta Dios nishannölla cutiran. Israelcuna gueshpiycashanta musyaycur faraonga autoridänincunawan pësacuran Israelcunata cachaycushanpita. Chaymi ninacuran: «¿Imatataj ruraycushcanchi? ¿Ima jinanpataj Israelcuna aywacunanpäga cachaycushcanchi? Cananga ¿pitaj arupämäshun?» nir. Chaymi faraonga jinan öra guërrapaj caj carrëtancunata camarircachir suldäruncunata pushacurcur aywaran. Egiptupita aywaran sojta pachac (600) mas allinnin caj carrëtancunawan. Chaynöpis Egiptucho caj carrëtacunawanga llapanwanmi aywaran. Cada carrëtacho juc mandajpis aywaran. TAYTA DIOSMI camacächiran faraón rumi shonguno contra ricacunanpaj. Chaymi Israelcunapa guepanta gatir aywaran Tayta Dios fiyupa munayninwan yanapaptin aywacusha caycaptinpis. Faraonpa suldäruncunaga gatiran llapan cawalluncunawan, carrëtancunawan, muntädu caj suldäruncunawan. Israelcunataga tariparan Pi-hahirotpa ñaupancho Baal-zefonpa chimpancho lamar cantuncho pachacusha caycajta. Chaypita Israelcunaga ricaran faraón Egiptucunawan guepanta aywar taripaycashanta. Chaymi fiyupa mancharir gaparayparaj TAYTA DIOSTA mañacuran. Moisestana jitapar paycuna niran: «Egiptucho pantiyun mana captinnöpis ¿imapätaj jorgamarayqui cay chunyajcho wañunäcunapaj? ¿Imanirtaj chayno ruramashcanqui? Nogacunaga Egiptullachönami nirä: ‹Jina Egiptucunata arupäshaj chunyajcho wañunäpitaga. Nogacunapäga mas allimi paycunapa uywaynin cacuptë› nir.» Chayno niptin Moisés niran: «¡Balurchay-llapa! ¡Ama manchacuychu! Cananmi TAYTA DIOS salbamashanchïta ricanquipaj. Egiptucunataga cananllanami ricanquipaj. Mananami mas imaypis ricanquipänachu. Gamcunaga ama llaquicuychu. TAYTA DIOSMI faburninchi pillyanga.» Chaypitaga Moisesta TAYTA DIOS niran: «¿Imanirtaj mañacaycämanqui? Israelcunata willay jucllana aywacunanpaj. Gamnami tucruyquita janajpa jogarcur lamarman macyaranqui ishcayman lamar yacu raquicäcunanpaj. Chaura Israelcunaga lamar raquicasha chaupinpa chaqui allpapanami päsangapaj. Nogami camacächishaj Egiptucuna rumi shonguno contra ricacunanpaj. Chaymi gamcuna aywashayquipa gatishunquipaj. Chaynöpami faraonta, llapan suldäruncunata carrëtancunatawan, muntädu suldäruncunatawan imanöpis rurashpä pï-maytapis noga musyachishaj munayniyoj cashäta. Egiptucunaga noga TAYTA DIOS cashäta musyanga faraonwan aywajcunata imanöpis ruraptërämi.» Chaura Tayta Diospa anjilnin y ichiraycaj pucutaypis Israelcunapa ñaupanta aywaycashanpita guepanmanna witicuriran. Chaura chay ichiraj pucutayga caycaran Egiptucunapawan Israelcunapa chaupincho. Chay öra Egiptucunapäga pacha fiyupa chacacäcuran; Israelcunapäna achicyaparan. Chaynöpami Egiptucunaga ricayta mana camäpacur Israelcunata mana tariparanchu. Moisesga ricranta jogariran lamar cajman. Chaura TAYTA DIOSMI warayllata inti yagamunan caj-lädupita sinchi wayrata wayrächimuran. Chaynöpami lamarta ishcayman raquicäcachiran. Chay raquishan chaupitana chaqui allpaman ticrarachiran. Chaura Israelcunaga chaqui allpapana päsaran washa-lädunpa cay-lädunpa yacu tapyano ichiraycaptin. Chaymi Egiptucunaga llapan suldäruncunawan, carrëtancunawan, muntädu aywaj suldäruncunapis Israelcunapa guepanta gatir yaycuran lamar chaupincamaraj. Pacha waraycaptinnaga nina rataycajpitawan pucutay ichiraycajpita TAYTA DIOS ricärir camacächiran Egiptucuna ima ruraytapis mana camäpacunanpaj. TAYTA DIOSGA carrëtancunapa ruyrancunatapis llojshicäcachiran. Chaura manana aywaytapis puydirannachu. Chaymi Egiptucuna ninacuran: «Israelcunapitaga gueshpir cuticushun. TAYTA DIOSMI Israelcunapa faburnin car noganchïpa contranchi caycan» nir. Ichanga Moisesta TAYTA DIOS niran: «Ricrayquita lamar jananpa jogariy yacu cashganman cutir Egiptucunata, carrëtancunata, cawalluncunata ñiticurcunanpaj.» Chaura Moisesga lamar jananpa ricranta jogariran. Pacha wararcuptenga yacu cutiran cashannömanna. Egiptucunaga gueshpishancho lamarman tacacaran. Israelcunata gatej Egipto runacunataga chaynömi TAYTA DIOS ushajpaj yacuwan ñitichiran. Cashanman yacu cutir faraonta, suldäruncunata, cawalluncunata, carrëtancunata ushajpaj ñiticurcuran. Chaura Israelcunata gatir yaycojcunaga ni jucnayllapis mana gueshpiranchu. Israelcunaga lamarta päsaran chaqui allpapa, ishcan-lädunpa yacu tapyano ichiraycaptin. Chay junaj Egiptucunapa maquinpita TAYTA DIOS Israelcunata gueshpichiran. Chaypitaga Israelcuna ricaran lamar cuchuncho Egiptucunapa ayan wampurcaycajta. Munayninwan TAYTA DIOS Egiptucunata fiyupa castigashanta ricaycur Israelcunaga amatar rispitashpan TAYTA DIOSTA aduraran. Chaypitaga yäracuran TAYTA DIOSLLAMANNA. Moisés nishancunallatana riguiranpis. Chaypita Moisesga llapan Israelcunawan TAYTA DIOSTA alabar cantaran. Chay cantashan caynömi niycaran: «TAYTA DIOSTA alabashpämi cantashaj munayniyoj cayninwan binsishanpita. Payga cawallucunatami, muntädu aywajcunatami lamarman garpurisha. TAYTA DIOSMI imapitapis chapämaj, salbamaj. Chaymi payllapaj cantä. Payta alabä Diosnë captinmi. Payta adurä unay caj famillyäcunapapis Diosnin captinmi. TAYTA DIOSGA guërracho pillyay yachajmi. Paypaga jutinpis TAYTA DIOSMI. «Tayta Diosga faraonpa suldäruncunatami, carrëtancunatami lamarman garpurisha. Mas mijur suldäruncunapis Puca lamarchömi shengaypa wañusha. Ruminömi ruricama yagacarpusha. Jundu lamarmi ultacurcusha. «TAYTA DIOS, maquiqui fiyupa munayniyojmi. Chaywanmi llapan chiquimajcunata illgarachishcanqui. Gamga fiyupa munayniquiwanmi contrayqui jatarejcunata usharishcanqui. Rabyacurcurmi ogshata nina ushacurcojnöpis illgarachishcanqui. Pücariptiqui yacu shuntacäcusha. Yaculla caycashpanpis tapya ichiraycajno ricacusha. Mas jundunnincho caj yacucunapis tinticäcusha. Chiquimajcunaga caynömi yarparan: ‹Gatishaj taripanäcama. Llapan apaycashancunatapis guechurcurmi raquipänacushaj. Sablëwanmi ushajpaj wañuchishaj› nir. Ichanga lamarta gam pücariptiqui ushajpämi lamar ultacurcusha. Yacu bötiypa bötiycajman plömunömi yagacarpusha. «TAYTA DIOS, maygan dioscunapis gammanga manami tincunchu. Gamno santuga manami juc canchu. Gamno munayniyöga manami juc canchu. Gamga fiyupa almiraypajcunatami rurashcanqui. Maquiquiwan ayparcamuptiqui chiquimajcunataga pachami ultacurcusha. «Jorgushayqui runacunataga cuyapashpayquimi pushaycanqui. Munayniquiwanmi tiyashayqui rispitädu pachaman pushaycanqui. Chayta mayarga waquin nasyuncho tiyajcunapis fiyupami mancharenga. Filistea runacunapis mancharir almaynajmi ricaconga. Edom runacunapa mandajnincunapis mancharir callpaynajmi ricacongapaj. Moab runacunapa mandajninpis mancharir sicsicyangami. Cananeo runacunapis mancharishpanmi ima ruraytapis mana camäpacongachu. Paycunaga fiyupa munayniquiwanmi mancharishpan upatasha ricaconga. Ruminöpis chiyacäconga acrashayqui runacuna päsacurinancama. TAYTA DIOS, Israelcunataga gammi pushanquipaj tiyanayquipaj acrashayqui puntaman. Tiyanayquitaga quiquiquimi camarishcanqui. Chaychömi imaycamapis tiyachinquipaj. «TAYTA DIOS gamllami imaycamapis mandaycanquipaj.» Carrëtancunawan cawalluncunawan faraonpa suldäruncuna lamar chaupinta aywaycaptin TAYTA DIOS lamar yacuta cashganman cutichir ñiticarpachiran. Israelcunami ichanga päsaran chaqui allpapa. Chaypitami Aaronpa pañin profetïsa Mariaga panderëtallanpawan cantaran. Chaura llapan warmicunapis cushicushpan gallaycuran panderëtata awishpan dansayta. Caynömi María cantaran: «TAYTA DIOSTA alabar cantay munayniyoj cayninwan binsishanpita. Payga cawallucunatami, muntädu aywajcunatami lamarman garpurisha.» Chaypitanaga Israelcunata Puca Lamarpita Moisés pushacuran. Chaura aywacuran Shur jutiyoj chunyaj chaqui jircapa. Quimsa junajna aywarpis yacuta mana tariranchu. Chaypita chayaran Mara jutiyoj partiman. Chaycho yacu caycajtaga asgaptin mana upuranchu. Chayno yacu asgashanpitami chay partipa jutinta churaparan Mara nir. Chaura runacunaga Moisespa washan rimaran «Cananga ¿imataraj upushun?» ninacur. Chaura Moisesga Tayta Diosta mañacuran yanapänanpaj. Mañacuptin TAYTA DIOSGA juc yörata ricachiran. Chayta Moisés yacuman jitarpuran. Chaura yacuga upunanpaj allina ticracuriran. Chaychömi TAYTA DIOSGA Israelcuna imano cawananpäpis laycunata willaparan. Wiyacunanpaj cashanta mana wiyacunanpaj cashantapis paycunata mayaparan. Paycunata niran: «Wiyacamaptiquega, munashänölla cawaptiquega, laynëcunata cumliptiquega Egiptucunata castigar gueshyawan charichishäno manami castigashayquipächu. Nogami cä TAYTA DIOSNIQUI, imapitapis allchacächej.» Chaypita päsar chayaran Elim partiman. Chaycho caran chunca ishcay (12) pashtaj yacu, ganchis chunca (70) palmëra yöracuna. Chay yacu ñaupanmanmi tolduncunata ichichiran. Elimpita Israelcuna ushajpaj aywacur chayaran Sin jutiyoj chunyajman. Chayga caycan Elimpita Sinaïman aywajchömi. Chay caran Egiptupita aywacushanpitaga quilla chunca pichga (15) junajninchöna. Chay chunyajcho llapan runacuna Moisespawan Aaronpa contran rimaran. Chayno rimarmi paycunata niran: «Egiptullachöna TAYTA DIOS wañuchimashwan caran. Chaychöga sacsananchïyaj aychata tantatapis micoj canchi. Mancanchïcunacho aychapis manami pishejchu. Gamcunaga cay chunyajman pushamashcanqui llapanëta yargaypita wañuchimänayquipämi.» Chaymi TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Janajpitami tantata tamyatano shicwachimushaj. Chaura paycunanami tiyaycashanpita aywar waran-waran shuntamonga chay junaj micunan aypajllata. Cananmi musyashaj noga nishäta cumlishanta mana cumlishantapis. Sojta junaj cajchöga ishcay junaj micunanpaj aypajta shuntachun.» Chayno niptin Aaronwan Moisesga Israelcunata niran: «Canan tardimi gamcuna musyanqui Egipto nasyunpita TAYTA DIOS jorgamushushayquita. Tutapapis ricanquipaj TAYTA DIOS fiyupa munayniyoj cashanta. Nogacunapa conträ rimanayquipäga ¿pitaj nogacunaga cä? Gamcunaga TAYTA DIOSPA contranmi rimashcanqui. Payga contran rimashayquita wiyashami. TAYTA DIOSMI tardipa micunayquipaj aychata goshunquipaj; tutapa micunayquipäna aypalla tantata. Gamcuna paypa washan rimashayquitaga wiyashami. Nogacunaga manami imapis cächu. Gamcuna manami nogacunapa conträchu rimashcanqui. Chaypa ruquenga TAYTA DIOSPA contranmi rimashcanqui.» Chaypitaga Aaronta Moisés niran: «TAYTA DIOSGA wiyashami Israelcuna contran rimashanta. Cananga Israelcunata willay TAYTA DIOSPA ñaupanman shuntacänanpaj.» Israelcuna shuntacarcuptin Aarón willapaycaptinna llapan Israelcunaga chunyajpa ricäriran. Chaycho ricaran TAYTA DIOSPA achicyaynin pucutaycho caycämojta. Moisesta TAYTA DIOS willashpan niran: «Israelcunata wiyashcämi washäta rimarcaycajta. Paycunata willay cayno nir: ‹Tardipa aychata micunquipaj. Tutapana tantata micunquipaj sacsanayquicama.› Chaynöpami musyanquicuna noga gamcunapa TAYTA DIOSNIQUI cashäta.» Chay tardi aypalla codorniz äbicuna juntaycuran Israelcuna tiyaycashanmanga. Warannin tutapanami tiyaycashan ñaupan pampacunaga yuraj shullaylla warämuran. Nircur chay shullay chaquircuptinna rashta-niraj yurajlla pampacho ricacuran. Israelcunaga manami musyaranchu ima cashantapis. Jucnin-jucninpis ninacuran «¿Cayga imaraj?» nishpan. Chaura Moisés niran: «Cayga caycan micunayquipaj TAYTA DIOS goycäshushayqui tantami. TAYTA DIOSGA nisha gamcuna micunayqui-tupuylla shuntanayquipämi. Aycajpis juc tolducho cashallayquipita, cada runapaj shuntanqui ishcay calu mati juntatano.» Chaura Israelcunaga Tayta Dios nishannömi shuntaran. Waquenga wallcallata shuntaran; waquenga achcata. Tupuptenga wallcata shuntajpapis mana pishiranchu. Achcata shuntajpapis mana puchuranchu. Chaynömi cada junaj shuntaran micunanpaj-tupuyllata. Chaypita Moisés niran: «Warapäga ama pipis puchöchengachu.» Chaypis waquenga Moisés nishanta mana wiyacur waranninpaj churacuran. Chaura chay churacushanga curushpan fiyupa asyaricuriran. Chaymi Moisesga piñacuran chay churacojcunata. Chaypitanaga cada tuta cada ünun shuntaj micunan-tupuyllana. Mana shuntashan cäga shanaywan chullucäcoj. Cada semänacho sojta junaj cajchöga waranninpajwan shuntaj. Waranninpäpis shuntaj chay junajpaj shuntashantano. Chayno shuntaycajta ricar Israelcunapa mandajnincunaga Moisesta willaj aywaran. Willaptin Moisés niran: «Chayno shuntananpämi TAYTA DIOS nisha. Wara junäga TAYTA DIOSTA rispitana säbadu jamay junajmi. Chaymi yanunayquipaj cajtaga canan junajlla yanuy warapajwan. Timpuchinayquipaj cajtapis cananllana timpuchiy. Micurcur puchoj cajtaga churanqui wara junaj micunayquipaj.» Moisés nishannöllami churacuran warannin micunanpaj. Chay cäga manami asyariranchu, ni cururanpischu. Chaura Moisés niran: «Canan junäga chay churacushayquita micuy. Cananga manami imatapis tarinquipächu pampacho. Chaynöga caycan säbadu jamay junaj, TAYTA DIOSTA rispitana junaj captinmi. Sojta junajmi shuntanqui micunayquipaj. Ganchis caj junajchöga säbadu jamay junaj captin manami imapis cangapächu.» Chayno willaycaptinpis waquenga ganchis junaj cajchöpis shuntaj yarguran. Ichanga manami imatapis tariranchu. Chaura TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «¿Imaycamataj gamcunaga laynëcunata mana wiyacunquichu? Ama gongaychu. Nogami nishcä ganchis caj junaj säbadu jamay junajcho jamanayquipaj. Chaymi gamcunataga sojta caj junajcho micuyta ishcay junajpaj goycä. Chaura ganchis caj junajchöga mana llojshiypa wasillayquicho goyäcunqui.» Chaynöpami ganchis caj junajchöga llapan runacuna jamaran. Israelcuna shuntashanga caran yurajmi, jinachöpis culantrupa murunnömi. Mishquiran abëjapa mishquinwan rurasha tantano. Chaytami Israelcunaga «maná» nir jutichaparan. Chaypitana Moisesga Israelcunata niran: «TAYTA DIOSMI nimashcanchi noganchïpita mirajcuna ricananpaj ishcay matitano manäta churananchïpaj. Chaynöpami paycunaga musyanga Egiptupita jorgamashpanchi chunyajcho tantata Tayta Dios garamashanchïta.» Aarontapis Moisés niran: «Ishcay calu mati juntatano churay manäta juc mancaman. Nircur Tayta Diospa ñaupanman churay. Chaycho churaranga Israelcunapita mirajcuna ricananpämi.» Chaura Moisesta TAYTA DIOS nishannömi Aaronga mancata churaran babul ñaupaman. Chaynömi Israelcunaga manäta micuran chuscu chunca (40) watantin Canaán nasyunman chayanancama. Ishcay mati manäta shuntashanga caran ishcay quïlunömi. Chay tuputami «gomer» nej. Sin chunyajcho tiyarcaycashanpita llapan Israelcuna aywacuran. TAYTA DIOS nishannöllami goyar-goyar aywarcaycaran. Chayno aywaycällarmi chayaran Refidim partiman. Chaychöga runacuna upunanpaj yacu mana caranchu. Chaura rabyashpan Moisesta nipäcuran: «¡Yacuta gomay upunäcunapaj!» Chaura Moisés niran: «¿Imanirtaj nogata nimanqui? ¿Imanirtaj TAYTA DIOSTA musyapayta munanqui?» Runacuna pasaypa yacunaypita car Moisespa contran rimar nircaycaran: «¿Cayno ñacachimänayquipächu Egiptupita jorgamarayqui? ¿Llapan wamräcunawan uywäcunapis yacunaypita wañunäcunapächu jorgamarayqui?» nir. Chayno niptinmi Moisesga TAYTA DIOSTA mañacur niran: «¿Imatataj rurashaj cay runacunataga? Manapis aycällatanami sajmaycällar wañuycachimanga.» Chaura TAYTA DIOS niran: «Israelcunapita ñaupacuy juc ishcay mayur runacunata pushacurcur. Nilo mayuta wirushayqui tucrutapis apay. Ayway nogata tarimänayquicama. Nogaga Horeb jircachömi gaga janancho ichirar shuyaycäshayqui. Chaymi gagata wiruptiqui yacu llojshimonga llapan upunanpaj.» Chaura Moisesga TAYTA DIOS nishanno ruraran Israel mayur runacuna ricaycaptin. Chay partipa jutintanami churaparan «Meriba» nir, «Masah» nir. Chayno jutinta churaparan Israelcuna Moisespa contran rimashanpita, TAYTA DIOSTA musyapayta munashanpitami. Israelcuna Refidimcho tiyarcaycaptin Amalec runacunaga paycunawan pillyananpaj aywaran. Chaura Moisesga Josuëta niran: «Gam acray noganchi castacunapita Amalec runacunawan pillyanayquipaj. Nogami wara tuta puntacho caycäshaj Tayta Dios ‹apay› nimashan tucru aptasha.» Chaura Moisés nishannömi Josuëga runacunata acrarcur Amalec runacunawan pillyaj aywaran. Chay örapäga Moisespis, Aaronpis, Hurpis puntachöna carcaycaran. Moisés ricrancunata janajpa jogariraptenga Israelcuna binsiycaran. Ricrancuna uticar bäjaptin ichanga Amalec runacunana binsicurpoj. Moisespa ricrancuna uticaptenga Aaronwan Hur rumita churaparan chayman jamananpaj. Nircur paycunaga Moisespa ricranta janajpa jogariraran jucnin wac-lädunpa jucnin cay-lädunpa. Chaura Moisespa ricranga janajllapa caycaran inti yaganancama. Chaynöpami Josuëga Amalec runacunata binsiran. Chaypitaga Moisesta TAYTA DIOS niran: «Pillya cashantaga isquirbiy mana gongacänanpaj. Josuëtana willanqui Amalec runacunataga noga illgächinäpaj cashanta.» Chaypita Moisesga altarta pergarcur jutinta churaparan «TAYTA DIOSMI BANDËRÄ» nir. Nircur niran: «Amalec runacuna TAYTA DIOSPA contran pillyashanpitami TAYTA DIOSGA paycunapita mirajcunapa contran imaycamapis canga.» Madián runacunapa cüran Jetro Moisespa suyrun caran. Paymi mayaran Moisespäwan Israelcunapaj TAYTA DIOS imata rurashantapis, imano Egiptupita jorgamushantapis. Mas ñaupatanami Moisesga warmin Seforata «Cuticuy» niran. Chaura wasinman chayaptin Jetro uywaycaran wamran Seforata ishcan wamrantawan. Moisesga «Cay marcacho jäpa runami cashcä» nishpan juc wamranpa jutinta Gersón nir churaparan. Chaynöpis Moisesga «Papänëpa Tayta Diosninmi yanapämasha. Faraón wañuchimänanpitapis gueshpichimasha» nishpan jucaj wamranpa jutinta churaparan Eliezer nir. Chaypitana Moisespa warmin Seforatawan ishcan wamrantinta pushacurcur suyrun Jetroga Moisés cajman chayaran. Chay wichanga Israel runacunawan Moisés tiyaycaran chunyajcho Tayta Dioswan Tincuna jirca ñaupancho. Moisesta Jetro niran: «Nogallä suyruyqui Jetromi shamushcä gamta rajaj, ishcan wamrayquiwan warmiquiwan» nir. Chaura Moisesga taripaycur suyrunpa ñaupanman gongurpacuran. Nircur saludashpan mucharan. Imano cashantapis willapänacurcurnami toldunman yaycuran. Chaycho Moisesga suyrunta willaparan TAYTA DIOS Israelcunapa faburnin cashpan faraonta, Egipto runacunata imano rurashantapis. Chayno willaparan Egiptupita aywar nänicho imano ñacashanta, paycunata TAYTA DIOS imano yanapashantapis. Egipto runacunapa munayninpita Israelcunata cuyapar TAYTA DIOS jorgushanta wiyaycur Jetroga amatar cushicuran. Nircur niran: «TAYTA DIOSGA alabasha caycullächun. Gamcunataga amatar ñacaycajtami jorgusha-cashunqui faraonpa, Egiptucunapa munayninpita. Egipto runacuna manacajman churashushpayqui pasaypa ñacaycächishushayquipitami jorgushurayqui. Chaymi cananga musyä TAYTA DIOS waquin dioscunapita mas munayniyoj cashanta.» Nircur Jetroga Tayta Diospaj rupachina sacrifisyutawan waquin sacrifisyutapis rupachiran. Nircurna Aarón y Israel mayurcuna shuntacaran Moisespa suyrun cajman Tayta Diospa ñaupancho paycunawan iwal micunanpaj. Warannin junaj Moisesga jamacuycur Israel runacunata arriglaycaran. Chaura goyarpoj pacha chacänancama Moisesta runacuna täparaycaran. Moisés imanöpis Israelcunata arriglaycajta ricar suyrun Jetroga niran: «¿Imanirtaj gam japallayquega runacuna quijacushanta arriglanqui? Gam cajman tutapita tardicama runacuna shamuptin timpuyqui manami aypangachu llapanta arriglanayquipaj.» Chayno niptin Moisés niran: «Nogaman paycuna shamun Tayta Diosta tapucapänäpaj. Imatapis arriglayta mana camäpacorga shamun noga arriglanäpaj. Chaycho mayganpis juchayoj cashanta musyaycurmi arriglä. Nircurnami paycunata tantiyachë Tayta Diospa laynincunata, yachachimashancunata.» Chaura suyrun tantiyachiran cayno nir: «Nogapitaga llapanta gam japallayqui arriglaptiqui manami allichu. Runacunapis gampis uticanquimi. Quiquillayquega manami atipanquipächu llapanta arriglayta. Canan imano ruranayquipäpis nishäta sumaj wiyacuy. Willapashäno ruraptiqui Tayta Dios yanapaycushunqui. Diospa ñaupanmanga gammi aywanqui Israelcunapa ruquin. Paycuna nishushayquitapis Tayta Diosta willapanqui. Israelcunatana willapanqui Diospa laynin imano cashantapis. Chayno yachachinqui imano goyänanpäpis. Gamga acray jurmal runacunata, Diosta rispitajcunata, rasun cajta rurajcunata, saynita mana chasquejcunata. Chayno acrarcur churanqui mandaj cananpaj. Waquin mandanga warangata (1,000), waquin pachacta (100), waquin pichga chuncata (50), waquinna chuncata. Chauraga chay mandajcunana runacunata arriglanga. Mana arriglayta puydishan mas sasa cajllatana apamonga gam arriglanayquipaj. Mana sasa cajtaga churashayqui mandajcunallanami arriglanga. Chaura gamga manami alläpa ñacanquinachu. Paycuna yanapäshuptiqui gamga ancashllanami ruranquipaj. Tayta Dios camacächiptin willapashäno ruraptiquega balurniquipis cangarämi. Chayno sumaj arriglaptiquega llapan runacunapis cushishami wasinman cuticonga.» Chaura Moisesga suyrun nishannölla ruraran. Chaymi Israelcunapita acraran mas alli tantiyajnincunata. Nircur suyrun nishanno churaran mandananpaj. Waquinta churaran warangata (1,000) mandananpaj. Waquinta churaran pachacta (100) mandananpaj. Waquinta churaran pichga chuncata (50) mandananpaj. Waquinta churaran chuncata mandananpaj. Chaura paycunallana runacunata arriglaj fäsi cajcunataga. Arriglayta mana camäpacushan cajcunallatanami Moisés arriglananpäga päsaj. Chaypita suyrun aywacuptin Moisesga despacharan. Aywacur Jetroga marcanman cuticuran. Egiptupita aywacushanpita quimsa quillata Israelcunaga chayaran chunyaj Sinaí partiman. Refidimpita aywacorga chayaran Sinaí punta chaquin pampaman. Chaychönami Israelcunaga tolduncunata ichichiran. Chaypitana Moisesga puntaman wicharan Dioswan tincunanpaj. Chaymi Moisesta TAYTA DIOSGA puntapita nimuran: «Jacobpita miraj Israel-masiquicunata willay noga cayno nishäta: ‹Gamcuna ricashcanquimi Egiptucunata imano castigashätapis. Musyanquimi caycashäman imano pushamushätapis. Wawancunata anca sumaj apashannömi Egiptupita apamushcä. Chaymi gamcuna wiyacamaptiqui, conträtu rurashanchïta cumliptiquega canquipaj cuyashä runacuna. Waquin runacunata cuyashäpita masmi cuyashayqui. Intëru cay pachacho tiyaj runacunata noga camasha carpis gamcunatami mas cuyashayqui. Gamcunataga churashayqui nasyunninpa cüräcunano canayquipämi, santo car nogallata sirbimänayquipämi.› Chayno nishäta willay Israel runacunata.» Chaymi Moisés cutir llapan mayurcunata shuntaran. Nircur yachachiran TAYTA DIOS nishancunata. Willaptinmi Israel runacuna juc shimilla niran: «TAYTA DIOS nishantaga llapantami rurashaj» nir. Paycuna chayno nishantami puntaman cutiycur TAYTA DIOSTA Moisés willaran. Chayno willaptinmi Moisesta TAYTA DIOS niran: «Yanauyaycaj pucutay rurinpitami parlapäshayqui Israel runacuna wiyananpaj. Chaynöpami paycuna imaypis riguenga gamta parlapashäta.» Chaymi TAYTA DIOSGA niran: «Aywar runacunata willanqui canan y wara purificacunanpaj. Röpancunatapis tagshacuchun. Warantinpaj camaricushalla carcaycächun. Warantinmi llapan ricaycämaptin nogaga Sinaí puntaman urämushaj. Punta chaquinchöna intëru tumarejpa señalta churapanqui chaypita mas janamanga runacuna mana wichämunanpaj. Punta gallarejpita janamanga ama wichämuchunnachu. Señalta päsamoj cäga wañuchicangami. Chay señalta päsaj cajtaga ama pipis yatayllapis yatayconganachu. Chaypa ruquenga lëchawan-carpis sajmaypa-carpis wañuchinqui. Señalta päsaj cajtaga runatapis uywatapis chaynömi wañuchinqui. Runacunaga punta chaquincho señal caycashancama aywanga uyshapa wagranta tucamojta wiyar-rämi.» Chaura puntapita Moisés urarcamur runacunata camaricachiran Tayta Diosta adurananpaj. Chaura paycunaga röpanta tagshacuran. Chaypita Moisés niran: «Warantinpaj camaricushalla carcaycay. Maygayquipis majayquiwan ama cacunquichu.» Chay quimsa junajman wararcuptenga puntata yana pucutay ñiticurcuran. Fiyupa räyupis illguypis caran. Uyshapa wagran wagamushanpis wiyacämuran. Chaura llapan Israelcuna manchariywan sicsicyaran. Chaypita Moisesga llapan Israelcunata pushacurcur aywaran punta chaquinman chaycho Tayta Diosta shuyänanpaj. Israelcunaga punta chaquinman chayar ichicaycäriran. Intëru Sinaí jircapitami goshtay jatariran TAYTA DIOS chay jircaman nina chaupincho urämusha captin. Jurnupitanöraj goshtay jatariycaran. Intëru jircapis fiyupa sicsicyaran. Uyshapa wagran wagamushan mas sinchipa mas sinchipana wiyacämuran. Moisés parlapaptin Tayta Diosga räyu pashtajnöraj parlamoj. TAYTA DIOSGA quiquin Sinaí puntaman urämuran. Nircur Moisesta gayaran chayman aywananpaj. Moisés chayaptin TAYTA DIOS niran: «Cutircushpayqui runacunata willay ricachishayqui señalpita mas janamanga ricamänan-casha mana wichämunanpaj. Wichämorga wañongami. Cüracunapis nogaman shamunanpäga purificacur limyuyächun. Man'chäga usharpis ushaycömanmi.» Chaura Moisés niran: «Runacunaga cay Sinaí puntaman wichämuyta manami balurangachu. Gammi nogata nimashcanqui ‹Punta chaquinpa intëru tumarej señalta churay. Chaypita janamanga rispitädumi canga› nir.» Chayno niptinmi TAYTA DIOS niran: «Runacuna caycashanman cutircur Aaronta pushacurcur cutimunqui. Cüracunawan runacunaga amana päsamonganachu ricachishayqui señalpita mas janaman noga caycashä cajmanga. Päsamoj cajtaga usharpis ushaycömanmi.» Chaura Moisesga Israelcuna caycashanman cutiycur willaran Tayta Dios nishanta. Tayta Diosga Israelcunata willapar caynömi niran: «Nogaga cä TAYTA DIOSNIQUIMI. Egiptucho uyway car ñacarcaycajtami noga jorgamushcä. «Nogapita mas juctaga ama ‹diosnë› ninquichu. «Aduranayquipäga imatapis ama ruranquichu syëlucho caj-nirajta, cay pachacho caj-nirajta, lamar rurincho caj-nirajtapis. Chaycunapa ñaupanmanga ama gongurpacunquichu ni aduranquipischu. Nogallami TAYTA DIOSNIQUEGA cä. Japalläta aduramänayquitami munä. Mana wiyacamar ïdulucunata adurajcunataga castigashaj maman-taytanta, wamranta, willcanta mas willcan cajtapis. Noga nishäta rurashpan llapan mandamintöcunata cumliptenga paycunapita waranga aywaycama mirajnincunatapis cuyapäshämi. «TAYTA DIOSPA jutinta ama jogarinquichu manacajpäga. Manacajcunallapaj jutinta jogarej cajtaga castigangami. «Ama gonganquichu säbadu jamay junäga rispitädu cashanta. Semänacho sojta junajmi arunqui. Chay junajcunacho rurayniquicunata ruranqui. Sojta junajpa warannin junäga TAYTA DIOSTA aduranayquipaj säbadu jamay junajmi. Chay junäga ama arunquichu, quiquiqui, ollgu ni warmi wamrayqui, ollgu ni warmi uywayniqui, uywayquicuna, ni lagacamoj runacunapis. TAYTA DIOSGA sojta junajchömi cay pachata rurayta usharan cay pachacho cajcunatapis, syëluta syëlucho cajcunatapis, lamarta lamarcho cajcunatapis. Ganchis caj junajchöga Tayta Dios jamarannami. Chaymi chay junajpäga niran payta rispitanan junaj cananpaj. «Mamayquita taytayquita alli ricanqui. Chaynöpami goycunäpaj caycaj nasyuncho edäyänayquicama alli cawanquipaj. «Ama wañuchicoj canquichu. «Majayoj caycar jucwanga ama cacunquichu. «Ama suwacunquichu. «Ama manacajtaga pitapis jitapanquichu. «Ama munapaychu runa-masiquipa ima-aycantapis. Ama munapaychu warminta, ni uywayninta warmita ollgutapis, törunta ni bürruntapis, ni imantapis paypa cajtaga.» Chay öra Israelcunaga wiyaran räyu junrurushanta, uyshapa wagran wagamushantapis. Ricaran illgömushanta, jirca goshtashanta. Chaymi fiyupa manchacushpan carullachöna carcaycaran. Chaynöpami Moisesta niran: «Gamllana parlapämay ari. Chaura nogacunaga wiyacushämi. Dioswanga amana parlashäcunachu. Pay parlapämaptenga wañucäcömanmi.» Chaura Moisesga runacunata niran: «Ama manchacuychu. Tayta Diosga shamusha gamcunata musyapäshunayquipämi, payta rispitashpayqui juchata mana ruraypa cawanayquipämi.» Chaypita runacuna carullacho carcaycaptin Moisesga aywaran yana pucutaycho Dios caycashan cajman. Chaypita Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israel-masiquicunata ninqui: ‹Gamcuna wiyashcanquinami syëlupita-pacha parlapämushäta. Goripita ni guellaypitapis ama ruranquichu «diosnë» nir aduranayquipaj. « ‹Gamcuna nogapaj altarta ruranqui mitupita. Uyshayquita carpis wäcayquita carpis pishtarcur chaychömi rupachina sacrifisyuta carpis, alli goyaypita sacrifisyuta carpis garamanqui. Maychöpis rispitamänanpaj acrashä pachacho rispitamaj cajtaga bindisyuntami goshaj. Nogata aduramänayquipaj altarta rumipita pergarga ama perganquichu llagllasha rumiwanga. Arucunayquiwan llagllaptiquega altarpaj manami bälenganachu. Chaynöpis altarta ama perganquichu escalun-niyojtaga. Chaypa wichaptiqui pengayniqui ricacanmanmi.› «Cay laycunata Israel runacunata yachachinqui: «Hebreo-masiquita uywayniqui cananpaj rantiptiqui, arupäshunquipaj sojta watallami. Watannin cajchönaga manami uywaynachu canga. Mana pägachiyllapa cachaycunqui. Uyway cananpaj japallan yaycusha carga llojshicongapis japallanmi. Warmintin yaycusha carga warmintinmi llojshicongapis. Uyway cananpaj japalla yaycojta patrunnin uywaynin warmiwan majachaptenga llojshicur quiquillanmi aywaconga. Chay warmicho wamrancuna ollgupis warmipis captenga warmiwan wamrancunaga patrunninpa maquincho quëdanga. Ichanga chay runa patrunninta capas ninman ‹Warmëta, wamräta, gamtami llaquë, manami llojshïchu› nir. Chaura patrunninna wasëman pushanga. Nircur puncuman sumaj guelliycachir rinrinta uchcurenga uchcucunawan. Chayno ruraycuptenga imaycamapis uywayninnami canga. «Pipis warmi wamranta uyway cananpaj ranticuptenga manami ollgu uywaytanöga cachaycongachu. Chay jipashta warminpaj patrun mana munaptenga juc Israel runa pägaycur shuntacunmanmi. Ichanga chay patrun warminpaj mana munarpis manami ranticunmanchu jäpa runamanga. Chay uyway jipashta wamranwan majachar ichanga quiquinpa warmi wamrantanöna ricanga. Chay jipashta uywaycarpis juc warmita ashicurcorga manami pishëchinanchu micuypita ni röpapitapis. Chayno majan car derëchuntapis cumlenga. Chay quimsa castapaj nishäcunata runa mana cumliptenga chay uyway warmi librinami caconga imatapis mana pägayllapana. «Pitapis magar wañuycachej cäga quiquinpis wañuchicangami. Wañunanpaj distinasha caycaptin yarpaypa mana wañucherga manami wañuchishachu canga. Mana wañuchisha cananpämi noga ricachishayqui chay wañuchej runa mayman gueshpinanpäpis. Yarpaypa runa-masinta wañuycachejtaga altarnëman gueshpisha caycaptinpis wañuchinqui. «Mamanta taytanta magaj cäga quiquinpis wañuchicanga. «Juc runata suwarcur ranticuptin u suwashan runata chararaycajta taripaptenga chay suwaj runa wañuchicächun. «Mamanta u taytanta ashllej cajpis wañuchicächun. «Runacuna rimanacushancho pillyar sajmaypapis, cutaypapis, cämacho gueshyar jitaränancama magaycuptin, chayno jitaraycashanpita jatarcur tucrullanwanpis puriptenga rachejpaj magaj runa manami castigacanganachu. Chay runaga jampiyllana jampichenga; ayca junajpis jitarashan aträsullanpitana päganga. «Pipis, uywayninta warmitapis ollgutapis gueruwan magashpan wañuycachiptenga chay magaj patrunta castiganquicuna. Magashanpita juc ishcay junajraj cawaptenga chay patrun manami castigashanachu canga. Chaynöga canga quiquinpa uywaynin casha captinmi. «Capas ishcaj runa pillyaycashancho pachayoj warmita päsapacunman. Chay achäquilla shulluptenga juezmanmi aywanan demandacoj. Chaycho mana wañuptin-imaptenga warmipa lesionninpita runan mañaptin jueznami tantiyaycur pägachenga. Chayaycachishan-cäsulla gueshyar warmi wañuptin ichanga chayachej runapis wañuchicanga. Ñawinta jorgupaptenga quiquintapis ñawinta jorguparinqui. Quiruta jorgupaptenga quirunta jorguparinqui. Maquinta paquipaptenga maquinta paquiparinqui. Chaquinta paquipaptenga chaquinta paquirinqui. Rupachiptenga quiquintapis rupachinqui. Rachejpaj magaptenga quiquintapis rachejpaj maganqui. Goyuy-goyuy ruraptenga quiquintapis goyuy-goyuy ruranqui. «Juc runa uywayninta ollguta u warmitapis magashpan ñawinta pashtapaycorga cachaycongana. Ñawinta pashtapashanpitami uywayga librina aywaconga. Quirun llojshejpaj uywayninta magaycurpis quirunta jorgupashanpitami libri cachaycongana. «Ollguta u warmita manshu wäca wishtar wañuchiptin quiquin wäcatapis sajmaycällar wañuchenga. Nircur aychantapis ama micongachu. Ichanga duyñunta ama dimandanganachu. Wäcan wishtacoj captenga duyñun wichgayllapa uywanman. Wishtacoj caycashanta musyaycar cachayllata caycächiptin warmita u ollguta wishtar wañuycachiptenga wäcata sajmaycällar wañuchenga. Duyñunpis wañuchicanga. Uywapa duyñun wañunanpa ruquin pägayta munaptenga aycatapis mañashanta päganga. Chaynöllami ruranqui ollgu wamrata warmi wamrata wishtaptinpis. Wäca ollgu uywayta u warmi uywayta wishtar wañuchiptin wäcata sajmaycällar wañuchinqui. Nircur wäcapa duyñunna uywaypa patrunninta päganga quimsa chunca guellayta. «Pipis uchcuta uchcuptin u yacu pösutapis chapänillata cachaycuptin, chayman wäca car, bürru carpis yagaptin, pösupa duyñun u uchcuta ojtichejmi uywapa risyunta päganga guellayninpa. Wañoj uywatana apaconga. «Pipa wäcanpis juc runapa wäcanta magar wañuchiptenga cawaycaj cajta ranticuycur chaypa risyunta ishcan raquipänaconga pullan-pura, chayno wañoj wäcapa aychantapis. Wäcan magacoj yachacasha cashanta musyaycar, mana ricashanpita juc wäcata wañuchiptenga duyñun ruquinta gonga. Wañusha wäcana pägajpaj canga. «Pipis uyshata, cabrata, wäcata suwacurcur pishtacurcuptin, u ranticushana caycaptin taripacashpanga päganga juc wäcata suwacushanpita pichgata, juc uyshata u cabrata suwacushanpitana chuscuta. «Chacaypa suwacuycajta tariycur wañuycachiptenga manami juchayojchu canga wañuchëga. Junajpa suwacuycajta tarir wañuycachiptinmi ichanga wañuchicushano juchayoj canga. «Suwacoj runaga suwacushanpa risyunta pägachun. Pägananpaj guellaynin mana captenga quiquin suwata ranticuyconga. «Cawaycajllata suwapa maquincho suwashan uywata taripaycorga duyñun shuntaconga. Ima uywata suwasha carpis suwashan uywatano ishcayta yapanga. «Pipis uywancunata michishpan juc runapa chacranman, u übas wertanman uywancuna yaycuptin däñucushanpitaga quiquinpa cajta mas allinninta cutichenga. «Pipis shatata cañaycuptin nina aywar ëracho rïgu goturaycajta ushaycuptin, u cusichananpaj caycajta ushaycuptenga nina sindej runami päganga aycatapis rupashanpita. «Pipis juc Israel runata guellayninta, aläjanta paytacuycushanta, suwa wasinpita suwapaycuptin, chay suwata taripaptin suwashanta cutichenga. Jananman päganga ishcay chaynötaraj. Suwa mana taripacaptenga wasiyojtana ñaupäman apamonga paytacuyninta yatashanta u mana yatashantapis jurachinanpaj. «Pipis jucpa wäcanta, bürrunta, uyshanta, röpanta, man'chäga imatapis ogracajta duyñu-tucurcusha caycaptin juc runana ‹Nogapami› nir yurimushpanga ishcan shamonga ñaupäman. Taripacarga duyñu-tucoj caj päganga cutichishanpa jananman juc chaynötaraj. «Pipis bürrunta, wäcanta, uyshanta, ima uywantapis paytacuycuptin, chaycho wañuptin, imapis päsaptin, pipis mana ricaycaptin suwa apaptenga uywa ricaj runa nogapa ñaupächo juranga ‹Manami imatapis paytacuy uywata rurashcächu› nir. Chaura manami imatapis pägangachu. Uywayojpis manami pägachenganachu. Paytacuyta mana sumaj ricashanpita suwa apaptenga duyñunta päganga aycatapis apashanpita. Mañacuy uywata jirca animal micucurcuptin puchupanta duyñunta ricachishpanga manami päganganachu. «Pipis uywata mañacuycur wañupacur, u gueshyaj-tucacherga mañacojna duyñunta päganga. Duyñun ricaycaptin imapis päsaptinmi ichanga mana päganganachu. Guellaypaj mañacusha captenga aycapäpis mañacushallantana päganga. «Pï runawanpis majachacänanpaj manaraj parlaj runa yatänillaraj jipashta aunichir paywan cacoj runaga warmin cananpäna simri shuntanga. Warmipa taytantapis päganga majachacaj mösu aycatapis pägashantano. Jipashpa taytan chay runawan tiyananta mana munaptinpis simrimi päganga imanömi runa yatäni jipashwan majachacänanpaj mösu pägan, chaynöta. «Brüjucunataga illgächinqui. «Pipis uywawan cacojtaga wañuchinqui. «Nogapaj sacrifisyuta pishtapämänanpa ruquin juc dioscunapaj pishtaj cajtaga wañuchinqui. «Juc-lä runacunataga ama chiquinquichu, ama ñacachinquichu. Gamcunapis Egiptuchöga carayqui juc-lä runami. «Biyüdacunatawan wacchacunataga ama ñacachinquichu. Ñacachiptiqui paycuna llaquicushpan ruwacamashanta wiyashämi. Chaymi fiyupa rabyacurcur wañuchishayquipaj. Chaura gamcunapa warmiquicunami biyüda quëdanga. Wamrayquicunami waccha quëdanga. «Israel-masiqui pishëpacojta guellayniquita ristaycorga ama cobranquichu wawantapis guellay ristacoj cobrashannöga. Guellayniquipaj punchunta rinda churaycuptenga tardi pacha chacaptin cutiycachinquina. Chayllami caycan gasaypita pitucunanpäpis. Mana cutichiptiqui, ¿imanwantaj puñonga? Cuyapäcoj cashpämi pay mañacamashanta wiyashaj. «Tayta Diosniquitaga ama manacajman churanquichu. Mandashojniquicunapäpis ama ‹Maldisyunädu cachun› ninquichu. «Ama gonganquicunachu nogapaj apamuyta ima micuytapis poguptin rimir-punta shuntashayquita, chayno übaspita rurashayqui bïnutapis. «Guechpa caj ollgu wamrayquitapis goycamanqui. Chayno nogapämi canga wäcapa, uyshapa, cabrapa rimir caj wawancunapis. Yurishanpita ganchis junajyajllami chay mallwacunaga mamanwan canga. Warannin pusaj caj junäga nogapäna apamunqui. «Gamcunaga canqui nogapaj acrasha runacunami. Chaymi ama micunquichu jirca animalcuna wañuchishan uywapa aychanta. Chay aychataga allgucunata garaycunqui. «Mana musyashayqui cajtaga ama ‹Rasunpami› ninquichu. Llutan rurajcunapa faburninpis ama jatarinquichu. «Waquin runacuna mana allita ruraptinpis paycunanöga ama ruranquichu. Autoridäpa ñaupancho achcaj jucnöpa-jucnöpa niptinpis gamga rasun cajllata parlanqui. Llutanta rurasha captenga ni pobri captinpis ama faburnin jatarinquichu. «Contrayquipa ima uywanpis pantacasha caycajta tarishpayquega duyñunman cutichinqui. Contrayquipa uywan cargantin tunisha caycajta ricarga ama päsacunquichu. Chaypa ruquenga yanapar jatarachëshinqui. «Dimandacamuptenga pobritapis alli arriglanqui. Mana rasunpa cajta dimandacamuptenga ama chasquinquichu. Mana juchayoj runapaj ama ninquichu ‹Juchayojmi cayga. Wañuchun› nishpayqui. Juchaynaj runata wañuchejtaga manami perdunashächu. «Autoridä captiqui faburnin canayquipaj pacayllapa guellayta pägayta munashuptiquipis ama chasquinquichu. Guellayta chasquej cäga ricacun gapranönami. Chaymi rasun cajtapis manana cäsupannachu. Chaynöpami guellay chasquëga juchaynajtana ‹juchayoj canqui› nir castigan. «Juc-lä runacunata ama ñacachinquichu. Gamcunapis Egiptuchöga juc-lä runa cashpayqui ñacarayquimi. Chaymi imano ñacay cashantapis musyaycarga juc-lä runata cuyapanqui. «Micuytaga sojta watami murupacunqui shuntapacunqui. Watannin ganchis wataman aywaj cajchönaga chacrayquita jamachinqui. Chacrayquicho shiwa wiñamur pogojcunaga canga pobricuna shuntacunallanpäna, jirca animalcuna micunallanpäna. Übas chacrayquita olivo chacrayquitapis chaynölla ruranqui. «Ima aruyniquitapis sojta junaj arunqui. Warannin ganchis junaj cajchöga jamanqui aroj wäcayquicuna, carga apaj uywayquicuna jamananpaj. Callpan yapay yurinanpaj jamachinqui uywayniquicunatapis arupacoj juc-lä runacunatapis. «Noga nishätaga juctapis mana gongaypa llapanta cumlinqui. Juc-lä runacuna yäracushan dioscunata ama mañacunquichu. Chay dioscunapa jutintaga ama rimanquipischu. «Cada watacho quimsa cuti fistata ruranqui nogata rispitamashpayqui. «Lebadüraynaj Tantata Micuna fistata ruranqui. Chay fistachöga nishänölla ganchis junaj lebadüraynaj tantallata micunqui. Chaytaga ruranqui Egiptupita llojshicamushayqui Abib quillachömi. Pipis nogata aduramaj shamoj cäga jinaylla ama shamongachu. «Chaypita Chaqui Micuy Cosëcha fistata ruranqui rimir caj cosëchata shuntayta usharcur. Wata ushananchöpis cosëchata shuntayta usharcur Übas Cosëcha Ushay fistata ruranqui. «Ollgu cajcunaga watacho quimsa cutimi noga TAYTA DIOSNIQUIPA ñaupäman shamonga cada fista rurayllan. «Nogapaj uywayquita pishtarcur apamur uywapa yawarnintawan lebadürayoj tantata tallurcachir ama rupachinquichu. Chay uywapa wirantapis waranninpäga ama churaycunquichu. «Chacracho murushayqui micuyniquita rimir-punta shuntar raquishan mas allinnin cajtaga apamunqui rispitamänayquipaj caycaj wasiman. «Cabra-mallwapa aychantaga ama yanunquichu mamanpa lëchinwanga. «Nogaga anjilnëtami cachaycämö gamcunata pushashunayquipaj, aywaptiqui imapitapis chapäshunayquipaj. Chayachishunquipaj gamcunapaj camarishä cajman. Payta wiyacuy. Paypa contran imatapis ama ruraychu. Payga nogapa ruquë cashpanmi munaynëwan imatapis ruranga. Contran ruraptiquega manami perdunashunquipächu. Payta wiyacuptiquega gamcunata chiquishojcunapa contranmi cashaj. Anjilnë pushar chayachishunquipaj Amorreo runacuna tiyaycashanman Het runacuna tiyaycashanman, Ferez runacuna tiyaycashanman, Cananeo runacuna tiyaycashanman, Hev runacuna tiyaycashanman, Jebús runacuna tiyaycashanman. Chay runacunataga nogami ushajpaj illgächishäpaj. Chay runacuna ‹diosnë› nishantaga ama aduranquichu. Chaypa ruquenga ïduluncunata illgächinqui. Rispitashan wanca rumincunatapis agullargärinqui. «Nogallami TAYTA DIOSNIQUEGA cä. Chaymi nogallata rispitamashpayqui aduramanqui. Chayno cawaptiquega bindisyunta goshayquipaj micuypis, yacupis mana pishëshunayquipämi, ima gueshyapis mana charishunayquipämi. Gamcunachöga manami ni jucnayllapis warmicuna shullongapächu, ni manami cangapächu wawata mana tarejpis. Chayno manami wañunquipächu edäniquiman manaraj chayarga. «Nogami camacächishaj gamcuna päsashayqui nasyuncunapa tiyajcunaga manchacushunayquipaj, ima ruraytapis mana camäpacunanpaj, gueshpir aywacunanpaj. Chayno fiyupa mancharichiptëmi Hev runacuna, Het runacuna, Cananeo runacunapis gueshpir aywaconga. Chayno captinpis pushaycashä nasyunman chayachishpä chay runacunata manami juc watallachöga gargushächu. Juclla garguptëga chacra jamacur purunyanmanmi, jirca animalcunapis mirar ushashunquimanmi. Gamcunapa ñaupayquipitaga wamrayquicuna miraynin-tupu wallca wallcallami gargushäpaj. Chaypitanaga llapan chacrancunawan gamcunanami duyñu quëdanquipaj. «Nasyunniquipa lindan caynömi canga: Puca lamarpita Filistea runacuna tiyashan cantun lamarcama, chunyajpitana Éufrates mayucama. Chaycho tiyajcunataga gargunayquipaj munayniquimanmi churashaj. Chay runacunawanga alli goyänayquipaj ama parlacunquichu. Ni diosnincunatapis ama aduranquichu. Chay runacunataga ama cachanquichu tiyashayqui nasyuncho tiyananpaj. Gamcuna cajcho tiyarga mana wiyacamänayquipämi shimita goshunquipaj. Chaynöpami paycuna yäracushan dioscunata aduraptiqui castigashayquipaj.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Noga caycashä puntaman wichämuy Aaronwan, Nadabwan, Abiüwan, mas ganchis chunca (70) rispitädu Israel mayur runacunawanpis. Paycunaga puntaman manaraj chayamur carullachöna gongurpacuchun. Chaypita mastaga noga cajman ama wichämuchunchu. Gam japallayquinami caycashä cajmanga chayamunqui.» Moisés cutiycur llapan Israelcunata willaparan TAYTA DIOS imata nishantapis, laycunata willapashantapis. Chaura runacunaga llapan nipäcuran: «TAYTA DIOS nishancunataga llapantami cumlishäcuna» nir. Chaymi Moisesga TAYTA DIOS nishanta llapanta isquirbiran. Warannenga tutalla jatarishpan punta chaquincho altarta pergaran. Nircur chunca ishcay (12) wancata ichichiran. Chay wancacunaga caran chunca ishcay (12) Israel trïbucunapa ruquinmi. Nircur Israel mösucunawan pishtachiran törucunata rupachina sacrifisyupaj, alli goyaypita sacrifisyupäpis. Pishtashan töru-mallwapa pullan caj yawarninta Moisés chariran angaracunawan. Pullan cajwanna altarta chajchuran. Chaypitaga conträtuta rurar isquirbishan libruta liguiparan llapan runacunata. Chaura runacunanami niran: «TAYTA DIOS nishancunataga llapantami wiyacushaj, cumlishaj» nir. Chayno aunircuptinnami Moisesga angarawan charishan yawarta chajchuran runacunapa jananpa. Chajchur cayno niran: «Cay yawarga TAYTA DIOS gamcunawan conträtu rurashanta yarpänayquipämi, llapan willapäshushayquitapis cumlinayquipämi.» Chaypita Moisesga puntapa aywaran Aaronwan, Nadabwan, Abiüwan ganchis chunca (70) mayur Israelcunawan. Chaychömi mayurcunaga ricaran Israelcuna yäracushan Tayta Diosta. Lluchcarashanga zafiro rumipita rurashano chip-chipyaycaj caycaran. Colorninpis syëlunöraj caran. Tayta Diosta ricaycarpis mayur runacunaga manami wañuranchu. Paycunaga chaycho micuran upuran. TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Quiquin puntaman wicharcur shuyämanqui. Nogami entregashayquipaj läja rumicunacho isquirbishäta. Chaychömi isquirbiraycanga Israelcunata yachachinayquipaj caj laycuna, mandamintucuna.» Chaymi Moisesga yanapajnin Josuëwan wicharan Tayta Dios caycashan puntaman. Israel mayurcunata niran: «Cutimunäcama cayllacho shuyarpaycämay. Gamcunawanmi quëdaycan Aaronwan Hur. Imapis captenga paycunata willanqui arriglashunayquipaj.» Chayno nircur Moisés puntaman wichaycaptin puntata pucutay chapacurcuran. Sojta junaj intëru chay puntallacho pucutayga puñuräcuran. Chay Sinaí puntapitami TAYTA DIOS munayniyoj cashanpis ricacämuran. Warannin ganchis junajcho TAYTA DIOSGA pucutay rurinpita Moisesta gayamuran. TAYTA DIOS munayniyoj car achicyashanta ricaptin Israelcunapäga caycaran quiquin puntata nina rupaycajnöraj. TAYTA DIOS gayamuptinmi Moisés puntaman sïguir wichar pucutay rurinman yaycuran. Chaychömi goyaran chuscu chunca junaj chuscu chunca (40) pagas. Sinaí jircacho TAYTA DIOSGA Moisesta cayno niran: «Israelcunata willay nogapaj ofrendata apamunanpaj. Ofrendata churayta munaj cäga llapan shongunpa churachun. Chasquinqui gorita, guellayta, cubrita, jïlucunatana muräduta, aurörata, pucata, lïnupita fïnu jïluta, cabrapa ajchanta, uyshacunapa garachanta pucaman tiñishata, fïnu garacunata, acacia gueruta, candilëru ratananpaj asëtita, alli asyaj jachacunata acrashpan alli asyaj asëtita wiñananman, alli asyaj insinsuman tacuchinanpaj, ónice rumicunata, chayno mas cuyayllapaj rumicunatapis mas mandaj cürapa pichëranman lagapänanpaj, efodman adurnananpäpis. «Chay ofrenda churashancunawan wasi-nirajta nogapaj ruranqui. Chaynöpami gamcuna tiyashayquicho imaypis tiyashäpaj. Chay tiyanä Tolduta, chaycho cananpaj caj cösacunatapis ruranqui ricachinäpaj caycajtanölla. «Acacia guerupita ruray juc babulta. Largun canga juc metru chunca sentïmetrun. Anchun canga sojta chunca pichgan (65) sentïmetru. Altuyninpis canga sojta chunca pichgan (65) sentïmetru. Rurinpa jananpa goriwan chapyanqui. Chayno intëru cantunpapis goripita capchi-capchi ribëtita churapanqui. Goripita ruranqui chuscu arguyllata babulpa chuscun chaquin isquïnacunaman churanayquipaj. Churanqui ishcayta jucaj-lädunman, ishcayta jucaj-lädunman. Chay babulta wintunanpaj acacia guerupita ishcay largu gueruta camarinqui. Chay camarishayqui guerucunata goriwan chapyanqui. Nircur chay guerucunataga babulman churashayqui arguyllapa uchcunpa päsachinqui chaypita wintunanpaj. Chay churashayqui gueruga jinallanchöna jatiräconga. Chay babulmanga churanquipaj entreganäpaj caycaj laycunatami. «Chapananta ruranqui gori-pürullapita. Largun canga juc metru chunca sentïmetrun. Anchun canga sojta chunca pichgan (65) sentïmetru. Ishcay querubín anjilcunata rurarcur chapanapa ishcan cantunman churanqui. Chay canga gorita martilluwan tacayllapa rurasha. Chapananwan chay querubín anjilcunaga canga juc pïsalla. Jucaj querubín anjil caycanga jucaj cantuncho, jucajna jucaj cantuncho. Wac-lä cay-lä ishcanpis caycanga ñaupanman älancuna quichasha. Ishcanpis ricarpaycanga chapanallanman. Chaura älancunaga chapana jananpa quichasha caycanga. Babul rurinman churanqui entreganäpaj caycaj laycunata. Nircur chapananwan chaparcunqui. Gamwan tincorga conträtu babulpa chapanan janancho ishcay querubín anjilcuna caycashan chaupinpitami willashayqui Israel runacunata imata ninayquipaj cashantapis. «Acacia guerupita ruranqui mësata. Largun canga isgun chunca (90) sentïmetru. Anchun canga chuscu chunca pichgan (45) sentïmetru. Altuynin canga sojta chunca pichgan (65) sentïmetru. Intërunta goriwan chapyanqui. Intëru cantunpapis goripita capchi-capchi ribëtita churapanqui. Chay mësapa cantullanpa churapanqui ganchis sentïmetru altuta intërunpa tumarejta. Chaymanpis goripita capchi-capchi rurasha ribëtita churapanqui intërunpa tumarej. Goripita ruranqui chuscu arguyllata. Chay arguyllata churanqui chuscu isquïnanman. Chaura chay arguylla caycanga chaquin tanaraycashan läduncho. Chay arguyllacunapanami päsaranga mësata wintunanpaj rurashan gueru. Mësata wintunanpaj guerucunataga ruranqui acacia guerupita. Intëru jananpana goriwan chapanqui. Goripita ruranqui lätucunata, wishllacunata, jatun wichicunata, cöpacunatapis chaywan altarman bïnuta wiñapänanpaj. Ñaupächo caycaj mësamanga imaypis nogapaj tantata churanqui. «Martilluwan tacayllapa rurachinqui goripita candilëruta. Jamanan, ichirajnin, cöpancuna, mogunno caycajcuna, waytapa uman-nirajcunapis canga juc pïsalla. Chay candilëru canga sojta callapayoj, quimsa jucaj-lädunpita, quimsana jucaj-lädunpita. Cada callapa aywajcho canga quimsa mogucuna almendropa waytan pashtaycaj-niraj. Chaynölla canga sojtan callapacho. Jamananpita chaupi aywaj ichirajninchöna canga chuscu mogucuna wayta pashtaraycajno. Chay mogucunaga cada callapancuna tincurajpa chaquincho canga. Chaynöpami cada lädunpa quimsa callapacuna canga candilërupa sojta callapan cananpaj. Chay wayta pashtaraycaj moguncunaga canga jinallanpita martilluwan tacaypa rurasha. Ganchis tübu-nirajcunata ruranqui candilërupa puntanman churanayquipaj. Chaycunata camacächinqui ñaupallaman achquënanpaj. Tinäsuncunapis, llipta shuntacunan lätu-mallwancunapis canga gorillapita. Candilërutaga llapan cösancunatawan ruranqui quimsa chunca quimsan (33) quïlu goripita. Chaytaga ruranqui cay puntacho ricaycächishä-nirajta. «Tiyanä Tolduta ruranqui chunca tëlapita. Chayta awanqui caupusha fïnu lïnu jïlupita, muräduman, auröraman, pucaman tiñishata. Chay jananman burdanqui cuyayllapaj querubín anjilcunata. Tëlacunapaga cada-ünunpa larguynin canga chunca ishcay (12) metru medyan, anchuyninna ishcay metru. Pichga tëlacunata pësanqui jucnayllano cananpaj. Yapay pichga cajtapis pësanqui jucnayllano cananpaj. Pësashayquipa largu caj cantunman ujalcunata jiranqui murädu tëlapita. Jucaj-lädun largu cajpa cantunmanpis chayno jiranqui. Rimir caj jirachishayquiman churanqui pichga chunca (50) ujalcunata; guepa caj jirachishayquimanpis pichga chunca (50) ujalcunata. Chaura jucaj tëlapa ujalnincunaga jucaj tëlapa ujalnincunawan tincunacusha caycanga shinrichinanpaj. Chayno goripita rurachinqui pichga chunca (50) ticpinöcunatapis tëlaman jirachishayqui ujalcunapita ishcanta shinrichinayquipaj. Chaynöpami juc pïsanölla chaparaycanga chay Tolduga. «Cabrapa ajchanpitapis awanqui chunca juc bayëtacunata. Chay bayëtacunawan gatanqui Toldu jananpa. Chay bayëtacunapaga cada-ünunpa larguynin canga chunca quimsa metru medyan (13.5), anchuyninna ishcay metru. Nircurnami pichga caj bayëtacunata largun cajpa jiranqui jucnayllano cananpaj. Chayno sojta cajcunatapis largun cajpa jiranqui jucnayllano cananpaj. Sojta caj jirashayqui bayëtaga canga puncu yaycunacho päsaränanpaj. Chay päsaraj cajtaga jananman doblanqui. «Pësasha caycaj bayëtacuna tincuränanpa jucaj cantunman pichga chunca ujalcunata jiranqui. Yapay jucaj cajpa tincuränanpaj caj cantunmanpis pichga chunca ujalcunata jiranqui. Chayno runsipita ruranqui pichga chunca (50) ticpinöcunatapis bayëtaman jirashayqui ujalcunata shinrinayquipaj. Chaynöpami juc pïsanölla canga. Toldu guepanpa puchurächun pullan metru. Chay guepanpa päsar puchoj cäga pampacho mashtaranga. Chayno toldupa ishcan-läpapis puchuranga pullan metrucama. Chay puchoj cäga waguiranga ruricho gatasha cajta chaparänanpaj. «Mas jananpapis uyshapa garachan pucaman tiñishawan gatanqui. Mas jananpana chapanqui fïnu garacunawan. «Tolduta ichichinayquipäga marcuncunata ruranqui acacia guerupita. Cada marcupa larguynin canga chuscu metru medyan. Anchuyninna canga sojta chunca pichga (65) sentïmetru. Cada marcupa ishcay chaquincunatapis ruranqui. Chaynölla ruranqui llapan marcucunapaj. Sur caj-läduncho ichichinayquipaj ruranqui ishcay chunca (20) marcucunata. Chay ishcay chunca marcucuna (20) ichiränanpaj guellaypita ruranqui chuscu chunca (40) jamanancunata. Chaura cada marcu jamaraycanga guellaypita ishcay jamanacho. «Norte caj-lädunpäpis ruranqui ishcay chunca (20) marcucunata. Chay caj-läpäpis guellaypita ruranqui chuscu chunca (40) jamanancunata. Chaura cada marcu jamaraycanga guellaypita ishcay jamanacho. Guepan caj-läpäpis ruranqui sojta marcucunata. Chayta ichichinqui inti yaganan caj-läman. Chay guepancho ishcan isquïnancunapaj ruranqui mas ishcay marcuta. Chay marcucunaga isquïnacunacho canga isquïnayoj cananpaj doblasha. Janaj ushajninchöna arguyllawan chariraycanga. Jucaj isquïnachöpis jucaj isquïnachönölla ruranqui. Chaura llapanga canga pusaj marcucuna, cada ünun ishcay jamanancunawan-cama. Llapanpäga canga guellaypita chunca sojta (16) jamacunana. «Tolduta quinranpa chacaraj guerucunatapis acacia guerupita ruranqui chunca pichgata (15). Chaycunaga pichga canga jucaj-lädunpa ichiraj marcucunata chariränanpaj. Yapay pichgana canga jucaj-lädunpa ichiraj marcucunata chariränanpaj. Yapay pichga cajna canga guepanpa ichiraj marcucunata chariränanpaj. Chay quinranpa chacaj guerucunataga goriwan chapyanqui. Marcucunatapis goriwan chapanqui. Arguyllacunatapis goripita ruranqui quinranpa chacaraj guerucuna chaypa päsaränanpaj. Marcupa pullan chaupinpa chacaraj gueruga juc cantupita juc cantucama päsaranga. *** *** *** «Chay Toldutaga ruranqui puntacho ricachishätano. «Toldu ruricho raquir chaparänanpaj tëlata awanqui caupusha fïnu lïnu jïlupita, muräduman, auröraman, pucaman tiñisha jïlupita. Chay jananman burdachinqui cuyayllapaj querubín anjilcunata. Acacia guerupita chuscu tushacunata ruranqui. Chaytaga goriwan chapanqui. Jamanancunana canga guellaypita. Tushacunapa puntanman churanqui goripita arguyllata chaypita tëlacunata warcunayquipaj. Nircur Tolduta gatananpaj ticpinöcunawan shinrishan rurincho tëlataga waguinqui. Chauraga chay tëla raquenga ishcay cuartuman. Ruri caj canga Mas Rispitädu cuartu, jawaman cajna Rispitädu cuartu. Mas Rispitädu cuartuman churanqui laycuna churaraycashan babulta. Nircur chay babulta chapananwan chaparcunqui. Tantapaj caycaj mësatana churanqui Rispitädu cuartucho jucaj-läduman. Candilërutapis churanqui mësapa wash'ganman. Chaura mësawan candilëruga wac-lä cay-lä caycanga. «Tolduman yaycuna puncunpäna ruranqui caupusha fïnu lïnu jïlupita, muräduman, auröraman, pucaman tiñishapita. Chay jananman cuyayllapaj camarajta burdachinqui. Acacia guerupita pichga tushacunata ruranqui. Chaytaga goriwan chapyanqui. Pichga jamanancunapis canga runsipita. Tushacunapa puntanman churanqui goripita arguyllata chay awashayqui tëlacunata warcunayquipaj. «Altarta ruranqui chuscu isquïnayojta, acacia guerupita. Cada lädunpa larguynin canga ishcay metru ishcay chunca picha sentïmetrun. Altuyninpis canga juc metru ishcay chunca pichga sentïmetrun. Chuscun isquïnancho wagratano ruranqui. Chaycuna canga llagllaypa rurasha quiquin altarwanga chay aywarajlla. Nircur intërunpa runsiwan chapyanqui. Uchpa shuntacunantapis, uchpa chagacunantapis, tasunnincunatapis, rinchincunatapis, wichincunatapis ruranqui. Chaycunaga llapanpis runsipita rurashalla canga. Chayno rëjasnincunatapis mällatano runsipita ruranqui. Cada isquïnancunapita chariränanpäpis runsipita ruranqui arguyllacunata. Nircur rëjastaga churanqui altarpa shimin chaquinman. Chaura chay rëjasga altarpa pullannincho caycanga. Altarpa wintucunantapis acacia guerupita ruranqui. Chaycunataga intërunta runsiwan chapyanqui. Chay guerucunata ishcan-lächo rëjasta chariraycaj arguyllapa uchcunpa päsachinqui chaypita wintunanpaj. Chay altarga canga puntacho ricachishänömi tablapita rurasha alayri uchcu mancaraycajlla. «Tolduga sawanniyoj cachun. Chay sawan intëru cantunpana fïnu lïnu tëlawan guenchanqui. Jucaj-lädunpa larguynin canga chuscu chunca sojta metrun. Chay caj canga sur caj-läpami. Norte caj-läpapis larguynin canga chuscu chunca sojta metrun. Chaycunapäga cada lädunpaj canga ishcay chunca tushacuna. Chay tushacunapana runsipita jamanancuna cada lädunpaj canga ishcay chunca. Aushincunapis, arguyllancunapis guellaypita canga. *** «Guepan caj-läpa anchuynin canga ishcay chunca quimsa metrun. Chaypapis fïnu lïnu tëlawan guenchanqui. Chaychöga canga chunca tushacuna, chunca jamacunancuna. Puncunpis inti yagamunan caj-läpa ricaraycanga. Chaypapis anchuynin canga ishcay chunca quimsa metrun. Chay läduchömi canga puncu. Puncupita jucaj läduman canga ganchis metrun. Chaycho canga quimsa tushacuna quimsa jamanancuna. Puncupita jucaj-läduman cajpis canga ganchis metru. Chaychöpis canga quimsa tushacuna quimsa jamanancuna. «Quiquin sawan puncu yaycunapa anchuynin canga isgun metru. Chaypaj awanqui caupusha fïnu lïnu jïlupita, muräduman, auröraman, pucaman tiñishapita. Chayga cuyayllapaj burdasha canga. Chaypäga canga chuscu tushacuna jamanancunawan-cama. Intëru cantunpa tumariraj tushacunapaga arguyllancuna, aushincuna canga guellaypita. Jamanancunana canga runsipita. Chay guencharaycaj sawan pampaga canga chuscu chunca sojta metru larguynin, ishcay chunca quimsa metru anchuynin. Chay guenchapa altuyninna canga ishcay metru ishcay chunca pichga sentïmetrun. Guencharänanpaj caj tëlaga canga fïnu lïnupita. Ichiraj guerucunapaga jamanancunapis canga runsipita. Tolduta chariraj istägancunapis, Toldupa sawanninpa guenchanta chariraj istägancunapis, waquin cösacunapis runsillapita canga. «Israelcunata willapay candilëru imaypis rataycänanpaj olivota gapchishan chuya caj asëtita apamunanpaj. Aaronnami wamrancunawan camacächenga achquicuna ñaupächo warayllata ratananpaj. Tiyanä Tolducho babulta tëla chaparaycashanpita jawaman caj cuartucho rataycanga. Chay nishä laycunaga imaycamapis canga Israelcunapaj, paycunapita mirar aywajcunapäpis. «Israelcunapita wauguiqui Aaronta acray sirbimaj cüra cananpaj. Chayno acray wamrancunatapis: Nadabta, Abiüta, Eleazarta, Itamarta cüräcuna cananpaj. Wauguiqui Aarón rispitädu cüra cashpan jaticunanpaj rurachinqui cuyayllapaj camarajlla röpata. Chayta imano rurananpäpis sumaj willapanqui rurayta yachananpaj yarpayta goshä runacunata. Chay rurashan röpata jaticuptin llapanmi musyanga Aarón acrasha cürä cashanta. Rurachinqui: pectoralta, efodta, cuyayllapaj burdasha sotänanta, cuyayllapaj burdasha päsaypa largu röpata, shucullpinta, labur wachcutapis. Chay röpacunataga rurachinqui wauguiqui Aaronpaj, wamrancunapäpis acrashä cüracuna car sirbimänanpaj. Chaycunataga awanga goriwan talluchiypa, caupusha fïnu lïnu jïluwan, muräduman, auröraman, pucaman tiñisha jïluwan. «Efodta rurachinqui goriwan, caupusha jïlupita rurasha fïnu lïnu jïluwan, muräduman, auröraman, pucaman tiñisha jïlucunawan. Chaycunataga yachaj runacuna awanga. Efodga canga ishcay tëla. Ishcanpa puntancho canga umrunpa shawatarar chaycunapita watacunanpaj. Efodwan juc pësallami canga wachconga. Chay wachcuga canga gorinpawan caupusha jïlupita rurasha fïnu lïnu tëlawan, muräduman, auröraman, pucaman tiñisha tëlacunawan awasha. «Nircorga achicyaycachaycaj ishcay ónice rumicunaman isquirbinqui Israelpa wamrancunapa jutincunata. Chay jutincunataga isquirbinqui mayurpita gallaycur shullcacama. Jucaj rumiman isquirbinqui sojtata. Yapay jucaj rumimanna isquirbinqui sojta cajta. Chay rumicunaman juticunataga isquirbenga aläja ruray yachajmi. Sëlluta rurashanno ruranga. Chay rumitana churanqui goripita cañichicuna caycajman. Nircur chayta churanqui efod ishcan-lä umrunpa päsaränan cajman. Chaynöpami Aarón ñaupäman shamushpan juticuna isquirbiraycaj rumicunata apamonga. Chaycuna canga Israelpita mirajcunata noga yarpänäpämi. Cañichicunataga goripita rurachinqui. Nircur pilltaypa ishcay curduncunatapis goripita rurachinqui. Chaycunataga efodpa umruncho caycaj cañichicunaman charichinqui. «Cüra pëchunman churacunan pectoral canga imano camacächishätapis cüra musyananpaj. Chaytapis rurachinqui efodta rurachishayquino goriwan, caupusha jïlupita fïnu lïnu tëlawan awashapita, muräduman, auröraman, pucaman tiñisha tëlanpawan. Chaycunataga yachaj runacuna ruranga. Rurarcachir doblanqui bolsano chuscu isquïnayojta, cuarta largun, cuarta anchuyojta. Jananman lagachinqui cuyayllapaj rumicunata chuscu fïlata. Rimir caj fïlacho caycanga cayno jutiyoj rumicuna: sárdica, topacio, carbunclo. Ur'gan fïlacho canga: esmeralda, zafiro, diamante. Mas ur'gan fïlacho canga: jacinto, ágata, amatista. Ushanan caj fïlacho canga: berilo, ónice, jaspe. Chaycunaga llapanpis carcaycanga goripita rurasha caycaj cañichicunacho. Chay rumicunachöga caycanga chunca ishcay Israel trïbucunapa jutincunami. Cada ünunpa jutincunami juc rumicho-cama caycanga. Sëlluta rurajno rurashami jutenga caycanga. «Pectoralpaj rurachinqui curduntano goripita pilltaypa. Chay pectoralcho goripita rurachinqui ishcay arguylla-mallwacunata. Chaycunaga caycanga pectoralpa jana caj ishcan-lä isquïnancunacho. Ishcan gori curduncunatana charichinqui pectoralpa ishcan-lä isquïnancho arguylla caycajman. Chay curduncunapa jucaj puntancunatana charichinqui cañichicunata rurashayqui efodpa umrunman. Yapay goripita rurachinqui ishcay arguylla-mallwacunata. Nircur chaycunata churanqui pectoralpa ura caj ishcan-lä puntan rurinman. Yapay goripita ruranqui ishcay arguylla-mallwata. Nircur churanqui efodpa ñaupan caj-läpa wachcu aywanan ñaupanman. Chaura pectoralcho ishcay arguylla-mallwacuna caycajpita auröra curdunwan watanqui efodpa ishcan läduncho arguylla caycajman. Chaynöpami pectoralga efodpita mana yargongachu. «Chaynöpami pëchuncho pectoralta jatisha aywar Aaronga Israel trïbucunapa jutincunata purichenga ñaupäman yaycamuptin paycunata yarpänäpaj. Chay pectoralman churanqui Urimta Tumimtapis. Chaura ñaupäman yaycamushpan Aaronga pëchuncho charaycanga imano camacächishätapis musyananpaj. «Efodpa rurincho jaticunan sotänanta rurachinqui murädu tëlapita. Pullan chaupincho uman yaycunanpaj uchcuyojta rurachinqui. Chay uchcu sinchi cananpaj awaypa awasha canga ribëtino mana rachinanpaj. Auröra tëlapita, murädu tëlapita, puca tëlapita rurachinqui wallwacunata purupuru-nirajta. Sotänan ura puntanpa intëru tumarejpa churachinqui wallwacunatawan gori campanillata talluchiypa. Churachinqui juc wallwata, juc gori campanillata, yapay juc wallwata yapay juc gori campanillata sotänan puntanpa intërun tumarej. Aaronga cüra cayninta cumlej Rispitädu cuartuman yayconga chay sotänan jatishami. Yaycuptin, llojshimuptinpis chay campanillacuna wiyacanga Aarón mana wañunanpaj. «Vinchatano goripita rurachinqui llapchallata. Chayman sëlluta rurashanno isquirbichinqui. Chaychöga ‹TAYTA DIOSPAJ ACRASHA CAR SANTO› nirmi isquirbiranga. Chay vinchano caycajtaga auröra curdunwan charircachir Aarón wataconga urcunman, shucullpin jananman. Chaynöpami Aaronpa urcuncho caycanga. Maygan Israel runapis aduraycämashancho juchata aparicuptenga Aaronllanami juchata aparicushano caycanga. Chay vincha-niräga Aaronpa urcuncho wataraycanga jucha rurajcunata juchanpita perdunanäpaj. «Fïnu lïnupita rurachinqui päsaypa largu röpata. Chayno fïnu lïnullapita awachinqui shucullpinta, labur wachcutapis. Awarcur wachcumanga cuyayllapäcunata burdanga. Aaronpa wamrancunapaj rurachinqui päsaypa largu röpacunata, labur wachcuncunata, shucullpincunata, chayta jaticur camaränanpaj, rispitädu cananpaj. «Chaycunata rurarcachir wauguiqui Aaronta wamrancunatawan jatipanqui. Nircur umanman asëtita wiñapanqui acracushäcuna cananpaj, cüräcunana cananpaj. Shuyni raquinqui cüräcuna cashpan sirbimänanpaj. «Chayno awachipanqui ajüruntapis chegllanpita gongurnincamalla fïnu lïnu tëlapita, pengayninta chapananpaj. Tolduman yaycunanpaj Aaronpis wamrancunapis jaticonga chay ajürucunata. Rispitädu cuartucho altarman sirbimaj aywashpanpis jatisha yayconga. Ajüruta jaticöni yaycoj cäga juchata aparicushpan wañongami. Chay nishäcunaga imaycamapis laymi canga Aaronpaj y paypita mirajcunapäpis. «Sirbimaj cüracuna cananpaj churashpayqui cayno ruranqui: Acranqui sänu töru-mallwata, ishcay sänu carnitapis. Lebadüraynaj tantata ruranqui. Lebadüraynaj tortatapis ruranqui asëtiwan chapushallata. Lebadüraynaj llapsha tantacunatapis ruranqui jananpa asëtiwan pichushallata. Chaycunataga ruranqui alli caj jarinapita. Chaycunata camarinqui canastaman. Nircur Tincuna Tolduman garamänayquipaj apamunqui acrashayqui uywacunatawan iwal. Chayno pushamunqui Aaronta wamrancunatawan Toldu puncuman. Chaychönami purificashpayqui paycunataga bäñanqui. Nircur Aaronta jatipanqui rurachishayqui päsaypa rurasha largu röpata, sotänata, efodta, pectoraltapis. Nircur efodpa wachcunwan chegllanpa watapanqui. Umanman jatipanqui shucullpinta. Chay shucullpinpa jananmanna urcunman watapanqui isquirbiraycaj gori vincha-nirajta. Chayno jatiparcur acrar wiñapäna asëtita Aaronpa umanman wiñapanqui nogapaj acrashana cananpaj. Nircur wamrancunatapis ñaupayquiman gayanqui. Witimuptinna päsaypa rurasha largu röpata jatipanqui. Aarontano wamrancunatapis wachcuwan chegllanpa watapanqui. Shucullpintapis jatipanqui. Chaynömi paycunataga cüräcuna cananpaj churanqui. Cananpitaga Aaronpita mirajcunallanami imaycamapis cürä canga. «Nircur töru-mallwata apanqui Toldu puncuman. Aaronna wamrancunawan chay uywapa uman jananman maquincunata churanga. Nircur chay töru-mallwataga nogapa ñaupächo Toldu puncucho pishtanqui. Yawarninman dëduyquita töparcachir pichunqui altarpa wagrancunata. Waquin caj yawarnintana tallinqui altar chaquinman. Pacha wirancunata, ñatinpa puntanta, ishcan rurunta wirantinta jorgurcur altarcho rupachinqui. Aychanta, garanta, ashashnincunata, chay tiyaycashayquicunapita juc-läman jorguycur rupachinqui juchapita perdunasha cananpaj ofrenda captin. «Jucaj carnipa umanmanpis Aaronwan wamrancuna maquincunata churanga. Chayno rurarcur pishtanqui. Nircur yawarninwan chajchunqui chay altarta intëru cantunpa. Aychantana cuartisanqui. Pachancunata macshuncunatawan mayllanqui. Mayllarcur churanqui cuartisashayqui aychawan uman altarcho churaraycashanman. Nircur chay uysha aychataga chay altarcho rupachinqui. Rupachishayquipa jömuynin nogapäga shongöpäno canga. Chayga canga rupachina sacrifisyumi. «Nircorga jucaj carnipa uman jananmanna Aaronwan wamrancuna maquinta churanga. Chayno rurarcuptin pishtanqui. Yawarnintana wallcallata charircur Aaronpa wamrancunapa derëchu caj rinrinpa llapllanman, derëchu caj maquinpa maman dëdunman, derëchu caj chaquinpa maman dëdunmanpis pichupanqui. Puchoj caj yawarwanna altarpa intëru cantunpa chajchupanqui. Altar janancho yawar caycajtawan acrar wiñapäna asëtitana Aaronta, röpanta chajchupanqui. Chayno ruranqui wamrancunatapis, röpantinta. Chaynöpami Aaronpis wamrancunapis sirbimänanpaj acrasha canga. Röpacunapis sirbimar jaticunanpaj acrasha canga. «Cürata churar pishtashayqui uyshapataga jorgunqui chupa wiranta, pacha wiranta, ñatinpa puntanta, ishcan rurunta wirantinta, derëchu caj chancantapis. Nogapa ñaupächo caycaj canastapita jorgunqui jucta-cama lebadüraynaj rurashayqui tantata, asëtiwan chapuyllapa rurashayqui tortata, lebadüraynajta rurashayqui llapsha tantatapis. Chayno jorgurcur churapay Aaronpa maquinman, wamrancunapa maquinmanpis. Chaycunata cuyuchir ricachimashpan ‹Cay gampämi› nimanga. Chayno rurarcuptin chay jogarishan tantacunata maquinpita shuntanqui. Nircorga jucaj carnita rupachishayquinölla chaycunatapis altarcho rupachinqui. Chay rupachishayquipa jömuynin nogapäga shongöpäno canga. «Aaronta cüra cananpaj churar pishtashayqui uyshapa pëchuntana cuchurcur ricachipämanqui nogaman. Chay aychaga canga gampämi. Chay cuyuchir ricachimashayqui aychataga shuyni churanqui Aarontawan wamrancunata cüra cananpaj churar jorgushayqui chancan aychatawan iwal. Chayga canga Aaronpaj wamrancunapajwanmi. Alli goyaypita sacrifisyuta Israelcuna garamar raquishan aychataga imay-yajpis cüracunami chasquenga. «Aarón jaticushan rispitädu röpancunaga canga paypita mirajcunapämi. Chaycunataga jaticonga cüräna cananpaj asëtita wiñapasha cashpanrämi. Aaronpa ruquinna cüra car Tolduman sirbimaj yaycur chay röpata jatiranga ganchis junajcama. «Cüra cananpaj churar pishtashayqui uyshapa aychan churashayquitaga yanunqui yanunayquipaj caycaj rispitädu pachacho. Chaytaga canastacho puchoj tanta caycajtawanmi Toldu puncucho miconga Aarón wamrancunawan. Miconga perdunasha cananpaj goycamasha captin, cüra cananpaj churashanpita pishtasha captinmi. Waquin caj runacunaga manami micöshengachu nogapaj churashan ofrenda captin. Tantata ni aychatapis waranninpaj puchoj cajtaga ama pipis micongachu. Chaypa ruquenga rupaycärachinqui nogapaj ofrenda casha captin. «Imanöpis willapashänölla ruranqui Aaronta wamrancunatapis cüra cananpaj churashpayquega. Ganchis junajmi canga cüra churayga. Chay junajcunaga waran-waran juchapita perdunanäpaj töru-mallwata pishtanqui. Altartapis purificanqui. Chayman asëtita wiñanqui nogapäna raquishpayqui. Chaynölla waran-waran ganchis junajcama ruranqui. Chaura chay altarga fiyupa rispitäduna canga. Imapis chay altarta töpaj cäga nogapäna canga. «Waran-waranmi ishcay cashnicunata juc watayojta-cama altar janancho rupachinqui. Jucta tutapa rupachinqui. Jucajtana tardi inti yagay öra rupachinqui. Rimir caj carni-mallwatawan iwal rupachinqui ishcay quïlu alli caj jarinata juc litru olivo asëtiwan chapushata. Chay jananman wiñapanqui juc litru bïnutapis. Tutapa cajta rupachishayquinölla rupachinqui tardipa cajtapis: jarinantawan, asëtintawan. Bïnutapis wiñapanqui. Chaycunapa jömuynin nogapäga shongöpäno canga. «Chaynöllami Toldu sawan puncucho nogapaj rupachina sacrifisyuta rupachenga canan caycaj runacunapis, paycunapita mirajcunapis. Chay Tolduchömi nogaga gamwan tincur willapäshayquipaj. Chaychömi tincushäpaj Israel-masiquicunawanpis. Chaycho captëmi Tolduga fiyupa rispitäduna canga. «Toldupis altarpis nogapaj acrasha rispitädu cananpämi camacächishaj. Aarontapis wamrancunatapis acrashaj rispitädu sirbimajnë cananpämi. Nogaga Israelcuna tiyashanchömi caycäshaj. Nogami paycunapa Diosninpis cashaj. Chaynöpami musyanga paycunacho goyänäpaj Egiptupita jorgamoj TAYTA DIOSNIN cashäta. Nogaga TAYTA DIOSNIQUIMI caycä. «Juc altartapis ruray insinsuta rupachir saumachinayquipaj. Chaytaga ruranqui acacia guerupita. Chuscun isquïnan iwalta ruranqui. Cada lädunpa larguynin canga chuscu chunca pichga (45) sentïmetrun. Chay iwal-lla canga anchuyninpis. Altuyninna canga isgun chunca (90) sentïmetru. Altarpa wagrancunapis altarwan chay pësalla canga. Intëru jananpa goriwan chapyanqui. Wagrancunatapis chayno goriwan chapyanqui. Intëru cantun tumarejpapis goripita juc ribïtitano churapanqui. Cada isquïnanmanna churanqui goripita rurashayqui arguyllacunata. Chaytaga churanqui chaypa gueruta jatircur wintunanpaj. Wintunanpaj guerutapis acacia guerupita ruranqui. Nircur jananpa goriwan chapyanqui. Chay altartaga churanqui mas rispitäduta chaparaycashan tëlapita jawa cajman. Mas rispitäduchöga conträtu babulmi caycanga. Chay babulpa chapanan janancho yurimurmi gamwan tincushunpaj. «Cada tuta candilëruta camarej yaycushpan Aaronga chay altarcho insinsuta rupachir goshtachenga. Yapay pacha chacaptin candilëruman achquita sindinanpaj yaycushpanpis insinsuta rupachir goshtachenga. Chaynöllami nogapa ñaupächo ruraycanga Aaronpis, wamrancunapis, paycunapita mirajcunapis. Chay insinsu rupachicuna altarchöga ama rupachinquichu juc casta insinsuta, pishtashayqui uywapa aychanta, ni chaqui micuy ofrendacunatapis. Ni bïnutapis chaymanga ama wiñanquichu. Aaronga watacho juc cutilla insinsuta rupachina altarpa wagranman yawarta pichonga. Chay yawarga canga juchapita perdunanäpaj pishtashan uywapa yawarninmi. Chaynöllami juchacunapita perdunanäpaj cada watacho ruranga Aarón, Aaronpa ruquin cajpis, mas ruquin cajcunapis. Chay altarga canga fiyupa rispitädumi.» TAYTA DIOSGA mastapis Moisesta niran: «Israelcunata sinsuptiqui cada Israel runami cawananpaj pägunta gomanga sinsucushanpita ima fiyu gueshyawanpis mana wañunanpaj. Sinsucusha caj runacunaga cada-ünunmi pägamanga pichga grämu guellayta. Chaytaga pësanga Tolducho caj pësacunawanmi. Ishcay chunca (20) watayojpita janaman sinsucoj cäga llapanmi ofrendanta churanga. Cawananpaj pägunta churajcunaga pipis iwalmi päganga. Rïcupis manami mastaga pägangachu. Ni pobripis mas wallcataga manami pägangachu. Chaynöpami Israelcuna mana wañunanpaj pägashan guellayta shuntanqui. Nircur chay guellayta gonqui Tolducho gastucunapaj. Chayta ricashpämi mana wañunanpaj ofrendanta churashanta yarpäshaj.» TAYTA DIOSGA mastapis Moisesta niran: «Mayllacuna paylata runsipita ruranqui jamacunantinta. Chayta churanqui Tolduwan altar caycashanpa pullan chaupinman. Chayman jamarcachir yacuta wiñanqui. Aarón wamrancunawan chay paylapita yacuta jorgurcur maquinta chaquinta mayllaconga. Tolduman manaraj yaycushpan mayllaconga mana wañunanpaj. Aduramashpan altarman imatapis manaraj churaj aywar maquinta chaquinta mayllaconga mana wañunanpaj. Chayno rurananpaj nishätaga Aaronpis paypita mirajcunapis chaynöllami ruranga.» TAYTA DIOSGA mastapis Moisesta niran: «Gam shuntanqui alli asyayniyoj cajcunata: mïrra yörapa weguinta sojta quïluta, canëlata quimsa quïluta, alli asyayniyoj cäñata quimsa quïluta, alli asyayniyoj casiata sojta quïluta. Llapanta pësanqui Tolducho pësacuna caycajwan. Chayno shuntanqui olivo asëtitapis quimsa litru medyanta. Shuntashayquita tacuchinqui perfümita rurajcuna rurashanno. Chay asëtiga canga acrar wiñapäna rispitädumi. Chaywan chajchupanqui Tolduman, chaycho caycajcunamanpis: conträtu babulman, mësaman llapan cösancunaman, candilëruman y llapan cösancunaman, insinsu saumachicuna altarman, uywacunata pishtarcur rupachinayquipaj caycaj altarman y llapan cösancunaman, paylaman jamanantinman. Chayno ruraycuptiquega llapanmi rispitäduna canga. Chaynöpami imapis chay altarta töpaj cäga nogapäna canga. «Chay asëtita wiñapanqui Aaronta wamrancunata acrashä sirbimaj cüräcunana cananpaj. Chayno rurarcorga llapan Israelcunata ninqui: ‹Cananpitaga cay asëti canga acrar wiñapänanpaj imaycamapis fiyupa rispitädu asëtimi. Gamcuna llutallaga ama pï runatapis wiñapanquichu. Chay asëtitanöga ama ruranquichu. Chay asëti rispitädu captin gamcunapis rispitanqui. Pipis chay asëtitano ruraj cäga, pipis llutalla jucta wiñapaj cäga gamcunacho tiyaycashanpita gargushami canga› nir.» TAYTA DIOSGA mastapis Moisesta niran: «Gam shuntanqui noga nishä alli asyaj jachacunata llapantapis iwal-llata: risïna guerupa weguinta, caracolpa putuntapis, gálbanopa weguintapis, insinsu yörapa weguintapis. Chay shuntashayqui jachacunapa weguinta tacurcachir ruranqui alli asyaj insinsuta, imanöpis perfümita rurajcuna rurashanno. Chayga canga pürumi, rispitädumi. Waquin cajtaga sumaj ñuchu aganqui. Chaytana churanqui tincunanchi pachacho babul caycashanpita ñaupanman. Chay insinsu gamcunapäga canga fiyupa rispitädumi. Gamcuna chay insinsuta talluchiypa rurashayquitanöga ama pipis rurangachu. Chayga nogallapaj rurasha captinmi fiyupa rispitädu canga. Chay insinsuta rurashayquino pipis musquipäcunanpaj ruraj cäga gamcunacho tiyaycashanpita gargushami canga.» Moisesta mastapis TAYTA DIOS niran: «Judá trïbupita caj Bezaleeltami noga acrashcä. Payga Uripa wamranmi, Hurpa willcanmi. Bezaleeltaga nogami yarpayta goshcä abilösu runa cananpaj. Chaymi payga ima ruraytapis yachan. Imata rurananpäpis yarpaynin caycan. Goripita, guellaypita, runsipita cuyayllapajcunata rurayta yachan. Cuyayllapaj rumicunatapis llagllayta yachanmi. Llagllarcur camarajlla cananpaj cañichin. Chaynömi guerupitapis llagllayta yachan. Tucuy-niraj cuyayllapäcunata rurayta yachan. Payta yanapänanpaj yarpayta goshcä Ahisamacpa wamran Aholiabta. Payga caycan Dan trïbupitami. Llapan musyaj yachajcunatapis chaynömi yanapashcä masta musyananpaj yachananpaj. Chaynöpami paycunaga gamta willashäcunata ruräshenga. Paycuna ruranga: Tolduta, babulta, babulpa chapananta, Tincuna Tolducho llapan ima cajcunatapis, mësata llapannintinta, goripita candilëruta llapannintinta, insinsu goshtachicuna altarta, rupachicuna altarta llapannintinta, paylata jamacunantinta, sirbimar jatiränan röpata, Aarón mandaj cüra cashpan jaticunan rispitädu röpata, wamrancuna cüra car sirbimänanpaj jaticunan caj röpacunatapis, acrashä cajta wiñapäna asëtita, rispitädu cajcho goshtachinanpaj alli asyaj insinsutapis. «Paycunaga llapantapis ruranga gamta willashänöllami.» TAYTA DIOS mastapis Moisesta niran: «Israel-masiquicunata willapanqui säbadu jamay junaj cananpaj nishächo jamananpaj. Säbadu jamay junäga caycan juc señalmi gamcunata, wamrayquicunata, paycunapita mirajcunatapis acrashäta musyanayquipaj. «Säbadu jamay junajtaga rispitädu captin llapayqui rispitanqui. Chay jamay junajta mana rispitaj cäga wañuchicangami. Chay junajcho ima aruytapis aroj cäga gamcuna tiyaycashayquipita gargushami canga. Sojta junajlla arunquicuna. Warannin junäga jamanqui nogata rispitamashpayqui. Pipis säbadu jamay junajcho aroj cäga wañuchicangami. «Chaynöpami Israelcunaga nishänölla säbadu jamay junajta imaycamapis rispitanga. Chayno rispitarga conträtu rurashanchïtami imaypis cumlenga. «Nogaga syëlutawan allpata sojta junajcho camarcur warannin junajcho jamarä. Chaymi chay junäga imaycamapis juc señal canga.» Sinaí puntacho Moisesta chayno tantiyarcachirmi ishcay läja rumicunaman dëdunwan isquirbishan laynincunata Tayta Dios entregaran. Puntapita Moisés apurä mana cutimuptin Israelcunaga Aarón cajman shuntacaycärir cayno niran: «Egiptupita jorgamajninchi Moisesga manami yurimunchu. Manami musyanchïchu ima päsashantapis. Chaymi cananga gam rurapämay dioscunata ñaupanchïta aywar pushamänanchïpaj.» Chaura Aarón niran: «Warmiquicuna, wamrayquicuna charashan gori arëticunata shuntarcur apamuy.» Chauraga gori arëtincunata Aaronman apaparan. Aaronnami llapan gorita chullurcachishpan töru-mallwa-nirajta jundiran. Chayta ricaycärir ninacuran «Israelcuna, caymi Egiptupita jorgamajninchi dios» nir. Chayta ricar Aaronga töru-mallwa-nirajpa ñaupancho juc altarta ruraran. Nircur Israelcunata niran: «Wara junajmi fistata rurashun TAYTA DIOSNINCHÏTA rispitashpanchi.» Warannin tutalla jatarcärir rupachina sacrifisyupaj uywancunata pishtaran. Y alli goyaypita sacrifisyutapis churaran chay rurashan diospa ñaupanman. Nircur jamacaycärir llapan micuran upuran. Cushicushpan jucnin-jucninpis munashanta ruran. Chaymi TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Uraman juclla cutiy. Egiptupita jorgamushayqui runacunaga jucha ruraymannami churacasha. Paycunaga manapis aycällatami nogata gongaycamar goripita töru-mallwata rurarcur adurarcaycan. Uywacunata pishtarcur ñaupancho rupachisha. Nircur ninacusha: ‹Israelcuna, caymi Egiptupita jorgamaj diosninchi› nir.» TAYTA DIOSGA mastapis Moisesta niran: «Chay runacunata ricashcänami. Musyänami mana wiyacoj runacuna cashanta. Canan ama rimapämaychu. Fiyupa rabyacurcurmi paycunata usharishaj. Gamllapitanami juc nasyunpaj cananpaj camacächishaj.» Chaura TAYTA DIOSPA rabyan päsananpaj Moisesga ruwacur niran: «TAYTA DIOSNË, munayniyoj cashayquita pï-maytapis musyachishpayquichaj Israel runacunataga Egiptupita jorgamurayqui. Chayno caycaptenga Israelcunapaj ama fiyupa rabyacuychu ari. Illgarachiptiquega Egiptucuna nenga: ‹Chunyaj jircacho wañuchinanpaj, cay pachapita illgächinanpaj yarpaypami Diosga caypita jorgusha› nir. Ama rabyacuychu ari. Juchata rurashanpita castiganayquipa ruquenga cuyapaycuy ari. Sirbishojniquicuna Abrahamta, Isaacta, Jacobta aunishayquita yarpaycuy ari. Paycunatami nirayqui: ‹Gamcunapita mirajcuna goyllarcunano aypalla cananpämi camacächishaj. Goycunäpaj aunishä partitapis llapanta paycunatami goycushäpaj. Chaura chay partiga paycunapami imaycamapis canga› nir.» Chayno Moisés ruwacuptin TAYTA DIOSGA «Ushajpaj illgarachishaj» nishanpita pësacur cuyapashpan mana illgächirannachu. Moisés puntapita urämushpan apamuran laycuna isquirbiraycashan ishcay läja rumicunata. Cada läjacho ishcan-läpa isquirbisha caycaran. Chay läjacunataga quiquin Tayta Diosmi camariran. Chaycho isquirbiraycajpis caran quiquin Tayta Dios isquirbishanmi. Runacuna büllata ruraycajta wiyar Josuëga Moisesta niran: «Israelcuna goyarcaycashanpitaga guërracho pillyar gaparpajnömi wiyacaycämun» nir. Chaymi Moisés niran: «Manami binsiycurchu cushicarcaycämun. Manami binsisha carpischu llaquicarcaycämun. Wiyä talluypa tallur cantarcaycämojtami.» Israelcuna goyarcaycashanman chayar Moisés ricaran goripita rurasha caycaj töru-mallwata, llapan gachwarcaycajta. Chaura laycuna isquirbiraycashanta apamushan läjacunata Moisesga rabyallawan punta chaquincho agullajpaj pagshiriran. Nircur gori töru-mallwatana ninaman jitapaycuran. Chayta ñuchu canancama agullarcur yacuman machiriran. Chay yacutana Israelcunata upuchiran. Aarontanami Moisés niran: «Cay Israelcunata fiyupa jucha rurayman tunichinayquipäga ¿imanashurayquitaj?» Niptin Aaronga niran: «Nogapäga ama rabyacuychu ari tayta. Quiquiquipis musyaycanquimi cay runacuna imaypis jucha rurayllapaj wañushanta. Paycunami nimaran: ‹Dioscunata rurapämay pushamänanchïpaj. Manami musyanchïchu Egiptupita jorgamajninchi Moisesta ima päsashantapis› nir. Chaymi noga nirä: ‹Gorita charajcuna shuntay› nir. Shuntarcärirna apamuran. ¡Chaura chayta ninaman wiñarcuptillä töru-mallwa-niraj ruracäcusha!» Moisés tantiyacuranna Israelcunata pusharänanpaj mana pipis cashanta. Aaronga mana imata ruraytapis camäpacushachu caran. Chaynöpis tantiyacuranna chiquejcuna cushipänanpaj cashanta. Chaymi Moisesga Israelcuna tiyarcaycashan yaycunaman ichiycur niran: «Maygayquipis TAYTA DIOSTA wiyacuyta munajcunaga noga caycashäman shuntacämuy.» Chayno niptin Leví trïbu runacunaga Moisés caycashanman llapan shuntacaran. Chaura Moisesga paycunata niran: «Israelcunapa TAYTA DIOSNINMI nisha cada ünuyqui sabliquiwan-cama wasincaylla wauguiquita carpis, bisïnuyquita carpis, yanasayquita carpis wañuchimunayquipaj.» Chaymi paycunaga Moisés nishanno rurar wañuchiran. Chauraga chay junaj runacuna wañuran quimsa warangano (3,000). Chaypitaga Moisés niran: «TAYTA DIOSMAN yäracurmi gamcunaga wamrayquipa, wauguiquipa contranpis jatarishcanqui. Cananga TAYTA DIOS acrasha-cashunqui payta sirbej canayquipäna.» Warannin junaj llapan runacunata Moisés niran: «Gamcunaga fiyupami juchallicushcanqui. Canan yapay aywä TAYTA DIOS cajman gamcunapaj ruwacoj. Capaschari perdunashunquimanpis» TAYTA DIOS caycashan puntaman chayaycur Moisés ruwacuran: «Rasunpami runacunaga fiyupa juchallicusha goripita diosta ruracarcärishpan. Chaypis juchallicushanpitaga perdunaycuy ari tayta. Mana perdunashpayquega libruyquicho isquirbishayqui jutëtapis börrar illgarachimay.» Chayno niptin TAYTA DIOS niran: «Libröpitaga illgächishaj pipis conträ juchata ruraj cajllatami. Cananga cutiycushpayqui runacunata pushanqui aunishä partiman. Anjilnëmi pushashunqui. Chaypis Israelcuna juchata rurashanpitaga castiganä junaj chayamuptinnami castigashaj.» Chaypita Aarón rurapashan töru-mallwata adurashanpita TAYTA DIOSGA Israelcunata fiyu gueshyawan castigaran. TAYTA DIOSGA mastapis Moisesta niran: «Cananga Egiptupita jorgamushayqui runacunawan caypita aywacuy Abrahamta, Isaacta, Jacobta aunishä partiman. Chay partipämi paycunata aunir nirä ‹Gampita mirajcunatami goycushäpaj› nir. Gamcunapa ñaupayquita anjilnëta cachaptëmi gargonga Cananeo runacunata, Amorreo runacunata, Het runacunata, Ferez runacunata, Hev runacunata, Jebús runacunatapis. Gamcuna aywacuy ari lëchipis abëjapa mishquinpis yacunöraj aypalla cashan partiman. Nogami ichanga manana aywashänachu gamcunawan iwal. Gamcunaga mana wiyacoj runacunami canqui. Gamcunawan aywarga nänicho illajpita illgarpis illgarachëmanmi.» Tayta Dios chayno nishanta musyaycur Israelcuna amatar llaquicuran. Wañupacusha caycajnöraj ricacuran. Chaymi mana jaticurannachu aläjacunata ni alli röpacunatapis. TAYTA DIOSGA Moiseswan maynami willachisha caran cayno nir: «Gamcunaga mana wiyacoj runacunami canqui. Chaymi gamcunawan aywarga nänicho illajpita illgarpis illgaycachëman. Cananga aläjayquicunata, alli röpata jatirpaycashayquicunatapis jorguy. Chaypitarämi musyacushaj gamcunata imano ruraytapis.» Chaura Horeb jircacho jorgushanpita-pacha mana jaticurannachu aläjancunata, alli röpancunatapis. Moisesga juc tolduta ichichiran Israelcuna tiyaycashanpita mas carullaman. Chaypa jutinta churaparan «Tincuna Toldu» nir. Pipis TAYTA DIOSTA tapucuyta munaj cäga chay toldumanraj aywaj. Moisés chay tolduman aywaptin Israelcunaga cada-ünun toldun puncucho-cama ichirpaycaj. Moisesta ricapaj chay tolduman yaycunanyaj. Yaycuptinna toldu puncuman janajpita pucutay urämoj. Tayta Dios Moiseswan parlashancamaga chayllacho pucutayga wancano ichiraycaj. Tincunan Toldu puncucho pucutay ichiraycajta ricar runacunaga ichirpaj cada-ünun toldunpa puncuncho-cama. Nircur gongurpacur aduraj. TAYTA DIOSGA Moiseswan parlaj amïgunwan runa parlajnömi. Parlayta usharcurnami Moisesga cutej runacuna tiyaycashan cajman. Moisesta yanapaj mösu Josuëmi ichanga chay Tincuna Toldupita imaypis mana llojshejchu. Josuëga caran Nunpa wamranmi. Moisesga TAYTA DIOSTA ruwacuran: «Tayta, cay runacunata pushanäpaj nimashpayquipis manami willamashcanquichu pï aywäshimänanpaj cashantapis. Amïguyqui cashallätami, cuyapämashallayquitami nimashcanqui. Rasunpa cuyapämashpayquega canan tantiyachimay ari imata yarpashayquitapis. Tantiyachimaptiquimi musyashaj Israel runacunata imata tantiyachinäpaj cashantapis. Musyashayquinöpis cay runacunaga gam acrashayquimi caycan.» Chaura Tayta Dios niran: «Quiquëwanmi aywashonga mana yarpachacuyllapa aywanayquipaj.» Moisesnami niran: «Mana yan'gämänayqui captenga caypita aywanäcunapaj ama nimaychu. Gam mana yan'gämaptiquega ¿imanöpataj musyashaj nogacunata yanapaycämashayquita? Mana yan'gämaptiquega waquin marca runacunanöllachari cashaj.» Niptin TAYTA DIOS niran: «Gam amïgö captiquimi, gamta cuyapashä-raycumi mañacamashayquino gamcunata yan'gäshayqui.» Chaura Moisesga niran: «Tayta, mä quiquiquita ricaycushayqui ari.» Chayno niptin Moisesta TAYTA DIOS niran: «Cuyapashä cajta cuyapämi. Perdunayta munashä cajtaga perdunämi. Chaymi ñaupayquipa päsar cuyapäcoj cashäta musyachishayqui. Chaynömi jutë ima cashantapis willashayqui. Ichanga cäräta manami ricanquimanchu. Pipis cäräta ricaj cäga wañongami.» Masta TAYTA DIOS niran: «Ñaupächo caycaj gagaman ichicuy. Fiyupa munaynëwan päsarmi gagapa shillinman yaycachishayqui. Nircur maquëwan chaparcushayqui päsanäcama. Päsarir-rämi maquëta jorgushaj. Chaura wajtallätanami ricamanquipaj. Cärätami ichanga mana ricamanquipächu.» TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Rumipita llagllay ishcay läjata, paquishayqui läjacuna cashantano. Chay läjamannami isquirbishaj paquishayqui läjacho imanöpis isquirbirashantano. Camaricuy Sinaí puntaman wara tuta wichämunayquipaj. Chayamunqui quiquin puntaman noga caycashä cajcama. Gamwanga pipis ama shamuchunchu. Ni chay jircapapis ama pipis purichunchu. Chayno ama michicuchunchu uyshata ni wäcatapis Sinaí punta sercanpaga.» Chaura Moisesga llagllaran ishcay läja rumicunata, rimir caj cashantano. TAYTA DIOS nishannömi warannin tutaga ishcan läja rumita apacurcur aywaran Sinaí puntaman. Chay puntamannami TAYTA DIOSGA pucutaycho urämuran. Nircur Moiseswan caycaran. Chaycho jutinta willar Moisespa ñaupanpa päsashpan TAYTA DIOSGA cayno niran: «¡Nogaga TAYTA DIOSMI cä! ¡Nogaga TAYTA DIOSMI cä! Cuyapäcoj, alli shongu Diosmi cä. Jucllaga imapitapis mana rabyacojmi cä. Pasaypa cuyacojmi cä. Rasun cajta rurajmi cä. Waranganpa (1,000) mirar aywajcunatapis cuyapämi. Juchancunapitapis perdunämi. Chaymannömi castigäpis mana wanacuypa jucha rurajcunataga taytanpita gallaycur, wamranta, willcanta, mas willcan cajta, mas willcan cajtapis.» Chayno niptin jinan öra Moisesga gongurpashpan umpuran urcunpis pampaman töpananyaj. Nircur Tayta Diosta aduraran. Chaymi niran: «Tayta Dios, gampaj alli casha captëga nogacunata yan'gaycallämay ari. Cay runacunaga mana wiyacoj runacunami. Chaypis mana alli rurashäcunata, juchäcunata perdunaycamay. Nircur acrashayqui runacunana canäpaj chasquiycamay ari.» Chaura TAYTA DIOS niran: «Mañacamashayquita aunëmi. Chaymi canan gamcunawan conträtuta rurashun. May nasyunchöpis ni may marcachöpis mana ricashan milagrucunatami gamcunapa ñaupayquicho rurashaj. Almiraypaj milagrucunata ricarmi waquin nasyun runacunapis musyanga gamcunata yanapashäta. Canan willapaycashätaga sumaj wiyacuy. Gamcunapa ñaupayquitami gargushaj Cananeo runacunata, Amorreo runacunata, Het runacunata, Ferez runacunata, Hev runacunata, Jebús runacunata. «Tiyanayquicunapaj caycaj nasyunman chayashpayqui chaycho tiyaj runacunawanga amistäta ni ima conträtutapis ama ruranquichu. Paycunawan conträtuta rurarga mana alli custumricunatami yachacunquipaj. Chay runacunapataga altarnincunata juchorgärachinqui. Adurananpaj ichichishan wancacunatapis ushacächinqui. Asera nishan diosata adurananpaj jawishan racu guerucunatapis mutorgärinqui. «Chaycho tiyaj runacunapa diosnincunataga ama aduranquichu. Nogaga manami munächu chayno ruranayquita. Nogaga munä japalläta aduramänayquitami. «Chaymi chayashayqui nasyuncho tiyajcunawanga ama conträtuta ruranquichu. Paycunawan conträtuta ruraptiquega diosnincunapaj fistata rurashanmanmi pushashunquipaj. Chayman aywarga gamcunapis rurashan micuycunata micur diosnincunata aduraycunquimanmi. Warmi wamrancunapis wamrayquicunawan majachacanmanmi. Paycunapa warmi wamrancuna diosnincunata adurashpanga gamcunapa wamrayquicunatapis mana allita rurachinmanmi adurananpaj shacyächishpan. «Imata jundiypapis ama ïdulucunata ruranquichu. «Lebadüraynaj tantata micuna fistata ruranqui imanöpis ruranayquicunapaj nishänölla. Chaychöga ganchis junaj micunqui lebadüraynaj tantata. Chay fistaga canga Abib quillacho Egiptupita jorgamushäta yarpänayquicunapaj. «Guechpa ollgu wamracunaga nogapämi canga. Chayno wäcayquipa uyshayquipa rimir caj wawancunapis orgu cajcunaga nogapämi canga. Bürru rimir wawanta orguta wachaptenga gampaj chay bürru-mallwa cananpaj ruquin Tayta Diospaj apanqui juc cashnita u juc capshita. Ruquin mana apashpayquega bürru-mallwapa cuncanta millurinqui. Chaynömi guechpa wamrayquipa ruquinpis nogapaj ofrendata apamunqui. Noga caycashä cajman shamushpan jinayllaga ama pipis shamongachu. «Semänacho sojta junaj arunquicuna. Warannin caj junajchönami ichanga jamanquicuna, murupacuy wichancho carpis cosëcha wichancho carpis. «Semäna nishan fistatapis ruranqui rimir-punta shuntar raquishayqui chaqui micuyta Tayta Diospaj apaycur. Wata ushanancho cosëchata shuntayta usharcurna übas cosëcha fistatapis ruranqui. «Chay quimsa fistata ruranayquipäga watacho quimsa cuti llapan ollgu cajcuna nogata aduramaj shamonga. Nogami cä Israelcunapa TAYTA DIOSNIN. Gamcuna tiyashayquipa ñaupancho juc casta runacuna tiyaycajtaga ushajpämi gargushaj. Chaynöpami nasyunniquita jatunyächishaj. Chaymi gamcuna watacho quimsa cuti aduramaj ñaupäman shamuptiqui mana pipis charicurcongapächu gamcuna tiyashayqui chacrataga. «Nogapaj uywayquita pishtarcur apamur, chay öralla iwaltaga ama rupachinquichu uywapa yawarnintawan lebadürayoj tantata. Pascua fistacho pishtashayqui uywapa aychantaga waranninpaj ama imantapis jaguinquichu. «Chacracho murushayqui rimir-punta shuntar raquishayqui mas allinnin cajta apamunqui noga TAYTA DIOSTA rispitamänayquipaj caycaj wasiman. «Cabra-mallwapa aychanta ama yanunquichu mamanpa lëchinwanga.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Noga willapashäcunata isquirbiy. Chay isquirbinayquipaj nishäno cumlinayquicunapämi conträtuta rurashcä llapayqui Israelcunawan.» Moisesga Sinaí puntacho TAYTA DIOSWAN caycaran chuscu chunca (40) junaj chuscu chunca (40) pagas imatapis mana micuypa mana upuypa. Chaychömi Moisesga läjacunaman isquirbiran Israel runacunawan TAYTA DIOS conträtu rurashanta. Chay isquirbishancunaga chunca mandamintucunami caycan. Sinaí puntapita Moisés cutimuran läjaman mandamintucunata isquirbishanta apacurcur. Chay puntapita cutimur Moisesga mana cuentata gocuranchu cäran achicyaycaj caycashanta. Chaynöga caran Tayta Dioswan parlasha captinmi. Chaura Aaronwan Israelcunaga Moisespa cäran fiyupa achicyajta ricar fiyupa manchacuran. Chaymi Moisespitaga carullachöna carcaycaran. Moisesga paycunata gayaran. Chaura Aarón Israelpa mandajnincunawan aywaran Moisespa ñaupanman. Moisesnami paycunawan parlaran. Chaypitaga llapan Israelcunapis Moisespa ñaupanman witiran. Moisesga willapar tantiyachiran Sinaí puntacho TAYTA DIOS nishancunata. Paycunata willapar parlayta usharcur Moisesga bëluta shucutacuran. TAYTA DIOSWAN parlaj aywashpan jorgoj chay shucutaraycashanta, parlashanpita llojshinancama. Llojshircurna Moisesga Israelcunata willapaj TAYTA DIOS nishancunata. Israelcunaga Moisespa cäranta ricaran fiyupa achicyaypa achicyaycajta. Chaymi Moisesga shucutanta yapay shucutacurcoj. Chaynölla cacoj Tayta Dioswan parlaj yapay yaycunancama. Llapan Israelcunata shuntarcur Moisés niran: «TAYTA DIOSGA caynömi nimasha: Semäna ganchis junaj captinpis gamcunaga sojta junajlla arunqui. Ushanan ganchis caj säbadu jamay junäga jamanqui rispitädu junaj captin. Chay junaj llapayqui TAYTA DIOSTA rispitashpayqui jamanqui. Pipis chay junajcho aroj cäga wañuchicangami. Maycho tiyarpis säbadu jamay junajchöga ni ninallatapis ama ratachinquicunachu.» Moisés llapan Israelcunata willapar, cayno niran: «TAYTA DIOS nogata nimasha cayno ruranapämi: TAYTA DIOSPAJ ofrendata goycärinayquipaj gamcuna shuntanqui. Shonguyqui shacyashanpita TAYTA DIOSPAJ ofrendata churayta munaj cäga gamcuna apamunqui: gorita, guellayta, runsita, jïlucunatana muräduta, aurörata, pucata, lïnu tëlata, cabrapa ajchanpita puchcasha jïluta, uyshacunapa garachanta pucaman tiñishata, fïnu garacunata, acacia gueruta, lamparin ratananpaj asëtita, chayno perfümicunatapis acrana asëtiman wiñananpaj, insinsuman wiñananpäpis, ónice rumicunata, chayno cuyayllapaj rumicunatapis mas mandaj cürapa pichëranman lagapänanpaj, efodman churapänanpäpis. «Gamcunacho maygayquipis ima ruraytapis yachajcunaga shamuy TAYTA DIOS nimashancunata imanöpis ruranayquipaj. «Tayta Diosta rispitana witichinalla tolduta ruranquicuna: jananta, jananpa gatanancunata, ticpinancunata, marcuncunata, quinraypa chacarajnincunata, tushancunata, chay guerucunapa jamanancunata, Babulta, chapananta, wintunanpaj gueruncunata, babul churaränan cuartuta raquir chaparänanpaj caj bayëtata, mësata, wintunanpaj gueruncunata, mësacho cananpaj cajcunata, Diospaj caj tantata, achqui ratananpaj candilëruta, ima-aycanpis chaycho cajcunatawan, tübu-nirajnincunata, achqui ratananpaj asëtita, insinsuta rupachir goshtachina altartapis wintucunantinta, alli asyaj asëtita, alli asyaj insinsuta, tolduman yaycunata chaparaj tëlata, uywacunata pishtarcur rupachinayquipaj caj altarta, uchpa shicwananpaj runsipita uchcuyojnincunata, wintucunanta, chaycho cananpaj cajcunata, runsipita paylata jamanantinta, rispitädu toldu chaupicho captin guenchano intërunpa tumarej chaparänanpaj cajta rurananpäna: tëlacunata, tushancunata, tushacuna jamananpaj cajcunata, guenchano caycajman yaycuna puncupaj tëlata, tolduta ichichinanpaj istägancunata, intëru cantunpa curraltano ichichinanpaj istägancunata, wasquïllacunata, mas rispitädu cajcho Diosta rispitar jaticunanpaj awaypa awasha röpata: cüra Aarón jaticunanpaj rispitädu röpanta, Aaronpa wamrancunapa cüra cay röpancunatapis.» Chaura llapan Israelcuna Moiseswan goturpaycashanpita cuticuran imatapis capushanpita apamunanpaj. Chaymi Tincuna Tolduta jatarachinanpaj ofrendata churayta munajcuna TAYTA DIOSPAJ apamuran. Chaynöpis apamuran Tincuna Tolducho cananpaj caj cösacunata rurananpaj y cüra jaticunan rispitädu röpacunata rurananpäpis. Ollgupis warmipis shongun shacyaptin ofrendata goyta munajcuna apamuran ticpicunata, surtïjacunata, wallgancunata, jatirashan arëticunata, goripita rurashan cajtaga imatapis. Cada ünunmi ima-aycatapis goripita cajta TAYTA DIOSPAJ apamuran. Caupusha jïlucunata muräduta aurörata pucata, mas alli caj lïnu tëlata awananpaj, cabrapa ajchan caupushata, uyshacunapa garachan pucaman tiñishata, lamarcho tiyajpa garachancunatapis apamuran. Mayganpis guellayta, runsita goycunanpaj apaj cäga TAYTA DIOSPA ñaupanman apashpan goycoj. Acacia gueruta apamojpis apamuran Diospaj cajcunata imatapis rurananpaj. Tucuy-nirajta burdayta yachaj caj warmicunapis, apamuran caupusha jïlucunata muräduta, aurörata, pucata, mas alli caj tëlata rurananpaj «lïnu» jutiyojta. Puchcay yachaj warmicunana cabrapa ajchanta puchcaran. Mandajcuna apamuran cuyayllapaj ónice rumicunata, waquinta mas mandaj cüra jaticunan pectoralman, efodmanpis adurnar lagananpaj. Chayno apamuran alli asyaj jampicunata, achquipaj asëticunata, acrar wiñapänanpaj caj asëtita, goshtachiptin alli asyaj cananpaj insinsupäpis. Israel runacuna ollgupis warmipis ofrendata churayta munaj cäga buluntänin cashanpita apapäcamuran TAYTA DIOS Moisesta nishan cajcunata llapanta rurachinanpaj. Israelcunata Moisés niran: «Wiyamay-llapa noga nishäta: TAYTA DIOSMI acrasha Judá trïbupita caj Bezaleelta. Payga Hurpa willcanmi, Uripa wamranmi caycan. Bezaleeltaga abilösu cananpaj Tayta Diosmi yarpayta gosha Tayta Dios yarpaycashanno rurananpaj. Chaymi payga ima ruraytapis yachan, imata rurananpäpis yarpaysapa. Goripita, guellaypita, runsipita cuyayllapajcunata rurayta yachan. Cuyayllapaj rumicunatapis llagllayta yachanmi. Llagllarcur camarajlla cananpaj cañichin. Chaynömi guerupitapis llagllayta yachan. Tucuy-niraj cuyayllapäcunata rurayta yachan. Chaynömi Diosga Bezaleeltawan Aholiabta tantiyaytapis gosha waquin cajta imano ruraytapis yachachinanpaj. (Aholiabga Ahisamacpa wamran. Ahisamacga Dan trïbupitami casha.) Ishcantami Tayta Dios yanapasha imatapis cuyayllapäta rurananpaj, murädu, auröra, puca chicnu millwa jïluwan llanu caupusha lïnuwan imatapis burdananpaj, cuyayllapaj laburcunata awananpäpis. «Chaymi Bezaleel, Aholiab y waquin yachajcunapis, tantiyaj runacunapis TAYTA DIOS nishanno Tolduta jatarachengapaj. Paycunatami TAYTA DIOS yachayta gosha Tolduta, Toldupa cösancunata rurananpaj.» Moisés gayaran Bezaleelta, Aholiabta, chayno waquin ima rurayta yachaj cajcunatapis TAYTA DIOS yachayta goshancunata, quiquinpa buluntänillanpita yanapayta munaj runacunatapis. Tolduta, tolducho cananpaj cajta rurananpaj Israelcuna apapashanta chasquiran. Chay apashanta rurarcaycaptinpis runacunaga quiquincunapa buluntäninpita cada tuta jinalla aparcaycämuran. Chayno apamuptinnami tolducho aruycashanta cachaycur aywaran Moisesta cayno ninanpaj: «Runacunaga alläpanami aparcaycämun, rurananchïpaj TAYTA DIOS nimashanchïta llapanta rurashapis puchojpänami». Chaura Moisesga runacunata intëru pachacaraycashanpa willacachiran cayno nir: «Tincuna Tolduta jatarachinanchïpaj amana mastaga imatapis apamuychu.» Chayno willacachiptinmi runacuna manana apamurannachu. Tayta Dios nishancunata rurachinanpäpis puchoj puchojnami caran. Waquin arojcunapita ima ruraytapis mas yachajcuna ruraran Tayta Dios tiyanan Tolduta. Tolduta ruraran chunca pësa tëlapita. Chayta awaran caupusha fïnu lïnu jïlupita, muräduman, auröraman, pucaman tiñishapita. Chay tëlacunapa jananman burdaran cuyayllapaj querubín anjilcunata. Chay tëlacunapaga cada-ünunpa larguynin caran chunca ishcay metru medyan (12.5), anchuyninna ishcay metru. Pichga tëlacunata pësaran jucnayllano cananpaj. Yapay pichga cajtapis pësaran jucnayllano cananpaj. Pësashan jucaj cantunman ujalcunata jiraypa tanaran murädu tëlapita. Jucaj cajpa cantunmanpis chayno tanaran. Rimir caj jirashanman churaran pichga chunca (50) ujalcunata; guepa caj jirashanmanpis pichga chunca (50) ujalcunata. Chaura jucaj tëlapa ujalnenga jucaj tëlapa ujalninwan tincucasha caycaran. Chayno goripita ruraran pichga chunca (50) ticpinöcunatapis ujalnincunapita shinrinanpaj. Chaura juc pïsanöllana chaparaycaran chay Tolduga. Cabrapa ajchanpitapis awaran chunca juc (11) tëlacunata. Chay tëlacunaga caran Tolduta gataraycashan jananpa gatananpaj. Chay tëlacunapaga cada-ünunpa larguynin caran chunca quimsa (13) metru medyan, anchuyninna ishcay metru. Pichga caj pësata pësaran jucnayllano cananpaj. Sojtata raquishan cajtapis shuyni pësaran. Chaypa jucaj cantunman pichga chunca (50) ujalcunata jiraran. Jucaj cajpa cantunmanpis yapay pichga chunca (50) ujalcunata jiraran. Chayno runsipita ruraran pichga chunca (50) ticpinöcunatapis jirashan ujalcunapita shinrinanpaj. Chaynöpami juc pïsanölla caycaran. Mas jananman gatananpäpis pucaman tiñisha uyshapa garachanpita ruraran. Mas jananpa gatananpäpis ruraran fïnu garacunawan. Tolduta ichichinanpaj marcuncunata ruraran acacia guerupita. Cada marcupa larguynin caran chuscu metru medyan. Anchuyninna caran sojta chunca pichga (65) sentïmetru. Cada marcupa ishcay chaquincunatapis ruraran. Chaynölla ruraran llapan marcucunapaj. Jucaj-läduncho ichichinanpaj ruraran ishcay chunca (20) marcucunata. Chay ishcay chunca (20) marcucuna ichiränanpaj guellaypita ruraran chuscu chunca (40) jamanancunata. Chaura cada marcu jamaränan caran guellaypita ishcay jamanacho. Jucaj-lädunpäpis ruraran ishcay chunca (20) marcucunata. Chay caj-läpäpis guellaypita ruraran chuscu chunca (40) jamanancunata. Chaura cada marcu jamaränanpaj caran guellaypita ishcay jamanacuna. Guepan caj-läpa ichichinanpäpis ruraran sojta marcucunata. Chay guepancho ishcan isquïnancunacho ichichinanpäpis ruraran mas ishcay marcuta. Chay marcucunaga isquïnacunapaj caran isquïnayoj cananpaj doblasha. Janaj ushajninchöna arguyllawan chariränan caran. Jucaj isquïnapäpis jucaj isquïnapänölla ruraran. Chaura llapanga caran pusaj marcucuna, cada ünun ishcay jamacunancunawan-cama. Llapanpäga caran guellaypita chunca sojta (16) jamanancuna. Tolduta quinranpa chacarajnincunapis acacia guerupita ruraran chunca pichgata (15). Chaycunaga pichga caran jucaj-lädunpa ichiraj marcucunata chariränanpaj. Yapay pichgana caran jucaj-lädunpa ichiraj marcucunata chariränanpaj. Yapay pichga cajna caran guepanpa ichiraj marcucunata chariränanpaj. Chay quinranpa chacaj guerucunataga goriwan chaparan. Marcucunatapis goriwan chaparan. Arguyllacunatapis goripita ruraran quinranpa chacaraj guerucuna chaypa päsananpaj. Marcupa pullan chaupinpa chacaraj gueruga juc cantupita juc cantucama päsaränanpaj ruraran. *** *** *** Toldu ruricho raquir chaparänanpaj tëlatapis awaran caupusha fïnu lïnu jïlupita, muräduman, auröraman, pucaman tiñishata. Chay jananman burdaran cuyayllapaj querubín anjilcunata. Acacia guerupita chuscu tushacunata ruraran. Chaytaga goriwan chapyaran. Jamanancunatana jundiran guellaypita. Tushacunapa puntanman churaran goripita arguyllata chayman tëlacunata warcunanpaj. Tolduman yaycuna puncu chaparajta ruraran caupusha fïnu lïnu jïlupita, muräduman, auröraman, pucaman tiñishapita. Chay jananman cuyayllapajcunata burdaran. Acacia guerupita pichga tushacunata ruraran. Chaypa puntancunataga goriwan chapyaran. Jamanancunatapis runsipita pichgata jundiran. Tushacunapa puntanman churaran goripita arguyllata chay awashan tëlacunata warcunanpaj. Nircur Bezaleelga acacia guerupita ruraran juc babulta. Largun caran juc metru chunca sentïmetrun. Anchun caran sojta chunca pichgan (65) sentïmetru. Altuyninpis caran sojta chunca pichgan (65) sentïmetru. Rurinpa jananpa goriwan chapyaran. Chayno intëru cantunpapis goripita ribëtita churaparan. Goripita ruraran chuscu arguyllata babulpa chuscun chaquin isquïnacunaman churananpaj. Chaycunataga churaran ishcayta jucaj-lädunman, ishcayta jucaj-lädunman. Chay babulta wintunanpaj ishcay largu acacia gueruta camariran. Chay camarishan guerucunata goriwan chapyaran. Nircur chay guerucunataga churashan arguyllacunapa uchcunpa päsachiran chaypita apar wintunanpaj. Chapanantaga ruraran gorillapitana. Largun caran juc metru chunca sentïmetrun. Anchun caran sojta chunca pichgan (65) sentïmetru. Babulpa chapanan janancho ruraran ishcay querubín anjilcunata. Chay caycaran gorita martilluwan tacayllapa rurasha. Querubín anjilcunaga caycaran chay chapanapa ishcan cuchuncunacho. Chapananwan chay querubín anjilcunata rurashanga caycaran chay pïsalla. Jucaj querubín anjil caycaran jucaj cantuncho, jucajna jucaj cantuncho. Chay querubincunaga wac-lä cay-lä ishcanpis caycaran ñaupanman älancuna quichasha. Ishcanpis ricarpaycaran chapanallanman. Chaura älancunaga chapana jananpa quichasha caycaran. Bezaleelga acacia guerupita ruraran mësata. Larguynin caran isgun chunca (90) sentïmetru. Anchun caran chuscu chunca pichgan (45) sentïmetru. Altuynin caran sojta chunca pichgan (65) sentïmetru. Intërunta goriwan chapyaran. Intëru cantunpapis goripita ribëtita churaparan. Chay mësa cuchullanpa churaparan ganchis sentïmetru altuta intërunpa tumarejta. Chaymanmi gori ribëtita churaparan intërunpa tumarej. Goripita jundiypa ruraran chuscu arguyllata. Chay arguyllata churaran chuscu isquïnanman. Chaura chay arguylla caycaran chaquin tanaraycashan läduncho. Chay arguyllacunapanami päsararan mësata wintunanpaj rurashan gueru. Mësata wintunanpaj caj guerucunataga ruraran acacia guerupita. Intëru jananpana goriwan chapyaran. Goripita ruraran mësa janancho ruranan cösacunata: lätucunata, tasuncunata. Järracunatapis, cöpacunatapis ruraran chaywan altarman bïnuta wiñapänanpaj. Bezaleelga martilluwan tacayllapa ruraran goripita candilëruta. Jamanan, ichirajnin, cöpancuna, mogu-mogu caycajcuna, wayta pashtaraycaj-niraj umancunapis caran juc pïsalla. Chay candilërupa rämancunaga caran sojta callapayoj, quimsa jucaj-lädunpita, quimsa jucaj-lädunpita. Cada callapa aywarajcho caran quimsa mogucuna wayta pashtaraycaj-niraj. Chaynölla caran sojtan callapancho. Jamananpita aywaraj chaupi tullunchöga caran chuscu mogucuna wayta pashtaraycajno. Chay mogucunaga cada callapa llojshejpa chaquinchömi caran. Chay wayta pashtaraycaj-niraj moguncunaga caran jinallanpita martilluwan tacaypa rurasha. Candilërupa ganchis tübu-nirajnincunatapis, tinäsuncunatapis, llipta shuntacunan lätu-mallwancunatapis gorillapita ruraran. Candilërutaga llapan cösancunatawan ruraran quimsa chunca quimsa (33) quïlu goripita. Bezaleel ruraran juc altarta acacia guerupita insinsuta chaycho rupachinanpaj. Chayta ruraran chuscun lädun iwalta. Cada lädun caycaran chuscu chunca pichgan (45) sentïmetru. Chay iwal-lla caycaran anchuynin larguyninpis. Altuyninna caran isgun chunca (90) sentïmetru. Altarpa wagrancunapis quiquin altarwanga chay pësallami caran. Intërunta goriwan chapyaran. Wagrancunatapis goriwan chapyaran. Wirpanpapis intëru cantupa tumarej churaparan goripita juc ribïtitano. Chay churashan chaquinpana churaparan goripita rurashan arguyllacunata, cada lädunman ishcayta-cama. Chay arguyllataga churaran chaypa gueruta jatircur altarta wintunanpaj. Wintunanpaj caj guerutapis ruraran acacia guerupita. Nircur jananpa chapyaran goriwan. Chaynöpis Bezaleel ruraran alli asyaj asëtita acrar wiñapänanta. Chayno ruraran alli asyaj insinsutapis. Chaytaga ruraran perfümita rurajcuna rurashanno. Bezaleelga uywata pishtarcur rupachicuna altarta ruraran chuscu isquïnayojta, acacia guerupita. Cada lädunpa larguynin caran ishcay metru ishcay chunca picha (25) sentïmetrun. Altuynin caran juc metru ishcay chunca pichga (25) sentïmetrun. Chuscun isquïnancho wagratano ruraran. Chaycuna caran llagllaypa rurasha quiquin altarwanga chay pïsalla. Nircur intëru jananpa runsiwan chapyaran. Uchpa jorgucuna mancancunatapis, pälancunatapis, tasunnincunatapis, rinchincunatapis, wichincunatapis ruraran. Chaycunaga llapanpis caran runsipita jundiypa rurashalla. Chayno rëjasnincunatapis mällatano runsipita ruraran. Nircur rëjastaga churaran altarpa rurincho patac caycajman. Chaynöpami chay rëjasga quëdaran altarpa pullannincho. Runsipita chuscu arguyllacunatapis jundiypa ruraran. Nircur chay arguyllacunata chuscun isquïnaman churaran chay arguyllacunapa gueruta päsarcachir wintunanpaj. Altarta wintunan guerucunataga acacia guerupita ruraran. Chay rurashantaga intërunta runsiwan chapyaran. Chay ishcan-läduncho caycaj arguyllapa uchcunpa jatiran chaypita wintunanpaj. Chay altartaga tablapita ruraran alayri uchcullata. Chaypita Bezaleelga ruraran juc paylata runsipita llapan jamanantinta. Chayta ruraran toldu puncucho aroj warmicunapa espëjuncunapita. Bezaleelga Toldupa sawanninpaj tëlata rurachiran. Nircorga intëru cantunpana fïnu lïnu tëlawan guenchachiran. Sur caj-lädunpa larguynin caran chuscu chunca pichga (45) metrun. Norte caj-lädunpapis larguynin caran chuscu chunca pichga (45) metrun. Chaycunapäga cada lädunpaj ruraran ishcay chunca (20) tushacunata. Chay tushacunapa jamanancunata cada lädunpaj runsipita ruraran ishcay chuncata (20). Aushincunatapis, arguyllancunatapis guellaypita ruraran. *** Inti yaganan caj-läpa anchuynin caran ishcay chunca ishcay metru medyan (22.5). Chaypapis fïnu lïnu tëlawan guencharan. Chaypaj ruraran chunca tushacunata chunca jamanancunatawan. Chay tushacunapa aushincunata, arguyllancunatapis guellaypita ruraran. Inti yagamunan caj-läpa ricaraycaj puncunpapis anchuynin caran ishcay chunca ishcay metru medyan (22.5). Puncupita jucaj-lädunman caran ganchis metru. Chaypäpis ruraran quimsa tushacunata quimsa jamanancunatawan. Puncupita jucaj-lädunmanpis churaran ganchis metru tëlata. Chay tëlata chararänanpaj ruraran quimsa tushacunata cada-ünunta jamanancunatawan. Guenchanpaj caj tëlacunataga awaran fïnu lïnupitami. Intëru cantunpa tumariraj tushacunapa jamanancunataga runsipita ruraran. Tushapa aushincunata arguyllancunatapis guellaypita ruraran. Tushapa puntanta chaparänanpäpis guellaypita ruraran. Sawanpa llapan tushancunapa arguyllancunatapis guellaypita ruraran. Quiquin puncu yaycuna cajpana anchuynin caran isgun metru. Chaypaj awaran caupusha fïnu lïnu jïlupita, muräduman, auröraman, pucaman tiñishapita. Chaytaga cuyayllapaj burdaran. Chay tëlapa altuyninta ruraran ishcay metru ishcay chunca pichga (2.25) sentïmetrunta. Waquin guenchapa altuynintano ruraran. Chay puncupäga ruraran chuscu tushacunata runsipita jamanancunatawan. Chay tushacunapa aushincunata arguyllancunata guellaypita ruraran. Tushapa puntanta chapananpäpis guellaypita ruraran. Toldu tuninanta chariraj istägacunatapis, Toldupa sawanninpa guenchanta chariraj istägacunatapis runsillapita ruraran. Moisés nishannöllami cüra Aaronpa wamran Itamarga cüracunata yanapaj Leví runacunawan apuntachiran Tolduta imawanpis rurachishancunata. Chay Tolduga caran babul churaränanmi. Judá trïbupita caj Hurpa wamran Uripa wamran Bezaleelga llapantami ruraran TAYTA DIOS Moisesta nishannölla. Bezaleeltaga ruräshiran Ahisamacpa wamran Aholiab. Pay caran Dan trïbupita. Chaynöpis Aholiab caran fyërruta tacay yachaj. Paymi yacharan tucuy-nirajta awayta, tucuy-nirajcunata burdaytapis. Llapan casta tëlacunacho, muräducho, auröracho, pucacho, lïnu tëlachöpis burdayta yacharan. Tolduta, Tolducho cananpaj caj cösacunata rurananpaj gori caran runacuna ofrenda churashanmi. Runacuna ofrenda churashan gori llapanga caran isgun pachac sojta chunca pichgan (965) quïlu quimsa chunca (30) grämunwan. Chaycunata pësaran Tolducho caj pësacunawan. Sinsucoj cumuncunapita shuntashan guellayga pësaptin lasaran quimsa waranga quimsa pachac chunca isgun (3,319) quïlu pichga pachac ishcay chunca pichgan (525) grämunwan. Chaycunataga pësaran Tolducho pësacuna cajwan. Ishcay chunca (20) watayojpita janaman cajlla runacuna sinsucuran. Paycunami caran sojta pachac quimsa waranga pichga pachac pichga chuncan (603,550) runacuna. Chay runacunami cada-ünun pägaran pichga grämu medyan guellayta. Tolducho caj pësacunawan pësaypa churaran. Chay shuntashan guellaymi quimsa waranga quimsa pachac (3,300) quïlu caran. Chay guellaywanmi Tincuna Toldupa marcuncunapa jamanancunata, ruricho caj tëlata chararaj tushacunapa jamanancunatapis ruraran. Pachactami (100) chay jamanancunata jundiran. Chaymi cada jamanata jundiran quimsa chunca quimsa (33) quïlu guellaypita. Waquin caj guellay shuntashanwan ruraran tushacunapa aushincunata, arguyllancunatapis. Tushacunapa puntantapis chaparan chay guellayllawan. Tayta Diospaj apashanga runsipis ushajpäga caran ishcay waranga quimsa pachac quimsa chunca sojta quïlu medyan (2,336.5). Chay runsipitami ruraran Tincuna Tolduta rurashanpa puncun yaycurinacho tusha ichirajcunapa jamananta. Chayno altarta, uchpa shicwananpaj uchcuyojtapis chay runsipitami ruraran. Runsillapitami ruraran altarpa llapan cösancunatapis. Toldupa intëru cantunpa guencharaycajcho caycaj tushacunapa jamanancunata, istägancunatapis runsillapita ruraran. Chayno guenchano caycajman yaycurinacho caycaj tushacunapa jamanancunatapis runsillapita ruraran. Rispitädu Tolduman yaycunanpaj caj röpata cüra jaticunanpäga shuyni ruraran. Chayta ruraran murädu tëlapita, aurörapita, pucapita. Chaynöllami Aarón rispitädu röpata jaticunanpäpis ruraran. Moisesta TAYTA DIOS nishannöllami ruraran. Bezaleelga efodta ruraran goriwan, caupusha jïlupita rurasha fïnu lïnu tëlawan, muräduman, auröraman, pucaman tiñisha tëlawan. Goritaga tacaypa llapshacharan. Nircur chayta cuchuran jïlutanölla. Chay jïluno goriwanna burdaran caupusha jïlupita awashan lïnu tëlaman, muräduman, auröraman, pucaman tiñisha tëlaman. Efodtaga ruraran ishcay tëlata. Ishcan-lä puntancho ruraran umrunpa päsachir chaycunapita watananpaj. Efodta chegllanpa watacunanpäna wachcunta ruraran goriwan, caupusha jïlupita rurasha fïnu lïnu tëlawan, muräduman, auröraman, pucaman tiñisha tëlawan. Efodwanga chay pësallami caran. Chaytaga ruraran Moisesta TAYTA DIOS nishannöllami. Achicyaycachaycaj ónice rumicunata churaran efodpa jananman goripita cañichicunata rurashanman. Chay churashan rumicuna jananmannami sëlluta rurajno isquirbiran Israel trïbucunapa jutinta. Bezaleelga chaycunata churaparan efod watun umrunpa päsaränan cajman. Chaura chaycunaga caycaran Israel trïbucunata Tayta Dios yarpänanpämi. Chaytaga ruraran Moisesta TAYTA DIOS nishannöllami. Cüra pëchunman churacur watacunan pectoraltapis ruraran efodta rurashannölla goriwan, caupusha jïlupita rurasha fïnu lïnu tëlawan, muräduman, auröraman, pucaman tiñisha tëlapita. Chaycunataga cuyayllapaj burdashata ruraran. Pectoralta doblaran bolsano chuscu isquïnayojta, cuarta largun, cuarta anchuyojta. Jananman lagaran cuyayllapaj rumicunata chuscu fïlata. Rimir caj fïlacho caycaran cayno jutiyoj rumicuna: sárdica, topacio, carbunclo. Ur'gan fïlacho caycaran: esmeralda, zafiro, diamante. Mas ur'gan fïlacho caycaran: jacinto, ágata, amatista. Ushanan caj fïlacho caycaran: Berilo, ónice, jaspe. Chay rumicunaga llapanpis caycaran goripita awaypano rurashacho cañichisha. Chay rumicunachöga caycaran Israelpa chunca ishcay wamrancunapa jutincunami. Cada ünunpa jutincuna caycaran juc rumicho-cama sëllucho isquirbiraycajno isquirbisha. Pectoralpaj curdunta ruraran goripita pilltaypa. Chay pectoralcho ruraran goripita ishcay arguylla-mallwacunata. Chayno goripita cañichicunatapis rurachiran. Chaycunataga churaparan pectoralpa jana caj ishcan-lä puntancunaman. Ishcan gori curduntana charichiran pectoralpa ishcan-lä isquïnancho arguylla caycajman. Chay curduncunapa jucaj puntancunatana charichiran efodpa umruncho lagaraycaj cañichicunaman. Yapay goripita ruraran ishcay arguylla-mallwata. Nircur chaycunata churaran pectoralpa ura caj ishcan-lä puntan rurinman. Yapay goripita ruraran ishcay arguylla-mallwata. Nircur churaran efodpa ishcan-lä cantunman, wachcu aywanan ñaupanman. Pectoralcho ishcay arguyllacuna caycajpita auröra curdunwan wataran efodcho ishcay arguyllacuna caycajman. Chaynöpami pectoralga efodpita mana cuyucuranchu. Llapantapis ruraran Moisesta TAYTA DIOS nishannöllami. Efodpa rurinman jaticunan sotänata murädu tëlapita ruraran. Chaupincho uman yaycunanpaj uchcuyoj caran. Chay uchcu sinchi cananpaj awaypa awasha caran ribëtitano mana rachinanpaj. Sotänapa chaqui puntanmanna intërupa tumarej churaran wallwata, auröra jïlupita, murädu jïlupita, puca jïlupita, caupusha fïnu lïnu jïlupitapis rurarcur. Chayno goripita ruraran tacsha campanillacunatapis. Chay campanillacunataga sotänaman churaran intëru chaqui puntan tumarejpa wallwacunatawan tacuchiypa. Chaura sotänachöga intëru chaqui cantunpa tumarej caycaran juc wallwa, juc gori campanilla, juc wallwa juc gori campanilla. Chayta ruraran Tolduman aroj yaycur cüra jaticunanpämi, Moisesta TAYTA DIOS nishannölla. Aaronpaj wamrancunapäpis ruraran päsaypa largu röpata fïnu lïnu tëlapita. Chayno ruraran shucullpintapis, adurnuncunatapis fïnu lïnupita. Ruri ajüruntapis caupusha fïnu lïnupita ruraran. Labur wachcuntapis awaran lïnu jïlu caupushapita, murädupita, aurörapita, pucapita. Awarcur wachcumanga cuyayllapäcunata burdaran. Chayta ruraran rurachinanpaj Moisesta TAYTA DIOS nishannölla. Vinchatano goripita läjallata rurachiran. Chayman isquirbiran sëllucho isquirbejno. Chaycho niycaran «TAYTA DIOSPAJ ACRASHA» nir. Chayman murädu tëlapita watunta churaparan shucullpin jananpa watananpaj. Chayta ruraran rurachinanpaj Moisesta TAYTA DIOS nishannölla. Tincuna Tolduta rurayta usharanna. Israelcunaga llapantapis ruraran TAYTA DIOS Moisesta nishannölla. Moisesman llapan rurashancunata apamuran, Tincuna Toldupaj cajta, Tincuna Toldupa llapan imancunatapis: aushincunata, marcuncunata, quinraypa chacaraj guerucunata, tushancunata, tushacuna jamanancunata, Tincunata gatananpaj caj mas alli garachacunapita rurashancunata, Tolducho pullanpita raquir Dioswan conträtuta rurar isquirbishan churaraycaj babulta chaparänanpaj rurashancunata, Dioswan conträtuta rurashanta churananpaj rurashan babulta, chay babulpa chapananta, wintunanpaj guerunta, mësata, chaycho llapan imancunatapis, Tayta Diospaj tanta rurashantapis, goripita rurashan candilëruta, lamparinnincunata, candilërupa llapan cösancunata, achqui ratananpaj asëtitapis, insinsuta rupachir goshtachina altarta, acrar wiñapäna alli asyaj asëtita, alli asyaj insinsuta, Tincuna Tolduman yaycunata chaparaj tëlata, runsipita rurashan altarta, uchpa shicwananpaj runsipita uchcuyojnincunata, wintucunanta, imancunatapis, runsipita paylata jamanantinta, rispitana toldupa intëru cantun tumarejpa guenchano chaparänanpaj awashanta, tëlacunata, tushancunata, tushacunapa jamanancunata, guenchaman yaycunata chaparaj tëlata, Tincuna Toldupa llapan cösancunata, awaypa awasha röpata mas rispitädu cajcho Diosta rispitar cüra jaticunanpaj cajta. Chayno apamuran cüra Aaronpaj rispitädu röpata, Aaronpa wamrancuna cüra car jaticunanpaj röpacunatapis. Israelcunaga llapantapis ruraran TAYTA DIOS Moisesta nishannölla. Llapan rurashancunata Moisés ricaptin caran TAYTA DIOS nishannölla. Chaymi Moisesga paycunata bindisyunta goran. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Mushoj wataman gallarej quilla rimir junajcho Tincuna Tolduta ichichir camacächinqui. Chay Toldu ruriman churanqui isquirbichishä churaraycaj babultapis. Nircur tëlata waguinqui babulta chapananpaj. Mësata yaycarcachir sumaj camacächinqui. Candilërutapis yaycarcachir tübuncunata camarircur achquita sindinqui. Insinsuwan saumachinayquipaj gori altartapis churanqui Conträtu Babulta chaparaj tëla ñaupanman. Tolduman yaycunata chapananpäpis tëlata churanqui. «Nircur uywacunata pishtar rupachina altartapis Tolduman yaycuna ñaupanman-niraj churanqui. Chaypita churanqui runsi paylata, altarpita Tincuna Tolduman aywaj pullan chaupiman. Nircur chay paylamanga juntata yacuta wiñanqui. Chaycunata camacächiyta ushaycorga Toldupa ñaupanpa guenchano cananpaj intëru tumarej ichichinqui. Chayman yaycuna puncutapis chapanqui. «Llapanta camacarcacherga acrar wiñapäna asëtita wiñapanqui Tolduman, chaycho caycaj cösacunamanpis. Chaynömi gamga ruranquipaj shuyni nogapäna cananpaj. Chaura chaycunaga canga rispitäduna. Chaynöpis asëtita wiñapanqui uywacunata rupachina altarta, chaycho caycajcunatapis. Chayno ruraptiquinami shuyni nogapaj canga. Chaura chayga canga rispitäduna. Paylamanpis jamacunantinman rispitädu asëtita wiñapanqui. Chaynöpami rispitädu car nogapäna canga. «Nircur Aaronta wamrancunatawan pushay Tincuna Toldu puncu ñaupanman. Chaycho paycunata bäñanqui labaturyucho caycaj yacuwan. Bäñarcur Aaronta jatipanqui rispitädu röpata. Nircurna umanman asëtita wiñapanqui shuyni nogapäna cananpaj. Chauraga nogata sirbimaj cüräna caycanga. Aaronpa wamrancunatapis chayno gayarcur jatipanqui sotänancunata. Nircorga papäninta umanman wiñapashayquino asëtita wiñapanqui. Chauraga paycunapis canga nogata sirbimaj cüräcunana. Chay asëtita wiñapashayquiwanga paycuna casta cüra caynin imaycamapis mana ushaypana canga.» Chaura Moisesga llapantapis ruraran TAYTA DIOS nishannölla. Egiptupita llojshishan ishcay wataman gallaycoj rimir junajcho camacächir ichichiran Tolduta guenchano caycajnincunatawan. Moisés llapanta camacächishpan Tolduta ichichiran. Marcucuna jamananpaj churaparan jamanancunata. Chay jamanacunaman marcucunata ichichishpan chacaraj guerucunata churachiran. Tushacunatapis ichichiran. Toldupaj ichichishan tushacunapa jananman-jananman gataran tolduna cananpaj. Llapantapis ruraran TAYTA DIOS Moisesta nishannölla. Nircorga conträtuta rurar isquirbishantapis babulman churaran. Babulta wintunan gueruncunatapis arguyllancunapa päsarcachiran. Chaynöpis babultaga chapananwan chaparcuran. Llapanta camacarcachir aparan Toldupa mas rurin caj cuchuman. Nircur babul shuyni cananpaj ñaupanpa tëlata waguiran. Chaycunata llapantapis ruraran TAYTA DIOS Moisesta nishannölla. Chaypita mësatapis churaran Tincuna Tolducho jawa caj cuartuman norte caj-läman. Mësa jananman tantatapis camacächiran TAYTA DIOSPA ñaupancho cananpaj. Llapantapis ruraran Moisesta TAYTA DIOS nishannölla. Candilërutapis churaran mësapa ñaupanman. Chaura chayga caycaran cuartupa sur caj-lädunchöna. Nircur lamparincunatapis sindiran TAYTA DIOSPA ñaupancho. Llapanta ruraran TAYTA DIOS nishannölla. Goripita rurashan altarta churaran Tincuna Tolducho tëla chaparaycashan ñaupanman. Nircorga TAYTA DIOS nishannölla rupachishpan goshtachiran alli asyaj insinsuta. Chaypita waguiran Tolduman yaycunata chapananpaj awashan tëlata. Nircur uywata pishtarcur rupachina altarta churaran Tincuna Toldu puncupa cay lädunman. Chaypitaga rupachina sacrifisyucunata chay altarcho rupachiran, chaqui micuy ofrendacunatapis. Llapantapis ruraran Moisesta TAYTA DIOS nishannöllami. Chaypita paylata churaran altarwan Tincuna Toldu caycashan pullan chaupinman. Nircur chay labaturyumanga yacuta wiñaran chay yacuwan mayllacunanpaj. Chaypitana Moisés, Aarón, Aaronpa wamrancunapis maquinta chaquinta chay yacuwan mayllacoj. Paycunaga mayllacoj Tincunaman yaycur, chayno altar cajman aywarpis. TAYTA DIOS nishannöllami ruraj. Chaycunata llapanta camacaycachir Moisesga Toldu ñaupanpa ichichiran guenchano cananpaj intëru tumarejpa. Nircorga tëlata waguiran puncu yaycunaman. Moisés llapanta camacächiyta ushaycuptin Tincuna Toldu jananpa pucutay chapacurcuran. Chaura TAYTA DIOSPA achicyaynin juntacurcuran mas fiyupa rispitädu cajcho. Moisesga Tincuna Tolduman yaycuyta mana puydiranchu pucutay puñucuycusha captin, TAYTA DIOSPA munayninpis chaycho junta ricacuptin. Pucutay chay Toldupita jogaricaptinraj Israelcunapis aywaycashanpa aywaj. Pucutay mana jogaricaptenga paycunapis manami aywajchu. Chaypa ruquenga jinallanchömi goyaj pucutay jogaricänanyaj. Junajpami Tincuna Toldu janancho pucutay caycaj. Chacaypanami Tincuna Toldu janancho nina rataycaj. Llapan Israelcuna ricaymi pucutaypis ninapis caran. Chaynöllami caran Israel runacuna chunyajpa purishancamaga. TAYTA DIOSGA Tincunan Toldupita gayaycur Moisesta cayno niran: «Israel-masiquicunata willapanqui. Mayganpis ofrendata noga TAYTA DIOSPAJ apamorga apamuchun wäcata carpis, uyshata carpis. «Rupachina sacrifisyupaj wäcancunapita apamorga sänu töruta apamonga. Tincuna Toldu puncu pampaman apaycur ñaupächo pishtanga. Chaynöpami noga TAYTA DIOSPA shongöpäno canga. Chaychönami apamoj runa uywapa umanman maquinta churanga chay runapa juchancuna perdunasha cananpaj. Nircurnami noga TAYTA DIOSPA ñaupächo chay töruta pishtanga. Aaronpa wamran cüracunana törupa yawarninta apanga Tincuna Tolduman yaycunacho caycaj altarman. Chaychöna altarpa cantuncunata chay yawarwan chajchonga. Nircur rupachina sacrifisyupaj uywata apamoj runami uywapa garanta jorguriycur aychata pedäsu-pedäsu cuchonga. Chaypitaga cüracunanami altarcho ninata ratarcachir yantata shancanga. Chay jananmannami cuchushan aychacunata, umanta, pacha wirantapis churanga. Rupachina sacrifisyupaj uywata apamöga pishtashan uywapa pachantawan macshuncunata mayllanga. Chaytapis cüracuna altarcho llapanta rupachenga. Rupachishanpa jömuynin noga TAYTA DIOSPÄGA shongöpänömi canga. «Rupachina sacrifisyupaj uyshata car u cabrata car apamorga sänu orgu cajta apamonga. Chay uywataga ñaupächo pishtanga altarpa norte caj wajtancho. Aaronpa wamran cüracunana uywapa yawarninwan chajchonga altarpa cantuncunata. Nircorga chay uywata apamoj runa aychata pedäsu-pedäsu cuchonga. Chay cuchushan aychata, umanta, pacha wirancunata cüracunana altarcho nina rataycajman churanga. Chaypitana rupachina sacrifisyupaj uywata apamoj runaga uywapa pachantawan macshuncunata mayllanga. Chay rupachishanpa jömuynin noga TAYTA DIOSPÄGA shongöpänömi canga. «Rupachina sacrifisyupaj äbita nogapaj apamorga palumata car u pushapa wampata carpis apamonga. Cüranami altarman apaycur chay äbipa cuncanta rachirenga. Yawarninta altarpa ñaupanman ushajpaj juturcachir cuerpuntana rupachenga. Äbita apamoj runaga manaraj rupachiptinmi äbipa ucshintawan lümancunata jorgurir altarpa ñaupancho caycaj uchpaman jitarenga. Nircurna älanpita charircur pullanpa ishcayman gasharenga. Ichanga ama ushajpäga päsachengachu. Nircur altarcho rupachenga. Rupachishanpa jömuyninmi noga TAYTA DIOSPÄGA shongöpäno canga. «Pipis noga TAYTA DIOSPAJ chaqui micuy ofrendata apamorga apamonga ñuchu caj jarinata. Chay jarinaman wiñanga asëtita. Insinsutapis churanga. Nircur apanga Aaronpa wamran cüracunaman. Paycunana mayganpis asëtiwan tacusha caycaj jarinata juc aptayta altarman apaycur insinsuntawan rupachenga. Chayno rupachishanga canga ofrenda churaj runata yarpänäpämi. Chay rupachishanpa jömuyninnami noga TAYTA DIOSPÄGA shongöpäno canga. Chay rupachishanpita puchoj cajnami fiyupa rispitädu canga nogata garamashan ofrenda captin. Chaymi chay puchoj ofrendacunaga canga Aaronpaj, Aaronpita mirajcunapaj. «Chaqui micuycunata ofrendapaj apamorga allinnin caj jarinapita asëtiwan masararcur lebadüraynajllata apamunqui. Chayta mana apamorga lebadüraynaj llapsha tantata rurarcur asëtiwan llushipashata apamunqui. «Sartincho ancarcur chaqui micuy ofrendata apamorga alli caj jarinapita rurasha tantata apamunqui. Ichanga lebadüraynajllata asëtiwan chapunqui. Chay ofrendata achcaman paquirir asëtita jananman wiñanqui. Chayga chaqui micuy ofrendami caycan. «Chaqui micuyta mancawan ancarcur nogapaj ofrendata churarga churanqui ñuchu jarinawan rurashata, asëtiwan ancashata. Chaycunata rurarcorga ñaupäman apamunqui. Nircur cürata entreganqui altarman apananpaj. Paynami apamushayqui tantata ichicllata altarman apaycur rupachenga. Yarpänäpaj rupachishayquipa jömuyninmi nogapäga shongöpäno canga. Puchoj caj ofrendana canga Aaronpaj, Aaronpita mirajcunapaj. Chay puchöga fiyupa rispitädumi canga nogata garamashan ofrenda captin. «Noga TAYTA DIOSPAJ churananpaj caj chaqui micuy ofrendacunamanga lebadürata ama talluchengachu. Ama imaypis nogapaj rupachengachu lebadüratapis, abëjapa mishquintapis. Lebadürata, abëjapa mishquinta noga TAYTA DIOSPAJ churarga churanga rimir-punta shuntar raquishan chaqui micuy ofrendantawan iwal. Ichanga altarcho ama rupachengachu jömuynin Nogapa shongöpäno cananpaj. «Nogapäga ofrendancunata llapantapis cachiyojllata apamonga. Nogapaj ofrendataga llapantapis churanga cachiyojta. Cachiga imaypis yarpächin nogawan conträtu rurashantami. Chaymi ima ofrendamanpis cachita wiñapanqui. «Rimir punta shuntar raquishan chaqui micuy ofrendacunata noga TAYTA DIOSPAJ apamorga agarir ancashata apamonga. Chay chaqui micuy ofrendata nogapaj churarga asëtita wiñapanga. Insinsutapis churanga. Cüranami chay ofrendapita wallcallata machcatawan asëtita, llapan insinsutapis rupachenga ofrendata apamoj runata yarpänäpaj. Chayga nogapaj rupachishan chaqui micuy ofrendami canga. «Alli goyaypita sacrifisyuta apamorga china wäcata carpis töruta carpis sänuta apamonga. Apamoj runaga uywapa uman jananman maquinta churanga. Nircur Tincuna Toldu ñaupancho pishtanga. Cüracunana uywapa yawarninwan chajchonga altarpa cantuncunata. Nircurnami alli goyaypita sacrifisyuta apamoj runaga rupachinanpaj cürata gonga uywapa pacha wirancunata, ruruncunata, mururupa ñaupancho caycaj ruru wirancunata, ñatinpa puntanta rurunnintinta. Chaycunataga altarcho nina rupaycashan jananman cüracuna rupachenga. Rupachishanpa jömuyninmi nogapäga shongöpäno canga. «Alli goyaypita sacrifisyupaj uyshata apamorga apamonga chinata carpis orguta carpis sänuta. Uyshata apamorga ñaupächo maquinta churanga uywapa uman jananman. Nircur Tincuna Toldu ñaupancho pishtanga. Cüracunana uywapa yawarninwan chajchonga altarpa cantuncunata. Alli goyaypita sacrifisyupaj apamushan uywapataga nogapaj jorgonga wiranta, ushajpaj chupanta, pacha wirancunata, ishcan ruruncunata, mururupa ñaupancho caycaj ruru wirancunata, ñatinpa puntanta rurunnintinta. Rurunta jorgojnöllami ñatinpa ñaupancho caycaj wirancunatapis jorgonga. Chaycunataga cüranami altarcho rupachenga. Rupachishanna nogapäga canga sumaj alli micuy. «Ofrenda apamushan cabra captenga ñaupächo pishtanan öra chay cabrapa uman jananman maquinta churanga. Nircur pishtanga Tincuna Toldu ñaupancho. Cüracunana uywapa yawarninwan chajchonga altarpa cantuncunata. «Chaypitanami nogapaj cabrata apamöga jorgonga chay uywapa pacha wirancunata, ishcan ruruncunata, mururupa ñaupancho caycaj ruru wirancunata, ñatinpa puntanta rurunnintinta. Rurunta jorgojnöllami ñatinpa ñaupancho caycaj wirancunatapis jorgonga. Chaycunataga cüranami altarcho rupachenga. Cabrapa wirancunaga nogallapämi canga. Rupachishanpa jömuyninpis Nogapäga shongöpäno canga. «Maycho tiyarpis gamcunaga ama micunquichu wirata ni yawartapis. Chay nishäcunaga imaycamapis laymi canga gamcunapaj gamcunapita mirajcunapäpis.» Chaypitana Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israel-masiquicunata willapanqui. Pipis mana yarpashapita laynëta mana cumlir llutanta rurar cayno ruranga: «Mandaj cüra juchata ruraptenga llapan runami juchayoj ricaconga. Chaymi mandaj cüraga juchapita sacrifisyuta sänu töru-mallwata apamonga noga perdunanäpaj. Tincuna Toldu ñaupanman apamonga. Nircur töru-mallwapa uman jananman maquinta churarcur ñaupächo pishtanga. Quiquin mandaj cüranami töru-mallwapa yawarninta wallcallata charircur apanga Tincuna Tolduman. Chaychömi dëdunta yawarman jatircur ñaupächo ganchis cuti tapsipanga mas rispitädu cuartuta chaparaj tëla cajman. Insinsuta saumachicuna altar Tincuna Toldu ruricho caycajpa wagrancunatapis chay yawarwan pichupanga. Puchoj yawartana jicharenga Tincuna Toldu puncucho uywacunata rupachina altar caycaj chaquinman. Nircur pishtashan töru-mallwapata jorgonga pacha wiranta, ishcan ruruncunata, mururupa ñaupancho caycaj ruru wirancunata, ñatinpa puntanta rurunnintinta. Chayta ruranga alli goyaypita sacrifisyuta rupachinanpaj wiranta jorgushannöllami. Chaycunatami uywacunata rupachina altarcho cüra rupachenga. Töru-mallwapa garanta, aychanta, umanta, macshuncunata, pachanta, ashashninta tiyarcaycashayquipita limyu partiman apanga. Chayga canga uchpata gotucunayquipaj acrashayquimi. Llapanta aparcur uchpa goturaycajman gaycurir yantata gotuycur ruparachenga. «Llapan Israelcuna mana musyayninpa llutanta rurarga juchayojmi ricaconga. Llutanta rurashanta tantiyacurerga llapanpaj juc töru-mallwata apanga. Tincuna Toldu ñaupanman apaycur mayurcunana töru-mallwapa uman jananman maquincunata churanga ñaupächo. Nircur jinallancho pishtanga. Mandaj cürana töru-mallwapa yawarninta wallcallata charircur apanga Tincuna Toldu ruriman. Chaychömi dëdunta yawarman ushmarcachir ganchis cuti tapsipanga mas rispitädu cuartuta chaparaj tëla cajman. Insinsu saumachicuna altar Tincuna Toldu ruricho caycajpa wagrantapis yawarwan pichonga. Puchoj yawartana jicharenga Tincuna Toldu puncucho uywacunata rupachina altar caycaj chaquinman. Töru-mallwapataga jorgonga llapan wiranta. Nircur altarcho rupachenga. Chay töru-mallwataga ruranga juchapita apashan töru-mallwata rurashannölla. Chaynömi cüraga ruranga llapan Israelcunapa juchanta perdunanäpaj. Chauraga juchancunapita perdunashanami canga. Nircorga tiyaycashanpita juc-läman jorgurcur rupachenga imanöpis jucaj töru-mallwata rupachishanno. Chay juchapita sacrifisyu töru-mallwataga pishtanga Israelcunata perdunanäpämi. «Juc mandajpis mana musyayninpa maygallantapis mandamintöta mana cumlir juchayojmi ricacun. Jucha rurashanta tantiyacurerga sänu chïbuta apamonga sacrifisyupaj. Chay chïbupa umanmannami maquinta churanga. Nircur pishtanga ñaupächo, uywacunata rupachinanpaj pishtanan cajcho. Chay sacrifisyupis caycan juchapita perdunasha cananpämi. Juchapita sacrifisyupaj pishtashan uywapa yawarninman cüraga dëdunta töpachenga. Chaywannami uywacunata rupachina altarpa wagrancunata pichupanga. Puchoj yawartana rupachicuna altar chaquinman jicharenga. Alli goyaypita sacrifisyuta garamashannömi juchapita sacrifisyuta pishtashanpa llapan wirantapis altarcho rupachenga. Cüra chayno ruraptin mandaj runa juchata rurashanga perdunashanami canga. «Maygan cumun runapis mana musyayninpa laynëta mana cumlir juchayojmi ricacun. Jucha rurashanta tantiyacurerga sänu china cabrata nogapaj apamonga. Juchanpa ruquin apamushan cabrapa uman jananman maquinta churanga. Nircur pishtanga uywacunata rupachinanpaj pishtanan cajcho. Cabrapa yawarninman cürana dëdunta töpachenga. Nircur uywacunata rupachina altarpa wagrancunata pichupanga. Puchoj yawartana altar chaquinman jicharenga. Alli goyaypita sacrifisyutanömi llapan wiranta altarcho rupachenga. Rupachishanpa jömuynenga nogapa shongöpänömi canga. Cüra chayno ruraptinrämi chay runa juchata rurashanga perdunasha canga. «Juchapita sacrifisyupaj cumun runa china uyshata apamorga apamonga sänuta. Uyshapa uman jananman maquinta churarcur juchanpita perdunasha cananpaj pishtanga. Juchapita sacrifisyupaj apashan uywataga pishtanga uywacunata rupachina sacrifisyupaj pishtanan cajcho. Cüranami dëdunta töpachenga juchapita sacrifisyuta pishtashan uyshapa yawarninman. Nircur uywacunata rupachina altarpa wagrancunata pichupanga. Puchoj yawartana altar chaquinman jicharenga. Nircur alli goyaypita sacrifisyupaj uyshata garamashanno llapan wiranta jorgurcur altarcho rupachenga. Gayconga rupachiypa garaycämashanpa jananman. Cüra chayno ruraptinrämi chay runa juchanpita perdunasha canga. «Pitapis ricashanta, wiyashanta cärananpaj gayachiptin mana cärarga paypis juchayojmi ricaconga. «Pipis mana musyayninpa ganra cajcunata yatar ganranami ricaconga. Ganrami ricaconga mana micuna wañoj uywacunata chucaruta manshuta yatarpis, garachaypa purej curucunata yatarpis. Chaura ganra cajcunata yatarga juchayojnami ricaconga. «Pipis mana musyayninpa ganra runata u ganra warmita u paycuna ganrayächishanta yatarga ganranami ricaconga. Yatashanta tantiyacurerga juchayojnami ricaconga. «Mana musyayninpa pipis allita mana allita rurananpäpis jananta rurinta jurar, juclla mana tantiyarpis cuentata gocurerga juchayojnami ricaconga. «Pipis chaycunata rurashanta tantiyacurerga perdunta mañacuchun. Nircur juchapita sacrifisyuta nogata garamänanpaj apamonga uyshata carpis cabrata carpis chinata. Cüra garamaptinrämi runapa juchan perdunasha canga. «Uyshapaj mana aypashpanga garamanga ishcay palumata car u ishcay pushapa wampata carpis. Jucaj canga juchapita sacrifisyuta pishtananpaj, jucajna rupachina sacrifisyupaj. Chaycunataga cüraman apanga. Cüranami apashan cajta tipirenga. Yawarnintana wallcallata altarpa cantuncunaman chajchupanga. Waquin yawartana altar chaquinman jutuchenga. Juchapita sacrifisyuta pishtashan uywaga canga apamoj runa juchayoj cashanpita perdunashana cananpämi. Jucajtami ichanga rupachina sacrifisyupaj pishtanga willapashäno. Cüra chayno ruraptinrämi jucha rurashanga perdunasha canga. «Ishcay palumata, u ishcay pushapa wampata rantinallanpäpis mana ayparga juchapita sacrifisyuta garamanga ishcay quïlu ñuchu caj jarinata. Juchapita sacrifisyu captin ama tacuchengachu asëtita, ni insinsutapis. Cüraman apapanga. Paynami juc aptayta altarcho rupachenga ofrenda apaj runata noga yarpänäpaj. Chayta rupachenga waquin sacrifisyucunata rupaycächishan jananchömi. Chay ofrendaga juchapita sacrifisyu garamashanmi canga. Cüra chayno ruraptinrämi ima juchata rurashanpitapis runaga perdunasha canga. Chaqui micuy ofrendata garamashannömi juchapita sacrifisyu garamashanpis puchoj cäga cürapaj canga.» Moisesta TAYTA DIOS willaparan: «Pipis mana musyayninpa TAYTA DIOSPAJ rispitädu cajcunata quiquinpaj quëdachicorga juchayojmi ricaconga. Chaura multata pägar uyshanpita sänu carnita TAYTA DIOSPAJ apamonga. Chay carniga duyñunman cutichina sacrifisyumi canga. Tincuna Tolducho caj pësacunawan pësarcur chay carnipa risyunta cüra täsanga. Nogapaj rispitädu cajta quëdachicushantaga cutichinan. Chay jananmanna multata pägachun cada chuncapita ishcay mastaraj. Cutichina sacrifisyu carnita altarcho cüra rupachiptinnami quëdachicushanpita perdunasha canga. «Mana musyayninpa noga nishäcunata mana cumlirpis juchayojnami ricaconga. Chayno captenga uyshancunapita sänu carnita apamonga ayca chaninta apananpäpis cüra nishanno. Chay carniga cutichina sacrifisyumi canga. Chayta altarcho cüra rupachiptinmi juchayoj runa perdunasha canga. Chay runa mandamintöcunata mana cumlishanpitami juchayoj caycan. Chaymi apamushan carniga cutichina sacrifisyu canga.» Mastapis Moisesta TAYTA DIOS niran: «Pipis ñaupächo juchatami ruran runa-masin mañashanta mana cutichir, ricapänanpaj paytacushanta mana cutichir, imantapis suwapar, firsapita guechur. Juchatami ruran taricushanta ñïgar, u manacajpita ‹rasunpami› nir jurarpis. Chayno rurasha carga duyñunman cutichinan suwapashanta, firsapita guechushanta, paytacuyta mana cutichishanta, taricushanta, manacajpita ‹rasunpami› nir jurashanpitapis. Duyñunta cutichishanpa jananmanpis cada chuncapita ishcay mastaraj päganga cutichina sacrifisyuta garamashan öra. Cutichinan sacrifisyupäga apamunan sänu carnita imanöta pägananpäpis cashanpita. Carnitaga cüraman apapanga juchanpa ruquin pishtananpaj. Chayrämi yarpaypa ñaupächo maygan juchacunata rurasha carpis perdunasha canga.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Aarontapis wamrancunatapis uywacunata rupachina sacrifisyuta rurananpaj sumaj willapanqui: Pishtashan uywapa aychanga warayllata altar shanshacho rupanan. Pacha wararcuptinna cüraga lïnu röpata jaticonga. Lïnupita rurasha ajürutapis jaticonga. Nircur altarcho rupachishan uywapa uchpanta shuntarcur altarpa ñaupallanman churanga. Nircur cüra car jatiränan röpanta rucaconga. Chayno rucacuriycur-rämi uchpataga apanga uchpata gotunanpaj acrashan pachaman. Chay partiga canga tiyaycashancunapita juc-lächo. «Altarchöga imaypis mana upiypa nina ratachun. Cüra cada tuta yantata yapanga nina mana upinanpaj. Uywapa aychantana jananman churanga rupachina sacrifisyupaj. Alli goyaypita sacrifisyupaj garamashan uywapa wirancunatapis rupachenga. Altarchöga mana upiypa imaypis nina ratachun. «Cananga willapanqui chaqui micuy ofrendacunata garamänanpaj: Cüracunami chaqui micuytaga ñaupächo altar cajman churanga. Juc cürana asëtiwan tacusha jarinataga juc aptayta raquenga asëtintawan insinsuntawan. Chayta altarman apaycur rupachenga ofrenda apamoj runata yarpänäpaj. Rupachishanpa jömuyninnami nogapa shongöpäno canga. Nogapaj ofrendata garamashan puchoj cajtaga lebadüraynajllatami Aaronpis wamrancunapis miconga. Miconga Tincuna Toldu puncun pampallacho. Altarcho rupachishanpita puchoj cajtaga cüracunatami goycushcä. Chay micuypis juchapita sacrifisyunömi, cutichina sacrifisyunömi fiyupa rispitädu. Chaymi lebadürayojtaga ama cancangachu. Chay micuycunataga Aaronpita miraj ollgucunallami miconga. Chay nishätaga imaycamapis cäsucunqui gamcuna y gamcunapita mirajcunapis. Chay micuyta pipis o imapis töpashan cajcunaga rispitädunami canga.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Aarón castacunapis cüra cayman chayar nogapaj chaqui micuy ofrendacunata apamonga. Apamonga ishcay quïlu jarinata. Pullantaga tutapa garamanga, pullantana tardipa. Waran-waran chaynölla ruranga. Nogapaj churananpaj asëtiwan talluraycachir sartincho ancanga. Nircur tacsha tacshalla paquirir altarman churanga. Chay garamashanpa jömuynenga nogapaj shongöpänömi canga. Aaronpita miraj mandaj cüra wañuptin ruquin yaycojpis chaynöllami ruranga. Ofrenda garamashantaga nogapa captin ushajpämi rupachenga. Imaycamapis chayno cananpaj noga TAYTA DIOSMI në. Cüracuna garamashan ofrendataga llapanta rupachenga. Pipis ama micongachu.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Jucha rurashanpita pipis uywata garamänanpaj apamuptin Aarón y wamrancuna cayno rurananpaj willapay: Juchanpita sacrifisyu uywata apamur ñaupächo pishtanga. Pishtanga uywacunata rupachinanpaj pishtanan cajcho. Chayga nogallata garamänanpaj apamushanmi. Juchapita sacrifisyuta pishtaj cürami chay aychata miconga. Ichanga miconga Tincuna Toldu puncun pampallacho. Imapis chay aychata töpaj cäga rispitädumi ricaconga. Yawarnin röpaman pillchiptenga chay röpata tagshanga rejsisha rispitädu pachacho. Aychata yanushan allpa mancataga paquirenga. Runsi mancawan yanusha car ichanga sumaj jichcaypa mayllanga. «Chay sacrifisyuga nogallata garamänanpaj apamushan rispitädumi. Chaymi cüracunalla miconga. Uywapa yawarninta Tincuna Tolducho mas rispitädu cajmanna apamusha carmi ichanga chay aychata cüra ama micongachu. Micunanpa ruquenga llapanta rupachenga. «Cutichina sacrifisyuta garamashanga nogallapaj car rispitädumi. Chayta apamorga cayno ruranga: Cutichina sacrifisyu uywataga pishtanga rupachinanpaj uywacunata pishtanan cajcho. Yawarninwanna chajchonga altarpa cantuncunata. Chay uywapataga rupachenga wera chupanta, pacha wiranta, ruruncunata, mururupa ñaupancho caycaj ruru wirancunata, ñatinpa puntanta rurunnintinta. Chaycunataga cürami altarcho nogapaj rupachenga. Chay uywaga cutichina sacrifisyuta garamashanmi canga. Aychataga cüracuna miconga micunanpaj acrashan pachallacho. Chay aychaga nogallapaj carmi rispitädu canga. «Juchapita sacrifisyuta garamashan aychapis, cutichina sacrifisyuta garamashan aychapis chay öra rupachej cürapämi canga. Rupachina sacrifisyupaj apamusha captenga uywapa garachallanmi rupachej cürapa derëchun canga. Cuwasha caj chaqui micuy ofrendacunapis, mancacho u sartincho ancashacunapis chay öra garamaj cürapa derëchunmi canga. Ichanga ofrendapaj apamushan chaqui micuycuna asëtiwan chapusha cajpis, jinaylla cajpis Aaronpita mirajcunapämi iwalcama canga. «Sumaj yachacuchun alli goyaypita sacrifisyuta garamänanpaj. Cayno ruranga: Agradësicamar sacrifisyupaj uywata apamorga jananmanpis apamonga asëtillawan chapusha lebadüraynaj tantata, asëtiwan pichusha lebadüraynaj llapsha tantata, asëtillawan chapurcur ancasha machca tantatapis. Chay ofrendacunatawan iwalta apamonga lebadürayoj tantatapis. Llapan apamushan ofrendapita nogapämi pägamajno jucta-cama raquenga. Chay raquishanga canga uywata pishtar yawarta chajchoj cürapa derëchunmi. «Alli goyaypita sacrifisyuta agradësicamar pishtashan uywapa aychantaga chay junajlla ushajpaj miconga. Waranninpäga ni juc pedäsullatapis ama puchöchengachu. Aunircamar uywata apamur, y shongun shacyaptin apamushan uywata pishtar ichanga puchuptenga waranninpis micunman. Chay aychata ishcay junajta mana ushar quimsa junaj cajchöga ruparachengana. Alli goyaypita sacrifisyuta garamashanta quimsa junaj cajcho micuptenga garamashanpis yangami canga; manami chasquishänachu. Aychapis melanaypämi canga. Chay aychata micoj cajpis juchayojna ricaconga. « ‹Limyu› nishä runacunallami alli goyaypita sacrifisyuta pishtashan aychataga miconga. ‹Ganra› nishäman töpasha aychataga ama micongachu. Chaytaga ruparachengana. «Alli goyaypita sacrifisyuta garamashantaga ‹ganra› nishä runacuna ama micongachu. Chay pishtashanga nogallapaj car rispitädumi. ‹Ganra› nishä caj runacuna micorga tiyashanpita gargushami canga. «Pi runapis ‹ganra› nishä runata, ‹ganra› nishä uywata, ‹ganra› nishä jirca animalta töparga ama micongachu alli goyaypita sacrifisyuta garamashan uywapa aychanta. Micoj cäga tiyashanpita gargushami canga. Chay pishtashanga nogapaj car rispitädumi caycan.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Llapan Israelcunata willapanqui: Ama micongachu wäcapa, uyshapa, cabrapa wirancunata. Ama micongachu aycha micoj animalcuna wañuchishan uywacunapa wirantapis, wañusha uywacunapa wirantapis. Micunanpa ruquin chay wirataga imachöpis manijanmanmi. «Nogapaj rupachinanpaj garamashan uywapa wiranta micoj cäga gargucangami. «Maycho tiyarpis ama micongachu uywapa yawarninta, pärejcunapa yawarninta. Ima yawartapis micoj cäga pipis tiyashanpita gargushami canga.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israel-masiquicunata willapanqui: Alli goyaypita sacrifisyuta garamänanpaj apamorga chay uywapa waquin aychanta ñaupäman apamonga. Pipis quiquinmi nogapaj rupachinanpäga apamonga uywapa pëchu wiranta, quiquin pëchu aychanta. Chaychönami cuyuchir ricachimashpan entregamanga. Nircur chay wirantaga cürami rupachenga altarcho. Pëchunmi ichanga canga cüracunapaj. Alli goyaypita sacrifisyuta garamashan uywapa derëchu caj chancantaga cürapa derëchun captinmi payta goyconga. Chay derëchu caj chancanga canga wiratawan yawarta garamaj cürapa derëchunmi. Alli goyaypita sacrifisyuta Israelcuna cuyuchir ricachiypa garamashan uywapa pëchuntaga allinnin garamashantanömi acracushcä. Chancantanami pägata-japuy chasquishcä. Chaycunatanami Aaronta, paypita mirajcunata goycushcä. Chaura cüracunami imaycamapis chaycunataga chasquenga.» Chaymi TAYTA DIOSPAJ rupachinanpaj sacrifisyuta apashanpita raquishancunaga canga Aaronpa, paypita mirajcunapa derëchun. Cüra cananpaj acrashanpita-pachami paycunaga chasquenga. Chayno Israel runacuna goycunanpämi TAYTA DIOS nisha. Chaytaga niran cüra cananpaj churashan junajmi. Chay nishancunaga imaycamapis laymi canga Israelcunapaj Israelcunapita mirajcunapäpis. Chaynömi willaparan rupachina sacrifisyupaj, chaqui micuy ofrendata garananpaj, juchapita sacrifisyuta rupachinanpaj, cutichina sacrifisyu cajpita, cürata acraptin, alli goyaypita sacrifisyu uywata garananpaj. Israelcuna chunyaj Sinaïcho caycaptinmi TAYTA DIOSGA Sinaí puntacho Moisesta willaparan imanöpis ofrendacunata payta garananpaj. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Llapan Israel runacunata shuntanqui Tincuna Toldu ñaupanman. Quiquin Tincuna Toldu puncumanna Aaronta wamrancunatawan pushamunqui. Apamunqui cüra car jaticunan röpacunata, acrar wiñapänan alli asyaj asëtita, juchapita garamänanpaj töru-mallwata, ishcay carnicunata, balay canastawan lebadüraynaj tantatapis.» *** Chaura Moisesga llapantapis ruraran TAYTA DIOS nishannölla. Chaymi llapan runacunata shuntaran Tincuna Toldu ñaupanman. Shuntarcur Israelcunata Moisés niran: «TAYTA DIOSMI nimasha caycunata ruranäpaj.» Chayno nirirmi Moisesga ñaupanman Aaronta wamrancunatawan gayarcur bäñaran. Bäñariycorga Aaronta ajüruta jatiparcur wachcaparan. Jananmanna sotänata jatiparan, chaypa jananmanna mandil-niraj efodta. Nircur efodpa watullanwan chegllanpa sumaj wataparan. Jananmanna wataparan pichëra-niraj pectoralta. Pectoralmanna wiñaparan «Urim» nishan «Tumim» nishan rumi-mallwacunata. Nircur umanman shucutanta jatiparan. Urcun jananpana churaparan isquirbisha caycaj rispitädu gori vinchata. Chaycunata Moisesga ruraran TAYTA DIOS nishannömi. Nircur Moisesga acrar wiñapäna asëtiwan chajchuran Tincuna Tolduta, chaycho caj cösacunatapis llapanta. Chauraga llapanpis rispitäduna caran. Chay asëtillawan altartapis ganchis cuti chajchuran. Wiñaparan altarman, altarpa cösancunamanpis. Paylatapis jamanantinman wiñaparan. Llapanman asëtita wiñaparan Tayta Diospana car rispitädu cananpaj. Chaypita Moisesga acrar wiñapäna asëtiwan Aaronpa umanman wiñaparan cürana cananpaj. Aaronpa wamrancunatapis gayarcur ajüruta jatiparcur wachcaparan. Paycunapa umanmanpis shucutata jatiparan. TAYTA DIOS nishannömi llapantapis ruraran. Nircurna Moisés apachimuran juchapita sacrifisyupaj caj töru-mallwata. Chay töru-mallwapa uman jananman Aarón wamrancunawan maquinta churaran. Moisesna pishtariran töru-mallwata. Altar limyuna cananpaj dëdunwanna yawarta tawircur altarpa wagrancunata pichuran. Puchoj yawartana altarpa chaquinman jichariran. Chaynöpami altarga Tayta Diospaj acrashana caran janancho uywapa aychanta rupachiptin juchancunapita runacuna perdunasha cananpaj. Moisesga pishtashan uywapa pacha wirancunata, ñatinpa puntanta, rurunpa wirancunata altarcho rupachiran. Töru-mallwapa waquin aychanta, garanta, ashashninta tiyaycashanpita juc-läman apaycur rupaycachiran. Llapantapis Moisesga ruraran TAYTA DIOS nishannöllami. Rupachina sacrifisyupaj caycaj carnitapis Moisés apachimuran. Carnipa uman jananman Aarón wamrancunawan maquinta churaran. Pishtarerga Moisés yawarwan altarpa cantuncunata chajchuran. Aychancunatana pedäsu-pedäsu cuchuran. Cuchushan aychata, umanta, wiranta rupachiran. Uyshapa pachanta, macshuncunata yacuwan mayllariycur altarcho rupachiran. Rupachishanpa jömuynenga Tayta Diospa shongunpäno caran. Moisesga llapanta ruraran TAYTA DIOS nishannölla. Chaypita jucaj carnitapis Moisés apachimuran. Chay carniga cüra cayman yaycur ofrendapaj churashanmi caran. Chay carnipa umanmanmi Aarón wamrancunawan maquinta churaran. Moisesna pishtaran. Yawarninwanna pichuparan Aaronpa derëchu caj rinri llapllanta, derëchu caj maquinpa chaquinpa maman dëduntapis. Aaronpa wamrancunatapis gayaran. Nircur yawarwan pichuparan derëchu caj rinri llapllanta, derëchu caj maquinpa chaquinpa maman dëduntapis. Puchoj yawarwanna altarpa cantuncunata chajchuran. Chaypitana Moisesga uyshapa wiranta, chupanta, llapan pacha wiranta, ñatinpa puntanta, ishcan rurunta wirantinta, derëchu caj chancantapis jorguran. TAYTA DIOSPA ñaupanman balay canasta-mallwawan churashan lebadüraynaj juc tantata, ancasha machcata asëtillawan chapurcur rurasha tantata, juc llapsha tantata jorguran. Chaycunataga uyshapa wiranta chancanta churashanman churaran. Chaycunataga Aaronta y wamrancunatami aptaparan. Paycunana cuyuchir ricachishpan TAYTA DIOSTA entregaran cuyuchiypa ricachishan ofrenda cananpaj. Paycunapa maquinpita chasquircurnami Moisesga altarcho rupachina sacrifisyuta rupaycächishan jananman churaran. Chay ofrendaga cüra cayman yaycunanpaj churashan ofrendami caran. Rupachishanpa jömuyninmi TAYTA DIOSPA shongunpäno caran. Moisesga uyshapa pëchun aychatana cuyuchir ricachishpan TAYTA DIOSTA entregaran. Acrar rupachishan uyshapa pëchonga Moisespämi caran. Chaynömi TAYTA DIOS nisha caran. Moisesga acrana asëtita, altar janancho caycaj yawartapis chajchuparan Aaronta, wamrancunata, cüra car jatiränan röpancunata. Chaynömi acraran Aaronta, wamrancunata, cüra car jatiränan röpancunatapis. Nircur Moisesga Aaronta wamrantinta niran: «Tincuna Toldu puncucho aychata yanuy. Jinallancho micuy balay canasta-mallwacho acrasha caycaj tantantawan. Tayta Diospis nimasha: ‹Chay aychataga Aaronmi, wamrancunami miconga› nir. Puchoj cajtana aychatapis, tantatapis rupachinqui. Ganchis junajtarämi cüra cayman yaycunayquipaj caj timpu cumlenga. Chaymi ganchis junajyäga Tincuna Toldu pampapita ama maypapis yargunquichu. TAYTA DIOS nishannöllami llapantapis cananga rurashcanqui jucha rurashayquipita perdunasha canayquipaj. Chaymi gamcunaga Tincuna Toldu puncullacho goyäcunqui pagasta junajtapis ganchis junajcama. Mana wañunayquipaj TAYTA DIOS nishanta wiyacuy. Chayno ruranayquipämi TAYTA DIOS nimasha.» Chayno niptin Aaronwan wamrancunaga llapantapis ruraran Moisesta TAYTA DIOS nishannölla. Chaypita pusaj junaj cajcho Moisés gayaran Aaronta, wamrancunata, mayur Israelcunatapis. Aarontana niran: «TAYTA DIOSPA ñaupanman apay juchapita sacrifisyuta pishtanayquipaj töru-mallwata, sänu carnita rupachina sacrifisyupäpis. Nircur Israel-masiquicunata ninqui juchapita sacrifisyupaj juc chïbuta apamunanpaj. Töru-mallwatapis, carni-mallwatapis apamonga watayojta-cama sänuta Tayta Diospaj rupachinanpaj. Alli goyaypita sacrifisyuta garananpäpis apamonga juc törutawan juc carnita. Asëtillawan chapusha jarinatapis ofrendapaj apamonga. Canan junajmi TAYTA DIOSGA munayniyoj cashanta musyachishunqui.» Moisés «apamuy» nishancunata Israelcunaga llapanta aparan Tincuna Toldu ñaupanman. Llapan runacunapis TAYTA DIOSPA ñaupancho ichirpaycaran. Chaura Moisés niran: «TAYTA DIOSGA chayno ruranayquipämi nisha. Nishanta ruraptiquega achicyaypa achicyarmi TAYTA DIOSNINCHI yuripäshunquipaj.» Aarontana niran: «Juchapita sacrifisyuta y rupachina sacrifisyu uywatapis altarman apaycur pishtay. Chaycunaga canga gampis y wamrayquicunapis perdunasha canayquipämi. Chaypitana Israel runacuna apamushan caj uywacunata altarman apaycur pishtay paycunapis juchancunapita perdunasha cananpaj. Chayno ruranayquipämi TAYTA DIOS nisha.» Chaura Aaronga juchapita sacrifisyu apashan töru-mallwata altarpa ñaupanman apaycur pishtaran. Pishtariptinna wamrancuna yawarta apaparan. Chaura Aaronna yawarman dëdunta tawircur pichuran altarpa wagrancunata. Puchoj caj yawartana altarpa chaquinman jichariran. Nircur juchapita sacrifisyuta pishtashan uywapataga altarcho rupachiran wirancunata, ruruncunata, ñatinpa puntanta. Llapantapis ruraran Moisesta TAYTA DIOS nishannölla. Aychantawan garantami ichanga tiyaycashanpita juc-läman apaycur rupachiran. Aaronga rupachina sacrifisyupaj caj uywatapis pishtaran. Chay uywapa yawarninta wamrancuna apaparan. Chaywan altarpa cantuncunata chajchuran. Nircur apaparan rupachinanpaj caj uywapa umanta, cuchusha aychata. Aaronnami altarcho rupachiran. Uywapa pachanta y macshuncunata mayllarcur waquinta rupachishannölla altarcho rupachiran. Israelcuna juchapita sacrifisyupaj apamushan chïbutapis Aaronga Tayta Diosta garar pishtaran. Chaytapis quiquin perdunasha cananpaj rimir cajta pishtar rurashannömi juchapita sacrifisyupaj pishtaran. Chaypitana rupachina sacrifisyuta pishtaran imanöpis rurananpaj Tayta Dios nishannölla. Chaqui micuy ofrendatapis juc aptayta aparcur altarcho rupachiran. Chaytaga ruraran tutacuna rupachina sacrifisyuta rupachishanpitapis jananmanraj. Alli goyaypita sacrifisyuta Israelcuna apashan törutapis carnitapis Aaronga pishtaran. Chay uywapa yawarninta wamrancuna apaparan. Chaura Aaronna altarpa cantuncunata chajchuparan. Chaynöllami wamrancuna apaparan törupatawan uyshapa wiranta, chupanta, pacha wirancunata, rurunnincunata, ñatinpa puntancunata. Chay wirancunatami pishtashan uywacunapa pëchuncuna jananman churaran. Nircurnami wirallanta altarcho Aarón rupachiran. Aaronga uywapa pëchuntawan derëchu caj chancantami ichanga Moisesta TAYTA DIOS nishannölla cuyuchir ricachiypa TAYTA DIOSPAJ churaran. Juchapita sacrifisyuta, rupachina sacrifisyuta, alli goyaypita sacrifisyuta apamushancunata altarman churarcurmi Aaronga Israel runacunapa jananpa maquinta jogarcur paycunata bindisyunta goran. Chaypitanami altarpa ñaupanpita uraran. Nircur Aaronwan Moisés yaycuran Tincuna Tolduman. Chaypita llojshimur llapan Israel-masincunata bindisyunta goran. Chaura llapan Israelcuna ricaran TAYTA DIOS munayniyoj car achicyacurcojta. Chaypitanaga TAYTA DIOSPA ñaupanpita nina llojshimur rupacurcuran rupachinanpaj altarcho caycaj aychatawan wirata. Chayta ricar llapan Israelcuna cushicuypita gaparpar urcunpis pampaman töpananyaj umpuran. Aaronpa wamrancuna Nadabwan Abiú insinsu saumachicunancunata charircärir saumachiran. Ichanga TAYTA DIOS nishanta mana wiyacur quiquinpa yarpayllanpita juc-niraj saumachiran. Chaymi jinan öra TAYTA DIOSPA ñaupanpita nina llojshimur paycunata rupar wañurachiran. Chaypita Moisesna Aaronta niran: «Chayno päsananpaj captinmi TAYTA DIOSNINCHI niran: « ‹Ñaupäman yaycamojtaga Nogami tantiyachishaj santo captë wiyacamänanpaj. Acrashä Israelcunatami tantiyachishaj munayniyoj cashäta.› » Chayno niptin Aaronga imatapis mana rimacuranchu. Chaypitana Moisesga gayachiran Aaronpa tiyun Uzielpa wamrancuna Misaeltawan Elzafanta. Paycunata niran: «Tincuna Toldu cajcho famillyayquicuna wañusha jitaraycajta tiyaycashanchïpita juc-läman apay.» Chaura Moisés nishannöllami lïnu sotänan jatishallata wañushacunataga runacuna tiyashanpita juc-läman aparan. Chaypita Moisesga Aaronta, Aaronpa wamrancuna Eleazartawan Itamarta niran: «Llaquicushpayqui gamcunaga ama ñajchacönega canquichu. Röpayquitapis ama rachicunquichu. Chayno rurashpayquega gamcunapis wañunquimanmi. Gamcuna janan Tayta Diosga llapan runacunatapis castigaycunmanmi. TAYTA DIOS castigar wañuchishanpitaga Israel castayquicunallami waganga. Gamcunataga Tayta Diospaj acrana asëtiwanmi acrashcä. Chaymi mana wañunayquipaj Tincuna Toldu puncupita ama yargunquichu.» Chaura paycunaga imanöpis Moisés nishannöllami ruraran. Chaypita quiquin Aarontapis TAYTA DIOS niran: «Gampis ni wamrayquicunapis Tincuna Tolduman yaycunayquipaj caycarga ama upunquichu bïnuta, ni ima machächicojcunatapis. Chayno upucurcur yaycorga wañunquimanmi. Chay nishäcunaga imaycamapis laymi canga gamcunapaj gamcunapita mirajcunapäpis. Chaymi cüra caycarga gamcuna tantiyacunqui maygan rispitädu cashanta, maygan mana rispitädu cashantapis; maygan limyu cashanta, maygan ganra cashantapis. Nircur gamcunaga Moisesta willapashä laycunata yachachinqui llapan Israelcunata.» Chaypita Moisesga Aaronta, Aaronpa wamrancuna Eleazarta, Itamarta niran: «Tayta Diospaj chaqui micuy ofrendata rupachinayquipaj apamushan puchojtaga lebadüraynajllata altarpa ñaupancho micunqui. Chayga TAYTA DIOSPAJ churasha car fiyupa rispitädumi. TAYTA DIOSPAJ apamushan ofrendacunapita chay micuy gampäwan wamrayquicunapaj raquisha captinmi rispitädu pachacho micunqui. Chaynömi Tayta Dios nimasha. Israelcuna alli goyaypita sacrifisyuta pishtashan uywapa pëchonga allinnin ofrendami cuyuchir ricachiypa Tayta Diosta entregasha captin. Chancannami pägashan-japuy canga. Chaycunataga derëchuyqui captinmi gampis, warmi ollgu wamrayquicunapis micunqui limyu pachacho. Chay derëchu caj chancanga pägashan-japuymi. Pëchunnami caycan allinnin ofrenda cuyuchir ricachishpan TAYTA DIOSTA entregasha captin. Chaycunataga wiracunata rupachinanpaj apashantawan iwal apanqui. Chaycunaga TAYTA DIOS nishannömi imaycamapis canga gampa, wamrayquicunapa derëchun.» Chaypita Moisés tapuran «Juchapita sacrifisyuta pishtananchïpaj chïbu ¿maytaj?» nir. Chïbupa aychantaga mayna rupachishana caran. Chaymi Aaronpa ishcallanna wamran cawaycaj Eleazarta, Itamarta ollgöpar niran: «¿Imanirtaj mana micushcanquichu juchapita sacrifisyuta pishtashayqui uywapa aychanta? Tayta Diospaj churasha caycaptenga rispitädu pachacho micunquiman-caran. Chaytaga gamcunatami TAYTA DIOS goycushurayqui Israelcunapa juchanpita altarcho rupachiptiqui perdunasha cananpaj. Chay uywapa yawarninta Tincuna Toldu ruriman mana apaycarga pishtashayqui uywapa aychanta willapashänölla rispitädu pachacho micunquiman caran.» Niptin Aarón niran: «Canan junaj wamräcunaga juchapita sacrifisyuta TAYTA DIOSPAJ pishtasha, rupachina sacrifisyu uywatapis rupachisha. Ichanga wañupacuynëpami mana micushcächu. Juchapita sacrifisyuta pishtashan uywapa aychanta micorga TAYTA DIOSPAJ ¿allitachuraj ruräman caran?» Chayno niptin Moisesga imatapis mana rimacurannachu. Aarontawan Moisesta TAYTA DIOSGA niran: «Israel-masiquicunata willapanqui: Llapan animaltami micunquiman chajchaj cajta, calla shilluyoj cajtaga. *** Chajchaj captinpis calla shilluyoj captinpis ama micunquichu cay animalcunataga: «Camëllo aychata. Chajchaj captinpis shilluncuna manami callachu. Chay animaltaga ‹ganra› nir rejsinqui. «Ama micunquichu gopi aychata. Chajchaj captinpis shillun manami callachu. Chay animaltaga ‹ganra› nir rejsinqui. «Ama micunquichu wishcash aychata. Chajchaj captinpis shillun manami callachu. Chaytapis ‹ganra› nir rejsinqui. «Ama micunquichu cuchi aychata. Shillun calla captinpis manami chajchanchu. Chay animaltaga ‹ganra› nir rejsinqui. «Chay animalcunapa aychantaga ama micunquichu. Wañuptinpis ama yatayllapis yataycunquichu. Chaycunataga ‹ganra› nir rejsinqui. «Yacucho tiyajcunata micunqui alëtayoj y pispayoj cajcunallata. Alëtaynaj captin u pispaynaj captenga lamarcho tiyajtapis mayucho tiyajtapis, tacshatapis ni jatuntapis ‹ganra› nir rejsinqui. Chaycunapa aychantaga ama micunquichu. Ganra captin wañushatapis melanäcunqui. Yacucho tiyaj alëtaynaj y pispaynajcunataga llapan castata ganra captin melanäcunqui. «Waquin cajtaga pärejcunatapis ama micunquichu. Chaypa ruquenga ganra captin melanäcunqui. Ama micunquichu: ancata, quebrantahuesosta, gocha ancata, milanota, tucuy-niraj quillicsacunata, tucuy-niraj cuervocunata, avestruzta, chushyajta, gueullanchuta, llapan casta ancacunata, tucuta, cormorán nishan yacu pätuta, ibista, cisneta, pelicanota, wisculta, cigüeñata, llapan casta garsata, abubillata, chicchitapis. «Buylaj curu-mallwacunatapis, pampapa chuscun chaquinpa purej curu-mallwacunatapis llapanta ganra captin melanäcunqui. Pintej cajcunatami ichanga micunqui päriypa purejcunatapis chuscu chaquinpa purejcunatapis. Chayno captenga llapan casta chucluscuna, chüpacacuna allimi caycan micunayquipaj. Waquin caj curucunataga buylaj captinpis, pampapa puriptinpis ganra captin melanäcunqui. «Canan tantiyachishayqui imanöpa ganra ricacunayquipaj cashanta: «Chay ganra cajcunata maygantapis yatarga pacha chacashancamami ganra ricaconga. «Chaycuna wañusha caycajta pipis jogarerga röpanta tagshaconga. Quiquinnami pacha chacänancama ganra canga. «Ima animaltapis shilluncuna mana calla captenga, mana chajchaptenga ‹ganra› nir rejsinqui. Chay animalcuna wañuptin yataj cäga pipis ganrami ricaconga. «Chuscu chaquiyoj animal chaqui-paltantin lluchcajtaga ‹ganra› nir rejsinqui. Chay animalcuna wañusha caycajta pipis yatäga pacha chacänancama ganrami ricaconga. Chay ‹ganra› nishayqui animalcuna wañusha jitaraycajta jogarej cäga röpanta tagshaconga. Quiquinna pacha chacänancama ganra canga. «Pachan garachaypa lätaypa purejcunatapis ‹ganra› nir rejsinqui waywashta, ucushta, llapan casta curucunata, salamanquesata, cocodrilota, lagartota, tucuy-niraj shullashcunata, camaleoncunata. «Chay animalcunatami garachaypa purej animalcunapitaga ‹ganra› nir rejsinqui. Pipis chay animalcuna wañusha caycajta yataycorga pacha chacänancama ganrami canga. «Ganra animalcuna wañusha caycajman töparga ganrami ricaconga gueru, röpa, garacha carpis, custal carpis, iraminta carpis. Töpaptenga juclla yacuman jatirinqui. Pacha chacänancama ganra carpis nircorga limyunami canga. «Ganra cajcuna wañushpan allpa mancaman shicwaptenga wiñayninpis ganranami canga. Chauraga allpa mancatapis paquirengana. Chay mancapita yacu pillchir juc micuyman chayaptin chay micuypis ganrana ricaconga. Mancacho wiñaraycaj yacupis ganranami canga. Ganracuna wañur ima jananmanpis shicwaptenga imapis ganrami ricaconga jurnu carpis, tullpa carpis. Chaycunataga ushajpaj juchuchinqui. Nircur gamcunapis ‹ganra› ninquina. «Waquin yacu chayno ganrayaptinpis pucyu yacuwan upunayquipaj pösu yacuga limyumi caycanga. Yacupita wañusha ganra animalcunata jorgoj cajmi ichanga ganra ricaconga. «Ganra animalcuna wañur murunayquipaj caycajman chayaptenga muru manami ganrachu canga. Muru ushmasha jananman wañusha animalcuna chayaptinmi ichanga muruta ‹ganra› ninquicuna. «Micunayquipaj caj uywa illajpita wañuptin pipis yataj cäga pacha chacänancama ganrami canga. Quiquillan wañusha uywapa aychanta pipis micoj cäga röpanta tagshaconga. Chayno tagshacurpis pacha chacänancamami ganra canga. Chay wañusha uywata jorgoj cajpis röpanta tagshaconga. Chayno tagshacurpis pacha chacänancamami ganra canga. «Ama micunquicunachu ima curucunatapis garachaypa lätaypa purejcunataga. Chay curucunataga ganra captin melanäcunqui. «Garachaypa purej caj animalcunataga chuscu chaquinpa puriptinpis, mas achca chaquiyoj captinpis ama micunquichu. Chaycunaga ganra car melanaypaj animalcunami caycan. Garachaypa purej animalcunata mayganiquipis ama yataychu. Yatarga melanaypaj ganrami ricacunquipaj. Garachaypa purej animalcunata yataypa ama ganra ricacuychu. Nogami cä gamcunapa TAYTA DIOSNIQUI. Nogaga santumi cä. Chaymi gamcunapis nishäcunata wiyacamar santo cay-llapa. Gamcunataga Egiptupita jorgamushcä TAYTA DIOSNIQUI canäpämi. Nogaga santumi cä. Chayno caycaptenga gamcunapis nishäcunata wiyacamar santo cay-llapa. «Chay laycuna nishannömi caycan tucuy casta uywacunapaj, tucuy casta pärejcunapaj, yacucho tucuy casta cajcunapaj, tucuy casta garachaypa, lätaypa purejcunapäpis. Chaynöpami musyanan caran maygan ganra cashanta limyu cashanta, micuna cashanta mana micuna cashantapis.» Mastapis Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israel-masiquicunata willapanqui: Warmiga quilla gueshyanwan ganra cashannömi ollgu wamrata gueshyacushanpitapis ganchis junajcama ganra canga. Ollgu wamrataga pusaj junajyojllatami pengayninpa punta garanta cuchonga. Chaypitana mamanga yawarnin aywashanpita quimsa chunca quimsa (33) junajcama limyuyanga. Chaycamaga imatapis nogapaj acrashan rispitädu cajta manami yatananchu. Tincuna Toldu puncumanpis ama yaycongachu. Warmi wamrata gueshyacorga quilla gueshyan aywaptin ganra cashanno ishcay semänami ganra canga. Nircur yawarnin aywashanpita purificaconga sojta chunca sojtan (66) junajcama. «Ollguta u warmita gueshyacusha carpis limyuyashanpitanaga Tincuna Toldu ñaupanman apamonga watayoj cashnita rupachina sacrifisyupaj. Juchapita sacrifisyupäna apamonga juc pushapa palumata carpis wampata carpis. Chaytaga Tincuna Toldu puncuchömi cürata entreganga. Cüranami chay uywacunata nogapa ñaupächo rupachenga warmipa yawarnin aywashanpita limyuna cananpaj. Chayrämi warmiga yawarnin bäjashanpita limyuyanga. «Chaynömi warmiga ruranga ollgu ni warmi wamrancunata gueshyacurpis. Uyshata rantinallanpäpis warmi mana aypashpanga apamonga ishcay pushapa palumata, man'chäga ishcay wampata. Jucäga canga juchapita sacrifisyupaj, jucajna rupachina sacrifisyupaj. Chaura cüranami warmi perdunasha cananpaj mañaconga. Chaynöpami chay warmiga limyuna canga.» Aarontawan Moisesta TAYTA DIOS niran: «Pipapis janan jacaptin, pashtapäcuptin, janancho gueri-niraj yuraj-yuraj yuriptin cüra Aaronman apanga. Man'chäga Aaronpita mirar aywaj cüracunamanpis apanga. Cürana chay runapa guerinta ricanga. Guericho caycaj ajcha yur'gacäcusha captin, chaynöpis gueri uchcucasha captenga lepranami canga. Chaura chay runata sumaj ricaycur cüraga ‹ganra› nenganami. «Runapa garan yur'gasha captinpis guerin mana uchcucasha captenga, u ajchanpis mana yur'gaptenga chay runata cüra shuyni goyächenga ganchis junajcama. Ganchis junajta yapay ricanga. Gueri mana miraptenga yapay ganchis junajcama shuyni goyächenga. Ganchis junajta cüraga yapay ricanga. Gueri allchacaypana aywaptenga ‹limyu› nenganami cüraga. Lluta guerillami casha canga. Gueshyaj cajpis röpanta tagshaconga. Chaypitaga limyuna canga. «Cüra ricarcur ‹limyu› nishanpitaraj guerin jatunyacurcuptenga yapay cutenga cüra ricananpaj. Guerita cüra ricashpan yur'gaypa yur'gar miraycajta ricar cüra tantiyaconga leprana cashanta. Chaymi cüraga ‹ganra› nengana. «Pï runatapis lepra gueshya charisha captenga cüraman apachun. Cüranami imano cashantapis ricanga. Garan jacashpan yur'gacäcuptin, ajchanpis yur'gacäcuptin, gueri chaupincho llullu aychana ricacaptenga pogucasha lepranami canga. Chaura chay runata cüraga ‹ganra› nenganami. Ganra captin manami musyananpaj shuyni goyächenganapischu. «Chay runapa garancho yurircur rätu mirar chaquipita umancama yur'gaypa yur'gar yagacuriptenga cüra sumaj ricanga allchacashantana u mana allchacashantapis. Chaquipashpan yur'gaypa yur'gar intëru cuerpunpa ñitiptenga cüra ‹limyu› nenganami. Janancho gueri pashtacaramuptin ichanga chay runa ganrana ricaconga. Gueri pashtamushanta ricar cüra ‹ganra› nenga. Yur'gasha aychapa chaupincho pashtacaramoj guerimi ganra. Chaymi lepra caycan. Pashtacaramushan gueri chaquipaptin aywanga cüra ricananpaj. Gueri chaquipasha captenga cüra ‹limyu› nenganami. «Pipapis garancho gueri allchacarcur llullu aychan cuticaypana aywaptin, man'chäga pucayaypa pucayar ricacuptin ricananpaj cüraman aywanga. Gueri uchcucasha caycajta ricar, u ajchapis yur'gashana captin cüraga ‹ganra› nenganami. Chay guerenga lepranami canga. Guericho ajchapis mana yur'gasha captin, aychanpis mana uchcucasha captin, allchacaycajnöna captenga ganchis junajcama shuynilla goyächenga. Guerin miraptin cüraga runata ‹ganra› nenganami. Guerenga lepranami canga. Gueri allchacashan mana miraptin jinallancho cacuptenga sirallanami canga. Chaura cürapis ‹limyu› nenganami. «Pipis rupacuptin, garan yur'gacäcuptin u pucayacäcuptenga cürana ricanga. Yur'gasha aycha caycajcho ajcha yuraj ricacuptin, aychan uchcucasha captenga rupacushancho lepranami yuricurisha canga. Chayta ricar cüraga ‹ganra› nenganami lepra captin. Cüra ricaptin, yur'gasha aychancho yur'gasha ajcha mana captin, gueri mana uchcucasha captin, allchacaycaptinnaga cüra ganchis junajcama shuynilla tiyachenga. Ganchis junajtaga yapay ricanga. Yur'gaycaj guerin jatunyashana captenga ‹ganra› nenganami. Chayga lepranami canga. Gueri jinallancho cacuptenga, mana risipïluptenga rupashallanpitachari sirayasha canga. Chaura gueshyaycaj runata cüraga ‹limyu› nenganami. «Ollgupa, warmipapis umancho gueri captin, quijädancho gueri captin cürami sumaj ricanga. Gueri uchcucasha captin, guericho caj ajchanpis garwashtaptenga cüra nenga chay runa u chay warmi ganra cashanta. Umancho u chacallwancho carpis chay gueriga lepranami canga. Uma guerin mana uchcucaptin, ajchanpis mana yana captenga gueriwan caycaj runata ganchis junajcama shuynilla tiyachenga. Ganchis junajman chayarcuptin cüra yapay ricanga. Gueri mana jatunyasha captin, mana uchcucasha captin, ajchanpis mana garwashyasha captenga cüra rutucachenga. Gueri caycashanpa ichanga ama rutucachengachu. Nircur ganchis junaj yapay shuynilla tiyachenga. Ganchis junajpitaga guerita yapay cüra ricanga. Gueri mana jatunyaptin, mana uchcucaptenga gueriwan gueshyaycaj runata ‹limyu› nenganami. Runapis röpancunata tagshacurir limyuna canga. ‹Limyu› nishanpitaraj chay gueri jatunyayta gallaycuptenga chay runata cüra yapay ricanga. Gueri jatunyashatana ricar manana ashenganachu ajchan garwashyashatapis. Chay runataga ‹ganra› nengana. Gueri jinallancho garapaptin, yana ajchana wiñaptenga musyanga gueri allchacaycashantanami. Chayno captenga gueriwan gueshyaycaj limyuna cashantami cüra nenga. «Ollgupa, warmipapis janancho cancha yuricuriptenga cüra ricanga ima cashantapis musyananpaj. Ricaptin ogui-ogui captenga lluta yurej canchallami canga. Chayno captenga chay runa limyumi canga. «Pipapis ajchan ushacäcuptin sepla ricacurpis limyumi caycan. Urcullanpa ajchan ushacäcuptin galana ricacurpis limyumi. Gala umancho, urcuncho, matancanchöpis pucaypa pucar gueri yuricurcuptin ichanga lepranami canga. Chayno captin cüra ricanga. Cuerpucho lepra yurishanno pucaypa pucar gueri yurir jacacurcuptenga chay runapa uma guerin lepranami canga. Chaura cüraga ‹ganra› nenganami. «Lepra gueriyöga purinman röpanpis rachir-ushasha, ñajchacönilla, cäran chapacushalla ‹Ganrami caycä, ganrami caycä› nir gayacuraycar. Guerin mana allchacashancamaga pipis ‹ganra› nengami. Gamcuna tiyaycashayquipita mas juc-lächömi allchacänancama japallan tiyaconga. «Lïnu röpacho, millwa röpacho, lïnu awacho, uysha awacho, garachacho, garachapita rurashacho carpis mupallejno berdiyaypa pucayaypa-niraj yurerga canga leprami. Chayno captin cürata ricachenga ima cashantapis musyananpaj. Cüraga sumaj ricaycur mupallisha captin ganchis junaj wichgarächenga. Ganchis junajtaga ricanga. Röpacho, awacho, garachacho, garachapita rurashancho mupallishan jatunyaptenga canga fiyu lepranami. Chauraga ganranami canga. Chaymi mupallisha cäga ushajpaj rupachicanga fiyu leprayoj captin. Cüra yapay ricaptin mupallishan manana masta miraptin ichanga mupallishanta tagshachenga. Nircur yapay wichgayconga ganchis junajcama. «Tagsharcuptin cüra yapay ricanga. Mupallishan mana illgasha captenga ganrami canga. Chaura mupallisha cäga imapis rupachicanga. Jananpa u rurinpa mupallisha captinpis ruparachenga. Tagshashanpitaraj cüra ricaptin mupallishan illgasha captinpis manchalla quëdaptenga röpapita, garachapita, awapita carpis rachiypa jorgurenga. Ichanga rachir jorgushanpitaraj yapay röpacho, awacho, garachapita rurashancho mupalliptenga jinanpana rupaycachenga. Röpacho, awacho, garachapita rurashacunacho tagshariptin mupallishan illgaptenga yapay tagshanga. Chaypitaga limyunami canga.» Chaynömi lay caran röpacho, millwacho, lïnucho, awacho garachapita cajcho mupalliypa lepra yuriptin imano rurananpäpis. Imanöpis cashanta ricaycurmi limyu cashanta ganra cashantapis cüra nej. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Leprawan gueshyajcuna allchacashanpita limyuyänanpaj cayno ruranga: Leprapita allchacäga cüraman willacachenga. Chaura cüranami runacuna tiyaycashanpita caruman aywanga leprawan gueshyashan runata ricananpaj. Lepra gueshya allchacashana captenga limyuyänanpaj apachimonga ishcay limyu äbi cawaycajta, sedru gueruta, puca tëlata, chajchucuna jachata. Nircorga jucaj äbita wañurcachir yawarninta jutuchenga allpa mancacho pucyu yacu caycajman. Chay pucyu yacu yawarniyoj caycajman ushmachenga cawaycaj äbita, sedru gueruta, puca tëlata, chajchucuna jachata. Nircur leprawan gueshyashanpita allchacaj runatapis limyuna cananpaj yawarwan ganchis cuti chajchupanga. Cawaycaj äbitana aywacunanpaj cachayconga. «Limyuyaj runaga röpanta tagshaconga; ushajpaj rutuconga, bäñaconga. Chaypitaga limyunami canga. Ichanga ganchis junajcama juc-lällacho goyanga. Chaypitaraj toldunman cutenga. Ganchis caj junajchönaga ushajpaj ajchanta seplaypa rutuconga, shapranta, ñawi janan sëjasnintapis. Ajchan cajtaga ushajpämi garaypa afitaconga. Quiquinpis bäñaconga, röpancunatapis tagshaconga. Chayrämi limyu cangapaj. «Chay limyuyaj runaga pusaj junaj cajcho chaqui micuy ofrendapaj apapämanga ishcay sänu cashnita, watayoj sänu china uyshata, sojta quïlu medyan allinnin jarinata asëtiwan chapushata, medyu litrupaj pishirpoj asëtitapis. Cüraga limyuyänanpaj caycaj runatapis, ofrendancunatapis Tincuna Toldu ñaupanman apamonga. Nircur cüraga juc cashnita y asëtitawan nogapa ñaupächo cuyuchir ricachimashpan entregamanga cutichina sacrifisyu cananpaj. Chay cashnitaga pishtanga juchapita sacrifisyuta pishtanan cajcho, rupachina sacrifisyuta pishtanan cajcho. Cutichina sacrifisyupaj pishtashan aychapis juchapita sacrifisyu aychanömi cürapa derëchun canga. Chaycunaga nogallapaj car fiyupa rispitädumi. «Nircur cutichina sacrifisyuta pishtashan uywapa yawarninta charircurna limyuyaj runata pichupanga derëchu caj rinri llapllanta, derëchu caj maquinpa chaquinpa maman dëdunta. Cüraga ichoj caj maqui paltanman wiñanga ichiclla asëtita. Nircur derëchu caj dëdunta asëtiyoj maquinman ushmachenga. Chaywanmi ñaupäman ganchis cuti tapsenga. Maquincho caycajraj asëtita tawircur cüraga limyuyaj runata pichupanga derëchu caj rinri llapllanta, derëchu caj maquinpa chaquinpa maman dëdunta. Chayno ruranga cutichina sacrifisyuta pishtashan uywapa yawarninta pichupashan jananmanna. Puchoj caj asëtitana limyuyajpa umanman pichupanga. Chayno cüra ruraptinrämi chay runapa juchanta perdunashaj. Nircur cüraga juchapita sacrifisyuta pishtananpaj uyshata apanga. Chaynömi ruranga runa juchanpita limyuyänanpaj. Nircorga rupachina sacrifisyupaj caycaj uywatapis pishtangana. Altarchöna rupachenga chaqui micuy ofrendata garamashantawan. Cüra chayno ruraptinrämi chay runa limyuyanga. Chaypitaga chay runa limyuna canga. «Pobri carga cutichina sacrifisyuta pishtananpaj juc cashnillata apamonga. Altar ñaupanchöna cuyuchir ricachimanga chay runa limyuna cananpaj. Asëtiwan chapusha ishcay quïlu masnin alli jarinatapis apamonga. Chay canga chaqui micuy ofrendami. Apamonga medyu litrupaj pishircoj asëtita, ishcay wampata, man'chäga ishcay pushapa palumatapis. Aypäpacushan-tupulla apamonga. Jucaj paluma canga juchapita sacrifisyupaj. Jucajna canga rupachina sacrifisyupaj. Chaycunataga limyuna cananpaj cüraman apanga pusaj caj junajcho. Ñaupächömi Tincuna Toldu ñaupancho llapan apashanta cürata entreganga. Cürana cutichina sacrifisyuta pishtananpaj caj uyshata y asëtita apamonga. Chay sacrifisyutaga ñaupächo cuyuchir ricachimanga. Chaypitaga cutichina sacrifisyuta pishtananpaj apashan uyshatapis pishtanga. Chay pishtashan uywapa yawarninta charishanwanna limyuyaj runata pichupanga derëchu caj rinri llapllanta, derëchu caj maquinpa chaquinpa maman dëdunta. Chaypitana cüraga ichiclla asëtita ichoj caj maqui paltanman wiñanga. Nircur derëchu caj dëdunta asëtiyoj maquinman ushmachenga. Nircur ñaupäman ganchis cuti tapsenga. Maquincho caycajraj asëtiman tawircur cüraga pichupanga limyuyaycaj runapa derëchu caj rinri llapllanta, derëchu caj maquinpa chaquinpa maman dëdunta. Chayno ruranga cutichina sacrifisyuta pishtashan uywapa yawarninta pichupashan jananmanmi. Maquincho puchoj caj asëtitana limyuyaj runapa umanman pichupanga. Chaynömi cüra ruranga chay runa ñaupächo limyuna cananpaj. Ofrendanta apamöga tarishan-tupulla apamonga. Chaytana cüraga juc wampata carpis, pushapa palumata carpis altarcho rupachenga. Jucaj äbi canga juchapita sacrifisyupaj, jucajna rupachina sacrifisyupaj. Chaycunataga nogapaj churanga chaqui micuy ofrendata garamashanpa jananmanraj. Chaynömi cüra ruranga limyuyayta munaj runata limyuyächishpan.» Chaynömi lay canga leprawan gueshyashanpita pobricuna allchacar limyuyänanpaj. Aarontawan Moisesta TAYTA DIOSGA niran: «Gamcunata goycunäpaj caycaj Canaán nasyuncho tiyaycaptiqui maygayquipa wasiquichöpis mupalliypa yuriptenga wasiyojmi aywarcur cürata willanga: ‹Wasëchömi mupalliypa yuriycan› nir. «Chauraga cüra aywashpan jawallapita nenga: ‹Wasipita llapanta jäcachiy. Man'chäga llapanmi ganra ricaconga› nir. Nircur-rämi cüraga wasiman yayconga mupallishan imano caycashantapis ricananpaj. «Wasipa pergancunacho berdi-berdi, puca-puca caycajta ricar, ruriman perga yaycucasha caycajta ricarga wasipita llojshiconga. Wasiyojtana nenga ganchis junajcama wasita wichgarächinanpaj. Ganchis junajta cüraga yapay ricaj cutenga. Mupalliycaj jatunyasha caycajta tarerga cüra nenga ‹mupallisha caj rumicunata jorguy. Marca wajtan ganra jitaricunaman jitariy. Wasipa rurintana intërunta jichcay. Jichcashayqui ñuchu allpatapis marca wajtan ganra jitaricunaman jitariy› nir. Nircorga jorgushan rumicunapa ruquin juc rumitana churanga. Ribucananpaj mitutapis juc allpapitana ruranga. «Rumita jorgushanpita, intërunta jichcashanpita, juc mituwanna mitushanpita wasi ruricho yapay mupallicurcuptenga cüra yapay ricaj yayconga. Wasi ruricho achca pachapana mupallisha captin cüraga ‹ganra› nenganami. Chayno captin wasitaga ushajpaj juchurachenga. Allpancunata, gueruncunatana marca wajtan ganra jitaricunaman jitarenga. Ganchis junaj wichgaränanpaj cüra niycaptin pipis chay wasiman yaycoj cäga pacha chacänancama ganrami canga. Chay wasicho pipis micoj u puñoj cäga limyu cananpaj röpanta tagshanga. «Wasita ribucashanpitaraj cüra ricar ganrata manana tarir ‹Cay wasiga limyumi› nengana. Mupalliyga illgashana canga. Wasipa duyñonga wasi limyuyänanpaj apanga ishcay äbita, sedru gueruta, puca tëlata, chajchucuna jachata. Juc äbita wañurcachir yawarninta jutuchenga yacu wiñaraycaj allpa mancaman. Chay yacuga pucyupita chagamushami canga. Wañuchishan äbipa yawarninwan, pucyu yacuwan ushmachenga cawaycaj äbita, sedru gueruta, puca tëlata, chajchucuna waytata. Chaywanga ganchis cutimi wasita chajchonga. Chaynömi wasita limyuyächenga äbipa yawarninwan, pucyu yacuwan, cawaycaj äbiwan, sedru gueruwan, chajchucuna jachawan, puca tëlawan. Chayno rurarcurnami cawaycaj äbitaga marca wajtanpita cachariyconga. Chaynömi wasi limyuna cananpäga ruranga.» Chaynömi lay caran lepra gueshyapaj, uma gueripaj, röpacho leprapaj, wasicho mupallejpaj, jacapäcuypaj, pashtapäcuypaj, cancha yurejpaj. Chay laycunata wiyacurmi imanöpis cashanpita limyu cashanta ganra cashantapis nej. Chaycunami leprapaj laycuna casha. Aarontawan Moisesta TAYTA DIOSGA niran: «Gamcuna Israel runacunata cayno willapanqui: Pï runapapis chiullacunanpa mana chawaypa yuraj yacu llojshiptin ganrami ricaconga. Pï runapis chayno ganrami ricaconga yuraj yacu llojshiycaptinpis, u pengaynin chapacäcuptinpis. Mayganno captinpis ganrami ricaconga. «Chay runa maycho puñushanpis, maycho jamashanpis ganrami ricaconga. «Chay runa puñushanta pipis yataycorga röpanta tagshaconga; quiquinpis bäñaconga. Nircorga pacha chacänancamami ganra canga. «Chay runa jamashanman pipis jamaycoj cäga ganranami canga. Chaymi röpanta tagshaconga; quiquinpis bäñaconga. Chaypitaga pacha chacänancamami ganra canga. «Yuraj yacuwan gueshyaycaj runata pipis yataycöga röpanta tagshaconga; quiquinpis bäñaconga. Chaynöpis pacha chacänancamami ganra canga. «Yuraj yacuwan gueshyaycaj runa sänu runata togapaycuptin, togapasha runaga röpanta tagshaconga; quiquinpis bäñaconga. Nircurpis pacha chacänancamami ganra canga. «Yuraj yacuwan gueshyaycaj runa muntacushan silla montürapis ganranami canga. «Yuraj yacuwan gueshyaycaj jamashanta pipis yataycoj cäga ganranami canga pacha chacänancama. «Ganra caycaj runa yatashan cajta imatapis apaj cäga röpanta tagshaconga, quiquinpis bäñaconga. Nircurpis pacha chacänancamami ganra canga. «Yuraj yacuwan gueshyaycaj runa maquinta mana mayllacuyllapa juc runata yataycuptin jucnenga röpanta tagshaconga, quiquinpis bäñaconga. Nircurpis pacha chacänancamami ganra canga. «Yuraj yacuwan gueshyaycaj runa allpa mancata yataycuptenga chay mancata paquirenga. Imatapis guerupita rurasha cajcunata yataptin ichanga mayllanga. «Yuraj yacuwan gueshyaycaj runa allchacashanpita ganchis junajtarämi limyuyanga. Chaypitarämi aywaj yacucho röpanta tagshaconga; quiquinpis bäñaconga. Chayno rurarcur ichanga limyuna canga. Pusaj caj junajchöna apamonga ishcay wampata man'chäga ishcay pushapa palumata. Tincuna Tolduman apaycamur ñaupächo cürata entreganga. Cürana jucajta pishtanga juchapita sacrifisyupaj. Jucajtana rupachina sacrifisyupaj pishtanga. Chaynömi ñaupächo ruranga yuraj yacuwan gueshyashanpita allchacaj runa limyuna cananpaj. «Warmiwan mana puñuycaptin juc runapa lëchin quiquillan llojshiptenga bäñaconga. Nircur pacha chacänancamaraj ganra canga. «Runapa lëchin töpashan röpatapis, garachatapis tagshanga. Nircur pacha chacänancamaraj ganra canga. «Runa warminwan cacur custumrinta rurarerga ishcan bäñacuchun. Nircur pacha chacänancamaraj ganra canga. «Quilla gueshyan aywaptenga ganchis junajcamami warmi ganra canga. Pipis quilla gueshyanwan caycaj warmita yataycoj cäga pacha chacänancamami ganra canga. Quilla gueshyanwan caycar gueshtacushanga imapis ganranami canga. Chay warmi ima jananman jamaycuptinpis jamashan cäga ganranami canga. Quilla gueshyanwan caycaj warmi gueshtacushanta pipis yataycorga röpanta tagshaconga, bäñaconga. Nircorga pacha chacänancamaraj ganra canga. Quilla gueshyanwan caycaj warmi imamanpis jamashanta pipis yataycorga röpanta tagshaconga, bäñaconga. Nircur pacha chacänancamaraj ganra canga. Chay warmi gueshtacushanta, jamashanta pipis yataycullarpis pacha chacänancama ganranami canga. Quilla gueshyanwan caycaj warmiwan pï runapis cacorga ishcanmi ganra ricaconga. Chay runapis ganra canga ganchis junajcamami. Runa puñushan cämapis ganranami ricaconga. «Pï warmipis quilla gueshyanwan gueshyashanpita mas achca junajna yawarnin aywaptenga ganra canga imaypis yawarnin chawänancamami. Quilla gueshyan aywaptin ganra cashan-japuymi ganra canga. Chay warmi puñushan cämapis, imaman jamaycushanpis ganranami canga. Quilla gueshyan aywaptin ganra cashan-japuymi ganra canga. Chay warmi töpashancunata pipis yatarga ganrami canga. Chaura röpanta tagshaconga; quiquinpis bäñaconga. Nircur pacha chacänancama ganra canga. Warmipa yawarnin chawaptenga ganchis junajcamaraj shuyanga. Chaypitami ichanga limyuna canga. Pusaj caj junajchöna apamonga ishcay wampata man'chäga ishcay pushapa palumata. Tincuna Tolduman apaycur ñaupächo cürata entreganga. Cüranami jucajta pishtanga juchapita sacrifisyupaj. Jucajtana rupachina sacrifisyupaj pishtanga. Chayno ñaupächo ruranga quilla gueshyanwan warmi gueshyashanpita limyuna cananpämi. «Chaynömi gamcunaga Israel-masiquicunata willapanqui mana ganra cananpaj. Ganra caycar Tincuna Toldöman aywaptenga Tincuna Toldupis ganrami ricacongapaj. Chayno ganra caycar chayman aywajcunaga wañunmanmi.» Chaynömi laycuna caycan chiullacunanpa yuraj yacu llojshiptin ganra cajcunapaj, lëchi llojshiptin ganra cajcunapaj. Chaynöllami laycuna caycan quilla gueshyanwan gueshyaj warmicunapäpis, quilla gueshyanwan caycaj warmiwan cacojpäpis. Chaynömi laycuna caycan warmipäpis ollgupäpis. TAYTA DIOSPA ñaupanman alläpa yaycushanpitami Aaronpa ishcan wamrancuna wañuran. Chaypitarämi TAYTA DIOSGA Moisesta cayno willaparan: «Wauguiqui Aaronta willapay. Tëla chaparaycajpita ruri mas rispitädu caj cuartumanga munashan öra ama yaycongachu. Chaychöga babulmi chapanantin caycan. Chay jananchöga nogami pucutaycho yurimö. Munashan öra yaycorga wañunmanmi. «Aaronga Tincuna Tolduman yayconga juc töru-mallwata juchapita sacrifisyuta pishtarcur, rupachina sacrifisyupäna juc carnita ruparcachir. Yayconga lïnupita awasha alban jatisha, lïnu ajürun jatisha, lïnu wachcun wachcusha, umanmanpis lïnu shucutan jatisha. Chay röpacuna fiyupa rispitädu captinmi jaticunanpäga sumajraj bäñaconga. «Israel runacuna apamushanpitami Aaronga chasquenga ishcay chïbuta juchapita sacrifisyupaj, juc carnitana rupachina sacrifisyupaj. Chaypitanami Tincuna Toldu puncuman töruta Aarón apamonga juchapita sacrifisyuta pishtananpaj. Chay töru canga Aaronpis, Aaronpita miraj cüracunapis limyuyasha cananpämi. Chaynöpis Tincuna Toldu ñaupanman apaycamur ishcan chïbuta ñaupäman churanga. Nircur surtita jitanga maygan chïbu nogapaj cananpaj, maygan chïbu Azazelpaj cananpäpis. Nogapaj caj chïbutaga Aarón pishtanga Israelcuna juchapita sacrifisyuta apamushantami. Azazelpaj caj chïbutana cawaycajllata ñaupäman apamonga Israelcunapa juchanta apananpaj. Nircur chunyajman apaycur Azazelpaj gargurenga chaynöpana Israelcuna purificasha car limyu quëdananpaj. «Aaronga juchapita sacrifisyu töru-mallwata pishtanga. Chayrämi perdunasha canga quiquinpa juchanpis cüra-masincunapa juchanpis. Nircur altarpita saumachicunawan shanshata apanga. Chaynöpis ishcay aptay ñuchu agasha alli asyaj insinsuta apanga Tincuna Tolducho mas rispitädu caj cuartuman. Chaychömi ñaupächo insinsuta wiñanga saumachicunaman. Chaura insinsupa goshtaynin chapacurconga babulpa chapananta. Chaynöpami mana ricamar Aaronga mana wañongachu. Töru-mallwapa yawarnintapis charenga. Nircur babulpa chapanancho caycajtaga ñaupanman ichiycur dëdunwan tapsipanga. Quiquin babulmanpis dëdunwan ganchis cuti tapsipanga. «Nircur llapan Israelcunapämi juchapita sacrifisyu chïbuta pishtanga. Yawarnintapis apanga mas rispitädu caj cuartuman. Chaychöna töru-mallwapa yawarninwan rurashannölla babulpa chapanancho caycajtapis, babultapis yawarwan tapsipanga. Chaynörämi mas rispitädu cajtapis limyuyächenga ima-ayca ganrapita, Israelcuna mana wiyacushanpita, llapan Israelcunapa juchanpita. Chaynölla ruranga juchasapa runacunapa chaupincho caycaj Tincuna Toldutapis. «Mas rispitädu caj cuartucho juchanpita perdunasha cananpaj Aarón imatapis rurashan öra Tincuna Tolduchöga manami pipis canmanchu. Quiquinpa juchanpita, cüra-masincunapa juchanpita, llapan Israelcunapa juchanpita perdunasha cananpaj ruraycorga llojshirir aywanga ñaupächo caycaj altarta limyuyächinanpaj. Chaychömi töru-mallwapa chïbupa yawarninta wallcallata charircur altarpa wagrancunata cantuncunata pichonga. Nircurnami altar jananman yawarta dëdunwan ganchis cuti tapsipanga. Chaynöpami Israel runacuna juchata rurashanpita altar limyuyasha canga rispitäduna cananpaj. «Mas rispitädu cajta, Tincuna Tolduta, altarta limyuyaycachir cawaycaj chïbuta Aarón apachimonga. Chïbupa uman jananman maquinta churaycur Tayta Diosta willanga Israelcuna mana allicunata rurashanta, mana wiyacoj cashanta, juchasapa cashanta. Chayno willashpanmi llapanpa juchanta chïbuman jitapanga llapan juchanta apacunanpaj. Nircur juc runana chunyajman aparcur chïbuta cachayconga. Chayno chunyajcho chïbu illgarnami llapan Israelcunapa ima-ayca juchantapis apaconga pipis mana tiyashanman. «Chaypitana Aarón aywanga Tincuna Toldu cajman. Mas rispitädu caj cuartuman yaycunanpaj jaticushan lïnu röpataga rucacurir chaycho cachayconga. Bäñacurir röpanta jaticurcurna yargonga quiquinpa juchanpita y Israel runacunapa juchanpita rupachina sacrifisyu uywata rupachinanpaj. Chayno rupachiptinmi quiquinpa juchancunawan Israel runacunapa juchancuna perdunasha canga. Juchapita sacrifisyuta pishtashan uywapa wiranta altarcho rupachenga. Chunyaj Azazelman chïbuta apaj runapis röpanta tagshaconga; quiquinpis bäñaconga. Nircur-rämi wasinman cutimonga. «Juchapita sacrifisyupaj pishtashan töru-mallwapa, juchapita sacrifisyupaj pishtashan chïbupa garachanta, aychanta, ashashnincunatana tiyaycashanpita juc-läman apaycur rupachenga. Chaycunata rupachej runaga röpanta tagshaconga; quiquinpis bäñaconga. Nircur-raj tiyaycashanman cutimonga. «Willapashä laycunataga gamcuna imaycamapis cumlinqui. Ganchis caj quilla chunca junajnincho gamcuna ayunanqui. Chay junäga quiquiquicunapis jäpacunapis marcayquicho goyäga ama arongachu. Chay junäga llapaniquitami juchayquipita perdunashayquipaj. Llapan juchayquipitami limyuna canquipaj. Chay junäga gamcunapaj säbadu jamay junajmi canga. Chaymi ayunar ima aruytapis ama ruranquichu. Chay nishäcunaga imaycamapis laymi gamcunapaj canga. Cada watami papäninpa ruquin mandaj cüra cananpaj churashan cüraga juchancunapita perdunasha cananpaj llapanta ruranga. Chaycunata ruranga lïnu röpata jatishami. Nircur limyuyächenga mas rispitädu cajta, Tincuna Tolduta, altarta. Chayrämi cüracunapis llapan Israelcunapis perdunasha canga. «Willapashä laytaga imaypis ama gonganquicunachu. Cada watacho juc cutimi chay nishäcunata ruranga llapan Israelcunapa juchan perdunasha cananpaj.» Chauraga Moisesta TAYTA DIOS nishannöllami llapantapis ruraran. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Aaronta, wamrancunata, llapan Israel-masiquicunata willapanqui: «Garamänanpaj Israelcuna, wäcata, uyshata, cabrata carpis tiyaycashancho, u juc-lächo pishtarpis Tincuna Tolduman mana apamoj cäga yawarta mashtashanpitami juchayoj canga. Chaypitami chayno ruraj runaga Israelcunapita gargusha canga. Chaymi may jircacunachöpis uywancunata nogapaj ama pishtangachu. Chaypa ruquenga Tincuna Toldu ñaupanman apamonga cürata entregananpaj. Cüranami alli goyaypita sacrifisyuta apamushan uywata Nogapaj pishtanga. Cüraga Tincuna Toldu puncucho uywapa yawarninta altarnëman chajchupanga. Wirantapis altarcho rupachenga jömuynin Nogapa shongöpäno cananpaj. Imaypis amana apanganachu cabra-niraj dyablucunapaj pishtananpäga. Chaycunatami paycunaga adurasha. Chayno rurarmi fiyupa mana alli ruraymanpis chayasha. Chay nishäcunaga imaycamapis laymi canga gamcunapaj gamcunapita mirajcunapäpis. «Israel-masiquicunatapis, tiyashayquicho caj jäpa runacunatapis willapanqui. Nogapaj rupachina sacrifisyuta garamayta munar u ima sacrifisyutapis garamayta munar Tincuna Toldu ñaupanman nogapaj mana apamoj runacunataga tiyashayquipita gargunqui. «Yawarta micoj cajtaga Israel-masiquicunatapis lagacamoj jäpa runacuna cajtapis melanäcushämi. Yawarta ichicllatapis micojcunataga tiyarcaycashanpita gargurishämi. Llapan cawajcunapa yawarninchömi bïdan caycan. Chaymi gamcunapis altarman yawarta jichar-raj juchayquipita perdunasha canquipaj. «Chaymi Israelcuna sumaj wiyacuy. Gamcunapis ni lagacushoj jäpa runacunapis yawarta ama micunquichu. Israelcunapis ni lagacushoj jäpa runacunapis micuna animalta, micuna äbita charir yawarnintaga pampaman jicharcur allpawan chaparconga. Cawajcunapaga yawarninchömi bïdan caycan. Chaymi yawarnintaga ama micunquichu. Yawarninrämi llapantapis cawachin. Pipis yawarta micoj cäga gargushami canga. «Israelcunapis, lagacushoj jäpa runacunapis wañusha uywapa aychanta micur, aycha micoj animal wañuchishan aychata micur röpanta tagshaconga; quiquinpis bäñaconga. Nircur pacha chacänancama ganra canga. Röpanta mana tagshacur, quiquinpis mana bäñacorga juchanpita castigashami canga.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israelcunata willapanqui: Nogami gamcunapa TAYTA DIOSNIQUI cä. «Egiptucho tiyar ricashayqui custumricunataga ama ruranquinachu. «Pushaycashä Canaanman chayarpis chay parti runacunapa custumrinta ama ruranquichu. Ni laynincunatapis ama wiyacunquichu. «Noga nishäcunataga wiyacuy. Laynëcunataga cumliy. Chaycuna niycashannölla goyay. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Laynëcunata, nishäcunatapis cumliy. Pipis laynëcunata cumlej cäga allimi cawanga. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Pipis famillyanwanga ama cacongachu. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Mamayquiwan ama cacunquichu. Chayta rurarga papäniquitami manacajman churanqui. Mamayqui caycaptenga chayta ama ruraycunquichu. «Märistayquiwan ama cacuychu. Chayta rurarga papäniquitami manacajman churanqui. «Pañiquiwan ama cacunquichu. Papäniquipita pañiqui carpis, mamayquipita pañiqui carpis payga yawar-masiquimi. Mamayquicho carpis wachachipacuynin carpis pañiquimi. Chaymi yawar-masiqui caycaptenga pañiquiwan ama cacunquichu. «Willcayquiwan ama cacunquichu warmi wamrayquipa wamran captinpis ni ollgu wamrayquipa wamran captinpis. Chayta rurarga quiquillayquimi pengayman churacunquipaj. «Papäniquipa intinädanwanpis ama cacunquimanchu. Paywan cacorga pañiquiwan cacoj-japuymi canquipaj. «Papäniquipa pañinwanpis ama cacunquichu. Payga tiyayquimi. «Mamayquipa ñañanwanpis ama cacunquichu. Payga tiyayquimi. «Tiyuyquipa warminwanpis ama cacunquichu. Paypis tiyayquimi caycan. Paywan cacushpayquega tiyuyquitami manacajman churanqui. «Wamrayquipa warminwanpis ama cacunquichu. Payga llumchuyniquimi. «Wauguiquipa warminwanpis ama cacuychu. Paywan cacushpayquega wauguiquitami manacajman churanqui. «Mamantinta intinädayquita ama manijanquichu. Intinädayquipa wawanwanpis intinäduyquipa wamranwanpis ama cacunquichu. Paycunaga warmiquipa yawar-masinmi caycan. Chayga pasaypa pengaypaj juchami caycan. «Warmiquita ñañantintaga ama manijaychu. Warmiqui cawaycaptenga cuñädayquiwan ama cacuychu. Chayno ruraptiquega quiquin-purami chiquinacunman. «Quilla gueshyanwan caycaj warmiwanga ama cacunquichu. «Juc runapa warminwanga ama cacunquichu. Chayno jucpa warminwan cacorga ganrami ricacunquipaj. «Moloc diospäga maygan wamrayquitapis ama rupachinquichu. Chayno rurarga nogatami rabyachimanqui. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Ollgu-pura ama cacunquichu. Chayga melanaypämi. «Ima animalwanpis ama cacunquichu. Warmipis animalcunawan ama cacongachu. Chayga fiyupa melanaypämi. «Chaycunataga ama ruraychu mana ganrayänayquipaj. Chaycunata rurarmi ganra ricacusha canan ñaupayquipita jitarinäpaj caycaj Cananeo runacunapis. Chayno ganracunata rurashanpitami nasyunninpis ganrana ricacusha. Chaymi jusgar marcanpitapis llapanta gargushcä. Gamcunaga nishäcunata, laynëcunata cumlinqui. Chay pengaypaj ganracunata ama ruranquichu. Chaynölla cumlichun gamcunaman lagacamoj runacunapis. Gamcuna manaraj chayashayquicama jinan Cananeo runacuna fiyupa ganratami ruraran. Chaymi chay nasyuncunapis ganra ricacuran. ¡Gamcunatapis chay nasyunpita gargurëmanmi ganracunata ruraptiquega! Unaypis jinan runacuna ganracunata rurashanpitami gargushcä. Pipis chayno ganra juchacunata ruraj cäga tiyashanpita gargushami canga. Chauraga nishäcunata wiyacuy. Mana ganrayänayquipaj ama ruranquichu jinan Cananeo runacuna rurashan ganracunataga. Noga Tayta Diosniquimi chayno në.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israel-masiquicunata willapanqui: «Noga TAYTA DIOSNIQUEGA santumi cä. Chaymi gamcunapis nishäcunata wiyacamar santo cay-llapa. «Jucniqui-jucniquipis mamayqui taytayquita rispitanqui. «Säbadu jamay junajchöpis rispitamar jamanqui. Noga Tayta Diosniquimi chayno në. «Ama ïdulucunata aduranquichu. Ni jundiypa rurarcurpis ‹diosnë› nir ama aduranquichu. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Alli goyaypita sacrifisyupaj uywacunata pishtarga ruranqui shongöpäno noga chasquinäpaj. Pishtashayqui uywapa aychantaga chay junajlla micunqui. Puchuptin waranninpis micunquimanrämi. Quimsa junajpäna puchoj cajta ichanga rupaycachinquina. Quimsa junaj goyashatana micuptiquicunaga ganranami canga. Yanganami canga nogapaj pishtar churashan ofrendanpis. Chaymi ishcay junajpita mas goyasha aychata pipis micoj cäga juchayojna ricaconga. Chayno micojtaga nogapaj acrasha caycaptin ganrachishanpita tiyashayquipita gargurinqui. «Cosëchata rurarga ama shuntanquichu ashircur-ashircorga. Rutushayqui rïgu shicwashantapis ama shuntanquichu. Übastapis chacrapita ashircur-ashircorga ama pallacurinquichu. Shicwajcunatapis ama shuntanquinachu. Chaycunataga cachaycunqui pobricunapaj, lagacushojcunapämi. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Ama suwacunquichu. Ama llullacunquichu. Ama engañacunquichu. Llullacuypaga nogapa jutëcho ama auninquichu. Llullacur Jutëta jogarishpayquega manacajmanmi churamanquipaj. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Runa-masiquita ama engañanquichu. Imantapis ama guechunquichu. Piyun arupäshojtapis pägunta warannincamaga ama shuyarächinquichu. Upacunataga ama ashllinquichu. Ni gapratapis ama tunichinquichu. Chayno rurarga nogata manami rispitamanquichu. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Autoridä car derëchu canqui. Pobritapis juchanpitaga ama chapanquichu. Ni rïcucunatapis juchanpitaga ama chapanquichu. Autoridä carga alli arriglanqui. Marcayquicho ama purinquichu runapa washanta rimar. Runa-masiquita wañuchinanpaj ama jitapanquichu. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Shongullayquicho pitapis ama chiquipanquichu. Juchanpitaga runa-masiquita piñacuy. Juchata ruraptin ama chapanquichu. Chaparga ishcaniquimi juchayoj ricacunquipaj. Marca-masiqui imatapis rurashuptiqui ayñita ama cutichinquichu, ni nanaparanquipischu. Chaypa ruquenga runa-masiquita cuyanqui quiquiqui alli cawayta munashayquino. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Llapan laynëcunata sumaj wiyacuy. Uywayquicunata juc casta uywawanga ama jaruchinquichu. Chacrayquiman ama murunquichu tacuy murutaga. Röpatapis ama jaticunquichu tucuy casta jïluta tacurcachir awashataga. «Uyway jipash majachacänanpaj parlasha caycaptin pipis chay jipashwan cacuptenga ishcanmi castigasha canga. Ichanga chay jipash libri yargunanpaj pipis manaraj pägasha captinmi castigarpis mana wañuchinmanchu. Ichanga chay runa cutichina sacrifisyuta nogapaj pishtananpaj apamonga juc carnita. Chaytaga Tincuna Toldu ñaupanman apamonga. Cutichina sacrifisyupaj apamushan uyshawanrämi cüra mañacamanga juchanpita chay runata perdunanäpaj. Chaynöparämi runapa juchan perdunasha canga. «Pushar chayachinäpaj caycaj nasyunman chayarga frütacunapa wayuyninta quimsa watacama ama micunquichu. Chuscu wata cajcho wayushantami ichanga nogata agradësicamar nogapaj ofrendata apamunqui. Pichga wata cajcho wayushantarämi gamcunaga micunqui. Chayrämi llapan frütacuna amatar wayonga. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Ama ima aychatapis micunquichu yawarniyojllataga. Gamcunaga ama adibinapacoj canquichu. Ama brüju canquichu. Ajchayquita sentïduyqui jananpa ama rutucunquichu. Shaprayquitapis puntallanpa ama rutucunquichu. Wañojcunapaj llaquicushpayqui garayquicunata ama yawar-yawar ruracunquichu. Cuerpuyquicho ima señaltapis ama ruracunquichu. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Warmi wamrayqui guellaypaj jucwan-jucwan cacunanta ama dëjanquichu. Chayno arucherga pengaymanmi churanquipaj. Ganracunata rurachishpayquega tiyashayqui nasyuntapis ganrachinquipämi. Säbadu jamay junajchöga rispitamar jamanqui. Tiyanä Toldutapis rispitanqui. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Ama almata gayaj cayta yachacunquichu. Musyacojcunawan ama musyachicunquichu. Chayta rurar ganrami ricacunquipaj. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Chachacunataga rispitanqui, saludanqui. Chayno rurarga nogatami rispitaycämanqui. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Jäpa runacuna marcayquiman lagacamojta ama ñacachinquichu. Paycunataga marca-masiquitano alli ricanqui. Paycunapis gamcunanömi. Gamcunapis Egipto nasyunchöga lagacojllami carayqui. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Pësawan pësarpis, metruwan tupurpis ama pitapis engañanquichu. Alli balansawan alli pësawan pësanquega. Pishej metruwan ama engañanquichu. Mana pishej metruwan tupunqui. Egiptupita jorgamushoj TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Llapan willapashäcunata, laynëcunata wiyacuy-llapa. Chaycunataga llapanta cumliy. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israel-masiquicunata ninqui: Israel runacunapis, lagacamoj runacunapis dios Molocpaj sacrifisyuta rurar wamranta rupachej cäga wañuchicangami. Chay runataga llapan runacunami sajmaypa wañuchenga. Molocpaj wamranta rupachishpanga Tincunanchi Toldutami ganrachin, nogatapis manacajman churaman. Chaymi chayno ruraj runapa contran ricacur ushacächishäpaj. Chay runata mana wañuchiptenga quiquëmi chay runapa, famillyancunapa contran ricacushäpaj. Paycunata ushacächishänömi Molocta aduraj runacunatapis llapanta ushacächishäpaj. «Pipis brüjucunaman, u ricacojcunaman musyachicoj aywajcunataga ticrapacurcushämi. Chaura chay runataga ushacächishämi. «Nogami TAYTA DIOSNIQUI cä. Chayno caycaptenga mana juchata ruraypa santo caway-llapa. Llapan laynëcunataga cumliy. Gamcunata acraj noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Pipis mamanta u papäninta maldisyunajcunataga wañuchinqui. Chayno wañuchicänanpäpis quiquinmi juchayoj canga. «Pipis juc runapa warminwan cacuptenga ishcanta warmita ollgutapis wañuchenga. «Pipis märistanwan cacorga papänintami manacajman churan. Chay-niraj runataga märistantinta wañuchenga. Wañuchicänanpäpis quiquincunami juchayoj canga. «Pipis llumchuyninwan cacuptenga fiyupa melanaypaj juchami. Chaymi llumchuynintinta wañuchenga. Chayno wañuchicänanpäpis quiquincunami juchayoj canga. «Pipis warmiwan cacoj-japuy ollgu-masinwan cacuptenga fiyupa melanaypaj juchami. Chayno rurajtaga ishcanta wañuchenga. Wañuchicänanpäpis quiquincunami juchayoj canga. «Pipis warminta wawantinta manijarga fiyupa melanaypaj juchatami ruran. Chayno captenga quimsanta wañurachir ruparachenga. Chaura manami cangachu melanaypaj jucha rurajcuna. «Juc runa uywawan cacuptenga wañuchenga. Uywatapis wañuchenga. «Juc warmi ima uywawanpis cacuptenga wañuchenga. Uywatapis wañuchenga. Wañuchicänanpäpis quiquincunami juchayoj canga. «Pipis papäninpita, u mamanpitapis pañin caycaptin warmiwan cacuptenga marca-masincunapa ricay ñawincho fiyupa pengaymi. Chaymi chayno cacojtaga ishcanta tiyarcaycashayquipita gargurinqui. Gargucänanpäpis quiquincunami juchayoj canga. «Pipis quilla gueshyanwan caycaj warmiwan cacorga warmipa yawarnintami rican. Ricananpäpis quiquin warmimi juchayoj. Chaypitami ishcanta gargonga. «Pipis ama cacongachu mamanpa ñañanwan, ni papäninpa pañinwanpis. Lijïtimu famillyanwan cacorga ishcanmi juchayoj car castigacanga. «Pipis tiyunpa warminwan cacushpanga tiyuntami manacajman churan. Chayno cacojcunaga ollgupis warmipis ishcanmi juchayoj ricacun. Chayno cacojcunaga wamraynajllanami wañongapis. «Pipis wauguinpa warminwan cacorga wauguintami manacajman churan. Chayta rurarga fiyupa juchatami ruran. Chaypitami paycunaga wamraynajllana wañongapis. «Laynëcunata, willapashäcunata ushajpaj cumliy. Chaura gamcunataga chayachinäpaj caycaj nasyunpita manami jitarishayquipächu. Chay nasyun runacunataga fiyupa juchata rurashanpitami gargushaj. Manami awantänachu. Gamcuna ichanga paycuna rurashanno ama ruraychu. Chay runacuna tiyashan nasyuncunata nogaga aunishcänami gamcunata goycunäpaj. Quiquëmi tiyachishayqui lëchipis, mishquipis yacunöraj achca cashan nasyuncho. Llapanpis aypallami canga. «Nogami TAYTA DIOSNIQUI cä. Achca nasyun captinpis gamcunallatami acracushcä. Chaymi gamcunapis raquinqui ganra caj limyu caj animalcunata; ganra caj limyu caj äbicunata. Chauraga mana ganrayänayquipaj ama micunquichu ‹ganra› nishä cajtaga: animalcunata, äbicunata, garachaypa purejcunatapis. Noga TAYTA DIOSNIQUEGA santumi cä. Chaymi gamcunapis santo cawanayqui. Achca nasyun runacunapitapis gamcunatami raquicushcä nogapa canayquipaj. «Ollgutapis, warmitapis almawan parlajcunata, brüjucunataga sajmaypa wañuchinqui. Chayno wañuchicänanpäpis quiquincunami juchayoj canga.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Aaronpa wamran cüracunata willapay. Marcancho wañusha ayacunata ama yatangachu mana ganrayänanpaj. Paycunaga ayata yatanman maman captin, papänin captin, wamrancuna captin, wauguin captin, uywashan pañin japalla caycashancho wañuptillanmi. Paycunapa ayanta yatarga jina ganrayanmanpis. Majayoj pañin wañuptinmi ichanga ama yatanganachu mana ganra ricacunanpaj. «Ni ajchanta ni shaprantapis ama rutucongachu. Garancunatapis ama yawar-yawar ruracongachu. Chaypa ruquenga noga munashänölla rurar santo cawachun. Manacajman ama churamangachu. Cüracunami altarcho rupachin runacuna garamashancunatapis. Chaymi paycunaga munashäno santo cawachun. «Cüracunaga ama majachacangachu jucwan-jucwan cacojcunawan, bigulashacunawan, raquicashacunawan. Cüracunaga acracushämi. Paycuna santo cashanta tantiyacur Israel runacuna rispitachun. Chayno rispitanga noga Tayta Diosniquipaj apamushanta altarcho rupachej cashanpitami, noga TAYTA DIOS Santo cashäpitami, gamcunatapis santo cawanayquipaj churashäpitami. «Cürapa jipash wamran jucwan-jucwan cacuyman churacarga papänintami manacajman churan. Chay-niraj warmiga cawaycajllami rupachicanga. «Mandaj cürallami fiyupa rispitädu röpataga jaticonga. Chaynöga jaticonga acrar umanman asëtita wiñapasha captinmi. Chaypitami wañupacur llaquicur tinshi uma ama purengachu. Röpantapis ama rachengachu. Aya caycashanmanga ama yaycongachu maman ni papänin captinpis. Famillyan wañushan-raycu ama ganrayangachu. Rispitädu asëtita umanman wiñapasha caycar ayaman aywarga Tayta Dioswan Tincuna Toldutapis ganrayächengami. Chayno captenga ayaman ama aywachunchu. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Mas mandaj cüraga runa yatänillaraj warmiwan majachacanga. Ama majachacangachu biyüdawan, raquicashawan, bigulashawan, jucwan-jucwan cacojwanpis. Warmita asherga Leví trïbu-masillanpita runa yatäni jipashta ashichun. Chaynöpami paypita mirar aywajcunapis mana manacajman churasha cangachu. Chaynöga canga paycunata santo cananpaj noga acracusha captëmi.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Aaronta willapanqui: Cananpitaga Aaronpita mirar aywajcuna sänu cajcunallami cüra canga. Paycunallami runacuna apamushanta nogapaj tantata churanga. Tantata ama churangachu gapracuna, wegrucuna, cäran mana sänu cajcuna, macllucuna, chaquinpis, maquinpis paquicushacuna, curcucuna, enänucuna, ñawin nübiyashacuna, garachuyojcuna, pashtapäcuycajcuna, runtun däñashacunapis. Aaronpita mirar aywajcuna mana sänu cajcunaga altarcho nogapaj manami rupachinmanchu. Chay apamushancuna nogapaj captinmi sänu cajcunalla rupachenga. Altarcho mana rupachirpis micuytaga micongami tantatapis, nogapaj churashan rispitädu caj micuycunatapis. Ichanga Tincuna Toldu rurimanpis ama yaycongachu. Altar caycashanmanpis ama witipangachu. Chauraga acrashäta manami manacajman churangachu. Cüracunataga noga TAYTA DIOSMI sirbimänanpaj acrashcä.» Tayta Dios chayno nishantaga juctapis mana gongaypami Moisés willaparan Aaronta, Aaronpa wamrancunata, llapan Israel-masincunatapis. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Aaronta wamrancunata ninqui: Israel-masiquicuna garamashantaga manchapacuyllapa imatapis ruranga. Chaynöpami mana manacajman churamangachu. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Israelcuna nogapaj apamushantaga rispitädu captin Aaronpita mirajcuna ama manacajman churangachu. Paycuna ganra caycar garamaptenga ñaupäpita gargurishämi. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Aaronpita mirar aywajcunaga leprawan gueshyar, u chiullacunanpa yuraj yacu aywaypa gueshyar manami micongachu nogata garamashanta. Limyuyar-rämi miconga. «Cüracunaga wañushata yatajcunata yatar, u lëchita chiullashacunata yatar ganrami ricaconga. Pachan garachaypa purejta yataycurpis ganrayanmi. Ganra caycaj runata yatarpis ganrami ricaconga. Paycunaga inti yaganancama ganra canga. Chaymi manaraj mayllacorga garamashancunata mana micongachu. Inti yagacurcuptinrämi limyu canga. Chaypitami ichanga micongana Israelcuna garamashan micuycunata. Israelcuna garamashanga cüracunapa derëchunmi caycan. Cüracunaga ama micongachu quiquillan wañusha uywacunapa aychanta, aycha micoj jirca animalcuna wañuchishan uywatapis. Chaycunata micushpanga ganrayangapämi. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Cüracunata willay mandamintöcunata llapanta cumlinanpaj. Mana cumlerga juchayoj ricacur wañongami. Noga TAYTA DIOSMI cüracunata acrashcä santo cananpaj. «Jäpa cajcunaga manami micongachu nogata garamashanta. «Cürapa gorpanpis, ni piyunninpis manami micongachu nogata garamashan rispitädu micuycunataga. «Guellayninwan cüra rantishan uywaymi ichanga miconga Israelcuna nogata garamashan micuyta. Uywayninpa wamran cürapa maquincho yurejcunapis micongami. «Cürapa warmi wamran cürawan mana majachacasha cashpanga cürapa derëchuncunata manami micongachu. Mana wamran captillan biyüdayar, u raquicar japalla cashanno papäninpa maquincho goyarga papänin chasquishan micuycunata micongami. Mana cüra casta caj runami ichanga mana micongachu cüra micunan micuyta. «Pipis mana musyayninpa nogata garamashan ofrendacunata micorga cüraman cutichenga. Jananmanpis cada chuncapita ishcay mastaraj yapanga. Israelcuna garamashan ofrendacunataga cüracuna ama manacajman churanmanchu. Nogata garamashan ofrendata juccuna micunanta dëjar ama juchacachengachu. Juchacachiptin paycunaga cutichipacunmanrämi. Noga TAYTA DIOSMI cüracunataga santo cananpaj raquicushcä.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Aaronta, wamrancunata, llapan Israel-masiquicunata willapay: Maygan Israelcunapis, Israelcunaman lagacojcunapis nogapaj rupachina sacrifisyupaj uywata apamunmanmi aunishanta cumlir, shongun shacyaptinpis. Chayno apamur noga chasquinäpäga apamonga sänu orgu uywata: töruta car, carnita car, chïbuta carpis. Mana sänu captenga ama nogapaj apamongachu. Chaynötaga manami chasquishächu. «Alli goyaypita sacrifisyupaj pipis uywata apamorga noga chasquinäpaj apamonga töruta carpis uyshata carpis sänuta. Apamunmanmi aunishanta cumlirpis, shongun shacyaptinpis. Nogapäga ama apamongachu gapra uywata, paquicushata, ushuta, tictiyojta, garachuta, gueriyojta. Chaynötaga altarcho rupachinanpaj ama apamongachu. Shongun shacyaptillan apamuptenga chasquishämi macllu töruta, macllu uyshata apamuptinpis. Aunishanta cumlir apamuptinmi ichanga chaynötaga mana chasquishäpächu. Nogapäga ama apamongachu runtun llapchishacunata, runtun däñashacunata, runtun rachishacunata, capashacunata. Entreganäpaj caycaj nasyunchöpis chayno uywacunataga ama apamongachu. Jäpa runacuna nogapaj apamuptinpis mana sänu uywacunataga ama chasquinquichu. Imallanpis däñasha uywacunataga manami chasquishächu.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Töru-mallwa, uysha-mallwa, chïbu-mallwa yuriptenga ganchis junajcamami maman chuchonga. Pusaj junajyojpitami ichanga nogapaj apamuyta munar apamunmanna. «Wäcata, ni uyshatapis wawantinta chay junajllaga ama pishtangachu. «Agradësicamar garamashpanga garamanga llapan shongunpa. Chaura nogapis cushishami chasquishaj. Nogapaj pishtar llapan aychata chay junajlla miconga. Waranninpäga ama imatapis puchöchengachu. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Mandamintöcunata llapanta cumliy-llapa. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Santo caycaptë llutancunata rurar ama pengayman churamaychu. Llutancunata mana rurarga gamcunapis santumi canquipaj. Noga TAYTA DIOSMI gamcunata acrashcä santo canayquipaj. Quiquëmi Egiptupitapis jorgamushcä Tayta Diosniqui canäpaj. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israel-masiquicunata willapay: Nogata rispitamänayquipaj fistata rurarga rispëtuwan shuntacanqui. Chay fistacuna caycunami canga: «Sojta junajmi arunqui. Warannin ganchis caj junajchönaga ama arunquinachu ima aruytapis. Säbadu jamay junaj captin rispëtuwan shuntacanqui. Gamcuna maycho tiyashpayquipis chay junäga nogata rispitamashpayqui jamanqui. «Gamcuna waquin fistacunata rurarpis aduramänayquipaj rispëtuwan shuntacanqui. «Cada watami rispitamar Pascua fistata ruranqui. Chay fista gallayconga wata gallarej rimir quilla chunca chuscu (14) junajnin tardimi. «Rispitamar lebadüraynaj tantata micuna fistatapis ruranqui. Chay fistapis gallayconga chay quilla chunca pichga (15) junajnincho. Chay fistachöga ganchis junajmi lebadüraynaj tantata micunqui. Chay fista gallaycunan junäga jatun diya captin rispëtuwan shuntacanqui. Chay junäga ama arunquicunachu. Chaypitaga waran-waran fista ushashancama nogata garamar ofrendacunata rupachinqui. Ushanan ganchis junaj cajchöpis jatun diya captin rispëtuwan jamanqui. Chay junäga ama arunquichu.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israel-masiquicunata willapanqui: Goycunäpaj caycaj nasyunman chayaycorga murupacushanta rutur juc manöjuta cüramanraj apanga ‹rimir-punta shuntar raquishämi› nir. Chay apashayquitami cüraga säbadu jamay junajpa warannin cuyuchir nogata ricachimanga. Chaynöpami noga bindisyunta churashaj. Manöjuta apamushan junajlla nogapaj rupachina sacrifisyuta apamonga watayoj sänu cashnitapis. Chay cashnita apamur chuscu quïlu medyan jarinatapis asëtillawan chapushata apamonga chaqui micuy ofrendapaj. Chaycunata rupachiptin jömuynenga nogapa shongöpäno canga. Juc litru bïnutapis jichaypa garamänanpaj apamonga. Chay ofrendanta nogapaj manaraj apamorga ama micongarächu tantata, ancasha rïguta, ni chayraj cusichashantapis. Chay nishäcunaga imaycamapis laymi canga paycunapaj paycunapita mirajcunapäpis. «Rimir pogoj manöjuta säbadu jamay junajpa warannin cuyuchir ricachipämashan junajpita-pacha yupanqui ganchis semäna cumlëtuta. Warannin säbadu jamay junajnintenga chayanga pichga chunca junajmanna. Chay junajnami mushoj cusichashan rïgu ofrendata apamonga. Wasinpita apamonga lebadürawan rurasha ishcay tantata. Chay tantataga ruranga chuscu quïlu jarinapita. Chay ofrendataga ‹rimir-punta shuntar raquishämi› nir cuyuchir ricachiypa garamanga. Tantata apamurmi garamänanpaj apamonga juc watayoj ganchis sänu cashnicunata, juc töru-mallwata, ishcay carnicunatapis. Chay apamushan uywacunata, chaqui micuy ofrendatawan bïnuta altarcho cüra rupachiptinmi jömuynin nogapa shongöpäno canga. «Juc chïbutapis juchapita sacrifisyupaj pishtanga. Alli goyaypita sacrifisyutapis pishtananpaj watayoj ishcay cashnita apamonga. Chay uywacunataga cürami cuyuchir ricachiypa entregamanga rimir-punta pogojpita shuntashpan raquir rurashan tantatawan y ishcan cashnicunatawan iwal. Chaycunaga nogapaj carmi cüracuna micunanpaj canga. «Chay junäga llapayqui shuntacanqui nogata rispitamänayquipaj. Ama arunquichu. Chay nishäcunaga imaycamapis laymi canga gamcunapaj gamcunapita mirajcunapäpis. «Micuyniquita cusichar ama shuntanquichu ashiycur ashiycorga. Shicwaj ispïjacunatapis ama shuntanquichu. Cachaycunqui pobricunawan lagacamojcuna shuntacunanpaj. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israel-masiquicunata willanqui: Trompëta tucay fistata rispëtuwan ruranqui. Ganchis quillaman gallaycunan rimir junäga llapayqui rispitamashpayqui jamanqui. Trompëtacunata tucashpayqui chay fistata ruranqui. Chay junäga nogata aduramar ofrendacunata rupachinqui. Ama arunquichu.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Perdun Tarina fistatapis rispëtuwan ruranqui. Chay fistataga rispitamar ruranqui ganchis quillallacho chunca junajnincho. Ayunanqui. Ofrendata garamar nogapaj rupachinqui. Perdun Tarina junaj captin ama arunquichu. Chay junajmi gamcunata perdunashayquipaj. Chay junaj mana ayunaj cäga pï carpis marcayquipita gargushami canga. Ayunananpa ruquin imatapis aroj cajtaga pï captinpis usharishämi. «Chayno caycaptenga chay junaj ama arunquichu. Chay nishäcunaga imaycamapis laymi canga gamcunapaj gamcunapita mirajcunapäpis. Chay junäga jamanqui, ayunanqui. Ayunayta gallaycunqui chay quillacho isgun junaj caj tardillapitana warannin tardicama.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israel-masiquicunata willapay: Ramäda fistatapis rispitamar ruranqui. Ganchis caj quillallacho chunca pichga junajnin gallayconga. Chay fistataga ruranqui ganchis junajmi. Rimir junäga rispëtuwan shuntacanqui. Ama arunquichu. Ganchis junaj fistata rurashpayqui cada junaj rupachiypa ofrendata garamanqui. Pusaj junaj cajchöpis rispëtuwan shuntacanqui. Chay junajpis nogata garamar ofrendata rupachinqui. Fista captinmi ama arunquichu. «Ganchis caj quillacho chay fistacunami caycan shuntacaycur nogata aduramänayquipaj. Chay fistacunacho noga nishäno altarcho rupachinayquipämi apamunqui uywacunata, chaqui micuy ofrendacunatapis. Bïnutapis apamunqui wiñapänanpaj. Chay fistacunataga ruranqui jamay junajcuna rurashayquipita shuyni. Fistacunapaj apamushayqui uywacunawan ofrendacuna shuynimi canga waquin ofrendacunapita, pishtanayquipaj apamushayquipitapis. Aunishayquita cumlir pishtanayquipaj apamushayquipitapis, quiquiquipa buluntäniquipita pishtanayquipaj apamushayquipitapis shuynimi canga. «Ganchis quillacho chunca pichga junajnincho cosëchata shuntaycur rispitamashpayqui fistata ruranqui ganchis junajmi. Gallarinan junajpis ushanan junaj waranninpis jamanqui. Chay fista rimir junaj cajchöga alli caj yöra wayushanta pallanqui. Mutunqui palmapa rämancunata, cupösu yörapa rämancunata, mayu wayaucunapa rämancunata. Nircur nogata rispitamashpayqui ñaupächo ganchis junaj cushisha goturpanqui. Cada wata ganchis caj quillachöga nogata rispitamar ganchis junaj fistata ruranqui. Chay nishäcunaga imaycamapis laymi canga gamcunapaj gamcunapita mirajcunapäpis. Israelcunaga ganchis junajnintin Ramädallacho goyanqui. Chayno ruraptiquimi wamrayquicunapis musyanga gamcunata Egiptupita jorgamur Ramädacunallacho tiyachishäta. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në.» Chaynömi Moisesga Israelcunata willaparan TAYTA DIOSTA rispitar fistacunata rurananpaj. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israel-masiquicunata willapay: Olivo asëtillata apamonga candilëru waran-waran rataycänanpaj. Tincuna Toldu ruricho warayllata achqui ratananpaj Aaronnami lamparincunata camarenga. Babulta chaparaycaj tëla ñaupanchömi ratanga. Chay nishäcunaga imaycamapis laymi canga gamcunapaj gamcunapita mirajcunapäpis. Lamparincunataga gori candilërupa puntanman camacächenga ñaupächo warayllata ratananpaj. «Alli caj jarinapita ruranqui chunca ishcay tantata. Cada tantata ruranqui chuscu quïlu medyan jarinapita. Nircur chunca ishcay tantacunataga ñaupächo caycaj gori mësaman churanqui ishcay pachaman sojtata-cama. Cada fïla tantaman churanqui alli caj insinsutapis. Chay insinsutami tantapa ruquin rupachinqui. Chaytaga cada säbadu jamay junajmi ñaupäman churanqui. Chaycunata imaypis ruranqui Israel runacunawan conträtu rurashäta cumlirmi. Chay tantacunataga acrasha rispitädu pachacho miconga Aaronllami, paypita mirar aywaj cüracunallami. Chay tantacunaga nogata rupachiypa garamashan ofrendacunapita mas rispitädu cajmi. Chay laytaga imaypis cumlenga.» Juc runapa maman caran Israel warmi. Taytannami caran Egipto runa. Chay warmipa wawanmi juc junaj tiyarcaycashancho Israel-masinwan rimanacur Tayta Diospa contran rimar manacajman churaran. Chayno parlashanta wiyajcunami Moisesman aparan. Chay runapa mamanpa jutinmi caran Selomit. Selomitpa taytannami caran Dibri. Dibrega caran Dan trïbupitami. Nircur Diospa contran rimaj runataga prësu charararan imata rurananpäpis TAYTA DIOS ninancama. Chaypitana Moisesta TAYTA DIOS niran: «Conträ parlaj runata tiyaycashayquicunapita juc-läman jorguy. Conträ parlashanta wiyajcunaga chay runapa uman jananman maquincunata churachun. Nircurna llapan sajmayllapa wañuchichun. Quiquin Israelcunatana ninqui: ‹Pipis nogapa conträ rimar, jutëta manacajman churäga quiquinmi juchayoj ricacun.› Chay runataga llapan runacunami sajmaycällar wañuchenga. Lagacamoj runa carpis, Israel runa carpis ashllimaj cäga llapanmi wañuchicanga. «Juc runata wañuchej runaga quiquinpis wañuchicanga. «Jucpa uywanta wañucherga ruquinta cutichenga. Ima uywatapis cashgan uywanpa cutichenga. «Juc runa pitapis magar malubraptenga quiquintapis jucninta malubrashanno rurachun. Magashancho imantapis paquisha captin, quiquinpatapis paquipanga. Ñawinta gaprasha captenga ñawillanta gaprapanga. Quirun yargojpaj magasha captenga quirullanta jorgupanga. Runa-masin imanömi ñacan, chayno quiquinpis nanaywan ñacanan caycan. «Pipa ima uywantapis wañucherga ruquinta ichichenga. Runa-masinta wañuchiptinmi ichanga quiquintapis wañuchenga. «Chay willapashä laycunataga cumlenga Israelcunapis lagacamoj runacunapis. Noga Tayta Diosniquimi chayno në.» Moisesna Tayta Dios imano nishantapis llapan Israelcunata willaran. Chaymi runacunaga tiyaycashanpita juc-läman jorguran Tayta Diospa contran rimaj runata. Chaychöna llapan runa sajmaypa wañuchiran. Israel runacunaga ruraran Moisesta TAYTA DIOS nishannömi. Sinaí puntacho Moisesta TAYTA DIOS niran: «Llapan Israelcunata willapanqui: Goycunäpaj caycaj nasyunman chayarga nogata rispitamar chacrata jamachinqui. Chacracunataga sojta watami murunqui. Übas lantancunatapis chillguejcunata sojta watami rämanqui. Wayuynintapis chay watacunallachömi pallanqui. Ganchis wata cajchömi ichanga nogata rispitamar chacrata jamachinqui. Imatapis ama murunquichu; ni übas lantancunatapis ama rämanquichu. Shiwa rïgutapis ama rutunquinachu. Rämäni übas wayushantapis ama pallanquinachu. Chay wataga watanpami chacra jamanga. Chacra jamashan wataga mana aruycaptinpis micuy wayongami. Aypanga llapan uywaynincunawan micunanpämi. Chayllami aypanga piyunniquicuna micunanpaj, lagacamoj runacuna micunanpäpis. Uywayquicuna micunanpaj, jirca animalcuna micunanpäpis chay wayushallanmi aypanga. «Gamcuna yupanqui chuscu chunca isgunnin (49) watata. Chuscu chunca isgun (49) wata päsarcuptin ganchis caj quilla chunca junajninchöga canga Perdun Tarina Junajmi. Chay junäga nasyunniquicho intërucho tucachinqui carnipa wagranpita rurasha tucanata. Chaynömi pichga chunca wata (50) cajtaga ‹Tayta Diospaj acrasha rispitädu wata› ninqui. Chay watachöga llapanta cacharinanpaj willacachinqui. Chaymi llapanta cacharengana. Rantiy runacunapis famillyanmanna, chacrancunamanna cuticonga. Pichga chunca (50) watachöga cachaycunan watami canga. Chaymi chay watachöga ama murupacunquichu. Shiwa rïgutapis ama shuntanquichu. Übas lantancunatapis ama rämanquichu, wayuynintapis ama pallanquichu. Chay wataga cachaycunan wata captinmi rispitädu wata canga. Micuytapis micunqui chacra quiquillan wayushantami. «Chay cachaycunan watachöga chacrancunata rimir duyñuncunana shuntanga. Chayno caycaptenga pipis chacrata rantir, ni ranticurpis runa-masiquita ama engañanquichu. Cachaycunan watapaj ayca wata pishiycashantapis yuparirmi rantëga risyunta päganga. Ranticoj cajpis ranticonga ayca cuti chacrata murunanpaj cashantapis yuparirna. Achca wataraj murunan captenga mas chaninmi canga. Wallca watallana murunanpaj pishiptenga wallcallatanami päganga. Chacrataga ranticonga ayca cosëchatapis shuntananpaj cashanpitami. «Ama mayganiquipis engañanacunquichu. Nogata rispitamanqui. Nogami cä TAYTA DIOSNIQUI. Laynëcunata cumlinqui. Willapashäcunata wiyacunqui. Chauraga nasyunniquicho allillami cawanqui. Chacrapis allimi wayuchenga. Wayushancunatapis sacsaj micunquipaj. Chaura cushishami goyanquipaj. «Gamcuna capas yarpachacunqui ‹Mana murupacorga, mana micuyta shuntarga ¿imataraj micushun ganchis caj wata chayamuptin?› nir. Chaypäga ama yarpachacunquichu. Bindisyunnëwanmi sojta wata cajchöga aypallata shuntanquipaj. Chay shuntashayquicunaga düranga asta quimsa watacamarämi. Chaymi churashan micuyllata micunquipaj pusaj wataman chayar murupacushan wichanpis. Asta isgun wataman chayarpis chay churashayqui micuyllatarämi micurcaycanquipaj murushayqui pogumuptin shuntanayquicama. «Chacraga nogapami. Gamcunaga gorpanöllami päsacojllami chacracho tiyarcaycanqui. Chaymi rantejpa maquinchöga yupasha watalla canga. Pipis rantishan chacrata ranticuyta munarga ñaupa caj duyñuntaraj munachenga. «Marca-masiquicuna mayganpis fiyupa ushapacashpan chacranta ranticuycuptenga lijïtimu caj famillyan chay chacrata shuntanmanmi. «Chacranta shuntananpaj lijïtimu famillyan pipis mana captenga quiquin chacranta shuntananpaj guellayta camarir yupanga ayca watana ranticushan cashantapis. Rantej runataga guellayninta cutichenga ayca watapis murushanpita raquicurirna. Nircorga quiquin duyñunnami chacranta shuntanga. Chacranta shuntananpaj guellayta mana aypächiptenga rantejpa maquillancho caconga cachaycunan wata chayamunancama. Chay wata chayamuptenga duyñunna chacrata shuntaconga. «Pipis curalasha siudächo wasinta ranticuycuptenga juc watallami timpu canga shuntananpaj. Watacama wasinta mana shuntaptenga imaycamapis quëdaconga rantejpäna, rantejpa wamrancunapäna. Cachaycunan wata chayamuptinpis manami shuntanganachu. Chacracunacho caj wasicunatami ichanga chacrata-japuy imaypis shuntanman. Cachaycunan wata chayaptinpis rimir caj duyñun shuntangami. «Leví trïbu runacunami ichanga siudänincho caycaj wasi ranticushanta imaypis shuntanga. Cachaycunan watachöga wasita rantej runa cutichenga. Leví trïbu runacunapa marcancho wasillanmi partisyunnin caycan. Israel nasyuncho paycunapäga manami mas ima partisyunninpis canchu. Leví trïbu runacunapa siudänin cantuncunapa caycaj uywa michicunan ichanga canga imaypis mana ranticuna. Chaycunaga imaycamapis quiquincunapa chacranmi canga. «Marca-masiquicuna ushapacar mayganiquimanpis guellicamuptenga yanapanqui juc-lä nasyun runa pachacojtano. Imatapis ama guechunquichu. Imata mañarpis ama ‹pägamay› ninquichu. Chaypa ruquenga nogata manchapacamar marca-masiquita tiyachinqui. Guellayta ristashpayquipis ama ‹wawantawan cutichimay› ninquichu. Micuycunata goshayquipitapis ama mas chanintaga cobranquichu. Nogami Egipto nasyunpita jorgamoj TAYTA DIOSNIQUI cä. Gamcunataga jorgamushcä Canaán nasyunta goycunäpämi, Diosniqui canäpämi. «Marca-masiqui ushapacar ‹maquillayquichöna goyäcushaj› nishuptiqui chay runata ama fiyupa aruchinquichu uyway runatanöga. Chay runataga ricanqui gorpayquitano, piyunniquitano. Cachaycuna wata chayamunancamami arupäshunquipaj. Chaypita ichanga wasiquipita aywaconga wamrancunawan. Cuticonga castancunamanna, chacrancunamanna. Israelcunaga sirbimajnëcunami. Paycunataga Egiptupitami jorgamushcä. Chaymi paycunataga jäpatano ama ranticongachu. Paycunataga ama ñacachinquichu. Chaypa ruquenga nogata rispitamashpayqui alli ricanqui. «Uyway runacunata charayta munarga warmita ollgutapis juc nasyuncunapita rantinqui. Lagacamoj runacunatapis rantinquimanmi. Israelcunacho tiyashancamaga rantinquimanmi lagacoj runacunapa jinancho yurej wamrancunatapis. Paycunatami ichanga rantinqui duyñunna canayquipaj. Wañucorga wamrayquicunata sirbinanpäpis cachapaycunquimanmi. Paycunaga mandäduntami ruranga. Israel-masiquitami ichanga ama munayniquicho chararanquichu; ama ñacachinquichu. «Lagacamoj runa nasyunniquicho capas rïcuyanman. Rïcu runapa bisïnun marca-masiquina capas pobriyanman. Lagacamoj nasyun runacunaman quiquin guellicuptin pägaycur castan jorgunmanmi. Jorgunmanmi marca-masin tiyun, prïmun, lijïtimu famillyancuna. Guellaynin captenga quiquinpis llojshicunanpaj päganmanmi. Yupanga ayca watapis sirbishanta, Cachaycunan watapaj ayca wata pishishantapis. Cachaycunan watapaj ayca watapis pishishanpitami päganga. Arupashantaga piyunta pägashan iwalmi cuentata jorgonga. Cachaycunan wata Chayamunanpaj ayca watapis pishishan-tupumi patrunninta päganga. Achca watacunaraj pishiptenga mastami päganga. Wallca watana Cachaycunan watapaj pishiptenga pishishan watallapitana guellayta päganga. Patronga watanpa arupänanpaj parlashan runatanölla aruchenga. Ama ñacachengachu. «Chay watacunacho llojshinanpaj pägayta mana camäpacorga Cachaycunan wata chayamuptin wamrancunawan librimi llojshiconga. Manami pipapis uywaynin cananpächu Israel runacunata Egiptupita jorgamushcä, chaypa ruquenga nogata sirbimänanpämi. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në. «Noga TAYTA DIOSNIQUI caycaptëga ima ïdulutapis ruraycur ama aduranquichu. Wanca rumicunatapis ni dibujasha rumicunatapis ama ichichinquichu aduranayquipaj. Säbadu jamay junajcunachöga rispitamar jamanqui. Tiyashä Toldutapis rispitanqui. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Noga nishäta ruraptiquega, laynëcunata cumliptiquega tamyatapis tamyachimushaj timpunchömi. Chacrapis, lanta yöracunapis allimi wayonga. Rïguyquipis aypangapaj übas pogumunancamami. Übasnami aypangapaj murupacunayquicama. Sumaj micushami cawanquipaj. Nasyunniquichöpis allimi goyäcunquipaj. Tiyashayqui nasyunchöga jaucallami goyäcunquipaj. Mishquilla puñucunquipaj. Nogami chapäshayqui micucoj animalcunapita. Wañuchinacuypis manami cangachu. Guërrata rurananpaj contrayquicuna shamuptinpis binsir gaticachanquipämi. Chay contrayquicunataga sabliwanmi wañuchinquipaj. Pichgajllami gaticachanquipaj pachacta (100). Pachacna gaticachanquipaj chunca warangata (10,000). Contrayquicunataga sabliwan wañuchirmi ushanquipaj. Conträtuta rurashanchïnöllami alli ricashaj achcaman miranayquipaj. Unay unaypita churaraj micuyniquicunatami micunquipaj. Mushoj cajta churanayquipäpis maranyasha micuyniquicunata jorgunquipärämi. «Chaynöpis gamcunachömi imaypis goyäshaj. Manami imaypis yamacäshayquichu. Maypa puriptiquipis gamcunawan iwalmi purishaj. Nogami Diosniqui cashaj. Gamcunanami acrashä runacuna canquipaj. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI Egipto runacunapa munaynincho caycaptiqui jorgamushcä. Yuntata fiyupa lasaj yügu ñacachejnöpis ñacaycaptiquimi jorgamurä. Nircur llapanchöpis allimi purichishcä. «Noga nishäcunata mana wiyacuptiqui, laynëcunata mana cumliptiqui, manacajman churaptiqui, conträtuta rurashäta mana cumliptiqui ichanga Nogapis illajpita mancharachishayqui, gueshyachishayqui rupaywan, fiyu gueshyacunawan, ñawi nanaycunawan. Callpayquipis manami cangachu. Murupacurpis manami shuntanquipänachu. Poguptin-imaga chiquishojcunallami micongapaj. Nogaga manami yanapäshayquipänachu. Chiquishojcunapis binsishunquipämi. Waquenga chiquejcunapa munayninchönami canga. Imapis mana gaticachaycäshuptiquimi gueshpinquipäpis. «Chayno ruraycaptëpis mana wiyacamaptiquega juchayquicunapita ganchis cuti mas fiyuparämi castigashayqui. Alli-tucurcaycajtami manacajman churashayqui. Cay pachamanpis manana tamyachimushänachu. Chauraga allpapis manami imatapis wayonganachu. Yangallanami chacrachöpis arur ñacanqui. Chacrapis manami imatapis wayonganachu. Lanta yöracunapis manami wayonganachu. «Chayno ruraycaptëpis sïguir conträ captiquega, nishäcunata mana wiyacuptiquega juchayqui cashanmannömi ganchis cuti mas fiyuparaj castigashayqui. Micucoj animalcunatami cachamushaj. Chauraga chay animalcunami wamrayquicunata miconga; uywayquicunatapis ushanga. Chaynöpami gamcunaga wallcajllana quëdanquipaj. Chauraga näniquicunapis chunyajna ricaconga. «Chayno castigaycaptëpis mana wiyacur chaynölla conträ sïguir rurarcaycaptiquega nogapis contrayquimi ricacushäpaj. Chaymi juchayquicunapitaga ganchis cuti mas fiyuparaj castigashayqui. Mana cumliptiquega conträtuta rurar parlashanchïcho nishänömi castïguta gamcunaman chayachimushaj. Siudäniquicunaman pacacunayquipaj gueshpiptiquipis fiyu gueshyatami cachamushaj. Chauraga contrayquicunapa munayninchöna canquipaj. Micuyniquicunata pasaypami illgächishaj. Jarinata pishipacur chunca warmi shuntacaycur juc pachallachöna tantata ruranquipaj. Ichic-ichicllanami yawarcärinquipäpis. Manami sacsanquipäpischu. «Chayno castigaycaptëpis mana wiyacamar jinalla conträ rurarcaycaptiquega nogapis contrayquimi cashaj. Rabyashpämi juchayquicunapita ganchis cuti mas fiyuparaj castigashayqui. Chauraga wamrayquicunata ollguta, warmitapis micunquipaj. Lömacunacho ïdulucunata aduranayquipaj jatarachishayqui capillayquicunatapis juchuchishaj. Insinsu saumachicunayquitapis paquir-usharishaj. Wañuptiqui ïdulucuna jananmanmi wicapashayqui. Chayno rurar fiyupami contrayqui ricacushaj. Siudäniquicunatapis ragällantami cachaycushaj. Capillayquicunatapis juchurachishaj. Nogapaj alli jömuy chayamunanpaj uywacunata rupachiptiquipis manami cushicushänachu. «Chay nasyun runacunata ushaypa wañuchishaj. Chaymi contrayquicuna tiyaj shamushpanpis manchacasharaj ricaconga. Gamcunataga sablita aptacurcurmi gaticachäshayqui. Wacpa caypami mashtarishayqui. Nasyunniquega pasaypa chunyajmi ricacongapaj. Siudäniquicunapis ragällami quëdanga. Chacrayquicunata jamachinayquipaj niycaptëpis mana jamachiypa murushayquipitami contrayquicunapa nasyunnincho cashayquiyaj chacrayquicunapis jamacongapaj. Chunyaj car purunyashancamami chacraga jamacongapaj jamachina watacunachöpis mana jamachishanpita. «Contrayquicunapa nasyunnincho cawaycar quëdajcunataga fiyupami mancharachishaj. Chaymi jachapa öjan shicwaptillanpis gueshpinquipaj ‹sabliwan gaticachaycäman› nir. Pipis mana gaticachaycäshuptillayquimi gueshpir quiquillayqui tuninquipaj. Pipis mana gaticachaycäshuptiquimi guërrapita gueshpiycajno tacanacur-raj gueshpinquipaj. Gamcunaga manami maygayquipis contrayquicunata ichipanquipächu. Juc-lä nasyuncunachömi ushacanquipaj. Contrayquicunami marcayquicho wañuchishunquipaj. Contrayquicunapa nasyunnincho cawaycar quëdajcunapis juchanpitami wañonga. ¡Cawaycar quëdaj wamrayquicunapis wañur ushacangapämi! «Mana wiyacamar conträ rurashanpita, nogapis contran ricacur contrancunapa nasyunninman apachishaj. Chaychörämi quiquin jucha rurashanpita, taytancuna jucha rurashanpita llaquiconga, juchancunapita arpinticonga. *** Chauraga nogapis yarpärishäpaj Jacobwan, Isaacwan, Abrahamwan conträtuta rurar parlacushäta. Chaynöllami nasyunninpäpis yarpärishäpaj. Israelcuna mana tiyashancamaga chacracuna jamacongapämi. Pipis manami arongapächu. Israelcunami ichanga imatapis mana allicunata rurashanpita, noga willapashäcunata mana wiyacushanpita, laynëcunata manacajman churashanpita amatar ñacangapaj. «Ichanga, contrancunapa nasyunnincho tiyaycaptinpis manami gongashächu, ni cachaycushäpischu. Manami ushajpäga illgächishächu, ni unay caj famillyancunawan conträtuta rurar parlacushätapis manami gongashächu. Chaynöga cashaj Israelcunapa TAYTA DIOSNIN cashpämi. Gonganäpa ruquenga yarpäshäpaj llapan nasyuncunata musyachir Egiptupita jorgamur unay caj famillyancunawan conträtuta rurar parlacushätami. Paycunawan conträtuta rurashpä ‹Nogami Diosniqui cashaj› nirä. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në.» Chayno nirmi TAYTA DIOSGA Sinaí puntacho laynincunata, mandamintuncunata, yachachicuynincunata Israelcunata Moiseswan willachiran. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israel-masiquicunata willapanqui: Pipis castanta maquëman churamunanpaj aunishpanga ruquinta caynömi päganga: Ishcay chunca (20) watayojpita sojta chunca (60) watayojcama ollgupaj päganga pichga chunca (50) guellayta. Chay guellayta pësanga Tincuna Tolducho caycaj pësawanmi. Chay watayojlla caycaj warmipäga päganga quimsa chunca (30) guellayta. Pichga watayojpita ishcay chunca (20) watayojcama ollgöpäga päganga ishcay chunca (20) guellayta. Chay watayojlla caycaj warmipäga päganga chunca guellayta. Quillayojpita pichga watayojcamaga ollgupaj pägapanga pichga guellayta; warmipäna quimsa guellayta. Rucu runacuna sojta chunca (60) watayojpita janaman cajpäna päganga ollgu cajcunapaj chunca pichga (15) guellayta; warmi cajpäna chunca guellayta. Pasaypa pobri cashpan pägananpaj mana ayparga cürata willanga. Chaura cürana nenga aycatapis pägananpaj. «Uywacunata nogapaj goycamashan cäga nogapaj car rispitädunami canga. Goycamashan uywataga mananami ima uywawanpis rucachenganachu, mas alli captin mana alli captinpis. Rucananpaj apamuptenga ishcannami nogapaj canga. «Nogapaj raquishan ofrenda ganra uywa captinpis cüraman apanga. Chay uywata ricaycur cüranami risyunta churanga. Cüra aycatapis nishantami uywapa duyñonga päganga. Chay uywata duyñun shuntacuyta munaptenga risyunta pägaycurpis jananman cada chunca guellaypita ishcaytaraj yapanga. Nircur-raj shuntaconga. «Nogapäna cananpaj pipis wasinta goycamaptin wasita cüra täsanga. Chaura cüra aycachöpis risyunta täsashanchömi risyun quëdanga. Nogapäna cananpaj wasinta goycamashanpita shuntayta munar duyñonga cüra täsashanta päganga. Jananmanpis cada chunca guellaypita ishcaytaraj yapanga. Chayno pägaycur-raj shuntanga. «Pipis, nogapäna chacrata goycamaptenga chay chacrata täsanga muru aycapis yaycushanpita. Chunca pusajnin (18) arröba sebäda muruta yaycuptin päganga pichga chunca (50) guellayta. Cachaycunan watacho chacranta goycamaptinpis cüra täsashannömi risyun quëdanga. Cachaycunan wata päsashanpitana goycamaptenga cürami täsanga ayca cuestananpäpis. Nircur Cachaycunan watapaj aycapis pishiycashanta yuparcur risyunta churanga. «Chacranta goycamashanpita shuntayta munar cüra täsashan risyunta päganga. Jananmanpis cada chunca guellaypita ishcaytaraj yapanga. Chayno pägaycur ichanga chacranta shuntaconga. Quiquin mana shuntaptin chay chacrata juctana cüra ranticuycuptenga rimir duyñun manami shuntanganachu. Cachaycunan wata chayamuptin chay chacraga nogapana canga. Chaura cüranami chay chacrawanga duyñu canga. «Pipis derëchun mana caycaptin rantishan chacrata nogata goycamaptenga cürana chay runawan ishcan chacrata täsanga Cachaycunan watacama ayca risyun cashantapis. Chay runana chay junajlla päganga aycatapis cüra täsashanta. Chay guellaytaga nogapäna churanga. Cachaycunan wata chayamuptin chay chacraga cutenga rimir caj duyñunmanna. «Aycata pägananpäpis täsanga Tincuna Tolducho tupu caycajwanmi. Chayga lasan chunca juc (11) grämumi. «Uywayquicunapa rimir yurishan orgu cajcunaga uysha carpis wäca carpis nogapanami caycan. Chayno caycaptenga uywata nogapaj gomayta munar nogapa cajtaga ama gomächunchu, sinöga quiquinpa cajta apamuchun. Ganra uywa captenga duyñun rantiypa jorgonga. Cüra täsashan risyunta päganga. Jananmanpis cada chunca guellaypita ishcaytaraj yapanga. Duyñun mana shuntaptenga cüra risyuta churashancho juctana ranticuyconga. «Pipis quiquinpa cajta uywata carpis, runata carpis erensyata chasquishan chacrata carpis ‹imaypis manami shuntashänachu› nir nogapaj goycamaptenga manami ranticongachu ni shuntacongapischu. Chayno nir nogapaj goycamaptenga fiyupa rispitädu car nogapanami canga. Wañuchicänanpaj caycaj runatapis mananami pägaypapis salbangachu. Chay runaga simrimi wañuchicanga. «Allpacho wayoj cäga muruna cajpa wawanpis lantana cajpa wayuyninpis chuncapita jucga nogapämi. Chaycunaga nogapaj raquishan diesmumi caycan. Chay diesmuta raquishanta quiquinpäna cananta munarga risyunta päganga. Jananmanpis pägashan cada chunca guellaypita ishcaytaraj yapanga. «Cada chunca uywapita juc uywataga simrimi goycamanga wäcata carpis, uyshata carpis. Chaycunataga goycamanga mana ricapayllapa alli captinpis mana alli captinpis. Gomashantaga jucwan ama rucanganachu. Rucaptenga ishcanmi uywacuna nogapäna canga. Chaura mananami maygantapis shuntanganachu.» Chaynömi TAYTA DIOSGA Sinaí puntacho Moisesta willaparan chay mandamintucunata llapan Israelcunata willapänanpaj. Egiptupita Israelcuna llojshicamushan caran wata juc quilla juc junajninna. Chay junaj paycunaga chunyaj Sinaí jircacho carcaycaran. Chaychömi Tincuna Tolducho Moisesta TAYTA DIOS niran: «Llapan Israelcunata sinsuy castanpa-cama, famillyanpa-cama ayca cashantapis musyanayquipaj. Ollgu cajcunataga cada-ünunpa jutincunata apuntanqui. Ishcay chunca watayojpita janaman guërraman aywananpaj edäninchöna cajtaga sinsur apuntanqui. Röpanpa röpanpa yupanqui. Sinsuychöga wauguiqui Aaronmi yanapäshunqui. Yanapäshunqui cada trïbupa juc mandajnincunapis. Yanapäshunayquipaj caj mandajcuna caycunami caycan: «Rubén trïbupita yanapäshunqui Sedeurpa wamran Elisur. «Simeón trïbupita yanapäshunqui Zurisadaipa wamran Selumiel. «Judá trïbupita yanapäshunqui Aminadabpa wamran Naasón. «Isacar trïbupita yanapäshunqui Zuarpa wamran Natanael. «Zabulón trïbupita yanapäshunqui Helonpa wamran Eliab. «Josëpa wamrancunapitapis yanapäshunquimi. Efraín trïbupita yanapäshunqui Amihudpa wamran Elisama; Manasés trïbupitana Pedasurpa wamran Gamaliel. «Benjamín trïbupita yanapäshunqui Gedeonipa wamran Abidán. «Dan trïbupita yanapäshunqui Amisadaipa wamran Ahiezer. «Aser trïbupita yanapäshunqui Ocranpa wamran Pagiel. «Gad trïbupita yanapäshunqui Deuelpa wamran Eliasaf. «Neftalí trïbupita yanapäshunqui Enanpa wamran Ahira.» Paycunami caran Israel trïbupita acrashan runacuna. Paycunaga caran cada famillyapa mandajninmi. Chay acrashan runacunawan Moisespis Aaronpis shuntacarmi llapan Israel runacunata gayachiran. Chay caran watacho ishcay quillaman gallaycoj rimir junajmi. Chayno gayaycachirmi sinsuran llapan runacunata cada famillyata, cada castata shuyni-cama, jutincunatapis cada ünunpata. Chayno sinsur apuntaran ishcay chunca watayojpita janaman cajta ayca ollgu cashantapis. Chayta ruraran Moisesta imanöpis TAYTA DIOS nishannöllami. Sinsuran chunyaj Sinaí jircacho. Cada trïbuta, cada castata, cada famillyata sinsur jutincunata apuntaran. Chaura musyaranna ishcay chunca watayojpita janaman, guërraman aywananpaj edäninchöna cajcunalla ayca ollgu cashantapis. Caynömi caran: Israelpa mayur caj wamran Rubén trïbupita 46,500. *** Simeón trïbupita 59,300. *** Gad trïbupita 45,650. *** Judá trïbupita 74,600. *** Isacar trïbupita 54,400. *** Zabulón trïbupita 57,400. *** Josëpa wamran Efraín trïbupita 40,500, Josëpa wamran Manasés trïbupita 32,200. *** *** *** Benjamín trïbupita 35,400. *** Dan trïbupita 62,700. *** Aser trïbupita 41,500. *** Neftalí trïbupita 53,400. *** Moisés, Aarón, cada trïbupita mirajcunapa ruquin shamoj chunca ishcay mandaj (12) Israelcunawan chaynömi sinsuta ruraran. Israelcunaga ishcay chunca (20) watayojpita janaman caj, pillyapaj edäninchöna cajlla ollgu runacuna llapanga caran sojta pachac quimsan waranga pichga pachac pichga chuncan (603,550). Leví trïbu runacunataga waquin Israel-masincunatawan iwal manami sinsuranchu. Chaynöga mana sinsuranchu Moisesta TAYTA DIOS cayno nisha captinmi: «Israelcunata sinsushpayqui ama sinsunquichu Leví trïbu runacunataga. Leví trïbu runacunataga churanqui Tincuna Tolducho rispitäducuna cajta, chaycho caj llapan cösacunatapis ricananpaj. Paycunallami mayman aywarpis apanga Tincuna Tolduta y llapan ima-aycantapis. Chaychöga paycunallami aronga nogata sirbimashpan. Maychöpis goyanga Tincuna Toldu ñaupancunallacho. Gamcuna juc-läman aywaptiqui paycunami Tincuna Tolduta pascarcur apanga. Tiyanayquipaj mayman chayaptiquipis yapay ichichenga. Mana cüra caycar Tolduman yaycoj cäga wañuchicangami. Waquin Israel trïbucunaga pachaconga suldärucunano, quiquincunapa bandërancuna ñaupallancho. Leví trïbu runacunaga tiyanga Conträtuta rurashanchi churaränan Toldu läduncunallacho. Paycunami täpanga Israelcuna llutalla mana yaycunanpaj. Llutalla yaycuptin-imaga rabyashpä llapan Israel runacunata castigashämi.» Chaura Israelcunaga llapantapis ruraran Moisesta TAYTA DIOS nishannölla. Aarontawan Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israel runacunaga Tincunanchi Tolduta ichichishanpita mas carullapami tolduncunata tumarej ichichenga. Chayllachömi cada trïbu bandërancunata jawenga maygan trïbu cashanpis rejsicänanpaj. «Judá trïbu runacuna röpanpa röpanpa tolduncunata ichichenga inti yagamunan caj-läman. Bandërantapis jawenga. Judá trïbu runacunapa mandajninmi caycan Aminadabpa wamran Naasón. Chay trïbu runacunaga sinsuptin casha ganchis chunca chuscu waranga sojta pachacninmi (74,600). Paycunapa ñaupanpana tolduncunata ichichenga Isacar trïbu runacuna. Isacar runacunapa mandajninmi Zuarpa wamran Natanael. Sinsuptin paycunaga casha pichga chunca chuscu waranga chuscu pachacnin (54,400) runacuna. Paycunapa ñaupanpana tolduncunata ichichenga Zabulón trïbu runacuna. Zabulón runacunapa mandajninmi Helonpa wamran Eliab. Sinsuptin paycunaga casha pichga chunca ganchis waranga chuscu pachacninmi (57,400). Chaura Judá caj trïbullacho shuntacasha caycanga quimsa trïbucuna. Llapanga canga pachac pusaj chunca sojta waranga chuscu pachacnin (186,400) suldärucuna. Israel runacuna maypapis aywaptin chay trïbu runacunami ñaupanta aywanga. «Sur caj-lämanga röpanpa röpanpa tolduncunata ichichenga Rubén trïbu runacuna. Bandërantapis jawenga. Rubén suldärucunapa mandajnenga Sedeurpa wamran Elisurmi. Chay trïbu runacunaga sinsuptin casha chuscu chunca sojta waranga pichga pachacnin (46,500). Ñaupanpana tolduncunata ichichenga Simeón trïbu runacuna. Simeón trïbu suldärucunapa mandajnenga Zurisadaipa wamran Selumielmi. Sinsuptin paycunaga casha pichga chunca isgun waranga quimsa pachacnin (59,300). Paycunapa ñaupanpa tolduncunata ichichenga Gad trïbu runacuna. Gad suldärucunapa mandajninmi Deuelpa wamran Eliasaf. Sinsuptin paycuna casha chuscu chunca pichga waranga sojta pachac pichga chuncan (45,650). Chaura Rubén trïbu suldärucunapis caycanga quimsa trïbupita juc röpallaman ruracasha. Llapanga canga pachac pichga chunca juc waranga chuscu pachac pichga chuncan (151,450). Paycunaga aywanga rimir caj röpa aywajpa guepallanta. «Chaypitaga Leví trïbu runacunana aywanga. Paycunaga imanömi llapan trïbucuna pachacushan chaupincho goyan, chaynöllami aywacongapis. Paycuna apanga Tincuna Tolduta y llapan ima-aycantapis. Chayashannölla aywaconga cada trïbu bandëranwan-cama. «Efraín trïbu runacunaga röpanpa röpanpa inti yaganan cajcho tolduncunata ichichenga. Bandëranta jawenga. Efraín suldärucunapa mandajninmi Amiudpa wamran Elisama. Sinsuptin paycunaga casha chuscu chunca waranga pichga pachacnin (40,500). Paycunapa ñaupanpana tolduncunata ichichenga Manasés trïbu runacuna. Manasés suldärucunapa mandajnenga Pedasurpa wamran Gamalielmi. Sinsuptin paycunaga casha quimsa chunca ishcay waranga ishcay pachacnin (32,200). Paycunapa ñaupanmanna tolduncunata ichichenga Benjamín trïbu runacuna. Benjamín suldärucunapa mandajninmi Gedeonipa wamran Abidán. Sinsuptin paycunaga casha quimsa chunca pichga waranga chuscu pachacnin (35,400). Chaura Efraín trïbu suldärucunaga caycanga quimsan trïbupita juc röpallaman ruracasha. Llapanga canga pachac pusajnin waranga juc pachacnin (108,100). Israelcuna aywaptin paycuna aywanga ishcay caj röpa suldärucunapa guepanta. «Dan trïbu runacunaga norte caj-lächo röpanpa röpanpa tolduncunata ichichenga. Bandërancunata jawenga. Dan suldärucunapa mandajninmi Amisadaipa wamran Ahiezer. Sinsuptin paycunaga casha sojta chunca ishcay waranga ganchis pachacnin (62,700). Paycunapa ñaupanpana tolduncunata ichichenga Aser trïbu runacuna. Aser suldärucunapa mandajninmi Ocranpa wamran Pagiel. Sinsuptin paycunaga casha chuscu chunca juc waranga pichga pachacnin (41,500). Paycunapa ñaupanpana tolduncunata ichichenga Neftalí trïbu runacuna. Neftalí suldärucunapa mandajnenga Enanpa wamran Ahirami. Sinsuptin paycunaga casha pichga chunca quimsa waranga chuscu pachacnin (53,400). Chaura Dan trïbu suldärucunaga caycanga quimsa trïbupita juc röpallaman ruracasha. Llapanga canga pachac pichga chunca ganchis waranga sojta pachacnin (157,600). Paycunapis bandëranwan-cama guepata aywanga.» Chaynömi Israel runacunata sinsuptin caran sojta pachac quimsan waranga pichga pachac pichga chuncan (603,550) pillyapaj alli cajcunalla. Ichanga Moisesta TAYTA DIOS nishannömi Leví trïbu runacunataga mana sinsuranchu. Israelcunaga llapantapis ruraran Moisesta TAYTA DIOS nishannölla. Chaymi tiyarpis tiyaran shuyni-cama bandërancuna cashancho. Aywacushpanga aywaj cada famillya, cada trïbu shuyni-cama. Chunyaj Sinaí jircacho Moisesta TAYTA DIOS parlapashan wichanga Aaronpapis Moisespapis wamrancuna cashanami. Aaronpa wamrancuna caran Nadab, Abiú, Eleazar, Itamar. Nadabga caran guechpa wamranmi. Paycunataga chuscuntami acraran cüracuna cananpaj. Nadabwan Abiüga chunyaj Sinaïllachöna TAYTA DIOSPA ñaupancho wañuran. TAYTA DIOSPA ñaupancho juc-niraj saumachishanpitami wañuran. Paycunaga wamraynajllana wañuran. Chauraga Eleazarwan Itamarllana cüra caran. Paycunata papänin Aarón cuydaran llutanta mana rurananpaj. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Leví trïbu runacunata shuntaycachir Aaronpa maquinman churay. Paycunaga Aarontami yanapanga. Tincuna Tolduchömi aronga. Yanapanga Aaronta, marca-masincunata. Paycuna täpanga Tincuna Tolducho cajtaga llapan cösacunata. Tolducho rispitamashpan Israelcuna rurananpaj cajtapis paycunami ruquin ruranga. Waquin Israelcunapita shuyni raquinqui Leví trïbu runacunataga. Paycunaga Aarón nishantami, Aaronpita mirajcuna nishantami ruranga. Cüra cananpäga churanqui Aaronta, y paypita mirajcunata. Ichanga pipis mana cüra caycar cüra rurananta ruraj cäga wañuchicangami.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Leví trïbu runacunataga Israelcunapitami acrashcä cada famillyapa guechpa wamranta acracunäpa ruquin. Chaymi Leví trïbu runacunaga nogapana canga. Egipto runacunapa guechpa wamrancunata wañuchishpämi nogapaj acrarä Israelcunapa guechpa caj wamranta. Llapan casta uywacunapa rimir caj wawantapis nogapaj acrarä. Chaymi llapanpapis guechpa caj, rimir caj wawancunaga nogapaj canga. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në.» Chunyaj Sinaïcho Moisesta TAYTA DIOS niran: «Leví trïbu runacunata sinsur yupanqui cada castapita, cada famillyapita aycapis cashanta. Paycunata sinsunqui ollgutaga juc quillayojpita janaman.» Chaura TAYTA DIOS nishannöllami Moisesga sinsuran. Levïpa wamrancunaga caran: Gersón, Coat, Merari. Gersonpa wamrancunami caran Libniwan Simei. Paycunapita mirajcunami caran Libni casta runacuna, Simei casta runacuna. Coatpa wamrancunami caran Amram, Izhar, Hebrón, Uziel. Paycunapita mirajcunami caran Amram, Izhar, Hebrón, Uziel casta runacuna. Meraripa wamrancuna caran Mahliwan Musi. Paycunapita mirajcunami caran Mahli casta runacuna, Musi casta runacuna. Chaynömi Leví trïbu castacuna mayurpita shullcacama caran. Gersonpita mirajcunaga caran Libni casta runacuna, Simei casta runacuna. Chay runacunaga ollgu cajcuna juc quillayojpita janaman caran ganchis waranga pichga pachacnin (7,500) runacuna. Paycuna tolduncunata ichichiran Tincuna Toldupa guepan inti yaganan caj-läman. Mandajninna caran Laelpa wamran Eliasaf. Chay ishcan casta runacunami ricaj Tincuna Tolducho cajtaga. Paycunami ricaj Tincuna Tolduta gatarajta, Tolduman yaycunata chaparajta, sawan pampata, intëru cantun chaparajta, sawan puncu yaycunata chaparajta, wasquïllacunatapis y charichinanpaj cajcunatapis. Coatpita mirajcunana caran: Amram, Izhar, Hebrón, Uziel casta runacunapis. Chay chuscun casta runacunaga quillayojpita janaman ollgulla caran pusaj waranga quimsa pachacnin (8,300). Paycunaga ricaj Tincuna Tolducho cajcunata. Tolduncunatana ichichej Tincuna Tolduta ichichishan sur caj-läninman. Paycunapa mandajnin caran Uzielpa wamran Elizafán. Paycunami ricaj Tayta Dioswan Conträtuta rurashan babulta, mësata, achqui candilëruta, altarcunata, Tincuna Toldu rurincho raquej tëlata, waquin cösacunatapis. Leví trïbu runacunapa mandajnenga caran cüra Aaronpa wamran Eleazarmi. Paymi Tincuna Tolduchöga imata rurananpäpis llapanta ricaj. Meraripita mirajcunami caran Mahli casta, Musi casta runacuna. Chay ishcan casta runacuna caran juc quillayojpita janaman ollgulla sojta waranga ishcay pachacnin (6,200) runacuna. Paycunapa mandajninna caran Abihailpa wamran Zuriel. Chay casta runacunaga tolduncunata ichichej Tincuna Toldupa norte caj-läninman. Chay Merari castacuna ricaj Tincuna Toldupa tablancunata, chacajnincunata, tushancunata, tushapa jamanancunata, waquin cösacunatapis, sawanta ichichinanpaj caj tushancunata, tushapa jamanancunata, tacsha istägancunata, watananpaj wasquïllancunatapis. Tincuna Toldupa puncun caj-läpana tolduncunata ichichej Moisés, Aarón, Aaronpa wamrancunapis. Paycunaga täparcaycaran waquin caj Israelcunapa ruquin. Pipis mana cüra caycar cüra rurananta rurarga wañuchicajmi. TAYTA DIOS nishannölla Leví trïbu runacunata Aaronwan Moisés sinsuran cada castata shuyni-cama. Llapanta sinsuptin juc quillayojpita janaman ollgulla caran ishcay chunca ishcaynin waranga (22,000). Moisesta TAYTA DIOS niran: «Llapan Israelcunapa guechpa wamrancunata sinsuy juc quillayojpita-pacha. Jutincunata llapanpata apuntanqui. Nircur Israelcunapa guechpa wamrancunapa ruquin nogapaj raquinqui Leví trïbu runacunata. Israelcunapa uywancunapa rimir caj wawancunapa ruquinpis nogapaj raquinqui Leví trïbupa uywancunapa rimir caj wawancunata. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në.» Chaura TAYTA DIOS nishannölla Israelcunapa guechpa wamrancunata Moisés sinsuran. Sinsuptin juc quillayojpita-pacha ollgulla caran ishcay chunca ishcay waranga ishcay pachac ganchis chunca quimsawan (22,273). Chaypitaga Moisesta TAYTA DIOS niran: «Llapan Israelcunapa guechpa wamrancunapa ruquin Leví trïbu runacunata nogapaj acray. Leví trïbu runacunapa uywancunapa rimir caj wawancunapis canga nogapämi Israelcunapa uywancunapa rimir caj wawancunapa ruquin. Leví trïbu runacunaga llapanpis nogapaj acrashallämi. Nogaga TAYTA DIOSNIQUIMI cä. Israelcunapa guechpa wamrancunaga mas achcami Leví trïbu runacunapitaga. Ishcay pachac ganchis chunca quimsapa (273) masmi caycan Leví trïbu runacunapitaga. Chaura chay runacunapa ruquenga guellayninpa chasquinqui cada runapita pichga guellayta. Chaytaga pësanqui Tincuna Tolducho caycaj pësawan. Chayga lasan chunca juc grämumi. Chay guechpa wamrancunapa ruquin guellayta chasquircorga Aaronta wamrantinta entreganqui.» Leví trïbu runacunapita mas achca Israelcunapa guechpa wamran captinmi Moisesga puchoj caj guechpacunapita guellayninpana Israelcunapita shuntaran. Chaynöpami waranga quimsa pachac sojta chunca pichgan (1,365) guellayta shuntaran. Chay guellayta pësaran Tincuna Tolducho caj pësawan. Nircur chay guellayta Moisesga TAYTA DIOS nishannölla Aaronta wamrancunatawan entregaycuran. Aarontawan Moisesta TAYTA DIOS niran: «Leví trïbu Coatpita mirajcunataga sinsunqui shuyni-cama cada castata cada famillyata. Paycunata apuntanqui quimsa chunca (30) watayojpita pichga chunca (50) watayojcama Tincuna Tolducho imata rurananpäpis alli cajcunallata. «Coatpita mirajcunaga Tolducho mas rispitädu cajcunatami apanga. Israelcuna pachacarashanpita juc-lämanna witicuptenga Aaronmi wamrancunawan Tincuna Tolducho mas rispitädu cajman yaycunata chaparaycaj racta tëlata jorgonga. Nircorga chay tëlawan babulta pitonga. Jananpa chapanga cuyayllapaj garachacunawan. Yapay chapanga juc pïsalla murädu tëlawan. Nircurnami churanga wintunanpaj caj gueruncunata. Chaynölla tanta churacuna mësapita tantata jorgurcur pitonga murädu tëlawan. Chay tëla jananmanmi churanga lätucunata, wishllacunata, bïnuta altarman wiñananpaj caj cöpacunatapis wichicunatapis. Chaynöllami chay jorgushan tantatapis tëla jananman churanga. Llapanta churaycur jananpana pitonga puca tëlawan. Jananpana pitonga cuyayllapaj garacunawan. Nircurnami wintunanpaj caj ishcay guerucunata churanga. Murädu tëlawan pitonga candilëruta, lamparincunata, tinäsuncunata, latillucunata, asëtita wiñacunan bäsucunatapis. Chaycunataga llapanta pitonga cuyayllapaj garacunawan. Nircurna quirma guerucunapa jananman churanga apananpaj. «Insinsu rupachicuna gori altartapis pitonga murädu tëlawan. Jananpana pitonga cuyayllapaj garacunawan. Nircur-raj apananpaj gueruta churanga. Tincuna Tolducho waquin caj cösacunatapis shuntanga. Chaycunata churanga murädu tëlaman. Nircur pitonga cuyayllapaj garacunawan. Chaycunatapis apanga quirma guerucunapa janancho. Rupachicuna altartaga pichanga wiranta, uchpanta. Nircur pitonga cunchuybïnu tëlawan. Tëla jananmanna churanga altarcho üsashan cajcunatapis. Churanga togricunata, rinchicunata, pälancunata, tasuncunata, altarcho cajtaga llapanta. Chaycunata pitonga cuyayllapaj garacunawan. Nircurnaga apananpaj caj guerucunata churanga. Wamrancunawan Aarón llapan rispitädu cösacunata pituyta usharcuptenga Coatpita mirajcuna yayconga chaycunata apananpaj. Chay rispitädu cösacunata paycunaga ama yatayllapis yatangachu. Yatashpanga wañongami. Tincuna Tolducho cajcunataga chaycunatami apanga Coatpita mirajcunaga. «Aaronpa wamran Eleazarna apanga lamparincunapaj asëtita, alli asyaj insinsuta, chaqui micuy ofrendata nogapaj imaypis churanan cajcunata, acrar wiñapäna alli asyaj asëtita. Chaynöpis paymi ricanga Tolduta, chaycho llapan caj cösacunatapis.» Aarontawan Moisesta TAYTA DIOS niran: «Leví trïbucho Coatpita mirajcunaga cuydä illgargunman. Rispitädu cösacunata yatar mana wañunanpaj Aaronwan wamrancunami cada-ünunta tantiyachenga imata rurananpaj, imata apananpäpis. Chaynöpami paycunaga mana yaycongachu fiyupa rispitädu cajcunata ricaj. Mana ricashpanga manami wañongapischu.» Chaypita yapay Moisesta TAYTA DIOS niran: «Gersonpita mirajcunatapis sinsunqui cada castata, cada famillyata quimsa chunca (30) watayojpita pichga chunca (50) watayojcama. Paycunataga apuntanqui Tincuna Tolducho arunanpaj alli cajcunallata. «Gersonpita mirajcunaga caycunatami apanga: Tincuna Tolduta chapanan tëlata, Toldu jananta chapananpaj cuyayllapaj garapita rurashancunata, Tolduman yaycunata chaparajta, sawanpa intëru cantun chaparajta, sawan puncu yaycunata chaparajta, wasquïllacunatapis, charichinanpaj cajcunatapis. Gersón casta runacuna imata rurananpaj imata apananpäpis Aaronmi, wamrancunami nenga. Gersón castacunaga Tincuna Tolducho cajta llapantapis ruranga cüra Aaronpa wamran Itamar nishannölla. «Meraripita mirajcunatapis sinsunqui castanpa-cama, famillyanpa-cama. Paycunatapis apuntanqui quimsa chunca (30) watayojpita pichga chunca (50) watayojcama Tincuna Tolducho arunanpaj alli cajcunallata. Paycunami apanga Tincuna Tolducho cajtaga tablancunata, chacajnin larguërucunata, tushancunata, tusha jamanancunata, sawanpaj caj tushancunata, tushapa jamanancunatawan, istägancunata, watananpaj wasquïllancunata, imancunatapis. Gammi ninqui paycuna imata apananpaj cajtapis. Meraripita mirajcunapis Tincuna Tolducho cajta ruranga cüra Aaronpa wamran Itamar nishannöllami.» Tayta Dios chayno niptinmi Moisés, Aarón, Israelcunapa mandajnincuna sinsuran Coatpita mirajcunataga castanpa-cama, famillyanpa-cama. Apuntaran quimsa chunca (30) watayojpita pichga chunca (50) watayojcama Tincuna Tolducho arunanpaj alli cajcunallata. Apuntaptin caran ishcay waranga ganchis pachac pichga chuncan (2,750) runacuna. Paycunami caran Coatpita mirajcuna. Paycunaga caran Tincuna Tolducho arunanpaj alli cajcunalla. Chaynömi Aaronwan Moisesga sinsuran TAYTA DIOS nishannölla. Gersonpita mirajcunatapis castanpa-cama, famillyanpa-cama sinsuran. Quimsa chunca (30) watayojpita pichga chunca (50) watayojcama apuntaran Tincuna Tolducho arunanpaj alli cajcunallata. Sinsuptin paycunaga caran ishcay waranga sojta pachac quimsa chuncan (2,630). Chaynömi caran Gersonpita mirajcuna Tincuna Tolducho cajta ima-aycantapis apananpaj. Paycunata Aaronwan Moisesga sinsuran TAYTA DIOS nishannöllami. Meraripita mirajcunatapis castanpa-cama, famillyanpa-cama sinsuran. Paycunatapis quimsa chunca (30) watayojpita pichga chunca (50) watayojcama apuntaran Tincuna Tolducho arunanpaj alli cajcunallata. Sinsuptin paycunaga caran quimsa waranga ishcay pachacnin (3,200). Chaynömi caran Meraripita mirajcunaga Tincuna Tolducho arunanpaj alli cajcunalla. Paycunata Aaronwan Moisesga sinsuran TAYTA DIOS nishannöllami. Leví trïbu runacunataga castanpa-cama famillyanpa-cama Moisesmi Aaronwan Israelpa mandajnincunawan sinsuran. Quimsa chunca (30) watayojpita pichga chunca (50) watayojcama sinsuran Tincuna Tolducho arunanpaj alli cajcunallata. Apuntaptin paycunaga caran pusaj waranga pichga pachac pusaj chuncan (8,580) runacuna. Moisesta TAYTA DIOS nishannömi cada-ünun imata apananpaj cashantapis niran. Chaynömi Leví trïbu runacunaga sinsusha caran, Moisesta TAYTA DIOS nishannölla. Chaypita yapay Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israelcunata willapay. Lepra gueshyawan gueshyaycajta, warmi ollgutapis yuraj yacuwan gueshyaycajcunata, wañushata yatashanpita ganrana ricacojcunata tiyaycashayquicunapita juc-läman jitarinanpaj niy. Tiyaycashayquichömi nogaga tiyaycä. Chaymi ganra cajcunataga juc-läman jitarichun warmita ni ollgutapis. Chauraga manami ganrayächengapächu gamcuna tiyaycashayquita.» Moisesta TAYTA DIOS nishannöllami llapan Israelcuna wiyacuran. Chaymi tiyaycashanpita juc-läman jorguran ganra caycaj runacunataga. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israelcunata willapanqui: Warmipis ollgupis mana wiyacamar runa-masinpaj mana allita rurashpanga juchatami ruran. Chay runaga jucha rurashanta reconösir runa-masinpaj imanöpis mana allita rurashanpita päganga. Jananmanpis cada chuncapita ishcay mastaraj päganga. Chay pägata chasquinanpaj caj runa wañushana captin, wañoj runapa mana pï famillyanpis captenga nogapäna canga. Chay pägataga cüracunana quiquinpaj chasquenga. Chaynöllami juchanpita perdunanäpäpis uyshata pishtananpaj apamonga. «Israelcuna garamänanpaj apamushan ofrendacunaga chasquej caj cürapämi canga. Nogapaj imatapis raquishan cajtaga cüraman apanga. Chaycunaga cürapänami canga.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Llapan Israelcunata willapanqui: Capas juc warmi runanta ganrachir juc runawan cacunman. Chayno rurashantaga capas pipis mana mayanchu. Ni runanpis capas mana mayanchu. *** Ichanga capaschari runan sëlanman warmi imano cashantapis mayapallar. Capas runaga sëlacoj cayllapitapis sëlanman warmin mana jucwan cacuycaptinpis. Chaura runanga warmita cüraman pushanga. Warminta pushar nogapaj apamonga ishcay quïlu sebäda jarinata. Jarinamanga ama wiñangachu insinsuta ni asëtitapis. Chay garamashan ofrendaga canga sëlacushanpitami; juchanta musyananpämi. «Chay warmitana cüra pushamonga ñaupäman. Nircorga rispitädu yacuta wichiwan chagarcur tacuchenga Tincuna Tolducho caycaj ichiclla allpata charircur. Warmitana ñaupäman ichichenga. Ajcha pilltantapis pascachenga. Nircurna maquinman churapanga rasunpa juchan cashan musyacänanpaj nogata garamänanpaj apamushanta. Cüranami chararaycanga juchayoj cajta gueshyachej ashgaj yacuta. Warmita jurachishpan cüra nenga: ‹Runayquita mana engañasha captiquega, jucwan mana cacusha captiquega cay ashgaj yacuta upuptiquipis manami ima castïgupis chayashunquipächu. Runayquita ganrachir jucwan cacusha captiquega TAYTA DIOSMI castigashunqui llapan ricacunanpaj. Castigashuptiquimi pachayqui jacacurconga. Wawatapis manami tarinquipänachu. Chayno castïguta chasquinquipaj castïguta chayachicoj yacuta upurmi.› Warminami ‹nishayquino cachun› nenga. «Chaura cüraga imano maldisyun päsanantapis isquirbenga. Nircurna ashgaj yacuwan mayllanga. Nircur chay yacutana warmita upuchenga juchayoj captenga chay warmipa pachancho asgayta gallaycunanpaj. Yacuta chasquircurmi runan sëlacur apamushan chaqui micuy ofrendata cürata chay warmi entreganga. Chaypitanami noga TAYTA DIOSPA ñaupächo cuyuchir ricachimashpan cüraga altarman churanga. Chay ofrendapitami cüraga juc aptay chaqui micuyta altarcho rupachenga noga yarpänäpaj. Warmita ashgaj yacuta cüra upuchiptin warmi rasunpa runanta ganrachisha captin gueshyachicoj yacuga pachancho asgayta gallayconga. Chaura pachan jucllami jacacurconga. Mananami wawata tarenganachu. Chayno captin llapan warmicunami ricaconga. Runanta warmi mana ganrachisha captin ichanga mana imanangapischu. Chay warmiga wamratapis tarenga. «Runanta ganrachir juc runawan warmi cacur ganrayaptin, runan mayapar sëlarga chaynömi ruranga. Chaynömi ruranga sëlashpallanpis. Sëlashpan warminta juclla ñaupäman apamonga. Cüranami lay niycashanno ruranga. Chayno rurar runanga manami juchayojchu canga. Warmimi ichanga juchayoj cashpanga castïguwan ñacanga.» TAYTA DIOSGA Moisesta yapay niran: «Israelcunata willapanqui: Nogata sirbimänanpaj Nazareona cayta munajcunaga warmipis ollgupis ama upongachu bïnuta, bïnupita rurashan binagrita ni ima machächicojtapis. Ama micongachu übasta ni päsastapis. Nazareo cananpaj aunimashan manaraj cumlicaptenga ama micongachu ni imatapis übaspita rurashataga. Ajchantapis ama rutucongachu. Chayno canga nogata sirbimänanpaj aunishan cumlinancama. Chaynöpami musyacanga nogallata sirbimar cawaycashan. Nazareo cashan wichanga wañushacunata ricajpis ama aywangachu papänin, u maman, wauguin, u pañin wañusha captinpis. Wañushacunata yatarga ganrayanmannami. Chay wichanga caycanga limyu nogapaj acrashami. Imaycamapis nogata sirbimänanpaj aunishan cumlinancamami acracushä canga. «Sirbimar nazareo cananpaj aunimajpa ñaupancho runa illajpita wañushpan ganrayächiptenga nogata sirbimar ajchanta wiñachicushanpis yanganami canga. Chaymi ganrayashanpita ganchis junajchöga limyuyashan ajchanta rutuconga. Warannin pusaj caj junajchöna Tincuna Toldu puncuman apanga ishcay palumata, man'chäga ishcay pushapa wampata. Chaychöna cürata entreganga. Cüranami jucta juchapita sacrifisyupaj pishtanga. Jucajtana rupachina sacrifisyupaj pishtanga. Chaynömi cüraga ruranga wañusha runata yatashanpita Nazareo runapa u Nazareo warmipa juchanta perdunanäpaj. Nazareo caycashancho ganrayaj runaga watayoj cashnitapis apamonga cutichina sacrifisyuta pishtananpaj. Chay örapitaraj yapay gallayconga nogata sirbimar Nazareo cayta. Ñaupa cajcho sirbimar Nazareo cashanga manami bälenganachu ganrayar ajchantapis rutucushanpita. «Sirbimar Nazareo cayta cumlircurnaga shamonga Tincuna Toldu ñaupanman. Chaychöna nogapaj rupachina sacrifisyuta rupachenga sänu juc watayoj cashnita. Juchapita sacrifisyupäpis watayoj sänu china uyshata pishtanga. Alli goyaypita sacrifisyupäna pishtanga juc sänu carnita. Tantatapis mas alli caj jarinapita lebadüraynajllata asëtillawan rurashata, asëtiwan pichusha lebadüraynaj llapsha tantata balay canasta-mallwawan apamonga. Chaytaga chaqui micuy ofrendantawan bïnuntawan nogapaj apamonga. Cüraga juchapita sacrifisyupaj uywata pishtarcur rupachenga. Rupachina sacrifisyupaj sänu cashnitapis rupachenga. Alli goyaypita sacrifisyuta pishtashan uyshata, balay canasta-mallwacho caycaj lebadüraynaj tantatawan garamanga. Chaqui micuy ofrendatapis bïnutapis garamanga. Chay öra nazareo cäga ajchanta rutuconga Tincuna Toldu ñaupancho. Nircur nogata sirbimar wiñachishan ajchantapis rupaycachenga alli goyaypita sacrifisyuta rupaycächishan nina rataycajman. Nazareo runa ajchanta rutucushanpitaraj cüraga uyshapa mururu aychan chayashata, balay canasta-mallwacho lebadüraynaj caycaj juc tantata, lebadüraynaj llapsha tantata, llapanta charircur nazareo runapa maquinman churapanga. Nircur chaycunataga cüra cuyuchir ricachimashpan nogata entregamanga. Chaycunaga llapanpis rispitädumi cürallapämi caycan. Cürallapämi caycan uywapa pëchu aychanta cuyuchir garamashanpis, chancan aychapis. Chaypitaga nazareo cajpis bïnuta upunmannami. «Chaynömi laycuna canga nogata sirbimashpan nazareo cananpaj aunej runacunapäga. Chaynömi ofrendatapis garamanga. Aypäpacorga mastapis garamanmanmi. Nazareo cayman yaycur aunishantaga llapantami cumlenga.» TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Aaronta wamrancunatawan willapanqui. Israelcunata bindisyunta gor cayno nenga: « ‹TAYTA DIOS bindisyunninta goycushunqui; imapitapis washaycushunqui. TAYTA DIOS alli ñawinpa ricaycushunqui; cuyapaycushunqui. TAYTA DIOS imachöpis yanapaycushunqui; jaucalla goyaycachishunqui› nir. «Chaynömi cüracunaga nogapa jutëcho Israelcunata nenga. Chaura nogapis bindisyunnëta goshaj.» Tincuna Tolduta rurayta ushaycuptin Moisesga alli asyaj asëtita jichaparan Tayta Diospana cananpaj. Toldu ruricho cajcunatapis, altarcho cajtapis alli asyaj asëtita jichaparan Tayta Diospana cananpaj. Chaypitaga cada trïbupa mandajnin sinsöshejcuna Tayta Diospaj ofrendancunata aparan. TAYTA DIOSPAJ aparan sojta carrëtawan chapashata. Ishcay mandaj-cama juc carrëtawan ofrendata apachiran. Chunca ishcay törucunatapis aparan. Törutaga cada mandaj juc-cama aparan. Llapanta Tayta Diospaj churaran Tincuna Tolduman. Chaura TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Carrëtacunatawan törucunata apamushan ofrendata chasquiy. Nircur Leví trïbu runacunata entregay arushancho nistashan-tupu üsananpaj.» Chaura Moisesga carrëtacunatawan törucunata chasquircur Leví trïbu runacunata raquiparan. Gersonpita miraj runacunataga goran ishcay carrëtatawan chuscu töruta. Chaytami paycunaga nistaran arushancho üsananpaj. Meraripita mirajcunatana goran chuscu carrëtatawan pusaj törucunata. Chaytami paycunaga nistaran arushancho üsananpaj. Paycunapa mandajnenga caran cüra Aaronpa wamran Itamarmi. Coatpita mirajcunatami ichanga carrëtacunata ni törucunatapis mana goranchu. Paycunaga rispitädu caj cösacunatami matancayllapa apanan caran. Altarman asëtita jichapaycuptinnaga Israel mandajcunapis ofrendancunata aparan. Altarpa ñaupanman churaran. Chaypitana TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Altar nogapana cananpaj inauraptenga cada junaj juc trïbupa mandajninmi ofrendancunata apamonga.» Rimir junajcho ofrendanta aparan Judá trïbu runa Aminadabpa wamran Naasón. Naasón aparan juc quïlu medyan lasaj guellay lätuta, pusaj pachac (800) grämun lasaj guellay tasuntapis. Chaycunataga pësaran Tincuna Tolducho caj pësacunawan. Lätuchöpis tasunchöpis juntata aparan mas alli caj jarina asëtillawan chapushata. Chaycunaga caran chaqui micuy ofrendami. Pachac chuncan (110) grämu lasaj gori cucharuntapis aparan junta insinsuyojta. Rupachina sacrifisyupäpis aparan juc besërata, juc carnita, juc watayoj cashnita. Juchapita sacrifisyuta pishtananpäna aparan juc chïbuta. Alli goyaypita sacrifisyuta pishtananpaj aparan ishcay töruta, pichga carnita, pichga chïbuta, pichga cashnitapis watayojta-cama. Chay ofrendacunatami aparan Aminadabpa wamran Naasonga. Ishcay junaj cajcho ofrendanta aparan Isacar trïbu runa Zuarpa wamran Natanael. Natanael aparan juc quïlu medyan lasaj guellay lätuta, pusaj pachac (800) grämu lasaj guellay tasuntapis. Chaycunataga pësaran Tincuna Tolducho caj pësacunawan. Lätuchöpis tasunchöpis juntata aparan mas alli caj jarina asëtillawan chapushata. Chaycunaga caran chaqui micuy ofrendami. Pachac chuncan (110) grämu lasaj gori cucharuntapis aparan junta insinsuyojta. Rupachina sacrifisyupäpis aparan juc besërata, juc carnita, juc watayoj cashnita. Juchapita sacrifisyuta pishtananpäna juc chïbuta aparan. Alli goyaypita sacrifisyuta pishtananpaj aparan ishcay töruta, pichga carnita, pichga chïbuta, pichga cashnitapis watayojta-cama. Chaycuna caran Zuarpa wamran Natanaelpa ofrendancunami. Quimsa junaj cajcho ofrendanta aparan Zabulón trïbu runa Helonpa wamran Eliab. Eliab aparan juc quïlu medyan lasaj guellay lätuta, pusaj pachac (800) grämu lasaj guellay tasuntapis. Chaycunataga pësaran Tincuna Tolducho caj pësacunawan. Lätuchöpis tasunchöpis juntata aparan mas alli caj jarina asëtillawan chapushata. Chaycunaga caran chaqui micuy ofrendami. Pachac chuncan (110) grämu lasaj gori cucharuntapis aparan junta insinsuyojta. Rupachina sacrifisyupäpis aparan juc besërata, juc carnita, juc watayoj cashnita. Juchapita sacrifisyuta pishtananpäna juc chïbuta aparan. Alli goyaypita sacrifisyuta pishtananpaj aparan ishcay töruta, pichga carnita, pichga chïbuta, pichga cashnitapis watayojta-cama. Chaycuna caran Helonpa wamran Eliab apashan ofrendacunami. Chuscu junaj cajcho ofrendanta aparan Rubén trïbu runa Sedeurpa wamran Elisur. Elisur aparan juc quïlu medyan lasaj guellay lätuta, pusaj pachac (800) grämun lasaj guellay tasuntapis. Chaycunataga pësaran Tincuna Tolducho caj pësacunawan. Lätuchöpis tasunchöpis juntata aparan mas alli caj jarina asëtillawan chapushata. Chaycunaga caran chaqui micuy ofrendami. Pachac chuncan (110) grämu lasaj gori cucharuntapis aparan junta insinsuyojta. Rupachina sacrifisyupäpis aparan juc besërata, juc carnita, juc watayoj cashnita. Juchapita sacrifisyuta pishtananpäna juc chïbuta aparan. Alli goyaypita sacrifisyuta pishtananpaj aparan ishcay töruta, pichga carnita, pichga chïbuta, pichga cashnitapis watayojta-cama. Chaycuna caran Sedeurpa wamran Elisur apashan ofrendacunami. Pichga junaj cajcho ofrendanta aparan Simeón trïbu runa Surisadaipa wamran Selumiel. Selumiel aparan juc quïlu medyan lasaj guellay lätuta, pusaj pachac (800) grämun lasaj guellay tasuntapis. Chaycunataga pësaran Tincuna Tolducho caj pësacunawan. Lätuchöpis tasunchöpis juntata aparan mas alli caj jarina asëtillawan chapushata. Chaycunaga caran chaqui micuy ofrendami. Pachac chuncan (110) grämu lasaj gori cucharuntapis aparan junta insinsuyojta. Rupachina sacrifisyupäpis aparan juc besërata, juc carnita, juc watayoj cashnita. Juchapita sacrifisyuta pishtananpäna juc chïbuta aparan. Alli goyaypita sacrifisyuta pishtananpaj aparan ishcay töruta, pichga carnita, pichga chïbuta, pichga cashnitapis watayojta-cama. Chaycuna caran Surisadaipa wamran Selumiel apashan ofrendacunami. Sojta junaj cajcho ofrendanta aparan Gad trïbu runa Deuelpa wamran Eliasaf. Eliasaf aparan juc quïlu medyan lasaj guellay lätuta, pusaj pachac (800) grämun lasaj guellay tasuntapis. Chaycunataga pësaran Tincuna Tolducho caj pësacunawan. Lätuchöpis tasunchöpis juntata aparan mas alli caj jarina asëtillawan chapushata. Chaycunaga caran chaqui micuy ofrendami. Pachac chuncan (110) grämu lasaj gori cucharuntapis aparan junta insinsuyojta. Rupachina sacrifisyupäpis aparan juc besërata, juc carnita, juc watayoj cashnita. Juchapita sacrifisyuta pishtananpäna juc chïbuta aparan. Alli goyaypita sacrifisyuta pishtananpaj aparan ishcay töruta, pichga carnita, pichga chïbuta, pichga cashnitapis watayojta-cama. Chaycuna caran Deuelpa wamran Eliasaf apashan ofrendacunami. Ganchis junaj cajcho ofrendanta aparan Efraín trïbu runa Amihudpa wamran Elisama. Elisama aparan juc quïlu medyan lasaj guellay lätuta, pusaj pachac (800) grämun lasaj guellay tasuntapis. Chaycunataga pësaran Tincuna Tolducho caj pësacunawan. Lätuchöpis tasunchöpis juntata aparan mas alli caj jarina asëtillawan chapushata. Chaycunaga caran chaqui micuy ofrendami. Pachac chuncan (110) grämu lasaj gori cucharuntapis aparan junta insinsuyojta. Rupachina sacrifisyupäpis aparan juc besërata, juc carnita, juc watayoj cashnita. Juchapita sacrifisyuta pishtananpäna juc chïbuta aparan. Alli goyaypita sacrifisyuta pishtananpaj aparan ishcay töruta, pichga carnita, pichga chïbuta, pichga cashnitapis watayojta-cama. Chaycuna caran Amihudpa wamran Elisama apashan ofrendacunami. Pusaj junaj cajcho ofrendanta aparan Manasés trïbu runa Pedasurpa wamran Gamaliel. Gamaliel aparan juc quïlu medyan lasaj guellay lätuta, pusaj pachac (800) grämun lasaj guellay tasuntapis. Chaycunataga pësaran Tincuna Tolducho caj pësacunawan. Lätuchöpis tasunchöpis juntata aparan mas alli caj jarina asëtillawan chapushata. Chaycunaga caran chaqui micuy ofrendami. Pachac chuncan (110) grämu lasaj gori cucharuntapis aparan junta insinsuyojta. Rupachina sacrifisyupäpis aparan juc besërata, juc carnita, juc watayoj cashnita. Juchapita sacrifisyuta pishtananpäna juc chïbuta aparan. Alli goyaypita sacrifisyuta pishtananpaj aparan ishcay töruta, pichga carnita, pichga chïbuta, pichga cashnitapis watayojta-cama. Chaycuna caran Pedasurpa wamran Gamaliel apashan ofrendacunami. Isgun junaj cajcho ofrendanta aparan Benjamín trïbu runa Gedeonipa wamran Abidán. Abidán aparan juc quïlu medyan lasaj guellay lätuta, pusaj pachac (800) grämun lasaj guellay tasuntapis. Chaycunataga pësaran Tincuna Tolducho caj pësacunawan. Lätuchöpis tasunchöpis juntata aparan mas alli caj jarina asëtillawan chapushata. Chaycunaga caran chaqui micuy ofrendami. Pachac chuncan (110) grämu lasaj gori cucharuntapis aparan junta insinsuyojta. Rupachina sacrifisyupäpis aparan juc besërata, juc carnita, juc watayoj cashnita. Juchapita sacrifisyuta pishtananpäna juc chïbuta aparan. Alli goyaypita sacrifisyuta pishtananpaj aparan ishcay töruta, pichga carnita, pichga chïbuta, pichgata cashnitapis juc watayojta-cama. Chaycuna caran Gedeonipa wamran Abidán apashan ofrendacunami. Chunca junaj cajcho ofrendanta aparan Dan trïbu runa Amisadaipa wamran Ahiezer. Ahiezer aparan juc quïlu medyan lasaj guellay lätuta, pusaj pachac (800) grämun lasaj guellay tasuntapis. Chaycunataga pësaran Tincuna Tolducho caj pësacunawan. Lätuchöpis tasunchöpis juntata aparan mas alli caj jarina asëtillawan chapushata. Chaycunaga caran chaqui micuy ofrendami. Pachac chuncan (110) grämu lasaj gori cucharuntapis aparan junta insinsuyojta. Rupachina sacrifisyupaj aparan juc besërata, juc carnita, juc watayoj cashnita. Juchapita sacrifisyuta pishtananpäna juc chïbuta aparan. Alli goyaypita sacrifisyuta pishtananpaj aparan ishcay töruta, pichga carnita, pichga chïbuta, pichga cashnitapis watayojta-cama. Chaycuna caran Amisadaipa wamran Ahiezer apashan ofrendacunami. Chunca juc junaj cajcho ofrendanta aparan Aser trïbu runa Ocranpa wamran Pagiel. Pagiel aparan juc quïlu medyan lasaj guellay lätuta, pusaj pachac (800) grämun lasaj guellay tasuntapis. Chaycunataga pësaran Tincuna Tolducho caj pësacunawan. Lätuchöpis tasunchöpis juntata aparan mas alli caj jarina asëtillawan chapushata. Chaycunaga caran chaqui micuy ofrendami. Pachac chuncan (110) grämu lasaj gori cucharuntapis aparan junta insinsuyojta. Rupachina sacrifisyupäpis aparan juc besërata, juc carnita, juc watayoj cashnita. Juchapita sacrifisyuta pishtananpäna juc chïbuta aparan. Alli goyaypita sacrifisyuta pishtananpaj aparan ishcay töruta, pichga carnita, pichga chïbuta, pichga cashnitapis watayojta-cama. Chaycuna caran Ocranpa wamran Pagiel apashan ofrendacunami. Chunca ishcay junaj cajchöna ofrendanta aparan Neftalí trïbu runa Enanpa wamran Ahira. Ahira aparan juc quïlu medyan lasaj guellay lätuta, pusaj pachac (800) grämun lasaj guellay tasuntapis. Chaycunataga pësaran Tincuna Tolducho caj pësacunawan. Lätuchöpis tasunchöpis juntata aparan mas alli caj jarina asëtillawan chapushata. Chaycunaga caran chaqui micuy ofrendami. Pachac chuncan (110) grämu lasaj gori cucharuntapis aparan junta insinsuyojta. Rupachina sacrifisyupäpis aparan juc besërata, juc carnita, juc watayoj cashnita. Juchapita sacrifisyuta pishtananpäna juc chïbuta aparan. Alli goyaypita sacrifisyuta pishtananpaj aparan ishcay töruta, pichga carnita, pichga chïbuta, pichga cashnitapis watayojta-cama. Chaycuna caran Enanpa wamran Ahira apashan ofrendacunami. Chaynömi Israelcunapa mandajnincuna ofrendanta aparan altarta inauraptin. Aparan chunca ishcay guellay lätucunata, chunca ishcay guellay tasuncunata, chunca ishcay gori cucharuncunata. Guellay lätucuna cada-ünun lasaran juc quïlu medyan; tasuncunana cada-ünun pusaj pachac (800) grämun. Lätucunawan tasuncuna llapanga lasaran ishcay chunca ganchis (27) quïlu. Chaycunata pësaran Tincuna Tolducho caj pësacunawan. Chunca ishcay (12) gori cucharuncunapis caran junta insinsunwan-cama. Cucharuncunaga cada ünun lasaran pachac chunca (110) grämun. Chaycunataga pësaran Tincuna Tolducho caj pësacunawan. Gori cucharuncuna llapanga lasaran juc quïlu chuscu pachacnin (400) grämun. Rupachina sacrifisyupäpis caran chunca ishcay (12) besëracuna, chunca ishcay (12) carnicuna, watayoj cashnicunapis chunca ishcay (12). Chaycunaga cada ünun caycaran chaqui micuy ofrendanwan-cama. Chunca ishcay (12) chïbucunapis caycaran juchapita sacrifisyupaj. Alli goyaypita sacrifisyuta pishtananpaj apashan ofrenda caycaran ishcay chunca chuscun (24) besëracuna, sojta chunca (60) carni, sojta chunca (60) chïbu, watayoj cashnicunapis sojta chunca (60). Chay ofrendacunataga aparan altarta inaurashpanmi. Asëtita wiñapashpanmi altarta inauraran. Tincuna Tolducho Tayta Dioswan parlananpaj Moisés yaycurir wiyaran Tayta Dios rimamushanta. Rimamuran babulpa chapanancho querubín anjilcuna caycashanpita. Chaynömi Tayta Diosga Moiseswan parlaj. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Aaronta willapay. Ganchis lamparincunata candilëruman churarcur sindiptin ñaupallaman achicyaranga.» Chaura Aaronga ruraran TAYTA DIOS Moisesta nishannölla. Chaymi lamparincunata churaran ñaupallaman achicyaränanpaj. Chay candilërutaga goripita tacayllapa ruraran. Jamananpita puntancho wayta-nirajnincama juc pïsallata ruraran. Chay candilërutaga TAYTA DIOS ricachishantanömi Moisés rurachiran. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israelcunapitaga Leví trïbu runacunata raquinqui. Nircur paycunata limyuyächinqui. Limyuyächerga limyuyächina yacuwan chajchupanqui. Intëru cuerpunpita shapranta galaypa afitacuchun. Röpancunatapis tagshacuchun. Chayrämi limyu canga. Nircur apamonga juc besërata, asëtillawan chapusha mas alli caj jarinanta ofrendapaj. Chaynölla gampis juchapita sacrifisyuta pishtanayquipaj juc besërata apamunqui. Leví trïbu runacunata gayanqui Tincuna Toldu ñaupanman. Llapan Israelcunatapis shuntanqui. Leví runacuna ñaupäman shamuptenga Israelcunapa mandajnincuna maquinta churanga paycunapa uman jananman. Chaypitami Aaronga maquinta jogarishpan paycunata raquenga nogata sirbimänanpaj. Chaynöpami Leví runacunaga canga Israelcuna cuyuchir ricachimashan ofrendano. «Chaypitaga Leví runacunana töru-mallwacunapa umanman maquincunata churanga. Jucaj töru-mallwaga pishtacanga juchapita sacrifisyupaj. Jucaj töru-mallwatana pishtanga rupachina sacrifisyupaj. Chaynöpami Leví runacuna limyuna canga. Nircorga gammi Aaronpa wamrancunapa ñaupanman ichichinqui llapan Leví runacunataga. Nircur cuyuchir ricachiypa garamashayqui ofrendatano nogatana sirbimänanpaj ricachimanqui. Chaynöpami Leví trïbu runacunataga Israelcunapita raquinqui shuynina cananpaj. Chayno shuynina cananpaj raquircuptiquiraj, limyuyarcachiptiquiraj aywanga Tincuna Tolducho ima ruraytapis arunanpaj. Llapan Israelcunapita paycunaga acrasha caycan nogata sirbimänallanpämi. Israelcunapa guechpa wamrancunapa ruquinmi Leví trïbu runacunataga chasquishcä. Israelcunapa guechpa wamrancunapis, uywancunapa rimir caj wawancunapis nogapami. Egipto runacunapa guechpa wamrancunata wañuchishpämi Israelcunapa guechpa wamrancunataga nogapaj acracurä. Chay guechpa wamrancunapa ruquinnami Leví trïbu runacunata chasquishcä. Nircur Aaronpawan wamrancunapa munayninchöna cananpämi goycushcä. Paycunanami Tincuna Tolducho ima ruraycuna captinpis Israelcunapa ruquin ruranga. Israelcuna juchanpita perdunasha cananpaj apamushan ofrendancunatapis paycunanami churanga. Chaynöpami Israelcunaga Tincuna Tolduman mana yayconganachu. Chaura paycunataga ima mana allipis mana chayanganachu.» Moisespis Aaronpis llapan Israelcunapis ruraran Leví trïbu runacunapaj TAYTA DIOS nishannömi. Leví trïbu runacunapis bäñacurir röpancunatapis tagshacuran. Aaronna paycunataga TAYTA DIOSTA ricachiran sirbinanpaj. Nircur paycuna limyuna cananpäpis uywata pishtaran. Chaypita Leví trïbu runacunaga Tincuna Tolducho imapis rurananpaj cajcunatana ruraran. Chaychöga Aaronwan wamrancunami mandaran imata rurananpäpis. TAYTA DIOS nishannöllami Leví trïbu runacunataga arunanpaj churaran. Chaypitana TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Leví runacunaga ishcay chunca pichga (25) watayoj cashanpita-pachami Tincuna Tolducho aronga. Ichanga pichga chunca (50) watayojman chayar jamacongana. Chaypitaga waquin famillyancunata yanapayllana yanapanga Tincuna Tolducho imapis ruraycunata. Ichanga waran-waran manami aronganachu. Chaynömi camacächinqui Leví trïbu runacuna arunanpäga.» Egiptupita Israelcuna llojshicamushan ishcay wataman gallaycoj quillacho chunyaj Sinaí jircacho Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israelcuna Pascua fistata ruranga imaypis rurananpaj nishä junajcho. Fista gallayconga cay quilla chunca chuscu junaj tardi. Fistata ruranquicuna imanöpis isquirbiraycashanno.» Chaura Moisesga Israelcunata willaparan Pascua fistata rurananpaj. Paycunaga fistata ruraran chay quillacho chunca chuscu junaj tardi chunyaj Sinaí jircacho. Moisesta TAYTA DIOS nishanno ruraran. Ichanga chay öra waquin runacuna ganra caycaran ayata yatashanpita. Chaynöpa paycunaga chay junaj Pascua fistaman mana yaycuranchu. Chaymi Moisesman, Aaronman aywaran. Moisesta niran: «Ayata yataynëpami nogacunaga ganra caycä. ¿Imanirtaj waquin Israel famillyäcunawan iwalga garaynëta TAYTA DIOSPAJ mana goycärïmanchu?» Moisesna niran: «Gamcunaga shuyaycäriyraj. Mä imatashi TAYTA DIOSNINCHI nimanga.» TAYTA DIOSNA Moisesta niran: «Israelcunata sumaj willapay: Gamcunaga llapayqui, wamrayquicunapis, nogata aduramar Pascua fistata ruranqui. Ayata yatashanpita ganra caycajpis, caminanticunapis ishcay quilla cajcho chunca chuscu junajnin tardi fistata ruranga. Miconga cashnipa aychan cancashata, ashgaj jachallanpawan lebadüraynaj tantallanpawan. Pishtashayqui cashnipataga ima tulluntapis ama paquinquichu. Chay junajlla ushajpaj micunqui. Waranninpäga imatapis ama puchöchinquichu. Pascuataga ruranqui willapashänölla. Pipis limyu caycar, jinancho tiyaycar Pascua fistata mana ruraj cäga marcayquipita gargushami canga. Imaypis fista cashan junaj nogapaj garaynincunata mana apamushanpita castigasha canga. «Gamcunacho juc-lä nasyun runacuna tiyaycajpis Pascua fistataga willapashäno ruranga. Imanöpis ruranayquicunapaj willapashäta gamcunapis juc-lä runacunapis cumlenga.» Tincuna Tolduta ichichiyta ushashan junäga pucutay chapacurcuran. Pacha chacarcuptenga Toldu janancho yuricurcoj nina rataycarna. Chaynölla caj pacha waränancama. Chaynöllami waran-waran rataran. Junajpaga pucutay chaparaj; chacaypana nina rataj. Tincuna Toldu jananpita pucutay jogaricaptin Israelcunaga aywacärejna. Maychöpis pucutay ichicuycuptenga chayllachöna wasincunata ichichej. Israelcunaga TAYTA DIOS mandaptinraj aywajpis, tiyananpaj wasincunatapis ichichej. Toldu janancho pucutay cacuptenga jinallancho tiyacoj. Toldu janancho unaycamana pucutay cacuptenga mana aywajnachu. Jinancho TAYTA DIOSTA sirbiytana gallaycoj. Wallca junajlla Toldu janancho pucutay captenga TAYTA DIOS nishan öra maychöpis wasincunata ichichej. TAYTA DIOS nishan örami aywaytapis gallaycärej. Öraga chacayllapa Toldu janancho pucutay ichiraj. Pacha wararcuptinna jogaricaptenga Israelcuna aywacojna. Pucutay jogaricaptenga junajpapis chacaypapis aywacoj. Toldu janancho pucutay ishcay junaj, o juc quilla, man'chäga juc wata puñuräcuptenga Israelcuna jinallancho tiyaj. Pucutay jogaricaptenga jinan öra aywacoj. Imaypis TAYTA DIOS nishan öra wasincunata ichichej, pay nishan öra aywacojpis. Manaraj imatapis niptenga TAYTA DIOS Moisesta nishanno sirbir goyaj. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Guellaypita ishcay trompëtacunata ruray martilluwan tacayllapa. Chay trompëtacunaga canga runacunata shuntanayquipaj u aywayta gallaycärinanpäpis musyachinayquipaj. Ishcan trompëtacunata tucaptenga llapan runacuna shamonga gam caycashayqui Tincuna Toldu puncuman. Jucaj trompëtallata tucaptenga cada trïbupa mandajnincunallami shuntacämonga. Aywacunanpäna trompëtata tonädachiypa tucaptenga inti yagamunan caj-läpa tiyaycajcuna aywayta gallaycärenga. Yapay tonädachiypa trompëtata tucaptenga sur caj-läpa tiyajcunana aywayta gallaycärenga. Trompëtata tonädachiypa tucaptenga simri canga tiyaycashanpita juc-läman aywananpänami. Runacuna shuntacämunallanpäga ishcan trompëtatami tucanga. Runacuna aywacunanpämi ichanga tonädachiypa tucanga. Trompëtata tucajcunaga cangapaj Aaronpita miraj cüracunami. Chay nishäcunaga imaycamapis laymi canga gamcunapaj gamcunapita mirajcunapäpis. «Tiyaycashayqui nasyunniquiman chiquishojcuna wañuchishunayquipaj yaycamuptenga trompëtata tonädachiypa tucanqui pillyaj aywanayquicunapaj. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI yanapäshayqui. Gamcunata salbashayqui chiquishojcunapita. Trompëtacunataga tucanqui cushicuy junajcunacho, llullu quilla fistacunacho, rupachina sacrifisyuta rupachishpayqui, alli goyaypita sacrifisyu uywacunata pishtarpis. Chayno trompëtacuna wagajta wiyashpämi gamcunata yanapäshayquipaj. Nogami cä TAYTA DIOSNIQUI.» Wata juc quilla ishcay chunca junajninchömi Conträtu Babul caycashan Rispitädu Toldu jananpita pucutay jogaricaran. Chaura Israelcunaga chunyaj Sinaïcho tiyaycashanpita aywacuran. Chaypita pucutayga päracuycuran Parán jutiyoj chunyajchöna. TAYTA DIOS Moisesta willapashannöllami Israelcunaga aywaran. Judá trïbu runacuna rimir-puntata bandëranwan aywaran. Chay trïbu runacunata mandaycaran Aminadabpa wamran Naasón. (Paycunawan iwalmi aywaran ishcay trïbu runacunapis). Isacar trïbutaga mandaycaran Zuarpa wamran Natanael. Zabulón trïbutana mandaycaran Helonpa wamran Eliab. Paycunapa guepantana Gersonpita, Meraripita mirajcuna Tincuna Tolduta pascarcur apacarcärir aywacuran. Paycunami chay cösacunata apananpaj caran. Paycunapa guepantana Rubén trïbu runacuna bandëranwan aywaran. Paycunata mandaycaran Sedeurpa wamran Elisur. (Paycunawanmi aywaran Simeón trïbu runacunapis, Gad trïbu runacunapis.) Simeón trïbutana mandaycaran Zurisadaipa wamran Selumiel. Gad trïbutana mandaycaran Deuelpa wamran Eliasaf. Paycunapa guepantana aywaran Coatpita mirajcuna. Paycunaga rispitädu cösacunata apar aywaran. Maymanpis chayashpan paycunaga tarej Tincuna Toldu ichichishatana. Paycunapa guepantana aywaran Efraín trïbu runacuna bandëranwan. Paycunata mandaycaran Amiudpa wamran Elisama. (Paycunawanmi aywaran Manasés trïbu runacunapis, Efraín trïbu runacunapis) Manasés trïbutana mandaycaran Pedasurpa wamran Gamaliel. Benjamín trïbutana mandaycaran Gedeonipa wamran Abidán. Ushanantana aywaran Dan trïbu runacuna bandëranwan. Paycunata mandaycaran Amisadaipa wamran Ahiezer. (Paycunawanmi aywaran Aser trïbu runacunapis, Neftalí trïbu runacunapis) Aser trïbutana mandaycaran Ocranpa wamran Pagiel. Neftalí trïbutana mandaycaran Enanpa wamran Ahira. Chaynömi Israelcunaga röpa-röpa gatinaylla aywaj. Madián runa Reuelpa wamran Hobab caran Moisespa cuñädun. Paytami Moisés niran: «Nogacunaga aywacö TAYTA DIOS aunimashan partimanmi. TAYTA DIOSGA Israelcunata aunisha cuyar alli ricananpämi. Yan'gaycallämay ari. Yan'gämaptiquega nogacuna allimi ricashayqui.» Hobabna niran: «Manami aywämanchu. Nogaga cuticushaj famillyäcuna tiyaycashan marcämanmi.» Chaypis Moisesga ruwar niran: «Ama cuticuychu ari. Gamga rejsinquimi chunyajcho mayninman pachacuna cashantapis. Chaymi nogacunata pushamashpayqui rejsichimay ari. Nogacunawan aywacuptiquega TAYTA DIOS tarichimashanchïcunata iwalmi raquipänacushunpis.» Chaynömi Israelcunaga Sinaí jircapita aywacur quimsa junaj aywaran. Chay junajcuna Conträtuta rurashan babultaga Israelcunapa ñaupanta apaycaran maycho jamananpäpis ashishpan. Israelcuna aywacuptenga TAYTA DIOS yurichishan pucutay aywaj Israelcunapa janallanta. Babulta apananpaj jogarcäriptin Moisés nej: «¡Aywaculläshunna TAYTA DIOS! ¡Contrayqui cajcunaga machiypa-machir gueshpichun! ¡Chiquishojcunaga ricashushpayqui gueshpir aywacuchun!» Babulta jamaycachiptinna Moisés nej: «¡Cutiycamuyna ari TAYTA DIOS yupaytapis mana atipaypaj Israel runacunaman!» Chaypitanaga Israelcuna amatar ñacar TAYTA DIOSPA contran rimaran. Rimashanta wiyar TAYTA DIOSPIS fiyupa rabyacurcuran. Chaymi Israelcuna tiyaycashan cantunpa ninata ratarachiran. Chaura runacunaga Moisesta ruwar gaparparan. Moisesnami TAYTA DIOSTA mañacuran. Chayrämi ninaga upiran. Israelcunata rupananpaj ninata TAYTA DIOS ratachishanpitami chay partita jutichaparan «Tabera» nir. Israel runacunaman guellicusha caran jäpa runacunapis. Chay runacunaga pachallanpaj yarpaj. Chaymi Israelcunatapis yarpächiran Egiptucho micushancunata. Chaymi yapay wagar niran: «¡Ojalä aycha canman micunanchïpaj! Egiptuchöga listullatami micoj canchi pescäduta, pipinuta, tumbuta, pörruta, sibuyllata, äjustapis. Cananga yargaypita caycho wañuycanchi. Manällatami micuycanchi.» (Manäga caran culantrupa murunno; culurnenga risïna jachano. Manäga chacaypa shullayno shicwamoj. Chaytanami runacuna shuntaj. Nircur agaj. Waquinna tacarcur yanoj. Waquinna tantatano ruraj. Micuptenga mishquej manticallawan rurasha tantano.) *** Israelcuna toldun puncucunacho wagarcaycajta Moisés wiyaran. Chaura TAYTA DIOS fiyupa rabyaran. Moisespis llaquicuran. Chaymi TAYTA DIOSTA niran: «Sirbishojniquitaga ¿imanirtaj ñacachimanqui? ¿Imanirtaj aypalla runacunata pushanäpaj churamushcanqui? Nogaga paycunapa maman-taytantächu cä aunishayqui partiman ‹chuchuycaj wamrata margasha apajno apay› nimänayquipäga. Paycunaga wagaparcaycäman ‹Micunäpaj aychata gomay› nirmi. ¿Maypitataj aychata tarishaj chaychica runapäga? Noga japalläga manami camäpacönachu chaychica runacunata pushayta. Paycunata pushanäpäga fiyupa sasami. Chaynölla ñacachimänayqui captenga asta juclla shuntacamay. Chaura manami imachöpis ñacashänachu.» Chaura TAYTA DIOS niran: «Gam musyanquimi maygan-maygan Israelcunapa mandajnin cashantapis. Chaymi ganchis chunca (70) mandaj auquincunata shuntarcur pushamuy Tincuna Tolduman. Chayllacho llapayqui shuyämanqui. Noga urämushpä chaychömi gamwan parlashun. Nircurmi gamcho caycaj Espirituta paycunaman aypushaj. Chaura paycunanami Israelcunata pushäshishunqui. Manami japallayquinachu pushanquipaj. «Llapan runacunata ninqui warapaj limyuyänanpaj. Warami aychata miconga. Maynami wiyashcä wagashpan ‹¡Ojalä aycha canman micunanchïpaj! ¡Caycho cashanchïpitaga Egiptucho mas allimi caranchi!› nejta. Chaymi cananga micunanpaj aychata goshaj. Aychataga manami juc junajllachu, ni ishcay junajllachu, ni pichga junajllachu, ni chunca junajllachu, ni ishcay chunca (20) junajllapischu miconga. Paycunaga aychata miconga juc quilla intërumi. Pasaypa däñapäcongarämi, melanäcongarämi. Chayno canga paycunawan caycaptë manacajman churamashanpitami, nogapa ñaupächo wagashpan ‹¿Imapäraj Egiptupita llojshimuranchïpis?› nishanpitami.» Chaura Moisés niran: «Nogawan shamoj runacunaga pillyapaj alli cajlla sojta pachac warangami (600,000) caycan. ¿Chayno caycaptinchu ‹juc quillami aychata garashaj› nimanqui? ¿Maychötaj caycan chaychica uysha, wäca caychica runa micunanpäga? Lamarpita llapan pescäduta chariycur garashapis manami aypanmanchu.» Chaura TAYTA DIOS niran: «¿Munayniynaj cashätachu yarpanqui? Cananmi musyanqui rimashä rasunpa cashanta u mana rasunpa cashantapis.» Chaypita aywar Moisesga llapan runacunata willaran TAYTA DIOS nishanta. Ganchis chunca (70) mandaj Israel auquincunata shuntarcurna Tincuna Toldu intërunpa tumarej ichichiran. Chayno caycaptin TAYTA DIOS pucutaycho urarcamur Moiseswan parlaran. Nircur Moisescho caycaj Espirituta aypuran ganchis chunca (70) auquincunata. Chaura chay runacunachöpis caycaranna Tayta Diospa Espiritonga. Chaymi Tayta Diospa profëtancunanöna chay öra parlaran. Yapay ichanga manana imaypis chayno parlarannachu. Ganchis chuncata acrasha captinpis Eldadwan Medadga Tincuna Tolduman mana aywaranchu. Paycunaga tolduncunallachömi quëdacuran. Ichanga Tayta Diospa Espiritun paycunamanpis chayaran. Chaura Israelcuna tiyaycashancho profëtacunanöna parlaran. Chaymi juc wamra cörriyllapa aywaran Moisesta willaj: «Eldadwan Medadga profëtacunanömi parlarcaycan tiyaycashäcunacho» nir. Chayno niptinmi Nunpa wamran Josuëga Moisesta niran: «¡Tayta, michay. Ama parlachunchu!» Josuëga wamra cashanpita-pachami Moisespa yanapajnin caran. Moisesna niran: «¿Imanirtaj nogalla profëta canäta munanqui? ¡Ojalä TAYTA DIOSGA llapan runacunaman Espiritunta churanman! ¡Ima alliraj canman llapanpis profëtallana captin!» Chaypitaga Moisespis, auquincunapis tiyaycashan tolduncunaman cuticuran. Nircurna TAYTA DIOSGA lamarpita fiyupa wayrächimuran. Chay wayrami apamuran aypalla codorniz äbita. Chay äbicunaga gotucaran Israelcuna tiyaycashanman y ñaupancunaman. Juc metru altunömi gotucaran. Juc junaj aywaycamapis sïguir caycaranraj. Israelcunaga chay junaj, chay chacay, warannin junajpis mana jamaypa codornizta chariran. Wallcata charejcunapis chunca gotuytami shuntaran. Nircur tiyaycashan ñaupancunacho chaquichiran. Israel runacuna codorniz aychata amurcullaptinnami TAYTA DIOS fiyupa rabyacurcuran. Chaymi castigar aypalla runacunata wañuchiran. Pachallanpaj yarparajcunata chaycho pampashanpitami chay pachapa jutinta churaparan «Kibrot-hataava» nir. Kibrot-hataava partipita aywacur Israelcunaga chayaran Hazerot partimanna. Chaychöna tolduncunata ichircachir goyaran. Moisés majachacaran etiope warmiwan. Chaymi Aaronwan pañin Mariaga Moisespa washanta rimaran. Mastapis niran: «TAYTA DIOSGA manami Moisesllawanchu parlasha. Noganchïwanpis parlashami» nir. Chayno rimashancunatami TAYTA DIOS wiyaran. Paycuna chayno parlaptinpis Moisés cay pachacho llapan runapita mas umildi car imatapis mana rimacuranchu. Chaura Moisesta, Aaronta, Mariata TAYTA DIOSGA niran: «Gamcunaga quimsayqui ayway Tincuna Tolduman.» Chayno niptenga Tincuna Tolduman quimsan aywaran. Chaynami TAYTA DIOSGA pucutaycho urämuran Tincuna Toldu puncuman. Chaypita gayaran Aarontawan Mariata. Paycuna ñaupanman aywaptin TAYTA DIOS niran: «Sumaj wiyamay. Nogaga profëtäwan parlä ricapacushallanchömi, man'chäga suyñuyllanchömi. Sirbimajnë Moiseswanmi ichanga defrenti parlä. Sumaj tantiyanacö. Wasëta ricaj-japuy waquin wiyacamajcunawanga manami chayno parlächu. Chayno defrenti paywan parlaycaptëga ¿imanirtaj Moisespa washanta rimarcaycanqui?» *** Chayno nirir TAYTA DIOSGA fiyupa rabyar aywacuran. Tincuna Toldupita pucutay aywacuptin jinan öra Mariacho lepra yuricurcuran. Cuerpun pasaypa yurajna ricacuran. Aarón ricäriptenga Mariapa cuerpun leprawanna caycaran. Chaymi Aaronga Moisesta ruwacushpan niran: «Ay tayta, ama castigaycäramaychu ari juchä atipasha upanöpis rimaycärishäpitaga. Mariapa cuerponga caycan mamanpa pachallancho wañusha wamra garan juruycajnömi. Tayta Diosta mañacuycuy ari allchacaycachinanpaj.» Chaura Moisesga TAYTA DIOSTA ruwacur mañacuran: «Tayta Dios, Mariata allchacaycachiy ari» nir. TAYTA DIOSNAMI niran: «Papänin wamrata gagllancho togapaptenga ¿manachu wamran ganra canman ganchis junajyaj? Chayno ari ganchis junajcama Mariatapis tiyarcaycashayquipita juc-läpa garguriy. Chaypitaraj cutimonga.» Chaymi Mariataga tiyarcaycashanpita juc-läman ganchis junajyaj garguran. Chaycama runacunaga jinallancho goyarcaycaran. María cutiycuptinraj Hazerotpita llapan aywacur chayaran Parán chunyajman. Chaychöna tolduncunata ichircachir goyaran. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israelcunata goycunäpaj caycaj Canaán partita ricapacamunanpaj runacunata cachay. Cachanqui cada trïbupita juc mandajta.» Chaura Moisesga TAYTA DIOS nishannömi chunyaj Paranpita cacharan. Ricapacoj aywajcunaga Israelcunacho caran mandajcunallami. Chay aywaj runacuna caran: Rubén trïbupita Zacurpa wamran Samúa, Simeón trïbupita Horïpa wamran Safat, Judá trïbupita Jefonepa wamran Caleb, Isacar trïbupita Josëpa wamran Igal, Efraín trïbupita Nunpa wamran Oseas, Benjamín trïbupita Rafüpa wamran Palti, Zabulón trïbupita Sodipa wamran Gadiel, José trïbupita Susipa wamran Gadi (Payga caran Manasés trïbupita.), Dan trïbupita Gemalipa wamran Amiel, Aser trïbupita Micaelpa wamran Setur, Neftalí trïbupita Vapsipa wamran Nahbi, Gad trïbupita Maquipa wamran Geuel. Paycunatami Moisesga cacharan Canaán partita ricapacoj. (Nunpa wamran Oseaspatana Moisesga jutinta rucachiparan «Josué» nir.) Canaán nasyunta ricapacamunanpaj cachashpan Moisés niran: «Neguevpa aywashpayqui wichanqui punta-punta caycaj jircacunapa. Chay parti imano cashantapis ricapacamunqui. Mayacachanqui chaycho tiyajcuna callpayoj cashanta callpaynaj cashanta, aypalla cashanta, wallcajlla cashantapis. Ricapacamunqui tolducunallacho tiyarcaycashanta u siudänincuna curalasha cashantapis. Ricapacamunqui chacrancuna alli allpa cashanta, mana alli cashanta, jundu allpa cashanta, gachpara cashanta, muntiyoj cashanta, mana cashantapis. Mana manchacuypa yaycunqui. Chay particho wayojtaga imallatapis apamunqui.» Chay ricapacoj aywashan öraga caran ñaupata pogoj übasta pallaycashan wichanmi. Moisés cachashancuna aywar Canaán partitaga intëruta ricapacuran chunyaj Zinpita-pacha Hamatpa ñaupancho caycaj Rehobcama. Rehobga caycan Hamat yaycunachömi. Neguevpa gallaycur chayaran Hebrón marcacama. Chaychömi tiyaycaran Anacpita miraj runacuna: Ahimán, Sesai, Talmai. Hebrón marcataga unaynami ruraran. Chaypita ganchis watatarämi Egiptucho caj Zoán marcatapis ruraran. Ricapacojcuna chayaran yacu aywaycaj Escol ragracama. Chaycho juc rasïmu wayuyniyoj übasta muturan. Chay übastaga gueruman warcurcur ishcaj matancacarcärir aparan. Chaynöpis ricapacoj aywajcunaga pallaran ïgusta granadatapis. Rasïmu übasta pallashanpitami chay partipa yacu aywaj ragrata jutichaparan «Escol ragra» nir. Chuscu chunca junaj ricapacuycorga cutiran Cadescho caycaj chunyaj Paranman. Chaycho goyarcaycaran Moisés, Aarón llapan Israelcunapis. Chayaycur willaparan imata ricapacushanta, imata mayacachashanta. Ricachiran chay partipita apashan frütacunatapis. Nircurnami Moisesta willaran: «Cachamashayqui partiman ricapacoj aywashcäcunami. Chaychöga ima-aycapis aypalla captin lëchipis, mishquipis yacunöraj aypallami caycan. Chaycho wayushan frütacunami cay apamushäcunapis. Ichanga chaycho tiyaj runacuna fiyupa callpayojmi; siudänincunapis jatunmi, sumaj curalashami. Manami chayllapischu. Chaychöga caycanmi Anacpita miraj jatusaj runacunapis. Néguev partichöga tiyarcaycan Amalec runacuna. Punta puntayoj jircacunachöga tiyarcaycan Het runacuna, Jebús runacuna, Amorreo runacuna. Lamar cantun-quinraypana, Jordán mayu lädun-quinraypana tiyarcaycan Cananeo runacuna.» Chaura Israelcunaga Moisespa contran rimayta gallaycäriran. Chaymi runacunata upällaycachir Calebga niran: «¡Aywashun chay chacrata guechunanchïpaj! ¡Noganchëga guechuyta puydinchïmi!» Ichanga Calebwan ricapacoj aywajcuna niran: «¡Chacranta guechoj aywar chay runacunataga manami binsishunpächu! ¡Paycunaga noganchïpita mas munayniyojmi caycan!» Chayno nirmi Israel-masincunata manchachir cayno niran: «Ricapacamushä partiga mana allimi. Wañuyllami tumaycan. Chaycho tiyaj runacunapis jatusajllami. Anacpita miraj jatusaj runacunatapis ricashcämi. Paycunapa ñaupanchöga ticsanöllami cashcä. Paycunapis ticsatanöllami ricamasha.» Chaura Israelcunaga gaparparan. Chay chacayga wagaycar wararan. Moisespawan Aaronpa contran rimar nircaycaran: «¡Egiptullachöna wañucushwan caran! U ¡cay chunyajchöpis mayna wañucushwan caran! TAYTA DIOSGA ¿imapäraj cay partiman pushamashcanchi? ¿Pushamashcanchi guërracho wañunanchïpächu, warminchïcunapis wamranchïcunapis chiquimajninchïcunapa munaynincho prësu cananpächu? ¡Masbin Egiptuman cuticushun!» Chayno parlarmi jucnin-jucnin ninacuran: «Mandajninchi cananpaj juctana churarcur Egiptuman cuticushun.» Chaura Aaronwan Moisesga llapan runacunapa ñaupancho umpuran urcunpis pampaman töpananyaj. Canaán partita ricapacoj aywaj Josuëpis Calebpis fiyupa llaquicushpan jatiraycashan röpanta rachiriran. Nircurna llapan Israelcunata niran: «¡Ricapacur purimushä chacraga fiyupa allimi! TAYTA DIOS cuyapämashpanchëga yanapämäshunmi chay nasyunman yaycunapaj. Nircur lëchipis mishquipis yacuno achca cashan nasyuntaga noganchïtami goycamäshun. Ichanga TAYTA DIOSPAJ ama rabyaychu. Ama manchacuypischu chay nasyuncho tiyaj runacunataga. Chay runacunata noganchëga fäsimi binsirishun. Paycunataga manami pipis yanapanchu. Noganchïwan ichanga TAYTA DIOS caycan. ¡Chaymi ama manchacuychu-llapa!» Chayno niycaptinpis runacunaga sajmayta munarcaycaran. Chaura Tincuna Toldu janancho TAYTA DIOSPA achicyaynin yurircuran llapan Israelcuna ricaycaptin. Chay örami Moisesta TAYTA DIOS niran: «Cay runacunaga ¿imaycamaraj chaynölla manacajman churamanga? ¿Imaycamaraj mana riguimangachu paycuna ricaycaptin almiraypajcunata rurasha caycaptëpis? Canan paycunataga gueshyawanmi usharishaj. Mananami aunishä partichöpis tiyanganachu. Gampitami ichanga mirachishaj mas aypallata, mas callpayojta.» Niptinmi Moisesga TAYTA DIOSTA niran: «Gamga fiyupa munayniquiwanmi cay runacunata Egiptupita jorgamurayqui. Israel runacunata wañuchiyta yarpaycashayquita cumliptiquega Egipto runacuna mayaycur willapanga Canaancho tiyajcunatami. Cananeo runacunapis mayashami gam cay runacunacho caycashayquita, paycunawan ricanacuypa parlashayquita, cay runacunapa ñaupanta ichiraycaj pucutaycho junajpa aywashayquita, chacaypana ichiraycaj nina rataycajcho aywashayquita. Cay runacunata ushajpaj wañurachiptiquega gampaj parlajta wiyaj runacuna jamurpäshushpayqui nenga: ‹TAYTA DIOSGA aunishan nasyunman chayachiyta mana puydishpanmi Israelcunata chunyajcho wañuycachisha› nir. Chaymi Tayta Dios aunishayquinölla fiyupa munayniyoj cashayquita canan musyachiy. Gam nirayqui: ‹Jucllaga manami rabyacöchu. Amatar cuyacojmi cä. Mana allita rurajcunata, mana wiyacojcunata perdunä. Chaypis juchayojcunataga castigä maman-taytanta, wamranta, willcanta mas willcan cajtapis› nir. Tayta Dios, Egiptupita jorgamushayquipita-pachami cay runacunata awantashcanqui. Rasunpa cuyacoj caycashpayquega jucha rurashanta perdunaycuy ari.» Chaura TAYTA DIOS niran: «Ruwacamashayquinömi paycunata perdunashaj. Rasunpami nogaga imaycamapis cawä. Intëru mundupis maquillächömi caycan. Egiptucho, chunyaj jircacho milagrucunata rurashäta ricajcunaga manami ni jucnayllapis ricangachu unay famillyancunata aunishä nasyunta. Paycunaga quiquin munashanta rurachimayta munashpanmi yaparir-yaparir mana wiyacamashachu. Chayno rabyachimajcunaga manami mayganpis chay nasyunta ricangachu. *** Sirbimajnë Calebmi ichanga nishäcunata riguir wiyacamasha. Chaymi ricapacoj aywashan partiman payllata yaycuchishaj. Paypita mirajcunapis chay partichömi tiyanga. Ragran aywaj pampachöga tiyaycan Amalec runacunawan Cananeo runacunami. Chaymi gamcunaga wara junaj chunyajpa cutiy Puca Lamar läduman.» Aarontawan Moisesta TAYTA DIOS niran: «¿Fiyu Israelcuna washä rimashanta imaycamaraj awantashaj? Conträ rimashanta wiyashcänami. Paycunaga rimaycan ‹TAYTA DIOS castigamashcanchi› nirmi. Chaymi cananga shimin nishanta cumlishaj. Nogaga cawämi. Nishäta cumlëmi. Ishcay chunca (20) watayojpita janaman caj llapan sinsucojcuna, washä rimajcunaga cay chunyajllachömi ushacanga. Chaura ayancunapis chunyajchömi mashtarpanga. Goycunäpaj aunishä nasyunman manami yaycongachu. Jefonepa wamran Calebwan Nunpa wamran Josuëllami aunishä nasyunmanga yayconga. ‹Chiquimajcunapa munayninchöchari canga› nishayqui wamrayquicunatami ichanga aunishä nasyunman chayachishaj. Paycunami ichanga manacajman churashayqui nasyuncho cushisha goyangapaj. Gamcunapa ayayquega cay chunyajchömi mashtarpaycar quëdanga. Wamrayquicunanami chuscu chunca (40) wata uywancunata ricallar chunyaj jirca-quinraypa goyanga. Chayno paycuna ñacanga gamcuna mana wiyacamashayquipitami. Puriycällarmi canan rucu cäga llapayqui ushacanquipaj. Gamcunaga chuscu chunca (40) junajmi Canaán nasyunta ricapacamurayqui. Chaypitami ñacashpayqui purinquipaj chuscu chunca (40) wata. Chaynöpami cada junaj ricapacur purimushanpita juc wata chunyajpa purinquipaj. Chayrämi musyanquipaj conträ ricacojcunata imano castigashätapis. Chaynömi nogaga rurashaj conträ jatarir mana wiyacamaj Israelcunata. Chaura paycunaga cay chunyajllachömi ushacanga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Ricapacoj Moisés cachashan runacunami cutiycamur Israelcunataga willaparan «mana alli chacrami» nir. Chaynöpami llapan Israelcuna Tayta Diospa contran rimaran. Chaypitami llullacuypa willajcunaga TAYTA DIOSPA ñaupancho castïguwan wañuran. Ricapacoj aywajcunaga Josuëwan Calebllami cawaycar quëdaran. Tayta Dios nishanta Israelcunata Moisés willapaptin Israelcunaga fiyupa llaquicuran. Chaymi tutalla jatarcärir altunnin puntaman aywaran. Chayaycärir Moisesta niran: «Nogacunaga juchatami rurashcä. Cananga caychönami caycäcuna. Juclla aywashun TAYTA DIOS aunimashanchi partiman.» Chaura Moisés niran: «¿Imanirtaj TAYTA DIOS nishanta gamcuna mana wiyacunquichu? Manacajllapämi aywanquipaj. Ama aywaychu. TAYTA DIOSGA gamcunata manami yanapäshunquipächu. Chiquishojcunaga binsishunquipämi. Amalec runacunawan Cananeo runacunaga magashunayquipaj, wañuchishunayquipämi shuyaycäshunqui. Tayta Diosman mana yäracushayquipitami gamcunatapis TAYTA DIOS mana yanapäshunquipänachu.» Chaypis mana wiyacuypa aywaran punta puntayoj jircapa. Ichanga pacharpaycashanpita babulta mana aparanchu. Moisespis mana aywaranchu. Chay partipa tiyaj Amalec runacunawan Cananeo runacunaga Israelcunata binsiran. Pasaypa binsirmi Horma marcacama gaticacharan. Chaypitanaga Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israelcunata willanqui: Goycunäpaj caycaj nasyunman chayarga Nogapaj sacrifisyucunata rupachenga. Chaycunapa jömuynenga nogapa shongöpänömi canga. Chay sacrifisyucunata rupachinqui rupachina sacrifisyu captinpis o aunimashayquita cumlishpayquipis, o buluntäniquipita uywata apamushpayquipis o fistapaj uywata apamushpayquipis. Chay sacrifisyucunapaj uywayquicunapita apamunqui töruta carpis, uyshata carpis, o cabrata carpis. Sacrifisyupaj apamushayquiwan iwal apamunqui ishcay quïlu allinnin jarinata juc litru asëtiwan chapurcur. Cada cashnita apamur jananman yapanga juc litru bïnuta. «Carni captenga jananman yapanga chuscu quïlu jarinata litru masnin asëtiwan chapushata. Jananmanpis nogapaj rupachiptin jömuynin shongöpäno cananpaj yapanga juc litru medyan bïnuta. «Rupachina sacrifisyupaj apamurpis, aunishanta cumlirpis u alli goyaypita sacrifisyupaj apamurpis besërata apamushanpa jananman yapanga sojta quïlu jarinata ishcay litru asëtiwan chapushata, ishcay litru bïnuta. Chaycunata nogapaj rupachiptin jömuynin shongöpänömi canga. Chaynöllami ruranga töruta apamurpis, carnita apamurpis, cashnita apamurpis, capshita apamurpis. Ayca uywata apamurpis chaynömi cada uywapaj churanga. Nogapa shongöpäno jömuynin cananpaj rupachir Israelcunaga chaynömi ruranga. «Lagacamojcunapis nogapaj rupachinanpaj apamuyta munarga gamcuna rurashayquinöllami ruranga. Nishätaga cumlinqui gamcunapis lagacamoj jäpacunapis. Chay nishäcunaga imaycamapis laymi canga gamcunapaj gamcunapita mirajcunapäpis. Juc layllami canga gamcunapäpis jäpa runacunapäpis.» Chaypitana TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Israelcunata willapanqui: Pushaycashä partiman chayaycorga wayushan rïguta cusichar nogapäpis raquinqui. Rimir puntata rïguta cusichar nogapaj raquishayquinöllami rimir mäsa chapushayquipitapis tantata nogapaj ruranqui. Chaynöllami imaypis ofrendata nogapaj apamunqui. «Moisesta nishä mandamintucunata mana musyayniquipa mana cumlir cananpitaga gamcunapis, gamcunapita mirajcunapis caynömi ruranqui: Mana musyayninpa llapan Israelcuna llutanta rurasha cashpanga llapanpäraj rupachina sacrifisyupaj juc töru-mallwata rupachenga jömuynin nogapa shongöpäno cananpaj. Chaytaga nishäno churanga chaqui micuy ofrendantawan bïnu ofrendantawan. Chïbutana juchapita sacrifisyupaj pishtanga. Nircur cüranami rupachenga llapan Israelcunata juchanpita perdunanäpaj. Chayrämi perdunashaj. Paycuna mana musyayninpa juchata rurashanpita pishtanga, ofrendatapis apamonga. Mana musyayninpa juchata rurasha captenga noga perdunashämi Israelcunata, lagacamoj jäpa runacunatapis. «Pipis mana musyayninpa llutanta rurasha cashpanga juchapita sacrifisyupaj watayoj china cabra-mallwata pishtanga. Cüranami rupachenga chay runa mana musyayninpa juchata rurashanpita perdunanäpaj. Mana musyayninpa juchata rurashanpita chay layllami canga Israelcunapäpis, lagacoj jäpa runacunapäpis. «Pipis yarpaypa juchata rurarga Israel carpis, jäpa carpis nogatami rabyachiman. Chaymi chay runaga ushacächisha canga. Noga nishäta mana wiyacushpan manacajman churashanpitami, yachachishätapis mana rurashanpitami illgächisha canga. Quiquinmi juchayojpis canga.» Israelcuna chunyajcho caycashallanchöraj tariran Israel-masin runa säbadu jamay junajcho yantacuycajta. Tariycärir aparan Moisesman Aaronman llapan runacuna caycashanman. Yantacuycajta tarishanta willaptinmi imano castigananpäpis mana musyar paycunaga prësulla chariraran. Chaymi TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Chay runaga wañunanmi merësin. Chaymi tiyarcaycashanpita juc-läman jorguycur llapan Israelcuna sajmachun.» Chaura TAYTA DIOS nishannöllami Israelcunaga juc-läman jorguycur wañunanyaj sajmaran. TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Israelcunata willapay: Gamcunapis, gamcunapita mirajcunapis röpayquipa cantunman murädu jïluwan paychancunata imaypis jiranqui. Chay paychacunata ricashpayquimi gamcunaga yarpanquipaj llapan mandamintöcunata cumlinayquipaj cashanta. Chauraga quiquiquicunapa shonguyqui munashanta mananami ruranquipächu. Chaynöpami mandamintöcunata yarpanquipaj, cumlinquipaj. Noga Tayta Diosniqui acrashäna canquipäpis. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI Egipto nasyunpita jorgamushcä acracushä runacuna canayquipaj. Noga Tayta Diosniquimi chayno në.» Leví trïbu Coatpita mirar aywaj Izharpa wamranmi caran Coré. Rubén trïbupita mirar aywajpis caran Eliabpa wamrancuna Datanwan Abiram y Peletpa wamran On jutiyojpis. Paycunami ishcay pachac pichga chuncan (250) runacunawan Moisespa contran jatariran. Paycunaga caran runacuna churashan mandajcunami, tantiyachejcunami. Paycunami shuntacaycur Aarontawan Moisesta niran: «¡Alläpanami gamcunaga mandaycämanqui! Llapanchïtami TAYTA DIOSGA acramashcanchi. Llapanchïtami yanapaycämanchïpis. Chauraga ¿imanirtaj gamcunalla munayniyoj cashayquita yarpanqui?» Chayno niptin Moisesga gongurpacushpan cumuran urcunpis pampaman töpanancama. Nircur Corëtapis waquin runacunatapis niran: «Wara tutami TAYTA DIOS musyachimäshun pï paypa cashanta, pita acrashanta, pï ofrendancunata churananpaj cashanta. Pay quiquinmi nenga picuna ñaupanman witinanpäpis. Wara tuta gamcunaga Corëwan cajcuna llapaniqui shamunqui insinsu saumachicunayquita apacurcur. Chaycunaman shanshata wiñarcur insinsuta rupachinqui TAYTA DIOSPA ñaupancho. Chaychömi Tayta Dios musyachishunqui pita acrashantapis. Pitapis acrashan cajllatami Tayta Dios chasquenga. ¡Leví trïbu runacuna, gamcunaga alläpanami caycanqui!» Nircur Corëta Moisés niran: «Sumaj wiyamay Leví runacuna. Israelcunapa TAYTA DIOSNENGA ¿imapätaj acrashurayqui Israel-masiquicunapita? Acrashurayqui paypa ñaupancho arunayquipaj, Tolducho aruy cajcunata llapan runacunapa ruquin ruranayquipämi. Tayta Diosga munasha gampis waquin Leví trïbu runacunapis paypa ñaupancho arunayquitami. ¿Cananga cürapa aruynintanachu guechuyta munaycanqui? Aaronga lluta runallami. ¿Imapätaj paypa contran rimaycanqui? Llapaniquipis gamcunaga TAYTA DIOSPA contranmi ricacushcanqui.» Nircur Moisesga gayachiran Eliabpa wamrancuna Datantawan Abiramta. Paycunaga wiyaytapis mana munar niran: «Manami aywächu. Lëchipis mishquipis yacunöraj cashan Egipto nasyunpita jorgarcamashpayqui cay chunyaj chaqui jircaman pushamashcanqui wañunäpaj. Chayno rurarga ¿allita rurashayquitachu yarpanqui? ¿Jinachöpis mandajnëcuna caytarächu munaycanqui? Canancamapis manami chayachimashcanquirächu lëchipis mishquipis yacuno achca cashan nasyunmanga. Manami chacracunatapis ni übas chacratapis gomashcanquichu. ¿Imaycamataj chaynölla engañamanqui? Chaymi mana shamushäcunachu.» Chaymi Moisesga fiyupa rabyacur TAYTA DIOSTA niran: «¡Paycunapa ofrendantaga ama chasquiychu Tayta! Paycunataga manami ni juc bürrullantapis guechushcächu. Manami imaypis paycunata ufindishcächu.» Chaypitana Corëta Moisés niran: «Wara tuta TAYTA DIOSPA ñaupanman shamunqui mandayta munaj-masiquicunawan. Aaronpis chaychömi caycanga. Cada-ünuyqui TAYTA DIOSPA ñaupanman insinsu saumachicunayquita insinsuntawan apamunqui. Aaronpis insinsu saumachicunanta apamonga. Chaura ishcay pachac pichga chunca ishcay (252) saumachicunami canga.» Chaura cada-ünun insinsu saumachicunanta aparan shanshatawan insinsuta wiñarcärir. Nircurnami Tincuna Toldu puncucho Aaronwan Moisés caycashanman shuntacaran. Corëga maynami runacunata Tincuna Toldu ñaupanman Moisespawan Aaronpa contran shuntasha caycächiran. Chaycho llapan runacuna shuntacasha caycaptinmi TAYTA DIOSPA achicyaynin ricacämuran. Aarontawan Moisestana TAYTA DIOS niran: «¡Cananmi cay runacunata illgarachishaj! Gamcuna cay runacunapa ñaupanpita witicuy.» Chaura paycunaga gongurpacur urcunpis pampaman töpananyaj cumurcur niran: «Ay Tayta Dios, gammi llapan runatapis cawayta gonqui. ¿Juc runalla juchata rurashanpitachuraj llapan runacunapaj rabyacurcunqui?» Chayno niptin TAYTA DIOS niran: «Israel runacunata willay Coré, Datán, Abiram tiyaycashan ñaupanpita juc-läman witicunanpaj.» Chaymi Moisesga mayur Israelcunawan aywaran Datanwan Abiram caycashan cajman. Chayaycur Moisesga waquin runacunata niran: «Cay fiyu runacunapa tolduncuna ñaupanpita witicuy. Paycunapataga imantapis ama yataychu. Yatashpayquega paycunapa juchanpita gamcunapis wañunquipämi.» Chaura llapan runacuna witicuriran Corëpa, Datanpa, Abirampa tolduncuna caycashan cajpita. Abiramwan Datanga tolduncuna puncuncho warmincunawan wamrancunawan caycaran. Chaypita runacunata Moisés niran: «Cananmi musyanqui TAYTA DIOS cachamasha captin imatapis rurashäta, quiquilläpita imatapis mana rurashäta. Cay runacuna waquin runacunanöpis alli wañuypa wañuptenga manami TAYTA DIOSCHU cachamasha canga. Mana ricashayquita TAYTA DIOS ruraptin, pachapa shimin quichacäcur llapan ima-aycantawanpis chay runacunata cawaycajta pacha ultacurcuptin gamcuna musyanquipaj chay runacuna TAYTA DIOSPA contran jatarishanta.» Moisés rimayta usharcuptin pachapa shimin quichacäcuran chay runacuna ichiraycashan cajpa. Pachapa shimin quichacäcur ultacurcuran Corëta, Coré nishanta ruraj runacunata llapan wamrancunatawan warmincunatawan ima-aycantawanpis. Chay runacunataga cawaycajllata ima-aycantintapis pachapa shimin ultacurcuran. Nircorga cashgan wichgacäcuran. Chaynömi Israelcunapitaga fiyu runacunata illgarachiran. Pacha quichacäcuptin gaparpajta wiyashpan ñaupancho caycaj Israelcunapis gueshpir aywacuran «Noganchïtapis pachaga micucarcamäshunmi» nir. TAYTA DIOSGA ninawan ruparachiran ishcay pachac pichga chuncan (250) insinsuta saumachej runacunatapis. Chaypitana Tayta Diosga Moisesta niran: «Chay wañoj runacunapa cada saumachicunan rispitädumi caycan. Chaymi Aaronpa wamran Eleazarta cachay paycunapa saumachicunanta nina rupashanpita jorgunanpaj, saumachicunancho caycaj shanshatana shuntarcur Israelcuna tiyaycashanpita caruman jitarinanpaj. Nogapa ñaupächo insinsuta saumachishanpitami cada saumachicunan rispitäduna caycan. Chaymi conträ jatarishanpita cada wañoj runapa saumachicunanta chullurcachir llapshallata altarman laganqui. Chayga canga Israel runacuna ricacushpan conträ mana jatarinanpämi.» Chaura cüra Eleazar shuntaran rupaypa wañoj runacunapa runsipita insinsu saumachicunanta. Shuntashancunata chullurcachirmi llapshallata tacachiran altarman chapyachinanpaj. Altarman chayno lagaran pï runapis chayta ricacur Tayta Diospa ñaupancho insinsuta llutalla mana saumachinanpämi. Pipis llutalla saumacherga Corëno yan'guincunano wañunan caran. Corëtapis yan'guincunatapis chayno päsaran Moisesta Tayta Dios nishannömi. Chaypita warannin junäga llapan runacuna Aarontawan Moisesta gayapar niran: «¡Gamcunaga Tayta Dios acrashan runacunatami wañurcaycächinqui!» Chayno nishpan llapan runacuna Aarontawan Moisesta juntapaycuran. Chaura paycunaga Tincuna Tolduman aywaran. Aywarcaycaptin Tincuna Tolduta pucutay chapacurcuran. Tayta Diospa achicyayninpis chaycho yuricurcuran. Chaura Aaronwan Moisesga Tincuna Toldu puncunman aywaran. Chaychömi Tayta Diosga Moisesta niran: «¡Chay runacunapita witicuy. Cananmi paycunata illgarachishaj!» Chayno niptin Aaronwan Moisesga ruwacushpan lätaycur urcuncunapis pampaman töpananyaj cumuran. Moisesna Aaronta niran: «Tayta Diosga fiyupa rabyacurcurmi runacunata wañuycächin. Cananga altarman juclla aywar insinsu saumachicunayquiman shanshatawan insinsuta wiñay. Chayta apacurcur ayway runacuna caycashan cajman. Chaycho Tayta Diosta ruwacuy paycunata perdunananpaj.» Moisés chayno nishanta Aaronga ruraran. Runacuna goturpaycashan cajman cörriyllapa aywaran. Chay öraga Tayta Diospa castïgunwan runacuna wañuycaranna. Chaura Aaronga insinsuwan saumachishpan Tayta Diosta mañacuran runacunata perdunananpaj. Wañusha jitaraycaj runacunata päsarir cawaycaj runacunapa ñaupanman Aarón ichicuycur Tayta Diosta ruwacuptinrämi wañuy chawaran. Chay örapäga mayna wañuran chunca chuscu waranga ganchis pachacnin (14,700) runacuna. Chayno caran Corëwan wañojcunata mana yupayllapami. Wañuy chawaycuptinna Aaronga cutiran Tincuna Toldu puncucho Moisés caycashan cajman. Chaypitana Moisesta TAYTA DIOS niran: «Cada trïbu Israelcunapa mandajnincunata ninqui bastunninta apamunanpaj. Llapan apamuptin canga chunca ishcay (12) bastuncunami. Gamnami cada bastunman mayganpa cashantapis jutincunata isquirbinqui. Leví trïbupa cajmanga Aaronpa jutinta isquirbinqui. Cada trïbupa mandajninpami juc bastun canga. Chay bastuncunataga churanqui Tincuna Tolducho babul ñaupanman. Chaychömi gamwan cadalla tincunchi. Acrashä runapa bastunnintami chillguichimushaj. Chayrämi Israelcunaga gamcunapa washayquita mana rimanganachu.» TAYTA DIOS nishannöllami Moisesga Israelcunata willaran. Chaymi cada trïbupa mandajnin juc bastunta-cama Moisesman aparan. Aaronpa bastunninpis paycunapa bastunninwan caycaran. Llapanga caycaran chunca ishcay (12) bastunna. Chay bastuncunatami Moisesga churaran Tincuna Toldu rurincho babul caycashan cajman. Warannin Tincuna Tolduman aywar Moisés tariran Leví trïbu Aaronpa bastunnin chillguisha caycajta, waytarcur wayuyninpis poguraycajtana. Chaura Moisesga TAYTA DIOSPA ñaupanpita llapan bastuncunata jorgamuran Israelcuna ricananpaj. Ricaycärerga cada ünunna bastunninta shuntacuran. Chaura Tayta Diosga Moisesta niran: «Aaronpa bastunninta cutichiy babul ñaupanman. Chayman churanqui mana wiyacoj Israelcuna ricacunanpaj. Chaynöpami washayquita mana rimangachu. Chauraga manami wañonganachu.» Moisesga TAYTA DIOS nishannölla ruraran. Israelcuna ichanga Moisesta niran: «¡Nogacunapäga imapis manami allinachu! ¡Llapanëchari wañushaj! TAYTA DIOSPA Tincuna Toldunman chayaj cäga llapanmi wañun. Chayno captenga ¿llapanëchuraj wañushaj?» Chaypitana TAYTA DIOSGA Aaronta niran: «Gam, wamrayquicuna, waquin famillyayquicunapis Rispitädu Tincuna Tolducho imatapis llutanta rurarga llapayquimi juchayoj canquipaj. Ichanga cüra rurananpaj cajcunata imatapis llutanta rurashpayquega gamwan wamrayquicunallami juchayoj canquipaj. Leví trïbu runacunata willanqui gamtawan wamrayquicunata yanapäshunayquipaj. Paycunami yanapäshunquipaj Tincunanchi Tolducho ima ruraycunachöpis. Chay Leví trïbu-masiquicunaga ‹ruray› nishallayquitami ruranga. Tolducho ima ruraycunatapis ruräshishushpayqui ama yaycongachu altarpa ñaupanman, rispitädu cösacuna caycashanmanpis. Chaycunaman yaycuptin u yataptenga paycunapis gamcunapis wañunquipämi. Tincuna Toldu cajcho ima ruraycunatapis Leví trïbu runacuna ruräshishunquimi. Paycunallami ruräshishunqui. Juccunaga manami ruräshishunquipächu. «Gamcunallami Tincuna Tolducho, altarcho caj ruraycunatapis ruranquipaj. Chay nishäcunata wiyacuptiquega Israelcunapaj yapayga manami rabyashänachu. Israel runacunapita Leví trïbu runacunataga nogami acrashcä gamcunatana goycunäpaj, Tincuna Tolducho ruraycunata ruräshishunayquipaj. Gamtawan wamrayquicunatami ichanga churashcä nogata sirbimaj cüra canayquipaj. Chaymi gamwan wamrayquicunalla altarcho, Rispitädu cuartucho ruranayquipaj cajcunata ruranqui. Pipis mana cüra caycar cüra rurananta ruräga wañuchicangami.» Chaypitana Aaronta TAYTA DIOS niran: «Nogapaj Israelcuna apamushancunata gammi ricanqui. Chay apamushan rispitädu cajcunata gamtami wamrayquicunatami goycö. Chay nishäcunaga imaycamapis laymi gamcunapaj canga. Israelcuna rupachinanpaj apamushanpita raquishan cäga gamcunapämi canga: Chaqui micuy ofrendan car, uywancunata juchapita sacrifisyuta pishtashan car, cutichina sacrifisyuta garamashan carpis. Chaycunaga llapan canga gampämi wamrayquicunapämi. Gamcunaga ollgu cajcunallami chay rispitädu cajcunata micunqui. Nogapaj acrasha captin sawan pampallacho micunqui. «Israelcuna apamushanta cuyuchir ricachimashpayqui entregamashayquitapis goycö gamta, ollgu wamrayquicunata, maquiquicho caj warmi wamrayquicunatapis. Gampa famillyayquicuna juchaynaj cashpanga llapanpis micongami chay garamashanta. Chay nishäcunaga imaycamapis laymi gamcunapaj canga. Gamta goycushayqui cada wata Israelcuna rimir-punta shuntar raquir apamushanta: alli caj asëtita, alli caj bïnuta, rïgutapis. Gamtami goycö rimir-punta cosëchancunapita nogapaj apamushancunatapis. Gampa famillyayquicuna limyu cashpanga chay ofrendacunata micongami. Israelcuna nogapaj apamushanga llapanpis gampämi canga. «Israelcunapa guechpa ollgu wamrancunata, uywanpatapis rimir-punta caj orgu wawanta nogata goycamashanga gampämi canga. Guechpa wamranpa ruquin, mana micuna caj uywacunapa rimir wawanpa ruquin ichanga risyunta pägashunqui. Yurishanpita juc quillayoj caycaptin päganta apamonga pichga guellayta. Pägashan guellaytaga Tincuna Tolducho tupuwan tuponga. Chay tupuwan tupuptin chunca grämumi lasanga. Wäcapa, uyshapa, cabrapa ruquintaga ama chasquinquichu. Chay uywacunapa wawanga nogapaj acrashami. Chaycunataga pishtarcur yawarninta altarman jichanqui. Wirancunatapis altarcho rupachinqui. Chay rupachishayquipa jömuyninmi nogapa shongöpäno canga. Chay uywapa aychanga gamcunapämi canga. Chaycunaga gampämi canga cuyuchir ricachiypa entregamashayqui pëchun, derëchu caj chancan gampaj cashannömi. Israelcuna nogapaj apamushantapis goycö gamtami, ollgu wamrayquicunatami, maquiquicho goyaj warmi wamrayquicunatami. Nishätaga imaypis ama gonganquichu. Parlashanchëga manami rucangachu. Gampaj, gampita mirajcunapaj imaycamapis chayno cananpämi auniycä.» Aaronta TAYTA DIOS niran: «Israelcuna tiyashan nasyunchöga manami cangachu chacrayqui, ni ima-aycayquicunapis. Chacrata chasquinayquipa ruquenga nogami gamcunapa erensyayqui cashaj. Leví trïbu-masiquicunapänami canga Israel runacuna diesmuta apamushan. Chay apamushancunaga Tincuna Tolducho sirbimashanpita paycunapämi canga. Waquin Israelcunaga Tincuna Tolduman ama yaycongachu. Yaycur-imarga wañuytami tarenga. Leví trïbu runacunallami Tincuna Tolducho ruraycunata ruranga. Imapis mana alli chaycho captenga paycunami juchayoj canga. Chay nishäcunaga imaycamapis laymi canga Leví trïbu runacunapaj y paycunapita mirajcunapäpis. Israelcuna tiyashanchöga Leví trïbu runacunapa chacran quiquincunapaga manami cangachu. Chacrancunacho wayushanpa diesmunta Israelcuna nogapaj apamushantami Leví trïbu runacunataga quiquinpa cananpaj goycushcä. Chaymi paycunapäga nishcä Israel runacuna tiyashancho chacran mana cananpaj.» Chaypitaga Moisesta TAYTA DIOS niran: «Leví trïbu runacunata gam willapay. Israelcuna diesmunta apamushanta chasquir Leví trïbu runacunapis yapay diesmuta raquircur nogapaj apamonga. Garamashanga canga rimir cusichashan rïgunta, rimir llojshej bïnunta Israel-masincuna garamashan-japuymi. Chaynömi Israelcuna diesmunta apamushanta chasquir Leví trïbu runacunapis nogapaj diesmuta raquenga. Nircur cüra Aaronta gonga. Ima-aycata chasquirpis simri llapanpita raquenga nogata garamänanpaj. Nogapäga allinnin cajtami acranga. «Mastapis willapanqui: ‹Allinnin cajta nogapaj raquiriptiqui waquenga quiquiquicunapa rïguyquino, bïnuyquinöna canga. Chaytaga llapan famillyayquicunawan maychöpis micunqui. Chayga Tincuna Tolducho arushayquipita päguyquimi canga. Allinnin cajta nogapaj raquirerga puchoj cajta micucunquina. Chayta micorga manami juchayojnachu canquipaj. Manami manacajman churanquinachu Israelcuna apamushan ofrendatapis. Chaura manami wañuchicanquipänapischu.› » Chaypitana Aarontawan Moisesta TAYTA DIOS niran: «Yapay juc laytana willapäshayqui. Manaraj aroj puca wäcata Israelcuna apamuchun. Chay wäcaga canga sänu. Chayta chasquircur cüra Eleazarna tiyarcaycashayquipita juc-läman apaycur ricapaycällar pishtachenga. Cüra Eleazarga chay wäcapa yawarninman dëdunta jatircur Tincuna Toldu caj-läman ganchis cuti tapsenga. Jinancho ruparachenga wäcapa aychanta, garanta, yawarninta, ashashninta. Cüra Eleazarga wäcapa aychan rupaycajman sedruta, chajchucuna jachata, puca tëlata jitapayconga. Nircurnami cüraga bäñacurir, tagshacurir tiyarcaycashanman cutenga. Ichanga pacha chacänancamaraj ganra canga. Wäcata pishtarcur rupachejpis tagshaconga, bäñaconga. Paypis pacha chacänancamami ganra canga. Chaypitaga juc limyu runana wäca rupashan uchpanta shuntanga. Nircur runacuna tiyarcaycashanpita juc-läman apaycur churayconga limyu pachaman. Israelcunaga chay uchpatami yacuwan talluchenga ganra ricacushanpita limyuyächina yacu cananpaj. Chay-niraj yacuta ruranga juchapita limyuyächina cananpämi. Uchpa shuntajpis tagshaconga. Nircur paypis pacha chacänancama ganra canga. Chay nishäcunaga juc laymi canga gamcunapäpis lagacamoj runacunapäpis. «Pipis, ayata yatäga ganchis junajyajmi ganra canga. Ganrayashanpita quimsa junajcho y ganchis junajcho limyuyächina yacuwan limyuyanga. Ichanga quimsa junaj cajcho ni ganchis junaj cajchöpis limyuyänanpaj mana rurarga ganrallami canga. Pipis ayata yataycur mana limyuyarga Toldötami ganrachin. Limyuyächina yacuta mana wiñapasha carga ganrallami canga. Chay runaga Israelcunapita gargushami canga. «Tiyanan tolduncho wañuptenga tolducho caycajpis tolduman yaycojpis ganchis junajyaj ganrana canga. Chapäni cajcunapis, mana sumaj chapashacunapis ganranami ricaconga. «Runa wañuchishanta, quiquillan wañushata toldupita juc-lächo tarir, runapa tullunta tarir, sepultürata tarir yatarga ganchis junajyaj ganrami ricaconga. «Chayno ganra captenga juchapita rupachishan puca wäcapa uchpanta mancaman wiñarcur pucyu yacutapis wiñanga. Nircorga limyu caycaj runami chay yacuman chajchucuna jachata jatircur chajchupanga ganra runa tiyashan tolduta, toldu rurincho llapan ima-aycancunata, llapan chaycho tiyajcunatapis. Ganra runatapis chajchupanga tulluta yatasha captinpis, runa wañuchishan ayata yatasha captinpis, quiquillan wañusha runapa ayanta yatasha captinpis u aya pamparashanta yatasha captinpis. Limyu caycaj runaga ganra caycaj runata yacuwan chajchupanga quimsa junaj cajcho, ganchis junaj cajchöpis. Ganchis caj junajchöga limyunami canga. Chaura ganra caj runaga tagshaconga, bäñaconga. Chaypis pacha chacänancamami ganra canga. Pipis ganra cashanpita mana limyuyaj runaga marcayquipita gargushami canga. Ganra cashpanga Toldötami ganrachin. Limyuyächicoj yacuwan mana chajchupasha cashpanga ganrallami canga. Cay nishäcunaga imaycamapis laymi gamcunapaj canga. «Limyuyächej yacuwan chajchöga röpanta tagshaconga. Limyuyächicoj yacuta yataj cajpis pacha chacänancama ganrami canga. Ganra caycaj runa imatapis yatashanga ganranami canga. Ganra caycaj runata yataycoj runapis pacha chacänancama ganrami canga.» Wataman gallarej quillacho Zin chunyajman Israelcuna chayaycur Cades marcacho unaycama goyaran. Chaycho tiyarcaycaptin María wañuptin pampaycäriran. Chaycho yacu mana caranchu. Chaura Israelcunaga llapan shuntacaycärir Moisespawan Aaronpa contran jatariran. Moisesta niran: «¡Cayno ñacanäcunapitaga mas allimi canman caran Tayta Dios wañuchishan famillyäcunawan iwal wañucuptëna! ¿TAYTA DIOS acrashan runacunata imapätaj cay chunyajman pushamashcanqui? ¿Uywäcunawan iwal ushacänätachu munarcaycanqui? ¿Imapätaj Egiptupita pushamashcanqui cay fiyupa chunyaj partimanga? Cay partiga manami allichu murupacunapäpis. Manami caychöga canchu ïgus, übas, granadapis. ¡Yacupis upunanchïpaj manami canchu!» Chaura Aaronwan Moisesga Tincuna Toldu puncuman aywaran. Chaychöna ima ruraytapis mana camäpacushpan gongurpacur umpuran urcunpis pampaman töpanancama. Chay örami TAYTA DIOSPA achicyaynin yuricurcuran. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Bastunniquita apacurcur aywar wauguiqui Aaronwan ishcaniqui runacunata shuntay. Nircur llapan runacunapa ñaupancho gagata ninqui ‹yacu llojshimuchun› nir. Chauraga gagapitami yacu llojshimonga llapan uywancuna, runacuna upunanpaj.» Chaura TAYTA DIOS nishannölla Moisesga babul ñaupancho caycaj bastunta aparan. Nircur Aaronwan Moisesga gagapa ñaupanman llapan runacunata shuntaran. Moisesna niran: «Mana wiyacoj runacuna, ¿cay gagapitachuraj jorgamushaj yacuta upunayquipaj?» Chayno nirmi Moisesga aptaraycashan bastunwan ishcay cuti gagata wiruran. Chaura aypalla yacu llojshimuran. Chaytami jinan öra llapan runacuna, uywancuna upuran. Chaypitanami TAYTA DIOSGA Aarontawan Moisesta niran: «Gamcunaga nishäta manami riguishcanquichu. Ni Israelcunapa ricay-ñawinchöpis manami wiyacamashcanquichu. Chaypitami cay runacunata aunishä partiman mana yaycunquipächu.» Chaycho Israel runacuna TAYTA DIOSPA contran parlashanpitami chay achca yacu pashtamushanpa jutin caycan «Meriba». Chaychömi Tayta Dios musyachiran santo captin runacuna payta wiyacunanpaj cashanta. Cadespita Moisesga cachacunata cachacuran Edom nasyunpa rayninman. Cayno willachiran: «Castayqui Israelcunami caycä. Gamga musyaycanquinami nogacuna fiyupa ñacar goyashäta. Unay castäcuna Egiptuman aywacushanpita-pachami canancama chaycho tiyamushcä. Egipto runacunaga amatarmi ñacachimasha, unay caj awilöcunatapis. Chaura TAYTA DIOSTA mañacushcä. Paynami amatar ñacar wagashäcunata wiyamasha. Chaymi anjilninta cachamusha llapanëta Egiptupita jorgamänanpaj. «Chaynöpami nasyunniquipa lindan Cades marcachöna caycäcuna. Nasyunniquipa päsaj nänillapa päsacuycushaj ari. Manami päsashächu mururaycaj chacracuna jananpa, übas lantaraycaj jananpa. Uchcushayqui pösucunacho caj yacuyquitapis manami upushächu. Nogacunaga jatun nänillanpami päsacushaj maypapis mana yagaycachaypa.» Cacha aywaj chayno niptin Edompa raynenga niran: «Nasyunnëpaga manami päsanquichu. Yaycamuptiquega suldäröcunawanmi shamushaj.» Niptinmi Israelcunaga yapay cachacuran cayno ninanpaj: «Nogacunaga maymanpis mana yagaycachaypa jatun nänillanpami päsacushaj. Nogacunapis uywäcunapis yacuyquita uporga pägashayquimi. Nasyunniquipa päsaj nänillayquipa päsacuyculläshaj ari.» Chaypis Edompa raynenga niran: «¡Manami päsanquichu!» Chayno nirmi Israelcunawan pillyananpaj aywaran sumaj camaricusha aypalla suldäruncunawan. Mana päsananta michar aywaptinmi Israelcunaga juc nänipana tumaran. Chaymi Cadespita llapan Israelcuna aywacuran Hor jirca lädumanna. Hor jircapis Edom nasyunpa lindan sercachömi caran. Chayman chayaptin Aarontawan Moisesta TAYTA DIOS niran: «Aaronga wañonganami. Meriba yacu pashtajchömi gamcunaga nishäta mana rurarayquichu. Chaypitami payga mana chayanganachu Israelcunata ‹goycushayqui› nishä partiman. Aaronta wamran Eleazartawan quiquin Hor puntaman pushay. Puntachöna Aaronta lojtipanqui cüra cay röpanta. Nircur wamran Eleazartana jatipanqui. Aaronga chayllachönami wañonga.» Chayno niptinmi TAYTA DIOS nishannölla Moisés ruraran. Chaymi llapan Israelcuna ricaycaptin Aarontawan Eleazarta pushacurcur Hor puntaman wicharan. Quiquin puntachöna Aarontaga Moisés lojtiparan cüra cay röpanta. Nircur Eleazartana jatiparcuran. Chayllachöna Aaronga wañucuran. Eleazarllawanna Moisesga puntapita cutimuran. Aarón wañushanta musyaycur Israelcunaga juc quillacama llaquicur lüturan. Néguev partichömi caran Arad siudä. Chay siudäpa raynin Cananeo runami caran. Chay raymi mayaran «Israelcuna Atarim näninpa aywaycämun» nejta. Chaura pillyaj aywaran. Nircur ishcay quimsa Israelcunata prësu apacuran. Chaura Israelcunaga TAYTA DIOSTA mañacur niran: «Chay Arad runacunata binsinäpaj yanapämaptiquega caseryuncunatawan ushajpämi illgächishaj.» Chaura Israelcuna mañacushannömi TAYTA DIOS camacächiran. Chaymi yanaparan Cananeo runacunata binsinanpaj, siudänincunatapis juchuchir-ushananpaj. Chayno ushaypa wañuchishanpitami chay partipa jutinta churaparan «Horma» nir. Hor jircapitana Israelcuna aywacuran Puca Lamar läduman. Edom nasyunman mana yaycupänanpaj carupa tumaypa aywacuran. Ichanga ñacar aywaycaptin pasinsan ushacaran. Chaynami Tayta Diospa, Moisespa contran rimaran: «Cay chunyajcho wañunäpaj ¿imapätaj Egiptupita pushamarayqui? Caychöga manami canchu yacupis ni micuypis. ¡Gustuynaj micuyllata waran-waran micur pasaypa yamacashcäcunanami!» Chaymi TAYTA DIOSGA Israelcunaman cachamuran wañuchicoj culebracunata. Culebracuna cañiptinmi Israelcuna achca wañuran. Chaymi paycunaga Moisés cajman aywaycur niran: «¡TAYTA DIOSPA contran, gampa contrayqui parlashäpita juchayojmi caycäcuna. TAYTA DIOSTA mañacuycuy ari nogacunapita chay culebracunata illgächinanpaj!» Chayno niptinmi Moisesga TAYTA DIOSTA mañacuran Israelcunapaj. TAYTA DIOSNA niran: «Chay culebra-nirajta runsipita ruray. Nircur gueru puntanman bandëranqui. Culebra cañiycuptenga runsi culebraman ricärichun. Chayno ricärerga manami wañongachu.» Chayno niptin Moisesga culebra-nirajta runsipita ruraran. Nircur gueru puntanman bandëraran. Chaymi culebra cañiycuptenga juclla runsi culebraman ricärej. Chauraga runacuna manami wañojnachu. Chaypitanaga Israelcuna aywar pachacuran Obotcho. Obotpita päsarna pachacuran chunyaj Ije-abarimcho. Chay partiga caycan Moab nasyunman inti yagamunan läducho. Chaypita aywacur pachacuran Zered ragracho. Chaypita aywacurna pachacuran Arnón mayupa chimpancho. Arnón mayuga chunyajpami päsaycan. Chay mayumi raquiycan Amorreo nasyuntawan Moab nasyunta. Israel Runacunata Guërracho TAYTA DIOS Yanapashan jutiyoj libruchöpis caynömi isquirbiraycan: «Sufá particho caycaj Vaheb marcapa päsaräcuna. Ragracunapa aywar Arnón mayupa päsaräcuna. Yacullanpa aywar chayaräcuna Ar particama. Chay ragraga chayaraycan Moab nasyunpa lindancama» nir. Arnón mayupita aywacur chayaran Beer pösucama. Chay yacu pösu caycajchömi Moisesta TAYTA DIOS niran: «Llapan Israelcunata shuntay yacuta upuchinäpaj.» Chaycho yacuta tarirmi Israelcunaga cayno cantaran: «¡Pösupita yacu mana chaquiypa pashtamuchun! ¡Yacu pashtamushanpita cantay-llapa! ¡Chay pösutaga mandajcunami ojtiran! ¡Rispitädu mayur runacunami bastunnincunawan uchcuran!» Chay chunyajpita aywacur Israelcuna chayaran Matana partimanna. Matanapita aywacur chayaran Nahalielman. Nahalielpita aywar chayaran Bamotman. Bamotpita aywar chayaran Moab nasyuncho caycaj chunyaj pampaman. Chayga caran Pisga puntapa chaquinna. Pisga puntapitaga intëru chunyaj alayrimi ricacaj. Chaypitanami Israelcuna cachata cacharan Amorreo nasyunpa raynin Sehonman. Cacha aywar niran: «Nasyunnillayquipa päsacuycushaj ari. Manami yaycushäcunachu micuyniqui jananpa, ni übas chacrayquicunamanpis. Pösuyquicunapita manami yacutapis upushäcunachu. Jatun nänillanpami päsacushaj.» Chayno niptinpis ray Sehonga mana munaranchu Israelcuna nasyunninpa päsananta. Chaymi llapan suldäruncunata shuntarcur chunyajman aywaran. Jahazacho tincur Israelcunata magaran. Jina cajtami Israelcunaga ticrapar binsiran. Binsiycur chacrancunatapis charicarcäriran Arnón mayupita-pacha Jaboc mayucama. Amón nasyunpa lindancamana tiyacaycäriran. Amón runacunapa lindan sumaj sigurasha captinmi Israelcuna mana päsaranchu. Amorreo runacunapa siudänincunata charicarcärirmi tiyacaycäriran Hesboncho, marcancunachöpis. Hesbón siudächöga tiyaran Amorreo runacunapa raynin Sehonmi. Moab nasyunpa unay caj rayninwan Sehonga amatarmi pillyasha caran. Chaymi chay partitaga Arnón mayucama guechuran. Chaypitami cantajcuna cantashanpis cayno nin: «¡Shamuy-llapa Hesbonman! ¡Ray Sehonpa siudäninta allchay! Sehonpa siudänin Hesbonpitami nina llojshiyta gallaycusha. Nircur ushasha Moabcho caycaj Ar particama. Ushasha Arnón mayupa altuncunatapis. Fiyupa llaquicuymi casha gampäga Moab. Quemós diospa marcancho tiyajcuna, manami imata ruraytapis camäpacushcanquinachu. Quemós diosga chaycho tiyajcunatapis manami chapashachu. Warmicunatana ray Sehonpa munaynincho cananpaj suldärucuna apacuran. «Hesbón siudäga pasaypami ushacasha. Wamracunapis wañusha Dibón particama, warmicunana Nofa particama, ollgucunana Medeba particama.» Chaynöpami Israelcunaga Amorreo runacunapa chacrancunacho tiyacaycäriran. Chaypita Moisesga runacunata cacharan Jazer siudäta ricapacamunanpaj. Nircur ñaupan siudäcunacho Amorreo runacuna tiyajtapis Israelcunaga llapanta garguran. Chaypita Israelcuna cutiran Basanmanna. Chaymi Basanpa raynin Og-ga llapan suldäruncunawan Edreiman aywaran Israelcunawan pillyananpaj. Chaura Moisesta TAYTA DIOS niran: «Chay runacunataga ama manchacuychu. Nogami yanapäshayqui llapan suldäruntinta binsinayquipaj, nasyunnintapis guechunayquipaj. Hesboncho tiyaj Amorreo runacunapa raynin Sehonta ushashayquinömi paycunatapis usharinquipaj.» Chaynömi Tayta Dios nishannölla ray Ogta, wamrancunata, llapan suldäruncunatapis wañuchir Israel runacuna usharan. Manami pitapis cawaycajtaga cacharanchu. Nircurnami llapan chacrancunatapis charicarcäriran. Israelcunaga sïguir aywashpan chayaran Moabcho caycaj pampaman. Chay pampaga caycaran Jericöpa chimpan, Jordán mayupa jucaj lädunpana. Ziporpa wamran Balac mayaran Amorreo runacunata Israelcuna imano ushashantapis. Chaymi Moab runacunapis fiyupa manchariran Israelcuna fiyupa aypallaj captin. Chaynöpami Madiancho caj mayurcunata Moab runacunaga niran: «Chaychica runacunaga wäca guewata lagwaypa lagwar ushacurcojnöchari chacranchïtapis pishirachenga.» Chay wichanga Moabpa raynin caycaran Ziporpa wamran Balac. Israel runacunata manchacushpanmi gayachiran Beorpa wamran Balaamta. Balaamga tiyaycaran Éufrates mayu läduncho caycaj Petorchömi. Chaychömi Amav runacuna tiyaycaran. Balaam cajman manaraj aywaptin cachancunataga Balac sumaj willaparan chayaycur cayno ninanpaj: «Egiptupita aypalla runacuna yargamurmi nogacuna tiyaycashä cajman juntajpaj chayamusha. Ray Balac musyanshi pipis bindisyunta chasquinanpaj niptiqui bindisyunta chasquishanta, maldisyunasha cananpaj niptiquipis maldisyunädu cashanta. Chaymi ruwacushunqui juclla aywaycur chay runacunata maldisyunapänayquipaj. Maldisyunaptiquega chay runacuna aypalla captinpis binsishpä nasyunnëpita gargushämi.» Chayno willaparcuptin Moabcho, Madiancho tiyaj mayurcunaga maldisyunapänanpaj guellayta apacarcärir Balaam cajman aywacuran. Chayaycorga Balac nishannölla llapanta willaparan. Willaptin Balaam niran: «Canan chacayga cayllacho pachacuy. Warami willashayqui TAYTA DIOS imata nimashantapis.» Chaura Moab mayurcunaga Balaam cajllacho pachacuran. Chay chacaymi Tayta Dios yuriparcur Balaamta tapuran: «¿Picunataj wasiquicho pachacaraycan?» Chaura Balaam niran: «Moabpa raynin Ziporpa wamra Balacmi cachamusha. Paycuna willamasha aypalla runacuna Egiptupita shamur intëru nasyunninman juntaycushanta. Chay runacunata maldisyunanätami Balac munaycan binsir nasyunninpita gargunanpaj.» Niptinmi Balaamta Tayta Dios niran: «Ama aywaychu chay runacunawanga. Nasyunninman chayaj runacunatapis ama maldisyunaychu. Paycunataga nogami bindisyunta goshcä.» Chaypita tutalla jatarcur Balaamga Balac cachashan runacunata niran: «Marcayquiman cuticuy. TAYTA DIOS manami munanchu gamcunawan aywanäta.» Chayno niptin Moabpa mandajnincuna cutiran Balac cajman. Chayar niran: «Balaamga nogacunawan shamuyta manami munashachu.» Chaura Balacga yapay cacharan waquin mayurcunatana mas achcajta, mas mandajcunata. Paycunami Balaamman chayar niran: «Ziporpa wamran Balacmi ruwacushunqui. Aywaycushun ari tayta. Chayaptiquega allishi pägashunquipaj. Imata munashayquitapis camaripäshunquipaj. Ichanga jucllashi aywaycushun chay runacunata maldisyunanayquipaj.» Cachacuna chayno niptin Balaam niran: «Palasyuncho caycaj gorinta guellayninta Balac goycamaptinpis TAYTA DIOSNË mana munashantaga imatapis manami rurämanchu. Imano captinpis canan chacayga caycho pachacuy. Mä imatashi yapay TAYTA DIOS nimanga.» Chay chacaynami Balaamta yuriparcur Tayta Dios niran: «Chay runacuna pushashunayquipaj shamusha caycaptenga paycunawan ayway. Ichanga aywarpis noga nishallätami ruranqui.» Balaam tutalla jatarcur bürrunta sillacurcur aywaran mayur Moab runacunawan. Balaamga bürrun muntashami ishcaj uywaynincunata pushacurcur aywaran. Ichanga Tayta Dios fiyupa rabyaran Balaam aywashanpita. Chaymi nänicho anjilnin chaparan. TAYTA DIOSPA anjilnin sablin aptasha nänicho ichiraycajta ricärir bürruga nänipita juc-läpa aywacuran. Chaura Balaamga bürruta magaran näniman cutinanpaj. Chay aywaycashan näniga päsaycaran übas chacra chaupillanpa. Ishcan lädunpa pergasha caycaran. Chaypita anjilga ichicuycuran quichquichöna. Anjilta ricärir bürruga jucaj-lä pergaman guellicuycuran. Balaampa jucaj chancanta pergaman tincuraycachiran. Chaura bürrunta yapay magaran. Chaypitana anjilga ñaupariycur fiyupa quichquinninman ichicuycuran. Chaychöga manami jäcurannachu bürru maypa päsananpäpis. Anjilta ricärir bürruga jitacacuycuran. Chaura Balaamga fiyupa rabyar bürrunta gueruwan wiruran. Chaymi TAYTA DIOS rimarachiptin bürruga Balaamta niran: «¿Gamtaga imanashcätaj? Cananwanga quimsa cutina magamanqui.» Niptin Balaam niran: «Gamga pucllacaycämanquimi. Canan öra cuchillö captenga maynami wañurachïman.» Chaura bürru niran: «Nogaga cä muntasha purinayqui bürruyquimi. Manami imaypis canannöga rurashcächu.» Niptin Balaam tantiyacushpan niran: «Rasunpami.» Chay öra TAYTA DIOS camacächiran anjilta Balaam ricananpaj. Pullan nänicho anjil sablin aptasha ichiraycajta ricärir Balaamga gongurpacur cumuran urcunpis pampaman töpananyaj. TAYTA DIOSPA anjilnenga niran: «¿Imanirtaj quimsa cuti bürruyquita magashcanqui? Nogami aywaycashayqui nänichöga chapashcä mana alli yarpayniquiwan aywaptiqui. Bürruyquega quimsan cutipis nogata ricamarmi juc-läpa witicusha. Chayno mana ruraptenga maynami gamta wañurachëman caran. Bürrullayquinami cawaycanman caran.» Chaura Balaamga anjilta niran: «Nogaga juchatami rurashcä. Manami musyashcächu chapaycämashayquita. Aywanäta mana munaptiquega cuticushaj ari.» Chaura TAYTA DIOSPA anjilnin niran: «Chay runacunawan ayway. Ichanga noga nishallätami imatapis ninquipaj.» Chaypita Balacpa cachancunawan Balaam aywaran. Balaam aywaycashanta musyaycur Balacga tariparan. Chayaran Moab nasyunpa lindan Arnón mayucama. Balaamwan tincurcur Balacga niran: «Yaparir-yaparir gayaycächimuptë ¿imanirtaj shamuyta mana munashcanquichu? ¿Mana päganätachu yarpashcanqui?» Balaamna niran: «Chayamushcänachaj. Ichanga quiquëpa yarpaynilläpita manami imatapis parlashächu. Nogaga rimashaj Tayta Dios tantiyachimashallantami.» Parlarcur Balaamga Balacwan aywaran Quiriat-huzotman. Chaychönami wäcacunata, uyshacunata Balac pishtachiran. Nircur aychataga Balaamman y paywan caycaj mayur runacunamanpis apachiran. Warannin tutanami Balacga Balaamta pusharan Bamot-baal jircaman. Chay jircapitaga Israelcuna pachacaraycashan ricacaran. Chaura Balaamga niran: «Caycho rurachipämay ganchis altarta chaycho ganchis wäcata, ganchis uyshata Tayta Diospaj rupachinäpaj.» Chaymi Balaam nishanta Balacga rurachiran. Chaura cada altarcho Balacwan Balaam rupachiran juc töru-mallwata y juc uyshata. Nircur Balaamga Balacta niran: «Gamga cayllacho shuyaycämay. Nogana mä aywashaj TAYTA DIOSWAN tincoj. Cutimurna willashayqui imata nimashantapis.» Balaamga chunyaj puntaman aywaran. Chaycho Tayta Dios yuriparan. Yuripaptin Balaam niran: «Ganchis altarta ruraycurmi cada-ünuncho rupachishcä juc töru-mallwapa aychantawan juc carnipa aychanta.» Chayno niptin Balaamtaga TAYTA DIOS willaparan imata rimananpäpis. Nircur Balaamta niran: «Balac cajman cutiycur ninqui rimanayquipaj nishänölla.» Cutir Balacta tariran uywacunata rupaycächishanpa ñaupancho ichiraycajta. Chaycho Balacga caycaran Moab nasyunpa mandajnincunawan iwal. Chaura Balaamga imano cananpäpis niran: «Moabpa raynin Balacga Arampita-pachami gayachimasha. Inti yagamunan cajpitami pushachimasha ‹Israelcunata maldisyunapämay. Jacobpita mirajcuna ushacänanpaj rimaycuy› nir. Ichanga ¿imanöpataj nogaga maldisyunashaj Tayta Dios mana munaycaptenga? ¿Imanöpataj mana alli cananpaj rimashaj TAYTA DIOS mana niycaptenga? Cay puntapitami paycunata ricaycä. Cay jircapitami imano cashantapis tantiyacuycä. Paycunaga shuynimi tiyacurcaycan. Waquin nasyun runacunamanga manami tallucanchu. Jacobpita mirajcunaga ñuchu allpano aypallami caycan. ¿Piräshi yuparpis atipanman? ¿Aycaj cashantapis piräshi musyanman? ¡Tayta Dios munashanno cawaj runacunano nogapis cawäman! ¡Paycunano nogapis wañuyta tarëman!» Chayno niptinmi Balaamta Balacga niran: «¿Imatataj niycanqui? Gamtaga gayachimushcä conträcunata maldisyunapämänayquipämi. Nishä gamga bindisyuntami goycanqui.» Chaura Balaam niran: «Gamtaga nirä TAYTA DIOS rimachimashallanta rimanäpämi.» Chayno niptin Balac niran: «Juc-läman aywashun. Chaypitaga Israelcuna tiyarcaycashan cantuncunallatami ricanquipaj. Intërutaga manami ricanquipächu. Chaypita chay runacunata maldisyunapaycamay ari.» Chaymi Balaamtaga Balac pusharan Pisga puntacho caycaj Zofim partiman. Chaychöna ganchis altarta rurarcur cada altarcho rupachiran juc wäca aychata, juc uysha aychata. Chaycho Balacta Balaam niran: «Cay altarcuna caycashallancho shuyaycämay. Nogana aywashaj Tayta Dioswan parlaj.» Aywaptin Balaamta TAYTA DIOS yuriparan. Nircur imata rimananpäpis willaparan. Chaypita niran: «Balac cajman cutiycur willanqui noga willapashalläta.» Chayno niptin cutiycur Balaamga tariran Balacta y Moabpa mandajnincunata uywacuna rupaycashan altarcuna ñaupancho ichirpaycajta. Chayaptin Balac tapuran: «¿Ima nisha-cashunquitaj TAYTA DIOS?» nir. Chaura Balaamga Tayta Dios rimachishanta rimaran: «Ziporpa wamran Balac, nishäta sumaj wiyay. Tayta Diosga manami runacunanöchu. Payga manami llullacunchu. Imata aunircurpis manami cutiricunchu. Aunishantaga cumlinmi. Tayta Dios nimasha bindisyunta gonäpämi. Tayta Dios bindisyunta goycaptenga ¿imanöpataj maldisyunashaj? Jacobpita mirajcunataga Tayta Dios manami maldisyunayta munanchu. Payga manami munanchu Israel runacunata disigrasya päsananta. Israel runacunataga TAYTA DIOSMI yanapaycan. Paymi raynin caycan. Egiptupita jorgamoj Tayta Diosmi paycunataga yanapaycan. Payga pogusha törunöpis callpayojmi caycan. Jacob castacunata maldisyunashapis manami chayanchu. Chay Israelcunata brüjushapis manami chayanchu. Cananpitaga Israelcunata niypaj: ‹Tayta Diosga gamcunapaj achca milagrutami rurasha.› Chay runacunaga liyunno manchacuypämi caycan. Liyun imatapis micunanpaj chariycur yawarninta upur-raj jamashannömi Israelcunapis contrancunata binsiycur-raj jaman.» Chayno niptin Balaamta Balac niran: «¡Chay runacunata maldisyunayta mana camäpacorga bindisyuntapis ama goychu!» Chaymi Balaam niran: «Gamtaga ¿manachu willaräna TAYTA DIOS rimachimashallanta ninäpaj cashanta?» Chaura Balacga Balaamta niran: «Chayno captenga juc-läman aywashun. Chaypita maldisyunapämaptiquega capaschari Tayta Dios mana rabyacongachu.» Chayno nir Balacga Balaamta pusharan Peor puntaman. Chaypitaga intëru chunyajmi ricacan. Chaychöpis Balacta Balaam yapay niran: «Caycho ganchis altarta rurachiy. Nircur apamuy ganchis töruta, ganchis carnita rupachinapaj.» Balaam chayno niptin Balacga llapanta ruraran. Nircorga cada altarcho rupachiran juc töru aychata, juc uysha aychata. Balaamga musyaranna Israelcunata TAYTA DIOS bindisyunta gonanpaj cashanta. Chaymi musyaj aywanyashannöga mana aywarannachu. Chaypa ruquenga chunyajllapana ricäriran. Chaura Israelcunataga ricaran cada trïbu shuyni-cama tiyaycajta. Tayta Diospa Espiritunpa munaynincho ricacurna Balaamga imano cananpäpis cayno rimaran: «Beorpa wamran Balaammi cä. Imano cananpaj cajtapis Tayta Dios musyachimaptinmi rimaycä. Munaynincho Tayta Dios ricacachimaptinmi llapantapis ricä. Nogataga munayniyoj Tayta Diosmi musyachiman, ribilaman. ¡Jacobpita mirajcuna, tolduyquicuna cuyayllapämi! ¡Israelcuna, tiyarcaycashayquega cuyayllapaj camarajllami! Palma yöracuna fïlayllanpa ichiraycajnömi ricacan. Mayu cantuncho wertata TAYTA DIOS lantashanno caycan. ¡Yacu cantuncho sedru guerucuna caycajnömi caycan! Israelcuna upunanpaj, micuynincunata pargunanpaj yacuga manami pishengachu. Paycunapa raynenga Agagta binsengami. Munayniyoj cashantapis intëruchömi musyanga. Egiptupita jorgamoj Tayta Diosmi paycunataga yanapan. Chay runacunapäga Tayta Diosmi callpayoj pogusha törunöpis caycan. Israelcunaga contran caj nasyuncunata ushangami. Tulluncunatapis paquengami. Lëchancunawan illaparmi wañuchenga. Liyun cäsata charinanpaj llupucuycojnömi caycan. Pipis rimapayta manchacunmi. ¡Israelcuna, gamta bindisyunta goshojcunataga Tayta Diospis bindisyuntami gonga! ¡Maldisyunta goshojcunatami ichanga maldisyunanga!» Balaam chayno nejta wiyaycur Balacga fiyupa rabyacurcuran. Chaymi maquitapis jitapar-raj niran: «¡Gamtaga pushachimushcä conträcunata maldisyunapämänayquipämi! ¡Nishä cananwanga quimsa cutinami bindisyunta goshcanqui! ¡Manaraj imapis cashancama wasiquiman cuticuy! Gamtaga ima-aycatapis goycunämi caran. Ichanga TAYTA DIOSMI mana camacächishachu.» Chaura Balaam niran: «Cachayqui shamojcunataga maynami willarä: ‹Palasyuncho goriwan guellay caycajta ushajpaj goycamaptinpis TAYTA DIOSNË mana munashantaga imatapis manami rurashächu. Allita ni mana allitapis quiquilläpitaga manami rurashächu. Nogaga rimashaj TAYTA DIOS rimachimashallantami› nir. Nogaga marcämannami cuticö. Ichanga manaraj cuticurmi willashayqui chay Israel runacuna nasyunniquicho imano rurananpaj cashantapis.» Chaura Balaamga imanöpis cananpaj cajta niran: «Beorpa wamran Balaammi cä. Imano cananpaj cajtapis Tayta Dios musyachimaptinmi rimaycä. Munaynincho Tayta Dios ricacachimaptinmi llapantapis ricä. Tayta Dios rejsishantami rejsë. Munayniyoj Tayta Dios ribilamaptin llapanta musyä. Shamoj watacunacho imapis päsananpaj cajtami ricaycä. Carucho caycämojtami ricaycä. Jacobpa mirayninpitami juc goyllar llojshenga. Ricaycä Israelcho juc ray yurejtapis. Paymi Moab runacunataga umanpita llapirenga. Setpita mirajcunatapis ushajpaj wañuchenga. Edom runacunataga binsengami. Contran caj Seircunatapis charicurcongami. Israelcunaga rurangapaj pipis mana rurashantami. Jacobpita mirajcunapitami munayniyoj runa yurimonga. Siudäcunacho quëdajcunatapis illgächengami.» Chayno niycashanpita Balaamga ricäriran Amalec nasyunpa. Chay nasyun imano cananpäpis cayno niran: «Amalec runacunaga cay pachacho fiyupa munayniyojmi carcaycan. Chaypis ushajpämi illganga.» Queni runacuna tiyashan-lädupapis ricärir imano cananpäpis cayno niran: «Pacacunayqui sumaj caycaptinpis, gaga chaupincunacho pacacunayqui caycaptinpis, nina ratarir rupangami Asiriacuna prësu apashuptiqui.» *** Chaypita mastapis imano cananpäpis cayno niran: «¡Ay Tayta! ¿Pinaraj tiyanga Tayta Dios chayno manchariypaj ruraycuptenga? Lamar chaupin Chipre tishgupitami büquicunawan runacuna shamonga. Asiria nasyuncho caj marcacunata ragällantami cachayconga. Heber runacunatapis pasaypami ushacächenga.» Chaypitaga Balaam wasinman cuticuran. Balacpis aywacuran. Israelcunaga Sitimcho tiyar Moab warmicunawan cacuran. Chay warmicunaga Israelcunata pusharan diosnincunata adurar uywata pishtashancunaman. Chaura Israelcunapis Moab runacuna diosnincunapaj churashan micuyta micöshiran, aduräshiran. Chayno rurarmi Baal-peorta aduraran. Chaymi TAYTA DIOSGA Israelcunapaj fiyupa rabyacurcuran. Chaura TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Israelcunapa mandajnincunata prësu charircur nogapa ñaupächo llapan runa ricay wañuchiy. Chayrämi Israelcunapaj fiyupa rabyaycashä päsanga.» Chaura Moisesna Israelcunapa jueznincunata niran: «Baal-peorta aduraj aywaj famillyayquicunata quiquiquicuna wañuchiy.» Chayno niptinmi llapan Israelcuna Tincuna Toldu puncucho wagarcaycaran. Chay örami Moisespis waquin runacunapis ricaycaptin juc Israel runa mana pengacuypa Madián warmita toldunman pushasha yaycarachiran. Chayta ricar, cüra Aaronpa willcan Finees Eleazarpa wamranga fiyupa rabyashpan shuntacasha carcaycashanpita tucsicunanta aptacurcur aywaran Madián warmita apajpa guepanta toldun ruricama. Yaycurir ishcanta pachapa tucsiycuran. Chayrämi fiyu gueshyawan Israelcuna wañuycashanpita chawaycuran. Chay fiyu gueshyawanga ishcay chunca chuscun warangana (24,000) runacuna wañuran. Chaypitana Moisesta TAYTA DIOS niran: «Cüra Aaronpa willcan Finees Eleazarpa wamranmi Israelcunapaj fiyupa rabyaycashäta päsachisha. Paypis noganömi juchata ruraj runacunapäga fiyupa rabyan. Juchayoj runata wañuchishanpitami nogapis Israelcunata ushajpäga mana wañuchishcächu. Cananga Fineesta willay. Paywanga conträtutami rurashaj alli ricanäpaj. Chaymi quiquinta, paypita mirajcunata imaycamapis cüra cananpaj churä. Nogata rispitamar chay juchayoj runata wañuchishanpitami Israel runacunapa juchancunataga perdunashcä.» Madián warmitawan wañuchishan runapa jutenga caran Zimri. Payga caran Salupa wamran, Simeón trïbupa mandajnin. Madián warmipa jutenga caran Cozbi. Pay caran Zurpa wamran. Paynami caran Madián runacunacho juc mandaj. Chaypitana Moisesta TAYTA DIOS niran: «Yaycuycur llapan Madián runacunata wañuchiy. Paycunami engañashushpayqui shacyächishurayqui Baal-peorta aduranayquicunapaj. Madián runacunata mandajpa wamran Cozbipis mana pengacuypami llapan ricay Zimripa toldunman yaycusha paywan cacunanpaj. Chay warmitami wañuchisha Israel runacunata fiyu gueshyawan wañuycächishä öra.» Fiyupa wañuchicoj gueshya cashanpitaraj TAYTA DIOSGA Moisesta, cüra Aaronpa wamran Eleazarta niran: «Llapan Israelcunata sinsuy, castanpa-cama shuyni-cama juctapis mana cachaypa ishcay chunca watayojpita janaman guërrapaj alli cajllata.» Chaura Eleazarwan Moisesga Moab ragra aywaj pampacho llapan Israelcunata willaparan. Chay pampaga caycan Jericöpa chimpan Jordán mayupa jucaj lädunpami. Willaparan ishcay chunca watayojpita janaman cäga Moisesta TAYTA DIOS nishanno llapan sinsucunanpaj. Egiptupita llojshicamoj Israelcunaga caran caycunami: Israelpa mayur wamran Rubenpita mirajcunaga caran: Enoc casta, Falú casta, Hezrón casta, Carmi casta runacuna. Sinsuptin Rubén trïbu runacunaga caran chuscu chunca quimsa waranga ganchis pachac quimsa chuncan (43,730). Falüpa wamran caran Eliab. Eliabpana wamrancuna caran: Nemuel, Datán, Abiram. Datanwan Abiramga Corëwan shuntacaycur Moisespa, Aaronpa, TAYTA DIOSPA contran jatariran. Paycunaga mayur tantiyachej runacunami caran. Chayno contran jatarishanpitami pachapa shimin quichacar Datanta, Abiramta, Corëtawan micucurcuran. Contran ricacoj cäga llapan wañuran. Ninana rupar ushacurcuran ishcay pachac pichga chuncan (250) runacunata. Chay runacuna wañuran waquin Israelcunapis ricacunanpämi. Chayno Coré wañuptinpis wamrancunaga manami wañuranchu. Simeón trïbu runacuna caran: Nemuel, Jamín, Jaquín, Zera, Saúl casta runacuna. Sinsuptin Simeón trïbu runacuna caran ishcay chunca ishcay waranga ishcay pachacnin (22,200). Gad trïbu cajna caran Zefón, Hagui, Suni, Ozni, Eri, Arod, Areli casta runacuna. *** Sinsuptin Gad trïbu runacuna caran chuscu chunca waranga pichga pachacnin (40,500). Judäpa wamrancuna Erwan Onanga Canaán nasyunllachönami mas unay wañuran. Chaura Judá trïbu runacunaga caran Sela, Fares, Zera castacuna. Farespita mirajcunaga caran Hezrón, Hamul casta runacuna. Sinsuptin Judá trïbu runacuna caran ganchis chunca sojta waranga pichga pachacnin (76,500). Isacarpita mirajcuna caran Tola, Fúa, Jasub, Simrón casta runacuna. Sinsuptin Isacar trïbu runacuna caran sojta chunca chuscu waranga quimsa pachacnin (64,300). Zabulonpita mirajcuna caran Sered, Elón, Jahleel casta runacuna. Sinsuptin Zabulón trïbu runacuna caran sojta chunca waranga pichga pachacnin (60,500). Josëpita mirajcuna caran Manasés trïbu runacuna, Efraín trïbu runacuna. Manasespita mirajcuna caran Maquir casta, Maquir castapitana Galaad casta, Galaadpita mirajcuna Jezer casta, Helec casta, Asriel casta, Shequem casta, Semida casta, Hefer casta. Heferpa wamranna caran Zelofehad. Paypaga manami caranchu ollgu wamrancuna. Warmilla wamrancuna caran. Jutin caran: Maala, Noa, Hogla, Milca, Tirsa. Sinsuptin Manasés trïbu runacuna caran pichga chunca ishcay waranga ganchis pachacnin (52,700). Efrainpita mirajcunaga caran Sutela casta, Bequer casta, Tahán casta runacuna. Sutelapita mirajcuna caran Erán casta runacuna. Sinsuptin Efrainpita mirajcuna caran quimsa chunca ishcay waranga pichga pachacnin (32,500) runacuna. Chaynömi Josëpita mirajcunaga cada casta caran. Benjaminpita mirajcuna caran Bela, Asbel, Ahiram, Sefufam, Hufam castacuna. Bela casta runacuna caran: Ard, Naamán castacuna. Sinsuptin Benjamín trïbu runacuna caran chuscu chunca pichga waranga sojta pachacnin (45,600). Danpita mirajcuna caran Súham casta. Sinsuptin Súham casta caran sojta chunca chuscu waranga chuscu pachacnin (64,400). Aserpita mirajcuna caran Imna, Isúi, Bería castacuna. Bería castapita mirajna caran Heber, Malquiel casta runacuna. Aserpa warmi wamranpa jutin caran Sera. Sinsuptin Aser trïbu runacuna caran pichga chunca quimsa waranga chuscu pachacnin (53,400). Neftalïpita mirajcuna caran Jahzeel, Guni, Jezer, Silem casta runacuna. Sinsuptin Neftalí trïbu runacuna caran chuscu chunca pichga waranga chuscu pachacnin (45,400). Sinsuyta ushaycur yupaptin Israel trïbu runacuna caran sojta pachac juc warangan ganchis pachac quimsa chuncan (601,730). Moisesta TAYTA DIOS niran: «Sinsuptiqui cada trïbu aycapis cashan-tupu chacrataga raquipanqui. Achca runacuna captin mas jatunta raquipanqui. Wallca runacuna captenga tacshata raquipanqui. Cada trïbuta raquipanqui sinsucho apuntacushanman-tupu. Maycho chacran cananpäpis chacrataga surtiyaypa raquipanqui. Runacunaga chacrata chasquenga taytan maygan trïbupis cashanchömi. Chacrataga achcaj captinpis wallcaj captinpis surtiyarcur surtiyarcurmi raquipanqui.» Leví trïbuta sinsur yuparan Gersón, Coat, Merari castacunata. Levïpita mirajcunallami caran Libni, Hebrón, Mahli, Musi, Coré castacunaga. Coatpa wamranmi caran Amram. Amram majachacaran Jocabedwan. Jocabedpis Leví trïbu warmimi caran. Payga Egiptuchömi yuriran. Amrampawan Jocabedpa wamranmi caran Aarón, Moisés, María. Aaronpa wamrancunana caran Nadab, Abiú, Eleazar, Itamar. Nadabwan Abiüga wañuran TAYTA DIOSPAJ juc-niraj saumachishanpitami. Leví trïbu runacunaga juc quillayojpita janaman caran ishcay chunca quimsa warangan (23,000). Paycunataga manami sinsuranchu Israelcunata sinsur. Leví trïbutaga manami chacratapis raquiparanchu. Moiseswan cüra Eleazar sinsuptin Israel runacunaga caycaran Moab pampachömi. Moab pampaga Jericöpa chimpan Jordán mayupa jucaj lädunpami caycan. Aaronwan Moisés chunyaj Sinaïcho sinsushan runacunaga manami ni jucnayllapis carannachu. Chunyaj Sinaí jircacho sinsushan runacunaga TAYTA DIOS nishannöllami chunyajcho llapanpis wañur ushacaran. Chaymi mayganpis mana carannachu guepa caj sinsucuypäga. Jefonepa wamran Calebwan Nunpa wamran Josuëllanami cawaycaran. Manasés trïbucho caran chay ñañalla pichgaj warmicuna. Paycunapa jutincuna caran Maala, Noa, Hogla, Milca, Tirsa. Paycuna caran Zelofehadpa wamran. Zelofehadna caran Heferpa wamran; Heferna Galaadpa wamran; Galaadna Maquirpa wamran; Maquirna Manasespa wamran; Manasesna Josëpa wamran. Chay warmicunami aywaran Tincuna Toldu ñaupanman Moiseswan cüra Eleazarwan, waquin mandajcunawanpis parlaj. Chayaycur cayno niran: «Chunyajcho carcaycashallanami papänëga wañusha. Payga manami Corëwan TAYTA DIOSPA contran cashanpitachu wañuran, man'chäga guepatarämi quiquinpa juchanpita. Papänëpaga manami ollgu wamran cashachu. Chayno wañusha captinpis papänëpa jutenga manami gongacanmanchu waquin caj famillyacunachöga ollgu wamran mana cashallanpitaga. Jutin mana illgänanpaj papänëpa castancunata chacrata raquipashayqui cajcho nogacunatapis raquipämay.» Chayno warmicuna ruwacushanta Moisesga TAYTA DIOSTA willaran. Chaura TAYTA DIOS niran: «Zelofehadpa wamrancunaga allitami yarpaycan. Papäninpa wauguincunata aypushan ñaupancunallapa paycunatapis chacrata raquipay. Chaynöpami papäninpa ruquin chacrata chasquenga. Israel-masiquicunatapis willapay. Pipis ollgu wamran mana caycaptin wañuptenga warmi wamranpämi canga ima-aycanpis. Jucnayllapis wamran mana captinmi ichanga ima-aycanwanpis wauguincunana quëdanga. Wauguincuna mana captenga papäninpa wauguincunapäna ima-aycantapis cachayconga. Papäninpapis wauguin mana casha captenga chacrancunata cachayconga lijïtimu famillyancunapaj. Cay nishäga gamta nishänöllami llapan Israelcunapaj juc lay canga.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Cay Abarim puntaman wichämuy. Caypitami ricanqui Israelcunata goycunäpaj caycaj partita. Chaypita ricaycullarnami wañucunquipaj. Wañucorga wauguiqui Aaronnöpis ñaupa wañoj caj famillyayquicunawan tincojna aywacunquipaj. Gamga Zin chunyajchömi wauguiquiwan ishcaniqui nishäta mana rurarayquichu. Zincho Israelcuna yacuta mañacur conträ rimaptinpis gamcunaga manami rispitamarayquichu.» (Chayno caran Cadescho caycaj Meriba pucyuchömi. Chayga Zin chunyajchömi caycan.) Moisesna TAYTA DIOSTA niran: «TAYTA DIOS gammi canqui pï-maytapis cawachej. Cananga juc mandajta churay acrashayqui runacunata maypapis pushananpaj. Chaura manami uyshëruynaj uyshano mashtacashaga purengachu.» *** Niptin TAYTA DIOSGA niran: «Nunpa wamran Josuëmi alli runa. Paypa umanman maquiquita churay acrashä musyacänanpaj. Chaynöpis cüra Eleazarman, llapan runacunaman pushay. Paycunapa ñaupancho churanqui ruquiqui mandaj cananpaj. Munayniquita waquinta Josuëta cachapay paytana llapan Israelcuna wiyacunanpaj. Josuëga tapucamayta munar aywanga cüra Eleazarman. Eleazarnami Josuëpa jutincho tapucamanga Urim rumiwan. Chaura imano rurananpäpis Josuënami Israelcunata mandanga.» Chaura Moisesga TAYTA DIOS nishanno ruraran. Chaymi llapan runacunapawan cüra Eleazarpa ñaupanman Josuëta pusharan. Josuëpa uman jananman Moisesga maquinta churaran ruquin mandaj cananpaj. Chaynömi Moisesga TAYTA DIOS nishanno ruraran. Chaypita Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israelcunata sumaj willapay. Rejsisha diyacunachöga mana gongaypa tanta ofrendata nogapaj churachun. Uywacunatapis mana gongaypa rupachichun jömuynin nogapa shongöpäno cananpaj. «Chaynöpis ninqui waran-waran juc watayoj sänu ishcay cashnita rupachina sacrifisyupaj apamunanpaj. Jucta tutapa pishtanga, jucta tardipa. Uywata rupachir chaqui micuy ofrendatapis apamonga ishcay quïlu mas alli caj jarina litru olivo asëtiwan chapushata. (Chaynömi Sinaí jircacho sacrifisyu uywacunata waran-waran rupachiran. Chay rupachishanpa jömuyninmi TAYTA DIOSPA shongunpäno caran.) Cada cashnita rupachinayquipäga canga juc litru bïnumi. Nogata rispitamar bïnutaga jichanga rispitädu cajman. Jucaj cashnitanami tardipa pishtanga. Chaytapis tutapa rurashanno nogapaj churanga chaqui micuy ofrendata juc litru bïnuntawan. Rispitamar rupachishanpa jömuynin nogapäga shongöpänömi canga. «Säbadu jamay junajcho gamcuna apamunqui ishcay sänu watayoj cashnita. Chaqui micuy ofrendata garamarna apamunqui chuscu quïlu mas allinnin jarinata asëtiwan chapushallata. Jananman bïnutapis garamanqui. Säbadu jamay junajchömi chay uywataga bïnuntawan rupachinqui. Chayga canga waran-waran rupachina sacrifisyuta pishtashayquipa jananmanraj. «Cada quillacho rimir junaj rupachina sacrifisyupaj pishtanqui sänu ishcay töru-mallwata, juc carnita, watayoj cashnitapis ganchista. Cada töru-mallwapaj sojta quïlu alli caj jarinata asëtillawan chapushata garamanga. Carnipäna chuscu quïlu jarina asëtillawan chapushata garamanga. Cada cashnipäna canga ishcay quïlu jarina asëtillawan chapusha. Chay rupachishayquimi jömuynin canga nogapa shongöpäno. Bïnuga cada töru-mallwapaj canga ishcay litru, carnipäga litru medyan. Cada cashnipäna canga juc litru. Chaynömi cada quilla rimir junajchöga rupachinqui. Waran-waran nogapaj rupachina sacrifisyuta pishtashayquipa jananmanpis juc chïbuta pishtanqui juchapita sacrifisyupaj. Chaypis canga bïnunwanmi. «Wata gallarej quilla chunca chuscu (14) junajninchömi nogata rispitamar Pascua fistata ruranga. Warannin chunca pichga (15) junäga fista gallayconga. Ganchis junajcama lebadüraynaj tantallata micunqui. Gallarej junajchöga shuntacanqui jatun diya captin. Chay junäga pipis ama arongachu. Rupachina sacrifisyupaj pishtanqui sänuta ishcay töru-mallwata, juc carnita, watayoj ganchis cashnita. Chay pishtashayqui uywacunapa jananmanpis churanqui asëtillawan chapusha jarinata. Churanqui cada töru-mallwapaj sojta quïlu jarinata, chuscu quïlu jarinata cada carnipaj, ishcay quïlu jarinata cada cashnipaj. Juc chïbutapis pishtanqui juchayquicunapita perdunasha canayquipaj. Chay sacrifisyucunataga churanqui waran-waran cada tuta rupachina sacrifisyuta rupachishayquipa jananmanraj. Chaynölla waran-waran ruranqui ganchis junajyaj. Rispitamar rupachishayquipa jömuynenga nogapa shongöpänömi canga. Chay sacrifisyucunataga garamanqui bïnuntawan waran-waran cada tuta rupachina sacrifisyuta garamashayquipa jananmanraj. Ganchis caj junajchöpis jamanqui-llapa jatun diya captin. Chay junäga ama arunquichu. «Rimir cosëchata shuntar ‹Semäna fista› nishan fistata ruranqui. Chay fistacho rimir pogushan caj chaqui micuy ofrendata nogapaj churashpayquipis shuntacanqui jatun diya captin. Chay junäga pipis ama arongachu. Rupachina sacrifisyupaj pishtanga ishcay töru-mallwata, juc carnita, watayoj ganchis cashnita. Cada töru-mallwapaj churanqui asëtiwan chapusha sojta quïlu jarinata, carnipäna asëtiwan chapusha chuscu quïlu jarinata, cada cashnipäna ishcay quïlu jarinata. Juc chïbutapis pishtanqui juchayquicunapita perdunasha canayquipaj. Rupachishayqui uywacunamanga churanqui chaqui micuy ofrendatapis bïnu ofrendatapis. Chayga canga waran-waran rupachishayquipa jananmanraj. Rupachinayquipaj caj uywacunaga sänu canga. «Ganchis quillaman gallaycoj rimir junajcho gamcuna shuntacanqui jatun diya captin. Chay junäga ama arunquicunachu. Jatun diya cashanta trompëtacunata tucaypa willaconga. Nogapa shongöpäno jömuynin cananpaj rupachina sacrifisyuta rupachinqui juc sänu töru-mallwata, juc carnita, watayoj ganchis cashnita. Cada töru-mallwapaj churanqui sojta quïlu jarinata asëtiwan chapushata, carnipaj chuscu quïlu jarinata asëtiwan chapushata, cada cashnipäna ishcay quïlu jarinata asëtiwan chapushata. Juc chïbutapis pishtanqui juchayquicunapita perdunasha canayquipaj. Rupachishayqui uywacunamanga churanqui chaqui micuy ofrendatapis bïnutapis. Chaycunata rupachinqui waran-waran, quillan quillan rupachina sacrifisyuta pishtashayquipa jananmanraj. Rispitamar rupachishayquipa jömuyninmi nogapa shongöpäno canga. «Chay ganchis quillallacho, chunca junajchöpis shuntacanqui jatun diya captin. Llapaniqui ayunar goyanqui. Chay junäga ama arunquicunachu. Nogapa shongöpäno jömuynin cananpaj rupachinqui sänu töru-mallwata, juc carnita, watayoj ganchis cashnicunata. Churanqui töru-mallwapaj sojta quïlu jarinata, carnipaj chuscu quïlu jarinata, cada cashnipaj ishcay quïlu jarinata. Chaynöpis juchapita sacrifisyupaj juc chïbuta altarcho rupachinqui. Chaycunataga Perdun tarina junaj y waran-waran rupachina sacrifisyuta churashayquipitapis shuyniraj rupachinqui. Tayta Dios nishannölla chaqui micuy ofrendatapis bïnutapis churanqui. «Chay ganchis quillallacho, chunca pichga junajcho shuntacanqui jatun diya captin. Ama arunquichu. Chaypa ruquenga nogata aduramashpayqui ganchis junajcama fistata ruranqui. Rimir junajchöga rispitamar rupachinqui sänuta chunca quimsa (13) töru-mallwata, ishcay carnita, watayoj cashnitana chunca chuscuta (14). Chay rupachishayquipa jömuynenga nogapa shongöpäno canga. Cada töru-mallwata rupachir churanqui sojta quïlu jarinata asëtillawan chapushata, cada carnita rupachirpis chuscu quïlu jarinata asëtillawan chapushata, cada cashnita rupachirpis ishcay quïlu jarinata asëtillawan chapushata. Chaynöpis juchapita sacrifisyupaj juc chïbuta altarcho rupachinqui. Chaycunataga rupachinqui waran-waran rupachina sacrifisyuta rupachishayquipitapis, chaqui micuy ofrendatapis bïnutapis churashayquipita shuyniraj. «Ishcay caj junajcho pishtanqui sänuta chunca ishcay (12) töru-mallwata, ishcay carnita, juc watayoj cashnita chunca chuscuta (14). Noga nishäno cada töru-mallwapaj, cada carnipaj, cada cashnipaj churanqui chaqui micuy ofrendata, bïnutapis. Juc chïbutapis pishtanqui juchapita sacrifisyupaj. Chaycunataga waran-waran rupachina sacrifisyuta churashayquipitapis shuyniraj rupachinqui. Tayta Dios nishannölla chaqui micuy ofrendatapis bïnutapis churanqui. «Quimsa caj junajcho pishtanqui sänuta chunca juc töru-mallwata, ishcay carnita, juc watayoj cashnita chunca chuscuta (14). Noga nishäno cada töru-mallwapaj, cada carnipaj, cada cashnipaj churanqui chaqui micuy ofrendata y bïnutapis. Juc chïbutapis pishtanqui juchapita sacrifisyupaj. Chaycunataga waran-waran rupachina sacrifisyuta churashayquipitapis shuyniraj rupachinqui. Tayta Dios nishannölla chaqui micuy ofrendatapis bïnutapis churanqui. «Chuscu caj junajcho pishtanqui sänuta chunca töru-mallwata, ishcay carnita, juc watayoj cashnita chunca chuscuta (14). Noga nishäno cada töru-mallwapaj, cada carnipaj, cada cashnipaj churanqui chaqui micuy ofrendata, bïnutapis. Juc chïbutapis pishtanqui juchapita sacrifisyupaj. Chaycunataga waran-waran rupachina sacrifisyuta churashayquipitapis shuyniraj rupachinqui. Tayta Dios nishannölla chaqui micuy ofrendatapis bïnutapis churanqui. «Pichga caj junajcho pishtanqui sänuta isgun töru-mallwacunata, ishcay carnicunata, juc watayoj cashnicunata chunca chuscuta (14). Noga nishäno cada töru-mallwapaj, cada carnipaj, cada cashnipaj churanqui chaqui micuy ofrendata, bïnutapis. Juc chïbutapis pishtanqui juchapita sacrifisyupaj. Chaycunataga waran-waran rupachina sacrifisyuta churashayquipitapis shuyniraj rupachinqui. Tayta Dios nishannölla chaqui micuy ofrendatapis bïnutapis churanqui. «Sojta caj junajcho pishtanqui sänuta pusaj töru-mallwacunata, ishcay carnicunata, juc watayoj cashnicunata chunca chuscuta (14). Noga nishäno cada töru-mallwapaj, cada carnipaj, cada cashnipaj churanqui chaqui micuy ofrendata, bïnutapis. Juc chïbutapis pishtanqui juchapita sacrifisyupaj. Chaycunataga waran-waran rupachina sacrifisyuta churashayquipitapis shuyniraj rupachinqui. Tayta Dios nishannölla chaqui micuy ofrendatapis bïnutapis churanqui. «Ganchis caj junajcho pishtanqui sänuta ganchis töru-mallwata, ishcay carnita, juc watayoj cashnita chunca chuscuta (14). Noga nishäno cada töru-mallwapaj, cada carnipaj, cada cashnipaj churanqui chaqui micuy ofrendata, bïnutapis. Juc chïbutapis pishtanqui juchapita sacrifisyupaj. Chaycunataga waran-waran rupachina sacrifisyuta churashayquipitapis shuyniraj rupachinqui. Tayta Dios nishannölla chaqui micuy ofrendatapis bïnutapis churanqui. «Pusaj caj junajcho ichanga jatun diya captin llapayqui shuntacanqui. Ama arunquichu. Nogapa shongöpäno jömuynin cananpaj rupachinqui sänuta juc töru-mallwata, juc carnita, juc watayoj ganchis cashnita. Noga nishäno cada töru-mallwapaj, cada carnipaj, cada cashnipaj churanqui chaqui micuy ofrendata, bïnutapis. Juc chïbutapis pishtanqui juchapita sacrifisyupaj. Chaycunataga waran-waran rupachina sacrifisyuta churashayquipitapis shuyniraj rupachinqui. Tayta Dios nishannölla chaqui micuy ofrendatapis bïnutapis churanqui. «Chaycunataga churanqui nishä junajcunacho aunishayquita cumlir churashayquipita, shonguyqui shacyaptin churashayquipita, rupachina sacrifisyuta, chaqui micuy ofrendatawan bïnuta garamashayquipita, alli goyaypita sacrifisyuta garamashayquipitapis shuyniraj.» Tayta Dios nishancunata Moisesga juctapis mana gongaypa Israelcunata willaparan. Israel trïbucunapa mandajnincunata shuntaycur Moisesga niran: «TAYTA DIOSMI nin: Pipis jurar imapäpis aunimarga cumlichun. Imata rurananpaj nimashantapis cumlichun. «Jipash papäninpa maquillanchöraj caycar nogata aunimashanta papänin musyar imatapis mana rimacuptenga aunimashanta imanöpapis cumlengana. Nogapaj imatapis aunishanta musyaycur papänin mana munaptenga aunishanta manami cumlenganachu. Papänin mana munaptenga nogapis manami cumlinanpaj obligashänachu. «Japallaraj caycar jipash sumaj mana yarpachacuypa nogata aunircamar majachacäcuptin aunimashanta musyaycar runan mana michaptenga aunishanta cumlengami. Nogapaj aunishanta musyaycur runan mana munaptinmi ichanga manana cumlenganachu. Nogapis manami cumlinanpaj obligashänachu. «Biyüda u raquicasha warmi aunimarga simri cumlinan. «Runayoj warmi imatapis aunimashanta runan musyaycur mana michaptenga aunishanta cumlenga. Nogapaj aunishanta musyaycur runan mana munaptenga warmi mananami cumlenganachu. Runan mana munaptenga manami cumlinanpaj obligashänachu. Chaymi warmi imatapis auniptin u ayunananpaj auniptin runanraj nenga cumlinanpaj cashanta u mana cumlinanpaj cashantapis. Aunishanta musyaycur warminta mana imatapis niyllapa ishcay quimsa junaj upällalla cacushpanga warmin aunishanta auniycanmi. Chaypitaraj mana munashpanga runannami juchayoj canga warmin aunishancunata mana cumliptin.» Chaynömi Moisesta TAYTA DIOS willaparan majayoj warmi imano cananpaj, papäninpa maquillanchöraj caycaj jipash imano cananpäpis. Moisesta TAYTA DIOS niran: «Madián runacunata ayñita cutichir wañuchiy Israelcunata juchata rurachishanpita. Chaypitarämi wañucunquipaj.» Chaura Moisesga Israelcunata niran: «¡Waquinniquega pillyanayquipaj camaricuy-llapa! Nircorga Madián runacunata ayñita cutichir TAYTA DIOSPA jutincho wañuchimuy. Cada trïbupita waranga (1,000) runacuna guërraman aywachun.» Chaynöpami cada trïbupita waranga-cama (1,000) acranacuran. Chaura pillyaman aywananpäga chunca ishcay waranga (12,000) runacuna caran. Chay runacunatanami Moisesga pillyaj cacharan. Paycunawanmi cüra Eleazarpa wamran Fineestapis cacharan. Paymi aywaran Tincuna Toldupita rispitädu bäsucunata apacurcur, trompëtacunata tucananpäpis apacurcur. Madián runacunawan pillyar llapanta wañuycachiran Moisesta TAYTA DIOS nishannölla. Chaychömi wañuchiran Madián runacunapa pichgan raynincunata. Chay raycuna caran Evi, Requem, Zur, Hur, Reba. Beorpa wamran Balaamtapis wañuchiran. Israelcunaga prësu apacuran Madián warmicunata, tacsha wamrancunata. Llapan casta uywancunatapis bälej cösacunatapis apacuran. Jananmanpis rupaycachiran llapan siudänincunata, tiyashan wasincunatapis. Prësu apashancunata, guechushancunata, uywacunata chayachiran Moisesman, cüra Eleazarman, quëdaj Israel-masincunaman. Chay wichan Israel runacunaga Moab pampachömi tiyaycaran. Chay pampaga caycan Jordán mayupa jucaj läduncho, Jericöpa chimpanchömi. Tiyaycashanman manaraj chayachiptin Moisés, cüra Eleazar, waquin mandajcunapis tariparan. Ichanga Moisés fiyupa rabyacurcuran pillyaj aywashanpita cutimoj mandajcunapaj. Paycunaga warangata, pachacta mandajcunami caran. Paycunatami rabyashpan niran: «¿Imanirtaj warmicunataga mana wañuchishcanquichu? Warmicunachaj Balaam yachachiptin Israelcunataga pushashapis Tayta Diosta gongaycur mana allita rurananpaj. ¿Manachu chay warmicuna yachachiran Baal-peorta aduraytapis? Chaypitami TAYTA DIOSGA fiyu gueshyata yurichiran Israel-masinchïcunata wañuchinanpaj. Canan öra wañuchiy llapan ollgu wamrancunata. Warmicunatapis runawan cacushan cajcunataga wañuchiy. Manaraj runa yatasha cajcunata ichanga apacuy. «Runacunata wañuchej cajcuna, ayata yatajcunaga ganchis junajyaj tiyarcaycashanchïman ama yaycamuchunchu. Yaycamunanpäga paycunapis, apacamushan jipashcunapis, warmi wamracunapis cananpita quimsa junajta limyuyächun. Chaypita ganchis junajtaga limyuyasha cananpaj yapay bäñacuchun. Limyuyächiy garapita, cabrapa ajchanpita, guerupita caj cösacunatapis. Röpayquicunatapis limyuyänanpaj tagshacunqui.» Guërrapita cutimojcunata shuntarcurna cüra Eleazar niran: «TAYTA DIOSMI Moisesta cay layta nisha: Imatapis goripita, guellaypita, fyërrupita, runsipita, estañopita, plömupita rurashan cajta tiyaycashanchïman yaycuchinayquipäga ninaman jatinqui limyuyänanpaj (ninacho mana rupacäcoj cajtaga). Nircur limyuyächicuna yacuwan limyuyächinqui. Ninacho rupacäcoj cajcunata ichanga yacullawan mayllaypa limyuyächinqui. Ganchis junajta cumlircur röpayquicunata tagshacunqui. Chayrämi limyu canquipaj. Chaypitarämi tiyarcaycashanchïmanga yaycamunqui.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Madián runacunapa marcanpita apacamushan uywacunata, runacunata cüra Eleazarwan mandajcuna yupäshishunqui. Yuparcur pullanta raquiy. Pullan canga pillyaman aywajcunapaj, pullanna quëdaj Israelcunapaj. Pillyaman aywajcunapaj raquishayquipita nogapaj raquinqui cada pichga pachac (500) jipashcunapita jucta. Wäcacunapita, bürrucunapita, uyshacunapitapis cada pichga pachacpita jucta raquinqui. Nircorga nogapaj impuestuta pägajno cüra Eleazarta entregaycunqui. Israel runacunapaj raquishan cajcunatana cada pichga chunca (50) jipashcunapita jucta raquinqui. Wäcacunapita, bürrucunapita, uyshacunapitapis cada pichga chuncapita (50) jucta raquinqui. Chaycunatana entreganqui Toldöcho aroj Leví trïbu runacunaman.» Cüra Eleazarwan Moisesga TAYTA DIOS nishannömi llapantapis ruraran. Madián runacunapata pillyaj suldärucuna quiquincunapaj apacushanta mana yupayllapa caran sojta pachac ganchis chunca pichgan waranga (675,000) uysha, ganchis chunca ishcay warangan (72,000) wäca; sojta chunca juc warangan (61,000) bürru; quimsa chunca ishcay warangan (32,000) runa yatäni jipashcuna. Guërraman aywajcunapaj pullanga caran. Paycunata raquipaycuran quimsa pachac quimsa chunca ganchis waranga pichga pachacnin (337,500) uyshata. Chay raquipashanpitami impuestutano TAYTA DIOSPAJ entregaran sojta pachac ganchis chunca pichgan (675) uyshata. Quimsa chunca sojta warangan (36,000) wäcapita impuestutano TAYTA DIOSPAJ entregaran ganchis chunca ishcay (72) wäcata. Quimsa chunca waranga pichga pachacnin (30,500) bürrupitana impuestutano TAYTA DIOSPAJ entregaran sojta chunca jucta (61). Chunca sojta waranga (16,000) jipashcunapitana impuestutano TAYTA DIOSPAJ entregaran quimsa chunca ishcayta (32). Impuestutano raquishantaga TAYTA DIOS nishannömi cüra Eleazarta Moisés entregaycuran. Pillyaman aywajcunapaj Moisés raquishanpita quëdäga caran Israelcunapaj. Chaycunapis caran quimsa pachac quimsa chunca ganchis waranga pichga pachacnin (337,500) uysha, quimsa chunca sojta warangan (36,000) wäca, quimsa chunca waranga pichga pachacnin (30,500) bürru, chunca sojta waranga (16,000) jipashcuna. TAYTA DIOS nishannöllami cada pichga chunca (50) jipashcunapita jucta Moisés raquiparan Leví trïbu runacunapaj. Cada pichga chunca (50) uywacunapitapis jucta raquiparan TAYTA DIOSPA rispitädu Tincuna Tolduncho aroj Leví trïbu runacunapaj. Chaypitaga waranga suldärucunapa mandajnincuna, pachac suldärucunapa mandajnincuna Moisesta niran: «Guërraman pushashä suldärucunata yupashcä. Manami jucnayllapis wañumushachu. Chaymi TAYTA DIOSPAJ apamushcäcuna suldärucuna gori adurnuta apacamushanta: brasalëtacunata, surtïjacunata, arëticunata, waquin aläjacunatapis. Chaycunataga quiquëcunapa ruquëmi TAYTA DIOSTA goycö.» Chaura goripita adurnucunata apamushanta Eleazarwan Moisés chasquiran. Waranga suldärucunapa mandajnincuna, pachac (100) suldärucunapa mandajnincuna TAYTA DIOSPAJ apamushan gori lasaran pachac pusaj chunca chuscu quïlun (184). Chay entregashan gori aläjacunaga caran guërraman aywaj suldärucuna cada ünun quiquincunapaj apacamushanpitami. Chaynömi Eleazarwan Moisés chasquiran mandajcuna apamushan gorita. Paycunana chay gorita aparan Tincuna Tolduman Israelcunata TAYTA DIOS yanapashanta imaypis yarpänanpaj. Rubén trïbu runacunapa, Gad trïbu runacunapaga uywancuna aypalla caran. Paycuna ricaptin Jazer partiwan Galaad partiga uywancuna tiyananpaj alli caran. Chaymi Rubén trïbu runacunawan Gad trïbu runacunaga aywaran Moisés, Eleazar, waquin mandajcuna caycashanman. Paycunata niran: «Atarot, Dibón, Jazer, Nimra, Hesbón, Eleale, Sebam, Nebo, Beón particunaga uywäcunata michicunäpaj allimi caycan. Uywäcuna achca captin cay particunata nogacunapämi TAYTA DIOS shuntasha. Chaymi gamcunata ruwacö nogacunata chay partita goycamänayquipaj. Jordán mayutaga amana päsachimaynachu.» Chayno niptin Moisés niran: «Famillyayquicuna pillyaj aywarcaycaptenga ¿imanirtaj gamcuna cayllachöna quëdacuyta munarcaycanqui? ¿Imanirtaj famillyayquicunata guellanächinqui TAYTA DIOS aunishan nasyunman aywananta? Cades-barneapita Canaán nasyunta ricapacoj cachaptë gamnöcunami Israel Israel-masiquicunata guellanächiran. Paycunami ricapacushpan chayaran Escol pampayaj. Cutiycamorga llapan famillyayquicunata guellanächiran TAYTA DIOS goycushan partiman mana yaycunanpaj. Chay achäquimi chay junaj TAYTA DIOS fiyupa rabyacur niran: ‹Egiptupita yargamoj runacuna ishcay chunca watayojpita janaman cäga mana wiyacushanpita manami yaycongachu Abrahamta, Isaacta, Jacobta aunishä nasyunman. Cenez runa Jefonepa wamran Calebwan Nunpa wamran Josuëllami yäracamashanpita chay nasyunman yayconga.› Chayno nirmi TAYTA DIOS fiyupa rabyacushpan llapan chay runacuna ushacänancama chuscu chunca watantin chunyajpa purichiran. «¿Canan gamcunapis Tayta Diosta rabyachej unay Israel-masiquicunanöllachu guellanächiyta munaycanqui? Chayno guellanächiptiquega yapaymi Israelcunapaj TAYTA DIOS rabyacurcongapaj. Gamcuna Tayta Dios nishanno mana aywayta munaptiquega Tayta Dios rabyacurcongami. Chaura yapaymi Israelcunataga chunyajpa purichenga. Chaura gamcunami juchayoj canquipaj Israel-masiquicuna ushacänanpäpis.» Moisés chayno niptin paycunaga niran: «Nogacuna caychöga munä wäcäcunapaj uyshäcunapaj curralta rurayllatami, famillyäcuna tiyaycänanpaj siudäcunata jatarachiyllatami. Cay quinraycho tiyaj runacuna mana fastidyananpämi famillyäcunatawan uywäcunata siguraycur cachaycushaj. Nircur nogacunaga pillyapaj camaricurcur waquin Israel-masëcunapa ñaupanta aywashaj tiyananpaj partiman chayachinäcama. Llapan Israel-masëcuna tiyananpaj chacrata charircuptinrämi nogacunaga cuticamushaj. Jordán mayupita cay chimpacho chacrata chasquiycarnaga Jordán mayupa washa chimpanchöga mananami chacrata ‹gomay› nishänachu.» Niptin Moisés niran: «Chayno captenga TAYTA DIOS nishanno camaricurcur guërraman ayway. TAYTA DIOS yanapäshushpayqui Jordán mayuta chimpar chay particho tiyaj runacunata usharamuy. Intëru nasyuncho camacarcuptinraj cutimunqui. Chayno cumlerga TAYTA DIOSPA ñaupancho, Israel-masiquicunapa ñaupancho manami juchayojnachu canquipaj. Chaynöpami cay chacracuna gamcunapäna canga. Nishayquino mana cumlishpayquimi ichanga TAYTA DIOSPA ñaupancho juchayoj ricacunquipaj. Chaura chay juchayquipita castigashunquipämi. Chauraga famillyayquicuna quëdananpaj siudäcunata ruray. Uywayquicunapäpis curralcunata ruray. Nircur quiquiquicunaga aunishayquinölla ayway.» Chaura Gad trïbuwan Rubén trïbu runacuna niran: «Nogacunaga nimashayquita cumlishämi tayta. Warmëcuna, wamräcuna, uywäcuna cay Galaad parti siudänincunachömi quëdanga. Nogacunami ichanga sumaj camaricurcur TAYTA DIOS nishanno guërraman aywashaj.» Chayno niptin Moisesga cüra Eleazarta, Josuëta, cada trïbupa mandajnincuna shuntacasha caycajta niran: «Gad trïbu, Rubén trïbu runacuna gamcunawan iwal pillyäshishunayquipaj TAYTA DIOS nishanno Jordán mayuta päsaptin, nasyunta guechunayquicama pillyäshishuptiquega Galaad parti quiquincunapana cananpaj entreganqui. Yanapäshunayquipaj camaricusha Jordán mayuta mana päsashpanga paycunapis gamcunawan iwalmi Canaán partichöraj partisyunta chasquenga.» Chaura Gad trïbu, Rubén trïbu runacunaga niran: «Nogacunaga TAYTA DIOS nishannömi cumlishäcuna, tayta. Pillyapaj cäga TAYTA DIOS nishanno camaricushami Jordanta päsarcur Canaán partiman yaycushaj. Ichanga nogacunapa chacrä canga Jordán mayupa cay chimpallanchömi.» Chaynöpami Moisesga quiquincunapa chacran cananpaj entregaran Gad trïbuta, Rubén trïbuta, pullan caj Manasés trïbutapis. Chay partiga caran Amorreo nasyunpa raynin Sehonpa, Basán nasyunpa raynin Ogpa. Llapan siudänintinta, llapan marcancunatawan paycunatami entregaran. Gad trïbu runacunaga allcharan: Dibón, Atarot, Aroer, Atarot-sofán, Jazer, Jogbeha, Bet-nimra, Bet-arán siudäcunata. Chay siudäcunata allchaycur curalaran. Uyshancunapäpis curralcunata ruraran. Rubén trïbu runacunana allcharan Hesbón, Eleale, Quiriataim, Nebo, Baal-meón, Sibma siudäcunata. Waquin siudäcunapa jutinta rucachishpan quiquincunapa jutintana churaparan. Manasespa wamran Maquirpita mirajcunana yaycuran Galaad partiman. Chaycho tiyaj Amorreo runacunata garguycur tiyacaycäriran. Chaura Moisesga Galaad partita entregaran Maquir casta runacunata. Chaura paycunami chaychöga tiyaran. Manasés trïbu runa Jair castana Amorreo runacuna tiyashan marcacunata charicarcäriran. Jutinta churacarcäriran «Havot-jair» nir. Noba castanami charicurcuran Kenat partita llapan marcancunatawan. Nircur quiquin castapa jutillanta «Noba» nir jutichaparan. Egiptupita röpacashalla llojshicamuptin Israelcunataga Aaronwan Moisesmi pusharan. TAYTA DIOS nishannölla Moisesga apuntaran Egiptupita llojshishan junajpita-pacha mayman-mayman chayashancunatapis. Wata gallaycoj quilla chunca pichga (15) junajninmi Israelcuna Ramsespita aywacuran. Chay junaj caran Pascua micuyta micushan waranninmi. Llapan Egipto runacuna ricaycaptinmi paycuna aywacuran Tayta Dios munayninwan yanapaptin. Egipto runacunaga TAYTA DIOS wañuchishan guechpa wamrancunata pamparcaycaran. Chayno rurarmi TAYTA DIOS musyachiran Egipto runacunapa diosnincuna manacajlla cashanta. Israelcunaga Ramsespita aywacur chayaran Sucotman. Sucotpita aywacur chayaran Etamman. Chayga caran chunyaj chaqui jirca gallaycunanna. Etampita aywacur tumaran Baal-zefonpa chimpan Pi-hahirotman. Chaychöna Migdolpa ñaupancho tolduncunata ichichiran. Pi-hahirotpita aywacurna lamarta päsashpan chayaran chunyajman. Nircurna quimsa junaj chunyaj Etam jircapa aywar chayaran Maraman. Chayman chayaycur tolduncunata ichichiran. Marapita aywacur chayaran Elimman. Chaycho caran chunca ishcay yacu pashtaj, ganchis chunca palmëra yöracunapis. Chaycho tiyananpaj tolduncunata ichichiran. Elimpita aywacur chayaran Puca Lamarpa ñaupanman. Puca Lamarpita aywacur chayaran chunyaj Sin partiman. Chunyaj Sinpita aywacur chayaran Dofcaman. Dofcapita aywacur chayaran Alusman. Aluspita aywacur chayaran Refidimman. Chaychöga runacuna upunanpaj yacu mana caranchu. Refidimpita aywacur chayaran chunyaj Sinaïman. Chunyaj Sinaïpita aywacur chayaran Kibrot-hataavaman. Kibrot-hataavapita aywacur chayaran Hazerotman. Hazerotpita aywacur chayaran Ritmaman. Ritmapita aywacur chayaran Rimón-peresman. Rimón-perespita aywacur chayaran Libnaman. Libnapita aywacur chayaran Rissaman. Rissapita aywacur chayaran Ceelataman. Ceelatapita aywacur chayaran Sefer jircaman. Sefer jircapita aywacur chayaran Haradaman. Haradapita aywacur chayaran Macelotman. Macelotpita aywacur chayaran Tahatman. Tahatpita aywacur chayaran Taraman. Tarapita aywacur chayaran Mitcaman. Mitcapita aywacur chayaran Hasmonaman. Hasmonapita aywacur chayaran Moserotman. Moserotpita aywacur chayaran Bene-jaacanman. Bene-jaacanpita aywacur chayaran Gidgadcho caycaj Horman. Gidgadcho caycaj Horpita aywacur chayaran Jotbataman. Jotbatapita aywacur chayaran Abronaman. Abronapita aywacur chayaran Ezión-geberman. Ezión-geberpita aywacur chayaran Zin chunyajman. Chayga caran Cades partina. Cadespita aywacur chayaran Edom nasyunwan tincoj Hor jircamanna. Chaypita cüra Aaronga TAYTA DIOS nishanno wicharan Hor puntaman. Chaycho wañucuran Israelcuna Egiptupita llojshimushan chuscu chunca watana caycaptin. Chayga caran pichga caj quilla rimir junajcho. Hor jircacho Aaronga wañuran pachac ishcay chunca quimsan watayoj caycashanchömi. Cananeo runa Aradpa rayninmi mayaran Israelcuna chayashanta. Chay ray tiyaycaran Canaán particho caycaj Neguevcho. Israelcunaga Hor puntapita aywacur chayaran Zalmonaman. Zalmonapita aywacur chayaran Punonman. Punonpita aywacur chayaran Obotman. Obotpita aywacur chayaran Moabpa lindan Ije-abarimman. Ije-abarimpita aywacur chayaran Dibón-gadman. Dibón-gadpita aywacur chayaran Almón-diblataimman. Almón-diblataimpita aywacur chayaran achca puntayoj Abarimman. Chayga Nebo puntapita inti yagamunan caj-läduchömi caycan. Abarimpita aywacur chayaran Moab pampaman. Chay pampaga caycan Jordán mayupa jucaj lädunmi, Jericöpa chimpanchömi. Moab pampa Jordán mayupa ñaupancho paycunaga tiyarcaycaran Bet-jesimot partipita-pacha Abel-sitim particama. Jordán mayupa jucaj lädun Moab pampa, Jericöpa chimpancho Israelcuna tiyarcaycaptin Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israelcunata willapanqui: Gamcuna Jordán mayuta chimpar Canaán nasyunman yaycur chaycho tiyaycaj runacunata llapanta jitarinqui. Illgächiy rumipita rurashan, fyërrupita jundishan ïduluncunata. Ïduluncunata adurananpaj puytush lömacunacho rurashan capillancunatapis llapanta juchorgärachiy. Gamcuna chay nasyunman yaycur tiyacaycäriy. Nogami gamcunataga tiyanayquipaj goycö. Chacrata ichanga cada trïbucho ayca runacuna cashanman-tupu surtita jitaypa aypunqui. Achca runacuna captin achca chacrata aypunqui. Wallca runacuna captenga wallcallata aypunqui. Cada trïbu maynincho chacrata chasquinanpäpis surti töcashanchömi chacran canga. «Chay nasyuncho tiyashpayqui jinan runacunata mana garguptiquimi ichanga canga ñawiquicho agu caycajno, chaquiquicho casha jatiraycajno. Mana garguptiquega chiquishojniquicunata castigayta yarpashänöllami gamcunatana castigashayquipaj.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israelcunata willapanqui: Gamcuna chayaycanquinami Canaán partiman. Chay partimi gamcunapa nasyunniqui canga. Lindancuna caynömi canga: «Sur caj-lädumanga tincuranga chunyaj jirca Zinwan Edom nasyunwan. Inti yagamunan caj-läpita gallaycurnami lindaga canga Cachi Lamarpa ura cantunpita. Chaypita sur caj-läpa linda aywaranga Acrabimman wichänacama. Zin partipa päsar chayaranga Cades-barnea nishancama. Chaypitana Hasar-adarpa päsar Asmón particama chayaranga. Asmonpa päsar chayanga Egiptupa lindan mayu-mallwa aywajcama. Chaypitana linda chayaranga jatun lamar Mediterraneocama. «Inti yaganan caj-läpaga lindan canga jatun lamar Mediterráneo cantullanpa. «Norte caj-läpaga linda canga jatun lamar Mediterraneopita Hor puntacama. Hor puntapitanami linda chayanga Hamat partiman yaycunacama. Chaypitana chayaranga Zedad particama. Zedad partipita norte caj lindaga chayaranga Zifrón particama. Nircurnami chay linda ushanga Hazar-enán particho. «Inti yagamunan caj-läpanami linda canga Hazar-enanpita gallaycur Sefam particama. Sefampa päsar Ribla particama, Aín partiman inti yagamunan cajcama linda chayaranga. Chaypitanami linda päsaranga Cineret gocha cuchunpa. Nircur chay lindaga aywaranga Jordán mayullanpa Cachi Lamarman chayanancama. «Chaynömi lindancuna canga Israel-masiquicuna tiyananpaj caycaj nasyunpaga.» Israel-masincunata Moisesga willaparan: «Cay partitami gamcunaga surtipa raquipänacunqui. TAYTA DIOSNINCHÏMI nisha isgun caj trïbuwan mas pullan trïbu cay nasyunta raquipänacunayquipaj. Chay trïbucunallanami raquipänaconga. Chacran caycannami Rubén trïbu runacunapa, Gad trïbu runacunapa, pullan Manasés trïbu runacunapapis. Paycunaga chacrata maynami chasquisha famillyancunapäwan aypajta. Chasquishan chacracunaga caycan Jordán mayuman inti yagamunan caj-lächo Jericöpa chimpancho.» *** Moisesta TAYTA DIOS niran: «Chacrataga raquipanga cüra Eleazarwan Nunpa wamran Josuëmi. Paycunata yanapänanpäga cada trïbupa mandajnincunata churanqui. Aypöshejcunaga caycunami canga: Judá trïbupita canga Jefonepa wamran mandaj Caleb. Simeón trïbupita canga Amiudpa wamran mandaj Semuel. Benjamín trïbupita canga Quislonpa wamran mandaj Elidad. Dan trïbupita canga Joglipa wamran mandaj Buqui. Josëpa wamran Manasés trïbupita canga Efodpa wamran mandaj Haniel. Efraín trïbupita canga Siftanpa wamran mandaj Kemuel. Zabulón trïbupita canga Parnacpa wamran mandaj Elizafán. Isacar trïbupita canga Azanpa wamran mandaj Paltiel. Aser trïbupita canga Selomipa wamran mandaj Ahiud. Neftalí trïbupita canga Amiudpa wamran mandaj Pedael.» Chay mandajcunatami TAYTA DIOSGA churaran Canaán partita Israelcunata raquipänanpaj. Jordán mayupita, Jericó marcapita inti yagamunancho caycaj Moab pampacho Israel runacuna caycaptinmi TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Israel runacunata willapanqui. Quiquincunata töcashan siudäcunata Leví trïbu runacunata gochun tiyananpaj, siudä ñaupancunapapis gochun uywapacunanpaj. Chaynöpami Leví trïbu runacunaga chay siudäcunacho tiyanga. Wäcancunatawan waquin uywancunatanami siudä ñaupancunacho uywapaconga. Uywancunata michinanpaj chacrata gonga siudäpa cantunpa tumarejta. Siudäpa perganpita jawaman canga chuscu pachac pichga chuncan (450) metru. Chaynöpami siudäpa lindanga mas jatunna canga. Inti yagamunan caj-läpapis, inti yaganan caj-läpapis, sur caj-läpapis, norte caj-läpapis isgun pachac (900) metruna canga. Chayga uywa michicunan chacrami canga. Chaura siudäga canga uywacunata michicunan chaupinchöna. «Leví trïbucunata raquipashan siudäcuna sojtaga canga pacacuna siudämi. Mana yarpashapita runa-masinta wañupacöga chaymanmi pacaconga. Sojta siudäta entregashayquipa jananmanpis chuscu chunca ishcay (42) siudätaraj entreganqui. Chaura Leví trïbu runacunata raquipashan siudäcuna uywacunata michicunantin llapanga canga chuscu chunca pusajmi (48). Israel runacuna Leví trïbucunapaj ayporga Israelpa cada wamrancunapita mirajcunami ayponga imanöpis chacrancuna töcashanpita. Mas jatun chacracuna töcashan cajcunapitaga mas achca siudäcunata entreganga; tacsha chacracunapitanami wallca siudäcunallata.» Moisesta TAYTA DIOS niran: «Israelcunata sumaj willapay. Canaanman chayanayquipaj Jordán mayuta päsashpayqui acranqui pacacuna siudäta. Chay siudäcunamanga pacaconga mana yarpashapita wañupacurmi. Chaymanmi wañupacoj runa gueshpenga wañojpa famillyancuna wañuchinanpita. Chaychöga cumun jusganancamami pacaranga. Pacacunan siudäcunaga sojtami canga chaycunaman pacacunanpaj. Quimsa caj pacacuna canga Jordanman inti yagamunan caj-lächo, quimsa cajnami Canaancho. Sojta siudäcunaga canga pacacuna siudämi Israelcunapaj, jäpa runacunapäpis Israelcho tiyarcaycajcunapaj, caminanticunapäpis. Chay siudäcunachömi pacaconga runa-masinta mana yarpashapita wañupacöga. «Pipis fyërruwan magaycuptin wañuptenga magaj runa caycan wañuchicojnami. Chayno wañuchicöga quiquinpis wañuchicanga. «Pipis rumiwan sajmaycuptin wañuptinpis sajmaj cäga wañuchicojnami. Chayno wañuchicöga quiquinpis wañuchicanga. «Pipis gueruwan runa-masinta wiruypa wañuycachiptin, wiröga wañuchicojnami. Chayno wañuchicöga quiquinpis wañuchicanga. Wañuchicoj runataga wañoj runapa famillyanmi maychöpis tarishancho wañuycachenga. «Pipis chiquishpan runa-masinta tangariycuptin, imawanpis yarpaypa sajmaycuptin, chiquishpan magaptin wañuptenga, wañuchicoj runatapis wañuchinan. Wañuchicoj runataga wañoj runapa famillyanmi maychöpis tarishancho wañuycachenga. «Ichanga pitapis mana yarpaypa tangarir wañuchiptin u imawanpis mana yarpaypa chayaycachir wañuchiptin, u mana ricaypa rumi cuchpawan wañuchiptenga marca-masincunami shuntacar tantiyanga wañuchicoj runa juchayoj cashanta u juchaynaj cashantapis. Chayno tantiyacunanpäga canan nishäcunata ama gongachunchu. Chaynöpami wañoj runapa famillyanpis tantiyanga juchayoj cashanta u juchaynaj cashanta. Wañuchej runataga cumunmi washanga wañojpa famillyan wañuchinanpita. Nircur pacacuna siudäman cutichenga. Runa-masinta wañuchej runaga pacacuna siudällacho tiyaconga mas mandaj caycaj cüra wañunancama. Wañupacoj runa pacacuna siudäpita llojshir aywacuptin ichanga wañoj runapa famillyanwan jawacho tincushpan wañuycachinmanmi. Chayno wañuchirpis manami juchayojchu canga. Wañuchej runaga pacacuna siudächo tiyaconga mandaj cüra caycaj wañunancama. Cüra wañuptinrämi marcanman cuticonga. «Willapashäcunaga juc laymi canga. Chay laycunatami gamcunaga maycho tiyarpis wamrayquicunata willapanqui. «Juc wañuchicoj runaga wañuchicanga ricajcuna cäraptinrämi. Juc runalla cäraptenga manami pita wañuchinanpis camacanchu. «Wañuchicoj runa wañuyta manchacur guellayta pägayta munaptinpis manami chasquinayqui camacanchu. Runa-masinta wañuchishanpita chay runaga wañuchishami canga. «Mana yarpaypa wañupacoj runapis pacacuna marcacho tiyashanpita marcanman cutiyta munar pägayta munaptin ama chasquinquichu. Mandaj cüra manaraj wañuptenga chay marcallacho tiyacuchun. «Runa-masinta wañuchej runaga tiyashayqui nasyuntami ganrachin. Chaynöpis nasyunniqui limyuyanga wañuchicoj runa wañuchisha captinrämi. «Noga TAYTA DIOSMI gamcunawan tiyä. Chayno captenga tiyananchi nasyunta ama ganrachinquichu.» Josëpa wamran caran Manasés. Paypa wamranna caran Maquir. Maquirpa wamranna caran Galaad. Galaad castapa mandajnincunami aywaran Moisesman, Israelcunapa mandajnincunaman. Chayaycur niran: «Tayta Moisés, TAYTA DIOSGA nishurayqui cada trïbu Israelcunata chacrata raquipänayquipämi. Nogacunapa famillyä Zelofehadpaj cajtaga warmi wamrancunata raquipänayquipämi nishurayqui. Chay warmicuna juc trïbu Israel-masëcunawan majachacaptin chay warmicunapa chacranga manami famillyäcunapanachu canga. Chaypa ruquenga chacracuna canga runan ima trïbupitapis cashanpäna. Chaura surtiyaypa töcamashan chacräcuna wallcayanganami. Nircur cachaycunan wata chayamuptenga chay chacra quëdanga majachacashan runa ima trïbupitapis cashanpäna. Manami nogacuna trïbupänachu canga.» Chayno niptinmi Moisesga TAYTA DIOS tantiyachishannölla Israelcunata niran: «Josëpita mirajcunaga rasun cajtami niycan. TAYTA DIOSPÄGA allimi canga Zelofehadpa jipash wamrancuna piwanpis majachacaptin. Ichanga canman unay awilun Manasés trïbullapita. Israelcunata cada-ünunta chacracuna töcashanga manami rucangachu juc trïbupita juc trïbuman. Chaypa ruquenga cada trïbu Israelcunami chacrancunata rispitacachenga. Maygan trïbu warmipis chacrata chasquëga quiquin trïbu runallawanmi majachacanga. Chaynöpami chacrancunaga juc trïbupita juc trïbuman mana rucangachu. Juc trïbupa derëchun juc trïbumanga ama päsangachu. Cada trïbumi derëchuntaga rispitachiconga.» Moisesta TAYTA DIOS nishannöllami Zelofehadpa jipash wamrancunaga ruraran. Chaymi Maala, Tirsa, Hogla, Milca, Noa majachacaran tiyunpa wamrancunallawan. Josëpa wamran Manasés trïbu runawan majachacarga chasquishan chacracuna quëdaran papäninpa trïbullanchömi. Moab pampacho Israel runacuna caycaptinmi Moisesta TAYTA DIOS niran chay laycunata tantiyachinanpaj. Moab pampaga caycan Jordán mayupa jucaj läduncho, Jericöpa chimpanchömi. Cay libruchömi isquirbiraycan Israelcunata Moisés nishancuna. Chay wichanmi Israelcuna caycaran Jordán mayupita inti yagamunan caj-lä chunyaj jircacho. Chayga Zufpa chimpan Arabächömi caran Parán, Tofel, Labán, Hazerot, Dizahab caycashan läduncho. Horeb jircapita Seir puntallanpa aywar Cades-barneacamaga runacuna chayaj chunca juc (11) junajtami. Egiptupita llojshicamushanga caran chuscu chunca (40) watana. Chay wata chunca quilla gallaycunan junajcho Moisesga TAYTA DIOS willapashancunata Israelcunata willaran. Chay wichanga Amorreo runacunapa raynin Sehonta Israelcuna maynami binsisha caran. Sehonga Hesbonchömi tiyaran. Basán runacunapa raynin Ogtapis maynami binsisha caran. Og-ga Edrei parti Astarotchömi tiyaran. Jordán mayupita inti yagamunan lädu Moab pampacho caycashpanmi Israel-masincunata Moisés cayno willaparan: «Horebcho caycaptinchïmi TAYTA DIOSNINCHI cayno nimaranchi: ‹Gamcuna unaynami cay jircacho goyashcanqui. Cananga ima-aycayquitapis camaricurcur yaycuy Amorreo runacuna tiyaycashan jircacunaman. Yaycuy Arabá pampacunaman, aypalla puntayoj jircacunaman, löma lömacunaman, Neguevman, Lamar cantunman, Cananeo runacunapa nasyunninman, Libanuman. Asta jatun mayu Eufratescama yaycunqui. Chay particunataga gamcunatami goycushcä tiyacunayquipaj. Cananga chayman yaycuy chacrata charicoj. Chay chacracunatami Noga TAYTA DIOSNIQUI aunirä unay caj awiluyqui Abrahamta, Isaacta, Jacobta, wamrancunatapis.› «Horebcho caycashpanchïmi gamcunata nirä: Noga japalläga manami llapayquita arriglayta atipashayquipächu. TAYTA DIOSMI gamcunataga bindisyunta gosha-cashunqui aypallaman miranayquipaj. Chaymi cananga goyllarcunano aypalla caycanqui. Unay famillyanchïcuna rispitashan TAYTA DIOS aunimashanchïno bindisyunta goyculläshunqui canan caycashayquicunapita waranga cutipa mas aypallaman miranayquipaj. Noga japalläga mananami atipächu quijanacuptiqui, dimandanacuptiqui arriglayta. Chaymi gamcunaga cada trïbupita acranqui sumaj yachaj, yarpaysapa, tantiyaj cajta. Paycunatami churapäshayqui arriglashunayquipaj. «Chayno niptë gamcuna nimarayqui: ‹Nimashayquega allimi› nir. «Chaymi gamcunapitaga cada trïbupita acrarä yachaj musyaj runacunata. Nircur churarä juezniqui cananpaj. Waquinta churarä juc trïbuta arriglananpaj, waquintaga warangata (1,000) arriglananpaj, waquintana pachacta (100), waquintana pichga chuncata (50), waquintana chuncata arriglananpaj. Chay örami juezniquicunata willapar nirä: ‹Dimanduta churamuptin chasquir iwalninta arreglanqui. Famillyayqui captinpis, jäpa captinpis ama mayganpapis faburnin jatarinquichu. Mayganpis juchayoj cajtaga ama chapanquichu rïcutapis pobritapis. Arriglashayquino cananpaj Tayta Diosninchi yanapaycäshuptiquega pitapis ama manchacunquichu. Arreglayta mana camäpacushayqui cajtami ichanga nogaman päsamunqui arriglanäpaj.› «Chay junajllami llapaniquita sumaj willaparä imano goyänayquipäpis. «TAYTA DIOS nimashanchïta wiyacurmi Horebpita shacamuranchi Amorreo runacuna tiyashan partiman. Gamcuna musyashayquinöpis Cades-barneaman shamuranchi manchacuypaj chunyaj jircacunapami. Chaychömi cayno nirä: ‹Cananga chayamushcanchïnami TAYTA DIOSNINCHI goycamänapaj caj Amorreo runacuna tiyaycashan jircacunaman. TAYTA DIOSMI goycushurayqui cay nasyuntaga. Chay particunatami unay caj famillyanchïcunata Tayta Diosninchi auniran. Chaymi canan gamcunaga mana guellanaypa pitapis mana manchacuypa yaycur charicuy TAYTA DIOS nishushayquino.› Ichanga gamcuna nimarayqui: ‹Chay nasyun imano cashantapis ricapacamunanpaj ricapacojcunata ñaupanchïta cachashunraj. Cutircamur willamäshun maygan nänipa aywanapäpis, maygan siudäman yaycunapäpis› nir. «Chayno gamcuna nimaptiquimi acrarä chunca ishcay runacunata cada trïbupita jucta-cama. Paycuna aypalla punta cashan jircapa aywashpan chayaran Escol guechwaman. Chay partipana ricapacur puriran. Cutimurna apamuran chay nasyuncho wayushan frütata. Chayno cutimur willamaranchi: ‹TAYTA DIOSNINCHI goycämashanchi chacraga fiyupa allimi› nishpan. Paycuna chayno niycaptinpis gamcunaga TAYTA DIOS nishanta mana wiyacur manami aywayta munarayquichu. Chaypa ruquenga tolduyquicunacho Tayta Diospa contran rimarayqui: ‹TAYTA DIOSGA manami ricaytapis munamanchïchu. Egiptupitaga jorgamashcanchi Amorreo runacunawan ushachimänallanchïpämi. Cananga ¿maymanraj aywashun? Ricapacojcunaga cutimur willamashcanchi chay particho tiyaj runacuna noganchïpita mas jatuncaray, callpasapa cashanta, siudänincunapis altu pergasha cashanta. Chaynöpis willamashcanchi Anacpita miraj jatusaj runacuna chaycho cashantami. Chayno willamashpanchïmi pasaypa mancharachimashcanchi› nir. «Chaura noga nirä: ‹Ama manchacuychu, ama llaquicuypischu. Gamcunapa ñaupayquitaga TAYTA DIOSNIQUIMI aywanga. Paymi faburniqui pillyanga. Egiptupita yargamunanchïpaj yanapämashanchïnöllami cananpis yanapämäshun. Chunyajchöpis rurashannömi ruranga. TAYTA DIOSNINCHËGA cayman chayamunayquiyaj pushamushurayqui papänin tacsha wamranta margashalla apajnömi.› Chaypis gamcunaga manami TAYTA DIOSNINCHÏMAN yäracurayquichu. Paymi ñaupanchïta aywashpan mayman chayananchïpaj, maycho toldunchïcunata ichichinanchïpäpis tantiyachimaranchi. Chacaypaga nina rataycajwan maypa aywanayquipäpis ricachishurayqui. Junajpana pucutaywan ricachishurayqui. «Contran rimashayquicunata wiyaycur TAYTA DIOSGA fiyupa rabyacurcuran. Chaymi jurar cayno niran: ‹Cay fiyu runacunaga manami ni jucnayllapis chayangapächu unay caj famillyancunata aunishä alli chacraman. Jefonepa wamran Calebmi ichanga aunishä chacraman chayanga. Nogata wiyacamashanpitami payta, paypita mirajcunataga ricapacur purimushan chacrata goycushäpaj.› «Gamcuna rabyachishayquipitami nogapäpis TAYTA DIOS rabyacurcuran. Chaymi nimaran: ‹Aunishä chacramanga gampis manami chayanquipächu. Ruquiquega chayanga Nunpa wamran imachöpis yanapäshoj Josuëmi. Payta sumaj shacyächiy Israelcunata chay nasyunta raquipänanpaj. «Chiquimajninchïcunami warminchïta, wamranchïcunata guechumäshun» nir Israelcuna wamrancunapaj yarpashanrämi chay nasyunmanga yaycongapis. Paycunatami duyñun cananpaj goycushaj. Gamcunaga chunyajpa Puca Lamar läduman cuticäriy› nir. «Chaura gamcunana nimarayqui: ‹Nogacunaga juchatami rurashcä. Cananga juclla aywashaj TAYTA DIOSNINCHI nishanno pillyaj.› Chayno nishpayquimi puntacunaman fäsi wicharcuna cashanta yarpashpayqui armayquicunata camaricurayqui. Ichanga TAYTA DIOS nimaran: ‹Israelcunata willay. Ama pillyaj aywachunchu. Canan paycunataga manami yanapänachu. Chaymi pillyaj aywaptenga chiquejnincuna binsengapaj.› «Chaura nogaga TAYTA DIOS nimashanta willarämi. Chaypis manami wiyamarayquichu. Chaypa ruquenga Tayta Dios nishanta mana wiyacuypita, runa-tucuypita puntacunaman pillyaj aywarayqui. Chaura puntacho caycaptiqui jinan Amorreo runacuna sunchacunano gaticachäshurayqui. Seirpita Hormacama gatir pasaypa binsishurayqui. Chayrämi cutircäramur TAYTA DIOSPA ñaupancho wagarayqui. Wagar llaquicuptiquipis TAYTA DIOSGA manami wiyashurayquinachu. Chaynöpami gamcunaga Cades partillacho unaycama tiyarayqui. «Chaypitaga TAYTA DIOS nimashanchïno Puca Lamarman aywaj nänipa chunyajman aywacuranchi. Seir quinray jircacunapa achca wata puriranchi. Chaymi TAYTA DIOS nimaran: ‹Cay jircacunapa tumar alläpanami purircaycanqui. Cananga norte caj-läpana ayway. Israelcunata niy: «Gamcuna aywashpayqui päsanquipaj castayqui Esaüpita mirajcuna tiyarcaycashan Seirpa. Paycunaga amatarmi manchacushunqui. Chaypis alcäbu cacunqui. Paycunawanga ama pillyaychu. Paycunapa nasyunnincho caycaj chacrataga manami ni juc pedäsullatapis goshayquipächu. Seir jircacunaga llapanpis Esaüpita mirajcunapami caycan. Nogami paycunata goycushcä. Paycunataga ruwacunqui pishïshushayqui micuyta ranticushunayquipaj. Yacunta upushayquipitapis päganqui» nir›. «Llapan rurashayquichömi TAYTA DIOSGA bindisyunta gosha-cashunqui. Chuscu chunca (40) watantinnami cay chunyajpa puriptiqui yan'gaycäshunqui. Gamcunata ricaycäshunqui imapis mana päsashunayquipaj. Chaymi mana imapis pishëshurayquichu. «Chaymi castanchi Esaüpita mirajcuna tiyarcaycashan Seirpa mana päsaranchïchu. Chaypa ruquenga Elatpa, Ezión-geberpa päsar aywaranchi Arabäpa aywaj nänipa. Chaypitana tumar aywaranchi Moabcho caycaj chunyajman aywaj nänipa. Chaypa aywaptinchi TAYTA DIOS nimaran: ‹Moab runacunataga ama rimapaychu. Ni guërratapis paycunawanga ama ruraychu. Paycunaga Lotpita mirajcunami. Chaymi paycunapa nasyunnintaga mana goshayquipächu ni tacshannin chacrallatapis. Ar partitaga nogami paycunata goycushcä.› » (Unayga chay nasyuncho Emí runacunami tiyasha caran. Chay runacuna caran jatusaj, jinachöpis aypalla. Jatuncaray Anac runapita miraj runacunanömi caran. Jatusaj runacuna captinmi paycunata Moab runacunaga «Emí runacuna» niran, waquin runacuna «Refaí runacuna» niptinpis. Seir partichöpis unayga Hor runacunami tiyaran. Chay runacunataga Esaüpita mirajcunami ushajpaj illgächiran. Nircorga quiquincuna tiyacaycäriran TAYTA DIOS goycushan nasyuncho Israelcuna tiyacaycärishanno.) «Chaypita Tayta Dios nimaran: ‹Canan caypita aywacushpayqui tacsha mayu Zeredta päsay.› Chaymi tacsha mayuta päsaranchi. «Cades-barneapita llojshimushanchïpita-pacha Zered mayu-mallwata päsamushanchi junajyaj caran quimsa chunca pusaj (38) watana. Chaypänaga noganchïcho guërrapaj sinsusha caj runacuna TAYTA DIOS nishannömi wañushana caran. TAYTA DIOSMI paycunata castigashpan llapanta ushacächisha. «Chay guërrapaj caj runacuna jucpis mana cawaptinnaga TAYTA DIOS nimaran: ‹Cananmi Moabpa lindanta päsashpayqui chayanqui Ar siudäman. Amón runacunawan tincushpayqui ama rimapaychu. Paycunawanga ni guërratapis ama ruraychu. Paycunaga Lotpita mirajcunami. Paycunapa nasyunnintaga manami goshayquipächu ni tacshannin chacrallatapis. Nogami paycunata goycushcä.› » (Unayga chay nasyuncho Refaí runacunami tiyaran. Paycunatami Amón runacunaga jutinta churaparan «zomzomeo runacuna» nir. Paycunaga caran munayniyoj, aypalla. Anacpita miraj runacunano jatusajmi caranpis. Chaypis Amón runacunata TAYTA DIOS yanaparan chay runacunata ushacächinanpaj. Ushacaycacherga jinanchöna imaycamapis tiyacuran. Esaüpita mirajcunatapis Tayta Dios yanaparan Seircho tiyaj Hor runacunata ushajpaj wañurcachir chaycho tiyacaycärinanpaj. Gaza particho tiyaj Hev runacunatapis chaynömi ruraran. Paycunataga Cretapita Filistea runacuna chayaycurmi wañuchiran. Nircur chaycho tiyacaycäriran.) «Chaymi Tayta Dios niran: ‹Juclla Arnón mayuta chimpay. Nogami gamcunapa munayniquiman churashaj Hesbonpa raynin Amorreo runa Sehonta nasyunnintinta. ¡Nasyunninman yaycur chay runacunawan guërrata ruray! Cananpitaga nogami camacächishaj cay pachacho llapan runacuna fiyupa manchacushunayquipaj. Chaymi gamcunapaj parlajta wiyashpan pasaypa llaquicur manchariywan sicsicyanga.› «Chunyaj Cademotpita-pachami cachacunata cacharä Hesbonpa raynin Sehonman. Cachacunata cacharä alli shimillanpa cayno ruwananpaj: «Nasyunniquipa päsaj nänillanpa päsacuycushaj. Nogacunaga jatun nänillanpami aywacushaj. Imayquitapis manami yatashächu. Micuyniquita micushäpitaga, yacuyquita upushäpitaga pägashayquimi. Ichanga nasyunnillayquipa päsacuycushaj ari. Seircho tiyaj Esaú casta runacunapis, Archo tiyaj Moab runacunapis päsachimashami. Jordán mayuta chimpanäpaj päsacuycushaj ari TAYTA DIOS chacrata gomänanpaj aunimashanman yaycunäcunapaj. «Chayno ruwashapis ray Sehonga manami munaranchu nasyunninpa päsamunanchïta. TAYTA DIOSNINCHÏMI camacächiran mana auninanpaj. Chayno camacächiran gamcunapa munayniquicho cananpaj. Chaymi cananyajpis munayniquicho caycan. «Chaura TAYTA DIOS nimaran: ‹Cananpitaga Sehonta nasyunnintinta maquiquimanmi entregä. Nasyunninman yaycuycur charicarcäriy.› «Sehonga suldäruncunawan shamuran Jahazacho noganchïwan pillyananpaj. Ichanga TAYTA DIOSNINCHI cachaycuran munashanchïta ruranapaj. Chaynöpami chay rayta, wamrancunata, suldäruncunatapis llapanta usharanchi. Chaynöpami llapan siudänincunatapis munashanchïta rurar usharanchi. Ollguta, warmita, wamracunata chipyaj wañuchiranchi. Cawaycajtaga manami juctapis cacharanchïchu. Quiquinchïpäga siudäpita apacuranchi uywacunallatami, ima-aycanpis bälej cajcunallatami. Arnón mayu läduncho caycaj Aroer siudäpita gallaycur Galaad particama manami maygan siudächo tiyajcunapis ichipämaranchïchu. TAYTA DIOSNINCHI munayninwan yanapämaptinchïmi llapanta usharanchi. Amón runacuna tiyashanmanmi ichanga mana yaycuranchïchu. Chaymi Jaboc mayu aywajpa mana päsaranchïchu. Altu jircacho caj siudäcunapis quëdaran. Maymanpis mana yaycunanchïpaj TAYTA DIOSNINCHI nimaptinchëga manami yaycuranchïchu. «Chaypita cutiycorga aywaranchi Basán nasyunman aywaj nänipana. Chayta musyaycur Basán nasyunpa raynin Og-ga llapan suldäruncunawan shamuran Edrei partiman noganchïta magamänapaj. «Chaura TAYTA DIOS nimaran: ‹Ama manchacuychu. Amorreo runacunapa raynin Sehonta ushacächishayquino ray Ogtapis suldäruntinta ushacächinayquipämi yanapäshayqui. Yanapäshayqui llapan nasyunninta munayniquiman churanayquipämi.› «Chaynömi TAYTA DIOSNINCHËGA ray Ogta cachaycuran munashanchïta rurananchïpaj. Chaymi wañuchiranchi quiquin Ogta, llapan suldäruncunatapis. Cawaycajtaga juctapis manami cachaycuranchïchu. Siudänincunachöpis noganchïnami tiyacuycuranchi. Og mandashan Basancho caycaj Argob particho siudäcuna llapanga caran sojta chuncami (60). Llapanpis chay siudäcunaga caran intërunpa altu curalasha; puncuncunapis sumaj rancayoj. Curaläni siudäcunataga manami yuparanchïpischu. Chay siudäcunata ushacächishpanchi wañuchiranchi tacshapita jatuncama ollguta, warmitapis. Hesbonpa raynin Sehonta rurashanchïnömi ruraranchi. Contranchïcunapataga uywancunatawan bälej cösancunallatami quëdachicuranchi. «Chaynöpami chay wichan Tayta Dios camacächiran ishcay ray mandashan chacrancuna noganchïpäna cananpaj. Chayga caycaran Jordán mayuman inti yagamunan caj-lächo Amorreo runacunapa tiyanan. Chay chacracunata chariranchi Arnón mayupita-pacha Hermón puntayaj. (Chay puntatami Sidón runacunaga ‹Sirión› niran. Amorreo runacunana ‹Senir› niran.) Chariranchi pata janancho caj siudäcunata, ushajpaj Galaadta, Basanta, Salca particama, Edreicama. Basán nasyuncho Og mandashan siudäcunaga noganchïpana ricacuran. (Refaí runacunapita miräga ray Og japallanna caran. Jatuncaray captinmi paypaga cawitunpis fyërrupita caran. Larguynin caran chuscu metru; anchuyninna ishcay metruno. Amón runacuna tiyaycashan Rabá siudächöga canancamapis cawitun caycanrämi.) «Duyñuncunata wañurcachir charishanchi chacratami ricachirä Rubén trïbu runacunata, Gad trïbu runacunata. Ricachirä Arnón mayu lädunpa caj chacracunata siudänintinta Aroer siudäpita-pacha pullan Galaad jircacama. Pullan Manasés trïbu runacunatanami ricachirä Galaad chacra puchoj cajta, Og mandashan Basán nasyunta. Basancho caycaj Argob partiga Refaí runacunapami caran. (Argob partitaga Manasés trïbu runa Jairmi charicurcuran Gesurpawan Maacapa lindancama. Charicarcärirnami Basanpa jutinta churaparan quiquin castapa jutinta ‹Havot-jair› nir. Chayllami canancamapis jutin caycan.) Galaad partitana ricachirä Maquir casta runacunata. Rubén trïbutawan Gad trïbutaga ricachirä pullan Galaadpita-pacha Arnón mayucama. Paycunapa lindan raquiycaran pullan guechwapita Jaboc mayucama. Jaboc mayupitanami Amón runacunapa lindan gallaycun. Paycunallatami ricachirä Arabätapis. Chaypaga lindan caran Jordán mayucama. Mayullanpa aywaraycan Cineret lamarcama, Arabá lamarcama. Chay lamarllatami ‹Cachi Lamar› nin. Chay lamarga Pisga jutiyoj puntapa wajtan inti yagamunan caj-lämi caycan. «Chay wichanmi Rubén trïbu, Gad trïbu, pullan Manasés trïbu runacunata willapar nirä: ‹TAYTA DIOSNINCHÏMI goycäshunqui cay nasyunta. Pillyayta yachajcunaga armayquicunata apacarcärir aywäshiy Israel-masiquicunata chacrata guechöshinayquipaj. Nogaga musyämi aypalla uywayquicuna cashanta. Chaymi ricachishä siudäcunachöga quëdachun warmiquicunawan wamrayquicunalla, uywayquicunalla. Gamcunaga marcayquicunaman ama cutimunquirächu Israel-masiquicunata Jordán mayu chimpancho TAYTA DIOS chacrata manaraj entregaptenga. Gamcunata chacrata TAYTA DIOS entregashushayquino paycunatapis entregaptinraj cutimunquicuna.› «Chay örami Josuëtapis nirä: ‹Ñawiquiwanmi ricashcanqui TAYTA DIOS chay ishcay raycunata imano ushacächishantapis. Chaynöllami ushacächenga yaycunayquipaj caycaj nasyuncunacho tiyajcunatapis. TAYTA DIOSNINCHÏMI gamcunapa faburniqui pillyanga. Chayno caycaptenga ama manchacuychu› nir. «Chay örallami TAYTA DIOSTA mañacur nirä: ‹TAYTA DIOS, nogataga llapanpaj munayniyoj cashayquitami tantiyaycächimanqui. Gampita mas juc Diosga manami canchu syëlucho ni cay pachachöpis. Gam rurashayquino almiraypajcunata manami pipis ruranmanchu. Cananga ruwacushayqui, Tayta. Jordán mayuta chimpaycachimay ari fiyupa alli chacrata, cuyayllapaj aypalla puntayoj intëru jircata, Líbano partita ricanäpaj.› Ichanga taytayquicuna rabyachishan jananmi nogapäpis TAYTA DIOS rabyacurcuran. Ruwacushätapis mana aunimashachu. Chaymi nimaran: ‹¡Ama rimapämaychu! Chaycunapäga ama mañacamaynachu. Chaypa ruquenga Pisga jutiyoj puntaman wichay. Chaypitami intërupa ricchacunqui ñawiqui aypashanyaj. Jordán mayutami ichanga mana chimpanquipänachu. Chay ricanayquipaj caj nasyunmanga Josuënami Israelcunata pushangapaj. Chaymi Josuëta sumaj willapay, shacyächiy Israelcunata chay nasyunta raquipänanpaj.› «Chayno nimaptinmi Bet-peorpa chimpan pampacho quëdacuranchi. «Cananga Israelcuna, imano goyänayquipäpis willapashä laycunata umayquiman sumaj churacuy. Chaycunataga cumliy. Chayrämi unay caj famillyayquicunata aunishanta TAYTA DIOS goycushushayqui nasyuncho alli cawanquipaj. Willapashätaga ama juc layllatapis jorgunquichu, ni ama yapanquipischu. TAYTA DIOSPA mandamintuncunataga willapashänölla llapanta cumlinqui. Quiquiquicunami ricashcanqui Baal-peorcho TAYTA DIOS imano rurashantapis. Israelcunatapis chay particho tiyajcunapa ïdulunta aduräshejtaga TAYTA DIOS illgächishanami. TAYTA DIOSNINCHI nishanta cumlejcunami ichanga cananpis cawarcaycanqui. Gamcunata yachachishcänami TAYTA DIOSPA laynincunata, mandamintuncunata. Chayno yachachishcä gamcuna tiyanayquipaj caj nasyuncho alli cawanayquipämi. Chayno caycaptenga yachachishäcunata mana gongaypa cumlinqui. Chayrämi ricashojcuna musyangapaj yarpaysapa cashayquita. Nishäcunata cumliptiquega paycuna nenga: ‹¡Cay runacunaga sumaj yarpaysapami!› nir. Jatun nasyuncunapapis diosnenga manami ñaupanchöchu. Noganchïpami ichanga TAYTA DIOSNINCHI ñaupanchïcho caycan mañacushanchïta wiyamänapaj. Juc nasyun runacunapa laynincunapis manami gamcunapa layniquicunanöchu caycan. Gamcunata canan yachachishä laycunaga paycunapa laynincunapita mas allimi caycan. Chaymi gamcunaga ama gonganquichu llapan yachachishäcunatawan ricashayquicunata. Cawashayquicamaga waran-waran wamrayquicunata willcayquicunata willapanqui. «Horeb jircacho TAYTA DIOSPA ñaupancho caycashayqui junajmi pay cayno nimaran: ‹Noga nishäta wiyananpaj llapan runacunata ñaupäman shuntamuy. Wiyashpan yachaconga waran-waran nogata rispitamayta. Wamrancunatapis yachachenga nogata rispitamänanpaj.› Chaura gamcuna witirayqui punta chaquinman. Quiquin puntapitana janajcama nina jatariycaran. Yana goshtaypis jatariycaran. Chaychömi nina rataycaj chaupinpita TAYTA DIOS parlapäshurayqui. Gamcunaga wiyarayqui rimamushallanta. Wiyarpis manami ricarayquichu imano cashantapis. Chaychömi Tayta Dioswan conträtuta rurarayqui. Gamcuna mana gongaypa cumlinayquipämi ishcay läja rumicunaman chunca mandamintucunata isquirbiran. Chay junajmi nogatapis TAYTA DIOS nimaran laynincunata, gamcunata sumaj yachachinäpaj. Payga munaycan tiyanayquipaj caycaj nasyuncho tiyar laynincunata imaypis cumlinayquitami. «Horeb jircacho nina rataycajpita TAYTA DIOS parlapämushushayqui junaj manami ricarayquichu ima-niraj cashantapis. Chauraga sumaj tantiyacuy. Gamcunaga ama ruranquichu ima ïdulucunatapis ollgu-nirajta ni warmi-nirajta, uywa-nirajta, ni äbi-nirajta, pampapa garachaypa purej-nirajta, ni pescädu-nirajtapis. Intita, quillata, goyllarcunata, syëlucho waquin cajcunata ricashpayqui ama yarpachacunquichu ‹tagaycunata aduräman› nishpayqui. Janajcho caycajcunataga TAYTA DIOS camasha llapan runacunata achicyapänanpämi. Gamcunaga Egiptucho car fyërru chulluchicuna jurnuchönömi ñacarayqui. Chaypitami TAYTA DIOSGA jorgamushurayqui pay japallanta sirbinayquipaj. Ichanga gamcunapa juchayquipitami TAYTA DIOSNINCHI fiyupa rabyapacarcamasha. Chaymi nimasha Jordán mayuta manana chimpanäpaj; goycushunayquipaj caycaj cuyayllapaj nasyunman manana yaycunäpaj. Chaymi nogaga cay-quinrayllachöna wañushaj. Jordán mayutaga manami chimpashänachu. Gamcunami ichanga chimpanquipaj chay alli nasyuncho tiyacaycärinayquipaj. Gamcunawan mana captëpis sumaj yarpay TAYTA DIOSWAN conträtu rurashayquita. TAYTA DIOSNINCHI mana munashancunataga imatapis ama ruranquichu. Ni ima ïdulutapis ama ruranquichu. TAYTA DIOSGA payllata sirbinanchïta, adurananchïtami munan. ¡Mana wiyacojcunataga nina rupar ushacurcojnömi usharenga! «Chayashayqui nasyuncho wamrayquicuna willcayquicuna captin cuydä Tayta Dios nishanta gongaycur ïdulucunata rurar aduranquiman. Chayno rurashpayquega TAYTA DIOSTA fiyupami rabyachinquipaj. Canan junaj gamcunata niycashätaga janaj pachapis cay pachapis wiyaycanmi. Nishäcunata mana wiyacorga Jordán chimpan nasyuncho tiyarcaycashpayqui illajpitami ushajpaj illganquipaj. Mananami unaycamaga tiyanquipänachu. Chaymi TAYTA DIOSGA juc-lä nasyuncunaman machiypa-machir gargushunquipaj. Chaura chayashayqui nasyunchöga wallcajllanami cawaycar quëdanquipaj. Juc-lächo carga guerupita, rumipita runa rurashan ïdulucunatami aduranquipaj. Chay ïdulucunaga manami ricanchu, manami wiyanchu, manami micunchu, jämaytapis manami cachanchu. Llapan shonguyquiwan TAYTA DIOSMAN yapay yäracuptiquimi ichanga pay perdunashunquipaj. Chay nasyuncunacho fiyupa ñacar llaquicushpayqui TAYTA DIOSTA yarpärir layninta wiyacuptiquega cuyapäcoj cashpan manami cachaycushunquipächu ni ushacächishunquipäpischu. Unay caj famillyayquicunata aunishantapis manami gongangapächu. «Sumaj tantiyacuy-llapa. ¿Mayllachöga wiyashachuraj gamcunata parlapäshushayquino nina rataycajpita Tayta Dios parlapashanta, wiyaycarpis mana wañushanta? Unay wichan imano cashantapis tapucachay. Munducho cananpaj runata Tayta Dios rurashanpita-pacha imano cashantapis sumaj musyacachay. ¿Imayllaga cayno cashachuraj? *** Ricashayquinöpis Egiptucho fiyupa ñacaycajtami Tayta Diosga milagrucunata rurashpan, guërrata rurashpan, manchariypaj castigashpan yanapäshurayqui Egiptupita yargamunayquipaj. Gamcunata TAYTA DIOS yanapäshushayquinöga manami maygan diospis ima nasyun runacunatapis yanapashachu. Chayno jorgushushayquita ricarmi musyanqui TAYTA DIOS japallan rasunpa Dios cashanta. Paypita mas juc diosga manami canchu. Syëlupitami piñacur willapäshurayqui. Cay pachacho ricarayqui nina rataycajta. Chay nina rataycämojpita parlamojtami wiyarayquipis. Payga unay caj famillyayquicunata cuyashami. Wamrancunatapis acrasha-cashunqui fiyupa munayninwan Egipto runacunapa maquinpita jorgamushushpayqui. Ñaupanchïcho cajtaga fiyupa jatun nasyuncunacho tiyajcunatapis gargusha. Chay runacunaga casha fiyupa munayniyojmi. Chay runacunapa nasyunnincho gamcuna tiyanayquipämi gargusha. Chay nasyunmanmi canan yaycuycanqui. «Chaymi cananga yarpänayquipaj umayquiman churacuy. Janaj pachacho, cay pachachöpis payllami TAYTA DIOSGA. Mas juc diosga manami canchu. Chayno caycaptenga Tayta Diospa laynincunata, mandamintuncunata canan willapaycashäta cumlinqui. Chaura gamcunapäpis, wamrayquicunapäpis alli goyaymi cangapaj. Chaynöpami TAYTA DIOS goycushunayquipaj caj nasyuncho tiyashpayqui edäyänayquicama cawanquipaj.» Chaypitanaga Jordán mayuman inti yagamunan caj-lächo Moisés acraran quimsa pacacuna siudäcunata. Chay marcacuna caran mana yarpashapita runa-masinta wañupacur pacacunanpämi. Chay siudäcuna caran Beser, Ramot, Golán. Chunyaj pata janancho caycaj Beser caran Rubén trïbu cajcuna pacacunanpaj. Galaadchöna caran Ramot siudä Gad trïbu cajcuna pacacunanpaj. Basanchöna caran Golán siudä pullan caj Manasés trïbu cajcuna pacacunanpaj. Caychömi isquirbiraycan Israelcunata Moisés yachachishancuna. Egiptupita llojshicamuptinmi Tayta Diosga laynincunata, mandamintuncunata yachachiran. Chaytaga willaparan Jordán mayuman inti yagamunan caj-lällachöraj caycarmi. Chayga caran Bet-peorpa chimpan guechwa, Amorreo runacunapa raynin Sehonpa nasyunnillanchöraj. Sehonga tiyaran Hesbón siudächo. Chaycho tiyaycajtami Israelcunawan Moisés Egiptupita shacamushpan wañuchiran. Basán nasyunpa raynin Ogtapis wañuchiran. Amorreo runacunapa ishcay raynincunata chayno wañurcachirmi nasyunnincunaman Israel runacuna tiyacaycäriran. Chay nasyuncunaga Jordán mayupita inti yagamunan caj-lächömi caran. Chaymi Israelcunapäna caran Arnón mayu janan Aroer siudäpita-pacha Sirión puntayaj. Chay puntapa jucaj jutin caycan Hermón. Jordán mayupa jucaj lädun pampacunapis Israel runacunapämi caran Cachi Lamarcama. Chay pampacunaga Jordán mayupita inti yagamunan-lächömi caycan. Cachi Lamarpis Pisga nishan punta chaquinchömi caycan. Chaypitana Israelcunata gayaycachir Moisés willaparan: «Israelcuna sumaj wiyay. Cananmi willapäshayqui mandamintucunata. Chaycunataga yachacurcur cumlinqui. «TAYTA DIOSNINCHI noganchïwan Horeb jircacho conträtuta ruraran. Chay conträtutaga manami unay caj famillyallanchïwanchu ruraran. Caycho canan shuntacasha caycajcunawanpis rurashami. Gamcunawanga TAYTA DIOS quiquinmi jircacho nina rataycajpita parlaran. Chay nina rataycaj puntaman wichayta gamcuna manchacuptiquimi nogallana wicharä TAYTA DIOSWAN parlamunäpaj. Cutiycamurnami gamcunata willarä imata nimashantapis. Chay puntachömi TAYTA DIOS nimaran: « ‹Nogaga TAYTA DIOSNIQUIMI caycä. Gamcunataga Egiptucho uyway car ñacarcaycajtami jorgamurä. « ‹Nogapita mas juctaga ama «diosnë» ninquichu. « ‹Aduranayquipäga ama imatapis ruranquichu syëlucho caj-nirajta, cay pachacho caj-nirajta, ni lamar rurincho caj-nirajtapis. Chaycunapa ñaupanmanga ama gongurpacunquichu ni aduranquipischu. Nogallami TAYTA DIOSNIQUEGA cä. Japalläta aduramänayquitami munä. Mana wiyacamar ïdulucunata adurajcunataga castigashaj maman-taytanta, wamranta, willcanta mas willcan cajtapis. Nogata cuyamar llapan mandamintöcunata cumliptenga paycunapita waranga aywaycama mirajcunatapis cuyapäshämi. « ‹Jutëtaga ama jogarinquichu manacajpäga. Manacajcunallapaj jutëta jogarej cajtaga castigashämi. « ‹Nishänölla ama gonganquichu säbadu jamay junäga nogata rispitamänayquipaj caycashanta. Semänacho sojta junajmi arunqui. Chay junajcunacho rurayniquicunata ruranqui. Sojta junajpa warannin junaj aduramänayquipaj cäga jamay-junajmi. Chay junäga ama arunquichu, quiquiqui, ollgu ni warmi wamrayqui, ollgu ni warmi uywayniqui, yuntayqui, bürruyqui, ni ima uywayquipis, ni lagacamoj runacunapis. Chaynöpami ollgupis warmipis uywayniquicuna gamcunawan iwal jamanga. Yarpay gamcunapis Egiptuchöga uyway car ñacashayquita. Chayno caycajtami fiyupa munaynëwan jorgurcur pushacamurä. Chaymi säbadu jamay junajcho nogata aduramänayquipaj nishcä. « ‹Nishänölla mamayqui taytayquita alli ricanqui. Chaynöpami goycunäpaj caycaj nasyuncho edäyänayquicama alli cawanquipaj. « ‹Ama wañuchicoj canquichu. « ‹Majayoj caycar jucwanga ama cacunquichu. « ‹Ama suwacunquichu. « ‹Ama manacajtaga pitapis jitapanquichu. « ‹Ama munapaychu runa-masiquipa warminta. Ama munapaychu chacranta, warmi uywayninta ni ollgu uywayninta, törunta, bürrunta, ni imantapis paypa cajtaga.› «Punta chaquincho llapayqui shuntacasha carcaycaptiquimi chay mandamintuncunata TAYTA DIOSGA puntacho nina rataycajpita, yanauyaycaj pucutaypita sinchipa rimamuran. Chaypitaga chay junaj manami mas imatapis parlamurannachu. Nircurmi ishcay läja rumiman isquirbircur nogata entregamaran. Yanauyaycaj pucutaypita rimamushanta wiyar, puntacho nina rataycashanta ricar, cada trïbupa mandajnincunawan mayur runacunapis nogaman shamuran. Paycuna nimaran: ‹TAYTA DIOSNINCHËGA nina rataycajpita parlamurmi musyachimashcanchi fiyupa munayniyoj cashanta. Cananga rasunpami musyashcäcuna Tayta Dios parlapämashapis mana wañushanchïta. Chayno captinpis manchacöcunami. Chay-jinanpa nina rataycarga nogacunatapis usharamangachari. TAYTA DIOS yapay parlamushanta wiyashpäga wañushäcunachari. Canan noganchi wiyashanchïno nina rataycajpita Tayta Dios parlamojta wiyarga manami pipis cawanmanchu. TAYTA DIOS imata nishantapis wiyanayquipäga gamllana aywaycullay ari. TAYTA DIOSNINCHI nishushayquita willamaptiqui nogacunaga llapantami wiyacur cumlishaj.› «Chayno gamcuna nimashayquita wiyarmi TAYTA DIOS nimaran: ‹Cay runacuna nishushayquita wiyashcämi. Nishäcunata wiyacur cumlinanpaj yarpashanga allimi caycan. Allimi canman canan yarpashannölla imaycamapis yarpaptenga, nogatapis rispitamashpan mandamintöcunata waran-waran cumliptenga. Chaura quiquincunapis wamrancunapis cushisha allillami cawanga. Cutiycur willay tolduncunaman cuticunanpaj. Gam ichanga cayman yapay cutimuy mandamintöcunatawan laynëcunata willapänäpaj. Chaycunatami yachachinqui goycunäpaj caycaj nasyunman chayaycur alli cawananpaj› nir. Chaymi canan gamcunaga TAYTA DIOS nishushayquinölla ruray. Juctapis mana cachaypa wiyacuy. TAYTA DIOS nishushayquinölla llapanta wiyacorga sumaj caway-llapa. Wiyacushpayquega goycushunayquipaj caycaj nasyuncho auquinyashayquiyaj allimi cawanquipaj. «TAYTA DIOSPA mandamintuncunatawan laynincunata canan willapäshayqui. Chayanayquipaj caycaj nasyunman chayashpayqui chay mandamintucunata wiyacur goyanqui-llapa. TAYTA DIOSTA rispitar willapashä mandamintucunatawan laycunata imaypis cumlishpayquega gamcunapis, wamrayquicunapis willcayquicunapis auquinyashayquiyaj allimi cawanquicunapaj. Israelcuna, cay willapashä laycunata cumlinayquipaj sumaj wiyamay. Chaynöpami unay famillyayquicunata TAYTA DIOS aunishan nasyuncho alli cawashpayqui aypallaman miranquicunapaj. Chaychöga lëchipis mishquipis yacunöraj achcami caycan. «Sumaj wiyacuy Israelcuna. TAYTA DIOSNINCHËGA jucnayllami. «TAYTA DIOSNINCHÏTA cuyanqui llapan shonguyquiwan, llapan bïdayquiwan, llapan callpayquiwan. «Gamcunata canan junaj willapashä laycunata imaypis mana gongaypa shonguyquicunacho yarparanqui. Chaycunataga wamrayquicunata waran-waran yachachinqui. Willapar yachachinqui wasichöpis, nänicunachöpis, puñunayquipaj camaricurpis, puñushayquipita riccharpis. Tayta Diospa mandamintuncunata mana gonganayquipaj ricrayquiman, urcuyquiman watacurcur purichinqui. Isquirbinqui wasiquipa puncu marcuncunaman, marca yaycuna sawan puncucunamanpis. «TAYTA DIOSGA unay caj famillyayqui Abrahamta, Isaacta, Jacobta aunishan nasyunmanmi chayachishunquipaj. Chaychöga jatusaj cuyayllapaj siudäcunami caycan. Chay siudäcunataga gamcuna manami jatarachishcanquipischu. Chay marcacunachöga wasicunatapis tarinquipaj ima-aycayojtapis juntatami. Yacu pösucunatapis tarinquipaj listu uchcushallatami. Übastapis, olivotapis listu lantashallatami tarinquipaj. Chayta micurmi cushisha goyanquipaj. Chayno car cuydä Egiptucho uyway caycashayquipita jorgamushoj TAYTA DIOSNINCHÏTA gongaycunquiman. TAYTA DIOSNILLANCHÏTA aduranqui. Pay japallanta sirbinqui. Jurarpis Tayta Diospa jutillancho juranqui. Tiyashayquipa ñaupan marcacunacho tiyaj runacuna adurashan dioscunataga ama aduranquichu. TAYTA DIOSGA pay japallanta aduranayquitami munan. Jucta aduraptiquega rabyar ushajpämi illgarachishunquipaj. «TAYTA DIOSTA musyapänayquipaj ama rurachiyta camaychu chunyaj Masahcho rurashayquinöga. TAYTA DIOSPA mandamintuncunata, laynincunata yachachishäta llapanta sumaj cumliy. TAYTA DIOS munashannölla imaypis caway-llapa. Chayrämi unay caj famillyayquicunata TAYTA DIOS aunishan nasyunman yaycur cushisha cawanquipaj. Paymi gargonga gamcunata ichipäshojcunatapis. Chayno rurananpämi aunisha. «Wara warantin wamrayquicuna: ‹¿Imapätaj TAYTA DIOSNINCHI cay laycunatawan mandamintucunata cachapämashcanchi?› nir tapushuptiqui cayno willapanqui: ‹Nogacunaga Egiptuchömi faraonpa uywaynin carä. Chaypitami TAYTA DIOS fiyupa munayninwan jorgamaran. Nogacunata jorgamänanpaj faraonta castancunatawan TAYTA DIOS manchariypaj castigashantami ricaräcuna. Chaypitami nogacunataga jorgamaran. Nircurmi pushamasha unay famillyanchïcunata goycunanpaj aunishan nasyunta goycamänanchïpaj. Chaymi TAYTA DIOSNINCHI nimaran waran-waran payta rispitar laynincunata wiyacunanchïpaj cashanta. Chaynöpami cananyaj alli cawayta goycämanchi. TAYTA DIOSNINCHI munashanno alli cawananchïpäga yachachimashanchïnölla paypa laynincunata imaypis cumlishun› nir. «Gamcunata pushashushpayqui TAYTA DIOSGA juc nasyunmanmi chayachishunquipaj. Chay nasyuntami quiquiquicunapana cananpaj charinquipaj. Gamcunapa ñaupayquipitami Tayta Dios gargonga ganchis nasyun runacunata. Chaycunaga caycan Het, Gerges, Amorreo, Cananeo, Ferez, Hev, Jebús runacunami. Chay runacunaga gamcunapita mas aypallami, mas munayniyojmi. Gamcunapa munayniquiman chay runacunata TAYTA DIOSNINCHI churamuptin amistäta ruranayquipaj ama parlacunquichu. Chaypa ruquenga mana cuyapaypa llapanta ushacächinqui. Paycunawanga ama majachacanquichu. Warmi wamrayquicunata ni ollgu wamrayquicunatapis paycunawanga ama majachanquichu. Wamrayquicuna paycunawan camacaptenga chay runacuna yachachenga ïdulucunata adurayta. Chaura TAYTA DIOSTA gongaycärengana. Chayno captenga Pay fiyupa rabyashpan juc ñipiyllachömi llapayquita ushacarachishunquipaj. Chaypitami gamcunaga paycunapa altarnincunata ushajpaj juchuchir-ushanqui. Illgächinqui adurana rumincunata, Aserata adurananpaj jawishan gueruncunata. Ïduluncunatapis rupachinqui. Gamcunaga TAYTA DIOS acrashan santo runacunami carcaycanqui. Cay pachacho may-chay nasyun runacunapitami gamcunallata shuyni acrasha-cashunqui lijïtimu wamrancuna canayquipaj. «TAYTA DIOS gamcunataga acrasha-cashunqui manami waquin nasyun runacunapita mas achca captiquichu. Waquinpitaga mas wallcajllami canquipis. TAYTA DIOSGA chayno acrashurayqui cuyashushpayquimi. Payga cuyashunqui unay caj famillyanchïcunata aunishanta cumlirmi. Chaymi faraonpa munaynincho caycashayquipita fiyupa munayninwan jorgamushurayqui. Chauraga gamcuna sumaj yarpay. TAYTA DIOSNINCHÏPITA mas jucga manami Dios canchu. Payta cuyajcunata, mandamintunta cumlejcunataga waranga miray aywajcamapis aunishanta cumlengami. Paypa contran jatarejcunatami ichanga fiyupa castigar juclla illgächin. Chaymi canan junaj willapashä mandamintuncunatawan laynincunata mana gongaypa cumlinqui. «Canan willapashäcunata wiyacushpayqui cumliptiquega unay caj famillyayquicunawan parlacur aunishanta llapantami TAYTA DIOSPIS cumlenga. Chauraga gamcunata cuyashushpayquimi unay caj famillyayquicunata aunishan nasyunman chayachishunquipaj. Chaychömi paypa bindisyunninwan wamrayquicunapis achca canga; chacrayquicunapis sumaj wayonga; micuyniquipis achca canga; bïnuyquipis mana pishengachu; asëtiquipis mana ushacangachu; wäcayquicuna, uyshayquicuna, cabrayquicunapis aypallaman miranga. Waquin nasyuncunapitapis masmi gamcunata bindisyunninta goshunquipaj. Chaymi gamcunachöga llapan warmicunapis ollgucunapis wamrayojlla canga. Uywayquicunapis allimi miranga. Ima-ayca gueshyapitapis TAYTA DIOSNINCHÏMI chapäshunquipaj. Egipto runacunata castigar ñacachishanno gamcunata manami ñacachishunquipächu. Contrayqui jatarejcunatami ichanga chay castïgucunawan ñacachenga. TAYTA DIOS munayniquiman churamushan runacunataga mana cuyapaypa ushajpaj wañuchinqui. Diosnincunatapis ama aduranquichu. Chaycunata adurashpayquega mana allimanmi chayanquipaj. «Chay nasyunman chayaycur gamcuna capas ninqui: ‹noganchïpita mas aypallami chaycho tiyaj runacunaga. ¿Imanöparäshi gargushwan?› nir. ¡Imano captinpis paycunata ama manchacunquichu! Chaypa ruquenga yarpay faraontawan Egipto runacunata TAYTA DIOS imano rurashantapis. Yarpay fiyupa almiraypajcunata rurashanta, milagrucunata ricashayquita, munayniyoj cayninwan Egiptupita jorgamushushayquita. Chaynömi ruranga gamcuna manchacuycashayqui runacunatapis. Paycunataga TAYTA DIOS fiyupami mancharachengapaj. Maquiquipita gueshpejcunatapis pacacojcunatapis quiquin Tayta Diosmi ushacächengapaj. Llapanpaj munayniyoj TAYTA DIOS yanapaycäshuptiquega chay runacunata ama manchacuychu. Chayno captinpis Canaán nasyunman yaycushpayqui chay runacunata manami jucllachu ushacächinquipaj. Chaypa ruquenga wallca wallcallatami TAYTA DIOS ushacächenga. Llapanta juclla ushacächiptenga chunyaj ricacuptin jirca animalcuna achcaman mirar usharpis ushaycushunquimanmi. Ichanga munayniquimanmi chay nasyun runacunata TAYTA DIOS cachayconga. Nircurnaga ushacänancama wallca-wallcallami wañuchengapaj. Raynincunatapis gamcunapa munayniquiman churamuptin wañuchinquipaj. Chaynöpami cay munduchöga jutincunapis ushajpaj gongacanga. Gamcuna wañuchej yaycuptiquega manami pipis ichipäshunquipächu. Chay runacunapa diosnincunapa ïduluncunatapis ushajpaj rupachinquipaj. Goriwan, guellaywan chapyashancunatapis ama charicurcunquichu. Charicurcorga llutan ruraymanmi chayanquipaj. Chauraga TAYTA DIOSTA fiyupami rabyachinquipaj. Chayno captenga wasiquicunaman chay ïdulucunata ni lagashan gorita ni guellayta ama apacunquichu. Apacuptiquega gamcunatapis Tayta Dios ushacächishunquipämi. Melanaypaj cajta imatapis mana yatashayquino chaycunatapis ama apacunquichu. «Canan yachachishä mandamintucunata cumlinqui. Cumlerga unay caj famillyanchïcunata TAYTA DIOS aunishan nasyunman yaycushpayqui achcaman mirar allimi cawanquipaj. TAYTA DIOS chuscu chunca (40) wata chunyajpa purichishushayquita ama gongaychu. Chaychömi payga llaquicachishushpayqui, imacunachöpis ñacachishushpayqui musyapäshurayqui yarpayniquicuna imano cashantapis, mandamintuncunata rasunpa cumlinayquipaj mana cumlinayquipaj cashantapis. Fiyupa ñacarcachir, yargarcachirpis manätami camaripäshurayqui. Chay micuytaga gamcunapis ni unay caj famillyayquicunapis manami rejsiranchu. Chaynöpami TAYTA DIOS tantiyachishurayqui runaga mana micuyllawanrächu cawashanta, chaypa ruquenga Tayta Dios nishancunata wiyacurpis cawashanta. Chuscu chunca (40) watantin purircaycaptiquipis röpayqui manami ushacaranchu. Ni chaquiquicunapis manami shuplluranchu. Sumaj tantiyacuy-llapa. Wamranta runa corrijishannömi TAYTA DIOSGA gamcunatapis corrijishunqui. Chayno caycaptenga TAYTA DIOSTA wiyacushpayqui mandamintuncunata cumliy. TAYTA DIOSGA pushaycäshunqui alli chacramanmi. Chaychöga aypallami caycan yacu aywaj ragracuna; yacuyoj pösucunapis achcami; yacu pashtaj pampacunapis achcami; puntacunapapis yacu uraycan. Chaychöga rïgupis, sebädapis, übaspis, ïguspis, granadapis, olivo lantacunapis fiyupami wayuycun. Olivopita asëtipis mishquipis aypallami. Chay nasyunchöga manami yarpachacunquipächu ima pishïshunayquitapis. Gagacunacho puntacunachöpis cubriwan fyërru achcami caycan. Imapis mana pishëshuptiqui pacha junta cawar TAYTA DIOSNINCHÏTA imaypis alabanqui aunishan nasyunman churashushayquipita. «Ama gongaycunquichu TAYTA DIOSTAGA. Canan willapashä, yachachicuynincunata, mandamintuncunata, laynincunataga imaypis cumlinqui. Imayquipis mana pishiptin cushisha cawashpayqui, alli wasicunacho tiyashpayqui, wäcayqui uyshayquicuna aypallaman miraptin, ni aypalla goriqui, aypalla guellayniqui, ima-aycayqui aypalla captinpis TAYTA DIOSTAGA ama gongaycunquichu. Paymi Egiptucho uyway caycajta jorgamusha-cashunqui. Tayta Diosga pushamushurayqui fiyupa manchacuypaj chunyajpami aypalla wañuchicoj culebracuna, alacrancuna cashanpa. Yacu mana captinpis yacutaga gagapitami upunayquipaj yargachimuran. Chunyajcho micunayquipäpis manäta camaripäshurayqui. Chay micuytaga manami unay caj famillyayquicunapis rejsiranchu. Chunyaj chaqui jircapa chayno pushamushurayqui manami ñacanallayquipächu, man'chäga payman yäracur cawanayquipämi. Paymi musyayta munaran mandamintuncunata cumlinayquipaj u mana cumlinayquipaj cashantapis. «Chaymi gamcunaga ama yarpanquichu: ‹Llapan ima-aycanchïtapis quiquinchïpa callpanchïwanmi tarishcanchi› nir. Chaypa ruquin gamcunaga tantiyacunqui llapan ima-aycata tarinayquipäpis TAYTA DIOS yanapäshushayquita. Chayno yanapaycäshunqui unay caj famillyayquicunata aunishanta cumlirmi. «TAYTA DIOSTA gongaycärishpayqui juc dioscunata sirbir aduraptiquega llapayquitami ushacächishunquipaj. Chaytami ichanga cananllapitana willaycä. Mana wiyacuptiquega TAYTA DIOS waquin nasyun runacunata ushacächinanpaj cashannömi gamcunatapis ushacächishunquipaj. «Israelcuna sumaj wiyamay: Gamcunaga Jordán mayuta chimpanquipänami munayniyoj runacuna tiyashan nasyunman pillyaj yaycunayquipaj. Chay nasyun runacunaga gamcunapita mas aypallami. Siudänincunapis intëru cantunpa altu sumaj curalashami caycan. Chay nasyuncho tiyajcunaga caycan Anacpita miraj jatusaj runacunami. Chaymi paycunapaj rimaypis can ‹¿Piräshi ichipanman jatuncaray runa Anacpita mirar aywajcunataga?› nir. «Chayno captinpis gamcunapa ñaupayquitami TAYTA DIOS aywanga. Paymi ricapaycaptiqui chay runacunata usharenga nina ushajnöpis. Chaynöpami aunishannölla yanapäshunquipaj paycunata binsir juclla ushajpaj wañuchinayquipaj. Chayno TAYTA DIOS gamcunapa ñaupayquipita llapanta gargusha captin cuydä yarpar: ‹Alli cashanchïpitami TAYTA DIOSGA cay nasyunta goycamashcanchi› nir. TAYTA DIOSGA gargonga chay runacuna juchasapa cashanpitami. Chay nasyuntaga manami alli cashayquipitachu goycushunquipaj. Chay runacunata TAYTA DIOSGA gargonga juchanpitami. Chaynöpami cumlenga unay caj famillyayqui Abrahamta, Isaacta, Jacobta aunishanta. Gamcuna sumaj tantiyay. TAYTA DIOSGA manami alli cashayquipitachu chay alli chacrayoj nasyunta goycushunquipaj. Gamcunaga mana tantiyacoj mana wiyacoj runacunami canquipis. «Chunyajcho TAYTA DIOSTA rabyachishayquipita castigashushayquita imaypis ama gonganquichu. Egiptupita llojshimushayquipita-pachami gamcunaga payta mana wiyacunquichu. Horeb jircachöpis fiyupami TAYTA DIOSTA rabyachirayqui. Rabyallawan jinancho llapayquita usharishunayquipämi caycaran. Chayno rabyachirayqui puntacho cashäcamami. Chay puntaman wicharä TAYTA DIOS gamcunawan conträtuta rurashanta läja rumicunacho isquirbiraycajta chasquimunäpämi. Chaychömi goyämurä chuscu chunca (40) junaj chuscu chunca (40) pagas imatapis mana micuypa, yacutapis mana upuypa. Chay punta chaquincho gamcuna goturpaycaptiquimi TAYTA DIOSGA nina rataycajpita parlamuran. Llapan parlamushancunatami ishcay läja rumicunaman isquirbircur chay puntacho entregamaran. Chuscu chunca (40) junaj chuscu chunca (40) pagas goyarcuptë TAYTA DIOS entregamaran ishcan läja rumita gamcunawan conträtu rurashan isquirbishata. Entregamar nimaran: ‹Apurä cutiy. Egiptupita jorgamushayqui runacunami jucha rurayman churacasha. Paycunaga manapis aycällatami nogata gongaycamar ïduluta jundiypa ruracarcärisha.› «Mastapis nimaran: ‹Cananga musyänami chay runacuna pasaypa mana wiyacoj cashanta. Chay runacunata cananga ushacächishaj pipis mana yarpänanpaj. Chaymi gamga ama chapämaychu. Paycunapa ruquin gamllapitami mirachishaj juc nasyunmanna aypajta. Chaura gampita mirajcunaga cangapaj paycunapita mas aypallami.› «Ratataycaj puntapita urämur apamurä ishcay läja rumita. Chaycho isquirbiraycaran Tayta Dios conträtu rurashanmi. Chayamurmi gamcunata tarirä TAYTA DIOSTA rabyachir jundiypa goripita töru-mallwata ruracarcärisha caycajta. Chayno rurar gamcunaga manapis aycällatami pay nishancunata gongaycurayqui. Chaymi nogaga rabyashpä chay ishcan maquëwan apaycämushä läja rumicunata pasaypa agullajpaj sajtayta gorä. Chaypitami puntaman yapay cutir TAYTA DIOSPA ñaupanman llaquisha lätacuycur payta ruwacurä. Rimëru goyämushänöllami chuscu chunca (40) junaj chuscu chunca (40) pagas imatapis mana micuypa, ni yacutapis mana upuypa goyämurä. Chayno rurarä payta rabyachir juchata rurashayquipitami. Nogaga fiyupa manchacurä TAYTA DIOS rabyacuptin ushacächishunayquipaj cashanta yarparmi. Chaypis ruwacuptëmi mana ushacächishurayquichu, man'chäga cuyapäshurayquimi. Aaronpäpis fiyupa rabyar wañurachiytami munaran. Mana wañuchinanpaj noga ruwacuptëmi payta cuyaparan. Nircur rurashayqui töru-mallwataga ninaman jitapaycurä. Agullarirna puntapita yacu urämojman garpurirä. «Chaynöllami gamcunaga TAYTA DIOSTA rabyachirayqui Taberacho, Masahcho, Kibrot-hataavachöpis. Cades-barneaman chayaycuptiquipis TAYTA DIOS nishurayqui goycushunayquipaj caycaj nasyunman yaycunayquicunapaj. Nishancunata mana riguir gamcunaga manami yaycurayquichu. Gamcunaga rejsishäpita-pachami TAYTA DIOSTA mana wiyacoj runacuna cashcanqui. Chaymi TAYTA DIOSPA ñaupancho chuscu chunca (40) junaj chuscu chunca (40) pagas llaquisha lätararä mana ushacächishunayquipaj ruwacushpä. Ruwacur nirä: ‹Acrashayqui runacunataga ama ushacaycachiychu ari TAYTA DIOS. Paycunaga gampami caycan. Gammi fiyupa munayniquiwan Egipto nasyunpitapis pushamushcanqui. Unay caj sirbishojniqui Abrahamta, Isaacta, Jacobta aunishayquita yarpaycuy ari. Cay runacuna mana tantiyaj cashantaga ama yarpaychu. Juchancunapita perdunaycuy ari. Mana perdunaptiquega Egipto runacuna musyashpan nenga: «Aunishan nasyunman chayachiyta TAYTA DIOSGA manami camäpacushachu» nir. Chaynöpis nenga: «Israel runacunapa contran cashpanmi chunyaj pachaman pushaycur ushacächisha» nir. Imano carpis Israel runacunaga cuyashayqui runacunami caycan. Quiquiquimi Egipto nasyuncho ñacaycaptin munayniquiwan jorgamushcanqui› nir. «Chaura TAYTA DIOS nimaran: ‹Cananga rimir caj läja rumicunatanölla quiquiquina ishcay läja rumicunata ruranqui. Guerupita juc babultapis ruranqui. Nircur chay läjacunata apacurcur noga caycashä puntaman wichämunqui. Noganami paquishayqui rumicho isquirbishätano chay läjacunaman yapay isquirbishaj. Chaytana babulman churanqui.› «Chaymi nogaga acacia guerupita juc babulta rurarä. Ishcay läja rumicunatapis rurarä. Chaycunata apacurcurna puntaman wicharä. Chaychömi ñaupata isquirbishannölla TAYTA DIOS yapay chay läjacunaman chunca mandamintuncunata isquirbiran. Chaycunaga caran jirca chaquincho shuntacasha caycaptiqui nina rataycajpita ñaupata parlamushan mandamintuncunallami. Chaycunatami Tayta Dios entregamaran. Puntapita cutimurnami TAYTA DIOS nimashannölla chay läjacunataga babulman churaycurä. Canancamapis babul-llachömi wiñaraycan.» (Beerot-bene-jaacanpita aywacurnami Israelcuna chayaran Moseraman. Chaychömi Aarón wañuptin pampaycäriran. Chaypitaga wamran Eleazarna ruquin mandaj cüra caran. Chaypita aywacur Israelcuna chayaran Gudgoda partiman. Gudgodapita aywacurna chayaran aypalla yacu cashan Jotbata partiman. Chaychöna Leví trïbu runacunata TAYTA DIOS acraran conträtu babulta apananpaj, paypa ñaupancho sirbinanpaj, TAYTA DIOSPA jutincho runacunata bindisyunta gonanpaj. Canancamapis chaynömi paycunaga ruraycan. Chaypitami Leví trïbu runacunaga chacrata mana chasquishachu waquin caj trïbu runacunanöga. Chaypa ruquenga quiquin TAYTA DIOSMI paycunata cawachenga. Chayno cananpämi TAYTA DIOS nisha.) «Puntacho rimëru goyashänöllami nogaga chuscu chunca (40) junaj chuscu chunca (40) pagas goyämurä. Chay öra ruwacuptë TAYTA DIOS cuyapäshushpayquimi gamcunata mana ushacächishurayquichu. Chaypa ruquenga TAYTA DIOS nimaran: ‹Cananga Israelcunata pushanayquipaj camaricuy. Paycunami aywanga unay awiluyquicunata aunishä nasyunman yaycunanpaj› nir. «Israelcuna ¿imata ruranayquitataj TAYTA DIOS munan? TAYTA DIOSGA munan payta wiyacur munashanno cawanayquitami, llapan shonguyquiwan, llapan buluntäniquiwan payta cuyar sirbinayquitami. Munan mandamintunta, laynincunata canan yachachishäta imaypis wiyacunayquitami. Chaynöpami alli cawanquipaj. Sumaj tantiyacuy-llapa. Syëlutapis, cay pachatapis, llapan ima-aycatapis camasha carmi TAYTA DIOS duyñun caycan. Chayno carmi maygan nasyun runacunatapis acrayta puydinman caran. Ichanga gamcunapa unay caj awiluyquicunatami TAYTA DIOSGA cuyar acraran. Nircur gamcunatapis acrashurayqui awiluyquicunapa wamran captiqui. Cananpis cuyashan runacunami carcaycanqui. «Cananpitaga sumaj wiyacunqui Tayta Dios nishancunata. Amana caychu mana wiyacoj rumi shongoga. TAYTA DIOSNINCHËGA ima dioscunapitapis mas munayniyojmi, mandajcunapitapis mas munayniyojmi. Payga fiyupa manchacuna Diosmi. Payga pï-maytapis iwalnintami rican. Pipa faburnin cananpäpis manami ima saynitapis chasquinchu. Wacchatapis, biyüdatapis payga cuyapanmi. Gamcunacho tiyaj jäpa runacunapaj micuytapis röpatapis camaripan. Egiptuchöga gamcunapis lagacuyllami carayqui. Chaymi gamcunapis lagacamojcunata cuyanqui. «TAYTA DIOSLLATA wiyacur payllata aduranqui. Pay munashannölla imaypis cawanqui. Paypa jutillancho juranquipis. Payllata alabanqui. Payllami Tayta Diosninchi. Paymi rurasha llapan ricashayqui milagrucunatapis. Unay famillyanchïcuna ganchis chuncallami (70) Egiptuman chayaran. Chaypis TAYTA DIOSMI camacächisha goyllarcunano yupayta mana atipaypaj aypallaman miranayquipaj. «Gamcunaga TAYTA DIOSTA cuyay. Yachachicuynincunata, laynincunata, mandamintuncunata imaypis cumliy. Canan junaj yarpay TAYTA DIOS castigacoj, munayniyoj cashanta. Manami guepa wamrayquicunachu chayta ricaran; sinöga quiquiquicunami. Manami guepa wamrayquicunachu ricaran faraonta, Egiptucho tiyaj waquin runacunata Tayta Dios munayninwan castigashanta; sinöga quiquiquicunami. Egipto suldärucuna gaticachaycäshuptiqui manami guepa wamrayquicunachu ricaran chay suldärucunata, cawalluncunata, pillyapaj caj carrëtancunatapis TAYTA DIOS Puca Lamarcho ushacächishanta; sinöga quiquiquicunami. Chaynöpis manami guepa yurej wamrayquicunachu ricaran chunyaj chaqui jircapa päsaptiqui cayman chayamunayquipaj Tayta Dios imano yanapäshushayquitapis; sinöga quiquiquicunami. Manami guepa wamrayquicunachu ricaran Rubén trïbu Eliabpa wamrancuna Datanta, Abiramta Tayta Dios castigar llapan famillyancunatawan wasintinta pacha quichacar ultacurcushantapis. Quiquiquicunami ricarayqui fiyupa munayninwan TAYTA DIOS ima-aycatapis rurashanta. «Chaymi canan willapashä mandamintucunataga llapanta cumlinqui. Chauraga manami pipis binsishunquipächu. Guechunayquipaj caycaj nasyunman yaycurpis tiyacaycärinquipämi. Nircorga auquinyashayquiyajmi chay nasyuncho cawanquipaj. Chaycho cawanayquipämi unay awiluyquicunata TAYTA DIOS auniran. Chaychöga mishquipis, lëchipis yacunöraj achcami caycan. Tiyanayquicunapaj caycaj nasyunchöga chacracuna manami Egiptucho tiyashayqui chacracunanöchu. Egiptuchöga muruycärirpis pasaypa ñacar wertacunatano chaquiquiwan lluchcapayllapa pargojrämi canqui. Ichanga gamcuna yaycunayquipaj caycaj nasyuncho imaypis tamyaptinmi jircacunapis guechwa pampacunapis cuyayllapaj berdiypa berdiycan. Chaycho caj chacracunataga quiquin TAYTA DIOSMI mana gongaypa watanpa ricaycan. «Canan junaj willapashä mandamintucunata cumliptiqui, TAYTA DIOSTA cuyaptiqui, llapan shonguyquipa, llapan buluntäniquiwan payta sirbiptiqui tamyatapis timpullanchömi tamyachimonga. Chaymi rïgupis, bïnupis, ni asëtipis mana pishëshunquipächu. Guewacunapis intëru jircachömi uywayquicunapaj canga. Gamcunataga micuy manami imaypis pishëshunquipächu. Chayno caycaptenga cuydä pipis engañashushpayqui Tayta Diosta gongaycachishunquiman. Juc dioscunataga ama aduranquichu. Chayno juc dioscunata aduraptiquega TAYTA DIOS gamcunapaj fiyupami rabyacurconga. Chaura mananami tamyachimonganachu. Murupacushayqui micuyniquicunapis mananami wayonganachu. TAYTA DIOS goycushushayqui alli nasyuncho tiyarpis llapayquimi wañur ushacanquipaj. «Chayno caycaptenga cay willapashäcunata umayquiman shonguyquiman churacuy imaycamapis yarpänayquipaj. Mana gonganayquipaj chay mandamintucunata isquirbircur ricrayquimanpis, urcuyquimanpis watacuy. Wamrayquicunata willapar mana gongaypa yachachinqui wasiquicunachöpis, nänichöpis, puñunayquipaj camaricurpis, puñushayquipita jatarirpis. Isquirbinqui wasi puncu marcucunamanpis, marca yaycuna sawan puncucunamanpis. Chaynöpami cay pachapis janaj pachapis cashancamaga TAYTA DIOS entregashunayquipaj caycaj nasyuncho imaypis gamcuna y wamrayquicuna cushisha alli cawanquipaj. «Canan willapashä mandamintucunata cumliptiqui, TAYTA DIOSTA cuyaptiqui, pay munashannölla cawaptiquega TAYTA DIOS yanapäshunquipämi Canaán nasyunman yaycur chaycho tiyaj runacunata ushacächinayquipaj. Paycunata chayno ushacächinquipaj gamcunapita mas achca, mas munayniyoj captinpis. Chaymi Canaán nasyuncho caycaj may marcamanpis yaycushayqui cäga gamcunapäna cangapaj. Lindayquipis cangapaj chunyaj chaqui jircapita-pacha Libanucama, Éufrates mayupita-pachana Mediterráneo lamarcama. Manami pipis ichipäshunquipächu. TAYTA DIOSMI aunishushayquinölla camacächenga gamcuna aywashayquipaga runacuna fiyupa manchacushunayquipaj. «Bindisyunta carpis, maldisyunta carpis canan acray. TAYTA DIOSPA mandamintuncunata canan junaj willapashäta wiyacushpayqui cumlerga bindisyuntami chasquinquipaj. TAYTA DIOSTA gongaycur mandamintuncunata mana wiyacur, imaypis mana adurashayqui dioscunata adurarmi ichanga maldisyunasha cawanquipaj. «Canaán nasyunman yaycunayquipaj TAYTA DIOS yanapäshuptiqui Gerizim puntaman wicharcur sinchi nimunqui TAYTA DIOSTA wiyacur bindisyunninta goshunayquipaj cashanta. Ebal puntamanna wicharcur sinchi nimunqui TAYTA DIOSTA mana wiyacuptiqui maldisyunasha canayquipaj cashanta. Chay ishcay puntacunaga Jordán mayupita inti yaganan caj-lächömi caycan. Chay puntacunaga caycan Gilgal marca More encina yöracuna sercanchömi. Chayga caycan Jordán mayupa jucaj lädun pampacho tiyaj Cananeo runacuna tiyashanchömi. Gamcunaga Jordán mayuta chimpanayquipänami caycanqui. Chay nasyunman yaycur tiyanayquipämi TAYTA DIOS yanapäshunquipaj. Chaycho tiyarga canan willapashä mandamintucunata llapan laycunata mana gongaypa cumlinqui. «Unay famillyayquicuna sirbishan TAYTA DIOSMI chacrata ricachishunquipaj. Chaycho tiyar cawashayquicamaga willapashä mandamintuncunata, laynincunata cumlinqui. «Gamcuna ushajpaj illgächinqui guechunayquipaj caycaj nasyuncho tiyaj runacuna diosnincunata rispitar aduranancunata. Paycunaga aduran puytush lömacunacho, patacunacho, cupösu yöracuna chaquinchömi. Altarnincunatapis juchorgärachinqui. Adurananpaj runacuna ichichishan wanca rumincunatapis paquirgärinqui. Asera nishan diosata adurananpaj jawishan guerucunatapis rupargärachinqui. Chaycho ‹diosnë› nishan ïdulucunatapis illgarachinqui pipis mana yarpänanpaj. «Gamcuna TAYTA DIOSTA adurarga chay runacuna diosnincunata adurashanno ama aduranquichu. Chaypa ruquenga TAYTA DIOSTA aduranqui pay acrananpaj caj pachallacho. Chay pachatami llapan Israel trïbu runacuna chasquishancho acranga payta chaycho aduranayquipaj. Chaychömi Tayta Diosta rispitar sacrifisyu uywacunata pishtanqui, rupachina sacrifisyucunata pishtanqui. Chayman apanqui diesmuta, purätata, aunishayqui ofrendacunata, buluntäniquipita caj ofrendacunata, wäcayquipa, uyshayquipa rimir wawancunatapis. Chaychöga TAYTA DIOSPA ñaupanchömi micunquipaj. Llapan famillyayquicunawan cushicur micunqui micuyniqui alli wayunanpaj TAYTA DIOS bindisyunta goshushayquipita. «Tayta Dios goycushunayquipaj caycaj nasyunman chayarga manami canan adurashayquinöchu payta aduranquipaj. Cananga puydishayquimannöllami Tayta Diosta aduraycanqui. Chayno aduraycanqui TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj nasyunman manaraj chayarmi. Jordán mayuta chimpaycärirmi ichanga goycushushayqui nasyunchöna tiyanquipaj. Chaychörämi jamaycärinquipaj llapan contrayquicuna tumapäshunayquipita. Mananami imapitapis manchacunquipänachu. TAYTA DIOS acrashan pachaman llapan nishäcunata apanqui chaychöna payta aduranayquipaj. Chayno captenga chayman apanqui rupachina sacrifisyuyquicunata, sacrifisyuyquicunata, diesmuyquicunata, aunishayqui ofrendayquicunata, waquin ofrendacunatapis. Chaychöna TAYTA DIOSPA ñaupancho car ollgu wamrayquicunawan, warmi wamrayquicunawan, uywayniquicunawanpis shuntacaycur cushisha payta aduranqui. Marcayquicunacho tiyaj Leví trïbu runacunatapis gayanqui gamcunawan shuntacaycur micunayquipaj. Paycunapa chacran mana captin micuynincunapis manami cangachu. «Maychöpis munashayquichöga rupachina sacrifisyu uywacunata ama rupachinquichu. Chaypa ruquenga maygan trïbuchöpis TAYTA DIOS acrashan pachallacho rupachinqui. Chaychömi ichanga Tayta Diosta aduranayquipaj llapan nishäcunata cumlinqui. «Aychanar-imarmi ichanga TAYTA DIOS camaripäshushayqui uywayquicunapita pishtarcur maychöpis micunqui. Limyu carpis mana limyu carpis chayno aychata micunqui tarushta u lluychuta micushayquino. Yawarnintami ichanga ama micunquichu. Chaypa ruquenga pampaman jicharinqui. «Diesmucunataga manami marcayquicho micunquimanchu, rïgupita, bïnupita, asëtipita diesmu captinpis. Chaynölla marcayquicho manami micunquimanchu wäcayquipa, uyshayquipa, cabrayquipa rimir wawancunata, ni aunishayqui ofrendacunata, ni buluntäniquipita caj ofrendacunata ni waquin ofrendacunatapis. Marcayquicho chaycunata micunayquipa ruquenga TAYTA DIOS acrananpaj caj pachaman aywaycur paypa ñaupancho micunqui. Chaycho micunqui wamrayquicunawan, uywayniquicunawan, marcayquicho tiyaj Leví trïbu runacunawan shuntacaycur. Micushpayqui cushicunqui micuy alli wayushanpita. Chay nasyuncho tiyashpayquega Leví trïbu runacunata yanapanqui. «TAYTA DIOSGA goycushushayqui nasyunta jatunyächinanpämi aunishurayqui. Chaycho tiyar aychanashpayquega munashayqui örami micucunquipaj. Gamcuna tiyashayquipita TAYTA DIOSTA aduranayquipaj acrashan pacha carucho captenga wäcayquita, uyshayquita pishtarcur micucunqui tiyarcaycashallayquicho. Chayno ruranqui noga willapashänölla. Limyu carpis mana limyu carpis chaynömi aychata micunquicuna tarushta, lluychuta canan micushayquino. Yawarnintami ichanga ama micunquichu. Llapan cawajcunapaga yawarninchömi bïdan caycan. Chaymi ama micunquichu yawarnintawan aychan tallushataga. Yawarnintaga pampaman jicharinqui. Yawarta mana micuptiquega TAYTA DIOS ricaycäshuptiqui allita rurashayquipitami gamcunapis, wamrayquicunapis alli goyanquipaj. Aunishayqui ofrendacunata y waquin ofrendacunataga TAYTA DIOS acrananpaj caj pachamanraj apanquicuna. Chaychöna TAYTA DIOSPA altarnincho rupachinayquipaj caj rupachina sacrifisyucunata pishtarcur rupachinqui. Chay uywacunapa aychanta micurpis yawarnintaga ama micunquichu. Chaypa ruquenga TAYTA DIOSPA altarninman wiñapaycunqui. «Canan willapashä mandamintucunata cumlir quiquiquicunapis wamrayquicunapis TAYTA DIOS munashanno cawarga allimi cawanquipaj. «Gamcuna guechunayquipaj caycaj Canaán nasyunpitaga TAYTA DIOS ushajpämi runacunata gargonga. Gamcuna chaycho tiyarnaga chay runacuna adurashan dioscunata ama aduranquichu; ni diosnincunata imano adurashantapis ama tapucunquichu. Diosnincunata adurarmi chay runacunaga TAYTA DIOSTA rabyachiran. Paycunaga diosnincunata adurashpan ollgu wamrancunatapis warmi wamrancunatapis rupachiran. Chaymi chay runacuna diosnincunata adurashanno gamcunaga TAYTA DIOSTA ama aduranquichu. «Chayno caycaptenga willapashäcunata llapanta cumlinqui. Chay mandamintucunamanga ama ni juctapis yapanquichu ni chaycunapita juctapis ama jorgunquichu. «Gamcuna cajcho juc runa profëta-tucur capas ninman: ‹Nogatami Tayta Dios suyñuynëcho tantiyachimasha milagrucunata ricananchïpaj cashanta› nir. Chay runa nishanno cumlicaptinpis ‹Mana rejsishayqui dioscunatana adurashun› nishuptiquega ama chasquipanquichu. Chay runata chasquipänayquipa ruquenga tantiyanqui Tayta Dios musyapaycäshushayquita. Paymi musyayta munaycan llapan shonguyquicunawan, llapan buluntäniquicunawan payta cuyashayquita u mana cuyashayquitapis. TAYTA DIOSLLATA sirbiy; pay japallanta aduray. Mandamintuncunata cumliy. Juc dioscunata aduranayquipaj shimita goshojcunaga wañuchicangami. Paycunaga munaycan Egiptupita jorgamushoj TAYTA DIOSTA mana wiyacunayquitami. Chayno cashanpita paycunataga wañuchinqui. Chaynöpami pipis mana nenganachu juc dioscunata aduranayquipaj cashanta. «Gamcuna mana adurashayqui ni unay famillyayquicuna mana adurashan dioscunata aduranayquipaj pipis pacayllapa ‹adurashun› nishuptiqui ama chasquipanquichu. Ama chasquipanquichu wauguiqui captinpis, ollgu u warmi wamrayqui captinpis, warmiqui captinpis u amïguyqui captinpis. Sercacho tiyaj runacuna u carucho tiyaj runacuna adurashan dioscunata aduranayquipaj nishuptiquipis ama chasquipanquichu. Chay runataga mana cuyapaypa, mana perdunaypa, mana chapaypa wañuchinquicuna. Chay runata u warmitaga quiquiquimi mas rimëru sajmayta gallaycunqui. Chaypitaga llapayquina sajmayllapa wañuchinqui. Egiptucho ñacaycajta jorgamushoj Tayta Diospita witicunayquita munashanpita sajmaycällar wañuchinqui. Chayno ruraptiqui llapan Israel runacuna musyanga. Chayta ricacurmi chayno mana alli ruraytaga manchacongana. «Tiyanayquipaj Tayta Diosniqui maygan siudätapis goycushushayquicho tiyaycaptiqui capas mayacanman TAYTA DIOS nishanta mana wiyacoj runacuna caycashan. Chayno cashpan capas yachachin chay siudächo tiyaj runacunatapis mana rejsishan dioscunata rispitar adurayta. Chaura gamcunaga sumaj mayacachanqui. Willapa cashanno rasunpa mana allita rurasha captenga chay siudächo tiyaj cajtaga llapanta ushacächinqui. Uywantinta sabliwan wañuchinqui. Ima-aycantapis shuntarcur-shuntarcur läsaman gotuycushpayqui llapanta rupachinqui. Nircur chay siudäta rupaycärachinqui. Chayga rupachina sacrifisyuta Tayta Diospaj rupachishayquinömi canga. Siudäga imaycamapis ragällannami quëdanga. Pipis manami allchanganachu. «Chay shuntashayqui cajcunata rupachinayquipa ruquin cuydä quëdachicunquiman. Llapanta rupachiptiquega TAYTA DIOS manami castigashunquipächu. Chaypa ruquenga unay awiluyquicunata aunishanno cuyapäshushpayquimi yanapäshunquipaj aypallaman mirar jatun nasyun canayquipaj. Ichanga gamcuna imaypis mana gongaypa TAYTA DIOS nishanta wiyacunqui. Canan willapashä mandamintuncunallata cumlinqui. Pay munashanno alli cajllata llapantapis ruranqui. «Gamcunaga TAYTA DIOSPA cuyay wamrancunami canqui. Chaymi pipis wañuptin Diosman mana yäracoj runacuna rurashanno cuerpuyquicunata ama pishtaypa pishtar cuchucunquichu ni urcuyquicunapapis ama galaypa rutucunquichu. Gamcunaga TAYTA DIOS acracushan runacunami caycanqui. Paymi llapan nasyun runacunapitapis gamcunata acrasha-cashunqui cuyaynin canayquipaj. «Ganra cajtaga ama imatapis micunquichu. Micunayquipaj caj uywacuna caycan wäca, uysha, cabra, lluychu, tarush, llapan wagrayojcuna, jacha cabracuna. Maygan uywatapis gamcunaga micunqui chajchaj cajta, gasha shilluyoj cajta. Ichanga chajchaj captinpis, gasha shilluyoj captinpis waquin uywacunata ama micunquichu. «Ama micunquichu camëlluta, gopita, wishcashta. Chaycunataga ganrapa rejsinqui chajchaj captinpis shillun mana gasha cashanpita. «Cuchi aychatapis ganrapa ricanqui. Shillun gasha captinpis manami chajchanchu. Chaymi aychanta ama micunquichu. Wañuptinpis ama yatanquichu. «Yacucho tiyajcunatapis micunqui alëtayojcunallata, pispayojcunallata. Alëtaynaj pispaynajtaga ama micunquichu. Chaycunataga ganrapa rejsinqui. «Pärejcunatapis limyu cajllata micunqui. Ama micunquichu ancata, quebrantahuesosta, gocha ancata, milanota, tucuy-niraj quillicsacunata, tucuy-niraj cuervocunata, avestruzta, chushyajta, wachwata, llapan casta ancacunata, tucuta, ibista, cisneta, pelicanota, wisculta, cormorán nishan yacu pätuta, cigüeñata, abubillata, chicchita. «Älayoj cajtaga llapan curucunatapis ganrapami rejsinqui. Chaycunataga ama micunquichu. Limyupa rejsisha caj älayojcunata ichanga micunqui. «Gamcunaga TAYTA DIOS acracushan runacunami canqui. Chaymi ima animaltapis quiquillan wañushataga ama micunquichu. Chaypa ruquenga siudäniquicunacho tiyaj jäpa runacunatami goycunqui micucunanpaj. Caminanti jäpa runacunatapis micunanpaj ranticuycunquimanmi. «Cabra-mallwapa aychanta ama yanunquichu mamanpa lëchinwanga. «Cada wata cosëchata usharcullar mana gongaypa diesmuta raquinqui. Chaymi rïguta cusichar, bïnuta rurar, olivopita asëtita rurar cada chunca tupuypita juc tupuyta raquinqui diesmupaj. Wäcayquipa, uyshayquipa, cabrayquipa wawancunapita cada chuncapita jucta raquinqui diesmupaj. Chay diesmutaga TAYTA DIOSTA maychöpis aduranayquipaj acrashan pachaman apaycur paypa ñaupancho micunqui. Chaynöpami TAYTA DIOSTA imaypis sirbinquipaj. Tiyashayquipita chay pacha alläpa carucho captenga TAYTA DIOS bindisyunta goshushayquipita jorgushayqui diesmuta apayta mana camäpacorga ranticuycunqui. Nircur guellayllatanami apanqui TAYTA DIOSTA aduranayquipaj acrashan pachaman. Chaychönami ranticushayqui guellaywan munashayquita rantinqui wäcata car, uyshata car, bïnuta car, ima machächicojta carpis. Nircorga TAYTA DIOSPA ñaupancho llapan famillyayquicunawan cushicushpayqui micunqui. «Marcayquicho tiyaj Leví trïbu runacunataga mana gongaypa yanapanqui. Paycunapaga manami chacrapis canchu. «Cada quimsa watacho micuyniquicuna shuntashayquipita diesmuta raquinqui. Chaycunataga siudäniquicunacho shuyni churanqui. Chaypitami pacha junta miconga Leví trïbu runacuna, gamcunacho tiyaycaj jäpa runacuna, wacchacunawan biyüdacuna. Chayno micunanpaj churaptiquimi TAYTA DIOSPIS arushayquiman bindisyunta churamonga. «Pipis jagayqui captin cada ganchis watachöga perdunar ama cobranquinachu. Chay wata chayamuptin maygayquipis Israel-masiquita ristashayquita perdunar amana cobranquinachu. Chay wataga canga TAYTA DIOSNINCHI-raycu jagacunata perdunana watami. Israel-masiquita perdunarpis mana Israel runatami ichanga jagayquita cobranqui. Chayno ruraptiquega goycushunayquipaj caycaj nasyuncho TAYTA DIOS bindisyunninta churamongapaj. Chaymi gamcunachöga pobricuna mana cangachu. Bindisyunninta TAYTA DIOS goshunquipaj canan willapaycashä mandamintucunata wiyacur cumliptiquimi. Rasunpami TAYTA DIOSGA aunishushayquinölla bindisyunta goshunquipaj. Chaura gamcunapaga cangami waquin nasyun runacunata ristanayquipäpis. Gamcunami ichanga mana pipitapis ristacur mañacunquipächu. Achca nasyuncunatami munayniquicho chararanquipaj. Gamcunatami ichanga mana pipis munaynincho chararäshunquipächu. «TAYTA DIOS goycushunayquipaj caj nasyuncho tiyarcaycashayqui siudächo marca-masiqui pobri captenga yanapanqui. Ama canquichu mana cuyapäcöga. Chaypa ruquin paycunata alli ricanqui. Pipis mañacushuptiquega mañaycunqui. Jagacunata perdunanan wata chayamunanpaj cashantana tantiyar ama yarpanquichu manana ristanayquipaj cashanta. Mana ristaptiquega pishipacaycho caycaj runa TAYTA DIOSMAN quijacuptin juchayojmi ricacunquipaj. Chayno caycaptenga muchojcunata llapan buluntäniquipa yanapanqui. Chayrämi TAYTA DIOSPIS llapan arushayquiman bindisyunta churamonga. Cay pachachöga muchojcuna imaypis caycangami. Chaymi nasyunniquicho caycaj muchoj, pobri marca-masiquita yanapanqui. «Hebreo-masiqui ollgu u warmi carpis uywayniqui cananpaj gampita guellayta jorguptenga sojta watayajllami arupäshunqui. Ganchis caj watachöga librinami yarguconga. Cachaycushpayqui jinayllataga ama ‹aywacuy› nir despachanquichu. Chaypa ruquenga TAYTA DIOS bindisyunta goshushayquipita uywatapis janchaparcunqui; micuytapis bïnutapis raquipaycunqui. Gamcunapis Egiptucho uyway caycajta TAYTA DIOS jorgamushushayquita ama gonganquichu. Chaymi gamcunatapis willapä uywayniquicunata libri cacharinayquipaj. «Uywayniqui llojshicuyta mana munashpan ‹Gamcunawan pasaypa yachacasha car aywacuyta manami munächu› nishuptiquega wasiquipa puncunman guelliycachir rinrinta allishnawan uchcuparinqui. Chaypitaga warmi carpis ollgu carpis wañushanyajnami uywayniqui canga. Uywayniquita libri cachaycushayquipita ama llaquicunquichu. Payga sojta watacho sirbishushpayqui arupasha-cashunqui arupacojta pägashayquipitaga mas barätullapämi. TAYTA DIOS nishanno uywayniquicunata cachariptiquega llapan arushayquimanmi bindisyunninta churamongapaj. «Wäcayquicunapa, uyshayquicunapa rimir caj orgu wawanta TAYTA DIOSPAJ raquinqui. «Wäcayquipa rimir caj orgu wawanta ama aruchinquichu. Uyshayquitapis rimir caj orgu wawantaga millwanta ama rutunquichu. Chay rimir yurejcunataga TAYTA DIOS acrashan pachaman apaycur cada wata llapan famillyayquiwan micunqui. Wegru, gapra, imantapis däñasha cajta ichanga ama apanquichu TAYTA DIOSPAJ pishtanayquipaj. Chaypa ruquenga marcallayquicho micunqui. Ganra carpis limyu carpis lluychupa, tarushpa aychanta micushayquino micunqui. Yawarninta ichanga micunayquipa ruquin yacutano pampaman jicharinqui. «Abib quillacho TAYTA DIOSTA rispitashpayqui Pascua fistata ruranqui. Chay quillachömi TAYTA DIOS gamcunata Egiptupita chacaypa jorgamushurayqui. «Pascua fistata rurarga TAYTA DIOSPAJ pishtanqui wäcata carpis, uyshata carpis maychöpis aduranayquipaj acrashan pachacho. «Pishtashayqui uywapa aychantaga micunqui lebadüraynaj tantantawan. Ganchis junaj micunqui lebadüraynaj tantata ñacashayquita yarpänayquipaj. Egiptupita llojshimurayqui jananta rurintami. Chaynöpami maychöpis tiyashpayqui Egiptupita llojshimushayqui junajta yarpanquipaj. Gamcuna tiyashayqui intëru nasyuncho chay ganchis junajcuna manami wasiquicunacho ima lebadürapis canmanchu. Fista gallaycunan tardi pishtashayqui uywapa aychantapis waranninpäga ama puchöchinquichu. TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj nasyunman chayar llutaga maychöpis chay Pascua micuyta ama ruranquichu. Chaypa ruquenga pishtanqui aduranayquipaj quiquin TAYTA DIOS acrashan pachallacho. Inti yagacurcuptin pishtanqui. Chayno örami gamcunaga Egiptupita llojshimurayqui. Pishtashayqui aychataga cancarcur micunqui TAYTA DIOS acrashan pachacho. Warannin tuta ichanga wasiquicunaman cuticunqui. Chaypita sojta junaj micunqui lebadüraynaj tantallata. Warannin ganchis caj junajchöga TAYTA DIOSTA adurar llapayqui shuntacanqui. Chay junäga ama arunquichu. «Rïgu cosëchata gallaycushayquipita ganchis semänataga ‹Semäna› nishan fistata ruranqui TAYTA DIOSTA rispitashpayqui. Fistata rurar buluntäniquipita caj ofrendata apanqui TAYTA DIOS acrashan pachaman. Chay ofrendataga cosëcha shuntashayquipita apanqui TAYTA DIOS bindisyunninta churamushan-tupu. Chaycho wamrayquicunawan, warmiquiwan, uywayniquicunawan, Leví trïbu runacunawan, jäpa runacunawan, wacchacunawan, biyüdacunawan shuntacashpayqui fistata rurar cushicunqui. Gamcunapis Egiptuchöga uywaymi carayqui. Cananga llapan willapashäcunata wiyacuy. «Rïgu cosëchata ushaycur, übas gapchiyta ushaycur Ramäda fistata ruranqui ganchis junaj. Chayta rurar cushicunqui ollgupis warmipis wamrayquicunawan, warmiquiwan, uywayniquicunawan, Leví trïbu runacunawan, jäpa runacunawan, wacchacunawan, marcayquicho tiyaj biyüdacunawanpis. Chay fistataga TAYTA DIOSTA adurashpayqui ganchis junaj ruranqui pay acrashan pachacho. TAYTA DIOSGA bindisyunta churangami micuyniquimanpis, arushayquimanpis. Chaura fiyupa cushishami goyanquipaj. «Chay quimsa fistacunapämi cada watacho quimsa cuti llapan ollgu cajcuna maypitapis TAYTA DIOS acrashan pachaman shuntacanga. Chay fistacuna canga: Lebadüraynaj Tantata micuna fista, Semänacuna nishan fista, Ramäda fista. Chay fistacunamanga pipis jinayllaga ama aywangachu. Chaypa ruquenga TAYTA DIOS bindisyunta tarichishan-tupumi cada-ünun ofrendancunata apanga. «TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj siudäcunacho tiyashpayqui cada trïbupa mandajnincunatawan jueznincunata churanqui. Chauraga runacuna quijanacuptin paycunanami sumaj tantiyaycur arriglanga. Paycunaga pitapis mana jananpayllapa llapanta sumaj arriglachun. Rïcutapis pobritapis saynita mana chasquiyllapa arriglachun. Saynita chasquerga yachaj runacunapis sumaj arriglananpa ruquin chasquishan runapa faburninmi jatarenga. Saynita chasquerga alli runacuna willapashancunatapis manami chasquengapänachu. Imaypis sumaj tantiyaycur alli arriglanqui. Chayrämi TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj nasyuncho alli cawanquipaj. «Asera nishan diosata aduranayquipaj guerucunatapis TAYTA DIOSPA altarninpa ñaupanman ama jawinquichu. Chaycho aduranayquipaj wanca rumicunatapis ama ichichinquichu. Chaycunataga TAYTA DIOS fiyupami melanäcun. «Töruta carpis uyshata carpis däñashata u mana allitaga TAYTA DIOSPAJ altarcho ama rupachinquichu. Mana allicunataga TAYTA DIOS fiyupami melanäcun. «TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj nasyuncho tiyarcaycaptiqui maygan marcachöpis capas mayacanman ollgupis u warmipis Dios melanashan cajta rurarcaycashan, Tayta Dioswan conträtu rurashanta manacajman churashan. Capas adurarcaycanman gongurpacuycanman juc dioscunaman. Capas aduraycanman intita, quillata, goyllarcunatapis. Sumaj musyapacunqui rasunpa adurashanta musyanayquipaj. Israel runacunacho rasunpa chayno melanaypäta rurasha captenga chay runata siudäpita jorguycur sajmaycällar wañuchinqui. «Wañuchicanga ishcay u quimsa testïgucuna captinrämi. Juc testïgu nishallanwanga manami wañuchicangachu. Chay testïgucunami chay runataga rimëru sajmar gallayconga. Chaypitanami llapan runacunapis sajmanga. Chaynöpami juc dioscunata aduraj runacuna tiyashayquicho mana cangachu. «Marcayquicho aybësi alläpa sasa arriglaypaj canga. Aybësi chayno canga runa-masinta wañuchishanpita, runa-masinwan rimanacushanpita u runa-masinwan pillyashanpitapis. Chaycunata arriglayta mana camäpacorga TAYTA DIOS acrashan pachaman aywanquicuna. Chaychöna Leví cüracunata carpis, juezta carpis tapucunqui. Paycunanami yachachishunquipaj imano arriglanayquipäpis. Chaura gamcunaga paycuna tantiyachishushayquinölla arriglanqui. Llapanta arriglanqui imanöpis paycuna tantiyachishushayquinölla. Paycuna nishanta juctapis mana rucachiypa arriglanqui. TAYTA DIOSTA sirbiycaj cüra, u juez imanöpis nishanta munaysapa caypita mana wiyacojtaga wañuchinquicuna. Chaynöpami mana allita ruraj runacuna Israelcho mana cangachu. Chayno wañuchishanta musyashpanmi runacuna manchapacushpan cüracunawan juezcuna nishancunatana wiyaconga. «TAYTA DIOS goycushunayquipaj aunishushayqui nasyunman chayar chaycho tiyashpayqui capas ninquipaj: ‹Lädö nasyuncuna rayniyoj cashanno rayniyoj caytami munä› nir. Chayno munarga TAYTA DIOS acrashan Israel-masiquita churanqui rayniqui cananpaj. Rayniquipäga jäpa runata ama churanquichu. Chay ray ama rantengachu achca cawallucunata. Egiptumanpis ama cachangachu cawallu rantej. TAYTA DIOSMI nishurayqui ‹Egiptuman aywaj nänipa ama imaypis cutimunquichu› nir. Chay mandaj rayga ama achca warmiyoj cangachu. Achca warmiyoj carga Tayta Diostapis gongaycunmanmi. Guellayta ni goritapis alläpa ama shuntachunchu. «Mandayta gallaycur rayga Leví trïbu cüracuna maman layta charaycashanpitami cupyachenga quiquin charänanpaj. Chay cupyachishan laycunatami rayga chararanga waran-waran liguinanpaj. Chaynöpami yachaconga TAYTA DIOSTA rispitayta. Pay yachachishancunatapis cumlenga. Chaynöpis laycunata waran-waran liguir tantiyacushpanga marca-masincunata manami manacajman churangachu. Lay nishancunatapis manami gongangachu. Chauraga quiquinpis, wamrancunapis, wamrancunapita mirajcunapis Israel nasyuncho imaypis raymi cangapaj. «Leví trïbu runacunapis, chay casta cüracunapis chacraynajllami canga. Israelcunallami chacrataga chasquenga. Leví trïbu runacunaga cawanga waquin caj Israelcuna TAYTA DIOSPAJ apashan ofrendacunallawanmi. Imapis Tayta Diospaj cajcunallami canga paycunapäga. Marca-masincuna chasquishannöga manami chacrata chasquengachu. Paycunataga quiquin TAYTA DIOSMI aunishanno cawachenga. «Israelcuna törucunata uyshacunata apar pishtashanpita cüracunapa derëchun canga chancan, quijädan, cuwäjun. Paycunapaj canga rimir-punta cusicharcur apashayqui rïgupis, bïnupis, asëtipis; uyshacunapapis rimir-punta caj rutushayqui millwan. Leví trïbu runacunaga chayno chasquenga Israel trïbucunapita TAYTA DIOS imaypis payta sirbinanpaj acrashanpitami. «Maygan Leví trïbu runapis tiyashan marcapita TAYTA DIOS acrashan pachaman aywarga chaycho caycaj Leví trïbu-masincunanöllami TAYTA DIOSTA chaycho sirbenga. Micuytapis chasquenga waquincuna chasquishannöllami. Taytan raquipashan jananmanmi chaycunata chasquenga. «TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj nasyunman chayaycur ama yachacunquichu jinan runacuna rurashanno mana alli custumricunata. Chayno captenga maygayquipis ollgu wamrayquita ni warmi wamrayquitapis sacrifisyupaj ama rupachinquichu. Ama adibinapacoj ni brüju ni ricapacojpis canquichu. Majiquëru ama canquichu. Musyacojcunata ama tapucunquichu. Wañushacunapa almanta mañacojpis, ni tapucojpis ama canquichu. Chayno rurajcunataga TAYTA DIOS fiyupami melanäcun. Yaycunayquipaj caj nasyuncho tiyaj runacunatapis chayno rurashanpitami TAYTA DIOS gargur ushacächenga. Gamcunaga TAYTA DIOS munashanno caway. Yaycunayquipaj caycaj nasyuncho tiyaj runacuna brüju, adibinapacoj captinpis TAYTA DIOS manami munanchu gamcuna chayno canayquitaga. «TAYTA DIOSMI quiquiquicunapita juc runata churangapaj nogano profëta cananpaj. Gamcunaga payta wiyacunqui. Profëta cananpämi Horeb jircacho shuntacaycur TAYTA DIOSTA mañacurayqui: ‹Fiyupami manchacö wañuyta. TAYTA DIOS rimamushantaga wiyayta manchacöcunami. Nina rataycajtapis yapayga amana ricashäcunapisnachu› nir. Chaymi TAYTA DIOS nimaran: ‹Paycuna nishanga allimi. Chayno captenga Israel-masincunapita juc runatami noga churashaj gamno profëta cananpaj. Paymi llapan nishäcunata willacongapaj. Chay profëtä jutëcho willacushanta mana wiyacoj cajtaga quiquëmi jusgashaj. Pï runapis profëta-tucushpan «Tayta Diosmi nimasha» nir manacajcunata willacuptin u juc dioscunapa jutincho willacuptenga gamcuna wañuchinqui.› «Chayno captenga gamcuna capas ninqui: ‹¿Imanöpataj musyashwan runa willacushan TAYTA DIOSPITA rasunpa cashanta u mana cashantapis?› nir. Ima päsananpaj cashanta juc profëta TAYTA DIOSPA jutincho willacuptinpis nishanno mana cumliptenga musyanqui TAYTA DIOSPITA mana cashantami. Quiquinpa yarpayllanpita willacushanta tantiyapashpayqui ama cäsupanquichu. «Goycushunayquipaj caycaj nasyuncunacho tiyajcunata TAYTA DIOSGA illgächengapämi. Nircur gamcunatana goycushunquipaj. Chauraga gamcunanami siudänincunacho, wasincunacho tiyanquipaj. TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj nasyuncho tiyar quimsa siudäcunata acranqui. Chay quimsa siudäcunata acranayquipäga rimëru nasyunniquita quimsa partiman raquinqui. Nircur cada particho juc siudäta acranqui. Chay siudäcuna canga runa-masinta mana yarpaypa wañuchej runa chaycunaman gueshpir aywacunanpaj. Chaymi chay siudäcunaman aywaj nänicunataga sumaj allchanqui. «Mana chiquinacuycar mana yarpashapita wañuycacherga quiquintapis wañuchinanpita chay siudäcunaman gueshpenga. Pipis yantacuycashancho jächawan päsapacur yan'guinta wañuycacherga mayganmanpis chay pacacuna siudäman gueshpir aywaconga. Pacacuna siudäga manami alläpa caruchöchu canman. Alläpa caru captenga chayayta ñacashanyajmi wañoj runapa famillyancuna taripaycur payta wañuycachengapaj. Mana yarpaypa wañuchej runacunaga manami wañuchishachu canman. Chaymi quimsa siudäcunata acranqui. «Unay caj famillyayquicunata TAYTA DIOS aunishannömi lindayquita mas jatunyächenga. (Lindayquita masta jatunyächenga TAYTA DIOSNINCHI yachachimashanchïta, canan willapaycashäta mana gongaptiqui; payta cuyaptiqui, pay nishannölla llapantapis ruraptiquimi.) Chaymi rimir caj quimsa pacacuna siudäcuna caycashanpa jananman yapay quimsa pacacuna siudäcunata acranqui. Chaynöpami TAYTA DIOS goycushushayqui nasyuncho runata mana wañuchinquipächu mana yarpaypa runa-masinta wañuchishanpita. Payta wañucherga juchayojmi ricacunquipaj. «Pipis runa-masinta chiquipashpan wañurcachir pacacuna siudäman gueshpiptenga chay siudäman pacacuptinpis mayur runacunami apachimonga. Nircurmi wañuchej runata wañoj runapa famillyancunaman entreganga wañuchinanpaj. Chay-niraj runataga mana cuyapaypa wañuchinqui. Chauraga Israel nasyuncho manami wañuchenganachu juchaynajcunata. Wañuchicoj runa mana captenga allillanami cawanquicunapaj. «TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj nasyuncho tiyashpayqui bisïnuyquipa lindancunata rispitanqui. Unay famillyayquicuna lindanpaj churashan señalcunata ama witichinquichu. «Ishcaj u quimsaj testïgucuna cäraptinrämi runataga ‹juchayoj› nenga. Juc runalla ‹paymi rurasha› nir cäraptenga manami bälengachu. «Pipis chiquipashpan imatapis manacajta jitapaptenga jitapaj cajpis jagachashan runapis ishcan aywanga TAYTA DIOSPA ñaupancho caycaj cüraman, jueznincunaman. Chaychömi jueznincuna sumaj taponga imano cashantapis. Testïgu llullacusha captenga jitapaj runa castigachiyta yarpashannöllami jitapaj runata castigachenga. Chaynöpami tiyashayquichöga mana alli ruraycuna mana cangachu. Chayno rurashayquita musyaycorga waquinpis manchacongami. Chaura mananami ruranganachu mana allitaga. Juchayojcunataga mana cuyapaypa castiganqui. Jucta wañuchiptenga quiquintapis wañuchinqui. Ñawinta jorgupaptenga ñawinta jorguparinqui. Quiruta jorgapaptenga quirunta jorguparinqui. Maquinta paquipaptenga maquinta paquiparinqui. Chaquinta paquipaptenga chaquinta paquirinqui. «Guërraman aywar capas ricanqui contrayquicunapa suldäruncuna, cawalluncuna, pillyapaj carrëtancunapis aypalla caycajta. Chaypis ama manchacuychu. Gamcunataga Egiptupita jorgamushoj TAYTA DIOSMI yanapaycäshunqui. Guërrata rurar pillyayta gallaycunayquipäga cürami llapan suldärucunata nenga: ‹Israelcuna, canan junaj contrayqui suldärucunawan pillyanqui. Chaymi pillyar ama guellanaychu, ama manchacuychu. TAYTA DIOSGA gamcunatami yanapaycäshunqui. Contrayquicunawan quiquin pillyashpanmi salbashunquipaj.› «Chaypitaga mandajcunana chaycho caycaj runacunata nenga: ‹Maygayquipis wasi rurayta chayraj ushasha car manaraj tiyarga cuticuy. Guërracho capaschari wañunquimanpis. Chaura jucnami wasiquicho tiyanman. Maygayquipis übasta lantaycur wayuyninta manaraj yawasha carga cuticuy. Guërrachöga capaschari wañunquimanpis. Chaura jucna übasniquita pallanman. Maygayquipis majachacänayquipaj parlasha caycarga cuticuy. Guërrachöga capaschari wañunquimanpis. Chaura parlashayqui warmiwan jucna majachacanman.› «Chayno nishanpitapis yapayraj mandajcunaga suldärucunata nenga: ‹Mayganiquipis mana jinyu car manchacorga cuticuy. Aywarga pillyaman aywaycajcunatapis guellanächinquimanmi› nir. Mandajcuna chayno parlayta usharcur suldärucunapa ñaupa-puntanman churacarcur aywanga. «Caru siudäcunaman pillyanayquipaj aywashpayqui rimëruga ‹alli goyänanchïpaj parlashun› ninquiraj. Nishayquino alli parlanayquipaj aunir siudäninman yaycachishuptiquega paycunawan ama pillyanquichu. Chaypa ruquenga paycunata churanqui sinchi aruycunacho sirbishunayquipaj. Paycunawan alli canayquipaj mana parlayta munar magashunayquipaj yargamuptenga siudäninta intëru cantunpa curalacarcärir maganqui. Chay siudätaga TAYTA DIOSMI gamcunapa munayniquiman cachayconga. Chaura chaycho tiyaj ollgucunataga ushajpaj sabliquiwan wañuchinqui. Ichanga warmicunata, wamracunata, uywacunata, waquin caj ima-aycatapis chaycho cajtaga gamcunapäna apacunqui. Contrayquicunapa micuynintapis apacunqui. Chaycunataga TAYTA DIOSMI camaripäshurayqui. Chaynömi ruranqui nasyunniquipita mas carucho caycaj siudäcunataga. «TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj nasyunman yaycur ichanga siudäcunacho tarishayquita juctapis cawaycajta ama cachanquichu. TAYTA DIOS nishannölla Het runacunata, Amorreo runacunata, Cananeo runacunata, Ferez runacunata, Hev runacunata, Jebús runacunata wañuchinqui. Mana wañuchiptiquega fiyupa melanaypaj mana allicunata rurar diosnincunata adurashanta yachachishunquimanmi. Paycunano rurarga TAYTA DIOSTAMI fiyupa rabyachinquipaj. «Juc siudächo tiyajcunawan pillyar siudäninta charicurcunayquipaj unaycama curalararga wayoj yörancunata ama mutunquichu. Chay yöracunapa wayuynintaga micunquipämi. Jinachöpis jachacunaga manami runachu magashunayquipaj. Mana wayoj caj yöracunatami ichanga mutunquimanpis chaycunawan escalëracunata rurarcur siudäman pillyaj yaycur charicarcärinayquipaj. «TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj nasyuncho tiyaycaptiqui may jircachöpis wañusha runa yuriptin pï wañuchishantapis mana musyarga mayur runacunatawan juezcunata willanqui ricaj aywananpaj. Paycunami aya jitaraycashanpita maygan siudä mas serca cashantapis tantiyanga. Chaura wañusha runa jitaraycashanpita sercan caj siudächo tiyaj rispitädu mayurcunata nenga manaraj aroj ternërata imaypis yacu aywanan ragraman, mana murunan pachaman apananpaj. Chaycho wañuchenga cuncanta paquiyllapa. «Leví cüracunapis chayman aywanga. Paycunatami TAYTA DIOS acrasha payta sirbinanpaj, paypa jutincho runacunata bindisyunta gonanpaj. Paycunarämi caycan runacuna pillyaptin, rimanacuptin u imapis captin arriglananpaj. Ternërapa cuncanta paquirerga ayata shuntaj rispitädu mayur runacuna maquinta mayllaconga wañusha ternërapa janancho. Mayllacushpan nenga: ‹Nogacunaga manami chay runata wañuchishcächu. Manami ricashcäcunachu pï wañuchishantapis. Acrashayqui Israelcunataga perdunaycuy ari TAYTA DIOS. Juchaynaj runa wañushanpita ama jitapaycamaychu Egiptupita jorgamushayqui runacunataga› nir. Chayno ruwacur mañacuptiquega runa chaycho wañushanpita Tayta Dios manami castigashunquipächu. Chaynömi ruranqui wañuchishan runata jircacho tarir. TAYTA DIOS munashanno chayno rurarga manami juchayojchu canquipaj pipis runata chaycho wañuchishanpita. «Contrayqui caru nasyun runacunawan guërrata ruraptiqui TAYTA DIOS maquiquiman entregashuptiqui maygayquipis capas ricanquiman chay prësucunacho cuyayllapaj warmita. Cuyayllapaj captin warmiquipaj munarga wasiquiman apacunqui. Chaychöna ajchanta seplaypa rutucachinqui, shilluntapis rogucachinqui. Prësu charishayqui öra jatirashan röpanta rucacachinqui. Chaypita papäninpäwan mamanpaj llaquicur juc quilla lüturcuptin chay warmiwan majachacanqui. Majachacarcur chay warmi manana gustashuptiquega libri aywacunanpaj cachaycunqui. Warmiquina casha caycaptenga manami ranticunquimanchu. Ni uywayniqui cananpäpis manami quëdachicunquimanchu. «Juc runa ishcay warmiyoj cashpan jucajta sumaj cuyashpan, jucajta capas mana cuyanchu. Chayno captinpis ishcan warmincho wamrancunaga capas yurinman. Guechpa wamran capas yurin mana cuyashan caj warmincho. Chay guechpa wamrantami guechpa cay derëchunta entreganga. Mana guechpa cajtaga cuyashan caj warmipa wawan captinpis manami guechpa cay derëchunta entregangachu. Chayno entregarga guechpa caj wamranta manacajmanmi churanga. Chayno mana cananpämi mana cuyashan warmipa wawan captinpis guechpa cay derëchunta entreganga. Chay derëchunta chasquerga waquin wauguincuna chasquishanpita ishcay cuti mastami chasquenga. «Pipapis juc wamran capas canman mana wiyacoj, munaysapa, papänin maman willapashantapis mana cäsoj, piñacur astiptinpis mana wanacoj. Chaynötaga maman-taytan apanga tiyashan siudäman yaycunacho rispitädu mayur runacuna shuntacashanman. Chayachirna paycunata nenga: ‹Cay wamrä manami wiyacamanchu, ni cäsumanpischu. Llutan ruraycunaman, upyallaman churacashami caycan› nir. Chaura siudächo tiyaj llapan runacunami chay runapa wamranta sajmaypa wañuchenga. Chaynöpami Israel nasyuncho chay-niraj runacunata illgächinqui. Chayta musyarmi manchacur llutancunata pipis mana ruranganachu. «Juchata rurashanpita pipis gueruman warcuypa wañuchicaptin jinallanchöga aya ama warangachu. Juchayoj cajcunaga guerucho warcuypa wañuchisha car maldisyunädumi caycan. Chayno captenga wañushan junajlla pampanqui. Guerullacho warcuraycajta warächerga TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj nasyuntami ganrachinquipaj. «Mayganiquipis marca-masiquipa wäcan u uyshan pantacasha puriycajta ricar gatiparcunqui. Ama mana ricaj-tucunquichoga. Uywapa duyñun mana bisïnuyqui u mana rejsinacushayqui captenga duyñun ashimunancama michiycanqui. Duyñun chayamuptenga entregaycunqui. Chaynölla runa-masiquipa bürrunta, ima röpanta u ima ograshantapis tarishpayqui cutiycachinqui. Ama ‹manami ricashcächu› ninquichoga. «Marca-masiquipa wäcan u bürrun nänicho tunisha caycajta tarir cachariycur ama aywacunquichu. Chaypa ruquenga jatarachëshinqui. «Warmiga ollgupa röpanta ama jaticongachu. Ollgupis ama jaticongachu warmipa röpanta. Chayno rurajcunaga TAYTA DIOSTAMI rabyachenga. «Puriycashayquicho äbipa gueshwanta yöracho u pampacho tarerga runtullaraj captinpis ni pushapa captinpis mamantintaga ama apacunquichu. Chaypa ruquenga mamanta gargurir wawancunallata apacunqui. Chayno rurashpayquega allimi achca wata cawanquipaj. «Mushoj wasita jataracherga jananpa intëru tumarej altullata perganqui. Chayno rurashpayqui gamcunaga manami juchayojchu canquipaj wasiqui jananpita pipis wañojpaj yagaptin. «Übas chacrayquiman ima micuytapis ama murunquichu. Chayno ruraptiquega Tayta Diospanami ricaconga murushayquipa wayuynin y übaspa wayuyninpis. «Törutawan bürruta yügurcorga ama aruchinquichu. «Röpata ama jaticunquichu uysha jïlutawan lïnu jïluta talluchiypa awashata. «Jacucunayquipaj cajmanga chuscu isquïnanman wallwancunata jiranqui. «Juc runa warmiwan majachacarcur manana cuyashpan capas nenga ‹Cay warmiwan puñur runa yatashatanami tarishcä› nir. Chaura jipashpa maman-taytanga chay jipash majachacashan chacay puñuptin mashtashan tëlata apanga marcapa autoridänincuna ricananpaj. Jipashpa taytanga mayur runacunata nenga: ‹Nogaga cay runamanmi wamräta entregashcä. Cananga pay mana cuyannachu. Chaymi llullacushpan «runa yatashami casha» niycan. Manami pay nishannöchu. Runa yatänillaraj cashanta musyanayquipämi cay señalta apamushcä› nir. Chayno nishpan wamran majachacashan chacay gueshtacushan tëla yawarlla caycajta ricachenga llapan mayurcunata. Chaura mayurcunaga jipashpa runanta prësu charircur castiganga. Nircur jipashpa onorninta pägachenga pachac (100) guellayta. Chay guellaytaga jipashpa papäninta entreganga runa yatänillaraj Israel jipash caycaptin pengayman churashanpita. Jinachöpis chay warmiwanga imaypis manami raquicanganachu. «Ichanga runa nishanno chay jipash manaraj majachacar juc runawan puñushana captenga papäninpa wasin puncuman jorguycur siudächo tiyajcuna chay jipashta sajmaypa wañuchenga. Chayno wañuchenga Israel nasyuncho mana rurana caycaptin llutanta rurashanpita, manaraj majachacar jucwan puñushpan papäninta pengayman churashanpita. Chaynöpami chay-niraj jipashcunata illgächinqui. «Pï runatapis majayoj warmiwan cacuycajta tarerga ishcanta wañuchinqui. Chaynöpami Israelcho chay-niraj runacunatawan warmicunata illgächinqui. «Parlayniyoj jipashta siudächo juc runa charipacuptin ishcantami autoridäcunaman apanqui. Chaychöna sajmaypa wañuchinquicuna. Chay jipashtaga wañuchinquicuna siudächo runa chariycaptin mana gayacushanpita. Ollgu cajtana wañuchinquicuna jucpa parlayninta charipacushanpita. Chaynöpami Israelcho chay-niraj runacunata illgächinqui. «Jucpa parlaynin jipashta juc runa jäcoj jircacho charipacuptenga runallata wañuchinquicuna. Jipashtaga ama wañuchinquicunachu. Payga manami apripösuchu juchata rurasha wañuchisha cananpaj. Paytaga illajpita charipacusha wañuchicoj runa runa-masinta illajpita wañuchishannömi. Jipashta jäcoj jircacho charipacuptin fiyupa gayacuptinpis manami pipis washanmanchu caran. «Runa yatäni, parlayniynaj jipashta charipacuycajta tariycuptenga jipashpa papäninta runa päganga pichga chunca (50) guellayta. Pengayman churashannölla chay jipashwan majachacanga. Nircorga wañushanyajmi mana raquicaypa chay warmiwan goyanga. «Pipis märistanwan manami cacunmanchu. Chayta rurarga papänintami pasaypa manacajman churan. «Tayta Diosta aduranayquipaj shuntacashayquimanga ama yaycongachu runtun pashtashacuna, pengaynin rogushacuna. «TAYTA DIOSTA aduranayquipaj shuntacashayquimanga ama yaycongachu wachapacuycuna. Pay castacunaga ama yaycongachu chunca miray aywajcamapis. «TAYTA DIOSTA adurananpaj shuntacashanmanga imaypis ama yaycongachu Amón runacuna ni Moab runacunapis. Paycunaga ama yaycongachu chunca miray aywajcamapis. Paycunaga Egiptupita shacamur nasyunninpa päsamuptiqui manami yacuta ni micuytapis macyashurayquichu. Chaypa ruquin Mesopotamiacho caj Petor lädupita shamoj Beorpa wamran Balaamtami pägaran gamcunata maldisyunashunayquipaj. Chaypis Balaam mañacushanta Tayta Dios manami cäsuparanchu. Chaymi Balaam maldisyunta goshuptiquipis Tayta Dios cuyashushpayqui bindisyunman ticrachiran. Chaymi paycunataga imaypis ama cuyapanquichu. Ni imachöpis ama yanapanquichu. «Edom runacunata ichanga ama chiquinquichu. Paycunaga yawar-masiquimi. Egipto runacunatapis ama chiquinquichu. Paycunapa nasyunninchömi tiyarayquipis. Gamcunacho tiyaj Edom runacunapa, Egipto runacunapa willcancunami ichanga Tayta Diosta adurananpaj shuntacashanman yaycongana. «Guërraman aywar Tayta Dios mana munashan cajtaga ama ruranquichu. Pï runapis puñucasha caycashancho lëchita ishpar ganrayarga tiyarcaycashanpita juc-läman witiconga. Tiyarcaycashanmanga goyarpoj ama cutengachu. Chay tardi bäñacurir inti yagaycaptinnaga tiyarcaycashanman cutenga. «Tiyarcaycashayquipita caru-nirajcho juc pacha canga ishpacunayquipaj. Ishpacunayquipäga cada-ünuyqui istägayquita purichinqui. Chaywan pampata uchcurir ishpacunqui. Nircur chaparcunqui. Tayta Diosga gamcunawan iwalmi puriycan. Tiyaycashayquichöpis caycan imapitapis chapäshushpayqui llapan chiquishojcunatapis maquiquiman churamunanpaj. Chaymi tiyashayquega limyu canga Tayta Dios ganrata mana ricananpaj. Ganrata ricarga Tayta Dios cachaycushushpayquimi aywaconga. «Juc uyway patrunninpita gueshpicamushpan ‹pacaycamay› nishuptiqui ama patrunninman cutichinquichu. Chaypa ruquenga may siudächöpis munashancho tiyacunanpaj cachaycunqui. Paytaga pipis ama ñacachichunchu. «Waquin nasyun runacuna diosnincunata adurar jucwan-jucwan cacuptinpis Israel runacunaga ni warmipis ni ollgupis chaycunata ama rurachunchu. Jucwan-jucwan cacur gänapacushan guellaytaga Tayta Diosta adurana wasiman ama apanquichu. Chay guellaytaga aunishayqui ofrendapäpis ama churanquichu. Chayno rurajcunaga Tayta Diostami fiyupa rabyachin. «Marca-masiquita ristaycorga ama cobranquichu wawanta, guellaypata, ni micuypata, ni imapatapis wawanpaj ristanacuna cajpataga. Jäpa runacunata ichanga ima ristashayquipatapis wawanta cobranqui. Marca-masiquita mañarga wawanta ama cobranquichu. Chaynöpami tiyanayquipaj caycaj nasyuncho Tayta Dios bindisyunta goshunquipaj. «TAYTA DIOSTA aunishpayquega mana gongaypa cumlinqui. Mana cumlerga juchayojmi canquipaj. Chaura Tayta Diosga jusgashunquipämi. Imatapis mana aunirga manami juchayojchu canquipaj. Chaynöpis quiquiquicunapa buluntäniquipita Tayta Diosta imatapis aunirga mana gongaypa cumlinqui. «Pipapis übas chacranpa päsaycashayquicho übasta munaparga yamacashayquicama micunqui. Ichanga manami juctapis pallanquimanchu wasiquipa apacunayquipäga. Rïgu chacrapa päsashpayquipis uchunayquipaj-tupulla pallarcunqui. Ösiwan ichanga ama rutucurcunquichu. «Juc runa warmiwan majachacar tiyarcaycashancho runanpaj warmi mana alli captin, raquicar papilta rurarcur warminta aptaparconga. Nircur wasinpita gargurenga. Chay warmiga aywacur juc runawan yapay majachacanmanmi. Ichanga chay yapapacushan runanpis raquicar papilta rurarcur wasinpita garguriptin, u chay runan wañuptin, mananami rimir caj runanwanga yapanmannachu. Chay warmiga rimir caj runanpaj ganranami. Rimir caj runanwan yaparga TAYTA DIOSTA fiyupami rabyachin. TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj nasyunta ama yamacächinquichu chayno ganracunata ruraypa. «Mushoj majachacasha runataga ama guërraman cachanquichu. Ima autoridä caymanpis ama churanquichu. Juc watayajmi chayno tiyanga warminta yachacächinanpaj. «Pipa tunayninta ni maraynintapis ama rinda charinquichu. Chaycunata chariptiquega agacunanpaj mana captin micunanpäpis manami cangachu. «Israel-masinta uywayninpaj, u ranticunanpaj pipis suwaycajta taripaycuptenga suwaycaj runa wañuchicanga. Chaynöpami Israel nasyuncho chayno runacunata illgächinqui. «Pitapis lepra gueshya chariptenga Leví trïbu cüracunaman aywanga ricananpaj. Paycunaga musyaycanmi leprapita llapan nishäcunata. Chayno captenga lepra charishuptiqui imatapis ruranayquipaj cüra nishanta llapanta cumlinqui. Gamcuna ama gonganquichu Egiptupita aywacamuptiqui nänicho TAYTA DIOS Mariata leprawan castigashanta. «Runa-masiquita imatapis ristashpayquega wasinman ama yaycunquichu imantapis rinda charinayquipaj. Chaypa ruquenga jawallacho shuyaranqui quiquin imatapis rinda goshunayquita. Pobri car punchunta u jacunta rinda churamuptenga warannincama ama chararäcunquichu. Chaypa ruquenga manaraj pacha chacaptin cutiycachinqui chayta gatacurcur puñucunanpaj. Chaymi agradësicushushpayqui Tayta Diosta mañaconga bindisyunninta goycushunayquipaj. Chayno rurarga TAYTA DIOS munashantami ruranqui. «Arupacojcunataga ama engañanquichu. Marca-masiqui captin marcayquicho tiyaj jäpa captinpis juclla pägaycunqui. Arushanpitaga chay tardilla pägaycunqui chaywan micuyninta rantinanpaj. Mana pägaptiquega TAYTA DIOSTAMI mañaconga castigashunayquipaj. Chaura gamcuna juchayojmi canquipaj. «Wamran juchata rurashanpita papänenga manami wañuchicangachu. Papänin juchata rurashanpitapis wamranga manami wañuchicangachu. Chaypa ruquenga pipis juchata ruraj cajmi juchanpita wañuchisha canga. «Jäpa runa captinpis pobri captinpis llapan runacunata sumaj arriglanqui. Biyüdacunapa röpantapis ama rinda charicurcunquichu. Ama gongaychu gamcunapis Egipto nasyuncho uyway car ñacashayquita. Chayno caycajtami TAYTA DIOS jorgamushurayqui. Chaymi gamcunaga willapashäta cumlinqui. «Rïgu cosëchacho juc manöjuta gongaycushpayquega shuntanayquipaj ama cutinquinachu. Quëdaj cäga cacuchun marcayquicho tiyaj jäpacunapaj, wacchacunapaj, biyüdacunapaj. Chayno ruraptiquimi ima arushayquimanpis TAYTA DIOS bindisyunta churanga. «Asëtünasta pallashpayquipis ticrapayllaparäga ama ashinquichu. Quëdaj cäga cacuchun marcayquicho tiyarcaycaj jäpacunapaj, wacchacunapaj, biyüdacunapaj. «Übasta pallashpayquipis ticrapayllapaga ama shuntanquichu. Quëdaj cäga cacuchun marcayquicho tiyaj jäpacunapaj, wacchacunapaj, biyüdacunapaj. Gamcunapis Egiptucho uyway car ñacashayquita ama gonganquichu. Chaymi llapan yachachishäcunata cumlinqui. «Piwanpis rimanacorga ishcan aywanga autoridäman. Chaychörämi autoridäcuna juchaynaj cajta libri cacharir juchayoj cajta castiganga. Juchayoj cajtaga juez pullan pampaman lätachenga. Nircur juchan-tupu astenga. Ima captinpis chuscu chunca (40) maquipita masga ama astinquichu. Marca-masiquega masta astiptiqui pengaypämi canga. «Pachanta mana garayllapaga töruta ëracho ama aruchinquichu. «Chay wauguilla juc wasillacho tiyaycaptin, manaraj wamran captin wauguin wañuptenga biyüda manami jucwanga majachacangachu. Wañojpa wauguillanmi biyüdawan tiyanga wamran cananpaj. Chaynöpami cumlenga wauguinpa biyüdanwan tiyananpaj caycaj layta. Chay biyüdacho rimir yurej wamranga wañoj wauguinpa jutintami apanga. Chaura wañojpa jutin Israelcho manami gongacangachu. Chay runa wauguinpa biyüdanwan majachacayta mana munaptenga biyüda aywanga autoridäcunaman. Chaychöna nenga: ‹Cuñädömi mana munanchu wauguinpa jutin Israel nasyuncho aywaränanta. Manami munanchu lay nishanno nogawan majachacayta.› Chaura mayurcunana chay runata gayachenga. Chaycho nenga biyüda caycaj cuñädanwan tiyananpaj. Paycuna niptinpis chay warmiwan majachacayta mana munaptenga biyüdami mayur runacunapa ñaupancho cuñädunpa llanguinta guechonga. Nircur gagllancho togapanga ‹Wauguinpa jutin aywaränanta mana munaj cajtaga caynömi ruranchi› nir. Chaypita-pachami chay runata, paypita mirar aywajcunatapis ‹Gala chaqui casta› nenga. «Ishcaj runacuna pillyaycaptin washänanpaj warmin chayar jucaj runata pengayninpita aptacurcuptenga chay warmipa maquinta mana cuyapaypa roguparenga. «Imata rantirpis u imata ranticurpis balansayquiwan ama engañanquichu. Tupuyquipis cumlëtu cachun. Gamcunaga charanqui pësatapis tuputapis cumlëtu janchajta, cumlëtu tupojta. Chayrämi TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj nasyuncho unaycama alli cawanquipaj. Pësacho tupucho suwacuptin TAYTA DIOS fiyupami rabyacun. «Gamcuna ama gonganquichu Egiptupita aywacarcaycämuptiqui Amalec runacuna contrayqui imata rurashantapis. Yarpay uticasha caycaptiqui taripaycushushpayqui guepacasha caycaj runacunata magashanta. Amalec runacunaga Tayta Diostapis mana manchapacuypami chayno magashurayqui. Goycushunayquipaj caycaj nasyuncho contrayquicunata ushacächinayquipaj TAYTA DIOS yanaparcushuptiqui Amalec runacunatapis ushacächinayquipaj mana gongaypa aywanqui. «TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj nasyuncho tiyar murushayqui rimir-puntata pogumojtaga canastawan apanqui aduranayquipaj TAYTA DIOS acrashan pachaman. Chaycho aruycaj cüraman chayarcur ninqui: ‹Unay awilöcunata TAYTA DIOS aunishan chacrachönami tiyaycä. Chaytami Tayta Diospa ñaupancho në.› Chayno nircuptin cüranami entregashayqui canastata TAYTA DIOSPA altarnin ñaupanman churanga. Churaycuptinnami TAYTA DIOSPA ñaupancho ninqui: « ‹Unay caj awilöcunaga caran wallcalla puricachaj Aram runacunami. Paycuna Egipto nasyunman tiyaj aywacuran. Chaychöna aypallaman miraran. Fiyupa munayniyojna ricacuran. Chaycho Egipto runacunaga amatar ñacachimaran. Uywayman ticrarcachimashpan fiyupa ñacachimaran. Chaymi unay caj awilöcuna yäracushan TAYTA DIOSTA mañacurä yanapämänanpaj. Paynami ruwacushäta wiyamaran. Ricamaran yargaycajta, ñacaycajta. Chaymi TAYTA DIOSGA munayniyoj cashanta musyachicur Egiptupita jorgamaran. Jorgamashpan Egipto runacunata manchachiran. Imaypis mana ricashancunatami ricachiran. Nircurnami cay nasyunman pushamaran lëchipis mishquipis yacunöraj cashanman. Chaymi cananga Tayta Dios goycamashan chacracho rimir-punta shuntar raquishäta apamushcä› nir. «Chayno nircur canastata churanqui TAYTA DIOSPA ñaupanman. Nircur gongurpacunqui TAYTA DIOSTA aduranayquipaj. Rimir pogoj ofrendayquicunata chayno churarcur gamtapis famillyayquicunatapis TAYTA DIOS yanapäshushayquipita fistata ruranqui. Fistata rurashpayqui gayachinqui marcayquicho tiyaj Leví trïbu runacunata, jäpa runacunatapis. «Cada quimsa watacho-camami llapan murushayqui micuyniquicunapita diesmuta churanqui. Chay diesmutaga aypunqui Leví trïbu runacunata, marcayquicho tiyaj jäpa runacunata, wacchacunata, biyüdacunata. Chaynöpami paycunapis micusha upusha goyanga. Paycunata aypurcur TAYTA DIOSPA ñaupancho ninqui: « ‹Gampaj cajtaga maynami raquishcäna. Raquipashcänami Leví trïbu runacunata, nasyunnëcho tiyaj jäpacunata, wacchacunata, biyüdacunatapis. Imatapis mana gongaypami nimashayquicunataga llapantana cumlishcä. Wañupacurpis chay raquipashäcunataga manami micushcächu. Ganra car manami yatashcächu. Wañushacunapäpis chaycunataga manami churashcächu. Nimashayquitaga llapantami wiyacushcä TAYTA DIOS. Grasyas Tayta Dios, lëchipis mishquipis yacunöraj cashan nasyunta unay awilöcunata aunishayquita camaripämashayquipita. Cananga syëlucho tiyaycashayquipita-pacha bindisyunniquita churaycamuy Israel nasyunman, goycamashayqui chacramanpis.› «Canan junajmi TAYTA DIOS nishunqui cay laynincunata, mandamintuncunata cumlinayquipaj. Chaymi llapan shonguyquipa llapan buluntäniquipa cumlinqui. Cananmi gamcuna nishcanqui ‹TAYTA DIOSMI Diosnë. Paypa mandamintuncunatami laynincunatami llapanta cumlishaj› nir. TAYTA DIOSNAMI nishurayqui acrashan runacuna cashayquita. Chaymi aunishushayquinölla quiquin acrashurayqui. Chauraga llapan mandamintuncunata cumliy-llapa. Paynami gamcunapäga camacächengapaj waquin nasyun runacunapita mas alli goyänayquipaj, mas rejsisha canayquipaj. Pay aunishannömi gamcunaga acrashan nasyun runacuna canquipaj.» Mayur Israelcunawan Moisesga llapan Israelcunata niran: «Canan willapashä mandamintucunataga llapanta cumliy-llapa. Jordán mayuta chimparir, TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj nasyunman yaycur jawinqui wanca rumicunata. Yuraj cananpäna iscuwan pintanqui. Chay wancacunaman isquirbinqui canan willapaycashäcunata. Chayno isquirbinqui TAYTA DIOS unay caj awiluyquicunata aunishanman yaycurishayqui örallami. Chaychöga TAYTA DIOS nishannömi mishquipis lëchipis yacunöraj achca caycan. Chay wancacunataga Jordán mayuta chimparcur Ebal jircaman jawinqui. Canan nishänölla yuraj cananpaj iscuwan pintanqui. Nircurmi TAYTA DIOSNINCHÏPAJ altarta chaycho perganqui. Chay altarta perganayquipäga ama ima fyërruwanpis rumicunata llagllanquichu, chaypa ruquenga llaglläni rumicunallawan perganqui. TAYTA DIOSNINCHÏPA altarnenga imaypis llaglläni rumicunallawan pergasha canman. Chay altarchömi rupachina sacrifisyucunata paypaj rupachinqui. Alli goyaypita sacrifisyu uywacunatapis pishtanqui. Chaymi TAYTA DIOSPA ñaupancho fistata rurar micunqui. Nishänöpis mana gongaypa chay wancacunaman nishä laycunata llapanta sumaj isquirbinqui.» Chaypitana Leví trïbu cüracunawan Moisesga waquin Israel-masincunata niran: «Wiyaycäramay Israelcuna. Gamcunaga canan junajpita canqui TAYTA DIOS acrashan runacunami. Chaymi payta wiyacur llapan mandamintuncunata laynincunata canan willapashäta cumlinqui.» Chay junajlla Moisesga Israelcunata niran: «Jordán mayuta llapaniqui chimparcäriptiquega Simeón trïbu, Leví trïbu, Judá trïbu, Isacar trïbu, José trïbu, Benjamín trïbu runacuna Gerizim jircaman wichanga. Chaypitanami nimonga Israelcuna Diosta wiyacur bindisyunta chasquinanpaj cashanta. Ebal jircamanna wichanga Rubén trïbu, Gad trïbu, Aser trïbu, Zabulón trïbu, Dan trïbu, Neftalí trïbu runacuna. Paycunami chaypita nimonga Israelcuna Diosta mana wiyacorga maldisyunta chasquinanpaj cashanta. Leví trïbu runacunanami llapan Israelcuna wiyananpaj nimonga: « ‹Pipis fyërruta chullurcachir u gueruta llagllaypa ïduluta rurashpan pacayllapapis aduraj cäga maldisyunasha cachun. Chayno rurajcunataga TAYTA DIOS melanäcunmi.› «Niptin llapan runacunana ‹¡Nishayquino cachun!› nenga. « ‹Pipis mamanta u taytanta mana rispitaj cäga maldisyunasha cachun› nir. «Niptin llapan runacunana ‹¡Nishayquino cachun!› nenga. « ‹Bisïnunpa chacranta guechuyta munar linda witichej cäga maldisyunasha cachun› nir. «Niptin llapan runacunana ‹¡Nishayquino cachun!› nenga. « ‹Nänipa gapra alli aywacuycajta llutanpa pantacächej cäga maldisyunasha cachun› nir. «Niptin llapan runacunana ‹¡Nishayquino cachun!› nenga. « ‹Jäpa runacunata, wacchacunata, biyüdacunata mana alli ricaj cäga maldisyunasha cachun› nir. «Niptin llapan runacunana ‹¡Nishayquino cachun!› nenga. « ‹Pipis papäninta pengayman churar märistanwan cacoj cäga maldisyunasha cachun› nir. «Niptin llapan runacunana ‹¡Nishayquino cachun!› nenga. « ‹Ima uywawanpis cacoj cäga maldisyunasha cachun› nir. «Niptin llapan runacunana ‹¡Nishayquino cachun!› nenga. « ‹Mamallapitapis u taytallapitapis pañin caycajwan cacoj cäga maldisyunasha cachun› nir. «Niptin llapan runacunana ‹¡Nishayquino cachun!› nenga. « ‹Pipis suyranwan cacoj cäga maldisyunasha cachun› nir. «Niptin llapan runacunana ‹¡Nishayquino cachun!› nenga. « ‹Runa-masinta raysunpita wañuchej cäga maldisyunasha cachun› nir. «Niptin llapan runacunana ‹¡Nishayquino cachun!› nenga. « ‹Juchaynaj runata wañuchinanpaj päguta chasquircur wañuchej cäga maldisyunasha cachun› nir. «Niptin llapan runacunana ‹¡Nishayquino cachun!› nenga. « ‹Cay willapashäcunata mana wiyacoj cäga, mana cumlej cäga maldisyunasha cachun› nir. «Niptin llapan runacunana ‹¡Nishayquino cachun!› nenga. «Canan yachaycächishä mandamintuncunata mana gongaypa cumlir TAYTA DIOSTA wiyacuptiquega may-chay nasyuncunacho tiyaj runacunata yanapashanpitapis masmi yanapäshunquipaj. TAYTA DIOS nishanta wiyacorga bindisyunta achcatami chasquinquipaj. «Bindisyunta chasquinquipaj chacracho carpis, siudächo tiyashpayquipis. Bindisyuntami churamonga wamrayquicunamanpis, micuyniquicunamanpis, wäcayqui uyshayqui mirajcunamanpis, waquin uywayquicunamanpis. Bindisyuntami churamonga tanta ruracuna batyayqui, micuy shuntana canastayquipis junta cananpaj. Tayta Diosga bindisyunnintami churamonga wasiquicho captiquipis, maypa aywaptiquipis. «Contrayquicunata binsinayquipäpis TAYTA DIOSGA llapantami munayniquiman churamonga. Gamcunata magashunayquipaj fïlayllanpa shamurpis mashtaypa mashtarnami gueshpenga. «TAYTA DIOSGA bindisyunta churanga micuy churacunayquicunaman, llapan arushayquimanpis. Goycushunayquipaj caycaj nasyunchöga cushishatami goyächishunquipaj. «Mandamintuncunata cumlir pay nishannölla cawaptiquega aunishushayquinöllami TAYTA DIOS cuyashan santo runacuna imaypis canquipaj. TAYTA DIOS acrashan runacuna cashayquita musyarmi may-chay nasyuncho tiyaj runacunapis manchacushunquipaj. Unay awiluyquicunata aunishan nasyunman chayaptiqui TAYTA DIOSMI bindisyunninta churamonga wamrayquicuna achca cananpaj, uywayquicunapis achcaman mirananpaj. Gamcunataga TAYTA DIOS mas alli cajtami goshunquipaj. Timpunchömi chacrayquiman tamyachimonga. Llapan arushayquicunamanmi bindisyunninta churamonga. Chaynöpami waquin nasyuncunataga imatapis ristanquipaj. Quiquiquicunami ichanga mana ristacunquipächu. TAYTA DIOSMI gamcunataga waquin nasyun runacunapita mas allicho cawanayquipaj yanapäshunquipaj. Ichanga gamcuna cumliy Tayta Diospa mandamintuncunata canan willapashäta. Gamcunaga willapashäcunata ama gongaycunquichu. Juc dioscunataga ama aduraychu, ni rispitaypischu. «TAYTA DIOSTA mana wiyacur mandamintuncunata, laynincunata canan junaj willapaycashäta mana cumliptiquimi ichanga maldisyun chayashunquipaj. Chaycunaga caynömi canga: «Chacracho tiyaptiquipis, siudächo tiyaptiquipis maldisyunmi chayashunquipaj. Tanta ruracuna batyayquipis, micuy shuntacuna canastayquipis wayralla tumaycänanpämi maldisyun chayangapaj. Wamrayquicunamanpis, micuyniquicunamanpis, wäcayquicunamanpis, uyshayquicunamanpis, llapan casta uywayquicunamanpis maldisyunmi chayangapaj. Maypa aywaptiquipis, ima rurashayquichöpis maldisyunmi chayashunquipaj. «TAYTA DIOS maldisyunashuptiquimi ima rurashayquicunapis mana camacangachu ni ruracangapischu. Payta mana wiyacur llutancunata rurashayquipitami manapis aycällata llapayqui ushacanquipaj. Charicarcärinayquipaj caycaj nasyunman yaycur tiyaptiquipis tucuy-niraj gueshyacunawanmi TAYTA DIOS llapayquita ushacächishunquipaj. Gamcunacho yurichenga fiyu gueshyata, fiyupa rupayta, gueripäcuyta. Fiyupa usyawan llapan chaquenga. Rïguyqui wiñaycämojtapis chüpacacuna ushacurconga. Gueshyaga llapayquitami ushacächishunquipaj. Tamyapis manami tamyamongapänachu. Chacrachöpis manami micuy wayonganachu. Llapayqui ushacänayquicamami tamyachimunanpa ruquin TAYTA DIOSGA polbutawan agushllata syëlupita shicwachimonga. Contrayquicunapis shamur pasaypami ushacächishunquipaj. Paycunawan pillyanayquipaj fïlayllanpa aywarpis mashtaypa mashtarna gueshpinquipaj. Chayta mayaycur llapan nasyun runacunami cushipäshunquipaj. Wañuptiqui pipis mana michänanpaj captin äbicunawan jirca animalcunami micushunquipaj. «Egipto runacunata castigashannömi TAYTA DIOS castigashunquipaj tucuy-niraj gueriwan, chupuwan, garachuwan, shegshipäcuywan. Chay gueshyawanga manami allchacanquipächu. TAYTA DIOS castigashuptiquimi waquinniqui löcuyanquipaj, waquinniqui gaprayanquipaj. Waquinniquina imata ruraytapis mana camäpacunquipächu. Gaprayasha carmi junajpapis chacaypano lamcaycachar purinquipaj. Ima rurashayquipis yangallami canga. Waran waranmi engañashunquipaj, ñacachishunquipaj. Pipis faburniqui mana captinmi suwacuna imayquitapis apaconga. Majachacänayquipaj parlashayquiwanpis jucmi puñucuyconga. Tiyanayquipaj wasita rurashayquichöpis manami tiyanquipächu. Übasta lantashpayquipis wayuyninta manami micunquipächu. Wäcayquita guechurcur ñaupayquicho pishtarpis manami yawachishunquipächu. Bürruyquitapis apacur manami cutichishunquipächu. Uyshayquita apacuptinpis manami pipis guechöshishunquipächu. Ricapaycaptiquimi wamrayquicunata warmita ollgutapis juc-lä nasyun runacuna apaconga. Waran-waran paycunapaj fiyupa llaquicurpis manami ricanquipänachu. Mana rejsishayqui jäpa runacuna shamur chacrayquicuna wayushanta apacuptin yangallami arushayquipis canga. Waran-waran mana cuyapaypa aruchishuptiqui pasaypami ñacanquipaj. Llapan chay päsashushayquicunata ricar löcuyanquipämi. TAYTA DIOSMI gongurniquicunachöpis chancayquicunachöpis fiyu gueriwan gueshyachishunquipaj. Gueri ushashunquipaj chaquiquipita umpucshuyquiyaj. «TAYTA DIOSMI camacächenga gamcunapis ni papäniquicunapis mana rejsishan nasyunman raynintinta prësu apashunayquipaj. Chaychöga rumipita, guerupita rurasha dioscunatami aduranquipaj. Chayno TAYTA DIOS maymanpis apachishushayquichöga canquipaj mana alli ricasha, pï-maypitapis chiquisha, rimashallami. Aypallata murupacurpis poguptenga ichicllatami shuntanquipaj. Chüpacacunami ushacurcongapaj. Übastapis lantanquipämi; täpanquipämi. Ichanga manami wayuynintapis pallanquipächu ni bïnutapis upunquipächu. Curullami ushacurcongapaj. Tiyashayquichöga intëruchömi cangapaj olivo yöracunapis. Ichanga wayuynin asëtünas marpucäcuptin alli asyaj asëtinwanpis manami cupacunquipänachu. Wamrayquicuna cangapämi ollgupis, warmipis. Ichanga juc-lä nasyunmanmi prësu apaconga. Llapan lantashayqui yöracunata, murushayqui micuycunatapis chüpacami ushacurcongapaj. Nasyunniquicho tiyaj juc-lä nasyun runacunaga munayniyojmi ricaconga. Gamcunami ichanga waranllanta-waranllanta munayniynajna canquipaj. Chay juc-lä runacunami imatapis ristashunquipaj. Gamcunapami ichanga imayquipis mana cangachu ristanayquipaj. Paycunami rispitasha runacuna canga. Gamcunatami ichanga mana pipis rispitashunquipächu. «TAYTA DIOSPA mandamintuncunata, laynincunata mana wiyacushayquipitami llapan maldisyun chayashunquipaj. Gaticachaycällarmi ushashunquipaj. Chayta ricarmi pï-maypis tantiyaconga gamcunaman, wamrayquicunaman maldisyun chayamushanta. Llapanpis chayashunquipaj ima-aycayqui cananpäpis yanapäshushayquipita TAYTA DIOSTA mana rispitar mana adurashayquipitami. Contrayquicunata TAYTA DIOS cachamuptinmi gamcunaga uywaynöna paycunata sirbinquipaj. Llapan ima-aycayquicunapis ushacaptinmi pasaypa muchoj ricacunquipaj. Chaymi micunayquipäpis ni upunayquipäpis ni jaticunayquipäpis mana canganachu. Chayno ñacanquipaj ushacänayquiyajmi. TAYTA DIOSMI cachamongapaj juc-lä nasyun runacunata. Ancanöpis illajpitami chayamongapaj. Rimaynintapis manami tantiyanquipächu. Fiyu runacunami canga. Manami rispitangapächu auquinta. Ni wamratapis manami cuyapangapächu. Chay suldärucunaga uywayquitapis micuyniquitapis ushaypami apaconga. Llapanta ushar manami cachapäshunquipächu rïgutapis, bïnutapis, asëtitapis, ni ima uywayquipa wawancunatapis. Llapanta ushaptinmi pasaypa yargayllawan wañunquipaj. «TAYTA DIOS goycushushayqui siudäcunatapis altu pergasha caycajta chay suldärucuna ushajpämi juchuchenga. Chay pergasha marcacuna chapäshunayquipaj cashanta yarpaptiquipis llapantami juchuchenga. Contrayquicuna magashunayquipaj siudäniquicunata curalacuycushpan chapäshuptiquimi fiyupa yargay canga. Chaymi yargaypita car TAYTA DIOS tarichishushayqui wamrayquicunatapis ollguta warmita micucarcärinquipaj. Amatar alli runa cashpanpis fiyupami chiquicurconga wauguinta, amatar cuyashan warminta, manaraj micushan caj wamrancunatapis. Wañoj wamranpa aychanta pitapis mana yawachinanpämi chiquiconga. Siudäcunata jäpa runacuna curalapaycäriptenga micunayquipaj manami imapis cangapächu. Contrayquicunaga marcayquicunacho fiyupami ñacachishunquipaj. Amatar alli cuyacoj warmipis fiyupami chiquicurconga amatar cuyashan runanta wamrancunata. Chiquiconga itinta pärishnintinta pacayllapa quiquillan micucurcunanpämi. Chayno canga contrayquicuna siudäniquicunata curalapaycuptin mana imapis micunayquipaj captinmi. «Gamcuna cay isquirbiraycaj yachachicuycunata mana wiyacuptiqui, munayniyoj TAYTA DIOSTA mana wiyacuptiquega manchariypaj castïgucunawan, mana allchacaj gueshyacunawanmi quiquiquicunatapis wamrayquicunatapis ñacachishunquipaj. Egiptucho fiyupa manchacuypaj cashan gueshyacunami gamcuna tiyashayquichöpis yurengapaj. Chaura fiyupami ñacanquipaj. Jananmanpis mas juc gueshyacunatami curucunatami yurichimonga llapaniqui ushacänayquipaj. Israelcuna goyllarcunano aypalla casha carpis TAYTA DIOSNINCHÏTA mana wiyacushayquipita wallcallanami quëdanquipaj. Gamcuna alli cawanayquipaj, achcaman miranayquipaj yanapäshushpayqui TAYTA DIOS cushicushannöllami mana wiyacushayquipita ushacächishushpayquipis cushiconga. Mana munaycajtami tiyashayqui nasyunpitapis gargushunquipaj. TAYTA DIOSGA llapan nasyunmanmi mashtaypa mashtar gargushunquipaj. Chay nasyuncunachöga juccuna adurashan guerupita rumipita rurasha ïdulucunatami aduranquipaj. Chaycunataga gampis ni unay awiluyquicunapis manami rejsishachu. Chay nasyuncunacho tiyaptiquega TAYTA DIOSNINCHI manami jamaytapis tarichishunquipächu. Chaymi gamcunaga fiyupa llaquicur, manchacashalla, amatar wagallar tiyanquipaj. Ima disigrasyapitapis manami librichu canquipaj. Chacaypa junajpapis manchacullarmi goyanquipaj. Fiyupa manchacurmi pacha wararcuptinpis: ‹Imay öraraj chacarconga› ninquipaj. Pacha chacaptinnami: ‹Imay öraraj pacha wararconga› ninquipaj. TAYTA DIOS ‹Egipto näninpa imaypis manami cutinquipächu› nisha captinpis büquicunawanmi cutichishunquipaj. Contrayquicunaman uyway canayquipaj ranticuyta munashuptiquipis pipis manami rantishunquipächu.» Moab nasyuncho Israel runacuna caycaptinmi Moisesta TAYTA DIOS niran paycunawan conträtuta rurashanta yarpächinanpaj. Chay conträtutaga Tayta Dios ruraran Horeb jircacho caycaptinmi. Llapan Israelcunata shuntaycur Moisés niran: «Egiptucho caycashpayqui ricarayquimi faraonta mandäshejnintinta Tayta Dios castigashanta. Gamcunaga ricarayquimi milagrucunata, señalcunata, almiraypajcunata rurashanta. Canancamapis Tayta Diosga manami tantiyachishunquirächu imapaj chayno rurashantapis. Ricaycarpis mana ricajnömi caycanqui. Wiyaycarpis mana wiyajnömi caycanqui. Chuscu chunca (40) watami chunyajpa gamcunata pushamushcä. Chay watacunacho manami mayganiquipapis ushacashachu röpayqui ni llanguiquipis. Chunyajpa purisha manami tantapis micunanchïpaj cashachu. Ni bïnupis ni ima machächicojpis upunanchïpaj manami cashachu. Chaymi Tayta Dios micuyta camaripämashcanchi pay Diosninchi cashanta tantiyacunanchïpaj. «Cay partiman chayaycamusha magamänanchïpaj shamuran Hesbonpa raynin Sehón, Basanpa raynin Og. Jina cajtami paycunata binsiranchi. Nasyunninta guechurcurnami aypuranchi Rubén trïbu, Gad trïbu, pullan Manasés trïbu runacunata. Chaymi canan gamcunaga TAYTA DIOSWAN conträtuta rurar parlashayquita llapanta cumliy. Chayrämi ima rurashayquipis alli llojshipäshunquipaj. «Cananga llapaninchïmi shuntacasha carcaycanchi Tayta Diospa ñaupancho. Cada trïbupa mandajnincuna, mayur runacuna, autoridäcuna, wamracuna, warmicuna, marcanchïcho tiyaj jäpacuna, yantacojcuna, yacucojcunapis. Llapayquimi shuntacashcanqui Tayta Dios gamcunawan rurashan conträtuta canan junaj jurar chasquinayquipaj. Cananpitaga Tayta Diospa wamrannami canqui. Paynami Diosniqui. Chaypämi unay awiluyqui Abrahamta, Isaacta, Jacobta auniran. Manami gamcunallapächu TAYTA DIOS rurashan conträtu bälin. Canan junaj noganchïwan conträtu rurashanga bälinmi mas guepata yurejcunapäpis. Gamcuna musyarcaycanquimi Egipto nasyuncho imano goyashanchïtapis, shacamur imanöpa nasyuncunapa päsamushanchïtapis. Ricaranchïmi mana sirbej guerupita rumipita guellaypita goripita rurasha ïdulucunata runacuna aduraycajta. Gamcunami ichanga ollgupis warmipis Tayta Diosta ama gonganquichu. Chay nasyuncunacho caj dioscunata ama aduranquichu. Chaycunata adurar Israel-masiquicunapäga canquipaj benënuyoj ashgaj jachanömi. «Cay conträtuta chasquircur ama yarpaychu mana cumliptiquipis TAYTA DIOS mana castigashunayquipaj cashanta. Mana cumlerga juchayojmi canquipaj TAYTA DIOS llapayquita castigar ushacächishunayquipaj. TAYTA DIOSGA manami perdunashunquipächu, sinöga fiyupa rabyashpanmi cay librucho isquirbiraycaj llapan maldisyuncunawan castigashunquipaj gampita mirajcunapis ushacashanyaj. Israelcunapita jorgushuptiqui ima ayca disigrasyacunami päsashunquipaj. Llapanpis chayno päsashunquipaj cay conträtu librucho isquirbiraycaj maldisyuncuna nishannömi. Chayno castigashushpayquega tiyashayqui nasyuntapis disigrasyacunawan gueshyacunawanmi TAYTA DIOS castigangapaj. Nasyuntapis chayno castigashanta guepa yurej Israel runacunawan caru nasyunpita shamoj jäpa runacunapis ricangami. Chaura fiyupa manchacashpan nenga: ‹Chay chacracunachöga cachiwan asufrimi mashtaraycan. Chaychöga manami imapis wayongachu ni guewallapis. Sodomata, Gomorrata, Admata, Zeboimta TAYTA DIOS castigar illgächiptin imapis mana quëdashannömi imapis mana canchu› nir. «Chaura llapan nasyun runacunami nenga: ‹¿Imanir-raj cay nasyunta chaynöga TAYTA DIOS castigaycusha? ¿Imanir-raj fiyupaga rabyacurcuran?› Niptin nenga: ‹Egiptupita unay caj awiluncunata Tayta Dios jorgamur conträtu rurashanta mana cumlishanpitami. Mana cumlishpanmi chay runacunaga TAYTA DIOSTA adurananpa ruquin mana rejsishan imachöpis mana yanapäcoj dioscunata adurasha. Chaypitami TAYTA DIOSGA cay nasyunpaj rabyacurcusha. Isquirbiraycashan llapan maldisyuncunawanpis castigasha. Fiyupa rabyashpanmi juc-lä nasyuncunaman gargusha. Chaymi cananga juc-lächöna carcaycan› nir. «Imatapis mana musyashanchi cajtaga quiquin Tayta Diosnillanchïmi musyan. Canan wiyashanchi mandamintuncunata, laynincunatami ichanga musyachimashcanchi noganchi wamranchïcuna imaypis cumlinanchïpaj. «Cananga musyanquinami wiyacuptiqui TAYTA DIOS bindisyunta churamunanpaj cashanta, mana wiyacuptiqui maldisyunwan castigashunayquipaj cashantapis. Gamcuna mana wiyacuptiqui Tayta Dios juc-lä nasyunman gargushuptiquega llapan nishäcunata yarpanqui. Canan niycashäno llapan shonguyquicunawan, llapan buluntäniquicunawan gamcunapis wamrayquicunapis TAYTA DIOSTA wiyacuptiquega TAYTA DIOSNINCHI cuyapäshushpayquimi alli goyaymanna churashunquipaj. May nasyuncunamanpis jitarishushayquipita shuntamushunquipämi. Nasyunniquipita may caruman apasha caycajcunatapis TAYTA DIOSGA cuyapäshushpayqui cutichimushunquipämi. TAYTA DIOSGA taytayquicuna tiyashan nasyunmanmi cutichimushunquipaj. Chaura gamcunaga yapay chaychöna tiyanquipaj. Chaycho tiyashpayquimi unay famillyayquicunapitapis mas alli cawashpayqui paycunapita mas achcaman miranquipaj. TAYTA DIOSNINCHËGA alli shongutami goshunquipaj gamcunatapis gamcunapita miraj wamrayquicunatapis payllatana llapan shonguyquiwan, llapan buluntäniquiwan cuyanayquipaj. Chauraga allimi cawanquipaj. Chiquishojcunatami, contrayqui cajcunatami ichanga TAYTA DIOS cay librucho isquirbiraycaj llapan maldisyuncunawan castiganga. Gamcunami ichanga TAYTA DIOSLLATA wiyacur sirbinquipaj. Canan willapaycashä mandamintucunatapis cumlinquipaj. Chaura TAYTA DIOSGA ima rurashayquimanpis, wamrayquicunamanpis, uywayquicunamanpis, micuyniquicunamanpis bindisyunta churamonga. Rasunpami TAYTA DIOSGA unay awiluyquicunata yanapar cushicushanno gamcunata yanapäshushpayquipis cushiconga. TAYTA DIOSGA yanapäshunquipaj payta wiyacur cay librucho isquirbiraycaj mandamintuncunatawan laynincunata llapan shonguyquipa, llapan buluntäniquipa cumliptiquimi. «Canan junaj willapashä mandamintucunaga manami sasachu caycan tantiyanayquipaj ni cumlinayquipäpis. Manami syëluchöräpischu caycan ‹¿Piraj ruquinchi syëluman wichaycunman? Cutiycamur willapämashwan cumlinapaj› ninayquipaj. Manami lamarpa jucaj cuchunchöräpischu caycan ‹¿Piraj ruquinchi lamar washa chimpanman aywanman? Cutiycamur willapämashwan cumlinapaj› ninayquipaj. Chaypa ruquin canan willapashä mandamintucunaga umayquicunacho, shonguyquicunachömi caycan. «Cananga munashayquita acray. Alli cawaypis wañuypis caycanmi. Alli goyaypis mana alli goyaypis caycanmi. Canan junajmi gamcunata niycä TAYTA DIOSTA cuyar llapan mandamintucunatawan laynincunata wiyacur cawanayquipaj. Chayno cawarga Tayta Dios goycushunayquipaj caycaj nasyunman yaycuptiqui paymi bindisyunninta churamonga achcaman miranayquipaj, llapan arushayquicunapis alli cananpaj. Canan willapashäcunata mana cumlir, juc dioscunata adurar gongurpacorga cuyapaypämi ushacanquipaj. Jordán mayuta chimparcur guechushayqui nasyunchöga manami unaycamaga goyanquipächu. Chayno caycaptenga sumaj tantiyacuy wiyacur cawanayquipaj. Bindisyunta chasquir alli cawanayquipaj cajta, maldisyunasha car mana alli cawanayquipaj cajta canan junaj acray. Canan acrashayquitaga syëlupis cay pachapis testïgumi caycan. Chauraga alli cawanayquipaj cajta acray ari gamcunapis gamcunapita mirajcunapis alli cawanayquipaj. TAYTA DIOSNINCHÏTA cuyar pay nishancunata wiyacuy. Payta wiyacorga allimi cawanquipaj. Chaynöpami unay awiluyqui Abrahamta, Isaacta, Jacobta, Tayta Dios aunishan nasyuncho unaycama cawanquipaj.» Moisesga Israelcunata masta willapar niran: «Pachac ishcay chuncan (120) watayojnami cä. Mananami callpäpis cannachu wac-läman cay-läman chayar purinäpaj. Jinachöpis TAYTA DIOSGA Jordán mayuta manana chimpanäpaj cashantami nimasha. Imano captinpis TAYTA DIOSGA gamcunapa ñaupayquitami aywanga. Gamcuna aywayniqui-tupumi chay nasyun runacunata wañuchenga gamcuna tiyacaycärinayquipaj. TAYTA DIOS nishanno Josuënami mandajniqui canga. Paymi pushashunqui. Yaycunayquipaj caycaj nasyuncho tiyarcaycaj runacunataga TAYTA DIOS illgächenga Amorreo runacunapa raynin Sehonta, Ogta nasyunnintinta rurashanno. Chay runacunata illgächinanpäga maquiquicunamanmi TAYTA DIOS churamongapaj. Churamuptin noga nishänölla llapanta illgächinqui. Gamcunaga paycunawan pillyar ama manchacunquichu. TAYTA DIOSMI gamcunataga yanapäshunqui. Manami cachaycushunquipächu.» Nircurnami Moisesga lädunman Josuëta gayaycur Israelcuna wiyaycaptin niran: «Sumaj chegllayquita watacuy. Ama manchacunquichu. Cay runacunataga TAYTA DIOS ‹goycushayqui› nir aunishan partiman gammi pushanqui. Gammi chacratapis ricachinqui. Quiquin TAYTA DIOSMI ñaupayquita aywar yanapäshunquipaj. Manami cachaycushunquipächu. Chaymi ama manchacunquichu.» Isquirbishan laycunata Moisesga entregaran Conträtu babulta apaj Leví cüracunata, mayurcunata. Entregarmi paycunata niran: «Ramäda fistacho, cada ganchis wata, jagacunata perdunay wata chayamuptin TAYTA DIOS acrashan pachacho llapan Israelcuna shuntacanga. Nircur llapan wiyananpaj cay laycunata liguipanqui. Chaychömi ollgupis, warmipis, wamracunapis, gamcunacho tiyaj jäpa runacunapis shuntacanga liguipashayquita wiyar TAYTA DIOSPA laynincunata wiyacur cawananpaj. Chayrämi wamrayquicunapis yachaconga TAYTA DIOSTA imaypis wiyacur rispitananpaj. Jordán mayuta päsarir TAYTA DIOS goycushunayquipaj caycaj nasyuncho tiyashpayqui imaypis chayno liguipanqui.» Chaypitana TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Gam wañunayquipaj wallcanami pishin. Chaymi Tincunanchi Tolduman Josuëta pushacurcur shamuy. Paytami willapäshaj imata rurananpaj cashantapis.» Chaura Josuëwan Moisesga Tayta Dioswan Tincunan Tolduman aywaran. Chaychönami TAYTA DIOSGA ichiraycaj pucutaycho yuriparan. Chay pucutayga Tolduman yaycuna puncu janancho päracuycuran. TAYTA DIOSGA Moisesta niran: «Wañunayquipäga wallcanami pishin. Cay runacunaga mana allitanami ruranga. Tiyananpaj caycaj nasyuncho caycaj dioscunata adurarmi pirdicanga. Nogataga gongaycamanganami. Paycunawan conträtu rurashätapis manami cumlenganachu. Chaura nogapis paycunapaj fiyupami rabyacurcushäpaj. Manana yanapäshänachu. Paycuna ñacaptinpis mananami imapis gocamanganachu. Fiyupa ñacar llaquicur-rämi nenga: ‹¿Manachuraj cayno päsaycämanchi Tayta Diosninchi manana yanapämasha?› nir. Chayno tantiyacuptinpis llutancunata rurar juc dioscunata adurashanpitami paycunapita noga witicushaj. «Cananga juc birsuta isquirbiy. Nircur yachachiy Israelcuna cantananpaj. Cay birsuta cantarmi paycuna tantiyaconga juchata rurashanta. Nogaga Israelcunata chayachishaj jurar awiluncunata aunishä partimanmi. Chaychöga lëchipis mishquipis manami pishinchu. Chaycho paycuna sumaj micucarcärir, wirayacurcorga juc dioscunatami aduranga. Nogataga manacajmannami churamanga. Chayno rurarmi paycunawan conträtu rurashätapis mana cumlenganachu. Paycunaman fiyupa ñacaycuna, llaquicuycuna chayaptin ichanga cay yachachishä birsuna paycunata tantiyachenga. Paycunapita miraj wamrancunapis mana gongaypami cantanga. Nogaga aunishä nasyunman manaräpis yaycuchishpallänami musyaycä imano cananpaj cashantapis.» Chaura Moisesga chay junajllami chay birsuta isquirbircur Israelcunata yachachiran. Chaypitana Nunpa wamran Josuëta Tayta Dios niran: «Gammi Israelcunata chayachinquipaj aunishä nasyunman. Nogaga imaypis yanapaycäshayquimi. Chaymi ama manchacuychu.» Moisés llapan laycunata ushajpaj isquirbircur TAYTA DIOSPA conträtu babulninta apaj Leví runacunata niran: «Cay laycunata churay TAYTA DIOSNINCHÏPA conträtu babulnin ñaupanman. Chay laycunaga testïgunömi canga juchata ruraptiqui jusgasha canayquipaj. Nogaga musyänami mana wiyacoj, mana tantiyacoj runacuna cashayquita. Cawaycaptillänami fiyupa TAYTA DIOSTA rabyachishcanqui ¡Wañucuptënaga imatanaraj ruranquipis! Cananga llapan mayur runacunata, cada trïbupa mandajnincunata pushamuy Tayta Dios nishancunata willapänäpaj. Paycunata tantiyachishätaga syëlupis cay pachapis wiyar testïgumi canga. Musyänami wañucuptëga llapayqui Israelcuna jucha rurayllacho goyänayquipaj cashanta. Mananami ruranquipänachu imano cawanayquipaj willapashäcunatapis. Llutancunata rurar TAYTA DIOSTA fiyupa rabyachishayquipitami fiyupa ñacanquipaj.» Chayno nircurmi Moisesga llapan Israelcunapa ñaupancho cay birsuta gallaycunanpita ushanancama liguiparan: «Syëlu wiyay rimashäta. Cay pacha wiyay imata niycashätapis. Yachachicuynëga tamyanömi runacunaman chayanga. Willapashäga shullaynömi, jachaman chirapa chayajnömi, tajtacho shullay caycajnömi canga. TAYTA DIOS munayniyoj cashantami willacushaj. ¡Llapayqui payta alabay ari! Paymi imapitapis chapämajninchi. Pay rurashancunaga fiyupa allimi. Imatapis allillatami ruran. Payga manami imaypis llullacunchu. Payga llapantapis allimi rican. ¡Alli cajtami ruran; rasun cajllatami riman! «Fiyu, juchasapa runacuna, Tayta Diosta rabyachej, Paypa ‹wamran› ninäpäpis manami allichu canqui. Mana tantiyaj lïsu runacuna ¿chaynöchu TAYTA DIOSNINCHÏTA cutichinqui? Payga ¿manachu taytayqui caycan? ¿Manachu camashojniqui, cawayta goshojniqui caycan? «Mä yarpachacuriy. Unay imano cashantapis tantiyacuriy. Taytayquicunata, auquincunata tapucuy. Tayta Diosmi juc junajcho runacunata raquiran. Nasyuncunata raquir lindancunatapis churaparan. Chayno rurashpan Israelcunatapis raquiparan aycapis cashanman-tupumi. Chaymi paycunata cuyar acraran yanapänanpaj. Jacobpita mirajcunatami shuntaran paypa maquincho cawananpaj. Wayralla tumaycaj chunyaj jircachömi paycunata tariran. Cuyapashpan shuntacurmi sumaj yachachiran. Ñawi-ñïñunta-japuymi cuydaran. Chaymi gueshtancho anca älanta quicharcur-quicharcojno, wawancunata pärinanpaj yachachejno, Tayta Diospis acrashancunata apacamuran. «TAYTA DIOSLLAMI pushararan. Juc dioscunaga manami yanapashachu. Nasyuncunacho altunnin jircacunapami llapanta binsichir pushamusha. Jircacunacho cajpa wayuynintami micunanpaj camariparan. Gagapita llojshimoj mishquitami upuchiran. Ranrapita llojshimoj asëtitami upuchiran. Quësutami, cabrapa lëchintami camariparan. Yanapaptinmi Basán particho caj cashnicunata, uyshacunata, chïbucunata micuran. Rïgutapis allillatami micuran. Bïnutapis upuran sumaj pogusha übaspa yacuntami. «Israel ichanga werayasha, jaytacojyasha. Jesurún wera cayllawan llushwaypa llushwasha. Chayno carmi Camajnin Tayta Diostapis gongaycusha. Salbajninta, chapajninta manacajman churasha. Juc dioscunata adurashpanmi Tayta Diosta rabyachisha. Uywacunatapis pishtaran dyablucunapaj, chayraj rejsishan dioscunapaj. Chaycunataga unay awiluncunapis manami aduraranchu. «Israelcuna, cachaycushcanquimi imapitapis chapäshoj Taytanchïta. Gongaycushcanqui cawayta gomajninchi Tayta Diosta. Chaypitami TAYTA DIOSGA rabyacurcusha. Wamrancuna captiquipis mana yanapäshurayquinachu. Chaymi nisha: ‹Paycunata manami yanapäshänachu. Mä imamanshi chayanga. Paycunaga fiyu runacuna, mana yäracuypaj wamracunami. Mana dios caycaptin juc dioscunata adurashpanmi rabyachiman. Manacaj ïdulucunata adurashpanmi rabyachiman. Nogapis paycunata rabyachishaj juc marca runacunawan. Mana tantiyacoj runacunawanmi rabyachishaj. Cananga nina ratarejnörämi fiyupa rabyacurcushcä. Rabyashäga chayanga pacha rurincamami. Allpatapis micuytapis manami wayuchishächu. Jircacunatapis rupachirmi ushashaj. Paycunataga tucuynöpami castigashaj. Wacpita-caypitami lëchäcunata chayachishaj. Yargaywan rupay gueshyawan wañunanpämi camacächishaj. Fiyu gueshyami ushangapaj. Micucoj animalcunatami, wañuchicoj culebracunatami yurichishaj. Wamrancunatapis cällicunachömi tucsirgärenga. Wasincunachöpis fiyupa manchariymi canga. Wañongapämi mösupis jipashpis, auquinpis, itipis. « ‹Nogaga yarparä pipis mana yarpänanpaj intërupa garguriytami. Ichanga contrancuna cushipämänanta manami munashcächu. Manami munächu paycuna alli-tucur «TAYTA DIOSNIN chapaycaptinpis illgächishcanchi» ninanta.› «Israelcunapaga yarpayninpis manami cannachu. Imata rurarcaycashantapis manami tantiyannachu. Canan nishäcunata ojalä tantiyacunman ichanga. Ushacänanpaj cashanta cuentata gocuptin allimi canman. ¿Imanöpataj warangantin runacunata jucnaylla gaticachanman? ¿Imanöpataj chunca warangantin runacunata ishcajlla gaticachanman? Chayno captinpis Israelcunata chayno gaticachasha imapitapis chapaj TAYTA DIOS contrancunapa munayninman cachaycuptinnami. «Contranchïcunata chapäga manami noganchïta chapämajninchïnöchu. Chaytaga quiquincunapis musyanmi. Contranchïcunaga fiyumi, wañuchicojmi, Sodoma, Gomorra runacunanömi. Chay runacunaga caycan ismusha übasnömi. Paycunapa bïnunpis wañuchicoj culebrapa benënunnömi. «Tayta Diosninchi nisha: ‹Jucha rurashancunataga manami gongächu. ¿Gongaycunäpaj cashantachi yarpaycan? Llutanta rurashanman-tupu quiquëmi runacunataga jusgashaj. Juchan aypämuptenga manami jananpashächu. Ushacächinäpaj juchan aypaycämunnami. Öran chayaycämunnami paycunata jusganäpaj.› «Acrashan runacunapa callpan manana captenga TAYTA DIOS yanapangami. Payta sirbejcuna ushacänanpaj captenga cuyapangami. Chaymi contranchïcunata Tayta Dios nenga: ‹¿Maytaj imapitapis chapäshunayquipaj yäracushayqui diosniquicuna? ¿Maytaj chay uywacunapa wiranta «micun» nishayqui, bïnuta churashayquita «upun» nishayqui dioscuna? ¡Canan jatarimuchun yanapäshunayquipaj! ¡Shamuchun washäshunayquipaj! ¡Nogallami llapanpaj munayniyoj Dios caycä! Nogapita mas jucga manami canchu. Nogami munayniyoj caycä pitapis cawayta gonäpaj, wañuchinäpäpis. Nogami pitapis gueshyachë, allchacächëpis. Ñawëpitaga manami pipis gueshpinchu. Imaycamapis cawaj Dios cashpämi maquëta syëluman jogarcur jurä. Conträcunata jusganäpaj achicyaypa achicyaycaj espädäta afilashaj. Chiquimajcunataga llapantami castigashaj. ¡Chiquimajcunataga merësishanman-tupumi ayñita cutichishaj! Mandajnincunatawan suldäruncunata ushaptë lëchäcunapis yawarllami canga. Espädäpis aychanta cuchurmi ushanga. Chayno wañonga guërracho pillyajcunapis prësu charisha cajcunapis.› «May-chay nasyunchöpis tiyaj runacuna Tayta Dios acrashan Israelcunawan iwal cushicuy-llapa. Paymi ayñita cutichishpan wañuchenga sirbejnincunata wañuchishanpita. Acrashan runacuna cushisha cawananpämi tiyashan nasyunninta limyuyächenga.» Chay birsutami Nunpa wamran Josuëwan aywaycur Moisés llapan Israelcunata liguiparan. Liguipayta usharcur Israelcunata niran: «Canan willapashäcunata sumaj yarpachacuy. Yachachishä laycunata cumlinanpaj wamrayquicunata willapay. Cay laycunataga manami yangallapächu yachachishcä, man'chäga chaycunata cumlir alli cawayta tarinayquipämi. Chay laycunata cumlerga Jordán mayuta chimparcur partisyun chacrata chasquir allimi cawanquipaj.» Chay junajllami Moisesta TAYTA DIOS niran: «Moab nasyuncho caycaj Abarim jircacunapa aywar Nebo puntaman wichay. Chayga caycan Jericó siudä chimpanchömi. Chay puntapitami ricanqui Israel runacunata goycunäpaj caycaj Canaán nasyunta. Wauguiqui Aarón Hor puntacho wañushpan unay wañoj famillyayquicunawan tincoj aywacushannömi gampis Nebo puntaman wicharcur wañushpayqui famillyayquicunawan tincoj aywacunquipaj. Gamga wauguiqui Aaronwan ishcaniquimi Israelcunapa ñaupancho mana wiyacamarayquichu. Chayno rurarayqui Zin jutiyoj chunyaj Meriba-cades yacu llojshimojchömi. Israelcunapa ñaupancho gamcunaga manami rispitamarayquichu. Chaypitami gamga Israelcunata goycunäpaj caycaj nasyunta carullapitana ricärinquipaj. Chay nasyunman ichanga gam mana yaycunquipänachu.» Moisestaga Tayta Diosmi acraran. Paymi wañunanpaj wallcallana pishiycaptin Israelcunata bindisyunta gor cayno niran: «TAYTA DIOSGA Sinaïpitami shamusha. Seirpita-pachami achquipämashcanchïpis. Parán jircapitami achicyaypa achicyämuran. Waranganpa waranganpa anjilnincunawanmi shamusha. Derëchu caj maquinpitaga ninanörämi layninpis yargamusha. Tayta Diosga cuyanmi acrashan caj runacunata. Pay munashanno cawajcunataga imapitapis chapanmi. Chayno cawaj runacunaga Diospa ñaupanman gongurpacun. Chaychömi tantiyachishancunata chasquicun. Moisesmi laycunataga willapämashcanchi. Chay laycunaga Jacobpita mirar aywaj cajcunapa erensyannömi caycan. Jesurún Tayta Diosta chasquiran raynin cananpaj.» Rubén trïbu runacunapaj niran: «¡Wallcajlla carpis Rubén trïbu runacunaga ama ushacächunchu!» Judá trïbu runacunapämi niran: «Judá runacuna mañacamushanta wiyaycullay ari TAYTA DIOS. Paycunataga mashtacaptinpis juc pachallaman shuntaycuy. Munayniyoj cayniquiwan paycunata washaycuy ari. Contrancunata binsinanpaj yanapaycullay.» Leví trïbu runacunapämi niran: «Tayta Dios, Israelcunataga Masah partichömi musyaparayqui. Meribachömi paycunawan rimanacurayqui. Nishayquita wiyacoj Leví trïbu runacunatami ichanga Tumimtawan Urimta aptapashcanqui. Paycunaga nishayquita llapantami cumliran. Conträtu rurashayquinöllami cawarcaycan. Maman-taytanta, wauguincunata, wamrancunata cuyashanpitaga masmi gamta cuyashunqui Tayta Dios. Paycunaga Jacobpita miraj Israelcunatami layniquicunata yachachin. Ñaupayquichömi insinsuta rupachin. Altarchömi rupachina sacrifisyucunata rupachin. TAYTA DIOS, paycuna sumaj sirbishunayquipaj yanapaycullay. Paycuna rurashanga shonguyquipäno caycullächun. Chiquejcuna yarpashanta ichanga manacajman churaycullay. Amana contran jatarichunnachu.» Benjamín trïbu runacunapämi niran: «TAYTA DIOS cuyashancunaga mana yarpachacuypami goyanga. Paymi imaycamapis chapanga. Maquillanchömi imaypis chararanga.» José trïbu runacunapämi niran: «Paycunapa chacranmanga TAYTA DIOS bindisyunta churaycuchun. Tamyata tamyachimuchun. Yacutapis pashtachimuchun pargunanpaj. Micuynincunapis timpuncho wiñamuptin alli poguypa poguchichun. Lömacunachöpis allinnin caj micuy wayuchun. Jircancunachöpis aypallata cusichachun. Chacrancunapis alli chacra cachun. Micuyninpis alli wayuchun. Josëta bindisyunta gochun rataycaj shiracho yuripäcoj Tayta Dios. Llapanpis Josëpäga alli cachun. Paytaga llapan wauguincunapitami acraran. José trïbu runacunaga wäcapa rimir caj wawan maucha cashan törunömi caycan. Callpayoj cayninpis chucaru törunömi. Callpayoj cayninpami may-chay nasyun runacunatapis binsir manchachenga. Chaynömi canga yupaytapis mana atipaypaj Efraín runacunaga. Chaynömi canga waranganpa waranganpa Manasés runacunapis.» Zabulón trïbu runacunapaj Isacar trïbu runacunapaj niran: «Zabulón runacuna maypapis purir cushicuy. Gamcunapis Isacar runacuna witichinalla tolduyquicunacho goyar cushicuy. Paycunaga juc-lä runacunatami puntaman gayangapaj. Chay runacunawanna Tayta Diospaj uywacunata pishtanga. Lamarcho ima-aycapis bälejcuna cajwan rïcuyarmi cushisha goyanga.» Gad trïbu runacunapämi niran: «Tayta Diosga alabasha caycullächun. Paymi Gad runacunapa chacrancuna mas achca cananpaj yanaparan. Gad runacunaga wawayoj liyun lätacuycur cäsajnömi caycan. Chaymi charishan runapa ricranta, umantapis rachirin. Paycunaga allinnin caj chacracunatami charicurcusha. Paycunapa chacrancunaga suldärucunapa mandajnincuna allinnin caj chacrata chasquishannömi caycan. Gad runacunami waquin Israel famillyata yanapar ñaupa-puntata aywaran. Paycunaga llapantapis TAYTA DIOS willapashannöllami cumlisha. Israel trïbucunachöga Dios munashallantami rurasha.» Dan trïbu runacunapämi niran: «Dan runacunaga caycan manta liyun Basán partipita pintimojnömi.» Neftalí trïbu runacunapaj niran: «Neftalí runacunataga TAYTA DIOS cuyanmi. Paycunataga achca bindisyuntami gosha. ¡Lamarpita chunyajcamami chacranpis caycan!» Aser trïbu runacunapaj niran: «Jacobpita miraj waquin trïbucunano paycunapis bindisyunta chasquichun. Waquin trïbucunapis Aserta cuyachun. Chaquincunatapis ushmananpaj olivo asëti puchuy-puchuy caycullächun. Siudä puncunpa rancancunapis fyërrupita, runsipita caycullächun. Callpancunapis wañushanyaj ama ushacächunchu.» «Jesurunpa Diosninnöga manami ima dioscunapis canchu. Payga yanapäshunayquipaj shamun pucutay janallanpami. Imaypis cawaj Tayta Diosmi munayninwan gamcunataga chapäshunqui. Paymi chiquishojcunatapis ñaupayquipita gargusha. Chayno gargushpan ushacächinayquipämi nishunqui. Israelcunaga Tayta Diospa munaynincho carmi alli goyäconga. Mirar aywaj wamrancunapis allimi goyäconga. Chacrancunachöpis rïguwan übasga fiyupami wayonga. Paycuna tiyashanmanga tamyapis timpunchömi tamyanga. Israelcuna cushicäriy. ¿Picunaräshi gamcunamanga tincunman? TAYTA DIOS quiquinmi gamcunataga salbashunqui. Paymi imapitapis chapäshushpayqui yanapäshunqui. Paymi contrayquicunatapis binsëshishunquipaj. Chiquishojcunataga ushajpämi wañuchinquipaj. Alli-tucuycajtami manacajman churanquipaj.» Chunyaj Moab pampapita Moisesga aywar Nebo jircacho caycaj ricäpannin Pisga nishan puntaman wicharan. Chay puntaga Jericöpa chimpanchömi caycan. Chay puntapitami TAYTA DIOSGA ricachiran Galaad partipita Dan particama. Ricachiran Neftalí partita, Efraín partita, Manasés partita, Judá partitapis Mediterráneo lamarcama, Neguevta, Jordán aywaj pampata, Jericó aywaj pampata Zoarcama. Jericó siudächöga achca palma yöracunami caycan. Nircur TAYTA DIOS niran: «Tagay ricashayqui nasyonga caycan Abrahamta, Isaacta, Jacobta wamrancunata goycunäpaj jurar aunishämi. Noga munashcä ñawillayquiwanpis ricärinayquitami. Quiquiquega mananami chayman chayanquipänachu.» Chaynömi TAYTA DIOS nishanno sirbejnin Moisesga chay puntacho wañucuran. Chay puntaga Moab nasyunchömi caycan. Wañucuptin Moabllacho pampaycuran Bet-peorpa chimpancho caycaj pampaman. Canancama manami pipis musyanchu mayninman pampashantapis. Moisés wañuran pachac ishcay chuncan (120) watayoj caycashanchömi. Wañunancamapis paypa ñawenga manami chacaranchu. Manami gueshyaranpischu. Moisés wañuptin Israelcunaga Moab pampacho quillacama lüturan. Chayno lüturan custumrin cashannömi. Manaraj wañurmi Nunpa wamran Josuëpa umanman maquinta churaycur Tayta Diosta Moisés mañacaparan tantiyacoj cananpaj. Chaymi TAYTA DIOS nishannölla Moisespa ruquin Josuëtana Israel runacuna rispitar wiyacuran. Moisés wañushanpita mas jucga profëta mananami carannachu Moisesnöga. Paywanga TAYTA DIOS parlaj ricanacurmi. Moisesmi Egiptucho, faraón ricaycaptin, mandäshejnincuna ricaycaptin, llapan runa ricaycaptin TAYTA DIOS yanapaptin milagrucunata ruraran. Chaymi paynöga mas juc profëta mana carannachu. Payga llapan Israel runacuna ricaycaptinmi Tayta Diospa munayninwan almiraypaj milagrucunata ruraran. Nunpa wamran Josuëtana TAYTA DIOS willaparan sirbejnin Moisés wañushanpita. Josuëga caran Moisespa yanapajninmi. Paytami niran: «Sirbimajnë Moisés wañucushanami. Cananga gamna chimpachinqui Jordán mayuta llapan Israelcunata goycunäpaj caycaj partiman. Moisesta aunishänömi gamcunata goycushayqui chayanayquipaj caycaj partitaga. Gamcunatami goycushayquipaj chunyajpita gallaycur Libanucama, Éufrates mayupita gallaycur Het runacuna tiyashan chacrancunatawan Mediterráneo lamarcama. Moisesta yanapashänömi gamtapis mana cachaypa yanapäshayqui. Chaymi cawashayquicamaga mana pipis binsishunquicunapächu. «Ama manchacuychu. Sumaj balurchay. Cay runacunataga gammi raquipanquipaj unay famillyayquicunata aunishä chacrata. Gamga ama manchacuychu. Sumaj balurchay. Sirbimajnë Moisés llapan layta yachachishushayquita cumliy. Llapantapis cumliy imano ruranayquipäpis niycashannölla. Chauraga ima rurashayquichöpis yanapäshayquipämi. Yaparir-yaparir yachacuy cay lay isquirbichishätaga. Pagasta junajtapis yarpachacuy nishannölla cumlinayquipaj. Chauraga ima rurashayquipis allimi llojshipäshunquipaj. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI maychöpis yanapäshayquipaj. Nogami niycä mana manchacunayquipaj, sumaj balurchanayquipaj.» Chaypitaga mandajcunata Josué niran: «Gamcuna llapan runacunata willay mircapancunata camaricunanpaj. Cananpita quimsa junajtami Jordán mayuta chimpashun TAYTA DIOSNINCHI gomänanchïpaj caycaj partita charinanchïpaj.» Rubén trïbuta, Gad trïbuta, pullan caj Manasés trïbutapis Josuëga niran: «Yarpäshun TAYTA DIOSTA sirbej Moisés imata nimashanchïtapis. Pay nimaranchi cay particho chacrata TAYTA DIOS goycamaptinchi alli cawananchïpaj cashantami. Gamcunaga Jordán mayupa cay chimpancho Moisés raquipäshushayqui chacrallachöna cachaycäriy warmiquita, wamrayquicunata, uywayquicunata. Ollgu cajmi ichanga pillyapaj alli caycajcuna llapaniqui aywanqui pillyanayquipaj llapanta camaricusha. Waquin Israel-masiquicunapa ñaupanta aywanqui pillyäshinayquipaj. Paycunata TAYTA DIOS alli chacrata goycushpan gamcunano jamananpaj yan'ganqui. TAYTA DIOS goycunanpaj caj chacrata paycunapis guechunanpaj yanapanqui. Chaypita gamcunaga cuticamunqui mayupa cay chimpanman chacrayqui cananpaj TAYTA DIOSTA sirbej Moisés ricachishushayquita charicarcärinayquipaj.» Chaura paycuna niran: «Nimashayquitaga cumlishäcunami. Maymanpis cachamashayquimanmi aywashaj. Moisés cawaycashpan imata nimashantapis cumlishänömi gam nimashayquitapis cumlishäcuna. Ichanga gamtapis TAYTA DIOSNINCHI yanapaycushunqui Moisesta yanapashanno. Nishayquita mana cumlejta, mana wiyajcunataga wañuchishunmi. Gamtami ichanga në mana manchacunayquipaj, sumaj balurchanayquipaj.» Josuëga ishcaj runacunata cacharan Jordán mayupa washa chimpanman pacayllapa yaycur ricapacamunanpaj. Paycunata niran: «Chay partita intërupa ricapacamuy. Jericó siudäta sumaj ricapacamunqui.» Chaura paycuna Sitim partipita aywaran. Jericó siudäman chayaran cuerpunwan gänapacoj Rahab jutiyoj warmipa wasinman. Nircur chayllacho pachacuran. Maymanpis pachacushanta ricarmi Jericó siudäpa rayninta willaycäriran «Canan chacaymi shamusha Israelcuna cay partita ricapacoj» nir. Chaura rayga runacunata cacharan Rahab cajman. Chayar niran: «Wasiquiman pachacamoj runacunata gargamuy. Chay runacunaga ricapacojmi shamusha.» Warmiga runacunata mayna pacaycusha caran. Chaymi ray cachashan runacunata niran: «Runacunaga chayamushami. Ichanga manami musyashcächu maypita shamushantapis. Siudä puncuta wichganan öra pacha chacaycaptinnaga aywacushami. Manami musyächu maypa aywacushantapis. Gamcuna juclla gaterga taripanquimanmi.» Rasunpaga chay runacunata pacaycuran wasin jananman wicharcachirmi. Paycunaga pacaraycaran lïnu manöjucuna goturaycaj rurincho. Ray cachashan runacunaga Rahab nishanta riguirmi ashej aywaran prësu charinanpaj Jordán mayuta chimpanan bäducama. Ashej aywaj runacuna llojshiriptenga siudäpa puncunta wichgacurcuran. Rahabga ricapacoj aywajcuna manaraj puñuptillan wicharcur niran: «Nogaga musyänami cay partita TAYTA DIOS goycushushayquita. Tayta Diosga camacächisha gamcunata fiyupa manchacunäpaj. Chayamushayquipitami caychöga llapan fiyupa manchariycan. Musyaycäcunami Egiptupita shacamuptiqui Puca Lamar yacuta päsamunayquipaj TAYTA DIOS chaquichishanta. Musyaycäcunami Jordán mayupa washa chimpancho caycaj Amorreo nasyunpa raynin Sehonta Ogta suldäruncunatawan wañuchishayquita. TAYTA DIOSNIQUEGA janaj pachachöpis cay pachachöpis fiyupa munayniyojmi. Chaymi fiyupa mancharishcäcuna. Manami pipis gamcunawan pillyananpaj baluranchu. Chaymi ruwacö. Juclla ñaupächo juraycuy, gamcunata cuyapashpä pacashäno nogapa famillyätapis cuyapänayquipaj. Cuyapämänayquipaj cashanta musyanäpaj juc señalta cachapämay. Nogacuna casta cajtaga ama wañuchinquichu mamäta, papänëta, turëcunata, ñañäcunatapis. Wañunäcunapita salbaycäramanqui ari.» Chaura ricapacoj aywaj runacuna niran: «Nogacuna nishäta pitapis mana willacuptiquega nogacunapis salbamashayquinömi gamcunata salbashayqui. Nogacunata cay partita TAYTA DIOS goycamaptenga cuyapashpä palabräta cumlishämi.» Rahabga tiyaran siudäta curalaraj pergacho. Chaymi runacunata wasipa bentänanpa wascawan warcuyllapa urächiran wajtaman gueshpicunanpaj. Manaraj urächirmi paycunataga niran: «Aywacuy jircaman. Quimsa junaj pacaräcunqui ashishojcuna siudäman cutimunancama. Chaypita ichanga aywacunquina.» Niptin paycuna niran: «Nogacunaga jurar aunishäta cumlishämi. Cay marcaman Israelcuna yaycamuptenga gam cay bentänaman cay puca wascata warcunqui. Gam famillyacuna chaypäga papäniqui, mamayqui, turiquicuna, ñañayquicuna, llapaniqui shuntacanqui. Mayganpis cay wasipita llojshej cajmi ichanga quiquinpitana wañuptinpis. Chaura nogacunaga manami juchayojnachu cashaj paycuna wañushanpita. Cay wasicho caycajta maygantapis wañuchiptin ichanga nogacuna juchayoj cashaj. Canan parlashanchïta gamchush pashtapacunqui; chauraga nogacuna canan jurar aunishäta manami cumlishänachu.» Niptin Rahabga «Nishayquinömi rurashaj» niran. Chaypita runacunaga dispidicur aywacuran. Rahabnami bentänanman puca wascata warcuran. Chay ishcay ricapacoj aywaj runacunana jircacho pacarpäcuran quimsa junajcama. Chaycama suldärucunaga intërupa ashiran. Mana tarirnaga Jericó siudämanna cuticuran. Cuticuriptinrämi pacaraycashan jircapita llojshirir aywacuran. Jordán mayuta päsarir Josué cajman chayaran. Imano cashantapis willapar niran: «TAYTA DIOSGA intërutami chay pachata munayninchïman churamusha. Chaycho tiyajcunaga yaycunanchïpaj cashanta musyarmi mancharir ima ruraytapis mana camäpacunnachu.» Chaypita warannenga chacallana Josuëga llapan Israelcunawan Sitimpita llojshiran. Aywar chayaran Jordán mayuman. Mayupa cay chimpallanman pachacuran. Quimsa junajpitaga mandajcuna tumar Israelcunata nutificaran: «TAYTA DIOS conträtu rurashan babulta Leví cüracuna apaycajta ricarga maycho caycashanchïpitapis juclla guepanta aywanqui. Mayuta chimparcorga manami nänita rejsinquirächu. Chaymi mana ogracänayquipaj guepallanta aywashun. Ichanga apashan babulman ama alläpa witipanquichu. Waranga metrupano guepallanta aywanqui.» Josuëna runacunata niran: «Warami ricashun milagruta TAYTA DIOS rurajta. Chaymi llapaniqui purificacur limyuyay.» Warannin junajna cüracunata niran: «Tayta Dios conträtuta rurashan babulta runacunapa ñaupanpa päsachiy.» Chaura cüracunaga Tayta Dios conträtu rurashan babulta aparan runacunapa ñaupanta. Chaypitana TAYTA DIOSGA Josuëta niran: «Cananpitaga llapan Israelcuna musyanga Moisesta yanapashäno gamtapis yanapaycashäta. Chaymi paycunaga fiyupa rispitashunquipaj. Gammi babulta apaj cüracunata ninqui Jordán mayuman yaycurir cantunman ichicaycärinanpaj.» Chaymi Josuëga Israelcunata gayaran: «Shamuy-llapa TAYTA DIOS nishanta willanäpaj. Cananmi gamcuna musyanquipaj munayniyoj cawaj Tayta Dios noganchïcho caycashanta. Gamcuna mayuta päsariptiquega paymi ñaupayquita aywar ushajpaj wañuchenga Cananeo, Het, Hev, Ferez, Amorreo, Jebús runacunata. Chaynöpis munayniyoj Tayta Dios conträtuta rurashan babulta cüracunami Jordán mayuta päsachenga. Canan acray chunca ishcay (12) runacunata cada trïbupita jucta. Cay pachata munaynincho chararaj TAYTA DIOSNINCHÏPA conträtu babulninta apaj cüracuna yacuman yaycurcuptenga janapita shamoj mayu chapacäconga chaquillapana päsananchïpaj,» nir. Chaypita llapan Israelcuna Jordán mayuta chimpananpaj tolduncunata shuntacarcärir aywacuran. Paycunapa caru ñaupanta cüracunaga Tayta Diospa babulninta aparan. Cosëcha wichan Jordán mayuga aypalla car jicha-jichami aywaj. Chayno captinpis babulta apaycaj cüracuna mayuman yaycur chaquincunata yacu ushmarcuptin janapita shamoj yacuga chaquicäcuran. Saretán particho caycaj Adam siudäpa ñaupancho gochacäcuran. Cachi Lamarman uraj yacuna aywaycällar ushacaran. Chaynöpami yacuga raquicaran. Chaura Israelcunaga Jericó siudäpa derëchunman chimparan. Jordán mayuta yacu chaquishapa llapan Israelcuna päsanancamami TAYTA DIOS conträtu rurashan babulta apaj cüracunaga mayu chaquisha chaupincho ichirpaycaran. Llapanna Jordán mayuta chimpariptin Josuëta TAYTA DIOS niran: «Chunca ishcay (12) runata acray cada trïbupita juc-cama. Chay runacunata niy, cüracuna ichiraycashan mayu chaupinpita chunca ishcay (12) rumicunata apananpaj. Nircur apanga canan tardi pachacushayqui cajman.» Chaura acrashan chunca ishcay (12) runacunata gayarcur Josuëga niran: «TAYTA DIOSNINCHÏPA babulnin pullan Jordancho caycashanpita cada ünuyqui jucta-cama rumita matancacarcäramuy. Chauraga apamushayqui rumi canga chunca ishcaymi (12). Chay rumicunaga cangapaj gamcuna yarpänayquipämi. Wamrayquicuna ‹¿Imapätaj cay rumicunaga?› nir tapushuptiqui ninquipaj: ‹TAYTA DIOSPA babulninta Jordán mayuta chimpaycächiptinmi yacu chaquicäcuran. Jordancho imano cashantapis Israelcuna yarpänanpämi chay rumicunaga› nir.» Chaura paycunaga Josué nishannölla Jordán mayu chaupinpita rumin matancacarcärir aywaran Israelcuna goturpaycashan cajman. Chaychöna Josuëta TAYTA DIOS nishanno pachacushan cajman churaran. Josuëpis Tayta Dios conträtu rurashan babulta mayu chaupincho cüracuna matancasha ichirächishan cajman chunca ishcay (12) rumicunata churaran. Chay rumicunaga jinallarämi caycan. TAYTA DIOS conträtuta rurashan babulta apaj cüracunaga Jordán mayu chaupincho ichirpaycaran Israelcuna imano rurananpäpis Josuëta Tayta Dios nishanno rurashancama. Llapantapis ruraran Josuëta Moisés willapashannölla. Cüracuna mayucho ichirashancama runacunaga apurä päsaran. Llapan päsarcuptenga cüracunapis TAYTA DIOSPA babulninta päsachiran. Nircorga yapay ñaupa-puntaman churacaran. Guepanmanna pillyäshinanpaj aywaj Rubén, Gad, pullan Manasés trïbu runacuna churacaran. Paycunaga pillyananpaj camaricushallana Moisés nishanno Israelcunapa ñaupa-puntanta aywaran. Paycunaga chuscu chunca waranganömi (40,000) babulpa ñaupanta aywaran pillyananpaj camaricusha. Jericó aywaj pampaman chayaran. Chay junaj Israelcuna Josuëta rispitananpaj TAYTA DIOS camacächiran. Chaura Israelcunaga Moisesta rispitashannöna Josuëtapis rispitaran. Chaypitana Josuëta TAYTA DIOS niran: «Cüracunata niy Conträtu babulta matancaycajcuna Jordán mayupita llojshinanpäna.» Chaura Josuëga cüracunata niran mayupita llojshinanpaj. Jordán mayupita cüracuna llojshimur chaqui allpamanna lluchcarcuptin jinan öra mayuga cashganman cutiran. Mayuga yapay jicha-jichana aywaran. Jordán mayuta Israelcunaga päsaran juc watamanna gallarej quilla chunca junajcho. Paycunaga Jericöpa sercan Gilgalman chayar chaycho tolduncunata ichichiran. Chaychömi Josuëga Jordán mayupita apamushan chunca ishcay (12) rumicunata gotuchiran. Israelcunata niran: «Cananpita achca watata wamrayquicuna ‹¿Imapätaj cay rumi?› nir tapushuptiqui willapanqui Israelcuna Jordán mayuta yacu chaquishapa imano päsashantapis. Paycunata willapanqui päsanayquipaj Jordán mayuta TAYTA DIOS chaquichishanta. Unay Puca lamarta nogacuna päsanäcunapäpis chaynömi chaquichiran. Chayno ruraran TAYTA DIOS fiyupa munayniyoj cashanta intëru munducho musyananpämi. Gamcunapis Tayta Diosllata imaycamapis rispitanqui.» Jordán mayuta päsar chayashan particho tiyaj Amorreo runacunapa raynincuna, Mediterráneo lamar ñaupancho tiyaj Cananeo runacunapa raynincuna mayaran Israelcuna päsananpaj TAYTA DIOS Jordán mayuta chaquichishanta. Chaymi fiyupa mancharishpan Israelcunata ichipaytapis mana munarannachu. Jordán mayuta chimparcuptinmi Josuëta TAYTA DIOS niran: «Rumipita cuchillucunata rurarcur Israelcunata chiullacunanpa punta garanta cuchupay unay taytancunano señalasha cananpaj» nir. Chaura Josuëga cuchilluta rurarcur Aralot jircacho ollgu caj Israelcunata señalaran. Egiptupita llojshimoj pillyapaj alli caj runacunaga llapanmi chunyajcho wañushana caran. Chaymi Josuëga señalaran. Egiptupita llojshimojcuna señalasha captinpis chunyajpa shamushancho yurejcunaga señalänillarämi carcaycaran. Israel runacunaga chuscu chunca (40) watami chunyajpa puriran. Egiptupita llojshicamuptin pillyapaj alli caycajcunapis maynami wañuran. Chay runacunaga TAYTA DIOSTA manami wiyacuranchu. Chaymi TAYTA DIOS juraran ñaupa caj famillyancunata aunishan nasyunman manana yaycunanpaj. Chay nasyunchöga lëchipis mishquipis yacunöraj aypallami caycan. Chaynöpami Josuëga señalaran chay runacunapa wamrancunata. Wañoj taytancunapa ruquinna cananpaj Tayta Dios churaran. Paycunaga señalänillarämi caran caminanti cashpan. Ushajpaj ollgu cajcunata señalaycuptin allchacänancama jinallancho goyäcuran. Chaypitana Josuëta TAYTA DIOS niran: «Canan señalashayquiwanmi ichanga Egiptucho unay castayquicuna uyway cashanpita pengaycho caycajta jorgushcä.» Chaypitami canancamapis chay partipa jutin Gilgal. Gilgalga Jericó pampachömi caycan. Israelcuna Gilgalcho goyaycaptinmi Pascua fista junaj chayaran. Chayga caran wata gallaycunan Nisán quilla chunca chuscu (14) junajninchömi. Chay tardimi Pascua fistata ruraran. Warannin junajnami lebadüraynaj tantatawan ancasha rïguta micuran. Chaycunaga jinancho wayoj micuynami caran. Chay junajpitaga mananami maná carannachu. Chaymi Israelcunaga micuran Canaán particho caycaj wayojllatana. Jericó siudä sercancho puriycashanchömi Josué ricaran sablin aptasha runa ichiraycajta. Chaymi ñaupanman witiycur tapuran: «¿Gamga caycanqui nogacunapa faburnëchu u conträcunapa faburninchu?» nir. Niptin chay runa niran: «Manami mayganiquipapis cächu. Nogaga TAYTA DIOSPA suldäruncunapa mandajninmi caycä.» Chaura Josuëga gongurpacur umpuran urcunpis pampaman töpanancama. Nircur chay suldäruta tapuran: «¿Imallachöraj yanapäman tayta?» nir. Chaura TAYTA DIOSPA suldäruncunapa mandajnenga niran: «Llanguiquita jorguy. Caycashayqui partiga fiyupa rispitädumi.» Chaura Josuëga llanguinta jorguran. Israelcuna mana yaycunanpämi Jericó siudäpa puncuntaga chaycho tiyajcuna wichgacarcamuran. Chauraga mananami pipis yaycuranchu ni llojshiranpischu. Josuëta TAYTA DIOS niran: «Maquiquimannami churashcä Jericó siudäta, rayninta, suldäruncunatapis. Chaymi gamcunaga cada junaj juc cuti siudä wajtanpa tumanqui. Chayno ruranqui sojta junajcama. Tayta Diospa babulninta apajcunapa ñaupantana ganchis cüracuna aywanga uyshapa wagranta tucaraycar. Ganchis junaj cajchömi ichanga ganchis cutina siudäpa wajtanpa tumanqui. Tumashayquicamaga cüracuna wagracunata tucarcaycanga. Tucaycashanpita guërrapäna tucayta gallaycuptin llapan callpayquipa gaparpanqui. Chaura jinan örami siudäpa pergancuna juchucäconga. Juchuptin jinan öra siudäman yaycucaycärinqui.» Chayno niptin cüracunata gayaycur Josué niran: «TAYTA DIOSPA babulninta apay. Apajcunapa ñaupantana ganchis cüracuna aywanqui uyshapa wagran aptasha.» Runacunatanami Josué niran: «Llapaniqui siudä wajtanpa tumamunqui. Pillyapaj acrasha cajcunaga TAYTA DIOSPA babulninpa ñaupanta aywachun.» Josué nishannölla llapan aywaran. Ganchis cüracuna aywaran TAYTA DIOSPA babulninta aparcaycashanpa ñaupanta wagracunata tucaraycar. Paycunapa ñaupantanami pillyajcunaga aywarcaycaran. Waquin pillyajcunanami aywaran babulta apaycashanpa guepanta. Pillyajpaj cajcunataga Josué nishana caran: «Upällalla aywanqui. Llapan callpayquiwan gaparpänayquipaj nishä öraraj gaparpanquipäga.» Josuëga chay junaj siudä curalasha caycaj wajtanpa TAYTA DIOSPA babulninta apajcunawan juc cutilla tumachiran. Nircorga pacharpaycashanman cutiran warannincama. Warannin tutaga tutalla Josué jatariran. Cüracunapis TAYTA DIOSPA babulninta yapay tumachiran. Ganchis cüracunaga aywaran TAYTA DIOSPA babulninpa ñaupanta mana ichiypa, tucayta mana chawaypa. Pillyapaj cajcunaga aywarcaycaran ñaupanta. Waquin pillyajcunanami TAYTA DIOSPA babulninpa guepanta aywarcaycaran. Wagracunataga mana chawaypa tucaycaran. Chay junajpis Jericó siudäta chayno tumarcur pacharpaycashanman cuticuran. Chaynölla waran-waran tumaran sojta junajcama. Ganchis junajchönaga tutalla jatariran. Nircur chay siudäta tumaran imaypis tumashanno. Chay junajmi ichanga tumaran ganchis cuti. Ganchis caj tumaycho cüracuna guërrapäno wagrata tucarcuptin Josuëga runacunata niran: «¡Gaparpay! ¡Cay siudätaga TAYTA DIOS maquinchïmannami churasha! Siudäta, llapan ima-aycapis chaycho caycajcunataga ushajpaj illgächishun. TAYTA DIOSMI chayno nisha. Cuerpunwan gänapacoj Rahabta, wasincho pacacusha caycajllata ama wañuchishunchoga. Chay warmiga ricapacoj cachamushanchïtami pacaran. Chay siudächo cajtaga imatapis ama apacunquichu. Chaycho cajcunataga ushajpaj illgächinanchïpämi Tayta Dios nimasha. Pay nishanta maygayquipis mana cumliptiquega maldisyunmi Israelcunaman chayamäshun. Gori, guellay, runsipita, fyërrupita imapis cajcunami ichanga canga TAYTA DIOSPAJ. Chaycunataga churashun TAYTA DIOSPAJ churaraycashan cajman.» Wagracunata mas jucnötana tucayta gallaycuptin Israelcunapis mana chawaypa gaparparan. Chaura siudäta curalaraycaj perga juchucäcuran. Jinan öra Israelcunapis yaycucaycärir siudäta charicarcäriran. Sabliwan wañuchiran, ollguta, warmita, mösuta, auquincunata, wäcancunata uyshancunata, bürruncunata. Chaynöpami chaycho cajtaga llapanta illgächiran. Ricapacoj cachashan ishcaj runacunatana Josué niran: «Cuerpunwan gänapacoj warmipa wasinman cörriy. Aunishayquino jorgamuy llapan famillyantawan.» Chaura paycuna yaycuriycärir Rahabta, papäninta, mamanta, turincunata, llapan famillyancunatawan jorguran. Nircur pusharan Israelcuna tiyaycashanpita juc-läman mana pipis tarinanman. Chaypita cajtaga ushajpämi rupachiran siudächo cajta. Jorguran gorita, guellayta, runsita, fyërrullata. Nircur churaran TAYTA DIOSPAJ churaraycashan cajman. Rahabtami ichanga llapan famillyancunatawan mana wañuchiranchu. Payga Jericöman ricapacoj cachashantami pacaran. Chaypita-pachami Rahabpa famillyancunaga Israelcunacho tiyan. Chaypita Josuëga TAYTA DIOSPA jutincho jurar niran: «Pipis cay Jericó siudäta yapay jatarachëga maldisyunädumi canga. Simintuta chutar pergaj cajpaga guechpa wamranmi wañonga. Cay siudäpa puncunta jawej cajpaga ñuñush wamranmi wañonga.» TAYTA DIOSGA Josuëta imachöpis yanaparan. Chaymi Josuëpäga may-chaychöpis parlaj. Judá trïbupita miraj Acán jutiyoj runami caran Carmipa wamran, Zabdipa willcan, Zarapa willcanpa mas willcan. Ushajpaj illgächinanpaj Tayta Dios nishantami Acanga waquinta quëdachicuran. Chaypitami Israelcunapis Tayta Diospa ñaupanchöga juchayojna ricacuran. Chaymi TAYTA DIOSGA llapan Israelcunapa contran fiyupa rabyacurcuran. Josuëga Jericöcho caycashanpita runacunata cacharan Hai jutiyoj siudäman ricapacoj aywananpaj. Chay siudäga caycan Bet-avenpa läduncho, y Bet-elman inti yagamunan caj-lächo. Aywaycärir Haitaga intëruta ricapacamuran. Cutiycäramurna Josuëta willaran: «Hai siudäman yaycunapäga manami llapanchïpärächu. Chaymanga aywashun ishcay quimsa warangalla siudäta guechunanchïpaj. Chaycho täpajcunaga wallcajllami.» Chayno nirmi Hai siudäman yaycunanpaj aywaran quimsa waranga (3,000) runacuna. Haicho tiyajcunaga pillyar binsishpan gaticachämuran. Israelcunataga siudä puncunpita-pacha uraypa gatiran rumita jorgunan cajcama. Chayno gaticacharmi wañuchiran quimsa chunca sojtan (36) Israelcunata. Chaura runacunaga mancharir llaquicushpan manana munarannachu pillyaj aywayta. Chaura Josuëpis, rispitädu mayurcunapis llaquicuypita röpancunata rachiran. Umancunamanpis ñuchu allpata wiñacuran. TAYTA DIOSPA babulnin caycashanpa ñaupanman gongurpacur urcuncunapis pampaman töpasha umpuraran pacha chacänancama. Gongurparaycashan öra Josuëga niran: «¡TAYTA DIOS! Cayno cananpäga ¿imapäraj cay runacunata Jordán mayuta päsachimurayqui? ¿Amorreo runacuna ushamänanpächu cayman pushamashcanqui? ¡Nogacunapäga allimi canman caran Jordán mayuta mana chimpamuyllapa tiyacuptë! ¡Tayta Dios! Israelcuna contrancunapa ñaupanpita gueshpishanpitaga ¿imataraj rurashaj? Cay particho tiyaycaj Cananeo runacuna musyaycärerga shuntacarcurmi shamonga usharamänanpaj. Chaura jutëcunapis gongacanganachari. Chayno captenga ¿imanöparaj runacuna musyanga llapanpaj munayniyoj cashayquita?» Chaura TAYTA DIOS niran: «¿Imanirtaj gongurparaycanqui? Jatariy. Israelcunami juchata rurasha. Willapashäta mana wiyacurmi conträtu rurashäta mana cumlishachu. Llapanta illgächinanpaj cajtami charicarcärisha. Mana alli caycashanta musyaycarmi suwacusha. Nircärirmi cösancuna caycashanman pacaycärisha. Chayno rurashanpitami Israelcunataga contrancuna gaticachanga. Quiquincunami munan ushajpaj wañuytapis. ‹Illgächiy› nishäta pacaraycächishanta juclla mana illgächiptiquega mananami yanapäshayquinachu. Cananga willapay llapan runacunata. Wara nogapa ñaupäman shamunanpaj purificacur limyuyächun. Israel runacunapa TAYTA DIOSNINMI cayno në: ‹Ushajpaj illgächinayquipaj nishätami gamcunaga charicarcärishcanqui. Pacaraycächishayquita manaraj illgächir, manaraj jitarerga contrayquicunata manami binsinquipächu.› Wara tuta nogaman shamunquicuna cada trïbu shuyni-cama. Maygan trïbutapis nishä cäga shamonga castanpa castanpa shuyni-cama raquicarcur. Chay castapitanami maygantapis noga nishä caj famillyaga ushajpaj shamonga. Chay famillya cajmi ollgu cajcunata nogapa ñaupäman pushamonga. Mayganpis ‹illgächinqui› nishäta pacaraycächejtaga parlashäta mana wiyacushanpita, disigrasyaman Israelcunata churashanpita wamrancunatawan llapan ima-aycantapis rupachinqui.» Chayno niptinmi warannin tutaga Josué chacalla jatariran. Nircorga cada trïbuta shuyni-cama gayachiran. Chaura Tayta Dios niran Judá trïbu juchayoj cashanta. Chaura Josuëga niran castanpa castanpa shuyni-cama shamunanpaj. Chaychönami acraran Zera castata. Chay castapitanami acraran Zabdi famillyata. Zabdi famillya juc juclla ollgu cajcuna aywaptin Acán juchayoj cashan taripacaran. Payga caran Carmipa wamran, Zabdipa willcan, Zerahpa willcanpa mas willcan. Paynami caran Judá trïbupita. Chaura Acanta Josué niran: «Ïju, TAYTA DIOSTA rispitashpayqui mana pacaypa willacuy ima rurashayquitapis.» Acannami declaracur niran: «Rasunpami Israelpa TAYTA DIOSNINPA contran juchata rurashcä. Jericó siudächo tiyajcunapa imancunatapis illgächinapaj yaycur tarirä Babiloniacho awashan cuyayllapaj jacuta, ishcay pachac guellayta, gori bärata. Bäraga lasaran pullan quïlupita masmi. Chaycunataga cuyashpämi apacurä. Nircorga toldö rurimanmi pampaycushcä. Guellaytaga mas rurinmanmi pampaycushcä.» Chaura Josuëga runacunata cacharan Acanpa toldunman. Chaymi paycuna tarimuran pacashantaga llapanta, guellaypis mas rurincho caycajta. Aparan llapan Israelcunawan Josué caycashanman. Chaura paycunana TAYTA DIOSPA ñaupanman churaran. Nircur Acantana Acor ragraman aparan. Aparan pacashan guellayta, gorita, jacuta, ollgu y warmi wamrancunata, wäcancunata, bürruncunata, uyshancunata. Acanpa cajtaga llapantami ima-aycantapis tolduntinta pichaypa aparan. Chaychöna Josuëga Acanta niran: «¿Imanirtaj nogacunata disigrasyaman jitarpamashcanqui? Cananga quiquiquitami TAYTA DIOS disigrasyaman jitarpushunqui.» Chayno niyta usharcuptin llapan Israelcuna sajmaycällar Acanta llapan famillyantawan wañuchiran. Nircur rupaycärachiran. Chay rupachishanpa jananmanmi aypalla rumicunata goturan. Chay rumicunaga jinallarämi canancamapis goturaycan. Chaypitami chay guechwa pampapa jutintapis canancama «Acor pampa» nin. Acanta wañuycachiptinna TAYTA DIOSGA rabyashanpita allchacaran. Josuëta TAYTA DIOS niran: «Ama manchacuychu. Ni guellanaypischu. Pillyapaj caj runacunata shuntarcur juclla ayway Hai siudäman. Hai siudächo tiyaycajcunataga raynintinta nogami binsichishayqui. Paycunapa chacrancunawan siudäninpis gamcunapanami canga. Haicho tiyaycajcunataga raynintawan, Jericöcho tiyaycajcunata raynintawan wañuchishayquinömi wañuchinquipaj. Uywancunata ima-aycantapis shuntashayquitaga quiquiquicunapäna apacunqui. Illajpita siudäman yaycunayquipaj sumaj camaricuy. Siudämanga guepanpa yaycunqui.» Chaura Josuëga pillyapaj caj quimsa chunca waranga (30,000) runacunata acraran Hai siudäman yaycunanpaj. Nircur paycunataga Haiman chacaypa cacharan. Willapar niran: «Sumaj wiyamay. Gamcunaga siudäpa guepan caj-läman aywaycärir pacacaycärinqui. Juclla yaycunayquipaj camaricusha carcaycanqui. Waquin runacunawanga nogami ñaupanpa yaycushaj. Magamänanpaj siudäpita llojshipäcamuptenga primëru gaticachämashanchïnömi gueshpej-tucushaj. Nogacuna gueshpir aywacuptë paycunaga gatimar yarpanga yapay manchaycächimashanchïtami. Chaura gamcuna pacarpaycashayquipita siudäman yaycucaycärinqui. TAYTA DIOSNINCHÏMI chay siudäta gamcunata entregashunquipaj. Yaycur siudäta cañapaycärinqui TAYTA DIOS nishanno. Niycashätaga rasunpa ruranqui.» Chayno nirerga Josué paycunata cacharan. Chaura paycunaga aywaycärir pacacuran Haipita Bet-elman aywaj chaupiman Hai siudäpita inti yaganan caj-läman. Josuënami chay chacayga pachacaraycashallancho wararan. Warannenga Josué tutalla jatarcur suldäruncunata yuparan. Quiquin Josuëga Israel mayurcunawan ñaupa-puntanta aywaran Hai siudäman pillyaj yaycunanpaj. Llapan runacunawan aywashpanmi siudä chimpanman pachacuran. Hai siudäpawan Israelcunapa chaupincho caycaran ragra. Chaypita Josuëga pichga waranga (5,000) runacunata cacharan Bet-elwan Hai tincoj siudäpa jana wajtanman chaycho pacaraycaj waquin runacunawan pacacunanpaj. Chaura suldärucunaga ishcan läduman churanacusha carcaycaran. Pullan caj caycaran siudäpa norte caj wajtancho, pullan cajna siudäpa chimpancho. Chay chacay Josuëga ragracama ñaupacuran. Chimpancho caycashanta ricar Hai siudäpa raynenga llapan suldäruncunawan juclla aywaran Israelcunawan Jordán aywaj pampacho pillyananpaj. Ichanga waquin Israelcuna siudäpa jana wajtancho pacaraycashanta mana musyaranchu. Josuëga suldäruncunawan Hai runacunapita gueshpej-tucur chunyajman näni aywajpa aywacuran. Chaymi Hai suldärucunataga raynin niran gaticachänanpaj. Gatishpan siudäninpita carucamana aywaran. Bet-elcho, Haicho tiyajcunaga manami jucpis siudänincho quëdaranchu. Llapanmi Israelcunata gatiran. Chaura siudänintaga mananami pipis täparannachu. Chaura Josuëta TAYTA DIOS niran: «Cananga Hai siudämanna lansayquita togriy pillyaj yaycunanpaj. Nogami maquiquiman churashaj.» Niptin Josuëga lansanta togriran yaycunanpaj. Chaura pacaraycajcunaga jinan öra siudäman yaycur cañapaycäriran. Hai runacuna guepanpa ticraycuptenga siudäninpita yana gontayraj jatariycasha. Gueshpiycaj Israel runacunapis ñaupancho captinmi maypa gueshpiytapis mana camäpacurannachu. Josuëwan llapan Israelcuna goshtayta ricashpan musyaran pacarajcuna siudäman yaycushantana. Chaymi jinan öra paycunapis cutiran Hai runacunata wañuchinanpaj. Siudäman yaycoj Israelcunapis guepanpana gatiran. Chaura Hai runacunaga chaupichöna ricacuran. Israelcunaga ishcan lädupita curalacurcuran. Chaynöpami Hai runacunataga ushajpaj wañuycärachiran. Cawaycajtaga chariran Hai siudäpa raynillantana. Nircur Josuëman apaparan. Gatej Hai runacunata ushajpaj wañuycachir siudäman cutiran quëdajcunata wañuchinanpäna. Chay junaj Hai runacuna warmi ollgu wañuran chunca ishcay warangami (12,000). Josuëga lansanta jogar togriraycaran Haicho tiyajcunata ushajpaj wañuchinancamami. Animalcunatawan marcacho tarishan cuyayllapaj cajcunatami ichanga imatapis mana illgächiranchu. Man'chäga Josuëta TAYTA DIOS nishannölla quiquincunapaj apacuran. Chaynömi Josuëga Hai siudäta rupachiran. Canan caycashanno ragällanta cachaycuran. Haipa raynintana Josué wañurcachir gueruman warcuran. Inti yagarcuptinnami ichanga jorgachiran. Nircur siudäman yaycuna puncuman jitaycachiran. Jananmanna achca rumita gotuchiran. Chay rumicunaga jinallami goturaycan. Chaura Ebal jircacho TAYTA DIOSPAJ juc altarta Josué pergaran. TAYTA DIOSPA sirbejnin Moisés ñaupatanami Israelcunata niran imano rurananpäpis. Layninchöpis isquirbiraycaran «Altartaga llaglläni rumipita ruranqui» nir. Chay altarchöna Israelcunaga rupachina sacrifisyuncunata rupachiran. Alli goyaypita sacrifisyu uywancunatapis pishtaran. Nircur llapan runacuna ricaycaptin Josuëga altarta pergashan rumicunapa jananman isquirbiran Moisés yachachishan layninta. Chaypitami Israel runacuna, paycunawan caycaj jäpa runacuna, rispitädu mayur runacuna, juezcunapis ishcay partiman shuntacaran Tayta Diospa bindisyunninta chasquinanpaj. Moisés nishannömi pullan runacuna shuntacaran Ebal jirca chaquinman, pullannami shuntacaran Gerizim jirca chaquinman. Chay jircacuna chaupincho caycaj pampaman TAYTA DIOS conträtu rurashan babulta apaycur Leví trïbu cüracuna ichiraran. Chaypita Josuëga Tayta Diospa laynin imano niycashantapis liguiparan, bindisyunta chasquinanpaj cajta, maldisyun chayananpaj cajtapis. Moisés isquirbishan laycunata Israelcuna wiyananpämi Josuëga juctapis mana cachaypa liguiparan. Chay junajmi chaycho caycaran ollgucuna, warmicuna, wamracuna paycunawan caycaj lagacoj juc-lä nasyun runacunapis. Amorreo, Cananeo, Ferez, Hev, Jebús runacunapa raynincunami mayaran waquin siudäcunata Israel runacuna ushacächishanta. Chay raycunaga tiyaran jircacuna cashan partipa, lömacuna cashan partipa, Mediterráneo lamar cuchunpa asta Libanucama. Chay particunaga caran Jordán mayu chimpan inti yaganan caj-läpami. Mayaycur chay raycunaga parlacuran Josuëta Israelcunata illgächinanpaj. Gabaoncho tiyaj Hev runacunaga Jericó siudätawan Hai siudäta Josué illgächishanta mayar engañananpaj parlacuran. Paycunaga aywaran sajpi custalnincunata, rimindasha bïnu wiñacunancunata bürrunman cargacarcärir. Quiquincunapis jaticuran sajpi rimindasha röpacunata, rimindasha llanguincunata. Nänipa aywar micunanpäpis aparan mupallisha chucru tantallata. Israelcuna pachacaraycashan Gilgalman chayar Josuëtawan Israelcunata niran: «Nogacunaga fiyupa carupitami shamushcä. Gamcunawan alli cananchïpaj conträtuta rurashun ari.» Niptin Israelcunaga chayaj Hev runacunata niran: «Gamcunaga capaschari sercallachöpis tiyanqui. Chaura ¿imanöpataj alli goyänanchïpäpis conträtuta rurashun?» Niptinpis Josuëta niran: «Nogacunaga mandamashayquitami rurashaj.» Chaura Josué tapuran: «¿Maytaj canqui? ¿Pï castataj caycanqui?» nir. Paycunana niran: «TAYTA DIOSNIQUI fiyupa munayniyoj cashanta mayaycärirmi nogacunaga fiyupa carupita shamushcä. Mayashcämi Egiptucho imano imata rurashantapis. Mayashcämi Jordán mayu washa chimpancho tiyaj Amorreo runacunapa ishcay raynincunata Tayta Diosniqui imano ushacächishantapis. (Paycunaga caran Hesbonpa raynin Sehonwan Basanpa raynin Ogmi. Og-ga Astarotchömi tiyaran.) Chaynöpami mandajnëcunawan marca-masëcuna nimasha: ‹Mircapayquita ruracarcärir ayway paycuna cajman. Chayaycärir ruwacunqui munaynincho cananchïpaj. Munaynincho car alli goyänapaj paycunawan parlar conträtuta rurashun› nir. Yargamunäpämi cay tantataga rurarä. Acaycajllatarämi wiñacamurä. Cananga ricashayquinöpis mupallishanami, chucrushanami caycan. Cay garacunamanpis mushojmanmi bïnuta wiñacamurä. Cananga rachishana caycan. Röpäcunapis llanguëcunapis mushojmi caran. Cananga rachishana caycan. Nogacunaga fiyupa carupitami shamushcä.» Gabaón runacuna micunanpaj apamushanta ricar Israelcunaga riguiran. Ichanga TAYTA DIOSTA mana tapucuranchu. Chaynöpami Josuëga paycunawan conträtuta ruraran mana wañuchinacunanpaj, alli goyänanpaj. Waquin mandaj Israel runacunapis Josué nishannölla Tayta Diospa jutincho jurar auniran. Chaypita quimsa junajtaga Israelcuna mayaran Gabaón runacuna sercallancho tiyashanta. Chaura ashej aywashpan quimsa junaj aywaycho tariran Gabaón runacunapa siudänincunata. Paycunapa siudänincuna caran Gabaón, Cafira, Beerot, Quiriat-jearim. Chaycho tariycärirpis Israelcunaga manami wañuchiranchu. Quiquin Israelcuna rispitashan TAYTA DIOSPA jutinchömi llapan mandajcuna jurasha caran Gabaón runacunataga mana wañuchinanpaj. Gabaón runacunawan conträtuta rurashanpitami Israelcunaga mandajnincunapaj fiyupa rabyaran. Chaura mandajcunana niran: «Nogacunaga jurashcä TAYTA DIOSNINCHÏPA jutinchömi mana wañuchinapaj. Chaynöpami cananga mana imata ruraytapis puydinchïchu. Jina cachaycärishun. Ama wañuchishunchu. Jurashäcunata mana cumliptëga Tayta Diospis rabyacurcunmanmi.» Chaynöpami mandajcuna waquin Israelcunata willaparan mana wañuchinanpaj. Gabaón runacunataga churaran Israelcunapa yantacojnin, yacu ashtajnin cananpaj. Chaynöpami mandajcunaga conträtuta rurashanta cumliran. Josuënami Gabaón runacunata gayaycur niran: «Sercallacho tiyarcaycashpayquega ¿imanirtaj ‹carupitami shamushcä› nir llullapämashcanqui? Chaypitami gamcunataga maldisyun chayashunquipaj. Imaycamapis uywayllami canquipaj. Nogacunapa Diosnëpa wasinmanmi yantata churamunqui mana pishiypa. Yacutapis apamunqui imay örapis ushacashan örami.» Chayno niptin Josuëta paycuna niran: «Nogacunaga llullapashcä wañuchimänayquita fiyupa manchacushpämi. Nogacuna mayarä fiyupa munayniyoj TAYTA DIOSNIQUI sirbejnin Moisesta mayna nishanta, gamcunata cay partitaga intëruta goycushunayquipaj cashanta, caycho tiyajcunataga ushajpaj wañuchinayquipaj cashantapis. Cananga nogacuna gamcunapa maquiquichömi caycä. Nimashayquitami imatapis rurashaj tayta.» Chaynöpami Josuëga mana munaranchu Gabaón runacunata Israelcuna wañuchinanta. Ichanga Gabaón runacunata churaran llapan Israelcunapaj, TAYTA DIOSPA altarninpaj yantacamunanpaj, yacucamunanpaj. Chaura maychöpis Tayta Dios acrashanmanga paycunallanami apamoj. Canancamapis Gabaón runacunaga chaynöllarämi cawan. Jerusalén siudäpa raynin Adonisedec mayaran Jericó siudäta, rayninta ushacächishannölla Hai siudäta, raynintapis Josué ushacächishanta. Gabaón runacunawan alli cawananpaj Israel runacuna conträtuta rurashantapis mayaran. Gabaón siudäga ray tiyashan siudänömi jatun caran. Hai siudäpitapis mas jatunmi caran. Chaycho tiyaj runacunapis pillyayta yachaj runacunami caran. Israel runacuna magaptin Gabaón runacuna yanapänanpaj cashanta yarparmi Adonisedecwan Jerusalencho tiyaj runacunapis pasaypa manchariran. Chaymi ray Adonisedecga willachiran sercanpa tiyaj raycunata: Hebronpa raynin Hohamta, Jarmutpa raynin Pireamta, Laquispa raynin Jafiata, Eglonpa raynin Debirta. Paycunaman willachir niran: «Gabaón runacunami Israel runacunawan, mandajnin Josuëwan alli cawananpaj conträtuta rurasha. Chayno caycaptenga Gabaón runacunata magäshimänayquipaj shamuy ari.» Chaura Amorreo runacunapa pichgan raynincuna shuntacaran. Shuntacaran Jerusalenpa, Hebronpa, Jarmutpa, Laquispa, Eglonpa raynincuna. Cada-ünun suldäruncunawan-cama aywaran Gabaonpa ñaupanman pachacaycärir paycunata wañuchinanpaj. Chaura Gabaón runacunapis Josué Gilgalcho tiyaycashanman willachir niran: «Amorreo runacunapa raynincunami shuntacasha nogacunata wañuchimänanpaj. Uywayniqui caycaptëga yanapaycallämay tayta. Juclla shaycamuy washämänayquipaj.» Chayno niptinmi Josuëga llapan suldäruncunawan Gilgalpita aywaran. TAYTA DIOSNAMI Josuëta niran: «Gamcuna ama manchacuychu. Nogami paycunataga munayniquiman churamushcä llapanta wañuchinayquipaj. Manami mayganpis ichipäshunquipächu.» Gilgalpita Josuëga suldäruncunawan aywaran chacaypa. Nircur Amorreo runacunaman illajpita yaycuran. Tayta Diosnami camacächiran Israelcunata fiyupa manchacunanpaj. Chaynöpami Israelcunaga aypallata Gabaoncho wañuchiran. Gueshpejcunatanami gatiran Bet-horonman näni aywajpa. Gatishpan Amorreo runacunataga wañuchiran Azeca wichancho, Maceda wichancho. Amorreo runacuna Israelcunapita ayguishpan Bet-horonta urarcaycaptinmi TAYTA DIOSGA jatusaj rumicunatano runtu tamyata tamyachimuran. Chay runtu tamyawanmi Israelcuna sabliwan wañuchishanpita mas aypalla wañuran. Amorreo runacunata Israel runacuna wañuchinanpaj TAYTA DIOS camacächishan junajmi Josuëga TAYTA DIOSTA mañacur llapan Israelcunapa ñaupancho niran: «Tayta Dios, Gabaón janancho inti päracuycuchun. Quillapis Ajalón pampa janancho päracuycuchun.» Chaura intiwan quillaga rasunpa päracuycuran Israelcuna contrancunata ushajpaj wañuchinancama. Jaser libruchöpis chayno päsashan isquirbiraycanmi: Pullan syëluchömi intipis päracuycuran juc junaj intëru. Chay junaj intita tacyachishannöga manami pï runa mañacuptinpis TAYTA DIOS tacyachiranchu. Chay junajmi TAYTA DIOSGA Israel runacunata yanaparan contrancunata ushacächinanpaj. Chaypitaga llapan Israel runacunawan Josué cuticuran pachacaraycashan Gilgalman. Amorreo runacunapa pichgan raynincunaga gueshpir pacacaycäriran Macedacho caycaj machay uchcuman. Chaymi chay machay uchcucho pacarpaycashanta Josuëta willaran. Chaura Josuëga niran: «Jatusaj rumicunata cuchpapaycäriy machay puncuman. Chaywan chaparcäriy uchcu puncuta. Nircur täpajcunata churay. Gamcunaga ama jinallanchöga cacuychu. Contranchïpa guepanta ayway wañuchinayquipaj. TAYTA DIOSNINCHÏMI maquiquiman cachaycusha ushajpaj wañuchinayquipaj. Chauraga siudänincunaman cutinanta ama dëjashunnachu» nir. Chaymi Amorreo runacunata Josuëwan Israel runacuna binsir aypallata wañuchiran. Juc ishcayllanami gueshpir aywacur yaycucaycäriran curalasha siudänincunaman. Israelcunaga manami wañuranchu ni jucnayllapis. Llapanpis cutimuran sänulla Macedacho Josué caycashanman. Chaypitaga Israelcunapa contran manami pipis rimaranchu. Chaura Josuëga runacunata niran: «Machay puncuta quichariycärir pichgan raycunata jorgamuy.» Chaura Israelcunaga machay uchcupita jorgamuran Jerusalenpa, Hebronpa, Jarmutpa, Laquispa, Eglonpa raynincunata. Josuëman chayaycachiptin, payga llapan Israel runacunata gayachiran. Nircur paywan caycaj mandaj suldärucunata niran: «Cayman shaycamur raycunapa cuncanpita lluchcay.» Chaura paycunaga nishanno ruraran. Josué niran: «Gamcunaga ama manchariychu. Sumaj balurchay. Pitapis ama manchacuychu. Llapan contrayquitapis TAYTA DIOSGA canan rurashannömi ruranga.» Chaypita Josuëga Amorreo runacunapa raynincunata wañuchiran. Nircur jucta-cama guerucunaman warcuchiran. Chay guerucunachömi tardicama warcurparan. Inti yagacuycaptinraj Josuëga guerucunacho warcuraycajta jorgachiran. Nircur pacacushan machayllaman jitaycärir jatuncaray rumicunawan puncuta pergarcäriran. Chayga canancamapis jinallarämi caycan. Maceda siudätapis chay junajlla Josuëga suldäruncunawan chariran. Nircur chaycho tiyajcunata sablinwan cuchuypa ushajpaj wañuchiran. Macedapa raynintapis wañuchiran Jericöpa rayninta wañuchishanno. Chaypita Josuëga llapan Israelcunawan Libna siudäman chayar magaj yaycuran. Chay siudätapis raynintinta TAYTA DIOSGA Israelcunapa munayninman cachaycuran. Chaycho caj runacunataga ushajpämi wañuchiran. Libnapa raynintapis wañuchiran Jericöpa rayninta wañuchishanno. Libnapitana Josuëga llapan Israelcunawan aywaran Laquis siudäman. Chay siudäpa lädunman pachacurcur magaj yaycuran. Warannin junajna TAYTA DIOSGA Laquis siudäta Israelcunapa maquinman cachaycuran Libnachöno rurananpaj. Chaura Israelcunanami chaycho cajtaga wañuchiran llapan runacunata, uywacunatapis. Chaymi Gezer siudäpa raynin Horam llapan suldäruncunawan aywaran Laquischo tiyajcunata yanapänanpaj. Jina cajtami Josuëga suldäruncunawan binsir llapanta wañuchiran. Laquis siudäpitana Josuëga llapan Israelcunawan aywaran Eglón siudäman. Lädunman pachacaycärir magaj yaycuran. Nircur Laquischo runacunatawan uywacunata wañuchir ushashannöllami chaychöpis chay junajlla llapanta wañuchir usharan. Eglonpitaga Israelcuna aywaran Hebrón siudämanna. Chaychöpis magaj yaycuran. Chay siudäta chariycärir chaycho tiyajcunataga llapantami raynintinta wañuchiran. Uywacunatapis ushajpaj wañuchiran siudäpa ñaupan marcacunacho tiyaycajcunatawan. Egloncho rurashannömi ruraran. Chaypitaga Josuëwan llapan Israelcuna aywaran Debir siudämanna. Chayaycärir magaj yaycuran. Hebroncho, Libnacho wañuchir ushashannöllami Debir siudäpa rayninta, chaycho tiyaj runacunata, ñaupan marcacunacho tiyaj runacunatapis sabliwan wañuchiypa usharan. TAYTA DIOS nishannöllami Israel runacunawan Josuëga wañuchir usharan jircacho tiyaj runacunatawan raynincunata, Neguevcho tiyaj runacunatawan raynincunata, lömacunacho tiyaj runacunatawan raynincunata, Jordán pampaman aywaj uränacho tiyaj runacunatawan raynincunatapis. Chaymi chay wañojcuna tiyashanga llapanpis Israel runacunapäna caran. Chay runacunatami wañuchir usharan Cades-barneapita-pacha Gazacama, Gosenpita-pacha Gabaoncama. Chayno ushacächinanpaj Israel runacuna yäracushan TAYTA DIOS yanapaptinmi pachacarashanman mana cutiyllapa llapan chay runacunata ushacächiran. Chaypitana Josuëga llapan Israelcunawan cuticuran Gilgalcho pachacarashan tolduncunaman. Israelcuna imano rurashantapis mayaycur Hasorpa raynin Jabinga cachancunata cachacuran Madonpa raynin Jobabman, Simronpa rayninman, Acsafpa rayninman, Jordán guechwapita norte caj-lächo tiyaj raycunaman, Cirenet gocha chaquin sur caj-lächo tiyaj raycunaman, Dor siudäpita inti yaganan cajcho tiyaj raycunamanpis. Cachacuran Cananeo runacunapa raynincunaman, inti yagamunan caj-lächo tiyaptinpis, inti yaganan caj-lächo tiyaptinpis. Cachacuran Amorreo, Het, Ferez, jircacho tiyaj Jebús runacunaman, Mizpacho caycaj Hermón punta chaquincho tiyaj Hev runacunamanpis. Chaura llapan raycunami aywaran cada-ünun suldäruncunawan, cawalluncunawan, guërrapaj caj carrëtancunawan. Chaymi llapan suldärucunaga yupaytapis mana atipaypaj fiyupa aypallana caran. Chay suldärucunaga Israelcunata magaj yaycunanpaj pachacuran Meromcho yacu caycaj ñaupanman. Chaymi Josuëta TAYTA DIOS niran: «Chay runacunata ama manchacuychu. Wara cayno öra ñaupayquichömi wañusha caycangapaj. Cawalluncunapa ancuncunatapis cuchurgärinqui. Pillyapaj caj carrëtancunatapis rupaycachinqui.» Chaura Josuëga llapan suldäruncunawan illajpita magaj yaycapaycäriran Merom yacu cajcho pacharpaycaptin. TAYTA DIOSMI Israel runacunapa munayninmanna cachaycuran. Chaynöpami gaticachar chayachiran Sidoncho caj siudäcunaman, Misrefot-maimman. Inti yagamunan cajpana chayachiran Mizpa pampacama. Chayno pillyar manami jucnayllatapis cawaycajtaga cacharanchu. Josuëga TAYTA DIOS nishannöllami contrancunapa cawalluncunapa ancuncunata cuchurgäriran. Guërrapaj caj carrëtacunatapis rupargärachiran. Chaypita cutimur Josuëga chariran Hazor siudäta. Raynintapis wañuchiran. Chay siudämi caran magaj aywananpaj llapan shuntacaycur parlacushan. Chay siudächo tiyajcunatapis ushajpaj wañuchiran. Nircur siudätapis rupaycärachiran. Josuëga waquin siudäcunatapis chaynölla ruraran Israelcunapa contran parlacojcunapataga. Binsiycur raynincunatapis wañuchiran. TAYTA DIOSPA sirbejnin Moisés nishannömi ushajpaj illgächiran. Ichanga Israelcuna manami rupachiranchu altu patacho caj siudäcunata. Hazor siudällatami rupachiran. Chay siudäcunacho tiyajcunata llapanta wañurcacherga quiquincunapänami shuntacarcäriran uywacunata, llapan ima-aycatapis. Moisesta TAYTA DIOS nishannöllami Josuëga llapantapis cumliran. Chaymi Josuëga intëru chay partita guechuran quiquincunapäna cananpaj. Guechuran Néguev partita, Gosenta, Jordán mayu lädun pampa aywajcunata, llapan jircacunata, llapan pampa guechwacunatapis. Seir läducho caycaj Halac puntapita-pacha Líbano pampacho caycaj Baal-gadcamami llapanman yaycuran. Baal-gadga Hermón punta chaquinchömi caycan. Chayno yaycunanpäga chay marcacunacho caycaj raycunawan achca watami pillyaran. Hev runacunapa siudänin Gabaonllami quëdaran Israel runacunawan alli parlar conträtuta rurayninpa. Chaypita cajtaga llapantami wañuchiran. Chay runacunata manaraj ushajpaj wañuchiptinmi chaycho tiyaj runacunapa shonguncunata TAYTA DIOS chucruyächiran Israel runacunapa contran jatarir pillyananpaj. Chaymi Moisesta TAYTA DIOS nishannölla chay runacunata mana cuyapaypa ushajpaj wañuchiran. Chay wichanmi Josuëga wañuchiran Anac casta runacuna Hebroncho, Debircho, Anabcho tiyarcaycajta. Marcancunatapis juchuchir-usharan. Canan Judá runacunawan Israel runacuna tiyaycashan jircacunacho tiyaj Anac runacunatapis wañuchiran. Chauraga intëru Israelcho manami ni jucnayllapis cawaycäga quëdaranchu jatusaj Anac casta runacuna. Anac casta runacuna cawaycarga quëdaran Gazacho, Gatcho, Asdodllachöna. Moisesta TAYTA DIOS nishannöllami llapan siudäcunatawan chacracunata Josué shuntaran. Nircur shuyni-cama raquiparan Israelpita miraj chunca ishcay trïbucunata. Chaypitaga guërra mana captin Israelcuna jaucallana goyäcuran. Jordán mayuta manaraj päsar ishcay raycunata wañurcachir nasyunnincunata Israel runacuna guechuran. Chay raycunaga mandaran Arnón mayupita-pacha Hermón puntacamami. Chay caran Jordán mayu chimpan inti yagamunan caj-läpami. Binsir wañuchiran Amorreo runacunapa raynin Sehonta. Payga Hesbonchömi tiyaran. Sehonga mandaran Arnón mayupa lädun Aroer siudäpita-pacha Jaboc mayucamami. Chay mayuga Amón runacunapa lindanmi caran. Chay raypa munayninchömi caran pullan Galaadpis. Chay raypa maquinchömi caran Jordanpa lädun pampapis Cineret gochapita-pacha Cachi Lamarcama, Bet-jesimotpita sur caj-läpa aywarna Pisga punta chaquincama. Binsir wañuchiran Basanpa raynin Ogtapis. Payllanami caycaran Refaí famillyaga. Og tiyaran Astarotcho, Edreicho. Ogpa maquincho caycaran Hermón puntapita, Salcapita intëru Basán parti Gesur lindacama, Maaca lindacama. Pullan Galaadpis paypa maquinchömi caycaran. Paypa maquincho caycaran Hesbonpa raynin Sehonpa lindancamami. Chay raycunatami Moiseswan Israelcuna binsiran. Nircur chay chacracunataga raquipaycuran Rubén trïbuta, Gad trïbuta, pullan caj Manasés trïbuta. Israelcunawan Josué Jordán mayuta päsarcur achca raycunatami binsiran. Chay raycuna mandashan particuna caran Líbano pampacho caj Baal-gadpita-pacha Seir partiman aywaj Halac jircacamami. Chay particunata Josuëga shuyni-camami raquiparan Israel trïbucunata. Chaura Israelcuna chasquishan caran achca puntayoj parti, lamar läduncho caj löma lömacuna, Jordán lädun pampacuna, chunyaj chaqui jircacuna, Néguev partipis. Chay particunaga caran Het, Amorreo, Cananeo, Ferez, Hev, Jebús runacunapami. Israelcunaga wañuchiran Jericöpa rayninta, Bet-elpa ñaupancho caycaj Haipa rayninta, Jerusalenpa rayninta, Hebronpa rayninta, Jarmutpa rayninta, Laquispa rayninta, Eglonpa rayninta, Gezerpa rayninta, Debirpa rayninta, Gederpa rayninta, Hormapa rayninta, Aradpa rayninta, Libnapa rayninta, Adulampa rayninta, Macedapa rayninta, Bet-elpa rayninta, Tapuapa rayninta, Heferpa rayninta, Afecpa rayninta, Saronpa rayninta, Madonpa rayninta, Hazorpa rayninta, Simrón-meronpa rayninta, Acsafpa rayninta, Taanacpa rayninta, Meguidupa rayninta, Cedespa rayninta, Carmelocho caycaj Jocneampa rayninta, Dorpa rayninta jinan Dorcho, Gilgalcho caycaj Goimpa rayninta, Tirsapa rayninta. Chaura llapan wañoj raycunaga caran quimsa chunca jucwanmi (31). Josué pasaypa auquinna caycaptin TAYTA DIOS niran: «Gamga pasaypa edänami caycanqui. Guechuypaj caycaj particunaga achcarämi caycan. Jinallarämi caycan Filistea runacuna tiyashan, Gesur runacuna tiyashanpis. Chay partiga jircantin caycan Egipto nasyunman inti yagamoj läduncho caycaj Sihor mayupita-pacha Ecronpa norte caj-länincho caycaj lindancamami. Chaycamami chayaraycan Canaán nasyonga. Chay manaraj guechushayqui particunacho caycan Filistea runacunapa pichga mandajnin tiyashan siudäcunami. Chay siudäcunaga caycan Gaza, Asdod, Ascalón, Gat, Ecrón. Aveo runacuna tiyashan partipis guechuypärämi caycan. Aveo runacuna tiyashan partiga sur caj-läpami caycan. Manami guechushcanquirächu Cananeo runacuna tiyashan particunata. Chay particunaga caycan Sidón runacuna tiyashan Meharapita Afeccamami. Afecga Amorreo runacunapa lindancamami caycan. Caycanrämi Gibli runacuna tiyarcaycashan particuna. Líbano partipis caycanrämi Libanuman inti yagamunan caj-läpaga ushajpaj, Hermón puntapa chaquincho Baal-gadpita-pacha Hamatman yaycunacama. Israel runacunapa ñaupanpitaga nogami gargushäpaj Sidón runacunata, altu jircacunacho tiyarcaycajtapis Libanupita-pacha Misrefot-maimcama. Gamnami noga nishänölla Israel runacunata chacrata raquipanqui. Chay chacrataga raquipanqui isgun trïbu Israelcunallatana pullan Manasés trïbutawan.» Jordán mayuman inti yagamunan caj-lächo caycaj chacracunata Moisesllanami raquipasha caran Rubén trïbuta, Gad trïbuta, pullan caj Manasés trïbutaga. Paycunapaj caran: Arnón mayu läduncho caycaj Aroer siudäpita, Arnón ragracho caycaj siudäcunapita-pacha Diboncamami, llapan Medeba pampa patapis. Paycunatami goycuran Hesbonpa raynin Sehón mandashan siudäcunata Amón runacunapa lindancama. Paycunallatami goycusha Galaadta, Gesur runacunapa chacranta, Maaca runacunapa chacranta, Hermón punta aywaj altu jircacunata, Basán chacratapis Salcacama. Goycuran Basán partipa raynin Og mandashancunatapis. Og tiyaran Astarotcho y Edreichömi. Payllanami caycaran Refaí castaga. Refaí runacunata wañurcachirmi marcancunata Moisés guechuran. Gesurcho, Maacacho tiyaj runacunatami ichanga mana garguranchu. Canancamapis Israel runacunawan iwal jinallami tiyarcaycan. Leví trïbu cajcunataga Moisés manami imatapis goranchu. Paycunapäga caran Tayta Diospaj Israelcuna apashancunallami. Chaynömi TAYTA DIOS niran. Moisesga Rubén trïbu runacunata ayca castapis cashanpitami chacrata raquiparan. Paycunapa chacran caran Arnón mayu läduncho caycaj Aroer siudä, Arnón ragracho caycaj siudä, llapan Medeba pata pampapis Hesboncama. Paycunapa caran pata-pata Dibón, Bamot-baal, Bet-baal-meón, Jahaza, Cademot, Mefaat, Quiriataim, Sibma, lömacho caycaj Zaret-sahar, Bet-peor, Bet-jesimot, Pisga puntaman aywaj tunacuna. Rubén trïbu runacunallapämi caran intëru pampacho caycaj siudäcuna, Hesboncho tiyaj Sehón llapan mandashancuna. Sehonga Amorreo runacunapa rayninmi caran. Paytawan paypa munaynincho caycaj Madián runacunapa mandajnincunatami Moisés wañuchiran. Chay mandajcuna caran Evi, Requem, Zur, Hur, Reba. Paycunawan pillyar achca runacunatami Israel runacuna wañuchiran. Chaychömi Beorpa wamran adibinapacoj Balaamtapis wañuchiran. Rubén trïbu tiyananpämi chacrata raquiparan ayca castapis cashanpita. Chaynöpami chay siudäcunapis marcantin Rubén trïbullapaj caran Jordán mayucama. Moisesga Gad trïbutapis ayca castapis cashanpitami chacracunata raquiparan. Paycuna chasquiran Jazerta, Galaadcho caycaj llapan siudäcunata, pullan Amón partita Rabá chimpancho caycaj Aroer marcacama. Chasquiran Hesbonta, Ramat-mizpata, Betonimta, Mahanaimpitana Debir particama. Guechwa pampa aywajcho paycunapäga caran: Bet-aram, Bet-nimra, Sucot, Zafón. Chaycunallanami caran Hesbonpa raynin Sehonpa munaynincho caj chacracuna. Chaura paycunapa chacran caran jatun, Jordán mayuman inti yagamunan cajpita-pacha Cineretcho gocha caycashan ura isquïnancama. Chay siudäcunatawan marcacunata Gad trïbu runacunami castanpa castanpa chasquiran. Pullan Manasés trïbutapis Moisesga chacrata raquiparan ayca castapis cashanpitami. Paycunapa caran Mahanaimpita norte caj-läpami. Chaymi paycunapa chacran caran Basán partipa raynin Og mandashancuna, Jairpita miraj runacuna guechushan sojta chunca (60) marcacuna, Basancho waquin marcacunapis. Paycunapämi caran pullan Galaadpis, Astarotwan Edrei siudäcunapis. Chay chacracuna caran Manasespa wamran Maquirpita pullan mirajpämi ayca castapis cashanpita. Llapan chaycunatami Moisés aypuran Jordán mayuta manaraj päsar Jericó chimpan Moab pampacunacho caycar. Leví trïbu runacunatami ichanga chacracunata mana aypuranchu. Paycunataga niran: «Gamcunataga quiquin TAYTA DIOSMI aunishanno cawachishunqui.» Israel runacuna waquin trïbucunaga chacrata chasquiran Canaán partichömi. Chay chacracunataga raquiparan cüra Eleazar, Nunpa wamran Josué y Israelcunapa mandajnincunami. Chacrataga raquiparan surtita jitarcur jitarcurmi. Raquiparan Israelcunapita isgun trïbu runacunata, pullan Manasés trïbu runacunata. Imano raquipänanpäpis Moisesta TAYTA DIOS nishannömi llapanta raquiparan. Rubén trïbuta, Gad trïbuta, pullan Manasés trïbutaga Moisés ñaupatanami raquiparan Jordán mayuta manaraj päsar. Leví trïbu runacunatami ichanga maychöpis mana raquiparanchu. Mana raquipaptinpis waquin trïbucunapa chacranchömi siudäcunatawan chacracunata chasquiran uywancunawan chaycho tiyananpaj. Josëpita miraj ishcay trïbucunaga Manasés trïbuwan Efraín trïbumi caran. Israelcunaga chacrata raquipänacuran Moisesta TAYTA DIOS nishannöllami. Gilgalcho Josué caycaptinmi Judá trïbu-masincunawan Cenez casta Jefonepa wamran Caleb aywaran Josuëta ruwacoj. Caleb niran: «Musyanquimi Cades-barneacho caycaptinchi sirbejnin Moisesta TAYTA DIOS gampäwan nogapaj imata nishantapis. Cades-barneapita Moisés intëru Canaán chacrata ricapacoj cachamashan öra chuscu chunca (40) watayojmi caycarä. Cutiycur nogaga willarä llapantami imano chacra cashantapis. Nogawan waquin aywajcunaga runacunata manchacächillarmi willaran. Paycuna chayno niptinpis nogaga TAYTA DIOSMAN llapan shongöpa yäracur runacunata shacyächirä. Chaymi Moisesga TAYTA DIOSPA jutincho jurashpan nimaran: ‹Yaycur purishayqui chacraga canga gampämi, gampita mirajcunapämi. Gampaj canga Tayta Diosta wiyacushayquipita, nishanta cumlishayquipitami.› TAYTA DIOS Moisesta chayno nishanpitaga chuscu chunca pichga (45) watanami. Chay wichanga chunyajllaparämi purircaycaranchi. Cawaycärämi TAYTA DIOS nimashanno. Cananga caycä pusaj chunca pichgan (85) watayojnami. Cananpis callpä jinallarämi caycan ñaupata Moisés ricapacoj cachamashannölla. Ñaupata pillyar wac-läman cay-läman chayar pillyashäno cananpis pillyämanrämi. Chaymi gamta ruwacö. Aypalla puntayoj chacrata goycamay ari TAYTA DIOS nishanno. Gam musyashayquinöpis chaycho tiyarcaycan jatusaj runa Anac castacunami. Siudänincunapis jatusaj intëru cantunpa sumaj curalashami. TAYTA DIOS aunimashanno yanapämaptenga gargushämi quiquëpana paycunapa chacran cananpaj.» Chaura Josuëga bindisyunta Calebta goran. Nircur Hebrón partita goycuran paypaj, wamrancunapaj, miraj famillyancunapäpis cananpäna. Chaynöpami Hebrón partiga Calebpa, paypita mirajcunapa chacran ricacuran. Canancamapis paycunapami caycan. Calebga llapantapis ruraj Israelcunapa TAYTA DIOSNIN nishannöllami. Hebronpa unay caj jutenga caran Quiriat-arbami. Chayno jutin caran Arba jutiyoj runa chaycho tiyashanpitami. Arbaga munayniyoj runami caran. Payga jatuncaray Anac castami caran. Chaypitaga chay particho jauca goyayllana caran. Surtita jitaptin Judá trïbuta töcashan chacra sur caj-läpa caran Edom nasyunpa lindanpa päsar Zin chunyajcama. Sur caj-läpaga lindan gallaycuran Cachi Lamarpa ura chupanpitami. Chaypita Acrabim cuestapa päsar Zin nishan chunyajman chayaran. Chaypa päsarna Cades-barnea sur caj-läpa aywararan Hezroncama. Chaypita wichaypana Adarcama aywar tumaran Carcacama. Carcapitana päsaraycaran Asmonman. Chaypita chayaraycaran Egiptucho pampa caycaj yacu aywajman. Chaypitana tincuraycaran lamar Mediterraneoman. Chaynömi lindan caycaran sur caj-läpaga. Inti yagamunan caj-läpana lindan caran Cachi Lamar cuchullanpa Jordán mayuman chayashancama. Chaypitaga norte caj-lä lindanna gallaycuran. Norte caj lindan chayaraycaran Bet-hoglapa. Chaypa päsar chayararan Bet-arabäpa norte caj lädunman. Wichanpa chayararan Bohán Ben-Rubén gagaman. Acor pampapita päsaraycaran wichanpa Debirman chayananyaj. Chaypa päsar chayaraycaran Gilgalman. Gilgalga caycaran Aduminpa chimpan ragra yacu aywaj sur caj lädunchömi. Chaypita linda aywaraycaran En-semescho yacu pashtaj caycajpa. Nircorga päsaraycaran En-rogelyaj. Chaypitami Jebús runacuna tiyashan sur caj-läpa päsar Ben-hinom ragrapa päsararan. Chaychöga Jerusalennami caycan. Ben-hinom ragrapa lindan wichaypana aywar chayaran jirca puntacama. Chayga Jerusalenpita inti yaganan caj-läpami caycan. Chaypitanami lindan chayaran Refaim Pampa norte caj cuchuncama. Chaypa päsar puntapitaga lindan uraraycaran Neftoacho yacu pashtaj caycajman. Chaypita päsar chayararan Efrón jircacho caycaj siudäcunaman. Chaypa päsar tumaran Baalaman. Chay siudäpa jucaj jutenga caran Quiriat-jearim. Baalapita päsashpan inti yaganan caj-läpa tumaraycaran Seir puntaman. Chaypita Quesalonpa päsararan Jearim puntapa norte caj-läninpa. Chaypitaga uraypana aywararan Bet-semesman chayananyaj. Nircur Timnapa päsaraycaran Chaypitami Ecrón siudäpa wajtancho caycaj puntaman chayararan. Chaypitana puntanpa tumaraycaran Sicronman. Baala puntapa päsaraycaran Jabneelman chayananyaj. Chaypa päsar lamar Mediterraneoman tincuycaran. Chaypitaga lindan gallarejwan tincunanpaj aywararan Mediterráneo lamar cantullanpa. Chaynömi Judá trïbupa lindan caran. Chaytanami quiquin-pura raquipänacuran ayca castapis cashanpita. Jefonepa wamran Calebta Josuëga chacracunata goycuran Judá trïbupa chacrancho. Chay partichömi TAYTA DIOS nishanno Hebronta goycuran. Chayga caran Anac castacuna tiyashan siudämi. Anac runacunaga Sesai famillya, Ahimán famillya, Talmai famillyami caran. Chay quimsa famillya Anac runacunatami Caleb garguran. Chay famillyacunata garguycur Calebga Debir siudächo tiyajcunamanna aywaran. Chay siudäpa unayga jutin caran Quiriat-sefer. Chay siudäman aywar Caleb niran: «Pipis cay siudäman yaycur binsej cajtami wamrä Acsawan majachashaj» nir. Chay siudäman yaycuycorga chariran wauguin Cenazpa wamran Otonielmi. Chaura Calebga wamran Acsata goycuran Otonieltana warminpaj. Otonielga warmin Acsata wasinpa pushacuycashanchöna niran: «Papäniquita ruway muruna chacratapis raquipäshunayquipaj» nir. Chaura bürrunpita Acsaga yarpuran. Chaymi papänin Calebga tapuran: «Ïja, ¿imatataj munaycanqui?» nir. Chaura wamran Acsa niran: «Ruwacushayqui ari papä. Neguevcho caycaj chunyaj chacrata raquipämasha caycashpayquega yacuyoj chacratapis raquipämay.» Niptin papänenga chacrata goycuran puntacunacho yacu pashtajtawan pampacho yacu pashtaj chacrata. Ayca castapis cashanpitami Judá trïbu runacunaga siudäcunata chasquiran. Paycunapaj siudäcuna sur caj-lä parti Edomman tincojchöga caran: Cabseel, Edar, Jagur, Cina, Dimona, Adada, Cedes, Hazor, Itnán, Zif, Telem, Bealot, Hazor-hadata, Queriot, Hezrón, (Hezronpa jucaj jutin caran Hazor.) Amam, Sema, Molada, Hazar-gada, Hesmón, Bet-pelet, Hazar-sual, Beerseba, Bizotia, Baala, Iim, Esem, Eltolad, Quesil, Horma, Siclag, Madmana, Sansana, Lebaot, Silhim, Silhim, En-rimón. Chay ishcay chunca isgun (29) siudäcuna caran marcancunawan-camami. Inti yaganan caj-lä lömacunachömi Judá trïbu runacunapa siudänincuna caran: Estaol, Zora, Asena, Zanoa, En-ganim, Tapúa, Enam, Jarmut, Adulam, Soco, Azeca, Saaraim, Aditaim, Gedera, Gederotaim. Chay chunca chuscu (14) siudäcuna caran marcancunawan-camami. Chay particho waquin caj siudäcunapis caran Zenán, Hadasa, Migdal-gad, Dileán, Mizpa, Jocteel, Laquis, Boscat, Eglón, Cabón, Lahmam, Quitlis, Gederot, Bet-dagón, Naama, Maceda. Chay chunca sojta (16) siudäcuna caran marcancunawan-camami. Waquin siudäcuna caran Libna, Eter, Asán, Jifta, Asena, Nezib, Keila, Aczib, Maresa. Chay isgun siudäcuna caran marcancunawan-camami. Ecronpis, llapan marcancunapis, Ecronpita Mediterráneo lamarcama aywar Asdodpa ñaupancho caycaj marcacunapis Judá trïbupami caran. Asdod siudäpis Judá trïbucunallapami caran llapan marcancunawan jircancunawan-cama, Gaza siudäpis llapan marcancunawan jircancunawan-cama. Mediterráneo lamar cuchunpa aywashpan Egipto ragracama chayaraycaran. Judá trïbucunapäga jircacuna cashan caj particho siudäcuna caran: Samir, Jatir, Soco, Dana, Quiriat-sana, (Chaypaga jucaj jutin caran Debir.) Anab, Estemoa, Anim, Gosén, Holón, Gilo. Chay chunca juc (11) siudäcuna caran marcancunawan-camami. Paycunapämi caran Arab, Duma, Esán, Janum, Bet-tapúa, Afeca, Humta, Quiriat-arba, (Quiriat-arbapaga jucaj jutin caran Hebrón.), Sior siudäcuna. Chay isgun siudäcuna caran marcancunawan-camami. Chaynöpis paycunapämi caran Maón, Carmel, Zif, Juta, Jezreel, Jocdeam, Zanoa, Caín, Gabaa, Timna siudäcuna. Chay chunca siudäcuna caran marcancunawan-camami. Paycunapaj caran Halhul, Bet-sur, Gedor, Maarat, Bet-anot, Eltecón siudäcuna. Chay sojta siudäcuna caran marcancunawan-camami. *** Paycunapämi caran Quiriat-baal, (Quiriat-baalpa jucaj jutenga caran Quiriat-jearim.) Rabá siudä marcancunawan-cama. Chunyaj chaqui jircachöpis Judá trïbucunapaj caran: Bet-arabá, Midín, Secaca, Nibsán, Cachi siudä, En-gadi. Chay sojta siudäcuna caran marcancunawan-camami. *** Judá trïbu runacunaga manami garguyta puydiranchu Jerusalencho tiyaycaj Jebús runacunata. Canancamapis jinallami Jebús runacunaga tiyarcaycan Judá trïbu runacunawan iwal. Josëpita miraj runacuna chasquishan chacracunaga Jordán mayupita gallaycur inti yagamunan caj-läpa päsararan Jericó pucyucuna caycashancama. Chaypitami chunyaj chaqui jircapa päsararan Bet-el jircacunaman chayashancama. Bet-elpa jucaj jutenga Luzmi caran. Chaypita päsaraycaran Arac runacuna tiyarcaycashan Atarotman chayanancama. Chaypitana mashtaypa aywaraycaran inti yaganan cajpa. Jaflet runacuna tiyarcaycashanpa caran Bet-horonpa ura caj lindan caycashancama. Chaypa päsararan Gezerman chayanancama. Chaypita päsar chayaraycaran Mediterráneo lamarmanna. Chay siudäcuna, jircacuna, ragracunapami Josëpa wamran Manasespita miraj runacunapa, Josëpa wamran Efrainpita miraj runacunapa partisyunnin caran. Efraín trïbupa lindanga inti yagamunan caj-läman aywaraycaran: Atarot-adarpita asta Jana caj Bet-horoncamami. Chaypitaga aywaraycaran Mediterráneo lamarcama. Norte caj-läpa lindan gallaycuran Micmetatpita. Chaypitaga inti yagamunan caj-läman linda aywaraycaran Taanat-silocama. Chaypitana päsaraycaran Janoapa. Nircur sur cajpana aywaraycaran Atarotpa, Naaratpa Jericöman chayanancama. Chaypita päsar chayararan Jordán mayucama. Tapuapita-pacha linda aywaraycaran inti yaganan caj-läpa Canächo ragra yacucama. Chaypita päsar chayararan Mediterráneo lamarcama. Chaycunami Efraín trïbu runacunapa lindan caran. Chaytanami raquipänacuran ayca castapis cashan-tupu. Efraín trïbu runacunapa juc ishcayllaga siudänincuna marcancunawan pullan Manasés trïbu runacunapa chacranchöpis caranmi. Efraín trïbu runacunaga manami garguranchu Gezer siudächo tiyaj Cananeo runacunata. Chay runacunataga chacracho tiyashanpita arrindullata cobraran. Canancamapis Cananeo runacunaga paycunawan iwal tiyarcaycan. Surtita jitaptinmi pullan Manasés trïbu runacuna chacrata chasquinanpäna surti yarguran. Paycunaga Josëpa guechpa wamran Manasespita mirajcunami caran. Manasespa guechpa wamranga Maquirmi caran. Maquirpa wamranga Galaadmi caran. Maquirpita miraj runacuna pillyayta alli yachaptinmi chacrata entregaran Jordán mayu chimpan inti yagamunan caj-läpa caycaj Galaad, Basán partita. Jordán mayu chimpanpanami Manasés trïbu waquin castacuna surtita jitaypa chasquiran. Paycunaga caran Abiezer, Helec, Asriel, Shequem, Hefer, Semida casta runacuna. Chay runacunaga Josëpa wamran Manasespita mirajcunami caran. Manasés trïbupitami juc runa caran Zelofehad jutiyoj. Payga caran Heferpa wamran, Heferna Galaadpa wamran, Galaadna Maquirpa wamran, Maquirna Manasespa wamran. Zelofehadpaga manami caranchu ollgu wamrancuna. Warmillami wamrancuna caran. Chay warmi wamrancunapa jutincunami caran Maala, Noa, Hogla, Milca, Tirsa. Paycuna aywaran cüra Eleazarman, Josuëman y mayur mandajcunaman. Chayar niran: «TAYTA DIOSNINCHI Moisesta nishanno nogacunatapis chacrata aypumay waquin famillyäcunata töcashancho.» Niptin Josuëga Tayta Dios nishanno chacrata raquipaycuran waquin caj famillyancunatawan iwal. Chaynöpami Manasés trïbuga Jordanta manaraj päsar chasquiran Basantawan Galaadta. Jordanta päsarcurpis chasquiran chunca partitaraj. Pullan Manasés trïbu runacunapaj chunca particuna caran ollgupis warmipis chacrata chasquishanpitami. Galaad partitami Manasespita waquin mirajcuna chasquiran. Manasés trïbupa chacranpa lindancunaga Aserpita aywaraycaran Micmetatcama. Chayga caycan Shequempa chimpanmi. Chaypita sur caj-läpa aywaraycaran Tapuacho yacu ishtanquicama. Tapúa parti Manasés trïbupa captinpis quiquin lindacho caycaj Tapúa siudäga caran Efraín trïbupami. Tapúa pucyupitanami Manasés trïbu runacunapa chacranpa lindan Caná ragra cuchullanpa aywararan Mediterráneo lamarcama. Caná ragra norte caj-lä Manasespa captinpis juc ishcayllaga siudäcuna chay chimpacho Efraín trïbu runacunapami caran. Imano captinpis Efraín trïbupana caran ragra aywaraycashanpita uramanga. Manasés trïbupana caran nortiman cäga. Norte caj-läpaga lindan caran Mediterráneo lamar cantunpa. Norte caj isquïnanpana lindan tincuraycaran Aser trïbupa lindanwan, inti yagamunan cajpana Isacar trïbupa lindanwan. Isacar y Aser trïbupa chacranchöpis Manasés trïbupaga caran Bet-seán, Ibleam, Dor, Endor, Taanac, Meguido siudäcuna marcancunawan-cama. Chay particunata chasquirpis chaycho tiyaycaj Cananeo runacunata manami garguyta camäpacuranchu. Chaypita Israelcuna achcaman mirashpanna chay Cananeo runacunataga chacracho tiyashanpita arrinduta pägachiran. Chaypis manami gargurannachu. Josëpita miraj runacunaga aywaycur Josuëta niran: «Nogacunataga TAYTA DIOSNINCHI yanapämasha aypallaman miranäpämi. Chauraga ¿imanirtaj wallcalla chacrata raquipämashcanqui?» Niptin Josuëga niran: «Efraín jircacuna gamcunapaj mana aypaptenga Ferez runacuna, Refaí runacuna tiyashan munticunaman aywaycur chacrata quichanqui chaychöpis tiyanayquipaj.» Niptin paycuna niran: «Rasunpami Efraín jircacunaga mana aypämanchu. Ichanga chay pampacho tiyaj Cananeo runacunapaga carrëtancunapis fyërrupitami. Chaynöllami Cananeo runacuna caycan Bet-seancho, marcancunacho, Jezreel pampachöpis.» Chaura Josuëga Josëpita miraj Manasés trïbu runacunatawan Efraín trïbu runacunata niran: «Gamcunaga canqui aypallajmi. Munayniyojmi canqui. Chaymi chay partitapis gamcunata goycö. Chay muntiyoj jircacunapis gamcunallapämi canga. Chaycho caycaj munticunata chagur chacracunata quichanquipaj. Pampacho tiyaj Cananeo runacuna fiyupa munayniyoj captinpis, fyërrupita carrëtancuna caycaptinpis gargunquipämi.» Israelcuna llapan shuntacaran Tayta Dioswan Tincuna Tolduta Silo marcacho ichichinanpaj. Chaypäga maynami guechuran Cananeo runacunapa chacranta. Ichanga ganchis trïbu Israelcunata manarämi raquiparanrächu. Chaymi Israelcunata Josué niran: «Unay caj awiluyquicunapa TAYTA DIOSNENGA maynami chacrata goshurayqui. ¿Imanirtaj gamcunaga cayllacho carcaycanqui? ¿Manachu juclla chacra charej aywanqui? Gamcunaga cada trïbupita acray quimsaj runata. Paycunatami cachashaj intëru chacrata ricapacamunanpaj. Cutiycamurna willamanga imano jatun cashantapis. Chayrämi musyashun imanöta-cama cada trïbuta raquipänäpäpis. Chay ricapacoj aywaj runacunami chacrataga raquenga ganchis partiman. Ichanga ama raquengachu sur caj-lächo Judá trïbu chasquishan chacrata ni norte caj-lächo Josëpita miraj trïbucuna chasquishan chacratapis. Ganchisman raquiycur may maycho cashantapis isquirbimuchun cutiycamur entregamänanpaj. Noganami TAYTA DIOSPA ñaupancho surtita jitashaj chay particunata aypunäpaj. Leví trïbu runacunami ichanga chacrata mana chasquengachu. Paycunataga quiquin TAYTA DIOSMI cawachenga. Rubén, Gad, pullan Manasés trïbu runacunataga TAYTA DIOSTA sirbej Moisés maynami chacrata raquipasha manaraj Jordán mayuta päsamur.» Chacra raquejcunaga aywananpaj camaricuran. Josuënami niran: «Gamcuna intëru chacrata ricar tumamunqui. Raquir apuntamunqui. Ushaycärir cay Siluman cutimunqui apuntashayquita entregamänayquipaj. Noganami pita töcananpäpis TAYTA DIOSPA ñaupancho surtita jitashaj.» Chaura chay runacuna aywar manaraj aypushan intëru chacrata tumamuran. Cada partita siudänincunatawan apuntayllapa raquiran. Ganchis partiman rurarcur cutiran Josué tiyaycashan Siluman. Josuënami jinan Silullacho TAYTA DIOSPA ñaupancho surtita jitaran cada partita maygan trïbutapis aypunanpaj. Chacrata aypunanpaj surtita jitaptin Benjamín trïbupäga cada castapaj caran Judá trïbupawan Josëpa wamrancuna Manasespawan Efraín trïbupa chacrancuna chaupincho. Benjamín trïbu runacunapa chacranpa norte caj lindanga Jordán mayupitami gallaycuran. Chaypita Jericó norte caj-läpa päsar inti yaganan caj-läpa wichararan. Jirca partipa päsarcur Bet-avén chunyaj chaqui jircapana päsararan. Chaypita sur caj-läpa tumashpan Luzpa päsar Atarot-adarpa uraraycaran. Luzpa jucaj jutenga Bet-elmi caycan. Atarot-adarga juc lömachömi caycan. Chay lömaga ura caj Bet-horón sur caj chimpanchömi caycan. Chaypita lindaga ticraycaran lamar Mediterráneo läduman Bet-horonpa chimpan punta ura isquïnanpa. Chaypa lindan päsaraycaran Quiriat-baalcama. (Quiriat-baalpa jucaj jutin caran Quiriat-jearim.) Chayga caran Judá trïbupa siudäninna. Chaynömi inti yaganan caj-läpa lindan caran. Sur caj-läpa lindan gallariran Quiriat-jearimpa isquïnan inti yaganan cajpita. Chaypa aywar linda chayaran Neftoacho yacu pashtajcama. Chaypita uraraycaran Refaim Pampa norte caj cuchuncama. Chayga jirca chaquinchömi caycan. Chaypitaga Ben-hinom ragrami gallaycun. Chay linda Ben-hinom ragrallanpa päsashpan Jebús runacuna tiyashan löma sur caj-läpami aywararan. Chaypitami aywararan En-rogelcho yacu pashtajcama. Chaypita norte caj-läpa tumaraycämuran En-semesman. Chaypa päsaraycaran lindan Gelilotman chayananpaj. Chayga caycan Aduminpa chimpanchöna. Nircur uraraycaran Bohán Ben-Rubén jutiyoj gagamanna. Chaypita Jordán pampa cuchuncho caycaj jircacuna norte caj-läninpa päsashpan Jordán pampapana uraraycaran. Bet-hogla norte cajpa päsaraycaran, Cachi Lamarpa norte caj-lädunman chayananpaj. Chaychömi Jordán mayu ushaycan. Chaynömi caran sur caj lindan. Inti yagamun caj-läpana lindan aywaraycaran Jordán mayu cuchullanpa. Chaynömi Benjamín trïbuta raquipashan chacrapa intëru lindan caran. Benjamín trïbu runacuna castanpa-castanpa chasquishan chacracho quiquin-pura raquipänacunanpaj siudäcuna caran: Jericó, Bet-hogla, Emec-casis, Bet-arabá, Zemaraim, Bet-el, Avim, Pará, Ofra, Quefar-haamoni, Ofni, Geba siudäcuna. Chay chunca ishcay (12) siudäcuna caran marcancunawan-cama. Waquin chasquishan siudäcuna caran Gabaón, Ramá, Beerot, Mizpa, Cafira, Mozah, Requem, Irpeel, Tarala, Zela, Elef, Jebús, (Jebuspa jucaj jutin caran Jerusalén.), Gabaa, Quiriat. Chunca chuscu (14) siudäcuna marcancunawan-cama caran. Chaynömi caran Benjamín trïbuta raquipashan chacraga. Chaypitana chacrata aypunanpaj surtita yapay jitaptin yargamuran Simeón trïbupäna. Chaymi Simeón trïbu runacuna chacranta chasquiran Judá trïbu runacunapa chacranpa chaupincho. Chaura paycunapäga caran: Beerseba, Seba, Molada, Hazar-sual, Bala, Ezem, Eltolad, Betul, Horma, Siclag, Bet-marcabot, Hazar-susa, Bet-lebaot, Saruhén siudäcuna. Chay siudäcunaga caycaran chunca quimsami (13) marcancunawan-cama. Chaypa jananmanpis paycunapämi caran cayno jutiyoj siudäcuna: En-rimón, Eter, Asán. Chay siudäcunapis caran marcancunawan-camami. Chayno sur caj-läpapis paycunallapämi caran Baalat-beer siudächo caycaj jircacunapis. Chayga caycan Néguev particho caycaj Ramatmi. Chayno jutiyoj chacracunami caran Simeón trïbu runacunapaj. Simeón trïbupa chacranga caycaran Judá trïbupa chacran chaupinchömi. Judá trïbupaga aypallami caran chacran. Chaynöpami Judá cajpa chacranta waquintaga rachipaycuran Simeón trïbutana. Chacrata aypunanpaj surtita yapay jitaptin yargamuran Zabulón trïbupäna. Paycunapa chacranga chayaran Saridcamami. Chaypa päsarar lindan aywaraycaran inti yaganan caj-lä Maralacama. Chaypa päsarar chayaraycaran Dabesetpa. Chaypa päsaycaran Jocneampa chimpancho caycaj ragramanna. Saridpitaga lindan aywaraycaran inti yagamunan caj-läpana Quislot-taborcama. Chaypa päsar chayararan Daberatman. Chaypitana wicharaycaran Jafiaman. Chaypitaga linda aywararan inti yagamunan caj-läpana. Gat-heferpa päsaycaran. Ita-cazinpa päsar chayaraycaran Rimonman. Chaypitana tumariycämuran Neapa. Norte caj-läpana linda tumaraycaran puntallanpa Hanatoncama. Chayno tumararmi chayararan Jefte-el pampaman. Chay particho caycaran chunca ishcay (12) siudäcuna marcancunawan-cama. Chay siudäcuna waquenga caran Catat, Naalal, Simrón, Idala, Belén. Chaynömi caran Zabulón trïbu runacuna castanpa-castanpa chacrata chasquishan siudäcunapis marcancunawan-cama. Chacrata aypunanpaj yapay surtita jitaptin llojshiran Isacar trïbupäna. Paycunapa chacranchöga caycaran cay siudäcuna: Jezreel, Quesulot, Sunem, Hafaraim, Sihón, Anaharat, Rabit, Quisión, Abez, Remet, En-ganim, En-hada, Bet-pases siudäpis. Lindan päsaraycaran Taborpa, Sahazimapa, Bet-semespa Jordán mayuman chayanancama. Paycunapa siudänin llapanga caran chunca sojtami (16) marcancunawan-cama. Chaynömi caran Isacar trïbu runacuna castanpa-castanpa chacrata chasquishan siudäcuna marcancunawan-cama. Chacrata aypunanpaj surtita yapay jitaptin yargamuran Aser trïbupäna. Chay chacrachöga cay siudäcunami caycaran: Helcat, Halí, Betén, Acsaf, Alamelec, Amad, Miseal. Inti yaganan caj-läpaga lindan päsaraycaran Carmelo jircapa, Sihor-libnatpa. Chaypita inti yagamunan caj-läpa tumar Bet-dagonpa päsar chayaran Jefte-el pampacama. Jefte-el pampachöga Zabulón trïbu runacunapa lindanwanmi tincuraycaran. Chaypita norte caj-läpa tumar päsararan Bet-emecpa, Neielpa, Cabulman chayashancama. Chaypita päsaraycaran Abdonman, Rehobman, Hamonman, Canäman, asta jatuncaray Sidón siudäman chayanancama. Chaypita tumar lindan Ramäpa päsaraycaran Tiro siudäcama. Tiroga intërunpa curalashami caran. Chaypitaga chayaycaran Hosaman. Chaypa päsar chayaraycaran Mediterráneo lamarman. Aser trïbu runacunapa siudänincuna caycaran Mahaleb, Aczib, Uma, Afec, Rehob. Paycunapa siudänincuna llapanga caran ishcay chunca ishcaymi (22) marcancunawan-cama. Chaynömi caran Aser trïbu runacuna castanpa-castanpa chasquishan siudäcuna marcancunawan-cama. Chacrata aypunanpaj yapay surtita jitaptin llojshiran Neftalí trïbupänami. Paycunapa chacranpa lindan gallariycaran Helefpita. Päsaraycaran Alón-saananimpa, Adami-necebpa, Jabneelpa, Lacumpa Jordanman chayanancama. Inti yaganan cajpana lindan aywaraycaran Aznot-taborpa. Chaypa päsaraycaran Hucoccama. Sur caj-läpaga lindan tincuycaran Zabulón trïbupa lindanwan. Inti yaganan caj-läpana lindan tincuycaran Aser trïbupa lindanwan. Inti yagamunan caj-läpa lindan tincuycaran Jordán mayucama. Paycunapa curalasha siudänincuna caran Sidim, Zer, Hamat, Racat, Cineret, Adama, Ramá, Hazor, Cedes, Edrei, En-hazor, Irón, Migdal-el, Horem, Bet-anat, Bet-semes. Paycunapa siudänincuna llapanga caran chunca isgunmi (19) marcancunawan-cama. Chaynömi lindancuna caran Neftalí trïbu runacuna castanpa-castanpa chasquishan siudänincuna marcancunawan-cama. Chacrata aypunanpaj yapay surtita jitaptin llojshiran Dan trïbupäna. Paycunapa siudänincuna caycaran Zora, Estaol, Ir-semes, Saalabín, Ajalón, Jetla, Elón, Timnat, Ecrón, Elteque, Gibetón, Baalat, Jehud, Bene-berac, Gat-rimón, Mejarcón, Racón. Paycunapämi caran Jope siudäpa lädun particunapis. Chayno captinpis aypushan chacrata Dan trïbu runacuna manami guechuyta camäpacuranchu. Chaymi Lesemman wicharan chaychöna tiyananpaj. Lesem runacunawan pillyar wañuchirmi chaychöna tiyacuran. Chay marcapa jutinta rucachiran Dan jutin cananpäna. Chaymi trïbupa jutin Dan cashanno marcapa jutinpis caran. Chaynömi caran Dan trïbu runacuna castanpa-castanpa chacrata chasquishan siudäcuna marcancunawan-cama. Israel runacunata raquipayta ushaycuptin, Nunpa wamran Josuëtapis chacrata ricachiran waquin caj trïbucuna chasquishan chaupincho. TAYTA DIOS nishannömi Josué mañacuptin siudäta aypuran. Chaymi chasquiran Efraín jircacho caj Timnat-sera siudäta. Josuëga chay siudäta allchar wasicunatapis yapay jatarachir chaycho tiyacuran. Llapan chacratami cüra Eleazar, Josué, mandaj runacuna surtita jitarcur-jitarcur Israelcunata raquiparan. Tincuna Toldu puncuchömi TAYTA DIOSPA ñaupancho surtita chayno jitaran. Tincuna Tolduga Silo marcachömi caran. Chaynöpami llapan chacracunata raquipayta usharan. Chaypitanami Josuëta TAYTA DIOS niran: «Israel runacunata niy pacacuna siudäcunata acrananpaj. Chayno rurananpämi Moisesta nirä. Pipis illajpita runa-masinta mana yarpashapita wañuycacherga chay siudäman gueshpir aywaconga pacacunanpaj. Chauraga wañojpa famillyan manami wañuchengachu. Pacacuyta munaj cäga maygan siudäpa puncunmanpis chayaycur willaconga imanöpa wañupacushantapis siudächo tiyaj mayur runacunapa ñaupancho. Chaura paycunanami siudäman yaycachenga. Ricachenga maynincho tiyananpäpis. Contran mana caycar runa-masinta wañupacusha captinmi wañojpa lijïtimu castancuna guepanta chayaptin mayur runacunaga mana entregangachu. Chaypa ruquenga chaycho tiyaj runacunami jusgar nenga wañupacoj runa yarpaypa u mana yarpaypa wañuchishantapis. Mana yarpaypa wañuchishanta niptenga chay siudällachömi tiyaconga mandaj cüra wañushancama. Chaypitarämi wasinman cuticonga.» Chaura Israelcunaga acraran pacacunanpaj caj siudäcunata. Neftalí trïbupa chacranchöga acraran Galileacho caycaj Cedes siudäta. Efraín trïbupa chacranchöga acraran Shequem siudäta. Judá trïbupa chacranchöpis acraran Quiriat-arba siudäta. (Quiriat-arbapa jucaj jutin caran Hebrón). Jericöta päsar Jordán mayu washa chimpachömi acraran Beserta, Ramot-ta, Golanta. Beserga Rubén trïbu runacuna tiyashan chunyaj pampachömi caycan. Ramotga Galaadchömi caycan. Basanga Manasés trïbu runacuna tiyashanchömi caycan. Chay siudäcuna caran Israel runacuna, Israel runacunacho tiyaj jäpa runacunapis mana yarpaypa runa-masinta wañupacushanpita chayman pacacunanpämi. Chayman pacacuptinmi wañojpa famillyancuna mana wañuchejnachu. Chaycho tiyaj runacunanami shuntacaycur chay runata jusgaj yarpaypa u mana yarpaypa wañuchishantapis musyananpaj. Chaypitanami Leví trïbupa mandajnincuna Canaancho caycaj Silo marcaman aywaran Eleazar cürawan, Josuëwan, Israel runacunapa waquin autoridänincunawan parlananpaj. Chayaycur niran: «TAYTA DIOSMI Moisesta niran siudäcunata, guewayoj jircacunata raquipämänayquipaj. Chaynöpami canga tiyanäpäpis, uywäcunata uywanäpäpis.» Chayno niptinmi TAYTA DIOS nishannölla Israelcunaga quiquincunapa siudänincunata goycäriran juc ishcayta, uywancunapäpis guewayoj jircacunata. Rimëru surtita jitaran Aaronpita mirajcuna siudäcunata chasquinanpaj. Aaronpita mirajcunaga Coat casta runacunami caran. Paycunami chasquiran chunca quimsa (13) siudäcunata. Chay siudäcunaga caran Judá trïbu, Simeón trïbu, Benjamín trïbu chasquishan partichömi. Waquin caj Coat castacuna chasquiran chunca siudäcunata. Chay siudäcunaga caycaran: Efraín, Dan, pullan Manasés trïbu chasquishan partichömi. Chaypitaga surtita jitaran Gersón casta runacuna siudäcunata chasquinanpäna. Paycunami chasquiran chunca quimsa (13) siudäcunata. Chay siudäcunaga caran Isacar trïbu, Aser trïbu, Neftalí trïbu, Basancho caj pullan Manasés trïbu chasquishan partichömi. Merari casta runacunanami chasquiran chunca ishcay (12) siudäcunata. Chay siudäcunaga caran: Rubén trïbu, Gad trïbu, Zabulón trïbu chasquishan partichömi. Chaynömi Israelcunaga Moisesta TAYTA DIOS nishannölla surtita jitaypa Leví trïbucunata raquiparan siudäcunatawan uywancunapaj jircacunata. Judá trïbu runacunami, Simeón trïbu runacunami chay siudäcunata goycuran. Chay siudäcuna caran Aaronpita miraj Coat casta runacunapämi. Paycunapämi rimir-puntata surti llojshiran. Aaronpita miraj runacunatami raquiparan Judá trïbu runacuna tiyashan jircacunacho caycaj Quiriat-arba siudäta, läduncho caj jircacunatapis uywancunapaj. Quiriat-arbapa jucaj jutinmi Hebrón caran. Chay siudäga caran jatusaj Anac castapa capitalninmi. Chay siudäpa mas washa-länincho caycaj jircacunatawan marcacunatami ichanga Jefonepa wamran Calebta Josué entregaran. Aaronpita mirajcuna Hebrón siudäta chasquishanga caran runata wañupacur pacacunan siudämi. Chay siudäta goycushanpita juc siudäcunatapis yaparanraj. Chay siudäcunaga caran: Libna, Jatir, Estemoa, Holón, Debir, Aín, Juta, Bet-semes. Chay isgun siudäcunaga llapanpis caycaran guewayoj jircancunawan-cama. Benjamín trïbupitana chasquiran Gabaón, Geba, Anatot, Almón siudäcunata. Chaura caran chuscu siudäcuna. Llapanpapis caycaran guewayoj jircancunawan-cama. Chaura Aaronpita mirajcunaga chunca quimsa (13) siudäcunatami chasquiran guewayoj jircancunatawan-cama. Leví trïbu Coat castacuna waquenga siudäcunata chasquiran Efraín trïbu chasquishan particho. Paycunami chasquiran Efraín trïbu tiyashan jircacunacho caycaj Shequem siudäta. Chay siudäga caran mana yarpaypa runata wañupacojcuna pacacunanpämi. Chaynöpis chasquiran Gezerta, Kibsaimta, Bet-horonta. Chaymi Efraín trïbupita chasquiran chuscu siudäcunata guewayoj jircancunatawan-cama. Dan trïbupitanami chasquiran Elteque, Gibetón, Ajalón, Gat-rimón siudäcunata. Chaura Dan trïbupita chasquiran chuscu siudäcunata. Chaycunaga caycaran guewayoj jircancunawan-camami. Pullan Manasés trïbupitapis chasquiran Taanactawan Gat-rimonta. Chaura pullan Manasés trïbupita chasquiran ishcay siudäcunata guewayoj jircancunatawan-cama. Coat castapa siudänincuna llapanga caran chuncana. Chay siudäcunaga caycaran guewayoj jircancunawan-cama. Leví trïbu Gersón casta runacunapis siudäcunata chasquiran. Paycunaga pullan caj Manasés trïbupita chasquiran Basancho caycaj Golanta. Chay siudäga caran mana yarpashapita runata wañupacur pacacunanpämi. Chayno Beestera siudätapis chasquiran guewayoj jircancunatawan-cama. Isacar trïbupitana chasquiran Cisón, Daberat, Jarmut, En-ganim siudäcunata. Chaynömi chay chuscu siudäcunata chasquiran guewayoj jircancunatawan-cama. Aser trïbupitana chasquiran Misael, Abdón, Helcat, Rehob siudäcunata. Chaura chasquiran chuscu siudäcunata guewayoj jircancunatawan-cama. Neftalí trïbupitami chasquiran Galileacho caycaj Cedes siudäta (Cedesga caran mana yarpashapita runata wañupacur pacacunan siudämi.), Hamot-dorta, Cartanta. Chaymi Neftalí trïbupita quimsa siudäcunata chasquiran guewayoj jircancunatawan-cama. Chaura Gersón castaga chasquiran chunca quimsa (13) siudäcunata guewayoj jircancunatawan-cama. Leví trïbu runacunapa ushanan castaga Merari castami caran. Merari casta runacunapis Zabulón trïbupita siudäcunata chasquiran. Chay siudäcuna caran Jocneam, Carta, Dimna, Naalal. Chaymi Zabulón trïbupita chuscu siudäcunata chasquiran guewayoj jircancunatawan-cama. Rubén trïbupitana chasquiran Beser, Jahaza, Cademot, Mefaat siudäcunata. Chaura Rubén trïbupita chuscu siudäcunata chasquiran guewayoj jircancunatawan-cama. Gad trïbupitami chasquiran Galaadcho caycaj Ramot-ta. (Chay siudäga caran mana yarpashapita runata wañupacur pacacunan siudämi.) Chayno chasquiran Mahanaim, Hesbón, Jazer siudäcunatapis. Chaura Gad trïbupita chuscu siudäcunata chasquiran guewayoj jircancunatawan-cama. Chaura Leví trïbu Merari casta runacunaga chasquiran chunca ishcay (12) siudäcunata llapantapis guewayoj jircancunatawan-cama. Chay castaga ushanan cajnami caran. Israel runacunapa chacrancho Leví trïbu runacuna chasquishan siudänincuna ushajpäga caran chuscu chunca pusajmi (48). Chay siudäcunaga llapanpis caycaran guewayoj jircancunawan-camami. Llapan chay siudäcunapa läduncho caj jircacunatapis chasquiran uywancunapämi. Chaynömi Israelcunata TAYTA DIOSGA chacrata raquiparan unay awiluncunata aunishannölla. Chaura Israelcunaga yaycur chaychöna tiyacuran. Binsinanpaj TAYTA DIOS yanapaptinmi contran runacuna imanöpapis ichipayta mana camäpacuranchu. Chaynöpami unay awiluncunata TAYTA DIOS aunishanno Israel runacunaga imapitapis mana llaquicuypa jaucana tiyacuran. Israelcunata unay aunishantaga llapantami TAYTA DIOS cumliran. Juc shimilla imapaj nishantapis manami gongaranchu. Chaypitana Josuëga Rubén trïbuta, Gad trïbuta, pullan Manasés trïbuta gayarcur niran: «TAYTA DIOSTA sirbej Moisés nishushayquita gamcunaga llapantanami cumlishcanqui. Noga nishäcunatapis llapantami wiyacushcanqui. Gamcunaga canancamapis Israel-masiquicunata manami cacharishcanquichu. TAYTA DIOSNINCHÏPA mandamintuncunatapis llapantami cumlishcanqui. Chaymi Israel-masinchïcuna cananga TAYTA DIOS aunimashanchïnölla allina goyarcaycan. Chauraga Jordán mayupa washa chimpancho TAYTA DIOSPA sirbejnin Moisés goycushushayquimanna cuticuy. Ichanga canan noga munä Moisés llapan layta yachachishushayquinölla mana gongaypa cumlinayquitami. Chayno nir niycä TAYTA DIOSNINCHÏTA llapaniquipis cuyanayquipämi, pay munashannölla goyänayquipämi, pay nishancunata cumlinayquipämi, TAYTA DIOS nishannölla llapan shonguyquipa llapan bïdayquipa rispitar payta sirbinayquipämi.» Chayno alli goyänanpaj willaparcur Josuëga bindisyunta goran. Nircur «cuticuyna» nir despacharan. Chaura paycunapis cuticuran famillyancuna tiyashan tolduncunaman-cama. Jordán mayuta manaraj päsarmi pullan Manasés trïbuta Moisesga Basancho chacrata ricachiran. Manasés trïbu pullan cajtanami Jordán mayuta päsarcur Josué chacrata ricachiran waquin caj Israelcunatawan iwal. Chacrata Moisés raquipashan caj pullan Manasés trïbuta bindisyunta goycur Josuëga wasinman cuticuptin niran: «Binsishayqui runacunapita ima-aycantapis shuntamushayquiwan fiyupa rïcumi cutiycanqui. Achcatami uywatapis, goritapis, guellaytapis, runsitapis, fyërrutapis apaycanqui. Röpacunatapis achcatami apaycanqui. Chayno apaycarga siudäniquicunaman chayaycur marca-masiquicunata raquipanqui.» Chayno niptin Rubén trïbu, Gad trïbu, pullan Manasés trïbu runacuna Israel-masincunawan Silo marcacho caycashanpita Galaadman cuticuran. Moisesta TAYTA DIOS nishannömi paycunapa chacrancuna Galaadcho caran. Rubén trïbu, Gad trïbu, pullan Manasés trïbu runacuna chacrancunaman cuticuran. Cuticuycashancho Jordán mayu cantunman chayaycärir altarta pergaran. Chayga caran Canaanman caj-lädullachöraj. Waquin Israelcuna mayaran Canaán linda tincoj Jordán mayu cantuncho Rubén trïbu, Gad trïbu, pullan Manasés trïbu juc altarta pergashanta. Mayaycärir jinan öra llapan Israelcuna Siluman shuntacaran altar pergaj castancunawan pillyaj aywananpaj. Manaraj pillyaj aywarmi cüra Eleazarpa wamran Fineesta Galaadman cacharan Rubén trïbu, Gad trïbu, pullan Manasés trïbu runacunawan parlananpaj. Fineeswan aywaran Israelcunapa chuncaj mandajnincunapis. Paycunaga Silucho caycaj cada trïbupa mandajninmi caran. Galaadman chayaycur Rubén, Gad, pullan caj Manasés trïbu runacunata niran: «Israel-masinchïcunami musyayta munaycan. ¿Imanirtaj gamcunaga Israel runacuna rispitashan TAYTA DIOSPA contran ricacushcanqui? ¿Imanirtaj TAYTA DIOSTA mana rispitanquichu? ¿Imanirtaj juc altarta ruracarcärishcanqui? ¿Manachu manchacunqui Peor particho juchata rurajcunata imano ushacächishanta yarpärillarpis? Juchata rurar llapanchïtami ganrachimashcanchi. Chaypitaga canancamapis manami limyuyasharächu caycanchi. ¿Imanirtaj gamcunapis TAYTA DIOSPA contran jatarir juc diostana aduranayquipaj chay altarta ruracurcushcanqui? Chayno rurashayquipita TAYTA DIOS fiyupa rabyacur llapanchïtachari ushacächimäshun. Chasquishayqui chacracuna ganra cashanta yarparga nogacuna tiyashä cajman shacamuy tiyanayquipaj. Chaychömi TAYTA DIOSPA Rispitädu Toldunpis caycan. Shacamorga nogacuna cajchömi gamcunapis chacracunata chasquinquipaj. Imano carpis juc altartaga ama ruraychu. Juc altarta jataracherga TAYTA DIOSPA contran, nogacunapa conträmi jatariycanqui. Ama gongaychu Zerapa wamran Acán jucha rurashanta. Payga ‹Ushajpaj illgächiy› nishantami quiquinpaj apacuran. Chayno rurashanpitami Tayta Diosga noganchi Israelcunapäga fiyupa rabyacurcuran. Chay öraga manami Acán japallanchu juchanpita wañuran.» Chaura, Rubén trïbu, Gad trïbu, pullan Manasés trïbuga mandaj Israelcunata niran: «Munayniyoj TAYTA DIOSLLAMI musyan. Manami mana wiyacoj caypitachu, ni paypita witicunäpächu cay altarta rurashcä. Canan örami musyaycan. Gamcunatapis musyachishunquimi. Llutan yarpaypa rurasha captëga mana cuyapaypa wañuycärachimay. TAYTA DIOSPA contran jatarir rupachina sacrifisyucunata rupachinäpaj, chaqui micuy ofrendacunata u alli goyaypita sacrifisyuta rupachinäpaj chay altarta rurasha captëga quiquin TAYTA DIOS jusgamächun. Wara warantin TAYTA DIOSTA aduranäpaj aywaptë wamrayquicuna nogacunapita mirajcunata capaschari michar ninman: ‹Gamcunaga ¿imanirtaj yarpanqui Israelcunapa TAYTA DIOSNIN gamcunapapis Diosniqui cashanta? Nogacuna adurashä TAYTA DIOSMI Jordán mayuta churasha shuynina canapaj. Chaymi gamcuna Rubén, Gad trïbucuna caycho TAYTA DIOSTA aduranayqui mana camacanchu› nir. Chayno wamrayquicuna niptenga wamräcuna TAYTA DIOSTA manami aduranganachu. «Chayno mana ninanpämi chay altartaga rurashcäcuna. Manami rupachina sacrifisyu uywacunata rupachinäcunapächu ni ima sacrifisyucunatapis rupachinäpächu. Chaypa ruquin chay altarga canga gamcunawan nogacuna, wamranchïcunapis alli parlashanchi musyacänanpämi. Nogacunapis TAYTA DIOSTAMI sirbishaj. Pay caycashanmanmi nogacunapis rupachina sacrifisyöcunata apashaj rupachinäpaj. Alli goyaypita sacrifisyucunata pishtanäpäpis chaymanmi apashaj. Chayno waquin sacrifisyucunatapis apashaj. Chaura wamrayquicunapis manami michanganachu: ‹Gamcuna TAYTA DIOSTA aduranayquega manami camacanchu› nir. Pipis chayno nimaptin wamräcunapis caynömi nenga: ‹¡Wiyay-llapa! Unay castäcuna Tayta Diospa altarninta rurashanga manami rupachina sacrifisyucunata rupachinäpächu ni ima sacrifisyupäpischu casha. Chaypa ruquenga caycan nogacunapis gamcunano TAYTA DIOSTA sirbiycashä musyacänanpämi.› Nogacuna manami yarpächu juc altarta rurarpis TAYTA DIOSPA contran jatariyta. TAYTA DIOSPA altarnin Rispitädu Toldun ñaupancho mayna caycaptenga ¿imapänataj rupachina sacrifisyuta, chaqui micuy ofrendata y waquin sacrifisyuta rupachinäpaj juc-lächo altarta ruräman?» Rubén, Gad, pullan caj Manasés trïbu runacuna chayno nishanta wiyaran cüra Finees, Israel mandajcunapis. Chayno nishanga paycunapaj alli caran. Chaura cüra Eleazarpa wamran Fineesga niran: «Cananmi ichanga musyashcä TAYTA DIOS llapanchïwan caycashanta. Manami llutan yarpaywanchu gamcunaga rurashcanqui. Allita yarpar rurashayquipitami TAYTA DIOS mana castigamäshunchu.» Chaypitanaga Fineespis aywäshejcunapis Galaadpita Canaanman cuticuran. Waquin Israel-masincuna caycashanman chayaycur willaparan Jordanpa jucaj-läduncho caycaj trïbucuna imano nishantapis. Chayno willaptin paycunaga cushicushpan Tayta Diosta alabaran. Chay junajpita-pacha manana willanacurannachu Rubén, Gad trïbupäga. Manana yarparannachu chay trïbucuna tiyashanta illgächiytapis. Chay örami Rubén, Gad trïbu runacunaga chay altarpa jutinta churaparan «Testïgu» nir. Chayno jutinta churaparan «Cay altarmi llapanchïta yarpächimäshun noganchïpis TAYTA DIOSMAN yäracushanchïta» nir. Israelcunataga TAYTA DIOS yanaparan unaycamana jaucalla goyänanpaj, piwanpis mana pillyananpaj. Josuëpis pasaypa auquinna caycaran. Chaymi Israelcunata ushajpaj shuntachimuran auquincunata, mandajcunata, juezcunata, mandaj suldärucunata. Nircur niran: «Nogaga edänami cä. Gamcuna ricashcanquimi cay nasyuncho tiyaj runacunata gamcuna-raycu TAYTA DIOS imano rurashantapis. TAYTA DIOSMI pillyasha gamcunapa faburniqui. Trïbunpa-trïbunpa chasquinayquipämi chay runacuna tiyashan particunata surtita jitaypa aypushcä. Manami shuntashanchi siudäcunallatachu aypushcä. Sinöga guechuypaj cajcunatapis Jordán mayupita gallaycur asta Mediterráneo lamarcamami aypushcä. Chay guechunayquipaj caj siudäcunacho tiyaycaj runacunataga TAYTA DIOSMI gargongapaj. Chaymi TAYTA DIOS aunishushayquino chay chacracunata chasquinquipaj. «Gamcunaga Moisés isquirbishan laycunata llapanta cumliy. Juctapis ama gonganquichu. Ñaupayquicho tiyarcaycajraj jäpa runacunawanga ama tacucaychu. Paycuna adurashan diosnincunatapis ama aduranquichu. Chay dioscunapataga ni jutillantapis ama rimarcuychu, ni juraypischu jutinchöga. TAYTA DIOSNILLANCHÏMAN mana cachariypa yäracunqui, canancama yäracushayquino. TAYTA DIOSMI gargusha jatusaj marcacunacho tiyaj munayniyoj runacunata. Canancamaga pipis manami ichipäshurayquichu. Gamcunaga jucnayllami waranga (1,000) runacunatapis ayguichinquiman. Aunishannöpis TAYTA DIOSNINCHÏMI gamcunapa faburniquega pillyanga. Chaymi llapan shonguyquipa TAYTA DIOSTA cuyay. Pay munashanno cawar llapan layninta cumliy. Mana wañuchishayqui runacunawan iwal tiyashpayqui wamrayquicunata paycunapa wamrancunawan majachaptiquega TAYTA DIOSNINCHI chay runacunata manami gargonganachu. Chaypa ruquenga chay runacuna gamcunapaj canga redano, trampano, asticunano, ñawiquicho casha caycajnömi. Chaura gamcunaga manami ni jucnayllapis quëdanquipächu TAYTA DIOS goshushayqui alli chacracho. «Nogaga wañucushänami. Ichanga llapan shonguyquipa yarpay TAYTA DIOS imata rurananpaj aunishantapis cumlishanta. Aunishantaga manami ni jucnayllatapis gongashachu. TAYTA DIOSNINCHI yanapämänanchïpaj aunimashanchïcunata cumlishannöllami payta mana wiyacuptiquega ushacächishunayquipaj nimashanchïcunatapis cumlengapaj. Chaura manami ni jucnayllapis cay alli chacra goshushayquichöga quëdanquipächu. Tayta Dioswan conträtuta rurar parlashayquita mana cumlishpayqui, Diosta gongaycärir juc dioscunata aduraptiqui TAYTA DIOSGA gamcunapaj fiyupami rabyacurcongapaj. Chauraga manapis aycällatanami cay alli chacrapita illganquipaj.» Chaypitana Josuëga llapan Israelcunata Shequemman gayachiran. Gayachiran rispitädu auquincunata, mandajcunata, juezcunata, mandaj suldärucunata. Tayta Diospa ñaupancho llapan runacunata niran: «Israelpa TAYTA DIOSNINMI nin: ‹Ñaupataga mas unay awiluyqui Taré y wamran Abrahamwan Nacor tiyaran Éufrates mayu cantunchömi. Chaycho tiyar juc dioscunatami aduraj. Éufrates mayu cantunpitami Abrahamtaga pushacamurä. Nircur purichirä intëru Canaán nasyunpa. Nogami aypallaman mirananpaj camacächishcä. Canaanchömi Abrahampa wamran Isaac yuriran. Isaacpanami wamrancuna caran Jacobwan Esaú. Esaüpita mirajcunatami goycurä aypalla puntayoj Seir partita. Jacobnami llapan wamrancunawan aywacuran Egiptuman. Chaura nogaga chayman cacharä Moisestawan Aaronta. Gamcunata jorgamunäpaj Egipto runacunata castigar aypallata wañuchirä. Chaynöparämi cacharimuran Israel runacuna Egiptupita yargamunanpaj. Shacamuptinmi Egipto suldärucuna guërrapaj carrëtancunawan cawalluncunawan Puca Lamarcama gatimuran. Chaymi unay castayquicunaga yanapänäpaj mañacamaran. Chaura Egipto runacunapäga nogami fiyupa chacayman ticrarachirä. Lamar yacucho Egipto runacuna shingaypa wañunanpäpis camacächirä. Gamcunaga musyarcaycanquimi Egiptucho imano rurashätapis. « ‹Chaypita shacamur gamcunaga unaycamami chunyajcho tiyashcanqui. Nircurnami Jordanpa chimpan Amorreo runacuna tiyarcaycashanman pushamurä. Amorreo runacuna contrayqui jatarir gamcunawan pillyaran. Chaura nogami gamcunata yanaparä binsir illgächinayquipaj. Nircur nasyunnintapis quiquiquicunapäna charicarcärishcanqui. Chaypita Ziporpa wamran Balac Moab runacunapa raynenga gamcunata magashunayquipaj camaricuran. Manaraj pillyar Balacga Beorpa wamran Balaamtami gayachiran gamcunata maldisyunta gochishunayquipaj. Nogaga manami camacächirächu Balaam maldisyunta goshunayquita. Chaymi payga bindisyuntana goshurayqui. Chaynömi gamcunata salbarä. Chaypita Jordán mayuta chimpar Jericöcama chayamushcanqui. Jericöcho tiyaj runacuna gamcunawan pillyaptinpis paycunata binsinayquipämi yanaparä. Chaynöpami Amorreo, Ferez, Cananeo, Het, Gerges, Hev, Jebús runacunata ushajpaj illgächinayquipäpis yanaparä. Amorreo runacunapa ishcay raynincunata noga mancharachiptëmi pillyaj aywaptiqui gueshpir aywacuran. Manami sabliquiwanchu ni lëchayquiwanpischu binsirayqui. Nogaga gamcunata goycushcä mana ñacashayqui chacracunatami, siudäcunatami. Chaymi chay siudäcunachöna cananga tiyarcaycanqui. Mana lantashayqui wayojtami übastapis, asëtünastapis micurcaycanqui.› » Mastapis Josué niran: «Chaymi gamcunaga TAYTA DIOSTA amatar manchacushpayqui rispitar caway. Éufrates mayu läduncho tiyashpan, Egipto nasyuncho tiyashpan unay castanchïcuna rispitar adurashan dioscunataga ama aduraynachu. Chaypa ruquenga TAYTA DIOSLLATANA sirbir aduranqui. TAYTA DIOSNINCHÏTA sirbiyta mana munarga canan niy pita sirbinayquipaj cashantapis. ¿Éufrates mayu läduncho tiyar unay castanchïcuna sirbishan diostachu sirbinquipaj? U ¿Caycho tiyaj Amorreo runacuna sirbishan dioscunatachu sirbinquipaj? Nogami ichanga famillyäcunawan TAYTA DIOSLLATA sirbishaj.» Niptin, runacunaga niran: «¡TAYTA DIOSPIS ama munachunchu nogacuna payta cachaycur juc dioscunata sirbinätaga! Quiquin TAYTA DIOSMI Egiptucho uyway caycajta noganchïtapis unay castanchïcunatapis jorgamaranchi. Quiquinchïmi ricashcanchi almiraypaj milagrucunata rurashantapis. Shamuptinchïpis paymi imapitapis chapämashcanchi achca nasyuncunapa päsamuptë. Canan tiyaycashanchi particunacho tiyaj Amorreo runacunata, waquin runacunatapis TAYTA DIOSMI gargur ushacächisha. Chaypitami payta imaypis sirbishäcuna. Payllami Tayta Diosninchi caycan» nir. Chayno niptin Josué niran: «Gamcunaga manami TAYTA DIOSTA sirbiyta puydinquipächu. Payga santumi. Japallanta adurananchïtami munan. Payta mana wiyacur juchata ruraptiquega manami awantashunquipächu. TAYTA DIOSTA cachaycur juc dioscunatana aduraptiquega pay fiyupa mana allicunawanmi castigashunquipaj. Alli goyänayquipaj yanapäshushayquimannöllami castigashunquipäpis ushajpaj illgächishunayquicama.» Chaura Israelcunaga niran: «Manami juc dioscunataga adurashächu. Nogacunaga TAYTA DIOS japallantami sirbishaj.» Niptin Josué niran: «Gamcunaga quiquiquimi aunishcanqui TAYTA DIOSTA rispitar sirbinayquipaj.» Chaura paycuna «Au tayta» niran. Josuënami niran: «Chaura, gamcunaga ‹diosnë› nir charaycashayquicunata ushajpaj jitariy. Nircorga TAYTA DIOS japallantana llapan shonguyquipa rispitay.» Niptin runacuna niran: «Nogacunaga TAYTA DIOSLLATAMI sirbishaj. Pay nimashallantami cumlishäpis.» Chaura Josuëga Shequemcho chay junajllami Israelcunawan conträtuta ruraran. Chayno conträtuta rurarmi Tayta Diospa laynincunatapis willaparan. Llapan willapashancunatami Josuëga isquirbiran laynincunata TAYTA DIOS isquirbichishan libruman. Parlacushanta yarpänanpämi jatun wancata ichichiran encina jacha chaquinman. Chay jacha lädunchömi rispitädu pacha caran. Nircur runacunata Josué niran: «Cay wancami testïgu caycan TAYTA DIOS imata nimashanchïtapis. Payta imaypis sirbinayquipaj conträtuta rurashayquipäpis chay wancami testïgu caycan. Chayno aunircurpis mana cumliptiquega cay wancami cärashunqui TAYTA DIOS castigashunayquipaj.» Chayno llapanta willaparcurnami Josuëga runacunata marcancunaman cuticunanpaj niran. Chaypita manapis aycällatanami Nunpa wamran Josuëga wañucuran. Payga TAYTA DIOSTA sirbejmi caran. Josué wañucuran pachac chuncan (110) watayoj caycashancho. Wañuptin pampaycäriran quiquinpa chacran Timnat-seraman. Chayga caycan Efraín trïbupa jircanchömi Gaas puntapita norte caj-läduncho. Josuëpis wiñay-masincunapis ricaranmi Israel runacunata yanapar milagrucunata TAYTA DIOS rurashanta. Chaymi Josuëwan wiñay-masincuna cawashanyäga Israelcuna TAYTA DIOS munashanno cawaran. Israel runacunaga Josëpa tulluncunata Egiptupita apamushanta Shequemman apaycur chacrancho pampaycuran. Chay chacrataga Josëpa papänin Jacobmi rantiran pachac (100) guellaywan Hamorpa wamrancunapita. Hamorga Shequempa papäninmi caran. Chay chacratami Josëpa wamrancunapita mirajcunata goycuran. Aaronpa wamran Eleazar wañucuptinna wamran Fineespa chacran lömacho caycajman pampaycäriran. Chayga Efraín trïbu runacuna tiyashan jircacunacho caycaj Gibea marcachömi caycan. Josué wañushanpitaga Israelcuna TAYTA DIOSTA tapucuran: «¿Maygan caj trïbu runacunataj Cananeo runacunata magaj primëru aywanga, Tayta?» nir. Chaura TAYTA DIOS niran: «Primëru Judá trïbu pillyaj yaycuchun. Chay chacrataga paycunatami goycushaj.» Chaymi Judá trïbu runacunaga Simeón trïbu runacunata niran: «Nogacunaga aypumashan chacramanmi yaycushaj. Chaycho tiyaj Cananeo runacunata magaj yaycöshimay ari. Nircurnami nogacunapis gamcunata töcashushayqui chacraman yaycöshishayqui.» Chaura Simeón trïbu runacunaga magäshinanpaj aywaran. Bezecman yaycur Cananeo y Ferez runacunawan pillyaptinmi TAYTA DIOS yanaparan binsir wañuchinanpaj. Chaymi chay pillyacho chunca waranga (10,000) runacunata wañuchiran. Cananeo y Ferez runacunapa raynin caran Adoni-bezec. Payta y paywan caycaj runacunatapis llapantami binsiran. Waquinta wañuycächiptin Adoni-bezecga gueshpir aywacuran. Chaura paycuna gatir aywashpan prësu chariran. Nircur maquinpa chaquinpa maman dëduncunata cuchuran. Chaura ray Adoni-bezec niran: «Cananga Diosmi fiyu cashäman-tupu fiyupa ñacaycächiman. Nogapis ñaupata ganchis chunca (70) raycunapa chaquinpa maquinpa maman dëduncunatami cuchuchirä. Chaura paycunaga puchupacunallata micurmi cawaj.» Ray Adoni-bezectaga aparan Jerusalenman. Chaychöna wañuran. Judá runacunaga Jerusalenman pillyaj yaycuran. Chaycho tiyajcunataga llapanta sabliwan wañuchiran. Siudätapis rupaycachiran. Chaypitaga Néguev particho, jircacunacho, löma lömacunacho tiyarcaycaj Cananeo runacunamanpis wañuchinanpaj yaycuran. Cananeo runacuna Hebrón siudächo tiyarcaycajmanpis wañuchinanpaj yaycuran. Chay siudäpa rimëroga jutin caran Quiriat-arba. Chaycho wañuchiran Sesai runacunata, Ahimán runacunata, Talmai runacunata. Chaypitaga Debir runacunata magajna yaycuran. Chay siudäpa unayga jutin caran Quiriat-sefer. Calebga niran: «Pipis cay siudäman pillyaj yaycur binsej cajtami wamrä Acsawan majachashaj.» Chay siudäman yaycorga magar binsiran Calebpa shullcan Cenazpa wamran Otonielmi. Chaura Calebga wamran Acsata Otonielwan majacharan. Chaypita Acsa runan Otonielwan aywacuycaptin runanga shacyächiran papäninta: «Chacrata gomay» ninanpaj. Chaura bürrunpita Acsa yarpuran. Chaymi papänin Calebga tapuran: «¿Imatataj munaycanqui?» nir. Chaura wamran Acsa niran: «Ruwacushayqui ari papä. Neguevcho chacrata raquipämasha caycarga yacu pashtajyoj chacracunatapis raquipämay.» Niptin papänenga chacrata goycuran puntacunacho yacu pashtajyojtawan pampacho yacu pashtajyojta. Queni runacunami caran Moisespa suyrun Hobabpita miraj runacuna. Paycuna Judá trïbu runacunawan iwal Palmëra siudäpita aywar chunyajcho tiyacaycäriran. Chay chunyäga caycaran Judá trïbu runacunapa chacranchöna. Aradpitaga sur caj-lächömi caycaran. Paycuna tiyarcaycaran jinancho tiyaj Judá runacunawan iwal. Chaura Judá runacunaga parlacushannölla Simeón trïbuwan iwal aywaran. Nircurmi Cananeo runacuna Sefat siudächo tiyarcaycajta ushajpaj wañuchiran. Chay siudätapis illgächiran. Chaypitami jutintapis churaparan «Horma» nir. Ichanga manami binsiranchu Gaza, Ascalón, Ecrón runacunata. Chay siudäcunapa läduncho caycaj chacracunatapis manami guechuranchu. TAYTA DIOS yanapaptinmi Judá trïbu runacunaga intëru jircapa caj chacracunata chariran. Pampacho tiyaj runacunataga manami garguyta puydiranchu. Chay runacunapaga pillyapaj carrëtancuna caran fyërrupitami. Moisés nishannöllami Hebrón chacrataga Calebta ricachiran. Ñaupatanami Moisés niran paypaj cananpaj. Calebmi chay chacrapita garguran Anac casta runacunata. Benjamín trïbu runacunami ichanga Jerusalencho tiyaycaj Jebús runacunata garguyta mana puydiranchu. Chaynöpami canancamapis Benjamín trïbu runacunawan Jebús runacunaga jinalla Jerusalencho tiyarcaycan. Josëpita miraj runacuna Bet-elman yaycunanpaj parlacuran. Paycunataga TAYTA DIOSMI yanapaycaran. Bet-el siudäpami ñaupataga jutin caran Luz. Chaymanmi runacunata cacharan ricapacamunanpaj. Ricapacoj aywajcunaga tariran juc runa siudäpita llojshiycajta. Chaura paycunaga niran: «Imanöpa siudäman yaycuna cashantapis ricachimaptiquega manami wañuchishayquichu.» Chaura mayninpa yaycunanpäpis ricachiran. Chaypitaga ricapacojcuna cutir Israel-masincunata willaran mayninpa yaycunanpäpis. Chaymi Israel runacuna yaycuycur chaycho tiyajcunata llapanta wañuchiran. Marcaman imano yaycunanpäpis ricachej runatawan famillyancunatami ichanga aunishannölla mana wañuchiranchu. Chay runanami aywacuran Het runacuna tiyashan partiman. Chaycho tiyar siudäpa jutinta churaparan «Luz» nir. Canancamapis chayllami jutin. Manasés castacuna manami garguyta puydiranchu Bet-seán, Taanac, Dor, Ibleam, Meguido siudächo tiyaj runacunata, chay siudäpa läduncho tiyajcunatapis. Jinallami chay Cananeo runacunaga tiyarcaycaran. Chaypita Israelcuna aypallaman mirar munayniyoj cashpanrämi chay Cananeo runacunataga sinchi aruycunacho ñacachiran. Garguytami ichanga mana puydirannachu. Efraín trïbu runacunapis manami garguyta puydiranchu Gezercho tiyarcaycaj Cananeo runacunata. Chaymi chay Cananeo runacunaga jinalla Efraín trïbu runacunawan iwal tiyarcaycaran. Zabulón trïbu runacunapis manami garguranchu Quitrón, Naalal siudäcunacho tiyaj Cananeo runacunata. Cananeo runacunawanga iwalmi tiyarcaycaran Zabulón trïbu runacuna fiyupa ñacay aruyman churasha captinpis. Aser trïbu runacunapis garguyta mana puydiranchu Aco, Sidón, Ahlab, Aczib, Helba, Afec, Rehob siudäcunacho tiyaj Cananeo runacunata. Garguyta mana puydir läduncunallacho tiyacaycäriran. *** Neftalí trïbu runacunapis manami garguyta puydiranchu Bet-semes, Bet-anat siudächo tiyaj Cananeo runacunata. Ichanga paycuna fiyupa ñacay aruycunaman churaran. Chayno rurar fiyupa ñacachiptinpis Cananeo runacunaga jinallanchömi tiyarcaycaran. Dan trïbu runacunatami ichanga Amorreo runacuna mana yaycuchiranchu pampa chacraman. Chaymi tuna chacracunaman cutichiran chaycho tiyacunanpaj. Chaynöpami jinalla tiyarcaycaran Amorreo runacunaga: Heres, Ajalón, Saalbim siudäcunacho. Guepatarämi José trïbu aypallaman mirar, munayniyoj car sinchi ñacay aruycunaman churaran Amorreo runacunataga. Amorreo runacunapa lindan aywaraycaran Acrabimman aywar wichänapita, Selapita mas janacama. TAYTA DIOSPA anjilnenga Gilgalpita aywaran Boquimman. Chaycho Israelcunata niran: «Nogami gamcunata jorgamurä Egipto nasyunpita. Nircorga unay caj famillyayquicunata ‹goycushayqui› nishä partiman pushamushcä. Paycunatami nirä: ‹Conträtuta rurar parlashanchïtaga manami gongashäpächu. Ichanga gamcuna ama ni imanillarpis parlacunquichu chayashayqui pachacho tiyaj runacunawan. Parlacunayquipa ruquenga altarninta ushajpaj juchorgärachinqui.› Chayno nishäpis gamcunaga manami wiyacushcanquichu. ¡Ricay cananga imatashi rurashcanqui! Chaypitami cananga läduyqui marcacunacho tiyarcaycaj runacunata mana gargushänachu. Cananpitaga paycunami, adurashan dioscunami gamcunapaj trampano cangapaj.» Chayno TAYTA DIOSPA anjilnin parlayta usharcuptin Israelcunaga fiyupa wagaran. Chaypitami chay pachapa jutinta churaparan «Boquim» nir. Nircur jinancho uywancunata TAYTA DIOSPAJ pishtarcur rupachiran. Josué willapayta usharcur «aywacuyna» niptin llapan Israelcuna aywacuran chacranman-cama. Josué cawashancamaga llapan Israelcunami TAYTA DIOSTA rispitar adurarcaycaran. Josuëpa wiñay-masincuna cawashanyajpis adurarcaycaranmi. Paycunaga almiraypajcunata TAYTA DIOS rurashanta llapantami ricaran. TAYTA DIOSPA sirbejnin Josuëga wañucuran pachac chuncan (110) watayoj caycashanchömi. Paytaga pampaycäriran quiquinpa chacran Timnat-seraman. Chayga caycaran Efraín trïbupa altu caj chacrancuna caycashanchömi, Gaas jircapa norte caj-länincho. Chaypitaga Josuëpa wiñay-masincuna, Canaán partiman chayajcuna llapanna wañucuran. Guepa yurej runacunaga mananami musyarannachu TAYTA DIOS nishancunata ni Israelcunata imano yanapashantapis. Israelcunaga TAYTA DIOSPA contran fiyupa juchatanami ruraran. Paycunaga gallaycäriran Baal dios-niraj ïdulucunata adurayta. Gongaycäriranna Egiptupita jorgamushan unay awiluncunapa TAYTA DIOSNINTA aduraytaga. Ñaupancho tiyaj runacunapa diosnincunatana aduraran. Chaymi TAYTA DIOSGA fiyupa rabyacurcuran. TAYTA DIOSTA gongaycärir Baal dios-niraj ïduluta, Astoret diosa-niraj ïdulucunatana aduraran. Chaypitami TAYTA DIOSGA Israelcunapaj fiyupa rabyaran. Chaymi camacächiran suwacuna yaycuycur imancunatapis apacunanpaj. Läduncunacho tiyaj, chiquej runacuna yaycuycur magaptinpis paycunaga mananami ichiparannachu. Piwanpis Israelcuna pillyananpaj aywaptin TAYTA DIOS rabyashpan paycunapa contranna ricacuran. Chaymi contrancunata mana binsejchu. Unay willapashannömi paycunataga TAYTA DIOS manana yanaparanchu. Chaura Israelcunaga fiyupana ñacaranpis. Chaypis quiquin TAYTA DIOSMI mandaj juezcunata churaparan. Chay mandaj juezcunanami suwapar ñacachejcunapita chaparan. Israelcunaga chay mandaj jueznincunatapis manami wiyacuranchu. Chaypa ruquenga Tayta Diosta gongaycärirmi mana bälej dioscunata aduraran. Unay awiluncunami ichanga TAYTA DIOSPA laynin nishannölla llapantapis ruraran. Unay cajcuna rurashannöga paycuna mana rurarannachu. Chaypis TAYTA DIOSGA mandaj juezta churaran yanapänanpaj. Mandaj jueznin cawashancamaga llapan chiquejcunapitami washaran. TAYTA DIOSMI paycunata cuyaparan fiyupa ñacar llaquicuptin. Mandaj jueznin wañuptenga yapayna mana allicunata ruraran. Taytancuna rurashanpitapis mas piyur mana allitana ruraran. Mana bälej dioscunata adurarcaycaran. Manana cachaycäriranchu mana alli custumrincunata. Mana wanacurannachu. Chaypitami TAYTA DIOSGA Israelcunapaj fiyupa rabyacurcur niran: «Cay runacunaga mananami cumlinnachu unay awiluncunawan conträtu rurashäta. Imata nishäcunatapis manami wiyacamannachu. Chaynöpami nogaga manana gargushänachu lädun marcacunacho tiyarcaycaj runacunata Josué mana gargushantaga.» Chayno rurashpanmi Tayta Diosga Israelcunata musyapayta munaran. Unay caj awiluncunano TAYTA DIOS nishanta cumlishanta u manana cumlishantapis musyapaytami munaran. Chaynöpami Josué mana illgächishantaga juc-lä nasyun runacunata manana gargurannachu. Gargunanpa ruquenga jinancho tiyacunanpäna cachaycuran. TAYTA DIOSGA achca nasyun runacunata manana gargurannachu, Israel runacuna Canaanman pillyaj yaycuptin manaraj yurej runacunata musyapänanpaj. Imaypis mana pillyacho caj Israelcuna pillyayta yachacunanpämi Tayta Diosga cachaycuran. Quëdaran Filistea nasyunpa pichga mandajnincuna, llapan Cananeo runacunapis, Sidoncuna, Hev runacunapis Líbano jircacho tiyajcuna. Chay runacunaga tiyaran Baal-hermón jircapita-pacha Hamatcho gasha caycajcama. Chay runacunawanmi TAYTA DIOSGA musyapayta munaran Israelcunata unay caj famillyancunata Moisés yachachishancunata cumlishanta mana cumlishantapis ricananpaj. Chaynöpami Israelcunaga tiyaran Het, Amorreo, Ferez, Hev, Jebús nasyun runacunawan iwal. Chaura Israelcunapa wamrancunaga ollgupis warmipis majachacaran jäpa runacunapa wamrancunawanna. Paycunapa diosnincunatana aduraran. Israelcunaga fiyupa mana allita ruraran. TAYTA DIOSTA gongaycärir aduraran Baal dios-niraj ïdulucunata Asera diosa-niraj ïdulucunata. Chayno ruraptinmi TAYTA DIOSGA fiyupa rabyashpan Mesopotamia nasyunpa raynin Cusan-risataimpa munayninman cachaycuran. Chaura Israelcunaga pusaj wata sirbiran ray Cusan-risataimta. Ñacar sirbir-rämi TAYTA DIOSTA yarpärir mañacuran. Chaura TAYTA DIOSNAMI camacächiran juc runa mandaj ricacur ñacaycho carcaycajta salbananpaj. Chay salbäga caran Calebpa subrinun Otonielmi. Otonielpa papänin Cenazga caran Calebpa shullcanmi. TAYTA DIOSPA Espiritunmi Otonieltaga yanaparan. Chaymi Israelcunapa mandaj jueznin pay caran. Mandaj jueznin car runacunata pushacurcur Otonielga pillyananpaj aywaran. TAYTA DIOS yanapaptinmi paycunaga binsiran ray Cusan-risataimta. Chaypitaga chuscu chunca (40) watacama Israelcuna jauca goyäcuran. Otoniel wañushanpitana Israelcunaga yapay fiyupa mana allitana ruraran. Chaymi TAYTA DIOS yanaparan Moab nasyunpa raynin Eglontana Israelcunapita mas munayniyoj cananpaj. Chaura ray Eglonga parlacuran Amón runacunawan, Amalec runacunawanpis. Israelcunata binsiycur yaycacaycäriran Jericó siudächo tiyananpaj. Chaura Israelcunaga chunca pusaj (18) watami ray Eglonta sirbiran. Ñacar sirbishpanrämi paycunaga TAYTA DIOSTA yarpärir mañacuran. TAYTA DIOSNAMI camacächiran juc runa salbananpaj. Chay runaga caran Benjamín famillya, Gera jutiyoj runapa wamran. Jutin caran Aod. Payga ichoj caj maquillanwanmi imatapis ruraj. Juc cuti Israelcunaga impuesto pägashanta Aodwan apachiran ray Eglonman. Manaraj apar Aodga sablita ruracuran ishcan-läpa fïnuyojta. Sablipa tamäñun caran pullan metruno. Sablitaga derëchu caj-lädun chegllanman jaticurcuran röpan rurinpa. Nircur impuestuta apacurcur aywaran. Ray Eglonnami caran fiyupa wera runa. Impuesto apashanta ray Eglonta goycushpan Aodga cuticuran aywäshejcunawan iwal. Gilgalman chayaycashanchöna chayaran achca ïdulucuna caycashanman. Chaypita Aodga cutiran ray Eglonman. Chayaycur niran: «Tayta mandaj pacayllapa willashayqui.» Chaura rayga sirbejnincunata niran ñaupanpita upälla jawaman llojshicunanpaj. Chaura wayrapänan cuartunchöga ray Eglón jamarashpan Aodwan ishcallanna caycaran. Ray Eglonpa ñaupanman witiycur Aodga niran: «Tayta mandaj gamtaga willashayqui Dios nishantami.» Niptin ray Eglonga sillunninpita jataricurcuran. Chaura Aodga juclla ichoj caj maquinwan derëchu caj-lädunpita sablinta jorguriycur jinan öra Eglonta pachapa tucsipaycuran. Llapan callpanwan tucsipaycuptin sabliga ushajpaj yaycucuycuran maquin charicunantinraj. Ray Eglón wera captin sabliga mana ricacaranchu. Aodga mananami chutarannapischu. Nircur Aodga puncucunatapis sumajmi wichgarcuran. Rancarcuran. Quiquenga bentänapana llojshicuriran. Aod aywacushanpitaraj aywaran raypa sirbejnincunaga. Puncucuna wichgaraycajta ricar paycunaga yarparan «wayrapänan cuartucho rayga ishpacuycan-imanchari» nir. May öra shuyarpaycashancho ray mana llojshimuptinna paycunaga yarpachacuran. Chaymi puncucunata lläbiwanna quichariycäriran. Raynintaga tariran pampacho wañusha jitaraycajtana. Raypa sirbejnincuna ima ruraytapis mana camäpacushancama Aodga carutana gueshpir aywacuran. Gilgalcho ïdulucuna caycajta päsarerga Seirat-läpana pacacuran. Chaypa aywacushpannami chayaran Israelcuna tiyananman. Efraín casta tiyaycashan jircaman chayaycur tucaran trompëtanta llapan Israelcuna chayman shuntacänanpaj. Shuntacarcuptin llapanna jircapita uraran. Aodnami ñaupa-puntata aywashpan niran: «Gamcunawanga iwalmi aywashun. Cananmi chiquimajninchi Moab runacunata binsinanchïpaj TAYTA DIOSNINCHI yanapämäshun.» Chaymi paycuna aywaran Aodwan iwal, Moabman chimpana Jordán mayu bäduman. Chaycho shuyacaycärir manana pitapis päsachirannachu. Chay öra Moab runacunataga wañuycärachiran chunca warangata (10,000). Wañojcunaga caran callpayoj jinyu suldärucunallami. Chaypitaga manami jucnayllapis gueshpiranchu. Chaynömi Israelcunaga binsiran Moab runacunata. Chay junajpita-pacha pusaj chunca (80) watacama Israelcunapaj jauca goyayllana caran. Aodpa guepantarämi caran juc mandaj juez Anatpa wamran Samgar. Paymi sojta pachac (600) Filistea runacunata wañuycachiran yuntata aruchicuna picallanwan. Samgarpis Israelcunataga jucpa munaynincho caycajtami salbaran. Aod wañushanpitanaga Israelcuna yapayna TAYTA DIOSTA mana cäsurannachu. Chaymi TAYTA DIOSGA Canaán nasyunpa raynin Jabinpa munayninman cachaycuran. Chaura Hazor siudäpitanami llapan Israelcunataga mandaran. Jabinpa mandaj suldärunnami caran Sísara. Sisaraga tiyaran Haroset-goim siudächo. Jabinpaga caran isgun pachacmi (900) pillyananpaj fyërru carrëtancunapis. Israelcunataga ishcay chunca (20) watanami fiyupa ñacachiran. Chayrämi paycunaga fiyupa llaquicur TAYTA DIOSTA mañacuran. Chay wichan Israelcunapa mandaj jueznenga caycaran profetïsa Débora. Payga caran Lapidotpa warminmi. Deboraga imaypis jamaraj palma yörapa chaquincho. (Chaymi llapan rejsiran «Deborapa palma yöran» nir.) Chay yöraga caran Efraín trïbupa chacrancuna caj jircacho, Ramäwan Bet-el tincojcho. Chaura Israelcunaga paymanmi aywaj imapitapis arreglananpaj. Chaypita juc junajcho Débora gayachiran Baracta. Payga caran Neftalí trïbu Abinoampa wamran. Tiyaran Cedescho. Chayaptin Baracta niran: «Israelcuna rispitashan TAYTA DIOSMI nin Tabor jircaman aywaycur chunca waranga (10,000) runacunata Neftalí trïbutawan Zabulón trïbuta shuntanayquipaj. Jabinpa mandaj suldärun Sisarata Tayta Diosshi pushamonga Cisoncho caycaj jatun pampaman. Payga gamcunawan pillyaj shamonga llapan suldäruncunawan, carrëtancunawanpis. Tayta Diosga binsinayquipämi camacächenga.» Chaura Barac niran: «Gam aywäshimaptiquega aywashämi. Mana aywäshimaptiquega manami aywashächu.» Chaura Deborapis niran: «Au, ishcanchïmi aywashun. Ichanga manami gamchu allichöga llojshinquipaj. Juc warmitami TAYTA DIOS churanga Sisarata wañuchinanpaj.» Chaypita Deboraga Baracwan aywaran Cedes marcaman. Baracga shuntaran Zabulontawan Neftalí trïbuta. Nircur acraran paypa munaynincho cananpaj chunca waranga (10,000) runacunata. Chay runacunawan aywaran. Deborapis iwal aywaran. Moisespa suyrun Hobab castapa wamran Heber Queni runaga castancunapita shuynimi tiyaycaran Zaanaimcho caycaj «encina» yöra ñaupancho. Tabor jircaman aypalla runacunawan Barac wichashanta willaran Sisarata. Chaura Sisaraga fyërrupita isgun pachac (900) carrëtancunata, llapan suldäruncunata shuntacurcur aywaran Haroset-goimpita Cisón ragraman. Chaura Baracta Débora niran: «Juclla ayway. Canan junajmi TAYTA DIOS gampa munayniquiman Sisarataga cachayconga. Quiquin TAYTA DIOSMI aywanga suldäruyquicunapa ñaupantapis.» Baracga Tabor jircapita urämuran chunca waranga (10,000) suldäruncunawan. Barac pillyayta gallaycuptin TAYTA DIOS pirdichiran Sisarapa carrëtancunata. Suldäruncunatapis mancharachiran. Quiquin Sisarapis carrëtanpita urarcur gueshpir aywacuran. Baracga gaticacharan carrëtanwan gueshpejcunata, llapan suldärucunata Haroset-goimcama. Chay junäga Sisarapa suldäruncuna manami jucnayllapis cawaycäga quëdaranchu. Chay wichan Hazorpa raynin Jabín alli carcaycaran Queni runa Heberpa famillyanwanga. Chaynöpami Sisaraga chaquillapa gueshpir aywacur chayaran Jaelpa witichinalla wasinman. Payga caran Heberpa warmin. Sísara chayaptin jamachiran «Shacamuy tayta, ruriman yaycacamuy. Ama manchacuychu» nir. Chaura Sísara yaycuran ruriman. Jaelnami jacuwan chaparcuran. Sisaraga yacunarmi yacuta mañacuran. Jaelnami lëchita jorgurcur goran. Nircur yapay chaparcuran Sisarataga. Jaelta Sísara niran: «Gamga wasiqui puncullancho cacuycay. Pipis shamur ‹¿pillataj wasiquichöga caycan?› nir tapushuptiquega ‹Manami pipis canchu› ninqui.» Sisaraga fiyupa uticasha carmi wañuypa puñucäcuran. Chaycama Jaelga mäsuta aptacurcur upällalla yaycurcur Sisarataga sentïdunpa labityapaycuran istägawan pampaman päsanancama. Istägan caran toldunta ichichinanpaj. Sisarataga chaynöpami wañuycachiran. Sisarata ashir Baracga chayaran Jaelpa wasinman. Jaelga niran: «Shamuy. Ricachishayqui ashiycashayquita.» Chaura Barac yaycurir Sisarata tariran wañusha pampacho chutaraycajta. Umanpa istägaga labityaraycaran. Chaynömi Tayta Diosga Israelcunapa ñaupancho fiyupa pengayman churaran Canaán nasyunpa raynin Jabinta. Israelcunaga chay junajpita-pacha fiyupa chiquicarcäriran ray Jabinta. Chiquiycällarnami illgächiran. Chay junajmi Deborawan Abinoampa wamran Baracga Tayta Diosta alabar cantaran: «TAYTA DIOSTA llapayqui alabay mandajcuna pillyaman runacunata pushashanpita; marca runacunapis shongun shacyaptin pillyaman aywashanpita. Raycunapis, llapayqui wiyamay. Mandajcunapis, wiyaycäramay. Israelcuna rispitar adurashan TAYTA DIOSTAMI alabä. «TAYTA DIOS, Seirpita llojshimuptiqui, Edom nasyunpita aywacuptiqui, intëru allpami chucchuran. Syëlupis cuyuriranmi. Pucutaypis tamyamuranmi. Israelcuna rispitashan TAYTA DIOSPA ñaupanchöga llapan jircacunapis chucchuranmi. Sinaí puntapis chucchuranmi. «Anatpa wamran Samgar cashan wichanpis, Jael cashan wichanpis carupa puriyta manchacojmi. Caminanticunapis mananami näninpaga purirannachu. Juc-läpanami puriran. Israel castapa chacranpitaga llapanmi aywacuran. Chayno caycajta ricarmi noga Deboraga Israelcunapa mamannöpis jatarishcä. Israelcuna juc dioscunatana aduraptenga guërra jananchöna ricacoj. Ichanga Israelcuna chuscu chunca waranga (40,000) captinpis chapacuna escüdun ni lansanpis ni jucnayllapis manami caranchu. «Nogaga llapan shongöpami cushicö Israelcunapa mandajnincunapaj, pillyaj aywaj marca-masëcunapaj. TAYTA DIOSTA llapayqui alabay. «Rïcucunapis pobricunapis cantay. Caminanticunapis cantay. Uywata michicur goturpashpayquipis willacuy TAYTA DIOS binsishantaga. Israelcuna binsishanta cushicur willacuy. «Ricchay, jatariy Débora. Juc birsuta cantay. Abinoampa wamran Barac prësuyquicunata apacuy. «Chaymi mandajnincunaga Israelcunawan pillyaman aywaran. Aywaran fiyupa munayniyoj chiquejcunawan pillyananpämi. Efraín trïbu waquenga aywaran pampaman. Paycunapa guepantami aywaran Benjamín trïbu suldärucunapis. Maquir castapa mandajnincunapis, Zabulón trïbu autoridäcunapis aywaran. Isacar trïbu mandajcunapis Deborawan aywaran. Baractaga yanaparan Isacar trïbumi. Paycunami guepanta pampaman aywaran. «Rubén trïbucunachömi ichanga jucta-jucta yarpar apänacuran. Pillyaman aywananpa ruquin uyshancunata ricar goyäcuran. Rubén trïbucunachöga jucta-jucta yarpar apänacuran. «Galaad castacunaga Jordán mayupa chimpanchömi pachacaraycar quëdasha. Dan trïbuga quëdasha büquicuna ichiränanchömi. Aser trïbuga quëdasha lamar cantuncho büquincunata cuydar. Altu jircacunachöpis, pampacunachöpis Zabulonwan Neftalïllami wañuyta cawaytapis mana manchaypa pillyasha. «Canaán partipitami achcaj raycuna shamuran Israelcunata magaj. Taanaccho Meguiducho caycaj ragra läduncho pillyaran. Ichanga manami apashachu guellayta ni imatapis. Goyllarcunapis Sisarapa contranmi pillyasha. Janaj pachapitami pillyamusha. Cisón ragrapa lloglla aywajmi chiquimajninchïcunataga apacusha. ¡Sumaj balurchay! ¡Mana guellanaypa aywashun! «Sisarapa cawalluncunaga maquitapis chojparcur chojparcurmi gueshpir aywacusha. Shilluncunapis pututuyllami wiyacasha. TAYTA DIOSPA anjilninnami willacun: ‹Merozcho tiyajcunaga manami aywashachu TAYTA DIOSPA suldäruncunata yanapaj. Chaypita castïgu chayachun› nir. «Queni runa Heberpa warmin Jaelga llapan warmicunapita mas rispitasha cachun. Sísara yacuta mañacuptin Jaelga lëchita goycuran. Cuyayllapaj tasunwan mas alli caj lëchitami goycuran. Nircorga jucaj maquinwan istägata aptarcur jucaj maquinwan mäsuta aptarcur Sisarata umapa labityapaycuran. Chauraga uma tullunta paquirir togshunpa päsariran. Sisaraga gochpar atipacuycaran Jaelpa ñaupancho. Atipacuycällarmi pampaman yagaran. Yagashallanchöna wañucäcuran. «Sisarapa mamannami llaquicushpan bentänapa ricchacushpan nin: ‹¿Imanirtaj mana chayamunchu carrëtan? ¿Imanirtaj guepacämun pillyapaj carrëtan?› Niptin waquin musyaj yachaj warmicunapis, quiquinpis nin: ‹Pillyar binsishpan imatapis guechushancunatami raquipänacuycanga. Suldärucunaga jucta-camachari ishcayta-camachari uywayninpaj warmita raquipänacuycan. Sisarapäga canga achca culur tëlacuna. Burdasha juc ishcay cuyayllapaj pañuylucunami binsej wallgacunanpaj canga.› «TAYTA DIOS, chiquishoj cäga llapanpis chaynölla ushacächun. Gamta cuyashoj cajcuna ichanga inti cuyayllapaj achicyashanno cachun.» Chaypitaga chuscu chunca (40) watayaj chay Israel nasyuncho jauca goyaylla caran. Israelcunaga yapaypis TAYTA DIOSTA mana wiyacuranchu. Chaymi TAYTA DIOSGA Madián runacunapa munayninman ganchis wata cachaycuran. Madián runacuna fiyupa ñacachiptin Israelcunaga manchacushpan pacacunancunata ruraran jirca gaga chaupincunacho, machaycunacho pipis mana yaycunancunacho. Israelcunapa murupacuynin poguptin inti yagamunan caj-läpita magaj yaycoj Madián runacuna, Amalec runacuna. Israelcunapa chacrancunacho tiyacaycärej. Micuynincunatapis ushaj. Chayno ruraj Gazacama. Chaura Israelcunaga muchupacajna. Uyshantapis, wäcantapis, bürruncunatapis apacoj. Tolduncunata aparcamur uywancunawan tiyacaycärej. Llapanta ushaj. Aypalla camëlluncunawan shamoj. Chüpacano ima-aycatapis ushacurcoj. Madián runacuna chayno ruraptinmi Israelcunaga wata-wata muchuran. Chayrämi TAYTA DIOSTA yarpärir mañacuran. «Madián runacunapita salbamay» nir Israelcuna mañacuptin TAYTA DIOSGA cachamuran juc profëtata. Profëtanami niran: «TAYTA DIOSNIQUEGA Egiptucunapa uywaynin caycajtami jorgamushurayqui. Manami Egiptullapitachu jorgamushurayqui. Jorgamushurayqui llapan ñacachishojcunapa munayninpitami. Paycunatanami ñaupayquipita gargusha. Chacrantanami gamcunata goycushurayqui. Tayta Diosga ‹TAYTA DIOSNIQUIMI cä› nishurayqui. Amorreo runacuna ‹diosnë› nishantapis mana manchacunayquipämi nishurayqui. Cananga paycunapa chacranchömi tiyarcaycanqui. Gamcunami ichanga willapäshushayquita mana wiyacushcanquichu.» TAYTA DIOSPA anjilnenga Ofracho «encina» yöra chaquincho jamacuycuran. Chay chacraga caran Abiezer famillyapita miraj Joaspa chacranmi. Chaychömi Madián runacuna mana ricananpaj Joaspa wamran Gedeón rïguta wayraycaran pacayllapa, bïnupaj übasta lluchcanancho. TAYTA DIOSPA anjilninna yuriparcur niran: «Gedeón, TAYTA DIOSMI yanapaycäshunqui. Gamga callpayojmi jinyumi canqui» nir. Chaura Gedeonga niran: «Ama rabyacunquichu Tayta. TAYTA DIOS yanapaycämaptenga ¿imanirtaj llapan disigrasya chayaycäman? Unay caj awilöcunaga ‹Tayta Dios Egiptupita jorgamar tucuy milagrucunatami ruraran› nimaranchaj. Cananga ¿imanirtaj milagrucunata mana ruranchu? TAYTA DIOSGA gongaycäramashami. Cachaycamasha Madián runacunapa munayninmanmi.» Chaura TAYTA DIOSGA sumaj ricapärir niran: «Gammi Israelcunataga salbanqui. Chaypämi callpayoj canqui. Jananmanpis Nogami yanapäshayqui.» Chaypis Gedeonga niran: «Tayta, nogaga ¿imanöpataj salbashaj Israel-masëcunata? Manasés castachöga nogapa famillyä llapanpitapis mas wallcami. Nogapis manacajllami cä.» Chaura TAYTA DIOS niran: «Gammi salbanqui. Nogaga yanapäshayquimi. Madián runacunataga llapantapis juc runatanöllami binsirinquipaj.» Gedeonna niran: «Rasunpa yanapämashayquita musyanäpaj mä juc milagruta ruray. Micuyta aparaycamushaj micucurcunayquipaj. Tayta cutimunäcama amaraj aywacuyrächu ari.» Chaura Tayta Dios niran «Cutimunayquicama cayllachömi shuyaraycäshayqui.» Gedeonga aywariycur cabra-mallwata pishtar yanuriran. Ishcay chunca (20) quïlu jarinapita lebadüraynaj tantatapis ruraran. Aycha calduta mancawan, aychantana canastawan aparan «encina» yöra cajman. Chayachiptinmi Tayta Diospa anjilnenga niran rumi jananman aychata lebadüraynaj tantata churananpaj. Calduntapis jananman wiñachiran. Nishanno llapanta Gedeón rurarcuptin anjilga aychatawan tantata bastunninwan töparcuran. Chaura ninaga rumipita ratarimur rupar ushacurcuran. TAYTA DIOSPA anjilninpis illgacäcuran. Chayraj Gedeonga musyaran TAYTA DIOSPA anjilnin cashanta. Chaymi niran: «Taytallau tayta, anjilniquiwanmi ricanacushcä.» Niptin TAYTA DIOSGA niran: «Ama llaquicuychu. Manami wañunquipächu. Jauca goyänayquipämi yanapäshayqui.» Chaura Gedeonga TAYTA DIOSPAJ juc altarta ruraran. Nircur jutinta churaparan: «TAYTA DIOSMI jauca cawachicoj» nir. Chay altarga Abiezer casta tiyarcaycashan Ofrachömi caycan. Chay chacaylla Gedeonta TAYTA DIOS niran: «Papäniquipa wäcanpita allinnin caj töru ganchis watayoj cajta apanqui. Nircur Baalpaj papäniqui rurashan altarnintapis sajtarinqui. Ñaupancho Asera nishan diosata adurananpaj jawishan racu guerucunatapis sajtarinqui. Nircur chay puytush lömacho ruranqui TAYTA DIOSPAJ altarta. Töru apashayquita altar rurashayquiman apaycur Asera ïdulu gueruwan rupachinqui rupachina sacrifisyupaj.» Chaura Gedeonga chunca uywaynincunata pushacurcur aywar llapanta ruraran TAYTA DIOS nishanno, ichanga chacaypa. Chacaypaga ruraran papäninpa famillyancunata siudächo tiyajcunata manchacushpanmi. Warannin tuta siudächo tiyaj runacunaga ricaran Baalpa altarnin juchushata. Altarpa ñaupancho Asera diosa-niraj ïdulupis mana carannachu. Mushoj altarcho töruta rupachishantana tariran. Chaura runacunaga jucnin-jucnin tapunacuran: «¿Piraj caytaga ruraycusha?» nir. Pï rurashantapis tapucacharcaycashanchöraj musyaran Joaspa wamran Gedeón rurashanta. Chaymi aywaycärir Joasta niran: «Wamrayqui Gedeonta jorgamuy wañuchinäpaj. ¡Paymi juchuchisha taytanchi Baalpa altarninta. Muturisha altarpa ñaupancho caycaj mamanchi Aseratapis!» Chayno niptinmi Joasga juntaparaycaj runacunata niran: «¿Gamcunaga Baalpa faburninchi jatariycanqui? ¡Pipis Baalpa faburnin cäga manaräpis pacha waraptinmi wañuchicanga! Baalpa altarnintami Gedeón juchuchisha. Baal dios cashpanga quiquin pitapis castigachun.» Chaura chay junajpita-pachami Gedeontaga jutichaparan «Jerobaal» nir. Nircur niran «Gedeonmi altarninta juchuchisha. Quiquin Baal castigachun.» Chay wichanmi Madián runacuna, Amalec runacuna, inti yagamunan caj-lä runacunapis shuntacarcur Jordán mayuta chimparan. Nircur Jezreel pampacho pachacuran. Chay örami TAYTA DIOSPA Espiritunpa munaynincho Gedeonga ricacuran. Chaymi payga uyshapa wagranta tucaran Abiezer famillya shuntacänanpaj. Cachacunata cacharan Manasés trïbupis shuntacämunanpaj. Willachiran Aser trïbuman, Zabulón trïbuman, Neftalí trïbuman. Chaura paycunapis Gedeón cajman shuntacämuran. Gedeonga Tayta Diosta mañacur niran: «Gam nimashayquino rasunpa Israelcunata salbanä cashanta musyanäpaj millwa garachata churashaj ëraman. Wara tutapaj millwa garachalla ushmasha warämuptin, pampaga chaquilla captin rasunpami musyashaj nishayquino Israelcunata salbanäpaj cashanta.» Chaura pay mañacushanno caran. Warannin tuta jatarcur Gedeonga millwa garachapita shullya yacuta gapchiran juc pusillu juntata. Chaypis yapaymi Gedeonga Tayta Diosta niran: «Tayta, yapay niptë ama rabyacunquichu ari. Juc cutillana musyachimay. Cananga millwa chaquilla warämuchun, pampana ushmasha.» Chay chacaypis Tayta Diosga ruraran Gedeón nishanno. Warannin tutapaj millwa garachaga chaquilla warämuran y pampana ushmasha. «Jerobaal» nir jutinta churapashan Gedeonga iwal carcaycashan runacunawan tutalla aywaran. Chayno aywar Harod yacu pashtajpa ñaupanman pachacuran. Chaura Madián runacuna pachacushanga caycaran norte caj-läpana, More puntapa chaquin pampacho. Gedeonta TAYTA DIOS niran: «¿Imapätaj aypalla runata pushaycanqui? Madián runacunata chayno aypalla Israelcunawan binsichiptëga yarpangapaj quiquincunalla salbacushantami. Manami yarpangachu salbashätaga. Chaymi manchacoj cäga wasinman-cama cuticunanpaj willay.» Chaymi ishcay chunca ishcay waranga (22,000) runacuna cuticuran. Chunca warangallana (10,000) quëdaran. Chaypis TAYTA DIOSGA niran: «Cananpis aypallarämi. Pushay yacu upoj. Chaychörämi noga musyachishayqui mayganwan aywanayquipaj cashanta, maygan quëdananpaj cashantapis.» Chaura Gedeonga runacunata pusharan yacuta upunanpaj. Chaychöna TAYTA DIOS niran: «Gongurpaycur yacuta upojcunata juc-läman acray. Allguno lapyaypa upojcunatapis shuyni raquiy.» Maquillanpita lapyaypa upojcunaga caran quimsa pachaclla (300). Waquin cäga gongurpaycur upuran. Chaura Gedeonta TAYTA DIOS niran: «Chay quimsa pachac (300) runacunallawanmi salbashayqui. Llapan Madián runacunata munayniquiman churamushaj. Waquenga cuticuchun.» Chaura waquin cajtaga cuticunanpaj Gedeón niran. Manaraj cuticuptin shuntaran puyñuncunatawan uyshapa wagrancunata. Acrashan quimsa pachac (300) runacunallawanna quëdacuran. Madián runacuna pampacho caycashan jan'ganman pachacuran. Chay chacay Gedeonta TAYTA DIOS niran: «Canan öra ayway Madián runacunaman. Munayniquimanmi paycunata cachaycushaj. Pillyaj yaycuyta manchacorga primëru ayway uywayniqui Fura ishcallayqui chiquinacushayqui pachacaraycashanman. Imata parlaycashantapis wiyanqui. Chayrämi mana manchacuypa yaycunquipaj.» Niptin Gedeonga aywaran uywaynin Fura ishcallan chiquinacushan pachacaraycashanta täpaycaj suldärucunapa ñaupancama. Madianpita, Amalecpita, inti yagamunan caj-läpita shamojcunaga chüpacanöraj intëru pampacho aypacasha caycaran. Camëlluncunapis yupaytapis mana atipaypaj caycaran. Chiquinacushan runacuna pachacaraycashanman chayaycur wiyaparaycashancho Gedeón wiyaran täpaj suldärucuna suyñushanta willapänacojta. Suyñushanta willapar niran: «Suyñuynëcho ricashcä sebäda tanta janapita cuchpämur toldunchïcunaman chayar tunirachejta.» Chaura jucnenga niran: «Chayga canga Israel runa Joaspa wamran Gedeonpa sablinmi. Tayta Diosmi llapan Madián runacunata Gedeonpa munayninman cachayconga.» Suyñuynincho imano ricashantapis willapänacushanta wiyaycur Gedeonga TAYTA DIOSTA alabaran. Nircur cutiran Israelcuna pachacaraycashanman. Chayaycur niran: «Tayta Diosmi munayninchïman cachayconga Madián runacunataga. Juclla yaycapaycärishun.» Jinan öra quimsa pachac (300) suldäruncunata raquiran quimsa röpaman. Nircur aypuran uyshapa wagrancunata, wiñayniynaj puyñucunata. Puyñucuna rurinmanga achquita pacaran. Suldäruncunata niran: «Madián runacuna tiyarcaycashan washa cantunman noga chayaycur rurashäno gamcunapis ruranqui. Nogawan aywajcuna wagrata tucayta gallaycäriptëga gamcunapis tucamunqui Madián runacuna tiyarcaycashan cantuncunacho. Llapan callpayquipa gaparpanqui ‹¡TAYTA DIOSPA jutincho, Gedeonpa jutincho!› nir.» Gedeonga pachac (100) runacunawan aywar chayaran Madián runacuna tiyarcaycashan jucaj cantunman täpaj suldärucuna pullan pagas rucananpäna caycaptin. Chaypitaga uyshapa wagrancunata tucayta gallaycäriran. Apashan puyñucunatapis paquergäriran. Quimsan röpa iwal-lla wagracunata tucaran. Puyñuncunatapis paquergäriran. Ichoj caj maquinpa achquinta charararan. Derëchu cajwanna uyshapa wagranta tucaran. Llapan sinchipa gaparparan: «¡Guërraga TAYTA DIOSPA jutinchömi, Gedeonpa jutinchömi!» nir. Chayno nir Israelcunaga ichicaycäriran jinallancho maypapis mana cuyucuypa Madián runacuna pachacaraycashan cantuncunacho. Chaura Madián runacunaga gaparashpan gueshpiyta munar wacpa caypa cörricachaycaran. Chay quimsa pachac (300) Israelcunaga wagracunata jinalla tucarcaycaran. TAYTA DIOSNAMI camacächiran Madián runacunaga quiquin-pura pantanacur pillyananpaj. Pillyashpanmi gueshpir aywacuran Bet-sitacama. Zereraman näni aywajpa aywacur chayaran Tabatpa ñaupan Abel-meholapa lindancama. Madián runacuna pillyar gueshpiycashan örami willachiran Neftalí trïbuman, Aser trïbuman, Manasés trïbuman Madián runacunata gaticachänanpaj. Gedeonga willacojcunata cacharan Efraín trïbucuna tiyarcaycashan jircacunaman, paycunapis Madián runacunata magaj shamur Bet-bara, Jordán mayuta päsanacunaman llallinanpaj. Efraín runacunaga willachishanno shuyacaycäriran. Paycunaga chariran Madián runacunapa ishcay mandajninta Orebta, Zeebta. Orebta wañuchiran gagacho. Chay gagapa jutinmi cananga «Oreb Gaga.» Zeebtana wañuchiran canan jutin caycashancho. Chay partichömi bïnupaj übasta lluchcaj. Madián runacunata gaticacharcur Orebpawan Zeebpa umanta Gedeonman apaparan. Payga caycaran Jordanpa jucaj chimpancho. Efraín trïbu runacunaga Gedeonwan rimanacuran, manaraj Madián runacunaman aywar mana willachishanpita. Efraín runacuna rabyacarcäriptinmi Gedeonga niran: «¿Noga rurashäpita mas allita rurashayquita manachu gamcuna tantiyanqui? Nogacuna achcata rurasha captëpis gamcuna rurashayquega mas allimi. Tayta Diosga gamcunapa maquiquimanmi churamusha Madián runacunapa mandajnin Orebta, Zeebta. Gamcuna rurashayquiwan tincurachisha noga rurashäga manami aycäpischu.» Gedeón chayno nishanta wiyaycärir Efraín trïbu runacunaga ollguycashanpita chawarpuran. Gedeón quimsa pachac (300) pillyaj aywäshejcunawan Jordán mayuta chimparan. Chiquinacushancunata gatishpan uticashana carcaycaran. Sucotman chayaycur Gedeonga jinan runacunata mañacuran: «Ruwacushayqui. Yan'guëcunata garaycapamay. Fiyupa uticashami carcaycan. Nogacunaga gaticacharcaycä Madianpa raynincunatami Zebatawan Zalmunata.» Chaura Sucotpa mandajnincunaga niran: «¿Zebatawan Zalmunataga prësu charaycanquinachi suldäruyquicunata garanäpäga?» Chaura Gedeonpis niran: «Zebatawan Zalmunata prësu charimunäpaj TAYTA DIOS camacächiptenga cutimur garayquitapis rachichir ushashaj jirca cashawanmi, shirawanmi.» Chaypita päsar chayaran Penielman. Chaychöpis Sucotcho mañacushannölla mañacuran. Penielcho tiyajcunapis Sucotcuna nishannölla niran. Chaura Gedeón niran: «Llapanta binsiycushpä cutimorga cay törritapis juchurachishämi.» Zebawan Zalmunaga Carcorcho caycaran chunca pichga waranga (15,000) suldäruncunawan. Chayllanami caycaran puchoj suldäruncuna inti yagamunan cajpita shamöga. Pachac ishcay chuncan waranga (120,000) wañushana caran. Gedeonga aywaran chunyajpa Nobaman, Jogbehaman inti yagamunan caj-läpa aywaj nänipa. Nircur illajpita yaycapaycuran. Zebawan Zalmuna gueshpir aywacuran. Chaura Gedeonga gatir aywashpan prësu chariran. Llapan Madián suldärucunanami machiypa-machir gueshpir aywacuran. Gedeonga pillyashanpita cutimur Heresta päsaycämushancho Sucot mösuta prësu chariran. Nircur tapuran. Chay mösu willaran Sucotpa ganchis chunca ganchis (77) mandajnincunapa jutinta. Chaura Sucotman chayar Gedeonga runacunata niran: «¿Yarparcaycanquichu Zebapaj Zalmunapaj rimaptë manacajman churamashayquita? Uticasha suldäröcuna caycaptin micuyta mañacuptëpis manami garamarayquichu. ‹Manaraj prësu chararaptiquega ¿imanöpataj garashayqui?› nimarayqui. Chay runacunaga cä ricay.» Chayno nircur Gedeonga jirca cashawan, shirawan Sucotpa mandajnincunata astiran. Peniel siudächöpis runacunata wañuchiran. Törrintapis juchuchiran. Nircur Gedeonga Zebatawan Zalmunata tapuran: «Taborcho wañuchishayqui runacunaga ¿imanötaj caran?» nir. Chaura raycunaga niran: «Gam-nirajllami caran llapanpis. Raypa wamrancunano niraycajllami caran.» Niptin Gedeonga ollguypa niran: «Chäga wauguëcunachaj casha. Lijïtimu wauguëcunatami wañuchishcanqui. Canan örapis TAYTA DIOSGA musyaycanmi. Gamcuna mana wañuchisha captiquega nogapis gamcunata manami wañuchïmanchu.» Jinan öra mayur wamran Jeterta niran: «Cay raycunata wañuchiy.» Chaura wamranga wamra mösullaraj cashpan wañuchiyta manchacuran. Chaura Zebawan Zalmunaga Gedeonta niran: «Quiquiqui wañurachimay jinyu cashpayquega.» Niptinmi quiquin Gedeón wañurachiran. Nircur Zebapawan Zalmunapa camëlluncunapa cuyayllapaj wallgancunata jorgucuriran. Chaypita Israelcunaga Gedeonta niran: «Madián runacunapa munayninpita gammi salbamashcanqui. Cananga mandajnë cay. Wamrayquicunapis mandajnëna canga.» Chaura Gedeón niran: «Nogapis, ni wamräcunapis gamcunapa mandajniquega manami cashäpächu. Mandajniquega canga TAYTA DIOSMI. Ichanga ruwacushayqui. Guechumushayqui surtïjacunata gomay.» Gori surtïjacunataga jatiraran chunyajcho tiyaj contran suldärucunami. Chaura Israelcunaga guechushan surtïjacunata jacuta mashtaycur gotuparan. Nircur Gedeonta niran: «Caychömi caycan.» Gori surtïjacunalla llapanga lasaran chunca isgun (19) quïluno. Camaränanpaj jaticushanta, aläjancunata, raycuna jatirashan murädu tëlata, camëlluncunapa wallgantaga shuyni goturan. Chay goripita Gedeonga rurachiran juc pichërata. Nircur siudänin Oframan churaran. Israelcunaga pichërata adurar Tayta Diosta mana wiyacurannachu. Chay pichërami Gedeonpäpis famillyancunapäpis trampano caran. Chaynömi Israelcunaga Madián runacunata binsiran. Manana Israelcunawanga pillyayta munarannachu. Gedeón cawashancamaga Israelcho chuscu chunca (40) wata jauca goyayllana caran. «Jerobaal» nir jutichapashan Gedeonga marcanman tiyaj aywacuran. Paypaga warmincuna caran achcami. Chaymi wamrancunapis caran ganchis chunca (70). *** Shequem siudächöpis caran chïnan. Chay warmicho caj wamranpa jutin caran Abimelec. Gedeón auquinna caycashancho wañuptin papänin Joás Ofracho pamparaycashallanman pampaycäriran. Chay siudäga caran Abiezer famillyapami. Gedeón wañucushanpitanaga Israelcuna yapayna Tayta Diosta gongaycäriran. Cawaj Tayta Diosta gongaycärishpan mana bälej Baal dios-niraj ïdulucunatana aduraran. Chaymi «diosnë» ninanpaj Baal-berit ïdulutana acraran. Llapan chiquejcunapita salbashan TAYTA DIOSTAGA gongaycuranna. Gedeonga fiyupa allitami ruraran Israelcunata salbananpaj. Chaypis manami rispitarannachu «Jerobaal» jutiyoj Gedeonpa famillyancunataga. Jerobaalpa wamran Abimelecga aywaran Shequemman mamanpita caj famillyancunawan parlaj. Paycunata niran: «Gamcunaga musyarcaycanquimi famillyayqui cashäta. Chaymi ruwacö. Shequemcho mandajcunata shacyächiy ‹Jerobaalpa ganchis chunca (70) wamrancuna llapanga ama mandachunchu. Jucnaylla mandachonga› nir.» Chayno Abimelec niptin lijïtimu famillyan captin yanapänanpaj auniran. Chaymi Shequem runacunata shacyächiran Abimelec nishanno cananpaj. Aunirmi Baal-beritpa templuncho guellay caycajtapis ganchis chuncata (70) goycuran Abimelecta. Chay guellaywanna runa wañuchej guellacunata ashiran yanapänanpaj. Paycunawanna aywaran papänin Jerobaal tiyashan Ofra siudäman. Chaychöna juc rumi janallanman apaycur-apaycur ganchis chunca (70) wauguincunata wañuycachiran. Pacacuyninpa gueshpiycuran shullca caj Jotam japallan. Chaypitaga Shequem runacunawan Bet-milo runacuna shuntacaran rispitädu rumi «encina» yörayoj Shequemcho caycashanman. Chaychöna Abimelectaga mandaj raynin cananpaj churaran. Chayta mayaycur Jotamga aywaran Gerizim puntaman. Chaypita callpaycur gayararan llapan shuntacasha caycajcuna wiyananpaj: «Shequem runacuna, canan nimushäta sumaj wiyay. ¡Chauraga capaschari gamcunatapis Tayta Dios wiyashunquiman! «Juc cutichöshi llapan yöracunapis rayniyoj cayta munaran. Chaymi olivo yörata ruwaran ‹raynë cay› nir. «Chayshi olivo yöraga niran: ‹Nogaga manami. Yöracunapa raynin canäpäga manami asëtitapis wayömannachu. Chay asëtiga amatar allimi Tayta Diostapis, runacunatapis rispitanapaj.› «Mana munaptinshi yöracunaga ruwaran ïgus yöratana ‹raynë cay› nir. «Chayshi ïgus yöraga niran: ‹Nogaga manami. Yöracunapa raynin canäpäga manami mishquej frütatapis wayömannachu.› «Mana munaptinshi yöracunaga ruwaran übas yöratana ‹raynë cay› nir. «Chayshi übas yöraga niran: ‹Nogaga manami. Yöracunapa raynin canäpäga mananami wayömannachu bïnupaj übastapis. Bïnuga runacunata cushicachinmi, Diospäpis allimi.› «Llapan mana munaptinshi yöracunaga ruwaran shiratana ‹raynë cay› nir. «Chayshi shiraga niran: ‹Rasunpa rayniqui canäta munarga rurëcho tiyay. Rayniqui canäta mana munaptiquega llanulla caycaptëpis nogapita nina ratarirmi Libanucho jatusaj sedrucunatapis rupacurconga.› «Cananga mä nimay: ¿Allitachu rurashcanqui Abimelecta rayniquipaj churar? ¿Papänë Jerobaal gamcunata cuyapäshushayquinöchu cuyapashcanqui paypa famillyancunata? Papänëga wañuyta cawaytapis partirmi pillyaran Madián runacunapa munayninpita salbashunayquipaj. Gamcuna ichanga papänëpa famillyanta chiquicarcärishcanqui. Juc rumi janallancho wañuchishcanqui ganchis chunca (70) ollgu wamrancunata. Nircärir gamcunaga rayniqui cananpaj churashcanqui Jerobaalpa wachachipacuy wamran Abimelecta famillyayqui captillan. Jerobaalta rispitar, famillyancunatapis alli ricasha captiquega allimi canquipaj Abimelecwan. Paypis gamcunawan allimi canga. Chayno mana captenga Abimelecpita nina ratarir rupacurcuchun Shequemcho, Bet-milucho tiyajcunata. Shequempita, Bet-milupita nina ratarirna rupar ushacurcuchun Abimelectapis.» Chayno nircur Jotamga gueshpir aywacuran Beer marcaman. Chaychöna tiyacuran wauguin Abimelecta manchacushpan. Abimelecga Israelcunapa mandajnin caran quimsa wata. Chayno caycaptinmi Tayta Dios camacächiran Abimelecwan Shequemcuna chiquinacunanpaj. Chaynöga camacächiran Jerobaalpa ganchis chunca (70) ollgu wamrancunata Abimelec wañuchishanpita wañunanpaj, Shequemcunapis yanapashanpita wañunanpämi. Shequemcunaga jircacunacho pacarächej suwacunata. Chay runacunataga churaran näninpa purejcunata asaltananpaj. Chayno ruraycashantami Abimelec mayaran. Juc diyacho Ebedpa wamran Gaal wauguincunawan chayaran Shequemman. Chaycho tiyajcunawanga alli amïguta ruracarcäriran. Nircorga llapan aywaran chacraman. Übasta shuntaycärir bïnuta ruraran. Nircur fistata ruraran «diosnë» nishancunapa templuncho. Cushicur micur upuran. Abimelecpa washanta rimaran. Gaalga niran: «¿Pitäshi Abimelecga? Payga Jerobaalpa wamrallanchaj. Zebul-llami yanapajninpis. Noganchi Shequemcunaga ¿imataj canchi paypa uywayninno munaynincho caycänapäga? Noganchëga Shequem marcata jatarachej Hamorpa munaynincho cashun; ama Abimelecpaga. ¡Noga gamcunapa mandajniqui cashpäga maynami illgarachëman Abimelecta!» Chayno nir mastapis niran: «¡Manacaj Abimelec suldäruyquicunata shuntarcur mä shamuy pillyananchïpaj!» Gaal chayno rimar purishanta mayaycur Shequempa gobernadornin Zebulga fiyupa rabyaran. Chaymi Aruma siudächo Abimelec caycaptin cachawan willachiran: «Ebedpa wamran Gaalmi wauguincunawan chayamusha cay Shequemman. Nircurmi runacunata yachaycächin gampa contrayqui ricacunanpaj. Canan gamga chacaypa suldäruyquicunawan shamur jircaman pacacaycäriy. Inti ratarcamushan öra siudäman yaycamunqui maganayquipaj. Gaal yanapajnincunawan gamcunata ichipäshunayquipaj llojshimuptin munashayquita ruranqui» nir. Chaura Abimelecga chay chacay llapan suldäruncunawan aywaran Shequemman. Chuscu röpaman ruracarcur pacacaycäriran siudäpa läduncunaman. Siudäman yaycuna sawan puncuman Gaal yargaramuptin Abimelecga suldäruncunawan pacarpaycashanpita llojshipäcamuran. Chayta ricar Gaalga Zebulta niran: «¡Ricay, suldärucuna jircacunapita uraycämun!» Zebulna niran: «Manami. Gagacunapa llantuyninchaj gamtaga niräpushunqui runa-niraj.» Niptinpis Gaalga niran: «Pachapa Pupun caj jircapitapis urarcaycämun suldärucuna. Juc röpana aywaycämun Musyacojcunapa Encina Yöranman näni aywajpa.» Chaura Zebulga niran: «Cananpis mä ollgucachay ari, baduläqui. Gamga nirayqui ‹¿imataj canchi Abimelecpa uywayninno caycänapäga?› Masqui ricay manacajman churashayqui suldärucunata. ¡Canan mä ayway pillyaj!» Chaura Shequem runacunawan Gaal aywaran Abimelecwan pillyananpaj. Abimelec binsiptin Gaalga gueshpir aywacuran. Siudä puncuchöpis aypalla runa wañuran. Abimelecga cuticuran Aruma siudäman. Zebulnami Shequempita garguran Gaaltaga wauguincunatawan. Warannin junaj Shequemcho tiyaj runacuna chacraman aywaran. Chayta mayaycur Abimelecga suldäruncunata quimsa röpaman raquircur jircaman pacacaycäriran. Runacuna siudäpita llojshiptin pacarpaycashanpita magananpaj llojshiran. Pillyashpan Abimelecga pusharashan caj röpawan siudäpa puncunman llalliran. Ishcay caj röpa suldärucunana chacracho caycajcunata wañuchiran. Chay junaj Abimelecga siudächo caycaj runacunata wañuycachir siudäta ushajpaj juchurgärachiran. Nircur cachita mashtaran mana pipis tiyananpäna. Migdal-shequemcho tiyajcuna mayaran Abimelec imano rurashantapis. Chaymi pacacoj aywacuran El-berit curalasha caycaj templuman. Llapan chaycho shuntacasha pacaraycashanta mayaycur Abimelecga suldäruncunata pushacurcur aywaran Salmón jircaman. Nircur guerupa rämanta muturiycur matancacuran. Waquin runacunatapis niran: «¡Llapayqui nogano matancamuy!» nir. Llapan rämata muturir-muturir matancacarcärir Abimelecpa guepanpa aywaran curalasha caycajcho templu caycajcama. Apashan rämacunata gotuycur sindipaycäriran. Chaycho wañuycachiran aypalla Migdal-shequem runacunata. Wañojcuna warmi ollgoga caran warangano (1,000). Chaypita Abimelecga aywaran Tebes siudämanna. Chayar yaycur llapanta chariran. Chay siudä pullan chaupichömi caran jatun törri. Chaymanmi warmi ollgupis pacacuran. Ruripita puncuta sumaj rancarcärerga törri jananman wicharan. Abimelecga yaycushpan chayaran törri chaquincama. Törri puncucho ninata sindipaycunanpäna caycaran. Niycaptin agacuna rumita janajpita juc warmi cachapaycamuran. Abimelecta umacho goycuran paquejpaj. Chaura Abimelecga armanta apapaj yanapajninta jinan öra gayarcur niran: «Tucsiramay. Manami munächu nogapaj ‹warmilla wañuchisha› ninanta.» Niptin yanapajnenga sablinwan tucsiriran. Abimelecga chaynömi wañuran. Abimelec wañushanta Israelcuna mayaycur wasinman-cama cuticuran. Chaynöpami Abimelecga wañuran papäninta chiquishpan ganchis chunca (70) wauguincunata wañuchishanpita. Shequem runacuna mana allita rurashanpitapis Tayta Diosga camacächiran paycuna wañunanpaj. Jerobaalpa wamran Jotam maldisyunta goshanga chaynömi cumlicaran. Abimelec wañushanpita guepatanaga Isacar trïbupita Tola jutiyojna pillyaran Israelcunata salbananpaj. Payga caran Dodupa willcan, Fuapa wamran. Tolaga tiyaran Efraín parti altu chacracuna caycashan Samircho. Payga Israelcunapa mandaj jueznin caran ishcay chunca quimsa (23) watami. Tola wañuptin pampaycäriran Samir marcaman. Chaypitaga Galaad runa Jair jutiyojna yurimuran. Payga Israelcunapa mandaj jueznin caran ishcay chunca ishcay (22) wata. Jairpaga ollgu wamrancuna caran quimsa chunca (30). Chay wamrancunaga llapanpis purej bürrun muntashalla. Siudänincunapis caran Galaad particho. Chay quimsa chunca (30) siudäcunatami canancamapis «Jairpa siudänincuna» nin. Jair wañuptin pampaycäriran Camón siudäman. Chaypita Israelcunaga yapay TAYTA DIOSTA gongaycuranna. Aduraran achca ïdulucunata Baal dios-nirajta, Astoret diosa-nirajta. Aduraran Siria, Sidón, Moab, Amón, Filistea runacuna «diosnë» nishancunata. TAYTA DIOSTA gongaycärir manana sirbirannachu. Chaymi TAYTA DIOSGA fiyupa rabyacurcuran. Cachaycuran Filistea runacunapa, Amón runacunapa munayninmanna. Filistea runacunawan Amón runacunaga chunca pusaj (18) wata fiyupa ñacachiran Galaadcho tiyaj Israelcunata, Jordán mayu jucaj-lä chimpan Amorreo runacuna tiyashan cajcho tiyajcunataga. Amón runacunaga Jordán mayutapis chimparanna, Judá, Benjamín, Efraín runacunata magaj. Chaura llapan Israel castacunaga fiyupa mancharir llaquicuran. Chayrämi Israelcunaga TAYTA DIOSTA mañacuran yanapänanpaj. Chaymi niran: «Tayta Dios, gamta gongaycärir juchatami rurashcä. Manacajcunatami rispitar adurashcä.» Chayno mañacuptin TAYTA DIOSGA niran: «Gamcunataga chaynöllami unaypita-pachapis ñacachishurayqui Egipto, Amorreo, Amón, Filistea, Sidón, Amalec runacunapis Madián runacunapis. Paycuna ñacachishuptiqui ruwacur mañacamaptiqui llapanpa munayninpitapis salbashcämi. Chaypis gamcunaga gongaycamashcanqui manacaj dioscunata adurashpayqui. Chaypitami cananga mana salbänachu. ¡Chaycunaman ayway yanapäshunayquipaj! ¡Chaycuna salbashunqui ari!» Chayno TAYTA DIOS niptin Israelcunaga niran: «Nogacunaga fiyupa juchatami rurashcä. Cananga munashayquita ruramay ari Tayta. Imata ruramänayqui captinpis cananllaga salbaycamay ari.» Chayno nirmi Israelcunaga juc-lä nasyun runacunapa manacaj diosnincunata aduraycashanta illgächiran TAYTA DIOSTANA yapay adurananpaj. TAYTA DIOSPIS manana munarannachu Israelcuna chaynölla ñacarcaycänantaga. Amón runacuna shuntacarcur pillyananpaj aywar pachacuran Galaadcho. Israelcunapis shuntacarcur pillyananpaj aywar pachacuran Mizpacho. Galaadcho tiyaj Israelcunawan mandaj jueznincunaga parlacuran «Pipis Amón runacunata maganapaj pushamajninchïtami churashun noganchi Galaadcunapa mandajninchi cananpaj» nir. Jefté caran jinyu suldäru Galaad runa. Pay caran cuerpullanwan gänapacoj warmipa wawanmi. Papäninna caran Galaad. Galaadpa warminchöpis wamrancuna achcana caran. Chaymi wauguincuna jatunyar Jeftëtaga garguran wasinpita. Gargushpanmi niran: «Gamga canqui paytacuymi. Chaymi gamwanga mana raquipänacushwanchu papäninchïpa ima-aycantapis.» Chaura Jeftëga wauguincunapita aywacur tiyacuran Tob particho. Achcaj fiyu runacunawan shuntacaycur runacunata asaltar puriran. Chaypita unayllataga Amón runacuna aywaran Israelcunawan pillyaj. Chayrämi Galaad marcapa mandajnincunaga Jeftëta gayachiran Tobcho tiyaycajta. Cachacuna chayaycärir niran: «Shamuy. Amón runacunawan pillyaptë mandajnë canayquipaj.» Jeftëna niran: «¿Gamcunaga manachu chiquimashpayqui gargamarayqui? ¿Ñacar-rächu yarpäramanqui?» Chaura Galaadcunaga niran: «Rasunpami ñacarcaycä. Yanapaycamay ari. Aywaycushun ari Amón runacunawan pillyäshimänayquipaj. Gamna mandaj jueznëpis cay ari Galaadcho tiyajcunapaga.» Niptin Jefté niran: «Pillyacho Amón runacunata binsinäpaj TAYTA DIOS yanapämaptenga mandaj juezniquimi cashaj.» Chaura mandajcunaga aunir niran: «TAYTA DIOS musyanmi. Gam nishayquita llapantapis cumlishämi.» Chaura Jeftëga paycunawan aywaran. Mizpachöna llapan Israelcuna churaran mandaj jueznin cananpaj. Chaycho TAYTA DIOSPA ñaupancho Jefté yapay niran primëru nishannölla. Chaypitaga Amón runacunapa rayninta tapuchiran: «¿Gamga imatataj munanqui nogacunawan, magamänayquipaj nasyunnëman yaycamunayquipäga?» nir. Jeftëpa cachancunata Amonpa raynenga niran: «Egiptupita gamcuna llojshicamurmi chacräcunata guechumarayqui Arnón mayupita-pacha, Jabocwan, Jordán mayu caycashancama. Cananga cutiycachimay manaraj imapis cashancama.» Chaura Jeftëga yapay Amón runacunapa rayninman cachacunata cacharan. Cachacuna niran: «Jeftëga nin: Nogacunaga manami chacrayquicunata guechushcächu Moab runacunata, ni Amón runacunatapis. Egiptupitaga Israel-masëcuna shacamuran chunyajllapami Puca Lamarman chayamunancama. Chaynöllami Cadescama chayamuran. Shamur Edom nasyunpa raynintapis ruwacurä ‹nasyunniqui chaupillanpa päsacushaj› nir. Chaypis manami munaranchu. Moab nasyunpa raynintapis ruwacurämi. Paypis manami munaranchu päsachimayta. Chaynöpami Cadesllacho pachacurä. «Chaymi chunyajpa aywar tumamurä Edom nasyunpa, Moab nasyunpa lindan lädullanpa Moabpa jan'ganman chayanäcama. Chaychönami pachacurä Arnón mayupa läduncho. Mayutami ichanga mana chimparächu, chaypita Moab nasyunna gallariptin. «Chaypita cachacunata cacharä Amorreo runacunapa raynin Hesboncho caycaj Sehonman. Ruwacurä: ‹Chacrallayquipa päsacuycushaj chacräman› nir. Chaura Sehonga risilashpanmi chacranpa päsanäta mana munaranchu. Chaypa ruquenga suldäruncunawan shamur pachacuran Jahazaman. Nircur magamänanpaj shamuran. «Ichanga TAYTA DIOSMI Israel-masëcunapa munayninman cachaycuran Sehontaga mandashancho caj llapan runacunatawan. Chaynöpami Amorreo runacunapa chacrantaga guechurä. Charicarcärirä Amorreo runacunapa chacrantaga Arnón mayupita-pacha Jaboccama, chunyajpitana Jordancama. Cananga ¿imanirtaj guechumayta munaycanqui Amorreo runacunata guechurcur TAYTA DIOS goycamashantaga? Quemós diosniqui chacrata gosha-cashuptiquimi ichanga ‹Quiquëpa› ninquiman. Nogacunapis ‹quiquëpa› nëcuna TAYTA DIOSNË goycamasha captinmi. ¿Gamga Moabpa raynin Balac Ziporpa wamranpita mas munayniyoj cashayquitachu yarpanqui? Payga manami nogacunata magamajchu shamuran. Canancamaga nogacuna Hesboncho, Aroercho, läduncunachöga tiyaycäcuna quimsa pachac (300) watanami. Arnón mayu cantunpa caj siudäcunachöpis intëru chacrantincho tiyarcaycäcuna. ¿Imanirtaj mana rimacushcanquichu chaychica watantin tiyarcaycaptëga? Nogacunaga manami gamcunata ashipashcächu. Gamcunami ichanga pillyata ashir abusaycämanqui. Ichanga TAYTA DIOSLLAMI juezga. Paymi Israelcunatapis Amón runacunatapis jusgamäshun.» Chayno Jefté willachishanpis Amón runacunapa raynenga manami wiyacuranchu. Chay öra Jeftëga TAYTA DIOSPA munaynincho ricacuran. Chaymi payga Galaadpa aywar Manasespa päsar chayaran Galaadcho caycaj Mizpaman. Chaypitana Amón runacunapa nasyunninman yaycunanpaj aywaran. Jeftëga TAYTA DIOSTA aunir niran: «Amón runacunata binsinäpaj yanapämaptiquega wasëman cutiptë pipis primëru taripämaj cajmi gampaj rupachina sacrifisyu canga.» Chaypita Jeftëga Amón runacunapa chacranman yaycur TAYTA DIOS yanapaptin binsiran. Chiquinacushancunata aypallata wañuycachiran. Siudänincunatapis ishcay chuncatami (20) guechur charicarcäriran Aroerpita Minitcama, Abel-queramimcama. Chaynömi Israelcunaga binsiran Amón runacunata. Mizpacho wasinman Jefté chayaptin jucnaylla warmi wamran tariparan gachwaraycar panderëtata tucaraycar. Japallanmi wamran caran. Manami masga caranchu. Chaymi wamranta ricärir fiyupa llaquicushpan röpantapis rachiriran. Wamranta niran: «Ïja fiyupa llaquicuymanmi churaycamashcanqui. ¡Imamanraj gamga llojshiycämushcanquipis! Nogaga TAYTA DIOSTAMI aunishcä. ‹Pipis rimir taripämaj cajtaga gampämi rupachishaj› nishcämi. Nishätaga simri cumlishächari.» Wamranga niran: «TAYTA DIOSTA aunishayquino nogataga ruramay ari papä. Payga yanapasha-cashunquimi contrayqui Amón runacunata binsinayquipaj. Ichanga ruwacushayqui papä. Runa yatäni wañunä caycaptenga ishcay quilla yanasäcunawan intëru jircapa wagar puricamushaj.» Chaura Jefté wamranta auniran ishcay quilla yanasancunawan intëru jircapa wagar puricamunanpaj runa yatänillaraj wañucunan captin. Ishcay quilla usharcuptin papäninman cutimuran. Chaura Tayta Diosta aunishanno wamranta rupachiran. Jeftëpa wamranga runa yatänilla wañucuran. Chaypitami Israel casta jipashcunaga cada watalla Jeftëpa wamranpaj chuscu junaj wagaj. Efraín trïbu runacunaga parlacurcur Jordán mayuta chimparan. Zafón marcaman chayaycärir Jeftëta niran: «¿Imanirtaj gamcunallaga nogacunata mana willamayllapa aywashcanqui Amón runacunawan pillyaj? Chaypitami wasintinta rupachishayqui.» Niptin Jefté niran: «Amón runacunawanmi fiyupa rimanacurä. Gamcunamanpis willacachimurämi. Chaypis manami shamushcanquichu yanapämänayquipaj. Chaynöpami wañuyta cawaytapis mana manchar aywashcä Amón runacunawan pillyaj. TAYTA DIOS yanapämaptinmi binsishcä. Canan gamcunaga ¿imanirtaj shamushcanqui nogacunata magamänayquipaj?» Efraín runacunaga ashllir niran: «Galaadcunaga Efrainpita raquicarcur puricachajllami canqui.» Chayno niptinmi Jeftëga Efraín runacunawan pillyaj llojshiran. Galaad runacunaga Efraín runacunata binsiran. Efraín runacunata Galaad runacunaga Jordán mayu bäduta manana päsachirannachu. Efraín trïbu runacuna gueshpishpan «päsashaj» nir chayaptin paycuna tapoj Efraín trïbupita cashanta mana cashantapis. Chay runa «manami Efraín trïbupitachu cä» niptenga tapoj «Shibolet» nir rimachinanpaj. Shimin mana aclaraptin «Sibolet» nej. Chayno rimaj cajtaga jinancho wañurachej. Chay öra Efraín trïbu runacuna wañuran chuscu chunca ishcaynin waranga (42,000). Jeftëga Israelcunapa mandaj jueznin caran sojta watami. Wañuptinnaga pampaycäriran yurishan Galaad siudäman. Jefté wañushanpita Israelcunapa mandaj jueznin jucna caran, Belén runa Ibzán. Paypa wamran caran quimsa chunca (30) ollgu, quimsa chunca (30) warmi. Llapan wamrancunatapis majachacächiran juc-lä jäpa runacunallawan. Ibzanga Israelcunapa mandaj jueznin caran ganchis wata. Wañuptinna paytaga Belenman pampaycäriran. Ibzán wañushanpita mandaj juez caran Elón jutiyojna. Payga caran Zabulón trïbupitami. Israelcunapa mandaj jueznin caran chunca wata. Wañuptin pampaycuran Ajalón marcanman. Elón wañushanpita Abdón jutiyojna Israelcunapa mandaj jueznin caran. Payga caran Piratoncho tiyaj Hilelpa wamran. Abdonga Israelcunapa mandaj jueznin caran pusaj wata. Paypaga wamrancuna caran chuscu chunca (40). Willcancunana caran quimsa chunca (30). Wamrancunapis willcancunapis purej bürrun muntashalla. Wañuptin pampaycäriran Piratonman. Chayga caran Efraín parti Amalec jircacho. Israelcunaga yapay TAYTA DIOSTA gongaycäriranna. Chaymi TAYTA DIOSGA Filistea runacunapa munayninman chuscu chunca (40) wata cachaycuran. Dan trïbu Manoa tiyaran Zora marcacho. Warmin caran wawata mana tarej. Chay warmitami TAYTA DIOSPA anjilnin yuriparcur niran: «Gampaga manami imaypis wamrayqui cashachu. Cananmi ichanga gueshyaj ricacunquipaj. Wamrayquipis ollgumi yurenga. Ichanga ama upunquichu bïnuta ni waquin ima machächicojtapis. Ama micunquichu Tayta Dios ‹ganra› nishan cajtaga. Yurej wamrayquitaga Tayta Diosmi acraconga manaräpis yuriptillanna Nazareo cananpaj. Chaymi ajchanta imaypis ama rutucongachu. Paymi gallaycongapaj Filistea runacunapa munayninpita Israelcunata salbayta.» Chaura warmiga runanta willar niran: «Tayta Diospa cachanmi shamusha. Quiquin Tayta Diospa anjilnin-niraj almiraypämi casha. Manami maypita cashanta, ni pï cashantapis tapushcächu. Ni quiquinpis manami willamashachu. Ichanga willamasha wamrä ollgu cananpaj cashanta. Cananpitaga amashi upushächu bïnuta, ni ima machächicojtapis. Tayta Dios ‹ganra› nishan micuytapis amashi micushächu. Wamranchïtaga Tayta Diosshi acracusha nazareo cananpaj manaräpis yuriptillanna. Wañunanyajshi Tayta Diosninchïpa munaynincho canga.» Chaura Manoaga TAYTA DIOSTA mañacushpan niran: «TAYTA DIOS ruwacushayqui ari. Yapay chay runata cachaycamuy. Wamra yurejta imano uywanäcunapäpis willamächun.» Tayta Dios wiyaran Manoa mañacushanta. Chaymi anjilga yapay yuriparan Manoapa warmin chacracho caycajta. Manoa mana captin warmiga cörriyllapa aywaran willaj. «¡Jucpun yuripämaj runa yapaymi yuripämasha!» niran. Chaura Manoaga jinan öra aywaran runa caycashan cajman. Chayaycur niran: «¿Gamchu warmëta jucpun willaparayqui?» Chay runa niran: «Au nogami.» Manoaga tapuran: «Willamashayquino captin ¿imanötaj wamrataga uywashaj? ¿Imatataj rurashaj?» nir. TAYTA DIOSPA anjilninna niran: «Warmiquega cumlichun willapashäta: Ama upuchunchu bïnuta. Übaspita rurar poguchisha cajta, ni ima machächicojtapis ama upuchunchu. Tayta Dios ‹ganra› nishan micuycunatapis ama micuchunchu. Nishänölla llapanta cumlichun.» Manoaga mana musyaranchu TAYTA DIOSPA anjilnin cashanta. Chaymi niran: «Micunanchïpaj jamapaycay tayta. Cabra-mallwata pishtarir micuyta ruraramushaj.» Niptin anjil niran: «Shuyashpäpis manami micushunpächu. Chaypa ruquin cabra-mallwataga rupachina sacrifisyupaj rupachiy.» *** Chaura Manoaga anjilta niran: «Jutillayquitapis willamay ari nimashayquino captin cushicur gamta agradësicunäpaj.» Niptin anjil niran: «¿Imapätaj jutëta musyayta munanqui? Jutëga almiraypämi.» Chaura Manoaga cabra-mallwata, chaqui micuy ofrendata churaran altar rumi jananman. Nircur TAYTA DIOSPAJ rupachiran. Chaura TAYTA DIOSGA Manoata warmintinta ricachiran almiraypäta. Altarpita nina ichirir janajpa aywaptin Manoa warminwan ricaran TAYTA DIOSPA anjilnin ninapa chaupincho syëluman wichaycajta. Chaura rispitashpan umpuran urcuncunapis pampaman töpananyaj. Chayraj Manoaga musyaran chay runa TAYTA DIOSPA anjilnin cashanta. Chay junajpita-pacha manana maygantapis yuriparannachu. Chaura Manoaga warminta niran: «Tayta Diostami ricashcanchi. Cananga wañushunchari.» Warminna niran: «TAYTA DIOS wañuchiyta munamashpanchëga manami chasquimashwanchu caran rupachina sacrifisyuta ni chaqui micuy ofrendata rupachishanchïtapis. Manami imatapis ricachimashwanchu caran. Manami imano cananpäpis willamashwanchu caran.» Quillan cumliptin warmiga gueshyacuran ollgu wamrata. Jutintana churaparan «Sansón» nir. Wamrataga wiñaynin-tupu TAYTA DIOS llapanchöpis yanaparan. Juc junaj Sansón caycaran Dan trïbu runacuna tiyashan Zorawan Estaol tincojcho. Chaychömi TAYTA DIOSPA Espiritun Sansonta yanapayta gallaycuran. Sansón juc junaj aywaran Timnat marcaman. Filistea jipashta ricar majanpaj munaran. Wasinman cutiycur maman-taytanta niran: «Timnat marcachömi ricashcä Filistea jipashta. Chay jipashwan majachacänäpaj tapupämay.» Chaura maman-taytanga niran: «¿Imanirtaj munanqui Filistea nasyun jipashwan majachacayta? Paycunaga manami Tayta Diosman riguinchu. Warmita munaptiquega caycanmi castanchïcuna, Israel-masinchïcuna.» Chaura Sansón niran: «Chay jipashtami cuyä. Payta ashipämay majäpäga.» Sansonpa maman-taytanga mana musyaranchu TAYTA DIOS camacaycächishanta. Tayta Diosmi Filistea runacunata imanöpa wañuchiytapis munaycaran. Chay wichanga Filistea runacunapa munayninchömi Israelcunaga caycaran. Chaynöpami Sansonga maman-taytanwan aywaran Timnatman. Übas chacrapa Sansón päsaycaptin liyun pintipaycuran. Chaura Sansonga TAYTA DIOSPA Espiritun yanapaptinmi liyuntaga cabra-mallwata liyun rachirishan-jina ushariran. Maman-taytanta ichanga mana willaparanchu. Timnatman chayarnaga cuyashan jipashta tapuran majachacänanpaj. Chaypita Sansonga cutiran parlashan warmita ashejna. Näninpa aywaycashancho Sansonga yaycuran wañuchishan liyunta ricaj. Liyunpa pachanchöga abëja timpuycaran. Mishquinpis junta caycaran. Chaura maquinta jatiycur mishquita jorgucurir micupallapa aywacuran. Maman-taytanta tariparcur yawachiran. Chaura paycunapis micuran. Sansonga manami willaparanchu wañusha liyunpita mishquita jorgushanta. Sansonpa papänin chayaran jipashpa wasinman. Fistata ruraran mösucunapa custumrin cashanno. Filistea mösucunaga Sansonta manchacushpanmi quimsa chuncaj (30) aywaran. Chay mösucunata Sansonga niran: «Juc adibinansata nishayqui. Ganchis junaj fista dürashancamami timpu caycan willamänayquipaj. Adibinaptiquega cada ünuyquitami juc shayaj mushoj röpata, alli lïnu röpata pägashayqui. Mana willamashpayquimi ichanga gamcuna gomanqui cada ünuyqui juc shayaj mushoj röpata, alli lïnu röpata.» Chaura paycunaga niran: «Mä nimay ari adibinansataga. Wiyaytami munä.» Chaura Sansón niran: «¿Imatäshi, imatäshi? Micucojpitami micuy yurisha. Callpayojpitami mishqui llojshisha.» Mösucunaga quimsa junajtapis manaraj adibinaranrächu. Chaymi chuscu caj junajchönaga Sansonpa warminta niran: «Adibinansa ima ninan cashantapis tapupämay. Runayquita pashtapacachiy. Man'chäga quiquiquita, llapan famillyayquicunatawanmi rupachishayqui. ¡Gamcunaga gayachimashcanqui imätapis guechumänayqui-cashallami!» Chaura warmenga Sansonta wagapashpan niran: «¡Manami cuyamanquichu! ¡Chiquimanquimi! Marca-masëcunata nishcanqui juc adibinansata. Nogatami ichanga mana willamashcanquichu.» Niptin Sansonga niran: «Mamäta taytätapis manami willashcächu. ¿Chaychuraj gamta willaycöman?» Warmenga Sansonta wagaparan waran-waran fista ushacänancama. Yaparir-yaparir tapuycaptillan fista ushanan ganchis junajchöga willaycuran ima ninan cashantapis. Willaycuptenga marca-masin mösucunata warmi willaycuran. Fista ushanan ganchis junajchöga inti manaraj yagaptin Filistea mösucuna Sansonta niran: «Abëjapa mishquinpitaga imapis mas manami mishquinnachu. Ni liyunpita mas callpayojpis manami canchu.» Sansonna paycunata niran: «Majä willashuptiquirämi musyashcanqui.» Jinan öra Sansontaga TAYTA DIOSPA Espiritun charicurcuran. Chaymi Ascalón siudäman aywarcur wañuchiran quimsa chunca (30) runata. Chaypa röpan guechushancunatana mösucunataga adibinashanpita pägaran. Nircorga warmin pashtapacushanpita fiyupa rabyasha papäninpa wasinman cuticuran. Chaycama Sansonpa warmintaga taytan majacharcuran Sansonpa amïgunwanna. Chaypita unayllataga rïgu cosëcha wichan Sansonga warmin watucoj cutiran manta cabrata apacurcur. Chayaycur niran: «Warmëmanmi shamushcä. Mä cuartunman yaycurishaj.» Chaura suyronga yaycunanta mana munar niran: «Nogaga yarpashcä cachaycushayquitana. Chaymi warmiquitaga entregaycushcä amïguyquitana. Canan gamga shullcanwanna majachacay mayurninpa ruquin. Shullcanga mas cuyayllapämi.» Sansonna niran: «Cananmi ichanga Filistea runacunata rabyawan usharishaj. Quiquiquicunami juchayoj canqui.» Chaypita aywacur chariran quimsa pachac (300) atojcunata. Nircur chupanpita ishcayta-cama shinrergäriran. Shinrishan chupanman wataparcuran mëchata. Sindergärerga atojcunata garguriran Filistea runacunapa chacranpa. Chaynöpami rupaycachiran llapan rïgu rutöni caycajta, rutusha goturaycajtapis, übas chacracunata, olivo chacracunatapis. Chaura Filistea runacunaga tapucacharan pï rurashantapis. Tapucachaycashanchömi mayaran Timnat runa Sansonpa warminta jucta goycushanpita rabyawan rurashanta. Chaymi Filistea runacunaga warmita taytantinta rupaycärachiran. Chaura Sansón niran: «¡Cananmi ichanga mayaycamanqui! ¡Ayñita manaraj cutichishpäga jamaytapis mana tarishächu!» Fiyupa rabyasha aywar achcaj Filistea runacunata wañuchiran. Chayno rurarcorga Etamcho caycaj machayman tiyaj aywacuran. Filistea runacunaga Judá nasyunman yaycuycur tiyacaycäriran Lehi particama. Chaura Judäcunaga tapuran: «¿Imanirtaj nogacunawan pillyaj shamushcanqui?» nir. Filistea runacunana niran: «Sansonta prësojmi shamushcä. Ayñitami cutichishaj.» Chayno niptin Judá runacunaga quimsa waranga (3,000) aywaran Etam machayman. Chayaycärir Sansonta niran: «¿Manachu musyanqui Filistea runacuna noganchïpita mas munayniyoj cashanta? Musyaycarga ¿imanirtaj inrïduman gaycamashcanqui?» Niptin Sansonga niran: «Ayñillatami cutichishcä.» Chaura Judá runacuna niran: «Nogacunaga shamushcä gamta prësurcur Filistea runacunaman entregaycunäpämi.» Niptinna Sansón niran: «Tayta Diospa jutincho aunimay quiquiquicuna mana wañuchimänayquipaj.» Chaura paycuna aunir niran: «Nogacunaga manami wañuchishayquipächu. Filistea runacunallamanmi entregaycushayqui.» Chayno nircur ishcay mushoj wascawan liyaran. Liyarcärir jorgamuran pacarashan machaypita. Lehiman chayachiptin Filistea runacunaga fiyupa cushicur tariparan. Chaura jinan öra TAYTA DIOSPA Espiritun Sansontaga charicurcuran. Chaymi Sansonga liyaraycashan wascatapis rupasha jïlutanölla rachiriran. Rachir-usharerga bürrupa quijädan manaraj sumaj chaquej jitaraycajta aptarcur chayllawan wañuycachiran waranga (1,000) Filistea runacunata. Nircur niran: «Bürrupa quijädallanwanmi gotuy-gotuy rurashcä. Bürrupa quijädallanwanmi wañuchishcä waranga runacunata.» Chayno nircur wañusha bürrupa quijädanta jitariycuran. Chaypitami chay partipa jutin Ramat-lehi. Nircur Sansonga fiyupa yacunaran. Chaymi TAYTA DIOSTA mañacushpan niran: «Tayta Dios, gammi munashcanqui llapan runata wañuchinäta. Cananga ¿imanirtaj cachaycamashcanqui yacunaypita wañunäpaj? ¿Imanirtaj cachaycamanqui mana yäracushoj runacuna prësu charimänanpaj?» Chayno niptinmi Tayta Dios uchcuta ricacachiran Lehicho. Chaypita yacu llojshimuran. Chaura Sansonga uchcupita yacuta upuran. Chayraj callpanpis yapay yurircuran. Chaypitami Lehicho yacu pashtajta cananyaj rejsin «En-hacore» nishpan. Filistea runacuna munayniyoj cashan wichan Sansonga Israelcunapa mandaj jueznin caran ishcay chunca (20) watami. Juc cuticho Sansón aywaran Filistea runacunapa siudänin Gazaman. Chaycho ricaran cuerpunwan gänapacoj warmita. Chaymi wasinman aywaran waräcunanpaj. Gazacuna musyaran siudächo Sansón caycashanta. Chaymi siudäman yaycuna puncucho goyarpoj shuyarpaycaran. Chacaypaga aywacuran warannin junaj pacha wararcuptin wañuchiyta yarpashpan. Sansonga pullan pagascamalla warmipa wasincho pacararan. Aywacur siudäman yaycuna sawan puncuntaga rancantinta marcuntinta achuriran. Nircur matancacurcur apacuran Hebronpa chimpan jircacama. Chaypita guepata Sorec pampacho tiyaj Dalilatana Sansonga cuyacurcuran. Chaura Filistea runacunapa mandajnincuna aywaran Dalilawan parlaj. Dalilata niran: «Engañayllapa Sansonta tapuy. Fiyupa callpan mä ¿imanöpashi yurin? Callpayoj caycajtaga ¿imanöpashi binsishwan? Musyaycorga watashallami chararäshun. Willashuptiquega nogacuna cada ünö pägashayqui waranga pachacnin (1,100) guellaytami.» Chaymi Dalilaga Sansonta tapuran: «¿Imanöpataj fiyupa callpayqui yurin? ¿Imano watashuptiquitaj atipacurpis mana cachacanquimanchu? Willamay ari.» Sansón niran: «Ganchis chawar wascawan watamaptin callpä manami canganachu. Chauraga cashaj waquin runanöllanami.» Chaura Filistea runacunapa mandajnincuna Dalilata apaparan ganchis chawar wascacunata. Chaywanna Sansontaga Dalila wataran. Manaraj watar Dalilaga runacunata mayna pacaran. Watarcur sinchipa niran: «¡Sansón Filistea runacuna charishunqui!» Chaura Sansonga watuta rupasha jïlutano jinan öra rachiriran. Filistea runacuna mana musyaranchu Sansonpa callpan imanöpa yurishantapis. Sansonta Dalila niran: «¡Llullapämashcanqui! Cananga rasun cajta willamay. Amana llullapämaynachu. ¿Imanöparätaj watarächishunquimanga?» Chaura Sansón niran: «Manaraj imatapis watashan mushoj wascawan watamaptin ichanga callpä mana canganachu. Chauraga cashaj lluta runallanami.» Chaymi Dalilaga mushoj wascacunawan liyaran. Nircur gayacuran: «¡Sansón Filistea runacuna charishunqui!» Chay örapis Dalilaga runacunata pacaraycächiran. Sansonga jatarcur llanu jïlutanölla llapan wascacunata rachiriran. Dalilaga Sansonta niran: «Rasun cajtaga manami willamanquichu. ¡Llullapaycämanquillami! ¿Imanöparätaj gamtaga watashunquiman?» Niptin Sansón niran: «Tilarcho caycaj awaman ganchis ajcha pilltäta miñiy. Nircorga sumaj tacanqui. Chaymi ichanga callpä mana canganachu. Chauraga cashaj lluta runallanami.» Dalilaga Sansonta fiyupa puñucäcachiran. Nircur ganchis ajcha pilltanta awarcuran. Painawan sumaj tacaran. Nircorga gayacuran: «¡Sansón, Filistea runacuna charishunqui!» nir. Niptin Sansonga puñuycashanpita jatarishancho tilarnintinta achuriycuran. Chaura Dalila niran: «¡Llulla! Llulla caycashpayquega ¿imanirtaj ‹cuyä› nimanqui? Rasunpaga manami cuyamanquichu. Quimsa cutinami llullapämashcanqui. Manami willamanquirächu imanöpa callpayqui yurishantapis.» Chaynölla rätun mas yaparir-yaparir Dalila tapuptinmi Sansonga yamacashana car «Wañucurë-imäman» niran. Chaymi Dalilataga rasun cajta willaran. «Ajchätaga manami pipis rutumashachu iti cashäpita-pachapis. Nogataga manaraj yuriptillä Tayta Diosmi acramasha nazareo canäpaj. Chaymi ajchäta pipis ruturiycuptin callpaynajna ricacushaj. Chauraga lluta runallanami cashaj.» Rasun cajta willashanta musyaycur Dalila willachiran mandaj Filistea runacunata: «¡Canan ichanga llapaniqui shamuy. Rasunpa cajtami Sansón willamasha!» nir. Chaura mandajcunaga guellayta apacarcärir Dalilaman aywaran. Sansonta Dalila puñucächiran umanta millgayninman churarcur. Puñucäcuptin juc runata gayarcur Sansonpa ganchis ajcha pilltanta ruturachiran. Chaura Sansonpa callpan manana captin Dalilaga magaytana gallaycuran. Gayacuran «¡Sansón Filistea runacuna charishunqui!» nir. Sansonga riccharaycamur yarparan imaypis salbacushannölla salbacuyta. Ichanga mana musyaranchu TAYTA DIOS manana yanapashanta. Chaura Filistea runacunaga jinan öra prësu charircur ñawintapis jorguran. Gaza siudäman prësu aparan. Chaychönami watarächiran runsi cadinawan. Carsilcho mulinu tangaycho aruchiran. Ichanga chaycho caycaptillan ajchan yapay wiñaran. Chaypita unaytaga Filistea runacunapa llapan mandajnincuna shuntacaran Sansonta binsishanta yarpar cushicur anibersaryuta rurananpaj. Cushicushpanmi uywancunata pishtarcur rupachiran Dagón diosninpaj. Cantar nircaycaran: «Dagonmi munayninchïman churamusha chiquishanchi Sansonta.» Ricashpan runacunapis diosninta adurashpan cantaran. Cantar niran: «Dagonmi munayninchïman churamusha chiquishanchi Sansonta, llapan micuyninchïcuna illgächejta, noganchi castata wañuchejta» nir. Llapan cushisha carcaycaran. Chaymi Sansonta carsilpita jorgachimuran ricäcunanpaj. Carsilpita apaycachimuptin ricäcur asiparan. Ishcay pilancu chaupinman ichichiran. Chaura Sansonga janchaypa pushaj mösuta niran: «Templupa pilancunta yatachimay. Tucnacuytami munä.» Chay öra templu rurichöga carcaycaran Filistea runacunapa llapan mandajnincuna. Warmipis ollgupis junta carcaycaran. Templupa altusninchöpis quimsa warangano (3,000) Sansonta asipar ricäcur caycaran. Chaymi Sansonga Tayta Diosta mañacur niran: «TAYTA DIOS fiyupami ruwacö. Juc cutillana yapay yanapaycamay callpä yurinanpaj. Chaynöpami Filistea runacunataga ishcan ñawëta jorgushanpita juclla wañuchishaj.» Chayno Tayta Diosta mañacurcur templuta tucnaraj ishcan pilancuta yatayllapa ashiran. Ishcan pilancuman tucnacurcur sinchipa gapararan: «¡Cananga iwalmi wañushun Filistea runacuna!» nir. Chayno nirmi llapan callpanwan pilancucunata tangariycuran. Templu juchur ñitiriran llapan runacunata mandajnintinta. Wañushpanmi Sansonga aypalla runacunata wañuycachiran cawar wañuchishanpitaga mas aypallata. Chaypita Sansonpa wauguincuna, llapan famillyancuna aywamuran. Cuerpunta apar pampaycäriran quiquin linda Zorawan Estaol marca tincojman. Chaychömi Sansonpa papänin Manoa pamparaycaran. Sansonga ishcay chunca (20) watami Israelcunapa mandaj jueznin caran. Efraín parti jircachömi tiyaran Micaía. Paymi juc cuticho mamanta niran: «¿Yarpaycanquichu waranga pachacnin (1,100) guellayniqui suwaj runata maldisyunashayquita? Nogami chay suwapäshoj runa caycä.» Chayno niptinmi maman niran: «¡TAYTA DIOS bindisyunninta goycushunqui ïju!» Waranga pachacnin (1,100) guellayta wamran Micaía cutiycachiptin mamanga niran: «Cananga TAYTA DIOSPÄMI cay guellayta churä. Chay guellaywanmi rurachishaj juc ïduluta guerupita, juc ïdulutana guellaypita. Chaytaga gamtami entregaycö.» Wamran cutiycachiptin ishcay pachacta (200) raquiran. Chayta aparan guellay tacajman. Paytanami ruwacuran juc ïduluta guerupita, juc ïdulutana guellaypita rurapänanpaj. Ïduluta rurarcuptin Micaiapa wasinman churaran. Micaiapaga maynami caycaran capillan. Diosta mañacur jaticunanpämi efodta ruraran. Quiquin famillyacunalla «diosnë» nishancunapis achca caran. Nircur juc wamrantanami cüra cananpaj churaran. Chay wichanga Israelcunacho manami ray caranchu. Chaymi cada ünun munashanno goyäcoj. Judá runacuna tiyashan Belén marcachömi puricachaj mösu caran. Payga caran Leví trïbupitami. Chay mösumi Belenpita aywacuran maychöpis tiyananpaj ashir. Efraín partipa puriycashancho chayaran Micaiapa wasinman. Micaiaga tapuran: «¿Maypitataj shamunqui?» nir. Chaura niran: «Belenpitami shamushcä. Leví trïbupitami cä. Maycho tiyanäpäpis ashirmi puriycä» nir. Niptinmi Micaiaga niran: «Caycho tiyacushun ari. Nogapa cürä cay. Chaura gamnami willapämar tantiyachimanqui. Watachöga pägashayqui chunca guellayta. Jananmanpis listumi goyanqui röpapita micuypitaga.» Chayno niptinmi Leví trïbu mösuga chaycho tiyashpan Micaiapa wamrannöna ricacuran. Chaynöpis cüra cananpaj Micaía churaptin paypa wasillanchöna tiyaran. Leví mösu cüran captinmi Micaiaga yarparan TAYTA DIOSPA bindisyunninwan alli goyashanta. Chay wichan Israelcunachöga manami ray caranrächu. Dan trïbu runacunapapis quiquincunapaj ricachishan chacranman yaycuyta mana camäpacuranrächu. Chaynöpami maycho tiyananpäpis ricapacur purircaycaran. Chaymi Dan trïbuga Zorawan Estaol tincojpita cacharan pichgaj jinyu runacunata, tiyananpaj chacrata ricapacamoj. Pichgaj runacuna aywar chayaran Efraín trïbu tiyarcaycashan jircaman. Aywaycashanchömi Micaiapa wasincho pachacuran. Micaiapa wasinman yaycuycashancho Leví trïbu mösupa parlayninta rejsircäriran. Wasiman yaycurna tapuran: «¿Pitaj pushamusha-cashunqui? ¿Imatataj caychöga ruraycanqui? ¿Imamantaj shamushcanqui?» nir. Tapuptin willaran Micaiawan imano parlashantapis, Leví trïbu mösuga cüran cananpaj imano churashantapis. Chaura paycuna niran: «Tayta Diosta tapupämay. Mä allichush purimushäcuna.» Niptin Leví trïbu mösuga niran: «Maypa aywarpis allilla purimunayquipaj TAYTA DIOSMI chapäshunquipaj. Mana yarpachacuypa ayway.» Chaypita, pichgaj ricapacoj aywajcunaga chayaran Lais siudäman. Chay siudächo tiyajcunaga mana yarpachacuypa tiyarcaycasha Sidón runacuna tiyashanno. Pipis mana rimaparanchu. Allilla goyäcuran. Ima-aycanpis mana pishiranchu. Sidón runacunapitaga caruchömi tiyarcaycaran. Ni piwanpis manami chayanacuranchu. Chayno caycajta ricaycur pichgaj ricapacoj aywajcunaga cutiran Zorawan Estaol tincojcho waquin carcaycashanman. Chayaptin tapuran: «¿Ricapacamur purimushayqui imanötaj caycan?» nir. Chaura paycuna niran: «Intërutami chay partipa purimushcäcuna. Alli chacrami. ¡Juclla aywashun chay chacrata charinapaj! ¡Chaycho tiyajcunata ushajpaj illgarachishun! ¡Cayllachöga ama jamarpäcushunchu! Washaman chayaycärerga tarishun mana yarpachacuypa goyaycaj runacunata, aypalla chacrayojta, ima-aycanpis mana pishejta. Chay chacratami Tayta Dios goycamäshun.» Zorawan Estaol tincojcho tiyarcaycashanpita sojta pachac (600) Dan runacuna pillyananpaj camaricushalla aywaran. Judäman chayar pachacuran Quiriat-jearimpita inti yaganan caj-lächo. Chaypitami chay partipaga canancamapis jutin «Dan trïbu pachacunan.» Chaypitana aywaran Efraín parti jircapa. Chaychöna chayaran Micaía tiyananman. Lais parti chacrata ricapacojcunaga pichganmi waquin caj runacunata niran: «Gamcunaga manami musyanquirächu. Tagay wasicho caycan cürapa pichëran efod, chay famillyallapa diosnincuna. Ïdulunpis guellaywan chapyasha caycan. ¿Imatataj rurashun?» Chayno nircur pichgaj ricapacojcunaga ñauparan Leví mösu tiyaycashan wasiman. Chayga caran Micaiapa wasin. Chayar saludaran. Paycuna yaycushancamaga sojta pachac (600) Dan runacuna puncullacho shuyarpaycaran. Chay pichgaj ricapacojcunaga rimir-puntata yaycuriycur capillacho caycaj guellaywan chapyasha ïduluta, cürapa efodninta, jinan wasiyojpa diosnincunatapis apacunanpaj jorgamuran. Micaiapa cürannami jawacho caycaran sojta pachac runacunawan. Chay pichgaj runacuna yaycurir ïduluta, efodta, wasiyojpa diosnincunata jorguycajta ricar cüraga niran: «¿Imatataj rurarcaycanqui?» Chaura paycunana niran: «Upälla. Nogacunawan aywacushun cürä canayquipaj. Nogacunatana tantiyachimanqui willapämanqui. ¿Manachu mas alli canman juc runallapa cüran cashayquipitaga juc trïbu Israelcunapa cüran captiqui?» Chayno nishan alli caran cürapäga. Chaura Dan trïbu runacunaga ïduluta, efodta, wasiyojpa diosnincunata apacurcur aywacuran. Chaypita päsarnaga ñaupa-puntanman churaran wamracunata, uywata, guepi apajcunata. Micaía bisïnuncunawan shuntanacurcur guepanta aywashancamaga carutana aywaran. Gatejcuna guepanta aywashpan gayarashanta wiyaycur Dan runacunaga Micaiata tapuran: «¿Imanaycanquitaj? ¿Imanirtaj chay-jina gayarämanqui?» nir. Chaura Micaía niran: «Gamcunaga apacurcaycanqui ruracushä diosnëcunata. Cürätapis pushacuycanqui. Jinayllatami cachaycämanqui. Chayno ruraycämarpis ‹¿Imanaycanquitaj?› nimanquiraj.» Chaura Dan runacunaga niran: «Ama rimapämaychu. Mana awantacushpan waquinnëga magashushpayqui llapayquita wañurachishunquimanmi.» Paycuna aypallaj captin manchacushpan Micaiaga wasinman cuticuran. Dan runacunana aywaycashanpa aywacuran. Micaía rurashancunata apacur cürantapis pushacuran. Llapanna Laisman chayaran. Chaycho tiyaj runacunaga mana yarpachacuypa alli goyarcaycaran. Chayno caycajtami llapanta sablinwan wañuycärachiran. Siudätapis rupaycärachiran. Sidón siudäpitaga caruchömi caycaran. Chay runacunaga manami piwanpis chayanacuranchu. Chaynöpami pipis mana washaranchu. Jinachöpis paycunaga tiyaran ragran pampa Bet-rehob particho. Nircorga Dan runacunana siudäta yapay jatarachiran. Chaychöna tiyaran. Ñaupa caj jutin Lais casha captinpis paycunaga Dan niran, unay caj awilunpa chay jutin casha captin. Danga caran Jacobpa wamranmi. Chaymannami guellaywan chapyasha ïduluta churaran rispitar adurananpaj. Cüratana churaran Moisespa wamran Gersonpita miraj Jonatanta. Chaypita Dan trïbupaga juc-lä nasyunman prësu apanancama Jonatanpita mirar aywajcunallana cüran caran. Tayta Dioswan Tincuna Toldu Silucho cashancamaga chay siudällachömi caycaran Micaiapa guellay chapyasha ïdulunga. Israelcunacho manaraj ray captillan Efraín parti caru chacracho tiyaran Leví runa. Paymi majayoj caycar juc warmita aparan Judá nasyuncho caycaj Belén marcapita. Chay warmi runanwan rimanacur cuticuran Belenman, papäninpa wasinman. Chaycho chuscu quilla tiyaycaptin Leví trïbu runanga amistaj aywaran juc uywayninta pushacurcur ishcay bürrunta gaticurcur. Chayaptin warmenga papäninpa wasincho jamachiran. Warmipa papäninpis cushisha jamachiran. Chaymi niran «goyapärishunraj.» Chaura Leví trïbu runaga uywaynin ishcan goyaran quimsa junaj suyrunpa wasincho micushpan, upushpan. Chuscu junajman wararcamur ichanga tutallana jatariran cuticunanpaj. Llojshicuycaptinna suyronga mashanta niran: «Aywacunayquipäpis juc tantallatapis micucurcuyraj balurniqui cananpaj.» Chaura jamacaycärir ishcan micuran upuran. Chaychömi suyronga ruwaran chay chacay cushisha yapay puñupänanpaj. Leví trïbu runa aywacuyta munaptinpis suyrun amatar ruwaran. Chaura chay junäga manana aywacurannachu. Pichga junajchöga Leví trïbu runa tutalla jatariran aywacunanpaj. Suyronga ruwaran «Manaraj aywacur imallatapis micucurcuy balurniqui yurinanpaj» nir. Chauraga llapan micur upur jamarparan intipis tumarinancamana. Chaypita Leví trïbu runa aywacunanpäna camaricuran warminwan uywayninwan. Chaura suyronga niran «Tardinami. Intipis yagaycanna. Cayllacho puñucuy. Warana tutalla aywacunqui» nir. Leví trïbu runaga manana munarannachu yapay puñuyta. Chaymi aywacuran warmintin uywaynintin, ishcay bürrun sillashata gaticurcur. Jebús nishan Jerusalenman chayaycashancho uywaynenga Leví runata niran: «Jebús runacunapa siudällancho pachacushaga ¿manachu alli canman tayta?» Chaura Leví runa niran: «Jäpa runacuna tiyashanmanga manami yaycushunchu maygan siudämanpis. Chaypa ruquenga chayashun Gabaa siudäcama. Gabaachöraj, man'chäga Ramá siudächöraj pachacushonga.» Chayno nishpanmi aywarcaycaran. Gabaaman chayaran inti yagaycaptinna. Chay siudächöga tiyaran Benjamín trïbu runacunami. Näninpa aywaycashanpita pachacunanpaj siudäman yaycuran. Pipis mana «pachacushun» niptin Leví trïbu runaga läsallaman jamacuycuran. Chacas chacasna juc auquin runa arushanpita päsaycaran. Chay auquenga caran Efraín parti altucho tiyaj. Gabaachöga tiyaycaran gorpay-tucullar. Jinan Gabaacho tiyajcunaga caran Benjamín trïbu runacunalla. Läsacho ricashpan auquenga caminanti runata tapuran: «¿Maypitataj shamushcanqui? ¿Maypataj aywaycanqui?» nir. Chaura Leví runaga niran: «Tardiyacäcushcämi. Chaymi caycho pachacuyta munashcä. Manami pipis pachächimashachu. Nogaga cuticuycä Judächo caycaj Belén marcaman aywashäpitami. Wasëga caycan Efraín parti altuchömi. Guewapis ogshapis caycanmi bürröcuna micunanpaj. Quiquëcunapäpis caycanmi bïnu y tanta. Manami imapis pishinchu micunäpäga.» Niptin auquenga niran: «Allichömi chayaycamunqui. Imatapis munashayquitaga nogami camaripäshayqui. Cay läsacho ichanga ama puñunquimanchu. Wasëman aywacushun.» Chayno nirmi auquenga wasinman pusharan. Gorpancuna chaquincunata mayllacurir micushanyaj upushanyaj gorpanpa bürruncunata gararan. Fiyupa cushisha caycashan öra siudächo tiyaj juchasapa runacuna wasiman juntapaycäriran. Waquinnami puncuta tacashpan auquinta niran: «¡Wasiquiman pachacamoj runata jawaman jitarimuy! Chay runataga bigulaytami munä.» Chayno niptin wasiyöga niran: «Gamcunawanga rejsinacunchïmi. Ama melanaypaj ganra juchataga ruraychu ari. Cay runaga nogapa gorpämi. Gorpätaga ama bigulaychu. Munaptiquega runa yatäni wamräpis caycanmi. Gorpäpa chïnanpis caycanmi. Paycunata jorgapämushayqui munashayquita ruranayquipaj. Cay runatami ichanga ama imatapis ruraychu.» Chay runacunaga imata niptinpis auquinta mana cäsuranchu. Chaymi Leví runaga chïnanta jawaman garguran. Chaura chay runacuna llapan bigularan. Bigulaycällar warächiran. Pacha waraycaptinraj cachaycäriran. Pacha waraycaptinna wasiman warmi cutiran. Puncuman chayaycullarna wañucäcuran. Majanga aywacunanpaj tutalla puncuta quichariran. Quicharishanchöga warminta tariran quiquin puncucho jitaraycajta, maquincunapis puncu japarcunaman churashata. Chaura puñuycashanta yarpar «Ricchay. Aywacushunna» niran. Chayno niptinpis warmenga mana rimacurannachu. Chaura wañushata bürrunman cargacurcur wasinman apacuran. Wasinman chayaycachir cuchuran chunca ishcay (12) pedäsuman. Nircur Israelcuna tiyaycashanmanga intëruman juc pedäsuta-cama apachiran. Chayta ricäga llapanpis niran: «Egiptupita llojshimushanchïpita-pacha manami imaypis ricashcanchïchu caynötaga. Cayno rurashanpitaga sumaj yarpachacushun. Imano rurananchïpäpis juclla parlacushun.» Chaura Israelcunaga shuntacaran Danpita-pacha Beersebacama. Galaadpitapis shuntacaran. Llapan shuntacaran Mizpaman TAYTA DIOSPA ñaupancho parlacunanpaj. Llapanpa yarpaynin tincuran. Israelcunapaga cada trïbupami mandajnincunapis caycaran. Tayta Dios acrashan runacuna tiyashancho carcaycaj suldärucuna shuntacaran chuscu pachac waranga (400,000) chaquipa cajlla. Benjamín runacunaga mayaran waquin Israelcuna Mizpacho shuntacashanta. Llapan shuntacasha carcaycashanchömi Leví trïbu runata tapuran: «¿imanöpataj warmiqui wañusha?» nir. Wañoj warmipa runan niran: «Nogaga chayarä warmëwan Gabaa siudächo Benjamín trïbu tiyashanman pachacoj. Chaycho tiyaj runacunami chay chacayga pachacushä wasiman juntapaycamuran wañuchimayta yarpar. Warmillätana llapan bigulaypa wañuycachisha. Chaura nogaga ayata pidasyariycur apachishcä llapan Israel castaman Gabaacho fiyupa melanaypaj juchata rurashanta llapan Israelcuna musyananpaj. Cananga Israelcuna llapayqui yarpachacuy imano ruranayquipäpis.» Chaura llapan runacuna juc yarpaylla niran: «Mayganchïpis manami wasinchïman cutishunchu. Cananga surtitana jitashun Gabaa siudäman maygan trïbu primëru yaycunanpäpis. Cada trïbupitaga chuncajpita juc runami micuyta shuntamonga suldärucunapaj. Waquinninchïnami aywashun Gabaaman Israelcunacho juchata rurashanpita wañuchinapaj.» Israelcunaga juc yarpaylla shuntacasha carcaycaran Gabaa siudäman pillyaj aywananpaj. Benjamín trïbumanga llapanman cachata cacharan «¿Imanirtaj fiyupa juchataga rurashcanqui? Gabaacho caycaj juchasapacunata juclla entregamay wañuchinäpaj. Chaynöparämi Israelcho jucha rurashan illganga» nir. Benjamín runacunaga chayno willachiptinpis manami cäsuranchu waquin Israelcuna nishanta. Chaypa ruquenga Benjamín trïbu runacuna Gabaa siudäman llapan shuntacaran waquin caj Israelcunata ichipänanpaj. Benjamín trïbu pillyapaj shuntacajcuna caran ishcay chunca sojta waranga (26,000). Chayga caran Gabaacho ganchis pachac (700) mejornin caycajta mana yupayllapa. Benjamín runacunachöga caycaran ganchis pachac (700) runa ichoj caj maquinwan waracay yachaj. Chay runacunaga caran llënu maquimi. Cada waracaymi juc ajchallatapis chayachej. Waquin Israelcunanami chuscu pachac waranga (400,000) pillyay yachajlla shuntacaran. Israelcuna aywaran Bet-el siudäman. Chaychöna Tayta Diosta tapuran Benjamín trïbuman maygan trïbu rimir-puntata yaycunanpäpis. Chaura TAYTA DIOSNA musyachiran Judá trïbu primëru yaycunanpaj. Chaynöpami llapan Israelcunaga tutalla aywar pachacuran Gabaapa chimpanman. Benjamín trïbu runacunata wañuchinanpaj aywar Gabaapa chimpanman camacaran pillyananpaj. Benjamín trïbu runacuna siudäpita aywar chay junäga waquin Israelcunata wañuycachiran ishcay chunca ishcay warangata (22,000). Chaymi Israelcunaga Bet-elman aywaycur TAYTA DIOSPA ñaupancho wagaran pacha chacänancama. Yapay TAYTA DIOSTA tapuran wauguin Benjamín trïbu runacunaman pillyaj cutinanpaj mana cutinanpäpis. Chaura TAYTA DIOSGA musyachiran yapay cutinanpaj. Chaymi yapay balurcharan cutinanpaj. Warannin cutishpanmi Benjamincunataga yapay shuyaran rimir junaj pillyashan cajllacho. *** *** Benjamincunaga yapaymi pillyananpaj Gabaapita aywar waquin Israelcunataga wañuchiran chunca pusaj warangata (18,000). Chaura yapay Bet-elcho wagaran Israelcunapis suldärucunapis. Goyarpoj ayunaran. Rupachina sacrifisyucunata y alli goyaypita sacrifisyucunatapis rupachiran. Chay wichanga TAYTA DIOSPA babulnin Bet-elcho caycaran. TAYTA DIOS acrashan cüranami Finees caycaran. Payga caran Eleazarpa wamran, Aaronpa willcan. Israelcunaga TAYTA DIOSTA tapucuran: «¿Yapay aywashäcunarächu Benjamín wauguëcunata magaj u ‹binsimashanami› nirchu cachaycärishaj?» nir. Niptin TAYTA DIOS niran: «Yapay ayway. Waraga yanapäshayquimi binsinayquipaj.» *** Chaura Israelcunaga waquin aywar pacacaycäriran Gabaa siudä läduncunapa. Yapay quimsa junaj cajcho Benjamín trïbuta magananpaj aywashpan Gabaapa chimpancho sumaj camacaran rimir junajno. Chaura yapaymi Benjamincunaga siudäpita llojshiran waquin Israelcunata ichipaj. Siudäpita carutana gatishpanmi Israel castacunataga quimsa chuncatano (30) wañuchiran Gabaapita Bet-elman aywana nänicho y jircacunacho. Benjamincuna yarparan yapay binsiycashanta. Israelcunaga siudäpita carumanmi gueshpiycaran guepanpa gatir nänicama aywananpaj. Israelcunaga pacarpaycashanpita illajpita llojshipäcamuran. Nircur Baal-tamarcho pillyananpaj ichicaycäriran. Gabaa siudäpa läduncho pacarpaycajcunapis jinan öra llojshir Gabaa siudäman yaycuran. Pillyay yachajcunalla caran chunca waranga (10,000) runa. Pillya fiyupa gallaycuran. Benjamín runacunaga mana musyaranchu paycunatana binsircaycashanta. Benjamincunata binsinanpaj TAYTA DIOSMI yanaparan Israelcunataga. Chay junaj Israelcunaga Benjamín trïbu runacunata wañuchiran ishcay chunca pichga waranga juc pachacninta (25,100). Chayrämi Benjamín runacunaga musyaran pillyacho pirdishanta. Israel runacunaga gueshpircaycaran Benjamín trïbu gatiynin-tupu. Israelcunaga yäracurcaycaran Gabaaman pillyaj yaycunanpaj pacaraycaj runacunaman. Pacaraj runacuna Gabaa siudäman yaycur sabliwan llapanta wañuchiran. Siudäman yaycunanpaj pacarpajcunawanga mayna parlacuran «yana goshtay jatariptin musyanquinami siudäman yaycushäta» nir. Waquin Israelcuna niran «Gueshpiycashächo goshtay jatarcojta ricarga Benjamincunata ichipämushäna.» Chay öra Benjamín runacunaga Israelcunata wañuycärachiran quimsa chuncatano (30). Chaymi paycunaga yarparan rimir cajno binsiycashanta. Chayno gatircaycaptin siudäpita goshtay jatariyta gallaycuran. Benjamín runacuna siudäninman ricäriptin yana gontayraj jatariycaran. Chayta ricärir Israelcunaga ichiparan. Benjamín trïbu runacunana imata ruraytapis mana camäpacuranchu jananchöna wañuy captin. Chaymi jinan öra Israelcunapita gueshpir aywacuran chunyajman näni aywajpa. Gueshpirpis manana camäpacurannachu. Siudäpita shamoj caj Israelcunana chapacaycärir wañuchiran. Benjamín trïbu runacunataga Israelcuna intërupana curalapaycäriran. Gueshpejcunata gatishpan wañuycärachiran Menuhapita-pacha Gabaaman inti yagamunan cajcama. Chaynöpami Benjamín runacunaga wañuran chunca pusaj waranga (18,000). Waquinnami cutishpan chunyaj jircapa gueshpir aywacuran Rimón gagaman. Chayman gueshpir aywarcaycajtami wañuycärachiran pichga warangata (5,000). Israelcunaga jinallami gaticacharan. Wañuycachiran yapay ishcay warangata (2,000). Chay junaj Benjamín runacunaga wañuran ishcay chunca pichgan waranga (25,000) mas allinnin pillyajcunalla. Sojta pachac (600) Benjamín runacunaga gueshpir aywacuran chunyajman. Paycunaga chuscu quilla tiyacuran Rimón gagacho. Waquin quëdajcunatapis Benjamín runacunataga Israelcuna wañuchiran siudäman yaycuycur-yaycuycur, tarishan cajtaga llapanta. Uywancunatapis wañuchiran. Siudänincunatapis rupaycärachiran. Mizpachöga Israelcuna llapanmi juraran Tayta Diospa jutincho Benjamín runacunawanga warmi wamrancunata mana majachananpaj. Chaypita Bet-elchömi ichanga goyarpoj pacha chacänancama Tayta Diospa ñaupancho llaquicur wagashpan niran: «¡Israelcunapa TAYTA DIOSNIN! ¿Imataj päsaycamasha? Cananga Israelcunacho pishiraycannachaj juc trïbu.» Warannenga tutallana jatariran. Nircur juc altarta ruraran. Altarchöna Tayta Diospaj rupachina sacrifisyucunata y alli goyaypita sacrifisyucunatapis rupachiran. Chaychömi tapunacuran: «Caycho caycajcuna ¿mayganchïtaj mana cashcanchïchu Mizpacho?» nir. Paycunaga TAYTA DIOSPA jutincho juraran «Mizpaman mana shamoj cajtaga wañuchishun» nir. Israel runacunaga fiyupa llaquisha carcaycaran Benjamín runacuna wañushanpita. Chaymi nircaycaran: «Canan junajmi Israelpita juc trïbu illgashana. ¿Imatataj rurashun cananga cawaycar quëdaj Benjamín trïbupaj warmita tarinapäga? Noganchëga TAYTA DIOSPA jutinchömi jurashcanchi warmi wamranchïcunawan paycunata mana majachanapaj. ¿Caycho caycanchu maygallanpis Israelcuna Mizpacho TAYTA DIOSPA ñaupanman mana shuntacaj?» Chayno tapunacurmi yarpäriran Galaadcho caycaj Jabes marcapita mayganpis mana shamushanta. Listata gayaptin chay partipitaga pipis mana cuntistaranchu. Israelcunaga parlacarcärir chay partiman cacharan mas pillyay yachaj chunca ishcay waranga (12,000) suldärucunata, sabliwan llapan runata, wamrata, runa yatasha warmicunata wañuchinanpaj. *** Chaura Jabescho tiyaj jipashcunaga caran chuscu pachacmi (400) runa yatäni. Chay jipashcunatami apamuran Canaancho caycaj Silo marcaman. Jipashcunata chayaycachimuptin llapan parlacarcärir Rimón gagacho caycaj Benjamín runacunata willachiran «allina goyäshun» nir. Chaura Benjamín runacunaga cutimuran. Israelcunana warminpaj entregaycuran Jabespita apamushan jipashcunata. Ichanga llapanpaj mana ayparanchu. Israelcunaga fiyupa llaquicuran Benjamín trïbupaj. TAYTA DIOSMI paycuna ushacänanpaj camacächiran. Chaymi Israel mandajcunaga niran: «¿Imanöpataj canan tarishun warmita waquin caj Benjamín runacunapäga? Paycuna castaga ushajpämi warmicunapis wañusha. Benjamín runacunaga Israel castacho simrimi miraycanman mana illgänanpaj. Chaynöpami juc trïbu mana pishirangachu Israelchöga. Noganchëga warmi wamranchïcunata manami entregashunchu. Israel cajcunaga llapanchïmi Tayta Diospa jutincho jurar parlacushcanchi Benjamincunataga warmi wamranchïwan mana majachananchïpaj. ‹Aunishanchïta mana cumlerga juchayoj cashun› nishcanchïmi. Imano captinpis cada watami Silucho TAYTA DIOSTA rispitashpan fistata ruran. Chayga caycan Bet-elpa norte caj wajtanchönami Bet-elpita Shequemman näni aywajman inti yagamunan cajcho, Lebonapa sur caj wajtanchöna.» Chaymi Israel mandajcunaga Benjamín castacunata willachir niran: «Ayway Siluman. Übas chacracunaman pacacaycäriy. Ricaj ricajlla shuyarpanqui. Silupita jipashcuna röpanpa gachwaraycar shamuptenga cada-ünuyqui jucta-cama apacunqui warmiquipaj. Maman-taytan, turincuna nogacunaman quijacamuptin nishaj: ‹Nogacuna-raycu paycunata perdunaycuy ari. Jabes marcacho pillyashpä nogacunaga warmita manami llapanpäga tarishcäcunachu. Gamcunaga manami quiquiquichu wamrayquicunata entregashcanqui. Jurashayquipitapis manami juchayojchu canqui.› » Chayno niptin Benjamín trïbu runacunapis auniran. Chaura cada ünun juc warmita-cama gachwarcaycajta apacuran. Chacrancunamanna cuticuran. Juchusha caycaj siudänincunatapis yapay allcharan. Waquin caj Israelcunapis cuticuran cada ünun marcanman-cama, trïbun caycashanman cada famillya shuyni-cama. Chay wichan Israelcunapaga manarämi raynin caranrächu. Israelcunaga quiquincuna yarpashallantami imatapis ruraj. Israelcunapaga raynin mana caranrächu. Mandaj jueznincuna cashan wichanmi fiyupa muchuy caran. Chayno muchuy captin Elimelecga warmin Noemïwan y ishcan wamranwan aywacuran Moab nasyunman. Paycunaga Judächo caycaj Belenchömi tiyaran. Wamrancunapa jutin caran Mahlón; jucninpana Quelión. Paycunaga caran «Efrata» nishan Belén runacuna. Moab nasyunman chayaycärir chaycho tiyacuran. *** Moab nasyuncho tiyaycaptin Noemïpa runan Elimelec wañuran. Chaura Noemïga biyüdayar quëdaran ishcay wamrallanwanna. Wamrancunaga majachacaran Moab nasyun warmicunawanna. Jucaj llumchuyninpa jutin caran Orfa; jucajpana Rut. Chaycho goyaycaptin chunca watataga wañuran Mahlón; guepanta Quelionpis. Chaura biyüda Noemïga japallan wacchana ricacuran wamraynajna runaynajna. Chaypita juc junaj Noemí mayaran Israel runacunata cuyapar TAYTA DIOS micuyta wayuchishanta. Chaymi Noemïga Judá parti marcanman cutinanpaj camaricuran. Moabpita llojshicuran ishcan llumchuyninwan. Näninpa aywarcaycashancho llumchuynincunata niran: «Mamayquiman cuticuy. TAYTA DIOS yanapaycushunqui nogatapis wamräcunatapis alli ricamashayquino. Yanapaycushunqui juc runata tarir alli goyänayquipaj.» Chayno nir Noemïga llumchuynincunata mucharan wasinman-cama cuticunanpaj. Chaura llumchuynincuna amatar wagar niran: «¡Gamwanmi marcayquiman aywacushun!» Niptinpis Noemïga niran: «Llumchuycuna, cuticuy ari. ¿Imapänataj nogawanga aywashunpis? Yapay majata munaptiquipis wamrä manami canganachu. Chaymi wasiquiman cuticuy. Nogaga cä pasaypa chacwannami yapay runata tarinätapis. Canan chacay majäwan cariycuptë wawä captinpis manami shuyaranquipächu mösuyänancamaga. ¿Wawäta shuyar runaynajllachi goyäcunquiman? Japallayquega ama cacunquimanchu. Nogataga TAYTA DIOS fiyupa llaquicuymanmi churamasha. Gamcuna ñacajta ricarga masrämi llaquicushäpis.» Niptin llumchuynincunaga yapay wagayman churacaran. Orfa ichanga suyranta «aywallä» nir muchaycur cuticuran. Rutga suyranwan quëdacuran. Chaura Noemí niran: «Llumchuy-masiquega cuticuycannachaj marcanman, diosnincunaman. Gampis paywan iwal-lla cuticuy ari.» Chaura Rut niran: «¡Ama michämaychu gamwan aywacunäta! Aywashayquimanmi maymanpis aywashaj. Tiyashayquichömi maychöpis tiyashun. Marcayquimi marcäpis canga. Diosniquimi Diosnë canga. Gam wañushayquichömi wañurpis pamparäshaj. TAYTA DIOSPIS fiyupa castigamächun gamta cachaycuptëga. Wañuyparämi raquicäshonga.» Rut cuticuyta mana munaptin Noemïga mana rimaparannachu. Chaynöpana ishcan aywacuran Belenman. Chayaptin Belencunaga wichaypa uraypa parlaran. Warmicuna ninacuran: «¡Noemïchaj cutimusha!» Noemïga niran: «Ama ‹Noemí› nimaynachu. Munayniyoj Tayta Dios fiyupa llaquicuyman churamasha caycaptenga Mara nimayna. Caypita aywacuptëga ima-aycäpis achcami caran. Cananga jinayllanami cutimushcä. TAYTA DIOSMI chayno camacächisha. TAYTA DIOS llaquicuyman churamasha caycaptinnaga ¿imapänataj ‹Noemí› nircaycämanqui?» Chaynömi Noemí cutimuran Moab nasyunpita llumchuynin Rutwan. Sebäda cosëcha gallariycaptinmi Belenman chayaran. Elimelecpa famillyan caran Booz. Chaymi Noemïpapis famillyanna caran. Payga caran rïcu runa, mas rispitädu. Juc junaj Noemïta llumchuynin Rut niran: «Chacraman aywashaj. Capaschari sebäda rutojcunaga mana michämangachu shicwajcunata shuntacuptë.» Niptin suyranpis «Ayway ari» niran. Chaura Rut aywaran sebädata ruturcaycashanman. Nircur shuntacuran rutojcuna shicwapacushanta. Chayashan chacraga canaj suyrun Elimelecpa famillyan Boozpami. Rut shuntacuycaptin Belenpita Booz chayaran. Nircur llapan piyunnincunata saludaran «TAYTA DIOS yanapayculläshunqui» nir. Chaura piyunnincunapis «Gamtapis TAYTA DIOS yanapayculläshunqui» niran. Chaypita Boozga rutojcunapa capuralninta tapuran «¿Pipa wamrantaj tagay jipashga?» nir. Capuralninna niran: «Payga jäpa warmimi. Moabpitami Noemïwan shamusha. Ruwacamasha ‹Shicwajcunata shuntacushaj› nirmi. Tutapita pachami shuntacuycan. Chayrämi ichicllata jamaycusha» nir. Chaura Rut-ta Booz niran: «Jipash, sebäda shuntacoj juc runacunapa chacranmanga ama aywanquinachu. Cayllacho uywaynëcunawan shuntacunqui. Piyunnëcuna maypa rutoj aywaptinpis guepanta aywanqui shicwajcunata shuntacoj. Piyunnëcunataga willashaj mana rimapäshunayquipaj. Yacunarga puyñucunapita yacuta upunqui. Yacutaga piyunnëcuna upushanpita upunqui.» Niptin Rut agradësicur tapuran «¿Imanirtaj jäpa warmi caycaptë cuyapämanqui?» nir. Boozna niran: «Noga musyashcämi runayqui wañushanpita-pacha suyrayquita alli ricar täparashayquita. Musyashcämi mamayqui taytayquita, nasyunniquita cachaycur cayman shacamushayquitapis. Nogacunataga manami rejsimashcanquichu. Chaypita Tayta Dios yanapaycushunqui ari. Yäracushayquipita, allita rurashayquipita Israelpa TAYTA DIOSNIN imachöpis yanapaycushunqui.» Rut niran: «Cuyapäcoj runami canqui. Grasyas tayta, piyunniqui mana caycaptëpis alli ricamashayquipita.» Mirinday öraga Rut-ta Booz niran: «Cayman witicamuy micupacunanchïpaj. Cä tanta. Bïnuman chapupayllapa micuy.» Niptin Rutga jamacuran piyuncunawan iwal. Booz gararan rïgu camchata. Chaura Rut micuran sacsananyaj. Garashantapis puchöpacuranraj. Yapay sebäda shuntacoj aywaptin Boozga piyunnincunata niran: «Sebäda goturashanpita mashtacajcunata shuntacuptinpis ama michanquichu. Shuntaycashayqui manöjucunapitapis shicwachiy shuntacunanpaj. Mayganiquipis ama imatapis rimapaychu.» Rutga Boozpa chacrancho tardicama shuntacuran shicwaj sebädata. Shuntacushanta tacaptin murullan llojshiran ishcay arröbano. Chayta aparicurcur marcaman cutiran. Chayaycur suyranta ricachiran. Quishacushan micuytapis suyran Noemïta goycuran. Noemí tapuran: «¿Maychötaj shuntacamushcanqui? ¿Pï cajpitataj chaychica sebädataga shuntacamushcanqui? Yanapäshojta Tayta Diosninchi yanapaycuchun» nir. Rut willaparan pipa chacrancho shuntacushantapis «Shuntapacur goyämushä chacrapa duyñonga Boozmi» nir. Chaura llumchuyninta Noemí niran: «TAYTA DIOSNINCHI yanapaycuchun. Payga noganchïtapis cuyapämanchïmi. Wañucoj runätapis yanaparanmi. Majäpa lijïtimu famillyan car Boozga noganchïpapis famillyanchïmi. Payga shuntamänanchïpis camacanmi.» Rut niran: «Nogatapis chay runaga ‹Uywaynïcunawan chacrallächo shuntacunqui cosëcha ushacänancama› nimashami.» Niptin Noemïga llumchuyninta niran: «Allimi uyway warmicunawan chacrancho shuntacuptiquega. Juc chacramanga ama aywanquichu pipis mana rimapäshunayquipaj.» Chaypita-pacha Boozpa uywaynin jipashcunawan chayllachöna Rut waran-waran shuntacuran, sebäda, rïgu cosëcha ushacänancama. Chay wichanga suyranwan juntulla goyaycaran. Juc junajcho llumchuyninta Noemí niran: «Ïja, runata ashipäshayqui cushisha goyänayquipaj. Musyashayquinöpis Boozga famillyanchïmi. Paypa uywaynin jipashcunawan iwalmi shuntapacamushcanquipis. Canan chacaymi ëranman aywanga sebädata wayraj. Gamga canan chacay ayway sumaj bäñacuriycur, perfümiwan cupacuriycur, mas alli caj röpayquita jaticurcur. Ichanga Booz micushancama upushancama pacaräcunqui. Sumaj ricapanqui mayninman puñushantapis. Puñucarcuptinraj yaycunqui jaytanallanman. Jirganta jogarcur pitucuycunqui. Chauraga paynami imatapis nishunquipaj.» Niptin Rut niran: «Nimashayquinömi rurashaj.» Rutga ëraman aywaran. Suyran yachachishannölla llapanta ruraran. Boozga cushisha micuran upuran. Nircur puñucuycuran sebäda goturaycashan ñaupanman. Chacayllamanga yachayllapa Rut yaycuran. Boozpa chaqui jaytananpa jirganta jogarcur puñucuycuran. Pullan pagas Booz riccharcamur ticrapacurishancho mayaran jaytanancho warmi puñuycajta. Chaura Booz tapuran «¿Pitaj canqui?» nir. Rutna niran: «Rutmi cä tayta. Runäpa lijïtimu famillyanmi canqui. Chaymi gataraycashayquita mashtamur shuntacamay ari majayqui canäpaj.» Niptin Booz niran: «TAYTA DIOS bindisyunta goycushunqui. Cananga noga musyämi wañucoj runayquita rispitashayquita. Runataga maynami tarinquiman caran nogapita mas mösuta, rïcuta carpis, pobrita carpis. Ichanga rispitachicuyniquipami japallayqui cacushcanqui. Cananga ama manchacuychu. Nimashayquitaga llapantami camacächishaj. Cay marcächo llapanmi musyan furmal, alli warmi cashayquita. Ichanga noga lijïtimu famillya captëpis, jucrämi wañoj runayquipa mas lijïtimu famillyan caycan. Ima captinpis chayllacho tutacama puñucuy. Warami musyashun chay runa shuntayta munashushayquita, mana munashushayquitapis. Lay nishanno cumlerga allimi shuntacushunqui. Mana munaptenga nogami shuntashayqui. Nishätaga rasunpami cumlishaj. TAYTA DIOSPA ñaupanchömi auniycä. Cananga tutacama puñucuy.» Chaura chay chacayga Boozpa jaytanallancho Rut puñuran. Warannin tutaga chacallana jatariran. Boozga mana munaranchu ëraman warmi aywapashanta pipis musyananta. Boozga Rut-ta niran: «Jacuyquita sumaj mashtay.» Jacunta Rut mashtapaptin Boozga chuscu arröbatano sebädata yawaycachiran. Nircur jogariparan sebädata Rut aparicunanpaj. Aparicurcur wasinman cuticuran. Rut chayaptin suyran tapuran «Rut ¿ima nishurayquitaj Boozga?» nir. Chaura Rut willaparan imata Booz nishantapis. Mastapis niran: «Cay sebädata goycamasha ‹¿imanöpataj jinayllaga suyrayquiman chayanqui?› nir.» Chaura Noemí niran: «Mä shuyäshun. Chay runaga canan junaj jamaytapis manami tarengachu nishushayquita manaraj cumlishanyäga» nir. Chaypitana Boozga aywaran marca yaycuna puncuman jamacunanpaj. Chaycho Booz jamaraycaptinmi Rutpa runanpa mas lijïtimu caj famillyan runa päsaycänaj. Chaura Booz niran: «Cayman shamuy tayta parlananchïpaj. Jamapärishun.» Chayno niptin jamäshiran. Boozga juclla gayaran chunca mayur rispitädu runacunata. Paycunatapis ruwaran jamäshinanpaj. Llapan jamaycäriptin famillyanta Booz niran: «Moab nasyunpita cutimoj Noemïmi castanchi Elimelecpa chacranta ranticuyta munaycan. Chaymi gamta willä. Rantiyta munarga rantinquiman cay testïgucunapa ñaupancho, mayur runacunapa ñaupancho. Gammi Elimelecpa lijïtimu famillyan canqui. Chaymi rantinayqui camacan. Mana munarga willamay. Nogapis castanraj captëmi rantinä camacan» nir. Niptin Elimelecpa famillyan niran: «Au rantishämi.» Boozna niran: «Noemïpa chacranta rantishpayquega Moab biyüda Rutwanpis majachacänayquimi. Chaynöpami wañoj runanpa wamrannöna canga wamrayqui yurëga. Wañojpa jutinpis manana gongacanganachu. Chacranpis wamrapäna quëdanga.» Chaura Elimelecpa famillyanga niran: «Chayno captenga manami rantïmanchu. Llapanpäga pishëpacushämi. Gam rantiyta munarga ranticurcuy ari. Rantinäpaj caj derëchöta päsaycushayqui.» Chay wichan Israelchöga caynömi custumrin caran: Derëchunta jucta päsarga llanguinta jorgurirmi rantej cajta goycoj. Ranticojpis chaynömi ruraj. Chayno custumrin captinmi Elimelecpa famillyanga llanguinta jorgurcur Boozta goycuran «Gamna rantiy» nir. Chaura Boozga mayurcunata, shuntacasha caycajcunata niran: «Gamcunami musyanqui Elimelecpa, Quelionpa, Mahlonpa chacrancunata Noemïpita rantishäta. Chaynöpis gamcuna musyanquimi Mahlonpa biyüdan Rut nogapa warmëna cananpaj cashanta. Chaynöpami Rutpa wawanga Mahlonpa wamrannöna canga. Y Mahlonpa chacranpis Rutpa wawanpana canga. Canan gamcunami testïgu canqui.» Chaura llapan chaycho caycaj y mayurcunapis niran: «Au, llapanëmi musyä. TAYTA DIOSNINCHI yanapäshunqui warmiqui Rutcho aypallata miranayquipaj. Raquelpawan Leapa achca wamran cashanno wamrayqui cachun. Paycunallapitami noganchi Israelcunapis mirashcanchi. Gamna Efrata marca Belenchöpis alli ricasha caycullay. TAYTA DIOSNINCHI yanapaycushunqui chay warmicho achca wamrayqui cananpaj. Chaynöpami aypallaman miranqui Tamarpa Judäpa wamran Fares mirashanno.» Chaynöpami Boozga Rutwan majachacaran. Chaypita Rut gueshyaj ricacur ollgu wamrata gueshyacuran. Chaymi warmicunaga Noemïta niran: «¡TAYTA DIOSNINCHI alabasha cachun! Paymi camacächisha willcayqui ricashunayquipaj cananpaj. Willcayqui Israelcho munayniyoj caycunman. Imachöpis ollgu willcayquega cushicachishunquipämi. Chacwanyaptiquipis ricashunquipämi. Fiyupa cuyashoj llumchuyniquipa wamranmi canpis. Llumchuyniquega ganchis wamrayquimanmi tincusha.» Noemïna willcanta uywacuran. Bisïnancuna ricar nej: «¡Noemïpami ollgu wamran yurisha!» Chayno nirmi jutinta churaparan «Obed» nir. Jatunyashpanga paymi caran Isaïpa papänin, Davidpana chachan. Farespita mirajcuna caycunami caran: Fares caran Hezronpa papänin. Hezronmi caran Rampa papänin. Ramnami caran Aminadabpa papänin. Aminadab caran Naasonpa papänin. Naasón caran Salmonpa papänin. Salmón caran Boozpa papänin. Boozna caran Obedpa papänin. Obed caran Isaïpa papänin. Isaïna caran Davidpa papänin. Efraín partipa altunnin jircancunachömi juc marcapa jutin caran «Ramá». Chaychömi Zuf casta runa Elcana tiyaran. Payga caran Jerohampa wamran, Eliüpa willcan. Unay caj chachanna caran Tohu. Tohu caran Zufpa wamran. Paynami caran Efraín trïbupita. Elcanaga caran ishcay warmiyoj. Jucaj warminpa jutin caran Ana, jucajpana Penina. Peninapaga wamran caran, Anapaga mana. Elcanaga cada watalla Silo marcaman aywaj Munayniyoj TAYTA DIOSTA aduraj, sacrifisyu uywacunata rupachej. Siluchöna cüra Elïpa ishcay wamrancuna TAYTA DIOSTA sirbej cüra caran. Jucajpa jutin caran Ofni, jucajpana Finees. Tayta Diospaj uywacunata rupachishanpita Elcanaga raquipaj Peninata, ollgu wamrancunata, warmi wamrancunata shuyni-cama. Anataga mas allinnin cajta raquipaj. Paytaga jucaj warminpita masmi cuyaj wawata tarinanpaj TAYTA DIOS mana camacaycächiptinpis. Chaypitami Peninaga Anata chiquej. Asipaj, manacajman churaj wawata mana tarinanpaj TAYTA DIOS camacächishanpita. TAYTA DIOSPA wasinman cada wata aywaptin Peninaga imaypis rabyachishanno Anata rabyachej. Chaymi amatar wagashpan mana micojpischu. Chaymi runan Elcanaga nej: «Ana ¿imanirtaj waganqui? ¿Imanirtaj llaquisha caycanqui? ¿Imanirtaj mana micunquichu? Gampäga nogami chunca wamraman tincö.» Juc cuti Anaga Silucho micuyta usharcur jinan öra aywaran TAYTA DIOSPA wasinman. Cüra Elïna jamaraycaran puncu yaycurina ñaupancho. Anaga fiyupa llaquisha wagar TAYTA DIOSTA mañacuran. Mañacushpanmi TAYTA DIOSTA niran: «Munayniyoj TAYTA DIOS, uywayniqui llaquicushäta wiyaycamay ari. Ama gongaycamaychu. Wawata tarichimaptiquega wañunancama munashayquita rurananpaj maquiquimanmi churashaj. Gampa cashan musyacänanpaj manami ajchanta rutongachu». May öra TAYTA DIOSTA Ana mañacuptin Elïga ricapaycaran shimin rurillancho rimajta. Payga shongullancho mañacuycaran. Shimin rurillancho parlaptinmi rimashanga mana wiyacaranchu. Chaynöpami Elïga yarparan machasha caycashanta. Chaymi niran: «¿Imaycamataj machashalla caycanqui? ¡Bïnuta ama upuynachu!» Chaura Ana niran: «Manami machashachu caycä tayta. Manami upushcächu bïnuta, ni ima machächicojtapis. Llaquishami caycä. Llaquisha carmi TAYTA DIOSPA ñaupancho wagaycä. Burrächu warmi cashäta ama yarpaycullaychu. Nogaga fiyupa llaquisha carmi cay öracama Tayta Diosta mañacuycashcä.» Chaura Elí niran: «Ama llaquicuynachu. Israelcunapa Tayta Diosnenga mañacushayquita tariycachishunqui ari.» Chaura Anaga «Shimiquino cachun ari tayta» niran. Chaypita Anaga cuticuran. Allina micuran. Mana llaquicurannachu. Warannenga chaca-chacallana jatariran. TAYTA DIOSTA aduraycur Ramächo caycaj wasinpa cuticuran. Majan Elcanawan cacushanpita Anaga gueshyajna ricacuran. TAYTA DIOSGA cumliran Ana mañacushanta. Chaynöpami Anaga gueshyaj ricacuran. Quillan aypämuptin ollgu wamrata gueshyacuran. TAYTA DIOSTA mañacusha carmi jutinta churaparan «Samuel» nir. Elcanaga yapay llapan wamrancunawan warminwan aywaran Siluman aunishanta cumlej, wata-wata aywashanno sacrifisyu uywacunata TAYTA DIOSPAJ pishtaj. Anami ichanga mana aywaranchu. Runanta mayna niran: «Wamrata manaraj wasguerga noga manami aywashächu. Wasguerga TAYTA DIOSPÄMI wamrata aparcushaj imaycamapis chaycho cacunanpaj.» Chaura runan Elcana niran: «Chayno captenga wamranchi wasguinancama quëdacuy ari. TAYTA DIOSGA aunishanta cumlichun ari.» Anaga chaynöpa quëdacuran wamranta wasguinancama. Wasguircur, tacshallaraj wamran caycaptinpis Siluman aparan TAYTA DIOSPA wasinman. Aparan quimsa besëracunata, arröba jarinata, bïnuta. Apashan besërata juctaga Tayta Diospaj pishtaran. Wamratapis cüra Elïman entregaran. Elïta Ana niran: «Tayta, nogami ñaupayquicho ñaupata TAYTA DIOSTA mañacuycarä. Chay örami TAYTA DIOSTA mañacurä wamrata. Mañacushäta wiyarmi wamrata tarichimasha. Noganami cay wamräta TAYTA DIOSTA goycushcä. Payga imaycamapis TAYTA DIOSLLATAMI sirbenga.» Chayno niptin Elïga TAYTA DIOSTA rispitar gongurpaycur umpuran urcunpis pampaman töpananyaj. Tayta Diosta alabar Ana niran: «TAYTA DIOS, yanapämashayquipita llapan shongöpami cushicö. Gammi shacyächimanqui. Llapanchöpis yanapämaptiquimi jamurpämajcunapis mana asipämanganachu. ¡Cushishami caycä! ¡TAYTA DIOS gamllami juchaynäga canqui! ¡Manami pipis yanapäcunchu gamnöga, Tayta! ¡Manami gampita jucga canchu! «Pipis ama alli-tucur rimachunchu. Pipis ama puydej-tucuchunchu. TAYTA DIOSGA imatapis llapantami musyan. Payga rurashan-tupumi runata jusgan. Munayniyojcunapa lëchancunatapis paquiparinmi. Callpaynajcunatana munayniyojyächin. Ñaupata rïcu cajcuna, cananga yanapäcun juc tantallapaj. Muchuycho cajcunami ichanga manana muchunnachu. Mana wawata tarej warmina ganchis cuti gueshyacusha. Achca wamrayojcunataga japallanna ricacunanpämi wamrancunata ushacächin. TAYTA DIOSMI cawayta gomanchi, wañuymanpis chayachimanchi. Paymi wañushacuna caycashanman chayachimanchi. Chaypitapis cutichimanchi. TAYTA DIOSMI pobriyächimanchi rïcuyächimanchïpis. Paymi tarichimanchi, paymi guechumanchi. TAYTA DIOSMI pobricunatapis alliman churan. Limusnërucunatapis alliman churan. Nircur mas munayniyojcunawan jamachin. Munayniyojcunapa mandajnin cananpaj churan. Tayta Diosmi cay munduta camasha. Paymi sumaj jamachisha. «Paymi sirbejnincunataga rican. Fiyu runacunami ichanga juchallancho wañun. Callpallanwanga pipis manami alli llojshinchu. TAYTA DIOSGA chiquejcunata illgächengami. Paycunataga syëlupita-pachami räyuwan ushachenga. TAYTA DIOSGA llapan runatami jusganga. Acrashan raytanami munayniyojyächenga. Waquinpita mas munayniyoj cananpaj yanapanga.» Chaypitaga Elcana cuticuran Ramäman. Wamrantami ichanga cüra Elïpa maquincho cachaycuran TAYTA DIOSTA sirbinanpaj. Elïpa ishcan wamrancunaga caran fiyupa juchasapami. TAYTA DIOSTAPIS manana manchacurannachu. Paycunapa custumrenga caynömi caran: Pipis Tayta Diospaj uywata apamur pishtaj. Timpuycächiptinna cürapa uywaynin aywaj jatuncaray rinchin aptasha. Nircur rinchita jatej, paylamanpis, mancamanpis, caldumanpis. Rinchi charishan cajtaga cüracunapaj apapaj. Silo marcaman chayaj cajtaga llapan Israelcunata chaynömi ruraj. Chaynöpis, altarcho manaraj wiranta rupachiptin, cürapa uywaynin chayaycorga uywata pishtajta nej: «Cüraga chawallanpami aychata munan. Chayashataga mananami chasquishunquipänachu». Chaura uywata pishtaj runa «Rimëru wirantaraj rupachichun. Nircur-raj munashayquita apanqui» niptinpis cürapa uywaynenga nej: «¡Manami, juclla gomay! Mana gomaptiquega guechushayquimi.» Chaynöpami mösu cüracunaga TAYTA DIOSPA ñaupancho fiyupa juchata ruraran. TAYTA DIOSPAJ churashan ofrendacunata munashanta ruraj. Samuelmi ichanga lïnupita rurasha efodnin jatisha TAYTA DIOSTA sirbiycaran. Mamanmi awapaj juc pësalla röpata. Chaytaga cada watalla apapaj Tayta Diospaj uywata pishtaj apar. Chayaptin Elïga bindisyunta goj Elcanata warmintawan «TAYTA DIOS yanapaycushunqui cay warmicho mas wamrayqui cananpaj. Cay wamrata TAYTA DIOSPAJ apamushayquipitami masta tarinquipaj» nir. Chaypita paycuna wasinmanna cuticoj. TAYTA DIOS bindisyunta goptinmi Anaga gueshyaj ricacoj. Anapaga wamran caranraj quimsa ollgu, ishcay warmi. Samuelnami wiñayllan-tupu TAYTA DIOS munashannölla cawaj. Elïga pasaypa auquinna carpis musyaycaran wamrancuna Israelcunata imano rurashantapis. Wamrancunaga cacoj Tayta Diospa Wasin puncucho yanapaj warmicunawanpis. Chaymi wamrancunata Elí niran: «Llapan runami jucha rurashayquita riman. ¿Imanirtaj chayno ruranqui? Runacunaga jucha rurashallayquitami riman. Mana allitami ruraycanqui. Gamcuna chaynöga ama ruraynachu ari. Juc runa, runa-masinpaj mana allita ruraptenga TAYTA DIOS faburnin canmanmi. Juc runa Tayta Diospa contran captenga ¿pitaj faburnin canga?» Chayno piñacushanpis wamrancunaga Elïta mana wiyacuranchu. TAYTA DIOSMI mayna camacächiran paycuna wañunanpaj. Samuelga jatunyaycaranna. Ima rurashancunapis allimi caran runacunapäpis Tayta Diospäpis. Chay wichan cüra Elí cajman Tayta Diospa profëtan chayar niran: «TAYTA DIOSMI nishunqui: ‹Unay caj awiluyquicuna Egiptucho faraonpa sirbejnin caycaptin noga tucuynöpa tantiyachirä. Israel trïbucunapita Aaronta acrashcä cürä cananpaj, altarnëcho uywacunata rupachinanpaj, insinsuta saumachinanpaj, sotänata jaticunanpaj. Israelcuna imata apapämashantapis gamcunatami goycurä. ¿Imanirtaj manacajman churaycanqui nogapaj pishtashan uywacunapa aychanta, ofrendacunata? Nogami nirä chaycunata apapämänanpaj. Allinnin nogapaj cajta ¿imanirtaj wamrayquicunata garaycanqui? Allinnin ofrendacunata Israelcuna churashanwanmi wamrayquicunata wirayaycächinqui.› «Ñaupataga famillyayquicunata TAYTA DIOSNINCHI niran ‹Gammi, gampita mirajcunami imaypis sirbimanquipaj›. Cananga Tayta Dios yapay nin: ‹Cananpitaga manami jucha rurajcunata awantashächu. Chaypa ruquenga nogata rispitamaj cajtami yanapäshaj. Manacajman churamajcunatanami pengayman churashaj. Quiquëmi niycä. Wallcanami pishin munayniyoj cashayquipita jitarinäpaj. Awiluyquicuna munayniyoj cashantapis illgächishänami. Gam famillyacunaga mananami mayganpis edä canancama cawanganachu. Israelcunata yanapaptë llaquishami ricaylla ricapanquipaj. Gam famillyaga manami mayganpis edä canancama cawangachu. Waquin famillyayquicunaga sirbiycämangarämi. Paycunami waquin wañojta ricar fiyupa rabyanga, llaquiconga. Musyanayquipämi Ofniquitawan Fineesniquita juc junajlla wañuchenga. Paypita mirar aywajcuna ushacaptinpis juc casta cüratanami acrashaj paycunapa ruquin sirbimaj cüra cananpaj. Payga imaypis nishäta rurarmi cawanga. Paypita mirar aywajcunami acrashä raycunata sirbir imaypis cüra canga. Cawaycar quëdaj famillyayquicunaga cürata mañaconga guellayta carpis, tantata carpis. Amatar ruwaconga cüracunacho pachallanpaj aruyta ashipänanpaj.› » Wamra Samuelga cüra Elí nishanta rurashpan TAYTA DIOSTA sirbiycaran. Chay wichan TAYTA DIOS manami llutallaga pitapis willapajchu. Imatapis manami musyachejchu. Elïga pasaypa auquinna car sumäga mana ricarannachu. Juc cuticho Elïga puñuycaran cuartuncho. Samuelga puñuycaran TAYTA DIOSPA Wasincho. Chaychömi caycaran conträtu babulpis. Candilërupis rataycaran. TAYTA DIOS gayaran: «¡Samuel!» nir. Chaura Samuelga: «Imata tayta» niran. Chayno nir Elí cajman cörriran. «Tayta caychönami caycä ¿imapätaj nistaycämanqui?» niran. Chaura Elïga niran: «Manami gayashcächu, ayway puñucuy.» Niptin Samuelga cutir yapay puñucuycuran. TAYTA DIOSGA yapay gayaran: «Samuel» nir. Chaura Samuelga jatarcur aywaran Elí cajman. Nircur niran: «Tayta caychönami caycä ¿imapätaj nistaycämanqui?» Chaura Elïga niran: «Manami gayashcächu ïju, ayway puñucuy.» Samueltaga manarämi imaypis TAYTA DIOS parlaparanrächu. Chaymi TAYTA DIOSPA busninta mana rejsiranchu. Quimsa cuti cajcho TAYTA DIOSGA Samuelta yapay gayaran. Chaura Samuelga jatarcur aywaran Elí cajman. «Tayta caychönami caycä ¿imapätaj nistaycämanqui?» niran. Chaura Elïga tantiyacuriran Samuelta TAYTA DIOS gayaycashanta. Chaymi niran: «Ayway puñucoj. Yapay gayashuptiquega ‹¿Imata Tayta? Wiyaycämi› ninqui.» Niptin Samuel yapay cämanman cutiycur puñucuycuran. Chayaycur TAYTA DIOSGA rimëru gayashannölla yapay gayaran: «¡Samuel, Samuel!» nir. Samuelnami niran: «¿Imata Tayta? Nogalläga wiyaycällämi.» Chaura TAYTA DIOS niran: «Israelcuna mana yarpashantami rurashaj. Chaymi wiyaj cajpaga rinrincunapis nanangaraj. Chay junajmi Elïpa llapan famillyancunapaj imanöpis nishäta cumlishaj. Maynami willashcä paypa famillyancunaga illgänanpaj. Payga musyaycannami. Wamrancunami conträ rurasha. Elïga musyaycarpis mana piñacushachu. Chaymi mayna jurashcäna. Elïpa famillyancunapa juchantaga imaypis manami gongashächu uywacunata nogapaj pishtarcur rupachiptinpis, ofrendata garamaptinpis.» Chaypita Samuelga puñucuycuran warannin tutacama. Tutannenga TAYTA DIOSPA Wasinta quicharan. Ichanga Samuel fiyupa manchacuran TAYTA DIOS imata nishantapis Elïta willapayta. Elïga Samuelta gayaran. Y Samuelna niran: «¿Imata tayta?» Elí tapuran: «¿Imatataj Tayta Dios nishurayqui? Llapanta willamay ari. Llapanta mana willamaptiquega Tayta Dios fiyupa castigashunquipaj.» Chaura Samuelga TAYTA DIOS nishancunata llapanta willaran. Willaptin Elïga niran: «¡Imanöpis TAYTA DIOS yarpashanno rurachun ari! ¡Payga munayniyojmi!» Samuelga mastana jatunyaycaran. TAYTA DIOS yanaparan allicho cananpaj. Imata rurananpaj aunishancunatapis llapanta cumliran. Llapan Israelcuna Dan marcapita-pacha Beerseba marcacama Samuelpäga nej: «Payga rasunpami TAYTA DIOSPA profëtan» nir. TAYTA DIOSGA Silo marcachömi Samuelta yuripanyaj. Chaychömi imatapis musyachej. Samuelnami Tayta Dios nishancunata Israelcunata willapaj. Chay wichan Filistea runacuna shuntacaran Israelcunata magananpaj. Israelcunapis pillyaj aywaran. Paycunaga pachacuran Eben-ezer läduncho. Filistea runacunana pachacuran Afec marcacho. Filistea runacunaga camaricushana carcaycaran Israelcunata magananpaj. Pillyachöna Filistea runacunaga Israelcunata binsir wañuycachiran chuscu warangata (4,000). Suldärucuna pachacushanman cutiycäriptin mayur Israelcuna niran: «¿Imanirtaj TAYTA DIOS camacächisha Filistea runacuna binsimänanchïpaj? ¡TAYTA DIOSPA babulninta Silo marcapita apamushun. Chaura Paymi noganchïwanna purenga. Chiquimajninchïcunapitapis salbamäshun!» Chayno parlacarcärir juc batallunta cacharan Siluman. Chaypita aparan munayniyoj TAYTA DIOSPA babulninta. Babulpa chapanancho querubín anjilcuna caycashan rurinchömi Tayta Diospa jamanan caycaran. Apaptinna aywaran Elïpa wamrancuna Ofniwan Finees. TAYTA DIOSPA babulninta Israelcuna pachacarashanman chayaycachiptin llapan cushicuypita gaparparan. Jircacunapis yachaparanraj. Chayno gaparpashanta wiyar Filistea runacuna yarparan: «¿Imanirtaj chayno fiyupa gaparpaycämun hebreo runacunaga?» nir. TAYTA DIOSPA conträtu babulninta chayachishanta musyaycärerga fiyupa mancharir ninacuran: «¡Diosmi chayamusha Israelcuna pachacaraycashanman! ¡Cananga usharamäshunchari! ¡Manami imaypis chaynörächu casha! ¡Ushacäshunchari! ¿Piraj salbamäshun fiyupa munayniyoj Diospa maquinpita? ¡Paymi tucuy gueshyawan llapan Egipto runacunatapis chunyajcho illgächiran! ¡Sumaj callpachacuy Filistea suldärucuna! ¡Llapan callpayquiwan pillyay hebreo runacuna mana apashunayquipaj! ¡Hebreo runacunata apamushanchïno apargushunquiman!» Filistea runacunaga pasaypa pillyar Israel runacunata binsiran. Chaura Israelcunaga pachacaraycashanman gueshpir aywacuran. Israelcunataga aypallata wañuycärachiran. Chaquipa purej suldärucuna quimsa chunca waranga (30,000) wañuran. Tayta Diospa conträtu babulnintapis Filistea runacunaga apacuran. Wañuycärachiran Elïpa ishcan wamrancunata Ofnitawan Fineestapis. Benjamín trïbupita caj suldäru pillyapita jucnaylla gueshpiran. Payga chay junajlla chayaran Silo marcaman. Llaquicuywan röpanpis pasaypa rachir-ushasha, umanpis allpalla chayaran. Chay öra Elïga puncucho jamaraycaran nänipa ricchacur. «Tayta Diospa conträtu babulninta imapis päsaycunmanchi» nir fiyupa llaquicuycaran. Pillyapita gueshpej runaga willacuraycar siudäman chayariycuran. Chaura llapan runacuna gaparparan. Gaparpajta wiyar Elïga tapuran: «¿Imanirtaj runacuna gaparpaycan?» nir. Pillyapita gueshpimoj runana cörriran Elí caycashan cajman imano cashantapis willacoj. Elïga caycaran isgun chunca pusaj (98) watayojnami. Manana ricarannachu. Gapranöna caycaran. Chayaj runa willaran: «Pillyapitami chayamushcä. Ichicllapami gueshpiycamushcä.» Elïga tapuran: «¿Imataj casha ïju?» nir. Chaura pay niran: «Israelcunami gueshpir aywacusha Filistea runacunapita. Aypallami runacunapis wañusha. Gampapis ishcan wamrayquicuna Ofniwan Finees wañusha. Filistea runacunami babultapis apacusha.» Tayta Diospa babulninpaj rimarcuptin Elïga jamaraycashanpita jinan öra ancallaypa tunicuran puncu ñaupanman. Pasaypa auquinna captin intëru cuerpunpis lasaranna. Chaymi tuniptin cuncan paquicäcuran. Jinan öra wañucäcuran. Payga Israelcunata chuscu chunca (40) watami mandaran. Fineespa warminnami gueshyacunanpaj diyanchöna caycaran. Tayta Diospa conträtu babulninta apacushanta, majan Finees wañushanta, suyrun wañushanta mayarcuptin nanay charicuycuran. Nanaywan gochpaycaptillan wamran yuririycuran. Wañuycajtana ricar partëracuna niran: «Ama llaquicuychu. Ollgumi wamrayquega.» Niptinpis mana imatapis rimacurannachu; ni wiyarannachu. Yurej wamrapa jutinta churaparan «Icabod» nir. «Icabod» ninanga «Israelcunaga pengaychömi quëdasha» ninanmi. Chaynöga niran Tayta Diospa conträtu babulninta guechushanpita, warmipa suyrun wañushanpita y runan wañushanpitami. Filistea runacunaga Diospa babulninta Eben-ezercho guechurcur aparan Asdod siudäman. Chaychömi caycaran «dios Dagón» nishanpa templun. Apashan babultaga chay ïdulupa lädunman churaycäriran. Warannin tuta Asdod runacuna yaycur tariran babulpa ñaupancho Dagón lätacasha jitaraycajta. Chaura Dagontaga jogarcärir cashgan ichichiran. Yapay warannin tutapis Asdod runacuna Dagontaga tariran TAYTA DIOSPA babulnin ñaupancho lätacasha jitaraycajta. Umanwan maquincunana paquisha jitarpaycaran puncu yaycurinacho. Cuerpullanna sänu caycaran. Chaypitami canancamapis Asdod cüracunaga Dagonpa templunman yaycur mana lluchcanchu puncu yaycurina pampata. Chaypitaga Asdod runacunata y lädun marcacunacho tiyajtapis chupu gueshyawan TAYTA DIOS fiyupa castigaran. Chayno captinmi Asdod runacunaga cayno ninacuran: «Israelcunapa Diosninpa babulnintaga ama charäshunnachu. Chay Diosmi castigarcaycämanchi noganchïtapis diosninchi Dagontapis.» Chaymi llapan Filistea mandajcunata willachiran parlacunanpaj. Chayaptin tapuran: «¿Imatataj rurashun Israelcunapa Diosninpa babulninta?» Niptin paycunaga niran: «Apay Gat siudäman» Chaura Filistea runacunaga Gatman aparan. Chaychöpis TAYTA DIOSGA llapan runacunata fiyupa mancharachiran. Chupu usharan wamracunapita asta auquincama. Chaura Filistea runacunaga Tayta Diospa babulninta aparan Ecrón siudämanna. Chayman chayaycärachiptin runacuna gaparparan: «Ricay, wañunanchïpaj noganchïmanna apapaycamanchi Israelcunapa Diosninpa babulninta» nir. Chay siudächo tiyajcunata Tayta Dios wañuchiptin llapan fiyupa manchariran. Chaymi llapan mandaj Filistea runacunata gayarcachir niran: «Israelcunapa Diosninpa babulninta caypita apacuy. Jorgamushayquiman cutiycachiy llapanchïta mana wañuchimänanchïpaj.» Mana wañojcunapapis intëru cuerpuncho chupu yuriran. Chaymi runacunaga fiyupa llaquicuran. Filistea runacunaga nasyunnincho TAYTA DIOSPA babulninta charararan ganchis quillami. Chaypitanaga Filistea runacuna gayachiran cüracunata, musyacojcunata. Paycunata tapuran: «¿Imatataj rurashun Israelcunapa TAYTA DIOSNINPA babulninta? Cuticherga ¿imanöpataj cutiycärachïman?» nir. Chaura paycuna niran: «Israelcunapa Diosninpa babulninta cutichir, jinayllataga ama apachiychu. Alli cacuycajta apamushayquipitami ofrendantawan apachinqui. Chayrämi allchacanquipaj. Chaynöpami musyanquipaj imanir mana cachaypa castigashushayquitapis.» Chaymi Filistea runacunaga tapuran: «¿Imatataj apachïman alli cacuycajta apamushäpitaga?» Chaura cüracuna niran: «Gamcunapis, mandajniquicunapis iwalmi ñacarcaycanqui. Chaymi pichgata chupu-nirajta ruranqui goripita cada mandajpa ruquin jucta. Pichga ucushcunatapis goripita ruranqui. Chaymi ruranqui chupu-nirajcunata, imatapis ushaj ucush-nirajcunata. Nircorga Israelpa Diosninta alabanquicuna. Chayno ruraycäriptiquega capaschari mananapis castigashunquinachu gamcunata, tiyashayqui chacrata, ni diosniquicunatapis. ¿Imanirtaj gamcunaga Egipto runacunano y faraón rumi shongu contra cashanno caycanqui? Paycunaga Israelcunapa Diosnin fiyupa castigaycuptinrämi aywacunanpaj Israelcunata cachariran. Cananga mushoj carrëtata rurachiy. Nircorga mana yapyaj wawayoj wäcacunata yügurcur carrëtata watarcärinqui. Wawancunata ichanga curralninman wichgaycärinqui guepanta mana aywananpaj. Nircur TAYTA DIOSPA babulnintaga carrëtaman churanqui. Alli cacuycajta apamushayquipitanami lädunman cajunwan churanqui goripita rurashayqui ofrendacunata. Carrëtataga wäcacunalla apacuchun. Maypa aywashantapis musyanayquipaj ricapanqui. Chay carrëta Bet-semes marcaman näni aywajpa aywaptenga rasunpami Israelcunapa Diosnin castigamashcanchi. Mana chaypa aywaptenga musyashunmi pay mana castigamashanchïta. Chayrämi musyashun cay gueshyaga jina cashanta.» Chaura runacunaga cüracuna nishanno ruraran. Wawayoj ishcay wäcacunata yüguran carrëtata garchananpaj. Besërantana curralman wichgaycuran. Carrëtamanga churaran TAYTA DIOSPA babulninta, juc cajunwan goripita ucush-nirajta, chupu-nirajta rurashancunata. Wäcacunaga garchasha apacuran Bet-semesman näni aywajpa. Derëchu maymanpis mana yagayllapa wawanpaj wagashpan aywaran. Mandaj Filistea runacunaga gatiparan Bet-semes lindacama. Bet-semes runacunaga guechwapa rïgu rutuychöna caycaran. Ricchacurishancho Tayta Diospa babulninta ricärir fiyupa cushicuran. Bet-semesman chayar wäcacunaga Josuëpa chacrancho ichiran. Chaycho caran jatun rumi. Chaura Bet-semescunaga carrëtapita yantata ruraran. Garchasha chayachej wäcacunatapis TAYTA DIOSTA agradësicushpan rupachina sacrifisyupaj rupachiran. Manaraj rupachir Leví runacunaga urächiran TAYTA DIOSPA babulninta, cajuncho goripita rurashacunata. Jatun rumi jananman churaran. Chay junaj llapan Bet-semescuna uywacunata pishtarcur TAYTA DIOSPAJ rupachiran. Ofrendacunatapis aparan. Filistea runacunapa pichgan mandajnincunanami imanöpis cashanta ricaycärir chay junajlla Ecronman cuticuran. Babul alli cacuycajta apamushanpita pichga chupu-nirajta goripita rurarcärir Filistea runacunaga TAYTA DIOSTA goycuran Asdod, Gaza, Ascalón, Gat, Ecrón siudäcunapa jutincho. Y goripita caj ucushcunana caran pichga siudäcunapa mandajnincunapa ruquin. Jatun siudäcunapapis, marcacunapapis ruquinmi caran. TAYTA DIOSPA babulninta churashan jatun rumiga jinallarämi caycan Josuëpa chacran Bet-semescho. Bet-semescho tiyaj runacunata waquintaga TAYTA DIOS wañuchiran babulninta ricapacushanpita. Ganchis chunca (70) runacunata wañuchiran. Chaura runacunaga fiyupa wagaran chaychica runacunata TAYTA DIOS wañuchishanpita. Chaymi Bet-semes runacuna niran: «Manami pipis awantanchu santo TAYTA DIOSPA ñaupanchöga. ¿Caypitaga mayllamanraj apaycachishwanpis?» Chayno nirmi willacojta cacharan Quiriat-jearim marcaman: «Filistea runacuna cutichimusha TAYTA DIOSNINCHÏPA babulninta. Cutichicunayquipaj shamuy-llapa» nir. Chaura Quiriat-jearim runacunaga aywaycärir TAYTA DIOSPA babulninta cutichicuran. Chayaycärachir Abinadabpa wasinman churaycäriran. Chayga caycaran lömacho. Nircur Abinadabpa wamran Eleazartana TAYTA DIOSPA babulninta ricananpaj churaran. Quiriat-jearimman Tayta Diospa babulninta chayachishanpitaga ishcay chunca (20) watana caran. Filistea runacunapa munaynincho carmi Israelcunaga TAYTA DIOSTA ruwacur mañacurcaycaran. Chaymi Israelcunata Samuelga niran: «Gamcuna llapan shonguyquipa TAYTA DIOSMAN yapay yäracushpayqui juc-lä nasyuncunapa ïduluncunata, Astoret diosa-niraj ïdulucunata jitariy. TAYTA DIOS munashannöllana caway. Payllatana aduray. Chaura payga Filistea runacunapa munayninpita salbashunquipämi.» Chaura Israelcunaga jitariran Baal dios-niraj y Astoret diosa-niraj ïdulucunata. Nircur TAYTA DIOSLLATANA sirbiran. Chaypita Samuel niran: «Llapan Israelcunata shuntamuy Mizpa marcaman. Chaychömi gamcunapaj TAYTA DIOSTA mañacushaj.» Chaura llapan Israelcuna Mizpaman shuntacaran. Chaychönami yacuta chagarcärir jicharan «TAYTA DIOSPAJ ofrenda» nir. Chay junäga ayunaran. «Juchatami rurashcanchi» nir llaquicuran. Chay junajmi Samuelta Israelcuna churaran mandaj jueznin cananpaj. Filistea runacuna mayaran Mizpacho Israelcuna shuntacasha carcaycashanta. Chaymi Filistea mandajcunaga pillyaj aywaran. Chayta mayaycärir Israelcuna fiyupa manchariran. Samuelta niran: «Mana chawaypa TAYTA DIOSNINCHÏTA mañacuy ari Filistea runacunapita salbamänanchïpaj.» Chaura Samuelga TAYTA DIOSPAJ juc cashnita jinanpa rupachiran. Nircur Israelcunata salbananpaj mañacuran. Chaura TAYTA DIOS yanaparan. Samuel cashnita rupaycächiptin Filistea runacunaga Israelcunata magananpaj yaycurcaycaranna. Ichanga TAYTA DIOSMI Filistea runacunaman fiyupa manchariypaj räyuchiran. Chaynöpami Israelcuna binsiran. Jinan öra Israelcunapis Mizpapita aywaran Filistea runacunata gatir Bet-carpa mas ur'gancama. Chaypitana Samuelga juc rumita ichichiran Mizpawan Sen tincojman. «Canancamaga TAYTA DIOSNINCHI yanapämashcanchïmi» nir jutinta churaparan «Eben-ezer» nir. Israelcunaga binsiran Filistea runacunata. Chaypita-pacha manana mas Israelcunapa chacranman yaycurannachu. Samuel cawashancamaga Filistea runacunapa contranmi TAYTA DIOS caycaran. Filistea runacunaga Israel runacunapa chacranta guechusha caran Ecronpita-pacha Gatcama. Binsirnaga chacrancunata yapay shuntaran. Israelcunawan Amorreo runacunami ichanga allilla goyaran. Cawashancamaga Israelcunata Samuel mandaran. Payga cada watallami aywaj Betelman, Gilgalman, Mizpaman Israelcunata imapitapis arriglaj. Nircur Ramäman cuticoj. Chayllapitana llapan Israelcunata mandaj. Chaynöpis TAYTA DIOSTA rispitananpaj chaycho juc altarta ruraran. Chaypita Samuel auquinyarnaga Israelcunapa mandaj jueznin cananpaj wamrancunatana churaran. Mayur caj wamranpa jutin caran Joel, shullcanpana Abías. Paycunaga Israelcunapa mandaj jueznin caran Beersebacho. Wamrancunaga mananami papäninnönachu caran. Alli cananpa ruquenga caran yargaj. Pipis juchata rurariycur pacayllapa pägaptin chasquej. Imatapis alliga manami rurajnachu. Chaura Israel auquincunaga shuntacaycur Ramá siudäman aywaran Samuelwan parlaj. Samuelta niran: «Gamga canqui pasaypa auquinnami. Wamrayquicunaga mananami quiquiquinönachu. Chaymi munä juc-lä nasyuncunapatano mandajnë cananpaj rayta churapämänayquita.» «Rayta churapämay» nishanga Samuelta mana gustaranchu. Chaymi TAYTA DIOSTA mañacuran. TAYTA DIOSNAMI niran: «Paycuna nishushayquitaga ruray. Imata nirpis manami gamtachu wasguipaycäshunqui. Nogatami wasguipaycäman raynin canäta mana munar. Egipto nasyunpita jorgamushä junajpita-pachami paycunaga canan gamta wasguipäshushayquinölla wasguipämasha. Paycunaga gongaycäramaran mana sirbej dioscunata adurashpanmi. Chaymi cananga nishanta churapay. Ichanga rayta manaraj churapar willapanqui raycuna imano mandananpaj cashantapis.» Chaura Samuelga TAYTA DIOS nishanta willapar Israel-masincunata niran: «Rayniqui carga wamrayquicunatami surtiyädu apangapaj. Waquinta churangapaj carrëtacunata purichinanpaj; waquintana cawallun muntasha pillyananpaj; waquintana quiquin rayta täpananpaj. Waquinta churangapaj waranga (1,000) suldärucunata mandananpaj, waquintana pichga chuncata (50) mandananpaj. Waquinniquitaga churashunquipaj chacranta arur micuyninta shuntapänayquipaj, man'chäga armancunata rurachishunayquipaj, pillyananpaj carrëtacunata rurachishunayquipaj. Warmi wamrayquicunatanami apanga perfümita rurachinanpaj, cusiñëranpaj, tanta rurajninpaj. Guechushunquipaj mas allinnin caj chacracunata, mas alli caj übas chacrayquicunatapis. Olivo chacrayquitapis guechushunquipaj. Nircur yanapajnincunata goyconga. Guechuchishunquipaj micuyniqui poguptinpis cada chuncapita jucta, übasniqui wayojpitapis. Nircur goyconga mayur yanapajnincunata, palasyuncho mandaj suldäruncunata. Guechushunquipämi warmi, ollgu uywayniquita, allinnin wäcayquita, bürruyquita. Quiquinpaj aruchenga. Uyshayquicunatapis cada chuncapita jucta charicurcongapaj. Quiquiquicunapis paycunatami sirbinquipaj. Gamcuna ‹raynë manami allichu› nir llaquicuptiquipis TAYTA DIOSGA manami cäsupäshunquipänachu.» Runacunaga Samuel willapashanta manami wiyacuranchu. Chaymi niran: «Manami imananpischu. Nogacunaga munä raynë canantami. Chayrämi juc-lä nasyuncunano rayniyoj cashäcuna. Chaura paymi nogacunata mandamanga. Guërraman aywaptëcunapis pusharämanga.» Samuelga runacuna nishanta llapanta TAYTA DIOSTA willaparan. Chaura TAYTA DIOSNAMI niran: «Paycuna nishanta ruray. Rayninta churapay.» Chayno niptinmi runacunata Samuel willaran Tayta Dios aunishanta. Nircurmi marcancunaman cuticunanpaj Samuel niran. Juc runa caran Benjamín trïbupita Cis jutiyoj. Pay caran Abielpa wamran, Zerorpa willcan. Chachanpa taytanna caran Becorat. Becorat caran Afiapa wamran. Cistaga runacuna amatarmi rispitaj. Cispana wamran caran camarajlla mösu Saúl jutiyoj. Israelcunachöga pipis manami caranchu payno camarajllaga. Llapanpita mas jatun caran. Waquenga jatun carpis matancallanman chayaj. Juc junaj Cispa bürruncuna chincaran. Chaura wamran Saulta niran: «Camaricurcur ayway bürrunchi ashej. Juc uywayninchïta yan'guiquipaj pushay.» Saulga aywar päsaran Efraín parti aypalla puntayoj jircapa. Salisa partipa päsarpis bürruncunata mana tariranchu. Aywaycällar chayaran Saalim partiman, Benjamín partiman. Ichanga bürruncunata mana tariranchu. Zuf partiman chayarna uywayninta Saúl niran: «Caypitaga cuticushunna. Papänëga bürrupaj llaquicunanpa ruquin noganchïpänami mas llaquicuycanga.» Chaura uywaynin niran: «Cay siudächöga Diospa willacojninmi tiyan. Llapan runacunami rispitan. Pay nishanga llapanpis cumlicanshi. Pay cajman aywashun. Capas nimäshun maypa aywanapäpis.» Chaura Saúl niran: «Aywashun ari. Ichanga chay runapaj ¿imatataj apashun? Noganchïpaga ushacashanami mircapanchïpis. Diospa willacojninta goycunapäga imallanchïpis manami cannachu.» Niptin uywaynin niran: «Charaycärämi tacshalla achicyaj guellayta. Diospa willacojninta pägaycushun maypa aywanapäpis willamänanchïpaj.» (Canan «profëta» nishanchïtami unayga «willacoj» nej. Chaymi Israelcuna Tayta Diosta tapucuyta munarga «Willacojta tapucoj aywashun» nej.) Chaura Saúl niran: «Allimi. Mä aywashun.» Chayno ninacurerga ishcan aywaran Diospa willacojnin tiyashan siudäman. Siudäman wicharcaycashancho tincuran yacu apaj jipashcunawan. Paycunata tapucuran: «¿Caychöchu ‹willacoj› tiyan?» nir. Chaura jipashcunaga niran: «Au. Mas janachörämi tiyan. Apurä ayway. Siudämanmi shamusha. Chay janachömi altarcho canan junaj Diospaj uywata rupachenga. Chayar jinan öra ashinqui manaraj micoj aywaptillan. Pay manaraj chayaptenga runacunapis manarämi micongarächu. Payrämi Tayta Diospaj pishtashan uywata bindisyunta gonga. Chaypitarämi gayachishancunapis miconga. Masqui juclla ayway. Canan öra aywarga tarinquimi.» Chaura paycunaga sïguir wichanpa siudäman aywaran. Chayarga altar cajman Samuel llojshiycajwanna tincurcäriran. Saúl chayananpaj juc junaj pishiycaptinmi TAYTA DIOSGA Samuelta musyachir niran: «Wara cayno örami juc runata Benjamín trïbupita cachamushaj. Paytami churanqui acrashä Israelcunapa raynin cananpaj. Paymi salbanga Filistea runacunapita. Filistea runacuna ñacachiptin mañacamashanta wiyashcänami. Acrashä runacunataga cuyapashcänami.» Saulta ricäriptin TAYTA DIOSGA Samuelta niran: «Tagay runapämi ganyan willaparä. Paymi acrashä runacunapa raynin canga.» Siudäman yaycuna sawan puncucho tincur Saulga Samuelta niran: «Tayta, tapucushayqui. ¿Maychötaj willacojpa wasin?» Niptin Samuelga niran: «Nogami cä willacöga. Cananga aywashun altar cajman. Chaycho micushun. Wara tutanami imata tapucamaptiquipis willashayqui. Chaypitaga aywacunquipäna. Quimsa junajna bürrucunata ograshayquipäga ama llaquicuychu. Maynami tarisha.» Mastapis Samuel niran: «Israelcunapa ima-aycanpis gampämi famillyayquicunapämi canga.» Niptin Saúl niran: «Nogaga caycä Benjamín trïbupitami. Chay trïbuga llapan Israel trïbucunapitapis mas wallcallami. Famillyäpis waquin famillyapitaga mana-nirayllami. ¿Imanirtaj chaytaga nimanqui?» Chaypitaga Saulta uywaynintinta pusharan jatun cuartuman. Nircur jamachiran waquin runacuna jamarpaycashanpita mas ñaupa-puntaman. Chaychöga runacuna carcaycaran quimsa chuncanömi (30). Chaypitana Samuelga yanucojta niran: «Shuyni churanayquipaj goshä aychata apamuy.» Chaura yanucöga jinan öra chancan aychata jorgaraycamur Saulta gararan. Samuelga niran: «Caytami gampaj churarä. Micuy. Micunäcunapaj runacunata shuntashpäpis gampäga maynami raquisha caycächishcä.» Chaura chay junäga Samuelwan iwal micuran. Chay shuntacashanpita siudäman cutir Saultaga alli cämacho puñuchiran. Chaura chay chacay Saulga chaycho puñuran. Warannin tuta Samuelga Saulta niran: «Cananga aywacuyna.» Niptin Saulga Samuelwan chaypita llojshiran. Siudäpita llojshircaycashancho Samuelga Saulta niran: «Uywayniqui ñaupaycächun. Gamwanga ichicllata parlapärishunraj Tayta Dios gampaj nimashanta willanäpaj.» Samuelga alli asyaj asëtita charircur Saulpa umanman wiñaparan. Nircorga mucharcushpan niran: «Cananmi TAYTA DIOS churaycäshunqui Israelcunapa raynin canayquipaj. Cananpitaga gammi llapanta mandanquipaj. Chiquiycajcunatapis llapanta binsinquipaj. Tayta Diosninchi acrashushayquita musyanayquipaj canan caypita aywacur tincunquipaj ishcaj runacunawan Raquel pamparaycashan Benjamín parti Selsacho. Paycunami willashunquipaj ashishayqui bürrucuna mayna taricashanta, papäniqui gamcunapäna llaquicuycashanta, bürrupäga manana llaquicushanta. Papäniquega ‹¿maychöraj wamrä caycan?› niycanmi nishunquipaj. «Chaypita päsar Tabor jan'ganman chayashpayqui tincunquipaj quimsaj runacunawan. Paycunaga Betelmanmi Tayta Diosta aduraj aywarcaycanga. Jucmi apaycanga quimsa chïbuta; jucmi quimsa tantata; jucnami bïnuta. Gamta saludashushpayquimi ishcay tantata yawachishunquipaj. Chasquicunqui. Chaypita päsar chayanquipaj Tayta Diospa siudänin Gabaaman. Chaychöga tiyarcaycan Filistea suldärucunami. Siudäman yaycuycashayquichönami tincunquipaj Tayta Diospa profëtancunawan. Ñaupantami runacuna aywaycanga arpano salteriota, tinyata, quïnata, arpata tucaraycar. Profëtacunaga aywaycanga Tayta Dios rimachishanta rimaraycar. Gamtapis TAYTA DIOSPA Espiritun charicurcushunquipaj. Paycunatano Tayta Dios rimachishunquipaj. Chaypitaga manami canancama cashayquinönachu canquipaj. Cay nishäcuna cumliptinmi musyanquipaj Tayta Dios yanapaycäshushayquita. Chayta tantiyacushpayqui sumaj yarpachacurir imatapis ruranqui. «Chaypitaga Gilgalman ñaupacunqui. Chaychönami tincushunpaj rupachina sacrifisyucunata y alli goyaypita sacrifisyucunatapis rupachinapaj. Chaychörämi nishayquipaj imata ruranayquipäpis.» Samuel cajpita aywacuriptillanna Tayta Diosga Saulpa shongunta ticrachiran. Chay junajllami Samuel nishanno llapanpis cumliran. Uywayninwan Saúl Gabaaman chayar tincuran profëtacunawan. Saultapis Tayta Diospa Espiritun charicurcuran. Paytapis waquin cajtano rimachiran. Ñaupapita-pacha rejsejcuna Tayta Diospa profëtancunano Saulpis rimaptin ninacuran: «¿Imanacäcushataj Cispa wamranga? ¿Saulpis Tayta Diospa profëtanchi?» Jucna niran: «Chauraga ¿pitaj waquinpa papänenga?» Chaypitami rimaypis can «¿Saulpis Diospa profëtanchi?» nir. Rimayta usharcur Saulga chayaran wasinmanna. Chaura tiyonga Saulta uywaynintawan tapuran: «¿Maypataj aywashcanqui?» nir. Saúl niran: «Bürru ashejmi. Maychöpis mana tarir aywashcäcuna Samuel cajman.» Niptin Saulpa tiyun niran: «¿Imatataj nishurayqui Samuelga? Willapämay ari.» Saulga tiyunta niran: «Rasun cajtami willamasha. ‹Bürruga taricashana› nimashami.» Saulga manami willaparanchu ray cananpaj Samuel nishanta. Chaypita Samuel llapan Israelcunata shuntachiran Mizpa marcaman TAYTA DIOSTA adurananpaj. Chaychönami niran: «TAYTA DIOSMI nin: ‹Nogami gamcunata Egipto nasyunpita jorgamushcä librina canayquipaj. Llapan raycuna ñacaycächishushayquipitapis salbashcä.› Gamcunaga Tayta Diosniquita manacajmanmi churaycanqui juc rayta mañacushpayqui. Cananga TAYTA DIOSNINCHÏPA ñaupanman shamuy trïbuyquiwan-cama famillyayquiwan-cama.» Chayno nirmi Samuel gayachiran Israel trïbucunapa mandajnincunata. Nircurnami surtita jitaran maygan trïbupita ray cashantapis musyananpaj. Chayno jitaptinmi surti yargamuran Benjamín trïbupaj. Nircurnami Benjamín trïbupita llapan castacunata gayachiran. Chaypitanami surtita jitaptin yargamuran Matri castapaj. Matri castacho surtita jitaptin yargamuran Cispa wamran Saulpaj. Chaymi Saulta ashir mana tariranchu. Chaura TAYTA DIOSTA tapucuran Saúl maycho caycashantapis musyananpaj. TAYTA DIOSNAMI niran «Saulga guepicuna cajchömi pacaraycan». Chaura cörripäcur pacaraycajta jorgamuran. Saúl chayaptin mayganpis payno jatunga mana caranchu. Llapanpis chayaj matancallanman. Samuelnami runacunata niran: «Cananga ricashcanquinami-llapa rayniquipaj TAYTA DIOS acrashanta. ¡Manami pipis paymanga tincunchu!» Chaura llapan Israelcuna nipäcuran: «¡Bïba rayninchi!» Nircur Samuelga raywan imano goyänanpaj cashantapis llapan runacunata willaparan. Chaytaga juc libruman isquirbircur TAYTA DIOSPA Wasinman churaycuran. Chaypitaga llapan runacunata «wasiquicunaman cuticuyna» niran. Saulpis cuticuran Gabaacho caycaj wasinman. Yan'garan pillyay yachaj runacuna. Paycunaga aywaran Tayta Dios shacyächiptinmi. Fiyu runacuna ichanga mana pishiranchu. Paycunami jamurpar niran: «¿Imanöpatäshi payga salbamäshun?» Manacajman churar mana rispitaranchu. Saulga imata niptinpis mana cäsuparanchu. Chaypitanaga Amonpa raynin Nahaspis aywaran Galaad siudäpa marcan Jabesman. Suldäruncunawan camaricuran Jabes runacunata magaj yaycunanpaj. Chaura Jabes runacunaga niran: «Nogacunawan alli goyäshun. Chaura nogacunaga munayniquichömi cashaj.» Ichanga Amonpa raynin Nahas niran: «Gamcunawan alli goyänanchïpäga cada-ünuyquipa derëchu caj ñawiquitaraj jorgushaj. Chayno ruraptë Israelcunaga pengaychömi quëdanga.» Chaura Jabes mayur runacuna niran: «Cananpita ganchis junajcama shuyaycamay Israelcunapa nasyunninman willachimunäpaj. Yanapämänanpaj pipis mana shamuptenga nimashayquinönami canga.» Chaypitanaga cachacuna chayaran Saúl tiyaycashan Gabaa partiman. Runacunata willaran Amón runacuna imano nishantapis. Chaura llapan runacuna llaquicuypita fiyupa wagaran. Wagarcaycaptin Saulga yuntancunawan chacrapita cutiycämunaj. Ricar tapuran: «¿Imanaycantaj runacunaga? ¿Imanirtaj wagarcaycan?» nir. Chaura runacunana willaran Jabespita runacuna willacur chayamushanta. Willapata wiyaycur Saulga fiyupa rabyacurcuran. Tayta Diospa Espiritunpis payta charicurcuran. Chaymi jinan öra ishcay nubillunta pishtariycur pirasyaran. Nircorga intëru Israel nasyunpa apachiran. Apajcunaga willacuran: «Samueltawan Saulta pillyaman mana aywäshej cajpa uywancunatapis caynömi ruranga» nir. Niptin llapan runacuna fiyupa manchariran. Chaymi juc yarpaylla yanapänanpaj aywaran. Bezeccho llapan runacunata Saúl yupariptin caran quimsa pachac waranga (300,000) Israel casta, quimsa chunca waranga (30,000) Judá casta. Chaypitaga cacha shamojcunata niran: «Jabes runacunata willay. Wara las-dösimi paycunata salbashaj.» Chaura cacha shamojcunaga Jabesman cutiycur willaran. Willaycuptinna Jabescunaga fiyupa cushicuran. Nahastana niran: «Wara junajmi munashayquita ruramanqui.» Warannin junaj Saulga llapan suldäruncunata quimsa röpaman raquiran. Nircur manaräpis pacha waraptin yaycapaycäriran contran Amón runacunaman. Chaura wañuchinacuyga las-dösicama caran. Mana wañoj cajnami wacpa caypa machiypa-machir gueshpir aywacuran. Pillya ushayga quiquin castacuna Samuelta niran: «¿Picunataj Saulpaj rimaran ‹manami rayninchïpaj allichu› nir? Jutinpa nimay canan öra wañuchinäcunapaj.» Chaura Saúl micharan «Canan junäga manami pipis wañongachu. TAYTA DIOSMI llapan Israelcunata salbasha» nir. Llapan runacunata Samuel niran: «Juclla aywashun Gilgalman. Chaycho rayta churashun.» Chaymi llapan runacuna aywaran Gilgalman. Chayaycärir TAYTA DIOSPA ñaupancho alli goyaypita sacrifisyupaj uywata pishtarcärir rupachiran. Nircur mandayta gallaycunanpaj Saulta churaran. Chaychöga Israelcuna Saulwan iwal cushicur fistata ruraran. Chaypita llapan Israelcunata Samuel niran: «Gamcuna musyanquimi nimashayquitaga rurapashäta. Chaymi rayniquitapis churapashcä. Cananga cannami rayniqui. Paynami mandashunqui. Nogaga auquinnami, pasaypa sogunami cäpis. Wamräcunapis gamcunano rucunami. Nogaga mösu cashäpita-pacha canancamami gamcunata alli goyänayquipaj pusharashcä. Cananga ñaupayquichömi caycä. Pipa wäcanta, bürrunta guechusha captë; maygayquitapis ollgöparcur-ollgöparcur aruchicur ñacachisha u magasha captë; saynita gomaptinpis chasquisha captëga cäramay-llapa TAYTA DIOSPA ñaupancho, pay acrashan raypa ñaupancho. Pipapis jagan car-imarga pägashämi.» Chaura Israelcuna niran: «Gamga manami mayganëtapis ñacachimashcanquichu, ni magamashcanquipischu. Saynitapis manami chasquishcanquichu.» Chaura Samuel niran: «Cananga TAYTA DIOSPIS, acrashan raypis musyanmi ima juchäpis mana cashanta.» Runacunana «Au rasunpami» niran. Mastapis Samuelga niran: «TAYTA DIOSMI camacächiran Moisés Aaronwan Egiptupita unay caj awilunchïcunata jorgamunanpäpis. Cananga sumaj camaricuy. TAYTA DIOSPA ñaupanchömi parlashun. TAYTA DIOSNINCHËGA gamcunatapis unay caj famillyayquicunatapis yanapäshurayquimi. «Egiptuman Jacob llapan castancunawan aywacuptin chaycho miraj famillyayquicunata fiyupa ñacachiran. Chaymi paycuna TAYTA DIOSTA ruwacuran. TAYTA DIOSNAMI cacharan Aarontawan Moisesta. Chaura paycunaga chay famillyanchïcunata Egiptupita jorgamuran. Nircurnami cay chacraman tiyachiran. Chaypis unay caj famillyanchïcunaga TAYTA DIOSTA pasaypami gongaycuran. Chaymi Tayta Diospis juccunapa munayninman cachaycuran. Chaura Hazorpa raynin Jabinpa suldäruncunapa mandajnin Sisarapa munayninchöna ricacuran. Filistea runacunapis, Moab runacunapis munaynincho charararan. Famillyanchïcunataga llapanmi magaran. Chayrämi paycunaga juchancunapita arpinticuran. TAYTA DIOSTA cachaycärir mana bälej Baal dios-niraj, Astoret diosa-niraj ïdulucunata sirbiycashanpita arpinticur TAYTA DIOSTA ruwacuran chiquejcunapita salbananpaj. ‹Salbamaptiqui gamllatami adurashayqui› niran. Chaura TAYTA DIOSGA chiquishoj runacunapa munayninpita salbashunayquipaj churaran Jerobaalta, Baracta, Jeftëta, nogatapis. Chaypitami allina goyarcaycanqui. «Chaypis Amonpa raynin Nahas magashunayquipaj yaycamuptin ‹juc rayta churapämay› nimashcanqui, llapanpaj munayniyoj TAYTA DIOS rayniqui caycaptinpis. Cananga caychömi caycan rayniquipaj munashayqui. TAYTA DIOSMI munashayquino churapasha-cashunqui rayniqui cananpaj. Canan gamcunaga TAYTA DIOSTANA rispitay ari. Payllatana sirbiy. Cananpitaga pay nishancunallatana ruray. Gamcunapis rayniquipis TAYTA DIOSNINCHI munashannölla goyay. Chaura llapanpis allillami canga. Pay nishanta mana ruraptiquega mana wiyacuptiquega gamcunatapis rayniquitapis castigashunquipämi. «Shuyaycäriy-llapa. Cananmi gamcuna ñawiquipa ricanquipaj TAYTA DIOSNINCHI almiraypajta rurashanta. Rïgu cosëcha wichan mana tamyashantaga musyanquimi. Cananga nogami TAYTA DIOSTA mañacushaj. Chaura Paymi räyuchimonga, tamyachimonga, imano munayniyoj pay cashantapis tantiyacunayquipaj. Gamcunaga TAYTA DIOSPA ñaupancho mana allitami rurashcanqui ‹juc rayta churapämay› nishpayqui.» Chayno nircur Samuelga jinan öra TAYTA DIOSTA mañacuran. Chauraga räyu, tamya gallaycuran. Chaymi TAYTA DIOSTAWAN Samuelta llapan runacuna fiyupa manchacuran. Samuelta ruwacuran: «TAYTA DIOSTA mañacuycuy ari nogacuna mana wañunäpaj. Juchasapa caycarpis mastachaj juchata rurashcäcuna ‹rayta churapämay› nishpä.» Chaura Samuel niran: «Ama manchariychu. Rasunpami gamcunaga llutanta rurashcanqui. Ichanga ama TAYTA DIOSTA gongaycäriychu. Chaypa ruquenga llapan shonguyquipa payllatana sirbiy. Ama yäracunquichu ïdulucunamanga. Chaycunaga manami imachöpis yanapäshunquipächu, salbashunquipächu. Rasunpa rispitaptiqui TAYTA DIOSGA manami imaypis cachaycushunquipächu. Payga munan gamcuna acrashan runacuna canayquitami. Noga ichanga gamcunapaj TAYTA DIOSTA mañacuycäshaj. Mana mañacorga juchayojmi cashaj. Imano captinpis willapäshayqui alli cawanayquipaj. Gamcunaga TAYTA DIOSLLATA rispitay. Payllatami mañacunquipis llapan shonguyquipa fiyupa rispitashpayqui. Ama gonganquichu yanapäshushayquita. Jucha rurayllacho cawaptiquega gamcunatapis rayniquitapis Tayta Dios castigashunquipämi.» Israelcunapa raynin cayta gallaycur Saulga caycaran rucu runana. Ishcay quimsa watana mandaj caycashancho Israelcunataga acraran quimsa warangata (3,000) suldäruncunapaj. Ishcay warangaga (2,000) quiquin Saulwan quëdaran Micmascho, Betel siudäpa jircanchöpis. Waranga (1,000) cajna Benjamín trïbu Gabaa siudächo Jonatanwan caycaran. Waquin runacunatana Saulga «wasiquicunaman cuticuy» nir despacharan. Jonatanga Filistea runacuna Gabaa particho caycajta wañuchiran. Chaura Filistea runacunaga ichipashanta musyaranna. Chaymi Saulga niran «intërucho trompëtata tucay llapan Israelcuna musyananpaj» nir. Israelcunapis musyaranna Filistea suldärucunata Saúl binsishanta. Chaynöpami Filistea runacunaga Israelcunata fiyupa chiquicarcäriran. Llapan Israel suldärucunaga Gilgalman Saulwan shuntacaran. Filistea runacunapis shuntacaran Israelcunata ichipänanpaj. Carrëtancuna caran quimsa chunca waranga (30,000), sojta waranga (6,000) muntädu suldärucuna. Chaquipa purej suldärucunana caran yupaytapis mana atipaypaj lamarcho agushnöraj. Llapan shuntacarcärir Filistea runacunaga Micmasman aywaran. Chayman chayar pachacuran Bet-avén siudäman inti yagamunan caj-lächo. Chaura Israelcunaga fiyupa manchariran. Filistea runacunaga intërupa yaycapaycuran. Chaymi Israelcunaga pacacuran, intëru jircaman, tarishan uchcucunaman, machaycunaman, gaga chaupincunaman, shillicunaman, maymanpis pacacunanpaj tarishanman. Waquenga gueshpir Jordán mayuta chimpacuriran Gad partiman, Galaad partiman. Saulga caycaran Gilgal partillachöraj. Suldäruncunapis fiyupa mancharisha gatirpaycaran. Chaychöna Samuelwan parlashanno shuyararan ganchis junaj. Nishan junajpaj Samuelga Gilgalman mana chayaranchu. Runacunaga aywacuytana gallaycäriran. Chaymi Saulga niran: «Uywacunata apamuy rupachina sacrifisyupaj y alli goyaypita sacrifisyupäpis.» Chayno nircur quiquin Saúl uywata rupachiran. Uywata rupachiyta ushaycaptin Samuel chayaran. Chaura Saulga aywaran saludananpaj jamachinanpaj. Samuelga niran: «¿Imanirtaj chayta rurashcanqui?» Saulna niran: «Runacuna aywacuptinnami rurashcä. Gampis mana chayamushcanquichu nishayqui junaj. Filistea runacunapis Micmaschöna shuntacasha carcaycasha. Yarpashcä TAYTA DIOSTAPIS manaraj mañacuptë paycuna cay Gilgalman yaycapaycäramänanta. Chaymi mana munarpis quiquëna rupachina sacrifisyuta rupachishcä.» Chaymi Samuel niran: «¡Gamga llutantami rurashcanqui! TAYTA DIOSTA wiyacuptiquega camacächinman caran gam castalla imaycamapis Israelcunapa raynin cananpämi. Cananga manami unaycamachu ray canquipaj. TAYTA DIOSMI juc runatana acranga paypa shongunpaj cajta. Paytami churanga acrashan runacunapa raynin cananpaj. Gamga manami wiyacushcanquichu TAYTA DIOS nishushayquita.» Chayno nircur Samuelga Gilgalpita näninpa päsacuran. Waquin caj suldärucunanami Saulwan pillyaman aywacuran. Gilgalpita aywar chayaran Benjamincho caycaj Gabaa siudäman. Chaychöga Saúl yuparan aywaj suldäruncunata. Sojta pachac (600) runacuna caycaran. Suldäruncunawan Saúl y wamran Jonatán Gabaacho carcaycaptin Filistea runacunaga Micmaschöna carcaycaran. Filistea suldärucunaga juc röpa aywaran Ofra siudäpa Súal partiman; juc röpana Bet-horón siudäman; jucaj röpana Zeboim pampapa aywaj lömacuna chaupinpa chunyajman. Israel suldärucunaga mayganpis manami yacharanchu fyërru tacayta. Chaymi Filistea runacunaga yarparan «manami rurangachu ni jucnayllatapis sablita, cuchillucunatapis» nir. Llapan Israelcuna rëjanta, lampanta, jächanta, pïcunta afilachinanpäga aywaj Filistea runacunamanraj. Rëjatawan asadunta afilashanpita ganchis grämu guellayta cobraj. Jächata afilashanpita chuscu grämu guellayta cobraj. Iwalta cobraj uchcucunata chapashanpitapis. Saulwan Jonatanwan aywaj suldärucunapaga pillyananpaj mana caranchu ima sablin ni lansanpis. Saulwan Jonatanlla charaycaran. Chaycama juc röpa Filistea suldärucunaga Micmas gashamanna chayaran. Juc junajcho Saulpa wamran Jonatanga uywayninta niran: «Cay mayuta washa chimpaman päsashun. Nircur yaycapaycärishun Filistea suldärucunata.» Jonatanga papäninta mana willaparanchu. Papänenga pachacaraycaran pata chaquin achca granada yöracuna chaquincho. Chayga caran rïgu ëra. Sojta pachac (600) suldäruncunawan caycaran. Israelcunachöga cüra jatiränan efodta Ahías cürami jatisha aywaj. Payna caran Ahitobpa wamran; Ahitobna Icabodpa wauguin. Paycuna caran Fineespa wamran. Finees caran Elïpa wamran. Siluchömi Elïga TAYTA DIOSPA cüran caran. Runacunaga mana musyaranchu Jonatán aywacushanta. Jonatanga Filistea suldärucuna pachacarashanman aywaycaran. Chayanantaga chaparaycaran jatun gagacuna. Jutincuna caran Boses, Sene. Norte cajpa caj gaga aywaraycaran Micmaspa chimpanpa. Sur cajpa cajna aywaraycaran Gabaapa chimpanpa. Jonatanga uywayninta niran: «Aywashun wac chimpacho ganra runacuna pachacaraycashanman. Capaschari TAYTA DIOSNINCHËGA yanapämashwanpis. Paypäga manami sasachu. Yanapämaptinchi binsishwanmi achcajpis wallcajllapis.» Uywaynenga niran: «Yarpashayquino imatapis rurashun. Nogaga yanapäshayquimi imachöpis.» Chaura Jonatán niran: «Washa chimpaman päsashun chay runacunaman. Paycuna ricamänanchïpaj aywashun. ‹Chayamunäyaj jinallancho shuyämay› nimashaga shuyäshun. Chaura manami wichäshunnachu paycuna caycashanman. ‹Wichämuy› nimashaga aywashun. Chauraga musyashunmi TAYTA DIOS yanapämaptinchi binsinanchïpaj cashanta.» Chaymi Jonatanwan uywaynenga Filistea suldärucuna ricananpaj ricäpapa aywaran. Ricärir Filistea suldärucuna ninacuran: «Masqui ricay-llapa, hebreo runacunaga machaycunaman pacacushanpita llojshircaycämunnami.» Nircur jinan öra Jonatantawan uywayninta gayaran: «¡Shamuy willanäpaj!» nir. Chaura Jonatán uywayninta niran: «Gamga guepalläta wichämuy. Cananga TAYTA DIOS yanapämaptinchi noganchïmi binsishun.» Jonatanga charicuyllapa wicharan. Uywayninpis guepallanpa wicharan. Filistea suldäruta Jonatán jitarimushantaga uywayninna päsarachej. Rimir puntata yaycur Jonatán uywayninwan tacsha pampallacho wañuycachiran ishcay chunca (25) runata. Filistea runacunaga pachacaraycajcunapis, wacpa caypa pillyaman aywajcunapis fiyupa manchariran. Jinachöpis chay örami fiyupa timlur caran. Chaura llapan manchariran. Benjamín trïbupa chacran Gabaacho Saulpa suldäruncunaga ricaran Filistea runacuna röpa-röpa gueshpiycajta. Chaura Saulga suldäruncunata niran: «Listata gayay pipis pishishanta musyananchïpaj.» Listata gayaptenga pishiraycaran Jonatán uywayninwan. Chay junäga cüra Ahiasmi Israelcuna cajcho efodta jatiraycaran. Chaymi Ahiasta Saúl niran: «Tayta Diospa efodninta apamuy.» Cürawan Saúl parlashancamaga masna Filistea runacuna pantanacuran. Chaura cürata Saúl niran: «Ama apamuynachu.» Jinan öra llapan suldäruncunawan Saulga pillyaman yaycucuycuran. Chaymi Filistea runacunaga mana rejsinacurannachu. Quiquin-purana wañuchinacuran. Filistea suldärucunacho waquenga Israelcuna caycaran. Chaymi pillya gallaycuptenga cuticuriran Saultawan Jonatanta yanapaj Israelcunamanna. Efraín jircacunaman pacacoj Israelcunapis Filistea runacuna gueshpejta mayar magananpaj gatir aywaran. Wañuchinacuyga caran Bet-avén siudäcama. Chay junaj TAYTA DIOSGA Israelcunata salbaran. Chay junaj Israelcunaga carcaycaran fiyupa uticasha. Pipis mana micuyta yawashachu caran. Saulmi jurashpan niran: «Chiquinacushäcunata ushajpaj manaraj wañuchiptë, manaraj tardiyaptin micoj cäga maldisyunädumi canga.» Suldärucunaga chayaran juc jircacho mishqui pampacho caycajman. Muntiman suldärucuna yaycuriptin yacunöraj mil-abïjaga liwaycaran. Ichanga pipis mana yawaranchu Saúl nishanta manchacur. Jonatanga manami wiyaranchu papänin jurashpan nishanta. Chaymi garutinpa puntanwan mishquita togrircur micupäriran. Chaura balurnin yuricurcuran. Juc suldäruna niran: «Papäniquega llapantami jurashpan nisha: ‹Pipis canan micoj cäga maldisyunädumi canga.› Chaynöpami llapan runacunapa balurnin ushacasha.» Chaura Jonatán niran: «Papänëmi juchayoj yargaywan ñacananpaj. Nogapaga ichiclla mil-abïjata yawarcuptë imanöshi balurnë yuricurcusha. Runacunapaga masrämi balurnin canman caran contrancunata guechushanta micuptin. ¡Aypallatami wañuchishwan caran Filistea runacunata!» Chay junaj Israelcunaga fiyupa binsiycuran Filistea runacunata. Pillyar gatiran Micmaspita-pacha Ajaloncama. Israel suldärucunapaga yargayllawan callpanpis mana carannachu. Fiyupa yargayta manana awantar llapan guechushancunata charipäcuran wäcanta, uyshanta, besërancunata. Pishtariycur yawarninta mana jutuchillar micuran. Chaymi waquin runacuna Saulta willaran: «Runacunaga TAYTA DIOSPA contranmi ruraycan. Yawarta mana jutuchillar aychata micuycan» nir. Chaura Saúl niran: «¡Gamcunaga imaypis Tayta Diosta manami wiyacunquichu! Jatun rumita apapämay cuchpayllapa. Canan öra runacunata willamuy. Cada-ünun apamuchun törunta, uyshanta caycho pishtarcur micunanpaj. TAYTA DIOSPA ñaupancho juchata ama rurachunchu yawarta mana jutuchillar aychata micushpan.» Chayno willaptin, chay chacay quiquincuna aparan töruncunata. Nircur jinancho pishtaran. Chaycho Saulga juc altarta TAYTA DIOSPAJ ruraran. Chaymi caran Saúl rimir-punta caj rurashan altar. Chaypita Saúl niran: «Canan chacayga pacha waraycama Filistea runacunata gatir aywashun. Maychöpis taripar ima-aycantapis guechumushun. Cawaycajtaga ama cachaycushunchu juctapis.» Niptin llapan nipäcuran: «Yarpashayquino rurashun ari.» Cürana niran: «Manaraj imapis captin Tayta Diostaraj tapucushun.» Chaura Saulga Tayta Diosta mañacur tapucuran: «¿Filistea runacunata gatishächu? ¿Nogacuna binsishächuraj?» nir. Chayno tapuptin Tayta Dios mana imatapis rimacuranchu. Chaymi Saúl niran: «Cayman shamuy llapayqui mandaj cajcunalla. Tapucachay pï juchata rurashantapis. Nogaga Israelcunata salbaj TAYTA DIOSPA ñaupanchömi canan jurä. Wamrä Jonatanpis juchata rurasha carga wañuchun.» Suldärucunaga pipis mana imatapis rimacuranchu. Chaymi Saulga llapan Israelcunata niran: «Gamcunaga caj läduman jurmacay, nogana wamrä Jonatanwan jucaj läduman.» Chaura llapan suldäruncuna «Nishayquino cachun» niran. Chaura Saulga sinchipa niran: «Israelcunapa TAYTA DIOSNIN ¿imanirtaj tapucuptë mana wiyamashcanquichu? Nogacho u wamrä Jonatancho jucha captin llojshenga Urim. Acrashayqui Israelcunacho jucha captenga llojshenga Tumim.» Chaura surti llojshiran Saulpäwan Jonatanpaj. Israelcunami ichanga librina quëdaran. Chaypita Saúl niran: «Cananga surtita jitay wamrä Jonatanpäwan nogapäna» nir. Chaura surti llojshiran Jonatanpaj. Chaymi Saulga Jonatanta niran: «Imata rurashayquitapis willamay.» Jonatán willaran: «Garutëpa puntanwanmi micurcurä wallcalla mil-abïjata. Cananga caychömi caycä. Listumi caycä wañunäpaj» nir. Chaura Saúl sinchipa niran: «Jonatán, gam mana wañuptiquega Tayta Dios fiyupa castigamächun.» Niptenga llapan runana Saulta niran: «Jonatanga ama wañuchunchu. ¡Paychaj Israelcunatapis pillyachöga binsichisha! ¡TAYTA DIOSGA manami camacächengachu Jonatán wañunanta! Payga llapantapis Tayta Dios yanapaptinmi rurasha.» Chaynöpami llapan runa Jonatanta salbaran. Saulnami Filistea runacunata mana gatirannachu. Paycunapis nasyunninpana cuticuran. Saulga Israelcunapa raynin car llapan contrancunatami binsiran. Binsiran Moab, Amón, Edom, Soba, Filistea runacunata. May-chaypapis pillyaj aywarga simri binsej. Achca suldärucunata shuntaycur Amalec runacunatapis binsiran. Chaynömi Israelcunata salbaran maquichacuyta munaj runacunapita. Saulpa wamrancuna caran: Jonatán, Isúi, Malquisúa. Warmi wamrancunana caran: mayur caj Merab, shullcanna Mical. Saulpa warminpa jutinna caran Ahinoam. Paymi caran Ahimaaspa wamran. Suldäruncunapa mandajninna caran Abner. Abnerna caran Nerpa wamran. Paynami caran Saulpa tiyun. Saulpa papänin Ciswan Abnerpa papänin Nernami caran Abielpa wamrancuna. Saúl cawashancamaga Israelcunawan Filistea runacuna fiyupami pillyaran. Chaynöpami Saulga shuntaj callpayoj runacunata, jinyu cajcunata. Juc junaj Samuelga Saulta niran: «TAYTA DIOSMI cachamasha gamta Israelcunapa raynin churanäpaj. Cananga sumaj tantiyacuy TAYTA DIOS nishushayquita. Ima-aycapäpis munayniyoj TAYTA DIOS nin: ‹Nogaga Amalec runacunata sumaj castigashaj. Paycunaga Israelcuna Egiptupita shacamuptin päsachiyta mana munaranchu. Chaypita cananga magay. Ushajpaj illgächiy llapan charashancunata. Mana cuyapaypa wañuchiy ollguta, warmita, wamracunata, iticunata. Wañuchinqui wäcancunata, uyshancunata, camëlluncunata, bürruncunata.› » Chaura llapan runacunata Saúl gayachiran. Tilaimcho yuparan ayca cashantapis. Chaquipa aywaj suldärucuna caran ishcay pachac waranga (200,000). Chunca waranga (10,000) caran Judá runacuna. Nircur Saulga aywaran Amalec nasyunpa capitalnin siudäman. Ragra lädunman pacacuran. Queni castacunata niran: «¡Witicuy! ¡Gamcuna llojshicuy Amalec runacunapita paycunawan iwal mana wañunayquipaj! Gamcunaga allimi ricarayqui Israelcuna Egiptupita shacamuptin.» Chayno niptin Queni runacunaga witicuran Amalec runacunapita. Chaura Saulga yaycur wañuchiyta gallaycuran Havila siudäpita-pacha Shurman yaycunacama. Egiptupa lindancama ushajpaj illgächiran. Raynin Agagtaga prësu chariran. Llapan suldäruncunataga tucsiypa wañuchiran. Ichanga Saulpis suldäruncunapis ray Agagta mana wañuchiranchu. Mana wañuchiranchu allinnin caj uyshacunata, wäcacunata, werannin caj besëracunatapis. Ima-aycatapis mana illgächiranchu allinnin cajtaga. Mana bälejcunallata llapantapis illgächiran. Chaypitana Samuelta TAYTA DIOS niran: «Saulta ray churashäpita cananrämi pësacö. Payga nogata gongaycamasha. Nishäcunata mana cumlishachu.» Chaura Samuelga fiyupa rabyaran. Chay chacayga warayllata TAYTA DIOSTA ruwacuran. Warannin tuta chacalla aywaran Saúl cajman. Tapucuptin willaran «aywacusha Carmel siudämanmi. Chaychömi Saulta yarpänanpaj wancata ichichisha. Chaypita tumaypa Gilgalpa aywacusha» nir. Chaura Samuelga aywaran Saúl cajman. Saulga niran: «Ima alliraj TAYTA DIOS pushaycamushunqui tayta. Pay nimashanta cumlishcänami.» Chaura Samuel niran: «¿Imanirtaj nogaga wiyaycä uyshacuna bäyaycajta, wäcacuna wagaycajta?» Saulna niran: «Amalec runacunapatami apamusha. Runacunami mas allinnin uyshacunataga, mas allinnin caj wäcacunatapis raquisha TAYTA DIOSNIQUIPAJ rupachinanpaj. Chaypita cajtaga llapantami wañuchishcäcuna.» Samuelga niran: «¡Upälla! Chacay TAYTA DIOS nimashanta nishayqui.» Chaura Saúl niran: «Mä willamay» Samuelna niran: «Gamga ‹manacajllami cä› nirayquimi. Chayno niycarpis llapan Israelcunapa mandajninmi caycanqui. TAYTA DIOSGA churashurayqui Israelcunapa raynin canayquipämi. TAYTA DIOSNINCHËGA cachashurayqui sumaj willaparcurmi juchasapa Amalec runacunata ushanayquipaj. Gam ¿imanirtaj TAYTA DIOS nishushayquita mana wiyacushcanquichu? Chaypa ruquenga chiquinacushayquipa imancunatapis quiquiquipaj charicurcushcanqui. Chaynöga TAYTA DIOSPA ñaupancho mana allitami rurashcanqui.» Chaura Saúl niran: «Nogaga TAYTA DIOS nimashanta cumlishcämi. Prësu apamushcä Amalecpa raynin Agagtapis. Amalec runacunatapis ushajpämi illgächishcä. Pillyaj aywajcunami ichanga uyshata wäcacunatapis allinnin cajta apacamusha Gilgalcho TAYTA DIOSNIQUIPAJ sacrifisyuta rupachinanpaj.» Chaura Samuel niran: «Wiyacushaga sacrifisyucunata rupachishanchïpitapis masmi TAYTA DIOSGA cushicun. Uyshacunata pishtarcur wiranta rupachishanchïpita mas allimi TAYTA DIOS nishancunata wiyacuptinchi. Brüju rurajcunanömi fiyupa juchata ruran Tayta Diosta mana wiyacojcunaga. Ïdulucunata rispitajnömi Tayta Diosta mana wiyacojcunaga juchata ruran. Gamtapis mana wiyacushayquipitami ray caycashayquipita TAYTA DIOSGA jitarishunqui.» Chaura Saulga Samuelta niran: «Au, rasunpami juchata rurashcä. Runacunapa shiminta chasquirmi TAYTA DIOSTAPIS gamtapis mana wiyacushcächu. Runacunatami manchacushcä. Ima captinpis perdunaycamay ari. TAYTA DIOSTA aduraj cutishun ari.» Samuelga niran: «Manami gamwanga cutishunchu. Gamga manami cumlishcanquichu TAYTA DIOS nishanta. Chaymi cananga gamtapis mana munashunquinachu Israelcunapa raynin canayquita.» Samuelga ticrar aywacuran. Chaura jacuraycashanpa cantunpita Saúl charicurcuptin rachicäcuran. Chaymi Samuelga Saulta niran: «Chaynömi gamtapis TAYTA DIOSNINCHI canan jitarishunqui Israelpa raynin caycajta. Juc Israel-masiquitami ruquiqui ray cananpaj churanga. Payga gampita mas allimi. Tayta Diosga yäracuna Diosmi. Payga manami llullacunchu. Rimashantaga cumlinmi. Runacunanöchu manami aunircur cutiricun.» Yapay Saúl niran: «Juchatachaj rurashcä. Chaypis llapan auquincunapa ñaupancho, Israelcunapa ñaupancho raytano rispitamay ari. Iwal aywashun ari TAYTA DIOSNIQUITA aduranapaj.» Niptin Samuelga Saulwan cutiran. Nircur TAYTA DIOSTA aduraran. Chaypitaga Samuel niran: «Apapämay Amalec runacunapa raynin Agagta.» Agagga Samuelpa ñaupanman aywaran mana manchacullarna «manami wañuchimanganachu» nir. Chayaptin Samuel niran: «Gamga sabliquiwanmi achcaj warmicunapa wamranta wañuchishcanqui. Cananga mamayquipis wamraynajmi quëdanga.» Samuel chayno nir Agagtaga ichic-ichiclla cuchuran TAYTA DIOSPA ñaupancho, Gilgalcho. Nircur aywacuran Ramá partiman. Saulnami cuticuran Gabaacho caycaj wasinman. Chay junajpita-pacha Saulwan manana tincur Samuelga fiyupa llaquicuran. TAYTA DIOSPIS Saulta ray churashanpita fiyupa pësacuran. TAYTA DIOSGA Samuelta niran: «¿Imaycamataj Saulpaj llaquicuycanqui? Paytaga manami munänachu Israelcunapa raynin cananta. Gamga asëtita wiñacuy cächuman. Belenman ayway. Isaïpa wamrantanami acrashcä ray cananpaj.» Chaura Samuel niran: «¿Imanöparaj noga aywashaj? ¡Saúl mayashpanga wañuchimangami!» Niptin TAYTA DIOS niran: «Manta wäcata apacurcur aywanqui. ‹TAYTA DIOSPAJ rupachejmi apaycä› ninqui. Isaïtapis gayanqui uywata pishtashayquimanga. Noganami nishayquipaj imata ruranayquipäpis. Ray cananpaj acranqui noga nishä cajta.» Chaura Samuelga ruraran TAYTA DIOS nishanno. Belenman chayaycuptin siudächo tiyaj auquincuna manchapayllapa tincoj aywaran «¿Allipächu shamushcanqui?» nir. Niptin Samuelga niran: «Au, allipämi shamushcä. TAYTA DIOSPAJ uywata pishtajmi shamushcä. Gamcunapis limyuyay. Nircur yan'gämay uywata pishtarcur rupachishächo.» Chaypita Samuelga Isaïtapis wamrancunatawan «mayllacuy» niran. Nircur Tayta Diospaj uywata pishtashanman gayachiran. Paycuna chayaptin Samuelga Eliabta ricaran. Chaymi yarparan «Paytami TAYTA DIOSGA acrasha canga ray cananpaj» nir. Ichanga TAYTA DIOS niran: «Ricaynillantaga tamäñullantaga ama cäsupaychu. Nogaga payta manami munächu. Runa ricashallanga manami allichu. Runaga rican janallantami. Nogami ichanga shongunta rejsë.» Chaura Isaïga gayaran wamran Abinadabta Samuelpa ñaupanman. Samuelga niran: «Paytapis manami TAYTA DIOS acrashachu.» Chaypita Isaïga Samata gayaran. Samuel niran: «Paytapis TAYTA DIOS manami acrashachu.» Isaïga Samuelta ricachiran ganchis wamranta. Llapanta ricachiptinpis Samuel niran «Manami maygantapis TAYTA DIOS acrashachu.» Chaypita Samuel tapuran: «¿Mananachu masga wamrayqui can?» nir. Chaura Isaí niran: «Shullca caj pishiycanrämi. Payga uyshatami ricaycan.» Samuel niran: «Shullca wamrayquita gayachimuy. Pay mana chayamushancamaga imatapis manami rurashunrächu.» Chaura Isaïga gayachimuran. Chay wamranga caran cuyayllapaj camarajlla puca ajcha. Samuelta TAYTA DIOS niran: «Paytami acrashcä. Asëtita wiñapay ray cananpaj.» Chaura Samuelga jinan öra asëtita wiñaparan. Llapan wauguincunapa ñaupanchömi Davidtaga ray cananpaj churaran. Chay örapita-pacha Davidtaga TAYTA DIOSPA Espiritun yanaparan. Chaypita Samuelga llapanpita dispidicurir Ramäman cuticuran. Saulpitaga TAYTA DIOSPA Espiritun witicuriranna. Saulmanga fiyu espiritutana TAYTA DIOS cachamuran. Chay espiritunami turwatächiran. Chaymi uywaynincuna niran: «Tayta Saúl, musyashayquinöpis Tayta Diosga fiyu espiritutami gamman cachamusha. Chaymi llaquicaycächishunqui. Nogacunata nimay arpa tucajta ashimunäpaj. Paynami imay örapis fiyu espíritu llaquicachishuptiqui tucanga ashacyärinayquipaj.» Chayno niptin Saúl niran: «Gamcuna ashimuy ari arpa tucajta. Tarishpayqui pushamuy.» Chaura juc uywaynin niran: «Belencho tiyaj Isaïpa wamran arpa tucajta ricashcä. Pillyaytapis fiyupami yachan. Sumaj jinyumi. Mishquillami riman. Quiquinpis camarajllami. Paytaga TAYTA DIOSMI yanapaycan.» Chayno niptin Isaïman Saúl cachacuran «Uysha michej caj wamrayqui Davidta cachamuy» nir. Chaura Isaïga wamran Davidta cacharan Saulman. Bürruwan apachiran tantata, bïnuta. Capshitapis apachiran. Chaynöpami Davidga chayaran Saulman. Nircur payta sirbiran. Davidtaga Saúl amatar cuyarmi quiquinpa yanapajnin cananpaj churaran. Saulna Isaïman cachacuran «David cayllachöna yanapämächun ari. Paywanga sumajmi yachänacö» nir. Chaura Tayta Dios cachamushan fiyu espíritu Saulta turwatächiptin Davidga juclla arpata tucaj. Chaura jinan öra Saulga allina ricacoj. Fiyu espiritupis cachaycojna. Filistea runacunaga pillyananpaj suldäruncunata shuntaran Soco marcaman. Chay partiga caran Judächo. Nircur pachacuran Socowan Azeca lindancho caycaj Efes-damim partiman. Saulpis Israelcunawan shuntacaran. Nircur aywaran Ela pampaman. Filistea runacunata ichipänanpaj camaricuran. Filistea runacunaga chimpancho gotucaran. Israelcunapis jucaj chimpancho gotucaran. Chaupinpana raquiycaran pampa. Illajpita Filistea suldärucunapita llojshiramuran juc suldäru quimsa metruno jatun. Jutin caran Goliat. Chay runa caran Gat siudäpita. Casconga caran runsipita. Chalëcunpis caran runsipita. Chalëcunpa lasaynin caran pichga chunca pichgan (55) quïlu. Runsillapita caran wardanpis, aparisha purichishan sablinpis. Sablinpa maquin aptananpis caran tilar gueruno racu. Quiquin cuchucunan fyërronga sojta quïluno lasaran. Ñaupantana purej yanapajnin. Goliatga sumaj ichiycur Israel suldärucunata niran: «Gamcunaga ¿imapätaj pillyaj shamushcanqui? Nogaga cä Filistea runami. Gamcunapis canqui Saulpa sirbejninmi. Mayganiquipis shamuy pillyanapaj. Mä nogata binsimangachush. Binsimaptenga nogacunami cashaj uywayniqui. Binsiptëga gamcunami canqui nogacunapa uywaynë. Cananmi Israel suldärucunata achäquita ashipä: ¡Juc suldäruta cachamuy nogawan pillyananpaj!» Filistea runa chayno niptin Saulpis suldäruncunapis manchariran. Balurnin mana carannachu. Saúl caycashan wichan Isaí tiyaran Belencho. Pay caran auquinna. Wamran caran pusaj. Jucpa jutin caran David. Eliab, Abinadab, Sama quimsan caran Isaïpa mayur caj wamrancuna. Paycunaga pillyaman Saulwan aywaran. Shullcan Davidna *** Saúl cajman aywaj, Belenman cutej papäninpa uyshancunata michej. Chay Filistea runaga Israelcunata tardi tutami achäquita ashipaj. Chuscu chunca (40) junajna chaynölla ruraran. Juc junajcho Davidta papänin Isaí niran: «Caycho caycan ishcay chunca (20) quïlu rïgu ancasha, chunca tanta. Chaycunata apay pillyacho caycaj wauguiquicunaman. Cay chunca muldi quësutapis apacuy comandantipaj. Cutimurnami willamanqui imano wauguiquicuna caycashantapis musyanäpaj. Saulpis, wauguiquicunapis, llapan Israelcunapis Ela pampacho Filistea runacunawan pillyarcaycan.» Warannin tuta chacalla Davidga aywacuran uyshata ricaycänanpaj jucta ashiycur taytan Isaí apachishancunata apacurcur. Chayaptin pillyaman llojshinanpäna ollgurcaycaran. Israelcunapis Filistea runacunapis pillyananpäna wac-lä cay-lä sumaj camacaran. Davidga apashancunata cachapaycuran micuycunata, armacunata täpajta. Quiquenga cörriyllapa aywar yaycuran imano caycashantapis wauguincunata tapunanpaj. Wauguincunawan parlaycaptin illajpita llojshiraycamuran Gat siudächo tiyaj Filistea suldäru Goliat. Imaypis ashipashanno Israel suldärucunata achäquita ashiparan. Chayta David wiyaran. Chay runata ricärir Israelcunaga fiyupa manchariran. Chaymi gueshpir cuticaycäriran «¿Ricashcanquichu llojshimoj runata? ¡Israelcunataga achäquitami ashipaycämanchi! Tagay jatuncarayta binsejtaga rayshi wamranwan majachanga, ima-aycatapis gonga, famillyantapis impuestuta manana cobranganachu,» nir. Chaura läduncho caycajcunata David tapuran: «¿Imataraj gonga tagay Filistea runa Israelcunata manana ashipänanpaj wañuchejtaga? ¿Pitäshi tagay Filistea juchasapa runaga Cawaj Tayta Diospa suldäruncunata achäquita ashipänanpäga?» nir. Niptin paycunaga rimir nishannölla niran: «Goliat-ta wañucherga llapantami chasquenga.» Chayno parlaycajta wiyar Davidpa mayur wauguin Eliabga rabyacurcuran. Chaymi niran: «¿Imamantaj shamushcanqui? Chunyajcho wallcalla uyshanchi caycajtaga ¿pitaj ricaycan? Nogaga musyämi mal jinyu cashayquita, llutanta yarpashayquita. Pillya ricajllami shamushcanqui.» Chaura David niran: «¿Imatataj ruraycä? Rimarcushcällachaj.» Chayno nircur wauguinpita witicuran. «Binsëga ¿imataraj chasquenga?» nir jucta tapuptinpis rimir nishannölla niran. David tapucachaycashanta wiyajcuna waquenga Saulta willaran. Chaura payna gayachiran. Davidga Saulta niran: «Chay Filistea runata pipis ama manchacuchunchu. Nogami aywashaj tayta chay runawan pillyaj.» Chaura Saúl niran: «Japallayquega manami aywanquimanchu chay Filistea runawan pillyaj. Wamrallarämi canqui. Paymi ichanga wamra cashanpita-pacha pillyaj runa.» Davidga niran: «Tayta, nogaga papänëpa uyshanta michishcä. Liyunpis ösupis uyshäta apacurcur aywacuptin guepanta aywashpä shiminpitapis guechumoj cä. Nogaman ticramuptenga quijädanpita charej cä. Nircur magaycällar wañurachej cä. Nogaga wañuchejmi cä liyun captin ösu captinpis. Chay juchasapa Filistea runatapis chaynömi wañurachishaj. Payga Cawaj Tayta Diospa suldäruncunatami manacajman churasha. Liyunpis ösupis wañuchimänanpita salbamaj TAYTA DIOSMI salbamanga chay Filistea runapitapis.» Chaura Saulga «Ayway ari. TAYTA DIOS yanapaycushunqui» niran. Nircur Saulga niran: «Davidta röpäta jatipay. Runsi cascöta, runsi chilëcöta jatipay.» Llapanta jatiparcuptin Davidga chegllanman sablita warcucuran. Jatisha puriyta camaran. Mana yachacasha cashpan jinan öra Saulta niran: «Cayno jatishaga manami aywayta puydëchu. Manami yachacashachu cä.» Chayno nirmi llapan jatiraycashanta jorguriycuran. Garutinta aptacurcur, mayu rumi ullushta pichgata acraran. Nircur wallguinman wiñacurcur waracan aptashalla aywaran Filistea runawan pillyaj. Goliatpis ichic-ichiclla Davidta witiparan. Goliatpa ñaupantanami ayudantin aywaycaran. Goliatga Davidta ricapärir, ricaran puca cära camarajlla mösuta. Chaymi manacajman churar niran: «¿Allgu cashätachu yarpanqui gueruyquiwan shamunayquipaj?» nir. Chayno nirmi diosnincunapa jutinta jogarir maldisyunaran. Nircur Filistea runaga Davidta niran: «¡Shamuy. Aychayquitaga jirca animalcunatami äbicunatami garashaj!» nir. Chayno niptin David niran: «Gam aywaycämunqui lansayquiwan sabliquiwan. Nogami ichanga shamö llapanpaj munayniyoj TAYTA DIOSPA jutincho. Paymi manacajman churashayqui Israel suldärucunapa Diosnin. Cananmi TAYTA DIOS gamta binsinäpaj camacächenga. Canan örami wañurachishayqui. Nircur umayquitapis rogushaj. Llapan Filistea suldärucunami wañonga. Aychantami garashaj äbicunata, jirca animalcunata. Chaynöpami llapan runa musyanga Israelcunata Tayta Dios yanapashanta. Llapanmi musyanga. TAYTA DIOSGA manami lansawanrächu ni sabliwanräpischu salban. TAYTA DIOSPA jutinchömi pillyaycäcuna. Paymi nogacunapa munaynëman gamcunataga cachaycushunqui.» Filistea runaga Davidta magananpaj witiparan. Chaura Davidpis pillyananpaj churacaran. Wallguinpita rumita jorgurcur juc maqui Filistea runataga urcucho waracaycuran. Urcuncho rumin jatipacusha Filistea runaga lätacaypa pampaman tuniran. Chaynömi Goliat-ta David binsiran. Juc waracayllacho juc rumillawan David wañuycachiran. Mana sablin captin cörriran Goliat-ta sablin guechoj. Chay sablillanwanna päsarpachiran. Nircur umantapis roguriran. Fiyupa pillyay yachaj suldärun wañushata ricaycur Filistea runacunaga gueshpir aywacuran. Chaura Israelcunawan Judá runacunana gayaraycar guepanpa cörripäcuran. Gatiran Gat yaycunacama, Ecronpa puncuncama. Gatir aywashan nänicunachöga Filistea suldärucuna wañusha mashtarpäcuran Saaraim partipita Gat particama, Ecrón particama. Gatishanpita cutimur Israelcunaga Filistea runacunapa ima-aycantapis apacuran. Davidga Goliatpa umanta aparan Jerusalenman. Goliatpa armancunatana churaycuran quiquin Davidpa toldunman. David Filistea runawan pillyaj aywaycaptillanna Saulga suldäruncunapa mandajnin Abnerta tapuran: «¿Pitaj chay mösupa papänin?» nir. Chaura Abner niran: «Manami musyächu tayta.» Chaymi rayga niran: «Mayacachay pipa wamran cashantapis.» Chaypita Goliatpa umanta David janchasha aywaycämojwan tincur Saúl cajman Abner pusharan. Chayachiptin Saúl tapuran: «Willamay. ¿Pipa wamrantaj canqui?» nir. Niptin David niran: «Belencho tiyaj Isaïpa wamranmi cä tayta.» Saulwan parlayta usharcur Davidga Jonatanwan rejsinacuran. Chaypitaga ishcan fiyupa amïguna ricacur pasaypa cuyanacuran. Saulnami chay junajpita-pacha Davidta churaran sirbintinpäna. Chaymi Davidtaga papäninman cutinantapis mana dëjarannachu. Jonatanwan Davidna para-binta gonacuran imaycamapis amïgu cananpaj. Jonatanga Davidta fiyupa cuyaran. Chaymi jacurashanta, sablinta, lëchanta, sablin waguicunan wachäcantapis Davidta goycuran. Davidga Saúl mandashancunata llapantami cumliran. Chaymi Saulga churaran suldärucunata mandananpaj. David mandaptin suldärucunapaj, mandaj suldärucunapäpis sumaj alli caran. Chaura Goliat-ta David wañuchishanpita llapan suldärucuna cutimuptin Israel siudäcunapita ray Saulta tariparan warmicuna cushicur dansaraycar cantaraycar tinyata, latilluta tucaraycar. Dansar cantashpan warmicunaga yaparir-yaparir niran: «Waranga runatami Saúl wañuchisha; Davidna chunca warangata.» Chayno niptin Saulga fiyupa rabyacäcuran. Rabyar niran: «Davidpäga ‹chunca warangata (10,000) wañuchisha› nin. Nogapäna warangallata (1,000) wañuchishäta nin. ¡Cananga Davidta ray cananpaj churarcunallannami pishin!» Chay junajpita-pacha Saulga Davidta risilajna. Warannin junaj Tayta Dios cachashan fiyu espíritu Saulta charicurcuran. Chaura wasincho turwataran. Davidnami imaypis tucapanyashanno arpata tucaycaran. Tucaptin Saulga lansanta aptaraycaran. Illajpita lansanta jogarcur Saulga sajmaycuran «Davidta tapyaman lagacajpaj goycushaj» nir. Ichanga David witicuriran. Ishcay cutimi chayno wañuchiyta munaran. Davidta TAYTA DIOS yanapaycashanta musyarmi Saulga manchacuranna. Quiquintaga manana Dios yanaparanchu. Chaymi lädunpita juc-lächöna tiyachiran. Waranga (1,000) suldärucunapa mandajnin Comandanti cananpaj churaran. Chaura payga ñaupa-puntatami maypapis aywaj cutimoj. TAYTA DIOS yanapaptinmi ima rurashancunapis alli caj. Imata rurashanchöpis mas alli llojshipaptin Saulga Davidta amatar manchacoj. Israelcunapis, Judäcunapis Davidtami amatar rispitaj. Paymi mandaj maypa aywananpäpis y cutimunanpäpis. Saúl quiquin mana wañuchiyta munar «Filistea runacuna wañuchichun» nir yarparan. Chaymi juc junajcho Davidta Saúl niran: «Mayur caj wamrä Merabwan majachacay. Ichanga TAYTA DIOSPA faburnin pillyay. Jinyu cay.» Niptin David niran: «Nogapis famillyäcunapis manacajllami cäcuna. ¿Imanöpataj mashayqui yaycöman?» Saulga wamran Merabwan Davidta majachanan junaj chayamuptin Adrielwan majacharcuran. Payga caran Mehola partipita. Saulpa jucaj wamran Micalna Davidta fiyupa munaparan. Munanacushanta willaycuptin Saúl cushicuran. Payga yarparan «Wamräta Davidwan majacharcushaj. Wamräna Filistea runacunapa munayninman cachayconga» nir. Chaymi yapay Davidta niran: «Cananmi ichanga rasunpa mashä canquipaj.» Chaypita Saúl uywaynincunata niran: «Gamcuna pacayllapa Davidta ninqui: ‹Ray amatar cuyashunqui. Mashan canayquitami munan. Uywaynincunapis rispitashunquimi› nir.» Saulpa uywaynincunaga yachachishannölla Davidta niran. Niptin David niran: «Raypa mashan canäpäga manami aypächu. Nogaga cä pobrimi, manacajllami.» Uywaynincunaga Saulman aywaycur willaran David nishanta. Chaura Saulga Davidta Filistea runacuna wañuchinanta munar uywaynincunata niran: «Davidta willay: ‹Rayga manami munanchu wamranwan majachacar päganayquita. Man'chäga munan pachac (100) Filistea runacunapa pengayninpa punta garantami. Chayrämi rayga chiquejnincunata ayñita cutichir cushiconga.› » Saulpa uywaynincunaga ray nishanta willaran Davidta. Chaura Davidpis chaynöpa raypa mashan yaycunanpaj alli cashanta tantiyaran. Nishan junaj manaraj cumliptin Davidga suldäruncunawan aywar ishcay pachac (200) Filistea runacunata wañuycärachimuran. Llapanpa pengayninpa punta garanta rayman aparan. Chayaycachir goycuran mashan yaycunanpaj. Saulnami wamran Micalwan Davidta majacharan. Davidta TAYTA DIOS yanapaycashanta musyar ricar y wamran Micalwan munanacushanta musyar, rimëru manchacushanpita mas fiyupana Saulga manchacuran. Chaypita-pacha fiyupana chiquicurcuran. Filistea runacuna achäquita ashipaptin ichanga Saulpa waquin caj mandaj suldäruncunapita mas allicho quëdaj. Chaynöpami Davidpäga may-chaychöpis «allimi» nir parlaj. Saulga wamran Jonatanta, waquin mandaj suldäruncunatawan niran Davidta wañuchinanpaj. Niptin Davidwan amïgu cashpan Jonatán willachiran: «Papanëmi wañuchiyta munaycäshunqui. Chaymi wara tuta cuydacunqui. Pacäpaman pacacuy. Nogaga shamoj-aywä papanëwan iwal gam caycashayqui chacrapa. Chaychömi tapushaj gampaj. Pay mä imatashi nimanga. Nircurmi llapan nimashanta willachishayqui» nir. Jonatanga Davidpa faburnin rimar papänin Saulta niran: «Tayta, ¿imanirtaj wañuchiyta munanqui uywayniqui Davidta? Gamtaga manami imatapis mana allita rurasha-cashunquichu. Allillatami rurasha. Payga wañuytapis mana manchaypa wañuchiran jatuncaray Filistea runatapis. Chaynöpami TAYTA DIOS salbaran llapan Israelcunata. Quiquiquipis chayta ricarga cushicurayquimi. ¿Imapitataj juchaynaj caycaptin wañuchiyta munanqui Davidta?» Jonatán niycashanta tantiyacurir Saulga niran: «TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä: Davidtaga manami wañuchishächu.» Chayno niptinrämi Jonatanga Davidta willaran imano parlashantapis. Nircurmi ichanga pusharan Saulman. Chaura Davidga yapay sirbiran Saulta rimëru sirbishanno. Chaypita yapay guërra caran. Chaura David yapay Filistea runacunata binsiran. Aypallata ushaycuran. Waquinta gaticacharan. Chaypita Saultaga yapay TAYTA DIOS cachamushan fiyu espíritu charicurcuran. Saulga wasincho caycaran lansan aptasha. Davidnami arpata tucaycaran. Davidta lansanwan wañuycachiytami yarparan. Sajmaycuptin Davidga witicuriran. Chaura Saulpa lansanga tapyallamanmi jaticajpaj chayaran. Chay chacay jinan öra David gueshpir aywacuran. Chaura Saulga jinan öra suldäruncunata cacharan Davidpa wasinman gueshpinanta täpaj warannin tuta wañuchinanpaj. Warmin Micalga Davidta willaran: «Canan chacay juclla mana gueshpicuptiquega wara wañuchishunquipämi» nir. Chayno nirmi jinan öra Micalga Davidta warcuyllapa bentänapa urächiran. Chaynöpa gueshpiran. Nircur Micalga Davidpa cämanman ïdulullatana weguycachiran. Umanmanpis churaparan cabra garachallata. Nircur jirgawan gatarcuran. Saúl runacunata cacharan Davidta prësu apamunanpaj. Chaura Micalga «gueshyaycanmi» niran. Niptinpis Saulga yapay cacharan runacunata Davidta ashimunanpaj. «¡Cämacho gueshyar jitaraycaptinpis cayman apamuy wañuchinäpaj!» niran. Saúl cachashan runacunaga Davidpa wasinman yaycur cämacho tariran jatun ïdulullata, cabra garacha jawanancho caycajta. Micalta Saúl niran: «¿Imanirtaj llullapämashcanqui? Chiquishätami gueshpichishcanqui.» Chaura Mical niran: « ‹Gueshpinäta mana munaptiquega wañuchishayqui› nimashami.» Chaynöpa Davidga gueshpir aywacuran Samuel tiyaycashan Ramá siudäman. Saúl imata rurashantapis willaran. Chaymi Samuelwan Davidga Naiot partiman tiyaj aywacuran. Chaypita Saúl mayaran David Ramá parti Naiotcho tiyaycashanta. Chaura runacunata cacharan prësu charimunanpaj. Saúl cachashan runacuna chayar ricaran Tayta Dios rimachishanta profëtacuna rimaycajta. Samuelna llapanta mandaycaran. Illajpita Saulpa cachancunatapis Tayta Diospa Espiritun charicurcuran. Chaura paycunatapis Tayta Dios rimachiran. Chayta mayarcur Saúl cacharan juc runacunatana. Paycunatapis waquintanölla Tayta Dios rimachiran. Quimsa cuti Saúl cachashan runacunapis chaynölla ruracaran. Chaura quiquin Saulna aywaran Ramäman. Secú jutiyoj ishtanquiman chayar tapucuran Samuelpäwan Davidpaj. Llalli-shimicunaga willariran: «Ramá particho caycaj Naiotchömi caycan» nir. Chaura Saúl aywaran. Tayta Diospa Espiritun paytapis charicurcuran. Saultapis Tayta Dios rimachiran. Chaynölla aywaran Ramächo caycaj Naiotcama. Röpantapis lojticuran. Tayta Dios rimachiptin galalla juc junaj, juc pagas caycaran Samuelpa ñaupancho löcuno. Chaypitami rimaypis can: «¿Saulpis profëtachi?» nir. Ramächo caycaj Naiotpita David gueshpir aywacuran Jonatán cajman. Chayaycur niran: «¿Imatataj noga rurashcä? ¿Imataj juchä? ¿Imachötaj papäniquita ufindishcä wañuchiyta munamänanpäga?» Chaura Jonatán niran: «¿Imanirtaj chayno yarpanqui? ¡Manami wañuchishunquipächu! Papänëga imata rurananpäpis nogatarämi willaman. ¿Imanirtaj mana willamanchu wañuchiyta munashushayquita?» Chaypis Davidga niran: «Papäniquega musyanmi amïgu cashanchïta. Chaymi musyanayquita mana munanchu llaquicunayquipita. ¡TAYTA DIOSPIS musyanmi wañuy janächöna cashanta!» Niptinmi Jonatanga tapuran: «Noga ¿imanötaj yanapäshayqui?» Davidna niran: «Musyashayquinöpis, wara junajmi llullu quilla fista. Chaychömi raywan iwal micunä. Cuydä willacunayquiwan chacraman pacacushäta. Nogaga warantin tardicamami pacaräcushaj. Papäniqui nogapaj tapucuptin ninqui ‹payga fiyupami ruwacamasha Belén marcanman aywananpaj. Chaychöshi famillyancuna cada watalla fistata ruran.› Papäniqui ‹allimi› niptenga manami manchacushächu. Rabyaptinmi ichanga gampis musyanquipaj nogata wañuchimänanpaj rasunpa yarpaycashanta. Gamwan noga amïgu canapaj para-binta gonacushanchïtaga TAYTA DIOSPIS musyanmi. Chaymi ruwacushäta ama gongaycuychu ari. Noga juchata rurasha captëga wañurachimay. Papäniquimanga ¿imapänataj apamanqui?» Niptin Jonatán niran: «¡Ama yarpaychu chaytaga! Rasunpa papänë wañuchishunayquipaj caycashanta musyaycorga willachishayquipämi.» Chaura David tapuran: «¿Papäniqui fiyu shiminpa nishuptiquega piraj willamanga?» Jonatán niran: «Ishcallanchi shuyni parlashun.» Chaura ishcallan aywaran. Chaychömi Jonatanga Davidta niran: «Israelcunapa TAYTA DIOSNINPA jutinchömi jurä. Wara, warantin cayno öra, noga musyashaj papänë imata yarpashantapis. Gampaj alli parlaptenga cachamushaj willashunayquipaj. Papänë gampaj mana allita yarpaycashanta mana willaptë, mana gueshpichiptëga TAYTA DIOS fiyupa castigamächun. ¡Gamtana TAYTA DIOSNINCHÏPIS yanapaycushunqui papänëta yanapashanno! Cawashäcamaga nogatapis alli yanapaycamanqui ari TAYTA DIOS yanapäshushayquino. Wañucuptënaga TAYTA DIOSNINCHI contrayquicunata ushacächiptinpis castäcunata cuyapaycullanqui. Llapan contrayqui cajtaga TAYTA DIOSNINCHI jusgar chipyaj ushacächichun.» Chayno nirmi Davidwan Jonatán conträtuta ruraran parlacushanta imaypis cumlinanpaj. Amatar cuyashpan Jonatanga yapay jurar niran: «Warami llullu quilla fista. Gampa jamanayquicho mana pipis captenga simrimi ‹¿maytaj?› nengapaj. Warantinpis mana captiquega masnami tapuconga. Chaymi aywacunqui jucpun pacacushayquiman. Rumi goturaycashan wajtallanman pacacunqui. Nogaga sumaj apuntaycur quimsa cuti lëchäwan illapamushaj. Nircur uywaynëta nishaj, ‹ayway ashimunqui lëchacunata› nir. ‹Lëchaga caycan cay-läduyquichömi. Ayway apamuy› niptëga ama manchacunquichu. Manami imatapis rurashunquipächu. TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä. ‹Lëchaga mas washachömi caycan› niptëga aywacunqui. TAYTA DIOSMI munanga gam aywacunayquita. Canan parlacushanchïtaga TAYTA DIOSLLAMI imaycamapis musyanga.» Davidga änir chacraman pacacuran. Llullu quilla fista gallaycuptin rayga micunanpaj jamacuran. Custumrin cashanno rayga tapya ñaupanman jamacuran, Jonatanga derëchunman, Abnerna Saulpa lädunman. Davidpa jamananga jäcuraycaran. Chay junäga Saúl mana rimacuranchu Davidpaj «Ganrami caycanga. Manarämi limyuyangarächu» nir yarpar. Warannin caj junaj fistachöpis Davidpa jamananga jäcuraycaran. Chaura Saúl wamran Jonatanta tapuran: «¿Imanirtaj Isaïpa wamranga ganyanpis cananpis mana shamushachu?» nir. Chaura Jonatán niran: «Davidga fiyupami ruwacamasha ‹Belenman aywanä resïsanmi› nir. Ruwacamasha ‹Marcäman aywaytami munä. Famillyäcunami Tayta Diospaj uywacunata pishtan. Wauguëmi gayachimasha. Aunimaptiquega famillyäcunata rätu watucaramushaj› nir. Chaymi micoj mana shamushachu.» Niptinmi Saulga fiyupa rabyacurcuran Jonatanpaj. Chaymi niran: «¡Manacaj warmipa wawan! ¿imanirtaj mana musyashächu Isaïpa wamranwan amïgu cashayquita? Mamantinmi pengaypaj canqui. Cay pachacho David cawaycashanyäga gam, ni mandashayquipis manami yarpashayquinöchu canga. ¡Canan öra ashircachimur cayman apachimuy. Wañunanmi camacan!» Chaura Jonatán niran: «¿Imapitataj wañunman? ¿Imachötaj ufindisha-cashunqui?» Chaura Saulga lansanta jogarcur Jonatanta tucsiriyta munaran. Chayrämi Jonatán tantiyacuran Davidta papänin wañuchiyta munashanta. Jonatanpis fiyupa rabyacurcuran. Jatarcur aywacuran. Chay junäga manana fista micuytapis micurannachu. Fiyupa llaquiparan Davidta papänin jagayächishanpita. Warannin tuta, Davidwan parlashan örapäga chacrapa Jonatán aywaran mösu uywayninwan. Uywayninta niran: «Lëchata illapashäta cörriyllapa aywar shuntamunqui.» Uywaynin aywashancamaga Jonatán mas juc-läpana lëchata jitaran. Chaura juc-lämanna chayaran. Lëcha chayashanman uywaynin aywaptin Jonatanga llapan callpanwan gayacuran: «¡Lëchaga caycan mas washachörämi!» nir. Yapay uywayninta Jonatanga gayacuran: «¡Apurä cörriy. Ama ichiycuychu!» nir. Uywaynenga lëchacunata shuntarcur Jonatanta goycuran. Imanir chayno ruraycashantapis mana musyaranchu uywaynenga. Chaytaga Jonatanwan Davidllami musyaran. Chaypita Jonatanga llapan lëchancunata uywayninwan siudäman apachiran. Uywaynin aywacuriptin Davidga llojshimuran rumi goturaycashan wajtanpita. Jonatanpa ñaupanman gongurpacuycur umpuran urcunpis pampaman töpananyaj. Nircur ishcan macallanacurcur wagaran. Davidga Jonatanpita mas fiyupa wagaran. Nircur Jonatanga Davidta niran: «Cananga mana llaquicuyllapa aywacuy. Ishcanchïmi TAYTA DIOSPA jutincho jurashcanchi. Paytami mañacushcanchïpis ishcanchïta ricamänanchïpaj, wamrayqui mirajcunatapis, wamrä mirajcunatapis ricananpaj.» Chaypita Davidga aywacuran. Jonatannami siudäman cutiran. David aywacuran Nob partiman cüra Ahimelec cajman. Chayaptin mancharisha taripar niran: «¿Imanirtaj yan'guiynaj japallayqui shamushcanqui?» Chaura David niran: «Raymi pacayllapa cachamasha. Chaymi nimasha ‹ama pipis musyachunchu imaman aywashayquitapis, imata nishätapis›. Yan'gämaj runacunawanmi ichanga juc pachacho tincunäpaj parlacushcä. ¿Ima micuyllapis manachu capushunqui? Capushuptiquega pichga tantata mañacushayqui.» Chaura cüra niran: «Charaycashä tantaga manami lluta runacuna micunanpächu; cüracuna micunallanpämi. Tayta Diospaj churashanmi. Ichanga goycömanmi yan'gäshojcuna warmita mana yatasha captenga.» Davidga niran: «Imaypis pillyaman aywarga warmicunata manami yatächu. Canan mana yarpashapita llojshimuptëcunapis yan'gämajcunaga limyunami carcaycasha. Cananga mas limyunami carcaycangapis.» Chaura cüraga Tayta Diospaj raquishan tantata goycuran. Chaychöga caran Tayta Diospaj churashan tantallami. Altarcho caycaj tantata jorgusha caran acaycaj tantata ruquin churananpaj. Chay öra chaycho caycänaj Saulpa uyshëruncunapa mandajnin Doeg. Chay runa caran Edom partipita. Payga TAYTA DIOSPA wasintami täpaycaran. Ahimelecta David niran: «¿Manachu charanqui amänu juc sablita, man'chäga lansata? Fiyupa apurämi ray cachamasha. Chaymi manana timpö cashanachu sablëta, ni waquin armäcunata apamunäpäpis.» Chaura cüra niran: «Au, caycho charaycämi Ela pampacho wañuchishayqui Filistea runa Goliatpa sablinta. Chayga efodpa guepancho jacucunawan pituraycan. Munarga apacuy ari. Mastaga ima armatapis manami charächu.» Chaura David niran: «Chay sabliga fiyupa allimi. Jorgapaycamay ari.» Chay junajlla Davidga Saulpita gueshpir aywacuran. Chayaran Gat siudäpa raynin Aquisman. Aquispa mandaj suldäruncunana niran: «Cay runaga Israelcunapa raynin Davidchaj. Paytami cushicushpan cantapaj: «Waranga runatami Saúl wañuchisha; Davidna chunca warangata.» Chayno rimaptin Davidga yarpachacuran. Chaymi Gatpa raynin Aquista fiyupa manchacuran. Chaynöpami paycunapa ñaupanchöga artita rurar löcu ricacuran. Puncucunaman wichaypa uraypa isquirbiran. Lausan jutuycaptin puriran. Chaynöta ricar Aquisga mandaj suldäruncunata niran: «Gamcuna cay runa löcu caycajta ricaycarga ¿imapätaj pushapämashcanqui? Löcucunaga caychöpis pishintächu. ¿Imapätaj pushapämashcanqui wasëcho löcutänanpaj?» Chaypitaga David gueshpir aywacuran Adulam parti machayman. Wauguincunapis waquin famillyancunapis mayaycur tincoj aywaran. Payman guellicuran ñacajcuna, jaga cajcuna, jagayasha runacunapis. Davidnami paycunata pushararan. Chaura paytaga purëshiran chuscu pachacno (400) runacunami. Chaypita aywaran Moab siudächo caycaj Mizpaman. Moabpa rayninta niran: «Papänëpis mamäpis marcallayquicho tiyacuchun ari Tayta Dios imatapis nimashancama.» Moab nasyunpa rayninman chaynöpami Davidga pusharan mamanta taytanta. David pacacur purishancamaga Moabpa rayninpa maquincho tiyacuran. Chaypita Tayta Diospa profëtan Gadga Davidta niran: «Ama pacaräcuychu. Ayway Judá partiman.» Niptin Davidga aywacuran Haret jircacho munti caycajman. Chaycamaga Gabaacho caycaran Saúl. Tamarisco jacha chaquincho lansan aptasha jamaraycaran. Llapan mandaj suldäruncunapis täpaycaran. David yan'guincunawan maycho caycashantapis mayaycur mandaj suldäruncunata niran: «Benjamín runacuna sumaj wiyamay: Isaïpa wamranga manami goshunquipächu chacrata ni übas chacratapis. Llapaniquitaga manami churashunquipächu comandanti canayquipaj, capitan canayquipaj. Llapaniquimi conträ parlacushcanqui. Pipis manami willamashachu wamräwan Isaïpa wamran amïgu cananpaj parlacushanta. Gamcuna mayganiquipis manami willamashcanquichu wamrä uywaynïwan chiquiycächimashanta. Cananga wañuchimänanpaj watgaycäman.» Edom runa Doegpis Saulpa mandaj suldäruncunawan carcaycaran. Paymi niran: «Isaïpa wamranta noga ricashcä Nob marcacho. Ahitobpa wamran Ahimelecwan parlaran. Ahimelecga Davidpaj TAYTA DIOSTA tapucuran. Micuytapis gararan. Filistea runa Goliatpa sablintapis goran.» Niptin rayga Nobcho caycaj Ahimelecta llapan cüra-masincunatawan gayachiran. Paycunaga chay castalla caran. Llapan chayaptin Ahimelecta Saúl niran: «Ahitobpa wamran, sumaj wiyamay.» Chaura Ahimelecga niran: «Imatapis nimay tayta. Nimashayquitaga rurashämi.» Chaura Saúl tapuran: «¿Imanirtaj Isaïpa wamranwan conträ parlacushcanqui? Tantatapis sablitapis goshcanqui. Tayta Diostapis mañacapashcanqui David conträ ricacunanpaj, watgaycur wañuchimänanpaj. Cananpis watgaycäman.» Chaura rayta Ahimelec niran: «Tayta, llapan mandaj suldäruyquicunachöpis manami canchu Davidnöga. Payga mandashayquita llapantami cumlin. Jinachöpis mashayquimi. Mas mandaj suldärucunapa mandajninmi. Llapanmi alli rican mandashayquichöpis. Manami cananrächu paypäga Tayta Diosta mañacushcä. Chaymi nogata ni famillyätapis ama jitapämaychu. Nogaga manami musyächu imata David rurashantapis.» Chaymi rayga rabyashpan niran: «¡Ahimelec, gamga rasunpami llapan famillyayquiwan wañunqui!» Jinan öra rayga quiquinta täpaj suldäruta niran: «¡TAYTA DIOSTA sirbej cürancunata wañurachiy! Paycunapis Davidpa faburninnami. Gueshpiycashanta musyaycar mana willamashachu.» Chaura rayta täpaj suldäruga cüracunata wañuchiyta mana munaranchu. Mana wañuchiptin rayga Edom runa Doegta niran: «Gam wañuchiy.» Chaura Doegga cüracunata juclla wañuchiran. Chay öra wañuchiran pusaj chunca pichgan (85) cüracunata efodnin jatishata. Nircur aywaran cüracunapa siudänin Nobmanpis. Chaychöna wañuchiran ollguta, warmita, wamrata, itita sabliwan cuchuypa. Wañuchiran wäcacunatapis, bürrucunatapis, uyshacunatapis. Ahimelecpa wamran Abiatarlla wañuypita gueshpiycuran. David cajman chayaran. Davidta willaran TAYTA DIOSTA sirbej cüracunata Saúl niptin wañuchishanta. Chaura David niran: «Nogaga Doegta chaycho tarir musyaränami Saulta willananpaj cashanta. Nogami juchayoj cä famillyayquicuna wañunanpaj. Cananga nogacunawan goyäcuy mana manchacuypa. Pipis wañuchiyta munashoj cäga nogatapis wañuchiytami munaman. Caycho cacuptiquega manami pipis imatapis rurashunquipächu.» Juc junajcho Filistea runacuna Keila siudäman yaycuycärir guechuran chayraj ërasha rïguta. Chayno rurashanta Davidta willaran. Payna jinan öra TAYTA DIOSTA mañacur tapuran: «¿Tayta Dios, Filistea runacunata magaj aywashächu manachu?» nir. TAYTA DIOSNA niran: «Au, ayway magaj. Keila runacunata salbay.» Davidta yan'gaj runacunana niran: «Cay jinan Judächo caycallarpis manchacurcaycanchïna. Mas piyur-rächari manchacushun Keilaman Filistea runacunata magaj aywarga.» Chaura Davidga yapay TAYTA DIOSTA tapucuran. Tapucuptin TAYTA DIOS niran: «Juclla ayway Keilaman. Nogami maquiquiman churashaj Filistea runacunata.» Davidga yan'guincunawan aywaran Keilaman. Chaycho Filistea runacunapa contran pillyar binsiran. Llapan uywacunatapis guechuran. Chaynöpami Davidga Keila runacunata salbaran. Ahimelecpa wamran Abiatarga gueshpir aywacusha caran Keilamanmi Davidman guellicunanpaj. Efodta chayachiran. Waquin runacunaga Saulta willaran «Davidga Keila siudächömi caycan» nir. Chaura Saulpis yarparan «Tayta Diosmi munaynëman churamusha wañuchinäpaj. Siudä rurichöga wichgacashami, lläbicashami caycanga» nir. Jinan öra Saulga llapan suldäruncunata gayachiran Keilaman aywaycärir Davidta llapan yan'gajnincunata curalapaycärinanpaj. Saúl yarpaycashancunata musyar Davidga Abiatar cürata niran «efodta apamuy Tayta Diosta tapucunapaj». Davidga Tayta Diosta mañacur niran: «Israelpa TAYTA DIOSNIN, mayashcämi Saúl Keilaman shamunanpaj yarpaycashanta; cay siudäta illgächinanpaj yarpaycashanta. ¿Rasunpachu mayashäno shamonga nogata ashimaj? ¿Keila runacunaga nogata Saulpa maquinmanchu cachaycamanga? TAYTA DIOS, willamänayquitami munä.» Chaura TAYTA DIOS niran: «Rasunpami Saúl shamonga» Yapay David tapucuran: «¿Keila runacunaga nogata llapan yan'gämajcunatawan Saulpa maquinmanchu entregaycamanga?» Chaura TAYTA DIOS niran: «Au. Saulpa maquinmanmi entregaycushunquipaj.» Chayno niptin Davidga sojta pachac (600) yan'guincunawan Keilapita aywacuran. Mana musyaranchu mayman aywaycashantapis. Chaypita Saúl mayaran Keilapita David mayna gueshpishanta. Chaura manana Davidta gatir aywarannachu. Chaynöpa Davidga chunyaj jircaman tiyaj aywacuran. Zif jirca pacäpacunacho tiyaran. Saúl waran-waran ashiptinpis Tayta Dios mana camacächiranchu tarinanta. Mana tariycaptinpis Davidga Saulta fiyupa manchacuran wañuchinanpaj ashiptin. Chaymi tiyacuran Zif parti Hores jircacho. Juc junaj Saulpa wamran Jonatán aywaran Hores jircaman Davidta watucoj. Shacyächiran mana yamacaypa Tayta Diosman yäracunanpaj. Chaymi niran: «Ama manchacuychu. Papänë Saulga manami tarishunquipächu. Gamga Israelpa rayninmi canquipaj. Noganami cashäpaj mayur uywayniqui. Chaytaga papänë Saulpis musyanmi.» TAYTA DIOSPA ñaupancho ishcan parlacurcur Jonatanga wasinman cuticuran. Davidna quëdacuran Horescho. Zif runacunami ichanga Gabaaman aywaycärir Saulta willaran «Haquila parti Horeschömi Davidga pacaraycan. Chunyaj ur'ganchömi caycan. Tayta, shamuyta munarga shamuy. Shamuptiquega nogacunami charëshishayqui.» Chaura Saúl niran: «Nogata cuyapämashayquipita TAYTA DIOS yanapaycushunqui. Cananga ayway. Maynincho caycashantapis pï ricashantapis sumaj musyamunqui. Nogataga willamasha ‹Davidga sabïdu› nirmi. Sumaj ricapacamunqui mayninman pacacushantapis. Nircur cutimunqui fïju willamänayquipaj. Chayrämi gamcunawan aywashaj. Rasunpa chaycho pacaraycaptenga noga ashicuycushaj juc cuchupita juc cuchucamami Judá partichöga.» Saulta «aywallä» nir Zif runacunaga siudäninman cuticuran. Davidga yan'guincunawan caycaran chunyaj Maón chaquin pampacho. Chaypita Saulga llapan suldäruncunawan ashej aywaran. Ashiycashanta Davidta willaycäriptin chunyaj Maón gagaman yaycucuycuran. Chaura Saulpis chunyaj Maón gagaman yaycuran Davidta gaticachar. Saulga suldäruncunawan punta wajtanpa aywaran. Davidna jucaj wajtanpa yan'guincunawan Saulpita carupänanpaj apurälla aywarcaycaran. Saulga suldäruncunawan intërupana Davidtaga yan'guincunatawan curalapaycäriran. Charinanpäna carcaycaptin juc cacha chayaran Saulman «¡Juclla cutiy tayta. Filistea runacunami nasyunninchïman yaycacaycäramusha!» nir. Chaura Saulga Davidta mana gaticacharannachu. Filistea runacunata ichipajna cuticuran. Chaypitami chay jircapa jutinta churaparan «Gueshpichej gaga» nir. Chaypita Davidga En-gadicho pacacojna aywacuran. Filistea runacunata gaticachashanpita Saúl cutircamuptin willaran «Davidga En-gadi partipa chunyajninchöna caycan» nir. Chaura Saulga llapan Israelcunapita acraran quimsa waranga (3,000) suldärucunata. Nircur Davidta ashej aywaran. Pushashan runacunawan ashiran fiyu gagacunapapis. Ashiycashancho chayaran uysha canchacunaman. Canchacuna ñaupanchöna caran jatun machay. Rurichömi Davidga yan'guincunawan pacarpaycaran. Saulga machayman yaycuran jatunta ishpacunanpaj. Chaura Davidtaga yan'guincuna niran: «Cananmi ichanga Dios rasunpa cumlin gamta nishushayquita. Maquiquimanmi chiquishojniquita chayachimusha. Cananga mä munashayquita ruray.» Chaura Davidga yachayllapa aywarcur Saúl jacuraycashanpa ichic cantullanta cuchucuriran. Chayta rurariycorga fiyupa llaquicuran. Chaymi yan'guincunata niran: «¡TAYTA DIOS ama camacaycachichunchu rayta wañuchinätaga! Payga ray caycan TAYTA DIOS acrasha captinmi.» Chayno nirmi yan'gajnincuna wañuchinanpaj caycaptin Davidga micharan. Chaynöpami Saulta mana wañuchiranchu. Saulga machaypita llojshirir aywacuran. Guepantana Davidpis machaypita llojshirir gayacuran: «¡Tayta, tayta!» nir. Chaura Saulga ticrar ricäriran. Ricäriptin Davidga rispitar umpuran. Nircur niran: «Tayta ray, ¿imanirtaj runacuna ‹chiquishushpayquimi Davidga puriycan› nishushayquita riguinqui? Cananga musyashcanquimi rasunpa gamta mana chiquishäta. Rasunpa chiquerga machayllachönachari wañurachëman caran. Tayta Diospis japallayquitami ñaupäman chayachimusha-cashunqui. Ichanga nishcä ‹Payga ray cayman chayasha Tayta Dios acrasha captinmi›. Tayta, masqui ricay aptaraycashäta. Jacuraycashayquipa cantunmi. Chayno cuchuycarga maynami wañurachëman caran gamtaga. Cananga tantiyacunquiman. Nogaga manami wañuchiyta yarpashcächu. Manami ufindishcäpischu. Chaypis gamga wañuchimänayquipaj gaticachaycämanqui. ¡TAYTA DIOSNINCHÏMI ishcanchïta jusgamäshun! Paymi nogataga alli ricamanga. Nogaga manami imaypis contrayqui jatarishächu. Unay rimaypis nin: ‹Fiyu runacunami mana allitaga ruran.› Chaymi nogaga imaypis mana contrayqui jatarishächu. ¿Pitataj Israel rayga gaticachaycan? Nogaga wañusha allgu-yupay, piqui-yupay mana bälejmi cä. Chayno caycaptë ¿imanirtaj gaticachaycämanqui? Chaymi Tayta Diosninchi ishcanchïtapis jusgamäshun. Mä mayganchïshi juchayoj canchi. ¡Wañuchimänayquipita pay salbamächun!» David rimayta usharcuptin Saulga sinchipa niran: «¡David! ¿Rasunpachu gam canqui ïju? O ¿ricapacuycächu?» Chayno nirmi gaparayparaj wagaran. Nircur niran: «Gamga allitami rimaycanqui. Gam nogata cutichimashcanqui alliwan, noga mana allita rurayta munaycaptëpis. Cananmi ichanga fïju musyachimashcanqui nogata alli ricamashayquita. Ñaupayquiman Tayta Dios chayachimasha caycaptinpis manami wañuchimashcanquichu. Pipis chiquinacushanta tarerga wañuchinmi. Gammi ichanga mana wañuchimashcanquichu. Cananga TAYTA DIOS yanapaycushunqui ari nogata alli ricamashayquino. Cananmi ichanga rasunpa tantiyacö gam ray canayquipaj cashanta. Mandaptiquirämi Israel runacunapis mas alliman chayangapaj. Cananga TAYTA DIOSPA jutincho aunimay ari. Wamräcunata, famillyäcunata ama wañuchinquichu ari. Jutëtapis ama gongacächinquichu ari.» Niptin David auniran. Chaypita Saulga wasinman cuticuran. Davidnami yan'guincunawan aywacuran pacacunanman. Samuel wañucuranna. Chaymi llapan Israelcuna shuntacaran wañushanpita wagananpaj. Nircur Samueltaga marcan Ramäman pampaycäriran. Davidna chunyaj Parán partiman aywacuran. Maón particho tiyaran fiyupa rïcu runa quimsa waranga (3,000) uyshayoj, waranga (1,000) cabrayoj. Carmel siudächönami imatapis ranticoj. Chaymanmi millwa rutuchej aywaran. Chay runapa jutin caran Nabal. Pay caran Caleb famillya. Nabalga caran fiyu, tuscu. Warmin Abigailmi ichanga caran amatar alli cuyayllapaj y yarpaysapa. David chunyajcho caycashpan mayaran Nabal Carmelcho millwata rutuycashanta. Chaymi cachacuran chuncaj yan'guincunata Nabalwan amistäta rurananpaj. *** Cachancunata niran: «Nabalta ninqui: ‹¡Gamtapis, famillyayquicunatapis, wasiquicho cajcunatapis fiyupami wamayä! Mayashcä millwata rutuycashayquitami. Gampis mayashcanquichari Carmelcho uyshëruyquicunawan iwal goyashäta. Chaycho nogacunawan iwal goyaptin manami ni imanillarpis rimapashcächu, ni imatapis guechushcächu. Masqui tapunquimanpis uywayniquicunata. Paycunami willashunqui rasun cajtaga. Cananga gampis cachäcunata cuyapaycuy ari. Paycuna gamman alli öra chayamuptin, cuyapämashpayqui imallatapis goycamuy ari micunäcunapaj. Nogaga wamrayquinömi cä.› » Chaura cacha aywajcunaga David yachachishannölla Nabalta willaran. Nircur shuyarpaycaran imata ninantapis. Chaura Nabalga niran: «¿Pitaj Davidga? ¿Pitäshi Isaïpa wamranga? ¡Canan wichanga uywaycuna achcajmi gueshpir aywacun duyñuncunapita! Millwa rutojnëcunapämi camarishcä micuyta, upuna cajta, aychata. ¿Piyunnëcunapa micuyninta gömanchuraj mana rejsishä jäpa runata?» Chaura Davidpa yan'guincuna cashgan cuticuran. Chayaycärerga Nabal nishancunata willaran. Willaptin Davidga yan'guincunata niran: «¡Armayquicunata camaricuy-llapa!» Chaura llapan runacuna camaricuran sablincunata y quiquin Davidpis. Camaricarcärir paywan chuscu pachac (400) runacuna aywaran. Ishcay pachacna (200) quëdaran imancunatapis ricaycar. Chaycama Nabalpa juc uywaynin aywaran Abigailta willaj: «Chunyajpita-pachami David cachamusha patrunnëwan amistäta ruraj. Payga fiyu shiminwanmi cutichisha. Davidga nogacunawan amatar allimi caran. Paycunawan jircapa puriptëpis manami imatapis nimaranchu. Ni imäcunatapis guechumaranchu. Chaypa ruquenga nogacunata, uywäcunatapis cuydamaj chacaypa junajpapis. Runayquega tuscumi. Imata willapaytapis mana puydinchïchu. Cananga gam mä yarpachacuy imata ruranayquipäpis. Man'chäga mana allimi chayanga payman, llapan famillyancunamanpis.» Chaura jinan öra Abigailga camarisha ishcay pachac (200) tantata, pichga uysha cancashata, pichga arröba ancasha rïguta, pachac (100) sarta chaquisha übasta, ishcay pachac (200) bölluta chaquisha ïguspita, llapanpaj aypaj bïnuta. Llapanta bürrucunaman cargacuran. Nircur uywaynincunata niran: «Gamcuna ñaupay. Guepayquita aywaycämönami.» Chaycunata ruraran runan Nabalta mana willapayllapami. Abigailga bürrunta muntacurcur pacayllapa aywaran. Chaypitanaga illajpita ricäriran runacunata pushasha David aywaycämojta. Davidga aywaycaran «Chunyajcho goyaptenga yangallachi uywancunatapis ricäshishcä Nabalpataga. Juctapis mana guechushcächu. Cananga yanapashäpita imatapis mana gomanchu» nir. Chaymi juraran: «Nabalpa ollgu caj famillyancunata waracama mana wañuchiptëga Tayta Dios castigamächun» nir. Davidta ricärir Abigailga juclla bürrupita urarcur rispitashpan gongurpacuran. Davidpa ñaupanman gongurpacuycur niran: «¡Llapan juchaga nogata chayamächun tayta! Noga parlashäta wiyaycamay ari. Nabaltaga ama cäsupaychu. Tuscumi tayta. Jutinmannömi imata rimashantapis mana tantiyanchu. Imaypis chaynöllami ruran. Gam cachamushayqui runacunata nogaga manami ricashcächu. Ichanga TAYTA DIOSMI mana munashachu gam aywaycamur runata wañuchinayquita. Quiquiqui pägacunayquitapis mana munashachu. TAYTA DIOSGA llapan chiquinacushayquita castigachun. Gamta chiquishojcunataga Nabaltano imapis chayachun. Chaymi ruwacö tayta. Garayniqui apamushäta aypunacuchun llapan yan'guiquicuna. Nogatapis perdunaycamanqui ari tayta. Gamtapis famillyayquicunatapis mandaj caymanmi TAYTA DIOS churashunquipaj. Gamga TAYTA DIOSPA faburninmi pillyanqui. Manami ima mana allipis chayashunquipächu. Pï gaticachäshuptiquipis, pï wañuchiyta munashuptiquipis, gamtaga TAYTA DIOSMI ima-aycapitapis salbashunquipaj. Chiquinacushayquitaga paymi jitarengapaj waracawan rumita waracarejnöpis. Gamtaga aunishushayquinöllami TAYTA DIOS churashunquipaj Israelcunapa mandajnin canayquipaj. Chayno churashuptiqui manami pësacunquipächu ‹quiquëmi juchaynaj runata wañuchishcä› nir. TAYTA DIOS alliman churashuptiquega nogatapis yarpäramanqui ari.» Chaura David niran: «TAYTA DIOSGA alabasha caycullächun. Paymi tincunanchïpaj cachamushurayqui. Gamtapis Tayta Dios yanapayculläshunqui alli yarpashayquipita. Cananmi chapaycamashcanqui noga quiquë runata wañuchinäta. Israelcunapa TAYTA DIOSNINPA ñaupancho rasuntami rimaycä. Gamcunata wañuchinätami chapämasha. Juclla mana taripämaptiquega Nabalpa ollgu caj famillyan waraga manami jucpis cawanmannachu caran.» Davidga Abigail apashancunata chasquicuran. Nircur niran: «Mana llaquicuypana wasiquiman cuticuy. Nimashayquicunatapis wiyacushcämi. Ruwacamashayquitapis aunishcämi.» Chaypita Abigail wasinman chayananpäga Nabal cushicur fistata ruraycänaj raynöraj. Caycaran cushisha, fiyupa machasha. Chaura imatapis mana rimaparanchu warannincama. Warannin tuta machashanpita paucacarcuptin Nabaltaga Abigail willaran imano cashantapis. Chaura jinan öra Nabalta atäqui chariran. Mana cuyucurannachu. Atäqui charishanpita chunca junajta yapay TAYTA DIOS castigaran. Chaynöpami Nabal wañucuran. Nabal wañushanta mayar David niran: «¡Alabasha cachun TAYTA DIOSGA. Nabal ufindimashanpita allichömi TAYTA DIOS castigasha! ¡Nogatapis chapämashami mana allita ruranäpita. Nabal mana allita rurashantapis quiquinmanmi ticrachisha!» Chaypitana Davidga cachacuran Abigailman «majachacäshun» nir. Davidpa uywaynincuna Carmelman chayaycur Abigailta niran: «Gammanmi cachamasha David. Warmin canayquitami munan.» Chaura Abigailga rispitashpan umpuran. Nircur niran: «David nimaptenga uywaynincunapa chaquintapis mayllapämanmi. Nogaga uywaynillanmi cäman.» Chayno nircorga juclla camaricuran. Bürruta muntacurcur pichga uywaynincunata pushacurcur aywacuran Davidpa cachancunapa guepanpa. Chaynömi Davidwan majachacaran. Davidga majachacaranmi Jezreel warmi Ahinoamwanpis. Chaura ishcaynami warmin caycaran. Saulpa wamran Micalpis Davidpa warminmi caran. Ichanga Saúl majacharcuran Laispa wamran Paltiwan. Paycunaga caran Galim marcapitami. Zif runacuna Gabaaman aywaycur Saulta willaran: «Davidga pacaraycan chunyaj partipa chimpan Haquila lömachömi» nir. Chaura Saulga jinan öra aywaran mas allinnin caj quimsa waranga (3,000) Israel suldärucunata acracurcur. Zif chunyajman chayaran Davidta ashir. Haquila lömaman pachacuran. Chayga caycaran näni läduncho chunyajpa chimpancho. Chunyajcho caycashancho Davidga mayaran Saúl chaycama gatishanta. Chaymi ricapacoj cacharan Saúl maynincama chayashantapis musyananpaj. Nircur aywaran Saúl pachacaraycashancama. Sumaj ricaran Saúl, suldäruncunapa mandajnin Abner maynincho puñushantapis. Abnerga caran Nerpa wamran. Pachacarashanchöga Saúl chaupillacho puñuycaran. Suldäruncunana intëru cantunpa puñuycaran. Chaura Davidga parlaran Het runa Ahimelecwan, Sarviapa wamran Joabpa wauguin Abisaiwanpis. Paycunata tapuran: «¿Pitaj yan'gämayta munan Saúl caycashan cajcama?» nir. «Noga aywäshishayqui» niran Abisaiga. Chay chacaylla Davidwan Abisai aywaran Saúl pachacaraycashanman. Saulga puñuycänaj jawananman lansanta jawiycur. Abnerna waquin suldäruncunawan puñuycänaj Saulpa intëru cantunpa. Chaura Abisaiga Davidta niran: «Cananga chiquishojniquita Tayta Diosmi maquiquiman churaycusha. Noga wañurachishaj. Pampaman tucsirishaj quiquinpa lansallanwan. Juc maquillapämi.» Niptin David niran: «Ama wañuchiychu. TAYTA DIOS acrashan rayta wañuchiyta munajtaga Tayta Dios castigangami. Wañucherga TAYTA DIOSMI wañuchenga. Man'chäga pillyachömi wañonga. Nogata ichanga TAYTA DIOS chapaycamächun acrashan rayta wañuchinäpita. Jawananpita lansantawan yacu purichicunallanta apacushun. Bämu.» Chaynöpami Davidga Saulpa jawananpita lansanta, yacu purichicunanta apacurcur aywacuran. Manami pipis ricaranchu ni mayaranpischu. Llapanpis fiyupa puñucasha carcaycaran. TAYTA DIOSMI wañuypa puñucäcachiran. Chaypita Davidga chimpanman päsacuriran. Nircur wicharan puntaman. Chaura carushchöna caycaran. Davidga sinchipa gayacuran Abnerta llapan suldäruncunata: «¡Wiyamay Abner!» nir. Chaura Abner niran: «¿Pitaj gam canqui rayta gayaränayquipäga?» Davidna manacajman churar niran: «Gammanga Israelcho manami pipis tincunchu. ¿Imanirtaj mana täpashcanquichu raytaga? Juc runami shamusha wañuchiyta yarpar. Canan rurashayquega manami allichu. TAYTA DIOS churashan rayta manami täpashcanquichu. Gamcunaga wañunayquimi camacan. Masqui ashiriy raypa lansantawan jawananman churashan yacu purichicunanta. Mä tarinquichush.» Saulga Davidpa ïcunta rejsircur gayacuran: «¡David! ¿Rasunpachu gam canqui ïju?» nir. David niran: «Au tayta, nogami cä. Tayta, ¿imanirtaj gaticachämanqui? ¿Imatataj rurashcä? ¿Ima mana allitataj rurashcä? Wiyaycamay ari. Nogata chiquimänayquipaj TAYTA DIOSNINCHI camacächisha captenga ofrendayquitapis chasquichun. Chiquimänayquipaj runacunalla shimita gosha-cashuptiquega TAYTA DIOSNINCHI castigachun. Cananga gargamashcanquimi TAYTA DIOS acrashan chacrapitapis. Mana bälej dioscunata sirbinäpämi gargaycämanqui. Nogaga wañuyta munä TAYTA DIOSPA ñaupanchömi. ¡Gamga piquita-yupaypis ashimarmi shamushcanqui. Chacwatanöpis jircacunapa gaticachaycämanqui!» Chayno niptin Saúl niran: «¡David, gamga wamrächaj canqui. Jucha rurashäta tantiyacömi! ¡Upa runanömi rurashcä! Cananga cuticamuyna ari. Mananami masga wañuchiyta munashayquinachu. Cananmi musyachimashcanqui wañuchiyta mana munamashayquita.» Chaura David niran: «Tayta, caychömi caycan lansayqui. Uywayniqui shamuchun shuntananpaj. Ray canayquipaj TAYTA DIOS acrashushayquita musyarmi maquëman churamushuptiquipis mana wañuchishcächu. Chayno mana wañuchishäpitaga TAYTA DIOS yanapaycamächun. Allita rurajcunataga paymi yanapan. Canan gamta rispitar mana wañuchishäno TAYTA DIOSNINCHI nogatapis chapaycamächun. Salbamächun llapan llaquicuycunapitapis.» Niptin Saúl niran: «¡Amatar allimi canqui David! ¡Gamga ima-aycatapis fiyupa allicunatami ruranquipaj. Ima rurashayquipis allimi llojshipäshunquipaj!» Chayno nircur Saúl cuticuran wasinman. Davidpis aywacuran. Chaypis Davidga yarpaj: «Chicapis warapis Saúl wañuycachimangami. Chaymi Saúl mana fastidyamänanpaj aywacushaj Filistea nasyunman. Chaura manami ashimanganachu intëru Israel marcacunapa. Chayrämi wañuypita gueshpishaj» nir. Chaynöpami Davidga sojta pachac (600) yan'guincunawan aywacuran juc raypa munaynincho cananpaj. Chay raypa jutin caran Aquis. Payga caran Maocpa wamran, Gat siudäpa raynin. Aquis mandashan Gatcho Davidga tiyaran. Yan'guincunapis cada-ünun famillyanwan-cama tiyaran. Davidga ishcan warminta pushacuran. Jezreelpita cajpa jutin caran Ahinoam; Carmel siudäpita cajna Nabalpa biyüdan Abigail. Gatman David aywacushanta mayar Saúl manana gaticacharannachu. Aquista David niran: «Tayta cuyapämashpayquega shuyni tiyanäpaj juc marcayquita gomay ari. Manami allicho mandashayqui siudächo gamwan tiyaptëga.» Chaura Aquisga Siclag siudäta goycuran David tiyananpaj. Chaypitami canancamapis Siclagga Judá nasyunpana. Davidga tiyaran Filistea nasyuncho juc wata chuscu quillan. Chaycho tiyashpanmi Davidga yanapajnin runacunawan asaltaj aywaj Gesur, Gezer y Amalec runacuna tiyashanman. Chay runacunaga tiyaran Telaim partipita asta Shur nishan partiyajmi. Chay particunapa chayar ushajpaj wañuchej ollgutapis, warmitapis. Uyshancunata, wäcancunata, bürruncunata, camëlluncunata, asta röpancunatapis apacoj. Nircur cutej Aquis cajman. Chayaptin Aquisga Davidta tapoj «¿may marcapitataj asaltamushcanqui?» nir. Chaura David llullapar nej: «Judá nasyunpa sur caj-läninpitami» u «Jerameel partipa sur caj-läninpitami» u «Queni runacuna tiyashanpa sur caj-läninpitami guechumushcä.» Cawaycajtaga David mana cachaycojchu warmita ni ollgutapis, Gatman aywananta mana munaywan «rasun cajta willaconga» nir. Filistea nasyuncho tiyashpanga chaynölla ruraran. David nishanta riguirmi ray Aquis yarparan: «Chayno ruraptenga Israel-masincuna Davidta chiquiycangami. Chaura nogapa munaynillächömi imaypis canga» nir. Chay wichan Filistea runacunaga shuntaran suldäruncunata Israelcunata magananpaj. Chaymi Davidta Aquis niran: «Llapan yan'guiquicunawan aywäshimay pillyaj.» Chayno niptin David niran: «Au. Cananmi ricamanqui tayta imata rurashätapis.» Chaura Davidta Aquis niran: «Chauraga gamtami churashayqui imaycamapis quiquëta cuydamaj suldärö canayquipaj.» Chay wichaypäga Samuel mayna wañusha caran. Intëru Israel nasyuncho llaquicur wagasha caran. Nircur pampaycärishana caran jinan yurishan Ramá siudäman. Saúl gargushana caran nasyunpita llapan musyacojcunata, wañusha runacunapa almanwan parlajcunatapis. Filistea runacunana shuntacarcärir pachacuran Sunem marcacho. Saulpis llapan Israelcunata shuntacurcur aywar Gilboa partiman chayaran. Filistea runacunata ricar Saulga fiyupa manchariran. Shongunpis tic-ticyaran. Chaymi TAYTA DIOSTA tapucuran. Ichanga manana willarannachu suyñuyninchöpis ni Urim rumiwanpis ni profëtacunawanpis. Chaymi mandaj suldäruncunata niran: «Ashimuy almawan parlaj warmita, musyachicamunäpaj.» Niptin suldäruncuna niran: «Endorchömi almawan parlaj warmi can.» Chaymi Saulga juc röpata jaticurcur ishcay yanapajnincunawan chacaypa aywaran chay warmi cajman. Chayaycurmi ruwacuran: «Imano canäpaj cashantapis musyanäpaj wañusha runapa almanta yurichipämay mamïta» nir. Chaura warmiga niran: «Gam musyanquimi Saúl rurashanta. Cay nasyunpitaga gargusha llapan musyacojcunata, almawan parlajcunatapis. ¿Imanirtaj gamga mana alliman gaycaycämanqui nogatapis wañuchimänanpaj?» Niptin Saulga niran: «TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä. Gamtaga manami imapis päsashunquipächu.» Chaura warmi niran: «¿Pitataj gayapäshayqui?» Saúl niran: «Samuelta gayapämay.» Gayarcushpan warmiga illajpita ricäriran Samuelta. Ricärir gapachacuran. Nircur Saultana niran: «¿Imanirtaj llullapämashcanqui? ¡Saulchaj canqui!» Chaura ray niran: «Ama manchacuychu. ¿Imatataj ricaycanqui?» Warmi niran: «Allpapita dios jatariycämojtami ricaycä.» Saúl tapuran: «¿Ima-nirajtaj?» nir. Warmi niran: «Juc auquin runami jacusha aywaycämun.» Chaura Saulga tantiyacuriran Samuel cashanta. Chaymi jinan öra gongurpaycur umpuran urcunpis pampaman töpanancama. Samuel niran: «¿Imapätaj gayachimashcanqui rabyachimashpayqui?» Niptin Saúl niran: «Fiyupami llaquicuycä. Filistea runacunami magayta munaycäman. Tayta Diospis cachaycamashami. Mananami ni imanillarpis willamannachu suyñuynëchöpis, profëtacunawanpis. Chaymi gayachishcä imano ruranäpäpis nimänayquipaj.» Chaura Samuel niran: «¿Imanirtaj nogata tapumanqui? TAYTA DIOSGA maynami cachaycushurayquina. Contrayquinami caycan. Ñaupata willashätami TAYTA DIOSGA cumlisha. Gamtaga ray caycajta gargusha-cashunquinami. Nircurmi ray cananpäga churasha yanapäshojniqui Davidtana. Gamga manami TAYTA DIOSTA wiyacushcanquichu. ‹Amalec runacunata ushajpaj ushay› nishuptiquipis manami cumlishcanquichu. Chaypitami TAYTA DIOSGA gamta gargushurayqui. TAYTA DIOSGA Filistea runacunamanmi entregashunqui gamta y Israelcunata. Waraga gampis wamrayquicunapis wañunquimi. TAYTA DIOSMI camacächenga llapan Israel suldärucunata Filistea runacuna binsinanpaj.» Chaura jinan öra Saulga pampaman tuniran. Wañushano chutacäcuran. Samuel nishanta wiyaycur fiyupa mancharisha cayllawan pampaman tuniran. Jinachöpis juc chacay juc junajna mana micushachu caran. Chayno fiyupa mancharisha caycajta ricaycarpis warmiga ñaupanman witiycur Saulta niran: «Nogaga wañuytapis mana manchaypami quiquiqui nimashayquita rurashcä. Cananga nogatana wiyamay ari tayta. Balurniqui yurinanpaj garashäta micucurcuy. Nircurmi ichanga aywacunquina.» Saulga micuyta mana munaranchu. Chaura chay-jina ruwaran warmipis yanapajnincunapis. Chayrämi auniran. Nircorga jatarcur cämaman jamacuycuran. Chaycamaga wasiyoj warmi pishtachiran wera besërata. Nircur jarinatapis chapuran lebadüraynaj bölluta rurananpaj. Nircur gararan Saulta y yanapajnincunata. Llapan micucarcärerga wasiyojta «aywallä» nircur chay chacaylla cuticuran. Filistea runacuna llapan suldäruncunata shuntaran Afec marcaman. Israelcunanami pachacuran Jezreelcho yacu pashtaycaj ñaupanman. Filistea suldärucunaga röpa-röpa aywarcaycaran. Davidpis yan'guincunawan aywaycaran Gatpa raynin Aquiswan iwal guepallata. Chaymi Filistea mandaj suldärucunaga Aquista tapuran: «Noganchïchöga ¿imatataj ashiycan hebreo runacunaga?» Chaura Aquis niran: «Payga Davidmi. Israelpa raynin Saulpa mandaj suldärunmi casha. Nogawan unaynami goyasha. Chayamushan junajpita-pacha canancama manami mayashcächu paypäga imatapis mana allita rurashanta.» Mandaj Filistea suldärucuna rabyacarcärir Aquista niran: «Davidga tiyananpaj ricachishayquiman cuticuchun. Pillyaman ama aywäshimäshunchu. Illajpitami ticrapamashwan pullan pillyacho. Nircur mandajnin Saúl alli ricananpaj cutirgunman nogacunapa umäta apacurcur. Cay Davidpämi warmicuna gachwashpan cantaran: «Warangatami wañuchisha Saúl; Chunca warangatami David» nir. Chayno niptinmi Davidta gayaycur Aquis niran: «Noga musyämi alli runa cashayquita. TAYTA DIOSPIS chayta musyanmi. Chaynöpis nogaman shamushayquipita-pacha alli runa cashayquitami ricashcä. Chaymi munashcä guërracho yanapämänayquita. Chaypis Filistea ray-masëcunaga gamta risilaycäshunquimi. Chaymi cananga paycunata mana rabyachinayquipaj upällalla cuticuy.» Chaura David niran: «Mandajnë tayta ray, ¿imatataj rurashcä? ¿Ima juchätataj tarishcanqui? Allillami canancama goyashcä. ¿Imanirtaj mana munanquichu chiquishojniquicunata magaj aywanäta?» Chaura Aquis niran: «Nogapäga Tayta Diospa anjilninno alli runami canqui. Filistea mandajcunami ichanga mana munanchu pillyaman aywäshimänayquita. Chaymi gampis pushamushayqui yan'guiquicunapis wara tutalla cuticunqui.» Chaynöpa David llapan yan'guincunawan pacha wararcuptillanna cuticuran Filistea nasyunman. Filistea suldärucunana Jezreelman aywarcaycaran. Chaypita cuticur quimsa junajta David llapan yan'guincunawan chayaran Siclag marcaman. Chayananpäga Amalec runacuna Neguevman yaycusha caran. Siclag marcatapis ushasha caran, rupachisha caran. Ichanga pitapis mana wañuchishachu caran. Apacusha caran warmicunata, wamrancunata, runacunatapis. Llapan yan'guincunawan marcaman David chayar tariran ushajpaj rupasha caycajta. Prësu apacusha caran warmincunata, wamrancunata ollguta warmitapis. Chaura llapan wagayman churacaran. Fiyupa wagaran callpanpis ushacashancama. Davidpa ishcan warmincunatapis prësu apacusha caran: Jezreelpita caj Ahinoamta, Carmelpita caj biyüda Abigailtapis. Chaura Davidga fiyupa yarpachacuycaran. Yan'guincunaga fiyupa rabyasha caycaran wamrancunata apacushanpita. Chaymi Davidta sajmayta munaycaran. Davidmi ichanga TAYTA DIOSMAN yäracuran. Chaymi Ahimelecpa wamran cüra Abiatarta niran: «Efodta apapämay.» Davidman efodta Abiatar apapaycuptin TAYTA DIOSTA tapucuran: «¿Suwacunata allipächu gatishaj? ¿Gatir taripashächu?» nir. Chaura Tayta Dios niran: «Ayway guepanta. Taripaycur prësu apashancunatapis cutichimunquipämi» nir. Chaura Davidga jinan öra sojta pachac (600) runacunawan aywar chayaran Besor ragraman. Chaychöna quëdaran ishcay pachac (200) runacuna shongun ushaptin. Ragrata mana chimparannachu. Chaura Davidga chuscu pachacllawanna (400) gatir aywaran. Aywaycashanchömi tariran Egipto nasyunpita juc runa jitaraycajta. Chay runata David cajman apaycurmi tantata gararan. Y yacuta upuchiran. Gararan ïgus tantata, ishcay sarta chaquisha übasta. Micucurcuptin Egipto runapaga callpan yurircuran. Quimsa junajna micönilla cacusha caran. Yacutapis mana upushachu caran. Chaura David tapuran: «¿Pitaj patrunniqui? ¿Maypitataj shamushcanqui?» nir. Egipto runana niran: «Nogaga cä Egiptupitami. Amalec runami uywaycämasha. Gueshyacäcuptëmi cachaycamasha. Chayga quimsa junajnami. Aywaräcuna Ceret nasyunpa sur caj-läninpa, Judá partipa, Caleb partipa ima-aycatapis asaltaj. Siclagchöga wasincunatapis rupaycärachishcäcuna.» Chaura Davidga tapuran «¿Pushamanquimanchu chay asaltanticunaman?» nir. Chaura Egipto runa niran: «Tayta Diospa jutincho juray. Mana wañuchimänayqui captenga patrunnëman mana entregamänayqui captenga pushashayquimi.» Chaypitaga pusharan asaltanticuna caycashanman. Paycunaga intëruman mashtacasha carcaycänaj. Ima-aycatapis suwacushanpita fistata rurar, micur upyar cushisha carcaycänaj. Suwacusha caran Filistea nasyunpita Judäpitapis. Davidga suldäruncunawan yaycuycärir tutapita tardicama wañuchiran. Chuscu pachac (400) mösucunalla camëllunta muntacarcärir gueshpiycuran. Amalec runacuna suwashanta Davidga llapanta cutichicuran. Ishcan warmincunatapis shuntaran. Ima-aycantapis ushajpaj tariran. Ni imanpis mana pishiranchu. Wamra ni rucu jucpis mana pishiranchu. Davidga llapannintami ushajpaj shuntaran. Jananmanpis Amalec runacunata guechuran llapan uywacunata uyshacunata, wäcacunata. Chaura cutichir gatejcunaga niran: «Cay uywacunaga David gänashanmi.» David cutiptenga ishcay pachac (200) quëdajcuna tariparan. Paycunaga uticasha caywanmi quëdaran Besor yacu aywajllacho. David chayar paycunata saludaran. Davidpa waquin yan'guincunaga caran fiyu runacuna. Paycuna niran: «Mana aywajcunataga ama imatapis raquipäshunchu guechumushanchïta. Warmincunatawan wamrancunallata cutiycärachishun. Nircur paycunaga aywacuchun.» Davidmi ichanga niran: «Amïgücuna, ama chayta yarpaychu. Llapantapis TAYTA DIOSMI tarichimashcanchi. Paymi quiquinchïcunatapis salbamashcanchi. Suwacunata taripänanchïpäpis camacächisha. Gamcuna nishayquega manami bälinchu. Raquipänacuychöga iwalmi chasquin guepita täpaycar quëdajwan pillyaman aywajpis.» (Chay junajpita-pachami canancama Israel runacunaga iwal raquipänacun.) Siclagman chayaycur guechushancunata Davidga apachiran Judächo caycaj rejsinacushan auquincunaman. Guechushanta apachir willachiran: «Ichicllatapis yawarcäriy-llapa. TAYTA DIOSNINCHÏPA contrancunatami guechushcä» nir. Chaynömi apachiran Betelman, Neguevcho caycaj Ramotman, Jatirman, Aroerman, Sifmotman, Estemoaman, Racalman, Jerameelcho caj siudäcunaman, Queni runacunaman; Hormaman, Corasanman, Atacman; Hebronman. Yan'guincunawan unay chayashan marcacunamanga llapanman apachiran. Filistea runacuna pillyananpaj yaycapaycäriran Israelcunata. Chaura Israelcunaga gueshpir aywacuran. Gilboa jircacho aypalla runacuna wañuran. Filistea runacuna Saulta wamrancunatawan gatir guepanta aywaran. Wañuchiran Saulpa wamran Jonatanta, Abinadabta, Malquisuata. Nircorga Saul-llatana llapan gaticacharan. Lëcha jitajcuna Saulta chayaycachiran. Chaymi pasaypa mancharir yanapajninta niran: «Sabliquita jorgurcur tucsiramay juclla. Manami munächu juchasapacuna wañuycachimar cushicunanta.» Yanapajnenga Saulta tucsiyta mana munaranchu. Fiyupa manchacuran. Chaura Saulga quiquin sablinta jawircur jananman tunipaycuran. Saúl wañushata ricaycur yanapajninpis sablinta jawiycur quiquin tunipaycuran. Chaynömi Saulga quimsan wamrancunawan chay junajlla wañuran. Saulpa yanapajninpis wañuran llapan suldäruncunawan. Saulta y wamrancunata Filistea runacuna wañuchishanta y suldärucunapis gueshpir aywacushanta musyaycur Jezreel pampa chimpacho tiyaj Israel runacuna y Jordán mayu chimpacho tiyaj Israel runacunapis marcancunapita gueshpir aywacuran. Marcancunata chayno cachariycur aywacuptinmi Filistea runacunana chay marcacunacho tiyaran. Warannin junaj Filistea runacuna wañushacunapata imancunatapis apacunanpaj aywaran. Chaychöraj tariran Saulta quimsan wamrancunatawan Gilboa jircacho wañusha jitarpaycajta. Chaura umanta roguriycäriran. Nircur armancunata llapanta apacuran. Chaypitaga willacachiran intëru Filistea nasyunpa, llapan ïduluncuna cashan templucunacho runacunata willananpaj. Nircur Saulpa armancunataga Astoret diosapa templunman churaycäriran. Quiquin Saulpa cuerpuntaga waguiycäriran Bet-sancho caycaj tapyaman. Galaad particho caj Jabescho tiyaj runacunaga Saulta Filistea runacuna imano rurashantapis mayaycur mas jinyunnin caj runacuna parlacuran. Chaymi parlacarcärir warayllata aywaran Bet-sán tapyacho caycaj Saulpa cuerpunta y wamrancunapatawan apacunanpaj. Jabesman chayaycärachir rupaycärachiran. Nircur pampaycäriran jinan Jabesman, yöra chaquinman. Chaypitaga ganchis junajcama llaquicushpan Jabes runacuna ayunaran. Saúl wañushanpita Davidga Amalec runacunata binsiycur cuticuran Siclagman. Chaycho ishcay junaj goyaran. Warannin junäga Saulpa suldäruncunapita chayaran juc runa, fiyupa llaquicuywan röpanpis pasaypa rachir-ushasha, umanpis allpalla. David cajman chayaycorga rispitashpan gongurpacuran. David tapuran: «¿Maypitataj chayaycämunqui?» nir. Chaura niran: «Ichicllapami gueshpiycamushcä Israel suldärucuna pachacarashanpita.» Chaura David niran: «¿Imataj casha? ¡Llapanta willamay ari!» Niptin chay runa niran: «Israelcunami pillyapita gueshpir aywacusha. Paycunaga achcami wañusha. ¡Saulpis wamran Jonatanpis wañusha!» Willajta Davidga tapuran: «¿Imanöpataj musyanqui Saulpis Jonatanpis wañushanta?» nir. Chay runa niran: «Nogaga puriycashächo mana yarpashapita camacarä Gilboa jircaman. Chaychömi ricashcä Saultaga lansanman tuncacuycajta. Filistea runacunaga carrëtanwan y cawallun muntasha cajcuna jananchöna caycaran. Chay öra Saulga ticrarcur ricäramar gayamaran. Chaura noga aywashcä. Nircur ‹¿Pitaj canqui?› nimaran. Chaura noga willarä Amalec runa cashäta. Payga nimaran ‹Cayman shamuy. Juclla wañurachimay›. Payga wañuycarannami. Yangallanami cawaycaran. Chaymi ñaupanman witiycur wañuycachishcä. Yamajna caycajta ricar manami yarpashcänachu cawanantaga. Nircorga gamman apamunäpämi corönanta, brasalëtata jorgucurishcä tayta.» Chauraga Davidpis, yan'guincunapis fiyupa llaquicuypita röpancunatapis rachir-usharan. Fiyupa wagaran Saúl wañushanpita, Jonatán wañushanpita, Israel suldärucuna pillyacho pirdishanpita. Chaymi goyarpoj ayunaran. Chaypita Davidga willaj mösuta tapuran: «¿Gamga may runataj canqui?» nir. Chaura chay runa niran: «Nogaga cä Amalec nasyunpitami. Lagacamushcämi» nir. Davidga sinchipa niran: «Gamga ¿imanirtaj wañuchishcanqui TAYTA DIOS acrashan rayta?» Nircur yan'guinta gayarcur niran: «¡Canan öra wañurachiy!» Chaura Amalec runataga wañojpaj tucsiycuran. Davidna niran: «Quiquiquimi juchayöga canqui wañunayquipaj. Quiquiquimi willacushcanqui TAYTA DIOS acrashan rayta wañuchishayquita.» Saúl wamran Jonatanwan wañushanpita Davidga fiyupa llaquicur cantaran. Chay nishanta Judá runacunata yachachinanpaj niran. Llaquicur cantashanga isquirbiraycan Jaser libruchömi. Cantar niran: «¡Ay Israel, jircayquicunachömi alli caycajta ima-aycayquicunatapis illgächisha! ¡Fiyupami binsiycusha pillyay yachajcunataga! Filistea warmicuna mana cushicunanpaj, juchasapa warmicuna cushicuypita mana pinticachänanpaj Gat siudächo ama rimacuchunchu. Ascalonpa cällincunachöpis ama willacuychu. «¡Gilboa jirca, cananpitaga amana gamman imaypis tamyamuchunnachu! ¡Ni shullaypis yurichunchu! Gamga canqui wañushacuna jitaränan pampami. Chaychömi pillyay yachajcuna charashan escüdunpis lluchcar-ushasha casha. Chaychömi Saulpa chapacuna escüdunpis asëtin pishiptin mana chillapyashanachu. Jonatanpa lëchanga yawartarämi jorgurej. Saulpa espädanga aychatarämi rachirej. Paycunaga ollgojcunatami wañurgärachej. «Saultawan Jonatantaga runacuna amatarmi cuyaran. Paycunaga manami raquicashachu cawarpis ni wañurpis. ¡Ancacunapitapis masmi cörrej! ¡Liyuncunapitapis mas sinchimi caj! ¡Israel warmicuna fiyupa wagay Saulpäga! Payga lïnupita, murädu tëlapita röpata jaticoj. Gorinpawan burdasha cuyayllapajcunata jaticoj. «¡Imanöshi pillyashan jircacho binsiycusha pillyay yachajcunataga! ¡Jonatanpis wañusha altu jircachömi! ¡Jonatán, gampäga fiyupami llaquicuycä. Gamwanga fiyupami yachänacuranchi! ¡Fiyupami cuyamarayqui! Warmicunapa shongunpitaga mas alli shongumi cashcanqui. ¡Imanöshi binsiycusha pillyay yachajcunataga! ¡Armancunapis ushacashami!» Chaypita Davidga TAYTA DIOSTA tapucuran: «Tayta, Judächo caj siudäcunaman ¿maygallanmanga aywämanchu?» nir. Chaura TAYTA DIOS niran: «Au, ayway ari.» Niptin David tapuran: «¿Maygan siudämantaj aywäman?» nir. Tayta Diosna niran: «Hebronman ayway.» Chaura David aywacuran ishcan warminwan: Jezreelpita caj Ahinoamwan, Carmelpita caj Abigailwan. Abigailga caran Nabalpa biyüdan. Llapan yan'guincunatapis pushacuran warminta wamrancunatawan-cama. Chayar tiyacaycäriran Hebroncho caycaj marcacunaman. Judá runacunaga chayaycärir Davidta churaran paycunapa raynin cananpaj. Davidta willaran Galaadcho caycaj Jabes runacuna Saulta pampashanta. Chaymi Jabes runacunaman cachacuran: «TAYTA DIOS bindisyunta goycärishunqui mandajniqui Saulta cuyapashpayqui alli pampaycärishayquipita. TAYTA DIOSPIS gamcunata cuyapar alli ricaycärishunqui. Noga quiquëpis allimi ricashayquipaj allita rurashayquipitaga. Canan ichanga gamcuna sumaj balurchay. Saúl wañusha captinpis Judá runacuna nogatanami churamasha raynin canäpaj.» Abnermi ichanga Saulpa wamran Is-boset-tana ray cananpaj churaran Mahanaimman pusharcur. Abnerga caran Nerpa wamran, Saulpa mandaj suldärun. Chaura Is-bosetga ray car mandaran Galaadta, Gesurita, Jezreelta, Efrainta, Benjaminta, llapan Israel nasyunta. Israelpa raynin cayta gallaycushan öra Is-boset caycaran chuscu chunca (40) watayoj. Ishcay wata llapanpa raynin caran. Judá runacunami ichanga «rayninchi» niran Davidta. Chaynöpami Davidga Judá cajcunallapa raynin caran ganchis wata sojta quillan. Mandar tiyaran Hebroncho. Chaypita Abnerga Mahanaimpita aywar chayaran Gabaonman, Saulpa wamran Is-bosetpa suldäruncunawan. Sarviapa wamran Joabpis Davidpa suldäruncunawan Hebronpita aywaran. Ishcan tincupuraran Gabaoncho yacu ishtanqui cajcho. Joab pusharashan suldärucuna caycaran ishtanquipa jucaj-läduncho. Abner pusharashan caj suldärucunana caycaran ishtanquipa jucaj-läduncho. Abnerga Joabta niran: «Ishcanchïpita mösucuna llojshimuchun ñaupanchïcho pillyananpaj. Mä ¿mayganshi binsenga?» Chaura Joabga «Yä» niran. Chaura Is-bosetpa suldäruncuna llojshiran chunca ishcay (12) mösucuna ñaupaman. Davidpa suldäruncunapis chunca ishcay (12) llojshiran. Nircur cada-ünun contrancunawan umapita-cama charinacur sablinwan tucsinacuriran. Chaura jinan öra llapan wañuran. Chaypitami Gabaoncho caycaj partipaga jutin caran Helcat-hazurim. Chauraga chay junaj ishcan röpa fiyupa pillyaran. Aypalla runa wañuran. Abnertawan Israelcunataga Davidpa suldäruncuna binsiran. Davidpa cajcho carcaycaran Sarviapa quimsan wamrancuna Joab, Abisai, Asael. Asaelga fiyupa cörrej lluychu jäcoj jircapa cörrejnöraj. Paymi Abnerta mana cachaypa gaticurcur aywaran. Gaticachaycaptin Abnerga ticrarcur niran: «Gamga Asaelchaj canqui ari.» Chaura Asaelga niran: «Chaura pitaj cashäga.» Chaymi Abnerga niran: «Nogataga ama gaticachämaynachu. Mayganwanpis mösu-masillayquiwan charinacuyga. Imancunatapis guechurcur apacuy.» Niptinpis Asaelga jinalla gatiycaran. Chaura Abnerga yapay niran: «¡Ama gaticachämaychu! Wañuchinätachu munanquipis. Gamta wañurcacherga ¿ima nishätaj wauguiqui Joabtaga?» Asael mana cachariyta munaptin Abnerga lansanpa guepa caj puntanwan pachacho tucsiycuran wajtanpa päsaramunanyaj. Chaura jinan öra Asaelga pampaman tuniran. Chayllachönami wañuranpis. Asael wañushanman chayaycorga aywajcuna llapanmi ichiycoj ricananpaj. Chaypis Joabwan Abisaiga jinalla gaticachaycaran Abnerta. Inti yagacurcuptin chayaran Gabaonpita näni aywaj Ama lömaman. Chayga caran Gía parti chunyajcho. Chaycho Benjamín runacuna Abnerwan shuntacaran. Nircorga quiquin puntacho camaricuran. Chaypita Abner gayacuran Joabta: «¿Manachu imaypis cay wañuchinacuyga chawanga? Gamga ¿manachu yarpanqui wañuchinacuyga llaquicuyman churamänanchïta? ¿Imay örataj suldäruyquicunata ninqui runa-masincunata manana gaticachänanpaj?» nir. Chaura Joab niran: «Nogaga Diosninchïpa jutincho jurä. Tutalla rimacuptiquega canan öra manami suldärucuna gaticachäshunquimanchu caran. Manami imapis canmanchu caran.» Chayno nircur jinan öra Joabga niran trompëtancunata tucananpaj. Chaura llapan runacuna jinancho ichicaycäriran. Manana gaticacharannachu Israelcunata. Manana pillyarannapischu. Abnerga aywäshej runacunawan aywacuran Arabá pampallapa warayllata. Nänicunatapis dirichaycärir aywacur Jordanpa, Bitronpa päsashpan Mahanaimman chayaran. Joab Abnerta gaticachaycashanpita cachaycäriran. Nircur llapan suldäruncunata shuntaran. Yupanacuptin Davidpa mandaj suldäruncuna wañuran chunca isgunnin (19) Asaelta mana yupayllapa. Davidpa suldäruncunami ichanga wañuycärachiran quimsa pachac sojta chuncan (360) runacunata Abnerwan aywaj Benjamín runacunata. Asaelpa cuerpunta aparan Belenman. Chaychöga pampaycäriran papänin pamparashan uchcullaman. Chay chacaylla Joab llapan suldäruncunawan Hebronman aywacuran. Chaychöna pachataga warämuran. Chayno unaycamami pillyaran Saulpa faburnin cajcunawan Davidpa faburnin cajcunaga. Davidpa cajcunaga mas achcayaycaran. Saulpa cäga ushacaycaranna. Hebroncho tiyaycaptin Davidpa wamrancuna achca yuriran. Guechpa caj wamranpa jutinmi caran Amnón. Payga Jezreelpita caj warmin Ahinoampa wamranmi caran. Nabalpa biyüdan Carmelpita caj Abigailcho caran Quileab. Gesurpa raynin Talmaipa wamran Maacacho caran Absalón. Haguitcho caj wamran caran Adonías. Abitalcho caj wamran caran Sefatías. Eglacho caj wamran caran Itream. Paypis caran Davidpa warminmi. Chaycunami Davidpa wamrancuna yuriran mayurpita shullcacama Hebroncho tiyaycaptin. Chaynöllami pillyaga caycaran Saulpa faburnin cajcunawan Davidpa faburnin cajcuna. Saulpa cajchöga Abnertana runacuna mas alli ricaran. Saulpami Rizpa jutiyoj warmi chïnan caran. Chay caran Ajapa wamran. Juc cuti Saulpa wamran Is-bosetga Abnerta niran: «¿Imanirtaj papänëpa chïnanwan cacushcanqui?» Chaura Abnerga fiyupa rabyacurcur Is-boset-ta niran: «¡Nogaga manacaj allgutächu cä Judächöga! Canancamapis allimi goyashcä papäniqui Saulta sirbir. Famillyancunatapis, amistänincunatapis allimi ricashcä. Gamtapis manami Davidman entregashcächu. ¿Cananga gamrächu jusgamanqui ‹warmiwan juchatami rurashcanqui› nir? Canan ichanga Davidta yanapäshaj TAYTA DIOS aunishan cumlinanpaj. Man'chäga Tayta Dios castigamächun. Tayta Dios aunisha Saúl casta mandajcunata jitarinanpaj, Israelpawan Judäpa mandajnin Davidllana cananpaj. Chaura payllanami mandanga Danpita Beersebacama.» Chaura Is-bosetga ni juc shimipis mana rimacuranchu Abnerta manchacushpan. Abnerga Davidwanna alli ricanacuyta munar cachacuran «Sumaj parlacushun. Nogami llapan Israelcunata shacyächishaj gamllatana rayninpa ricashunayquipaj» nir. Davidna niran: «Nishayquino parlacushun ari. Ichanga shamunqui Saulpa wamran Micalta pushacurcur. Mana pushamorga ama chayamunquichu.» Is-bosetmanpis Davidga cachacuran «Warmï Micalta entregamay. Paytaga noga rucarä Filistea runacunapa pachac (100) pengayninpa punta garanwanmi.» Chaura Is-bosetga cacharan Laispa wamran Paltielpa warminta guechoj. Apacuptin Paltielga guepanta aywaran wagaraycar Bahurimcama. Chaychönami Abnerga «cuticuy» niran. Chaura Paltielga cuticuran. Chaypitaga Israel mayurcunata Abner niran: «Gamcunaga ñaupapitanami munarcaycashcanqui David rayniqui cananta. Cananga ray cananpaj churayna. TAYTA DIOSMI auniran ‹Sirbimajnë Davidtami yanapäshaj Israelcunata Filistea runacunapa munayninpita salbananpaj, llapan chiquejcunapita salbananpaj› nir.» Abnerga Benjamín runacunawanpis parlaran. Nircurmi Hebronman aywaran Israel runacuna, Benjamín runacuna imano yarpashantapis Davidta willaj. David caycashan Hebronman chayaran ishcay chunca (20) runacunawan. Chaura Davidga alli micuyta rurachiran llapan shamojcunapaj. Abnerga Davidta niran: «Cananga aywacushäna llapan Israelcunata shuntaj gamwan parlacunanpaj. Chayrämi tayta, munashayquino mandanquipaj.» Chaypita Davidga despacharan Abnerta. Chauraga allilla aywacuran. Joabwan Davidpa suldäruncunaga chay öraraj chayaramuran runacunata asaltaj aywashanpita. Ima-aycatapis aypallata apamuran contranta asaltashanta. Abnerga Hebronpita aywacushana caran David despachariptin. Llapan suldäruncunawan Joab chayaptin willaran Nerpa wamran Abner raywan parlacurir aywacushanta. Chaura Joabga raywan parlaj aywar niran: «Tayta ray, ¿imatataj rurashcanqui? Abner shamusha caycaptin ¿imanirtaj aywacunanpaj cachaycushcanqui? Tayta, gam ¿manachu musyanqui Nerpa wamran Abnerga engañashunayquipaj shamushanta? Payga shamusha imallata rurashayquitapis, mayllapa purishayquitapis musyapacojmi.» Davidwan parlashanpita llojshirir Joabga jinan öra cacharan Abnerta ashej. Chayta Davidga mana musyaranchu. Aywaj runacuna Abnerta cutichimuran Sira particho yacu pösu caycajpitana. Hebronman Abnerta chayaycachiptin Joabga aparan siudäman yaycuna puncupita juc-läduman ishcallan parlananpaj. Chaychöga wauguin Asaelta wañuchishanpita Joab wañojpaj pachapa tucsiycuran. David musyaycur niran: «Nerpa wamran Abnerta wañuchishanpitaga nogapis ni mandashä nasyun runacunapis juchaynajmi. Chaytaga TAYTA DIOSPIS musyanmi. Castïguga chayachun Joabman, llapan famillyancunatawan. Paycunaga gueshyanga purgasyunwan, leprawan. Pay famillyaga wegru cachun. Guërracho wañuchun. Muchupacajlla cachun.» Joabwan Abisaiga wañuchiran Abnerta, Gabaón pillyacho wauguinta Abner wañuchishanpitami. Chaypita Joabta yan'guincunatawan David niran: «Röpayquicunata rachir ushay. Nircorga jaticunqui gachga röpata. Abner wañushanpita wagay.» Nircur ray Davidga ayata gatiran. Abnerta pamparan Hebroncho. Pampashan puncucho ray Davidga fiyupa wagaran. Llapan runacunapis wagaran. Rayga llaquicuypita cantaran: «Abner ¿upata-jinachu wañuycachishurayqui? Maquiquipis manami watarashachu. Chaquiquipis manami manyarashachu. ¡Asaltantinömi wañuchisha-cashunqui! Mala-muertipami wañushcanqui» nir. Abnerpäga runacunapis jinalla wagarcaycaran. Chaypitaga runacuna aywaran manaraj inti yagaptin micunanpaj Davidta ruwaj. Chaymi Davidga jurashpan niran: «¡Dios fiyupa castigamächun manaraj inti yagaptin tantata car, ima micuyta carpis micuptëga!» Chauraga llapan runa tantiyacuran. Ray rurashanga llapanpäpis alli caran. Chay junaj llapan Israelcuna tantiyacuran Nerpa wamran Abner wañushanpita rayga juchaynaj cashanta. Chaypita rayga mandaj suldäruncunata niran: «Gamcuna musyashayquinöpis cananga Israelcho wañusha alli runa, mayur runami. Chaymi nogaga, Dios acrashan ray caycashpäpis Sarviapa wamrancuna Joabta y Abisaitaga wañuchicoj captin manchacömi. ¡Chaypita TAYTA DIOS castigachun!» Hebroncho Abner wañushanta mayaycur Saulpa wamran Is-bosetpaga balurpis mana carannachu. Llapan Israelcunapis fiyupa manchariran. Is-bosetwan caran ishcaj runacuna. Jucninpa jutin caran Baana, jucajpana Recab. Paycunaga caran asaltanticunapa mandajnin. Ishcan caran Beerot runa Rimonpa wamran. Benjamín trïbupitami caran. Beerotcho tiyajcunataga «Benjamín trïbupita» nir rejsej. Paycunaga Gitaimman gueshpir aywacuran. Chaychöga canancamapis lagacullarmi tiyarcaycan. Saulpa wamran Jonatanpa juc wamran caran. Chaypa jutin caran Mefi-boset. Paypa ishcan chaquin caran mancu. Mefi-boset pichga watayoj caycaptinmi Jezreelpita willacoj chayaran «Saulwan Jonatán wañusha» nir. Chaura wamra uywajnenga Mefi-boset-ta aparicurcur gueshpir aywacuran. Apurä aywaycashancho wamrata sajtaycuran. Chay cajllami chaquincuna mancuyacäcuran. Beerotcho tiyaj Rimonpa wamrancuna Recabwan Baanaga aywaran Is-bosetpa wasinman. Chayaran las-dösi inti fiyupa shanaycashan öra. Micuyta usharcur Is-boset puñuycaran. Wasi puncuta täpajpis rïguta wayraycashancho puñucäcusha caran. Chaynöpa mana pipis ricaylla Recabwan Baanaga yaycuran. Is-bosetga cämancho puñuycänaj. Chaura wañuycärachir umanta roguriycur apacuran. Nircorga Arabäman näni aywajpa warayllata aywaran. Is-bosetpa umanta aparan Hebroncho David caycashanman. Chayaycur Davidta niran: «Tayta ray, Saulpa wamran Is-bosetpa umantami apamushcä. Is-bosetga chiquishushpayqui wañuchiytami yarpapaycäshurayqui. Cananmi ichanga TAYTA DIOS camacächisha Saulpis wamrancunapis ushacänanpaj.» Chayno niptin David niran: «Ima llaquicuycunapitapis salbamaj TAYTA DIOSPA jutinchömi nogaga jurä. Ñaupataga ‹Alli willapatami apaycä› nir nogaman chayaycamur Saúl wañushanta willamaran. Chayno willapämashanpitami prësu charircur Siclagcho wañuchichirä. ¡Paypitaga mas fiyumi gamcuna canqui! ¡Juchaynaj runa wasincho puñuycaptinmi wañuchishcanqui! ¡Chaypitami cananga quiquiquita cay pachapitapis illgächishayqui!» Chayno nircur jinan öra Davidga «wañuchiy» niran mandaj suldäruncunata. Chaura paycuna wañurachiran. Maquinta chaquinta roguran. Nircur warcuycuran Hebroncho yacu pösu lädunman. Chayno rurarcur Is-bosetpa umanta aparcärir pamparan jinan Hebronman, Abner pamparashan uchcullaman. Chaypitaga llapan trïbu Israelcuna aywaran Hebronman Davidwan parlaj. Davidta niran: «Nogacunapis cä yawar-masiquimi. Saúl raynë captinpis gammi Israelcunataga maypa aywaptinpis pusharaj canqui. Gamtami TAYTA DIOSPIS nishurayqui: ‹Gammi acrashä Israelcunata pusharanquipaj mandanquipaj› nir.» Chaynömi Israelcunapa llapan mandajnincuna aywaycärir Hebroncho ray Davidwan parlaran. Chaura Davidga paycunawan parlacur «TAYTA DIOSPIS wiyaycämanchïmi» niran. Chaura paycunana asëtita wiñapashpan raynin cananpaj Davidta churaran. David caycaran quimsa chunca (30) watayoj ray cayta gallaycushan öra. Ray caran chuscu chunca (40) wata. Hebroncho goyar Judäcunallapa raynin caran ganchis wata medyan. Jerusalencho goyarna Israelcunapawan Judäcunapa raynin caran quimsa chunca quimsan wata. Ray Davidga munaynincho caj runacunawan aywaran Jerusalenman Jebús runacunata magaj. Chaymi Jebús runacunaga siudäman David yaycunanta mana riguishpan niran: «Gamga manami cayman yaycamunquipächu. Siudäman yaycamunayquitaga wegrucunallawan gapracunallanami ichipäshunqui.» Niycaptinmi Davidga Sión siudäta guechuran. Cananga Siontami «Davidpa siudänin» nin. Manaraj yaycurmi suldäruncunata David niran: « ‹Gapracuna y wegrucunalla ichipäshunqui› nimajninchïcunataga pasaypami chiquë. Cananga paycunata magananchïpaj yacu aywaj tünil-llapa chay marcaman yaycushun.» David chayno nishanpita-pachami imaypis nin: «Gapracunapis ni wegrucunapis Templuman ama yaycuchunchu.» Nircur Davidga chay siudächo tiyacuycuran. Jutintana churaparan «Davidpa siudänin» nir. Pata chaquinpitapis pergata jatarachiran. Intëru cantunpa curalachiran. Ima-aycapäpis munayniyoj TAYTA DIOS yanapaptinmi Davidga mas achcatana mandaycaran. Chaymi Tiro nasyunpa raynin Hiram cachamuran ruquincunata Davidwan parlaj. Paycunawan cachamuran carpintërucunata, rumi llagllajcunata. Aparan sedru guerucunata Davidpa palasyunta rurananpaj. Chaura David tantiyacuriran Israelcunapa raynin cananpaj TAYTA DIOS rasunpa churashanta. Davidga tantiyacuran Israelcunata TAYTA DIOS cuyashpan payta mas alli yanapaycashanta. Davidga Hebronpita Jerusalenman witicuran. Jerusalenchöna Davidga majachacaran mas juc warmicunawan. Chïnancunapis achca caran. Paycunacho wamrancuna caran ollgupis warmipis. Jerusalencho yurej wamrancuna caran Samúa, Sobab, Natán, Salomón, Ibhar, Elisúa, Nefeg, Jafía. Elisama, Eliada, Elifelet. Davidta Israelcuna raynin cananpaj churashanta musyaycur Filistea runacunaga chiquishpan ashej aywaran. Chayta mayaycur Davidga aywacuran pacacunanman. Chaura Filistea runacuna pachacuran Refaim pampacho. Chaymi Davidga TAYTA DIOSTA mañacur tapucuran: «¿Filistea runacunata magaj aywämanchu? Binsinäpaj ¿yanapämanquichu?» nir. Chaura Tayta Dios niran: «Ayway. Yanapäshayquimi binsinayquipaj.» Davidpis aywar chayaran Baal-perazimman. Chaychömi Filistea runacunata binsiran. Nircur niran: «Aypalla yacu aywajnömi TAYTA DIOSGA contrancunapa chaupinpa päsanäpaj camacächisha.» Chaypitami pillyashan partita jutichaparan Baal-perazim nir. Filistea runacunaga ïduluncunata cachariycur gueshpiran. Davidnami aywäshej runacunawan shuntaran. Filistea runacunaga cutiycärir yapay tiyacaycäriran Refaim pampacho. Chaymi Davidga TAYTA DIOSTA yapay tapucuran. TAYTA DIOSNA niran: «Ñaupanpaga ama yaycuychu. Guepanpa yaycuy. ‹Bálsamo› yöracuna caycashan cajman chayaycorga mayanquipämi yöracunapa jananpa runa aywaycajtano. Chaura jinan öra pillyaj yaycunqui. Chayga canga musyanayquipämi. Nogaga gamcunapa ñaupayquitami aywashaj Filistea runacunata wañuchinäpaj». Davidga TAYTA DIOS nishanno ruraran. Chaynöpami Filistea runacunataga Gabaonpita Gezercama wañuchiran. Chaypita yapaypis Davidga shuntaran Israel suldärucunata, quimsa chunca warangata (30,000). Chay suldäruncunawanmi Davidga aywaran Judächo caycaj Baalaman chaypita munayniyoj Tayta Diospa babulninta apacunanpaj. Querubín anjilcunapa chaupinchömi TAYTA DIOSPA jamanan caycan. Mushoj carrëtaman Tayta Diospa babulninta churaran. Nircur Abinadabpa wasinpita aparan. Paypa wasenga caycaran puytush lömacho. Abinadabpa wamrancuna Uzawan Ahionami Diospa babulninta apaptin ñaupaparan. Carrëtapa ñaupallanta aywaran Ahioga. *** Davidpis llapan Israelcunawan aywaran Diospa babulninpa ñaupanta llapan callpanwan cantashpan, pinticachashpan; arpacunata, arpano salteriota, panderëtata, shaj-shajyajcunata, latilluta tucashpan. Naconpa ëranman chayar chutaj buyicuna tapricaran. Chaymi Uzaga Diospa babulninman ayparcuran tucnananpaj. Tucnarcushanpita TAYTA DIOSGA rabyacurcuran. Chaymi jinan öra Uzata wañurachiran babulnin ñaupancho. Davidga fiyupa rabyaran Uzata TAYTA DIOS wañuchishanpita. Chaypitami chay pachata jutichaparan «Pérez-uza» nir. Canancamapis chayllami jutin. Chay junaj Davidga TAYTA DIOSTA manchacushpan niran: «¡TAYTA DIOSPA babulninta wasëman manami apämanchu!» Siudäninman TAYTA DIOSPA babulninta manana apayta munarannachu. Chaymi niran Obed-edompa wasillanman churananpaj. Chay runaga caran Gat runami. Chaura TAYTA DIOSPA babulnenga quimsa quilla cacuran Obed-edompa wasincho. TAYTA DIOSGA bindisyunta goran Obed-edomta, llapan famillyancunata. Chaypita ray Davidta willaran «Diospa babulnin Obed-edompa wasincho captin llapan famillyancunata, ima-aycantapis TAYTA DIOS bindisyunta gosha» nir. Chaymi Tayta Diospa rabyaynin päsashanta tantiyacushpan Davidga aywaycur Tayta Diospa babulninta Davidpa siudäninman witichiran. Tayta Diospa babulninta apajcuna sojta japayta llojshircuptin Davidga sacrifisyupaj pishtaran juc töruta, juc wera carnita. Davidnami lïnu efod jatisha TAYTA DIOSPA babulninpa ñaupanta aywaycaran cushicushpan gachwaraycar. Davidpis, llapan Israelcunapis TAYTA DIOSPA babulninta aparcaycaran fiyupa cushicuypita gaparpar, trompëtacunatapis tucashpan. TAYTA DIOSPA babulninta Davidpa siudäninman chayachiptin Saulpa wamran Micalga bentänapa watgarcuran. Ray Davidta ricaran cushicur TAYTA DIOSPA babulninpa ñaupancho pinticachaycajta. Chaymi Davidtaga shongullancho jamurparan. TAYTA DIOSPA babulninta apaycur churaran tolduman. Chaytaga David mayna rurachisha caran babul churaränanpaj. Chayman churaycur David jinan öra rupachina sacrifisyuta y alli goyaypita sacrifisyutapis TAYTA DIOSPAJ rupachiran. Llapan rurayta ushaycur, ima-aycapäpis munayniyoj TAYTA DIOSPA jutincho llapan runacunata bindisyunta goran. Nircur llapan chaycho caycaj Israel runacunataga ollguta, warmitapis aypuran juc tantata, pedäsu aychata, päsas tantatapis. Chaypitanaga llapan cuticuran wasinman-camana. Davidpis wasinman cutiran famillyancunata bindisyunta gonanpaj. Saulpa wamran Micalga tariparcur runan Davidta ashlliran: «Uyway warmicunapa ñaupancho galaypa-galar pinticachar ¿allichi ray rurasha?» nir. Chaura David niran: «Au rasunpami, nogaga gachwashcä, ichanga TAYTA DIOSPA ñaupanchömi. Nogataga TAYTA DIOSMI acramasha papäniquipa, llapan famillyayquicunapa ruquin Israelcunapa raynin canäpaj. Chaynöpami nogaga gachwashcä TAYTA DIOSPA ñaupancho. Cananpitaga masrämi manacajno rurashäpis. Yarpashayquino manacajpis cashaj. Ichanga ‹uyway warmicuna› niycashayquirämi rispitamanga.» Micalnami wañunancama wawata mana tariranchu. Ray David tiyaycaran palasyuncho. Llapan contrancunapis mana rimapänanpäna TAYTA DIOS camacächiran. Profëta Natanta David niran: «Ricashayquinöpis, nogapa palasyöga alli, sedru guerupitami. Diospa babulnenga toldu rurillancho caycan.» Chaura Natán niran: «Imatapis ruray gam yarpashayquino ari. Gamtaga TAYTA DIOSMI imachöpis yanapaycäshunqui.» Chay chacayllami Natanta TAYTA DIOS niran: «Ayway sirbimajnë Davidman. Willanqui noga nishäta: ‹Manami gamchu rurapämanquipaj tiyanä Templuta. Israelcunata Egiptupita jorgamushä junajpita-pacha manami goyashcächu templucunachöga. Imaypis purishcä toldullachömi. Juc Templuta sedru guerupita rurapämänanpäga juezcunata imaypis manami nishcächu. Paycunataga Israelcunata mandananpämi churarä.› «Chaymi sirbimajnë Davidta ninqui ima-aycapäpis munayniyoj TAYTA DIOS cayno nishäta: ‹Gamtaga nogami jorgushcä jircacho uyshata michiycajta. Nircurmi churashcä acrashä Israelcunapa raynin canayquipaj. Maypa aywaptiquipis yan'gashcä. Llapan chiquishojcunatapis ushajpaj illgächishcä. Nogami yanapashcä cay munducho caj munayniyojcunano rejsisha canayquipaj. Camarishcä juc pachata acrashä Israel runacunapäpis. Quiquinpachöna tiyananpaj churashcä. Chaychöga manami pipis rimapangachu. Fiyu runacunapis manami ñaupatanöga ñacachengachu. Cuyashä Israel runacunata unay magaran churashä juezcuna mandashan wichanpita-pachami. Chaynöllami gamtapis yanapäshayqui llapan contrayquicuna achäquita mana ashipäshunayquipaj. Gam wañuptiquinaga wamrayquitanami churashaj ray cananpaj. Paymi rurapämangapaj juc Templuta. Paypita mirajcunami imaycamapis mandangapaj. Nogami cashaj taytan. Paynami canga wamrä. Imatapis mana allita ruraptenga castigashäpaj. Papänin wamranta castigashannömi castigashaj. Ichanga cuyapäshämi. Manami Saultanöchu rurashaj. Payta jitarircurmi gamtana ruquin churashcä. Chaymi gampita mirar aywajcunata imaypis yanapäshaj raycuna cananpaj.› » Natanga Davidta willaparan imanöpis Tayta Dios musyachishanta. Chaura ray Davidga TAYTA DIOSPA ñaupanman yaycurcur niran: «TAYTA DIOS, nogaga manacajllami cä. Famillyäcunapis manacajllami. ¿Imanöpataj caycama chayachimanqui? ¡Jananmanpis aunimashcanqui shamoj watacunacho nogapita mirajcuna munayniyoj cananpaj! ¡Manami ni pï runapis gamnöga ruranmanchu TAYTA DIOS! «¿Imatanataj masta nëman? TAYTA DIOS, gamga musyaycanquimi imano cashätapis. Tayta, cuyamashpayquimi musyachimashcanqui llapan chay aunimashayquicunata cumlinayquipaj cashanta. «¡TAYTA DIOS, gamga fiyupa munayniyojmi canqui! Gamnöga manami pipis canchu. Gampita mas juc diosga manami canchu. Manami wiyashcäcunapischu juc dioscuna cashantaga. Acrashayqui Israel nasyunnöga manami juc canchu. Paycunallatami cay pachachöga acrashcanqui. Tayta Dios, gammi salbashcanqui acrashayqui runacuna cananpaj. Nircorga munayniyoj cayman churashcanqui quiquincunapa maquinwan milagrucunata rurashpayqui. Egiptupita jorgamushayqui runacunapa ñaupanpita gammi jitarishcanqui waquin nasyun runacunataga diosnincunatawan. Gammi camacächishcanqui Israelcunaga imaycamapis acrashayqui cananpaj; gam TAYTA DIOS, imaycamapis Diosnin canayquipaj. «TAYTA DIOS, chauraga nogata, wamräcunata aunimashayquita ama gongaychu ari. Llapan nishayquita cumliycullay. ¡Gamga imaypis alabasha caycullay! ‹¡Munayniyoj TAYTA DIOSMI Israelcunapa Diosnenga!› nichun runacunapis. ¡Nogapita mirajcunapis yanapaptiquega allimi goyanga! «Munayniyoj TAYTA DIOS gammi tantiyachimashcanqui nogapita mirar aywajcuna imaypis raycuna cananpaj cashanta. Chayno captinmi sirbishojniqui car chay aunimashayquita cumlinayquipaj mana manchaypa gamta mañacamö. TAYTA DIOS, gamga canqui Diosmi. Gamga rasun cajllatami ninqui. Nogatapis aunimashcanqui cuyapämänayquipämi. TAYTA DIOS cananga sirbishojniquipita mirajcunata bindisyunta goycuy ari. Chaynöpami paycunaga imaycamapis maquiquicho canga. Gammi aunishcanqui. Bindisyunniquiwanmi famillyäcunaga imaycamapis alli goyangapaj.» Chaypitaga David pillyar binsiran Filistea runacunata. Filistea runacunata binsir Meteg-Ama siudätapis maquincho chararan. Moab nasyun runacunatapis binsiran. Paycunatami chojpayllapa pampaman lätachiran. Chay lätaraycajcunatami quimsa pachacho icsisha curdilwan tupuran. Ishcay pachacho icsisha cajman chayajta wañuchiran. Puchoj cajtana mana wañuchiranchu. Chaynöpami Moab runacunaga ricacuran Davidpa munayninchöna. Paycunataga impuestutapis pägachiran. Davidga binsiran Rehobpa wamran Hadad-ezertapis. Payga caran Sobapa raynin. Hadad-ezertaga binsiran Éufrates mayu caj-lä partita shuntayta munaycaptin. Paycunata Davidga prësu chariran waranga ganchis pachacnin (1,700) cawallu muntädu purej suldärucunata, chaquipa purejtana ishcay chunca warangata (20,000). Carrëta garchaj cawallucunapa ancuncunatapis cuchurgäriran. Pachac (100) carrëtata garchananpaj cajllata cachaycuran. Davidwan pillyaptin Soba nasyunpa raynin Hadad-ezerta yanapänanpaj Siria nasyunpita suldärucuna chayaran. Jina cajtami paycunatapis ishcay chunca ishcay waranga (22,000) suldärucunata wañuchiran. Nircurmi Davidga suldäruncunata churaran Damasco siudäta mandananpaj. Chaura Siria runacunaga Davidpa munayninchöna caycaran. Impuestutapis pägaranna. Chaynömi TAYTA DIOSGA Davidta yanaparan maypa aywashanchöpis binsinanpaj. Nircur Davidga guechuran goripita charashan chapacuna escüduncunatapis Hadad-ezerpa mandaj suldäruncunapata. Jerusalenman apacuran. Hadad-ezerpa siudänincuna Betacho Berotaicho aypalla runsin caycajtapis apacuran. Hamatpa raynin Toi mayaran David Hadad-ezerpa llapan suldäruncunata binsishanta. Chaymi wamran Joramwan apachiran guellaypita, runsipita, goripita rurasha cösacunata Davidwan alli ricanacunanpaj. «Hadad-ezerta allichömi binsishcanqui» niran. Toipis Hadad-ezerpa contran pillyanyaranmi. Binsishan nasyuncunapita chasquishan guellayta goritaga ray David churaran TAYTA DIOSPÄMI. Toi apachishantapis Tayta Diospämi churaycuran. Chay shuntashancunami caran Siria nasyunpita, Moab nasyunpita, Amón nasyunpita, Filistea nasyunpita, Amalec runacunapita y Soba nasyunpa raynin Hadad-ezerpita. Davidga Cachi Pampacho Edom runacunata wañuchiran chunca pusaj warangata (18,000). Chaymi Davidpäga runacuna fiyupa almiraran. Nircur Davidga mandananpaj suldäruncunata churaran intëru Edom nasyunman. Chaura llapan Edom runacunaga Davidpa munaynillanchöna caycaran. Maypapis aywaptin Davidtaga TAYTA DIOS yanapaj pitapis binsinanpaj. Davidga llapan Israelcunapa raynin cashpan llapanta iwalmi ricaran. Alli arregluta ruraj. Pitapis mana chapajchu. Llapan suldärucunapa mas mandajnin caran Sarviapa wamran Joab. Ahiludpa wamran Josafatna caran raypa secretaryun. Ahitobpa wamran Sadoc y Abiatarpa wamran Ahimelecna caran cüracuna. Seraiasna caran actaman isquirbej. Joiadapa wamran Benaianami caran Ceret runacunapawan Pelet runacunapa mandajnin. Davidpa wamrancunana caran cüracuna. Juc junaj Davidga tapuran: «Saulpita mirajcuna ¿caycanrächuraj Jonatán-raycu yanapänäpaj?» nir. Juc runa caran Saulpa famillyancunata sirbej. Jutin caran Siba. Chay runata willaran Davidman aywananpaj. Siba chayaptin rayga tapuran: «¿Gamchu canqui Siba?» nir. Chaura Siba niran: «Nogallämi cä tayta.» Ray tapuran: «¿Caycanrächu Saulpa famillyancuna jucnayllapis? Caycaptinräga noga yanapäshaj imallawanpis Tayta Diospa jutincho.» Niptin Siba niran: «Au, caycanrämi jucnayllaga Jonatanpa wamran, ishcan chaquin wegru, puriyta mana puydej.» Chaura ray tapuran: «¿Maychötaj caycan?» nir. Sibanami niran: «Lo-debarchömi, Amielpa wamran Maquirpa wasincho.» Chaura ray Davidga juclla cacharan Lo-debarpita apamunanpaj. Mefi-boset caran Jonatanpa wamran, Saulpa willcan. Payga Davidman chayar fiyupa rispitashpan umpuycuran. Chaura Davidga «¿Mefi-bosetchu canqui?» niran. Paynami niran: «Nogallämi cä tayta.» Niptin Davidga niran: «Ama manchacamaychu. Nogaga papäniqui Jonatanwan allimi ricanacurä. Chaymi gamtapis alli ricashayqui. Micur upur iwal goyäshun. Chachayqui Saulpa chacrancunatapis cutichishunquimi.» Chaura Mefi-bosetga umpuycur niran: «Nogataga ¿imanirtaj fiyupa cuyapämanqui? Nogaga cä wañusha allgunömi.» Chaypis rayga gayaran Saulpa unay sirbintin Sibata. Nircur niran: «Patrunniqui Saulpataga quiquinpatapis famillyancunapatapis willcan Mefi-boset-tanami cutiycachishcä. Chaymi cananga gam llapan wamrayquiwan uywayniquicunawan arunqui payllapäna. Chayno chacracho wayushancunatapis churanqui patrunniquipa famillyancuna cawananpaj. Willcan Mefi-boset ichanga nogawan iwal miconga.» Sibaga caran chunca pichga (15) wamrayoj, ishcay chunca (20) uywayniyoj. Paymi niran: «Tayta, nogaga llapan nimashayquitami rurashaj.» Mefi-bosetga raypa wasincho micoj wamran-japuy. Mefi-bosetpaga caran juc ollgu wamran. Jutin caran Micaía. Sibapa wasincho tiyajcunaga llapan sirbiran Mefi-bosetllatana. Ishcan chaquin wegru Mefi-bosetga tiyacuran Jerusalenllacho. Raywan iwal imaypis micoj. Chaypita mas unayllataga wañuran Amón runacunapa raynin Nahas. Chaura ruquin quëdaran wamran Hanunna. Davidga yarparan «Hanunpa papänin Nahas allimi ricamaran. Nogapis wamranta alli ricashaj» nir. Chayno yarparmi Davidga suldäruncunata cacharan Hanunta shogananpaj. Davidpa mandaj suldäruncuna Amón nasyunman chayaptin Amoncho mandajcunaga mandajnin Hanunta niran: «Tayta, ¿gam yarpanquichu, papäniqui wañushanpita shogashunallayquipaj David suldäruncunata cachamushanta? ¡Manami chaypächu canga! Shamusha canga imano cashantapis ricapacoj, siudäta tumapacoj, nircur illgächimänanchïpaj.» Chaura Hanunga niran: «Davidpa suldärucunata prësu charircur shaprantapis pullanta garaypa rutuy. Röpantapis siqui-patanpita uraman rogupariy.» Chaura chayno rurarcärir garguriran. Suldäruncuna pasaypa pengacusha cutiycämushanta musyaycur Davidga runacunata cacharan shuyaj «Jericó marcallacho goyapäramuy shaprayqui wiñanancama. Chaypitaraj cutimunqui» nir. Chayta rurariycur Amón runacunaga cuentata gocuran Davidta fiyupa rabyachishanta. Chaymi pägaypa pushamuran ishcay chunca waranga (20,000) suldärucunata Siria nasyunpita, Bet-rehob partipita, Soba partipita. Maacapa raynin aywaran waranga (1,000) runacunawan. Chunca ishcay waranga (12,000) aywaran Is-tob runacunapis. Chayta mayaycur Davidpis cacharan Joabta llapan suldäruncunatawan. Amón runacuna aywar camaricuran pillyananpaj, siudäman yaycuna puncucho. Siriacho caycaj Soba, Rehob suldärucuna, Is-tob, Maaca suldärucuna jircacho camaricuran. Chaypita Joabga musyaran guepapita ñaupapita yaycapänanta. Chaymi acraran mas allinnin Israel suldärucunata. Nircur camaricuran Siria runacunata ichipänanpaj. Nircorga waquin suldärucunata churaran wauguin Abisaipa munayninman Amón runacunata ichipänanpaj. Nircur niran: «Siria runacuna nogata binsimajnöna captenga shamunqui yanapämänayquipaj. Amón runacuna gamta binsishojnöna cashuptiquega shamushaj yanapänäpaj. Ama manchacuychu. Tayta Diosninchïpa marcancuna-raycu, nasyunninchi-raycu pillyashun mana manchacuypa. TAYTA DIOSGA yarpashanta camacächichun.» Joabga aywaran llapan suldäruncunawan Siria runacunata magaj. Chaura Siria runacunaga gueshpir aywacuran. Siria runacuna gueshpejta ricar Amón runacunapis Abisaipita gueshpir siudäman yaycucaycäriran. Chaura Joab pillyayta cachaycur Jerusalenman cuticuran. Israelcuna binsishanta tantiyacurir Siria runacunaga yapay shuntacaran. Hadad-ezerga gayachiran Éufrates mayu wajtancho tiyaj Siria runacunata Helamman. Paycunapa ñaupantami aywaran Hadad-ezerpa mandaj suldärun Sobac. Aywaycashanta willaptin Davidga llapan Israelcunata shuntacurcur jinan öra aywaran. Jordán mayuta päsarir chayaran Helamman. Chaycho Siria runacuna Davidwan tincupurar pillyaran. Pillyaycashancho Israelcunapita gueshpiran. Davidga wañuycachiran chuscu chunca waranga (40,000) muntädu pillyajcunata, pillyapaj caj carrëtanwan cajtaga ganchis pachacta (700). Siriapa mandaj suldärun Sobactapis wañojpaj tucsiycuran. Chaura jinancho wañuran. Hadad-ezerta yanapajcunaga Israelcuna binsiptin manana masga rimaparannachu. Israelcunawanga allina goyaran. Israelcunapa munayninchöna caran. Chay junajpita-pacha Siria runacunaga fiyupana manchacuran Amón runacunata yanapayta. Chaypita watataga custumrin cashanno raycuna pillyaj llojshinan wichan Davidga cacharan Joabta, llapan mandaj suldäruncunata, Israel suldärucunata. Paycuna ushajpaj wañuchiran llapan Amón runacunata. Nircur Rabá siudäta curalacaycäriran. Davidga Jerusalenpita mana llojshiranchu. Juc junaj tardipaypa puñushanpita jatarcur Davidga puricachaycaran wasin janancho. Niycashanchömi ricäriran cuyayllapaj warmi bäñacuycajta. Pï cashantapis David tapucuptin willaran: «Eliampa wamran Betsabëmi. Het runa Uriaspa warminmi» nir. Chay warmiga quilla gueshyanpita limyu cananpaj chayraj bäñacuycaran. Davidga cacharan Betsabëta pushapänanpaj. Chay warmiwan cacuran. Nircur warmiga wasinman cuticuran. Warmiga gueshyaj ricacur Davidta willachiran. Chaura Davidga Joabman cachacuran «Het runa Uriasta cachamuy» nir. Joabga Uriasta cacharan. Chayaptin David tapuran «¿Imanötaj caycan Joab y suldärucuna? ¿Imanötaj caycan pillya?» nir. Nircorga niran: «Wasiquiman aywacuy. Jamapäramuy.» Urías aywacuriptin rayga guepanta alli micuyta apachiran. Wasinman aywananpa ruquin Uriasga palasyu puncullacho wararan täpaj suldärucunawan iwal. Wasinman Urías mana aywashanta willaptin David tapuran: «Carupita shamusha caycarga ¿imanirtaj mana aywashcanquichu wasiquiman?» nir. Niptin Urías niran: «Diospa rispitädu babulninpis, Israel, Judá suldärucunapis tiyaycan ramädacunallachömi. Mandajnë Joabpis, waquin suldäruyquicunapis jircallachömi puñurcaycan. ¿Chayno paycuna carcaycaptinchuraj nogaga wasëman aywaycur micurcur upurcur warmëwan cacushaj? ¡Ñaupayquichömi jurä. Chaytaga manami rurashächu!» Chaura David niran: «Canan junäga goyäshunraj. Warami ichanga cutinquina.» Chaynöpami Uriasga Jerusalencho goyaran warannin junajcama. Davidga iwal micunanpaj upunanpaj gayaran. Nircorga machächiran. Chacaymannaga Urías aywar puñucuycuran palasyuta täpaj suldärucuna caycashallancho. Wasinmanga mana aywaranchu. Warannin tuta Davidga cartata ruraran Joabman. Uriasllawan apachiran. Cartachöga niycaran: «Fiyupa pillya cashan cajcho Uriastaga churanqui ñaupa-puntaman. Nircur quiquillanta cachaparinqui wañunanpaj.» Cartacho David chayno niptinmi Joabga Rabá marcaman magaj yaycushpan mas jinyuyoj contran suldärucuna cashanman Uriasta pillyananpaj churaran. Siudäta täpaycajcuna illajpita llojshimuran Joabta ichipänanpaj. Pillyachöga juc ishcay Davidpa mandaj suldäruncuna wañuran. Uriaspis wañuran. Joabga Davidman cartata apachiran imano pillya cashallantapis willar. Cacha aywajta sumaj yachachiran: «Pillya imano cashantapis llapanta willaycuptiquega capaschari rabyacurcur tapushunquimanpis ‹¿Imapätaj alläpa yaycurayqui perga chaquinyäga? ¿Gamcuna manachu musyashcanqui tapyapita imatapis jitarpamunanta? ¿Tebes siudächöpis manachu Gedeonpa wamran Abimelecta juc warmilla wañuchiran? Wañuran perga jananpita mulinu rumi chayaptin. Chayta musyaycarga ¿imapätaj gamcuna tapya ñaupanman yaycurayqui?› nir. Chaura gamga ninqui ‹Mandaj suldäruyqui Het runa Uriaspis wañushami.› » Cachaga David cajman chayaycur willaran llapanta Joab yachachishannölla. Chaura Davidga änir rabyacuycuran Joabpaj. [Chaymi cacha chayajta niran: «¿Imapätaj alläpa yaycurayqui perga chaquinyäga? ¿Gamcuna manachu musyashcanqui tapyapita imatapis jitarpamunanta? ¿Tebes siudächöpis manachu Gedeonpa wamran Abimelecta juc warmilla wañuchiran? Wañuran perga jananpita mulinu rumi chayaptin. ¿Imapätaj gamcuna perga chaquincamaga yaycurayqui?»] Chaura cachaga niran: «Nogacunataga pampaman llojshircamur suldärucuna gaticachaycämaranmi. Nogacunapis ticrapur gatishcä siudä puncucama. Chaychöna lëchata jitay yachajcuna perga jananpita suldäruyquicunata illapamuran. Juc ishcay mandaj suldäruyquicunata wañuchisha. Het runa Uriastapis wañuchisha.» Chaura Davidga cachata niran: «Joab ama yarpachacuchunchu. Pillyaga chaynömi. Cananga mas rabyawanraj siudäman yaycuchun llapanta illgächinanpaj. Gampis Joabta shacyächiy.» Runan wañushanta mayaycur Uriaspa warmenga llaquicuran. Llaquicushan päsariptin Davidga cacharan Uriaspa biyüdanta pushapänanpaj. Palasyunman chayaptin majachacaran. Betsabëga Davidpata gueshyacuran ollgu wamrata. David chayno rurashanga TAYTA DIOSPAJ mana allichu caran. TAYTA DIOSGA David cajman cacharan profëtan Natanta. Natanga chayaycur Davidta niran: «David, juc siudächömi ishcaj runa tiyasha jucnin rïcu, jucninna pobri. Rïcupaga aypalla caran uyshapis, wäcapis. Pobripaga mana imanpis caranchu. Jucnaylla rantishan uysha-mallwan caran. Uysha-mallwaga jatunyasha wasillancho quiquinwan wamrancunawan iwal. Iwal micusha. Chay pusillullapita yacutapis upoj. Mellgayllancho puñuchejpis. Chay runaga amatar cuyasha warmi wamrantanöraj. Chaypita juc cuticho rïcu runamanga gorpan chayasha. Rïcu runaga mana munaranchu gorpanta garananpaj quiquinpa uyshanta, ni wäcantapis gastayta. Quiquinpata gastananpa ruquin pobri runapa uysha-mallwanta guechurcur micuyta rurasha gorpanta garananpaj.» Chaura Davidga chay runapaj fiyupa rabyacuycuran. Chaymi Natanta niran: «TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä. Chayta rurajtaga pitapis wañuchinman. ¡Mana cuyapaypa rurashanpita chay uysha-mallwanpa ruquinta cutichichun chuscuta!» Chaura Natanga niran: «¡Gammi chay runaga canqui! Israelcunapa TAYTA DIOSNENGA caynömi nisha: ‹Gamtaga acrashcä Israelcunapa raynin canayquipaj. Salbashcä Saúl wañuchishunayquipaj caycaptinpis. Saulpa ruquin ray canayquipäpis churashcä. Warmincunatapis munayniquiman churamushcä. Israeltawan Judätapis munayniquiman churashcä. Chaycuna pishiptenga mastami ima-aycatapis yapäman caran. Willapashätaga ¿imanirtaj mana cäsushcanquichu? Mana munashätami rurashcanqui. Het runa Uriastami wañuchishcanqui Amón runacunapa maquinwan. Nircorga warminwanpis tiyacurcushcanqui. Het runa Uriaspa warminta warmiquipaj charicurcushpayqui manacajmanmi churamashcanqui. Chaypitami imaypis wasiquichöga wañuchinacuylla canga. Noga nishäga rasunpami cumlenga. Quiquiquipa famillyayqui contrayqui jatarinanpämi camacächishaj. Llapan ricaymi famillyayquimanna warmiquicunata entregashaj. Paymi llapan ricay warmiquicunawan caconga. Gam pacayllapa rurasha captiquipis nogaga llapan Israelcunapa ñaupancho junajpami camacächishaj.› » Chaura Davidga jucha rurashanta tantiyacur Natanta niran: «TAYTA DIOSPA contranmi juchata rurashcä.» Natán niran: «Gamtaga manami juchayquipita TAYTA DIOS castigashunquipächu. Manami wañunquipäpischu. Ichanga TAYTA DIOSTA fiyupa rabyachishayquipitami chayraj yurisha wamrayqui wañonga.» Wasinman Natán cuticuriptin Uriaspa warmincho caj Davidpa wamran fiyupa gueshyananpaj TAYTA DIOS camacächiran. Chaura Davidga wamranpaj amatarmi Diosta ruwacuran. Ayunaran. Waray-waray gala pampallacho puñuran. Wasincho tiyaj auquincuna aywaycur ruwaj jatarinanpaj. Ruwaptinpis mana munajchu. «Micushun» niptinpis mana munajchu. Chaypita ganchis junajtaga wamra wañuran. Chaymi mayur uywaynincunaga Davidta willayta manchacuran «Wamran cawaycaptin parlapashapis manami wiyamaranchïchu. Cananga ¿imanöpataj nishun wamra wañushanta? ¡Willaycushaga imatapis ruracurinmanmi!» nir. Mayur uywaynincuna quiquin-pura yachayllapa parlajta ricar Davidga tantiyacuran wamra wañushanta. Chaymi tapuran: «¿Wamra wañushanachu?» nir. Paycunana niran: «Au, wañushanami.» Chaura Davidga jatariran pampapita. Bäñacurir, perfümita pichucurir röpantapis rucacuran. Nircur TAYTA DIOSPA wasinman yaycuycur Tayta Diosta aduraran. Wasinman aywarcurna micuyta mañacurcur micuran. Chaura uywaynincunaga tapuran: «¿Imatataj ruranqui tayta? Wamra cawaycaptinräga ayunar wagallar caycashcanqui. Wamra wañuycuptin ichanga jatarcur micuytana gallaycunqui» nir. Davidna niran: «Wamra cawaycaptenga yarparä TAYTA DIOS cuyapämashpan wamrata allchacächinantami. Chaymi llaquicuypita ayunar wagashcä. Wañushana caycaptinnaga ¿imapänataj ayunashäpis? Nogaga mananami cawarachëmannachu. ¡Nogami ichanga aywashaj paywan tincoj. Payga mananami cutimonganachu tincunäpaj!» Chaypita David aywaran warmin Betsabëta shacyächej. Watucoj aywar Betsabëwan cacuran. Chaypita gueshyacuran ollgu wamrata. Davidga jutinta churaparan «Salomón» nir. TAYTA DIOSGA chay wamrata cuyaran. Chaymi profëta Natanwan TAYTA DIOS willachiran wamrapa jutinta «Jedidías» nir churapänanpaj. Chaycama Joabga yaycucuycuran Amón runacuna tiyaycashan Rabá siudäman. Quiquin mandaj jamaraycashan siudäta charinanpaj caycashancho Davidta willachiran: «Rabá runacunawanmi pillyarcaycashcä. Maynami charishcä siudäman yacu yaycunan cajta. Tayta, cananga shuntay waquin suldärucunata. Nircur yaycuy siudäta charinayquipaj. Chaura nogaga manami yaycushänachu charinäpaj. Chaynöpami siudätaga nogapa jutëta mana churapangachu.» Chaura Davidga llapan suldäruncunata shuntacurcur jinan öra aywaran. Nircur Rabá siudäta charicurcuran. Rabäpa rayninpa umancho caycaj gori corönanta guechuran. Chayga caran cuyayllapaj rumicunawan tacuchiypa burdasha. Corönaga lasaran quimsa chunca quimsan (33) quïlumi. Chayta Davidta jatiparan. Davidga siudäpita jorguran aypallata imatapis mas alli cajcunata. Siudächo quëdaj runacunatapis jorguran. Nircur aruchiran pïcucunawan ojtiycho; jächawan, rusadörawan gueru roguycho; ladrillu cuwaycho. Chaynölla ruraran llapan Amón siudäcunacho. Nircorga suldäruncunawan cuticuran Jerusalenman. Davidpa wamran Absalonpa pañin caran cuyayllapaj jipash. Jutin caran Tamar. Chaymi juc warmicho caj Davidpa wamran Amnonga chay jipashta munacurcuran. Runa yatäni donsëlla jipash captinmi Tamarta imaypis cuydaj. Chaymi Amnonga imanöpapis pañinwan cacuyta mana camäpacushpan micuytapis ni puñuytapis mana tarir gueshyaran. Amnonpa juc amïgunnami caran sabïdu. Jutin caran Jonadab. Chay runa caran Davidpa wauguin Simeapa wamran. Juc junaj Amnonta Jonadab tapuran: «¿Imanaycanquitaj? Raypa wamran caycarga ¿imapitataj waranmanlla juc-nirajyasha juc-nirajyasha caycanqui? Ima päsaycäshushayquitapis ¿manachu willapämanquiman?» Chaura Amnón niran: «Wauguë Absalonpa pañin Tamartami fiyupa munapaycä.» Chaura Jonadabga sumaj tantiyachiran «Artita rurar gueshyaj-tucushpayqui cämallayquicho jitaräcuy. Papäniqui ricashoj shamuptenga ruwanqui ‹Pañë Tamar shamuchun micuyta garamänanpaj. Caycho ima micuyllatapis rurapämächun› nir. Chayrämi pañiquita ricanquipaj. Garashushayquitapis micunquipaj» nir. Chaura Amnonga gueshyaj-tucur cämallancho jitaräcuran. Ray ricaj aywaptin Amnonga niran: «¡Ruwacushayqui! Pañë Tamar cayman shamuchun. Ñaupächo bölluta rurachun. Nircur quiquin garamächun.» Chaura Davidga Amnonpa wasinman aywananpaj Tamarta cachar niran: «Tamar, ayway turiqui Amnonpa wasinman. Chaycho yanupämuy.» Chaura Tamarga aywaran turinpa wasinman. Amnonga gueshyar jitaraycaran. Tamarga jarinata chapusha. Bölluta rurarcur ancasha. Nircur sartinpita jorgurcur garasha. Chaura Amnonga mana micuyta munashachu. Llapan runataraj wajtaman gargusha. Llapan llojshicuriptin Amnonga Tamarta niran: «Micuyta cuartöman apaycamur quiquiqui garamay.» Chaura Tamarga rurashan bölluta apaparan turin Amnonpa cuartunman. Micunanpaj ñaupanman chayachipaptin pañinta maquipita charircur: «Gamwan cacuytami munaycä» niran. Chaura Tamarga niran: «¡Ama! ¡Ama pirdisyunta ruramaychu! Israelcunaga manami chayno ruranchïchu. ¡Ama ruraychu fiyupa juchataga! ¿Pengacuypita maymanraj noga aywashaj? Gamtapis Israelchöga ‹upa› nishunquipämi. Rimëroga raywanraj parlay ari. Payga auningami majachacänanchïpaj.» Amnonga imata niptinpis mana wiyaranchu. Mas callpayoj cashpan firsapita Tamarta bigulariran. Bigularerga Tamarta Amnón fiyupana chiquicurcuran. Amatar cuyashanmanno fiyupa chiquicurcur niran: «¡Juclla jatariy. Aywacuy!» Chaura Tamar niran: «¡Ama gargamaychu ari! Canan gargamaptiquega ruramashayquipitapis mas piyur juchatami ruranquipaj.» Amnonga wiyaytapis mana munarannachu. Chaypa ruquenga uywayninta gayarcur niran: «¡Caypita garguy cay warmita. Nircur puncuta sumaj wichgarcuy!» Chaura uywaynenga wasipita garguran. Nircur puncuta sumaj wichgarcuran. Tamarga raypa runa yatäni jipash wamrancuna jaticunyashan bistïduta jatiraycaran. Cuyayllapaj alli bistïduta jatiraycashancho rachir-usharan. Llaquicushpan umanman uchpata wiñacuran. Umanta charicurcur wagaraycar aywacuran näninpa. Chaura turin Absalón tapuran: «¿Turiqui Amnonchu bigulashurayqui? Chayno rurashushayquipita ama llaquicuynachu ni pitapis ama willapaychu. Turiqui caycaptenga jina chayllachöna usharächun.» Chaypita-pacha pasaypa pengacushpan Tamarga tiyacuran turin Absalonpa wasillanchöna. Ray Davidga Amnón rurashanta musyaycur fiyupa rabyaran. Rabyarpis wamran Amnontaga mana piñacuranchu guechpa wamran captin amatar cuyashpan. Absalonpis may-jina chiquirpis wauguin Amnonta imatapis mana rimaparanchu. Pañin Tamarta pirdisyunta rurashanpita fiyupa chiquiran. Chaypita ishcay watataga Absalonpa uywaynincuna millwata ruturcaycaran Baal-hazor parti Efraín runacunapa marcan sercancho. Absalonga iwal micunanpaj llapan wauguincunata gayachiran. Quiquin raytapis aywaycur niran: «Tayta ray, uywaynëcunami millwata ruturcaycan. Chaymi llapan mandäshishojniquicunawan goturpayta munä.» Chaura ray niran: «Ïju, llapanëga manami aywämanchu. Alläpami gastacachishayquipaj.» Absalón yaparir-yaparir niptinpis rayga aywayta mana munaranchu. Jinallancho bindisyunta goran. Chaura Absalón niran: «Tayta, quiquiqui aywayta mana munarga wauguë Amnonllatapis cachamuy goturänäpaj.» Niptin ray tapuran: «¿Imanirtaj munanqui wauguiqui Amnón yan'gäshunayquita?» nir. Chayno niptinpis Absalonga yaparir-yaparir ruwaran. Chaura rayga auniran wamran Amnón, waquin wamrancunapis aywananpaj. Absalonga ray micunantano alli micuyta ruraran. Uywaynincunata mayna nisha caran: «Amnón machashana captenga ‹wañurachiy› niptë jinan öra wañurachinqui. Ama manchacunquichu. Gamcunaga ruranqui noga nishäta. Balurchacuy.» Chaura Absalonpa uywaynincunaga Amnonta wañuycärachiran patrunnin nishanta cumlir. Chaura raypa llapan wamrancuna jinan öra mülancunata muntacarcärir gueshpir aywacuran. Chaypita manaraj wamrancuna chayaptin Davidga willapata mayaran llapan wamrancunata Absalón wañuycachishanta. Chaymi rayga llaquicuypita röpantapis rachir-usharan. Nircur pampaman jitacacuycuran. Chaycho caycaj uywaynincunapis röpancunata rachir-usharan. Wauguin Simeapa wamran Jonadab ichanga Davidta niran: «Tayta, ‹llapan wamrätami wañuchisha› nir ama yarpachacuychu. Wañuchishaga Amnonllatami. Chayno rurananpämi Absalonga yarparan pañin Tamarta bigulashanpita-pacha. Chaymi tayta, ama yarpaychu llapan wamrayquicuna wañushantaga. Amnonllami wañushaga.» Absalonga gueshpir aywacuran. Raypa ricchacojnin mösuna ricchacurishancho ricaran achcaj runacuna Horonaim näninpa pullan tunata uraycämojta. Chaura ricachacöga rayman aywaran «aypalla runa Horonaim näninpa uraycämun» nir willaj. Jonadabga rayta niran: «Tayta, yarpashänöllami casha. Aywaycämunnami wamrayquicunaga.» Parlayta usharishallantana raypa wamrancunaga chayaran. Nircur llapan gaparaypa wagayta gallaycäriran. Chaura raypis llapan uywaynincunapis fiyupa wagaran. Davidga wamran Amnonpaj llaquicushpan waran-waran wagaj. Absalonnami gueshpir aywacuran Gesur nasyunpa raynin Talmai cajman. Talmaiga Amiudpa wamranmi caran. Absalonga chaycho goyäcuran quimsa wata. Chaycama Davidga wamran Amnonpaj wagallarmi goyaran. Chaypitaga Amnonpaj manana llaquicurannachu. Wamran Absalonpaj fiyupa llaquicur paywan tincuytana munaran. Wamran Absalonpaj David fiyupa llaquicurpis cutichimuyta mana munashantami Sarviapa wamran Joab tantiyaran. Chaymi gayachimuran Tecoa marcacho tiyaj sabïdu warmita. Nircur artita rurananpaj Joab yachachiran: «Artita rurar llaquicunqui. Llaquicushayqui musyacänanpaj sajpi röpata jaticunqui. Ama perfümiwanpis cupacunquichu. Gamga caycänayqui wañupacushanpita unaypita-pachana llaquicuycajno. Nircur aywanqui rayman. Noga yachachishänölla llapanta rimanqui.» Imano ninanpäpis Joab yachachishanpitanaga Tecoa warmi aywaran rayman. Rispitashpan urcunpis pampaman töpananyaj gongurpacuran. Nircur niran: «Yanapaycallämay ari tayta.» Chaura ray niran: «¿Imatataj munaycanqui?» Niptin warmiga niran: «Nogaga biyüdami cä. Runä wañushami. Tayta mandaj, nogapaga ishcaymi wamrä casha. Chaycunami pillyasha jircacho. Mana pipis raquinanpaj captinmi jucnin cäga jucajta wañuycachisha. Chaymi cananga llapan castäcuna chiquicarcamasha. Wañuchej caj wamräta paycunaman apanäta munarcaycan wauguinta wañuchishanpita wañuchinanpaj. Ima-aycäwanpis pay japallanna quëdananpaj caycaj wamrätami illgachiyta munaycan. Chauraga famillyä manami canganachu. Chayno ruraptenga runäpa castan manami canganachu.» Chaura rayga warmita niran: «Cuticuy wasiquiman. Cananga nogami camacächishaj faburniquina.» Chaura warmiga niran: «Tayta ray, grasyas cuyapämashayquipita. Ray caycar yanapämashayquipita pipis jamurpäshuptiquega nogami y taytäpa castancunami juchayoj cashaj.» Chaura ray niran: «Pipis rimashuptiquega caycho arriglashun. Chaura mananami mastaga rimanganachu.» Chaypis warmiga niranraj: «¡Tayta ray fiyupami ruwacö. TAYTA DIOSNIQUITA mañacapaycamay, wamräta wañuchiyta munaycaj famillyan mana wañuchinanpaj!» Chaura rayga niran: «¡TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä. Wamrayquitaga manami pipis wañuchengachu!» Chaypis warmiga yapayraj niran: «Tayta ray juc shimillana rimarcamushaj ari.» Chaura rayga niran: «Nimay ari.» Warmiga niran: «Tayta ray cananga shimillayquimi jitarpushunqui. Gamga jitarisha wamrayqui cutimunanta mana munarmi juchayoj caycanqui. Llapanchïpis wañushunpämi. Pampaman yacuta jicharerga manami shuntanchïnachu. Tayta Diosmi ichanga pitapis mana wañuchinchu. Chaypa ruquenga imanöpapis camacächin gargushacuna ñaupanman cutinanpaj. «Gamwan parlaj shamunäpäga wañuchiyta munaycaj famillyancunami manchachimasha. Chaymi nogaga yarparä: ‹Imano captinpis parlashaj raywan. Capaschari ruwacushäta wiyamangapis› nir. Yarpashanno wamräta wañucherga Tayta Diospita chasquishä partisyunpitapis gargaraycamangachari. Chayno mana cananpämi ruwacoj shamushcä. Tayta Diospa anjilninnömi gamga tantiyanqui allitapis mana allitapis. Chaymi yäracö faburnë jatarinayquipaj cashanta. TAYTA DIOSNINCHI yanapayculläshunqui tayta.» Chaura rayga warmita niran: «Willamay. Juctapis ama pacapämaychu.» «Mä nimay ari tayta» niran warmiga. Chaura ray tapuran: «¿Gamtaga manachu Joab llapantapis yachachisha-cashunqui?» nir. Warmina niran: «Au, llapantapis rasun cajllatami rimashcanqui tayta. Nogataga mandaj suldäruyqui Joabmi cachamasha. Rimanäpäpis llapanta yachachimasha. Ichanga yachachimasha mas alli cananta munarmi. Chaypis gamga Tayta Diospa anjilninnömi llapanta musyanqui cay nasyuncho imanöpis caycashantaga.» Chaymi rayga Joabta niran: «Joab, maynami yarpashayquita aunishcä. Chaymi cananga wamrä Absalonta cutichimuy.» Chaura Joabga rispitashpan gongurpacur umpuran urcunpis pampaman tüpananyaj. Bindisyunta gor niran: «Cananga musyämi ray cuyapämashanta. Rayga nishäta aunimashami.» Chaypita jinan öra Joabga aywaran Gesur partiman Absalonta Jerusalenman cutichinanpaj. Raymi ichanga niran «wasinman derëchu aywacuchun. Ama ricamächunchu». Chaura Absalonga raywan mana tincullar derëchu wasinman aywacuran. Intëru Israelcho ni jucpis manami caranchu Absalonno camaraj mösuga. Chaquipita-pacha umancama sänu caran. Chaymi llapan cuyaj. Amatar rabyachiptin ajchanta rutucoj cada wata. Ajchan lasaj ishcay quïlupita mas, palasyu balansawan pësaptin. Absalonpaga caran quimsa ollgu wamran. Warmi wamranpapis jutin caran Tamar. Payga caran cuyayllapaj camarajlla. Absalonga ishcay wata goyaran Jerusalencho raywan mana tincuyllapa. Chaypita Absalonga Joabta gayachiran rayman cachacunanpaj. Joabga aywayta mana munaranchu. Yapaypis Absalonga gayachiran. Joabna mana munaranchu. Chaura Absalonga uywaynincunata niran: «Joabpa chacranga nogapa chacräwanmi tincuraycan. Sebädami caycan. ¡Ayway sindipaycäriy!» Absalonpa uywaynincunaga patrunnin nishanno Joabpa chacranta sindipaycuran. Chaura Joabga jinan öra Absalonpa wasinman aywar tapuran: «¿Imanirtaj uywayniquicuna chacräta cañapaycusha?» nir. Chaura Absalón niran: «Papänë cajman aywanayquipaj ruwacuptëpis mana aywaptiquimi sebädayquita cañapaycunanpaj cachashcä. Cananga juclla papänëman aywaycur niy: ‹Gamwan mana tincunanpaj caycaptenga ¿imapätäshi Gesur nasyunpita wamrayquita cutichimushcanqui? Mana tincunayquipaj captenga jinan Gesurllachöshi tiyacunman caran. Caychöna caycarga gamwanshi tincuyta munaycan. Juchan captenga jucllashi wañuchinqui.› » Chaura Joabga aywaran ray cajman. Willaran Absalón nishanta. Ray Davidna gayachiran. Ray cajman chayar Absalonga gongurpaycur umpuran urcunpis pampaman töpananyaj. Raypis wamranta muchashpanraj jamachiran. Chaypita mas unaytaga Absalonpa caranna pillyapaj carrëtanpis, cawalluncunapis. Pichga chunca (50) suldärucunata churacurcuran ñaupapänanpaj. Waran waranmi chaca chacalla marca yaycuna puncuman Absalón aywaj. Chaychömi David cajman quijacoj aywajcunata gayaycur imapita quijacoj aywaycashanta y maygan trïbupita cashantapis tapupaj. Willaptinnami Absalón nej: «Allitami rasun cajtami niycanqui. Ichanga raypa yanapajnincuna manami mayganpis arriglashunayquipaj canchu.» Mastapis Absalón nej: «Cay nasyuncho noga juez caycöman. Pipis dimandunwan chayamuptin allimi arrigläman.» Pipis saludaptin Absalonga macallaycur-raj muchaj. Chayno ruraj llapan Israelcuna rayman dimandunta arriglananpaj aywajcunata. Chaynöpami llapan Israelcuna Absalonta cuyacurcuranna. Chaypita chuscu wata päsarcuptinnami ray Davidta Absalón niran: «TAYTA DIOSNINCHÏTA aunishäta cumlir sacrifisyuta rupachinäpämi Hebrón marcaman aywayta munaycä, papä. Siriacho caycaj Gesur marcacho caycarmi TAYTA DIOSNINCHÏTA aunirä: ‹TAYTA DIOS, Jerusalenman cutichimaptiquega Hebronman aywaycurmi sacrifisyuta rupachir gamta adurashayqui› nir.» Rayga «Ayway ari» niran. Chaura Absalonga Hebronman aywacuran. Jinan öra cachacunata cacharan intëru Israel trïbucunata willananpaj: «Trompëta wagajta wiyarga ‹Hebronchömi Absalontana ray cananpaj churasha› ninqui» nir. Ishcay pachac (200) runacunata Jerusalenpita pusharan. Runacunaga imaman aywaycashantapis mana musyaranchu. Absalonga gayachiran Davidpa willapajnin Ahitofeltapis. Payga caran Gilo siudäpita. Gayachiran Tayta Diosta rispitar uywata pishtaptin yan'gänanpaj. Absalón rayta guechuyta yarpashanga rasunpaycaranna. Absalonpa faburnin cäga masna yapacarcaycaran. Juc runa chayaycur Davidta willaran «Absalón ray cananpaj llapan Israel runacunami faburnin jatariycan» nir. Chaura Davidga Jerusalencho mayur uywaynincunata niran: «¡Canan öra gueshpicushun! Man'chäga Absalón chayamuptin mananami gueshpiytapis puydishunpänachu. ¡Juclla aywacushun Absalonpitaga! Mana gueshpicushaga cay siudächo llapanchïtami sabliwan wañuchimäshun.» Chaura paycunaga rayta niran: «Tayta, nishayquitami nogacunaga rurashaj.» Chaynöpami rayga aywacuran palasyucho tiyajcunata pushacurcur. Chunca chïnancunallatana cachaycuran palasyuta täpananpaj. Llapan yan'guincunawan aywacuycashancho rayga siudäpita llojshiycashancho ichiycuran. Ñaupanman churacaran llapan mandaj suldärucuna. Rayta täpaj Ceret runacuna, Pelet runacuna, Gat runacuna raypa ñaupanpa päsaycaran. Täpajcunaga caran sojta pachac (600). David ichiraycashan lädunpa paycuna päsaptinmi Gatpita capitan Itaita ray David niran: «Mana Israel runa caycarga ama gatirämaychu. Nogawan aywarga pasaypami ñacanquipaj. Chayno caycaptenga mas allimi canman Jerusalenman cuticushpayqui ray Absalón cajcho quëdacuptiqui. Mushojrämi chayamushcanquipis. ¿Imanöpataj ‹nogacunawan aywashun› nishayquipis? Quiquëpis manami musyächu mayman aywaycashätapis. Mas alli canman marca-masiquicunata pushacur cutichicuptiquimi. ¡Tayta Dios bindisyunta goycushunqui. Yan'gaycushunqui imaycamapis!» Chaura Itaiga rayta niran: «TAYTA DIOSPA jutincho, gampa jutiquichömi jurä. Maypapis gam aywashayquipami aywashaj wañunä captin cawanä captinpis.» «Chauraga nogawan aywacushun ari» niran Davidga. Chaynöpami Itaiga Davidwan aywacuran famillyancunawan, yan'guincunawan. Nänipa aywashanta ricarmi runacuna fiyupa llaquicur wagaran. Cedrón ragrata päsarmi ray David y paywan aywaj runacuna chunyaj chaqui jircaman aywaj nänillapa aywaran. Aywaycaran Sadocpis llapan Leví castacunawan Diospa babulninta apashpan. Babultaga Abiatarpa ñaupanman churaran llapan runacuna siudäpita llojshinancama. Ray Davidga Sadocta niran: «Tayta Diospa babulnintaga siudäman cutichiy. TAYTA DIOS yanapämaptenga cutimushämi. Chaura babultapis tolduntapis ricashärämi. Ray canäta mana munaptenga ¿imanäshätaj ari? Pay munashannöchari llapanpis canga.» Cüra Sadocta rayga mastapis niran: «Gamga, mana yarpachacuyllapa Abiatarwan ishcaniqui siudäman cuticuy wamrayquicunawan-cama. Gam cutinqui wamrayqui Ahimaaswan; Abiatarna wamran Jonatanwan. Nogaga goyapäramushaj chunyaj chaqui jirca bädu-quinraycho gamcuna willachimashayquicama.» Sadocwan Abiatarga Diospa babulninta cutichiran Jerusalenman. Nircur chaycho tiyacuran. Olivos lömapa David wicharan gala chaquilla wagaraycar; llaquicuywan uman shucutasha. Paywan aywacoj runacunapis wagaraycar uman shucutashalla aywarcaycaran. «Ahitofelmi Absalonpa shimita gojnin» nejta mayar Davidga TAYTA DIOSTA mañacuran Ahitofel yarpashan mana camacänanpaj. Tayta Diosta adurana jircaman David chayaycuptin tariparan Arac runa Husai röpanpis rachir-ushasha, umanpis pasaypa allpalla. David niran: «Aywäshimaptiquega manami allichu canga. Jerusalenman cutirmi ichanga Ahitofel yarpashancunata pirdichiyta yanapämanqui. Absalonta ninqui: ‹Tayta mandaj canan nogaga munayniquichömi cashaj, ñaupata papäniquita sirbishäno›. Chaychömi carcaycan cüra Sadocwan Abiatarpis yanapäshunayquipaj. Palasyucho imallata parlacushantapis paycunata willanqui. Chaychömi wamrancunapis carcaycan Ahimaaspis Jonatanpis. Paycunawan willachimanqui imata musyashayquitapis.» Chaypita Davidpa amïgun Husaiga chayaran Jerusalenman Absalón yaycuycashan öra. Punta wajtanta tumarcullar Davidga tincuran Mefi-bosetpa uywaynin Sibawan. Payga gatiycaran ishcay bürru sillashata. Cargasha apaycaran ishcay pachac (200) tantata, päsaspita pachac (100) bölluta, pachac (100) pogusha frütacunata, bïnutapis. Chaura ray tapuran: «¿Imapätaj apamushcanqui caytaga?» Chaura Siba niran: «Bürrucunaga famillyayquicuna muntacunanpämi. Tantawan frütaga suldärucuna micunanpämi. Bïnuga chunyajcho uticajcuna upunanpämi.» Rayga tapuran: «¿Maytaj patrunniquipa willcanga?» nir. Chaura Siba niran: «Payga ‹Canan Israelcuna nogatanami chachäpa ruquin ray churamanga› nirmi Jerusalencho quëdacamusha.» Chaura ray niran: «Chayno captenga canan gampana cacuchun unay Mefi-bosetpa ima-aycanpis cashanga.» Sibaga gongurpaycur niran: «Tayta ray, gampa maquiqui chaquiquichömi caycällä. Ojalä llapan rurashäcunapis gam munashayquino caycullanman.» Ray David Bahurim marca quinrayman chayaycaptin Saúl casta runa chimpanpa llojshiycaran. Chay caran Gerapa wamran Simei. Chimpanchöna cashpan Davidta tucuyta gayaparaycar aywaycaran. Davidta llapan suldäruntinta sajmaran. Runacunapa, suldäruncunapa chaupinta aywaycaptinpis Davidtaga Simei gayaparan: «¡Caypita aywacuy wañuchicoj, fiyu runa! ¡Cananga TAYTA DIOSMI castigaycäshunqui ruquin ray canayquipaj Saulpa castancunata wañuchishayquipita! ¡TAYTA DIOSMI ray cananpaj churasha wamrayqui Absalontana. Caycho caycanqui quiquiqui mana allita rurashayquipitami. Gamga canqui wañuchicojmi!» Chaura Sarviapa wamran Abisaiga ray Davidta niran: «Tayta, mana bälej allgoga ¿imanirtaj gayapäshunqui? ¡Canan öra charir cuncanta cuchurishaj!» Niptin rayga niran: «Sarviapa wamrancuna, gamcunataga imata gocushunqui. TAYTA DIOS chayno nisha captinchari pay gayapaycäman. Chayno captenga ¿piraj ‹imatataj rurashcanqui› nenga?» Nircur, Abisaita llapan mandaj suldäruncunata niran: «Quiquëpa wamräpis wañuchimayta munaycaptenga masrächari Benjamín trïbupita cäga. ¡Ama imatapis rimapaychu! ¡Jina gayapäcamächun! TAYTA DIOSCHARI chayno ninanpaj nisha. Capaschari TAYTA DIOS fiyupa llaquicuycajta ricamarga canan ashllimaptinpis bindisyunta gomanga.» Davidga yan'guincunawan aywacuran. Simeipis chimpanpa päsacuran Davidta ashlliraycar, sajmaraycar, allpata machiraycar. Raypis yan'guincunapis pasaypa uticashana Jordán mayuman chayar jamaycaran. Chaycama Absalonga llapan Israelcunawan Ahitofelwan Jerusalenman chayaran. Davidpa amïgun Arac runa Husainami Absalonta tariparan «¡Rayga alli cawachun, rayga alli cawachun!» nir. Chaura Absalón tapuran: «Cuyanacushayqui amïguyquita ¿chaynöchu ruranqui? ¿Imanirtaj mana aywacushcanquichu Davidwan?» Chaura Husai niran: «Aywanäga manami camacanchu. Nogaga goyanä TAYTA DIOSPIS, Israelcunapis acrashan raywanmi. Sirberga amïgöpa wamrantami sirbishaj. Chaymi nogaga papäniquita sirbishäno gamtapis sirbishayqui.» Chaypitanaga Ahitofelta Absalón niran: «¿Imatataj ruräman?» Chayno Absalón tapuptin Ahitofel niran: «Papäniquimi chïnancunata cachasha palasyuta täpananpaj. Paycunata charircur-charircur ruracuriy ari. Chaynöpami llapan Israelcuna tantiyaconga papäniquiwan chiquinacushayquita. Chaura masmi balurchanga gampa faburniqui caycajcunapis.» Chayno niptinmi llapan Israel runacuna ricananpaj palasyu janancho juc tolduta Absalonpaj ruraran. Chaychömi taytan Davidpa chïnancunata charircur-charircur cacuran. Chay wichan Ahitofel willapashantaga Tayta Dios nishanta-yupaymi wiyacoj. Davidpis Absalonpis wiyacoj. Chaypita Absalonta Ahitofel niran: «Noga acrashaj chunca ishcay waranga (12,000) runacunata mas allinllanta. Canan chacay Davidta gatir aywashaj. Pay uticasha caycaptin illajpita yaycapaycushaj. Manchachishaj. Chaura llapan runacunami gueshpir aywaconga. Ray japallantami wañuchishäga. Chaynöpami Davidwan aywaycaj runacunata mana wañuchishänachu, sinöga yarpashayquino David japallantami. Chaynöpami llapanpis maquiquicho cashpan jaucana cawanga.» Chayno yarpashan alli caran Absalonpaj, Israel mandajcunapaj. Chaypis Absalonga Arac runa Husaita gayachiran yarpashanta willananpaj. Chayaptin Absalonga Husaita niran: «Ahitofel yarpashanga ¿allichu u manachu? ¿Pay nishanta rurashwanchu u manachu? Gamga ¿imatataj yarpanqui?» Niptin Husai niran: «Cananga Ahitofel yarpashan manami sumaj allichu. Gamga musyanquimi papäniqui, yan'guincuna pillyay yachaj cashanta. Cananga wawan guechusha ösu-japuypis fiyupa rabyashami caycanga. Jinachöpis papäniquega pillyay yachacashami. Chaymi waquinwan iwalga mana puñongachu. Canan örami pacaraycanga machaycho carpis juc-lächo carpis. Gallaycunallanchöna juc ishcay suldäruyquicunata wañurachiptenga willapa mashtacanga ‹Absalonpa suldäruncunata binsishana› nir. Chayno wañuchiptenga liyunno may-jina fiyu carpis suldäruyquicuna mananami pillyayta munanganachu. Llapan runacunami musyan taytayquipis y suldäruncunapis mana manchaypa pillyaj cashanta. «Nogapitaga alli canman Dan partipita Beersebacama llapan Israelcunata shuntachiptiquimi. Israelcunaga lamar cantuncho agushnörämi aypalla. Paycunataga pillyaman quiquiqui pushay. Chaura papäniquita maychöpis tarishanchïcho wañuchishun. Payta tamyano usharishun. Juctapis manami cawaycajta cachaycushunchu. May siudäman pacacuptinpis llapanchi aywashun wascanchïwan-cama. Chay siudäta illgächir rumincunatapis ushajpaj apashun yacu aywaj ragraman. Chauraga ni juc rumillapis manami quëdangapächu.» Husai yarpashanga mas alli caran Ahitofel yarpashanpitaga. Chaymi Absalonpis llapan Israelcunapis alli chasquiran. (Ahitofel yarpashantaga TAYTA DIOSMI pirdichiran Absalón wañunanpaj.) Chaypita Husaiga willaran cüra Sadoctawan cüra Abiatarta imano Ahitofel Absalonta llapan Israel auquincunata willapashanta, quiquin Husai imano willapashantapis. Niran «Davidta apurä willay. Canan chacayga chunyaj pampacho ama puñuchunchu. Jinan öra Jordanpa chimpanman aywacuchun. Chauraga paytapis ni yan'guincunatapis mana wañuchengachu.» Jonatanwan Ahimaas carcaycaran En-rogel particho. Paycunaga pacarpaycaran siudächo tiyajcuna mana ricananpaj. Chaymanmi juc uyway warmi aywaran willaj. Chaura paycunaga jinan öra aywaran Davidta willaj. Chayno pacayllapa aywaycashanta juc mösu ricaycurmi Absalonta willaran. Gatipänanpaj cashanta malisyarmi Jonatanwan Ahimaas apurä aywar Bahurim marcaman chayaran. Chayaycurmi juc runapa wasi puncuncho wallcalla yacuyoj pösu caycajman ishcan pacacuycuran. Wasiyoj runapa warminna chaparcuran. Jananmanna ërasha rïguta majaran. Chaytaga manami pipis ricaranchu. Absalonpa yanapajnincuna chayar warmita tapuran: «¿Maytaj Ahimaaswan Jonatán?» nir. Warmina niran: «Caypami päsacusha mayuman.» Chaura Absalonpa gatirajnincunaga ashej aywaran. Mana tariycärerga Jerusalenman cuticuran. Chay runacuna cuticuriptenga Ahimaaswan Jonatán pösupita llojshirir cörriyllapa aywaran ray Davidta willaj. Willaran «jinan öra mayuta päsarir aywacuy. Ahitofelmi wañuchishunayquipaj willapasha» nir. Chaura Davidga yan'guincunawan jinan öra apurä mayuta päsarir aywacuran. Pacha wararcuptinnaga manana pipis carannachu. Mayuta llapanna päsasha caran. Ahitofelga yarpashan mana camacaptin bürrunta sillacurcur yurishan marcanman aywacuran. Incargacurir quiquin maticuriran. Chaynöpami wañuran. Papänin pampacushallanman pampaycäriran. Chaypitanami Davidga chayaran Mahanaim siudäman. Chaycho caycaptinmi Absalón y llapan Israel runacuna Davidta gatipar Jordán mayuta päsaran. Absalonga Joabpa ruquin suldäruncunapa mandajnin cananpaj churaran Amasata. Payga caran Ismael casta Itrapa wamran. Itraga Nahaspa wamran Sarviapa ñañan Abigailwan cacuran. Abigailnami caran Joabpa mamanpa ñañan. Absalonga Israelcunawan chayar pachacuran Galaad partiman. David Mahanaimman chayaptinna tariparan Nahaspa wamran Sobi. Payga caran Amoncho caj Rabäpita, Amielpa wamran Maquir. Chayga caran Lo-debar partipita. Barzilaipis shamuran. Payga caran Galaadcho caycaj Rogelimpita. Paycunaga apaparan allpa mancacunata, angaracunata, cämata, rïguta, sebädata, jarinata, camchata, äbasta, landrïjasta, mishquita, wäcapa uyshapa lëchinpita quësuta, David yan'guincunawan micunanpaj. Paycunaga aparan «chunyajpita aywaycämorga fiyupa uticashachari, yargaypitachari, yacunaypitachari caycan» nir yarpashpan. Chaypitanami suldäruncunata shuntarcur capitancunata David churaran cada waranga (1,000) suldärucunata y cada pachac (100) suldärucunata mandananpaj. Joabga rimir caj röpata mandaran. Jucaj röpata mandaran Abisai. Paycunaga ishcanpis caran Sarviapa wamrallan. Juc röpatana mandaran Gat runa Itai. Llapan suldärucunatana David niran: «Nogapis aywäshishayqui pillyaj.» Chaura paycuna niran: «Ama tayta. Nogacuna gueshpiptëpis, pullannë wañuptëpis manami imapis gocongachu chiquimajninchïtaga. Paycunapäga gam caycanqui chunca waranga (10,000) suldärucunanömi. Chaymi mas alli canga cay siudällacho quëdacuptiqui, nogacunata yanapämänanpaj mas runacunata cachamunayquipaj.» Chaura rayga «Yä. Gamcuna nishayquino cachun ari» nir siudäpita llojshinan sawan puncu lädunman ichicuycuran. Suldärucunaga llojshiran waranga-cama (1,000), pachac-cama (100). Rayga niran «Joab, Abisai, Itai nogata rispitamarga wamrä Absalontapis cuyapaycuy.» Ray chayno nishantaga llapan suldärucuna wiyaran. Chaynömi suldärucuna aywacuran Israelcunata ichipänanpaj. Pillyaga caran Efraín parti munticho. Davidpa suldäruncunaga Israelcunata binsiran. Chay junäga fiyupa wañuchinacuy caran. Wañuran ishcay chunca waranga (20,000) runacuna. Chaura pillyaga mashtacaran intërupana. Chay pillyachömi espädawan runacunata suldärucuna wañuchishanpitapis mas achca runacuna munticho ushacaran. Absalonga mülan muntasha aywaycashancho illajpita tincupuraran Davidpa suldäruncunawan. Chaura mülaga gueshpir yagacuycuran encina yöra rurinpa. Absalonga umanpita rancacäcuran guerupa callapanman. Umapita warcuraycarna quëdacuran. Mülaga gueshpir aywacuran. Chayno warcuraycajta juc runa ricaycur aywaran Joabta willaj: «Absalonta ricashcä encina yöracho warcuraycajta» nir. Chaura Joabga niran: «Ricaycarga ¿imanirtaj jinancho mana wañurachirayquichu? Nogaga cushicuypita chunca guellayta, sinturunta pägäman caran.» Chaura chay runaga Joabta niran: «Gam ni waranga guellayta pägamaptiquipis manami wañuchïmanchu raypa wamranta. Nogacunaga wiyashcämi Absalonta mana wañuchinayquipaj quiquin ray, gamta, Abisaita, Itaita nishushayquita. Noga gam nishayquino ruraptëpis manami allichu canman caran nogapäga. Rayga llapantami musyanman caran. Mayacaptin gamga manami washämanquimanchu caran.» Niptin Joabga «Gamwan parlarga timpötami pirdë» nir aywaran quimsa lëchata aptacurcur. Absalonta shongucho tucsipaycuran. Payga encina guerucho cawaycar-raj warcuraycaran. Chaypita jananmanpis Joabpa chuncaj suldäruncuna yurircamur Absalontaga yaparanraj. Nircur Joabga niran trompëtata tucananpaj. Chaura suldäruncunaga jinan öra cachaycuran Israelcunata gaticachaycashancho. Absalontaga munticho jatun uchcuman jitarpäriran. Jananman aypalla rumita goturan. Israelcunaga gueshpirna aywacuran wasinman-cama. Cawaycällarna Absalonga rurachicuran pergata «Raypa Ragran» nishancho. Rurarcachir quiquinpa jutinta churaparan «yarpämänanpaj wamrä manami cannachu jutïta apaj» nir. Chaymi canancamapis «Absalonpa pergan» nin chay pergata. Chaypita Sadocpa wamran Ahimaasga Joabta niran: «Ruwacushayqui. Rayta willamushaj ‹chiquishojcunapita TAYTA DIOS salbashurayqui› nir.» Joabga niran: «Cananga gam aywanayqui manami camacanchu. Juc cutichönami aywanquipaj. Raypa wamranmi wañusha.» Etiopía runa suldäruta ichanga Joab niran: «Gam ayway. Rayta willanqui llapan ricashayquita». Chaura Etiopía runaga Joabpa ñaupanman umpuycur cörriyllapa aywacuran. Ahimaasga Joabta yapay niran: «Etiopía runa aywaptinpis nogapis guepanta aywashaj.» Chaura Joab niran: «¿Imapätaj gam aywayta munanqui? Willashayquipita manami imatapis chasquinquipächu.» «Manami imananpischu. Cörriyllapa aywashaj» niran Ahimaasga. Chaura Joabga «¡Ayway ari!» niran. Ahimaasga aywaran cörriyllapa pampapa. Etiopía runataga llalliriran. Davidga jamaraycaran siudäman yaycurina sawan puncullacho. Juc ricachacojna wichasha caran puncu janan pergaman. Ricchacurishancho ricäriran runa cörriyllapa aywaycämojta. Jinan öra rayta gayacuran. Chaura rayga cushicuran: «Quiquillan shamorga apamonga alli willapatami» nir. Mas sercatana runa aywaycämuptin ricachacöga ricaran yapay juc runa cörriycämojta. Chaura puncu täpajta gayacuran: «¡Yapay juc runa cörriyllapa aywaycämun!» nir. Chaura rayga «Chaypis alli willapatami apamonga» niran. Ricachacoj niran: «Rimir cäga cörriycämun Sadocpa wamran Ahimaasnömi» nir. Chaura rayga niran: «Payga alli runami. Apaycämonga alli willapatami.» Chayaycur Ahimaasga raypa ñaupanman gongurpaycur umpuran saludananpaj. Nircur niran: «Amatar allimi gampa TAYTA DIOSNIQUEGA. Gamta chiquiycäshojtaga paymi ushacächisha.» Chaura rayga tapuran: «¿Allichu caycan wamrä Absalonga?» nir. Ahimaasga niran: «Nogaga ricashcä fiyupa pillyatami Joab cachamashan öra. Ichanga manami musyächu ima päsashantapis.» Chaura rayga niran: «Juc cuchuman witicuy.» Nishanno Ahimaasga witicuran. Chayno niyta usharcuptin chayamuran Etiopía runa. Pay niran: «Tayta David, gampaj alli willacuytami apamushcä. Canan junajmi llapan chiquishojniquicunapita TAYTA DIOSNINCHI salbashurayqui.» Chaura rayga Etiopía runata tapuran: «Wamrä Absalonga ¿allichu caycan?» nir. Chaura Etiopía runaga niran: «Tayta, gamta chiquishojcunaga llapanpis ojalä ushacanman tagay mösuno.» Chaura rayga fiyupa llaquicuran. Puncu janancho caycaj cuartuman wicharcur wagayta gallaycuran. Wagar aywashpan niran: «¡Absalonllau Absalón! ¡Absalonllau Absalón! ¡Gam wañunayquipa ruquenga noga wañucöman caran! ¡Absalonllau Absalón!» Wamran Absalonpaj ray wagaycashanta llaquicuycashanta runacuna musyaycur Joabta willaj aywaran. Chaynöpami chay junäga pillyar binsisha carpis fiyupa llaquicuyman ticraran. *** Llapan suldärucunapis mana musyaj-tucushallana siudäman chayaran. Aywarcaycaran pillyaycashanpita gueshpircur fiyupa pengay-tucushano. Chaycama rayga cäranta chapacurcur sinchipa gaparaycaran: «¡Absalonllau Absalón! ¡Absalonllau, Absalón!» nir. Chaura Joabga ray David cajman aywaycur niran: «Tayta, wañuypita salbasha caycaptëpis canan nogacunataga pengaymanmi churamashcanqui. Salbashcäcuna warmi ollgu wamrayquicunata, llapan warmiquicunata, chïnayquicunata. Cananmi ichanga musyäna mandaj suldäruyquicuna, capitanniquicuna imapäpis mana bälishäta. Chiquishoj cajtami cuyanqui. Cuyashoj cajtaga chiquinquimi. Cananga nogapis tantiyacushcä tayta. Gampäga mas allimi canman canan öra Absalón cawaycaptin, nogacuna llapanë wañusha captëpis. Tayta, cananga llojshircur shacyächiy gatiräshojcunata. Man'chäga wara tutapaj manami ni jucnayllapis warämongapächu gamta gatiräshojcuna. Tayta Diospa jutinchömi jurä. Chaura gampäga cangapaj mas piyur llaquicuymi mösu cashayquipita-pacha canancama manaraj imaypis cashanno.» Chayno niptin rayga aywar siudä puncuman jamacuycuran. «Ray puncucho jamaraycan» nir willaptin llapan runacuna aywaran raypa ñaupanman. Davidpa contran pillyaj caj Israel runacunami ichanga gueshpir wasincunapa aywacuran. Llapan Israelcunaga rimanacurcaycaran «Ray David salbamaranchi chiquimajninchi Filistea runacunapa munayninpita. Chaypis Absalonmi juchayoj David marcanchïpita gueshpicunanpaj. Noganchëga Absalontami churaranchi rayninchïpaj. Nishanchëga pillyachömi wañusha. Cananga ¿imatataj rurashun? Simri cutichimushun ray Davidta ari.» Israelcuna chayno parlashantaga ray Davidpis mayaran. Chaura payga cachacuran cüra Sadocman cüra Abiatarman. Cachacur niran: «Gamcuna parlay Judá mandaj auquincunawan. Tapunqui: ‹¿Imanirtaj gamcunaga ray Davidta palasyuman jucyaj mana cutichimunquichu?› nir. Paycunaga noga famillyami. ¿Imanirtaj ultimutaraj cutichimayta munan? Amasatapis ninqui: ‹Gam nogapaga canqui yawar-masëmi. Cananpitaga gamna canquipaj llapan suldäröcunapa mandajnin, Joabpa ruquin. Nishäta mana cumliptëga Tayta Dios fiyupa castigamächun.› » Chaymi Amasaga Judá runacunata aunichiran. Chaura paycunaga juc shimilla «ray David llapan mandaj suldäruncunawan cutimuchun» niran. Chaura rayga cutir chayaran Jordán mayuman. Judá runacunaga aywaran Gilgalman chaycho tincunanpaj, Jordán mayuta chimpachinanpaj. Gerapa wamran Simeipis aywaran. Payga caran Benjamín trïbupita. Yuriynenga caran Bahurim marcapita. Paypis aywaran ray Davidta taripaj Judá runacunawan iwal. Simeita yan'garan waranga Benjamín runacuna. Saulpa uywaynin Sibapis chunca pichga (15) wamrancunawan, ishcay chunca (20) uywaynincunawan aywaran. Manaraj ray chayaptin Jordanman chayaran. Jordán mayuman chay runacuna chayaycurmi bäduta päsaran ray Davidtawan castancunata päsachinanpaj. Jordán mayuman chayaycur ray David chimpananpaj caycaptinmi Simei chayaran. Davidpa ñaupanman gongurpacuycushpanmi Simeiga niran: «Amatarmi ruwacö tayta ray. Nogapa juchätaga ama yarpaychu, Jerusalenpita llojshiptiqui llutanta yarpashpä gayapashätaga. Ama nanaparämanquichu ari tayta. Quiquëpis juchayoj cashätaga musyaycämi. Josëpa caj castancunapitaga nogami rimir-puntatapis shamushcä gamwan tincunäpaj.» Chaura Sarviapa wamran Abisaiga niran: «Simeiga wañunanmi camacan. Payga Tayta Dios acrashan raytami ashlliran, sajmaran.» Niptin David niran: «Sarviapa wamrancuna, gamcunata imata gocushunqui. ¿Imanirtaj gamcunaga mana wiyamanquichu? Cananga noga rasunpami musyä Israelcunapapis yapay raynin cashäta. Chaymi canan junäga Israelcunacho ni jucnayllapis mana wañongachu.» Nircorga Simeita niran: «Gamga manami wañunquipächu.» Saulpa willcan Mefi-bosetpis tariparan. Payga ray aywacushan junajpita-pacha sänu cutimunancama chaquinta mana mayllacuranchu. Shapranta mana rutucuranchu. Röpantapis mana tagshacuranchu. Chaymi Jerusalenpita chasquicoj chayaptin payta David niran: «Mefi-boset ¿imanirtaj nogawan mana aywacurayquichu?» Chaura pay niran: «Uywaynë Sibami llullapämasha tayta. Mana puriyta puydishpämi gamwan aywacunäpaj uywaynëta ‹bürruta sillapämay muntacunäpaj› nirä. Nircur calumyamashpan willashurayqui. Tayta, chayno captinpis gamga Tayta Diospa anjilninnömi llapanta musyanqui. Chaymi imatapis allita ruranquipaj. Papanë casta cajtaga llapantami wañuchinayqui caran. Chaypis nogataga gayamashcanqui iwal micunapaj. Chayno caycaptenga masta manami mañacömannachu.» Chaura ray niran: «¿Imatanataj parlashunpis? Chayno captenga Siba chasquishan chacracuna pullan gampaj cachun y pullanna paypaj cachun.» Chaura Mefi-bosetga niran: «Payllapäna llapanpis cacuchun. Nogaga cuntintacö ray palasyunman sänu cutimushallanwanmi.» Galaadcho caycaj Rogelim marca runa Barzilaipis yan'garan rayta Jordán mayuta päsachëshinanpaj. Chayllapitana «Aywallä» nircur cuticunan caran. Pay caran auquinna, pusaj chunca (80) watayojna. Fiyupa rïcumi caran. Chaymi Mahanaimcho tiyaycashan wichan ray Davidtaga yanaparan imata pishëpacuptinpis. Chaymi rayga Barzilaita niran: «Jerusalenman aywacushun. Nogami ricacushayqui.» Chaura Barzilai niran: «Tayta, nogaga Jerusalenman manami aywämannachu. Ishcay quimsa watallanami cawashaj. Pusaj chunca (80) watayojnami cä. Micur upurpis manami gustunta mayänachu. Mananami tantiyänachu warmi ni ollgu cantashantapis. Gamwan aywarga gastullatanachari rurashayqui. Mayuta päsanayquiyajllami yan'gäshayqui. Gamta yanapashäpitaga ¿imapänataj ‹yanapäshayqui› nimanquipis? Chaypa ruquenga marcäman cuticushaj ari. Wañucur chaychömi papänë pamparashancho pampacushaj. Tayta, nogapa ruquëga wamrä Quimamta pushacuy. Paytana imachöpis yanapaycunqui ari.» Chaura ray niran: «Chaura Quimamta pushacushaj ari. Gam munashayquinömi yanapäshaj. Imatapis mañacamashayquitami goshayquipaj.» Jordán mayuta llapan runacuna chimparan. Raypis chimparan. Barzilaitana muchaycuran «aywallä» nir. Chaura Barzilai marcanman cuticuran. Ray Davidnami Quimamwan iwal Gilgalman aywacuran. Iwal aywacuran Judá runacunapis, pullan Israel runacunapis. Chaypita llapan Israel runacuna aywaran ray cajman. Aywaycärir niran: «¿Imanirtaj Judá runacunallaga gamta, famillyayquicunata suldäruyquicunata Jordán mayuta päsachishunqui?» Chaura Judá runacunaga Israelcunata niran: «Rayga lijïtimu castämi. Gamcunaga manami imapitapis rabyanayqui camacanchu. Nogacunaga manami raypa cajllawanchu cawä. Manami charicarcärëchu imantapis.» Israelcunana niran: «Nogacuna rayta charänäga camacan gamcunapita chunca cutipa maspami. Jinachöpis nogacunami cä mayurga. Chayno caycaptëcunaga ¿imanirtaj nogacunata manacajman churarcaycämanqui? Nogacunami rimir-puntataga ‹rayninchi cutimuchun› nishcäpis.» Judá runacunami ichanga rimashanta mas bälichiran. Benjamín casta Bicripa wamran Seba fiyu runa caran. Pay caycaran Gilgalcho. Sebaga runacunata shimita goran Davidta chiquicarcärinanpaj. Shimita gor niran: «¡Isaïpa wamran Davidpa cajmanga ama imamanpis jaticäshunchu! ¡Israelcunaga marcanchïman-cama aywacushun!» Chaura Israelcunaga Davidta cachaycärir llapan aywacuran. Bicripa wamran Sebatana gaticurcuran. Judá casta cajcuna ichanga Jordán mayupita-pacha asta Jerusalencama rayninta mana cachaypa yan'garan. Jerusalenman David cutiycorga palasyuta täpaycänanpaj cachashan chunca chïnancunata juc wasiman tiyachiran. Uywaynincunawan täpachiran. Davidga manana imaypis chay warmicunawanga cacurannachu. Chay warmicunaga shuynillana tiyacuran. Biyüdacunanöllana wañunancama tiyacuran. Chaypita Amasata ray niran: «Llapan Judá runacunata shuntay. Cananpita quimsa junajta cayman llapayqui shamunqui.» Chaura Amasa aywaran shuntananpaj. Ichanga diyata jitapashan junajllapaj shuntayta mana atiparanchu. Chaymi Abisaita David niran: «Sebaga Absalonpita masmi llaquicuyman churamäshun. Chaymi gaticachay caycho caycaj suldäröcunawan. Curalasha siudäcunaman chayashpanga gueshpipaycamashwanmi.» Joabpa suldäruncuna, rayta täpaj Ceret suldärucuna Pelet suldärucuna mas allinnin caj acranacarcärir Jerusalenpita Abisaiwan aywaran Sebata gatishpan. Gatejcunaga carcaycaran Gabaonpa sercan gaga cajcho. Chaycho caycaptinmi Amasaga tincunanpaj aywaran. Joabga jatiraycaran pillyananpaj röpanta, sinturunwan sumaj wachcusha. Jucaj isquïnanchöga cuchillunta charaycaran. Chay cuchillonga shicwacuran. Joabga derëchu caj maquinwan Amasata shapranpita muchananpaj charishpan tapuran: «¿Allichu purimushcanqui waugui?» nir. Y Amasaga mana cäsupashachu caran Joab cuchillunta aptaraycashanta. Joabga illajpita Amasata pachacho tucsiycuran. Chaura ashashnin llojshicaramuran. Joab manana yaparannachu. Chayllawanna wañucuran. Nircur Joabga wauguin Abisaiwan Bicripa wamran Sebata gatir aywacuran. Chaura Joabpa juc suldärunga Amasa jitaraycashanpa lädunman aywaycur niran: «¡Joabpawan Davidpa faburnincunaga Joabta yanapächun!» Nänicho pasaypa yawarllana Amasa wañusha jitaraptinmi chaypa päsaj suldärucuna ichiycur ricaparan. Chayno ichiptinmi chay suldäruga nänipita juc-läman apaycur jacurashanta jorgurir chapaycuran. Nänipita witircacherga Joabwan llapan aywacuran Sebata gatishpanna. Sebaga aywar päsaran llapan Israel trïbucuna tiyaycashanpa. Abel-bet-maaca partiman chayaran. Bicripita mirar aywajcunaga chayman shuntacaran. Nircorga siudäman llapan yaycuran. Joabwan aywaj runacuna Abel-bet-maaca siudäman chayaycur siudä guepanpa allpata goturan wichänanpaj. Nircorga siudäpa curralninta llapan juchuchiyta munaycaran. Illajpita juc sabïdu warmi curral jananpita sinchipa gayacuran: «¡Wiyaycallämay! ¡Wiyaycallämay ari! ¡Joabta willaycäriy! ¡Paywanmi parlayta munä!» Joab llojshipaptin warmi tapuran: «¿Gamchu Joab canqui?» nir. Niptin Joab niran: «Au Joabmi cä.» Chaymi warmiga niran: «Noga nishäta wiyaycamay ari.» Chaura Joabga «Mä, nimay ari» niran. Niptin warmi niran: «Unay runacunaga nej: ‹Tantiyachicojta tariyta munarga Abel marcapa aywachun.› Chay nishannöllami chay marcachöga alli tantiyachicojta pipis tarin. Cay siudächo tiyajcunaga llapanëpis cä pï-maypäpis allillami. Israelcunapa contranga imaypis manami jatarishcächu. Gamga illgächiyta munaycanqui Israelcho mas alli goyäcojtami. ¿Imanirtaj illgächiyta munanqui TAYTA DIOSPA cajtaga?» Niptin Joab niran: «¡Ama chaytaga yarpaychu! Nogaga manami yarpächu illgächiyta. Manami wañuchicuytachu ashiycä. Efraín parti runa Sebami ray Davidta chiquicurcusha. Pillyananpaj runacunata shuntasha. Payllata nogacunataga entregaycamay. Chauraga cay siudäpita aywacushämi.» Chaura warmiga niran: «Cay perga jananpita umantami jitaparamushayqui.» Chayno nircur warmiga sabïdu cayninwan siudächo caycaj runacunata tantiyachiran. Chaymi Sebata roguriycärir umallanta jitaparamuran Joabta. Chaura Joabga jinan öra niran «suldärucuna witicunanpäna tucay.» Chaymi siudäman yaycunanpaj carcaycashancho llapan aywacuran wasinman-cama. Joabna Jerusalenman cutiran raywan parlaj. Joabga llapan Israel suldärucunata mandaran. Joiadapa wamran Benaiana mandaran rayta täpaj Ceret, Pelet suldärucunata. Impuestupita aruchejna caran Adoram. Raypa secretaryunna caran Ahiludpa wamran Josafat. Seva caran acta isquirbej. Sadocwan Abiatarna caran mandaj cüracuna. Jairpita miraj Irapis Davidpa cüran caran. David ray caycashan wichan fiyupa muchuy caran quimsa wata intëru. Chaymi Davidga TAYTA DIOSTA tapucuran. TAYTA DIOSNA niran: «Fiyupa muchuy cananpäga Saulmi, famillyancunami juchayoj. Paycunami Gabaón runacunata wañuchisha.» Chaura Davidga gayachiran Gabaón runacunata. Nircur paycunawan parlaran. (Gabaón runacunaga manami Israelcunachu caran. Amorreo casta runacuna wallcalla quëdajcunami caran. Paycunawanmi Israelcuna alli goyänanpaj parlacuran. Saulga Israelcunapaj, Judäcunapaj allita ruraycashanta yarpar Gabaón runacunata wañuchisha caran.) Davidga Gabaón runacunata tapuran: «Castayquicunata wañuchishanpita ¿imanöpataj pägäman TAYTA DIOS acrashan runacunata bindisyunta gonayquipaj? ¿Imatataj gamcunapaj ruräman?» nir. Chaura Gabaón runacuna niran: «Manami guellay jananchu Saulpa famillyancunawanga chiquinacö. Israelcuna wañunantapis manami munächu.» Niptin David niran: «Gamcuna nimay ari. Munashayquita imatapis rurashaj.» Chaura paycuna niran: «Saulga ushajpaj illgächimayta munaran. Cay Israelcho jucnayllapis tiyanäta mana munaranchu. Chay runapita mirajta ganchista entregamay. Chaura nogacunanami TAYTA DIOSPA ñaupancho wañurcachir guerucunacho turquirächishaj. Chayno wañuchishaj TAYTA DIOS acrashan Saulpa marcan Gabaachömi.» Chaura Davidga «Entregashayquimi» niran. TAYTA DIOSPA jutincho auninacur Jonatanwan parlacushanta cumlirmi Gabaón runacuna wañuchinanpaj Mefi-boset-ta David entregayta mana munaranchu. Mefi-bosetga caran Saulpa willcanmi. Ajapa wamran Rizpacho Saulpa wamrancunata ichanga prësu chariran. Jutin caran jucajpa Armoni, jucajpana Mefi-boset. Saulpa wamran Merabcho Adrielpa pichgan wamrancunatapis chariran. Adrielga caran Mehola runa Barzilaipa wamran. Paycunataga Gabaón runacunata entregaycuran. Chaura TAYTA DIOSPA ñaupancho jircacho wañuchiran. Chaychömi ganchisnintin wañuran sebäda cosëcha gallariycashan wichan. Chaura Ajapa wamran Rizpaga llaquicur gachga röpata jaticuran. Nircur juc gaga jananman aywaycur tiyacuycuran sebäda cosëcha gallaycushanpita-pacha tamya gallaycunancama. Wañusha caycajcunaman junajpaga ima äbitapis mana yaycuchiranchu; chacaypapis ima jirca animalcunatapis mana yaycuchiranchu. Saulpa chïnan Rizpa chayno rurashanta Davidta willaran. Chaura Davidga aywaran ganchis wañojcunapa cuerpunta y Saulpa Jonatanpa tulluncunata shuntaj. Pamparaycaran Galaadcho caycaj Jabeschömi. Chaycho tiyaj runacunami suwamusha caran Bet-sán läsapita, Filistea runacuna Gilboacho pillyar Saulta wañuycärachir warcushanta. Nircur Davidga apachiran Saulpa Jonatanpa tulluncunata. Ganchista turquishancunatapis shuntachiran. Shuntarcachirnami Saulpa y wamran Jonatanpa tulluncunata pampachiran Saulpa taytan Cis pamparashanman. Chayga caran Benjamín trïbu runacuna tiyashan Zela marcachömi. Ray David nishannölla llapanta ruraptinmi Israel runacunata Tayta Dios yanaparan micuynincuna allina wayunanpaj. Filistea runacunaga yapay achäquita ashiparan pillyananpaj. Chaymi Davidpis llapan suldäruncunawan aywaran pillyaj. Pillyaycashancho Davidga fiyupa uticaran. Jatuncaray runa Isbi-benob jutiyoj Davidta wañuycachinanpäna caycaran. Chay runapa lansan caran quimsa quïlu masyarpoj. Chegllanchöpis purichej mushoj sablita. Ichanga Sarviapa wamran Abisai cörriran Davidta washaj. Mana manchaypa yaycur Filistea runata wañuycachiran. Chaypita suldäruncunaga Davidta niran: «Tayta, nogacunawanga amana pillyaman aywaynachu. Wañuchishuptiquega nogacuna achquiynaj-japuychari quëdäman-llapa.» Chaypita yapay Gobcho pillya caran Filistea runacunawan. Chay öra Husat runa Sibecai wañuycachiran Safta. Safga caran jatusaj runacuna castami. Yapaypis Filistea runacunawan pillya caran Gobcho. Belén runa Jairpa wamran Elhanán wañuycachiran Gat runa Goliat-ta. Chay runapa tucsicuna lansanga caran tilarpa bayëta pitucunanno. Chaypita yapay Gatcho pillya caran. Chaycho juc runa caran jatuncaray. Dëdun caran ishcay chunca chuscu (24); cada maquincho sojtacama, chaquincunachöpis sojtacama. Chaypis caran jatusaj runacuna casta. Chay runaga manacajmanmi churaran Israelcunata. Chaytaga wañuchiran Davidpa wauguin Simeapa wamran Jonatán. Chay chuscun jatusaj runacunaga caran Gat runa Refa castami. Chay runacunataga wañuchiran Davidwan suldäruncunami. Davidtaga TAYTA DIOS salbaran Saúl wañuchinanpaj caycaptin, waquin chiquinacushancunapis wañuchinanpaj caycaptin. Chaymi Davidga cantar niran: «TAYTA DIOS, gammi gagano chapämajnë canqui. Gammi pacamaj, salbamaj canqui. Tayta Diosnëmi washäcoj gaga, chapacuna escüdö, munayniyoj salbamaj, altunnin pacacunä, altunnin gueshpinä, salbamajnë. ¡Pillyacho salbamashcanqui! TAYTA DIOS, alabasha canayquimi camacan. Mañacamuptë, chiquimajcunapita salbamanquimi. «Wañuyga yacu-jinami ñiticarcamaran. Juchu-jina janächöna captin fiyupa mancharirä. Wañuyga wascanömi pitucarcamaran. Wañunäpämi togllacunata churapämaran. Fiyupa llaquicur TAYTA DIOSTA mañacurä. Mañacurä yanapämänanpaj. Payga Templunpita wiyamaran. ¡Gaparayparaj mañacushäta wiyamaran! «Chauraga intërucho fiyupa timlur caran. Syëluta tucnarajcunapis sicsicyaran. Tayta Dios rabyacurcuptinmi llapanpis cuyuriran. Senganpita goshtay llojshiycaran, shiminpitana ushacoj nina. Shiminpaga ajtuycämuran ratataycaj shanshata. Syëluta garirir urämuran. ¡Chaquin rurinpana caycaran fiyupa yana pucutay! Querubín anjilta muntacurcur buylaran. Wayrachömi aywacuran. Paypa toldonga yanauyaycaj pucutaymi. Paypa chucllanga yana chicnu chacaymi. Fiyupa achicyaycaj illguymi ñaupanpita llojshiran. Ratataycaj shanshami tamyamuran. «Janajcho caycaj TAYTA DIOSGA syëlupita-pachami parlamuran räyuno busninwan. Lëchancunatami jitamuran. Illguynincunatami achicyächiran. Chiquimajcunatapis machiypa-machir gueshpichiran. TAYTA DIOS ollgöpaptin, sinchipa pücariptin, lamar rurin alayri ricacäcuran. Munduta tucnarajcunapis alayri ricacaran. «Tayta Diosga janajpita-pachami ayparcamusha. Maquinwan jorgamasha may-may lamarpita. Fiyupa munayniyoj chiquimajcunawan pillyacho captëpis salbamasha. Paycunaga caran nogapita mas callpayojmi. Ñacaycho caycaptëmi paycunaga magamaran. Chaypis TAYTA DIOSGA yanapämaran. Paymi alliman jorgamaran. Cuyamashpanmi salbamaran. Allillata rurashäpitami TAYTA DIOSGA salbamasha. Nogaga TAYTA DIOS munashannöllami goyaycä. Juchata mana ruraypami imaypis gatirashcä. Mandamintuncunataga llapantami musyaycä. Laynincunataga imaypis cumlishcämi. Payga musyanmi munashanno cawashäta. Manami imatapis llutancunata rurashcächu. Allillata rurashäpitami TAYTA DIOSGA premyuta gomasha. «Tayta Dios, cuyapäcoj cajtaga yanapanquimi. Alli cajcunatapis yanapanquimi. Juchaynajcunatapis yanapanquimi. Fiyu cajcunatami ichanga castiganqui. Umildicunataga salbanquimi. Alli-tucojcunatami ichanga manacajman churanqui. TAYTA DIOS, gammi achicyaj pachata ricaycächimanqui. Chacaj pachacho ricacunätapis gammi cawaycächimanqui. Gam yanapämaptiquimi chiquimajcunata magaj yaycushaj. Siudänincunata curalaraycaj jananpapis yaycurishaj. «TAYTA DIOS nishanga llapanpis allimi. Tayta Diosga aunishanta llapantapis cumlinmi. Diosga yäracojcunata washanmi. TAYTA DIOSPITA mas jucga manami canchu. Paynöga manami pipis washämashwanchu. Tayta Diosmi fiyupa munayniyoj pacacunäga. Ima rurashäcunatapis alli llojshichin. Paymi chaquëtapis apurä japachin lluychupatanöraj. Paymi altu jircacunachöpis mana manchacuypa cachiman. Paymi pillyapäpis yachachiman. Paymi callpata goman runsipita lëcha illapacunata chutanäpäpis. Gammi chapämanqui, salbamanqui. Cuyapäcoj cayniquiwanmi alliman churamashcanqui. Gammi alli purichimashcanqui. Chaymi mana lluchcacashcächu. «Chiquimajcunatapis gaticachashcä, illgächishcä. Llapanta ushaycur-rämi cutimushcäpis. Ushajpämi ushashcä. Binsiptë ñaupämanmi tuniran. Nircur manami jatarishanachu. Gammi guërracho pillyanäpaj callpata gomashcanqui. Gammi conträcunata binsinäpaj munaynëman churamushcanqui. Binsinäpaj yanapämaptiquimi cuncapita lluchcashcä. Chaynöpami chiquimajcunata llapanta ushacächishcä. ‹Yanapämay› niptinpis manami pipis yanapashachu. TAYTA DIOSTA mañacuptinpis manami yanapashachu. Ñuchu allpatanömi rurarirä. Cällicunacho mitu caycajtanömi lluchcar-ushashcäpis. Runacuna conträ jatariptinpis salbamashcanqui. Nasyuncunapa mandajnin canäpämi churamashcanqui. Cananga jäpa runacunami sirbimanpis. Chay runacunaga nishäta llapantami wiyacun. Jäpa runacunami rispitaman. Juc-lä nasyun runacunaga manchacamanmi. Pacacunanpitapis sicsicyaycarmi llojshimun. «¡Alabasha cachun TAYTA DIOS! ¡Alabasha cachun chapämajnëga! ¡Fiyupa rispitasha cachun salbamaj Tayta Diosnëga! Mana allita ruramashanpita Tayta Diosmi ayñita cutichisha. Llapan runacunatapis munaynilläman churasha. Chiquimajcuna fiyupa rabyasha caycaptinpis, mana wiyacojcuna nogapa conträ jatariptinpis Paymi salbaman. ¡Tayta Dios gammi salbamanqui fiyu runacunapita! Chaymi llapan nasyuncunapa läduncho alabashayqui. Cantaypapis alabashayquimi TAYTA DIOS. Sumaj allicho cananpämi yanapanqui acrashayqui raytaga. Imaypis allimi ricanqui Davidta, paypita mirar aywajcunata.» Ushanantana David rimaran. Isaïpa wamranmi caran Davidga. Paytami Tayta Diosga alliman churar munayniyojyächiran. Paytaga Jacobpa Diosninmi acraran ray cananpaj. Israelcunacho payga caran alli cantajmi: «Nogataga TAYTA DIOSPA Espiritunmi rimaycächiman. Pay yarpashancunatami rimä. Israelcunapa Diosninmi parlasha. Israelcunata washajmi nimasha: ‹Runacunata mandashpan alli arrigläga, Tayta Diosta manchacuypa mandäga canga pacha waraptin rama-rama achicyaycajno, tamyariptin guewacunata wiñachinanpaj lliuyaraycaptin tutapa inti ratamojno.› Nogapita mirar aywajcunataga Tayta Dios manami cachaycongachu. Imaycamapis yanapämänanpämi aunimasha. Sumajmi parlashcäcuna. Manami rucacangachu. Paymi imapitapis alliman jorgaman. Yarpashäcuna alli llojshinanpaj camacächin. Mana alli rurajcunaga cashacunano jitarisha canallanpämi caycan. Cashacunata jogariptinchi tucshimashanchïnömi paycunapis mana allita ruramanchi. Chaycunata yatananpäga charin fyërruta u lansatarämi. Nircurmi ninaman gaycupaycun ushajpaj rupananpaj.» Davidpa mas mijurnin caj suldäruncuna quimsami caran. Rimir cajmi caran Hacmonipa wamran Joseb-basebet. Paymi caran chay quimsa suldärucunapa capitannin. Juc cutichömi Joseb-basebetga lansanwan wañuchiran pusaj pachac (800) suldärucunata. Paypa guepanmanna caran Ahohi runa Dodupa wamran Eleazar. Paywanga quimsajmi caran jinyu pillyajcuna. Pasdamimchöpis Davidwan iwal caycaran. Filistea runacuna pillyananpaj shuntacaptin Israelcuna gueshpiran. Eleazarmi ichanga mana manchaypa ichiparan. Filistea runacunata wañuchiran asta maquinpis uticänancama. Maquinpis uticayllawanna aptacäcuran. Sablita mana cacharirannachu. Chay junäga TAYTA DIOSMI binsichiran. Chaypitarämi llapan suldärucuna Eleazarpa guepantana aywaran chiquishancunapa ima-aycantapis charicurcunanpaj. Eleazarpa guepanmanna caran Arar runa Aguepa wamran Sama. Lehicho Filistea runacuna shuntacaran pushpu mururaycashan chacracho. Chaura Israelcunaga gueshpir aywacuran. Sama ichanga pullan pampaman ichicuycuran. Filistea runacunata wañuchiran Israelcunata washashpan. Chaynömi TAYTA DIOSGA binsichiran. Israelcunacho caran quimsa chunca (30) jinyu pillyajcuna. Paycunapitami cosëcha wichan quimsaj aywaran Davidwan tincoj Adulam machayman. Filistea suldärucunaga Refaim pampacho pachacaraycaran. Davidga caycaran pacacunancho. Chay öra juc röpa Filistea suldärucunaga caycaran Belencho. Davidga rimarcuran: «¡Belén marcapa puncun yaycunacho caycaj yacuta pillaraj macyaycamanman upurcunäpaj!» nir. Chaura quimsaj baluryojcunaga Filistea runacuna pachacaraycashanman yaycuran. Belenman yaycunacho caycaj pösupita yacuta jorgurcur Davidta apaparan. Chaura payga upuyta mana munaranchu. Chaypa ruquin TAYTA DIOSPAJ pampaman jicharan «¡Upunätaga TAYTA DIOSPIS ama munachunchu! Uporga cay runacunapa yawarninta upojnöchari caycäman. Paycunaga wañuytapis mana mancharmi aywasha apamunanpaj,» nir. Chayno nirmi upuyta mana munaranchu. Chaytaga ruraran quimsa chuncapita (30) quimsaj baluryojcunami. Joabpa wauguin Abisai Sarviapa wamranga caran quimsa chunca (30) imatapis mana manchaypa pillyajcunapa mandajnin. Paymi juc cuticho quimsa pachac (300) runacunata tucsicuna lansanwan wañuycachiran. Chaynöpami quimsa chunca (30) cajcunapita mas rejsisha caran. Mas rispitasha caran quimsa chunca (30) cajpitaga. Chaynöpami paycunapa mandajnin cananpaj churaran. Ichanga manami ayparanchu quimsaj mas mijurcunamanga. Cabseel runa Joiadapa wamran Benaía caran jinyu. Paymi achca cuti pillyacho fiyupa almiraypajcunata ruraran. Moab runa Arielpa ishcan wamrancunatapis wañuycachiran. Juc cutichöpis rashtaycaptin uchcuman yaycuran. Chaycho juc liyunta wañuchiran. Jatuncaray Egipto runatapis wañuchiran. Egipto runaga tucsicuna lansayoj caran. Benaiaga guerullawanmi ichiparan. Nircorga lansanta guechurcur tucsiycuran. Joiadapa wamran Benaiaga chaynöpami quimsa chuncapita (30) mas rispitasha caran. Waquinpita mas imatapis chasquiran. Chaypis manami ayparanchu quimsaj mas mijurcunamanga. Paytaga David churaran quiquinta täpaj suldärucunapa mandajnin cananpaj. Quimsa chunca (30) jinyucunaga caran: Joabpa wauguin Asael, Belén runa Dodupa wamran Elhanán, Harod runa Sama, Harod runa Elica, Palti runa Heles, Tecoa runa Iquespa wamran Ira, Anatot runa Abiezer, Husah runa Sibecai, Ahohi runa Salmón, Netofa runa Maharai, Netofa runa Baanapa wamran Heled, Benjamín particho caycaj Gabaa runa Ribaipa wamran Itai, Piratón runa Benaía, Gaas ragrapa yacu aywajpita Hidai, Arba runa Abi-albon, Bahurim runa Azmavet, Saalbón runa Eliaba, Jasenpa wamrancuna; Jonatán; Arar runa Samapa wamran Jonatán; Arar runa Sararpa wamran Ahíam; Maaca runa Ahasbaipa wamran Elifelet, Gilo runa Ahitofelpa wamran Eliam, Carmel runa Hezrai, Arab runa Paarai, Soba runa Natanpa wamran Igal, Gat runa Bani, Amón runa Selec, Beerot runa Naharai (Payga caran Sarviapa wamran Joabta cuydaj), Jatir runa Ira, Jatir runa Gareb, Het runa Urías. Llapanga caran quimsa chunca ganchiswan (37). Chaypitana TAYTA DIOS yapay Israelcunapaj rabyacurcuran. Chaymi camacächiran Israelcunatawan Judäcunata David sinsunanpaj. Chaura rayga llapan suldärucunapa mandajnin Joabta niran: «Ayway tumamunqui llapan trïbu Israelcuna tiyaycashanpa Danpita-pacha Beersebacama. Llapanta sinsumunqui ayca runacuna cashantapis musyanäpaj.» Joabga rayta niran: «TAYTA DIOSNIQUEGA runacunata yapacächichun canan caycashanpitaga pachac cutipa masta. Chayno gampis caway aypallaman mirashata ricanayquipaj. Ichanga ¿imapätaj munanqui llapan runacunata sinsuchiyta?» Chaypis Joabga waquin mandajcunaga ray David nishantami wiyacuran. Chaymi Joabwan suldärucunapa mandajnincunaga aywacuran raypa ñaupanpita Israelcunata sinsoj. Jordán mayuta päsarcur sinsur gallaycuran Aroer marcacho tiyaj runacunata y Arnón ragracho caycaj marca runacunatapis. Chaypitanami Gad trïbu runacuna tiyashan partipa sinsuraycar päsaran asta Jazer marcacama. Chaypitana Galaad partipa y Het runacuna tiyashan Cades marcapa sinsuraycar päsashpan Dan trïbu runacuna tiyashanman chayaran. Chaypita päsarnami sinsuraycar tumaran Sidón siudäpa. Chaypitana sumaj curalasha Tiro siudäpa päsar Hev runacuna y Cananeo runacuna tiyashan siudäcunapa sinsuraycar päsaran. Nircurmi Judá trïbu runacuna tiyashan sur caj-läpa sinsuraycar päsaran asta Beerseba siudäcama. Intëru nasyunta tumaran isgun quilla ishcay chunca (20) junajnin. Intëruta tumaycur Jerusalenman cutiran. Sinsumushanta Joabga rayta willaran. Israelcunacho caran pusaj pachac waranga (800,000) runa pillyapaj alli cajcunalla; pichga pachac warangana (500,000) Judá cajcho. Llapan runata sinsuraycachir Davidga «juchatami rurashcä» niran. Chaymi TAYTA DIOSTA mañacur niran: «Fiyupa juchatami rurashcä sinsucherga. Cananga perdunaycallämay ari TAYTA DIOS. Nogaga upa runanömi rurashcä.» Warannin tutaga puñushanpita David jatariranna. TAYTA DIOSGA profëta Gadta (payga caran Davidpa musyapacojnin) niran: «Ayway David cajman. Quimsa castata rurayta yarpaycashäta willanqui. Payga acrachun maygantapis munashan cajta.» Chaymi Gadga David cajman aywaycur tapuran: «¿Imatataj munanqui? ¿Cay nasyuncho ganchis wata muchuy canantachu? ¿Chiquishojcuna quimsa quilla gaticachäshunayquitachu? ¿Quimsa junaj fiyu gueshya canantachu? Mä yarpachacuy. Sumaj yarpachacurcur willamay nogapis cachamajta willanäpaj.» Chaura Davidga Gadta niran: «Cananga imata niytapis manami puydëchu. Mas alli canman TAYTA DIOS munashanno ruramashami. Payga fiyupa cuyapäcojmi. Manami munächu runacunapa maquincho ñacaytaga.» Chaura chay tutalla gallaycur Danpita Beersebacama intëru Israel nasyunman fiyu gueshyata TAYTA DIOS yurichimuran. Chay gueshyawanmi ganchis chunca waranga (70,000) runacuna wañuran. Jerusalencho tiyajcunata anjil ushacächinanpaj caycaptinna TAYTA DIOS pësacuran. Chaymi wañuycächej anjiltaga niran: «Amana mastaga wañuchiynachu.» Chay öra TAYTA DIOSPA anjilnenga caycaran Jebús runa Araunapa ëran janancho. Wañuchicoj anjilta ricaycurmi TAYTA DIOSTA David niran: «¡Nogami juchataga rurashcä! Runacunaga imatapis rurashatächu. ¡Castïguga nogata, famillyäcunata chayamächun ari!» Chay junajlla Gad aywaran Davidman. Chayaycur niran «Jebús runa Arauna rïguta ëraycashancho altarta TAYTA DIOSPAJ ruray.» Chaymi Davidga aywaran TAYTA DIOS willachishanno. Araunaga carullamanna ricaran ray yanapajnincunawan aywaycajta. Chaymi Araunaga tariparan. Rayta rispitashpan ñaupanman gongurpar umpuran. Nircur niran: «¿Imallaraj caycan tayta watucamänayquipaj?» Chaura David niran: «Rïgu ërashayqui chacrayquita ranticaycamay. Chaychömi fiyu gueshya chawananpaj TAYTA DIOSPAJ juc altarta rurashaj.» Chaura Arauna niran: «Tayta, maynintapis munashayquita chariy ari. Chaycho uywacunata rupachiy Tayta Diospaj. Törucunapis caycanmi rupachina sacrifisyupaj. Caycanmi jorquëticunapis, yügucunapis yantapaj. ¡Chaycunataga llapanta gamtami goycö tayta!» Mastapis Arauna niran: «¡TAYTA DIOSNIQUI cuyapaycushunqui ari!» Chaura rayga niran: «Manami tayta. Llapantapis rantiypami ranticamanqui risyuncho. TAYTA DIOSNËPÄGA manami rupachishächu dibaldilla tarishäta.» Davidga chaynöpami chay partita rantiran töruntinta pichga chunca (50) guellaycho. Chaychömi juc altarta TAYTA DIOSPAJ ruraran. Nircur rupachina sacrifisyucunata y alli goyaypita sacrifisyucunatapis rupachiran. Chayno ruraycuptin mañacur ruwacushanta TAYTA DIOS wiyaran. Chay örami acrashan runacunapita fiyu gueshya aywacuran. Ray David pasaypa auquinna caran. Ima-aycawan sumaj pituptinpis janay-janay jatipaptinpis mana goñurejnachu. Chaymi llapan uywaynin niran: «Tayta ray, gampäga runa yatäni japalla jipashta ashimushaj ogllar goñöchishunayquipaj.» Chayno nir mas cuyayllapaj jipashta intëru Israel nasyunpa ashir tariran Abisag jutiyojta. Nircur pushaparan rayman. Abisag caran Sunem marcapita. Pay caran cuyayllapaj jipash. Paymi raytaga ricaj. Rayga imaypis manami cacuranchu chay jipashwanga. Haguitpis caran Davidpa warmin. Paychömi wamran caran Adonías. Paymi ray cayta munar papäninpa contran jatariran. Ashiran pillyapaj carrëtacunata, muntädu purej suldäruncunata, quiquinta täpananpäpis pichga chunca (50) suldärucunata. Papänenga manami imaypis piñacushachu caran, ni tapuranpischu imanir imata rurashantapis. Adoniasga Absalonpa shullcanmi caran. Payga caran cuyayllapaj camarajlla. Sarviapa wamran Joabwan, cüra Abiatarwan parlacusha caran. Chaynöpami Adoniastaga paycuna yanaparan. Ichanga manami yanaparanchu cüra Sadoc, Joiadapa wamran Benaía, profëta Natán, ray yäracushan Simei, Rei, Davidpa mandaj suldäruncunapis. Chay wichan Adoniasga pishtachiran achca uyshata, achca töruta, achca sëbasha besëracunata. Chaymi gayachiran llapan wauguincunata, rayta sirbiycaj Judá runacunata. Gayachiran Zohelet gaga ñaupanman. Chayga caycan Rogel yacu pashtaj läduncho. Ichanga mana gayachiranchu profëta Natanta, Benaiata, Davidpa suldäruncunata, ni wauguin Salomontapis. Chaymi Natanga Salomonpa maman Betsabëta willaran: «Gam ¿manachu musyashcanqui Haguitpa wamran Adonías ‹raymi cä› nir cushicuycashanta? Chayno manami musyanchu taytanchi Davidga. Chaymi cananga quiquiquipis wamrayqui Salomonpis mana wañuyta munarga willapashäta sumaj wiyamay. Aywarcur ray Davidta ninqui: ‹Gamga ñaupatanami aunimarayqui wamrä Salomón ray cananpaj, ruquiqui jamaycunanpaj. Chayno nimasha caycaptiquega ¿imanirtaj cananga Adoniasna ray caycan?› Gam chayno parlaycaptiquimi nogaga yaycaramushaj ‹rasunpami› ninäpaj» nir. Chaura Betsabé aywaran ray cuartuncho caycashanman. Ray Davidga caran pasaypa auquinna. Sunem jipash Abisag täpaycaran. Betsabëga raypa ñaupanman gongurpacur umpuran urcunpis pampaman töpananyaj. Chaura «¿Imanaycanquitaj?» nir tapuran rayga. Chaura Betsabëga niran: «Tayta ray, gamga TAYTA DIOSPA ñaupanchömi aunimarayqui wamrä Salomón ray cananpaj, ruquiqui jamaycunanpaj. Cananga Adoniasnami ‹ray cä› niycan. Chaytaga gam manami musyanquichu tayta. Payga pishtachisha törucunata, besëracunata, uyshacunata. Gayachisha llapan wamrayquicunata, cüra Abiatarta, suldärucunapa mandajnin Joabta. Wamrä Salomontami ichanga mana gayachishachu. Cananga llapan Israelcunami shuyarpaycan pï ruquiqui ray cananpaj ninayquitapis. Tayta, aunimashayquino mana captenga gam wañucuptiqui nogatapis wamrä Salomontapis wañuchimangami.» Raywan parlaycaptin chayaran profëta Natanpis. Chaura raytaga willaran profëta Natán chayashanta. Natannami yaycurir raypa ñaupanman gongurpacur umpuran urcunpis pampaman töpananyaj. Nircur tapuran: «Tayta ray, ¿gamchu nishcanqui Adoniasta ruquiqui ray cananpaj? Cananga pishtachisha törucunata, besëracunata, aypalla uyshata. Gayachisha wamrayquicunata, mandaj suldärucunata, Abiatar cürata. Llapan gayachishancunami micur upur ‹¡Adoniasmi ray!› nircaycan. Ichanga manami gayachimashachu nogata, cüra Sadocta, Joiadapa wamran Benaiata, ni wamrayqui Salomontapis. Chayno rurananpäga ¿gamchu nishcanqui? ¿Nogata mana willamayllapachu ruquiqui jamachishcanqui ray cananpaj?» Chaura ray Davidga Betsabëta gayachiran. Ray cajman yaycurir Betsabëga ñaupanman ichicuycuran. Chaymi rayga niran: «Fiyupa llaquicuycajta ñacaycajta salbamaj TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä. Israelpa TAYTA DIOSNINPA jutincho aunishätaga canan örami cumlishaj. Wamranchi Salomonmi nogapa ruquë rayga jamayconga. Paynami nogapa ruquë mandanga.» Chaura Betsabëga raypa ñaupanman gongurpaycur umpuran urcunpis pampaman töpananyaj. Nircur sinchipa ray Davidta niran: «¡Tayta ray, gamga imaycamapis caway!» Ray Davidga gayachiran cüra Sadocta, profëta Natanta, Joiadapa wamran Benaiata. Paycuna chayaptin ray niran: «Wamrä Salomontana muläman muntarcachir apanqui Gihón yacu pashtajman. Yan'gäshunqui mandäshimajcunapis. Cüra Sadocwan profëta Natán Israelcunapa raynin cananpaj Salomonta asëtita wiñaparcuptin gamcuna uyshapa wagranta tucanqui. Sinchipa gaparpanqui ‹¡Salomonmi rayga!› nir. Paymi ñaupa-puntata shamonga jamarashä sillunman jamaycunanpaj. Paynami nogapa ruquë ray canga. Judäpawan Israelpa raynin cananpämi noga niycä.» Niptin Joiadapa wamran Benaiaga rayta niran: «Tayta ray, ¡nishayquino cumlishaj! TAYTA DIOSPIS chayno cananpaj munaycuchun. Gamta yanapäshushayquinölla Salomontapis TAYTA DIOS yanapaycuchun. Gam mandashayquipitapis mas achcata mandachun.» Chaypitaga cüra Sadoc, profëta Natán, Joiadapa wamran Benaía, llapan Ceret runacuna, Pelet runacuna Salomontaga Davidpa mülanman muntarcärachir pusharan Gihonman. Chaychöna cüra Sadocga Tayta Diospa toldunpita wagrawan alli asyaj asëtita charircur ray cananpaj Salomonpa umanman wiñaparan. Wiñaparcuptinnaga uyshapa wagranta tucaran. Chaura llapan runacuna gaparpar «¡Salomonnami rayga!» niran. Chaypitaga guepanta aywaran pincullunta tucaraycar. Runacuna fiyupa cushicuran. Sinchipa gaparpaptin pachapis cuyuriranraj. Adoniasga llapan gayachishancunawan micuyta usharcaycashancho gaparpajta wiyaran. Wagrata tucamushanta wiyar Joabga niran: «¿Imanir-raj siudächöga chay-jinanpa gaparpaycämun?» Chayno parlaycaptillanna Abiatar cürapa wamran Jonatán chayaran. Chaura Adonías niran: «Yaycamuy. Gamga canqui rispitädu runami. Alli willapatachari apamushcanqui.» Chaura Jonatanga Adoniasta niran: «Manami. Taytanchi ray Davidmi Salomontana ray cananpaj churasha. Davidmi cachasha cüra Sadocta, profëta Natanta, Joiadapa wamran Benaiata, Pelet runacunata, Ceret runacunata Salomonta raypa mülanman muntachinanpaj. Cüra Sadocwan profëta Natanmi Salomontaga Gihoncho asëtita wiñapasha ray cananpaj. Chaypitami llapan cushisha cutimusha. Chaymi cananga siudächo llapan cushicuypita gaparpaycan. Chaytachari gamcunaga wiyashcanqui. Salomonga maynami jamacuycusha raypa sillunninman. Ray Davidpa mandäshejnincunapis llapan aywasha chasquicoj ‹Tayta Dios Salomonta yanapaycullächun. Gampitapis mas achcata mandachun› nir. Quiquin ray Davidpis cämancho Tayta Diosta rispitar nisha: ‹Alabasha cachun Israelcunapa TAYTA DIOSNENGA. Paymi munasha juc wamrä jamanä sillunman jamaycunanta, nogapis mandajta ricanäpaj.› » Chayno willaycuptin Adonías gayachishancunaga fiyupa mancharir sicsicyaran. Jatarcur munashanpa-cama aywacuran. Adoniaspis Salomonta manchacushpan Tayta Diospa toldunman gueshpiran. Mana wañuchinanpaj altarpa wagrancunapita charicurcur ichicuycuran. Chaypita Salomonta juc runa willaran: «Tayta ray, gamtami fiyupa manchacuycäshunqui Adoniasga. Chaymi Tayta Diospa tolduncho pacaraycan. ‹Paytaga manami wañuchishächu› nir auninayquita munaycan.» Chaura Salomón niran: «Pay alli cacuptenga manami imapis päsangachu. Mana allita rurashancuna taricaptinmi ichanga wañonga.» Chayno nircur jinan öra Salomonga cacharan rispitädu altarpita jorgunanpaj. Chaypitaga Adonías ray Salomonpa ñaupanman aywaycur gongurpacuran. Salomonna «wasiquiman aywacuy» niran. David wañunanpaj wallcana pishiycaran. Chaymi wamran Salomonta niran: «Canan nogapis achicyaj pachata manami ricashänachu. Gamga llapantapis allillata ruray. Runano goyay. TAYTA DIOSNINCHI nishancunata cumliy. Pay munashanta ruray. Moisés isquirbishan laynincunata, mandamintuncunata cumliy. Chayrämi ima rurashayquichöpis, may-chaypa aywarpis alli cawanquipaj. Chayno ruraptiquirämi TAYTA DIOSGA cumlenga aunimashanta. Paymi aunimaran: ‹Wamrayquicuna noga munashäno llapan shongunwan, yarpayninwan allillata ruraptenga imaypis gampita mirar aywajllami Israelcunapa raynenga canga› nir. «Gamga musyanquimi Sarviapa wamran Joab imano ruramashantapis. Nerpa wamran Abnertawan, Jeterpa wamran Amasata wañuchiran. Paycunaga caran Israelcunapa mandajninmi. Wañuchiran pillya gasacasha caycaptin, wañuchinacushanta yarpärir. Paycunata wañuchishantami runacunaga nogata tumpaman. Chaymi paytaga yarpashayquino imatapis ruray. Nogapitaga alli canman alli wañuypa wañunanta mana dëjaptiquimi. Galaad runa Barzilaipa wamrancunata ichanga alli ricanqui. Wasiquicho uywanqui. Paycunami nogata chapämaran wauguiqui Absalón gaticachämaptin. Benjamín particho caycaj Bahurimpita caj runa Gerapa wamran Simeipita ichanga alcäbu cacunqui. Paymi nogataga fiyupa gayapämaran manacajman churamashpan Mahanaim siudäman aywaycashä junaj. Chaypitaga noga cutimuptë taripämaran Jordán mayuman. Chaura nogaga TAYTA DIOSPA jutinchömi aunirä mana wañuchinäpaj. Paytaga ama perdunanquichu. Gamga canqui sumaj yarpayniyojmi. Chaymi musyanquina payta imata ruraytapis. Ichanga mala-muertipa wañuchinqui.» David wañucuranna. Chaura pampaycäriran unay castancuna pamparashan «Davidpa siudänin» nishanman. Israelcunapa raynin caran chuscu chunca (40) wata. Rimëroga Hebronllapita mandaran ganchis wata. Quimsa chunca quimsawan (33) watana mandaran Jerusalenpita. Chaypita papänin Davidpa ruquin Salomonna ray caran. Salomón ray cashan wichanga alli goyäcuy caran Israelchöga. Haguitpa wamran Adonías aywaran Salomonpa maman Betsabëman. Chayaptin Betsabé tapuran: «¿Allipächu shamushcanqui?» nir. Chaura Adonías «Au» niran. Mastapis niran: «Nogaga gamta ruwacuytami munä.» Chaura Betsabëga «Nimay ari» niran. Adonías niran: «Gam musyashayquinöpis nogami ray canä caran. Llapan Israelcunapis yarpaycaran noga ray canätami. Ichanga TAYTA DIOS camacächiptinmi ray cananpaj wauguëtana churasha. Cananga ruwacushayqui. Ama ‹mana› nimaychoga ari.» Niptin Salomonpa mamanga «Yä, imallataraj munaycanquipis» niran. Chaura Adonías niran: «Ray Salomonta ruwapämay ari. Sunem warmi Abisagta majäpaj aunimächun. Gamtaga manami ‹mana› nishunquipächu.» Chaura Betsabëga niran: «Yä, mä ruwapäshayqui ari.» Chaypita Betsabëga aywaran Adoniaspaj ray Salomonta ruwaj. Chayaptin rayga mamanpa ñaupanman umpuran. Nircorga yapay jamacuycuran. Maman jamananpäpis «sillunta apamuy» niran. Apapämuptin raypa derëchu caj-lädunman jamacuran. Nircur Betsabé niran: «Shamushcä ruwacojmi. Wiyaycamay ari.» Chaura rayga niran: «Mama, imatapis munashayquita mañacamay. Manami ‹mana› nishayquichu.» Niptinmi maman niran: «Sunem warmi Abisag-ga wauguiqui Adoniaspa warmin cachun.» Chaura mamanta ray Salomonga niran: «¿Imanirtaj munanqui Abisag Adoniaspa warmin cananta? Payga mayurnëmi caycan. Chaynöpis cüra Abiatar y Sarviapa wamran Joabmi paypa faburnin caycan. Chayno caycaptenga Abisagwan tiyachinäpaj mañacamashpayqui Adonías ray cananpaj mañacamajnömi caycanqui.» Chayno nircur ray Salomonga juraran TAYTA DIOSPA jutincho «¡Nogata Tayta Dios fiyupa castigamächun, Adonías chayno nishanpita mana wañuchicaptenga. Mandanäpaj papänë David jamarashan sillunman churamaj TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä. Paymi nogata churamasha papänëpa ruquin canäpaj. Cananga Adonías wañuchun!» Chayno nircur jinan öra Joiadapa wamran Benaiata niran «Adoniasta wañurachiy». Chaura aywaycur wañuycachiran. Cüra Abiatartanami rayga niran: «¡Aywacuy marcayqui Anatotman! Gampis wañunayqui camacanmi. Ichanga mana wañuchïchu papänë Davidpa ñaupanta TAYTA DIOSPA babulninta apamushayquipitami. Gamga ñacarayqui paywan iwalmi.» TAYTA DIOSPA cüran caycajta Abiatartaga Salomón jitariran. Chaynöpami cumliran TAYTA DIOS Silucho Elïpa castanpaj nishan. Joabga Adoniaspa faburnin caycaran. Absalonpa ichanga mana faburninchu caran. Adonías wañushanta mayaycur Joabga TAYTA DIOSPA toldunman aywacuran. Chaychönami rispitädu altarpa wagrancunata charicusha ichiraycaran. Ray Salomonta willaran «Joabga gueshpisha TAYTA DIOSPA toldunman. Chaychönami rispitädu altarpa wagrancuna charicusha caycan» nir. Chaura Salomonga Joiadapa wamran Benaiata cacharan «wañurachimuy» nir. Benaía TAYTA DIOSPA toldunman aywarcur Joabta niran: «Rayga chaypita llojshinayquipämi nin.» Niptin Joabga niran: «¡Manami llojshëchu! ¡Caychömi wañushaj!» Chaura Benaía rayman cutir willaran Joab nishanta. Willaptin ray niran: «Quiquin munashanno jinancho wañurachir pampaycuy. Chaynöpami Joab wañushanpitaga papänëpis nogapis manana juchayojnachu cashaj. TAYTA DIOSPIS quiquintami ‹juchayquipitami wañushcanqui› nenga. Papänë mana musyashanyajmi ishcaj runacunata tucsiran juchaynaj caycaptin, paypita mas allicunata. Wañuchiran Nerpa wamran Abnerta, Jeterpa wamran Amasata. Abner caran Israel suldärucunapa mandajnin. Amasana caran Judá suldärucunapa mandajnin. Paycunata wañuchishanpita Joabpis y paypita miraj aywajcunapis maldisyunasha cachun. Davidpita mirar aywajcunata ichanga TAYTA DIOS imaypis yanapaycullächun alli cawananpaj. Chaynöpis yanapaycullächun Israel y Judá runacunata imaypis alli mandananpaj.» Chaura Benaiaga aywar Joabta wañuycachiran. Nircurnami quiquin Joabpa istansacho caycaj wasin lädunman pamparan. Nircur rayga churaran Benaiatana suldärucunapa mandajnin Joabpa ruquin; Sadoc cüratana Abiatarpa ruquin. Nircur Simeita gayarcachir niran: «Jerusalencho wasita ruracuy. Chayllacho maypapis mana llojshiypa tiyacuy. Gam chaypita imay junajllapis llojshir Cedrón yacu aywashan ragrata päsarga wañunquipämi. Wañunayquipäga quiquimi juchayoj canquipaj.» Niptin Simeiga rayta niran: «Au tayta. Nimashayquinömi wasita rurashaj.» Nishannöllami Simeiga unaylla Jerusalencho tiyacuran. Quimsa watana tiyaycaptin ishcaj uywaynin gueshpipaycuran. Aywacuran Maacapa wamran Aquis cajman. Aquisga caran Gat siudäpa raynin. Ishcay uywaynincuna Gatcho caycashanta willaptin Simeiga bürrunta carunacurcur aywaran Gatman, Aquis cajman uywaynincunata ashej. Simei uywaynincunawan Gatpita cutiycämuptin Salomón musyaran Simei Jerusalenpita llojshir Gatman aywashanta, nircur cutiycämushantana. Chaura Salomonga Simeita gayaycachir niran: «Nogaga TAYTA DIOSPA jutinchömi gamta jurachirä. ‹Maypapis llojsherga wañunquimi› nirä. Gamga ‹nimashayquitami cumlishaj› nimarayqui. Chaura cananga ¿imanirtaj gam mana cumlishcanquichu TAYTA DIOSPA ñaupancho jurashayquita? ¿Imanirtaj noga nishätapis mana wiyacushcanquichu? Gamga fiyupa mana allitami papänë Davidta gayaparayqui. Chaymi cananga TAYTA DIOS camacächisha juchayquipita wañunayquipaj. Noga ray Salomonmi ichanga Diospita bindisyunta chasquishaj. David mandaj cashantapis TAYTA DIOS manami imaypis guechongachu.» Chaypita rayga Joiadapa wamran Benaiata niran Simeita wañurachinanpaj. Chaura payga jinan öra wañuycachiran. Chaynöpami ray Salomonga contrancunapita librina caran. Salomonga Egipto faraonpa wamranwan majachacar paycunawan famillyana caran. Majachacarcur warmitaga Davidpa siudäninman aparan. Chayrämi aruycächiran palasyunta, TAYTA DIOSPA Templunta, Jerusalén cantun pergata. Chay wichanga manami caranrächu TAYTA DIOSPAJ Templu. Chaymi runacuna uywancunata Tayta Diospaj pishtaj puytush lömacunallachöraj. Salomonga fiyupami TAYTA DIOSTA rispitaj. Papänin David rurashan laycunatapis llapanta cumliran. Ichanga puytush lömacunacho uywacunata rupachiran. Insinsuwanpis saumachiran. Payga Gabaonman aywaj uywacunata pishtarcur rupachinanpaj. Chay puytush lömami caran waquinpita mas rejsisha. Chaychöga Salomonga rupachina sacrifisyucunata waranganpa (1,000) rupachej. Chaypita juc chacay Gabaoncho caycaptin suyñuynincho Salomonta TAYTA DIOS yuriparcur niran: «Munashayquita mañacamay. Mañacamashayquitaga goshayquimi.» Chaura Salomón niran: «Tayta Dios, gamga allimi ricashcanqui papänë Davidta. Paypis ñaupayquicho allitami rurasha. Llapan shongunwanmi wiyacushurayqui. Manami juchata rurashachu. Chaymi alli ricashcanqui. Camacächishcanqui juc wamran ruquin ray jamaycunanpäpis. Chaymi nogaga ray caycä. TAYTA DIOS, gammi wamrallaraj pishi yarpay caycaptëpis papänë Davidpa ruquin mandaj ray canäpaj churamashcanqui. Cananga gam acrashayqui runacunatami mandaycä. Aypalla runami. Yupaytapis manami atipashwanchu. Gam acrashayqui runacunata alli mandanäpaj sumaj alli yarpayta goycamay ari. Sumaj tantiyachimay allitapis, mana allitapis musyanäpaj. Man'chäga manami acrashayqui aypalla runacunata mandayta camäpacömanchu.» Salomón chayno mañacushan Tayta Diospäga alli caran. Chaymi niran: «Gamga manami mañacamashcanquichu unay-yaj cawanayquipäga, ima-aycayquipis cananpäga, chiquinacushayquicunapis wañunanpäga. Chaypa ruquenga mañacamashcanqui sumaj tantiyanayquipaj, alli mandanayquipämi. Chaymi mañacamashayquino yanapäshayqui alli tantiyacoj y yachaj canayquipaj. Gam yachaj cashayquinöga manami pipis yachaj cashachu ni cangapischu. Gam mana mañacamasha captiquipis yanapäshayquimi rïcuyänayquipaj, munayniyoj canayquipaj. Chaymi gam cawashayquicamaga mana cangapächu juc ray gamnöga. Papäniqui Davidno noga munashäcunata, llapan laycunata, mandamintucunata cumliptiquega yanapäshayquipaj unaycama cawanayquipämi.» Riccharamur Salomonga yarpachacurir tantiyacuriran suyñushanta. Jerusalenman chayaycorga juclla aywaran Tayta Diospa babulnin caycashanman. Nircur rupachina sacrifisyucunata y alli goyaypita sacrifisyucunatapis rupachiran. Chaypitana llapan mandäshejcunata micuyta garachiran. Chay wichan ishcay warmi caran cuerpunwan gänapacoj. Paycunami aywaran rayman. Chayaycärir jucaj warmi niran: «Tayta ray, cay warmiwan ishcallämi tiyashcä juc wasicho. Ishcanë tiyaycashächömi nogaga gueshyacushcä. Gueshyacushäpita quimsa junajtaga paypis gueshyacusha. Nogacunaga ishcallämi goyashcä. Juccunaga wasicho manami caranchu. Ishca-ishcallä tiyarä. Chaypita juc chacay cay warmiga wamranta ñitiycusha. Chaura pullan pagas jatarcur noga puñucasha caycashäcama wañusha wamranta ogllaparcamasha. Nogapa wamrätana ogllacurcusha. Ricchapacamur chuchunäpäga wañusha wamralla caycasha. Tuta pacha achicyarcuptin ricaptëga manami wamrächu casha.» Jucaj warmipis niran: «Manami. Nogapa wamräga cawaycajmi; gampami wañushaga.» Niptin jucaj warmina niran: «Manami. Gampa wamrayquega wañusha cajmi; cawaycäga nogapami.» Chayno rimanacurcaycaran raypa ñaupancho. Chaura rayga yarpachacuyman churacaran «Cay caj warmiga nin ‹nogapa wamräga cawaycajmi, wañusha caycäga paypami› ¡Jucaj warminami mas jucno nin!» nir. Nircur ray niran: «¡Juc sablita apamuy!» Sablita chayachiptin rayga niran: «Cawaycaj wamrata ishcayman partiriy. Nircur pullanta jucninta, pullanta jucninta goycuy.» Chaura cawaycaj wamrapa mamanga fiyupa llaquicuran. Chaymi rayta ruwacuran: «¡Tayta, ama wañuchiychu ari wamrataga! ¡Chaypa ruquenga chay warmita goycuy!» Jucaj warmi ichanga niran: «Wamrata ishcayman cuchurichun. Gampis nogapis pirdishun.» Chaura ray niran: «Ama wañuchiychu. Rimir ruwacoj caj warmita goycuy. Paymi rasunpa mamanga.» Llapan Israelcuna musyaran dimanduta ray imanöpa alli arriglashantapis. Tantiyacuran alli arriglananpaj Tayta Dios yanapashanta. Chaymi llapan fiyupa rispitaran. Llapan Israelcunapa raynin caran Salomonga. Payta yanapajcuna caran achca: Cüra caran Sadocpa wamran Azarías. Acta isquirbejcuna caran Sisapa wamran Elihorefwan Ahías. Raypa secretaryunna caran Ahiludpa wamran Josafat. Suldärucunapa mandajnin caran Joiadapa wamran Benaía. Cüracuna caran Sadocwan Abiatar. Prefectucunapa mandajnin caran Natanpa wamran Azarías. Rayta tantiyachej caran Natán cürapa wamran Zabud. Paywanga amïgumi caran ray. Palasyucho imatapis ricajna caran Ahisar. Aruchej capural caran Abdapa wamran Adoniram. Salomonpa chunca ishcay (12) prefectucuna caran intëru Israelcho. Paycunami llapan famillyantinpaj raypaj imatapis shuntaj. Cada ünun watacho juc quillacama raypaj ima-aycatapis shuntaj. Chunca ishcay (12) prefectucuna caran. Ben-Hur prefectu caran Efraín altucunacho. Ben-Decar prefectu caran Macazcho, Saalbimcho, Bet-semescho, Eloncho, Bet-hanancho. Ben-Hesed prefectu caran Arubotcho, Sococho, intëru Hefer nasyuncho. Ben-Abinadab prefectu caran intëru Dor probinsyacho. Paypa warminna caran Salomonpa wamran Tafat. Ahiludpa wamran Baana prefectu caran Taanaccho, Meguiducho, intëru Bet-seancho. Bet-seán caran Saretanpa ñaupancho, Jezreelpa ur'gancho. Chauraga mandaran Bet-seanpita Abel-meholacama, Jocmeampa washa-läduncama. Ben-Geber prefectu caran Galaadcho caycaj Ramotcho. Paypa munaynincho caycaran intëru Galaad parti. Chay partiga caran Manasespa wamran Jairpami. Ben-Geberpa munaynincho caycaran Basancho caycaj Argob. Chaychömi caycaran jatusaj sojta chunca (60) siudäcuna, intëru cantunpa curalasha, puncu lläbincunapis runsipita. Idopa wamran Ahinadab prefectu caran Mahanaimcho. Salomonpa wamran Basematwan majachacaj Ahimaasna prefectu caran Neftalïcho. Husaipa wamran Baana prefectu caran Asercho, Alotcho. Paruapa wamran Josafat prefectu caran Isacarcho. Elapa wamran Simei prefectu caran Benjamincho. Uripa wamran Geber prefectu caran Amorreo runacunapa raynin Sehón tiyashan Gad particho, Basanpa raynin Og tiyashancho. Llapan prefectucunapa mandajninpis juc caran. Judächo Israelcho caran aypalla runacuna yupaytapis mana atipaypaj. Fiyupa aypallana caran ima-aycancunapis micunanpaj upunanpäpis. Cushisha jaucallanami goyaj. Salomonmi mas mandaj caran Éufrates mayupita Filistea nasyuncama, Egipto nasyunwan tincoj lindacama. Chaymi llapan pägaj impuestuta. Salomón cawashancamaga paypa munaynillanchöna caran. Salomonpaj y palasyuncho cajcunapäga cada junaj micuyta shuntaj sojta waranga sojta pachac (6,600) quïlu fïnu caj jarinata, chunca quimsa waranga ishcay pachacnin (13,200) quïlu cumun caj jarinata, sëbasha chunca törucunata, guewallawan uywasha caj ishcay chunca (20) törucunata, pachac (100) uyshata; mana yupayllapa tarushcunata, lluychu castacunata; werayasha uywana caj äbicunata. Salomonga mandaran Eufratespita inti yaganan caj-läpaga ushajpaj Tifsa siudäpita Gaza siudäcama. Chaycho tiyaj raycunaga llapanpis carcaycaran Salomonpa munaynillanchöna. Llapanpis allilla jaucalla goyaran. Salomón cawashanyäga Judá runacunawan Israel runacuna Danpita Beersebacama tiyacuran allilla. Cada-ünunpa imapis mana pishiranchu. Übasninpis ïgusninpis achca caran. Salomonpaga caran carrëtacunata garachaj cawallucunata uywananpaj cuartucuna chuscu waranga (4,000). Muntädu purej suldärucunana caran chunca ishcay waranga (12,000). Prefectucunaga töcashan quillami micuyta apaj ray Salomonpaj, paypa mësancho micojcunapäpis. Imatapis manami pishëchejchu. Turnun chayamushan öraga cada-ünun apaj sebädata ogshata carrëta garchaj cawallucunapaj, waquin carga cawallucunapäpis. Ray goyashanman apaj. Tayta Dios camacächiran Salomón fiyupa yachaj cananpaj, yarpaysapa cananpaj, llapantapis sumaj tantiyaj cananpaj. Chaura Salomonga mas yacharan Egipto runacunapita, inti yagamunancho tiyajcunapitapis. Pï-may runapitapis mas fiyupa yachaj caran. Zerapita miraj Etanpitapis mas yachaj caran. Mas yachaj caran Maholpa wamran Hemanpita, Calcolpita, Dardapita. Fiyupa yachaj cashanga intërupa mayacaran. Quimsa waranga (3,000) casta yachachicuycunata rimaran. Birsucunatapis camacächiran waranga pichganta (1,005). Yachachiran jatun jachacunapita tacsha jachacunapitapis. Yachachiran Libanucho caj jatusaj sedru guerucunapita pergacunacho caj guewacunapitapis. Llapan casta uywacunapitapis, äbicunapitapis, garachaypa purejcunapitapis, pescäducunapitapis yachachiran. Salomón fiyupa yachaj cashanta mayaycur intëru nasyunpitami shamoj rimashanta wiyananpaj. Tiropa raynin Hiram mayaran Davidpa ruquin wamran Salomontana ray cananpaj churashanta. Chaymi cachata cacharan. Hiramga Davidwan amatarmi yachänacuran. Chaura Salomonga chayaj cachacunawan Hiramta willachiran: «Gamga musyanquinami papänë David intërupa runacunawan amatar pillyallar puricur Tayta Diosninpaj Templuta rurachiyta mana puydishanta. Tayta Diosga papänë Davidpa munayninmanmi llapan chiquejnincunata churasha. Cananga Tayta Diosnë intërupanami pillyata gasacächisha. Pipis manami chiquimannachu. Ñacaycunapis manami cannachu. Chaynöpami cananga yarpashcä Tayta Diosnëpa Templunta aruchiyta. Tayta Diosmi papänë Davidta niran: ‹Ruquiqui mandananpaj wamrayquita churashärämi Templötaga aruchipämanga› nir. Líbano muntipita sedru guerucunata cuchuchipämay ari. Piyunnëcunapis gampa piyunniquicunata gueru jorgamuychöga yanapangami. Piyunniquicunapa jurnalnintaga pägashayquimi aycatapis. Gamga musyanqui caycho tiyaj runacuna Sidón runacunanöga gueru sajtayta mana yachashanta.» Salomón nishanta willaycuptin Hiramga fiyupa cushicuran. Chaymi niran: «¡Tayta Diosga fiyupa alabasha cachun. Diosmi camacächisha Davidpa wamran fiyupa yachaj cananpaj, wamran jatun nasyunta alli mandananpaj! Nircur Hiramga Salomonta willachiran: «Cachäcunaga llapantami willamasha. Sedrutapis pïnutapis munashayquitami jorgachipäshayqui. Nogapa piyunnëcunami Libanupita-pacha urächimonga lamar cantuncama llapan guerucunata. Chaypitanami apachimushaj yacu janallanpa maycamapis nimashayquicama. Chaychörämi pascanga shuntanayquipaj. Gamnami micuyta apachimanqui palasyöcho tiyajcuna micunanpaj.» Chaymi Hiramga guerucunata jorgachiparan sedruta, pïnutapis Salomón munashan cajtaga llapanta. Salomonnami micuyta apachiran Hiramman. Cada wata apachej ishcay chunca waranga (20,000) säcu rïguta, ishcay chunca quimsa waranga (23,000) läta olivo asëtita. Tayta Diosga aunishannömi Salomonta yanaparan fiyupa yachaj cananpaj. Salomonga Hiramwan alli amïgu cananpaj parlaran. Paycunaga mana chiquinacuyllapana goyaran. Chaypita ray Salomonga juc layta niran Israel runacuna fayna aroj aywananpaj. Chaymi shuntaran quimsa chunca waranga (30,000) runata. Chay runacunata cacharan Libanuman cada quilla turnuypa. Cada ayway aywaran chunca waranga (10,000) runacuna. Runacunaga goyaj ishcay quilla wasincho juc quilla Libanucho. Arojcunapa mandajnin caran Adoniram. Salomonpaga caran ganchis chunca waranga (70,000) carguërucuna; intëru jircacho rumi llagllajcunana pusaj chunca waranga (80,000). Runacunata aruchinanpänami caran quimsa waranga quimsa pachacnin (3,300) capuralcuna. Paycunami llapanta aruchiran. Rayga jorgachiran jatusaj allinnin rumicunata, llagllasha rumicunata Templupa simintunpaj. Salomonpa piyunnincuna, Hirampa piyunnincuna, bisïnun Gebal runacuna camariran llapan guerucunata. Rumicunatapis llagllaran Templupaj. Salomón TAYTA DIOSPA Templunta aruchiyta gallaycuran chuscu watana Israelcunapa raynin caycashancho, ziv quillacho. Chay quillaga caran mushoj watapäna gallarej ishcay caj quillan. Israelcuna Egiptupita llojshimushanga caran chuscu pachac pusaj chuncawan (480) watana. Ray Salomón TAYTA DIOSPAJ Templuta aruchishanga jatunmi caran. Larguynin caran ishcay chunca ganchisnin (27) metru; anchuynin isgun metru; altuynin chunca quimsa metru medyan (13.5). Templuman yaycuna alarnenga caran isgun metru anchu Templupa anchuyninwan iwal ruripaga. Largunna caran chuscu metru medyan. Salomonga Templupa bentänancunatapis rëjasniyojta rurachiran. Templuman guellichiyllapa intëru wajtan tumarejpapis cuartucunata ruraran. Pacha caj cuartupaga anchun caran ishcay metru medyan. Altus cuartupana anchuynin caran quimsa metru. Altus janan caj cuartupana anchuynin caran quimsa metru medyan. Templupa jawa caj pergantaga cachaypa pergaran jawa caj cuartupa gueruncunata jamachinanpaj. Chaytaga ruraran Templuta mana uchcunanpaj. Templuta arunanpaj rumicunataga jorgamullarna llagllasha caran. Chaymi Templuta arur mana tacarannachu martillucunawanga. Ima iramintatapis manami nistarannachu fyërrupitaga. Pacha caj cuartuman yaycuna puncuga caycaran Templupa derëchu caj-lädunman ricaraj. Altus caj cuartuman, altuspa janan cuartuman wichänanpäga caran escalun. Templuta pergachiyta ushaycur Salomonga larguërucunata churachiran. Gatachiran sedru tablacunawan. Templuman guellichiyllapa intëru tumarej cuartucunata aruchiran. Cada pïsupa altuynin caran ishcay metru medyan. Sedrupita altus tiranticunaga Templupa perganman guellisha caycaran. Chaura TAYTA DIOSGA Salomonta niran: «Cay Templuta jatarachir gallaycusha captiquimi canan tantiyachishayqui: Noga nishäno llapan laynëcunata y mandamintöcunata cumliptiquega nogapis cumlishämi taytayqui Davidta aunishäta. Nogapis tiyashäpaj Israelcunachömi. Manami gongaycushächu acrashä Israelcunataga.» Salomón usharanna Templu rurachiyta. Templu rurinpa caj pergancunata intablachiran janajpita pampacama sedru tablacunawan. Pampataga intablaran pino tablawan. Mas ruri cajcho Mas Rispitädu cananpaj raquiran isgun metru larguta. Chay cuartutaga raquiran janajpita pampacama sedru tablawan. Mas Rispitädu cuartupita jawamanga caran chunca pusaj (18) metru. Templuta intablashan sedru tablacunachöga burdaran wayta-nirajta früta-nirajcunata. Ushajpaj sedruwan chapasha captinmi rumicunaga mana ricacaranchu. Salomonga Templu ruricho ruraran Mas Rispitädu cuartuta TAYTA DIOSPA babulninta churananpaj. Mas Rispitädu cuartoga caran isgun metru largun, isgun metru anchun, isgun metru altun. Jananpana ushajpaj goriwan chapyachiran. Sedrupita altarta rurachishantapis goriwan chapyachiran. Mas Rispitädu cajta, altarta goriwan chapyachishannömi intëru Templu ruritapis goriwan chapyachiran. Mas Rispitädu cajpa puncuntapis gori cadinawan wichgaran. *** Mas Rispitädu ruricho ishcay querubín anjilcunatapis rurachiran olivo guerupita. Cada-ünun caran chuscu metru medyan altu. Cada-ünunpa cada lädu älancunapa larguynin caycaran ishcay metru juc cuarta masllan. Chaura jucaj älanpa puntanpita jucaj älanpa puntancamaga caran chuscu metru medyan. Ishcan querubín anjilcuna caycaran chay tamäñulla, chuscu metru midyan-cama. Chay-nirajlla caranpis. Jatun cayninpis caran chuscu metru midyan-cama. Salomonga chay querubín anjilcunata churachiran Mas Rispitädu cajman. Älayojcunaga älan quichacasha caycaran. Ishcanpapis jucaj älanga cuchuman chayaraycaran. Chaupichöna ishcanpa älancuna töpanacusha caycaran Mas Rispitädu cuartuchöga. Nircur Salomonga querubín anjilcunata goriwan ushajpaj chapyachiran. Mas rispitädu caj cuartutaga rurinpapis, jananpapis dibujaran querubín anjilcunata, waytacunata, palmacunata. Templu pampantaga Rispitädu caj pampatapis Mas Rispitädu caj pampatapis goriwan chapyaran. Mas Rispitädu cajman yaycuna puncutapis ishcay öjata rurachiran olivo guerupita. Puncuga marcuntin caran ishcay metru anchu. Puncucunachöga llagllaypa dibujaran querubín anjilcunata, waytacunata, palmacunata. Dibujashan jananpana goriwan chapyaran. Chaynöllami Templu puncupa marcuncunatapis olivo guerupita cuadrädu listuncunata rurachiran. Ishcan öja puncucunaga caran pïno guerupita. Puncuga ishcanpis caran jucaj-lädunman doblanalla. Chay puncucunachöpis llagllaypa dibujaran querubín anjilcunata, waytacunata, palmacunata. Dibujashan jananpaga goriwan chapyaran. Templupa sawannin pampatapis curalachiran. Llagllasha rumicunawan quimsa jana pergarcur jananman sedru tablatana churaran. Chaynöllami janay-janay ruraran. Salomonga chuscu wata mandaycashancho TAYTA DIOSPA Templunpa simintuncunata pergayta gallaycachiran ziv quillacho. Chunca juc (11) watan mandaycashanchöraj Diospa Templun aruchiyta usharan. Aruyta ushashan quillapa jutin caran «bul». Chayga caran watacho pusaj quilla cajmi. Templu aruyta ushachiran imano imancunata rurananpäpis yarpashanno. Salomonga Templu aruyta ushachiran ganchis watata. Salomonga palasyunta aruchir usharan chunca quimsan (13) watataraj. Rimëruga «Líbano Munti» jutiyoj wasita aruchiran. Larguynin caran chuscu chunca pichga (45) metrun, anchuyninna ishcay chunca ishcay metru medyan (22.5), altuyninna chunca quimsa metru medyan (13.5). Chuscu ayway sedru tushacuna tuncaraycaran sedru tiranticunata. Chay tiranticuna caran chuscu chunca pichgan (45). Chaycunatana raquisha caran chunca pichganta-cama (15) fïlayllanpa. Jamachiran tushacuna jananman. Tiranticuna jananpaga intablaraycaran sedru tablawan. Bentänacunapis caycaran quimsa jana, janay-janay. Chay bentänacunaga caycaran quimsa-cama, cada-ünun derëchuncho-cama. Llapan puncucunapis bentänacunapis caran cuadrädu. Llapanpis caycaran derëchuncho-cama. Cada-ünun caran quimsa fïla. Tushacunallawan juc alartapis rurachiran. Larguynin caran ishcay chunca ishcay metru medyan (22.5), anchuyninna chunca quimsa metru medyan (13.5). Chay alarpa ñaupan läduchöpis rurachiran tushallawan juc wasita. Dimanducunata arriglananpaj despächunta rurachiran. Chay cuartutaga ushajpaj janajpita pampacama sedru tablawan chaparan. Salomonpa wasenga caycaran despächunpa guepancho. Chaypis caycaran despächun-nirajlla. Faraonpa wamranwan Salomón majachacaran. Paypäpis juc wasita rurachiparan. Alarninpis caran despächu-nirajlla. Chay wasi aruchishancunaga llapanpis caycaran simintunpita-pacha perga ushajcama, wasi pergapitapis asta sawan puncu ushajcama fiyupa chanin cuestaj, llagllasha, tupuycur-tupuycur cuchusha rumicunawan läjashalla. Chaynölla caycaran wajtanpapis rurinpapis. Simintuncunapis caycaran jatusaj rumicunawan pergashalla. Chay rumicuna waquenga caran chuscu metru midyan-cama, waquinna quimsa metru quimsa cuartanwan-cama. Fiyupa chanin cuestaj caran. Janantapis camacächiran cuestaj rumicunallawan, tupuycur-tupuycur llagllashallawan, sedru guerucunawan. Sawantaga intëru cantunpa tumarej llagllasha rumicunawan quimsa jana aywayta pergarcur juc aywaytana churaran llagllasha sedru gueruta. Janay-janay chayno ruraran. Chaynöllami caran sawanpis Templuman yaycuna alarpis. Ray Salomonga Tiro runa Hiramta gayachiran. Payga caran Neftalí trïbu biyüdapa wamran. Papäninna caran jinan Tiro runa runsi tacay yachaj. Hiramga fiyupa yacharan runsipita imatapis rurayta. Yarpaysapa caran. Chaynöpami ray Salomón cajman aywaycur ruraran llapanta. Runsipita jundiran ishcay jatusaj pilancucunata. Tamäñun caran pusaj metru largu. Racuyninna caran pichga metru medyan. Pilancutaga rinriyojta-cama ruraran. Rinrincunapa altuynin caran ishcay metru juc cuarta masnin-cama. Pilancupa rinrincunata pitunanpaj cadina-nirajcunata ruraran. Cada pilancupa rinrinpaj juc cadina-nirajta ruraran. Mälla chaquincunamanpis warcuparan ishcay aywayta granada frütacuna-niraj adurnuta. Ishcan pilancucunapa rinrinpaj ruraran. Alar pilancucunapa rinrincunaga caran liryu wayta pashtaraycajno. Tamäñun caran ishcay metruno. Pilancupa rinrinman intëru cantunpa ishcay pachac (200) pelöta-mallwa-nirajcunata warcaparan ishcay aywayta. Warcuparan mälla lädunpa. Hiramga pilancucunata ichichiran Templupa alarninman. Ichiycachirnami derëchu cajtaga jutinta churaparan «Jaquín» nir, ichoj cajtanami «Boaz» nir. Pilancucunapa chaquinpis caran liryu wayta pashtaraycajno. Chaynömi pilancucunata rurayta usharan. Hiramga ruraran runsipita jundiypa yacu churacuna jatuncaray paylata. Juc cantupita jucaj cantuman dirichaypa tupuptin caran chuscu metru medyan. Ruyru cayninta tumarej tupuptenga caran chunca quimsa metru medyan (13.5). Altuyninna caran ishcay metru juc cuarta masnin. Wirpan chaquillanpa intëru tumarejpa adurnunta churaparan wanuno jiracasha frütayojcunata ishcay aywayta. Cada ishcay cuarta masllancho-cama caran chunca früta-nirajcuna. Paylawanga caran chay pïsalla. Paylaga jamaraycaran chunca ishcay (12) runsipita pïla törucuna janancho. Quimsa töruga ricaraycaran inti yagamunan caj-läman, quimsana inti yaganan caj-läman, quimsa cajna norte cajman, quimsa cajna sur cajman. Törucunaga llapanpis siquipanacusha caycaran. Paylana jamaraycaran törucunapa janancho. Paylapa ractaynin caran maqui-palta anchu. Intëru wirpanga caran liryu wayta-niraj paticasha. Paylamanga juntaj ishcay waranga chuscu pachacnin (2,400) läta yacuraj. Ruraran chunca jamanacunata runsipita chunca payla-mallwacunapaj. Cada-ünunpa larguyninwan anchuynenga caran juc metru chuscu cuartanwan-cama. Altuyninna caran juc metru ishcay cuartanno. Chay jamanacunaga cayno rurasha caran: Listun janancho tablapita cajun caran. Cajuncuna jananchöga dibujasha caycaran liyuncuna, törucuna, querubín anjilcuna. Törucunapawan liyuncunapa jan'ganpa ur'ganpa adurnasha caycaran. Jamanaga cada-ünun caran runsipita chuscu ruyrayoj. Ruyra charirajcuna caran runsipita. Carrëtacunapa chuscu isquïnancho caycaran paylata tucnäshinanpaj istägacuna. Adurnucuna jundiyllapa rurasha caycaran. Payla jamananpaj caycaran ucru. Chayga cajunpita llojshiraycaran ishcay cuarta altu. Shimenga caran ruyru. Jucaj wirpanpita jucaj wirpanmanga caran quimsa cuarta. Wirpancunaga caran burdasha. Tuncarajcunaga manami ruyruchu caran; cuadrädumi. Cajonga caycaran chuscun ruyrancunapita janajllachömi. Cada ruyrapa altuynenga caran quimsa cuarta masnin. Ruyra charirajnincuna jamanawanga chay pësalla caran. Ruyrancunapis caran cawallu garchashan carrëtapa ruyran-niraj. Llapanninpis caran runsipita rurashalla: ruyra charirajninpis, ruyra cantun tumarejpis, chaupipita tucnajnincunapis. Chuscun isquïnancho rinrincunapis carrëtawan chay pïsallami caran. Cajun ushashanpita janajman ruyru llojshiraycaran cuarta altu. Cajunpis, jamanancunapis chay pësallami caran. Hiramga tacaypa burdaran liyuncunata, querubín anjilcunata, palmacunata marcuncuna tincurajcho, jäcurajcuna aypashanpita. Intëru tumarejpapis burdaran cuyayllapajcunata. Chay-nirajllata, chay tamäñullatami ruraran chunca jamanacunata. Llapanpis caran jundiypa rurashalla. Ruraran runsipita chunca payla-mallwacunata. Cada-ünun jucaj cantupita jucaj cantuman caran juc metru chuscu cuartanwan-cama. Quimsa chunca pichga (35) läta yacu yaycoj. Chaycunatana jamachiran jucta-cama chunca jamanacunata rurashanman. Pichga jamanacunata churaran Templupa sur caj-lädunman, pichga cajtana norte caj-lädunman. Jatun paylataga churaran Templupa ñaupanman sur caj läduman-niraj. Hiramga ruraran mancacunata, tinäsucunata, tasuncunata. Chaynömi Hiramga TAYTA DIOSPA Templuncho cananpaj aruyta usharan Salomón mincacuptin. Ruraran ishcay pilancucunata, chay pilancucunapa puntancho rinrincunata, rinrincunata pitunanpaj shicracunata, shicracunaman ishcay aywayta warcunanpaj chuscu pachac (400) pelöta-mallwa-nirajcunata. Cada shicrapaj ishcay aywayta ruraran. Chaycunaga caran ishcan pilancupa puntancho rinrincunata chapananpaj. Ruraran chunca jamanacunata, jananman jamachinanpaj chunca payla-mallwacunata, chunca ishcay (12) töruta, törucuna jananman jamananpaj jatuncaray paylata, mancacunata, tinäsucunata, tasuncunata. Chaura Salomón mincacuptin Hiramga Templupa cösancunata llapantapis ruraran runsipita achicyaypa achicyaycajta. Rayga llapanta jundichiran Sucotwan Saretán tincoj Jordán particho agushpita rurasha moldicho. Aypallatami runsipita imatapis rurachiran. Chaymi Salomonga mana pësachirannachu ayca quïlu lasashantapis musyananpaj. Salomonga tucuy-nirajtami TAYTA DIOSPA Templunman churananpaj rurachiran. Rurachiran gori altarta, Tayta Diospaj tantata churananpaj gori mësata, Rispitädu cajcho churaraj gori candilërucunata. Mas Rispitädu cuartupita wajtaman churaran pichgata derëchu caj läduman, pichgatana ichoj caj läduman. Churaparan wayta-nirajnincunata, achqui tübucunata, gori tinäsucunata, cöpacunata, achquipa llipta jorgunan tacsha alicäticunata, tasuncunata, wishllacunata, insinsu saumachicunata. Llapanpis caran gorillapita. Goripitami caran Mas Rispitädu cajman yaycuna puncupa bisagrancuna, Templu ruricho waquin puncucunapa bisagrancuna, quiquin Templupapis. Ray Salomonga rurachiyta usharan TAYTA DIOSPA Templunpa cösancunata. Nircur Salomonga Diospa Templunman aparan papänin David goripita guellaypita Tayta Diospaj churashancunata. Chaycunataga churaycuran TAYTA DIOSPA Templuncho ima-ayca bälejcunapis churaränanman. Salomonga Jerusalenman gayachiran llapan Israel mayurcunata, llapan trïbupa mandajnincunata, Israel famillyacunacho mas rispitädu runacunata TAYTA DIOSPA babulninta «Davidpa siudänin» nishanpita mushoj Templuman witichinanpaj. Chay partipami jucaj jutin caran Sión. Chay runacunaga Salomón cajman shuntacaran etanim quillacho. Chay quillaga caran ganchis caj quillami. Chay quillachöga jatun fistami caran. Llapan Israel mandaj mayurcuna chayaran. Chaura cüracunana rispitädu babulta witichinanpaj matancacuran. Nircur cüracunawan Leví runacunalla aparan TAYTA DIOSWAN Tincuna Toldutapis, Toldupa ima-aycancunatapis. Templuman chayaycachir ray Salomonga llapan Israel-masincunawan shuntacasha caycaran babulpa ñaupancho. Tayta Diosta rispitashpan uyshacunata törucunata yupaytapis mana atipaypajta pishtarcur rupachiran. Chaypita TAYTA DIOSPA babulninta cüracuna aparan Templu ruricho Mas Rispitädu cuartu ishcay querubín anjilcuna caycashan rurinman. Querubín anjilcunaga ñaupanman älan quichasha caycaran babul jananpa. Chauraga babulpis, wintucunan guerucunapis älancuna rurinchöna ricacuran. Wintucuna guerucunaga caran largu. Chaymi jawa caj rispitädu cuartupitapis alayri ricacaj. Alarpitami ichanga mana ricacajchu. Chaynölla canancamapis caycan. Babulchöga caycaran Horeb jircacho ishcay läja rumita Moisés churashallanmi. Chay läjacunacho isquirbiraycaran Israelcuna Egiptupita llojshimur TAYTA DIOSWAN parlacushan. Rispitädu cuartupita cüracuna llojshiriptin TAYTA DIOSPA Templunta pucutay chapacurcuran. Templuman pucutay juntaptin cüracunaga manami camäpacuranchu ruraynincunata rurayta. TAYTA DIOSMI wasinman yaycusha caran. Chaymi Salomón niran: «TAYTA DIOS gamga ‹Chacaj pucutaycho tiyä› nishcanquimi. Canan nogaga rurachipashcä Templuta juc pachacho imaycamapis chaycho tiyanayquipaj.» Nircur rayga llapan runacuna caycashanman ticrarcur bindisyunta gor cayno niran: «Alabasha cachun noganchi Israelcunapa TAYTA DIOSNINCHËGA. Papänë Davidta aunishanta cananga llapantami cumlisha. Paytaga niran: ‹Israel runacunata Egiptupita jorgamushä junajpita-pachapis manami nogaga acrashcächu maygan siudätapis cay Israelcunachöga juc Templu ruracaptin chaycho goyänäpaj. Davidtami ichanga acrashcä Israelcunapa mandajnin cananpaj.› Papänë Davidga amatarmi munaran TAYTA DIOSNINCHÏPAJ Templuta rurachiyta. TAYTA DIOSMI ichanga niran: ‹Gam Templuta rurachipämayta munashpayqui allitami yarpanqui. Ichanga manami gamchu ruranquipaj. Wamrayquirämi ruranga Templutaga› nir. «Cananga TAYTA DIOS cumlishami aunishanta. Aunishannöllami nogaga papänë Davidpa ruquin Israelcunata mandar jamaraycä. Rurachishcä juc Templutapis Israelcunapa TAYTA DIOSNINPAJ. Babulta churananpäpis Templucho camacächishcä juc pachata. Chay babulchöga churaraycan Egiptupita jorgamur unay famillyanchïcunawan TAYTA DIOS rurashan conträtumi.» Chayno nircur Salomonga witiran TAYTA DIOSPA altarnin ñaupanman llapan Israelcuna ricapaycaptin maquinta janajpa jogarcur sinchipa niran: «Israelcunapa TAYTA DIOSNIN: Syëlucho, cay pachachöpis manami canchu juc diosga gam cumlishayquino aunishanta cumlëga. Llapan shongunpa sirbishojcunatapis alli cashayquita musyachinqui. Papänë Davidta llapan aunishayquitami cananga cumlishcanqui. Papänëga allimi sirbishurayqui. Chaymi cananga Israelcunapa TAYTA DIOSNIN papänë Davidta waquin aunishayquitapis cumliycuy ari. Paytami nirayqui: ‹Gampita mirar aywajcunallami imaypis Israelcunata mandar jamaranga. Ichanga llapantapis munashäno allillata rurachun gamno.› Papänë Davidta aunishayquita cumliycuy ari. «Ichanga ¿rasunpachuraj Tayta Dios cay pachacho gam tiyanquiman? Janaj syëlupis may-may jatun caycar manami aypanchu gampäga. Chaura rurachipashä Temploga aypaycunmanrächu. Chayno captinpis TAYTA DIOSNË ruwacushäta, mañacushätaga llapanta wiyar chasquiycamay ari. Ama gongaycunquichu cay Templutaga chacaypa ni junajpapis, ‹tiyashaj› nishayqui pachataga. Cay Templucho mañacamushätaga wiyaycamay ari Tayta. Cay Templuman ricärir mañacuptë nogatapis acrashayqui Israelcunatapis wiyaycunqui. Mañacushuptiqui janaj syëlucho caycashayquipita wiyaycamunqui. Cuyapar ima mana allita rurashäpitapis perdunaycäramanqui ari. «Runa-masinpa contran mana allita ruraptin cay Templucho caycaj altarniquicho jurachiptin gamga wiyamunqui syëlupita-pacha. Imanöpis cashanpita arriglaycuy. Juchayoj cajtaga juchanpita castiganqui, mana allicunata rurashanpita. Juchaynajcunataga chapaycunqui ima mana allipitapis. «Cuyashayqui Israelcuna juchata rurashanpita contrancuna binsir nasyunninman apacuptin cay Templu läduman ricäramur perdunta mañacamushuptiquega syëlupita-pacha wiyaycamunqui ari. Jucha rurashancunatapis perdunaycunqui. Nircorga cutichinqui unay awiluncunata goycushayqui nasyunman. «Juchata rurashanpita fiyupa usya captin, caycho mañacuptin, alabashuptiqui, castigaptiqui juchancunapita arpinticuptin wiyaycunqui ari syëlupita-pacha. Uywayniquicunataga juchanpita perdunaycunqui. Nircur yachachinqui alli cawananpaj. Chayno rurashpayqui tamyaycachimunqui ari acrashayqui runacunata goshayqui nasyunman. «Cay nasyuncho muchuy captin, gueshya captin, usyawan jachacuna chaquiptin, gueri ushaptin, chüpacacuna u malunya micuyta ushaptin, chiquinacushancuna siudänëcunata curalapaycärir magar wañuchiptin, man'chäga ima mana allicunapis, fiyu gueshyacunapis captin wiyaycunqui ari pï mañacamushuptiquipis. Llapan Israelcuna mañacushuptiquipis wiyaycunqui ari. Pasaypa mana allicho caycashanta tantiyacurir cay Templuman ricärir mañacamuptenga wiyaycunqui ari. Gam wiyaycunqui ari syëlupita-pacha. Juchancunatapis perdunaycunqui. Gamllami musyanqui runacuna yarpashantaga. Chaymi paycunataga cada-ünunta imanöpis rurashanman-tupu tarichinqui. *** Chayrämi rispitashunquipaj unay caj awilöcunata goycushayqui nasyuncho tiyar. «Mana Israelcuna caycar juc-lä nasyun runacunapis mayangami munayniyoj cashayquita. Paycuna Templuman sharcamur mañacushuptiqui wiyaycuy ari syëlucho tiyaycashayquipita-pacha. Llapan mañacushushayquita tariycachinqui. Chayrämi intërucho manchacushunquipaj Israelcuna manchacushushayquino. Gamtaga cay Templu rurapashächo mañacuna cashanta tantiyaconga. «Israelcuna chiquinacushanwan pillyaj aywar acrashayqui siudäman, rurachipashä Templuman ricäramur mañacushuptiqui wiyaycunqui syëlupita-pacha. Yanapaycunqui ari. «Cay pachachöga pipis manami canchu juchata mana ruräga. Juchata ruraptenga rabyacurcur chiquinacushanpa munayninmanchari cachaycunqui chay runacunana nasyunninman apacunanpaj. Apashan runacunapa marcancho jucha rurashanta tantiyacur llaquiconga. Chiquinacushan runacunapa marcancho llapan shongunwan yäracamuptin, awiluncunata goshayqui nasyunman, Jerusalenman, cay Templuman ricäramur mañacushuptiqui tiyaycashayqui syëlupita-pacha wiyaycunqui ari ruwacamushantaga, mañacamushantaga. Ima mana allipitapis washaycunqui ari. Juchancunata perdunaycunqui acrashayqui runacunataga. Nasyunninman prësu apajcunapis cuyapaycunanpaj camacaycachinqui. Gampami cay runacunaga. Gammi jorgamurayqui Egipto nasyunpitapis fyërru chulluchicuna jurnucho ñacaycajta japuy. «Wiyaycamay ari noga mañacamushäta, llapan Israelcuna mañacamushanta. ¡Wiyaycamay ari Tayta Dios gamta mañacamuptëcunaga! TAYTA DIOS cay Israelcunataga Gammi quiquiquipa cananpaj raquishcanqui llapan runacunapita. Chayno raquishayquitaga unay awilöcunata Egiptupita jorgamushayqui örami Moisesta willarayqui.» Salomón TAYTA DIOSTA mañacuran altar ñaupancho gongurpacuycur, maquinta jogaricurcur. Mañacuyta usharcorga ichircur llapan Israelcunata bindisyunta gor sinchipa niran: «Alabasha cachun TAYTA DIOSGA acrashan Israelcunata alli cawachishanpita, alli goyayman churashanpita. Aunishanta cumlishami. Manami gongashachu Moiseswan unay parlashantaga. «Cananga TAYTA DIOSNINCHI noganchïta yanapaycamäshun unay awilunchïcunata yanapashanno. Ama gongaycamäshunchu; ni cachaycamäshunpischu. Chaypa ruquenga camacächichun llapan shongunchïpa payllaman yarparänanchïpaj, pay munashallanta rurananchïpaj, laycunata, mandamintucunata cumlinanchïpaj. Unay caj awilunchïcunatami cumlinanpaj niran. Llapan mañacushäta TAYTA DIOSNINCHI yarparächun imay-yajpis chacaypa junajpapis. Imaypis alli ricamäshun nogatapis acrashan Israelcunatapis. Chayrämi intëru nasyuncho musyanga imanöpis TAYTA DIOSNINCHI cashanta, paynöga mas juc mana cashanta. Chaymi gamcunaga TAYTA DIOSNINCHI nishancunata wiyacuy. Laycunata, mandamintucunata cumliy canan junaj cumlishayquino.» Llapanta chayno ushaycorga raypis llapan Israelcunapis uywacunata TAYTA DIOSPAJ pishtaran. Alli goyaypita sacrifisyucunata Salomonga TAYTA DIOSPAJ pishtaran ishcay chunca ishcay warangan (22,000) törucunata, pachac ishcay chuncan waranga (120,000) uyshata. Chaynömi Salomonga llapan Israelcunawan Templuta inauraran. Chay junajlla Templupa sawan pampantapis TAYTA DIOSTA entregaycuran. Chay pampachönami rupachina sacrifisyucunata y alli goyaypita sacrifisyucunapa wiranta rupachiran. Chaqui micuy ofrendacunatapis churaran. Chayno pampachöga rupachiran TAYTA DIOSPAJ rupachinanpaj rurashan runsi altar llapanta rupachinanpaj manana aypaptinna. Chay altarga mananami ayparannachu uywacunata rupachinanpaj, chaqui micuy ofrendata churananpaj, alli goyaypita sacrifisyupaj pishtashan uywacunapa wiranta rupachinanpäpis. Chay örami shuntacaran Salomonwan llapan Israelcuna. Aypalla Israel runacuna shamuran Hamatman yaycunapita-pacha Egiptucho caycaj yacu aywaj ragracama. Chayno shuntacaycärir Ramäda fistata ruraran TAYTA DIOSNINCHÏTA rispitashpan. Mas juc fistatapis ruraran ganchis junaj. Chaura fistaga caran chunca chuscu (14) junajna. Fista ushaynaga intërupita shamoj runacunata «marcayquiman-cama cuticuyna» niran. Chaura paycunaga rayta «allilla goyaycuy Tayta» niycärir wasinman-cama cushisha aywacuran Davidta, llapan Israelcunata TAYTA DIOS alli yanapashanpita. Salomonga TAYTA DIOSPA Templunta, quiquinpa palasyunta, imatapis rurachiyta munashan cajta rurachiyta ushaycachiptin TAYTA DIOS Gabaoncho yuripashanno yapay yuriparan. Nircur niran: «Wiyashcämi llapan mañacamashayquita. Imaycamapis tiyanäpaj rurachipämashayqui Templutapis chasquishcämi. Chaymi mana gongaypa ricaycäshaj. Papäniqui Davidno ñaupächo alli goyaptiqui, alli shongu captiqui, juchata mana ruraptiqui, willapashäcunata llapanta cumliptiqui, laycunata wiyacuptiqui nogaga camacächishäpaj imaycamapis Israelcunata mandanayquipämi. Chaura canga papäniqui Davidta aunishänömi. Paytami nirä: ‹Imaypis gampita mirajcunallami Israelcunapa mandajnin canga› nir. Gamcuna, wamrayquicuna noga nishäta mana rurar, mandamintöcunata mana wiyacur, rurananpaj nishä laynëcunatapis mana cumlir, dioscunata aduraptenga goycushä nasyunpitapis gargushämi Israelcunataga. Goyashä Templutapis juchurachishämi. Chaura Israelcunataga llapanmi lädun nasyuncunacho manacajman churar asipanga. Chaura cay Temploga quëdangapaj ragällami. Llapan chaypa päsajcunaga ‹¿imanir-raj TAYTA DIOSGA chayno ruraycusha cay nasyuntawan Templutaga?› nirmi asipanga. Chaura asipajcunata willanga: ‹Unay caj awiluncunata Egiptupita jorgamoj TAYTA DIOSNINTA gongaycärishanpitami ñacayman chayasha. Israelcunaga juc dioscunatami rispitar adurasha, sirbisha. Chaypitami paycunamanga fiyupa castïgu chayasha› nir.» TAYTA DIOSPA Templunta, quiquinpa palasyunta Salomón rurachishanga ishcay chunca (20) watana caran. Tiro siudäpa raynin Hiramga Salomonta yanaparan pïno gueruwan, sedru gueruwan, goriwan aycatapis munashanpita. Ray Salomonna Hiramta goycuran ishcay chunca (20) siudäcunata Galilea particho. Chaura Hiramga ricaj aywaran. Salomón goycushan siudäcunaga mana paypänöchu caran. Chaymi Salomonta niran: «Tayta, ¿imanirtaj manacaj siudäcunataga goycamashcanqui?» Chayno nishanpitami chay parti siudäcunataga «Cabul» nir jutichaparan. Canancamapis chayllami jutin. Hiramga Salomonman gorita apachisha caran quimsa waranga isgun pachac sojta chuncan (3,960) quïluta. Ray Salomonga TAYTA DIOSPA Templunta, quiquinpa palasyunta, pata chaquin pergata, Jerusalén cantun curralta aruchiran. Allchachiran Hazor siudäta, Meguido siudäta, Gezer siudäta. Chaychömi runacunata turnunpa aruchiran. (Mas ñaupatanami Egiptupa raynin faraón Gezer siudäman yaycushpan chaycho tiyaj Cananeo runacunata llapanta wañuchisha caran. Wasicunatana ushajpaj rupaycachisha caran. Nircur faraonga chay siudäta goycusha caran wamrantana. Chay wamranga caran Salomonpa warminnami.) Chaura Salomonga allchachiran Gezerta, ura caj Bet-horonta, Baalat-ta, Tamarta. Baalatwan Tamarga caran Judá parti chunyajcho. Allchachiran micuycunata churanan siudäcunata, pillyapaj carrëtacuna churaränan cuartilta, suldärucuna muntacunanpaj cawallucuna wichgaränanta, Jerusalencho rurachiyta munashan cajtaga llapanta, Libanuchöpis pay mandashan cajchöga intërucho. Chaycho tiyarcaycaranraj Amorreo, Het, Ferez, Hev, Jebús runacuna. Paycunaga manami Israel runacunachu caran. Chaycho quëdaj runacunapa miraj wamrancunata Israel runacuna mana wañuchiranchu. Chay runacunata Salomonga aruchiran fiyupa sasa aruycunacho. Canancamapis chaynöllami arurcaycan. Israel castacunatami ichanga mana ni jucnayllatapis churaranchu uywayno arunanpäga. Paycunaga caran suldärucunallami, mandajcunalla, capitancunalla, comandanticunalla. Mandaran pillyapaj caj carrëtacunacho purejcunata, cawalluwan muntädu purejcunata. Salomonpaga capuralnincuna caran pichga pachac pichga (550) chuncan. Paycunami ima aruycunachöpis runacunataga aruchej. Davidpa siudänincho tiyaycashanpita faraonpa warmi wamran witicuran Salomón rurachipashan palasyuman chaychöna tiyananpaj. Palasyunchöna tiyaptinmi patac cananpaj Milo pergata Salomón rurachiran. Salomonga quimsa cutimi juc watachöga rurachishan altarcho rupachina sacrifisyucunata y alli goyaypita sacrifisyucunata rupachej. Insinsutapis TAYTA DIOSPAJ saumachej. Chaynömi Templu aruyta usharan. Ray Salomonga büquicunatapis rurachiran Ezión-geber particho. Chayga caycan Edom nasyuncho Puca Lamarpa cantun Elatpa läduncho. Hiramga cacharan büquicunacho mandaj suldäruncunata, manijay yachajcunata, imano lamar yacu cashantapis rejsejcunata, Salomonpa mandaj suldäruncunatawan iwal. Paycuna chayaran Ofirman. Chaypitami gorita Salomonman apaparan chunca chuscu waranga (14,000) quïlutano. Sabá nasyunpa mandajnin warmimi mayaran TAYTA DIOS yanapaptin Salomón fiyupa yachaj cashanta. Chaymi rasunpa yachaj cashanta musyayta munar aywaran pasaypa sasa tapucuycunata tapucunanpaj. Uywaynincunawan aywarmi Jerusalenman achca camëllucunaman cargasha chayachiran alli asyaj jachacunata, achca gorita y cuestaj cuyayllapaj rumicunata. Salomonman chayaycurmi tapuran imatapis tapunanpaj yarpashancunata. Llapan tapucushanta Salomonga willaran. Jucnayllatapis manami llutäpacaranchu. Sabäpa raynanga Salomón llapanta yachashanta tantiyacuran. Ricaran palasyu rurachishanta, mishqui micuycunata, mandaj suldäruncunapa wasincunata, uywaynincuna alli röpasha camarajllata, cöpa sirbejcunata, rupachina sacrifisyucunata Templucho TAYTA DIOSPAJ rupachishanta. Llapanta ricaycur fiyupa almirasha ricacuran. Chaymi rayta niran: «Gam yachaj cashayquita y rurashayquita nasyunnëcho mayashäga rasunpami casha. Cananga riguishcä chayaycamur rasunpa ñawëwan ricaycur-rämi. Ichanga manami willamashachu caran ni pullallantapis. Gampa yachayniqui, llapan ima-aycayquicunapis mas aypallami willamashanpitaga. ¡Ima cushisharaj warmiquicuna, sirbishojniquicuna goyan! Paycunaga imaypis ñaupayquichömi caycan fiyupa yachaj cayniquiwan parlashayquita wiyar. ¡Alabasha cachun TAYTA DIOSNIQUEGA! Amatar alli ricashushpayqui gamta churasha-cashunqui Israelcunata mandanayquipaj. Israelcunataga imaypis TAYTA DIOS allimi ricasha. Chaymi churashurayqui raynin canayquipaj, alli mandanayquipaj.» Nircur raynaga Salomonta goycuran quimsa waranga isgun pachac sojta chuncan (3,960) quïlu gorita, aypalla perfümita, achicyaypa achicyaycaj rumicunatapis. Manami imaypis chayachisharächu caran Israelman aypalla perfümita Sabäpa raynan Salomonta goycushantanöga. Hirampa nigusyuta apaj büquinwanpis apamusha caran aypalla gorita Ofir partipita. Chaypitaga apamusha caran achca sándalo jutiyoj alli guerucunata, achicyaypa achicyaycaj rumicunatapis. Chay sándalo alli guerupita ray rurachiran TAYTA DIOSPA Templunpa balcunnincunata, palasyupa balcunnincunatapis. Rurachiran arpacunata, arpano salteriocunata tucajcunapaj. Manami imaypis chayachishachu caran sándalo gueruta chayno aypallataga. Cananyajpis manami ricacanchu chayno aypallaga. Ray Salomonnami quiquin buluntäninpita goycushanpa jananmanraj goycuran Sabäpa raynantaga llapanta imatapis munar acracushan cajcunata. Chaypita raynaga cuticuran nasyunninman uywaynincunawan iwal. Cada watami Salomonga gorita chasquej ishcay chunca ishcay warangan (22,000) quïluta. Chay jananmanmi runacuna pägashan impuestutapis chasquej. Chay impuestuta pägaj nigusyanticuna, Arabia nasyunpa raynincuna, Israel nasyunpa gobernadornincuna. Ray Salomonga tacaypa rurachiran goripita jatusaj chapacuna escüduta ishcay pachacta (200). Cada-ünunmanmi sojta quïlu gori yaycuran. Mas tacsharpoj escüducunatapis tacaypa rurachiran quimsa pachacta (300). Cada-ünunmanmi yaycuran quïlu medyan gori. Chaycunataga churaycuran «Líbano munti» jutiyoj palasyuman. Marfilpitapis rurachiran sillunninta. Intëru jananpa goriwan chapyachiran. Chay sillonga caran sojta escalunyoj wichänanpaj. Wajtan tucnacunanga caran tumaricasha. Jamacunanpa ishcan läduncho caycaran maquinta churacunanpaj. Cada-lädunchömi juc-cama ichirpaycaran liyuncuna. Chunca ishcay (12) liyuncunapis caycaran. Cada escalunpa ishcan läduncho caycaran liyun juc-cama. Manami pï raypis chaynötaga rurachiranchu. Raypa cöpancunapis caran ushajpaj gorillapita. «Líbano Munti» jutiyoj palasyucho cäga micunanpaj upunanpaj caj cösancunaga caran gorillapita. Chaychöga manami imapis caranchu guellaypitaga. Salomón cashan wichan guellayga manami alläpa bälejchu. Raypa Tarsis büquincuna cada quimsa watacho juc cutillami chayamoj Hirampa büquincunawan iwal. Apamoj gorita, guellayta, marfilta, mönucunata, päbu riyalcunatapis. Ray Salomonga waquin raycunapita mas fiyupa yarpaysapami yachajmi caran. Mas rïcumi caran. Llapan runami Salomonwan tincuyta munaj. Tayta Dios yanapaptin yachaj cashantapis wiyayta munaj. Chaymi llapan apapaj cada wata imatapis goycunanpaj guellaypita, goripita, röpacunata, armacunata, perfümicunata, cawallucunata, mülacunata. Salomonga aypallata shuntaran carrëtacunata cawallucunata. Paypa caran waranga chuscu pachacnin (1,400) carrëtacuna, cawallucuna chunca ishcay waranga (12,000). Chay cawallucunata raquiran pillyapaj carrëtacuna caycashan cuartilcunaman, Jerusalencho rayta cuydaj suldärucunamanpis. Rayga camacächiran Jerusalencho fiyupa aypalla ruminöraj guellay cananpaj, sedru guerupis ragracunacho munti guerucunanöraj yänin cananpaj. Salomonpäga cawallucunata apamoj Egiptupita, Ciliciapita. Chaypitami nigusyanticunaga rantimoj. Juc carrëta Egiptupita apashanga cuestaj sojta pachac (600) guellay, juc cawalluga pachac pichga chuncan (150). Chaura llapan Het runacunapa, Siria runacunapa raynincuna rantichej Salomonpa piyunnincunallawan. Faraonpa wamranwan majachacasha caycarpis Salomonga juc warmicunawanpis majachacaranraj. Majachacaran Moab, Amón, Edom, Sidón, Het nasyun warmicunawan. TAYTA DIOSGA Israelcunata niran: «Juc-lä nasyun warmicunawanga ama majachacanquichu. Paycunaga diosnincunaman yäracunayquipämi shacyächishunquipaj.» Salomonmi ichanga chay warmicunata fiyupa cuyar majachacaran. Salomonpaga warmincuna caran ganchis pachacmi (700). Chïnancunana caran quimsa pachac (300). Chay warmincunami Salomonpa shongunta ticrachiran. Salomón auquinyaptinnaga chay warmincunami shacyächiran mana rasunpa caj dioscunaman yäracunanpaj. Manami papänin Davidnönachu llapan shongunpa TAYTA DIOSMAN yäracuran. Salomonga aduraran Sidón runacunapa Astoret jutiyoj diosanta. Aduraran Amón runacunapa Milcom jutiyoj diosninta. Chayga caran Amón runacunapa melanaypaj diosninmi. Salomonga llutantana ruraran. TAYTA DIOSTA mana wiyacurannachu. Manami papänin Davidnöchu TAYTA DIOSTA rispitaran. Chay wichan Salomonga rurachiran capillata, Jerusalenpa lädun jircacho Moab runacunapa diosnin Quemospaj, Amón runacunapa diosnin Molocpaj. Chay dioscunaga melanaypämi caran. Juc-lä nasyun warmincunapäpis ïduluncunata adurananpaj capillata rurachiparan. Chaura warmincunaga insinsuta saumachej, uywacunatapis pishtaj. Chaura Israelcunapa TAYTA DIOSNENGA fiyupa rabyacurcuran Salomonpaj. Ishcay cuti yuripasha caycaptinpis Salomonga manami cäsurannachu. «Juccunataga ama aduranquichu» nisha caycaptinpis TAYTA DIOSTA manana rispitarannachu. Chaypitami Salomonta TAYTA DIOS niran: «Gam chayno rurashayquipita, nogawan parlashanchïta mana cumlishayquipita, laycuna nishanno mana rurashayquipita mandashayqui nasyunta guechushayqui. Nircur sirbishojniquitana churashaj mandananpaj. Ichanga papäniqui Davidwan parlashäta cumlirmi cawashayquicamaga chay sirbishojniquita mana churashärächu. Wamrayqui ray caycaptinrämi pullan mandashanta guechushaj. Papäniqui-raycumi, acrashä Jerusalén siudä-raycumi llapantaga mana guechushächu. Juc trïbu cajllatami Israeltaga cachapaycushaj.» Chaynöpami TAYTA DIOS camacächiran Salomonpa contran juc runa jatarinanpaj. Contran jatarej runaga caran Hadad. Payga caran Edom runacunapa mandajnin castami. Edom runacunata David binsiptin suldäruncunapa mandajnin Joabga aywasha caran wañojcunata pampaj. Aywar wañuchisha caran llapan Edom runacunata. Joabga sojta quilla goyäcusha caran llapan Israelcunawan Edom runacunata ushajpaj wañuchinancama. Chay öra Hadadga wamrallaraj caycaran. Payga Egiptuman gueshpir aywacuran papäninta sirbej marca-masincunawan. Madianpita aywacur chayaran Paranman. Chaycho tiyajcunata mincacuran aywäshinanpaj. Egiptuman chayar mandaj faraonman paycunawan yaycuran. Faraonga wasita, chacrata ricachiran. Micuyta goran. Hadadga faraonpa shongunwan tincuran. Chaymi faraonga warmin Tahpenespa ñañanwan majachacächiran Hadadtaga. Tahpenespa ñañanga Hadadpa wamranta gueshyacuran ollguta. Jutinta churaparan «Genubat» nir. Genubat-taga Tahpenes uywacuran palasyucho quiquinpa wamrancunatawan iwal. Egiptucho caycashancho Hadadga mayaran ray David wañushantana, suldäruncunapa mandajnin Joabpis wañushantana. Chaymi Hadadga faraonta niran: «Marcäman cutirishaj ari.» Chaura faraón niran: «¿Imapätaj marcayquiman cutiyta munanqui? ¿Imataj caycho pishiycäshunqui?» Chaura Hadad niran: «Manami imapis pishïmanchoga. Ichanga marcätami ricayta munä.» Tayta Dios camacächiran Rezonpis Salomonpa contran jatarinanpaj. Rezonga caran Eliadapa wamran. Paymi patrunninpita gueshpir aywacusha caran. Patrunnenga caran Soba siudäpa raynin Hadad-ezermi. Rezonga runacunata shuntasha caran achcajta. Payga caran suwacunapa mandajnin. Soba runacunata David wañuchiptin Rezonga gueshpir aywacusha caran Damasco siudäman. Chaychönami Damascucunaga ray cananpaj churaran. Chaynöpami Siria nasyunpa raynin cayman yaycuran. Salomón wañushanyajmi Rezonga Israel runacunapa contran caran. Israel runacunapa contran Hadad cashannömi Rezonpis paycunapa contran caran. Nabatpa wamran Jeroboampis ray Salomonpa contran ricacuran. Ray Salomonpaga Jeroboam caran mandäshejninmi. Payga caran Efraín casta Sereda siudäpita. Mamanga caran biyüda Zerúa. Jeroboam rayta chiquicurcunanpäga achäquimi caran. Salomonga ruraycächiran perga tucnajnincunata. Chayno pergachir Davidpa siudänintaga ushajpaj curalarcachiran. Jeroboamga caran callpayoj bïbu runa. Imatapis alli rurajta ricarmi Salomonga churaran José castacunapa mandajnin cananpaj. Chay wichan Jeroboamga Jerusalenpita aywaycashancho nänicho tincuran Silo runa profëta Ahiaswan. Payga aywaycänaj mushoj röpan jacusha. Tincushan öra jircachöga ishcallan caycaran. Jacuraycashan mushoj röpata charircur Ahiasga chunca ishcay (12) pedäsuman rurariran. Nircur profëta Ahiaswan TAYTA DIOSGA Jeroboamta willachiran: «Gampämi cay chunca pedäsuga. Salomón mandaycashan nasyuncunatami guechushaj. Nircur gamtami goycushayqui chunca trïbu cajta. Sirbimajnë David-raycu, acrashä Jerusalén siudä-raycumi Salomontaga cachapaycushaj juc trïbullata. Salomonga manami nogata wiyacamashachu. Adurasha Sidón runacunapa Astoret jutiyoj diosanta, Moab runacunapa Quemós diosninta, Amón runacunapa Milcom diosninta. Llutantami ñaupächo rurasha. Manami cumlishachu laynëcunata papänin Davidnöga. Ichanga manami ushajpäga guechushärächu mandashan marcacunata. Cawashancamaga payrämi mandaycanga. Sirbimajnë Davidga laycunatapis, mandamintucunatapis llapantami cumlisha. Pay-raycumi mana guechushärächu. Wamrantami ichanga llapanta guechushäpaj. Nircorga gamtami goycushayquipaj chunca trïbutaga mandanayquipaj. Juc trïbullatami Salomonpa wamrantaga cachapaycushaj, sirbimajnë Davidpa castan Jerusalencho achicyaj pachata ricar mandaycänanpaj. Chay siudätami acrashcä imaycamapis tiyanäpaj. Gammi canquipaj norte caj-läman raquicaj Israelcunapa raynin. Shonguyqui yarpashannömi mandanquipaj. Noga nishäta gam llapanta wiyacamaptiqui, ñaupächo alli cawaptiqui, sirbimajnë Davidno laycunata, mandamintucunata cumliptiqui yanapäshayquimi. Davidpa wamrancuna mandananpaj churashänömi gampita mirar aywajcunalla mandananpaj churashäpaj. Israeltaga gampa maquiquimannami churashaj. Davidpa wamranpita mirajcunatami ichanga castigashaj; ichanga manami para-simrichu.» Chaymi Salomonga Jeroboamta wañuchiyta munaran. Chaura Jeroboamga gueshpir aywacuran Egiptuman. Chaycho goyäcuran Salomón wañunancama. Egiptuchöga ray caycaran Sisacmi. Salomonpa waquin willapanga, fiyupa yachaj cashan, imatapis rurashancunaga isquirbiraycan Salomonpa acta librunchömi. Salomonga llapan Israelcunata chuscu chunca (40) watami Jerusalenpita mandaran. Wañuptenga pampaycäriran papänin Davidpa siudäninman. Chaypitaga ruquin ray cashpan mandaran wamran Roboamna. Roboam aywaran Shequemman. Israelcunapis aywasha caran Roboamta ray churananpaj. Chayta mayar Nabatpa wamran Jeroboamga Egiptupita cutiran. Salomonpita gueshpircurmi Egiptucho tiyaycaran. Gayachiptin Jeroboam cutiran. Nircur llapan Israelcunawan aywaran Roboamwan parlaj. Paycuna niran: «Papäniquega fiyupami ñacachimasha nogacunataga. Gamga ama ñacachimaynachu ari. Aruycunawan ama ñitichimaynachu. Mana ñacachimaptiquega allimi sirbishayquicuna.» Chaura Roboam niran: «Llapayqui aywacuy. Cananpita quimsa junajta cutimunqui.» Chayno niptin runacunaga aywacuran. Chaypita ray Roboamga papänin Salomón cawashan wichan sirbej mayur auquincunata tapucuran: «¿Imatataj chay runacunata nëman?» nir. Chaura paycunaga willaparan: «Gam chay runacunata yanapaptiqui, alli shimillayquipa imatapis niptiqui, paycunaga imaycamapis sirbishunquimi.» Roboamga mas rispitädu auquincuna willapashanta mana wiyacuranchu. Chaypa ruquenga wiñay-masin sirbintin mösucunataraj tapucuran. Tapushpan niran: «¿Imatataj chay runacunata nëman? Paycunaga munaycan papänë ñacachishanpitaga mas pöcuna ñacachinätami.» Wiñay-masin mösucunaga niran: « ‹Papäniqui ñacachimashanpita jamachimay› nej runacunataga ninqui: ‹Papänë fiyu casha captenga, nogaga mas fiyurämi cashaj.› Papänë ñacachisha-cashuptiqui nogaga mas fiyuparämi ñacachishayqui. Pay läsuwan astisha-cashuptiqui, nogaga fyërru puntayoj runsalwanrämi astishayquipis» nir. Jitapashan quimsa junaj chayamuptin Jeroboam cutiran llapan runacunawan ray Roboam cajman, imanömi niran, chayno. Chaura rayga fiyu shiminpa niran, auquincuna «ninqui» nishanta mana cäsuypita. Mösucuna «ninqui» nishanno niran: «Papänë ñacachisha-cashuptiqui nogaga masrämi ñacachishayqui. Papänë läsuwan astisha-cashuptiqui, nogaga fyërru puntayoj runsalwanrämi astishayqui» nir. Chayno nirmi runacuna ruwacushanta mana auniranchu. Chayno cananpaj TAYTA DIOS camacächiran Nabatpa wamran Jeroboamta aunishanta cumlinanpämi. Aunishanta musyachinanpämi Silo siudäpita profëta Ahiasta cacharan. Llapan Israel runacuna ruwacushanta ray mana auniptin paycunapis niran: «Davidtaga ¿imaycamataj rispitaycäshun? Payga manami famillyanchïchu. ¡Davidpa wamranga famillyancunata mandacuchun! ¡Israel cajcunaga marcanchïman-cama cuticushun!» Chayno nirmi jinan öra llapan Israelcuna wasinman-cama aywacuran. Roboamga Judá particho tiyaj Israelcunata jinallami mandaycaran. Chaypita Roboamga aruchinanpaj cacharan capuralnin Adoramta. Chaura llapan Israelcuna sajmaycällar wañuycachiran. Chaymi ray Roboamga jinan öra carrëtanman wicharcur Jerusalenman gueshpir aywacuran. Chaynöpanami Israel famillyaga Davidpa famillyanwan contra ricacuran. Chaypitami canancamapis chiquinacun. Israelcunaga Jeroboam cutimushanta musyaycärir gayachiran llapan runacuna shuntacasha caycashanman shamunanpaj. Chayaycuptin churaran llapan Israel caj runacunapa raynin cananpaj. Israel cäga mana ni jucnayllapis quëdaranchu Davidpa cajman guellicunanpaj. Chaura Judá trïbu cajllatanami Davidpita mirar aywaj cäga mandaycaran. Jerusalenman Roboam chayaycur Judá trïbutawan Benjamín trïbu cajta shuntaran pachac pusaj chuncan waranga (180,000) acraylla suldärucunata, Israelcunata magar binsiycur yapay llapanpa raynin cananpaj. Chayno caycaptin Tayta Diosga profëtan Semaiasta niran: «Gam willay Salomonpa wamran Judäpa raynin Roboamta, llapan Judá famillyacunatapis Benjamín famillyacunatapis, waquin caj runacunatawan, nogami munaynëwan në wauguin Israelcunata mana magananpaj. Llapan wasinman-cama cuticuchun. Nogami chayno raquicänanpaj camacächishcä.» Chayno TAYTA DIOS willachishanta wiyaycärir paycunaga wasinman cuticuran. Jeroboam Shequem siudäta allchachiran. Chayga caycan Efraín jircacho. Nircur chaycho tiyaran. Chaypita allchachiran Penuel siudätapis. Jeroboamga yarpachacur niran: «Davidpa castan Roboamga Israel runacunata shuntarpis shuntaycunmanchi. Chaynöpis cay Israel runacuna TAYTA DIOSPA Templuncho sacrifisyucunata rupachinanpaj Jerusalenman aywar Roboamwan amistarpis amistaycunmanchi. Chayno amistarga wañurcachimarchi Roboampa munayninman cutenga.» Chayno tapucurir rayga rurachiran ishcay töru-mallwa-nirajcunata goripita. Nircorga llapan runacunata niran: «Israelcuna, amana aywaynachu Jerusalenman. Caychömi caycan Egiptupita jorgamushoj diosniquicunaga.» Chayno rurarcur jucta churaran Betelman, juctana Danman. Chayta churashanmi achäqui caran Israelcuna juchata rurananpaj. Runacunaga aywaj Betelman, Danmanpis chay ïdulucunata rispitar aduraj. Rurachiran ïdulucunata aduranan capillacunatapis ricäpan puytush lömacunacho. Mana Leví famillya caycaptinpis lluta runacunallatana churaran cüra cananpaj. Nircurpis Jeroboamga niranraj cada wata fistata rurananpaj. Chay fistataga ruraj pusaj caj quillachöga chunca pichga (15) junajnincho, imanömi Judächo fistata ruraj, chayno. Altarchöpis quiquin raymi rupachiran pishtashan uywacunata. Chaytaga ruraran Betelcho goripita rurachishan besëracunapa ñaupancho uywata pishtarcur rupachir. Chay örami churaran cüracunatapis mana bälej ïdulucunapa capillan rurachishancunacho ima ruraycunatapis rurananpaj. Chaynömi Jeroboamga Betelcho altarta rurachishan janancho uywacunata pishtarcur rupachiran pusaj quilla cajchöga chunca pichga (15) junajcho. Chay caran quiquin yarpayllanpita rurachishan fista. Insinsuta saumachej altarman wichashan quillachömi Israelcunapäga fiyupa rispitädu fista cananpaj niran. Betelcho Jeroboam insinsuta altarcho saumaycächiptin Judäpita willacojnin profëtata TAYTA DIOS cacharan. TAYTA DIOS willachiptin chay altarpa contran sinchipa niran: «Altarllau altar, TAYTA DIOSMI Davidpita mirar aywajcho Josías jutiyoj wamrata yurichenga. Paymi ïdulucunata aduranan puytush lömacunacho caycaj capillacho insinsuta saumachej cüracunata janayquicho wañuchenga. Nircur tulluncunatapis janayquicho rupachenga.» TAYTA DIOS willachishanga rasunpa cashan musyacänanpaj niran: «Cananmi juc milagruta ricanqui: Altarmi paquir shallucäconga. Chaycho caycaj uchpanami pampaman mashtacäconga.» Betelcho caycaj altarpa contran profëta rimajta wiyaycur ray Jeroboamga altarcho caycashancho maquinwan togrir niran «¡Prësu chariy!» Togrishan maquenga jinancho dirichacäcuran. Manana imanöpapis cuyuchirannachu. Chaura altarga jinan öra agullaypa agullar paquir-ushacäcuran. Chaycho uchpa caycajcunapis pampaman mashtacäcuran TAYTA DIOSPA willacojnin nishanno. Chaura rayga profëtata niran: «Nogapaj TAYTA DIOSNIQUITA ruwacapaycamay ari maquë allchacänanpaj.» Chaura profëtaga Diosta mañacuran. Chaura raypa maquenga allchacaran. Allchacarcurna rayga profëtata niran: «Aywashun wasëman imallatapis micunayquipaj. Micucurcuptiquina imallatapis goycushayquipaj.» Chayno niptin profëtaga rayta niran: «Palasyuyquicho caycajta pullanta goycamänayquipaj captinpis gamwanga manami aywashächu. Chayno manami tantatapis micushächu. Ni yacutapis upushächu caychöga. Chaypämi TAYTA DIOS cayno nimasha: ‹Ama micunquichu tantata. Yacuta ama upunquichu. Ni aywashayqui nänipapis ama cutimunquinachu› nir.» Chaypita profëtaga aywacuran juc nänipana, Betelman aywashan nänipaga manana cutinanpaj. Chay wichanmi Bet-elcho tiyaycaran juc auquin profëta. Paytami wamrancuna wasinman cutiycur willaran Judäpita shamoj profëta chay junaj ray Jeroboamta imata nishantapis. Chaura papänin tapuran: «¿Maygan nänipataj aywacusha?» nir. Chaura Judäpita shamoj profëta may nänipa cuticushantapis wamrancuna willaran. Chaura wamrancunata niran: «Bürruta sillapämay» Niptin wamrancuna sillaparan. Sillaparcuptin auquin profëtaga muntacurcur aywaran Judäpita shamoj profëtapa guepanpa. Tariparcurna encina yöra chaquincho jamaraycajta tapuran: «¿Gamchu canqui Judäpita shamoj profëta?» nir. Chaura «Au nogami caycä» niran. Auquin profëtaga niran: «Wasëman cutishun imallatapis micunapaj.» Judäpita shamoj profëtaga niran: «Gamwan manami aywashwanchu. Manami wasiquimanpis yan'gämanpischu. Caychöga manami tantatapis micushächu. Yacutapis manami upushächu. TAYTA DIOSMI nogataga nimasha: ‹Ama micunquichu tantata. Yacuta ama upunquichu. Ni aywashayqui nänipapis ama cutimunquinachu› nir.» Chaura auquin profëtaga llullapar niran: «Nogapis gamno profëtami cä. TAYTA DIOSPA anjilninmi nimasha gamta wasëman pushanäpaj, nircur imallatapis micuyta garanäpaj; yacutapis upuchinäpaj.» Chaura Judäpita aywaj profëtaga paywan cutiran. Nircur wasincho micuran upuran. Wasi ruricho micur jamarpaycaptinna TAYTA DIOS parlaparan cutichimoj auquin profëtata. Chaura auquin profëtaga Judäpita shamoj profëtata sinchipa niran: «TAYTA DIOSGA nin: ‹Nishäta mana wiyacushpayqui, mana rurashpayqui cutimushcanqui micunayquipaj upunayquipaj «ama» niycaptëpis. Chaypitami cananga gampa cuerpuyqui mana pamparangachu castayquicuna pamparashanchöga.› » Judäpita shamoj profëta micuyta upuyta usharcuptenga bürrunta sillaparan auquin profëtaga. Chaura Judäpita shamoj profëtaga aywacuran. Nänipa aywaycaptin liyonga wañurachiran. Chaura nänicho jitaraycarna quëdaran. Liyunwan bürruga wañushapa ñaupancho ichiraycaran. Chaypa päsaj runacuna ricaran nänicho wañusha jitaraycajta, liyunpis jinallanchöraj caycajta. Auquin profëta tiyaycashan siudäman chayar willacuran imano ricashantapis. Chayta mayaycur cutichimoj auquin profëtaga sinchipa niran: «Payga TAYTA DIOS nishanta mana wiyacoj profëtami. Mana wiyacushanpitami TAYTA DIOSGA liyun wañurachinanpaj camacächisha. Chaymi rachir-usharisha TAYTA DIOS nishanno.» Nircur jinan öra wamrancunata niran bürrunta sillapänanpaj. Chaura nishanno sillaparan. Auquin profëtaga aywar nänicho wañusha jitaraycajta tariran, läduncho liyun, bürru caycajta. Liyonga manami micushachu caran wañushata. Bürrutapis manami wañuchishachu caran. Chaypita auquin profëtaga Judäpita shamoj profëta wañusha jitaraycaj cuerpunta bürruman cargacurcur cutichiran tiyaycashan siudäman. Chaychöna täpachiran pampananpaj. Quiquin pampacunanpaj caycaj uchcuman pampaycuran. Nircur «¡Wauguillau waugui!» nir wagaran. Pampayta usharcur wamrancunata niran: «Noga wañuptëpis pampaycamanqui profëtata pampashä uchcullaman. Nogapa cuerpötapis churaycunqui paypa lädullanman. Pay willacushanga llapanmi cumlenga Betelcho caycaj altar imano cananpäpis willacushan, ïdulucunata adurananpaj puytush lömacunacho caycajpaj, capillacuna Samaria siudächo caycajpaj willacushanpis.» Chayno caycaptinpis Jeroboamga manami cacharanchu jucha ruraynintaga. Puytush lömacunacho mana sirbej capillacunacho arunanpaj mastaraj cüracunata churaran. Pitapis churayta munashan cajtami Jeroboamga churaj cüra cananpaj maygan capillamanpis. Chayno rurashanmi achäqui caran Jeroboampa wamrancuna mas piyur juchata rurananpäpis. Chaypitami chay famillyacunaga ushajpaj ushacaran. Chay wichan Jeroboampa wamran Abías fiyupa gueshyar cämaman jitacaran. Chaura warminta Jeroboamga niran: «Gam juc-niraj röpata jaticuy warmï cashayquita mana rejsishunayquipaj. Nircur ayway Siluman. Chaychömi tiyan profëta Ahías. Paymi nogata nimaran cay nasyunpa raynin canäpäpis. Gam apanqui chunca tantata, tortata, puyñuwan mishquitapis. Chayta apacurcur ayway. Mä ima nishunquishi cay wamranchïpaj.» Jeroboampa warmenga imanöpis runan nishanno rucacuran. Llapanta camaricurcur Siluman aywaran. Profëta Ahiaspa wasinman chayaran. Ahiasga manana rejsicurannachu. Auquinna captin ñawinpis chacaranna. Ichanga TAYTA DIOS mayna musyachishana caran Jeroboampa warmin gueshyaycaj wamranpaj musyachicoj aywaycashanta, imata ninanpäpis, juc-niraj röpata jaticurcur chayananpaj cashantapis. Puncuta warmi yaycuycajta mayar profëta Ahiasga niran: «Yaycamuy Jeroboampa warmin. ¿Imanirtaj juc warmi-niraj canayquipaj juc-nirajta rucacushcanqui? Gamta fiyupa llaquicuypaj cajta willanäpaj maynami Dios nimasha. Chaymi cananga cutiy Jeroboamta willanayquipaj. Israelpa TAYTA DIOSNINMI cayno nisha: ‹Gamtaga nogami runacunapita jorgur raquishcä. Nircur churashcä Israelcunapa mandajnin canayquipaj. Davidpita mirajcuna mana ushacaypa mandaj cananpaj caycajta Nogami guechushcä gamta goycunäpaj. Chayno alliman churaycaptëpis manami sirbimajnë Davidnöchu cashcanqui. Paymi ichanga llapan laynëcunata, mandamintöcunatapis cumliran. Llapan rurashancunapis alli caran noga ricaptë. Allita ruranayquipa ruquin gam manaraj ray captiqui mandajcuna cashanpitaga mas piyur juchatami rurashcanqui. Nogata rabyachimänayquipaj rurashcanqui mana sirbej ïdulucunata «diosmi» nishpayqui fyërruta chullurcachillar. Chayno rurarmi nogataga manacajman churamashcanqui. Chaypitami cananga mana alli chayanga gampita mirajcunaman. Israelcho caj wamrayquicuna ollgu cäga llapanmi wañonga. Mananami jucnayllapis cawangapächu. Ushajpämi illgächishaj wamrayquicunata, ganrata pichajno. Castayquicuna siudächo wañoj cajtana allgucuna miconga. Jircacho wañoj cajtanami aycha micoj äbicuna miconga. Noga TAYTA DIOSMI chayno cananpaj camacächishcä.› «Gamga wasiquiman aywacuy warmi. Gampa jucaj chaquillayquipis siudäman yaycunata lluchcarcuptiqui wamra wañucäconganami. Chaura llapan Israelcunami fiyupa llaquiconga chay wamrapaj. Nircorga pampaycärengapämi. Jeroboampita miraj wamranga pay japallanmi pamparanga. Israelcunapa TAYTA DIOSNENGA Jeroboampa wamranchöga pay japallantami allitano ricasha. Chaypita Israelchöga juctanami churangapaj ray cananpaj. Chaynami ushajpaj illgächengapaj Jeroboampa famillyan mirajcunataga. Shamoj watacunacho TAYTA DIOSGA llapan Israeltami fiyupa castigangapaj jachacunata mayu tampiypa tampichejno. Unay caj castancunata goycushan alli chacracho caycajtami jorgongapaj. Nircur jitarengapaj Éufrates mayupita mas wash'ganmanmi. Chayno rurangapaj Asera diosa-niraj ïduluta rurashanpita. Chayta rurarmi TAYTA DIOSTA fiyupa rabyachisha. Tayta Diosga Israelcunata cachayconga Jeroboam juchata rurar Israelcunatapis yachachir juchaman chayachishanpitami.» Chayno niyta usharcuptin Jeroboampa warmenga jatarcur cuticuran. Chayaran Tirsaman. Wasi puncuta yaycuriptin wamranga wañucäcuran. Chaura Israelcuna amatar wagashpan pampaj aywaran imanömi TAYTA DIOS profëta Ahiaswan willacachiran, chayno. Jeroboam waquin cajta imatapis rurashancuna, pillyacho cashancuna, ray car mandashancuna isquirbiraycan Israelcunapa raynincunapa acta librunchömi. Jeroboamga mandaj ray caran ishcay chunca ishcay (22) watami. Wañucuptenga ruquin ray caran wamran Nadab jutiyojna. Judächöga Salomonpa wamran Roboammi ray caycaran. Mandayta gallaycushan öra pay caycaran chuscu chunca juc (41) watayoj. Mandaran chunca ganchisnin (17) wata Jerusalencho. Jerusalentami llapan trïbu Israelcunapa siudänincunapita TAYTA DIOSGA acraran wasin cananpaj. Roboampa mamanpa jutin caran Naama. Payga caran Amón nasyun warmimi. Roboam ichanga TAYTA DIOSTA mana wiyacur juchallata ruraran. Tayta Diosta fiyupa rabyachiran, unay caj awiluncuna juchata rurashanpitaga mas piyur-raj. Paycunapis ruraran mana sirbej ïdulucunata, ricäpa puytush lömacunacho capillantapis. Ichichiran wanca rumicunata, Asera nishan diosata adurananpaj racu guerucunata, ricäpannin puytush lömacunacho, rämasapa yöracunapa chaquincunacho. Chay nasyuncho tiyaj runacunapis ïduluncunata adurar ollgu-pura cacoj warmiwanno. Tucuy-niraj juchata ruraran jäpa runacunano. Jäpa runacunata TAYTA DIOSMI gargusha caran. Roboam pichga wata ray car mandaycaptin Egiptupa raynin Sisac Jerusalenman yaycuran chaycho tiyajcunata magananpaj. TAYTA DIOSPA Templuncho goripita caycaj llapan ima-aycantapis, ray tiyashan palasyupitapis apacuran. Llapanta guechur shuntacurcur apacuran goripita pillyar chapacuna escüducunatapis Salomón rurachishanta. Chaura ray Roboamga ruquinta yapay rurachiran chapacuna escüducunata runsillapitana. Nircur chaycunataga palasyuman churaran suldärucuna täpananpaj. Ray imaypis TAYTA DIOSPA Templunman aywaptin chaytaga suldärucuna apaj. Nircur yapay cutichimoj churaränan cajman. Roboampa waquin willapan, ima-aycata rurashallanpis isquirbiraycan Judäcunapa raynincunapa acta librunchömi. Cadallami pillyaj Roboam mandashan caj runacunaga Jeroboam mandashan caj runacunawan. Roboam wañuptenga pampaycäriran unay caj awilun Davidpa siudäninman. Roboampa mamanga caran Naama Amón nasyun warmi. Chaypitaga ruquin ray caran wamran Abiamna. Nabatpa wamran Jeroboam chunca pusajnin (18) watana Israelcho ray caycaptin Judächöga Abiam ray cayta gallaycuran. Jerusalencho ray caran quimsa watalla. Mamanpa jutin caran Maaca. Payga caran Absalonpa wamranmi. Abiampis juchataga ruraran papänin juchata rurashannölla. Shongunpis manami ni imanillarpis TAYTA DIOSPAJ yarparanchu unay caj awilun David cashannöga. Chaypis Davidta cuyapashpanmi paypa castan Jerusalencho achicyaj pachata ricar mandaycänanpaj TAYTA DIOS yanaparan. Chaynöpa Jerusalencho mandaj caycaran. Davidga TAYTA DIOS munashallantami rurasha caran. Manami juchata rurashachu caran. Het runa Uriasta wañuchillarmi juchata ruraran. Roboam cawashanyäga siguïrumi pillyaran Jeroboampa munaynincho goyaj runacuna Roboampa munaynincho goyaj runacunawan. Chaynömi Abiamwanpis chiquinacuran Jeroboamga. Mas waquinta rurashancunaga isquirbiraycan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. *** Abiam wañuptenga pampaycäriran Davidpa siudäninman. Chaypitaga ray caran wamran Asa jutiyojna. Jeroboam ishcay chunca (20) watana Israelpa raynin caycaptin Asaga Judäpa raynin cayta gallaycuran. Jerusalencho ray caran chuscu chunca (40) wata. Paypa chachanpa jutin caran Maaca. Payga caran Absalonpa wamran. Asaga TAYTA DIOSTA rispitar wiyacur juchata mana ruraranchu unay caj awilun Davidno. Payga nasyunninpita garguran ïdulucunata adurar ollgu-pura warmiwanno cacojcunata. Unay caj awiluncuna rurashan ïdulucunatapis illgächiran. Chachan Maacatapis jitariran rispitädu warmi caycashanpita Asera diosa-niraj ïduluta rurachicurcushanpita. Nircur chay ïdulutaga yacu aywanan Cedrón ragraman apaycur rupachiran. Puytush lömacunacho caj capillacunata mana illgächirpis Asaga rurananpaj TAYTA DIOS nishan cajtaga llapantami cumliran. TAYTA DIOSPA Templunman churaran goritapis guellaytapis llapanta quiquinpis papäninpis «Diospämi canga» nishancunataga. Asawan Israelpa raynin Baasaga siguïru chiquinacur pillyaran. Judäcunaman pillyaj aywar Baasaga Ramá siudäta curalacarcachiran Judäpa rayninman mana päsananpaj. Chaura Asaga llapan gorita guellayta mas waquin ima-aycacunapis Templucho bälej caycajcunatawan tiyanan palasyucho caycajcunatapis shuntaran. Nircur llapanta apachiran mincaynincunawan Siriapa raynin Ben-adadman. Payga caran Tabrimonpa wamran, Hezionpa willcan. Paypaga wasin caran Damasco siudächo. Chayno apachir cachawan willachiran: «Gamwan alli parlacushun, unay papäninchïcuna rurashanno. Nogami apaycächimö gorita guellayta goycunäpaj. Israelpa raynin Baasawan parlashayquitaga cutiricuyna. Chauraga Israelcunaga nogata manami rimapämanganachu.» Chayno niptin Ben-adad auniran ray Asata. Chaymi suldäruncunata cacharan Israel nasyunpa siudänincunaman pillyaj yaycunanpaj. Chaynöpami mandananpaj chariran achca siudäcunata: Ijonta, Danta, Abel-bet-maacata, ushajpaj Cirenet-taga Neftalí partitapis ushajpaj. Chayta musyaycur Baasaga cachaycuran Ramächo chapaycashancho. Cuticuran Tirsaman. Chaura ray Asa Judá runacunataga llapanta gayachiran. Nircur Ramäpita apacuran llapan rumicunata guerucunatapis Baasa curalachishan cajcunataga. Chaywanna ray Asapis curalachiran Benjamincho caycaj Gebatawan Mizpa siudäcunata. Asa mana manchacuypa llapanta ima rurashancunapis, may siudäcunata aruchishancunapis ushajpäga isquirbiraycan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. Auquinyaynincho Asaga gueshyaran chaqui nanayllawan. Wañuptenga pampaycäriran castancuna pamparaycashan Davidpa siudäninman. Chaypitaga ruquin ray caran wamran Josafat jutiyojna. Judächo ishcay wata Asa ray caycaptin Jeroboampa wamran Nadab Israelcunapa raynin cayta gallaycuran. Payga ray caran ishcay watalla. TAYTA DIOSTA mana wiyacur Israelcunata Jeroboam juchata rurachishanno juchallata ruraran. Isacar famillyapita mirar aywaj Ahiaspa wamran Baasa fiyupa chiquicurcuran. Chaymi wañuchinanpaj unaypita yarpaparan. Nircur wañuycachiran Filistea nasyun Gibetoncho. Chay siudätami Nadabga Israel suldäruncunawan magaj yaycuycaran. Nadabta Baasa wañuycachiran Judächo quimsa watana Asa ray caycaptin. Nircur ruquin quiquin Baasana ray caran. Payga mandayta gallaycur Jeroboampa famillyan cajcunataga ushajpaj wañuchichiran, Silucho tiyaj Ahiaswan TAYTA DIOS willacachishanno. Jeroboampa castancunata Baasaga ushajpaj illgächiran. Jucnayllapis manami quëdaranchu. Chaynöga ruraran Jeroboam juchata rurashancunapitami. Chaycunawanmi Israelcunatapis juchata rurachisha caran. Israelcunapa TAYTA DIOSNINTAPIS fiyupa rabyachisha caran mana allita rurashpan. Nadabpa waquin caj willapancuna, ima rurashancunapis isquirbiraycan Israelpa raynincunapa acta librunchömi. Israelpa raynin Baasawan Asaga siguïrumi pillyaj. Asa quimsa watana Judäpa raynin caycaptin, Ahiaspa wamran Baasaga Israelpa raynin cayta gallaycuran Tirsa siudächo. Payga ray caran ishcay chunca chuscun (24) watacama. Baasaga TAYTA DIOSTA mana wiyacur juchallatami ruraran. Israelcunata Jeroboam juchata rurachishannöllami Baasapis rurachiran. Chaura TAYTA DIOSGA Hananipa wamran Jehüta Baasapa contran rimachiran: «Nogaga gamta acrarä mana bälej caycaptiquimi. Nircur churarä acrashä Israelcunapa mandajnin canayquipaj. Chayno rurasha caycaptëpis gamga Jeroboamnömi juchata rurachishcanqui Israelcunata. Chayno juchayquicunawanmi fiyupa rabyachimashcanqui. Baasa, chaypitami gamtaga llapan famillyayquicunatawan illgächishayqui Nabatpa wamran Jeroboamta rurashäno. Maygan castayquipis siudächo wañoj cajtaga allgumi miconga. Jircacho wañoj cajtaga aycha micoj äbicunami miconga.» Baasapa waquin caj willapancunawan ima rurashancunapis isquirbiraycan Israelcunapa raynincunapa acta librunchömi. Baasa wañuptin pampaycäriran Tirsaman. Chaypitaga ruquin ray caran wamran Ela jutiyojna. Baasa TAYTA DIOSTA mana wiyacur juchata rurashanpitami Hananipa wamran profëta Jehüwan TAYTA DIOS willacachiran Baasa llapan castancunawan imaman chayananpaj cashantapis. Baasaga fiyupami Tayta Diosta rabyachiran. Llapan rurashancuna caran Jeroboam castancunawan rurashanno. Paycunataga castigashpan ushajpämi illgächiran. Asa ishcay chunca sojtan (26) wata Judächo ray caycaptin Baasapa wamran Elaga Israelcunapa raynin cayta gallaycuran Tirsacho. Payga mandaj caran ishcay watalla. Suldäruncunapa mandajnin caran Zimri jutiyoj. Pillyapaj caj carrëtacunatapis pullanta munaynincho charararan. Paymi ray Elapa contran jatariyta yarparan. Juc junaj Tirsacho capuralnin Arsapa wasincho Elaga upyar fiyupa machacäcuran. Machasha caycajta Zimriga illajpita chayaycur wañuycachiran ruquin ray quëdananpaj. Chayga caran Asa ishcay chunca ganchisnin (27) watana Judäcunapa raynin caycaptin. Raypa sillunninman Zimri jamaycorga Baasapa llapan castanta wañuchiran. Ollgu cajtaga manami juctapis cawaycajta cachaycuranchu. Castantapis amïguncunatapis wañuchiran ticrapar wañuycachinanpita. Zimriga chaynömi wañuchiran Baasapa llapan castancunata, Baasapaj profëta Jehüwan TAYTA DIOS willacachishanno. Chaynöga ruraran Baasapawan wamran Elapa juchancunapita, Israelcunatapis juchayojyächishanpita, mana bälej ïdulucunata adurashpan Israelpa TAYTA DIOSNINTA fiyupa rabyachishanpita. Elapa waquin willapancuna, ima rurashancunapis isquirbiraycan Israelcunapa raynincunapa acta librunchömi. Asa ishcay chunca ganchis (27) watana Judäpa raynin caycaptin Israel suldärucuna Filistea nasyun Gibetón siudäman pillyaj yaycunanpaj pachacaraycaran. Chay örami Zimriga Tirsacho ray cayta gallaycuran. Payga ray caran ganchis junajlla. Pillyaj yaycunanpaj carcaycashan junajmi mayaran Zimri raypa contran jatarir wañuycachishanta. Chaura jinan öra chaycho caycajcunaga Israelpa raynin cananpaj churaran mas mandajnin Omritana. Chaura Omriga Israel suldärucunawan manana pillyaj yaycurannachu Gibetonman. Chaypa ruquenga Tirsamanna pillyaj cutiran. Siudächo tiyajcunata llapanta prësu charishanöna caycajta ricar Zimriga palasyuman yaycucuycur ruripita ninata sindipaycuran. Chaura chaycho rupaypa wañuran. Chaynömi wañuran Zimriga. Chaynöga wañuran mana allita rurar, TAYTA DIOSTA mana wiyacushanpitami. Israelcunata juchata rurachej Jeroboamnömi Zimriga ruraran. Zimripa waquin willapancuna, ray Elata wañuchinanpaj imano yarpar rurashanpis isquirbiraycan Israelcunapa raynincunapa acta librunchömi. Chaypita Israel runacunaga ishcaymanna raquicäcuran. Pullanga caycaran Ginatpa wamran Tibnipa faburnin pay ray cananta munar. Waquin cajna caycaran Omripa faburnin. Chaypitaga Omripa faburnin caycajcunawan Ginatpa wamran Tibnipa faburnincuna pillyaran. Chay pillyacho binsirmi Tibnita wañuycärachiran. Chaura Omrina ray caran. Quimsa chunca juc (31) watana Judächo Asa ray caycaptin Omriga Israelcho ray cayta gallaycuran. Nircur chunca ishcaynin (12) wata ray caran. Sojta wataga ray caran Tirsacho. Semer jutiyoj runapita Samaria jircata rantiran sojta chunca sojtan (66) quïlu guellaywan. Chay rantishancho intërunpa curalasha siudäta aruchiran. Jutinta churaparan «Samaria» nishpan unay caj duyñunpa Semer jutin cashanpita. Omripis TAYTA DIOSTA mana wiyacur juchatami ruraran. Unay caj raycuna rurashanpitaga mas piyur juchata ruraran. Nabatpa wamran Jeroboam Israelcunata juchata rurachishannömi, mana sirbej ïdulucunata adurachishpan TAYTA DIOSTA rabyachiran. Omripa waquin willapancuna, ima rurashancunapis, almiraypäta rurashancunapis isquirbiraycan Israelcunapa raynincunapa acta librunchömi. Wañuptin Samariaman pampaycäriran. Chaypitaga ruquin ray caran wamran Acab jutiyojna. Asa quimsa chunca pusajnin (38) watana Judächo ray caycaptin Omripa wamran Acabga Israelcunapa raynin cayta gallaycuran Samariacho. Pay Israelcunapa raynin caran ishcay chunca ishcaynin (22) wata. Payga TAYTA DIOSTA mana wiyacur fiyupa juchata ruraran waquin raycunapitapis mas piyur-raj. Nabatpa wamran Jeroboam juchata rurashanno rurarpis mana cuntintacuranchu. Mas rabyanaypäraj Sidón siudäpa raynin Et-baalpa wamran Jezabelwan majachacaran. Baal dios-niraj ïdulutapis rispitar sirbiran. Chaypita Samariacho Baalpa templun caycajcho juc altarta rurachiparan rispitashpan imata rupachinanpäpis. Asera diosa-niraj ïdulutapis rurachiran. Chayno rurarmi fiyupa rabyachiran Israelcunapa TAYTA DIOSNINTA. Unay caj raycuna rurashanpita mas piyur juchata ruraran. Acab caycashan wichanmi Betelcho tiyaj Hiel jutiyöga sumaj allchachiran Jericó siudäta. Simintuncunata pergayta gallaycuptinmi guechpa wamran Abiram wañuran. Llapan puncucunata jawiycachiptinna wamran Segub wañuran. Chauraga chaynöpami cumliran Nunpa wamran Josuëwan TAYTA DIOS willacachishan. Juc runami caran Galaad parti Tisbe marcapita. Paymi profëta Elías caran. Paymi ray Acabta niran: «¡Israelpa TAYTA DIOSNINTA sirbishäpa jutincho jurarmi noga në: Shamoj watacunachöga fiyupa usyami canga. Noga manaraj nishäcamaga manami ni juc shullayllapis shicwamongapächu!» Chaymi Eliastaga TAYTA DIOS niran: «Caypita aywacuy inti yagamunan caj-läman. Nircur pacacunqui Jordanpa wac chimpancho caycaj Querit ragrapa yacu aywajman. Chaychöga chay ragrapa yacu aywaycajtami upunquipaj. Maynami nishcä cuervo äbicuna gamman micuyta apamunanpäpis.» Eliasga TAYTA DIOS nishannölla ruraran. Chaymi aywacur tiyacuran Jordán mayupa wac chimpan Querit ragra yacu aywajllacho. Cuervocunanami apapaj tantata, aychata tutapa tardipapis. Yacutana upoj chay ragrapita. Chayno caycashanpitaga fiyupa usya captinmi manapis aycällatana yacu chaquicäcuran. Chaymi TAYTA DIOSGA Eliasta niran: «Canan caypita aywacuy Sidoncho caycaj Sarepta marcaman. Chayllacho tiyacunqui. Chaycho tiyaycaj biyüdata maynami nishcäna garashunayquipaj.» Chaura Eliasga Sareptaman aywacuran. Marca yaycunaman chayar ricaran juc biyüda yantata ashiycajta. Gayarcur niran: «Mamïta, juc pusillu yacuyqui mañacushayqui ari.» Chaura biyüdaga aywaycaranna yacuta apapämunanpaj. Aywaycaptinna Eliasga yapay niran: «Juc tantatawan mañacushayqui ari.» Chaura biyüda niran: «TAYTA DIOSNIQUIPA jutinchömi jurä: Cananga manami ni ima tantatapis charächu. Nogapa mancächöga juc aptayllami jarinäpis caycan. Ancanäpaj asëtipis puyñöcho ichicllami caycan. Nogaga shuntaycashcä yantata wallcalla caycajllatapis canan yanucunäpämi, wamrä ishcanë ichicllatapis micucarcärinäpaj. Micucarcärerga yargayllawanmi wañucushaj.» Chayno niptin Elías niran: «Ama llaquicuychu warmi. ‹Caycan› niycashayquita yanumuy. Jarinayquipita rimëroga rurapämanqui torta-mallwata. Nircur apapämanqui micunäpaj. Waquin cajtana ruranqui quiquiquipaj wamrayquipaj. Israelcunapa TAYTA DIOSNINMI nisha cay pachaman tamyachimunancama mancayquipita jarina, puyñuyquipita asëtipis mana ushacänanpaj.» Chaura biyüda aywar ruraran Elías nishanno. Elías nishannömi micuyga ayparan biyüdapaj, wamranpaj, Eliaspaj unaycama. Jarina mana ushacaranchu mancapita. Asëtipis mana ushacaranchu puyñupita Eliaswan TAYTA DIOS willachishanno. Chaypita unayllataga biyüdapa wamranta gueshya chariran. Fiyupa gueshyaycällar wañucäcuran. Chaymi biyüdaga Eliasta niran: «Diosta sirbej, ¿imachötaj gamta rabyachishcä? ¿Gamga shamushcanqui juchäcunata yarpächimänayquipächu, wamräta wañuchinayquipächu?» Chaura Eliasga «Wamrayquita apamuy» niran. Chayno nircur biyüdapa millgayninpita charircur janaj pachacushan cuartunman aparan. Cämanman weguycachiran. Nircorga TAYTA DIOSTA sinchipa mañacur niran: «TAYTA DIOS, ¿pachächimaj biyüdatapis imanirtaj llaquicuyman churaycunqui? ¿imanirtaj wamrantapis wañuycachishcanqui?» Chayno nircorga wamrapa jananman quimsa cuti lätaran. Nircorga TAYTA DIOSTA sinchipa mañacuran: «TAYTA DIOS ¡cay wamrata cawariycachiy ari!» nir. Chaura TAYTA DIOSGA Elías ruwacushanno ruraran. Chaymi wamrata cawarachimuran. Cawarircamuptin Eliasga jinan öra wamrata margacurcur altuspita urächimuran. Nircur cutiycachiran mamanta «¡Cä wamrayqui. Masqui ricay cawaycanmi!» nir. Chaura warmiga niran: «Cananmi ichanga rasunpa musyä Diospa profëtan cashayquita. Gam nishayquicunaga llapanpis TAYTA DIOSLLAPITAMI.» Quimsa watana usya caran. Chaypitanaga Eliasta TAYTA DIOS niran: «Ayway Acab cajman. Nogaga cay pachaman tamyachimojnami-aywä.» Chaura Elías aywar chayaran Acab cajman. Samariachöga muchuy captin yargay fiyupa caycaran. Acab gayaran palasyuncho mandaj capuralnin Abdiasta. Abdiasga caran TAYTA DIOSTA manchapacojmi. TAYTA DIOSPA profëtacunata Jezabel wañuchiyta gallaycuptin payga shuntarcur pachacta (100) pacaycusha caran. Pichga chunca-cama (50) raquircur ishcay machayman pacaycuran. Nircur micuytapis gararan. Acabga Abdiasta niran: «Cananga, intëru nasyuntami purimushun mayucunata pucyucunata ashir. Mä tarimushunchush berdi guewata, mülanchïcuna cawallunchïcuna micunanpaj. Mana tarerga uywaynajllanami quëdashunpis.» Chayno parlacur ninacuran jucnin-jucnin maygan partipa aywananpäpis. Acabga aywacuran juc nänipa, Abdiasna juc nänipa. Abdías aywaycashancho Eliaswan tincuran. Rejsircur ñaupanman gongurpacur sinchipa niran «¿Taytä Eliaschu canqui?» nir. Chaura Eliasga niran «Au, nogami. Caycho caycashäta patrunniquita willamuy.» Chaura Abdías niran: «¿Imataj juchä Acabman cachamänayquipäga? ¿Wañuchimänantachu munanqui? Nogaga TAYTA DIOSNIQUIPA jutinchömi jurä: Llapan nasyunchönami gamtaga ashisha-cashunqui. Chaycho tiyajcuna ‹manami caychöga canchu› niptenga patrunnë jurachej rasunpa mana caycashayquita. Cananga ¿imanirtaj nimanqui patrunnëman aywaycur caycho caycashayquita willanäpaj? Noga aywacuriptë TAYTA DIOSPA anjilnin chayarcamur apacushunquipaj noga mana musyashä partiman. Nogaga Acabman chayashaj caycho caycashayquita willar. Chaura pay mana tarishushpayquega nogatami wañuchimanga. Nogaga mösu cashäpita-pachapis amatarmi TAYTA DIOSTA manchapacushcä. ¿Manachu mayashcanqui TAYTA DIOSPA profëtancunata Jezabel wañuchishanta? Nogami ichanga TAYTA DIOSPA pachac (100) profëtancunata pacaycurä pichga chunca-cama (50) raquircur ishcay machayman. Nircur micuytapis gararä. Chayno ruraycaptëga ¿imanirtaj nimanqui Acabman aywaycur caycho caycashayquita willanäpaj? ¡Payga wañuchimangami!» Chayno niptin Eliasga niran: «Munayniyoj TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä: canan junajmi Acabwan tincushaj.» Chaura Abdiasga aywaran Acabta ashej willananpaj. Acabnami aywaran Eliaswan tincoj. Tincurcur Eliasta niran: «Gammi juchayoj caycanqui Israel runacuna chay-jinanpa ñacananpaj.» Niptin Elías niran: «Manami nogachu juchayoj caycä ñacananpaj, sinöga gam y castayquicunami juchayoj caycanqui. Gamcunami TAYTA DIOSPA mandamintuncunata mana cumlir adurarcaycanqui Baal dios-niraj ïdulucunata. Cananga runacunata cachay Israelcunata Carmelo jircaman shuntamunanpaj. Chuscu pachac pichga chuncan (450) Baal diospa profëtancunata, Asera diosapa chuscu pachac (400) profëtancunatapis shuntamuchun. Paycunaga Jezabelpa mësanchömi micurcaycanpis.» Chaura llapan Israelcunata Acab gayachimuran. Nircur Carmelo jircaman shuntaran Baalpa llapan profëtancunatapis. Chaura Eliasga runacuna shuntacasha caycajman witiycur niran: «Gamcuna ¿imaycamataj wichaypa uraypa yarparcaycanqui? TAYTA DIOS rasunpa Dios captenga payllata adurar rispitay-llapa. Baal dios captenga chay cajta rispitay.» Shuntacasha caycaj runacunaga ni juc shimipis mana rimacuranchu. Chaura Elías sïguir niran: «TAYTA DIOSPA profëtanga japallänami cawaycä. Baalpami ichanga canan caycan chuscu pachac pichga chuncan (450) profëtancuna. Canan mä musyashun. Ishcay törucunata cayman apapämay. Chay törucunata paycuna acrachun jucajta. Nircorga pishtarcur cuartisachun. Nircur yanta jananman churachun. Ninataga ama sindichunchu. Nogapis jucaj töruta shuyni pishtashaj. Paycunano rurarcur yanta jananman churashaj. Nogapis manami ninataga sindishächu. Gamcunaga Baal diosniquicunata mañacunqui. Nogapis TAYTA DIOSTA mañacushaj. ¡Wiyamashpanchi ninata aychaman ratachej cajmi rasunpa Dios canga!» Chaura llapan runacuna «Au allimi nishayquinöga canga» niran. Chaura Baalpa profëtancunata Eliasga niran: «Gamcuna acray maygantapis töru-mallwacunata munashayqui cajta. Gamcuna rimëru camariy. Jinachöpis gamcunaga aypallajmi canqui. Llapanta camarircur diosniquicunata mañacuy. Ichanga ama ninataga sindinquichu.» Chaura paycunaga munashan caj töru-mallwata chariran. Nircur camariran. Tutapita las-dösicama Baalta mañacuran «¡Nogacuna mañacuycashäta wiyamay ari tayta Baal!» nir. Chayno gayacushpanmi rurashan altar ñaupancho pinticacharcaycaran. Chayno nir gayacuptinpis manami imapis wiyacaranchu. Las-dösimannaga Elías asipar niran: «Mas sinchipa gaparpay wiyashunayquipaj. Paypis diosmi. Ima rurayninchöpis caycangami. Ishpacuycan-imanchari. Capas illaycan. Capas puñuycan. ¡Ricchachimuypächari caycan!» nir. Paycuna chaynölla gaparpaycaran mas sinchiparaj, cuchilluwan janancunata cuchucurcaycaran, jïrru-cashawan jana garancunata tucsicurcaycaran intëru jananpita yawar llojshimunancama. Löcuno pinticacharcaycaptillan, gaparpaycaptillan las-dösipis päsaran. Chaynölla rurarcaycaran uywata rupachiy öra chayamunancama. Manami ni imapis mayacaranchu. ¡Gayacuptinpis manami pipis cuntistamuranchu! Chaura Elías llapan runacunata niran: «Cayman llapayqui witimuy.» Chaura llapan runacuna pay caycashanman witiran. Llapan ricarcaycaptin payga TAYTA DIOSPA altarnin juchusha caycajta allchayta gallaycuran. Jacobpa chunca ishcay (12) trïbu wamrancuna cashan-japuymi chunca ishcay rumicunata shuntaran. (Jacobtami TAYTA DIOSGA jutichaparan «Israelmi jutiqui canga» nir.) Chay rumicunawan TAYTA DIOSPAJ ruraran altarta. Chaypita intëru altarpa cantunpa ruraran wayanchata quimsa chunca (30) litru yacu juntajtano. Yantata sumaj shancarcur törupa aychanta cuchuran. Nircur yantapa jananman churaran. Chayno camacarcachir runacunata niran: «Chuscu mancaman yacuta juntachimuy. Nircur wiñapaycäriy chay rupachinapaj caycaj aychapa jananman.» Quimsa cuti wiñananpaj niran. Paycunaga chayno ruraran. Chaura altarpa intëru cantunpa yacuga llojshiycaran. Wayanchamanpis juntaranna. Tayta Diospaj rupachinan öra chayamuptin TAYTA DIOSPA profëtan Eliasga altarcho aycha caycajpa ñaupanman witiycur sinchipa mañacuran: «¡Abrahampa, Isaacpa, Israelpa Tayta Diosnin: Canan musyacächun Israelpa Diosnin cashayqui, noga sirbishojniqui cashä, cachamaptiqui llapan caycunatapis ruraycashä! ¡Wiyamay ari TAYTA DIOS, wiyamay ari, cay runacuna gam TAYTA DIOS rasunpa Dios cashayquita musyananpaj, yapay gamman yäracamunanpaj!» nir. Chay örami TAYTA DIOS cachamushan nina janajpita chayamuran. Ushacurcuran rupachinanpaj caycaj aychata, yantata, rumicunatapis llapan allpantinta. Wayanchacho yacu caycajtapis chaquirachiran. Chayta ricaycärir llapan runacuna gongurpacuran urcunpis pampaman tüpanancama. Nircur niran: «¡TAYTA DIOSMI rasunpa Diosga, TAYTA DIOSMI rasunpa Diosga!» Chaura Eliasga runacunata niran: «¡Baalpa profëtancunata chariy! ¡Ama gueshpichunchu ni jucnayllapis!» Chaura runacunaga charicarcäriran. Chaypita Eliasna apachiran Cisón ragraman. Chaychöna wañuchiran. Nircurna Eliasga Acabta niran: «Cananga aywacuyna micoj upoj, fiyupa tamyamunanpaj camariycämunnami.» Chaura Acab aywacuran micoj upoj. Chaypita Eliasga wicharan Carmelo quiquin puntaman. Pampaman gongurpar umpuran urcunpis gongurninman tupanancama. Nircur uywayninta niran: «Ayway lamar cajpa ricchacamunqui.» Chaura uywaynenga aywar ricchacaramushpan cutircamur niran: «Manami imapis canchu.» Elías yapay niran: «Ganchis cuti ayway ricchacoj.» Ganchis cuti aywaycho uywaynin niran: «¡Maqui palta tamäñullami lamarpita pucutay jatariycämun!» Chaura Elías niran: «Ayway Acabta willay: Juclla carrëtanman wicharcur aywacuchun manaraj tamya chapashancama.» Willaycuptin Acabga cawallu garchashan carrëtanman wicharcur Jezreel siudäman aywacuran. Aywashanyaj syëluga fiyupa yanamacurcuran. Tamya wayra fiyupa gallaycuran. Eliasta ichanga TAYTA DIOS yanaparan callpan cananpaj. Röpanta sumaj watacurcur cörriyllapa aywacuran Jezreelcama. Acab manaraj chayaptin chayaranpis. Elías imata rurashantapis, Baalpa profëtancunata wañuchishantapis Acabga willaran warmin Jezabelta. Chaura Jezabelga cachata cacharan Eliasman: «Wara cayno öra gamta mana wañuchiptëga Baal castigamächun. Baalpa willacojnincunata wañuchishayquinömi gamtapis wañuchishayqui» nir. Chaura Eliasga wañuchinanpaj caycashanta musyaycur gueshpir aywacuran Judá particho caycaj Beersebaman. Chaychöna uywayninta cachaycuran. Nircur quiquenga juc junaj goyarpoj chunyajman aywacuran. Nircur jamacuycuran retäma jachapa chaquinman chayllachöna wañucuyta yarpar. Chaymi niran: «¡TAYTA DIOS, amana cawachimaynachu! ¡Shuntacamayna ari! Nogapis wañucoj taytäcunata gatiytami munä.» Retäma chaquinman wegucuycur puñucäcuran. Chayman juc anjil chayar yataycushpan niran: «jatarcur micucurcuy» nir. Chaura Eliasga ricchacuran. Jawanan ñaupancho ricaran shanshacho cuwasha tantata, puyñuwan yacutapis. Chaura jatarcur micucurcur upucurcur yapay puñucuycuran. Chaypita TAYTA DIOSPA anjilnenga yapay cutimuran. Yataycur niran: «Jatarcur micuy, gamga carutarämi aywanqui.» Chaura Eliasga jatarcur micuran upuran. Chaywanga callpan yuriran. Chaypitaga pay aywaran chuscu chunca (40) junaj, chuscu chunca (40) pagas Diospa jircan Horeb puntaman chayanancama. Chayaycur machayman yaycuycur puñuran. Chaychöna TAYTA DIOS gayarcur niran: «Elías, ¿imatataj caycho ruraycanqui?» Chaura pay niran: «Nogaga llapan shongöwanmi sirbishcä munayniyoj TAYTA DIOS. Israelcunami ichanga conträtuta rurar parlacushayquitapis mana cäsushachu. Altarniquicunatapis juchurgärachisha. Profëtayquicunatapis llapantami wañuchisha. Nogallanami cawaycä. Nogatapis ashiycäman wañuchimänanpämi» nir. Chaura TAYTA DIOSGA niran: «Jawaman llojshiy. Nircur quiquin puntaman aywarcur ñaupächo ichiy.» Chaycho TAYTA DIOS päsaran. Chaymi fiyupa wayra gallaycur rumicunatapis shillirgärachiran; puntacunatapis rachirgärachiran. Ichanga chay wayracho TAYTA DIOS manami caranchu. Wayra chawarcuptin timlurna caran. Timlurchöpis TAYTA DIOSGA manami caranchu. Timlur chawarcuptin ninana caran. Ninachöpis TAYTA DIOSGA manami caranchu. Nina chawarcuptin pajalla rimashan wiyacämuran. Chayta wiyar Eliasga jacuraycashanwan cäranta chapacurcuran. Nircur machay puncuman llojshircur ichicuycuran. Chay öra wiyaran «Elías, ¿imatataj caycho ruraycanqui?» nejta. Chaura pay niran: «Nogaga llapan shongöwanmi gamta sirbishcä munayniyoj TAYTA DIOS. Israelcunami ichanga conträtuta rurar parlacushayquitapis mana cäsushachu. Altarniquicunatapis juchurgärachisha. Profëtayquicunatapis llapantami wañuchisha. Nogallanami cawaycä. Cananga nogatapis ashiycäman wañuchimänanpaj.» Chaura TAYTA DIOS niran: «Shamushallayquipa cutiy Damascucho caycaj chunyajman. Siriapa raynin cananpaj churanqui Hazaelta, Nimsipa willcan Jehüta Israelpa raynin cananpaj. Safatpa wamran Eliseota acranqui ruquiqui profëtä cananpaj. Payga Abel-mehola marca runami. Chaynöpami Hazael mana wañuchishan cajtaga Jehú wañuchenga. Jehú mana wañuchishan cajtana Eliseo wañuchenga. Chayno captinpis quiquëmi chapäshaj nogaman yäracamaj ganchis waranga (7,000) runacunataga. Paycunaga manami Baalman gongurpacushachu ni muchashapischu.» Chaypita Elías aywar Eliseota tariran yapyaycächejta. Yapyaycächiran chunca ishcay (12) par yuntawan. Ultimu cajwan Eliseoga yapyaycaran. Eliasga Eliseopa lädunpa päsaycashancho jacuraycashanta jacuparcuran. Chaura jinan öra yuntanta cachariycur cörriran Eliaspa guepanta. Tariparcur niran: «Mamä taytätaraj ‹aywallä› nir muchaycamushaj. Nircurnami ichanga gamwan aywacushun.» Chaura Eliasga niran: «Ayway ari. Quiquiquipitanami chäga.» Eliaswan parlaycashanpita aywar Eliseoga ishcay töruncunata pishtariycuran. Yüguncunawan aychata cancariycuran. Nircur runacunata gararan. Chaypitaga Eliaswanna aywacuran imachöpis yanapar goyänanpaj. Siria nasyunpa raynin Ben-adad shuntaran llapan suldäruncunata, quimsa chunca ishcay (32) raycunatapis pillyapaj caj carrëtancunatawan cawalluncunatawan. Nircur aywaran Samaria siudäman. Intërunpa curalapaycärir chay runacunata magaran. Chay öra Israelpa raynin Acab siudächo caycajta willachiran: «Ben-adad nin: ‹Gampa llapan ima-aycayquipis, warmiquicunapis, wamrayquicunapis mas allinnin cäga nogapämi› nir.» *** Chaura Israelpa raynin niran: «Nishayquinömi tayta, llapan ima-aycapis, quiquëpis gampami caycä.» Cachacunaga yapay aywaran Acab cajman. Chayaycur niran: «Ben-adad nin: ‹Cachata cachamushcänami ima-aycayquitapis gomänayquipaj, warmiquicunata, wamrayquicunatapis. Wara cayno örami cachamushaj mandaj suldäröcunata palasyuyquita ricapacunanpaj, mandäshishojcunapa wasincunatapis ricapacunanpaj. Imatapis munashan cajtaga paycuna quiquinpämi apacamonga.› » Chaymi Israelpa raynenga nasyuncho caycaj llapan rispitädu auquincunata gayachiran. Paycunata niran: «Gamcuna musyashayquinöpis chay runaga fiyupa mana allitami rurayta munaycäman, warmëcunata, wamräcunata, ima-ayca charashäcunata apacunanpaj auniycaptëpis.» Chaura rispitädu auquincunawan waquin runacuna niran: «Nishantaga ama wiyaychu, ni ama ruraypischu.» Chaura Ben-adadpa cachancunata Acab niran: «Mandajniquita gamcuna ninqui, rimëru nimashan cajtaga aunishcämi. Canan nimashan cajtami ichanga mana aunïnachu.» Chaura cachacunaga Ben-adadta willaj aywaran. Ben-adadnami Acabta yapay willachiran: «¡Samaria siudäta ichiraycajta ichicllatapis cachaptëga dioscuna fiyupa castigamächun!» nir. Israelpa rayninnami willachiran: «Manaraj binserga manaraj pillyarga amaraj alabacuyrächu.» Chayno willashan öra Ben-adadga waquin caj raycunawan ramädacho upyaycaran. Chaura llapan mandaj caj suldäruncunata «Canan öra aywashun pillyaj» niran. Chaura siudäman yaycunanpaj llapan camaricuran. Paycuna chayno caycashancama juc profëta chayaran Israelpa raynin Acab cajman. Chayaycur niran: «TAYTA DIOSGA nin: ‹Chiquishojcunata aypallata ricaptiquipis, cananmi munayniquiman churamushaj Noga TAYTA DIOS cashäta musyanayquipaj.› » Chaura Acabga tapuran: «¿Pï yanapämaptintaj nogapa munaynëmanga churanga?» TAYTA DIOSPA profëtanna niran: «Tayta Diosga nisha: ‹probinsyacunacho mandajcunapa yanapajnin mösucuna yanapaptinmi munayninman churashaj› nirmi.» «¿Rimëroga pitaj gallayconga pillyata?» nir tapuranraj Acabga. Chaura Diospa profëtan niran: «Gammi pillyataga gallaycunqui.» Chaura Acabga yuparan probinsyacunacho mandajcunapa yanapajnin mösucunata. Paycuna caran ishcay pachac quimsa chunca ishcaynin (232). Chayno llapan Israel suldärucunatapis yuparan. Chaura llapanga paycuna caran ganchis waranga (7,000) runacuna. Llapan camaricarcärir llojshiran las-dösi. Ben-adadnami jinalla upyarcaycaran quimsa chunca ishcaynin (32) yanapajnin raycunawan ramädacho. Chaycamaga llojshiran probinsyacunacho mandajcunata yanapaj mösucuna. Chaura Ben-adadta willaran waquin runacuna Samaria siudäpita llojshishanta. Ben-adadga niran: «¡Alli parlacunanchïta munar shamusha captinpis pillyaj shamusha captinpis cawaycajllata llapanta charishun!» Rimëroga siudäpita llojshiran mandajcunapa yanapajnin mösucunalla; guepantana suldärucuna. Chayno aywar cada-ünun wañuchiran jucta-cama chiquinacushan cajtaga. Chaymi Siria runacunaga gueshpir aywacuran. Israelcunana gatiran. Siria runacunapa raynin Ben-adadga muntädu caj suldäruncunawan cawalluta muntacarcärir gueshpiran. Chaura Israelpa raynin aywar suldärucunata wañurcachir charicarcäriran cawalluncunata, pillyapaj caj carrëtancunatapis. Chaynöpami Siria runacunataga fiyupa binsiycäriran. Chaypita Diospa profëtanga yapay chayaran Israelpa rayninman. Chayaycur niran: «Gamga yapay sumaj camaricuy suldäruyquicunata. Nircur sumaj yarpachacuy imano ruranayquipäpis. Cananpita juc watata yapaymi Siriapa raynenga mandashan runacunawan shamongapaj pillyaj.» Siriapa raynintana mandäshejcuna niran: «Israelcunapa diosnincunaga altu puntacunapa diosninmi. Chaynöpami binsimashcanchi. Paycunawan guechwa pampacho pillyashpanchëga binsishunpämi. Chaymi gamga tayta mandaj llapan raycunata rucachiy. Mandaj suldärucunana cachun raycunapa ruquin. Nircur llapan mösucunata shuntaycur yachachishun pillyashanchïcho wañoj suldärucunatano aypallata. Ñaupata cashanta-japuy carrëtacunata, cawallucunata camarishun. Chayno camaricurcur ichanga paycunawan pampacho pillyar binsishun.» Chayno willapashan Ben-adadpäga alli caran. Nircur nishanno llapanta camariran. Chaypita juc watata Ben-adadga llapan Siria runacunata yuparan. Nircur Afec siudäman aywaran Israelcunawan pillyananpaj. Israelcunapis yupanacuran aycapis cashanta. Nircorga paycunapis aywaran Siria runacunawan tincur pillyananpaj. Siria runacunapa chimpanman pachacuran. Siria runacunawan tincuchiptin Israelcunaga caycaran ichiclla ishcay röpa cabranölla. Siria runacunaga intëru pampacho juntasha carcaycaran. Chayno carcaycaptinmi Israelpa rayninmanga Diospa profëtan chayaran. Paymi niran: «TAYTA DIOSMI nin: ‹Siria runacuna nimasha puntacunallapa diosnin cashäta, guechwa ragracunapa diosnenga mana cashäta. Chayno Nogapaj nishanpitami cananga munayniquiman cachaycö chay aypalla runacunata binsinayquipaj. Chaynöpami musyanquipaj noga rasunpa TAYTA DIOS cashäta.› » Ganchis junaj intërumi Siria runacunawan Israelcunaga wac chimpa cay chimpa pachacusha caycaran. Ganchis junaj cajchönami pillyata gallaycäriran. Chay junaj Israelcunaga chaquipa cajta pachac waranga (100,000) runata wañuycärachiran. Waquin caj suldärucunaga gueshpir aywacuran Afecman. Siudäta curalaraj pergan juchucäcurna ishcay chunca ganchis waranga (27,000) gueshpej Siria runacunata ñitiycuran. Chayno Ben-adadpis siudäman gueshpir aywacuran. Nircur wasin-wasin pacacur puriran. Chaura mandäshejcunaga Ben-adadta niran: «Nogacuna mayashcä Israelpa raynincunapäga cuyapäcoj cashantami. Cananga gachga röpata jaticurcur, wascatapis cuncäman churacarcärir aywashaj Israelpa rayninman. Capaschari manapis wañuchimashwanchu» nir. Chaypita paycunaga gachga röpata jaticuran. Cuncanman wascatapis churacuran. Nircorga aywapäcuran Israelpa rayninman. Chayaycärir niran: «Tayta mandaj gamta amatarmi ruwacushunqui Ben-adadga mana wañuchinayquipaj» nir. Chaura Acab niran: «¿Cawaycanrächu Ben-adadga? ¡Payga nogapäga wauguënömi!» Chayno nishan chay runacunapäga alli caran. Chaura paycunapis juclla niran: «¡Tayta mandaj, wauguiqui Ben-adadga cawaycanmi!» Chaura Acabga «¡Canan öra pushamuy!» niran. Chaypita Ben-adadga Acabpa ñaupanman chayaran. Chaura Acab carrëtanman wichächiran. Chaypitana Ben-adadga niran: «Papänë guechushushayqui siudäcunata cutiycachishayqui. Nircur gamnami Damascucho ima nigusyutapis churanqui papänëpa nigusyun Samariacho cashantano.» Acabnami niran: «Nogapis gamta cachaycushayqui librimi.» Chaynömi Acabwan Ben-adadga parlacuran ishcanpis mana imatapis ninacuypa alli goyäcunanpaj. Nircorga aywacunanpaj cachaycuran. Chaypita juc runa profëta casta quiquinpa profëta-masinta ruwacuran TAYTA DIOS nishanno cumlicänanpaj. Ruwacur niran: «¡Rachejpaj magaycamay ari!» nir. Jucnenga mana munaranchu ruwacushanno rurayta. Chaura chay profëtaga niran: «TAYTA DIOS nishanta mana rurashayquipitami canan aywacuptiqui liyun wañuchishunquipaj.» Nishannöllami profëta cajpita aywacuycaptin liyun yuriparcur rasunpa wañurachiran. Chaypita profëtaga yapay tincuran juc runawanna. Chay runatapis ruwacuran rachejpaj magaycunanpaj. Chaura chay runaga magashpan yawarlla ruraycuran. Chayno ruraycuptin profëtaga näniman aywacuran rayta shuyaj. Ray mana rejsinanpaj ñawinta bendacurcuran. Chaypa ray päsaycaptin profëtaga sinchipa gayacur niran: «Nogaga pillyamanmi aywarä. Chaycho caycaptëmi pillyarcaycashanpita juc suldäru juc runata prësu apapämaran. Nircur nimaran chay prësuta täpanäpaj, gueshpipämaptenga wañuchimänanpaj, mana wañuchimaptenga quimsa waranga guellayta päganäpaj. Nogataga juc ruraycunacho tincupacashäcamami prësu gueshpipaycamasha.» Chaura Israelpa raynin niran: «Quiquiquimi juchayoj cashayquita willacushcanqui. Quiquiquimi cundinacushcanquipis.» Chaura profëtaga ñawinta bendaraycashanta jinan öra jorgucuriycuran. Chayraj rayga cuentata gocuriran profëta cashanta. Chaymi profëtaga niran: «TAYTA DIOSGA nin: ‹Gammi gueshpichishcanqui wañuchinayquipaj munayniquiman churamushä runata. Chaypitami paypa ruquin gam wañunqui. Raywan caj runacunapa ruquinna nasyunniquicho caj runacuna wañonga.› » Chaura Israelpa raynenga wasin Samariaman fiyupa llaquisha aywacuran. Jezreel runa Nabot jutiyojpa übas chacran caran Samaria siudä ray Acabpa palasyun ñaupancho. Juc junajcho Nabot-ta Acab niran: «Übas chacrayquita ranticaycamay wertä cananpaj. Jinachöpis chay chacrayquega caycan palasyöpa lädullanchömi. Übas chacrayquipa ruquin noga goshayqui mas alli übas chacrata. Guellayninpa niptiquipis pägashayqui risyunta.» Niptin Nabotga Acabta niran: «TAYTA DIOSPIS ama camacächichunchu famillyäcunapita erensyata chasquishä chacrata gamta goycunätaga.» Mana munaptin Acab wasinman aywacuran fiyupa llaquisha Nabot chayno nishanpita, papäninpita erensya chasquishantaga mana ranticuyta munashanpita. Chayaycorga cämanman wegucuycuran pergaman ticracurcur. Micuytapis mana munaranchu. Chaura warmin Jezabelga yaycurir tapuran: «¿Imanirtaj llaquisha caycanqui, micuytapis mana munanquichu?» nir. Chaura Acab niran: «Jezreel runa Nabot-tami ‹übas chacrayquita ranticaycamay› nishcä. Guellayta mana munaptenga ruquinta juc chacrata goycunäpäpis nishcä. Payga manami munashachu rucädu ni ranticuypapis.» Chaura warmin Jezabelga niran: «¡Cay Israelchöga gamchaj caycanqui llapanta mandaj! Ima captinpis micucurcuy upucurcuyraj. Ama yarpachacuychu. ¡Nogami camacächishaj Nabotpa chacranga gampaj cananpaj!» Nircur jinan öra papilta rurayta gallaycuran Acabpa jutinwan. Nircorga mandaj caynin sëllunwanpis sëllurgäriran chay papil rurashancunaman. Chaytana apachiran Nabot tiyashan marcacho tiyaj rispitädu auquincunaman, mandajcunamanpis. Chay papilchöga cayno isquirbiraycaran: «Shuntacaycärir llapayqui ayunay. Llapan runacunapa ñaupanman churanqui Nabot-taga. Nircur paypa ñaupanman jamachinqui ishcay llulla testïgucunata. Paycunata yachachinqui ‹Nabotga Tayta Diospa, raypapis contranmi rimasha› nir cärananpaj. Chayno cäraycuptin siudäpita jorgarcärir sajmaycällar wañuchinqui» nir. Jezabel papilta apachishancho imano rurananpäpis niycashanno Nabotpa marca-masincuna, llapan rispitädu auquincuna, mandajcunapis ruraran. Shuntacaycärir ayunar goyaran. Nabot-tana llapan runacunapa ñaupanman jamachiran. Ishcay llulla testïgucunatapis pusharan. Paycunana llapan runacunapa ñaupancho Nabotpa contran rimaran. «Rasunpami gamga rimashcanqui Tayta Diospa, raypa contran» nir cäraran Nabot-ta. Chayno cäraycuptin siudäpita jorguycur sajmaycällar wañuycärachiran. Nircur Jezabelta willachiran Nabot-taga sajmaypa wañuchishanta. Mayaycur Jezabelga Acabta willaran: «Übas chacranta ranticuyta mana munaj Jezreel runa Nabotga wañushanami. Canan juclla ayway. Chacranta charicurcuy» nir. Nabot wañushanta musyaycur Acabga übas chacranta charicurcuran. Chaymi TAYTA DIOSGA Tisbe runa Eliasta niran: «Israelpa raynin Samariacho tiyaycaj Acab cajman ayway. Canan örami Nabotpa übas chacrancho caycan. Aywarcur charicurcusha. Chayar ninqui: ‹TAYTA DIOS nin: Gamga wañuchishcanqui Nabot-ta. Nircur guechushcanqui quiquinpa cajta. Cananga allgucuna Nabotpa yawarninta lagwashan jircachömi gampa yawarniquitapis allgucuna lagwanga.› » Eliasta Acab niran: «Conträ, tariycamanqui ¿au?» Chaura Eliasga niran: «Au tarishcämi. TAYTA DIOSTA mana wiyacur gamga fiyupa mana allicunallatami ruraycanqui. Chaymi Tayta Dios nisha: ‹Gammanmi fiyupa mana allita chayachimushaj. Gampita mirajcunatapis ushajpämi illgächishaj. Israelcho caycajta llapantami wañuchishaj ollgu caj wamrayquicunata, uywayniquita, mana uywayniqui cajtapis. Gampa castayquicunataga rurashaj Nabatpa wamran Jeroboampa, Ahiaspa wamran Baasapa castancunata rurashänömi. Israelcunata juchayojyächir rabyachimashanpitami paycunataga castigarä.› Jezabelpänami TAYTA DIOS nisha: ‹Jezabeltaga allgucunami miconga Jezreelcho.› Castayquicuna siudächo wañojtaga allgucunami miconga. Jircacho wañoj cajtana aycha micoj äbicuna miconga.» Acabnöga manami pipis juchata rurashachu. Payga warmin Jezabelpa shimintami chasquej. TAYTA DIOSTA mana wiyacur juchata ruraran. Fiyupa melanaypajcunatami ruraran mana bälej ïdulucunata adurashpan, Amorreo runacuna rurashanno rurashpan. Chay Amorreo runacunataga TAYTA DIOSMI gargusha caran Israelcunapita. Chayno Elías nishanta wiyaycur Acabga röpanta rachiriran. Nircur gachga röpacunata jaticuran. Micuytapis mana micuyllapa cacuran. Chay röpallanwan puñojpis. Fiyupa llaquishalla purejpis. Chaynöta ricarmi TAYTA DIOSGA Eliasta niran: «¿Gam ricashcanquichu Acab llaquicur imano caycashantapis? Chayno nogapa ñaupächo fiyupa llaquicushanpitami pay cawashancamaga mana castigashärächu. Wamranchörämi castiganäpaj nishäcunaga cumlenga» nir. Siria runacunawan Israelcunaga quimsa watana manana pillyaranchu. Quimsa watachöga Judäpa raynin Josafat aywaran Israelpa raynin Acabta watucoj. Chaura Israelpa raynin Acabga munaynincho caycaj mandajcunata niran: «Gamcunaga musyaycanquimi Galaadcho caycaj Ramotga noganchïpa chacranchi cashanta. ¿Imanirtaj imallatapis mana rurashwanchu Siria runacunapa rayninpa munayninpita guechunanchïpaj?» Acabga Josafat-ta tapuran: «¿Pillyaj aywäshimanquimanchu Galaadcho caycaj Ramotman?» nir. Chaura Josafat niran: «Nogapis, cawalluwan caj, chaquipa caj suldäröcunapis gamwanmi suldäruyquiwanmi jucnayllano aywashun. Manaraj aywar ichanga tapucushun TAYTA DIOS ima nishantapis» nir. Israelpa raynenga profëtacunata shuntaran. Paycuna caran chuscu pachacno (400). Nircur paycunata tapucuran: «Galaadcho caycaj Ramotman ¿pillyaj yaycöcunamanchu u manachu?» nir. Chaura paycuna niran: «Au pillyaj yaycuy. Diosga binsinayquipämi camacächenga.» Chaypis Josafatga tapuranraj: «Caychöga ¿manachu mas can TAYTA DIOSPA profëtan? Captenga paytapis tapucushunraj» nir. Chaura Israelpa raynenga Josafat-ta niran: «Mas juc caycanrämi. Paywanpis TAYTA DIOSTA tapucushwanmi. Payga Imlapa wamran Micaiasmi. Payga imaypis mana allillatami willaman. Chaypitami chiquë.» Chaura Josafat niran: «Ama chaynöga niychu.» Israelpa raynenga jinan öra mandaj suldärunta gayarcur niran: «¡Canan öra shamuchun Imlapa wamran Micaías!» nir. Israelpa rayninpis, Judäpa raynin Josafatpis carcaycaran ray cay röpan jatisha. Paycunaga jamarpaycaran sillunnincunacho, Samariaman yaycuna puncu pampacho. Llapan profëtacunaga willacur rimarcaycaran. Quenaanapa wamran profëta Sedequiasga fyërrupita ruracurcusha caran wagracunata. Nircur gayacuypa niycaran: «¡TAYTA DIOSGA caynömi nin: ‹Cay wagracunawanmi Siria runacunaman yaycorga ushajpaj wañuchinqui!› » Llapanpis profëtacunaga nircaycaran: «Galaadcho caycaj Ramotman pillyaj yaycushpayqui llapantami binsinquipaj. Chay siudätaga TAYTA DIOSMI munayniquichöna cananpaj goycushunquipaj.» Micaiasta gayaj aywaj cachaga chayaycur niran: «Tapucuptin llapanpis profëtacunaga alli willapallatami willasha raytaga. Chaymi gampis waquin nishannölla allillata willaycunqui ari.» Chayno niptin profëta Micaías niran: «¡Nogaga TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä: TAYTA DIOS nimashallantami rimashäga!» Micaiasga aywar chayaran ray cajman. Chaura ray tapuran: «Micaías, Galaadcho caycaj Ramotman ¿pillyaj yaycöcunamanchu u manachu?» nir. Chaura Micaiasga niran: «Au allipämi yaycunqui. Gamcunaga binsinquipämi. TAYTA DIOSMI yanapäshunquipaj chiquinacushayquicunata binsinayquipaj.» Chaura rayga niran: «¿Ayca cutitaj nishayqui TAYTA DIOSPA jutincho rasun cajllata willamänayquipaj?» Chaura Micaiasga niran: «Llapan Israelcunatami ricashcä intëru jircacho mashtacasha caycajta, uyshëruynaj uyshacunatano. TAYTA DIOSGA nisha: ‹Paycunaga duyñuynajmi. Paycunaga cada ünun allilla cuticuchun wasinman-cama.› » Chaura Israelpa raynenga Judäpa raynin Josafat-ta niran: «¿Nogaga manachu nishcä? Cay runaga manami imaypis allitaga willamanchu. Chaypa ruquenga mana allicunallatami niman.» Chayno nishanpita Micaías niran: «Gam chayno nishayquipita, TAYTA DIOS nishanta wiyay: Sillunnincho jamaraycajtami TAYTA DIOSTA ricashcä, syëlucho caycaj suldärucunatapis derëchu caj läduncho ichoj caj läduncho ichirpaycajta. Chaycho carcaycajta TAYTA DIOSGA tapusha: ‹¿Piraj aywanman Acabta yachachinanpaj Galaadcho caycaj Ramotman yaycunanpaj, yaycorga chaycho wañunanpaj?› Chayno tapuptinmi waquenga niran jucno waquinna mas jucno. Chayno caycaptin juc espíritu TAYTA DIOSPA ñaupanman yurircur niran pay imanöpapis llullapar shacyächinanpaj. Chaura TAYTA DIOS tapuran imano rurananpaj cashantapis. Chaura chay espíritu niran: ‹Nogami aywashaj raypa llapan profëtancunapa shiminman llullacachinäpaj.› Chaura Tayta Diosga niran: ‹Allimi chayno llullacachiptiquega. Gam ayway chayno ruranayquipaj.› Cananga musyanquinami llapan profëtayquicunapa shiminman TAYTA DIOS llulla espirituta cachamushanta. TAYTA DIOSMI mayna camacächisha gam wañunayquipaj.» Chaura Quenaanapa wamran Sedequiasga Micaiasta shimicho lagyaran «¿Imanöpataj nogapitaga shamusha TAYTA DIOSPA Espiritun gamta willashunayquipaj?» nir. Chaura Micaiasga niran: «Wasincaylla pacacur purir-rämi mayanquipäga.» Chayno niptin Israelpa raynenga niran: «¡Micaiasta charircärir prësu apay siudäpa mandajnin Amón cajman, wamrä Joás caycashanman! Paycunata willanqui carsilman wichgananpaj. Micuytapis yacutapis ichic-ichiclla yawachichun noga guërrapita sänu cutimunäcama.» Micaiasga mastapis niranraj: «Gam sänu cutimuptiquega TAYTA DIOSCHU manami rimachimasha canga nogataga.» Chaypitanaga Israelpa rayninwan Judäpa raynin Josafatga aywaran Galaadcho caycaj Ramotman. Israelpa raynenga Josafat-ta niran: «Nogaga pillyaman yaycushaj juc röpata jaticurcurmi. Gamna ray cay röpayqui jatishalla yaycunqui.» Chaura Israelpa raynenga juc röpata jaticurcur pillyaman yaycuran. Siriapa raynenga pillyapaj caj carrëtacho aywajcunapa mandajnin quimsa chunca ishcay (32) capitancunata mayna nisha caran: «Israelpa raynillanta wañuchinquega. Chaypita cajtaga ama pitapis wañuchinquichu» nir. Carrëtacunacho aywajpa mandajnin capitancuna Josafat-ta ricärerga yarparan pay Israelpa raynin cashanta. Chaymi curalacaycäriran. Chaura Josafatga gayacuran yanapänanpaj. Chaura paycuna rejsircäriran Israelpa raynin mana cashanta. Chaymi gatircaycashancho cachaycäriran. Chay öra juc suldäru Israelcunaman llutalla lëchanta jitaran. Nishanga Israelpa raynin Acabta chayaycachiran wañunanpaj. Lëchaga yaycuran cuerpuncunata chapacunanpaj watacushan jäcurajpa. Chaura payga carrëtanta manijaycajta niran: «Ticrashun. Pillyapita jorgamay. Fiyupami lëchawan chayaycachimasha.» Chay junaj pillyaga fiyupa caran. Chay pillyachöga rayta carrëtancho ichirpaycächiran. Lëcha yaycushanpa mana chawaypa yawarga fiyupa aywaycaran. Carrëtanpa guepanpapis jutuycaranraj. Chaymi tardipaypanaga wañuran. Inti yagaycaptinnaga llapan suldärucuna willanacuran: «¡Cada-ünunchi cuticushun tiyashanchïman, marcanchïman-cama. Rayga wañushanami!» nir. Chaypita raytaga aparan Samariaman. Chaychönami pampaycäriran. Carrëtantana mayllaran Samariacho ishtanqui caycajcho, cuerpunwan gänapacoj jipashcuna bäñacunancho. Acabpa yawarninta allgucuna lajwaran. Chaynöpami TAYTA DIOS willacachishan cumliran. Acab ima rurashancunapis, llapan willapancunapis, palasyuta marfilpita adurnachishan, siudäcunata aruchishanpis isquirbiraycan Israelcunapa raynincunapa acta librunchömi. Acab wañuptin ruquin ray caran wamran Ocozías jutiyojna. Acab Israelcho chuscu wata ray caycaptin Asapa wamran Josafat Judäpa raynin cayta gallaycuran. Chay öra pay caycaran quimsa chunca pichgan (35) watayoj. Jerusalencho ray caran ishcay chunca pichgan (25) wata. Mamanpa jutin caran Azuba. Paynami caran Silhipa wamran. Josafatga papänin Asano allillata ruraran. Payga TAYTA DIOSTA wiyacuran. Chaypis, runacuna ïdulucunata aduranan capillacunata, chaycho uywacunata pishtar rupachinanta, insinsuta saumachinacunatapis mana illgächiranchu. Josafatga Israelpa rayninwan jauca goyänanpaj alli parlacuran. Paypa waquin caj willapancuna, almiraypäta rurashancunapis, guërracho cashancunapis isquirbiraycan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. Josafatmi nasyunninpita garguran ïdulucunata adurar ollgu-pura warmiwanno cacojcunata. Paycunaga carcaycaran papänin Asa ray cashan wichanpita-pachami. (Chay wichan Edomchöga manami caranchu ray. Prefectullami caran.) Josafatga Tarsis büquicunatapis rurachiran Ofirpita lamar jananpa gorita apamunanpaj. Ichanga aywashpan büquincuna mana chayaranchu. Ezión-gebercho paquir-ushacaran. Chaymi Acabpa wamran Ocoziasga Josafat-ta niran «Lamarpa puriyta yachaj uywayniquicunawan nogapa uywaynëcuna lamarpa aywachun» nir. Ichanga Josafat mana munarannachu. Josafat wañuycuptinnami unay caj awilun Davidpa siudäninman pampaycäriran. Chaypitaga Judäpa raynin caran Josafatpa wamran Joram jutiyojna. Josafat chunca ganchisnin (17) wata Judäpa raynin caycaptin Acabpa wamran Ocoziasga Samariacho Israelpa raynin cayta gallaycuran. Payga ishcay wata ray caran. TAYTA DIOSTA mana wiyacur juchata rurararan. Papänin maman rurashanno mana allita ruraran. Nabatpa wamran Jeroboam rurashannölla Israelcunata juchata rurachiran. Papänin mas ñaupata adurashanno rispitar aduraran Baal ïduluta. Chayno rurarmi Israelcunapa TAYTA DIOSNINTAGA fiyupa rabyachiran. Acab wañushanpitanaga Moab runacuna Israelcunapa contran jatariran. Ocoziasga Samariacho palasyunpa bentänanpa yagacuran fiyupa malubracojpaj. Chaymi Ecrón siudäpa diosnin Baal-zebubman cachacuran allchacänanpaj mana allchacänanpaj cashantapis musyachicoj. Tisbe runa Eliastana TAYTA DIOSPA anjilnin niran: «Samaria raypa cachancunata tariparcur ninqui: ‹Gamcuna Ecronpa diosnin Baal-zebubman musyachicoj aywanayquipaj ¿Israelchöga manachu can Dios?› TAYTA DIOS nin: ‹Ocoziasga manami allchacangapänachu. Wañuconganami.› » Elías aywar anjil nishanno tariparcur willaran. Chaura cachancuna cutiptin ray Ocoziasga tapuran: «¿Imanöpataj rätullaga cutiraycamushcanqui?» nir. Chaura paycuna niran: «Aywarcaycashächo juc runawan tincurcuptë nimasha: ‹Cutiy cachashoj rayman. Chayarcur ninqui: Ecronpa diosnin Baal-zebubman musyachicoj cachananpäga ¿manachu Israelcho casha Dios? Chaypitami cananga mana allchacanganachu. Wañuconganami Ocoziasga.› » Chaura ray tapuran: «¿Imanötaj casha chay tincushayqui runa?» nir. Cachacunana niran: «Millwa röpan jacusha, gara wachcushami.» Chaura rayga niran: «¡Tisbe runa Eliaschari casha!» Chayno nir jinan öra Eliasman cacharan juc capitanta pichga chunca (50) suldäruntawan. Eliasga jamaraycaran quiquin puntacho. Mandaj capitan chayaycur niran: «¡Profëta urämuy! ¡Raymi gayaycächishunqui!» Chaura Elías niran: «Rasunpa profëta captëga canan öra syëlupita nina shamuchun. Gamtapis pichga chunca (50) suldäruyquicunatapis ruparichun.» Jinan öra syëlupita nina shamur llapanta rupariran. Rayga yapay cacharan juc capitanta pichga chunca (50) suldäruncunatawan. Chayaycur Eliasta niran: «¡Profëta urämuy! ¡Raymi gayaycächishunqui!» Chaura Elías niran: «Rasunpa profëta captëga canan öra syëlupita nina shamuchun. Gamtapis pichga chunca (50) suldäruyquicunatapis ruparichun.» Jinan öra syëlupita nina shamur llapanta rupariran. Yapaypis rayga cacharan juc capitanta pichga chunca (50) suldäruncunatawan. Chay capitanga chayaran Elías caycashancama. Ñaupanman gongurpacuycur ruwacur niran: «Tayta Diospa profëtan, nogatapis pichga chunca (50) suldäröcunatapis ama wañuycachimaychu ari. Rimëru shamojcunataga ishcan capitancunatapis llapan suldäruncunatapis syëlupita nina shamur ruparisha. Nogataga cuyapaycamay ari.» Chaura TAYTA DIOSPA anjilnin jinan öra Eliasta niran: «Ama manchacuychu. Paywanga ayway.» Chaura Eliasga mandaj capitanwan aywaran ray Ocoziasman. Chayaycur niran: «TAYTA DIOS nin: ‹Gamga manami allchacanquinachu. Wañunquinami. Israelcho Dios caycaptin ¿imanirtaj Ecronpa diosnin Baal-zebubman musyachicoj cachashcanqui?› » Eliasta TAYTA DIOS rimachishannölla Ocoziasga wañuran. Ocoziaspa wamran mana captin ruquin ray caran wauguin Joramna. Chay wichanga Josafatpa wamran Joram ishcay watana Judäpa raynin caycaran. Ocoziaspa waquin willapancunaga Israelpa raynincunapa acta librunchömi isquirbiraycan. Eliasta syëluman shucucuy wayrawan TAYTA DIOS apacunanpäna caycaran. Manaraj apacuptin Eliasga Eliseowan Gilgalpita llojshiran. Eliasna niran: «Eliseo, cayllacho quëdacuy. TAYTA DIOSMI cachaycäman Betelman.» Niptin Eliseoga niran: «TAYTA DIOSPIS gampis musyanquimi. Gamtaga manami cacharishayquipächu.» Chaura Betelcama ishcan aywaran. Betelcho tiyaj profëtacunapis Eliseota tariparcur niran: «¿Gam musyaycanquinachu pusharäshojniqui Eliasta canan TAYTA DIOS apacunanta?» Eliseoga niran: «Au. Nogapis musyaycänami. Gamcuna ichanga ama willacuychu.» Betelcho Eliasga Eliseota niran: «Gam caycho quëdacuy. Nogataga TAYTA DIOSMI cachaycäman Jericöman.» Eliseona niran: «TAYTA DIOSPIS gampis musyanquimi. Gamtaga manami cacharishayquipächu.» Chayno niptin Jericöcama ishcan aywaran. Jericöcho tiyaj profëtacuna Eliseota tariparcur niran: «¿Gam musyaycanquinachu pusharäshojniqui Eliasta TAYTA DIOS canan apacunanta?» Chaura Eliseoga niran: «Au. Nogapis musyaycänami. Gamcuna ichanga ama willacuychu.» Chaychöpis yapay Elías niran: «Eliseo, caycho quëdacuy. Nogataga TAYTA DIOSMI cachaycäman Jordanman.» Chaura Eliseo niran: «TAYTA DIOSPIS gampis musyanquimi. Gamtaga manami cacharishayquipächu.» Niptin ishcan aywaran. Jordanman chayar mayu cantullanman Eliaswan Eliseo ichicuycuran. Pichga chunca (50) profëtacunapis carushllapita ricapaycaran. Chaypita Eliasga jacurashanta cauchurcur yacuta astiran. Chaura yacuga ishcan-läman raquicäcuran. Paycunaga mayuta päsaran chaqui allpapana. Chimparcurnaga Eliseota Elías niran: «Manaraj janajman apacamashanyaj munashayquita juclla mañacamay.» Chaura Eliseoga niran: «Ruquiqui profëta quëdanäpaj ishcay janapayta munayniquita cachapämay.» Chaura Elías niran: «Gam munashayquega manami fäsichu. Aywacojta ricamaptiquega gampämi canga mañacamashayqui. Mana ricamaptiquega mañacamashayquita manami chasquinquipächu.» Chayno ishcan parlar aywarcaycaptin illajpita carrëta cawalluntin nina ratataycaj yurir raquiriycuran. Chaura Eliasga syëluman aywacuran shucucuy wayracho. Eliasta apacuptin Eliseoga gapararan: «¡Taytallau, tayta! ¡Israelcunapäga munayniyoj suldärucunanömi cashcanqui!» nir. Chaypitaga Eliasta manami imaypis ricarannachu. Eliseoga röpanta ishcayman callariran. Nircur Elías jacurashan shicwajtana apacurcur cuticuran Jordán mayuman. Mayu cantuncho ichicuycuran. Nircorga jinan öra yacuta astiran «¿Maytaj Eliaspa TAYTA DIOSNENGA?» nir. Wiruycushan öra yacuga ishcan-läman raquicäcuran. Chaura mayutaga chaquipana Eliseo päsaran. Jericöpita aywaj profëtacunaga ricar niran: «¡Eliaspa munaynenga Eliseochönami quëdasha!» Chaymi ñaupanman aywar gongurpaycärir niran: «Tayta, munaptiquega nogacunacho caycaj pichga chunca (50) mas callpasapa runacuna aywachun Eliasta ashimunanpaj. Capas TAYTA DIOSPA Espiritonga syëlupa jogarircur may jircamanpis o may ragramanpis cachariycamusha.» Chaura Eliseo niran: «Ama. Pitapis ama cachaychu.» Yaparir-yaparir niptinna Eliseoga niran «Cachay ari» nir. Chaura cacharan pichga chunca (50) runacunata. Eliasta ashiran quimsa junaj. Maychöpis mana tarirannachu. Mana tarirnami cutiran Eliseo caycashan Jericöman. Chaura pay niran: «¿Manachu nogaga ‹ama aywaychu› nirä?» Jericó siudächo tiyajcuna Eliseota niran: «Tayta, ricashayquinöpis cay siudäga alli partichömi caycan. Yacumi ichanga mana alli. Chaymi chacrapis micuyta mana wayuchinchu.» Chaura Eliseo niran: «Cachita apapämay mushoj tasunwan.» Tasunwan cachita apapaycäriptin Eliseoga pucyuman aywaran. Cachita pucyuman garpur niran: «TAYTA DIOS caynömi nin: ‹Cay yacutaga nogami alliyaycächë. Cananpitaga mananami shulluchiconganachu› nir.» Chay junajpita-pacha yacuga allina caran Eliseo nishanno. Chaypita Eliseoga aywacuran Betelman. Näninpa wichaycaptin siudäpita achcaj wamracuna llojshircur asiparan «¡Wichämuy sepla! ¡wichämuy sepla!» nir. Niptin Eliseoga paycuna cajman ricärir Diospa jutincho «mana alli chayashunqui» niran. Chaura jinan öra muntipita ishcay ösucuna llojshiraycamur rachir-ushariran chuscu chunca ishcaynin (42) wamracunata. Chaypita Eliseoga aywacuran Carmelo puntaman. Nircorga cuticuran Samariamanna. Josafat chunca pusajnin (18) watana Judäpa raynin caycaptin Acabpa wamran Joram Israelcunapa raynin cayta gallaycuran. Samariacho ray caran chunca ishcaynin (12) wata. TAYTA DIOSTA mana wiyacur juchata ruraran. Maman-taytan fiyupa juchata rurashanman ichanga pishiran. Joramga jitariran Baalpa ïdulunta papänin ichichishan wanca rumitapis. Chaypis Nabatpa wamran Jeroboam Israelcunata juchata rurachishanno juchallata ruraran. Moabpa raynin Mesäga aypalla uyshayojmi caran. Israelpa raynintaga impuestuta pägaj pachac waranga (100,000) cashnita, pachac waranga (100,000) billun millwata. Acab wañuycuptin Moabpa raynenga Israelpa rayninpa contran ricacuran. Chaura ray Joramga Samariapita aywar llapan suldäruncunata yuparan. Llapanta yuparir Judäpa rayninmanpis willachiran «Moabpa rayninmi conträ ricacur chiquicarcamasha. ¿Paycunata magaj aywäshimanquimanchu?» nir. Chaura Judäpa raynenga niran: «Au aywäshishayquimi. Nogapis, cawalluwan caj, chaquipa caj suldäröcunapis gamwanmi suldäruyquiwanmi jucnayllano aywashun. Ichanga ¿maygan näniparaj yaycushun?» Israelpa raynin Joramga niran: «Edomman näni aywaj chunyajpami.» Parlacarcärir Israelpa raynin, Judäpa raynin, Edompa raynin aywaran. Chunyajpa tumamuran ganchis junajraj. Chaymi aywarcaycaptillan yacun ushacäcuran suldäruncunapa, uywancunapapis. Chaura Israelpa raynenga niran: «¡Canan quimsanchïtami TAYTA DIOSGA apamashcanchi Moab runacuna wañuchimänanchïpaj!» Niptin Judäpa raynin Josafatga tapuran: «¿Caychöga manachu can profëta TAYTA DIOSTA tapucunapaj?» nir. Israelpa rayninpa uywayninna niran: «Caychömi tiyan Safatpa wamran Eliseo. Payga Eliaspa disïpulunmi.» Chaura Josafatga niran: «Payga TAYTA DIOS nishantami willamäshun.» Chaura jinan öra Israelpa raynin Joram, Judäpa raynin Josafat, y Edompa rayninpis aywaran Eliseoman. Chayaptin Israelpa rayninta Eliseo niran: «¿Imamantaj shamushcanqui? Gamga ¿manachu tapucoj aywanqui mamayquipa taytayquipa profëtancunaman?» Chayno niycaptinpis Israelpa raynenga niran: «Manami. TAYTA DIOSMI quimsanëta caypa pushamasha Moab runacuna wañuchimänanpaj.» Chaura Eliseoga niran: «Munayniyoj TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä. Judäpa raynin Josafat-tami rispitä. Pay mana captenga gamtaga manami parlapämanpischu, ni ricäriyllapis ricärëmanchu. ¡Juclla ashimuy arpistata!» Tucayta gallaycuptin TAYTA DIOSGA Eliseota rimachiran. Chaura Eliseo niran: «TAYTA DIOSGA caynömi nin: Cay pampachöga achca pösucunata ruray. Mana wayraycaptinpis, mana tamyaptinpis yacuga intëruchömi yurenga. Llapayquipis yacuta upunquipämi. Wäcayquipis llapan cargacuna uywayquicunapis upongapaj. Chayga cangapaj TAYTA DIOS fiyupa munayniyoj cashanta musyanallayquipärämi. Llapan Moab runacunata wañuchinayquipämi camacächenga. Llapan curalasha caycaj siudäcunatapis illgächinquipaj. Ray tiyanan siudäcunatapis illgächinquipämi. Frütancunatapis muturgärinquipaj. Yacu pashtajcunatapis chaparcunquipaj. Alli chacracunamanpis rumita juntaycärachinquipaj.» Nishanno, warannin tuta Diosta rispitar sacrifisyu uywata rupachinan öra Edom partipita yacu pashtacaramur shamuran. Llapan chacracunata ñitiran. Moab runacuna mayaran achcaj raycuna paycunata magananpaj yaycuycashanta. Chaynöpami llapan mösucunata, rucucunatapis pillyapaj alli cajcunataga shuntaran. Nircur lindacho shuyacaycäriran. Tutalla jatarcärir ricchacuptin intiga yacuta achicyaraycächiran. Chaytami Moab runacunaga ricaran yawartano. Chaymi ninacuran: «Tagayga yawarmi. Noganchïman shamoj raycunami quiquin-pura pillyashpan wañuchinacusha canga. Cananga imancunatapis shuntacamunapaj aywashun.» Moab runacuna chayaptin Israelcunaga pachacarashanpita llojshir gaticacharan. Gueshpiptin gatir Israelcunaga wañuycärachiran aypallata Moab runacunataga. Llapan siudäcunatapis juchurgärachiran. Muruna chacracunamanpis rumita juntaycachiran. Yacu pashtajcunatapis chapargäriran. Werta frütacunatapis mutorgäriran. Kir-hareset siudällami quëdaran. Chaytapis waracajcuna curalaycärir waracar illgarachiran. Moabpa raynenga tantiyacuranna paycunata binsiycashanta. Chaymi sabliyoj ganchis pachac (700) suldäruncunawan uchcuta rurachiyta munaran Edompa raynin caycashan caj-läpa gueshpinanpaj. Ichanga manami uchcutapis uchcuchirannachu. Imata ruraytapis mana camäpacurnami quiquinpa ruquin ray cananpaj caycaj mayur wamranta tapya jananman apaycur sacrifisyupaj pishtarcur diosninpaj rupachiran. Chaymi Israelcunaga fiyupa melanäcuran. Chaura tolduncunata shuntacarcärir nasyunninman cuticuran. Juc profëtapa warmin aywaran Eliseoman. Chayaycur niran: «Nogapa runäga wañushana. Gam musyashayquinöpis payga TAYTA DIOSTAMI sirbisha. Ichanga jaga-tucushcäcunami. Cananga ristamaj runa cobracoj shamusha. Munan ishcan wamräta apacuyta jagapita aruchinanpaj.» Niptin Eliseoga tapuran: «¿Imatataj munanqui? ¿Imallataj wasiquicho caycan?» nir. Chaura warmi niran: «Nogaga manami imatapis charächu. Puyñu-mallwawan asëtillatami charaycä.» Chaura Eliseona niran: «Cananga bisïnuyquicunapita mañacuy jäcoj puyñucunata. ¡Jinaylla puyñutaga aycatapis ashiy! Nircur wamrayquicunawan wasiquicho wichgacuycunqui. Asëtita wiñanqui puyñucunaman. Junta cajtaga shuynilla churanqui.» Niptin warmiga cuticuran Eliseo cajpita. Wasinchönaga Eliseo nishanno wamrancunawan wichgacurcur mañacushan puyñucunaman asëtita wiñaran. Wamrancunana witichiparcaycaran. Llapan puyñucuna juntasha captin wamranta niran: «Mas juc puyñuta apamuy.» Chaura wamran niran: «Manami masga cannachu.» Chay öra asëtiga chawacuycuran. Chaypita warmiga aywaran Eliseota willaj. Eliseonami niran: «Cananga chay asëtita ranticuy jagata pägapacunayquipaj. Puchoj cajwanga wamrayquicunawan mantinicunqui.» Juc junaj Eliseoga Sunem siudäpa päsaycaran. Chaycho tiyaran rispitädu warmi. Chay warmimi Eliseota fiyupa ruwaran wasincho micunanpaj. Eliseoga cada päsayllan chay warmimanga watucur chayaj. Chaymi warmiga runanta niran: «Cada päsayllan watucamashanchi runaga Diospa profëtanmi. Wasinchi janancho payta juc cuartuta rurachipäshun. Chaychöna cawituta rurashun. Churapäshun juc mësata, sillëtata, lamparintapis. Imaypis pay watucamashpanchi chaycho puñuconga.» Juc cuti Eliseo chayaran pachacunanpaj. Chaura pachächiran rurapashan cuartuman. Chaymi uywaynin Giezita niran: «Wasiyoj warmita gayamuy.» Chaura uywaynenga gayaran. Warmi yaycuriptin uywayninta Eliseoga niran: «Cay warmiga amatar allimi noganchïpaj. ¿Imatataj paypaj rurashwan? ¿Raywanchu parlashun, suldärucunapa mandajninwanchu parlashun payta alli ricananpaj u imanömi?» Chaura warmiga niran: «Cay marcachöga manami imapis pishëmanchu.» Chaura Eliseo niran: «¿Imachötaj yanapashwan paytaga?» Giezina niran: «Manami musyächu. Paypaga manami wamran canchu; runanpis auquinnami.» Chaypita Eliseoga yapay «Gayamuy» niran. Gayaptin warmiga yaycuycashancho puncullachöna ichicuycuran. Chaura Eliseoga warmita niran: «Watan cananno wichan cutimuptëga ollgu itiyojnami caycanquipaj.» Niptin warmiga niran: «¿Imanöpataj wamrä canga tayta? Diospa profëtan caycashpayquega ama llullapämaychu.» Chaypitanaga Eliseo nishannölla warmi gueshyaj ricacuran. Watanninpäga rasunpa gueshyacuran ollgu wamrata. Chaypita wamraga jatullanna caran. Juc junaj aywaran papänin chacracho rïguta rutuycächishanman. Chaycho caycashancho papäninta niran: «¡Ay umallau! ¡umämi fiyupa nanan!» nir. Chaura wamrapa papänenga juc uywayninta niran: «Maman cajman cutiraycachiy.» Chaura uywaynenga wamrata aparan mamanman. Chayachiptin maman las-dösicama margaraycaptin wamra wañucäcuran. Chaura mamanga altusman aparcur Eliseopa cämanman weguycachiran. Nircorga puncuta wichgarcur llojshiran. Runanta gayacur niran: «Bürruta gatiparcur juc uywayta canan öra cachamuy Eliseo cajman aywanäpaj. Rätumi cutiraycamushaj» nir. Chaura runan tapuran: «¿Cananga imanirtaj aywaycanqui? Manami llullu quillachu ni jamay-junajpischu.» Niptin warmin niran: «Gamga ama yarpachacuychu.» Uywayninwan bürruta sillarcachir niran: «Juclla apurä aywashun. Bürruta janchacurcur ñaupay mana ichiypa. Ichinayquipaj niptërämi ichiycunqui.» Chayno aywar chayaran Carmelo jircaman Eliseo cajman. Eliseoga ricaran caruta aywaycajllatana. Chaymi uywaynin Giezita niran: «Masqui ricay. Tagayga Sunem warmimi. Ayway taripanqui. Tapunqui ‹¿imanötaj caycanqui? ¿imanötaj caycan runayqui, wamrayqui?› nir.» Niptin uywaynin aywaran. Tapuptin warmiga «alli jaucami goyaycä» niran. Chaypita chayaran Eliseo cajman. Chayaycur chaquinpita macallacurcuran. Chaura Gieziga cachachiyta munaran. Eliseona niran: «Ama rimapaychu. Fiyupa llaquishami caycan. Ichanga TAYTA DIOS manami nimanrächu imapita llaquicuycashantapis.» Chaypita warmi niran: «Tayta, gamtaga manami ruwacurächu wamrä cananpaj. ‹Wamrayqui canga› nimaptiquipis ‹ama llullapämaychu› nirämi.» Chaura Eliseoga uywaynin Giezita niran: «Camaricurcur juclla ayway wamra caycashanman bastunnëta apacurcur. Piwanpis tincur ama saludanquichu, pipis saludashuptiqui ama chasquinquichu. Chayaycorga bastunnëta wamrapa cäranman churanqui» nir. Wamrapa maman ichanga Eliseota niran: «TAYTA DIOSPIS gampis musyanquimi. Mana aywäshimaptiquega manami caypita llojshëchu.» Niptin Eliseoga aywaran chay warmiwan. Chaycama Gieziga maynami ñaupashana caran. Wañusha wamraman chayaycur Eliseopa bastunninta cäranman churaran. Chaypis wamraga manami cuyucurannachu. Chaura jinan öra Gieziga cutiran Eliseoman. Tincurcur niran: «Wamraga manami cawarimunnachu» nir. Eliseo chayaycur wasiman yaycuriptin wamraga jinallami cämacho wañusha jitaraycaran. Chaymi yaycurishpan puncuta wichgacurcur TAYTA DIOSTA mañacuyta gallaycuran. Eliseoga ruricho caycaran wañusha wamrawan ishcallan. Nircur wamra wañusha jitaraycashanman lätacuycuran. Wañusha wamrapa maquinman maquinta tincuchiran. Shimintapis wañushapa shiminman tincuchiran. Ñawinman ñawinta tincuchiran. Chanaj charicurcuptin wamraga goñuriyta gallaycuran. Chaura Eliseoga jatariran. Nircur jinallancho puricachaycaran wac-läman cay-läman. Chayno puriycashanpita yapay wamrata chanaj charicurcuran. Chaura wamraga illajpita ganchis cuti wishgaran. Nircur ricchacuriranna. Chaura Giezita Eliseo gayarcur niran: «Cananga gayamuy wasiyoj warmita.» Gayaptin warmi shamur yaycuran Eliseo caycashan cajman. Chaura Eliseoga «Cä wamrayqui» nir entregaycuran. Niptin warmiga Eliseopa ñaupanman gongurpacur lätacuycuran. Wamranta margacurcurna chay cuartupita llojshiran. Chaypita Eliseoga Gilgalman cuticuran. Chay wichan fiyupa muchuy caran. Juc cuticho Diospa profëtancuna Eliseowan carcaycaran. Eliseoga uywayninta niran: «Jatun mancata churcuy llapan profëtacunapaj yanunayquipaj.» Jucga aywaran jircapa jachacunata ashej. Jircacho tariran jacha wayuraycajta. Chaura pallaran juc shawatayta. Wasiman chayaycachir picarcur wiñaran mancaman. Ima cashantapis mana musyaranchu. Micuy chayaptenga gararan Diospa profëtancunata. Micuyta gallaycur gaparparan: «¡Eliseo, cay micuyga wañuchicojmi!» nir. Mananami micurannachu mayganpis. Chaura Eliseo niran: «Ichiclla jarinata apamuy.» Mancaman jarinata wiñarcur niran: «Cananga llapan runacunatana garay.» Runacuna micuptin manana imanarannapischu. Allina caran. Chaypita juc runa chayaran Baal-Salisapita. Chay runa aparan profëta Eliseopaj ishcay chunca (20) sebäda tantata, manöjullanpa rïgutapis. Chaycunaga caran rimir-punta shuntar raquishanmi. Eliseoga uywayninta niran: «Apamushantaga runacunata garay.» Chaura uywaynin niran: «¿Imanöpataj pachac (100) runacunapaj aypächishaj ichicllataga?» Niptin Eliseo niran: «Chaylla captinpis garay. TAYTA DIOSMI nin: ‹Micuptin aypangami; asta puchongarämi.› » Chayno niptin runacunata gararan. Micurcäriptenga TAYTA DIOS nishanno puchuranraj. Siria suldärucunapa mandajninpa jutin caran Naamán. Siriapa raynenga chay runata amatar alli ricaj. Siria runacuna pillyaptin paymi gänachiran TAYTA DIOS yanapaptin. Chay runaga leprawan gueshyaycaran. Juc cutichömi Siria nasyun suldärucunaga Israel runacunata magar binsiran. Chaypitami juc wamra jipashta Naamán apacuran warminpa uywaynin cananpaj. Paymi patrönanta willaran: «Samariacho caycaj Diospa profëtanman patrunnë aywarga lepranpita allchacanmanmi.» Chaura Naamanga Siriapa rayninta willaran jipash nishanta. Siriapa rayninna niran: «Allimi aywaptiquega. Noga cartata apachishayqui Israelpa rayninman.» Chaura Naamanga aywaran quimsa chunca waranga (30,000) shalla guellayta, sojta waranga (6,000) gori guellayta, chunca shayaj mushoj röpacunata apacurcur. Israelpa rayninman cartata apachir niran: «Cay cartata chasquirmi musyanqui mandaj suldärö Naamanta lepranpita allchacächinayquipaj cachaycämushäta.» Israelpa raynenga cartata liguircur llaquicushpan röpanta rachiriran. Chaymi niran: «Nogaga acäsu Diostächu cä. Imatapis manami cawarachëchu. Manami wañuchïchu. ¿Imanirtaj nogaman cartata apachimusha ‹lepra gueshyawan gueshyaycaj runata allchacächiy› nir? Gamcunapis masqui tantiyacuy. Imanöllapapis achäquitami ashipaycämanchi.» Cartata chasquir ray llaquicur röpanta rachir-ushashanta musyaycur Diospa profëtan Eliseoga juc cachata cacharan. Cacha niran «¿Imanirtäshi röpayquita rachishcanqui? Chay runata Eliseo cajmanshi cachanqui cay Israelcho profëta rasunpa cashanta chay runa musyananpaj.» Chayno niptin Naamanga carrëtanwan cawalluncunawan aywaran. Eliseopa wasin puncuman chayaran. Chasquicoj llojshinanpa ruquenga uywayninwan Eliseo willachiran «Ayway Jordán mayuman. Chaycho mayllacunqui ganchis cuti. Chayllami cuerpuyquega leprapita allchacanga.» Chaura Naamanga rabyacurcur cayno niran: «Nogaga yarparä llojshircamur jamachimänanta, ñaupächo ichicuycur TAYTA DIOSNINTA mañacunanta, allchacänäpaj janäta gagupämänanta. Israel mayucunapitaga mas allimi caycan Damascucho caj Abanawan Farfar mayucuna. Chay mayucunallaman aywäman caran allchacänäpaj mayllacoj.» Chayno nishpanmi fiyupa rabyasha aywacuran. Chaymi uywaynincunaga Naamanta niran: «Tayta, imatapis sasacunata ruranayquipaj profëta nishuptiquega ruranquimanmi caran fiyupa sasatapis. ‹Mayucho mayllacuy allchacänayquipaj› nishushallayquitaga ruray ari.» Chaura Naamanga Diospa profëtan nishanno Jordán mayuman aywarcur ganchis cuti intërun tallpojpaj mayuman yaycuran. Chaymi intëru cuerpun leprapita allchacäcuran. Wamra mösupano janan llampu ricacuran. Chaura llapan yan'guincunawan cutiran Eliseo cajman. Chayaycur Naamanga niran: «Cananga cuentata gocushcänami tayta. Cay pachacho manami canchu juc Diosga. ¡Israel-llachömi Tayta Diosga! Chaymi cananga gamta goycunäpaj apamushäcunata chasquiycamay ari tayta.» Chayno niptin Eliseoga niran: «Manami chasquishayquipächu imatapis. Ricaycämaj TAYTA DIOSPA ñaupanchömi jurä.» Naamán yaparir-yaparir munachiptinpis Eliseoga mana chasquiranchu. Mana munaptin Naamanga niran: «Mana imatapis chasquimashpayquega aunimay ari cay Israel nasyunpita ishcay muläwan allpata apacunäpaj. Cananpita nogaga mananami juc dioscunapäga rupachina sacrifisyucunata ni ima sacrifisyutapis rupachishänachu. Chaypa ruquenga llapantapis rurashaj TAYTA DIOSLLAPÄNAMI. Ichanga marcäman cutiptëmi Rimón diospa templunman mandajnë pushamanga. Chaychömi ricräpita charicurcur gongurpacuptin nogapis gongurpacushaj. Chayno gongurpacuptë TAYTA DIOS perdunaycamächun ari.» Chaymi Eliseoga niran: «Jaucalla cuticuy ari.» Chaura Naamán aywacuran. Chaypita carutana aywaycaptin Eliseopa uywaynin Gieziga yarpachacuran: «Patrunnëga ‹aywacuy› nisha Siria runa Naamanta. Apamushancunata mana imantapis chasquishachu. Cananga juclla taripäshaj. Capaschari imallatapis tarimöman. TAYTA DIOS yanapaycamächun ari» nir. Chayno nirmi Gieziga aywaran Naamanta taripaj. Guepanta aywaycajta ricärir Naamanga carrëtanta ichiycachir urarcur tapuran «¿Imataj casha? Willamay» nir. Chaura Giezi niran: «Manami imapis cashachu. Patrunnëmi cachamasha. Ishcaj mösu profëtacunami chayraj chayamusha Efraín jircapita. Chaymi gamta ruwacushunqui patrunnë. Quimsa waranga (3,000) guellaytawan ishcay shayaj röpatashi goycunqui.» Chaura Naamanga niran: «Sojta waranga (6,000) guellayta apacuy ari.» Naamanga custalman wiñachiran sojta waranga guellayta, ishcay shayaj röpata. Firsapita entregaran. Uywaynincunatana niran «Giezita apäshiy.» Chaypita lömaman chayaycäriptinna Gieziga apäshejcunata «cuticuyna» niran. Guellaytaga churacuycuran wasinman. Chaypitaga Giezipis patrunnin Eliseoman aywaran. Chaura Eliseo tapuran «¿Maypitataj cutiycämunqui Giezi?» nir. Giezina niran: «Manami maypapis aywashcächu.» Chaura Eliseoga niran: «Llulla. Juc runa carrëtanpita yarpurir shuyäshushayquitami Tayta Dios ricachimasha. Noganchëga ¿chasquishwanchi guellayta, röpata? ¿Rantishwanchi chacrata, wertata, uyshacunata, wäcacunata, warmi ollgu uywaycunata? Mana allitami rurashcanqui. Chaypitami Naamanpa lepran gamcho yuricurconga. Manami imaypis allchacanquipächu gampis ni wamrayquicunapis.» Chay nishannöllami Eliseo cajpita aywacuptin lepraga Giezipa intëru janancho yurajlla ricacuran. Juc junaj profëtacuna Eliseota niran: «Musyashayquinöpis, llapanchi cayllacho tiyasha nogacunapäga fiyupa quichquinami. Jordán mayu lädunman tiyaj aywacushaj ari. Gueruta jorgarcärir wasita rurashaj tiyanäcunapaj.» Chaura Eliseoga «Ayway-llapa» niran. Jucga niran: «Gamwanpis aywashun ari tayta.» Chaura Eliseoga «Bämu ari» niran. Eliseoga paycunawan aywaran Jordanman. Chaychöna paycunaga gueruta sajtaran. Gueruta mutuycaptinmi jucpa jächanga maquinpita lojticar mayuman yagacuran. Chaura gayacuran: «¡Canangä tayta! ¡Mañacuy jächallami cashapis!» nir. Chaura Eliseoga tapuran: «¿Maypataj yagasha?» nir. Jächata cachapacöga ricachiran maypa yagashantapis. Chaymi Eliseoga juc gueruta muturir jächa yagashan cajpa jitarpuran. Chaura jächataga wampurachimuran. Eliseona «Chariy» niran. Runaga ayparcur jächata aptacurcuran. Siriapa raynenga Israelcunawan siguïru pillyarcaycaran. Chaymi juc junaj llapan mandaj suldäruncunawan sisyunta rurashpan parlacuran mayninman pachacuycurpis marcaman pillyaj yaycunanpaj. Chayno parlacushanta musyar Eliseoga Israelpa rayninta willachiran «Chay particunapaga aywarpis ama päsaychu. Siria runacunami shuyarpaycäshunqui» nir. Chaynöpami Israelpa raynenga suldäruncunata cacharan profëta Eliseo willashan partillaman. Israelpa raynintaga achca cutimi Eliseo willanyaran. Chaynöpami wañunanpita salbacuran. Chaura Siriapa raynenga imanöpa tantiyaytapis mana atiparanchu. Chaymi llapan mandaj suldäruncunata shuntaycur niran: «Willamay-llapa: ¿Mayganiquitaj imata rurayta yarpashallanchïtapis Israelpa rayninta willaycanqui?» Juc mandaj suldärunna niran: «Tayta, mayganëpis manami. Israelcunapa raynintaga musyachin Israelcho caycaj profëta Eliseomi. Llapan nishayquicunata, cämayquicho caycar yarpachacur nishayquicunatapis llapantami willan.» Chaura Siriapa raynenga niran: «Maycho Eliseo caycashantapis mayacachämuy, prësu charichimunanpaj runacunata noga cachanäpaj.» Chaypitaga mayaran Dotancho caycashanta. Chaura rayga aypalla suldäruncunata cacharan. Aywaran carrëtacunawan, cawalluwan muntädu y chaquipapis. Dotanman chacaypa chayaycur siudäta curalacaycäriran. Eliseopa uywaynin tuta jatarcur llojshishancho ricäriran intëru siudäpa cantunpa carrëtancunawan cawalluncunawan aypalla suldäru caycajta. Chauraga Eliseota willaran «¡Caychi cayllaga tayta! Cananga ¿imatataj rurashun?» nir. Chaura Eliseo niran: «Ama manchacuychu. Noganchïta yanapämajninchëga paycunapita mas aypallami.» Nircur Eliseoga Diosta mañacushpan niran: «TAYTA DIOS, camacaycachiy ari uywaynë ricananpaj.» Chaura TAYTA DIOS camacächiran Eliseopa uywaynin ricananpaj. Chaymi ricäriran intëru jircacho cawalluncunawan nina ratataycaj carrëtacunawan Eliseota chapänanpaj caycajta. Siria runacuna prësu charinanpaj yaycuycaptinna Eliseoga TAYTA DIOSTA mañacuran «Tayta Dios, Siria runacunapa ñawinta pantacächiy ari» nir. Chaura Tayta Diosga jinan öra Eliseo mañacushanno rurariran. Eliseoga Siria suldärucunata niran: «Manami caypachu näniga. Ashiycashayqui siudäpis manami caychu. Noga pushashayqui ashiycashayqui runa cajcama.» Chayno nir pushar chayachiran Samaria siudäman. Chayaycachir Eliseoga Tayta Diosta mañacuran «TAYTA DIOS, cananga alli ricananpäna camacaycachiy» nir. Chaura Siria suldärucunaga sumaj ricchacurishancho Samaria siudächo caycashanta tantiyacuriran. Chay suldärucunata ricar Israelpa raynenga Eliseota niran: «Tayta, ¿wañurachishächu?» Niptin Eliseona niran: «Ama wañuchiychu. Sabliquiwan lëchayquiwan prësu charishayquitapis manami wañuchinquichu. ¿Imanirtaj cay runacunataga wañuchinqui? Chaypa ruquenga garay, yacuta goy. Nircorga raynin cajman garguriy.» Chaura rayga micuyta rurachiran. Nircur Siria runacunataga gararan. Garguriptin suldärucunaga rayninman cuticuran. Chay junajpita-pachami Siria runacunaga Israelcunata mana abusarannachu. Juc cutichöna Siria nasyunpa raynin Ben-adad suldäruncunata shuntacurcur Samaria siudäman magaj yaycunanpaj aywaran. Chayaycur suldäruncunawan curalacaycäriran. Unaycamana curalaraptin siudä rurichöga muchuy fiyupana caran. Chaymi bürrupa umanpis cuestaran pusaj chunca (80) guellay. Palumapa ishpaynin medya libraga cuestaran pichga guellay. Chayno caycaptinmi juc junaj rayga puriycaran curral tapya jananpa. Niycaptin juc warmi gayacuran: «¡Tayta ray yanapaycallämay ari!» nir. Chaymi rayga niran: «TAYTA DIOSPIS mana yanapaycäshuptiquega ¿imanöpataj nogaga yanapäshayquipis? ¿Maypitataj goshayqui rïguta car, bïnuta carpis? ¿Imatataj munanqui?» Warmina niran: «Cay warmimi nimaran: ‹Canan junaj gampa wamrayquita micucarcärishun, wara junajnami nogapa wamräta.› Chaymi wamräta yanurcur micucarcärirä. Waranninnami nishcä ‹Cananga gamna apamuy wamrayquita micunanchïpaj.› Niptë payga wamranta pacacuycusha.» Chayno warmi nishanta wiyaycur rayga fiyupa rabyawan jatiraycashan röpanta rachiriran. Tapya janancho captinmi raytaga runacuna ricaran rurincho gachga röpan jatisha caycashanta. Rayga sinchipa niran: «Tayta Dios fiyupa castigamächun Safatpa wamran Eliseopa umanta cuncapita canan junaj mana roguchiptëga.» Chay öra Eliseoga wasincho jamaraycaran achcaj mayurcunawan. Rayga juc suldärunta cachasha caran Eliseo cajman. Chay cachashan manaraj chayaptin Eliseoga mayurcunata niran: «Wañuchicoj runapa wamranmi juc runata cachaycämun cuncäta rogunanpaj. Chaymi sumaj wiyamay. Chay runa chayamuptenga jinan öra puncuta wichgarcur tucnacarcärinqui. Guepantami patrunnin aywaycämun.» Chayno mayurcunawan parlaycaptillannami cachapa guepallanta Eliseo cajman ray chayarcur niran: «Cayno fiyupa ñacar goyänanchïpaj noganchïta TAYTA DIOSMI castigaycämanchi. Chauraga ¿imapänataj paymanga yäracuycäshunpis?» Chaura Eliseo niran: «TAYTA DIOS nimashanta sumaj wiyay. Caynömi Diosga nin: ‹Wara cayno öra Samaria puncucho ranticongapaj juc arröba jarinata juc guellayllapaj; ishcay arröba sebädatapis juc guellayllapaj.› » Rayta yanapaj suldäruga niran: «Nishayquitaga manami riguëchu. Syëlupa puncuncunata TAYTA DIOS quicharamuptinpis chaynöga manami canmanchu.» Chaura Eliseo niran: «Ñawiquipami ricanquipaj. Quiquiquimi ichanga mana micunquipächu.» Chay öraga siudä puncucho carcaycaran leprawan gueshyaycaj chuscoj runacuna. Paycuna ninacuran: «¿Imanirtaj cayllachöga jamaräcuycäshun wañuy chayamunancamaga? Siudäman yaycurpis wañushunmi. Rurichöga fiyupami yargay caycan. Cay jinallancho jamarpaycarpis wañushunmi. Chayno caycänanchïpitaga aywashun Siria runacuna pachacaraycashanman. Mana wañuchimashaga cawashunmi. Wañuchimashaga wañushunmi. Imano carpis wañushunpämi.» Chayno parlacarcärirmi pacha chacarcuptenga Siria runacuna pachacaraycashanman aywaran. Paycuna chayaptenga mana pipis carannachu. Siria runacunataga Tayta Dios mayapacachisha caran pillyapaj caj aypalla carrëtacuna, aypalla suldärucuna, cawallucuna yaycuycajtano. Chaura Siria runacunaga yarparan Israelpa raynenga Het nasyunpa raynincunata, Egipto nasyunpa raynincunata mincacushanta. Chaymi jinan öra jatarcärir gueshpir aywacuran llapanninta cachaycärir: tolduncunata, cawalluncunata, bürruncunata. Tiyaycashancho llapan ima-aycantapis caycashantanölla cachaycäriran. Wañuchinanpitami gueshpir aywacuran. Leprawan gueshyaycajcunaga chayaran Siria runacuna pachacarashanman. Imapis mana mayacaptenga juc tolduman yaycuycärir micuran, upuran. Nircur chaycho caycaj guellayta, gorita, röpata apacur pacaycäriran. Yapay cutir jucmanna yaycuran. Chaypitapis llapanta apacur yapay pacaycäriran. Chaypitaga ninacuran: «Caynöga mana allitami ruraycanchi. Alli willapataga juclla willacushun. Wara tutacama upällalla cacushaga juchayojmi cashunpaj. Juclla cutishun ray musyananpaj willacoj.» Chayno parlacarcärir cutir chayaycärir gayacuran siudäta täpaycajcunata «Nogacuna aywashcä Siria runacuna pachacaraycashanman. Manami pipis canchu. Ni parlajllatapis manami wiyashcäcunachu. Cawalluwan bürrucunallami watarpaycan. Tolduncunapis ichichishannöllami carcaycan» nir. Siudäman yaycunata täpaycajcunaga jinan öra gayacuran palasyucho caycajcunaman. Chaura rayga jinan öra jatariran chacay captinpis. Nircur mandaj suldäruncunata niran: «Sumaj tantiyachishayqui Siria runacuna imano ruramänanchïpaj yarpaycashantapis. Paycunaga musyaycanmi fiyupa yargaycho car ñacarcaycashanchïta. Chaymi pachacaraycashanpita jircaman llojshiycärir pacacaycärisha. Paycunaga yarparcaycan noganchi siudäpita llojshisha cawaycajllata prësu charimänanchïpaj, nircur siudäman yaycamuytami.» Niptin juc mas mandaj suldäru niran: «Pichgallana cawaycaj cawallucunawan runacunata cachashun ricapacoj. Paycuna wañumuptinpis manami imananpischu. Cay siudächöga llapanchïpis wañushunmi.» Chaymi rayga runacunata cacharan ishcay carrëtawan Siria runacuna pachacarashanman imano cashantapis ricapacamunanpaj. Aywajcunaga Siria runacunapa yupinta yupicharan Jordán mayucama. Yupincunaga aywaraycaran. Gueshpir aywar nänicunacho cachapacushancunapis caycaran röpacuna, imancunapis. Yupichashanpita cutimur rayta willaran imano tarishantapis. Willaycuptin jinan öra llapan runacuna siudäpita aywar Siria runacunapataga llapan ima aycantapis apacamuran. TAYTA DIOS willachishannölla juc arröba jarinata ranticuran juc guellayllapaj, ishcay arröba sebädatapis juc guellayllapaj. Rayga yanapajnin suldäruta niran siudäman yaycuna puncuta täpananpaj. Ichanga aypalla runacuna rancacar quichqui captin tangariycärir lluchcaycällar jinan puncullacho wañurachiran. Chay suldäru chayno wañunanpämi Eliseo nisha caran ray aywashan öra. Diospa profëtan rayta nishannöllami caran. «Samariaman yaycuna puncucho juc arröba jarinata, ishcay arröba sebädatapis juc guellayllawan rantenga» nishanno caran. Rayta yanapaj suldäruga Diospa profëtanta nisha caran: «Nishayquitaga manami riguëchu. Syëlupa puncuncunata TAYTA DIOS quicharamuptinpis chaynöga manami canmanchu» nir. Chaura Eliseoga nisha caran: «Ñawiquipami ricanquipaj. Quiquiquimi ichanga mana micunquipächu.» Eliseo nishannölla llapanpis cumliran. Runa quichqui captin tangariycärir lluchcaycällar wañurachiran siudä puncucho. Wamranta cawarachipashan warmita Eliseo willaran: «Tiyaycashayquipita juc-läman famillyayquicunawan aywacuy. TAYTA DIOSGA maynami nisha cay nasyuncho ganchis wata muchuy cananpaj». Diospa profëtanta wiyacurmi warmiga llapanninta camaricurcur famillyancunawan aywacuran Filistea nasyunman. Chaychöna tiyacuran ganchis watacama. Ganchis wata päsariptin warmiga Filistea nasyunpita marcanmanna cuticamuran. Nircur ray cajman aywaran «wasëta, chacräta cutiycachimay» ninanpaj. Chay öra Eliseopa uywaynin Gieziwan rayga parlaycänaj. Rayga Giezitami nisha caran Eliseo ima milagrucunatapis rurashanta llapanta willapänanpaj. Rayta willapaycaran Eliseo imanöpa warmipa wamranta cawarachishantapis. Willapaycashan öra warmi chayariran chacranta, wasinta cutichinanpaj ruwacoj. Chaura Gieziga rayta niran: «Tayta ray, caymi chay warmi. Eliseo cawarachishan wamranpis caymi.» Chaura rayga warmita tapuran. Paynami imano cashantapis llapanta willaparan. Chaypita rayga juc mandaj suldärunta niran chay warmipa cajtaga llapanninta cutichinanpaj. Nasyunpita aywacushanpita-pacha cutimunancama chacran aycata wayushanpitapis pägananpaj niran. Eliseoga Damascuman aywaran. Chay wichanga gueshyaycaran Siriapa raynin Ben-adad. Payta willaran Diospa profëtan Damascuman chayashanta. Chaura rayga yanapajnin Hazaelta niran: «Goycunayquipaj imatapis apacurcur ayway Diospa profëtanman. Payta ruwacunqui TAYTA DIOSTA tapucunanpaj. Mä cay gueshyapita allchacäshächush.» Hazael aywaran Diospa profëtanman, mas allinnin cajcunata Damascupitaga cuyachicuynincunata chuscu chunca (40) camëlluwan cargacurcur. Eliseoman chayaycur niran: «Siriapa raynin Ben-adad gamtaga ricashunqui papänintanömi. Paymi tapucoj cachamasha gueshyaycashanpita allchacänanpaj cashanta, mana allchacänanpaj cashantapis musyananpaj.» Chaura Eliseo niran: «Ayway willanqui, gueshyaycashanpitaga allchacangami. Ichanga TAYTA DIOS maynami musyachimasha simri wañunanpaj.» Eliseoga Hazaelta mana cachaypa ricaparan. Chaura Hazaelga jucajyacäcuran. Diospa profëtan Eliseoga wagacuran. Chaura Hazael tapuran: «¿Imanirtaj waganqui tayta?» nir. Eliseona niran: «Musyaycämi fiyupa mana allita Israelcunata ruranayquipaj cashanta. Alli wasincunatami rupargärachinquipaj. Llapan mösucunatami wañuchinquipaj sabliquiwan. Tacshacunatapis wañorgärachinquipaj. Gueshyaj caycaj warmicunapa pachantapis gashargärinquipämi» nir. Chaura Hazaelga niran: «¿Imanöpataj chaycunataga ruraycöman? Nogaga allgunöllachaj cäpis.» Eliseona niran: «TAYTA DIOSMI nogataga musyachimasha gamna Siriapa raynin canayquipaj.» Eliseowan caycashanpita Hazaelga aywacuran. Chayaptin ray tapuran: «¿Ima nisha-cashunquitaj Eliseoga?» nir. Chaura Hazael niran: «Gueshyaycashayquipitaga allchacanquishi.» Chaypita warannin junaj wañuchiyta munarmi Hazaelga jacucunata ushmarcachir mandaj raypa umanta chaparcuran. Chayno chapaycuptinmi jämaychaypa wañuran. Wañuracherga Hazaelnami Siria nasyunpa raynin caran. Acabpa wamran Joram pichga watana Israelcunapa raynin caycaptin Josafatpa wamran Joramga Judächo ray cayta gallaycuran. Quimsa chunca ishcaynin (32) watayoj caycaran ray cayta gallaycushan öra. Jerusalencho tiyar ray caran pusaj wata. Ichanga TAYTA DIOSTA mana wiyacur juchata ruraran Israelpa waquin caj raynincunano, Acabpa famillyancunano. Warminpis caran Acab famillyallapitami. Chaypis Judätaga TAYTA DIOS manami illgächiyta munaranchu, unay sirbejnin Davidta aunishanta yarpar. Davidtami niran: «Gampa famillyayquega Jerusalencho achicyaj pachata ricar imaypis mandaycangami» nir. Joram ray caycaptin Edom runacunaga Judá nasyunpa contran jatarir munaynincho caycashanpita raquicar rayninta shuyni churacarcäriran. Chaura Joramga aywaran Zair partiman llapan pillyapaj carrëtancunawan contran jatarejcunata magaj. Ichanga Edom runacuna curalacaycäriran. Chaura Joramga mandaj suldäruncunawan chacaypa curalarpaycaj Edom runacunapa chaupinpa päsar gueshpiran. Pampa suldäruncunana puydishanpita gueshpir aywacur wasinman-cama cuticuran. Chaypita-pachami Edom runacunaga canancama Judäcunapita shuyniyaran. Chay wichanmi shuyniyaran Libna siudäpis. Jorampa waquin willapan, ima rurashancunapis isquirbiraycan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. Joram wañuptin castancuna pamparashanman pampaycäriran Davidpa siudäninman. Ruquin ray caran wamran Ocozías jutiyojna. Acabpa wamran Joram chunca ishcaynin (12) watana Israelcunapa raynin caycaptin Judächöga Jorampa wamran Ocozías ray cayta gallaycuran. Ray cayta gallaycushpan caycaran ishcay chunca ishcaynin (22) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran juc watalla. Mamanpa jutin caran Atalía. Ataliaga caran Israelpa raynin Omripa willcanmi. Ocoziaspis TAYTA DIOSTA mana wiyacur Acabno, famillyancunano juchata ruraran. Acabpa mashan cashpanmi juchata ruraran. Ocozías Acabpa wamran Joramwan parlacuran Galaadcho caycaj Ramotman aywaycärir Siriapa raynin Hazaelta magananpaj. Chayno parlacurcur aywajtami Siria runacunaga Joramta fiyupa malubraycuran. Chaymi Jezreelman cuticamuran Ramotcho Siriapa raynin Hazael casta cajcunawan pillyashpan fiyupa malubracushanta jampicoj. Joram Jezreelcho gueshyaycaptin Ocoziasga watucoj aywaran. Profëta Eliseoga achcaj profëta-masincunawan carcaycashancho jucta gayarcur niran: «Camaricuy. Cay botëllacho caycaj asëtita apacurcur ayway Galaad particho caycaj Ramot siudäman. Chayaycur ashinqui Jehú jutiyojta. Payga Josafatpa wamranmi y Nimsipana willcan. Pay caycashanman yaycurir japallanta juc cuartuman pushanqui. Chayman yaycurerga botëllawan apashayqui asëtita umanman wiñapar ninqui: ‹TAYTA DIOSMI nin: «Gamtaga nogami acrä Israelcunapa raynin canayquipaj.» › Nircorga puncunta quicharir mana wiyaraypa aywacunqui.» Chaura mösu profëtaga aywaran Galaad parti Ramot siudäman. Chayar tariran llapan mandaj suldärucuna shuntacasha caycajta. Chaura profëtaga niran: «Tayta capitan, willashayqui.» Chaura Jehüga «¿Mayganëtataj?» niran. Profëtanami niran: «Gamtami tayta capitan.» Niptin jinan öra Jehüga yaycuran cuartuman. Chaychöna Diospa profëtanga umanman asëtita wiñapar niran: «Israelpa TAYTA DIOSNINMI nin: ‹Nogami acrä Israelcunapa raynin canayquipaj. Gammi ushajpaj wañuchir illgächinquipaj patrunniqui Acab famillyata. Chaynöpami llapan profëtäcunata, sirbimajcunata Jezabel wañuchishanpita ayñita cutichinquipaj. Acabpa famillyancunaga llapanmi wañonga. Israelchöga Acabpa ollgu famillyancuna manami jucnayllapis quëdangachu. Uywayninpis mana uywayninpis manami quëdangachu. Acab famillyacunataga rurashaj Nabatpa wamran Jeroboam famillyacunata, Ahiaspa wamran Baasa famillyacunata rurashänömi. Jezabeltanami mana pipis pampangachu. Allgucunami micongapaj Jezreel pampacho.› » Chayno nirir profëtaga puncuta quicharir gueshpir aywacuran. Mandaj suldäru-masincuna caycashanman Jehú cutiriptin paycunaga tapuran: «¿Imataj casha? ¿Ima nisha-cashunquitaj chay löcuga?» nir. Chaura Jehú niran: «Gamcuna rejsinquimi. Imano parlashantapis musyanquimi.» Chaura paycunaga niran: «Willashushayquitaga ama pacaychu. ¡Nogacunataga llapanta willamay!» Chaura Jehú niran: «Nogataga caynömi nimasha: ‹TAYTA DIOSMI nin: Gamtaga acrä Israelcunapa raynin canayquipämi› nir.» Chayno niptin jinan öra paycunaga jacurashancunata mashtaran escalunman chay jananpa aywananpaj. Nircur tucaran uyshapa wagrancunata. Sinchipa niran: «¡Jehünami Israelcho ray!» Galaadcho caycaj Ramot siudäta Joramga chapaycasha caran Siriapa raynin Hazael yaycunanpita. Hazaelta ichipaptin Siria runacunaga Joramta malubraycuran. Chaymi Joramga jampicunanpaj Jezreel siudäman cutisha caycaran. Chaycama Josafatpa wamran Jehú Nimsipa willcanga Israelpa raynin caycaj Jorampa contran ricacuran. Jehüga paywan caycajcunata niran: «Ray canäta munashpayquega ama pitapis cay Ramot siudäpita llojshichiychu. Llogsherga Jezreelman willacoj aywanmanmi.» *** Nircur pillyapaj caj carrëtanwan aywaran Jezreelcho Joram gueshyaycashanman. Judäpa raynin Ocoziaspis rajaj aywasha caycaran. Jezreelchöga juc ricchacoj caycaran jatun törricho. Chay runami ricaran Jehüwan achcaj runacuna aywaycajta. Chaura gayacuran: «¡Runacuna aywaycämun!» nir. Chaymi Joramga niran: «Cachay taripananpaj juc runata. Aywachun cawalluta muntacurcur allipaj mana allipaj shamushantapis tapoj.» Chaura cachaga cawalluta muntacurcur aywashpan Jehüta tariparcur tapuran: «Raymi cachamasha. Allipächush shamushcanqui» nir. Jehüna niran: «Gamtaga imata gocushunqui. ¡Iwal aywanapaj guepäman fïlacämuy!» Chaura siudäpita ricachacöga willacuran: «Cachaga chayashami. Ichanga manami cutimunchu» nir. Chaura rayga yapay cacharan juctana cawallu muntäduta. Chay runapis Jehú cajman chayaycorga niran: «Raymi cachamasha. Allipächush shamushcanqui.» Jehünami niran: «Gamtaga imata gocushunqui. ¡Iwal aywanapaj guepäman fïlacämuy!» Ricachacöga yapay willacuran: «Canan aywaj cajpis chayashami. Ichanga manami cutimunchu. Carrëtata manijaycämoj runaga Nimsipa willcan Jehú-nirajmi. Löcuypa löcur manijaycämun.» Chaura Joram niran: «¡Carrëtäta cawalluman juclla watay!» Chaura wataran. Israelpa raynin Joramga Judäpa raynin Ocoziaswan ishcan aywaran cada ünun carrëtanwan-cama Jehüwan tincoj. Chayno aywar tincuran Jezreel runa Nabotpa chacrancho. Jehüta ricärir Joramga tapuran: «¿Alli canapächu aywaycämunqui Jehú?» nir. Jehüga niran: «¿Imanöpataj allipäpis shamushaj mamayqui Jezabel ïdulucunata aduraycaptenga brüju ruraynintapis mana cachariycaptenga?» Niptin jinan öra Joramga ticrar gueshpir aywacuran Ocoziasta gayacushpan: «¡Ocozías, illajpita wañuchimänanchïpächaj shamusha cay runaga!» nir. Jehüga lëchanta charircur Joramta illapaycuran. Lëchaga wajtanpa yaycur shongunpa päsariran. Jinan öra wañur Joramga carrëtanman tuniran. Chaura Jehüga yanapajnin Bidcarta niran: «Chay carrëtanpita jitariy Jezreel runa Nabotpa chacranman. Nogaga yarpaycämi papänin Acabta sirbir pillyapaj caj carrëtanta puriycächiptinchi TAYTA DIOS nishanta. Chay örami Tayta Dios niran: ‹Nabotpa yawarninta, wamrancunapa yawarninta ganyan ricashänömi, gampa yawarniquitapis ricashaj cay chacracho. Canan nishänöllami llapanpis päsashunquipaj.› Chaymi cananga TAYTA DIOS nishanno Nabotpa chacranman aparcur jitariy chay runata.» Chayta ricar Judäpa raynin Ocoziasga gueshpir aywacuran Bet-haganman. Gueshpir aywacuptin gatir aywar Jehüga yanapajnincunata niran: «¡Paytawan wañuchiy!» Chaura carrëtancho Ibleam marcapa lädun Gur jutiyoj nänita wichaycajta illapar chayaycärachiran. Yawarllana gueshpir aywacur chayaran Meguiducama. Chaychöraj wañuran. Chaypita uywaynincunana Ocoziastaga carrëtawan aparan Jerusalenman. Chaychöna castancuna pamparashan Davidpa siudäninman pampaycäriran. Acabpa wamran Joram chunca juc (11) watana Israelpa raynin caycaptin Ocoziasga Judäpa raynin cayta gallaycuran. Chaypita Jehüga aywaran Jezreel siudäman. Chayman aywashanta musyaycur Jezabelga ñawinta pintacuran. Ajchancunatapis sumaj camaränanpaj allchacuran. Nircorga juc bentänaman aywarcur watgaran. Siudä yaycuna puncuman Jehú chayaycuptin Jezabelga niran: «Rayninta wañuchej Zimri-niraj , ¿allichu caycanqui?» Chaura Jehüga bentänaman ricärir niran: «¿Pitaj caycan nogapa faburnë?» Ishcay quimsa sirbejcuna watgarcäriran. Chaura paycunata niran: «¡Chay warmita pampaman jitarimuy!» Niptin paycunaga chay warmita jitariycamuran cälliman. Yawarnenga pillchiran pergacunaman, cawallucunamanpis. Cawallucunana lluchcar-usharan Jezabeltaga. Nircur Jehüga micoj upoj aywacuran. Chaypita rätunnintanaga Jehú niran: «Gamcuna chay fiyu warmita aparcur pampaycäriy. Raypa wamranmi cashapis.» Pampananpaj aywar tariran chaquillanta, uma tullullanta, maquillantana. Chaura Jehüta willaj cutiran. Jehú niran: «Maynami TAYTA DIOSGA willacachiran Tisbe runa profëtan Eliaswan. Elías nisha caran: ‹Jezabelpa cuerpuntaga allgucunami miconga Jezreelcho. Aychancunapis uywacunapa iscanno mashtaranga Jezreel jircacho. Pipis manami Jezabelpa cuerpunta rejsengachu› » nir. Samaria siudächo Acabpa wamrancuna caran ganchis chunca (70). Jehüga cartata apachiran siudächo mandaj autoridäcunaman, mayurcunaman, Acabpa wamrancunata uywajcunamanpis. Apachishan papilchöga niycaran: «Gamcunami uywarcaycanqui mandajniquipa wamrancunata, cawalluncunata. Charaycanqui pillyapaj caj carrëtancunata, armancunata. Sumaj curalasha siudächömi carcaycanquipis. Apachimushä cartata chasquishpayquega gamcuna acray mas allinnin jinyu cajta mandajniquipa wamranta. Nircur papäninpa ruquin ray cananpaj jamachiy papänin jamarashanman. Nircurna gamcunaga camaricuy rayniquita pillyäshinayquipaj.» Carta chayno nishanta wiyaycur paycunaga fiyupa mancharir ninacuran: «Ishcay raycunapis manami ichipashachu. Canan noganchëga ¿imanöparäshi ichipashwanpis?» Chaymi palasyucho caj mayur uywaypis, siudäta mandajpis, mayurcunapis, Acabpa wamrancunata uywajcunapis parlacarcärir Jehüta willachiran: «Tayta, nogacunaga caycä gampa munayniquichömi. Imatapis nimashayquitami rurashaj. Juc raytami ichanga mana churashäcunachu. Imatapis yarpashayquita ruray ari» nir. Jehüga yapay papilta apachir niran: «Gamcuna nogapa faburnë cashpayqui nishäta ruranayqui captenga mandaj raypa wamrancunapa umanta apacurcur wara cayno öra Jezreelman chayamunqui.» Raypa ganchis chunca (70) ollgu wamrancunaga siudächömi uywajnin mayurcunawan tiyaycaran. Chay papilta chasquircärir raypa ganchis chunca ollgu wamrancunata wañurgärachiran. Nircur canastacunaman umanta wiñarcur Jezreelman apachiran. Cacha chayaycushpan Jehüta niran: «Raypa wamrancunapa umancunatami apamusha.» Chaura Jehú niran: «Siudäman yaycuna puncuman gotuycuy ishcay pachaman. Chaycho waracama cacuchun.» Warannin junajna siudä yaycunaman aywaycur llapan runacunata Jehú niran: «Gamcunaga juchaynajmi canqui. Nogami mandajnëpa contranga jatarishcä. Nogami wañuchishcäpis. Llapan caycunataga ¿pitaj wañuchisha? Gamcuna sumaj tantiyacuy. TAYTA DIOS Acabpa castanpaj rimashanga llapanmi cumlenga. Cananga TAYTA DIOSMI camacächisha unay sirbejnin Eliaswan willacachishanta.» Jehú wañuchiran Acabpa famillyancuna Jezreelcho caycajtaga ushajpaj, rispitädu runacunata, raywan amïgu cajcunata, cürancunata. Raypa faburnin cajcunata manami juctapis cawaycajtaga cachaycuranchu. Chaypitaga Samariaman aywaran. Aywaycashancho chayaran michicojcuna pachacunanman. Chaycho tariran Judäpa raynin Ocoziaspa wauguincunata. Jehú tapuran: «¿Picunataj canqui?» nir. Chaura paycuna niran: «Nogacunaga cä Ocoziaspa famillyanmi. Shamushcäcuna raypa famillyancunata saludajmi.» Chaura Jehüga yan'guincunata niran: «Llapanta cawaycajllata chariy.» Niptin Jehüpa yan'guincunaga cawaycajllata chariran. Nircorga michicojcuna pachacunan yacu pösuncunapa lädunman apaycur wañuchiran. Wañojcunaga caran chuscu chunca ishcaynin (42) runacunami. Cawaycajtaga juctapis mana cacharanchu. Chaypita aywacur Jehú tincuran Recabpa wamran Jonadabwan. Payga aywasha caran Jehüwan tincoj. Tincurcur Jehüga niran: «¿Gamwan alli cayta munashänöchu gampis nogawan alli cayta munanqui?» «Au» niran Jonadabga. Chaura Jehüga «Rasunpa chayno captiquega para-bin» nir Jonadabtaga maquipita charircur carrëtanman wichächiran. Nircur niran: «Yan'gämay. Cananmi ricamanqui TAYTA DIOSPA faburnin car imano rurashätapis.» Chayno nirmi carrëtancho ishcan aywaran. Samariaman chayaycur Jehüga llapanta wañuchiran Acabpa famillyan quëdasharaj caycajcunatapis Eliaswan TAYTA DIOS willacachishanno. Nircur Jehüga Samariacho tiyajcunata llapanta shuntaycur niran: «Acabga pöcullami rispitar sirbisha Baalta. Nogami ichanga fiyupa rispitar sirbishaj. Chaymi cananga shuntachiy Baalpa llapan profëtancunata, cüracunata, rispitar adurajcunata. Jucpis ama pishëchunchu. Nogami camarishcä Baalta fiyupa rispitar sacrifisyu uywacunata rupachinäpaj. Mana shamoj cäga wañongami.» Jehüga chayno llullapasha caran Baalta sirbejcunata wañuchinan-cashallami. Chaymi niran «Baalta rispitar jatun fistata rurashun». Chaura nishanno camaricuran. Cachata cacharan intëru Israel nasyunpa. Chaura Baalta rispitar sirbejcunaga llapan chayaran Baalpa templuman. Paycunaga jucnayllapis mana pishiranchu. Baalpa templunchöga juc cuchupita juc cuchucama juntasha quichqui carcaycaran. Chaura Jehú templuman yaycunacho röpa chararajta niran Baalta rispitashpan jaticunan caj röpata llapan rispitajcunapaj jorgamunanpaj. Nishanno jorgamuran röpata chararäga. Nircur Jehüwan Jonadabga Baalpa templunman yaycuran. Chaycho Jehüga Baalta rispitar adurajcunata niran: «Gamcuna sumaj acranacuy. Llapayquipis caychöga canayqui Baalta sirbej cajllami. TAYTA DIOSTA sirbejcunaga ni jucnayllapis ama tacurächunchu.» Baalta rispitar sirbejcunaga llapan yaycuran templuman apashancunata goycunanpaj, sacrifisyu uywacunata rupachinanpaj. Chaycama Jehüga pusaj chunca (80) suldärucunata churaran wajtaman. Churashan suldärucunata willaparan: «Cay runacunata, gamcunapa maquiquimanmi churamushcä. Mayganiquipis jucnayllatapis gueshpichej cäga quiquiquimi wañunquipaj.» Sacrifisyuta rupachiyta ushaycuptin Jehüga suldärucunata, capitancunata niran: «¡Cananga yaycuycur wañuchiy! ¡Ama gueshpichunchu ni jucnayllapis!» Chaura Jehüpa suldäruncuna wañuchiran sablinwan. Nircur chaypita jitariran. Chaypitaga yaycuran Baalpa templun mas rispitädu cajman. Runa rispitashan runcucunata jorgurcur rupaycärachiran. Altartapis Baalpa templuntapis illgächiran. Canancamapis runacuna ishpacunallanmi caycan. Chaynömi Israelpitaga Baalta Jehú illgächiran. Ichanga Jehüpis juchata ruraran. Nabatpa wamran Jeroboam Israelcunata juchata rurachishantano juchata rurachiran. Paypis rispitashpan aduraycaran gori törucuna Betelcho, Dancho caycajta. Jehüta TAYTA DIOS niran: «Nogata wiyacamar llapantapis allimi rurashcanqui. Acabpa castantapis noga yarpashänömi rurashcanqui. Chaypitami wamrayquicunaga Israelpa mandajnin jamaränancho mandar jamarangapaj chuscu miray aywajcama.» Chaypis Jehüga manami cumliranchu Israelpa TAYTA DIOSNINPA laynincunata. Jeroboam Israelcunata juchata rurachishantano juchata ruraran. Chay wichan TAYTA DIOSGA Israelpa lindancunata tacshayächiyta gallaycuran. Israelpa lindancunapa ray Hazael yaycur guechuyta gallaycuran. Chaymi guechuran Jordanman inti yagamunan caj läducho caycaj llapan Galaad partita. Galaadchöga caran Gad trïbu, Rubén trïbu y Manasés trïbu runacuna chasquishan partisyunnincunami. Chaynöpis guechuran Arnón mayu cuchuncho caycaj Aroer marcapita asta Basán partipa lindancama. Jehú imano rurashanpis, ima rurashancunapis, almiraypäta rurashancunapis isquirbiraycan Israelpa raynincunapa acta librunchömi. Wañuptin Samariaman pampaycäriran. Wamran Joacazna ruquin ray caran. Samaria siudäman tiyaycur Jehüga Israelcunapa raynin caran ishcay chunca pusaj (28) wata. Wamran Ocozías wañushanta mayaycur maman Ataliaga aywaycur Ocoziaspa llapan famillyancunata wañuchiran. Ocoziaspa pañin caran Josaba. Paycunaga ray Jorampa wamranmi caran. Josabaga Ocoziaspa wamran Joasta pacaycuran. Atalía ricananpita uywajnin warmitawan puñucuna cuartuman pacaycuran. Chaynöpami Joastaga mana wañuchiranchu. Joastaga sojta wata TAYTA DIOSPA Templuncho pacarächiran. Chaycama Judächöga Ataliami rayna caycaran. Chaypita ganchis wataman cajchönaga mas mandaj cüra Joiada gayachiran capitancunata, Ceret runacunata, palasyuta täpajcunata. Nircur llapanta yaycuchiran TAYTA DIOSPA Templunman. Chaychöna parlacur jurachinacuran. Nircorga ray Ocoziaspa wamran Joasta ricachiran. Mandaj suldärucunata niran: «Gamcunaga quimsa röpaman raquicay. Juc röpa cäga palasyucho säbadu jamay junajcho täpanqui. Juc röpana täparcaycanqui Shur jutiyoj puncucho; yapay juc röpana suldärucuna tiyarcaycashanpa guepan puncucho. Gamcunaga llapayquimi palasyuta rucaypa täpaycanquipaj. Sumaj wiyamay. Ishcay röpa säbadu jamay junaj täpananpaj shamojcunaga yayconga TAYTA DIOSPA Templunman ray-mallwa cajman. Gamcunaga rayta intërunpami curalaparanquipaj. Pillyanayquipaj armayquicunata aptasha-aptasha carcaycanqui. Jurmaraycashayquipa pipis päsayta munaj cajtaga wañuchinqui. Maypa aywaptinpis gamcunaga rayta yan'ganqui.» Llapan mandaj suldärucunaga ruraran cüra Joiada nishannölla. Chaura mandajcunaga mandashan suldäruncunawan-cama aywaran cüra Joiadaman säbadu jamay junajcho täpananpaj cajcunapis, llojshej cajcunapis. Chaura cüraga mandajcunata entregaran ray Davidpa sablincunata, pillyar chapacunan escüducunata TAYTA DIOSPA Templuncho churaraycajta. Templuchöga altar ñaupancho carcaycaran täpajcuna ura cajpita janacama. Rayta täparcaycaran pillyananpaj armancunata aptasha-aptasha. Chaura Joiadaga jorgamuran raypa wamranta. Nircur ray cananpaj churar corönata jatiparan, mandamintucunata entregaran, alli asyaj asëtita wiñaparan. Chaypitaga cushicur llapan macshushpan «¡Rayninchëga alli cawachun!» niran. Llapan suldärucuna, runacunapis cushicur gaparpaycajta wiyar Ataliaga aywaran TAYTA DIOSPA Templuncho carcaycashanman. Pilancu ichiraycashan läduncho rayga ichiraycaran raycunapa custumrin cashanno. Lädunchöna ichirpaycaran mandaj suldärucuna, müsicata tucajcuna. Llapan runacuna fiyupa cushisha trompëtatapis tucarcaycaran. Chaura Ataliaga rabyawan röpanta rachirir gapararan: «¡Traysunëru, traysunëru!» nir. Cüra Joiadaga mana munaranchu TAYTA DIOS Templuncho wañuchinanta. Chaymi suldärucunapa capitannincunata niran: «¡Ataliataga juc-läman jorguy. Pipis paypa faburnin cajtaga wañuchiy!» Chaymi Ataliataga charicarcärir jorguran muntädu suldärucuna palasyuman yaycunan cajpa. Chaychöna wañuycärachiran. Chaypitana Joiadaga runacunata y rayta aunichiran TAYTA DIOSTA wiyacur cawananpaj. Chaynöpis rayta aunichiran runacunata alli ricananpaj y runacunatana aunichiran rayta rispitananpaj. Nircorga Baalpa templunman llapan aywaycur ushajpaj juchurgärachiran. Altartapis illgächiran ïduluntinta. Baalpa cüran Matán jutiyojtana altarcuna caycashanman apaycur wañuchiran. Nircur cüra Joiadaga churaran TAYTA DIOSPA Templunta täpananpaj täpajcunata. Chaypita niran llapan mandaj suldärucunata, Ceret runacunata, palasyu täpajcunata, llapan runacunatapis raywan iwal aywananpaj. Raytaga yan'garan TAYTA DIOSPA Templunpita palasyucama. Täpaycashan puncupa yaycurir Joasga jamacuycuran ray jamaränan sillunman. Llapan runacuna cushicuran. Atalía sabliwan palasyucho wañuycushanpita-pacha siudächöga jauca goyayllana caran. Joás Judächo ray cayta gallaycur caycaran ganchis watayoj. Chay wichan Jehú ganchis watana Israelcho ray caycaran. Joasga Jerusalencho tiyar ray caran chuscu chunca (40) wata. Mamanpa jutin caran Sibia. Payga caran Beersebapita. Joastaga cüra Joiadami yachachisha caran llapanta alli rurananpaj. Chaymi Tayta Diosllata wiyacuran. Ichanga manami illgächiranchu ïdulucunata aduranan puytush lömacunacho caj capillacunata. Jinallami runacuna uywacunata pishtarcaycaran ïduluncunapaj. Insinsuwanpis saumaycächiran. Juc junajmi cüracunata ray Joás niran: «TAYTA DIOSPA Templunta allchachishun. Chaypäga TAYTA DIOSPA layninta cumlir apamushan ofrendata carpis o quiquincunapa buluntäninpita apamushan ofrendata carpis tesurëru shuntachun. Chay guellaytana tesurërupa maquinpita jorgunqui Templuta sumaj allchachinayquipaj.» Chaypitaga Joás ray caycaran ishcay chunca quimsan (23) watana. Ichanga cüracuna manaraj allchachisharächu caran Diospa Templunta. Chaymi ray Joasga cüra Joiadatawan waquin cüracunata gayarcur niran: «¿Imanirtaj mana allchachishcanquichu Diospa Templunta? Cananpitaga amana guellayta gastuyquicunapaj chasquiynachu. Gamcuna shuntashayquita charaycashayqui cajtaga goy Templuta allchachinanpaj.» Runacunapita guellayta manana chasquinanpaj niptin cüracunaga «au allimi» niran. Templuta allchachinanpäpis juc runatana churaran. Chaymi cüra Joiadaga babulta rurarcachir chapanan chaupipa tacsha uchcuta ruraran. Nircur chay babultaga churaran altarpa lädunman. Templuman yaycuptenga derëchu caj-läduncho caycaran. Chauraga Templu puncuta täpaj cüracunaga TAYTA DIOSPA Templunpaj runacuna apashan guellayta chasquircur chay babulman wiñaj. Babulman guellay juntaptinnaga aywaj raypa secretaryun, mas mandaj cürapis. Nircorga guellayta yupaj ayca cashantapis. Chaytaga taliga-mallwacunaman wiñaj. Yuparcärerga Templuta allchachejcunata entregaycoj carpintïrucunata, ima obratapis TAYTA DIOSPA Templuncho rurajcunata pägananpaj, albañilcunata, rumi llagllajcunata pägananpaj, guerutapis y llagllasha rumicunata rantinanpaj. Chay guellay caran Templuta allchachir gastananpaj. TAYTA DIOSPA Templunman guellay apashanga caran manami guellaypita cöpacunata, achquipa llipta jorgunan tacsha alicäticunata, tasuncunata, ni trompëtacunata rurananpächu. Manami waquin ima-aycatapis goripita, guellaypita rurananpäpischu caran. Chay guellaytaga TAYTA DIOSPA Templunta allchachejcunatami entregaran gastucunapita pägapacunanpaj. Ichanga arojcunata aycata pägashantapis manami tapojchu. Paycunaga llapanpis caran imatapis mana pacajmi. Juchapita sacrifisyupaj y cutichina sacrifisyupaj guellayta apashantaga manami Templuman apajchu. Chay guellayga caj cüracunapämi. Chay wichan Siriapa raynin Hazaelga suldäruncunawan Gatman pillyaj yaycuycur siudäta charicarcäriran. Chaypitaga Jerusalenmanna aywaycaran. Chaura Joasga shuntaran unay castan raycuna Josafat, Joram y Ocoziaspis Tayta Diospaj churashan cösacunata. Quiquin churashan cajtapis shuntaran. Shuntaran Diospa Templunpita, palasyunpita gorita. Nircur chaycunataga llapanta apachiran Hazaelman. Chaura Hazaelga manana Jerusalenman yaycurannachu. Joás imata rurashancunapis, willapancunapis isquirbiraycan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. Joastaga quiquinta yanapaj autoridäcunalla ticrapur wañuycachiran Silaman aywaj näni Bet-milucho. Chaynöpami Simeatpa wamran Josacar y Somerpa wamran Jozabadga ray Joasta wañuycachiran. Wañuptin pampaycäriran Davidpa siudäninman. Chaypitaga wamran Amasías jutiyojna ruquin ray caran. Ocoziaspa wamran Joás ishcay chunca quimsan (23) watana Judäpa raynin caycaptin Jehüpa wamran Joacazga Israelcho ray cayta gallaycuran. Samariacho ray caran chunca ganchisnin (17) wata. TAYTA DIOSTA mana wiyacur juchata ruraran Nabatpa wamran Jeroboam Israelcunata juchata rurachishanno. Ñaupa caj famillyancunano juchata ruraran. Chaymi TAYTA DIOSGA Israelcunapaj fiyupa rabyacurcuran. Siriapa raynin Hazaelpa munayninman, Hazaelpa wamran Ben-adadpa munayninman unaycama cachaycuran. Jucpa munaynincho carmi ray Joacazga TAYTA DIOSTA mañacuran. Chaura yanaparan. TAYTA DIOSGA ricashana caran Israelcunata Siriapa raynin imano ñacachishantapis. Chaymi TAYTA DIOS camacächiran ñacaypita juc mandaj jorgunanpaj. Chaynöpami Israelcunaga Siriapa munayninpita llojshiran. Chaypitaga unay tiyashanno jaucallana tiyacuran. Ichanga Jeroboampita mirar aywajcuna Israelcunata juchata rurachishantano jucha ruraytaga mana cachaycuranchu. Samariachöpis jinalla caycaran Asera diosa-niraj ïdulu. Joacazpaga manana carannachu achca suldäruncuna. Pichga chuncallana (50) caycaran cawalluwan cajcuna, chuncallana carrëtancunapis, chaquipa caj suldärucunana chunca waranga (10,000). Siriapa rayninmi binsir wañuchisha caran. Joacaz imatapis rurashancuna, fiyupa almiraypajcunata rurashancunapis waquenga isquirbiraycan Israelpa raynincunapa acta librunchömi. Pay wañuptin Samariaman pampaycuran. Wamran Joás jutiyojna ruquin ray caran. Joás Judäpa raynin quimsa chunca ganchis (37) watana caycaptin Israelcho ray cayta gallaycuran Joacazpa wamran Joás. Samariacho tiyar ray caran chunca sojtan (16) wata. Paypis TAYTA DIOSTA mana wiyacur juchata ruraran. Nabatpa wamran Jeroboam Israelcunata juchata rurachishanno juchallata ruraran. Joás imata rurashanpis, ima willapancunapis, almiraypajcunata rurashanpis, Judäpa raynin Amasiaswan imano pillyashanpis isquirbiraycan Israelpa raynincunapa acta librunchömi. Joás wañuptin Israelpa raynincuna pamparashan Samariaman pampaycäriran. Chaypitaga ray caran Jeroboam jutiyojna. Eliseoga fiyupa gueshyaycaran. Chay gueshyallanwannami wañuranpis. Gueshyaycaptin, Israelpa raynin Joasga watucoj aywaran. Chayar macallacurcur wagar niran: «¡Ay taytallau, tayta, gamga Israelcunapaj cashcanqui fiyupa munayniyoj suldäruncunanömi!» Eliseo niran: «Lëcha jitacunayquita y juc ishcay lëchantawan chariy.» Chaura rayga lëcha jitacunantawan lëchata chariran. Eliseo niran: «Camariy chay lëchata jitanayquipaj.» Nishanno ray ruraycaptin Eliseoga maquinta churaran raypa maquin jananman. Nircur niran: «Quichay bentänata inti yagamunan caj-läpa.» Chaura rayga quicharan. Quichariptin Eliseona niran: «Cananga ¡jitay!» Chaura rayga lëchata jitaran. Eliseoga sinchipa niran: «Chay jitashayqui lëchaga señal caycan Siria suldärucunapa munayninpita TAYTA DIOS salbashunayquipaj cashanta musyanayquipämi. Chaymi Afecman aywar Siria suldärucunata binsishpayqui Israel runacunata munaynincho caycashanpita salbanquipaj.» Chaypitaga rayta niran: «Lëchacunata chariy.» Ray aptarcuptin Eliseo niran: «Cananga pampata tacay.» Chaura rayga pampata tacaran quimsa cutilla. Chaymi profëtaga raypaj rabyacurcur niran: «Gam pichga, sojta cuti tacashpayquega Siria runacunata binsinquiman caran ushajpaj ushanayquicamami. Cananga quimsa cutillami binsinqui.» Eliseo wañucuptin pampaycäriran. Chaypitanaga cada watalla asaltanti Moab runacuna röpa-röpa yaycoj Israel nasyunman. Juc cutichömi Israelcuna wañusha runata pampaj aparcaycaran. Pampananpaj caycashancho ricäriran asaltanticuna aywaycajta. Chaura wañusha runataga Eliseota jatishan uchcullaman jitariycärir gueshpir aywacuran. Wañusha runapa cuerpun Eliseopa tullunta töparcuptin jinan öra cawarir jataricurcuran. Joacaz cawashancamaga Siriapa raynin Hazael fiyupami ñacachiran Israelcunata. Chaymi TAYTA DIOS amatar cuyapar Israelcunata yanaparan Abrahamwan, Isaacwan, Jacobwan parlashanta yarpärir. Mana ushajpaj illgächiranchu. Juc-lämanpis mana jitariranchu. Canancamapis manami jitarinrächu ni illgächinrächu. Siriapa raynin Hazael wañuptin ruquin ray caran wamran Ben-adad. Chaura Joacazpa wamran Joasna Ben-adadpa munayninpita shuntaran papänin Joacazta guechushan llapan siudäcunata. Joasga pillyar Ben-adadta quimsa cuti binsiran. Chaynöparaj Israelpa siudänincunata shuntaran. Joacazpa wamran Joás ishcay watana Israelpa raynin caycaptin Joaspa wamran Amasiasga Judächo ray cayta gallaycuran. Ray cayta gallaycushan öra Amasías caycaran ishcay chunca pichgan (25) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran ishcay chunca isgun (29) wata. Mamanpa jutin caran Joadán, jinan Jerusalenpita. Amasiasga TAYTA DIOSTA wiyacur allita ruraran. Ichanga manami unay caj awilun David rurashannönachu caran. Papänin Joás rurashannölla ruraran. Manami illgächiranchu ïdulucunata aduranan puytush lömacunacho caj capillacunata. Jinallami runacunaga sacrifisyucunata rupaycächiran. Insinsuwanpis saumaycächiran. Amasiasga mandaj cayman sumaj camacarcur wañuchiran papäninta wañuchej autoridäcunata. Wañuchicojcunapa wamrancunatami ichanga mana wañuchiranchu. Moisés isquirbishan laychöpis chaynömi niycaran. TAYTA DIOS niran: «Taytancunaga manami wañongachu wamrancuna juchata rurashanpita. Wamrancunapis manami wañongachu taytancuna juchata rurashanpita. Mayganpis juchata ruraj cajmi wañuchisha canga.» Amasiasmi Cachi Pampacho pillyar wañuchiran chunca waranga (10,000) Edom runacunata. Nircur charicurcuran Sela siudäta. Jutinta churaparan «Jocteel» nir. Canancamapis chayllami jutin caycan. Chaypitaga cachata cacharan Joacazpa wamran Israelpa raynin Joás cajman. Joasga caran Jehüpa willcan. Amasías willachir niran: «Ollgu carga shamuy musyacänapaj.» Chaura Joasga Amasiasman cutichiran: «Cardun jachashi Libanucho caycaj sedruta willachisha: ‹warmi wamrayquita wamräpa majanpaj entregay› nir. Niycaptinshi jirca animal päsar carduntaga lluchcariran. Edom runacunataga rasunpami binsishcanqui. Chayta binsiycurmi alli-tucuycanqui. Alli-tucuypis ari. Ichanga wasillayquicho cacuy. ¿Imanirtaj quiquillayqui ashiycanqui mana alliman chayayta, Judá runacunapis mana alliman chayananpäga?» Chayno nishanpis Amasiasga manami cäsuranchu. Chaura Joaspis aywaran Amasiaswan pillyaj. Judächo caycaj Bet-semesman chayaran. Pillyacho Israelcunaga Judäcunata binsiran. Chaura runacunaga machiypa-machir gueshpir aywacuran wasinman-cama. Israelpa raynin Joasga Bet-semescho prësu chariran Judäpa raynin Amasiasta. Nircur aparan Jerusalenman. Chaycho Jerusalenpa perganta suldäruncunawan juchuchiran pachac pusaj chuncan (180) metru larguta Efraín Puncupita Isquïna Puncucama. Nircur charicurcuran chaycho caycajtaga gorita guellayta, ima-aycapis TAYTA DIOSPA Templuncho caycajcunata, palasyucho cajcunata. Waquin runacunata prësu apacurcur Samariaman cuticuran. Joaspa waquin willapancuna, imata rurashancuna, almiraypajcunata rurashancuna, Judäpa raynin Amasiaswan guërracho cashancuna isquirbiraycan Israelpa raynincunapa acta libruncho. Wañuptin pampaycäriran Samariaman waquin raycuna pamparaycashanman. Chaypitaga ruquin ray caran wamran Jeroboam. Joaspa wamran Amasiasga cawaran chunca pichgan (15) wataraj Israelpa raynin Joacazpa wamran Joás wañushanpitapis. Amasiaspa waquin willapanga isquirbiraycan Judäpa raynincunapa acta libruncho. Jerusalén runacuna Amasiasta chiquir contran jatariran. Chaura payga gueshpir aywacuran Laquis siudäman. Chay siudäman gatipaycur wañuycärachiran. Nircorga cawalluman cargarcärir cutichiran ñaupa caj castancuna pamparaycashanman. Jerusalencho pampaycäriran unay famillyancuna pamparaycashan Davidpa siudäninman. Nircur llapan Judá runacuna parlacarcärir churaran ray cananpaj Amasiaspa wamran Azariasta. Chay öra Azariasga caycaran chunca sojtan (16) watayoj. Payga papänin wañushanpitana Elat siudäta allchachiran. Chaynöpami Judá nasyun runacunapäna chay marca yapay caran. Judäpa raynin Joaspa wamran Amasías chunca pichga (15) watana ray caycaptin Israelpa raynin Joaspa wamran Jeroboamga Israelcho ray cayta gallaycuran. Samariaman tiyaycur ray caran chuscu chunca juc (41) watan. Ichanga TAYTA DIOSTA mana wiyacur fiyupa mana allita ruraran. Manami cacharanchu unay Nabatpa wamran Jeroboam Israelcunata juchata rurachishantano rurayta. Guepa caj Jeroboamga Israelpa lindancunapa cashgan shuntaran. Shuntaran Hamatman yaycunapita-pacha Cachi Lamarcama. Chayno cananpämi TAYTA DIOS willacachiran Amitaipa wamran profëta Jonaswan. Jonasga caran Gat-hefer marcapita. TAYTA DIOSGA ricaran Israelcuna fiyupa ñacarcaycashanta. Pipis mana carannachu Israelta yanapänanpäga. Chayno caycaptinpis Israel runacuna ushacänanta mana munarmi Joaspa wamran Jeroboamta TAYTA DIOS yanaparan paycunata salbananpaj. Jeroboampa waquin willapancuna, imata rurashancuna, almiraypäta rurashancuna, imanöpa Damascuta, Hamat-ta Israelpana cananpaj shuntashanpis isquirbiraycan Israelcunapa raynincunapa acta libruncho. Jeroboam wañuptin Israelpa waquin raynincuna pamparaycashanman pampaycäriran. Ruquin ray caran wamran Zacarías. Ishcay chunca ganchis (27) watana Israelcho Jeroboam ray caycaptin Judächo ray cayta gallaycuran Amasiaspa wamran Azarías. Ray cayta gallaycur caycaran chunca sojtan (16) watayoj. Jerusalencho ray caran pichga chunca ishcaynin (52) watan. Mamanpa jutin caran Jecolías, jinan Jerusalenpita. Azarías TAYTA DIOSTA wiyacur allita ruraran papänin Amasías rurashanno. Ichanga mana illgächiranchu ïdulucunata aduranan puytush lömacunacho caj capillacunata. Jinallami runacuna uywacunata pishtarcaycaran ïdulucunapaj. Insinsuwanpis saumaycächiran. Azariastaga TAYTA DIOS castigaran lepra gueshyawan. Wañunancama mana allchacaranchu. Chaynöpana palasyucho shuyni tiyacuran. Ruquin mandaran wamran Jotam jutiyojna. Azariaspa waquin willapancuna, imata rurashancunapis isquirbiraycan Judäpa raynincunapa acta libruncho. Azarías wañuptin pampaycäriran ñaupa caj castancuna pamparaycashan Davidpa siudäninman. Chaypita ruquin ray caran wamran Jotam. Judäpa raynin Azarías quimsa chunca pusajnin (38) watana ray caycaptin Jeroboampa wamran Zacariasga Israelcho ray cayta gallaycuran. Samariaman tiyaycur ray caran sojta quillalla. Zacariasga TAYTA DIOSTA mana wiyacur mana allita ruraran ñaupa caj castancuna rurashanno. Manami cachaycuranchu Nabatpa wamran Jeroboam Israelcunata juchata rurachishancunatano ruraytaga. Jabespa wamran Salum jutiyojmi Zacariaspa contran ricacuran. Chaymi Ibleam marcacho caycajta wañuycachiran. Nircorga ruquin Salumna ray caran. Zacariaspa waquin willapancunaga isquirbiraycan Israelcunapa raynincunapa acta libruncho. Chaynöpami cumliran TAYTA DIOS ñaupata Jehüta willachishan. Jehüta willachiran «Chuscu miray aywajcamami gampita miräga Israelpa raynin cangapaj» nir. Jabespa wamran Salumga Israelpa raynin cayta gallaycuran Judäpa raynin Uzías quimsa chunca isgun (39) watana ray caycaptin. Samariacho ray caran juc quillalla. Gadipa wamran Manahem chayaran Tirsapita Samariaman. Nircur yaycuycur pillyar wañuchiran Salumtaga. Wañurcacherga Manahemnami ruquin ray caran. Salumpa waquin willapan, Zacariasta chiquir contran jatarishancunapis isquirbiraycan Israelcunapa raynincunapa acta librunchömi. Chaura Manahemga illgächiran Tifsa siudäta. Nircorga llapan ima-aycantapis apacuran chay partipa cajtaga Tirsapita-pacha. Gueshyaj warmicunapatapis pachancunata gashargäriran. Chaynöga ruraran siudäman yaycuna puncucunata mana quichapashanpitami. Quimsa chunca isgun (39) watana Azarías Judäpa raynin caycaptin Gadipa wamran Manahemga Israelcho ray cayta gallaycuran. Samariacho ray caran chunca wata. Payga TAYTA DIOSTA mana wiyacur fiyupa mana allita ruraran. Nabatpa wamran Jeroboam Israelcunata juchata rurachishantano ruraran. Manahem ray caycashan wichan Asiriapa raynin Pul jutiyoj Israel nasyunman yaycuran. Chaura Manahemga pägaran quimsa chunca quimsa waranga (33,000) quïlu guellayta mandashancho alli yanapänanpaj. Chaychica guellayta Asiriapa rayninta pägananpaj ray Manahemga niran nasyuncho rïcu cajcuna impuestuta cada-ünun medyu quïlu masnin guellayta pägananpaj. Chayno pägaycuptin Asiriapa raynenga nasyunninman cuticuran. Mananami masga goyarannachu chay nasyuncho. Manahempa waquin willapancuna, ima rurashancunapis isquirbiraycan Israelpa raynincunapa acta libruncho. Pay wañushanpitaga ruquin ray caran wamran Pekaía. Azarías Judäpa raynin pichga chunca (50) watana caycaptin Manahempa wamran Pekaiaga Israelcho ray cayta gallaycuran. Samariaman tiyaycur ishcay wata ray caran. Ichanga TAYTA DIOSTA mana wiyacur fiyupa mana allita ruraran. Manami cachaycuranchu jucha ruraycunata. Nabatpa wamran Jeroboam Israelcunata jucha rurachishancunatanömi ruraran. Quiquinpa juc mandaj suldärun caran Remaliaspa wamran Peka. Paymi Pekaiata chiquir contran ricacuran. Nircur pichga chunca (50) Galaad runacuna yanapaptin palasyu ruriman yaycur wañuycachiran. Nircur quiquin Pekana ray caran. Pekaiapa waquin willapancuna ima rurashancunapis isquirbiraycan Israelpa raynincunapa acta librunchömi. Azarías Judäpa raynin pichga chunca ishcaynin (52) watana caycaptin Remaliaspa wamran Pekaga Israelcho ray cayta gallaycuran. Samariacho tiyar ray caran ishcay chunca (20) wata. Ichanga TAYTA DIOSTA mana wiyacur fiyupa mana allita ruraran. Nabatpa wamran Jeroboam Israelcunata juchata rurachishantano ruraran. Israelpa raynin Peka caycashan wichan aywar chayaran Asiriapa raynin Pul nishan Tiglat-pileser. Nircur charicurcuran Ijonta, Abel-bet-maacata, Janoata, Cedesta, Hazorta, Galaadta, Galileata, Neftalí runacuna tiyashantapis ushajpaj. Chay particho tiyajcunatana llapanta Asiriaman prësu aparan. Chaura Elapa wamran Oseasga Pekapa contran jatariran. Chaymi yaycuycur wañuycachiran. Nircorga Oseasna ruquin ray caran. Chay caran Uziaspa wamran Jotam Judächo ishcay chunca (20) watana ray caycaptinmi. Pekapa waquin willapan ima rurashancunapis isquirbiraycan Israelcunapa raynincunapa acta librunchömi. Remaliaspa wamran Peka Israelpa raynin ishcay wata caycaptin Uziaspa wamran Jotamga Judächo ray cayta gallaycuran. Ray cayta gallaycushan öra ishcay chunca pichgan (25) watayoj caycaran. Jerusalencho tiyar ray caran chunca sojtan (16) wata. Mamanpa jutin caran Jerusa. Payga caran Sadocpa wamran. Jotamga TAYTA DIOSTA wiyacur allita ruraran papänin Uzías rurashanno. Payga rurachiran TAYTA DIOSPA Templunpa puncunta jawaman cajta. Ichanga manami illgächiranchu ïdulucunata aduranan puytush lömacunacho caj capillacunata. Jinallami runacuna uywacunata pishtarcaycaran ïdulucunapaj. Insinsuwanpis saumaycächiran. Jotampa waquin willapan ima rurashancunapis isquirbiraycan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. Chay wichanmi TAYTA DIOSGA camacächiran Judá nasyunman Siriapa raynin Rezinpis, Remaliaspa wamran Peka Israelpa rayninpis pillyaj yaycunanpaj. Jotam wañucuptin pampaycäriran castancuna pamparaycashan unay awilun Davidpa siudäninman. Chaypitaga ruquin ray caran wamran Acaz. Remaliaspa wamran Peka chunca ganchisnin (17) watana ray caycaptin Jotampa wamran Acaz Judächo ray cayta gallaycuran. Ray cayta gallaycur caycaran ishcay chunca (20) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran chunca sojtan (16) wata. Ichanga TAYTA DIOSTA mana wiyacur mana allita ruraran. Manana rurarannachu unay awilun Davidnöga. Chaypa ruquenga ruraran Israelpa raynincuna mana allita rurashannöna. Asta quiquinpa wamrantapis rupachiran ïduluta rispitar läduncho caj nasyun runacuna rurashanno. Chay nasyun runacunatami TAYTA DIOSGA jitarisha caran Israelcunapa ñaupanpita. Uywacunatapis pishtaj, insinsutapis saumachej ïdulucunapa capillancunacho, altunnin jircacunacho, puytush lömacunacho, cupösu yöracunapa chaquincunacho. Chay wichanmi Siria nasyunpa raynin Rezín y Israel nasyunpa raynin Peka Jerusalenman suldäruncunawan chayaran Acazta magananpaj. Ishcan raycuna magarpis manami binsiyta camäpacuranchu. Chay wichan Edompa raynenga Elat siudäta shuntaran yapay Edompana cananpaj. Elat siudäpita Edom runacunaga Judá runacunata ushajpaj garguran. Nircur quiquincunana tiyacaycäriran canancama. Chaura Acazga Asiriapa raynin Tiglat-pileserman cachata cachacuran cayno ninanpaj: «Nogaga gampa uywayniquinömi y juramintu wamrayquinömi caycä. Siria nasyunpa raynin y Israel nasyunpa rayninmi conträ ricacur magaycäman. Paycuna mana ushacächimänanpaj shamur salbaycamay tayta.» Chaynöpis Acazga Asiriapa rayninman goycunanpaj apachiran TAYTA DIOSPA Templuncho caycaj gorita, guellayta, palasyucho caycajtapis llapan tarishan bälejcunata. Chayno apachiptinmi Asiriapa raynenga ruwacushanno shamur washaran. Damasco siudäman aywar yaycuran. Nircur chay siudächo tiyajcunata prësu charircur aparan Kir siudäman. Rezintapis wañuchiran. Chaypita Israelpa raynin Acaz aywaran Damascuman Asiriapa raynin Tiglat-pileserwan tincunanpaj. Acaz chaycho altar imano caycajtapis ricaran. Chayta ricaycur cüra Uriasman apachimuran quiquin altarta-niraj dibüjuta rurarcur. Chaura Uriasga Damascupita ray apachishan dibüju-niraj altarta rurachiran. Ray Acaz Damascupita manaräpis cutiptin altarta rurayta usharan. Damascupita cutir rayga tariran mushoj altartana. Chaymi uywacunata pishtarcur rupachiran chay altarcho. Chaychömi rupachina sacrifisyuta rupachishpan chaqui micuy ofrendacunatapis rupachiran. Nircur altarman jicharan bïnu ofrendanta. Alli goyaypita sacrifisyupaj pishtashan uywacunapa yawarninwanpis chajchuparan. TAYTA DIOSPA Templun ñaupancho caycaj runsipita altartanami ichanga Acaz norte caj-läman witichiran. Nircur mushoj altartana jucaj churarashanmanga churaran Templupa chimpanman. Nircorga cüra Uriasta ray Acaz niran: «Cay jatun altarchömi tutapa sacrifisyucunata rupachinqui. Tardipapis rupachinqui chaqui micuycunata. Noga apamushä rupachina sacrifisyucunatapis, chaqui micuycunatapis, runacuna rupachinan uywacunatapis, chaqui micuy ofrendacunata apamushantapis rupachinqui. Bïnuta apamushantapis chay altarman wiñapanqui. Rupachinanpaj pishtashan uywacunapa yawarninta, waquin uywacunata pishtashanpatapis chay altar jananpa chajchunqui. Runsi altarga Tayta Diosta noga tapucunalläpänami canga.» Ray Acaz nishannölla llapantapis ruraran cüra Uriasga. Yacupaj paylacuna jamaränan cantun tablacunatapis ray Acazga roguchiran. Quiquin paylacunatapis jorgachiran. Runsi wäcacuna janancho caycaj jatuncaray paylatapis pampaman jorguran. Nircorga läjasha rumicuna janallanmanna churaran. Asiriapa raynin mandaptin nishanta rurar TAYTA DIOSPA Templuncho caycaj säbadu jamay junajcuna jamananpaj rurashan cuartupa puncuntapis jorguriran. Jorguriran raylla yaycunan jawa caj puncutapis. Acazpa waquin willapancuna, ima rurashancunapis isquirbiraycan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. Wañuptin pampaycäriran ñaupa caj famillyancuna pamparaycashan Davidpa siudäninman. Chaypitaga wamran Ezequías jutiyojna ruquin ray caran. Chunca ishcaynin (12) watana Acaz Judäpa raynin caycaptin Elapa wamran Oseas Israelpa raynin cayta gallaycuran. Samariacho tiyar ray caran isgun wata. Payga TAYTA DIOSTA mana wiyacur mana allita ruraran. Ichanga manami fiyupa juchataga rurarannachu Israelpa ñaupa caj raynincunanöga. Asiriapa raynin Salmanasar suldäruncunawan yaycuran Oseasta magaj. Chaychömi Oseastaga uywayninman ticrachiran. Impuestuta pägachiran. Chayno caycashanpita Salmanasarga mayaran Oseas contran ricacushanta. Mayaran Egiptupa raynin So jutiyojman runacunata cachashanta. Manana pägashanachu caran cada wata päganyashan impuestutapis. Chaura Salmanasarga Oseasta prësu charircur carsilman wichgachiran. Nircur intëru Israel nasyunman yaycuran llapan suldäruncuna. Samaria siudäta quimsa wata intëru curalararan. Samaria siudäta binsiycur chayman yaycuptinmi ray Oseasga isgun wata ray caycaran. Nircurmi Salmanasarga Israel runacunata prësu charishpan Asiria nasyunman suldäruncunawan aparan. Asiriaman chayaycurmi Halah marcaman y Gozancho caycaj Habor mayu läduncho caycaj marcacunaman churaran chaycho tiyananpaj. Media runacunapa siudänincunamanpis churaran chaycho tiyananpaj. Chaynöga caran TAYTA DIOS mana munashanta Israelcuna rurashanpitami. Tayta Diosga faraonpa munaynincho caycajtami unay Egiptupita jorgamusha caran. Chaypis Israelcunaga mana sirbej ïdulucunata rispitar adurasha. Paycunapa ñaupanpita TAYTA DIOS gargushan nasyuncunacho tiyajcuna rurashanno ruraran. Israelpa raynincuna «cayno rurashun» nir yachachishan mana allicunatapis ruraran. Israelcunaga TAYTA DIOSTA manacajman churar ïdulucunata puytush lömacunacho adurananpaj capillancunata ruracarcäriran llapan siudänincunacho, curalasha siudäcunacho, ricachacunanpaj rurashan törricunacho. Puytush lömacunacho, cupösu yöracunapa chaquincunacho ichichicurcuran Asera diosa-nirajcunata, shaywacunata. Israelcunapa ñaupanpita TAYTA DIOS gargushan runacunano ïdulucunapaj insinsutapis saumachiran. TAYTA DIOSTA rabyachishpan fiyupa mana allicunata ruraran. TAYTA DIOS «ama aduranquichu» nisha caycaptinpis ïdulucunata aduraran. TAYTA DIOSGA profëtancunawan willachiran chayno mana rurananpämi Israelcunatawan Judá runacunataga. Willachir niran: «Jucha ruraycunata cacharir allitana ruray. Mandamintöcunatana llapanta cumliy. Chaytaga unay caj famillyayquicunatami willachirä sirbimaj profëtäcunawan.» Chayno nishanpis manami wiyacuranchu. Chaypa ruquenga ñaupa caj famillyancunano mana allicunata rurararan. Ñaupa caj famillyancunapis TAYTA DIOSMAN manami yäracurannachu. Tayta Diospa laynincunata manacajman churaran. Unay caj famillyancunawan parlacushancunata mana bälichir mana cäsuranchu. Willapashancunatapis mana wiyacuranchu. Mana bälejcunata «diosnë» nir aduraran. Chaynöpami Israelcunapis imapäpis mana bälejnöna ricacuran. Mana rurananpaj TAYTA DIOS nisha caycaptinpis ñaupan nasyun runacunano ruraran. TAYTA DIOSPA mandamintuncunataga manami juctapis cumlirannachu. Chaypa ruquenga runsita jundiypa ruracarcäriran ishcay besëracunata, Asera diosa-niraj ïdulutapis. Aduraran syëlucho cajcunata, Baaltapis. Wamrancunata ollguta warmitapis rupachiran. Musyacoj cayta, brüju cayta yachacuran. Chayno rurarmi TAYTA DIOSPA ñaupancho fiyupa mana allita ruraran. Chaura Tayta Diospis fiyupa rabyaran. Chaymi TAYTA DIOSGA fiyupa rabyacurcuran Israel runacunapaj. Ñaupanpitapis juc-läman jitariran. Judá trïbu cajcunallatanami jinanchöga cachaycuran. Judá runacunapis manami cumlirannachu TAYTA DIOSPA mandamintuncunataga. Chaypa ruquenga Israelcunano juchallatana ruraran. Chaura TAYTA DIOS gongaycuranna Israelpita mirar aywajcunata. Nircorga pasaypa pengayman churaran. Asaltanticuna ima-aycantapis apacoj. Chaypitanaga Tayta Diosmi lädunpita jitariran. Davidpita mirar aywajcunataga Israelcunapita raquisha caran. Israelcunaga raynin cananpaj churacarcärisha caran Nabatpa wamran Jeroboamta. Paynami Israelcunataga TAYTA DIOSTA gongaycachiran fiyupa juchata rurachishpan. Israelcunaga juchata ruraran Jeroboam juchata rurashannölla. Jucha ruraytaga manami cachaycärirannachu. Chaypitanaga TAYTA DIOS Israelcunata ñaupanpita jitariran profëtancunawan willacachishanno. Israelcunataga Asiriaman prësu aparan. Chaychönami canancamapis tiyarcaycan. Asiriapa raynenga Samariaman apachimuran Babilonia, Cuta, Ava, Hamat, Sefarvaim runacunata. Paycunatanami churaran Samariacho caj siudäcunaman Israelcuna tiyashancho tiyananpaj. Apamushan runacunaga chaycho tiyar TAYTA DIOSTA manami aduraranchu. Chaymi TAYTA DIOSGA liyuncunata yurichiran. Liyuncunaga waquin runacunata wañuchiran. Chaymi Asiriapa rayninta willar niran: «Samariacho caj siudäcunaman apachishayqui runacunaga manami musyanchu chaycho caj diosta imano adurana cashantapis. Mana musyaptinmi chay diosga liyuncunata yurichisha. Liyuncunami runacunata wañuycächin.» Chayno willaptin Asiriapa raynenga niran: «Prësu apamushayquicunacho caycaj cüracunapita jucta cutichiy chaycho tiyananpaj. Paycunami yachachenga chay nasyunpa diosninta imano adurana cashantapis.» Chaura Samariapita prësu apashan juc cürata cutichiran. Payga Betelman aywaran tiyananpaj. Chaychönami yachachiran TAYTA DIOSTA imano aduraytapis. Chaypis cada nasyunpita aywaj runacunaga diosnincunata ruracarcäriran tiyashan siudäcunacho. Nircur Samaria runacuna puytush lömacunacho capillacunata rurashancunaman churaran. Babilonia runacunaga ïduluta ruracurcuran Sucot-benot diosta adurananpaj. Cuta runacunaga ïduluta ruracarcäriran Nergal diosta adurananpaj. Hamat runacunaga ïduluta ruracarcäriran Asima diosta adurananpaj. Ava runacuna ïdulucunata ruracarcäriran Nibhaz diostawan Tartac diosta adurananpaj. Sefarvaim runacunana wamrancunata rupachiran Adramelec y Anamelec dioscunata rispitashpan. Ïduluta rurasha carpis TAYTA DIOSTAPIS rispitar aduraycaran. Ichanga quiquin casta runacunata churacarcäriran cürancuna cananpaj. Puytush lömacunacho caj capillancunacho diosnincunata aduraj. Paycunaga TAYTA DIOSTA adurarpis quiquincunapa diosnincunatapis adurarcaycaran quiquinpa nasyunnincunacho rurashanno. Paycunaga juc-läpita juc-läpitami aywaran. Canancamapis unay rurashannöllami rurarcaycan. TAYTA DIOSTAGA manami aduranchu. Manami cumlinchu Tayta Diospa laynincunata. Manami ruranchu Jacobpita mirajcunata TAYTA DIOS yachachishanta. Ni mandamintuncunatapis mana cumlinchu. Jacobpa jutintami Tayta Diosga Israel nir rucachiparan. Israelcunawan parlacushpanmi TAYTA DIOSGA nisha caran: «Ama rispitanquichu juccuna ‹diosnë› nishantaga. Chaycunataga ama aduranquichu. Ni imatapis ‹paypaj› nir ama pishtanquichu. Noga TAYTA DIOSNILLAYQUITA rispitar sirbir aduramanquega. Nogami fiyupa munaynëwan jorgamurä Egipto nasyunpita. Chaymi nogallata rispitamanqui, aduramanqui. Sacrifisyucunatapis nogallapaj pishtanqui. Gamcunaga mana cachaypa cumliy laynëcunata, yachachishäcunata, mandamintöcunata. Gamcuna cumlinayquipämi isquirbichishcä. Chaymi juc-lä nasyun runacuna ‹diosnë› nishanta ama aduranquichu. Ama gonganquichu gamcunawan parlacushanchïtaga. Juc-lä nasyun runacuna ‹diosnë› nishantaga ama aduranquichu. Chaypa ruquenga Noga TAYTA DIOSNILLAYQUITA adurar sirbimanqui. Chauraga chiquishojcunapa munayninpita salbashayquimi.» Chayno nishanpis chay runacunaga manami wiyacuranchu. Unay caj custumrincunallata rurarcaycaran. TAYTA DIOSTA rispitar adurarpis ïduluncunatapis rispitarcaycaran. Paycunapita mirar aywaj wamrancunapis unay caj famillyancunanöllami rurarcaycaran. Chaynöllami canancamapis goyarcaycan. Elapa wamran Oseas Israel nasyunpa quimsa watana raynin caycaptin Acazpa wamran Ezequiasga Judäpa raynin cayta gallaycuran. Ray cayta gallaycushan öra Ezequiasga caycaran ishcay chunca pichgan (25) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran ishcay chunca isgun (29) watan. Mamanpa jutin caran Abi. Payga caran Zacariaspa wamran. Ezequiasga TAYTA DIOSTA wiyacur allita ruraran, unay caj famillyan David rurashanno. Paymi ushacächiran ïdulucunata adurananpaj rurashan puytush lömacunacho caycaj capillacunata. Rispitar ichichishan rumicunatapis acapa-acapa paquergäriran. Asera diosa-niraj ïdulucunatapis paquir-usharan. Moisés runsipita culebrata rurachishantapis agullariran. Chay wichancama Israelcunaga chay culebrapa ñaupanchömi insinsutapis saumachisha caran. Chaypa jutintami Nehustán nircaycaran. Ezequiasga Israelpa TAYTA DIOSNINMANMI fiyupa yäracuran. Pay manaraj ray captin, ni paypa guepanman ray cajcunapis Judächöga manami mayganpis paynöga carannachu. Mana cachaycuypa TAYTA DIOSMAN yäracuran. Chaymi Tayta Dios nishancunata ruraytaga mana cachaycuranchu. Chaypa ruquenga cumliran Moisesta TAYTA DIOS nishan mandamintucunatapis. Chaymi TAYTA DIOSGA yanaparan. Ima rurashancunachöpis alliman churaran. Ezequiasga Asiriapa rayninpa contran jatariran. Chaymi Asiriapa raynintaga manana sirbirannachu. Filistea runacunatapis binsiran. Chacrancunata guechuran Gaza siudäyaj törricunata rurashanpita-pacha intërunpa curalasha caycaj siudäcama. Chaypitanami Asiria nasyunpa raynin Salmanasarga Samariaman aywar tumaypa curalapaycur suldäduncunawan magaj yaycuran. Chayga caran Ezequías chuscu wata Judá nasyunpa raynin caycaptin y Elapa wamran Oseas ganchis wata Israel nasyunpa raynin caycaptinmi. Quimsa watataraj binsiran. Chay öra Ezequiasga sojta watana Judächo ray caycaran. Oseasna isgun wata Israelcho ray caycaran. Asiriapa raynenga Israel runacunata prësu aparan Asiriaman. Nircur tiyananpaj churaran Habor particho caycaj Halah marcaman, Gozán mayupa lädunman, Media runacunapa siudänincunaman. Chaynöga castigaran TAYTA DIOSNIN nishancunata mana wiyacushanpita. Tayta Dioswan parlacushantami paycunaga manacajman churaran. TAYTA DIOSTA sirbej Moisés willapashancunata manami wiyacuranchu, manami cumliranchu. Chunca chuscun (14) watana Ezequías ray caycaptin Asiriapa raynin Senaqueribga yaycuran Judächo intërunpa curalasha caycaj siudäcunaman. Nircur charicurcuran. Chaymi Judäpa raynin Ezequiasga cachata cacharan Asiriapa raynin Laquis siudächo caycajman. Cayno willachiran: «Nogaga fiyupami pantashcä. Nasyunnëpita llojshicuy ari. Llojshicuptiquega nimashayquitami aycatapis pägashayqui.» Chaymi Asiriapa raynin niran Judäpa raynin Ezequías isgun waranga isgun pachacnin (9,900) quïlu guellayta, isgun pachac isgun chunca (990) quïlun gorita pägananpaj. Chaura Ezequiasga Templucho bälej cajcunata tarishan cajta, palasyucho ima-aycatapis bälejcunata churacunancho tarishantaga ushajpaj shuntarcur goycuran. Chay örallami Ezequiasga Templupa puncuncunapita, marcuncunapitapis jorguran quiquin goriwan jananpa chapyachishancunata. Jorgurcorga Asiriapa rayninta goycuran. Chaypitapis Asiriapa raynenga Laquispita ray Ezequiasman cacharan mas mandaj suldärunta, ray yäracushan mandaj runata, juc mandajtapis. Chaycunataga cacharan aypalla suldärucunatawan. Aywaran Jerusalenman pillyaj yaycunanpaj. Jerusalenman chayaycärir pachacuran jana caj ishtanquipita sicya aywaycaj läduncho, Tagshacuna Pampa nishanman näni aywajpa lädunman. Nircur rayta gayaran. Chaura Hilciaspa wamran palasyucho mandaj Eliaquim, acta isquirbej Sebna, Asafpa wamran Joa raypa secretaryun aywaran chay runacunawan parlaj. Chaychömi Asiriapa mas mandaj suldärunga niran: «Asiriapa munayniyoj rayninmi cachamasha. Payga Ezequiasta caynömi nin: ‹¿Imaman yäracushpayquitaj jauca goyäcunqui? Guërrachöga manami rimashallanchïwanchu binsinchi. Guërrachöga binsinchi aypalla suldäruwanrämi, magaj yaycunapaj sumaj yarpachacur-rämi. ¿Pimantaj yäracunqui conträ jatarinayquipaj? Nogaga musyaycämi Egipto runacuna yanapäshunayquipaj yäracuycashayquita. Egiptoga caycan challcucoj shogushnömi. Pipis tucnacurcuptenga maqui paltanpapis challcur päsarinmi. Chaynömi Egiptupa faraonnenga payman yäracojta engañanga. Capas nimanqui: «Nogacunaga TAYTA DIOSNËMANMI yäracurcaycä» nir. ¿Manachu chay Diosta rispitanan puytush lömacunacho caj altarcunataga Ezequías ushajpaj illgächisha? Nircorga llapan Judá runacunata Jerusalencho tiyajcunatapis nisha Jerusalencho caycaj altarllacho Diostaga rispitar adurananpaj› nir. «Cananga Asiriapa rayninwan alli parlacuy. Nogaga ishcay waranga (2,000) cawallucunatapis gömanmi. ¿Chayta muntacoj runacunata tarinquimanchuraj? Egipto nasyunpita cawallucunata muntacojcunata tarimuyta yarparpis ¿imanöparäshi binsinquiman munayniyoj raynëpa suldäruncunapa manacajnin mandajllantapis? Jinachöpis gamga ¿yarpanquichu TAYTA DIOS mana niycämaptillan cay nasyunta illgächej shamushäta? ¡TAYTA DIOSMI nimasha cay nasyunman yaycaycamur illgächinäcunapäpis!» Chaura Eliaquimga, Sebnaga, Joaga Asiriapita chayaj mandajcunata niran: «Arameo rimaycho parlamuy ari. Nogacunaga chay rimaytapis tantiyämi. Ama hebreo rimaychöga nimaychu. Curral janancho caycaj runacunami wiyarcaycämun.» Chaura Asiriapa mas mandaj suldärunga niran: «Asiriapa raynenga willachimasha manami patrunnillayquipächu, ni gamcunallapäpischu. Chaypa ruquin casha curral perga janancho caycaj runacunapämi. Canan paycunaga yargayllawanmi jatun ishpaynincunatapis miconga. Yacunarpis chiullayninta uponga. Gamcunapis chaynömi ruranquipaj.» Chayno nircur Asiriapa mas mandaj suldärunga sumaj ichiycur hebreo rimaycho sinchipa niran: «Llapayqui sumaj wiyay Asiriapa munayniyoj raynin gamcunapaj nishanta: ‹Ray Ezequiasga llullapaycäshunquimi. Payga manami nogapita salbashunquipächu.› Ezequiasga capas nishunqui TAYTA DIOSMAN riguir mana cachaypa yäracunayquipaj. Capas nishunqui: ‹Rasunpami TAYTA DIOSGA salbamäshun. Payga manami munangachu cay siudä Asiria raypa maquinman chayanantaga.› Chayno nishantaga ama riguiychu. Nogataga Asiriapa rayninmi cachamasha paywan parlacunayquipaj. Pay nishantana ruray. Chayno carga cada-ünuyquimi übasniquipa wayuyninta, ïgusniqui wayushanta micunquipaj. Yacutapis upunquipaj quiquiqui rurashayqui ishtanquipitami. Nircorga apashunquipaj quiquiquipa nasyunniqui-niraj nasyun aypalla rïgu wayunanman, übas wayunanman. Chaychömi tantata, bïnutapis ruranquipaj. Chay nasyunchöga aypallami olivo asëti, mil-abïjapis. Chaura cushishami tiyanquipaj. Manami wañunquipächu. Ichanga Ezequías nishanta ama riguiychu. Payga llullapaycäshunquimi ‹TAYTA DIOSMI salbamäshun› nishpan. Manami maygan dioscunapis salbashachu nasyunnincunata Asiria raypa maquinpitaga. ¿Maytaj Hamatpa, Arfadpa diosnincunaga? ¿Maytaj Sefarvaimpa, Henapa, Ivapa diosnincunaga? Samaria siudätapis Asiriapa rayninpita manami salbashachu. Asiria raypa maquinpitaga manami maygan nasyunpa diosnincunapis salbashachu. Chayno caycaptenga ¿imanirtaj yarpanqui Jerusalenta TAYTA DIOS salbananpaj cashanta?» Niptin llapan runacunaga upällalla wiyaräcuran. Manami mayganpis ni juc shimipis rimacuranchu. Runacunataga ray mayna willapashana caran imatapis mana ninanpaj. Chaura palasyucho mandaj Eliaquim, acta ruraj Sebna, raypa secretaryun Joa fiyupa llaquicushpan röpancunatapis rachiriran. Nircur aywaran Ezequías cajman Asiriapa mandaj suldärun ima nishantapis willaj. Willashanta wiyaycur ray Ezequiasga jatiraycashan röpanta rachiriran. Nircur fiyupa llaquicushpan gachga röpacunata jaticurcur TAYTA DIOSPA Templunman aywaran. Chaypita ray Ezequiasga Amozpa wamran profëta Isaiasman cacharan palasyucho mandaj Eliaquimta, acta isquirbej Sebnata, mayur cüracunatapis llaquicur gachga röpan jatishata. Aywajcunaga niran: «Ray Ezequiasmi nin: ‹Cananga fiyupa llaquicuychömi caycäcuna. Castïguchömi, pengaychömi caycäcuna. Nanaycho caycaj warmi gueshyacunanpaj callpan manana cajnömi caycäcuna. TAYTA DIOSNIQUEGA wiyashami canga Asiriapa raynin cachamushan mandaj suldärun ashllishpan imata nishantapis. Cawaj Diostami ashllisha. Ashllishanpita TAYTA DIOSNIQUI castigaycunman. Mañacushpayqui ruwacuycuy ari quëdajcunallapäpis› nir.» Ray Ezequiasta mandäshejcuna profëta Isaiasta willaptin Isaiasga niran patrunninta cayno nir willananpaj: «TAYTA DIOSGA caynömi nin: ‹Imatapis Asiria raypa suldäruncuna nogapa conträ parlashanpitaga ama manchacuychu. Nogami camacächej-aywä payman willapa chayaptin cuticunanpaj. Chaura nasyunninman cuticongapaj. Chaychönami camacächishäpaj payta juc wañuchinanpaj› nir.» Chaypitaga Asiriapita shamoj mas mandaj suldäru mayaran Asiriapa raynin Laquis siudäpita aywacushantana. Chaura paycunapis jinan öra Jerusalenpita aywacuran. Asiriapa raynintaga tariran Libna runacunawan pillyaycajtana. Chaychöna Asiriapa raynenga mayaran paypa contran Etiopía nasyunpa raynin Tirhaca suldäruncunawan pillyaj aywaycashanta. Chaypitapis ray Senaqueribga Judäpa raynin Ezequiasman yapayraj cachancunata cacharan. Ezequiasta niran: «Gam yäracushayqui Diosniquega nishunqui Jerusalenga nogapa munaynëcho imaypis mana canantami. Ichanga nishushayquita ama riguiychu. Gamga mayashcanquinami Asiriapa raynincuna nasyuncunata imano rurashantapis. ¿Chaychuraj gamga gueshpinquiman? Nogapa unay caj awilöcuna illgächishan marcacunata maygan diosninpis salbarantächu. Manami salbaranchu Gozanta, Haranta, Resefta, Bet-edén runacuna Telasarcho tiyajtapis. Masqui yarpachacuy. ¿Maytaj Hamatpa, Arfadpa, Sefarvaimpa, Henapa, Ivapa raynincuna?» Cacha aywajcuna cartata chayachishanta chasquircur ray Ezequías liguiran. Nircorga Templuman aywaycur cartata TAYTA DIOSPA ñaupanman mashtayninpa churaran. Nircur cayno mañacuran: «Israelpa TAYTA DIOSNIN, gamga mandanayquipaj jamaraycanqui querubín anjilcunapa chaupinchömi. Japallayquimi cay munducho tiyajcunapa Diosnin canqui. Gammi camarayqui syëluta cay pachatapis. TAYTA DIOS, mañacur ruwacushäta wiyaycamay ari. Ray Senaquerib cachamushan mandaj suldärun nimashantapis ama gongaychu TAYTA DIOS. Gam cawaj Dios caycaptiquimi chayno rimar rabyachishurayqui. TAYTA DIOS, rasunpami Asiriapa raynenga nasyuncunata pasaypa ushar illgächisha. Runacuna ‹diosnë› nishancunatapis rupargärachisha. Chaycunaga manami rasunpa dioschu caran. Chaycunaga guerupita, rumipita runacuna rurashallanmi casha. Chaynöpami illgächishapis. TAYTA DIOSNË, cananga Asiriapa munaynincho canäpita salbaycamay ari. Chaynöpami cay pachacho caj runacunaga llapanpis musyanga gam japallayqui rasunpa Dios cashayquita.» Chaypita Amozpa wamran profëta Isaiasga ray Ezequiasta willachiran. Willachir niran: «Israelpa TAYTA DIOSNENGA caynömi nin: Noga wiyashcämi Asiriapa raynin Senaqueribpaj mañacamashayquita. «Noga TAYTA DIOSGA Asiriapa rayninpaj caynömi në: «Senaquerib, gampäga Sión siudä juc jipashnömi asicun. Gam aywacuptiqui Jerusalenga manacajman churashushpayquimi umanta awin. ¿Pitataj ashllishcanquega? ¿Pitataj gayapashcanquega? ¿Pitataj gayarashcanqui alli-tucushpayqui? ¡Israelpa Santo Diosninpa contranmi rimashcanqui! Cachayquicunawan ashllichimarmi nimashcanqui: ‹Yupaytapis mana atipaypaj aypalla carrëtäcunawanmi yaycushcä intëru puntancunapapis. Mana pipis yaycunan Líbano jircacunamanpis yaycushcämi. Sajtashcä jatunnin sedru gueruncunatapis, mas cuyayllapaj pïno gueruncunatapis. Chayashcämi altunnin jircancunaman, may-may muntincunamanpis. Juc-lä nasyun chaqui jircacunacho pösucunata rurarcur yacuta upushcä. Suldäröcuna päsananpämi Egipto mayucunatapis chaquichishcä› nir. Ichanga ¿manachu musyarayqui noga Tayta Dios llapanta camacächishäta? Unaypita-pachanami chayno cananpaj camacächirä. Cananga chaytami cumlichishcä. Chaynöpami gamga curalasha siudäcunatapis illgächir ragällanta, muntuy-muntuy goturaycajta cachaycunqui. Chay siudäcunacho tiyajcunanami fiyupa mancharir pengay-tucusha quëdasha. Jircacho caj berdi guewacuna, wasi janancho llullu guewacuna fiyupa usyawan chaquicäcojnömi quëdasha. Nogaga musyämi imanölla goyashayquitapis, imanölla imata rurashayquitapis. Musyaycämi nogapaj fiyupa rabyacurcushayquitapis. Nogapa conträ jatarir rabyar fiyupa ollguycashayquitapis wiyashcämi. Chaymi sengayquiman churashaj juc arguyllata. Shimiquimannami frënuta churashaj. Shamushallayquipami cutichishayquipis.» Ray Ezequiastana Isaías niran: «Rasunpa cananpaj cashanta musyanayquipaj caynömi canga: Cay watapis, watanpis gamcunaga micunquipaj quiquillan wiñacamoj micuy wayushantami. Watannin cajchönami ichanga mururcärirpis shuntanquipaj. Übasta lantarcurpis wayuyninta micunquipaj. Quëdaj caj Judá runacunaga cangapaj lanta jachanömi. Lanta sapichajnöpis mana llojshiypanami tiyaconga. Früta yörancho wayojnöpis mirangapämi. Waquenga Jerusalenchömi quëdanga. Sión lömachömi cawarcaycar quëdanga. Amatar cuyacoj cayninwanmi llapanpaj munayniyoj TAYTA DIOSGA chayno cananpaj camacächenga. «Asiria nasyunpa rayninpäga TAYTA DIOS caynömi nin: «Jerusalenmanga manami yaycongapächu. Chaymanga manami jucnayllatapis lëchanta jitangapächu. Manami pillyapaj escüduncuna aptasha yaycongapächu. Manami yaycunanpaj curral wajtancunaman allpatapis gotongapächu. Shamushallanpami cuticongapaj. Siudämanga manami yaycongapächu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Nogami cay siudäta chapäshaj. Imapitapis salbashaj sirbimajnë Davidta aunishäta yarpar, quiquëpis rispitachicushpä.» Chay nishan chacayllami TAYTA DIOSPA anjilnin chayaycur wañuycachiran Asiria suldärucuna pachacaraycajta pachac pusaj chunca pichgan waranga (185,000) runacunata. Warannin tuta waquin suldärucuna riccharcamorga tariran wañusha mashtarpaycajtana. Chaura Asiriapa raynin Senaqueribga tolduncunata shuntacurcur cuticuran Nínive siudäman. Chaypita juc junajna diosnin Nisrocpa templunman yaycuycur aduraycaran. Niycaptinmi wamrancuna Adramelecwan Sarezer yaycuycur wañuycärachiran. Wañuycacherga Ararat partiman gueshpir aywacuran. Chaypitaga papäninpa ruquin ray caran wamran Esarhadón. Chay wichan ray Ezequiasga gueshyar pasaypana caycaran. Chaymi Amozpa wamran profëta Isaiasga watucoj aywaran. Chayaycur niran: «TAYTA DIOSGA nin: ‹Gamga mananami allchacanquipänachu. Incargacuyna, tistamintucuyna› nir.» Chaura Ezequiasga tapyaman ticracurcur TAYTA DIOSTA mañacur niran: «Nogaga gamta amatarmi ruwacö TAYTA DIOS, llapan shongöwan gam munashayquino rurashäta yarpärinayquipaj.» Chayno nir llaquicushpan fiyupa wagaran. Chaymi palasyu puncu sawan pampata manaraj päsaptin TAYTA DIOSGA Isaiasta niran: «Cutiycur acrashä marcapa mandajnin ray Ezequiasta ninqui: ‹Unay famillyayqui David sirbishan TAYTA DIOSGA caynömi nin: Noga wiyashcämi mañacamashayquita. Ricashcämi wagashayquitapis. Chaymi allchacächishayqui. Cananpita quimsa junajtami aywanquipaj Templöman. Gamga cawanquipaj cananpita chunca pichga (15) wata masrämi. Jerusalén siudätawan gamtaga salbashayquipämi Asiriapa rayninpita. Davidta cuyashäta yarpärirmi cay siudätaga chapäshaj, quiquëpis rispitachicushpä.› » Chayno nircurmi Isaiasga ïgusta agarcachir lajtaparan raypa guerinta. Chaura rayga allchacäcuran. Ezequiasga Isaiasta tapuran: «¿Imanöpataj musyashaj TAYTA DIOS allchacächimänanta, cananpita quimsa junajta TAYTA DIOSPA Templunman aywanäpaj cashanta?» Niptin Isaías niran: «TAYTA DIOS aunishushayquita cumlinanpaj cashanta musyanayquipaj juc milagrutami ruranga. Tardipa ¿inti apurä päsariycunantachu u guepaman cutinantachu munanqui?» Chaura Ezequías niran: «Intiga jinami aywacun. Guepapami ichanga mana cutinchu.» Chaura profëta Isaiasga TAYTA DIOSTA mañacuran. Mañacuptin Tayta Diosna camacächiran ray Acaz intiwan örata musyacunancho ricaptin intipa llantuynin guepapa cutinanpaj. Chay wichan Baladanpa wamran Merodac-baladán Babiloniapa raynenga mayaran Ezequías fiyupa gueshyaycashanta. Chaura cachancunawan cartacunata apachiran. Garaynintapis apachiran. Cacha chayajcunata Ezequiasga cushisha jamachiran. Ima-aycantapis ricachiran. Ricachiran gorita, guellayta, cuestaj perfümincunata, fiyupa cuestaj asëtita, churaraj armancunata. Churacunan wasicho ima-aycallanpis churarajcunata ricachiran. Ushajpämi palasyuncho cajtawan mandashancho cajcunataga ricachiran juctapis mana pacaypa. Chaymi profëta Isaías aywaran ray Ezequiasman. Chayaycur tapuran: «¿Maypitataj shamusha chay runacuna? Gamtaga ¿ima nisha-cashunquitaj?» nir. Chaura Ezequías niran: «Paycunaga shamusha fiyupa caru Babilonia nasyunpitami.» Isaías yapay tapuran: «¿Imatataj ricasha palasyuyquichöga?» nir. Chaura Ezequías niran: «Paycuna ricasha llapantami cay palasyöcho caycajtaga. Churacuna wasëcho caycajtapis usha-ushajpämi ricachishcä juctapis mana cachaypa.» Chaura Ezequiasta Isaías niran: «Sumaj wiyay TAYTA DIOS nishanta: ‹Juc junajmi Babiloniaman apacongapaj cay palasyuyquipita llapan cösacunata, unay awiluyquicuna shuntashanpita canancama shuntaycashayquitapis. Chauraga caycho manami imapis quëdangapächu. Asta gampita mirajcunatapis Babilonia nasyunman apangapämi. Chaychönami capangapaj palasyucho raypa uywaynin cananpaj.› » Ray Ezequiasga cawashancama alli goyayta, pipis imatapis mana rimapänanta yarparan. Chaymi Isaiasta niran: «Imano captinpis TAYTA DIOS nishanta willamashayqui nogapäga allimi» nir. Ray Ezequiaspa waquin willapan, almiraypajcunata rurashan, yacupaj ishtanquita imano uchcuchishanpis, yacuta siudäman chayachinanpaj imano aruchishancunapis isquirbiraycan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. Ezequías wañuptin wamran Manasés jutiyojna ruquin ray caran. Manasés chunca ishcaynin (12) watayoj caycaran ray cayta gallaycur. Jerusalencho ray caran pichga chunca pichgan (55) wata. Mamanpa jutin caran Hepsiba. Ichanga TAYTA DIOSTA mana wiyacur fiyupa mana allita ruraran. Israel runacunapa ñaupanpita Dios gargushan runacuna rurashanno juchallata ruraran. Ïdulucunata aduranan puytush lömacunacho capillacunata papänin Ezequías juchuchishancunatapis yapay allchachiran. Baalta rispitar adurananpaj altarcunata rurachiran. Asera diosa-niraj ïdulutapis rurachiran Israelpa raynin Acab rurashanno. Chayno rurarmi goyllarcunatapis rispitar aduraran. Jerusalenpäga TAYTA DIOS «Tiyanämi canga» niran. Niycaptinpis TAYTA DIOSPA Templuncho ïdulucunapaj altarcunatapis rurachiran. TAYTA DIOSPA Templunpa ishcan sawannincunachöpis altarcunata rurachiran goyllarcunata adurananpaj. Ïdulucunata rispitashpan wamrancunatapis rupachiran. «Brüjucunapis espiritistacunapis cachun» niran. Payga musyacoj caytawan almacunawan parlayta yachacuran. Chayno rurashancuna TAYTA DIOSPÄGA fiyupa mana alli caran. Chayno rurarmi ray Manasesga Tayta Diosta fiyupa rabyachiran. Asera diosa-niraj ïdulutapis churaran TAYTA DIOSPA Templunman. Templupäga Davidtawan wamran Salomonta Tayta Dios nisha caran: «Jerusalentaga llapan Israel trïbucunapitami acrashcä. Chaymi Templöchöga imaycamapis tiyashaj. Rurananpaj llapan nishäcunata cumlichun, wiyacuchun. Sirbimajnë Moisés yachachishancunatapis cumlichun. Chauraga unay awiluncunata goycushä chacrapita imaypis manami yapay gargushächu Israelcunataga» nir. Chaypis paycunaga manami wiyacuranchu. Chaypa ruquin Manasesga Israelcunapa lädunpita TAYTA DIOS illgächishan runacunapitapis mas piyur juchata rurachiran. Chaymi TAYTA DIOSGA sirbejnin profëtacunawan willacachir niran: «Judäcunapa raynin Manasesga fiyupa juchatami rurasha. Amorreo nasyun runacuna rurashanpitapis mas piyur juchatami rurasha. Judá runacunatapis ïdulucunata adurachirmi mas juchayojyächisha. Israelcunapa TAYTA DIOSNIN carmi në: ‹Cananmi Jerusalenman, intëru Judämanpis tucuy-niraj mana allicunata chayachishaj. Chaymi wiyaj cajpaga rinrincunapis nanangaraj. Samaria siudäta castigashänömi, Acabpa famillyancunata castigashänömi castigashaj Jerusalentapis. Ganra lätuta mayllarcur ucpashanchïnömi Jerusalenga limyu quëdanga. Waquintaga acrashä runacunata jinanchömi cachaycushaj, chiquejcunapa munayninman entregashaj. Chaura chiquejnincunanami llapan ima-aycantapis suwapanga, guechonga. Ñaupächöga juchallatami rurasha. Paycunaga imaypis rabyachimashami Egiptupita unay caj awiluncunata jorgamushäpita-pacha.› » Judá runacunata TAYTA DIOSPA ñaupancho juchata rurachishanpa jananmanpis Manasesga juchaynaj runacunataraj wañuchiran. Yawarninpis intëru Jerusalencho mashtararan. Manasespa waquin willapan, imata rurashancunapis, juchata rurashancunapis isquirbiraycan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. Wañuptin pampaycäriran palasyun puncu Uza jutiyoj wertanman. Chaypitaga ruquin ray caran wamran Amón. Amón ray cayta gallaycur caycaran ishcay chunca ishcaynin (22) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran ishcay wata. Mamanpa jutin caran Mesulemet. Pay caran Jotba runa Hazurpa wamran. Amonpis TAYTA DIOSTA mana wiyacur papänin Manasesno fiyupa juchallata ruraran. Papänin rurashanno juchallatami ruraran. Papänin adurashan ïdulucunata rispitar aduraran. Unay caj awiluncuna adurashan TAYTA DIOSTAGA gongaycuranna. Manana rurarannachu TAYTA DIOS munashannöga. Quiquin Amonpa mandaj suldäruncunallami contran jatarir paytaga palasyullancho wañuycachiran. Chayno wañuycachiptin llapan runacunana rabyacarcärir wañuchiran ray Amonta wañuchejcunata. Nircorga ruquin ray cananpaj churaran wamran Josías jutiyojtana. Amonpa waquin willapancuna, imano rurashancunapis isquirbiraycan Judäpa raynincunapa acta libruncho. Uza jutiyoj wertacho pampacunanpaj caycaj uchcullamanmi pampaycäriran. Chaypitaga ruquin ray caran wamran Josías. Josías ray cayta gallaycur caycaran pusaj watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran quimsa chunca juc (31) wata. Mamanpa jutin caran Jedida. Paynami caran Boscat runa Adaiapa wamran. Josiasga TAYTA DIOSTA wiyacur llapantapis allita ruraran. Unay caj awilun David rurashannölla llapantapis ruraran. Chunca pusaj (18) watana Josías ray caycashancho cacharan Azaliapa wamran Mesulampa willcan acta isquirbej Safanta TAYTA DIOSPA Templunman. Niran: «Ayway cüracunapa mandajnin cüra Hilcías cajman. Runacuna TAYTA DIOSPA Templunman chayar guellay churashanta, puncuta täpajcunapis runacunapita shuntashanta llapanta juc pachallaman shuntachun. Nircorga entregachun TAYTA DIOSPA Templunta allchachejcunata. Paycunanami päganga Templuta allchajcunata. Päganga carpintërucunata, albañilcunata. Waquinnami canga gueruta, llagllasha rumicunata rantinanpaj. Chaywannami Templuta allchanga. Allchachejcunataga ama tapongachu guellay imacho ushacashantapis. Paycunaga alli limyu runacunami.» Juc junaj cüracunapa mandajnin Hilciasga acta isquirbej Safanta niran: «Laycuna isquirbiraycashan librutami tarishcä TAYTA DIOSPA Templuncho.» Willaycorga Safanta goran liguinanpaj. Safannami liguircur rayman aywar willaran: «Tayta, mandashayqui runacunaga Templucho guellay cajta ushajpämi shuntasha. Nircorga Templuta allchajcunatami entregaycusha TAYTA DIOSPA Templunta allchachir imachöpis gastananpaj.» Chaynöpis Safanga rayta willaran «Cüra Hilcías juc libruta gomasha» nir. Chay librutana Safanga rayta liguiparan. Laycunata liguipashanta wiyaycur rayga llaquicushpan röpanta rachiriran. Jinan öra Hilciasta, Safanpa wamran Ahicamta, Micaiaspa wamran Acborta, acta isquirbej Safanta, quiquin rayta yan'gaj suldärun Asaiasta niran: «Cay librucho isquirbiraycashan laycunata manami noganchïpis ni unay castanchïcunapis cäsushcanchïchu ni cumlishcanchïchu. Chaypita capaschari Tayta Dios fiyupa rabyar castigamänanchïpäna caycan. Chayta musyananchïpaj Tayta Diosta tapuycamuy» nir. Chaura Hilcías, Ahicam, Acbor, Safán, Asaías aywaran profetïsa Hulda jutiyoj warmiman. Hulda tiyaran Jerusalén siudäpa cantun mushoj baryucho. Payga caran Salumpa warmin. Salumna caran Ticvapa wamran, Harhaspana willcan. Salumga caran Templuman cüra yaycunan röpata charaj. Tapucoj chayajcunata Huldaga niran: «TAYTA DIOSGA nin: ‹Cachamushojniqui rayta ninqui: Cay partimanga tucuy-niraj mana allicunatami chayachimushaj Judäpa raynin liguishan librucho niycashanno. Nogataga gongaycamashami. Nircurnami «diosnë» nishanpa ñaupancunacho insinsutapis saumachisha. Chayno rurarmi fiyupa rabyachimasha. Chaypitami cay particho tiyajcunapaj fiyupa rabyacurcushcä. Rabyashäga manami päsacangachu. Nogata tapucamänanpaj cachamushoj rayta willanqui. Noga në: Librucho niycashanta wiyar yarpachacushayquita, llaquicushayquita, caycho tiyajcunapaj, cay partipaj illgächisha cananpaj, mana allicho cananpaj niycashäta wiyar nogaman yäracamushayquita, röpayquita rachirishayquita ricashcämi. Ricaycaptë wagashayquitapis wiyashcämi. Chaypitami alli wañuypa wañunquipaj unay caj awiluyquicunawan tincoj aywacur. Gamga wañunquipaj cay partiman fiyupa mana allicunata chayachimunäpaj caycajtapis manaraj ricallarnami.› » Ray cachashancunaga cuticuran imano nishantapis rayta willananpaj. Chaura rayga shuntachiran Judächo caycaj llapan auquincunata, Jerusalencho cajcunatapis raywan parlananpaj. Chaypitaga ray, intëru Judächo tiyajcunapis, Jerusalencho tiyajcunapis, cüracunapis, Diospa profëtancunapis, llapan runa mas tacshanninpita auquincama shuntacaran TAYTA DIOSPA Templunman. Chaychöna rayga sinchipa liguiparan Templucho tarishan libruta. Chay libruchöga isquirbiraycaran TAYTA DIOSWAN conträtuta rurar parlacushanmi. Rayga pilancupa ñaupancho ichiraycaran. Chaychömi TAYTA DIOSPA ñaupancho auniran mana cachaypa llapanta cumlinanpaj, llapan mandamintuncunata, rurananpaj nishancunata, laynincunata, conträtuta rurar parlacushan librucho niycashanta cumlinanpaj. Llapan runacunapis raywan iwal auniran. Chaypita rayga cüracunapa mandajnin Hilciasta, paypa guepanman cajta, puncu täpajcunata niran TAYTA DIOSPA Templunpita Baal dios-niraj ïduluta, Asera diosa-niraj ïduluta rispitar adurananpaj cajcunata, goyllarcunata rispitar aduranan cajcunatapis jorgunanpaj. Nircur Jerusalenpita Cedrón jircaman apaycur rupachiran. Uchpantana apachiran Betelman. Nircorga garguran Judäpa ñaupa caj raynincuna churashan cüracunata. Chaycunaga caran Judäpa siudänincunacho caycaj altunnin jircacunacho, Jerusalenpa läduncunachöpis ïdulucunapaj insinsuta saumachej cüracunami. Garguran Baalpaj, intipaj, quillapaj, goyllarcunapaj insinsuta saumachej cüracunatapis. Asera diosa-niraj ïdulu TAYTA DIOSPA Templuncho caycajtapis Jerusalenpita juc-läman jitariran. Cedrón ragra yacu aywajman apaycur rupachiran uchpayänanyaj. Uchpantana goturiran wacchacuna y pobrinnin runacuna pampacunan uchcuman. Chayno juchuchiran ïdulucunata adurar ollgu-pura warmiwanno cacunan wasitapis. Chay cuartucunaga caycaran TAYTA DIOSPA Templuncho. Chay cuartucunachöga warmicuna awaj Asera diosa-niraj ïdulupämi. Intëru Judá siudäcunapitami cüracunata gayachiran. Ushajpämi puytush lömacunacho caj capillancunata rurashantapis juchuchiran Geba partipita gallaycur Beersebacama. Chaycunachömi cüracuna insinsuta saumachej. Juchurgärachiran siudäpa gobernadornin Josuëpa puncuncho cabra-niraj dyablucunapaj rurashan altartapis. Chay altarga caycaran siudäman yaycurina ichoj caj-läducho. Altunnin jircacunacho aroj cürancunaga manami aywajchu TAYTA DIOSPA altarnin Jerusalencho caycajman. Ichanga cüra-masincunawan lebadüraynaj tantata micoj. Pipis wamrancunata ollguta ni warmitapis Moloc diospaj sacrifisyuta manana rupachinanpaj Josiasga illgächiran Ben-Hinom guechwa pampa Tofetcho caycaj altarcunatapis. Judäpa ñaupa caj raynincuna intipaj goycushan cawallucunatapis illgächiran. Chaycunaga caycaran TAYTA DIOSPA Templunman yaycurina ñaupanchömi täpacoj Natán-melecpa despächun ñaupancho. Intipaj carrëtata rurashantapis rupachiran. Illgächiran Acazpa jatun cuartun janancho Judäpa raynincuna rurashan altarcunatapis. Illgächiran TAYTA DIOSPA Templunpa sawannin puncucunacho Manasés rurachishan altarcunatapis. Chaycunataga agullaran. Nircur jitarachiran Cedrón ragraman. Jerusalenpa chimpan Olivos lömacho ïduluta adurajcuna rurashan altarcunatapis ray Josiasga illgächiran. Chaycunataga rurachisha caran Israelpa raynin Salomonmi Sidón runacunapa Astoret jutiyoj diosanpaj. Altarcunataga rurachisha caran Moab runacunapa diosnin Quemospaj, Amón runacunapa melanaypaj diosnin Milcompaj. Agullaran rispitashan wanca rumicunata, Asera diosa-niraj ïdulucunata. Nircur chaycuna cashanmanga wañusha runacunapa tulluntami goturan ganrana cananpaj. Juchuchiran Betelcho caycaj altarta, ïdulucunata rispitajcuna rurashan capillatapis. Chaycunataga rurachisha caran Nabatpa wamran Jeroboammi Israelcunata juchata rurachishpan. Josiasga allpaman ticrananyaj agullarcurmi rupaycachiran. Rupaycachiran Asera diosa-niraj ïdulutapis. Josías cutiycashancho ricaran quiquin puytush lömacho runacuna pampacushan uchcucunata. Chaura chaycho caycaj tullucunata jorgachiran. Nircorga manacajman altarta churashpan quiquin altarcho rupachiran. Chayno ruraptinmi TAYTA DIOS willacachishan cumliran. Nircorga tapuran: «Tagaycho caycämöga ¿pipa mïchuntaj?» nir. Chayno tapuptin niran: «Judäpita shamoj willacoj profëtami chaycho pamparaycan. Chay profëtami unay willacuran altar janancho tullucunata rupachinayquipaj cashanta.» Chaura Josías niran: «Chayga jina cacuchun. Ama pipis yatapächunchu tulluncunatapis.» Chaynöpami chay wañoj profëtapa tulluncunataga mana yataparanchu. Mana yataparanchu Samariapita caj willacojpa tulluntapis. Chaynömi ïduluta rispitajcuna Samariacho rurachishan puytush lömacunacho caj capillacunata, Israelpa raynincuna Tayta Diosta rabyachir rurachishancunatapis Josiasga ushajpaj juchuchiran Betelcho rurashanno. Nircur ïduluta adurajcuna rurachishan puytush lömacunacho caj capillacunacho cüracuna caycajtapis altarcuna jananman apaycur cuchur wañuchiran. Chaycunapa jananman wañusha runacunapa tulluncunata churarcur rupachiran. Nircur Jerusalenman cuticuran. Rayga llapan runacunata niran Conträtu librucho niycashanno TAYTA DIOSTA rispitar Pascua fistata rurananpaj. Manami imaypis rurasharächu caran Pascua fistata Josías rurachishannöga. Israelcunata juezcuna mandashanpita-pacha, Israelcho Judächo raycuna cashan wichanpis chaynöga manami ruraranchu. TAYTA DIOSTA rispitashpan Pascua fistataga ruraran Josías chunca pusaj (18) watana ray caycaptinmi. Josiasga illgächiran llapan brüjucunata, musyacojcunata, runacunapa wasi ïduluncunata, waquin ïdulucunatapis. Judächo, Jerusalencho imatapis manacajcunata rispitar adurar charashantaga illgächiran. Chaycunata ruraran TAYTA DIOSPA Templuncho Hilcías tarishan librucho imano rurananpäpis niycashannömi. Unay caj raycunapis guepanman caj raycunapis manami caranchu Josiasnöga. Josiasga llapan shongunpami, llapan callpanwanmi, almantinmi Moisespa laynincho niycashanno TAYTA DIOSTA wiyacuran. Chayno cumliycaptinpis TAYTA DIOSGA jinallarämi Judá runacunapaj rabyasha caycaran. Manasés fiyupa juchacunata rurar rabyachishanpitami rabyasha caycaran. TAYTA DIOSGA nisha caran: «Israelcunata gargushänömi Judá runacunatapis ñaupäpita gargushaj. Jerusalén siudätapis acrashä caycaptin cachaycushämi. Tiyanä Templutapis cachaycushänami.» Josiaspa waquin willapan, imata rurashancunapis waquin cäga isquirbiraycan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. Chay wichan Egipto nasyunpa raynin faraón Necao aywaran Éufrates mayu cajman Asiriapa rayninwan tincoj. Chayman aywaycaptin ray Josiasga ichipar pillyananpaj aywaran. Meguiducho ray Necaoga Josiasta wañuycachiran. Mandaj suldäruncunana wañushata carrëtanman jitarcur Meguidupita aparan Jerusalenman. Chaychöna pampaycäriran pampacunanpaj uchcu caycajman. Chaura runacunaga Josiaspa ruquin ray cananpaj wamran Joacaz jutiyojtana churaran. Joacazga ray cayta gallaycur caycaran ishcay chunca quimsawan (23) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran quimsa quillalla. Mamanpa jutin caran Hamutal. Pay caran Libna runa Jeremiaspa wamran. TAYTA DIOSTA mana wiyacur llapanta fiyupa mana allita ruraran. Unay caj awiluncunanöna ruraran. Ray Joacaztaga Jerusalencho manana ray cananpaj faraón Necao prësu charararan Hamat probinsyacho caycaj Ribla siudächo. Nircorga Judá runacunata impuestuta pägachiran quimsa waranga quimsa pachacnin (3,300) quïlu guellayta, quimsa chunca quimsawan (33) quïlu gorita. Nircur faraón Necaoga Jerusalencho Josiaspa ruquin ray cananpaj churaran Josiaspa wamran Eliaquimta. Jutinta rucachir «Joacim» niran. Joacaztaga prësu apacuran Egiptuman. Chaychönami wañuran. Joacimnami guellaytawan gorita impuestuta entregaran faraón aycatapis nishanno. Chayta pägananpäga nasyuncho tiyaj runacunata purätata churachiran. Runacunaga cada ünun churaran guellaytapis goritapis faraón «pägamanqui» nishanman aypächinanpaj. Joacimga ray cayta gallaycur caycaran ishcay chunca pichgan (25) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran chunca juc (11) wata. Mamanpa jutin caran Zebuda. Pay caran Ruma runa Pedaiaspa wamran. Joacimga TAYTA DIOSTA mana wiyacur mana allita ruraran unay caj awiluncunano. Joacim Judächo ray caycashan wichan Babiloniapa raynin Nabucodonosor Judäman yaycuran. Chaura Joacimga chay raypa munaynincho quimsa wata caran. Munaynincho caycashanpita contran jataricurcuran. Ichanga Joacimman TAYTA DIOS cacharan röpa-röpa asaltanticunata. Asaltanticunaga aywaran Caldeapita, Siriapita, Moabpita, Amonpita. Paycunatami Tayta Dios cacharan Judäta illgächinanpaj TAYTA DIOSPA profëtancuna willacushan cumlinanpaj. Chaynöga camacächiran Judäpita llapan runata TAYTA DIOS jitarinanpaj. Tayta Dios jitariran Manasés tucuy juchata rurashanpitami. Manasesga juchaynaj runacunatami wañuchiran. Yawarninpis intëru Jerusalencho mashtararan. Chaypitami TAYTA DIOSGA manana perdunayta munarannachu. Joacimpa waquin willapancuna imata rurashancunapis isquirbiraycan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. Joacim wañuptin ruquin ray caran wamran Joaquín jutiyojna. Chaypita-pacha Egiptupa raynenga nasyunninpita manana llojshirannachu. Babiloniapa rayninna guechuran Egiptupa munaynincho caycaj nasyuncunataga Egiptucho yacu aywaj ragrapita Éufrates mayucama. Joaquinga ray cayta gallaycur caycaran chunca pusajnin (18) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran quimsa quilla. Mamanpa jutin caran Nehusta. Paynami caran jinan Jerusalén runa Elnatanpa wamran. Joaquinga TAYTA DIOSTA mana wiyacur fiyupa juchata ruraran papänin rurashanno. Chay wichan Babiloniapa raynin Nabucodonosorpa suldäruncuna Jerusalenman chayaran. Nircur magananpaj curalacaycäriran. Siudäman yaycunanpaj curalarpaycaptin Nabucodonosor chayaran. Chaura Judäpa raynin Joaquinga mamanwan, llapan suldäruncunawan, mandäshejnincunawan, tantiyachejnincunawan Babiloniapa raynintaga «maquiquichöna cashaj» niran. Chaura paycunata prësu chariran. Chay öra Nabucodonosorga pusaj watana ray caycaran. Nircurna Nabucodonosorga jorguran TAYTA DIOSPA Templuncho, palasyucho caycajcunatapis bälej cajcunataga llapanta. TAYTA DIOS willacachishannöllami Israelpa raynin Salomón goripita TAYTA DIOSPA Templuncho cananpaj rurachishancunatapis paquergäriran. Jerusalén siudächo tiyajcunataga prësu apacuran llapan mandajcunata, mas allinnin suldärucunata, ima ruraytapis yachajcunata, fyërru tacajcunata. Llapantaga chunca warangata (10,000) prësu aparan. Judächöga quëdaran pasaypa pobrinnin cajcunallana. Nabucodonosorga prësu apacuran Joaquinta warmincunatawan, Joaquinpa mamanta, llapan suldäruncunata, Judächo imapäpis mas munayniyoj runacunata. Jerusalenpitaga prësu aparan Babiloniaman. Babiloniapa raynenga pillyapaj caj runacunata prësu aparan ganchis warangata (7,000). Imatapis ruray yachajcunatawan fyërru tacajcunatana aparan warangata (1,000). Mana manchacuypa pillyay yachajcunatapis prësu apacuran. Babiloniapa raynenga Joaquinpa ruquin tiyun Matanías jutiyojtana Jerusalencho ray cananpaj churaran. Jutinta rucachir «Sedequías» nirna jutichaparan. Ray cayta gallaycushan öra Sedequiasga ishcay chunca juc (21) watayojna caycaran. Jerusalencho ray caran chunca juc (11) wata. Mamanpa jutin caran Hamutal. Payga caran Libna runa Jeremiaspa wamran. Sedequiasga TAYTA DIOSTA mana wiyacur mana allitami ruraran. Llapan rurashancuna caran Joacim rurashannömi. Chaypitami TAYTA DIOSGA fiyupa rabyacurcuran Jerusalén runacunapäwan Judá runacunapaj. Ñaupanpitapis juc-lämanna jitariran. Chaypitana Sedequiasga Babiloniapa rayninpa contran jatariran. Sedequías isgun wata isgun quilla chunca junajninna ray caycaptin ray Nabucodonosorga llapan suldäruncunawan Jerusalenman aywaran. Jerusalenpa chimpanman pachacuran. Intëru curral wajtanpa allpata goturan siudä ruriman yaycunanpaj. Siudätaga curalarpaycaran Sedequías chunca juc (11) wata ray canancama. Chay watacho chuscu quillaman isgun junaj gallarcojchöga siudächo fiyupana yargay caran. Runacuna micunanpaj manana imapis carannachu. Babilonia suldärucuna marcata chaparaj pergata uchcuyta gallaycuran. Chayta musyarmi Jerusalencho tiyaj suldärucunaga chacaypa gueshpir aywacuran. Junajpa gueshpinanpa ruquinmi chacaypa chayno gueshpiran Babilonia suldärucuna marcata intërupa chaparaycaptin. Gueshpirmi raypa wertanpa päsar yarguran ishcan-läpa perga caycashan puncupa. Chaypitana Jordán pampapa aywaj nänipa aywacuran. Caldea suldärucunaga Sedequiaspa guepanta gatir aywar Jericó pampacho tariparan. Chaura Sedequiaspa suldäruncunaga japallantana cachaycur machip-machir gueshpir aywacuran. Ray Sedequiastanami prësu chariycur Babilonia nasyunpa raynin Nabucodonosorman aparan. Ray Nabucodonosorga Ribla siudächömi caycaran. Chaura rayga Sedequiasta imano rurananpäpis niran. Chaymi quiquin Sedequías ricaycaptin wamrancunata cuchuypa wañuchichiran. Quiquin Sedequiaspatana ñawincunata jorgachiran. Nircur cadinawan watarcachir Babiloniaman prësu apachiran. Babiloniapa raynin Nabucodonosor chunca isgun wata (19) pichga quillaman aywajcho ganchis junajninna ray caycaptin Jerusalenman chayaran Nabuzaradán. Payga caran mas mandaj suldärunmi, palasyucho caj suldärucunapapis mandajninmi. Chayaycur rupaycachiran Templuta, palasyuta, siudächo caycaj wasicunata, mas rispitädu runacunapa wasincunata. Caldea suldäru yan'gaycajcunaga Jerusalenpa curralnincunata ushajpaj juchurgärachiran. Nircur Nabuzaradanga Babiloniaman prësu aparan Jerusalencho quëdajcunata, Babiloniapa rayninman guellicojcunatapis, waquin cumun runacunatapis. Jinanchöga cachaycuran pobrinnincunallatana chacracunata aruycänanpaj, übascunata uryaycänanpaj. Caldea suldärucunaga Templucho runsipita caycajcunata ushajpaj paquir-usharan: pilancucunata, imatapis jamachinanpaj caycajcunata, yacu churacuna jatuncaray paylatapis. Nircur llapan runsita Babiloniaman apacuran. Chayno apacuran uchpa jorgucunata, pälacunata, achquipa llipta jorgunan tacsha alicäticunata, wishllacunata, Templucho runsipita ima-aycapis cajtaga llapanta. Mandaj comandantiga apacuran goripitawan guellaypita imapis cajcunata: Insinsu saumachicunata, tasuncunata. Ishcay pilancu ichirajta, jatuncaray yacu churacuna paylata, imatapis Templucho jamachinanpaj ray Salomón runsipita rurachishancunata apacushanga aypallami caran. Pësaytapis manami atiparanchu. Pilancucunaga cada-ünun caran pusaj metru altu. Puntancho rinrin cuyayllapaj caycaran runsipita. Ishcay metrupita masmi caran. Jananpana intëru cantunpa tumarej caycaran runsipita mälla-niraj awasha. Mällapita warcuränanpäna runsipita früta-nirajcunata rurarcur churapasha caran. Ishcan pilancu caran chay-nirajlla. Comandantiga prësu chariran mandaj cüra Seraiasta, guepanman caj cüra Sofoniasta, Templu puncuta täpajcunatapis quimsajta. Chariran röpa-röpa suldärucunapa mandajninta, raypa sirbejnin runacunata pichgajta, surtiyädu charej mandaj suldäruta, mas rispitädu runacunatapis sojta chuncata. Nabuzaradanga chay runacunata prësu aparan Babiloniapa raynin Hamat parti Riblacho caycajman. Chaychöna Babiloniapa raynenga chayachishan runacunata wañuchichiran. Chaynömi Judá runacunataga nasyunpita ushajpaj prësu aparan. Babiloniapa raynin Nabucodonosorga Judächo quëdaj runacunapa mandajnin cananpaj churaran Gedaliasta. Gedaliasga caran Ahicampa wamran, Safanpa willcan. Chayta musyaycärir Judächo caycaj mandaj suldärucunawan waquin mandaj runacuna aywaran Mizpaman Gedaliaswan parlaj. Aywajcuna caran: Netaniaspa wamran Ismael, Careapa wamran Johanán, Netofa runa Tanhumetpa wamran Searías, Maaca runapa wamran Jaazanías. Achcaj runacuna yan'garan marcanpita-cama aywaj runacunataga. Gedaliasga mandaj suldärucunatawan llapan runacunatami jurar niran: «Caldea suldärucunata ama manchacuychu. Babiloniapa raynin nishanta llapanta ruray. Chauraga allillanami tiyacunquipaj.» Chaypita ganchis quillataga Ismael cutiran. Payga caran Netaniaspa wamran, Elisamapa willcan. Ismaelga Judá famillyapita mirar aywajpa lijïtimu caj famillyanmi caran. Ismael chayaran chuncaj runacunawan. Paycunami wañuycärachiran Gedaliasta, Judá runacunata, Caldea runacunata Mizpacho caycajcunataga llapanta. Wañuycachiptin llapan runacuna Caldea runacunata manchacushpan Egiptuman gueshpir aywacuran. Gueshpir aywacuran jatunpis, tacshapis, mandaj suldärucunapis. Judäpa raynin Joaquinta Babiloniaman prësu apashan quimsa chunca ganchisnin (37) watatana ushaycaptin chunca ishcay (12) quilla ishcay chunca ganchisnin (27) junajnincho Babiloniacho ray cayta gallaycuran Evil-merodac jutiyojna. Payga Joaquinta cuyaparan. Chaymi carsilpita jorgachiran. Joaquintaga alli ricashpan Babiloniacho paywan caycaj raycunata mandananpaj churaran. Chaura Joaquinga carsilcho jatirashan röpanta rucacuran. Cawashancamaga raywan iwalna micuran. Joaquintaga cawashancama Babiloniapa rayninmi listucho uywaran. Rimëruga caran Adán, Adanpa wamran Set, Setpa wamran Enós, Enospa wamran Cainán, Cainanpa wamran Mahalaleel, Mahalaleelpa wamran Jared, Jaredpa wamran Enoc, Enocpa wamran Matusalén, Matusalenpa wamran Lamec, Lamecpa wamran Noé. Noëpa wamrancuna caran: Sem, Cam, Jafet. Jafetpa wamrancuna caran: Gomer, Magog, Madai, Javán, Tubal, Mesec, Tiras. Gomerpa wamrancuna caran: Askenaz, Rifat, Togarma. Javanpa wamrancuna caran: Elisa, Tarsis, Quitim, Rodanim. Campa wamrancuna caran: Cus, Mizraim, Fut, Canaán. Cuspa wamrancuna caran: Seba, Havila, Sabta, Raama, Sabteca. Raamapa wamrancuna caran: Sebawan Dedán. Nimrodpis caran Cuspa wamranmi. Nimrod pillyay yachaj captinmi cay pachachöga llapan runa paypaj parlaj. Mizraimpita mirajcunami: Lud castacuna, Anam castacuna, Lehab castacuna, Naftuh castacuna, Patrus castacuna, Casluhit castacuna, Caftor castacuna. Chaycunapita mirajnami caycan Filistea runacuna. Canaán caran Sidonpa papänin. Paymi caran guechpa wamran. Jucaj wamrannami caran Het. Canaanpita mirajcunanami caycan Jebús runacuna, Amorreo runacuna, Gerges runacuna, Hev runacuna, Araz runacuna, Sin runacuna, Arvad runacuna, Zemar runacuna, Hamat runacuna. Sempa wamrancuna caran: Elam, Asur, Arfaxad, Lud, Aram. Arampa wamrancuna caran: Uz, Hul, Geter, Mas. Arfaxad caran Salapa papänin. Salanami caran Heberpa papänin. Heberpa wamrancuna caran ishcay. Guechpanpa jutinta churaparan «Peleg» nir chay wichan llapan runacuna cay pachacho raquicashanpita. Pelegpa wauguinpa jutinna caran Joctán. Joctanpa wamrancuna caran: Almodad, Selef, Hazar-mavet, Jera, Adoram, Uzal, Dicla, Obal, Abimael, Seba, Ofir, Havila, Jobab. Paycunaga llapan caran Joctanpa wamran. Sempa wamran Arfaxad, Arfaxadpa wamran Sala, Salapa wamran Heber, Heberpa wamran Peleg, Pelegpa wamran Reu, Reupa wamran Serug, Serugpa wamran Nacor, Nacorpa wamran Taré, Tarëpa wamran Abram. Paypa jutinnami Abraham. Abrahampa wamrancuna caran: Isaacwan Ismael. Ismaelpa guechpa caj wamranpa jutin caran: Nebaiot, chaypa shullcan Cedar, Abdeel, Mibsam, Misma, Duma, Massa, Hadad, Temá, Jetur, Nafis, Cedema. Chaycunami caran Abrahampa chïnan Ceturacho caj wamrancuna caran: Zimram, Jocsán, Medán, Madián, Isbac, Shúa. Jocsanpa wamrancuna caran Sebawan Dedán. Madianpa wamrancuna caran: Efa, Efer, Hanoc, Abida, Elda. Paycuna llapan caran Cetura castalla. Abraham caran Isaacpa papänin. Isaacpa wamrancuna caran: Esaüwan Israel. Esaüpa wamrancuna caran: Elifaz, Reuel, Jeús, Jaalam, y Coré. Elifazpa wamrancuna caran: Temán, Omar, Zefo, Gatam, Cenaz, Timna, Amalec. Reuelpa wamrancuna caran: Nahat, Zera, Sama, Miza. Seirpa wamrancuna caran: Lotán, Sobal, Zibeón, Aná, Disón, Ezer, Disán. Lotanpa wamrancuna caran: Horiwan Hemam. Timna caran Lotanpa pañin. Sobalpa wamrancuna caran: Alván, Manahat, Ebal, Sefo, Onam. Zibeonpa wamrancuna caran: Ajawan Aná. Anämi caran Disonpa papänin. Disonpa wamrancuna caran: Hemdán, Esbán, Itrán, Querán. Ezerpa wamrancuna caran: Bilhán, Zaaván, Jaacán. Disanpa wamrancuna caran: Uzwan Arán. Israelcunapa raynincuna manaraj captin Edompaga cashana raynincuna. Raynincuna caran: Beorpa wamran Bela. Bela tiyanan siudäga caran Dinaba. Bela wañuptin ruquin ray caran Zerapa wamran Jobab. Jobabga caran Bosra marcapita. Jobab wañuptin ruquin ray caran Husam. Husam caran Temán partipita. Husam wañuptin ray caran Bedadpa wamran Hadad. Paymi Moabpa chacrancho pillyashpan Madián runacunata binsiran. Hadad tiyanan siudäpa jutin caran Avit. Hadad wañuptin ruquin ray caran Samla. Payga caran Masreca marcapita. Samla wañuptin ruquin ray caran Saúl. Pay caran Rehobot marcapita. Chay marcaga caycan mayu läduncho. Saúl wañuptin ruquin ray caran Baal-hanán. Payga caran Acborpa wamran. Baal-hanán wañuptin ruquin ray caran Hadad. Paypa tiyanan caran Pau siudä. Hadadpa warmin caran Matredpa wamran Mehetabel. Payga caran Mezaabpa willcan. Hadad wañushanpita guepanmanga Edompa mandajnincuna caran: Timna, Alva, Jetet, Aholibama, Ela, Pinón, Cenaz, Temán, Mibzar, Magdiel, Iram. Chayno jutiyojcunami Edom nasyuncho mandaran. Israelpa wamrancuna caran: Rubén, Simeón, Leví, Judá, Isacar, Zabulón, Dan, José, Benjamín, Neftalí, Gad, Aser. Judäpa wamrancuna caran: Er, Onán, Sela. Chay quimsan wamrancunapa maman caran Cananea warmi. Chay warmipa papäninpa jutin caran Shúa. Judäpa mayur caj wamran Erga amatar fiyu caran. Chaymi TAYTA DIOS camacächiran wañunanpaj. Llumchuynin Tamarcho Judäpa wamran caran millish: Fareswan Zera. Chaura Judäpa wamran llapanga caran pichga. Farespa wamrancuna caran: Hezronwan Hamul. Zerapa wamrancuna caran: Zimri, Etán, Hemán, Calcol, Darda. Llapanga caran pichga. Carmipa wamran caran Acar. Paymi fiyupa mana alli llaquicuyman churaran Israelcunata. Ushajpaj illgächinanpaj Tayta Dios nishanta quiquinpaj charicurcuran. Etanpa wamran caran Azarías. Hezronpa wamrancuna caran: Jerameel, Ram, Quelubai. Ramga caran Aminadabpa papänin. Aminadab caran Naasonpa papänin. Paynami caran Judá castapa mandajnin. Naasón caran Salmapa papänin. Salma caran Boozpa papänin. Booz caran Obedpa papänin. Obed caran Isaïpa papänin. Isaïpa guechpa wamran caran: Eliab, shullcanna Abinadab, Simea, Natanael, Radai, Ozem. Ñuñushna caran David. Llapanga ollgu wamrancuna caran ganchis. Paycunapa pañin caran Sarviawan Abigail. Sarviapa wawan caran quimsa: Abisai, Joab, Asael. Abigailpa wamran caran Amasa japallan. Paypa papänin caran Jeter. Pay caran Ismael famillya. Hezronpa wamran Calebpa warmin caran Azuba. Paycho wamran caran Jeriot. Chaypita caj wamrancuna caran: Jezer, Sobab, Ardón. Azuba wañuptin Calebga yaparan Efrata jutiyoj warmiwan. Chay warmincho caran wamran Hur. Hurpa wamran caran Uri. Uripa wamranna caran Bezaleel. Hezrón sojta chunca (60) watayoj caycashancho majachacaran Maquirpa wamranwan. Maquirga caran Galaadpa papänin. Chay warmincho Hezronpa wamran caran Segub. Segubna caran Jairpa papänin. Paypa ishcay chunca quimsa (23) siudänincuna caran Galaad particho. Ichanga Jair famillya tiyaycashan siudäcunata guechuran Gesurwan Aram. Kenat famillya tiyaycashantapis intëru jircantinta wasincunatawan guechuran. Llapantaga guechuran sojta chunca siudäcunata. Chay siudäcunacho tiyajcunaga caran Galaadpa papänin Maquirpita mirajcunallami. Caleb-Efratacho Hezrón wañushanpita warmin Abías gueshyacuran Asurta. Asurna caran Tecoapa papänin. Hezronpa guechpa wamran Jerameelpa wamran caran: Ram, Buna, Orén, Ozem, Ahías. Jerameelpa jucaj warminpa jutin caran Atara. Paycho wamran caran Onam. Jerameelpa guechpan Rampa wamran caran: Maaz, Jamín, Equer. Onampa wamrancuna caran: Samaiwan Jada. Samaipa wamrancuna caran: Nadabwan Abisur. Abisurpa warmin caran Abihail. Paynami maman caran Ahbanpawan Molidpa. Nadabpa wamrancuna caran: Seledwan Apaim. Seledga wamranpis manaraj captin wañucuran. Apaim caran Isipa papänin. Isi caran Sesanpa papänin. Sesán caran Ahlaipa papänin. Samaipa wauguin Jadapa wamrancuna caran: Jeter, Jonatán. Jeterga wañuran manaraj wamran captin. Jonatanpa wamrancuna caran: Peletwan Zaza. Chaycunami caran Jerameelpita mirajcuna. Sesanpaga ollgu wamrancuna mana caranchu. Warmilla wamrancuna caran. Ichanga Sesanpa uywaynin caran Egipto runa Jarha. Chay uywaynin runawanmi juc wamranta majacharan. Chaura chaypanami wamran caran ollgu. Jutin caran Atai. Atai caran Natanpa papänin. Natán caran Zabadpa papänin. Zabad caran Eflalpa papänin. Eflal caran Obedpa papänin. Obed caran Jehüpa papänin. Jehú caran Azariaspa papänin. Azarías caran Helespa papänin. Heles caran Elasapa papänin. Elasa caran Sismaipa papänin. Sismai caran Salumpa papänin. Salum caran Jecamiaspa papänin. Jecamiasna caran Elisamapa papänin. Jerameelpa wauguin Calebpa guechpan caran Mesá. Paymi caran Zifpa papänin. Mesäpa shullcanna caran Maresa. Paynami caran Hebronpa papänin. Hebronpa wamrancuna caran: Coré, Tapúa, Requem, Sema. Sema caran Rahampa papänin. Raham caran Jorcoampa papänin. Requemna caran Samaipa papänin. Samai caran Maonpa papänin. Maón caran Bet-surpa papänin. Calebpa chïnan caran Efa. Paymi maman caran: Haranpa, Mosapa, Gazezpa. Haranmi caran Gazezpa papänin. Jahdaipa wamrancuna caran: Regem, Jotam, Gesán, Pelet, Efa, Saaf. Calebpa jucaj chïnanpa jutin caran Maaca. Paymi maman caran: Seberpa Tirhanapa. Maacami maman caran Saafpawan Sevapa. Saafpa wamran caran Madmana. Sevapa wamrancuna caran: Macbena, Gibea. Calebpaga Acsa japallan caran warmi wamran. Chaycunami caran Calebpita mirajcuna. Calebpa warmin Efratacho yurej guechpa wamran Hur. Hurpa wamrancuna caran: Quiriat-jearimta jatarachej Sobal, Belenta jatarachej Salma, Bet-gaderta jatarachej Haref. Sobalpa wamrancuna caran: Reaía. Pay castami caran pullan Manahet runacunaga. Quiriat-jearim runacuna caran: Itri castacuna, Fut castacuna, Sumat castacuna, Misraí castacuna. Chaypita mirajcunallami caycan Zora castacunawan Estaol castacuna. Salmapa wamrancuna caran: Belén, Netofa castacuna, Atrot-bet-joab, pullan caj Manahet castacuna, Zoraí castacuna. Jabescho tiyaj yachajcuna caran Tirat castacuna, Simeat castacuna, Sucat castacuna. Paycunami caran Queni runacuna. Paycunaga caran Bet-recabpa papänin Hamatpita mirajmi. Davidpa wamrancuna Hebroncho yurej caran: Guechpan Amnón caran Jezreel warmi Ahinoampa wawan. Chaypita caran Daniel. Payga caran Carmel warmi Abigailpa wawan. Chaypita caran Absalón. Pay caran Maacapa wawan. Maacaga caran Gesur nasyunpa raynin Talmaipa wamran. Chaypita caran Adonías. Pay caran Haguitpa wawan. Chaypita caran Sefatías. Pay caran Abitalpa wawan. Chaypita caran Itream. Payga caran Eglapa wawan. Chay warmipis caran Davidpa warminmi. Chay sojta wamrancuna Davidpaga yuriran Hebroncho tiyaycaptin. Hebroncho ray caran ganchis wata sojta quillan. Chaypita Jerusalenchönami ray caran quimsa chunca quimsan (33) wata. Jerusalenchönami yapay chuscu wamrancuna yuriran. Yuriran Simea, Sobab, Natán, Salomón. Paycunaga caran Amielpa wamran Betsabëpa wawallan. Davidpaga maspis isgunraj wamrancuna caran. Paycunapa jutin caran: Ibhar, Elisama, Elifelet, Noga, Nefeg, Jafía, Elisama, Eliada, Elifelet. Paycunami caran Davidpa wamrancuna. Chïnancunacho caj wamrancunataga mana yuparanchu. Davidpa warmi wamran Tamar jutiyojpis caran. Salomonpita mirajcuna gatiypa cayno caran: Salomonpa wamran Roboam, Roboampa wamran Abías, Abiaspa wamran Asa, Asapa wamran Josafat, Josafatpa wamran Joram, Jorampa wamran Ocozías, Ocoziaspa wamran Joás, Joaspa wamran Amasías, Amasiaspa wamran Azarías, Azariaspa wamran Jotam, Jotampa wamran Acaz, Acazpa wamran Ezequías, Ezequiaspa wamran Manasés, Manasespa wamran Amón, Amonpa wamran Josías. *** *** *** *** Josiaspa wamrancuna caran: Guechpa caj Johanán, jananman Joacim, jananman Sedequías, jananman Salum. Joacimpa wamrancuna caran: Jeconiaswan Sedequías. Prësu aywaj Jeconiaspa wamrancuna caran: Guechpa caj Salatiel, chaypita Malquiram, Pedaías, Senazar, Jecamías, Hosama, Nedabías. Pedaiaspa wamrancuna caran: Zorobabelwan Simei. Zorobabelpa wamrancuna caran: Mesulamwan Hananías. Paycunapa pañin caran Selomit. Chaypitapis Zorobabelpaga yapay pichgaraj wamrancuna caran: Hasuba, Ohel, Berequías, Hasadías, Jusab-hesed. Hananiaspa wamrancuna caran: Pelatiaswan Jesaías. Jesaiaspita miraj wamrancuna gatiypa caran: Jesaiaspa wamran Refaías, Refaiaspa wamran Arnán, Arnanpa wamran Abdías, Abdiaspa wamran Secanías. Secaniaspa wamrancuna caran: Semaías, Hatús, Igal, Barías, Nearías, Safat. Llapanga Secaniaspa wamrancuna caran sojta. Neariaspa wamrancuna caran quimsa: Elioenai, Ezequías, Azricam. Elioenaipa wamrancuna caran ganchis: Hodavías, Eliasib, Pelaías, Acub, Johanán, Dalaías, Anani. Judäpita mirajcuna caran: Fares, Hezrón, Carmi, Hur, Sobal. Sobalpa wamran Reaiapa wamranna caran Jahat. Jahat caran Ahumaipawan Lahadpa papänin. Paycunapitami miraran Zorat famillyacuna. Etampa wamrancuna caran Jezreel, Isma, Idbas. Paycunapa pañin caran Haze-lelponi. Etampa wamrancuna caran Penuelwan Ezer. Penuelpa wamranmi caran Gedor. Ezerpa wamranmi caran Husa. Llapan paycuna caran Hurpita aywarajcunami. Hurga Efratapa guechpa wamranmi caran. Efratami caran Belenpa taytan. Tecoa marcata mijurachej Asurpaga caran ishcay warmin: Helawan Naara. Naarapa wawancuna caran: Ahuzam, Hefer, Temeni, Ahastari. Helapa wawancuna caran: Zeret, Jezoar, Etnán. Cos caran Anubpawan Zobebapa papänin. Paycunaga caran Harumpita miraj Aharhel famillyapa unay awilunmi. Jabesga wauguincunapita mas rejsisha runami caran. Mamanmi «Fiyupa nanaywanmi gueshyacushcä» nir jutinta «Jabes» nir churaparan. Jabesga Tayta Diosta mañacur niran: «Bindisyunta goycamay tayta. Chacratapis may-may jatunta gomay ari. Imachöpis yanapaycamay. Mana allicunaman chayanäpitapis chapaycamay mana ñacanäpaj» nir. Chaura Tayta Diosga llapan mañacushantami yanaparan. Shujapa wauguin Quelub caran Mehirpa papänin. Mehir caran Estonpa papänin. Estonpa wamrancuna caran: Bet-rafa, Paseah, Tehína. Tehinami Nahas marcata mijurachiran. Pay famillyacunaga tiyaran Reca marcacho. Cenazpa wamrancuna caran: Otonielwan Seraías. Otonielpa wamrancuna caran: Hatatwan Ofrapa papänin Meonotai. Seraías caran Joabpa papänin. Joabnami caran Carisim pampacho tiyajcunapa unay caj awilun. Chay pampacho tiyajcunaga llapanpis caran guellay tacajllami. Jefonepa wamran Calebpa wamrancuna caran: Iru, Ela, Naam. Ela caran Cenazpa papänin. Jahaleelpa wamrancuna caran: Zif, Zifa, Tirías, Asareel. Esdraspa wamrancuna caran: Jeter, Mered, Efer, Jalón. Meredga majachacaran faraonpa wamran Bitiawan. Paycunapa wamrancuna caran: María, Samai, Isba. Isba mijurachiran Estemoa marcata. Judá famillyapita miraj warmiwanpis Meredga majachacaran. Chay warmicho wamran caran Gedor marcata mijurachej Jered, Soco marcata jatarachej Heber, Zanoa marcata mijurachej Jecutiel. *** Naham caran Keilapa papänin. Nahampa pañinna caran Hodiaspa warmin. Paypa wamrancuna caran Garmacho tiyaj Dalia, Maacahcho tiyaj Estemoa. Simonpa wamrancuna caran: Amnón, Rina, Ben-hanán, Tilón. Isipa wamrancuna caran: Zohet, Benzohet. Judäpa wamran Selapita miraj cajpa wamrancuna caran: Leca marcata mijurachej Erwan Maresa marcata mijurachej Laada. Chay famillyaga lïnupita imatapis awaj Bet-asbea marcacho. Selapa wamran caran Joacim, Cozebacho tiyajcuna, Joaswan Sarafpis. Paycuna aywacuran Moab warmicunawan majachacaj. Majachacarcur cutiran Belenman. Chaytaga willacuycan ñaupa caj acta libruchömi. Paycunaga caran manca ruraj. Netaim, Gedera marcacunacho tiyaran. Paycunaga raytami sirbej. Simeonpa wamrancuna caran: Nemuel, Jamín, Jarib, Zera, Saúl. Saúl caran Salumpa papänin. Salum caran Mibsampa papänin. Mibsampa wamranna caran Misma. Mismapa wamran caran Hamuel. Hamuelpa wamran caran Zacur. Zacurpa wamran caran Simei. Simeipa wamrancuna caran chunca sojta ollgu, sojta warmi. Simeipa wauguincunapami ichanga wamran achcaga mana caranchu. Chaynöpami pay famillya runacunaga mana mirarannachu Judäpita miraj famillya mirashannöga. Paycuna tiyaran Beersebacho, Moladacho, Hazar-sualcho, Bilhacho, Ezemcho, Toladcho, Betuelcho, Hormacho, Siclagcho, Bet-marcabotcho, Hazar-susimcho, Bet-biraicho, Saaraimcho. Chayno jutiyoj siudäcunachömi tiyaran David ray canancama. Paycunaga pichga marca maschöraj tiyaran: Etamcho, Aincho, Rimoncho, Toquencho, Asancho. Paycunapami caran siudä ñaupan jircacunapis asta Baalatcama. Chay particunachömi paycunaga tiyaran. Chaynömi willacun acta libruncunacho. Mesobab, Jamlec, Amasiaspa wamran Josías, Joel, Josibiaspa wamran Jehú; Josibiasna caran Seraiaspa wamran; Seraías caran Asielpa wamran; chayno Elioenai, Jaacoba, Jesohaía, Asaías, Adiel, Jesimiel, Benaía, Ziza. Pay caran Sifipa wamran. Sifina caran Alonpa wamran. Alón caran Jedaiaspa wamran. Jedaiasna caran Simripa wamran. Simri caran Semaiaspa wamran. Chay jutiyojcunaga llapanpis caran mandajcunallami quiquin famillyacho. Cada famillya fiyupa aypallaman miraptin paycunaga uywancunapaj guewata ashirmi chayaran Gerarman yaycunacama. Chayga caycaran guechwa pampaman inti yagamunan cajchöna. Chaychömi paycuna tariran fiyupa aypalla alli guewata, jatun may-may jircata. Chaychöga unay tiyaran Cam famillyapita mirajcunami. Judäpa raynin Ezequías caycashan wichan aywaran chay runacuna. Paycunami chayaycur wañuchiran. Pachacarashancunatapis illgächiran. Tiyashancunatapis tarishan cajtaga illgächiran. Nircorga tiyacaycäriran Cam famillyacuna tiyashancho. Chay partichöga aypallami guewa caran uywancunapaj. Simeón famillya runacunaga pichga pachac (500) aywacuran Seir jircamanpis. Chay aywajcunapa mandajnin caran Pelatías, Nearías, Refaías, Uziel. Paycunaga caran Isipa wamrancuna. Paycuna wañuchiran quëdaj caj Amalec runacunata. Chaypita-pacha chayllachöna tiyacuran. Rubenga Israelpa guechpa wamran car chasquinanpaj cajta manana chaquirannachu papäninpa chïnanwan puñucuycushanpita. Rubén chasquinanpaj cajcunataga chasquiran Josëpa wamrancunanami. Josëpis caran Israelpa wamranmi. Chayno captinpis waquin caj wauguincunapita mas munayniyöga caran Judämi. Paypita mirajpitami juc mandajpis yuriran. Josëmi caycaran Israelpa guechpa wamranno. Rubenpa wamrancuna caran: Hanoc, Falú, Hezrón, Carmi. Rubenpita mirajmi caran Joelpis. Joelpa wamran caran Semaías, Semaiaspa wamran Gog, Gogpa wamran Simei, Simeipa wamran Micaía, Micaiapa wamran Reaía, Reaiapa wamran Baal, Baalpa wamran Beera. Beeratami Rubén famillyapa mandajnin caycaptin prësu aparan Asiriapa raynin Tiglat-pileser. Beerapa wauguincunapa jutincuna cada famillyapami cayno apuntaraycan: Jeiel mas mandaj, chaypita Zacarías, Bela. Belaga caran Asazpa wamran. Asazna caran Semapa willcan. Semaga caran Joelpa wamran. Bela tiyaran Aroer particho. Paypa chacran chayararan Neboman, Baal-meonmanpis. Inti yagamunan caj-läpana caran chunyajpa ñaupancama Éufrates mayupita-pacha. Paycunapa uywancunaga fiyupa miraran Galaad particho. Saúl ray cashan wichan Rubén trïbu runacunaga guërracho caran Agar runacunawan. Rubén trïbuga binsiran. Nircur tiyacaycäriran Galaad partiman inti yagamunan caj-lächo. Gadpita mirajcunaga tiyaran famillyan Rubén trïbucuna tiyashanpa chimpancho, Basán partipita-pacha Salca siudäcama. Paycunachöga mas mandaj caran Joel, chaypita cajna Safán, chaypita Jaanai, chaypita Safat. Paycunapa famillyancuna taytapita aywaj caran: Micael, Mesulam, Seba, Jorai, Jacán, Zía, Heber. Llapanga caran ganchis. Chay ganchis mandajcunaga caran Abihailpita miraj aywajcunami. Abihail caran Huripa wamran. Huri caran Jaroapa wamran. Jaroa caran Galaadpa wamran. Galaad caran Micaelpa wamran. Micael caran Jesisaipa wamran. Jesisai caran Jahdopa wamran. Jahdo caran Buzpa wamran. Ahí caran Abdielpa wamran, Gunipa willcan. Ahí caran llapan famillyancunapa mandajnin. Chay famillyacunaga llapan tiyaran Galaadcho, Basancho ñaupan jircacunacho, Sarón particho caycaj uywa michicunan jircacunachöpis lindancama. Paycunaga llapanpis padrunacuran Judäpa raynin Jotam caycashan wichan. Israelpa rayninna Jeroboam caycaran. Rubén trïbupita, Gad trïbupita, pullan caj Manasés trïbupita mirajcuna caran jinyu runacunalla. Paycunapaga caran sablincuna, lëchancuna, pillyar chapacunan escüduncunapis. Pillyananpaj sumaj yachacusha carcaycaran. Pillyajcunalla carcaycaran chuscu chunca chuscu waranga ganchis pachac sojta chuncan (44,760) runacuna. Paycuna pillyaran Agar runacunawan, Jetur runacunawan, Nafis runacunawan, Nodab runacunawan. Tayta Dios yanapaptin binsiran Agar runacunataga mincaynincunatawan. Pullan pillyacho Tayta Diosta mañacuran yanapänanpaj. Yäracuptinmi Tayta Diosga yanaparan. Nircur chiquinacushanpa uywancunata apacuran: pichga chunca waranga (50,000) camëllucunata, ishcay pachac pichga chuncan waranga (250,000) uyshata, ishcay waranga (2,000) bürruta. Prësu chariran pachac waranga (100,000) runacunatapis. Chiquinacushanga aypalla wañuran. Chaynöga wañuran pillyacho Tayta Dios yanapaptinmi. Nircur paycunaga chay partillacho tiyacuran juc-läman prësu apanancama. Manasés trïbupita pullan caj trïbu mirajcuna tiyacuran Basanpita-pacha Baal-hermoncama. Aypalla cashpan tiyaran Senircho, Hermón jircachöpis. Cada famillyapa mandajnincuna caran: Efer, Isi, Eliel, Azriel, Jeremías, Hodavías, Jahdiel. Paycunaga llapanpis caran jinyu runacuna rejsisha. Cada-ünun caran cada famillyapa mandajnincuna. Ichanga unay caj awiluncuna rispitashan Tayta Diosta mana rispitar contran ricacuran. Paycunaga Tayta Diosta mana rispitaranchu. Tayta Dios wañuchishan runacuna «diosnë» nishanta aduraran. Chaypitami Israelpa Tayta Diosnenga yarpayta goran Asiriapa raynin Pul nishan Tiglat-pileser jutiyojta Israelcunata prësu apananpaj. Chaura paynami prësu apachiran Rubén trïbuta, Gad trïbuta, pullan caj Manasés trïbutapis. Apar chayachiran: Halahman, Haborman, Haraman, Gozán mayupa ñaupanman. Canancamapis chayllachömi tiyarcaycan. Levïpa wamrancuna caran: Gersón, Coat, Merari. Coatpa wamrancuna caran: Amram, Izhar, Hebrón, Uziel. Amrampa wamrancuna caran: Aarón, Moisés, María. Aaronpa wamrancuna caran: Nadab, Abiú, Eleazar, Itamar. Eleazarpa wamran caran Finees. Fineespa wamran caran Abisúa. Abisuapa wamran caran Buqui; Buquipa wamran Uzi; Uzipa wamran Zeraías; Zeraiaspa wamranna Meraiot. Meraiotpa wamran caran Amarías; Amariaspa wamranna Ahitob. Ahitobpa wamran caran Sadoc; Sadocpa wamranna Ahimaas. Ahimaaspa wamran caran Azarías; Azariaspa wamranna Johanán. Johananpa wamran caran Azarías. Azariasmi cüra caran Jerusalencho Salomón aruchishan Templucho. Azariaspa wamran caran Amarías; Amariaspa wamranna Ahitob. Ahitobpa wamran caran Sadoc; Sadocpa wamranna Salum. Salumpa wamran caran Hilcías; Hilciaspa wamran Azarías. Azariaspa wamran caran Seraías; Seraiaspa wamranna Josadac. Josadactaga prësu aparan Jerusalenpita Tayta Dios Judá famillyacunata jitarir Nabucodonosorwan prësu apachiptin. Levïpa wamrancuna caran: Gersón, Coat, Merari. Gersonpa wamrancuna caran: Libni, Simei. Coatpa wamrancuna caran: Amram, Izhar, Hebrón, Uziel. Meraripa wamrancuna caran: Mahliwan Musi. Paycunapis caran Levïpa wamrancunapita mirajcunami. Gersonpita mirajcunaga caran: Gersonpa wamran Libni, Libnipa wamran Jahat, Jahatpa wamran Zima, Zimapa wamran Joa, Joapa wamranna Ido, Idopa wamran Zera, Zerapa wamran Jeatrai. *** Coatpita mirajcuna caran: Coatpa wamran Aminadab, Aminadabpa wamran Coré, Corëpa wamran Asir, Asirpa wamran Elcana, Elcanapa wamran Ebiasaf, Ebiasafpa wamran Asir, Asirpa wamran Tahat, Tahatpa wamran Uriel, Urielpa wamran Uzías, Uziaspa wamranna Saúl. *** *** Elcanapa wamrancuna caran: Amasaiwan Ahimot. Ahimotpa wamranpita mirajcunanami caran: Ahimotpa wamran Elcana, Elcanapa wamran Zofai, Zofaipa wamran Nahat, Nahatpa wamran Eliab, Eliabpa wamran Jeroham, Jerohampa wamranna Elcana. *** *** Samuelpa wamrancuna caran: Guechpan Vasni, chaypita Abías. Meraripita mirajcuna caran: Meraripa wamran Mahli, Mahlipa wamran Libni, Libnipa wamran Simei, Simeipa wamran Uza, Uzapa wamran Simea, Simeapa wamran Haguía, Haguiapa wamranna Asaías. *** Rispitädu babulta Tolduman churashan junajmi Davidga alabajcunata churaran Tayta Diospa Tolduncho alabananpaj. Alabananpaj numrashan runacunami alabaj Tayta Dioswan Tincuna Toldu ñaupancho. Paycunaga alabanyaj Jerusalencho Salomón Templuta aruchiyta ushanancama. Templuchöpis jinallami alabaj custumrincho. Alabajcunaga wamrancunawan-cama caran: Coat castacuna caran Hemán. Hemanpa papänenga caran Joel. Joelpa papäninna caran Samuel. Samuelpa papänin caran Elcana. Elcanapa papänin caran Jeroham. Jerohampa papänin caran Eliel. Elielpa papänin caran Toa. Toapa papänin caran Zuf. Zufpa papänin caran Elcana. Elcanapa papänin caran Mahat. Mahatpa papänin caran Amasai. Amasaipa papänin caran Elcana. Elcanapa papänin caran Joel. Joelpa papänin caran Azarías. Azariaspa papänin caran Sofonías. Sofoniaspa papänin caran Tahat. Tahatpa papänin caran Asir. Asirpa papänin caran Ebiasaf. Ebiasafpa papänin caran Coré. Corëpa papänin caran Izhar. Izharpa papäninna caran Coat. Coatpa papänin caran Leví. Levïpa papäninna caran Israel. Hemanpa derëchu caj-läduncho alabaj caran famillyan Asaf. Asafpa papänin caran Berequías. Berequiaspa papänin caran Simea. Simeapa papäninna Micael, Micaelpa papänin Baasías, Baasiaspa papänin Malquías, Malquiaspa papänin Etni, Etnipa papänin Zera, Zerapa papänin Adaía, Adaiapa papänin Etán, Etanpa papänin Zima, Zimapa papänin Simei, Simeipa papänin Jahat, Jahatpa papänin Gersón, Gersonpa papäninna Leví. Hemanpa ichoj caj-läduncho alabaj caran famillyan Merari casta: Etán. Etanpa papänin caran Quisi, Quisipa papänin Abdi, Abdipa papänin Maluc, Malucpa papänin Hasabías, Hasabiaspa papänin Amasías, Amasiaspa papänin Hilcías, Hilciaspa papänin Amsi, Amsipa papänin Bani, Banipa papänin Semer, Semerpa papänin Mahli, Mahlipa papänin Musi, Musipa papänin Merari. Meraripa papäninna caran Leví. Levïpita mirajcuna waquin cäga carcaycaran Tayta Diospa Tolduncho ima ruraycunapis cajta ruraj. Aaronpis paypita mirar aywaj caran. Aaronga Tayta Diospaj rupachina sacrifisyucunata altarcho rupachej. Insinsu saumachicuna altarchöpis saumachej. Mas rispitädu cajcho Tayta Diospaj ima ruraycunatapis paycunallami ruraj. Israelcunata juchanpita Tayta Dios perdunananpäpis paycunallami ruraj sirbejnin Moisesta Tayta Dios nishanno. Aaronpita mirajcuna caran: Aaronpa wamran Eleazar, Eleazarpa wamran Finees, Fineespa wamran Abisúa, Abisuapa wamran Buqui, Buquipa wamran Uzi, Uzipa wamran Zeraías, Zeraiaspa wamran Meraiot, Meraiotpa wamran Amarías, Amariaspa wamran Ahitob, Ahitobpa wamran Sadoc, Sadocpa wamranna Ahimaas. *** *** *** Aaronpita mirajcunapa siudänincunawan lindancuna cayno caran. Coat famillya cajtaga töcaran Hebrón. Chayga caycan Judá famillya tiyashan particho. Hebronga paycunapaj caran uywa michicunantin. Jefonepa wamran Calebtana töcaran siudäpa ñaupancho caycaj chacracuna marcantin. Aaronpita mirajcunataga tiyananpaj töcaran imapitapis gueshpir pacacunan Hebrón siudä. Chaytaga goycuran Libna, Jatir, Estemoa, Hilén, Debir, Asán, Bet-semes siudäcunata goycushanpa jananmanraj. Chaycunaga llapanpis caran uywa michicuna chacrantin. *** Benjamín famillyapa tiyanan cajchöpis goycuran Geba, Alemet, Anatot siudäcunata. Uywa michicuna chacrantinta goycuran. Chaura Aaronpita mirajcunapäga caran chunca quimsa siudäcuna. Coatpita mirar aywaj waquin famillyatapis töcaran chunca siudäcuna pullan Manasés trïbu tiyashancho. Gersonpita miraj famillyata ayca famillyapis cashanpita töcaran chunca quimsa siudäcunata. Chay siudäcunaga caycaran Isacar, Aser, Neftalí trïbucuna tiyashancho, Basancho tiyaycaj pullan Manasés trïbucuna tiyashancho. Meraripita miraj caj famillyatana töcaran ayca famillyapis cashanpita chunca ishcay siudäcuna. Chay siudäcunaga caycaran Rubén, Gad, Zabulón trïbucuna tiyashancho. Israelcunaga Levïpita miraj famillyacunata siudäcunata goycuran uywa michicuna chacrantinta. Judá, Simeón, Benjamín trïbu tiyashancunacho töcashanga maynami isquirbiraycan. Coatpita miraj waquin famillyata töcaran Efraín trïbu tiyashancho caycaj siudäcuna. Pacacuna Shequem siudäpis, uywa michicuna chacrantin paycunatami töcaran. Chayga caycaran Efraín famillya tiyashan jircacho. Jananmanpis goycuran Gezer, Jocmeam, Bet-horón, Ajalón, Gat-rimón siudäcunata. Chay siudäcunaga caran uywa michicunantin. *** Aypuypaj quëdaj Coat famillyata goycuran Aner, Bileam siudäcunata uywa michicuna chacrantinta. Chay siudäcunaga caran pullan caj Manasés trïbu tiyashancho. Gersonpita mirajcunata ayca famillyapis cashanpita goycuran Golán siudäta. Chay siudäga caycan Basán particho. Chayno goycuran pullan Manasés trïbu tiyashan Astarot siudäta. Chay siudäcunata goycuran uywa michicunantinta. Isacar trïbu tiyashan siudäcunatapis goycuran Cedes, Daberat, Ramot, Anem siudäcunata uywa michicuna chacrantinta. *** Aser trïbu tiyashan siudäcunatapis goycuran Masal, Abdón, Hucoc, Rehob siudäcunata uywa michicuna chacrantinta. *** Neftalí trïbu tiyashan Galileacho caycaj Cedes, Hamón, Quiriataim siudäcunata goycuran uywa michicuna chacrantinta. Quëdaj caj Merari famillyata goycuran Zabulón trïbu tiyashancho goycuran Rimón, Tabor siudäcunata uywa michicuna chacrantinta. Jordanman inti yagamunan cajcho Rubén trïbu tiyashancho goycuran Jericöpa, Beserpa chimpan chunyajcho caycajta. Goycuran Jaza, Cademot, Mefaat siudäcunata uywa michicuna chacrantinta. *** Gad trïbu tiyashancho goycuran Galaadcho caycaj Ramot, Mahanaim, Hesbón, Jaser siudäcunata uywa michicuna chacrantinta. Isacarpa wamrancuna caran chuscu: Tola, Fúa, Jasub, Simrón. Tolapa wamrancuna caran Uzi, Refaías, Jeriel, Jahmai, Jibsam, Semuel. Paycuna Tola famillyachöga caran mandajcunallami. Castanpami caran jinyu runacuna. David cashan wichan chay famillyacunaga caycaran ishcay chunca ishcay waranga sojta pachacnin (22,600) runacunanami. Uzipa wamran caran Israhías. Israhiaspa wamrancuna caran: Micael, Obadías, Joel, Isías. Pichgan caran chay famillyacho mandajcuna. Warmincunapis wamrancunapis aypalla caran. Chaynöpami chay famillyaga chaychica caran. Pillyaj cajlla caran quimsa chunca sojta waranga (36,000). Isacarpita mirajcunata llapanta padrunaptin jinyunnillan caran pusaj chunca ganchisnin waranga (87,000). Benjaminpa wamrancuna caran quimsa: Bela, Bequer, Jediael. Belapa wamrancuna caran pichga: Esbón, Uzi, Uziel, Jerimot, Iri. Paycunaga caran quiquin famillyachöga mandaj, jinyu runacunalla. Chay famillyacunata ushajpaj padrunaptin caran ishcay chunca ishcay waranga quimsa chunca chuscun (22,034). Bequerpa wamrancuna caran: Zemira, Joás, Eliezer, Elioenai, Omri, Jerimot, Abías, Anatot, Alamet. Paycunaga caran Bequerpa wamrancunalla. Padrunaptin caran taytan cajlla ishcay chunca waranga ishcay pachacnin (20,200) jinyunnillan. Jediaelpa wamran caran Bilhán. Bilhanpa wamrancuna caran: Jeús, Benjamín, Aod, Quenaana, Zetán, Tarsis, Ahisahar. Llapanpis paycunaga caran Jediaelpita mirajlla. Taytancunalla, pillyapaj alli cajlla, jinyu runacunalla caran chunca ganchis waranga ishcay pachacnin (17,200). Hirpa wamrancuna caran: Sufam, Hufam. Aherpa wamranna caran Husim. Neftalïpa wamrancuna caran: Jahzeel, Guni, Jezer, Salum. Paycunaga caran Bilhapita mirajcuna. Chïnan Siria warmicho Manasespa wamrancuna caran: Asrielwan Maquir. Maquir caran Galaadpa papänin. Maquir majachacaran Maaca jutiyoj warmiwan. Chay warmi caran Hufam, Sufam casta. Maquirpa shullca caj wamran caran Zelofehad. Zelofehadpaga wamrancuna caran warmilla. Maquirpa warmin Maaca gueshyacuran Peresta. Perespa guepanmanmi yuriran Seres. Perespa wamrancunami caran Ulamwan Requem. Ulampa wamran caran Bedán. Paycunami caran Maquirpa wamran Galaadpita miraj. Maquirga caran Manasespa wamran. Maquirpa pañin Hamolequetpa wawancuna caran: Isod, Abiezer, Mahala. Semidapa wamrancuna caran: Ahián, Shequem, Likhi, Aniam. Efrainpita mirajcuna caran: Efrainpa wamran Sutela; Sutelapa wamran Bered; Beredpa wamran Tahat; Tahatpa wamran Elada; Eladapa wamran Tahat; Tahatpa wamran Zabad; Zabadpa wamran Sutela. Efrainpa wamran Ezertawan Eladtaga Gat particho tiyajcuna wañuycärachiran wäcancunata suwapaycajta. *** Chaura papänin Efrainga unaycama llaquiran. Llaquicuptin shogananpaj famillyancunapis shamuran. Chaypita Efrainpa warmin yapay gueshyaj ricacur ollgu wamrata gueshyacuran. Chay wamranta jutichaparan «Bería» nir famillyan fiyupa llaquicuycho captin. Beriapa warmi wamran Seerami jana caj Bet-horón, ura caj Bet-horón siudäcunata aruchiran. Uzen-seera siudätapis aruchiran. Beriapita mirajcuna caran: Beriapa wamran caran Refa, Refapa wamran Resef, Resefpa wamran Tehán, Tehanpa wamran Laadán, Laadanpa wamran Amiud, Amiudpa wamran Elisama, Elisamapa wamran Nun, Nunpa wamran Josué. *** *** Efrainpita mirajcunapa chacrancunawan tiyanancunaga caran Betel, Naarán inti yagamunan caj-lächo. Inti yaganan caj-lächöna caran Gezer, Shequempita-pacha Ayahcama. Chaypa caj siudäcunaga marcanwan-cama caran: Manasespita mirajcunapa munaynincho Bet-seán, Taanac, Meguido, Dor. Chay siudäcunaga paycunapa caycaran tacsha marcanwan-cama. Chay siudäcunachömi tiyaran Israelpa wamran Josëpita mirajcuna. Aserpa wamrancuna caran: Imna, Isúa, Isúi, Bería. Pañinna caran Sera. Beriapa wamrancuna caran: Heberwan Malquiel. Malquiel caran Birzavitpa papänin. Heberpa wamrancuna caran: Jaflet, Semer, Hotam. Pañin caran Shúa. Jafletpa wamrancuna caran: Pasac, Bimhal, Asvat. Wauguin Semerpa wamrancuna caran: Rohga, Jehúba, Aram. Jucaj wauguin Hotampa wamrancuna caran: Zofa, Imna, Seles, Amal. Zofapa wamrancuna caran: Súa, Hernefer, Súal, Beri, Imra, Beser, Hod, Sama, Silsa, Itrán, Beera. Jeterpa wamrancuna caran: Jefone, Pispa, Ara. Ulapa wamrancuna caran: Ara, Haniel, Rezia. Chay runacunaga caran Aserpita mirajcunalla. Paycunaga famillyancunacho mandajcunalla, jinyu runacunalla, mas rispitädu caran. Chay runacunata padrunaptin pillyapaj alli cajcunalla caran ishcay chunca sojtan waranga (26,000). Benjaminpa guechpa wamran caran Bela; jananman Asbel; jananman Ahara; jananman Noha; jananman Rafa. Belapa wamrancunana caran: Adar, Gera, Abiud, Abisúa, Naamán, Ahoa, Gera, Sefufán, Hiram. Aodpa wamrancuna Gebacho tiyaj famillyapa mandajnincuna caran: Naamán, Ahías, Gera. Paycunata Gera aparan Manahatman. Gerapa wamrancuna caran Uzawan Ahiud. Saharaimga raquicaran warmin Husimwan Baarawan. Chaypitarämi wamrancuna caran Moab nasyuncho. Yapapacuy warmin Hodescho caj wamrancuna caran: Jobab, Sibia, Mesá, Malcam, Jeúz, Saquías, Mirma. Chay wamrancunaga caran cada famillyapa mandajnincunalla. Saharaimpa rimir caj warmin Husimcho wamrancuna caran: Abitob, Elpaal. Elpaalpa wamrancuna caran: Heber, Misam, Semed. Semedmi aruchiran Ono, Lod siudäcunata, tacsha marcancunatawan-cama. Beriawan Semaga caran Ajalón particho tiyajcunapa mandajnincuna. Paycunami garguran unaypita-pacha Gatcho tiyajcunata. Beriapa wamrancuna caran: Ahío, Sasac, Jeroham, Zebadías, Arad, Ader, Micael, Ispa, Joha. *** *** Elpaalpa wamrancuna caran: Zebadías, Mesulam, Hizqui, Heber, Ismerai, Jezlías, Jobab. *** Semeipa wamrancuna caran: Jaquim, Zicri, Zabdi, Elienai, Ziletai, Eliel, Adaías, Beraías, Simrat. *** *** Sasacpa wamrancuna caran: Ispán, Heber, Eliel, Abdón, Zicri, Hanán, Hananías, Elam, Anatotías, Ifdaías, Peniel. *** *** *** Jerohampa wamrancuna caran: Samserai, Seharías, Atalías, Jaresías, Elías, Zicri. *** Paycunaga llapanpis caran pata-pata mirar aywajcunapa taytancunalla. Paycunaga Jerusalencho tiyaran. Gabaón siudächo tiyaran Gabaonpa papänin Jehiel. Warminpa jutinna caran Maaca. Wamrancuna guechpapita gallaycur caran: Abdón, Zur, Cis, Baal, Ner, Nadab, Gedor, Ahío, Zequer, Miclot. Miclot caran Simeapa papänin. Paycunapis Jerusalencho tiyaran famillyancuna tiyaptin. Ner caran Cispa papänin. Cis caran Saulpa papänin. Saulpa wamrancuna caran: Jonatán, Malquisúa, Abinadab, Es-baal. Jonatanpa wamran caran Merib-baal. Merib-baal caran Micaiapa papänin. Micaiapa wamrancuna caran: Pitón, Mélec, Tarea, Acaz. Acazpa wamran caran Joada. Joadapa wamrancuna caran: Alemet, Azmavet, Zimri. Zimripa wamran caran Mosa. Mosapa wamran caran Bina. Binapa wamran caran Rafa. Rafapa wamran caran Elasa. Elasapa wamranna caran Azel. Azelpa wamrancuna caran Azricam, Bocru, Ismael, Searías, Obadías, Hanán. Llapanga caran sojta. Azelpa wauguin Esecpa wamrancuna guechpapita gallaycur caran: Ulam, Jehús, Elifelet. Ulampa wamrancuna caran jinyu runacuna. Fiyupa yacharan lëcha jitayta. Paycunata yupaptin wamrancunawan willcancuna ollgu cajlla caran pachac pichga chuncan. Paycunaga caran Benjaminpita miraj. Chaynömi llapan Israelcuna apuntasha caycaran Israelpa raynincunapa acta libruncho. Judá runacunataga Babiloniaman prësu aparan Tayta Diospa contran ricacushanpita. Prësu aywashanpita chacrancunaman, siudänincunaman rimir-puntata cutimoj cäga caran Israel runacuna, cüracuna, Leví famillyacuna, Templucho ima ruraychöpis arojcuna. Jinan Jerusalenchöga tiyacaycäriran Judá, Benjamín, Efraín, Manasés trïbu runacunalla. Judäpita miraj caj caran Utai. Utaipa papänin caran Amiud, Amiudpa papänin Omri, Omripa papänin Imri, Imripa papänin Bani. Paycunaga caran Judäpa wamran Farespita miraj. Sela casta runacunapis cutiran. Chay casta carmi Asaías y wamrancunapis paycunawan aywaran. Asaiasga taytanpa guechpa wamranmi caran. Farespa wauguin Zerapa wamran cajmi caran Jeuel. Jeuelga famillyancunawan caran sojta pachac isgun chuncan runacuna (690). Benjamín trïbu cutimojcuna caran: Salú, Ibneías, Ela, Mesulam. Salüpa papänin caran Mesulam, Mesulampa papänin Hodavías, Hodaviaspa papänin Asenúa. Ibneiaspa papänin caran Jeroham. Elapa papänin caran Uzi, Uzipa papänin Micri. Mesulampa papänin caran Sefatías, Sefatiaspa papänin Reuel, Reuelpa papänin Ibneías. Paycunaga caran cada famillyapa mandajnincunami. Llapan famillyancunawanga apuntaraycaran isgun pachac pichga chunca sojtan (956) runacuna. Cüracunaga Jedaías, Joiarib, Jaquim, Azarías, Adaía, Masai cutimuran. Azariaspa papänin caran Hilcías, Hilciaspa papänin Mesulam, Mesulampa papänin Sadoc, Sadocpa papänin Meraiot, Meraiotpa papänin Ahitob. Ahitobga Tayta Diosta rispitana Templucho llapan cüracunapa mandajninmi caran. Adaiapa papänin caran Jeroham, Jerohampa papänin Pasur, Pasurpa papänin Malquías. Masaipa papänin caran Adiel, Adielpa papänin Jazera, Jazerapa papänin Mesilemit, Mesilemitpa papänin Imer. *** *** Llapanpis chay cüracunami famillyancunapa mandajnin caran. Paycuna yachaj runacuna carmi Templucho rurananpaj cajcunata sumaj ruraran. Paycunawan aywaj cüracunami Jerusalenman chayaran waranga ganchis pachac sojta chuncan (1,760) cüracuna. Leví trïbu runacunapita Jerusalenman Semaías chayaran famillyancunawan. Semaiasmi caran Hasubpa wamran, Azricampa willcan y Hasabiaspa willcan. Paycuna llapanmi caran Merari casta runacuna. Chaynöllami Leví trïbu runacunapita Jerusalenman chayaran Bacbacar, Heres, Galal y Matanías. Mataniasmi caran Micaiapa wamran, Zicripa willcan y Asafpa willcan. Obadiaspa papänin caran Semaías, Semaiaspa papänin Galal, Galalpa papänin Gedutun. Berequiaspa papänin caran Asa, Asapa papänin Elcana. Elcanaga tiyaran Netofa siudäpa ñaupan marca-mallwacho. Cutimoj puncu täpajcuna caran: Salum, Acub, Talmón, Ahimán waquin puncu täpaj-masincunawan. Salummi caran mandajnin. Canancamapis Salummi jinalla caycan inti yagamunan caj-lächo raycunapa puncunta täpaj. Chay Leví famillyacunaga inti yagamunan caj-läpa caycaj puncutami täpaj. Salumpa papänin caran Coré, Corëpa papänin Ebiasaf, Ebiasafpa papänin Coré. Coré famillyacunaga caran Templuman yaycunan puncuta täpajlla. Chaynömi Coré famillyacunaga TAYTA DIOSPA toldunta unay cuydaran. Paycunapita mas unayga Eleazarpa wamran Fineesmi caran puncu täpajcunapa mandajnin. Fineestaga TAYTA DIOSMI yanapaj. Meselemiaspa wamran Zacarías caran Tincuna Toldu puncuta täpaj. Puncuta täpananpaj acrasha cajlla llapanga caran ishcay pachac chunca ishcaynin (212) runacuna. Chay runacunataga tiyashancunacho famillyantinta actaman padrunaran. Willacoj Samuelwan Davidmi puncuta täpananpäga churaran. Chay runacunaga caran imatapis mana aptacurcoj limyu. Salum mandashan runacuna y paycunapita miraj runacuna TAYTA DIOSWAN Tincuna Tolduman yaycuna puncucho rucanacuypa cuydaj. Puncu täpajcunaga caran chuscun-lächo: norte cajpa, sur cajpa, guepanpa, ñaupanpa. Marcancho tiyaj famillyancunaga aywarcur turnuypa ganchis junajcama täpäshej. Chuscu puncuta täpaj Leví runacunami ichanga imaypis mana rucanacojchu. Täparan Tayta Diospa Templuncho ima-aycapis cajcunatawan cuartucunata. Tayta Diosta rispitana Templuta tumaycar waraj. Chayno täpananpämi paycunaga carcaycaran. Cada tuta puncucunatapis quichapaj. Waquenga caycaran Templupa cösancunata cuydaj. Jorgojpis, churajpis yupayllapa. Waquenga carcaycaran Tayta Diospa Templuncho imatapis ruranapaj cajcunatawan rispitädu limyu cajcunata cuydaj. Chaycunaga caran jarinata, bïnuta, asëtita, insinsuta, perfümita täpashanpa jananman. Waquin cüracunaga perfümicunata ruraj. Leví famillyapita miraj Coré famillyacho caycaj Salumpa mayur wamran Matatías caran Tayta Diospaj churananpaj tanta ruraj. Coatpita miraj waquenga caran Tayta Diospaj säbadu jamay junajcunacho gagayllanpa churana tantacunata ruraj. Waquin Leví trïbu runacunami cantajcuna caran. Paycunaga castancunapa mandajnincunami caran. Cantajcuna carmi Templu puncucho caycaj cuartucunacho tiyaran. Waquin aruychöga paycuna manami arojchu, sinöga pagasta junajtapis cantanallanpämi churasha caran. Chaynömi apuntaraycaran Leví trïbu runacunata mandajcunapa jutincuna. Jerusalenchömi paycunaga tiyaran. Gabaón siudächo tiyaran Gabaonpa papänin Jehiel. Warminpa jutinna caran Maaca. Guechpapita gallaycur wamrancunaga caran: Abdón, Zur, Cis, Baal, Ner, Nadab, Gedor, Ahío, Zacarías, Miclot. Miclot caran Simeapa papänin. Paycunapis famillyancunawan iwal Jerusalencho tiyaran. Ner caran Cispa papänin. Cis caran Saulpa papänin. Saulpa wamrancuna caran: Jonatán, Malquisúa, Abinadab, Es-baal. Jonatanpa wamran caran Merib-baal. Merib-baal caran Micaiapa papänin. Micaiapa wamrancuna caran: Pitón, Mélec, Tarea, Acaz. Acazpa wamran caran Jara. Jarapa wamrancuna caran: Alemet, Azmavet, Zimri. Zimripa wamran caran Mosa. Mosapa wamran caran Bina. Binapa wamran caran Refaías. Refaiaspa wamran caran Elasa. Elasapa wamranna caran Azel. Azelpa wamrancuna caran sojta: Azricam, Bocru, Ismael, Searías, Obadías, Hanán. Filistea runacuna pillyananpaj yaycapaycäriran Israelcunaman. Chaura Israelcunaga gueshpir aywacuran. Gilboa jircacho aypalla runacuna wañuran. Filistea runacuna Saulta wamrancunatawan gatir guepanta aywaran. Wañuchiran Saulpa wamran Jonatanta, Abinadabta, Malquisuata. Nircorga Saultana llapan gaticacharan. Chaypitaga lëchawan illapajcuna Saulta chayaycachiran. Chaymi yanapajninta Saúl niran: «Sabliquita jorgurcur juclla tucsiramay. Manami munächu juchasapacuna wañuycachimar cushicunanta.» Yanapajnenga mana munaranchu Saulta tucsiyta. Fiyupa manchacuran. Chaura Saulga quiquin sablinta jawircur jananman tunipaycuran. Saúl wañushata ricaycur yanapajninpis sablinta jawiycur quiquin tunipaycuran. Chaynömi wañuran Saulga quimsan wamrancunawan. Chay junajlla paywan caycaj llapan famillyancuna wañuran. Pampacho tiyaj Israelcuna ricaran Israel suldärucuna gueshpejta, Saulpis wamrancunawan wañojta. Chaymi paycunapis siudäninta cachaycärir gueshpir aywacuran. Chaura Filistea runacunana chaychöga tiyacaycäriran. Warannin junaj Filistea runacuna wañushacunapata imancunatapis apacunanpaj aywaran. Chaychöraj Saulta wamrancunatawan tariran Gilboa jircacho wañusha jitarpaycajta. Chaura röpanta lojtiparan. Umanta rogurir, armancunatawan apacuran. Nircur willacojcunata cacharan intëru Filistea nasyunman siudäcunacho willacunanpaj, diosnincunapa templuncunacho willacunanpaj. Nircur Saulpa armanta churaran diosnincunapa templunman. Quiquin Saulpa umantanami warcuran Dagón jutiyoj diosninpa templunman. Galaad particho caj Jabes marcacho tiyaj runacunaga Saulta Filistea runacuna imano rurashantapis mayaycur mas jinyunnin caj runacuna parlacuran. Aywaycärir Saulpatawan wamrancunapa cuerpunta apacuran Jabesman. Chaychöna pampaycäriran encina yörapa chaquinman. Nircur ganchis junajcama llaquicushpan ayunaran. TAYTA DIOSTA mana cäsucushanpita y TAYTA DIOSTA tapucunanpa ruquin brüjaman ricachicoj aywashanpitami Saúl chayno wañuran. Chaymi TAYTA DIOS camacächiran Filistea runacuna payta wañuchinanpaj. Nircurnami Isaïpa wamran Davidtana ray cananpaj churaran. Llapan Israelcuna shuntacaycärir aywaran Hebrón siudäman Davidwan parlaj. Davidta niran: «Nogacunaga cä yawar-masiquimi. Saúl ray captinpis gammi Israelcunataga pushaj canqui maymanpis pillyaj aywaptenga. Jinachöpis gamtami TAYTA DIOSNIQUEGA nishurayqui: ‹Gammi acrashä Israelcunata pusharanquipaj, mandanquipaj› nir.» Chaynömi Israelcunapa llapan mandajnincuna aywaycärir Hebroncho ray Davidwan parlaran. Chaura Davidga paycunawan parlacuran TAYTA DIOS wiyaycaptin. Chaura paycunana asëtita wiñapashpan raynin cananpaj Davidta churaran. Chayno ruraptinmi cumliran TAYTA DIOS Samuelwan willacachishan. Davidga llapan Israelcunawan aywaran Jebús siudäman. Jebustami Jerusalén niran. Chay partichöga Jebús runacuna tiyarcaycaran. Paycunaga Davidta niran: «Gamga manami cayman yaycamunquipächu.» Niycaptinmi Davidga Sión lömacho caycaj Jerusalén siudäta chariran. Chaypita-pachami cananyajpis «Davidpa siudänin» nin. Manaraj magaj yaycur Davidga nisha caran: «Jebús runacunata magananpaj rimir-puntata mayganpis yaycoj cajtami churashaj suldäröcunapa mas mandajnin cananpaj.» Chaura rimir-puntataga yaycuran Sarviapa wamran Joab. Chaymi paytaga churaran suldäruncunapa mas mandajnin cananpaj. Chaypita Davidga curalasha caycaj Sioncho tiyacuycuran. Chaypitami runacunaga «Davidpa siudänin» nir jutichaparan. Nircur Davidga siudäta intërupa aruchiran, pata chaquinpita-pacha perga curalaraycajpa läduncama. Chay siudäta waquintaga Joabnami allchachiyta usharan. Llapanpaj munayniyoj TAYTA DIOS yanapaptinmi Davidga mas fiyupana munayniyojyaycaran. Davidpaga caranmi mas pillyay yachaj suldäruncuna. Paycunami Davidtaga imachöpis yanaparan. Ray cananpäpis chay suldäruncunami llapan Israelcunawan churaran TAYTA DIOS profëtanwan Israelcunata willachishanno. Davidpa mas pillyay yachaj suldäruncunapa jutin caran: Hacmonipa wamran Jasobeam. Paymi caran quimsaj jinyu pillyaj-masincunapa mandajnin. Jasobeammi juc cuticho pillyachöga tucsicuna lansanwan wañuycachiran quimsa pachac (300) runacunata. Paypa guepanman caran Ahohi runa Dodupa wamran Eleazar. Paypis caran quimsa jinyu mandajcunacho. Israel runacunawan guërrata rurananpaj Filistea runacuna Pasdamimcho shuntacaptin Eleazarpis chaycho Davidwan caycaran. Sebäda chacracho pillyaycashanpitami Filistea runacunapita Israel runacuna gueshpir aywacuran. Chayno gueshpiycaptinpis chacra chaupinman ichicuycur Eleazar ichiycur Filistea runacunawan pillyaran binsinancama. Chay junäga TAYTA DIOSMI binsichiran. Juc cuti quimsa chunca (30) jinyucunapita quimsaj aywaran Davidwan tincoj gagacho caycaj Adulam machayman. Filistea suldärucunaga pachacaraycaran Refaim pampacho. Davidga caycaran pacacunancho. Chay öra juc röpa Filistea suldärucunaga caycaran Belencho. Chay öra Davidga rimarcuran: «¡Belén marcapa puncun yaycunacho caycaj yacuta pillaraj macyaycamanman upurcunäpaj!» nir. Chaura quimsaj mas baluryojcunaga Filistea runacuna pachacaraycashanman yaycuran. Belenman yaycunacho caycaj pösupita yacuta jorgurcur Davidta apaparan. Chaura Davidga mana munaranchu upuyta. Chaypa ruquin TAYTA DIOSPAJ pampaman jicharan «¡Upunätaga Tayta Diospis ama munachunchu! ¡Uporga yawarninta upojnömi caycäman! Suldärucunaga wañuytapis mana mancharmi aywasha apamunanpaj,» nir. Chayno nirmi upuyta mana munaranchu. Chaytaga ruraran quimsa chuncapita (30) quimsaj jinyu cajcunami. Joabpa wauguin Abisai caran quimsa chunca jinyucunapa mandajnin. Paymi juc cuticho quimsa pachac (300) runacunata tucsicuna lansawan wañuycachiran. Chaynöpami quimsa chunca cajcunapita mas rejsisha caran. Mas rispitasha captinmi paycunapa mandajnin cananpaj churaran. Ichanga manami tincuranchu quimsaj mas mijur caj suldärucunamanga. Cabseel runa Joiadapa wamran Benaía caran jinyu. Paymi achca cuti pillyacho fiyupa almiraypajcunata ruraran. Moab runa Arielpa ishcan wamrancunatapis wañuchiran. Juc cutichöpis rashtaycaptin yaycuran uchcuman. Chaycho liyunta wañuchiran. Wañuchiran ishcay metru midyanno jatuncaray Egipto runatapis. Egipto runaga purej tilarpa bayëta pitucunanno racu tucsicuna lansayoj. Benaiaga guerullawanmi ichiparan. Binsiycur lansanta guechurcur tucsiycuran. Joiadapa wamran Benaiaga chaynöpami quimsa chuncapita mas rispitasha caran. Imatapis chasquiran waquinpitaga masta. Ichanga manami tincuranchu quimsaj mas mijur caj suldärucunamanga. Paytaga David churaran quiquinta täpaj suldärucunapa mandajnin cananpämi. Jinyucunaga caran: Joabpa wauguin Asael, Belén runa Dodupa wamran Elhanán, Harod runa Samot, Palti runa Heles, Tecoa runa Iquespa wamran Ira, Anatot runa Abiezer, Husa runa Sibecai, Ahohi runa Ilai, Netofa runa Maharai, Netofa runa Baanapa wamran Heled, Benjamín particho caycaj Gabaa runa Ribaipa wamran Itai, Piratón runa Benaía, Gaas ragrapa yacu aywaj partipita Hidai, Arba runa Abiel, Bahurim runa Azmavet, Saalbón runa Eliab, Gizón runa Jasenpa wamrancuna, Arar runa Sagepa wamran Jonatán, Arar runa Sacarpa wamran Ahíam, Urpa wamran Elifal, Mequerat runa Hefer, Pelón runa Ahías, Carmel runa Hezrai, Esbaipa wamran Naarai, Natanpa wauguin Joel, Hagraipa wamran Mibhar, Amón runa Selec, Berot runa Naharai. Payga caran Sarviapa wamran Joabta pillyananpaj armancunata apäshej; Jatir runa Ira, Jatir runa Gareb, Het runa Urías, Ahlaipa wamran Zabad, Sizapa wamran Adina. Payga caran Rubén famillyapita miraj. Rubén famillyacunapa mandajnin caranpis. Paywan caran quimsa chunca runacuna; Maacapa wamran Hanán, Mitni runa Josafat, Astarot runa Uzías, Aroer runa Hotampa wamrancuna Samawan Jehiel, Simripa wamran Jediael, Jediaelpa wauguin Joha Tiz runa, Mahanaim runa Eliel, Elnaampa wamrancuna Jerebaiwan Josavía, Moab runa Itma, Soba runacuna Eliel, Obed, Jaasiel. Cispa wamran Saulpita gueshpir aywacusha David caycaptillanraj juc röpa jinyu runacuna guellicuran paywan iwal purinanpaj. Siclagman aywaran. Chay pillyay yachaj suldärucunaga caycaran lëcha jitacunancunawan. Paycunaga yacharan waracawan waracaytapis derëchu caj maquinwan ichoj caj maquinwanpis. Paycuna Benjamín trïbupita caj Saulpa famillyancuna caran: Gabaa runa Semapa wamrancuna Ahiezerwan Joás (Ahiezerga mandaj caran.); Azmavetpa wamrancuna Jeziel, Pelet; Anatot runacuna Beracá, Jehú; Gabaón runa Ismaías (Pay caran quimsa chunca jinyucunacho. Paymi caran mandajninpis.); Gedera runacuna Jeremías, Jahaziel, Johanán, Jozabad; Eluzai; Jerimot; Bealías; Semarías; Haruf runa Sefatías; Coré runacuna Elcana, Isías, Azareel, Joezer, Jasobeam; Gedor runa Jerohampa wamrancuna Joelawan Zebadías. Gad famillyacunapis waquenga Davidman aywacuran chunyaj pacacunacho caycaptin. Chaycuna caran jinyu pillyay yachacasha suldärucuna. Chapacuna escüdunwan, tucsicuna lansanwan-cama caycaran. Liyuncunanöraj ollgoj caranpis. Jircacunapapis lluychunöraj cörriycoj. Rimir-punta paycunachöga caran Ezer, guepanman Obadías, guepanman Eliab, guepanman Mismana, guepanman Jeremías, guepanman Atai, guepanman Eliel, guepanman Johanán, guepanman Elzabad, guepanman Jeremías, guepanman Macbanai. Cada-ünunmi Gad famillya cajcunaga caran suldärucunapa mandajnin. Mas callpayoj cäga waranga runamannömi tincoj, waquinna pachac runamanno tincoj. Paycunami tamya quilla gallariycaptin Jordán mayu fiyupa chayasha ragra junta aywaycaptin chimparan. Nircur mayu cantun pampacho inti yagamunan cajcho, inti yaganan cajcho tiyaycajcunatapis gaticacharan. Benjaminwan Judá famillya runacunapis David pacaraycashan cajman guellicoj chayaran. David tariparcur niran: «Nogawan alli cananchïpaj yanapämänayquipaj shamusha captiquega llapan shongöpami nogawan goyänayquipaj jamachë. Ichanga ima juchatapis mana ruraycaptë engañamashpayqui chiquimajpa munayninman cachaycamänayquipaj guellicamuptiquega unay awilunchïcunapa Tayta Diosnin castigashunqui.» Chayno niptin quimsa chunca jinyu suldärucunapa mandajnin Amasaiga Tayta Dios rimachiptin sinchipa niran: «Gammanmi shamushcä David, Gamwan alli goyänapämi shamushcä Isaïpa wamran. ¡Gampis gamwan goyajcunapis jauca goyaycuchun! Gamtaga Tayta Diosniquimi yanapaycäshunqui.» Niptin Davidga jamachiran suldäruncunana cananpaj. Mandaj suldäruncunawan iwal mandaj cananpaj churaran. Manasés famillyacunapis waquenga Davidman guellicuran. Chay öra Davidga Filistea runacunawan tacucarcur aywaycaran Saulta magananpaj. Rasunpaga David manami Filistea runacunata pillyäshinmanchu caran. Filistea runacunapa mandajnincunami parlacuran Davidta «cuticuy» ninanpaj. Paycunaga yarparan: «Noganchïcunata wañurcärachimashpanchïmi mandajnin Saulman cuticonga» nir. Siclagcho David caycaptin Benjamín famillya guellicojcunaga caran: Adnas, Jozabad, Jediael, Micael, Jozabad, Eliú, Ziletai. Paycunaga caran Manasés famillyacho röpa-röpa runacunapa mandajnin. Paycunami Davidta pillyäshiran juc-lä marcacunawan guërra captin. Paycunaga llapanpis caran pillyay yachaj jinyu runacuna. Chaypitaga suldärucunapa mandajninna caran. Waranllanta-waranllanta Davidmanga suldärucuna yapacaycaran. Llapanga fiyupa aypallana ricacuran suldäruncuna. Hebroncho David caycaptin, Tayta Dios nishanno Saulpa ruquin ray churananpaj guellicoj suldäruncunaga llapanpis carcaycaran pillyananpaj camaricushalla. Paycunaga caynömi caran: Judá famillyapita caj caran sojta waranga pusaj pachacnin (6,800) runacuna. Paycunaga carcaycaran lansanwan, pillyar chapacuna escüduncunawan. Simeón famillyapita caj caran ganchis waranga juc pachacnin (7,100) runacuna. Paycunapis carcaycaran pillyananpaj camaricushalla. Leví famillyapita caj caran chuscu waranga sojta pachacnin (4,600). Aarón famillyapita caj caran quimsa waranga ganchis pachannin (3,700). Paycunapa mandajnin caycaran Joiada. Sadocga caran mösu, jinyu pillyandëru. Payga quiquin famillyacunallawan caycaran ishcay chunca ishcay runacunawan (22). Saúl caran Benjamín famillyapita. Chay famillyapita cajcunapis quimsa waranga (3,000) suldärucuna Davidman guellicuran. Davidman manaraj guellicushancamaga Saultami mana cachaypa gatiraycaran. Efraín famillyapita caj caran ishcay chunca waranga pusaj pachacnin (20,800) jinyu runacuna. Paycuna quiquin famillyachöga caran pillyayta yachaj rejsisha runacuna. Pullan caj Manasés trïbupita caj caran chunca pusaj waranga (18,000). Paycunatami cacharan Davidta ray churananpaj. Isacar trïbupita caran ishcay pachac (200) mandajcuna. Paycunaga tantiyaj carmi Israelcuna imay imata rurananpäpis tantiyachej. Cada-ünun carcaycaran munaynincho caj runacunawan-cama. Zabulón trïbupita caj caran pichga chunca waranga (50,000) pillyananpaj camaricushalla, tucuy-niraj pillyanancunawan. Davidta mana cachaypa pillyäshinanpaj carcaycaran. Neftalí trïbupita caj mandajcunalla caran waranga. Paycunawan suldäruncuna caycaran quimsa chunca ganchis waranga (37,000). Llapanpis carcaycaran lansanwan, chapacuna escüdunwan. Dan trïbupita caj caran ishcay chunca pusaj waranga sojta pachac (28,600) suldärucuna. Aser trïbupita caj caran chuscu chunca waranga (40,000) pillyananpaj camaricushalla. Jordanpa jucaj-lädunpita cajcuna caran pachac ishcay chuncan waranga (120,000). Chay runacunaga carcaycaran Rubén, Gad, pullan caj Manasés trïbupita tucuy-niraj pillyanancunawan. Chay suldärucunaga pillyaman aywajno camaricushami aywaran Hebronman Davidta Israelcunapa raynin cananpaj churaj. Chayno churananpämi Israel famillyacunaga llapan juc shongulla mayna yarpaycaran. Davidta ray churaycärir micur upur quimsa junaj Davidwan goyaran. Jinan Hebroncho tiyaj famillyancunami llapanta camarisha caran. Hebronpa sercancho tiyajcunapis Isacar, Zabulón, Neftalí famillyacunapis micuyta apaparan. Aparan bürrucunawan, camëllucunawan, mülacunawan yuntacunawan garchachiypapis. Aparan llapan casta micuyta: jarinata, ïguspita rurasha llapshalla tantata, päsasta, bïnuta, asëtita, wäcata, uyshata. Llapantapis aparan puchoj puchojta. Israel runacunapäga fiyupa cushicuymi chay öra caran. David tapucuran comandanticunata, capitancunata, llapan mandajcunatawan. Nircur llapan Israelcunata niran: «Gamcunapaj alli captenga, TAYTA DIOSNINCHI chayno camacächiptenga mana shamoj Israel marca-masinchïcunaman cachata cachashun maycho caycashanmanpis. Cachata cachashun cüracunaman, Leví famillyacuna siudänincunacho marcancunacho caycajcunamanpis cayman shamunanpaj Diosninchïpa babulninta cayman apacamunapaj. Saúl mandashan wichanpita-pacha babulga gongacasha cacusha.» Chayno niptin llapan runacuna «au allimi» niran. Chayno David nishanga llapanpaj amatar alli caran. Quiriat-jearimpita Diospa babulninta apananpaj David shuntachiran Israelcunataga ushajpaj Egiptuwan linda tincoj Sihorpita-pacha Hamatman yaycunacama. Nircur llapan Israelcunawan aywaran Judächo caycaj Baala nishan Quiriat-jearimman TAYTA DIOSPA babulninta apananpaj. Babulpa ñaupanchörämi Tayta Diosta mañacuna caran. Paypa jamananga caycaran querubín anjilcunapa chaupinchömi. Mushoj carrëtaman Tayta Diospa babulninta churaran. Nircur Abinadabpa wasinpita apacuran. Tayta Diospa babulninta apaptin Uzawan Ahioga ñaupanta aywaran. Davidpis llapan Israelcunawan aywaran Tayta Diospa babulninpa ñaupanta llapan callpanwan alabashpan, pinticachar arpacunata, arpano salteriota, panderëtacunata, latillucunata, trompëtacunata tucashpan. Quidonpa ëranman chayar carrëtata garachaycaj buyicuna tapricaran. Chaymi Uzaga Diospa babulninman ayparcuran tucnananpaj. Chaura TAYTA DIOSGA rabyacurcuran. Chaymi jinan öra Uzata wañurachiran babulnin ñaupancho. Davidga fiyupa rabyaran Uzata TAYTA DIOS wañuchishanpita. Chaypitami chay pachata jutichaparan «Pérez-uza» nir. Canancamapis chayllami jutin. Chay junaj Davidga Tayta Diosta manchacushpan niran: «¡Tayta Diospa babulninta wasëman manami apämanchu!» Chaymi Davidpa siudäninman Tayta Diospa babulninta manana apayta munarannachu. Chaymi niran Obed-edompa wasillanman churananpaj. Chay runaga caran Gat runami. Tayta Diospa babulnenga quimsa quilla cacuran Obed-edompa wasincho. TAYTA DIOSGA bindisyunta goran Obed-edomta llapan famillyancunatawan. Ima-aycanmanpis bindisyunta churaran. Tiro nasyunpa raynin Hiram cachamuran ruquincunata Davidwan parlaj. Paycunawan cachamuran albañilcunata, carpintërucunata. Apapämuran sedru guerucunata Davidpa palasyunta arupänanpaj. Chaura David tantiyacuriran Israelcunapa raynin cananpaj TAYTA DIOS rasunpa churashanta. Davidga tantiyacuran Israelcunata Tayta Dios cuyashpan payta mas alli yanapaycashanta. Jerusalencho David majachacaran mas juc warmicunawan. Paycunacho wamrancuna caran ollgupis warmipis. Jerusalencho yurej ollgu wamrancuna caran: Samúa, Sobab, Natán, Salomón, Ibhar, Elisúa, Elpelet, Noga, Nefeg, Jafía, Elisama, Eliada, Elifelet. Davidta Israelcunapa raynin cananpaj churashanta mayaycur Filistea runacunaga ashej aywaran. Chayta mayaycur Davidpis paycunawan pillyaj aywaran. Aywashpan Filistea runacunaga pachacuran Refaim ragracho. Chaymi Davidga Tayta Diosta mañacur tapucuran: «¿Filistea runacunata magämanchu? Binsinäpaj ¿yanapämanquichu?» nir. Chaura TAYTA DIOSGA niran: «Ayway ari. Yanapäshayquimi binsinayquipaj.» Davidpis aywar chayaran Baal-perazimman. Chaychömi binsiran. Nircur niran: «Aypalla yacu imatapis apacojnömi Tayta Diosga chiquimajcunapa chaupinpa päsanäpaj camacächisha.» Chaypitami pillyashan partita jutichaparan «Baal-perazim» nir. Filistea runacunaga ïduluncunata cachariycur gueshpiran. Chaura Davidnami rupachichiran. Filistea runacunaga Refaim pampaman yapay yaycuran asaltananpaj. Chaymi Davidga Tayta Diosta yapay tapucuran. Tayta Diosnami niran: «Ñaupanpaga ama yaycuychu. ‹Bálsamo› yöracuna caycashan cajman chayaycur guepanpa yaycuy. Mayanquipämi yöracuna jananpa runa aywaycajtano. Chaura jinan öra pillyaj yaycunqui. Nogaga gamcunapa ñaupayquitami aywashaj Filistea runacunata wañuchinäpaj.» Davidga Tayta Dios nishanno ruraran. Filistea suldärucunata wañuycärachiran Gabaonpita Gezercama. Chayno David rurashanga intëru nasyuncunaman mayacaran. TAYTA DIOSNAMI camacächiran Davidtaga llapan nasyun runacuna manchacunanpaj. Davidpa siudänin nishancho Davidga wasicunata rurachiran. Witichinalla tolduta ichichishan ruricho juc pachacho rurachiran Tayta Diospa babulninpäpis. David niran: «TAYTA DIOSPA babulnintaga Leví famillyacunallami apanga. TAYTA DIOSGA Leví famillyacunatami acrasha babulninta apananpaj, paycunallami imaycamapis sirbenga.» Nircur ushajpaj Israel runacunata shuntachiran Jerusalencho rurachishanman Obed-Edompa wasinpita TAYTA DIOSPA babulninta apananpaj. Aaronpita mirajcunatawan Leví famillyacunatapis shuntachiran. Coatpita mirajcuna shuntacaran pachac ishcay chuncan (120). Paycuna famillyachöga mandaj caran Uriel. Meraripita mirajcuna shuntacaran ishcay pachac ishcay chuncan (220). Paycuna famillyachöga mandaj caran Asaías. Gersonpita mirajcuna shuntacaran pachac quimsa chuncan (130). Paycuna famillyachöga mandaj caran Joel. Elizafanpita mirajcuna shuntacaran ishcay pachac (200). Paycuna famillyachöga mandaj caran Semaías. Hebronpita mirajcuna shuntacaran pusaj chunca (80). Paycuna famillyachöga mandaj caran Eliel. Uzielpita mirajcuna shuntacaran pachac chunca ishcaynin (112). Paycuna famillyachöga mandaj caran Aminadab. Chaypita David acraran cüra Sadoctawan Abiatarta. Acraran Leví famillya caj Urielta, Asaiasta, Joelta, Elielta, Aminadabta. Paycunata niran: «Gamcunaga Leví famillyacunacho mandajmi canqui. Llapan famillyayquicunawan mayllacuy lay nishanno. Nircur Israelpa TAYTA DIOSNINPA babulninta apanqui rurachipashäman. Ñaupata gamcuna mana apäshimaptiquimi TAYTA DIOSNINCHËGA waquinninchïta wañuchisha. Tayta Diosta mana tapucuranchïchu imano ruranapaj cashantapis.» Chaura cüracunawan Leví famillyacunaga mayllacuran laynin nishanno TAYTA DIOSPA babulninta apananpaj. Paycunaga aparan apananpaj ishcan-lächo caycaj gueruncunapita matancacurcur. Chayno apananpämi TAYTA DIOSGA Moisesta niran. Davidga waquin caj Leví famillyacunatapis niran paycuna famillyallacho Diosta alabajcunata acrananpaj, chay acrashancunalla Diospa babulninta apaptin arpano salteriocunata, arpacunata, latillucunata tucaraycar cushicur aywananpaj. Leví famillyacunaga tucananpaj acraran: Joelpa wamran Hemanta, Hemanpa famillyan Berequiaspa wamran Asafta, Meraripita mirajpa carullapaga famillyanraj caj Cusaiaspa wamran Etanta. Yanapänanpäpis acraran unay caj famillyanpita carupana caj famillyancunatapis. Paycuna caran: Zacarías, Jaaziel, Semiramot, Jehiel, Uni, Eliab, Benaía, Maasías, Matatías, Elifelehu, Micnías, puncu täpajcunapis Obed-Edomwan Jeiel. Hemán, Asaf, Etán quimsan caycaran alabashpan runsi latilluta tucaj. Zacarías, Aziel, Semiramot, Jehiel, Uni, Eliab, Maasías, Benaía chararcaycaran arpano salteriota llanupa wagachir tucananpaj. Matatías, Elifelehu, Micnías, Obed-Edom, Jeiel, Azazías arpanwan carcaycaran alabayta gallaycärir llanulla wagachiypa tucananpaj. Diospa babulninta apaj Leví famillyacunapa mandajnin Quenanías caran alli tantiyaj runa. Paymi mandaycaran imano alabananpäpis. Diospa babulnin churarashan toldu puncuta täpajcuna caran Berequiaswan Elcana. Cüracuna caran Sebanías, Josafat, Natanael, Amasai, Zacarías, Benaías, Eliezer. Paycunaga Tayta Diospa babulninpa ñaupancho trompëtacunata tucaj caran. Obed-edomwan Jehiaspis caran babul churaraycashan toldu puncuta täpajcuna. Chaypita Davidwan Israel rispitädu mayur runacuna, batalluncunapa mandajnincuna cushisha aywaran TAYTA DIOSPA babulninta Obed-edompa wasinpita apamunanpaj. Leví famillyacuna babulta apaptin TAYTA DIOS yanapashanpitami ganchis buyitawan ganchis carnita sacrifisyupaj pishtaran. Davidga aywaycaran fiyupa cuyayllapaj lïnu röpan jatisha. Chaynölla carcaycaran Diospa babulnin apaj Leví famillyacunapis, alabajcunapis, alabananpaj mandaj Quenaniaspis. Davidga aywaycaran lïnupita awasha efodnin jatisha. Israelcunaga fiyupa cushicur gaparpashpanmi aparan TAYTA DIOSWAN parlar rurashan babulta, uyshapa wagranta, trompëtacunata, latillucunata tucashpan, arpano salteriocunata, arpacunata tucashpan. TAYTA DIOSPA babulninta Davidpa siudäninman chayachiptin Saulpa wamran Micalga bentänapa watgaran. Ray Davidtaga ricaran cushisha pinticachaycajta. Chaymi Davidtaga shongullancho fiyupa jamurparan. Tayta Diospa babulninta apar chayachiran churaränanpaj rurachishan tolduman. Nircorga Tayta Diospa ñaupancho rupachina sacrifisyucunata y alli goyaypita sacrifisyucunata rupachiran. Nircur Davidga llapan runacunata TAYTA DIOSPA jutincho bindisyunta goran. Israel famillyacunataga llapantami aypuran ollguta warmitapis juc tantata, pedäsu aychata, päsas tantatapis. Leví famillyacunata David churaran TAYTA DIOSPA babulnin churaraycashan cajcho mañacunanpaj, agradësicunanpaj, y TAYTA DIOSTA alabananpaj. Paycunapa mandajnin caran Asaf. Guepanman caran Zacarías, chaypita Jeiel, Semiramot, Jehiel, Matatías, Eliab, Benaía, Obed-edom, Jeiel. Paycunaga tucaj arpano salteriocunatawan arpacunata. Asaf tucaj latilluta. Cüracunana Benaiawan Jahaziel tucaj trompëtacunata. Llapanpis tucaj Tayta Diospa babulnin ñaupanchömi. Chay junajllami Asaftawan alabäshejcunata Davidga niran TAYTA DIOSTA agradësicur alabananpaj. Caynömi alabaran: «¡TAYTA DIOSTA agradësicuy-llapa! ¡Paypita willacuy! Imata rurashantapis intëru marcacunaman willacuy. Alabansacunawan payta alabay. Almiraypajcunata rurashanta willacuy. «Tayta Dios rispitädu cashanpita cushicuy. TAYTA DIOSTA ashejcunaga cushicuy-llapa. Munayniyoj TAYTA DIOSNINCHÏMAN guellicuy. Imaypis paywan tincuyta ashiy. Fiyupa almiraypaj milagrucunata rurashanta yarpay. Mandamintuncunata nishancunatapis yarpay ari sirbejnin Israelpita mirar aywajcuna, acrashan Jacobpa wamrancuna. «TAYTA DIOSMI noganchïpa Diosninchi. Paypa maquinchömi caycan cay pachaga. Payga aunishanta imaypis yarpashami. Waranga miray aywajcamapis manami gongashachu. Abrahamta aunishanta, Isaacta aunishantapis yarpashami. Jacobpäga camacächiran layno cananpaj; Israelcunapäna parlacushanga imaycamapis mana gongacänanpaj. Chaymi niran: ‹Canaán partitami goycushayquipaj gamcunapa partisyunniqui cananpaj.› «Paycunaga caran wallcajllami. Chaychöga juc ishcay jäpa runacunalla caran. Paycunaga nasyunnin nasyunninmi puricoj. Juc raypa juc raypa maquinmanmi chayaj. Chaypis Tayta Diosga manami munaranchu pï ñacachinantapis. Raycunatapis willaparan: ‹Ama yatapaychu acrashä runacunataga. Profëtäcunatapis ama ñacachiychu› nir. «Cay pachacho tiyaj cäga llapayqui TAYTA DIOSTA alabay. Salbacoj cashanta waran-waran willacuy. Munayniyoj cashanta nasyuncunaman willacuy. Fiyupa almiraypäta rurashancunatapis marcacunaman willacuy. TAYTA DIOSGA munayniyojmi. Fiyupa rispitashpanchi alabashun. Payga dioscunapita mas fiyupa manchacunami. Waquin marcacunapa diosnincunaga manacajllami. TAYTA DIOSNINCHÏMI ichanga syëlutapis camasha. Pay caycashanchöga fiyupami achicyan. Pay tiyashan cajchöga munayninpis fiyupa cushicuypis caycanmi. «Llapan marcacho tiyajcuna TAYTA DIOS munayniyoj cashanta tantiyacuy-llapa. Payta aduray-llapa. TAYTA DIOSTA rispitanapaj cashanno rispitay-llapa. Garayniquiwan paypa ñaupanman yaycuy. Cuyayllapaj wasincho aduray. ¡Paypa ñaupanchöga cay pachacho cajcuna sicsicyachun! Paymi mundutaga sumaj tacyachisha mana cuyucunanpaj. ¡Syëlupis cay pachapis cushicuchun! ¡Intëru nasyuncunapäpis ‹TAYTA DIOSMI Raynenga› nichun! ¡Lamar yacupis, chaycho caycajcunapis gaparpächun! ¡Chacracunapis chaycho caycajcunapis cushicuchun! ¡Munticho caj yöracunapis cushicuypita gaparpächun cay pachacho mandananpaj shamoj TAYTA DIOSPA ñaupancho! «TAYTA DIOSNINCHÏTA agradësicuy amatar alli cashanpita. Payga imaycamapis chaynöllami cuyamanchi. Llapayqui niy: ¡Nogacunapa salbacoj Diosnë salbaycamay ari! ¡Nasyuncunacho caycajtapis shuntamashpayqui jorgaycamay gamllata nogacuna agradësicunäpaj, cushishana alabanäcunapaj! ¡Israelcuna rispitashan TAYTA DIOSGA imay-yajpis alabasha cachun!» Llapan runacunapis «Chayno cachun» niran. Nircorga TAYTA DIOSTA llapan alabaran. Chaynömi Davidga numrashan runacunata churaran TAYTA DIOSPA babulnin ñaupancho caycänanpaj Asafta, paywan caycajcunata, paycunana waran-waran ima ruraycunatapis rurananpaj. Obed-edomtapis sojta chunca (60) runacunatawan churaran chaycho caycänanpaj. Jedutunpa wamran Obed-edomtawan Hosatana churaran puncuta täpananpaj. Sadocta paywan caj cüracunatapis niran TAYTA DIOSPA wasin Gabaoncho caycänanpaj. Paycunata niran TAYTA DIOSPAJ rupachina caj altarcho tardipa tutapapis rupachina sacrifisyucunata ruparcaycächinanpaj. TAYTA DIOS isquirbichishan laycho niycashanno rurananpämi niran. Paycunawan caycänanpaj churaran Hemanta, Jedutunta. Paycunatawan iwal alabananpaj jutinpa acrashan caj runacunatapis cacharan. Paycunata niran: «TAYTA DIOSTA agradësicunqui. Payga imaycamapis chaynöllami cuyamanchi.» Paycunaga tucaj trompëtacunata, latillucunata, waquin tucanacunata Tayta Diospaj cantajcunawan iwal. Jedutunpa wamrancunatana churaran puncu yaycurinata täpananpaj. Chaypitanaga llapan runacuna wasinman-cama aywacuran. Davidpis wasinman cuticuran famillyancunata bindisyunta gonanpaj. Palasyuncho tiyaycarna Davidga profëta Natanta niran: «Ricashayquinöpis nogapa wasëga alli sedru guerupitami. TAYTA DIOSPA babulnenga toldu rurillanchömi caycan.» Chaura Natán niran: «Imatapis ruray gam yarpashayquino ari. Gamtaga Tayta Diosmi yanapaycäshunqui.» Chay chacayllami Natanta Tayta Dios niran: «Away sirbimajnë Davidman. Noga nishäta cayno willanqui: ‹Manami gamchu rurapämanquipaj tiyanä Templuta. Israelcunata Egiptupita jorgamushä junajpita-pacha manami goyashcächu templucunachöga. Chaypa ruquenga purishcä tolducunallacho juc-lächo juc-lächo. Juc Templuta sedru guerupita rurapämänanpäga imaypis manami nishcächu mandananpaj churashä jueznincunatapis.› Chaymi sirbimajnë Davidta ninqui, ima-aycapäpis munayniyoj TAYTA DIOSMI nishunqui: ‹Gamtaga nogami jorgushcä jircacho uyshata michiycajta. Nircurmi churashcä acrashä Israelcunapa raynin canayquipaj. Maypa aywaptiquipis yan'gashcämi. Llapan chiquishojcunatapis ushajpämi illgächishcä. Nogami yanapashcä cay munducho caj munayniyojcunano rejsisha canayquipaj. Acrashä Israel runacunapäpis juc pachata camarishcä. Quiquinpachöna tiyananpaj churashcä. Chaychöga manami pipis rimapangachu. Fiyu runacunapis mananami ñaupatanöga ñacachengachu. Chiquejcunaga ñacachiran juezcuna cashan wichanmi. Chiquishojcunataga nogami pengayman churashaj. Wamrayquicunapis achcami canga. Gam wañucuptiquega juc wamrayquitami ruquiqui ray cananpaj churashaj. Paymi Templuta rurachipämangapaj. Paytami churashaj imaycamapis ray cananpaj. Nogami cashaj taytan. Paynami canga wamrä. Cuyapäshämi. Saulta jitarishänöga manami jitarishänachu. Chaypa ruquenga imaycamapis wasëcho, mandashächo caycänanpämi camacächishaj. Mandaj cayninpitapis manami imaypis llojshengapächu.› » Natanga Davidta willaran imanöpis Tayta Dios musyachishanta. Chaura ray Davidga TAYTA DIOSPA ñaupanman yaycuycur niran: «TAYTA DIOS, nogaga manacajllami cä. Famillyäcunapis manacajllami. ¿Imanöpataj chaynöcamaga chayachimanqui? ¡Jananmanpis aunimashcanqui shamoj watacunacho nogapita mirajcuna munayniyoj cananpaj! ¡Nogataga ricamashcanquipis fiyupa rispitädu runatanömi TAYTA DIOS! ¿Imatanataj mastaga nëmanpis sirbishojniquita rispitädu cayman churaycämaptiquega? Gamga musyanquimi imano cashätapis. TAYTA DIOS, cuyamashayquita musyachimänayquipämi llapanta munashayquino rurashcanqui. TAYTA DIOS, gamga fiyupa munayniyojmi canqui. Gamnöga manami pipis canchu. Gampita mas juc diosga mananami canchu. Manami wiyashcäcunapischu juc dioscuna cashantaga. Acrashayqui Israel nasyun runacunanöga manami canchu. Paycunallatami cay pachachöga acrashcanqui. Tayta Dios, gammi salbashcanqui acrashayqui runacunana cananpaj. Nircorga munayniyoj cayman churashcanqui quiquincunapa maquinwan milagrucunata rurashpayqui. Egiptupita jorgamushayqui runacunapa ñaupanpita gammi jitarishcanqui waquin nasyun runacunataga diosnincunatawan. Gammi Israelcunataga acrashcanqui imaycamapis gamllapana cananpaj. TAYTA DIOS, gamllami Diosninpis canquipaj. «Cananga TAYTA DIOS, nogata y wamräcunata aunimashayquita ama gongaychu. Llapan nishayquita cumliycullay ari. ¡Aunishayquega nishayquinölla camacaycuchun! ¡Gamga imaypis alabasha caycullay! Chaura runacunapis ‹Munayniyoj TAYTA DIOSMI Israelcunapa Diosnenga. Israelcunapaga paymi rasunpa Diosnin› nengami. ¡Nogapita mirajcunapis yanapaptiquega allimi goyanga! Tayta Dios, gammi musyachimashcanqui nogapita mirajcuna mana ushacänanpaj cashanta. Chaynöpami nogaga uywaynillayqui cashpäpis mañacamö. TAYTA DIOS, gamga rasunpa Diosmi canqui. Nogatapis aunimashcanqui alli ricamänayquipaj. Cananga bindisyuntami goshcanqui uywayniquipita mirajcunata. Chaynöpami paycunaga imaycamapis maquiquicho goyanga. Gammi TAYTA DIOS bindisyunta goshcanqui. Bindisyunniquiwanmi imaycamapis alli goyanga.» Chaypita guepataga David pillyar binsiran Filistea runacunata. Nircur Gad siudäta marcantinta guechur charicurcuran. Moab nasyun runacunatapis binsiran. Chaynöpami Davidpa munayninchöna ricacuran. Impuestutapis pägachiran. Sobapa raynin Hadad-ezertapis David binsiran Hamatman aywaj nänicho. (Hadad-ezerga aywaycaran binsishan Éufrates mayu caj lädupa caj partita charicurcunanpaj.) Paycunata Davidga guechuran waranga (1,000) carrëtacunata; prësu chariran ganchis waranga (7,000) muntädu purej suldärucunata; chaquipa purejtana ishcay chunca warangata (20,000). Carrëta garchaj cawallucunatapis ancuncunata cuchur-ushaycuran. Pachac (100) carrëtata garchananpaj cajllata cachaycuran. Chaypitaga Siria runacuna Damasco siudäpita chayaran Sobapa raynin Hadad-ezerta yanapänanpaj. Paycunatapis David binsir wañuycachiran ishcay chunca ishcaynin warangata (22,000). Nircur Davidga Damasco siudäman suldärucunata churaran chay runacunata mandananpaj. Chaura Siria runacunaga Davidpa munayninchöna caycaran. Impuestutapis pägaranna. Chaynömi TAYTA DIOSGA Davidta yanaparan maypa aywashanchöpis binsinanpaj. Davidga guechuran goripita charashan chapacuna escüduncunatapis Hadad-ezerpa mandaj suldäruncunapata. Nircur Jerusalenman apacuran. Hadad-ezerpa siudänincuna Tibhatcho, Cun siudächo aypalla runsin caycajtapis apacuran. Chay runsipitami Salomonga rurachiran jatuncaray yacu churacuna paylata, pilancucunata, Templucho cananpaj ima cajcunatapis. Hamatpa raynin Toi mayaran Sobapa raynin Hadad-ezerpa suldäruncunata David binsishanta. Chaymi wamran Adoramwan apachiran goripita, guellaypita, runsipita rurasha cösacunata Davidwan alli ricanacunanpaj. «Hadad-ezertaga allichömi binsishcanqui» niran. Toipis Hadad-ezerwan contrami ricanacusha caran. Binsishan nasyuncuna Edompita, Moabpita, Amonpita, Filisteapita, Amalecpita chasquishan guellayta goritaga TAYTA DIOSPÄMI ray David churaran. Toi apachishantapis Tayta Diospämi churaycuran. Chayno Sarviapa wamran Abisaipis Cachi Pampacho binsiran chunca pusajnin waranga (18,000) Edom runacunata. Nircur Davidga mandananpaj suldäruncunata churaran Edom nasyunman. Chaura llapan Edom runacunaga Davidpa munaynillanchöna caycaran. Maypapis aywaptin Davidtaga TAYTA DIOS yanapaj pï-maytapis binsinanpaj. Davidga llapan Israelcunapa raynin cashpan llapanta iwal alli arregluta ruraj. Pitapis mana chapajchu. Llapan suldärucunapa mas mandajnin caran Sarviapa wamran Joab. Ahiludpa wamran Josafatna caran raypa secretaryun. Ahitobpa wamran Sadoc, Abiatarpa wamran Ahimelec caran cüracuna. Savsana caran acta isquirbej. Joiadapa wamran Benaianami caran Ceret runacunapawan Pelet runacunapa mandajnin. Davidpa wamrancunana ñaupancho yanapaj. Chaypita mas unayllataga wañuran Amón runacunapa raynin Nahas. Chaura ruquin quëdaran wamranna. Davidga yarparan «Hanunpa papänin Nahaswanga allimi ricanacurä. Nogapis wamranwan alli ricanacushaj» nir. Chayno yarparmi Davidga suldäruncunata cacharan Hanunta shogananpaj. Davidpa mandaj suldäruncuna Amón nasyunman chayaptin Amoncho mandajcunaga mandajnin Hanunta niran: «Tayta, ¿gam yarpanquichu papäniqui wañushanpita shogashunallayquipaj suldäruncunata David cachamushanta? ¡Capas manami chaypächu canga! Shamusha canga nasyunta ricapacojmi, tumapacojmi nircur illgächimänanchïpämi.» Chaura Hanunga niran: «Davidpa suldärucunata prësu charircur shaprantapis garaypa rutupay. Röpantapis siqui-patanpita uraman rogupariy.» Nishanno rurarcärerga garguriran. Suldäruncuna pasaypa pengay-tucusha cutiycämushanta mayar Davidga runacunata cacharan shuyaj «Jericó marcallacho goyapäramuy shaprayqui wiñanancama. Chaypitaraj caymanga cutimunqui» nir. Chayno rurashanpita Davidta rabyachishanta tantiyaycurmi Amón runacunaga yarparan David shamur magaj aywananpaj cashanta. Chaymi guërrapaj carrëtacunata y cawallu muntacojcunata mincacunanpaj quimsa chunca quimsan waranga (33,000) quïlu yuraj guellayta Siria nasyunman apachiran. Chaymi mincayta pägananpaj waquinta aparan Mesopotamia läducho caycaj marcacunaman. Waquinta aparan Maaca läducho caycaj marcacunaman. Y waquintana aparan Soba läducho caycaj marcacunaman chaycho tiyaj runacunatapis mincacur pägananpaj. Pägapaj mincacuran Maaca rayta suldäruncunawan quimsa chunca ishcaynin warangata (32,000) pillyapaj carrëtantinta. Paycuna shamur wasincunata ichichiran Medebapa chimpancho. Amón runacunapis siudänincunapita aywaran paycunawan tallucarcur Davidta magananpaj. Chayta mayaycur Davidpis cacharan Joabta llapan suldärucunatawan. Amón runacunaga aywar siudäman yaycuna puncucho camaricuran pillyananpaj. Waquin caj ray shamojcunaga jircallacho carcaycaran. Chaypita Joabga musyaran payman ishcan lädupita yaycunanpaj cashanta. Chaura acraran mas mijurnin Israel suldärucunata. Nircur camaricuran Siria runacunata ichipänanpaj. Nircorga waquin suldärucunata churaran wauguin Abisaipa munayninman Amón runacunata ichipänanpaj. Nircur niran: «Siria runacuna nogata binsimajnöna captenga shamunqui yanapämänayquipaj. Amón runacuna gamta binsishojnöna cashuptiquega shamushaj yanapänäpaj. Ama manchacuychu. Tayta Diosninchïpa acrashan marca-masinchi-raycu, nasyunninchi-raycu pillyashun mana manchacuypa. ¡TAYTA DIOSGA yarpashanta camacächichun!» Joabga llapan suldäruncunawan aywaran Siria runacunawan pillyaj. Chaura Siria runacunaga gueshpir aywacuran. Amón runacunapis Siria runacuna gueshpejta ricashpan Joabpa wauguin Abisaipita gueshpir siudäman yaycucaycäriran. Chaura Joabga Jerusalenman cuticuran. Israelcuna binsishanta tantiyacurir Siria runacunaga cachata cacharan waquin caj Siria runacuna Éufrates mayupa washa chimpancho caycajcuna shamunanpaj. Chaychöga mandaj caycaran Sofac. Payga caran Hadad-ezerpa mandaj suldärun. Willacoj aywaycashanta Davidta willaran. Chaura Davidga llapan Israelcunata shuntacurcur jinan öra aywaran. Jordán mayuta päsariran. Chay runacuna cajman chayaycur pillyaran. Davidga suldäruncunata röpa-röpa raquiran Siria runacunawan pillyananpaj. Siria runacunapis paycunawan pillyaran. Pillyaycashancho Siria runacunaga Israelcunapita gueshpiran. Davidga wañuycachiran chuscu chunca warangata (40,000) chaquipa cajta, carrëtacunawan cajta ganchis warangata (7,000). Siria suldärucunapa mandajnin Sofactapis wañuycachiran. Hadad-ezerta yanapajcunaga Israelcuna binsiptin manana masga rimaparannachu. Israelcunawanga allillana goyaran. Israelcunapa munayninchöna caran. Chay junajpita-pacha Siria runacunaga fiyupana manchacuran Amón runacunata yanapayta. Juc cuticho usya quilla päsariptin, raycuna jircacunaman llojshinan wichan Joabga achca suldärucunawan aywar Amón nasyunman yaycuran. Rabá siudäta curalacaycäriran. Nircorga yaycuycur llapanta wañuchiran. Wasincunatapis ragällata cachaycuran. Davidga Jerusalenllacho caycaran. Chaypitanami Rabá marcaman David aywaycur chay marcapa rayninpa corönanta guechuran. Chay corönaga quimsa arröba goripita rurasha y cuyayllapaj rumicunawan adurnashami caran. Chay corönatami Davidtana jatiparan. Rabá marcapitaga achcatami ima-aycatapis bälej cajta David apacuran. Chay siudächo cawaycar quëdaj runacunatana apaycur aruchiran jächawan rusadörawan gueru roguycho, pïcucunawan ojtiycho. Amón nasyunpa llapan siudänincunacho caj runacunatapis chaynöllami ruraran. Nircur Davidga llapan suldäruncunawan Jerusalenman cutiran. Yapay Filistea runacunawan Gezercho pillyaran. Chay öra Husat runa Sibecai wañuycachiran jatuncaray runapa wamran Sipaita. Chaynöpami Filistea runacunataga munayninchöna chararan. Yapaypis Filistea runacunawan pillya captin Jairpa wamran Elhanán wañuycachiran Lahmita. Lahmiga caran Gat runa Goliatpa wauguin. Tucsicuna lansanpis caran tilarpa bayëta pitucunannöraj. Yapaypis Gatcho pillya caran. Chaycho juc runa caran jatuncaray. Dëdun caran ishcay chunca chuscun (24). Dëduncunaga cada maquincho y chaquincunachöpis sojta-cama caran. Chaypis caran jatun runacuna casta. Chay runaga Israelcunata manacajman churaran. Paytaga wañuycachiran Davidpa wauguin Simeapa wamran Jonatán. Chay jatusaj runacunaga caran Gat runa Refa castami. Chay runacunataga Davidmi suldäruncunawan wañuchiran. Israelcunapa contran Satanás jatariran. Chaymi Davidta shacyächiran Israelcunata sinsunanpaj. Chaura Davidga Joabta waquin mandajcunatawan niran: «Aywar sinsumunqui llapan Israelcunata Beersebapita gallaycur Dancama. Mana juctapis cachaypa sinsumunqui ayca runacuna cashantapis musyanäpaj.» Joabga niran: «TAYTA DIOSGA runacunata yapacächichun canan caycashanpita pachac (100) cutipa masta. Tayta ray ¿manachu llapanpis gamta sirbishojcunalla caycho tiyajcunaga? ¿Imanirtaj sinsuyta yarpashcanqui tayta? ¿Imapätaj juchata aparicachishun Israelcunata?» Chaypis Joabga ray David mandashantami cumliran. Chaymi Joabga ray cajpita aywar purimuran intëru Israelcuna tiyashanpa. Sinsuyta ushaycur cutiran Jerusalenman. Joabga sinsumushanta ray Davidta willaran. Israelcunacho caran juc millun pachac warangan (1,100,000) pillyapaj alli cajlla; Judächöna chuscu pachac ganchis chuncan waranga (470,000). Ray mandashanga manami allichu caran Joabpaj. Chaymi manana sinsurannachu Leví castatawan Benjamín castataga. David sinsuchishanga Tayta Diospäpis mana allimi caran. Chaypitami Israelcunata castigaran. Chaura Davidga juchata rurashanta tantiyacurir Tayta Diosta mañacuran: «Fiyupa juchatami rurashcä sinsucherga. Cananga perdunaycallämay ari Tayta Dios. Mana tantiyaj upanömi rurashcä» nir. Chaura TAYTA DIOSGA David tapucunan Gadta niran: «Ayway David cajman. Quimsa castapa castiganäpaj yarpaycashäta willanqui. Payga acrachun maygantapis munashan cajta.» Chaymi Gadga Davidman aywaycur niran: «¿Maygantataj munanqui? ¿quimsa wata muchuy canantachu? ¿chiquishojcuna quimsa quilla wañuchishunayquipaj gaticachäshunayquitachu? ¿Quimsa junaj fiyu gueshyata TAYTA DIOS yurichimunantachu? Chauraga Tayta Diospa anjilninmi intëru Israelcho runata gueshyawan wañuchenga. Canan sumaj yarpachacurir willamay, nogapis cachamajta willanäpaj.» Chaura Davidga Gadta niran: «Cananga manami ima niytapis camäpacöchu. Mas alli canman TAYTA DIOS munashanno castigamaptinmi. Payga fiyupa cuyapäcojmi. Manami munächu runacunapa maquincho ñacaytaga.» Chaura TAYTA DIOSGA fiyu gueshyata yurichiran intëru Israelcho. Israelcuna wañuran ganchis chunca waranga (70,000). Juc anjilta TAYTA DIOS cachamuran Jerusalencho tiyajcunata wañuchinanpaj. Anjil wañuycächejta ricar TAYTA DIOS fiyupa pësacuran. Chaymi wañuycächej anjilta niran: «¡Amana mastaga wañuchiynachu!» Chay öra Tayta Diospa anjilnenga caycaran Jebús runa Ornanpa rïgu ëran janancho. Janajpa ricchacurishancho David ricäriran TAYTA DIOSPA anjilnin sablin aptasha caycämojta. Sablintana Jerusalenman togriraycaran. Chaura Davidwan rispitädu auquincuna gachga röpan jatisha gongurpacur umpuran urcunpis pampaman töpanancama. Davidga Tayta Diosta niran: «¡Nogachaj runacunata sinsuchishcä! ¡Nogami juchayöga cä! Runacunaga manami imatapis rurashachu. TAYTA DIOS, castïguga chayamächun nogata, famillyäcunata ari. Acrashayqui runacunataga ama wañuchiychu.» Chaura TAYTA DIOSPA anjilnenga Gadta yapay niran: «Jebús runa Ornán rïguta ëraycashan ëracho TAYTA DIOSPAJ altarta David rurachun.» Diospa jutincho Gad willashanno Davidga aywar TAYTA DIOSPAJ altarta ruraran. Ornán rïguta ëraycashancho ticraycur ricäriran Diospa anjilninta. Wamrancunaga chuscun pacacaycäriran. Chaypitaga David chayaran Ornán caycashan cajman. Ricärir Ornanga rïguta ëraycashanta cachariycur tariparan. Nircur ray Davidpa ñaupanman umpuran rispitashpan. Chaura Davidga Ornanta niran: «Rïguta ëraycashayqui chacrayquita ranticaycamay TAYTA DIOSPAJ altarta ruranäpaj. Ayca cuestaptinpis risyuntami pägashayqui. Chayno ruraptërämi fiyu gueshyaga noganchïpita illganga.» Chaura Ornán niran: «Chacraga caycanmi tayta. Ruray ari. Rupachina sacrifisyupaj törucunatapis goycushayqui, rïgu ëracuna guerucunatana yantapaj, rïgutapis ofrendapaj. ¡Chaycunataga gamtami goycö tayta!» Niptin ray Davidga niran: «Grasyas tayta. Allichari canman. Ichanga llapantapis rantiypami ranticamanqui risyuncho. TAYTA DIOSPAJ sacrifisyuta churanäpäga manami guechömanchu. Dibaldilla tarishätapis manami rupachina sacrifisyupaj rupachëmanchu.» Chaynömi Davidga chay partita Ornanpita rantiran sojta pachac (600) gori guellaywan. Nircur chaychömi TAYTA DIOSPAJ altarta ruraran. Chaychömi rupachina sacrifisyucunata y alli goyaypita sacrifisyucunata rupachiran. Nircur TAYTA DIOSTA mañacuran. Chaura Tayta Diosna alli chasquir syëlupita ninata altarman cachamuran. TAYTA DIOSGA anjilninta niran sablinta churaränanman cutichinanpaj. Chay öra Jebús runa Ornán rïguta ëracunan cajcho David mañacushanta TAYTA DIOS wiyasha captin chaycho uywacunata pishtarcur rupachiran. Chay wichanga TAYTA DIOSPAJ Moisés tolduta chunyajcho rurashanpis, rupachina sacrifisyucunata rupachinanpaj rurashan altarpis Gabaonllachöraj caycaran. TAYTA DIOSPA anjilnin sablin aptasha caycajta ricaycur Davidga fiyupa mancharisha caycaran. Chaymi Tayta Diosta tapucoj Gabaonman mana aywarannachu. Chaymi David niran: «Caychömi arucanga TAYTA DIOSPA Templun, Israelcuna imatapis Tayta Diospaj rupachinan altarpis.» Chaypita, ray Davidga niran Israelman guellicoj runacuna shuntacämunanpaj. Nircur waquinta churaran Diospa Templunta aruchinanpaj, rumita paquircur-paquircur llagllananpaj. Waquintana fyërruta jundichir aypalla läbusta, bisagracunata puncucunata rurananpaj. Runsitapis aypallata jundichiran. Sedru guerupis mana yupaytapis atipaypaj aypalla caran. Sedru guerutaga apamuran Sidoncho Tirocho tiyaj runacuna. Davidga yarpaynillancho niran: «Wamrä Salomonga wamrallarämi. TAYTA DIOSPA Templonga jatuncaraymi canan, cay pachacho cajcunapitaga mas cuyayllapaj, may-chaychöpis chay templupaj parlananpaj. Chaymi llapantapis camarishallatana cachapäshaj.» Chaynöpami Davidga manaraj wañucur llapantapis aypallata camariran. Nircur wamran Salomonta niran Israelcuna rispitashan TAYTA DIOSPA Templunta aruchinanpaj. Salomonta niran: «Ïju, nogami yarparä rispitashä TAYTA DIOSPA Templunta aruchiytami. Ichanga TAYTA DIOS nimaran: ‹Gamga aypalla runatami wañuchishcanqui. Guërrachöpis achca cutimi cashcanqui. Chaynöpami gamga templuta mana aruchipämanquipächu. Wamrayquimi cangapaj piwanpis mana pillyaypa alli goyäcoj. Nogami camacächishäpaj llapan chiquejcunapis payta manana rimapänanpaj. Chaymi jutinpis canga Salomón. Pay cawashan wichanga Israel runacuna allillami goyäcongapaj pï-may runacunawanpis mana pillyaypa. Paymi Templuta aruchipämanga. Paymi canga wamrä. Noganami cashaj taytan. Paypita mirar aywajlla imaycamapis Israelcho ray cananpämi churashaj.› Cananga ïju, TAYTA DIOS yanapaycushunqui Templunta aruchinayquipaj aunimashanno. Israelpa raynin cayta gallaycur TAYTA DIOSPA layninta cumlinayquipaj quiquin TAYTA DIOS yanapaycushunqui yachaj, tantiyaj canayquipäpis. Israel runacuna cumlinanpaj Moisesta TAYTA DIOS nishan laycunata llapanta cumlerga llapanchöpis allimi goyanqui. Ama guellanaychu ni manchacuypischu. Ricashayquinöpis nogaga ñacarmi camarishcä TAYTA DIOSPA Templunpaj. Shuntashcä quimsa millun quimsa pachacnin waranga (3,300,000) quïlu gorita, quimsa chunca quimsa millunnin (33,000,000) quïlu yuraj guellayta, runsita, fyërrutapis pësayta mana atipaypäta. Camarishcä guerutawan rumitapis. Chaycuna pishejmanga gamna yapachinqui. Chaynöpis maquiquichömi caycan rumi llagllajcuna, albañilcuna, carpintërucuna y ima aruytapis alli yachaj runacuna. Paycunami goripita, guellaypita, runsipita y fyërrupita ima-ayca adurnucunatapis rurayta yachan. TAYTA DIOSNINCHI yanapaycäshuptiquega jucllana aruchir gallaycachiy.» Chaypita Israelcunapa llapan mandajnincunata Davidga niran wamran Salomonta ima ruraycunachöpis mandäshinanpaj. Mandajcunataga niran: «TAYTA DIOSNINCHËGA gamcunawanmi imaypis caycasha. Paymi intërupita llapan chiquishojcunatapis jamachisha alli goyänayquipaj. Cay particho tiyajcunataga paymi munaynëman llapanta churamusha. Chay runacunaga TAYTA DIOSPANAMI, acrashan Israelcunapa munayninchönami caycan. Chaymi cananga TAYTA DIOS munashanno llapaniqui aruy. Paypa wasinta juclla arunayquipaj camaricuy-llapa. Templunta aruyta ushaycärerga chaymanna witichinqui TAYTA DIOSPA babulninta, rispitädu cösacunatapis.» Davidga pasaypa auquinna cashpanmi wamran Salomonta Israelcunapa raynin cananpaj churaran. David shuntachiran Israelcunapa mandajnincunata, cüracunata, Leví trïbu runacunata. Nircur Leví trïbu cajtaga quimsa chunca watayojpita janaman cajta yuparan. Ollgu cajllata yupaptin caran quimsa chunca pusajnin waranga (38,000). Paycunapitanami ishcay chunca chuscun warangata (24,000) churaran Templuta aruchinanpaj, sojta warangata (6,000) gobernador cananpaj, juez cananpaj. Chuscu warangata (4,000) churaran puncuta täpananpaj. Yapay chuscu waranga (4,000) cajtana churaran tucashpan TAYTA DIOSTA alabananpaj. Alabar tucananpaj Davidga rurachisha caran achca arpata, arpa-niraj salteriotapis tucuyta. David raquiran shuyni-cama Levïpa wamrancunapita miraj caj famillyacunata Gersonpita cajta, Coatpita cajta, Meraripita cajta. Gersonpa wamran caran Laadanwan Simei. Laadanpa wamran caran quimsa: Jehiel mayur, Zetam, Joel. Simeipa wamranpis caran quimsa: Selomit, Haziel, Harán. Laadán castacunataga paycunami mandaran. Simeipa wamrancuna caran chuscu: Jahat, Ziza, Jeús, Bería. Guechpa caran Jahat, shullcanna Ziza. Jeuspawan Beriapa wamrancuna mana caranchu achcaga. Chaymi paycunataga ishcanta juc famillyatanölla yuparan. Ishcan famillyata churaran juc famillyanölla arunanpaj. Coatpa wamrancuna caran chuscu: Amram, Izhar, Hebrón, Uziel. Amrampa wamrancuna caran Aaronwan Moisés. Tayta Diosmi acraran Aarontaga rispitädu cajcho TAYTA DIOSTA sirbinanpaj, insinsuta saumachinanpaj, Tayta Diospa jutincho bindisyunta runacunata imaycamapis gonanpaj. Chay ruraycunataga Aaronwan wamrancunalla imaycamapis rurananpaj casha. Tayta Diosta sirbej Moisestapis paypita mirajcunatapis Leví trïbullaman jucllacharan. Moisespa wamrancuna caran Gersonwan Eliezer. Gersonpa guechpa wamran caran Sebuel. Eliezerpa guechpa wamran caran Rehabías. Chaypitaga manana wamran carannachu. Rehabiaspa ichanga aypalla wamrancuna caran. Izharpa guechpa wamran caran Selomit. Hebronpa wamrancuna caran: guechpa caj Jeraías, chaypita Amarías, chaypita Jahaziel, chaypita Jecamán. Uzielpa wamrancuna caran guechpa caj Micaías, chaypita Isías. Meraripa wamrancuna caran: Mahliwan Musi. Mahlipa wamrancuna caran Eleazarwan Cis. Eleazar wañuran ollgu wamran manaraj captin. Paypaga wamrancuna caran warmilla. Chay wamrancuna majachacaran tiyun Cispa wamrancunawan. Musipa wamrancuna caran quimsa: Mahli, Edar, Jeremot. Chaycunami caran Levïpita miraj famillyancuna. Ayca famillyapis cashanpitami sinsuchöga famillyancho mandajcuna jutinpa-cama apuntaraycaran. Chaycunaga caran ishcay chunca (20) watayojpita janaman cajlla. Paycunaga llapanpis TAYTA DIOSPA Templuncho arunanpämi carcaycaran. Davidga nisha caran: «TAYTA DIOSMI acrashan Israelcuna allilla goyänanpaj camacächisha. Quiquin Tayta Dios imaycamapis tiyananpämi acrasha Jerusalentapis. Chaymi Leví runacunaga Tayta Diosta rispitana Tolduta y Tolducho caj cösacunatapis manana maymanpis apanganachu.» Chaynömi ushanancho David nishanno Leví runacunataga sinsur yuparan ishcay chunca (20) watayojpita janaman cajta. Paycunaga carcaycaran Aaronpita mirar aywaj cüracuna nishanta rurananpaj, TAYTA DIOSPA Templuncho ruräshinanpaj y ricäshinanpaj. Paycunapa cuentancho caycaran sawancho, Templucho caycaj cuartucuna, imatapis limyuyächicuna cajcunapis. Waquin ima ruraycunapis Templucho cäga paycunapa cuentanchömi caycaran. Paycuna carcaycaran Tayta Diospa ñaupanman fïlayllanpa tantata churananpaj, alli caj jarina ofrendata garananpaj, lebadüraynaj llapsha tantata churananpaj, sartinwan ancayllapa rurashan ofrendata churananpaj. Paycunami caycaran mäsata camarinanpaj, imatapis tupunanpaj, pësananpaj. Paycunaga tutapa tardipa waran-waran rispitädu Templucho carcaycaj TAYTA DIOSTA agradësicunanpaj y alabananpaj, Säbadu jamay junajcho, llullu quilla fistacho y jatun fistacunachöpis paycunami TAYTA DIOSPAJ rupachina sacrifisyucunata rupachinanpaj cüracunata yanapaj. Cada fistapaj aycajtapis nistashanman-tupumi paycunaga TAYTA DIOSPA ñaupancho cüracunata yanaparan. Paycunaga ricaycaran Tincuna Toldutawan mas rispitädu cajtami. Templucho llapantapis ruraran Aaronpita aywaraj cüracunapa maquincho carmi. Aaronpa wamrancuna caran Nadab, Abiú, Eleazar, Itamar. Manaraj papänin wañuptinmi wañuran Nadabwan Abiüga wamrancunapis manaraj captillan. Chaymi Eleazarwan Itamarllana cüra caran. Eleazarpita miraj Sadocwan Itamarpita miraj Ahimelec yanapaptin Davidga imata rurananpäpis turnun cananpaj paycuna famillyata raquiparan. Raquipar musyaran Eleazarpita miraj cäga Itamarpita miraj cajpita ollgu cajcuna mas achca cashanta. Chaura Eleazarpita miraj famillyapaga chunca sojta (16) mandajcuna caran; Itamarpita miraj famillyapana pusaj. Turnun cananpäga jucninta-jucnintapis surtita jitaypa churaran. Eleazarpita miraj cajcho, Itamarpita miraj cajchöpis caycaran Templucho arojcuna y mas rispitäducho arojcunapis. Levïpita miraj Natanaelpa wamran Semaías jutiyojnami papilman isquirbiran llapanpa jutincunata raypa ñaupancho, mandajcunapa ñaupancho, Sadoc cürapa, Abiatar cürapa wamran Ahimelec cürapa, cüracunapa mandaj caj famillyancunapa, Leví famillyacunapa ñaupancho. Turnun cananpäga surtipami ruraran. Chaura ishcay turnu caran Eleazarpita miraj cajpaj. Juc turnu caran Itamarpita miraj cajpaj. Surtita jitaptin gatinayllanpa surti llojshiran gallaycunanpita ishcay chunca chuscucama (24): Rimëru llojshiran Joiarib, chaypita Jedaías, Harim, Seorim, Malquías, Mijamín, Cos, Abías, Jesúa, Secanías, Eliasib, Jaquim, Hupa, Jesebeab, Bilga, Imer, Hezir, Afses, Petaías, Hezequiel, Jaquín, Gamul, Delaía, Maazías. *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** Chaynömi raquipänacuran turnuypa TAYTA DIOSPA Templuncho imachöpis arunanpaj. Templucho chayno arunanpämi Israelcunapa TAYTA DIOSNENGA Aaronta niran. Leví famillya waquenga caycunami caran: Amrampita miraj Subael, Subaelpita miraj Jehedías, Rehebiaspa mayur caj wamran Isías, Izharpa wamran Selomot, Selomitpita miraj Jahat; Hebronpita miraj cajcuna mayur Jerías, chaypita Amarías, chaypita Jahaziel, chaypita Jecamán. Chayno caycaran Uzielpa wamran Micaía, Micaiapa wamran Samir, Micaiapa wauguin Isías, Isiaspa wamran Zacarías. Meraripa wamrancuna caycaran Mahli, Musi. Jaaziaspa wamrancunapis caycaran. Chaypis caran Meraripita miraj caj famillyalla. Meraripita miraj wamran Jaaziaspa wamrancuna caycaran Soham, Zacur, Ibri. Mahlipa wamran caycaran Eleazarwan Cis. Eleazarpaga wamran manami caranchu. Cispa wamran caran Jerahmeel. Musipa wamrancuna caycaran Mahli, Edar, Jeremot. Paycunapis caycaran Levïpita miraj famillyacunallami. Paycunapis surtita jitaypami churanacuran imachöpis arunanpaj cada famillyacho mandaj cajcunapis, shullca cajcunapis. Aaronpita miraj caj famillyancunanömi paycunapis raquipänacuran ray Davidpa, Sadocpa, Ahimelecpa, cüracunapa mandajnincunapa, Leví-masincunapa ñaupancho. Chaypita Davidga waquin mandajcunawan acraran Asafpa, Hemanpa, Jedutunpa wamrancunata. Paycunaga arpata, arpano salteriocunata, latillucunata tucaptin Tayta Dios imata tantiyachishantapis willacoj. Chay runacunapa jutincuna shuyni-cama apuntaraycaran: Asafpa wamrancuna caj: Jacur, José, Netanías, Asarela. Paycunapa mandajnenga caran papänin Asaf. Payga ray tapucuptin Tayta Dios imata nishantapis willanyaj. Jedutunpa sojta wamrancuna caycaran: Gedalías, Zeri, Jesaías, Simei, Hasabías, Matatías. Paycunapa mandajnenga caran papänin Jedutún. Paymi arpata tucapallapa cantashpan Tayta Diosta willacuyninta willacoj. Chaynöpami TAYTA DIOSTA agradësicoj, alabaj. Hemanpa wamrancuna caran: Buquías, Matanías, Uziel, Sebuel, Jeremot, Hananías, Hanani, Eliata, Gidalti, Romanti-ezer, Josbecaza, Maloti, Hotir Mahaziot. Paycunaga llapanpis caran Hemanpa wamrallan. Hemanga rayta willaj Dios tantiyachishanta. Hemanpaga Tayta Dios yanapaptinmi wamran caran chunca chuscu (14) ollgu, quimsa warmi. Wamrancunataga Templucho alabaptin papäninmi yachachej latillucunata, arpata, arpano salteriota imano tucananpäpis. Asaf, Jedutún, Hemán carcaycaran ray nishanta ruraj. Tucayta sumaj yachajcunawan TAYTA DIOSTA alabar cantayta yachajcuna llapanga caran ishcay pachac pusaj chunca pusajninwan (288). Chaura surtiyaypa raquinacuran imay öra cada-ünun Templucho tucananpäpis. Surti llojshishanga llojshishami caran mayurpäpis shullcapäpis, chayraj yachacuycajpäpis u yachajpäpis. Surtiyaptin cada-ünunpaj turnun llojshiran imay öra tucananpäpis. Chaymi gallaycunanpita ishcay chunca chuscu (24) turnucama gatinayllanpa tucananpaj mandajnincunapa jutin cayno caran: José, Gedalías, Zacur, Izri, Netanías, Buquías, Jesarela, Jesahías, Matanías, Simei, Azareel, Hasabías, Subael, Matatías, Jeremot, Hananías, Josbecasa, Hanani, Maloti, Eliata, Hotir, Gidalti, Mahaziot, Romanti-ezer. Chay ishcay chunca chuscu (24) mandajcunaga cada-ünun carcaycaran wauguincunawan wamrancunawanga chunca ishcay-cama (12). Puncu täpajcuna caran: Coré famillya cajcuna: Ebiasafpa wamran Corëpa wamran Meselemías. Meselemiaspa wamrancuna mayur caran Zacarías, shullcanna Jediael, chaypita Zebadías, chaypita Jatniel, chaypita Elam, chaypita Johanán, chaypita Elioenai. Obed-edompa wamrancuna caran: mayur Semaías, chaypita Jozabad, chaypita Joa, chaypita Sacar, chaypita Natanael, chaypita Amiel, chaypita Isacar, chaypita Peultai. Tayta Diosmi bindisyunta gosha caran Obed-edompa wamrancuna achca cananpaj. Obed-edompa wamran Semaiaspa wamran caran ishcay. Chaycunaga quiquin famillyacunacho mandaj caran mas munayniyoj rispitädu cashpan. Semaiaspa wamrancuna caran: Otni, Rafael, Obed, Elzabad, Eliú, Samaquías. Paycunaga caran munayniyoj rispitädu runacuna. Paycunaga llapanpis caran Obed-edompita miraj famillyalla. Wamrancuna, wauguincunapis callpayoj sinchi runacuna caran. Obed-edompita miraj famillyalla llapanga caran sojta chunca ishcaynin (62) runacuna. Meselemiaspa wamrancuna y wauguincuna llapanga caran chunca pusaj (18) runacuna. Paycunapis caran callpayoj sinchi runacunallami. Meraripita miraj Hosapa wamrancuna caran: Simri llapanpa mandajnin. Mana guechpa caycaptinpis papänenga churaran mandaj cananpaj. Jananman caran Hilcías, chaypita Tebalías, chaypita Zacarías. Hosaga wauguincunawan wamrancunawan llapanga caran chunca quimsa (13). Paycunami turnunpa puncuta täpaj. Paycunapis, castancunapis, mandajnincunapis Templuchömi aroj. Cada puncupaj surtiyaran maygan famillya ricananpäpis. Surti mayganpäpis llojshishanpitami mayurpis shullcapis puncu täpaj yaycuran. Selemías täpananpaj töcaran inti yagamun cajpa caycaj puncu. Wamran Zacariastana töcaran norte caj-läpa caj puncu. Zacariasga caran fiyupa imapäpis tantiyaj runa. Obed-edomta töcaran sur läduman caj puncu. Wamrancunatana töcaran Templucho ima-aycapis churaraj cuartucunata täpananpaj. Hosata töcaran inti yaganan cajpa caycaj «Salequet» jutiyoj puncu. Chayga caycan wichanpa näni llojshejcho. Täpajcunataga jucninta-jucnintapis caynömi töcaran: Leví famillyacuna inti yagamunan caj puncucho cada junaj caran sojta. Norte caj-lächo chuscoj; sur caj-lächöpis chuscoj. Ima-aycapis churarashan wasita täpananpäna caran ishcay-cama. Inti yaganan caj-lächo sawan puncu pampata täpananpaj caran chuscoj. Sawanpita ruriman yaycuna cajta täpananpäna caran ishcaj. Corëpita y Meraripita miraj famillyacunataga chayno surtiyaypami raquiparan puncucunata täpananpaj. Waquin Leví runacunaga carcaycaran Templucho ima-aycapis bälej cajcunata täpaj y Tayta Diospaj churashancunata täpaj. Gersonpitawan Jehielpita mirar aywaj Laadanpa wamrancuna, Jehielpa wamrancunawan wauguin Zetampa, Joelpa wamrancunaga carcaycaran TAYTA DIOSPA Templuncho ima-aycapis bälej cajcunata täpaj. Amrampita, Izharpita, Hebronpita, Uzielpita mirajpa mandajnenga caran Sebuel. Payga caran Moisespa wamran Gersonpita miraj. Sebuelmi caran tesurërucunapa mandajnin. *** Paypa famillyancuna Eliezerpita caj caran, Eliezerpa wamran Rehabías, Rehabiaspa wamran Jesahías, Jesahiaspa wamran Joram, Jorampa wamran Zicri, Zicripa wamran Selomit. David y cada famillyapa mandajnincuna, röpa-röpa suldärupa mandajnincuna, mas mandaj suldärucunapis pillyar guechumushancunata TAYTA DIOSPAJ churaycuran Templucho gastuta rurananpaj. Chaycunaga rispitädunami caycaran. Chaytami Selomitga wauguincunawan täparcaycaran. *** Chaychömi caycaran profëta Samuel, Cispa wamran Saúl, Nerpa wamran Abner, Sarviapa wamran Joab Tayta Diosta goycushancuna. Chaycunataga llapanta Selomitmi wauguincunawan täpaycaran. Izharpita mirar aywaj Quenaniasnami wamrancunawan caycaran Israelcunapa gobernadornincuna, jueznincuna y cumun cösacunata ricananpäpis. Hebronpita mirar aywaj Hasabías llapan famillyancunawan fiyupa rispitädu waranga ganchis pachacnin (1,700) runacuna caycaran Jordán mayupa chimpan inti yaganan caj-lächo tiyaj Israelcunata ricaj. Paycunami ricaycaran TAYTA DIOSPAJ y raypaj imano rurarcaycashantapis. David chuscu chunca (40) wata ray caycashancho Hebronpita mirar aywaj famillyata watucachiran. Chaymi Galaad particho caycaj Jazer siudächo tariran mas rispitädu jinyu runacunata. Hebronpita miraj famillyapa mandajnenga caran Jerías y llapan famillyancunapis. Paycunaga caran mas rispitädu jinyu runacunallami. Cada wasipita taytan cajllata yupaptin caran ishcay waranga ganchis pachacnin (2,700) runacuna. Chay runacunata ray Davidga churaran Rubenpita, Gadpita, pullan caj Manasés trïbupita mirajpa mandajnin cananpaj. Paycunami ricaycaran Tayta Diospaj arushanta y raypaj arushantapis. Israelcunataga jutinpa-jutinpa apuntaran cada famillyata mandajcunata, waranga (1,000) suldärucunapa mandajnincunata, pachac (100) suldärucunapa mandajnincunata, waquin mandajcunata. Imano arunanpäpis raquisha caycaran ishcay chunca chuscun waranga-cama (24,000). Paycunaga watacho cada quillami turnun chayamuptenga rucapa rayta sirbej. Watacho gallarej rimir quillacho arunanpaj raquishan runacunapa mandajnin caran Zabdielpa wamran Jasobeam. Pay mandaycaran ishcay chunca chuscun waranga (24,000) runacunata. Payga caran Farespita miraj. Chay röpacho cajtaga paymi llapanta mandaran. Ishcay quilla cajcho arunanpaj raquishan runacunapa mandajnenga caran Ahohi marca runa Dodai. Pay mandaycaran ishcay chunca chuscun waranga (24,000) runacunata. Quimsa quilla cajcho arunanpaj raquishan runacunapa mandajnenga caran Benaía. Pay mandaycaran ishcay chunca chuscun warangata (24,000). Payga caran cüra Joiadapa wamranmi. Benaiami caran quimsa chunca (30) jinyu suldärucunapa mandajninpis. Benaiapa wamran Amisabadmi mandaran quimsa quilla cajcho arunanpaj raquisha cajtaga. Chuscu quilla cajcho arunanpaj raquishan runacunapa mandajnin caran Joabpa wauguin Asael. Paypa ruquin mandaran wamran Zebadías. Pay mandaycaran ishcay chunca chuscun waranga (24,000) runacunata. Pichga quilla cajcho arunanpaj raquishan runacunapa mandajnin caran Izrai marca runa Samhut. Pay mandaycaran ishcay chunca chuscun warangata (24,000). Sojta quilla cajcho arunanpaj raquishan runacunapa mandajnin caran Ira. Pay caran Tecoa runa Iquespa wamran. Ira mandaycaran ishcay chunca chuscun warangata (24,000). Ganchis quilla cajcho arunanpaj raquishan runacunapa mandajnin caran Palti marca runa Heles. Payga caran Efraín casta. Heles mandaycaran ishcay chunca chuscun warangata (24,000). Pusaj quilla cajcho arunanpaj raquishan runacunapa mandajnin caran Sibecai. Payga caran Zerapita mirar aywaj, Husa marcapita. Sibecai mandaycaran ishcay chunca chuscun warangata (24,000). Isgun quilla cajcho arunanpaj raquisha caycaj runacunata mandaran Ebiezer. Payga caran Benjamín trïbu runapa wamran, Anatot marcapita. Ebiezer mandaycaran ishcay chunca chuscun waranga (24,000) runacunata. Chunca quilla cajcho arunanpaj raquisha caycaj runacunata mandaran Maharai. Payga caran Zerapita mirar aywajpa wamran, Netofa marcapita. Maharai mandaycaran ishcay chunca chuscun warangata (24,000). Chunca juc quillan cajcho arunanpaj raquisha caycaj runacunata mandaran Benaía. Payga caran Efrainpita mirar aywajpa wamran, Piratón marcapita. Benaía mandaycaran ishcay chunca chuscun warangata (24,000). Chunca ishcaynin quilla cajcho arunanpaj raquisha caycaj runacunata mandaran Heldai. Payga caran Otonielpita mirar aywajpa wamran, Netofa marcapita. Heldai mandaycaran ishcay chunca chuscun warangata (24,000). Israel trïbucunapa mandajnincuna caynömi caran: Rubén trïbupa mandajnin caran Zicripa wamran Eliezer. Simeón trïbupa mandajnin caran Maacapa wamran Sefatías. Leví trïbupa mandajnin caran Kemuelpa wamran Hasabías. Aaronpita miraj famillyapa mandajnin caran Sadoc. Judá trïbupa mandajnin caran Davidpa wauguin Eliú. Isacar trïbupa mandajnin caran Micaelpa wamran Omri. Zabulón trïbupa mandajnin caran Abdiaspa wamran Ismaías. Neftalí trïbupa mandajnin caran Azrielpa wamran Jerimot. Efraín trïbupa mandajnin caran Azaziaspa wamran Oseas. Pullan caj Manasés trïbupa mandajnin caran Pedaiaspa wamran Joel. Galaadcho caycaj pullan caj Manasés trïbupana mandajnin caran Zacariaspa wamran Iddo. Benjamín trïbupa mandajnin caran Abnerpa wamran Jaasiel. Dan trïbupa mandajnin caran Jerohampa wamran Azareel. Chaynömi caran cada trïbu Israelcunapa mandajnincunapis. David manami sinsuchiranchu ishcay chunca (20) watayojpita uraman cajtaga. TAYTA DIOSMI aunisha caran goyllarcunano Israelcunaga aypalla mirananpaj. Sarviapa wamran Joab sinsuyta gallariran. Ichanga manami sinsuyta usharannachu sinsushanpita Israelcunata Tayta Dios fiyupa castigaptin. Chaynöpami aycapis cashanga mana canchu ray Davidpa acta librunchöga. Adielpa wamran Azmavet caran raypa palasyuncho tesurëru. Chacracunacho, siudäcunacho, marcacunacho, linda tincojcunacho ima-aycanpis churarajcunata ricaj caran Uziaspa wamran Jonatán. Chacracho arojcunapa mandajninna caycaran Quelubpa wamran Ezri. Übas chacracunata arunanpaj mandäga caran Ramat marca runa Simei. Ima-aycapis churaränan wasi cajman bïnuta ashtajpa mandajninna caran Sefam marca runa Zabdi. Olivo yöracunata, jirca ïgus yöracunata tumajcunapa mandajnin caran Gedera marca runa Baal-hanán. Asëtita churajcunapa mandajninna caran Joás. Saroncho wäcacunata michejpa mandajninna caran jinan Sarón marca runa Sitrai. Ragran pampa guechwacunacho uywacunata michejpa mandajninna caran Adlaipa wamran Safat. Camëllucunata michejcunapa mandajnin caran Ismaelpita mirar aywaj Obil. Bürrucunata michejcunapa mandajninna caran Meronot marca runa Jehedías. Uyshacunata michejcunapa mandajninna caran Agar runa Jaziz. Paycunaga caran ray Davidpa ima-aycantapis ricajcunapa mandajnillan. Davidpa tiyun Jonatán caran alli tantiyaj yachaj. Payga Davidtami imatapis tantiyachej. Hacmonipa wamran Jehiel caran raypa wamrancunata uywaj. Ahitofelpis caran rayta willapar tantiyachej. Arac runa Husaiga raywan alli car cuyanacoj. Ahitofelpa ruquinna caran Benaiapa wamran Joiadawan Abiatar. Rayta täpaj suldärucunapa mandajninna caran Joab. Davidga Jerusalenman shuntachiran llapan mandajnincunata. Shuntachiran cada trïbuta mandajcunata, rayta cada quilla sirbejcunapa mandajnincunata, waranga (1,000) suldärucunapa mandajnincunata, pachac (100) suldärucunapa mandajnincunata, Davidpa wamrancunapa chacracunacho arojcunapa y uywancunata ricajpa mandajnincunata, mas rispitädu caj runacunata, mas rispitädu caj suldärucunatapis. Davidga chaupiman ichiycur niran: «Marca-masëcuna, mandashä runacuna wiyaycäramay ari. Noga munarä TAYTA DIOSPA rispitädu babulnin imaycamapis churaränanpaj jatun wasita aruchiyta, Tayta Diosninchïpa jamanan cananpaj. Aruchinäpämi llapanta camarishcä. Ichanga Tayta Diosmi nimaran: ‹Templutaga manami gamchu aruchipämanquipaj. Gamga amatarmi juc nasyun runacunawan guërracho cashcanqui. Achca runatami wañuchishcanqui.› Chaypis Israelcunapa TAYTA DIOSNINMI waquin famillyäpita acramasha noga castalla Israelcho imaycamapis ray canäpaj. Judá famillyatanami acrasha chay famillyacho mandaj cananpaj. Chay famillyapitanami acrasha nogapa famillyäta. Wauguëcunapitanami nogata acramasha Israelcunapa raynin canäpaj. Tayta Diosga munasha wamräcuna achca canantami. Paycunapitanami acrasha wamrä Salomonta quiquin TAYTA DIOS acrashan Israelcunata mandananpaj. Mastapis Tayta Dios nimaran: ‹Wamrayqui Salomonmi nogapäga Templuta sawannintawan aruchipämanga. Paytami acrashcä wamräno cananpaj. Nogapis taytanmi cashaj. Canan cumliycashannölla mandamintöcunata cumliptenga ray cashanpita manami jorgushächu.› «Cananga TAYTA DIOS acrashan Israelcuna shuntacashami carcaycanchi. Tayta Diosga canan wiyaycämanchïmi. TAYTA DIOSPA mandamintuncunataga mana cachaycuypa cumlinqui. Chaynöpami cay cuyayllapaj nasyonga quiquiquicunallapaj canga. Gamcuna wañucurpis wamrayquicunatana cachapaycunquipaj imaycamapis paycunapa cananpaj. «Salomón, gamga rispitashä Tayta Diosta rispitar sirbinqui llapan shonguyquiwan, llapan callpayquiwan. TAYTA DIOSGA musyanmi imata yarpaycashayquitapis. Gam payman yäracuptiquega yanapäshunquipämi. Payta gongaycuptiquimi ichanga paypis cachaycushunquipaj para-simrina. Gam cananga sumaj tantiyacuy. TAYTA DIOSGA Templunta aruchinayquipämi acrashurayqui. Templuchöga Tayta Diostami rispitar adurangapaj. Chaymi juclla aruyta gallaycäriy.» Chayno nircur Davidga wamran Salomontana goycuran Templuta imanöta aruchinanpäpis charaycashan plänuta. Chaycho caycaran jatun wasita imano aruchinanpaj, ima-aycatapis churana wasita imano rurachinanpäpis, altus cajcho jatun cuartu imano cananpäpis, ruri caj cuartucuna imano cananpäpis, mas rispitädu cajta imano rurachinanpäpis. Chayno willaparan Templupita jawa pampata, intëru wajtanpa cuartucunata imano rurachinanpaj yarpaycashantapis. Willaparan maynincho mas bälej cajcuna churaränanpaj cuartu cananpäpis, Tayta Diospaj ofrendata goycushanta churananpaj cuartuta rurachinanpäpis. Chaynöpis willaparan cüracunapa turnun chayamuptin rucanacur tiyananpaj cuartuta rurachinanpäpis, Leví runacunapaj caj cuartucunata rurachinanpäpis. Templucho llapan cajcunapaj y Templucho caj cösacunata imano cuydananpäpis willaparan. Goritawan yuraj guellaytapis aypallata entregaran. Templu ruricho goripitawan yuraj guellaypita cajta rurachinanpäpis entregaran. Entregaran candilërucunata, candilërupa puntancho achqui ratananpaj lamparincunata rurananpaj. Entregaran goripita caj cösacunapaj, yuraj guellaypita caj cösacunapäpis. Llapantapis entregaran cada ünun rurashancuna aycapis lasänanpaj cashanta tantiyaycur. Chaynömi entregaran mësacunapäpis cada-ünunpaj aypajpaj goripita cajpaj, yuraj guellaypita cajpäpis. Chay mësaga caran Tayta Diospaj tantacunata fïlayllanpa churananpaj. Gorita entregaran rinchicunata, tasuncunata, puyñucunata rurananpäpis. Goriwan yuraj guellayga caycaran ishcan casta cöpacunata ayca lasajta rurananpäpis. Insinsu saumachicuna altarta rurananpäpis limyu chulluchishalla gorita entregaran. Jatusaj querubín anjilcuna caycänanpaj carrëtata rurananpäpis gorita entregaran. Chay querubín anjilcunapa rurinchömi caycaran TAYTA DIOSPA babulnin. Llapan chaycunaga juc papilcho apuntaraycaran Davidta TAYTA DIOS musyachishannömi. Isquirbiraycaran plänucho caycajtano llapantapis rurananpaj. Chaymi Davidga wamran Salomonta niran: «Sumaj balurchay. Juclla aruyta gallaycuy. Ama guellanaychu ni manchacuypischu. Noga sirbishä TAYTA DIOSGA yanapäshunquipämi. Payga manami cachaycushunquipächu Templucho cananpaj cajcunata manaraj ushachiptiquega. Caychömi caycan cüracunawan Leví runacuna Templucho turnunpa arunanpäpis. Yanapäshunquipaj alli aroj runacunami. Llapan mandajcunapis, cumun runacunapis munayniquichömi canga.» Chaypita ray Davidga shuntacasha caycaj runacunata niran: «Wamrä Salomonllatami Tayta Diosga acrasha. Payga wamrallarämi. Aruchinanpaj Temploga fiyupa jatunmi. Aruchinanpaj caycäga manami runapa palasyunpächu, man'chäga TAYTA DIOSPA rispitädu Templunpämi. Callpaycurmi nogaga shuntashcä Tayta Diospa Templunta aruchinanpaj. Shuntashcä gorita, yuraj guellayta, runsita, fyërruta, gueruta. Shuntashcä tucuy-niraj achic-achicyaycaj rumicunata Templuta camarächinanpaj. Templupaj shuntashäpa jananmanpis amatar rispitarmi Diosnëpaj goycö quiquëpa cajcunatapis: goritawan yuraj guellayta. Mas alli caj goritami goycö pachac waranga (100,000) quïluta. Chulluchisha yuraj guellaytana goycö ishcay pachac quimsa chuncan waranga (230,000) quïluta. Chayga canga intëru perga jananpa chapyananpämi. Goriwan yuraj guellayga canga camacashancunata imatapis rurananpaj. Chaynöpis canga cuyayllapajta pintay yachajcuna pintananpaj. Cananga ¿maygayquitaj TAYTA DIOSPA Templunta jatarachinanchïpaj ofrendata churamuyta munanqui?» Niptin cada trïbuta mandajcuna, waranga (1,000) suldärucunapa mandajnincuna, pachac (100) suldärucunapa mandajnincuna, Davidpa chacrancunacho arojcunapa mandajnincuna quiquinpa buluntäninpita goycäriran. Paycunaga Tayta Diospa Templunta aruchinanpaj goycuran pachac sojta chuncan waranga (160,000) quïlu gorita. Shuyni goycuran chunca waranga (10,000) gori guellayta, quimsa pachac quimsa chuncan waranga (330,000) quïlu yuraj guellayta, sojta pachac waranga (600,000) quïluman wallcallapa pishej runsita, quimsa millun quimsa pachacnin waranga (3,300,000) quïlu fyërruta. Cuyayllapaj achicyaypa achicyaj rumicunata charajcunapis goycuran TAYTA DIOSPA Templunpaj shuntashanta charaycaj runaman. Charaycaj runaga caran Gersonpita mirar aywaj Jehielmi. Llapan runacuna fiyupami cushicuran quiquincunapa buluntäninpita TAYTA DIOSPA Templun ruracänanpaj goycärir. Quiquin ray Davidpis fiyupami cushicuran. Chaura Davidga llapan runacunapa ñaupancho TAYTA DIOSTA alabar niran: «¡Awilö Israelpa TAYTA DIOSNIN imaycamapis alabasha caycuy! Tayta Dios, gamllami canqui fiyupa munayniyoj. Gammi fiyupa alli canqui. Gampa munayniquichömi caycan llapanpis. Janaj syëlucho caj, cay pachacho cajpis gamllapami. Gamllami llapantapis mandanqui. Gammi canqui llapanpita mas munayniyoj. «Gam yanapaptiquimi rïcuyan, rispitäduyanpis. Gammi llapanta mandanqui. Gampa maquiquichömi caycan callpayoj caypis munayniyoj caypis. Gammi yanapanqui munayniyojyänanpaj, llapan rispitananpäpis. Chaypitami nogacunaga Tayta Diosnë captiqui cushicushpä agradësicur alabä. «Ichanga ¿pitaj noga cä? ¿Imataj caycan marca-masëcunapis chaychicanpa ima-aycatapis goycunäcunapäga? Rasunpaga llapantapis gampitami tarishcäcuna. Tarichimashallayquitami cashgan gamta cutiycächë. Gampa ñaupayquicho nogacuna cä caminanti jäpa runanöllami. Chaynöllami casha unay caj awilöcunapis. Nogacunaga cay pachacho cawä rätullami. Manami pipapis bïdanga rantishachu. «TAYTA DIOS, gampami casha llapanpis. Gammi tarichimashcanqui Templuyquita arunäpaj shuntashäcunatapis. Nogaga musyaycämi imano runa yarpaycashantapis gam musyaycashayquita. Allita ruraptin gamga cushicunquimi. Chaymi allita rurayta yarpar caycunataga gampaj goycushcä. Cananga ricashcä acrashayqui Israel runacuna cayman shuntacaycur gampaj goycushanta. Chayta ricarmi fiyupa cushicö. Gamga caycanqui unay caj awilöcuna Abraham, Isaac, Israel rispitashan Tayta Diosmi. Chaymi cay runacunapa shonguntapis shacyaycachiy ari gamllata yarpäshunayquipaj. Wamrä Salomontapis alli yarpayta goycuy mandamintuyquicunata, layniquicunata llapanta cumlinanpaj. Chaynöpis yanapaycuy camarishä caycajcunawan Templuyquita pay aruchinanpaj.» Chaypitaga llapan runacunata David niran: «Llapayqui TAYTA DIOSTA alabay.» Chauraga unay caj awiluncunapis quiquincunapis sirbiycashan TAYTA DIOSTA llapan alabaran. Chayno alabar llapan gongurpacuran TAYTA DIOSTA rispitashpan, rayta rispitashpan. Nircur warannin junaj TAYTA DIOSTA rispitashpan uywacunata pishtar rupachiran: waranga (1,000) töru-mallwacunata, waranga (1,000) carnicunata, waranga (1,000) cashnicunata. Uywacunata rupachir bïnutapis wiñaparan. Israelcunaga aypallanpa uywata pishtaran. Chay junäga micuran, upuran TAYTA DIOSPA ñaupancho llapan fiyupa cushicuywan. Nircurna Davidpa wamran Salomontaga ray cayta gallaycunanpäna yapay niran. TAYTA DIOSPA ñaupancho asëtita wiñaparan munayniyoj mandaj cananpaj. Sadoctapis churaran cüra cananpaj. Chaynöpami Salomonga papänin Davidpa ruquin jamaycuran Israelta mandananpaj. Ray car llapan rurashanchöpis alli caran. Israelcunapis llapan rispitar wiyacuran. Llapan mandajcuna, pillyay yachajcuna, ray Davidpa llapan wamrancunapis Salomonllatana rispitaran. TAYTA DIOSMI camacächiran Israelcunapaj Salomón rispitädu cananpaj. Munayniyoj cananpaj yanaparan. Unay caj raycuna pipis paymanga manami tincushachu. Isaïpa wamran Davidga llapan Israelcunapa raynin caran. Rimëruga Hebronman tiyaycur ganchis wata mandaran. Nircur Jerusalenman tiyaycurna quimsa chunca quimsan (33) wata mandaran. Chaura Israelcunapa raynin caran chuscu chunca (40) wata. Auquinyayllapitana wañucuran, rïcu, llapan runa rispitasha. Ruquinnami ray caran wamran Salomón. Ray Davidpa willapanga gallaycunanpita ushanancama isquirbiraycan profëta Samuel isquirbishancho, profëta Natán isquirbishancho, profëta Gad isquirbishancho. Chaychömi isquirbiraycan imano mandashan, munayniyoj cashan, quiquinta ima päsashancuna, Israel nasyunwan juc nasyuncuna imano cashanpis. Davidpa wamran Salomonga TAYTA DIOS yanapaptinmi ray car allina mandaran. Fiyupa munayniyojna caran. Salomonga llapan Israelcunata gayachiran: suldärucunapa llapan mandajnincunata, waquin autoridäcunata, cada famillyapa mandajnincunata. Nircur paycunawan aywaran Gabaón marcacho caycaj puytush lömaman. Chaychömi caycaran TAYTA DIOSTA sirbej Moisés chunyajcho rurachishan Tincuna Toldu. Tayta Diospa conträtu babulnintaga David mayna apasha caran Quiriat-jearim marcapita Jerusalenman. Jerusalenchönami conträtu babulta churarächinanpaj juc tolduta mayna rurachisha caran. Bezaleel runsipita rurashan altar ichanga Gabaonllachöraj caycaran TAYTA DIOSWAN Tincuna Toldu puncucho. Bezaleelga caran Uripa wamran. Uriga caran Hurpa wamran. Salomonga llapan runacunawan TAYTA DIOSTA tapucoj aywaran Gabaonman. Runsi altarga caycaran TAYTA DIOSWAN Tincuna Toldupa ñaupancho. Tayta Diosta rispitar Salomonga rupachina sacrifisyupaj altarcho rupachiran waranga (1,000) uywacunata. Chay chacay Tayta Dios yuriparcur Salomonta niran: «Munashayquita Nimay. Nimashayquitaga yanapäshayquimi.» Chayno niptin Salomonga Tayta Diosta niran: «Tayta Dios, gamga allimi ricashcanqui papänë Davidta. Nogatapis churamashcanqui papänëpa ruquin ray canäpaj. TAYTA DIOS, cananga papänë Davidta aunishayquitapis rasunpa cumlimay ari. Gammi churamashcanqui yupaytapis mana atipaypaj caycaj Israel runacunapa mandajnin canäpaj. Cananga yanapaycamay ari Tayta yarpaysapa canäpaj. Sumaj tantiyachimay acrashayqui runacunata alli mandanäpaj. Man'chäga manami acrashayqui aypalla runacunata mandayta camäpacushächu.» Chauraga Salomonta Dios niran: «Gamga manami nimashcanquichu unaycama cawanayquipaj, ni ima-aycayqui cananpäpis, rispitädu canayquipäpis, contrayquicuna wañunanpäpis. Chaypa ruquin nimashcanqui acrashä runacunata mandanayquipaj alli yarpaysapa caytami, yachaj caytami. Chaymi cananga yanapäshayqui yarpaysapa canayquipaj, yachaj canayquipaj. Jananmanpis yanapäshayqui rïcu canayquipaj, rispitasha canayquipaj. Unay caj raycunapis gampa guepayquita yaycojcunapis manami gammanga tincongachu.» Nircurnami Gabaón marcacho Tincuna Toldu caycajpita Salomonga Jerusalenman cuticuran. Chaypitanaga Israelcunata alli mandayta gallaycuran. Salomonga aypallata shuntaran carrëtacunata cawallucunata. Paypa caran waranga chuscu pachacnin (1,400) carrëtacuna, cawallucunana chunca ishcay waranga (12,000). Chaycunata raquircur apachiran pillyapaj carrëtacunataga cuartilcunaman, Jerusalencho rayta cuydaj suldärucunamanpis. Rayga camacächiran Jerusalencho ruminöraj fiyupa aypalla guellaypis goripis cananpaj. Camacächiran sedru guerupis ragracunacho munti guerucunanöraj goturänanpaj. Salomonpäga cawallucunata apaj Egiptupita, Ciliciapita. Chaypitami Salomonpa nigusyantincuna rantimoj. Juc carrëta Egiptupita apashanga cuestaj sojta pachac (600) guellay, juc cawalluga pachac pichga chuncan (150). Chaura llapan Het runacunapa, Siria runacunapa raynincuna rantichej Salomonpa piyunnincunallawan. Salomonga quiquinpa palasyunta, TAYTA DIOSPA Templuntapis aruchiyta gallaycachinanpäna caycaran. Chayta aruchinanpämi churaran ganchis chunca waranga (70,000) ashtajcunata. Pusaj chunca waranga (80,000) runacunatana churaran intëru jircacho rumi llagllaycho arunanpaj. Chay runacunata aruchinanpäna churaran quimsa waranga sojta pachacnin (3,600) capuralcunata. Nircur Salomonga Tiropa raynin Hiramman cacharan cayno nir: «Papänë Davidwan alli ricanacushayquino nogawanpis alli ricanacushun. Pay palasyunta rurananpämi gamga sedru guerucunata apachimurayqui. Canan nogaga TAYTA DIOSNËPÄMI Templuta aruchishaj. Chaychömi rispitar adurashaj, paypaj alli asyaj insinsutapis rupachishaj. Tantacunatapis churapäshaj fïlayllanpa. Israelcunaga tardipa tutapapis säbadu jamay junajcunachöpis y llullu quilla fistacunachöpis rupachina sacrifisyupaj uywacunata rupachishaj. Nogacuna chayno rispitanätami TAYTA DIOSNËGA munan. «Templutaga jatuntami rurachishaj. Nogacunapa Diosnëga waquin dioscunapitaga mas munayniyojmi. Rasunpaga ¿piräshi Diospa Templunta aruchinman? Janaj syëlupis may-may jatun caycar manami aypanchu Tayta Diospäga. ¿Pitaj nogaga cä Diospa Templunta aruchipänäpäga? Insinsuta paypa jutincho saumachinalläpächari aruchishäpis. «Chaymi gamta ruwacö goripita, guellaypita, runsipita, fyërrupita rurayta yachajcunata, asul tëlapita, puca tëlapita, murädu tëlapita imatapis ruray yachajcunata cachamunayquipaj. Chay runaga imatapis tacaypami dibujanman. Cay Judá runacunacho, Jerusalencho caycaj piyunnëcunawan parlacurcur llapanta ruranga. Paycunataga papänë Davidmi mincacuran. Líbano partipita apachimay: sedruta, sipresta, sándalota. Marcayquicho tiyaj runacunaga fiyupami yachan gueru sajtayta roguyta. Nogata sirbimajcunanami yanapanga piyunniquicunata aypalla gueruta jorgamuycho. Templutaga aruchishaj jatuncarayta, cuyayllapätami. Nogami apachimushaj gueruta cuchojcunapäga ishcay chunca waranga (20,000) säcu rïguta, ishcay chunca waranga (20,000) säcu sebädata, chuscu pachac chuscu chuncan waranga (440,000) litru asëtita, juc chaynöta bïnutapis.» Chaura Tiropa raynin Hirampis cartata cutichiran cayno isquirbircur: «Acrashan runacunata cuyashpanmi TAYTA DIOS churasha-cashunqui paycunapa raynin canayquipaj.» Mastapis Hiram niran: «Fiyupa rispitasha cachun Israelcunapa TAYTA DIOSNENGA. Paymi cay pachata janaj pachatapis camasha. Paymi ray Davidtapis bindisyunta goran wamran fiyupa yarpaysapa cananpaj, Tayta Diospaj Templuta aruchinanpaj, quiquin tiyananpaj palasyuta arunanpäpis. Nogaga cachaycämö ima-aycatapis rurayta yachaj runatami. Paypa jutinmi Hiram. Payga Dan trïbupita mirar aywaj warmipa wawanmi. Papäninmi ichanga casha Tiro runa. Paymi yachan ima-aycatapis aruyta goripita, guellaypita, runsipita, fyërrupita, rumipita, guerupita; murädu, lïnu, puca tëlacunapitapis. Munashayquinömi imatapis dibujapäshunqui. Payga rispitashä papäniqui David mincacushan runacunawan iwal aruchun. Tayta, gamga apachimuy ari ‹apachimushaj› nishayqui rïguta, sebädata, bïnuta, asëtita. Aycatapis munashayquitami nogacunaga Libanupita sedru guerucunata jorgachimushaj. Nircurnami lamarpa balsawan apamushaj Jopecama. Gamnami imanöpis apachicunqui Jerusalenmanga.» Chaypitana Salomonga Israelcho tiyaj juc-lä nasyun jäpa runacunata sinsuran ayca cashantapis musyananpaj. Papänin David sinsushanpita yapay sinsuptin chay runacunaga caran pachac pichga chunca quimsan waranga sojta pachacninna (153,600). Chay sinsushan runacunapita acraran ganchis chunca warangata (70,000) ashtananpaj; pusaj chunca warangatana (80,000) rumita llagllananpaj; quimsa waranga sojta pachacnintana (3,600) capuralcunapaj. Capuralcunanami runacunata aruchiran. Jerusalencho TAYTA DIOSPA Templunta Salomón aruchiyta gallaycuran. Aruchiran Moriah jircacho papänin Davidta Tayta Dios yuripashan cajcho. Chaycho Templuta rurananpämi David niran. Chayga caran Jebús runa Ornanpa rïguta ëracunan. Wataman ishcay quilla gallarej ishcay junajcho aruchiyta gallaycachiran. Aruchiyta gallaycushan öra Salomonga chuscu watana ray caycaran. Salomonga Templupaj simintuta chutachiran ishcay chunca ganchis (27) metru larguta, isgun metru anchuta. Templupa alarninpa anchuynenga caran isgun metru, Templupa anchuyninwan iwal. Altuyninpis caran isgun metru. Salomonga alar rurita ushajpaj goriwan chapyachiran. Quiquin Templu ruritaga intërunta ushajpaj intablaran sipres guerupita tablawan. Nircur jananpaga mas fïnu caj goriwan chapyachiran. Gori jananmanna dibujaran palma-nirajcunata, cadina-nirajcunatapis. Camaränanpaj cuyayllapaj achicyaj perlascunata churaparan. Goriga caran Parvaim partipita. Rurinpaga ushajpämi goriwan chapyaran llapan tirantita, wachcu gueruta, numralta, quisyuta, puncuta. Tacaypa querubín anjilcunatapis dibujaran. Templu ruricho mas rispitädu caj cuartutapis rurachiran. Chaypapis anchuynin caran isgun metru, Templupa anchuyninwan iwal. Larguyninpis caran isgun metru. Chay cuartutapis chapyaran mas fïnu caj goriwan. Chay cuartuman goriga yaycuran ishcay chunca waranga (20,000) quïluno. Guerucunata charichinanpaj läbuscunapis caran goripita. Cada ünun lasaran medyu quïlu masno. Altuscho caycaj cuartutapis goriwan intërunpa chapyaran. Mas rispitädu cajcho guerupita rurachiran ishcay querubín anjilcunata. Chay älayojcunatapis goriwan chapyachiran. Ishcan querubín anjilcunapa ishcan älan quicharaptin jucaj puntapita jucaj puntacama larguynin caran isgun metru. Jucnillanpa jucaj älallan caran ishcay metru juc cuarta masnin largu. Chay caj älanga pergaman töparaycaran. Jucaj älanna jucajpa älanman töparaycaran. Chayno jucaj querubín anjilpa jucaj älanpis töparaycaran jucäga pergaman, jucaj älanna jucnin älayojpa älanman. Ishcan querubín anjilcunapa älan jucajpa älan cantunpita jucajpa älan cantuncamaga caran isgun metru. Ishcanpis ichirpaycaran älancuna quichasha, chaupiman ricacusha. Chayno chaparänanpäpis fïnu lïnu jïlupita awaran. Chaypa jananmanna querubín anjilcunata burdachiran murädu jïluwan, auröra jïluwan, cuyayllapaj pochgoj puca jïluwanpis. Salomón rurachiran Templupa puncuncho cananpaj ishcay jatusaj pilancucunata. Larguynin caran chunca sojtan (16) metruno. Puntancho rinrincuna ishcay metru juc cuarta altun caran. Cadinatapis ruraran wallgano camaränanpaj. Chay cadinata churaparan pilancupa rinrinman. Chayno ruraran pelöta-mallwa-nirajcunata cadinaman warcunanpaj. Pilancucunata ichichiran Templupa quiquin puncunman, jucta derëchu caj lädunman, jucajtana ichoj caj lädunman. Derëchu cajcho cajta «Jaquín» niran; ichoj cajcho cajtana «Boaz» niran. Salomonga rurachiran runsipita altarta. Chay altarpa larguynin caran isgun metru, anchuyninpis isgun metru. Altuyninna caran chuscu metru medyan. Runsipita jundiypa rurachiran jatuncaray paylatapis. Jucaj cantupita jucaj cantuman dirichaypa tupuptin caran chuscu metru medyan. Ruyru cayninta tumarej tupuptenga caran chunca quimsa metru medyan (13.5). Altuyninna caran ishcay metru juc cuarta masllan. Paylapa shimin chaquinpa intëru tumarej töru-niraj dibüjucuna ishcay fïla caycaran. Cada ishcay cuartacho caycaran chunca dibüjucuna. Chay dibüjucuna paylawanga caycaran chay pïsalla. Paylaga jamaraycaran chunca ishcaynin (12) runsi törucuna janancho. Quimsa töruga ricaraycaran inti yagamunan caj-läman; quimsa cajna inti yaganan caj-läman; quimsana norte caj-läman; quimsana sur caj-läman. Törucunaga llapanpis siquipanacusha caycaran. Paylana jamaraycaran törucunapa janancho. Paylapa ractayninna caran maqui-palta anchu. Intëru wirpanga caran liryu waytapa waytan-niraj paticasha. Paylamanga yacu juntaj quimsa waranga sojta pachacnin (3,600) läta. Chunca payla-mallwacunatapis ruraran. Pichgata churaran jatun cajpa derëchu caj lädunman; ichoj caj lädunmanna yapay pichgata. Chaycunachömi mayllaj rupachina sacrifisyucunata rupachinanpaj aychacunata. Jatun caj paylachömi ichanga cüracunalla mayllacunanpaj caran. Candilërucunatapis Tayta Dios nishanno chuncata goripita rurachiran. Nircur churaran Templuman: derëchu caj-läduman pichgata; ichoj caj-lädumanna pichgata. Mësacunatapis ruraran chuncata. Chaytapis Templuman churaran derëchu caj-läduman pichgata; ichoj caj-lädumanna pichgata. Tasuncunatapis pachacta (100) rurachiran. Juc sawanta rurachiran cüracuna yaycunanpaj. Y juc mas jatun sawantana rurachiran cumun runacuna yaycunanpaj. Cada sawanpa puncuntami runsiwan chapyachiran. Jatun paylataga churaran Templupa ñaupanman sur caj läduman-niraj. Hiramga ruraran mancacunata, pälacunata, tasuncunatapis. Chaynömi Hiramga Diospa Templuncho aruyta usharan Salomón mincacuptin. Ruraran ishcay pilancucunata, pilancucunapa puntancho rinrincunata, rinrincunata pitunanpaj mälla-nirajcunata, mälla-nirajcunaman ishcay aywayta warcunanpaj chuscu pachac (400) granada früta-nirajcunata. Cada mälla-nirajpaj ishcay aywayta ruraran. Chaycunaga caran ishcan pilancu puntancho rinrincunata chapananpaj. Chunca payla-mallwacunata jamachinanpaj ruraran chunca jamanancunata, jatun paylata jamachinanpäpis chunca ishcay (12) törucunata. Ruraran mancacunatapis, pälacunatapis, aushicunatapis. Chaymi Salomón mincacuptin Hiramga Templupa cösancunata llapantapis ruraran runsipita achicyaypa achicyaycajta. Llapanta jundichiran Sucotwan Saretán tincoj Jordán chaquin guechwacho agushpita moldicho. Salomonga aypallatami runsipita imatapis rurachiran. Chaymi manana musyarannachu ayca pësashantapis. Salomonga tucuytami Tayta Diospa Templunman churananpaj rurachiran. Rurachiran gori altarta, Tayta Diospaj tantata churananpaj gori mësata, Mas Rispitädu cajcho churaraj gori candilërucunata lamparinnincunatawan imaypis sindinanpaj. Gorillapita rurachiran wayta-nirajcunata, lamparincunata, tinäsucunatapis, achquipa llipta jorgunan tacsha alicäticunata, tasuncunata, wishllacunata, saumachinancunatapis. Chaycunaga llapan caran goripita. Templu ruricho caycaj puncucunapis, Mas Rispitädu caj cuartuman yaycuna caj puncupis, quiquin Templuman yaycurina puncupis gorillapita caran. Ray Salomonga Templu aruyta usharcachir papänin David gorita, guellayta, cösacunata TAYTA DIOSPAJ churashancunata churaycuran TAYTA DIOSPA Templuncho ima-ayca bälejcunapis churarashan cajman. Chaypita Salomonga Jerusalenman gayachiran llapan Israel auquincunata, llapan castapa mandajnincunata, Israel trïbucunacho mas rispitädu runacunata TAYTA DIOSPA babulninta «Davidpa siudänin» nishan Sionpita apananpaj. Ganchis quilla cajcho jatun fista cashan junaj ray Salomonwan llapan Israel runacuna shuntacaran. Llapan Israel mandaj auquincuna chayaran. Chaura Leví runacunana camaricuran rispitädu babulta witichinanpaj. Nircur Dioswan Tincuna Toldutapis, Toldupa imancunatapis cüracunawan Leví runacunalla aparan. Ray Salomonga llapan Israel-masincunawan shuntacasha caycaran conträtu babul cajcho. Tayta Diosta rispitashpan uyshacunata törucunata yupaytapis mana atipaypäta pishtaran. Chaypita TAYTA DIOSPA conträtu babulninta cüracuna aparan Templu ruri mas rispitädu cuartucho ishcay querubín anjilcuna caycashan cajman. Querubín anjilcunaga ñaupanman älan quichasha caycaran babul jananpa. Chauraga babulpis, wintucunan guerucunapis älancuna rurinchöna ricacuran. Wintucuna gueruncunaga caran largu. Chaymi puntancunaga jawa caj rispitädu cuartupitapis ricacaj. Alarpitami ichanga mana ricacajnachu. Chaynöllami canancamapis caycan. Babulchöga caycaran Horeb jircacho ishcay läja rumita Moisés churashallanmi. Chay läjacunacho isquirbiraycaran Israelcuna Egiptupita llojshimur TAYTA DIOSWAN conträtuta rurar parlacushanmi. Cüracuna llojshimuran rispitädu cajpita. Chaycho caycaj cüracunaga maygan aruycho carpis llapan limyullami caycaran. Levïpita miraj cantajcuna Asaf, Hemán, Jedutún ichirpaycaran wamrancunawan-cama, famillyancunawan-cama, altarman inti yagamunan caj isquïnancho lïnupita röpan jatisha. Paycunaga carcaycaran arpano salteriocunawan, latilluncunawan, arpancunawan. Paycunawan carcaycaran trompëta tucaj cüracuna pachac ishcay chuncan (120). Chay öraga llapan iwal-lla trompëtancunata tucaran. TAYTA DIOSTA alabar, agradësicur iwal cantaran. Trompëtancunata, latilluncunata, waquin tucanacunata tucar cantaran «¡Alabay TAYTA DIOSTA. Payga amatar allimi. Imaycamapis cuyacojmi!» nir. Chay örami TAYTA DIOSPA Templun ruricho pucutay juntacurcuran. Pucutay juntacurcuptinmi cüracunaga Templu ruricho ima ruraytapis mana puydirannachu. TAYTA DIOSMI wasinman yaycusha caran. Chaymi Salomón niran: «TAYTA DIOS, gamga ‹Chacaj pucutaycho tiyä› nishcanquimi. Canan nogaga rurachipashcä Templuta juc pachacho imaycamapis tiyanayquipämi.» Nircur rayga llapan runacuna caycashanman ticrarcur bindisyunta gor niran: «Alabasha cachun noganchi Israelcunapa TAYTA DIOSNINCHËGA. Papänë Davidta llapan aunishanta cananga cumlishami. Papänë Davidtaga Tayta Dios auniran: ‹Israel runacunata Egiptupita jorgamushä junajpita-pacha manami nogaga acrashcächu maygan siudätapis cay Israelcunachöga chaycho juc Templu ruracaptin goyänäpaj. Manami pitapis acrarächu acrashä Israelcunata mandananpaj. Jerusalentami ichanga acrashcä goyänäpaj. Davidtami acrashä Israelcunata mandananpaj.› Papänë Davidga amatarmi munaran Israelcunapa TAYTA DIOSNINPAJ Templuta aruchiyta. Ichanga TAYTA DIOS niran: ‹Gam Templuta aruchipämayta munashpayqui allitami yarpanqui. Ichanga manami gamchu aruchinquipaj. Wamrayquirämi aruchenga Templutaga› nir. «Cananga TAYTA DIOS cumlishami aunishanta. Aunishannöllami nogaga papänë Davidpa ruquin Israelcunata mandanäpaj jamaycushcä. Templutapis aruchishcä TAYTA DIOSNINCHÏPAJ. Aruchishä Templu rurimanmi churachishcä babulta. Babulchöga caycan unay Egiptupita jorgamur taytanchïcunawan TAYTA DIOS parlacushanmi.» Nircur Salomonga witiran TAYTA DIOSPA altarninpa ñaupanman llapan Israelcuna ricapaycaptin maquinta janajpa jogarisha. Salomonga runsipita rurachisha caran juc chacrancata. Largun caran ishcay metru cuarta masnin; anchunpis ishcay metru cuarta masnin; altuyninna juc metru cuarta jëmin. Chayta rurarcachir churachiran sawan pampaman. Llapan Israel runacuna ricapaycaptin wicharan runsi chacrancaman. Nircur gongurpacuran. Maquinta janajpa jogarcur sinchipa niran: «Israelcunapa TAYTA DIOSNIN, syëluchöpis cay pachachöpis gamllami Diosga canqui. Llapan aunishayquita cumlinqui. Gamga llapan shongunpa sirbishojcunatami cuyapanqui. Papänë Davidta llapan aunishayquitami cananga cumlishcanqui. Chaymi cananga papänë Davidta waquin aunishayquitapis cumliy ari Israelcunapa TAYTA DIOSNIN. Papänëtami nirayqui: ‹Gampita mirar aywajcunallami imaypis Israelcunata mandar jamaranga. Ichanga llapantapis munashäno cumlichun gamno.› Chaymi papänë Davidta aunishayquita cumliycuy ari. «Ichanga ¿rasunpachuraj Tayta Dios tiyanquiman cay pachacho? Janaj syëlupis may-may jatun caycar manami gampäga aypanchu. Chaura imanöparaj aypaycunman noga aruchipashä Temploga. Chayno captinpis, TAYTA DIOSNË ruwacushäta wiyaycamay. Mañacushäta chasquiycamay ari. Ama gongaycunquichu cay Templutaga chacaypa junajpapis. Quiquiquimi aunishcanqui caycho goyänayquipaj. Wiyaycamay ari sirbishojniqui ruwacur mañacaycämushäta. Caycho mañacuptë nogatapis acrashayqui Israelcunatapis wiyaycullay. Mañacushuptiqui janaj syëlucho caycashayquipita wiyaycamuy. Cuyapar nogacunata perdunaycamanqui ari. «Runa-masinpa contran mana allita ruraptin cay Templucho caycaj altarniquicho jurachiptin gamga wiyamunqui syëlupita-pacha. Imanöpis cashanpita uywayniquicunataga arriglaycuy. Juchayoj cajtaga castiganqui juchanpita, mana allicunata rurashanpita. Juchaynajcunataga ima chayananpaj caycaptinpis chapaycunqui. «Israelcuna juchata rurashanpita chiquejcuna binsiptin, nircur paycuna yapay gammanna yäracamur alabashuptiqui, cay Templucho ruwacamur mañacushuptiqui syëlupita-pacha wiyaycunqui ari. Jucha rurashancunatapis perdunaycunqui. Nircorga cutichinqui unay taytancunata goycushayqui nasyunman. «Juchata rurashanpita fiyupa usya captin, caycho mañacuptin, alabashuptiqui, castigaptiqui juchancunapita arpinticuptin wiyaycunqui ari syëlupita-pacha. Uywayniquicunataga juchanpita perdunaycunqui. Nircur yachachinqui wiyacamashpan alli cawananpaj. Chayno rurashpayqui tamyaycachimunqui ari acrashayqui runacunata goshayqui nasyunman. «Cay nasyuncho muchuy captin, gueshya captin, usyawan jachacuna chaquiptin, gueri ushaptin, chüpacacuna micuyta ushaptin, puyu ushaptin, chiquinacushancuna siudänëcunata curalapaycärir magar wañuchiptin, man'chäga ima mana allicunapis, fiyu gueshyacunapis captin, wiyaycunqui ari paycuna maygan mañacamushuptiquipis. Llapan Israelcuna mañacushuptiquipis wiyaycunqui ari. Pasaypa mana allicho caycashanta tantiyacurir cay Templucho mañacamuptenga wiyaycunqui ari. Wiyaycuy ari syëlupita-pacha. Juchancunatapis perdunaycuy. Gamllami musyanqui runacuna imano yarpaycashantapis. Chaymi paycunataga cada-ünunta imanöpis rurashanman-tupu tarichinqui. *** Chayrämi rispitashunquipaj unay caj awilöcunata goycushayqui nasyuncho tiyar. «Mana Israelcunapis juc-lä nasyuncunacho mayangami munayniyoj cashayquita. Paycuna cay Templuman shaycamushpan mañacushuptiqui wiyaycuy ari syëlupita-pacha. Llapan mañacushushayquita tariycachinqui. Chayrämi intërucho rispitar manchacushunquipaj Israelcunano. Tantiyaconga gamtaga cay Templu aruchipashächo mañacuna cashantami. «Acrashayqui Israelcuna chiquinacushanta magananpaj gam cachashayquiman aywar acrashayqui siudäman, aruchipashä Templuman ricäramur mañacushuptiqui wiyaycunqui syëlupita-pacha. Yanapaycunqui ari. «Cay pachachöga pipis manami canchu juchata mana ruräga. Juchata ruraptin, rabyacurcur chiquinacushanpa munayninmanchari cachaycunqui. Chay runacunana nasyunninman apaconga caruman sercaman carpis. Apashan runacunapa nasyunnincho jucha rurashancunata tantiyacur llaquicur llapan shongunwan yäracamuptin, awiluncunata goshayqui nasyunman, Jerusalenman, cay Templuman ricäramur mañacamuptin tiyaycashayqui syëlupita-pacha wiyaycunqui ari ruwacamushanta, mañacamushanta. Washaycunqui ari. Juchancunata perdunaycunqui acrashayqui runacunataga. «Tayta Diosnë, caypita mañacamushantaga wiyaycuy. «TAYTA DIOS, shamuy ari jamanayquipaj munayniyoj babulniqui caycashanman. TAYTA DIOS, sirbishoj cüracunaga salbacoj cashayquipita cushicuchun. Nishayquita rurajcunaga gam alli captiqui cushisha goyächun. TAYTA DIOS, acrashayqui raytaga pengayman ama churaychu. Sirbishojniqui Davidta cuyashayquita yarpäriy.» Salomón chayno mañacuyta usharcuptin, syëlupita nina chayamur rupacurcuran Tayta Diospaj camarishan rupachina sacrifisyucunata, waquin sacrifisyucunatapis. TAYTA DIOSPA munayninpis Templuman juntacurcuran. Chaymi cüracunaga Templuman mana yaycuranchu. Israelcunaga nina chayajta ricar, TAYTA DIOSPA munaynin Templuman chayajta ricar gongurpacuran urcunpis pampaman töpanancama. Nircorga TAYTA DIOSTA rispitar adurashpan yaparir-yaparir niran: «TAYTA DIOSGA fiyupa allimi; imaycamapis chaynöllami cuyapäcun.» Nircorga raywan llapan Israelcuna TAYTA DIOSTA rispitar uywacunata pishtashanta rupachiran. Ray Salomonna pishtachiran ishcay chunca ishcaynin waranga (22,000) törucunata, pachac ishcay chuncan waranga (120,000) uyshacunata. Chaynömi raywan llapan Israelcunaga Tayta Diospa Templunta inauraran. Turnullancho carcaycaran cüracunapis, Leví runacunapis TAYTA DIOSTA alabaptin tucananpaj ray rurachishan tucanancunawan. «Cuyacuynenga mana ushacajmi» nishan alabansata Davidwan cantaptin tucananpämi rurachiran. Cüracunaga Leví runacunapa ñaupancho tucarcaycaran Israelcunana ichirpaycaran. Salomonga Templupa ñaupan sawan chaupitapis TAYTA DIOSTA entregaycuran. Chaychömi rupachina sacrifisyucunata y alli goyaypita sacrifisyupa wirancunata rupachiran. Tayta Diospaj rupachinanpaj rurachishan runsi altarga manana ayparannachu pishtashancunata rupachinanpaj, chaqui micuy ofrendacunata rupachinanpaj, wiracunata rupachinanpaj. Chay junajcunami ray Salomonga llapan Israel-masincunawan Ramädata Rurana fistata ruraran ganchis junaj. Runacunaga shamusha caran Hamatpita asta Egipto mayucamami. Ganchis junäga Tayta Diosta altarta entregarmi fistata rurasha caran. Yapay ganchis junajmi Ramädata rurana fistata rurasha caran. Mas waranninna yapay Tayta Diosta rispitar shuntacaran. Ganchis caj quilla, ishcay chunca quimsa (23) junajnincho ray Salomonga llapan runacunata «Marcayquicunaman-cama cuticuy» niran. Runacunaga Davidta, Salomonta, llapan Israelcunatapis TAYTA DIOS alli yanapashanpita cushisha cuticuran. Salomonga TAYTA DIOSPA Templunta, quiquinpa palasyunta, imatapis rurachiyta munashan cajta rurachiyta ushaycachiptin TAYTA DIOS chacaypa yuriparcur niran: «Wiyashcämi mañacamashayquita. Cay Templutapis acrashcämi uywacunata pishtapämänayquipaj. Mana wiyacamaptinmi ichanga capas usyata gallaycachir mana tamyachimushächu, micuycunata ushananpaj chüpacacunata cachamushaj, acrashä runacunaman gueshyata cachamushaj. Chaypis acrashä runacuna llaquicushpan ruwacur mañacamuptin, jucha ruraynincunata cachaycuptenga, syëlucho caycashäpita wiyashäpämi. Juchancunapitapis perdunashämi. Chauraga llapanpis yapay allillanami goyangapaj. «Cananpitaga cay Templucho mañacamashanta wiyashämi. Cay Templutami imaycamapis tiyanäpaj acrashcä. Chaymi mana gongaypa ricaycäshaj. Papäniqui Davidno ñaupächo alli goyaptiqui, willapashäcunata llapanta cumliptiqui, laycunata, nishäcunata wiyacuptiqui noga camacächishaj imaycamapis ray canayquipämi. Chauraga canga papäniqui Davidta aunishänömi. Paytami nirä: ‹Imaypis gampita mirar aywajllami Israelcunata mandanga›. Nogata gongaycamar laycunata mandamintucunata mana cumlir juc dioscunata adurar rispitaptiquimi ichanga tiyanayquicunapaj goycashä nasyunpita gamcunata jitarishayquipaj. Goyashä Templutapis illgächishämi. Nircurmi camacächishäpaj juc-lä nasyun runacuna asipänanpaj. Cay fiyupa rispitädu Templupis ragällanmi quëdangapaj. Lädunpa päsajcunaga ‹¿Imanir-raj TAYTA DIOSGA chayno ruraycusha cay nasyuntawan Templutaga?› nir mancharir yarpachaconga. Chaura nengapaj: ‹Unay caj awiluncunata Egiptupita jorgamoj TAYTA DIOSNINTA gongaycärishanpitami ñacayman chayasha. Gongaycärirmi juc dioscunata rispitar adurasha, sirbisha. Chaypitami paycunamanga fiyupa castïgu chayasha› nir.» TAYTA DIOSPA Templunta, quiquinpa palasyunta Salomón rurachishanga ishcay chunca (20) watana caran. Chaypitana Hiram goshan siudäcunatapis allchachiran. Nircur Israel-masincunata chayman tiyachiran. Chaypita Salomonga pillyaj aywaran Soba nasyuncho caycaj Hamat siudäman. Pillyar chay siudäta guechuran. Chunyaj chaqui jircacho caycaj Tadmor siudätapis allchachiran; Hamatcho caycaj micuy churacuna siudäcunatapis. Allchachiran jana caj Bet-horonta ura caj Bet-horontapis. Allchachiran pergancunata, puncuncunata, rancancunata. Chaycunaga caran curalasha siudäcunami. Allchachiran Baalat siudäta micuy churacuna waquin siudäcunatawan. Allchachiran pillyananpaj caj carrëtacunata y cawallucunata wichgananpaj curralcunata. Jerusalencho, Libanucho, mandashan cajchöga intërucho rurachiyta munashan cajta llapanta rurachiran. Chaycho tiyarcaycaranraj Amorreo, Het, Ferez, Hev, Jebús runacuna. Paycunaga manami Israel casta runacunachu caran. Chaycho quëdaj runacunapa mirar aywaj wamrancunata Israel runacuna ushajpäga manami wañuchiranchu. Chay runacunata Salomonga aruchiran fiyupa sasa aruycunacho. Canancamapis chaynöllami arurcaycan. Israelcunatami ichanga mana ni jucnayllatapis churaranchu uywayno arunanpäga. Paycunaga caran suldärucunallami, mandajcunalla, capitancunalla, comandanticunalla. Mandaran pillyapaj caj carrëtacunacho purejcunata, cawalluwan muntädu purejcunata. Salomonpaga capuralnincuna caran ishcay pachac pichga chuncan (250) runacunami. Salomonga faraonpa wamranwan majachacashan warmintaga Davidpa siudäninpita witichiran rurachipashan palasyuman. Salomón yarparan: «Warmëtaga manami tiyachëmanchu Israelpa raynin David tiyashan palasyuchöga. TAYTA DIOSPA babulnin cashanga fiyupa rispitädumi» nir. Salomonga rupachina sacrifisyucunata rupachej TAYTA DIOSPAJ rurachishan altarchömi. Altartaga rurasha caran Templu puncuchömi. Säbadu jamay junajcho, llullu quilla fistacho, cada watacho quimsa cuti fistacuna cashancho: Lebadüraynaj tantata micuna fistacho, «Semänacuna» jutiyoj fistacho, Ramädata rurana fistacho Tayta Diospaj rupachej laycho isquirbiraycashanno. Papänin David camacächishannömi Salomonga camacächiran turnuncho-cama cüracuna arunanpaj. Leví famillyacunatapis churaran turnuncho-cama Tayta Diosta alabananpaj, cüracunata cada junaj yanapänanpaj. Puncu täpajcunatapis churaran turnuypa. Tayta Diosta sirbej Davidmi chayno cananpaj nisha caran. Ray David nishannöllami camacächiran cüracunata, Leví famillyacunata, tesurërucunatapis. Ray Salomón rurayta munashan cajtaga llapantami ruraran Templupa simintunta chutachiyta gallaycushanpita-pacha ushanancama. TAYTA DIOSPA Templuntaga aruchir llapantapis alli ushachiran. Chaypita Salomonga lamar cantun Edom nasyuncho caycaj Ezión-gebermanwan Elat marcaman aywaran. Hiramga lamar rejsej piyunnincunata cacharan büquintawan-cama mandajnintinta. Chaura paycunaga Salomonpa mandaj suldäruncunawan aywaran Ofir partiman. Chaypitanami Salomonmanga apamuran chunca pichgan waranga (15,000) quïlutano gorita. Sabá nasyunpa raynana Salomonpaj mayasha caran fiyupa yachaj cayman chayashanta. Chaymi Jerusalenman aywaran fiyupa sasa mana tantiyashancunata tapucunanpaj. Chayaran aypalla yan'guincunawan, camëllucunawan perfümicunata, aypalla gorita, perlascunata cargasha. Salomonman chayaycorga tapucuran llapan yarpaycashancunata. Salomonga llapan tapucushanta imano cashantapis willaran. Jucnayllatapis manami pantaranchu. Sabäpa raynanga tantiyacuran Salomón llapanta yachashanta. Ricaran palasyu aruchishanta, mishqui micuycunata, mandaj suldäruncunapa wasincunata, uywaynincunatapis alli röpashata y camarajta, cöpa apapajnincunata, TAYTA DIOSTA Templucho Salomón sirbishanta. Llapan chaycunata ricaycur fiyupa almirasha ricacuran. Chaymi ray Salomontaga niran: «Gam yachaj cashayquipaj, rurashayquipaj nasyunnëcho mayashäga rasunpami casha. Chayaycamur ñawëwan ricaycur-rämi riguishcäga. Rasunpaga manami willamashachu caran ni pullallantapis fiyupa yachaj cashayquitaga. Gampa yachayniqui y llapan ima-aycayquicunapis mas aypallami willamashanpitaga. ¡Ima cushisharaj warmiquicuna, sirbishojniquicuna goyan! Paycunaga imaypis ñaupayquichömi caycan fiyupa yachaj cayniquiwan parlashayquita wiyar. ¡Alabasha cachun TAYTA DIOSNIQUEGA! Amatar alli ricashushpayquimi gamta churasha-cashunqui Israelcunapa mandajnin canayquipaj. Israelcunataga imaypis Tayta Dios allimi ricasha. Chaymi churashurayqui Israelcunapa raynin canayquipaj, alli mandanayquipaj.» Nircur raynaga Salomonta goycuran quimsa waranga isgun pachac sojta chuncan (3,960) quïlu gorita, aypalla perfümita, perlascunatapis. Manami imaypis chayachishachu caran Israelman aypalla perfümita Sabäpa raynan Salomonta goycushantanöga. Hirampa piyunnincuna, Salomonpa piyunnincuna Ofirpita gorita apamojcuna apamuran sándalo guerucunata, cuyayllapaj perlascunatapis. Sándalo guerupitanami rayga rurachiran TAYTA DIOSPA Templunpa balcunnincunata, palasyupa balcunnincunatapis. Tucajcunapaj rurachiran arpacunata, arpano salteriocunata. Judämanga manami imaypis chayachishachu caran sándalo gueruta chayno aypallataga. Ray Salomonnami Sabäpa raynantaga goycuran llapanta imatapis munashan cajcunata, apamushanpita goycushanpa jananmanraj. Chaypita raynaga nasyunninman cuticuran uywaynincunawan iwal. Cada watami Salomonga gorita chasquej ishcay chunca ishcaynin waranga (22,000) quïluta. Impuestucunataga manami yuparanchu. Impuestutaga pägaj nigusyanticuna, Israel nasyunpa päsajcuna. Arabia nasyunpa raynincunapis, waquin nasyuncunapa mandajnincunapis gorita guellayta Salomonman apamoj. Ray Salomonga tacaypa rurachiran goripita pillyar chapacuna jatusaj escüduta ishcay pachacta (200). Cada-ünunman sojta quïlu gori yaycuran. Mas tacsharpoj escüducunatapis tacaypa rurachiran quimsa pachacta (300). Cada-ünunman yaycuran quimsa quïlu masllan gori. Chaycunataga churaycuran «Líbano munti» jutiyoj palasyuman. Marfilpitapis rurachiran sillunninta. Intëru jananpa goriwan chapyachiran. Chay sillonga wichänanpaj caran sojta escalunyoj. Lluchcaränan caycaran goripita. Jamacunapa ishcan läduncho caycaran maquinta churacunanpaj. Lädunchönami wac-lä cay-lä liyuncuna ichirpaycaran. Chunca ishcay (12) liyuncunapis caycaran. Chaycunaga cada escaluncho caycaran wac-läduncho cay-läduncho juc-cama sojtan escaluncho. Manami pï raypis chaynötaga rurachiranchu. Raypa cöpancunapis caran ushajpaj gorillapita. «Líbano Munti» jutiyoj palasyucho cäga micunanpaj upunanpaj caj cösancunaga llapanpis caran gorillapita. Chaychöga manami imapis caranchu guellaypitaga. Chaymi Salomón cashan wichan guellaypita caj cösacunaga mana alläpa cuestajchu. Raypa büquincunataga Tarsisman apaj Hiram mandashan runacuna. Chay büquicunaga cada quimsa watacho juc cutilla chayamoj. Apamoj gorita, guellayta, marfilta, mönucunata, päbu riyalcunata. Ray Salomonga waquin raycunapita mas rïcu, mas fiyupa yachajmi caran. Cay pachacho raycunaga llapanmi ricayta y wiyayta munaj Dios yanapaptin Salomón fiyupa yachaj cashanta. Chaymi cada wata llapan apapaj imatapis goycunanpaj: guellaypita, goripita imatapis rurashancunata, röpacunata, armacunata, perfumicunata, cawallucunata, mülacunata. Salomonpaga caran chuscu waranga (4,000) curralcuna cawallucunata wichgananpaj, carrëtancunata churananpaj. Muntädu purej suldärucunana caran chunca ishcay waranga (12,000). Chaycunata raquiran pillyapaj carrëtacuna caycashan cuartilcunaman, chayno Jerusalencho rayta cuydaj suldärucuna caycashanmanpis. Ray Salomonga caran waquin raycunapita mas munayniyoj: Éufrates mayupita Filistea nasyuncama; Egiptuwan tincoj lindacama caj raycunapitapis. Rayga camacächiran Jerusalencho ruminöraj fiyupa aypalla guellay cananpaj, sedru guerupis ragracunacho munti guerucunanöraj yänin goturäcunanpaj. Salomonpäga cawallucunata rantircur apamoj Egiptupita y waquin nasyuncunapitapis. Salomón ray car rurashancuna gallaycunanpita ushananyaj isquirbiraycan profëta Natán isquirbishancho y Silupita caj profëta Ahías isquirbishanchömi. Chaynöpis isquirbiraycan Nabatpa wamran Jeroboam imano cashanpita profëta Iddo isquirbishanchömi. Salomonga llapan Israelcunapa mandajnin caran Jerusalencho chuscu chunca (40) wata. Wañuptenga pampaycäriran papänin Davidpa siudäninman. Chaypita ruquin ray caran wamran Roboam jutiyojna. Roboam aywaran Shequem siudäman. Israelcunapis aywaran Roboamta ray churananpaj. Chayta mayar Nabatpa wamran Jeroboamga Egiptupita cutiran. Salomonpita gueshpircurmi Egiptucho tiyaycasha caran. Gayachiptin Jeroboamga llapan Israelcunawan aywaran Roboamwan parlaj. Paycuna niran: «Papäniquega fiyupami ñacachimasha. Gamga amana ñacachimaynachu ari. Aruycunawan ama ñitichimaynachu. Mana ñacachimaptiquega allimi sirbishayqui.» Chaura Roboamga niran: «Cananpita quimsa junajta cutimunqui-llapa.» Chayno niptin runacunaga aywacuran. Chaypitana ray Roboamga papänin Salomón cawaycaptinraj sirbej mayurcunata tapucuran: «¿Imatataj willapämanqui chay runacunata ninäpaj?» nir. Chaura paycunaga willaparan: «Gam chay runacunata yanapaptiqui, alli shimillayquipa imatapis niptiqui paycunaga imaycamapis allimi sirbishunquipaj.» Roboamga mayur auquincuna willapashanta mana wiyacuranchu. Chaypa ruquenga paywan iwal wiñaj sirbintin mösucunataraj tapucuran. Tapucushpan niran: «¿Imatataj gamcuna willapämanqui chay runacunata ninäpaj? Paycunaga munaycan papänë ñacachishannöga manana ñacachinätami.» Paywan iwal wiñaj mösucunaga niran: « ‹Papäniqui ñacachimashanpita jamachimay› nej runacunataga ninqui: ‹Papänë fiyu casha captenga, nogaga mas fiyurämi cashaj. Papänë ñacachisha-cashuptiqui nogaga mas fiyuparämi ñacachishayqui. Pay läsuwan astisha-cashuptiqui nogaga fyërru puntayoj runsalwanrämi astishayqui› nir.» Jitapashan diya chayamuptinna Jeroboam cutiran llapan runacunawan ray Roboam cajman. Chaura rayga auquincuna willapashanta mana wiyacuypa fiyu shiminpa niran. Mösucuna willapashannöllami niran: «Papänë ñacachisha-cashuptiqui nogaga masrämi ñacachishayqui. Papänë läsuwan astisha-cashuptiqui nogaga fyërru puntayoj runsalwanrämi astishayqui» nir. Rayga runacuna ruwacushanta mana cäsuranchu. Tayta Diosnami chayno cananpaj camacächiran. Chayno ruraptinrämi cumliran Silo siudäpita shamoj Ahiaswan TAYTA DIOS willacachishan. Nabotpa wamran Jeroboamtami auniran waquin caj Israelcunata mandananpaj. Llapan Israelcuna ruwacushanta ray mana auniptin paycunapis niran: «Davidtaga ¿imaycamataj rispitaycäshun? Payga manami famillyanchïpischu. ¡Davidpa wamranga famillyancunata mandacuchun! ¡Israel cajcunaga marcanchïman-cama cuticushun!» Chayno nir jinan öra llapan Israelcuna wasinman-cama aywacuran. Chaypis Roboamga Judá particho tiyaj Israelcunata jinallami mandaycaran. Chaypita Roboamga Israelcunata aruchinanpaj cacharan capuralnin Adoramta. Chaura llapan Israelcunaga sajmaycällar wañuycachiran. Chaymi ray Roboamga jinan öra carrëtanman wicharcur Jerusalenman gueshpir aywacuran. Chaynöpanami Israel cajcunaga Davidpa famillyancunawanga contra ricacuran. Canancamapis contran caycan. Roboamga Jerusalenman chayaycur Judá runacunatawan Benjamín runacunata shuntaran pachac pusaj chuncan warangata (180,000) acrayllata Israelcunata magar binsiycur llapanpa mandajnin yapay cananpaj. Ichanga TAYTA DIOSNAMI willacojnin Semaiasta niran: «Salomonpa wamran Judäpa raynin Roboamta, llapan Judá runacunata, Benjamín runacunata, waquin runacunatawan willay. Wauguin Israelcunawan ama pillyachunchu. Llapan wasinman-cama cuticuchun. Nogami llapantapis camacächishcä.» Tayta Dios chayno willachishanta wiyaycur runacunaga marcanman-cama cuticuran. Chaynöpami Jeroboamwan pillyananpaj manana aywarannachu. Roboamga Jerusalencho tiyaran. Judächo waquin siudäcunataga intërunpa curalachiran. Sumaj sigurachiran cay siudäcunata: Belén, Etam, Tecoa, Bet-sur, Soco, Adulam, Gat, Maresa, Zif, Adoraim, Laquis, Azeca, Zora, Ajalón, Hebrón. Chay siudäcunaga caran Judäwan Benjamín runacuna tiyashancho sumaj curalasha y sigürumi. Curalasha siudäcunatapis sumaj sigurachiran. Chay siudäcunaman churaran suldärucunata. Paycunataga goran micuyta, asëtita, bïnuta. Siudäcunamanga llapanman raquiparan pillyar chapacuna escüducunatawan lansacunata. Chayno rurar sumaj sigurachiran. Chaynöpami Judäwan Benjamín runacunataga Roboam mandaran. Cüracunawan cüracunata yanapaj Leví runacunaga intëru Israelpita shacamuran Roboam cajman. Jeroboamwan wamrancunami Leví runacunataga micharan TAYTA DIOSTA sirbiycänanta. Chaymi istansancunatawan muruna chacrancunatapis cachaycärir aywacuran Jerusalenman, Judächo caycaj siudäcunaman. Jeroboamga cürancunata shuyni churacurcuran capillacunacho arunanpaj, rurachishan besëracunata y cabra-niraj dyablucunata adurananpaj. Leví runacunawan cüracuna Judäman aywacuptin llapan shongunpa TAYTA DIOSTA sirbejcunapis intëru Israelpita aywacuran. Unay awiluncuna rispitashan TAYTA DIOSPAJ uywancunata pishtananpaj aywacuran. Chaynöpami Judäga mas munayniyoj ricacuran. Salomonpa wamran Roboamta quimsa watacama runacunaga allimi yanaparan. Roboamga quimsa watallami Davidno Salomonno allita ruraran. Roboamga majachacaran Jerimotpa wamran Mahalatwan. Jerimotga caran Davidpawan Abihailpa wamran. Abihailnami caran Eliabpa wamran; Isaïpana willcan. Roboampa wamrancuna Mahalatcho caran: Jehús, Semarías, Zaham. Roboamga yapay majachacaran Absalonpa wamran Maacawan. Chay warmichöga Roboampa wamrancuna caran: Abiam, Atai, Ziza, Selomit. Roboampaga warmincuna caran chunca pusajnin (18). Chïnancunana caran sojta chunca (60). Mas cuyay warminna caran Maaca. Ollgu wamrancuna caran ishcay chunca pusajnin (28). Warmi wamrancunana caran sojta chunca (60). Roboamga Maacacho caj wamran Abiamta churaran llapan wauguincunapa mandajnin. Paytami ruquin ray churayta yarparan. Sumaj alli yarpashpanmi waquin caj wamrancunata raquiparan Judá runacuna tiyashantawan Benjamín runacuna tiyashanta mandananpaj, curalasha caycaj siudäcunatapis. Micuytapis aypallata goj. Llapan wamrancunapaj warmicunatapis aypallata ashiparan. Roboamga llapanta sumaj camacarcachir ray carga munayniyojna caran. Chaura TAYTA DIOSPA laynincunata manana cumlirannachu. Llapan Israelcunapis mana cumlirannachu. TAYTA DIOS nishancunata mana cumlishanpitami pichga watana Roboam ray caycaptin Egiptupa raynin Sisac Jerusalenman yaycuran waranga ishcay pachacnin (1,200) pillyapaj carrëtancunawan, sojta chunca waranga (60,000) muntädu suldärucunawan. Paycunawan aywaran yupaytapis mana atipaypaj runacuna: Libia runacuna, Etiopía runacuna, Suqui runacuna. Paycunaga charicarcäriran Judächo caycaj curalasha siudäcunata. Jerusalenmanpis chayaran. Sisac chayaycaptinna Jerusalencho Roboamwan Judäpa mandajnincuna shuntacaran. Tayta Diospa willacojnin Semaías chayman chayaycurna niran: «TAYTA DIOSMI nin: ‹Gamcuna gongaycamashayquipitami nogapis cachaycushcä. Cananga Sisacpa munayninmanmi cachaycö.› » Chaura Israelpa mandajnincunawan rayga llaquicur «¡TAYTA DIOSGA juchanchïpitami castigaycämanchi!» niran. Llaquicushanta ricar TAYTA DIOSGA Semaiasta niran: «Fiyupa llaquicushanpitami mana illgächishächu. Chaypa ruquenga wallca timpullatami salbashaj. Fiyupa rabyashä päsanallanpäga manami Sisac Jerusalenta illgächinanpaj camacächishächu. Ichanga Sisacpa munayninchömi canga. Chayrämi musyanga Nogata sirbimay imano cashantapis, raycunata sirbiy imano cashantapis.» Egiptupa raynin Sisac Jerusalenman yaycur TAYTA DIOSPA Templuncho y palasyucho ima-ayca bälejcunapis caycajta apacuran. Apacuran Salomón rurachishan goripita escüduncunatapis. Chaura ray Roboamga ruquin escüducunata rurachiran runsillapitana. Chaycunataga palasyuman churaran suldärucuna täpananpaj. Ray Templunman aywaptin suldärucuna escüducunata jorgamoj. Nircur yapay cutichej churarashanman. Chayno Roboam llaquicushanpitami TAYTA DIOSGA fiyupa rabyashanpita alliyaran. Manami ushajpäga illgächiranchu. Ray Roboamga masraj munayniyojyaran Jerusalencho. Jinalla ray caycaran. Ray cayta gallaycur caran chuscu chunca juc (41) watayoj. Israel trïbucunapita TAYTA DIOS acrashan siudä Jerusalencho ray caran chunca ganchisnin (17) wata. Roboampa mamanpa jutin caran Naama. Payga caran Amón nasyun warmi. Roboamga TAYTA DIOS nishanta mana wiyacur manami pay munashannöchu cawaran. Roboam imata rurashancunapis gallarinanpita ushanancama isquirbiraycan Diospa profëtancuna Semaiaswan Iddo cada famillyapa jutincunata isquirbishan acta librucho. Roboamwan Jeroboamga cadallami guërracho caran. Wañuptin Roboamtaga pampaycäriran Davidpa siudäninman. Chaypitaga ruquin ray caran wamran Abiam jutiyojna. Jeroboam chunca pusajnin (18) watana Israelcho ray caycaptin Abiamga Judächo ray cayta gallaycuran. Jerusalencho ray caran quimsa watalla. Mamanga caran Micaías. Payga caran Gabaa runa Urielpa wamran. Jeroboamwan Abiamga guërrata gallaycäriran. Jeroboamwan pillyananpaj Abiamga chuscu pachac waranga (400,000) acraylla pillyaj runacunata shuntaran. Jeroboamna paycunawan pillyananpaj caycaran pusaj pachac waranga (800,000) acraylla pillyaj runacunawan. Chaura Efraín runacuna tiyaycashan Zemaraim puntaman wichaycur Abiamga gayararan: «¡Llapayqui Israelcunawan Jeroboam, wiyamay! TAYTA DIOSNINCHËGA Davidtami wamrancunatami churaran Israelcunapa imaycamapis raynin cananpaj. Chayno parlashantaga manami pipis manacajman churanmanchu. ¿Manachu chayta musyashcanqui? Chayno caycaptinpis Nabatpa wamran Jeroboamga mandajninpa contran jatariran. Payga caran Davidpa wamran Salomonpa uywayninmi. Jeroboammanga guellicuran guella runacunawan fiyu runacunallami. Chaycunawanmi Salomonpa wamran Roboampa contran jatariran. Wamrallaraj captinmi jinyunpis sumäga mana caranrächu. Chaynöpami paycunata mana ichiparanchu. Tayta Diosga auniran Davidtami y wamrancunatami ray cananpaj. Chaypis gamcunaga achcaj cashpallayquimi, Jeroboam ‹caymi diosniqui› nir rurapäshushayqui gori wäcacunata charallar TAYTA DIOSPA contran jatarircaycanqui. Gamcunaga Aaronpita miraj cüracuna TAYTA DIOSTA sirbiycajta, Leví runacunata gargamushcanqui. Ruquinnami cüracunata churacurcushcanqui juc-lä nasyun runacuna-niraj. Pipis juc törutawan ganchis uyshata chayachimuptenga dioscunata adurar cüra cananpäna churashcanqui. Nogacunapami ichanga TAYTA DIOSLLA Diosnë. Paytaga manami gongaycushcäcunachu. Cananpis Aaronpita miraj cüracunallami TAYTA DIOSTA sirbiycan. Paycunataga Leví runacunallami yanapaycanpis. TAYTA DIOS nishannöllami paycunaga tutapapis tardipapis rupachina sacrifisyucunata rupaycächin y insinsuta rupaycächin. Chaynöllami limyuyächishan mësamanpis rispitädu tantacunata churaycan. Gori candilërucunamanpis cada tardimi achquita sindiycan. Chaynömi nogacunaga TAYTA DIOS nishanta cumliycä. Gamcunaga manami pay nishanta wiyacunquichu. Nogacunataga Tayta Diosmi yanapaycäman. Cürancunapis nogacunachömi caycan. Gamcunawan pillyayta gallaycunäpaj trompëta tucajcunapis tucaj tucajllanami carcaycan. Chaymi Israelcuna ama pillyaychu unay caj awilunchïcuna rispitashan TAYTA DIOSWANGA. Paytaga manami binsinquipächu.» Chayno nishancama Jeroboamga pacayllapa cacharan suldäruncunata, Judá suldärucunapa guepanpa yaycunanpaj. Chaura Judá runacunataga ñaupapita guepapita chapaypa yaycapaycäriran. Judäcunaga ticraycushancho tantiyacuriran guepapa ñaupapa contrancuna yaycuycashanta. Chaura jinan öra TAYTA DIOSTA mañacuran. Cüracunana trompëtancunata tonädachiypa tucayta gallaycäriran. Abiamwan Judá runacuna pillyananpaj gaparpar pillyaptin Tayta Diosmi yanaparan llapan Israel runacunatawan Jeroboamta binsinanpaj. Judá runacuna binsiptin Israelcunaga gueshpir aywacuran. Tayta Diosmi Judá runacunapa munayninman cachaycuran. Abiamga pillyäshej runacunawan aypallata wañuycachiran. Israelcunaga pillyay yachajlla wañuran pichga pachac waranga (500,000). Israelcunaga pengaycho quëdaran. Judäcunami ichanga munayniyoj caycaran unay caj awiluncuna sirbishan TAYTA DIOSMAN yäracuyninpa. Abiamga Jeroboamta gaticachar guechuran Bet-el, Jesana, Efraín siudäcunata istansancunatawan. Abiam cawashanyäga Jeroboam munayniynajllanami caran. Chayno caycaptillanna Jeroboamtaga TAYTA DIOS gueshyachiran. Chayllawanna wañucuran. Abiammi ichanga llapanta mandar mas munayniyojna ricacuran. Warminpis caran chunca chuscun (14). Ollgu wamrancuna caran ishcay chunca ishcaynin (22); warmi wamrancunana chunca sojtan (16). Abiampa waquin willapan, ima rurashanpis isquirbiraycan Diospa willacojnin Iddo tantiyachiypa isquirbishanchömi. Abiam wañuptin pampaycäriran Davidpa siudäninman. Ruquinna ray caran wamran Asa. Asa ray captenga chunca wata jauca goyäcuran. Asaga TAYTA DIOS ricaptin allillata ruraran. Chaymi juc-lä nasyun runacunapa diosnincunata adurananpaj churashan altarcunata Asa juchuchiran. Lömacunacho caycaj altarcunatapis juchuchiran. Adurananpaj ichichishan wancacunata y Asera diosa-niraj ïdulucunatapis paquichir-usharan. Judá runacunataga llapanta niran unay awiluncunano TAYTA DIOSLLATA sirbinanpaj, TAYTA DIOSPA layninta, mandamintuncunata cumlinanpaj. Judächo caycaj siudäcunapitaga intërupitami mana bälej ïdulucunapa capillancunatawan puytush lömacunacho altarcunata rurashantapis jitarichiran. Asa ray cashan wichanga runacuna jauca goyaran. TAYTA DIOSMI allilla goyänanpaj camacächiran. Chaymi jauca goyashan watacunacho, piwanpis guërracho mana cashan wichan Asaga Judächo caycaj siudäcunata intërunpa curalachiran. Judá runacunata Asa niran: «TAYTA DIOSMAN yäracushanchïpitami ñaupanchi nasyun runacunawan allilla goyaycächimanchi. Cay nasyunninchïpis maquinchïchömi caycan. Chaycama siudäcunata intëru cantunpa curalachishun. Törricunata arushun. Alli puncucunata tanashun. Rancancunata churashun.» Chayno parlacarcärir arushpanmi llapanta aruyta usharan. Asapa suldäruncuna Judá runacunalla caran quimsa pachac waranga (300,000). Llapanpis carcaycaran lansanwan chapacuna escüduncunawan. Benjamín caj runacunapitana carcaycaran ishcay pachac pusaj chuncan waranga (280,000). Paycunapis carcaycaran lëcha jitacunancunawan, chapacuna escüduncunawan. Paycunaga llapanpis caran jinyu runacunalla. Paycunata magananpaj shamuran Etiopía runa Zera jutiyoj juc millun (1,000,000) suldäruncunawan, quimsa pachac (300) pillyapaj carrëtancunawan. Chayaran Maresacama. Chaura Asapis pillyananpaj suldäruncunawan aywaran. Chayar pachacuran Maresapa lädun pampa Sefata particho. Asaga TAYTA DIOSTA mañacur niran: «TAYTA DIOS, achca suldäruyoj carpis y wallca suldäruyoj carpis gam yanapaptiquega binsinmi. Gamllaman yäracuycaptëga canan yanapaycamay. Gampa jutiquicho cay runacunawan pillyanäpämi shamushcä. Gamga TAYTA DIOSNËMI canqui Tayta. Ama dëjaycuychu chay conträcuna binsimänanta.» Chaura TAYTA DIOSGA Judäcunatawan Asata yanaparan Etiopía runacunata binsinanpaj. Etiopía runacunaga gueshpir aywacuran. Gueshpiptin suldäruncunawan Asaga gatiran Gerarcama. Etiopía runacunataga TAYTA DIOSMI suldäruncunami ushajpaj wañuchiran. Judäcunaga chiquinacushanpata ima-aycantapis aypallata shuntaran. Nircur Gerarpa läduncho caycaj siudäcunaman yaycuran. TAYTA DIOSMI fiyupa mancharachiran chaycho tiyajcunataga. Chay siudäcunachöga aypallami caran ima-aycapis fiyupa cuestajcuna. Chaycunatami Judá runacunaga guechurcur apacuran. Aypalla uywayojcunamanpis uywancunata guechoj yaycur aypallanpa gaticuran uyshata, camëlluta. Gaticarcärir Jerusalenman cuticuran. Tayta Diospa Espiritunpa munaynincho carmi Odedpa wamran Azariasga Asata tariparcur niran: «Ray Asa, Judäcuna, Benjamincuna llapayqui wiyamay. TAYTA DIOSMAN yäracuptiquega TAYTA DIOSPIS gamcunawanmi caycan. Pay munashanno goyaptiquega yanapäshunquimi. Payta gongaycäriptiquimi ichanga cachaycushunquipaj. Israelcunaga achca watami TAYTA DIOSTA sirbiyta cachaycäriran. Cüracunapis manami caranchu willapänanpaj. Tayta Diospa laynintapis manami musyarannachu. Chay wichanga manami alli goyayga caranchu. Nasyuncunacho pasaypa ñacay caran. Nasyun-purapis, siudä-purapis jucnin-jucninpis wañuchinacoj. Chaynöga caj Tayta Dios tucuy mana allicunawan castigaptinmi. Fiyupa ñacar-rämi Israelcunaga Tayta Diosta mañacusha. Tayta Dios munashanno cawaptinnaga paypis yanapashami. *** *** *** Gamcuna ichanga mana cachaycuypa Tayta Diosllata sirbiy. Tayta Diosta sirbishayquipitaga päguyquita chasquinquipämi.» Tayta Diospa profëtan chayno nishanta wiyaycur Asaga sumaj balurcharan. Chaymi Judäpitawan Benjaminpita y Efraín particho guechushan siudäcunapitapis llapan melanaypaj ïdulucunata illgächiran. TAYTA DIOSPA Templun puncucho caycaj rupachicuna altartapis allchachiran. Nircur Judäwan Benjamín runacunataga ushajpaj shuntaran. Shuntaran paycunaman guellicoj Efraín, Manasés, Simeón trïbu runacunatapis. Israel runacunaga achcajmi guellicuran Asaman, paycunata TAYTA DIOS yanapaycashanta musyashpan. Llapan shuntacaran Jerusalenman Asa chunca pichgan (15) watana ray caycaptin quimsa quilla cajcho. Chay junaj TAYTA DIOSTA rispitashpan uywacunata pishtaran ganchis pachac wäcata (700), ganchis waranga uyshata (7,000). Chay uywacunaga caran chiquinacushanwan pillyar apamushanmi. Llapan parlacuran unay caj awiluncuna rispitashan TAYTA DIOSLLAMANNA llapan shongunpa yäracunanpaj. Parlacur ninacuran Israelpa TAYTA DIOSNINTA sirbiyta mana munaj cajtaga: auquin, wamra, ollgu, warmi ni pï captinpis wañuchinanpaj. TAYTA DIOSPA ñaupancho cushicur sinchipa llapan auniran. Trompëtacunatawan wagracunatapis tucashpanraj auniran. Judäcunaga juraycärir llapan cushicuran. Paycunaga juraran llapan shongunpami. TAYTA DIOSMANPIS llapan shongunpami yäracuran. Chaymi TAYTA DIOSPIS yanaparan. Lädun nasyuncunacho tiyajcunawanpis mana chiquinacuypa alli goyänanpaj camacächiran. Chachan Maacatapis rispitädu warmi caycajta jitariran Asera diosa-niraj ïduluta rurachicurcushanpita. Ïdulutana Asaga paquir-usharan. Nircorga Cedrón ragracho rupachiran. Israel puytush lömacunacho caj capillacunata mana juchuchirpis Asaga Tayta Dios nishan cajta llapantami ruraran. Diospa Templunman churaran goritapis guellaytapis llapanta quiquinpis papäninpis «Diospämi canga» nishancunataga. Asa quimsa chunca pichgan (35) wata ray canancama manami guërra caranchu. Asa quimsa chunca sojta (36) watana ray caycaptin Israelpa raynin Baasa aywaran Judäcunawan pillyaj. Ramá siudächo chapacaycäriran Judäman pipis mana yaycunanpaj ni pipis mana llojshinanpaj. Chaymi Asaga TAYTA DIOSPA Templuncho y palasyucho churaraycaj goritawan guellayta apachiran Siriapa raynin Ben-adadman. Chay rayga tiyaycaran Damasco siudächo. Apachir willachiran: «Unay papäninchïcunano noganchïpis alli canapaj parlacushun. Chaypämi apachimö goritawan guellayta. Israelpa raynin Baasawan parlashayquita amana cumliynachu. Chauraga manami magamaj yaycamonganachu.» Chayno ray Asa nishanta Ben-adadga auniran. Chaymi mandaj suldäruncunata pillyaj cacharan Israelcho caycaj siudäcunaman. Pillyarmi guechuran Ijón, Dan, Abel-maim siudäcunata. Neftalí trïbucho caj micuy churacuna siudäcunatapis llapanta guechuran. Mayaycur Baasaga curalaycashancho Ramá siudäta cachaycuran. Manana aruchirannachu. Chaura ray Asaga llapan Judá runacunata pushacurcur aywar Ramäpita apacuran rumicunata, guerucunata Baasa aruchinanpaj caycächishanta. Chay apashanwanna curalachiran Geba siudäta, Mizpa siudäta. Chay wichan Tayta Diospa profëtan Hanani Judäpa raynin Asa cajman chayaycur niran: «Gamga Siriapa rayninmanmi yäracushcanqui. Manami yäracushcanquichu TAYTA DIOSMANGA. Chaymi Siria suldärucuna maquiquipita gueshpisha. ¿Manachu yarpanqui Libia runacunawan Etiopía runacuna shuntacarcärir fiyupa munayniyoj, aypalla cawalluncunawan pillyapaj carrëtancunawan yaycamushanta? Chayno caycaptinpis TAYTA DIOSGA payman yäracushayquipitami maquiquiman cachaycuran. TAYTA DIOSGA ricaycanmi maycho ima caycashantapis Payman yäracoj cajta yanapänanpaj. Canan gamga upanömi llutanta rurashcanqui. Chaypitami cananpitaga amatar guërrallachöna canquipaj.» Chaura Asaga fiyupa rabyacurcuran Diospa profëtanpaj. Chaymi prësu charircur carsilman wichgachiran. Chay wichanga waquin runacunatapis Asa fiyupa ñacachiran. Asapa willapanga gallarinanpita ushanancama isquirbiraycan Judäpawan Israelpa raynincunapa acta libruncho. Quimsa chunca isgun (39) watana ray caycaptin Asataga chaquillancho gueshya chariran. Gueshyarpis manami TAYTA DIOSTAGA mañacuranchu. Chaypa ruquenga mëdicucunallawan jampicuran. Chuscu chunca juc (41) watana ray caycashancho wañucuran. Wañuptinmi ray Asata yarpänanpaj ninata ratachiran. Nircur tucuy-niraj perfümicunawan jampircur cajunman wiñaran. Chay perfümicunataga yachajcunami rurasha caran. Nircurna pampaycuran Davidpa siudänincho caycaj pantiyuncho quiquin Asa rurachicushan uchcuman. Asapa ruquin ray caran wamran Josafat jutiyojna. Payga Israel runacunapita difindicunanpaj camaricuran. Chaymi Judächo curalasha caycaj siudäcunaman y waquin siudäcunamanpis suldärucunata churaran. Papänin Asa guechushan cajmanga Efraincho caj siudänincunamanpis suldärucunata churaran. Unay caj awilun David rurashanno ruraptinmi Josafat-taga TAYTA DIOS yanaparan. Payga manami aduraranchu Baal dios-niraj ïdulucunatapis. Chaypa ruquenga papänin rispitashan Tayta Diosman yäracurmi ruraran Dios imanöpis rurananpaj nishancunata. Manami ruraranchu Israel runacuna rurashannöga. Chaymi TAYTA DIOSGA yanaparan alli munayniyoj mandaj cananpaj. Judá runacunaga ima-aycatapis aparcur rayta goycärej. Chaynöpami Josafatga rïcu ricacur pï-maypitapis rispitasha caran. Cawashancamaga llapantapis ruraran TAYTA DIOS munashannölla. Chaymi Judächöga ïdulucunapa capillancunata, Asera diosa-niraj ïdulucunatapis ushajpaj illgächiran. Quimsa watana ray caycashancho suldärucunata cacharan: Ben-hailta, Abdiasta, Zacariasta, Natanaelta, Micaiasta. Paycunataga cacharan Judächo caycaj siudäcunaman chaycho mandamintucunata yachachinanpaj. Paycunatawan iwal cacharan cüracunata yanapaj Leví runacunata: Semaiasta, Netaniasta, Zebadiasta, Asaelta, Semiramot-ta, Jonatanta, Adoniasta, Tobiasta, Tobadoniastapis. Paycunatana yan'garan cay cüracuna: Elisama, Joram. Paycunata cacharan TAYTA DIOS isquirbichishan librucho lay niycashanta Judá runacunata llapanta yachachinanpaj. Chaura paycunaga siudänin-siudänin puriran llapan runacunata yachachishpan. Judá nasyunpa bisïnun nasyun runacunataga TAYTA DIOSMI fiyupa mancharachiran. Chaynöpami Josafatwanga pillyaytapis mana munaranchu. Chiquinanpa ruquin waquin Filistea runacunaga ima-aycatapis Josafat-ta apapämoj goycunanpaj. Guellayninpami impuestuta pägaj. Arabia nasyun runacunana ganchis waranga ganchis pachacnin (7,700) uyshata apaparan, chïbucunatapis juc chaynöta. Chaynöpami Josafatga mas munayniyojna ricacuran. Judá nasyuncho achca siudäcunata curalachiran. Aruchiran micuy churacuna wasicunatapis. Chaychönami achca micuycunata churachiran. Jerusalenchöpis jinyu suldäruncuna achcami caran. Chaycunata cada famillyata shuyni-cama apuntaptin caynömi caran: Mandaj suldäru Judá cajchöga caran Adnas. Paypa munaynincho caycaran quimsa pachac waranga (300,000) jinyu runacuna. Payno mandaj caycaran Johanán. Paypa munaynincho caycaran ishcay pachac pusaj chuncan waranga (280,000) jinyu runacuna. Payno mandaj caran Zicripa wamran Amasías. Paypa munaynincho caycaran ishcay pachac waranga (200,000) jinyu runacuna. Payga quiquinpa buluntäninpitami auniran TAYTA DIOSTA sirbinanpaj. Benjamín cajchöna mandaj caycaran Eliada. Payga caran fiyupa pillyay yachaj jinyu runa. Paypa munayninchöna caycaran ishcay pachac waranga (200,000) jinyu runacuna. Cada-ünun carcaycaran pillyar chapacuna escüdunwan lëchancunawan-cama. Payno mandaj caran Jozabadpis. Paypa munayninchöna caycaran pillyananpaj camaricushalla pachac pusaj chuncan waranga (180,000) jinyu runacuna. Paycunaga caycaran ray Josafat-ta sirbejcunallami. Manami yuparanchu Judächo caycaj curalasha siudäcunaman täpananpaj churashan cajcunataga. Josafatpaga aypallana ima-aycanpis caran. May-chaychöpis paypaj parlaj. Josafatpa wamranpis majachacaran Acabpa warmi wamranwan. Chaypita achca watataga Josafat aywaran Samariaman Acabta watucoj. Josafat yan'guincunawan chayayninta Acabga fistata ruraran. Pishtaran aypalla uyshata, wäcata. Chaychömi Josafatga Acabta shimita goran Galaadcho caycaj Ramotman pillyaj aywananpaj. Chaura Israelpa raynin Acabga Judäpa raynin Josafat-ta niran: «¿Gamga pillyaj aywäshimanquimanchu Galaadcho caycaj Ramotman?» nir. Chaura Josafat niran: «Au, aywäshishayquimi nogapis, suldäröcunapis. Ichanga manaraj aywar TAYTA DIOSTA tapucuy.» Israelpa raynenga chuscu pachacta (400) shuntachiran profëtacunata. Paycunata tapucuran: «¿Allipächu pillyaj aywäcunaman Galaadcho caycaj Ramotman u manachu?» nir. Chaura profëtacunaga niran: «Au, yaycuy pillyaj. Tayta Diosga binsinayquipämi camacächenga.» Chaypis Josafatga tapuranraj: «Caychöga ¿manachu can masga TAYTA DIOSPA profëtan? Captenga paytapis tapucushunraj» nir. Chaura Israelpa raynenga Josafat-ta niran: «Caycanrämi Imlapa wamran Micaías. Paytapis TAYTA DIOSTA tapucachishwanmi. Ichanga imaypis mana allillatami willaman. Chaypitami chiquë.» Chaura Josafat niran: «Ama chaynöga rimaychu.» Israelpa raynenga jinan öra mandaj suldärunta gayarcur niran: «¡Canan öra shamuchun Imlapa wamran Micaías!» Israelpa rayninpis, Judäpa raynin Josafatpis caycaran ray cay röpan jatisha-jatishami. Paycunaga jamarpaycaran sillunnincunacho, Samariaman yaycuna puncu pampacho. Llapan profëtacunaga shimin tarishanta rimarcaycaran. Quenaanapa wamran Sedequiasga fyërrupita wagrata ruracurcusha caran tucananpaj. Nircur sinchipa niycaran: «TAYTA DIOSGA caynömi nin: ‹Cay wagracunawanmi Siria runacunaman yaycorga ushajpaj wañuchinqui.› » Llapanpis profëtacunaga nircaycaran: «Galaadcho caycaj Ramotman pillyaj yaycushpayqui llapantami binsinquipaj. Chay siudätaga TAYTA DIOSMI munayniquichöna cananpaj goycushunquipaj.» Profëta Micaiasta gayaj aywaj cachaga chayaycur niran: «Tapucuptin raytaga llapanpis profëtacunaga alli willapallatami willasha. Chaymi gampis waquin nishannölla allillata willaycunqui ari.» Chayno niptin Micaías niran: «¡Nogaga TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä: Diosnë nimashallantami nishäga!» Chaypita aywar Micaiasga chayaran ray cajman. Chaura ray tapuran: «Micaías, Galaadcho caycaj Ramotman ¿pillyaj yaycöcunamanchu u manachu?» nir. Chaura Micaiasga niran: «Au allipämi yaycunqui. Gamcunaga binsinquipämi. Diosmi yanapäshunquipaj contrayquicunata binsinayquipaj.» Rayga niran: «¿Ayca cutitaj nishayqui TAYTA DIOSPA jutincho jurashpayqui rasunpa cajta willamänayquipaj?» Chaura Micaiasga niran: «Llapan Israelcunatami ricashcä uyshëruynaj uyshacunatano intëru jircacho mashtacasha caycajta. TAYTA DIOSGA nisha: ‹Paycunaga duyñuynajmi. Cada ünun wasinman-cama allilla cuticuchun.› » Chaura Israelpa raynenga Judäpa raynin Josafat-ta niran: «¿Manachu nishcä? Cay runaga manami imaypis allitaga willamanchu. Chaypa ruquenga mana allicunallatami niman.» Micaiasga mastapis niran: «Gam chayno nishayquipita, TAYTA DIOS nishanta wiyay: Sillunnincho jamaraycajtami TAYTA DIOSTA ricashcä, syëlucho caycaj suldärucunatapis derëchu caj-läduncho ichoj caj-läduncho ichirpaycajta. Chaycho carcaycajta TAYTA DIOSGA tapusha: ‹¿Piraj aywanman Acabta yachachinanpaj Galaadcho caycaj Ramotman pillyaj yaycunanpaj, yaycur chaycho wañunanpaj?› Chayno tapuptinmi waquenga niran jucno waquinna mas jucno. Chayno caycaptin juc espirituna TAYTA DIOSPA ñaupanman yurircur niran pay imanöpis llullapar rurananpaj. Chaura TAYTA DIOS tapuran imano rurananpaj cashantapis. Chaura chay espíritu niran: ‹Nogami aywashaj raypa llapan profëtancunapa shiminman llullacachinäpaj.› Chaura Tayta Diosga niran: ‹Allimi chayno llullacachiptiquega. Gam ayway chayno ruranayquipaj.› Cananga musyanquinami llapan profëtayquicunapa shiminman TAYTA DIOS llulla espirituta cachamushanta. TAYTA DIOSMI mayna camacächisha wañunayquipaj.» Chaura Quenaanapa wamran Sedequiasga Micaiasta shimicho lagyaran «¿Imanöpataj nogapitaga päsamusha TAYTA DIOSPA Espiritun gamta willapäshunayquipaj?» nir. Chaura Micaías niran: «Wasincaylla pacacur purir-rämi musyanquipaj» nir. Chayno niptin Israelpa raynenga niran: «¡Micaiasta charircärir prësu apay siudäpa mandajnin Amón cajman, wamrä Joás caycashanman! Paycunata willanqui carsilman wichgananpaj. Micuytapis yacutapis ichic-ichiclla yawachenga noga sänu cutimunäcama.» Micaiasga mastapis niranraj: «Gam sänu cutimuptiquega manami TAYTA DIOSCHU rimachimasha canga.» Chaypitanaga Israelpa rayninwan, Judäpa raynin Josafat aywaran Galaadcho caycaj Ramotman. Israelpa raynenga Josafat-ta niran: «Nogaga pillyaman yaycushaj juc röpata jaticurcurmi. Gamna ray cay röpayqui jatishalla yaycunqui.» Chaura Israelpa raynenga juc röpata jaticurcur Judäpa rayninwan pillyaman yaycuran. Siriapa raynenga pillyapaj caj carrëtacho aywajcunapa capitannincunata mayna willasha caran: «Israelpa raynillanta wañuchinquega. Juctaga ama wañuchinquichu.» Carrëtacunacho aywajpa capitannincuna Josafat-ta ricärerga yarparan Israelpa raynin cashanta. Chaymi curalapaycäriran. Chaura Josafatga yanapänanpaj Tayta Diosta mañacuran. Paytaga TAYTA DIOS yanaparan. Salbashpanmi paypitaga mas juc-läpana garguriran. Siria runacuna rejsircäriran mana Israelpa raynin cashanta. Chaymi gatircaycashancho cachaycäriran. Chay öra juc suldäru Israelcunaman llutalla lëchanwan illapaycuran. Nishanga Israelpa rayninta chayaycachiran wañunanpaj. Lëchaga yaycuran chalëcun tincurajninpa. Chaura Acabga carrëtanta manijajta niran: «Ticrar cuticushun. Pillyapita jorgamay. Fiyupami lëchawan chayaycachimasha.» Chay junaj pillyaga fiyupa caran. Chay pillyachöga Israelcunapa rayninta goyarpoj carrëtallancho ichiraycächiran. Tardipaypanaga wañucäcuran. Judäpa raynin Josafatga alli sänu cuticuran Jerusalencho caycaj palasyunman. Hananipa wamran Jehú Diospa profëtanga Josafat-ta taripaycur tapuran: «¿Imamantaj aywashcanqui fiyu runata yanapäga? ¿Imanirtaj TAYTA DIOSTA chiquejcunawanga alli ricanacuycanqui? Chaypitami gampäga TAYTA DIOS rabyacurcusha. Imano captinpis alli rurashayquicuna caycanmi. Asera diosa-niraj ïdulucunata cay nasyuncho cajta illgächishcanqui. Tayta Diosmanpis yäracushcanquimi.» Josafatga Jerusalencho tiyaran. Payga imaypis marca-masincunata watucur purej. Chaymi aywaj Beersebapita gallaycur Efraín jircacama unay caj awiluncuna rispitashan TAYTA DIOSTA paycunapis rispitananpaj willapar. Curalasha siudäcunacho intëruchömi Judächöga juezcunata churaran. Juezcunataga niran: «Sumaj yarpachacurcur-raj imatapis ruray. Gamcunaga manami runacunapächu arriglanqui, chaypa ruquenga TAYTA DIOSPÄMI. Arrigluta rurashayqui örapis payga ricaycäshunquipämi. Chaymi TAYTA DIOSTA rispitanqui. Imatapis yarpachacurcur-raj ruranqui. TAYTA DIOSGA rabyacunmi jucnillanpa faburnin captinchi. Mana allita rurajcunata, saynita chasquejcunataga manami awantanchu.» Jinan Jerusalenchöpis Josafatga cüracunatawan cüracunata yanapaj Leví runacunata, Israelcho mandajcunatapis churaran TAYTA DIOSPA layninta rispitacachinanpaj, arriglucunata alli rurananpaj. Paycunata willaparan: «Gamcunaga TAYTA DIOSTA manchapacushpayqui llapan demanducunata pay munashanno alli arreglay. Cay nasyuncho, siudäcunacho tiyajcuna imapitapis gamcunaman dimanduta capas churamunman runa wañushapita, man'chäga layta mana cumlishanpita, Tayta Dios nishancunata cumlinanpaj cajta mana cumlishanpita. Chaura gamcunaga willapanqui TAYTA DIOS mana munashantaga mana rurananpaj. Chaynöpami Tayta Diosga mana castigashunquipächu gamcunata ni paycunatapis. Chayno rurar manami gamcunachu juchayoj canquipaj. Llapan cüracuna TAYTA DIOSPA laynincunata cumlichinanpaj mandajnenga canga mas mandaj cüra Amarías. Ismaelpa wamran Zebadías Judá trïbu runacunapa mandajninnami canga alli arriglucunata rurachinanpaj. Leví runacunanami imachöpis yanapäshunquipaj. Callpachacuy-llapa. Juclla aruyta gallaycuy. ¡Juchata mana ruraj cajtaga TAYTA DIOS yanapaycuchun ari!» Chaypita unayllataga Moab runacuna, Amón runacuna, Meun runacuna parlacarcärir aywaran Josafatwan pillyananpaj. Chaymi runacuna aywaran Josafat-ta willaj: «Edompita y Cachi Lamarpa wash'ganpitami aypalla suldäru aywaycämun gamta magashunayquipaj. ¡Hazezón-tamarchönami carcaycan!» (Hazezón-tamarga caycan En-gadi nishallanmi). Chaymi Josafatga fiyupa manchacur TAYTA DIOSTA tapucuran. Llapan Judá runacuna ayunananpaj willachiran. Chaura Judá runacunaga llapanmi shuntacaran TAYTA DIOSTA mañacunanpaj. Judächo caj siudäcunapitaga intërupitami runacuna shuntacaran. Llapan Judá runacunawan Jerusalén runacunaga shuntacaran Templupa puncuncho allchachisha caycaj jatun sawanman. Runacunapa chaupinman ichiycur Josafatga mañacuran cayno nir: «Unay awilöcunapa TAYTA DIOSNIN, gammi canqui janaj syëlucho caycaj Dios. Gamllami intëru nasyuncunatapis mandaycanqui. Gamllami canqui fiyupa munayniyoj, callpayoj. Gamtaga manami pipis ichipäshunquichu. Tayta Diosnë gammi runacunata gargurayqui cay partipita acrashayqui Israelcuna tiyananpaj. Llapanta garguycurmi amïguyqui Abrahampita mirajcuna imaycamapis tiyacunanpaj goycurayqui. Caycho unay goyarcurnami Templutapis ruraran gampaj. Nircur niran: ‹Gamga cay Templuchömi caycanquipaj. Nogacunata capas castïgu chayamanman. Capas canman pillya, gueshya, muchuy. Chaura nogacunaga cay Templupa puncunmanmi shuntacäshaj. Fiyupa llaquicushpäcuna ruwacur mañacamuptë gamnami wiyamar llapanpitapis salbamanqui› nir. Cananga chiquimaj Amón runacuna, Moab runacuna, Seir jircapita cajcunapis nogacunamanmi aywarcaycämun. Paycuna tiyashanmanga manami munarayquichu Israelcuna Egiptupita shacamur chayananta. Chaypa ruquenga juc lädullapa päsacamurmi paycunataga mana wañuchiranchu. Masqui ricaypis, cananga imanöshi cutircaycächiman. Goycamashayqui nasyunpita jitarimänancunapämi aywaycämun. Tayta Dios ¿manachu paycunata castiganquiman? Nogacunapaga callpäcunapis manami canchu aypalla suldäru yaycamur magamaptin ichipänäcunapaj. ¡Manami musyäcunachu imata ruraytapis. Chaymi gamllaman yäracaycämö Tayta Dios!» TAYTA DIOSPA ñaupancho llapanmi Judá runacunaga ichirpaycaran warmipis, wamrapis mas tacshapita-pacha. Chayno carcaycaptinmi Benaiapa willcan Zacariaspa wamran Jahazielta TAYTA DIOSPA Espiritun charicurcuran. Benaiaga caran Mataniaspa willcan, Jeielpana wamran. Jahazielga caran Leví trïbu Asafpita miraj. Diospa Espiritun rimachiptin niran: «Judäcuna, Jerusalencuna, gampis ray Josafat sumaj wiyay. TAYTA DIOSGA gamcunata nishunqui: ‹Ama manchacuychu ni llaquicuypischu fiyupa aypalla suldärucunapitaga. Cay pillyachöga manami gamcunachu pillyanquipaj. Tayta Diosmi pillyanga. Gamcuna wara ayway pillyaj. Paycunaga wicharcaycämun Sis cuestapami. Gamcunaga tincunquipaj Jeruel chunyajpa chimpan ragra läduncho. Gamcunaga manami pillyanquipächu. Gamcunaga chayllacho shuyaray mana yarpachacuypa. Chaychömi musyanquipaj noga TAYTA DIOS imano salbashätapis. ¡Jerusalén runacuna, Judá runacuna ama manchacuychu ni llaquicuypischu! Paycunata magaj wara ayway. Noga TAYTA DIOSGA gamcunawanmi caycä.› » Chaura Josafatga gongurpaycur umpuran urcunpis pampaman töpananyaj. Chayno Jerusalén runacunawan Judá runacunapis TAYTA DIOSPA ñaupancho umpuran adurananpaj. Coatpitawan Corëpita miraj cantaj Leví runacunana sinchipa TAYTA DIOSTA alabayta gallaycäriran. Tutannenga tutalla llapan camaricuran Tecoa chunyajpana aywananpaj. Aywananpaj caycashancho Josafatga ichiycur llapanta niran: «Jerusalén runacunawan Judá runacuna TAYTA DIOSLLAMAN yäracuy. Payllaman yäracushaga llapanchöpis allimanmi churamäshun. Profëtacuna nishancunaman yäracushun. Chauraga llapanpis allimi canga.» Llapan runacunata willaparcur alabajcunata churaran pillyaman aywaycajcunapa ñaupanta aywananpaj. Tayta Diosta rispitana röpancunata jaticurcur TAYTA DIOSTA alabar cantaraycar aywananpaj churaran. Alabar cantanan caran: «TAYTA DIOSTA agradësicuy. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami» nir cantashan alabansata. Diosta alabashpan cushicur cantayta gallaycushan öra TAYTA DIOSGA Amón runacunata, Moab runacunata Seir jircapita shamojcunata quiquin-pura pantanacur pillyaran. Paycunaga aywarcaycämuran Judäcunata magaj. Quiquincunata binsiran. Amón cajwan Moab cajcunaga wañuycärachiran Seir jircapita shamojcunata. Chayta wañuycärachirna quiquin-pura wañuchinacuran. Aywaj Judá runacuna chunyajta ricänaman tumarcur chiquinacushanman ricärir ricaran pampacho wañushana mashtarpaycämojta. Ushajpaj wañuchinacusha caran. Chaura Josafatga llapan runacunawan aywaran chiquinacushancunapa ima-aycantapis shuntacamoj. Chayar tariran: achca uywacunata, armancunata, röpacunata, chanin cuestaj cösacunata. Llapan tarishantami shuntacarcäriran. Aypalla captin apaytapis mana puydirannachu. Wañojcunapa cösancuna fiyupa aypalla captinmi quimsa junajtaraj shuntayta ushaycäriran. Warannin chuscu junajchöna TAYTA DIOSTA alabananpaj shuntacaran guechwa pampaman. Chaypitami chay pampapa jutintaga churaparan «Beracá pampa» nir. Canancamapis chayllami jutin. Chaypitaga Judá runacunawan Jerusalén runacunapis Josafatwan Jerusalenman cuticuran chiquejnincunapita TAYTA DIOS salbashanpita cushicushpan. Jerusalenman chayaycärir TAYTA DIOSPA Templunman aywaran arpano salteriocunata, cítaracunata, trompëtancunata tucashpan. Israelcunata chiquejcunawan TAYTA DIOS pillyashanta musyaycur llapan nasyuncho tiyajcuna Tayta Diosta fiyupa manchacuran. Chaynöpami Josafat ray cashancamaga jauca goyaylla caran. Tayta Diosmi camacächiran bisïnun nasyuncunacho tiyajcunawan allilla goyänanpaj. Josafatga caran Judäcunapa raynin. Mandayta gallaycushan öra caycaran quimsa chunca pichgan (35) watayoj. Ishcay chunca pichgan (25) watami ray caran Jerusalencho. Mamanpa jutin caran Azuba. Azubanami caran Silhipa wamran. Josafatga papänin Asa rurashanno allillatami ruraran. Payga TAYTA DIOSTAMI wiyacuran. Ichanga mana illgächiranchu puytush lömacunacho ïdulucunapa capillancuna caycajta. Runacuna manami llapan shongunpaga yäracuranrächu unay caj awiluncuna adurashan Tayta Diosman. Waquin caj ima rurashancunapis gallarinanpita ushanancama isquirbiraycan Hananipa wamran Jehüpa acta librunchömi. Waquinnami isquirbiraycan Israelcunapa raynincunapa acta libruncho. Chaypita guepataga Judäpa raynin Josafat alli parlacuran Israelpa raynin Ocoziaswan. Ocoziasga fiyupa mana allicunata rurajmi caran. Paywanmi parlacuran büquicunata rurarcur Tarsisman aywananpaj. Ezión-gebercho büquicunata ruraran. Chaura Maresa runa Dodavapa wamran Eliezermi Tayta Dios nishanta willaran Josafat imano cananpäpis. Willar niran: «TAYTA DIOSMI gam rurashayquita illgächir acapa acapalla ruranga Ocoziaswan parlacushayquipita.» Nishannölla büquincunaga paquir ushacaran. Chaura Tarsismanpis manana aywarannachu. Josafat wañuptenga pamparan unay awiluncuna pamparaycashan Davidpa siudäninman. Chaura ruquin mandäga caran wamran Joram. Josafatpa wamrancuna Jorampa wauguincuna caran: Azarías, Jehiel, Zacarías, Micael, Sefatías. Paycunaga llapanpis caran Judäpa raynin Josafatpa wamrancunallami. Paycunataga papänin raquiparan goripita guellaypita cösacunata aypallatami y cuestajcunatapis. Judá nasyuncho caycajtaga intërunpa curalasha siudäcunatapis raquiparan. Ruquin ray cananpämi ichanga churaran Joramta mayur wamran captin. Joramga papäninpa ruquin ray carnaga llapan wauguincunata sabliwan wañuchichiran. Israelpa mandajnincunatapis waquintaga wañuchichiran. Joram ray cayta gallaycushan öra caycaran quimsa chunca ishcaynin (32) watayoj. Jerusalenchöga ray caran pusaj wata. Israelpa raynincuna mana allita rurashanno, Acabpita mirajcuna rurashannölla llapantapis ruraran. Jorampaga warminpis caran Acabpita mirar aywajmi. Joramga TAYTA DIOSTAPIS mana wiyacuranchu. Chaypis Judätaga TAYTA DIOS manami illgächiyta munaranchu unay sirbejnin Davidta aunishanta yarpar. Davidtami niran: «Gampa famillyayquega achicyaj pachata ricar mana pishiypami ray caycanga.» Joram ray caycaptin Edom runacunaga Judá nasyunpa contran jatarir munaynincho caycashanpita rayninta shuyni churacarcäriran. Chaura Joramga aywaran capitannincunawan, pillyapaj carrëtancunawan. Ichanga Edom runacuna curalapaycäriran. Chaura Joramga suldäruncunawanmi chacaypa curalarpaycaj Edom runacunapa chaupinpa päsar gueshpir aywacuran. Chaypita pachami Edom runacunaga canancama Judäcunapita shuyniyaran. Chay wichanmi shuyniyaran Libna siudäpis. Joramga unay caj awiluncuna rispitashan TAYTA DIOSTA gongaycuranna. Joramga Judá nasyun jircacunacho ïdulucunapaj capillacunata rurachiran. Chaynöpami Jerusalencho tiyajcunataga mana allita rurachiran Tayta Dios ricaptin. Judá runacunaga Tayta Diosta mana cäsurannachu. Chay wichan Joramga cartata chasquiran profëta Elías cayno nir apachishanta: «Unay caj awiluyqui Davidpa TAYTA DIOSNINMI nishunqui: ‹Gamga manami rurashcanquichu papäniqui Josafat rurashanno ni Asa rurashannöpis. Chaypa ruquenga Israelpa raynincuna rurashantanami yachacushcanqui. Gammi juchayoj caycanqui Jerusalencho, intëru Judächo tiyaj runacunata llutanta rurar yachachishayquipita, Acabpa famillyancuna Tayta Diospaj mana alli cashanno cananpaj. Jinachöpis wauguiquicunataga gampita mas alli caycajtami wañuchishcanqui. Chaypitami TAYTA DIOSGA fiyupa castigashunquipaj. Castïgu chayanga nasyunniquiman, warmiquicunaman, wamrayquicunaman, chacrayquicunamanpis. Gamtaga castigashunquipaj tucuy-niraj fiyu gueshyawan. Pacha nanaywan gueshyaycaptillayquimi aguilliquipis llojshicaramongapaj.› » TAYTA DIOSGA camacächiran Filistea runacuna, Arabia runacuna Joramta fiyupa chiquicurcunanpaj. Arabia runacunaga tiyaran Etiopía runacunapa lädunpa. Chiquicurcushpan aywarmi Judá nasyunman yaycuran. Raypa palasyuncho tarishan cajtaga ima-aycatapis apacuran. Chayno apacuran llapan wamrancunatawan warmicunatapis. Jorampa shullca caj wamran Joacazllami quëdaran. Chaypita TAYTA DIOSGA Joramta castigaran mana allchacaj pacha nanay gueshyawan. Ishcay wata chaynölla gueshyaycaptin aguillincunapis llojshicaramuran. Fiyupa nanaywan ataycashallancho wañuran. Wañuptinpis marca-masincunaga manami ima ninallatapis ratachiranchu wañoj raycunapaj ruranyashannöga. Ray cayta gallaycushan öra Joramga caycaran quimsa chunca ishcaynin (32) watayoj. Jerusalencho pusaj watami ray caran. Wañuptin manami pipis llaquirannachu. Davidpa siudäninman pampaycuran. Ichanga manami raycuna pamparänan cajmanchu pamparan. Jerusalén runacunaga Jorampa ruquin ray cananpaj churaran shullca caj wamran Ocoziasta. Arabia runacunawan asaltanticuna yaycushpanmi Judäpa raynin Jorampa mayur caj wamrancunataga wañuchiran. Judäpa raynin Jorampa wamran Ocoziasna ray cayta gallaycuran. Ray cayta gallaycur Ocoziasga caycaran ishcay chunca ishcaynin (22) watayoj. Jerusalencho ray caran juc watalla. Mamanpa jutin caran Atalía. Ataliaga caran Israelpa raynin Omripa willcan. Ocoziaspis TAYTA DIOSPA ñaupanchu juchata ruraran. Acabno, famillyancunano juchata ruraran. Mamanmi mana allicunata willapar llutanta yachachiran. Tayta Diosta mana wiyacur Acabpita miraj famillyancuna rurashanno Ocoziasga mana allicunata ruraran. Papänin wañushanpitanaga Acabpita miraj famillyacunami imano mandananpäpis tantiyachejnincuna caran. Chaynöpami mana alliman chayaran. *** Willapashancunata wiyacurmi Ocoziasga Acabpa wamran ray Joramwan parlacuran Galaadcho caycaj Ramotman Siria nasyunpa raynin Hazaelta magaj aywananpaj. Parlacurcur aywajtami Siria runacunaga Joramta malubraycuran. Chaura Jezreel siudäman cuticuran Hazaelwan pillyashpan malubracushanta jampicunanpaj. Jezreelcho Joram gueshyaycaptinmi Ocoziasga watucoj aywaran. Ocozías wañuyta tariran Joramta watucoj aywashanchömi. Ocozías chayaycuptin Joramga ishcan aywaran Nimsipa wamran Jehüwan tincoj. Jehüta TAYTA DIOS mayna acrasha caran Acab famillyata wañuchinanpaj. Tayta Diospa ñaupancho juchata rurashanpita Acabpa famillyacunata Jehüga jusgaycaran. Chayno jusgaycashancho tariran Judächo mandajcunatawan Ocoziaspa famillyancunata. Chaura paycunatapis wañurachiran. Paycunata wañuycachir Ocoziasta ashejna Samariaman cacharan. Prësu chariycärir Jehüman apaparan. Chaychöna Ocoziasta wañuycachiran. TAYTA DIOSTA Josafat alli sirbishanpitami willcan Ocoziastaga pampaycäriran. Ocozías famillyaga mananami carannachu ruquin ray yapay yaycunanpänöga. Wamran Ocozías wañushanta mayaycur Ataliaga aywaycur Ocoziaspa llapan famillyan Judächo cajta wañuchiran. Ocoziaspa pañin caran Josaba. Paycunaga ray Jorampa wamranmi caran. Josabaga Ocoziaspa wamran Joasta pacaycuran. Atalía ricananpita uywaj warmitawan puñucuna cuartuman pacaycuran. Chaynöpami Joastaga mana wañuchiranchu. Josaba caran cüra Joiadapa warmin. Joasga paycunawan Tayta Diospa Templuncho sojta wata pacararan. Chaycama Judächöga Ataliami mandaycaran. Chaypita ganchis wataman cajchönaga Joiada gayachiran capitancunata. Gayachiran: Jerohampa wamran Azariasta, Johananpa wamran Ismaelta, Obedpa wamran Azariasta, Adaiapa wamran Maasiasta, Zicripa wamran Elisafat-ta. Paycunawan sumaj parlacuran. Paycunana intëru Judäpa tumar llapan siudäcunapita Jerusalenman shuntamuran cüracunata yanapaj Leví runacunatawan Israel runacunapa mandajnincunata. Llapan shuntacaycur Templucho Joaswan parlacuran. Chay runacunata Joiada niran: «¡Caymi raypa wamran! Paymi rayga canman, TAYTA DIOS Davidta aunishanno. Chaymi gamcunaga quimsa röpaman raquicanqui. Juc röpa cäga säbadu jamay junajcho Diosta rispitananpaj yachachej cüracuna, Leví runacuna Templupa puncunta täpanqui. Yapay juc röpa cäga caycanqui raypa palasyun cajcho. Yapay juc röpa cajna ‹Simintu› nishan puncucho carcaycanqui. Runacunana llapan Templupa sawannincho carcaycanga. Leví runacunawan cüracuna aruynincho caycajcunalla Templu rurimanga yayconga. Paycunallami limyu cashpan Templumanga yayconga. Runacunaga llapan TAYTA DIOS nishanta cumlircaycanga. Leví runacunaga rayta täpar curalaraycanga pillyanancuna aptasha. Templuman yaycuyta munaj cajtaga wañuchenga. Ray maypa aywaptinpis yan'ganga.» Leví runacunawan Judá runacunaga cüra Joiada nishannölla llapan carcaycaran. Mandajcunaga munaynincho caj runacunata shuntaran säbadu jamay junajcho Templucho aruycajcunata, turnunta rucananpaj caycajcunatapis. Cüra Joiadaga turnunta cumlejcunapis manaraj aywacunanpämi niran. Llapanta camacarcachir Joiadaga capitancunata entregaran Tayta Diospa Templuncho caycaj lansacunata, pillyar chapacunan escüducunatapis. Chaycunaga unay ray Davidpami caran. Nircur llapan puncucunaman runacunata camacächiran Templupa jucaj cantunpita jucaj cantuncama, altarpa ñaupanpapis intëru tumarej. Raytaga llapan täparcaycaran lansan aptasha-aptasha. Chayrämi cüra Joiadaga wamrancunawan raypa wamranta jorgamuran. Nircur corönata jatiparan. Tayta Diospa mandamintuncunata entregaran. Ray cananpäna churaran. Alli asyaj asëtita wiñapaptin llapan runa sinchipa «¡Rayninchëga alli cawachun!» nir gaparparan. Llapan runacuna gaparpajta wiyar Ataliaga aywaran TAYTA DIOSPA Templuncho runacuna carcaycashanman. Pilancu ichiraycashan läduncho rayga ichiraycaran raycunapa custumrin cashanno. Lädunchöna ichirpaycaran mandaj suldärucuna, müsicata tucajcuna. Llapan runacuna fiyupa cushisha trompëtacunata tucarcaycaran. Cantajcunana cantapallapa tucanacunata tucar Tayta Diosta alabarcaycaran. Chaura Ataliaga rabyawan röpanta rachirir gapararan: «¡Traysunëru! ¡Traysunëru!» nir. Cüra Joiadaga mana munaranchu TAYTA DIOSPA Templuncho wañuchinanta. Chaymi suldärucunapa capitannincunata niran: «¡Ataliata juc-läman jorguy. Pipis paypa faburnin cajtaga wañuchiy!» Chaymi Ataliataga charicarcärir apacuran cawalluyoj suldärucuna palasyuman yaycunan cajpa. Chaychöna wañuycärachiran. Chaypita Joiadaga Tayta Dioswan parlacachiran rayta y Judá runacunata TAYTA DIOS munashannölla cawananpaj. Nircorga llapan aywaran Baalpa templunman. Chayaycur llapanta juchurgärachiran. Altartapis illgächiran ïduluntinta. Baalpa cüran Matantana altarcuna caycashanman apaycur wañuchiran. Chaypitaga cüra Joiadanami TAYTA DIOSPA Templunta täpananpaj waquinta churaran. Täpajcunaga caycaran cüracunapawan Leví runacunapa mandäduncho. Cüracunatawan Leví runacunataga ray Davidmi turnunpa churasha caran TAYTA DIOSTA rispitashpan rupachina sacrifisyucunata altarcho rupachinanpaj, cantar alabananpaj. Davidga churasha caran Moisés isquirbishancho niycashanno. Chayno Templuman yaycuna puncumanpis täpajcunata churaran, ganra caycar yaycur Templuta mana ganrachinanpaj. Nircur cüra Joiadaga rispitädu runacunawan, capitancunawan, siudäcunacho mandajcunawan y llapan runacunawan rayta yan'garan TAYTA DIOSPA Templunpita palasyucama. Chaymanga norte caj puncupa yaycarcachirmi Joasta jamachiran ray jamanan sillunman. Llapan runacuna cushisha carcaycaran. Ataliata sabliwan wañuchisha captin siudächöga jauca goyayllana caran. Ray cayta gallaycur Joás caycaran ganchis watayoj. Jerusalencho ray caran chuscu chunca (40) wata. Mamanpa jutin caran Sibia. Payga caran Beerseba marcapitami. Cüra Joiada cawashancamaga TAYTA DIOSLLATA wiyacuran. Joastaga ishcay warmiwan Joiada majacharan. Chaura Joaspaga wamrancuna caran achca ollgupis warmipis. Chaypita unayllataga TAYTA DIOSPA Templunta allchachiyta Joás yarparan. Chaymi cüracunata y cüracunata yanapaj Leví runacunata shuntaycur niran: «Judá siudäcunapa tumar llapan runacunapita guellayta shuntamuy cada watalla Tayta Diospa Templunta allchachinapaj. Juclla ayway.» Nishanpis Leví runacunaga manami jucllaga aywaranchu. Chaura rayga cüracunapa mandajnin Joiadata gayarcachir niran: «¿Imanirtaj Judäpita Jerusalenpita guellayta mana shuntachimushcanquichu Leví runacunawan? Toldupaj shuntananpäga niran TAYTA DIOSTA sirbej Moisesmi, llapan Israelcunami.» Fiyu warmi Ataliami famillyancunawan TAYTA DIOSPA Templunta pirdichisha caran. Templupitaga jorguran rispitädu cösacunata ïduluncunaman churapänanpaj. Chaypita rayga babulta rurachiran. Nircur Templu puncu jawa cajman churaran. Chaypitana ushajpaj Judá runacunatawan Jerusalencho tiyajcunata nutificaran impuestuta pägaj apananpaj. Chayno cananpäga TAYTA DIOSTA sirbej Moisesmi Israelcunata chunyajcho willaparan. Chaura llapan mandajcuna, runacuna cushisha impuestuta pägaj apar cajunman wiñaran juntachinancama. Juntarcuptin Leví runacunana babultaga rayman apaj ricananpaj. Guellay juntashana captenga gayachej raypa secretaryuntawan mas mandaj cüratapis. Paycunami guellayta tacshej. Nircur babultaga cutichej churaränan cajman. Chaynölla waran-waran rurashpan aypalla guellayta shuntaran. Raywan cüra Joiadanami TAYTA DIOSTA rispitana Templuta allchachejcunata guellayta entregaj. Paycunanami rumi llagllajcunata, carpintërucunata, fyërru tacajcunata, runsipita rurajcunata pägaj. Chaura paycunana aruyta gallaycärir rätu usharachiran. Rimir-punta caj plänunta ricaycur-ricaycur chaynöta Tayta Diospa Templunta allcharan. Allchayta ushaycur puchoj guellayta aparan raywan cüra Joiada cajman. Chaura paycunana chay puchoj guellaypita rurachiran Templucho imapis pishejcunata. Rurachiran Tayta Diosta alabananpaj caj cösacunata, sacrifisyucunata rupachir üsanan cajcunata, cucharuncunata, gori bäsucunata, guellay bäsucunata. Joiada cawashancamaga TAYTA DIOSPA Templuncho custumri cashanno uywacunatapis siguïru ruparcaycächiran. Cüra Joiadaga auquinna caran. Pachac quimsa chuncan (130) watayoj caycashancho wañucuran. Pampaycäriran Davidpa siudänincho raycuna pampacunan pantiyunman. Payga amatar allillatami ruraran Israelcunapaj, Tayta Diospaj, Templuchöpis. Joiada wañushanpitanaga Judá runacunapa mandajnincuna ray cajman aywaycur rayta rispitar alliman churaran. Nircurnaga paycuna llutanta yachachishanta ray chasquiparan. Chaynöpami unay caj awiluncuna adurashan TAYTA DIOSTA y Templuta gongaycuran. Nircorga Asera diosa-niraj ïdulucunata, juc ïdulucunatana aduraran. Chay juchanpitami Tayta Diosga fiyupa rabyacurcuran Jerusalén runacunapäwan Judá runacunapaj. Chaypis TAYTA DIOSGA profëtancunawan willachiran ñaupatano payllaman yäracunanpaj. Profëtacuna piñacuptinpis runacunaga mana wiyacurannachu. Chaura cüra Joiadapa wamran Zacarías Diospa Espiritunpa munaynincho ricacushpan altuninman ichiycur llapan runacunata niran: «TAYTA DIOSGA nin: ‹¿Imanirtaj mana cumlinquichu mandamintöcunata? ¿Imanirtaj quiquillayquicuna mana alliman chayayta ashircaycanqui? ¡Cananga gamcuna cachaycamashayquinöllami nogapis cachaycushayqui!› » Chayno niptin Zacariaspa contran parlacuran. Ray «wañuchiy» niptinmi Templupa sawannincho runacuna sajmaran. Ray Joasga mana yarparannachu Zacariaspa papänin Joiada imano cuyapashantapis. Joiadapa wamran Zacariastaga wañuycachiran. Zacarías wañunanpäna caycashancho sinchipa niran: «¡TAYTA DIOS ricashunqui imano ruraycashayquitapis. Nircur jusgashunqui!» Chaypita juc watataga Joaswan pillyaj aywaran Siria suldärucuna. Judäman, Jerusalenman chayaycushpanmi Judäpa mandajnincunata ushajpaj wañuchiran. Nircur ima-aycantapis Damascucho ray caycashanman apachiran. Siria suldärucunaga wallcajllami caranpis. Judá suldärucunataga aypalla caycaptinpis TAYTA DIOSMI wallcajllapa munayninman cachaycuran. Payta gongaycushanpitami chayno cachaycuran. Chaynömi Joastaga juchancunapita castigaran. Siria suldärucuna aywacur Joastaga cachaycuran fiyupa wañuycajtana. Joastaga quiquinpa uywaynincunallami contran parlacur cämancho jitaraycajta wañuycachiran. Chaynöga cüra Joiadapa wamran Zacariasta wañuchishanpitami wañuchiran. Nircur pampaycäriran Davidpa siudänincho caycaj pantiyunman. Ichanga manami pamparanchu raycuna pamparänanmanga. Joasta wañuchejcunaga caran Amón warmi Simeatpa wamran Zabad, Moab warmi Simritpa wamran Jozaba. Joaspa contran Tayta Dios willachishancunapis, Templuta allchachinanpaj guellayta shuntashancunapis, wamrancunapa willapancunapis isquirbiraycan raycunapa acta librun isquirbiraycashanchömi. Chaypitaga wamran Amasías jutiyojna ruquin ray caran. Ray cayta gallaycushan öra Amasías caycaran ishcay chunca pichgan (25) watayoj. Jerusalencho ray caran ishcay chunca isgunnin (29) wata. Mamanpa jutin caran Joadán. Payga caran Jerusalén warmi. Amasiasga TAYTA DIOSTA wiyacur allillatami ruraran. Ichanga janan shongullami ruraran. Amasiasga mandaj cayman sumaj camacarcur wañuchiran papäninta wañuchej runacunata. Wañuchicojcunapa wamrancunatami ichanga mana wañuchiranchu. Moisés isquirbishan laychöpis TAYTA DIOS niran: «Taytancunaga manami wañongachu wamrancuna juchata rurashanpita. Wamrancunapis manami wañongachu taytancuna juchata rurashanpita. Cada-ünunmi wañonga juchanpitaga.» Amasías shuntachiran Judá runacunatawan Benjamín runacunata. Nircur famillyanpa-cama churaran mandaj suldärucunapa munayninman. Llapanta padrunaran ishcay chunca (20) watayojpita janaman cajta. Padrunashan cajlla caran quimsa pachac waranga (300,000) runacuna. Paycunaga caycaran guërracho sabliwan pillyar escüdunwan chapacunanpäpis yachajlla. Chaypa jananmanpis Israel famillyata pillyay yachajcunataga mincacamuran pachac warangata (100,000). Paycunata mincacamuran quimsa waranga quimsa pachacnin (3,300) quïlu guellaypaj. Chaura Tayta Diospa willacojnin chayaycur Amasiasta niran: «Tayta, suldäruyquicunaman ama tacuchiychu Israel suldärucunataga. TAYTA DIOSGA manami Israel runacunata yanapanchu. Manami yanapanchu Efraín runacunata. Pillyaman aywar yanapäshunayquipaj paycunata pushaptiquega Tayta Dios cachaycushunquipaj chiquinacushayquipa munayninman munashanta rurashunayquipaj. Tayta Diosga munayniyojmi pita yanapänanpäpis illgächinanpäpis.» Chaura Amasiasga profëtata tapuran: «Chaura ¿imanötaj arriglashaj quimsa waranga quimsa pachacnin (3,300) quïlu guellaynëta Israel suldärucunata pägashätaga?» Diospa profëtan niran: «TAYTA DIOSGA caycanmi pägashayquipita masta goshunayquipäpis.» Chaura Amasiasga Efrainpita shamoj suldärucuna wasincunaman cuticunanpaj niran. Chaymi paycunaga Judäcunapaj fiyupa rabyaran. Fiyupa rabyasha cuticuran wasincunaman. Chaypita Amasiasga balurcharcur llapan suldäruncunawan aywaran Cachi Ragra pampaman. Chaycho Seir runacunata wañuycachiran chunca warangata (10,000). Judá runacunaga cawaycajllatapis prësu chariran chunca warangata (10,000). Nircur gaga jananman apaycärir garpuriran. Chaura yagar ichic-ichiclla ruracaran. Chaycamaga Amasías pillyaj aywäshinanta mana munashan runacuna, wasinman cuticojno aywar Judäpa siudänincunaman yaycuran Samariapita-pacha Bet-horoncama. Runacunata wañuycachiran quimsa warangata (3,000). Nircur ima-aycantapis apacuran. Edom runacunata wañuycachishanpita cutimur Amasiasga Seircho caycaj ïdulucunata apacamuran. Nircur chay ïdulucunatana insinsuwan saumachishpan aduraran «diosnë» nir. Chaymi Amasiaspaj TAYTA DIOS fiyupa rabyacurcuran. Profëtanta cacharan willananpaj: «¿Imanirtaj juc nasyunpa diosnincunaman yäracuycanqui gamcuna wañuycächiptiquipis mana salbaycaptenga?» Chayno profëta niycaptin rayga ollgur niran: «Manami gamtaga churashcächu willapämänayquipaj. Wañuchinäta mana munarga upällalla cacuy.» Chaura profëtaga manana rimaparannachu. Ichanga niran: «Nogaga musyaycänami chayno rurashayquipita, noga nishäta mana wiyacushayquipita Tayta Dios ushacächishunayquipaj cashanta.» Judäpa raynin Amasiasga waquincuna balurta goshanta wiyacuran. Chaymi cachata cacharan Joacazpa wamran Israelpa raynin Joás cajman. Joasga caran Jehüpa willcan. Amasías willachiran cayno nir: «Ollgu carga shamuy musyacänapaj.» Chaura Joasna Amasiasman cutichiran: «Cardun jachashi Libanucho caycaj sedruta willachisha: ‹warmi wamrayquita wamräpa majanpaj entregay› nir. Niycaptinshi jirca animal päsar carduntaga lluchcariran. Gamga ‹Edom runacunata binsishcä› nirchi alli-chölu-tucuycanqui. Pï-maypis rispitashunayquita munaycanqui. Ichanga ama maypapis llojshiychu. Wasillayquicho cacuy. ¿Imanirtaj quiquillayqui ashiycanqui mana alliman chayayta Judá runacunapis mana alliman chayananpäga?» Chayno nishanpis Amasiasga manami cäsuranchu. Tayta Diosmi camacächishana caran Edom runacunapa ïduluncunata adurashanpita Joaspa munayninman cachaycunanpaj. Chaura Joaspis aywaran Amasiaswan pillyaj. Judächo caycaj Bet-semesman chayaran. Pillyacho Israelcunaga Judäcunata binsiran. Chaura runacunaga machiypa-machir gueshpir aywacuran wasinman-cama. Israelpa raynin Joasga Bet-semescho prësu chariran Judäpa raynin Amasiasta. Nircur aparan Jerusalenman. Chaycho Jerusalenpa perganta sajtachiran pachac pusaj chuncan (180) metru larguta Efraín Puncupita Isquïna Puncucama. Nircur apacuran chaycho caycajtaga gorita, guellayta, ima-aycapis Diospa Templuncho caycajcunata. Chaycunataga Obed-edommi täpaycaran. Raypa palasyunpitapis ima-ayca bälejcunatapis apacuran. Waquin runacunata prësu apacurcur Samariaman cuticuran. Joacazpa wamran Israelpa raynin Joás wañushanpitapis Judäpa raynin Joaspa wamran Amasiasga cawaran chunca pichgan (15) wataraj. Amasiaspa waquin willapan imano cashanpis gallarinanpita ushanancama isquirbiraycan Judäpa raynincunapawan Israelpa raynincunapa acta librunchömi. TAYTA DIOSTA manana rispitashpan llutanta rurayta gallaycushan junajpita-pacha Amasiastaga Jerusalencho tiyajcuna chiquicarcäriran. Chaura Laquis siudäman gueshpir aywacuran. Guepanta gatir aywar chaycho wañuycärachiran. Nircur cawalluman cargacarcärir apar pampaycäriran unay awiluncuna pamparaycashan Davidpa siudäninman. Chaura llapan Judá runacuna shuntacaycur ray cananpaj churaran Amasiaspa wamran Uziasta. Chay öra Uziasga caycaran chunca sojta (16) watayoj. Payga papänin wañushanpitana Elat siudäta allchachir shuntaran Judäpana cananpaj. Uziasga ray cayta gallaycur caycaran chunca sojta (16) watayoj. Jerusalencho ray caran pichga chunca ishcaynin (52) wata. Paypa maman caran Jecolías Jerusalén warmi. Uziasga TAYTA DIOSTA wiyacur allillata ruraran papänin Amasiasno. Zacarías cawashancamaga Tayta Diosman Uzías yäracuran. Zacariasmi yachachiran TAYTA DIOSTA rispitayta, yäracuyta. TAYTA DIOSTA yäracuptin llapancho yanaparan. Uziasga Filistea runacunawan pillyaj aywaran. Aywar juchurgärachiran: Gat, Jabnia, Asdod siudäcunapa curral pergancunata. Nircur Filistea nasyun Asdod particho siudänincuna cananpaj siudäcunata rurachiran. Tayta Diosmi yanaparan Uziastaga: Filistea runacunata, Gur-baalcho tiyaj Arabia runacunata, Meun runacunatapis binsinanpaj. Amón runacunaga impuestutapis pägaj Uziasta. Uzías munayniyoj cashanga mayacaran Egipto nasyunpa lindan tincoj wichancamaraj. Chiquinacushancuna yaycojcunata ricchacunanpäpis Jerusalencho törricunata rurachiran: Isquïna Puncu janancho, Guechwa Pampaman Llojshina Puncucho, quiquin tumarcunachöpis. Nircur sumaj curalachiran. Chunyaj jircacunachöpis törricunata rurachiran. Aypalla uywancuna captin yacupäpis pösucunata uchcuchiran. Uywancuna tiyaran guechwa aywaj pampacunapapis, altu jircacunapapis. Piyunnincunapis caran achca chacracunacho y übas chacrancunacho arupänanpaj. Uziasga caran chacra aruyta munaj runami. Uziaspaga suldäruncunapis caran aypalla. Chay suldäruncuna pillyaj yaycunanpäga acrashalla carcaycaran. Cada röpa aywaj yupashalla. Chayno aywananpäga apuntaran raypa secretaryun Jehiel, raypa mandaj suldärun Maasías. Paycunapa mandajnin caran Hananías. Cada famillyapita jinyu pillyay yachaj mandaj suldärucuna caran ishcay waranga sojta pachacnin (2,600). Paycunapa munaynincho caycaran quimsa pachac ganchis waranga pichga pachacnin (307,500) pillyapaj cajcuna. Chay suldärucunaga caycaran raypa contrancunawan pillyananpämi. Llapan suldäruncunapämi Uziasga rurachiran pillyar chapacunan escüducunata, lansacunata, cascucunata, cuerpunman mana imapis yaycunanpaj chapacur jaticunanpäpis. Chayno rurachiran lëchata, lëcha jitacunata, waracacunata. Jerusalencho rurachiran guërracho pillyananpaj tucuy-niraj mäquinacunata. Chaycunataga ruraran ruray yachajcunami. Törricunata rurachishanman, altunnin perga janancunaman churachiran pillya captin chay mäquinacunawan jatusaj rumicunata, lëchacunata caruman jitarichinanpaj. Chaymi Uzías munayniyoj cashanga intërupana mayacaran. Tayta Diosmi yanaparan fiyupa munayniyoj cananpaj. Ray car yachacarcurnaga ollgoj ricacuran. Chayno cashanmi mana alliman chayachiran. TAYTA DIOSTA manana cäsurannachu. Quiquinmi yaycuran TAYTA DIOSPA Templunman altarcho insinsuwan saumachinanpaj. Chayno yaycuptinmi guepanta yaycuran cüra Azarías pusaj chunca (80) jinyu TAYTA DIOSTA sirbej cüra-masincunawan. Raywan rimanacur niran: «Tayta Uzías, gam insinsuwan TAYTA DIOSPAJ saumachinayquega manami camacanchu. Chaypäga Aaronpita mirar aywaj cüracunallami acrasha caycan. Cay Templupita llojshicuy tayta. Chayno rurarga TAYTA DIOSTA manami rispitashcanquichu. Cananpita Tayta Diosga manami yanapäshunquipänachu.» Insinsu saumachicunata ray Uziasga saumachinanpaj aptaraycaran. Cüracunapaj fiyupa rabyacurcuran. Jinan öra Templu ruricho insinsu saumachicuna altar ñaupancho caycaptillan, cüracuna ricapaycaptin raypa urcuncho lepra yuricurcuran. Azarías waquin cüra-masincunawan ricäriptin urcuncho lepra caycashana. Chaura jinan öra jawaman jorguran. Quiquin raypis juclla llojshiyta munaran. Chayno leprawan TAYTA DIOSMI castigaran. Ray Uziasga leprawan gueshyaran wañunancamana. Chaymi shuyni juc wasichöna tiyacuran leprawan gueshyajcuna juc-lächo tiyashanno. TAYTA DIOSPA Templunmanpis manana yaycuchirannachu. Wamran Jotam jutiyojnami palasyuchöpis ruquin llapanta mandaran. Uziaspa waquin willapantaga gallarinanpita ushanancama isquirbiran Amozpa wamran profëta Isaiasmi. Uzías wañuptin unay awiluncuna pamparaycashanman pampaycuran. Leprayoj captinmi pampaycuran raycuna pampacunan pantiyun lädunman. Ruquin ray caran wamran Jotamna. Jotam ray cayta gallaycur ishcay chunca pichgan (25) watayoj caycaran. Jerusalencho ray caran chunca sojtan (16) wata. Maman caran Jerusa Sadocpa wamran. Jotam TAYTA DIOSTA wiyacur rurashancunaga papänin Uzías rurashanno allilla caran. TAYTA DIOSPA Templunman ichanga mana yaycuranchu. Runacunaga sïguir jucha rurayllacho caycaran. Jotammi Templupa guepanpa caj puncuta allchachiran. Ofel pergatapis masta yapachiran. Judächöga jircacunachöpis achcatami siudäcunata aruchiran. Munticunachöpis pipis mana yaycunanpaj curalachiran. Ricachacunan törricunatapis rurachiran. Amonpa rayninwanpis guërracho caran. Amón runacunataga pillyar binsiran. Chaura chay wata Amón runacunaga impuestuta pägaran quimsa waranga quimsa pachacnin (3,300) quïlu guellayta, chunca waranga (10,000) säcu rïguta, juc chaynöta sebädatapis. Chaynömi quimsa watacama pägaran. Jotamga TAYTA DIOSTA wiyacusha carmi fiyupa munayniyoj ricacuran. Jotampa waquin willapan, suldäruncunawan jircacunapa purir imata rurashanpis isquirbiraycan Israelpawan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. Jotamga ray cayta gallaycushan öra caycaran ishcay chunca pichgan (25) watayoj. Jerusalencho ray caran chunca sojtan (16) wata. Pay wañuptin pampaycäriran unay awiluncuna pampacushan Davidpa siudäninman. Chaypitaga ruquin ray caran wamran Acaz. Acaz ray cayta gallaycushan öra caycaran ishcay chunca (20) watayoj. Jerusalencho ray caran chunca sojtan (16) wata. Acazga TAYTA DIOSTA mana wiyacur juchata ruraran. Manami unay awilun Davidnönachu caran. Chaypa ruquenga Israelpa raynincuna rurashanno juchallatana ruraran. Jundiypa ruracurcuran Baal-niraj ïdulucunata. Insinsuwanpis saumachiran guechwa aywaj pampacho caycaj Ben-hinomcho. Wamrancunatapis sacrifisyupaj rupachiran TAYTA DIOS gargushan juc-lä runacunano. Chay runacunataga Israelcunapa ñaupanpitami Tayta Dios gargusha caran. Uywacunatapis sacrifisyuta rurar rupachiran. Insinsuwanpis saumachiran ïdulucunapa capillancunacho, puytush lömacunacho, cupösu yöracuna chaquincunacho. Chaypitami TAYTA DIOS cachaycuran Siriapa rayninpa munayninman. Chaura Siria runacunaga binsir Judäcunata aypallata prësu aparan Damascuman. Chaynöpis Tayta Diosga Acazta cachaycuran Israelpa rayninpa munayninman. Chaura paycunataga binsiran. Remaliaspa wamran Peka Judá runacunata juc junajllacho wañuchiran pachac ishcay chuncan waranga (120,000) runacunata. Wañojcunaga caran jinyucunalla. Chaynöga caran unay caj awiluncuna rispitashan TAYTA DIOSTA gongaycärishanpitami. Pillyay yachaj Efraín runa Zicri wañuycachiran Judäpa rayninpa wamran Maasiasta, palasyucho mandaj Azricamta, raypa mandaj suldärun Elcanata. Israel suldärucunaga prësu chariran ishcay pachac waranga (200,000) Judá runacunata. Prësu aparan warmicunata, ollgu wamrancunata, warmi wamrancunata. Llapan ima-aycantapis quiquincunapaj apacuran Samariaman. Chaycho caycaran TAYTA DIOSPA profëtan Oded. Paymi Samariaman suldärucuna prësuta yaycuycächiptin tariparcur niran: «Unay famillyayquicuna rispitashan TAYTA DIOSMI Judäcunapaj fiyupa rabyacurcusha. Chaynöpami gamcunapa munayniquiman churamusha. Gamcunaga fiyupa rabyawanmi wañuchishcanqui. Chayno rurashayquitaga Tayta Diospis musyaycanmi. Chaypis Judäcunatawan Jerusalencho tiyajcunataga warmita ollgutapis uywayniquicunapaj aparcaycanqui. Gamcunapis ¿manachu juchata rurashcanqui TAYTA DIOSPA ñaupanchu? Cananga nishäta wiyacuy. Prësu apamushayquita cutichiy. Paycunaga famillyayquicunami canpis. Canan gamcunapäga TAYTA DIOS fiyupa rabyashami caycan.» Chaymi Efraín trïbucho mandajcuna: Johananpa wamran Azarías, Mesilemotpa wamran Berequías, Salumpa wamran Ezequías, Adlaipa wamran Amasapis cutircaycämojtaga ñaupanpita chapaycur niran: «¿Imapätaj prësucunata apamushcanqui? Paycunata ñacacherga masmi juchayojyäshun. Gamcunaga munarcaycanqui juchanchïcuna jananman-jananman yapacänallantami. Noganchëga fiyupa juchayojnami carcaycanchïpis. Chaura TAYTA DIOSGA fiyupami rabyacurcongapaj noganchi Israelcunapäga.» Chayno niptin suldärucunaga prësu aparcaycashanta cachariycäriran. Ima-aycanta guechumushantapis mandajcunapawan llapan runacunapa ñaupanman gotuycäriran. Chaura Efrainpita mandajcunana chay prësu apamushancunata cuyaparan. Guechurcur apashanpita jorgurcur röpacunata goran jaticunanpaj galalla caycajcunata. Llanguiynajcunatapis jatiparan. Micuyta gararan. Yacuta upuchiran. Nanajnincunata jampiparan. Mana aywayta puydejcunatapis bürrucunaman muntarcachir cutichiran aypalla palmayoj Jericó siudäcama. Chaychöna cachaycuran famillyancunawan. Nircur Samariaman cuticuran. Chay wichan ray Acazga Asiriapa rayninman cachata cacharan «yanapämay» nir. Edom runacunaga Judäman yaycuycur waquinta wañuycachir waquinta prësu apacuran. Filistea runacunapis Judäman yaycuycur ima-aycantapis pampa siudäcunapita, Neguevpita guechurcur apacusha caran. Filistea runacunaga quiquincunapäna charicarcäriran: Bet-semes, Ajalón, Gederot, Soco, Timna, Gimzo siudäcunata, läduncho caj marcacunatapis. Chay guechushan siudäcunachöna tiyacaycäriran. TAYTA DIOS camacächisha caran Judäcuna pengaycho cananpaj. Judäpa raynin Acazmi juchata rurachiran. Quiquin Acazpis TAYTA DIOSTA manana rispitarannachu. Asiriapa raynin Tiglat-pileser alli yanapänanpa ruquenga Acazta magaj aywaran. TAYTA DIOSPA Templunpitawan palasyunpita, mandajcunapa wasincunapita llapan alli caj cösacunata jorgurcur goycuptinpis Asiriapa raynenga manami cuyaparanchu. Fiyupa ñacaycarpis ray Acazga manami TAYTA DIOSTA rispitaranchu. Damascucuna «diosnë» nishancunapämi uywancunata pishtarcur rupachiran. Chayno rurarmi Acazga mana alliman chayaran. Acazga yarparan Siria runacuna «diosnë» nishancuna chay nasyuncho tiyaj raycunataga imachöpis yanapashanta. Chaymi paypis yarparan uywacunata pishtarcur rupachiptenga yanapänanpaj cashanta. Chayno rurashanpitaga Acaz mana allimanmi chayaran. Israelcunapis ñacayman chayaran. Acazga TAYTA DIOSTA sirbinanpaj Templucho caycaj cösacunatapis paquir-usharan. Templupa puncuncunatapis wichgachiran. Nircur Jerusalenpa intëru isquïnancunacho altarcunata rurachiran. Judächöga llapan siudäcunacho capillacunata rurachiran mana rejsisha dioscunapaj insinsuwan saumachinanpaj. Chaycunata rurar unay awiluncuna rispitashan TAYTA DIOSTAGA fiyupa rabyachiran. Acazpaga gallaycushanpita ushanancama ima rurashanpis waquenga isquirbiraycan Judäpawan Israelpa raynincunapa acta librunchömi. Wañuptin pampaycäriran unay caj awiluncuna pamparaycashan Jerusalén siudächo caycaj pantiyunman. Ichanga manami pamparanchu Israel runacunapa raynincuna pamparänan pantiyunmanga. Chaypitaga ruquin ray caran wamran Ezequías jutiyojna. Ezequiasga ray cayta gallaycushan öra caycaran ishcay chunca pichgan (25) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran ishcay chunca isgunnin (29) watan. Mamanpa jutin caran Abi. Payga caran Zacariaspa wamran. Ezequiasga TAYTA DIOSTA rispitar allillata ruraran unay caj awilun Davidno. Paymi rimir wata ray caycashancho wata gallarej quillacho Templupa puncuncunatapis quichachiran. Nircur allchachiran. Cüracunatawan y cüracunata yanapaj Leví runacunata gayachir shuntaran inti yagamunan caj läducho läsa pampaman. Nircur niran: «Leví runacuna sumaj wiyamay: Cananga limyuyay. Unay caj famillyanchïcuna rispitashan TAYTA DIOSPA Templuntapis limyu cananpaj pichapacuy. Rispitädu cuartupitapis ganra caycajcunata jorguy. Päsaj famillyanchïcunaga TAYTA DIOSNINCHÏTA manami cäsushachu. Tayta Diospa ñaupanchöga juchallatami rurasha. Chayno carmi TAYTA DIOSTAGA gongaycärisha. Tiyanan Templutapis manacajman churasha. Templuman yaycuna puncutapis wichgarachisha. Achquicunatapis upirgärachisha. Templuchöga manana insinsuwanpis saumachinnachu. Mananami rupachina sacrifisyucunatapis rupachishanachu rispitashanchi Tayta Diospäga. Chaypitami TAYTA DIOSGA rabyacurcusha Judäcunapaj, Jerusalencho tiyajcunapäpis. Chaynöpami camacächisha fiyupa manchariypaj llaquicuy cananpaj. Chaytaga ñawiquiwanmi ricashcanqui. Chaypitami taytanchïcunapis guërracho wañusha. Wamranchïcunata warmita ollgutapis, warminchicunatapis prësu apasha. Chaymi cananga Israelpa TAYTA DIOSNINWAN alli parlacunäpaj yarpachacushcä. Chayrämi noganchïpaj rabyasha caycashanpita allchacanga. Taytacuna gamcunaga ama guellanaychu. TAYTA DIOS gamcunataga acrashurayqui pay nishanta rurar imaypis sirbinayquipämi, insinsutapis paypaj saumachinayquipämi.» Chaura Leví runacunaga aruyta gallaycäriran. Chay arojcunaga caran: Coatpita miraj cajcuna Amasaipa wamran Mahat, Azariaspa wamran Joel. Meraripita miraj cajna caran Abdipa wamra Cis, Jehaleelpa wamran Azarías. Gersonpita miraj cajna caran Zimapa wamran Joa, Joapa wamran Edén. Elizafanpita miraj caj famillyana caran Simriwan Jehiel; Asafpita cajna Zacariaswan Matanías. Hemanpita miraj cajna caran Jehielwan Simei; Jedutunpita cajna Semaiaswan Uziel. Leví runacunaga aruyta gallaycunanpaj famillyancunata shuntaran. Nircur limyuyar bäñacuran. Chaypitaga Templumanna yaycuran chaycho cajcunata limyuyächinanpaj. Llapantapis ruraran TAYTA DIOSPA laynincho niycashanno y ray nishannömi. Chaypitana Templuta limyuyächinanpaj cüracuna yaycuran. Ruripita jawaman jorgamuran llapan tarishancunata TAYTA DIOS «ganra» nishan cajtaga. Leví runacuna aparan Cedrón ragraman. Templuta limyuyächiyta gallaycuran wataman gallarej rimir junajcho. Chaypita pusaj junajtaga limyuyächir puncucamana chayachimuran. Chaypita pusaj junajtami Templuta limyuyächiyta usharan. Chunca sojtan (16) junajpäga ushajpäna usharan. Nircur palasyuman aywaycur Ezequiasta willar niran: «Intëru Templu ruritanami limyuyächiyta ushashcäcuna. Limyuyächishcänami uywacunata rupachina altarta llapan cösancunatawan, TAYTA DIOSTA garar tantata churana mësatapis llapan cösancunatawan. Ray Acaz Tayta Diosta mana rispitar jitargärishancunatapis camacächishcäcunanami. Cananga llapanpis caycan TAYTA DIOSPA altarninpa ñaupanchönami.» Chaypita ray Ezequiasga tutalla jatariran. Nircur shuntachiran siudächo mandajcunata. Paycunawanna aywaran Templuman. Aparan ganchis töruta, ganchis carnita, ganchis cashnita, ganchis orgu capshita. Capshitaga aparan raypa famillyancunapa, Templucho sirbejcunapa, Judá nasyun runacunapa juchanpa ruquin. Aaronpita miraj cüracunatana rayga niran chay uywacunata TAYTA DIOSPA altarnincho rupachinanpaj. Chaura cüracunaga pishtaran töru-mallwacunata. Yawarninta charircur wiñaparan altarpa intëru jananpa. Chaynöllami ruraran carnicunapawan cashnicunapa yawarnintapis. Chayno ruraycur juchapita sacrifisyupaj capshicunatana aparan raywan runacuna caycashanman. Chaura paycunana capshicunapa uman jananman maquinta churaran. Nircurna pishtaran. Yawarnintaga altarpa jananpa wiñaparan Tayta Dios llapan Israel famillyacunapa juchanta perdunananpaj. Raymi niran llapan Israelcunapa jutincho chay sacrifisyuta rupachinanpaj. Ray Ezequiasga TAYTA DIOSPA Templunman churaran Leví runacunata latilluntawan, arpantawan, tacsha arpantawan. Churaran ray David camacächishanno, Tayta Diospa profëtan Gad y Natán nishanno. Chayno rurananpäga TAYTA DIOSMI profëtancunawan willacachiran. Leví runacunaga ichirpaycaran David rurachishan tucanacunata aptash-aptasha, cüracunana trompëtanwan-cama. Chaura Ezequiasga niran altarcho uywata rupachinanpäna. Rupachiyta gallaycäriptin TAYTA DIOSTA alabar gallaycäriran. Cantayta, trompëtacunata tucayta, David rurachishan tucanacunata tucayta gallaycuran. Llapan runacuna gongurpaycur adurarcaycaran Tayta Diosta alabashpan cantaptin. Cüracunana trompëtacunata tucarcaycaran. Chaynölla llapan carcaycaran rupachina sacrifisyu rupayta ushanancama. Rupayta ushaycuptin raypis yan'gajnincunapis Tayta Diosta adurar gongurpacuran. Ray Ezequiaswan autoridäcuna niran David cantashancunata, profëta Asaf cantashancunata cantaj Leví runacuna TAYTA DIOSTA adurananpaj. Chaura paycunaga fiyupa cushisha cantaran. Adurashpan gongurpacuran. Ushaycuptinna llapan runacunata Ezequías niran: «Cananga TAYTA DIOSPANAMI canqui. Agradësicur alli goyaypita sacrifisyuyquicunata Templuman apamuy. Waquin sacrifisyucunatapis apamuy.» Chaura runacunaga agradësicur aparan uywa garaynincunata, micuy ofrendancunata. Buluntäninpita rupachina sacrifisyupaj uywacunata rupachiyta munaj cäga aparan. Rupachina sacrifisyupaj runacuna apashan uywacuna caran ganchis chunca (70) töru, pachac (100) carni, ishcay pachac (200) cashni. Chay uywacunaga caran TAYTA DIOSPAJ rupachinallanpaj. Tayta Diosta llapan garashanga caran sojta pachac (600) wäca, quimsa waranga (3,000) uysha. Wallcajlla cashpanmi cüracunallaga mana atiparanchu rupachina sacrifisyupaj uywacunata pishtayta. Chaymi waquin cüracuna limyuyashancama Leví runacuna yanaparan. Cüracunapitaga mas rimërumi jinan öra Leví runacuna limyuyasha caran. Rupachina sacrifisyucuna aypalla caran. Alli goyaypita sacrifisyucunapa wirancunatapis aypallata rupachiran. Rupachir wiñapänanpaj bïnupis caycaran. Chaynömi TAYTA DIOSTA rispitar adurayta yapay gallaycäriran. Tayta Dios yanaparan. Llapantapis camarishancunataga manacajnölla rurar ushariran. Chaymi Ezequiaspis llapan runacunapis fiyupa cushicuran. Ezequías willachiran Judá runacunatawan Israel runacunata intëru tiyashanman-cama. Efraín trïbuman Manasés trïbumanpis cartacunata apachiran Jerusalén Templucho TAYTA DIOSTA rispitashpan Pascua fistata rurashanman shamunanpaj. Rayga mandäshejcunawan Jerusalén runacunawan parlacur camacächiran wata gallarejpita ishcay caj quillancho Pascua fistata rurananpaj. Cüracuna mana limyuyasha captin, jitapashan diyapaj cumun runacuna Jerusalenman mana shuntacasha captinmi Pascua fistata diyanchöga rurayta mana camacächiranchu. Juc diyacho Pascua fistata rurananpaj parlacushanga alli caran raypäpis y llapan runacunapäpis. Fistata rurananpaj cashanta willacachiyta yarparan Israel famillyacuna tiyashanpaga intërupa Beersebapita gallaycur Dancama. TAYTA DIOSTA rispitashpan Pascua fistata rurarcaycashanmanga llapan shamunanpaj willachiran. Ñaupa caj isquirbisha caycashannöga manami llapan runacunachu shuntacaran. Chaura cachacuna aywaran Israelcuna Judäcuna tiyashanmanga intërupa raywan autoridäcuna parlacushan papilta apashpan. Chay papilchöga niycaran: «Asiriapa rayninpa maquinpita gueshpej Israelcuna tantiyacuy. Abraham, Isaac, Israel sirbir rispitashan TAYTA DIOSMANNA yapay yäracushun. Yäracushaga paypis yarpämäshunmi. Ama rurashunchu unay caj taytanchïcuna, ni wauguinchïcuna rurashannöpis. TAYTA DIOSTA mana wiyacuptinnami paycunataga pï-maypis manacajman churasha. Chaymi wiyacuy. Ñaupa awiluyquicunano ama caynachu. Chaypa ruquenga TAYTA DIOS munashannöna cawashun yapay alli ricamänanchïpaj. Llapaniqui shamuy Templuman. Templutaga acrasha para-simrimi. TAYTA DIOSTA sirbiy. Paypis gamcunapaj rabyasha caycashanpita allchacangami. Gamcuna TAYTA DIOSTA yapay yarpashpayqui mañacuptiquega wauguiquicunata, wamrayquicunata prësu apaj juc-lä nasyun runacunapis cuyapashpan cachaycäramongami cay nasyunman cuticamunanpaj. TAYTA DIOSNINCHËGA cuyapäcojmi, fiyupa allimi. Yäracuptinchëga manami wasguipämäshunchu.» Cachashancunaga purimuran Efrainpa Manasespa juc siudäman juc siudäman chayar Zabulón trïbucunaman chayanancama. Willacur puriptin runacunaga manacajman churashpan asiparan. Aser, Manasés, Zabulón trïbu runacunami ichanga waquenga arpinticuran. Paycunaga Jerusalenman aywaran. Judá runacunatapis Tayta Diosmi shacyächiran raywan autoridäcuna parlashanta chasquinanpaj. Chaymi Judá runacunaga TAYTA DIOS willacachishanta alli chasquicuran. Chay wata ishcay quilla cajcho aypalla runacuna shuntacaran Jerusalenman lebadüraynaj tantata micunan fistata rurar. Intëru Jerusalencho insinsuta ïdulucunapaj saumachinanpaj caycaj altarcunata shuntachiran. Nircur jitariran Cedrón ragraman. Chay wata ishcay caj quillacho chunca chuscu (14) junajnincho Pascua micuyta micunanpaj pishtaran cashnita. Cüracunata yanapaj Leví runacunawan cüracunaga llutancho goyashanpita pengacushpan limyuyaran. Nircur rupachina sacrifisyupaj uywacunata aparan TAYTA DIOSPA Templunman. Chaypitaga imata arunanpäpis churanacuran Tayta Diospa sirbejnin Moisés isquirbishancho niycashanno. Leví runacuna macyashan yawarta cüracunaga chajchuran. Limyu car Pascua sacrifisyupaj apamushan uywacunata pishtananpaj captinpis chaycho caycaj achca runacuna manaraj limyuyasharächu caran. Chaymi apamushan uywacunataga limyuyasha caj Leví runacunana pishtaparan. Chaynöpami uywata apamoj runacuna TAYTA DIOSPAJ limyuna ricacuran. Chaynömi rasunpa achcaj Efraín, Manasés, Isacar, Zabulón trïbu runacunapis Pascua micuyta micöshiran. Ichanga paycuna manami limyuyasharächu caran laycho niycashannöga. Chaymi paycunapaj Tayta Diosta Ezequías mañacuran: «TAYTA DIOS gamga cuyapäcojmi canqui. Perdunaycuy ari llapan shongunpa arpinticur gamllaman yäracamojcunataga. TAYTA DIOS, gamga canqui unay awilöcuna rispitashanmi. Limyuna car-raj Templuman yaycuna cashanno mana rurasha captinpis perdunaycuy ari» nir. Chaura Ezequías ruwacur mañacushanno TAYTA DIOSGA runacunata perdunaran. Chaura Israelcunaga ganchis junaj Jerusalencho goyashpan Lebadüraynaj Tantata Micuna fistata cushicur ruraran. Cüracunawan cüracunata yanapaj Leví runacunana TAYTA DIOSTA waran-waran alabarcaycaran sinchipa wagaj tucanacunata tucashpan, cantar alabashpan. TAYTA DIOSTA alli alabashanpita Ezequiasga cushicur Leví runacunata «allimi rurashcanqui» niran. Ganchis junaj fistacho micuyta micurcärir, alli goyaypita sacrifisyu uywacunatapis pishtarcärir, unay awiluncuna rispitashan TAYTA DIOSTA adurarcärerga runacuna parlacuran yapay ganchis junajraj fistata rurar goyänanpaj. Chaymi yapay ganchis junajraj cushicur fistata ruraran. Ezequiasga chaycho caycaj runacunata fistapaj goycuran waranga (1,000) töru-mallwacunata, ganchis waranga (7,000) uyshata. Autoridäcunapis runacunata goycuraran waranga (1,000) töru-mallwacunata, chunca waranga (10,000) uyshata. Achcajmi cüracuna limyuyaran. Llapan Judá runacuna, cüracuna, cüracunata yanapaj Leví runacuna, Israelpita llapan shamoj runacuna, Israelcunaman lagacoj juc-lä runacuna, Judäman lagacoj juc-lä runacuna llapan cushicuran. Jerusalenchöga llapanmi fiyupa cushicuran. Davidpa wamran Salomón Israelcunapa raynin cashanpita-pacha Jerusalenchöga manami chayno casharächu caran. Chaypita cüracunawan Leví runacunaga ichircur llapan runacunata bindisyunta goran. Chaymi paycunata Tayta Dios wiyaran. Mañacushancunapis juchaynaj Tayta Dios caycashanman chayaran. Chay fista ushacaptin Israelcuna llapan aywaran Judá particho caycaj siudäcunaman. Nircur rimëru rispitashan wancacunata paquir-usharan. Asera diosa-niraj ïdulucunatapis llapanta agullaran. Capillancunatapis juchurgärachiran. Illgächiran intëru Judächo, Benjamincho, Efraincho, Manasescho. Llapanta chayno ushaycärir Israelcunaga siudänincunaman, wasinman-cama cada-ünun cuticuran. Chaypita ray Ezequiasga ñaupata arushanno yapay turnunpa arunanpaj cüracunatawan cüracunata yanapaj Leví runacunata churaran. Churaran ima aruytapis yachashanpita Tayta Diospaj rupachina sacrifisyucunata y alli goyaypita sacrifisyucunata rupachinanpaj, TAYTA DIOSTA alabananpaj, agradësicunanpaj, Templu puncucho cuydananpaj. Rayga quiquinpa cajtapis churaran TAYTA DIOSPA laynincho niycashanno tutapa tardipa rupachinanpaj; säbadu jamay junajcho, llullu quillacho, diya-wardacunacho rupachinanpaj. Jerusalén runacunatapis niran TAYTA DIOSPA laynincunata llapan shongunwan cumlinanpaj cüracunapatawan Leví runacunapa ñaupata derëchun cashanno yapay entregananpaj. Ray Ezequías nishanta mayaycärir Israelcunaga llapan shongunwan goycäriran rimir-punta shuntar raquishan rïguta, bïnuta, asëtita, mishquita, chacra wayushan cajtaga imatapis. Llapan casta micuynincunapita diesmutapis aparan. Llapan apashanga aypallami caran. Israelcunapis, Judäcunapis wäcancunapita, uyshancunapita diesmuta aparan. TAYTA DIOSPAJ raquishan micuycunapitapis diesmuta apamuran. Chaycunata muntuy-muntuy goturan. Quimsa quillaman gallaycojcho churayta gallaycäriran. Ganchis quilla cajchöraj churayta usharan. Runacuna gotushanman ricaj aywar Ezequiaswan autoridäcunaga TAYTA DIOSTA fiyupa alabaran. Israel-masincunatapis bindisyunta gonanpaj TAYTA DIOSTA mañacuran. Chaypita Ezequiasga cüracunatawan cüracunata yanapaj Leví runacunata tapuran chay goturaycajcunapaj. Sadoc famillyapita miraj mandaj cüra Azarías niran: «TAYTA DIOSPA Templunman apamuyta gallaycushanpita-pacha micunäcunapäga llapanpis caycällanmi. Goturaycäga micushäpitapis puchojcunami. TAYTA DIOSGA acrashan runacunaman bindisyuntami churasha.» Chaura Ezequiasga TAYTA DIOSPA Templuncho micuy gotucajcunata churananpaj achca cuartucunata rurachiran. Rurarcacherga churachiran ofrendancunata, diesmuta goycushanta, «Tayta Diospaj» nir acrashancunata. Chaycunata ricananpäna churaran Leví runa Conaniasta. Payta ricäshinanpäna churaran wauguin Simeita. Paycunata ricäshinanpäna ray Ezequiaswan Diospa Templuncho llapan cüracunapa mandajnin Azarías churaran Jehielta, Azaziasta, Nahat-ta, Asaelta, Jerimot-ta, Josabadta, Elielta, Ismaquiasta, Mahat-ta, Benaiata. Leví runa Imnapa wamran Corëtami churaran runacuna buluntäninpita TAYTA DIOSPAJ apamushancunata chasquinanpaj. Chay chasquishancunatami Templucho arojcunata aypoj. Chaynöpis Corëga inti yagamunan caj-läpa puncuta quichajmi caran. Corëtaga fiyupa yanaparan cüracuna tiyashan siudänincunacho Edén, Miniamín, Jesúa, Semaías, Amarías, Secanías. Templucho arojcunataga llapantami paycuna raquipaj imanöpis raquipänanpaj cashanpita. Raquipaj maygan famillyachöpis apuntaraycashanpita quimsa watayojpita janaman cajta. Raquipaj llapanta Templucho arojcunata. Paycunaga aroj turnuncho-cama ima aruytapis yachashanta. Cüracunapa jutin apuntaraycaran famillyanpa-cama. Leví runacunaga apuntaraycaran ishcay chunca (20) watayojpita janaman ima ruraytapis yachashancho, turnun cashancho. Cada famillyami apuntacoj llapan wamrancunawan-cama, warminwan-cama. Paycunaga ima aruytapis yachashanpitami Tayta Diosllapäna imatapis ruraj. Llapan siudäcunachömi runacunata churaran Aaronpita miraj caj cüracunata micuyta raquipänanpaj. Chaynömi raquiparan Leví runacunatapis padrunman apuntasha carcaycajtaga, cüracunapa siudänincunacho uywancunata michinan istansacunacho tiyaycajcunatapis. Intëru Judá nasyunchömi Ezequiasga chayno ruraran. Llapan rurashancunapis allimi caran TAYTA DIOS ricaptin. Laycunata mandamintucunata cumlir Templucho imatapis rurachiran llapan shongunpa. Chaynöpami llapanpis alli llojshiparan. Tayta Diosman Ezequías llapan shongunpa yäracuycaptinna Asiriapa raynin Senaquerib aywar Judá nasyunman yagacuycuran. Curalasha siudäcunata curalacaycäriran munaynincho chararayta yarpar. Jerusalenman yaycunanpaj Senaquerib aywaycashanta mayar Ezequiasga autoridäcunatawan mandaj suldäruncunata tapuran. Siudäcunapa läduncho caycaj llapan yacu pashtajcunata jananpa chapachinanpaj niran. Chaura paycunapis auniran. Chaura aypalla runacuna shuntacarcur yacu pashtajcunata, pacha rurillanpa sicya aywaycaj jananpaga ushajpaj pamparcäriran. Chaynöga ruraran Asiriapa raynincuna chayamur achca yacuta mana tarinanpaj. Ezequiasga sumaj balurchaycurmi allchachiran siudäpa perga curralninta. Perga janancunacho rurachiran ricchacuna törricunata. Chay pergapita mas rurichöpis intëru tumarejpa aruchiran juc curralta. Davidpa siudänintapis pata chaquinpa pergacunata aruchiran. Lansata y pillyar chapacuna escüducunatapis aypallata rurachiran. Nircur runacunapa mandajnincunatapis churaran. Siudäman yaycuna puncuman llapan runacunata shuntaycachir mana manchacunanpaj shacyächiran. Shacyächir niran: «Gamcunaga sumaj balurchay mana manchacunayquipaj. Chayno ama guellanaypischu Asiriapa rayninta, aypalla suldäruncunata ricar. Noganchïtaga yanapaycämanchi paycunapita mas munayniyojmi. Paycunaga runacunapa callpallanmanmi yäracun. Noganchïwanmi ichanga caycan TAYTA DIOSNINCHI, pillyaptinchi yanapämänanchïpaj» nir. Ray Ezequías chayno niptin llapan runacuna mana manchacuypana carcaycaran. Senaqueribga llapan suldäruncunawan Laquis siudächo carcaycashanpita mandaj suldäruncunata cacharan Jerusalenman Judäpa raynin Ezequiasta y Jerusalencho tiyajcunatapis cayno ninanpaj: «Asiriapa munayniyoj raynin Senaqueribmi cachamasha. Curalashana caycashpayquega ¿imaman yäracurtaj Jerusalenchöga jauca goyäcurcaycanqui? ¿Manachu tantiyacunqui? Ezequiasga yargaypitami, yacunaypitami wañuchishoj-aywashunqui. ‹TAYTA DIOSNINCHËGA salbamäshunmi› nerga engañaycäshunquimi. ¿Manachu chay Diosta rispitanan partita y altarnincunatapis Ezequiasga ushajpaj illgächisha? Nircorga llapan Judá runacunata Jerusalencho tiyajcunatapis nisha juc altarllacho Diosta rispitar insinsuwan saumachinanpaj. ¿Gamcuna manachu musyanqui Asiriapa raynin y unay awiluncuna juc-lä nasyun runacunata imano rurashantapis? Manami maygan dioscunapis salbashachu nasyunnincunata Asiria raypa maquinpitaga. Chaycho caj dioscuna manami mayganpis salbaranchu unay caj awilöcuna illgächishan nasyuncunata. Gamcunapa Diosniquipis nogapa maquëpitaga manami salbashunquipächu. Ezequías nishushayquitaga ama riguiychu-llapa. Payga engañaycäshunquimi. Unay awilöcuna illgächishan nasyuncunataga diosnincuna mayganpis manami salbashachu. Chayno caycaptenga Diosniqui manami salbashunquipächu nogapa munaynëpitaga.» Asiria raypa suldäruncunaga chayno nishanpa jananman mastapis rimaranraj TAYTA DIOSTA manacajman churar, Diosta sirbej Ezequiaspa contranpis. Israelcunapa TAYTA DIOSNINTA ashllishpan Senaqueribga cartacunatapis apachiran. Carta apachishancho niycaran: «Waquin nasyuncunapa marcancunacho caycaj diosnincuna munaynëpita mana salbaycaptenga Ezequiaspa Diosninpis manami salbangachu nasyunnincho caycaj runacunata.» Senaqueribpa mandaj suldäruncunaga callpaycur gayararan Jerusalén siudäpa curral pergan janancho caycaj runacunaman. Mancharachir siudäta charicarcärinanpämi sinchipa gayaraycaran hebreo rimaycho. Waquin nasyuncunacho runa rurashan caycaj dioscunapaj rimashannömi Jerusalencho tiyajcunapa cawaj Tayta Diosninpäpis rimaran. Chaymi ray Ezequiaswan Amozpa wamran profëta Isaiasga janaj pachacho caycaj Tayta Diosta mañacuran Judá runacunata yanapänanpaj. Chaura TAYTA DIOSGA juc anjilninta cachamuran. Chay anjilna Asiriapa raynin pachacaraycashanman aywaycur ushajpaj illgächiran suldärucunata, capitancunata, comandanticunata. Chaura Asiriapa raynenga nasyunninman pengay-tucusha cuticuran. Nasyunninchöna diosninpa templuncho caycajta quiquinpa wamrancunalla wañuycärachiran. Chaynöpami TAYTA DIOSGA Jerusalencho tiyajcunatawan Ezequiasta salbaran Asiriapa raynin Senaqueribpawan waquin contrancunapa munaynincho cananpita. Nircur Tayta Dios yanaparan lädun nasyuncunawanpis jauca goyänanpaj. Chaymi chay wichanga achcaj runacuna Jerusalenman TAYTA DIOSPAJ garaynincunata aparan. Judá nasyunpa raynin Ezequiasta goycunanpäpis mas allinninta aparan. Chaypita-pachami Ezequiasga waquin nasyuncunacho caj raycunapita mas rejsishana caran. Chay wichan ray Ezequiasga gueshyawan pasaypana ricacuran. Chaymi TAYTA DIOSTA mañacuran. Chaura TAYTA DIOSGA allchacächiran milagruwan. Tayta Dios chayno yanapaycaptinpis Ezequiasga manami agradësicuranchu. Chaypa ruquenga alli-tucuran. Chaypitami Tayta Diosga rabyacurcuran Ezequiaspaj, Judá nasyun runacunapaj, Jerusalén runacunapäpis. Alli-tucurcurpis Ezequías fiyupa llaquicushpan Tayta Diostana wiyacuran. Jerusalén runacunapis chaynölla ruraran. Chaymi Ezequías cawashancamaga Judá nasyun runacunata TAYTA DIOS mana castigaranchu. Ezequiaspaga ima-aycanpis aypallami caran. Pï-maypis alli rispitaran. Aypallata chararan gorita, guellayta, perlascunata, perfümicunata, escüducunata, ima-ayca fiyupa cuestajcunatapis. Chaqui micuycunata, bïnuta, asëtita churananpaj wasicunatapis achcata rurachiran. Llapan casta uywacunapäpis curralniyoj wasicunata rurachiran. Chayno uyshacunapäpis guenchacunata rurachiran. Siudäcunatapis rurachiran. Paypaga aypallami caran wäcapis uyshapis. Ezequiastaga Tayta Diosmi bindisyunta gosha caran rïcu cananpaj. Ezequiasmi Gihón yacu pashtajtapis pampachiran. Nircur chay yacutaga pampayllapa chayachiran Davidpa siudänin läduncama. Chaynömi Ezequías rurashancunaga llapanpis alli llojshiparan. Caru Babiloniapita-pacha mandajcuna cachata cachamuran Ezequiasman watucoj, Judá nasyuncho imano milagru päsashantapis musyacachaj. Ezequías imano yarpashantapis musyananpämi Tayta Diosga quiquillanta cachaycuran. Ezequiaspa waquin willapanwan Tayta Diosta rispitar ima rurashancunapis isquirbiraycan Amozpa wamran profëta Isaías isquirbishanchömi, Judäpawan Israelpa raynincunapa acta librunchömi. Ezequías wañuptin pampaycäriran Davidpa famillyancuna pamparaycashanchöga mas allinnin partiman. Jerusalencho tiyajcunawan ushajpaj Judá runacunaga Ezequías amatar alli cashanta yarpararan. Ruquinna ray caran wamran Manasés jutiyoj. Manasés chunca ishcay (12) watayoj caycaran ray cayta gallaycur. Jerusalencho ray caran pichga chunca pichgan (55) wata. Ichanga TAYTA DIOSTA mana wiyacur fiyupa mana allita ruraran. Israel runacunapa ñaupanpita TAYTA DIOS gargushan runacuna rurashanno juchallatana ruraran. Papänin Ezequías juchuchishan capillacunatapis yapay allchachiran. Baalta rispitar adurananpaj altarcunata yapay rurachiran. Asera diosa-niraj ïdulutapis yapay rurachiran. Chayno rurarmi goyllarcunatapis rispitar aduraran. Jerusalenpäga TAYTA DIOS «Tiyanämi canga» nisha caran. Chaypis TAYTA DIOSPA Templuncho ïdulucunapaj altarcunata yapay rurachiran. TAYTA DIOSPA Templunpa ishcan-lä sawannincunachöpis goyllarcunata adurananpaj altarcunata rurachiran. Ïdulucunata rispitashpan wamrancunatapis sacrifisyuta rurar rupachiran Ben-hinom guechwacho. «Brüjucunapis espiritistacunapis cachun» niran. Musyacoj caytawan almacunawan parlayta yachacuran. Chayno rurashancuna TAYTA DIOSPÄGA fiyupa mana alli caran. Chayno rurarmi fiyupa rabyachiran. Nircur rurachishan ïdulutapis churaran Diospa Templun ruriman. Templupäga Davidtawan wamran Salomonta Tayta Dios nisha caran: «Jerusalentaga llapan Israel trïbucunapitami acrashcä. Chaymi Templöchöga imaycamapis tiyashaj. Llapan nishäcunata cumlichun, wiyacuchun. Sirbimajnë Moiseswan willachishäcunataga llapanta cumlichun. Chauraga unay caj awiluncunata goycushä nasyunpita manami imaypis yapayga gargushächu Israelcunata.» Manasesga Judá runacunatawan Jerusalén runacunata fiyupa juchatami rurachiran. Israelcunapa ñaupanpita TAYTA DIOS illgächishan runacunapitapis mas piyur juchallata rurachiran. TAYTA DIOSGA willaparan Manasesta, llapan runacunatapis. Ichanga manami wiyacuranchu. Chaypitami TAYTA DIOSGA camacächiran Asiria raypa mandaj suldäruncuna shamunanpaj. Paycunami Manasesta prësu charircur runsi cadinacunawan watarcur Babiloniaman aparan. Fiyupa ñacashpanrämi Manasesga TAYTA DIOSTA mañacuran. Chayrämi unay caj awiluncuna rispitashan TAYTA DIOSPA ñaupancho arpinticuran. Mañacuptin TAYTA DIOS yanapar camacächiran Jerusalenman cutiycur yapay ray cananpaj. Chayrämi Manasesga tantiyacuran Janajcho caycaj TAYTA DIOS japallan Dios cashanta. Chaypitaraj Manasesga allchachiran Davidpa Siudänin cantuncunata. Pergachiran Gihón Ragrapita inti yaganan caj-läpa Ofelpa päsachir Pescädu Puncucama. Fiyupa altuta pergachiran. Judächo caycaj curalasha siudäcunamanga llapanman churaran mandaj suldärucunata. TAYTA DIOSPA Templunpitapis jitariran ïdulucunatawan juc-lä runacuna «diosnë» nishancunata. Ïdulucunapaj rurashan altarcunata Templu caycashan jircapita, Jerusalencho cajcunatawan ushajpaj jitariran. Chaycunataga siudäpita juc-läman jitariran. Nircorga TAYTA DIOSPA altarninta allchachiran. Agradësicushpan alli goyaypita sacrifisyuta pishtaran. Judá runacunatapis niran TAYTA DIOSTA adurananpaj. Chaypis runacunaga TAYTA DIOSPAJ puytush lömacunacho caycaj altarcunacho sacrifisyu uywacunata pishtarcaycaran. Manasespa waquin willapan, Tayta Diosta ruwacur mañacushan y TAYTA DIOSPA jutincho willacojcuna willapashancunapis isquirbiraycan Israelcunapa raynincunapa acta librunchömi. Tayta Diosta mañacushan, Tayta Dios imano yanapashan, ima-ayca juchata rurashan, may puytush lömacunacho capillacunata rurachishan, manaraj arpinticur Asera diosa-niraj ïdulucunata, waquin ïdulucunata mayman churashanpis willapancunaga isquirbiraycan profëtacunapa willapan isquirbiraycashanchömi. Wañuptin pampaycäriran palasyunman. Wamran Amón jutiyojna ruquin ray caran. Amón ray cayta gallaycur caycaran ishcay chunca ishcay (22) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran ishcay wata. Ichanga TAYTA DIOSTA mana wiyacur papänin Manasesno fiyupa juchallata ruraran. Papänin Manasés rurachishan ïdulucunata rispitashpan uywacunata rupachiran. Papänin Manasesnöga TAYTA DIOSPA ñaupancho mana arpinticurannachu. Chaypa ruquenga mas juchallatana ruraran. Quiquin Amontaga suldäruncunallami contran jatarir palasyullancho wañuycachiran. Chayno wañuycachiptin llapan runacunana rabyacarcärir wañuchiran ray Amonta wañuchejcunata. Nircorga ruquin ray cananpaj churaran wamran Josías jutiyojtana. Josías ray cayta gallaycur caycaran pusaj watayoj. Jerusalenman tiyaycur ray caran quimsa chunca juc (31) wata. Josiasga TAYTA DIOSTA wiyacur llapantapis allillata ruraran. Unay caj awilun David rurashannölla llapantapis ruraran. Mösullaraj caycashpan pusaj watana ray caycashancho unay caj awilun David rispitashan Tayta Diosmanna yäracuran. Chunca ishcay (12) watana ray caycashpan Judächo, Jerusalencho caycaj puytush lömacunacho mana sirbej capillacunata illgächiran. Illgächiran Asera diosa-niraj ïdulucunata, waquin ïdulucunata, chullurcachir jundiypa rurashan ïdulucunatapis. Quiquin Josías ricapaycaptillanmi illgächiran Baalpaj rurachishan tucuy-niraj altarcunatapis insinsu saumachicunantinta. Asera diosa-niraj ïdulucunata, waquin ïdulucunatapis agullachiran. Chullurcachir jundiypa rurashan ïdulucunatapis ñuchu allpano cananyaj agachiran. Nircur mashtachiran chay ïdulucunata rispitar uywacunata pishtajcuna pamparaycashan uchcuman. Ïdulucunata aduraj cüracunapa tulluncunatapis uchpayänancama rupachiran altarnincunacho. Chayno ruraypami Judätawan Jerusalentaga limyuyächiran. Chaynöllami limyuyächiran Manasés, Efraín, Simeón, Neftalí trïbucuna tiyashanta y läduncho caycaj marcacunatapis. Llapan altarcunata, Asera diosa-niraj ïdulucunata, juc ïdulucunata ñuchu allpano cananyaj agullachiran. Juc dioscunapaj insinsuta saumachinanpaj caj altarcunatapis intëru Israelcho illgächiran. Llapanta chayno ruraycurnami Jerusalenman cutiran. Templutawan nasyunta limyuyächiranna. Chunca pusaj (18) watana ray caycashancho Josiasga TAYTA DIOSPA Templunta allchachinanpaj cacharan Azaliapa wamran Safanta, siudäpa mandajnin Amasiasta, Joacazpa wamran secretaryu Joatapis. Chaura paycuna aywaran mas mandaj cüra Hilciasman. Nircur entregaran TAYTA DIOSPA Templuncho shuntashan guellayta. Chaytaga puncu täpaj Leví runacuna chasquiran Israelcho quëdaj Manasés trïbupita, Efraín trïbupita, llapan Judäpita Benjamín trïbupita y Jerusalén runacunapita. Paycuna entregaycäriran TAYTA DIOSPA Templunta allchaycächej runacunata paycunana Templuta allchajcunata pägananpaj. Guellayta entregaran carpintërucunatawan ima aruytapis yachajcunata. Chaura paycunanami rumita pergaj, intabläducunapaj guerucunata rantej. Chaynömi allchachiran Judäpa unay caj raynincuna Templuta pirdichishanta. Chay aroj runacunaga aruran sumaj yarpaypa. Aruchejcuna carcaycaran Leví runacuna, Meraripita miraj Jahatwan Abdías, Coatpita miraj Zacariaswan Mesulam. Paycunaga caran mandajcuna. Paycunallami llapan camarishanta ashtaycächiran; imano arunanpäpis mandaycaran. Leví runacunaga llapanpis caran tucayta yachajlla. Waquinnami caran secretaryucuna, mandajcuna, puncu täpajcuna. *** TAYTA DIOSPA Templunman churashan guellayta jorguycashancho cüra Hilcías tariran TAYTA DIOS Moiseswan willacachishan laycuna caycaj libruta. Nircur juclla willaran acta isquirbej Safanta TAYTA DIOSPA Templuncho lay isquirbiraycaj libruta tarishanta. Chay tarishan libruta Safanta entregaran. Chaura Safanna aparan ray cajman. Nircur willaran: «Tayta ray, arojcunaga arunanpaj nishayquinömi llapanpis arurcaycan. Templucho guellay caycajtami chulluchisha. Nircorga Templuta allchajcunatami entregasha Templuta allchachir imachöpis gastananpaj.» Mastapis Safanga rayta willaran «cüra Hilciasmi juc libruta gomasha» nir. Chay librutana Safanga rayta liguiparan. Laycunata liguipashanta wiyaycur rayga fiyupa llaquicushpan röpanta rachiriran. Jinan öra Hilciasta, Safanpa wamran Ahicamta, Micaiaspa wamran Abdonta, acta isquirbej Safanta, quiquin raypa mas mandaj suldärun Asaiastapis niran: «Ayway, TAYTA DIOSTA tapucamunqui cay libro taricashancho imano niycashanpäpis. Tapucamunqui nogapaj, quëdaj marcanchïpaj, Judá runacunapaj. TAYTA DIOSGA fiyupami rabyasha caycanga noganchïpaj. Ñaupa caj famillyanchïcunaga manami cäsushachu cay librucho niycashanta, manami cumlishapischu. Cananga TAYTA DIOSNINCHI fiyupa rabyashachari caycan.» Chaura Hilciasga ray «ayway» nishan cajcunawan aywaran profetïsa Hulda jutiyoj warmiman. Huldaga tiyaran Jerusalén siudäpa cantuncho. Payga caran Salumpa warmin. Salumna caran Ticvapa wamran, Harhaspana willcan. Salumga caran Templuman cüra yaycur rucacunanpaj röpata charaj. Tapucoj chayajcunata Huldaga niran: «TAYTA DIOSGA nin: ‹Cay partimanga tucuy-niraj mana allicunatami chayachimushaj Judäpa rayninta liguipashan librucho castïgucuna chayananpaj niycashanno. *** Gamcunaga nogata gongaycamashcanquimi. Nircurnami «diosnë» nishanpa ñaupancunacho insinsutapis saumachisha. Chayno rurarmi fiyupa rabyachimasha. Chaypitami cay particho tiyajcunapaj fiyupa rabyacurcushcä. Rabyashäga manami päsangachu. Nogata tapucamänanpaj cachamushoj Judäpa rayninta willanqui: Noga në: Librucho niycashanta wiyar yarpachacushayquipita, llaquicushayquita, caycho tiyajcunapaj, cay parti illgächisha cananpaj, mana allicho cananpaj niycashäta wiyar nogaman yäracamushayquipita, röpayquita rachirishayquipita, ricaycaptë wagashayquitapis wiyashcämi. Noga TAYTA DIOSMI në: Chaypitami alli wañuypa wañunquipaj unay caj awiluyquicunawan tincoj aywacur. Gamga wañunquipaj cay partiman, caycho tiyaj runacunaman castïguta chayachimunäpaj caycajta manaräpis chayamojta ricallarnami.› » Ray cachashan runacunaga cuticuran imano nishantapis rayta willananpaj. Chaura rayga shuntachiran Judächo caycaj llapan auquincunata, Jerusalencho cajcunatapis raywan parlananpaj. Chaypitaga ray, Judächo tiyajcuna, Jerusalencho tiyajcuna, cüracuna, cüracunata yanapaj Leví runacuna, nasyuncho tiyajcunaga llapan mas tacshanninpita pasaypa auquincama aywaran TAYTA DIOSPA Templunman. Chaychöna rayga sinchipa liguiparan Templucho tarishan libruta. Chay libruchöga isquirbiraycaran Tayta Dioswan conträtuta rurar parlacushanmi. Liguiyta usharcur rayga Templupa pilancun lädunman ichiran. Chaychömi TAYTA DIOSPA ñaupancho auniran mana cachaypa Payllaman yäracunanpaj, llapan mandamintuncuna, rurananpaj nishancunata, laynincunata, conträtuta rurar parlacushan librucho imano niycashantapis llapanta cumlinanpaj. Chaynömi Jerusalén runacunapis cumliran unay awiluncuna Tayta Dioswan parlacushanno. Nircur chay Jerusalencho tiyaj runacunatawan chaycho caycaj Benjamín runacunata niran unay awiluncuna Tayta Dioswan parlacushanno llapanta cumlinanpaj. Jerusalencho tiyajcunaga Tayta Dioswan parlacushancho niycashanno cumliran. Josiasga tucuy-niraj melanaypajcunata Israel nasyunpita illgächiran. Chaynöpami camacächiran Israel nasyuncho tiyajcunaga llapanpis TAYTA DIOSLLATANA sirbinanpaj. Pay cawashancamaga llapanpis sirbiran unay awiluncuna sirbishan TAYTA DIOSLLATAMI. Josías Pascua fistata ruraran TAYTA DIOSTA rispitashpan. Mushoj wataman gallaycoj quilla chunca chuscun (14) junajcho uyshacunata pishtaran. Cüracunata churaran ima ruraynincunachöpis arunanpaj cajman. TAYTA DIOSPA Templuncho mana yamacaypa arunanpaj shacyächiran. Leví runacunaga caran TAYTA DIOS acracushanmi. Israelcunata yachachinanpaj Leví runacunata tantiyachir Josías niran: «Tayta Diospa rispitädu babulnenga Israelpa raynin Davidpa wamran Salomón rurachishan Templuchönami churaraycan. Mananami matancashaga purichinquipänachu. Tayta Dios acrashan Israelcunatapis yanapanqui payta sirbinanpaj. Chayno rurar TAYTA DIOSTAMI sirbiycanqui. Israelpa raynin Davidwan wamran Salomón isquirbishata cachashancho niycashanno gamcunaga cada famillya shuyni-cama churanacuy Templucho turnunpa imatapis ruranayquipaj cajman. Tayta Diospa Templuncho carcaycänayquipaj acracay cada famillyapita juc-cama Leví runacunaga wauguiqui Israelcunapa ruquinno caycänayquipaj. Pascua fistapaj caycaj cashnitapis pishtay. Quiquiquicunapis limyuyay. Waquin runacuna shamojta yanapänayquipaj sumaj camaricuy. TAYTA DIOS Moiseswan willachimashanchïno cumliy.» Nircur runacuna Pascua fistata rurananpaj Josiasga quiquinpa uywancunata goycuran. Cabratawan uyshataga goycuran quimsa chunca warangata (30,000), quimsa waranga (3,000) törucunata. Rayta mandäshejcunapis goycuran runacunata, cüracunata, cüracunata yanapaj Leví runacunata. Tayta Diospa Templuncho mandaj Hilcías, Zacarías, Jehielpis cüracunata entregaran Pascua fistata rurananpaj ishcay waranga sojta pachacnin (2,600) uyshata, quimsa pachac (300) törucunata. Conaniasna aroj-masincuna Semaiaswan Natanaelwan Hasabiaswan Jehielwan Josabadwan caran Leví runacunapa mandajnin. Paycunapis Pascua fistata rurananpaj Leví runacunata entregaran pichga waranga (5,000) uyshata, pichga pachac (500) törucunata. Fistata rurananpaj camaricusha caycar cüracunaga cada-ünun rurananpaj cajman camacaran. Leví runacunana ray nishanno imata rurananpäpis turnunman-cama churanacuran. Nircur pishtaran Pascua fistapaj uywacunata. Leví runacuna uywapa garachancunata jorgushancama cüracunaga altarta chajchurcaycaran Leví runacuna pishtashan uywapa yawarninta entregashanwan. Rupachinanpaj caj wirancunatapis jorgurcur llapan runacunata raquiparan ayca famillyapis cashanpita TAYTA DIOSPAJ rupachinanpaj Moisés isquirbishancho imanöpis niycashanno. Törucunata pishtashantapis chaynölla ruraran. Nircorga Pascua fistata rurar uywacunapa aychancunata cancaran librucho niycashanno. Tayta Diosta garashanta waquintaga mancawan sartinwan yanuran. Nircur llapan runacunata rasyaylla aypuran. Leví runacuna camariran quiquincuna rurananpaj cajta, cüracuna ruranan cajtapis. Aaronpita miraj cüracunaga tincupacaypa tincupacar chacaycama ruparcaycächiran uywacunapa aychanta, uywacunapa wirancunata. Chaynöpami Leví runacunaga quiquincuna rurayninta y Aaronpita mirar aywaj cüracuna ruranan cajtapis ruräshiran. Asafpita mirar aywaj cantajcunapis carcaycaran maychöpis cantananpaj töcashan cajcho, Davidwan Asaf, Hemán, Jedutún unay nishanno. Jedutunga caran Tayta Dios nishanta rayta musyachejmi. Puncu täpaj Leví runacunapis carcaycaran täpananpaj caj puncucunacho. Mayganpis manami cachaycuranchu töcashan cajtaga. Leví-masincunami paycunapa ruquinpis uywacunata pishtaran. Ray Josías nishanno chay junäga Pascua fistata rurar uywacunata rupachiran TAYTA DIOSPA altarnincho TAYTA DIOSTA rispitashpan. Chaycho caycaj Israelcunaga Pascua fistata ruraran. Lebadüraynaj tantata micuna fistatapis ganchis junaj ruraran. Profëta Samuel cawashan wichanpita-pacha Israelcunachöga manami imaypis chaynöga Pascua fistata rurashachu caran. Israelpa raynincuna manami mayganpis Pascua fistata rurashachu caran Josías rurashanno. Josiasga Pascua fistata ruraran cüracunawan, cüracunata yanapaj Leví runacunawan, Judá runacunawan, chaycho caycaj Israelcunawan, Jerusalencho tiyajcunawan. Chay Pascua fistataga ruraran Josías chunca pusaj (18) watana ray caycaptinmi. Chaypita mas unaytaga Tayta Diospa Templunta Josías allchachishana caycaptin Egiptupa raynin Necao aywaran Éufrates mayuman Carquemis siudächo pillyananpaj. Chaymi Josiasga chapänanpaj aywaran. Chaura Necaoga cachancunawan willachiran: «Judäpa raynin ama chapämaychu. Nogaga manami gamcunawan pillyajchu shamö. Juc nasyun conträ caycajwan pillyajmi aywaycä. Nogataga Tayta Diosmi cachaycäman mana goyapacaypa aywanäpaj. Dios nimashanman aywaycaptëga quiquiqui alli goyänayquipaj ama michämaychu. Payga nogatami yanapaycäman. Mana rimapämaptiquega manami wañuchishunquipächu.» Tayta Diosga Necaowanmi Josiasta willachiran. Chaypis Josiasga manami wiyacuranchu. Mana wiyacushpanmi Egipto runacunata Meguido pampacho chaparan. Pillyaycashancho lëchawan illapay yachajcuna Josiasta chayaycärachiran. Chaura ray Josiasga mandaj suldäruncunata niran: «Cay pillyapita jorgamay, fiyupami lëchawan chayaycachimasha.» Chaura mandaj suldäruncuna jorguran pillyaycashan carrëtapita. Nircur aparan jucaj carrëtanman. Chaywanna Jerusalenman aparan. Chaychöna wañuran. Unay awiluncuna pamparaycashanman pampaycuran. Josías wañuptin Jerusalencho tiyajcunawan intëru Judächo tiyajcunapis fiyupa wagaran. Josías wañuptin Jeremías juc cantanata yarpayninpita jorguran wañushanpita cantananpaj. Chayta wañojcunapaj cantarmi warmipis ollgupis cantajcunaga canancamapis yarpan Josías wañushanta. Chay cantanataga Israelcunacho juc custumrimanmi churasha. Chay cantanaga isquirbiraycan llaquicur cantanan cantanacuna isquirbiraycashanchömi. Josiaspa waquin willapancuna, fiyupa rispitashpan TAYTA DIOSPA laynincho nishanno rurashancuna, ima rurashanpis gallarinanpita ushanancama isquirbiraycan Israelpawan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. Chaypita runacunaga Josiaspa ruquin ray cananpaj wamran Joacaztana churaran. Joacazga ray cayta gallaycur caycaran ishcay chunca quimsan (23) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran quimsa quillalla. Ray Joacaztaga Jerusalencho manana ray cananpaj faraón Necao jorguran. Nircorga Judá runacunata impuestuta pägachiran quimsa waranga quimsa pachacnin (3,300) quïlu guellayta, quimsa chunca quimsan (33) quïlu gorita. Nircur Egiptupa raynenga Jerusalencho, Judächo ray cananpaj churaran Josiaspa wamran Eliaquimta. Payga caran Joacazpa wauguinmi. Jutinta rucachir «Joacim» niran. Joacaztaga Egiptumanna prësu apacuran. Joacimga ray cayta gallaycur caycaran ishcay chunca pichga (25) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran chunca juc (11) wata. Joacimga TAYTA DIOSTA mana wiyacur mana allita ruraran. Babiloniapa raynin Nabucodonosorga Joacimta chiquir shamuran. Charircushpan runsi cadinacunawan wataran Babiloniaman prësu apananpaj. Nabucodonosorga TAYTA DIOSPA Templuncho caycaj cösancunatapis waquintaga Babiloniaman apacuran. Chayaycachirna templunman churaran. Joacimpa waquin willapan, melanaypäta rurashancuna, ima disigrasya chayashancunapis isquirbiraycan Israelpawan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. Paypa ruquinna ray caran wamran Joaquín. Joaquinga ray cayta gallaycur caycaran chunca pusaj (18) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran quimsa quilla. Joaquinga TAYTA DIOSTA mana wiyacur fiyupa juchallata ruraran. Chay wata shamojcho tamya quillacuna päsariptin Joaquintawan TAYTA DIOSPA Templunpita jorgushan alli cösacunata ray Nabucodonosor apachiran Babiloniaman. Nircur Jerusalencho tiyajcunapawan Judäpa raynin cananpäga churaran Joaquinpa famillyan Sedequiastana. Sedequiasga ray cayta gallaycur caycaran ishcay chunca juc (21) watayoj. Jerusalencho ray caran chunca juc (11) wata. Sedequiasga TAYTA DIOSTA mana wiyacur fiyupa juchallata ruraran. TAYTA DIOS nishanta willacoj profëta Jeremías willapaptinpis manami wiyacuranchu. Manami arpinticuranchu. Ray Nabucodonosorpa contranpis ricacuran payta sirbinanpaj Tayta Diospa jutincho jurachisha caycaptin. Fiyupa juchata rurashpan Israelcunapa TAYTA DIOSNINMANPIS manana yäracurannachu. Chaura llapan runacunawan cüracunapis jucha ruraymanna chayaran, waquin nasyuncunacho juchata rurashanno. Jerusalencho goyänanpaj Tayta Dios acrasha caycaptinpis chay runacunaga TAYTA DIOSPA Templunta manacajmanna churaran. Templunta llaquir, acrashan runacunata llaquir TAYTA DIOSGA mana gongaypami profëtancunawan willachiran. Tayta Diospa willacuyninta willapaptinpis pasaypa manacajman churar asiparan. Profëtacunatapis asiparan. Chaymi TAYTA DIOSGA acrashan runacunapaj fiyupa rabyacurcuran. Chaymi runacunaga Tayta Diosman yäracunanpaj manana imata ruraytapis camäpacurannachu. Chaynöpami Tayta Diosga camacächiran Caldea nasyunpa raynin aywaycur Judá runacunata wañuchinanpaj. Chay runacunaga cuchuypa llapanta wañuchiran jinan Templucho. Manami cuyaparanchu mösucunata, jipashcunata, auquincunata, gueshyajcunatapis. Llapantami Tayta Diosga cachaycuran Caldea runacuna wañuchinanpaj. Templupitapis, raypa palasyunpitapis cösacunata tacshata jatuntapis mas allinnin cajcunata apacuran. Rayta mandäshejcunapa cösancunatapis apacuran. Llapanta apacuran Babiloniaman. Tayta Diospa Templuntapis rupaycärachiran. Jerusalenpa intëru cantunpa pergarajtapis juchurgärachiran. Palasyucunatapis rupaycärachiran. Imatapis mas alli cajtaga llapanta illgächiran. Cawaycar quëdajcunatana Babiloniaman prësu aparan. Chaychöga uywaynincuna cananpaj churaran. Chaynölla goyaran Persia nasyunpa raynin intëruta mandanancama. Chaynöga ruraran profëta Jeremiaswan Tayta Dios willacachishan cumlinanpämi. Chayrämi chay nasyonga ganchis chunca (70) wata jamacuran. Ragällana cacuran. Persiapa raynin Ciro juc watana mandaj caycaran. Profëta Jeremías willacushan cumlinanpaj yarpayta TAYTA DIOS goptin Ciroga mandashan cajcho intërucho shimipapis papilwanpis cayno willacachiran: «Noga Ciro Persiapa rayninmi në: Syëlucho caycaj TAYTA DIOSMI llapan nasyuncunata munaynëcho cananpaj churamusha. Chayno churamarmi nimasha Judá nasyuncho caycaj Jerusalencho juc Templuta aruchipänäpaj. Chaymi mayganiquitapis TAYTA DIOS acrashan runacunataga yanapaycushunqui. Chaura marcayquiman cuticuy.» Persiapa raynin Ciro juc watana mandaycaran. Profëta Jeremías unay willacushan cumlinanpaj yarpayta TAYTA DIOS goptin Ciroga mandashan cajcho intërucho shimipapis papilwanpis cayno willacachiran: «Noga Ciro Persiapa rayninmi në: Syëlucho caycaj TAYTA DIOSMI llapan nasyuncunata munaynëcho cananpaj churamusha. Chayno mandanäpaj churamarmi nimasha Judá particho caycaj Jerusalencho juc Templuta aruchipänäpaj. Chaymi maygayquipis Dios acrashan runacunaga marcayquiman cutiy. Judá particho caycaj Jerusalenman cutiy TAYTA DIOSPA Templun tunisha caycajta arunayquipaj. Payga Israelcunapa Diosninmi; Jerusalenchömi tiyanpis. May-chaypitapis cuticuyta munaj caj Israelcunataga Israel-masincuna yanapar goycärichun guellayta, gorita, uywacunata, mas imallatapis. Chaypa jananmanpis shongun shacyashanpita goycärichun Diospa Templunta Jerusalencho arunanpaj.» Tayta Dios shacyächiptin Judá trïbupa, Benjamín trïbupa mandajnincuna, cüracuna, cüracunata yanapaj Leví runacuna Jerusalenman cutiycur TAYTA DIOSPA Templunta yapay jatarachinanpaj camaricuran. Tayta Dios shacyächishan cajcunaga llapan camaricuran. Goycushanpita jananmanpis Israel-masincunaga yanapar goycäriran: guellayta, gorita, uywacunata, chanin bälej cösacunata, mas imatapis. Ray Ciropis cutichiran TAYTA DIOSPA Templunpita Nabucodonosor apashan cösacunata. Nabucodonosor Jerusalenpita aparcur Babiloniachöga diosnincunapa templuncho churarächiran. Ray Ciroga yupachiran Mitrídates jutiyoj runawan. Payga caran tesurëru. Paymi yupaparan Sesbasar jutiyoj runata. Sesbasarga caran Judäpa gobernadorninmi. Yupapar entregashan caran: gori tasuncuna 30 guellay tasuncuna 1,000 cuchillucuna 29 gori pusillucuna 30 guellay pusillucuna 410 Waquin cösacunana 1,000 Llapanga goripitawan guellaypita cösacuna caran pichga waranga chuscu pachacnin (5,400). Llapanta chaycunataga Babiloniaman prësu aywajcunawan iwal cutir Sesbasarmi Jerusalenman cutichiran. Judächo yurej Israelcunata ray Nabucodonosor Babiloniaman prësu apashanpa jutincunami caycho caycan. Chay runacunaga cuticuran Jerusalenman, Judächo caycaj marcancunaman. Paycunataga pushar cutichiran: Zorobabel, Josué, Nehemías, Seraías, Reelaías, Mardoqueo, Bilsán, Mispar, Bigvai, Rehum, Baana. Pushamushan runacuna caran: *** Parospita mirajcuna 2,172. Sefatiaspita mirajcuna 372. Arapita mirajcuna 775. Pahat-Moab runacuna caran Josuëpita Joabpita mirajcuna 2,812. Elampita mirajcuna 1,254. Zatupita mirajcuna 945. Zacaipita mirajcuna 760. Binuypita mirajcuna 642. Bebaipita mirajcuna 623. Azgadpita mirajcuna 1,222. Adonicampita mirajcuna 666. Bigvaipita mirajcuna 2,056. Adinpita mirajcuna 454. Aterpa wamran Ezequiaspita mirajcuna 98. Bezaipita mirajcuna 323. Jorapita mirajcuna 112. Hasumpita mirajcuna 223. Gibarpita mirajcuna 95. Belén runacuna 123. Netofa runacuna 56. Anatot runacuna 128. Bet-azmavet runacuna 42. Quiriat-jearim, Cafira, Beerot runacuna 743. Ramäwan Geba runacuna 621. Micmas runacuna 122. Betelwan Hai runacuna 223. Nebo runacuna 52. Magbis runacuna 156. Jucaj Elam runacuna 1,254. Harim runacuna 320. Lod, Hadid, Ono runacuna 725. Jericó runacuna 345. Senaa runacuna 3,630. Cüracuna caran: Josuëpita miraj cüra Jedaiaspita mirajcuna 973. Cüra Imerpita miraj 1,052. Cüra Pasurpita miraj 1,247. Cüra Harimpita miraj 1,017. Cüracunata yanapaj Leví runacuna caran: Josuëpita, Cadmielpita, Hodaviaspita mirajcuna 74. Asafpita mirajcuna Diosta alabar cantajcuna 128. Salumpita, Aterpita, Talmonpita, Acubpita, Hatitapita, Sobaipita mirajcuna. Paycuna caran puncu täpajcuna 139. Diospa Templuncho ima ruraycunachöpis arojcuna caran: Zihapita, Hasufapita, Tabaotpita, Querospita, Siahapita, Padonpita, Lebanapita, Hagabapita, Acubpita. Hagabpita, Salmaipita, Hananpita, Gidelpita, Gaharpita, Reaiapita, Rezinpita, Necodapita, Gazampita, Uzapita, Paseahpita, Besaipita, Asenapita, Meunpita, Nefusimpita, Bacbucpita, Hacufapita, Harhurpita, Bazlutpita, Mehidapita, Harsapita, Barcospita, Sisarapita, Temapita, Neziapita, Hatifapita miraj runacuna. Salomonpa uywaynincunapita mirajcuna caran cayno jutiyoj runacunapa wamrancunami: Sotaipa, Soferetpa, Perudapa, Jaalapa, Darconpa, Gidelpa, Sefatiaspa, Hatilpa, Poqueret-hazebaimpa, Amonpa. Templucho arojcuna Salomonpa uywayninpita mirajcunawan llapanga caran quimsa pachac isgun chunca ishcaynin (392) runacuna. Tel-melapita, Tel-harsapita, Querubpita, Imerpita, chayamojcunaga manami sumäga musyaranchu lijïtimu Israel casta cashanta, ni carullapana famillya cashantapis. Chay runacunaga caran: Delaiapita, Tobiaspita, Necodapita mirajpa wamrancuna. Paycuna caran sojta pachac pichga chunca ishcaynin (652). Cüra famillya cajcunapis caran: Habaiapita, Cospita, Barzilaipita mirajcuna. Chaypa wamrancuna majachacaran Galaadpita caj Barzilaipa warmi wamrancunawan. Majachacarcur paycunaga Galaadcho tiyaj cajpa jutintana aparan. Paycuna chay famillyalla anutacushancho jutincunata ashiran. Chaycho mana taricaptin cüracuna arushanchöga manana aruchirannachu. Gobernadorpis niran Diospaj churashancunata manana micunanpaj, Urimta Tumimta ricaypa cüra musyanancama. Ushajpäga runacuna caran chuscu chunca ishcaynin waranga quimsa pachac sojta chuncan (42,360). Uywaynin cajcunataga ollguta warmitapis mana yuparanchu. Chay cajcunaga shuyni caran ganchis waranga quimsa pachac quimsa chunca ganchisnin (7,337). Diosta alabar cantajcunapis warmi ollgu caran ishcay pachac (200). Cawalluncuna caran ganchis pachac quimsa chunca sojtan (736). Mülacuna caran ishcay pachac chuscu chunca pichgan (245). Camëllucuna caran chuscu pachac quimsa chunca pichgan (435). Bürrucunana caran sojta waranga ganchis pachac ishcay chuncan (6,720). Jerusalencho TAYTA DIOSPA Templunman chayaycärir waquin famillyapa mandajnincuna goycäriran Templuta unay cashallancho yapay jatarachinanpaj. Aycatapis goycunanpaj shacyashanpitami goycäriran Templu allchachejman. Chaura gorita shuntaran chuscu pachac pusaj chunca pusajnin (488) quïluman aypajta. Guellaytapis shuntaran ishcay waranga ganchis pachac pichga chuncan (2,750) quïluta. Cüracunapäpis goycäriran pachac (100) sotänacunata. Waquin Leví famillyawan cüracunaga jinan Jerusalenllacho tiyacuran. Jerusalenllacho tiyacuran Diospa Templu puncunta täpajcuna, ima aruycho arojcunapis. Chaypita cäga cada ünun aywacuran awiluncuna tiyashan siudäcunaman, marcacunaman-cama. Israelcuna Jerusalenman chayaycur marcancho-camana tiyarcaycaran. Chay wata ganchis caj quillachöga llapan runacuna Jerusalenman shuntacaran. Josadacpa wamran Josué waquin cüra-masincunawan, Salatielpa wamran Zorobabelpis famillyancunawan altarta rurayta gallaycäriran Tayta Diosta sirbej Moisés isquirbishan laycho niycashanno rupachinanpaj. Altartaga ñaupa caj altar cashallancho ruraran. Nircorga chaycho tutapa tardipapis waran-waran TAYTA DIOSTA rispitar uywacunata rupaycächiran. Chayno ruraran chay particho tiyaj runacunata manchacushpan. Laycho niycashanno Ramäda fistatapis ruraran. Chay fistata rurashpan waran-waran rupaycächiran custumrin cashanno, cada junaj aycata rupachinanpäpis laycho nishanno. Rupaycächiran waran-waran, llullu quillacho, TAYTA DIOSTA rispitar ruranan fistacunacho. Shongun shacyaptin waquinpis rupaycächiran. Ganchis quillaman gallaycushanpita-pachami TAYTA DIOSTA rispitar rupaycächiran. Chay wichan Templutaga manarämi aruyta gallariranrächu. Chaypita albañilcunata carpintërucunataga guellayninpa pägaran. Tiro runacunatawan Sidón runacunatanami pägaran micuyta, asëtita, bïnuta. Chaura paycunaga Libanupita lamarpa Jopecama sedru guerucunata apapämuran Persiapa raynin Ciro nishanno. Salatielpa wamran Zorobabel, Josadacpa wamran Josué cüra-masincuna, cüracunata yanapaj Leví runacuna, prësu aywashanpita llapan cutimojcuna, TAYTA DIOSPA Templun juchusha caycajta aruyta gallaycäriran. Chayga caran Jerusalenman cutimushanpita ishcay wataman gallaycoj ishcay quilla cajchöna. Leví runacunataga ishcay chunca (20) watayojpita janaman cajcunata churaran aruchinanpaj. Josué, wamrancuna, wauguincuna, Cadmiel, wamrancuna caran Judá trïbu runacuna. Hodaviaspa wamrancuna, Henadad, wamrancuna, wauguincunapis caran Leví trïbu runacuna. Paycunaga llapan juc yarpayllami Tayta Diospa Templunta aruchiran. TAYTA DIOSPA Templunta arojcuna intëru cantunpa simintu pergayta gallaycäriptin Israelcunapa raynin David nishanno cüracuna chayaran cuyayllapaj sotänancuna jatisha trompëtanwan-cama, Leví famillya Asafpa wamrancunana latilluncunawan TAYTA DIOSTA alabar tucananpaj. TAYTA DIOSTA waquin alabaptin waquenga chasquiran «Tayta Diosta agradësicuy. Payga amatar allimi. Israelcunataga imaycamapis cuyanmi» nir. Llapan runacunapis cushicuypita gaparparan. TAYTA DIOSTA sinchipa alabaran Templuta yapay aruyta gallaycärishanpita. Achcaj Leví cüracuna, auquincuna, famillyancunacho mandajcuna, rimir caj Templuta ricajcunaga gaparayparaj wagarcaycaran yapay arurcaycajta ricar. Waquinnami cushicuypita gaparpaycaran. Chayno talluypa talluptinmi runacunaga mana tantiyaranchu maygan cushicuypita gaparpaycashanta ni maygan llaquicur gaparpaycashantapis. Wagar gaparpaycashanga carucama wiyacaran. Judätawan Benjamín trïbuta chiquejcuna mayaran prësu aywashanpita cutiycäramur TAYTA DIOSNINPA Templunta allcharcaycashanta. Chaymi chiquejcunaga aywaran Zorobabelwan, Josuëwan, waquin rispitädu mayur runacunawan parlaj. Chayaycärir niran: «Nogacunapis Templuta aröshishayqui. Gamcunanömi Diosniquiman yäracushcä. Chaymi Asiriapa raynin Esar-hadón cayman chayachimashanpita-pacha uywacunata pishtashcä.» Chayno niptin Zorobabel, Josué y waquin mandajcuna niran: «Gamcunawan iwalga manami Diosnëpa Templunta allchar arushwanchu. Israel famillyacunallami rispitar adurashä TAYTA DIOSNËPA Templuntaga arushäcuna. Chayno arunäcunapämi Persiapa raynin Ciropis nimasha.» Chaymi chay particho tiyaj runacuna manchachiran Judá runacunataga aruyta guellanänanpaj. Ray churashan autoridäcunatapis waquintaga pacayllapa pägaran. Chaymi chay autoridäcunaga Templuta arurcaycajta micharan Ciro Persiapa raynin cashanpita-pacha Darío Persiapa raynin canancama. Ray Asuero mandayta gallaycushan wichanpis chiquejcunaga dimandaran Judächo, Jerusalencho tiyajcunata. Persiapa raynin Artajerjes caycashan wichanpis Bislam, Mitrídates, Tabeel waquin mandaj-masincunawan cartata apachiran. Chay cartaga isquirbisha caycaran arameo rimaycho. Nircur ticrachisha caycaran waquin runacunapis liguir tantiyananpaj. Ray churashan mandaj caycaran Rehum, secretaryuna Simsai. Paycunami ray Artajerjesman cartataga apachiran Jerusalencho tiyajcunapa contran. Cartataga apachiran Rehum, secretaryu Simsai, waquin mandaj-masin juezcuna, mandaj suldärucuna, Persiapa, Erecpa, Babiloniapa, Susapa (Jucaj jutin caran Elam) mandajnincuna, waquin nasyunpita munayniyoj rispitädu Asnapar prësu apar Samariapa siudänincunaman tiyachishancunapis, Éufrates mayupa chimpan inti yaganan caj-läpa caycaj siudäcunaman tiyachishancunapis. Apachishan cartacho caynömi niycaran: Tayta ray Artajerjes, Éufrates mayupita inti yaganan caj läducho tiyaj sirbishojcunami cartacamö: *** *** Tayta Mandaj, Israelcunami gam cajpita cutimusha nogacuna tiyaycashä parti Jerusalenman. Paycunami allcharcaycan mana wiyacoj fiyu runacuna tiyanan siudäta. Intëru cantunpa curralninta arurcaycan. Juchusha caycaj simintucunatapis allcharcaycan. Tayta, cay siudäta allcharcur intëru pergancunatapis yapay sumaj curalarcärerga manami munangapänachu impuestucunata pägayta. Chaura cäjayquichöga manami guellay miranganachu. Gampita cawaycashpäcunaga manami munäcunachu chay runacuna mana alliman churashunayquita. Chaymi cay cartawan musyachimö imano caycashantapis. Churaraj actacunata ricay sumaj musyanayquipaj. Chaychömi tarinquipaj cay siudächo tiyajcunaga mana wiyacoj runacuna cashanta, raycunapäpis bisïnun probinsyacunacho tiyajcunapäpis amatar mana alli cashanta. Chaynömi tarinquipaj chay siudächo tiyajcunaga unaycunapis röpacarcur-röpacarcur contra jatarishanta. Chayno cashanpitami chay siudätaga illgächiranpis. Chaypitami nogacunaga musyachimö Tayta mandaj. Siudäta allchayta, cantun pergancunata curalayta usharcorga shuyniyacäcongami. Chaura Éufrates mayupita inti yaganan caj-lächo caycaj siudäcunaga manami munayniquichönachu cangapaj. Cartata liguiycur ray Artajerjesga cutichiran: Rehum, secretaryu Simsai, waquin mandaj-masiquicuna, Samariacho llapan tiyajcuna, Éufrates mayupita inti yaganan caj-lä probinsyacho tiyajcunapis allilla goyaycäriy. Gamcuna apachimushayqui carta ticrachishantaga liguipämashami. Chaymi churaraj actacunacho ashichishcä imano cashantapis musyanäpaj. Chaychöga gamcuna nishayquinömi tarisha. Rasunpami unayga chay Jerusalén siudächo tiyajcunaga raycunapa contran jatariran. Paycunaga imaypis shuntacarcur contrami jatariran. Chay Jerusalenchöga fiyupa munayniyoj raycunami casha. Paycunaga munaynincho chararasha Éufrates mayupita inti yaganan caj-lächo caycaj siudäcunata. Impuestucunatapis pägachiran. Cananga chay arojcunata nutificay manana arunanpaj. Noga «aruy» niptërämi imaypis aronga. Niycashätaga jinan öra nutificay. Mana nutificaptiquega mandaycashä particho mana allimi canga. Ray Artajerjes apachishan cartata liguiparan Rehumta, secretaryu Simsaita, waquin mandaj-masincunata. Wiyaycorga Jerusalenman llapan aywaran. Chayaycärir Israelcunataga firsapita micharan aruycashanta cachaycärinanpaj. Chaynöpami Jerusalencho Tayta Diospa Templunta allchaycashancho cachaycäriran Darío Persiapa raynin ishcay wata canancama. Judá runacunatawan Jerusalencho tiyajcunata Idopa wamran Zacariaswan Hageomi willaparan Israelcuna rispitashan Tayta Dios musyachishanta. Chaura Salatielpa wamran Zorobabelwan Josadacpa wamran Josuëga Tayta Diospa Templunta aruycashancho cachaycushanta yapayna gallaycachiran. Profëtacunapis yanaparcaycaran. Chaymi Eufratespita inti yaganan caj läducho caycaj probinsyapa gobernadornin Tatnai, Setar-boznai waquin mandaj-masincunawan aywaycärir niran: «Cay Templuta allchachiyta ushachinayquipäga ¿pitaj mandasha-cashunqui? ¿Picunataj cay wasita arurcaycan?» Chayno niptinpis Israelcunapa mandajnincunataga Tayta Diosmi yanapaycaran. Chaymi arojcunataga mana micharanchu Darioman papil apachishanta cutichimuptin imano nishantapis musyanancama. Éufrates mayupita inti yaganan caj läducho caycaj probinsyapa gobernadornin Tatnaiwan Setar-boznai, waquin mandaj-masincuna, mas waquin gobernadorcuna y autoridäcunapis ray Darioman apachishan cartapa cupyanmi cayga. Chay cartacho cayno niycaran: Tayta mandaj, allilla goyaycullay. Nogacunami Judá probinsyaman aywashcä. Chaychöga munayniyoj Diospa wasinta cachaycärishanta yapay arurcaycan llagllasha jatusaj rumicunawan. Cananga guerucunatana churaycan intablananpaj. Apurä arur rätumi aruyta miraycächin. *** Mandajnincunatapis tapushcä «¿pitaj mandasha-cashunqui Templuta allchanayquipaj, chayno imancunatapis allchanayquipaj?» nir. Tapushcä aruchejcunapa jutintapis, jutinta apuntarcur gamman musyachimunäpaj. Chaura paycuna nimasha cay pachapa janaj pachapa Tayta Diosninta aduraj cashanta. Chaynöpis paycunaga nin Israelpa unay fiyupa munayniyoj raynin aruchishan Templuta allcharcaycashantami. Paycunaga nimasha unay caj awiluncuna syëlucho caycaj Diosta rabyachishanpita Babiloniapa raynin Caldea runa Nabucodonosorpa munayninman cachaycushanta. Chay rayshi Templunta juchuchiran; quiquincunatana Babiloniaman prësu aparan. Chaypita guepatanashi Ciro Babiloniapa juc wata raynin caycashancho Diospa Templunta allchachinanpaj niran. Mastapis nimasha: Nabucodonosorshi Jerusalencho caycaj Diospa Templunpita goripita, guellaypita cajta Babilonia templunman aparan. Ray Cironashi Babilonia templupita jorgurcur ima-aycapis goripita, guellaypita cajcunata cutiycachiran. Chay cösacunataga Sesbasar jutiyojpa maquinmanshi entregasha. Paytashi gobernador cananpaj Ciroga churaran. Sesbasartashi niran: «llapan cösacunata apar cutichiy Jerusalencho caycaj Templuman. Nircur unay cashallancho Diospa Templunta yapay aruchinqui.» Chayno niptinshi Sesbasarga cay Jerusalenman chayaycamur Diospa Templunpaj simintuta chutayta gallaycachiran. Chaypita-pachashi arurcaycan. Ichanga manaraj ushanrächu. Chaymi cananga tayta mandaj rasunpa musyanapaj Babiloniapa actan churarajcunacho ashichiy. Mä rasunpachush ray Ciroga niran Jerusalencho Diospa Templun caycajta allchachinanpaj. Chay actacunacho imano niycashantapis musyaycur nogacunata willachimay chay aruycächishanpaj imano yarpashayquitapis. Chaura cartata chasquircur ray Darioga ashichiran Babiloniapa bälej cösancuna churarashancho caycaj actancunacho. Ashichishancho actata tariran Media jutiyoj probinsyacho caycaj Ecbatana palasyucho. Actachöga caynömi niycaran: Ciro juc wata Persiapa raynin caycashancho Jerusalén Templupaj cayno niran: «Jerusalencho Diospa Templun yapay cananpaj simintunta chutayta gallaycärichun chaycho yapay uywacunata pishtapänanpaj. Chay Temploga canga ishcay chunca ganchis (27) metrun altu; ishcay chunca ganchis (27) metrun anchu. Llagllasha rumicunawan quimsa jana pergarcur jananman juc aywayta churanga mushoj tablatana. Gastucunataga päganga mandashäman shuntacämoj guellayta. Diospa Templun Jerusalenpita goripita, guellaypita caycajta Nabucodonosor Babiloniaman apamushantapis cutiycachichun. Cashgan apachun Jerusalenman. Nircur Diospa Templunman churachun.» Chayno liguircur ray Darioga Éufrates mayupa chimpancho caycaj mandajcunata: gobernador Tatnaita, Setar-boznaita waquin mandaj-masincunatawan cartacho cayno niran: Jerusalenpitaga witicuy. Israelcunapa gobernadorninwan waquin mandäshejcuna jina aruchicuchun Templun cashallanchöga. Israelcunapa mandajnincuna Diosninpa Templunta yapay arurcaycächejtaga yanapay. Chay aruycho arojcunataga juclla päganga Éufrates mayupa chimpancho caycaj probinsyapita raypaj pägashan impuesto guellaytami. Chaynöpami aruycashan mana quëdacangachu. Jerusalencho caycaj cüracunamanga waran-waran apapay töru-mallwata car, carnicunata car, cashnicunata car janaj pachacho caycaj Diospaj rupachinanpaj. Chayno apapay rïguta, cachita, bïnuta, asëtitapis janaj pachacho caycaj Diospaj allinnin sacrifisyucunata rupachinanpaj. Chayno rurar Tayta Diosta ruwacuchun nogapaj y famillyäcunapäpis. Noga nishäta pipis mana wiyacoj cajtaga jinan öra wasinpa tirantinta jorguriycur chayman warcurcuchun. Wasintana ushajpaj juchurachichun. ¡Maygan marcapis, maygan raypis Jerusalencho caycaj Templuta mana allita rurayta munaj cajtaga tiyananpaj Jerusalenta acracoj Dios ushajpaj wasinpa illgächichun! Noga Dariomi chayno në. Cananga nishänölla llapantapis cumlichun. Chaura ray Darío apachishan papilcho niycashanno cumliran Éufrates mayupa chimpancho caycaj probinsyapa gobernadornin Tatnai, Setar-boznai, waquin mandaj-masincunapis. Chaymi Israelcunaga mandajnincunawan arurcaycashan Templuta mana jamachiypa usharan Tayta Diospa profëtancuna nishanno. Chayno cananpämi willacuran Hageowan Idopa wamran Zacarías. Israelpa Diosnin nishanno, Persiapa raynincuna Ciro, Darío, Artajerjes nishanno Templu aruytaga usharan. Darío sojta watana Persiapa raynin caycaptin quimsa junaj Adar quillacho Templu aruyta usharan. Chaura, llapan Israelcunapis, cüracunapis, cüracunata yanapaj Leví runacunapis, prësu aywashanpita waquin cutimojcunapis Diospa Templunta inaurar fistata ruraran. Chay öra uywacunata Tayta Diospaj pishtaran pachac (100) töru-mallwacunata, ishcay pachac (200) carnita, chuscu pachac (400) cashnita, chunca ishcay (12) chïbuta cada Israel trïbupaj jucta-cama. Chay chïbucunaga caran Israelcunapa juchanpa ruquinmi. Nircorga Moisés isquirbishancho niycashanno cüracunata y cüracunata yanapaj Leví runacunatapis cada ünunta churaran Tayta Diospa Templuncho ima ruraycunachöpis arunanpaj, Tayta Diosta aduraptin yanapänanpaj. Prësu aywashanpita cutimojcuna Pascua fistata ruraran wataman gallarej rimir quilla chunca chuscu (14) junajnincho. Chay junajpäga Leví runacunawan cüracuna maynami laycho nishanno limyuyashana carcaycaran. Chaynöpami paycunaga Pascuacho pishtanan uywata pishtaran juc-lächo caycajcunapaj, cüra-masincunapaj quiquincunapaj. Cutimoj Israelcunaga llapanmi micuran Pascua fistacho rurashan micuyta. TAYTA DIOSTA adurananpaj juc-lä runacunapita guellicojcunawanpis iwal micuran. Cushicushpanmi Lebadüraynaj tantata micuna fistata ganchis junaj ruraran. TAYTA DIOSMI camacächiran Persiapa raynin alli ricananpaj y Tayta Diospa Templunta allchachiyta yanapänanpaj. Persiapa raynin Artajerjes caycashan wichan Babiloniapita Esdras jutiyoj cutimuran. Pay caran Seraiaspa wamran; Seraiaspa papäninna Azarías; Azariaspa papänin Hilcías; Hilciaspa papänin Salum; Salumpa papänin Sadoc; Sadocpa papänin Ahitob; Ahitobpa papänin Amarías; Amariaspa papänin Azarías; Azariaspa papänin Meraiot; Meraiotpa papänin Zeraías; Zeraiaspa papänin Uzi; Uzipa papänin Buqui; Buquipa papänin Abisúa; Abisuapa papänin Finees; Fineespa papänin Eleazar; Eleazarpa papäninna Aarón. Aaronnami caran rimir-punta caj cüra. Esdrasga caran lay yachaj runami. Payga estudyasha caran Israelpa TAYTA DIOSNIN Moisesta unay isquirbichishan layta. Esdrastaga TAYTA DIOSMI yanapaycaran. Chaynöpami Esdras ruwacushanta ray Artajerjesga auniran. Chaymi Esdrasga Babiloniapita Jerusalenman cuticuran. Paywan cuticuran achcaj Israel famillya, Leví runacuna, cüracuna, Diosta alabar cantajcuna, Templu puncuta täpajcuna, Templucho arojcuna-ima. Cuticuran Artajerjes ganchis watana ray caycaptin. Esdrasta Tayta Dios yanapaptinmi wataman gallarej rimir quilla rimir junajcho llojshiran. Chay watallacho Jerusalenman chayamuran pichga quillaman gallarej rimir junajcho. *** Esdrasga TAYTA DIOSPA laynincunata masta yachacuran, cumliran. Chaynöpis payga llapan Israelcunata TAYTA DIOSPA layninta yachachiran. Esdrasga cürami caran. Payga caran TAYTA DIOSPA mandamintuncuna, laynincuna imano niycashantapis Israelcunata yachachejmi. Esdrasmanmi ray Artajerjesga cartata apachiran. Chay cartachöga caynömi niycaran: Diospa laynincunata yachaj cüra Esdras, noga mandaj Artajerjesmi allilla goyänayquita munä. Nogami nishcä, cay mandaycashächo maychöpis Israelcuna tiyaycaj Leví runacuna carpis cüracuna carpis gamwan Jerusalenman cuticuyta munaj cäga cuticunanpaj. Nogami ganchis tantiyachimajnëcunawan gamtaga cachaycä Judächo, Jerusalencho goyajcuna Diospa laynincunacho niycashanno cumlichimunayquipaj. Jerusalencho tiyaj Diospaj noga tantiyachimajnëcunawan goycushä guellayta, gorita apacurcur ayway. Chayno apanqui Babiloniapa probinsyancunacho tarishayqui cajtaga guellaytapis goritapis. Jerusalencho caycaj Diospa Templunpaj runacunawan cüracuna shongun shacyaptin goycushushayquicunatapis llapanta apanqui. Chay guellaywannami rantinqui töru-mallwacunata, carnicunata, cashnicunata, chaqui micuy ofrendantawan-cama, bïnuntawan-cama. Nircur Jerusalencho Diospa Templun caycaj altarcho Diosniquipaj rupachinqui. Puchoj caj guellayta, goritaga Dios munashanno gamnami yanapäshojcunawan imachöpis gastanqui. Diosniquipa Templuncho imatapis rurana cösacunata gamta entregashushayquita ichanga quiquiqui churay Jerusalencho caycaj Templuman. Diosniquipa Templunpaj imapis pishëshuptiquega jorgunqui nogapaj shuntashan cäjapita. Éufrates mayupita inti yaganan caj läducho caycaj tesurërucunata noga ray Artajerjesmi në: Nogapaj guellay shuntashayquita janaj pachacho caycaj Diospa cüran lay yachachej Esdrasta goy imatapis nistashan cajtaga. Paytaga guellaytapis gonqui quimsa waranga quimsa pachacnin (3,300) quïluyaj, ishcay chunca ishcaynin waranga (22,000) quïlu rïguta, ishcay waranga ishcay pachac (2,200) litrun bïnuta, ishcay waranga ishcay pachacnin (2,200) litru asëtita, cachitaga aycatapis munashanpita. Janaj pachacho caycaj Dios imatapis Templunpaj munashan cajtaga juclla entregachun. Chauraga manami castïgu chayamongachu wamräcunaman ni mandashämanpis. Gamcunaga amana cobranquinachu impuestuta maygan cüracunata, ni cüracunata yanapaj Leví runacunata, cantajcunata, puncu täpajcunata, Templucho arojcunata, ni pï runatapis Diospa Templuncho aroj cajtaga. Esdras, gamtaga Diosniquimi yachayta goshurayqui. Gammi numranqui juezcunata, autoridäcunata Éufrates mayupita inti yaganan caj-lächo caycajcunata alli mandananpaj. Paycunaga mandanga Diosniquipa laynincunata yachajcunata. Mana yachajcunataga yachachenga. Diosniquipa layninta mana cumlëga, noga nishäta pipis mana cumlejcunaga jinan öra wañuchicanga; mana wañuchicarga marcanpita gargucanga, ima-aycantapis guechonga; man'chäga carsilman apanga. Chaura cartata liguircur Esdrasga TAYTA DIOSTA alabaran: «Unay awilöcuna sirbishan TAYTA DIOS fiyupa alabasha caycullächun. Paymi raypa shongunta shacyächisha Templun Jerusalencho caycajta rispitananpaj. Diosmi alli cayninwan yanapämasha raypis, tantiyachejnincunapis, waquin mandajcunapis fiyupa cuyapämänanpaj. TAYTA DIOS yanapämaptinmi nogaga shacyäcur Israelcunapa mas rispitädu mandajnincunata shuntashcä Jerusalenman iwal cuticamunäpaj.» Artajerjes ray caycaptin Babiloniapita Esdraswan cutimojcunapa jutincunataga apuntaran cada famillyapa mandajnincunatami. Paycunaga caycunami caran: Fineespita miraj cutiran Gersón; Itamarpita miraj Daniel; Davidpita miraj Secaniaspa wamra Hatús. Parospita miraj cajna cutiran Zacarías. Paywan caj röpa cutiran pachac pichga chuncan (150) runacuna. Paycunataga ollgu cajllata apuntaran. Pahat-moabpita miraj cutiran Zeraiaspa wamran Elioenai. Paywan caj röpa cutiran ishcay pachac (200) runacuna. Paycunataga ollgu cajllata apuntaran. Zatupita miraj cutiran Jahazielpa wamran Secanías. Paywan caj röpa cutiran quimsa pachac (300) runacuna. Paycunataga ollgu cajllata apuntaran. Adinpita miraj cutiran Jonatanpa wamran Ebed. Paywan caj röpa cutiran pichga chunca (50) runacuna. Paycunataga ollgu cajllata apuntaran. Elampita miraj cutiran Ataliaspa wamran Jesaías. Paywan caj röpa cutiran ganchis chunca (70) runacuna. Paycunataga ollgu cajllata apuntaran. Sefatiaspita miraj cutiran Micaelpa wamran Zebadías. Paywan caj röpa cutiran pusaj chunca (80) runacuna. Paycunataga ollgu cajllata apuntaran. Joabpita miraj cutiran Jehielpa wamran Obadías. Paywan caj röpa cutiran ishcay pachac chunca pusajnin (218) runacuna. Paycunataga ollgu cajllata apuntaran. Banipita miraj cutiran Josifiaspa wamran Selomit. Paywan caj röpa cutiran pachac sojta chuncan (160) runacuna. Paycunataga ollgu cajllata apuntaran. Bebaipita miraj cutiran Bebaipa wamran Zacarías. Paywan caj röpa cutiran ishcay chunca pusaj (28) runacuna. Paycunataga ollgu cajllata apuntaran. Azgadpita miraj cutiran Hacatanpa wamran Johanán. Paywan caj röpa cutiran pachac chuncan (110) runacuna. Paycunataga ollgu cajllata apuntaran. Adonicampita miraj cutiran Jeiel, Semaías, Elifelet. Paycunawan caj röpa cutiran sojta chunca (60) runacuna. Paycunataga ollgu cajllata apuntaran. Paycunaga waquinpita mas guepataraj cutiran. Bigvaipita miraj cutiran Utai, Zabud. Paycunawan caj röpa cutiran ganchis chunca (70) runacuna. Paycunataga ollgu cajllata apuntaran. Noga Esdrasmi runacunata shuntarä Ahavaman aywaj mayu cantunman. Chaycho quimsa junaj llapanë goyarä. Chaycho cüracunata, llapan runacunata yupaptë cüracunata yanapaj Leví trïbu runacunaga ni jucnayllapis manami caranchu. Chaymi cacharä Eliezerta, Arielta, Semaiasta, Elnatanta, Jaribta, Elnatanta, Natanta, Zacariasta, Mesulamta. Paycunaga caran rispitädu runacunami. Paycunawan aywaran layta yachajcuna Joiaribwan Elnatán. Paycuna aywaran Casifia particho caycaj mandaj Idowan parlaj. Casifiaman chayaycur Idotawan waquin mandajcunata ruwacunanpämi cacharä Templucho arojcunata cachamunanpaj. Tayta Diosga nogacunata yanapaycämaran. Chaymi cachashäcunaga pushamuran yachaj runa Serebiasta. Paymi caran Leví trïbupita miraj Mahlipa wamran. Serebías shamuran wauguincunawan wamrancunawan llapanga chunca pusaj (18). Chayno pushamuran Meraripita mirajpa wamrancunatapis: Hasabiasta, Jesaiasta. Paycuna wauguincunawan wamrancunawan llapanga chayamuran ishcay chunca (20). Ishcay pachac ishcay chuncan (220) runacunatapis pushamuran. Paycunapa awiluncunatami ray Davidwan mandaj suldäruncuna churaran Leví runacunata yanapänanpaj. Paycuna pushamushan runacunaga jutinpa-camami apuntaraycaran. Ahava mayu cantuncho carcaycashächo ayunanäcunapaj nirä. Nirä Tayta Diosta rispitar mañacunäcunapaj Jerusalenman cutimuptëcuna nogacunata, famillyäcunata allilla chayachimänanpaj yan'gämänanpaj, cösäcunatapis allilla chayachinäpaj yanapämänanpaj. Fiyu runacunapita chapämänanpaj muntädu suldärucuna yan'gämänanpaj rayta ruwacuytaga fiyupami pengacurä. Raytaga maynami nirä «Dios chapämangami payta adurajcunataga. Diosta mana wiyacojcunatami ichanga fiyupa rabyawan castigan» nir. Chaynöpami ayunar Tayta Diosta ruwacur mañacuräcuna. Mañacuptëcuna wiyamashpan yanapämaran. Nircorga acrarä chunca ishcayta (12) cüracunapa mandajnincunata. Paycuna caran: Serebías, Hasabías, chuncaj cüra-masincunawan. Paycunatami pësaparä guellayta, gorita, cösacunata. Chaycunataga raymi, tantiyachejnincunami, suldäruncunami, chaycho caycaj Israelcunami Tayta Diospa Templunpaj goycusha caran. Pësapaptë caran ishcay chunca juc waranga (21,000) quïlu guellay. Guellaypita caj cösacuna caran pachac (100). Goripis caran quimsa waranga quimsa pachacnin (3,300) quïlu. Goripita pusillucuna caran ishcay chunca (20). Chaycunaga llapanraj lasaran pusaj quïlu. Ishcay bäsupis runsipita cuyayllapaj achicyaycachaycaj caran. Chaycunaga gorinöraj bälej caran. Nircurna nirä: «Gamcunaga TAYTA DIOSPAJ acrashami carcaycanqui llapan cösacunawan iwal. Guellaywan goriga unay caj awilunchïcuna rispitashan TAYTA DIOSPÄMI. Cananga gamcuna sumaj cuyday, täpay TAYTA DIOSPA Templunman chayachinayquicama. Chaychörämi yapay pësanga cüracunapa mandajninpa, Leví runacunapa, waquin caj Israel famillyacunapa mandajninpa ñaupancho. Chaytaga pësanga Jerusalén Templuchörämi.» Chaura Leví runacunawan cüracuna chasquiran: guellayta, gorita, pësasha cajtaga llapan cösacunatapis. Paycunana Tayta Diospa Templun Jerusalencho caycajman aparan. Ahava mayu cantunpita Jerusalenman aywacurä wataman gallarej quilla chunca ishcay (12) junajnincho. Aywaptëcuna Tayta Diosnëmi chapämaran chiquimajcunapita, suwacunapitapis. Jerusalenman chayaycärir quimsa junaj jamarä. Warannin junajchöna Diospa Templuncho pësaräcuna guellayta, gorita, cösacunatapis. Nircur Meremot jutiyoj cürata yupaparäcuna. Payga caran Uriaspa wamran. Paywan carcaycaran Fineespa wamran Eleazar, cüracunata yanapaj Leví runacunapis Josuëpa wamran Jozabad, Binuypa wamran Noadías. Llapantapis entregaräcuna pësashata y yupashata. Nircur ayca cashantapis y ayca quïlu cashantapis apuntaran. Nircur marcanman cutimojcunaga Israelcuna adurashan TAYTA DIOSPAJ aparan rupachina sacrifisyucunata Israel famillyapa jutincho chunca ishcay (12) töru-mallwacunata, isgun chunca sojtan (96) carnita, ganchis chunca ganchisnin (77) cashnita, juchapita sacrifisyupäna chunca ishcay (12) chïbuta. Chaycunataga llapantami TAYTA DIOSPAJ rupachiran. Nircorga ray Artajerjes apachishan papilta entregaran chay particho mandaj autoridäcunata, Éufrates mayupita inti yaganan caj läducho caycaj probinsyacunapa gobernadornincunata. Chaura paycunami runacunata yanaparan. Tayta Diospa Templunta aruptinpis yanaparan. Chaypitanaga mandajcuna aywaycamur nimaran: «Israelcunaga cüracunapis, cüracunata yanapaj Leví runacunapis juc casta runacunawan tallucashami goyasha. Mana allita rurajta ricaycarpis iwalmi goyasha Cananeo, Het, Ferez, Jebús, Amón, Moab, Egipto, Amorreo runacunawan. Israelcunaga quiquincunapis wamrancunapis majachacasha chay juc-lä nasyun warmicunawanmi. Dios acrashan caycar tallucasha jäpa runacunawan. Chayno jucha rurayman chayananpäga mandajnincunami caminutapis gosha.» Chayno nimashanta wiyaycur llaquicur röpäta rachirä, ajchäta shaprätapis achur usharä. Nircur fiyupa llaquisha jamacuycurä. Juc-läman apashanpita cutimojcunapa juchanpita Israelcuna rispitashan Tayta Dios castigananta manchacojcunaga llapanpis nogano ruraran. Nogaga jinalla fiyupa llaquicur jamaraycarä tardipa Tayta Diospaj uywata pishtanan öracama. Chay öraraj llaquicuycashäpita ichicllata allchacarcur röpäpis jina rachishalla TAYTA DIOSTA mañacur cayno nirä: «Tayta Diosnillä, Tayta Diosnillä fiyupami pengacuycä. Manami musyächu imano ruwacuytapis. Fiyupa mana allita rurashäcunaga maychicashi cacunpis. Juchata rurashäcunapis yamacächishunquinami. Unaypita-pacha canancamapis goyashcäcuna jucha rurayllachömi. Juchata rurashäpitami nogacunataga raynëcunatapis cüräcunatapis juc-lä nasyunpa raynincunapa munayninman cachaycamashcanqui. Chaypitami waquinnëtaga wañuchisha, waquinnëtana gargamasha, suwapämasha, manacajman churamasha. Cananpis chaynömi carcaycä. Chayno carcaycaptëpis gamga TAYTA DIOSNË fiyupa cuyapämashpayquimi wallcallatapis cachaycachimashcanqui rispitädu acrashayqui pachacho tiyachimänayquipaj. Gammi camacächishcanqui nogacunapaj pacha achicyacäcojno ricacunanpaj. Jucpa munaynincho caycajta cushicarcachimashcanqui. Nogacuna uyway caycaptëpis gamga manami gongaycamashcanquichu masta manana ñacanäpaj. Cuyapämashpayquimi camacächishcanqui Persiapa raynincunapis alli ñawinpa ricamänanpaj. Gammi cawachimashcanqui ragällan caycaj Templuyquita allchanäcunapaj. ¡Judächöpis Jerusalenchöpis chapaycämanqui! «Tayta Dios, cananga ¿imatataj rimarcömanpis fiyupa juchata rurashäcunapitaga? Manami cumlishcäcunachu sirbishoj profëtacuna willapämashan mandamintucunatapis. Willapächimashpayqui nirayqui: ‹Tiyaj yaycunayquipaj caycaj partichöga juchasapa runacunami tiyarcaycan. Pasaypa mana alli custumricunallatami rurarcaycan.› Chaymi willapächimashpayqui nimarayqui: ‹Warmi wamrayquicunata paycunapa ollgu wamrancunawan ama majachanquichu. Paycunapa warmi wamrancunatapis ollgu wamrayquicunawan ama majachanquichu. Chay parti runacunawanga imaypis ama parlacunquichu. Ama alliga ricanacunquichu. Chayno car-rämi alliga goyanquipaj. Chay particho wayojcunata micur cushisha goyanquipaj. Chacracunatapis wamrayquicunatana imaycamapis cachapaycunquipaj› nir. «Nogacunataga manami castigamashcanquichu juchata rurashämannöga. Chaypa ruquenga wallcajllapis cayman cutimunäpämi camacächishcanqui. ¿Mandamintuyquicunata mana wiyacuypa yapaychuraj majachacäcunaman melanaypaj custumriyoj runacunawan? Chayno ruraptëcunaga fiyupa rabyacurcushpayquimi nogacunata juctapis mana cachaycuypa wañurachimanquipaj. «Israelcunapa TAYTA DIOSNIN, nogacunapäga fiyupa allimi cashcanqui. Chaymi camacächishcanqui canan caycashäcunano wallcajllapis cawanäpaj. Gampa ñaupayquichöga nogacuna rasunpami juchayoj cä. Chayno caycarga ñaupayquicho goyänäpis manami camacanchu.» Chayno Tayta Diospa Templun puncucho wagashpan Esdras gongurpasha mañacuycaptin warmi, ollgu, wamrapis fiyupa llaquicuywan wagarcaycaran. Paycunaga Esdraspa lädunman shuntacaran. Chayno caycaptin Elampita mirajpa wamran Jehielpa wamran Secaniasga Esdrasta niran: «Nogacunaga manami cumlishcäcunachu Tayta Dios nishanta. Juc-lä nasyun warmicunawanmi majachacashcä. Chayno ruraycashapis Israelcunata Tayta Dios cuyapaycämanchïrämi. Canan nogacunaga Tayta Diospa laynincho niycashannömi juc-lä nasyunpita caj warmëcunata wamrantinta gargurishaj. Gam nimashayquinömi, Tayta Diospa mandamintuncunata cumlejcuna nimashannömi llapanta rurashäcuna. ¡Jatariy ari! Raquicänanpaj gam nimaptiquega raquicäshämi. Nogacunapis yanapäshayquimi. Cananga gam mandamay imano ruranäcunapäpis.» Chaura ichircur Esdrasga cüracunapa mandajninta, cüracunata yanapaj Leví runacunapa mandajninta, llapan Israelcunatawan jurachiran aunishanta cumlinanpaj. Chaura paycunapis aunir juraran. Chay ushay Esdrasga Diospa Templunpita aywacuran Eliasibpa wamran Johananpa wasincho shuyni cuartu caycajman. Chaycho wararan llaquisha imatapis mana micuypa mana upuypa. Chaynöga caycaran juc-lä nasyunpita cutimojcuna Tayta Dios munashanno mana cumlishanpita. Nircur intëru Judäpa, intëru Jerusalenpa willacachiran prësu aywashanpita cutimojcunaga llapan Jerusalenman shuntacänanpaj. Willachishanpita quimsa junajta mana chayamuptenga chay cutimojcunata ima-aycantapis guechunanpaj, llapanninta guechuycur gargurinanpämi willachiran. Mandajcunawan tantiyachejcunami chayno rurananpaj parlacuran. Chaymi Judäpita caj, Benjaminpita caj runacunaga Jerusalenman llapan shuntacaran. Shuntacaran isgun quilla ishcay chunca (20) junajcho, willacachishanpita quimsa junajllata. Chayaycärir Templu puncun läsa pampaman jamacaycäriran. Chayman gayachishanpitami fiyupa tamyaptin mancharir sicsicyarcaycaran. Chaymi cüra Esdrasga ichircur niran: «Gamcunaga juc-lä nasyun warmicunawan majachacarmi juchata rurashcanqui. Chaynöpami Israelcunataga masna juchayojyächishcanqui. Chaymi canan gamcunaga unay awiluyquicuna rispitar adurashan TAYTA DIOSPA ñaupancho rasunpa juchayoj cashayquita cunfisacur Tayta Dios munashannöna goyay. Raquicayna Diosta mana rispitaj runacunapitaga. Juc-lä nasyun warmiwan tiyajcunapis raquicay.» Chaura llapan runacuna sinchipa niran: «Au, nimashayquinömi nogacunaga cumlishaj. Ichanga achcajmi carcaycä. Tamyaga manami chawanchu. Nogacuna cay jinan cällillachöga manami caycämanchu. Cay parlaycashanchëga manami juc junaj ni ishcay junajlla arriglayllachu. Juc-lä warmicunawan tiyaycajcunaga achcajmi caycä. Llapanë caycho canäpa ruquenga mandajnëcunalla ruquë quëdachun. Siudänïcunacho tiyajcuna, juc-lä warmicunawan tiyarcaycajcunapis shamuchun imay junajpäpis jitapashayqui junajpaj. Paycuna shamonga cada siudäninpita autoridänincunawan jueznincunawan-cama. Chayno rurashun Tayta Diosninchi fiyupa rabyasha caycashanpita allchacänancama.» Prësu aywashanpita cutimojcunaga llapanmi chayno cananpaj auniran. Ichanga Asaelpa wamran Jonatán, Ticvapa wamran Jahazías mana munaranchu. Paycunapa faburnin caycaran Mesulamwan Leví trïbu runa Sabetai. Chaura cüra Esdrasga acraran runacunata. Paycuna waquenga caran famillyancunacho mandajcuna. Chay acrashancunawanga llapanwan juc pachaman shuntacaran chunca quillaman gallarej rimir junajcho. Nircur parlacuran imano rurananpäpis. *** Yapay juc watamanna gallarej quilla rimir junajchöga juc-lä nasyun warmicunawan tiyarcaycaj runacuna imano cananpäpis arriglayta usharan. Juc-lä nasyun warmicunawan tiyarcaycaj cüracunaga caran cayno jutiyojcunami: Josadacpa wamran Josuëpita mirajcuna famillyancunawan caran: Maasías, Eliezer, Jarib, Gedalías. Paycunaga warminwan rasunpa raquicäcunanpaj auniran. Nircur juc carnita apamuran cutichina sacrifisyupaj. Imerpita mirajcuna caran: Hanani, Zebadías. Harimpita mirajcuna caran: Maasías, Elías, Semaías, Jehiel, Uzías. Pasurpita mirajcuna caran: Elioenai, Maasías, Ismael, Natanael, Jozabad, Elasa. Leví famillyapita mirajcuna caran: Jozabad, Simei, Kelaía, («Kelita» nishan) Petaías, Judá, Eliezer. Tayta Diosta alabar cantajcunapita mirajna caran Eliasib. Puncu täpajcunapita mirajna caran: Salum, Telem, Uri. Waquin Israel famillyapita mirajcunapis majachacasha carcaycaran juc-lä nasyun warmicunawan. Paycuna caran: Parospita mirajcuna caj caran: Ramía, Jezías, Malquías, Mijamín, Eleazar, Malquías, Benaía. Elampita mirajcuna caj caran: Matanías, Zacarías, Jehiel, Abdi, Jeremot, Elías. Zatupita mirajcuna caj caran: Elioenai, Eliasib, Matanías, Jeremot, Zabad, Aziza. Bebaipita mirajcuna caj caran: Johanán, Hananías, Zabai, Atlai. Banipita mirajcuna caj caran: Mesulam, Maluc, Adaía, Jasub, Seal, Ramot. Pahat-moabpita mirajcuna caj caran: Adna, Quelal, Benaía, Maasías, Matanías, Bezaleel, Binuy, Manasés. Harimpita mirajcuna caj caran: Eliezer, Isías, Malquías, Semaías, Simeón, Benjamín, Maluc, Semarías. Hasumpita mirajcuna caj caran: Matenai, Matata, Zabad, Elifelet, Jeremai, Manasés, Simei. Banipita mirajcuna caj caran: Madai, Amram, Uel, Benaía, Bedías, Queluhi, Vanías, Meremot, Eliasib, Matanías, Matenai, Jaasai. Binuypita mirajcuna caj caran: Simei, Selemías, Natán, Adaía, Macnadebai, Sasai, Sarai, Azareel, Selemías, Semarías, Salum, Amarías, José. Nebopita mirajcuna caj caran: Jeiel, Matatías, Zabad, Zebina, Jadau, Joel, Benaía. Chay runacunaga llapanmi majachacasha caran juc-lä nasyun warmicunawan. Raquicashpan chay warmincunataga wamrantinta-cama garguran. Cayga Hacaliaspa wamran Nehemiaspa willapanmi. Artajerjes ishcay chunca (20) watana ray caycaptin, Quisleu quillacho noga Nehemías caycarä Susa siudächo caycaj palasyucho. Chaycho caycaptëmi wauguë Hanani watucamar chayamuran. Paywan chayamuran Judá runacuna. Paycunatami tapucurä prësu apamunanpita gueshpir quëdamoj marca-masëcunapaj, Jerusalenpaj. Chaura paycuna willamaran: «Prësu apamunanpita quëdamojcunaga intëru probinsyacho fiyupa pengaypämi ñacarcaycan. Jerusalenpapis intëru curralninmi juchusha caycan. Puncuncunapis rupashami caycan» nir. Willaycamaptin llaquicur fiyupa wagarä. Chaymi achca junaj llaquisha goyarä, ayunarä, janaj pachacho caycaj Tayta Diosta mañacurä. Mañacur nirä: «Janaj pachacho caycaj TAYTA DIOS gamga canqui fiyupa munayniyojmi. Gampa ñaupayquichöga pï-maypis mancharinmi. Parlacushayquitapis manami gonganquichu. Cuyashojcunatawan mandamintuyquita cumlejcunatapis allimi ricanqui. Chacaypa junajpapis gamtami ruwacö sirbishoj Israel famillyacunata yanapaycunayquipaj. Gam ricaycämaptiquimi Israelcunaga juchata rurashcä. Famillyäcunapis, nogapis juchataga rurashcämi. Ricaycämaptiquimi fiyupa mana allillata rurashcäcuna. Manami cumlishcäcunachu sirbishojniqui Moiseswan willachimashayqui mandamintuyquicunata, layniquicunata, yachachimashayquicunatapis. Masqui yarpaypis nogacunapaj Moiseswan willachimashayquita. Nogacuna juchata ruraptëga intëruman machiypa-machir gargaramänayquipämi nimarayqui. Gamman yapay yäracamur mandamintuyquicunata cumliptëga may-chaycho mashtacasha caycajtapis rispitashunayquipaj acrashayqui pachaman yapay shuntamänayquipämi nimarayqui. «Nogacunaga carcaycä gamta sirbishoj acrashayqui runacunami. Nogacunataga jorgamarayqui fiyupa munayniquiwanmi. Tayta Dios amatarmi ruwacö mañacamushäta wiyamänayquipaj. Chayno wiyaycuy ari sirbishojcuna mañacamushushayquitapis. Llapanëpis gamta rispitayllatami munaycä. Chaynöpis gamta ruwacamö yanapämänayquipaj. Gam camacächiy ari tayta nogata ray cuyapämänanpaj.» Chay wichan nogaga caycarä ray Artajerjes upunanpaj bïnu apapajninmi. Ishcay chunca (20) watana Artajerjes ray caycaptin, Nisán quillacho juc junaj ray upunanpaj bïnuta macyaycarä. Chay öra rayga ricamaran llaquisha caycajta. Chaymi tapumaran: «¿Imanirtaj llaquisha caycanqui? Manami gueshyaycajnöchoga caycanqui. Jucpitami llaquishaga caycanqui canga.» Chayno nimaptin fiyupa manchacäcurä. Nircur rayta nirä: «¡Tayta rayga imaycamapis cawachun! Awilöcuna pamparaycashan siudä pasaypa ragällan, puncuncunapis nina rupasha caycaptenga ¿imanirtaj mana llaquicömanchu ari tayta?» Chaura rayga tapumaran: «¿Imanöpataj yanapäman?» Jinan öra janaj pachacho caycaj Tayta Diosta shongullächo mañacurä «Gam munashayquino cachun» nir. Nircur rayta nirä: «Cuyapämashpayqui, chayno gampaj alli captenga, ruwacö Tayta mandaj Judäman cachamänayquipämi, awilöcuna pamparaycashanman chayaycur juchusha caycajcunata allchachinäpaj.» Ñaupancho warmin jamaraycaptin rayga tapumaran: «¿Imaycamaraj chaycho goyämunqui? ¿Imayraj cutimunqui?» nir. Chaura willarä imay cutinäpaj cashantapis. Willaptë aywanäpaj aunimaran. Mastapis ruwacurä paypaj alli captin y cuyapämashpanga Eufratespita inti yaganan caj-lächo carcaycaj gobernadorcunaman papilta apachimänanpaj; chaypa päsaptë Judäman chayanäcama mana chapämänanpaj. Yapay juc papilta mañacurä ray mandashan cajcho caycaj muntita täpaj Asaf jutiyoj runaman apachimänanpaj, Templupa cantunpa tumaraycaj pergapa puncuncunata, siudäman yaycuna puncucunata llapanta allchachinäpaj guerucunata gomänanpaj, noga tiyanäpaj caj wasita rurachinäpäwan. Chaura cuyapäcoj cayninwan Tayta Dios yanapämaptin rayga llapantami aunimaran. Eufratespita inti yaganan caj-lächo carcaycaj gobernadorcunaman chayaycur ray apachimashan papilta entregarä. Rayga yan'gämänanpaj cacharan achcaj mandaj suldärucunata, muntäducunatapis. Israelcunata yanapänanpaj runa chayashanta musyaycur Horonpita caj Sanbalat, Amonpita caj Tobías fiyupa rabyaran. Jerusalenman chayarä. Chaycho quimsa junaj goyarcur juc chacay jatarirä ishcay quimsa runacunawan. Pitapis manami willaparächu nogaga Jerusalencho imatapis ruranäpaj Tayta Dios yarpayta gomashanta. Muntasha aywashallätami uywatapis aparä. Chay chacay tumaj aywar llojshirä «Ragra» jutiyoj puncu caycajpa «Dragón» jutiyoj pösuman, nircur chaypa aywar «Ganrata Gotucuna» jutiyoj puncuman chayanäpaj. Chaypita päsar ricapacurä Jerusalenpa intëru pergancuna juchusha caycajta, puncuncunapis rupasha caycajta. Chaypitaga päsarä «Yacu Pashtamunan» jutiyoj puncu caycajpa, «Raypa yacu ishtanquin» jutiyoj cajpa. Ichanga cawallö päsananpaj näni mana caranchu. Chayno chacayllata ragranpa wichar pergacuna imano caycashantapis ricapacurä. Ricariycur cutirä «Ragra» jutiyoj puncupa. Chaycho caycaj gobernadorcunaga mana musyaranchu imata rurar puriycashätapis. Chay öracamaga manarämi maygantapis Israelcunata willaparärächu: cüracunata, mayur runacunata, ni mandajcunatapis, ni arunanpaj carcaycajcunatapis. Chaypitaraj paycunata nirä: «Gamcunapis musyarcaycanquimi pasaypa mana allicho marcanchi caycashantaga. Jerusalenga caycan ragällanmi; puncuncunapis rupashami. Parlacunanchïpaj witimuy-llapa llapanchi Jerusalenpa curralnin juchusha caycajta yapay jatarachinapaj. Chauraga mananami pipis asipar jamurpämäshunnachu.» Chaychömi paycunata willaparä cuyacoj cayninwan Tayta Dios yanapämashanta. Chayno willarä ray imata nimashantapis. Chaura paycunaga «¡Juclla allchayta gallaycärishun!» nimaran. Chaura jucnin-jucnin shacyar arunanpaj auniran. Chayta mayaycur Horonpita caj Sanbalat, Amonpita caj mandaj Tobías, Arabiapita caj Gesem nogacunata asipämar manacajman churamar nimaran: «¿Imata ruraytataj yarparcaycanqui? ¿Raypa contran jatariytachu gamcunaga yarpaycanqui?» Chaura nogaga nirä: «Janaj pachacho caycaj Tayta Diosmi nogacunataga yanapämanga. Paypa sirbejnincunami gallaycärej-aywä juchusha pergacunata allchayta. Gamcunaga cay Jerusalenman manami ni imanillarpis mëticunayqui camacanchu. Manami imatapis ruranayquichu Jerusalenchöga.» Chaura mas mandaj cüra Eliasib cüra-masincunawan allchachiran «Uyshacuna» jutiyoj yaycuna puncu cajpa. Churachiran puncuncunata. Paycuna allchachiran curral pergacunata Pachac jutiyoj törripita Hananeel törricama. Allchayta ushaycur chaycunataga Tayta Diospana cananpaj inauraran. Chaypita päsaraj curral pergatana allcharan Jericó runacuna. Chaypita cajtana allchachiran Imripa wamran Zacur. «Pescädu» jutiyoj yaycunatana Senaapa wamrancuna allcharan. Puncuncunatapis churachiran lläbincunatawan, sirufanancunatawan, rancancunatawan-cama. Chaypita cajtana curral pergata allchachiran Cospa willcan Meremot. Payga caran Uriaspa wamran. Chaypita lädunman cajtana allchachiran Mesezabeelpa willcan Mesulam. Payga caran Berequiaspa wamran. Chaypita päsarajtana allchachiran Baanapa wamran Sadoc. Chaypita lädunman päsaraj caj curral pergatana allcharan Tecoapita caj runacuna. Mas rispitädu runacuna ichanga mandajnincunata yanapayta mana munaranchu. Paseahpa wamran Joiada, Besodiaspa wamran Mesulam allchachiran «Jesana» jutiyoj yaycunata. Puncuncunatapis churachiran lläbincunatawan, sirufanancunatawan, rancancunatawan-cama. Chaypita päsaraj caj curral pergata allchachiran Gabaón runa Melatías, Meronot runa Jadón. Paycuna allcharan Mizpa, Gabaón runacunawan. Paycunaga carcaycaran Eufratespita inti yaganan caj-lächo caycaj gobernador mandashanchömi. Chaypita päsaraj curral pergataga allchachiran Harhaiapa wamran Uziel. Payga caran guellay tacaj. Chaypita päsaraj curral pergata allchachiran Hananías. Payga caran perfümicunata ruraj. Paycuna ishcan allchachiran Jerusalenpa perganta anchu curral perga caycajcama. Chaypita päsaraj caj curral pergata allchachiran Hurpa wamran Refaías. Payga caran pullan Jerusalenpa mandajnin. Chaypita päsaraj curral pergata allchachiran Harumafpa wamran Jedaías. Allchachishan pergaga wasin lädunpa caran. Chaypita päsaj curral pergatana allchachiran Hasabniaspa wamran Hatús. Harimpa wamran Malquiaswan, Pahat-moabpa wamran Hasubna allchachiran chaypita päsaraj curral pergataga. Paycunami allcharan «Jurnu» jutiyoj törritapis. Chaypita päsaraj curral pergata allchachiran Halohespa wamran Salum warmi wamrancunawan. Payga pullan Jerusalenpa mandajninmi caran. «Ragra» jutiyoj yaycunatana Hanún allcharan Zanoa runacunawan. Puncucunatapis jawiran. Lläbinta rancantawan churaran. Pergatana pergaran chuscu pachac pichga chunca (450) metru larguta. Pergar chayachiran «Ganrata Gotucuna» jutiyoj yaycunacama. Recabpa wamran Malquías Bet-haquerem distrïtupa mandajninna «Ganrata Gotucuna» jutiyoj yaycunata allchachiran. Puncuntapis jawiran. Lläbintapis rancantawan churaran. Colhozepa wamran Salum Mizpa distrïtupa gobernadornin allchachiran gatachiran «Yacu Pashtanan» jutiyoj yaycunata. Puncuncunata jawiran. Lläbintawan rancanta churaran. Raypa wertan läduncho caycaj Siloé ishtanquipa lädun perga aywarajtapis allchachiran Davidpa siudäninpita urämuna escaluncama. Chaypita päsaraj curral pergata pullanta allchachiran Azbucpa wamran Nehemías David pamparaycashanpa chimpancama. Yacu pösu caycashan cajpa päsachir chayachiran suldärucunapa cuartilnincama. Chaypita päsaraj cajtana allcharan cüracunata yanapaj Leví runacuna. Allchachiran Banipa wamran Rehum. Chaypita päsaraj cajtana pullan Keila distrïtupa mandajnin Hasabías allchachiran. Payga allchachiran mandashan distrïtupa jutincho. Chaypita päsaraj cajtana allchachiran mandaj-masincuna: Henadadpa wamran Bavai. Payga caran pullan caj Keila distrïtupa mandajnin. Josuëpa wamran, Mizpa distrïtupa mandajnin Ezer allchachiran armancuna churaränan wasiman wichäna lädun isquïnapita. Chaypita jucaj perga llojshiraj cajtana allchachiran Zabaipa wamran Baruc. Paycuna allcharan quiquin isquïnapita mas mandaj cüra Eliasibpa wasin läduncama. Chaypita päsaraj cajtana allchachiran Uriaspa wamran Meremot, Cospa willcan. Pay allchachiran Eliasibpa wasin lädunpita wasin ushajcama. Chaypita päsaraj caj pergatana allcharan Jordán guechwa pampacho tiyaj cüracuna. Paycuna allchashanpa lädunman cajtana Benjaminwan Hasub allcharan wasin lädunpa. Chaypita caj pergatana allcharan Azarías quiquinpa wasin lädunpa. Pay caran Maasiaspa wamran, Ananiaspana willcan. Chaypita päsaraj pergata allcharan Henadadpa wamran Binuy famillyancunawan. Pay allcharan Azariaspa wasinpita aywaraj perga isquïnacama. Chaypita päsaraj cajta allchachiran Uzaipa wamran Palal quiquin isquïnapita-pacha. Pay allchachiran palasyupita mas altu caycaj törritapis. Chay törriga caycaran carsil puncucho. Chaypita päsaraj cajtana allcharan Farospa wamran Pedaías. Payga allchachiran «Yacu» jutiyoj yaycuna puncucama inti yagamun caj-läpa. Chayno allchachiran perga janancho ricchacunanpaj mas altu törritapis. (Ofelcho tiyajcunaga caran Templucho arojcuna.) Tecoa runacunana allcharan chaypita päsaraj curral pergata, perga janancho ricchacunapaj jatun törri caycashanpita-pacha Ofel perga aywaraycämojcama. «Cawallucuna» jutiyoj yaycuna puncu caj-läpana allcharan cüracuna cada ünun wasinpa läduncunapa päsaraj caj pergataga. Paycuna allchashanpa lädunpa päsaraj cajtana allcharan Imerpa wamran Sadoc quiquinpa wasin lädunpa. Chaypita päsaraj cajtana allchachiran Secaniaspa wamran Semaías. Payga caran inti yagamunan caj-lächo caycaj puncuta täpaj. Chaypita päsaraj cajtana allcharan Selemiaspa wamran Hananías, Hanunwan ishcan. Hanunga caran Salafpa sojta caj wamran. Paycuna allchashanpita päsaraj cajtana allcharan Berequiaspa wamran Mesulam. Payga allcharan wasinpa lädunman cajta. Guellay tacaj Malquiasna allcharan chaypita päsaraj caj pergata, Templucho ima ruraycunachöpis arojcunapa wasin caycashancama, imatapis ranticojcunapa wasincuna caycashancama. Chay wasicuna carcaycaran autoridäcunapa despächuncuna caycashanpa chimpancho. Chaypa päsachir chayachiran ricchacunanpaj quiquin isquïnacho caycajcama. Chaypita päsaraj cajtana allcharan guellay tacajcunawan imatapis ranticojcuna. Paycunaga allcharan ricchacuna caycaj isquïnapita «Uyshacuna» jutiyoj puncucama. Curral perga juchushanta allcharcaycashäta mayaycur Sanbalatga fiyupa rabyacurcuran. Chaymi Israel runacunata manacajman churar asiparan. Mandaj-masincunawan Samaria suldärucunawan parlar ninacuran: «¿Imatataj ruraycan cay manacaj Israelcunaga? ¿Piraj auniyconga yapay uywacunata pishtarcur rupachinanpäga? Arurcaycashanta ¿juc junajllachuraj usharenga? ¿Pasaypa rupasha goturpaycaj rumicunaga allichuraj canga yapay pergananpaj?» Chayno rimarcaycashan öra ñaupancho caycaran Amón runa Tobiaspis. Paypis niran: «¡Masqui ricay-llapa chay arurcaycashan pergata! Chay pergaga atoj wicharcuptillanpis juchucäcunmanmi.» Chaymi noga Nehemiasga Tayta Diosta mañacurä: «Tayta Diosnë, masqui wiyay nogacunata asipaycämashanta. Nogacunata chiquimar rimamashancunataga quiquincunaman ticraycachiy. Paycunaga chiquinacushanpa munaynincho cachun. Prësu apachun juc-lä nasyunman. Paycuna mana allita rurashanpitaga ama perdunaycuychu; ni jucha rurashancunatapis ama gongaycuychu. Juchusha caycaj curralta yapay jatariycächejcunatami ashllir-ushasha.» Curral perga allchaytaga sïguir arurcaycarä. Chay örapäga pullantana pergarcaycaran. Runacunaga mana guellanaypa arurcaycaran. Jerusalenpa pergancunata mana jamaypa aruycashanta mayaran Sanbalat, Tobías, Arabia runacuna, Amón runacuna, Asdod runacuna. Llapan capriraycajcunatapis chapayta ushaycajtana mayaycur fiyupa rabyacarcäriran. Chaymi parlacuran Jerusalenman magaj yaycunanpaj, pasaypa mana allicunata rurananpaj. Chaura nogacunaga Tayta Diosnëta mañacurä. Nircur runacunata churarä chacaypa junajpapis ricchacunanpaj, shamuptin nogacunapis ichipänäpaj. Judá runacuna waquenga nircaycaran: «Ashtajcunapa callpancunapis manami cannachu chaychica juchusha goturaycajta jorguyllawan. Manami curral perga allchayta ushashunpächu.» Chiquimajcunaga yarparan wañuchimänanpaj yaycamuptin mana musyanäcunata, ni mana ricanäcunata, wañuchimaptenga arurcaycashätapis jinancho cachaycärinäpaj cashanta. Paycunapa läduncunacho tiyaj marca-masëcuna shaycamur achca cuti willamaran: «Chay runacuna curalaypa yaycamunanpämi carcaycan» nir. Chaymi nogaga runacunata nirä bäjulla perga caycashanpa, uchcucuna caycashanpa cada famillya perga wajtancho sablinwan, lansanwan, lëchancunawan täpananpaj. Manchacuptinna mayurcunata, mandajcunata, llapan runacunatapis ichircur nirä: «Gamcuna ama manchacuychu. Tayta Diosninchïman yäracuy. Payga manchacunami, imapäpis munayniyojmi. Gamcunaga pillyay marca-masiquita, warmiquita, warmi ollgu wamrayquicunata salbar, wasiquicunatapis mana guechushunayquipaj.» Nogacunapis pillyanäpaj shuyarpaycashäta musyaycur, yarpapaycämashanta Tayta Dios mana camacächishanta musyaycorga mana yaycamurannachu. Nogacunapis yapay curral perga aruyta gallaycärirä. Chayno mayashäcunapita-pacha runacunaga pullallanna aroj. Pullanna pillyananpaj camaricusha shuyarpaycaran lansancunawan, lëchancunawan, chapacunanpaj escüduncunawan, pëchuncunata chapacunanwan. Mandajcunana yanaparcaycaran curral pergata allcharcaycaj Judá runacunata. Rumi ashtajcunaga jinalla ashtarcaycaran. Arojcuna jucaj maquinwan aruycaj jucajwanga armancunata aptaraycaj. Pergaycho arojcunaga llapanmi chegllancunacho sablinta chararcaycaran. Trompëtata tucananpaj cajna lädöcho caycaran. Mayur runacunata, mandajcunata, waquin cumuncunatapis nogaga maynami willaparä: «Arunanchïpaj aruyga achcami caycan. Canan noganchëga curralta pergaycho juc-lächo juc-lächo raquicasha carcaycanchi. Chaymi trompëtata tucamuptenga llapanchi shuntacäshun trompëta wagamushan cajman. Tayta Diosninchïnami pillyaptinchi yanapämäshun.» Chaynöpami nogacunaga arurä pacha wararcushanpita-pacha chacarpunancama. Pullan caj runacunanami lansanwan-lansanwan carcaycaran. Chaychömi runacunata nirä: «Gamcunaga uywayniquiwan-cama quëday cay Jerusalenllacho chacaypa täpanayquipaj junajpa arunayquipaj.» Nogapis famillyäcunapis, yanapämajcunapis, yan'gaycämaj suldärucunapis manami lojticurächu röpäcunataga. Jina arushalläwanmi carcaycarä. Llapanëpis lansä aptasha-aptasha carcaycarä. Chay wichan Israelcunaga warmipis ollgupis fiyupa llaquicur rimaran Israel-masincunapaj. Waquenga nircaycaran: «Nogacunapaga achcami wamräcuna warmipis ollgupis. Cawanäpaj rïguta munä.» Waquinna nircaycaran: «Muchupacashpämi muruna chacräcunata, übas chacräcunata, wasëcunata rinda jatiycushcä yargaypita mana wañunäpaj.» Waquenga nircaycaran: «Muruna chacräta, übas chacräta rinda churaycurmi guellayta jorgushcä rayman impuestuta päganäpäpis. Nogacunapis paycunapis carcaycä chay famillyapita mirajllami. Wamräcunapis paycunapa wamran-nirajllami. Chayno caycaptinpis nogacunaga wamräcunata warmita ollgutapis churaycä uyway cananpaj. Waquenga maynami warmi wamräcuna uywayna caycan. Imanöpapis mananami jorguyta puydëcunanachu. Muruna chacräcuna, übas chacräcunapis jucpanami.» Chayno llaquicur parlajta wiyaycur fiyupa rabyarä. Sumaj yarpachacurir, piñacurä rispitädu mayur runacunata, mandajcunatapis ristashanpa wawanta fiyupa chaninta cobrashanpita. Nircur juclla nirä sisyunta ruranäcunapaj, imanir chayno cashantapis parlanäcunapaj. Chaymi nirä: «Nogacuna puydishalläpitaga juc-lä nasyuncunaman ranticusha caycaj marca-masinchi Israelcunata jorgamushcäcunami. Chayno jorgamusha caycaptëcunapis, ¿yapaychu gamcunaga cobrashpayqui uywayman ticraycächinqui yapay nogacuna jorgunäpaj?» Chayno niptë paycunaga imata rimacuytapis mana camäpacushpan upällalla wiyarpaycaran. Mastapis nirä: «Gamcuna chayno rurarcaycashayquega mana allimi caycan. Chaypa ruquin gamcuna Tayta Diosta rispitar pay munashanno goyanquiman Tayta Diosta mana rispitar chiquimajninchïcuna mana asipämänanchïpaj. Nogapis, yanapämajcunapis, famillyäcunapis gam mayurcunanömi rïguta guellaytapis ristashcä. ¡Chaymi cananga chay jagataga llapanta gongaycärishun! ¡Amana cobrashunnachu! Chaymi nogaga ruwä muruna chacrancunata, übas chacrancunata, olivo chacrancunata, wasincunatapis cachapaycunayquipaj. Gamcuna gongaycur amana cobraynachu guellaypita, rïgupita, bïnupita, ni asëtipitapis.» Chaura paycuna niran: «Gam nimashayquinömi llapantapis cumlishaj. Canan örami llapanninta cutiycachishaj. Mananami jagä canganachu.» Chayno niptin cüracunata gayachirä. Nircur paycunapa ñaupancho jurachirä quiquincuna aunishanno cumlinanpaj. Chayno nircur cäpäta tapsir nirä: «Jurashanta mana cumlej cajtaga wasinpita, ima-aycanpitapis Tayta Diosga tapsirichun. Chayno rurar ima aycayojpis caycajcunataga jinayllata cachaycuchun.» Chayno niptë llapan runacuna niran: «Au, gam nishayquino cachun» nir. Nircur llapan alabaran TAYTA DIOSTA. Runacunaga aunishanno cumliran. Artajerjes ishcay chunca (20) wata ray caycashpan Judá partipa mandajnin canäpaj churamaran. Chay junajpita-pacha quimsa chunca ishcay (32) wata mandaj canancama nogapis ni yanapämajcunapis runacunataga manami mañarächu micunäpaj, upunäpaj derëchöcunata. Ñaupa caj gobernadorcunami ichanga llapan runacunapäpis fiyupa gastulla caran. Paycunaga cada junaj cobraj chuscu chunca (40) guellayta micuypäwan bïnupaj. Chay mandajcunapa yanapajnincunana runacunata amatar ñacachej. Nogaga Tayta Diosta rispitar manami chaynöga ruraränachu. Siudä cantunpa curralninta pergachinä cajtaga pergachiyta ushajpäna usharä. Chacracunatapis manami rantishcächu. Yanapämajcunapis llapanmi shuyni-cama aruran. Nogapa wasëchöga micoj pachac pichga chuncan (150) runacuna. Waquenga caran Israelcuna, waquinna ray churashan mandajcuna. Juc-lä nasyunpita nogaman shamoj runacunataga manami yupajchu cä. Noga päganäpaj cada junaj pishtaj juc töruta, werannin sojta uyshata, wallpacunatapis. Cada chunca junajmi aypalla bïnuta chayachimoj. Llapan runacunami fiyupa ñacaycaran. Chaynöpami nogaga mana rimaparächu mandaj cay derëchöta pägamänanpäpis. ¡Tayta Diosnë cay runacunapaj alli cashäpita nogapis allicho canäpaj yarpaycuy ari! Chiquimajcuna Sanbalat, Tobías, Arabia runa Gesem musyaran Jerusalenpa curralninta juc capriraycajllatapis mana cachaypa allchachir ushashäta. (Puncucunatami ichanga manaraj jawichirärächu). Sanbalatwan Gesemga papilta apachimuran « ‹Ono› jutiyoj ragran aywaj guechwacho mayninchöpis juc pachacho tincunapaj shamuy» nir. Paycunaga yarpapaycämaran mana allita ruramaytami. Chaura nogapis cachawan cayno willachirä: «Mas alli caj aruynëcunawan tincupacashami caycä. Shamunäpäpis luwarnë manami canchu. Shamuptëga aruynë jitapacäcongami.» Rimir nimashannölla chuscu cutimi cachata cachamuran. Nogapis rimëru nishänölla cachawan cutichirä. Chaynölla cutichiptënami Sanbalatga quiquinpa uywaynintana cachamuran. Chay cachamushanwanga pichga cutina willachimaran. Willachimashpan llapan ricananpaj cartata apachimuran. Cartachöga rimir-puntata nishannölla niycaran: Runacunami parlan. Gesempis parlaycan. Gamshi llapan Israelcunawan yarpaycanqui raypa contran jatariyta. Chayshi allcharcaycanqui pergacunatapis. Gamshi rayninpis canquipaj. Jerusalencho ray canayquipaj churashunayquipäpis maynashi profëtacunata churashcanqui. Ray cayman churarcushushpayquega «Judächo ray caycannami» nengashi runacunaga. Chaymi juclla shamuy parlananchïpaj manaraj ray Artajerjes mayashancama. Chaura nogapis cutichir nirä: «Chay nishayquega manami rasunpachu. Chaytaga quiquiqui yarpaynillayquipitami jorgushcanqui.» Paycunaga arurcaycashäta cachaycunäpämi imanöpapis manchachimayta munaran. Noga ichanga Tayta Diosta mañacurä arurcaycashächo yanapämänanpaj. Nircur gueshpir aywarä Delaiapa wamran Semaiaspa wasinman. Payga caran Mehetabelpa willcan. Paymi wasincho pacacur wichgacushalla caycaran. Pay nimaran: «Tayta Diospa Templun ruriman shuntacar wichgacarcärishun mas rispitädu cajman. Canan chacaymi wañuchishunayquipaj yaycamuyta yarparcaycan.» Chaura noga nirä: «Nogaga manami manchacöchu wañuyta. Nogano runacunaga templuman manami pacacunchu wañuchinanpita. Manami imanillarpis pacacushächu.» Nogaga mayna musyaräna Tayta Dios mana willapashanta. Payga chayno niycämaran manchachimänallanpaj Sanbalat, Tobías pägasha captillan. Manchachimaptin pacacorga noga juchata ruranäta munarmi pägaran. Paycuna yarparan nimashanta rurarga juchata ruranäta, chaynöpa pengayman churamayta. ¡Tayta Diosnë: Yarpaycuy Sanbalatwan Tobías mana allita rurashancunata! ¡Ama gongaycunquichu profetïsa Noadías, waquin profëtacunapis manchachimänanpaj llullacuypa mana allita yarpashancunataga! Elul quillacho Curral pergayta usharan ishcay chunca pichga (25) junajnincho. Aruytaga usharan pichga chunca ishcay (52) junajcho. Llapan chiquimajcuna musyaran wallca junajllacho aruyta ushashäcunata. Chaura tiyashäcunapa bisïnun nasyuncunacho tiyajcunaga fiyupa manchariran. Alli-tucurcaycashanpitapis pengacuran. Paycuna musyaran Tayta Dios yanapämaptin aruytaga fäsi ushashäta. Chay wichan achcajmi rispitädu Judá runacunaga cartata apachej Tobiasman. Tobiaspis apachej paycunaman. Arapa wamran Secaniaspa Tobías mashan captin, Tobiaspa wamran Johanán Berequiaspa wamran Mesulampa mashan captinmi achcaj Judá runacunaga Tobiaspa amïgun caran. Chaymi Tobiaspäga «alli runami» nimaj. Tobías cajman chayarna noga imata nishallätapis runacuna willapaj. Chaura Tobiasnami nogaman cartata apachimoj manchachimänanpaj. Curral pergayta ushajpaj ushaycur, puncucunatapis llapanpata jawiyta ushaycur, puncu täpajcunata, Diosta alabar cantajcunata, cüracunata yanapaj Leví runacunatapis puncu yaycunacunata täpananpaj churanacurä. Jerusalencho mandaj cananpaj churarä wauguë Hananita. Siudächo llapan suldärucunapa mandajnin cananpaj churarä Hananiasta. Payga caran alli runa llapantapis cumlej yäracuna. Waquin runacunapita masmi Tayta Diostapis rispitaj. Paycunata nirä: «Sumaj pacha jun'garcuptinraj Jerusalenpa puncunta quichachinqui. Inti päsarcuptin puncucunata wichgachinqui, rancachinqui, puncu täpajcuna täpanancunacho caycaptinraj.» Siudächo tiyaj runacunata churarä ricchacur täpäshinanpaj. Waquintaga nirä wasincunapa lädunpa cajtaga täpäshinanpaj. Siudäga caran may-may jatun. Runacunami ichanga caru-carulla tiyarcaycaran. Juchusha wasicunata manarämi ushajpäga allchasharächu caran. Tayta Dios yarpayta gomar yanapämaptinmi gayachirä rispitädu mayur runacunata, mandajcunata, llapan runacunata ayca cashantapis sinsunäpaj. Chaychömi tarirä rimir cutimojcunapataga jutincuna apuntashana caycajta. Chaychöga caynömi apuntaraycaran: Judächo yurej Israelcunata ray Nabucodonosor Babiloniaman prësu apashanpa jutincunami caycho caycan. Chay runacunaga cuticuran Jerusalenman, Judächo caycaj marcancunaman-cama. Paycunataga cutichimuran: Zorobabel, Josué, Nehemías, Azarías, Raamías, Nahamani, Mardoqueo, Bilsán, Misperet, Bigvai, Nehum, Baana. Pushamushan runacuna caran: *** Parospita mirajcuna 2,172. Sefatiaspita mirajcuna 372. Arapita mirajcuna 652. Pahat-Moab runacuna 2,818. Paycunaga caran Josuëpita Joabpita mirajcuna. Elampita mirajcuna 1,254. Zatupita mirajcuna 845. Zacaipita mirajcuna 7. Binuypita mirajcuna 648. Bebaipita mirajcuna 628. Azgadpita mirajcuna 2,322. Adonicampita mirajcuna 667. Bigvaipita mirajcuna 2,067. Adinpita mirajcuna 655. Aterpa wamran Ezequiaspita mirajcuna 98. Hasumpita mirajcuna 328. Bezaipita mirajcuna 324. Harifpita mirajcuna 112. Gabaonpita mirajcuna 95. Belén runacunawan Netofa runacuna 188. Anatot runacuna 128. Bet-azmavet runacuna 42. Quiriat-jearim, Cafira, Beerot runacuna 743. Ramäwan Geba runacuna 621. Micmas runacuna 122. Betelwan Hai runacuna 123. Nebo runacuna 52. Jucaj Elam runacuna 1,254. Harim runacuna 320. Jericó runacuna 345. Lod, Hadid, Ono runacuna 721. Senaa runacuna 3,930. Cüracuna caran: Josuëpita miraj cüra Jedaiaspita mirajcuna 973. Cüra Imerpita mirajcuna 1,052. Cüra Pasurpita mirajcuna 1,247. Cüra Harimpita mirajcuna 1,017. Cüracunata yanapaj Leví runacuna caran: Josuëpita, Cadmielpita Hodaviaspita mirajcuna 74. Asafpita mirajcuna Diosta alabar cantajcuna 148. Salumpita, Aterpita, Talmonpita, Acubpita, Hatitapita, Sobaipita mirajcuna. Paycuna caran puncu täpajcuna 138. Diospa Templuncho ima ruraycunachöpis arojcuna caran: Zihapita, Hasufapita, Tabaotpita, Querospita, Siahapita, Padonpita, Lebanapita, Hagabapita, Salmaipita, Hananpita, Gidelpita, Gaharpita, Reaiapita, Rezinpita, Necodapita, Gazampita, Uzapita, Paseahpita, Besaipita, Meunpita, Nefusimpita, Bacbucpita, Hacufapita, Harhurpita, Bazlutpita, Mehidapita, Harsapita, Barcospita, Sisarapita, Temapita, Neziapita, Hatifapita mirajcuna. Salomonpa uywaynincunapita mirajcuna caran cayno jutiyoj runacunapa wamrancunami: Sotaipa, Soferetpa, Perudapa, Jaalapa, Darconpa, Gidelpa, Sefatiaspa, Hatilpa, Poqueret-hazebaimpa, Amonpa. Templucho arojcuna Salomonpa uywayninpita mirajcunawan llapanga caran quimsa pachac isgun chunca ishcaynin (392) runacuna. Tel-melapita, Tel-harsapita, Querubpita, Imerpita, chayamojcunaga manami sumäga musyaranchu lijïtimu Israel casta cashanta, ni carullapana casta cashantapis. Chay runacunaga caran: Delaiapita, Tobiaspita, Necodapita mirajpa wamrancuna. Paycuna caran sojta pachac chuscu chunca ishcaynin (642) runacuna. Cüra famillya cajcunapis caran: Habaiapita, Cospita, Barzilaipita mirajcuna. Chaypa wamrancuna majachacaran Galaadpita caj Barzilaipa warmi wamrancunawan. Majachacarcur paycunaga Galaadcho tiyaj cajpa jutintana aparan. Paycuna chay famillyalla anutacushancho jutincunata ashiran. Chaycho mana taricaptin cüracuna arushanta mana aruchirannachu. Gobernadorpis niran Urimta Tumimta ricaypa cüra musyanancamaraj Tayta Diospaj churashancunata manana micunanpaj. Cutimoj runacuna ushajpäga caran chuscu chunca ishcaynin waranga quimsa pachac sojta chunca (42,360). Uywaynin cajcunataga ollguta warmitapis manami yuparanchu. Chay cajcunaga shuyni caran ganchis waranga quimsa pachac quimsa chunca ganchisnin (7,337). Tayta Diosta alabar cantajcunapis warmi ollgu caran ishcay pachac chuscu chunca pichgan (245) runacuna. Cawalluncuna caran ganchis pachac quimsa chunca sojtan (736). Mülacuna caran ishcay pachac chuscu chunca pichgan (245). Camëllucuna caran chuscu pachac quimsa chunca pichgan (435). Bürrucunana caran sojta waranga ganchis pachac ishcay chuncan (6,720). Waquin rispitädu runacunaga buluntäninpita goycäriran aruchinanpaj. Gobernadorpis churaran pusaj quïlu gorita, pichga chunca tasuncunata, cürapaj pichga pachac quimsa chuncan (530) sotänacunata. Waquin famillyapa mandajnincunana llapanga churaran pachac sojta chuncan (160) quïlu gorita, waranga ishcay pachac chuncan (1,210) quïlu guellayta. Aruchiycho gastananpämi churaran. Cumun runacunana llapanga churaran pachac sojta chuncan (160) quïlun gorita, pachac chuncan (110) quïlun guellayta, cüracunapäpis sojta chunca ganchis (67) sotänata. Cüracuna, Leví famillya runacuna, puncu täpajcuna, Diosta alabar cantajcuna, Templucho ima ruraychöpis arojcuna, llapan Israel cumuncunapis marcanman-cama tiyacaycäriran. Ganchis quilla cajpänaga marcancho-camanami llapan runacuna tiyarcaycaran. Chaypita juc junajchöga Jerusalenman llapan runacuna shuntacaran «Yacu Puncu» jutiyoj yaycunapa lädun läsa pampaman. Yachachej Esdrasta paycuna niran Israelcunapaj Moisesta TAYTA DIOS isquirbichishan laycuna caycashan libruta apamunanpaj. Ganchis quillaman gallaycoj rimir junajcho cüra Esdrasga llapan runacuna shuntacasha caycashanman apamuran laycuna isquirbiraycashan libruta. Runacunaga chaycho carcaycaran ollgupis, warmipis, wamrapis rucullana cäga. «Yacu Puncu» jutiyoj yaycunapa ñaupan läsa pampacho Esdrasga tutapita las-dösicama liguiparan chaycho caycajcuna llapan wiyananpaj. Llapan runacuna mana cachaypa wiyarcaycaran laycunata liguipashantaga. Chayno liguipaptin llapan wiyananpämi apripösu ruraran juc chacrancata. Chay jananchömi lay yachachej Esdrasga ichiraycaran. Derëchu caj-läduncho ichirpaycaran: Matatías, Sema, Anías, Urías, Hilcías, Maasías. Ichoj caj-lädunchöna ichirpaycaran: Pedaías, Misael, Malquías, Hasum, Hasbadana, Zacarías, Mesulam. Esdrastaga llapan ricaycaran mas janajcho captin. Llapan runacuna ricapaycaptin libruta quicharan. Libruta quicharcuptin runacunaga ushajpaj ichicarcäriran. Esdrasga munayniyoj TAYTA DIOSTA alabaran. Chaura llapan runacunapis ricrancunata jogarir «Amén, Amén» niran. Nircur llapan runacuna TAYTA DIOSTA adurar gongurpacushpan umpuran urcunpis pampaman töpanancama. Cüracunata yanapaj Leví runacuna: Josué, Bani, Serebías, Jamín, Acub, Sabetai, Hodías, Maasías, Kelita, Azarías, Jozabed, Hanán, Pelaías llapan runacunata willapar tantiyaycächiran lay imano niycashantapis. Runacunaga mana cuyucuypa carcaycaran. Paycuna sinchipa layta liguiparan llapan wiyananpaj. Liguircur-liguircurna imano niycashantapis willapar sumaj tantiyachiran. Layta liguipashan shongunman chayaptin runacunaga wagaran. Chaymi gobernador Nehemías, Yachachej cüra Esdras, layta tantiyachej Leví runacunapis niran: «Canan junäga TAYTA DIOSTA rispitana junajmi. Ama llaquicuychu, ama wagaychu ari.» Esdrasga mastapis niran: «Aywar alli micuycunata micucarcäramuy. Bïnutapis mishquejta upuy. Micuyta mana charajcunatana garay. Canan junäga TAYTA DIOSTA alabar cushicunanchi junajmi. Ama llaquicuychu. Cushicushun ari. Tayta Diosninchëga chapaycämanchïmi.» Waquin Leví runacunapis runacunataga mana wagananpaj shogarcaycaran cushicuy junaj captin. Chaura llapan runacuna aywacuran micoj, upoj. Jucnin-jucnin micuyta yawachinacuran. Willapashan shongunman alli chayaptin sumaj tantiyacushanpitami cushicur fistata ruraran. Warannin junäga mandajcuna, cüracuna, cüracunata yanapaj Leví runacunapis shuntacaran cüra Esdraswan lay imano niycashantapis sumaj musyananpaj. Liguishpanmi tariran TAYTA DIOS Moisesta isquirbichishancho ganchis quilla cajchöga fistata rurar Israelcuna ramädallacho tiyananpaj niycashanta. Chaura jinan öra llapan siudänincunaman, jinan Jerusalenchöpis willacachiran llapan runacuna jircapita olivopa, rayanpa, palma yörapa rämancunata, waquin jachacunapa rämancunatapis öjasapa cajtaga apamunanpaj laycho niycashanno ramädata gatananpaj. Chaura runacunaga jircapa aywar rämacunata chayachimuran. Nircur ramädata ruraran wasin puncuncunacho, wasin janancunacho, Tayta Diospa Templun puncun sawancho, «Yacu Puncu» jutiyoj yaycuna lädun pampacho, «Efraín» jutiyoj yaycunachöpis. Prësu aywashanpita cutimoj runacunaga ramädata llapan ruraran. Nircur chay ramädachöna goyaran. Nunpa wamran Josué cashan wichanpita-pacha chay öracama chaynöga manarämi rurasharächu caran. Llapan runacuna fiyupa cushicuran. Diosta rispitashpan fistata ganchis junaj ruraran. Esdrasnami waran-waran liguiparan Tayta Diospa layninta gallaycunan junajpita ushanancama. Pusaj junaj cajchöna jatun diya captin rispëtuwan shuntacaran laycho niycashanno. Chay ganchis quillalla ishcay chunca chuscu (24) junajnincho Israelcuna yapay shuntacaran ayunananpaj. Gachga röpacunata jaticuran. Umancunamanpis allpata wiñacuran. Nircur ichircärir reconösiran «nogacunapis unay awilöcunapis juchasapami cä» nir. Israelcunallami juc-lä nasyun runacunapita acracaran. Ichirpaycaptillan TAYTA DIOSPA layninta llapan wiyananpaj quimsa öra liguiparan. Yapay quimsa örana juchancunapita TAYTA DIOSTA mañacuran y aduraran. Nircur cüracunata yanapaj Leví runacuna Josué, Binuy, Cadmiel, Sebanías, Buni, Serebías, Bani, Quenani wicharan chacranca caycajman. Paycuna gayarayparaj TAYTA DIOSTA mañacuran. Cüracunata yanapaj Leví runacuna Josué, Cadmiel, Binuy, Hasabnías, Serebías, Hodías, Sebanías, Petaías cayno niran: «TAYTA DIOSNINCHÏTA imaycamapis llapayqui alabay. ¡Payga fiyupa rispitädu cashpan munayniyoj cashpan alabasha cachun! «Gamllami TAYTA DIOSGA canqui. Gammi camashcanqui syëluta, syëlucho llapan caycajcunata. Gammi camashcanqui cay pachata, cay pachacho cajcunata, lamarta, lamar rurincho cajcunatapis. Gammi llapan ima-aycatapis cawaycächinqui. Chaypitami janaj pachacho caycajcunapis adurashunqui. «TAYTA DIOS, gammi Abramta acrarayqui. Gammi pushamurayqui Caldeacho caycaj Ur marcapita. Nircur ‹Abraham› nirna jutinta churaparayqui. Gamga musyarayquimi Abraham gamman yäracamushanta. Chaymi paywan parlacur aunirayqui paypita mirajcunata goycunayquipaj Cananeo, Het, Amorreo, Ferez, Jebús, Gerges runacuna tiyaycashan chacrata. Cumlej carmi aunishayquitaga cumlishcanqui. «Ricarayquimi Egiptucho unay caj famillyäcuna imano ñacashantapis. Wiyarayquimi Puca Lamar cantuncho fiyupa llaquicushpan mañacamushantapis. Fiyupa almiraypajcunata rurarmi castigarayqui faraonta, mandäshejnincunata, llapan pampa runacunatapis. Acrashayqui Israelcunata mana cuyapaypa ñacachishanpitami castigarayqui. Chaypitami gampäga maychöpis allita parlan canancamapis. Israelcuna ricaycäshuptiquimi lamartapis ishcayman raquirirayqui. Chaura paycunaga chucru allpapana päsaran. Gaticachajcunatami ichanga ushajpaj yacuwan chaparcachirayqui jundu yacuman rumita jitarpojno. Israelcunata junajpaga pusharayqui pucutay ichiraycajwan, chacaypana nina ratataycar ichiraycajwan maypa aywananpäpis achquipashpayqui. «Sinaí puntamanmi urämurayqui. Paycunataga syëlupitami willapämurayqui. Munashayquino goyänanpaj tantiyachirayqui. Alli cajta yachachirayqui. Allillata rurananpaj laycunatapis, mandamintucunatapis willaparayqui. Uywayniqui Moiseswan willapächirayqui cada semänacho juc junaj jamar alabashunayquipaj, munashayquino laycunatapis mandamintuyquicunatapis cumlinanpaj. «Paycunataga syëlupitami tantata gomurayqui micunanpaj. Yacunaptinpis gagapitami yacuta llojshichipämurayqui. Nircur nirayqui aunishayqui nasyunman tiyaj yaycunanpaj. Chay unay caj awilöcunaga casha mana tantiyaj, mana wiyacoj runacunami. Chaymi mandamintuyquitapis mana cumlishachu. Paycunata salbanayquipaj milagrucunata rurashayquitapis gongaycärirmi yachachishayquicunataga manana rurarannachu. Chayno mana wiyacoj cashpanmi paycunaga churacarcäriran juc mandajninta yapay uyway cananpaj Egiptuman cutichinanpaj. Chaypis gamga canqui Tayta Dios llapantapis perdunaj, alli, cuyapäcoj, jucllaga mana rabyacojmi. Chaymi paycunataga mana cachaycushcanquichu. «Jundiypa töru-mallwata ruracarcärir ‹Caymi Egiptupita jorgamajninchi diosga› niran. Chayno nirmi fiyupa rabyachishurayqui. Cuyapäcoj cashpayquimi chunyajchöga mana cachaycurayquichu. Pucutaypis caminuta rejsichinanpaj manami junajpa illgaranchu. Nina achquipis manami illgaranchu chacaypa caminuta rejsichinanpaj. «Alli Espirituyquiwanmi paycunata tantiyachirayqui. Micunanpäpis mana pishiypami casha maná. Yacutapis manami pishëchirayquichu. Chunyajchöpis chuscu chunca watantinmi cawachishcanqui. Imapis manami pishishachu. Röpancunapis manami ushacaranchu. Ni chaquinpis manami shuplluranchu. «Paycuna tiyananpäpis munayniyojcunapa marcanta, nasyunninta entregarayqui. Nircur shuyni-cama chacrata raquipashcanqui. Paycuna yaycuran ray Sehón mandashan Hesbón partiman ray Og mandashan Basán partiman. Gammi camacächirayqui goyllarcunano aypallaman mirananpaj. Mas unay caj awilöcunata aunishayqui chacramanpis pusharayqui goycunayquipaj. Paycunanami Canaanman yaycuycur guechuran. Gammi camacächirayqui chay particho tiyajcuna paycunata manchacunanpaj. Chaycho tiyarcaycajcunataga raynintinta paycunapa munayninman churarayqui munashanta rurananpaj. Guechur charicarcäriran intërunpa curalasha siudäcunata, micuy alli wayunan chacracunata, ima-aycanpis junta caycaj wasincunata, yacu pösuncunata, übas chacrancunata, olivo wertancunata, waquin früta wertancunata. Chaychömi paycunaga micuytapis cushisha micuran werayänanyaj. Yanapashayquipitami fiyupa cushicur alli goyaran. «Ichanga mana wiyacojmi caran. Contrayqui ricacuran. Layniqui niycashantapis mana cumlir manacajman churaran. Mana allita ruraptin profëtayquicuna piñacushpan willaparan gamman yapay yäracamunanpaj. Chaura paycuna fiyupa rabyachishushpayquimi profëtayquicunata wañuchiran. Chayno captinmi chiquejcunapa munayninman cachaycurayqui. Chauraga ñacachisha. Ñacar llaquicur-rämi yarpärishpan gamtaga mañacushurayqui yanapänayquipaj. Chaura gamna cuyapashpayqui syëlupita-pacha wiyamushcanqui. Ñacaycashanpita jorgamunanpaj acrashayqui runacunata cachashcanqui. Alli goyashpannaga yapayna juchata ruraj. Chaynöpami yapaypis cachaycurayqui chiquejcunapa munayninman. Chay runacunana llaquicachir ñacachiran. Chayno cashpanraj yapay mañacushoj cashunqui. Chaura gamga cuyapäcoj cashpayqui syëlupita-pacha wiyashpayqui achca cuti yanapashpayqui salbarayqui. Layniquicunata cumlinanpaj yaparir-yaparir tantiyachirayqui. Chaura paycunami ichanga yachaj-tucoj. Alli cawayta tarichicoj layniquicunata mana cumliranchu. Paycunaga mana wiyacoj cashpanmi gam nishayquita mana cäsucuranchu. «Chaypis achca watami awantashcanqui. Tucuynöpa tantiyachirayqui Espirituyquiwanraj profëtayquicunawanraj. Chaypis manami paycunaga wiyacuranchu. Chayno captinnami gamga cachaycurayqui juc-lä nasyun runacunapa munaynincho cananpaj. Cuyapäcoj cashpayquimi ushajpäga mana illgächishcanquichu, ni gongaycushcanquipischu. Gamga fiyupa cuyapäcoj Tayta Diosmi canqui. «Tayta Dios gamga canqui munayniyojmi, manchacunami. Parlacushayquitaga manami gonganquichu. Cuyacunquimi. Asiriapa raynincuna cashanpita canancamami castïgu nogacunaman, raynëcunaman, mandajnëcunaman, cüräcunaman, gampita willacojcunaman, unay caj awilöcunamanpis chayasha. Chaypis gamga alli cajtami rurashcanqui. Nogacunami ichanga juchata rurashcä. Gam willacachishayquicunata, mandamintuyquicunata manami cumlishachu raynëcunapis, mandajnëcunapis, cüracunapis, awilöcunapis. Chaypa ruquenga mandashancho ima-aycayoj cananpaj yanapaycaptiquipis, micuy alli wayunan jatun chacrata goycaptiquipis manami adurashurayquichu. Jucha ruraycunatapis manami cachaycuranchu. «Awilöcunataga chacrata unay gorayqui micur upur goyänanpaj. Canan nogacunaga fiyupami ñacaycä. Uywayman ticrashana carcaycäcuna. Chay chacracho wayojcunaga raycunallapämi caycan. Chay raycunataga churapämashcanqui juchäcunapitami. Nogacunapis, uywäcunapis paycuna munashanta ruranalläpämi carcaycä. Chayno captinmi fiyupa llaquicuycho carcaycä. «Chaypitami nogacunaga papilta rurä cumlinäcunapaj jurashpä. Chay papil rurashäcunamanga firmanga mandajnëcuna, cüracunata yanapaj Leví runacuna y cüracunami.» Cay papiltaga firmäcuna: Hacaliaspa wamran noga gobernador Nehemías, Sedequías, Seraías, Azarías, Jeremías, Pasur, Amarías, Malquías, Hatús, Sebanías, Maluc, Harim, Meremot, Obadías, Daniel, Ginetón, Baruc, Mesulam, Abías, Mijamín, Maazías, Bilgai, Semaías. Paycunaga cüracunami caran. Cüracunata yanapaj Leví runacuna firmaran: Azaniaspa wamran Josué, Henadadpita miraj Binuy, Cadmielpis; waquin caj Leví runacuna: Sebanías, Hodías, Kelita, Pelaías, Hanán, Micaías, Rehob, Hasabías, Zacur, Serebías, Sebanías, Hodías, Bani, Beninu. Mandajcunapis firmaran: Paros, Pahat-moab, Elam, Zatu, Bani, Binuy, Azgad, Bebai, Adonías, Bigvai, Adín, Ater, Ezequías, Azur, Hodías, Hasum, Bezai, Harif, Anatot, Nebai, Magpías, Mesulam, Hezir, Mesezabeel, Sadoc, Jadúa, Pelatías, Hanán, Anaías, Oseas, Hananías, Hasub, Halohes, Pilha, Sobec, Rehum, Hasabna, Maaseías, Ahías, Hanán, Anán, Maluc, Harim, Baana. Waquin runacuna: cüracuna, cüracunata yanapaj Leví runacuna, puncu täpajcuna, Templucho arojcuna, cantajcuna, Diosta adurananpaj lagacamoj juc-lä nasyun runacunapis shuntacaran warminwan-cama, yarpayniyojna caj warmi ollgu wamranwan-cama. Famillyancunawan, mandajnincunawan shuntacarcur juraran Moisés isquirbishan laycunata, mandamintucunata cumlinanpaj. Moisestaga Tayta Diosmi willaparan laycunata yachachinanpaj. Nogacuna jurarä mana Israelcunawanga jipash wamräcunata mana majachanäpaj; ollgu wamräcunatapis juc-lä nasyun jipashcunawan mana majachanäpaj. Jurarä jamay-junajcho jinan runacuna llapan casta chaqui micuynincunata ranticoj apamuptinpis mana rantinäcunapaj; säbadu jamay junajcho ni jatun diyachöpis mana rantinäcunapaj; ganchis caj watachöga chacracunatapis mana murunäcunapaj; jagäcunatapis manana cobranäcunapaj. Parlacurä, llapanë jucpis mana pishej cada wata chuscu grämu lasaj caj guellayta churanäpaj, chay guellay Diospa Templuncho imapis pishejcunapaj cananpaj: Diospa mësanman churana tantapaj; waran-waran chaqui micuy ofrendata apana cajpaj; waran-waran rupachina sacrifisyupaj; säbadu jamay junajcunacho uywata pishtana cajpaj; llullu quillacunacho waquin fistacunachöpis rurana cajpaj cananpaj; ima pishejcunatapis churananpaj cajpaj; juchapita sacrifisyupaj; Tayta Diosta adurashpan Templucho imatapis rurananpaj. Cüracuna, cüracunata yanapaj Leví runacuna, llapan runacuna, cada famillya aycapis cashäpita surtita jitaräcuna Diospa Templunman yantata apamunäcunapaj. Diospa laynincho niycashanno altarcho rupachinanpaj watacho imaypis töcamashanpita rucaypa yantata apanäcuna caran. Chaynöpis parlacurä rimir-punta shuntar raquishan micuyta, frütacuna wayushanta cada wata TAYTA DIOSPA Templunman apanäcunapaj. Parlacurä laycho niycashanno TAYTA DIOSPA Templuncho cüra caycajman guechpa wamräcunata, wäcäcunapa rimir wawanta, uyshäcunapa rimir wawanta apanäpaj. Parlacurä Diospa Templuncho ima-aycapis churaränan cajman cüracunapaj purätata apanäcunapaj: mas alli caj jarinata, rimir-punta shuntar raquishan frütacunata, mas allinnin caj bïnuta, asëtitapis mas alli cajta. Chayno parlacurä shuntashä micuypita cada chuncapita jucta-cama cüracunata yanapaj Leví runacunapaj goycärinäpaj. Chayno goycärinäpäga custumrimi caran. Cüracunata yanapaj Leví runa diesmuta shuntaj aywaptenga Aaronpita miraj juc cüra yan'ganga. Shuntashantana diesmuta raquenga. Chaytaga cüracunata yanapaj Leví runa chayachenga Diospa Templuncho ima-aycapis churaränanman. Israel runacunawan cüracunata yanapaj Leví runacunaga simrimi churan rïguta, bïnuta, asëtita. Chaycunataga churan Diospa Templuncho ima-aycapis churaränanman, turnuncho aruycaj cüracunapaj, puncu täpajcunapaj y cantajcunapäpis. Llapanë parlarä Tayta Diosnëpa Templunta imaypis ricaycänäcunapaj. Judá nasyunpa mandajnincunaga llapanpis tiyaran Jerusalencho. Waquin caj famillyacunana surtita jitaypa acranacuräcuna chuncaj casädupita juc casädu jinan Jerusalencho tiyananpaj, isgun caj casäducunana marcancunacho-cama tiyananpaj. Quiquinpa buluntänillanpita Jerusalencho tiyajcunapänami waquin runacuna Tayta Diosta mañacuran. Jerusalencho tiyananpaj achcaj mandajcuna acracaran. Judá particho caycaj siudäcunaman tiyananpäga aywaran waquin caj Israel runacuna, cüracuna, cüracunata yanapaj Leví runacuna, ima ruraycunachöpis Templucho arojcuna, Salomonpa uywaynincunapita mirajcuna. Chaycunaga cada famillya cutiran marcanman-cama. Waquin Judá trïbu caj, Benjamín trïbu caj Jerusalencho tiyaran. Judá trïbu runacuna caynömi caran: Uziaspa wamran Ataías. Uzías caran Zacariaspa wamran, Zacarías caran Amariaspa wamran. Amarías caran Sefatiaspa wamran. Sefatías caran Mahalaleelpa wamran. Mahalaleel caran Farespita mirar aywaj. Chayno tiyaran Barucpa wamran Maaseías. Baruc caran Colhozepa wamran. Colhoze caran Hazaiaspa wamran. Hazaías caran Adiaspa wamran. Adías caran Joiaribpa wamran. Joiarib caran Zacariaspa wamran. Zacarías caran Silunipa wamran. Farespita miraj cajlla Jerusalencho tiyaran chuscu pachac sojta chunca pusajnin (468) runacuna. Paycuna llapanpis caran jinyulla. Benjaminpita mirajcuna caran: Salú. Salú caran Mesulampa wamran. Mesulam caran Joedpa wamran. Joed caran Pedaiaspa wamran. Pedaías caran Colaiaspa wamran. Colaías caran Maasiaspa wamran. Maasías caran Itielpa wamran. Itiel caran Jesaiaspa wamran. Gabaipis, Salaipis caran Salüpa wauguincunalla. Llapanga paycuna caran isgun pachac ishcay chunca pusajnin (928) runacuna. Paycunapa mandajnin caran Zicripa wamran Joel. Chay siudächo payta mandäshiran Senuapa wamran Judá. Cüracuna caran: Joiaribpa wamran Jedaías, Hilciaspa wamrancuna Jaquín, jucninna Seraías. Hilciasna caran Mesulampa wamran. Mesulam caran Sadocpa wamran. Sadoc caran Meraiotpa wamran. Meraiot caran Ahitobpa wamran. Ahitobga caran Diospa Templuncho mandaj. Templuncho ima ruraycunachöpis paywan iwal arojcunana caran pusaj pachac ishcay chunca ishcaynin (822) runacuna. Chaycho caycaran Jerohampa wamran Adaías. Jeroham caran Pelaliaspa wamran. Pelalías caran Amsipa wamran. Pay caran Zacariaspa wamran. Zacarías caran Pasurpa wamran. Pasur caran Malaquiaspa wamran. Chaura chay famillyata cada wasicho mandajcunallata yupaptin caran ishcay pachac chuscu chunca ishcaynin (242) runacuna. Azareelpa wamran Amasaipis caran. Azareel caran Azaipa wamran. Azai caran Mesilemotpa wamran. Mesilemot caran Imerpa wamran. Paycunapa famillyancuna caran pachac ishcay chunca pusajnin (128) runacuna. Paycunaga llapanpis caran jinyulla. Mandajninna caran Gedolimpa wamran Zabdiel. Cüracunata yanapaj Leví runacuna caran: Hasubpa wamran Semaías. Hasub caran Azricampa wamran. Azricam caran Hasabiaspa wamran. Hasabías caran Bunipa wamran. Sabetaiwan Jozabadpis cüracunata yanapaj Leví runacunapa mandajnin caran. Paycunaga Diospa Templunpita jawacho arojcunapa mandajnin caran. Paycunawan caycaran Matanías. Payga caran Micaiaspa wamran. Micaías caran Zabdipa wamran. Zabdi caran Asafpa wamran. Asaf caran Tayta Diosta alabar imano cantananpäpis mandajnin. Paymi mandaj Diosta agradësicunan öra alabananpäpis. Bacbuquiasmi caran wauguin Mataniasta mandäshej. Abdapis caran Mataniasta mandäshej. Payga caran Samuapa wamran. Samúa caran Galalpa wamran. Galal caran Jedutunpa wamran. Chaura jinan Jerusalencho tiyaj cüracunata yanapaj Leví runacuna caran ishcay pachac pusaj chunca chuscun (284) runacuna. Puncu quichajcuna caran: Acub, Talmón. Puncu täpaj famillyancunawan llapanga caran pachac ganchis chunca ishcay (172) runacuna. Chaypita cäga Israel famillyacuna, cüracunata yanapaj Leví runacuna, cüracunapis tiyaran Judächo caycaj waquin siudäcunachöna. Paycunaga tiyaran marcancunacho-cama. Diospa Templuncho ima ruraycunachöpis arojcunami ichanga tiyaran Ofelcho. Paycunapa mandajnin caycaran Zihawan Gispa. Jerusalencho tiyaj cüracunata yanapaj Leví runacunapa mandajnin caran Uzi. Payga caran Banipa wamran. Bani caran Hasabiaspa wamran. Hasabías caran Mataniaspa wamran. Matanías caran Micaiapa wamran. Micaía caran Asafpita mirar aywaj. Paycuna caran Diospa Templuncho imano cantananpäpis mandajcuna. Ray maynami niran waran-waran ayca cuti cantajcuna imano cantananpäpis. Ima captinpis llapan runacunapa ruquin raywan parläga caran Mesezabeelpa wamran Petaías. Mesezabeel caran Zerahpita mirar aywaj. Zerahna caran Judäpa wamran. Waquin caj Judá runacuna tiyacaycäriran Quiriat-arba, Dibón, Jecabseel, Josué, Molada, Bet-pelet, Hazar-sual, Beerseba, Siclag, Mecona, En-rimón, Zora, Jarmut, Zanoa, Adulam, Laquis, Azeca siudäcunacho marcantincho-cama. Israelcunaga tiyaran Beersebapita Hinom ragra aywaj guechwa pampacama. Benjaminpita mirajcunana tiyacaycäriran Geba, Micmas, Aía, Betel siudäcunacho marcantincho-cama. Tiyarcaycaran cay siudäcunachöpis: Anatot, Nob, Ananías, Hazor, Ramá, Gitaim, Hadid, Seboim, Nebalat, Lod, Ono, «Ima Ruraytapis Yachajcunapa tiyanan» jutiyoj guechwa pampachöpis. Waquin Judäcunaga cüracunata yanapaj Leví runacunata chacrataga goycuran Benjamín trïbu runacuna tiyaycashanchöna. Salatielpa wamran Zorobabel Josuëwan cutimoj cüracunata yanapaj Leví runacuna, cüracuna caran: Seraías, Jeremías, Esdras, Amarías, Maluc, Hatús, Secanías, Rehum, Meremot, Ido, Gineto, Abías, Mijamín, Maadías, Bilga, Semaías, Joiarib, Jedaías, Salú, Amoc, Hilcías, Jedaías. Paycuna caran mandaj cüracunalla. Josué caycashan wichanpis paycunapa famillyancunaga mandajcuna caran. Cüracunata yanapaj Leví runacuna caran: Josué, Binuy, Cadmiel, Serebías, Judá, Matanías. Mataniasga Diosta agradësicur ima alabansata cantananpäpis mandaj caran. Paycunapa cantaj-masin caran: Bacbuquías, Uni. Paycunaga waquin cantashancunata chasquejmi caran. Josué caran Joiacimpa papänin. Joiacim caran Eliasibpa papänin. Eliasib caran Joiadapa papänin. Joiada caran Johananpa papänin. Johanán caran Jaduapa papänin. Joiacim cashan wichanpis cada famillyacho mandaj cüracuna caran: Seraías famillyacho mandaj caran Meraías. Jeremías caj famillyacho caran Hananías. Esdras caj famillyacho caran Mesulam. Amarías caj famillyacho caran Johanán. Melicú famillyacho caran Jonatán. Sebanías famillyacho caran José. Harim famillyacho caran Adna. Meraiot famillyacho caran Helcai. Ido famillyacho caran Zacarías. Ginetón famillyacho caran Mesulam. Abías famillyacho caran Zicri. Miniamín famillyacho y Moadías famillyacho caran Piltai. Bilga famillyacho caran Samúa. Semaías famillyacho caran Jonatán. Joiarib famillyacho caran Matenai. Jedaías famillyacho caran Uzi. Salai famillyacho caran Calai. Amoc famillyacho caran Eber. Hilcías famillyacho caran Hasabías. Jedaías famillyachöna caran Natanael. Eliasib, Joiada, Johanán, Jadúa cashan wichanpita-pacha Persiapa raynin Darío cashancama Leví famillyacunawan cüracunaga apuntaraycaran cada castapa mandajnincuna. Leví famillyacunapaga cada castapa mandajnincuna apuntararan acta librucho Johanán mandaj canancama. Johananga Eliasibpa willcanmi caran. Chay mandajcunaga caran: Hasabías, Serebías, Josué, Binuy, Cadmiel. Paycunawan carcaycaran cantaj-masincunapis turnuncho Tayta Diosta alabar agradësicunanpaj. Chayno cananpämi Tayta Diosta sirbej ray David niran. Yaycuna puncuta täpajcuna caran: Matanías, Bacbuquías, Obadías, Mesulam, Talmón, Acub. Paycunaga caran Josuëpa wamran Joiacim cashan wichanmi. Joiacimga caran Josadacpa willcan. Chay caran Nehemías gobernador cashan wichan, lay yachaj cüra Esdras cashan wichan. Jerusalenpa curralninta aruyta ushaycärir Tayta Diospäna inaurananpaj cüracunata yanapaj Leví runacunataga maychöpis tiyashanpita ashimuran. Nircur Jerusalenman pushamuran perga ushay fistacho cushicuypita latillunpawan arpanpawan arpa-niraj salterionpawan Diosta agradësicur alabananpaj. Cantaj Leví runacunaga shuntacaran Jerusalenpa lädun marcacunapita, Netofapa lädun marcacunapita, Gilgal caseryupita, Gebapa, Azmavetpa ñaupancunapita. Cantajcunaga tiyaran Jerusalenpa läduncunallacho. Cüracunawan Leví runacunaga lay nishanno limyuyaran. Nircur llapan runacunatapis, puncucunatapis, curral pergacunatapis limyuyächiran Tayta Diospana cananpaj. Nircurna Judäpa mandajnincunata wichächirä curral jananman. Cantajcunatana ishcay röpaman raquirä. Rimir caj röpa Diosta alabar cantajcuna perga jananpa aywaran derëchu caj-läpa gallaycur «Ganrata Gotucuna» jutiyoj yaycuna caj-läduman. Chay caj röpa cantar alabaraycar aywajcunapa guepantana aywaran Osaías waquin autoridäcunawan. Paycunaga caran: Azarías, Esdras, Mesulam, Judá, Benjamín, Semaías, Jeremías. Trompëtata tucaraycar aywaj cüracunana caran: Zacarías. Payga caran Jonatanpa wamran. Unay famillyancunana caran: Semaías. Semaiaspa papänin caran Matanías. Mataniaspa papänin caran Micaías. Micaiaspa papäninna caran Zacur. Zacurpa papäninna caran Asaf. Zacariasta tucäshej famillyancuna caran: Semaías, Azarael, Milalai, Gilalai, Maai, Natanael, Judá, Hanani. Paycunaga tucaran Tayta Diosta sirbej David rurachishan tucanacunata. Paycunapa ñaupantana aywaycaran yachachej cüra Esdras. Yacu Pashtaj yaycuna jananpa wichäna escalunpa wicharan «Davidpa siudänin» jutiyojman. Chaypa aywar päsaran «Davidpa Palasyun» jutiyoj jana wajtanpa Yacu jutiyoj yaycunaman chayananpaj. Chay caycaran inti yagamunan caj-lächo. Jucaj röpa cantajcuna aywaran ichoj caj-läpa perga jananpa. Chaypa guepantana waquin runacunawan nogapis aywarä «Jurnucuna» jutiyoj ricchacuna törripita-pacha anchu perga caycashancama. Chaypa päsar aywarä «Efraín» puncu jananpa, «Jesana» puncu jananpa, «Pescädu» puncu jananpa, «Hananeel» jutiyoj ricchacunapa päsar, «Pachac» jutiyoj ricchacunapa päsar «Uyshacuna» jutiyoj puncu janancama. «Carsil» jutiyoj puncu jananchöna ichicaycärirä. Nircorga ishcan röpa cantajcuna Tayta Diospa Templunchöga shuyni-cama camacaran maychömi cantananpaj caj parti caran chayman. Nogapis shuyni caycarä pullan caj yan'gämaj mandajcunawan trompëta tucaj cüracunawan: Eliacim, Maaseías, Miniamín, Micaías, Elioenai, Zacarías, Hananías; cantajcunawan: Maasías, Semaías, Eleazar, Uzi, Johanán, Malquías, Elam, Ezer. Tucajcunawan cantajcunaga Izrahías mandashan-tupulla sinchipa cantar alabaran. Chay junaj Diospaj pishtaran aypalla uywacunata. Runacunapis fiyupa cushicuran Tayta Dios yanapashanpita. Cushisha carcaycaran warmicunawan wamracunapis. Jerusalencho runacuna cushicushanga carucamaraj wiyacaycaranpis. Chay öra achcaj runacunata acraran Tayta Diospa Templuncho bälej cösancuna churaränan wasita täpananpaj, runacuna Tayta Diospaj apamushanta, rimir-punta shuntashanta raquir apamushanta, diesmuta goshanta täpananpaj. Shuntamushantaga chay wasiman chayachimur täpaj runacunata entregaran. Lay nishanno apamoj cüracunapaj, cüracunata yanapaj Leví runacunapaj Judá siudäcunapita, chacracunapita. Chaura Judá runacunaga cushishami carcaycaran cüracuna y cüracunata yanapaj Leví runacuna Tayta Diosta sirbir Templuncho aruptin. Davidpis wamran Salomonpis nishannömi paycunaga Tayta Diosta sirbir y limyuyänanpaj ruraj. Chaytaga ruraj cantajcunawan, puncu täpajcunawan iwal. Unay Davidwan Asaf cashan wichanpita-pacha caran cantajcunapa mandajnincuna, Tayta Diosta imano alabananpäpis caj mandajnincuna, Diosta agradësicur cantajcunapa caj mandajnincuna. Zorobabelwan Nehemías cashan wichanpis waran-waranmi Israelcunaga micuyta aparan cantajcunapaj, puncu täpajcunapaj. Cüracunata yanapaj Leví runacunatapis raquipaj töcashanta. Chaura Leví runacunapis Aaronpita mirar aywajcunata raquipaj. Chay wichan Moisés isquirbishan libruta liguiparan llapan runacuna shuntacasha caycaptin. Chay liguipashancho tariran Dios acrashan runacunawanga Amón runacuna, Moab runacuna iwal mana tiyananpaj. (Unay Israelcuna Canaanman chayaycaptin paycunaga manami micuyta ni yacutapis taripächiranchu. Chaypa ruquenga Balaamtami pägaran maldisyunta gonanpaj. Chay maldisyuntami Diosninchëga ticrachiran bindisyunman.) Lay nishanta wiyaycur juc-lä nasyuncunawan majachacasha caycajta, juc-lä runacunata Israelcunapita raquiran. Manaraj chayno captin Diospa Templuncho ima-aycapis churacuna wasita täpaycaran cüra Eliasib. Eliasibga famillyan captinmi Amón runa Tobiasta jatun cuartuta ricachisha caran chaycho tiyananpaj. Ñaupataga chay cuartu caran shuntashancunata churacunan, insinsuta, Templucho imatapis ruracuna cösacunata, rïgupita, bïnupita, asëtipita shuntashan diesmuta churacunan cuartu. Chaycunataga raquipaj cüracunata yanapaj Leví runacunata, cantajcunata, puncu täpajcunata. Cüracunata raquipänan cajtapis chaymanmi churaj. Chayno rurashan wichan nogaga manami Jerusalenchöchu caycarä. Quimsa chunca ishcay (32) watana Babiloniata Artajerjes mandaycaptin nogaga yapay cutirä ray cajman. Chaypita unayllataga Jerusalenman cutinäpaj rayta ruwacurä. Jerusalenman chayaycamur-rämi musyarä Eliasib mana allita rurashanta. Tobiaspa gustunta cumlirmi juc cuartuta ricachiran Diospa Templun puncucho. Chaycho tarir fiyupa rabyarä. Chaymi Tobías tiyaycashan cuartupitaga llapan cösanta jawaman jitarirä. Nircorga Tayta Diospäna limyuyächinanpaj nirä. Diospa Templuncho rurana cösacunata, insinsuta, Tayta Diospaj goycushanta cashgan churananpaj nirä. Chaynöpis musyarä raquipänan cajcunata cüracunata yanapaj Leví runacunatawan cantajcunataga manana raquipashanta. Chaynöpami paycunaga marcanman-camana cuticuran. Chaura autoridäcunata piñacurä «¿Imanirtaj Tayta Diospa Templunta cachaycärishcanqui?» nir. Nircur gayachirä cüracunatawan cüracunata yanapaj Leví runacunata. Aruynincunaman cutichirä. Chaypita Judá runacunaga rïgupita, bïnupita, asëtipita diesmuta llapan apamuran churacuna wasiman. Chay churacuna wasita täpananpäna churarä cüra Selemiasta, secretaryu Sadocta, cüracunata yanapaj Leví runa Pedaiasta. Paycunata täpäshinanpäna churarä Hananta. Payga caran Zacurpa wamran, Mataniaspa willcan. Paycunataga churarä yäracuna runacuna captin. Chaura paycunanami carcaycaran aroj-masincunata raquipänanpaj. Tayta Diosnë, noga allita rurashäcunataga ama gongaycuychu. Yarpaycuy Templuyquipaj, quiquiquita adurashunayquipaj rurashätaga. Chay wichanmi Judá famillyacunata ricarä säbadu jamay junajcho lluchcacunancho bïnupaj übasta lluchcaycajta, ërananpaj rïguta ashtarcaycajta, bïnuta, übasta bürrunwan aparcaycajta, ïgusta ashtarcaycajta, imatapis ashtarcaycajta. Jerusalenmanpis jamay-junajcho yaycurcaycajta. Chaymi chay säbadu jamay junajcho ranticurcaycajcunatapis piñacurä. Jerusalencho tiyaj Tiro runacunapis pescäduta, ima-aycatapis aparcur säbadu jamay junajcho Israelcunata ranticurcaycaran. Chaymi Judäcunapa mandajnincunata piñacur nirä: «¡Säbadu jamay junajta mana rispitar gamcunaga fiyupa juchatami rurarcaycanqui! Canan rurarcaycashayquinömi awiluyquicunapis ruraran. Chaypitami noganchïtaga castigamashcanchi; cay siudätapis juchuchisha. Chayno caycaptin ¿imanirtaj säbadu jamay junajta mana rispitar Tayta Diosta masraj rabyaycächinqui Israelcunapaj yapay rabyacurcunanpäga?» Chaynöpami jamay-junaj gallaycunanpaj juc junaj pishiycaptin tardi llantuy ñitiycaptinna nirä Jerusalenman yaycuna puncucunata wichgananpaj, nircur säbadu jamay junaj päsanancama mana quichananpaj. Uywaynëcunata churarä siudäman yaycuna puncucunaman säbadu jamay junajcho imatapis mana yaycuchinanpaj. Chauraga imatapis rantejcuna, ranticojcunapis Jerusalenman mana yaycur juc ishcay pagas jawallacho wararan. Nogaga paycunawan rimanacur ollgöparä curral chaquincunacho puñushanpita. Nircur «yapay chayno ruraptiquega carsilmanmi wichgachishayqui» nirä. Chay junajpita-pacha manana yapay shamurannachu säbadu jamay junajchöga. Nircur cüracunata yanapaj Leví runacunatana nirä limyuyänanpaj, puncu täpaj aywananpaj, chaynöpa säbadu jamay junajtaga rispitananpaj. Tayta Dios, chayno rispitachishäpita nogapäga ama gongaycuychu. Cuyapäcoj cashayquino nogatapis cuyapaycamay ari. Chay wichan cuentata gocurä waquin Israelcuna Asdod warmicunawan, Amón warmicunawan, Moab warmicunawan majachacasha tiyarcaycashanta. Waquin wamrancuna parlarcaycaran Asdod runacunapa rimayninta, waquin nasyuncunapa rimayninta. Israelcunapa rimaynintaga manana yacharannachu. Chay runacunawan rimanacur paycunata «maldisyun chayashunqui» nirä. Waquintaga chay runacunata magarä. Ajchancunata achur-usharä. Firsapita jurachir nirä: «Warmi wamrayquicunata ama majachaychu juc-lä nasyun runacunawanga. Gamcunapis ni wamrayquicunapis paycunapa warmi wamrancunawanga ama majachacächunchu. ¡Israelpa raynin Salomonpis chayno juc-lä nasyun warmicunawan majachacarmi juchata ruraran! Pay ray cashannöga manami may nasyunchöpis ray caranchu. Tayta Diospis fiyupa cuyaran. Llapan Israelcunapa raynin cananpäpis churaran. Gamcunapis juc-lä nasyun warmicunawan tiyashpayquega Tayta Diosta rabyachir juchatami ruranquipaj. Juchayquipitaga Tayta Diosmi castigamäshun.» Mas mandaj cüra Eliasibpa wamran Joiadapa juc wamranga Hor runa Sanbalatpa mashan caran. Chaymi ñaupäpita gargurä. ¡Tayta Dios, ama gongaycuychu ari cüracunata juchata rurachishanta, cüracunawan Leví runacunawan alli parlacushayquita manacajman churashanta! Chaynömi juc-lä runacunapitaga raquirä. Nircurna cüracunata, Leví runacunata churarä turnuncho-cama arunanpaj. Nirä imay junaj yantata churamunanpäpis, imay rimir-punta shuntar raquishan micuyta apamunanpäpis. ¡Tayta Dios, ama gongaycamaychu ari; yanapaycamanqui ari! Cay willapaga caran, pachac ishcay chunca ganchisnin (127) probinsyacunata ray Asuero mandashan wichanmi. Chay probinsyacuna caycaran India nasyunpita-pacha Etiopía nasyuncama. Chay probinsyacunata mandarmi Susa siudächo caycaj palasyucho tiyaran. Ray Asueroga quimsa wata mandaj caycashancho jatun fistata rurachiran. Chayman gayachiran mandäshejcunata rispitar garachinanpaj. Gayachiran Persia y Media nasyun suldärucunapa mandajnincunata. Gayachiran mandashan probinsyacunapa mandajnincunata gobernadorcunatapis. Chaytaga ruraran ima-aycanpis cashanta ricachinanpaj, aypalla nasyunta mandashanta musyachinanpaj, fiyupa munayniyoj cashanta llapan ricananpaj. Chay fistaga düraran sojta quillami. Chay fista cashanpita manapis aycällata yapay fistata rurachiran. Chay fistaga caran ganchis junaj. Susa siudä palasyucho caycajcunata mas rispitädu cajtapis pöcu rispitädu cajtapis gayachiran. Fistaga caran palasyupa sawannin werta läduncho. Sawan pampaga cuyayllapaj fïnu tëlacunawan asulwan yurajwan adurnasha caycaran. Yuraj guellaypita rurasha arguylla-mallwacunata churaparan chay tëlapa jana caj cantunman. Nircur chay arguyllapa uchcunpana päsachiran murädu jïlu cauchushata. Chay jïlutana chariraycaran «marmol» jutiyoj rumipita tushata ichichishan. Jamaycärinanpäpis caycaran goripita guellaypita bancacuna. Pampapis caycaran camaränanpaj läjasha cuyayllapaj «nácar» jutiyoj, yuraj y yana «marmol» jutiyoj rumicunawan tacuchiypa läjasha. Gori cöpawan upyarcaycaran. Cöpacunaga juc-niraj juc-nirajmi caran. Fistata ray rurachiptinmi bïnuga aypalla caran. Rayga palasyuncho caj sirbintincunata niran gayachishancunata alläpaga mana upuchinanpaj, quiquincuna munashanno gustullanman upucunanpaj. Asueropa warmin Vastipis shuyni micuyta rurachiran ray Asuero palasyuncho garachinanpaj gayachishan rispitäducunapa warmincunata garachinanpaj. Ganchis junaj caj fistacho ray Asueroga bïnuta upur fiyupa cushisha caycaran. Chaymi cacharan ganchis uywaynincunata. Uywaynincunaga caran Mehumán, Bizta, Harbona, Bigta, Abagta, Zetar, Carcas. Asueroga cacharan rayna Vastita corönan jatisha cuyayllapäta pushapänanpaj, fistaman gayachishan runacuna ricananpaj. Vastiga caran cuyayllapaj buyna-mösa warmi. Raypa cachancuna willaptin rayna Vastiga mana shamuyta munaranchu. Chaura rayga fiyupa rabyacurcuran. Fiyupa rabyasha carmi tapucuran lay yachaj runacunata. Rayga imatapis arriglananpäga lay yachaj runacunata sumajraj tapucoj imano arriglananpäpis. Lay yachaj runacuna raypa amïguncuna caran: Carsena, Setar, Admata, Tarsis, Meres, Marsena, Memucán. Paycunaga caran Persiacho, Mediacho mas rispitädu runacuna. Asuero mandashan nasyuncho paycunaga caran jatun autoridäcuna. Paycunata rayga tapuran: «Cachäcunawan willaycächiptë rayna Vasti mana shamushanpita ¿imano arreglanäpätaj laycho niycan?» Waquin mandajcunapa ñaupancho Memucanga rayta niran: «Rayna Vastiga manami gamllatachu manacajman churashurayqui. Chaypa ruquenga llapan mandajcunatapis, mandashayquicho caj runacunatapis manacajman churasha. Rayna mana cäsushushayquitaga llapan warmicunami mayanga. Chayllami achäqui canga llapan warmicuna runancunata manana rispitananpaj. Warmicunaga nenga: ‹Ray Asuero gayachiptin rayna Vasti manami aywayta munashachu›. Persiapa Mediapa mandajnincunapa warmincunapis rayna Vasti rurashanta mayaycorga jinan örami runanwan rimanacuyta gallayconga. Maychöpis mana allina ricanaconga, manacajman churanaconga. Chaymi Tayta ray gampaj alli captenga llapanpaj juc layta isquirbichiy. Chaytaga Persiapa y Media nasyunpa laynincuna isquirbiraycashanman isquirbichun mana anulacänanpaj. Isquirbichishayqui laychöga nenga rayna Vasti imaypis manana ñaupayquiman shamunanpaj. Chay Vastipa ruquin rayna cananpaj churay mas alli warmitana. Chay laytaga musyachenga intëru mandashayqui probinsyacunacho. Chaynöpami llapan warmicunapis runantaga imano captinpis rispitanga.» Memucán chayno nishanga alli caran raypäpis palasyuncho caycaj mandajcunapäpis. Chaura rayga pay nishannöna rurachiran. Nircur papiltaga ray apachiran mandashan probinsyacunaman, cada probinsyacunapa marcacunapa rimaynincho isquirbishata. Chay papilcho niycaran runancunapa munaynincho warmicuna cananpaj. Rabyan päsacäriptin ray Asueroga yarpäriran rayna Vastipaj, pay nishanta mana cäsushanpita imanöpis castigananpaj rurachishanta. Chaymi mandäshejcunaga niran: «Tayta ray, gampaj ashishun runa yatäni cuyayllapaj mallwa jipashcunata. Mandashayquichöga cada probinsyacho numray juc runata. Chay runanami cay Susacho caycaj palasyuyquiman pushamonga runa yatäni jipashcunata. Nircur churanga warmicunapaj rurachishayqui wasiman. Chaychönami ricanga Hegai. (Paymi caran warmicunata täpaj). Chaycho jipashcunataga mas cuyayllapaj cananpaj jampenga. Chay jipashcunacho maygan jipashmi gampaj mas alli canga, chaytanami churanqui rayna cananpaj. Chaura paynami Vastipa ruquin rayna canga.» Chayno parlashan raypäga alli caran. Chaura parlashanno ruraran. Susacho tiyaran Jairpa wamran Israel runa Mardoqueo. Jairga caran Simei casta. Simeiga caran Cis casta. Cisga caran Benjamín trïbupita. Mardoqueotaga Jerusalenpitami Judäpa raynin Jeconiastawan Babiloniapa raynin Nabucodonosor prësu apasha caran. Mardoqueoga tiyunpa wamranta wamrachacuran. Chay wamrapa jutinmi caran Hadasa. Jucaj jutin caran Ester. Payga caran waccha mamaynaj taytaynaj cuyayllapaj camarajlla jipash. Ray nishanno layta intëruman apachiptin Susacho caycaj palasyuman shuntamuran achcajta runa yatäni jipashcunata. Estertapis aparan. Chaychöga Hegaimi täparan. Paymi caran warmicunata täpaj. Hegai ricaptin Esterga mas cuyayllapaj caran. Chaymi alli ricaran. Estertaga alli asyaj jampicunawan mas camaränanpaj jampichiran. Mas alli caj micuyta garachiran. Palasyucho caycaj mas allinnin ganchis uyway jipashcunata churaran Ester nishanta rurananpaj. Nircur Estertaga chay jipashcunatawan mas allinnin cuartuman tiyachiran. Mardoqueoga Esterta mayna willapasha caran ima famillya cashanta, pï famillya cashantapis mana willacunanpaj. Chaymi Esterga mana willacuranchu. Waran-waran Mardoqueoga puripaycaran warmicuna tiyashan wasi puncucho Ester imano caycashantapis imano ricaycashantapis musyananpaj. Chay wasicho caycaj jipashcunaga juc watacamami alli asyaj jampicunawan churacoj. Gallaycunan sojta quilla cajchöga cuerpuncunata cupacoj alli asyaj asëti mïrrawan. Yapay sojta quilla cajchöna churacoj warmicuna churacunan alli asyaj jampicunawan gagllan wamrapanöman cutinanpaj. Juc watacama alli asyaj jampicunawan churacuyta ushaycur cada jipashmi rucaypa aywaran ray Asuero cajman. Jipashcunapa turnun chayamuptenga camarajlla cananpaj munashanta mañacoj ray cajman aywananpaj. Raypa palasyunmanga chacayllapa aywaj. Warannenga aywacoj warmicunapaj rurachishan juc wasimanna. Chay wasichöga Saasgazmi täparan. Chay runaga ray yäracushanmi caran. Paymi raypa chïnancunata täpaj. Chay wasipitaga mananami cutejnachu maygan jipashpis ray mana gayachiptenga. Mardoqueopa tiyun Abihailpa wamran Ester rayman aywananpaj turnun chayamuranna. Chaura ray yäracushan Hegai nishallanta Esterga churacuran. Yanapajcunaga Esterta cuyarcaycaran. Esterta pusharan ray Asueroman. Chayga caran wataman aywaj chunca quillacho. Chay quillapa jutin caran «Tebet». Ray Asueroga ganchis watana ray caycaran. Ray Asuero Esterta ricärir fiyupa cuyacurcuran maygan warmitapis mana imaypis cuyashanno. Runa yatäni waquin jipashcunata cuyashanpitaga mas cuyacurcuran. Chaymi rayna cananpäna corönata jatiparcuran. Nircur churaran Vastipa ruquin rayna cananpaj. Chaypita Esterpa jutincho juc fistata ruraran. Chaymanmi gayachiran llapan mandajcunata, yanapajnincunata. Mandashan probinsyacunachöpis chay junäga diya-warda cananpaj niran. Impuestuta pägaycashanpitapis mënustami pägachiran. Alli cashpanmi rayga ima-aycatapis runacunata aypuran. Jipashcunata ray yapay gayachishan wichan Mardoqueoga raypa sirbejnin caycaran. Chaymi jamaraycaran raypa palasyun puncuncho. Mardoqueo nishannölla Esterga mana willacuranchu may marca cashanta, ni ima famillya cashantapis. Mardoqueo yachachishannöllami imatapis niran. Wamra car wiyacushannölla wiyacuran. Mardoqueo raypa palasyun puncucho jamaraycashancho wiyaran Bigtanwan Teres mandaj suldärucuna parlacuycajta. Paycunami fiyupa rabyasha parlacurcaycaran ray Asuerota wañuchinanpaj. Chay mandaj suldärucunaga caran palasyuman pï yaycunantapis täpaj. Chayno suldärucuna parlacushanta wiyaycur Mardoqueoga rayna Esterta willaycuran. Chaura Esterna Mardoqueopa ruquin ray Asuerota willaran. Chayno willaptin tapucacharan. Rasunpa cashanta musyaycur ishcan mandaj suldärucunata matichiran. Imanöpis cashantaga ray isquirbichiran nasyunpa willapanta isquirbishan acta libruman. Chaypita unayllataga ray Asuero churaran Amanta guepallanman caj mandaj cananpaj. Amanga caran Agaj famillyapita miraj Hamedatapa wamran. Rayta palasyucho sirbejcunaga Amán päsaptin llapanmi gongurpacur umpoj. Amanpa ñaupancho carpis chayno ruraj. Chayno llapan rispitananpämi ray niran. Mardoqueomi ichanga Amanpa ñaupancho mana gongurpacojchu. Chaymi palasyu puncucho paywan arojcunaga Mardoqueota tapuran «¿Imanirtaj ray nishanta mana wiyacur Amanta mana rispitar ñaupanchöga mana gongurpacunquichu?» nir. Waran-waran chaynölla tapuran. Mardoqueoga mana cäsuparanchu. Payga mayna willacuran Israel runa cashanta. Chaymi chay tapojcunaga Amán cajman aywaran willaycunanpaj. Paycunaga yarparan «Mä Mardoqueo chaynöllachush ruranman Amanpa ñaupanchöpis» nishpan. Amán päsashpan rasunpa ricaran Mardoqueo mana gongurpacushanta ni umpushanta. Chaura Amanga fiyupa rabyacurcuran. Amantaga mayna willasha caran Mardoqueoga Israel runa cashanta. Chaymi Amanga yarpachacuran ray Asuero mandaycashancho tiyaj Israelcunataga Mardoqueotawan ushajpaj wañuchinanpaj. Wataman gallarej Nisán quillacho ray Asuero chunca ishcay (12) watamanna mandayta gallariycaptin Amanpa ñaupancho surtita jitapäcuran Israelcunata imay quillacho imay junajcho wañuchinanpaj cashantapis musyananpaj. Surtitami paycunapa rimayninchöga «pur» nej. Chaura surtiga llojshiran wata ushaj Adar quilla chunca quimsa (13) junajnincho wañuchinanpaj. Chaymi ray Asuerota Amán niran: «Cay mandashayqui nasyunchöga juc casta runacunami caycan. Chay runacunaga manami cumlinchu layniqui nishanta. Paycunapaga jucnömi laynin. Chayno runacunataga mandashayquicho ama tiyachishunchu. Willaycashä gampaj alli captenga juc layta willacachiy mandashayquicho chay runacunata ushajpaj illgächinanpaj. Aunimaptiquega nogami quimsa pachac quimsa chunca warangan (330,000) quïlu guellayta churashaj guellayniqui churaränanman.» Chaura ray Asueroga sëllucunan surtïjanta jorgurcur Israel runacunata chiquiycaj Amanta jatiparcuran cayno nir: «Churanayquipaj caj guellayga quiquiquipaj cacuchun. Juc casta runacunataga munashayquita ruray.» Wataman gallarej quilla chunca quimsa (13) junajnincho Amán gayachiran raypa secretaryuncunata. Paycunana isquirbiran Amán nishanta probinsyacunapa nasyuncunapa mandajnincunaman. Amanga isquirbichiran cada probinsyancunapa marcacunapa rimaynincho y isquirbicuynincho. Chaychöga firmaraycaran ray Asueropa jutin, sëllun. Nircur carta apajcunawan apachiran ray mandashan cajman llapan probinsyacunaman. Apachishan papilchöga niycaran Israel runacunataga juc junajllacho intërucho wañuchinanpaj auquinta, mösuta, wamrata warmicunata; nircur ima-aycantapis charicarcärinanpaj. Wañuchinanpaj caycaj junäga caycaran wata ushaj Adar quilla chunca quimsa (13) junajchömi. Chay papilcho niycashanno cumlinanpaj apachiran llapan probinsyacunaman marcacunaman. Chay junajchöga wañuchinanpaj camaricusha carcaycänanpämi apachiran. Chaymi carta apajcunaga jinan öra aparan ray nishanno. Jinan Susacho palasyu caycashanchöpis chay laytaga willacachiran. Susa siudächöna runacunaga fiyupa mancharisha caycaran. Amanwan ray ichanga cushicuywan upyarcaycaran micurcaycaran. Mardoqueoga imano cananpaj cashantapis musyaycur fiyupa llaquicur röpancunatapis rachiran; gachga röpacunatana jaticuran; umanmanpis uchpata wiñacuran. Llaquicur wagashpan gaparaycar intëru Susa siudäpa puriran. Chayno chayaran palasyu puncuncama. Ichanga gachga röpan jatishata manami pitapis yaycachejchu raypa palasyunman. Israel runacunata wañuchinanpaj layta willacachishan siudäcunachöpis Israel runacunaga llaquicushpan, wagashpan ayunaran. Waquenga gachga röpancuna jatisha puñuran uchpa janancunacho. Rayna Esterta sirbej warmicunawan täpaj ollgu cajcunapis willaran imano Mardoqueo caycashanta. Chaura rayna Esterpis llaquicuyman churacaran. Nircur Mardoqueoman röpata apachiran gachga röpa jatiraycashanpita rucacunanpaj. Mardoqueo ichanga rucacuyta mana munaranchu. Chaymi Esterga gayaran Hatac jutiyoj suldäruta. Hatacga caran Esterta cuydananpaj ray churashan suldärumi. Mardoqueo cajman cacharan aywaycur ima päsaycashantapis imanir chayno ruraycashantapis tapunanpaj. Chaura Hatacga Mardoqueowan parlaj aywaran. Mardoqueona caycaran palasyupa chimpan läsacho. Tapuptin Mardoqueo willaran imapita chayno ruraycashanta, llapan Israel runacunata wañuchichinanpaj Amán ayca guellayta churananpaj rayta aunishantapis. Chayno willarmi Israel runacunata wañuchinanpaj Susa siudächo publicachishan papilpa cupyantapis Esterman apachiran sumaj musyananpaj. Esterta willachiran Israel runacunata mana wañuchinanpaj, castancunapa faburnin rayta quiquin Ester ruwacunanpaj. Hatac cutiycur Mardoqueo imata nishantapis Esterta willaran. Chaura Ester yapay Hatacta cacharan Mardoqueota willananpaj: «Rayta sirbejcunawan, mandashan probinsyacunacho caj mandajcunapis musyanmi manaraj ray gayachiptin yaycojtaga warmita ollgutapis wañuchinanpaj lay caycashanta. Ray cuyapashpan gori bäranwan pitapis togrircushan cajtami ichanga mana wañuchinchu. Nogataga juc quillanami manaraj rayga gayachimanrächu.» Ester willachiptin Mardoqueopis willachir niran: «Gamga yarpaycanquichi ‹Llapan castäta wañuchirpis nogataga manami wañuchimangachu raypa palasyuncho captë› nir. Gam canan mana imatapis rimacuptiquega Israel runacuna salbacunanpäga juc-läpitami shamonga. Chaycho salbacuptenga gamga llapan papäniquipa famillyancunawanmi wañunquipaj. ¡Gamga capaschari rayna cayman chayashcanqui canan caycashäcunapita salbamänayquipäpis!» Esterna Mardoqueoman willachiran: «Gamga cay Susa siudächo caycaj Israel runacunata shuntay. Nircur chay runacunawan quimsa junaj y quimsa pagas ayunay yarpaycashäno cananpaj. Nogapis uywaynëcunawan ayunashaj. Nircur laycho nishanno mana captinpis ray cajman aywashaj. Wañuchimaptenga jina wañuchishachari cashaj.» Chaura Mardoqueoga Ester nishanno ayunaran. Chaypita quimsa junajta Esterga jaticuran rayna cay röpanta. Nircur raypa palasyun puncuman chayar puncu derëchuncho ichicuycuran. Ichicuycuran sillunnincho ray jamaraycashan derëchuncho. Rayna Esterta puncucho ichiraycajta ricärir rayga cushicuran. Chaymi Ester cajman togriran gori bäranta. Chaura Esterga aywarcur gori bäranpa puntanta yatarcuran. Rayga tapuran: «¿Imataj casha rayna Ester? ¿Imatataj munaycanqui? ¡Munaynëcho caycajpaj ‹pullanta goycamay› nimaptiquipis goycushayquimi!» Chaura Ester niran: «Tayta ray ruwacömi. Gampaj micuyta rurachishäman Amán ishcaniqui micoj shamuy.» Chaymi rayga chaycho caycajcunata niran: «Rayna Ester nishanman aywanäpaj juclla Amanta ashimuy.» Chaynöpami raywan Amanga aywaran rayna Ester micuyta rurachishanman. Micurcaycashancho rayga yapay Esterta niran: «Imatapis munashayquita nimay. Gamtaga aunishcänami nimashayquita goycunäpaj. ‹Munayniquicho caycajta pullanta goycamay› nimaptiquipis goycushayquimi.» Chaura Ester niran: «Nogaga jucta ruwacushayqui: Nogata cuyamashpayqui, ruwacushäta cumliyta munar, munaycashäta aunimarga warapis yapay cutiycamunqui Amán ishcaniqui micuy rurachishäman micoj. Chaychörämi willashayqui imata munaycashätapis.» Rayna alli micuyta rurachishanta micucurcur Amanga cushisha sacsasha aywacuran. Palasyu puncucho Mardoqueo jamaraycajta ricärir ichanga fiyupa rabyacurcuran. Mardoqueoga mana jataricuranchu. Ni cuyuyllapis mana cuyucuranchu Amán ñaupanpa päsaycajta ricarpis. Chay öra Amanga mana imatapis rimaparanchu fiyupa chiquiycarpis. Wasinman chayaycur ichanga jinan öra gayachiran warmin Zeresta amïguncunata. Chayaptin paycunawan parlar willaparan ima-aycanpis cashanta, aypalla wamrancunapis cashanta, chayno waquin mandajcunapitaga mas munayniyoj cayman payta ray churashanta. Chayno willapar Amanga niran: «Canan junaj Ester raypaj micuy rurachishanmanpis nogallatami gayachimasha raywan iwal micunäpaj. Yapay wara junaj cutinäpäpis nimasha. Ichanga palasyu puncucho Mardoqueo jamaraycajta ricarmi fiyupa rabyanä. Chaymi cushicushäpis yanga.» Chayno niptinmi warmin Zereswan amïguncuna niran: «Runa matinata rurachiy ishcay chunca pichgan (25) metru altupita warcuchinayquipaj. Nircur wara tutalla rayta ninqui Mardoqueota chaycho matichinanpaj. Chayno rurarcorga mana yarpachacuypanami aywanqui raywan iwal micoj.» Chayno nishan Amanpäga fiyupa alli caran. Chaymi runa maticunata rurachiran. Chay chacay rayga puñuyta mana tariranchu. Chaymi nasyunpa willapancuna isquirbiraycaj acta libruta aparcachimur ñaupancho liguipänanpaj niran. Chay libruta liguiycashancho tariran ray Asuerota wañuchinanpaj ishcaj mandaj suldäruncuna Bigtanwan Teres parlacuycajta Mardoqueo wiyashanta. Chaymi rayga tapuran: «Mardoqueoga ¿Imatataj chasquisha? ¿Mandaj caytachu chasquisha wañuchimänanpaj caycaptin willacushanpita? U ¿imatami chasquisha?» nir. Chaura yanapajnincunaga niran: «Manami imatapis chasquishachu Mardoqueoga.» Chayno parlarcaycaptin Amanga yaycuriran palasyu puncun sawanman. «Mardoqueota matichishaj matinata rurachishächo» nir rayta ninanpaj aywaran. Rayga yanapajnincunata tapuran: «¿Pitaj puncucho puriycan?» nir. Yanapajnincunana «Amanmi» niran. Chaura rayga «¡Yaycachimuy!» niran. Yaycuriptin Amanta rayga tapuran: «ray rispitashan runata ¿Imanötaj rurashwan?» nir. Chaymi Amanga shongullancho yarpashpan niran: «Nogapita mas juctaga ¿pitaräshi rayga rispitayta munanman?» nir. Chaymi niran: «Chay runapäga apamunan gampa sotänayqui churarajtami, gam muntacunayqui cawalluta sumaj adurnashata. Chay sotänatawan cawallutaga caycho mas mandaj cajta gochun. Paynami rispitayta munashayqui runata jatipanga. Nircur quiquinmi cawalluman muntarcachir janchacurcur läsapa tumachimonga. Tumachimur nenga: ‹¡Masqui ricay taytacuna! ¡Caynömi ray rispitayta munashan runataga purichinchi!› » nir. Chayno niptin Amanta ray niran: «¡Quiquiqui nishayquino juclla ruray! Sotänatawan cawalluta apay. Nircur purichiy chay Israel runa Mardoqueo palasyu puncucho jamaraycajta. Nishayquitaga llapanta cumliy.» Chaura Amán aparan sotänatawan cawalluta. Nircur Mardoqueota jatiparan. Jatiparcur cawalluman muntarcachir tumachiran siudäpa läsanpa. Janchasha apashpan gayaraypa niran: «¡Masqui ricay taytacuna! ¡Caynömi ray rispitayta munashan runataga purichinchi!» nir. Purichiyta usharcuptin Mardoqueoga yapay palasyu puncuman jamacuycuran. Amanmi ichanga jinan öra cörriyllapa wasinman aywacuran llaquisha, fiyupa pengay-tucushpan cäranta chapacurcur. Chayaycur imano cashantapis willaparan warminta y amïguncunata. Chaura paycuna niran: «Chay Mardoqueopa ñaupancho munayniynajmi ricacushcanqui. Payga Israel runami. Cananga manami imanöpapis binsinquipächu. Quiquiquimi mana alliman chayanquipaj.» Parlaytapis manaraj ushaptin raypa uywaynincuna chayaran Ester micuyta rurachishanman Amanta juclla pushaj. Yapay ray Asuerowan Amanga aywaran Ester micuy rurachishanman. Chay junajpis bïnuta upurcaycashancho Esterta rayga niran: «Imatapis munashayquita nimay. ‹Munayniquicho caycajta pullanta goycamay› nimaptiquipis goycushayquimi.» Chaura Ester niran: «Tayta, rasunpa cuyamashpayqui y gampaj alli captenga ruwacö nogatapis marca-masëcunatapis mana wañuchimänayquipämi. Nogataga juc chiquimajmi llapan marca-masëcunatawan ranticamasha wañuchimänanpaj. Uyway canäcunallapaj ranticaycamasha captenga manami rimacömanchu. Pay ranticamashallanpitaga manami umayquita nanächëmanchu.» Chaura Asuero tapuran: «¿Pitaj chay runaga? Canan ¿maychötaj caycan chayno rurayta yarpäga?» Niptin Esterga niran: «¡Chay chiquimaj, chayno rurayta munäga caycan cay fiyu runa Amanmi!» Chayno nejta wiyaycur Amanga fiyupa manchariywan chiyacashano ricacuran raypawan raynapa ñaupancho. Wiyaycur jinan öra Asueroga fiyupa rabyasha jatarcur micurcaycashanta cachariycur llojshir aywacuran palasyu puncucho wayta werta caycajman. Amanga tantiyacuriranna ray wañuchinanpaj cashanta. Chaymi palasyu rurillacho quëdacuran mana wañuchinanpaj Esterta ruwananpaj. Wayta cajpita ray cutir wasiman yaycurishancho Amantaga ricäriran Ester jatun silluncho weguraycashan ñaupancho gongurparaycajta. Chaura rayga sinchipa niran: «Raynawanpis cacuyta munanquiraj, wasëcho canpis, quiquëpis ricaycaptë.» Chayno ray niptin jinan öra Amanpa umanta suldärucuna chaparcuran. Chaycho caycaj juc suldäru Harbona jutiyoj niran: «Amanpa wasinchömi maticuna caycan ishcay chunca pichgan (25) metru altupita warcuchinanpaj. Chayta rurachisha alli willapata willashoj Mardoqueota matichinanpämi.» Chaura rayga niran: «¡Quiquin rurachishanman apar warcurcäramuy!» Chaynömi Amanga wañuran Mardoqueota matinanpaj camarishancho. Matiycachir-raj rayga rabyashanpita allchacaran. Chay junajlla ray Asueroga rayna Esterta goycuran Israel runacunata chiquej Amanpa ima-aycantapis. Mardoqueonami rayman aywaran. Esterga mayna willasha caran Mardoqueo famillyan cashanta. Chaura rayga Amanpita shuntashan sëllu surtïjanta jorgurir Mardoqueotana jatiparcuran. Esternami Mardoqueota churaran Amanpita shuntashan ima-aycantapis sumaj ricananpaj. Chaypita rayna Esterga raywan yapay parlaran. Ñaupanman gongurpacuycur wagashpan ruwaran Israelcunata wañuchinanpaj Amán rurachishan mana alli layta anulachinanpaj. Rayga togriran gori bäranta Esterman. Chaura ichircurna niran: «Tayta ray gampaj alli captin, ruwacushä camacaptin, nogata rasunpa cuyamashpayquega mandashayqui nasyuncho caycaj Israelcunata wañuchinanpaj Amán rurachishan layta anulaycachiy ari. Nogaga manami ricayta munächu marca-masëcuna y quiquëpa famillyäcunatapis ushacayman chayajta.» Chaura ray Asueroga rayna Estertawan Mardoqueota niran: «Nogaga Estertanami goycushcä Amanpa ima-aycantapis. Quiquin Amantanami matichishcä Israel runacunata wañuchiyta munashanpita. Canan gamcunana Israelcunapa faburnin imanöpis munashayquino jutëcho cartata isquirbiy. ¡Nircur sëllunqui mandaj cay sëllöwan! (Carta raypa jutinwan firmasha caycajtaga, sëllunwan sëllusha caycajtaga manami pipis anulanchu.)» Chauraga jinan örami gayachiran raypa secretaryuncunata. Chayga caran chay watacho Siván quilla ishcay chunca quimsa (23) junajnincho. Chay quillaga caran quimsa quillaman aywajmi. Mardoqueoga ray nishannölla isquirbiran Israel runacunaman, rayta mandäshejcunaman, gobernadorcunaman. Chayno apachiran pachac ishcay chuncan ganchis (127) probinsyacunapa waquin autoridänincunamanpis. Chay probinsyacunaga caycaran Indiapita Etiopiacama. Quiquincunapa rimaynincho isquirbicuynincho cada probinsyaman apachiran. Israel runacunamanpis apachiran quiquincunapa rimaynincho isquirbicuynincho. Cartacunataga firmaran ray Asueropa jutinwan. Raypa sëllunwan sëllurcur carta apajcunawan intëruman apachiran. Carta apajcunaga raypa allinnin cawalluncunata muntacurcur aparan. Apachishan cartacho Israel runacunata ray niycaran may siudächöpis tiyarcaycashancho llapan shuntacaycur wañuchinanpita difindicunanpaj. Niycaran Israelcunata wañuchiyta munajtaga ticrapar quiquincunata wañuchinanpaj. Niycaran may marcapita may siudäpitapis Israel runacunata wañuchinanpaj shamojtaga quiquinta wañuycachir ima-aycantapis shuntacunanpaj, mana cuyapaypa warmita wamrata wañuchinanpaj. Ray Asuero mandashan probinsyacunachöga juc junajllacho Israelcunata chayno rurananpämi niycaran. Chaytaga ruranan caran Adar quilla chunca quimsa (13) junajnincho. Chay quillaga caran wata ushajna. Chay cartata apachishanpa cupyantaga intëru marcacunachöpis probinsyacunachöpis willacachinan caran llapan musyananpaj. Chaynöga willachiran chay junajpaj Israel runacuna chiquejcunata ticrapur wañuchinanpaj camaricusha caycänanpaj. Ray niptinmi carta apajcunaga intërupa aywaran raypa allinnin cawalluncunata muntacarcärir. Jinan palasyu caycashan Susa siudächöpis willacachiran. Mardoqueonami raypa palasyunpita llojshiran asulwan yuraj sotänan jatisha, gori corönasha, lïnupita murädu jacun jacusha. Llapan Susa siudächo tiyajcuna cushicuypita gaparparan. Chay junajmi llapan Israel runacunapäga caran fiyupa cushicuy. Pï-maypis rispitaran. Israel runacunapäga pacha achicyacäcuran. Carta chayashanchöga llapan siudäcunacho, probinsyacunacho, marcacunacho Israel runacuna fiyupa cushicuran. Fistata rurar alli micuycunata micuran. Israelcunata manchacushpan achca juc-lä runacuna Israel cayman ticracuriran. Ray nishanno Israel runacuna ticrapänanpäga caran wata ushaj Adar quilla chunca quimsa (13) junajnincho. Chiquejnincunapis chay junaj Israel runacunata wañuchinanpämi caran. Ichanga manami chiquejcuna yarpashannöchu caran. Chaypa ruquenga Israel runacunami binsiran. Ray Asuero mandashan cajchöga intëruchömi Israel runacuna shuntacaran wañuchiyta munajcunawan pillyananpaj. Israelcunataga manami pipis ichiparanchu. Llapan runacunami fiyupa mancharircaycaran. Ray mandashan probinsyacunacho mandajcunapis, gobernadorcunapis waquin mandajcunapis Mardoqueota manchacur Israel runacunallatana yanaparan. Mardoqueoga raypa palasyuncho mas rispitädu mandajna caycaran. Mandaj cashantaga intëru probinsyacunachöna musyaran. Waranllanta-waranllantana mas munayniyoj ricacuran. Israel runacunaga chiquejnincunata llapanta sabliwan wañuchir munashanta ruraran. Jinan Susa siudällachöna pichga pachac (500) runata wañuchiran. Hamedatapa wamran Amanmi caran Israel runacunata chiquëga. Paypa chunca ollgu wamrancunatapis wañuchiran. Jutincuna caran: Parsandata, Dalfón, Aspata, Porata, Adalía, Aridata, Parmasta, Arisai, Aridai, Vaizata. Wañuycachirpis manami imancunatapis charicurcuranchu. *** *** *** Chay junaj ray musyaran Susa siudällacho ayca runacunata wañuchishantapis. Chaymi rayna Esterta niran: «Israel runacunaga pichga pachactami (500) wañuchisha. Cay Susa siudächo Amanpa chunca wamrancunatapis wañuchisha. Chayno wañuycächerga ¿imataraj rurasha intëru mandashä probinsyacunachöga? Cananga nimay ¿Imatataj mas munanqui? ¡Nimashayquitaga aunishayquimi!» Chaura Ester niran: «Gampaj alli captenga Susa siudächo tiyaj Israel runacuna canan junaj wañuchishanno warapis wañuchichun. Runata matinanpaj caycajman Amanpa chunca wamrancunatapis warcurcuchun.» Chaura rayga auniran. Susa siudächo willacachiran. Chaymi Amanpa chunca wamrancuna wañusha caycajta ray nishanno warcurcuran. Susa siudächo tiyaj Israel runacuna yapay shuntacaran chay Adar quillallacho chunca chuscu (14) junaj cajcho. Chay junajpis yapay quimsa pachac (300) runacunata wañuchiran. Wañuycachirpis manami imancunatapis charicurcuranchu. Waquin Israel runacuna juc probinsyacunacho tiyajcunapis shuntacaran chay quillallacho chunca quimsa (13) junajcho. Shuntacaran difindicur chiquej runacunata wañuchinanpaj. Wañuchiran ganchis chunca pichgan waranga (75,000) chiquej runacunata. Chaychicata wañuycächirpis manami imantapis charicurcuranchoga. Warannin chunca chuscu (14) junajchönaga jamaran. Jamashpan cushicuypita fistata rurashpan alli micuyta micuran. *** Jinan Susa siudächo tiyaj Israel runacunaga chunca quimsa (13) junajcho chunca chuscu (14) junajcho pillyaran. Chaymi warannin chunca pichga (15) junajchöraj jamaran. Fistata rurashpan alli micuycunata micuran. Chaypitami curaläni marcacunacho tiyaj Israel runacunaga jaman Adar quillachöga chunca chuscu (14) junaj cajchöraj. Fistata rurashpan jucnin-jucnin imatapis aypunacun. Mardoqueoga chayno rurashancunata llapanta isquirbichiran. Nircur cartata apachiran ray Asuero mandashanmanga intëru probinsyacunaman llapan Israel runacunaman sercamanpis carumanpis. Carta apachishancho niycaran cada watalla Adar quillaga chunca chuscu (14) caj junajcho y chunca pichgan (15) junajcho fistata rurananpaj. Cada watalla fistata ruranan caran chay ishcan junaj chiquejcunata Israelcuna wañuchishanpita, chay quilla fiyupa llaquicuy wagay caycashanpita cushicur fista rurayman ticrashanpita. Chay junajcunachöga cushicur alli micuyta micur jucnin-jucnin imatapis aypunacunanpaj, pobricunatapis imatapis goycunanpaj niran. Chayno cashanpitami Mardoqueo isquirbircur apachishanta Israel runacunaga custumriman ticrachiran. Amanmi Israel runacunata chiquishpan surtita jitarcur-jitarcur ushajpaj wañuchinanpaj caycaran. Ester, rayta willaptin quiquin Amanman ticrachiran Israel runacunata rurayta munashanno quiquin ruracänanpaj. Chaynöpami Amanwan wamrancunaga runa matinacho warcurparan. Chaypitami chay junajcunata «Purim» nir jutichaparan. Purim ninanga caran «surti» ninanmi. Chauraga Mardoqueo isquirbishanno, quiquincunapis ricashanno, mana wañushanpita Israel runacunaga custumriman ticrachiran paycunapita miraj wamrancunapis mana gongaypa rurananpaj, Israel cayman ticrajcunapis cada watalla chay fistataga rurananpaj. Chay fistataga rejsisha quillacho ishcay junaj ruraran imanöpis rurananpaj nishanno. Chay junajcunataga imaycamapis yarparänanpaj niran. Chayno paycunapita mirajcunapis Israel runacuna ticrapar wañuchishanta imaypis mana gongananpaj cada famillya tiyashancho, siudäcunacho chay fistata mana illgächiypa rurananpaj niran. Abihailpa wamran rayna Esterwan Israel runa Mardoqueoga munayniyoj cayninwanmi isquirbiran yapaycaj cartata Purim fista imano cashantapis sumaj musyananpaj. Nircur apachiran ray Asueropa munaynincho caycaj pachac ishcay chunca ganchisnin (127) probinsyacunacho tiyaycaj Israelcunaman. Chay cartachöga Israelcunata willaparan alli shimillanpa, shacyächishpan. Mardoqueowan rayna Ester cartata apachiran cada watalla quiquincunapis wamran mirajcunapis Purim fistata nishan junajcho rurananpaj. Chay cartacho mastapis niycaran Purim fistacho llaquicur imano ayunananpäpis. Chaynömi Purim fista imano cananpäpis rayna Ester niran. Chaytaga actamanpis isquirbichiran. Ray Asuero niran intërucho tiyajcuna, lamar chaupin tishgucunacho tiyajcunapis llapan impuestuta pägananpaj. Mediapawan Persia nasyunpa acta librunchömi isquirbiraycan ray Asuero Mardoqueota mandaj cayman churashan, waquinpita mas munayniyoj cananpaj churashanpis. Israel runa Mardoqueoga raypa guepallanman mandajmi caran. Paymi imanöpapis camacächiran Israel castan marca-masincunaga allicho cananpaj. Chaymi Israel-masincunaga Mardoqueota amatar rispitar cuyaj. Uz partichömi juc alli runa tiyaran. Llapan shongunpa Tayta Diosllata sirbej. Mana alli ruraycunataga amatar manchacoj. Paypami jutin caran Job. Wamrancuna caran quimsa warmi, ganchis ollgu. Jobpaga caran ganchis waranga (7,000) uysha; quimsa waranga (3,000) camëllo; pichga pachac (500) par yunta; pichga pachac (500) bürru. Uywaynincunapis aypalla caran. Chay partichöga payllami llapanpita mas rïcu runa caran. Jobpa wamrancunaga turnunpa cada-ünun wasincho-cama fistata ruraj. Fista rurashanman gayachej quimsan pañincunata iwal micur upur goturänanpaj. Cada fista ushayllan Jobga wamrancunata gayachej. Nircur tutalla jatarcushpan rupachina sacrifisyuta Tayta Diospaj pishtaj cada-ünun wamrancuna limyuyänanpaj. Chaynöga Job ruraj «Wamräcunaga juchatapis rurashachari. Mana allicunatapis Diospäga yarpashachari» nir. Cadallami Jobga chayno ruranyaj. Juc cuticho syëlucho TAYTA DIOSTA sirbej anjilnincuna pay cajman aywaptin Satanaspis paycunawan iwal aywaran. Chaura TAYTA DIOSGA Satanasta tapuran: «¿Maypitataj shamushcanqui?» nir. Satanasnami niran: «Intëru mundutami ricapacur purimushcä» nir. Chaura TAYTA DIOS niran: «¿Ricashcanquichu sirbimajnë Jobta? Paynöga manami pipis canchu ura pachachöga. Payga llapan shongunpa Nogallata sirbiman. Allillata rurar goyan. Pitapis mana allita rurananpitaga fiyupami manchacun.» Chaura Satanasga niran: «Manami manacajllapächu mana cachaypa sirbiycäshunqui. Gamga manami munanquichu pipis payta ni famillyancunata ni ima-aycantapis mana allita rurananta. Gammi bindisyunta churanqui llapan rurashancunaman. Chaymi chay partichöga paylla llapanpita mas rïcu aypalla uywayoj. Masqui llapan charaycashanta guechuriy. Chayrämi quiquiquita manacajman churashunquipaj.» Chaura TAYTA DIOSGA Satanasta niran: «Mä gam yarpashayquino ruray. Munayniquimanmi cachaycö Jobpa llapan ima-aycantapis. Quiquin Jobta ichanga ama imatapis ruranquichu.» Chayno niptin Satanasga TAYTA DIOS cajpita aywacuran. Juc junaj Jobpa wamrancuna ollgu cajpis warmi cajpis mayur cajpa wasincho fistata rurar shuntacasha carcaycaran. Chayno caycaptinmi juc runa Job cajman chayaycur willaran: «Chacracho yapyarcaycashcäcuna. Bürrucunami sercallächo micurcaycasha. Chayno caycaptëcunami illajpita chayaraycäramusha Sabeo runacuna. Nircur uywayquicunata gaticusha. Nogacuna caj runacunataga cuchilluwanmi wañurgärachisha. Nogallami gueshpimushcä gamta willanäpaj.» Chay runa manaraj willayta ushaptin jucpis chayamur Jobta willaran: «Räyu ratamuptin nina ratarirmi rupacurcusha uyshërucunatawan uyshayquicunatapis. Nogallami gueshpimushcä willanäpaj.» Chay runa manaraj willayta ushaptin jucpis chayamur Jobta willaran: «Quimsa röpa Caldea runacuna yaycaycamur llapanëta magamasha. Nircurmi apacusha camëlluyquicunata. Uywayniquicunatana cuchilluwan wañurgärachisha. Nogallami gueshpimushcä willanäpaj.» Chay runa manaraj willayta ushaptin jucpis chayamur niran: «Ollgu warmi wamrayquicuna mayurninpa wasincho fistacho carcaycasha. Niycaptin illajpita löcu wayra chunyajpita chayamur wasita cuyurachir ushajpaj juchurachisha. Chaura wasiga llapan wamrayquicunata ñitiycusha. Llapanmi wañusha. Nogallami quëdashcä. Chaymi willaj shamushcä.» Chaura Jobga fiyupa llaquicushpan ichircur jatiraycashan röpanta rachiriran. Ajchantapis ruturiran. Nircur Tayta Diosta adurashpan gongurpacur umpuran. Chaymi niran: «Cay pachachöga yurishcä jina röpaynajllami. Chaynöllami cay pachapitapis aywacushaj. TAYTA DIOSMI llapantapis tarichimaran. Paymi llapantapis guechumasha. ¡TAYTA DIOSGA fiyupa alabasha cachun!» Chayno mana allicuna chayaycaptinpis Jobga manami juchata ruraranchu. Ni Tayta Diospa contranpis manami rimaranchu. Yapay syëlucho Tayta Diosta sirbej anjilnincuna pay cajman aywaptin Satanaspis paycunawan aywaran. Satanasta TAYTA DIOS tapuran: «¿Maypitataj shamushcanqui?» nir. Chaura Satanasga niran: «Intëru mundutami ricapacur purimushcä» nir. Chaura TAYTA DIOS niran: «¿Ricashcanquichu sirbimajnë Jobta? Paynöga manami pipis canchu ura pachachöga. Payga llapan shongunpa Nogallata sirbiman. Allillata rurar goyan. Pitapis mana allita rurananpitaga fiyupami manchacun. Ima mana allitapis mana ruraycaptinmi gamga nimashcanqui payta mana allita ruranäpaj. Chaypis mana cachaypami sirbiycäman.» Chaura Satanasga TAYTA DIOSTA niran: «Quiquinta manaraj imatapis rurashaga llapantapis allillatami ruran. Bïdanta salbanan-casha runaga imatapis ruranmanmi. Masqui quiquinta gueshyachiy. Chayrämi gamta manacajman churashunquipaj.» Chaura Satanasta TAYTA DIOS niran: «Mä gam yarpashayquino Jobta ruray ari. Ichanga ama wañuchinquichu.» Chayno niptin Satanasga TAYTA DIOS cajpita aywacuran. Nircur Jobta gueshyachiran manchariypaj gueriwan. Gueripäcuran chaqui-puntapita umancama. Chayno gueshyashpan Jobga ganracuna goturaycashan ñaupanman aywar jamacuycuran. Chaychöna manca paquipawan jichcacuran intëru cuerpunta. Warmenga niran: «¿Jinallarächu Diosman yäracuycanqui? ¡Diosta manacajman churay juclla wañucunayquipaj!» Chaura Job niran: «¡Diosman mana yäracoj warmicuna-niraj rimaycanqui! Tayta Dios ima-aycatapis tarichimashaga cushishami goyashcanchi. ¿Imanirtaj mana awantashwanchu mana allicuna chayamashapis?» Chayno mana allicuna chayaycaptinpis Jobga manami juchata ruraranchu ni parlayllapapis. Jobpa quimsa amïguncuna Temán partipita caj Elifaz, Shúa partipita caj Bildad, Naamat partipita caj Zofar aywaran Job gueshyaycashanta mayaycur nanaywan Job llaquicuycajta shogananpaj. Chayar Jobtaga cäsi mana rejsirannapischu. Jinan öra gaparaypa wagayta gallaycäriran. Fiyupa llaquicushpan paycunapis röpancunata rachiran. Allpata janajpa machir umancunamanpis wiñacuran. Nircorga Jobwan iwal pampaman jamacaycäriran. Chaynölla goyaran ganchis junaj ganchis pagas. Job fiyupa ñacajta ricarmi ni juc shimipis mana rimacuyllapa carcaycaran. Upällalla caycashanpita Jobga rimayta gallaycuran. Chayno rimarmi yurishan junajpaj pësacuran. Pay niran: «¡Imapäraj yuriräpis! ‹Ollgu wamrami yurisha› nishan chacaypis ¡imapäraj caran! ¡Imanöparaj chay junaj yanauyaycaj chacayman ricacunman caran! ¡Chay chacaytaga Tayta Dios ama yupanmanpischu caran! ¡Chay öraga pachapis ama waranmanchu caran! ¡Chay öraga imanöparaj fiyupa yanauyayparaj chacacurcunman caran! ¡Man'chäga yana pucutay chapacurcunman caran; man'chäga inti wañuptin llapan mancharinman caran! ¡Chay chacayga chacaylla cacunman caran! ¡Chaura chay junäga illganmanmi caran quillamanpis watamanpis manana yupananpaj! ¡Chay chacayga ama imapis yurinmanchu caran! ¡Iti yuriptin ama cushicunmanpischu caran! ¡Waräcuy Leviatanta munaynincho chararaycaj brüjucuna maldisyunta goycunman caran chay junajta! ¡Chay tutaga warajpis ama yagamunmanchu caran! ¡Pachapis ama waranmanchu caran! ¡Pachapis ama yur'gämunmanchu caran! ¡Chayno ruracäcunman caran fiyupa cayno noga ñacanäpaj chay chacay yurishäpita! «¡Imanir-raj mana wañucurächu mamäpa pachallancho, man'chäga yurircushä öralla! Nogataraj margaycämaranpis. Nogataraj chuchuycämaranpis. Chay öra wañucushpäga canan cushishami caycäman caran. Jaucami jitaräcöman caran jatusaj wasicunata rurachicoj raycunawan mandäshejnincunawan, guellayta goritapis palasyunman juntachicoj mandajcunawan iwal. ¡Imanir-raj mana pampaycamaranchu shullutano, mamanpa pachallanchöraj wañoj wamracunatano! Wañorga fiyu runacunapis jamaycärinmi mana alli rurayninpita; fiyupa uticashacunapis jamacunnami. Prësucunapis chayman chayarga jamacunnami. Capuralnincuna ollgöpashantapis manami wiyannachu. Chaychöga jatunpis tacshapis iwalmi carcaycan. Chaychöga uywaycunapis manami patrunpa munayninchönachu. «Ñacaycajtaga ¿imanirtaj Tayta Dios achicyaj pachata ricachin? ¿Imapänaraj cawachin pasaypa llaquisha caycajtaga? Paycunamanga wañuypis manami chayanchu pamparaycaj guellayta ashejno wañuyta ashiptinpis. Chay runapäga cushicuy cangapaj imay junajpis sepultüraman chayaptinrämi. ¿Imapänataj Tayta Diospis cawachin mayman aywaytapis mana musyaj runataga? Imata rurayta munaptinpis manami camacächinchu. «Llaquicuyllämi micuynënöpis; gaparashäpis aypalla yacu aywajnörämi. Llapanta manchacushäpitapis mas manchacushä cajmi chayamasha. Nogapäga mananami cannachu jamay ni jauca goyaypis. Alli goyaycho canäpa ruquenga llaquicuyllachönami caycä.» Chayno niptin Temán runa Elifazga Jobta niran: «Job, imallatapis parlaparcuptë capaschari rabyacunquipis. Nogapis manami upällallaga cacömannachu. Gamga achcajtami willapar tantiyachej canqui. Callpaynajno caycajta yanapaj canqui. Mana alliman chayajcunata shacyächir yanapaj canqui. Mana alliman chayananpaj caycajta tantiyachir willapaj canqui. Quiquiqui mana alliman chayashpayqui ichanga mana awantanquichu; llaquisha caycanqui. Gamga llapan shonguyquipami Tayta Diosta sirbinqui. Llapantapis allillatami ruranqui. ¿Imanirtaj llapan shonguyquipa mana yäracunquichu? Masqui yarpäriy, ¿piraj juchaynaj caycar mana alliman chayasha? ¿Mayllachöga ricashcanchïchu juchaynaj runa ñacajta? Nogaga musyämi, wañuchicojcunatawan jucta mana allita rurajcunataga ima päsashantapis. Quiquincunamanmi ayñiga cutin. Tayta Diosga mana alli runacunatami rabyar castigan. Castigar ushajpämi illgächin. Liyuncunano wagaptin, gaparpaptinpis, Tayta Diosga quiruncunatapis paquir-rämi upällachenga. Paycunaga wañongapaj cäsata mana tarej liyuncunanömi. Wamrancunana machiypa-machir aywaconga. «Pacayllapami willapämasha. Shap-shapyayllapa rimajta yangallami wiyashcä. Llapan runacuna wañusha puñuycänan örami manchariypajcunata suyñupäcurä. Chaymi fiyupa mancharirä. Tullöcunapis sicsicyaycaran. Jämay wall-wallyamojta mayashcä. Chauraga intërömi shiriricäcuran. Ñaupächo juc caycajtanömi mayashcä. Llantusyajllatami ricashcä. Ichanga manami pï cashantapis rejsishcächu. Mana imapis cashanpitami wiyarcurä cayno rimarcamojta: ‹Juc runaga Tayta Diospa ñaupancho ¿juchaynaj canmanchuraj? Camajninpa ñaupanchöga ¿limyu canmanchuraj? Janaj pachacho sirbiycajcunatapis manami pasaypaga yäracunchu. Anjilnincunatapis «mana allita ruran» niycarga ¡masrächari runataga «juchayoj» nenga! Runaga caycan manacajllami, ñuchu allpa janancho mitupita wasita jatarachishanöllami. Puyuno llapiriyllapämi caycanpis. Runaga illajpitami illaraycan. Imaypis mana cawarimojnami wañucun. Quëdaj runacunapis gongaycärinnami. Chutaycaptin jïlu rachicäcojnömi runaga usharaycan. Yachaj cayman manaräpis chayallarmi wañun› nir. «¡Gaparay Job! Mä pillaga wiyashunquichush. ¿Maygan anjiltataj yäracunqui? Musyanchïmi mana tantiyaj upacunaga rabyallawan wañushanta. Yargajcunaga munapaycällarmi wañuymanpis chayan. Ricashcämi mana tantiyaj upa runacuna alliman chayajta. Ichanga jinan öra ima-aycanpis ushacäcusha. Chay runapa wamrancunata pipis manami yanapanchu. Autoridäcunapis alliga mana arriglanchu. Pipis manami faburnin ichircunchu. Murupacushan pogojcunata pishipacajcunami micucarcärin. Cashayoj jachacunapa rurincho caycaptinpis shuntacarcärin. Ima-ayca charashancunatapis lajwaypa lajwar yargajcunana ushacurcun. Mana alli rurayga manami allpapitachu llojshimun. Ñacaycunapis manami pachapitachu yurin. Ninapita chispa pintishanno, quiquin runami ñacananpäpis juchayoj. «Gamno cashpäga Tayta Diostami ruwacöman. Paypa maquinmanmi dimandöta churäman. ¡Paymi ruran mana ricashanchi fiyupa almiraypajcunata! ¡Chaycunataga pipis manami tantiyanchu! Paymi tamyachimun cay pachaman. Chay tamyami pargun intëru jircata. Paymi umildicunataga alliman churan. Llaquicuycajcunatapis cushicachin. Sabïdu runacuna yarpashancunatapis Tayta Diosmi mana camacächinchu. Paymi ticrachin sabïducuna yarpaycashanga quiquinman chayananpaj. Mana allita yarpaycashantapis mana camacächinchu. Paycunaga yanauyaycaj chacaycho chacäpacusha caycajnöpis junaj pachapami yatayllapa purircaycan. Tayta Diosga fiyucunapita salbanmi pobricuna ñacaycajcunatapis. Paymi callpaynajcunatapis cushicachin. Fiyucunatapis upällachin. «Cushisha cachun Tayta Dios corrijishan runaga. Ima-aycapäpis munayniyoj Tayta Dios corrijishushayquitaga wiyacuy. Pay garayquita rachishpanga jampipäshunquimi. Castigashushpayquipis allchacächishunquimi. Tayta Diosga ima mana alli chayashunayquipita yapay yapaymi salbashunquipaj. Manami camacächengapächu mana alli chayashunayquitaga. Muchuy captinpis mana wañunayquipämi salbashunquipaj. Guërra captinpis sabliwan wañuchishunayquipita salbashunquipämi. Washayqui rimanantapis manami camacächengachu. Castïgu captinpis manami manchacunquipächu. Muchuy, ni llaquicuy captinpis manami imapis gocushunquipächu. Micucoj jirca animalcunatapis manami manchacunquipächu. Rumicunapis chacrayquicunacho manami quichquirangachu. Jirca animalcunapis cuyashunquipämi. Wasiquichöpis alli goyayllami canga. Uywayquicunapis manami jucpis pishengachu. Gampitaga aypallami miranga jirca jachacunanöraj. Auquinyarpis callpayojllarämi caycanquipaj timpuncho rutusha rïgunöraj. Chayno cashantaga ricashpanchïmi musyanchi. Rasunpami chayno. Chaycunata sumaj wiyay. Masqui quiquiquipis yarpachacuriy.» Chaura Job niran: «Llaquicuynëta, disigrasya chayamashancunata shuntarcur balansawan pësaptenga lamar cantuncho agushpitapis masmi lasanman. Chaymi ushaypa ushar rimashcäpis. Tayta Diospa lëchanmi nogacho jaticasha caycan. Benënunmi intëru cuerpöman mashtacasha. Tayta Dios ñacachimashpanmi fiyupa manchaycächiman. Guewan captenga bürrupis manami gaparanchu. Törupis micunanpaj caycaptenga manami büyanchu. Gam nimashayquega cachiynaj micuynömi, runtupa yurajnin gamyajnömi. Chaypis cananga mana yachashämi micuynë. «¡Ima alliraj canman mañacushäta Tayta Dios auniycamaptin! ¡Ima alliraj canman munashäta Tayta Dios cumlimaptin! ¡Ima alliraj canman Tayta Dios llapiramaptin! Chauraga wañur usharäcömannami. Fiyupa nanaywan wañurpis cushicömanmi imaypis Tayta Diospa laynincunata cumlej cashpä. Callpäpis manami cannachu masta awantanäpänaga. ¿Imatanataj shuyäshäpis? Manami gagano sinchichu cä, ni runsino chucrupischu. Quiquilläpitaga manami imatapis rurächu. Yanapämänanpäpis manami pipis canchu. «Ñacaycaj amïgunchïtaga cuyapanchïmi, Tayta Dios nishancunata mana cumliptinpis. Gamcunami ichanga amïgö caycarpis mana yanapämanquichu. Gamcunaga ragrapa yacu päsarejnömi caycanqui. Yacuga putca aywan gasapawan, rashtawan tacushami. Mana rashtaptinnaga ragrapa yacu uraj chaquicäcunmi. Fiyupa shanaptinna ushajpaj chaquicäcun. Yacuta ashir caminanticunapis juc-läpana purin. Chaynöpami chunyajpa aywashpan wañun. Temapita Sabäpita aypalla nigusyanticuna shamöga chay yacu-mallwa aywajta tariyta yarpashpan ashin. Ashir aywashanman chayarga fiyupa llaquicun. ‹Yacuta tarishun› nishanpis yangallami. Chaynömi gamcunapis nogapäga carcaycanqui: Fiyupa melanaypaj caycashäta ricaycäramar mancharircaycanqui. Noga manami gamcunata imatapis mañacöchu. Manami ‹salbamänayquipaj guellayta pägay› nëchu. Manami ‹chiquimajcunapita salbamay› nëchu. Manami ‹suwacunapa maquinpita jorgamay› nëchu. «Yachachimay-llapa, chauraga mana rimacuypami chasquicushaj. Tantiyachimay ima mana allita rurashätapis. Rasun cajpitaga pipis manami ‹mana› ninchu. Gamcunami ichanga manacajta jitapaycämanqui. Gamcunaga jamurpämanqui rimashäpitami. Chay rimashäcunataga manacajmanmi churarcaycanqui. Chayno car gamcunaga wacchata wañuchinanpaj nirpis ninquimanmi. Cuyanacushayqui amïguyquitapis ranticuycunquimanmi. Masqui ricäramay. Rasun cajtami niycä. Manami llullacöchu. Sumaj yarpachacuy. Ama fiyuga caychu. Rasun cajta niycashätaga sumaj tantiyacuy. Gamcunaga capas yarpanqui llullacuycashäta. Capas ‹imata parlaycashantapis tagäga mana musyanchu› nircaycämanqui. «Cay pachacho runaga rätullami cawan. Arupacoj runa juc junaj arupacushannöllami goyan. Rätulla goyan alläpa shanaptin uyway runa llantuta munajnöllami, arupacoj pägunta shuyarajnöllami. Nogaga quillan-quillan yangallami cawashcä. Waray-waray ñacashcä. Puñuptëpis pachaga manami waraytapis atipanchu. Ticrapacur-ticrapacur uticasha caycaptilläna pachapis yur'gämun. Yarpachacö: ‹¿imayraj jatarishaj?› nir. Cuerpöcunacho curu juntashami caycan, gueri chucrushantin. Guerëpitapis pogrullami aywaycan. Caway-bïdäga päsarin tilar awajcuna lansadërata jitashannöllami. Waquenga yarpashancunata manaraj tarirmi aywacunpis. «Yarpaycuy ari Tayta Dios, bïdäga jämay cachaynöllami. Mananami imaypis cushishaga goyashänachu. Mananami pipis ricamanganachu. Noga cajman ricäramuptiquega jinan örami wañucäcushaj. Imanömi pucutay jogaricar illgacäcun, chaynömi caycan wañur pampacöga. Sepultürapitaga manami imaypis jatarimonganachu. Wasinmanpis mananami imaypis cutinnachu. Famillyancunawanpis manami tincunnachu. «Chaymi upällallaga mana cacömanchu. Nanaywan, rabyawan caycashpäga llapan llaquicuycashätami rimashaj. ¿Lamarcho caycaj manchacuypaj waräcuychu cä imay örapis chayno ricaycämänayquipäga? ‹Puñorga jamayta tarishämi. Puñuycorga llaquicuypitapis jamacushämi› nir yarpä. Ichanga suyñuynëcho fiyupa mancharachimanqui. ¡Fiyucunatami suyñupäcachimanqui! Llapiramaptiqui allimi canman. Cawanäpa ruquenga juclla wañucurëman. Manami awantänachu. ¿Imapänataj cawaycäshäpis? Ama rimapämaypischu. Caway-bïdaga jämay cachaynöllami. «¿Imataj runa chay-jinanpa ricapänayquipäga? ¿Imanirtaj runacunapäga yarpachacunqui? ¿Imanirtaj runataga waran-waran ricapanqui? ¿Imanirtaj cada rätu mayapaycämanquega? ¿Imanirtaj mana cachaypa ricapaycämanqui? Togayllätapis mana ultarcachimanquichu. Juchata rurashpäga ¿ima mana allitataj ruraycä gam Tayta Dios runacunata cuydajpäga? ¿Imanirtaj lëchayquiwan apuntaraycämanqui? Manami ‹cayta wacta rurapämay› nëchu. ¿Manachu juchäta perdunamanquiman? ¿Manachu mana allita rurashäta perdunamanquiman? Manapis aycällatanami wañucushaj. Ashimaptiquipis manami cashänachu.» Chayno niptin Shúa jutiyoj partipita caj Bildadna niran: «¿Imaycamaraj chayno manacajcunata rimaycanqui? Rimashayquicunaga löcu wayranöllami. Munayniyoj Tayta Diosga ¿mana alli arriglanchuraj? Capas wamrayquicuna juchata rurasha canga. Chaymi Tayta Diosga castigasha canga. Munayniyoj Tayta Diosmanna yäracuy. Mañacuy cuyapaycushunayquipaj. Juchata mana ruraypa alli cajllata ruraptiqui Tayta Diosga cuydashunquipämi. Chauraga alli goyaytanami tarichishunquipaj. Ima-aycata charashayquipis manami tincongapächu charänayquipaj caycajman tincurachiptiquega. «Unay caj runacuna imanöpis cawashanta mayacachay. Unay runacuna imanöpis goyashanta yachacuy. Noganchëga ganyanllarämi yurishcanchïpis. Manami imatapis musyanchïchu. Llantuy päsarejnöllami päsarinchïpis. Unay cajcunami ichanga willapäshunquiman. Ima-aycatapis yachachishunquiman. Totoraga gocha-gochacunallachömi wiñan ¿au? Chaypis pipis mana rutuycaptillanmi berdiraycashallancho chaquicäcun waquin guewapita mas ñaupata. Chaynöllami päsan fiyucunatapis, Tayta Diosta gongaycärejcunatapis. Rurayta yarpashancunapis manami camacannachu. Yäracur chapacuycashanga pachcapa llicannöllami. Llicanman charicuptinpis manami awantangachu. Pachcapa wasinman tucnacuptin ushacäcojno ricaconga. Fiyucunaga caycan shanaycashan öra intëru wertapa jacha mashtaraycajnömi. Chay jachacunaga pergacunacho sapichan; nircur wiñar lätarga llapan rumitami chapacurcun. Chaycho caycajta pipis achuriptenga manami pipis musyangachu chay pergacho cashanta. Chaynömi ushacan alliman chayashanpis. Ruquenga wiñamun juc jachacunana. «Alli runataga Tayta Dios manami gonganchu. Fiyu runacunatapis manami yanapanchu. Tayta Diosmi camacächenga yapay asinayquipaj, yapay cushicunayquipaj. Chiquishojcunami ichanga pengaycho cangapaj. Fiyu runacunapa wasincunapis illgangami.» Chayno niptin Job cutichir niran: «Nogapis musyaycämi rasunpa chayno cashantaga. Diospa ñaupancho manami pï runapis ‹juchaynaj cä› ninmanchu. Tayta Dios waranga cuti tapuptinpis runaga ni jucnayllatapis manami cutichinmanchu. Tayta Diosga fiyupa yachajmi, munayniyojmi. ¿Piraj payta ichipar allicho quëdanman? Tayta Diosga puntacunatapis chucchurachinmi. Rabyar juchurachiptinpis jircacunaga manami cuentata gocunchu. Paymi camacächin cay pacha sicsicyananpäpis, simintuncuna llojshicänanpäpis. Paymi mandan inti mana yagamunanpaj, goyllarcuna mana achicyananpäpis. Quiquillanmi syëlutapis mashtariran. Lamar pullchajyaycaj jananpapis purin. Janajcho tucuy casta goyllarcunatapis paymi camaran: ‹Osa Mayor›, ‹Orión›, ‹Pléyades› jutiyoj goyllarcunata, sur caj-läpa aypalla goturaycaj goyllarcunatapis. Payga tucuy-niraj mana atipaypaj milagrucunatami ruran. Chaycunaga yupaytapis mana atipaypämi. Tayta Dios ñaupäpa päsaptinpis manami ricashächu. Päsariptinpis manami mayashächu. Imata charicurcuptinpis ¿piraj payta ‹ama› ninman? Imata ruraptinpis ¿piraj paytaga ‹¿imatataj ruranqui?› ninman? «Tayta Dios rabyacurcorga manami fäsi alliyanchu. Rahabta yanapajcunapis paypa ñaupanmanmi gongurpacun. Chayno captenga ¿imanöparaj payta cutichëman? ¿Ima rimaycunawanraj paywanga tapunacöman? May-jina juchaynaj carpis manami chapacuytaga camäpacöchu. Tayta jueznëtaga ruwacuyllami ruwacö. Tapunacunäpaj gayaptë pay shamushpanga noga nishätaga imatapis capas manami cäsupämanmanchu. Ichanga löcu wayra usharamänanpämi payga camacächinman. Imatapis mana ruraycaptillämi guerëcunapis piyurpacäcunman. Fiyupami llaquicachimanman. Jämayta cachanalläpäpis balurnë manami canmannachu. Callpäman yäracuptëpis ¡payga mas munayniyojmi! Demandacuptëpis, ¿piraj gayachinman? ‹May-jina juchaynaj, allillata ruraj cä› niptëpis, ‹juchayojmi canqui› nimanmanmi. Juchaynajmi cä. Ichanga manami imananpischu. Cawaytaga yamacashanami caycä. Tayta Diosga llapantapis iwalmi rican. Chaymi payga illgächin juchayojcunata, juchaynajcunatapis. Imapis päsaptin juchaynaj runacuna wañuptin, juchaynajcuna llaquicuptin Diosga ricayllami ricapan. Cay pachatana cachaycun fiyucunapa munayninman. Juezcunapa ñawincunatana chaparcun. Chaycunata Dios mana ruraptenga chauraga ¿pitaj ruran? «Cuytipitapis mas rätumi watäcunaga päsarisha. Cushicuytapis manami tarishcächu. Bïdäga päsacun ancash can'wa mayuta päsacojnömi; chipshata ricärir anca lluyllucarcur cörrejnömi. ‹Llaquicuycashäta gongaycur cushishana goyäshaj› niptëpis, fiyupa llaquicuycashämi manchachiman. Tayta Dios gamga ‹juchayoj› niycämanquimi. Juchayoj caycashpänaga imapänataj callpachacushäpis. Jabunwan may-jina maquëta mayllacuptëpis, lijyawan mayllar cupacuptëpis, Gamga asyaj mitumanmi jatirpamanquipaj. Chaura röpäpis melanäcamanganami. «Nogaga Diosta manami runa-masëtanöga imatapis nëmanchu. Manami ‹aywashun autoridächo arriglananchïpaj› nëmanpischu. Diospäwan nogapäga canman juc juez, ishcanëta alli arreglamänanpaj. Chauraga Dios castigaycämashanpitapis manchaycächimashanpitapis chapämanmanmi. Chauraga mana manchacuypami parläman. Nogaga manami waquinnöga shimipa shimipaga cuntistashcächu. «¡Cawaytaga yamacashcänami! Chaymi wichaypa uraypana rimashaj. Llaquisha cayllawanmi imatapis rimashaj. Tayta Diosta nishaj: ‹¡Ama nimaychu «juchayojmi canqui» nir! ¡Chaypa ruquenga willamay imapita ñacachimashayquitapis!› Nogataga quiquiquimi camamashcanqui. Chayno camaycämarga ¿imanirtaj ashiycanqui jucha rurashäcunata? ¿Imanirtaj camacächinqui fiyu runacuna mana alli ruramänantapis? Gamga manami runacuna yarpashannöchu imatapis yarpanqui. Gamga manami runacuna cawashannöchu cawanquipis. Chayno camaycämarga ¿imanirtaj ashiycanqui jucha rurashäcunata, mana allita rurashäcunatapis? Noga juchaynaj cashätaga musyaycanquimi. Gampa munayniquipita salbamänanpäga manami pipis canchu. Quiquiquimi maquiquiwan ruramarayqui. ¡Cananga illgächimayta munaycanqui! Mitullapitami ruramarayquipis. Cananga ¿yapaychu polbuman ticrarachimanqui? Cuwäju lëchita tintichejnömi cuerpöta camacächishcanqui. Gammi tullöcunatawan ancöcunata charinacachir camacächishcanqui. Aychäcunata, garäcunatapis yurichishcanqui. Cawachimarayqui, cuyamarayqui. Alli ricamashpayquimi cawaycächimanqui. «Cananmi ichanga musyä shongullayquicho yarpapaycämashayquita. Juchata ruranäpaj cashanta mana cashantapis ricapaycämarayqui, juchata ruraptëga castigamänayquipaj. Juchata rurasha carga manami salbacönachu. Juchaynaj carpis uysurayllami uysuräcö. Manacajmanmi churamashcanqui, llaquicaycächimanqui. Uysuraycashäpita ricäramuptë gamga liyunnömi gaticachämanqui. Ushacächimänayqui-cashami tucuyta ruraycanqui. Nogapa conträ testïgucunaga manami pishinchu. Gam nogapäga mas masnami rabyaycanqui. ¡Suldärucunanömi jananman-jananman ñacaycächimanqui! «¿Imapäraj yurichimarayqui? Pipis manaraj ricamaptin mamäpa pachallanchöna wañucöman caran. Mamäpa pachallanpitana pampaycamanman caran. Chauraga imaypis mana cashanönami cäman caran. Noga wallca timpulla cawanäpaj caycaptëga ama ñacachimaynachu ari. Rätullapis cachaycamay ari cushisha goyapärinäpaj. Chaypitaga imaypis mana cutimojnami aywacushaj. Aywacushaj yanauyaycaj chacaymannami. Chay pachaga caycan yana mancapa siquinno yanauyaycajmi, pasaypa mana allimi. Chaychöga manami achquipis canchu.» Chayno niptin Naamat partipita Zofar jutiyoj runa niran: «Manacajcunata rimaycajtaga ¿pillapis manachuraj upällachinman? ¿Shimisapa cayniquiwanchuraj rimaycashayquita bälichinqui? ¿Chay-jina rimashayquiwanchu nogacunata upällachimayta yarpanqui? ¿Manacajman churashayquipita pipis mana cutichishunayquitachu yarpanqui? ‹Allitami yarpaycä› niycanqui. ‹Juchaynajmi cä› niycanquimi. ¡Ima alliraj canman Tayta Dios llapanta musyachishuptiqui! Payga tantiyachishunquimanmi imano yachay cashantapis. Chay yachaycuna noganchïpäga mana tantiyaypämi. Chayrämi musyanquiman jucha rurashayquiman-tupu Tayta Dios mana castigashushayquita. «¿Tayta Dioslla musyashancunata gampis musyanquimanchuraj? ¿Yarpashancunatapis ushajpächuraj musyanquiman? Chaycunaga syëlupitapis mas janajchömi. Chayno caycaptenga ¿imatataj ruranquiman? Pachapa rurinpitapis mas rurichömi. Chayno caycaptenga ¿imatataj musyanquiman? Tayta Diospa yarpaynenga cay pachapitapis mas jatunmi, lamarpitapis mas anchumi. Tayta Dios shamur, prësu aparcur jusgaptin ¿pillaga payta michanmanchuraj? Payga musyanmi pï llulla cashantapis. Chaynöpis ricanmi mana allita ruraycajtapis. Imay junajmi runata bürru wachanga, chay junajrämi mana tantiyacoj runapis tantiyaconga. «Llapantapis allillatana ruray. Nircur ruwacushpayqui Tayta Diosta mañacuy. Aypalla juchata aparicusha cashpayquega juchayquita cachaycuyna. Famillyayquicuna juchata rurananta ama dëjaynachu. Chaymi manana pengacunquipänachu. Chauraga mana yarpachacuypa, mana manchacuypana goyanquipaj. Imano ñacashayquitapis gongaycunquipänami. Yacu päsacushannömi llapan yarpachacushayquipis cangapaj. Gampäga las-dösinörämi pachapis achicyacäconga. Gampaj pacha usharashanpis pacha warashanömi ricacongapaj. Tayta Dios ricashuptiquimi payman yäracur jauca puñunquipaj. Puñuptiquipis manami imapis manchachishunquipänachu. Achcajmi yanapänayquipaj ruwacushunquipaj. Fiyucunami ichanga ashirpis mana tarengachu. Pacacunanpaj ashirpis manami tarengachu. Paycunataga wañuyllami shuyaraycan.» Chayno niptin Job niran: «¡Achyä gamcunaga llapan runacunapa ruquinchari niycämanqui! ¡Gamcuna wañuptiquega yachajcuna ushacanganachari! Nogapis gamcunanöllaga tantiyämi. Gamcunanöllami cä. ¿Pitaj mana musyanchu rimaycashayquitaga? «Noga alli runa juchaynaj captë ñaupatacunaga Tayta Dios wiyajmi mañacushäcunata. Canan ichanga amïgöcuna asipämanna. Chaynömi alli goyaycajcunaga ñacaycajta manacajman churan. Alliraj caycajtapis cutiparachinmi. Suwacunami ichanga cushisha goyan. Tayta Diosta rabyachejcunapis jaucami goyan. Paycunaga Tayta Diospa munaynincho caycashanta yarpashpanmi mana yarpachacuypa cawan. «Mä tapucuy jirca animalcunatawan äbicunata. Paycunami willashunquipaj chaycunata pï rurashantapis. Cay pachatawan lamarcho caycaj pescäducunatapis tapucuy. Paycunami willashunquipaj chaycunata pï rurashantapis. ¿Pillaga caycanrächuraj TAYTA DIOSLLA llapantapis munayninwan rurashanta manaraj musyaj? Cawajcunaga Paypa maquinchömi llapanpis caycan. ¿Manachu rinrinchïwan imatapis wiyanchi? ¿Manachu gallunchïpis ima micuy cashantapis mayan? Mayurcunaga sumaj musyaj yachajmi. Achca watayojna cashpanmi paycunaga tantiyan. «Tayta Diosmi ichanga yachaj, munayniyoj. Payga imata rurananpäpis sumajmi camacächin. Dios juchuchishan cajtaga manami pipis yapay allchannachu. Pitapis Dios wichgaycushan cajtaga manami pipis jorgunnachu. Pay mana tamyachiptenga usyawan llapanmi chaquicäcun. Fiyupa tamyachimuptenga intëru jircacunatami juchu apacun. Payga munayniyojmi sumaj yachajmi. Tayta Diospa munayninchömi caycan engañacojcunapis engañasha cajcunapis. Paymi camacächin yachajcunapis mana tantiyananpaj. Juezcunatapis upatacäcachin. Paymi raycunatapis ray cashanpita jorgurin. Nircurmi camacächin galallata prësu apananpaj. Cüracunatapis cüra caycashanpita jorgun. Autoridäcunatanami jitarin. Alli tantiyachicojcunatapis yarpashanta gongaycachinmi. Mayurcunapa yarpaynintapis gongaycachinmi. Paymi camacächin rispitäducuna manana rispitasha cananpaj; callpayojcuna callpaynajna ricacunanpäpis. Pipis mana musyashantami musyacächin; pacaraycajno caycajcunatapis ricacächin. Paymi nasyuncunatapis jatunyächin, nircur illgächin. Runacunatapis shuntan; nircur mashtaypa mashtar gargurin. Mandajcunapa yarpaynincunatapis gongaycachin. Nircur chaqui jirca chunyajcho näni mana cashancunacho pantacächin. Chaychönami chacaychöno yatayllapa, machasha runacunano tapraypa-taprar purin. «Chaycunataga llapantapis quiquëmi ricashcä; quiquëmi wiyashcä. Gamcuna musyashayquitaga nogapis musyämi. Nogapis gamcunanömi cä. Chaymi gamcunawan parlanäpa ruquin Dioswan parlayta munä. Ima-aycapäpis munayniyoj Tayta Diostami tapucuyta munä. Gamcunaga llullacushpayquimi rasun cajta mana rimanquichu. Gamcuna mana alliyächicoj jampicojnömi carcaycanqui. Gamcunaga mana yarpachacuypami rimaycanqui. ¡Ima alliraj canman upällalla cacuptiqui! Chauraga yachaj runacunanami canquiman. «Canan ichanga nogatana wiyaycäramay. Noga imanir cayno rimaycashätapis willapäshayqui. ¿Llullacushayquiwanchi Diospa faburnin cayta yarpaycanqui? ¿Llullacur rimashayquiwanchi Diospaj allita rimaycashayquita yarpanqui? ¿Gamcunaga Diospa faburninchi carcaycanqui? ¿Imanöllapapis faburnin caytachi munarcaycanqui? Ichanga ¿imaraj canga Tayta Diosninchi taripashuptiqui? ¿Runata riguichejnöchuraj paytapis riguichinqui? Pacayllapa paypa faburnin captiquega fiyupami piñacushunquipaj. Tayta Diosga munayniyoj carmi fiyupa mancharachishunquipaj. Gamcuna parlashayquicunaga lliptanöllami caycan. Chapacur rimashayquicunapis caycan mitullapita perganömi. «¡Rimamushäta wiyanayquipaj upällalla wiyamay! ¡Imapis päsarga päsaramächun! Wañunä captinpis rimashämi. Imano canä captinpis manami manchacöchu. Pay wañuchimänan captinpis jinallami shuyäcushaj. Paypa ñaupanchömi chapacur rimashaj. Capaschari chayräpis salbacöman. Juchasapa runaga manami chayanmanchu pay cajman. Parlamushäta wiyashpayqui sumaj tantiyacuy. Nogaga chapacurmi rimashaj. Nogaga rasunpami juchaynaj caycä. Juchayoj cashäta pipis cäramaptenga upällallami cacushaj wañunäcamana. «Tayta Dios ishcay yarpayta ruwacushayqui. Chaura gampitaga manami pacacushänachu. Ama castigaycamaynachu ari. Amana munayniquiwan manchaycachimaynachu. Chauraga imata tapumaptiquipis willashayquimi. Man'chäga noga tapucuylläta gam willaycamay. Mä willaycamay ari Tayta. ¿Imataj juchä? ¿Pitataj wañuchishcä? ¿Imanirtaj nogapita pacacunqui? ¿Imanirtaj contrayquitano ricamanqui? Wayracho tumaycaj rapranölla caycaptëga ¿imanirtaj illgächimayta munanqui? Chaquisha ogshanölla caycaptëga ¿imanirtaj gaticachaycämanqui? Castigamaptiquimi llaquicur wagar goyaycä. Mösu car jucha rurashäcunapita ñacaycächimanqui. Chaquëcunatapis cadinacunawannömi watarcushcanqui. Imata rurashalläpitapis jusgaycämanquimi. Imata rurashallätapis ashiycanqui. Imapis ismur ushacaycajnömi ushacaycä. Röpata puyu ushashannömi caycä. «Runaga wallca watallami cawan. Fiyupa ñacallarmi goyan. Payga wayta pashtarcur wañuytacäcojnöllami. Cawanpis llantuy päsacojnöllami. Tayta Dios, ¿chaynölla caycaj runamanrächi ricärinqui? ¿Chayno caycaptëchu jusgamayta munaycanqui? ¿Piraj ganra caycajta limyuyächinman? ¡Pipis manami puydinchu! Runa ayca wata cawananpäpis gammi camacächinqui. Imay junajcama cawananpäpis gammi señalapanqui. Runataga amana ricapaynachu. Jauca goyäcuchun piyun aruyta ushashanno. «Juc yörata sajtarirpis yarparaycanchïmi chillguimunanpaj cashanta, chillguimur yapay wiñananpaj cashanta. Sapin auquisyasha caycaptinpis, tumpun ismuycaptinpis sapin alli caycaptenga yacu chayaptenga yapaymi chillguimonga. Mallwa yörapanörämi rämancunapis cupösu wiñanga. Runami ichanga imaypis mana cutimunanpäna wañucun. Wañorga ¿maymantaj chayan? Lamar yacu chaquishannömi, mayucuna päsashannömi runapis wañorga manana imaypis cawarimunnachu. Syëlu caycashancamaga runa pamparashanpita manami jatarimongarächu. Puñuycajno caycashanpita manami ricchamongarächu. «¡Ima alliraj canman rabyashayqui gasacänancama wañushacuna caycashanman pacaycamaptiqui! ¡Ima alliraj canman rabyashayquipita alliyärishpayqui yarparcamaptiqui! Ichanga runa wañushpan ¿cawarimongachuraj? Cawarimunan captenga may-jina ñacashpäpis noga shuyarämanmi cawarimunäpaj. Chaura gam gayamaptiqui nogaga wiyämanmi. Camamashayqui captëmi alli ñawillayquiwan ricäramanquiman. Llapanpitami chapämanquiman. Juchäcunataga mananami cäsupämanquimannachu. Custalman wiñarcojnömi llutanta rurashäcunata gongaycunquiman. Llapan mana allita rurashäcunatami perdunamanquiman. «Juchuycällar jircacuna illgashannömi, gagacunapis juc-läman witishannömi, yacu wagruypa wagrur rumicunata ushacurcushannömi, tamya yacupis ñuchu allpata apacushannömi gampis runa yarpaycashancunata mana camacänanpämi ninqui. Imaypis mana cananpämi runacunataga illgächinqui. Cay pachachöpis gongaycächinquina. Runaga chachayaycällarmi wañucun. Wamrancuna alliman chayaptinpis wañucoj runaga manami musyannachu. Wamrancuna mana alliman chayaptinpis wañucoj runaga manami tantiyannachu. Chay runapäga nanayllanami, almanpis llaquicuyllachönami.» «Chayno niptin Temán parti runa Elifaz yapay niran: «¿Yachaj runaga manacajcunata parlashpanchuraj cutichinman? ¿Wayrata cacnejnölla llutancunallata rimanmanchuraj? ¿Yachaj runaga shimin tarishallanpitapis rimanmanchuraj? ¿Manacajcunatapis parlanmanchuraj? Tayta Diosta manchacuna cashantapis gamga manami tantiyanquinachu. ¡Llapan shongunpa Tayta Diosta adurana cashantapis chapatami ruraycanqui! Llutan yarpayniquimi mana allita rimachishunqui. Chaymi yachaj-tucoj runano gampis rimaycanqui. Quiquiquipa shimillayquimi jitarpushunqui, manami nogachu. Quiquiquipa shimillayquimi ticrapaycäshunqui. «¿Gamga yarpanquichu gampita mas unayga cay pachapis mana cashanta? ¿Yarpanquichu gampita mas unayga puntacunapis ni jircacunapis mana cashanta? ¿Diosta pacayllapa tantiyachejchu canqui? ¿Gamllachu cay munduchöga llapantapis mas yachanqui? ¿Imatataj musyanqui nogacuna musyashäpita mastaga? ¿Imatataj gamga mas yachanqui nogacuna mana tantiyashä cajta? ¡Nogacunachöga caycanmi chacha auquin runacunapis! ¡Caycanmi papäniquipita mas unayta cawajcuna, llapanta musyajcunapis! ¿Gampäga manachu alli caycan quiquin Tayta Dios shogashushallayqui, alli shimillanpa willapäshushayqui? ¿Imanirtaj shonguyqui munashanta ruraycanqui? ¿Imanirtaj ñawiquipis saltanaypa saltanaycan? ¿Imanirtaj Tayta Diospaj rabyaycanqui? ¿Imanirtaj shimiqui tarishanta rimanqui? «¿Runaga ‹limyumi cä› ninmanchuraj? ¿Runaga juchaynaj canmanchuraj? Diosga anjilnincunatapis manami llapan shongunpaga yäracunchu. Pay ricaptenga syëlupis manami limyunöchu. Chayno caycaptenga runaga piyur-rächari, mana alli melanaypaj caycarga, yacunaycajnöraj jucha rurayta ashiycarga. «Masqui sumaj wiyamay. Noga nishayqui cawashä watacunacho imano yachacushätapis, yachajcuna imallatapis yachachimashanchïta. Paycunaga yachacuran unay caj awiluncunapitami. Paycunatami chacrataga goycuran. Paycunachöga manami jäpa runacunaga talluraranchu. Mana allita ruraj fiyu runacuna manami alläpaga cawanchu. Paycunaga rabyar ñacallarmi goyan. Paycunaga imapis gaparämojta wiyar fiyupa mancharin. Pipis mana yaycunancho caycaptinpis suwacunaga suwapanmi. Paycuna manami yarpanchu chacajman chayananpita gueshpiyta. ¡Espädawan wañunallanpänami acrasha caycan! Paycunaga micuyta ashirmi purin. Musyannami paycunapäga pacha chacacäcunanpaj cashanta. Llaquicuycunallami pasaypa manchariycächin. Juc ray pillyapita chapacunanpaj shuyaraycajnömi caycan. Chaynöga canga Tayta Diospa contran ricacojcunapämi; Ima-aycapäpis munayniyojta manacajman churar parlajcunapämi; chapacuna escüdunwan chapacushpan callpanman yäracushpan Tayta Diospa contran aywajpämi. «Chay runacunapaga cäranpis werami caycan. Wera cayllawanmi pachanpis liwaraycan. Chayno captinpis paycuna tiyashan siudäcunaga ragällanmi quëdanga. Wasincunapis chunyaj jaguirishami canga. Chaycunaga ganra goturaycajllami ricaconga. Rïcuga manami unaycamaga rïculla cangapächu. Charashancunapis manami aypallamanga miranganachu. Yanauyaycaj chacaypitaga manami imanöpis gueshpengapächu. Chay runaga ricacongapaj jachapa rämancunata nina wapcharishannömi. Tayta Dios pücariptin ushajpämi ushacanga. Yanga manacajcunallaman ama yäracuchunchu. Chayman yäracorga yanga manacajcunallatami tarenga. Manaräpis timpun chayamuptinmi rämancuna wañutacäconga. Chaycunaga mananami yapayga berdiranganapischu. Chaycunaga canga übas yörapa wayuynin mana pogojnömi, olivo yörapa waytancuna marpur shicwacojnömi. Diosman mana yäracojcunapaga wamrancunapis manami canganachu. Saynita chasquishan ima-aycanpis ninachömi rupanga. Chay runacunaga juchallatami gueshyaj caycan. Pachanchöga engañacuyllami caycan. Wachangapis llullacuyllatami.» Chayno niptin Job cutichishpan niran: «Chay nishayquitanöga achca cutinami wiyashcä. Gamcunaga shacyachimänayquipa ruquin masmi llaquicaycächimanqui. ¿Imaycamaraj manacajcunallata rimarcaycanqui? ¿Imataj togripaycäshunqui chayno nimänayquipäga? Gamcuna nogano ñacaycaptiquega nogapis gamcunanömi nëman. Asipashpä umätapis jajtachëmanrämi. Nircur tucuy-niraj parlarmi nëman. Nogaga gamcunata alli shimëpami parlapäman. Shacyachëman. Masta balurta göman. Imano parlaptëpis nanaynëga manami chawanchu. Upälla cacuptëpis manami päsarpunchu. «Diosga pasaypanami callpäta ushacächisha. Llapan famillyäcunatanami ograshcä. Intëröpa curalaraycämajtanömi mayaycä. Chayno caycashätaga cayno yamajna caycashämi musyacaycächin. Tayta Diosga micucoj animalnömi manchachiman. Gaticachämar rachir usharaman. Chiquimaj-jinarämi mana cachaypa ricapacarcamashapis. Nogata chiquimarmi runacuna gotucan. Ricapämashpan umancunatapis jajtachinraj. Manacajman churamashpan lagyar-ushaman. Diosmi cachaycamasha fiyu runacunapawan wañuchicojcunapa maquinman. Nogaga allimi goyäcuycarä. Paymi illajpita cuncapita charimasha. Nircurmi llapir usharamasha. Lëchawan chayachinanpämi apuntaraycäman. Wacpita caypita lëchawan chayaycächiman. Mana cuyapaypami intëröman yaycoj-yaycoj chayachimasha. Aguillëcunapis pampachömi mashtaraycan. Jananman-jananman pasaypa ñacaycächiman. Runa pillyaman yaycojnörämi nogamanga yaycaycämun. «Fiyupa llaquicushpämi gachga röpacunata jaticushcä. Umätapis ñuchu allpacunamanmi jatishcä. Wagaycaptillämi gaglläpis jacacurcusha. Ñawëpis pucayacäcusha. Chaynömi päsamasha imatapis mana ruraycaptë, llapan shongöpa mañacuycaptëpis. «¡Cay pacha, yawarnëtaga ama pacaycuchunchu! ¡Ama pacaycuchunchu mañacushätaga! Janaj pachachöga faburnë parlananpaj caycanmi. Janajchöga abogädö caycanmi. Amïgöcunaga manacajmanmi churaman. Nogami ichanga Tayta Diosta mañacur wagä. Juc runa runa-masinpaj parlashanno pillapis Tayta Diospa ñaupancho nogapaj faburnë parlarcuchun. Wallca watallapis cawanäpaj caj watacuna ushacaycannami. Manapis aycällatanami imaypis mana cutimoj aywacushaj. «Jämaynëpis ushacaycannami. Wañuypis janächönami. Pampacunäpaj sepultürapis caycannami. Manacajman churamaj runacunallami ñaupächo carcaycan. Pagasta junajtapis chayno runacunallami täparaycäman. Ichanga Tayta Dios gammi nogapa faburnë rimarcunqui. Gam mana rimarcuptiquega ¿pitaj rimarconga ari? Gammi manacajman churamajcuna mana tantiyananpäpis camacächishcanqui. Ama camacaycachiychu paycuna binsimänantaga. Imatapis chasquinan-rayculla amïguncunata ima mana allimanpis jitarpoj cäga wamrancunatapis ñacajtami ricanga. «Tayta Dios, gammi camacächishcanqui llapan runacunapis waccho caycho rimamänanpaj, manacajman churamänanpaj. Waquenga asta cärächöpis togapämanmi. Nanächicuycaptillämi ñawëpis chacaycanna. Cuerpöpis llantuynöllanami ushacaycan. Chayta ricarmi alli runacunaga almirasha ricacun. Rabyacarcärir ‹¡Masqui ricay juchayoj runata!› nir rimarcaycäman. Quiquincunaga ‹juchaynajmi cä› nircaycanmi; ‹ima mana allitapis manami rurashcächu› nircaycanmi. «Llapaniqui cayman shamuy tapunacunanchïpaj. Gamcunachöga manami ni jucnayllatapis yachajta tarishächu. Manapis aycällatanami wañucushaj. Imata rurayta yarpashäpis, munashäpis manami camacannachu. Gamcunami ichanga chacaytapis junajman ticrarachinqui. ¡Sinchi chacay caycaptinpis ‹pacha achicyanganami› nircaycanqui! Nogataga wañuyllami shuyaraycäman. Yanauyaycaj chacayllanami wasëpis canga. Pampacunä uchcutanami ‹gammi canqui taytä› nishaj. Curucunatanami ‹gammi canqui mamä pañë› nishaj. Chaura shuyarar yarpaycashäga ¿imanötaj canga? ¿Pillaga noga rurayta yarpashäcunata rurangachuraj? Manami. Yarpashäcunawanga iwalmi pampacushaj. Allpaman ticrar iwalmi ushacäshaj.» Chaypita Shúa jutiyoj parti runa Bildad yapay niran: «¿Imaycamataj chaynölla rimaycanqui? Yarpayniquiman cutisha captiquega parlashwanmi. ¿Imanirtaj animalcunatano ricamanqui? ¿Imanirtaj upa runatano ricamanqui? Fiyupa rabyarga quiquillayquimi ushacuycanqui. Chayno rurar ¿yarpanquichu cay pacha chunyaj ricacunanta, gagacunapis juc-läman witicurinanta? «Rasunpami fiyu runacunapa achquenga upicäconga. Ninanpis mananami ratapanganachu. Achqui tübun upicäconga. Wasinchöpis chacajllanami canga. Alli japaycaptinmi chaquinpis sicsicyacäconga. Quiquin rurayta yarpashancunallami mana alliman chayachenga. Purinanmanmi togllata churapayconga. Chaura chaychömi watacäconga. Cachi-putunpitami togllaga shegucurconga. Chaquinpitami fiyupa chanaj chutacurconga. Togllaga purinan nänichömi mana ricacaj caycanga päsaycajta shegucurcunanpaj. Wacpita caypitami mancharachin. Imay örapis mancharishami gueshpin. Yargayllawanmi callpanpis mana cannachu. Mana alli chayananpänami caycan. Gueripäcuywan wallca wallcalla aychan shicwaycan. Wañuyman apacoj gueshyami cuerpuncunatapis ushaycan. Fiyu runataga wasincho alli goyäcuycajtami apacun. Nircorga manchacuypaj murtiwanmi tincuchin. Wasincho cajtaga ima-aycantapis ninami ushacurcun. Tiyashanchöga ishancawan shirallanami juntasha. Chay runaga chaquisha sapiyoj yöranömi, rämanpis garwashtashanömi. Chay runata cay pachachöga gongayconganami. Chay runapa jutintapis manami parlanganachu. Cay pachapitaga jitarenga. Achicyajcho caycajtapis chacajmanmi gaycurenga. Wasinchöga manami jucnayllapis quëdangachu. Paypita mirajcuna marcancho manami ni jucnayllapis cangachu. Imano chay runata päsashantapis musyaycur may-chaychöpis fiyupami mancharenga. Chaynömi ushacanga fiyu runacunaga, Tayta Diosta manacajman churaj runacunaga.» Chaura Job yapay niran: «¿Imaycamataj llaquicaycächimanqui? ¿Imaycamataj nanaj-nanaj wiyaycächimanqui? Yaparir-yaparir gayapämar ¿manachu pengacunqui? Juchayoj cashpäpis quiquëchari imanöpis cacushaj. Gamcunaga nogapita mas alli cashayquitami yarpaycanqui. Chaymi nogataga ‹juchayquipitami ñacaycanqui› niycämanqui. Gamcunaga musyanquiman: Tayta Diosmi togllanwan nogataga charimasha. Paymi camacächisha cayno canäpaj. « ‹¡Wañuycächiman!› nir gayaraptëpis manami pipis washämanchu. Yanapämänanpaj ruwacuptëpis manami pipis yanapämanchu. Diosmi nänita chapacurcusha noga maypapis mana llojshinäpaj. Purinä nänita ticrarachisha yanauyaycaj chacayman. Pasaypa manacajmanmi churamasha. Pipis manana rispitamänanpämi camacächisha. Nircur pasaypa mana allichömi cachaycamasha. ¡Jachata achurej-japuymi usharamasha! Rabyasha caycashantapis nogachörämi gasarpachisha. Nogataga chiquinacushan runatanömi ñacaycächiman. Llapan suldäruncunami nogallaman shamusha magamaj. Wasë ñaupanpami curalapaycäramasha magamaj yaycamunanpaj. «Tayta Diosmi camacächisha wauguëcuna, amïgöcunapis mana rejsisha runatanöna ricamänanpaj. Chaymi mana witipämannachu. Nogapaga manami pïnëpis canchu. Amïgöcunapis cachaycamashami. Wasëcho tiyajcunapis gongaycamasha. Uywaynëcunapis jäpatanönami ricaman. Paycunapäga puricachaj runanönami caycä. Gayaptëpis may-jina ruwaptëpis manami cäsumannachu. Jämaynë asyaptinmi warmëpis melanäcamanna. Wauguëcunapis fiyupa melanäcaman. Wamra-mallwacunapis manacajmanmi churaman. Paycuna ricamashpan asipämar washätami riman. Sumaj cuyanacushäcunapis melanäcamanmi. Fiyupa cuyashä cajcunapis chiquicarcamashami. Pasaypa tullullannami ricacushcäpis. Cayno ñacaycarpis cawaycärämi. «Amïgöcuna cuyapaycamay ari. Nogataga Tayta Diosmi castigaycäman. ¿Imanirtaj gamcuna gaticachämanqui Tayta Dios gaticachaycämashannöga? Janäta ricashallayquiwanna ¿manachu cuntintacunqui? «¡Ojalä, nishäcunata pillapis isquirbiycunman! ¡Ojalä actaman isquirbircur churaycunman! ¡Ojalä pillapis sinsilwan tacaypa isquirbiycunman plömuman, rumimanpis imay-yajpis mana illgänanpaj! Noga musyämi washämajnë cawashanta. Paymi cay pachachöga faburnë jatarenga. Ichic-ichiclla aychä ismur shicwaycaptinpis nogaga caway-ñawëpami Tayta Diosta ricashaj. Quiquë ñawëwanmi ricashaj. Manami juc jäpachu, quiquëmi ricashäga. Callpäpis pasaypa manami cajnönachu gamcuna parlajta wiyaptë. «Gamcunaga nircaycanqui: ‹Noganchëga ¿imanöparaj ñacachishwan? Quiquinpa juchanpitami payga ñacaycanpis› nir. Quiquiquicunapis sablita manchacuy-llapa. Juchasapacunata Tayta Dios castigacunan sablitaga manchacuy. Gamcunaga tantiyacunquiman imata rurashanchïpitapis jusgamänanchïpaj caycashanta.» Chaura Naamat parti runa Zofar yapay niran: «Gam rimashayquipitaga fiyupami cutichiyta munä. Chaymi upällallaga mana cacushächu. Gamga gayapaycämanquimi. Nogaga musyaycänami imano cutichiytapis. «Runa cay pachacho cashanpita-pacha cayno runacuna cashantaga gam musyaycanquinami: Mana alli runacunapaga cushicushanpis rätullapämi. Fiyucunapis rätullami cushicun. Chay runa syëlucama aypajno captinpis, pucutaycama chayashano captinpis uywacunapa iscannöllami ushacanga. Amïguncunapis ‹¿Maychöraj pay caycan?› nengami. Chacaypa ricapacushannömi, suyñuynincho ricashannöllami illgangapaj. Chauraga pipis manami tarengapänachu chay runataga. Iwal goyajcunapis, ricajcunapis manami imaypis ricangapänachu. Wamrancunami wacchata pobricunata cutichipaconga. Paycunami papänincuna pobrita ima-aycanta suwapashantapis cutichenga. Timpullanchöraj caycar wañonga. «Mana allita rurashancuna shimicho mishqui caycaj-japuy captinpis, gallun ruricho caycaj-japuy captinpis, mishquiptin shimillancho cachej-japuy captinpis, cuncanta mana päsachej-japuy captinpis pachanchöga ismunnami. Ismurnami ticran culebrapa benënunmanno. Chayrämi pipa ima-aycanta ushashantapis rimarenga. Paycunapa pachanpita Tayta Diosmi gumitachimonga. Paycunaga culebrapa benënunta micojnömi micurcaycasha. Culebra ullishpanmi wañuchenga. Mananami cushisha miconganachu Aypalla mishquitapis aypalla lëchitapis manami upongachu. Ima-aycata gänashantapis llapantami cutichipaconga. Chaycunata manami imatapis rurangachu ni rubichangapischu. Paycunaga ima-aycantapis ushaparcurmi pobricunata garguriran. Mana ñacar jatarachishan wasicunatami duyñu-tucarcäriran. «Yargaj caytaga manami imaypis yamajchu. Munapashantaga llapantami tariyta tïraj. Paycunaga tarishantami micoj. Chaypitami llapan gänashancunata unaycamaga mana dürachengachu. Fiyupa rïcu cashpanga mas llaquishami goyanga. Fiyucunami chay runata ima-aycantapis ushapanga. Sacsaj micucurcunanpaj caycaptinmi Tayta Diosga rabyar castiganga. Rabyashpanmi chay runataga löcu tamyawannöraj castiganga. Fyërru magacunapita gueshpiptenga runsi lëchawanmi chayaycachenga. Lëchaga cuerpunmanmi yayconga. Ñatinninpa päsarmi jucaj-lädunpa llojshiramonga. Chay runaga fiyupami mancharenga. Fiyupa yanauyaycaj chacaymi ñiticurconga. Pipis mana waycupashan nina ratarirmi rupar ushacurconga. Wasincho quëdajcunatapis llapantami ushacurconga. Janaj syëlumi chay runa juchata rurashancunata cäranga. Cay pachanami ima juchata rurashancunatapis nenga. Tayta Dios rabyawan castigashan örami yacu ñitir chay runapa wasinta usharenga. Chayno cananpämi mana alli runacunataga Tayta Dios distïnuta gosha. Chaynöman chayananpämi surtin caycan.» Chaura Job cutichishpan niran: «Cushicachimayta munashpayquega noga nishäta wiyaycäramay. Noga parlamuptë gamcunaga upällalla wiyaray. Usharcuptë ichanga asirpis asicunqui. «Nogaga manami runawanchu rimanacuycä. Chaymi nogaga upällalla mana cacöchu. Wiyaycäramay. Wiyaycamarga mancharinquipämi. Imata nimaytapis manami camäpacunquipächu. Quiquëpis ninäpaj caycashäta yarpashpäga mancharëmi. Cuerpöpis shiririnrämi. ¿Imanirtaj fiyu runacunaga mas unaycamaraj cawan? ¿Imanirtaj auquinyayparaj wañun? ¿Imanirtaj fiyupa rïcu caycashanchöraj wañun? Ricanrämi wamrancuna, willcancuna wiñajtapis. Mana yarpachacuypa cushisha goyan. Paycunataga manami ima mana allipis chayanchu. Diospis manami castiganchu. Uywancunapis fiyupami miran. Uywanpa wawancunapis manami wañunchu. Wamrancunapis pucllar cörricachan uysha-mallwacunanöraj. Cushisha gachwan, pinticachan, arpacuna, tamburcuna, pincullucuna wagashan-tupu. Cushishami goyan wañunancama. Allillami wañuymanpis chayan. Diostanami nin: ‹Nogacunataga ama rimapämaychu. Manami layniquicunata musyaytapis munächu. ¿Pitaj Tayta Diosga sirbiycänäpäga? ¿Imatataj gänanchi payta mañacorga?› Chayno nirpis fiyucunaga manami quiquillanpitachu rïcuyan. ¡Chayno cashantaga manami tantiyayta atipächu! «¿Imayllaga mana alli runacunapa achquin upishachuraj? ¿Imayllaga disigrasya päsashachuraj? ¿Imayllaga Tayta Dios paycunapaj rabyacurcur paycunata ñacachishachuraj? ¿Imayllaga paycunata shucucuy wayra ogshata apajno machiypa machishachuraj? Rimayga nin: ‹taytancuna juchata rurashanpitaga wamrancunatanami castigan› nir. Chaynöga ama canmanchu. Quiquin jucha ruraj ñacachonga sumaj yachacunanpaj. Ima-aycapäpis munayniyoj Tayta Diosga rabyar quiquin jucha rurajta castigachun. Wañushatanaga manami imapis gocunnachu famillyancunata ima-ayca päsaptinpis. «Ichanga ¿piraj Tayta Diostaga yachachinman, janaj pachacho caycajcunatapis paylla jusgaj caycaptenga? Waquin runacunaga wañucun timpuncho caycällar, imapäpis mana yarpachacuyllapa goyaycashallancho, alli caycashallancho, mana gueshyayllapa. Waquinnami ichanga cawan fiyupa llaquicullar. Chayno runacuna wañun imaypis manaraj alliman chayar. Imano captinpis pantiyunchöga llapanpäpis iwal-llami. Jucninta-jucnintapis curucunallami ushacurcun. «Nogaga musyaycämi nogapaj gamcuna imano yarpaycashayquitapis, mana allita nogapaj yarpaycashayquitapis. Gamcunaga ninacurcaycanqui: ‹¿Maytaj munayniyoj runapa wasin? ¿Maytaj fiyu runacuna tiyashan?› ¿Manachu gamcuna parlashcanqui caminanticunawan? ¿Manachu gamcuna wiyashcanqui paycuna willapänacushanta? Paycuna ninacun: ‹Dios rabyashpan castigaptinpis fiyucunataga manami chayanchu› nir. Fiyucunataga ¿pitaj tapun mana alli rurashancunata? ¿Pitaj castigan mana allita rurashanpita? Wañuptenga pampaychöpis guepa ñaupami llapan gatin. Pantiyunpis paytaga cushishami chasquicun. Pampacushan uchcutapis täpanrämi. «¡Llaquicuycajta shogamashayquipis yangami! ¡Gamcunaga nircaycämanqui manacajta llullacuyllapami!» Chaura Temán marca runa Elifaz yapay parlaran: «Runaga ¿imapäräshi Tayta Diospäga alli canman? Fiyupa yachaj cashpanpis ¿imachöräshi Tayta Diostaga yanapanman? Gam allillata ruraptiqui munayniyoj Tayta Diosga ¿cushicunchuraj? Llapanchöpis alli cashayquipita ¿imallataga chasquinchuraj? ¿Payta rispitar munashanta rurashayquipitachuraj piñacur castigaycäshunqui? Chaypa ruquenga castigaycäshunqui mana allita rurashayquipitami, mana atipaypaj juchata rurashayquipitami. «Gamga imatapis mana nistaycashpayquimi marca-masiquita ‹rindataraj churay› nej canqui. Röpancunatapis ‹rinda quëdachun› nir galallata gargurej canqui. Yacunaycajcunatapis yacuta mana macyajchu canqui. Yargaycajtapis mana garajchu canqui. ¡Munayniyoj rispitädu cashpayquimi cay pachaga munaynillayquicho cashanta yarparayqui! Biyüdacunata jinayllata gargurej canqui. Wacchacunatana ñacachej canqui. Chaypitami cananga ñacaycunallana tumapaycäshunqui. Chaypitami fiyupa mancharishalla caycanqui. Gampäga llapanpis chacajlla captinmi imatapis mana ricanquichu. Aypalla yacu shamur ñitejnömi gueshyaga ñitiycäshunqui. «Syëluchöga llapanpita mas altuchömi Tayta Dios caycan. Mas janajcho caj goyllarcunapis chaquin ur'gallanchömi caycan. Chayno caycaptin gamga ninqui: ‹¿Imanöpataj Tayta Dios musyanga? Yanauyaycaj chacajpitaga ¿imanöpataj ricamonga? Janaj syëlu asulyaraycajcho wac-läman cay-läman puriptin paytaga chacaj yana pucutaymi chaparaycan. Chaynöpami mana ricamunchu› nir. «¿Gampis unay caj fiyu runacuna rurashanno mana allita ruraytachu yarpaycanqui? Paycunaga illajpitami wañuriran mayu chayar imatapis apacushanno. Paycunaga Tayta Diosta niran: ‹¡Ama rimapämaychu! ¿Imataraj nogacunapäga gam ruranquiman?› nir. Chauraga ¿Tayta Dioschuraj camacächiran chay runacuna rïcuyänanpaj? ¡Chayno cashantaga manami imanöpapis tantiyayta atipächu! Alli runacunaga fiyu runacuna mana alliman chayajta ricar cushicun. Juchaynajcunaga asipar nin: ‹Chiquimajninchïcunaga ushacashanami. Ima-aycantapis ninami ushacurcusha.› «Tayta Diosmanna yapay yäracuy. Chauraga yapaymi ima-aycatapis tarichishunquipaj. Pay yachachishushayquita sumaj wiyacuy. Llapan nishushayquita yarpayniquiman sumaj churacuy. Tayta Diosman yapay yäracuptiqui, mana alli ruraycunata manana ruraptiqui, mas cuyayllapaj gori captinpis ñuchu allpatanölla, mayucho caj rumicunatanölla ricaptiquega ima-aycapäpis munayniyoj Tayta Diosnami gampäga canga gorino, aypalla guellayniquino. Paymi cushicachishunquipaj. Chauraga payllamannami yäracunquipäpis. Imata mañacuptiquipis wiyashunquipaj. Imatapis aunishayquita gampis cumlinquipaj. Ima ruraychöpis allichömi llojshinquipaj. Llapan mana allicuna cashanpis pacha achicyacäcojnömi ricacongapaj. Alli-tucojcunataga Tayta Dios manacajmanmi churan. Umildicunatami ichanga alliman churan. Mana allita mana rurasha captiquega juchaynaj captiquega Tayta Dios salbashunquipämi.» Chayno niptin Job niran: «Cananpis jagayashallami yapay rimashaj. Tayta Dios castigamaptinmi llaquicuycä. ¡Musyaycöman Tayta Diosta maycho tariytapis, chauraga tiyashan cajman imanöpapis chayaycöman! Chayarga paytanami willapäman imapita cayno caycashätapis. Yarpaynëchöpis aypallami caycan imata ninäpäpis. ¡Pay imata nimashanta cutichinäpäpis tantiyämanmi! Payga ¿munayniyoj caynintachuraj jorgapämanga? Manami; chaypa ruquenga ima nishätapis wiyamanmanmi. Pipis paywan parlanmanmi juchaynaj runaga. Chaymi nogatapis ‹juchaynaj canqui› nimanman. ¡Imaycamapis librina canäpaj cachaycamanman! «Ichanga washapa Diosta ashiptëpis manami canchu. Cay-läpa ashirpis manami tarëchu. Norte caj-läpa imata ruraptin ashirpis manami ricächu. Sur caj-läpa ticraycurpis manami ricächu. Paymi ichanga musyaycan imano goyashätapis. Juchäta ashiptinpis gori limyuyashanömi quëdashaj. Nogaga paypa yupillanpami purishcä. Pay ricachimashan nänillapami aywashcäpis. Paypa laynincunallatami, rimashancunallatami cumlishcä. Manami quiquë munashallätachu rurashcä. «Tayta Diosga imatapis rurayta yarparga jinan örami rurarin. Rurananpaj yarpaycashantaga manami pipis rucachinchu. Payga imatapis rurayta munashantami ruramanga. Imata rurayta yarpashantapis llapantami camacächenga. Chaymi fiyupa manchacö. Yarparcushpalläpis fiyupami mancharë. Ima-aycapäpis munayniyoj Tayta Diosmi fiyupa manchariycächiman. Chaypis chacayga manami upällachimangachu; yanauyaycaj chacaypis manami pitucarcamangachu. «Munayniyoj Tayta Diosga ¿imanirtaj mana willacunchu fiyu runacunata imay jusgananpaj cashantapis? Diospa amïgun cajcunaga ¿imanirtaj mana musyanchu imay jusgananpaj cashantapis? Fiyu runacunaga chacrapa lindancunatapis witichin. Uywancuna mas achca cananpaj uyshacunatapis suwacun. Wacchapa bürruntapis guechun. Biyüdapa buyintapis rinda charicurcun. Pobricunataga nänicunapitapis gargun. Chaymi umildicunaga pacacun. Pobricunaga chunyaj chaqui jircacho cacoj chucaru uywanöpis fiyupa ñacar-rämi micuytapis tarin. Wamrancunapäpis fiyupa ñacar-rämi micuyta tarin. Paycunaga aywan runapa chacrancunacho quëdaj rïguta shuntacoj. Man'chäga aywan fiyu runacunapa chacranmanpis übas ashicoj. Chacaycunaga puñurpis waran imawanpis mana pitucuyllapami, imawanpis mana gatacuyllapa. Tamyarga jircacunacho pasaypa jutuycajtami ruran. Chaura llantucunanpaj machayta ashir gagacunaman lagaycachan. «Fiyucunaga pobricunapa chuchuycaj wamrancunatapis guechun. Chay guechushantana rinda chararan. Pobricunaga galallanömi purinpis. Rïguta ashtarcaycan yargaypita wañuycarmi. Asëtita gapchinanpaj jatusaj agacuna rumicunata tangan. Übasta bïnupaj lluchcaycarpis yacunaypitaga wañurcaycanmi. Siudächöga wañuyta ñacaycajcuna gaparpaycan. Nanaywan wagarcaycan. Mañacuptinpis Tayta Diosga manami yanapanchu. «Waquin runaga manami munanchu achicyaj pachata. Chacajllacho cawacuytami munan. Cawashancamapis manami ruranchu alli cajcunataga. Runata wañuchejcunaga chaca-chacallami purin pobricunata wañuchinanpaj. Pacha chacarcuptinna suwaman ticran. Majayoj caycar jucpa majanwan cacojcunaga pacha chacarcunallantami shuyaraycan. Pacha chacarcuptenga cäranta sumaj chapacun ‹Caynötaga pipis manami rejsimangachu› nir yarpashpan. Chacaypa suwaga wasicunaman yagacuycun. Junajpaga jircacho pacarpäcun. Manami munanchu achicyajta. Paycunapäga junaj caycan fiyupa yanauyaycaj chacaymi. Paycunaga munarcaycan chacaycho manchacuypaj cajcunallatami. «Chay fiyu runacunaga yacu cörrejnömi illgacäcun. Chacrancunapis maldisyunädumi ricacun. Übas chacrancunachöpis pipis mananami arunnachu. Fiyupa usyawanga rashtapis chullucäcunmi. Chaynömi jucha rurajcunapis ushacan. Paycunataga mamanpis gongayconganami. Curucunanami micur ushacurconga. Pipis mananami yarpanganachu chay runataga. Gueruta wayra sajtarishannömi ushacanga. Chay runacunaga amatar fiyumi casha wawata mana tarej warmicunapaj, biyüdacunapäpis. Manami imaypis yanapashachu. Tayta Diosmi ichanga munayniyojcunatapis mana alliman chayarachin. Chaynöpami paycunaga imaycama cawanantapis mana musyanchu. Shongun yarpashanno runa goyäcunanpämi Tayta Diosga camacächin. Chaypis ricapaycanmi imata rurashallantapis. Fiyucuna rätullaga alli cawaymanmi chayan. Chaypita ichanga illaraycannami. Chaycunaga ruracäcun jachata achurisha wañutacäcojnömi. Rïgupa ispïjan paquicäcojnömi ruracäcun. ¿Chaynöchu, manachu? ¿Piraj ‹llullacuycanquimi› nir nishäcunata mana bälichengachu?» Chaura Shúa jutiyoj parti runa Bildad niran: «Diosga fiyupa munayniyojmi, manchacunami. Paymi camacächin syëluchöpis allilla cananpaj. Paypa suldäruncunaga yupaytapis mana atipaypämi. Achicyayninpis llapanmanmi achicyan. Runaga ¿imanöpataj Tayta Diospa ñaupancho juchaynaj canga? Warmipa wawanga ¿imanöpataj limyu canga? Tayta Diospa achicyayninmanga quillapa achicyayninpis manami tincunchu. Pay limyu cashanmanga goyllar limyu cashanpis manami tincunchu. Piyur-rächari ¡runa aycha curunölla caycarga! ¡Runa cuycanölla caycarga!» Chayno niptin Job cutichishpan niran: «¿Fiyupa ñacaycajta chaynöchi yanapanchi? ¿Callpaynajna caycajta chaynöchi salbanchi? Gam ichanga willapayta alli yachanqui ¿au? Mana yachajtapis tantiyachinqui ¿au? Chayno ninayquipäga ¿pitaj yachachisha-cashunqui? Chayno parlanayquipäga ¿pitaj yarpayta gosha-cashunqui? «Wañushacunapis pacha rurincho fiyupami mancharin. Lamar sapincho caycaj wañushacunapis fiyupami sicsicyan. Wañojcuna caycashan wanwanyaycaj pachaga Tayta Dios ricananpita manami imatapis pacanchu. Imapis mana cashanmanmi syëluta Tayta Dios mashtaran. Imapis mana cashanmanmi cay pachatapis warcusha. Paymi pucutaycunamanpis yacuta pitucächin. Lasaywanpis pucutayga manami rachinchu. Quillapa achicyaynintapis chacächin pucutaywan chapachishpan. Pachapa cuchunchöna lindata churasha junajpäwan chacaypaj. Tayta Dios piñacuptenga mancharishpan sicsicyanmi syëluta tucnaraycashan puntacunapis. Munayniyoj cayninwanmi lamarta manshuyächisha. Waräcuy Rahabtapis yachaj cayninwanmi binsisha. Pay pücarishpanmi syëlutapis lliuyaj cananpaj camacächisha. Llushway culebratapis paymi charircur wañuchisha. Chayga ichicllata rurashan cajllami caycanpis. Raspilla wiyashallanchïmi caycanpis. ¿Piraj tantiyanman munayniyojpa räyun junrurumur imata nishantapis?» Jobga mastapis niran: «Alli arriglamayta mana munasha captinpis, fiyupa ñacachimasha captinpis Munayniyoj Tayta Diospa jutinchömi jurä: Cawaycänäpaj pay callpata gomashancamaga imaypis manami llullacushächu. Manacajcunatapis manami nishächu. Cawaycashäcamaga juchaynaj cashallätami rimaycäshaj. Nogaga manami aunishayquichu manacajta rimachiyta munaycämashayquitaga. Juchaynaj cashätaga imaypis rimaycäshämi. Nogaga manami imapitapis pengacushächu. «¡Pipis nogapa conträ ricacoj cajtaga chayachun fiyu runacunata chayashanno, mana allita rurajcunata chayashanno! Tayta Dios wañurachiptenga ¿imanaräshi canman fiyu runacunapäga? Ima ñacaymanpis chayashpan mañacuptin Payga manami wiyanganachu. Fiyucunaga Tayta Dios munashanno ruraypaj manami imapis gocunchu. Tayta Diostaga imaypis manami mañacunpischu. «Cananmi noga musyachishayqui Tayta Dios fiyupa munayniyoj cashanta, Munayniyoj Tayta Dios imata yarpaycashantapis. Llapayquipis ricashana caycashpayquega ¿imanirtaj manacajcunata rimarcaycanqui?» «Munayniyoj Tayta Diosga mana cuyapäcojcunatawan fiyu runacunata caynömi castigangapaj: Wamrancuna aypalla cashpanpis llapanmi wañonga guërracho, man'chäga micunanpaj imatapis mana tarishpan. Cawaycar quëdajcunapis wañonga fiyu gueshyawanmi. Biyüdancunapis manami wagangachu. Fiyu runacuna guellayta allpatano aypallata shuntashantapis, aypalla röpacunata charashantapis, alli runami chay röpancunata jaticonga. Chay guellay shuntashantapis limyu runami rubichanga. Fiyu runapa wasenga äbipa gueshtanno alayrillami, chacracho täpana chucllanöllami. Fiyu runa rïcu caycashpan puñucuyconga. Riccharcamuptenga manami imanpis canganachu. Junajpaga fiyupa mancharengapaj. Chacaypaga fiyu löcu wayrami apacongapaj. Inti yagamunan cajpita fiyu löcu wayra chayamushpanmi wasinpita jorgurir apaconga. Imanöpa pacacuyta munaycaptinpis mana cuyapaypami chay runaman wayra chayanga. Chay wayraga fiyupa gaparashpan shucar-rämi gaticachanga.» «Rejsisha jircachömi caycan guellay mïnaga. Chayno rejsisha partichömi caycan gorita acranapäpis. Allpa rurinpitami fyërrutaga jorgunchi. Rumicunata chulluchishami cubri acracan. Runaga pacha rurin chacajmanpis yaycunmi. Chayno yaycurmi pacha rurin may-may rurimanpis chayan. Chaychönami yanauyaycaj chacaycho rumicunata ashin. Pipis mana purinan jircacho, siudäcunapitaga caruchömi mïnataga uchcun. Chaychönami wac-läman cay-läman caylintaycar wascawan warcuyllapa yaycun uchcunanpaj. Cay pachachöga chacracuna micuyta wayuchin. Rurinpanami ichanga caycan nina ushashano uchcu-uchcu. Chay rurichömi tarinchi cuestaj zafiro jutiyoj rumita, goritapis allpawan tacucashata. Chay uchcucunataga imaypis manami ricashachu wamäshupis ni ima ancacunapis. Chaymanga manami chayannachu aycha micoj jirca animalcunapis. Ni liyuncunapis chaychöga manami purinnachu. Runaga gagacunachömi ojtin. Niycällarmi puntacunatapis sapipita juchuchin. Gagacunacho ruran mïna uchcucunata. Chaychöna tarin tucuy-niraj achca casta cuestajcunata. Chayno ojtiycällarmi tarin mayu yuriycashantapis. Mana pipis ricashantami jorgamun. «Ichanga ¿maychötaj tarinchi yachayta? ¿Maychötaj caycan tantiyay? Runaga manami musyanchu chaycuna alli cashantapis. Cay pachachöga manami tarinpischu. May-may jatun lamarpis ‹caychöga manami canchu› ninmi. Ruri yanauyaycaj lamarpis ‹nogachöga manami canchu› ninmi. Chaytaga goriwanpis manami rucanchïchu. Ni guellaywanpis manami rantinchïchu. Fiyupa mas alli caj goriwanpis manami pägashwanchu. Manami pägashwanchu ni ‹cornalina› ni ‹zafiro› cuyayllapaj rumicunawanpis. Yachayga goripitapis, achicyaj gueshpipitapis masmi cuestan. Chaytaga manami rucashwanchu gori aläjacunawanpis. Yachayga lamarpita jorgushan ‹coral› jutiyojpitapis mas cuyayllapämi. Achicyaj gueshpicunapitapis perlascunapitapis mas cuyayllapämi. Yachaywan tincuchishaga Etiopiacho caj ‹crisólito› cuyayllapaj chanin cuestaj rumipis manami tincunchu. Manami rantishwanchu mas allinnin caj goriwanpis. «Chaura ¿maychötaj tarinchi yachayta? ¿Maychötaj caycan tantiyay? Llapan cawajcuna mana ricananchömi pacaraycan. Päriypa purejcuna mana ricananchömi chaparaycan. Infiernupis wañuypis ninmi: ‹Chaycunapäga wiyayllami wiyashcä parlajta› nir. «Diosmi ichanga musyan yachay maycho caycashantapis. Payllami musyan maycho tariytapis. Payga ricaycanmi allpapa cuchuncamapis. Chayno payga ushajpämi ricaycan syëlupita uraman cajtaga. Tayta Diosmi wayrapa callpantapis gosha. Yacutapis nisha maycamalla chayananpäpis. Paymi nisha imay tamyapa timpun cananpäpis; räyucuna, illguycuna imay wichan cananpäpis. Chay örami yachaytapis chaycho ricaran. Imano cashantapis musyaycur ricaycur ‹alli› niran. Nircur runacunata Tayta Dios niran: ‹Yachaj runaga Nogallatami rispitaman. Mana allita rurananpitaga manchapacuypami cawan.› » Job yapay niran: «¡Imanöparaj cutiycöman unay cashä wichanman! Chay wichanmi ima-aycapitapis Tayta Dios chapämaran. Pay achquinwan achquipämaptinmi chacaypapis alli purej cä. Noga alli timpullächöraj caycashä wichan alli yanapämaj. Munayniyoj Tayta Diosmi yan'gaycämaran. Wamräcunapis täparaycämaran. Chay wichanga lëchipis pampantin yacunöraj caran. Asëtipis gagacunapita quiquillanmi llojshicamoj. «Nogaga simri jamaraj cä siudächo mayur runacuna shuntacar jamarajcunawanmi. Mösucunapis ñaupancho captëga päsanäpaj witicoj. Auquincunapis rispitamashpan ichicoj. Mas rispitädu runacunapis parlaycashanpita upällacaycärej. Maquinwan shiminta chapacarcärej. Mandajcunapis rimaycashanpita jinan öra upällacaycärej. Galluncuna palacarninman lagacäcojno ricacoj. «Runacunaga ricamarpis wiyamarpis nogapaj allitami parlaj. Chaynöga parlaj wacchacunata, pobricunata, pipis mana yanapashan runacunata yanapanyaptëmi. Fiyupa muchupacaj runacuna agradësicamaj. Yanapaptë biyüdacunapis fiyupa cushicoj. Nogaga pitapis mana suwapaypami, allita ruraj cä. Chayno alli ruraynëga röpata jatirajnöpis waran-waran ruranämi caran. ¡Nogaga gapracunapäpis ñawinnömi caj cä. Paquicushacunapäpis chaquinnömi caj cä. Pishëpacojcunapäga papäninnömi caj cä. Juc-lä runacunata washaj cä! Fiyu runacunapa munayninta ushacächej cä. Imata suwaycashancunatapis guechoj cä. «Nogaga yarparaj cä: ‹Nogaga pasaypa auquinyayllaparämi wasillächo wañushaj. Yupaytapis mana atipaypaj achca watami cawashaj. Nogaga caycä yacu ñaupancho yöra caycajnömi. Chay yörapa rämanga shullaypashami warämun. Nogata rispitamaptin allimi cawashaj. Chayno, callpäpis manami ushacangachu› nir. «Llapanmi wiyamaj. Shuyarpaycaj willapar tantiyachinäpaj. Noga parlayta usharcuptëga manami pipis ‹llutanmi› nimajchu. Paycunamanga parlashä chayaj yacunaycaptin tamya shiminman chayajnömi. Paycunanami yarpayninman sumaj churacushpan wiyacoj. Chaura paycunapäga caj murupacuy wichan tamyanömi. Paycunapa ñaupancho asinaptëga paycuna cushicoj. Mana cachaypami cushisha caycashäta ricaparcaycämaj. Nogami paycunapaga mandajnin caycarä. Chaymi paycunata tantiyachej cä imano goyänanpäpis. Nogaga caycarä juc ray aypalla röpa suldäruncunapa ñaupancho caycajno. Paycuna llaquisha caycajta shacyächej cä. «Canan noga cayno caycajta ricamar ichanga shullcä cajcunapis asipäman. Paycunapa papänincunata nogaga manami munämanchu caran uywäcunata täpaj allgucunawan purinallanpäpis. Paycunataga ¿imapäräshi munäman caran? Paycunapaga callpanpis mananami carannachu manchariypaj yargay captin, muchuywan pishipacaptin. Chunyaj chaqui jircacunachömi chacaypa jajchej chaquisha sapicunallata. Ashgaj jachacunata shatacunacho ashej. Asta retämapa sapincunatapis micoj. Paycunataga marca-masincunapis jitarishami caran. Paycunataga suwacunata gaticachajnöraj gayanacushpan gaticachaj. Chaymi paycunaga tiyaj machaycunallacho, ragra uchcucunallacho, gaga uchcuncunallacho. Shira rurincunacho wagaj. Shata rurincunallacho goturpaycaj. Paycunaga caran imatapis mana yachaj, mamaynaj taytaynaj. Nasyunnincho tiyananpis mana camacaranchu. «Cananmi ichanga paycuna asipäman. Asipämänan cashami jutëtapis parlan. Fiyupa melanäcamashpanmi nogapita witicun. Cärämanpis togapämanraj. Cananga, Tayta Diosmi ima-aycäpis manana cananpaj camacächisha. Pengay-tucushami caycä. Chaymi imanillarpis mana rispitamannachu. Ñaupämanmi juc röpa runacuna shuntacämun. Nircur wañuchimayta yarpashpan sajtaman, magaman. Caminötapis chapacarcärin. Manami pipis canchu nogata yanapämänanpäga. Pergaraycaj curralpa uchcun caycajpa yaycojnörämi nogamanga gaparpashpan shamun. Fiyupa mancharishami ricacushcä. Rispitamashanpis cananga wayranömi illaraycan. Alli ricasha cashäpis pucutaynömi illgacäcusha. Ima-ayca charashäpis pucutayno illgacäcusha. «Cananga wañuypis janächönami. Nogaga fiyupa llaquicullarnami caycä. Tullöcamarämi nanaynëpis chayaycäman. Mana chawaypami chacaycunapapis nanaycäman. Cuncäpita apritamajnömi aptacarcaman. Jämayta cachanätapis manami dëjamannachu. Nogataga mitumanmi jitarimasha uchpata-jina, ñuchu allpata-jina. «Tayta Dios, gamtami mañacaycämö yanapämänayquipaj. Chaypis manami yanapämanquichu. Gamta ruwacaycämö. Chaypis manami cäsumanquichu. Nogataga fiyupami chiquicarcamashcanqui. Fiyupa rabyashami gaticachaycämanqui. Gammi camacächishcanqui wayra apamänanpaj, löcu wayra tapsir-ushamänanpäpis. Musyaycänami wañuchiyta munaycämashayquitaga. Musyaycämi wañojcuna caycashanman chayachimänayquitaga. «Nogami ichantaga pishëpacojtapis yanapashcä. Fiyupa llaquicuycho caycajtapis salbashcä. Nogaga ñacajcunata ricaycur cuyapar wagaj cä. Nogaga muchupacajcunatapis cuyapaj cä. Nogaga cushisha goyaytami yarparä. Nishäga chayamasha llaquicuymi. Achquita shuyaraycarä. Nishäga chacayllami caycan. Shongöga fiyupami ushaycan. Nogaga fiyupa llaquicuyllachömi caycäpis. Goyaycäpis fiyupa llaquishallami, intiman mana llojshejnölla. Täparaycämajcunapa ñaupanchömi mañacö pillapis yanapaycamänanpaj. Atojcunapa wauguinnömi, tucupa amïgunnömi caycä. Llapan garämi yanayacäcusha. Pasaypa wagruypa-wagrur aywaycan. Rupaywanmi intëru cuerpöpis rupariycan. Arpä wagashanpis llaquicuyllapämi. Pincullöpis llaquicuyllapämi wagan. «Nogaga shongöcho yarparä japalla jipashtapis mana munapänäpaj mana ricapänäpaj. Nogaga musyämi munayniyoj Tayta Dios janaj syëlupita-pacha cada runata imata rurashallanpitapis gonanpaj cashanta. Fiyu runacunatami disigrasya chayan. Juchasapacunatami mana alli goyay chayan. Tayta Diosga ricaycanmi noga rurashäta; ricaycämanmi imanölla goyashätapis. «¿Llutantachuraj rurashcä? ¿Pitapis llullapayta yarpashcächuraj? Mä alli caj balansawan Tayta Dios pësamächun. Chayrämi musyanga juchaynaj cashäta. Alli cajta ruraycashäpita mana allita rurasha captëga, pipa imantapis munapasha captëga, jucpa imanpis nogapa maquëcho taricasha captenga murushäcunatapis juccunana micuchun. Lantashätapis sapipita achurichun. «Pï warmiwanpis cacuyta camasha captëga, runapa warminta watgasha captëga, warmëpis jucpa warmin cachun, jäpa runacunapis paywan cacuchun. Chayno rurasha captëmi ichanga jamurpaypaj canman. Chauraga castigashami cäman. Chayno rurasha captëga canman nina rupar ushacurcushanömi. Llapan charashätami illgarachinman. «Warmi ollgu uywaynëcuna ruwacamashanta mana aunisha carga ¿imataraj ruräman Tayta Diospa ñaupacho? Imata rurashäpitapis jusgamaptenga ¿imataraj nëman? Tayta Diosllami ruramashcanchi mamanchïpa pachancho. Payllami cawachisha uywaycunatapis, nogatapis. «Pobri pishipacajcunata yanapaytaga imaypis manami dëjashcächu. Manami dëjashcächu biyüdacuna yargaypita canantapis. Manami imatapis quiquilläga micojchu cä. Wacchacunatapis yawachejmi cä. Wacchacunapaga papäninnömi cashcä. Biyüdacunataga imallawanpis yanapashcämi. Pipapis röpan mana captin gasaywan wañuycajta ricar, juc pobri imawan pitucunanpäpis mana cajta ricar, uyshäcunapa millwanwanmi goñönanpaj pitucachej cä. Chayno ruraptë chay runaga fiyupa cushicushpan ‹grasyas› nimaj. Pobripa contranga manami imaypis maquëta jogarishcächu ‹autoridäcunami charimanga› nir yarpashpä. Chayno mana rasunpa rurasha captëga ricräpis paquicäcuchun, matancäpita rachir shicwacuchun. Nogaga Dios castigamänanta manchacojmi cä. ¡Munayniyoj Tayta Diospa ñaupancho manami puydëmanchu imanöpa chapacuytapis! «Gorillamanga manami yäracushcächu. Ni yarparashcäpischu chayllamanga. Manami cushicushcächu ima-aycäpis aypalla captin ni aypalla guellay captinpis. Inti shanshaypa shanshar achicyaptin ricärir rispitasha captëga, quillatapis achicyaycajta almirasha ricapasha captëga, pacayllapapis adurasha captëga, quillata ricar maquillätapis muchasha captëga castigasha canäpis camacanmanmi. ¡Chayno rurarga syëlucho caycaj Tayta Diosta manacajmanmi churäman caran! «Chiquimajnëcuna mana alliman chayaptin manami cushipashcächu. Chayno manami cushipashcächu disigrasya chayaptinpis. ‹Chay runa wañunman› nillarpis manami imaypis juchata rimashcächu. Wasëcho cajcunapis llapanmi micusha upusha goyaj. Jäpa runataga noga manami cällicho puñucunanta dëjajchu cä. Caminanti purejcunataga imaypis pachächejmi cä. Adannöga juchäta manami imaypis pacashcächu. Mana allita rurashäcunatapis manami amucurcushcächu runacunata manchacuypitaga. Manami imaypis wasi wichgacusha upällalla cacushcächu famillyäcuna jamurpamänanta manchacushpäga. «¡Pillapis wiyaycamächun! Cay firmämi llapan nishäta willacuycan. Cananga munayniyoj Tayta Dios nimächun. Imapitapis jagachamarga papilman isquirbishata ricachimächun. Chaytaga cushisha rispitarmi chasquishaj. Corönatanömi charäshaj. Nogaga ima rurashäcunatapis Tayta Diostaga llapantami willashaj. Paypa ñaupanmanga alli mandajnömi chayashaj. «Nogapita jagayar chacräcunapis manami syëluman gayacunchu. Chacrächo camilluncunapis manami llaquicuywan waganchu. Pipatapis micuynincunata suwapasha captë, arupacoj runacunata dibaldilla aruchisha captëga, chacräcunachöpis rïgu wayunanpa ruquin cashacunallana wiñamuchun; sebäda wayunanpa ruquinpis mana alli jachacunallana wiñamuchun.» Chaynömi Jobga chapacushpan parlayta usharan. Chay quimsaj runacuna Jobwan rimanacuycashanpita upällacaycäriran Job yaparir-yaparir «juchaynaj cä» niptin. Chauraga Ram famillyapita mirar aywaj Buz parti runa Baraquelpa wamran Elihú, Jobpaj rabyacurcuran «juchaynaj caycaptë Dios castigaycäman» nejta wiyashpan. Jobpa quimsa amïguncunapäpis rabyacurcuran imanöpapis mana cutichiyta camäpacur Tayta Diosta manacajman churashanpita. Elihüga caran paycunapita mas mösullaraj. Chaymi shuyaraycaran quimsanraj Jobwan parlayta ushananta. Wiyashpanmi payga musyaran waquin cajcunaga Jobta imanöpa cutichiytapis manana camäpacushanta. Chaymi fiyupa rabyacurcur rimayta gallaycuran. «Ricamashayquinöpis, nogaga cä mösullarämi, gamcunami ichanga canqui mas auquinna. Chaymi yarpaycashäta rimaytapis mana camäpacushcächu. Yarparä: ‹Mayur cajcuna parlachun musyashanta. Achca watana yachaj cashancunata mä nichun› nir. Ichanga Tayta Diospa Espiritunmi runataga yarpayniyoj cananpaj yanapan. Munayniyoj Tayta Diosmi pücashpan yanapan tantiyaj cananpaj. Achca watayoj cashanga pitapis manami yachajyächinchu. Ni auquin cashanchïpis manami tantiyachimanchïchu. «Chaymi cananga nogatapis wiyarcallämay. Nogapis mä imallatapis parlarcamushaj. Nogaga upällallami wiyaräcushcä. Chaymi gamcuna imano parlashayquitapis wiyashcä. Imano parlanayquipaj yarpachacojtapis tantiyashcä. Chaynöpis wiyashcämi mayganiquipis Job parlashanta allitaga mana cutichishayquita. Gamcuna nirgunquiman ‹Yachashallanchïtaga nishcanchïnami. Cananga Diosllanami cutichenga. Manami runachu cutichenga.› Jobpis nogataga manami imatapis nimashachu. Nogapis manami gamcuna nishayquinöllaga Jobta nishächu. Paycunaga äyaraycarmi quëdasha. Manami tarishachu imano cutichishunayquipäpis. Gam ama yarpaychu paycuna upälla cacushanno nogapis upälla cacunätaga. Ninäpaj caycashantaga nogapis nishayquimi. Imata ninäpäpis yarpaycashäta nogapis nishayquimi. Rimanäpäga aypallami caycan. Mananami upällallaga cacömannachu. Rimar pashtapacunäpänami caycä. Mushoj ordiman bïnuta wiñarpusha pogur rachiriyta munaycashannönami caycä. Parlarcuptërämi shongöpis achicyärenga. Gamtaga imanöpapis cutichishayquirämi. Manami mayganiquipapis faburniqui cashächu. Llapaniquipäpis iwalmi parlashaj. Nogaga pipäpis manami faburnin parlächu. ¡Chayno parlaptëga Camamajninchi Tayta Diosmi jinan öra castigamanman! «Chaymi Job, cananga imata nishäcunatapis sumaj wiyamay. Imata nishätapis sumaj tantiyacuy. Gamta cutichinäpäga shimi puncullächönami caycan. Rasun cajtami parlamushaj. Mana pacaypami yarpaycashätaga nishayqui. Chayno canäpämi munayniyoj Tayta Dios ruramasha. Nircur cawayta gomasha. Puydishpayquega nishäta mä cutichimanqui. Tapunäpaj sumaj camaricuy. Gampis nogapis Diospa ñaupanchöga iwalmi caycanchi. Nogapis mitullapitami caycä. Chayno caycaptëga ama manchacamaychu. Nishäcunaga manami lasäshunquipächu. «Gamga manacajcunatami rimashcanqui. Niprësi caynöpis nishcanqui: ‹Nogaga juchaynaj limyu runami cä. Ima mana allitapis ni juchatapis manami rurashcächu. Diosga mayacachaycanmi imapita castigamänanpäpis. Nogataga ricaycäman contran runatanömi. Chaquëcunapitapis cadinawanmi watarcamasha. Nircur imallata rurashätapis ricapaycäman› nir. «Gam chayno rimashayquega manami rasunpachu. Diosga llapan runacunapitapis mas munayniyojmi. ¿Imanirtaj Tayta Dioswan churacayta munanqui? Diosga imata rurashancunatapis manami pitapis willapanchu. Diosga tucuynöpami willapämanchi. Ichanga noganchi mana cuentata gocunchïchu. Aybësiga willapämanchi suyñuyninchïcho cämacho puñucasha caycashanchi öra. Chacaypapis ricapacachimanchi. Diosga runacunapa rinrillanchömi willapan. Piñacun. Mancharachin. Chaynöga ruran mana allita ruraycashanta cachaycunanpaj, manana alli-tucoj cananpaj. Chaynöpami timpullancho caycällar wañunanpita salban. Mala-muertipa wañunanpitapis salban. Aybësi Diosga runacunata piñacun gueshyacunawan gueshyachir, intëru cuerpuncunata nanächir. Chauraga mas allinnin mishquej micuycunapis mana micuypänönami ricacun. Gueshyaptin aychancunapis ismur shicwan. Chaura tulluncunapis alayrina ricacan. Quiquinpis sepultüramanna watgaraycan; wañuypis jananchöna caycan. «Ichanga chay runapa ñaupancho juc anjil caycashpan, warangapita jucnayllapis paypa faburnin car alli ruraj cashanta rimarcuptin, chay anjil cuyapashpan ‹Wañunanpita salbaycuy. Ruquintami noga tarishcä› niptin ichanga chay runaga gueshyaycashanpita allchacangami. Mösu cashannömi cangapaj. Chauraga mañacuptin Tayta Diospis yanapangami. Cushicushpanmi Dioswan ricanaconga. Diosga runata alli cashanmanmi cutichenga. Chayrämi runa nenga: ‹Juchatami rurashcä, mana allicunatami rurashcä. Chaypis Tayta Diosga manami castigamashachu. Chaypa ruquenga wañunäpitami salbamasha. Chaymi achicyaj pachataraj ricaycä› nir. «Diosga chaynömi runata yaparir-yaparir ruran. Wañunanpita salban. Nircur camacächin achicyaj pachata ricaycänanpaj. Wiyamashpayqui sumaj tantiyacuy ari Job. Noga rimamushäcamaga upällalla cacuy. Cutichimayta munashpayquega rimamuy ari. Rasun cajta nimaptiquega noga allimi wiyashayqui. Imapis cutichimänayquipaj mana captenga upällalla wiyamay. Nogami yachachishayqui imano yachaj caytapis.» Elihú sïguir niycaran: «Noga nishäta wiyamay musyaj yachajcuna. Rinrinchi wiyaptenga pï imata parlaycashantapis rejsinchïmi. Gallunchïpis ima micuy cashantapis mayanmi. Chayno, noganchïpis tantiyacushun. Nircur nishun maygan alli cashantapis. Jobga nin: ‹Nogaga juchaynaj runami cä. Chaypis Diosga manami alliga arriglamanchu. Llullacuycämanmi «juchayojmi cä» nishpäga. Guerëcunaga manami allchacanchu, juchaynaj caycaptëpis› nir. «¡Jobnöga manami pipis canchu! Payga yacuta upojnöllami Tayta Diosta manacajman churarin. Payga munan mana allita rurajcunawan goturayllata, mana alli runacunawan iwal puriyllata. Payga nin ‹Dios munashanno allita rurashpanchïpis runaga manami imatapis chasquinchïchu› nir. «Ichanga musyaj yachaj runacuna sumaj wiyamay. ¡Yarpayllapis ama yarpäshunchu munayniyoj Tayta Diospäga ‹mana allitami ruran› u ‹llutantami ruran› nerga! Payga cada runatami cutichin imanöpis rurashanpita. Cada runami imata rurashanpitapis chasquin. Rasunpami munayniyoj Tayta Diosga imatapis mana allita mana ruranchu, ni llutantapis mana ruranchu. Diosga intëru munduta mandananpaj mandaj cayta manami pipitapis chasquishachu. Tayta Dios munar jämayninta, espiritunta runapita shuntacurcuptenga llapan runami wañunman. Nircur cashgan allpamannami ticranman. «Job, imatapis tantiyaj cashpayquega sumaj wiyamay. Nishäcunata sumaj wiyay. Alli cajta chiquishpanga Dios manami mandanmanchu. ¿Imanirtaj gamga juchaynaj Diospaj parlanqui juchayojpänöpis? Raycuna, rispitädu runacuna fiyu captenga quiquincunamanmi Diosga ayñita cutichin. Payga manami mandajcunapa faburninchu. Pobricunata cachaycorga manami rïcucunata yanapanchu. Paymi llapan runacunatapis rurasha. Runacunaga illajpitami wañucäcun. Chacaychönami mancharishpan sicsicyan; nircorga illaraycanna. Munayniyojcunaga manami runacunapa callpanwanchu illgan. Diosga ricaycanmi runacuna imallata rurashantapis. Musyaycanmi imano cawashallantapis. Mana allita rurajcunataga yanauyaycaj chacajpis manami pacanchu. Diosga runata manami willanchu arriglananpaj pay cajman aywananpaj. Manami musyacachänanräpischu munayniyojcunata jitarinanpaj, chayman juctana ruquin churananpäpis. Tayta Diosga pï rurashantapis musyaycanmi. Pacha chacarcuptin chayar illgarachinmi. Fiyu runacunatanömi llapan ricaycaptin castigan. Castigan mana wiyacuyta munajcunata, imano rurananpaj nishantapis mana cumlejcunata. Chay fiyu runacuna ñacachiptinmi pobricunaga Tayta Diosta mañacuran. Chaura Tayta Diosnami wiyaran. Dios mana rimacuptenga ¿piraj payta jitapanman? Dios ticracurcuptin runaga ¿imataraj ruranman? Paymi ricaycan marcacunatawan runacunatapis, fiyu runacuna llullapaypa marcata mana mandananpaj. «¿Gamga Diosta willashcanquichu: ‹Juchatami rurashcä. Cananpitaga manami juchata rurashänachu› nir? ¿Nishcanquichu: ‹Mana musyaynëpa jucha rurashäcunata musyachimay. Mana allita rurasha carga yapayga manami rurashänachu› nir? Diosta manacajman churasha caycaptiquipis ¿gam munashayquinöchuraj Tayta Diosga cutichishunqui? Chaytaga gammi acranayqui, manami nogachu. Mä gam nimay ari musyashayquita. «Musyaj yachaj runacunapis, yachaj runacunapis wiyamaj cäga nenga: ‹Jobga parlaycan manapis tantiyaycarmi. Pay rimashanga caycan manacajcunallami,› nir. Payga rimaycan mana alli runacunanöllami. ¡Chaymi Jobpäga sumaj mayacachäshun! Jobga manami juchallatachu ruraycan. Jananmanpis mana wiyacojmi. Noganchi wiyaycashapis Diostaga manacajman churaycan. Jananmanpis Diospa contran parlan.» Elihú sïguir niycaran: «Job, gamga Diosta ‹juchaynajmi cä› nishcanqui. Chayno nerga ¿allitachuraj nishcanqui? Mastapis tapushcanqui: ‹¿Imatataj gocushunqui juchata ruraptëpis? ¿Imatataj chasquë juchata mana rurasha carpis?› Chayno nerga ¿allitachuraj nishcanqui? Cananmi gamtapis amïguyquicunatapis noga nishayqui. Masqui syëluta ricäriy. Pucutayta ricärirpis masqui tantiyacuy ari. Chay pucutayga gampita may altuchöshi caycan. Juchata ruraptiquipis Diospäga manami imananpischu. Maychica juchayqui captinpis Diostaga manami imananpischu. Allita ruraptiquipis paytaga manami imatapis gonquichu. Paypäga manami ima allitapis ruranquichu. Mana allita rurashanpis quiquin runallatami chayan. Allita rurashanpis quiquin runallapämi alli. «Imapis päsaptinrämi runacunaga yarpachacur gaparpan. Munayniyojcunapa maquinpita pillapis salbananpaj ruwacun. Chayno caycarpis camamajninchi Tayta Diostaga manami yarpanchu. Paymi chacaycunapapis cushicachimashpanchi cantachimanchi. Uywacunapitapis mas yachaj cananchïpaj paymi yachachimanchi. Paymi äbicunapitapis mas yarpaysapa cananchïpaj tantiyachimanchi. Ñacar gaparpaptinpis Diosga manami yanapanchu alli runapita ushasha purej fiyu runacuna captin. Munayniyoj Tayta Diosga manami cäsupanchu mana cumbënejcunata mañacushanta. «Tayta Diosta ‹Gamta manami ricächu› nishpayquipis shuyaycuy ari. Paypa maquinchömi caycanqui arriglashunayquipäga. Gamga ninqui ‹Diosga manami rabyacunchu ni castigacunpischu, ima juchata rurashanchïtapis manami cäsupanchu› nir. Job, gamga niycanqui manacajcunatami. Mana tantiyacurmi wichaypa uraypa rimaycanqui.» Elihú jinalla willapaycaran: «Ichicllata shuyaycuy. Noganami willapar yachachishayqui. Tayta Diospa faburnin rimanäpäga achcarämi caycan. Yachashätaga llapantami willapäshayqui. Camamajninchi rasun cajta rurashantami musyachishayqui. Manami imatapis llullacuypaga nishayquichu. Nogaga rasunpa yachaj runami cä. «Diosga fiyupa munayniyojmi; fiyupa yachajmi. Juchaynajcunataga manami castiganchu. Fiyu runacunataga wallca diyallami cawachin. Ñacaycajcunatami ichanga alli yanapan. Allillata ruraj runacunataga imapitapis simrimi chapan. Raycunawan goturänanpärämi camacächin. Paycunataga yanapan allilla mandananpämi. Capaschari alli runacunaga cadinacunawan wataranman. Capaschari nanaywan ñacanman. Chaura Diosga musyachin ima mana allita rurashancunatapis alli runapita ushasha cashantapis. Chay runata corrijishpan willapan. Juchata ruraycashanta cachaycunanpaj willapan. Diosta wiyacur cumlishpanga imaypis cawashanyäga cushisha allilla goyan. Mana wiyacushpanmi ichanga wañun. Manaräpis imatapis yachallar wañun. Fiyu runacunami ichanga ñacarpis fiyupa rabyan. Tayta Dios cadinarächiptinpis manami mañacunchu yanapänanpäpis. Manaraj edäman chayallarmi wañun. Fiyupa cuyapaypämi wañun. Ñacachir-rämi Tayta Diosga runata tantiyachin. Chayno ñacachiyparämi Diosga salban. «Gamtapis salbaycäshunqui fiyupa ñacaycajta, alli pachaman chayachishunayquipaj, jauca goyächishunayquipaj, alli micuycunata tarichishunayquipaj. Fiyu runacunata castïgu chayashallanpämi gamga yarpachacuycanqui. Ichanga jusgar castigashuptiqui manami imanöpapis chapacunquipächu. Rabyashpayqui Tayta Diosta manacajman churargunquiman. Manacajman churar-imarga manami ima-aycata gorpis salbacunquipächu. Ñacar llaquicuycashayqui öraga may-jina gaparaptiquipis may-jina alliyayta munaptiquipis yanganami canga. Pacha chacänanta ama munaychu. Chacaychöga runacunata tucuy mana allicunami päsan. Imano ñacay cashantapis musyaycashpayquinaga yapayga mana allicunata ama ruraynachu. «Sumaj tantiyacuy Dios fiyupa munayniyoj cashanta. Paymanga manami pï yachachicojpis tincunchu. Paytaga imata rurananpäpis manami pipis ninchu. Ni pipis manami ‹Mana allitami rurashcanqui› ninchu. Pay camashantaga llapan runami alaban. Gampis alabaytaga ama gongaycuychu. Llapan runami Tayta Dios rurashantaga rican. Carullapitapis ricanmi. Diosga fiyupa munayniyojmi. Noganchëga manami imanöpa tantiyaytapis atipanchïchu. Ni manami musyanchïchu ayca watayoj cashantapis. Paymi yacuta jutuy-jutuylla juc pachaman shuntacächin. Nircur tamyamanna ticrachin. Tamyaga pucutaycunapitami shicwaycämun. Nircur cay pachamanga achca yacu machiypana chayamun. ¿Pitaj tantiyan pucutaycuna imano aywashantapis, räyucuna syëlucho imanir junrurushantapis? Diosmi intëru lamar jananpa illguyta achicyächin. Chayno achicyachishpan lamarpa rurintapis ricacächin. Chaycunawanmi runacunatapis castigan. Tamyawanpis aypalla micuycunatapis shuntachin. Räyutapis chararan. Chaura räyuga imapis mana cashallanmanna chayan. Tayta Dios munashallanman maymanpis chayan. Tayta Diosga räyuchimur musyachimanchi rabyaycashantami. Chaynöpami musyachimanchi juchasapacunapaj rabyaycashanta. «¡Chaypitami nogapa shongöpis fiyupa tic-ticyaycan! ¡Pëchöpitapis llojshicuriytarämi munan! Masqui wiyay Tayta Diospa busnin sinchipa wiyacämushanta, Paypa shimin junruruycämojta. Paymi illguywan achicyächin allpapa juc cuchunpita juc cuchuncama. Syëlupitapis räyuchimun. Chayno wiyacan sinchipa junrurumushan fiyupa manchariypaj busninta wiyacächimuptin. Janraraycämojta wiyashanchïcamaga illguypis manami chawanchu. Dios busninta junruruchimuptenga fiyupa almiraypämi ruracan. Payga tantiyayta mana atipashanchïcunatami ruran. Paymi nin rashta cay pachaman shicwamunanpaj. Chayno camacächin tamya fiyupa tamyananpäpis. Chaynöpami camacächin runacuna wasinpita mana llojshinanpaj. Llapan runata tantiyachin paylla llapanta camacaycächishanta. Animalcunapis machaycunaman yaycur chaychömi pacarpäcun. Ura caj-läpitami löcu wayra shamun. Jana caj-läpitanami gasay chayamun. Dios pücaptinmi gasapapis ruracan. May-may aypalla yacucuna jananpapis tintin. Paymi camacächin yacuta pucutay jogarinanpäpis. Camacächin chay pucutaypita räyu llojshinanpaj. Chaura illguynin pillgut-pillgutyar syëlupa aywan. Chaynömi Tayta Diosga munashanta ruran intëru allpa janancho. Aybësiga chaycunawanmi Tayta Diosga cay pachata castigan. Aybësiga cuyapäcoj cashanta musyachimanchi. «Job, sumaj tantiyacunayquipaj wiyamay. Masqui sumaj yarpay fiyupa almiraypajcunata Tayta Dios rurashanta. ¿Gam musyanquichu Tayta Dios chaycunata imano camacächishantapis? ¿Musyanquichu illguy achicyänanpaj pucutaycho imano yurishantapis? ¿Gam musyanquichu wayrawan pucutay imano puriycashantapis? Chaycunaga musyachimanchi fiyupa yachaj Dios cashantami. Wapuriypa acaptin ¿musyanquichu röpayquiwan cashpayqui imanir südashayquitapis? Gamga Tayta Diosta ¿yanapanquimanchu mana cuyucoj cananpaj syëluta mashtäshiyta? «Nogacunata yachachimay imano Tayta Diosta ruwacunäpäpis. Nogacunaga carcaycä chacaycho caycajno yarpayniynajmi. Nogaga manami Diospäga nëmanchu ‹Paywan parlaytami munä› niyllapis. Chayno nerga illgächimänanta munallarmi nëman. Pucutay yanamaraycashan öraga manami ricanchïchu intitapis. Pucutayta wayra apacuptinmi ichanga syëlupis lliuyacäcun. Punta janancunapa norte caj-läpami garwanchucarcamun. Chayga musyachimanchi Dios almiraypaj munayniyoj cashantami. Munayniyoj Tayta Dios rurashanta manami tantiyanchïchu. Payga caycan fiyupa callpayoj, alli arregluta rurajmi. Payga llapanta cumlej, pitapis mana ñacachejmi. Chaynöpami llapan runacuna manchacun. Yachaj-tucojcunatami ichanga alliga mana ricanchu.» Chaura TAYTA DIOSGA shucucuy wayrapita Jobta nimuran: «¿Pitaj gamga canqui yarpashäcunata manacajman churanayquipaj, mana tantiyashayquicunata rimanayquipäga? Canan mä rasunpa runano camaricuy. Cananmi willamanqui llapan tapushäcunata: ¿Maychötaj caycarayqui cay pachata camashä öra? ¡Mä nimay, rasunpa yachaj cashpayquega! Gam ¿musyanquichu ima tamäñu cay pacha cananpaj pï nishantapis? ¿Musyanquichu pï curdilta chutashantapis? Munduga ¿ima janancunachötaj tacyaraycan? ¿Pitaj churaran juc rumita chayta tuncaränanpaj pacha yur'gaycaptin shanariypa shanarir goyllarcuna cantaycaptin, syëlucho sirbimajcuna fiyupa cushicurcaycaptin? «Allpa chaupinpita lamar yacu pashtamuptin ¿pitaj churasha puncucunata chay uchcuta chapananpaj? Nogami camacächishcä pucutay cay pachapa röpanno cananpaj, yanamaraycaj pucutaytapis churapashcä inchananpaj. Nogami señalapashcä lamar maycamalla chayananpäpis. Yacu llojshimunan puncuntapis lläbiwan lläbircushcä. Nircur nishcä: ‹Caycamallami chayamunqui. Caypita mastaga mananami wichanquipänachu. Wayra apamushuptiqui bötiypa-bötishayquipis cayllachömi quëdanqui.› «¿Imayllaga gam mandashcanquichu pacha yur'gämur waränanpaj? ¿Mandashcanquichu intëru allpa jananpa pacha achicyänanpaj, chaynöpana fiyu runacunapis gueshpir pacacunanpaj? Chauraga jircacuna imano cashanpis musyacämun. Nircur culurnincunapis röpa-jinaraj ricacämun. Chaura fiyucunaga mayman pacacuytapis mananami camäpacunnachu. Mana allicunata ruraytapis manana puydinnachu. «¿Gam yaycushcanquichu pacha rurin uchcuman? Chayno ¿ricashcanquichu lamar yacu maypita pashtaycämushantapis? ¿Tarishcanquichu wañojcuna chayashan pachata? ¿Ricashcanquichu wañuyman chayana manchacuypaj puncu maycho caycashantapis? ¿Musyanquichu mundu ima tamäñu caycashantapis? Rasunpa musyaj cashpayquega mä nimay ari. «¿Mayninpitataj näni llojshiycan achicyajman chayanapaj? ¿Maychötaj chay achicyäga caycan? ¿Gam musyanquichu chaycunata juc cuchuncama imanöpa chayachiytapis, nircur cashganman yapay cutichimuytapis? Gamga achca watayojna canquipis. Chaycunataga llapantapis musyaycanquichari. Chay örapäga maynachari yurisha caycarayqui. «¿Gam chayashcanquichu rashtawan runtu churaräcunan cajman? Chaytaga churaraycächë llaquicuy captin, pillyacuna captin, guërracuna captin cachamunäpämi. ¿Imanöpataj achicyayga mashtacan? ¿Imanötaj intëru mundupa mashtacan urapita shamoj wayra? ¿Pitaj juc pachallapa fiyupa tamyananpaj uchcuta quichapan? ¿Pitaj löcu tamyata tamyachimun rejsisha pachallaman, pipis mana tiyashan jircacunallapa, chunyajllapa, fiyupa chaquisha caycaj jircacunata pargunanpaj, chaypita guewa wiñamunanpäga? Tamyapawan shullaypaga ¿pitaj taytan? Gasapapawan yacu tintishapaga ¿pitaj maman? ¿Pitaj yacuta tintichir ticrachin rumimannöraj? ¿Pitaj lamarpa janancunatapis tintichin? «¿Gamchu shuntacasha caycächinqui ‹Pléyades› jutiyoj goyllarcunata, ‹Orión› jutiyoj goyllarcunatapis shuyni-cama? ¿Gamchu pacha waray yagamoj warajta llojshichimunqui? ¿Gamchu pusharanqui ‹Osa Mayor› y ‹Osa Menor› goyllarcunata? ¿Gam musyanquichu janaj pachapa imano laynin cashantapis? ¿Gamchu ninqui chay laycuna nishanno cay pachachöpis rurananpaj? ¿Pucutaycunata mandanquimanchu gamman tamyachimunanpaj? Räyu mayninmanpis chayananpaj niptiqui ¿gamta wiyashunquichu ‹Caychömi caycä gam nimashayquita ruranäpaj› nir? ¿Pitaj äbicunata yachayta gosha timpu imano cashantapis musyananpaj? ¿Pitaj yachayta gosha pacha waränanpäna gällu tantiyananpaj? ¿Pitaj sumaj yachaj caycan ayca pucutay cashantapis musyananpaj? ¿Pitaj syëlucho caycaj ishtanquicunata cacharaycamunman tamyamunanpaj, chaynöpana ñuchu allpa mituman ticracurir curpacunaman ruracänanpaj? «¿Gamchu aychata ashinqui maman liyuncunapaj? ¿Liyuncuna yargaycaj pacacunancho jitarpaycajta, shatacunacho llupurpaycajta sacsachinquichuraj? ¿Pitaj micuyta tarichin cuervo äbicunapa wawancuna micuyta ashir purishan öra, fiyupa yargaypita gaparpashpan mañacamashan öra? «¿Gam musyanquichu jacha cabracuna imay wachashantapis? ¿Ricashcanquichu lluychucuna wachajta? ¿Gam musyanquichu charicushanpita ayca quillataraj wachashantapis? Wachananpäga guempucäcunmi. Chayrämi wawancuna yurin. Nircur itincunana maucha wiñan. Chunyaj jircacho wiñacun. Chayno wiñarcorga maman cajpita aywacun mas mana cutimojna. «¿Pitaj camacächisha jirca chucaru bürru cachaylla tiyacunanpaj, mana nunca watana cananpaj? Chaycunataga nogami ricachishcä chunyaj chaqui jircata, cachiyoj guechwacunatapis chaycho tiyacunanpaj. Chaycunaga manami yachacanchu marcachöga. Manami wiyanpischu carga gatej jarrïrucuna gayarashantapis. Intëru jircacunapa cörricachäcun guewata ashir, berdi guewata micunanpaj ashishpan. «¿Gamga riguinquichu yügurcushayqui öra chucaru töru-mallwa arunanta, waquin wäcayqui wichgaränancho iwal puñunanpaj cashantapis? ¿Yügurcur aruchinquimanchuraj? ¿Cuspiyacunata garchaparcur pushaptiqui guepayquita shamunmanchuraj? ¿Callpayoj captinchuraj chay uywaman yäracunqui? ¿Arupäshunayquipäpis yäracunquimanchuraj? ¿Chaqui micuyniquicunata ashtapäshunquichuraj? Nircur ¿ërachöpis shuntapäshunquichuraj? «Masqui tantiyacuy avestruz äbipaj: Cushisha älanta sapsicun ancano päriyta munashpan. Avestruzga wacharir runtuncunata agushcho cachaycun shanay agushta goñöchishallanwan runtun pashtamunanpaj. Manami yarpachacunchu ima ñitirinantapis, ni ima animal lluchcaparinantapis. Chay äbiga wawancunapaj fiyumi. Wawancunataga manami quiquinpa wawancunatanöchu rican. Manami imapis gocunchu yangallapaj runtuta wachasha carpis. Chay äbitaga noga manami yarpayta goshcächu. Manami munashcächu alli yarpayniyoj cananta. Jatarcur cörriyta gallaycur ichanga muntädu aywajtapis pasaypa llallin. «¿Gamchu callpayojyächishcanqui cawalluta? ¿Gamchu ajchantapis matancanpa wiñachishcanqui? ¿Gamchu chuclusnöraj pinticachänanpaj camacächishcanqui? Cawalluga sinchi gaparar manchachicunrämi. Allpata aspicachan. Imatapis mana manchacuypa pillyamanga yagacuycun. Manchariytapis mana yachanchu. Manchariypitapis asicun. Sablita ricashpanpis manami sicsicyanchu. Muntädu aywajpa lëcha apacunan shagllajyan. Sablipis, sajmaypa tucsicunapis achicyaypa achicyaycan. Juclla chayayta munashpan fiyupa cörrerga may carutapis rätumi chayarin. Trompëta wagamuptinnaga manami ichiycunnachu. Trompëtacuna wagamuptenga cawalluga wagan. Carupita-pachami mayan pillya cashantapis. Wiyan capitancuna gayarpaycajtapis pillyajcuna gaparpaycajtapis. «¿Gam yachachinquimanchu wamäshu anca pärinanpaj? ¿Gamchu yarpayta goshcanqui sur caj-läman aywananpaj? ¿Gamchu nishcanqui allgaycuna gagacunacho gueshwanta rurananpaj? Allgayga junajpa chacaypapis gagacunallacho tiyan. Pacacunanpaj gagacunapa puntanman ratan. Chaypitami ricachacur caruman rican imatapis charinanpaj. Wawancunaga yawartami upun. Maychöpis wañusha caycashanmanmi allgaycunaga shuntacan.» TAYTA DIOSGA jinalla parlaycaran. Chaymi Jobta niran: «Munayniyoj Dios caycaptë gam jusgamayta munarcur ¿canan nishäcunatapis cutichimaytarächuraj yarpanqui?» Chaura Jobga TAYTA DIOSTA cutichishpan niran: «¿Imataräshi nogaga nëman pasaypa manacajlla caycashpäga? Chaypa ruquenga upällallana cacushaj. Yaparir-yaparir achcatanami rimashcä. Masta rimanäpäga mananami cannachu.» Chaura TAYTA DIOSGA shucucuy wayrapita Jobta nimuran: «Canan mä rasunpa runano camaricuy. Cananmi llapan tapushäcunata willamanqui: Gamga ¿pantaycashätachu yarpaycanqui? ¿‹Juchaynajmi cä› nishpayquichu, nogataga ‹juchayoj canqui› niycämanqui? ¿Gam noganöchu sinchi canqui? ¿Räyuno busnënöchu gampapis busniqui? Chayno captenga mä munayniyoj rispitädu ricacuy. Achicyaypa achicyaycaj röpayquita jaticuy. Mä ricay llapan alli-tucojcunata: Rabyasha caycashayquiwan castigay. Nircur pengacachiy. Ricärishallayquiwan ushariy. Fiyu runacunataga caycashallancho mä llapiriy. Cay pachacho cajtaga llapanta pampariy. Nircur wichgarcuy wañushacuna prësu caycashan cajman. Chauraga quiquëpis nishämi ‹Munayniquiwanmi salbacushcanqui› nir. «Masqui ricay ‹Behemot› jutiyoj manchacuypaj animalta. Chaytapis gamta rurashäno nogallami rurashcä. Wäcacunanömi guewata micun. Ricay, imano sinchishi matancancuna, imano callpayojshi ricrancunapis. Chupanpis fiyupa chucru sedru guerunömi. Atacancunacho caj ancuncunapis pillucasha-pillucasharämi. Tulluncunapis caycan runsi tübunöraj, fyërrupita garutinöraj. Chayga caycan noga yachaj caynëwan rurashämi. Rurashä captin nogallami chaytaga binsëman. Jirca animalcuna tiyar gochpashan jircachömi wiñan guewacunapis chay animalpäga. Öjasapa jachacunapa öjan shicwaj rurincho puñun. Gocha-gocha, shatacuna caycashallanchömi pacaräcunpis. Öjasapa jachacuna llantupan. Yacu aywajpa cantuncunacho caj wayau guerucunana intërunpa tumaraycan. Mayu chayaptinpis manami manchacunchu. Sengancamana yacu ñitiptinpis imatapis mana gocuypami cacun. Ricchaycaptenga ¿piraj charinman? ¿Piraj sengantapis uchcuparinman arguyllata churacurcunanpaj? «Waräcuy Leviatantaga ¿pescädutano charinquimanchuraj ansuylallawan? ¿Shiminta watanquimanchuraj llanu wascallawan? ¿Senganpita charichinquichuraj juc llanu wascallawan? ¿Quijädanpita juc fyërruwan charichinquimanchuraj? Cuyapänayquipaj ¿ruwashunquimanchuraj? ¿Alli shimillanpachuraj ruwashunquiman? ¿Gamga jurachinquimanchuraj imaycamapis sirbishunayquipaj? ¿Paywanga pucllanquimanchuraj iti äbiwan juc runa pucllajno? ¿Wamrayquicunapa pucllananpächuraj watanqui? ¿Nigusyanticunaga chayta rantiyta munanmanchuraj? ¿Ranticojcuna ichic-ichiclla cuchunmanchuraj ranticunanpaj? ¿Lëchayquiwan tucsirinquimanchuraj garan rurinyaj päsajpaj? ¿Pescäduta charicunawan umanpa tucsipaycunquimanchuraj? Payta yatayllapis yataycuptiquega musyanquimanmi imano cashantapis. Chauraga imaypis manami gonganquipächu. Chayno ruraycushuptiquega mananami imaypis rimapanquipänachu. Leviatanta chariyta yarpashanpis yangami. Ricaycullarnami manchariywan pï-maypis chiyacäcunman. Pipis gallariparcuptenga fiyupami rabyacurcun. Chayno caycaptenga nogapa ñaupächo ¿piraj ichiraycanman? ¿Pitaj nogata imatapis gomasha cutichinäpäga? ¡Llapanpis nogallapami! «Leviatanpa chaquincuna, cuerpuncuna imano callpayoj cashanpäpis simrimi rimaycäshaj. ¿Piraj jorgunman intëru jananta chaparaycajta? ¿Piraj janan chapacunan chucru caycajta uchcurinman? ¿Piraj shiminta quicharinman? Quiruncunaga caycan fiyupa manchacuypämi. Wajtan lömunpis caycan fïlayllanpa chapacunawan sumaj chapashami. Chaycunaga sumaj chapasha car sinchi ruminömi caycan. Jucnin-jucninman fiyupa chanajmi lagacasha caycan. Chaypaga ni wayrapis manami yaycunchu. Chaycunaga jucnaylla sumaj jiracashami caycan. Chaytaga manami pipis rachicächinchu. Wishgaptenga illguynörämi senganpa llojshimun. Ñawincunapis pacha waraptin inti yagamojnörämi achicyan. Shiminpitapis llojshin nina ratataycajraj. Nina shansharämi shicwarcunpis. Senganpitapis llojshin goshtayraj manca timpuptin waputay llojshejnöraj. Jämaynenga nina upisha caycaj carbuntapis shanshachinmi. Senganpita llojshin nina. Cuncanpis fiyupa chucru callpayojmi. Chaymi payta ricarga llapanpis fiyupa mancharir gueshpin. Cuerpuncho mas caycaj aychanpis caycan fiyupa chucru imapis mana yaycunanpänömi. Chayga caycan jundisha fyërrunöraj. Puywayninpis paypaga gagano chucru, tunaynöpis chucru. Pay rabyaptenga guërracho binsejcunapis mancharishami ricacun. Chaymi fiyupa mancharisha gueshpir aywacun. Sabliwan cuchuptinpis manami mayachinchu. Tucsicunapis ni lëchapis manami yaycunchu. Paypäga fyërrupis ogshanöllami caycan. Runsipis ismusha guerunöllami caycan. Lëchawan illaparpis manami gueshpichinquichu. Waracaptiquipis rumicunaga ogshanöllami jananman chayan. Jatun mäsuwan wiruptinpis cashpiwan wirushannöllami. Lansawan sajmashan wichyar aywajta wiyarpis manami imapis gocunchu. Mitunpa garachaypa aywarga wayanchatarämi rurarin. Rurinpaga quëdan callapa gueruta garachasha runa apashanno gashacasharämi. Punshata shuntacuna afilasha aywashannörämi quëdan. Yacunpa aywarga may-may ruri lamartapis timpurachimun mancacho yacu timpuycajtanörämi. Mancacho caycaj yacuta poshgachejnörämi timpurachimun. Aywashan guepanpaga yacu quëdan yur'garaycar achicyaypa achicyar-raj. Chaura lamar yacuga ricacun soguyacäcushanörämi. Chay-niraj animalga manami canchu cay pachachöga. Leviatanga rurasha caycan imaypis mana manchacunanpämi. Mas munayniyojcunatapis manacajmanmi churan. Chayno, llapan jirca animalcunatapis payga manchachinmi.» TAYTA DIOS nishancunata wiyaycur Jobga niran: «Nogaga musyämi gamlla llapanpaj munayniyoj cashayquita. Rurayta yarpashayqui cajtaga llapantami ruranqui. Gamga tapumashcanqui ‹¿Pitaj gamga canqui yarpashäcunata manacajman churanayquipaj?› nir. Nogaga rimaycashcä mana tantiyashä cajcunatami. Rimaycashcä fiyupa almiraypaj cajcunapaj, mana tantiyaypaj cajpämi. Gam nimashcanqui: ‹Wiyamay. Gamta niytami munä. Cananmi llapan tapushäcunata cutichimanqui› nir. Canancama gampäga wiyayllami wiyarä. Cananmi ichanga ñawëwan ricar rasunpa tantiyä imano cashantapis. Chaypitami cananga fiyupa pengacö. Chaymi arpinticö allpacho, uchpacho jamacushpä.» TAYTA DIOS chayno Jobta nircur Elifaztapis niran: «Fiyupa rabyashami caycä gampaj, ishcay amïguyquicunapäpis. Sirbimajnë Jobnöga gamcuna manami rasun cajtachu nogapaj nishcanqui. Cananga gamcuna uywayquipita ganchis töruta, ganchis uyshata apacurcur ayway sirbimajnë Job cajman. Chaychöna juchayquicunapita rupachina sacrifisyuta nogapaj rupachinqui. Sirbimajnë Jobnami mañacamanga gamcunapaj. Pay mañacamashanta nogaga wiyashämi. Chaura gamcunata mananami castigashayquinachu mana rasun cajta rimashayquipita castigasha canayquipaj camacaycaptinpis. Sirbimajnë Jobmi ichanga rasun cajllata rimasha.» Chaymi Elifaz, Bildad, Zofar ruraran Tayta Dios nishannölla. TAYTA DIOSNAMI Job mañacushanta auniran. Amïguncunapaj mañacushanpitaraj Jobtaga TAYTA DIOS yapay yanaparan unay cashanno allicho goyänanpaj. Chaymi ima-aycatapis charächiran unay charashanpitaga juc chaynöpa mastaraj. Chauraga watucoj aywaran wauguincuna, pañincuna, amïguncuna, llapan unay rejsinacushancuna. Nircur llapan shuntacaycurna Jobpa wasincho jatun fistata ruraran. Chaychöna paycunapis llaquipashanta willaran. Nircur shogaran TAYTA DIOS tucuy casta mana allicunawan ñacachishanpita. Paycunaga cada ünun goycuran juc guellayta, juc gori surtïjatapis. TAYTA DIOSGA bindisyunta goran Jobta unay watacunacho yanapashanpitaga masraj. Chaymi paypaga miraran chunca chuscu waranga (14,000) uysha, sojta waranga camëllo (6,000), waranga (1,000) par buyicuna, waranga (1,000) china bürru. Chayno wamrancunapis yapay caran ganchis ollgu, quimsa warmi. Mayur caj warmi wamranpa jutinta churaparan «Jemima» nir; guepanman cajtana «Cesia» nir; mas guepanman cajtana «Keren-hapuc» nir. Jobpa jipash wamrancunano cuyayllapäga manami maychöpis caranchu. Paycunatapis papänenga erensyata raquiparan turincunatawan iwal. Chaypita Jobga cawaran pachac chuscu chuncan (140) wataraj. Chaymi ricaranraj wamrancunata, willcancunata, asta chuscu miraycamaraj. Jobga wañuran pasaypa auquinyayllaparaj. Cushishami goyanga fiyu runacuna willapashanta mana rurajcunaga, juchasapacunata mana gatirajcunaga, Tayta Diosta mana rispitajcunawan mana goturajcunaga. Cushishami goyanga TAYTA DIOSPA laynincunata cushisha cumlejcunaga, chacaypa junajpapis cumlinallanpaj yarparajcunaga. Chay runaga caycan juc yöra mayu cantuncho alli caycajnömi, wayunan timpu chayamuptin alli wayojnömi, öjancunapis mana garwashtajnömi. ¡Chay runataga llapanpis allimi llojshipan! Fiyu runacunapäga manami chaynöchu. Paycunaga carcaycan wayra apashan chaqui panganömi. Chaymi juchasapacunataga Tayta Dios castiganga. Juchaynajcunawan iwalga mana goturangachu. Juchaynajcunataga alli nänipa pushar TAYTA DIOSMI alli cawayman chayachin. Fiyu runacunatami ichanga quiquin purishan nänicho usharenga. ¿Imanirtaj Tayta Diosta mana rispitajcunaga contran jatarircaycan? ¿Imanirtaj manacajcunataga yarparcaycan? Cay pachacho caj raycuna, mandajcuna fiyupa rabyacarcärin. Nircur llapanna parlacun TAYTA DIOSPA contran y acrashanpa contran. Chaymi gaparpan cayno nir: «Paycunapa maquinpita llojshicushunna. Munayninpita gueshpicushunna.» Janaj pachacho caycaj Tayta Diosmi paycunapäga asicun. Quiquin Tayta Diosmi mana cäsupanchu. Rabyarna mancharachin. Fiyupa rabyacurcurna piñacur nin: «Rispitädu Sión lömächo raynë cananpäga maynami acrashcä» nir. Cananmi willacushaj TAYTA DIOS imano yarpaycashantapis. Paymi nimasha: «Gamga wamrämi canqui. Canan junajpitaga taytayquinami cä. Nasyuncunata goycunäpäpis mañacamay. Cay pachatapis gampa cananpämi juc cuchupita jucaj cuchuncama goycushayqui. Fyërru bastunniquiwan magarmi llapan raycunata binsinquipaj. ¡Allpa mancata shallurejnömi usharinquipaj!» Chaymi raycuna, mandajcuna sumaj tantiyacuy. ¡Cay willapashäta sumaj yachacuy! Fiyupa rispitashpayqui aduray TAYTA DIOSTA. Paypa ñaupanmanga sicsicyar gongurpacuy. Mana rispitaptiquega jinan örami rabyacurcunman. Chaura wañunquimanmi. Cushishami cawanga Tayta Diosman yäracojcunaga. Wamran Absalonpita gueshpir aywacur David rimashan. TAYTA DIOS, chiquimajcunaga achcajmi. Aypallajmi conträga ricacusha. ¡Nogapäga achcajmi nircaycan «Diosga manami salbangachu» nir! Selah Chayno niptinpis TAYTA DIOS, gammi imapitapis chapämanqui. Gammi shacyächimanqui. Gammi cushicachimanqui. Gaparayparämi TAYTA DIOSTAGA mañacö yanapämänanpaj. Chaura rispitädu Sionpita wiyamushpanmi yanapäman. Selah TAYTA DIOS yanapämaptinmi jauca puñucö, jauca ricchamö. Manami manchachimanchu chay aypalla suldärucuna intërupa curalaparaycämashanpis. ¡Aywashun, TAYTA DIOS! ¡Salbaycamay ari! Chiquimajcunataga gammi cärachu lagyanquipaj. ¡Juchasapacunataga quiruncunatapis jorgupanquipaj! TAYTA DIOS, gammi pitapis salbanqui. ¡Acrashayqui runacunataga bindisyunta goycullay ari! Selah Cay salmoga David isquirbishanmi. Cuerdasniyoj instrumentuta tucar cantananpämi caycan. Conträcunapita chapämaj Tayta Diosnë, ¡mañacamuptë yanapaycamay ari! Llaquicuycaptë gamga shacyächimarayquimi. ¡Cananpis cuyapämashpayqui wiyaycamay ari mañacamushäta! Munayniyoj-tucoj runacuna, ¿imaycamaraj manacajman churaycämanqui? ¿Imaycamaraj manacajcunallata ashircaycanqui? ¿Imaycamaraj llullacuyllata munarcaycanqui? Selah Tantiyacuy-llapa, TAYTA DIOSGA mandamintunta cumlejcunallatami cuyan. TAYTA DIOSGA mañacuptë wiyamanmi. ¡Manchapacuy-llapa! ¡Juchata ama ruraychu! Imata ruranayquipäpis cämayquicho wegurashayqui öra yarpachacuy. Selah Llutan yarpashayquicunata cacharir TAYTA DIOSTA wiyacur caway-llapa. Tayta Diosllaman yäracuypis. Achcajmi nircaycan: «¿Piraj alli cawayta tarichimäshun?» nir. ¡Tayta Dios, alli ñawillayquipa nogacunaman ricäramuy ari! Aypalla rïguyojpitapis, aypalla bïnuyojpitapis masrämi gamga shongöta cushicachinqui. Nogaga jaucami puñucöpis. TAYTA DIOS gamman yäracushpämi cushishallana cawä. Cay salmutaga David camacächiran quënawan cantananpaj. TAYTA DIOS, mañacamushäta wiyaycamay ari. Llaquicur mañacamushäta wiyaycamay ari. Raynë, Tayta Diosnë, ruwacaycämushäta wiyaycullay. Gamtachaj mañacaycämö ari. Tutallapita-pachami busnëta wiyaycanqui. Chaca-chacallanami ruwacaycämö. Cananga shuyaraycä yanapämänayquipämi. Tayta Dios, runacuna mana allita ruraptin gamga manami cushicunquichu. Juchasapacunaga manami ñaupayquimanpis chayangapächu. Alli-tucojcunaga manami ñaupayquimanpis chayamongachu. Gamga chiquinquimi mana allita rurajcunataga. Illgächinquimi llullacunataga. Melanäcunquimi wañuchicojcunatawan mana allita rurajcunataga. Nogami ichanga gam cuyacoj cayniquipa Wasiquimanpis yaycö. Rispitädu Templuyquichöpis gongurpacuycur gamta adurä. Tayta Dios, allillapa pushamay ari alli shongu cashayquimanno. Man'chäga chiquimajcunami mana allita ruramanga. Munashayquino cawanäpaj yanapaycamay ari. Fiyu runacunaga manami imaypis rasun cajtaga rimanchu. Shongunchöpis mana alli yarpaycunallami. Shiminpis sepultüra quicharishanömi caycan. Alli-tucullarmi parlan. ¡Paycunataga castigaycuy ari Tayta Dios! ¡Jucpaj mana allita yarpashancunaga quiquinman chayachun! Paycunaga gampa contrayquimi ricacusha. Jitariyna fiyupa juchata rurashanpita. Gamman yäracamojcuna ichanga cushicuchun. Cushicuypita imay örapis cantachun. Gammi paycunataga imapitapis chapaycanqui. Gamta cuyashoj cajcunaga gampämi cushicun. TAYTA DIOS munashayquita rurajcunataga bindisyuntami gonqui. Cuyapäcoj cashpayquimi chapacuna escüduno imapitapis chapanqui. Instrumentuta racupa tucar cantananpaj David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS, rabyasha caycashayqui öraga ama piñacamaychu. Fiyupa rabyasha carga ama castigamaychu. TAYTA DIOS, cuyapaycamay ari. Gueshyarmi callpaynaj ricacushcä. TAYTA DIOS, allchacaycachimay ari. Intëru cuerpöchaj sicsicyaycan. ¡Manchariywanmi sicsicyaycä! TAYTA DIOS, ¿imaycamaraj cayno cashaj? ¡Aywaycamuy ari TAYTA DIOS, salbamänayquipaj! ¡Cuyapäcoj cashpayqui salbaycamay ari! Wañojcunaga manami pipis yarpäshunquinachu. ¿Piraj alabashunquiman pamparashan allpapitaga? Atarpis pasaypanami uticashcä. Waray waraymi amatar wagä. Jawanätapis wagaycaptillämi weguë ushmasha. Wagaycaptillänami ñawëpis chacaycan. Chiquicuna chiquimaptin wagaycällarnami ushacaycäpis. ¡Lädöpitapis witicuyna mana allita rurajcuna! TAYTA DIOSGA wiyashanami fiyupa wagashäta. TAYTA DIOSGA wiyashanami ruwacushäta. TAYTA DIOSGA chasquimashanami mañacushäta. Chiquimajcunaga manchariyllawan manami ima ruraytapis camäpacongachu. Illajpitami pengay-tucusha gueshpir aywaconga. Benjamín casta runa Cuspa shiminpita David llaquicur cantashan. TAYTA DIOS, gammanmi pacacuyta ashë. ¡Gaticachämajcunapitaga salbaycamay! Liyuncunanömi carcaycan. Capaschari rachir-usharamanmanpis. Gam mana salbamaptiqui jucga manami salbamangachu. TAYTA DIOS, ¿ima mana allitataj rurashcä? ¿Imachötaj juchallicushcä? ¿Allita ruramajcunatachuraj mana alliwan cutichishcä? Manacajllapitachuraj conträta ¿mana allita rurashcä? Chayno rurasha captëga chiquimajcuna gaticachämächun. Taripaycamar garachasha apamächun. Pasaypa pengayman churamächun. Selah ¡TAYTA DIOS! ¡Chiquimajcunawan rabyasha pillyay ari! ¡Alli arriglanayquipaj nisha caycarga faburnë jatariy ari Tayta Dios! Intëru nasyuncunapitapis ñaupayquiman shamuchun. Paycunata jusganayquipaj sillunniquiman jamacuy. TAYTA DIOS, gammi jusganqui llapan runacunata. Imano cashätapis jusgamay. Nogaga manami ima mana allitapis rurashcächu. Juchaynaj Tayta Dios, gamga musyaycanquimi runa imano yarpaycashantapis. ¡Fiyu runacunataga illgächiyna ari! ¡Juchaynaj runata ichanga yanapaycuy ari! Nogata imapitapis chapämäga janajcho caycaj Tayta Diosmi. Paymi alli runacunataga salban. Tayta Diosga alli arriglaj juezmi. Payga mana jananpaypami jucha rurajcunata imaypis jusgan. Fiyu runacuna mana arpinticuptenga Tayta Dios sablintami afilanga, lëchantami camarenga. Nina ratataycaj lëchawanpis apuntaraycanmi. Wañuchicoj armanpis camarishallanami caycan. Masqui ricay fiyu runata: Juchallatami gueshyaj caycan. Mana allicunallatami gueshyaj caycan. Wachangapis llullacuyllatami. Fiyupa jatun ruri uchcutami rurasha. Quiquin rurashan uchcullamanmi yaganga. Mana allita rurashancunapis quiquillanmanmi chayanga. Nogaga TAYTA DIOSTAMI agradësicushaj alli arriglaj cashanpita. Janajcho caycaj TAYTA DIOSTAMI alabansacunawan alabashaj. David isquirbishan alabansa. Llapanpaj munayniyoj TAYTA DIOS, ¡Cay pachachöga gamllatami fiyupa rispitashunqui! Cantu-cantu syëluchöga munayniyoj captiqui tacsha wamracunami, chuchuycaj wamracunami alabashunqui. Chayno alabashunqui contrayqui jatarejcunata, chiquishojcunata upällachinanpaj illgächinanpämi. Syëluta, goyllarta, quillata camashayquita ricashpä yarpachacö: «¿Imaraj runaga? Runataga ¿imanir-raj cuyapanqui?» nir. Runataga anjilcunapita mas mënus munayniyojllatami rurarayqui. Chaypis camacächishcanqui munayniyoj rispitasha cananpämi. Camashayquicunapa duyñun cananpaj aunishcanqui. Camashayquicunapita mas munayniyoj cananpämi churashcanqui. Uyshacunapita, wäcacunapita, jirca animalcunapita, päriypa purejcunapita, lamarcho tiyaj pescäducunapita, lamarcho caycajcunapita mas munayniyoj cananpämi churashcanqui. Llapanpaj munayniyoj TAYTA DIOS, ¡cay pachachöga gamllami fiyupa rispitasha canqui! David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS, llapan shongöpami alabayta munä. Allita rurashayquitaga llapantami willacushaj. Munayniyoj Tayta Diosnë gampaj cushicurmi gamta alabä. ¡Alabansacunatami cantashaj! Chiquimajcuna gampitaga gueshpinmi. Tunerga jinanchömi wañun. Gamga alli juez carmi dimandöta alli arriglanqui. Jamaränayquiman jamaycushcanqui llapanta jusganayquipaj. Mana rispitashojcunataga piñacushcanquimi. Mana wiyacojcunataga illgächishcanquimi. Paycunataga para-simrina gongaycärinanpämi camacächishcanqui. Chiquimajcunaga wañushanami. Quiquinwan iwalmi illgasha siudänincunapis. Gammi illgächishcanqui. Paycunapaga manami imallanpis quëdashachu yarpänanpaj. TAYTA DIOSMI ichanga imaycamapis ray canga. Jusgananpaj jamacunantapis camacächisha. Cada ünuntami jusganga imano cashantapis. Llapantapis iwalmi jusgangapaj. TAYTA DIOSGA imapita ñacaycajcunatapis chapanmi. Payga llaquicuycajcunata washanmi. Tayta Dios, gamta rejsishoj cäga gammanmi yäracun. Gamman yäracamojtaga manami cachaycunquichu. Sioncho mandaj caycaj TAYTA DIOSPAJ alabansata cantay. Imata rurashantapis intëru marcacunacho willacuy. Wañuchicojcunata castigäga manami gongangachu llaquicuycajcunata. TAYTA DIOS, chiquimajcunaga fiyupami llaquicaycächiman. ¡Cuyapaycamay ari! ¡Wañuchimänantaga ama camacächiychu! Chaynöpami Jerusalenman yaycunacho willacushaj alabashunayquipaj. Salbamashayquipitapis cushicushämi. Mana rispitashojcunaga yaganga quiquincuna uchcuta rurashallanmanmi. Togllata churashanpis quiquincunatami charenga. TAYTA DIOS gamga musyachimashcanqui allita ruraj cashayquitami. Fiyucunaga watacäcusha quiquincuna churashan togllachömi. Selah Fiyucunawan Tayta Diosta mana rispitajcunaga wañojcuna cashanmanmi chayanga. Pobricunatami ichanga imaypis mana gonganquichu. Gamman yäracamojcunataga yarparaycanquimi. TAYTA DIOS apuray ari. Ama camacächiychu fiyu runacuna alli-tucunantaga. ¡Mana rispitashojcunataga jusgay ari! TAYTA DIOS chay runacunataga fiyupa mancharachiy. ¡Mana rispitashojcunaga tantiyacuchun quiquin manacajlla cashanta! Selah TAYTA DIOS ¿imanirtaj carullacho cacunqui? ¿Imanirtaj pacacunqui llaquicuycuna cashan öra? Fiyu runacunaga alli-tucushpanmi umildicunata achäquita ashipan. Chaypis fiyucunaga quiquincunami rurashan togllallacho watacäconga. Fiyu runacunaga quiquincuna alli cashanta yarparmi alabacun. Yargajcunaga TAYTA DIOSTA manacajman churarmi disprisyan. Chay runacunaga alli-tucur nin: «Diosga manami canchu. Piräshi nogata jusgamanman imata rurashätapis» nir. Chayllatami imay örapis yarparaycan. Imata rurashanchöpis allimi llojshipacun. Paycunaga jusgacänanpaj cashanta manami yarpanchu. Chiquinacushantaga manacajmanmi churan. Paycunaga yarpaycan pipis mana alliman mana chayachinantami, imaypis inrïduman mana chayaytami. Paycunaga manacajcunatami llullacun, engañacunmi, ashllicunmi. Shimi puncullanchömi caycan pitapis imatapis ninanpaj. Marca llojshinacho, yaycunacho pacacuycur shuyarpan. Nircur juchaynajcunataga wañuchin. Pipis washänanpaj mana cajcunataga watgarcaycan. Liyun machaypita ricchacojnörämi, pacarashanpita pobritaga watgarcaycan. Chariycärerga garchacarcärir apacun. Umpurcur, ñuquircur, shuyarpaycaptillannami pipis washänanpaj mana cajcunaga maquinman chayan. Fiyucunaga yarpan «Diosga pobricunata gongaycushami. Cäranta chapacurcur imaypis mana ricanchu» nir. ¡TAYTA DIOS apuray ari! ¡Ama wiyaräcuychu! ¡Pobricunataga ama gongaychu! ¿Imanirtaj fiyucunaga manacajman churashunqui Tayta Dios? Paycunaga yarpan «imaypis Diosga manami jusgamangachu» nir. Gamga quiquiquimi ricashcanqui fiyupa mana allita rurashanta. ¡Ricasha carmi, castiganquipaj imano rurashanpitapis! Gammanmi yäracamun pïninpis mana cajcunaga. Gamllami wacchacunata yanapanqui. ¡Fiyucunataga maquintapis paquirgäriy! ¡Llapan mana allita rurashancunapita jusgay! Cay pachachöga TAYTA DIOSLLAMI imaycamapis ray. ¡Payta mana rispitajcunataga gargongami! TAYTA DIOS, umildicuna mañacamushushayquitaga wiyashcanquimi. Chaymi shacyächir yanapanqui. Wacchacunata, ñacaycajcunataga washar yanapaycuy ari. Chaura fiyu runacunaga manacaj caycar mananami paycunata mancharachenganachu. David isquirbishan alabansa. Nogaga TAYTA DIOSLLAMANMI yäracö. Ama nimächunchu: «Pichiusacuna gueshpishanno jircacunaman gueshpicuy. Masqui fiyucunata ricäriy: Lëchancunata camaricurcaycan. Nircur lëchanta illapacunanman camacaycächin. Chutaycan pacaraycashallanpita alli runacunata illapaycunanpaj. Llapanpis mana allillana captenga ¿imatanaraj ruranga juchaynaj runaga? nir.» TAYTA DIOSGA caycan rispitädu Templunchömi. Jamacunanpis syëluchömi caycan. Runacuna imata rurashallantapis llapantami ricapaycan. TAYTA DIOSGA ricaycanmi juchaynajtapis juchasapatapis. Fiyupami chiquin fiyu runacunatawan wañuchicojcunataga. Tayta Diosga fiyu runacunaman tamyachimonga shanshata, nina rataycajta, asufrita. Chaynömi acaj fiyu wayratapis wayrächimonga ruparinanpaj. ¡Tayta Diosmi castiganga! TAYTA DIOSGA juchaynajmi. Chaymi allita ruraj runacunataga cuyan. ¡Allillata rurajcunaga TAYTA DIOSTAMI ricanga! Instrumentuta racupa tucar cantananpaj David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS salbaycäramay ari. Gamman rasunpa yäracamojcunaga manami cannachu. Manami cannachu rasun cajta rimajcunapis. Jucnin-jucninpis llullapänacun. Janan shongullami parlan. Janan shongulla parlajcunataga TAYTA DIOSMI ushajpaj illgächenga. Illgächenga «Rimaypaga pï-maytapis riguirachinchïmi» nejcunata, «Shiminchïmi imapitapis jorgamanchi» nejcunata, «¿Piräshi noganchïtaga upällachimashwan?» nejcunata. TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Pobricunata, wacchacunata, ñacachishpan munashanta ruraycächin. Chaypitami cananga salbashaj yanapänäpaj shuyaycämajcunataga.» TAYTA DIOSGA aunishancunata cumlinmi. ¡TAYTA DIOS aunishancunaga caycan ganchis cuti chulluchiptin ganra ushajpaj llojshishan gorinömi! Intëruchömi fiyu runacuna caycan. Paycunaga mana alli rurashantapis «allimi» nircaycan. Chaymi TAYTA DIOS, nogacunata ricamanquipaj. Fiyu runacunapitapis chapämanquipaj. David llaquicur isquirbishan. TAYTA DIOS, ¿imaycamaraj mana yarpämanquichu? ¿Para-simrinachuraj gongaycamanqui? ¿Imaycamaraj nogapita pacaräcunqui? ¿Imaycamaraj almäwan shongöpis llaquicuyllacho canga? ¿Imaycamaraj chiquimajcunapa munaynincho caycäshaj? TAYTA DIOS, ¡yanapaycamay ari! ¡Achicyayniquita ricaycänäpaj yanapaycamay! ¡Wañunätaga ama munaycuychu ñawëcunapis ñipitacäcunantaga! Chayrämi chiquimajcunaga mana nengachu «binsishcämi» nir. Noga mana alliman chayaptëpis manami cushicongachu. Cuyacoj captiquimi gamman yäracamö. Shongöpis fiyupami cushicun salbamashayquipitaga. ¡Alli ricamashanpitami TAYTA DIOSTA alabashaj! David llaquicur isquirbishan. Mana tantiyacoj fiyu runacunaga «Dios manami canchu» nirmi yarpan. Pasaypa pirdicashanami. Melanaypajcunatami rurasha. ¡Paycunaga mayganpis mananami allitaga rurannachu! TAYTA DIOSGA syëlupita-pachami ricaraycämun pillapis tantiyaj caycashanta ricananpaj, pillapis payman yäracuycashantaraj musyananpaj. Nishanga llapanpis mana allillatanami rurarcaycan. Llapanpis llutan cajllatanami rurarcaycan. ¡Pipis mananami cannachu allita ruräga! ¡Allita ruräga ni jucnayllapis manami cannachu! Fiyu runacunaga manami imatapis tantiyannachu. Cuyashä runacunataga tantata micojnömi ushacarcärin. TAYTA DIOSTAGA manami manchacunnachu. Paycunaga fiyupami mancharenga. Tayta Diosga payta wiyacojcunatami yanapan. Alli runacuna yarpashanta fiyucunaga manacajmanmi churan. Chaypis alli runacunataga TAYTA DIOS chapanmi. ¡Ima alliraj canman Sionpita Israelcunata salbananpaj chayaycamuptin! Acrashan runacunata TAYTA DIOS alliman churaptin Jacobpita mirar aywaj Israelcunaga llapanmi cushiconga. David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS, ¿piraj wasiquiman yaycamunman? ¿Piraj chayanman rispitädu jircayquiman chaycho adurashunayquipaj? Chayangapäga juchaynajcunallami, alli cajta rurajcunallami, rasun cajta rimajllami, pipa washantapis mana rimajllami, runa-masin mana alliman chayananta mana ashej cajllami, bisïnuncunata imatapis mana nejllami, juchasapacunapita witicojllami, TAYTA DIOSTA rispitajcunata rispitajllami, aunishantaga imanöpapis cumlejllami, guellayta ristaycurpis wawanta aypallanpa mana mañajcunallami, juchaynajta jitapar castigananpaj pägaptinpis mana chasquejcunallami. Chayno alli cawajcunallami Tayta Diospa ñaupanman chayanga. David isquirbishan. Tayta Dios, gammanmi yäracamö. ¡Chapaycamay ari! Nogaga gamta nishcä: «Gammi canqui nogapa TAYTA DIOSNË. Gampita mas jucga manami nogapaj ima allipis canchu.» Cay nasyuncho caycaj dioscunaga munayniyojshi. Chaynömi nin chayman yäracojcuna, ïduluta rurajcuna, fiyupa rispitar yäracojcunapis. ¡Nogami ichanga ïdulucunata imaypis mana adurashächu! ¡Jutincunatapis manami ni rimayllapis rimarcushächu! TAYTA DIOS, gammi erensyä canqui; sumaj bindisyunta gomanqui. Nogaga gampa munayniquichömi caycä. Nogataga mas alli cajmi töcamasha. ¡Nogapa partisyunnëga casha fiyupa alli cajmi! TAYTA DIOSTAGA alabashämi imano goyänäpäpis pay tantiyachimashanpita. Shongullächo yarpashäcunatapis chacaycunapami tantiyachiman. Imaypis TAYTA DIOSTAGA yarparaycämi. Pay lädöcho captenga imapis manami chayamangachu. Chaymi, fiyupa cushisha caycä. Tayta gam yanapämaptiqui jaucami goyäshaj. Wañojcuna pamparashanchöga ama cachaycamanquichu. ¡Sepultürachöpis ama cachaycunquichu acrashayquitaga! Mana ushacaj cawayta tarinäpämi ricachimanqui. Gampa ñaupayquichöga amatar cushicuyllami, imaycamapis alli goyayllami. David mañacushan. TAYTA DIOS, wiyaycamay ari. Chaynöpami musyanquipaj juchaynaj cashäta. Sumaj wiyaycamay mañacamushäta. Nogaga manami llullacurchu mañacamö. Gamga musyanquimi juchaynaj cashäta. ¡Jitapämajcunapitaga salbaycamay ari! Gam musyaycanquimi imata yarpashallätapis. Chacaypami shamushcanqui musyapämänayquipaj. Juchäta ashirpis manami tarishcanquichu. Imatapis manami rimashcächu mana cumbënejtaga waquin rimashannöga. Mandamintuyquicuna nishallantami cumliycä. Mana allitaga manami rurashcächu. Nogaga gampa caminullayquipami purishcä. Gampa caminuyquipita juc-läpaga manami llojshishcächu. Tayta Dios, gammanmi gayacamö imaypis mañacamuptë wiyamashayquita musyar. Ruwacushäta wiyar yanapaycamay ari. Nogaga musyämi gamman yäracamojcunata chiquejcunapa munayninpita salbanayquipaj munayniyoj cashayquita. Cuyapäcoj cashayquita sumaj musyaycachimay ari. Ñawi-ñïñuyquitanöpis cuydaycamay. Älayqui rurinman pacaycamay fiyu runacunapita, wañuchimänanpaj chiquimajcuna tumaparcaycämajpita. Chiquimajcunaga quiquincuna munashallanpämi yarpachacurcaycan. Munayniyoj-tucushpan fiyu shiminpami parlarcaycanpis. Imano caycashallätapis ricaparcaycäman illajpita wañurachimänanpäna. Paycunaga carcaycan micucoj liyuncuna uchcullanpita cäsaycajno. Illajpita yargasha charipäcunanpänömi caycan. ¡TAYTA DIOS, yanapämayna ari! ¡Fiyu runacunataga ruwacachiy! Fiyu runacunapita salbaycamay sabliquiwan. Munayniquiwan chapaycamay ari. Chay runacunapaga cay pachacho cajcunallami canga. Paycunata cay pachapita illgaycachiy. Jina paycunaga rïcuyarpis rïcuyäcuchun ari. Wamrancunapis sacsashancama micunanpaj cachun. Willcancunapäpis puchuy-puchuy cachun. Nogami ichanga fiyupa cushicushäpaj juchaynaj car gamta ricar ñaupayquicho goyarna. Riccharcamur gampa ñaupayquicho ricacushpämi fiyupa cushicushaj. Saulpitawan llapan chiquejcunapita TAYTA DIOS salbaycuptin sirbejnin David cantashan alabansa. Alabar niran: TAYTA DIOS, gammi callpätapis gomashcanqui. ¡Nogaga gamta fiyupami cuyä! Gammi canqui washämaj, pacamaj, salbamaj, Diosnë, chapämaj gaga, chapacuna escüdö, munayniyoj salbamajnë, altunnin pacacunä. TAYTA DIOS, alabasha canayquimi camacan. Mañacamuptë chiquimajcunapitaga salbamanquimi. Wañuyga janächönami ricacuran. Juchuno janächöna captin fiyupa mancharirä. Wañuyga wascanömi pitucarcamaran. Wañunäpämi togllacunata churaran. Fiyupa llaquicurmi TAYTA DIOSTA mañacurä. Mañacurä yanapämänanpaj. Payga wiyamaran Templunpita. ¡Gaparayparaj mañacushäta wiyaran! Chaymi intërucho fiyupa timlur caran. Intëru jircacunapis fiyupa chucchuran. Tayta Dios rabyacurcuptinmi cuyuriran. Senganpita goshtay llojshiycaran, shiminpitana nina. Shiminpaga ajtuycämuran ratataycaj shanshata. Syëluta quicharirmi urämuran. ¡Chaquenga caycaran fiyupa yana pucutay janancho! Querubín anjilta muntacurcur aywacuran. Wayrawanmi aywacuran. Pacacunanmi caran yanauyaycaj chacay, fiyupa chacaj yana pucutay. Fiyupa achicyaycaj illguymi ñaupanpita llojshiran. Pucutaypitana tamyamuran runtu tamyawan ratataycaj shansha. Janaj pachacho caycaj TAYTA DIOSMI runtu tamyatawan ratataycaj shanshata tamyachimuran. Räyuno busninwan parlamuran. Lëchata jitajnöraj räyuchimusha. Chaura chiquimajcunataga machiypa-machir gueshpichiran. TAYTA DIOS piñacur, sinchipa pücariptin lamar rurin alayri ricacäcuran. Munduta tucnarajcunapis alayri ricacaran. Tayta Diosga janajpita-pachami ayparcamusha. Maquinwan jorgamasha jatun lamarpita. Fiyupa munayniyoj chiquimajcunawan pillyaycaptëpis salbamashami. Paycunaga caran nogapita mas callpayojmi. Ñacaycho caycaptëmi, conträcuna magaycämaptinmi TAYTA DIOSGA yanapämaran. Paymi allicho jorgamaran. Cuyamashpanmi salbamaran. Allillata rurashäpitami TAYTA DIOSGA alli päguta gomasha. Nogaga TAYTA DIOSPA nänillanpami purishcä. Juchata mana ruraypa llapantapis yachachimashallantami rurashcä. Mandamintuncuna nishantaga llapantami ruraycä. Laynincunataga imaypis cumliycämi. Paypa ñaupanchöga alli cajllatami llapantapis ruraycä. Jucha ruraypitaga witicushcämi. Allillata rurashäpitami TAYTA DIOSGA alli päguta gomasha. Tayta Dios, cuyapäcoj cajtaga gampis yanapanquimi. Alli cajcunatapis yanapanquimi. Juchaynajcunatapis yanapanquimi. Fiyu cajcunatami ichanga castiganqui. Umildicunataga salbanquimi. Alli-tucojcunatami ichanga manacajman churanqui. TAYTA DIOS, gammi achicyaj pachata ricaycächimanqui. Chacaj pachaman chayanätapis gammi cawaycächimanqui. Gam yanapämaptiquimi chiquimajcunaman magaj yaycushaj. Siudänincunapa curralnin jananpapis yaycurishaj. Tayta Dios nishanga llapanpis allimi. TAYTA DIOSGA aunishanta llapantapis cumlinmi. Diosga payman yäracojcunata washanmi. TAYTA DIOSPITA mas jucga manami pipis canchu. Paynöga manami pipis washämashwanchu. Tayta Diosmi jinyuyächiman. Ima rurashäcunachöpis alli llojshichiman. Paymi chaquïtapis bïbuyächin lluychupatanöraj. Paymi altu jircacunachöpis mana manchacuypa goyächiman. Paymi pillyapäpis yachachiman. Paymi callpata goman runsipita lëchata chutar illapanäpäpis. Gammi chapaycämanqui, salbaycämanqui. Munayniquiwan yachacaycächimanqui. Cuyapäcoj cayniquiwanmi alliman churamashcanqui. Gammi alli nänipa pushamashcanqui. Chaymi mana llushcacashcächu. Chiquimajcunata gaticacharpis taripashcämi. Llapanta ushaycur-rämi cutimushcä. Binsiptëga ñaupämanmi tuniran. Nircur mananami jatarishanachu. Pillyachöpis gammi callpäta yurichishcanqui. Camacächishcanqui fiyucunapis rispitamänanpaj, chiquimajcunapis nogapita gueshpir aywacunanpaj. Chaynöpami chiquimajcunataga illgächishcä. Paycuna «yanapämay» nir ruwacuptinpis manami pipis yanapashachu. TAYTA DIOSTA mañacuptinpis manami wiyashachu. Munashäta rurashcä wayra ñuchu allpata apashanno cashancamami. Cällicunacho mitutanömi lluchcarpis ushashcä. Runacuna conträ jatariptinpis salbamashcanqui. Nasyuncunapa mandajnin canäpämi churamashcanqui. Cananga jäpa runacunami sirbiycämanpis. Chay runacunaga llapantami nishätapis wiyacun. Jäpa runacunapis rispitamanmi. Juc-lä nasyun runacunapis manchacamanmi. Pacaraycashanpitapis sicsicyaycarmi llojshimun. ¡Alabasha cachun TAYTA DIOS! ¡Alabasha cachun chapämajnëga! ¡Fiyupa rispitasha cachun salbamaj Tayta Diosnëga! Mana allita ruramashanpitami Tayta Diosnëga ayñita cutichisha. Llapan runacunatapis munaynillämanmi churamusha. Chiquimajcuna fiyupa rabyasha caycajpita, mana wiyacojcuna nogapa conträ jatariptinpis Paymi salbaman. ¡Tayta Dios gammi salbamanqui fiyu runacunapita! Chaymi llapan nasyuncuna wiyaycaptin alabashayqui. Cantaypapis alabashayquimi. Sumaj allicho cananpämi yanapaycanqui acrashayqui raytaga. Imaypis allimi ricanqui Davidta, paypita mirar aywajcunatapis. David isquirbishan alabansa. Tayta Dios munayniyoj cashanta syëlumi willamanchi. Cay pachapis «Tayta Dios ruramasha» ninmi. Diyapis waran-waranmi musyachimanchi. Pagaspis waran-waranmi tantiyachimanchi. Imata mana niptin ni mana wiyacaptinpis, busnenga cay pachaman intërumanmi chayasha. Rimashancunaga may-chaymanpis aywashami. Tayta Diosga intipäpis juc pachatami syëlucho rurasha. Chaypitami llojshimun chayraj majachacasha mösuno. Aywayta gallaycurna cörrej runa cushisha cörriyta gallaycojno aywan. Intiga syëlupa jucaj cuchunpa yagamur jucaj cuchunpana yagan. Shanaynenga llapanmanmi chayan. TAYTA DIOSPA mandamintonga llapanpis allillami. Alli cawaytami tarichimanchi. TAYTA DIOS nishanga llapanpis cumlicanmi. Umildicunataga llapantami tantiyachimanchi. TAYTA DIOSPA laynincunaga manami llutanchu. Shongunchïtapis cushicachinmi. TAYTA DIOS yachachimashanchëga sumaj allimi. Yachachimanchi alli cawayta tarinapämi. TAYTA DIOSPA palabrantaga rispitaypämi. Palabranga manami imaypis rucacanchu. TAYTA DIOS jusgashancunaga rasun cajmi. Llapanpis allillami. ¡Diospa palabranga lijïtimu goripitapis mas allimi! ¡Abëjapa mishquinpitapis mas mishquejmi! Mandamintuyquicunaga yachachimanmi. Cumlejcunaga alli cawaytami tarenga. ¿Piräshi tantiyacunman juchata rurashantaga? ¡Perdunaycamay ari Tayta Dios mana musyaynëpa juchata rurashäcunata! Musyaycar juchata ruranäpitaga chapaycamay ari. Ama cachaycamaychu shongö munashanta ruranäpäga. Chayrämi cashaj allita ruraj runa. Chauraga manami fiyupa juchayoj cashächu. TAYTA DIOS gammi chapämanqui, imapitapis salbamanqui. Cay parlashätaga yarpashäcunataga chasquiycamay ari. David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS, yanapaycushunqui ari ñacaycashayqui öra. Jacob rispitashan Dios washaycushunqui ari. Sioncho caycaj Wasinpita washäshushpayqui yanapaycushunqui. Tayta Dios yarpaycuchun ofrenda garashayquicunata. Rupachishayqui uywacunapa aychantapis alli chasquiycuchun. Selah Munashayquicunata Tayta Dios tariycachishunqui. Llapan yarpashayquicunata camacaycachichun. Chauraga binsishayquipita cushicushunmi. Bandëracunatapis ichichishaj Tayta Diospa jutincho. Mañacushayquitaga TAYTA DIOS llapanta camacaycachichun. Nogaga musyämi acrashan rayta TAYTA DIOS yanapänanpaj cashanta, tiyashan rispitädu syëlupita-pacha wiyamunanpaj cashanta, munayninwan salbananpaj cashantapis. Waquenga yäracun pillyapaj caj carrëtancunaman. Waquenga yäracun pillyapaj caj cawalluncunaman. Noganchïmi ichanga yäracunchi TAYTA DIOSNILLANCHÏMAN. Paycunaga tunengami. Noganchïmi ichanga jatarcur ichirpaycäshun. TAYTA DIOS, rayta yanapaycuy binsinanpaj. ¡Mañacamuptëcunapis yanapaycamay ari! David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS, munayniquiwan yanapaptiquimi rayga cushisha caycan. Fiyupa cushishami caycan pillyacho binsinanpaj yanapashayquipita. Yarpashancunata camacächishcanqui. Mañacushushayquitami cumlishcanqui. Selah Bindisyunta gonayquipämi taripashcanqui. Gori corönatami jatiparcushcanquipis. Cawananpaj mañacamushuptiqui yanapashcanqui. Achca wata cawananpämi bindisyunta goshcanqui. Yanapashayquipitami pï-maypis rejsin. Yanapashayquipitami rispitädupis caycan. Imaycamapis alli cawananpämi bindisyunta goshcanqui. Gam yan'gaptiquimi fiyupa cushisha goyaycan. Rayga TAYTA DIOSMANMI yäracun. Tayta Dios cuyacoj captin payman yäracun. Chaymi imaypis mana allimanga mana chayangachu. Tayta Dios yanapäshushayquipitami llapan contrayquicunata binsinquipaj tayta ray. Derëchu caj maquiquimi llapan chiquishojcunata binsenga. Chayamushpayqui fiyucunataga llapantami rataycaj jurnuman gaycunquipaj. TAYTA DIOSNAMI rabyasha cashpan ninawan ushajpaj illgarachenga. Fiyu runacunapa wamrancunataga illgarachengami. Chay runapita mirajcunataga ushajpämi usharenga. Chay runacuna imata rurashuyta munashpanpis imata rurashuyta yarpashpanpis manami imatapis rurashunquipächu. Chaynöga canga paycunata magaj yaycur binsiptiquimi. Lëchayquiwan apuntaptiqui paycunaga gueshpirmi aywaconga. ¡TAYTA DIOS munayniyoj cashayquita llapanta musyaycachiy! ¡Chaypitami nogacunaga cushicur alabansacunawan alabashayqui! David isquirbishan alabansa. Diosnillä, Diosnillä, ¿imanirtaj cachaycamashcanqui? ¿Imanirtaj mana salbamanquichu? ¿Imanirtaj mana wiyamanquichu llaquicur mañacaycämushäta? Tayta Diosnillä, goyay-goyay mañacamuptëpis manami yanapämanquichu. Pagaspapis manami jamaytapis tarënachu. Ichanga gam Santo Diosmi canqui. Tiyaycashayquichöga Israelcunami alabaycäshunqui. Unay papänëcunaga gammanmi yäracamuran. Yäracamuptinmi imapitapis salbarayqui. Yanapänayquipaj mañacushuptiqui salbarayqui. Gamman yäracamoj cäga manami pengaycho cangachu. Nogaga cä curunöllami. Runacuna asipänanmi cä. Ricamajcunaga asipämar manacajman churaman. Umantapis jajtachirmi nin: «Payga TAYTA DIOSLLAMANMI yäracoj. Rasunpa cuyashpanga mä TAYTA DIOS shamuchun ari salbananpaj» nir. Chayno captinpis gammi mamäpa pachanpita yurichimashcanqui. Mellgayninchöpis wiñachimashcanqui. Manaräpis yuriptëmi gamga ricaycämarayqui. Mamäpa pachancho cashäpita-pachami gamga Diosnë caycanqui. Ama cachaycamaychu. Llaquicuynami nogamanga chayaycämun. Pipis manami canchu yanapämaj. Chiquimajcunaga wishtacoj törucunano tumaparcaycäman. Chaycunaga carcaycan Basancho tiyaj callpasapa törucunanömi. Micucoj liyuncunanöraj gaparpanpis. Jatunta äyacarcärirmi nogaman cörrimun. Yacu jicharishanönami caycäpis. Tullöcunapis pasaypa gotucäcushanami. Shongöpis ushaycanna. Shimëpis chaquicäcushami. Gallöpis watacäcushami. Wañushata-japuyna jitaraycajta cachaycamashcanqui. Cañicoj allgucunanömi fiyucunaga intëröpa curalacaycamasha. Maquëta chaquëtapis uchcurisha. Pasaypa tullullannami caycä. Chiquimajcunaga cushipämashpan mana cachaycuypami ricapaycäman. Röpäta raquipänacusha. Röpäta mayganpis apacunanpaj surtita jitasha. TAYTA DIOS ichanga gammi yanapämanqui. ¡Ama cachaycamaychu! ¡Yanapaycamay ari! Sabliwan wañuchimänanpita salbaycamay. Ama camacächiychu chay allgucuna wañuchimänantaga. Chay liyuncunapita salbaycamay. Chay fiyu törucunapita gueshpiycachimay. Gampämi runa-masïcunata willapäshaj. Shuntacashancunachömi alabashayqui. ¡Rispitar adurajcunaga TAYTA DIOSTA alabay! ¡Jacobpita mirar aywajcuna TAYTA DIOSTA alabay! ¡Israelpita mirar aywajcuna TAYTA DIOSTA aduray! Payga manami gongaycunchu pobricuna ñacashanta. Manacajmanpis manami churanchu pobricuna ñacaycajta. Manami pacacunpischu. Mañacuptenga yanapanmi. Adurashunayquipaj shuntacashan runacunapa ñaupanchömi alli cashayquipita alabashayqui. Gamta rispitashojcunapa ñaupanchömi llapan aunishäta cumlishayqui. Umildicunaga sacsananyajmi miconga. Sirbiyta munaycajcunaga TAYTA DIOSTA alabanga. Chaura para-simrimi cawangapaj. Tucuy casta carpis, may nasyunpita carpis TAYTA DIOSMANNA yäraconga. Cay pachacho tiyajcunaga llapan runacunami TAYTA DIOSTA adurananpaj shamonga. TAYTA DIOSMI Rayga. Paymi llapan nasyuncunatapis mandan. Pipis bïdantaga manami rantishachu. Chaymi munayniyojcunaga rispitar umpur Tayta Diosllata cay pachacho aduranga. Nogapita mirar aywajcunaga Tayta Diosllatami aduranga. Payllapämi imaycamapis willaconga. Guepata yurejcunatapis willapanga Tayta Dios alli cashanta, imata rurashantapis. David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOSMI michimajnë. Chaymi imapis mana pishëmangachu. Tajta pampacunachömi jamachiman. Chuya yacu aywajmanmi pushaman. Paymi callpäta yurichin. Allinllanpami pushaman payta pï-maypis rispitananpaj. Gam, Tayta Dios yanapaycämaptiquega yanauyaycaj ragracunapa purirpis manami imapitapis manchacushächu. Manami imapitapis yarpachacushächu bastunniquiwan chapämänayquipaj cashanta musyaycashpäga. Chiquimajcuna ricapaycämaptinmi mas alli micuyta garamanqui. Alli jamachimashpayquimi umämanpis asëtita wiñapämanqui. Jicha-jichananyajrämi bäsömanpis wiñapämashcanqui. Cawashäcamaga imay-yajpis alli cashpayqui cuyaycämanquimi. Gam caycashayquichönami para-simri goyäshäpaj. David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOSLLAPAMI cay munduga, chaycho caycajcunapis llapan cawaycajcunapis. Tayta Diosmi cay pachata camacächisha lamar jananman. Y sumaj tacyachisha mayucuna jananman. ¿Piraj chayanman TAYTA DIOS acrashan jircaman? ¿Piraj yaycunman TAYTA DIOSPA wasinman adurananpaj? Chayangaga juchata mana ruraj cajllami, alli shongu cajllami, ïdulucunata mana aduraj cajllami, llullacuypa mana juraj cajllami. Paycunataga salbacoj TAYTA DIOS bindisyuntami gonga, allimi ricangapis. Chayno alli car-rämi cawanan Tayta Diosta sirbiyta munajcunaga, Jacobpa Diosninpa ñaupancho goyayta munajcunaga. Selah Munayniyoj Ray päsananpaj, ¡quichay puncucunata! ¡Unay puncucunataga ushajpaj quichay! ¿Pitaj munayniyoj Rayga? ¡Jinyu fiyupa callpayoj TAYTA DIOSMI! ¡Guërracho binsej TAYTA DIOSMI! ¡Munayniyoj ray päsananpaj quichay puncucunata! ¡Unay puncucunataga ushajpaj quichay! ¿Pitaj munayniyoj Rayga? ¡Munayniyoj TAYTA DIOSLLAMI! ¡Payga Munayniyoj Raymi! Selah David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS, gammanmi mañacamö. Tayta Dios gammanmi yäracamö. Pengaycho canätaga ama camacächiychu. Chiquimajcunapis ama cushipämächunchu. Gamman yäracamoj cäga ama pipis pengaychöga cachunchu. Pengaychöga cachun mana ashipaycaptiqui contrayqui jatarejcuna. TAYTA DIOS, näniquita ricachimay. Ruranäta munashayquino yachachimay. Yachachimay ricachimay rasun cajta. Gamllami canqui Salbamaj Tayta Diosnëga. Imay örapis gamllamanmi yäracaycämö. TAYTA DIOS, para-simri cuyapäcoj cashayquita, alli cashayquita yarpaycuy ari. Jucha rurashäcunata ichanga ama yarpaycuychu. Mösu car mana allita rurashäta gongaycuyna. TAYTA DIOS, fiyupa cuyapäcoj alli car yarpaycamay ari. TAYTA DIOSGA allimi y juchaynajmi. Chaymi juchayojcunataga alli nänita ricachenga. Umildicunataga tantiyachinmi. Allillata rurananpämi yachachin. TAYTA DIOSGA mandamintuncunata cumlejcunata cuyapanmi, aunishantapis cumlinmi. TAYTA DIOS nogapa juchäga aypallami. Gam alli cashayquita parlananpaj perdunaycamay ari. TAYTA DIOSGA payta rispitaj runata quiquinmi yachachin imano cawananpäpis. Chaura cay bïdachöpis juc bïdachöpis allillami goyanga. Wamrancunanami chacranwanpis quëdanga. TAYTA DIOSGA rispitajcunapa amïgunmi. Parlacur aunishantapis musyachinmi. Imay örapis TAYTA DIOSLLAMANMI yäracuycä ima mana allicunapitapis chapämaj captin. Tayta Dios, cuyapaycamay ari. Japallämi y llaquishami caycä. Shongöga masta mastami ushaycan. Mana llaquicunäpaj yanapämay ari. Masqui ricäramaypis. Fiyupa llaquishami caycä. Juchäcunapita perdunaycamay ari. Masqui ricäriypis, imano aypallashi carcaycan chiquimajcunaga. Fiyupa chiquimarmi wañuchimayta yarparcaycan. Paycunapitaga salbaycamay ari. Ama camacaycachiychu pengaycho canätaga. Gamman yäracaycämuptëga ama camacaycachiychu wañuchimänanta. Nogaga gamllamanmi yäracamö. Allillata ruranäpaj tantiyaycachimay ari. Tayta Dios, Israelcunataga llapan llaquicuycashanpita salbaycuy ari. David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS, imano cashätapis gamga musyaycanquimi. Nogaga imaypis alli cajllatami ruraycä. Mana cachaypa gamllamanmi yäracaycämö. Imano cashätapis ricaycamay. Imano yarpaycashäta, shongullächo imata yarpaycashätapis ricaycamay. Gam cuyapäcoj cashayquitaga rasunpami musyä. Chaymi munashayquinölla cawä. Llullacunawanga imaypis manami goturashcächu. Janan shongu parlajcunawanpis manami goturashcächu. Fiyu runacuna goturpaycajtaga chiquëmi. Fiyucunawanga manami goturashcäpischu. Maquëpis limyuna caycaptinnaga, juchäpitapis limyuna caycarga altarniquipa ñaupanmanmi chayayta munä. Chaychömi alabansacunata cantashaj. Fiyupa almiraypajcunata rurashayquitapis willacushaj. TAYTA DIOS, tiyashayqui Wasitami cuyä. Chay Wasichömi munayniqui caycan. Juchasapacunatanöga ama ruramaychu. Wañuchicojcunatanöga ama castigamaychu. Paycunaga mana allillatami ruran, saynitami chasquin. Nogami ichanga imaypis alli cajllata ruraycä. Cuyapämashpayqui salbaycamay ari. Chaquëga manami imaypis llutanmanga lluchcangachu. Nogaga mana cachaycuypa alli nänillapami puriycä. TAYTA DIOSTAGA acrashan runacunapa ñaupanchömi alabashaj. David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOSMI achquipämaj, salbamaj caycan. ¿Pitaraj manchacöman? TAYTA DIOSMI imapitapis chapäman. ¿Imataraj manchacöman? Fiyucunawan chiquimajcunaga shuntacan magamar illgächimänanpaj. Chaypis quiquincunami llutanman tunir mana alliman chayan. Aypalla suldärucuna juntapaycamaptinpis manami manchacöchu. Guërra captin magamänanpaj yaycamuptinpis Tayta Diosllamanmi yäracuycäshaj. TAYTA DIOSTAGA jucnayllapämi mañacushcä. Jucnayllatami munäpis. TAYTA DIOS caycashancho para-simri goyayllatami munä chaycho aduranäpaj, cuyayllapaj caycajta ricanäpaj. Mana allicuna chayamuptin Tayta Diosmi Wasincho pacamanga. Chaychömi washämanga. Gaga jananman churamarmi gueshpichimanga. Yanapämanga chiquimajcunata binsinäpaj. Chaura nogaga Wasincho uywata pishtarcur rupachishaj. Cushicuywan alabansacunata paypaj cantashaj. Gamtami mañacö TAYTA DIOS. Wiyaycamay ari. Nogata cuyapaycamay. Yanapaycamay ari. Shongömi shacyächiman «TAYTA DIOSMAN yäracuy» nir. Chaymi nogaga gamllaman yäracamö. Nogapita ama pacacuychu. Ama wasguipämaychu. Gamllami imachöpis yanapämanqui. Japallätaga ama cachaycamaychu ari. Gamllami canqui salbamaj Tayta Diosnëga. Taytä mamä cachaycamaptinpis gammi TAYTA DIOS nogataga uywacamanqui. TAYTA DIOS, alli näniquita ricachimay. Chiquimajcuna ricapaycämaptin alli cajpa pushamay. Chiquimajcunapa maquinmanga ama cachaycamaychu. Paycunaga nogapa conträmi parlarcaycan. Manacajta jitaparmi rabyaparcaycäman. Chaypis alli cashpayquimi gamga yanapämanquipaj. Cay pachacho goyashäcamaga yanapämanquipämi. TAYTA DIOSMAN yäracuy. Mana guellanayllapa yäracuy. TAYTA DIOSLLAMAN yäracuy ari. David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS, gamllami canqui gaganöpis chapämaj. Gamllatami ruwacur mañacaycämö. Ama caychu mana wiyaj-tucuypaga. Mana yanapämaptiquega wañusha japuynami ricacushaj. Mañacamuptë yanapaycamay ari. Rispitädu tiyanayquiman maquëta jogarir mañacamuptë wiyaycamay ari. Fiyucunatawan iwalga ama castigamaychu. Paycunaga janan shongullami alli parlaj-tucun. Ichanga jucha rurayllapämi yarparcaycan. Paycunataga castigay ari mana allita rurashanman-tupu. Juchata rurashanman-tupu ayñita cutichiy. Chay fiyucunataga TAYTA DIOS ushajpämi illgächenga TAYTA DIOS imata rurashantapis mana riguishanpita. TAYTA DIOS alabasha caycuchun. Llapan mañacushäta wiyamashanpita alabasha caycuchun. TAYTA DIOSMI fiyupa munayniyoj chapämäga. Paymanmi llapan shongöpa yäracö. Paymi yanapäman. Chaypitami fiyupa cushisha goyä. Chaymi Tayta Diosta agradësicur alabashaj. TAYTA DIOSMI acrashan runacunata imapitapis chapäga. Paymi acrashan raytapis yanapan, imapitapis chapan. Acrashayqui runacunata salbay Tayta Dios. Gam acrashayqui cajcunataga bindisyunta goycullay. Uyshërunöpis sumaj ricaycullay. Margashalla apaycuy imaycamapis munayniquicho goyänanpaj. David isquirbishan alabansa. Syëlucho cajcuna, TAYTA DIOSTA alabay. TAYTA DIOSTA alabay alli cashanpita, munayniyoj cashanpita. Jutin may-chaychöpis rejsisha cashanpita alabay. Cuyayllapaj wasincho aduray. TAYTA DIOSPA busnenga lamar jananpitami wiyacämun. Syëlucho caycaj TAYTA DIOSMI junruruchimun. TAYTA DIOSGA intëru lamar jananchöpis caycanmi. TAYTA DIOSPA busnenga sinchipami wiyacämun. TAYTA DIOSPA busnenga mana awantaypämi wiyacämun. TAYTA DIOSPA busnenga sedru yöracunatapis paquirgärinmi. TAYTA DIOSGA paquirgärinmi Libanucho caycaj sedrutapis. Líbano jircata Sirión jircatapis chucchuchinmi. Töruwan besëra pañar pinticachajtanöraj pinticachächin. TAYTA DIOSPA busnenga pillgut-pillgutyar-rämi shamun. TAYTA DIOSPA busnenga chunyaj chaqui jircacunatapis cuyurachinmi. TAYTA DIOSGA chunyaj Cades chaqui jircatapis chucchurachinmi. TAYTA DIOSPA busnenga jatun yöracunatapis pücarinmi. Munticunatapis garapächullatami cachaycun. Wasinchömi ichanga TAYTA DIOSTA llapanpis aduran. Löcu tamyapis TAYTA DIOSPA munaynillanchömi caycan. TAYTA DIOSLLAMI imaycamapis rayga caycan. TAYTA DIOSMI acrashan runacunataga munayninwan yanapan. TAYTA DIOSMI acrashancunataga bindisyunta gon jauca goyäcunanpaj. Diospa Wasinta inaurananpaj David isquirbishan alabansa. Ñacaycajta jorgamashayquipitami TAYTA DIOS gamta alabä. Chiquimajcuna cushicunantaga manami munashcanquichu. TAYTA DIOS, ruwacur mañacuptë allchacächimarayqui. TAYTA DIOS, gammi wañuypita salbamashcanqui. Wañojcuna chayashanman mana chayanäpaj cawachimashcanqui. TAYTA DIOS munashanno goyaycajcunaga paypaj cantar alabay. Juchaynaj Tayta Diosta alabay. Payga rätullami rabyan. Alli cayninmi ichanga imaypis mana ushacanchu. Chacaypa wagashpanchïpis tutapaga cushicushunnami. Nogaga jauca goyashpä yarparä «manami imapis päsamangachu» nir. Gammi TAYTA DIOS alli cashpayqui nogataga alli pachaman tiyachimarayqui. Cachaycamaptiquimi ichanga manchariyllawan ima ruraytapis mana camäpacushcänachu. TAYTA DIOS gamtami mañacamö. Gamtami ruwacamö. Noga wañuptë ¿imataraj gänanqui? Wañushanaga manami alabashunquinachu. Ni alli cashayquitapis mananami willaconganachu. TAYTA DIOS, wiyamashpayqui cuyapaycamay ari. TAYTA DIOS, yanapaycamay ari. Fiyupa llaquicuycho caycaptëmi cushicuyta churamushcanqui. Lütu röpata lojtiparcamar fistapaj caj röpatana jatiparcamashcanqui. Chaymi TAYTA DIOS, upällallaga imaypis mana cacushächu. ¡Gamllatami alabashayqui! ¡Imaypis agradësicuycäshayquimi! David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS, gamllatami yäracö chapämänayquipaj. Ama cachaycamaychu pengaycho canäpäga. Alli cashpayqui salbaycamay ari. Wiyaycamay ari. Apurä salbaycamay ari. Gam caycullay chapämaj gaga. Salbaycamay ari. Gammi canqui chapämaj gaga, pacacunä wasi. Chaymi tantiyachimashpayqui chapaycamay pipis alli cashayquita parlananpaj. Gammi canqui imapitapis chapämaj. Togllacho caycajta salbaycamay. Maquiquimanmi almäta entregaycö. Gamga aunishayquita cumlej cashpayquimi salbamashcanqui. Nogaga TAYTA DIOSLLAMANMI llapan shongöpa yäracö. Manacaj ïdulucunaman yäracojcunataga chiquëmi. Cuyamaptiquimi fiyupa cushicö. Gamga ricashcanquimi imano llaquicuycashätapis. Musyanquimi imano ñacaycashätapis. Chiquimajcunapa munayninmanga manami cachaycamashcanquichu. Nogataga alli pachamanmi churamashcanqui. TAYTA DIOS cuyapaycamay ari. Fiyupami llaquicuycä. Llaquicur wagaycällarnami mana ricänapischu. Intëru cuerpömi pasaypa nanapäcuycan. Shongöpis fiyupami ushaycan. Wagaycällarnami waran-waranllanta auquinyaycä. Llaquicuycaptillänami callpäcunapis ushacäcusha. Intëru cuerpöpis pasaypami gotucäcusha. Nogataga chiquimajcuna fiyupami jamurpäman. Bisïnöcunapis asipämanmi. Rejsinacushäcunapis melanäcamanmi. Cällicho ricamajcunapis nogapita ayguicun. Wañojcunatanönami nogataga gongaycamasha. Shallusha puyñunömi caycä. Shap-shapyayllapami nogapäga llapanpis parlarcaycan. Nogapäga juc yarpayllami llapanpis parlacun. Wañuchimänanpämi parlacurcaycan. Intërupami manchariypaj caycan. TAYTA DIOS, imano captinpis gamllamanmi yäracamö. Chaymi noga niycä «¡Gammi Diosnë canqui!» nir. Nogaga gampa maquiquichömi cawaycä. Salbaycamay ari chiquimashpan gaticachaycämajcunapita. Cuyapaycamay gamta sirbishoj uywayniquitaga. Cuyacoj cashpayqui salbaycamay ari. TAYTA DIOS, gammanmi gayacamö. ¡Pengaychöga ama cachaycamaychu ari! Fiyucunata pengaymanga churaycuy. Pantiyun uchcullachöna ushacächun. Llullacunawan, asipar manacajman churacojcuna, alli cacojcunata abusapar gallaripajcunaga illgächun. Rispitashojcunapäga allitami ruranqui. Chay allicunatami paycunapäga goritano shuyaraycächinqui. Chaycunataga waquin runacuna ricananpärämi gamman yäracamojcunata tarichinqui. Paycunataga gammi ñaupancho car salbanqui fiyu runacunapita. Gammi Wasiquiman pacashpayqui washanqui washa-rimacunapita. Alabasha cachun TAYTA DIOSGA. Paymi cuyapäcoj cashpan yanapämasha fiyupa ñacaycho caycashä öra. Fiyupa manchariycashä örami yarparä «Tayta Diosga manami yarpämannachu» nir. Chaypis yanapämänayquipaj mañacamuptëga yanapämashcanquimi. TAYTA DIOSMAN mana cachaypa yäracojcunaga payta cuyay. Chayno runacunataga TAYTA DIOS allimi rican. Alli-tucojcunatami ichanga imanöpis cashanpita castigan. TAYTA DIOSMAN yäracoj cajcunaga mana guellanayllapa cumliy. David isquirbishan alabansa. Cushishami cawanga llapan juchanpita perdunasha caj runaga. Cushishami cawanga TAYTA DIOS mana jusgashan runaga, alli shongu runaga. Jucha rurashäta amuräcushäcamaga goyarpoj wagaycaptilläna cuerpöpis pasaypana gotucaycasha. Pagasta junajtapis castigamaptiquimi fiyupa ñacashcä. Usya wichan acaywan wayta wañuytaycajno caycashätanami mayashcä. Selah Chaymi sumaj yarpachacurir «Juchätaga llapanta TAYTA DIOSTA willapäshaj» nishcä. Nircurna mana alli rurashäcunataga mana pacaypa gamta willashcä Tayta Dios. Chauraga gamnami llapanta perdunamashcanqui. Selah Chaymi ñacaycho caycashan öra wiyacushojcunaga mañacamushunquipaj. Yacu manchariypaj chayashpanpis paycunamanga manami aypangachu. Gammi canqui pacacunä, mana allicunapitapis chapämajnëga. Salbamashayquipitami cushicur alabansacunatapis cantashaj. Selah Tayta Diosga caynömi nin: «Gamtaga manami gongashayquichu. Nogami tantiyachishayquipaj. Nogami willapäshayquipaj. Imano goyänayquipäpis yachachishayquipaj. Ama canquichu cawalluno bürruno mana tantiyacöga. Cawallutaga busalninwanrämi ichichinchi. Bürrutapis shengallawacurcur-rämi munashanchïpa apanchi. Chayno mana rurashaga manami wiyamanchïchu» nir. Fiyucunaga nanaywan fiyupami ñacanga. TAYTA DIOSMAN yäracojcunataga paymi fiyupa cuyashpan yanapanga. TAYTA DIOSMAN yäracojcunaga cushicuy pay alli cashanpita. Cushicushpayqui alabansacunata cantay. Alli runacunaga TAYTA DIOSTA alabay. Alli shongucuna alabashanga cuyayllapämi. Arpallanpawan TAYTA DIOSTA agradësicuy. Chunca cuerdayoj arpata tucapallapa alabay. Mushoj alabansata cantay. Sumaj tucashpayqui alabay. TAYTA DIOS rimashanga llapanpis cumlinmi. Llapan rurashanmi musyachimanchi alli cashanta. TAYTA DIOSGA allita rurajtami, rasun cajta rurajtami cuyan. Payga cay pachacho cajta llapantami cuyan. TAYTA DIOS niptinmi syëlupis ruracaran. Mandarcuptillanmi yuriran intipis quillapis estrëllacunapis. Paymi shuntaran juc pachallaman aypalla lamar yacutapis. Llapaniqui cay pachacho cajcunaga TAYTA DIOSTA rispitay. Llapan runacuna cay pachacho cäga TAYTA DIOSTA manchapacuy. Paypa shimillanwanmi llapanpis ruracasha. Rimarcushallanpitami llapanpis casha. TAYTA DIOSMI mana camacächinchu payta mana rispitajcuna imata rurayta munaptinpis. TAYTA DIOSMI ichanga rurayta yarpashanta ruran. TAYTA DIOSTA rispitaj nasyun runacunaga cushishami cawanga. Paycunataga Tayta Diosmi payllata sirbinanpaj acrasha. TAYTA DIOSGA syëlupita-pachami ricaycämun. Llapan runacunatami ricapaycan. Syëlupita-pachami ricaycämun cay pachacho cawajcunataga. Tayta Diosmi camasha runapa shonguntapis. Imata rurashallantapis ricapaycanmi. Manami pï raypis salbacunchu quiquinpa aypalla suldäruncunallawanga. Mana manchacoj jinyu runacunapis manami salbacunchu quiquinpa callpallanwanga. Cawallucunaga manami pitapis salbanmanchu. May-jina callpasapa carpis manami pitapis salbanmanchu. TAYTA DIOSGA manami cachaycunchu payta rispitajcunataga, payman yäracojcunatapis. Yäracojcunataga salban wañunanpita. Yargay muchuy captinpis imanöpis cawachinmi. Noganchëga TAYTA DIOSMANMI yäracunchi. Paymi yanapämanchi, chapämanchi. Llapan shongunchïpa juchaynaj Tayta Diosmanmi yäracunchi. Chaymi shongunchïpis cushicun. TAYTA DIOS, yäracamushä-tupu nogacunataga cuyapaycamay ari. Davidga Abimelecpa ñaupancho artita rurar löcu-tucuran. Chaymi Abimelec garguran. Chay wichan imanöpis päsashanpitami David isquirbiran cay alabansata. TAYTA DIOSTAGA imay örapis alabaycäshämi. Shimillächömi alabansacuna caycanga payta alabanäpäga. TAYTA DIOSPITAMI fiyupa cushisha caycä. Umildi runacunapis wiyashpayqui cushicuy. TAYTA DIOSTA nogawan iwal agradësicushun. Munayniyoj Tayta Diosta llapanchi alabashun. Ruwacuptë TAYTA DIOSGA wiyamashami. Chaynöpami salbamasha llapan manchacuycashäpitapis. Tayta Diosllaman ricarajcunaga cushishami carcaycan. Paycunaga imaypis manami pengaycho cangachu. Llaquicur gayacuptë TAYTA DIOSGA wiyamashami. Llapan llaquicuycunapitami jorgamasha. TAYTA DIOSPA anjilninmi salban chapan Tayta Diosta rispitajcunataga. TAYTA DIOS fiyupa alli cashanta musyanayquipaj masqui camay. Cushishami cawanga payman yäracojcunaga. TAYTA DIOSTA rispitay pay acrashan cajcunaga. Payta rispitajcunataga manami imapis pishengachu. Rïcucunapis pobriyar muchupacarga yarganmi. TAYTA DIOSMAN yäracojcunapaga manami ima-aycanpis pishengachu. Wamräcuna, shamuy wiyamänayquipaj. TAYTA DIOSTA rispitaytami yachachishayqui. Gamga ¿unaycama cawaytachu munanqui? ¿Cushisha goyaytachu munanqui? Chauraga llutancunata ama rimaynachu, ama llullacuynachu. Mana allita ama ruraynachu. Allillatana ruray. Piwanpis allilla goyay. Alli runacunataga TAYTA DIOS allimi rican. Mañacushancunatapis wiyanmi. Mana allita rurajcunapami ichanga TAYTA DIOS contran caycan. Paycunataga ushajpämi cay pachapita illgächenga. Allillata ruraj runacunataga TAYTA DIOS yanapanmi. Ima llaquicuycho caycashanpitapis jorgunmi. Jucha rurashanpita llaquicuycajcunapa ñaupanchömi caycan TAYTA DIOSGA. Llaquicuycajcunatapis salbanmi. Allillata ruraj runacunataga imapis mana allicunarämi chayan. Chaycunapitaga llapanpitapis TAYTA DIOSMI salban. Tayta Diosmi tulluncunatapis rican. Chaymi juc tullullanpis mana paquengachu. Fiyu runacunamanga quiquin mana allita rurashallanmi chayan. Allita ruraj runacunata chiquëga castigashami canga. TAYTA DIOSGA salbanmi payman yäracojcunata. Manami castigangachu. David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS chiquimajcunapitaga washaycamay. Magamajcunawanga pillyay. Chapacuna escüduyquiwan shamuy yanapämänayquipaj. Gaticachämajcunawanga gam pillyay. «Paycunapitaga salbashayquimi» nimay. Wañuchiyta munamajcunaga pengaycho quëdachun. Mana allita ruramayta munajcunaga pengay-tucusha gueshpichun. TAYTA DIOSPA anjilnin apaptin ricacuchun rïgupa punshanta wayra apashanno. TAYTA DIOSPA anjilnin gaticachaptin paycunapäga nänipis ticracurichun chacaj y llushcaman. Mana imatapis rimapaycaptillämi togllata churasha. Uchcuta uchcusha chayman yaganäpaj. Quiquincunata illajpita mana alli chayachun. Toglla churashallanman quiquincuna watacächun. Mana allicunaman tunichun. Chauraga TAYTA DIOS yanapämashanpitami cushicushaj. Salbamashanpitami fiyupa cushicushaj. Llapan shongöpami nishaj: «Gammanga TAYTA DIOS, manami pipis tincunchu. Umildicunatawan pobricunataga jorgunquimi mas munayniyojcunapa y engañar suwapajcunapa maquinpita.» Rantiy testïgucunami yurin. Paycunami tapuman mana musyashäcunata. Alli yanapashäpitami mana alliwan cutichiman. Chaymi fiyupa llaquicö. Nogami ichanga paycuna gueshyaptinpis fiyupa llaquicoj cä. Gachga röpacunata jaticur ayunaj cä. Shongullächo mana cachaypa Tayta Diosta mañacuycaj cä. Fiyupa llaquishalla purejpis cä. Mamäpaj, amïgöpaj, wauguëpaj lütu caycajnöraj llaquicoj cä. Mana alliman chayaptëmi ichanga paycuna llapan asipämasha. Juc-lä runacunanömi mana cachaypa magamar ñacachimasha. Wacpita-caypita gayapämashpan asipämasha. Fiyupa chiquimar fiyu ñawinwan ricapämashapis. Tayta Dios, ¿imaycamaraj fiyucunata ricapanqui? Liyuncunanöpis gaparaycar puriycajpita salbaycamay ari. Acrashayqui runacunapa ñaupanchömi agradësicushayqui. Aypalla runacunapa ñaupanchömi alabashayquipis. Chiquimajcunaga ama cushicuchunnachu. Manacajpita chiquimajcuna ñipchipämänanta ama munaycuychu. Paycunaga manami munanchu alli cawaytaga. Cay nasyuncho alli goyäcoj runacunata mana alli goyächinallanpämi yarpachacurcaycan. Jatunta äyarcur-äyarcur nogapa conträmi jitaparcaycäman «Quiquëcunami ñawëpa ricashcä» nir. TAYTA DIOS, gamga musyanquimi imano cashantapis. Upällallaga ama cacuychu. Nogata ichanga ama gongaycamaychu. Tayta Dios, faburnë jatariy ari. Ricchayna. Rasun cajta jusgamay ari. Gamga canqui juchaynaj TAYTA DIOSMI. Alli arriglamashpayqui salbamay ari. Nogapäga ama pipis cushicuchunchu. Ama yarpächunchu ni rimachunpischu «Chayno canantami munaranchi» nir; «Fiyupa mana allimanmi chayachishcanchi» nir. Mana alliman chayashäpita cushicurcaycajcunaga pengaycho ricacuchun. Nogapita mas alli-tucojcunaga fiyupa pengaycho cachun. Llapanpita allicho llojshinäta munajcuna ichanga cushicushpan gayarayparaj cantachun. Paycunaga cayno nichun. «TAYTA DIOSGA alabasha cachun. Payga sirbejnin jauca goyänantami munan» nir. Alli arriglaj cashayquitami pï-maytapis willapäshaj. ¡Goyay goyaymi alabashayqui! TAYTA DIOSPA sirbejnin David isquirbishan alabansa. Juchasapacunaga yarpan imanöpapis mana allita rurayllatami. Manami imaypis yarpanchu Tayta Diosta manchacuytaga. Paycunaga yarpan waquinpita mas alli caycashanta. Mana allita rurarpis manami imatapis gocunchu. Paycunaga mana allita parlajllami, llullacojmi. Yarpaynin mana captinnami allitaga mana rurannachu. Cämanchöpis yarpaycan mana allita rurayllatana. Llutan nänicho purejnöllami purircaycan. Mana alli ruraytaga manami cachaycunchu. TAYTA DIOS, cuyacoj cashayquimi ichanga syëlucama chayan. Alli cumlej cashayquega pucutaypita mas janajcamami chayan. Alli arriglaj cashayquega altunnin puntacunanömi. Imano cananpaj nishayquipis jatun lamarno rurimi. TAYTA DIOS, gammi ricaycanqui runacunata, animalcunatapis. Tayta Dios, gamga fiyupa cuyacojmi canqui. Runacunaga älayqui rurinmanmi pacacuyta ashircaycan. Wasiquicho aypalla micuy captinmi llapanpis sacsan. Gamga yacutapis upuchinqui mishquej mayupitami. Yacu pashtamoj-jinami gamlla pï-maytapis cawachinqui. Gam alli ricaptiquimi pï-maypis alli cawan. Gamman yäracamojcunata, alli runacunataga cuyapaycuy, alli ricaycuy. Ama camacächiychu munayniyoj-tucojcuna lluchcacamänanta, mana alli runacunapa maquinman chayanätapis. Masqui ricay chay fiyu runacunata. Cananga mana allimanmi chayasha carcaycan. Chaypitaga mananami llojshenganachu. David isquirbishan alabansa. Fiyu runacuna-jananga ama rabyacuychu. Fiyu runacuna charashantapis ama munapaychu. Paycunaga guewa chaquejnöpis rätumi ushacäcun. Llullu guewa wañuytacäcojnömi ruracäcun. Allillata rurashpayqui TAYTA DIOSLLAMAN yäracuy. Cay pachacho goyashpayqui Tayta Dios munashannölla caway. Cushishalla TAYTA DIOSTAGA sirbiy. Paymi llapan munashayquita tarichishunquipaj. TAYTA DIOSPA maquincho cachun bïdayquega. Payllaman yäracuptiquega yanapäshunquipämi. Chauraga Diosmi allita ruraj cashayquita ricacächenga. Alli runa cashayquitana pï-maytapis musyachenga. TAYTA DIOSPA ñaupanchöga upällalla cacuy. Pay yanapäshunayquita shuyaray. Ama rabyapaychu alli cayman chayajcunata, ni mana allita rurayta yarpajcunatapis. Fiyucuna-jananga ama rabyashalla cacuychu. Rabyaga mana allimanmi chayachishunquipaj. Fiyucunataga Tayta Diosmi illgächenga. TAYTA DIOSMAN yäracojcunallanami alli pachacho cawanga. Manapis aycällatanami fiyucunaga illganga. May-jina ashirpis mananami tarinquipänachu. Umildicunami ichanga alli pachacho tiyanga. Tayta Diosmi jauca goyächenga. Fiyucunaga alli runacunata mana alliman chayachiytami yarpan. Fiyu ñawillanwanmi ricapanpis. Tayta Diosmi ichanga paycunapaj asicun. Musyaycannami fiyucuna illgänanpaj cashanta. Fiyucunaga sablinta, lëchanta, lëcha jitacunanta camaricun pobricunata, alli runacunata wañuchinanpaj. Ichanga quiquinpa sablillanmi shongupa tucsipaycongapaj. Lëchancunapis agullashami ricacongapaj. Aypallata chararpis fiyu runa cananchïpa ruquenga pobrilla carpis alli runa caymi mas alliga. Fiyucunapataga callpantapis ushajpämi TAYTA DIOS ushacächenga. Allicunatanami ichanga yanapanga. Alli runacunataga TAYTA DIOS waran-waranmi ricaycan. Paycunaga chasquengapaj imaypis mana ushacajtami. Llaquicuy junajcunachöpis paycunaga manami pengaycho cangachu. Muchuy wichanpis paycunapaga micuynin puchu-puchumi caycangapaj. Fiyucunaga ushajpämi illgangapaj. TAYTA DIOSTA chiquejcunaga gaushusha jachanömi rupanga. Goshtaynömi illgacäconga. Fiyucunaga ristacurcurpis manami päganchu. Alli runami ichanga cuyapäcoj cashpan pï-maytapis macyaycun. Tayta Dios bindisyunta goshan cajcunallami alli pachachöga tiyanga. Pay maldisyunta goshan cajcunami ichanga illganga. TAYTA DIOSMI runataga alli caminullapa pushan. Allilla goyaptin TAYTA DIOSGA cushicunmi. Chay runaga TAYTA DIOS pushaptinmi tunirpis jatarenga. Unay mösu cashä wichanpis, canan auquinna cashäcamapis manami ricashcächu alli runa pishipacaycho goyajtaga. Ni wamrancunapis manami mañapacur purishachu. Alli runacunaga imaypis cuyapäcunmi. Chaymi pitapis ristaycun. Wamrancunapis bindisyunyojmi canga. Llutancunataga ama ruraychu. Allillata ruray. Chauraga Tayta Dios aunishushayqui pachallachömi tiyanquipaj. TAYTA DIOSGA cuyan allita rurajtami. Pay munashannölla cawajcunataga manami gonganchu. Juchasapacunatami ichanga illgächin. Chaynöpami paycunapaga wamrancunapis mana cangachu. Alli runacunami ichanga alli pachacho tiyanga. Chayllachömi imaycamapis goyäconga. Tayta Diosman yäracoj runaga sumaj yarpachacurcurmi riman. Alli runaga alli cajllatami parlan. Tayta Dios yachachishallantami yarparan. Manami mana allimanga chayanchu. Fiyu runaga michipaycanmi alli runata wañuchiyta yarpapashpan. Chaypis TAYTA DIOSGA manami camacächengachu fiyu runapa maquinman chayanantaga; pipis «payga juchayojmi» ninantapis. Gamga TAYTA DIOSLLAMAN yäracuy. Payllata wiyacuy. Paymi alliman chayachishunquipaj. Aunishushayqui alli pachatapis goycushunquipaj. Ñawiquiwanmi ricanquipaj fiyu runacunata illgächejtapis. Fiyucunataga ricashcä rabyar fiyupa alli-tucojtami. Rämasapa jacha tunir may-maypa chayashannömi chayasha. Chayno caycashanpitami illgacäcusha. Chauraga ashirpis mananami tarishcänachu. Masqui ricay juchaynaj runata, Dios munashanno goyaj runata. Chay runaga shamoj watacunacho allillami goyanga. Mana wiyacoj cajcunami ichanga ushajpaj ushacanga. Fiyucunaga shamoj watacunacho llapanmi illganga. Alli runacunataga TAYTA DIOSMI yanapan. Ñacaycuna caycaptinpis Tayta Diosmi pacan. TAYTA DIOSMI imanöpapis gueshpichin. TAYTA DIOSMAN yäracuptinmi fiyucunapitapis salban. Yarpächinanpaj David rurashan alabansa. TAYTA DIOS, rabyasha caycashpayquega ama piñacamaychu. Ollgusha caycarpis ama castigamaychu. Lëchayquipis cuerpöchömi jaticasha caycan. Maquiquiwanmi ñacachimashcanqui. Rabyasha piñacamaptiquimi intëru cuerpöpis manana sänunachu. Juchäpitami tullöcunapis manana sänunachu. Juchä atipashami caycä. Chaymi lasaj guepino ñacaycächiman. Mana yarpachacuypa rurashäpitami guerëcunapis ismur asyaricurisha. Llaquishalla, jagayashalla, uysucushallami purëpis. Rupaywan wajtäpis rauraycan. Intëru cuerpömi nanaycan. Callpäpis mananami cannachu. Wirur-ushashanömi nanapäcuycä. Chaymi llapan shongöpa llaquicur ataycä. Tayta Dios, imata munaycashallätapis gamga musyanquimi. Llaquicuycashäcunapis manami pacaranchu. Shongöpis tic-ticyaycanmi. Callpäpis manami cannachu. Ñawëpis chacaycannami. Guerëcuna captinmi llapan amïgöcunapis, castäcunapis carullachöna carcaycan. Wañuchimayta munajcunaga togllatami churaparcaycäman. Mana allita ruramayta munamajcunaga illgächimaytami yarparcaycan. Imay örapis mana allita ruramayllatami yarpaycan. Chaypis nogaga mana wiyaj upanömi cacö. Mana rimaj upano imatapis mana rimacöchu. Imata nimaptinpis manami wiyaj-tucöchu. Upanömi imata nimaptinpis mana cutichëchu. TAYTA DIOS, gamtami shuyaraycä. Nogapa faburnë gam rimarcuy ari. Ichanga ruwacushayqui Tayta: Tuniptë-imaga ama camacächiychu nogata asipämänanta. Illajpitanami tunej-aywä. Intëru cuerpö nanaycaj manami rätullapis chawaycunnachu. Juchata rurashäpitami fiyupa llaquicö. Chaymi jucha rurashäta willacushaj. Chiquimajcunaga aypallanami miracurcusha. Mana imatapis rimapaycaptillämi achcaj chiquicarcamasha. Noga allita rurashäpita mana alliwanmi cutiycächiman. Noga alli cajllata ruraptëmi paycunaga chiquicarcäraman. TAYTA DIOS, ama japallätaga cachaycamaychu. Ama gongaycamaychu ari. Imaypis salbamaj Tayta Dios, juclla yanapaycamay ari. David isquirbishan alabansa. Jedutún cantashan. Nogaga yarparä fiyu runacunapa ñaupancho cashä öra allilla goyaytami, upällalla cacuytami, mana quijacuytami. Mana imatapis rimacuypami upa-tucur cacurä. Allita ni mana allitapis manami parlacurächu. Chaypis pasaypami pashtapacuyta munaycarä. Shongöpis rupariycämuran. Yawarnëpis timpuricuriran. Chaymi rimarir nirä: «TAYTA DIOS, musyachimay imano ushacänäpaj cashantapis, imaycama cawanäpaj cashantapis. Musyachimay pöcu diyalla cawaj cashätapis. Nogataga cawaycächimanqui wallca diyallami. Nogapa cawaynëga gampaj manami aycäpischu. Pï-maypis cawan jämayta cachaynöllami. Selah «Llapan runacunapis cawan llantuyno päsacojllami. Yangallami imatapis shuntacusha gotucusha. Manami musyanchu riquësancunawan pï quëdananpaj cashantapis. Tayta Dios chayno caycaptenga ¿imatanataj shuyaräshaj? Gamllamanna yäracamushaj. Llapan juchäpita jorgaycamay ari. Ama camacaycachiychu rumi shongucuna asipämänantaga. Gam llapantapis camacächiptiquimi imatapis mana rimacurächu. Amana castigamaynachu ari. Castigamashpayquimi wañuycächimanquina. Jucha rurashancunapita castigar-rämi runataga tantiyachinqui. Cuyaynin cajtaga puyunömi ushaparinqui. Runacunaga llapanpis cawan jämayta cachaynöllami. Selah «TAYTA DIOS, wiyaycamay ari mañacaycämushäta. Wagaycaptëga ama ricapäcamaychu. Gampäga noga cä jäpa runanöllami. Unay caj awilöcunanöpis manapis aycällatami wañucushaj. Amana ricapämaynachu. Ichic cacharcamay ari cay pachacho cawashäcamallapis cushisha goyapärinäpaj.» David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS juclla yanapämänantami shuyarashcä. Paynami wiyamar yanapämasha. Mitu sinigaman jaticänäpitami jorgamaran. Wanwanyaycaj uchcupitami salbamasha. Rumi jananman ichichimaran. Allinnin pachaman churamaran. Tayta Diosmi yarpayta gomaran mushoj alabansata cantanäpaj. Imano päsamashantapis musyaycur runacunaga fiyupa almiraran. Chaynöpami TAYTA DIOSMANNA yäracuran. Cushishami cawanga TAYTA DIOSLLAMAN yäracöga, alli-tucojcunata mana tapucöga, ni ïdulucunamanpis mana riguëga. Gamga TAYTA DIOS, aypallatami milagrucunata rurashcanqui. Nogacunataga imay örapis yarparaycämanquimi. Chaycunata willacushpämi pï-maytapis willapayta munä. Ichanga willapaytapis manami ushämanchu. Manami imapis tincunchu gammanga tayta. Gamga manami cushicunquichu uywacunata pishtapäshushallayquipita, ni chaqui micuycunata garashushallayquipitapis. Aychata rupachipäshushallayquipitaga manami perdunanquichu. Chaycunapa ruquenga gamta wiyacunallätami munanqui. Chaymi nishcä: «Caychömi caycä. Laychöpis nogapämi isquirbiraycan. Tayta Dios, gam munashayquita rurarmi cushicö. Layniquicunatapis llapantami yarparaycä.» Acrashayqui runacunapa ñaupanchömi alli cashayquita willacushcä. Manami amucurcushcächu. Chaytaga gam musyaycanquimi. Gam alli cashayquitaga manami upällacushcächu. Llapanta cumlej cashayquita salbacoj cashayquitaga willacushcämi. Acrashayqui runacunatami willapashcä cuyacoj cashayquita, rasun cajta rurashayquita. TAYTA DIOS, cuyapaycamay ari; ama ñïgamaychoga. Aunishayquita cumlej cashpayqui imaypis chapaycamay. Yupaytapis mana atipaypämi mana allicunaga chayamasha. Quiquë mana allita rurashäcunallami chayamasha. Chaycunapita imanöpa llojshiytapis manami camäpacöchu. Balurnëpis manami cannachu. Juchäcunaga ajchäpitapis mas aypallami. Taytallau tayta, salbaycamay ari. TAYTA DIOS, canan öra shaycamuy yanapämänayquipaj. Wañuchimayta munajcunaga pengay-tucushpan umpuycachächun. Mana allita rurayta munamajcunaga pengay-tucusha gueshpichun. Asipämajcunaga pengay-tucusha aywacuchun. Gamman yäracamojcuna ichanga cushicuchun. Gam salbanayquita munaycajcunaga imaypis «¡TAYTA DIOSGA munayniyojmi!» nichun. Tayta Dios, noga pobriyasha llaquicuycajta ichanga ama gongaycamaychu. Gammi canqui yanapämaj imapitapis jorgamaj. Juclla yanapaycamay ari. David isquirbishan alabansa. Cushishami cawanga pobricunatawan wacchacunata yarpäga. Chay runataga ima disigrasya chayaptinpis TAYTA DIOS salbangami. TAYTA DIOSMI imapitapis chapanga. Pay yanapaptin unaycama cawanga. Cay pachachöga cushishatami goyächenga. Manami cachaycongachu chiquejcuna munashanta ruracunanpäga. TAYTA DIOSMI yanapanga pasaypa caycashanpita jatarinanpaj. Ima gueshyapitapis allchacächengami. Tayta Diostami ruwacushcä: «TAYTA DIOS cuyapaycamay ari. Juchata rurashäpitami gueshyaycä. Allchacaycachimay ari» nir. Chiquimajcunaga fiyupami munan mana alliman chayanäta. Chaymi «¿imayraj wañonga gongacänanpaj?» nircaycan. Ricamaj shamushpanpis janan shongullami parlan wiyanäpaj. Mana alli cajcunata shongullancho yarpan. Nircur washäta parlaraycar aywacun. Shuntacaycärirmi washäta riman. Paycunaga yarpan juchäpita ñacaycashätami. Chaymi nin: «Chay gueshyawanga dyablumi gueshyachisha. Cämanpitaga imaypis mananami jatarengapänachu» nir. Fiyupa cuyanacushä, yäracushä runa, iwal micushäpis cananga conträmi ricacusha. Gam ichanga TAYTA DIOS cuyapaycamay ari. Jitaraycashäpita jatarcachimay ayñita cutichinäpaj. Chaynöpami nogaga musyashaj gampaj alli caycashäta. Chiquimajcunapis manami cushiconganachu «Binsishcä» nir. Munashayquino allillata rurasha caycaptëga manami cachaycamashcanquichu. Ñaupallayquichömi imaypis cachimashcanqui. Cananpis imaypis alabasha cachun Israelcunapa TAYTA DIOSNENGA. Chayno caycullächun ari. Corëpita mirajcuna isquirbishan alabansa. Lluychu yacunaypita aywaj yacuta ashiycajnömi nogapis gamtaga ashiycä Tayta Dios. Imaycamapis cawachicoj Tayta Diostami yacunaycajno ashiycä. ¿Imayraj cutishaj Tayta Diosta aduranäpaj? Ichanga pagasta junajtapis weguillänami micuynëpis. Chayno caycaptë imay örapis asipämashpan «¿Maytaj Diosniqui?» nir tapurcaycäman. Ñaupata goyashäpaj yarpärirmi fiyupa llaquicö. Yarpä aypalla runacunawan Tayta Diospa wasinman aywashäta. Pushaptë runacunaga aywaj fistacho cushicur Tayta Diosta alabananpaj. ¿Imapänataj yarpachacöman? ¿Imapänataj llaquicöman? Tayta Diosmanmi yäracuycä. Payllatami alabashäpis. Paymi Salbamaj Diosnëga. Chaypis fiyupa llaquishami caycä. Hermón puntapita, Mizar puntapita aywaj Jordán mayupaj yarpashpäpis fiyupa llaquishami caycä. Chay yacucunapaj yarpaptëpis bötircur-bötircur aywaycaj yacu janäpa päsajnömi llaquicuyga charicarcamasha. Pajcharcur-pajcharcur yacu bunyaylla urajnömi llaquicuyga ñiticarcamasha. Chaymi cawachimaj TAYTA DIOS gamta mañacamö. Mañacö cuyamar junajpa ricamänayquipaj, chacaypana cantar alabanäpaj. Imapitapis chapämaj Tayta Diosnë, ¿imanirtaj gongaycamashcanqui? ¿Imanirtaj chiquimajcuna ñacachimaptin llaquishaga purëman? Tullöcunata paquiycajnömi chiquimajcunaga imay örapis asiparcaycäman «¿Maytaj Diosniqui?» nir. Chauraga ¿imanirtaj yarpachacöman? ¿Imanirtaj llaquicöman? Tayta Diosmanmi yäracuycä. Payllatami alabaycäshäpis. Paymi Salbamaj Diosnëga. Tayta Dios alli arriglamay ari. Mana rispitashoj runacunachöga faburnë caycuy ari. Fiyu runacunapita llulla runacunapitaga salbamay. Imapitapis chapämaj Diosnë, ¿imanirtaj ñaupayquipita gargamashcanqui? ¿Imanirtaj llaquisha purëman? ¿Imanirtaj chiquimajcunapis ñacaycächiman? Achquipaycamay, alli ricaycamay. Tiyaycashayqui rispitädu Sión lömaman chayaycachimay ari. Chaynöpami altarniquiman chayashaj. Chaychönami alabashayqui arpanpawan. Tayta Diosnë, gammi sumaj cushicachimanqui. ¿Imanirtaj yarpachacushaj? ¿Imanirtaj llaquicushaj? Tayta Diosmanmi yäracuycä. Payllatami alabashäpis. Paymi Salbamaj Diosnëga. Corëpita mirajcuna isquirbishan alabansa. Tayta Dios, quiquëcunami wiyarä. Papänëcunapis willapämaran paycuna caycashan wichan rurashayquicunata, päsaj watacunacho rurashayquita. Quiquiquimi mana rispitashojcunatapis jitarirayqui. Jäpa runacunata illgächirayqui. Chaymannami awilöcunata tiyachirayqui. Manami sablinwanchu cay pachataga guechuran. Ni callpanwanpischu binsiran. Chaypa ruquenga gammi munayniquiwan binsirayqui. Alli car yanapaptiquimi binsiran. Unay caj castäcunata cuyashpayquimi munayniquiwan yanaparayqui. Raynillä, Tayta Diosnillä, acrashayqui runacunataga gammi yanaparayqui binsinanpaj. Yanapämaptiquimi binsishcä chiquimajcunata. Magamajcunatapis illgächirä. Binsinäpäga noga manami yäracömanchu lëchäman. Sablëpis manami salbamanmanchu. Gam yanapämaptiquimi conträcunata binsishcä. Gammi pengayman churashcanqui chiquimajcunataga. Imaypis gamtaga alabaycäshayquimi Tayta Dios. Imaypis agradësicuycäshayquimi. Selah Canan ichanga ñïgamashcanquina. Pengaychönami cachaycamashcanqui. Suldäröcunatapis manami yanapanquinachu. Chiquimajcunata manchacunäpänami camacächishcanqui. Chiquimajcunaga ima-aycäcunatapis guechumanmi. Munashan cajtami apacun. Nogacunataga gastupaj caj uyshano canäpänami cachaycamashcanqui. Machiypa machir gargaramashcanqui mana rispitashoj runacunaman. Acrashayqui runacunataga barätullami ranticuycushcanqui. Manami gänashcanquipischu. Pï-maypis ashllimänanpämi cachaycamashcanqui. Bisïnöcunami achäquita ashipämashpan pengacachiman. Mana rispitashojcuna asipämänanpämi camacächishcanqui. Nogacunataga umantapis jajtachir-rämi ricapäman. Imay örapis pengacachimanmi. Pengacachimaptinmi cäräpis pucayaypa pucayanraj. Chayno caycä chiquimajcuna ayñita cutichimayta munaptin, achäquita ashipämar ashllimaptinmi. Llapan chaycuna nogacunata chayamasha captinpis manami gamtaga gongaycushayquichu; parlacushanchïtapis manami gongaycushächu. Gamta gongaytaga manami yarpashcächu. Yachachimashayquitapis manami cachaycushcäcunachu. Chaypis gamga ñacachimashpayquimi imapis mana cashanman gargamashcanqui. Fiyupa yanauyaycaj chacaymanmi cachaycamashcanqui. Tayta Dios, gamta gongaycushpä juc-lä nasyuncunapa diosninta adurasha captë gamga musyanquimanmi caran llapan pacarajtapis ricaj caycashpayquega. Gamman yäracamuptëmi imay örapis wañuchiyta munarcaycäman. Pishtananpaj caycaj uyshatanömi nogacunataga ricaycäman. Tayta Dios, ¿imanirtaj puñucunqui? ¡Ricchayna ari! ¡Ricchayna! Para-simriga ama witicuychu ari. ¿Imanirtaj pacacunqui? ¿Imanirtaj nogacunataga gongaycamashcanqui? Masqui ricay, imanöshi ñacaycächiman. Nogacunataga binsimashanami. Chaymi pengacuyllawan lätaycachaycä. Yanapämänayquipaj shaycamuy ari. Cuyapäcojmi canqui. Salbaycamay ari. Corëpita mirajcuna isquirbishan alabansa. Shongullächömi yarpaycä allita rimanäpaj. Imanöparaj cuyayllapaj alabansacunata jorgöman rayta alabanäpaj. Paypämi cantashaj. Gamga llapan runacunapitapis mas cuyayllapämi canqui. Maysi wiyacuylla allillami parlanqui. Chaymi Tayta Diosga imaycamapis bindisyunta goycäshunqui. Jinyu ray, sabliquita chegllayquiman jaticuy. Tayta ray, chaywanga achicyaypa achicyar sumajmi camaranqui. Cawalluta muntacurcur binsej binsejllana guërraman ayway. Aywanqui alli cajllatana llapanpis rurananpaj, umildicunapa faburnin pillyaj. Derëchu caj maquiquimi ruranga fiyupa almiraypajcunata. Gampa lëchayquicunaga llauchi punta cashpanmi chiquishojcunapa shonguncamapis chayarin. Tayta ray, llapan runacunami gammanga gongurpacamonga. Tayta Dios camacächiptin mandaycashayquega para-simrimi. Gamga llapantapis allimi mandanqui. Alli cajtaga cuyanquimi, mana alli cajtaga chiquinquimi. Chaynöpami Tayta Dios acracushurayqui. Waquin yanasayquicunapitami acracushurayqui. Gamtaga sumaj cushicachishurayqui. Alli caj perfümi alli asyashannömi röpayquipis alli asyaycan. Cuyayllapaj marfilwan adurnasha palasyuyquichömi cushicachishunqui arpacunata tucapäshushpayqui. Palasyuyquichöga raycunapa warmi wamrancunami caycan. Jamarashayquipa derëchu caj-läduyquichönami casaranayquipaj caj rayna caycan. Paypa röpanga caycan mas fïnu caj goriwan adurnashami. Sumaj wiyamay ïja. Willapashätaga sumaj tantiyacuy. Marca-masiquitawan famillyayquitaga amana yarparaynachu. Cuyayllapaj captiquimi gamtaga ray munacushurayqui. Paymi canga taytayqui. Payta wiyacuy. Tiro runacunami gamman shamonga imatapis goycushunayquipaj. Rïcunnin caj runacunapis yanapänayquipämi ruwacushunquipaj. Raypa jipash wamranmi cuyayllapaj shuyaraycan. Röpanpis caycan goriwan burdashami. Cuyayllapaj burdasha röpayojtami ray cajmanga pushan. Donsëlla warmicunapis yan'gaycan. Yanasancunami fïlayllanpa aywaycan. Cushishami aywarcaycan raypa palasyunman cushisha yaycunanpaj. Tayta ray, wamrayquicunami unay caj awiluyquicunano mandaj cangapaj. Gammi yanapanquipaj cay nasyunchöga llapanta mandananpaj. Nogami alabansacunawan jutiquita yarpächishäpaj taytancuna wañuptin wamrancuna mirajchöga. Chaynöpami intërucho llapan runacuna imaycamapis gampaj allita parlangapaj. Corëpita mirajcuna isquirbishan alabansa. Diosmi imapitapis pacamajninchëga. Ñacaycashanchi örapis juclla yanapämanchi. Chaymi ama manchacushunchu cay pacha intërupa rachicaycaptinpis, jircacuna lamarman tallpucaycaptinpis, lamar yacu gaparar wac-läman cay-läman pullchajyaptinpis, lamar pullchajyaptin jircacuna sicsicyaptinpis. Selah Juc mayumi caycan Tayta Dios acrashan siudächo tiyaj runacuna cushicunanpaj. Chay siudäga Tayta Dios tiyashanmi. Tayta Dios waran-waran chaycho captinmi mana cuyucongachu. Paymi chararanga. Tayta Dios rimarcamuptenga intëru nasyun runacunami gaparpan, mandajnincunapis sicsicyan. Cay pachapis wac-läpa cay-läpami rachicäcun. Munayniyoj TAYTA DIOSMI noganchïwan caycan. Jacob rispitashan Tayta Diosmi noganchïpa pacacunanchëga. Selah Cay pachacho almiraypajcunata TAYTA DIOS rurashanta ricanayquipaj shamuy-llapa. Payga guërratapis intëruchömi chawächisha. Paymi lëcha jitacunatapis paquirgärisha. Tucsicunantapis ichic-ichiclla paquirgärisha. Guërrapaj caycaj carrëtacunatapis rupargärachisha. Caynömi niran: «Diosniqui cashäta tantiyacuy. Maquëchöna caway. Nogami intëru nasyuntapis maquëcho caycächë. Nogami cay mundutapis chararaycä.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI noganchïwanga caycan. Jacob rispitashan Tayta Diosmi noganchïpa pacacunanchëga. Selah Corëpita mirajcuna isquirbishan alabansa. Llapayqui runacuna, cushicushpayqui macshupäcuy. Tayta Diosta alabay. Llapanpitapis mas janajcho caycaj TAYTA DIOSGA manchacunami. Paymi mas munayniyoj ray cay munducho caycajcunapäga. Paymi yanapämashcanchi marcacunapis nasyuncunapis munaynincho cananchïpaj. Acrashan runacuna captinchïmi Tayta Diosga cuyamanchi. Chaymi aunimashanchi chacratapis goycamashcanchi. Chay chacrachömi Jacobpa caj famillyancunaga cushisha goyanchi. Selah TAYTA DIOSGA cushicushpanmi janajman wichasha. Trompëtacunata tucaycaptinmi tiyananman yaycusha. Diosta alabar llapayqui cantay. Rayninchïpaj alabansacunata cantay. Tayta Diosmi cay pachacho cajcunapaga Raynin. Salmuta cantar llapan shongunchïwan payta alabashun. Tayta Diosmi llapan nasyuncunapa Raynin. Tayta Diosga jamaraycan rispitädu jamacunancho. Nasyuncunapa mandajnincunapis Abrahampita mirajcunata Tayta Dios acrashan runacunawanmi shuntacan alabananpaj. (10) Chaynöga carcaycan nasyuncunapa mandajnincunapis Tayta Diospa munaynincho cashpanmi. Tayta Diosga llapanpitapis mas munayniyojmi. Corëpita mirajcuna isquirbishan alabansa. TAYTA DIOSNINCHËGA munayniyojmi. Tayta Diosninchïtaga alabashun rispitädu lömancho caycaj siudänincho. Sión lömaga cuyayllapämi. Chaychöga caycan munayniyoj Raypa siudäninmi. Chaymi llapan runacunapis fiyupa cushicun. Curalaraycaj Sionchömi Diosga caycan. Diosga imapitapis chapämanchïmi. Achca raycuna shuntacaycur chay siudämanmi pillyaj aywaran. Siudäta ricärir ichanga fiyupa manchariran. Imata ruraytapis mana camäpacur jinan öra gueshpir aywacuran. Paycunataga pasaypa manchariy charicuycuran. Warmita gueshyacuy nanay charishannömi nanay charicuycuran. Tarsispita shamoj büquicunata löcu wayra paquir-ushashannömi chay runacunataga usharishcanqui. Wiyashanchïnömi rasunpa ricashcanchi, llapanpaj munayniyoj TAYTA DIOSNINCHÏPA siudäninchöga. Chay siudänin imaypis mana illgänanpämi Pay camacächenga. Selah Tayta Dios, Templuyquicho caycashächömi yarpärishcäcuna fiyupa cuyacoj cashayquita. Tayta Dios, cay pachachöga intëruchömi alabashunqui. Gamga alabasha canayquimi camacanpis. Munayniyoj carmi llapantapis allilla mandanqui. Sión lömachöga, Judá siudäcunachöga cushicun allita rurashayquipitami. Siontaga intëru cantunpa tumay. Ricchacuna törrincuna ayca cashantapis yupay. Sumaj ricay imano palasyun cashantapis, intëru cantupa tumariraj pergancuna imano cashantapis. Ricashayquitami willapanquipaj guepa wiñaj wamracunata. Paycunata willapanqui imaypis Tayta Dioslla Diosninchi cashanta. Payllami imaypis pushamäshunpaj. Corëpita mirajcuna isquirbishan alabansa. Llapayqui wiyaycäriy. Cay munducho tiyajcunaga sumaj wiyay. Sumaj wiyay rïcucunapis, pobricunapis. Munayniyojcunapis, umildicunapis wiyay-llapa. Yarpachacuycurmi rimamushaj. Yarpachacunapaj cajcunatami parlamushaj. Sasa tantiyaypaj cajcunatami rimashaj. Arpa wagashan-tupunami nishaj chay rimashä ima ninan cashantapis. Nogaga manami mancharishächu llaquicuycuna chayamuptinpis. Manami mancharishächu chiquimajcuna mana allita ruramashan chayamaptinpis. Conträcunaga yäracun ima-aycatapis charashallanmanmi. Aypallata charashpan yarpan imaypis mana ushacänantami. Chayno cashpanpis Tayta Diostaga manami päganmanchu para-simri cawananpaj. Quiquillanpitaga manami salbacunmanchu. Runacuna bïdanta rantinanpäga manami ayca guellaypis aypanchu. Runaga para-simri manami cawanchu. Runaga wañojllami. Ricashanchïnöpis llapanmi wañun. Musyaj-yachajcunapis, upacunapis wañunmi. Llapan ima-aycanpis jucpänami quëdan. Chacrancunata quiquinpa jutinta churapasha captinpis, sepultürarämi mana ushacaj wasenga. Chaychörämi para-simriga goyanga. Runaga may-jina rïcu carpis manami para-simriga cawanchu. Uywacunanöllami wañun. Chaynömi wañun quiquillanman yäracojcunaga. Chaynömi ushacanga quiquin alabacojcunaga. Selah Chay runacunaga carcaycan michejta gatiraj uyshanömi. Wañuymi paycunataga pushacuycan wañojcuna caycashan cajman. Chaycho riccharcamuptin allita rurajcunami munaynincho chararanga. Chaychöga ima-aycanpis mananami canganachu. Sepultürallanami canga para-simri wasin. Nogatami ichanga wañuypita Tayta Dios salbamanga. Paymi pushacamanga. Selah Pipis rïcuyaptin, alli wasita ruraptenga ama rabyapaychu. Wañorga manami ima-aycantapis apangapächu. Ima-aycanpis manami sepultüraman gatengapächu. Cawar cushisha goyaptin, rïcu captin runacuna alabaptinpis imayllaga wañongami. Mananami achicyaj pachata ricangapänachu. Runaga may-jina rïcu carpis para-simriga manami cawanchu. Uywacunanöllami wañun. Asaf isquirbishan alabansa. Munayniyoj TAYTA DIOSNINCHÏMI gayachisha cay pachacho tiyajcunataga juc cantupita juc cantucama. Cuyayllapaj Sión siudäpita-pachami Tayta Diosga achicyaypa achicyaycan intëruman. Tayta Diosninchëga manami mana musyacayllachu shamonga. Paypa ñaupantaga shamonga ima-aycatapis rupar ushacurcoj ninami. Paypa intërun tumarejpana shamun fiyu wayra. Chayaycamurmi syëluta y cay pachata gayanga. Chayno gayanga acrashan runacunata jusgaptin testïgu cananpämi. Chaymi syëluta y cay pachata nin: «Mana cachaypa wiyacamajcunataga shuntamuy. Uywancunata sacrifisyupaj pishtashpan nogawan conträtuta rurajcunatapis shuntamuy.» Syëlucho cajcunami nin Diosga pï-maypäpis alli cashanta, alli arriglaj juez cashanta. Selah «Acrashä Israelcuna wiyamay. Nogallami cä Diosga. Nogami cä gamcunapa Diosniqui. Cananga gamcunapa contrayquimi parlashaj. Imatapis garamashayquipitachu, imaypis uywacunata nogapaj rupachishayquipitachu manami piñacö. Manami besëra-mallwacunatarächu munä. Ni guenchayquicho caycaj chïbucunataräpischu ashë. Llapan chucaru animalcunapis, altu jircacunacho tiyaycaj wäcacunapis nogallapami. Nogallapami puntacunacho caycaj äbicunapis, intëru jircacho caycaj animalcunapis. Munduga nogapami, llapan chaycho caycajcunapis. Yargarpis manami gamtaga ‹garamay› nëmanchu. ¿Nogaga törucunapa aychantachuraj sacsä? ¿Chïbucunapa yawarnintachuraj upö? Nogaga janaj pachacho caycaj Diosmi cä. Nogaga mas munä llapan shonguyquipa agradësicamänayquitami; aunimashayquita llapanta cumlimänayquitami. Ñacaycho caycashayqui öraga mañacamay. Nogami jorgushayquipaj. Gamnami agradësicamashpayqui alabamanquipaj.» Fiyu cajcunatami ichanga Tayta Dios nin: «Gamcunaga ¿imanirtaj laynëcunapaj parlanqui? Conträtuta rurashäpitapis manami parlayllapis parlarcunquimanchu. Gamcunataga manami gustashunquichu noga piñacushä. Imano ruranayquipaj nishätapis manami cumlinquichu. Suwacunatami alli jamachinqui. Majayoj caycar jucwan cacojcunawan iwalmi goturpanqui. Mana allita rimanayquipaj, llullacunayquipaj ichanga shimiquipis cushishallaraj rimarcärin. Chay wasillacho tiyaycarmi calumyanqui. Chay wauguilla caycarpis paypa washanmi rimanqui. Chayno llapanta ruraptiquipis upällami cacushcä. ¿Gamnölla cashätachu yarpashcanqui? Chayno rurashayquipitaga piñacushayquimi. Llapanpitami jusgashayqui. «Nogata mana yarpämajcuna, sumaj tantiyacuy. Illajpitami gamcunataga ichic-ichicllaman rurarishayqui. Chauraga manami pipis salbashunquipächu. Nogata rispitamajcunaga imaypis agradësicamanmi. Jucha rurayninta jaguirishpan Noga munashäta rurajcunataga salbashämi.» David Betsabëwan juchata rurashanpita, profëta Natán piñacuptin cay alabansata David isquirbiran. Tayta Dios, gamga cuyapäcojmi canqui. Cuyapaycamay ari. Alli shongumi canqui. Juchäcunata perdunaycamay ari. ¡Mana allicunata rurashäpita mayllaycamay! ¡Llapan juchäpita limyuyaycachimay! Musyämi contrayqui jatarishäta. Juchäcunatapis yarpaycämi. Gamta mana wiyacushpämi contrallayqui jatarishcä. Ricaycämaptiquimi llutanta rurashcä. «Juchasapa» nimar rasun cajtami niycämanqui. Manami «Juchaynaj cä» nëmanchu. Mamäpa pachancho cashäpita-pachami juchasapa caycä. Yurishäpita-pachapis juchasapallami caycä. Chaypis gamga cuyanqui rasun cajta rimaj cajtami. Shongullächömi yachachimashcanqui yachaj canäpaj. Llapan juchäta pichaycuy ari. Chauraga limyunami cashaj. Mayllaycamay. Chauraga rashtapitapis mas yurajnami ricacushaj. Cushicurcaycajta ricachimay ari. Chauraga llaquicachimasha captiquipis yapaynami cushicushaj. Juchata rurashäcunataga gongaycuyna. Mana allita rurashäcunata ama yarpaynachu. Tayta Dios, shongöta rucaycachiy ari. Unay cashäpita mas allina canäpaj yanapämay. Ama gargamaychu ñaupayquipitaga. Ama apacuychu nogacho caycaj santo espirituyquitaga. Salbamashayquipita cushicaycachimay ari. Cuyapäcoj cashpayqui yanapaycamay ari. Chaynöpami mana wiyacojcunata willapäshaj gamllata wiyacushunayquipaj. Chaura juchasapacunaga gam munashayquinöllana cawanga. Tayta Dios, gammi salbamajnë canqui. Wañuchicushäpita perdunaycamay ari. Chauraga cantashpämi willacushaj gam alli cashayquita. Tayta Dios yarpayta gomay ari gamta alabanäpaj. Gamga manami cushicunquichu imatapis garashushayquipita. Chayta munaptiquega uywacunata rupachishpä gamta gararëmanmi. Gampäga caycan umildi cajcunami y wiyacushoj cajcunami allinninta garashushayquino. ¡Tayta Dios, gamga manami manacajman churanquichu llapan shongunpa arpinticoj cajtaga! Cuyashpayquega Sión lömata alli ricay ari. Jerusalenpa curralnincunata yapay jatarachiy. Chaymi ichanga chasquinquipaj garashushayquita. Altarniquichöpis rupachengapaj töru-mallwacunata. Edom runa Doeg jutiyojmi ray Saulman aywaycur willaran: «David Ahimelecpa wasinman aywasha» nir. Chaypitami Davidga isquirbiran cay alabansata. Munayniyoj fiyu runa, ¿imanirtaj cushicunqui mana allita rurashpayqui? Chayno captiquipis Tayta Dios cuyacoj cashanga imaypis manami ushacangachu. Mana allicunata rurayllatami yarparaycanqui. Washa-rima cashpayquimi pï-maytapis llullapar goyanqui. Alli goyänayquipa ruquin juchallatami ruranqui. Rasun cajta rimanayquipa ruquin llullacuyllatami arunqui. Selah Llulla runa, gamga runa-masiquita manacajman churaycanqui. Chaypitami Diospis quiquiquita illgächishunquipaj. Charircurmi wasiquipita jitarishunquipaj. Mananami cawanquipänachu. Selah Diosta wiyacojcunaga chayta ricar fiyupami almiranga. Dios castigashan runapäga asir nenga: «Masqui ricay, Tayta Diosman mana yäracoj runata, rïcu cayllanman yäracushpan mana allita rurajta.» Nogami ichanga Tayta Diospa Wasincho caycä cawaj Olivo jachano. Pay cuyacoj captin imaypis payllamanmi yäracushaj. Tayta Dios, llapanta rurashayquipitami imaypis agradësicamushaj. Gam alli cayniquipami wiyacushojcunawan iwal gamman yäracamushaj. David llaquicur isquirbishan. Rumi shongucunaga «Dios mana canchu» nirmi yarpan. Pasaypa pirdicashanami. Melanaypajcunatami rurasha. ¡Paycunaga mayganpis manami allita rurannachu! Tayta Diosga syëlupita-pachami ricaycämun maygallanpis tantiyaj caycashanta ricananpaj, pillapis payman yäracuycashantaraj musyananpaj. Nishanga llapanpis mana allillatanami rurarcaycan. Llapanpis llutan cajllatanami rurarcaycan. ¡Pipis mananami cannachu allita ruräga! ¡Allita ruräga ni jucnayllapis manami cannachu! Chaymi Tayta Dios nin: «Fiyu runacunaga manami imatapis tantiyanchu. Acrashä runacunataga tantata micojnömi ushacarcärin. Manami manchacamanchu.» Paycunaga fiyupami mancharenga mana mancharinanpaj caycashanchöpis. Tayta Diosta chiquejcunataga binsir tulluncunataga wacpa caypami mashtarachenga. Paycunaga pengaychömi cangapaj Tayta Dios jitariptin. ¡Ima alliraj canman Sionpita Israelcunata salbananpaj chayaycamuptin! Acrashan runacunata Tayta Dios alliman churaptin Jacobpita mirar aywaj Israelcunaga llapanmi cushiconga. Zif runacuna Saulman aywaycur «Davidga nogacuna cajchömi pacaraycan» niran. Chaypitami David isquirbiran cay alabansata. ¡Tayta Dios, salbaycamay ari! Munayniyoj cayniquiwan chapaycamay ari. Tayta Dios, wiyaycuy ari mañacamushäta. Quijacamushäta wiyaycamay ari. Jäpa runacunami conträ ricacusha. Fiyu runacunami wañuchimayta munaycäman. Chay runacunaga manami yäracushunquichu. Selah Chaypis Tayta Dios yanapaycämanquimi; cawaycächimanquirämi. Gammi camacächinquipaj chiquimajcuna mana allita ruramashan quiquincunaman chayananpaj. Tayta Dios, chiquimajcunataga illgarachiy ari. Noganami llapan buluntänëpa ofrendata garashayqui. Gam alli cashayquipita alabashayqui. Gamga llapan llaquicuypitami jorgamashcanqui. Llapan chiquimajcuna mana alliman chayajtapis ricachimashcanquimi. David isquirbishan alabansa. Tayta Dios, mañacamushätaga wiyaycamay ari. Rinriquitaga ama chapacurcuychu. Yanapaycamay ari. Fiyupa llaquicurmi mañacaycämö. Fiyucuna gaparpashanwan, chiquimajcuna parlashanga mancharachimanmi. Fiyupami llaquicachimasha. Rabyacarcärirmi usharamayta munan. Chaura shongöpis tic-ticyaycanrämi. Wañuypis janächönönami ricacun. Fiyupa manchariychömi caycä. Manchariyllawanmi sicsicyaycä. Chaymi yarpachacur në: «Palumapano äläcuna canman. Chauraga pärir aywacur jamaycömanrämi. Pärir aywacöman fiyupa carumanmi. Chunyaj chaqui jircachöna tiyacöman. Selah Chaychömi fiyu wayrapita, löcu tamyapita pacaräcöman.» Tayta Dios, fiyucuna yarpashantaga pirdirachiy. Rimaynincunatapis amana tantiyanacuchunchu. Siudächöga caycan pillyallami, rimanacuyllami. Chacaypa junajpapis intëru siudäpami purircaycan. Achäquillatami ashipänacurcaycan. Llapanpis pirdicashanami carcaycan. Läsacunachöpis fiyupa mana allicunallatami rurarcaycan; llullapänacurcaycan. Conträ achäquita ashipämaptenga awantacömanmi. Chiquimaj conträ jatariptinpis gueshpicömanmi. Ichanga gammi amïgö caycar, iwal purej caycaptinchi chayno ruramashcanqui. Gamwanga amïgu cashpanchïmi Tayta Diospa Wasinmanpis iwal yaycoj canchi. Gamwanga aypalla runacunachöpis iwalmi purej canchi. ¡Chiquimajcunaga illajpita wañuchun! ¡Mana allillata rurashanpita cawaycajllatana pachapis micucurcuchun! Nogami ichanga Tayta Diosta mañacushaj. TAYTA DIOSGA salbamanga. Pagasta junajtapis wagashpä Tayta Diosta mañacushaj. Payga llapan mañacushäta wiyamangami. Pillyacunachöpis paymi chapämanga. Aypalla chiquimajcunapitapis mana wañuchimänanpämi salbamanga. Paycunaga mana allita rurarcaycashanta manami cachanchu. Tayta Diostapis manami manchacunchu. Imaycamapis mandaj Tayta Diosga mañacushäta wiyamar paycunata pengacachengami. Selah Paycunaga amïguncunatapis magan. Alli cananpaj parlashanta manami cumlinchu. Paycunaga mishquillami parlan. Shongunchöga wañuchicuyllatami yarparcaycan. Mishquichipayllapa parlarpis ashllicuyllatami yachan. Yarpachacaycächishushayquitaga TAYTA DIOSPA maquinman cachaycuy. Paymi yanapäshunquipaj. Wiyacojcunataga TAYTA DIOS manami cachaycongapächu. Tayta Dios, wañuchicojcunawan llullacunaga pöcu timpulla cawachun. Amana chayachunnachu pullallanmanpis cawananpaj cajmanga. Gam camacaycachiy paycuna illajpita wañunanpaj. Nogami ichanga gamllaman yäracamö. Gat particho Filistea runacuna Davidta prësu charishanpita, David isquirbishan alabansa. Tayta Dios, cuyapaycamay ari. Runacunami gaticachaycäman. Imay örapis magaycäman, ñacaycächiman. Chiquimajcunaga imay örapis gaticachaycämanmi. Alli-tucojcunaga achcajmi magarcaycäman. Tayta Dios, manchacushpäga gammanmi yäracamö. Tayta Diosllamanmi yäracö. Aunimashanman yäracurmi payta alabä. Chaymi mana manchacöpischu. ¿Imataräshi ruramanman runallaga? Imay örapis nanächipaycämanmi. Mana allita ruramayllatami yarparcaycanpis. Wañuchimänanpämi michipaycäman. Maypa purishallätapis ricapaycäman. Tayta Dios, chiquimajcunataga rabyacurcur pengayman churay. Castigänitaga ama cachaycuychu. Ayca cuti gueshpishallätapis gamga musyaycanquimi. Ayca cuti wagashallätapis gamga ricamashcanquimi. Chaycunataga gammi libruyquicho apuntaraycächinqui. Yanapämänayquipaj mañacamuptë chiquimajcuna pillyaj shaycämushanchöpis cuticongami. Rasunpami musyä faburnë caycashayquita. TAYTA DIOSMANMI yäracö. Aunimashanman yäracurmi payta alabä. Taytallämanmi yäracö. Aunimashanman yäracurmi paytaga alabä. Chaymi mana manchacöpischu. ¿Imataräshi ruramanman runallaga? Tayta Dios, aunishäcunataga cumlishayquimi. Altarniquipa ñaupanchömi agradësicushayqui. Gamga salbamashcanqui wañunäpitami. Mana alliman chayanäpitapis jorgamashcanquimi gam nimashayquita cumlir cawanäpaj. Chaynöpami achicyajchöno ñaupayquicho goyäshaj. David isquirbishan alabansa. Saulpita gueshpir aywar chunyaj machayman pacacushanta yarpärirmi isquirbiran. Tayta Dios, cuyapaycamay ari. Gamman pacacaycämuptëga cuyapaycamay ari. Mana allicuna päsanancamami älayqui rurinman pacacuyta munä. Syëlucho caycaj Tayta Dios imaypis yanapämaptiquimi gamta mañacamö. Cuyapäcoj cashpayqui syëlupita-pacha yanapämay ari. Chiquimajcunapita salbaycamay ari. Selah Yanapaycamay ari. Nogaga runa micoj liyuncunapa chaupincho caycajnömi caycä. Liyuncunapa quiruncunanömi caycan lëchancuna, tucsicunancuna. Gallunnömi caycan afilasha sablincunaga. Tayta Dios, gamga janaj syëluchöpis llapanpämi munayniyoj caycanqui. Cay pachapis intërumi munaynillayquicho caycan. Chiquimajcunaga purinäman togllata churasha. Chaura nogaga fiyupa mancharishcä. Purinächo uchcuta uchcuran yaganäpaj. Chay uchcuman quiquincunallami yagasha. Selah Tayta Dios, shongöga ashac-ashacllami caycan. Gamta imnucunawan alabashayqui. Ricchariy ari shongullä. Gampis arpa ricchay ari. Arpa-mallwapis ricchay ari. Intitapis ricchachishänami. Tayta Dios, llapan runacunapa ñaupanchömi alabashayqui. Tayta Dios, cuyacoj cashayquega syëlucamami chayan. Alli cumlej cashayquipis asulyaraycaj pachacamami chayan. Tayta Dios, gamga janaj syëluchöpis llapanpämi munayniyoj caycanqui. Cay pachapis intërumi munaynillayquicho caycan. David isquirbishan alabansa. Munayniyojcuna, ¿rasunpachu alli cajta rurarcaycanqui? ¿Allichu arreglaycanqui runacunata? Manami. Mana allita rurayllatami yarparcaycanqui. Chayno rurarmi gamcunaga caminuta goycanqui cay pachacho runacuna chiquinacunanpaj. Fiyu runacunaga manaräpis yurillarnami fiyu. Mamanpa pachancho caycällarnami llulla. Chay runacunaga benënuyoj culebranömi carcaycan, rinriynaj culebra mana wiyajnömi, majiquërucuna upayächinanpaj tucapaptinpis mana wiyajnömi. Tayta Dios, ¡quiruncunatapis amirgäriy! TAYTA DIOS, ¡chay liyuncunapa agärancunata paquirgäriy! Guemarisha yacu chaquejnöpis illgacäcuchun. Näni cantuncunacho guewa chaquejnöpis illgacäcuchun. Rashta chullojnöpis illgacäcuchun. Achicyaj pachata shullu mana ricashanno quëdachun. Cashatanöpis ruparachichun manaräpis cuentata gocuptin. Jachata achurishanno illgarachichun. Tayta Diosta wiyacojcunaga cushicongami chiquejcunata wañushata ricashpan. ¡Chaquincunatapis fiyucunapa yawarninwanrämi mayllanga! Chayrämi llapanpis nenga: «¡Tayta Diosta wiyacuymi alliga! ¡Cay pachacho canmi Dios llapanta jusgananpaj!» nir. Davidpa wasinman Saúl cacharan Davidpa wasinta täpananpaj; tutanninna wañuchinanpaj. Chayno cashanpitami David isquirbiran cay alabansata. Tayta Dios, chiquimajcunapita salbaycamay ari. Ñacachimajcunapita jorgaycamay ari. Fiyu runacunapita salbaycamay ari. Wañuchicojcunapita gueshpiycachimay. TAYTA DIOS, munayniyoj runacunami wañuchimänanpaj shuyarpaycäman. Nogaga manami ima juchatapis rurashcächu. Llapantapis wiyacushcämi. Nogaga allillatami rurashcä. Imatapis mana ruraycaptëmi wañuchimänanpaj juracuycan. ¡Apuray! ¡Yanapämay! ¡Masqui ricäramay imano caycashätapis! TAYTA DIOS, gammi munayniyoj Dios canqui. Gammi Israelcunapa Diosnin canqui. Riccharcur castigay ari mana rispitashojcunataga. Ama cuyapaychu fiyu runacunataga. Selah Chacaypami cutimun wagyaj allgunöpis gaparpaycar. Siudätapis tumarcaycan. Shimin tarishantami rimarcaycan. Pipis mana wiyashanta yarparmi pï-maytapis ashllin. TAYTA DIOS, paycunapitaga gam asicunquimi. Mana rispitashojcunataga asipanquimi. Nogami ichanga gamman yäracamö. Tayta Dios, gammi canqui chapämajnë. Gammi canqui pacacunä. Tayta Dios gamga cuyamanquimi. Chaymi shamunqui yanapämänayquipaj. Yanapämaptiquimi llapan chiquimajcunataga binsishatana ricashaj. Ichanga mana wañuchiyllapa ñacachiy marca-masëcuna imaycamapis yarparänanpaj. Paycunataga munayniquiwan wacpa-caypa mashtacächishpayqui manacajman churay ari. Tayta Dios gammi imapitapis nogacunataga chapämanqui. Llapan rimashanchöpis juchallatami rimarcaycan. Quiquincuna runa-tucushanpita, manacajcunata jurashanpita mana alliman chayaycuchun ari. Rabyacurcushpayqui chipyaj illgarachiy. Intëruchöpis musyacächun gam Tayta Dioslla Israel runacunachöga ray cashayqui ari. Selah Chacaypaga cutimun wagyaj allgunöpis gaparpaycar. Siudäta tumarcaycan. Paycunaga micuyta ashishpanmi purenga. Sacsananyaj micuyta mana taricuycorga gaparpanga allgu aullajnörämi. Nogami ichanga cada tuta gamta alabashpä cantashaj. Munayniyoj cuyacoj cashayquitami willacushaj sinchi gaparayparaj. Gammi cashcanqui imapitapis chapämaj; llaquicur ñacaycashä öra pacacunä. Tayta Dios gamtami alabashayqui. Gammi canqui chapämaj pacacunä. ¡Gammi canqui cuyamaj Diosnë! David isquirbishan alabansa. Davidmi pillyaran Naharaimcho tiyajcunawan, Sobacho tiyajcunawan. Chay runacunaga caran Aram runacuna. Chaypita cutiycämushancho Joab binsiran chunca ishcaynin waranga Edom runacunata «Cachi» guechwacho. Tayta Dios, rabyashpayquimi gongaycamashpayqui jitarimarayqui. ¡Cananga yapayna yanapaycamay ari! Gammi camacächishcanqui pacha sicsicyar quichacäcunanpaj. Cananga chay quichacasha caycajcunata wichgacächiyna. ¡Pachaga pasaypami gotucaycan! Nogacunataga ñacaymanmi chayachimashcanqui. Castïgu bïnuta upuchimashayquipitami ñacaycäcuna. Gamta rispitashoj cajcunataga musyaycachiy ari lëchawan wañunanpita gueshpicunanpaj. Selah ¡Cananga munayniquiwan salbaycamay ari! ¡Cuyashayqui runacunata salbaycuy ari! ¡Wiyaycamay ari! Tayta Dios Templuyquicho caycar aunimarmi nirayqui: «¡Ima cushisharaj acrashäcunata raquipäshaj Shequemta! ¡Ima cushisharaj partipäshaj Sucot guechwatapis! Galaadwan Manasesga nogapami. Efrainga acrashä runacunata chapänanpaj caycan pillyacho chapämaj fyërru cascönömi. Judäga caycan acrashä runacunata mandananpaj ray tiyananmi. Moabga sirbimänanpaj carmi mayllacunä labaturyuno. Edomnami llanguëta purichej uywaynëno canga. ¡Filistea runacunata binsiycurnami cushicuypita gaparäshaj!» nir. Ichanga ¿piraj pushamanman intërunpa curalasha caycaj siudäman? ¿Piraj pushamanman Edomcama? Tayta Dios gamga nogacunapita witicurishcanquinami. ¡Cananga mananami suldäröcunawanpis aywanquinachu! Yanapämay ari chiquimajcunata binsinäpaj. Runa yanapämashanga yangallami. Tayta Dios yanapämashaga binsishunmi. ¡Chiquimajninchïcunatapis paymi lluchcargärenga! David isquirbishan alabansa. Tayta Dios, gayacaycämushäta wiyaycamay ari. ¡Mañacaycämushäta wiyaycamay ari! Callpaynajnönami caycä. Chaymi cay pachapa juc cuchunpita-pacha gayacaycämö. Salbacunäpaj altunnin gagaman pushamay. Gammi canqui pacacunä. ¡Gamga mana juchoj törrinömi chiquimajcunapita chapämanqui! Gampa wasiquichömi imaycamapis goyayta munä. Älayqui rurinman pacaycamay ari. Selah Tayta Dios, gamga wiyamashcanquimi imata ruranäpaj aunishätapis. Chaymi rispitashoj runacunata aunishayquita nogatapis gomashcanqui. Raytaga unaycama cawaycachiy ari. Payga unay-unaycama cawachun ari. Gampa bindisyunniquiwan ray cachun unaycama. Cuyacoj, llapantapis cumlej cashayquimanno ricaycuy ari. Chaynöpami imaypis alabaycäshayqui. Aunishäcunatapis waran-waranmi cumlishaj. David isquirbishan alabansa. Jedutún cantashan. Tayta Diosllami alli goyächiman. Payllami salbaman. Payllami salbaman y chapäman. Pay pacacunä captinmi ima mana allimanpis mana chayashächu. ¿Imaycamaraj juchunaycaj tapyata-jina tangaypa tangaycämanqui? ¿Imaycamaraj amicaycaj guenchata-jina tangar-ushaycämanqui? Gamcunaga mana alliman chayachimayllatami yarpanqui. Llullacorga mishquillami parlanqui. Janan shongullami alli parlapämanqui; shonguyquicho ichanga chiquiycämanqui. Selah Tayta Diosllami alli goyächiman. Payllamanmi nogaga yäracö. Payllami salbaman y chapäman. Pay pacacunä captinmi ima mana allimanpis mana chayashächu. Tayta Diosllami salbamajnëga. Paymi munayniyoj cayman churaman. Paymi chapacunä. Tayta Diosllami pacacunä. Marca-masëcuna payllaman yäracuyga ari. Mana manchacuypa willapay mañacushayqui öra. ¡Tayta Diosmi pacacunanchëga! Selah Runacunaga ricayllanmi caycan. Llullacuynöpis yangallami caycan. Llapanta jucllacharcur balansacho pësaptin manami ni aycapis lasanmanchu. Mana allita rurashayquicunamanga ama yäracuychu. ¡Runapa ima-aycantapis guechushpayqui ama alabacuychu! Rïcuyashpayqui guellayniquimanga ama yäracuychu. Yaparir yaparirmi wiyashcä Tayta Diospaj parlajta. Payllami munayniyoj y cuyacöga. Paymi cada runata cutichin rurashanman-tupu. Judá parti chunyajcho caycashpan David isquirbishan alabansa. ¡Tayta Dios, gammi canqui Diosnë! Gamtami fiyupa ashiycä. Gamwan iwal caytami munä. Gampa buluntäniquitami llapan shongöpa rurayta munä. Gamwan caytaga munaycä chaqui jirca yacuta munaycajnörämi. Rispitädu Wasiquiman aywayta munä munayniquiwan rurashayquita ricanäpämi; gam imanöpis cashayquita ricanäpämi. Cawaypitapis masga cuyamänayquitami munä. Cantashpämi alabashayqui. Cawashäyäga alabaycäshayquimi. Mañacushpäpis gamllamanmi maquëta jogarimushaj. Fiyupami cushicushaj mishquej micuyta micushanöraj. Cushicushpä gamtami alabashayquipis. Chacaypa cämächo weguraycashä örapis gamllapämi yarpä. Gammi yanapämanqui. ¡Gam älayqui rurincho chapämaptiquimi cushisha cawä! Cawashäcamaga gam munashallayquitami ruraycä. Derëchu caj maquiquega manami cacharimanchu. Wañuchiyta munamajcunaga quiquincunami sepultüraman chayanga. Paycunaga wañonga sabliwan tucsiypami. Chaytanami atojcunapis miconga. Raymi ichanga cushicongapaj Tayta Dios yanapashanpita. Tayta Diospa jutincho juraj cajcunaga alabashpanmi cantanga. Llullacojcunatami ichanga shimintapis chaparconga. David isquirbishan alabansa. Tayta Dios, llaquicur mañacamushäta wiyaycamay ari. Chiquimajcunapita chapaycamay. Fiyucuna yarpapaycämashanpita pacaycamay. Shuntacarcur fiyu runacuna parlacushanpita chapaycamay. Paycuna parlashanga fïnu sabli nanächicushannörämi nanächicunpis. Paycuna parlashanga benënuyoj lëchanömi nanächicunpis. Pacaraycashallanpitami juchaynaj runataga lëchanwan illapan. Mana pitapis manchacuypami illajpita chayachin. Quiquin-purami parlacur shacyächinacun mana allita rurananpaj. Pitapis togllata churapänanpaj parlacun. Paycunaga yarpan pipis mana ricashantami, mana alli rurashancunata pipis mana taripänantami. ¡Runacuna yarpashanga tantiyaytapis mana atipaypämi! Ichanga paycunata Tayta Diosmi lëchanwan illaparenga. Illajpitami mana alliman chayachenga. Quiquincuna rimashanpitami mana allimanpis chayanga. Chayno caycajta ricajcunaga paycunata asipangami. Chayrämi Tayta Diosta llapan rispitanga. Tayta Dios imata rurashancunatapis willaconga. Tantiyaconga Tayta Dioslla llapantapis camacächishanta. Alli runaga cushicongami TAYTA DIOS chayno rurashanpita. Juchaynajcunaga Pay chapänanpaj yäracongami y alabangami. David isquirbishan, quiquin cantashan alabansa. Sioncho caycaj Tayta Dios, ¡alabasha canayquimi camacan! ¡Aunishushayquitaga llapantami cumlinan! Gamga wiyanquimi mañacamushanta. Gammanrämi pï-maypis chayamun. Mana allita rurashäcunaga binsiycämannami. Chaypis gamllami llapan juchäta perdunamanqui. Cushishami cawanga acrashayqui runaga. Paycunawanga wasiquicho iwalmi goyanqui. ¡Chaychöga gam tarichimashayquiwan sacsashami goyashäcuna! Nogacunata salbamaj Tayta Diosnë, mañacamushäta wiyamashpayqui fiyupa allicunata rurarmi yanapaycämanqui. Gammanmi yäracamun llapan nasyuncho tiyajcuna, may caru lamarpita mas carucho tiyajcunapis. Gammi munayniquiwan callpayquiwan sumaj tacyaraycächinqui llapan jircacunata. Gammi chawächinqui lamar yacu wayrawan gaparar pullchajyaycajta, runacuna shanaypa shanar gaparpaycajtapis. Cay pachacho tiyajcuna may carucho carpis almiraypajta rurashayquita ricar fiyupami almirasha. Pachapa jucaj cuchunpita jucaj cuchuncamami runacunaga cushicurcaycan. Gammi ricaycanqui cay pachataga. Tamyachimunqui. Micuycunatapis wayuchinqui. Gammi rïgutapis pargunqui achca mayu yacu aywajcunawan. Chaynömi chacrataga camarinqui. Cay pachacho caj ragracunaman gammi yacuta juntachinqui. Chacrapa llapan curpancunatapis ñuchuchinqui. Allpacunatapis tamyawan ömichinqui. Bindisyunniquiwanmi llapanpis alli wayun. Gampa bindisyunniquiwanmi watapis watacharcun. Maypapis tamyachishallayquipami micuypis alli wayun. Chunyaj chaqui jircacho caj guewacunapis berdiypa berdiycanmi. Puntacunapis cuyayllapämi caycan. Intëru pampacunachömi uywacunapis juntasha caycan. Guechwa pampapanami rïgucuna juntaraycan. ¡Llapanmi cushicuypita cantashpan gaparpaycan! Cantay yachaj isquirbishan alabansa. Cay pachacho tiyajcunaga llapan cushicur Tayta Diosta alabachun. Tayta Diostaga alabay-llapa. Paytaga munayniyoj cashanpita alabay-llapa. Tayta Diospaj cantar cayno niy: «Rurashayquega llapanpis fiyupa allimi. Fiyupa munayniyoj captiquimi chiquishojcunapis mancharisha ñaupayquiman gongurpacamun. Cay pachacho tiyajcunaga llapanmi adurashunqui. Alabansacunawanpis alabashunquimi.» Selah Tayta Dios rurashanta ricaj shamuy-llapa, Runapaj fiyupa allita rurashanta ricay-llapa: Lamartami ticrarachiran chaqui allpaman. Unay awilunchïcunaga mayutapis päsaran chaqui pampapa aywaycajnöllami. ¡Tayta Diosninchïta alabar cushicushun ari! Munayniyoj cayninwanmi imaycamapis mandanga. Imano cashantapis intëru nasyuntami ricapaycan. Chaura mana wiyacojcunaga paypa contran ama jatarichunchu. Selah ¡Llapan runacuna Tayta Diosninchïta alabay! ¡Payta alabar alabansacunata cantay! Paymi canancamapis cawaycächimanchi. Manami ima mana allimanpis chayachimanchïrächu. Guellayta runa chulluchiptin ganran llojshishannömi yäracushäta mana yäracushätapis musyapämashcanqui Tayta Dios. Gammi togllawan tunichimashcanqui. Fiyupa lasajtami apachimashcanqui. Gammi camacächishcanqui manacajcunallapis manacajman churamänanpaj. Chayasha mayuman yagajnömi, ninacho rupajnömi fiyupa mana allicunaman chayachimashcanqui. Chaypitarämi ima-aycapis cananpaj yanapämashcanqui. Wasiquiman yaycuycurmi gampaj uywacunata rupachishaj. Chaychömi cumlishayqui fiyupa ñacaycho caycashpä aunishäta. Gampämi rupachishaj sëbasha uywacunapa aychanta. Uyshacunatami pishtashaj. Törucunata, chïbucunatami garashayqui. Selah ¡Tayta Diosta manchacoj cäga llapaniqui shamuy! ¡Nogapaj imata rurashantapis willapäshayqui! Nogaga Tayta Diostami mañacurä. Nircorga alabansacunata cantarä. Mana allita yarpashpä mañacuptëga Tayta Dios manami wiyamanmanchu caran. ¡Payga wiyamashpanmi llapan mañacushäta yanapämasha! Alabasha cachun Tayta Diosga. Payga mañacushäta wiyashami. Cuyamashantapis musyachimashami. Cayga caycan cuerdayoj instrumentuta tucar cantananpämi. Tayta Dios cuyapämashpanchi bindisyunninta gomäshun ari. Alli ñawinwan ricaycamäshun, Selah cay pachachöga llapan nasyuncho tiyajcuna Tayta Dios alli cashanta, salbacoj cashanta musyananpaj. Tayta Dios, llapan runacuna alabaycushunqui. ¡May marcacho tiyajcunapis alabaycushunqui! Llapan nasyuncunachöpis cushicuypita gaparpächun, gam llapan runacunatapis alli mandashayquipita. ¡Gammi mandaycanqui cay pachacho caj llapan nasyuncunataga! Selah Tayta Dios, llapan runacuna alabaycushunqui. ¡May marcacho tiyajcunapis alabaycushunqui! Chacrachöga allimi micuycuna wayusha. ¡Tayta Diosninchïmi bindisyunta gomashcanchi! ¡Tayta Dios bindisyunta goycamäshun ari! ¡Cay munducho tiyajcunaga llapanpis payta alabaycuchun! David isquirbishan alabansa. Tayta Dios jatarinman ichanga chiquejcuna mashtaypa mashtar gueshpinanpaj, chiquejcuna ñaupanpita gueshpir aywacunanpaj. Goshtay wayracho illgajno illgächun. Ninacho sëra chullojno ushacächun. ¡Mana allita rurajcunaga manami Diospa ñaupanchöga imapischu! Allita rurajcuna ichanga cushicuchun. Diospa ñaupancho cushisha goyächun. ¡Cushicuypita pinticachächun! Tayta Diosta alabay-llapa. Imnucunawan payta alabay-llapa. Alabay-llapa pucutay janancho aywajta. Paypa jutenga Tayta Diosmi. Paypa ñaupanchöga cushicuy-llapa. Rispitädu Wasincho tiyaj Tayta Diosga wacchacunapa papäninmi, imapitapis biyüdacunata chapajmi. Famillyaynajcunataga Tayta Dios yanapanmi juc pachacho tiyananpaj. Prësu caycajcunata jorgunmi. Nircur alliman churan. Mana wiyacoj fiyucunami ichanga chunyaj chaqui particho tiyanga. Tayta Dios, acrashayqui runacunapa ñaupanta chunyajpa shamuptiqui Selah cay pachapis sicsicyaran. Tamyapis tamyamuran. Israelcunapa Tayta Diosnin, ñaupayquichöga Sinaí jircapis sicsicyaranmi. Tayta Dios, gammi tamyata alli tamyachimurayqui. Acrashayqui chacrataga gammi allchacächirayqui. Chay partichönami acrashayqui runacuna tiyacaycärisha. Tayta Dios, chaychöga alli cayniquipami, pishipacushan cajta pobrita llapanta camariparayqui. Tayta Dios, willapata willacachiran. Chaytanami achcaj warmicuna willacuran cayno: «¡Raycunaga suldäruncunawan gueshpirmi aywacurcaycan!» nir. Wasichönami warmicuna raquipänacurcaycaran guërracho contrancunata guechumushancunata: goripita cajcunata, guellaypita cajcunata. Waquin Israelcuna ichanga uywacunapa chaupinman pacacuran. Tayta Dios, munayniyoj raycunata gaticachashan öra gueshpejcunaga ricacuran Salmón puntaman rashta rashtaycajnömi. Fiyupa altumi Basán jircacunaga. Puntancunaga fiyupa altumi. Altu jircacuna, puntacuna ¿imanirtaj chiquir ricapanqui Tayta Dios tiyashan Sión lömata? ¡Chaychömi TAYTA DIOSGA imay-yajpis tiyanga! Tayta Diospa pillyapaj carrëtancunaga millunninpami. Chay carrëtancunawanmi Tayta Diosga Sinaí jircapita shamusha Sioncho caycaj Wasinman. Tayta Dios, prësucunata apacurcurmi janajman aywacushcanqui. Runacunanami garayniquita apapämusha-cashunqui. Mana wiyacojcunapis garayniquita apapämushurayquimi. Chaynöpami Tayta Diosga paycunawan iwal tiyanga. Alabasha cachun Salbacoj Tayta Diosninchëga. Paymi waran-waran yanapämanchi. Selah Diosninchëga imapitapis salbacoj Diosmi. TAYTA DIOSGA wañunanchïpaj caycajtapis salbamashwanmi. Diosga chiquejcunapa umanta llapirengami. Juchallancho cawajcunapa ajchasapa umantapis ishcaymanmi rurarenga. Tayta Diosmi nisha: «Basán puntapitapis cutichimushayquimi. Lamar yacu rurinpitapis jorgamushayquimi chaquiquicunatapis chiquinacushayquipa yawarninwan pucaypa pucachinayquipaj, allguyquicunapis chay yawarta lajwananpaj» nir. Masqui ricay, Tayta Diosnëmi wasinman yaycuycan. Rusyunchönömi raynëpa guepanta gatinaylla aywarcaycan. Cantajcunami ñaupa-puntata aywarcaycan, guepantanami tucajcuna. Chaupintana aywarcaycan jipashcuna panderëtacunata tucaraycar. ¡Gamcunaga llapaniqui Tayta Diosta alabay! ¡Israel cajcunaga llapayqui shuntacaycur TAYTA DIOSTA alabay! Llapanpa shullcan Benjaminpita mirajcunami ñaupa-puntata aywarcaycan, Judäpita, Zabulonpita Neftalïpita mirar aywajpa mandajnincunawan iwal. Tayta Dios, munayniyoj cashayquita musyachicuy. ¡Ñaupata yanapämashayquino llapan ricananpaj yanapämay! Jerusalencho Templuyquimanmi raycuna garaynincunata apamonga. Ututucunacho tiyaj animalta piñacuy. Piñacuy röpanpa röpanpa purej fiyu törucunata, besëracunata. Manacajman churay rïcuyayllapaj wañojcunataga. Wacpa caypa mashtaypa mashtariy pillyata ashejcunataga. Egiptupitami shamonga faraonpa cachancuna. Etiopiacunami Tayta Diosta alabanga. Cay pachacho mandajcunaga Tayta Diosta alabay. Alabansacunawan Tayta Diosta alabay. Selah Tayta Diosga syëlupami purin. Masqui wiyay-llapa munayniyoj busnin imano wiyacämushantapis. «Fiyupa munayniyojmi Tayta Diosga» niy. Paytaga llapan Israelcunami rispitan. Munayninmi chayan asulyaraycaj syëlucama. Wasincho fiyupa manchanami Tayta Diosga. Acrashan Israelcunataga munayninwan yanapan. Callpayoj cananpäpis yanapan. ¡Alabasha cachun Tayta Diosga! David isquirbishan alabansa. Salbaycallämay Tayta Dios. Shengaycänami. Mitu sinigachöga mas rurimanmi jaticaycä. Mayman lluchcacunäpäpis manami canchu. Yacuchöga chayashcä mas rurimanmi. Bötiypa-bötiycaj yacumi apaycäman. Chay-jina gaparaycällar gasmashcänami. Cuncäpis nanaycannami. Tayta Diosta shuyaraycaptillänami ñawëpis chacaycanna. Imatapis mana ruraycaptillä chiquimajcunaga ajchäpitapis mas aypalla ricacusha. Chiquimajcunaga aypallami mirasha. Imatapis mana ruraycaptëmi illgächimayta yarpaycan. Mana suwapasha caycaptëmi «cutichimay» nircaycäman. Tayta Dios, gam musyanquimi löcu-jina imatapis rurashäta. Gamga musyaycanquimi juchata rurashäcunata. Llapanpaj munayniyoj TAYTA DIOS, ¡Gamman yäracamojcunaga ama pengaycho cachunchu noga llutanta rurashäpitaga! Israelcuna rispitashan Dios, ¡buluntäniquita rurajcunaga ama llaquicuchunchu noga imatapis rurashäpitaga! Ashllir-ushamaptinpis gam-raycumi awantacushcä. Pengacuyllawanmi cäräpis pucayacäcusharaj. Famillyäcunapäpis jäpami mana rejsishami cä. Rispitädu wasiqui-raycuga imamanpis chayämanmi. Contrayquicuna ashllir imata nishushayquipis nogamanmi chayamasha. Wagar ayunar goyaptë pengapäman. Llaquicur gachga röpata jaticuptëpis llapanmi asipäman. Nogapäga shimillarämi rimapäcunpis. Burrächucunanami pengacachimashpan birsupäman. Chaypis, TAYTA DIOS gamllatami mañacaycämö. Yanapäcoj cashpayqui juclla salbaycamay ari. Cuyacoj cayniquipa yanapaycamay ari. ¡Mituman jaticaycajtaga chutarcamay ari! ¡Chiquimajcunapitawan, yacu rurinpita salbaycamay ari! ¡Jorgaycamay ari bötiypa-bötir aywaycaj yacupita! ¡Tumariycaj yacu ruriman yaycaycächimajpita jorgaycamay ari! TAYTA DIOS wiyaycamay ari. ¡Gamga canqui allimi, pasaypa cuyacojmi! Cuyapäcoj cashpayqui nogata ricäramay ari. ¡Ama ñïgaycamaychu ari! ¡Juclla yanapämay ari canan ñacaycashä öra! Shamur salbaycamay ari. ¡Chiquimajcunapita jorgaycamay ari! Gamga musyanquimi ufindimashanta, pengacachimashanta, manacajman churamar ñacachimashanta. Gam musyaycanquimi chiquimajcuna pï cashantapis. Gayapämashpanmi shongötapis fiyupa jagayächisha. ¡Gänasnëpis ni callpäpis manami cannachu! Yangami ashishcä cushicachimänanpaj, cuyapämänanpäpis. Ichanga micuynëmanmi benënuta wiñasha. Yacunaptëpis binagritami upuchimasha. Cananga quiquincuna alli micuyta micunanpaj shuntacashan cachun achäqui mana alliman chayananpaj. Ñawincunapis chacacäcuchun mana ricananpaj. Imaycamapis chancancuna chucchuchun. Rabyayquita paycunacho pascacächiy. ¡Fiyupa rabyaycashayqui paycunaman chayachun! Tiyaycashanpis chunyaj ricacuchun. Tiyashan tolducunachöpis ama pipis tiyachunnachu. Paycunaga llaquicaycächishayqui runatami gaticacharcaycan. Paycunaga ñacaycächishayqui runatami manacajman churaycäman. Mana allita rurajcunataga mana alliman chayachiy. ¡Paycunataga ama perdunaypischu! ¡Imaycamapis cawananpaj apuntaraycächishayqui librupita illgarachiy! ¡Alli rurajcunapa jutin apuntaraycashan librumanga ama apuntaynachu! Tayta Dios, nogataga gueshyaycajta, llaquicuycajta allchacaycachimay, salbaycamay ari. Tayta Diosnëtaga alabansacunawanmi alabashaj. Agradësicurmi alabashaj. Chayno alabaptë, töruta car nubilluta car wagrantinta shilluntinta garashäpitapis masrämi cushiconga. Chayta ricar ñacarcaycaj pobricunaga fiyupami cushiconga. Dios munashanno goyajcunapis cushishami goyangapaj. TAYTA DIOSGA wiyanmi pobricuna mañacushanta. Manami cachaycunchu prësu caycajcunataga. ¡Llapan cawajcunapis, syëlupis, cay pachapis, lamarpis Tayta Diostaga alabay! Tayta Diosga Judá particho caycaj siudäcunata yapaymi allchachenga. Yapaymi acrashan runacunataga Sioncho tiyachenga. Tayta Diosta sirbejcunapa wamrancunami quëdanga chay siudäwanga. Chaycho tiyashpanmi paycunaga raquipänaconga. Diosta cuyajcunami chaychöga tiyanga. Yarpächinanpaj David isquirbishan alabansa. Taytallau Tayta, salbaycamay ari. TAYTA DIOS, canan öra shaycamuy yanapämänayquipaj. Wañuchimayta munajcunaga pengaycho cachun. Mana allita rurayta munamajcunaga pengay-tucusha gueshpichun. Asipämajcunaga pengay-tucusha quëdachun. Gamman yäracamojcuna ichanga cushisha cachun. Gam salbanayquita munaycajcunaga imaypis «Tayta Diosga munayniyojmi» nir cushicuchun. Nogaga pobri cashpämi llaquicuycä. TAYTA DIOS, yanapämänayquipaj juclla shaycamuy. Gammi canqui yanapämaj, imapitapis jorgamaj. Mana shuyarayllapa yanapaycallämay ari. TAYTA DIOS, gamllamanmi guellicamö. ¡Ama pengaychöga cachaycamaychu! Tayta Dios, allita rurajmi canqui. Salbaycamay ari. Wiyaycallämay, yanapaycallämay ari. Gammi canqui gaganöpis chapämajnë. Gammi canqui pacacuna siudä, salbamajnë. Chaymi gamllaman guellicamö. Tayta Dios, pacaycamay ari mana alli runacunapita, wañuchicoj runacunapita, fiyu runacunapita. TAYTA DIOS gammanmi mösu cashäpita-pachapis yäracaycämö. Gammi imapitapis chapämashcanqui. Mamäpa pachancho caycashpallänami gammanga yäracaycämurä. ¡Gammi yurichimarayqui! ¡Imaypis gamllatami alabaycäshayqui! Achcajmi nogata ricamar almirasha. Ichanga gammi nogataga chapämarayqui. Goyay goyaypis gamta alabaycällarmi goyä. Auquinna captëga ama gongaycamaychu. Callpaynaj captëga ama cachaycamaychu. Wañuchimayta munajcunaga achcaj shuntacaycärirmi conträ parlacusha. Paycuna ninacun: «Gaticachashpayqui chariy. Diosga cachaycushanami. Manami pipis salbangachu.» Tayta Dios, ama witicuychu nogapitaga. ¡Juclla aywaycamuy yanapämänayquipaj! ¡Nogata chiquipämajcunaga quiquincuna pengayman chayachun, illgächun! ¡Noga mana alliman chayanäta munajcunataga quiquincunata mana alli chayachun! Nogaga gamllatami shuyaraycäshayqui. Waran-waran gamllatami alabashayqui. Goyay-goyay pï-maytapis willacushaj alli ruraj cashayquita, nogacunata salbamashayquita. Ichanga willapaytapis manami ushämanchu. TAYTA DIOS nogaga willacushämi fiyupa allicunata rurashayquita. «Dios japallanmi juchaynäga» nirmi willacushaj. Tayta Dios, mösu cashäpita-pachami gamga willapämashcanqui. Canancamapis fiyupa allita rurashayquitami willacuycä. Ama cachaycamaychu ari auquinna captëpis soguna captëpis. Nogaga mastarämi willacunä caycan munayniyoj cashayquita canan caycaj runacunata, paycunapa wamrantapis. Tayta Dios, alli ruraj cashayquega chayan janaj syëlucamami. Gamga rurashcanqui almiraypajcunatami. ¡Manami pipis tincunchu gammanga! Gamga fiyupa ñacayman llaquicuymanmi chayachimashcanqui. Chaypis yapaymi cawachimanquipaj. Allpa rurinpitapis yapaymi jatarachimanquipaj. Nircorga masnami munayniyojyächimanquipaj. Yapaymi cushicachimanquipaj. Tayta Diosnë, nogaga alli cashayquipitami alabashayquipaj. Israelcunapa Santo Diosnin captiquimi alabansacunata cantashaj arpacunata arpa-mallwacunata tucashpä. Gam salbamashayquipitami cushicur cantashaj. Mana alliman chayanäta munajcunaga fiyupa pengaypämi cananga carcaycan. Chaymi gam alli jusgaj cashayquitaga imay örapis parlaycäshaj. Salomón isquirbishan alabansa. Tayta Dios, raytaga sumaj yachachiy alli arriglananpaj. Raypa wamrantapis yanapaycuy allita rurananpaj. Chayrämi rayga umildicunata, pobricunata alli mandanga. Chauraga jircacunapis acrashayqui runacunata cuydanga. Puntacunapis acrashayqui runacunata alli ricanga. ¡Rayga alli arriglachun pobricunataga! ¡Muchupacajcunapa wamrancunata salbachun! ¡Ñacachejcunata ichanga ñacachichun! ¡Intipitawan quillapitapis mas unaycamaraj acrashayqui rayga cawachun! ¡Achca miraycama cawachun! ¡Payga cachun cay pachaman tamyar guewacunata pargojno! ¡Pay mandaptenga llapan rurashancunapis alli llojshichun, alli goyaylla cachun! ¡Quilla cawashanpitapis mas unaycamaraj alli goyaylla cachun! ¡Payga mandachun jatun lamarpa cuchunpita Cachi lamarcama! Éufrates mayupitana mundupa jucaj cuchuncama mandachun. Payta chiquej chunyajcho tiyajcunaga paypa munayninchöna ricacuchun. ¡Paymanga Tarsischo tiyaj raycuna, lamar chaupin tishgucho tiyajcuna impuestuta pägachun! ¡Garaynincunata goycuchun Sabächo caycaj raycuna, Sebacho caycaj raycuna! ¡Llapan raycuna gongurpacuchun paymanga! ¡Llapan nasyuncho tiyajcuna sirbichun! Payga salbangami ruwacoj caj pobricunata, mana pipis yanapänanpaj cajcunatapis. Umildicunataga cuyapangami. Wañunanpaj caycaj pobricunatanami salbanga. Paycunataga munayniyojcunapita, fiyu runacunapita salbangami. Paycunaga raypa ñaupancho bälinmi. ¡Chayno alli cashanpita rayga cawachun! ¡Sabächo caj gorita goycuchun! ¡Paypäga imaypis Diosta mañacuycäshun! ¡Paytaga bindisyunta gochun imaypis! ¡Cay nasyunchöga rïgu amatar wayuchun! ¡Intëru jircacunachöpis juntasha cachun! Libanuchöno rïgucuna wiñachun. Runacunapis aypalla mirachun jirca jachacunanöraj cananpaj. ¡Ray alli cashanpita jutintaga imaycamapis rimaycächun! Chaynölla parlachun inti cashanpitapis mas unaycamaraj. ¡Munducho caycaj nasyuncunapis pay-raycu bindisyunta chasquichun! ¡May nasyuncho tiyajcunapis rayta «alli goyaycullay» nichun! Israelcuna rispitashan TAYTA DIOS alabasha caycullay. Gamllami ima-aycatapis almiraypajcunata ruranqui. Tayta Diosga imaycamapis alabasha caycuchun. ¡Cay pachachöga intërucho paylla rejsisha cachun! ¡Chayno caycuchun! Isaïpa wamran David Tayta Diosta mañacur alabashanga cayllachönami ushan. Asaf isquirbishan alabansa. Tayta Diosga fiyupa allimi Israelcunapäga, alli shongu cajcunapäga. Nogami ichanga jucha rurayta yarpaycaräna. Ichicllanami pishisha jucha rurayman chayanäpaj. Nogaga fiyupami charayta munaparä alli-tucojcuna charashanta. Fiyu runacuna alliman chayaptin pasaypami chiquiparä. Fiyu runacunaga allimi goyan. Manami gueshyanpischu. Chaymi wañuypäpis mana yarpachacunchu. Manami ñacanpischu waquin runacunanöga. Manami waquinnöga ima ñacaychöpis cashachu. Chaymi alli-tucushanga wallganno camaraycächin. Mana allita rurashancunapis röpannömi caycan. Mana allita rurananpaj yarpashanga cäranchömi rejsicaycan. Wera caywanmi ñawinpis ñipchicashallana caycan. Runacunapa washan riman. Llapan runatami cushipan. Fiyupa alli-tucushpan paycunaga pitapis mana allita rurayta munarcaycan. Tayta Diospa contranmi riman. Runacunapapis washantami riman. Chayno captinmi chay fiyu runacunataga alaban. Ima nishancunatapis riguin. Paycunaga nin: «¿Imanöpataj Diosga musyanga? ¿Imanöpataj janajcho caycäga musyanga?» nir. Chaynömi Tayta Diosta mana rispitajcunaga. Mana ñacayllapami ima-aycatapis tarin. Noga alli shongu cashäga yangami. Yangami witicushcä mana allicunapitapis. Chaycunapaj yarpachacurmi nogaga imay örapis llaquicuycä. Cada tutami ñacä. Noga paycunano yarpashpäga maynami engañäman caran acrashayqui runacunatapis. Yarpachacaycächimashayquitaga llapantami tantiyayta munashcä. Ichanga nogapaj fiyupa sasami casha. Tayta Diosta rispitana wasiman yaycunäcama manami tantiyashcächu. Yaycur-rämi paycuna imano ushacänanpaj cashantapis tantiyacushcä. Paycunataga pasaypa llushcamanmi chayachishcanqui. Chaypitami tangariycunqui quiquincunalla mana alliman chayananpaj. ¡Illajpitami ushacanga paycunaga! ¡Fiyupa mancharirmi ushacanga! Tayta Dios, fiyu runacunataga juc runa suyñushanta gongaycojnömi pï-maypis gongayconga. Tayta Dios, nogaga fiyupami rabyasha caycarä. Shongöpis nanayparämi nanaycaran. Pasaypa mana tantiyaj runami cashcä. ¡Ñaupayquichöga caycarä juc animalnömi! Imano captëpis simrimi yanapaycämarayqui. Derëchu caj maquëpita charirajnömi yan'gaycämarayqui. Willapämashpayquimi sumaj yachachimashcanqui. Nircurnaga allimi chasquimanquipaj. ¿Pïnëtaj nogapaga syëlucho caycan? ¡Gamllami Tayta! Yanapaycämaptiquega manami imatapis munächu cay pachachöga. Callpäpis manami cajnönachu. Chaypis gamllami imaypis yanapaycämanqui. ¡Gamllami nogataga balurta goycämanqui! Gamta gongaycushoj cajcunaga llapanmi illganga. Mana wiyacushojcunataga illgarachinquipämi. Nogami ichanga Diospa ñaupallancho cawayta munä. Chay cajmi nogapäga mas alli caycan. TAYTA DIOS gammi caycanqui pacacunä. Chaymi gam rurashayqui cajtaga llapanta willacushaj. Asaf isquirbishan alabansa. Tayta Dios, ¿imanirtaj para-simriga nogacunata jitarimashcanqui? Nogacuna acrashayqui uyshayquino caycaptëga ¿imanirtaj fiyupa rabyacurcushcanqui? Acrashayqui runacunapäga yarpaycuy ari. Paycunataga gallarinanpita-pachami quiquiqui acrarayqui. Acrashayqui trïbu cananpämi jorgamurayqui. Sión lömataga yarpäriy ari. Gamga chaychömi tiyarayqui. Juchusha ragällan caycajta ricaj shamuy ari. ¡Chiquimajcunami Templuyquita illgächisha! Chiquishojcunaga wasiquichömi cushicur gaparpasha. Binsiycurmi bandërancunatapis jawicarcärisha. Yantata mutojnöpis jächawanmi ushajpaj pirasyasha. Martilluwan jächawanmi illgächisha guerucho cuyayllapaj burdasha caycajcunata. Wasiquitaga manami rispitashachu. Chaypa ruquenga rupaycärachishami. Nogacunapäga «ushajpaj illgarachishun» niranmi. ¡Cay nasyunchöga llapantami rupachisha gamta aduranäpaj shuntacänä wasicunatapis! Bandëräcunapis mananami ichirpannachu. Profëtacunapis mananami cannachu imaycama chaynölla canäcunapaj cashanta willamänanpaj. Tayta Dios, ¿imaycamaraj wiyächipämanga chiquimajcunaga? ¿Imaycamaraj washayquitapis parlarcaycanga? ¿Imanirtaj manana yanapämanquinachu? ¿Imanirtaj manana imatapis ruranquichu? Unaypitapis gamllami nogacunapaga Raynë canqui. Tayta Dios, gamga cay pachacho achca cutimi allicho llojshishcanqui. Lamar yacutapis munayniquiwanmi ishcayman raquirirayqui. Lamarcho tiyaj waräcuypa umantapis paquirgärishcanqui. Waräcuy Leviatanpa umantapis llapirishcanquimi. Wañuycacherga chunyajcho tiyaj animalcunatami garashcanqui. Gammi pashtachimushcanqui pucyutapis, yacutapis mayu cananpaj. Mana chaquej mayucunatana chaquichishcanqui. Gampa munayniquichömi caycan junajpis chacaypis. Gammi camacächishcanqui quillata, intitapis. Gammi señalashcanqui maycama mundu cananpäpis. Gammi nishcanqui tamya quilla, usya quilla cananpäpis. TAYTA DIOS, ama gongaychu chiquishojcuna gayapäshushayquita, mana tantiyajcuna contrayqui parlacushanta. ¡Nogacunataga pasaypa ama gongaycamaychu! Nogacunaga carcaycä chacwa-mallwanöpis pishi töpayllami. ¡Micucoj animalcunamanga ama cachaycamaychu! Yarpäriy parlacur aunishayquita. Cay nasyunchöga intëruchöpis mana allillatanami rurarcaycan. Ñacaycajcunata pengayman churanantaga ama dëjaychu. Pobricunawan ñacajcunaga gamta alabaycushunqui. ¡Apuray Tayta Dios! ¡Munayniyoj cashayquita musyachiy! ¡Musyashayquinöpis mana tantiyajcunaga mana chawaypami contrayqui rimarcaycan! Ama gongaychu chiquishojcuna washayqui rimashanta. Paycunaga ashllishunquimi, gayapäshunquimi. Asaf isquirbishan alabansa. Nogacuna gamta agradësicömi Tayta Dios. Almiraypajcunata rurashayquipitami alabä. Tayta Dios caynömi nin: «Imaypäpis nishä junajmi Nogaga alli arriglashaj. Cay pacha cuyuriptin runacuna manchariptinpis nogami chararaycä tuncarajtaga.» Selah Alabacojcunatami në: «Ama alabacuychu.» Fiyucunatami në: «Ama alli-tucuychu.» Paycunataga në: «Ama munayniyoj-tucuychu. Ama runa-runa parlaychu.» Alliman churamänapäga manami shamunchu inti yagamunanpita, ni inti yagananpitapis, chunyajpita ni puntacunapitapis. Tayta Diosmi llapantapis jusgan. Waquintami manacajman churan. Waquintanami alliman churan. TAYTA DIOSGA jusgar castigananpaj cöpan aptashami caycan. Fiyupa pogusha bïnutanömi chararaycan. Chay cöpata jicharamuptin cay pachacho caj juchasapacunaga gonchuntintami upucarcärenga. Nogaga imaypis willacuycäshaj Jacobpa Tayta Diosnillanpämi. Alabansacunatapis payllapämi cantaycäshaj. Tayta Diosmi illgächenga fiyucuna alli-tucuycajta. Alli runatami ichanga mas munayniyojyächenga. Cuerdasniyoj instrumentuwan cantananpaj Asaf isquirbishan alabansa. Judäcunaga llapanmi Tayta Diospaj parlan. Israelcunaga llapanmi musyan pï Tayta Dios cashantapis. Jerusalenchömi Wasenga caycan. Chaychömi tiyanan. Chaychömi paquiran guërracho chapacuna escüducunata, sablicunata, lëchacunatapis. Selah ¡Fiyupa munayniyojmi canqui Tayta Dios! ¡Mana ushacaj puntacunapitapis mas munayniyojmi canqui! Chaynöpami fiyupa callpayojcunapis ima ruraytapis mana puydishachu. Manami gänasninpis cashanachu. Mananami jatarimonganachu. Tayta, Jacobpa Diosninmi canqui. Gam rabyacurcuptiquega carrëtancuna ni cawalluncunapis mananami cuyucunnachu. ¡Gamga canqui fiyupa puydej y manchanami! ¿Piräshi ichipäshunquiman rabyacurcuptiquega? Tayta Dios syëlupita-pachami jusganquipaj. Chaymi cay pachapis mancharir mana cuyucunchu. Chaynöga caycan jusganayquipaj jatariptiquimi, cay pachacho ñacaycajcunata salbanayquipaj captinmi. Selah Gam rabyacurcuptiquega mas ollgojnin runapis upällacur rispitarmi alabashunqui. Aunishanchïcunataga TAYTA DIOSNINCHÏTA cumlishun. Ñaupancho caycajcuna, gamcunapis almiraypaj caycaj Tayta Diospaj garayniquicunata apamuy. Payga mandajcunatapis wañurachinmi. Munducho caycaj raycunatapis mancharachinmi. Jedutún cantashan. Asaf isquirbishan alabansa. Tayta Diostami sinchi gaparaypa mañacö pay wiyamänanpaj. Llaquisha caycashä öra Tayta Diosta mañacö. Chacaycuna mañacushpä mana jamaypami maquëcunata jogarirä. Chayno mañacuptëpis manami cushicachimannachu. Tayta Diosta yarpärishpäga wagämi. Yarpachacushpä manami ima ruraytapis camäpacöchu. Selah Tayta Dios, manami puñuchimanquipischu. ¡Imata yarpachacurpis manami imata niytapis puydëchu! Ñaupa watacunapaj, unaycunapaj yarpärë. Chacaycuna alabashäta yarpärë. Chaymi shongullächo yarpachacurir në: «Tayta Diosga ¿chaynöllachuraj rabyasha caycanga? ¿Mananachuraj yapayga alli ricamäshun? ¿Cuyacoj caynin ushacäcushanachuraj? Aunishantaga ¿mananachuraj imaypis cumlenga? ¿Cuyapäcoj cashanta Tayta Diosga gongaycushachuraj? ¿Fiyupa rabyasha cashpan mananachuraj cuyapämäshun?» nir. Selah Yapay në: «Fiyupa llaquicö Tayta Dios noganchïta unaynöga manana ricamashami» nir. Unay watacunacho Tayta Diosninchi almiraypajcunata rurashallantami yarparäshaj. Unaycuna milagrucunata rurashallanpaj yarpachacushaj. Tayta Dios, gamnöga manami juc canchu. Gam rurashayquega llapanpis allillami. ¡Tayta Dios, gammi fiyupa almiraypajcunata ruranqui! ¡Llapan nasyuntami musyachishcanqui munayniyoj cashayquita! Munayniquiwanmi jorgamushcanqui acrashayqui runacunata. Paycunaga Jacobpitawan wamran Josëpita mirar aywajcunami. Selah Tayta Dios, lamar yacupis ricashushpayquega fiyupami cuyuriran. Mas jundunnin yacupis cuyuriran. Pucutaypitapis tamyami shicwamuran. Räyupis janajchömi pashtasha. Intërupami illgushapis. Shucucuy wayracho räyuyqui pashtashanpis wiyacashami. Illguyniqui achicyashpanmi intëru mundutapis achicyachin. Cay pachapis timlurcunawan cuyuriran. Lamar gochapami nänita rurarirayqui. Aypalla yacu jananpami aywarayqui. Ichanga yupiquita manami pipis tariranchu. Acrashayqui runacunataga uyshata gatejnömi pusharayqui. Moiseswan y Aaronwanmi pushachirayqui. Asaf isquirbishan alabansa. Marca-masëcuna, yachachishäta sumaj yachacuy. Parlashäcunataga wiyay tantiyacunayquipaj. Cananga sumaj willapäshayqui. Unaypita-pacha tantiyayta mana atipashayquicunatami parlashaj. Wiyashanchïta, musyashanchïta unay caj awilunchïcunami willapämaranchi. Noganchïpis wamranchïcunata willapäshun TAYTA DIOSNINCHI munayniyoj cashanta, Munayninwan fiyupa allicunata rurashantapis. Tayta Diosga layta willapar yachachiran Israelcuna wiyacunanpaj. Unay caj awilunchïcunatami willaparan wamrancunata yachachinanpaj, guepa caj wamrancunapis llapanta musyananpaj, paycunapa wamrancunapis mas guepa caj wamrancunata yachachinanpaj. Chaynöpanami Tayta Diosman yäracur alli goyäshun. Tayta Dios allita rurashancunatapis manami gongashunchu. Tayta Diospa mandamintuncunata cumlishun. Chaura unay caj awilunchïcuna mana wiyacoj, mana tantiyaj cashannöga mananami cashunnachu. Awilunchïcunaga caran Tayta Diosman mana yäracojmi; Tayta Dios munashancunataga mana ruraj runacunami. Efraín trïbu runacuna, lëchanwan pillyananpaj caycashanpita pillyay öraga gueshpir aywacuran. Tayta Dioswan parlashantapis manami cumliranchu. Yachachishantapis manami wiyacuranchu. Tayta Dios ima allita rurashantapis, fiyupa almiraypajcunata ricachishantapis gongaycäriranmi. Tayta Diosga milagrucunata ruraran taytancuna ricaycaptinmi Egiptucho caycaj Zoán particho. Lamar yacuta ishcan-läman raquirirmi chaupipa päsachiran. Chaura yacuga tapyanömi ishcan lädunpa ichiraycaran. Junajpaga pushaptin pucutay ichiraycaj ñaupaparan. Chacaypana nina rataycajwan achquiparan. Chunyaj chaqui jircacho gagatapis shillirachiran. Chaypitanami aypalla yacu llojshimuran llapan upunanpaj. Tayta Dios gagapita yacuta llojshichimuran. Chaura yacuga jatun mayunöraj aywaran. Chayno ruraycaptinpis awilunchïcunaga juchata ruraran. Chunyajcho Tayta Diospa contran jatariran. Gustashallan micuyta mañashpan musyapayta munaran. Tayta Diospa contran rimaran: «¿Diosga alli micuyta chunyajcho garamashwanchuraj? Diosga rasunpami gagatapis shillirachiran. Chaypa yacutapis llojshichimuran mayutano. Yacu gochacar pampatapis ñiticurcuranraj. Ichanga ¿micuyta garamashwanchuraj? Llapanchi runataga aychata ¿garamashwanchuraj?» nir. Chayno parlajta wiyaycur TAYTA DIOSGA rabyacurcuran. Israelcunapäga nina ratarejnöraj ricacuran. Paycunapäga fiyupa rabyacurcuran. Paycunaga manami yäracuranchu Tayta Diosman. Ni riguiranpischu yanapänanpaj cashantapis. Chayno caycaptinpis Tayta Diosga pucutayta cachamuran. Syëlupa puncuncunapis quichacäcuran. Acrashan runacunaman shicwachimuran manäta. Chayga caran syëlucho caycaj rïgumi paycuna micunanpaj. Anjilcunapa tantantami runa micuran. Tayta Diosmi aypalla micuyta gararan. Tayta Diosmi munayninwan wayrata wayrächimuran. Syëlupita-pachami wayrächimuran. Chay wayrawanmi acrashan runacunamanga aychata chayachimuran. Äbicunami shicwamuran lamarcho caj agushnöraj aypallanpa. Israelcuna tiyarcaycashan partiman y tolduncunapa ñaupancunaman Tayta Dios shicwachimuran. Chaura runacunaga micuran sacsananyaj. Chaynömi Tayta Diosga runacuna munashanno camacächiran. Chayraj cushisha micurcaycaptin, jinallaraj amurpaycaptinmi contran jatarishanpita Tayta Diosga rabyacurcuran. Chaymi mas callpayoj caj runacunata wañurachiran. Israelcho mas mijurnin caj runacunata ushariran. Chaypis yapaymi juchata ruraran. Manami riguiranchu Tayta Dios milagrucunata rurashanta ricasha caycarpis. Chaynöpami Tayta Diosga camacächiran illajpita jämayta cachaynölla wañunanpaj. Paycunaga ñacayllachömi goyaran. Castigaptinrämi paycunaga Tayta Diosman yäracoj. Chayno ruraptinrämi arpinticur Tayta Diosta ashej. Chayrämi yarpärej paycunataga Tayta Dios imapitapis chapashpan maypitapis jorgushanta. Paycunaga janan shongullami Tayta Diosta alabaj. Imata nirpis llullapajmi. Manami rasun cajtaga nejchu. Dioswan parlacushantapis manami cumliranchu. Imano captinpis Tayta Diosga cuyaparanmi. Juchancunapita perdunaran. Chaynöpami ushajpäga mana illgächiranchu. Achca cutimi rabyashpanpis pasinsacuran. Rabyarpis mana castigaranchu. Tayta Diosga yarpäriran paycuna runalla cashanta, wayra päsacojnölla imaypis mana cutimoj cashanta. ¡Achca cutimi chunyajcho Tayta Diostaga rabyachiran! ¡Chayno rurashpanmi llaquicachiran! ¡Achca cutimi Tayta Diostaga musyaparan! ¡Israelcunaga Santo Diosninta llaquicachiran! Gongaycärirannami juc junaj Tayta Dios munayninwan chiquejcunapita salbashanta. Manami yarparannachu Egiptucho caycaj Zoán particho fiyupa almiraypajcunata rurashanta. Chaychömi mayucunatapis yawarman ticrarachiran. Chaura Egipto runacunaga mananami chay yacuta upurannachu. Paycunacho yurichiran upucruycunata säpucunata. Chaycunaga paycunatami ñacachiran. Chüpacacunatanami yurichiran Egipto runacunapa micuynincuna wayuraycajta ushananpaj. Runtu tamyawan gasapawanmi illgächiran übascunata, ïguscunatapis. Runtu tamyawan räyuwannami wäcancunata, uyshancunatapis wañurachiran. Tayta Diosmi fiyupa rabyashpan Egipto runacunataga castigaran. Tucuy-niraj mana allicunatami yurichiran usharinanpaj. ¡Fiyupa rabyasha cashpanmi mana cuyapaypa ushariran! Manami perdunaranchu ni juctapis. Llapantami wañuchiran. ¡Egipto runacunapataga guechpa ollgu wamrancunatapis jinanchömi wañurachiran! Israel famillyacunataga jorgamuran juc röpa uyshatano. Nircur paycunata pusharan chunyajpa. Paycunataga mana manchacunanpaj allimi pusharan. Chiquejcunatami ichanga lamar yacuwan ñitirpachiran. Acrashan runacunataga pushamuran aunishan partiman. Chay partitaga quiquin Tayta Diosmi guechuran. Israelcunawan tacucänanpita quiquin Tayta Diosmi garguran payta mana rispitajcunataga. Nircur chacrataga raquiparan jircanpa-jircanpa cada trïbuta shuyni-cama. Chaychönami tolducunacho tiyachiran. Ichanga Tayta Diosta musyapänanpaj rurachiyta munaran. Janaj pachacho caycaj Tayta Diospa contran rimaran. Mandamintuncunatapis mana cumliranchu. Paycunaga unay caj awiluncunanömi Tayta Diospa contran ricacuran. Manami ruraranchu Pay munashannöga. Wicsu lëcha aywar llutanman chayajno Tayta Diostaga manana wiyacurannachu. Mana sirbej altarta puytush lömacunacho rurar, ïdulucunata adurashpan Tayta Diosta rabyachiran. Chayno rurajta ricashpanmi Tayta Diosga fiyupa rabyacurcuran. Chaymi Israelcunataga melanäcuranna. Cachaycuranna Silo particho caycaj wasintapis. Cay pachachöga chay Siluchömi wasin caran. Chaymi conträtu babulnintapis contrancuna apacunanpaj camacächiran. Chay babulchöga caycaran acrashan runacunawan parlashan conträtumi. Fiyupami rabyasha caycaran acrashan runacunapäga. Chaymi chiquejcuna wañuchinanpaj cachaycuran. Mösucunataga guërrami ninano ushacurcuran. Chaura jipashcuna majachacänanpaj manana mösucuna carannachu. Cüracunapis sabliwan wañuran. Biyüdacunapis paycunapäga manami wagaranchu. Chay örami runa puñushanpita riccharamojno Tayta Dios jataricurcuran. Bïnuwan machashanpita pillyaj runa paucar jataricurcojno contrancunataga binsir gaticacharan. Imaycamapis pengaycho cananpaj binsiran. Josëpita mirar aywajcunata mana yanaparannachu. Efraín trïbutaga mananami acrarannachu. Chaypa ruquenga Judäpita miraj cajtawan cuyashan Sión lömatanami acraran. Chaychönami rispitädu wasinta syëlutano fiyupa jatunta ruraran. Cay pacha imaycamapis cashanno cananpämi sumaj camacächiran. Sirbejnin Davidtapis uyshëru caycajta acraran. Paytaga uyshata gatisha puriycajta jorgurcurmi churaran acrashan Israelcunata ricananpaj. Davidga alli shongu carmi Israelcunata alli ricaran. Yarpaysapa carmi alli mandaran. Asaf isquirbishan alabansa. ¡Tayta Dios, mana rispitashoj runacunami marcayquiman yaycusha! Rispitädu Templuyquitami manacajman churasha. Jerusalentaga ushajpämi ragällanta cachaycusha. Sirbishojcunataga wañuchishami. Cananga jitarpaycan wisculcuna, jirca animalcuna micunanpänami. Yacutanörämi yawarnintapis mashtasha intëru Jerusalenpa. Paycunata pampananpaj manami pipis canchu. Cananga bisïnöcunapis asipäman. Lädöcho caycajcunapis jamurpäman. TAYTA DIOS, ¿imay-yajraj rabyashalla caycanqui? ¿Imayraj rabyashayqui päsacanga? Rabyasha carga castigay mana rispitashojcunata, mana rejsishojcunata, mana mañacamushojcunata. Paycunami Jacobpita mirar aywajcunata wañuchisha. Cay nasyuntapis cachaycusha ragällanta. Unay caj awilöcunapa juchanpitaga ama nogacunata castigamaychu. Fiyupami llaquisha caycäcuna. Cuyacoj cashpayqui juclla yanapaycamay. Nogacunata salbamaj Tayta Dios, yanapaycamay. Juchäcunapita perdunaycamay salbaycamay alli cashayquimanno. Mana yanapämaptiqui mana rispitashojcunaga «¿Maychötaj Diosniqui caycan?» nimangami. Gamta sirbishoj uywayniquicunata wañuchishanpita ayñita cutichishayquitami ricayta munä. Mana sirbishojcunapis musyachun gam castigashayquita. Prësucuna mañacushushayquitapis wiyaycuy ari. Wañuchicänanpaj caycajcunatapis munayniquiwan salbaycuy ari. Tayta Dios, ganchis cuti maspa castigay bisïnöcuna gampa contrayqui rimashanpita. Acrashayqui runacunaga uyshayquicunanömi. Imaypis agradësicuycäshayquimi. Imaycamapis mana cachaycuypami gamta alabar alabansacunata cantaycäshaj. Asaf isquirbishan alabansa. Israelcunata ricaj Tayta Dios wiyaycamay ari. Gamga Josëpita mirajcunata uyshëru uyshanta pusharajnömi pushanqui. Gampaga jamanayquipis caycan querubín anjilcuna caycashanchömi. Achicyaypa achicyar yurircushpayqui washaycuy Efrainpita, Manasespita, Benjaminpita mirajcunataga. ¡Munayniquiwan nogacunata salbaycamay ari! Tayta Dios, ñaupatano alli goyänäcunapaj yanapaycamay. Alli ñawillayquiwan ricäramay ari salbasha canäcunapaj. Israelcuna mañacuycäshuptiquipis ¿imaycamaraj rabyashalla caycanqui munayniyoj TAYTA DIOS? Chay-jina wagayllawan weguillätanami upuycäpis. Pasaypa wagashä weguillänami yacöpis. Nogacunataga cachaycamashcanquimi bisïnöcuna manacajman churamar cushipämänanpaj, chiquimajcunapis asipämänanpaj. Munayniyoj Tayta Dios, ñaupatano alli goyänäcunapaj yanapaycamay ari. Alli ñawillayquipa ricäramay ari salbasha canäcunapaj. Egiptupitami übas lantata apamurayqui. Mana rispitashojcunataga chacrapita jitarishcanqui chay übasta lantanayquipaj. Chacrata sumaj picharcurmi lantashcanqui. Lantanami sapichar intëru nasyunman juntasha. Puntacunatapis chapasha llantupänanpaj. Rämancunapis sedrucunata chapasha. Räman lätar aywajcunaga chayasha Mediterráneo lamarcamami, inti yagamunan caj-läpanami Éufrates mayucama. Cananga ¿imanirtaj guenchancunata tunichishcanqui? Päsaj fiyu runacunapis wayuyninta pallacurcaycanmi. Munti cuchicunapis pedäsumi ruraycan. Jirca animalcunapis ushacurcun. Munayniyoj Tayta Dios cutiycamuy ari. Übas lantayquitaga syëlupita-pacha sumaj ricaycuy. Chay übastaga quiquiquimi lantarayqui. Chillguiptenga quiquiquipaj cananpämi ricarayqui. Übasniquega mutur-ushashami, rupachir-ushashami caycan. Chaymi chayno rurajtaga fiyupa castigaycuy ari. Munashayquino cawaj runata ichanga yanapaycuy. Acrashayqui runataga sumaj yanapaycuy. Chauraga mananami nogacuna imaypis gongashayquipänachu. Cawachimay ari gampa jutillayquitana rimanäpaj. Munayniyoj TAYTA DIOS, ñaupatano alli goyänäcunapaj yanapaycamay. Alli ñawillayquiwan ricäramay ari salbasha canäcunapaj. Asaf isquirbishan alabansa. ¡Tayta Diostaga cushisha alabay! Paymi ima-aycapitapis chapämanchi. ¡Cushisha alabay Jacobpa Tayta Diosnintaga! Panderëtacuna, arpacuna, arpa-mallwacuna wagashan-tupu cantay. Trompëtacunata tucay llullu quilla fistacho, llëna quilla fistacho. Chay junajcunami noganchïpäga jatun fistanchi. Noganchi Israelcunataga chayno ruranapämi Tayta Diosninchi nimaranchi. Egiptupita shacamuptinmi Josëpita mirajcunawan Tayta Diosga chayno conträtutami ruraran. Mana rejsishä rimaycho cayno nimojtami wiyashcä: «Lasajta apariraycashayquitami jorgushcä. Fiyupa sasa aruycunacho caycajtami jamachishcä. Fiyupa llaquicur mañacamaptiquimi nogaga salbarä. Pucutay rurincho räyuycajpitami gamcunataga willapämurä. Imano yäracaycämashayquitapis Meriba yacu ñaupanchömi gamcunataga musyaparä. Selah Acrashä runacuna, willapashäta sumaj wiyacuy. ¡Israel runacuna, alliraj canman wiyacamaptiquega! Juc-läcunapa diosnintaga ama charaychu. Juc dioscunataga ama aduraychu. Nogami Egipto nasyunpita jorgamoj TAYTA DIOSNIQUI cä. Nogami imapis pishëpacushayquitaga puchu-puchu tarichishayqui. «Ichanga acrashä runacuna caycar manami wiyacamashcanquichu. Israelcuna manami wiyacamashcanquichu. Chaypitami cachaycushcä munashayquino cawacunayquipaj. Chaymi munashayquinöna goyäcushcanqui. Acrashä runacuna wiyacamar willapashäcunata cumliptenga juc guepishtaynöllami chiquejnincunataga manacajman churarëman caran. Maynami castigäman caran contrancunataga. TAYTA DIOSTA chiquejcunaga mancharishami rispitanman caran. Ichanga para-simrimi castigasha canman caran. Acrashä runacunaga allinnin rïgutami micunman caran. Jircacho cacoj mishquiwanrämi yacunaynintapis chawächëman caran.» Asaf isquirbishan alabansa. Syëlucho caycajcunapita mas munayniyojmi Tayta Diosga. Paymi chaupicho ichircur llapan dioscunata jusgar nin: «¿Imaycamaraj gamcunaga mana alli arriglanqui? ¿Imaycamaraj mana allita rurajcunapa faburnin caycanqui? Selah Pïninpis mana caj wacchacunataga alli arriglay. Pobricunataga pishëpacojcunataga alli arriglay. Pïninpis mana cajcunata pobricunataga salbay. Fiyu runacunapita washay. «Ichanga, gamcuna mana musyanquichu ni tantiyanquipischu. Chacaycho purejnömi purircaycanqui. Mana alli arriglaptiquimi cay pachata tuncarajcunapis sicsicyan. Nogami nishcä ‹gamcunaga dioscunami caycanqui. Llapaniquipis caycanqui janajcho caycaj Diospa wamranmi›. Imano carpis, gamcunapis wañunquipaj waquin runacunanömi. Pï mandajcunapis wañushannömi wañunquipaj.» Tayta Dios, gamllapami llapan nasyuncunapis. Cay pachacho tiyajcunata alli arriglanayquipaj shaycamuy. Asaf isquirbishan alabansa. Tayta Dios, ¡ama upällallaga cacuychu! ¡Mana cuyucuypa, mana rimacuypaga ama cacuychu! Chiquishojcunata masqui ricay: imanöshi gayapaycäshunqui. Contrayquicunata masqui ricay: gaparpashpan imanöshi washayquita rimarcaycan. Acrashayqui runacunata mana allita rurananpämi parlacurcaycan. Paycunaga nircaycan: «¡Paycunata illgarachishun manana nasyun cananpaj! ¡Israelpa jutintaga pipis manana yarpänanpaj illgarachishun!» nir. Llapanmi parlacusha gampa contrayqui. Juc shongullami parlacusha: Edom runacuna, Ismaelcuna, Moab runacuna, Agar runacuna, Gebalpita, Amonpita, Amalecpita mirajcuna, Filistea runacuna, Tirocho tiyajcunapis. Asiriocunapis paycunamanmi guellicusha. Asiriocunaga Lotpita mirajcunata pillyäshejcunami. Selah Paycunata wañurachiy Madián runacunata wañuchishayquino. Paycunataga ushariy Sisarata, Jabinta Cisón mayu läduncho wañuchishayquino. Paycunataga illgächirayqui Endorchömi. Chauraga chullpamanna ticraran. Mandajnincunatana wañuchiy Orebta, Zeebta wañuchishayquino. Llapan raycunatana wañuchiy Zebata, Zalmunata wañuchishayquino. Paycunaga «Dios goycushan chacrata charicarcärishun» niran. Tayta Diosnillä, camacaycachiy ari chaquisha öjata wayra apacushanno ricacunanpaj. Imanömi muntita nina rupar ushacurcun, imanömi jircapa nina ichircur-ichircur aywan chayno ricacunanpaj löcu tamyawan gaticachay, löcu wayrawan manchachiy. ¡TAYTA DIOS paycunataga fiyupa pengacachiy gamman yäracamunanpaj! Imaycamapis pengaycho cachun. ¡Chayno caycällarmi paycunaga wañongapis! Llapan musyachun gam japallayqui TAYTA DIOS cashayquita. Tantiyacuchun gamlla janaj pachacho cay pachachöpis Tayta Dios cashayquita. Corëpita mirajcuna isquirbishan alabansa. ¡Munayniyoj TAYTA DIOS, fiyupa cuyayllapämi tiyanayquega! Llapan shongöpami wasiqui puncucho cayta munä. Llapan shongöpami cushisha alabä cawachicoj TAYTA DIOSTAGA. Munayniyoj TAYTA DIOSNILLÄ, pichiusacunapis wasiquichöga tarinmi tiyananpaj. Tayta raynillä, wayanay äbicunapis altarniquicunapa sercancho tarinmi wawancunata gueshpichinanpaj. Templuyquicho tiyajcunaga cushisha goyächun. Paycunaga mana jamaypami alabashunquipaj. Selah ¡Cushishami cawanga gam yanapashayqui runaga, wasiquiman chayamuyta munajcunapis! Wagay jutiyoj pampa guechwapa päsaptin chay pampapis pucyumanmi ticracurenga. Tamyapis paycunamanga bindisyuntami churanga. Sercaynin-tupumi callpanpis yapacanga. Tayta Dios Sionchönami quiquiquita ricashunquipaj. Jacobpa munayniyoj TAYTA DIOSNIN, mañacaycämushäta wiyaycamay ari. Selah Tayta Dios, alli ricaycuy acrashayqui raytaga. Nogacunapäga paymi caycan pillyar chapacuna escüdöno. Waranga watantin juc-lächo goyänäpa ruquenga mas alli canman juc junajllapis Wasiquicho goyaptëmi. Juchasapacunawan goyänäpa ruquenga mas alli canman Wasiquicho pichapacullarpis goyaptëmi. TAYTA DIOS gammi intita achicyächimunqui, ima mana allipitapis chapämanqui. Munashayquino goyajcunataga cuyanquimi, allimi ricanqui. Paycunataga llapantapis allitami tarichinqui. Munayniyoj TAYTA DIOS, ¡cushisha cawachun gamman yäracamojcunaga! Corëpita mirajcuna isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS, acrashayqui nasyun runacunawanga allimi goyashcanqui. Jacobpa surtintaga allimanmi ticrachishcanqui. Mana allita rurashancunatapis, jucha rurashancunatapis perdunashcanquimi acrashayqui runacunataga. Selah Tayta Dios, rabyasha caycashayquipitami alliyashcanqui. Rabyayniquipis päsacashami. Nogacunata Salbamaj Tayta Dios, yapaypis salbaycamay ari. Amana rabyaynachu ari nogacunapäga. Nogacunapäga ¿imaypis chaynöllachuraj rabyasha caycanqui? Acrashayqui runacuna carcaycaptenga ¿manachu cawaycajta cachaycamanquiman? Nogacuna cushicunäpaj ¿manachu cawachimanquiman? TAYTA DIOS, nogacunata cuyaycämashayquita musyaycachimay, salbaycamay. TAYTA DIOSLLATANA wiyacushaj. Payga acrashan runacunata alli goyächinanpämi aunisha. Chaura acrashancunaga llutancunata mananami ruranganachu. Tayta Diosga jananchïchönami caycan rispitajcunata salbananpaj. Payga cay pachacho noganchïwanmi imaypis caycanga. Cuyanacuypis rasun cajpis jucllachacangami. Alli ruraypis jauca goyaypis jucnayllanömi cawanga. Allita ruraj Tayta Diosmi syëlupita ricamonga. Chaura runacunanami alli cajllata ruranga. Quiquin TAYTA DIOSMI bindisyunninta cay pachaman churamonga. Chaura chacranchïcunachöga micuycuna allimi wayonga. Alli rurayga willacojninnömi Tayta Dios shamunanpaj ñaupapämonga. David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS, wiyaycamay ari. Nogaga caycä fiyupa llaquishami, pasaypa pobrimi. Gam munashayquinömi nogaga rurä. Chapaycamay ari. Gammi canqui Diosnë. ¡Gamman yäracamoj sirbishojniqui caycaptëga salbaycamay ari! Tayta Dios, imay örapis gamtami mañacaycämö. Cuyapaycamay ari. Tayta Dios, gamtami mañacaycämö. Gamta sirbiycaptëga cushicaycachimay ari. TAYTA DIOS, gamga canqui allimi, imapitapis perdunajmi. Amatarmi cuyanqui gamman mañacamojcunataga. TAYTA DIOS, mañacamushätaga wiyaycuy. Ruwacamushätapis wiyaycamay. Llaquicushä öra gamta mañacamö imaypis yanapämaptiquimi. Tayta Dios, manami gamnöga canchu. Gam rurashayquitano ruräga manami pipis canchu. Tayta Dios, gammi camacächishcanqui nasyuncuna cananpaj. Chay nasyuncho tiyaj runacunami adurashunquipaj, alabashunquipaj. ¡Gam japallayquimi Diosga canqui! Gamllami canqui munayniyoj, milagrucunata rurajpis. TAYTA DIOS, sumaj tantiyachimay gamta wiyacunäpaj. Chauraga mana cachaypami sirbishayqui. Shacyächimay llapan shongöpa gamllata aduranäpaj. Tayta Dios, llapan shongöpami alabashayqui, adurashayqui. Nogataga fiyupami cuyamanqui. Wañunäpitami salbamashcanquipis. Tayta Dios, gamta mana yarpäshojcuna, mana rispitacojcuna wañuchicojcunami conträ ricacusha. Wañuchiytami munarcaycäman. Tayta Dios, chaypis gamga canqui alli shongumi, cuyapäcojmi, pasinsacojmi, cuyacojmi, rasun cajta rurajmi. Ricäramushpayqui ¡cuyapaycamay ari! ¡Sirbishojniquitaga salbamay! ¡Callpä cananpaj yanapaycamay! Cuyapäcoj cashayquita musyachimay. Chayta ricar chiquimajcunaga pengacongami. TAYTA DIOS, gammi yanapämashpayqui cushicachimanqui. Corëpita mirajcuna isquirbishan alabansa. Quiquin Tayta Diosmi Jerusalén siudäninta camacächisha rispitädu lömacho. TAYTA DIOS cuyan Jerusalén siudätami. Jerusalentaga Israel nasyuncho caycaj siudäcunapita masmi cuyan. Diospa siudänin, gampäga fiyupa allicunatami parlan. Selah Tayta Diosmi parlasha: «Rejsimaj nasyun runacunaga carcaycan Egipto, Babilonia, Tiro, Etiopía, Filistea runacunami. Chay nasyun runacunaga Jerusalén runacunanömi.» Jerusalenpäga waquin nenga: «Paymi maman. Payllapitami tagay nasyunpis cay nasyunpis yurisha. Quiquin Tayta Diosmi camacächishapis» nir. Chay nasyuncunapa jutinta TAYTA DIOS isquirbir nenga: «Llapanpis chay nasyuncunaga Jerusalenllachömi yurisha» nir. Selah Llapanmi cantashpan dansashpan nenga: «Jerusalenchömi yurishcä» nir. Corëpita mirajcuna isquirbishan alabansa. Salbamaj TAYTA DIOS, chacaypa junajpapis gamtami mañacaycämö yanapämänayquipaj. ¡Mañacamushäta wiyaycamay ari! ¡Ruwacamushätapis wiyaycamuy ari! Fiyupa mana allimanmi chayashcä. Wañunäpänami caycäpis. Nogapäga wañushapänönami yarparcaycanpis. Pasaypa callpaynajnami ricacushcä. Wañushanönami caycäpis. Wañojcunata pampashannönami caycä. Gam manana yanapashayquinömi caycä. Gongaycushayqui runacunanönami caycä. Nogataga jitarpamashcanqui mas rurinnin uchcumanmi, ruri fiyupa chacajninmanmi. Rabyashayquitami nogacho päsacächishcanqui. Chayasha mayu cuchpayllapa aywar ñiticurcojnömi ruraramashcanqui. Selah Gammi camacächishcanqui amïgöcunapis jaguiycamänanpaj. Gammi camacächishcanqui paycuna manana awantamänanpaj. Cananga caycä prësu mana gueshpiyta puydejnömi. Wagaycällarnami gaprayaycäpis. TAYTA DIOS, waran-waranmi maquëtapis chojpacur gamllaman mañacaycämö. ¿Wañojcunaga ricangachuraj milagruta rurashayquita? ¿Wañojcunaga agradësicushunquimanchuraj? Selah ¿Sepultürachöga cuyacoj cashayquita willanacunmanchuraj? ¿Wanwanyaycaj uchcuchöga alli cashayquita willanacunmanchuraj? ¿Fiyupa yanauyaycaj chacaycho musyanmanchuraj milagrucunata rurashayquita? ¿Allicunata rurashayquita yarpanmanchuraj imatapis manana yarpäna pachachöga? Nogami ichanga TAYTA DIOS gamllata gayacaycämö. Tutallanami gamta mañacaycämö. TAYTA DIOS nogataga ¿imanirtaj manacajman churamanqui? ¿Imanirtaj nogapitaga pacacunqui? Wamra cashäpita-pachami nogaga fiyupa llaquicullar goyashcä. Wañuyllami tumapämasha. Fiyupa manchariypajcunawanmi ñacachimashcanqui. Rabyawan ñacachimashayquimi nogataga chayamasha. Ñacachimaptiquimi ima ruraytapis mana camäpacönachu. Ñacaymi imay örapis tumapaycäman aypalla yacu jundir ñitiycämajno. Nogapitaga gargushcanqui amïgöcunata yan'guëcunatapis. Cananga yanauyaycaj chacayllachönami caycä. Ezraíta runa Etán yachachir isquirbishan. TAYTA DIOS, cuyapäcoj cashayquipitami imaypis alabashayqui. Imaypis willacushämi llapanta cumlej cashayquitaga. Nogaga willacushaj wasipa alli simintunnöpis imaycamapis cuyacoj cashayquitami. Gampa palabrayquega syëlu imaypis mana rucaj cashannömi. Davidwanpis allimi parlacurayqui. Acrashayqui sirbishojniquitami aunirayqui: «Nogami camacächishaj gampita mirajcuna imaycamapis ruquiqui mandaj cananpaj» nir. Selah TAYTA DIOS, janaj pachacho caycajcunami alabashunqui llapanta cumlej cashayquipita, milagrucunata rurashayquipitapis. ¡Manami ima diospis, ni syëlucho caycajcunapis gammanga tincunchu! Janaj pachacho llapan shuntacasha caycashanchöpis gamtaga manchacushunquimi. Anjilcuna tumaparaycäshushayquichöpis gamga canqui fiyupa manchacuypaj munayniyojmi. Ima-aycapäpis munayniyoj TAYTA DIOS ¿piraj gammanga tincunman? Gamllami rasunpa cajtapis ruranqui; munayniyoj canqui. Bötiypa bötiycaj lamarta gammi chawächinqui. Wayrawan pullchajyaycajtapis chawächinqui. Lamarcho manchacuypaj caycaj waräcuytapis wañusha runatanöllami ñitirishcanqui. Chiquishojcunatapis munayniquiwanmi mashtaypa mashtarishcanqui. Syëlupis cay pachapis gamllapami. Gammi camashcanqui mundutapis, munducho caycajcunatapis. Mundutaga juc cuchunpita jucaj cuchuncama gammi camashcanqui. Tabor puntawan Hermón puntapis cushishami gamta alabashunqui. Gamga munayniyojmi canqui. Gampa maquiquega llapanta binsinanpaj fiyupa callpayojmi. Gam mandashpayquega allitami ruraycanqui, rasun cajtami ruraycanqui. Cuyacoj cashayquitami nogacunata musyaycächimanqui. Cushishami cawanga alabashojcunaga, gampa ñaupayquicho purejcunaga. Paycunaga jutiquita parlashpan cushisha goyan. Allita ruraj cashayquipitapis cushicuchun. Chayno goyanga munayniyoj cananpaj rispitasha cananpaj yanapaptiquimi. Gam cuyacoj cashpayqui yanapämaptiquimi nogacuna munayniyoj cashaj. ¡TAYTA DIOS, gammi canqui chapacuna escüdö! ¡Israelpa Santo Diosnin, gammi canqui nogacunapa raynë! Unayga acrashayqui runacunata ribilaypami tantiyachirayqui. Paycunatami nirayqui: «Israel runacunapitami jinyunninta acrashcä. Paytaga nogami yanapashcä mas allicho cananpaj. Sirbimaj Davidtami acrashcä. Ray cananpämi rispitädu asëtita umanman wiñapashcä. Paytaga imaypis yanapäshämi. Munaynëwanmi sumaj callpayojyächishaj. Chiquejcunapis manami magangachu. Fiyu runacunapis manami binsengachu. Payta chiquejcunataga llapirishämi. Chay runacunataga ichic-ichicllami rurarishaj. Paytaga yanapaycäshämi. Aunishätapis cumlishämi. Yanapaptëmi mas munayniyoj ricaconga. Mediterráneo lamarpita Éufrates mayucama mandananpämi camacächishaj. Paymi nimanga: ‹Gammi papänë canqui. Diosnë canqui, Salbamaj, imapitapis chapämaj canqui› nir. Nogapapis payga guechpa wamrämi canga. Payga cay pachacho caj raycunapita mas munayniyojmi canga. Paytaga imaypis chaynöllami cuyaycäshaj. Paywan parlacushätaga manami imaypis rucachishächu. Syëlu manaraj ushacashancamaga paypita mirar aywajcuna imaypis mandaycangami. «Yachachishäta paycuna gongaycuptin, imanöpis rurananpaj nishäno mana ruraptin, laynëta mana cumliptin, mandamintöcunata mana wiyacuptin castigashaj gueruwan wiruypapis mana wiyacamashanpita, mana allicunata rurashanpita. Chaypis Davidtaga mana cachariypami cuyaycäshaj. Paypaj imata aunishätapis manami cutiricushächu. Paywan parlacushätaga manami rucachishächu. Palabrätaga cumlishämi. Davidtaga aunishcä jutëcho jurarmi. Paytaga manami llullapäshächu. Paypita mirar aywajcunaga imaypis mandaycangami. Inti caycashancamaga mandaycangami. Mandaj cashanga canga quillano. Mana illgaypami mandaycanga syëlu manaraj ushacashanyäga.» Selah Chayno aunisha caycashpayquipis manacajmanmi churashcanqui acrashayqui raytaga. Paypäga fiyupami rabyacurcushcanqui. Umancho caycaj corönantapis pampamanmi jitarishcanqui. Sirbishojniquiwan alli parlacushayquitapis manami cumlishcanquichu. Siudänincunapa curralnincunatapis gashargärishcanquimi. Pï-maypis chaypa päsajcunaga munashantami suwapan. Läduncho tiyajcunapis asipan. Davidta chiquejcuna callpayoj cananpämi yanapashcanqui. Chaymi binsisha. Cananga chiquejcuna cushisha carcaycan. Raypa fïnu sablin caycajcunatapis ronguyächishcanqui. Pillyachöpis mananami yanapashcanquichu. Munayniyoj caynintami guechushcanqui. Sillunnintapis jitarishcanqui. Mösu cashan timpupis manami alliga cawachishcanquichu. Pasaypami pengacachishcanquipis. Selah TAYTA DIOS, ¿imaycamaraj pacaräcunqui? ¿Fiyupa rabyasha caycashayqui manachuraj päsanga? Tayta Dios, yarpäriy ari noga päsacojlla cashäta. Runacunaga yupasha watallami cawä. Manami pipis canchu mana wañöga. Sepultürapitaga manami pipis gueshpinchu. Selah Tayta Dios, ¿maytaj ñaupata cuyacoj cashpayqui sirbishojniqui Davidta aunishayquega? Tayta Dios, wiyaycuy ari. Sirbishojcunataga achcaj runami asiparcaycan. Imano gayapashancunatapis shongullächömi yarparaycä. TAYTA DIOS, chiquishojcunaga asipaycämanmi. Imay örapis gayaparcaycämanmi gam acrashayquicunataga. TAYTA DIOSGA imaycamapis alabasha cachun. ¡Chayno cachun! Diosta sirbej Moisés mañacushan. Tayta Dios, unaypita-pachapis gamllami pacacunä cashcanqui. Puntacunapis manaraj cashanpita-pacha, cay pacha manaraj cashanpita-pacha, unaypita-pacha imaycamapis gamllami canqui Tayta Diosga. «Runacuna allpaman ticrachun» niptiquega runacunapis allpamanmi ticran. Gampäga waranga wata caycan ganyan junaj cashannöllami, chacaypa juc ishcay öra cashannöllami. Illajpitami runacunataga gam apacunqui. Suyñushancuna illgashannöllami runacunataga illgächinqui. Nogacunaga caycä guewa wiñarcamur, tutapaj waytaraycar warämur tardipaga wañuytar chaquicäcojnöllami. Gam rabyashayqui nogacunata ushaycämanmi. Llutäpacashanami ricacöcunapis. Mana allita rurashäcuna, juchata rurashäcuna gampa ñaupayquichöga llapanmi musyacaycan. Rabyacurcuptiquega nogacuna usharaycämi. Jämayta cacharcuynöllami watäcunapis päsacurin. Ganchis chunca (70) watayajllanami cawäcuna. Sinchinnin cajcunallami chayan pusaj chunca (80) watayojcama. Chayno cawashpäcunapis cawäcuna ñacallar, arullar. Watäcunapis manapis aycällatami päsarin. Nogacunapis chachayacäcöna. Rabyar imano cashayquitapis manami pipis musyanchu. Chayno nogacunapis manami musyäcunachu gamta imano manchacuna cashantapis. Chaymi Tayta Dios yachaycachimay imano goyänäpäpis. Yachacunäpäpis yarpayta goycamay. TAYTA DIOS, ¿imaycamaraj mana yarpämanquichu? Nogacunata yarpaycamayna. Gam acrashayqui caycaptëga nogacunata cuyapaycamay ari. Pacha warashan öraga cuyamashayquita musyachimay. Chaura cawashäcama cushisha alabashayqui. Llaquicur goyashä watamanno cushisha goyänäpäpis cawaycachimay. Camacaycachiy ari Tayta Dios sirbishojcunapis wamrancunapis rurashayquicunata y alli cashayquita ricananpaj. Tayta Dios nogacunata musyaycachimay cuyacoj cashayquita. Aruynëcunamanpis bindisyunniquita churaycuy. Bindisyunniquita churaycuy ari aruynëcunamanga. Janajcho caycaj Tayta Diospa maquincho goyaycaj runataga Munayniyoj Tayta Dios chapanga. TAYTA DIOSTA mañacurmi nishaj: «Tayta Dios, gammi pacacunä canqui. Gammi callpayojyächimanqui. Gammanmi yäracö» nir. Tayta Diosllami salbashunquiman mana allicunaman chayanayquipita. Wañuchicoj gueshyacunapitapis chapäshunquimanmi. Paymi älancunawan chapashunquipaj. Älan rurincho carnaga mananami manchacunquipänachu. Payga imaypis escüdunömi chapaycäshunquipaj. Chacaypa imata mayarpis ama manchacuychu. Junajpa lëcha janayquipa päsaptinpis ama manchacuychu. Chacaypa gueshya chariptinpis ama manchacuychu. Junajpa murti puriptinpis ama manchacuychu. Ichoj caj-läduyquicho capas wañonga waranga. Derëchu caj-läduyquicho capas wañonga chunca waranga. Gamtami ichanga mana imapis päsashunquipächu. Quiquiquimi ñawiquiwan ricanquipaj fiyu runacunata castïgu chayajta. Pacashunayquipämi TAYTA DIOSMAN gamga yäracushcanqui. Paymanmi yäracushcanqui imapitapis chapäshunayquipaj. Chaymi mana chayashunquipächu ima mana allipis. Famillyayquicunatapis gueshya manami charengapächu. Quiquin Tayta Diosmi anjilnincunata cachamonga ima-aycapitapis cuydashunayquipaj. Anjilcunami janajllapa apashunquipaj imamanpis mana tacacänayquipaj. Liyuncuna caycashanpa, waräcuy caycashanpa, culebracuna caycashanpapis purinquipämi. Chaycunataga lluchcargärinquipämi. Tayta Diosmi nin: «Cuyamaj runataga nogapis salbashämi. Rejsimaj runataga nogapis pushashaj pipis mana chayananmanmi. Gayacamaptenga yanapäshämi. Sasa goyaycunachöpis quiquëmi paywan caycäshaj. Llaquicuycunapitapis jorgushämi. Nircurnami rispitädu cananpaj churashaj. Unaycamami cawachishaj. Noga salbacoj cashäta musyachishaj.» Säbadu jamay junajcho cantananpaj alabansa. Janajcho caycaj TAYTA DIOS, sumaj allimi gamta agradësicuyga; sumaj allimi cantar gamta alabayga. Sumaj allimi cuyacoj cashayquita, aunishayquita cumlej cashayquita pagasta junajtapis willacuyga. Sumaj allimi arpa-mallwawan, arpawan gamta alabayga. TAYTA DIOS, gamga llapan rurashayquicunawanmi cushicachimashcanqui. Chaypitami fiyupa cushisha alabashayqui. TAYTA DIOS, rurashayquicunaga fiyupa almiraypämi. Yarpayniquega mana atipaypämi. Chaymi mana tantiyacunchu llutan ruraj runacunaga. Fiyucuna guewano mirashpanpis, llapan mana allita rurashancuna alli llojshipaptinpis paycunaga carcaycan para-simri illgänallanpämi. TAYTA DIOS, gammi ichanga janaj pachacho imaycamapis mandaycanquipaj. TAYTA DIOS, chiquishojcunaga ushajpämi illganga. Mana allita rurajcunaga machiypa-machirmi mashtacanga. Callpätapis gammi yurichishcanqui törupa callpanno cananpaj. Gammi alli jamachimashpayqui umämanpis alli asyaj asëtita wiñapämashcanqui. Chiquimajcuna mana alliman chayajtapis ricashcämi. Fiyucuna llaquicuycashantapis wiyashcämi. Alli runacunaga carcaycan cuyayllapaj palma yöra tucturaycajnörämi. Miranpis Libanucho sedru wiñamojnörämi. Chay lantacunanömi TAYTA DIOSPA Wasincho carcaycan allita ruraj runacunaga. Wasin Puncunchöpis carcaycan lantacuna waytajnörämi. Auquinna carpis yöra muruchajnömi caycanga. Paycunaga berdiraycaj yöranömi sinchi carcaycanga. Paycunami willaconga chapämajnë TAYTA DIOS alli cashanta, llapantapis rasun cajllata rurashanta. ¡TAYTA DIOSMI ray! ¡TAYTA DIOSGA achicyaypa achicyaycaj röpashami caycan! Payga munayniyoj cayninwanmi fiyupa achicyacurcusha. Paymi cay mundutapis sumaj tacyachisha mana cuyucunanpaj. Tayta Dios, gallarinanpita-pachami jamanayquita sumaj camacächirayqui. ¡Gamga imaypis caycashcanquimi! TAYTA DIOS, mayucuna chayashpanmi fiyupa gaparan. Cuchpayllapana aywaycanpis. Chaypis TAYTA DIOS gamga cuchpayllapa aywaycaj mayupitapis, gaparaycaj lamarpitapis mas munayniyojmi canqui. TAYTA DIOS, gammi estatutuyquicunata willaparayqui. Chaycunaga yäracuypämi caycan. ¡Santo Dios cashayquimi Wasiquita sumaj camarächin! ¡Tayta Dios gamga imaypis caycanquimi! TAYTA DIOS, gammi caycanqui juez cay pachachöga. Arriglayna ari. Juchayoj cajtaga castigay. ¡Alli-tucojcunataga rurashanman-tupu ayñita cutichiy! *** TAYTA DIOS, ¿imaycamaraj cushicurcaycanga fiyucunaga? ¿Imaycamaraj paycunaga alli-tucurcaycanga? ¿Imaycamaraj alabacurcaycanga? TAYTA DIOS, paycunami acrashayqui runacunata illgächin. Sirbishojniquicunatapis pengayman churan. Biyüdacunata, wañuchin. Wacchacunata yarpaypa wañuchin. Juc-lä runacunatana ñacachin. Paycunaga nin: «Jacob rispitashan Diosga manami cuentata gocunchu. Manami ricamanchïpischu.» Mana tantiyacoj upa runacuna, ¿imanirtaj mana tantiyacunquichu? ¿Imaytaj tantiyacunquicuna? Tayta Diosmi rurasha ñawinchïta rinrinchïtapis. Chauraga ¿imanirtaj mana wiyanmanchu, mana ricanmanchu? Nasyuncunacho tiyajcunatapis alli rurananpaj piñacuycarga mana wiyacojcunataga ¿manachuraj castiganga? ¿Imanirtaj mana musyanmanchu runatapis yachacunanpaj tantiyachëga? TAYTA DIOSGA musyanmi runa manacajcunallata yarpashancunata. Tayta Dios, cushishami cawanga imano cawananpäpis piñacushayqui runaga. Cushishami cawanga Layniquita yachachishayqui runaga. Chay runaga manami imatapis gocongachu fiyupa mana allicuna chayaptinpis. Fiyucunami ichanga sepultüraman chayanga. TAYTA DIOSGA manami cachaycongachu acrashan runacunata. Sirbejnincunata japallantaga manami cachaycongachu. Ushanantaga Tayta Dios munashannönami llapantapis arriglanga. Alli runacunapis «chayno allimi» nenga. ¿Pillaraj shamonga mana alli runacunapitawan fiyucunapita washämänanpaj? TAYTA DIOS mana yanapämaptenga maynami wañur chunyaraycäman caran. Juc cutichömi gamta ruwacurä: «Chaquïcuna llushcacaycannami» nir. Chauraga cuyacoj cashpayquimi yanapämarayqui. Fiyupa ima-aycapitapis yarpachacur llaquicuycho caycaptëmi gamga shacyächimashpayqui cushicachimanqui. Mana alli arriglaj juezcunapa amïgonga ama canquimanchu. Paycunaga mana allimi arriglan. Laynincunacho niycashanwanmi runacunata ñacachin. Paycunaga alli runacunapa contranmi parlacun. Juchan mana caycaptinmi wañuchinanpaj aunin. Chayno caycaptinpis TAYTA DIOSMI nogacunapa pacacunä. Diosllami caycan imapitapis chapämaj gagaga. Fiyucunataga Tayta Diosmi castiganga mana allita rurashanpita. TAYTA DIOSNINCHÏMI illgarachenga. Shamuy-llapa, llapanchi TAYTA DIOSTA cushisha alabashun. Chapämajninchïta alabashun. Salbamajninchïta alabashun. Tayta Diosta agradësicoj aywashun. Payta alabansacunawan alabashun. TAYTA DIOSGA fiyupa munayniyojmi. Paymi llapan dioscunapa raynin. Paypa munaynillanchömi allpa rurincho cajpis. Paypa munaynillanchömi altunnin puntacunapis. Lamarpis payllapami. Lamartaga paymi camaranpis. Quiquin maquinwanmi ruraran cay pachatapis. Shamuy-llapa, gongurpaycärir TAYTA DIOSTA adurashun. Paypa ñaupanman gongurpacushun ari. Paymi ruramaranchïpis. Paymi Diosninchi. Noganchïnami canchi acrashan runacuna. Noganchëga caycanchi tajta pampacho caycaj uyshancunanömi. Tayta Dios nishanta canan wiyacuy-llapa. Paymi nin: «Ama caychu Meriba particho rurashayquicunano mana wiyacöga. Ama caychu chunyaj Masah particho unay caj awiluyquicuna musyapämänanpaj rurashannöga. Paycunaga rurashäta ricaycarpis musyapämaytaraj munaran. Chay wichan cawaycajcunapäga chuscu chunca watami rabyashalla cacurä. Chaymi nirä: ‹Cay runacunaga pantacashami puricurcaycan. ¡Manami mandamintöcunata wiyacunchu!› Chaypitami rabyar nirä: ‹Jamayta tarinanpaj aunishämanga manami yaycuchishächu› nir.» TAYTA DIOSTA alabay-llapa mushoj alabansacunawan. Llapayqui TAYTA DIOSTA alabay. TAYTA DIOSTA alabay. Waran-waran willacuy salbacoj cashanta. Pay munayniyoj cashanta nasyuncunaman willacuy. Fiyupa almiraypajta rurashancunatapis marcacunaman willacuy. TAYTA DIOSGA munayniyojmi. Fiyupa rispitashpanchi alabashun. Payga dioscunapita mas fiyupa manchacunami. Waquin marcacunapa diosnincunaga mana bälejllami. TAYTA DIOSNINCHÏMI ichanga syëlutapis camasha. ¡Pay caycashanchöga fiyupa achicyajmi! ¡Pay tiyashan cajchöga munayninpis caycanmi! Intëru marcacho tiyajcuna TAYTA DIOS munayniyoj cashanta musyay-llapa. Payta aduray-llapa. TAYTA DIOSNINCHÏTA rispitanapaj cashanno rispitay-llapa. Ofrendayquita apacurcur ayway Tayta Diospa wasinman. TAYTA DIOSTA aduray-llapa cuyayllapaj Wasincho. ¡Paypa ñaupanchöga cay pachacho tiyajcuna sicsicyachun! Nasyuncunacho tiyajcunata «TAYTA DIOSMI Rayga» niy. Paymi cay mundutapis sumaj tacyachisha mana cuyunanpaj. Paymi llapan runacunatapis iwalninchïta mandamanchi. ¡Syëlupis cay pachapis cushicuchun! ¡Lamar yacupis, chaycho caycajcunapis gaparpächun! Chacracunapis chaycho caycajcunapis cushicuchun. Munticho caj yöracunapis llapan cushicuypita gaparpächun. Shaycämoj TAYTA DIOSPA ñaupancho cantay-llapa. Tayta Diosga llapan runacunata jusgananpämi shaycämun. Payga llapantapis allimi arriglanga. ¡TAYTA DIOSNINCHÏMI rayga! ¡Cay pachacho caycajcuna cushicuy! ¡May caru lamar chaupin tishgucunacho caycajcunapis cushicuy-llapa! Pay mandashpanga allitami ruraycan, rasun cajtami ruraycan. Payga caycan yana pucutaypa chaupinchömi. Paypa ñaupantaga nina rataycajmi aywan. Chay ninami payta chiquejcunataga rupar ushacurcun. Illguyninpis intërutami cay munduta achicyan. Chayta ricar cay pachaga fiyupami sicsicyan. Cay pachapa duyñonga TAYTA DIOSMI. Paypa ñaupanchöga jircacunapis wacpa caypami gotucäcun sëra chulluycajnöraj. Tayta Dios allita ruraj cashanta syëlucunami willacun. May-chaychöpis tiyajcunanami rican alli cashanta. Pengay-tucushami canga ïdulucunata adurajcunaga. Ïduluncunallawanmi paycunaga alli-tucusha. Llapan dioscunapis Tayta Diostaga rispitanmi. TAYTA DIOS, alli jusgashayquipitami Judá particho caycaj siudäcunawan Sionga fiyupa cushicun. Janaj pachacho caycaj TAYTA DIOS, gamga caycanqui intëru allpa jananpa, waquin dioscunapitaga mas janajchöraj. TAYTA DIOSTA cuyajcunaga mana alli runacunapita witicuy. Payga wiyacojcunata wañuypitapis chapanmi. Fiyu runacunapitapis salbanmi. Allita ruraj runataga Tayta Diosmi achquipanga. Tayta Dios munashanno ruraj runacunapäpis cushicuymi canga. ¡Chaymi alli ruraj runacunaga TAYTA DIOS rurashanpita cushicuy! ¡Juchaynaj Tayta Diosninchïta agradësicuy! Mushoj alabansawan TAYTA DIOSTA alabashun. Payga rurasha fiyupa almiraypajcunatami. ¡Munayniyoj cashpanmi, callpayoj cashpanmi llapanta binsisha! TAYTA DIOSGA binsishantami willacusha. Allita ruraj cashantami musyachisha llapan nasyuncho tiyaj runacunata. Tayta Diosninchëga yarpäriranmi cuyashan Israel runacunata. ¡Mundupa jucaj cuchuncho tiyaycajcunapis musyashami Tayta Diosninchi salbamashanchïtaga! Cay pachacho tiyajcunaga cushicushpayqui llapayqui TAYTA DIOSTA alabay. Cushicushpayqui llapan shonguyquiwan alabay. TAYTA DIOSTA alabay arpa wagashanwan, waquin caj cuerdayoj instrumentucuna wagashanwan. TAYTA DIOS Ray captin ñaupancho cushisha cantar alabay trompëtacuna y tucana wagracuna wagashanwan. Lamar yacupis, lamarcho caycajcunapis, mundupis, munducho caycajcunapis gaparpächun. Cushicuypita mayucunapis gaparpächun. Jircacunapis cushicuypita gaparpächun. Shaycämoj TAYTA DIOSPA ñaupancho cantay-llapa. Tayta Diosga llapan runacunata jusgananpämi shaycämun. Payga llapantapis iwalmi arriglanga. TAYTA DIOSMI rasunpa rayga. Llapan nasyun runacunapis sicsicyachun. Paypaga jamananpis caycan querubín anjilcuna caycashanchömi. Intëru cay pachapis sicsicyachun. Sionchöga TAYTA DIOS fiyupa munayniyojmi. Tayta Diosga cay pachacho caj marcacunata llapantami munaynincho chararaycan. Manchacuypaj, jatun munayniyoj Tayta Diosta alabay-llapa. ¡Tayta Diosga pasaypa santumi! Gammi munayniyoj ray canqui Tayta Dios. Allita ruraj cajta cuyanqui. Gammi camacächishcanqui llapanpis iwal cananpaj. Israel runacuna caycashanchöga gammi alli cajta rasun cajta rurashcanqui. ¡TAYTA DIOSNINCHÏTA alabay-llapa! ¡Paypa ñaupanman llapaniqui gongurpacuy! ¡Tayta Diosga santumi! Aaronwan Moisés cürancuna caran. Samuelnami caran Tayta Diosta mañacoj. Paycuna mañacuptin TAYTA DIOSNAMI yanapaj. Paycunatami Tayta Diosga willaparan pucutay ichiraycajpita. Paycunanami cumliran imata rurananpäpis willapashancunata. Laynincunatapis sumaj yachacuran. TAYTA DIOS paycunataga mañacushuptiqui gam wiyarayquimi. Paycunata perdunaj Diosmi carayqui. Mana allita rurajcunatami ichanga castigarayqui. ¡TAYTA DIOSNINCHÏTA alabay-llapa! ¡Paypa rispitädu jirca puntancho gongurpacuy-llapa! ¡TAYTA DIOSGA pasaypa santumi! Agradësicunanpaj alabansa. ¡Cay pachacho tiyajcunaga TAYTA DIOSTA cushisha alabay! Cushishalla TAYTA DIOSTA aduray-llapa. ¡Shacyalla ñaupanman shamuy-llapa! Paylla TAYTA DIOS cashanta musyay-llapa. Paymi ruramashcanchi. Noganchïpis paypami canchi. ¡Pay acrashanmi canchi, tajta pampancho uyshancuna caycajnöpis! Agradësicushpayqui Tayta Diospa sawanninpa yaycuy. Wasin puncunman shamuy alabansacunata cantaraycar. ¡Agradësicushpayqui payta aduray! TAYTA DIOSGA fiyupa allimi. Payga imaycamapis cuyacojmi. Imaypis payga allillatami ruranga. David isquirbishan alabansa. Tayta Dios cuyacoj cashayquipitami alabashayqui. Allillata rurashayquipitami alabashayqui. TAYTA DIOS, gamllatami alabashayqui. Gam munashayquinöllami nogaga goyayta munä. ¿Imayraj noga cajman shamunqui? Palasyöchöpis allillatami rurashaj. Manami imaypis yarpäshächu mana allicunata ruraypäga. Tayta Diosta mana rispitajcuna rurashantaga melanäcömi. Chayno mana alli ruraycunamanga manami jaticäshächu. Mana allicunataga manami yarpäshäpischu. Imatapis mana allicunataga manami rurayta munächu. Bisïnunpa washanta pacayllapa parlaycajta nogaga piñacushämi. Manami awantächu ollgojcunatawan alli-tucojcunataga. Allita ruraj runacunatami acrashaj nogawan iwal tiyananpäga. Allita rurar goyajcunallami canga nogata sirbimänanpäga. Jagata mana pägacojcunaga manami palasyöcho tiyangachu. Pï llullapis ñaupächöga manami cangapächu. Waran-waranllantami illgächishaj cay nasyuncho caycaj fiyucunataga. Mana allita rurajcunataga TAYTA DIOSPA siudäninpita llapantami jitarishaj. Llaquicoj runa llapan shongunpa Tayta Diosta mañacushan. TAYTA DIOS, mañacamushäta wiyaycamuy. Quijacamushätapis wiyaycamuy ari. Llaquicuycaptëga nogapita ama pacacuychu ari. Wiyaycamay ari. Mañacaycämuptëga juclla yanapaycamay ari. Goshtay illgajnömi aywacuycä. Tullöcunapis wayllaycan shanshanömi. Guewa wañuytajnömi shongöpis ushaycan. Manami micunäpischu. Chay-jina ataycällarnami agrayashcäpis. Nogaga caycä chunyajcho tucu caycajnömi, gagacunacho pillyaj äbi caycajnömi. Puñuytapis manami tarëchu. Nogaga caycä wasi janancho wacchayasha pichiusanömi. Chiquimajcunaga cada rätumi wiyächiparcaycäman. Jutëtapis jogarisha manacajman churamashpanmi. Tantapa ruquin uchpallatami acuycäpis. Upuycashä yacumanpis weguëmi jutuycan. Fiyupami rabyacurcushcanqui. Chaymi nogataga jogarcur jitaramashcanqui. Llantuy päsacojnöllami watäcunapis päsacuycan. Guewa wañuytajnömi wañuycä. Gam ichanga TAYTA DIOS, imaypis raymi caycanqui. Imaypis manami gongacanquipächu. Jatarcushpayqui Sionta cuyapaycuyna. Payta cuyapänayquipaj jitashayqui diya chayamushanami. Sirbishojcunaga Sionta ragällata ricarmi fiyupa llaquicurcaycan. Juchusha caycajta ricarpis pasaypami cuyan. Llapan nasyun runacunawan raycunami munayniyoj TAYTA DIOSTA rispitangapaj. Pay Sionta allchananpaj shamushpanmi munayniyoj cashanta musyachiconga. Wacchacuna mañacushanta Tayta Diosga wiyanmi. Paycuna mañacushantaga manami gonganchu. Guepata yurejcuna ricananpaj isquirbicächun. Chaymi guepata yurejcunapis Tayta Diosta alabanga. Cayno isquirbichun: «TAYTA DIOSGA ricarämun janaj pacha tiyashanpita. Chaypitami cay pachataga ricamun. Wañuchicänanpaj caycaj prësucuna llaquicuycajta wiyar salbaran.» Chaynöpami Sioncho TAYTA DIOSPITA willaconga. Jerusalencho Tayta Diosta alabanga. Intëru nasyunpita runacuna, raycuna shuntacarcurmi TAYTA DIOSTA aduranga. Mösullaraj caycaptënami callpätapis ushacächisha. Cawanäpaj caj watacunatapis wallcayächisha. Nogaga në: «Tayta Dios, amaraj apacamayrächu. Mösullaraj caycaptëga amaraj pushacamayrächu.» Gamga canqui mana nunca wañojmi. Tayta, gallarinanpita-pachami cay pachatapis gamga tacyachishcanqui. Quiquiquimi syëlutapis rurashcanqui. Llapanmi chaycunapis illgangapaj. Gammi ichanga jinalla caycanquipaj. Llapan chaycunaga röpanömi ushacanga. Juc runa röpata rucacurejno gam rucachiptiquega rucachishami canga. Gammi ichanga cashayquinölla caycanquipaj. Gamga imaypis chaynöllami cawaycanquipaj. Sirbishojcunapita mirajcunataga allichömi goyächinquipaj. Quiquiquipa ñaupayquichömi tiyachinquipaj. David isquirbishan alabansa. Almantïmi TAYTA DIOSTA alabashaj. Llapan shongöpami alabashaj. Almantïmi TAYTA DIOSTA alabashaj. Yanapämashancunataga manami gongächu. Paymi perdunaman llapan mana allita rurashäcunapita. Allchacächiman ima gueshyäcunapitapis. Paymi salbaman wañuyman chayanäpita. Tayta Diosmi cuyaman, alli ricaman. Paymi cushicachiman llapan allicunata tarichimashpan. Mösuyächiman anca pillichacojtanöpis. TAYTA DIOSMI allita ruräga. Ñacaycajcunataga Paymi alli arriglan. Tayta Diosga imano yarpaycashantapis Moisestami willaparan. Moisesnami llapan Israelcunata tantiyachiran Tayta Dios llapantapis rurashanta. TAYTA DIOSGA cuyapäcojmi alli shongumi. Payga juclla mana rabyacoj, amatar cuyacojmi. Manami waran-waranchu piñacamanchi. Manami para-simrichu rabyashapis cacun. Manami castigamanchïchu juchata rurashanchïmannöga, mana allita rurashanchïmannöpis. Payta rispitajcunataga fiyupami cuyan. Syëlu may-may altu cashannömi pay cuyapäcoj cashanga. Inti yagamunanpita inti yagananga fiyupa caruchömi caycan. Chaynömi noganchïpitapis juchanchïcunataga caruman jitarisha. Juc runa wamranta alli ricashannömi TAYTA DIOSPIS Payta rispitajcunataga alli ricamanchi. Payga musyanmi imapita rurasha caycashanchïtapis. Musyanmi allpallapita cashanchïtapis. Runaga guewanöllami cawan. Yurin jircacho wiñamoj waytanöllami. Illajpita wayra magariptin illgacäcun. Chaura pipis mananami ricannachu. TAYTA DIOSMI ichanga imaycamapis cuyan payta wiyacojcunataga. Alli caynenga ayca miraycamapis chaynöllami. Tayta Diosga allimi rican parlacushanta cumlejcunata, mandamintuncunata mana gongajcunata. TAYTA DIOSPA jamananga caycan syëluchömi. Payga intërutami mandaycan. TAYTA DIOSTA alabay-llapa munayniyoj anjilcuna. Gamcunaga Pay nishantami cumlinqui. Ruranayquipaj nishushayquitapis ruranquimi. TAYTA DIOSTA alabay-llapa syëlucho sirbiycajcuna, Pay munashanno rurarcaycajcuna. TAYTA DIOSTA alabay-llapa pay camashan cäga maychöpis pay mandashan cajchöga. Nogapis llapan shongöpami TAYTA DIOSTA alabashaj. Llapan shongöpami TAYTA DIOSTA alabashaj. TAYTA DIOSNILLÄ gamga fiyupa munayniyojmi canqui. Gamga achicyaypa achicyaycaj röpashami caycanqui. Gamga achquiwan pitucurcusha carmi ñawitapis pengacachej achquicho caycanqui. Tëlata mashtajnömi syëlutapis mashtarishcanqui. Gamga wasiquita tucnaraj pilancuncunatapis camacächishcanqui syëlucho caycaj yacu jananchömi. Pucutaytapis carrëtayquimanmi ticrachinqui. Äbipa älanchönömi wayrapapis aywanqui. Wayracunami willacojniqui. Ninanami sirbishojniquicuna. Cay pachatapis tacyachishcanqui jamananpita mana cuyoj cananpaj. Lamar yacumi cay pachataga ñitiraran runata röpan chaparajno. Puntacunatapis yacuga ñitiraranmi. Yacuga gam piñacuptiquimi witicuran. Räyuno busniquita wiyar jinan öra aywacuran. Puntacunata wicharcur, ragracunata urarcur, aywacuran maychöpis cananpaj nishayquiman, señalapashayquipita mana mas wichämunanpaj, yapayga cay pachata imaypis manana ñitinanpaj. Tayta Dios, Gammi camacächinqui jircacunapita yacu urämunanpaj. Chay yacucunanami mayuman chayan. Chay yacutanami upun chucaru animalcunapis. Chay yacuwannami yacunayninta chawächin jirca bürrucunapis. Mayucunapa cantunchömi äbicunapis gueshtanta ruran. Chaychönami yöracunapa rämancunacho cantan. Gammi llapan jircacunatapis tamyachimuypa pargunqui syëlucho wasiqui caycashanpita. Gam tamyachimushayquiwanmi allpapis ushman. Uywacuna micunanpaj guewapis wiñamun. Runa murushancunatapis wiñachimunqui allpa wayuchiptin runa micunanpaj. Chay micuywanmi runapaga callpan yurin. Bïnunami runataga cushicachin. Asëti achca captinmi cärancunapis llushwaypa-llushwan. Libanuman sedrucunata TAYTA DIOS lantashan guerucunapäpis yacuga manami pishinchu. Chaycunachöga llapan casta äbicunami gueshtanta ruran. Pino yöracunachönami tiyan cigüeña äbicuna. Altu jircacunachömi tiyan jacha cabracuna. Gagacunachönami tiyan wishcashcuna. Quillatami rurashcanqui cada ushaynin juc quilla cashanta musyanapaj. Intiga musyanmi imay öra yagacunantapis. Inti yagacurcuptenga chacacäcunmi. Chauraga munti animalcunapis llojshipäcamunna. Liyuncunapis yargashpan gaparpan. Tayta Diosta mañacun micuyta tarichinanpaj. Inti ratarcamuptinnami ichanga machaynincunaman cutiycur puñucaycärin. Chauraga runacunanami aroj llojshipäcun. Nircur arun pacha tardiyänancama. TAYTA DIOS, llapanta rurashayquega aypallami. Llapantapis allimi rurashcanqui. Cay pachachöga gam rurashallayquimi juntasha caycan. Chaychömi caycan may-may jatuncaray lamarpis. Chaychönami caycan yupaytapis mana atipaypaj animalcuna jatunpis tacshapis. Chay lamar jananpami purin büquicunapis. Chay lamarchömi caycan pucllanayquipaj rurashayqui Leviatán waräcuypis. Llapan chaycuna gamtami shuyaraycäshunqui yargashan öra micuyta garanayquipaj. Gam garaptiqui paycunaga chasquishunquimi. Maquiquita quichapaptiqui allinnin cajcunata micucarcärin. Ticracurcuptiquega paycuna mancharinmi. Jämayninta shuntacurcuptiquega wañushpan allpamanna ticracurin. Espirituyquita cachaptiquina ichanga llapan camashayquicuna yapay cawan. Chaynöpami cay pachachöga yapay cawayta gallaycun. TAYTA DIOS munayniyoj cashayquega para-simrimi. Llapan rurashayquipis cachun cushicachishunayquipaj. Ricapäriptiqui cay pachaga sicsicyaytami gallaycun. Yataycuptiquega jircacunapis goshtacarcamunmi. Cawashäcamaga TAYTA DIOSNËTAMI alabansacunawan alabaycäshaj. Noga yarpaycashäcunaga TAYTA DIOSPAJ alli caycuchun. Chayno captenga cushicushämi. Juchasapacunaga cay pachapita illgächun. Mana allita rurajcunaga amana cachunnachu. Llapan shongöpami TAYTA DIOSTA alabashaj. ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! ¡TAYTA DIOSTA agradësicuy-llapa! ¡Paypaj willacuy! Imata rurashancunatapis intëru marcacunaman willacuy. Alabansacunawan payta alabay. Almiraypajcunata rurashanta willacuy. Rispitädu cashanpita cushicuy. TAYTA DIOSTA ashejcunaga cushisha cay-llapa. Munayniyoj TAYTA DIOSNINCHÏMAN guellicuy. Paywan tincunayquipaj ashiy. Fiyupa almiraypaj milagrucunata rurashanta yarparay. Mandamintuncunata yachachishantapis yarparay. Sirbejnin Abrahampita mirar aywajcuna yarparay. Tayta Dios acrashan Jacobpita mirar aywajcuna yarparay. TAYTA DIOSMI noganchïpa Tayta Diosninchëga. Paypa maquinchömi caycan cay pachapis. Payga aunishanta imaypis yarpashami. Waranga miray aywajcamapis manami gongashachu. Abrahamta aunishanta, Isaacta aunishantapis yarpashami. Jacobpäga camacächiran juc layno cananpaj; Acrashan runacunapäna parlacushan conträtoga imaycamapis cananpaj. Chaymi niran: «Canaán partitami goycushayquipaj gamcunapa partisyunniqui cananpaj.» Paycunaga caran wallcajllami. Canaanchöga juc ishcay jäpa runacunalla caran. Paycunaga nasyunnin-nasyunnin puricachaj runacunami caran. Juc rayman juc rayman chayajmi caran. Chaypis Tayta Diosga manami munaranchu paycunata pï ñacachinantapis. Raycunatapis Tayta Diosga willaran: «Ama yatapaychu acrashä runacunataga. Profëtäcunatapis ama ñacachiychu» nir. Cay pachachöga fiyupa muchuymi caran. Ima micuytapis manami wayuchiranchu. Paycunapa ñaupanta Tayta Diosga Josëta cacharan. Josëtaga uyway cananpaj ranticuycuran. Paytaga charararan chaquincunata cadinacunawan watashalla. Carsilcho wichgarächiran. José rimashan cumlinancama carsilcho wichgarächiran. José willashan rasunpa cashanta chay junaj TAYTA DIOS musyachiran. Aypalla runacunata mandaycaj raymi niran carsilcho caycaj Josëta cachaycunanpaj. Chayrämi Josëta churaran wasincho mandaj cananpaj; ima-aycantapis ricananpaj. Churaran musyaj-yachajcunata, mandajcunata, auquincunatapis yachaj cayta yachachinanpaj. Chaypitarämi Egiptuman Jacobga chayaran. Cam nasyunchöga Jacobpita mirajcuna tiyaran jäpa runacunanöllami. Chaychöga acrashan runacunata aypallaman Tayta Dios mirachiran. Paycunaga Egipto runacunapita mas callpayojmi caran. Chaypis Tayta Diosga camacächiran acrashan runacunata Egipto runacuna chiquicarcärinanpaj, achäquita ashipänanpaj. Chaymi Diosga sirbejnin Moisesta, Aaronta cachamuran. Paycunaga caran acrashan runacunami. Paycunami chunyajcho milagruta ruraran Dios «ruray» nishancunata. Cam nasyunchöpis fiyupa almiraypajcunata ruraran. Tayta Dios camacächiran fiyupa chacacäcunanpaj. Chaypis Egipto runacunaga Dios nishanta mana wiyacuranchu. Tayta Diosga mayu yacucunatapis yawarman ticrachiran. Chaynöpami pescäducunapis wañuran. Chay nasyunchöga intëruchömi säputa yurichiran. Asta raypa wasinmanpis säpuga yaycuran. Dios rimarcuptin intëru Egipto nasyuncho gashyaricuriran upucruywan gayish. Tamyapa ruquin runtu tamyata tamyachiran. Nina ratariran chay particho. Chacracho caycaj übascunata ïguscunata illgächiran. Llapan yöracunatapis Egiptucho cajtaga illgächiran. Dios rimarcuptin chüpacacunapis aypalla yuricaramuran. Yupaytapis mana atipaypaj caran. Ushacurcuran intëru jircacho caj guewacunata, allpacho wiñamoj cajtaga llapanta. Egipto runacunapa guechpa wamrancunatapis Tayta Dios wañuchiran. Nircur acrashan runacunata Tayta Dios jorgamuran gorintawan guellaynintawan. Chay famillyacunachöga manami mayganpis gueshyaranchu. Egipto runacunaga Israelcunata manchacuran. Chaymi aywacojta ricarga cushicuran. Tayta Dios pucutayta mashtacächiran chapänanpaj. Chacaypana achquiparan nina rataycajwan. Micuyta mañacuptin codorniz äbicunata yurichiparan. Syëlupita mashtamushan tantawan sacsachiran. Gagata shillirachiran. Chaypitana yacu llojshimuran chunyajpa mayuno aywananpaj. Chayno ruraran sirbejnin Abrahamwan parlacushanta yarparmi. Chaynömi acrashan runacunata cushicachir gaparpaycajta jorgamuran. Nircur goycuran juc-lä nasyun runacunapa chacranta, juc-lä nasyun runacuna arushan micuyta. Chaynöga ruraran Tayta Diospa laynincunata, mandamintuncunata wiyacur cumlinanpämi. ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! TAYTA DIOSTA agradësicuy-llapa amatar alli cashanpita. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. ¿Piraj TAYTA DIOS milagruta rurashancunata willacuyta camäpacunman? ¿Piraj alabanman Tayta Diosta alabanapaj cashanmannöga? Rasun cajllata, alli cajllata ruraj cajcunaga cushishami cawanga. Nogata yarpäramanqui TAYTA DIOS, acrashayqui runacunata yanapashayqui öra. Yarpaycamanqui ari salbanayquipaj shamushpayquipis. Chaynöpami noga ricashaj acrashayqui runacuna alli goyajta. Chayta ricarmi noga cushicushaj acrashayqui runacunawan iwal. Nogacunaga juchatami rurashcä. Mana allitami rurashcä. Fiyu runacunami cashcä unay caj taytäcunanöpis. Unay caj awilöcuna Egiptucho cashpan manami tantiyacuranchu fiyupa almiraypajcunata rurashayquita. Fiyupa cuyacoj cashayquitami gongaycäriran. Nircur Puca Lamar cantunchömi gampa contrayqui ricacuran. Chaypis Tayta Diosga salbaran munayniyoj cashanta musyananpaj, payta alabananpaj, jutinta rispitananpaj. Tayta Diosga Puca Lamarta piñacuran. Chaura chaquiman ticraran. Lamar chaquishanpami päsachiran chunyaj chaqui jircapano. Chaynömi salbaran contrancunapita, chiquejcunapa munayninpita. Chiquejcunataga yacu ñiticurcuran. Chaura ni jucnayllapis manami quëdaranchu cawaycäga. Chayrämi riguiran imano rurananpäpis Tayta Dios aunishanta. Chaura alabansacunawan alabaran. Ichanga Tayta Dios imata rurashancunatapis runacunaga rätu gongaycäriran. Pay willapashancunata manami cäsuranchu. Chay chunyaj chaqui jircachömi Tayta Diostaga munashanta rurachiyta munaran. Chaymi Tayta Diosga ruraparan paycuna munashanta. Ichanga paycunacho yurichiran wañuchicoj gueshyata. Chaynöpami chunyajcho tolduncunacho tiyarcaycashancho Moisespaj rabyaran, TAYTA DIOS acrashan Aaronpäpis. Chaura allpa quichacäcur Datanta ultacurcuran. Chayno Abiramta gatirajcunatapis micucurcuran. Paycunachöga nina ratariran. Fiyucunataga llapanta nina ratarir ushacurcuran. Horeb jircacho ruracarcäriran juc besërata. Chayga caycaran goripita jundiypa rurashan ïdulu. Chayta adurar gongurpacuran. Fiyupa munayniyoj Tayta Diosta adurananpa ruquin adurarcaycaran guewa micoj buyita-niraj rurashanta. Paycunaga gongaycäriran salbajnin Tayta Dios Egiptucho munayninwan milagrucunata rurashanta. Paymi milagrucunata ruraran chay Cam nasyuncho. Chayno Puca Lamarchöpis fiyupa almiraypajcunata ruraran. Tayta Diosga runacunata illgarachinanpämi caycaran. Ichanga acrashan Moisesmi ruwacur allchacächiran Tayta Dios rabyasha caycajta. Chaynöpami mana illgächirannachu. Chaypita guepataga cuyayllapaj nasyunta manacajman churaran. Tayta Dios aunishanta manami riguiranchu. Tiyaycashancunacho TAYTA DIOSPA washanta parlaran. Pay nishantaga mana wiyacuranchu. Chaymi Tayta Diosga juraran chunyajcho llapan wañunanpaj. Juraran paycunapita mirajcunapis wañunanpaj, juc-lä nasyuncunaman gargurinanpäpis. Paycunaga Baal-peorta sirbiran. Mana cawaj dioscunapaj churashanta micuran. Mana allita rurashpan Tayta Diosta rabyachiran. Chaypitami paycunacho gueshya yuricuriran. Chayno gueshya caycaptin Fineesga juchayojta wañuchiran. Chayrämi gueshya jamaran. Chayno rurashanpitami Tayta Diosga camacächiran payta imaycamapis yarpänanpaj. Chaypitapis Meriba yacu ñaupancho Tayta Diosta yapay rabyachiran. Paycuna chayno rabyachishanmi Moisespäga mana alli caran. Moisestaga fiyupami rabyachiran. Chaymi payga rabyashpan imatapis rimaran. Wañuchinanpaj TAYTA DIOS nishan runacunatapis paycunaga manami wañuchiranchu. Chaypa ruquenga Tayta Diosta mana rispitajcunawan majachacaran. Nircur chay runacunapa custumrinta yachacuran. Tayta Diosta mana rispitajcuna rurashan ïdulucunata aduraran. Chayno rurashancunami achäqui caran paycuna mana alliman chayananpaj. Paycunaga wamrancunata ollguta warmitapis rupachiran dyablucunapaj. Paycunaga iticunapa yawarninta mashtaran. Chayga caran ollgu warmi wamrancunapa yawarninmi. Cananeo runacunapa diosnincunapämi wamrancunata rupachiran. Chaynöpami cay pachacho yawar mashtararan. Paycuna mana allita rurarmi juchayojyaran. Chaynöpami ganra melanaypaj ricacuran. TAYTA DIOSGA acrashan runacunapaj fiyupa rabyacurcuran. Chay runacunataga fiyupa melanäcuran. Payta mana rispitajcunapa munayninman cachaycuran. Chiquinacushancunanami paycunataga maquincho charararan. Chiquinacushancunaga fiyupa ñacachiran. Munaynincho chararashpanna pasaypa pengacachiran. Tayta Diosga achca cutimi salbaran. Tayta Dios imachöpis yanapänanpaj caycashantapis quiquincunami pirdichiran. Chaynöpami sïguir juchata rurashpan mana alliman chayaran. Chayno captinpis llaquicuycajta ricar, gaparpaycajta wiyar Tayta Diosga yarpäriran paycunawan conträtuta rurar parlacushanta. Chaymi yapay yanaparan. Chaynöga yanaparan fiyupa cuyacoj cashpanmi. Chaymi camacächiran paycunata maquincho chararaycajcunapis allina ricananpaj. ¡TAYTA DIOS salbaycamay ari! ¡Llapan nasyuncunacho carcaycajtapis shuntaycamay llapanë gamta agradësicunäpaj, cushisha alabanäcunapaj! ¡Israelcuna rispitashan TAYTA DIOSGA imaycamapis alabasha cachun! ¡Llapanpis «Amén» nichun! ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! TAYTA DIOSTA agradësicuy-llapa amatar alli cashanpita. Pay cuyacoj caynenga imaycamapis chaynöllami. TAYTA DIOS salbashan cajcuna willacuy chiquishojcunapita Tayta Dios salbashushayquita, llapan nasyuncunapita allpapa juc cantunpita jucaj cantuncama shuntashushayquita. Waquenga paycuna chunyaj chaqui jirca agush-agush allpapa pantacasha purircaycaran tiyananpaj siudäman näni aywajta ashir. Yargaypita, yacunaypita wañunanpäna carcaycaran. Chayno llaquicurnami TAYTA DIOSTA mañacuran. Chaura Tayta Diosga ñacaycunapita jorguran. Nircur alli nänita tarichiran tiyananpaj caycaj siudäman chayananpaj. Chaymi TAYTA DIOSTAGA agradësicuy cuyapäcoj cashanpita, runacunata cuyapar yanapashanpita. Paymi yacunaycajtapis yacuta tarichin. Muchuycho caycajtana achca micuyta tarichin. Waquenga paycuna llaquisha carcaycaran. Jucta sirbir goyarcaycaran. Manami camäpacuranchu imata ruraytapis ni mayman aywaytapis. Paycunaga Tayta Dios willapashanta manami wiyacushachu caran. Tayta Dios rurananpaj caycashanta manacajman churaran. Chaymi Tayta Diosga fiyupa ñacay aruycunaman churaran. Mana alliman chayaptin mananami pipis yanapajnachu. Chayno llaquicuycho car-rämi TAYTA DIOSTA mañacuran. Chaura paynami ñacaycunapita salbaran. Paycunataga llaquisha caycajta jorguran. Jucta sirbir ñacarcaycajta salbaran. Chaymi TAYTA DIOSTAGA agradësicuy cuyapäcoj cashanpita, runacunata cuyapar yanapashanpita. Paymi acapa-acapa rurariran runsi puncucunatapis. Fyërru rancancunatapis acapa-acapa paquiriran. Paycuna waquenga juchanpita gueshyarcaycaran, llaquicurcaycaran. Llapan micuytanami melanaran. Wañunanpänami carcaycaran. Chayno llaquicuycho carnami TAYTA DIOSTA mañacuran. Chaura paynami ñacaycunapita salbaran. Allchacächiyta munallarmi allchacächiran. Sepultüraman chayananpaj caycajta allchacächiran. Chaymi TAYTA DIOSTAGA agradësicuy cuyapäcoj cashanpita, runacunata cuyapar yanapashanpita. Tayta Diosta agradësicushpayqui uywacunata pishtay. Ima rurashancunatapis cushicushpayqui willacuy. Paycuna waquenga büquicunata rantiran. Nircur chaycunawan juc-lä nasyuncunacho nigusyuta aruran. Lamar chaupichöna caycashpan ricaran TAYTA DIOS fiyupa almiraypajcunata camashanta. Tayta Dios rimarcuptin fiyu wayra gallaycuran. Chaywanmi lamar yacu löcuyaran. Chaymi yacuga büquicunata syëlucama jitariran. Cutirnami lamar yacu rurincama chayaran. Mana alliman chayananpaj cashanta musyaptinmi büquicho aywajcunapaga balurninpis mana carannachu. Chay runacuna machashano tapra-tapra carcaycaran. Yachaj caynincunapis yangami caran. Chayno llaquicuycho carnami TAYTA DIOSTA mañacuran. Chaura paynami ñacaycunapita salbaran. Löcu wayratapis wall-wallyaycajllaman Tayta Diosga ticrachiran. Yacu löcuyaycajpis chawacäcuran. Yacu mana cuyucuptinna paycunaga cushicuran. Maymanpis chayayta munashanmanmi Tayta Dios chayachiran. Chaymi TAYTA DIOSTAGA agradësicuy cuyapäcoj cashanpita, runacunata cuyapar yanapashanpita. Shuntacaycur llapaniqui alabay. Mandajcuna shuntacashanchöpis alabay. Tayta Diosmi ticrarachin mayucunata, pucyucunata chunyaj chaqui jircaman, chaqui pachaman. Alli chacracunatapis agushman ticrachin chaycho tiyajcuna mana allita ruraptin. Ichanga chunyaj chaqui jircatana ticrachin gochaman, chaqui pachacunatana pucyucunaman. Chayman tiyachin yargaycajcunata. Chaura paycunanami chaycho jatarachin siudänincunata. Chacracho arur übasta lantan. Wayuynintana aypallata shuntan. Tayta Dios bindisyunta gon runacuna aypallaman mirananpaj. Uywancunapis mana ushacaypa miran. Ñacaptin, mana allicuna chayaptin, gueshyawan wañuptin, wallcayaptin ñacachejcunata Tayta Diosga manacajman churar castigan. Chunyaj näni mana cashanpa purichirmi ogracächin. Pobricuna llaquicurcaycajtami ichanga Tayta Dios alliman churan. Chay famillyacunatana Tayta Diosga uyshatano aypallaman mirachin. Chayta ricar, alli runacunaga cushicun. Fiyu runacuna ichanga imano yarpachacuytapis mana camäpacunchu. ¿Piraj yarpaysapa yachajcuna? Yarpaysapa yachajcunaga cay willapacunata tantiyajcunami, TAYTA DIOS cuyacoj cashantapis tantiyajcunami. David isquirbishan alabansa. Tayta Dios, shongöga ashac-ashacllami caycan gamta imnucunawan alabanäpaj. Arpa ricchay ari. Arpa-mallwapis ricchay ari. Intitapis ricchachishänami. TAYTA DIOS, llapan runacunapa ñaupanchömi alabashayqui. Tayta Dios cuyacoj cashayquega syëlucamami aypan. Alli cumlej cashayquega asulyaraycaj pachacamami chayan. Tayta Dios, gamga janaj syëluchöpis llapanpämi munayniyoj caycanqui. Cay pachapis intërumi munaynillayquicho caycan. ¡Cananga Tayta Dios munayniquiwan salbamay ari! ¡Cuyashayqui runacunata salbaycuy ari! ¡Wiyaycamay ari! Tayta Dios Templuyquicho caycarmi aunimarayqui cayno nir: «¡Ima cushisharaj raquipäshaj Shequemta! ¡Ima cushisharaj partipäshaj Sucot pampatapis! Galaadwan Manasesga nogapami. Efrainga acrashä runacunata chapänanpaj caycan umäta chapämaj cascönömi. Judäga caycan acrashä runacunata mandananpaj ray tiyananmi. Moabga sirbimänanpaj carmi mayllacunä labaturyuno. Edomnami llanguëta purichej uywaynëno canga. ¡Filistea runacunata binsiycurnami cushicuypita gaparäshaj!» nir. Ichanga ¿piraj pushamanman intërunpa curalasha caycaj siudäman? ¿Piraj pushar chayachimanman Edomcama? Tayta Dios gamga nogacunapita witicurishcanquinami. ¡Cananga mananami suldäröcunapa ñaupanta aywanquinachu! Yanapämay ari chiquimajcunata binsinäpaj. Runaga yangallami yanapämanpis. Tayta Dios yanapämashaga binsishunmi. ¡Chiquimajninchïcunatapis paymi lluchcargärenga! David isquirbishan alabansa. Tayta Dios, mañacaycämuptëga ama upällalla cacuychu. Llullacunami, fiyucunami washäta parlarcaycan. Nogapäga manami rasun cajtachu riman. Fiyupami chiquipäman. Chaymi imatapis mana rimapaycaptillä tucuyta niman. Noga cuyar paycunapaj mañacuycaptëpis conträmi ricacusha. Allita rurashäpitami mana alliwan cutichimasha. Cuyashäpitami chiquircaycäman. Chay runacunapäga jueznintapis churapay mana alli runata. Quiquinpa abogädullan ticrapächun. Demanduchöga quiquinta «juchayoj canqui» nichun. Mañacushanpis cachun quiquinta mana alli chayanallanpaj. Wallcallatana cawachun. Pay rurananpaj cajtapis jucna rurachun. Wamrancunapis waccha quëdachun. Warminpis biyüda cachun. Wamrancunapis guella car caridäta mañacullarna purichun. Juchusha caycaj wasincunapitapis garguchun. Ristajcuna ima-aycantapis guechurcur apacuchun. Jäpa runacunana guechur apacuchun ñacar arushancunatapis. Pipis ama cuyapächunchu payta ni quëdaj waccha wamrancunatapis. Paycunapita mirajcunapis chayllachöna ushacächun. Chay apillïduga illgächunna. Taytan mana allita rurashanta TAYTA DIOS yarpaycuchun. Maman juchata rurashanpis ama imaypis gongacächunchu. Chayno mana allita rurashantaga TAYTA DIOS imaypis yarparaycächun. Cay pachachöga jutintapis para-simri gongachun. Chay runaga imaypis manami cuyapäcuyta yachashachu. Pobricunata, umildicunata, llaquicuycajcunatapis wañuchinancama gaticachaj. Runa-masinpäga «maldisyun chayachun» nej. Chaypita quiquinman maldisyonga chayachun. Juccuna bindisyunta chasquinantapis manami munajchu. Chaypita quiquinpis bindisyunta ama chasquichunchu. Maldisyonga intërunta pitucurcuchun röpano. Pachanmanpis yaycuchun yacuno. Tullunmanpis asëtino chayachun. Maldisyonga chapacurcuchun punchuno. Wachcu apritajno nanächichun. TAYTA DIOS chayno castigachun conträcunatawan, washä rimajcunata. Gam ichanga TAYTA DIOS pï-maypis rispitashunayquipaj nogata alli ricamay. Cuyapäcoj cashpayqui salbamay. Pasaypa pobrimi, pishipacaychömi caycä. Shongöpis fiyupami llaquicuycan. Llantuy illgacäcojnömi ruracaycä. Chüpacatanömi wayrapis apaycäman. Mana micuptëmi gongurnëpis sicsicyaycan. Pasaypa chaquishanami caycäpis. Runacuna asipänanmi cä. Ricäramar asipämashpan umantapis jajtachinraj. TAYTA DIOSLLÄ, yanapaycallämay. Cuyapäcojmi canqui. Salbaycamay ari. TAYTA DIOS llapan musyachun gam llapanta maquiquiwan rurashayquita. Nogataga manami imapis gocamanchu maldisyun chayamaptinpis. Tayta Dios gam ichanga bindisyunniquita goycamay. Noga sirbir cushicuptë paycunaga pengacuchun. Chiquimajcunaga llapan pengaycho cachun. Pengayga ushajpaj pitucurcuchun. Imaycamapis TAYTA DIOSTAGA agradësicuycäshämi. Aypalla runacunapa chaupinchömi alabashaj. Payga pobricunapa faburninmi. Contrancuna jitarpunanpitami salban. David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOSMI tayta raynëta nisha: «Cay derëchu caj lädöman jamacuy llapan chiquishojcunata munayniquiman churanäcama» nir. Sionpitami TAYTA DIOSGA bastunta goshunqui munayniyoj mandaj canayquipaj. Chiquishojcunataga munayniquicho chararay ari. Pillyashayqui junaj mandashayqui runacunaga gam cajmanmi shuntacämonga. Chay runacuna gampäga canga pacha waraptin shullay caycajnömi. TAYTA DIOSMI aunisha. Aunishantaga manami cutiricongachu. «Melquisedecnömi gamga imaycamapis cüra canqui» niran. Tayta Diosga derëchu caj-läduyquichömi caycan yanapäshunayquipaj. Chaymi rabyashan junäga raycunatapis illgarachenga. Runacunata paymi jusganga imano rurashanpitapis. Gotuyninpami wañuycachenga. Cay pachacho cajtaga achcajpatami umantapis paquirgärenga. Rayga nänipa aywaycashanchömi mayu-mallwapita yacuta upongapaj. Chaycunami callpanta yurichenga. ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! Llapan shongöpami Tayta Diosta alabashaj alli runacuna shuntacasha caycashancho, llapan runacunapa ñaupancho. TAYTA DIOS rurashancunaga fiyupa almiraypämi. Rurashancunata ricaycur almirajcunaga fiyupami cushicun. Pay rurashancunaga llapanpis cuyayllapämi. Payga imaypis allillatami ruranga. Fiyupa almiraypajcunata rurashantaga manami pipis gongangachu. TAYTA DIOSGA alli shongumi y cuyapäcojmi. Payta rispitajcunataga micuyta tarichinmi. Conträtuta rurar alli parlacushanta payga imaypis yarparaycanmi. Acrashan runacunataga ricachiran quiquin Tayta Dios munayninwan rurashantami. Payta mana rispitaj runacunapa chacranta guechurcur acrashan runacunata goycuran. Dios rurashanga llapanpis allimi, rasun cajmi. Paypa mandamintuncunaga rasunpa yäracuypämi. Chaycunaga imaycamapis mana ushacajmi caycan. Chay mandamintuncunaga alli cajta ruranapämi rasun cajta cumlinapämi. Acrashan runacunatami ñacaycajta jorgusha libri cananpaj. Alli parlacushanga para-simrimi canga. Tayta Diosga juchaynajmi, fiyupa rispitaypämi. Rasunpa yachaj canapäga rimëru TAYTA DIOSTAMI rispitaypaj. Tayta Diosta rispitajcunaga alli yarpayniyojmi. ¡Tayta Diosga imaypis alabashami canga! ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! Cushishami cawanga Tayta Diosta rispitaj cäga, mandamintuncunata cumlej cajpis. Alli runapita mirajcunami cay pachachöga munayniyoj canga. Alli runacunapita mirajcunaga bindisyuntami chasquenga. Wasincho ima-aycancunapis manami pishengachu. Pï-maypäpis allimi canga. Alli runacunapäga chacajcho caycaptinmi achqui yurircusha. Tayta Diosga alli shongumi, cuyapäcojmi, allillata rurajmi. Alli runaga pitapis macyaycunmi. «Ristamay» niptinpis ristaycunmi. Nigusyutapis mana engañaypami arun. Chaynöpami mana alliman mana chayanchu. Alli runataga imaypis yarparaycangami. Mana alli willapacunata wiyarpis manami manchacunchu. Alli runaga mana cachaypami TAYTA DIOSLLAMAN yäracuycan. Manami imapitapis yarpachacunchu, ni manchacunpischu. Payta chiquejcuna mana alliman chayajtapis ricangarämi. Pobricunata yanaparga achca achcami imatapis goycun. Pï-maypäpis allimi canga. Pï-maypitapis rispitashami goyanga. Chayta ricar fiyu runaga fiyupa rabyarmi chiquicurcun. Rabyawan quiruncunatapis uchongarämi. Fiyu runacuna yarpashanga manami camacangachu. ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! TAYTA DIOSTA sirbejcuna, payta alabay-llapa. ¡Cananpis imaypis TAYTA DIOSGA alabasha cachun! ¡TAYTA DIOSTA alabachun cay pachachöga intërucho! TAYTA DIOSPA munayninchömi caycan llapan nasyuncunapis. Syëlupis mas janajcho cajpis payllapami caycan. TAYTA DIOSGA janajpitami mandaycämun. Paynöga manami pipis canchu. Chaypitami ricaycämun syëlutawan cay pachatapis. Pobritaga Tayta Dios allimanmi churan. Pishëpacojta ima-aycatapis tarichinmi. Nircurmi jamachin rispitäducunawan iwal. Jamachin marca-masincho mandajcunawan iwal. Mana wawa tarej warmita cushicachin wawayoj cananpaj, wasincho cushishana tiyananpaj. ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! Jacobpita mirajcunaga Egiptupita llojshicamuran. Paycunaga juc-lä nasyunpita aywacamuran. Chaypitana Judá partiga ricacuran Tayta Diosta rispitana parti. Israel nasyunna pay mandashan ricacuran. Lamarpis raquicaran. Jordán mayupis aywaycashanpita ichicuycuran. Puntacunapis jircacunapis pinticacharan mallwa uyshacunano. Lamar ¿imataj casha? ¿Imanirtaj chaynöga raquicäcushcanqui? Jordán mayu ¿imataj casha? ¿Imanirtaj chaynöga ichicuycushcanqui? Puntacuna, jircacuna ¿imataj casha? ¿Imanirtaj sicsicyashcanqui uyshacunano, uysha-mallwacunano? Chaynöga casha Tayta Diosta manchacurmi. Jacobpa Tayta Diosninpa ñaupanchöga chucchuy ari cay pacha. Tayta Diosmi jatusaj gagacunatapis gochaman ticrarachiran. Paymi tacsha gagacunatapis pucyuman ticrarachiran. TAYTA DIOS, gamlla alabasha cay ari. Ama nogacunataga alabamächunchu. Gamtaga alabashunqui cuyapäcoj cashayquipita, rasun cajta ruraj cashayquipitami. Juc-lä nasyun runacunaga asipämar «¿maytaj Diosniqui?» nir tapuman. Tayta Diosnëga syëluchömi caycan. Payga munashan cajta llapantami rurasha. Tayta Diosta mana rispitaj runacunapa ïduluncunaga caycanmi goripitapis, guellaypitapis. Ïduluncunaga runa rurashallanmi. Shimin captinpis manami rimanchu. Ñawin captinpis manami ricanchu. Rinrin captinpis manami wiyanchu. Sengan captinpis manami mayanchu. Maquin captinpis manami aptanchu. Chaquin captinpis manami purinchu. Chaycunapa shiminpitaga manami imatapis wiyanchïchu. Chay ïdulucunanömi caycan chay ïdulucunata rurajcunapis. Chay ïdulucunanömi caycan chay ïdulucunaman yäracojcunapis. Israelcuna gamcunaga TAYTA DIOSLLAMAN yäracuy-llapa. Paymi yanapämanchi, imapitapis chapämanchi. Aarón casta cüracuna TAYTA DIOSMAN yäracuy. Paymi yanapämanchi, imapitapis chapämanchi. TAYTA DIOSTA rispitajcuna payman yäracuy. Paymi yanapämanchi, imapitapis chapämanchi. TAYTA DIOS noganchïta yarparcamashcanchïmi. Bindisyuntami gomäshun. Bindisyuntami gonga llapan Israelcunata. Bindisyuntami gonga llapan Aarón casta cüracunata. Bindisyuntami gonga payta rispitajcunataga. Bindisyuntami gonga jatunta tacshatapis. TAYTA DIOS yanapaycushunqui gamcunapis wamrayquicunapis aypallaman miranayquipaj. Syëluta, cay pachatapis camaj TAYTA DIOSGA gamcunata bindisyunta goycushunqui. Quiquin TAYTA DIOSPAMI syëluga. Cay pachatanami runacunata goycusha. Wañojcunaga usharäcunnami. Paycunaga cay pachacho mananami Tayta Diosta alabannachu. Noganchïmi ichanga alabaycäshun cananpis imaycamapis. ¡Aleluya! ¡Tayta Diosga alabasha cachun! TAYTA DIOSTAMI fiyupa cuyä ruwacushäcunata wiyashanpita, mañacushäta wiyar yanapämashanpita. Chaypitami cawashäcamaga payta mañacushaj. Wañuyga pasaypanami tumapaycämaran. Chaymi wañuytaga manchacurä. Fiyupami llaquicurä. Chaynöpami TAYTA DIOSTA mañacurä «TAYTA DIOS wañuypita salbaycamay» nir. TAYTA DIOSGA allita rurajmi, cuyapäcojmi. Tayta Diosninchëga alli shongumi. Pïninpis mana cajcunata TAYTA DIOSGA yanapanmi. Nogatapis callpaynaj caycaptëmi salbamaran. Cananmi ichanga, imatapis mana yarpachacuypana goyäcö. Nogataga TAYTA DIOSMI alli ricamasha. Wañuypitami salbamasha. Wagar goyänäpita, mana alliman chayanäpitami salbamasha. TAYTA DIOSTAMI wiyacushaj cay pachacho cawashäcamaga. «Fiyupami llaquicuycä» niycashpäpis Tayta Diosmanmi yäracuycarä. Imata ruraytapis mana camäpacurmi «runaga llapanpis llullallami» nirä. TAYTA DIOSTA ¿imanöparaj pägäman chay-jinanpa yanapämashanpita? Tayta Diostaga agradësicuyllami agradësicushaj. Paytami mañacushaj. TAYTA DIOSTA aunishätaga acrashan runacunapa ñaupanchömi cumlishaj. TAYTA DIOSGA fiyupami llaquicun payta sirbej runa wañuptin. TAYTA DIOS, nogaga cä sirbishojniquimi. Nogaga cä sirbishojniqui warmipa wawanmi. Gammi rachirgärishcanqui liyaraycämaj wascacunatapis. Agradësicushpämi ofrendacunata garashayqui. Nircur cushicushpä gamllatanami alabashayqui. TAYTA DIOSTA aunishätaga cumlishämi acrashan runacunapa ñaupanchöpis, TAYTA DIOSPA Templun puncucho, quiquin Jerusalencho. ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! Nasyuncunacho tiyajcuna marcacunacho tiyajcuna llapayqui, TAYTA DIOSTA alabay. Payga noganchïta fiyupami cuyamanchi. Payga aunishanta imaypis cumlinmi. ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! TAYTA DIOSTA agradësicuy-llapa fiyupa alli cashanpita. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Israelcuna nichun: «Tayta Dios cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami» nir. Aarón casta cüracuna nichun: «Tayta Dios cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami» nir. TAYTA DIOSTA rispitajcuna nichun: «Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami» nir. Llaquicuycashä örami Tayta Diosta mañacurä. Paynami wiyamashpan ñacaycho caycajta jorgamaran. TAYTA DIOSGA ricaycämanmi. Chaymi imatapis mana manchacöchu. ¿Imataräshi ruramanman runa-masëga? Nogaga TAYTA DIOSWANMI caycä. Chaymi pay yanapäman. Chiquimajcunata binsishatami ricashaj. Runaman yäracunanchïpa ruquenga TAYTA DIOSMAN yäracushun. Munayniyoj runacunaman yäracunanchïpa ruquenga TAYTA DIOSNINCHÏMAN yäracushun. Llapan nasyunpita shamojcunami tumaparaycämaran. Chaypis nogaga TAYTA DIOS yanapämaptinmi paycunata binsirä. Intërupa curalarmi tumaparaycämaran. Chaypis nogaga TAYTA DIOS yanapämaptinmi paycunata binsirä. Abëja juntapajnömi juntapaycäramaran. Chaypis chapsacho nina ratariycashancho upejnömi rabyasha tumapaycämashanpita illgacäcuran. Nogaga TAYTA DIOS yanapämaptinmi paycunata binsirä. Paycunaga mana alliman chayanäpämi firsapita mana allita rurachimayta munarcaycaran. Chaypitapis quiquin TAYTA DIOSMI salbamaran. Callpä cananpaj Tayta Diosmi yanapäman. Chaymi payta alabä. ¡Paymi salbamajnëpis! Tayta Diospa laynincunata cumlejcunapa wasincunachöga binsishanpita cushicurmi cantarcaycan cayno nir: «TAYTA DIOSMI munayninwan llapanta binsisha. TAYTA DIOS munayniyoj cashanga fiyupa almiraypämi. TAYTA DIOSMI munayninwan llapanta binsisha.» Manami wañushärächu. Cawashärämi Tayta Dios rurashancunata willacunäpaj. Tayta Diosga fiyupami castigamasha; ichanga manami wañunäcamachu. Templupa puncunta quichapämay-llapa. Tayta Diosta alabar agradësicunäpämi yaycuyta munä. Chay puncumi caycan TAYTA DIOS cajman yaycuna. Chaypami yayconga payta wiyacojcunaga. Tayta Dios, gamtami agradësicö mañacushäta wiyamashayquipita, salbamashayquipita. Wasi pergajcuna «mana allichu» nishan rumiga puntu rumipaj isquïnaman churasharämi canga llapanta tucnananpaj. Chayno cananpäga TAYTA DIOSMI camacächisha. Chaypitami fiyupa almirasha carcaycanchi. Chay junajmi TAYTA DIOSGA allita ruraran. ¡Cananga cushicur allimi goyäshun! TAYTA DIOS, salbaycäramay ari. TAYTA DIOS, nogacuna alliman chayanäpaj camacaycachiy ari. ¡TAYTA DIOSPA munaynincho shamoj rayga alabasha cachun! Paytaga alabashun TAYTA DIOSPA Wasinpita-pachami. TAYTA DIOSLLAMI rasunpa Diosga. Paymi achquipämanchi. Rämacunata apamuy fistata gallaycunayquipaj. Nircur altar caycashan cajcama rämacunata apay. Tayta Dios, gammi Diosnë canqui. Chaymi gamta alabashayqui. Tayta Diosnë gamtami agradësicushayqui. TAYTA DIOSTA agradësicuy-llapa amatar alli cashanpita. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Cushishami cawanga juchata mana rurajcunaga, TAYTA DIOS yachachishancunata cumlejcunaga. Cushishami cawanga Tayta Diospa estatutuncunata wiyacojcunaga, llapan shongunpa Tayta Diosman yäracojcunaga, juchata mana rurajcunaga, Tayta Diospa caminullanpa purejcunaga. Tayta Dios, gammi willapashcanqui llapan nishayquicunata mana pantaypa cumlinanpaj. ¡Ima alliraj canman layniqui nishanta cumliptë! Mandamintuyqui nishanta cumlerga manami imapitapis pengacushächu. Alli jusgaj cashayquita sumaj yachacurcorga llapan shongöpami alabashayqui. ¡Layniquitami cumliyta munä! ¡Ama cachaycamaychu ari! ¿Imanöparaj mösuga juchata mana ruraypa cawanman? Gampa palabrayquita wiyacushpanmi juchata mana rurangachu. Nogaga llapan shongöpami gamman yäracamö. Ama camacaycachiychu mandamintuyquicunapita pantacänätaga. Gam aunimashayquitaga llapan shongöpa yarparaycä juchata mana ruranäpaj. ¡Alabasha cay TAYTA DIOS! ¡Layniquicunata yachaycachimay! Nogaga willacushämi imano jusganayquipäpis nishayquitaga. Estatutuyquicunata cumlerga ima-aycatapis charar cushicushäpita masrämi cushicushaj. Willapämashayquicunata cumlinäpämi yarpachacushaj. Caminuyquipa puriyta manami gongashächu. Layniquicunata cumlirmi cushicushaj. Palabrayquitaga manami gongashächu. Nogaga gamtami sirbiycä. Cawachimay ari. Palabrayquitaga wiyacushämi. Alli yarpayta gomay yachachimashayquicunata sumaj tantiyanäpaj. Cay pachachöga gorpallami caycä. Nogataga mandamintuyquicunata yachaycachimay ari. Imano y imapita jusgashayquitapis musyayta munarmi imay örapis yarpachacuycä. Gamga piñacunquimi mana wiyacojcunata, mana allita rurajcunatapis. Paycunaga mandamintuyquita manami cumlinchu. Paycuna achäquita ashipämänanpita, manacajman churamänanpita salbaycamay. Nogaga estatutuyquicunatami cumlishcä. Munayniyoj runacuna mana allita ruramayta yarpaptinpis nogaga layniquicunallatami yarparaycä. Estatutuyquicunata cumlir noga fiyupa cushicö. Chaycunami nogataga tantiyachiman. Wañuycänami. Allchacaycachimay ari palabrayquicho aunimashayquino. Imano goyaycashätapis gamtami willashcä. Gamnami wiyamar yanapämashcanqui. Layniquicunata yachaycachimay ari. Willapämashayquicunata cumlinäpaj sumaj yarpayta goycamay. Almiraypajcunata rurashayquitami tantiyayta munä. Fiyupa llaquicuywanmi wagaycä. Palabrayquicho niycashanno alli goyaycachimay ari. Llullacunätaga ama munaycuychu. Chaypa ruquenga yanapaycamay yachachimashayquinölla. Nogaga acrashcä alli cajta rurar goyänäpämi. Chaymi alli jusgashayquita yachacuyta munä. TAYTA DIOS, estatutuyquicunatami cumliycä. Pengaycho canäpäga ama cachaycamaychu. Shongöta cushicachiptiquimi mandamintuyquicunataga cushisha cumlë. TAYTA DIOS, yachachimay layniquicunata imano cumlinäpäpis. Wañunäcamami cumliyta munä. Tantiyachimay yachachimashayquicunata mana gonganäpaj. Llapan shongöpami wiyacuyta munä. Mandamintuyqui nishanno cumlinäpaj yarpayta gomay. Chaycunata cumlirmi cushishalla goyäshaj. Estatutuyqui nishallanta ruranäpaj yarpächimay. Ama camacächiychu suwacullar rïcuyänäpäga. Ama cachamaychu manacajcunallaman ricaränätaga. Cawachimay ari gam munashayquino caminullayquipa purinäpaj. Sirbishojcunataga allilla goyächinayquipämi aunirayqui. Nogatapis allilla goyächimänayquipaj aunimay ari. Ama camacächiychu manchacushä pengayman chayanätaga. Gam jusgashayquicunaga llapanpis allimi. Nogaga mandamintuyquicunata sumaj yachacuytami munä. Cawachimayraj ari. Gamga alli juezmi canqui. TAYTA DIOS aunimashayquino musyachimay cuyacoj, salbacoj cashayquita. Chaynöpami achäquita ashipämajcunataga cutichishaj. Gampa palabrayquimanmi yäracö. Ama gongaycachimaychu rasun cajta parlanäpaj caycajtaga. Gam jusganayquipaj cajllamanmi nogaga yarparaycä. Imaycamapis yachachimashayquicunallatami cumliyta munaycä. Chayrämi goyäshaj mana yarpachacuypa. Nogaga willapämashayquicunatami cumlishcä. Estatutuyquicuna imano niycashantapis raycunapa ñaupanchömi willacushaj. Mana pengacuypami willacushaj. Nogaga mandamintuyquicunata cushicurmi cumlë. Chaycunata cumlirmi fiyupa cushicö. Nogaga cushishami mandamintuyquitapis chasquicö. Layniquicunatapis manami gongächu. Nogata nimashayquicunataga yarpaycuy. Nogaga palabrayquimanmi yäracuycä. Llaquicuycho caycashä örapis aunimashayquimi cushicachiman. Mana rispitacojcunami mana jamaypa achäquita ashipaycäman. Nogami ichanga yachachimashayquicunata mana gongächu. Ñaupata jusgashayquicunatami yarpaycä. Chaycunami shacyächiman. Yachachicuyniquita cachaycoj fiyu runacunaga fiyupami rabyachiman. Cay pachachöga gorpallami tiyä. Layniquicuna alli cashantami willacushaj. TAYTA DIOS, chacaycunapis gamtami yarpä. Yachachishayquicunatami cumliyta munä. Willapämashayquicunataga wiyacuycämi. TAYTA DIOS, gamllamanmi yäracaycämö. Palabrayqui imanöpis nishanta cumlinäpämi aunishcä. Llapan shongöpami gam munashayquino goyashcä. Aunimashayquino alli ricamay ari. Imanöpis cawashätami yarpachacushcä. Chaymi estatutuyqui nishancunatana wiyacushaj. Jucllami cumlishcä mandamintuyquicunataga. Fiyucunaga tucuy-jinanpami achäquita ashipämasha. Chaypis manami gongashcächu yachachicuyniquitaga. Pullan pagas jatarcurmi gamtaga mañacö alli jusgacoj cashayquipita. Nogaga allimi ricanacö gamta rispitashojcunawan, willapashayquita cumlejcunawan. TAYTA DIOS, cay pachachöga llapantami cuyanqui. Layniquicunatapis masta yachaycachimay ari. TAYTA DIOS, palabrayquicho niycashannömi nogataga alli ricamashcanqui. Alli fisyuyoj, yarpaysapa canäpaj yarpayta goycamay. Nogaga yäracö mandamintuyquicunamanmi. Manaraj mandamintuyquicunata wiyacushäcamaga achcatami llutancunata rurarä. Cananmi ichanga palabrayquicho nishannöna cumliycä. Gamga allimi canqui. Allitami ruranqui. Layniquicunata yachaycachimay. Mana rispitashojcunaga mana cajtami jitapäman. Chaypis nogaga llapan shongöpami willapämashayquicunata cumlë. Mana rispitashojcunaga llutallantami yarpanpis. Nogami ichanga cushicö yachachicuyniqui nishanta cumlir. Nogapäga allimi casha pengayman churamashan. Chaynöparämi layniquicunata yachacushcä. Nogapäga waranganpa guellaypitapis goripitapis mas allimi gam yachachimashayquega. Quiquiquimi ruramashpayqui formacächimarayqui. Yarpayta goycamay ari mandamintuyquicunata yachacunäpaj. Gamta rispitashojcunaga ricamashpan cushicongami. Nogaga palabrayqui niycashanmanmi yäracö. TAYTA DIOS, nogaga musyämi llapanpita alli jusgaj cashayquita. Quiquë imatapis rurashäpitami ñacachimanquipis. Cuyacoj cayniqui nogataga cushicachimächun aunimashayquino. Cuyapäcoj cashayquita musyachimänayquipaj cawachimay. Nogaga yachachicuyniquita cumlirmi cushicö. Mana rispitacojcunaga pengaycho cachun. Paycunaga jitapämallarmi ñacaycächiman. Nogami ichanga willapämashayquicunallata yarparäcushaj. Gamta rispitashojcunaga, estatutuyquita cumlejcunaga nogawan shuntacächun. Gampa layniqui niycashallanman shongöpis yarpächun. Chaynöpami imapitapis mana pengacushächu. Salbamänayquitami pasaypa shuyaraycä. Palabrayquimanmi yäracuycä. Gam aunimashayquita ricchacuycaptillämi ñawëpis chulluycan. Chaymi «¿imayraj shamunqui shacyächimänayquipaj?» në. Llapan gongashana auquinna cashpäpis, gampa layniquicunataga manami gongärächu. ¿Imaycamaraj awantashaj? ¿Imayraj jusganqui gaticachämajcunataga? Mana rispitashojcunami y yachachicuyniquitapis mana wiyacoj runacunami mana alliman chayanäta munaycan. Yanapaycamay ari. Imatapis mana rimapaycaptëmi gaticacharcaycäman. Gampa mandamintuyquega llapanpis rasun cajllami. Ichicllapami pishisha wañunäpis. Chayno caycarpis manami gongaycushcächu willapämashayquicunata cumliytaga. Cuyacoj cashayquimanno masta cawachimay ari. Chaura estatutuyquicunatapis cumlishämi. TAYTA DIOS, palabrayquega mana gongacajmi. Syëluno mana ushacajmi caycan. Aunishayquitaga imaycamapis cumlinquimi. Gammi tacyachishcanqui cay pachata. Chaymi mana cuyucunchu. Ima-aycapis gam nishayquinöllami caycan. Chaycunaga llapanpis gampa munaynillayquichömi caycan. Yachachicuyniqui mana cushicachimaptenga llaquicuycällarmi wañöman caran. Manami imaypis gongashäpächu willapämashayquicunataga. Chaycunami cawaycächiman. Salbaycamay ari. Nogaga gampami cä. Willapämashayquicunataga cumliycämi. Fiyucunaga shuyarpaycäman imay örapis wañuchimänallanpämi. Nogami ichanga estatutuyquicuna nishallanta cumliycä. Nogaga llapantapis ricashcä ushacajllatami. Mandamintuyquicunami ichanga imaypis mana ushacanchu. Nogapäga fiyupa allimi yachachicuyniquicuna. Imay örapis chaytaga yarparaycämi. Mandamintuyquicunataga imaypis yarparaycämi. Chaycunami nogataga chiquimajcunapitapis mas yachaj cayman churamasha. Yachachimajcunapitapis masmi tantiyä. Chaynöga tantiyä estatutuyquicunata yarpararmi. Yachajcunapitapis masmi tantiyä. Chaynöga caycä willapämashayquicunata yarpararmi. Mana alli ruraycunataga manami ruränachu palabrayquita wiyacunäpaj. Alli arriglar jusgashayquicunataga manami gongashcächu. Chaynöga caycä gam yachachimaptiquimi. Shimëchöga mil-abëjapa mishquinpitapis masmi mishquëman palabrayquega. Willapämashayquicunata wiyacurmi yarpaysapayashcä. Chaymi fiyupa chiquë llutan ruraycunataga. Palabrayquega juc achquinömi. Purinäpaj caminupa achquipämajnömi caycan. Cumlinäpaj jurashätaga cumlishämi: Allita ruranäpaj nimashayquitaga simri cumlishämi. TAYTA DIOS, fiyupami llaquicuycä. Palabrayqui nishanno cawachimay ari. Gamta mañacamushäta aunimay TAYTA DIOS. Alli arriglar jusgashayquita musyaycachimay ari. Wañuchimaytami munarcaycan. Chaypis yachachimashayquitaga manami gongächu. Fiyucuna mana alliman chayachimayta munaptinpis willapämashayquitami nogaga wiyacö. Estatutuyquitami erensyatano chasquicushcä. Chaymi nogataga cushicachiman. Layniquicunata llapan shongöpa yachacuytami munä. Imaycamapis wiyacuytami munä. Ishcay cära runacunataga manami ricaytapis munallächu. Yachachicuyniquitami ichanga cuyä. Gammi canqui washämaj, chapämaj. Gampa palabrayquimanmi yäracö. ¡Mana allita rurajcuna ñaupäpita witicuy! Nogaga Diosnëpa mandamintuntami cumlishaj. Aunimashayquino yanapämay. Chauraga masta cawashämi. Gamman yäracaycämuptëga ama mana alliman chayachimaychu. Salbaycamay ari. Chauraga cawashärämi. Layniquitapis cumlishämi. Layniquita cachaycojtaga gam disprisyanquimi. Chaura chay runacunaga quiquillanmi llutanman chayan. Cay pachacho caj fiyucunataga ganratanömi ricanqui. Chaymi nogaga estatutuyquicunata fiyupa cuyä. Gamta manchacur nogaga sicsicyaycä. Imanöpis jusganayquipaj cashayquipitami fiyupa llaquicö. Imaypis allillatami rurashcä. Ñacachimajcunapa maquinmanga ama cachaycamaychu. Noga allilla goyänäpaj yanapaycamay ari. Fiyucunaga ama ñacachimächunchu ari. Ñawëpis chulluycan salbamänayquipaj ricchacur shuyaraycaptillämi, aunimashayquita cumlimänayquipaj shuyaraycaptillämi. Yanapaycamay ari cuyacoj cashayquimanno. Layniquicunata yachachimay. Nogaga sirbishojniquimi cä. Tantiyaycachimay. Nogaga estatutuyquicunata yachacuytami munä. TAYTA DIOS jusganayquipaj caj diya chayamushanami. Mana wiyacojcunaga yachachicuyniquita manami cumlishachu. Nogami ichanga allinnin goripitapis masraj mandamintuyquicunata cuyä. Chaymi nogaga willapämashayquino goyä. Llutan ruraycunataga llapantami chiquë. Estatutuyquicunaga fiyupa allimi. Chaymi nogaga wiyacö. Palabrayquiwan tantiyachiptenga mana yachaj runapis allimi tantiyan. Amatarmi munä mandamintuyquicunata masta yachacuyta. Tayta Dios, rispitashojcunataga allimi ricanqui. Chayno nogatapis cuyapämashpayqui alli ricaycamay ari. Aunimashayquino yanapämay ari. Ama camacächiychu noga mana allita ruranätaga. Runacuna ñacachimänanpita salbaycamay. Nogaga willapämashayquicunata cumliytami munä. Nogataga alli ñawiquiwan ricaycamay ari. Layniquicunatapis yachachimay. Yachachishayquicunata mana cumliptinmi nogaga fiyupa wagä. TAYTA DIOS, gamga juchaynajmi canqui. Rasun cajtami llapantapis jusganqui. Estatutuyquicunaga llapanpis allimi, rasun cajllami. Nogaga fiyupami rabyä. Chiquimajcuna palabrayqui nishanno mana cumliptinmi rabyä. Gam aunishayquega rasun cajmi. Chaymi aunishayquipita nogaga fiyupa cushicö. Nogaga umildimi cä. Pï-maypis manacajman churaman. Chaypis manami gongächu willapämashayquicunataga. Gamga llapantapis allimi jusganqui. Yachachishayquipis rasun cajmi. Fiyupa llaquicurmi imata ruraytapis mana camäpacurächu. Mandamintuyquicunami ichanga cushicachimasha. Estatutuyquicunaga allimi. Sumaj tantiyaycachimay, allilla cawaycachimay ari. TAYTA DIOS, llapan shongöpami mañacamö. Wiyaycamay ari. Llapan layniquicunatami cumliyta munä. Gamtami mañacamö. Yanapämay ari estatutuyquita cumlinäpaj. Manaräpis pacha waraptin jatarcur mañacamö yanapämänayquipaj. Nogaga palabrayquimanmi yäracö. Waray-waraymi ricchä aunishayquicunata yachacur. TAYTA DIOS, gamga cuyapäcojmi canqui. Yanapaycamay ari. Alli cashayquimanno cawachimay. Fiyupa chiquimajcunaga gaticachämar taripaycämannami. Yachachicuyniquicunatami ichanga gongaycush. TAYTA DIOS, gamga ñaupallächömi caycanqui. Mandamintuyquega llapanpis rasun cajllami. Unaypita-pachanami musyä estatutuyquicunataga. Chaytaga quiquiquimi camacächishcanqui imay-yajpis cananpaj. Llaquicuycajtaga salbamay ari. Yachachicuyniquitaga manami gongashcächu. Faburnë jatarishpayqui jorgamay. Aunimashayquita cumlir shacyächimay ari. Layniquicunata mana wiyacuptin fiyucunataga manami salbanquichu. TAYTA DIOS, gamga fiyupami cuyapäcunqui. Alli arriglaj cashayquimanno cawachimay ari. Ñacachimajcuna chiquimajcunaga achcajmi caycan. Chaypis nogaga manami gongaycöchu estatutuyquicunataga. Juchasapacunata ricashpä pasaypami melanäcö. Chay runacunaga palabrayquita manami wiyacunchu. TAYTA DIOS fiyupami cuyä mandamintuyquicunataga. Cuyacoj cashayquimanno cawachimay ari. Palabrayquega llapanpis rasun cajllami. Alli arriglaj cashayquega imaypis manami rucangachu. Mana rimapaycaptë munayniyoj runacuna gaticachämajtaga manami manchacöchu. Gampa palabrayquitami ichanga manchacö. Aunimashayquiman yäracurmi cushisha caycä. Pamparaycaj guellayta tariycojnörämi cushisha caycä. Llullacuytaga fiyupami pengacö. Yachachicuyniquitaga amatarmi cuyä. Alli arriglaj captiquimi imay örapis gamta alabaycä. Yachachicuyniquita cumlejcunaga cushishami goyan. Paycunataga imapis manami juchaman tunichinchu. TAYTA DIOS, nogaga mandamintuyqui niycashanno llapantami cumlishcä. Salbamänayquitami munaycä. Nogaga estatutuyquita wiyacömi. Llapan shongöpami cuyä. Nogaga willapämashayquitami estatutuyquitami wiyacö. Gam musyanquimi imano goyashätapis. TAYTA DIOS, ruwacur mañacamushätaga wiyaycamay. Palabrayquicho caycashanno tantiyaycachimay. Mañacaycämushätaga wiyaycamuy ari. Aunimashayquino salbaycamay. Alabansacunawanmi alabashayqui. Gammi yachachimashcanqui layniquicunata. Aunimashayquipitami alabashayqui. Mandamintuyquicunaga llapanpis allillami. Gamga yanapämänayquipaj listulla caycay. Willapämashayquicunata nogaga llapantami cumliycä. TAYTA DIOS, salbaycamay ari. Nogaga yachachimashayquita wiyarmi cushicö. Alabanäpämi cawayta munä. Alli arriglaj cashpayqui yanapaycamay. Nogaga uyshanömi pantacäcushcä. Ashimaj shaycamuy ari. Nogaga manami gongashcächu mandamintuyquicunata. Jerusalenman aywar cantashan alabansa. TAYTA DIOS, llaquicuycho car gamta mañacamö. Gamnami yanapämanqui. TAYTA DIOS, llulla runacunapita salbamay. Gayapäcoj runacunapitapis chapaycamay. Llullacuna, gamcunataga fiyupa mana allimi chayashunquipaj. Tayta Diosmi castigashunquipaj. Tayta Diosmi guërracho pillyajcuna illapanacushanno llauchi puntayoj nina rataycaj lëchawan illaparishunquipaj. ¡Cuyapaypämi caycä! Gorpanöllami tiyaycä Mesec particho. Cedar particho tiyajcunapa lädunmanmi toldöta ichichishcä. Alläpanami goyashcä alli goyayta chiquejcunapa läduncho. Noga alli goyaypaj willapaptë, paycunaga guërrallapämi parlan. Jerusalenman aywar cantashan alabansa. Puntacunata ricarmi yarpachacö: «¿Tagaypitachuraj shamonga yanapämänanpaj?» nir. Manami, TAYTA DIOSLLAMI yanapämangaga. Paymi camasha syëlutapis, cay pachatapis. TAYTA DIOSGA manami camacächengachu mana alliman chayanayquita. Täpaycäshöga manami imaypis puñucangachu. Payga manami imaypis ñipiycunchu. Israelta täpaycäga manami imaypis puñucanchu. TAYTA DIOSMI ricaycäshunqui. TAYTA DIOSMI imapitapis chapaycäshunqui. Payga ñaupayquichömi caycan yanapäshunayquipaj. Junajpa intipis manami imanäshunquipächu. Chacaypa quillapis manami imanäshunquipäpischu. TAYTA DIOSMI mana alliman chayanayquipita chapäshunqui. Paymi wañuypitapis salbashunqui. Maypa aywaptiquipis TAYTA DIOSMI ricaycäshunqui cananpis imaypis. Jerusalenman aywar cantashan alabansa. David isquirbishan. ¡Fiyupami cushicö «TAYTA DIOSPA Wasinman aywashun» nimaptin! Jerusalén, sawan puncuyquichönami carcaycä. Jerusalén siudä, gam cashcanqui alli arushami, chaycho llapan Israelcuna shuntacänanpämi. Chaymanmi shamun alabashunayquipaj acrashayqui trïbucunaga. Chayno alabashunayquipämi Israel runacunataga yachachirayqui. Chaychömi carcaycan arriglananpaj mandajcunaga. Chaychömi caycan Davidpita miraj famillya mandajcunaga. Gamcuna llapan shonguyquipa niy: «Jerusalenchöga alli goyay cachun. Jerusalenta cuyajcunaga allilla goyächun. Curral wajtancunacho alli goyay cachun. Palasyuchöpis alli goyaylla cachun.» Amïgöcunapaj y wauguëcunapänami munä alli goyay cananta. Jerusalenchöpis alli goyaylla canantami munä. Jerusalenchöga TAYTA DIOSPA Templunmi caycan. Jerusalenman aywar cantashan alabansa. Tayta Dios, gamllamanmi ricaraycämö. Gamga syëluchömi mandaycanqui. Patrunninman uyway ricarajnömi, uyway warmi patrönanman ricarajnömi TAYTA DIOS gamman ricarpaycämö cuyapämänayquipaj. Nogacunata cuyapaycamay ari TAYTA DIOS. Cuyapaycamay ari. Manami awantänachu gayapämashanta. Asipämaptin manami awantänachu. Ollgoj runacunapis fiyupami ashlliman. Alli-tucojcunami manacajman churaman. Jerusalenman aywar cantashan alabansa. David isquirbishan. TAYTA DIOS mana yanapämaptinchëga ¿imanöraj cashwan caran? Israelcuna mä rimarcäriy: TAYTA DIOS mana yanapämaptinchëga chiquimajninchïcuna fiyupa rabyashpan cawaycajllata micucarcamashwan caran. *** Noganchïtaga usharamashwan caran mayu chayar ima-aycatapis apacojnömi. Usharamashwan caran chayasha mayu cuchpayllapa aywar apacojnömi. TAYTA DIOSTA alabashun, fiyu runacuna shamur quiruncunawan rachir-ushamänanchïpaj caycajpita chapämashanchïpita. Runa charinanpita äbi gueshpejnömi curalaraycämaptinchi gueshpishcanchi. Cay pachatapis janaj pachatapis ruraj TAYTA DIOSMI gueshpinanchïpaj yanapämashcanchi. Jerusalenman aywar cantashan alabansa. TAYTA DIOSMAN yäracojcunaga Sión lömanömi carcaycan. Sión lömataga manami pipis cuyuchinchu. Imay-yajpis chaynöllami caycan. Jerusalenta puntacuna tumaparaycashannömi TAYTA DIOSGA Israelcunata ricaycan cananpis y imay-yajpis. Tayta Dios acrashan runacunata manami fiyu runacunaga mandangachu. Fiyu runacuna mandaptin alli runacunaga juchata rurarpis ruraycunmanchari. TAYTA DIOS, allita ruray ari alli runacunapaj, rasun cajllata rimaj runacunapäpis. Mana wiyacojcunata ichanga fiyu runacunatawan iwal castigay. ¡Israelchöga alli goyay caycullächun! Jerusalenman aywar cantashan alabansa. Prësu aywajcunata Sionman TAYTA DIOS cutiycachimuptin, suyñuycashanchïtami yarparanchi. Chaymi cushicushpanchi Tayta Diosta alabaranchi. Tayta Diosta mana rispitajcunami ichanga niran: «¡TAYTA DIOSGA almiraypämi paycunata yanapasha!» TAYTA DIOSGA rasunpami fiyupa almiraypajcunata noganchïpaj ruraran. Chaypitami sumaj cushicuranchi. TAYTA DIOS, gam yapay surtëcunata ticraycachiy, chunyaj chaqui jirca tamya wichan berdiman ticracurishannöna cananpaj. Wagashpan murojcunaga cushicushpanmi cosëchata shuntanga. Wagashpan muruta apashpanpis cosëchachöga cushishami cutimonga rïgu manöjun margasha. Jerusalenman aywar cantashan alabansa. Salomón isquirbishan. TAYTA DIOS wasita mana jatarachiptenga yangami wasi arojcuna arushanpis. Siudäta TAYTA DIOS mana täpaptenga yangami täpajcuna täpashanpis. Yangami pacha warashanpita pacha chacänancamapis micunallanpaj arun. Tayta Diosmi ichanga payman yäracojta alli puñuyta tarichin. Wamranchïcunaga yurin TAYTA DIOSNINCHI alli bindisyunta gomaptinchïmi. Mösu caycashallaraj wamranchi yurejcunaga caycan jinyu suldärupa lëchancunanömi. Chayno achca wamrayoj runaga canga cushishami. Chauraga chiquejcunapis manami pengacachengachu autoridäcunaman chayaptin. Jerusalenman aywar cantashan alabansa. Cushishami cawanga TAYTA DIOSTA rispitajcunaga, payta wiyacojcunaga. Arushayquitaga micunquipämi. Cushisha allimi goyanquipäpis. Warmiquipis wasiquichöga cangapaj fiyupa wayuraycaj übasnörämi. Wamrayquicunanami läduyquicho carcaycangapaj olivo yöra chillguiraycajnöraj. Chaynömi TAYTA DIOS bindisyunta gonga rispitajcunataga. Sión lömapita-pacha TAYTA DIOS bindisyunta goycushunqui. Cawashayquiyäga ricay Jerusalén alli caycajllata. Willcayquitapis ricanayquicamarämi cawanqui. ¡Israelchöga alli goyay caycullächun! Jerusalenman aywar cantashan alabansa. Fiyupa ñacarmi goyashcä mösu cashäpita-pacha. Israelcuna mä niy: Fiyupa ñacarmi goyashcä mösu cashäpita-pacha. Ichanga chiquimajcuna manami binsimashachu. Chiquimajcuna astimar wajtäta rachisha. Camillunta chutashanörämi garäcunapis rawaychasha quëdasha. TAYTA DIOSMI ichanga alli juez. Chaymi payga fiyu runacunapa maquinpita salbamasha. Jerusalenta chiquejcunaga binsisha cashpan pengay-tucusha quiquincuna gueshpichun. Wasi janan tëjacunacho usyawan guewa wañuytajno ushacächun. Chay runacunaga cachun runa rïguta rutuptin maquipis mana charishanno, manana cäsupashanno. Chay runacunataga ama pipis nichunchu: «TAYTA DIOS yanapaycushunqui. TAYTA DIOS bindisyunta goycushunqui» nir. Jerusalenman aywar cantashan alabansa. TAYTA DIOS, may-may ruripitami gayacaycämö. Tayta Dios, mañacaycämushätaga wiyaycamay ari. Ruwacaycämushätaga sumaj wiyaycamay. Tayta Dios, juchäcunata llapanta yarparaptiquega ¿piräshi ñaupayquimanpis chayamunman? Gam ichanga imapitapis perdunacojmi canqui. Chaymi llapan rispitashunqui. Llapan almäpami TAYTA DIOSMAN yäracö. Paypa palabranmanmi yäracö. Nogaga ricaj ricajllami Tayta Diosta shuyaraycä. Täpapacojcuna pacha waränanta shuyarajpita masrämi shuyaraycä. Israelcuna gamcunapis TAYTA DIOSTA shuyaray. Payllami cuyamanchi, mana allicunapitapis jorgamanchi. Israeltaga Tayta Diosmi llapan juchancunapita perdunar salbanga. Jerusalenman aywar cantashan alabansa. David isquirbishan. TAYTA DIOS, nogaga manami alli-tucöchu. Manami pitapis manacajman churächu. Manami munächu ima-aycatapis aypallata ni ima allicunatapis mana aypänäpaj cajtaga. Chaypa ruquenga mana rimacuyllapa upällallami cacö unayllana wasguisha caycaj wamrano. Wamra mamanpa mellgaynincho cushisha caycajnömi caycä. Israel, TAYTA DIOSMAN yäracuy cananpis imaycamapis. Jerusalenman aywar cantashan alabansa. David imano ñacashantapis yarpaycuy ari TAYTA DIOS. Jacobpa munayniyoj TAYTA DIOSNIN yarpaycuy ari David aunishushayquitaga. Pay niran: «Wasëchöpis manami tiyashächu. Puñuytapis manami tarishächu. Manami ichicllatapis puñuycushächu TAYTA DIOSPAJ juc pachata manaraj tarishäyäga, Jacobpa munayniyoj Diosnin tiyananpaj manaraj tarishäyäga.» Efrata particho conträtu babul caycashanpaj parlajtami wiyaranchi. Y Jaar partichönami tariranchi. Tayta Diospa Wasinman aywashun-llapa. Paypa ñaupanman gongurpacushun-llapa. TAYTA DIOS shamuyna. Tiyanayqui pachaman shamuy ari. Conträtu babulniquiwan shamuy ari. Cüracunaga allillatana rurachun. Wiyacushojcunana cushicuypita gaparpächun. Mandananpaj churashayqui raytaga sirbishojniqui David-raycu ama gongaycuychu ari. TAYTA DIOSMI Davidta auniran. Aunishantaga manami cutiricongachu. Aunir niran: «Gampita mirar aywajllami ruquiqui ray canga. Parlacushanchïta wamrayquicuna cumliptenga yachachinäpaj caycaj laycunata cumliptenga paycunapa wamrancunapis rucar rucarmi imaycamapis ray caycanga.» TAYTA DIOSMI acrasha Sión lömataga. Chaycho tiyananpämi acrasha. Tayta Diosmi niran: «Cay jircachömi imaypis caycäshaj. Caychömi tiyashaj. Cay partimi noga tiyanäpäga alli casha. Caycho carmi micuynincunamanpis bindisyunta churashaj. Pishipacoj pobricunatapis micuyta tarichishaj. Cürancunaga munashäno cumlishpan allita ruranga. Wiyacamajcunana cushicuypita gaparpanga. Chaychömi camacächishaj Davidpita mirar aywaj yapay ray cananpaj. Paypita mirajcunaga caychömi para-simri ray canga. Chiquejnincunataga fiyupami pengacachishaj. Raytami ichanga alliman churashaj.» Jerusalenman aywar cantashan alabansa. David isquirbishan. Ricay, cuyay-munaypämi caycan wauguinwan pañinwan cuyanacur goyashanga. Chayno alli goyarga caycan fiyupa alli asyaj asëti cürapa umanpita liwar, shapranpa päsar röpancama chayajnörämi. Chaynöpis caycan Hermón puntapita Sionman shullay chayajnömi. Chayno alli goyajcunatami TAYTA DIOSGA unaycama cawananpaj bindisyunta gon. Jerusalenman aywar cantashan alabansa. TAYTA DIOSTA sirbejcunaga alabay. Llapayqui TAYTA DIOSPA Wasincho chacaypa caycajcunaga TAYTA DIOSTA alabay. Maquiquita rispitädu wasin cajman jogarcur TAYTA DIOSTA alabay. Syëlutapis cay pachatapis camaj TAYTA DIOS Sionpita bindisyunta goycushunqui. ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! TAYTA DIOSTA alabay-llapa. Payta sirbejcunaga llapayqui alabay, TAYTA DIOSPA Wasincho caycajcuna, Tayta Diosninchïpa Wasin puncucho caycajcunapis. TAYTA DIOSTA alabay-llapa pay alli cashanpita. Alabansacunawan payta alabay cuyapäcoj cashanpita. Paymi Jacobpita miraj Israelcunata acraran. Quiquinpa shuyni cuyaynin cananpämi acraran. Noga musyämi TAYTA DIOSNINCHËGA waquin dioscunapita mas munayniyoj cashanta. TAYTA DIOSGA munashantami ruran syëluchöpis cay pachachöpis, lamarchöpis lamar rurinchöpis. Cay pachapa cuchunpita pucutayta jatarachimun. Tamya tamyamunanpaj räyu räyumunanpäpis paymi camacächin. Wayratapis jorgamun churaräcunanpita. Tayta Diosmi wañuchiran, Egipto runacunapa guechpa wamrancunata, uywancunapa rimir caj wawancunatapis. Jinan Egiptuchömi almiraypaj milagrucunata ruraran Faraonpa y mandäshejcunapa ñaupancho. Achca nasyunchömi runacunata wañuchiran. Munayniyoj raycunata wañuchiran: Amorreo runacunapa raynin Sihonta, Basancunapa raynin Ogta, Cananeo raycunatapis llapanta wañuchiran. Paycunapa chacrantami partisyunta goycuran acrashan Israel runacunata. TAYTA DIOS, gamga imaycamapis cawaycanquimi. TAYTA DIOS, gamtaga imaycamapis yarparäshunquipämi. TAYTA DIOSGA acrashan runacunata jusgangami. TAYTA DIOSGA sirbejnincunata cuyapangami. Tayta Diosta mana rispitajcunapa ïduluncunaga goripita, guellaypitami. Chaycunaga runacuna rurashallanmi. Shimin captinpis manami rimanchu. Ñawin captinpis manami ricanchu. Rinrin captinpis manami wiyanchu. Chaycunapaga manami jämayninpis canchu. Chay ïdulucunanömi caycan chay ïdulucunata rurajcunapis. Chay ïdulucunanömi caycan chay ïdulucunaman yäracojcunapis. Israelcuna, TAYTA DIOSTA alabay-llapa. Cüracuna, TAYTA DIOSTA alabay-llapa. Leví famillyacuna, TAYTA DIOSTA alabay-llapa. TAYTA DIOSTA rispitajcuna payta alabay-llapa. ¡Jerusalencho tiyaj TAYTA DIOSGA alabasha cachun! ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! TAYTA DIOSTA agradësicuy-llapa alli cashanpita. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Llapan dioscunapita mas munayniyoj Diosta agradësicuy-llapa. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Japallan Tayta Diosta agradësicuy-llapa. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Ima-aycatapis almiraypajcunata rurajta agradësicuy-llapa. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Tantiyaj cayninwan syëlutapis rurajta agradësicuy-llapa. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Cay pachata yacu jananpa mashtajta agradësicuy-llapa. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Intita quillatapis rurajta agradësicuy-llapa. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Intitaga rurasha junajpa achicyänanpaj. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Quillatawan goyllartanami rurasha chacaypa achicyänanpaj. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Egipto runacunapa guechpa wamrancunata wañuchejta agradësicuy-llapa. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Egiptupita Israelcunata jorgamojta agradësicuy-llapa. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Israelcunataga Tayta Diosmi munayniyoj cayninwan macyarcur jorgamuran. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Puca Lamartapis ishcayman raquirejta agradësicuy-llapa. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Paymi lamar chaupinpa Israelcunata päsachimuran. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Paymi faraonta suldäruncunatawan Puca Lamarcho shengachiran. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Chunyaj chaqui jircapa acrashan runacunata pushaj Tayta Diosta agradësicuy-llapa. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Munayniyoj raycunata wañuchinanpaj binsichejta agradësicuy-llapa. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Tayta Diosmi wañuchiran fiyupa mandaj munayniyoj raycunatapis. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Paymi wañuchiran Amorreo runacunapa raynin Sihonta. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Paymi wañuchiran Basanpa raynin Ogta. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Tayta Diosmi chay wañuchishan raycunapa chacrantapis Israelcunata raquiparan. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Nircurnami partisyunta goycuran sirbejnin Israelcunata. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Tayta Diosga manami gongamashcanchïchu. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Paymi salbamanchi chiquimajninchïcunapita. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Paymi micuyta tarichin cawaj cajcunataga llapanta. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Syëlucho caycaj Tayta Diosta agradësicuy-llapa. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami. Babilonia mayucuna cantuncho jamarpar, wagaj canchi Sionta yarpärir. Siudächo caycaj wayau yöracunaman warcuycäriranchi arpanchïcunata. Prësu apamajninchïcunawan, ima-aycanchïtapis guechumajninchïcunana nimaj canchi «mä cushicur cantay» nir, «¡mä Sionpaj cantashayquicunata cantay!» nir. Juc-lä nasyunchöga ¿imanöparäshi cantaycushwan TAYTA DIOSTA alabana alabansacunataga? Jerusalén, gamta gongaycuptëga derëchu caj maquëpis chaquicäcuchun. Jerusalén, gamta manana mas yarpaptëga, gampaj manana mas cushicuptëga gallöpis palagarnëman lagacäcuchun. TAYTA DIOS Edom runacuna nishantaga ama gongaychu. Jerusalén mana alliman chayaptin paycunaga cushicuypita gayarparan: «¡Illgächiy! ¡Illgächiy! ¡Llapan simintuntinta illgächiy!» nir. ¡Babilonia, gamtapis illgächishunquipämi! Tayta Dios bindisyunta gochun nogacunata ruramashayquipita ayñita cutichishojtaga. ¡Tayta Dios bindisyunta gochun wamrayquicunata charircur rumicunaman apaycur pajshirejtaga! David isquirbishan alabansa. Tayta Dios, llapan shongöpami agradësicushayqui. Alabansacunawanmi dioscunapa ñaupancho alabashayqui. Rispitädu Templuyqui caj-läman ricärirmi gongurpacushaj rasun cajta ruraj cashayquipita, cuyacoj cashayquipita agradësicunäpaj. Gamga llapanpita mas munayniyoj cashayquitami musyachishcanqui. Aunishayquitapis cumlishcanquimi. Gamta mañacamuptë yanapämarayquimi. Mañacamuptë callpäta yurichirayquimi. Cay munducho caj raycunaga aunishayquicunata wiyarmi gamta alabashunquipaj. Chay raycunami TAYTA DIOSTAGA alabanga imano cananpäpis camacächishanpita. Chaynöga TAYTA DIOSTA alabanga fiyupa munayniyoj captinmi. May janaj pachacho cashpanpis TAYTA DIOSGA yanapanmi umildi runacunata. Alli-tucojcunataga carullapitanami rejsin. Ima mana allimanpis chayaptë Tayta Dios gammi yanapämanqui. Munayniyoj cashayquita musyachishpayquimi chiquimajcunapitaga salbamanqui. TAYTA DIOS gamga cumlinquipämi nogapaj yarpashayquita. TAYTA DIOS, cuyacoj cayniquega imay-yajpis chaynöllami. Chaymi camashayqui caycaptëga ama cachaycamaychu ari. David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS, gamga imano cashallätapis ricamashcanquimi. Imano cashallätapis musyanquimi. Gamga musyanquimi imano cawashallätapis. Carucho caycashpayquipis musyaycanquimi imallata yarpaycashätapis. Maycho goyashäta maycho purishallätapis ricaycämanquimi. Ima rurashallätapis musyaycanquimi. Imata rimanäpaj mana tariptëpis TAYTA DIOS gamga maynami musyaycanqui imata rimarcunätapis. Gamga llapanpitami ricaycämanqui. Maquiquiwanmi chapaycämanqui. Chayno nogapaj musyashayquega fiyupa almiraypämi. Chaycunataga manami tantiyaytapis atipächu. ¿Mayllamanga aywacömanchuraj espirituyquipita? ¿Mayllamanga gueshpëmanchuraj gampita? Syëluman aywacuptëpis chaychömi gam caycanqui. Cay pacha rurinman yaycuptëpis chaychöpis gamga caycanquimi. Inti yagamunan caj-läpa pärir aywacuptëpis jana lamar cantuncho tiyacuycuptëpis maquiquega aypämunmanmi chaymanpis. Derëchu caj maquiquega manami cachaycamanmanchu. Gampita pacacuyta yarpaptë, u achicyaycaj pacha chacayman ticracuriptinpis chacayga gampita manami pacamanmanchu. Chacaypis gampäga caycan junajno achicyajllami. Gampäga chacaypis junajpis iwal-llami. Tayta Dios gammi llapan cuerpötapis rurashcanqui. Mamäpa pachanchöpis gammi formamashcanqui. Fiyupa almiraypäta ruramashayquipitami gamta alabä. Gam rurashayquicunaga almiraypämi. Chayno almiraypaj cashantaga rasunpami riguë. Noga ruracaycashätaga pipis manami ricaranchu. Pipis manami musyaranchu imano ruracaycashätapis. Pacha rurinchönöpis mana ricacayllami camacächimashcanqui. Gamga ricaycämarayquimi mamäpa pachancho aychallaraj wiñaycashäta. Chaycunaga llapanmi libruyquicho isquirbiraycan. Manaräpis yuriptë gamga mayna musyarayqui imay-yaj cawanäpaj cashätapis. Tayta Dios, gam yarpashayquega almiraypämi. Chay yarpashayquicuna aypalla cashanga mana atipaypämi. Yarpashayquicunata yupayta munaptëga agushpitapis mas aypallami caycan. Manami imaypis yupayta atipämanchu. Tayta Dios, fiyucunataga wañurachiy. Ñaupäpita garguy wañuchicojcunata. Paycunaga gampa contrayquimi riman. Manacajllapitami gampa contrayqui jatarin. TAYTA DIOS, gamga musyaycanquimi gamta chiquishojcunata noga chiquishäta. ¿Manachu manacajman churä manacajman churashojcunatapis? Nogaga fiyupami paycunata chiquë. Conträcunatanömi ricäpis. Tayta Dios, imano cashätapis ricamay. Imano shongö cashallantapis musyaycamay ari. Imano yarpashallätapis musyamay ari. Rurashäcuna mana alli captenga tantiyachimay ari. Nircur yachachimay gam munashayquino cawanäpaj. David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS, fiyucunapita salbaycamay. Wañuchicojcuna wañuchimänanpita chapaycamay. Paycunaga mana allita rurayllatami yarpan. Imay örapis runa-masintaga pillyachiyllatami munaycan. Paycunapa shimenga caycan culebrapa lansëtanno. Rimashancuna caycan culebrapa benënunno. Selah TAYTA DIOS, chapaycamay fiyucuna charimänanpita. Chapaycamay wañuchicojcunapita. Paycunaga mana alliman chayanallätami shuyaraycan. Paycunaga alli-tucoj runacunami. Tuninäpaj wascatano churapämasha. Liyar pitucarcamänanpaj redata churapämasha. Nänicunaman togllancunata churasha manyapacar tuninäpaj. Selah TAYTA DIOSTAMI ruwacushcä: «Gammi canqui Diosnë. Mañacamushäta wiyamay ari» nir. TAYTA DIOS, gammi canqui munayniyoj Salbamaj. Pillyachöpis gammi chapämanqui. TAYTA DIOS, fiyu runacuna munashantaga ama camacächiychu. Yarpashancunataga ama camacächiychu. Chayrämi manana alli-tucongachu. Selah Tumaparaycämajcuna «Maldisyunädu cachun» nishanga quiquincunaman ticrachun. Paycunaman shicwamuchun shansha. Paycunataga uchcucunaman wiñarpärichun imaypis manana llojshimunanpaj. Washa-rimacunaga ama cachunchu cay pachachöga. Mana allita rurashanga fiyu runata quiquinta gatirächun wañuchinancama. Noga musyämi pobritaga TAYTA DIOS alli arriglashanta. Llaquicuycajcunatapis yanapanmi. Alli runacunaga alabashunquipämi. Munashayquino rurajcunaga ñaupayquichömi cawanga. David isquirbishan alabansa. Gamtami gayacaycämö TAYTA DIOS. Juclla shaycamuy yanapämänayquipaj ari. Mañacamuptë wiyaycamay ari. Mañacamushäga gam cajman chayamuchun insinsuno. Maquëta jogariraycämushäna cachun tardipa apamushä ofrendano. TAYTA DIOS, llutancunataga ni juc shimipis ama rimashächu. Shimëman churaycuy täpacojta. Llutancunata ruranäpaj yarpashätaga ama camacächiychu. Mana allita rurar cawanäta chapämay. Fiyu runacuna micur upur goturpashancho goturänätaga ama munaycuycho. Alli runa piñacamaptin, astimaptin chasquicushämi. Chaycunaga canga jampinömi. Chauraga chasquicushämi. Fiyu runacuna magaycämaptinpis gamllatami mañacuycäshayqui. Fiyu runacunapa mandajnincuna gagapita rumi paquicajno mana alliman chayar-rämi musyanga noga willapashäcunaga rasunpa cashanta. Yapyaptin curpacuna mashtarashannömi tulluncunapis mashtaranga runacuna pamparashancho. TAYTA DIOS, gamllamanmi yäracaycämö. Gam chapämänayquipämi yäracamö. Ama cachaycamaychu ari. Fiyu runacuna mana alliman chayachimänanpaj yarpapaycämashanpita chapaycamay ari. Fiyu runacunaga nogapaj yarpashanman quiquincuna chayachun. Nogata ichanga salbaycamay. David yachachishan alabansa. Machaycho caycashpanmi mañacuran. Sinchi gayacuypami TAYTA DIOSTA mañacushcä. Callpaypa gayacurmi cuyapämänanpaj ruwacushcä. Paymanmi quijacuycä. Paytami musyaycächë imapita llaquicuycashätapis. Paytami willapä fiyupa llaquisha caycashätapis. Tayta Dios, gamga musyanquimi imano goyaycashätapis. Mana alliman chayanäpämi togllacunata churapämasha. Derëchu caj-lädöpami ricachacö. Pitapis manami ricächu yanapämaj shamojta. Pipis manami canchu washämaj. Nogapäga manami pipis yarpärinchu. Gamtami mañacamö TAYTA DIOS. Mañacamushpämi cayno në: «Gammi canqui pacacunä. Gamllami cay bïdachöga cawachimanqui» nir. Wiyaycamay ari gaparaypa mañacamushäta. Balurnë manami cannachu. Gaticachämajcunapitaga pacaycamay ari. Paycunaga nogapita mas callpayojmi. Carsilcho caycajno caycashäpita jorgaycamay. Cayno llaquicuycashäpita jorgaycamay gamta alabanäpaj. Chaypitaga alli runacuna cushicushpanmi nogawan goturpanga. David isquirbishan alabansa. TAYTA DIOS, mañacaycämushäta wiyaycamay. Ruwacaycämushäta wiyaycuy ari. Yanapaycamay ari. Gamga allimi canqui. Aunishayquitaga cumlinquimi. Gampa ñaupayquichöga manami pipis juchaynäga canchu. Chayno captin nogataga ama jusgaycamaychu ari. Chiquimajcunaga gaticachaycäman. Pampaman lagacajpämi ñitiramasha. Wañojcuna pamparaycashanno chacaychönöna cawanätami munan. Fiyupa llaquishami caycä. Yarpachacuycaptillämi shongöpis aburrïru ricacusha. Unaycunapaj yarpärëmi. Milagrucunata rurashayquipäpis yarpärë. Gam cajmanmi macyaraycämö. Gamtaga shuyaraycä chaqui allpa yacunaycajnömi. Selah TAYTA DIOS, juclla yanapaycamay ari. Jämaynëpis ushacaycannachaj. Ama cachaycamaychu. Cachaycamaptiquega wañojcunanönachari cashaj. Nogaga gammanmi yäracamö. Chaymi musyachimay tutapaga cuyamashayquita. Nogaga imata yarpashätapis gamtami willapä. Chaymi tantiyaycachimay imano goyänäpäpis. Nogaga chapämänayquipaj gammanmi yäracamö. Chiquimajcunapita salbaycamay ari TAYTA DIOS. Tantiyachimay gam munashayquino cawanäpaj. Gammi Tayta Diosnë canqui. Espirituyqui yanapämächun ari allillata ruranäpaj. TAYTA DIOS rispitasha canayqui-raycu cawachimay ari. Allita ruraj cashpayqui fiyupa llaquicuycajta jorgaycamay ari. Aunishayquita cumlej cashpayqui, llapan chiquimajcunata illgarachiy. Noga sirbishojniqui caycaptëga llapan conträcunata ushacächiy ari. David isquirbishan alabansa. Alabasha cachun imapitapis chapämaj TAYTA DIOSGA. Paymi nogataga yachachiman camaricachiman guërracho pillyanäpäpis. Paymi cuyaman, chapäman. Paymi mas altunnin pacacunä, imapitapis jorgamaj. Paymi chapacuna escüdö. Paymi llapan runacunatapis munaynëman churamun. TAYTA DIOS, ¿imaraj runaga paypaj yarpachacunayquipäga? ¿Imaraj runaga fiyupa cuyanayquipäga? Runaga juc jämayta cachaycuynöllami. Llantuy päsajnöllami aywacuycanpis. TAYTA DIOS syëluta chaparaycajta auchirir urämuy. Puntacunata yataycuy goshtay jatarinanpaj. Achicyaypa achicyar räyuchimuy. Chaywan chiquishojcunaga machiypa-machirmi gueshpenga. Janajpita-pacha ayparcamuy ari. Jatun lamarpita maquiquiwan jorgaycamay ari. Mana rejsishä jäpa runacunapita salbaycamay. Chay runacunaga llullacuyllatami rimanpis. Manacajpita jurashpan derëchu caj maquintapis jogarin. Tayta Dios, mushoj alabansawanmi alabashayqui. Gamta alabashpä cantashaj chunca cuerdayoj arpata tucapallapa. Gammi camacächinqui raycuna jucta binsinanpaj. Sirbishojniqui Davidtapis Gammi salbarayqui sabliwan wañunanpita. Mana rejsishä jäpa runacunapita salbaycamay ari. Chay runacunaga llullallatami parlanpis. Llullacur manacajpita jurashpan derëchu caj maquintapis jogarin. Wamräcuna wiñaycuchun wertacho caj lantacuna wiñajnöraj. Warmi wamräcunapis caycuchun cuyayllapaj pilancu palasyuta camarächejno. Micuy churacunäcunachöpis llapan casta micuy juntasha caycuchun. Uywäcunapis jircacho waranganpa waranganpa miraycuchun. Uywäcunapis achca cargata apachun. Nogacunapäga ama cachunchu llaquicuy. Prësucurcurpis ama apamächunchu. Cällicunachöpis llaquicur ama gaparpächunchu. Chay nishäno goyaj runacunaga rasunpa cushishami cawanga. Cushishami cawanga TAYTA DIOSTA «Diosnë» nejcunaga. David isquirbishan alabansa. Gam fiyupa munayniyoj Raynë cashayquitami willacushaj Tayta Dios. Imaycamapis alabaycäshayquimi. Waran waranmi alabashayqui. Imaycamapis alabaycäshayquimi. TAYTA DIOSGA fiyupa munayniyojmi. Chaymi alabananchi camacan. Pay munayniyoj cashanga tantiyaytapis mana atipaypämi. Tayta Dios gam rurashayquicunapämi taytancunapis wamrancunata willapanga. Munayniquiwan rurashayquicunatapis willaconga. Munayniyoj achicyaypa achicyaj cashayquita willaconga. Nogapis willacushaj fiyupa almiraypajcunata rurashayquicunata. Munayniyoj cashpayqui fiyupa manchariypajcunata rurashayquicunatami parlanga. Noganami willacushaj munayniyoj cashayquita. Fiyupa alli cashayquitami parlanga. Allita rurashayquipitanami cushicur cantanga. TAYTA DIOSGA fiyupa alli, cuyapäcojmi. Payga juclla manami rabyacunchu. Payga fiyupa cuyacojmi. TAYTA DIOSGA pï-maypäpis allimi. Ima rurashancunatapis cuyarmi rican. TAYTA DIOS, llapan rurashayquicuna alabaycushunqui. Wiyacushojcuna aduraycushunqui ari. Paycunaga sumaj mandashayquipämi parlanga. Munayniyoj cashpayqui rurashayquicunatapis willaconga. Munayniyoj cashayquita, fiyupa achicyaypa-achicyaycaj munayniqui cashantapis runacunata musyachenga. Gam mandashayquega mana ushacajmi. Mandashayquega imaycamapis maquillayquichömi canga. TAYTA DIOSGA tunejcunata charinmi. Ñacaycajcunatanami alliman churan. Tayta Dios, llapanpis gamtami shuyarpaycäshunqui yargashan öra micuyta tarichinayquipaj. Chaura gamga alli cashpayquimi sacsananyaj tarichinqui llapan cawajcunata. TAYTA DIOSGA llapan aunishantapis cumlinmi. Llapan rurashancunatapis cuyapanmi. TAYTA DIOSGA llapan shongunpa mañacojcunata yanapanmi. Payta rispitajcuna imatapis mañacushantaga llapantami camacächin. Mañacuptin imapitapis salbanmi. TAYTA DIOS imapitapis chapanmi payta rispitajcunataga. Fiyu runacunatami ichanga usharin. Nogaga TAYTA DIOSLLATAMI alabashaj. Juchaynaj TAYTA DIOSTA llapan adurachun cananpis imaycamapis. ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! Llapan shongöpami TAYTA DIOSTA alabashaj. Cawashäyäga imaypis TAYTA DIOSTA alabaycäshämi. Cay pachacho cawashäcamaga alabansacunawan Tayta Diosta alabaycäshämi. Ama yäracuychu munayniyoj runacunamanga. Paycunaga runallami. Manami salbashunquipächu. Paycunaga wañushpan cashgan allpamanmi ticran. Ima-aycata rurananpaj yarpashancunapis chay junajllami ushacanga. Jacobpa Diosnin yanapashan runaga cushishami cawanga. TAYTA DIOSLLAMAN yäracoj runaga cushishami cawanga. Tayta Diosmi camasha syëluta, cay pachata, lamartapis, chaycunacho caycajtapis. Payga aunishancunata cumlinmi. Ñacaycajcunataga yanapanmi. Yargaypita caycajcunatanami micuyta tarichin. Prësu caycajcunatapis TAYTA DIOSGA jorgunmi. TAYTA DIOSGA gapracunatapis allchacächinmi. TAYTA DIOSGA jatarachinmi tunisha caycajcunata. TAYTA DIOSGA cuyanmi alli runacunata. TAYTA DIOSGA ima-ayca mana allipitapis chapanmi juc-lä nasyun runacunata. Yanapanmi wacchacunata biyüdacunata. Fiyu runacunapänami ichanga camacächin mana alliman chayananpaj. Sión, imaycamapis TAYTA DIOSLLAMI mandanga. Tayta Diosnillayquimi imaycamapis ray canga. ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! Fiyupa allimi Tayta Diosninchïta alabansacunawan alabayga. Paytaga cushisha mishquilla alabaypaj. TAYTA DIOSGA Jerusalentapis allchaycächinmi. Israelcuna mashtacasha caycajcunatapis shuntaycämunmi. Paymi allchacächin llaquicuycajcunatapis. Guerincunatapis räpuwan watapan. Payga musyanmi ayca goyllarcuna cashantapis. Cada goyllarcunapa jutintapis yachanmi. Tayta Diosninchëga fiyupa munayniyojmi. Paypa yarpaynenga mana atipaypämi. TAYTA DIOSGA yanapanmi umildicunata. Fiyu runacunatanami ichanga pengayman churan. Agradësicushpayqui TAYTA DIOSTA alabansacunawan alabay. Tayta Diosta alabay arpallanpawan. Paymi syëlupapis pucutarächin. Cay pachaman tamyamunanpäpis tamyata camarin. Guewata wiñachin jircacunacho. Animalcuna micuyta tarinanpäpis camacächin. Äbicunapa wawan yargar wagaptinpis micuyta tarichin. Tayta Diosga manami cushicunchu cawallu fiyupa firsayoj captinpis, ni runa callpasapa captinpis. Chaypa ruquin TAYTA DIOSGA cushicun payta rispitaptinmi, pay cuyacoj cashanman yäracuptinmi. Jerusalén, TAYTA DIOSTA alabay. Sión, Diosniquita alabay. Paymi puncuyquicunapa rancancunatapis sinchiyächisha. Siudächo tiyaj runacunatapis bindisyunta gosha. Paymi alli goyächin nasyunniquicho tiyajcunata. Rïgu alli wayunanpäpis bindisyunta churan. Tayta Diosmi nin cay pachacho ima imano cananpäpis. Chay nishanga jinan örami cumlin. Tayta Diosmi cay pachaman rashtachimun utcuta-jina. Gasapatapis mashtachimun yuraj cachita-jina. Tayta Diosmi runtu tamyatapis gasapatano shicwachimun. Pay gasächiptinmi yacupis tinticäcun. Ichanga chullucäcunanpaj Tayta Dios niptin chullucäcun. Wayrächimuptin yacupis cörrin. Israel jutiyoj Jacobtapis Paymi musyachiran yarpashancunata, laynincunata, mandamintuncunata. Waquin nasyuncunataga manami chayno rurashachu. Waquin nasyun runacunaga Tayta Diospa laynincunata manami imaypis musyashachu. ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! TAYTA DIOSTA alabay-llapa syëlucho cajcuna. TAYTA DIOSTA alabay-llapa janajcho cajcuna. Alabay-llapa llapan anjilnincuna. Alabay-llapa syëlucho caycaj suldäruncuna. Alabay inti, quilla. Alabay-llapa achicyaj goyllarcuna. Alabay syëlu, syëlu jananpa asulyaraycaj yacupis. Ruracänanpaj juc shimi niptinmi llapan ruracaran. Chaypita TAYTA DIOSTA alabay-llapa. Tayta Diosmi llapanta camacächisha imay-yajpis cananpaj. Camacächishancuna mana imaypis rucacänanpämi niran. TAYTA DIOSTA alabay-llapa cay pachacho cajcuna. Lamarcho tiyaj waräcuycuna Tayta Diosta alabay-llapa. Lamarpa rurincho caycajcunapis Tayta Diosta alabay. Tayta Diosta alabay räyu, runtu tamya. Alabay rashta, pucutay. Tayta Dios nishanta wiyacoj löcu wayra alabay. Tayta Diosta alabay-llapa puntacuna, puytush lömacuna. Alabay-llapa sedru guerucuna, frütata wayoj yöracuna. Tayta Diosta alabay-llapa manshu animalcuna, chucaru animalcuna, äbicuna, culebracuna. Tayta Diosta alabay-llapa cay pachacho caj raycuna. Llapan nasyuncunapa mandajnincuna Tayta Diosta alabay-llapa. Tayta Diosta alabay-llapa mösupis jipashpis, chachacunapis wamracunapis. TAYTA DIOSTA llapayqui alabay-llapa. Payllami llapanpita mas rispitashaga caycan. Payllami cay pachacho cajcunapitapis syëlucho cajcunapitapis mas munayniyoj caycan. Paymi munayniyojyächisha acrashan runacunataga. Tayta Diosta rispitajcuna, llapan Israelcuna payllata alabay-llapa. ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! Mushoj alabansawan TAYTA DIOSTA alabay. Payta sirbejcunawan iwal alabay-llapa. Israelcuna cushicur Tayta Diosta alabay. Gamcunataga Paymi camashurayqui. Sión runacuna cushicuy Tayta Dios rayniqui captin. Tayta Diostaga dansashpayqui alabay-llapa. Arpacunata panderëtacunata tucashpayqui imnucunata cantay-llapa. TAYTA DIOSGA cushicunmi acrashan runacuna alabaptin. Umildicunatami yanapan allicho llojshinanpaj. Tayta Diosta sirbejcunaga allicho llojshir cushicuy. Jamarpaycashayquichöpis cushicuypita cantay. Llapan callpayquiwan Tayta Diosta alabay. Nircur ishcan-läpa afilasha sablita aptay. Chay sabliwanmi ayñita cutichinqui Tayta Diosta mana rispitajcunataga. Juc nasyuncunatapis magar castiganqui. Chaynöpami prësu chariycur fiyupa lasaj fyërru cadinacunawan watanqui raycunata, munayniyoj runacunata. Chayno ruraptiquimi paycunacho cumlenga imano cananpäpis isquirbiraycashan. Chayno rurashayquega fiyupa allimi canga Tayta Diosta sirbejcunapäga. ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! Tayta Diosta alabay-llapa rispitädu wasincho. Alabay-llapa janaj pachacho caycaj Tayta Diosta. Alabay-llapa munayninwan rurashanpita. Alabay-llapa fiyupa munayniyoj cashanpita. Alabay-llapa trompëtata tucashpayqui. Alabay-llapa arpata, arpano salteriota tucashpayqui. Alabay-llapa panderëtata tucapallapa dansashpayqui. Alabay-llapa cuerdayojcunata, pincullucunata tucashpayqui. Alabay-llapa jatusaj latillucunata tacashpayqui. Alabay-llapa tacsha latillucunata tacashpayqui. ¡Llapan cawaj cäga TAYTA DIOSTA alabachun! ¡Aleluya! ¡TAYTA DIOSGA alabasha cachun! Israelpa raynin Davidpa wamran ray Salomón rimashanmi cay rimaycunaga. Cay rimaycunataga isquirbisha: Chayta yachacur runacuna yachaj cananpämi, yarpaysapa cananpämi, yachaj runacuna parlashanta tantiyacunanpämi, willapashancunata chasquicunanpämi, quiquin tantiyacunanpaj, allillata rurananpaj, furmal cananpaj; mana yarpachacoj mösucunata tantiyachinanpaj, yarpaysapa cananpaj. Yachajcunapis, yarpaysapacunapis cay rimaycunata wiyarga masmi yachacun. Chauraga tantiyanmi yarpaysapacuna parlashanta, adibinansancunata, willapancunata. Rasunpa yachaj canapäga rimëru TAYTA DIOSTAMI rispitar yäracuypaj. Tantiyacuyta mana munajcunami ichanga alli yachachicuycunatapis, willapashancunatapis manacajman churan. Ïju, taytayqui willapäshushayquita sumaj wiyacuy. Mamayqui tantiyachishushayquitaga ama gongaychu. Chay willapäshushayqui, chay tantiyachishushayqui gampäga canga cuyayllapaj adurnunömi. Ïju, juchasapacuna juchata rurachiyta munashuptiqui ama ruranquichu. Paycunaga capas nishunquiman: «Aywashun. Runacuna näninpa aywajta pacacuycullar shuyaräshun. Alli runa päsacuycajta wañurachishun. Alli runacunataga illajpita illgarachishun, gueshya charir imanömi illajpita wañurachin, chayno. Chayno rurarmi rïcuyäshun. Chaynöpami wasinchichöpis imapis mana pishëmäshunpächu. Juc pachallacho goturpäshun. Llapanta yarpashanchïno rurashun. Guechushanchëga llapanchïpämi canga» nir. Ïju, paycunawanga ama goturaychu. Paycuna yarpashan juchataga ama ruräshiychu. Paycunaga imay örapis yarparaycan mana allita rurayllapämi. Wañuchicuyllatami yarparcaycan. Pichiusacuna ricaycaptenga yangallami trampatapis churanchi. Chay runacunami ichanga quiquin mana alliman chayanallanpaj llapantapis camariycan. Quiquillanmi wañuytapis ashircaycan. Chaynömi yargaj runacunapis: Yargaj-cashallanwanmi wañuytapis tarin. Yachayga willacoj warminöpis cällicunachömi, läsacunachömi sinchipa gayacuycan. May-chaychöpis achca runa cashanchömi willacuycan. Siudäman yaycuna puncucunachöpis willacuycanmi: «Mana tantiyacojcuna, ¿imaycamaraj llutancunallapaj yarparaycanqui? Pitapis mana cäsoj mösucuna, ¿imaycamaraj pï-maytapis asipar cushipanqui? Yarpayniynaj mösucuna, ¿imaycamaraj yachaj caytapis manacajman churarcaycanqui? Willapashäcunata sumaj wiyacuy-llapa. Chauraga nogami llapan yachashäta musyachishayqui. Yarpaynëcho caycajtaga llapantami yachachishayqui. Yaparir yaparirmi gamcunataga shamunayquipaj willashcä. Chaypis manami cäsumashcanquichu. Chaypa ruquenga willapashäcunatapis manami wiyacushcanquichu. Piñacur tantiyachishäcunatapis manami chasquicushcanquichu. Chaypitami mana allicunaman chayaptiqui nogapis cushipäshayqui. Fiyupa manchariycashayqui örami asipäshayquipaj. Manchacushayqui löcu tamyano, disigrasya illajpita löcu wayrano chayashuptiqui, ima ruraytapis mana camäpacur fiyupa llaquicuycaptiquimi cushipäshayquipaj. «Chay öraga gayacamaptiquipis manami wiyashayquinachu. Ashimarpis manami tarimanquipänachu. Gamcunaga yachayta manacajmanmi churaycanqui. TAYTA DIOSTA rispitaytapis manami munanquichu. Tantiyachiptëpis manami tantiyacushcanquichu. Piñacur willapashäcunatapis manacajmanmi churashcanqui. Mana wiyacushayquipitami fiyupa ñacanquipaj. Juchayqui-tupumi fiyupa ñacayman chayanquipaj. Mana tantiyacojcunaga mana tantiyacushanpitami wañuymanpis chayan. Tantiyacuyta mana munajcunapis imapäpis mana yarpachacushpanmi ushacan. Willapashäta chasquicojcunami ichanga cushishalla goyanga. Imapitapis mana manchacuypa goyanga.» Ïju, willapashäcunata sumaj wiyacuy. Willapashä mandamintucunatapis umayquiman sumaj churay. Yachaj canayquipaj sumaj wiyacuy. Tantiyachishäcunataga ushajpaj umayquiman churay. Llapan shonguyquipa llapan callpayquiwan mañacuy yachaj canayquipaj, yarpaysapa canayquipaj. Chaytaga ashiy pamparaj guellayta, gorita ashejno. Chayrämi tantiyanquipaj TAYTA DIOSTA imano rispitana cashantapis. Chaynöpami Tayta Diostapis rejsinquipaj. TAYTA DIOSLLAMI yachaytapis yachachimanchi. Payllami tantiyachimanchïpis, yarpaysapayächimanchïpis. Juchata mana rurajcunata Payga yanapanmi, imapitapis chapanmi. Allillata rurar cawajcunataga Tayta Diosmi cuydan. Payman yäracojcunataga imapitapis chapanmi. Chauraga musyanquipämi alli cajtapis, rasun cajtapis. Tayta Dios munashanno goyaytapis musyanquipämi. Fiyupami yachanquipaj. Yachaj carga cushishami goyanquipaj. Tantiyaj cashayquiwan yarpaysapa cashayquega manami ima mana allimanpis chayachishunquipächu. Chaypitami llutan mana alli ruraycunapitapis chapäshunquipaj. Juchasapa runacunapitapis salbashunquipaj. Salbashunquipaj alli rurayta cachaycur jucha rurayman cutej runacunapa maquinpita. Washäshunquipaj mana allita rurariycur cushicojcunapita; llutancunata rurariycur cushicuypita fistata rurajcunapita. Chay runacunaga allita ruraycashantami cachaycusha. Llutancunata rurarmi pantacasha carcaycan. Runanta raysunaj warmicunapitapis chapäshunquipämi. Alli shimillanpa parlapäshuptiquipis gamga manami gaticurcunquipächu. Chay warmiga jipash cashanpita-pacha caj majantapis cachaycunmi. Tayta Diosta aunishantapis gongaycunmi. Majanta raysunaj warmiwan cacuyga jucha aparicuymi. Chay warmiwan cacorga juchasapacuna wañur aywashanmanmi aywaycan. Chay warmita gaticurcöga manami allimanga cutinnachu. Manami alli caminupa purinnachu. Ïju, gam ichanga alli caminupa puriy. Allillata ruraj runacunano goyay. Dios munashanno goyajcunami, pipis mana rimasha goyajcunami cay pachacho alli cawanga. Fiyu runacuna, mana yäracuypaj runacuna ichanga jachata achurisha illgajnömi cay pachapita illganga. Ïju, ama gonganquichu llapan yachachishäta. Willapashäcunataga umayquiman sumaj churacuy. Chaynöpami unaycama alli cawanquipaj. Ama imaypis gonganquichu cuyapäcoj cayta. Chaycunataga shonguyquiman sumaj churacuy. Chayno alli cawaptiquega Tayta Diospis allimi ricashunquipaj; runacunapis rispitashunquipämi. Llapan shonguyquipa TAYTA DIOSMAN yäracuy. Quiquiqui yachashayquimanga ama yäracuychu. Imata ruraycashayquichöpis Tayta Diosllaman yäracuy. Chauraga paymi alli caminupa pusharäshunquipaj. Ama yachaj-tucunquichu. Chaypa ruquenga TAYTA DIOSTA manchacushpayqui jucha ruraypita witicuy. Chayno allita ruraptiquega cuerpuyquipis sänumi cangapaj; sinchimi canquipaj. Ima-aycayqui cashallanpitapis TAYTA DIOSTA rispitar garayniquita apay. Micuyniquita rimir-punta shuntar raquishayquitaga paypaj apay. Chauraga Tayta Diosmi micuyniquicunatapis, micuy churacuna wasiquichöpis juntay-juntay cachenga. Bïnuyquipis wiñacunayquicunacho imaypis manami pishengachu. Ïju, TAYTA DIOSNINCHI piñacushuptiquega ama jagayanquichu. Pay willapäshuptiqui ama manacajman churanquichu. TAYTA DIOSGA cuyashan wamrancunatami piñacun imanömi taytanpis cuyay wamranta piñacun, chayno. Cushishami goyanga yachaj runaga, alli yarpayniyoj runaga. Yachaj cayga guellaypitapis masmi bälin. Gorita tarishanchïpitapis masmi gänachimanchi. Yachaj caymanga cuyayllapaj perlas rumipis manami tincunchu. Mas fiyupa cuyay cajpis manami tincunchu. Yachayga derëchu caj maquinwan mana ushacaj cawaytami tarichicun. Ichoj cajwannami ima-aycatapis tarichin; pï-maypis rispitananpaj yanapan. Chay yachay nishannölla rurarga alli cushishami goyanga. Nishannölla goyarga cushisha goyaytami tarin. Yachacojcunata yachayga allimi goyächin. Pipis yachaj cäga cushishami cawanga. TAYTA DIOSGA yachaj cayninwanmi cay pachatapis sumaj tacyachisha. Yarpaysapa cayninwanmi janaj pachatapis sumaj camacächisha. Fiyupa yachaj munayniyoj cayninwanmi lamartapis raquisha; tamyamunanpäpis camacächisha. Ïju, mana yamacaypa allillata ruranqui. Sumaj yarpachacurir imatapis allillata ruranqui. Chaura gampäga cangapaj alli goyaymi. Runacunapis gampäga alli cashayquitami parlanga. Chauraga mana manchacuypami maypapis purinquipaj. Manami chayanquipächu ima mana allimanpis. Puñurpis manami manchacunquipänachu. Mana yarpachacuypanami puñucunquipäpis. Illajpita ima chayashunayquitapis manami manchacunquipächu. Fiyu runacunata mana alli chayaptinpis gamga manami manchacunquipächu. TAYTA DIOSMI cuydaycäshunquipaj. Mana alliman chayanayquitapis manami dëjashunquipächu. Yanapänanpita ñacaycaptenga pitapis yanapanqui. Timpuyqui caycaptenga ama fiyu canquichu. Ima-aycayquipis caycaptin mañacushuptiquega ama «wararaj yawachishayqui» ninquichu. Pipis yäracushuptiquega ama llutanta ruranquichu. Pipis achäquita mana ashipaycäshuptiquega ama piwanpis rimanacunquichu. Fiyu runa rurashantano ruraytaga ama munapanquichu. Mana allita rurashancunatanöga ama ruranquichu. Fiyu runacunataga TAYTA DIOS melanäcunmi. Alli runacunatami ichanga alli rican. Juchasapacunata TAYTA DIOSGA famillyantintami manacajman churan. Alli runacunatami ichanga famillyantinta bindisyunta gon. Manacajman pitapis churajcunataga quiquintami Tayta Diospis manacajman churan. Umildicunatami ichanga alli ñawinpa rican. Yachajcunataga pï-maypis rispitangami. Tantiyacuyta mana munajcunami ichanga pengaycho canga. Wamracuna, taytayqui willapäshushayquitaga sumaj wiyacunqui. Umayquiman sumaj churacunqui alli tantiyaj canayquipaj. Nogaga allimi yachachishcä. Chay yachachishäcunataga ama gongaychu. Nogapis mama taytawanmi goyashcä. Amatar cuyarmi paycunaga uywamaran. Papänëmi yachachimar willapämar cayno nimaj: «Llapan willapashäcunata umayquiman sumaj churacuy. Willapashäcunano rurarga allimi goyanquipaj. Yachaj canayquipaj willapashäcunataga sumaj wiyacuy. Willapar yachachishäcunataga ama gongaychu. Yachaytaga fiyupa cuyanqui. Ama cachaycunquichu. Mana cachaycuptiqui yachayga fiyupa allimanmi churashunquipaj. Imatapis cachaycur rimëruga yachaytaraj umayquiman sumaj churay tantiyaj canayquipaj. Yachayta cuyaptiqui yachayga allimanmi churashunquipaj. Llapan shonguyquiwan fiyupa yachayta munaptiquega pipis allimi rispitashunquipaj. Nishäcunata wiyacorga sumaj adurnashanömi caycanquipaj. Achic-achicyaycaj corönashanömi canquipaj.» Ïju, llapan willapashäcunata sumaj wiyacuy. Willapashäta wiyamarga unaycamami cawanquipaj. Quiquëmi llapan yachachishäcunata sumaj tantiyachishayqui. Alli caminupami purichishayqui. Alli caminupa purerga manami mana alliman chayanquipächu. Llutancunamanpis manami chayanquipächu. Willapar yachachishushayquicunataga umayquiman sumaj churacuy. Ama gongaychu. Willapäshushayquicunata wiyacorga allimi goyanquipaj. Mana allita ruraj runacunamanga ama tallupaychu. Mana allita rurashancunataga ama yachacunquichu. Paycuna goturashanmanga ama yaycapanquichu. Yaycunayquipa ruquenga tumarcur juc-läpa päsacunqui. Mana allita rurananpaj yarpashanta manaraj rurashancamaga manami jamaytapis tarinchu. Pitapis manaraj mana alliman chayachishancamaga paycunapäga manami puñuypis puñuychu. Paycunaga mishquilla micuycaj-nirajmi mana allita ruran. Mishquilla upuycaj-nirajmi wañuchicun. Alli runacuna alli goyashanga caycan pacha warämur achicyajnömi. Juchasapacuna mana alli goyashanmi ichanga caycan fiyupa manchacuypaj yanauyaycaj chacayno. Chay runacunaga manami musyanchu imaman tacacushantapis. Ïju, willapashäcunataga sumaj wiyacuy. Willapashäcunataga mana gongaypa yarparay. Tantiyachishäcunata ruraytaga ama gongaychu. Llapanta sumaj umayquiman churacuy. Willapashäcunami wiyacojcunataga alli goyayta tarichin. Ima-aycayquitapis cuydashayquipita masta cuyday shonguyquicho yarpashayquicunata. Yarpashayqui imanöpis cashanpitami goyanqui allipis u mana allipis. Umayquipita jorgurcur manacajcunataga ama rimanquichu. Ama llullacunquichu. Chayanayquipaj cajllaman yarparay. Juc-lämanga ama yarpaychu. Mayman japaycashayquitapis sumaj ricay. Alliman japarga manami tuninquipächu. Alli caminupa puriycashayquipitaga janaman ni uramanpis ama yaycunquichu. Mana allicunataga ama ruraychu. Ïju, yachachishäcunata sumaj wiyacuy. Yachaj caynëwan willapashätaga sumaj yarparay. Llapan willapashäcunata wiyacorga alli yachajmi canquipaj. Chaynöpami maychöpis yachaj cayniquiwanga alli parlanquipaj. Mañösa warmiga mishquillarämi parlanpis. Asëtipitapis mas llampu cuyayllapämi rimashancunapis. Chayno warmita chasquipaj cäga asgächicojnörämi llaquicongapaj. Ishcan-lädupa afilasha cuchillunörämi rimayninpis. Chay-niraj warmiwan purerga wañongapämi. Sepultüramanmi chayanga. Chayno warmiga alli goyaypaj manami yarpachacunchu. Llutanta ruraycashancunatapis manami tantiyacunchu. Ïju, chaymi llapan willapashäcunata sumaj wiyacuy. Willapashäcunataga ama gonganquichu. Mañösa warmipitaga witicuy. Ni wasi puncullanmanpis ama chayanquichu. Mana witicuptiquega pengaymanmi chayanayquipaj. Fiyu runami ima-aycayquitapis guechushunquipaj. Ñacar arushayquitapis jäpa runacunami shuntanga. Chauraga ñacayman chayar, gueshya charishuptiqui llaquicur waganquipaj. Chayrämi ninquipaj: «Imanir-raj willapämashancunata manacajman churarä. Piñacamaptin, imanir-raj mana wiyacurächu. Yachajcuna yachachimaptinpis manami wiyacojchu cä. Willapämajcuna allita willapämaptinpis manami wiyacojchu cä. Cananga llapan runacunami musyan pasaypa mana allimanna chayaycashäta» nir. Mösu caycällar majachacashayqui warmillawan cuyanacushpayqui alli goyay. Majayquega caycan pashtaj pucyunömi. Chaymi yacunarga quiquiquipa pashtaj pucyullayquipita upucunqui. ¿Pucyuyquipita pashtamoj yacuyquega cällicunapa läsacunapa aywar pirdicunmanchuraj? Pucyuyquiwan chaycho pashtamoj yacuga gamllapami. Quiquillayquipa caycaptenga ama dëjaychu juccuna upunanta. ¡Alli rispitasha cachun quiquiquipa pashtaj yacuyquega! Chaymi majachacashayqui warmillawan cuyanacushpayqui alli goyäcuy. *** *** *** Mösullayquicho tarishayqui warmiga cuyayllapaj lluychunömi. Payga mana cachaypami cuyashunqui. Cuyacuynenga shonguyquitapis fiyupami cushicachichun. Ïju, quiquiquipa majayquiwan alli cushisha goyaycashpayquega ¿imanir-raj majayoj warmicunawanga cacunquiman? ¿imanirtaj chay-niraj warmicunata macallarcur cuyaycunquiman? Imanölla runa cawashantapis TAYTA DIOSGA ricaycanmi. Imanölla runa purishallantapis ricaycanmi. Juchasapacunataga quiquin mana allita rurashancunallami tunichenga. Chaychica juchata aparicushanmi chariranga. Tantiyacuyta mana munashanpitami tucuy mana allimanpis chayanga. Mana wiyacoj cayninwanmi wañuymanpis chayanga. Ïju, bisïnuyquita garantiyasha carga, jäpa runata garantiyasha carga quiquillayquimi mana alliman chayaycanqui. Shimillayquipitami achcaman tuninquipaj. Ïju, garantiyashayquipita jucpa munayninman chayasha carga noga nishäta ruray. Pengayta juc-läman jitaycur yanasayquiwan alli arriglay. Ama wiyaräcuychu. Ni jamaytapis ama tariychu arriglanayquicama. Runa wañuchinanpita lluychu gueshpishanno ayguicuy. Runa charinanpita pichiusa gueshpishanno gueshpicuy. Ticsacuna imano rurashallantapis ricacuy guella runacuna. Ticsacuna imano rurashallantapis ricaycur yachacuy. Paycunapaga mandajninpis manami canchu. Imata rurananpäpis pipis manami mandanchu. Niycarmi usya quillallacho micuynincunata shuntacun. Micuy cashan wichallan shuntar churacun. Guellacuna, ¡ama puñuräcuynachu! ¡Ama jitaräcuynachu! Puñucushayquicama, jajtaycashayquicama, maquiqui ogllasha cacushayquicama, muchuyga puricachaj runa-jina pillyacunan aptasha magashunayquipaj shamojnörämi chayapaycushunquipaj. Mana alli ruraj runacunaga llullacushpan runapa washanta rimallarmi purin. Ñawillanwan guepishtapan. Chaquincunawan dëduncunawan sëñapäcuytami yachan. Mana allicunallatami yarpanpis. Mana allicunata yarpachacuraycällarmi purinpis. Pï-maytapis inrïduta rurallarmi purinpis. Chaypitami illajpita ñacayman chayapayconga. Mana yarpashapitami tucuy-niraj mana allicunaman chayanga. Juc ñipiyllachömi ushacanga. Sojta castata, asta ganchis castatami TAYTA DIOSGA fiyupa melanäcun: Alli-tucojcunata, llullacunata, alli goyäcoj runata wañuchejta, jucha aparicuyllapaj yarparajta, juchata rurallar cörricachajcunata, llullacur jucpa contran declarajcunata, castanwan pillyananpaj inrïduta rurajcunata. Ïju, taytayqui willapäshushayquicunata sumaj wiyacuy. Mamayqui taytayqui yachachishushayquicunata ama gongaychu. Mana gonganayquipaj shonguyquicho sumaj yarparay. Perlas piñi wallgata wallgarajnöpis mana yamacaypa yarparay. Maypa aywaptiquipis chay yachachishäcunaga allimanmi chayachishunquipaj. Ima mana allipitapis chapäshunquipämi. Riccharcuptiquinami alli yarpayta goshunquipaj. Mandamintucunaga achqui tübu rataycajnömi caycan. Yachachicuypis achquinömi. Corrijimashanchïta piñacamashanchïta sumaj wiyacorga alli cawaytami tarishun. Mañösa warmipita, alli shimillanpa jäpa warmi luwarta goshuptiquipis chapäshunquimi. Chay warmi cuyayllapaj car luwarta goshuptiquipis ama rimapanquichu. Ñipchipar ricapäshuptiquipis ama gaticurcunquichu. Guellayllapaj runata chasquej warmiwan cacorga micunanpaj cajtapis runa ushanmi. Majanta ganrachej warmiwan cacurmi ichanga pirdicanna. Pipis shanshata millgayninman wiñacorga röpantami rupaconga. Pipis shansha jananpa purerga chaquintami rupaconga. Chaynömi runapa warminwan cacojpis juchata aparicushanpita castïgucho canga. Micunanpaj mana captin pachanpaj suwacojcunataga manami pipis jamurpanchu. Mana jamurparpis suwacushanta tariparga suwacushanpita ganchis cutipa mastarämi pägachenga. Chayno, jananmanpis imata charashallantapis ushajpämi guechonga. Runapa warminwan cacöga mana tantiyacoj upa runami. Chayno carga quiquillanmi pirdican. Juchata rurashanpitami magar-ushashapis, ashllir ushashapis canga. Chayno pengaycho cashanpitaga runacuna manami imaypis gongangachu. Runan musyaycorga chay runapaj fiyupami rabyacurconga. Chayno car manami perdunanganachu. «Mana allita rurashäpita pägashayqui» niptinpis manami munangachu. Ni ima-aycata pägayta munaptinpis manami perdunanganachu. Mañösa warmiga tucuy mäñatami yachan. Ïju, llapan willapashäcunata sumaj wiyacuy. Willapashä mandamintucunataga umayquiman sumaj churacuy. Mandamintuta willapashäcunata, yachachishäcunata sumaj wiyacuy. Ñawi nïñuyquita chapashayquinöraj yachachishäcunata yachacorga alli cawaytami tarinquipaj. Yachachishäcunataga imaypis mana gonganayquipaj umayquiman sumaj churacuy. Maquiquiman isquirbiy. Yachaytaga «pañëmi canqui» niy. Yarpaysapa caytapis «castämi canqui» niy. Chaycunami salbashunquipaj runapa warminpita, alli shimillanpa luwarta gocoj warmipitapis. Juc junaj, ricchacuycarä wasëpa bentäna rëjas uchcullanpa. Ricapaycarä mana tantiyacoj mösucunata. Chaycho ricapaycarä mas mana yarpachacoj mana tantiyacoj caj mösuta. Chay mösuga cälli isquïnaman chayar jucaj-lä cälliman chimpariran mañösa warmipa wasin caj-läman. Intiga yagashana captin, pachaga chacaycaranna. Mañösa warmiga illajpita llojshiriran tincunanpaj jipash tucur, milluycachaycar, guepishtaycachar. Chay warmiga wasinta cachaycur-cachaycur puricoj warmimi. Näni quinraycho wapiycachayllatami yachan. Chay warmiga cällicunapa, läsacunapa puricun. Isquïnacunacho ichiycachäcun. Pï runatapis rimir-puntata yurircoj cajta luwarta gonanpaj shuyaraycan. Chay warmi yarpayniynaj mösuwan tincurcorga juclla macallacurcusha, muchayta gallaycusha. Mana pengacuypa nisha: «Alli goyaypita sacrifisyuta garanäpämi aunirä. Chayno aunishätaga canan junajmi cumlishcä. Chaymi gamwan tincoj llojshimushcä. Gamwan tincuytaga fiyupami munarä. Yarpashänöllami tincuycunchi. Cämämanpis mashtashcä Egiptucho awashan lïnupita cuyayllapaj cullchatami. Cämätaga pichushcä mïrra, áloe, canëla perfümiwan. Wasëman juclla yaycushun. Warayllata cacushun. Munashanchïno waräcushun. Runäga manami caychöchu. Carupami aywacusha. Chaychica guellayta apacurcurmi aywacusha. Llëna quillachörämi cutimonga» nir. Chayno cuyacoj shiminwan parlapaycällar, yaparir-yaparir niycällar mösutaga aunichisha. Aunircorga mösupis warmipa guepanta wasiman yaycusha. Pishtananpaj quiquillan töru aywacuycajno, togllaman lluychu yaycupaycoj-japuy yaycusha. Aywasha wañunanpaj cashanta mana musyashpan trampaman pichiusa yaycupaycojno. Shongunpa tucsipaycuptinrämi mayanga. Ïju, chaymi sumaj wiyacamay. Willapashäcunataga llapanta sumaj tantiyacuy. Chay-niraj warmitaga ama parlapanquipischu ni munapanquipischu. Chay-niraj warmillapitaga ama llutancunaman chayanquichu. Chayno warmicunaga achca runatami wañuyman chayachisha. Wañuchishancunaga aypallami. Chay-niraj warmicunaman aywaparga caycanqui wañuyman aywapaycajnönami. Yachayga willacoj warminömi gayacuyparaj willacuycan. Tantiyaypis llapan wiyanantami munan. Puytush lömaman ichiycur, näni raquejcunaman ichiycur willacuycan. Marcaman yaycuna puncucunacho gayacuycan: «Runacuna, canan parlamushäga caycan gamcuna wiyacunayquipämi. Tantiyacuyta mana munaj mösucuna, yarpayniyoj canayquipaj yachacuy. Wiyamay-llapa. Fiyupa allicunatami willapäshayqui. Dios munashan cajcunatami yachachishayqui. Rasun cajllatami yachachishayqui Nogaga manami llullacöchu. Rasun cajllatami rimä. Ichicllatapis manami llullacöchu. Yachachishäga fäsi yachacuymi yarpaysapacunapäwan tantiyacojcunapäga. Chaycunaga manami llutanchu. Guellayta gorita ashinayquipa ruquenga yachachishätaraj wiyacuy, yachacuy. Yachaymanga manami tincunchu cuyayllapaj perlas rumipis. Mas fiyupa munay cajpis manami tincunchu. «Noga yachayga juc runanömi cä. Nogami runataga yarpayniyojyächë. TAYTA DIOSTA rispitaj runaga mana alli cajcunata llapantami chiquin. Nogaga chiquëmi alli-tucojta, jucha aparicojta, llapan llullacojta. Nogami yarpächë imapäpis; imata rurananpäpis camacächë. Nogami camacächë yarpaysapa cananpäpis, callpayoj cananpäpis. Nogapitami raycunapis munaynincho runacunata chararan. Rasun cajllata rurar arriglajcunapis runacunata alli arriglan. Nogapitami llapan mayur mandajcunapis chaychica runata mandan. Noga captëmi autoridäcunapis alli arriglan. Cuyamajcunata nogaga cuyämi. Ashimajcunapis yachacunmi. Nogami camacächë rispitasha cananpaj, ima-aycayojpis cananpaj. Ima-aycata chasquinanpäpis, allicho llojshinanpäpis camacächë. Noga tarichishäga allinnin goripitapis mas allimi. Munachishäga aypalla guellaypitapis mas allimi. Nogaga llapantapis alli cajllatami camacächë. Alli cajta rurayllachömi goyä. Cuyar yachacamajcunataga ima-aycatapis tarichëmi. Tarichë wasincho ima-aycanpis mana pishej cananpaj. «TAYTA DIOSGA gallaycunallanchönami nogata ruramaran. Imatapis manaraj camallarnami ruramaran. Imapis manaraj captin gallarinanchömi ruramaran. Cay pachatapis manaraj camallarnami ruramaran. May-may lamarcunapis manaraj captillannami ruramaran. Pucyucunapis manaraj pashtamuptin, mayucunapis manaraj aywaptillannami ruramaran. Puntacunawan jircacunapis manaraj captinmi Tayta Dios mayna ruramashana caran. Chay öraga chaqui jircacunapis, ni allpapis manami caranrächu. Cay munducho ñuchu allpa caycajpis manami caranrächu. Janaj pachaman yacuta raquiptin, allpaman yacuta raquiptin, paychömi caycarä. Syëluman pucutayta camacächiptin, lamarcho yacu mana pishïnanpäpis camacächiptin paywanmi caycarä. Allpa jananman mana llojshimunanpaj lamar yacuta camacächiptin, allpa mana cuyucunanpaj sumaj tacyachiptin paychömi nogaga caycarä nishanta rurar. Nogami payta cushicachej cä. Mana cachariypami cushisha paycho caycarä. Tayta Dios camashan pachacho fiyupa cushishami caycashcä. Runata ricar fiyupami cushicurä. «Wamräcuna, canan willapashätaga sumaj wiyacuy. Yachachishäno cawarga cushishami goyanquipaj. Yachachishäcunata sumaj wiyacuy. Yachaynëta tantiyachishäta ama manacajman churaychu. Yachachishäta wiyacoj runaga fiyupa cushishami canga. Wiyamänanpaj wasë puncucho shuyämajcunaga cushishami goyanga. Nogata tarimaj cäga imaycamapis cushishami cawanga. TAYTA DIOSPIS allimi rican. Nogata mana yarpämajcunami ichanga quiquillan mana allita ruracuycan. Chiquimajcunaga quiquincunami wañuyta ashiycan.» Yachayga wasinta allimi rurasha. Ganchis pilancuwan camarajllata arusha. Nircurnami uywacunata pishtasha. Mas allinnin mishquej bïnuta rurachisha. Mësatapis camarisha. Nircur warmi uywaynincunata cachasha gayacunanpaj. Chaura altunninman wichaycur gayacusha shuntacämunanpaj «Mana tantiyacoj mösucuna cayman shamuy» nir. Wallca yarpayniyojcunata gayacusha «Camaricushä micuyta micunapaj shamuy. Rurashä bïnuta upunapaj shamuy. Ama ruraynachu mana allitaga. Chayrämi alli cawanquipaj. Yarpaysapa runano alli goyay» nir. Fiyu runata piñacuptiquega ashllishunquipämi. Mana rispitacojta piñacuptiquega manacajmanmi churanga. Mana rispitacojcunaga piñacuptiqui chiquipäshunquipämi. Yachaj runacunami ichanga piñacuptiqui fiyupa cushicurmi chasquicongapaj cuyashunquipaj. Yachaj runaga yachachiptiqui masmi yachaj ricaconga. Alli runacunata yachachiptiqui masmi yachacongapaj. Rasunpa yachaj canapäga TAYTA DIOSTAMI rimëruga rispitaypaj. Santo Tayta Diosta rejsejcunaga fiyupa yarpayniyojmi. Fiyupa allimi musyaj yachaj cayman chayashayquega. Chaypitami unaycama cawanquipaj. Yachaj carga yachayniquiwanmi allicho goyanquipaj. Mana rispitacoj fiyu runa carmi ichanga jinyuyquipita ñacanquipäpis. Mana tantiyacoj cayga washa-rima warminömi. Washa-rimacunaga wasinpa puncuncunachöga bancuta churacuycur jamaran. Marcachöpis altu pataman wichaycurmi jamaran. Nircur näninpa aywacuycajcunata gayan: «Mana tantiyacoj upa mösucuna caypa shamuy» nir. Mana tantiyaj yarpayniynajcunatana gayacachin: «Suwacuy yacuga masmi mishquin. Pacayllapa tantata micushaga mishquin» nir. Gayaptin aywajcuna ichanga manami musyanchu chaycho wañuy caycashanta. Manami musyanchu gayashan runacunaga llapanpis wañunanta. Salomón yachaj car rimashan rimaycuna: Yachaj wamraga maman-taytanta cushicachinmi. Mana tantiyacoj wamrami ichanga llaquicachin. Mana allicunata ruraypa rïcuyashanga manami dürangachu. Limyu mana yatapacoj cajcunami ichanga wañuypitapis salbacun. Alli runacunataga TAYTA DIOS manami muchupacächinchu. Fiyucunatami ichanga micunanpaj ashiptinpis mana tarichinchu. Mana arucojcunaga imaypis muchupacayllachömi. Alli arojcunapami ichanga ima-aycanpis mana pishinchu. Alli tantiyacoj runacunaga usya wichanmi micuyninta shuntapacun. Cosëcha wichan puñucuymi ichanga fiyupa pengay. Alli runapäga bindisyun manami pishinchu. Fiyu runacunatami ichanga quiquin rurashallan mana alliman chayachin. Alli runataga alli cashanpita fiyupami yarparan. Fiyu runatami ichanga manapis aycällatana gongaycärin. Yachaj runacunaga willapashancunata llapantami tantiyacun. Mana tantiyar llutanta rimajcunami ichanga ushacaypa aywan. Pipis mana rimasha limyu runaga cushishami goyäcun. Llutancunacho purejcuna mana allita rurajcunami ichanga mana alliman chayan. Mana allita rurananpaj guepishtapayllapa sëñata rurajcunaga fiyupa llaquicuytami chayachimun. Mana tantiyar manacajcunata rimajcunaga mana alliman chayar ushacangami. Alli runacuna willapämashanchëga chuya yacunömi limyu caycan. Fiyu runacunatami ichanga quiquin rurashallan mana alliman chayachin. Chiquinacuyga pitapis pillyachinmi. Cuyanacuywanga mana allita ruranacushanpitapis perdunanacunmi. Yachajcuna parlashanchöga fiyupa yachaycunallatami wiyanchi. Mana tantiyacojcunami ichanga mana wiyacushanpita wirucanga. Yachaj runaga alli cajllatami parlan. Mana tantiyajcunami ichanga rimashancunallawan mana alliman chayan. Rïcu runataga ima-aycanpis cashanpitami rispitan. Pobri runatami ichanga imanpis mana captin paypäga pipis mana rimarcunchu. Alli runapaga allita rurashanpitami alli caway pägun. Fiyu runapami ichanga juchayoj cashanpita wañuylla pägun. Corrijishanta wiyacur chasquicojcunaga alli cawaytami tarin. Mana wiyacojcunami ichanga mana alliman chayan. Llulla carmi chiqui cashanta mana musyacächinchu. Upa mana tantiyacöga washa-rima carmi cuentullata purichin. Achcata rimajcunaga llutantapis rimanmi. Yachajcunami ichanga alli cajcunallata rimarcur upällacun. Yachaj runa parlashanga guellaynömi bälin. Fiyu runacuna yarpashanmi ichanga imapäpis mana bälinchu. Alli runacuna willapashanga achcajtami alli goyayta tarichin. Mana tantiyacojcunami ichanga upa caynillanwan wañuytapis tarin. TAYTA DIOSPA bindisyunninwanmi alli cawan. Chay bindisyunwanga manami ima llaquicuypis canchu. Mana tantiyacoj upacunaga juchata rurar cushicunmi. Yachaj runami ichanga yachaj cayninwan cushicun. Fiyucunataga manchacushan cajrämi chayanga. Alli runacunami ichanga llapan yarpashanta tarenga. Löcu wayra imatapis apacushannömi fiyu runaga illgan. Alli runami ichanga imaycamapis caycanga. Cachacojpäga guella runa caycan pochgoj yacu quiruta shimpachishannömi. Cachacojpäga guella runa caycan ñawita goshtay raurächishannömi. TAYTA DIOSTA rispitar manchacojcunaga unaycamami cawanga. Fiyu runacunami ichanga pöcu timpulla cawanga. Alli runataga ima rurashanpis allimi llojshipanga. Fiyu runami ichanga yanga shuyaranpis. Alli runacunataga imapitapis TAYTA DIOSMI chapan. Llutanta rurajcunatami ichanga illgächin. Alli runataga manami imapis päsangachu. Fiyu runacunami ichanga jamaytapis mana tarengachu. Alli runapitaga alli yachachicuycunatami wiyacunchi. Fiyu runacunatami ichanga alli-tucuycajta upällajpaj niycusha. Alli runaga maysi wiyaparäcuyllami parlan. Fiyucunami ichanga mana allicunallata riman. TAYTA DIOS melanäcunmi suwa pësacunataga. Alli pësacunatami ichanga TAYTA DIOS alli rican. Alli-tucojcunaga illajpitami pengaycho ricaconga. Umildicunami ichanga yachaj ricaconga. Alli runacunaga Dios munashanno rurashpanmi alli cawan. Fiyu runacunami ichanga fiyu llulla cashanpita ñacayman chayan. Fisyu chayamushan junäga ima riquësanpis manami chapangachu. Juchaynaj limyumi ichanga wañuypitapis salbaconga. Alli yarpayniyoj runaga allimi purin. Fiyucunami ichanga juchanpita mana alliman chayan. Alli runacunataga allita rurashanmi salban. Yargajcunaga juchan-tupumi mana alliman chayachin. Fiyu runa wañuptenga imapaj yarpashanpis illgangami. Tayta Dios alli runacunataga ñacaypita jorgunmi. Fiyucunatanami ruquin churan ñacananpaj. Fiyu runaga rimashanwanmi runa-masinta jagayächin. Alli runacunami ichanga yachaj cashanwan piwanpis alli cawan. Alli runacuna alliman chayaptenga marca intërumi cushicun. Fiyu runacuna mana alliman chayaptinpis marca intërumi cushicuywan pinticachan. Alli runacuna bindisyunta goptenga marca jatunyanmi. Fiyu runacunapa shiminwanmi ichanga marca ushacan. Mana tantiyacojcunaga rejsinacushanpa washantami riman. Tantiyaj runami ichanga upälla cacun. Willapistacunaga imallatapis ushajpämi willacun. Yäracuna runami ichanga imata willapaptinpis upällalla cacun. Mandaj mana alli mandaptenga juc nasyun mana allimanmi chayan. Achcaj tantiyachejcuna alli captinmi ichanga juc nasyun alliman chayan. Jäpa runacunata garantiyäga mana allimanmi chayan. Pitapis mana garantiyajmi ichanga cushisha goyäcun. Alli shongu warmiga rispitashami canga. Fiyu runaga rïcuyayllachömi cacun. Cuyapäcoj runaga quiquinpämi allita ruran. Mana allita ruraj runami ichanga quiquillanmi mana alliman chayan. Fiyucuna mana allita rurar gänashanga manacajnöllami ushacäcun. Alli runacunami ichanga imatapis mana ushacajta chasquenga. Alli cajta rurar goyarga mana ushacaj cawaytami tarin. Mana allita rurajcunami ichanga quiquillan wañuyta ashiycan. Jucha rurayllapaj yarparajtaga TAYTA DIOS melanäcunmi. Allita rurar goyajcunatami ichanga alli rican. Mana allita rurajcunaga simrimi castigacanga. Allita rurajcunami ichanga salbaconga. Yarpayniynaj cuyayllapaj warmiga cuchipa sengancho gori surtïja jatiraycajnömi caycan. Alli runacuna yarpashanga llapanpis allimi camacan. Fiyu runacuna yarpashanmi ichanga pï-maytapis rabyachin. Pitapis macyaycöga imallatapis mas-mastami tarin. Pitapis mana macyaycoj cajcunami ichanga muchupacayman chayan. Millgaycoj macyaycoj cajcunaga cushishami goyanga. Pitapis goycorga quiquinpis allitami chasquin. Micuynincunata churacuycoj micha runacunataga marca-masincuna maldisyuntami gon. Mana churacuypa pitapis ranticoj runami ichanga bindisyunta chasquenga. Allita ruraj cajcunapäga imapis allimi canga. Mana allita rurajcunatami ichanga mana alli chayan. Charashanman yäracojcunaga yöra tunejnömi ushacanga. Alli runacunami ichanga jacha berdiypa berdir wiñaycajno canga. Wasincho imallanpis cajcunata mana cuyapayta yachajcunapaga wasinchöpis wayrami tumaycanga. Chaymi paycunaga alli yachajcunapa uywaynillanna ricaconga. Allita ruraj runacunaga alli wayoj yöranömi. Yachaj runaga allita rurashpanmi runacunata mana ushacaj cawayta tarichin. Cay pachacho alli runacunapis ñacaycaptenga juchasapacunawan fiyu runacunaga imanöraj ñacanga. Corrijiptin wiyacur alli tantiyacöga yachaj caytami munan. Piñacuptin mana wiyacojmi ichanga mana tantiyacoj upa. Alli runataga TAYTA DIOS allimi yanapan. Mana allita rurayta yarpajcunatami ichanga castigan. Llutanta rurajcunaga manami tacyangachu. Alli runacunami ichanga tacyanga. Alli warmiga majanta sumaj rispitädu cayman churan. Fiyu warmimi ichanga majanta pengayman churan. Alli runacunaga alli cajcunallatami yarpan. Fiyucuna yarpashanmi ichanga llapanpis manacajlla. Fiyucuna rimashanga caycan imatapis wañuchinanpaj trampanömi. Alli runacunatami ichanga shimin salban. Fiyucunaga mana alliman chayashallanchömi ushacan. Alli runacunapa wasinmi ichanga mana ushacanchu. Yachaj runataga yachaj tantiyaj cashanpitami alli rispitan. Mana tantiyaj upa runatami ichanga pï-maypis manacajman churan. Pishipacojlla caycar mishti-tucojpitaga mas alli caycan umildilla carpis uywayniyoj caymi. Alli tantiyacoj runacunaga uywancunata cuyapayta yachanmi. Fiyu guella runacunami ichanga mana musyanchu imano cuyapay cashantapis. Chacracho arojcunapaga micuyninpis manami pishinchu. Mana yarpachacoj guellacunami ichanga manacajllapaj arun, ruran. Fiyucunaga fiyu-masincuna jucta guechushantami munapan. Allicunami ichanga alli wayoj yörano caycan. Fiyucunaga quiquinpa shimillanpitami tucuyman chayan. Alli runacunami ichanga imaman chayarpis allicho llojshin. Alli runaga shimillanpitami imatapis allita tarin. Imanöpis rurashan-tupumi pägataga chasquin. Mana tantiyacojcunaga llapan rurashan alli cashantami yarpan. Alli tantiyajcunami ichanga yachajcuna willapashanta chasquicun. Mana tantiyajcunaga jucllami imallapitapis rabyacurcun. Yarpaysapacunami ichanga ashllir-ushaptinpis mana rabyacunchu. Rasun cajta rimaj runaga rasun cajllatami declaranpis. Alman ranticojcunami ichanga manacajta declaran. Waquin runapaga gayapashan nanayparämi chayaycun. Yachaj runacuna rimashanmi ichanga jampino cushicachin. Rasun cajta rimashancunaga manami imaypis gongacanchu. Llullacuyllapa rimashancunatami ichanga manapis aycällata gongaycärin. Fiyucunaga imanöpapis engañayllatami yarparaycan. Alli willapajcunami ichanga cushicachin. Alli runaga imaypis manami ñacangachu. Fiyucunami ichanga imaypis mana allillaman chayaycan. Llullacojcunataga TAYTA DIOS melanäcunmi. Allita y rasun cajta rurajcunatami ichanga TAYTA DIOSPIS alli rican. Yachajcunaga imano yachashantapis manami willacunchu. Mana tantiyaj runami ichanga upa cayninta juclla musyachin. Aroj runacunaga munayniyojmi canga. Guellacunami ichanga jucpa-jucpa munaynillancho canga. Fiyupa llaquicuptenga pachapis chacacäcojnömi ricacun. Alli allillata parlapaptinmi ichanga pachapis achicyarcun. Alli runaga runa-masinta alli yarpaytami gon. Fiyucunami ichanga llutan mana alliman chayachin. Guella runaga jirca animalta charishanta micunallanpäpis manami camarinchu. Bïbu runami ichanga ima-aycatapis aypallata taririn. Allillata rurar goyayga alli cawaymanmi chayachicun. Llutanta ruraymi ichanga wañuyman chayachin. Alli yachaj wamraga papänin willapashancunata wiyacunmi. Mana rispitacojcunami ichanga piñacushantapis mana wiyacunchu. Alli runaga shimillanpitami imatapis allita tarin. Parlashanta mana cumlejcunami ichanga wañuchiyllata yarpapan. Shongun musyashallanwan upälla cacojcunaga allimi cawan. Willapistacunami ichanga shimillanpita mana alliman chayanga. Guellacunaga may-jina imata munaparpis manami tarinchu. Bïbu runami ichanga ima-aycatapis munashanta tarin. Alli runaga llullacuyta manami munanchu. Fiyu runacunami ichanga jucta pengayman churayllata, manacajman churayllata yarparaycan. Alli runataga allita rurashancunami mana allipitapis chapan. Jucha rurajcunatami ichanga mana allita rurashancuna illgächin. Waquin runaga imanpis mana caycaptinmi rïcu-tucun. Waquinnami ima-aycayojpis caycar pobri-tucun. Rïcu runacunaga ima-aycatapis charashancunawanmi salbacun. Pobritaga pipis manami imata ruraytapis yarpapanchu. Alli runacunaga chacaycho achqui achicyaycajnömi cushisha goyäcun. Fiyu runacunami ichanga achqui upiptin chacajcho caycajno carcaycan. Alli-tucojcunaga pitapis chiquinacuyllachömi cawachin. Willapashanta wiyacojcunami ichanga yachaj runa. Imatapis mana ñacayllapa rätu tarishanga fäsimi ushacäcun. Wallca-wallcalla ñacar shuntashancunami ichanga fäsiga mana ushacangachu. Runaga yarpashanta mana tariycur fiyupami llaquicun. Llapan yarpashancunata tarirmi ichanga fiyupa cushicun. Yachachishanta mana wiyacoj cäga fiyupami llaquiconga. Mandamintuta wiyacojcunami ichanga alli cawayta tarenga. Yachaj yachachishanga alli cawananpämi. Wañunanpitami salban. Alli yarpayniyöga pï-maypitapis alli ricashami canga. Llullacunami ichanga mana alliman chayan. Alli yarpayniyojcunaga sumaj tantiyaycurmi imatapis ruran. Mana tantiyacojcunami ichanga upa cayninta musyachin. Fiyu cachaga inrïdumanmi chayachicun. Alli cachami ichanga alli cushicachicun. Willapashanta mana wiyacojcunaga cangapaj manacajman churasha y ushapacajllami. Piñacushanta wiyacojcunami ichanga alli rispitasha canga. Yarpashanta tariycorga runacuna fiyupami cushicun. Mana tantiyacojcunami ichanga mana alli rurayninta mana cachaycunchu. Yachaj runacunawan goturarga yachaj caytami yachacunqui. Mana tantiyaj upacunawan goturarmi ichanga pirdicar mana allimanna chayanqui. Juchasapacunataga imanöllapis disigrasya chayaycanmi. Alli runacunami ichanga allita rurashanpita allillata chasquin. Ima-aycayojpis car alli runaga willcancunatawanrämi raquipan. Juchasapacunami ichanga ima-aycantapis churarächicun alli runacuna rubichanallanpaj. Pobri runacunapa chacranchöga micuy allimi wayun. Mana allita rurarmi ichanga micuynintapis ogran. Mana allita ruraptin wamranta mana astejcunaga manami wamranta cuyanchu. Wamranta cuyajmi ichanga imatapis mana allita ruraptin yachacunanpaj tacshanpita-pacha astin. Alli runacunaga sacsashancamami micun. Fiyucunami ichanga pachanpis gaullulluycaptin goyan. Yachaj yarpaysapa warmiga wasincho cushisha goyächiytami yachan. Yarpayniynaj upa warmimi ichanga wasincho cajcunata quiquin yamacächin. Allita rurar goyäga TAYTA DIOSTAMI sumaj rispitan. Llutanta rurajcunami ichanga TAYTA DIOSTAPIS manacajman churan. Mana tantiyacojcunaga alli-tucushpanmi parlan. Yachaj runacunatami ichanga shimin imapitapis chapan. Yunta mana captenga micuytapis wallcallatami murupacun. Yuntapa callpanwanrämi micuytaga achca achcata murupacur alli shuntanpis. Alli testïgoga mana llullacuyllapami riman. Alman ranticojcunami ichanga manacajtapis rasun-rasullantaraj rimaycun. Mana rispitacoj runaga yachaj cayta munarpis manami camäpacunchu. Alli tantiyacoj runami ichanga juclla imatapis yachacurin. Mana tantiyacoj runataga ama gotuparaychu. Chayno runawan goturarga manami ima allitapis yachacunquipächu. Yachaj runataga yachashanmi tantiyachin imano goyaycashantapis. Mana tantiyacojcunatami ichanga upa caynin llutanman apan. Mana tantiyacojcunaga llutanta rurarcurpis manami pengacunchu. Alli runacunami ichanga runa-masinwan cuyanacur alli goyan. Runa llaquicuycashantaga pipis manami musyanchu. Cushisha caycashantapis manami pipis ricanchu. Quiquinpa shongullanmi musyan. Fiyu runacunapaga ima-ayca charashallanpis ushacangami. Alli runacunapami ichanga ima-aycanpis yapacanga. Runataga purishancuna alli-niräpunmi. Ichanga chay caminupa wañuymanmi aywaycan. Asirpis waquenga llaquishallami caycan. Chaymi cushicurpis ushanantaga wagayman churacan. Mana tantiyacojcunaga imanöpis rurashanpita pägunta chasquenga. Alli runapis alli cajcunata rurashanpita pägunta chasquengami. Mana tantiyacojcunaga imatapis wiyashanta llapantami riguicurcun. Yarpaysapacunami ichanga imatapis manaraj rurar sumaj yarpachacunraj. Yachaj tantiyaj runaga ima mana allimanpis chayayta manchacurmi witicun. Mana tantiyacojcunatami ichanga imapis mana gocunchu. Imallapitapis rabyaj runacunaga mana yarpachacuypami imatapis ruran. Fiyu runacunaga wacpita caypita chiquishami goyanga. Mana tantiyacojcunaga imaypis upa cayllanchömi carcaycanga. Tantiyacur wiyacojcunami ichanga canga sumaj yachaj. Fiyucunaga alli runacunapa maquintapis muchangarämi. Mana allita rurajcunaga ruwacur alli runacunapa puncunta tacangarämi. Rïcucunapaga pï-maypis amïgullanmi. Pobricunatami ichanga rejsinacushancunapis manana witipanchu. Runa-masinta manacajman churarga juchayojmi ricacun. Pobricunata cuyapajcunami ichanga fiyupa cushisha canga. Llutanta rurayta yarpajcunaga pantaycanmi. Allillata yarpajcunami ichanga alli ricasha canga, rispitasha canga. Arucur ruracorga imallatapis tarinmi. Arunanpa ruquin parlallar goyajcunami ichanga imatapis mana tarinchu. Yachajcunapaga yachashanmi corönanno caycan. Mana tantiyajcunapami ichanga upa caynillan adurnunno caycan. Rasun cajta rimaj testïgoga runa-masin wañunanpaj caycaptinpis salbanmi. Alman ranticojcunami ichanga llullacuyllapa riman. TAYTA DIOSTA manchacöga Paymanmi yäracun. Chaymi paytapis wamrancunatapis TAYTA DIOSGA yanapan. TAYTA DIOSTA rispitar manchacöga alli cawaytami tarin. Chayno rispitäga wañuypitapis gueshpishanami. Aypallata ray mandaptenga llapanpis allimi rican. Wallcallata ray mandaptenga manacajman churashami canga. Jinan öra mana rabyaj runaga alli yarpayniyojmi. Jinan öra rabyacurcojmi ichanga upa mana tantiyaj cayninta musyachicun. Shacya alli shongu runaga sänumi cawan. Chiquipäcoj mana alli runami ichanga rätu ushacanga. Pobricunata ñacachejcunaga camaj Tayta Diostami rabyachin. Pobricunata cuyapajcunami ichanga Tayta Diosta rispitan. Fiyu runataga quiquin rurashallanmi mana alliman chayachin. Alli runatami ichanga allita rurashanpita Tayta Dios chapanga. Sumaj alli yachayga caycan alli tantiyajpa umanchömi. Mana tantiyacojcunami ichanga imatapis mana musyanchu. Nasyunta mandaj runa Tayta Diosta rispitar mandaptenga runacuna cushishami cawan. Jucha rurayllacho goyarmi ichanga nasyunninta pengayman churan. Yarpaysapa uywaytaga ray amatarmi cuyan. Mana tantiyaj uywaytami ichanga fiyu ñawinpa rican. Alli shimillanpa cuticherga rabyaycajtapis allchacächinmi. Tuscu shiminpa cutichirmi ichanga masta rabyachin. Yachajcuna parlajta wiyarga allimi yachacun. Mana tantiyajcuna parlarga manacajcunallatami riman. TAYTA DIOSGA may-chaychöpis caycanmi. Alli cajcunatapis fiyu cajcunatapis ricaycanmi. Alli shimillanpa parlajcunaga alli allpacho caycaj yöranömi. Nina shimi runami ichanga runa-masinta llaquicachin. Mana tantiyacojcunaga papänin corrijishantapis manami cäsunchu. Wiyacojcunami ichanga alli yarpayniyoj cashanta tantiyachicun. Mana yatapacoj alli runapa wasinchöga ima-aycanpis puchu-puchumi. Fiyu runapami ichanga imata tarishanpis manacajnölla ushacäcun. Yachajcunaga allita yarpashantami willapäcun. Mana tantiyajcunami ichanga llutallanta yarpan. Fiyu runacunapataga imata goptinpis TAYTA DIOS manami chasquinchu. Quiquin TAYTA DIOS munashanno cawajcuna mañacuptinmi ichanga cushicun. Fiyu runacuna llutanta rurar goyashantaga TAYTA DIOS fiyupa melanäcunmi. TAYTA DIOS munashanno goyaj runacunatami ichanga cuyan. Allita ruraycashanpita cachaycojcunataga fiyupa castigarmi piñacun. Piñacushanta mana wiyacojcunami ichanga wañonga. TAYTA DIOSGA ricaycanmi wañojcuna maycho caycashantapis. Chayno ricaycarga runa yarpashancunata ¿imanirtaj mana ricanmanchu? Mana rispitacojcunaga pï piñacuptinpis manami wiyacunchu. Yachajcunawan goturpaytapis manami munanchu. Shongun cushisha captenga cäranpis cushishami. Shongun llaquisha captenga cäranpis juc-nirajyashami. Alli yarpaysapacunaga imatapis yachacuytami munan. Mana tantiyacojcunami ichanga upa cashallancho cawan. Llaquisha goyajcunapäga imay junajpis mana allillami. Cushisha goyajcunapämi ichanga imay junajpis fistachöno cushicuylla. Pobrilla carpis TAYTA DIOSLLATA manchacur rispitaymi mas alliga, aypalla ima-aycayojpis caycar llaquisha goyänanchïpa ruquenga. Cuyanacur goyashaga yacu calullapis mishquinmi. Aychapis manami mishquinchu mishiwan allgu goyajno goyashaga. Mana rabyaj runaga rimanacuytapis chawächinmi. Imallapitapis rabyacoj runami ichanga juclla piwanpis rimanacun. Guellacunapäga caminunpis casha shata juntashami caycan. Alli runapämi ichanga caminunpis limyu alli puricuy caycan. Yachaj wamraga maman-taytantapis cushicachinmi. Mana tantiyaj wamrami ichanga maman-taytantapis manacajman churan. Mana tantiyacoj runaga upa cayninwan llutanta rurashanpitapis cushicunmi. Alli yarpayniyoj runami ichanga mana pantaypa alli cawan. Shuntacaycur mana parlacuptenga llapan yarpashancunapis manami camacanchu. Achcaj tantiyachejcuna captinmi ichanga yarpashancunapis alli llojshin. Tapucushanta alli cuticherga cushicunmi. Camacashan öra alli willapashanpis mas allimi. Alli cajta rurajcunaga janaj pachamanmi aywaconga. Chaynöpami allpa rurinman mana yaycongachu. Alli-tucojcuna llapan charashantami TAYTA DIOSGA ushacächin. Biyüdacunapatami ichanga chacrancunatapis chapan. Mana allita rurayta yarpajcunataga TAYTA DIOS melanäcunmi. Allillata yarpar parlaj runacunami ichanga cushicachin. Imatapis yargaypa-yargar munajcunaga famillyanmanmi disigrasyata chayachimonga. Saynita mana chasquejcunami ichanga alli cawanga. Alli runaga imano cutichinanpäpis sumajrämi yarpachacun. Fiyu runami ichanga juclla shimin tarishanta tucuyta riman. Fiyu runacunataga TAYTA DIOS manami wiyanchu. Alli runatami ichanga mañacushanta wiyan. Alli ñawiwan ricäriptenga jucninpa shongunpis cushicunmi. Chaynöllami alli willapapis cushicachinmi. Alli cawananpaj willapashanta wiyacojcunaga yachajcunanömi ricasha canga. Corrijishancunata mana wiyacöga quiquillanmi mana alliman chayan. Piñacushanta wiyacojcunami ichanga alli tantiyaj cayta yachacun. TAYTA DIOSTA manchapacur rispitarga yachaj caymanmi chayanga. Pipis rispitamänapäga rimëru pï-maytapis rispitar umildimi caypaj. Runaga imata ruraytapis yarpanmi. Chaypis TAYTA DIOSRÄMI camacächin. Runataga llapan rurashancunapis alli-niräpunmi. Chaypis TAYTA DIOSRÄMI nin alli u mana alli yarpashancuna cashantapis. Imata ruranayquipaj yarpashayquitapis TAYTA DIOSPA maquinman churay. Paymi camacächenga yarpashayquicuna alli llojshinanpaj. TAYTA DIOSGA yarpashanno cananpämi llapantapis camasha. Fiyu runacunapämi castïgutaga camasha. Alli-tucojcunataga TAYTA DIOS melanäcunmi. Chaycunataga simrimi castiganga. Rasunpa cuyarga juchanpita perdunanmi. TAYTA DIOSTA wiyacorga jucha ruraypita witicunmi. TAYTA DIOS munashanno runa cawar alli goyaptenga chiquipajcunawanpis allina goyänanpämi camacächin. Ichicllatapis quiquin ñacar tarishanmi mas alliga engañayllapa ima-aycatapis shuntashanpitaga. Runaga imata rurananpäpis yarpachacun. Chaypis TAYTA DIOSRÄMI camacächin imano cananpäpis. Rayga Tayta Dios musyachishancunatami riman. Manami llutancunatachu arriglanpis. Alli pësa cananpaj, alli tupu cananpäpis TAYTA DIOSMI camacächisha. Chaymi TAYTA DIOS munan alli balansata, alli pësacunata. Raycunaga mana alli ruraycunata melanäcunmi. Rayga alli mandan llapanpis allillata ruraptinrämi. Runa mana chapaypa rasun cajta rimaptenga raycuna cuyashpan alli ñawinpami chay runata rican. Ray ollgucurcuptenga wañuchichinanpaj cashan musyacannami. Yachajcunami ichanga rayta ollguycajtapis alliyächin. Ray cushishalla captenga runacunapis allilla goyaytami yarpan. Ray allilla carga timpuncho tamya tamyamushannömi cushicachin. Gorita chararashanpita mas alliga yachaj caymi. Guellaypitapis mas alliga tantiyaj caymi. Alli runacunaga jucha ruraypita witicunmi. Jucha ruraypita witicojcunaga alli cawaymanmi chayanga. Alli-tucojcunaga ushapacangami. Jucta manacajman churajcunaga mana allimanmi chayanga. Alli-tucoj rïcucunawan goturänanpitaga mas alli caycan manacajman mana churaypa pobricunawan goturaymi. Tayta Dios nishanta wiyacorga allichömi canga. TAYTA DIOSMAN yäracojcunaga cushishami canga. Allita yarpachacojcunataga «yarpaysapa» ninmi. Cuyachicuypa parlarga masrämi pitapis aunichin. Alli yarpayniyoj cashanga cawachicoj yacunömi. Mana tantiyacojcunata yachachiyga manacajllapämi. Yarpaysapacunaga sumaj yarpachacurcurmi imatapis riman. Parlashancunaga allimi tantiyachicun. Alli shimillanpa parlashanga urunguypa mishquinnörämi. Alli goyaypämi shacyächicun. Runataga purishancuna alli-niräpunmi. Ichanga chay caminupa wañuymanmi aywaycan. Aroj runaga micunanpämi arun. Micunan-raycumi arun. Fiyu runaga rataycaj jurnunömi. Llapan rimashancunapis caycan ninapa wapchayninnörämi. Fiyu runacunaga imay örapis rimanacachiyllatami ashiycan. Washa-rimacunapis amïguncunatawan chiquinacachinmi. Fiyu runaga amïguntapis engañanmi. Payga amïgunta llutanmanmi gaycun. Mana allita rurayta yarpajcunaga ñipchipayllapami sëñata rurashunqui. Mana allita rurariycorga shimi wirpanta amucurcun. Allillata rurajcunaga chachayänancamami cawan. Sogu caynenga corönanömi cushicachin. Alli chölu-tucuypitaga mas alli pasinsacuymi. Llapan marcapa mandajnin cananpitaga mas alli caycan quiquinraj alli duminacuyta yachashanmi. Imata rurananpäpis runaga surtitami jitan. Chaypis TAYTA DIOSRÄMI camacächin. Shuntacaycur achca alli micuyta micurpis rimanacullar goyänanpitaga mas allimi chucru tantata micullarpis cushisha goyaptenga. Patrunninpa wamran fiyu captenga alli yarpayniyoj uywayninmi wamranmanno ticran. Chaynöpami patrunninpa wamrancunano erensyata chasquin. Goritawan guellaytaga rasunpa alli cashanta chulluchiyparämi rejsin. Runacuna yarpaycashantapis TAYTA DIOSMI rejsin. Fiyu runaga llullacuna imata nishantapis wiyaj-wiyajllami caycan. Llulla runanami shimita juc goshancunata chasquin. Pobricunata manacajman churarga Tayta Diostapis manacajmanmi churaycan. Pipis mana alliman chayaptin cushipäga castigashami canga. Auquin chacwanga willcan captin cushishami goyan. Wamrancunapis cushishami cawan maman-taytan cawaptenga. Mana tantiyaj upa runa may-jina allita parlaptinpis manami camaranchu. Juc autoridä llullacur parlaptinpis piyurmi mana camaranchu. Saynita jatipäga imatapis tariytami yarpan. Chaynöga yarpan munashancuna llapan alli llojshipaptinmi. Imapitapis perdunaj runaga juc amïgutapis tarinmi. Mana perdunaj runami ichanga amïgutapis ogran. Alli tantiyacöga juc piñacuyllawanmi wiyacun. Mana tantiyacojmi ichanga pachac cuti astiptinpis mana wiyacunchu. Mana wiyacöga imay örapis pillyallatami ashiycan. Chayno cashanpitami mana cuyapaypa ñacachicoj runawan tinconga. Mana tantiyacoj upa runa imata rurananpäpis yarparaycajwan tincunanchïpa ruquenga mas allimi canman wawanta suwapaycuptin fiyupa rabyasha caycaj ösuwan tincushapis. Alli yanapaycaptin mana alliwan cutichejpa wasinchöga manami imaypis mana alli goyay pishengachu. Rimanacuyman chayayga lloglla shamojpitapis mas piyurmi. Rimanacuyman chayanayquipa ruquenga witicuy. Juchan musyacaycaptin mana castigajtapis, juchaynajta «juchayojmi» nejtapis ishcantami TAYTA DIOSGA melanäcun. ¿Imanirtaj mana tantiyaj runacunaga yachayta rantinanpaj guellaynin aptacurcur shamun? Imatapis manami tantiyanchu. Alli amïguga manami cachaycushunquichu. Llaquicuycunacho captiquipis payga wauguiquinömi. Mana tantiyaj upacunaga pitapis garantiyanmi. ¿Imanirtaj jucpa jagancunata pägapacunquiman? Rimanacoj yachacashaga imaypis pillyallatami ashiycan. Alabacojcunaga quiquillanmi mana alliman chayan. Mana allita yarpäga manami imaypis allitaga tarengachu. Shimisapaga shimillanpitami mana alliman chayanga. Wamran mana tantiyacoj captin taytanga fiyupa llaquicuyllachömi goyan. Mana tantiyacoj upapa taytanga imaypis manami cushisha goyanchu. Cushishalla goyajcunaga sänumi cawan. Llaquishalla goyajcunapami ichanga gänasnin imapäpis mana canchu. Fiyu runaga pacayllapami saynishantapis chasquin alli cajta mana alli arreglananpaj. Yarpaysapa runaga mas yachaj caytami munan. Mana tantiyacojmi ichanga imata munashantapis mana musyanchu. Mana tantiyacoj upa wamraga taytantapis rabyachinmi; mamantapis llaquicachinmi. Juchaynaj caycaptin jitapayga manami allichu. Rispitädu runata manacajpita astiypis manami allichu. Musyaj yachaj alli tantiyajcunaga wallcallatami parlan. Alli tantiyajcunaga imapitapis pasinsacunmi. Mana tantiyaj upa runapis upälla cacorga yachajnömi. Quiquin munashanno cawajcunaga quiquillanpämi imatapis ashin. Alli cajta willapashancunataga manami wiyacunchu. Mana tantiyacoj upacunaga imata yachacuytapis manami munanchu. Chaypa ruquenga yachashallanwanmi alabacun. Mana allita rurajcunaga pengaychömi ricaconga. Alli-tucojcunapis manacajman churashami canga. Yachaj runa parlashanga achca yacuta pashtaj pucyunömi bindisyun caycan. Yachayninpis caycan mana pishiypa aywaj achca yacunömi. Autoridäcuna juchayojcunapa faburnin captenga manami allichu. Ima juchanpis mana caycaptin «juchayojmi» nir arriglaptenga manami allichu. Mana tantiyacojcunaga shimillanpitami rimanacuyman chayan. Quiquinpa shiminpitami asticanpis. Mana tantiyacoj upacunataga shimillanmi mana alliman chayachin. Quiquinpa shimillanpitami maticanpis. Washa-rimacunaga rimanpis mishquillarämi. Chasquipajpänami caycan shonguncama alli chayajnöraj. Guella runacunawan fiyu runacunaga chay wauguimannöllami tincun. TAYTA DIOSGA caycan mana tunej alli arusha törrinömi. Alli runacuna payman yäracojtaga imapitapis chapanmi. Rïcu runaga yarpan imapis mana chayanantami. Yarpan ima-aycanpis siudäta intërunpa curalaraycajno chapänanpaj cashantami. Alli-tucojcunaga ushapacaymanmi chayanga. Umildicunami ichanga pï-maypitapis rispitasha canga. Tapucunanpaj caycajta manaraj sumaj musyar willayga mana tantiyaj caymi, fiyupa pengaypämi. Cushisha carga gueshyaycashanpitapis allchacanmi. Llaquisha, gänasnin mana cajtaga ¿piraj allchacächenga? Alli yachaj runawan alli tantiyaj runaga yachacuyta munashanta llapantami yachacun. Imallatapis buluntäninpa goycuptenga pï-maypis allimi jamachin. Mayur runacunapis allimi rican. Rasun cajtanöraj dimandacur «caynömi, wacnömi casha» niptin chay dimandashan caj chayamur «manami chaynöchu» niptinrämi pengay-tucusha wiyaycun. Sasa arriglaytaga ushacächin surtita jitaypanami. Chaynöparämi dimanduga alli ushacan. Sumaj curalasha siudäpa pergancunata juchuchiypis fäsirämi canman wauguin jagayächishan runata shogananpitaga. Rimanacuyga caycan mana pipis yaycunanpaj rancasha caycaj puncunömi. Runaga parlashanwanmi imatapis chasquenga. Shiminpitami imatapis tarenga. Wañuytapis cawaytapis shiminpitami tarin. Alläpa rimajcunaga shiminpitami imanöpis ñacanga. Furmal warmiwan majachacayga fiyupa allimi. Furmal warmitaga tarin TAYTA DIOS bindisyunta goptinmi. Pobriga alli shimillanpami imapitapis ruwacun. Rïcumi ichanga imallapitapis fiyu shiminpa cutichin. Waquenga amïgupis ichicllapämi caycan. Waquinmi ichanga amïgupis juc wauguipitapis mas wauguiraj. Pobrillapis mana suwa caymi mas alliga mana tantiyaj upa, tumpacoj cananpitaga. Mana yarpachacuyllapa imatapis juclla rurashaga manami allichu. Mana yarpachacuyllapa imatapis rurarga pantanmi. Mana tantiyaj runaga upa cayninwanmi llutanta ruran. Nircorga TAYTA DIOSTANA jitapan. Ima-aycanpis bastanti captinmi rïcupaga pï-maypis amïgullan. Pobritami ichanga amïguncunapis gongaycärin. Alman ranticojcunaga castïguchömi canga. Llullacunapis castïguchömi canga. Achcajmi rïcupa maquintaga rispitar muchan. Tarichicojtapis llapanmi ashin amïgun cananpaj. Pobritaga famillyancunapis manacajmanmi churan. Chayno caycaptenga rasuntachari amïguncunapis mana witipannachu. Amïgupayta ashiptinpis pacacaycärinmi. Runaga alli cawayta munar allimi yachacun. Yachacushanno rurarga alli cajllatami ruran. Alman ranticojcunaga castïguchömi canga. Llullacunatapis wañuymi shuyaraycan. Yarpayniynaj mana tantiyäga yangami mishti-tucunpis. Uyway runacunapis manami mayur runacunapa mandajnin canmanchu. Yarpaysapa runaga imapitapis pasinsacunmi. Achäquita ashipajcunatapis perdunanmi. Ray ollgorga liyunno manchacuypämi. Ray cushisha captenga guewaman shullay chayajnömi. Mana tantiyacoj wamraga taytanta llaquicachinmi. Shimisapa warmipis mana chawaypa jutoj wasinömi achäquita ashipayta mana jamanchu. Mamapita taytapitami wasita chacrata chasquin. Alli yarpayniyoj warmitanami TAYTA DIOSPITA chasquin. Guellaga guellanaywanmi puñuyllacho cacun. Chaymi guella runaga imaypis yargayllacho canga. Mandamintuta cumlejcunaga alli cawaytami tarenga. Yachachishanta manacajman churajmi ichanga wañuyta tarenga. Pobrita yanapäga TAYTA DIOSTAMI ristaycan. Chayno yanapashanpitaga quiquin Tayta Diosmi cutichenga. Wamrayquitaga tacsha cashancama piñacur astiy. Ichanga cuydä castigaycällar wañuycachinquiman. Juclla rabyacäcöga castigashami canga. Ñacaycajta salbarga chaynöllami yaparir-yaparir salbaycanga. Willapäshushayquita wiyacuy. Piñacushushayquitapis chasquicuy. Chayno car-rämi yachaj canquipaj. Runaga ima-aycata ruraytapis yarpanmi. Chaypis TAYTA DIOS camacächishan cajllami camacan. Runataga nishanta cumlej alli canantami pipis munan. Trampösu cananpa ruquenga pobrilla cacuptinpis mas allimi. TAYTA DIOSTA rispitar manchacoj cäga alli cawaytami tarin. Chaynöpami alli goyan. Manami imamanpis chayanchu. Guella runaga lätun churapacusha caycarpis manami ni micunallanpäpis chagarcunchu. Shimisapa runata castigaptinmi mana tantiyacöga yachacun. Alli tantiyacoj yachaj runami ichanga juc willapayllacho yachacun. Taytanta magaj runaga fiyupa jamurpaypaj gueshyami. Mamanta wasinpita gargoj runaga fiyupa melanaypämi. Ïju, llapan corrijishushayquita wiyacuy. Mana wiyacorga llutan caminupami purinquipaj. Alman ranticojcunaga juezpitapis asicunmi. Fiyu runacunaga shimin tarishantami riman. Shimisapacuna castigacänanpaj asticunaga caycanmi. Mana tantiyacoj upa runapis wajtan rawaychaj-rawaychajmi asticanga. Machacurcorga runacuna alli chölu-tucunmi. Upyacarcärerga quiquin-purami rimanacun. Machashaga manami pipis yarpayninchöchu. Ray ollgorga liyunno manchacuypämi. Chayno caycajtaga wañuyta ashillarmi pipis achäquita ashipan. Piwanpis mana rimanacoj runaga alli rispitashami. Mana tantiyacoj runami ichanga piwanpis juclla rimanacun. Murupacuy wichanpis guella runaga manami yapyapacunchu, ni murupacunchu. Chaymi cosëcha wichanpis ashipacushpan imatapis mana tarengachu. Shongullancho runa yarpashanga jundu yacunömi. Alli yachaj tantiyacoj runami ichanga musyan imano tariytapis. Quiquillanpitaga pipis alli runa cashantami yarpan. Chaypis ¿piraj tarinman rasunpa yäracuypaj caj runataga? Allita ruraj runaga allita rurallarmi goyan. Chayno alli runapaga wamrancunapis cushishami goyanga. Arriglananpaj despächunman jamaycur rayga rasunpa juchayojcunataga ricapärillarmi rejsirin. Pipis ama ninmanchu: «Nogaga allita rurallarmi cawä. Manami juchataga imaypis rurashcächu» nir. Suwa pësatawan pishi tuputa ishcantami TAYTA DIOS melanäcun. Alli mösu cashanta rejsinchi yanapäcoj y rispitösu captinmi. TAYTA DIOSGA ñawitami camaran imano ricananchïpäpis. Rinritanami camaran imata wiyananchïpäpis. Puñuyllataga ama aruychu. Puñuyllacho cacorga pobriyanquipämi. Arucuptiqui ruracuptiquega micuyniquipis manami pishengachu. Rantinanpäga «cayga manami allichu» ninmi. Rantircurmi ichanga «allita rantishcä» nir cushicun. Goripitawan aypalla guellaypitapis mas alliga yachayninwan yachaj rimashanmi. Jäpa runata garantiyajtaga asta röpantapis guechuy. Nircorga rinda chararay jagata päganancama. Runapäga capas fiyupa mishquin engañaypa tarishan micuy. Chaypita unayllataga ricacun amuy aguta micushannöllami. Imata rurananpäpis alliga camacan sumaj tapucuriptinrämi. Imano pillyananpäpis sumaj yarpachacurir-rämi guërrata ruran. Washa-rimaga imata willashantapis manami upällallaga cacunchu. Chaymi washa-rimacunawanga ama gotucanquichu. Mamanta taytanta amatar ñacachëga maldisyunädumi canga. Chayga fiyupa ñacar cuyapaypämi wañonga. Mana ñacayllapa rïcuyashanga fäsimi ushacanga. Chauraga llaquishallanami goyanga. Pipis mana allita rurashuptiqui ama yarpaychu ayñita cutichiytaga. TAYTA DIOSLLAMAN yäracuy. Chaura Paymi yanapäshunquipaj. TAYTA DIOSGA chiquinmi suwa pësata. Payga manami munanchu suwa balansatapis. TAYTA DIOSMI runa imano cawananpäpis camacächin. Quiquin runaga manami musyanchu imanöpaj distïnun cashantapis. Fiyupa mana allimi caycan mana yarpachacuyllapa Tayta Diosta goycunanpaj aunircur cutiricuptenga. Yachaj rayga rïguta wayrajnömi fiyucunata acran. Nircur paycunataga rïgupa päjanta gollpojnömi illgarachenga. TAYTA DIOSMI espiritunta runaman churasha. Chaynöpami runaga yarpashancuna alli mana alli cashantapis musyan. Rasun cajta ruraj captin, cuyapäcoj captin raytaga pipis manami jitarinchu. Timpu callpallancho cashpan mösucunaga cushicunmi. Ajchan soguna captinmi auquincunatapis rispitan. Mana allita rurajcunapäga yawar-yawar astiyrämi jampi. Castïguwanrämi juchasapacunapis tantiyacun. TAYTA DIOSPA ñaupancho rayga caycan sicyapa yacu aywajnömi. TAYTA DIOSMI munashanpa pushan. Runapäga llapan rurashancunapis alli-niräpunmi. Chaypis TAYTA DIOSRÄMI nin alli u mana alli yarpashancuna cashantapis. Alli cajta rasun cajllata rurar goyay. Chayno ruraptiquega sacrifisyucunata garashayquipitapis masmi TAYTA DIOS cushicun. Manacajman churaypis, yachaj-tucuypis, mana allita yarpaypis juchami. Sumaj yarpachacurcur rurashanga llapanpis allimi llojshin. Mana yarpachacuypa rätu rurarejcunapami ichanga mana alli llojshin. Llullacuyllapa ima-aycatapis tariyga manami allichu. Chayga caycan cushicachimänallapämi, wañuyta ashiyllami. Fiyucunaga quiquin mana allita rurashallanwanmi wañonga. Allita rurayta mana munashanpitami ushacanga. Fiyu runaga juchallatami ruran. Alli runa rurashanmi ichanga llapanpis alli. Alli jatun wasicho rimanacuyllata pillyallata ashiycaj warmiwan goyänanpa ruquenga chucllallachöpis japallan tiyacuptin mas allimi canman. Fiyu runaga imaypis mana allita rurayllatami yarparaycan. Runa-masinta cuyapaytaga manami yachanchu. Shimisapa runa castigasha cashanta ricacur-rämi mana tantiyacoj runa yachacun mana cuntistacoj cananpaj. Tantiyacoj runami ichanga tantiyarcachiptillan yachacun. Juchaynaj Tayta Diosga fiyu runa imano goyashantapis sumajmi ricaycan. Nircur fiyu runacunataga mana alliman chayachirmi illgächin. Pobri runa ruwacur mañacuptin mana cäsojtaga quiquintapis ruwacur mañacuptin Tayta Diosga manami cäsongachu. Fiyupa rabyasha caycajtapis alli shongunpa goycushpanga rabyantapis päsacächinmi. Alli cajta rurar alli arreglaptin alli runacunaga cushicunmi. Mana allita ruraj juchayojcunami ichanga mana alliman chayan. Alli cajta ruraycashancho llutanta rurarnaga wañongami. Gustullanta rurajcuna, upyallata arojcuna, perfümicunallapaj arucojcunaga pobriyangami. Llullacuna, fiyu runacunaga alli runacunapa ruquinmi ñacanga. Fiyu y rabyaj warmiwan tiyananpa ruquenga mas allimi canman japallan chunyajcho tiyacuptinpis. Yachajcunapa wasinchöga ima-aycanpis juntami. Manami imapis pishinchu. Mana tantiyacojcunami ichanga ima tarishallantapis ushacurcun. Alli cajta rurajcuna, cuyapäcoj cajcunaga alli cawaytami tarenga, y pï-maypis rispitangami. Yarpaysapa yachaj runaga binsinmi siudächo callpayojcuna tiyaycajtapis. Nircur «chapämäshun» nir yäracushan curralnintapis juchurachinmi. Llutalla imatapis mana parlacoj runaga manami ima llaquicuymanpis chayangachu. Ollgojta, alli-tucojtaga «shimisapa» nirmi rejsin. Chayno runaga yachaj-tucojmi. Guella runaga imatapis munapayllami munapaycan. Aruypaj guella cashpanmi imatapis mana tarinchu. Imay örapis munapaycanllami. Alli runami ichanga charircur-charircur pitapis goycun. Tayta Diosga melanäcunmi fiyu runacuna garashan sacrifisyuta. Mas piyur-rämi melanäcunpis yanapänan cashalla sacrifisyuta apapaptenga. Alman ranticoj runaga ñacaymanmi chayanga. Alli wiyaj runami ichanga wiyashallanta rimanga. Fiyu runaga runacuna ricanallanpämi alli-tucun. Alli runami ichanga rasunpa allillata ruran. TAYTA DIOSPA ñaupanchöga runa may-jina yachaj cashanpis yangami. Allita yarpashanpis, ni alli yarpayniyoj cashanpis manacajllami. Runaga cawalluta sillacun guërraman yaycunanpaj. Chaypis TAYTA DIOSRÄMI camacächin maygan gänananpäpis. Aypalla gorita, guellayta charänanpa ruquin mas alliga caycan pï-maywanpis rejsinacushanmi, alli parlasha cashanmi. Rïcutapis pobritapis TAYTA DIOSLLAMI rurasha. Alli tantiyacoj runaga mana alliman chayananpaj cashanta musyar witicunmi. Mana tantiyacoj runami ichanga mana cäsupaypa aywar fiyupa ñacayman chayan. Umildi cashpan, TAYTA DIOSTA rispitaptenga Paymi camacächin chay runa ima-aycayojpis cananpaj, rispitasha cananpaj, alli cawananpaj. Fiyu runacunapa purinanchöga churaraycan trampacunawan cashacunallami. Alli cawayta munajcunaga chay caminupita witicunmi. Tacsha cashancama wamrataga sumaj willapay. Alli yachachiptiquega jatunyarpis manami gongangachu. Pobricunataga rïcumi munaynincho chararan. Jaga-tucojcunapapis guellayta ristajmi mandajnin ricacun. Fiyu runaga juchata rurashanpitami ñacanga. Chay-niraj runataga Tayta Diosmi castigar ushacächenga. Cuyapäcoj runaga bindisyuntami chasquenga pobricunata tarichishanpita, millgashanpita. Fiyu runata garguriptiquega chiquinacuypis, rimanacuypis, achäquita ashipänacuypis jamangami. Rayga alli runata cuyanmi. Rasun cajta parlajcunawanga amïgutami ruran. TAYTA DIOSGA yachajcunata yanapänanpämi ricapaycan. Llullacunatami ichanga manacajman churan. Guella runaga mana arunan-cashami nin: «Jircachöga liyunmi caycan. Micumaytami munaycan» nir. Majanta ganrachir jananpaj warmiga yanauyaycaj jatuncaray uchcunömi. Runapis TAYTA DIOSTA mana wiyacoj cäga chaymanmi yaganga. Wamra-mösucunaga wichaypa uraypami yarpan. Chaypis astiptenga wiyacur tantiyacunmi. Rïcuyänan casha pobrita ñacachëga, ima-aycantapis rïcucunata goycöga pasaypami pobriyanga. Yachaj musyajcuna willapäshushayquitaga sumaj wiyacuy. Willapar yachachishäcunataga llapanta yarparay. Chaycunataga allipämi umayquiman churacunqui. Chay yachacushayquicunataga mana gongaypami yarparaycanquipaj. Llapan yarpayniquiwan TAYTA DIOSLLAMAN yäracunayquipämi canan willapar yachaycächë. Nogaga quimsa chunca (30) yachachicuytami yachachishcä. Chaynöga willapashcä yachaj canayquipaj, tantiyaj canayquipämi. Chay yachachishäcunami tantiyachishunquipaj rasun cajllata ruranayquipaj. Pipis tapucushuptiquega allitami willanquipaj. Pobri cashan-raycu, pobri runataga ama suwapanquichu. Pïninpis mana caj runatapis autoridäcunacho ama ichiycachächinquichu. Paycunapa faburnin TAYTA DIOSMI canga. Paycunata suwapajtaga TAYTA DIOSMI ima-aycantapis guechonga. Fiyu runacunawanga rabyaj runacunawanga ama goturanquichu; ni ama amïgupis canquichu. Chayno runacunawan goturarga mala-mäña caytami yachacunquipaj. Chayno carga quiquillayquimi cuncayquiman wascata churacuycanqui maticunayquipaj. Juc runa jaga-tucuptenga ama garantiyanquichu. Päganayquipaj imayquipis mana captenga cämayquitapis guechushunquipämi. Unay castayquicuna jawishan lindacunataga ama witichinquichu. Ima aruytapis yachaj bïbu runaga raypa palasyunchörämi aronga. Manami manacaj runacunapa munayninchöchu canga. Juc mandaj wasincho micunayquipaj gayachishuptiqui tantiyacuriy pipa ñaupancho jamaraycashayquitapis. May-jina micuyta munaparpis ama jucllaga aptarcunquichu. Alli mishquej micuynincunata ama munapaychu. Musyapäshunallayquipäpis gayashunquimanchari. Rïcuyayllataga ama ashiychu. Rïcu canayquipäga ama alläpa yarpachacuychu. ¿Imayllaga riquësata ricashcanquichu? Riquësacunaga illajpita pärir anca aywacojnöllami, lümancuna juntarcuptin äbi aywacoj-yupayllami. Micha yargaj runacunapa wasinman ama yaycunquichu. Mishqui micuynincunatapis ama munapaychu. Chay runaga micuy aycalla cuestashantapis cuentata jorguycanmi. Janan shongullami «micushun, upushun» nishunqui. Nircorga micushayquitapis gumitanquipämi. Cuyachicur alli shimillayquipa parlashayquipis yangami canga. Mana tantiyacojcunataga ama willapaychu. Yachaj cayniquiwan allita willapaptiquipis asipäshunquipämi. Unaypita-pacha jawiraj lindacunataga ama witichinquichu. Wacchacunapa chacranmanpis guechunayquipaj ama yaycunquichu. Paycunata Washäga caycan fiyupa munayniyojmi. Pï ñacachiptinpis Paymi faburnin jatarir castiganga ñacachejtaga. Yachachishushayquicunata llapan shonguyquipa yachacuy. Yachaj canayquipaj willapäshushayquitaga yarparay. Wamrataga piñacuypaj captenga simri piñacuy. Ishcay quimsa maqui astishallayquega manami wañuchengachu. Astishayquiwanga mana alliman chayar pirdicänanpitami salbaycanqui. Ïju, gam sumaj yachaj cayman chayaptiqui nogaga fiyupami cushicushaj. Rasunpa alli cajcunallata parlajta wiyaptë shongöpis fiyupami cushiconga. Juchasapacuna imatapis charajta ricar ama rabyapaychu. Chaypa ruquenga imaypis TAYTA DIOSLLATA manchapacuy. Chayno goyarga alli cawaymanmi chayanquipaj. Yarpashayquicunapis manami yangallapächu canga. Ïju, llapan yachachishäta sumaj wiyacuy. Llapantapis alli cajcunata rurallar goyay. Upyaj runacunawan ama goturanquichu. Alläpa micojcunawanpis ama goturanquichu. Upyajcunawan alläpa micojcunaga ushapacangami. Guellacunapis sajpi röpallatami jaticonga. Taytayquita wiyacunqui. Mamayqui chacwanyaptin rispitanqui. Alli tantiyaj yachaj caytaga imanöpapis yachacuy. Yachaj cayta, tantiyaj cayta imanöpapis ashiy. Chay tarishayquitaga ama imawanpis rucachiychu. Alli yarpayniyoj, yachaj wamrapa taytanga «wamrä alli yachan» nir fiyupami cushiconga. Gamga mamayquita taytayquita cushicachiy. «Wamrä alli yachajmi» nir cushisha goyächun. Ïju, willapashäcunata sumaj wiyacuy. Noga imanömi goyashcä; chayno gampis goyay. Cuerpunwan gänapacoj warmiga yanauyaycaj ruri uchcunömi. Jäpa warmiga yanauyaycaj cañipu uchcunömi. Runacunataga suwano sumaj ricapan. Nircur ollgu runacunataga jucta-juctapis pirdisyunman chayachin. ¿Pitaj ñacan? ¿Pitaj nanächicun? ¿Picunataj rimanacullar, wagallar goyan? ¿Piraj pitapis mana gallaripaycällar malubracun? ¿Picunaparaj ñawinpis yawartasha? Chaynöga carcaycan upyallacho goyajcunami, machächicojcunata rurarcur-rurarcur upyallar goyäcojcunami. Machächicojcunataga ama munapanquichu. Maysi upucuylla munapaypaj achicyaypa achicyar-rämi bäsuchöpis ricacan. Upurcorga mishquillami ultarcärin. Nircurnaga culebrapa benënunnömi nanächishunqui, gueshyachishunqui. Machacurcorga mana yarpashayquitami ricapacunquipaj. Mana cumbënejcunatami rimachishunquipis; yarpächishunquipis. Lamar chaupincho umayqui tumariycajtanömi mayapacunquipaj. Can'wacho aywaptiqui umayqui tumariycajnömi ricacunquipaj. Ninquipaj: «Magamaptinpis manami nanämashachu. Astimashantapis manami mayashcächu. Paucarcorga yapaymi upyaj aywashaj» nir. Fiyu runacuna rïcuyaptin ama rabyapaychu. Ni paycunawan goturaytapis ama yarpaychu. Paycunaga wañuchicuyllapämi yarparcaycan. Mana allicunata rurayllapämi parlanpis. Alli yachajpämi wasi ruraypis. Alli tantiyajpämi wasipa simintun pergaypis. Yachaj cayninwanmi imatapis wasiman shuntan alli cajllata, mas chanin cuestaj cuyayllapaj cajcunallata. Yachaj runaga masmi bälin callpasapa runapitaga. Yarpaysapa runapis sumaj munayniyojmi. Guërra gallaycuptenga sumaj yarpachacuycurmi pillyayta gallaycun. Achcaj tantiyachejnincuna captinrämi guërrachöga binsin. Mana tantiyacoj upaga yachayta manami tarinchu. Chaymi autoridäpa ñaupancho ima rimaytapis mana camäpacunchu. Pitapis mana alli rurayllata yarpajcunataga pï-maypis rejsin «fiyu runa» nirmi. Mana tantiyacoj upaga jucha rurayllatami yarpan. Shimisapatapis llapanmi chiquipan. Ñacaycunata mana awantäga manami runachu canqui. Mana juchan caycaptin wañuchinanpaj caycajtaga salbay. Wañunanpaj caycajcunatapis salbay. «Manami musyashcächu» niptiquipis pï imallata rurashanpitapis jusgaj Tayta Diosllami musyanga. Imano caycashayquitapis ricashöga llapan rurashayquitami ricaycäshunqui. Runacunataga rurashanmannömi llapanta cutichenga. Ïju, abëjapa mishquinta jorgurcur micuy. Masqui yawarcuy. Chayga fiyupa mishquejmi. Yachaj caypis, musyaj caypis abëjapa mishquinnömi cangapaj gampäga. Alli yarpayniyoj sumaj yachaj carga allimi goyanquipaj. Yarpashayquicunapis manami yangallapächu canga. Alli runacunataga ima mana allitapis ama yarpapaychu. Tiyaycashan wasintapis ama amiychu. Mana alliman ganchis cuti chayarpis alli runaga allichömi llojshenga. Fiyu runacunami ichanga mana alliman chayar chayllachöna ushacanga. Chiquishojcuna mana alliman chayashpan ñacaycho caycaptenga ama cushicuychu ni asipaypischu. Chayno runa rurashanga TAYTA DIOSTA manami gustanchu. Cushipaptiquega fiyu runata castigaycashanpita manami castiganganachu. Fiyu runacuna-jananga ama rabyacuychu. Fiyu runacuna charashantapis ama munapaychu. Fiyucunaga mana alliman chayar-rämi mayanga. Fiyucunaga achqui upejno illajpitami illaraycanga. Ïju, TAYTA DIOSTA manchacuy. Raytapis rispitay. Fiyu runacunawanga ama goturpanquichu. Fiyucunaga illajpitami usharaycangapaj. Manami pipis musyanchu Tayta Diospis, ni raypis imano castiganantapis. Caycunapis yachajcuna rimashanmi: Pipis dimanducho captin jucajllata ricapayga manami allichu. Juchayoj caycaptin «Manami juchayojchu canqui» niptenga llapan runami rabyanga. Chayno nejtaga juc-lä nasyun runacunapis manacajmanmi churan. Juchayojcunata castigaptinmi ichanga alliman churan. Chayno alli arriglajcunapäga llapan runa allimi parlan. Imata tapuptinpis allita cutichëga alli amïgumi caycan. Rimëruga chacrayquitaraj camariy. Chacra aruyniquicunataraj aruy. Nircur-raj mushoj wasitaga jatarachiy. Manacajtaga runa-masiquipaj ama declaraychu. Manacajpitaga ama rasuntano rimanquichu. Pï ima mana allita rurashuptiquipis gamga ama yarpaychu ayñita cutichiyta. Guella runapa chacranpa aywashcä. Mana yarpachacoj runapa übas chacranpapis purimushcä. Chaychömi ricashcä chacran jacha juntashalla caycajta, pergancunapis juchusha caycajta. Chaycunata ricaycur umäman churacushcä. Chaymi yarpachacur tantiyacushcä cayno cashanta: Puñucushayquicama, jajtashayquicama, maquiqui ogllasha cacushayquicama ushapacayga suwa pillyacunanwan shamojnömi chayapaycushunquipaj. Caycunapis ray Salomón tantiyachir rimashancunami. Chay rimashancunatami Judäpa raynin Ezequiasta yanapaj runacuna cupyasha. Pipis mana musyashan cajtaga Tayta Diosllami musyan. Chaypitami paytaga rispitan. Rayga llapantami musyayta munan. Chaypitami paypis rispitasha caycan. Ima altucho syëlu cashantapis, may ruri cay pacha cashantapis manami pipis ricanmanchu. Raycuna yarpashantapis manami pipis musyanmanchu. Guellaypa ganrancunata jorgunayquipaj chulluchiyraj. Chauraga cuyayllapaj cöpatami guellay tacäga ruranga. Chayno, mana alli runatapis rayta yanapaycashanpita jitariy. Chaura ray mandashanchöga llapanpis rasun cajta, alli cajllatami ruranga. Raypa ñaupancho cashpayqui ama alli-tucuychu. Mayur rispitädu runacuna jamaränanmanpis ama jamaychu. Chaypa ruquenga mas alli canman quiquinraj «cayman jamacuy» nishuptiquimi. Mana gayaycäshuptiqui quiquillayquipita aywaptiquega pengaypämi gargushunquipaj. Imatapis ruraycajta ricashpayqui jucllaga ama dimandaj aywanquichu. Runa-masiqui «manami chaynöchu» nishuptiquega gam pengaychömi quëdanquipaj. Chaymi rimëruga runa-masiquiwanraj parlay. Jucpa washantaga ama willacuychu. Washan rimaycajta pipis wiyarga pengaymanmi churashunquipaj. Pengayman churashuptiquega cutiricuyta mananami camäpacunquipänachu. Camacashan öra rimashanga allimi. Gori mansänano sumaj allimi caycan. Wiyacoj runapäga yachaj runa piñacushan caycan gori surtïjano gori wallganömi. Alli cachaga cachajpaj caycan usya quillacho allpa shanshaycaptin tamyarcojnömi. Mandajninta alli cushicachin. Imatapis gonanpaj aunircur mana cumlëga caycan chaqui pucutay lätaycachaycajta wayra gargurejnöllami. Pasinsacojcunaga fiyupa ollguycajtapis gasarpachinmi. Alli shimillanpa parlarga mandaj rabyaycajtapis allchacächinmi. Abëjapa mishquinta tarerga ama yamacashayquicamaga micunquichu. Alläpa micorga melanar gumitananquimanmi. Amïguyquiman chayarga ama cutilla cutinquichu. Alläpa chayaptiquega yamacäshunquipämi. Chiquipaytanami gallaycushunquiman. Llullacur runa-masinpa contran rimäga mana alli runami. Chay-niraj runaga mäsunömi, espädanömi, llauchi-punta lëchanömi malubracun. Llaquicuy cashan öra mana cumlej runaman yäracöga chaquin paquicusha puriycajnömi, uchcu quirun nanaycaptin chucru micuyta micuycajnömi. Llaquicuycaj runata birsuparga ruraycan gueriman limunta gapchipaycajnömi, fiyupa gasaycho caycaptin röpanta lojticaycächejnömi. Chiquishojniqui yargaycaptenga garaycuy. Yacunaptinpis yacuta macyay. Chayno ruraptiquega pengacuyllawanmi cäranpis pucayacäconga. Chayno rurashayquipita TAYTA DIOSNAMI pägashunquipaj. Norte caj-läpita wayra wayrämuptinmi tamya chayamun. Runapa fiyu shiminpitami jagayächinacur chiquinacuypis chayamun. Alli jatun wasicho rimanacuyllata pillyallata ashiycaj warmiwan goyänanpa ruquenga mas allimi canman japallan chucllallacho tiyacuptinmi. Carupita alli willapata chayachimushanga caycan yacunaywan wañuycaptin ïlaj yacu shongunman chayarcojnörämi. Alli runa juchayoj runacunawan tallucashanga caycan chuya yacuwan putca yacu tallucashannömi. Alläpa achca mishquita micuyga manami allichu. Chayno manami allichu alläpa rispitasha cayta ashiypis. Rabyar mana pasinsacoj runaga caycan curaläni siudä pï yaycunanpäpis alayri caycajnömi. Usya wichan rashtarga manami allichu. Cosëcha wichan tamyapis manami allichu. Chaynömi mana tantiyaj upa runata alliman churananpis mana camacanchu. Ima maldäpis manami chayanchu juchan mana captenga. Maldä rurashanga gueshwaynaj pichiusano, wayanay äbinömi maymanpis mana chayaypa cacun. Busalwanmi cawalluta amansanchi. Läsuwanmi bürruta manshuyächinchi. Garutinami caycan mana tantiyacoj upa runata corrijinapaj. Mana tantiyacoj upa runa rimashantaga ama cäsupanquichu. Chayta cäsuparga mana tantiyacoj upa-nirajmi canquiman. Mana tantiyacoj upataga sumaj cutichiy. Chaynöpami upa runaga mana yachaj-tucongachu. Mana tantiyaj upa runawan willacachëga ricacun chaquin paquisha caycajnömi, ima inrïdumanpis jaticaycajnömi. Runapa wegru chaquinnömi upacuna yachachir rimashanpis. Rumita waracaman watarcojnömi mana tantiyacoj upa runata rispitayga. Machasha runa cashata charicusha caycajnömi upacuna yachachicur rimashanpis. Aröshinanpaj mana tantiyaj upa runata mincacöga caycan lëchayoj runa pitapis ricashanta illapaycajnömi. Allgu gumitashanta yapay micushannömi mana tantiyacoj upapis yapay llutancunata ruran. ¿Yachaj-tucoj runata ricashcanquichu? Chayno runapitaga mana tantiyacoj upa runapis allirämi canman. Guella runaga aruyta mana munaywanmi nin: «Jawachöga liyunmi caycan. Micumaytami munaycan» nir. Jinallancho puncu tumarishannömi guella runapis cämallancho ticraycachaycan. Guella runaga lätun churapacusha caycarpis manami cuchärallawanpis chagarcunchu micunanpaj. Guella runaga fiyupa yachaj runa caycashantami yarpan. Chaymi yarpan alli tantiyachicoj ganchis runacunapita mas yachaj cashanta. Juc rimanacushanman jaticäga allguta rinripita charejnömi caycan. Löcu runa wañojpaj illapaycojnömi caycan amïgunta llullapäga. Llullapariycorga «rasyallami nishcä» nin. Yanta mana captenga nina upicäcunmi. Washa-rima mana captenga rimanacuypis manami canchu. Carbunwanrämi ninaga shanshan. Yantawanrämi ninapis ratan. Chaynömi washa-rimacunapis pitapis rimanacachiyta, pillyachiyta gallarachin. Mishquillarämi washa-rimacunaga riman. Chasquipajpänami caycan shonguncama alli chayajnöraj. Allpa mancata guellaywan chapyashanömi mana allita yarpar janan shongulla rimajcunaga. Chiqui runaga parlashan öra manami musyacächinchu. Shongullanchöga yarpapaycan mana allicunata ruraytami. Alli shimillanpa imata nishuptiquipis ama riguinquichu. Shongunchöga yarpaycan llapan mana allicunallatami. Chiqui cashanta mana mayacächiyta munaptinpis mana allita rurashanga llapanpa ñaupanchömi musyacangapaj. Uchcuta uchcorga quiquinmi uchcushanman yagan. Gagata amijtapis quiquintami rumiga ñitirin. Llulla runaga chiquirmi llullapan. Janan shongulla parlajcunaga pitapis mana allimanmi chayachin. Ama alli-tucuychu «Caytami wactami wara junaj rurashaj» nir. Manami musyanquirächu wara junaj imano cananpaj cashantapis. Quiquiqui alabacuptiquega manami allichu. Juc runacuna gampaj alli parlar alabashuptiquimi ichanga alli. Aguwan rumiga fiyupami lasan. Chaycuna lasashanpis manami tincunchu mana tantiyaj upa rabyashanmanga. Rabyayga fiyumi; ollguypis manami allichu. Inbidyösu runatami ichanga pipis mas piyur mana awantanchu. Shongullancho cuyananpa ruquenga mas alli caycan waran-waran piñacushanmi. Piñacuptinpis cuyanacushan amïgunman yäracuymi mas alli janan shongulla alli shiminpa parlapajman yäracunanpitaga. Sacsasha carga abëjapa mishquintapis melanäcunmi. Yargaycajpämi ichanga ashgaj micuypis mishquin. Yurishan marcanta cachaycur puricachaj runaga caycan pichiusa gueshwanta cachaycur maypapis puricojnömi. Cuyayllapaj perfümiwan pichucuriptenga shongupis cushicurinmi. Amïgun allita willapaptenga shongunpis achicyärinmi. Amïguyquitaga imaypis ama gongaychu. Papäniquipa amïguntapis ama gongaychu. Inrïducho cashayqui öraga wauguiquipa wasinman ama aywanquichu. Carucho tiyacoj wauguipitaga bisïnu amïguyquimi mas alli. Ïju, musyaj yachaj cay. Chauraga fiyupami cushicushaj. Chaynöpami manacajman churamajcunatapis cutichishaj. Alli tantiyacoj runaga mana alliman chayananpaj cajta musyar witicunmi. Mana tantiyacoj runami ichanga imatapis mana cäsupaypa aywar chayan fiyupa ñacayman. Jäpa runata garantiyajtaga asta röpantapis guechuy. Jäpa warmita garantiyajpatapis rindata chariy asta päganancama. Chaca-chacalla amïguta sinchi gayaraypa saludaypis manami allichu. Paypäga chayno saludashan caycan gayapashan-japuymi. Shimisapa warmipis tamyaptin mana chawaypa jutoj wasinömi achäquita ashipayta mana jamanchu. Upällachiyta munarpis manami camäpacunchu. Wayrata chapaycaj-japuymi, maqui-paltancho asëtita chariycaj-japuymi upällachiyta mana camäpacunchu. Fyërrutaga fyërru-masinwanmi afilan. Chaynömi runapis jucwan parlar masta yachacun. Ïgusta alli cuydäga poguptin wayuynintapis micongami. Patrunninta alli atindejpis alli rispitashami canga. Imanömi cäranta pösu yacucho runa ricacun chaynömi runa yarpashanta parlashpan imano cashantapis musyacächin. Wañuypis, pantiyun uchcupis manami yamanchu chaychica runa pampacuptinpis. Chaynömi runapis ima ricashancunatapis munapayta mana yamanchu. Goritapis guellaytapis rasunpa alli cashanta chulluchiyparämi rejsin. Runatapis alli cashanta musyan alli cashanta runacuna alabaptinrämi. Agashaga rïgupapis garan llojshinrämi. Mana tantiyacoj upami ichanga ñuchushanyaj agaptinpis upa cayninta mana cachaycunchu. Uywayquicunata sumaj ricay. Uyshayquicunapaj yarpachacuy. Ima-aycayoj caypis, mandaj caypis mañayllami. Guewa chillguir intërupa berdiypa berdicarcamuptin jircacunachöpis alli guewa captenga uyshayquicunachöpis millwapis cangami röpayquipaj. Cabratana ranticunqui chacrata rantinayquipaj. Cabrayquipa lëchinpis achca llojshenga llapan wamrayquicunawan upunayquipaj. Llapan uywayniquicunapis upunanpaj aypangami. Fiyu runaga pipis mana gaticachaycaptinmi gueshpir aywacun. Juchaynaj alli runami ichanga liyunno mana manchacuypa goyäcun. Juc nasyuncho mana alli goyayllana captenga mandajcunapis achcami yurin. Alli yachaj yarpaysapa mandajmi ichanga llapanta alli mandan. Chauraga runacunapis allilla goyan. Pobricunata ñacachej fiyu mandajmi ichanga caycan chacracho micuy caycajta löcu tamyawan lloglla apacojno. Lay nishanta mana wiyacojcunaga fiyucunatami alaban. Lay nishanta cumlejcunami ichanga fiyucunapa contran caycan. Fiyucunaga maygan alli cashantapis manami tantiyanchu. TAYTA DIOSMAN yäracojcunami ichanga llapanta tantiyan. Pobrilla carpis allillata rurar cawashanmi mas alli caycan rïcu caycar llutancunallata rurar cawananpitaga. Laycunata cumlëga alli tantiyaj wamrami. Pachallanta ashejcunawan puricojcunami ichanga papänintapis pengayman churan. Guellayninpa wawanta achcata cobraycällar rïcuyäga pobricunata yanapaj runacunallapämi shuntan. Pipis Tayta Diospa layninta cumliyta mana munaj cajtaga mañacuptinpis Tayta Diosga manami yanapangachu. Alli runacunata juchata rurananpaj pushajcunaga quiquinmi mana allita yarpaycashanman chayanga. Juchata mana rurajcunami ichanga alli cawayman chayanga. Rïcucunaga yarpan yachaj cashantami. Pobri carpis alli tantiyajmi ichanga rïcu imano cashantapis musyan. Alli runacuna alliman chayaptenga llapanmi cushicun. Fiyu runa alliman chayaptinmi ichanga llapan mancharir gueshpin. Juchancunata pacajcunaga manami alliman chayangachu. Mana alli ruraycunata cachaycur juchancunapita perdunta mañacojcunami ichanga perdunasha canga. Tayta Diosta imaypis rispitajcunaga cushishami goyanga. Tayta Diosta mana wiyacojcunami ichanga ñacayman chayanga. Pobri runacuna tiyashancho fiyu runa mandaj carga caycan yargaypita gaparaycaj liyunnömi, yargaycaj ösunömi. Yarpayniynaj mandajcunaga llapan mandashan runatami fiyupa ñacachin. Mana yargaj carmi ichanga unaycama alli cawanga. Pitapis wañuchejcunaga gueshpi-gueshpillami wañunancamapis purenga. Chayno runapaga ama pipis faburnin cachunchu. Alli runaga llapanpitami salbaconga. Fiyu runami ichanga disigrasyaman chayanga. Aroj runapaga micuynincunapis puchu-puchumi. Guellacunawan purejcunapaga wasinchöpis wayrallami tumaycan. Alli llapanta cumlej runacunaga sumaj rispitashami canga. Ima-aycanöpapis riquësata shuntayta munajcunami ichanga castigasha canga. Manami allichu waquillanpa faburnin jatariy. Waquin runaga juc amuy tantallapäpis jucpa faburninmi jatarin. Yargajcunaga fiyupami munan rätu rïcuyayta. Manami musyanrächu ima-aycanpis ushacaptin jinaylla pobri ricacunantaga. Waquenga alabashunayquipa ruquin piñacushunquimi. Chaypita jagayarpis nircur-rämi tantiyacunquipaj allipaj cashanta. Taytanta mamanta suwaparcur «chayga manami juchachu» nejcunaga wañuchicojcunapa suwa-masinnömi caycan. Fiyupa yargaj runaga pï-maywanpis rimanacongallami. TAYTA DIOSMAN yäracoj runami ichanga alliman chayanga. Quiquin yarpashallanman yäracoj runaga mana tantiyacoj upa runami. Sumaj tantiyaycur ruraj runami ichanga imapitapis allicho llojshenga. Pobricunata yanapajtaga manami imapis pishengachu. Mana yanapajcunatami ichanga ñacajcuna maldisyunta gonga. Fiyu runacuna alliman chayaptenga llapan runami mancharir gueshpin. Fiyucuna illgaptinmi ichanga alli runacuna alliman chayan. Piñacuycaptinpis tantiyacuyta mana munajcunaga manapis aycällatanami ushacanga. Jampipis manami canganachu. Alli runacuna autoridä cayman chayaptenga llapanmi cushicun. Fiyu runa mandaj cayman chayaycuptenga llapan runami llaquicun. Yachaj wamraga taytanta cushicachinmi. Guellaypaj cuerpunta ranticoj warmicunawan cacorga guellaynintapis ushajpämi ushanga. Ray llapantapis alli arriglaptenga mandashan runacuna allimi goyan. Ray guellayllapaj yargaj captinmi ichanga nasyunnin pobriyanga. Imaypis amïgunta alabajcuna rasunpaga mana alliman chayachinallanpämi alaban. Fiyu runaga quiquinpa juchallanpitami imamanpis chayan. Alli runami ichanga cushisha alli goyäcun. Alli runaga tantiyanmi pobri runacuna imano goyaycashantapis. Fiyu runatami ichanga imapis mana gocunchu imano goyashanpis. Shimisapacunaga llapan runatami rimanacachin. Yachajcunami ichanga imanöpapis llapanta gasacächin. Mana tantiyaj upa runawan yachaj runa rimanacorga imatapis manami jorgongachu. Yachaj runataga manacajman churarmi asipanga. Wañuchicojcunaga juchaynaj runacunata wañuchiyllatami yarpaycan. Alli runacunami ichanga juchaynajcunapa amïgun cayta munan. Mana tantiyaj upa runa rabyarga llapan yarpashantami riman. Alli tantiyaj runami ichanga rabyarpis rabyan rätulla. Llullacojcunapa shiminta juc mandaj chasquiptenga llapan yanapajnincunapis mana allita ruraj runacunallanami ricaconga. Ñacaj runawan ñacachej runapis chay-nirajllami carcaycan: Ishcantapis TAYTA DIOSGA iwalnintami ricaycächin. Juc mandaj pobricunata alli mandaptenga imaycamapis chaynöllami mandaycanga. Runaga piñacur astiptinrämi yachacun. Mana piñacuypa uywashan wamrami ichanga mamanta pengayman churan. Achca fiyu runacuna captenga jucha ruraycunapis manami pishinchu. Ichanga alli runacuna ricapaycaptillanmi fiyu runacunaga mana alliman chayanga. Umayquita mana nanächinanpaj wamrayquita piñacuy. Chaura wamrayquega fiyupami cushicachishunquipaj. Tayta Diosta mana wiyacorga runacuna llutanta rurallarmi goyan. Tayta Diospa laynin niycashanno cumlejcunami ichanga cushisha goyanga. Uywaynintaga manami shimillawanchu tantiyachin. Tantiyaycarpis shimillapa nishantaga manami ruranchu. ¿Mana yarpachacuypa parlaj runata wiyashcanquichu? Chayno runapitaga mana tantiyacoj upa runapis allirämi canman. Tacsha cashanpita-pacha uywayniquita munashanno goyäcunanpaj cachaycusha captiquega jatunyarga umayquita nanächir fiyupami llaquicachishunquipaj. Imallapitapis juclla rabyacäcoj runaga pï-maywanpis jucllami rimanacun. Chayno cashpanmi llutancunata ruran. Alli-tucojcunataga manacaj cayman churan. Umildi cajcunatami ichanga alliman churar rispitan. Suwacunawan goturpäga quiquillanmi llutanman chayan. Declarananpaj jurachisha caycaptinpis manami willacunchu. Runacunata manchacorga ima mana allimanpis chayanmi. TAYTA DIOSMAN yäracojcunatami ichanga imapis mana chayanchu. Runacunaga llapan-japuymi mandajnin cuyapänanta munan. Chaypis TAYTA DIOSLLAMI llapantapis arriglanga. Alli runacunaga fiyu runacunata ricaytapis manami munanchu. Fiyu runacunapis alli runacunata ricayta manami munanchu. Caycunaga caycan Masa partipita Jaquëpa wamran Agur rimashancunami. Agur willaparan Itieltawan Ucalta. Nogaga cä llapan runapitapis mas mana tantiyacoj upami. Manami runapa yarpayninnöchu nogapa yarpaynëga. Imatapis manami yachacushcächu. Tayta Dios imano cashantapis manami musyächu. ¿Pitaj syëluman wichasha? ¿Syëlupita caymanpis pitaj urämusha? ¿Piraj llapan wayrata aptaranman? ¿Piraj lamar yacuta jacunwan guepinman? ¿Piraj camacächiran cay pachapa lindancunata? Llapan chaycunataga pipis rurashami canga. Quiquinta rejsir jutinta yachashpayquega mä willamay. Wamranpa jutintapis mä willamay. Tayta Diosga imapitapis chapanmi payman yäracojcunataga. Payga aunishanta llapantapis cumlinmi. Pay nishanmanga ama masta yapanquichu. Yapaptiquega piñacushunquimi. Chauraga llullatanömi ricashunquipaj. Tayta Dios, gamtaga ishcayllatami mañacushcä. Chay mañacushätaga manaräpis wañucuptillä camacaycachiy ari. Engañanäta, llullacunätaga ama munaycuychu ari. Chayno ama rïcuyächimaypischu ni pobriyächimaypischu. Chaypa ruquenga cawanä-tupuylla tariycachimay ari. Rïcu carga gamta gongaycur Tayta Dios capaschari nëmanpis «Pitaj chay TAYTA DIOS» nir. Muchupacarga capaschari suwacuycömanpis. Chayno rurarga jutiquitapis manacajmanmi churaycöman. Patrunninta ama willanquichu uywayninpa contran. Contran willaptiquega uyway maldisyuntami goshunquipaj. Chauraga ñacanquipämi. Waquenga canmi taytanta ñacachej, mamantapis mana rispitaj. Waquenga juchata mana rurashanöpis alli-tucun. Rasunpaga jucha ruraycunata manami cacharinrächu. Waquenga fiyupami munayniyoj-tucun. Chaymi waquin runataga manacajman churan. Waquenga yargaj cashpanmi pobricunapa imantapis guechun. Chay runacunapa quironga espädanömi. Waguncunapis cuchillunömi. Chayno carmi pobricunapa imantapis ushapan. Upucruypa wawancunaga ishcaymi: Jucajpa jutenga «gomay». Jucajpa jutinnami «masta gomay». Chaynöpis quimsami, asta chuscumi can yargaj imaypis mana sacsaj. Chaycunaga manami «chayllatana» ninchu. Pantiyun uchcu ayata simrimi gayaycan. Wawaynaj warmipis wawata simri munaycan. Chaqui jircapis yacunayta manami yamanchu. Cañapapis rupayta manami yamanchu. Maman-taytanta mana alli ricajtaga ñawincunatapis ancacuna jorgucurinman, cundurcunapis micucurcunman. Fiyupa yarpachacurpis manami tantiyayta atipächu. Chaycunaga quimsami can; mas jucpis canrämi: Janajcho ancapa näninta, gagacho culebrapa näninta, lamarcho büquipa näninta; warmiwan ollgu imano majachacashantapis. Mañösa warmiga juc runawan cacurcurpis «manami juchataga rurashcächu» nin. Quimsami cay pachata sicsicyachin. Chuscu cajnami munduta yamacächin. Uyway runa mandaj cayman chayan. Mana tantiyaj upa runapa micuynin mana pishinchu. Llapan runa mana munashan warmi majata tarin. Uyway warmi patrönanpa runanwan tiyacurcun. Cay munduchöga chuscu casta tacsha animalcunami yachajcunapitapis mas yarpaysapa caycan: Callpaynaj ticsacunaga aypalla tacsha suldärunömi usya wichan micuyninta shuntarcur churacun. Wishcashcuna callpaynajlla cashpanpis ranracunachömi tiyan. Chüpacacunapis mandajnin mana caycaptinmi mashtaypa aywarpis chay iwal-lla aywan. Shullashcunaga fäsi chariy caycarpis raycunapa wasincamami yaycun. Cay pachachöga quimsami cuyayllapaj purin. Chuscu cajnami almiraypaj purin. Liyonga mas manchacuypaj animalmi. Imapitapis ni pipitapis manami gueshpinchu. Ollgoj gällu mana manchacuypa purin. Yayan chïbupis mana manchacuypa purin. Raypis suldäruncunapa ñaupanta imatapis mana manchacuypa aywan. Mana tantiyacoj upa-jina mana allita ruranayquipaj yarpasha caycarga sumajraj yarpachacuy. Musyashayquinöpis lëchita gaywerga mantiquillatami jorgunqui. Callpaycur-callpaycur sinyaptenga senganpita yawarmi llojshimun. Chaynömi runa-masinta achäquita ashipajpis pillyayman chayanga. Caycunaga caycan Masa partipita ray Lemuel yachaj cayninwan rimashancunami. Chay rimashancunataga llapanta mamanmi alli goyänanpaj willaparan. Ïju, mañacuptë Tayta Dios yanapämaptinmi gamga yurirayqui. Canan mä sumaj willapäshayqui. Warmicunallaman yarpacusha ama puriychu. Achcajmi raycunapis warmi-rayculla pirdicasha. Lemuel, manami allichu mandajcunapis ni raycunapis alläpa upyallaman chayaptenga. Machacurcorga laycuna niycashantapis gongaycunmanmi. Chayno gongaycorga ñacaycajcunata mananami alliga ricanganachu. Machächicoj bïnuga caycan llaquicuycajcunapämi, jagayasha wagaycajcunapämi. Llaquicuycashanta, pobrilla cashantapis gongaycunanpämi chay runacunaga upyan. Parlayta mana yachajcunapa faburnin cay. Washänanpaj pïninpis mana captin washay. Upällallaga ama cacuychu. Llapantapis alli arriglay. Pobricunatawan umildicunataga washay ari. Alli warmiga sasa tariymi. Cuyayllapaj achic-achicyaycaj perlascunapa risyunpis manami aypanchu. Alli warmin captenga llapan shongunwanmi runan yäracun. Chayno alli warmiwanga manami imaypis ushapacanchu. Chay warmiga cawashancama majanta allimi yanapan. Millwatawan lïnuta ashiriycur, cushisha ima awallatapis awan. Imanömi jatuncaray büqui nigusyuta apan, chaynömi carupa aywaycur wasincho micunanpaj imallatapis ashircur apamun. Chaca chacalla jatarin. Nircorga wamrancunatawan uywaynincunata garariycun. Chacratapis sumaj ricaycur-raj rantin. Arur gänashanwannami übasta lantachin. Chegllata sumaj chanaj watacurcur aruyta gallaycun. Sumaj yarpaypa mana guellanaypa arun. Nigusyuncho alli gänananpämi sumaj arun. Pacha chacarcuptinpis chacaycamarämi ima ruraynincunatapis ruran. Quiquin puchcata puchcan. Quiquinmi awata awan. Wacchacunatawan pishipacajcunataga mana gongaypa imallatapis macyaycun. Chay warmiga manami llaquicunchu rashtaptin ni gasapaptinpis. Paypa famillyanga alli racta röpashami carcaycan. Quiquinmi gatancunatapis awacun. Alli röpacunallatami jaticunpis. Runantaga llapanmi marca-masincunapis rejsin. Runanpis waquin runacunawan iwal rispitädumi caycan. Röpacunatapis ruran. Wachcucunata awan. Nircur nigusyanticunata ranticun. Waracuna imamanpis chayananpitaga manami manchacunchu. Ni imapitapis mana pengacunchu, ni llaquicunpischu. Sumaj yarpachacurcurmi alli tantiyaj cayninwan parlan. Sumaj tantiyachir alli shimillanwanmi yachachin. Wasincho imallanpis pishiycashantaga ricaycan musyaycanmi. Quiquin arucur ruracur tarishantami micun. Alli warmi captinmi mamanta wamrancuna cuyan. Majannami alabashpan nin: «Alli warmicunaga achcajmi caycan. Chaypis gammanga manami mayganpis tincunchu.» Buena-mösa cashanpis yanga manacajllapämi. Cuyayllapaj cayninpis rätu ushacajllami. TAYTA DIOSNINCHÏTA rispitaj warmimi ichanga alli rispitasha canga. Llapan runacunapa ñaupanchöpis paytaga alabay-llapa. Allita rurashancunapita fiyupa rispitasha caycullächun. Cayga caycan yachachicoj isquirbishanmi. Payga caran Davidpa wamranmi. Paymi Jerusalencho ray caran. Noga yachachichöga në: ¡Llapanpis yangallami! ¡Yangallami! ¿Imataraj jorgun runaga cay pachacho may-jina ñacar arurpis? Manami imatapis jorgunchu. Runaga yuriycan, y wañuycan. Cay pachami ichanga imaypis mana rucanchu. Intipis yagarcamun, yagacurcun. Yapay yagarcamun yapay yagacurcun. Wayraga yaparir yaparirmi wayraycan. Wayra sur caj lädupa wayran. Nircorga norte caj lädupana tumamun. Imaypis chaynöllami wayraga wayraycan. Mayucunaga llapan aywar chayaycan lamarllaman. Chaypis lamarga manami imaypis juntamunchu. Mayucunaga cutin llojshimushanman imaypis aywashanno yapay aywananpaj. Llapanpis fiyupami uticächicun. Runaga imanöpa tantiyachiytapis manami puydinmanchu. Chaypis runaga mana yamacaypami ricaycan; mana yamacaypami wiyaycan. Unay cashanga yapaymi canga. Unay ruracashanga yapaymi ruracanga. Cay pachachöga manami imapis canchu mushojraj yurimöga. Waquenga nenga: «¡Caymi ichanga imaypis mana cashan!» nir. Chaypis maynami caran manaraj noganchi cashanchi wichan. Unay cashancunataga gongaycärishami. Chaynöllami canan caycajtapis shamoj watacunachöga gongayconga. Guepata yurej cajtapis mas guepa runacuna gongaycongami. Noga yachachicöga Jerusalenchömi Israelcunapa raynin carä. Nogaga cay pachacho imano goyashallanchïtapis sumaj musyanäpaj estudyarä. Alli tantiyanäpaj llapan shongöpa estudyarä. Tayta Diosmi camacächisha chayno estudyananchïpaj. Runacunapäga chay estudyu fiyupa sasami caycan. Chaymi tantiyacushcä llapanpis cay pachacho rurashanchëga manacajllapaj cashanta. Wayrata chariyta munajnöllami caycanchi. Wicsushatapis manami allchayta camäpacunchïnachu. Mana captinnaga manami yupashwannapischu. Shongullächo yarparä: «Canan nogaga sumaj yachajmi cä. Ñaupäta Jerusalencho caj raycunapita masmi musyaj yachaj cä» nir. Llapan shongöpami yachaj canäpaj estudyashcä. Llutan ruraycuna imano cashantapis estudyashcä. Ichanga chaycunapis caycan wayrata chariyta munashanchïnöllami. Rasunpaga mas yachaj carga masmi uma nanayta tarenga. Mas yacharga masmi ñacanpis. Chaynöpis shongullächo nirä: «Canan mä camashaj cushisha cawayta. Imatapis munashäta rurar cushicushaj» nir. Asta chayno yarpashäpis yangallami casha. Ushanantaga tantiyacushcä asishanchïpis yangalla cashanta, gustunchïta rurashanchïpis imapäpis mana bälej cashanta. Chaypitaga upyaytana camarä. Tucuyta ruraytana munarä. Chaycunataga llapantapis alli yarpaynëchömi rurarä musyanalläpaj. Pasaypaga manami pirdicarächu. Cay pachacho wallca wata cawashan wichan runa imanöpa alli cawashantapis musyayta munarä. Ima-ayca obratapis rurachishcä. Quiquëpaj palasyucunata aruchishcä. Übas chacräcunapis casha. Wertäcunata lantashcä. Waytacunata lantashcä. Chayman lantarä llapan casta frütacunata. Lantashäcunata pargunäpaj ishtanquicunata aruchirä. Uywaynëpaj runacunata rantirä ollguta warmitapis. Maquëcho yurej uywaynëcunapis caranmi. Nogapaga aypallami casha wäcapis uyshapis. Nogapita mas unay caj runacuna Jerusalenchöga manami pipis charashachu noganöga. Gorita guellaytapis muntuy-muntuy shuntashcä waquin raycunapano cananpaj. Nogapaga cashami cantajnëcuna ollgupis warmipis. Gustöcunataga llapantami rurashcä. Chïnäcunapis aypallami casha. Fiyupa rispitädumi cashcä. Jerusalencho mas unay caj raycunapita mas rejsishami cashcä. Musyaj-yachaj caynëtapis manami gongashcächu. Imatapis munashä ricashä cajtaga llapantami charashcä. Imatapis shongö munashan cajtaga llapantami rurashcä. Afanacur rurashäpita cushicushcä. Chayllami casha pägö. Nircur yarpachacurä fiyupa ñacar aruchishäcunapaj. Chaymi sumaj yarpachacurir musyashcä llapanpis yangallapaj cashanta, wayrata chariyta munashanchïnölla cashanta. Cay bïdacho imata rurashanchïpis manami imapäpis bälinchu. Nircorga yarpachacurä yachaj caypaj, mana tantiyacoj upa caypaj. Yarpachacur nirä: «¿Imatanaräshi musyanman nogapa guepäta ray cäga? Paypis noganöllanami musyanga.» Chaymi tantiyacushcä chacaypita achicyaj mas alli cashannöpis mana tantiyacoj upa caypitaga yachaj cay mas alli cashanta. Yachäga llapantami musyaycan. Mana tantiyacoj upami ichanga chacaychönölla puriycan. Chaypis yarpachacur tantiyacushcä llapanchïpis iwal ushacänanchïpaj cashanta. Chaymi nirä: «Mana tantiyacoj upata päsashannölla nogatapis päsamänan caycaptenga yachaj cashäpis ¿imapätaj bälenga?» nir. Chaymi tantiyacushcä chaypis yangalla cashanta. Wañuptenga yachajtapis ni mana tantiyacoj upatapis pipis manami yarpanganachu. Achca wata päsaptenga llapantanami gongaycun. Yachajcunapis mana tantiyacoj upacunapis iwal-llami wañun. Chaymi caway bïdapäga fiyupa rabyashcä. Cay pachacho ima rurashäpis casha melanäcushallämi. Rasunpaga llapanpis yangallami. Wayrata chariyta munajnöllami caycanchi. Cay pachacho rurachishäcunapäga llapanpämi fiyupa rabyashcä. Nogaga llapan chaycunata cachapaycunä caycan ruquë mandaj quëdajtana. Payga yachajchush u mana yachajchush cacongapis. Ichanga paymi cay pachacho fiyupa ñacar arur yachaj car rurachishäcunata charicurconga. Chaypis yangallami. Cay pachacho llapan rurashäcunata ricaycur fiyupa ñacar arushäpita amatar llaquicurä. Waquinninchëga yachayninchïwan musyashanchïwan tantiyashanchïwan ñacar tucuyta arunchi. Nircur mana ñacajtanami cachapaycunchi. Chaypis yangalla y fiyupa mana allimi caycan. Chaura runa cay pachacho fiyupa ñacar arushanpita ¿ima allitaraj quiquinpäga jorgun? Fiyupa yarpachacullarmi goyan. Rurashancuna fiyupa sasallami. Puñurpis yarpachacuytaga manami jamaycunchu. Chaycunaga llapanpis yangallami caycan. Ichanga Tayta Dios munan cushisha cawananchïtami. Paymi llapantapis camacächisha. Pay mana camacächiptenga ¿piraj micunman, piraj cushisha cawanmanpis? Chaymi runaga micunman, upunman. Arur tarishancunatapis gustunta rurar ushanman. Tantiyacuptë llapantapis Tayta Diosmi camacächisha. *** Paymi yachayta gomanchi, tantiyachimanchi, cushicachimanchi alli ricashan cajtaga. Juchata rurajcunatami ichanga ñacar ima-aycatapis fiyupa cuestajcunata shuntananpaj cachaycun. Nircur chay runacunaga shuntashancunata cachapaycun Tayta Dios alli ñawinpa ricashan caj runacunapäna. Chaypis yangallami, wayrata chariyta munashanchïnöllami. Cay pachachöga cada cösa imay päsananpäpis caycan. Llapanpis timpuyojllami. Canmi yurinan timpu; wañunan timpupis. Canmi lantanan timpu; achunan timpupis. Canmi wañuchinan timpu; jampina timpupis. Canmi juchuchina timpu; jatarachinan timpupis. Canmi wagana timpu; asina timpupis. Canmi lütuna timpu; fistata rurana timpupis. Canmi rumicunata mashtana timpu; rumita shuntana timpupis. Canmi macallanacunan timpu; mana macallanacunan timpupis. Canmi tarina timpu; ograna timpupis. Canmi churana timpu; jitarina timpupis. Canmi rachir-ushana timpu; jiranan timpupis. Canmi upälla cacunan timpu; parlanan timpupis. Canmi cuyanacunan timpu; chiquinacunan timpupis. Canmi guërrata rurana timpu; cushisha goyäna timpupis. May-jina ñacar arurpis runaga ¿ima allitaraj jorgun? Canan tantiyacushcämi runacunapaj Tayta Dios sasa aruyta camacächishanta. Chaura chay aruyllachömi tincuypa-tincur goyan. Tayta Diosmi llapantapis camacächiran timpuncho cananpaj. Runatapis camaran shamoj watacunacho ima päsananpaj cajtapis yarpachacunanpaj. Chaypis runa manami tantiyayta atipanchu gallarinanpita ushanancama Tayta Dios camashancunata. Canan noga musyämi runa imata rurananpaj cashantapis. Runaga cay pachacho cawashancama cushicur goyanman, alli cajcunallata ruranman. Chaynöpis nogaga musyämi chay-jina ñacar arur tarishanchïcunata micunanchïpaj upunanchïpaj Tayta Dios tarichimashanchïta. Chaynöpis musyämi Tayta Dios rurashan cäga para-simri caycänanpaj cashanta. Rurashancunamanga manami yapanchïchu ni raquinchïpischu. Tayta Diosmi chayno camacächisha payta rispitananchïpaj. Canan caycashanga unaycunapis carannami. Shamoj watacunachöpis canan caycashallanmi canga. Tayta Diosmi camacächin unay cashanno yapay cananpaj. Cay pachachöga ricashcämi juez allita rurananpa ruquin mana allita rurajta; alli arriglananpa ruquin mana alli arriglajtapis. Chaymi shongullächo nirä: «Imapäpis timpu caycanmi. Tayta Diospis jusgangami alli runacunata y fiyu runacunatapis» nir. Chaynöpis runacunapaj shongullächo yarparä: «Runacunataga Tayta Diosmi tantiyaycächin animalcunanölla cashanta musyananpaj.» Rasunpaga runacunapapis animalcunapapis jucnayllami distïnun. Animalcunapis runacunapis chaynöllami wañun. Cawachicoj jämaypis llapanpaj chaynöllami caycan. Runacunaga manami animalcunapita maschu. Llapanpis yangallami caycan. Wañorga llapanpis iwal-llami ushacan. Llapanpis rurasha-casha allpapitami, yapay allpamanmi ticranpis. ¿Piraj musyan runapa alman janaj pachaman aywacushanta, animalpa almanna pacha rurinman yaycushanta? Manami pipis willacuyta puydinchu shamoj watacunacho imano cananpaj cashantapis. Chaymi runapäga mas alli caycan arushancunawan imatapis allita rurar cushisha goyäcuptin. Chayno goyänanpämi cawan. Chaypita ricarä cay pachacho imano ñacaycächejtapis. Ricashcä ñacajcuna wagaycajta. Wagaptinpis manami pipis shoganchu. Ñacachejcunaga firsapita imatapis rurachin. Chaypis ñacajcunataga manami pipis shoganchu. Chaymi nirä: «Wañojcunaga cushishanami jamacun. Cawajcunami ichanga ñacaycan» nir. Wañojcunapitapis cawajcunapitapis mas allimi carcaycan manaraj yurejcunaga. Paycunaga manami ricanrächu mana allicunata cay pachacho runa rurashantapis. Juctapis ricashcämi. Jucta llalliyta munarmi runaga fiyupa arun; nigusyutapis alli arun. Ichanga chaypis yangallami, wayrata chariyta munashanchïnöllami. Runacunaga nin: «Mana tantiyacoj upa runaga maquin ogllashallami cacun. Chaynöpami wañuytapis tarin» nir. Nogami ichanga në: «Mana jamaypa arushanchïpitaga mas allimi ichicllatapis jamaycuyga» nir. Chaycunapis caycan yanga-yupayllami, wayrata chariyta munashanchïnöllami. Cay pachachöga mas juctapis ricashcämi. Chaypis caycan yangallami. Japallan runa arun mana jamaypa, amïgun, ni wamrancuna, ni wauguincunapis mana caycaptin. Chay runa ima-aycatapis masta mastami munaycan. Nircur chay runa yarpachacun «Chay-jina ¿pipäraj arö? ¿Imanirtaj gustashätaga mana rurächu?» nir. Chay-jina ñacashanpis yanga-yupayllami. Jucnayllapitaga ishcaj caymi mas alli. Aruytapis masmi mirachin. Jucnin tuniptinpis jucnin jatarichengami. Quiquillan purejcuna tuniptenga manami pipis canchu jatarachinanpaj. Ishcaj juc cämallacho puñorga goñöchinacunmi. Jucnaylla cämacho puñorga ¿imanöparaj goñöchiconga? Jucnayllataga magarpis binsinmanmi. Ishcaj carmi ichanga ichipanmanraj. Jïlupis quimsaman majachasha carga manami fäsi rachinchu. Pobrilla carpis yachaj mösu cashanmi mas alliga auquin ray mana tantiyaj cashanpitaga. Auquin carnaga mananami tantiyachishancunatapis tantiyacunnachu. Mushoj ray pobri captinpis, carsilpita llojshisha captinpis, rimiryajllaga runacuna rispitar allimi rican. *** Aypalla runacuna rispitar alli ricasha captinpis mas guepatanaga «manami allichu mandasha» nenganami. Chaypis caycan yangallami, wayrata chariyta munashanchïnöllami. Tayta Diospa Wasinman aywashpayqui sumaj yarpachacuy imata ruranayquipäpis. Tayta Diospa Wasinmanga ayway masta yachacunayquipaj. Ama ruraychu mana tantiyaj upa runa Tayta Diospaj churashannöga. Paycunaga manami tantiyanchu llutanta ruraycashanta. Juclla imatapis Tayta Diosta ninayquipa ruquenga yarpachacuriyraj. Musyashayquinöpis Tayta Diosga syëluchömi caycan, gamga cay pachallachömi. Chaymi upällacunqui imatapis mana rimanayquipaj. Musyashanchïnöpis fiyupa yarpachacojcunaga nuspapäcunmi. Alläpa parlashpanpis mana tantiyacoj upa runanönami riman. Mana tantiyacoj upa runacunaga Tayta Diospa ricay ñawincho manami allichu. Chaymi gam Tayta Diosta aunisha carga mana shuyaraypa juclla cumliy. Aunircur mana cumlinanchïpitaga mana auniymi mas alliga. Chayno manacajpaj auniptiquega shimiquimi juchata ruraycächishunqui. Tayta Diospa cachanta ama ninquichu «mana musyaynëpami aunishcä» nir. Chayno nerga Tayta Diosta fiyupami rabyachinqui. Chauraga Pay castigashunquipämi. Mana tantiyacoj upa runapäga aunishan caycan suyñushannöllami, imatapis rimacachashannöllami. Gam ichanga aunishayquita cumliy Tayta Diosta manchapacushpayqui. Juc nasyuncho pobri fiyupa ñacaycajta ricar, mana alli goyay cajta ricar ama manchariychu, ama almiraychu. Chaynöga caycan mandajcunata mas jatun mandaj chapaptinmi. Mas mandajcunatapis mas mandaj cajcunarämi chapaycan. Chayno captinpis cumun runacunapaj raynin captinmi mas alli. Guellayta cuyäga mastami charayta munan. Rïcucunapis manami «aypallata charä» ninchu. Chaypis yangallami caycan. Mas achcata charaptenga mas achcajmi gastäshejcunapis. ¿Imataraj chasquin aypallata charashanpitaga? Llapan charashanta ricayllami ricapaycan. Arucoj ruracoj runaga wallcata achcata micurpis sacsananyajmi puñun. Rïcumi ichanga charashancunapaj yarpachacur puñuytapis mana tarinchu. Cay pachachöga fiyupa llaquinaypaj cajtami ricashcä: Ima-ayca shuntashancunapis quiquillanpämi mana alli. Mana sumaj aruchiptenga charashancuna ushajpämi ushacäcun. Wamran captenga chay wamranta cachapaycunanpäpis manami canganachu. Imanömi cay pachaman shamusha chaynöllami aywacongapis. Yurishapis galalla, chaynöllami aywacongapäpis. Ima arushanta, ima tarishantapis manami apangachu. Imanöllami cay pachaman shamuran, chaynöllami aywacongapis. Chayno cananpaj captenga ¿imapäraj yangalla ñacasha? Chayga llaquicuypämi. Cawashanyäga chay runa mana alli goyar llaquishalla cashapis. Chayno carmi goyasha fiyupa rabyallar, nanächicullar, jagayashalla. Noga tantiyaptëga Tayta Dios cay pachacho rätullami cawachimanchi. Chaymi micushun, upushun. Chay-jina ñacar tarishanchïcunata cushisha gastashun. Chayno cawanapämi noganchïpäga camacächisha. Ima-aycatapis aypallata charänanpaj yanapashan cajtaga Tayta Dios nin charashancunata alli gastananpämi. Chay-jina arurcur allita rurar cushicushanchïpis caycan Tayta Dios camacächishanmi. Tayta Dios cushishata goyaycächimashaga ama alläpa yarpachacushunchu imaycamalla cawananchïpaj cashantapis. Cay pachacho juctapis mana allita ricashcämi. Chayga runacunapaj fiyupa sasami. Waquintami Tayta Dios yanapan aypalla ima-aycayojpis cananpaj, rispitasha cananpaj. Ima munashancunapis imaypis mana pishinchu. Ichanga chaycunata quiquin ushanantaga Tayta Dios mana camacächinchu. Chaypa ruquin juccunarämi ushanga. Chayga caycan fiyupa llaquicuypämi. ¡Chaypis yangallami! Juc runapa capas wamran canman pachacpis u quiquinpis capaschari unaycama cawanman. Chayno achca wata cawaycarpis gustunta mana rurasha captin, wañuptinpis mana sumaj pampacusha captenga chay runapitaga shullu wamrallapis mas allimi. Chay shulluga yanganami yurin. Sepultüraman aywacun. Jutintapis mana pipis musyangachu. Achicyaj pachata mana ricasha carpis, imatapis mana musyasha carpis chay runapita mas allimi wañushpan jamaconga. Chay runa ishcay waranga wata cawasha carpis ima charashantapis manami ushanmanchu caran. Imano captinpis wañorga juc pachallamannami llapanpis aywan. Runaga waran-waran arun micunallanpämi. Chaypis manami imaypis yamanchu. ¿Imachötaj mas alli, yachaj runa mana tantiyaj upa runapitaga? ¿Imataraj pobri runapis gänan alli cawashanpitaga? Imatapis chararashallanchïmi mas alli «cayta wacta charäman» nir yarpashanchïpitaga. Ichanga chaypis yangallami, wayrata chariyta munashanchïnöllami. Canan caycajcunataga unaynami Dios camacächiran. Chaynöpis musyanchïmi Diospa munayninman mana aypänanchïpaj cashanta. Payga fiyupa munayniyojmi. Maychöpis achcata parlashanchöga mana cumbënejcunallatami riman. Chayno parlarga mananami ni ima allitapis jorgunchïchu. Rasunpaga, ¿pillaga musyanchuraj runapaj ima mas alli cashantapis? Runaga yangallami cawan. Llantuynöllami päsacun. Chaura runata ¿piraj willanman wañushanpitana ima cananpaj cashantapis? Juc runapaj pï-maypis «alli runami» nir parlashanga perfümipitapis mas allimi. Yurishan junajpitapis mas allimi wañushan junäga. Gachwa caycaj wasiman aywananpitaga täpapacoj aywaymi mas alli. Pï-may runapis simrimi wañun. Chaymi cawaycajcunaga yarpanman paycunapis wañunanpaj cashanta. Cushicur asinanpitaga llaquicur wagashanmi mas alli. Llaquicuptenga cäran juc-nirajyaptinpis shongunpäga allimi. Yachaj runaga wañushaman täpapacojmi aywan. Mana tantiyaj upacunami ichanga gachwallata ashin. Mana tantiyaj upa runacuna «allimi canqui» nishanta wiyananpa ruquenga mas allimi yachaj runa piñacushanta wiyaptin. Mana tantiyaj upa runa asishanga caycan shiracuna ninacho rupar pashtashannöllami. Chaypis yangallami. Yachaj runapis jucta ñacachiptenga mana tantiyaj upa runanömi ruraycan. Saynita jatiparga pirdicächinmi. Aruyta ushaymi mas alli, aruyta gallaycunanpitaga. Imapitapis pasinsacuymi mas alli mana pasinsayoj cananpitaga. Imapitapis jucllaga ama rabyacuychu. Mana tantiyacoj upa runacunallami jucllaga rabyacun. Ama yarpachacuychu «¿Imanir-raj ñaupatacunaga mas alli caran?» nir. Chaynöga yarpachacuycanqui manami yachaj runanöchu. Cay bïdachöga yachaj cay allimi. Yachaj cay y rïcu caymi ichanga mas fiyupa alli. Yachaj cayga imapitapis chapacunmi. Guellaypis llapanpitami chapan. Chaypis yachaj caj runaga mas alli cawaytami tarin. Sumaj yarpachacuy Tayta Dios imano rurashanpäpis. Pay wicsuchishantaga ¿piraj dirichanman? Chaymi alli goyay cashan junajcunaga cushisha goyay. Mana alli goyay junajcuna chayamuptin sumaj yarpachacuy. Ishcantapis Tayta Diosmi camacächisha. Chaynöpami runaga tantiyacun shamoj watacunacho ima päsananpaj cashantapis mana musyaycar. Yangallapaj cawar cay bïdachöga caynötami ricashcä: Alli runacuna cuyapäcoj cashpanpis rätu wañun. Fiyu runacunanami fiyu caycashpanpis mas unaycama cawan. Ama alläpaga alli-tucuychu, ni yachaj-tucuypischu. Chayno carga quiquiqui goyashallayquiwanmi mana alliman chayanquiman. Manami allichu alläpa fiyu caypis. Manami allichu alläpa mana tantiyacoj upa caypis. Chayno cawarga quiquillayquimi wañuyta tarinquipaj. Chaymi mana tantiyaj upa canayquipa ruquenga rasunpa yachay cajta ashiy. Tayta Diosta rispitaj cäga imachöpis allimi llojshenga. Yachaj runataga yachayninmi yanapan chuncaj mandajcuna juc siudäta mandashanpitapis masraj. Imano captinpis cay pachachöga manami pipis canchu allillata ruraj, juchata mana imaypis ruräga. «Cayno wacno» nir willashushayquita ama cäsupanquichu. Chaynöpami uywayniqui washayqui rimashantapis mana riguinquipächu. Gampis achca cutimi jucpa washan rimashcanqui. Chaytaga quiquiquipis musyanquimi. Tucuynöpami yachaj caytaga ashishcä. Nogaga «yachaj cashaj» nirämi. Ichanga yachacuyta manami atipashcächu. Yachaj cayta munayga fiyupa sasami. Pipis manami imano cashantapis tantiyayta atipanchu. Chaymi yapay estudyarä masta yachaj canäpaj. Imapaj imacuna caycashanpäpis yarpachacurä. Chaynöpami tantiyacurä fiyu cayga mana alli cashanta, mana tantiyacoj upa cayga mana alli cashanta. Mas juctapis ricashcämi. Wañuypitapis mas fiyupa mana alliga caycan mañösa warmimi. Chay warmipa shongonga togllanömi, maquinpis wascawan watacurcojnömi. Tayta Dios munashanno goyaj cäga chayno warmicunapita witicunmi. Juchasapa cajcunami ichanga chay warmicunata gaticurcun. Noga Yachachicöga imacuna imano cashantapis estudyarämi. Chaymi tantiyacushcä cayno cashanta: Waranga runacunapita jucnayllatami tarishcä Tayta Dios munashanno goyajta. Warmicunatami ichanga llapan rejsishäpita ni jucnayllatapis mana tarishcächu. Chaypis ashiycashä cajtaga manami tarërächu. Caytami tarishcä: Runata Diosga rurasha allitami. Runaga quiquinnami llutanta rurashpan mana alliman chayasha. ¿Piraj tincunman yachaj runaman? ¿Piraj musyan imacuna imano caycashantapis? Yachaj runapa cäranga cushishami caycan. Manami imaypis rabyanchu. Imata ruranayquipäpis ray nishushayquitaraj cumliy. Chayno cumlinayquipämi Tayta Diospa jutincho jurashcanqui. Raypa ñaupanpita rasyaylla ama aywacuychu. Ichanga raywan ama iwal-iwal churacaychu. Musyashayquinöpis rayga imatapis munashantami ruran. Waquin imapäpis nishanpitaga ray nishan cajmi mas bälin. Paytaga manami pipis ima rurashantapis tapunchu. Rayta wiyacoj cajtaga ima mana allipis manami päsangachu. Yachaj runaga musyanmi imay, imano cumliytapis. Cada cösapämi timpu caycan. Runapämi ichanga juc fiyupa sasa caycan. Runaga manami musyanchu ima päsananpaj cashantapis. Ni pipis manami willanchu ni ima imay päsananpaj cashantapis. Manami pipis duyñuchu bïdanwanga. Chaynöpami masta mana cawanchu. Chayno manami pipis musyanchu imanöpa ni imay wañunanpaj cashantapis. Wañuypitaga manami pipis gueshpinchu. Fiyucunatapis mana allita rurashancunaga manami salbangachu. Chaypis runaga runa-masinta mana allita rurananpaj munayniyojmi caycan. Llapan chaycunata nogaga ricashcä cay pachacho imano cashantapis estudyashpämi. Chaynöpis cay bïdacho ricashcämi fiyu runata pampaycajta. Fiyupa mana alli llutanta rurashan marcachöpis chay runa mana allita rurashanta gongaycur alabarcaycaran. Chaypis yangallanami. Fiyu runata juchanpita mana castigaptenga runacuna sïguirmi jucha rurayllapaj yarparcaycanga. Nogaga yarparä Tayta Diosta sirbir rispitajcunalla alli cawashantami. Yarparä Tayta Diosta mana manchacuptin fiyucunapäga imapis mana alli chayamunan cashanta; llantuy päsacojno rätulla cawashanta. Chaypis juchata ruraj cäga jinalla juchata ruraycarpis achca watami cawarcaycan. *** Cay pachachöga alli runacunami ñacan fiyu runacunanöpis. Fiyu runacunanami alli goyan alli runacunanöpis. Nogapäga chaycunapis yangallami. Chaymi në: «cushisha goyayllami mas alliga caycan» nir. Cay pachacho cawashancama runaga micunman, upunman, cushicur goyanman. Juc rätulla cawayta Tayta Dios goshanchöga llapanta arur ñacashanpita chayno goyänallanpämi allëga caycan. Cay pachacho imano cashantapis masta musyanäpaj yachacushpämi ricashcä runa pagasta junajtapis jamayta mana tarishanta. Chaypita sumaj tantiyacushcä Dios imata rurashantapis runaga mana sumaj tantiyashanta, ni cay pachacho ima päsaycashantapis mana musyashanta. Musyananpaj imanöpa yarpachacurpis manami musyangapächu. Yachaj runa «musyämi» nirpis rasunpa cajtaga manami musyanchu. Imano caycashantapis llapan shongöpami estudyashcä. Tantiyacushcä alli runacuna rurashanpis, yachajcuna rurashanpis Tayta Diospa maquillancho caycashanta. Runaga manami musyanchu Tayta Dios cuyar yanapaycashanta, u mana alli ricar mana yanapaycashantapis. Imano captinpis llapantapis jucnayllami shuyaraycan: juchaynajta juchayojta, alli cajta fiyu cajta, limyu cajta ganra cajta, Diospaj churajta mana churajta, alli cajta juchayoj cajta, juraj cajcunata mana juraj cajcunatapis. Cay pachacho cajcunapäga llapanpäpis mana alliga caycan caymi: llapanpis iwal-llami ushacan. Chaypis runaga yarpaycan mana allita rurayllapaj. Cawaycashanyäga manacajcunallapaj yarpaycan. Wañurnaga pantiyuncho ushacan. Cawaycajcunapäga caycanrämi ima yarpashancunatapis rurananpaj. Chaymi rimaypis can «cawaycaj allgu mas allimi caycan wañusha caycaj liyunpitaga» nir. Cawaycajcunaga musyanrämi wañunanpaj caycashallantapis. Wañushacunami ichanga imatapis mana musyanchu ni gänanpischu. Wañojcunataga llapanmi gongaycärinna. Wañuycuptinmi ushacan cuyacoj cashan, chiqui cashanpis, ima munashanpis. Ushacarnaga cay pachacho manami imatapis rurannachu. Chaymi cawashayquicamaga micuyniquitapis cushisha mishquilla micuy. Bïnutapis cushisha upuy. Alli rurashayquicuna Tayta Diospäga allimi casha. Alli röpayquicunata imaypis rucacuy. Perfümicunawan cupacuy. Cuyanacushayqui warmiwan cushisha goyay. Cay pachachöga päsajllami caycan Tayta Dios goshushayqui bïdayquega. Cay pachacho fiyupa ñacar arushayquipitaga cushisha alli goyashallayquimi päguyqui. Imatapis ruranayquipaj caycashayquicunataga llapan shonguyquipa juclla ruray. Wañucurnaga mananami imatapis ruranquipänachu ni yarpachacunquipänapischu. Manami imatapis musyanquipänachu. Ni yachaj cashayquipis manami canganachu. Chayno juctapis cay pachachöga ricashcämi. Llallinacuychöpis manami mas cörrej cajchu llallin. Pillyachöpis manami jinyu cajchu binsin. Micunanpaj micuytapis manami yachajcunallachu charan. Manami yarpaysapacunallachu rïcupis. Manami yachajcunatapis alli jamachinchu. Pitapis öraga allimi llojshipan; öraga mana allimi llojshipan. Chaynömi runapis manami musyanchu imay öra wañunanpaj cashantapis. Pescäducuna redapa bolsanman camacänanta mana musyashannömi, äbicunapis trampaman wichgacänanta mana musyashannömi runapis disigrasyaman chayananta mana musyanchu. Cay pachachöga juctapis ricashcämi. Chayga fiyupami yarpachacachimasha. Juc partichömi caran tacsha siudä wallca runacunallawan. Chaymanmi fiyupa munayniyoj ray magananpaj chayaran. Nircur siudä ruriman yaycunanpäna sumaj camaricuran. Ichanga chay siudächo tiyaran juc pobri runa sumaj musyaj-yachaj. Chay runami musyaj-yachaj cayninwan chay siudäta salbaran. Ichanga chay runata pipis mana yarparannachu. Chaypis nogaga në: musyaj-yachaj caymi mas alli jinyu runa cananchïpitaga. Pobri runa yachaj caycaptin mana pipis wiyasha captin, ni ima nishantapis mana cäsusha captinpis musyaj-yachaj caymi mas alli. Mana tantiyacoj upa runacunapa raynin gaparaypa rimashanta wiyananchïpitaga mas alli caycan musyaj-yachaj willapar alli shimillanpa rimashancunata wiyacuymi. Musyaj-yachaj cayga pillyapaj caj armacunapita mas allimi. Achcaj allita rurasha captinpis juc runa mana allita rurarga llapantami pirdichin. Wañusha chinrasllapis asyarerga alli perfümita pirdichinmi. Chaynömi mana tantiyajpis yachaj rurashanta pirdichin. Rispitasha caycajtapis manacajman churan. Yachaj runaga allillatami yarpan. Mana tantiyacoj upa runami ichanga mana allicunallapaj yarpan. Mana tantiyacoj upaga llapan rurashanchöpis tantiyachicun manacajpaj yarpashantami. Gampaj mandaj rabyacurcuptinpis ruranayquipaj caycajtaga ama cachaycuychu. Pasinsacorga rabyasha caycajtapis gasacächinmi. Cay pachachöga juctapis mana allita ricashcämi. Chaytaga quiquin mandajcunami ruran. Mana tantiyajcunatami churan mas mandaj cananpaj. Mas mandajpaj alli cajcunatanami churan tacsha mandajlla cananpaj. Ricashcämi uyway runacuna muntädulla purejta. Rispitädu runacunatapis ricashcämi uyway runacunano chaquillapa puriycajta. Pipis uchcuta uchcoj cäga chaymanmi yaganga. Pipis curral pergata ojtej cajtaga culebrami cañenga. Pipis rumita llagllajtaga rumi paquirmi llawarenga. Pipis yantata chejtaj cäga quiquinpis riscumi mutucuycunan. Jächa laguyajta yapay mana afilashpanga callpaycur-rämi mutonga. Chaynömi sumaj yarpachacurcur ruraptenga llapanpis allilla canga. Upayächiyta yachajpis manami allinachu manaraj upayächiptin culebra cañiycuptenga. Yachajcuna rimashanga maysi wiyacuyllami. Mana tantiyacojcunami ichanga quiquinpa contrallanpaj rimanpis. Paycunaga gallaycunanpita-pacha ushanancamapis parlan mana camacajcunallata. Chay runacunaga mana ushaypami parlan. Shamoj watacunacho imapis päsananpaj cajta pipis mana musyaycaptenga ¿piraj ninman imapis päsananpaj cajta? Mana tantiyaj upa runaga fiyupa ñacarpis yangami arun. Chaymi mana musyanchu siudäman maypa yaycuna cashallantapis. Juc nasyunpa wamralla raynin captenga, mandäshejnincunapis upullar micullar cacuptenga fiyupa llaquipaypämi. Fiyupa allichömi canga juc nasyunpa mandajnin alli captenga. Chaychöga mandäshejnincunapis callpan cananpämi micunan öra micun. Manami upyallar cacunchu. Guella runapaga wasinpa jananpis ushacanmi. Imatapis mana arojpa mana ruracojpaga wasinpis tuninmi. Paycunaga alli micuyta rurachin cushicur micunanpaj. Bïnupis caycan cushisha upunanpaj. Guellay captenga llapanpis canmi. Ni shongullayquichöpis raytaga ama jamurpaychu. Ni japallayqui caycashpayquipis rïcupa washanga ama rimaychu. Musyashayquinöpis äbicuna buylanmi. Chaycunaga aywar willaycunmanmi. Yacuman jitariycajno carpis tantayquitaga pishipacojcunata aypuriy. Mas unayllataga gampis alli cashayquimannömi tarinquipaj. Nasyunman mana allicuna chayamunanpaj cashantaga manami musyanquichu. Chaymi charashayquitaga puydishayquipita runacunata goycuy. Pucutay fiyupa yanamacarcamuptenga tamyamongami. Yöraga wichaypa tunirpis, uraypa tunirpis maymanpis tunishallanchömi jitaräconga. Chaynöllami wayrata ricapäcorga mana murupacongachu. Pucutay juntashalla cacojta ricapäcojpis manami cosëchanta shuntangachu. Wayra maypa aywashantapis manami musyanquichu. Manami musyanquichu wamra mamanpa pachancho imano ruracashantapis. Chayno manami musyanquichu ima-aycatapis camaj Tayta Dios imata rurashantapis. Tutapa muruta muruy. Tardipapis muruy. Manami musyacanchu maygan caj alli wayunanpaj cashanpis. ¿Mayganshi gueshpengapis, rimir murushanchïchush, guepa cajta murushanchïchush? ¿Ishcanchush alli cangapis? Fiyupa allimi achicyaj pachacho goyayga. Intita ricar allimi cushicunchi. Pipis achca wata cawaj cäga achicyaj pachacho cashanyaj llapan tarishanta cushicur micuchun upuchun. Ichanga yarparächun wañorga chacaycho aypalla wata cananpaj cajta, imapis shamoj watacho cajcunaga yangalla cananpaj cajta. Jipash-mösucuna, cushicur caway timpuyquicho cashayquicama. Gustuyquita ruray callpayquicho cashayquicama. Shonguyqui munashanta, ricashayquita ruray. Ichanga yarpay: llapanpitapis Tayta Diosga jusgashunquipämi. Imapäpis ama yarpachacuychu. Ichanga llutancunata ama ruraychu. Rasunpaga jipash-mösu caypis yangallami. Jipash-mösu cashayquicama Tayta Diosta yarpay. Ima sasacunapis manaraj chayashushayquicama camashoj Tayta Diosta wiyacuy. Shamoj watacunachöga cayno ninquipaj: «Cawarpis manami imatapis jorgönachu» nir. Tayta Diosta yarpay canan, inti caycashancama, quillapis, goyllarcunapis achicyaycashancama, tamyariptinpis pucutay jinallaraj caycashancama. Edäna captiquega llapan cuerpuyquipis sicsicyangami. Chay wichanga sinchi caycaj chaquiquicunapis manami sinchinachu canga. Micunayquipäpis wallcallanami waguyquicuna canga. Ñawiquicunapis chacanganami. Manami sumäga wiyanquipänachu. Cällicho may-jina büllata ruraptinpis manami wiyanquipänachu. Mulinu agashantapis manami wiyanquipänachu. Warmicuna cantajtapis manami wiyanquipänachu. Puñuyta mana puydirmi äbicuna cantashan öra ricchamunquipaj. Janajpa wichashpayqui fiyupami mancharinquipaj. Nänicunachöpis tuninayquipita manchacunquipämi. Almendro jacha waytajnömi ajchayquipis soguyanga. Buylaj chüpacacuna japayllapa purejnömi puriyta ñacanquipaj. Majayqui captinpis manami munapanquipänachu. Runaga para-simri mana cutimojmi aywacun. Wañuptenga cällicunachönami paypaj wagan. Camashoj Tayta Diosta yarpay canan, manaraj wañushayquicama, manaräpis guellay watuyqui rachishanyaj, gori mancayquipis manaraj paquishanyaj, yacu apacuna puyñuyquipis pösupa cantuncho manaraj paquishanyaj, yacuta jorgacamunayqui pösucho caycajpis manaraj ichic-ichiclla ruracashanyaj. Chaypitaga allpapita rurasha cuerpuyquega yapay ticranga allpamanna imaypis cashanno cananpaj. Almallayquinami cutenga Tayta Dios cajman. Paymi goshurayquipis. Noga yachachicojmi yapay në: ¡Llapanpis yangallami! ¡Imapis yangallami! Chay yachachicoj mas musyaj-yachaj cashpanga imano yachashantapis runacunata sumaj yachachiran. Estudyaran rimaycuna ima ninan caycashantapis. Nircur allcharan. Rimaycunata sumaj camacächiran. Camacarcachirna rimaycunataga sumaj alli isquirbiran. Yachajcuna rimashanga caycan pica tucshejnömi. Paycuna rimashanta jucllachashaga caycan juc uyshëru istägata sinchi jawishannömi. Chaycunata estudyäga sumajmi tantiyan. Chaycunapita achca librucunata rurashpanga manami ushanmanchu ruraytapis. Achcata estudyarpis uticanmi. Chayllatanami rimashcä. Mananami mas yachachinäpaj cannachu. Tayta Diosta rispitar mandamintuncunata cumliy. Runacunaga chaypämi cay pachacho cawan. Tayta Diosga allita mana allita rurashanpitapis llapanpitami runataga jusgangapaj. Pacayllapa rurashanpitapis jusgangapämi. Salomonpa cantanancunapita mas cuyayllapaj alli caj cantana. ¡Ay, mucharcamanquiman ichanga! Cuyacuyniquega bïnupitapis mas allimi. Perfümiquipa asyaynin maysi musquicuyllami. Quiquiquimi chay perfüminöga caycanqui. ¡Chaymi jipashcunapis cuyashunqui! ¡Pushacamay ari! ¡Raynillä, wasiquiman pushacamay ari! Gamwanga cushishami goyäshunpaj. Chaychönami yarpäshun cuyacuyniqui bïnupita mas alli cashanta. ¡Rasuntachari jipashcunaga cuyashunqui! Jerusalén jipashcuna yanalla carpis cuyayllapämi cä. Cedar runacunapa tolduncunano oguimi cä. Salomonpa cuartuncho chaparaj tëlacunano cuyayllapämi cä. Ama ricapämaychu yanalla cashätaga, ni shanaywan yanayasha cashätapis. Turëcunami nogapaj rabyacarcäriran. Chaymi übas chacracunata täpachimaran. ¡Quiquëpa übas chacräta ichanga mana täpashcächu! Cuyaynë willamay ari, ¿maypataj uyshayquicunata michinqui? Las-dösi inti fiyupa shanashan öraga ¿maymantaj llantucachej gatinqui? ¿Imanir-räshi puriycäman amïguyquicuna uywancunata michicushan guepanpa guella puricachaj warminöga? Cuyayllapaj warmicunapitapis mas cuyayllapaj warmi, mana musyashpayquega uyshacunapa yupillanpa ayway. Michicojcunapa chucllancuna caycashan lädullanpa cabrayquicunata michicuy. Cuyaynë, gamga adurnuyquicunawan canqui faraonpa carrëtanta garchaj cuyayllapaj fïna yëwannömi. Cärayquega arëtiquicunawan cuyayllapaj achicyayparaj-achicyaycan. Cuncayquipis perlas wallgacunawan cuyayllapaj camaraycan. Gori adurnucunatami rurapäshayqui. Yuraj guellaycunatami churapäshayqui. Ray jamarashanmanpis perfümiwan cupacushäpa asyaynenga mayacaycanmi. Nogapäga cuyaynë caycan shuti-mallwawan mïrra perfümita imaypis wallgarashänömi. Cuyaynë nogapäga caycan cuyayllapaj alli asyaj wayta En-gadi particho caycajnömi. Cuyaynë, fiyupa cuyayllapämi canqui. Rasunpa cuyayllapämi canqui. Ñawiquicunaga caycan ishcay palumanömi. Cuyaynë, fiyupa cuyayllapämi canqui. Rasunpa cuyayllapaj camaraj runami canqui. Cämanchëga caycan berdiraycaj tajta pampami. Wasinchïpa gueruncunanami sedru guerucuna. Jananchïpa chapämajninchïnami caycan siprescuna. Nogaga cä Saroncho caj rösa waytami. Ragra pampacunacho caj liryu waytami cä. Cashacuna chaupincho caycaj lirio waytanömi cuyaynëga jipashcunapa chaupincho caycan. Munti chaupincho mansäna yöra wayuraycajnömi cuyaynëga waquin runacunapa chaupincho caycan. Llantuyninman jamaycorga fiyupami cushicö. Wayuyninpis fiyupa mishquejmi. Alli micuyta micurcaycashan fista wasimanmi pushamasha. Chaychöga fiyupa cuyamashpanmi ogllamasha. Payta cuyayllawanmi wañucuriytapis munaycäna. Päsaspita pastilcunata garamay ari. Mansänacunatapis garamay ari. Jucaj maquinta jawanapaycamanman ichanga. Jucaj maquinwanna macallarcamanman ichanga. Munti lluychucuna-raycu, tarushcuna-raycu aunimay ari Jerusalén jipashcuna cuyaynë puñucuycajta mana ricchachinayquipaj. Puñucuchun puñuyta sacsashanyaj. Cuyaynëga aywaycämunnami. Ïcunta wiyaycänami. Jircapa pintircur pintircurmi aywaycämun. Puytush lömacunapa patacunapapis pintircur pintircurmi aywaycämun. Cuyaynëga lluychunömi: Lluychu-mallwanömi. ¡Chaychönami caycan! ¡Puncu wajtanchönami! Bentänapa rëjasllanpami watgaycämun. Cuyaynë, jatariy. Fiyupa cuyashä warmi, caypa shacamuy ari. Tamya quillacunaga päsashanami. Tamyaga mananami cannachu. Intëru jircachömi waytacunapis pashtacaramusha. Cantananchi wichan chayamushanami. Tiyashanchïpaga wiyacaycannami palumacuna cantashanpis. Ïgus yöracunapis wayuraycannami. Übas chacracunapitapis cuyayllapaj asyaynin mayacaycämunnami. Cuyaynë jatariyna ari. Fiyupa cuyashä warmi caypa shacamuy ari. Cuyashä paluma, gamga pacacuycanqui gagacunamanmi. Ama pacacuychu ari. Cärayquita ricaycushaj ari. Busniquita wiyarcushaj ari. Gam rimashayquega maysi wiyacuyllami. Gamga maysi ricapäcuyllami canqui. Übasninchëga waytaraycanmi. Tacsha atojcunami übasninchïta ushaycan. ¡Charipämay-llapa atojcunataga! Cuyaynëga nogallapami. Nogapis payllapami cä. Payga uywancunata michin liryu waytacuna caycashallanpami. Manaräpis pacha waraptin, manaraj llantuy illgashancama juclla cuticallämuy ari. Lluychu-mallwa chunyaj puntacunaman cutishanno juclla cuticallämuy ari. Cämächo chacaycuna ashirë cuyaynëta. May-jina ashirpis manami tarëchu. Chaymi jatarcur siudä intërupa aywä cuyaynëta ashej. Cällicunapapis läsacunapapis ashë. May-jina ashirpis manami tarëchu. Siudäta täpaycaj runacunata tapucö «¿Manachu gamcuna ricashcanqui cuyaynëta?» nir. Tapucushäpita aywaycashallächönami cuyaynëtaga tarircö. Nircorga maquipita janchacurcur mana cachaypa pushä mamäpa wasinman. Munti lluychucuna-raycu, tarushcuna-raycu aunimay ari Jerusalén jipashcuna cuyaynë puñucuycajta mana ricchachinayquipaj. Puñucuchun puñuyta sacsashanyaj. ¿Imaraj goshtay ichiraycajno chunyajpita aywaycämöga? ¿Imataj aywaycämun mira perfümiwan insinsuwan cupacusha, cuyayllapaj alli asyaj perfümicunawan cupacusha? ¡Chayga Salomonpa andasninchaj! Sojta chunca (60) suldärucunapa chaupillantami aywaycämun. Chay suldärucuna Israelchöga caycan jinyunnin cajcunallami. Jinachöpis pillyay yachajcunallami. Llapanpis paycunaga sabliwan fiyupami pillyayta yachan. Paycunaga sablinta chegllancho jatishalla purichin chacaypa imapis captenga juclla pillyananpaj. Ray Salomonga andasninta rurachicurcusha Libanucho caj allinnin guerucunapitami. Ichirajnincunaga guellaypitami caycan. Jamaraptin wajtanta tucnananmi goripita caycan. Quiquin jamananna murädu tëlawan cuyayllapaj jirasha caycan. Rurinnami caycan Jerusalén warmicuna cuyar fiyupa cuyayllapäta burdashan. Sión warmicuna, llojshimuy ray Salomonta ricanayquipaj. Maman cuyayllapaj corönata majachacänanpaj rurapashantami jatiraycan. Chay corönataga ruraparan mas cushisha-canan junajpämi. Cuyaynë, fiyupa cuyayllapämi canqui. Rasunpami cuyayllapaj canqui. Shucutacushayqui rurincho ñawiquicunaga caycan ishcay palumanömi. Ajchayquicunapis aypalla cabra-mallwacuna Galaad jircacunapa pañar purejnörämi caycan. Quiruyquicunapis llapan cuyayllapaj yurajllami carcaycan. Chayga caycan bäñashanpita uyshacuna fïlayllanpa chayraj llojshirishano; rutunanpaj alli caycajnöna. Llapanpis mana pishiypa iwal-llami caycan. Shimi wirpayquicunapis puca jïlunörämi caycan. Parlacuyniquega maysi wiyacuyllami. Shucutarashayqui rurincho cärayquicunaga caycan granadata pullanpa partirishanömi. Cuncayquega cuyayllapaj caycan David rurachishan cuyayllapaj törrinörämi. Chay törrichöga waranganpami jinyu suldärucunapa chapacuna escüdun waguiraycan. Ishcan chuchuyquicunaga caycan millish lluychucuna liryu waytacunapa chaupincho micuycajnöraj. Manaraj pacha warashanyaj, manaraj intipis yagamushanyaj aywashaj mïrra perfümi cashan jircaman, insinsu cashan pataman. ¡Cuyaynë, gamga cuyayllapämi canqui! ¡Chaquipita umacama camaraj cuyayllapämi canqui! Majallä, aywacushun. Líbano puntapita uräcushun. Puntacunapita uräshun. Liyuncuna tiyanan machaycunapita aywacushun. Tigricuna tiyanan puntacunapitapis uräcushun. Cuyaynë, majallä, shongötami pasaypa turwatächishcanqui. Gam ricäramaptillayquimi, wallgayquicho caycaj culur jïlullawanmi shongö pasaypa cuyacurcushurayqui. Cuyaynë, majallä, cuyamashayquega shongöcamarämi chayaycun. Cuyamashayquega mishquej bïnupitapis mas allimi caycan. Perfümiwan pichucushayquipis llapan perfümicunapita mas cuyayllapämi asyan. Cuyaynë, shimi wirpayquega mishquinörämi. Muchacuyniquipis lëchiwan mishqui caycajnörämi. Röpayquipis Libanucho caycaj muntipa asyayninnörämi cuyayllapaj asyan. Cuyayllä, majallä, gam caycanqui intërunpa guenchasha wertano, ushajpaj chapasha yacu pösuno, pashtaj yacuta lläbishano. Frütayoj wertanömi gamga canqui. Chay wertachömi caycan: mishquej granada, nardo, azafrán, cuyayllapaj asyaj läbo-olor, canëla; tucuy casta insinsu yöracuna. Werta chaupincho pashtaycaj pucyumi canqui. Yacu pashtaycämushan pösumi canqui. Libanupita uraycaj yacumi canqui. Wichaypa aywaj wayra, sumaj wayrämuy. Uraypa aywaj wayra, shamuy cayman. Wertäman wayrämushpayqui cuyayllapaj asyayninta cuyaynë cajman mashtacächiy. Chayrämi cuyaynëga wertanman shamonga. Chaycho frütacunapa mishquej wayuyninta miconga. Cuyaynë, majallä, wertächönami caycä. Maynami shuntashcäna mïrra perfümita, cuyayllapaj asyajcunatapis. Sërallanchöraj caycaj mishquitapis maynami yawashcäna. Lëchitawan bïnutapis maynami upushcä. Amïgöcuna, micuy, upuy. Gamcunaga, aycatapis gustashayquita upuy. Puñurpis mayaj mayajllami puñuycarä. Chayno puñuycashächömi wiyarcurä puncupita cuyaynë gayacaycämushanta: ¡Puncuta quichapaycallämay ari, cuyaynillä, majallä, cuyayllapaj paluma-mallwa! ¡Umäpis shullaypashami caycan! ¡Chacay shullay yacumi umäpitapis jutuycan! Maynami röpätapis lojticushcä. ¿Yapayrächari jaticushaj? Maynami chaquëcunatapis mayllacushcä. ¿Yapayrächi chaquëcunapis ganranga? Cuyaynëga maquinta jatircamuran puncupa uchcun caycajpa. Chaura shongöpis tic-ticyaranrämi. Chaymi jinan öra jatarirä cuyaynëta quichapänäpaj. Maquëpitapis mïrra perfümi juturcuranraj. Dëdöcunapitapis mïrraga juturcuranraj. Puncuta rancarajmanpis juturcuranraj. Cuyaynëta puncuta quichapariptë payga manami cashanachu. Aywacushana caran. Gayacamushanta yarpärir fiyupa llaquicurä. Ashirpis manami tariränachu. Gayacuptëpis manami mayacarannachu. Chayno ashir puriycajtami tarimaran siudäta täpar tumaycaj runacunapis. Magamashpan rachiy-rachiylla ruramasha. Jacötapis firsapitami guechuramaran. Jerusalén jipashcuna, gamcunatami ruwacö: cuyaynëta ricashpayquega willaycapamay ari «gampaj llaquicuyllawan gueshyaycan» nir. Cuyayllapaj warmicunapitapis mas cuyayllapaj warmi, ¿ima cuyayllapätaj caycan cuyashayqui runaga chayno nimashayquita nogacuna willanäpäga? ¿Imanirajtaj chay cuyashayqui runaga? Cuyaynëga camarajlla puca cärami. Paytaga rejsinquimanmi chunca waranga runacuna goturaycashanchöpis. Uma ajchanga achicyaycachaycanmi. Yana cayninpis päbupanörämi achic-achicyaycan, jinachöpis goshpumi. Ñawinpis ishcay paluma lëchiwan bäñacushanörämi. Ishtanqui läduncho ratarpaycajnömi achicyaycachaycan. Cärancunaga shanshaypa-shanshaycan wertacunacho alli asyaj waytacuna caycajnömi. Shimi wirpancunapis caycan rösa wayta pashtaraycajnömi, chay jananpa mïrra perfümi jutuycajnöraj. Maquincunapis caycan gori surtïjapa ñawinman perlascunata churapashanömi. Cuerpunpis caycan camaraj llushway. Chancancunapis achicyaypa achicyaycachaycaj rumipita rurasha pilancucunanömi. Goripita rurasha jamacunacho ichiraycajno caycan. Paytaga ricärillarnami rejsinchi Libanupita caj sedru guerucunatanöpis. Rimacuyninpis maysi wiyacuyllami. Payga maysi cuyacuyllami. Jerusalén jipashcuna, chaynömi cuyashä runaga, chaynömi yanasäga. Llapan warmicunapitapis mas cuyayllapaj warmi, ¿maypataj aywacusha cuyayniquega? ¿Maymantaj aywanman? Ashej aywashun ari. Cuyaynëga aywasha wertanmanmi. Payga aywasha cuyayllapaj alli asyaycaj wayta wertanmanmi. Chaymanmi aywasha uyshancunata michicoj, rösa waytacunata pallaj. Nogaga cuyaynëpami cä, paypis nogallapami. Payga uywancunata michin liryu waytacuna cashanchömi. Cuyaynë, gamga canqui Tirsa siudänöpis fiyupa cuyayllapämi, Jerusalén siudänöpis maysi cuyacuyllami; pipis mana ichipashan pillyaman aywaycaj suldärucunanömi. Amana ricapämaynachu ari. Ricapämashpayquega pengacachimanquimi. Ajchayquicunapis cabra-mallwacuna Galaad jircacunapa pañar purejnörämi caycan. Quiruyquicunapis llapan cuyayllapaj yurajllami carcaycan. Chayga carcaycan bäñashanpita uyshacuna fïlayllanpa chayraj llojshirisha caycajno millwanta rutunanpaj alli caycajnömi. Granadata pullanpa partirishanömi shucutayqui rurincho cärayquega caycan. Sojta chuncami (60) caycan raypa warmincunaga. Pusaj chuncami (80) caycan chïnancunaga. Raypa donsëlla jipashnincunaga aycashi caranpis. Chayno captinpis cuyashä palumäga jucnayllami. Payllatami acrashcä. Pay japallanmi caycan maman gueshyacushpan mas cuyashan cäga. Jipashcunapis ricashpan «alli goyay» nin. Raypa warmincunapis, chïnancunapis paypäga allitami parlan. ¿Pitaj chay watgarcamun tutapa inti yagarcamojnöpis? Quillanöpis cuyayllapämi, intino achicyaycachaycaj, pipis mana ichipashan pillyaman aywaycaj suldärucunanömi. Nuwal yöracunalla caycashan muntipa aywashcä. Aywashcä yacu aywaj ragra cantun pampa berdiraycajta ricapaj. Übas chichiycajta, granada waytaraycajta ricayta munashpämi urashcä. Chaypitaga manami musyashcänachu imano cashätapis. Raynëpa ñaupanchöna cawallu garchashan carrëtacho ricacushcä. ¡Cuticamuy, Sulamita, cuticamuy ari! ¡Gamta ricaytami munä! ¡Cuticamuy ari! ¿Imano caycajtataj Sulamitataga ricayta munarcaycanqui? ¡Tolducunacho gachwajno gachwaycajtami ricayta munä! Raypa wamran, llanguiquichöga chaquiqui imano cuyayllapäshi camaran. Chegllayquipis imano cuyayllapaj camarajshi caycan. Adurnucunata fiyupa rurayta yachajcuna rurashanörämi camaraj caycan. Pupuyquega caycan cöpano ruyru, imaypis chaycho alli bïnu mana pishishanno. Pachayquinami caycan juc gotuy rïgu goturaycajta intëru cantunpa liryu wayta tumaparaycajno. Ishcan chuchuyquicunaga caycan millish lluychucunanömi. Cuncayquega llushwaypa llushwaycan cuyayllapaj arusha törrinömi. Ñawiquinami caycan ishcay yacu ishtanqui Hesbón siudächo caycajno, Bat-Rabim puncupa ñaupancho caycajno. Sengayquinami caycan Damascuman ricaraycaj törri Libanucho caycajno camaraj. Umayquipis cuerpuyquichöga caycan Carmelo puntano cuyayllapämi. Ajchayquicunapis cuyayllapaj achic-achicyaycan. ¿Ajchayquiwanga rayta imanaycushcanquitaj pasaypa cuyacurcushunayquipäga? Cuyaynë, gamga canqui fiyupa cuyayllapämi. Mana cachaypa cuyacuypaj, fiyupa cuyayllapämi canqui. Palma yöra ichiraycajno cuyayllapämi canqui. Chuchuyquicunanami chay yörapa wayuynin warcurpaycajno. Nogaga palma yöramanmi wichayta yarpaycä, wayuynin warcuraycajcunata duyñu-tucurcunäpaj. Chaura chuchuyquicunaga cangapaj sartanpa-sartanpa übas wayuraycajnömi. Jämayniquinami mansänano asyanga. Parlacuyniquega mishquej alli bïnunömi. Chayga caycan mishquej bïnu shimi-wirpanchïpa, quirunchïpa mishquilla chayar päsarejnömi. Nogaga cuyaynëpami cä. Paypis nogawan iwal caytami munan. Cuyaynë, juclla aywashun jircaman. Cuyayllapaj asyaj waytacunapa chaupincho warämushun. Tutapanami tumapacoj aywashun übas chacracunapa. Chaychömi ricashun; mä maynachush mullcuycan wayunanpaj; mä waytaraycannachush; granadacunapis mä waytaycannachush. Chaychömi musyachishayqui rasunpaypa cuyashäta. Alayrimi mandragorapa alli asyayninpis mayacaycämun. Ñaupanchïchöga intërupami caycan tucuy casta frütacuna: chaquisha frütacuna, chayraj pallarisha cajpis. Chaytaga gampämi acrashcä. Mamäpa chuchunwan gueshpej turë canquiman caran. Chayno captenga gamwan cällicho tincushpäpis mucharcömanmi. Chauraga pipis manami jamurpämanmanchu. Chayno custumri captenga pushämanmi mamäpa wasinman. Chayaycacherga wasin rurimanmi yaycuchëman. Chaychöga gamnami yachachimajnë canquiman. Chaura upunayquipaj macyäman mas allinnin caj bïnuta, granadäpata gapchisha yacuntapis. Jucaj maquinta jawanaparcamanman ichanga. Jucaj maquinwanna macallarcamanman ichanga. Aunimay ari Jerusalén jipashcuna cuyaynë puñucuycajta mana ricchachinayquipaj. Puñucuchun puñuyta sacsashanyaj. ¿Pitaj chunyajpita aywaycämöga? ¿Pitaj cuyayninta macallasha aywaycämun? Gamtaga mansäna yörapa chaquincho puñucuycajtami ricchachirä. Chaychömi mamayquitapis nanay chariran. Chaychömi mamayquega gueshyacushurayqui. Nogataga mana gongaypa yarparämay. Ricrayquichöpis jutë chäpashano cachun mana gongamänayquipaj. Cuyanacuytaga wañuytano manami pipis chapanchu. Fiyupa munanacuypitapis sepultürapitano manami gueshpinchïchu. Cuyanacushanchëga Tayta Diospa ninannömi mana upinchu. Aypalla lamar yacupis manami gongachimashwanchu fiyupa cuyanacushanchïtaga; ni mayucunapis manami chapämashwanchu. Chayno cuyanacuycajta juc runa ima-aycantapis «goycushayqui» niptenga chay runata manacajmanmi churanman. Pañinchïpaga manarämi chuchunpis pushpunrächu. Payta ashej shamuptenga ¿imatataj rurashun? Pay curral pergano sigüru captenga alli cashanpita paypa janancho guellaypitami juc palasyuta rurachishwan. Pay puncu quicharaycajno captin ichanga jananpa sedru tablacunawan chaparcushwan. Nogaga curral perganömi caycä. Chuchöcunapis ricchacuna törricunanömi caycan. Cuyaynëpa ñaupancho cashpäga alli goyaychönami caycä. Salomonpaga Baal-hamonchömi übas chacran caran. Chayta täpananpämi runacunata churaran. Chay runacunami cosëcha ushayga cada-ünun waranga (1,000) guellayta pägaj. Waranga guellayga gampaj cacuchun Salomón. Chacrata ricajcunapäpis ishcay pachac (200) guellay cacuchun. Nogami ichanga übas chacräta quiquillä ricacö. Wertacunacho cuyayllapaj caycaj warmi, rimashayquita wiyashaj ari. Yanasanchïcunami wiyayta munarcaycan. Cuyaynë, cörrimuy ari. Lluychuno cörrimuy. Lluychupa wawannöraj alli asyaycaj jircacuna jananpapis cörrimuy ari. Amospa wamran Isaiastami Tayta Dios ribilaran Judá nasyunwan capitalnin Jerusalén imano cananpaj cashantapis. Chaycunataga ribilaran Judá nasyuncho Uzías, Jotam, Acaz, Ezequías ray cashan wichanmi. Janaj pacha, cay pacha TAYTA DIOS cayno nishanta wiyay: «Wamräcunatami rucuyänancama uywashcä. Rucuyarcurnaga chiquicarcamashana. Yuntaga duyñunta rejsinmi. Bürrupis rejsinmi duyñun mayman garanantapis. Israelcunami ichanga acrashä caycarpis mana rejsimanchu ni tantiyacunpischu.» Ay imanöraj canqui juchasapa runacuna, mana allita rurar jucha aparicoj runacuna, juchasapacunapita mirajcuna, pirdicasha wamracuna. Gamcunaga TAYTA DIOSPITAMI witicurishcanqui. Israelcunapa Santo Diosnintami manacajman churashcanqui. Paytaga gongaycärishcanquinami. ¿Imapänataj mastaga castigasha caytapis munanqui? ¿Jinallarächu mana wiyacoj caycanqui? Cuerpuyquipis manami jäcunnachu maynincho astinäpäpis. Umayquipis intëru rachishallanami. Imata ruranayquipäpis gänasniqui manami cannachu. Chaqui-puntayquipita umayquicama manami sänuga canquinachu. Intëruyquipis gueri-guerillanami, goyuy-goyuyllami, däñashallami caycanqui. Manami pipis jampipäshurayquichu ni watapäshurayquipischu. Nanayniqui chawananpaj asëtiwan manami pipis churapäshurayquichu. Nasyunniquipis chunyajmi quëdasha. Siudäniquicunachöpis wararaylla ninallanami rataycan. Ricaparcaycaptiquimi murupacushayquitapis chiquishojcuna micucarcärin. Chiquejcuna illgächishannömi llapan chunyaj quëdasha. Sionga japallannami quëdasha. Übas chacra chaupincho chuclla tiyaraycajno, calbäsa wayuraycaj chacra chaupincho jucnaylla ramäda caycajno, japallan siudäta chiquejcuna intëru cantunpa tumaparaycashannömi quëdasha. Munayniyoj TAYTA DIOS noganchïta juc ishcayllatapis cawaycajta mana cachaycamashaga canan öra caycashwan caran Sodomawan Gomorra quëdashannönami. Sodomata mandajcuna cashanno caycajcuna, wiyay TAYTA DIOS nishanta. Gomorra runacuna cashanno caycajcuna sumaj wiyay Tayta Dios yachachishunayquipaj caycashanta. TAYTA DIOSGA caynömi nin: «¿Imapänataj chaychica uywacunata garamanqui? Yamacashanami caycä sacrifisyu uyshacunata nogapaj rupachishayquipita, törucunapa wiranta rupachishayquipitapis. Fiyupami melanäcö törucunapa, uyshacunapa, chïbucunapa yawarninta. ¿Imapänataj nogapa ñaupäman shamunquipis? ¿Pitaj nisha-cashunqui wasi puncöman uywacunata apamunayquipaj? Manacajcunataga amana garamaynachu. Goshtaynin fiyupami melanächiman. Gamcuna llullu quilla fistata, säbadu jamay junaj fistata rurashayquicunata manami awantächu. Nogaga manami awantächu juchasapacuna fistata rurar shuntacashanta. Llullu quilla fistata rurashayquicunata, shuntacarcur fistacunata rurashayquitapis melanäcömi. Chayno rurashayquitaga manami awantänachu. Pasaypanami yamacashcä. Gamcuna maquiquita jogaricurcur mañacamaptiquipis gamcunapitaga juc-läpami ticracurë. Yaparir-yaparir mañacamuptiquipis Nogaga mananami wiyashänachu. Gamcunapaga maquiquipis wañuchicushayqui yawarllami caycan. Mayllacuyna-llapa. Mana allicunataga amana ruraynachu. Gongaycäriyna-llapa mana alli ruraycunataga. Allillatana rurayta yachacuy ari. Rasun cajllatana ruranayquipaj sumaj yarpachacuy ari. Ñacaycajcunata yanapay. Alli cajta rurashpayqui wacchacunata alli arriglay. Biyüdacunatapis yanapay.» TAYTA DIOSMI nin: «Shamuy-llapa. Cananmi sumaj parlar alli tantiyashun. Puca fiyupa tiñicashano gamcuna juchayoj captiquipis, Nogami limyuyächishayqui rashtanöna yuraj canayquipaj. Muräduman tiñisha tëlano captiquicunapis, Nogami limyuyächishayqui merïnu millwano yuraj canayquipaj. Llapan nishäta wiyacorga chacrayquicho micuy wayojtapis allinnin cajtami micunquicunapaj. Imaypis chaynölla mana wiyacoj cashpayquimi ichanga imanöpa gueshpiyta munarpis guërracho wañunquipaj.» Quiquin TAYTA DIOSMI chayno nisha. Ñaupata alli goyaj Jerusalén runacuna, imanöshi pirdicashcanqui. Ñaupataga llapaniquimi rasun cajllata rurarayqui. Allillata rurarmi goyarayquipis. Cananga llapaniquipis wañuchicojllamanmi ticrashcanquipis. Gamcunaga carayqui guellay bälejnömi. Cananmi ichanga carcaycanqui mana sirbej ganrano. Gamcunaga carayqui alli bïnunömi. Cananmi ichanga carcaycanqui yacu yapasha bïnuno. Mandajniquicunapis Tayta Diosta manami wiyacunchu. Paycunaga suwacunapa amiställanmi. Paycunaga munarcaycan pacayllapa päguta chasquiytami. Munarcaycan imapitapis imallatapis päganantami. Wacchacunataga manami alli arriglanchu. Biyüdacuna dimandacuptinpis manami cäsunchu. Chaypitami, Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNIN cayno nin: «Cananmi ichanga chiquimajcunataga jusgashayqui imallata rurashayquipitapis. Gamcunataga ayñitami cutichishayqui. Yapaymi castigashayqui. Gamcunacho ganra caycajtapis lijyawan mayllajnömi limyuyächishayqui. Ganrayquitami jorgushaj. Unay alli juezniqui cashannömi yapay alli juezniquicuna canga. Tantiyachishojniquicunapis unay cashannömi yapay canga. Chayno noga camacächiptëga yapaymi nishunquipaj: ‹Jerusalenchöga alli runacunami tiyan› nir, ‹Diosninta wiyacoj runacunami› nir.» Sión runacunata salbanan junäga llapan rurashanpitami jusganga. Salbacoj cajcunaga allillata rurashpan Tayta Diosllamannami yapay yäraconga. Mana wiyacojcunawan juchasapacunami ichanga wañuchicanga. TAYTA DIOSTA gongaycoj cajcunaga llapanmi wañonga. Fiyupa cuyashayqui yöracunata ricar pengacunquipämi. Cuyashayqui wertacunata ricaptiqui pengacuyllawanmi cärayquicunapis pucayacäcongaraj. Chay particunachömi gamcunaga ïdulucunata adurarcaycanqui. Gamcunaga canquipaj yörapa öjancuna garwashtar shicwajnömi, yacunpita werta chaquiycajnömi. Callpayoj runaga ricacongapaj ogshanöllami. Imata arushancunapis canga lliptano yangallami. Chaynömi runaga arushanwan iwal rupanga. Chay ninata upichinanpäga manami pipis cangapächu. Amospa wamran Isaiastami Tayta Dios ribilaran shamoj watacunacho Judá nasyunwan capitalnin Jerusalén imano cananpaj cashantapis. Chayga caynömi caycan: Ushanan junajcunachöga TAYTA DIOSPA Templun caycashan punta waquin puntacunapitaga mas rispitashami cangapaj. Intëru nasyun runacunami chayman shamongapaj. Aypalla runacunami shamunanpaj cayno parlaconga: «Aywashun-llapa, Jacobpa TAYTA DIOSNINPA Templun caycashan jircaman wichänapaj. Chaychönami willamäshun imano goyänanchïpaj cashantapis. Chaynöpana pay munashanno llapantapis rurashun» nishpan. Jerusalenpitami TAYTA DIOSGA yachachimäshun. Chay Sionpitanami parlapämonga. Tayta Diosmi arriglanga llapan nasyun runacunata. Nircorga paynami chiquinacuycaj nasyun runacunata nenga imano goyänanpäpis. Chaura chay runacunaga sablincunatapis ticrachenga rëjancunamanmi. Tucsicuna lansancunatapis ticrachenga ösincunaman. Juc nasyunpa contran mananami maygan nasyun runacunapis yapayga aywanganachu pillyacunancunawan. Chayno captin mananami guërrapäpis yachachinaconganachu. Jacobpita mirar aywajcuna, TAYTA DIOS pushamashallanchïpa purishun ari. Tayta Dios, acrashayqui runacunachöga juc-läpita shamoj musyacojcunami juntasha caycan. Filistea runacunachönöpis brüjucunami juntasha caycan. Israelcunaga juc-lä runacunawanmi parlacurcaycan. Chayno captinmi gamga acrashayqui runacunata cachaycushcanqui. Israelchöga aypallami caycan goripis, guellaypis. Ima-ayca riquësacunapis aypallami caycan. Cawallupis aypallami. Yupaytapis mana atipaypämi caycan pillyapaj carrëtacunapis. Ïdulucunapis intërucho juntashami caycan. Runacunaga adurarcaycan quiquin rurarcur «diosnë» nishantami. Chayno manacajcunata rurarmi juchayoj caycan. Chayno cashanpitaga amana perdunaynachu. Runacunaga pacacongapaj gagapa shillincunamanmi. Pampata uchcuriycärir allpa rurinman yayconga. Chaynöga pacaconga manchacuypaj munayniyoj TAYTA DIOSPITAMI. Alli-tucojcunaga uysurpangami. Ollgojcunapis manacajman churashami ricacongapaj. Chay junäga TAYTA DIOSLLAMI fiyupa munayniyoj cashpan rispitasha canga. Chay junäga munayniyoj TAYTA DIOS manacajmanmi churanga alli-tucojcunata, llapan ollgojcunata, munayniyoj-tucojcunatapis. Libanucho jatuncaray sedru guerucunata, Basancho caj encina yöracunatapis Tayta Diosga illgächengami. Altunnin puntacunata, jatuncaray puytush lömacunatapis Tayta Diosga illgächengami. Ricchacunanpaj altunnin pergashancunatapis mana tunej sinchi pergacunatapis Tayta Diosga illgächengami. Tarsispita shamoj büquicunata, cuyayllapaj büquicunatapis Tayta Diosga illgächengami. Alli-tucojcunawan ollgojcunaga pasaypa manacajman churashami cangapaj. Chay junäga TAYTA DIOSLLAMI fiyupa munayniyoj cashpan rispitasha canga. Chay öraga ïdulucunatapis ushajpämi illgächenga. TAYTA DIOS chayno shamuptin runacunaga mancharishpanmi yagacaycärengapaj gagacho caycaj uchcucunaman, pacha rurinpa caycaj uchcucunamanpis. Chaynöga pacaconga manchacuypaj munayniyoj TAYTA DIOSPITAMI. Chay junäga runacuna ïduluncunata goripita, guellaypita adurananpaj rurashantapis cachaycärengapaj ucushcuna tiyanan, chicchicuna tiyanan uchcucunachömi. Chay junaj runacunaga mancharishpanmi yagacaycärengapaj gagacho caycaj uchcucunaman, pachapa shimin uchcucunamanpis. Chaynöga pacaconga TAYTA DIOSTA manchacushpanmi. Runacunamanga amana yäracuynachu. Runaga manami aycäpis bälinchu. Runaga cawanpis jämayta cacharcuynöllami. ¡Ricay-llapa! Munayniyoj TAYTA DIOSMI Judá nasyuntawan capitalnin Jerusalenta cachayconga. Micuytawan yacutapis apacongami. Chaynöpis manami canganachu jinyu runacuna, pillyay yachajcuna, juezcuna, profëtacuna, musyacojcuna, mayur runacuna, mandaj capitancuna, mas rispitädu runacuna, tantiyachejcuna, sumaj yachajcuna, brüjucunapis. Nircorga mana yachaj wamracunallatanami mandajnin cananpaj churapanga. Chaura runacunaga rimanacullarnami goyangapaj. Chaymi jucnin-jucnin amïgu carpis jucwan-jucwan chiquinaconga, pillyanga. Mösucunapis auquincunata mana rispitar chiquicarcärenga. Pobricunapis rïcucunata chiquicarcärenga. Chayno captinnami juc runaga papäninpa wasincho wauguinta nenga: «Gampaga caycanrämi röpallayquipis jaticunayquipaj. Nogacunapa mandajnë cay ari. Mana alli goyarcaycajta jorgamay.» Chaura wauguenga nengapaj: «Fiyupa mana allicho caycajtaga ¿imanöpataj gamta jorgöman? Nogapaga manami canchu micuynëpis ni röpäpis. Ama churamaychu cay marcapa mandajnin canäpäga.» Rasunpami Jerusalenga juchonga. Judá nasyunnami pasaypa mana allicho ricaconga. Chaynöga canga munayniyoj TAYTA DIOS nishanta mana cäsushpan llutancunata rurashanpitami, Tayta Diospa contran mana allicunata rimashanpitami. Juchata rurashancunaga alayrimi musyacaycan. Juchata rurashancunataga manami pacanchu. Sodoma runacunapaj mayacashannömi may-chaymanpis mayacaycächin. ¡Ay imanöraj canga paycunaga! Quiquincunallami castigasha caytapis ashircaycan. Alli runacunatami ichanga ima rurashallanpis alli llojshipanga. Allita rurashanpitami alli cawanga. ¡Ay imanöraj canga juchasapacuna! Paycunataga imatapis rurashanman-tupumi Tayta Dios cutichenga. Marca-masëcuna, wamracunallami llutanta ruraycächishunqui. Mandajniquicunapis warmicunallami caycan. Mandajniquicunallami engañaycäshunqui. Llutantami ruraycächishunqui. TAYTA DIOSGA acrashan runacunata dimandananpänami caycan. Paycunata juchanpita jusgananpänami caycan. TAYTA DIOSMI arriglananpaj gayachishpan dimanducho arriglajcunatawan mandajcunata nenga: «Gamcunami übas wertäno caycajcunatapis illgächishcanqui. Pobricunatapis suwapashcanqui. Suwacushayquicunatanami wasiquicunaman juntaycächinqui. ¿Imanirtaj chaynöga acrashä runacunata ñacaycächinqui? ¿Imanirtaj pobricunata ñacachishcanqui?» Munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno nishunqui. Mastapis TAYTA DIOSGA nin: «Sión warmicunaga fiyupami alli-tucun. Ñuquiycachaycar guepishtaycachar-raj purinpis. Chaquinman watacushancunata suynachinanpämi jinallanman jinallanmanraj japaycunpis. Chaypita castigashpämi umantapis garachuwan galayächishaj. Llapan runa ricaymi gala-umalla purenga.» Chay junäga Tayta Diosmi ushajpaj illgächenga warmicuna camaränanpaj jaticunancunata: chaquincho camarächinanpaj caj shall-shallyajcunata, vinchancunata, coröna-niraj adurnuncunatapis, wallgacunata, brasalëtancunata, uman shucutancunata, uma adurnuncunata, chaquinman churacunan brasalëtacunata, chegllanman watacunan sintillucunata, pömuwan perfümicunata, surtipaj charashancunata, surtïjacunata, camaränanpaj senganman jaticunancunata, cuyayllapaj alli röpacunata, jacucunata, pañuylucunata, espëjucunata, fïnu tëlacunata, uman shucutacuna tëlacunata, mantïllacunata. Chay junäga perfümipa ruquin canga melanaypaj asyayllami. Chegllantapis watacongapaj wascawannami. Cuyayllapaj ñajchasha cananpa ruquin ajchaynaj gala-umami cangapaj. Alli röpacunata jaticunanpa ruquin jaticongapaj gachga röpatami. Cuyayllapaj gagllan cananpa ruquin cangapaj wayllasha fyërruwan rupachishami. Jerusalencho tiyaj ollgu cajcunaga llapanmi guërracho wañonga. Guërrachömi pillyay yachajcunapis ushacanga. Siudächo caycajcunaga wagar llaquicur lütu röpata jaticongapaj. Mana pipis washaptinmi llaquicur allpaman jamacongapaj. Chay wichanga ollgu runacuna wallcajllanami quëdanga. Chaymi ganchis warmicuna juc runallata guechunaconga. Runatana nengapaj: «Nogacunaga quiquëpa micuynëcunawanmi cawacushaj. Röpäcunatapis quiquëcunami ruracushaj. Gam ichanga auniycamay ari ‹paypami cä› ninäcunapaj. Chaynöpami nogacunataga mana jamurpämangachu.» Chay junajmi Israelcho cawaycar quëdajcunapäga TAYTA DIOS chillguichimushan canga cuyayllapaj camaraj, fiyupa cushicunanpaj. Micuy pogojcunapis cangapaj paycuna fiyupa cushicunanpaj, rispitasha cananpaj. Chaura Sión lömacho quëdajcunata, mana wañur Jerusalencho tiyaj cajcunata «Paycunaga Dios acrashan runacuna» nengami. Paycunaga cawananpaj apuntasha cajcunallami canga. Tayta Dios arriglashan junaj y castiganan junäga Jerusalén runacunata mayllanga wañuchicushanpita yawarlla caycajtami. Sión löma warmicunatapis ganra caycajta mayllangami. Acrashan runacuna shuntacasha caycashan Sión löma jananpaga TAYTA DIOSMI junajpa yurichengapaj yana pucutayta. Chacaypanami yurichenga fiyupa achicyar nina rataycajta. Tayta Dios munayniyoj cashannami juc toldunöpis llapanpa jananpa mashtacäconga imapitapis chapänanpaj y washänanpaj. Fiyupa shanaptinpis chaycunaga canga llantupänanpaj, tamyaptinpis llantucunanpaj, löcu wayrapitapis chapänanpaj. Amïgöpa jutinchömi cantashaj. Chay cantanaga übaspämi riman. Amïgöpami caran übas chacran micuy alli wayunan alli chacracho. Chacrata ojtir allpata sumaj tacuchiran. Rumincunatapis acrarcur-acrarcur jitariran. Chaymanna lantaran alli ñawiyoj übas sapicunata. Übas chacra chaupinchönami täpar ricchacuna törrita aruran. Übasta bïnupaj gapchinanpäpis juc pösuta camariran. Amïgöga yarparan übasnin mishquejta wayunantami. Nishan chay übasga pochgojtami wayusha. Chacrapa duyñunnami nin: «Jerusalén runacuna Judá runacuna canan mä nimay. ¿Mayganëtaj mana allita rurashcä? ¿Übasnëchu? ¿Nogachu? ¿Imanötaj mas ruräman caran übas lantäta? Mas ¿imallaraj pishishapis chayman wiñanäpaj? Nogaga yarparä mishquejta übas wayunantami. Chaura ¿imanir-raj pochgojtaga wayusha? Cananmi ichanga übas wertäta imano ruranäpaj caycashantapis willashayqui: Guenchashäcunatami ushajpaj jorgurishaj illgächinanpaj. Perga curalaraycajtami juchurgärachishaj pï-maypis lluchcacunanpaj. Chunyajtami cachaycushaj. Manami pipis captupangachu, ni uryangapischu. Shatallanami, cashallanami juntacurcongapaj. Pucutaycunatapis nishaj chay pachamanga manana aywananpaj, mana tamyananpaj.» Chacrapa duyñonga munayniyoj TAYTA DIOSMI. Lantashan übasga caycan Israel nasyun runacunami, Judá runacunami. TAYTA DIOSGA munaran layninta chay runacuna cumlinantami. Nishanga wañuchinacuyllatami aruycan. TAYTA DIOSGA niran allillata rurananpämi. Nishanga ñacajcuna gaparpashallanmi wiyacaycan. Ay imanöraj canqui juc-lächo juc-lächo wasicunata rantiycajcuna, chacracunatapis masta-masta shuntaycajcuna. Chayno rurarmi juccunapäga imatapis mana cachaycunquinachu. Nircorga tiyacaycärinqui chay nasyuncho gamcunalla caycajnöpis. Munayniyoj TAYTA DIOS nimasha: «Aypalla wasicunami illgächisha canga. May-jina jatuncaray ni cuyayllapaj captinpis manami pipis tiyangapänachu. Quimsa ictarya übaspita bïnu llojshengapaj juc tacsha urpullawanmi. Chunca custal rïgu muruta mururpis poguptin shuntangapaj juc custal-llatanami.» Ay imanöraj canqui upyallapaj yarparaycar warämojcuna, machashalla chacarpärejcuna. Gamcuna fistata rurashayquichöga arpa, guitärra, tamburcuna, pincullucuna wagashallanmi wiyacaycanpis. Chay fista rurashayquichöga bïnupis aypallanpami ushacan. Ichanga manami yarpachacunquicunachu TAYTA DIOS ruraycashanpäga. Manami tantiyacunquipischu TAYTA DIOS camaricuycashantaga. Chayno cashanpitami Dios acrashan runacunaga prësu aywanga. Llapanmi mandajnintin yargaypita, yacunaypita wañonga. Fistacunallacho goyajcunata y llutancunata parlar cawacojcunataga micucoj animalnömi chay runacunata y mandajnincunatapis llapanta ultacurcunanpaj sepultüra shuyaraycan. Chayrämi runacunaga fiyupa pengay-tucusha ricaconga. Alli-tucojcunapis uysurpangami. Munayniyoj TAYTA DIOSMI nishanta cumlishpan musyachenga munayniyoj cashanta. Santo Tayta Dios alli arriglashpanmi musyachenga rispitädu cashanta. Llapan siudäcunami juchusha quëdanga. Chay siudäcuna cashanchönami uyshacunata cabracunata michiconga. Ay imanöraj canqui llullacuypa mana allita apaycämojcuna, jucha rurayta garchaycämojcuna. Gamcunaga nircaycanqui: «Ricananchïpaj Diosga juclla rurachun rurananpaj cajcunata. Musyananchïpaj Israelcunapa Santo Diosnenga juclla rurachun rurananpaj yarpaycashancunata» nir. Ay imanöraj canqui mana alli cajta «alli» nejcuna, alli cajtana «mana alli» nejcuna, achicyajta «chacay» nejcuna, chacaytana «achicyaj» nejcuna; ashgaj cajta «mishquej» nejcuna, mishquej cajtana «ashgaj» nejcuna. Ay imanöraj canqui quiquillayquipäga tantiyaj yachaj carcaycajcuna, quiquillayquipäga fiyupa yarpaysapa carcaycajcuna. Ay imanöraj canqui waran-waran upyallar cacojcuna, machächicojcunata rurayllapaj callpayojcuna. Gamcunaga guellay-raycumi juchayojtapis «juchaynaj» ninqui. Juchaynajtana alli arriglanayquipa ruquin «juchayojmi» ninqui. Chaypitami nina ogshata rupacurcushanno, chaqui öjacunatapis ushacurcushanno gamcunapis ushacanquipaj. Sapinpita ismoj lantacunanömi, ismuptin waytancuna allpaman ticrashannömi ticranquipaj. Chaynöga canquipaj munayniyoj TAYTA DIOS yachachishushayquita mana wiyacushayquipitami, Santo Tayta Diospa layninta mana cäsushayquipitami. Chaypitami TAYTA DIOSGA acrashan runacunapaj fiyupa rabyacurcusha. Nircur castigasha. Puntacunapis chucchusharämi. Wañojcunanami cällicunacho jitaräcuran ganra jitarajno. Chayno castigarcurpis Tayta Diosga rabyashanpita manami allchacanrächu. Payga jinallarämi castigananpaj yarparaycan. Tayta Diosga caru nasyuncunacho tiyajcunatami bandërawan sëñaypa gayanga. Allpapa juc cuchuncho tiyaycajtami wichyacushpan gayanga. Chay nasyun runacunaga jinan öra shamushpan rätumi chayaramonga. Chay runacunachöga manami canchu callpaynajpis ni uticashapis. Llapanpis caycan mana puñunajllami. Paycunapaga manami mayganpapis wachcun japshi wataranchu. Manami llangui watunpis rachishaga canchu. Lëchancunapis auja-puntami caycan. Lëchata jitacunanpis sumaj chutashami caycan. Cawalluncunapa shilluncunapis rumino chucrumi. Carrëtancunapa ruyrancunapis shucucuy wayra gachwarejnörämi tumarin. Shamoj runacuna gaparashanpis wiyacaycan liyuncuna gaparashanno, gaparar micunanpaj cäsata charejno, pipis guechuyta mana puydiptin micunanpaj apacojnömi. Chayamushpan chay runacunaga Israelcunaman yaycunanpaj gaparpangapaj lamar yacunörämi. Chay runacuna aywaycämushan caj-läpa ricärerga ricangapaj fiyupa chacashatarämi. Chacasha captinmi junaj cashanpis mana musyacangachu. Ray Uzías wañushan watachömi Tayta Diosta ricarä fiyupa cuyayllapaj jamacunacho syëlucho jamaraycajta. Templu rurichöga jacurashanpa cantuncuna junta mashtaraycasha. Paypa jananpanami caycaran nina ratataycaj serafín anjilcuna. Cada-ünun caycaran sojta älayoj. Ishcay älanga caran gagllanta chapacunanpaj. Mas ishcay cajna caran cuerpunta chapacunanpaj. Yapay ishcay cajna caycaran pärinanpaj. Paycunami gayaraypa ninacuycaran: «Munayniyoj TAYTA DIOSGA Santo, Santo, Santumi. Paypa munayninmi intëru pachacho juntasha caycan.» Chayno nishan wiyacaptin Templupa puncuncunapis sicsicyaran. Templu rurichöpis goshtay juntacurcuran. Chaymi nogaga gapachacur nirä: «¡Ay, cananga wañushächari! Nogaga juchayoj runa caycashpämi, juchasapa runacunawan tiyaycashpämi caway-ñawëpa ricashcä munayniyoj TAYTA DIOSTA. Rayninchi Tayta Diostami ricashcä» nir. Chayno rimaycaptë juc serafín anjil päriypa shamuran noga cajman. Tinäsuwan apamuran altarpita jorgamushan shanshata. Chayta shimëman tanurcur nimaran: «Cay shanshacunami shimi wirpayquiman töpasha. Cananga mananami juchayojnachu canqui. Juchayquicunapita perdunashanami caycanqui.» Chaypitaga Tayta Diostana wiyarä cayno niycajta: «¿Pitaraj cachashaj? ¿Piraj canga nogacunapa willacoj cachä?» Chaura noga nirä: «Tayta, caycho noga caycä. Nogata cachamay ari.» Paynami nimaran: «Aywar chay runacunata cayno niy: « ‹May-jina wiyashpayquipis manami tantiyanquipächu. May-jina ricashpayquipis manami cuentata gocunquipächu› nir. Isaías, chay runacunapa yarpayninta ticrachiy mana tantiyajman. Rinrincunatapis llutarcuy mana wiyananpaj. Ñawintapis chaparcuy mana ricananpaj. Chaynöpami mana ricar mana wiyar mana tantiyangachu. Chaynöpami mana arpinticongachu. Chayno captenga nogapis manami allchacächishächu.» Chayno nimaptin tapurä: «Tayta, ¿imaycamaraj chaynöga canga?» nir. Paynami nimaran: «Chaynöga canga siudäcuna ushajpaj illgänancamami, chay siudächo runacuna jucnayllapis mana tiyanancamami, wasicunapis chunyaj canancamami, chacracunapis purunyänancamami, runacunata juc-läman prësu apachinäcamami, nasyun chunyaj quëdanancamami. Nasyuncho cada chuncapita jucnaylla quëdasha captinpis ushajpämi illgächishaj. Ichanga gueruta muturiptin runcun quëdashannömi quëdanga. Chaypitami Tayta Dios acrashan chillguimonga.» Acaz caycaran Judäpa raynin. Payga caran Jotampa wamran, Uziaspana willcan. Chay wichanmi Siriapa raynin Rezinwan Israelpa raynin Pekaga suldäruncunawan-cama Jerusalenman aywaran Acazwan pillyaj. Rezinwan Peka chayaycurmi Jerusalenta curalapaycärir charicarcäriyta munaran. Ichanga manami puydiranchu. Pekaga caran Remaliaspa wamranmi. Ray Acazpa palasyunman willapata chayachiran «Siria runacunaga Efraín runacunawanmi parlacusha» nir. Chaura rayga llapan runacunawan mancharir sicsicyaran yöracuna wayrawan cuyuycajnöraj. Chaymi TAYTA DIOSGA Isaiasta niran: «Wamrayqui Sear-jasubta pushacurcur ayway ray Acazwan tincunayquipaj. Acazwan tincunquipaj norte caj-lächo caycaj ishtanquipita yacu llojshiycämoj sicyachömi. Chay ishtanquega caycan Tagshacuna Pampa nishanman näni aywajchömi. Rayta ninqui: ‹Ama llaquicuychu. Ichanga alcäbu cacunqui. Rezinwan Peka fiyupa rabyasha captinpis ama manchariychu ni jucajyaypischu. Paycunaga tisun goshtaycajnöllami caycan. Siria runacunapis Efraín runacunapis Remaliaspa wamranpis mana allita rurashuytami yarpasha. Paycunaga cayno nisha: «Judäman yaycapaycärishun. Yaycur chay runacunata mancharachishun. Chay nasyuntaga noganchïpaj charicarcärishun. Nircorga chay nasyunpa raynin cananpaj churashun Tabeelpa wamrantana» nir. « ‹TAYTA DIOSMI ichanga cayno nin: ¡Chaynöga manami imaypis cangapächu! Damascuga caycan Siriapa capitalninmi. Rezinnami Damascucho ray caycan. Samariaga caycan Efrainpa capitalninmi. Remaliaspa wamrannami Samariacho ray caycan. Cananpita sojta chunca pichgan watataga Efraín mananami nasyunnachu cangapaj. Rasunpa mana yäracushpayquega gamcunapis chaynömi ushacanquipaj.› » *** TAYTA DIOSGA mastapis Acazta niran: «Cumlinäpaj cashanta musyanayquipaj noga Tayta Diosniquita mañacamay juc señalta ricachinäpaj. Mañacamaptiquega señalta ricachishayquimi janaj pachachöpis, pacha rurinchöpis.» Chaura Acaz niran: «Nogaga manami TAYTA DIOSTA musyapäshächu. Manami imatapis ricanäpaj mañacushächu.» Chaura Isaías niran: «Wiyamay-llapa Davidpita mirar aywajcuna. Runata rabyachishallayquiwanna ¿manachu cuntintacunqui? Cananga ¿Diosnëtapis rabyachiytanachu munanqui? Quiquin Tayta Diosmi juc señalta ricachishunquipaj: Jipashmi gueshyaj ricaconga. Paymi gueshyaconga ollgu wamrata. Chay wamrapa jutintami churapanga ‹Emanuel› nir. Chay wamra manaraj sumaj yarpayninman chayashancamaga micongapaj quësutawan abëjapa mishquillantami. Chay wamra manaraj sumaj yarpayninman chayaptinmi ishcan raycuna manchaycächishojpa nasyunnincuna illganga. «TAYTA DIOSGA nasyunniquiman magashunayquipaj cachamonga Asiriapa raynintami. Paymi gamtapis, mandashayqui runacunatapis, famillyayquicunatapis fiyupa ñacachengapaj. Efraín runacuna Judäpita raquicashan junajpita-pacha manaraj cashanno fiyupa manchariypämi canga.» Chay wichanga TAYTA DIOS camacächengapaj Egipto runacuna chuspinöraj shamunanpaj, Asiria runacunapis abëjanöraj shamunanpaj. Paycuna llapan chayamushpan tiyacaycärengapaj chunyaj ragracunacho, jircacunacho caycaj machaycunachöpis. Tiyacaycärengapaj shata casha caycashancunacho, uywacuna yacuta upunan particunachöpis. Chay wichanga Asiriapa rayninta Tayta Dios chararangapaj Éufrates mayupita mañacushan fiyupa afilasha cuchillutanörämi. Chay pägapaj mañacushan cuchilluwanmi Judäta castigangapaj. Shapraynajtanömi chacrantaga pasaypa galayashata cachayconga. Chay wichanga juc wäcata, ishcay uyshata uywaj runapapis aypalla lëchimi cangapaj. Chaymi jinan nasyuncho quëdaj cajcunaga chayllata miconga. Paycunaga miconga quësullata abëjapa mishquillantami. Chay wichanga mas unay waranga (1,000) übas lantayoj chacra waranga (1,000) guellay cuestasha cajpis cangapaj shata cashacuna juntashallanami. Chaymanga runapis yaycongapaj lëchanwanrämi jirca animalta charinanpaj. Chaynöga cangapaj intëru nasyun shatawan cashallana juntasha captinmi. Mas unaycuna asarun lampawan arushan alli chacracunamanpis mananami pipis aywangapänachu shata casha juntasha captin. Chaycunaga caycangapaj wäcacuna, uyshacuna guewata micunanpaj caj jircacunallanami. TAYTA DIOS nimaran: «Jatun tablaman isquirbiy sumaj tantiyacajta ‹Maher-salal-hasbaz› nir. Chayta isquirbishpayqui testïgupäna churanqui cüra Uriasta y Jeberequiaspa wamran Zacariasta.» Chaypita unayllataga warmï profetïsawan cacuptë gueshyaj ricacushpan ollgu wamrata gueshyacuran. TAYTA DIOSMI nimaran: «Chay wamrapa jutinta churapay ‹Maher-salal-hasbaz› nir. Chay wamra manaraj ‹mama› ni ‹papä› nir rimayta pashtachiptinmi Damascupitawan Samariapitaga ima-aycantapis apacongapaj. Nircurnami llapan bälej cajcunataga Asiriapa rayninman apapanga.» TAYTA DIOSGA yapay nimaran: «Nogaga cä Siloé ishtanquiman cuyuyllapa aywaycaj yacunömi. Chayno caycaptëmi cay Judá runacunaga disprisyamasha. Rezinwan Remaliaspa wamran mana alliman chayashanpitami cushicusha. Chaypitami nogaga Asiriapa rayninta cachashaj Judäpa contran. Paycunaga chayanga Éufrates mayu bötiypa bötir aywaycajnömi, mayu jichar ima tarishantapis apacojnörämi. Chaynöpami Judäcama chayashpan ushajpaj chapacurcongapaj. Cuncancamami ñitengapaj. Ay Emanuel, anca älanta quichacurcur aywashannömi intëru nasyunniquita chapacurcongapaj.» May caru nasyuncunacho caycajcuna wiyamay-llapa: Juc-lä nasyun runacuna mä shuntacay. Mä mancharachimay. Armayquicunata may-jina camaricusha carpis pirdinquipämi. Rasunpami may-jina camaricurpis ushacanquipaj. Imata rurayta yarpashayquipis manami camacangapächu. Imata ruranayquipaj parlacushayquipis manami camacangapächu. Chaynöga canga Tayta Dios nogacunacho captinmi. Sumaj charircamar TAYTA DIOS willapämaran cay Judá runacuna rurashannöga imatapis mana ruranäpaj. Tayta Dios nimaran: «Runacuna ‹Raypa contran jatarircaycan› nir parlashanta ama riguinquichu. Paycuna manchacushantapis ama manchacunquichu. Noga munayniyoj Tayta Diosnillayquita manchacamayga. Nogallata rasunpa rispitamayga. Nogallata ‹Santo Dios› nimayga. Chayno rispitamaptiqui nogaga gamcunata chapäshayquipämi. Judá y Israel runacunapämi ichanga cashaj juc togllano, tacacänanpaj rumino. Jerusalén runacunapäpis cashaj redano, wascano. Paycunaga achcajmi tacacanga; tunenga; wañonga. Achcajmi togllaman watacashano quëdanga.» Chaura Isaiasga disïpuluncunata niran: Cay yachachicuytaga sumaj watarcuy. Yachachishäcunataga sigüru churaycuy. Jacobpita mirar aywaj runacunapita TAYTA DIOS pacacusha captinpis nogaga paymanmi imaypis yäracö. Imano captinpis payllamanmi yäracuycä. TAYTA DIOS tarichimashan wamräcunawan nogaga Israelcuna musyananpaj señalmi caycäcuna. Chayno canäpäga camacächisha Sión lömacho goyaj munayniyoj TAYTA DIOSMI. Ichanga runacuna nishunquipaj: «Almata tapucuy. Tapucuy shap-shapyayllapa parlaj musyacojcunata» nir. ¿Imanirtaj runacunaga wañojcunapa almanta tapucun? Chaypa ruquin runaga ¿manachu Tayta Diosta tapucunman? Mä yachachicuycunata ricay. Yachachishäcunata mä yarpachacuy. Yachachishäman mana tincuptenga musyacojcuna parlashanga manami rasun cajchu. Paycunaga chacayllachömi caycan. Paycunaga fiyupa llaquicurmi, yargaypitami juc-läpita juc-läman purengapaj. Yargaycällarna fiyupa rabyacarcärengapaj. Raynintapis, «maldisyunädu cachun» nengapaj. Janajpa ricärir Tayta Diospa contranpis rimanga. Cay pachacho imata ashirpis manami imatapis tarengapächu ni ricangapächu. Cay pachachöga caycangapaj llaquicuyllami. Llaquicuyllawanmi pachapis chacacäconga. Chay runacunataga chacajmanmi jitarponga. Canan ñacaycajcunapämi ichanga manana ñacay canganachu. Ñaupataga Tayta Dios manacajmanmi churaran Zabulón runacunawan Neftalí runacuna tiyashanta. Shamoj watacunachömi ichanga Jordán mayupa chimpancho, lamar cuchuncho caycaj Galilea marca fiyupa rejsisha cananpaj camacächenga. Chay partiga caycan mana Israelcuna tiyashan partimi. Chacaycho puriycajcunami achicyajta ricärisha. Yanauyaycajcho tiyaycajcunapämi achicyacurcusha. Tayta Dios gammi achca runa cananpaj mirachishcanqui. Fiyupa cushicuy cananpäpis camacächishcanqui. Cosëcha wichan cushicushannöraj gampa ñaupayquicho llapan cushicun. Riquësacunata raquipänacur cushicushannörämi cushicun. Cushicuy caycan ñacaycajcunata Madián runacunapa munayninpita jorgushayquipitami. Chaynömi acrashayqui runacunataga salbashcanqui mandaj ñacachiptin fiyupa ñacaycho caycajta, fiyupa llaquicuycho caycajta. Cushicuy caycan suldärucuna jaticushan bötasnincunatapis manana nistaptin, guërracho pillyananpaj caj yawar töpasha röpancunatapis rupachinanpaj captin. Ninami ushajpaj rupanga. Cushicuy caycan juc wamra noganchïcho yurishanpitami. Juc wamratami Tayta Dios gomashcanchi. Paytami munayninta gosha mandananpaj. Paytami pï-maypis rejsenga: «Almiraypaj tantiyachicoj» nir, «Binsej Dios» nir, «Para-simri cawaj Tayta» nir, «Alli goyayta tarichicoj mandaj» nir. Ray David jamashanmanmi jamaycongapaj. Payga llapantami mandanga. Alli goyayga manami ushacanganachu. Imaycamapis payllanami mandanga. Pay mandarga rasun cajta, alli cajllatami imaycamapis ruranga. Chaynöga ruranga munayniyoj TAYTA DIOS fiyupa cuyamashpanchïmi. Tayta Diosga juc willapatami willachisha Jacobpita mirar aywaj Israel runacunata. Chaytaga Samariacho tiyaj Efraín runacuna llapanmi tantiyan. Ichanga paycuna alli-tucushpan cayno nin: «Adöbipita cajcuna juchucäcushami. Cananga ladrilluwannami jatarachishun. Shauya guerullawan tirantincuna casha captin, tunisha captin, noganchëga rucachir churashun sedru guerucunatana» nir. Chayno cashanpitami cay nasyunmanga TAYTA DIOS cachamusha fiyupa chiquejcunata. Quiquin TAYTA DIOSMI camacächisha magaj yaycamunanpäpis. Inti yagamunan caj-läpitaga chayasha Asiria runacuna. Inti yaganan caj-läpitana chayasha Filistea runacuna. Paycunami Israel runacunataga micuyta juc amuyta micucurcojnölla usharisha. Chaypis Tayta Dios rabyashanga manami päsacanrächu. Payga jinallarämi castigananpaj rimaycan. Chayno castigaycaptinpis runacunaga manami wanacuranchu. Ni munayniyoj TAYTA DIOSMANPIS manami yäracuranchu. Chaypitami Tayta Diosga juc junajllacho Israelpa umantawan chupanta rogurenga. Chucru palmatawan shauya utututapis muturenga. Animalpa umanman tincuchishanga caycan rispitädu runacunawan mandajcunami. Chupanman tincuchishanga caycan llulla profëtacunami. Chay mandajcunaga engañacojcunami. Tantiyachinanta munajcunapis pantacashami carcaycan. Chaypitami Tayta Diosga mösucunata mana cuyapashachu. Wacchacunata ni biyüdacunatapis mana cuyapashachu. Chayno mana cuyapashachu llapanpis mana yäracojlla, mana allita rurajcunalla cashanpita, llapanpis manacajcunallata parlashanpitami. Chaypis, Tayta Dios rabyashanpitaga manami allchacanrächu. Payga jinallarämi castigananpaj rimaycan. Mana allita munayga ninanömi. Ninaga shatata cashatapis ushacurcunmi. Munti guerucunatapis rupacurcunmi. Chayno rupaptin goshtayninpis janajpa tumarcur-tumarcur jatarin. Munayniyoj TAYTA DIOS fiyupa rabyasha captinmi nasyuntaga nina rupaycan. Ninaga rupar ushacurcun runacunata. Runacunapis runa-masinta mana cuyapannachu. Quiquinpa wamrancunata cada-ünun micucarcärin. Jucaj läduncho caycajta ultayllapa micucurcurpis yargaycanraj. Yapay jucaj läduncho caycajta micucurcurpis manami sacsanchu. Manasés runacunaga Efraín runacunata magarcaycan. Efraín runacunapis Manasés runacunata magarcaycan. Nircur ishcan aywan Judá runacunata magananpaj. Chaypis, Tayta Dios rabyashanpitaga manami allchacanrächu. Payga jinallarämi castigananpaj rimaycan. ¡Ay imanöraj canga mana allita rurananpaj layta rurajcuna, pipis cumliyta mana puydinanpaj caj layta rurajcuna! Paycunaga pobricunata mana allimi rican. Ñacarcaycajtapis manami alliga arriglanchu. Biyüdacunapa ima-aycantapis guechun. Wacchacunata suwapan. Chayno car gamcunaga ¿imataraj ruranquipaj jusgashushayqui öra? Carupita castïgu chayashuptiqui ¿pitaraj mañacunqui? Riquësayquicunatapis ¿maymanraj churanqui? Ima ruraytapis mana camäpacur prësunami aywanquipaj; man'chäga wañojcunawan iwalmi wañunquipaj. Chaypis, Tayta Dios rabyashanpitaga manami allchacanrächu. Payga jinallarämi castigananpaj rimaycan. «¡Ay imanöraj canga Asiriapa raynin! ¡Manami musyanrächu! Payga caycan rabyasha car pitapis castigacuna guerömi. Payga caycan ollgur pitapis wirucuna guerömi. Paytami cachä acrashä juchasapa runacunata magananpaj. Rabyachimaj nasyun runacunamanmi cachä. Chayman cachä ima-aycantapis suwapänanpaj, guechunanpaj, cällicho caycaj mituta-jina lluchcargärinanpämi. Ichanga Asiriapa raynin manami chaynöchu yarpan. Ni imanillarpis manami tantiyacunchu. Payga achca nasyuncunata illgächiyllatami yarpaycan. Chaymi payga nin: ‹Llapan raycunapis munaynillächömi caycan. Nogaga charishcä Calno siudätapis Carquemis siudätanöllami; Hamat siudätapis Arfad siudätanöllami, Samaria siudäpis Damasco siudätanöllami. Achca nasyuncunatami charishcä aypalla diosniyojta. Jerusalencho Samariacho cashanpita mas aypalla ïduluncuna captinpis binsishcämi. Samariata, diosnintinta imanöpis rurasha caycarga ¿manachuraj chayno ruräman Jerusalentawan ïduluncunatapis?› nir.» Sión lömatawan Jerusalenta Asiriapa rayninwan ushaycacherga paytapis Tayta Dios castigangami. Castiganga alli-tucushanpita, ollgoj car munayniyoj-tucushanpita. Asiriapa raynenga nisha: «Nogaga callpäwanmi llapantapis rurashcä. Yarpaysapa carmi imano ruranäpäpis camacächishcä. Nasyuncunapa lindancunatapis illgächishcä. Llapan riquësancunatapis charicurcushcä. Jinyu caynëwanmi raycunatapis binsishcä. Juc-lä nasyun runacunapa riquësancunatapis charicurcushcä. Llapan nasyuntami munaynëcho cananpaj charishcä, äbi runtunta gueshwacho cacharishanta shuntajno. Chayno ruraptë manami pipis michämashachu. Manami pipis rimacushachu.» Ichanga ¿mutuycaj runapita jächa mas munayniyoj-tucunmanchuraj? ¿Cuchuycajpita rusadörapis mas munayniyoj-tucunmanchuraj? ¡Tucrucuycaj runata tucruga manami munashanpa apanmanchu! ¡Shauya guerupis mas lasajtaga manami awantanmanchu! Chaypitami munayniyoj TAYTA DIOSGA fiyupa callpayojcunata gueshyawan gueshyachenga. Rispitananpa ruquin ninawan rupachenga. Israelcunapaj achquino caycaj Santo Tayta Diosmi nina rataycajmanno ticracurengapaj. Nircorga juc junajllachömi Asiria runacunata illgarachengapaj cashata shatata nina rupacurcushanno. Ushajpämi illgächenga cuyayllapaj muntincunata, wertancunatapis. Gueshyawan gueshyaycaj runa callpaynaj caycajtanönami cachayconga. Chauraga muntichöpis wallcallanami guerucuna quëdanga. Quëdaj guerucunataga wamrallapis yupanganami. Chay wichanga wallcallapis quëdaj Israel runacuna mananami Asiria runacunaman yäracongapänachu. Chaypa ruquenga yäraconga Israelpa Santo Diosnillanmannami. Chay quëdaj Jacob famillyacunaga munayniyoj Tayta Diosllamannami yäraconga. Israel runacuna lamar cantuncho agushnöraj aypalla cashpanpis wallcajllanami cutimonga. Paycunataga Tayta Diosmi jusganga. Illgächinanpaj camacächishanami caycan. Munayniyoj TAYTA DIOSMI mayna nisha illgächinanpaj. Nishantaga llapantami nasyun intërucho cumlenga. Munayniyoj TAYTA DIOSMI nin: «Sioncho tiyaycaj acrashä runacuna, ama manchacuychu Asiria runacunataga guerucunawan magashuptiqui; bastunnincunawan wirushuptiqui Egipto runacuna rurashushayquino rurashuptiquipis. Ichanga cananpita manapis aycällatanami gamcunapaj rabyasha caycashäpita allchacäshaj. Nircorga Asiriacunatanami fiyupa rabyashpä illgächishaj. Noga munayniyoj TAYTA DIOS Madián runacunata Oreb gagacho binsishänömi castigashaj. Munayniyoj cashätapis Asiria runacunata musyachishaj Egipto runacunata musyachishänömi. Chay junäga jorgushäpaj lasaj guepita aparipäshushayquitami. Yüguta matancayquiman churapäshushayquitapis paquirishäpaj.» Asiria suldärucunaga Ajat partimannami chayaycämun. Migrón partipami aywaycämun. Micmas partimanmi guepincunata churaycan. Mayuta päsaycämun. Geba partichöna pachacun. Ramá runacuna fiyupa manchariycan. Saúl tiyashan Gabaacho tiyajcunaga gueshpir aywacuycan. ¡Gaparay ari Bat-galim runacuna! ¡Chayta wiyay ari Laisa runacuna! ¡Ay imanöraj canga Anatot marca runacuna! Madmena runacuna machiypa-machir gueshpir aywacun. Gebim runacunana pacacaycärin. Canan örami Asiriacunaga Nobcho jamaycärin. Nircorga chaycho camariconga Jerusalenpa jircan Sionman magaj imano yaycunanpäpis. Ricay-llapa Asiria runacunata. Paycunaga jatun guerucunanömi. TAYTA DIOSGA munayninwanmi chay guerucunata sajtargärin. Jatusajnin caj guerucunatapis muturishanami. Mas jatunnin cajcunapis pampachönami jitarpaycan. Jächawan mutuypami sajtargärin jirasha caycaj muntitapis. Libanucho mas cuyayllapaj caj guerucunapis ñitinacur-ñitinacur paquicar aywacun. Tumpupitaga chillguinmi. Chaynöllami Davidpa papänin Isaïpitapis juc ray yurenga. Paychöga TAYTA DIOSPA Espiritunmi caycangapaj. Chaymi yachaj canga; yarpaysapa canga; yarpachacuycur imatapis ruranga; callpasapa canga; musyaj canga; TAYTA DIOSTA rispitanga. Payga TAYTA DIOSTA rispitashpanmi fiyupa cushiconga. Payga manami ricärillarchu jusganga. Castigacänanpäpis manami jucpa shimillanwanchu nenga. Pipis mana yanapashancunata alli arriglanga. Nasyuncho caj pobricunatapis rispitacachenga. Paymi nenga ñacachicojcuna castigacänanpaj. Paypa jämaynenga espädanömi fiyucunata wañurachenga. Pay imaypis alli cajllata, rasun cajllata ruraj cashanmi canga chegllanta watacunanno. Chauraga atojpis uyshawan tallushanami purengapaj. Tinriwan cabra-mallwapis iwalmi puñongapaj. Besërawan liyunpis iwalmi caycangapaj. Chaycunataga juc wamrallanami michengapis. Wäcapis ösupa läduncho micur goyäconga. Wawancunapis iwalmi goturpangapaj. Liyunpis buyinömi guewatana micongapaj. Lätaycaj wamranami pucllanga fiyupa benënuyoj culebrapa uchcuncho. Chayraj wasguisha wamrapis maquinta jatenga culebrapa gueshtanman. Jerusalenchöga mananami pipis mana allita ruranganachu. Imanömi lamarcho yacu juntan, chaynömi cay pachachöpis TAYTA DIOSTA rispitaj runacunallana juntasha canga. Chay wichanga tumpuno caycaj Isaïpita mirar aywaj yurejmi llapan runacunata shuntanga. Llapan nasyun runacunami payta ashej aywanga. Pay caycashannami fiyupa rispitädu cangapaj. Chay wichanga Tayta Dios yapaymi acrashan runacunata shuntanga. Cutichimonga Asiriapita, Egiptupita, Patrospita, Etiopiapita, Elampita, Sinarpita, Hamatpita, lamar cantunpa caj nasyuncunapitapis. Señalwanmi nasyuncunata musyachenga. Nircorga prësu aywaj Israelcunata shuntamonga. Judá runacunataga wacpa-caypa machicasha caycajta intërupita shuntamonga. Efraín runacunaga mananami Judá runacunata chiquipanganachu. Judá runacunapis mananami Efraín runacunata rabyapanganachu. Ishcan nasyunnami aywanga inti yaganan caj-lächo caycaj Filistea nasyunman. Paycunata magananpaj yagaparconga. Inti yagamunan caj-lächo tiyajcunapatapis ishcanmi ima-aycantapis guechumonga. Chaynöpami paycunapa maquinchöna canga Edom runacunapis, Moab runacunapis, Amón runacunapis. TAYTA DIOSMI nänita camaripanga Puca Lamar chaupinpa. Éufrates mayu jananpanami maquinta jogarconga. Nircorga fiyupa manchariypaj wayrächimonga. Chay wayranami yacutaga ganchis pachapa raquirengapaj. Chaura runacunaga llanguintapis mana jorguyllapanami yacuta päsangapaj. Israelcuna unay Egiptupita llojshicamur jatun näninpa shamushannömi Asiriacho quëdajcunaga jatun nänipa cutimongapaj. Chay wichanga ninquipaj: «Gamta agradësicömi TAYTA DIOS. Nogapaj fiyupa rabyashami caycarayqui. Cananga rabyashayquipita allchacashcanquinami. Allinami goyaycächimanqui. TAYTA DIOSMI salbaman. Payman yäracurmi imapitapis mana manchacöchu. TAYTA DIOSMI callpata goman, imapitapis pacaman. Paymi salbamajnë.» Gamcunapis cushicushpayqui aywanquipaj salbasyunta tarichicoj pashtaj yacuta upoj. Chayrämi ninquipaj: «TAYTA DIOSTA agradësicuy. Paypaj willacuy. Imata rurashantapis intëru marcacunaman willacuy. Tantiyachiy Tayta Dioslla llapanpita mas munayniyoj cashanta. TAYTA DIOSTA alabar cantay-llapa. Payga fiyupa almiraypajcunatami rurasha. Chaytaga cay pachacho caj runacuna intërucho musyanman. Sioncho tiyajcuna, cushicuypita gaparpay, cantay. Chayno ruranqui Israelpa Santo Tayta Diosnin gamcunacho fiyupa munayninwan captinmi.» Amozpa wamran Isaiastami Tayta Dios ribilaran shamoj watacunacho Babilonia nasyun imano cananpaj cashantapis. ¡Jachaynaj gala puntacho señalta jawiy pillyayta gallaycärinanpaj! ¡Suldärucunata niy pillyaj yaycunanpaj! ¡Yaycunan puncupa Babiloniapa mandajnincuna yaycunanpaj maquiquiwan sëñata ruray-llapa! Nogata sirbimajcunata maynami gayashcä. Acrashä pillyay yachaj jinyu runacunata cachashcänami paycunawan castigachinäpaj. Masqui wiyay. Aypalla runacuna shuntacasha cashanmi puntacunapita wiyacaycämun. Masqui wiyay. Achca nasyun runacuna shuntacaycur gaparashanmi wiyacaycämun. Munayniyoj TAYTA DIOSMI shuntaycan pillyaman aywananpaj camaricusha caycaj suldäruncunata. Caru nasyunpitami aywarcaycämun. Allpapa cuchun syëlupa chaquinpitami aywaycämun. Chay aywaycämöga TAYTA DIOS rabyar castigacunanmi. Runacunata ushajpaj illgarachinanpämi aywaycämun. Llaquicur shanaypa shanar gaparpay-llapa. Munayniyoj TAYTA DIOS castigananpäga wallcanami pishiycan. Tayta Diosga llapantami usharenga. Chay öraga llapan runapami ricrancunapis warcucäcongana. Llapanpami balurninpis mana canganachu. Fiyupa mancharishami ricacongapaj. Fiyupa llaquicuymi charengapaj. Cuerpuncunapis fiyupami nanacuycongapaj. Chauraga warmi nanaycho caycajnörämi milluycachangapis. Jucninpis-jucninpis mancharishami ricapänacongapaj. Pengacuyllawan cärancunapis pucayacäcongapaj. TAYTA DIOS castiganan junäga chayaycämunnami. Chay junäga manchariypämi cangapaj. TAYTA DIOS fiyupa rabyasha cashpanmi cay pachataga ticrarachengapaj chunyaj chaqui jircaman. Cay pachacho caj juchasapacunataga ushajpämi illgächengapaj. Intipis yagarcamullarnami chacacäconga. Quillapis mananami achicyanganachu. Goyllarcunapis manami achicyanganachu. Janaj pachaga pasaypa yanauyaycajmi ricacongapaj. Tayta Diosmi nin: «Allpacho tiyajcunataga ushajpämi illgächishaj. Mana allita rurashanpitami runata castigashaj. Mana rispitacojcunatawan alli-tucojcunatapis pengaymanmi churashaj. Alli-tucoj fiyu runacuna manami canganachu. Nogami camacächishaj runacunaga Ofircho alli caj gorinöpis juc ishcayllana quëdananpaj. Chay öraga syëlupis chucchongami. Cay pachapis cuyurishpan caycashanpita witengami. Chaynöga cangapaj chay junaj fiyupa rabyaptëmi. «Chay öra runaga Babiloniapita cada-ünunmi nasyunninman-cama gueshpir cuticonga. Cada-ünunmi marcanman-cama cuticongapaj. Chay runacuna ricaconga gaticachaptin lluychu gueshpiycajnörämi. Uyshëruynaj juc röpa uysha mancharisha cörriyllapa gueshpiycajno canga. Chay junäga pitapis pacaraycajta tarerga tucsirengami. Pitapis charir wañurachengami. Taytan maman ricapaycaptinmi tacsha wamrancunataga pampaman pagshirgärengapaj. Wasincho caj ima-aycantapis apacongapaj. Warmintapis yaycoj fiyu runacunami charipacongapaj. Paycunaman pillyaj shamunanpämi Media jutiyoj nasyun runacunata shacyächej-aywä. Chay runacunaga manami guellaypäga yarpanchu. Ni gori captinpis manami cäsupanchu. Mösucunatapis lëchawanmi wañurgärachenga. Manami cuyapangachu chayraj yurisha caycaj iticunatapis. Manami llaquipangachu jatullan wamracunatapis. Babiloniaga waquin nasyuncunapaj caycan perlasnörämi. Caldea runacunapäga fiyupa bälej perlasnömi caycan. Chayno carpis Babiloniaga illgächiptë quëdangapaj Sodoma Gomorra quëdashannömi. Chaychöga imaypis manami runa tiyanganachu. Yapayga mananami pipis tiyanganachu. Arabia runacunapis chaychöga manami pachaconganachu. Uyshërucunapis chaychöga mananami uywancunata jamachenganachu. Chaychöga oshgu mishicunallanami tiyanga. Wasicunachöpis tucucunallanami tiyanga. Avestruzcunallanami tiyanga. Jacha cabracunallanami pañangapis. Palasyucunachöpis atojcunallami aullar tiyanga. Alli palasyucunachöpis jirca animalcunallami tiyanga. Babilonia nasyunpaga öran chayaycämunnami. Manami aycäpis pishinnachu.» Israelcunata TAYTA DIOSGA cuyapangami. Paycunaga yapaymi canga acrashan runacunana. Chaynöpami yapay camacächenga Israelcuna nasyunninman tiyaj cutinanpaj. Juc-lä nasyun runacunapis paycuna cajmanmi aywanga. Nircur Israelcunawanga iwalnami tiyanga. Israelcunataga achca nasyun runacunami jamachenga. Nircorga nasyunnincama yan'ganga. TAYTA DIOS acrashan partichönami Israelcunaga uywayninman ticrachenga chay runacunata. Israelcunanami prësu apanga ñaupata paycunata prësu apajcunataga. Ñaupata ñacachejcunatapis paycunanami mandanga. Israelcuna, ñacaycashayquipita uywayno fiyupa sirbircaycashayquipita TAYTA DIOS jamachishunquipämi. Chauraga Babiloniapa rayninta manacajman churashpayqui cayno rimanquipaj: «¡Masqui ricay, ñaupata ñacachicöga imanöshi caycan! ¡Ricay, imanöshi caycan chay fiyu runaga! TAYTA DIOSGA paquishami fiyu runacuna mandar charashan bäranta. Fiyu mandajcunapa munaynintapis ushacächishami. Paycunaga juc-lä nasyun runacunata fiyupami ñacachej. Mana cachaypami wirur-ushaj. Mana cuyapaypami gaticachaj. Cananmi ichanga intërucho cushisha mana yarpachacuypana goyarcaycan. Chaymi cushicuypita cantarcaycan. Mana alliman chayashayquipitaga Libanucho caycaj sedruwan pïno guerucunapis cushicunmi. Chaymi nin: ‹Babiloniapa raynin mana alliman chayashanpitaga mananami pipis mutumanchïnachu› nir. Wañojcunanami pacha rurincho ricaj-ricajlla shuyarpaycäshunqui. Wañojcuna jatarisha gamta taripäshunayquipaj. Wañoj mandajcunapis aywaycämun taripashunayquipaj. Sillunninpita jatarircaycämun gamta chasquicushunayquipaj. Paycunaga jucnin-jucnin tapushunquipaj: ‹¿Gampapis callpayquega ushacashana au? Cananga nogacunanöllanami caycanqui. Cananga pï-maypita rispitasha cashayquipis ushacashanami. Cushicunanpaj tacsha arpacunatapis manami tucannachu. Caychöga cämayquipis canga ismushayquimi. Jacuyquipis canga curucunallanami.› «Pacha waray yagamoj Waraj imanöshi syëlupita shicwamushcanqui. Gamga achca nasyuncunatami binsirayqui. Cananga quiquiquitanami pampaman sajtashurayqui. Gamga shongullayquicho nej canqui: ‹Syëlucamami chayashaj. Diospa estrëllancunapa jananchömi jamanäta rurashaj. Fiyupa caru norte caj-lächo jamaycurmi mandashaj. Dioscuna shuntacänan jircachömi jamaräshaj. Mas altucho caycaj pucutaypa jananmanmi wichäshaj. Nogaga janaj pachacho caycaj Diosnönami cashaj› nir. ¡Chayno yarparpis chayashcanqui wañushacuna caycashanmanmi! ¡Pacha rurinchöpis mas rurimanrämi chayashcanqui! Ricashojcunaga chiyacashami ricapäshunqui. Ricapäshushpayqui nin: ‹¿Caychi allpatapis chucchuchej runa? ¿Caychi llapan nasyuncunatapis illgächej runa? ¿Cay runachi intëru pachata chunyajta cachaycoj, siudäcunatapis illgächej, prësucunatapis mana cacharej?› nir. Nasyuncunapa raynincunaga llapanpis pamparashan uchcucunachömi cushisha pamparäcun. Gamtami ichanga mana pampashurayquichu. Pampacho jitaraycarmi ayayqui quëdasha. Ganratanömi lluchcacur ushashurayqui. Nircorga guërracho wañusha quëdajcunatanömi ragraman garpurishurayqui. Gamtaga manami waquin raycunatanöchu pampashunquipaj nasyunniquita mana alliman churashayquipita, marca-masiquicunata wañuchishayquipita. Mana allita rurajcunapita mirajcunataga manami pipis yarpanganachu. Chay ray fiyu cashanpita wamrancunata wañuchiy. Chaura chay wamrancunaga manami yarpanganachu nasyuncunapa mandajnin cayta, ni intërucho siudäcunata ruraytapis.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI nin: «Babiloniata ushajpämi illgächishaj. Chaycho quëdajcunataga wamrancunatapis willcancunatapis ushajpämi wañuchishaj. Chay partitaga ticrarachishaj mitu-mitu gochamannami, chushyajcuna tiyanallanmannami. Illgächicuna pichanawanmi illgächiypa pichashaj.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno nisha. Munayniyoj TAYTA DIOSMI jurashpan nisha: «Yarpashänöllami rasunpa canga. Nishänöllami llapanpis canga. Acrashä nasyunchömi Asiria runacunataga ushajpaj illgächishaj. Altu puntäcunachömi ñitirishaj. Acrashä runacunata yügu ñacachishanno manami ñacachenganachu. Lasaj guepita apachishanno manami ñacachenganachu. Cay pachacho caj nasyuncunapäga chayno cananpämi nishcä. Llapan nasyun runacunata castiganäpämi caycä. Manami pipis michämangachu. Pipis mananami jucno cananpaj yarpächimanganachu. Noga Munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno nishcä.» Ray Acaz wañushan watachömi Tayta Dios ribilashanta Isaías willacuran: Filistea nasyun runacuna ama cushicuychu magaycäshushayqui Asiriapa raynin juc bastun paquejno wañushanpita. Juc culebra llojshishan uchcupita mas benënuyoj culebranami llojshimonga. Chaypa guepanmanga mas fiyupa benënuyoj buylaj culebrapis llojshimongami. Pobricunapäga cangapämi uyshancunata michinanpaj guewapis. Imanpis mana caj runapis cushishami goyangapaj. Ichanga Tayta Dios camacächenga gam tiyashayqui nasyun runacuna yargaypita wañunanpaj. Cawaycar quëdaj cajcunatapis ushajpämi Tayta Dios wañuchenga. ¡Filistea runacuna llapayqui llaquicuy! ¡Nanaywan gaparpay! ¡Manchariywan sicsicyay! Norte caj-läpitami suldärucuna aywaycämun pucutayno jirca ñitejraj. Fïlanpa aywaycämushanpitaga manami ni juc runapis llojshinchu. Chay nasyun runacunapa cachancunataga ¿imatataj nishwan? Paycunataga nishun: «Sión lömataga TAYTA DIOSMI sumaj camacächisha. Acrashan runacunacho ñacajcunapis chaymanmi pacaconga» nir. Moab nasyun imano cananpäpis Tayta Dios ribilashanta Isaías willacuran: Moab nasyuncho caycaj Ar siudätaga illgächengami. ¡Juc chacayllachömi illgächenga! Moab nasyuncho caycaj Kir siudätaga illgächengami. ¡Juc chacayllachömi illgächenga! Nebo, Medeba siudäcuna ushajpaj illgashanpitami Moab runacunaga fiyupa llaquiconga. Diboncho tiyaj runacuna wagaj aywanga puytush lömacho caycaj capillacunaman. Llaquicur llapanpis ajchan rutucusha, shapran jichcacusha carcaycanga. Läsacunachöpis llapan llaquicurcaycanga, wagarcaycanga. Wasin janancunachöpis nanaywan gaparpaycanga. Cällinpapis runacunaga purenga gachga röpasha. Hesbonchöwan Elealecho tiyajcunami yanapänanpaj mañaconga. Paycuna gaparpashanga Jahazacamami wiyacanga. Chaymi Moab nasyunpa pillyay yachaj suldäruncunaga imata ruraytapis mana camäpaconganachu. Fiyupami mancharircaycangapaj. Shongömi fiyupa gayacun Moabta yanapänanpaj. Chaycho tiyaj runacunami gueshpir aywaconga Zoarcama, Eglat-selisiyacama. Luhitman wichänapami wagashpan aywangapaj. Llapan ushacashanpitami Horonaimman näni aywajpa aywashpan nanächicuypa gaparpaycanga. Nimrimcho caj yacu pösucunapis chaquengami. Guewacunapis wañuytacäcongami. Manami ima jachapis canganachu. Jachacuna berdiraycäga manami jucnayllapis cangachu. Chaymi runacunaga ima-aycantapis guepiconga. Nircurmi apanga Wayau ragrapa mas wash'ganman. Shanariypa shanarir wagashanga wiyacanga intëru Moab nasyunpami Eglaimcama, Beer-elimcama. Dimoncho caj yacucunaga llapanpis yawarwan tacushallami caycangapaj. Mas piyur fiyupa mana allicunawanrämi paycunataga Tayta Dios castiganga. Chay nasyuncho cawaycar quëdaj Moab runacunataga liyunmi micur ushacurcongapaj. Cay pachapa mandajninpäga Sión lömaman apachiy manta uyshacunata chunyaj jircacho caycaj Selapita-pacha. Arnón mayuta päsanachöga Moab warmicuna ricaconga gueshtancho caycaj äbita imapis mancharaycachiptin gueshpir aywacojnömi. Chay warmicunami Sionta nin: «Yarpachacuy imanöpapis nogacunata pacaycamänayquipaj. Nogacunata washämay ari. Junaj caycaptin llantuyniquiwan chapacurcuy chacayno ricacunanpaj. Jitarisha caycajcunataga pacaycamay ari. Ama ‹caychömi pacaraycan› niycuychu. Gueshpiycaj Moab runacunaga gamcunaman guellicamuchun ari. Gaticachajcuna wañuchinanpita pacaycuy ari.» Ñacachejcuna manana captin, wañuchicojcunapis manana captin, nasyunpita fiyu runacunapis aywacuptinnaga Davidpita mirajnami Jerusalencho ray cangapaj. Payga canga cuyapäcojmi. Payga canga mana suwacoj juezmi, alli arriglajmi. Payga alli cajllatami ruranga. Musyanchïnami Moab runacuna alli-tucushanta, waquinpita mas munayniyoj-tucushanta, pitapis mana rispitaj cashanta, baduläqui cashanta. Chayno cashanpitami Moab runacunaga nasyunnin imano caycajtapis ricaycärir wagangapaj. Fiyupa llaquicurmi wagangapaj, chaquisha übaspita llapshalla mishquej tantata Kir-haresetcho micushanpaj yarpar. Hesboncho, Sibmacho caj übascunaga wañuytacäcushanami. Chay übascunapa rämanga Jazercamami chayaraj. Chunyajcamami chayaraj. Lamarpita mas washacamami chayaraj. Chaytami juc-lä nasyunpa mandajnincuna pedäsu rurasha. Chaypitami wagashaj Sibmacho caj übascunapaj, Jazercho caj übascunapäpis. Hesbonpäwan Elealepäpis amatarmi wagashaj. Cosëcha timpu micuy goturaycashan jananchömi runacunaga pillyar gaparpanga. Chacracunachöpis mananami cushicur gaparpanganachu. Manami übas chacracunachöpis cantanganachu. Übastapis manami gapchenganachu bïnuta rurananpaj übas lluchcacunancho. Mananami cushicur gaparpanganachu. Chaymi shongöpis fiyupa llaquicur ushaycan Moabpäwan Kir-haresetpäga. Arpapa cuerdasninnöraj sicsicyaycan. Moab runacuna puytush lömacunaman aywashpan uticänancama chaycho mañacushanpis, capillancunaman mañacoj aywashanpis manacajllapämi canga. Chaynömi TAYTA DIOSGA niran Moab nasyunpaj. Chaytaga niran unaynami. Cananga TAYTA DIOS nin: «Piyun quimsa wata conträtuta ushashannöllami cananpita quimsa watataga Moab nasyunpa munayniyoj caynin ushacanga. Aypalla runacuna cashpanpis cawaycar quëdajcunaga cangapaj wallcallanami, munayniynajllana.» Damasco imano cananpäpis Tayta Dios ribilashanta Isaías cayno willacuran: «Damascuga mananami siudänachu canga. Aypalla ragällami ricaconga. Aroer particho caycaj siudäcunataga para-simrinami cachaycärenga. Chaura guewa juntashallanami canga. Chaychöga uywacuna cushishami micongapaj. Israelpa curalasha siudänincunapis manami cangapänachu. Siriacho Damasco capital cashanpis ushacangami. Chauraga Siriapis Israelno munayniynajllanami canga.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno nisha. «Siria ushacaptenga Israelpa capitalnin Samariapis munayniynajmi quëdanga. Ima-aycata charashancunapis manami canganachu. Refaim pampacho rïguta cusichariptin chacra quëdashannömi quëdanga. Rïguta ruturiptin päjallanna quëdashannömi ricaconga. Olivo yörata tapsircur-tapsircur wayuyninta pallariptin juc ishcay quëdashannöllanami quëdanga. Öjan rurincunacho quimsa chusculla quëdashannöllanami quëdanga.» Israelpa TAYTA DIOSNINMI chayno nisha. Chay junaj Israelcunaga yarpärengapaj ima-aycatapis ruraj Tayta Diosta. Israelpa Santo Tayta Diosninmannami yäraconga. Manami yarpanganachu runa rurashan altarcunapaj, ni imatapis maquinwan rurashan cajpäpis. Asera diosa-niraj ïdulumanpis mananami yäraconganachu. Manami yarpanganachu «diosnë» nishancunapaj ni insinsuwan saumachishan altarcunapäpis. Chay junaj Israelcho curalasha caycaj siudäcunatapis cachaycärengami. Unay Hev runacuna, Amorreo runacuna Israelcunata manchacushpan siudänincunata cachaycushannömi canga. Tiyashayquicunaga chunyajnami quëdangapaj. Chaynöga canga ima-aycapitapis salbashoj Tayta Diosta gongaycushayquipitami. Manami yarpashcanquichu Tayta Dioslla imapitapis chapäshoj cashanta. Gamga micuyniquicunatapis muruycanqui juc-lä nasyun runacunapa diosninta rispitashpayquimi. Muruycushan junajlla wiñachimuptinpis, waranllan waytaptinpis, llaquicuy cashan junäga, ima jampipis mana tincushan gueshya chayamushan junäga murushayqui manami imanpis cangapächu. ¡Wiyay-llapa chiquishoj aypalla marca runacuna ollgurcaycashanta! ¡Paycuna ollgur gaparpashanga wiyacaycan chayasha mayu bunyaylla aywaycajnörämi! Tayta Dios ollgöpariptenga chay runacuna carumanmi gueshpir aywaconga, ogshata wayra jircacunapa apacushanno, löcu wayrapis ñuchu allpata apashanno. Chay runacuna tardipaga fiyupa mancharishami carcaycanga. Pacha wararcuptenga chiquimajninchïcuna llapanmi mana canganachu. Chaynömi illganga imanchïtapis suwapämajninchïcuna, marcanchïtapis mana allita rurajcunaga. ¡Ay imanöraj canga Etiopía nasyuncho caycaj mayucunapita mas washacho caycajcuna! Chay nasyunchöga aypalla chinrascunami inririycan. Gamcunaga ututupita rurasha büquicunawanmi Nilo mayunpa cachata cacharcaycanqui. Cacha aywaycajcuna fiyupa cörrishpayqui ayway jatuncaray llushwaypa-llushwaycaj runacunaman, may-chay nasyun runacunapis manchacushan runacunaman. Chay runacunaga fiyupa callpasapami, jinyumi. Nasyunninpis aypalla mayucunapa chaupillanchömi. Llapayquimi, intëru munducho tiyajcunaga ricanquipaj puntacho señalta churamushanta. Llapayquimi wiyanquipaj trompëta wagamushantapis. TAYTA DIOS caynömi nimaran: «Shuyashpä syëlupitami ricapäshaj usya captin alli shanashan wichan, cosëcha captin shullay pucutay llanturashan wichanpis.» Manaräpis übas cosëcha captin waytan shicwarcuptin micuynin mullcuycaptinna Tayta Dios rämancunata cuchilluwan rämanga. Cuchurcur juc-läman witichenga. Chay witichishancunaga jircachömi mashtaraycar quëdanga. Usya wichanga aycha micoj äbicunami micuconga. Tamya wichannami chucaru jirca animalcuna micuconga. Chay wichanga jatuncaray llushwaypa-llushwaycaj, may-chay nasyun manchacushan runacunapis, fiyupa callpasapa munayniyoj runacunami y nasyunninpis aypalla mayucunapa chaupillancho caycaj runacunami munayniyoj TAYTA DIOSPAJ ofrendancunata apamonga. Sión lömamanmi garayninta apamonga. Chay jircachömi munayniyoj TAYTA DIOSTA aduranga. Egipto imano cananpäpis Tayta Dios ribilashanta Isaías cayno willacuran: Masqui ricay TAYTA DIOSTA. Egiptuman aywaycämun fiyupa cörrej pucutay jananchömi. Paypa ñaupanchöga sicsicyanmi Egiptucho caycaj ïdulucunapis. Egipto runacunapis fiyupami mancharin. Tayta Diosmi nin: «Nogami camacächej-aywä Egipto runacuna rimanacur raquicänanpaj. Chaynömi camacächishaj quiquin-pura pillyananpaj. Amïgu-purami pillyanga. Marca-purami pillyanga. Nasyuncunata mandaj-purami pillyanga. Egiptucunapa yarpaynintami pirdichishaj. Imata rurananpaj yarpashancunatapis manami camacächishächu. Chauraga imata rurananpäpis tapucongapaj ïdulucunata, brüjucunata, wañojcunapa almanta, musyacojcunatami. Nogami Egipto runacunataga churashäpaj fiyu mandajpa munayninman. Paycunataga mandangapaj fiyu raymi.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno nisha. Nilo mayupis pishengami. Chay mayuga ushajpämi chaquengapaj. Egiptupa aywaycaj yacucunaga wallca wallcalla yauyaycällarna ushajpaj chaquenga. Chauraga shogushcunapis, ututucunapis chaquicäconganami. Sicyacunachöpis yacu gocharashpan asyarengami. Nilo mayupa cantuncho ima mururajcunapis llapanmi chaquicäconga. Manami imapis canganachu. Nilo mayucho pescädu charejcunapis llaquicushpan nanächicuypanöraj wagayman churacanga. Redawan pescäduta charejcunapis fiyupami llaquiconga. Lïnuta awajcunapis ima ruraytapis manami camäpaconganachu. Lïnuta ñajchajcunapis, awajcunapis llaquicur yur'gashami ricaconga. Tëlata awajcuna fiyupa llaquicongapaj. Arojcunapis llapanmi ima ruraytapis mana camäpaconganachu. ¡Zoán siudäpa mandajnincunaga yarpayniynaj upa runacunami! ¡Egiptupa mandajninta tantiyachej musyacojcunapis yarpayniynaj upa tantiyachejcunami! ¿Imanirtaj faraonta cayno nin: «Nogacunaga cä unay musyacojcunapita mirajmi, unay raycunapita mirajmi» nishpan? Faraón, cananga ¿maytaj musyacojniquicuna? Mä willashunqui, mä ricachishunqui ari munayniyoj TAYTA DIOS Egiptuta imano rurananpäpis caycashanta. Zoanpa mandajnincunaga upami. Menfis siudäpa mandajnincunapis llullapashantami riguisha. Probinsyancunapa mandajnincunami Egipto runacunataga llutanta rurachisha. Paycunamanga TAYTA DIOSMI cachasha pantachicoj espirituta. Egipto runacunataga chay espiritucunami rasun cajtaga mana rurachishachu. Chaymi chay runacunaga carcaycan machasha runa gumitashan jananman tunir mana musyashanno. Egiptutaga manami pipis salbanganachu. Manami salbanganachu mandaj cajpis ni munayniynaj cajpis. Chay junaj Egiptucunaga cangapaj warminömi. Fiyupa mancharishpan ima ruraytapis manami camäpacongapächu TAYTA DIOS paycunata castigananpaj maquinta jogariycajta ricashpan. Egipto runacunaga Judá runacunata fiyupami manchaconga. Jutinta wiyarcushpallannami mancharishpan ima ruraytapis mana camäpacongachu. Munayniyoj TAYTA DIOS Egiptuta imano castigananpäpis caycashanta musyashpanmi fiyupa mancharenga. Chay junäga Egipto nasyuncho pichga siudächömi rimangapaj hebreo rimayta. Paycunaga munayniyoj TAYTA DIOSLLATA sirbinanpämi juranga. Chay siudäcunapami jucpaga Herez jutin cangapaj. Chay junäga jinan Egiptuchömi pergangapaj juc altarta TAYTA DIOSTA rispitashpan. Chay nasyunpa lindanpa ñaupanchönami TAYTA DIOSTA rispitashpan juc wanca rumitapis ichichengapaj. Chayga señal cangapaj munayniyoj TAYTA DIOSTA Egiptuchöpis rispitashan musyacänanpämi. Paycunaga fiyupa ñacachiptinmi yanapänanpaj TAYTA DIOSTA mañaconga. Chaura paymi cachamongapaj juc salbajta imapitapis chapänanpaj, ñacaycajta jorgunanpaj. TAYTA DIOSGA camacächenga Egiptucuna musyar payta rispitananpaj. Chaura Egipto runacunapis tantiyacongami TAYTA DIOS fiyupa munayniyoj cashanta. TAYTA DIOSLLATANAMI aduranga. Sacrifisyu uywacunata pishtarcur paypaj rupachenga. Apapanga chaqui micuy ofrendacunatapis goycunanpaj. TAYTA DIOSPAJ imatapis rurananpaj auninga, cumlenga. TAYTA DIOSGA Egiptucunata castigarcushpan yanapanganami. Paycunapis TAYTA DIOS nishallantanami ruranga. Chaura TAYTA DIOSPIS paycunata cuyapashpan yanapanganami. Chay wichanga jatun nänimi caycangapaj Egiptupita-pacha Asiriacama. Chaura Asiria runacuna chayanga Egiptucama. Egipto runacunapis chayanga Asiriacama. Egipto runacunawan Asiria runacunaga iwalmi Tayta Diosllatana adurangapaj. Chay wichanmi Israelpis cangapaj Egiptuwan Asiriawan iwal. Israelcunata cuyaparmi Tayta Diosga intëru munducho tiyajcunatapis bindisyunta gongapaj. Munayniyoj TAYTA DIOSGA bindisyunta goshpan nenga: «Nogaga bindisyuntami gö acrashä Egiptuta, rurashä Asiriata, quiquëpa caj Israeltapis.» Juc cuticho Asiriapa raynin Sargón cacharan mas mandaj suldärunta suldäruncunatawan Asdod siudäman. Chaura chay suldärucunaga Asdodman pillyaj yaycur binsiran. Nircur chay siudäta charicurcuran. Chay wichanmi Amozpa wamran Isaiasta TAYTA DIOSGA niran: «Gachga röpa jatiraycashayquita lojticuy. Llanguiquitapis jorguy.» Chaura Isaiasga Tayta Dios nishanno ruraran. Chaymi payga rurin caj röpallanwanna, gala-chaquillana caycaran. Chaura TAYTA DIOS niran: «Sirbimajnë Isaiasga quimsa watanami rurin caj röpallanwan, gala-chaquilla goyasha Egipto runacunatawan Etiopía runacunata chayno päsananpaj cashanta musyachinanpaj. Isaías cashantanöllami Asiriapa rayninpis prësu apangapaj Egipto runacunatawan Etiopía runacunataga: auquincunatapis, mösucunatapis. Paycunata apangapaj gala-chaquillata, ruri caj röpallantawan, gala-siquillata fiyupa pengacachishpan. Chayrämi Etiopiaman yäracoj Filistea runacunaga fiyupa mancharenga. Pengaconga Etiopía runacuna imano caycashantapis ricar. Egipto runacunaman yäracur paycunaga alli-chölu-tucuran. Lamar cantuncho tiyaj runacuna chay wichanga nengapaj: ‹Masqui ricay-llapa imanöshi caycan yäracushanchi runacunaga. Paycunamanmi aywaj canchi yanapämänanchïpaj, Asiriapa rayninpita salbamänanchïpaj. Cananga ¿imanöparaj salbacushun?› nir.» Lamar lädunpa caycaj Babilonia imano cananpäpis Tayta Dios ribilashanta Isaías cayno willacuran: Neguevpa päsar löcu wayra aywashannömi fiyupa manchacuypaj chaqui jirca nasyunpita illgächicoj suldärucuna aywaycämun. Fiyupa manchacuypätami Tayta Diosga ribilamasha: Engañacöga engañacun. Wañuchicöga wañuchicun. ¡Shamuy ari Elam! ¡Media jutiyoj nasyun runacunapis yaycupaycäriy! Chauraga Babiloniacho ñacaycaj runacuna manami ñacanganachu. Babiloniata Tayta Dios imanöpis castigananpaj cashanta musyarmi cuerpöcunapis manchariywan shiririn. Gueshyacunanpaj warmi nanaycho caycajnörämi nanächicuycäpis. Wiyashäga fiyupami llaquicaycächiman. Ricashäcunapis fiyupami manchariycächiman. Manami imano yarpachacuytapis camäpacönachu. Manchariyllawanmi fiyupa llaquicuycä. Pacha tardiyar chacänanta ñaupatacuna amatar munashäga canan ticracurisha fiyupa manchariypajmanmi. Babiloniachöga mësa maynami churaraycan. Jananman mantiltapis maynami mashtasha. Micurcaycan, upurcaycannami. ¡Jatariy mandajcuna! ¡Pillyar chapacuna escüduyquicunata llushwachay! Tayta Diosmi cayno nimasha: «Aywaycur juc ricachacoj runata churamuy, imatapis ricashantaga llapanta willacamunanpaj. Parninpa-cama cawallucuna carrëtan garachasha, u bürruncuna muntasha, u camëlluncuna muntasha aywaycämojta ricar rejsinanpaj sumaj ricapächun.» Chaypitaga ricachacoj runana gayacuran: «Tayta, ricachacunäpaj caycashallächömi goyay-goyay caycä. Chacaycunapapis waray-waraymi ricachacuycä. Parninpa-cama cawallucuna carrëtan garachasha aywaycämojtami ricaycä. Aywaycämojcuna nisha: ‹¡Canan Babiloniataga illgarachengami! Ïduluncunapis llapanmi agullasha pampacho mashtarpaycanga› nir.» Rïguta ërar lluchcar-ushashanno caycaj marca-masëcuna, nogaga willaycä munayniyoj TAYTA DIOSNINCHI nimashantami. Edom runacuna imano cananpäpis Tayta Dios ribilashanta Isaías cayno willacuran: Seirpita-pachami juc gayacusha: «Ricachacoj, ¿imaynataj pacha waranga? Ricachacoj, ¿aycarätaj pishin cay ñacay päsananpaj?» nir. Chaura ricachacojna nin: «Pachaga waranganami. Ichanga chacaypis yapay chayamonganami. Masta musyayta munarga yapay cutimunqui.» Arabia imano cananpäpis Tayta Dios ribilashanta Isaías cayno willacuran: Dedán runacuna Arabiacho caycaj shatacunaman pacacuy. Temá runacuna, gueshpir aywacurcaycajta yacuta taripachiy. Micuytapis garay. Paycunaga gueshpicurcaycan sabliwan wañuchinanpitami, lëchawan illapananpaj apuntaraycajpitami, manchariypaj guërrapitami. Tayta Dios cayno nimaran: «Piyun juc wata conträtuta ushashannöllami cananpita juc watataga Cedar munayniyoj cashanpis ushacanga. Lëchawan illapaj jinyu Cedar runacunaga wallcallanami cawaycar quëdangapaj.» Israelpa TAYTA DIOSNINMI chayno nisha. Tayta Diosmi Isaiasta ricachiran ricapacuna guechwa Jerusalén imano cananpäpis cashanta. Chaytami Isaías cayno willacuran: ¿Imataj Jerusalenchöga caycan? ¿Imanirtaj runacunaga wasi janancunacho cushicurcaycan? Runacuna unay shanarir-raj gaparashan siudä, cushishalla runacuna tiyashan siudä, gamcho tiyajcunaga wañojmi-aywan. Ichanga manami sabliwan cuchuypachu wañonga. Manami guërrachöpischu wañonga. Mandajniquicunaga llapanmi gueshpir aywacusha. Paycunataga mana ichipashpan gueshpiycajtami prësu charisha. Mas caruman gueshpejcunatapis prësumi charisha. Chaymi nirä: «Ñaupäpita witicuy-llapa. Fiyupa llaquicurmi wagaj-aywä. Marcä mana alliman chayashanpita wagaycä. Ama shogamaychu-llapa.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI nisha ricapacachinan guechwa Jerusalencho juc junaj fiyupa manchariy cananpaj, illgächinanpaj, imata ruraytapis mana camäpacunanpaj. Siudäta curalaraycaj pergancunatapis juchurgärachengami. Chaymi runacuna gaparpashanpis puntacunayajraj wiyacanga. Elam runacunaga lëchancunata maynami camaricusha. Paycunaga maynami carrëtancunacho wichasha, cawallun muntasha carcaycan. Kir runacunapis pillyar chapacuna escüduncunata aptashanami carcaycan. Mas cuyayllapaj caj guechwa pampacunachöpis carrëtacuna juntashami caycan. Cawalluwan muntädu cajcunanami siudä puncucho carcaycan pillyaj yaycunanpaj. Judäta chapänanpäga pipis manami cannachu. Chay junaj gamcunaga yäracurayqui Líbano Munti jutiyoj wasicho pillyacunayqui caycajmanmi. Gamcunaga ricarayqui Davidpa siudäninpa perga curralnin parti-parti juchusha caycajta. Ura caj ishtanquimanpis yacuta juntachishcanqui. Jerusalencho caycaj wasicunata sumaj ricapacurayqui. Nircur waquin wasicunata juchuchirayqui curral perga juchusha caycajta allchachinayquipaj. Wac-läpa cay-läpa pergacuna caycajpa chaupinchönami yacu pösuta rurarayqui unay caj ishtanquipa ruquin. Ichanga gamcuna manami cuentata gocushcanquichu guërra cananpäga unaypita-pachana Tayta Dios camacächisha caran. Chay junaj munayniyoj TAYTA DIOS gamcunataga nishurayqui waganayquipaj, llaquicur ajchayquicunatapis rutucunayquipämi. Chayno nishurayqui llaquicushayqui musyacänanpaj gachga röpacunatapis jaticunayquipämi. Chaypis gamcunaga munashayquicunata rurar cushicullarmi carcaycanqui. Wäcacunata, uyshacunata pishtar, aychata micur, bïnuta upullarmi carcaycanqui. Gamcunaga nircaycanqui: «Cawashanchïyaj micucushun, upucushun; waranachari wañucushunpis» nir. Chaypitami munayniyoj TAYTA DIOSGA yuriparcamashpan rinrillächo yachayllapa willapämaran: «Juchata rurashancunapitaga manami perdunashächu. Juchallanpitami wañonga.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno nisha. Munayniyoj TAYTA DIOSMI cayno nimaran: «Ayway, raypa palasyuncho caycaj mandaj Sebnaman. Payta cayno ninqui: «¿Imayquitaj gampaga caycho can? ¿Pïniquitaj caychöga can pampacunayquipaj caycho uchcuchinayquipäga? ¿Imanirtaj altunnin gagacho mïchuta rurachicuycanqui? ¿Imanirtaj wañur jamacunayquipaj gagacho uchcuchicuycanqui? TAYTA DIOSGA callpasapa runa imatapis jitarishannömi caruman jitarishunquipaj. Callpaycurmi charishunquipaj. Pelötatanömi cuchpärishunquipaj. Jatun nasyunmanmi jitarishunquipaj. Chaychönami wañunquipaj. Gam cushisha purishayqui carrëtayquicunapis chaychömi ushacangapaj. Chaura gamga rayniquipa ñaupancho fiyupa pengaypämi canquipaj.» Quiquin Tayta Diosnami Sebnata cayno nin: «Mas mandaj caycashayquipitami jorgushayquipaj. Aruyniquipitapis jitarishayquipämi. Chay junäga gayashäpaj Hilciaspa wamran sirbimajnë Eliaquimta. Paytanami sotänayquita jatipäshaj. Sinturunniquiwanmi watapäshaj. Chaynöpami mandananpaj paytana ruquiqui churashaj. Jerusalén runacunapäwan Judá runacunapäga paymi cangapaj juc taytano. Paytanami entregashaj Davidpa wasinpa lläbinta. Paynami munayniyoj canga. Pay quichashantaga manami pipis wichgangachu. Ni wichgashantapis manami pipis quichangachu. Payga rispitädu jamacunanömi canga papäninpa famillyancunapäga. Paytaga nogami sumaj camacächishaj läbusta tacaptin yaycushallancho cacushanno cananpaj. Chay läbuscho bälej cösacuna warcurashannömi llapan famillyancuna payllaman yäraconga. Llapan famillyan payllamanmi ricaranga. «Juc junaj ichanga mana cuyucuypa juc pachacho jatiraycaj läbus shicwaconga. Paypis, payman yäracoj famillyancunapis llapanmi yagaconga.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno nisha. Tiro imano cananpäpis Tayta Dios ribilashanta Isaías cayno willacuran: Büquita manijaj Tarsis runacunaga llaquishami carcaycan. Chipripitami willapa chayasha «Tiro siudätami juchuchisha» nir. «Lamar cantunman büqui chayanantami illgächisha» nir. Tiro runacunawan Sidón nigusyanticunapis upällallami carcaycan. Paycunaga büquicunawanmi nigusyuta aroj. Achca nasyun runacunawanmi ranticanacoj. Paycunaga fiyupami gänaj Egiptupita shuntashan micuyta ranticur. Lamar cantuncho caycaj Sidón fiyupa pengacuy ari. Tiro manana captinmi lamarga llaquicur nenga: «Ollgu wamracunata mana uywashanömi caycä. Warmi wamracunatapis mana uywashanömi caycä. Nanayta mana musyaj, mana gueshyacushanönami caycä.» Tiro imano ruracashantapis musyaycur Egipto runacunaga fiyupami llaquiconga. Lamar cantuncho tiyaj runacuna, Tarsisman aywacuy-llapa; fiyupa wagay-llapa. Mas unay marcami casha Tiro siudäga. Chaychöga runacuna gustashallanta rurar cushishami goyäcoj. Chay runacunaga caruman tiyaj aywacoj. Nircur chaychöga raytana churaj. Chay siudäpa nigusyantincunaga rispitädu runacunallami caran. Chaymi llapanpis rispitashpan tiyachej. ¿Pitaj nisha Tiro chayno castigacänanpäga? Munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno camacächisha llapan alli-tucojcunata pengacachinanpaj, cay pachacho caj munayniyojcunata manacajman churananpaj. Tarsis runacuna cananga Nilo mayu chayar mashtacashanno juc-läman juc-läman mashtacäcuy. Lamar cantuncho büquicuna jamanan manami cannachu. TAYTA DIOSMI lamar jananpa maquinta jogarisha. Intëru nasyuncunatami sicsicyachisha. Canaán nasyunpa pacacuna siudänincunata illgächinanpämi nisha. Sidontanami niran: «Fistayquicunapis manami cannachu. Charipacusha jipashnönami caycanqui. Chipriman gueshpirpis manami chaychöpis jamayta tarinquipächu.» ¡Masqui ricay Caldeacuna tiyashanta! Chay nasyonga unay manami caranchu. Asiria runacunami yanaparan chunyaj chaqui jircacho goyajcuna tiyananpaj. Cananga Caldeacunami escaluncunata rurasha Tirocho caj palasyucunata juchuchinanpaj. Paycunaga pasaypa usharcur ragällantami cachaycusha. Lamar cantunman büqui chayanan illgasha captinmi büquita manijaj Tarsis runacunaga llaquisha carcaycan. Chay wichan Tiro nasyuntaga ganchis chunca (70) watacamami gongaycärenga. Ray cawashanno ganchis chunca (70) wata päsariptin ichanga Tiro siudäpaj cantanga guellaypaj cacoj warmipaj birsushanno: «Gongacasha caycaj guellaypaj cacoj warmi, arpayquita matancacurcur siudäpa purimuy. Alli tonädacunata tucay. Yaparir-yaparir birsuy. Mä pillaga yarpärishunquichush.» Ganchis chunca (70) watata usharcuptin ichanga Tiro siudäta TAYTA DIOS yarpärenga. Chaura chay siudächo tiyaj runacunaga yapaymi nigusyuta aruyta gallayconga. Yapaymi llapan nasyun runacunawan ranticanacushpan rejsinaconga. Ichanga manami quiquincunapänachu shuntanga, ni churanga. Chaypa ruquenga gänashancuna canga TAYTA DIOSPÄNAMI. TAYTA DIOSTA sirbejcunatami goycärengapaj alli micusha, alli röpasha goyänanpaj. Masqui ricay-llapa. TAYTA DIOSGA llapantami cay pachata usharenga. Cay pachata fiyupami cuyurachenga. Runacunatanami wacpa-caypa mashtacächenga. Chay junäga iwalmi päsanga cüratapis, pampa runacunatapis, patruntapis, ollgu uywaytapis, patrönatapis, warmi uywaytapis, rantejtapis, ranticojtapis, ristajtapis, ristacojtapis, rïcutapis, pobritapis. Ima-aycata charashantapis ushajpämi guechurenga. Cay pachataga pasaypa chunyajtami cachayconga. Chayno cananpämi TAYTA DIOSGA nisha. Cay pachaga llaquicuycho cashpanmi chaquir shushuycan. Mundu cansädu cashpanmi pasaypa chaquir shushucäcun. Munayniyoj runacunapis fiyupami llaquicun. Cay pachataga runacunami ganrachisha. Laycunata manami cumlishachu. Tayta Diospa mandamintuncunata mana wiyacushachu. Imaycamapis alli cananpaj parlashantapis manami cumlishachu. Chaypitami castïgu chayamur cay pachataga usharisha. Chay castïguwanmi cay pachacho tiyajcunapis ñacaycan. Chaypitami cay pachacho tiyajcuna ushacasha. Wallcallanami runacunaga cawaycar quëdasha. Übas yöracunatapis gueshyami charisha. Chaymi bïnupis mana cannachu. Ñaupata cushisha goyajcunapis llaquishanami carcaycan. Mananami tucannachu tamburcunata. Ni arpacunatapis manami tucannachu. Fistata rurar, cushicur gaparpajcunapis manami mayacannachu. Birsushpan manami bïnuta upyanganachu. Upyajcunapäga machächicojcunapis ashgajmanmi ticracurenga. Siudäga juchushami caycan. Wasimanpis mananami pipis yaycunnachu. Bïnu muchuy captin runacunaga cällicunachöpis wagarcaycan. Mananami pipis cushicunnachu. Cushicuyga chay pachapita aywacusha. Siudäga pasaypa ragällami quëdasha. Puncunpis ichic-ichiclla ruracashami caycan. Runaga wallcallanami cay pachacho quëdanga. Olivota pallar ushajpaj shicwananpaj wiruptin juc ishcay quëdashannöllana, cosëcha ushay quëdaj übasta ashishannöllanami quëdanga. Cawaycar quëdaj runacunaga TAYTA DIOS imanöpis rurashanta ricasha carmi cushicuypita gaparpanga. Tayta Diosta ricarmi maycho tiyaycashanchöpis cushisha cantanga. May-chaychöpis Israelcunapa TAYTA DIOSNINTAGA rispitashpan alabangami. Cay pachapa cuchunpita-pacha cantamojtami wiyashcäcuna «¡Juchaynäga alabasha cachun!» nir. Noganami nishcä: «Ay, ima ruraytapis manami camäpacöchu. Pasaypa llaquishami caycä. Fiyu runacunaga engañacunmi. Paycunamanga manami yäracuypächu.» Cay pachacho tiyaj runacunaga cangapaj casadurpita jirca animal gueshpiycajnömi. Man'chäga cangapaj uchcuman yagananpaj caycajno, u togllaman chayananpaj caycajno. Casadurpita gueshpej cäga yagangapaj uchcumanmi. Uchcupita llojshirir gueshpej cajnami togllacho watacasha quëdanga. Fiyupa löcu tamyami tamyamongapaj. Cay pachata tucnarämojcunapis chucchongarämi. Cay pachaga fiyupa manchariypämi cuyurenga. Cuyurishpan ichic-ichiclla ruracäcongapaj. Machasha runa tuniycachaycajnömi ricaconga. Tuniyta munaycaj chucllanömi alayri cuyuycanga. Cay pachacho tiyajcuna juchata rurashanga fiyupami lasaycan. Chaymi cay pachaga tunishpan imaypis mana jatarenganachu. Chay junäga TAYTA DIOS castigangapaj janaj pachacho caycaj munayniyojcunata, cay pachacho caj raycunatapis. Llapanta juc pachaman shuntanga. Nircur calapösuman wichganga. Chaychönami prësu wichgarächenga. Unaycama wichgararcachir-rämi castiganga. Munayniyoj TAYTA DIOSGA Sioncho jamacunanman jamayconga acrashancunapa mandajnincuna ricapaycaptin. Nircur Jerusalenchömi achicyacurconga. Chauraga intipis quillapis manami achicyanganachu. TAYTA DIOS, gammi canqui Diosnë. Nogaga gamtami rispitashpä alabashayqui. Almiraypajcunata rurashayquipitami adurashayqui. Unaypita-pachami yarpashayquicunaga caycan rasun cajlla, alli cajlla. Siudätapis gotuy-gotuy juchusha cananpämi ticrarachishcanqui. Pacacuna curalasha siudätapis ushajpämi juchurgärachishcanqui. Jäpa runacunapa palasyuncunatapis juchuchirmi illgarachishcanqui. Chay siudätaga manami imaypis allchachenganachu. Chaypitami chay siudächo caj munayniyoj runacunapis rispitashunquipaj. Fiyu runacunapis manchacushunquipaj. Pobricunataga gammi imaypis washashcanqui. Llaquicuycajcunatapis yanapar chapashcanquimi. Löcu tamya mana chayananpaj pacacunanmi cashcanqui. Fiyupa shanay mana chayananpäpis llantunmi cashcanqui. Fiyu runacunapa jämayninmi ichanga caycan löcu tamyano, chaqui jircaman shanay chayajno. Fiyupa shanaycaptin pucutaywan llantuchishayquinömi ollgoj runacuna gaparpaycashantapis gamga chawächinqui. Gammi ninqui fiyu runacuna upällalla wiyarpänanpäpis. Sión lömachömi munayniyoj TAYTA DIOS aypalla micuyta camarenga llapan nasyun runacunapaj. Chaychöga caycanga mishquej micuycuna, mas alli caj bïnupis. Chay jircachöga mananami llaquicuy canganachu. Tayta Diosmi jorgurenga llapan runacunata chaparaycashan bëluta. Imaypis manana wañuy cananpämi TAYTA DIOSGA wañuyta ushacächenga. Wagajcunatapis shogashpan weguinta pichapangami. Acrashan runacuna cay pachacho pengaycho cashantapis pampachar gongacächenganami. TAYTA DIOSMI chayno nisha. Chay junaj runacuna nengapaj: «Chaynömi noganchïpa Diosninchëga. Paymanmi yäracuranchi. TAYTA DIOSMI salbamashcanchi. Pay salbamashanchïpita cushicur gaparpäshun ari.» Sión lömataga TAYTA DIOSMI imapitapis chapanga. Moabtami ichanga lluchcar-ushanga. Ganrata lluchcashannömi lluchcarenga. Moab runacunaga mayucho bäñacushannörämi maquintapis tapsenga. Ichanga Tayta Diosmi alli-tucuycajta ñitirenga. Manami imanöpapis gueshpengachu. Tayta Diosga juchurachengami sinchi pergasha siudäcunapa curralnincunatapis. Nircorga pampacho mashtaraycajtami cachayconga. Chay junäga cay alabansatami Judá nasyun runacuna cantangapaj: «Noganchïpa siudäninchëga sumaj curalashami. Tayta Diosga salbamänanchïpaj rurasha ishcay ayway pergatami. Siudäpa puncunta quichay-llapa. Chaypami yaycamonga Tayta Diosta wiyacoj runacuna, payman yäracoj runacuna. Tayta Dios, gamllaman yarparajcunataga gamllaman yäracamojcunataga allimi goyächinquipaj. Imaypis TAYTA DIOSLLAMAN yäracuy-llapa. Payga mana ushacaj gaganömi. Paymi mana alliman chayachin alli-tucojcunataga. Munayniyoj caycaj siudätapis allpawan llapan tacucänanpaj juchurachin. Chay siudäpa pergancunapis juchucäcun. Chauraga chay jananpami purenga pobricunapis, umildicunapis.» Tayta Dios gammi camacächinqui wiyacushoj runa allilla purinanpaj. TAYTA DIOS, mandamintuyquicunata cumlishpä nogacunapis cushishami goyarcaycä. TAYTA DIOS, nogacunaga llapanë gamllamanmi yarparaycämö. Chacaycunapapis gamllamanmi yarparaycä. Llapan shongöpami gamta ashiycä. Cay pachacho caj runacunata llapanta jusgaptiquirämi yachaconga allita rurayta. Fiyu runacunata may-jina cuyapaptiquipis paycunaga manami yachacongapächu alli cajta rurayta. Paycunaga alli runacunapa ñaupancho tiyaycarpis mana allillatami ruran. Paycunaga manami manchacushunquichu fiyupa munayniyoj TAYTA DIOS captiquipis. TAYTA DIOS castiganayquipäga maynami camarisha caycanqui. Ichanga chay runacuna manami tantiyacunchu. Acrashayqui runacunata fiyupa cuyashayquita ricashpanrämi pengaycho ricacongapaj. ¡Chay runacunataga rabyasha caycashayqui ninano usharichun! TAYTA DIOS, gammi nogacunataga alli goyänäpaj yanapaycämanqui. Gammi camacaycächinqui llapan rurashäcunatapis. TAYTA DIOS, juc mandajcunami nogacunataga munaynincho charämasha. Ichanga gamllami Tayta Diosnë canqui. Chay mandajcunaga wañushanami. Manami cawarimongapänachu. Paycunaga llantuynöllami casha. Mananami jatarimonganapischu. Castigashpayqui maynami llapanta illgarachishcanqui. Paycunata pipis mana yarpänanpämi illgarachishcanqui. TAYTA DIOS gammi runacunata achcayächir nasyunnëta jatunyächishcanqui. Gam rispitasha canayquipämi chayno camacächishcanqui. Nasyunpa lindancunata mas carumanna witichishcanqui. TAYTA DIOS paycunaga llaquicushpan gamtami ashishurayqui. Castigaptiqui paycunaga mañacushurayqui. TAYTA DIOS, gampa ñaupayquicho caycaräcuna, imanömi gueshyaj warmi gueshyacunan öra milluycachar nanaywan gaparan, chayno. Rasunpa gueshyacojnömi cashcäcuna. Au, rasunpami nogacunaga nanächicushcä gueshyacuycaj warminöpis. Ichanga wayrata gueshyacuycajnömi nogacunaga cashcä. Manami cay pachacho pitapis salbananpächu yuripacushcä. Cay pachacho tiyananpäga manami pitapis gueshyacushcächu. Gamman yäracamoj runacunaga cawarimongami. Allpacho pamparaycajcunami cawarimonga. Nircorga cushicuyllawanmi gaparpangaraj. Llapan guewacunata shullay wiñachir yagarichimushannömi llapan wañushacunatapis cawarachimunquipaj. Marca-masëcuna wasiquiman yaycur puncuyquita wichgacarcäramuy. Tayta Dios rabyasha caycashanpita allchacänancama rätullapis pacacuycuy-llapa. Tiyananpitami TAYTA DIOSGA shamoj-aywan cay pachacho tiyajcunata juchanpita castigananpaj. Runa wañuchishan wañojcunata allpaga manami pacanganachu. Chaypa ruquin llapantami allpa ricacächenga. Chay junajmi TAYTA DIOSGA manchariypaj, jatuncaray sablinwan castiganga Leviatán waräcuyta. Culebrano pillguypa-pillgur aywaycaj Leviatantami castiganga. Lamarcho caycaj waräcuytapis wañuchengami. Chay junaj Tayta Diosga nengapaj: «Fiyupa mishquejta wayoj übas chacrata cantapay-llapa. Noga TAYTA DIOSMI chay übas chacrataga ricaycä. Mana cachaypami pargupaycäpis. Pagasta junajtapis ricaycämi imapis mana chayananpaj, mana yaycunanpaj. Paytaga manami rabyapänachu. Fiyucuna yaycuptenga cashata, mana alli guewacunata rupachejnömi illgarachishaj. Noga chapänäta munashpan ichanga Nogawan parlachun alli ricanäpaj. ¡Nogawan rasunpa alli parlacuchun!» Shamoj watacunachöga Jacobpita miraj Israelcuna tacyangami. Paycunaga guerunömi chillguenga y waytanga. Wayuynenga intëru nasyunpämi aypanga. Diosga Israelcunata manami castigashachu paycunata ñacachejcunata castigashannöga. Israelcunataga manami wañuchishachu paycunata wañuchejta wañuchishannöga. Castigaytaga castigashami. Ichanga yachayllapami castigasha. Acrashan runacunataga nasyunninpita juc-läman prësu apachisha. Imanömi chunyajpita wayra fiyupa wayrämun, chaynömi pichaypa apacuran. Chaynöpami Jacobpita mirar aywajcuna jucha rurashantaga perdunanga. Chaymi iscu rumita cuwarcur jururachishanno juccunapaj rupachinan altarcunata ichic-ichiclla rurarenga. Asera diosa-niraj ïdulucuna jucnayllapis manami canganachu. Juc dioscunapaj insinsu saumachicunan altarcunapis manami canganachu. Intërunpa curalasha caycaj siudäga chunyajmi ricaconga, runa wasinta cachaycuptin quëdashanno, chunyaj chaqui jircacho runa mana tiyashanno. Chay siudä cashanga canga uywacunata michicunallannami, sacsacarcärir uywancuna puñurpänallannami. Chaychöga yörapa rämancunapis chaquir shicwanga. Chay shicwajta shuntarcurnami warmicuna yanuconga. Chaynöga canga chay runacuna yarpayniynaj captinmi. Chaypitami paycunata Camaj Diosga mana cuyapangachu ni llaquipangapischu. Chay junajmi TAYTA DIOSGA runa rïguta ërashanno ruranga Éufrates mayupita asta Egipto mayucama. Gam Israelcunataga juctapis mana cachaypami juc juclla shuntashunquipaj. Chay junäga trompëtatami tucamongapaj. Chaura Asiriacho ogracasha caycajcunawan Egiptuman prësu aywasha caycajcunapis Jerusalenman shamongapaj fiyupa rispitädu lömacho TAYTA DIOSTA adurananpaj. ¡Ay imanöraj canga Samaria! Payga corönanömi micuyta alli wayuchej altu patacho caycan. Burrächu Efraín runacuna alli-tucushanmi caycan. Chaynöpis caycan adurnu wayta wañuytasha caycajnömi. Chaychöga bïnuta upyallarmi goyarcaycan. Chay siudäpaj Tayta Diosga maynami acrasha caycächin callpayoj, munayniyoj runata. Chay runaga runtu tamyanöpis munayniyoj caycan; imatapis illgächej löcu wayranömi; löcu tamyaptin ima aycatapis lloglla apar illgächejnömi; aypalla yacu chayar ima-aycatapis ñiticurcojnömi. Chay runaga charircurmi pampaman sajtarenga. Nircur latojpaj lluchcarenga upyallata aroj Efraín runacuna alli-tucushanta, corönanta. Adurnu wayta wañuytasha caycäga, micuyta alli wayuchej pampa chacra juc patacho caycäga cangapaj ïgus pogunan wichan rimir-puntata wayojnömi. Pipis chay ïgusta ricärishpan pallarcorga jinan örami micucurcun. Chay junaj quëdaj acrashan runacunapäga munayniyoj TAYTA DIOSMI cangapaj fiyupa alli corönan, fiyupa cuyayllapaj adurnun. Dimanduta arriglaj juezcunatami alli arriglananpaj sumaj tantiyachenga. Siudäta täpaycaj suldärucunatapis masmi balurta gonga. Cananga cüracunawan profëtacunapis machächicojcunata achcata upucurcushpanmi tuni-tuni purircaycan. Tayta Dios willapaycashan örapis tuniycacharcaycan. Dimandacojcunatapis machashami arriglaycan. Mësancunachöpis gumitashan ganracunami caycan. Manami ni juc pachallapis canchu limyuga. Nogata asipämarmi cayno rimarcaycan: «¿Pita yachaycächishantataj yarpaycan? ¿Pitataj willapaycan Dios musyachishanta? ¿Chayraj wasguisha caycaj wamracuna cashanchïtachuraj yarpan? ¿Chayraj chuchuta cachaycusha wamracuna cashanchïtachuraj yarpan? ‹Cayta, wacta ruray› niycämanchi. ‹Wacta, cayta wiyacuy› niycämanchi. ‹Cay-läman, wac-läman witiy› niycämanchi. ‹Wac-läman, cay-läman witiy› niycämanchi» nir. Chayno mana wiyacushayquipitami gamcunataga Tayta Dios willapäshunquipaj mana yachashayqui rimaycho, juc-lä nasyun runacuna rimashan rimaycho. Tayta Diosga unaynami gamcunata nishurayqui: «Cay partichömi caycan alli goyayga. Caychömi caycan jamanayquicunapäga. Uticasha cäga jamachun ari» nir. Ichanga gamcuna manami wiyacurayquichu. Chaypitami TAYTA DIOSGA «Cayta, wacta ruray» nishunquipaj. «Wacta, cayta wiyacuy» nishunquipaj. «Cay-läman, wac-läman witiy» nishunquipaj. «Wac-läman, cay-läman witiy» nishunquipaj. Chaura purishpayqui ancallaypami tuninquipaj. Däñacunquipämi. Togllamanmi watacanquipaj. Chaychönami prësu ricacunquipaj. TAYTA DIOS nishanta wiyacuy-llapa, cay Jerusalencho pitapis mana rispitaj mandajcuna. Gamcunaga nircaycanqui: «Wañuywanmi parlashcäcuna fiyupa manchariypaj mana alli chayamuptin nogacuna mana wañunäpaj. Nogacunaga llullacuypami pacacushäcuna. Engañaypami chapacushäcunapis.» Chaypitami TAYTA DIOSGA nin: «Sionmanmi juc rumita churaj-aywä. Chaymanga churashaj acrasha rumitami. Chay rumiga cangapaj llapanpita mas allimi. Jinachöpis chay rumimi simintupa isquïnancho puntu rumi cangapaj. Chayman yäracoj cäga allimi goyanga. Chaychöga alli goyaymi plomädano canga. Rasun cajta ruraynami nibilno canga. Gamcuna llullacuypa pacacushayquitaga runtu tamyami illgarachengapaj. Chapäshunayquipaj yäracushayquitanami yacu apacongapaj. Wañuywan parlashayquega anulacangami; manami bälenganachu. Fiyupa manchariypaj mana alli disigrasyami chayamongapaj. Chaura chay mana alliga ushajpämi ñitirishunquipaj. Cada chayamuyninmi garachasha apashunquipaj. Waran-waranmi, chacaypapis junajpapis chayamongapaj.» Chayamunanpaj caycashanta musyaycullarnami manchariywan sicsicyanquipäpis. Chaura gamcunaga caycanquipaj mana tincushayqui quichqui cawituman puñucuycojnömi, tacshalla gatacunawan gatacojnöllami. TAYTA DIOSGA Perazim jircacho rurashannömi illajpita usharenga. Gabaón guechwacho rurashannömi rabyawan usharenga. Runa tantiyayta mana atipashantami ruranga. Chaymi amana caynachu mana rispitacöga. Mana rispitacoj captiqui wataraycäshushayqui cadina mastami apritacäconga. Nogaga wiyashcänami munayniyoj TAYTA DIOS cay nasyunta ushajpaj illgächinanpaj mayna nishanta. Sumaj wiyay noga nishäta tantiyacunayquipaj. Noga nishäcunataga juctapis mana cachaypa sumaj tantiyacuy. Juc runa imata murunanpäpis arorga manami yaparir-yaparir yapyayllaga yapyacunchu. Chayno manami cuspiyar guewancunata tapsillarpis cacunchu. Sumaj cuspiyariycorga ¿manachu murutana murun? Machiypa rïguta murun. Sebädatapis murun mayninpapis murunanpaj cajllapami. Abënatapis murun cantullanpami. Diosmi tantiyachin imano murunanpäpis. Imano alli cashantapis musyachin. Musyashanchïnöpis eneldotaga manami ëranchïchu. Cominustapis cawalluwanga manami ëracho lluchcachinchïchu. Eneldotaga gueruwan wiruyllapami shicwachinchi, cominustapis llanu guerucunawan wiruyllapami. Rïgutami ichanga ëranchi. Chaypis manami ñuchunanyäga lluchcachinchïchu. Cawalluwan may-öra lluchcarcacherga rïgu llojshej cajta raquinchi rïguncuna manaraj ñuchuptin. Chaytapis ruran munayniyoj TAYTA DIOS yarpayta goptinmi. Paypa yachachicuynenga almiraypämi. Pay yachaj cashanga manami imamanpis tincunchu. Tayta Dios niran: «¡Ay imanöraj canqui Davidpa siudänin Ariel! ¡Ay imanöraj canqui David pachacushan Jerusalén siudä! Chay siudächo tiyajcunaga cada wata fistata rurar cushicushpanmi goyarcaycan. Ichanga nogami Ariel siudämanga ñacaycunata chayachishaj. Chayrämi canga llaquicuy, wagay. Chay siudä nogapäga cangapaj rupachicuna altarnömi. Intëruyquipa tumarej curalapaycushunayquipämi suldäröcunata cachamushaj. Intëruyquipa tumarejmi guenchawan chapajno chapashaj. Nircur pillyaj yaycamunäpaj escaluncunata jatarachishaj. Pengaypämi jitarpaycar quëdanquipaj. Rimashayquipis almapanöllami wiyacanga. Parlashayquicunaga pajallami wiyacanga. Ichanga mana yarpashapitami Noga munayniyoj TAYTA DIOSGA chiquishojcunata castigashaj. Paycunataga castigashaj räyuwan, timlurwan, löcu wayrawan, löcu tamyawan. Chay aypalla chiquishojcunaga quëdangapaj ñuchu allpamanno ticrashami. Aypalla gaticachäshojcunaga cangapaj chaqui pangata wayra apashanömi. *** Aypalla nasyun runacuna Arielcho tiyajcunawan pillyarcaycäga illgangapaj suyñunöllami. Llapan magaycaj runacunaga, perga curralta juchuycächejcunaga illgangapaj chacaypa ricapacushannöllami. Chayga cangapaj yargaypita puñur runa suyñuynincho micushannömi. Riccharamorga jinalla yargaycan. Yacunaycaj runa suyñuynincho yacuta upushanno canga. Riccharamorga jinalla callpaynaj, yacunaypita cuncanpis chaquisha caycashanno canga. Sión lömaman achca nasyun runacuna pillyaj shamojcunaga manami imatapis rurangapächu.» ¡Ariel runacuna, gamcunaga jinalla goyarcaycay mana tantiyacuypa! ¡Gaprano, imatapis mana ricajno goyarcaycay! ¡Machächicojta mana upusha caycashpayquicunapis machasha runano tapraycachaycanqui! TAYTA DIOSMI camacächisha gamcuna fiyupa wañuy puñuypa puñucäcunayquipaj. Profëtacunami caycan llapan runacunapa ñawinnöpis. Ichanga Tayta Diosmi bendarcusha mana ricananpaj. Chaymi Tayta Dios ribilashanga gamcunapaj caycan mana pipis liguinanpaj lagasha caycaj rölluno. Liguiy-yachaj runata pitapis chay rölluta liguipänanpaj «Tayta cayta liguipämay» niptin, chay runaga nengapaj: «Manami liguëmanchu. Lagashami caycan» nir. Liguiyta mana-yachaj runata chay rölluta liguipänanpaj «Tayta cayta liguipämay» niptin chay runaga nenga: «Manami liguiyta yachächu» nir. Tayta Dios nin: «Cay runacunaga shimillanwanmi sirbiman. Janan shongullami alabaman. Shongunchöga juctami yarparcaycan. Nogata aduraycämashanga caycan runacuna yarpaynillanpita nishancunallami. Paycunaga runa yachachishannöllami aduraycäman. Chaypitami cay runacunapäga tantiyayta mana camäpacunanpaj camacächishaj. Camacächishaj cay runacuna fiyupa almirananpaj. Yachajcunapa yachaj cayninpis, tantiyajcunapa tantiyaj cayninpis manami canganachu.» ¡Ay imanöraj canqui mana allita rurananpaj yarpaycashanta pacashpan TAYTA DIOSPITA pacacojcuna! Paycunaga chacaypami mana allicunata ruran. Nircur «Manami pipis ricamanchïchu. Manami pipis musyanchu» nin. ¡Chayno yarpar llutantami yarpaycan! ¿Manca rurajwan mancaga iwalchuraj? ¿Rurasha caycäga rurajta ninmanchuraj: «Gamga manami ruramashcanquichu» nir? ¿Imanirajtapis rurashanpita mituga rurajta nengachuraj: «Manami rurayta yachanquichu» nir? Cananpita manapis aycällatami Libanoga ticracurengapaj muruna chacraman. Muruna chacranami micuy alli wayuptin muntinöraj ricacongapaj. Chay junäga mana wiyaj upacunapis liguipashanta wiyanganami. Gapracunapis ricanganami. Manami chacaychönönachu canga. TAYTA DIOS yanapaptinmi umildicunaga cushiconga. Pobricunapis cushishami goyangapaj Israelcuna sirbishan Santo Tayta Dios yanapaptin. Mana rispitacojcunaga manami canganachu. Fiyucunapis manami canganachu. Llutan ruraycunallata yarpajcunapis illganganami. Ushacanganami manacajpita jitapajcunapis, dimanduta arriglaj juezcunata mana alliman chayachejcunapis. Manami canganachu alli runata lebantashpan jitapajcunapis. Chaypitami Abrahamta jorgamoj TAYTA DIOSGA Israelcunata nin: «Cananpitaga Jacobpita miraj Israelcuna manami pengaycho canganachu. Cäranpis manchacuywan manami jucajyacäconganachu. Paycunapita mirar-aywajcunaga nasyunnincho imano rurashätapis ricashpan Noga juchaynaj cashäta musyangapaj. Israelcunapa Santo Tayta Diosnin captë Nogallatana rispitamangapaj. Mana tantiyajcunapis yachaj caytami yachaconga. Jamurpäcojcunapis yachachishanta wiyaconganami.» TAYTA DIOSMI nin: «¡Ay imanöraj canga mana wiyacoj wamräcuna! Mana tapucamayllapami jucwan-jucwan parlacusha. Chaynöpami jananman-jananman juchata rurarcaycan. Egiptumanmi rasyaylla aywarcaycan. Nogataga manami tapucamanchu. Faraonmanmi ‹yanapämay› nir aywarcaycan. Paycunaga Egiptumanmi pacacurcaycan. Ichanga faraonman yäracushanpita pengaypämi canga. Egiptuman pacacushanpitaga fiyupami pengaconga. Zoán siudäman, Hanes siudäman cachata ruquin cachacusha captinpis pengaychömi cangapaj mana bälej nasyunman yäracushanpita. Chay nasyun runacunaga manami yanapangachu. Chaypa ruquin paycunataga fiyupami llaquicachengapaj, pengacachengapaj.» Egiptuman aywajcunaga chunyaj Neguevpami päsarcaycan bürruncunata y camëlluncunata cargasha. Päsarcaycan micucoj liyuncuna tiyashanpami, culebracuna, buylaj culebracuna tiyashanpami. Ima-aycantapis, cuestaj cösancunatapis apacurcaycan mana bälej Egipto nasyunman. Chay nasyonga munayniynajmi. Yanapänanpäpis manami camäpacunchu. Chaymi chay nasyuntaga jutichapashcä: «Ima ruraytapis mana camäpacoj nunayllu» nir. Nircorga Isaiasta Tayta Dios niran: «Cananga chay ribilashäta isquirbiy acta libruman. Nircorga sumaj churay shamoj watacunacho musyananpaj. Chayga canga imaycamapis yarparänanpämi.» Cay nasyun runacunaga mana wiyacoj llullami. TAYTA DIOS yachachishantapis manami wiyayta munanchu. Profëtacunatami nircaycan «Amana ricapacuynachu» nir. Profëtacunataga nircaycan: «Amana willapämaychu rasun cajta musyachishushayquita. Cushicuypaj cajcunallata willapämayga. Munashäcunallata willapämayga. Tayta Dios ruraycächishushayquitaga cachaycäriyna. Rasun cajtaga amana ruraynachu. Israelpa Santo Tayta Diosnin nishantaga ama yachachimaynachu» nir. Chaypitami Israelcunapa Santo Tayta Diosnenga nin: «Gamcunaga willaycächishäta manami wiyayta munanquichu. Chaypa ruquenga yarparcaycanqui wañuchinacuyllapaj, mana allita rurayllapaj. Chaypitami gamcunaga juchayoj canqui. Juchayquega altu perga shillisha caycajnömi caycan. Perga shillicar mana yarpashapita amicäcojnömi canga. Tunerga puyñu shallojnömi ricacunquipaj. Ushajpaj shallusha cashpan tullpapita shanshata jorgucunapäpis mana allino, ni yacuta chagacunapäpis mana allinöna ricacunquipaj.» Israelcunapa Santo TAYTA DIOSNENGA nin: «Nogaman cutimushpayqui jamaycäriyna ari. Nogaman yäracamorga salbashanami canquipaj. Chayno nishuptiquipis gamcunaga manami munashcanquichu. Chaypa ruquenga nishcanqui: ‹Manami cutëchu. Cawalluta muntacarcärirmi gueshpir aywacushaj› nir. Nishayquinöllami rasunpa gueshpinquipaj. Mastapis gamcunaga nirayqui: ‹Fiyupa cörrej carrëtacunaman wicharcurmi gueshpishaj› nir. Ichanga gaticachäshojcunapis mas fiyupa cörrejmi cangapaj. Juc runalla manchachishuptillayquimi gamcunaga waranga gueshpinquipaj. Pichgaj runa manchachishuptiquega llapaniquimi gueshpinquipaj. Chaura wallcajllanami quëdanquipaj jircacho juc ishcaylla gueru ichiraycajno, man'chäga juc puytush lömacho señalpaj gueru jawishanöllana.» Chaypis, TAYTA DIOSGA shuyaraycäshunquimi gamcunata cuyapäshunayquipaj. Payga fiyupami munaycan cuyacoj cayninta gamcunata musyachishuyta. TAYTA DIOSGA rasunpa alli cajta ruraj Diosmi. Alli cawaytami tarenga payman yäracojcunaga. Sión runacuna, Jerusalencho tiyajcuna: Manami waganquipänachu. Yanapäshunayquipaj gaparaypa mañacuptiqui Tayta Diosga wiyashushpayqui cuyapäshunquipämi. Payga wiyarcushan öra jucllami yanapäshunquipaj. Tayta Dios, fiyupa ñacayman llaquicuyman chayachishushpayquipis pushashojniqui caycarga manami yapayga pacaconganachu. Gamcunaga ñawiquiwanmi ricanquipaj. Alli ruraycashayquipita wac-läman u cay-läman tunejnöpis llutanman chayajno captiqui, guepayquipitami gayacamushunquipaj. Chaymi nishunquipaj «Caypami näniga. Cay alli nänipa aywayga» nir. Chauraga jitarinquipänami guellaypita rurashayquita, goriwan intërunpa chapyachiypa rurashayqui ïduluyquicunatapis. Chaycunataga ganra räputanömi manana ricaytapis munanquipänachu. Murushayqui micuyniquicuna alli wiñamunanpämi Tayta Diosga tamyachimongapaj. Chaura chacrapis rïguyquita allimi wayuchengapaj. Chay wichanga uywayquicuna micunanpäpis achcami guewa canga. Chacracho aroj buyiquicuna, carga ashtaj bürruyquicunapis alli limyu guewatami micongapaj. Wañuchinacuy cashan wichan, pacacuna siudäcunapa perganta juchuchishan wichanga intëru puntacunapita, altunnin puytush lömacunapitapis yacu shamongapaj chayasha mayu-jinarämi. TAYTA DIOSGA jampipashpan watapangapämi pay castigar däñashan runacunapa guerinta. Chauraga quillapis achicyangapaj intinörämi. Intipa achicyayninnami cangapaj ganchis intipa achicyayninnöraj. Masqui ricay-llapa. Quiquin TAYTA DIOSMI caruta aywaycämun. Pay rabyashanga caycan nina ratarir yana goshtay jatarejnörämi. Fiyupa rabyasha cashpan rimananpämi caycan. Paypa shimenga imatapis rupar ushacurcoj ninanömi. Jämayninpis caycan fiyupa chayasha mayu runata cuncancama ñiticurcojnömi. Payga aywaycämun juc-lä nasyun runacunata mana alliman chayachinanpämi. Llapan runacunapa shiminmanpis frënuta churapanga chaywan juc-läpana pantacächinanpaj. Gamcunapämi ichanga cangapaj cushicur cantay. Fiyupa rispitädu fistata rurar cushicushayquino canga. Gamcunaga fiyupa cushishami carcaycanquipaj, pinculluta wiyapallapa TAYTA DIOS acrashan lömaman aywar. Chaychöga Tayta Diosmi Israelcunata ima-aycapitapis chapanga. Asiriata ushananpaj shamur TAYTA DIOSGA fiyupa manchariypaj munayniyoj busnintami wiyacächenga. Rabyashpanmi fiyupa castigangapaj räyuwan, löcu tamyawan, runtuwanpis ima-aycatapis ushacurcoj ninawannöraj. Asiria nasyun runacunaga TAYTA DIOSPA busninta wiyar fiyupami mancharengapaj. Asiriacunata Tayta Dios castigaynin-tupumi gamcuna cushicur tamburcunata, arpacunata tucashayquipis wiyacangapaj. Asiria runacunata TAYTA DIOSGA fiyupami castigangapaj. Unaypita-pachanami Asiriacunapäwan rayninpäga Tofet particho camarisha caycan fiyupa ñacananpaj. Chaychöga altar caycan fiyupa jatuncaraymi. Yantapis aypallami shancaraycan. TAYTA DIOSGA juc pücayllawanmi sindirengapaj. Paypa shiminpitaga ratataycaj asufrimi llojshimonga. ¡Ay imanöraj canqui yanapänanpaj Egiptucunaman ruwacoj aywajcuna; Egipto runacunapa cawalluncunaman yäracojcuna; aypalla carrëtancuna cashanman yäracojcuna; cawalluta muntacurcur pillyajcunaman yäracojcuna! Paycunaga yarpayllapis manami yarpärinchu Israelcunapa Santo TAYTA DIOSNINMAN. Paymanga manami yäracunpischu. Tayta Diosga fiyupa yarpaysapami. Chaymi musyan imanöpa disigrasyata chayachiytapis. Imano rurananpäpis nishantaga simrimi cumplin. Fiyu runacunataga castigangami. Mana allita rurajcunata yanapajcunatapis castigangami. Egipto runacunaga runallami, manami dioscunachu. Cawalluncunapis aychallami, manami espirituchu. TAYTA DIOSGA paycunata castigangami. Chauraga yanapaj Egiptuwan, «yanapämay» nej cajpis mana allimanmi chayangapaj. Llapan iwalmi wañongapaj. TAYTA DIOS nimaran: «Juc liyun uyshata wañuycachiptin, llapan uyshërucuna shuntacaycur manchachinanpaj gaparpaptinpis liyonga manami manchacunnachu. Chaynömi shamonga munayniyoj TAYTA DIOSGA Sión lömacho caycaj acrashan runacunata washänanpaj. Imanömi äbi gueshwancho chipshan caycajta täpar jananpa tumapan, chaynömi Jerusalentaga munayniyoj TAYTA DIOS chapangapaj. Imapitapis ricanga, salbanga, washanga, libri cananpaj ima-aycapitapis jorgonga.» Israelcuna, gamcunaga Tayta Diosta manami wiyacushcanquichu. Cananga paytana yapay wiyacuy ari. Chay junäga jucha ruraj maquiquiwan quiquiquicunami goripitawan guellaypita rurashayqui ïdulucunata llapaniqui jitarinquipaj. «Asiria runacunaga llapanmi sabliwan wañongapaj. Ichanga manami runacunapa espädanwanchu wañonga. Sinöga quiquëpa espädäwanmi ushacanga. Guërra captin chay runacunaga gueshpirmi aywacongapaj. Pillyay-yachaj mösucunatanami uywayman ticrachengapaj. Paycunapa pacacunanpis manchariyllawanmi juchucäconga. Capitannincunapis bandërancunata cachaycur gueshpir aywaconga.» Chayno cananpäga TAYTA DIOSMI nisha. Payga chiquejcunata castigananpaj camarishanami caycächin Sioncho nina rataycajta, Jerusalenchöna rataycaj jurnïllata. Juc raymi cangapaj rasun cajllata rurar mandananpaj. Payta mandäshejcunapis alli cajllatami rurangapaj. Raypis mandäshejcunapis cada-ünun cangapaj wayra chayananta chapajno, löcu wayrapita pacacunano, chaqui jircacunata pargunapaj sicyano, chaqui jircacho jatuncaray gagapa llantuyninno. Chauraga ricaycajcunapa ñawincunapis sumajmi ricanga. Wiyajcunapa rinrincunapis sumajmi wiyanga. Mana tantiyajcunapis llapantami alli tantiyanga. Gägucunapis mana ñacapacayllapa clärunami rimangapaj. Fiyu runataga manami «alli runa» nenganachu. Engañacojcunatapis manami «rispitädu runa» nenganachu. Fiyu runaga mana allillatami parlan. Yarpayninchöpis yarpaycan mana allita ruranallanpämi. TAYTA DIOS melanäcushancunatami ruran. TAYTA DIOSPÄGA llutancunatami riman. Pishipacojcunatapis manami yawaycachinchu. Yacunaycajtapis manami yacuta chagapaycunchu. Engañacojcunaga yäracun engañayta yachashallanmanmi. Melanaypajcunata rurayllatami yarparaycan. Pobricunatapis llullapaypami llaquicachin. Alli arriglananta ashiycajcunatapis mana allimanmi churan. Alli runami ichanga allillata ruran. Chaymi paytaga pipis rispitan. Imapäpis mana yarpachacoj warmicuna canan nishäta sumaj wiyacuy. Imanöpis caycashallayquiman yarparajcuna canan nishäta sumaj tantiyacuy. Gamcuna cananga mana yarpachacuypa goyarcaycanqui. Cananpita wata masllataga fiyupami llaquicunquipaj. Chaynöga canquipaj cosëchata mana shuntar. Yapayga manami übasta shuntanquipänachu. Imapäpis mana yarpachacuypa goyaycajcuna, manchariywan sicsicyay. Imanöpis caycashallayquiman yarparajcuna llaquicuy. Jatiraycashayqui alli röpayquicunata lojticuy. Nircorga llaquicur jaticunayqui röpayquicunatana jaticuy. Micuy alli wayunan chacracunapaj, übas alli wayunan chacracunapaj llaquicushpayqui pëchuyquita cutacuy. Acrashä runacunapa chacrancunachöga wiñamonga cashawan jachacunallami shatayänanpaj. Cushicur goyashan wasincunachöpis wiñamonga cashawan jachacunallanami. Palasyucho pipis manami tiyangachu. Aypalla runacuna tiyashan siudäpis chunyajmi ricacongapaj. Sumaj curalasha siudäcunatapis para-simrimi cachaycärengapaj. Chaura chaychöga chucaru bürrucunami cushisha tiyangapaj. Manshu uywacunatapis chaychömi michengapaj. Chaynöga cangapaj janaj pachapita Espíritu noganchïman chayamunancamami. Chaura chunyaj chaqui jircapis ticrangapaj muruna chacramannami. Muruna chacracunachönami micuy fiyupa wayongapaj. Nasyun intëruchöpis rasun cajtawan alli cajllatanami pï-maypis ruranga. Chaura llapanpis alli goyayllana canga. Allillanami imaycamapis goyanga. Acrashä runacunaga allillami tiyangapaj. Mana manchacuypa sigüru wasicunachömi tiyangapaj. Munticunata runtu tamya ushariptinpis, siudäcuna juchuchir-ushasha captinpis gamcunaga cushishami goyanquipaj. Murushayquicunata pargunayquipaj achca yacu canga. Guewapis mana pishiypami canga bürrucunapaj y wäcacunapaj. Ay imanöraj canqui jucta illgächej. Gamtaga manarämi illgächishunquirächu. Ay imanöraj canqui juccunata engañaj. Manami engañasharächu caycanqui. Illgächiyta ushaycorga quiquiquipis illganquipämi. Juccunata engañayta ushaycuptiquega quiquiquitapis engañashunquipämi. TAYTA DIOS, nogacunataga cuyapaycamay ari. Nogacunaga gammanmi yäracaycämö. Cada tuta yanapaycamay ari. Ñacaycunacho caycashä örapis salbaycamay ari. Busniqui junrurumushanta wiyaycur runacunaga gueshpirmi aywacun. Rabyar jataricurcuptiquega llapan nasyun runacunami machiypa-machir aywacun. Gueshpir aywacushanpa cösancunatanami contrancuna charicarcärin. Chüpacacunanömi llapanta ushacarcärin. Munayniyoj TAYTA DIOSGA syëluchömi tiyan. Paymi camacächisha Sioncho alli cajta, rasun cajta rurananpaj. Paymi imapitapis imaypis chapanga. Paymi salbanga, sumaj yachayta gonga, sumaj tantiyachenga. TAYTA DIOSTA rispitar yäracushanga canga ima-aycatapis charashannömi. Masqui wiyay, jinyu runacunaga imanöshi llaquicurcaycan. Alli goyänanpaj parlaj cacha aywajcunapis imanöshi wagarcaycan. Nänicunapis chunyajmi ricacusha. Pipis manami purinnachu. Alli goyänanpaj parlacushantapis manami cumlinnachu. Manami mayganpis rispitanacunnachu. Allpaga fiyupami chaquicäcusha. Imatapis mana wayuchinnachu. Líbano muntipis wañuytacäcushami. Sarón guechwapis chunyaj chaqui jircanami ricacusha. Basán puntawan Carmelo puntapis garayashami caycan. TAYTA DIOSMI cayno nin: «Cananmi castigayta gallaycushaj. Cananmi musyachishaj munayniyoj cashäta. Gamcuna rurayta yarpaycashayquiwan rurashayquipis caycan ogshanölla, rïgu päjanölla. Chayno captinmi pücarcuptillä jämaynëga nina rupacurcojnöpis usharengapaj. Juc-lä nasyun runacunaga rupar uchpayajnömi ushacangapaj. Cashata muturcur sindipaycusha nina ratarir ushacurcushannömi illgangapaj.» Carucho tiyajcuna wiyay-llapa imano rurashätapis parlajta. Sercacho caycajcunaga tantiyacuy ari munayniyoj cashäta. Juchayojcunaga Sioncho sicsicyanmi. Diosman mana yäracojcunami fiyupa mancharishpan cayno nircaycan: «¿Mayganchïraj awantashwan rupar ushacoj ninataga? ¿Mayganchïraj cawaycushwan imaycamapis mana upej ninachöga?» nir. Alliga cawanga alli cajllata ruraj cajmi, rasun cajllata parlaj cajmi, rïcuyänanpaj firsapita pipa imantapis mana guechoj cajmi, faburnin cananpaj pacayllapa pägaptinpis mana chasquej cajmi, wañuchinanpaj shimita goptinpis mana chasquej cajmi, mana allita ruraycajta mana ricananpaj witicoj cajmi. Chayno cawaj cajmi alli pachacho cawanga. Chay runaga goyanga gagacho rurasha caycaj pacacunachönömi. Chay runapaga micuyninpis yacupis manami pishengachu. Rayta ricanquipaj munayniyoj cuyayllapaj caycajta. Nasyunpa lindancunapis mas carucamami canga. Fiyupa manchacur goyashayquita yarpärir ninquipaj: «¿Cananga maytaj impuestuta pägashanta yupajcuna? ¿Maytaj ayca imano lasashantapis ricajcuna? ¿Maytaj ricachacuna törricunata yupaycajcuna?» nir. Manami ricanquipänachu mana rispitacoj runacunata, mana tantiyashayquita parlajcunata, mayganpis mana tantiyashanta talluypa tallur rimajcunata. Imaypis rispitädu fistata ruracunanchi Sión siudäta masqui ricäriy. Alli goyay cashan Jerusalén siudäman masqui ricäriy. Chay siudäga cangapaj witichinalla tolduta ichichiptin istägancuna mana achucajno, chutaraycaj wascancunapis mana rachicajno. Chaychömi noganchïtaga TAYTA DIOS musyachimäshun munayniyoj cashanta. Chaypaga päsangapaj achca mayucunami, jatuncaray sicyacunami. Chaymanga chiquinacushanchïcuna manami yaycongapächu tacsha büquicunawan ni jatuncaray büquicunawanpis. Chay büquicunapa wascancunapis manami watarangapächu guerun ichirajcunaman. Wayra tangananpaj bëlunpis manami mashtacangachu. Chaynöga cangapaj TAYTA DIOS juezninchi captinmi. Paymi caycan layninchïta ruraj; Paymi rayninchïpis. Paymi salbamäshunpaj. Chauraga chiquinacushanchïpa ima-aycantapis aypallatami guechushunpaj. Guechurcur raquipänacushaga gapracunapis chasquengami. Wegrucunapis yaycongapämi ima-aycantapis guechur apacunanpaj. *** Sioncho tiyajcunataga llapan juchanpitami Tayta Dios perdunanga. Chaycho tiyäga manami pipis «Gueshyaycä» nengapächu. Llapaniqui shamuy wiyanayquipaj. Tantiyanayquipaj sumaj wiyay marcacuna, nasyuncuna. Wiyachun cay pachapis, cay pachacho cajcunapis. Wiyachun mundu intërupis, munducho llapan cajcunapis. TAYTA DIOSGA nasyuncunapaj rabyashami caycan. Rabyashami caycan nasyuncunapa suldäruncunapäpis. Paymi llapanta illgächenga; ushajpaj wañuchenga. Wañojcunatapis manami pipis shuntangachu. Chaycunaga fiyupa melanaypämi asyarenga. Intëru jircapapis yacunörämi yawarpis aywanga. Syëlupis llapan chaycho caycajcunapis papil cauchucajnömi pitucäconga. Estrëllacunapis manana achicyar chaquisha öjanömi shicwacamonga. Rasunpami Tayta Diospa sablenga syëlucho yurenga. Chay sabliga Edom runacunamanmi yaganga. Edom runacunataga Tayta Diosmi wañunanpaj distinasha. Edomchömi fiyupa wañuchinacuy canga. TAYTA DIOSGA Bosra siudächömi rupachinanpaj pishtanga. Chaymi TAYTA DIOSPA sablenga yawarpita y wirapita ñitisha caycangapaj. Uyshacunapawan chïbucunapa yawarnin wiran ñitisha caycajnömi caycanga. Chay runacunawan iwalmi wañongapaj chucaru wäcapis, töru-mallwacunapis, buyicunapis. Chay nasyunchöga intëruchömi yawar mashtaranga. Ñuchu allpapis wirawan tacushallami caycangapaj. Chayno canga chay junaj TAYTA DIOS ayñita cutichiptinmi. Chay watami Sionga ñacachejcunata ayñita cutichenga. Edom nasyuncho caj ragracunapaga breyana aywanga. Ñuchu allpacunana asufriman ticracurenga. Chaura chay Edom nasyun partiga breyanörämi ratanga. Chacaypa ni junajpapis manami upengapänachu. Imaypis goshtayga jatariycangami. Imaycamapis chayno ushacasha ragällanna caconga. Chaypaga manami pipis purengapänachu. Chaychöga tiyangapaj pillyaj jutiyoj äbicunawan chushyajcunallami. Gueshwancunatapis rurangapaj quillicsawan tucumi. Chay nasyuntaga yarpashannömi Tayta Dios ticrachengapaj chunyajman. Imapis manami canganachu. Yapayga mananami raynin cangapänachu. Mandajnincuna ushajpämi illganga. Palasyucunachöpis cashallanami wiñamonga. Pacacunanchönami ishancacunawan shirallana wiñanga. Chay partiga ticrangapaj jirca allgucunapa tiyananman, Avestruz äbicuna puñunallanmanna. Oshgu mishicunawan jirca allgucunallanami tiyanga. Jacha cabracunallami wacpita-caypita wagapänaconga. Chaychöga chushyajcunallanami tiyanga. Chaycho tucu gueshwanta ruranga. Chaycho wachar ogllar pashtarcachirnami pushapata jorgonga. Chipshantaga shuntapayllapami gueshpichenga. Chay partimanga tucuy casta ancacunapis chinan orgunmi shuntacanga. Masqui TAYTA DIOSPA librunta ricay. Masqui liguiy. Chay animalcunapaj niycashäga llapanmi caycanga. Manami mayganpapis chinancunaga pishengapächu. Quiquin TAYTA DIOSMI chayno cananpaj camacächisha. Paypa espiritunnami shuntarengapaj. Cada-ünuntami maycho goyänanpäpis camaripasha. Quiquinmi ricachisha maycho tiyananpäpis. Ricachishanchömi imaycamapis tiyaconga. Imaycamapis chayllachömi tiyacongapaj. Chunyaj jircacunapis chaqui pachapis cushicuchun. Gala pampacuna cushicur berdiypa-berdir guewa wiñar waytachun. Chauraga waytapis aypallami canga. Cushicur cantaypis cangami. Tayta Diosmi camacächej-aywan chaqui jircacuna Libanuno cuyayllapaj cananpaj. Chaynöpis camacächenga Carmelo jircano, Sarón guechwano alli allpa cananpaj. Chayrämi llapan ricangapaj TAYTA DIOS cuyayllapaj munayniyoj caycajta. Callpaynajcunata shacyächiy. Uticasha caycajcunatapis yanapay. Manchacojcunata niy: «¡Ama manchacuychu! ¡Balurchay! ¡Caychömi Tayta Diosga caycan salbashunayquipaj! ¡Chiquishojcunataga gamta rurashushayquimannömi castiganga!» Chauraga gapracunapis ricanganami. Upacunapis allinami wiyanga. Wegrucunapis capshinörämi pinticachangapaj. Mana rimaj upacunapis shimin pashtaptin gayarayparämi rimanga. Chunyaj jircachönami yacu pashtacaramonga pultutuyllana. Chaqui jircapanami mayunöraj yacu aywanga. Chunyaj chaqui jircapis yacu pashtacaramuptin gochami ricaconga. Chaqui jircachönami pucyucuna pashtacaramonga. Canan jirca allgucuna tiyaycashanchönami wiñamongapaj shogushcunawan guewacuna. Chunyaj chaqui jirca cashan chaupinpana näni caycangapaj. Chay nänipa jutinmi canga «Rispitädu näni». Juchanpita manaraj limyu cäga manami chaypa aywangapächu. Mana tantiyaj upacunaga manami chaypa aywangachu. Chaychöga manami tiyangachu liyuncuna. Micucoj animalcunapis manami chaymanga yaycongachu. Chay nänipaga salbacusha cajcunallami cutimonga. TAYTA DIOS salbar jorgamushan cajcunaga cutimongami. Cantashpanmi Sionman yayconga. Chaychöga imaypis cushishallami goyangapaj. Paycunapäga cushicuywan alli goyayllanami cangapaj. Llaquicuypis nanaypis manami canganachu. Chunca chuscu (14) watana Ezequías ray caycaptin Asiriapa raynin Senaqueribga Judá nasyuncho intërunpa curalasha caycaj siudäcunaman magaj aywaran. Nircur charicurcuran. Laquispitami mas mandaj suldärunta aypalla suldäruntawan cacharan Jerusalenman ray Ezequiaswan parlaj. Chay suldärucuna Jerusalenmanga pachacuran jana caj ishtanquipita sicya aywaycaj läduncho, Tagshacuna Pampa nishanman näni aywajpa lädunman. Chaura Hilciaspa wamran palasyucho mandaj Eliaquim, acta ruraj Sebna y Asafpa wamran Joa raypa secretaryun tariparan chay runacunawan parlananpaj. Chaychömi Asiriapa mas mandaj suldärunga niran: «Asiriapa munayniyoj rayninmi cachamasha. Payga Ezequiasta caynömi nin: ‹¿Imaman yäracushpayquitaj cushisha goyäcunqui? Guërrachöga manami rimashallanchïwanchu binsinchi. Guërrachöga binsinchi aypalla suldäruwanrämi, magaj yaycunapaj sumaj yarpachacur-rämi. ¿Pimantaj yäracunqui conträ jatarinayquipaj? Nogaga musyaycämi yanapäshunayquipaj Egipto runacunaman yäracuycashayquita. Egiptoga caycan challcu shogushnömi. Pipis tucnacurcuptenga maqui paltantapis challcur päsarinmi. Chaynömi Egiptupa faraonnenga payman yäracojta ticrapanga. Capas nimanqui: «Nogacunaga TAYTA DIOSNËMANMI yäracurcaycä» nir. ¿Manachu chay Diosta rispitanan puytush lömacunacho caj altarcunataga Ezequías ushajpaj illgächisha? Nircorga llapan Judá runacunata Jerusalencho tiyajcunatapis nisha Jerusalencho caycaj altarllacho Diostaga rispitar adurananpaj.› «Cananga Asiriapa rayninwan alli parlacuy. Nogaga ishcay waranga (2,000) cawallucunatapis gömanmi. ¿Chayta muntacunanpaj runacunata tarinquimanchuraj? Egipto nasyunpita cawallucunata muntacojcunata tarimuyta yarparpis ¿imanöparäshi binsinquiman munayniyoj raynëpa suldäruncunapa manacajnin mandajllantapis? Jinachöpis gamga ¿yarpanquichu TAYTA DIOS mana niycämaptillan cay nasyunta illgächej shamushäta? ¡TAYTA DIOSMI nimasha cay nasyunman yaycaycamur illgächinäcunapäpis!» Chaura Eliaquimga, Sebnaga, Joaga Asiriapita chayaj mandajcunata niran: «Arameo rimaycho parlamuy ari. Nogacunaga chay rimaytapis tantiyämi. Ama hebreo rimaychöga nimaychu. Curral perga janancho caycaj runacunami wiyarcaycämun.» Chaura Asiriapa mas mandaj suldärunga niran: «Asiriapa raynenga willaycächiman manami patrunniquipächu, ni gamcunapäpischu. Chaypa ruquin caycan curral perga janancho caycaj runacunapämi. Canan gamcunapis paycunapis yargayllawanmi jatun ishpayniquicunata micunquipaj. Yacunarpis upunquipaj chiullayniquita.» Chayno nircur Asiriapa mas mandaj suldärunga sumaj ichiycur hebreo rimaycho sinchipa niran: «Llapayqui sumaj wiyay Asiriapa munayniyoj raynin gamcunapaj nishanta: ‹Ray Ezequiasga llullapaycäshunquimi. Payga manami nogapita salbashunquipächu.› Ezequiasga capas nishunqui TAYTA DIOSMAN riguir mana cachaypa yäracunayquipaj. Capas nishunqui: ‹TAYTA DIOSGA rasunpami salbamäshun. Payga manami munangachu cay siudä Asiria raypa maquinman chayananta› nir. «Chayno nishantaga ama riguiychu. Nogataga Asiriapa rayninmi cachamasha paywan parlacunayquipaj. Pay nishantana ruray. Chayno carga cada-ünuyquimi übasniquipa wayuyninta, ïgusniqui wayushanta micunquipaj. Yacutapis upunquipaj quiquiqui rurashayqui ishtanquiquipitami. Nircorga pushashunquipaj quiquiquipa nasyunniqui-niraj nasyun aypalla rïgu cashanman, übas cashanman. Chaychömi tantatapis bïnutapis ruranquipaj. «Ezequías ‹TAYTA DIOSMI salbamäshun› nishuptiquega ama riguiychu. Manami maygan dioscunapis salbashachu nasyunnincunata Asiria raypa maquinpitaga. ¿Maytaj Hamatpa, Arfadpa diosnincuna? ¿Maytaj Sefarvaimpa diosnincuna? Samaria siudätapis Asiriapa rayninpita manami salbashachu. Asiria raypa maquinpitaga manami maygan nasyunpa diosnincunapis salbashachu. Chayno caycaptenga ¿imanirtaj yarpanqui Jerusalenta TAYTA DIOS salbananpaj cashanta?» Chayno niptin llapan runacuna upällalla wiyaräcuran. Manami mayganpis ni juc shimipis rimacuranchu. Runacunataga raymi mayna willapashana caran imatapis mana rimacunanpaj. Chaura palasyucho mandaj Eliaquim, acta ruraj Sebna, raypa secretaryun Joa fiyupa llaquicushpan röpancunatapis rachiriran. Nircur aywaran Ezequías cajman Asiriapa mandaj suldärun ima nishantapis willaj. Willashanta wiyaycur ray Ezequiasga jatiraycashan röpanta rachiriran. Nircur fiyupa llaquicushpan gachga röpacunata jaticurcur TAYTA DIOSPA Templunman aywaran. Chaypita rayga Amozpa wamran profëta Isaiasman cacharan palasyucho mandaj Eliaquimta, acta ruraj Sebnata, mayur cüracunatapis llaquicur gachga röpan jatishata. Aywajcunaga niran: «Ezequiasmi cayno nin: ‹Cananga fiyupa llaquicuychömi caycäcuna. Castïguchömi, pengaychömi caycäcuna. Nanaycho caycaj warmi gueshyacunanpaj callpan manana cajnönami caycäcuna. TAYTA DIOSNIQUEGA wiyashami canga Asiriapa raynin cachamushan mandaj suldärun ashllishpan imata nishantapis. Cawaj Diostami ashllisha. Ashllishanpita TAYTA DIOSNIQUI castigaycunman. Mañacushpayqui ruwacuycuy ari quëdajcunallapäpis› nir.» Ray Ezequiasta mandäshejcuna chayno willaptin Isaiasga niran: «Patrunniquita willay TAYTA DIOS cayno nishanta: ‹Imatapis Asiria raypa suldäruncuna nogapa conträ parlashanpitaga ama manchacuychu. Nogami camacächishaj willapa chayaptin cuticunanpaj. Chaura nasyunninman cuticongapaj. Chaychönami camacächishäpaj sabliwan wañuycachinanpaj› nir.» Chaypitaga Asiriapita shamoj mas mandaj suldäru mayaran Asiriapa raynin Laquis siudäpita aywacushanta. Chaura paycunapis Jerusalenpita jinan öra aywacuran. Asiriapa raynintaga tariran Libna runacunata magaycajtana. Chaychöna Asiriapa raynenga mayaran paypa contran Etiopía nasyunpa raynin Tirhaca suldäruncunawan pillyaj aywaycashanta. Chaypitapis ray Senaqueribga Judäpa raynin Ezequiasman yapayraj cachata cacharan. Ezequiasta niran: «Gam yäracushayqui Diosniquega nishunqui Jerusalenga nogapa munaynëcho imaypis mana cananta. Ichanga nishushayquita ama riguiychu. Gamga mayashcanquinami Asiriapa raynincuna nasyuncunata imano rurashantapis. ¿Chaychuraj gamga gueshpinquiman? Nogapa unay caj awilöcuna illgächishan marcacunata maygan diosninpis manami salbashachu. Manami salbaranchu Gozanta, Haranta, Resefta, Bet-edén runacuna Telasarcho tiyajtapis. Masqui yarpachacuy. ¿Cananga maytaj Hamatpa, Arfadpa, Sefarvaimpa, Henapa Ivapa raynincuna?» Cacha aywajcuna cartata chayachishanta chasquircur ray Ezequías liguiran. Nircorga Templuman aywaycur cartata mashtayninpa churaycur TAYTA DIOSTA cayno mañacuran: «Israelpa munayniyoj TAYTA DIOSNIN, gamga mandashpayqui jamaraycanqui querubín anjilcunapa chaupinchömi. Japallayquimi cay munducho tiyajcunapa Tayta Diosnin canqui. Gammi camarayqui syëluta cay pachatapis. TAYTA DIOS, mañacur ruwacushäta wiyaycamay ari. Senaquerib cachamushan mandaj suldärun imata nimashancunatapis ama gongaychu. TAYTA DIOS, gam cawaj Dios caycaptiquimi chayno rimar rabyachishurayqui. TAYTA DIOS rasunpami Asiriapa raynenga nasyuncunata ushar illgächisha. Runacuna ‹diosnë› nishancunatapis rupargärachisha. Chaycunaga manami rasunpa dioschu caran. Chaycunaga guerupita, rumipita runacuna rurashallanmi casha. Chaynöpami illgächishapis. TAYTA DIOSNË, cananga Asiriapa munaynincho canäpita salbaycamay ari. Chaynöpami cay pachacho caj runacunaga llapan musyanga gam japallayqui rasunpa TAYTA DIOS cashayquita.» Chaypita Amozpa wamran Isaiasga ray Ezequiasta willachiran. Willachir niran: «Israelpa TAYTA DIOSNENGA caynömi nin: ‹Noga wiyashcämi Asiriapa raynin Senaqueribpaj mañacamashayquita. « ‹Noga TAYTA DIOSGA Asiriapa rayninpaj caynömi në: « ‹Senaquerib, gampäga Sión siudä juc jipashnömi asicun. Gam aywacuptiqui Jerusalenga manacajman churashushpayquimi umanta awicun. ¿Pitataj ashllishcanquega? ¿Pitataj gayapashcanquega? ¿Pitataj gayarashcanqui alli-tucushpayquega? ¡Israelpa Santo Diosninpa contranmi rimashcanqui! Cachayquicunawan ashllichimarmi cayno nimashcanqui: «Yupaytapis mana atipaypaj aypalla carrëtäcunawanmi yaycushcä intëru puntancunapapis. Mana pipis yaycunan Líbano jircacunamanpis yaycushcämi. Mas cuyayllapaj pïno gueruncunatapis, jatunnin sedru gueruncunatapis sajtashcämi. Chayashcämi altunnin jircancunaman, may-may muntincunamanpis. Juc-lä nasyun chaqui jircacunacho pösucunata rurarcur yacuta upushcä. Suldäröcuna päsananpämi Egipto mayucunatapis chaquichishcä» nir. Gamga ¿manachu musyarayqui noga Tayta Dios chaycunata llapanta camacächishäta? Unaypitanami chayno cananpaj camacächirä. Chaymi cananga cumlishcä. Chaynöpami gamga curalasha siudäcunatapis illgächir cachaycunqui ragällanta, muntuy-muntuy goturaycajta. Chay siudäcunacho tiyajcunanami quëdasha fiyupa mancharir pengay-tucusha. Jircacho caj berdi guewacuna quëdasha wasi janancho llullu guewacuna fiyupa usyawan chaquicäcojno. Nogaga musyaycämi imanölla goyashayquitapis, imanölla rurashayquitapis. Musyaycämi nogapaj fiyupa rabyaycashayquitapis. Nogapa conträ jatarir rabyar fiyupa ollguycashayquita wiyashcämi. Chaypitami sengayquiman churashaj juc arguyllata. Shimiquimannami frënuta churashaj. Nircorga shamushallayquipami cutichishayqui.› » Ray Ezequiastana Isaías niran: «Rasunpa cananpaj cashanta musyanayquipaj caynömi canga: «Cay watapis, watanpis gamcunaga micunquipaj quiquillan wiñacamoj micuy wayushantami. Watannin cajchönami ichanga mururcärirpis shuntanquipaj. Übasta lantarcurpis wayuyninta micunquipaj. Quëdaj caj Judá runacunaga cangapaj lanta jachanömi. Lanta sapichajnöpis mana llojshiypanami tiyanga. Früta yörancho wayojnöpis mirangapämi. Waquenga Jerusalenchömi quëdanga. Sión lömachömi cawaycaj quëdanga. Amatar cuyacoj cayninwanmi TAYTA DIOS chayno cananpaj camacächenga. «Asiria nasyunpa rayninpäga TAYTA DIOS caynömi nin: « ‹Jerusalenmanga manami yaycongapächu. Manami jucnayllatapis lëchanta jitangapächu. Manami pillyapaj escüduncuna aptasha yaycongapächu. Manami yaycunanpaj curral wajtancunaman allpatapis gotongapächu. Shamushallanpami cuticongapaj. Siudämanga manami yaycongapächu. Noga TAYTA DIOSMI chayno niycä. Nogami cay siudäta chapäshaj. Imapitapis salbashaj sirbimajnë Davidta aunishäta yarpar, quiquëpis rispitacachicushpä› nir.» Chay nishan chacayllami TAYTA DIOSPA anjilnin chayaycur wañuchiran Asiria suldärucuna pachacaraycajta pachac pusaj chunca pichgan waranga (185,000) runacunata. Warannin tuta waquin suldärucuna riccharcamorga tariran wañusha mashtarpaycajtana. Chaura Asiriapa raynin Senaqueribga tolduncunata shuntacurcur cuticuran Nínive siudäman. Juc junaj diosnin Nisrocpa templunman yaycuycur aduraycaran. Niycaptinmi wamrancuna Adramelecwan Sarezer yaycuycur sabliwan wañuycärachiran. Wañuycacherga Ararat partiman gueshpir aywacuran. Chaypitaga papäninpa ruquin ray caran wamran Esarhadón jutiyojna. Chay wichan ray Ezequiasga pasaypa gueshyaycaran. Chaymi Amozpa wamran profëta Isaiasga watucoj aywaran. Chayaycur niran: «TAYTA DIOSGA nin: ‹Gamga mananami allchacanquipänachu. Incargacuyna, tistamintutana rurachicuy› nir.» Chaura Ezequiasga tapyaman ticracurcur TAYTA DIOSTA mañacur niran: «Nogaga gamta amatarmi ruwacö TAYTA DIOS, llapan shongöwan gam munashayquino rurashäta yarpärinayquipaj.» Chayno nir llaquicushpan fiyupa wagaran. Chaypita Isaiasta TAYTA DIOS niran: «Cutircur Ezequiasta willay. Unay awilun David sirbishan TAYTA DIOSMI mañacamashanta wiyashcä. Ricashcämi wagashantapis. Chaymi allchacächishaj. Chunca pichgan (15) watarämi cawanga. Jerusalén siudätawan paytaga salbashäpämi Asiriapa rayninpita. Nogami cay siudätaga chapäshaj. Chaynöpis aunishäta cumlinäpaj cashanta musyananpaj juc milagrutami rurashaj. Intiwan Acaz örata musyacunancho intipa llantuynin chunca escaluncama guepapa cutinanpämi camacächishaj.» Chaura rasunpa intipa llantuynenga chunca escalunta guepaman cutiran. Judäpa raynin Ezequías gueshyashanpita allchacarcur cay alabansata isquirbiran: «Nogaga nirä: ‹Cananga mösu caycällarchari wañucushaj. Timpöchu caycällarchari wañojcuna caycashanman aywacushaj› nir. Nogaga nirä: ‹Cay pachachöga mananachari imaypis Tayta Diosta ricashänachu. Cay pachacho cawaycajcunataga mananachari pitapis ricärishänachu› nir. Puñunä wasitapis guechumashpan uyshërucunapa chucllantanömi ushajpaj pascarcaycan. Noga cawashäga casha tilarcho awa pituraycajta awaj runa capturishannömi. Illajpitami usharamashcanqui. Tullöcunata liyun capchur-ushaptinnörämi waray-waray nanaywan gaparaycä. Illajpitami usharamashcanqui. Äbicuna wagajnömi nanächicuycä. Palumanöllami nanaywanpis ataycä. Ñawëpis uticannami syëluman ricarayllawan. Tayta Dios fiyupami ñacaycä. Nogapa faburnë jatarcuy ari. «Ichanga ¿imataraj noga nëman? Quiquiquimi willachimashcanqui. Nircorga chayno rurashcanqui. Fiyupa llaquicur goyashäpitami umildillana goyäcushaj. Tayta Dios, gammi llapan runacunata alli cawachinqui. Nogatapis gammi cawachimashcanqui. Gammi allchacächimashcanqui. Cawaycänäpäpis camacächishcanqui. Rasunpaga quiquëpitami ñacaycunachöpis goyashcä. Gamga wañur illganäpitami salbamashcanqui. Gamga llapan juchäpitapis perdunamashcanquimi. Pantiyuncho pamparaycajcunaga mananami pipis alabashunquinachu. Pampacojcunaga manami ricannachu aunishayquita cumliptiquipis. Cawajcunami ichanga alabashunqui canan noga alabaycashäno. Papänincunanami wamrancunata willapan nishayquita cumlej cashayquita. Caychömi TAYTA DIOSGA caycan salbamänanpaj. TAYTA DIOSPA Wasinchöga waran-waran imaycamapis cawashanchïyäga arpanchïcunata tucashpanchi cantar alabaycäshun.» Isaiasga ïgusta agachiran chaywan raypa guerinta lajtapänanpaj. Chaura rayga allchacaran. Manaraj chayno captin Ezequiasga Isaiasta tapusha caran: «¿Imanöpataj musyashaj TAYTA DIOSPA Templunman aywanäpaj cashanta?» nir. Chay wichan Baladanpa wamran Merodac-baladán Babiloniapa raynin mayaran Ezequías fiyupa gueshyashanpita allchacashantana. Chaura cachancunawan cartata apachiran. Garaynintapis apachiran. Cacha chayajcunata Ezequiasga cushisha jamachiran. Ima-aycan cashantapis ricachiran. Ricachiran gorita, guellayta, perfümicunata, fiyupa cuestaj asëtita, churaraj armancunata. Churacunan wasicho ima-aycallanpis churarajcunata ricachiran. Ushajpämi palasyuncho cajtawan mandashancho cajcunataga ricachiran juctapis mana cachaypa. Chaymi profëta Isaías aywaran ray Ezequiasman. Chayaycur tapuran: «¿Maypitataj shamusha chay runacuna? Gamtaga ¿ima nisha-cashunquitaj?» nir. Chaura Ezequías niran: «Paycunaga shamusha fiyupa carupitami. Shamusha Babilonia nasyunpita.» Isaías yapay tapuran: «¿Imatataj ricasha palasyuyquichöga?» nir. Chaura Ezequías niran: «Paycuna ricasha llapantami cay palasyöcho caycajtaga. Churacuna wasëcho caycajtapis usha-ushajpämi ricachishcä juctapis mana cachaypa.» Chaura Ezequiasta Isaías niran: «Munayniyoj TAYTA DIOS nishanta wiyay: Juc junajmi Babiloniaman apacongapaj cay palasyuyquipita llapan cösacunata, unay awiluyquicuna shuntashanpita canancama shuntaycashayquita. Chauraga caycho manami imapis quëdangapächu. Asta gampita mirajcunatapis Babilonia nasyunman apangapämi. Chaychöna ollgu cajtaga capangapaj palasyucho raypa uywaynin cananpaj.» Chaura ray Ezequiasga Isaiasta niran: «TAYTA DIOS nishanta willamashayqui nogapäga allimi. Noga cawashäcamaga allillami goyäshaj. Pipis imatapis manami rimapämangachu» nir. Tayta Diosninchïmi nin: «Acrashä Jerusalén runacunataga shogaycuy shogaycullay ari. Paycunataga alli shimillayquipa willapaycuy. Cananpitaga manana llaquisha goyänanpaj cashanta willaycuy. Paycunaga manami uywaynachu canga. Paycunataga juchancunapita castigashcänami. Paycunataga llapan juchanpita perdunashcänami.» Juc runami gayacuypa willacuycan cayno nir: «TAYTA DIOSNINCHI shamunanpaj nänita allchay. Diosninchi shamunanpaj chunyajpa nänita dirichay. Llapan ragracunatapis pampayächiy. Puytush lömacunatapis parijay. Wicsu nänicunatapis dirichay. Uchcu-uchcu nänicunatapis pampachay. Chayrämi TAYTA DIOSGA munayniyoj cayninta ricacächenga. Chaytaga llapan runacunami ricangapaj. Quiquin TAYTA DIOSMI chayno cananpaj nisha.» «Sinchipa gayacuy» nimashantami wiyashcä. Chaura nogaga tapushcä: «¿Ima nirtaj gayacushaj?» nir. Chaymi nimaran: «Gayacuy llapan runacuna llullu guewanölla caycashanta; alli cawashanpis waytanölla caycashanta. Jananpa TAYTA DIOSPA jämaynin päsariptenga guewapis chaquicäcunmi, waytapis wañuytacäcunmi. Runacunaga rasunpami guewanölla caycan. Guewapis chaquicäcunmi, waytapis wañuytacäcunmi. Tayta Diosninchi rimashancunami ichanga imaypis mana ushacanchu.» Sionman alli willapata apaj, altunnin puntaman wichay. Chaypita intërupa willacushpayqui llapan callpayquipa gayaray. Jerusalenman alli willapata apaj, mana manchacuypa sinchi gayaray. Judá siudäcunacho tiyajcunata willapay «¡Diosninchëga jananchichönami!» nir. TAYTA DIOSGA fiyupa munayninwanmi chayamoj-aywan. Munayniyoj carmi llapanta maquincho chararanga. Juccunapa munaynincho caycajta shuntarcurmi acrashan runacunataga pushaycämun. Payga pushaycämun juc uyshëru uyshancunata michejnömi. Uyshëruga uysha-mallwacunata margacurcurmi apan. Cuyashpanmi margasha apan. Chayraj wachashacunatapis allimi rican. ¿Pitaj maqui paltanta ucrurcachillar lamar yacuta tupusha? ¿Pitaj imano jatun caynintapis syëluta cuartasha? Cay pachacho caycaj llapan ñuchu allpata ¿pillaga juc tupuman tupushachuraj? Puytush lömacuna, puntacuna ayca lasashantapis musyananpaj ¿pillaga pësashachuraj? TAYTA DIOSTAGA ¿piraj «manami chaynöchu» nisha? U ¿piraj «caynömi ruranchi» nir yachachisha? ¿Piraj willapasha, sumaj tantiyachisha? ¿Piraj yachachisha alli jusgananpaj? ¿Piraj yachachisha llapanta musyaj tantiyaj cananpaj? ¿Piraj yachachisha sumaj yachaj cananpaj? Tayta Diospäga nasyuncuna caycan jutuy yacunöllami. Paypäga nasyuncuna caycan ichicnaylla allpa balansacho caycajnöllami. Lamar chaupincho caycaj nasyuncunapis juc agushnöllami caycan. Tayta Diospaj pishtarcur rupachinapäga intëru Libanucho caycaj uywacunapis manami aypanmanchu. Ni Líbano munticho aypalla caycaj guerucunapis waycunapäga manami aypanmanchu. Paypa ñaupanchöga llapan nasyuncunapis manami imapischu. Paypäga llapanpis manacajllami caycan. Gamcunaga ¿imamanraj Tayta Diosta tincuchinqui? ¿Imanirajtataj ruranqui «diosnë» nishpayqui? ¿Ïdulutachuraj ruranqui? Ïdulutaga tacay yachaj runallami ruran. Guellay tacayta yachajmi goriwan chapyan. Chayno guellaypita cadina wallgatapis jundiypa rurapan. Pobriga ïduluta rurachinanpaj ashin puyu mana yachanan guerutami. Nircorga ïduluta ruray yachaj runawan rurachin. Chay runana ïduluta rurapan sumaj tacyajta. Tayta Diosman ichanga ima ïdulupis mana tincunchu. ¿Manachu gamcunaga musyarayqui? ¿Manachu parlajta wiyarayqui? ¿Manachu ñaupapita-pachana willapäshurayqui? ¿Manachu tantiyashcanqui cay pachata camashanpita-pachana? Tayta Diospaga jamanan caycan syëlupa jananchömi. Runacunataga chuspitanöllami ricaycämanchi. Paymi syëlutaga llantucunatanöpis mashtacächiran. Toldu wasi lluylluraycajta runa ichichir mashtajnömi mashtaran. Munayniyoj runacunatapis Paymi manacajmanno ticrachin. Cay pachacho caj mandajcunatapis pasaypa ushacächin. Paycunaga carcaycan lanta-mallwata chayraj lantaycushanömi, chayraj allpaman sapichaycajnömi. Paycunaman Dios pücarcamuptenga wañuytar chaquicäcunmi. Ogshata löcu wayra apacushannöllami ushacäcunpis. Santo Tayta Diosmi tapushunqui: «Gamcunaga ¿imamanraj tincuchimanqui? ¿Piraj nogamanga tincunman?» nir. Syëluman ñuquircushpayqui masqui ricchacuriy: ¿Pitaj llapan chaycunata rurasha? Chaycunataga rurasha llapan estrëllacunata juc juclla camacächejmi, llapantapis jutinpa-jutinpa rejsejmi. Payga fiyupa munayniyojmi, fiyupa callpayojmi. Rurashancunaga manami jucnayllapis pishinchu. Jacobpita miraj Israelcuna, ¿imanirtaj cayno ninqui: «TAYTA DIOSGA manami musyanchu imano goyaycashätapis. Diostaga manami imapis gocunchu imano caycashäpis» nir? Ichanga gamcuna ¿manachu musyanqui? ¿Manachu wiyashcanqui? Imaycamapis cawaj TAYTA DIOS mundu intëruta camäga manami yamacanchu, manami uticanpischu. Pay yarpashanga mana atipaypämi. Paymi shacyächin yamacashana caycajcunata. Callpaynaj caycajtapis callpayojyächin. Mösucunapis uticar bëtanrämi. Mas sinchi callpayojcunapis tacacar tuninrämi. TAYTA DIOSMAN yäracojcunami ichanga alli callpallancho caycangapaj. Chaymi anca buylaycajno aywangapaj. Cörrirpis manami uticangapächu. Caruta aywarpis manami bëtangapächu. Tayta Diosmi cayno nin: «Lamar cantuncho caycaj nasyun runacuna upällalla wiyamay. Intëru nasyuncho caycaj runacunapis sumaj balurchay. Parlananchïpaj shamuy-llapa. Tapunacunanchïpaj shuntacämuy. Llapanta binsircur alli llojshej raytaga ¿pitaj inti yagamunan caj-läpita yurichimusha? Chay rayga waquin nasyunpa raynincunatapis maquinchömi chararaycan. Paytaga maygan raycunapis manami ichipanchu. Payga raycunata sablinwan ñuchu allpamannömi rurarin. Lëchancunawanmi ogshatano wacpa-caypa machirin. ¿Pitaj camacächisha chay ray mana manchacuypa gaticachänanpaj; imaypis mana purishan nänipa aywananpaj? ¿Pitaj chaycunataga rurasha? Gallarinanpita-pacha llapanpis chayno cananpäga ¿pitaj nisha? Noga TAYTA DIOSLLAMI chayno camacächishcä. Nogallami gallarinanpita-pacha imaycamapis caycä.» Lamarcho caycaj nasyuncunacho tiyaj runacuna chay raytaga ricashami. Ricaycorga fiyupami mancharisha. Allpapis juc cantupita juc cantucamarämi cuyurisha. Chayamunanpäga manami aycäpis pishinnachu. Chaymi fyërruta tacay yachajcunaga aroj-masinwan shacyächinacun. Ïduluta ruräga guellay tacajta shacyächin. Martilluwan tacajpis jirrëru yunquicho tacajta shacyächin. Nircorga «¡Allimi camacächishcanqui!» nin. Chayno rurariycur ïdulutaga mana cuyunanpaj läbuswan sumaj läbusyan. Tayta Diosga mastapis niran: «Jacobpita miraj Israelcuna, gamcunaga sirbimajnëmi carcaycanqui. Gamcunataga nogami acracushcä. Gamcunaga amïgö Abrahampita mirar-aywajmi carcaycanqui. May carupitashi nogaga jorgamushcä. May-chaychöpis caycajtami gamcunataga gayashcä. Nircur ‹Gamcunaga sirbimajnëmi canqui› nirä. Gamcunataga nogami acracushcä. Acrarcur manami jitarishcächu. Ama manchacuychu. Nogaga gamcunawanmi caycä. Ama manchacuychu. Nogaga Diosniquimi cä. Nogami yanapar gamcunataga callpata gö. Maquëcho charararmi gamcunataga alli goyächishayqui. «Chiquishojcunaga llapanmi pengaypaj manacajman churasha cangapaj. Gamcunawan pillyaj cajcunaga ushajpämi illganga. Contrayqui cajcunataga ashirpis manami tarinquipänachu. Gamcunawan guërrata ruraj cäga mana cashan-japuymi cangapaj. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI gamcunataga maquipita chariraycä. Chaymi gamcunataga nishcä: ‹Ama manchacuychu, nogami yanapaycä› nir. Jacobpita mirar aywaj Israelcuna, curunölla cashpayquipis ama manchacuychu. Nogami yanapäshayqui. Nogami gamcunapa Santo TAYTA DIOSNIQUI caycä. Nogami imapitapis jorgoj caycä. Gamcunataga mushoj alli quiruyoj rïguta ëracunamannömi ticrachishayqui. Chayno alli quiruyoj carmi puntacunatapis yapyarinquipaj. Contrayquicunatapis rïgupa päjantano muntuy-muntuy goturaycajtami cachaycunquipaj. Paycunaga wayra apacuptin illgashannömi ushacangapaj. Löcu wayra shamur wacpa-caypa machirishannömi illgangapaj. Chaynöpami TAYTA DIOS yanapäshushayquipita fiyupa cushicunquipaj. Santo Diosniquipäga fiyupa cushishami caycanquipaj. «Imanpis mana caj pobricunaga yacuta ashirpis manami tarinchu. Yacunayllawan gallunpis chaquisha caycan. Noga TAYTA DIOSMI ichanga yanapäshaj. Israelcunapa Tayta Diosnenga manami cachaycushächu. Yacu mana cashan jircacunachömi mayucunatapis yurichishaj. Guechwa ragran quinranchöpis pucyucunatami pashtachimushaj. Chunyaj chaqui jircacunatapis ishtanquimanmi ticrarachishaj. Yacu mana cashan jircacunapami mayu-mallwacunata aywachishaj. Chunyaj chaqui jircachönami guerucunata wiñachimushaj: sedruta, acaciata, rayanta, olivo yörata. Chaqui jircacunachömi wiñachishaj pïnucunata, siprescunata chaycunatawan iwal abeto yöracunatapis. Chaura intërucho tiyaj runacunami ricashpan tantiyaconga Noga TAYTA DIOS munaynëwan chaycunata rurashäta, gam Israelcunapa Santo Tayta Diosniqui chaycunata camashäta.» Jacobpita mirajcunapa raynin TAYTA DIOSMI cayno nin: «Mä ïdulucunata apamuy chapacur rimananpaj. Mä ima rurayta camäpacushantapis nimächun. Ñaupa caj watacunacho imano ima cashantapis tantiyachimächun. Shamoj watacunacho ima cananpaj cajtapis willamächun. Chaura nogacunaga musyashänami imano cananpaj cashantapis. Mä willamächun chaypitaga imana cananpaj cashantapis. Chauraga rasunpa dioscuna cashanta musyashämi. Imallatapis mä rurachun allita mana allitapis chay rurashancunata ricar almiranäpaj. Ichanga chay ‹diosnë› nishayquicuna manami ima ruraytapis camäpacunchu. Chaycunaga manacajllami caycan. Chay dioscunaman yäracojcunaga fiyupa melanaypämi. «Inti yagamunan caj-lächömi juc runata yurichishcä. Paytaga jutinpami gayashcä. Payga norte caj-läpami chayamonga. Mandajcunatapis mituta-jinami lluchcarenga. Manca-ruraj mituta lluchcajnömi rurarenga. ¿Pitaj chayno cananpäga unayna musyachisha? ¿Pitaj unaypita-pacha nisha ‹Au, rasunpami› ninanchïpaj? Manami pipis wiyashachu ni juc shimillapis parlajta. Manami ni mayganpis musyachishachu. Nogami gallarinanpita-pachapis Sión runacunamanga willacachirä. Nogami Jerusalenmanpis alli willapata willacoj cacharä. Ricachacushpä, manami ricächu maygan dioscunapis yurimojta. Tantiyachej shamojpis manami pipis chayamunchu. Tapushäcunata cutichimänanpaj manami pipis canchu. ¡Chay dioscunaga mayganpis manami imapischu! Imata ruraytapis manami camäpacunchu. Chaycunaga caycan runa rurashallan y mana-bälejcunallami.» Tayta Diosmi cayno nin: «Caychömi caycan sirbimajnë. Paytaga nogami yanapaycä. Paytaga nogami acrashcä. Paypämi nogaga fiyupa cushicö. Paymanmi espiritöta churashcä. Chaymi llapan nasyuncunacho alli goyay cananpaj arriglanga. Payga manami gayacongachu, ni sinchipapis rimangachu. Cällicunachöpis manami pipis wiyangachu. Llachquisha caycaj shogushtapis manami paquirengapächu. Upinaycaj achquitapis manami upirachengachu. Payga llapantapis allimi arriglanga. Payga manami jamayta tarengachu cay pachacho alli goyay cananpaj manaraj arriglashancama. Lamar läduncho caj nasyun runacunapis pay yachachishanta wiyananpämi shuyaraycan.» Syëluta camarcur intërupa mashtacächejmi, cay pachata camajmi, cay pachacho ima ayca cajcunatapis camajmi, runacunata cawachej, jämayta goj TAYTA DIOSMI sirbejninta cayno nin: «Noga TAYTA DIOSMI gamta gayashcä munashäta ruranayquipaj. Maquipita charircurmi yanapashpä purichishayqui. Nogami churashayqui señalno canayquipaj, nasyuncunapäpis achquino canayquipaj. Churashayqui gapracunata allchacächinayquipaj, prësucunatapis carsilpita jorgunayquipaj, chacajchöno caycajcunatapis achquimanno jorgunayquipaj. Nogaga cä TAYTA DIOSMI. Chaymi jutëpis caycan. Chaymi camacächishaj nogallata aduramänanpaj. Manami camacächishächu nogata alabamänanpa ruquin ïdulucunata alabanantapis. Masqui yarpachacuy. Ñaupata willacachishäcunaga llapanmi cumlishana. Cananga yapaymi juc willacuycunatana willacachishaj. Gamcunataga musyaycächë manaraj imapis captinmi.» TAYTA DIOSTAGA mushoj alabansawan alabay. Cay munducho cajcunaga may carucho cashpayquipis alabay-llapa, lamar jananpa büquiwan purejcunapis, lamarcho tiyaj animalcunapis, lamar chaupin tishgucunacho caycaj nasyun runacunapis. Cushicuchun chunyaj chaqui jircacunapis siudänincunapis, Cedarpita miraj runacuna witichinalla wasincunacho tiyajcunapis. Selacho tiyaj runacuna cushicuypita cantachun. Altunnin puntacunacho cushicuywan gaparpächun. TAYTA DIOSTAGA alabay-llapa. Lamar cantun nasyuncho tiyaj runacunapis paytaga alabay-llapa. TAYTA DIOSGA fiyupa callpasapa runanömi, fiyupa jinyu runanömi pillyanga. Guërracho pillyapaj gaparpashanno callpaycurmi gaparanga. Contrancunataga llapantami binsenga. Tayta Diosmi cayno nin: «Achca watami mana rimacushcächu. Shongullächo yarparashcä, upällalla cacushcä. Cananmi ichanga gueshyacoj warmi nanaywan gaparashanno gayarayparaj willacushaj. Puntacunatapis puytush lömacunatapis ushacächishämi. Chaycho wiñaj jachacunatapis ushajpämi chaquirachishaj. Mayucunatapis chunyaj chaqui jircamanmi ticrarachishaj. Gochacunatapis chaqui allpamanmi ticrarachishaj. Gapracuna aywashanpaga chacaytapis achicyajmanmi ticrarachishaj. Jatun ragracunatapis pampamanna ticrarachishaj. Paycunataga pushashäpaj mana rejsishan nänicunapami, quichqui nänicunapami. Chaycunataga rasunpami rurashaj. Chaura ïdulucunaman yäracojcunaga, runa rurashancunata adurajcunaga fiyupa pengay-tucushami aywacongapaj. «Mana wiyacoj upa runacuna, wiyay. Gapracuna, sumaj ricay. ¿Pillaga sirbimajnëno mana ricaj canchuraj? ¿Pillaga willacojnëno mana wiyaj canchuraj? ¿Pillaga cachäno ñawin wichgasha canchuraj? Paycunaga tucuytami ricasha. Ichanga manami cuentata gocushachu. Wiyaytaga wiyanmi. Ichanga imata niycashätapis manami tantiyanchu.» TAYTA DIOSGA fiyupa alli salbacoj Diosmi. Chaymi munasha paypa yachachicuyninta llapan yachacunanta. Ichanga Tayta Dios acrashan runacunata suwaparcaycan, guechurcaycanmi. Llapantami prësu charisha. Calapösumanmi wichgaycusha. Llapan ima-aycantapis guechurcaycan. Paycunata washänanpäga manami pipis canchu. Ima-aycanta guechuptinpis manami pipis canchu «cutichiy» ninanpaj. Chayno caycaptinpis gamcunaga manami tantiyacunquichu. Imano cananpaj cashanta willashuptiquipis manami wiyacunquichu. ¿Pitaj camacächisha Jacobpita miraj Israelcuna tiyashanta juccuna charicarcärinanpaj, quiquincunatapis prësu apananpaj? ¿Manachu chaytaga TAYTA DIOS camacächisha? Paycunaga juchatami ruraran. Tayta Dios nishancunataga manami rurayta munaranchu. Yachachishantapis manami wiyacuranchu. Chaypitami Tayta Diosga paycunapaj rabyacurcuran. Nircorga guërracho fiyupa ñacachishpan castigasha. Chay runacunataga rabyashpanmi Tayta Dios ninanöpis ushariran. Chayno ruraycaptinpis paycunaga manami wiyacuranchu. Cananmi ichanga Jacobpita mirar aywaj Israelcuna, camashoj TAYTA DIOSNIQUI cayno nishunqui: «Ama manchacuychu. Nogami gamtaga salbashcä. Jutiquipami gayashcä. Nogapanami canqui. Mayucunata chimpaptiquipis nogaga gamcunawanmi caycäshäpaj. Mayu yacupis manami apashunquipächu manami shenganquipächu. Nina chaupinpa päsaptiquipis manami rupashunquipächu. Gamcunachöga ninapis manami ratangapächu. Nogami cä gamcunapa TAYTA DIOSNIQUI, salbashojniqui. Gam Israelcunapa Santo Diosniquimi caycä. Gamcunata jorgamunäpäga ruquiqui churashcä Egiptutami, Etiopiatami, Sabätami. Nogaga gamcunata charänäpaj y mana wañunayquipämi juc nasyuncunata ruquiqui churashcä. Chayno rurashcä gamcunata cuyashpämi. Gamcunaga ima-aycapitapis masmi bälinqui. Ama manchacuychu. Nogaga gamcunawanmi caycä. Cay pachacho inti yagamunan caj-läpitami gamcunapita mirajcunataga cutichimushaj. Cay pachacho inti yaganan caj-läpitapis gamcunapita mirajcunataga shuntamushämi. Norte caj-lä nasyun runacunatapis ‹Cutichimuy› nishämi. Sur caj-lä nasyun runacunatapis nishaj: ‹Wamräcunataga ama charicurcuychu.› Paycunataga ollguta warmitapis may carupita carpis cutichimushaj. Nogata rispitamaj cajtaga Noga rurashä cajtaga Nogata aduramaj cajtaga llapanta cutichimushaj. «Acrashä runacunataga apamuy ari. Paycunaga ñawiyoj caycarpis gapranömi carcaycan. Rinriyoj caycarpis mana wiyajnömi carcaycan. Llapan nasyun runacuna shuntacay. Llapan marca runacuna shuntacay. Chaycho caycajcuna ¿mayganraj rimir-puntata rimaran acrashä runacunata yanapänäpaj cashanta? Chayno cananpaj rimasha cashpanga mä testïgucunata pushamuchun. Mä chay testïgucuna nichun paycuna willacushanta. Wiyaj cäga llapanpis ‹¡Au, rasunpa nishannömi casha!› nengami.» TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Nogata sirbimaj runacuna gamcunami testïgö canqui. Gamcunataga acrashcä rejsimänayquipämi, nogaman yäracamunayquipämi, pï cashätapis tantiyacur musyanayquipämi. Imaypitapis nogallami Diosga cä. Nogapita mas juc diosga manami cangapischu. Nogallami TAYTA DIOSGA cä. Nogallami salbacöga cä. Nogaga salbanäpaj cashantami willacachirä. Nircorga willacachishänöllami salbashcä. Manami juc runacuna ‹diosnë› nishanchu salbashurayqui. Noga salbashätaga gamcuna musyarcaycanquimi. Imaypitapis nogallami Diosga cä. Nogapa maquëpitaga manami pipis gueshpinchu. Noga ruraptëga manami pipis chapata ruranmanchu.» Israelcunata salbaj Santo TAYTA DIOSMI nin: «Gamcunata salbanäpäga runacunatami Babiloniaman cachashaj. Paycunami llapan runacunata binsir gaticachanga. Caldea runacunatapis alli-tucur büquincunacho caycajta gaticachanga. Nogami Santo TAYTA DIOSNIQUI cä. Nogami Israel nasyunta camacächishcä. Nogami rayniqui cä. Lamar chaupinpami nogaga juc nänita rurarirä. Wac-läman cay-läman yacu cuyuycaj chaupinpami cällitano rurarirä. Conträcunaga aypalla munayniyoj suldärucunawanmi gatimaran. Llapanta usharinanpaj carrëtancunawan, cawalluncunawanmi shamuran. Chay gaticachämajcunataga llapantami tunichishcä. Chaypitaga mananami jatarishanachu. Achqui rataycashanpita upicäcojtanöpis illajpitami illgächishcä. Cananga acrashä runacunata noga në: Ñaupa cajcunallapäga ama yarparaychu. Ni unay cashancunallapäpis ama yarparaychu. Cananga mushojtanami ruraj-aywä. Chayga yurimojnami-aywan. ¿Manachu cuentata gocunqui? Chunyaj chaqui jircapami juc nänita rurashaj. Imapis mana wayushan chaqui jircachömi mayuta yurichishaj. Chauraga jirca-allgucunapis, avestruz äbicunapis agradësicamangami. Nogaga chaqui jircachömi yacuta pashtachimö. Chaqui jircachömi mayuta yurichimö. Chayno yurichimö acrashä runacuna upunanpämi. Chay runacunataga quiquëpämi rurarä. Paycunataga alabamänanpämi rurarä. «Chaypis gamcunaga Jacobpita mirar aywaj Israelcuna manami alabamashcanquichu. Chaypa ruquenga yamacämashcanquimi. Nogapaj uyshacunata rupachinayquipaj manami apamushcanquichu. Rispitamashpayqui manami uywacunata garamashcanquichu. Nogaga manami ‹chaqui micuy ofrendacunata garamay› nir yamacächishcächu. Manami ‹insinsuta saumachiy› nir rabyachishcächu. Nogapaj ofrendata apapämänayquipaj manami alli asyajcunata rantishcanquichu. Pishtashayqui uywacunapa wirantapis cushicachimänayquipaj manami garamashcanquichu. Chaypa ruquenga juchata rurashpayquimi yamacächimashcanqui. Tucuy melanaypajcunata rurashpayquimi fiyupa rabyachimashcanqui. «Chaypis nogaga Diosniqui cashpämi conträ rurashayquicunata gongaycöna. Jucha rurashayquicunatapis manami yarpäshänachu. ¿Imallaga canchuraj gamcuna allita rurashayqui? Mä tapunacushun. Mä juchaynajchush caycanqui. Unay rimir-punta caj awiluyquipis juchatami ruraran. Yachachishojniquicunapis conträmi ricacuran. Mandashojniquicunapis Templöta ganrachisha. Chaynöpami camacächishcä Jacobpita mirar-aywaj Israelcunata ushacächinanpaj, manacajman churananpaj. «Canan ichanga Jacobpita miraj acrashä Israel runacuna, sirbimajcuna sumaj wiyamay. Nogami gamcunata ruraj TAYTA DIOSNIQUI caycä. Mamayquipa pachancho yurinayquipäpis nogami camacächirä. Nogami gamcunataga yanapaycä. Jesurún, Jacobpita miraj sirbimajnëcuna, acrashä runacuna ama manchacuychu. Nogami camacächej-aywä chunyaj jircapa yacu aywananpaj, chaqui jircacunachöpis mayu aywananpaj. Gamcunapita mirajcunamanga nogami Espiritöta cachamushaj. Paycunatami bindisyunta goshaj. Chaura paycunaga parguriptin guewa wiñajnörämi miracurenga. Mayu cantuncunacho wayaucuna wiñashannöraj canga. Paycuna waquenga nengapaj: ‹Nogaga TAYTA DIOSPAMI cä› nir. Waquinnami willacongapaj: ‹Jacobpita mirar aywajmi cä› nir. Mas waquin cajnami ricrancho señalaconga: ‹Quiquin TAYTA DIOSPAMI cä› nir. ‹Israelmi cä› nir cuyay jutintapis churaconga.» Israelcunata salbaj ray munayniyoj TAYTA DIOSMI cayno nin: «Nogaga gallarinanpita-pacha imaycamapis caycämi. Nogapita mas juc diosga manami canchu. ¿Pitaj nogaman tincun? Mä willapämächun ari. Imano cananpaj cajtapis ¿pitaj gallarinanpita-pacha willacachisha? Ima cananpaj caycajtapis ¿pitaj nin? Ichanga balurchay, ama manchacuychu. Nogami chayno nirä. Chaycunataga unaynami willacachirä. Gamcunami testïgöpis carcaycanqui. Nogapita mas juc diosga manami canchu. Manami mas juc canchu chapäshunayquipäga. Juctaga manami rejsëchu.» Ïduluta rurajcunaga manami imapäpis bälinchu. Paycuna mas cuyayllapaj ïduluta rurashanpis manami bälinchu. Ïdulucunata adurajcunapis gaprami, yarpayniynajmi. Chaypitami pengaycho canga. «Diosnë» nir adurananpaj jundiypa ruraj runaga yanga manacajllapämi ruran. Chay rurashan ïduluta adurajcunaga llapanpis pengaychömi canga. Adurananpaj rurajcunaga manacaj runallami. Rurashan ïdulupa ñaupanman shuntacashpan paycunaga fiyupa pengaychömi, mancharishami ricaconga. Masqui yarpachacushun jirrëru imano tacashantapis: Ima fyërrutapis juyllicho sumaj wayllachin. Wayllashataga cumbawan sinsilwan tacaycällarmi imanirajmanpis ruran. Callpaycur-callpaycurmi tacan. Chay jirrëru sacsaj mana micuptenga callpanpis manami canchu. Yacuta mana upurpis rätumi uticacäcun. Masqui guerupita ïduluta llagllaypa rurajpäpis yarpachacushun: Gueru ima tamäñu cashantapis metruwanmi tupun. Imanirajta rurananpäpis läpiswan cumpaswan dibujan. Nircorga iscupuluwanna uchcuypa llagllan. Chaynöpami ïdulutaga runa-nirajta ruran. Cuyayllapaj caynintapis runa-nirajman ticrachin. Usharcurnami ïdulu jamaränan altarman churan. Chaynöpis, waquin runa sedruta lantan. Chaynami tamyawan wiñar jatunyan. Chaura chay runapaga sedru guerucuna sajtananpaj cangami. Siprescunata, roblecunata munticho caycajta maygantapis acrashan cajtami uryapan rämapan sumaj racuyänanpaj. Chay guerutanami yantapaj sajtan. Waquinwanmi ninata ratarcachir mashacun. Waquinwannami tantata ruran. Waquin pedäsutanami jorgun «diosnë» nir ïduluta rurananpaj. Nircurnami adurashpan ñaupanman gongurpacun. Waquinwanga yanucun. Chaychönami aychata cancan. Nircur sacsananyaj micun. Chay yantawan mashacushpan nin: «Nina ñaupanchöga maysi jamaräcuyllami. Intëröpanami goñurishcä» nir. Puchoj guerupitanami ïduluta ruran «diosnë» nir adurananpaj. Chay rurashanpa ñaupanmannami adurashpan gongurpacun. Nircorga mañacun «¡Gammi canqui diosnë. Salbaycamay ari!» nir. Chay runacunaga manami musyanchu, ni tantiyanpischu. Ñawin chapashanömi carcaycan. Manami tantiyanchu. Tantiyananpaj manami yarpaynin canchu. Manami yarpachacunchu: «Pullan caj guerutaga rupachishcä. Shanshanchönami tantata cuwashcä. Aychatapis cancarcur micushcä. ¿Puchoj cajpitanachi melanaypäta rurashaj? ¿Juc rösu guerullatachi adurashaj?» nir. Chayga uchpata micojnömi. Chayno ruräga quiquillanmi llutanta yarpar ruraycan. Chay runacunaga manami yarpachacongapischu: «Aptaraycashä ïduluga ¿manachuraj manacajlla?» nir. «Jacobpita miraj Israelcuna, gamcunaga nogata sirbimaj cashayquita ama gongaychu. Gamcunaga nogatami sirbimanqui. Gamcunataga nogami rurashcä. Israelcuna ama gongaycamaychu. Conträ rurashayquicunata, jucha rurashayquicunata nogami ushacächishcä pucutayta illgächejnöpis. Yapay nogamanna cutimuy ari. Nogami gamcunataga salbashcä.» ¡TAYTA DIOS imanöpis rurashanpitaga cushicuywan gaparay ari syëlu! ¡Pacha rurincho caycajcunapis bïbar gaparpay! ¡Jircacunapis llapan munticunapis fiyupa cushicushpayqui gaparpay! ¡Cushicur gaparpay Jacobpita mirar aywaj Israelcunata salbashpan TAYTA DIOS fiyupa munayniyoj cashanta musyachishanpita! TAYTA DIOSMI gamcunataga manaräpis yuriptiqui rurashurayqui. Paymi imapitapis ricashunqui. Paymi nin: «Nogami ima-aycatapis camaj TAYTA DIOS caycä. Syëlutapis allpatapis nogami mashtar sumaj camacächishcä. Pipis manami yanapämashachu. Nogaga manami camacächëchu llulla profëtacuna ‹caynömi, wacnömi canga› nishanno cananpäga. Nogami camacächë musyacojcunapapis manana yarpaynin cananpaj. Nogami camacächë yachajcuna jucnin nishan jucnin nishanwan mana tincunanpäpis. Yachashancunapis imapäpis mana bälejna cananpaj camacächë. Sirbimajnë rimashantami ichanga cumlichë. Cachäcuna ima rurayta yarpashanpis llapan allillami llojshipanga. Nogami në Jerusalencho yapay runacuna tiyananpaj cashanta, Judächo caj siudäcunapis llapan allchasha cananpaj cashanta. Nogami camacächishaj ragällan caycajcuna yapay wasiyänanpaj. Noga niptëga lamar yacupis chaquicäcunmanmi. Mayu aywaycashancunapis yacuynaj chaquishami ricacunman. Nogami ray Cirota në: ‹Gammi canqui uyshërö. Gamga llapantapis noga munashänömi ruranquipaj› nir. Paymi Jerusalenta nenga: ‹Gamtaga yapaymi allchashunquipaj› nir. Templutanami nenga: ‹Yapaymi simintuyquita pergayta gallaycongapaj› nir.» Cirotaga TAYTA DIOSMI acrasha ray cananpaj. Maquipita charicurcurmi yanapasha llapan nasyuncunata mandananpaj, munayniyoj raycunatana ushananpaj. Tayta Diosmi camacächisha may siudä runacunatapis Ciro binsinanpaj. Cananga Tayta Diosmi payta nin: «Gampa ñaupayquita nogami aywashaj. Altu jircacunatanami pampachargärishaj. Runsi puncucunatapis paquirgärishämi. Fyërrupita caj rancancunatapis ichic-ichicllami rurargärishaj. Nogami goycushayquipaj pacaraycaj fiyupa cuestajcunata. Pipis mana tarinan pachacho pacaraycaj riquësacunatami goycushayqui. Chaymi musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta, Israelcuna rispitar adurashan Dios gamta jutiquipa gayashäta. Sirbimaj Jacobpita miraj Israelcunata yarpärishpämi gamtaga jutiquipa gayashcä. Nircorga manapis rejsiycämaptiquimi canan rispitädu caycashayquino canayquipaj churashcä. Nogami TAYTA DIOS cä. Nogapita mas juc diosga manami canchu. Manapis rejsiycämaptiquimi gamtaga yanapäshayqui. Chaynöpami inti yagamunan caj-pita inti yaganan cajcama tiyajcuna musyanga Nogapita mas jucga dios mana cashanta. Nogallami cä TAYTA DIOS. Manami mas jucga canchu. Nogami camacächë junaj cananpaj, chacay cananpäpis. Nogami camacächë alli goyay cananpaj, disigrasya chayananpäpis. Llapan chaycunataga noga TAYTA DIOSMI camacächë. «Chauraga syëlu quichacäcuptin bindisyunta mashtamushaj. Chaycunaga cangapaj shullay shicwamojno, pucutaypita tamyamojnömi. Chaycunata allpachöga cushishami chasquenga. Chaynöpami salbacoj cashäga imapis wayojno achcaman miranga. Chaynönami alli cajllata ruraypis waytajno canga. Chaycunataga noga TAYTA DIOSMI camacächë. «Ay imanöraj canga rurajninwan churacäga. Allpa-mancaga waquin allpa mancanöllami caycan. Chayno caycarga ruraj runawan manami rimanacunchu. Manca rurajta mituga manami ninchu: ‹¿Imanirtaj cay-nirajta ruraycämanqui?› nir. U ¿ninmanchuraj ‹Mana allitami ruramashcanqui› nir? Wamrapis maman-taytanta manami ninmanchu ‹¿imapätaj ruramarayqui?› nir.» Israelcunata ruraj Santo TAYTA DIOSMI cayno nin: «Wamräcunata imano rurashäpitapis gamcuna ¿tapumanquichuraj? Ruraynëcunata imano ruranäpäpis ¿yachachimanquichuraj? Nogami camashcä allpata, chaycho tiyajcunatapis. Syëlutapis maquëwanmi mashtashcä. Syëlucho estrëllacuna yurinanpäpis nogami nishcä. Nogami ray Cirotapis llapanta binsinanpaj yurichishcä. Nircorga llapan rurashancunapis alli llojshinanpaj camacächishaj. Paymi siudänëta allchachenga. Sirbimajcuna prësu apashancunatapis cuticamunanpaj cachayconga. Chayno cachaycunanpäga päguta ni imatapis manami chasquengachu.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno nisha. Israelcunata TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Egipto runacunapis, Etiopía runacunapis, jatusaj Sabá runacunapis maquiquichömi canga. Chay runacunapis, murushan micuynincunapis, nigusyuncunapis gamcunapanami canga. Paycunaga cadinawan watashami guepayquita shamongapaj. Gamcunapa ñaupayquiman gongurpacuycurmi ruwacushunquipaj. Chaynöga ruranga ‹Rasunpa gamcunachömi Diosga caycan. Paypita mas jucga manami dios canchu› nirmi.» Israelcunata salbaj Tayta Dios gamga runa mana tantiyayta atipashancunatami, almiraypajcunatami ruranqui. Ïduluta rurajcunaga llapanmi ricacongapaj fiyupa pengaycho, manacajman churasha. Israeltami ichanga TAYTA DIOS salbanga. Para-simrinami salbanga. Paycunaga manami imaypis pengaycho, ni manacajman churashapis cangapächu. TAYTA DIOSMI syëluta camäga. Paymi cay pachatapis camasha. Paymi sumaj tacyachisha. Payga camasha manami chunyaj cananpächu. Chaypa ruquenga camasha chaycho cawajcuna tiyananpämi. Llapan chaycunata camacächej Tayta Diosmi cayno nin: «Nogallami TAYTA DIOSGA cä. Manami mas juc dios canchu. Noga manami pacayllapaga parlächu. Ni chacaj pachacunachöpis manami parlächu. Jacobpita mirajcunata nogaga manami nishcächu: ‹Imapis mana cashancunacho ashimay› nir. Noga TAYTA DIOSGA rasun cajllatami parlä. Alli cajllatami musyachë. «Juc nasyun runacunaga mana tantiyashpanmi guerupita rurasha ïduluncunata matancasha purichin. Mana salbananpaj caycaptinpis ‹diosnë› nir mañacun. Paycunatami në: Cawaycar quëdaj cajcunaga shuntacarcushpayqui shamuy-llapa. Mä rimacuy. Imata yarpashayquitapis nimay. Jucniqui-jucniquipis tapunacur parlacuy: ¿Pitaj gallarinallanchöna niran cayno cananpäga? ¿Pitaj unayna willacachiran? ¿Manachu noga TAYTA DIOS chaycunataga willarä? Nogapita mas juc diosga manami canchu. Nogapita mas jucga manami canchu allita ruraj, imapitapis salbäga. «May caru allpapa cuchuncho cajpis Nogaman shamuptiquega salbashayquimi. Nogallami Diosga cä. Nogapita mas juc diosga manami canchu. Nogaga jutëchömi jurashcä. Alli cajta ruranäpämi jurarä. Chayno nishäga cumlicangami. Nogata rispitamashpan llapanmi gongurpacamongapaj. Pï-may runacunapis nogapa jutëchömi juranga. Chaura chay runacunana nenga: ‹TAYTA DIOSMAN yäracuptillanchïmi alli llojshipämanchi, munayniyojpis canchi› nir. Llapanmi chiquimajcunaga fiyupa pengaycho ricaconga. Noga yanapaynëpami Israelcunaga alliman chayanga. Chaymi yanapashäpita cushiconga.» Bel diosga uysucäcunmi. Nebo diospis tunicunmi. Chay dios-niraj ïdulucunataga uywacunaman cargacurcur-rämi apan. Chaycunaga fiyupa lasarmi uywacunata uticächin. Chay diosnincunaga uysucäcunmi, tunicäcunmi. Chay dioscunataga juc-lä nasyunmanmi apacun. Manami quiquincunapis salbacunchu. Tayta Dios cayno nin: «Jacobpita mirar aywaj Israelcuna cawarcaycäga wiyamay. Gamcunataga manaräpis yurishayquipita-pachami purichishcä. Nogami margasha purichishcä. Auquinyaptiquicunapis nogaga chaynöllami caycäshäpaj. Pasaypa soguna caycaptiquipis chaynöllami yanapaycäshayquipaj. Gamcunataga nogami rurashcä. Chaymi gamcunataga maquëcho charar ricaycäshayquipaj. Nogami yanapashpä imapitapis salbashayquipaj. «Gamcunaga ¿imamanraj tincuchimanqui? ¿Piraj nogamanga tincunman? Waquin runacunaga churacunanpita achca gorita jorgun. Guellaytapis balansacho pësan. Nircorga imanirajtapis ïduluta rurayta yachajwan parlan ‹diosnëta rurapämay› nir. Ruraparcuptenga chaypa ñaupanman gongurpacun, aduran. Rurapashantaga matancacarcärirmi apan. Nircorga jamaränanman churaycun. Chaychöga mana cuyucuypami cacun. Yanapänanpaj may-jina gayacuptinpis manami imachöpis yanapanchu. Ñacananpaj caycar fiyupa llaquicuycaptinpis manami pitapis salbanchu. «Chaycunapaj yarpachacuy-llapa. Conträ caycajcuna sumaj yarpachacuy. Unaypita-pacha imano päsashantapis yarpay. Nogallami Diosga cä. Manami mas juc Dios canchu. Nogaman tincöga manami juc dios canchu. Nogami gallarinanpita-pacha willacachë imano cananpaj cashantapis. Shamoj watacunacho ima cananpaj cajtapis achca wata pishiycaptillannami willacachë. Ruranäpaj yarpaycashäcunaga rasunpa llapanmi cumlenga. Rurayta munashä cajtaga llapantami rurashaj. Inti yagamunan caj-läpitami juc runata gayashcä. Aycha micoj äbinöpis carupitami shamonga. Ruranäpaj yarpaycashäcunata paymi rurangapaj. Imano ruranäpäpis yarpashcänami. Chaytaga cumlishämi. Wiyamay rumi shongu runacuna. Gamcunaga manami salbasharächu caycanqui. Nogami camacächishaj salbanäpaj caycäga juclla chayamunanpaj. Salbanäpäga manami aycäpis pishinnachu. Sión runacunataga nogami salbashaj. Quiquëmi Israelchöpis caycäshaj.» Tayta Diosmi cayno nin: «Caldeacho caycaj Babilonia jipash allicho jamaraycashayquipita llojshiy. Allpamanna jamacuy. Japalla jipash sillunniquipita jatariy. Pampamanna jamacuy. Mananami pipis ‹pishi töpay cuyayllapaj jipash› nishunquipänachu. Maraycho tunaywanna machcata agay. Shucutaraycashayqui bëluyquitapis jorguriyna. Mayucunata päsanayquipaj falinniquita chegllayquicama jogariy. Chaynöpa chancayquicunapis alayri ricacanga. Galalla caycajtami pï-maypis ricashunquipaj. Pengayniquitapis ricachun ari. Chaynömi sumaj castigashayqui. Chay castïgupitaga manami pipis gueshpengachu.» Israelcunapa munayniyoj Santo TAYTA DIOSNIN ima-aycapitapis salbacojmi cayno nin: «Caldeacho caycaj Babilonia jipash upällalla jamacuy. Mananami pipis ‹nasyuncunapa mandajnin rayna› nishunquipänachu. Chacajmanna aywacuy. Acrashä runacunapämi rabyacurcurä. Chaymi cuyashä nasyun runacunataga pengayman churarä. Chaynöpami gam Babiloniapa maquiquiman cachaycurä. Chaura paycunataga manami cuyapashcanquichu. Auquincunatapis fiyupa lasaj yüguta matancapajnömi ñacachishcanqui. ‹Imaycamapis raynallami cashaj› nirayqui. Ichanga noga ruranäpaj cashanta manami yarpashcanquichu. Imano ushacänayquipaj cashantapis manami musyashcanquichu. «Chaypita cananga wiyay Babilonia. Fiyupa cuyayllapajcunallata cuyaj warmimi cashcanqui. Mana yarpachacuypami mandanayqui sillunniquicho jamaraycanqui. Shongullayquicho niycanqui: ‹Manami pipis noganöga canchu. Nogaga manami biyüdapis quëdashächu. Manami wawaynajpis quëdashächu› nir. Ichanga illajpita juc junajllami disigrasyacuna chayashunquipaj: Wawaynajmi, biyüdami quëdanquipaj. Chay-jina brüju ruraj cashayquipis, majiquëru cashayquipis manami salbashunquipächu. Mana allicunata rurashpayquipis manami imatapis gocushcanquichu. ‹Pipis manami ricamanchu› nirmi yarparayqui. Quiquiqui musyaj-yachaj cayniquimi engañashurayqui. Shongullayquicho yarpashpayqui nirayqui: ‹Manami pipis noganöga canchu› nir. Gammanga fiyupa disigrasyami chayamoj-aywan. Chay disigrasya imay cananpaj cashantapis manami musyanquipächu. Fiyupa mana alli chayashunayquipaj cajpitaga manami imanöpapis gueshpinquipächu. Mana yarpashayqui fiyupa mana allicunami illajpita chayashunquipaj. «Brüju rurayta yachashayquita mä sïguir ruracuycay ari. Chaytaga yachacurayqui wamra-jipash cashayquipita-pachami. Chaycuna mä imallapäga allichush canga. Chaycunata ruraptiqui mä runacuna manchacushunquichush. Willapäshojcunaga aypallami casha. Asta yamacänayquicamami casha. ¡Cananga mä shamuchun ari goyllarta estudyajniquicuna, cada quilla imano cananpaj cajtapis willashojcuna! ¡Nircur paycuna mä salbayta camashunqui ari! Masqui ricay, chay musyaj yachajcunaga chaqui ogshanömi carcaycan. Ninaga ushajpämi rupacurconga. Chay ninapitaga manami imanöpapis salbacongachu. Chay ninaga manami ñaupanman jamaycur mashacunapaj shanshanöchu canga. Chaynömi ushacanga brüjuyquicunaga. Wamra cashayquipita-pachami paycunawanga parlacurayqui. Cada-ünunmi quiquin munashanno llutancunata rurasha. Salbashunayquipäga manami pipis cangapächu.» Jacobpita miraj cashpayqui Israel jutita aparajcuna wiyay. Judá trïbu runacuna wiyay. Gamcunaga juranquipis TAYTA DIOSPA jutinchömi. Israelpa Diosnintami mañacunquipis. Ichanga janan shongullami Tayta Diosta rispitaj-tucunqui. Gamcunaga «rispitädu siudäpitami cä» nircaycanqui. Chayno nishpayquimi Israelpa Diosninman yäracunqui. Paypa jutenga munayniyoj TAYTA DIOSMI. Paymi cayno nin: «Unay imano cashantapis manaraj päsaptinmi willacachirä. Quiquëmi musyachirä. Illajpitami rurarä. Chauraga willacachishänöllami rasunpa llapanpis caran. Nogaga musyarämi rumi shongu cashayquita, cuncayquipis fyërruno chucru cashanta, urcuyquipis runsino cashanta. Chaymi manaraj imapis päsaptin unaypita-pachana willachirä. Chayno willachirä ‹Ïdulömi chayta rurasha› nimänayquipitami, ‹Tacaypa rurachishämi chaytaga camacächisha› nimänayquipitami. Chaycunataga llapantami wiyashcanqui, ricashcanqui. Chauraga ¿manachu willacunquiman ‹au rasunpami chayno casha› nir? «Cananga willapäshayqui mushoj willapacunatanami, manaraj musyashayquicunatami. Canan ruranäpaj caycajcunatami musyachishayqui, manami unay cashancunatachu. Chaycunapäga canancama manami wiyashcanquirächu. Chaynöpami mana ninquipächu: ‹Maynami chaytaga musyaräna› nir. Chaycunapaj parlajta gamcunaga manami wiyarayquichu. Cananyajpis manami musyashcanquipischu. Rinriqui mana quichacajno mana wiyajmi cashcanqui. Nogaga musyarämi mana wiyacoj cashpayqui juccunata adurashayquita. Musyarämi yurishayquipita-pacha ‹mana wiyacoj› nishushayquitapis. «Rispitasha canä-raycumi rabyashpäpis awantacurä. Nogapaj allita parlanan-cashami pasinsacur gamcunataga mana illgächirächu. Gamcunataga nogami jurnuchöno limyuyächirä. Ichanga manami guellayta chulluchiypa limyuyächejnöchu rurarä. Ñacayman churashpämi imano cashayquitapis musyaparä. Nogaga rispitamänayquipämi chayno rurashcä. ¿Imanöpataj munäman manacajman churamänayquitaga? Nogata rispitamänayquipa ruquin jucta rispitanayquitaga manami camacächishächu. «Jacobpita mirar-aywaj gayashä Israelcuna wiyamay: Noga japallämi cä Diosga. Nogallami gallarinanpita-pacha ushanancamapis caycä. Maquëwanmi allpata sumaj camacächishcä. Maquëwanmi syëluta mashtacächirä. Jutinta rimarcuptëmi chaycunaga llapanpis ruracäcuran. «Llapayqui shuntacaycushpayqui sumaj wiyamay: ¿Pitaj gamcunachöga willacuran cayno cananpaj cashanta? Acrashä ray Ciromi Babiloniataga yarpashäno ruranga. Paymi chay Caldeacho caycaj Babilonia runacunataga munaynincho chararanga. Nogami payta nishcä chayno rurananpaj. Nogami paytaga gayashcä. Nogami paytaga gayashcä aywamunanpaj. Payga maypa aywashpanpis allichömi llojshenga. Witimuy-llapa nishäta wiyanayquipaj. Gallarinanpita-pachapis nogaga manami imaypis pacayllapaga parlashcächu. Ima captinpis nogaga chaychömi caycarä.» Cananga Tayta Diosmi espiritunta nogaman churarcur cachamasha. Gam Israelcunapa Santo TAYTA DIOSNIQUIMI, salbashojniquimi cayno nin: «Nogami cä TAYTA DIOSNIQUI. Nogami yachachë gamcunapaj alli cajta. Nogami pushaycä munashä nänipa aywanayquipaj. ¡Mandamintöcunata wiyacuptiqui allimi canman caran! Chaura jauca goyashayquega mayu mana chaquiypa aywajnömi canman caran. Alli rurashayquipis canman caran lamarpa pullchajyaynin gatinayllanpa aywajnömi. Gampita mirajcunapis aypallami canman caran. Lamar cantuncho agushno yupaytapis mana atipaypärämi canman caran. Nogaga manami imaypis gamcunata ushacächëmanchu caran. Ñaupäpitapis manami gargömanchu caran.» Caldeacho caycaj Babiloniapita llojshicuy-llapa. Gueshpir aywacuy-llapa. Llojshicunanpaj caj willapataga fiyupa cushicur gayacuyparaj willacuy. Intëruman musyachiy. Cayno willacuy «¡TAYTA DIOSGA salbashami sirbejnin Jacobpita mirajcunata! Chunyaj chaqui jircacunapa pushaptinpis manami yacunaranchu. Gagatapis paymi shillirachiran. Nircorga chaypitana aypalla yacuta llojshichimuran» nir. Ichanga TAYTA DIOS nin: «Fiyucunapäga alli goyaypis manami canchu» nir. Lamar cantuncho caycaj nasyun runacuna wiyamay. Caru nasyun runacuna nishäta sumaj tantiyacuy: Manaräpis yuriptillänami TAYTA DIOSGA gayamaran. Mamäpa pachallanchöraj caycaptillänami nogapa jutëta rimaran. Rimashäcuna fiyupa afilasha sablino cananpämi camacächisha. Maquinwanmi ima-aycapitapis chapamasha. Fiyupa llauchi lëchamannömi ticrachimasha. Nircorga lëchata purichicunanmanmi wiñamasha. Paymi nimaran: «Israel, gamga sirbimajnëmi canqui. Gampitami nogaga alabasha cashaj.» Ichanga noga yarparä: «Yangallapämi arushcäpis. Manacajllachömi callpätapis ushashcä. Chayno carpis TAYTA DIOSPA maquinchömi caycä. Arushäpita imano cutichimänanpäpis Tayta Diospa munayninchömi caycan» nir. TAYTA DIOSGA mamäpa pachancho caycaptillänami pay munashanta willacoj canäpaj churamaran. Jacobpita miraj Israel nasyun runacunata shuntamunäpämi, cutichimunäpämi churamaran. Chaypitami TAYTA DIOSNËGA alli ricamasha. Paymi nogataga yanapaycäman. Paymi nimasha: «Manami sirbimajnë cashallayquiwanchu usharanga. Manami Jacobpita miraj cawaycar quëdaj Israelcunata cutichishallayquiwanchu usharanga. Chaypa ruquenga nogami camacächishaj nasyuncunapaj juc achquino canayquipaj. Chaynöpami camacächishaj mundu intërucho caycaj runacunaga gam-raycu salbasha cananpaj.» Israelcunapa Salbacoj Santo TAYTA DIOSNINMI sirbejninta nin: «Gamga juc nasyun runacunapita chiquishami, manacajman churashami cashcanqui. Fiyu mandajcunapa uywayninmi cashcanqui. Cananpitami ichanga raycunapis waquin mandajcunapis ñaupayquiman gongurpaconga. Chaynöga canga Israelcunapa Santo TAYTA DIOSNIQUI gamta acrasha captëmi, aunishäta cumlej captëmi.» TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Ruwacamashayqui örami wiyashcä. Yanapänäta nistashayqui örami yanaparä. Nogami chapäshayqui. Israelcunawan conträtu rurashä señal canayquipämi churashayqui. Chaynöpami nasyun yapay allina canga. Pasaypa pirdichisha caycaj chacracunachöpis yapayna tiyanga. Prësucunatapis ‹Llojshicuy› ninquipaj. Chacaycho caycajcunatapis ‹Achicyajmanna llojshiy› ninquipaj. Chaura chay runacunaga tiyangapaj may nänipa ñaupanchöpis, may chaqui jircachöpis uywa alli guewata micojnömi. Chauraga yargaypis ni yacunaypis manami canganachu. Intipis, ni acaypis manami ñacachengapächu. Chaynöga canga paycunata noga cuyaptëmi, pusharaptëmi. Chuya yacu pashtajcunamanmi pushashaj. Jircacunapapis juc nänitami rurarishaj. Nänicunapis parijashami canga. ¡Masqui ricäriy! May carupitashi aywarcaycämun: Waquenga norte caj-läpita, waquenga inti yaganan cajpita. Waquinnami aywarcaycämun Asuán partipita.» ¡Syëlu, cushicuypita gaparay! TAYTA DIOSGA acrashan runacunata shogashami. ¡Allpa, fiyupa cushicuy! Acrashan runacuna llaquicuycaptin TAYTA DIOSGA cuyapashami. ¡Jircacuna, cushisha caycashayqui musyacänanpaj gaparpay! Sión runacunaga nej: «TAYTA DIOSGA cachaycamashcanchïmi. Diosnëga manami yarpämannachu» nir. Tayta Diosmi ichanga nin: «¿Juc warmi gongaycunmanchuraj wamranta, quiquinpa wamran caycaptin mananachuraj cuyanman? Wamranta juc warmi gongaycuptinpis Nogaga manami gongashayquichu. Nogaga maquëchömi jutiquitapis isquirbiraycächë. Siudäniquipa pergancunatapis ricaycämi. Siudäniquita allchajcunaga apurämi aywarcaycämun. Ushashojcunawan ushajpaj wañuchishojcunami ichanga aywacurcaycanna. Masqui sumaj intërupa ricachacuy. Ricay, imanöshi Israelcunaga shuntacarcaycan. Nircorga gammanna cuticaycämun. Noga TAYTA DIOSMI jurar cayno në: Paycunaga llapanpis cangapaj cuestaj aläjacunata churacushayquinömi, casarananpaj jipash cuyayllapaj adurnucunata jaticushannömi. «Aypalla runacuna cutimuptin nasyunniqui pasaypa quichquimi ricaconga. Ragällan cajcunamanpis, pasaypa chunyaj cajcunamanpis runacuna juntangami. Ushashojcunaga carupanami aywaconga. ‹Illgashanami› nishayqui wamrayquicunami rinrillayquicho nishunquipaj: ‹Cay nasyonga nogacuna tiyanäpaj fiyupa quichquinami. Juc partita ashipämay ari tiyanäcunapaj› nir. Chaura gamga yarpaynillayquicho ninquipaj: ‹Nogapaga wamräcuna manami cashachu. Ni wawa tariytapis manami yachashcächu. Chauraga ¿maypitataj cay wamräcuna yurimusha? Nogaga jitarisha, shuyni quiquillämi tiyashcä. ¿Pitaj uywasha paycunataga? Japallätami cachaycamaran. Paycunaga ¿maypitataj shamusha?› nir.» TAYTA DIOSMI cayno nin: «Nasyuncunacho tiyajcunatami nishaj ollgu wamrayquicunata margacurcur apamunanpaj. Marcacunatami señalwan musyachishaj warmi wamrayquicunatapis aparisha apamunanpaj. Raycunami wamrachacushunquipaj. Raypa jipash wamrancunanami uywashunquipaj. Paycunaga rispitashushpayquimi gongurpaconga. Chaquiquiman ñuchu allpa lagacajtapis lajwangami. Chaymi musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta. Musyanquipaj nogaman yäracamoj cäga mana pengaycho ricacushanta.» Callpasapa runa guërracho imatapis quiquinpaj guechucushanta juc runa ¿guechunmanchuraj? Guërracho binsiycur fiyu runa prësu apaycashantapis juc runa ¿guechunmanchuraj? TAYTA DIOSMI ichanga cayno nin: «Callpayoj runata guechongami quiquinpaj imatapis apacuycashanta. Binsej fiyu runatapis guechongami quiquinpaj charishanta. Achäquita ashipäshojcunawanga nogami musyanacushaj. Wamrayquicunataga quiquëmi salbashaj. Ñacachishojcunataga quiquin-pura micunacunanpämi camacächishaj. Machananpaj bïnuta upushannömi quiquincunapa yawarnintapis uponga. Chaynöpami llapan runacuna musyangapaj Noga TAYTA DIOS salbashojniqui cashäta, Jacobpa munayniyoj Diosnin gamcunata chapaj cashäta.» TAYTA DIOSMI cayno nin: «¡Gamcunaga capas yarpanqui juc runa warminwan raquicajno Israelta cachaycushäta! Chauraga ¿maytaj raquicashä papil? ¡Capas yarpanqui pipapis jagan cashpä gamcuna uyway canayquipaj ranticuycushäta! Chauraga ¿maytaj jaga cashä papil? Chaypa ruquin gamcunaga juchayquipitami ranticusha cashcanqui. Gamcuna mana wiyacoj cashayquipitami mamayqui Israelga jitaricasha. ¿Imanirtaj noga shamushpäga pitapis mana tariränachu? ¿Imanirtaj, gayacuptëga pipis mana wiyamashachu? ¿Manachu riguiran jorgunäpaj cashanta? ¿Manachu riguiran salbanäpaj cashanta? Noga juc shimi rimarcuptillämi lamar yacupis chaquicäcunman, mayucunapis chaqui jircaman ticracurinman. Chauraga pescäducunapis yacunaypita wañunmanmi, yacu mana captin ismunmanmi. Nogami syëlutapis yanauyaycajman ticrarachë. Lütu caycajmanno yanayächë.» TAYTA DIOSGA yachachimasha uticasha caycajcunata shacyächir cushicachinäpämi. Tayta Dios nimashanta masta-masta tantiyacunäpämi cada tuta wiyaj wiyajlla caycächiman. TAYTA DIOSMI wiyacunäpaj yanapäman. Nimashancunatapis mana cachariypami cumlishcä. Astimänanpäpis wajtäta camapashcämi. Shapräta achur-ushaptinpis manami rimacushcächu. Ashllircaycämaptin, togapaycämaptinpis cäräta manami chapacushcächu. Ichanga TAYTA DIOSMI yanapäman. Chaymi ashllimashancunaga mana nanämanchu. Musyaycämi pengaycho mana canätaga. Chaymi mana cuyucoj gagano caycä. ¿Piraj nogawan churacanman? ¡Pipis nogawan churacayta munaptenga juezman iwal aywashaj! ¿Pillaga caycanchuraj dimandamaj? ¡Cashpanga shamur mä nimächun ari! Ñaupächömi caycan juchaynaj cashäta nimänanpaj. Nogataga TAYTA DIOSMI yanapäman. Chauraga ¿piraj «juchayojmi canqui» nimanga? Puyu ushaptin röpa ushacashannömi conträcunaga llapan ushacanga. ¿Pitaj TAYTA DIOSTA rispitan? ¿Pitaj TAYTA DIOSTA sirbejta wiyacun? Chacaycho purirpis TAYTA DIOSMAN yäracojcunallami, upinaycajlla achquin caycaptinpis Diosman guellicojcunallami wiyacun y rispitan. Cuydädu, achquicunayquipaj quiquiquicunalla ninata sindejcuna; chay ninawan achquicusha purejcuna. Chayno cawaptiquega Tayta Dios castigashunquipämi. Fiyupa llaquicur ñacaychömi goyanquipaj. TAYTA DIOSMI cayno nin: «Allita rurar cawayta munajcuna, Noga nishäno rurayta munajcuna wiyamay. Masqui tantiyacuy maynin gagapita jorgusha cashayquitapis, maynincho caycaj rumicunapita llojshimushayquitapis. Masqui yarpäriy unay awiluyqui Abrahampaj. Yarpäriy gamcunata gueshpichishoj Sarapaj. Noga gayashä öra paycunaga wamraynajllami caran. Nogami bindisyunta gorä. Paypita mirajcuna aypalla cananpaj yanaparä. Ragällan caycaj Sión siudätaga nogami cuyapäshaj. Chunyaj chaqui jircatami wertamanna ticrarachishaj. Chaura cangapaj Edencho cashan wertanömi. Chaychöga cangapaj cushicuyllana, jauca goyayllana, alabansacunata cantayllana. «Acrashä runacuna sumaj wiyamay. Acrashä nasyun runacuna sumaj tantiyay. Yachachicuynëcunatami willacachishäpaj. Chaycunaga llapan nasyun runacunapaj achquinömi canga noga munashänöna cawananpaj. Wallcanami pishin salbanäpaj. Manapis aycällatanami munaynëwan llapan nasyun runacunata mandashaj. Lamar cantun nasyuncho tiyaj runacuna nogallamanmi yäracamonga. Munayniyoj cashallämanmi yäracamonga. Syëlutapis ricäriy. Pachatapis ricäriy. Syëluga goshtaynöllami illgacäcongapaj. Allpapis röpa ushacajnöllami ushacangapaj. Runacunapis chuspicunanöllami wañongapaj. Salbacoj cashämi ichanga imaycamapis chaynölla caycanga. Nogaga imaypis canan caycashänöllami caycäshäpaj. «Alli caj imano cashantapis musyajcuna, yachachishäcunata ruraj runacuna wiyamay. Runacuna tucuyta nishuptiquipis ama llaquicuychu. Ashllishuptiquipis ama jagayaychu. Chay runacunaga ushacangapaj puyu röpata ushacurcushannömi, millwa garachata curu ushacurcushannömi. Salbacoj cashämi ichanga imaycamapis chaynölla caycanga. Nogaga imaypis canan caycashänöllami caycäshaj.» ¡Ricchayna ari TAYTA DIOS! Fiyupa munayniyoj cashayquita musyacächiyna ari. Mas unay caj watacuna rurashayquino, unay caj runacuna cawashan wichan rurashayquino rurayna ari. Gammi illgächishcanqui lamarcho caycaj waräcuy Rahabtapis. May-may ruri caycaj lamar yacutapis gammi chaquirachirayqui. Nircorga chay lamarta nänimanna ticrarachirayqui llapan salbashayquicuna chaypa päsananpaj. TAYTA DIOS salbar jorgamushan cajcunaga cutimongami. Cantashpanmi Sionman chayanga. Chaychöga imaycamapis cushishallami goyangapaj. Paycunapäga cushicuywan alli goyayllanami cangapaj. Nanaypis llaquicuypis manami canganachu. Tayta Diosmi cayno nisha: «Noga quiquëmi gamcunataga shacyächë. ¿Pitataj manchacunqui? ¿Runa-masiquitachu? ¿Guewanölla wañoj runacunatachu manchacunqui? Nogami syëlutapis mashtacächej y allpatapis sumaj tacyachëga caycä. Nogami camashoj TAYTA DIOSNIQUI caycä. Chaura fiyupa ollgusha contrayquicuna illgächiyta munaycäshojcunata ama manchacuychu. ¿Imanirtaj contrayquicunata manchacunquiman? Ñacaycajcunaga manapis aycällatanami salbasha cangapaj. Manami carsil-llachöga wañongachu. Ni micuyninpis manami pishengapächu. Nogami cä TAYTA DIOSNIQUEGA. Nogapa jutëga munayniyoj TAYTA DIOSMI. Nogami lamar yacutapis cuyurachë. Chauraga pullchajyashpan fiyupami gaparan. Syëluta mashtacächirä. Allpatapis sumaj camacächishcä. Rimanäpaj cajtapis nogami shimiquiman churashcä. Nogami ima chayashunayquitapis munaynëwan chapashcä. Nogami Siontaga nirä: ‹Gamga acrashämi canqui› nir.» Jerusalén, apurä ricchay ari. Juclla jatariy. Gamga TAYTA DIOS castigacunan cöpacho caycajtami upushcanqui. Juc runa cöpata charir ushajpaj upucurcur fiyupa machasha cashannömi ñacashcanqui. Achca wamrayquicuna casha captinpis ni jucnayllapis manami canchu pushashunayquipaj. Llapan wamrayquicunata uywasha-captiquipis ni jucnayllapis manami canchu maquipita janchacurcur apashunayquipaj. Ishcay castami disigrasya chayashurayqui: Nasyunniquita usharir chaycho ima-aycayqui cajtapis apacusha. Nasyunniquicho tiyaj runacunanami pillyachöpis y yargaypitapis wañusha. Gamtaga ¿pillaraj cuyapaycushunqui? ¿Pillaraj shogaycushunqui? Toglla chariptin animal ricacushannömi wamrayquicunaga ricacusha. May cälli isquïnachöpis jitarpaycan. Chaynöga carcaycan TAYTA DIOS rabyawan castigashushayquicunapitami. Chaymi llaquicur goyaycäga sumaj wiyay. Gamga manami bïnuta upucurcurchu machasha caycanqui. Acrashan runacunata imapitapis chapaj TAYTA DIOSNIQUIMI cayno nin: «Castigacuna cöpa aptaraycashayquita guechurejnami-aywä. Cananpitaga mananami imaypis upunquipänachu noga rabyar upuchina cöpäpita. Chay cöpäpitaga noga upuchishäpaj fiyupa ñacachishojcunatana, ‹pampaman jitacay janayquipa päsanäpaj› nishojcunatana. Chaura gamcunaga pampaman jitacarayqui allpatano lluchcar-ushashunayquipaj.» Sión, ricchayna ari. Sumaj callpachacuy. Rispitädu Jerusalén siudä, achicyaypa achicyaj caj röpayquitana jaticuy. Jäpa runacunawan ganra runacunaga pillyaj manami gamman yaycamongapänachu. Jatariy Jerusalén. Janayquicho caycaj ganrata tapsicuyna. Prësu caycaj Sión, cuncayquicho wataraycaj cadinacunata cachachicuyna. Mandajpa jamanan sillunmanna jamacuy. TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Uywayno canayquipaj juc-lä nasyunman gamcunata prësu apashuptiqui manami ima pägatapis chasquishcächu. Chaymi canan gamcunata jorgamushpäpis mana ni imatapis pägashächu. Unayga acrashä runacuna Egiptumanmi aywacuran. Chaychöna uyway cashpan ñacar tiyaran. Guepataga imatapis mana rimapaycaptinmi Asiria runacunana ñacachisha. Cananga ¿imatanataj ricä? Imatapis mana rimapaycaptillanmi acrashä runacunataga Babiloniaman apacusha. Munaynincho chararajcunaga alli-tucushpanmi asipan. Nogatapis fiyupanami rabyaycächiman. Chaymi juc junäga acrashä runacuna ricanga munaynëwan imano rurashätapis. Musyanga ‹caychömi caycä› nir paycunata willapashäta.» Alli willacuyta apamushpan jircacunapa shamojta ricarga fiyupami cushicunchi. Fiyupa cushicuypämi alli goyayllana cananpaj willacuptenga, salbashana cananpaj willacuycajta wiyashaga. Payga Sionta nin «Tayta Diosniquimi ray» nir. ¡Wiyay-llapa! Ricachacojniquicunaga sinchipami gaparpan. Llapanmi juc shimilla cushicuypita gaparpan. Chaynöga gaparpaycan TAYTA DIOS Sionman cutimojta quiquincuna ñawinpa ricashpanmi. ¡Jerusalenpa juchusha caycaj pergacuna cushicushpayqui llapayqui gaparpay! Acrashan runacunata TAYTA DIOSGA cuyapashanami. Jerusalentaga salbashanami. Llapan nasyun runacunapa ricay ñawinchömi TAYTA DIOSGA munayniyoj cashanta musyachisha. Chaynöpami Tayta Diosninchi salbamashanchëga intëru cay pachacho mayacanga. Chay Babiloniapita llojshicuyna-llapa. Ama yataychu imatapis ganrayächicoj cajtaga. Chaycho caycashayquipitaga llojshicuyna ari. ¡TAYTA DIOSPA rispitädu cösancunata cutichejcunaga ganrayächicojcunata ama yataychu! Ichanga manami apuräduchu llojshicunquipaj. Manami gueshpiypachu aywacunquipaj. Chaynöga canga gam Israelcunapa TAYTA DIOSNIQUI imapitapis chapäshuptiquimi. Sirbejninpaj Tayta Diosga caynömi nisha: «Sirbimajnëga allichömi llojshenga. Fiyupa rispitashami y may-chaychöpis rejsishami canga. Paypa cäran imano caycajtapis ricar achcajmi fiyupa manchacuran. Cäran caycaran mana camaraj. Manami runa-nirajnachu caran. Achca nasyun runacunami fiyupa almirasha ricacongapaj. Raycunapis ima niytapis manami camäpacongapächu. Chaynöga canga pipis mana willapashanta tantiyashpanmi, imaypis mana wiyashanta wiyashpanmi.» ¿Piraj riguiran noganchi willacushanchïtaga? TAYTA DIOSGA ¿pitataj munayniyoj cashanta musyachisha? Tayta Diosga munasha mallwa lanta wiñar chaqui allpaman sapichashanno sirbejnin wiñanantami. Payga manami cuyayllapaj buyna-mösupischu caran. Manami ricapänapänöpischu caran. Runacunaga manacajman churaj; fiyupa jamurpaj. Payga fiyupa nanaywanmi ñacasha. Pipis manami ricäriyta munajchu. Manacajmanmi churaranchi. Paytaga manami cäsojchu canchi. Chaypis payga ñacaycaran noganchi ñacananchïpaj cajtami. Noganchi nanächicunanchïpaj cajtami payga nanächicuycaran. Noganchëga yarparanchi Dios payta chayno ñacaycächishanta, chayno castigaycashanta, pasaypa manacajman churaycashantami. Ichanga noganchi Diosta mana wiyacushanchïpitami juchayoj runatanöpis tucsiran. Noganchi mana allita rurashanchïpitami fiyupa ñacachiran. Pay ñacashanpitami noganchi alli goyayta tarishcanchi. Payta däñar-ushashanpitami noganchëga allchacashana caycanchi. Llapanchïmi uyshacunano ogracasha carcaycashcanchi. Cada-ünunchïmi quiquinchi munashanchïno goyäcushcanchi. Ichanga juchanchïcunapita paylla ñacananpämi TAYTA DIOSGA camacächisha. Payga ñacachiptinpis upällallami cacusha. Paytaga aparan uyshata pishtananpaj apaycajnömi. Manami ni juc shimillapis rimacuranchu. Payga millwanta rutuptin uysha upällalla wiyaräcushannömi upällalla cacuran. Manami ni juc shimillapis rimacuranchu. Imatapis mana allita mana ruraycaptinmi jusgananpaj prësu apasha. Paytaga manami pipis washaranchu. Paypäga manami pipis yarpachacuranchu. Paytaga juchanchïcunapitami wañuchiran. Fiyu runacuna pamparänanmanmi pampanan caran. Chayno caycaptinpis rïcu runa pampacunanmanmi pampaycäriran. Chaynöga ruraran pitapis mana allita mana rurasha captinmi pitapis mana engañaypa willapasha captinmi. TAYTA DIOSMI chayno manacajman churaypa ñacachiyta munaran. Sirbejninnami llapan juchayojcunapa ruquin wañunan caran. Chaypitami payga unaycama cawanga. Paypita mirajcunatapis ricangarämi. TAYTA DIOS munashancunataga llapanta paymi ruranga. Ñacashanpitaraj chaycunata ricar fiyupami cushicongapaj. Tayta Diosta sirbëga achcajtami salbangapaj. Payga achcajpa juchantami apanga. Chaypitami paytaga Tayta Dios mas alliman churanga. Chaychöga munayniyojcunawan iwalmi alli cajta chasquengapaj. Chaynöga chasquengapaj wañushanpitami, juchayojcunano ñacashanpitami. Rasunpa payga aypalla runacunapa juchantami aparan. Juchayojcunapäpis ruwacur mañacusha. «Imaypis wawata mana tarej warmi fiyupa cushicuy. Gam imaypis mana gueshyacoj warmi cushicuypita cantay. Runan cachaycusha wawata mana tarej warmimi runayoj warmipita mas achca wawata tarenga.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. «Witichinalla tolduyquita jatunyächiy. Tiyaycashayqui tolduyquitaga mashtar sumaj chutay. Tolduyquita chariraj wascacunata jatunyächiy; istägacunatapis sumaj jawiy. Gamcunaga achcayar wac-läman cay-lämanpis aypallamanmi mashtacanquipaj. Gampita mirajcunaga achca nasyuncunatami guechur charicarcärengapaj. Canan chunyaj caycaj siudäcunachöpis paycunaga juntami tiyangapaj. Ama manchacuychu. Manami pengaychöga canquipächu. Manami ashllishunquipäpischu. Ni manami imapitapis pengacunquipächu. Wawaynaj jipash car pengacushayquitapis gongaycunquipämi. Manami yarpanquipänachu biyüda captiqui manacajman churashushayquitapis. Camashoj Tayta Diosmi majanpaj shuntashunquipaj. Paypa jutenga munayniyoj TAYTA DIOSMI. Imapitapis chapäshöga caycan Israelcunapa Santo Tayta Diosninmi. Payga mundu intërupa Diosninmi. Gamga cachaycusha jipashnömi fiyupa llaquisha caycarayqui. Chayno caycajtami TAYTA DIOSNIQUI yapay gayashurayqui.» Tayta Diosniquimi chayno nin. «Gamtaga rätullami cachaycurä. Ichanga fiyupa cuyapäcoj cashpämi yapay shuntashayqui. Illajpita rabyacurcushpämi juc rätulla mana ricamänayquipaj witicurirä. Ichanga imaycamapis cuyapäcoj cashpämi gamta cuyapashcä.» Jorgushoj TAYTA DIOSNIQUIMI chayno nin. «Noé cashan wichanmi jurarä yapayga allpata imaypis yacuwan manana jundichinäpaj. Chaynömi gamtapis jurashpä në gampäga imaypis manana rabyanäpaj. Mananami castïgutapis munachishayquinachu. Puntacuna juc-läman witicuriptinpis, jircacuna gotucäcuptinpis, gamta cuyaytaga manami cachaycushayquipächu. Ni alli conträtuta rurashanchïpitapis manami cutiricushächu.» Cuyapäshoj TAYTA DIOSMI chayno nin. Tayta Diosga Jerusalén siudäta nin: «¡Pasaypa llaquisha, ñacachisha caycaj, pipis shogashunayquipaj mana caj ricay! Nogami pergayquicunatapis camacächishaj cuyayllapaj ‹carbunclo› rumicunapa jananman. Chaura simintuyquipis ‹zafiro› rumipitami cuyayllapaj canga. ‹Rubí› rumipitami ricachacuna törriquicunatapis rurashaj. Puncuyquicunatapis rurashaj ‹berilo› achicyaj rumipitami. Intëru cantun pergatapis cuyayllapaj rumicunawanmi pergashaj. Nogami yachachishaj llapan wamrayquicunata. Paycunaga llapanpis allimi goyangapaj. Noga munashäno goyarmi alli canquipaj. Manami pipis ñacachishunquipänachu. Manami imatapis manchacunquipächu. Yapayga mananami fiyupa manchariypajcuna chayashunquipänachu. Pipis magashunayquipaj shamöga manami noga camacächiptëchu shamongapaj. Chayno magashunayquipaj shamojcunataga llapantami binsinquipaj. «Nogami camacächishcä jirrëru cananpaj. Chay runami ninata shanshachin fyërruta wayllachinanpaj. Nircorga fyërrupita ruran tucuy-niraj pillyanacunata. Chay jirrërutanömi ima-aycatapis illgächej runacunatapis camashcä ima-aycatapis pasaypa ushaycunanpaj. Ichanga gamta illgächishunayquipaj manami pipis pillyanacunata rurashachu. Achäquita ashipäshojcunataga llapantami upällachinquipaj. Chaynömi canga nogata sirbimajcunapäga. Chaynöpami nogaga salbashaj.» TAYTA DIOSMI chayno nin. Tayta Dios cayno nin: «Llapayqui yacunaycajcunaga yacuta upunayquipaj shamuy. Rïguta rantinayquipaj guellayta mana tarejcunaga dibaldi micunayquipaj shamuy. Bïnutapis lëchitapis mana pägayllapa tarinayquipaj shamuy. ¿Imanirtaj guellayniquita ushanqui mana micunachöga? ¿Imanirtaj arur gänashayquitapis ushanqui manacajcunachöga? Nogata wiyamay. Wiyacamashpayquega alli micuytami tarinquipaj. Fiyupa alli mishquej micuytami micunquipaj. Noga cajman shamuy. Nircorga willapashäta wiyacuy. Nishäcunata wiyamay. Chauraga cawanquipämi. Gamcunawanmi conträtuta rurashun imaycamapis alli goyänanchïpaj. Chaynöpami ray Davidta cuyar aunishäta cumlishaj. Paytaga noga churarä nasyuncuna ricacunanpämi, marcacunapapis mandajnin, yachachejnin cananpämi. Gamga mana rejsishayqui runacunatami gayanquipaj. Mana rejsishayqui marca runacunanami gam cajman cörriypa shamongapaj. Chaynöga cangapaj Israelcunapa Santo TAYTA DIOSNIN gamta fiyupa rispitädu cayman churasha-cashuptiquimi.» Canan timpu cashancama TAYTA DIOSTA ashiy. Manaraj carucho cashancama gayacuy. Fiyu runacunaga mana allicunata ama rurachunnachu, mana allita rurananpäga ama yarpächunnachu. TAYTA DIOSMAN yapay cutichun. Chaura paypis cuyapangami. Payga amatar alli cashpanmi perdunacun. TAYTA DIOS cayno nin: «Noga yarpashäga manami gamcuna yarpashayquinöchu. Noga rurashäga manami gamcuna rurashayquinöpischu. Imanömi syëlupis caycan allpapita mas janajcho, chaynömi yarpashäcunapis, ima rurashäcunapis gamcunapäga tantiyayta mana atipaypaj caycan. «Tamyapis, rashtapis syëlupitami shicwamun. Nircur manami janajman cutinnachu. Chaypa ruquenga allpatami ömiyächin. Chaynami muruta pashtachir wiñachimun. Nircorga yapay murunanpaj muruchachin. Micunapäpis micuyta wayuchin. Chaynömi noga parlashäcunapis. Manami jinallanchöga illgangachu. Chaypa ruquenga noga munashätami ruranga. Imano rurananpäpis nishätami cumlenga. Gamcunaga cushishami aywacunquipaj. Allillami cuticunquipaj. Gamcunata ricashushpayqui puntacunapis puytush lömacunapis cushicuypitami cantangapaj. Jircacunacho caj yöracunapis llapanmi macshongapaj. Cashacuna cashanchömi pïno yöracuna wiñamongapaj. Ishancacuna cashanchömi rayan yöracuna wiñamongapaj. Chayno captinmi nogaga intërucho rejsisha cashaj. Chaytaga imaycamapis manami pipis gongangachu.» TAYTA DIOS cayno nin: «Rasun cajllata ruray-llapa. Alli cajllata ruray-llapa. Manapis aycällatanami salbashaj. Chayno salbashpämi munayniyoj cashäta musyachishaj. Cushishami cawanga nishäta cumlej runaga. Cushishami cawanga säbadu jamay junajta rispitaj runaga. Cushishami cawanga mana alli ruraycunata mana ruräshej runaga.» Jäpa runaga TAYTA DIOS munashanno rurar ama ninmanchu: «Acrashan runacunapita shuynimi TAYTA DIOS charämanga» nir. Capun runapis ama ninmanchu «Nogaga juc chaquisha guerunömi cä» nir. TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Capun runacuna caycajpis säbadu jamay junajcunata rispitaptin; Noga munashäcunata cumliptin; conträtuta rurar parlashänölla ruraptenga warmi ollgu wamrancunata charänanpita mas allitami goshaj. Chaynömi camacächishaj wasëcho tiyananpaj, wasë ruriman yaycunanpaj. Chaynöpami jutin imaycamapis mana gongacangachu. Jäpa runacuna sirbimänanpaj, cuyamänanpaj Nogapa munaynëman guellicamur säbadu jamay junajta rispitar, conträtuta rurar parlacushäno llapanta cumliptenga Nogami pushamushaj rispitädu jircäman. Nircurmi aduramänan wasëcho cushishata goyächishaj. Paycuna altarnëcho garamashanta, uywacunata rupachishanta chasquishämi. Wasëpäga llapan runapis ‹Tayta Diosta mañacuna wasi› nengami.» Mashtacasha caycaj Israelcunata yapay shuntaj TAYTA DIOSMI cayno nin: «Shuntasha caycächishäpa jananmanpis mastarämi shuntamushaj.» Jirca animalcuna, munti animalcuna shamuy uyshacunano caycaj Israelcunata micucurcunayquipaj. Paycunata mandaycäga gaprayashami carcaycan. Manami imatapis musyanchu. Llapanpis paycunaga carcaycan mana wagyacoj allgunömi. Paycunaga goyay-goyaymi jitaräcun. Puñullarmi cacun. Paycunaga mana sacsaytapis atipaj yargaj guella allgucunanömi. Paycunaga imatapis mana tantiyaj uyshërucunami. Cada-ünunmi imanöpis yarpashanno goyäcun. Imatapis quiquincuna munashallantami ashircaycan. Paycunaga nin: «Upyananchïpaj bïnuta, machächicojcunata ashej aywashun. Canan rurashanchïno warapis rurashun. Capas masllaräpis rurashun.» Alli runacuna wañuptin paypäga pipis manami imapis gocunchu. Tayta Diosta sirbej runacunapis wañucur mananami mana alli ruraycunata ricannachu. Tayta Dios chayno shuntacuycashanta manami pipis tantiyanchu. Chay runacunaga alli goyaychöna cananpämi aywacun. Rasunpa alli cajllatami paycunaga ruraran. Chaypitami paycunaga jamacun. Tayta Diosmi cayno nin: «Witimuy brüjacunapa wawan. Shamuy mañösa warmipa wawan. Gamcunaga ¿pitataj asiparcaycanqui? ¿Pitataj pasaypa manacajman churar ricaparcaycanqui? ¿Pitataj galluyquita ajtuparcaycanqui? Gamcunaga canqui llulla runacunapa, juchata rurar cacushanpa wamrancunami. Gamcunaga roble gueru chaquincunacho, rämasapa yöracunapa chaquinchöpis dioscunata adurashpayqui melanaypaj ganracunatami rurarcaycanqui. Dioscunata adurashpayquipis wamracunata pishtarcur rupaycächinqui ragra läduncunacho, gagapa shillincunacho. «Israel, gamga yacu aywaj ragra cantuncunacho caycaj ullush rumicunatami adurayta munanqui. Bïnu ofrendacunatapis chaycunamanmi wiñapashcanqui. Chaqui micuy ofrendacunatapis ‹paypaj› nir apashcanqui. ¿Chayno rurasha caycaptiquichi nogaga upällalla cacushaj? Altunnin puntacunachömi cämayquitapis camacächishcanqui. Chaycamami wichashcanqui sacrifisyucunata garanayquipaj. Wasiquipa puncu wajtancunamanmi melanaypaj ïdulucunata churashcanqui. Nogataga gongaycamashpayquimi röpayquita lojticushcanqui. Nircorga jatun cämayquicho jucwan cacushcanqui. Puñucuyta munashayqui caj runacunawanga alli parlacurayqui. Paycunawan cacushpayqui chay ïdulucunatami aduraj canqui. «Asëtita apashpayqui cörriyllapa aywashcanqui diosniqui Moloc cajman. Aypalla perfümitapis apashcanqui. Juc diosta sirbiyta munarmi fiyupa caruman ruquiquita cachashcanqui. Chaynömi wañojcuna caycashancamapis cachayquita chayachishcanqui. Chay-jina purishpayquimi uticarayqui. Ichanga manami nirayquichu ‹yangallapämi ashinchi› nir. Sïguir ashinayquipäga imanöpapis balurcharayqui. Chaynöpami mana yamacaypa ashirayqui. «¿Pita manchacushpayquitaj nogata engañamashcanqui? ¿Pita rispitashpayquitaj nogata gongaycamashcanqui? ¿Unaypita-pacha mana rimacuptëchu gamcunaga mana rispitamanquichu? Imano cashayquitapis nogaga intërupami musyachishaj. Chauraga llapan rurashayquicunapis yangallapämi canga. Yanapäshunayquipaj gaparaypa gayacuptiquipis ïduluyquicunaga manami yanapäshunquipächu, ni salbashunquipäpischu. Chaycunataga llapantami wayra apacongapaj. Wayraga juc wayramuyllachömi illgarachengapaj. Nogaman yäracamoj cajmi ichanga aunishä pachacho partisyunta chasquenga. Nircur rispitädu jircächo tiyanga.» Chayrämi cayno nishan wiyacangapaj: «Nänita aruy-llapa. Imapis chaparaycajcunataga jitariy acrashä runacuna päsananpaj.» Janajcho tiyaj, imaycamapis cawaj, Santo Tayta Diosmi cayno nin: «Nogaga tiyä rispitädu janaj pachachömi. Ichanga umildicunawanpis llaquicuycajcunawanpis iwalmi caycä. Paycunatanami yanapar shacyächë. Nogaga manami para-simriga ‹juchayoj canqui› niycäshäpänachu. Mananami para-simriga rabyashapis caycäshänachu. Chayno rabyashalla captëga camashä runacuna mananami yäracamanmanchu. Israelcuna juchata rurashanpitami juc timpu rabyasha caycarä. Chaynöpami paycunataga castigarcur cachaycurä. Chaura paycunaga quiquincuna munashannöna goyaran. Mana wiyacamashantaga ricashcämi. Chaypis mana wiyacamaj caycajta allchacächishämi. Nircorga allimi jamachishaj. Chaura mana yarpachacuypanami goyangapis. Llaquisha caycajcunatapis nogami cushicachishaj. Nircorga caynömi willacachishaj: ‹¡Carucho caycajcunapaj alli goyay cachun! ¡Sercacho goyaycajcunapäpis alli goyay cachun!› nir. ¡Acrashä runacunataga nogami allchacächishaj! Fiyu runacunami ichanga carcaycan lamar pullchajyar mana chawajno. Wayra pullchajyächiptin mitutawan ganracunata lamar jitarimushannömi caycan. Chaynömi fiyu runacunapäga alli goyay mana canchu.» Tayta Diosmi chayno nisha. Tayta Dios nimaran: «Mana manchacuypa llapan callpayquiwan gayacamay. Trompëta wagajnöraj sinchipa gayacamay. Jacobpita miraj acrashä runacunata juchanpita piñacuy. Paycunaga waran-waranmi nogaman mañacaycämun. Munashäno rurananpaj cajta musyarmi paycunaga cushisha caycan, allita ruraj runacunanöraj, laynëcunatapis mana cachaypa cumlejnöraj. ‹Alli cajta ruranäpaj laycunata musyachimay› nir mañacaman. Chayno mañacamarmi paycunaga alli-tucurcaycan. Chaypis nircaycäman: ‹Mana ricaycämaptiquega ¿imapätaj ayunashäcunapis? ¿Imapätaj cuerpöcunatapis ñacachishaj gam mana cuentata apacuycaptiquega?› Nishpayquipis gamcunaga ayunay junaj nigusyullatami arurcaycanqui. Piyunniquicunatapis amatar aruchishpayqui ñacaycächinqui. Ayunay junaj gamcunaga goyanqui rimanacullar, pillyallar, wañuchicojcunano cutanacushpallayquimi. Ayunay junajcho chayno rurashayquipitaga ruwacur mañacamashayquicunata noga manami wiyashächu. ¿Gamcunaga yarpanqui llaquicur-raj ayunashayqui nogapaj alli cashantachu, shogush umpucajnöpis uysucusha purishayqui nogapaj alli cashantachu, uchpamanpis gachga röpayqui jatisha wegucunayquitaraj munashätachu? ¿Chayno rurashayquitachi gamcunaga ‹TAYTA DIOS munashanno ayunay junajmi› ninqui? Noga munashä ayünuga manami chaynöchu. Nogaga munä ayunay junajcho manacajpita prësu caycajcunata cacharinayquitami; ñacaycächishancunata libri cananpaj cacharinayquitami; firsapitaga pitapis manana aruchinayquitami; yüguta pascajno jamachinayquitami. Noga munä yargaypita caycaj runata micuyniquita garanayquitami; wasiynaj pobri runata wasiquiman pachächinayquitami; röpaynaj captin röpayquita goycunayquitami; pitapis runa-masiquitaga cuyapänayquitami. Chauraga gamcuna canquipaj pacha waraptin achicyajnömi. Chayno captiquega allchacächishayquipänami. Allita rurashayquimi ñaupayquita aywajno canga. Nogapa munaynënami guepayquita shamojno canga. Chaymi mañacamaptiqui yanapäshayquipaj. Yanapänäpaj gayacamuptiqui ‹caychömi caycä› nishayquipaj. Pitapis manana ñacachiptiqui, juccunata mana ashlliptiqui, pitapis mana jitapaptiqui, quiquiquipaj cajta yargaycaj runata goycuptiqui, llaquicuycajta nistashanwan yanapaptiqui, chacajchöno carpis achicyajnömi canquipaj. Chacäpacushano cashayquipis pullan junajmannömi ticracurenga. Nogaga imay örapis pusharaycäshayquipämi. Chunyaj chaqui jircachöpis aypalla micuytami tarichishayqui. Callpayqui cananpäpis yanapäshayquimi. Chauraga caycanquipaj cadalla pargusha werta caycajnömi, yacu llojshinan pösucho imaypis yacu mana chaquejnömi. Gamcunaga unay caj ragäcunata pergar yapaymi allchanquipaj. Unayna simintuta pergashantapis sumaj sinchi cananpämi yapay allchanquipaj. Chaura gamcunataga ‹tunisha pergacunata allchaj› ‹juchusha wasicunata allchaj› nishunquipämi. «Säbadu jamay junajtaga rispitay. Chay junajchöga ama imatapis ranticunacuychu. Chay junäga gamcunapaj cachun cushicuy junaj. TAYTA DIOSNIQUI acrashan junaj captin rispitädu cachun. Ima rurayniquitapis cachaycur chay junajtaga rispitanqui. Quiquiqui allicho canallayquipäga ama imatapis ruraychu. Manacajcunata ama rimaychu. Chaycunata cumlerga cushisha allimi goyanquipaj. Noganami alliman churashayquipaj altunnin jircacunapa llapanta binsichir pushashpä. Unay awiluyqui Jacobta goycunäpaj aunishächönami alli goyächishayquipaj.» Quiquin TAYTA DIOSMI chayno nisha. TAYTA DIOS mana salbananpäga paypa munaynin manami wallcayashachu. Ni mana wiyananpäpis manami upayacäcushachu. Ichanga gamcunapa juchayquimi Tayta Diospitaga pergano raquishurayqui. Gamcuna juchata rurashayquipitami Tayta Diosga mana ricärishunquinachu. Mañacuptiquipis mana wiyashunquinachu. Gamcunapaga maquiquipis yawarwan tiñicashami caycan. Dëduyquicunapis runa wañuchejllami. Llullacuyllatami parlanquipis. Shimiquicunapis mana allicunallatami parlan. Pipis manami rasun cajtaga dimandacunnachu. Pipis manami cannachu rasun cajllawan dimanduman chayäga. Chaypa ruquenga llullacunanpaj cajllamanmi yarparaycan. Llullacuyllata rimananpämi carcaycan. Mana allitami gueshyaj carcaycan. Chayno carmi wañuchinacuyllacho carcaycan. Culebra runtuncunata ogllajnömi paycunaga mana alli rurayllata yarparaycan. Pipis chay runtuta micoj cäga wañongami. Paquiriptenga benënuyoj culebracunallami llojshicaramonga. Paycunaga pachca llicanta awajnömi mana alli ruraycunallata yarparaycan. Chay llicapitaga manami röpata ruranchu. Chay awashanwanga manami pipis jananta chapacunchu. Paycunaga wañuchicuyllatami arun. Mana allita rurananpäga apuraypa apurarmi cörrin. Alli runata wañuchinanpaj rasyaylla aywan. Wañuchicuyllapämi yarparcaycan. Paycuna purishanpaga mana allita rurashallanmi caycan. Manami musyanchu alli goyay imano cashantapis. Paycuna rurashanga llapanpis mana allillami. Paycuna rurashanga llapanpis llutanllami. Paycuna goyashanno goyajcunaga alli goyayta manami tarinchu. Juchanchïcunapitami salbacunanchïpäga fiyupa sasa caycan. Chaynöpami Tayta Diospa achicyaynin mana chayamunchu. Achicyajta shuyarashanchïpis chacajllami caycan. Achicyayta munaycarpis yanauyaycajllachörämi purircaycanchi. Gapracunanöpis pergata yatayllapami puriycanchi. Ñawiynajnöpis tapra-taprami puriycanchi. Las-dösi inti caycaptinmi chacaypanöpis tacacanchi. Callpallanchïchöraj caycarmi wañushanöna carcaycanchi. Llapanchïpis ucumaryanömi gaparpaycanchi. Palumanömi ataycanchi. Salbasyunta shuyararpis manami salbacunchïchu. Noganchëga Tayta Diosta fiyupami rabyachishcanchi. Juchanchïcunami chayno cashanchïta musyachimanchi. Jucha rurashanchïcunataga yarparaycanchïmi. TAYTA DIOS nishantaga manami cumlishcanchïchu ni wiyacushcanchïpischu. Paytaga chiquicarcärishcanchïmi. Noganchëga wañuchicuyllapämi, juc runata mana alli rurayllapämi parlashcanchi. Jucta-jucta engañanallanchïpämi parlacushcanchïpis. Chaynöpami alli cajta ruraytaga gongaycärishana. Alli cajta ruraytaga pipis manami yarpannachu. Parlashantaga runacuna manami cumlinnachu. Suwapänacur suwapänacullarnami goyarcaycan. Rasun cajtaga mananami pipis parlannachu. Mana allita rurayta cachaycoj cajtaga ima charashallantapis suwapaycärinmi. Pipis allita mana ruraptin TAYTA DIOSGA fiyupami rabyacurcusha. Chayno caycajta pipis mana michajta ricarmi Tayta Diosga fiyupa almiraran. Chaura munayniyoj cashanta llapanta musyachinanpaj quiquinmi camaricuran. Pay allita rurashanmi pillyar chapacunan chalëcuno ricacusha. Salbacoj cayninnami cascunno ricacusha. Ayñita cutichicoj cayninna röpanno ricacusha. Fiyupa rabyasha cashanna jacucushanno ricacusha. Chayno camaricurcurmi Tayta Diosga cada-ünunta imanöpis rurashanmanno cutichenga. Contrancunataga castigangami. Chiquej cajtaga imanöpis rurashanmannömi cutichenga. Chaynömi ruranga lamar cantun nasyuncunacho tiyaycajtapis. TAYTA DIOSGA fiyupa chayasha mayu aywar jaytarejnörämi chayamongapaj. Llapan runami inti yagamunan caj-läpita-pacha inti yaganan caj-läcama Tayta Diosta rispitangapaj fiyupa munayniyoj caycajta ricashpan. TAYTA DIOS cayno nin: «Salbacojmi Sionman shamongapaj. Jacobpita mirar-aywajcuna juchancunapita arpinticuptenga llapantami salbanga» nir. TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Nogaga paycunawan parlacurmi conträtuta ruraycä. Chaymi në: ‹Espiritöga gamcunapita manami witengachu. Yachachishäcunapis gamcunapita manami gongacangachu. Imaypis manami gongacangachu gamcunapita ni gamcunapita mirajcunapitapis› nir.» TAYTA DIOS cayno nin: «Jatariy Jerusalén. Achquiga chayamushanami. Munaynëmi gamcho achicyaycan. Cay pachataga chacajmi chapacurcusha. Nasyuncunataga yanauyaycajmi ñiticurcusha. Gammanmi ichanga achquino noga chayamushäpaj. Munayniyoj cashäpis gamcunawanmi caycangapaj. Llapan nasyun runacunami shamongapaj gamcho achqui caycajman. Raycunapis shamongapaj gamcho pacha warajno achicyaptinmi. «Jerusalén, ichircur intërupa sumaj ricachacuy. Llapanmi shuntacaycur gam cajman aywaycämun. Wamrayquicunapis carupitami aywamongapaj. Warmi wamrayquicunatapis margacarcärirmi apamongapaj. Gam paycunata ricaptiqui cärayquipis cushicuypita achicyaypa achicyangaraj. Cushicuypita shonguyquipis ashac-ashacllaraj ricacongapaj. Lamarcho cajcunatapis fiyupa cuestajcunatami apapämushunquipaj. Nasyunnincunacho ima-aycanpis mas alli cajtami goycushunquipaj. Gam cajmanga röpa-röpami camëlluncunawan juntaycamongapaj. Chay runacunaga gorita, insinsuta apamur shamongapaj Madianpita, Efapita, Sabäpitapis. Nircur paycunaga almiraypajcunata rurashäcunatami willacongapaj. Cedarcho caj uyshacunatapis gampämi llapanta gatimongapaj. Nebaiotcho caj carnicunanami gampa munayniquicho canga altarcho nogata garamänayquipaj. Chaynami canga nogapa gustöpaj. Chaura nogaga wasëtapis mas cuyayllapaj cananpämi camacächishaj. «¿Picunataj tagay pucutayno aywarcaycämöga? ¿Picunataj tagay paluma puñunanman aywajno aywarcaycämöga? Chaycunaga shuntacasha aywarcaycämoj büquicunami. Ñaupa puntantanami Tarsis büquicuna aywaycämun. Chay büquicunaga wamrayquicunatami gorintawan guellaynintawan-cama fiyupa carupita apaycämun. Paycunaga aywaycämun Jerusalencho fiyupa almiraypajcunata rurashäpita aduramänanpämi. Nogaga Israelcunapa Santo TAYTA DIOSNINMI caycä. «Nogaga rabyacurcurmi gamta castigarä. Cananmi ichanga gamta cuyashäta musyachishayqui. Chaymi pergayquicuna juchusha caycajtapis juc-lä nasyun runacuna allchanga. Raynincunapis sirbishunquipaj. Chacaypa junajpapis puncuyquicunaga quicharaycangami. Quicharaycanga intëru nasyuncho ima-ayca alli cajtapis apapämushunayquipämi. Raycunapis garaynincunawanmi gam cajman yaycamongapaj. Gamcunata mana sirbishoj caj nasyun runacunaga illgächishami canga. Chayno caj nasyun runacunaga ushajpämi wañuchisha canga. «Libanucho riquësacuna caycajtaga gammanmi apamonga. Apamonga pïnuta, abetota, sipresta. Chaycunaga canga Templöta mas camarächinanpämi. Chaynöpami chaquë lluchcarashan Temploga fiyupa rispitasha canga. Ñacachishojcunapa wamrancunaga rispitashushpayquimi ñaupayquiman chayamonga. Manacajman churashojcunapis llapanmi ñaupayquiman gongurpacongapaj. Paycunaga ‹Israelpa Santo TAYTA DIOSNINPA siudänin› nishunquipämi. Unayga cacharishami quëdarayqui. Chiquishami carayqui. Japallayquimi quëdarayqui. Cananmi ichanga noga churashayquipaj imaycamapis allicho canayquipaj. Para-simri cushisha goyänayquipämi camacächishaj. Llapan nasyuncunami allinnin micuynincunata apapämushunquipaj. Raycunanami riquësancunata apapämushunquipaj. Chauraga tantiyacunquipämi noga TAYTA DIOSNIQUI salbashoj cashäta, Jacob rispitashan Munayniyoj Dios gamta imapitapis jorgoj cashäta. «Runsipa ruquinmi apapämushayqui gorita; fyërrupa ruquinna guellayta; guerupa ruquinna runsita; rumipa ruquinna fyërruta. Jauca goyayllanami cangapaj. Alli cajta rurayllanami canga. Marcayquichöga wañuchinacur gaparächinacushan manami wiyacanganachu. Nasyunniquichöga ushacächinacuypis manami cangapänachu. Chaypa ruquenga curral pergayquicunatami ‹Salbacoj› nir jutichapanquipaj. Sawan puncuyquicunatana ‹Alabansa› nir jutichapanquipaj. «Manami nistanquipänachu junajpa inti achicyapäshunayquita, ni quilla chacaypa achicyapäshunayquitapis. Noga TAYTA DIOSNAMI cashaj imaycamapis achquiquino. Noga Tayta Diosniquimi achicyapäshayqui. Noga intino captëmi mana chacanganachu. Noga quillano captëmi mana chacanganachu. Noga TAYTA DIOSNIQUIMI cashaj imaycamapis achquiqui. Llaquicuyga yapay manami canganachu. «Marcayquichöga alli runacunallanami tiyanga. Chaychöga paycunallami imaycamapis tiyacongapaj. Paycunami caycan lantashä lantapita chillguimojcunaga. Paycunataga quiquëmi churashcä munayniyoj cashäta juccunata musyachinäpaj. Chay ichiclla caycajmi waranganpa mirangapaj. Wallcalla caycajmi munayniyoj nasyun canga. Nogami TAYTA DIOS cä. Nogami camacächishaj manapis aycällatana chayno cananpaj. Nishä diyapäga chaynönami canga.» TAYTA DIOS acramasha captinmi TAYTA DIOSPA Espiritonga nogacho caycan. Nogataga cachamasha pobricunata alli willacuyta willapänäpämi; llaquisha caycajcunata cushicachinäpämi; prësu caycajcunata librina cananpäna willapänäpämi; carsilcho wichgaraycajcunatapis jorgunäpämi; TAYTA DIOS cachamasha allita rurananpaj chayamushana cashanta willacunäpämi; contranchïcunata ayñita cutichinanpaj chayamushantana willacunäpämi. Chaynöpis Tayta Dios cachamasha llaquicuycajcunata shacyächinäpaj; Sioncho llaquicuycajcunata shoganäpaj: pengacuycashanpa ruquin corönatana jatipänäpaj, llaquicuycashanpa ruquin cushicuyta tarichinäpaj; wagaycashanpa ruquin cushicur cantananpaj. Chaymi paycunataga nengapaj «Sinchi guerucuna» nir. Paycunaga caycangapaj TAYTA DIOS munayniyoj cashanta juccunata musyachinanpämi. Unay juchuchishan ragäcunatapis yapaymi allchanga. Unayna juchuchishan jatusaj wasicunatapis yapaymi perganga. Juchusha caycaj ragällan siudäcunatapis jatarachengami. Gamcunapataga juc-lä nasyun jäpa runacunami uywayquicunatapis michipäshunquipaj. Chacrayquicunatawan übas chacrayquicunatapis arupäshunquipaj. Gamcunatanami «TAYTA DIOSPA cürancuna», «Tayta Diosninchïta sirbejcuna» nishunquipaj. Juc-lä nasyun runacunapa ima-aycanwanpis gamcunami quëdanquipaj. Fiyupa chanin cuestaj adurnuncunatami camaränayquipaj churacunquipaj. Gamcunataga fiyupami ñacachishurayqui, ashllir-ushashurayqui, fiyupa manacajman churashurayqui. Chaypitami nasyunniquichönaga ishcay cutipa mastaraj fiyupa allita chasquinquipaj. Nircurna imaycamapis cushishallana goyäcunquipaj. Chayga canga TAYTA DIOS cayno nishanpitami: «Nogaga alli rurajcunatami cuyä. Suwacunata, wañuchicojcunataga chiquëmi. Aunishänömi gamcunaga päguyquita chasquinqui. Gamcunawan imaycamapis allilla cananchïpaj conträtutami rurashun. Gamcunapita mirar aywajcunaga may nasyunchöpis fiyupa rejsishami canga. Pï-may ricajpis paycunapäga nenga ‹TAYTA DIOS yanapashan runacunami› nir.» TAYTA DIOSNËGA salbamashami. Llapanchöpis allichömi jorgamasha. Chayno yanapämashanpitami cushicö. Almäpis fiyupa cushicun. Cananga caycä casarananpaj mösu alli rucacusha caycajnömi, u casarananpaj caycaj jipash camaränanpaj bisticusha caycajnömi. Imanömi chacracho muru pashtamun, wertachöpis imanömi lanta chillguir wiñan, chaynömi TAYTA DIOSGA camacächenga rasun caj alli ruraytana yapay gallaycunanpaj, alabansacunatapis cantananpaj. Chaytaga llapan nasyun runacunami ricanga, wiyanga. Sión, gamta cuyashpämi upällallaga mana cacushächu. Jerusalén, gamta cuyashpämi jamaytapis mana tarishächu intërupa manaraj alli goyay cashancamaga; Tayta Dios manaraj salbashushayquicamaga. Intëru nasyun runacunami ricanga allilla goyaycashayquita. Llapan raycunami ricashunquipaj munayniyoj caycajta. Chauraga quiquin TAYTA DIOSMI juc jutitana churapäshunquipaj. TAYTA DIOSPA maquinchöga canquipaj ray jaticunanpaj caycaj corönanömi. Runacuna mananami yapayga «Cacharisha» nishunquipänachu. Chaypa ruquenga «TAYTA DIOS fiyupa cuyashan» nishunquipänami. Tiyashayqui partitapis mananami «Illgächisha» nenganachu. Chaypa ruquenga «Tayta Diospa majan» nenganami. Imanömi juc mösu majachacan jipashwan, chaynömi Diosga paypana canayquipaj shuntashunquipaj. Tayta Diosga cushishami caycangapaj warminwan runan cushisha goyashanno. Jerusalén, curalaraj pergayquicunamanmi ricachacojcunata churashcä. Paycunaga chacaypa junajpapis mana chawaypami nircaycanga: «TAYTA DIOSTA sirbejcunaga ama upällacaycäriychu. Jerusalenta allchachiyta ushanancama; intëru nasyun runacuna rispitanancama Tayta Dios jamaycunanta ama dëjaychu.» TAYTA DIOSGA munayniyoj cashpanmi juraran. Jurar niran: «Mananami imaypis camacächishänachu rïguyquita chiquishojcuna apacunantaga, ni ñacar rurashayqui bïnuyquita juc-lä runacuna upucurcunantapis. Chaypa ruquenga quiquiquicunanami micuyniquita shuntar micunquipaj. Übasniquicunatapis pallar shuntanquipaj. Bïnuta rurashayquitapis quiquiquicunami upunquipaj. Chayno rurashpayqui nogata alabamanquipaj rispitädu Templöpa sawan ruricho.» ¡Siudäpa sawan puncucunapa llojshiy-llapa! ¡Runacuna purinanpaj nänita aruy! Jatun nänita aruy-llapa. Nänicho rumicuna caycajtapis jitariy-llapa. Llapan nasyun runacuna musyananpaj señalta jawiy. Cay pachacho juc cuchupita juc cuchucamami TAYTA DIOSGA Sión siudäta willachisha: «Salbashojniquega chayamushanami. Juccunapa munaynincho caycajta guechurcurmi Tayta Diosga acrashancunata shuntaycämun» nir. Israelcunapa jutintaga «Santo runacuna», «TAYTA DIOS salbashan runacuna» nengami. Jerusalentanami «Fiyupa cuyay siudä», «Mana cachaycushan siudä» nenga. «Juc runami Edomcho caycaj Bosra siudäpita aywaycämun. Röpanpis pucaman tiñisha aywaycämun. Achicyaypa achicyaycaj röpan jatisha aywaycämun. Payga fiyupa munayniyojmi aywaycämun. ¿Piraj chay aywaycämöga?» «Noga llapantapis alli arriglajmi aywaycämö. Salbanäpäpis munayniyoj caycajmi aywaycämö.» «¿Imanirtaj röpayquega übasta bïnupaj lluchcajta pillchipashano puca caycan?» «Japallämi übasta lluchcajno conträcunata ushashcä. Manami pipis yanapämashachu. Fiyupa rabyashami conträcunataga lluchcar-ushashcä. Fiyupa ollgushami llapirishcä. Chaymi yawarnenga röpäman pillchipämasha. Röpätapis yawar tiñisha. Nogaga maynami yarpaycarä juc junaj llapanpita jusganäpaj. Acrashä runacunata salbanäpaj caj chayamushanami. Ricachacurishpä manami pitapis ricarächu yanapämänanpaj shamojta. Yanapämänanpaj pipis mana captin almirasha ricacurä. Ichanga quiquëmi munayniyoj cashpä llapanchöpis alli llojshishcä. Rabyallawanmi llapanta usharishcä. Fiyupa rabyasha cashpämi nasyuncunataga llapirishcä. Fiyupa ollgusha carmi illgarachishcä. Yawarninpis yacunörämi pampapa aywasha.» Nogaga TAYTA DIOS cuyapäcoj cashantami parlayta munä. TAYTA DIOSGA noganchïpaj ima-aycatapis rurashami. Israel runacunata fiyupami cuyapasha. Cuyacoj cashpan yanapämashanpitami payta alabayta munä. Tayta Diosga niran: «Paycunaga acrashä runacunami. Paycunaga manami gongaycamangachu.» Chaymi Tayta Diosga salbaran. Llapan ñacaycunapitami runacunataga salbaran. Paycunata salbananpäga manami anjilnintachu cachamuran. Chaypa ruquenga quiquin Tayta Diosmi cuyapäcoj cashpan paycunata salbaran. Paymi jatarcachishpan margacurcur shuntasha. Imaypis chaynömi yanapasha. Chaypis paycunaga Tayta Diospa contranmi ricacuran. Chaymi Santo Tayta Diosta rabyachiran. Chaynöpami Tayta Diosga paycunapaj rabyacurcuran. Nircur contran ricacur castigaran. Chayrämi paycunaga yarpäriran unay watacunacho imano cashantapis, Moisés cashan wichan imano Tayta Dios salbashantapis. Chaymi ninacuran: «¿Maytaj uyshërunno caj Moiseswan acrashancunata lamarpita salbaj Dios? ¿Maychötaj caycan Moisesman Espíritu Santunta churäga? ¿Maychötaj caycan fiyupa munayninwan Moisesta yan'gaj? ¿Maychötaj caycan imaycamapis rejsisha cananpaj lamar yacuta ishcayman raquirej Dios? ¿Maytaj acrashancunata lamarpa päsachej? ¿Maytaj chunyaj jircapa cawalluta mana lluchcacayllapa päsachejno acrashancunata pushamoj? Uywacuna guechwa pampaman chayaycur alli guewacho cushicushannömi TAYTA DIOSPA Espiritunpis jamayta tarichiran. Chayno alli jamananpämi acrashayqui runacunataga pushamurayqui. Chayno rurashayquipitami munayniyoj cashayquita may-chaychöpis parlasha.» Tayta Dios, fiyupa rispitädu particho tiyaycashayqui syëlupita-pacha ricäramuy ari. ¿Maytaj fiyupa cuyacoj cayniquiwan munayniyoj cayniquega? ¿Imanirtaj nogacunataga mana yarpämanquinachu? ¿Nogacunataga mananachu cuyapämanqui? ¡Gammi canqui nogacunapa papänë! Abraham «manami wamrächu canqui» nimaptinpis, Jacob nogacunata mana yarpämaptinpis TAYTA DIOS, gamllami canqui nogacunapa papänëga. Imaypis nogacunata yanapämäga gamllami canqui. TAYTA DIOS, ¿imanirtaj camacächishcanqui munashayquita ruraycashäpita gongaycärinäpäga? ¿Imanirtaj manana rispitanäpaj shongöcunatapis jucnöman ticrachishcanqui? Acrashayqui runacuna caycaptëga, sirbishojniqui runacuna caycaptëga cuyapämashpayqui yanapaycamay ari. ¡Acrashayqui runacunaga goycushayqui nasyuncho wallca watallami tiyasha! Cananga conträcunami Templuyquita pasaypa ganraycächin. Chaymi nogacunaga caycä imaypis mana mandashayqui nasyun runacunanöna, imaypis mana alabashoj runacunanöna. Ojalä syëluta quicharir urämunquiman. Ricärishushpayqui puntacunapis chucchunmanmi. Contrayquicunataga ojalä urämushpayqui nina rupar cashacunata usharishanno rurarinquiman, yacutapis nina timpurachishanno rurarinquiman. Chauraga chay contrayquicuna musyanmanmi pï cashayquitapis. Juc-lä nasyun runacunapis ñaupayquichöga mancharir sicsicyanmanmi. Urämushpayqui fiyupa manchariypäcunatami rurarayqui. Gam urämuptiqui puntacunapis sicsicyaranmi. Unaypita-pachapis manami mayashcäcunachu gampita mas jucga dios cashanta. Chaytaga manami wiyashcäcunachu. Manami pipis ricashachu yäracojcunata dioscuna yanapashanta. Gamga munanqui pipis cushisha alli cajllata ruranantami. Chaynöpis munanqui gam munashayquita rurananpaj yarpachacojcunallatami. Gamga rabyacurcushcanqui juchäcunapitami. Unaypita-pachanami gamta rabyachir jucha rurayllacho nogacuna cashcä. ¿Imanöparaj nogacunaga salbacöman? Nogacunaga llapäpis caycä ganra runanömi. Allita rurashäcunapis ganra räpunömi caycan. Llapanëpis caycä garwashtar öja yagashanömi. Juchäcunami wayra apajnöpis mana alliman chayaycächiman. Pipis manami canchu gamta adurashöga. Pipis manami yarpachacunchu gamman yäracamunanpäga. Chaypitami nogacunapitaga pacacuycushcanqui. Jucha rurashäcunapitami cachaycamashcanquipis. Imano casha captëpis TAYTA DIOS gammi canqui nogacunapa papänëga. Nogacunaga cä mitullapitami. Gamnami canqui manca ruraj. ¡Llapanëpis cä gam ruramashallayquimi! Tayta Dios, ama fiyupaga rabyacurcuychu ari. Juchäcunatapis ama para-simriga yarparaychu ari. ¡Nogacunaga acrashayqui runacunami cä! Rispitädu siudäniquicunaga chunyajman ticrashami caycan. Jerusalenga pasaypa juchusha ragällanmi caycan. Unay awilöcuna adurashushayqui cuyayllapaj wasiquitapis nina ruparmi ushacurcusha. ¡Mas cuyayllapaj cajcunataga llapantami illgarachisha! Chayno rurasha caycaptinpis ¿manachu imatapis ruranqui Tayta Dios? ¿Chayno rurasha caycaptinpis upällachuraj cacunqui? ¿Chaynöllachu imaypis fiyupa llaquicachimanqui? Tayta Dios caynömi nin: «Nogapaj mana yarpachacojcunatami yuripashcä. Mana ashimajcuna tarimänanpämi camacächishcä. Nogaman mana yäracamoj nasyun runacunatami ‹¡Shamuy! ¡Caychömi caycä!› nishcä. Conträ ricacoj runacunatami witimunanpaj goyay-goyay maquëta macyarashcä. Chay runacunaga quiquincuna munashannöllami llutan caminupa aywarcaycan. Chay runacunaga imay örapis rabyaycächimanmi. Wertacunachömi dioscunapaj sacrifisyu uywacunata churan. Ladrillupita pergashan altarchömi insinsutapis rupachin. Runacuna pamparaycashancunachömi paycunaga jamaran. Pacäpacunachömi chacaycunapis waran. Paycunaga cuchi aychatami micun. Ganrayächicoj animalcunapa aychantami caldu mancancunawanpis yanucun. Paycunaga waquinta nin: ‹Ama witimuychu. Nogataga ama yatamaychu. Nogacunaga Dios acrashan juchaynajmi caycä› nir. Chay runacunaga mana upiypa nina rataptin sengaman goshtay chayar goshgöchishannömi rabyachiman. Chay runacuna imanöpis rurashanga llapanmi nogapa ñaupächo isquirbiraycan. Chaymi castigänillataga mana cachashächu. Paycunataga castigashaj quiquincunapa juchanpita, taytancunapa juchanpitapis. Paycunaga puntacunacho insinsutapis rupachin. Puytush lömacunachöpis ïdulucunata adurar rabyachimaj. Chaypitami imanöpis rurashanman-tupu castigashaj.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. TAYTA DIOS cayno nin: «Juc sartallatapis alli übasta tariycur runaga nin: ‹Manarämi mutushächu. Wayuycanrämi› nir. Chaynöllami nogapis rurashaj wallcajlla caycaj sirbimajnëcuna-raycu. Manami ushajpäga illgächishärächu. Israelpita mirajcunatami, Judäpita mirajcunatami acrashaj achca puntayoj nasyuncho tiyananpaj. Chay sirbimajcunanami chay nasyuncho tiyanga. Nogata yäracamaj runacunapami Sarón guechwa pampachömi uyshancuna michicunan canga. Acor guechwa pampachönami wäcancuna tiyanga. Ichanga nogata gamcuna cachaycamashcanquimi. Rispitädu jircätapis gongaycushcanquimi. Gamcunaga ‹alli surtita tarichicoj diospaj› nirmi garaycanqui. ‹Alli distïnuta tarichicoj diospämi› nir bïnutapis jichapaycanqui. Chaypitami gamcunapa distïnuyquega canga sabliwan cuchuypa wañuchicänayquipaj. Chaynöga päsashunquipaj noga gamcunata gayaptëpis mana wiyacushayquipitami, willapaptëpis mana tantiyacushayquipitami. Gamcunaga mana munashä cajtami rurashcanqui. Noga mana munashä cajtami acrashcanquipis.» Chaymi TAYTA DIOS cayno nin: «Sirbimajcunapäga micunanpaj cangami. Gamcunami ichanga yargaycho canquipaj. Sirbimajcunapaga upunanpäpis cangami. Gamcunami ichanga yacunaypita ñacanquipaj. Sirbimajcunaga cushicongapämi. Gamcunami ichanga pengaycho canquipaj. Sirbimajcunaga llapan shongunpa cushicurmi cantangapaj. Gamcunami ichanga fiyupa llaquicur ñacar waganquipaj. Sirbimajcunataga mushoj jutitami churapäshaj. Gamcunapa jutiquitami ichanga rimangapaj pitapis maldisyunashpan. Pipis cay nasyuncho bindisyunta goj cäga nogapa jutëchömi bindisyunta gonga. Pipis cay nasyuncho rasunpa cajta jurashpan nogapa jutëchömi juranga. Chayno canga unay ñacashancuna gongacasha captinmi. Chaycunataga gongashcänami. «Sumaj wiyamay. Nogami camaj aywä syëluta y cay pachatapis mushojta. Unay cajcunaga gongacashami canga. Chaytaga manami pipis yarpangapänachu. Ruranäpaj caycajpäga imaycamapis fiyupa cushicuy-llapa. Mushoj Jerusalentami camashaj chaycho fiyupa cushicuy cananpaj. Jerusalenpäga quiquëpis cushicushämi. Acrashä runacunapäpis fiyupami shongöchöga cushicushaj. Paycunaga manami waganganachu. Ni llaquicuypis manami canganachu. Chaychöga wamracunapis yurircullarga manami wañonganachu. Auquincunapis cawanga alli wañuypa wañunanyajmi. Pachac watayoj caycashancho wañorga wañonga mösullaraj caycashpanmi. Manaraj pachac watamanpis chayallar wañojtaga ‹maldisyunädumi casha› nengami. Runacunaga wasinta arurcachir chaychömi tiyanga. Übasta lantar wayuynintapis micongami. Wasitapis aronga quiquinpämi, manami juc runa tiyananpänachu. Übastapis manami lantangachu wayuyninta juc runa micunallanpäga. Guerucuna unaycama mana chaquishannömi acrashä runacunapis unaycama cawanga. Acrashä runacunaga arur tarishanwanmi cushisha goyangapaj. Paycuna manami yangallapäga arongachu. Wamrancunapis manaraj auquinyarga manami wañongachu. Chaynöga paycuna canga noga bindisyunta goshä runacunapita miraj cashpanmi. Paycunapita mirar aywajcunapis chaynömi cawangapaj. Paycuna manaräpis mañacamaptinmi Nogaga mayna yanapaycäshaj. Manaräpis rimayta ushaptin Nogaga maynami wiyashana caycäshaj. Uyshawan atojpis juc pachallachömi goyanga. Liyunpis wäcanömi guewata miconga. Culebranami allpata miconga. Rispitädu jircächöga alli goyayllanami canga.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. TAYTA DIOS cayno nin: «Syëluga jamanämi. Mundu allpanami chaquë lluchcaränan. Chayno caycaptëga ¿maychöraj wasita aruchipämanman? ¿Maychöraj jamaycunäpaj rurachipämanman? Llapantapis nogami rurashcä. Chaynöpami llapanpis caycan.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. «Chaypis nogaga cuyapar yanapä, pobri cajtami, llaquisha caycajtami, Noga nishäcunata manchapacur cumlejcunatami. Waquin runacunami ichanga aduramashpan töruta rupachinanpaj pishtan. Runa-masintapis wañuchin. Uyshata nogapaj pishtan. Allgutapis cuncanta milluypa wañuchin. Chaqui micuy ofrendancunatapis nogapaj churan. Nircorga cuchipa yawarnintapis churan. Aduramashpan insinsutapis rupachin. Nircorga ïdulucunatapis aduran. Chayno melanaypajcunata rurananpaj acrajcunaga chaycunata rurashpan fiyupa cushicun. Chayno rurajcunapäga nogapis ñacananpämi acrashaj. Chaymi paycunamanga fiyupa manchacushan cajtaraj chayachishaj. Chayno cananpäga camacächishaj gayaptëpis mana wiyamashanpitami, willapaptëpis mana tantiyacushanpitami. Paycunaga mana gustashä cajtami rurasha. Noga mana munashä cajtami acrashapis.» TAYTA DIOS nishanta manchacojcunaga pay nishanta wiyay-llapa: «Nogata rispitamashayquipita chiquishoj, gaticachäshoj marca-masiquicunaga asipäshushpayqui nircaycan: ‹Mä TAYTA DIOS munayninta musyachimäshun. Mä ñacashpayquipis cushisha goyay› nir. Ichanga chayno nishojcuna fiyupa pengaychömi cangapaj. Masqui wiyay-llapa siudächo gaparaypa rimaycämushanta. Wiyay-llapa quiquin Templuchöpis gaparaypa rimaycämushanta. Wiyay-llapa rurashanman-tupu conträcunata noga imano castigaycashätapis. «Gueshyacunanpaj manaräpis nanay chariptinmi ollgu wamrata illajpita gueshyacurisha. ¿Pillaga wiyashachuraj imayllapis chayno cashanta? ¿Pillaga ricashachuraj imayllapis chayno päsashanta? ¿Juc junajllacho miranmanchuraj juc nasyunpaj aypajpaj? ¿Juc yuriyllacho yuririnmanchuraj juc nasyunpaj aypaj? Chaynömi Sionga nanay charircushan öra wamrancunata gueshyacurisha. Yurinanpaj noga camacächej caycarga ¿imanöpataj michäman caran yurinanta?» TAYTA DIOSNIQUIMI chayno nisha. «Jerusalenta cuyaj cajcunaga llapayqui paywan iwal cushicuy. Paypaj wagasha cashpayquega llapayqui paywan iwal cushicuy. Paynami mamayquinöpis micuyta garajno jauca goyächir cushicachishunquipaj gamcuna sacsashano canayquiyaj.» Chayno cananpäga TAYTA DIOSMI nin: «Nogami camacächishäpaj mayu aypalla chayajno Jerusalencho alli goyay cananpaj. Chaynömi Jerusalenmanga juc-lä nasyuncunapa ima-aycanpis mayu chayashpan yaycojnöraj aypallanpa chayangapaj. Chauraga Jerusalenmi gamcunata garashunquipaj. Paymi margaräshunquipaj. Gongurninman jamarcachirmi cuyashunquipaj. Imanömi wamranta maman shogan, chaynömi gamcunata nogaga shogashayquipaj. Jerusalenchömi alli goyaytapis tarinquipaj.» Chayno caycajta ricashpayquega fiyupami cushicunquipaj. Tamya wichan jacha chillguejnörämi cuerpuyquicunapis ricaconga. TAYTA DIOSMI munayninta musyachenga payta sirbejcunataga. Paypa contran cajcunatanami rabyaycashanta musyachenga. TAYTA DIOSGA nina ratataycajchömi chayamongapaj. Carrëtancunapis caycan shucucuy wayra gachwaycajnömi. Payga fiyupa rabyasha cashpanmi nina ratataycajwanraj runacunata castigangapaj. TAYTA DIOSGA llapan runacunatami ninawan castiganga. Espädanta aptacurcurmi llapanta jusgangapaj. Chaynöpami TAYTA DIOS castigaptin aypalla runa wañongapaj. TAYTA DIOS cayno nin: «Gatinayllanpa wertacunaman aywananpaj limyuyaycajcuna, cuchi aychata, ucush aychata micojcuna, u ima animaltapis ganra cajta micojcunaga llapanmi illgächisha canga. Noga musyämi imano rurashantapis imano yarpaycashantapis. Chayamongapänami llapan nasyun runacunata, ima rimayta parlajcunatapis juc pachaman shuntanäpaj junaj. Paycunami shamushpan imano munayniyoj cashätapis ricamangapaj. Nogami señalta ricachishaj. Waquintaga juc-lä nasyuncunamanmi chayachishaj. Chayanga Tarsisman, Libiaman, Lidiaman, (chay nasyuncho tiyajcunaga fiyupami yachan lëchawan illapayta), Tubalman, Greciaman. Waquintanami chayachishaj fiyupa caru lamar cantuncho caycaj nasyuncunamanpis. Chay nasyun runacunaga manami imaypis wiyashachu casha nogapaj parlajta. Manami ricashachu casha munaynëwan rurashäcunatapis. Chayman chayajcunami munayniyoj cashäta chay nasyuncunacho willacongapaj. Gamcuna casta cajtaga llapantami intëru nasyuncunapita pushamongapaj. Shamongapaj cawalluwan, carrëtacunawan, wintuypa apana andascunawan, mülacunawan, camëllucunawanpis. Rispitädu jircä Jerusalencho paycuna canga nogapaj ofrendanömi. Limyu wiñacunawan ofrendata Templöman Israelcuna apamushannömi canga. Noga TAYTA DIOSMI chayno nishcä. «Paycunatami waquintaga acrashäpaj cüracuna cananpaj, cüracunata yanapaj Leví runacunano Templöcho arunanpaj. Noga TAYTA DIOSMIchayno në.» Mastapis TAYTA DIOSGA nin: «Mushoj syëlutawan mushoj pachata camanäpaj caycajcuna imaycamapis mana ushacaj cashannömi gamcunapita mirajcunapis canga. Jutiquipis imaycamapis yarpasha canga. Cada quillami, llullu quilla cashan junajcho, cada semäna, säbadu jamay junajchöpis llapan runacuna shamongapaj nogata rispitamashpan ñaupächo gongurpacunanpaj.» Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Chayno shamushpanmi ricangapaj Nogapa conträ jatarejcunataga wañusha carcaycajta. Chay runacunata micoj curucunaga mana wañojmi. Rupaj ninapis mana imaypis upejmi. ¡Chayga llapan runacunapäpis fiyupa melanaypämi canga!» Cay libruchöga willacuycan Hilciaspa wamran Jeremías willacushanpämi y rurashanpämi. Jeremiasga caran cüra castapita mirar aywajmi. Payga Benjamín trïbu tiyashan Anatot marcachömi tiyaran. Amonpa wamran Josías chunca quimsan (13) watana Judäpa raynin caycaptinmi Jeremiastaga willacunanpaj TAYTA DIOS willaparan. Josiaspa wamran Joacim Judäpa raynin cashan wichanpis Tayta Diosga Jeremiasta willapaycaranmi. Josiaspa jucaj wamran Sedequías chunca juc (11) wataman aywaj pichga quillana Judäpa raynin cashan wichancamapis willapaycaranmi. Chay wichanmi Sedequiasta, Jerusalencho tiyaj runacunata juc-läman prësu apacuran. TAYTA DIOS gayarcamar cayno nimaran: «Mamayquipa pachancho manaräpis yuriptiqui gamtaga maynami rejsishcä. Manaräpis mamayqui gueshyacushuptiqui maynami acrarä. Gamtaga maynami distïnuyquita gorä nasyuncunapaj profëta canayquipaj.» Chayno nimaptin noga nirä: «TAYTA DIOS, nogaga wamra mösullarämi cä. Manami imano parlaytapis camäpacörächu.» Chayno niptëpis TAYTA DIOSGA nimaran: «Ama ‹wamrallarämi cä› niychu. Gamga maymanpis noga mandashämanmi aywanquipaj. Noga nishätami willacunquipäpis. Pitapis ama manchacuychu. Nogami imapitapis chapäshayqui. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Chayno nimarmi TAYTA DIOSGA shimi wirpäta yataycamar nimaran: «Nogami yarpayta goshayqui gam parlanayquipaj. Cananmi gamta churä nasyuncuna, mandajcuna munayniquicho cananpaj. Chaymi gamga paycunata jorgunquipaj; waquintana sajtarinquipaj. Waquintana illgächinquipaj; waquintana tunichinquipaj. Waquintana alliman churanquipaj; waquintana sumaj jamachinquipaj.» Chayno nimarmi TAYTA DIOSGA tapumaran: «Jeremías ¿imatataj ricaycanqui?» nir. Chaura noga nirä: «Ñawin wiñamoj almendro yörapa rämantami.» TAYTA DIOSNA nimaran: «Au, rasunpami. Chay yörapa ñawin wiñamushannömi nogapis manapis aycällatana cumlishaj gamta willacachishäta.» TAYTA DIOSGA yapay tapumaran: «¿Cananga imatanataj ricaycanqui?» nir. Chaura noga nirä: «Manca timpuycajtami. Timpushpan nortipita puwamunanpämi caycan.» Chaura TAYTA DIOS nimaran: «Chaynömi cay nasyuncho tiyajcunamanga nortipita fiyupa manchariypaj ñacaycuna chayamongapaj. Norte caj-lä nasyuncunacho tiyajcunata llapantami gayamushaj. Noga TAYTA DIOSMI cayno në. «Chay runacunaga rayninwan-camami shamongapaj. Jerusalenman yaycuna quiquin puncucunachömi mandananpaj sillunnincunata churacarcärengapaj. Sillunnincunata mandananpaj churacarcärenga curalaraycaj perga wajtancunachömi, Judá nasyuncho caycaj llapan siudäcunachömi. Chay siudäcunacho tiyaj runacunataga juchata rurashanpitami castigashaj. Paycunaga nogatami gongaycamasha. Juc-lä nasyun runacuna ‹diosnë› nishancunallapämi insinsutapis goshtachisha. Quiquincuna diosnincunata rurarcurmi adurasha. «Gam ichanga Jeremías, sumaj balurchay. Paycunaman ayway. Noga nishäta juctapis mana gongaypa willapanqui. Paycunataga imanillarpis ama manchacuychu. Paycunata manchacuptiquega nogapis paycunapa ñaupancho gamta mancharachïmanmi. Cananmi gamta noga churaycä sumaj curalasha caycaj siudäno, fyërru tushano, runsipita tapya caycajno jinyu canayquipaj. Chaynöpami intëru Judá nasyuncho tiyaj runacunawanga mana manchacuypa llapanwan parlanquipaj. Parlanquipaj Judá nasyunpa raynincunawan, mandajnincunawan, cürancunawan, llapan runacunawanpis. Paycunaga gamwan pillyangapaj. Ichanga manami binsishunquipächu. Nogami chapäshayquipaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOS nimaran Jerusalenman aywanäpaj, chaycho tiyajcunata noga willapänäpaj. Caynömi TAYTA DIOS nin: «Nogaga yarpaycämi ñaupa wichan Nogallata wiyacamar cawashayquita. Chayraj majachacasha jipashnömi cuyamarayqui. Micuy mana wayunan chunyaj chaqui jircapapis gatirämarayquimi. Gamcunaga noga acracushämi carayqui. Rimir punta shuntar raquishan micuynömi nogapaj raquisha carayqui. Chaymi ñacachishojcunataga noga castigaj cä. Castigarmi fiyupa ñacachej cä. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Jacobpita miraj Israel famillyacuna wiyaycäriy TAYTA DIOS imano nishantapis. TAYTA DIOSGA gamcunapaj caynömi nin: «¿Ima mana allitataj rurashcä gamcunapa unay awiluyquicuna cachaycamänanpäga? Mana bälej dioscunata adurajmi aywacuran. Chaymi quiquincunapis mana bälejna ricacuran. Egiptupita jorgamusha caycaptë, chunyaj jircapa pushamusha caycaptë, fiyu chaqui jircapa, yacuynaj jircapa pushamusha caycaptë, pï-maypis mana tiyashan jircapa, pipis mana purinan jircapa pushamusha caycaptëpis paycunaga manami yarpachacuranchu noga munashäno cawananpaj. Nogami gamcunata pushamurä ima-aycapis wayunan partiman, cay particho wayushan frütacunata micunayquipaj, chaycho ima-ayca alli wayojcunatapis micunayquipaj. Ichanga gamcuna chayaycamur alli chacräta ganrachishcanqui. Gamcunaga ticrachishcanqui cay nasyun quiquëpa caycaptin fiyupa melanäcunäpaj. Cüracunapis noga munashänöga manami rurashachu. Layta yachachejcunapis manami rejsimashachu. Mandajcunapis nogapa conträ ricacuran. Profëtacunapis Baalpaj willacusha. Chayno rurarmi imapäpis mana bälej ïdulucunallaman yäracusha. Chaypitami cananga gamcunawanpis willcayquicunawanpis demandanacushaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «¿Caycho cashanno mayllachöga cashachuraj? Mä ayway inti yagamunan caj-lächo caycaj lamar chaupin tishgucunacho tiyaycajcunata sumaj ricamunayquipaj. Cedarman pitapis cachacuy imano cashantapis musyananpaj. ¿Maygan nasyunllaga diosnincunata rucachishachuraj juc dioscunata adurananpaj? ‹Diosnë› nishancunaga manami rasunpa diospischu. Acrashä runacunami ichanga mana sirbej ïdulucunata aduranan casha Noga munayniyoj Diosnin caycaptëpis cachaycamasha. Chayno cashanpitaga syëlupis mancharinmi. Mana allicunata ricashanpitaga sicsicyanmi. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Acrashä runacunaga ishcay casta juchatami rurasha. Mana chaquej yacu pashtajno caycaptëpis Nogaman yäracaycämashanpita cachaycamasha. Y quiquincunami ïdulucunata adurasha sagra pösuncunata rurajno. Chay pösuncunaga yacuta manami juntachinchu. «¿Israel runacunaga uyway runacunachu? Paycunaga ¿uyway ñacaj cananpächu yurisha? Chauraga ¿imanirtaj ima-aycantapis suwapaycan? ¿Imanirtaj paycunamanga contrancuna sinchipa gaparpar liyunnöraj yaycun? Paycunapa nasyunnintaga cachaycärisha ragällatami. Llapan siudänincunatapis rupaycachishami. Chaychöga manami pipis tiyannachu. Menfis runacunawan Tafnes runacunapis pengaymanmi churashurayqui. Chaynöga rurasha-cashunqui Noga TAYTA DIOSNIQUI caycaptë, caminunpapis pushaj caycaptë cachaycäramashayquipitami. Cananga ¿ima allitataj jorgunqui Egiptuman yäracur, Nilo mayu yacuta upushpayqui? ¿Ima allitataj jorgunqui Asiriaman yäracur, Éufrates mayu yacuta upushpayqui? Quiquiquicunapa juchayquipitami castïgu chayashunqui. Mana wiyacamashayquipitami mana allimanpis chayanqui. Imata rurashayquitapis sumaj yarpachacushpayqui mä tincuchiy. Chaymi tantiyacunquipaj TAYTA DIOSNIQUITA cachaycuyga fiyu mana alli cashanta. Nogataga manami rispitamashcanquinachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Unaypita-pachami gamcunaga nogapa conträ ricacurayqui. Manami wiyacamashcanquichu. Gamcunaga ‹Manami sirbishayquinachu› nimarayqui. Chayno nishpayquimi llapan puytush lömacunacho, rämasapa yöracunapa chaquincunachöpis guellaypaj cacoj warmino juchata rurashcanqui. Gamcunata nogaga shuyni tiyachirä mas alli casta caj übasta lantajno, mas alli casta caj übas murutanömi. Ichanga ¿imanöpataj fiyupa mana alliman ticrashcanqui? Lijyawan may-jina mayllacuptiqui, maychica jabunwan mayllacur bäñacuptiquipis juchayquega jinallami caycan. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «¿Imanöpataj ninquiman: ‹Manami ganracushcächu. Manami aywashcächu Baalcunata adurajpis› nir? Chauraga guechwa pampacho imata rurashayquitapis mä yarpäriy. Rurashayquicunataga reconösiy ari. Manta camëllo wichaypa uraypapis cörricachajnömi cashcanqui. China bürru ashicur orgu bürrupa asyayninta mayacachar chunyajpa cörricachajnömi cashcanqui. Chay china bürru ashicushantaga manami pipis chawächinchu. Orgupis ashishpanga manami alläpa uticangachu. China bürruta ashiycashanta rätumi tarenga. Israelcuna, gamcunaga ama juc dioscunata adurayta ashiynachu. Gala-chaquilla cörrerga chaquiquita tacacunquimanmi. Alläpa cörricacharga yacunanquipämi. Chayno niptëpis gamcunaga nirayqui: ‹Imanäshätaj ari. Nogaga jäpa dioscunatami amatar cuyä. Paycunawanmi aywacö› nir. «Suwa taripacar pengacushannömi Israelcunapis raynincunapis mandajnincunapis cüracunapis profëtacunapis pengacongapaj. Israelcunaga juc yöratami ‹taytä canqui› nircaycan. Jatun rumitana ‹mamä canqui› nircaycan. Nogatami ichanga manana ni ricäramaytapis munannachu. Juc-lällapana ticraräcunpis. Chayno carpis ima ñacaymanpis chayashpanga ‹¡Tayta salbaycamay ari!› niman. Judá, ¿maychötaj caycan rurashayqui diosniquicunaga? Chaycuna mä shamuchun ñacaycho caycashayqui öra salbashunayquipaj. ¿Gamcunapaga diosniquicunapis manachu siudäniquicunano aypalla? ¿Imanirtaj nogapa conträ parlarcaycanqui? Gamcunaga llapayquipis conträmi jatarishcanqui. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Wamrayquicunatapis yangami castigashcä. Castigaptëpis manami wanacushachu. Profëta shamojcunatapis quiquiquicunami fiyu liyuncunanöpis wañuchishcanqui. «Canan wichan caycaj runacunapis sumaj tantiyacuy TAYTA DIOS willacaycächishanta. Israelcuna, gamcunapäga ¿chunyaj jircachu cashcä? ¿Chacajno llantuy ñitishachu cashcä? ¿Imanirtaj nogapaj nircaycanqui ‹Nogacunaga manami pipa munayninchöpis cächu. Manami yapay gammanga yäracamushänachu› nir? ¿Jipash cashan wichan camaränanpaj ima-aycantapis churacushanta, jaticushanta warmi gongaycunmanchuraj? Acrashä runacunami ichanga ñaupatana gongaycamasha. «Juccunata cuyanayquipaj ashiytaga sumajmi yachanqui. Chaymi guellaypaj cacoj warmicunapis gampita yachacusha. Pobricunapawan alli runacunapa yawarnin pillchishushallayquimi röpayquichöpis caycan. Imatapis mana allita mana ruraycaptinmi chay runacunataga wañuchishcanqui. Chayno ruraycarpis nircaycanqui: ‹Juchaynajmi cä. Nogacunapäga Dios manami rabyashanachu caycan› nir. ‹Juchaynajmi cä› nishayquipitami Nogaga llapan rurashayquita ashimuyta gallaycushaj. ¿Imanirtaj apurä purinqui yanapäshoj nasyuncunata rucachinayquipaj? Asiria runacuna illajpita llullapäshushayquinömi Egipto runacunapis rurashunquipaj. Egiptupitapis cutimunquipaj fiyupa pengacushpayqui cärayqui chapashami. Yanapäshoj nasyun runacunaga manami shongöpänöchu. Paycunawan alli ricanacur manami imatapis jorgunquipächu.» TAYTA DIOS cayno nin: «Capas juc runa warminwan raquicäcun. Capas chay warmi raquicashana cashpan juc runawanna camacan. Chayno caycaptin ¿rimir caj runanga chay warmita yapay amistapanmanchuraj? ¡Manami! ¡Chayno ruraptenga nasyunpaj fiyupa pengaymi canman! Ichanga gam Israelcuna jucwan-jucwan cacoj warminömi juc dioscunata adurashcanqui. Chayno carcurpis ¿Nogaman cutimuytachu munarcaycanqui? Galayasha jircacunata masqui ricay. Chay jircacunachömi juchata rurashpayqui dioscunata adurashcanqui. Chunyajcho jamarpaj Arabiacunanöpis caminu cantuncunacho juc mösucunata shuyaraj warminömi cashcanqui. Pï-maywanpis cacushpayqui, mana allita rurashpayquimi nasyunniquitapis ganrachishcanqui. Chayno cashayquipitami tamya quilla wichanpis, ni jachacuna waytanan wichanpis manana tamyamushanachu. Mañösa warmi pengacuyta mana yachashannömi carcaycanqui. ¡Pengacunquiman! Guepatarämi nimarayqui: ‹Gamga canqui Papänëmi. Jipash captëpis yan'guëmi cashcanqui. ¿Chaynöllachuraj rabyasha caycanqui? ¿Imaycamapis chaynöllachuraj rabyasha caycanquipaj?› nir. Chayno niycämashayqui örapis mana allicunataga rurarcaycarayquimi.» Josías ray cashan wichan TAYTA DIOS nimaran: «¿Ricashcanquichu mana wiyacoj Israel nasyun imano rurashantapis? Llapan puytush lömacunacho, rämasapa yöracunapa chaquincunachöpis mañösa warminömi juchata rurasha. Nogaga yarparä imano-aycano juchata rurasha cashpanpis yapay nogaman cutimunanpaj cashantami. Nishäga manami cutimushanachu. Chaytaga ricashami mana wiyacoj ñañan Judá nasyunpis. Judäga musyanmi Israelwan raquicashpä gargushäta. Payta gargushcä nogawan caycashpan jucwan-jucwan cacushanpitami. Chayno rurasha caycaptëpis Israelpa mana wiyacoj ñañan Judäga manami manchacamashachu. Chaymi mañösa warmino rurayta gallaycusha. Mana pengacuypami rumicunata, jatusaj yöracunata rispitar adurasha. Chayno rurarmi nasyunnintaga pasaypa ganrachisha. Chayno cashanpitapis mana wiyacoj ñañan Judäga manami llapan shongunpachu nogaman cutimusha. Chaypa ruquenga janan shongullami.» TAYTA DIOSMI chayno nin. TAYTA DIOS cayno nimaran: «Mana wiyacoj Israel juchata rurashanpita mas piyurmi Judá juchata rurashanga. Chaymi gam aywashpayqui norte caj-läman ricacurcur willacunqui noga cayno nishäta: «¡Mana wiyacoj Israel nogaman cuticamuy! Cutimuptiqui manami rabyashaga chasquishayquichu. Manami rabyashallaga cacushäpäpischu. Nogaga cuyapäcojmi cä. Rimariy ari juchayoj cashayquita. Reconösiy mana wiyacoj cashayquita, rämasapa yöracuna rurinman juc dioscunata aduraj aywashayquita, Noga nishäcunata mana wiyacushayquitapis.» TAYTA DIOSMI chayno nin. TAYTA DIOSMI cayno nin: «Mana wiyacoj wamräcuna nogaman cuticamuy ari. Gamcunaga nogapami canqui. Nogami shuntamushayquipaj cada siudäpita jucta-cama, cada famillyapitana ishcayta-cama. Nircur Sionman cutichimushayquipaj. Cutiycachimorga mandajniquicunata churapäshayqui shongöpaj cajtami. Paycunami yachaj tantiyaj cashpan alli mandashunquipaj. Shamoj watacunacho tiyashayqui nasyuncho aypallamanmi miranquipaj; wamrayquicunapis aypallanami cangapaj. Chauraga manami pipis parlangapänachu conträtuta rurashanchi babulpaj. Chay babulpäga manami pipis yarpangapänachu, ni ruraytapis yarpangapänachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Chaymi chay wichanga Jerusalenta nenga ‹TAYTA DIOSPA jamanan› nir. Chaymanmi rispitamar aduramänanpaj intëru nasyunpita runacuna shamongapaj. Mananami shongun yarpashancunata ruranganachu. Chay wichanga Israel runacunawan Judá runacuna juc pachallamanmi shuntacangapaj. Nircurnami norte caj nasyuncho tiyarcaycashanpita cutimonga unay caj awiluyquicunata partisyun goycushä chacraman. «Israel, gamcunataga wamräno canayquitami yarparä. Intëru munducho caj nasyunpita mas alli caj nasyunta, mas alli caj chacratapis goycuytami yarparä. Nogaga yarparä ‹Papä› nimänayquitami, imaypis mana gongamänayquitami. Chaypis gamcunaga runan caycaptin jucwan cacoj warminömi ruramashcanqui. Chayno ruramashpayquimi juc dioscunatana adurashcanqui. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Chunyaj jircacunacho gaparashanmi wiyacaycan. Israelcunami wagashpan cuyapänanpaj mañacurcaycan. Paycunaga allipa aywarcaycashanpitami llutanpa aywacusha. Chaymi TAYTA DIOSNIN caycaptë nogataga gongaycäramasha. Mana wiyacoj wamräcuna nogaman cuticamuy ari. Nogami allchacächishayqui mana wiyacoj cashayquipita.» Chayno niptin Israelcuna niran: «Nogacunaga cutimushcänami. Ñaupayquichönami caycä tayta. Nogacunapaga gammi Tayta Diosnë canqui. Yangami puytush lömacunamanpis aywä. Yangami puntacunachöpis gaparpä. TAYTA DIOS gamllami Israelcunataga salbamanqui. Mana sirbej ïdulucunata pengaypaj adurashpämi nogacunaga ima-aycätapis ushashcä. Chaymi wamrallaraj caycashäpita-pacha papänëcuna tarishan uyshancuna, wäcancuna, warmi ollgu wamrancunapis ushacasha. Cananga pengacuypita uysurpäshaj. Nogacunaga tacsha cashäpita-pachami mana allillata rurashcä. Nogacunapis, unay caj awilöcunapis gam mana munashayquita rurar juchatami rurashcä. TAYTA DIOS, gamtaga manami wiyacushcäcunachu.» Chayno niptinna TAYTA DIOS niran: «Israelcuna nogamanna cutimuyta munarga juchayquicunapita arpinticunquiman. Mana sirbej ïduluyquicunata jitariycuptiqui, Noga munashänöllana ruraptiqui, rasunpa juraptiqui llapan nasyuncunapis bindisyunta chasquengami. Chauraga runacuna cushicushpan nogatami alabamanga.» Jerusalén runacunatawan Judá runacunata TAYTA DIOS cayno nin: «Jamaj chacrata quichajno shonguyquicunata camariy. Amana sïguir muruynachu mana alli custumriquicuna shatano caycajmanga. Jerusalén runacuna, Judá runacuna cuerpullayquichöga ama señalacuychu. Chaypa ruquenga rumi shonguyquitapis camariy conträtuta rurar parlashanchïta cumlinayquipaj. Chayno mana ruraptiquega illajpitami fiyupa rabyacurcushaj. Rabyacurcuptëga manami pipis allchacächimangapächu. Nina ratariptin pipis upichiyta mana camäpacushannömi ricacushaj. «Jerusalencho, Judächo tiyajcunata willay-llapa. Trompëtacunata tucashpayqui nasyun intërupa willacuy-llapa. Callpaypa gayacuy: ‹¡Llapanchi shuntacäshun! ¡Curalasha siudäcunaman yaycucushun!› nir. Bandërayquicunawan sëñata ruray Sión caj-läman. Ama wiyaraychu-llapa. Mayman pacacunayquipäpis ashiy-llapa. Nortipitami apamushaj wañuchicojcunata. Chauraga fiyupa ñacaymi canga. Puñunancho caycashanpita cäsata ashej liyun aywajnömi nasyuncunata ushajpaj illgächej aypalla suldärucuna aywaycämun. Nasyunniquicunata illgächinanpämi aywarcaycämun. Paycunami siudäniquicunatapis ragällan chunyajta cachayconga. Chaymi gachga röpacunata jaticuy. Fiyupa wagashpayqui nanächicuycajnöraj gaparpay. Nogaga jinallami nina ratarejnöpis gamcunapaj fiyupa rabyaycä.» TAYTA DIOSMI cayno nin: «Chay junaj chayamuptenga raypis, mandajcunapis manchariywan sicsicyangami. Cüracunapis fiyupami mancharengapaj. Profëtacunapis jupayllashanömi ricacongapaj.» Chayno niptin noga Jeremías nirä: «¡Ay TAYTA DIOS, imanöshi Jerusalén runacunata engañashcanqui! Gamga aunirayqui ‹imaypis alli goyayllami canga› nirchaj. Chaypis runacunaga wañunanpaj cuncanman cuchillun churapacushanömi carcaycan.» Tayta Diosnami nimaran: «Chay junäga Jerusalén runacunata nengapaj: ‹Chunyajpitami acaj wayra wayraycämun acrashä runacuna cajman› nir. Chay wayraga manami rïguta wayrananpaj shamoj wayranöchu. Noga wayrächimushä wayraga cangapaj fiyu wayrami. Cananmi yarpäshaj paycuna imano jusgasha cananpäpis. «Chaura Israelcuna nengapaj: ‹Masqui ricäriy. Contranchïcunaga pucutaynömi aywarcaycämun. Pillyapaj carrëtancunapis löcu wayranörämi. Cawalluncunapis ancapita masrämi cörriycämun. ¡Cananchi cananllaga! ¡Manami imanöpa gueshpiytapis camäpacunchïnachu!› nir. Chaura noganami nishäpaj: ‹Jerusalén runacuna jucha rurashayquicunapita arpinticuy. Chaynöparämi salbacunquipaj. ¿Imaycamaraj jucha rurayllapaj yarparcaycanqui?› nir. Dan trïbu, Efraín trïbu runacuna tiyashan puytush lömacunapita-pachami mana alli willapacuna chayaycämun. Jerusalencho tiyajcunata, waquin nasyun runacunatapis willay fiyupa caru nasyunpita contrancuna aywaycämushanta. Paycunaga Judá nasyunman magaj yaycunanpämi büllata ruraraycar aywarcaycämun. Tayta Diosnin caycaptë conträ ricacushanpitami Judá runacunataga runa chacranta tumajno intëru cantunpa contrancuna curalapaycärenga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Quiquiqui mana allita rurashayquipitami chaynöga päsashurayqui. Fiyupa llaquicuycunaga gamcunaman chayamusha mana allicunata rurashayquipitami. Chayno yarpachacur llaquicuptiqui shonguyquipis nananrämi.» ¡Ay shongullau shongullau! ¡Llaquicuywanmi shongö tic-ticyaycan! Pillyapaj trompëta wagamojta, pillyapaj büllata ruraycämojtami wiyashcä. Chaymi jamaytapis manana tarëchu. Manami upällapis cacömanchu. Yapay-yapaymi mana allicuna chayaycämun. Nasyuncunapis llapanmi ushacashana. Pachacunäpaj ichichishä toldöcunatapis illajpitami illgarachisha. ¿Imaycamaraj wiyashaj pillyapaj trompëta wagamojta? ¿Imaycamaraj ricashaj conträcuna pillyapaj bandëran aptasha caycajtapis? Chaura Tayta Dios niran: «Acrashä runacunaga upa, mana tantiyacojmi. Manami rejsimanchu. Mana tantiyacoj yarpayniynaj wamräcunami. Allita ruraytaga manami yachanchu. Mana allita ruraytami ichanga fiyupa yachan.» Cay pachata ricäriptë chunyaj manami imapis cashachu. Syëluta ricäriptë manami cashachu ima achicyajpis. Puntacunata ricäriptë cuyuriycashami. Puytush lömacunapis cuyuriycällarmi juchur ushacaycasha. Ricchacuriptë manami ima runapis cashanachu. Äbicunapis ushajpänami aywacusha casha. Ricäriptë micuy alli wayunan chacracunapis chunyajman ticrashami caycasha. Llapan siudäcunapis illgashanami casha. Chaynöga TAYTA DIOSMI fiyupa rabyacurcur ruraycusha casha. TAYTA DIOSMI cayno nin: «Cay pachacho cajtaga llapantami illgächishaj. Ichanga manami ushajpäga illgächishärächu. Cay pachachöga fiyupa llaquicuymi canga. Syëlupis chacacäcongarämi. Imano cananpäpis nishätaga manami cutiricushächu. Chayno cananpaj camacächishätaga rasunpami cumlishaj. Lëchata jitajcuna, muntäducuna gayarashpan shamojta wiyar llapanmi siudäpita gueshpir aywacun. Shatacunaman munticunaman pacacaycärin. Gaga chaupincunaman wichacarcärin. Siudäcunaga llapanpis chunyajmi quëdacun. Chaychöga manami pipis tiyannachu. Chayno captin ¿imataraj ruranqui Sión runacuna? ¿Imapätaj murädu röpatapis jaticunqui? ¿Imapätaj gori aläjacunatapis churacunqui? ¿Imapätaj ñawiquitapis yanawan pintacunqui? Cuyayllapaj cashayquipis yangami. Cuyashayquicunapis llapanmi melanäcushunqui. Paycuna cananga wañunayquitami munarcaycan. Guechpa wawanta warmi gueshyacunanpaj nanaycho car gaparajno gaparpaycajtami wiyä. Sioncho tiyajcunami maquillan chojpasha gaparpaycan ‹¡Cananllapänachari caräpis! ¡Wañuchicojcunami wañuycachimanga!› nir.» Tayta Dios cayno nin: «Jerusalén cällicunapa puriy-llapa. Sumaj ricchacuy. Intërupa purishayqui läsacunachöpis sumaj ashiy. Chaycho mä tarinquichush jucnayllatapis alli runata, rasun cajta rurayta munajta. Jucnayllatapis tariptiquega Jerusalencho tiyaycajcunata perdunashämi. Chay runacunaga ‹TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä› nirpis janan shongullami juran.» TAYTA DIOS gamga munanqui alli runacunatami. Cay runacunaga castigaptiquipis manami wiyacushachu. Fiyupa mana alliman chayachiptiquipis manami yarpachacushachu. Paycunapaga shongunpis caycan ruminömi. Chaymi arpinticuytapis mana munashachu. Nogaga yarparä: «Imatapis mana yachajcunallami yarpayniynajnöga ruran. Paycunallami mana musyanchu TAYTA DIOS munashanta, ni imano rurananpaj Tayta Dios mandashantapis. Chaymi aywashaj rispitädu runacunaman. Paycunata willapäshaj. Paycunami ichanga musyanga TAYTA DIOS munashanta, imano rurananpaj Tayta Dios mandashantapis» nir. Ichanga llapanmi Tayta Diospa contran ricacuran. Dios nishanta wiyacuyta manami munashanachu. Chay runacunaga alläpanami juchata rurasha. Tayta Diostapis achca cutinami mana wiyacushachu. Chaypitami contrancunaga liyuncuna muntipita llojshimojno wañuchenga. Chunyajcunapita micucoj jirca allgucuna shamur rachir-usharejnömi rurarenga. Siudänin ñaupancunacho tigricuna wañurgärachejnömi rurarenga. Siudäpita llojshej cajtapis rachir-usharenga. Tayta Dios cayno nin: «Israelcuna ¿imanöpataj perdunashayqui? Wamrayquicunami cachaycamasha. Mana dios caycajpa jutinchömi jurashapis. Aypalla micuyniqui cananpäpis nogami bindisyunta gorä. Chaypis manami wiyacamashachu. Chaymi shuntacarcur-shuntacarcur juc dioscunata adurasha. Potru china cawalluta ashiycajnömi runa-masinpa warminta munaparcaycan. Chayno carcaycaptenga ¿imanirtaj mana castigämanchu? Chayno runacunataga yarpachacunanpaj ¿manachu castigäman? ¡Chaymi contrancuna yaycuchun übas wertacunata muturinanpaj! Chillguiycajcunatapis rachirgärichun. Chaycunaga manami nogapanachu. Israelcunawan Judäcunaga conträmi ricacusha. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Israelcunawan Judäcunaga TAYTA DIOSTA mana wiyacur niran: «Diosga manami canchu. Ima mana allipis manami chayamäshunchu. Manami cangachu guërra ni muchuypis. Profëtacunaga wayrano manacajllami. Paycunaga manami TAYTA DIOS nishantachu willacun» nir. Chaymi ima-aycapäpis munayniyoj TAYTA DIOS nimasha: «Paycuna chayno rimashanpitami cayno canga: Nogami camacächishaj llapan nishäcunapis gampa shimiquichöga ninano cananpaj. Chay runacunanami yantano canga. Chaura shimiquipita yargoj ninanami ushacurconga.» TAYTA DIOSMI cayno nin: «Israelcuna, gamcunata magashunayquipämi caru runacunata pushamushaj. Chay runacunaga fiyupa callpayoj, unay cajcunami canpis. Gamcunaga rimaynintapis manami yachanquichu. Chaymi imata nishantapis mana tantiyanquipächu. Paycunaga llapanpis pillyay-yachaj jinyullami. Pillyacunancunapis runa wañuchej yachacashami. Chay runacunaga llapan micuyniquicunatami ushacurcongapaj. Wamrayquicunata warmita ollgutapis wañurgärachengami. Uyshayquicunata, wäcayquicunata, übasniquicunata, ïgusniquicunatapis micucarcärengami. Pacacunayquipaj yäracushayqui siudäcunatapis pillyacunanwanmi illgächengapaj.» TAYTA DIOS nimaran: «Chaypis chay wichan manami ushajpäga wañuchishäpächu. ‹¿Imanirtaj nogacunata TAYTA DIOS cayno ruramasha?› nir chay quëdaj runacuna tapushuptiqui gam ninqui: ‹Gamcunaga Tayta Diosta gongaycärirmi juc-lä nasyuncunapa diosnincunata nasyunniquicho adurarayqui. Chaypitami gamcunapis juc-lä nasyun runacunata juc-lä nasyuncho sirbinquipaj› nir. «Israel runacuna, Judá runacuna wiyamay. Ñawiqui caycaptinpis mana ricaj, rinriqui caycaptinpis mana wiyaj, mana tantiyacoj upa runacuna wiyamay. Noga TAYTA DIOSMI cayno në: ¿Gamcunaga manachu imanillarpis manchacamanqui? ¿Manachu ñaupächöga sicsicyanqui? Lamar cantucho agush caycajtapis nogami churashcä lindata. Chaymi chaypita mastaga lamar yacupis mana päsamunnachu. Wayrawan ruyrucarcur-ruyrucarcur gaparar shamurpis chay jananpaga manami päsamunnachu. Gamcunaga carcaycanqui mana wiyacoj upaman ticrashami. Chaymi nogata cachaycamar aywacushcanqui. Manami yarpachacushcanquichu. Ni manami parlacushcanquipischu: ‹TAYTA DIOSNINCHÏTA rispitar manchacushun. Paymi micuyninchïcuna alli gueshpinanpaj tamyachimun rimir tamyata guepa tamyatapis. Micuyninchïcunata shuntananchïpäpis usyachipämanchi alli shuntapacunapaj› nir. Ichanga quiquiquicunapa juchayquipitami chay bindisyuncunatapis mana chasquinquinachu. Ima-ayca allicuna tarinayquipaj cajtapis mananami tarinquinachu. Chaynöga caycan acrashä runacunacho fiyu runacuna captinmi. Chay fiyu runacunaga mishi pichiusata charinanpaj llupuyllapa aywajnömi runa-masinta watgapaycan. Trampata churarcaycan runa-masincunata charinanpaj. Imanömi jaulaman pichiusacunata juntachin, chaynömi ima-aycatapis suwacushallanta wasincunamanpis juntachisha. Chayno ruraycällarmi rïcuyashpan munayniyojyasha. Cananga alli allita micucarcärirmi werayasha carcaycan. Mana allita ruraytaga manami jamanchu. Pïninpis mana caj wacchacunatapis manami alliga arriglanchu. Pobricunatapis manami yanapanchu. Chayno rurarcaycaptenga ¿imanirtaj mana castigämanchu? Chayno runacunataga yarpachacunanpaj ¿manachu castigäman? Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Fiyupa manchariypaj mana allicunami cay nasyunchöga caycan. Profëtacuna willacushanpis llullallami. Cüracunapis antöjunmanmi mandarcaycan. ¡Chayno captinpis acrashä runacunaga manami imapis gocunchu! Ichanga jusgasha canayqui junaj chayamuptin gamcuna ¿imataraj ruranqui?» Nortipita fiyupa manchariypaj y disigrasyami chayamunanpaj caycan. ¡Benjamín trïbu runacuna Jerusalenpita gueshpir aywacuy! ¡Pacacunayquipaj ashiy! Tecoa marcacho wagrata tucay-llapa. Bet-haquerem marcacho goshtachiy musyananpaj. Cuyayllapaj Jerusalén siudäta illgächinäpänami caycä. Chay siudä ñaupancunamanga contran suldärucunami pachaconga uyshërucuna pachacojno. Nircorga guewata uyshacuna ushajnömi siudäta ushajpaj illgächenga. Chay contrancunaga nin: «¡Sumaj camaricuy Jerusalén runacunawan pillyanapaj! ¡Llapaniqui shamuy pullan junaj yaycapaycärinapaj! Ichanga inti yagaycannami. Llantuycunapis ñitiycämunnami. ¡Chauraga chacaypana yaycapaycärishun! Ricchacuna törrincunatapis juchurgärachishun.» Munayniyoj TAYTA DIOSNAMI cayno nin: «¡Guerucunata muturir Jerusalenpa curralnin wajtancunaman ichichiy chaypa yaycunayquipaj! Chay siudächo caycaj runacunaga castigasha cananpämi caycan. Chaychöga llapanpis fiyu runacunallami carcaycan. Pucyupita yacu llojshimojnömi Jerusalenpitaga mana allicuna intëruman mashtacaycan. Chay siudäpitaga imaypis wiyacaycämun mana alli ruraycunallami, pillyallami. Chaymi imaypis ricaycä nanaywan gaparpaycajllata, rachir-ushashallata. Sumaj yarpachacuy Jerusalén runacuna. Mana yarpachacuptiquega rabyashami aywacushaj. Nircorga gamcuna tiyashayquita chunyajmanmi ticrarachishaj. Chaychöga manami ni jucnayllapis runa tiyangapänachu.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI cayno nin: «Übaspa wayuyninta yaparir-yaparir ushajpaj ashejnömi Israel quëdajcunatapis contrancuna manyapita ashenga.» Chaura noga nirä: «¿Pitaraj nishaj? ¿Pitaraj willapäshaj? ¿Piraj wiyamanga? Paycunaga imatapis mana wiyananpaj rinrincuna chapashami caycan. TAYTA DIOSPA palabranpaj paycunaga asicunmi. Paycunaga manami wiyaytapis munanchu. Nogapis TAYTA DIOS rabyashanta willacunäpämi caycä. Chaytaga manami amuräcömanchu.» Chaymi Tayta Dios nimaran: «Rabyasha caycashätaga willay cällicho caycaj wamracunata, röpanpa puriycaj mösucunata. Runacunataga prësumi apacongapaj warmintawan-cama, auquincunatapis mana cuyapaypa. Chacrancunapis, wasincunapis, warmincunapis jucpanami cangapaj. Cay nasyuncho tiyaj runacunataga nogami castigashaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Rucupis wamrapis yarparcaycan mana allita ruraypa imatapis tariyllatami. Profëtacunapis cüracunapis engañacojllami. Paycunaga acrashä runacunapa dañäduntapis janan janallanmi jampin. Chayno rurarcorga ‹Alli goyay caycan, alli goyay caycan› nin. Rasunpaga mana alli goyayllami caycan. ¿Fiyupa melanäcushä cajta rurashanpita quiquincunaga pengacushachuraj? Manami ni imanillarpis pengacushachu. Manami musyannachu imano pengacuna cashantapis. Chayno cashanpitami castigaptëraj mayanga. Chayrämi mana alliman chayangaga.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. TAYTA DIOSGA acrashan runacunata nin: «Tincoj nänicunacho ichiray. Nircur tapucuy unay alli caj nänipa aywanayquipaj. Chay alli caj nänipa ayway chaycho jamayta tarinayquipaj. Ichanga paycuna nin: ‹Manami chaypa aywayllaga canchu› nir. Ricchacojcunata churarcur nogaga runacunata willashcä: ‹Ricchacojcuna trompëtata tucamushanta wiyaj-wiyajlla carcaycay› nir. Ichanga runacuna nisha: ‹Manami wiyayta munäcunachu› nir. Chaypita cananga llapan nasyuncuna wiyay. Musyay acrashä runacuna imano cananpaj cajtapis. Mundu intëru sumaj wiyay. Cay runacunamanga fiyupa mana allitami apamushaj. Chayga canga mana allita yarpashanpitami. Paycunaga willapashäcunata manami wiyacushachu. Laynëcunatapis manami cäsushachu. Juc-lä nasyuncho caj alli asyaj jachacunatapis, Sabäpita insinsutapis ¿imapätaj apapämanqui? Nogaga melanäcömi uywacunata pishtar rupachishayquitapis. Ofrendacunata apamushayquitapis manami munächu. Chayno cashanpitami cay runacunapäga camacächishaj mana alliman chayananpaj. Chaynöpami wañur ushacanga taytanpis wamranpis bisïnunpis rejsinacushanpis.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. TAYTA DIOSMI cayno nin: «Fiyupa caru norte cajpitami munayniyoj nasyun runacuna shamunanpaj camaricurcaycan. Chay runacunaga lëchanwan sablinwan camaricushallanami carcaycan. Chay runacunaga fiyumi. Manami pitapis cuyapanchu. Pillyapaj gayarparpis lamar yacu gaparajnörämi gaparpan. Llapanpis cawallun muntashallami aywarcaycämun. Jerusalén runacunawan pillyananpaj camaricushanami carcaycan.» Judá runacunaga nircaycan: «Willapatami mayashcanchi. Chayta wiyaycurmi manchariyllawan callpaynajnöna ricacushcanchi. Cananmi ichanga nanaycho caycaj warminöraj llaquicunchi, nanächicunchi. Jircapaga ama llojshiynachu. Nänicunapapis ama puriychu. Contranchïcunaga wañuchicunanwanmi caycan. Intërupami pasaypa manchariypaj caycan. Marca-masëcuna, fiyupa llaquicushpayqui gachga röpacunata jaticuy. Uchpacho gochpay. Nircur jucnaylla wamrayqui wañusha caycajpäno fiyupa wagay. Ushamänanchïpaj caycäga manapis aycällatanami chayamonga.» Tayta Dios nimaran: «Gamtami churä acrashä runacunata ricanayquipaj. Imano goyarcaycashallantapis sumaj ricay. Paycunaga llapanpis mana wiyacoj runacunami; willapista, washa rima runacunami. Runsino fyërrunömi carcaycan. Jirrërucunapa juyllin sinchipa pücaptin ninaga plömuta chullurachir ganranta raquirinmi. Chay fiyu runacunatami ichanga yanga imanöpapis limyuyächiyta camanchi. Mana alli runacunaga manami imaypis illgangachu. Paycunataga jutichapäshun ‹Mana sirbej guellay› nirnachari. Chay runacunataga noga jitarishcänami.» Jeremiasta gayarcur TAYTA DIOS niran: «Templu puncuman ayway. Nircur chaycho willapay noga nishäta: ‹TAYTA DIOSTA aduraj cay puncupa yaycoj Judá runacuna, TAYTA DIOS nishanta wiyay. Gam Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNIQUIMI cayno nin: Allita rurashpayquina caway. Chauraga nogapis camacächishaj cay particho jinalla tiyarcaycänayquipämi. Gamcuna ama yäracuychu «¡Caychöga TAYTA DIOSPA Templunmi caycan. Chaymi cay partita mana illgächengachu. Cayga TAYTA DIOSPA Templunmi!» nishojcunaman. Chayno nishojcunaga llullapaycäshunquimi. « ‹Chaypa ruquin gamcunaga allillana caway, allita ruray, jucniqui-jucniquipis ama chiquinacuychu. Juc-lä runacunata, wacchacunata, ni biyüdacunatapis ama ñacachiychu. Cay partichöga ama wañuchiychu alli runacunata. Juc dioscunatapis ama aduraychu. Mana allilla goyarga quiquiquicunami disigrasyaman chayanquipaj. Llapantapis allillata rurashpayquimi ichanga unay awiluyquicunata imaycamapis tiyacunanpaj goycushä partillachöna tiyacunquipaj. « ‹Gamcunaga yäracurcaycanqui llullapar nishushayquimanmi. Chay nishushayquega manami rasunpachu. Gamcunaga suwacurcaycanqui, wañuchicurcaycanqui runa-masiquipa warminwan cacurcaycanqui, llullacuypa jurarcaycanqui, insinsuwan Baal diosta saumaycächinqui. Gamcunaga juc-lä runacuna «diosnë» nir adurashantami adurarcaycanqui. Chayno rurarcärirpis mana musyaj-tucusha aywarcaycämunqui tiyanäpaj caycaj Templuman. Gamcunaga «caycho imapis manami chayamäshunchu» nircaycanqui. Chaypis mana munashä cajtami sïguir rurarcaycanqui. ¿Gamcuna yarpanqui nogapaj rurashan Templu suwacunapa tiyanan machay cashantachu? Nogaga llapantami imata rurashallayquitapis ricashcä. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. « ‹Silo marcacho rispitamar aduramänanpaj rurashanta aywar ricamunqui. Mas unayga chaytami tiyanäpaj acrarä. Canan masqui ricay imano ushacasha caycashantapis. Chaynöga acrashä Israelcunapa juchanpitami ushacächishcä. Gamcuna mana allicunata rurashayquipitaga achca cutimi willapashcä. Chaypis gamcunaga manami wiyacushcanquichu. Gayaptëpis manami wiyashcanquichu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Silucho aduramänanpaj cajta rurashänömi caycho aduramänanpaj Templu caycajtapis rurarishaj. Chaytaga unay caj awiluyquicunatami, gamcunatami goycurä. Gamcunaga chayllamanmi yäracurcaycanquipis. Ichanga famillyayqui Efraín trïbu runacunata ñaupata gargushänömi gamcunatapis ñaupäpita gargushayqui.› «Jeremías, cay runacunapaj ama ruwacamaypischu. Yaparir-yaparir ruwacamaptiquipis mañacamashayquitaga manami aunishayquipächu. Gamga ¿manachu ricanqui Judá siudäcunacho, Jerusalén cällicunacho imata rurarcaycashantapis? Wamrancunami yantata shuntarcur apapan. Papänincunami ninata ratachin. Warmicunana jarinata chapun llapsha tantacunata rurananpaj. Nircurna ‹Syëlupa Maman› nishanpaj churan. Juc-lä runacuna ‹diosnë› nishanpäpis bïnuta tacshipan nogata fiyupa rabyachimänanpaj. Chay rurashancunawan ¿Nogatachuraj rabyachiman? ¡Manami! Chaypa ruquin quiquincunami mana alliman chayashpan pengaycho cangapaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Chaymi fiyupa rabyasha caycashä päsananpaj caycho tiyarcaycaj runacunata castigaj-aywä. Castïgu chayanga llapan uywancunaman, llapan yöracunaman, llapan micuynincunamanpis. Chaynöpami rabyashäga cangapaj nina ratarir mana upejno.» Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI nin: «Gamcuna munashpayquega sïguir ofrendayquicunata churaycay. Nogapa jutëcho uywacunatapis sïguir pishtay. Nircur chaycunapa aychantapis melanänayquicama micuy. Ichanga unay caj awiluyquicunata Egiptupita jorgamur pushamushpäga manami imatapis nirächu uywacunata ni ima ofrendacunatapis nogapaj churananpaj. Nogata wiyacamänanpämi ichanga paycunata nirä. Nishäta wiyacuptenga noga Diosnin canäpaj, paycunana acrashä runacuna cananpaj nirä. Chaycho nirä wiyacamashpanga paycuna allilla goyänanpaj cashanta. Ichanga paycuna mana wiyamashpan nishäta mana rurashachu. Chaypa ruquenga llutanta yarpashpanmi quiquincuna munashanno llutanta rurasha. Nogaman yäracamunanpa ruquenga jucmanna yäracurcaycan. Unay awiluyquicunata Egiptupita jorgamushäpita canancamami nogaga profëtäcunata juctapis-juctapis gamcunaman cachamushcä. Chaypis gamcunaga manami wiyacushcanquichu. Chaypa ruquin unay caj awiluyquicunapitaga mas piyur mana wiyacojraj ricacushcanqui. «Jeremías, nishäcunataga willay mana wiyacunan captinpis. Mana cäsushunayqui captinpis sinchipa gayacuy. Paycunata niy: ‹Cay nasyun runacunaga TAYTA DIOSNIN nishanta manami ni imanillarpis wiyacunchu. Piñacuptinpis manami wiyacunchu. Nishancunataga manami cumlinnachu. Jerusalén, gamcunapäga TAYTA DIOS fiyupa rabyashami caycan. Cachaycushurayquinami. Manami ricaytapis munashunquinachu. Chaymi ajchayquita ruturir jitariy. Chunyaj jirca lömacunacho llaquicuypajcunata cantay.› » TAYTA DIOSMI nin: «Judá runacunaga fiyupa mana allita rurashpanmi rabyachimasha. Nogata aduramänan Templumanmi churasha mana bälej ïduluncunata. Chayno rurashpanmi Templöta ganrachisha. Ben-hinom guechwa pampa Tofetchömi altarta ruracarcärisha, chay altarcho ollguta warmitapis wamrancunata sacrifisyuta rurar rupachinanpaj. Chayno rurananpäga noga manami nirächu; ni yarpayllapis manami yarparächu. Chaymi noga në: Juc junäga Tofetpatawan Ben-Hinom guechwa pampapa jutinta manami rimangapänachu. Chaypa ruquenga ‹Wañuchinacushan guechwa pampa› nenganami. Wañushacunata pampananpaj pacha mana jäcuptin wañushacunataga Tofetmanpis pampangana. Chay wañoj runacunataga aycha micoj äbicunawan jirca animalcunami miconga. Chaycuna micuptin manchachinanpaj manami pipis cangapächu. Judá nasyuncho caj llapan siudäcunacho, Jerusalén cällicunacho cushicuy fista cajpis manami cangapänachu. Manami pipis casaray fistacho birsonganachu. Nasyun intërumi chunyaj ricacongapaj.» Tayta Diosga caynömi nin: «Chay wichanga pamparashan uchcucunapita jorgonga wañoj raycunapa tulluncunata, Judäpa mandajnincunapata, cüracunapata, profëtacunapata, Jerusalén runacunapa tulluntapis. Nircur pampaman mashtarenga. Chaura manami pipis shuntangapächu pampananpaj. Chay tullucunaga uywacunapa iscannömi mashtaräconga. Chaura intipis, quillapis, goyllar achicyashanpis chayanga. Chay wañojcunaga chaycunatami aduraran, tapucuranpis. Cawaycar quëdaj chay fiyu runacunataga may-chaymanpis gargushäpaj. Paycunaga cawaycänanpa ruquin wañucuytanami munanga. Noga, munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno në. «Jeremías, cay runacunata niy: « ‹Tunerga musyashayquinöpis jatarinmi. Nänita pantaycurpis alli cajmanmi cutin. Chayno caycaptenga Jerusalén runacuna ¿imanirtaj llutanpa purircaycanqui? ¿Imanirtaj nogapa conträ ricacushcanqui? Gamcunaga mana wiyacojmi ricacushcanqui. Nogaman cutimuytapis mana munanquinachu. Nogaga wiyaj wiyajllami caycashcä. Ichanga manami wiyashcächu ni mayganiquipis juchayquicunapita aripinticojta. Manami mayganiquipis «¿imatataj ruraycö?» ninquichu. Cada-ünuyquimi munashayquita rurarcaycanqui. Frënuynaj cawallu guërraman yaycojnömi carcaycanqui. Äbicunapis musyanmi imay wichan yapay cutimunanpaj cashanta, imay wichan juc-läman witinan cashantapis. Gamcunami ichanga laynëcuna imano niycashantapis mana musyanquichu. « ‹Chayno caycashpayquega ¿imanöpataj «musyaj-yachajmi cä; TAYTA DIOSPA laynintami nogacunaga charä» ninquiman? ¡Secretaryucunami llullacuypa chay laycunataga jucnöman ticrachisha! Chaypitami chay musyaj-yachajcunaga pengaycho cangapaj. Trampaman yaycusha animalnöpis mancharenga. Noga nishätaga manacajmanmi churasha. Chauraga ¿imanöpataj yachaj canga? Chaypitami warmincunapis juc runawanna tiyanga. Chacrancunatapis juc runanami aronga. Paycunaga jatunpis tacshapis yarpaycan mana allicunata rurayllapa gänayta. Profëtacunawan cüracunapis llullacushpanmi engañacuycan. Paycunaga acrashä runacuna nanächicushantapis yanga yangallami jampin. Chayno rurarmi «Alli goyay caycan, alli goyay caycan» nin. Rasunpaga mana alli goyayllami caycan. ¿Fiyupa melanäcushä cajta rurarcur paycunaga pengacushachuraj? Manami ni imanillarpis pengacushachu. Manami musyannachu imano pengacuna cashantapis. Chayno cashanpitami castigaptëraj mayanga. Chayrämi mana alliman chayanga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Übas chacrapitaga übasta pallämanmi. Ïgus chacrapitapis ïgusta pallämanmi. Gamcunapitami ichanga imatapis mana chasquishcächu. Chaquisha öjacunanöllami carcaycanqui. Chaypitami llapan tarichishäcunatapis guechuchishayqui. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.› «Runacunanami nenga: « ‹¿Imanirtaj cayllachöga carcaycanchi? ¡Llapanchi juclla aywacushun curalasha caycaj siudäcunaman chaycho wañunanchïpaj! TAYTA DIOSNINCHÏMI wañunanchïpaj camacächisha. Juchata rurashanchïpitami wañunanchïpaj bininasha yacuta upuchimashcanchi. Alli goyaytami munarcaycaranchi. Ichanga manami yarpashanchïnöchu casha. Mana gueshyayllapa goyaytami yarparanchi. Ichanga fiyupa manchachicuyllami casha. ¡Contranchïcuna aywarcaycämunnami! ¡Cawalluncunapa jämayninpis Danpita-pachami wiyacaycämun! Cawalluncuna wagaptin llapan jircami sicsicyan. Paycunaga aywarcaycämun nasyuncho cajta illgächinanpämi. Siudätapis juchuchengami. Chaycho tiyajcunatapis wañuchengami.› Gamcunaman cachamushaj wañuchicoj culebracunatami. Chaycunataga manami pipis manshuyächengapächu. Chay culebracunami cañishunquipaj.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. Llaquicuynëpäga manami ima jampipis canchu. Llaquicuyllawanmi shongöpis ushaycan. Marca-masëcuna intëruchömi llaquicur wagashpan nircaycan: «Sionchöga ¿mananachu TAYTA DIOS can? Rayninchëga ¿mananachu chaycho can?» nir. Chayno niptinmi Tayta Dios nin: «¿Imapätaj gamcuna rabyachimanqui mana sirbej ïdulucunata adurashpayqui, juc-lä runacuna ‹diosnë› nishan mana bälejta adurashpayqui?» nir. Runacunana nin: «Usya quillacunaga päsashanami. Micuy shuntapacuypis ushacashanami. Ichanga noganchïta manami salbamashcanchïrächu» nir. Marca-masëcuna ñacashannömi nogapis ñacaycä. Llaquicuywan manchariymi nogataga mana cacharimanchu. Galaadchöga ¿manachuraj ima jampillapis can? Chaychöga ¿manachuraj pillapis jampicoj can? ¿Imanir-raj marca-masëcuna mana allchacanchu? ¡Ojalä ñawëga pashtaj yacuno canman! Chauraga wañoj marca-masëcunapaj pagasta junajtapis wagaptë pashtaj yacunömi weguë llojshinman. ¡Ojalä chunyajcho wasë canman chaycho tiyacunäpaj! Chauraga marca-masëcunata cachaycur caruchömi tiyacöman. Paycunaga llapanpis pasaypa juchasapallanami carcaycan. Paycunaga llapanpis Diostami chiquicurcusha. TAYTA DIOSGA nin: «Chay runacunaga lëchawan illapananpaj camaricusha caycajnörämi llullacunanpäga listu carcaycan. Cay nasyunchöga llapanpis llullallami; manami rasun cajtaga parlanchu. Paycunaga ‹rejsëmi› nirpis manami rejsimanchu. Waranllanta waranllantami mas piyur ricacuycan. Amïgumanpis ama yäracuynachu. Ni wauguiquimanpis ama yäracuynachu. Amïgunwanpis llullapänacur lebantanacunmi. Chay wauguilla caycarpis engañanacunmi. Jucnin-jucninpis engañanacunmi. Mayganpis manami rasun cajtaga rimanchu. Llullacuyllapämi yachacasha carcaycan. Jucha rurayllacho yachacasha carmi paycunaga mana wiyacunchu. ¡Yapay-yapay mana allicunata rurayllachömi carcaycan! Acrashä runacunaga manami rejsimayta munanchu.» Chaymi munayniyoj TAYTA DIOS nin: «Nogaga ¿imatanataj ruräman acrashä runacunata? Gorita chulluchejnörächari paycunataga limyuyächishaj. Paycunapaga rimashancunapis wañuchicoj lëchanörämi. Engañacullarmi purircaycan. Janan shongullami amïguncunatapis alli parlapan. Shongullanchöga mana alliman jitarpunanpämi yarpapaycan. Chayno rurarcaycaptenga ¿imanirtaj mana castigämanchu? ¿Imanirtaj mana castigämanchu yapaycho chayno mana rurananpaj?» Chaynömi Tayta Dios nisha. Jircacunachöpis atayparämi wagashaj. Pashpacunachöpis llaquicuywan wagashpä cantashaj. Chaycunaga ushajpaj rupashami caycan. Chaypaga manami pipis purinnachu. Wäcacuna büyashallanpis manami wiyacannachu. Äbicunapis jirca animalcunapis chaypitaga gueshpirmi aywacusha. Tayta Dios nin: «Jerusalentaga ticrachishaj ranramanmi. Chaura jirca allgucunapa tiyanallannami canga. Judächo caycaj siudäcunata ticrachishaj chunyajmanmi. Chaura manami pï runapis tiyanganachu.» ¿Imapitataj chay nasyun mana alli, chaquisha, chunyaj pipis mana purinan caycan? ¿Pitataj TAYTA DIOS willapasha chayta willacunanpaj? Imanir chayno päsashantapis musyananpaj ¿pitaj musyaj-yachaj caycan? TAYTA DIOSMI cayno nin: «Llapanpis chaynöga päsasha laynëta Israelcuna mana cumlishanpitami, nishäcunata mana wiyacushanpitami. Paycunaga llapanpis goyasha shongun yarpashannöllami. Nircur taytancuna yachachishannömi mana dios caycaptin manacajcunata ‹diosnë› nir adurasha. Chaypitami micuynincunata ticrachishaj fiyupa ashgajman. Yacutapis bininashatami upuchishaj. Taytancuna ni quiquincunapis mana rejsishan nasyuncunamanmi gargushaj. Paycunata gaticachächishaj sabliyojcunawan. Chauraga ni jucnayllapis manami cawaycäga quëdanganachu.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI nin: «¡Wiyay-llapa! Wañupacuycho wagapacoj warmicunata gayachimuy. Chayno wagay yachajcunataga ashimuy.» Rasunpa juclla shamuchun. Noganchïpaj llaquicuywan wagachun. Paycuna wagaptin noganchïpapis weguinchi ñawi junta yurichun. Guepshanchïcunapis ushmasha cachun. Sionpita-pacha wiyacämun nanaywan cayno gaparpashanpis: «¡Fiyupa cuyapaypämi llapanchïpis mana alli quëdashcanchi! ¡Fiyupa pengaypämi carcaycanchi! Cananga nasyunninchïta cachaycärirchari aywacushun. Wasinchïcunapis juchushami caycan.» TAYTA DIOS nishanta sumaj wiyay warmicuna. Pay imata willapäshushayquitapis sumaj yarpay. Wamrayquicunata yachachiy wagayta. Warmi-masiquicunatapis yachachiy cayno llaquicunanpaj: «Wasinchïcunaman wañuymi chayamusha. Palasyunchïcunamanpis chayasha. Wamranchïcunata cällicunacho wañuchin; mösucunatana läsacunacho. Wañusha runacuna yänin mashtarpäcun uywacunapa iscanno. Rïguta rutuptin shicwajcunata mana shuntashannömi jitarpäcun» nir. TAYTA DIOSMI nin: «Musyaj-yachajpis musyaj yachaj cashanpita ama alli-tucuchunchu. Munayniyojpis munayniyoj cashanpita ama alli-tucuchunchu. Rïcupis rïcu cashanpita ama alli-tucuchunchu. Ichanga pipis cushicuchun nogata rejsimashanpita, nishäta rurashanpita, Noga Dios cashäta musyashanpita. Cushicuchun cay pachacho pï-maytapis cuyashäta, allita rurashäta, rasun cajta rurashäta musyashanpita. Chayno caj runami ichanga nogata cushicachiman.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. TAYTA DIOSMI nin: «Juc junaj castigashämi cuerpullancho señalacojcunataga. Castigashaj: Egipto, Judá, Edom, Amón, Moab nasyun runacunata. Castigashaj chunyajcho tiyajcunatapis, sentïdunpa rutucojcunatapis. Llapan nasyun runacunami janan-shongulla cuerpun señalasha caycan. Israelcunapis conträtu rurashäta mana cumlishpanmi janan-shongulla señalacusha carcaycan.» TAYTA DIOS willapäshushayquita wiyacuy Israel runacuna. TAYTA DIOS caynömi nin: «Juc-lä nasyun runacuna rurashanno gamcunaga ama ruraychu. Chay nasyun runacunaga janaj syëlucho imapis yuriptin fiyupa mancharin. Gamcuna ichanga ama manchariychu. Chay runacuna riguishanga manacajllami. Paycunaga munti guerutami mutun. Nircur llagllayta yachaj runawan ima-nirajtapis llagllachin. Llagllashan jananpana goriwan guellaywan chapyan. Rurashan mana yagananpäga martilluwan tacaypa labityan. Chay ïdulucunaga caycan nunayllucunata ichichishannöllami. Chaycunaga manami rimanchu. Chaycunataga apariyparaj apan. Quiquillanga manami aywanchu. Chaytaga ama manchacuychu. Pitapis manami imatapis ruranchu allita ni mana allitapis.» TAYTA DIOS, gamnöga manami pipis canchu. Gamga munayniyojmi canqui. Gamga nasyuncunapa rayninmi canqui. Gamtaga llapanmi manchacushunqui. Gamtaga pï-maypis manchacushunayquimi camacan. Cay munducho caj raycunapis, ni yachajcunapis manami gamnöga canchu. Paycunaga llapanpis yarpayniynajllami. Manami tantiyayta atipanchu. Llagllasha gueruga paycunata manami imatapis yachachinchu. Paycunapa ïduluncunaga caycan Tarsispita apamushan guellaywan chapyashallami, Ufazpita apamushan goriwan chapyashallami. Chay ïdulucunataga llagllay yachajcunallami, ruray yachajcunallami rurasha. Murädupitawan puca tëlapita jirasha röpacunata jatiraycan. Chay ïdulucunaga llapanpis caycan yachaj runa rurashallanmi. TAYTA DIOSNINCHÏMI ichanga rasunpa Dios caycan. Paymi caycan cawaj Dios, imaycamapis mana rucaj Ray. Pay rabyacurcuptenga cay pacha sicsicyanmi. Pay rabyaptenga manami ima nasyunpis awantanchu. Ïdulucunata adurajcunata cayno niy: «Cay pachatapis syëlutapis mana ruraj dioscunaga llapanmi cay pachapita illganga. Ni jucnayllapis cay pachachöga manami cangapänachu.» Tayta Diosmi munayninwan cay pachata camasha. Fiyupa yachaj cayninwan cay munduta tacyachisha. Yarpaysapa cayninwan syëlutapis camacächisha. Räyuno busninwanmi syëlucho caycaj yacuta gaparächin. Pucutaytapis pampapita jatarachin. Tamyaycashan örami illguytapis achicyächin. Wayratapis wichgarächishanpitami gargaramun. Runacunaga llapanpis upami, imatapis mana tantiyajmi. Ïduluncunaga ruraj runatapis pengacachinmi. Rurashan ïdulucunaga mana bälejmi, mana cawajmi. Chay mana bälej ïdulucunaga manacajllami. Chaycunataga Tayta Diosmi castïgu junaj illgächenga. TAYTA DIOSNINCHÏMI ichanga juc-niraj. Paymi ima-ayca caycajtapis ruraran. Israelcunataga paymi acrasha quiquinpa cananpaj. Paypaga jutinpis Munayniyoj Tayta Diosmi. Contrayquicuna tumaparaycäshuptiquega ima-aycayquitapis camaricur guepicuyna ari. TAYTA DIOSMI cayno nin: «Cay nasyuncho tiyarcaycaj runacunata cananga fiyupa carumanmi gargushaj. Chaychömi castigashaj fiyupa ñacananpaj» nir. ¡Ananau, cay nanaytaga manami awantänachu! Marca-masëcuna ñacashantami ñacaycä. Nogapäga ñacay manami ushacanchu. Noga yarparä «cay nanaytaga awantashämi» nir. Tiyana toldöcunapis ushajpämi tunisha. Wascancunapis rachir-ushacashami. Wamräcunapis ushajpämi aywacusha. ¡Manami cannachu! Manami pïnëpis cannachu yapay toldöcunata ichichinanpaj, ni tolduwan gatananpäpis. Chaynöga caycan cay runacunapa mandajnincuna yarpayniynaj captinmi. Chay mandajcunaga TAYTA DIOSTA manami wiyacushachu. Chaypitami castïgu chayasha. Cananga mandashan runacunapis mashtacashami carcaycan. ¡Sumaj wiyay-llapa! ¡Mana alli willapami chayaycämun! Norte caj-lä nasyunpitami aypalla suldärucuna aywarcaycämun. Chay suldärucuna chayamushpan Judächo caycaj siudäcunataga illgarachengami. Chaura jirca allgucunallanami chaychöga tiyanga. TAYTA DIOS, runaga distïnun imano cashantapis manami musyanchu. Runaga manami musyanchu imaycama ni imano cawananpaj cashantapis. TAYTA DIOS, castigarga castigamay cuyapayllapa. Rabyashaga ama castigamaychu ari. Rabyasha castigamarga illgarachimanquimanchari. Gamta mana yarpäshoj, mana rejsishoj nasyun runacunata castigay rabyashayqui pascacänanpäga. Chay runacunami Jacobpita mirar aywaj runacunata usharisha. Nasyun intërutami pasaypa ushacashata cachaycusha. Jeremiasta TAYTA DIOS niran: «Conträtuta rurar nishäta wiyay-llapa. Judächo tiyaj runacunatawan Jerusalencho tiyaj runacunata willapay. Conträtuta rurar parlashäta mana cumlej runaga maldisyunädumi canga. Chay conträtoga caycan unay caj awiluyquicunata Egiptupita jorgamur parlashämi. Awiluyquicuna chay nasyunchöga caycaran fyërru chulluchicuna jurnuchönömi. Chay örami nirä: ‹Wiyacamay-llapa. Noga nishä cajtaga llapanta cumliy. Chaura gamcunaga acrashä runacunami canquipaj. Noganami gamcunapa Diosniqui cashaj› nir. Chaynöga willaparä unay aunishäta cumlinäpämi. Chay aunishäga caran mishquipis lëchipis yacunöraj aypalla cashan chacrata goycunäpaj cajmi. Chay chacrachömi canan gamcunapis tiyarcaycanqui.» Chaura nogaga «Nishayquino cachun ari TAYTA DIOS» nirä. Chaura TAYTA DIOS nimaran Judá nasyuncho caj siudäcunacho, Jerusalén cällicunachöpis cayno willacunäpaj: «Conträtuta rurar nishäcunata cumliy-llapa. Unay caj awiluyquicunata Egiptupita jorgamur tantiyachirä willapashäta cumlinanpaj. Chay junajpita canancama chaynöllami willapaycashcä. Ichanga paycuna manami wiyacuranchu. Cumlinanpaj nishätapis manami cumliranchu. Chaypa ruquenga shonguncuna yarpashanno llutanta ruraran. Imano rurananpaj nishätapis manami ruraranchu. Chaypitami imawan castiganäpäpis conträtuta rurar parlacushächo willashäno castigashcä.» TAYTA DIOS jinalla willapaycämaran: «Judá runacunawan Jerusalencho tiyajcunaga nogapa conträmi parlacusha. Ñaupa caj taytancuna mana cäsumashpan juchata rurashannöllami canan wamrancunapis juchata rurarcaycan. Unay caj awiluncunaga mana wiyacushpanmi juc dioscunata aduraran. Judá runacunawan Israel runacunapis unay caj awiluncunawan conträtuta rurar parlashäta manami cumlishachu. Chaypitami paycunataga fiyupa ñacachishaj. Chay ñacaypitaga manami imanöpapis gueshpengapächu. ‹Salbaycamay› nir mañacamaptinpis manami yanapäshäpächu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Chaura Judá runacuna Jerusalén runacunaga adurashan dioscunaman aywanga. Ichanga chay diosnincunapis manami salbangapächu. Judá runacuna, gamcunapaga siudäniquicuna cashanmanno achcami diosniquicunapis. Jerusalenpa cällincuna aypalla cashantanömi Baal diospaj saumachinanpaj altarcunatapis rurashcanqui. Chaymi Jeremías, gamga chay runacunata cuyapänäpaj ama mañacamaychu. Paycunapäga ama mañacamaychu ni ruwacamaypischu. Ñacaycashan öra ruwacur mañacamaptinpis paycunataga manami yanapäshäpächu. «Cuyashä runacuna, chaychica mana allicunata rurarcorga ¿imatataj Templöchöga ashircaycanqui? ¿Pishtashayqui uywacunapa wiranta, aychanta rupachiptiquega castïgu mana chayashunayquitachu yarpanqui? Ñaupa wichan gamcunataga nej cä ‹aypalla wayuyniyoj cupösu olivo› nir. Cananmi ichanga carcaycanqui räyu chayaptin ratarir rämancunatapis ushacurcushano. «Nogami gamcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNIQUI cä. Nogami gam Israel runacunatawan Judá runacunataga churarä juc lantata lantajno. Cananmi ichanga camacächishcä juchayquipita castïgu chayashunayquipaj. Gamcunaga rabyachimashcanqui Baalta adurashpayquimi.» TAYTA DIOS musyachimaran conträcuna nogapaj parlacuycashanta. Uyshata pishtananpaj apaptin mana wagacushanno jaucami goyäcuycarä. Nogaga manami musyarächu conträ parlacurcaycashanta. Paycunaga ninacurcaycaran: «Alli wayuraycaj yörata muturiycärishun. Cay munducho manana cananpaj achurishun. Chaura paytaga manami pipis yarpanganachu.» Munayniyoj TAYTA DIOS, gammi ichanga rasunpa alli juez canqui. Gamga musyanquimi runacuna imata yarpaycashantapis. Nogaga gampa maquiquimanmi llapantapis churaycamushcä. Imano castiganayquipaj cashantapis ricachimay ari. Anatot runacuna wañuchimayta munar «mana wañuyta munashpayquega Diospa jutincho amana willacuynachu» nimajcunapäga munayniyoj TAYTA DIOS caynömi nin: «Chaypitami Anatot runacunataga noga castigashaj. Mösu cajcunaga guërrachömi wañonga. Wamrancunana warmipis ollgupis yargaypita wañonga. Anatot runacunata jusganä junaj chayamongapänami. Paycunaga ñacachiptë ushajpämi ushacangapaj. Manami ni jucnayllapis quëdangachu.» TAYTA DIOS, gamga llapantami musyanqui. Rasun cajtami rimanqui. Chayno captinpis tapucushayqui. ¿Imanirtaj fiyu runacunapäga yarpashanpis alli llojshipan? ¿Imanirtaj llullacuypa mana allita ruraj runacunaga alli goyan? Gammi paycunata cawachishcanqui. Paycuna rïcuyasha, alli tiyasha, mirasha. Paycunaga shimillanwanmi gamta alabashunqui. Shongunchömi ichanga ni imanillarpis mana yarpäshunquichu. TAYTA DIOS, gamga nogata rejsimanquimi. Ricamashpayqui musyanquimi gamllaman yäracamushäta. Chay runacunataga uyshata pishtananpaj apashanno shuntay ari. Nircur churay imay junaj wañunanpäpis. ¿Imaycamataj allpa chaqui caycanga? ¿Imaycamataj jachacunapis chaquenga? Uywacunapis äbicunapis wañurcaycan cay nasyuncho runacuna juchata ruraptin. Chay runacunaga yarpan imata rurashantapis mana ricashayquitami. Chayno niptin Jeremiasta Tayta Dios niran: «Chaquipa cörrej runawan llallinacushpallayquipis fiyupana uticashpayquega ¿imanöpataj llallinacunquiman cawallun muntasha cörrejwanga? Lliuyaj pampacunachöga allimi caycanqui. Ichanga ¿imanöraj canquiman Jordán muntichöga? Quiquiquipa wauguiquicunawan famillyayquicunami chiquicurcushurayqui. Ollguyparämi washayquitapis rimarcaycan. Alli shiminpa parlapäshuptiquipis paycunamanga ama yäracuychu. «Acrashä runacunatami cachaycushcä. Nogapa caycaptinmi gargushcä. Amatar cuyashä nasyun runacunatami contrancunapa munayninman cachapaycushcä. Acrashä runacuna nogapäga canan caycan munticho liyunnömi. Nogata chiquimashpan liyunnöraj gaparpanpis. Chaypitami ricaytapis mana munänachu. Acrashä runacunaga cuyayllapaj lümayoj äbinömi carcaycan. Chay äbillaman magananpaj wacpita caypitapis aycha micoj äbicuna juntapaycushannömi caycan. Contrancunaga shamuchun jirca animalcunano shuntacarcur. Shamuchun acrashäcunata usharinanpaj. Übas chacrata michicojcuna uywanwan lluchcachishannömi, contran mandajcunaga acrashä runacunata usharisha. Chay chacrä jananpami purisha. Chayno purishpanmi mas cuyashä chacrata chunyajman ticrarachisha. Chaymi pasaypa garayashata cachaycärisha. Cuyapaypaj llaquicurcaycajtami nogaga ricaycä. Nasyun intërumi chunyaj caycan. Chaypis manami mayganpis yarpachacunchu. Chunyaj lömacunapa intërupami contran fiyu runacunaga yuricarcamusha. Paycunami acrashä nasyun runacunata usharinäpaj sablëno caycan. Chaymi mayganpäpis manana alli goyay cannachu. Acrashä runacunaga rïguta muruycärir cashallatami shuntasha. Chay-jina ñacar arushanpis yangallami casha. Noga fiyupa rabyacurcushäpitami cosëchanga pirdisha.» TAYTA DIOS caynömi nin: «Israelcunapa bisïnun nasyun runacunaga acrashä runacunatami pirdichisha. Chaypitami paycunataga noga gargushaj. Judá runacunatapis paycunapita gargushämi. Israelpa bisïnun nasyun runacunataga tiyaycashanpita gargurcur cuyapäshämi. Cuyapashpämi cutichimushaj quiquincunapa nasyunninman, tiyashan pachaman. Chay runacuna acrashä runacunata Baal diosta adurayta manana yachacherga acrashä runacunanönami cangapaj. Ichanga yachachicuynëcunata yachacunan, aduramaytapis yachacunan. Mana wiyacamaj runacunatami ichanga juctapis mana cachaycuypa gargur illgächishaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOS nimaran: «Aywar rantiy lïnupita awasha wachcuta. Nircur chay wachcuta wachcacunqui. Ichanga yacuman ama ushmachinquichu.» Chaura nogaga TAYTA DIOS nimashanno wachcuta rantirä. Nircur chay wachcuwan wachcacurä. Chaypitana TAYTA DIOS yapay nimaran: «Rantircur wachcaraycashayqui wachcuta apacurcur ayway Perat mayuman. Chaychöna gagapa shillinman pacaycamunqui.» Chaura TAYTA DIOS nimashannölla Perat mayuman aywaycur pacaycamurä. Chaypita mas unayllataga TAYTA DIOS nimaran: «Ayway Perat mayuman. Nircur chay pacachishä wachcuta apamunqui.» Chaura nogaga aywarä Perat mayuman. Ojterga pacashä wachcuta tarirä. Jorguriptëga chay wachcu pasaypa ismushana caycasha. Manami imapäpis allinachu casha. Chaura TAYTA DIOSGA gayarcamar nimaran: «Judá nasyun runacuna, Jerusalén runacuna alli-tucushantaga cay wachcu ismushatanömi ticrachishaj. Cay fiyu mana wiyacoj runacunaga noga nishäta manami wiyacuyta munanchu. Paycunaga shonguncuna munashannöllami goyarcaycan. Chayno cashpanmi juc-lä runacuna ‹diosnë› nishanta sirbir adurarcaycan. Chayno carmi ismusha wachcu imapäpis mana sirbishanno caycan. Imanömi runa chegllancho chanaj watarächin wachcuta, chaynömi nogaga Israel runacunatawan Judá runacunata charashcä. Chaynöga charashcä acrashä runacuna cananpaj, noga munashäta willacunanpaj, cuyacoj cashäta, alli cashäta willacunanpämi. Nishä paycunaga manami wiyacamashachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Jeremías cananga acrashä runacunata cayno ninqui: ‹Bïnutaga imaniraj urpumanpis wiñanchïmi› nir. Chaura Israel runacunaga nishunquipaj: ‹¿Nogacunaga manachu musyä urpuga bïnuta wiñanapaj cashanta?› nir. Chaura gamna ninqui: ‹TAYTA DIOSMI nimasha cay nasyuncho tiyaj runacunataga llapanta machächinanpaj cashanta. Machächenga David jamarashancho jamaraj raycunata, cüracunata, profëtacunata, Jerusalencho tiyajcunatapis llapanta. Nircurmi urputa paquejnöpis jucninta-jucninta tacanacachenga. Chaura paycuna illganga urpu paquir ushacashannömi. Chaynömi ruranga llapan runacunata papänincunatapis wamrancunatapis. Manami pitapis cuyapangachu. Pitapis mana cuyapashpanmi illgächenga› nir. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» ¡Israel runacuna, quiquin TAYTA DIOSMI willapasha-cashunqui! Ama alli-tucuychoga. Chaypa ruquenga sumaj tantiyacushpayqui wiyacuy. Yanauyaycaj chacaj pachaman TAYTA DIOS manaraj chayachishushayquicama payta rispitay. Yanauyaycaj chacayta chayachimuptenga jircacunachöpis tacacanquipämi. Tayta Diosta rispitay shuyaraycashayqui achquita manaraj chacajman ticrachiptin. Gamcuna mana wiyacuptiquega alli-tucushayquipitami pacayllapa noga wagashaj. TAYTA DIOS acrashan runacunata prësu apacuptinmi llaquicuywan fiyupa wagashaj. Raytawan maman raynata niy: «Umayquipita corönayqui shicwasha captinmi munayniynajna caycanqui. Chaymi silluncho jamaraycashayquipita jatarcur pampaman jamacuy» nir. Néguev particho caycaj siudäcunataga contran suldärucunami tumaparaycan. Manami pipis yaycunnachu ni llojshinnapischu. Judá runacunatapis llapantami prësu apacusha. Tayta Dios nin: «Jerusalencho tiyajcuna, sumaj ricchacuy pï aywaycämushantapis. Contrayquicunami norte caj-läpita aywarcaycämun. Mandanayquipaj cachapäshushayqui runacunata maquiquicho charararmi alli-tucurayqui. Cananga ¿maytaj chay runacuna? Jerusalén runacuna ¿ima ninquiraj amïguyqui cananpaj quiquiquicuna ashishayqui runacuna mandashuptiqui? Chayrämi gueshyaj warmita nanay chariycaptinnöpis ñacanquipaj. Gamcuna capas yarpachacunqui ‹¿Imanir-raj cayno caycä?› nir. Quiquiquicunapa juchayquipitami gamcunataga garapachaycur munashanta rurarcaycäshunqui. ¿Yana runa ticranmanchuraj yurajman? ¿Tinripis muru caycashanpita ticranmanchuraj juc culurllaman? Chaynömi gamcunapis mana alli rurayllacho yachacasha car allitaga mana ruranquinachu. Chayno cashayquipitami gamcunataga mashtarishayquipaj löcu wayra ogshata mashtarishanno. Israel runacuna, gamcunapaga chayno canayquipämi distïnuyqui. Chayno ruranätami gamcunaga munashcanqui. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Gamcunaga nogata gongaycamashpayquimi mana sirbej ïdulucunaman yäracushcanqui. Chaypitami nogapis gamcunata garapachashpä justanniquita umayquiman shucuparcushayqui. Chayno ruraptërämi pengaycho canquipaj. Nogaga gamcunata ricashcämi mañösa warmi runacunata chasquejno pengaypaj juc dioscunata adurashayquita. Ricashcämi puytush lömacunacho chacracunacho melanaypajcunata rurashayquitapis. ¡Ay imanöraj canqui Jerusalén runacuna! ¿Imaycamaraj chayno ganralla carcaycanqui?» Fiyupa usya captinmi Jeremiasta TAYTA DIOS niran: «Judá runacunaga llaquicuywanmi wagarcaycan. Siudäcunacho tiyajcunapis fiyupami llaquicurcaycan. Runacunaga llaquicuywan pampachömi goturpaycan. Jerusalencunaga nanaywanmi gaparpaycan. Rïcucunapis uywaynincunata cachan yacu ashej. Chaura gochacunaman yacu ashej chayarga yacuta manami tarimunchu. Mana tarishpanga puyñuncunatapis yacuynajllata cutichicun. Fiyupa llaquicur pengacushpan umancunatapis shucutacarcärin. Mana tamyaptin fiyupa usyawan allpapis rachicäcusha. Chaymi runacunapis fiyupa llaquicur pengacushpan umancunata chapacarcärin. Usyawan guewa mana captinmi lluychucunapis chayraj wacharishan wawanta jircacho cachaycur aywacun. Chucaru bürrucunapis chunyaj lömacunacho ichirpaycan jirca allgucunano gasaj wayrata shuyarashpan. Micunanpaj guewa mana captinmi ñawincunapis mancacashana caycan.» TAYTA DIOS, juchäcuna atipasha cashätaga musyänami. Ayca cutishi nishayquicunata mana cumlishcächu. Fiyupa juchasapami caycäcuna. Ichanga rispitasha canayqui-raycullapis yanapaycamay ari. Gamllamanmi Israelcunaga yäracamö. Fiyupa llaquicurcaycaptëpis gamllami imapitapis salbamanqui. Cananga ¿imanirtaj cay nasyunchöga jäpano caycanqui? ¿Imanirtaj gorpa pachacojnölla caycanqui? ¿Imanirtaj mancharisha runanölla caycanqui? ¿Imanirtaj guërracho pillyay yachaj runa pitapis mana yanapajno caycanqui? TAYTA DIOS gamga nogacunapa lädöchömi caycanqui. Llapanmi musyan nogacunaga gampa cashäta. ¡Nogacunataga ama cachaycamaychu ari! Israel runacunapaj TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Cay nasyun runacunaga yachacashami juc-läman juc-läman chayar puricachaj. Chayno captinmi mana cuyapächu. Cananga jucha rurashancunata llapanpitami jusgashaj.» TAYTA DIOS nimaran: «Cay runacunata yanapänäpäga ama ruwacamaychu. May-jina ayunashpan mañacamaptinpis manami yanapäshäpächu. Maychica uywacunata, chaqui micuy ofrendacunata nogapaj apamuptiquipis manami cuyapäshächu. Paycunataga ushacächishaj guërrawan, muchuywan, gueshyawanmi.» Chaura noga nirä: «TAYTA DIOS, profëtacunaga runacunata willaparcaycan guërra mana cananpaj, muchuy mana cananpaj. Nircaycan llapanpita chapashpayqui cay pachachöga allilla goyächinayquipaj cashantami.» Chaura TAYTA DIOS nimaran: «Nogapa jutëcho chayno nishpan chay profëtacunaga llullacurcaycanmi. Chay runacunataga manami cachashcächu. Manami imatapis nishcächu; manami willapashcäpischu. Yarpayninpita jorgurcullarmi ‹ricachimasha› nir willacuycan. Chayno llullacuyllapami chay profëtacunaga runacunata willaparcaycan. Noga TAYTA DIOSMI në: Noga mana cachaycaptë jutëcho rimashpan ‹cay nasyunchöga manami guërrapis, muchuypis cangachu› nej profëtacunaga guërrachömi, muchuywanmi wañonga. Chay profëtacuna llullapashan runacunapis guërrachömi, muchuywanmi wañonga. Wañonga warminwan ollgu warmi wamrancunawan iwal. Chauraga Jerusalenpa cällincunacho wañushami jitarpäconga. Pipis manami pampananpaj cangapächu. Juchanpitami chayno castigashaj. «Jeremías, llaquicushpayqui runacunata cayno niy: « ‹Cuyashä runacunaman manchariypaj disigrasya chayashanpita weguëpis mana chawaypa aywachun. Malubrashan nanaywan fiyupa gaparpaptinmi weguëpis mana chawaypa aywachun. Jircacunapa aywar ricä guërrawan wañusha yänin jitarpaycajta. Siudäman yaycushpäna tarë yargaypita wañurcaycajta. Profëtacunapis cüracunapis imanir chayno päsashantapis tantiyayta mana atiparmi puricacharcaycan.› » Tayta Dios, ¿fiyupachu rabyacurcushcanqui Judá runacunapäga? Sión siudätaga ¿mananachu ricaytapis munanquina? ¿Imanirtaj mana cuyapaypa mana alliman chayachimashcanqui? Nogacunaga allilla goyaytami yarpaycarä. Nishäga manami imapis alliga cashachu. Mana gueshyaypa cawaytami yarparäcuna. Nishäga fiyupa manchacuyllami casha. TAYTA DIOS, quiquëcunapis musyämi contrayqui ricacushätaga. Unay caj awilöcuna fiyupa mana allita rurashantapis yarpaycämi. Gampa contrayqui juchata rurashätapis yarpaycämi. Gamta manacajman mana churashunayquipaj nogacunataga ama cachaycamaychu. Tiyanayquipaj acrashayqui siudätapis mana bälejmanga ama churaycuychu. Cumliycuy ari nogacunawan conträtuta rurar aunishayquita. Juc dioscunaga manami mayganpis tamyata tamyachimunchu. Syëlupitapis quiquillanga manami tamyamunchu. Chaypa ruquenga gammi TAYTA DIOS tamyachimunqui. Ima-aycatapis gamllami camashcanqui. ¡Chaymi Tayta Dios gamllaman yäracaycämöcuna! TAYTA DIOS nimaran: «Jeremías, Israelcuna aywacunanpaj willay. Amana nogapa ricanächöga tiyachunnachu. Paycunataga manami perdunänachu. Ni Moiseswan Samuel shamushpan ruwamaptinpis manami perdunashänachu. ‹¿Maymantaj aywashaj?› nir tapushuptiquega noga nishäta cayno willanqui: « ‹Gueshyawan wañojpaj cajcunaga gueshyawanmi wañunqui. Guërracho wañojpaj cajcunaga guërrachömi wañunqui. Yargaywan wañojpaj cajcunaga yargaypitami wañunqui. Prësu aywajpaj cajcunaga prësumi aywanqui.› «Noga TAYTA DIOSMI në: Chuscu casta castïguwanmi castigashaj. Guërrachömi wañuchenga. Allgucunami garachash purichenga. Aycha micoj äbicunami miconga. Aycha micoj jirca animalcunami rachir-ushanga. Chayno paycunata rurashäta mayar llapan nasyun runacunami fiyupa mancharenga. Chaytaga rurashaj Ezequiaspa wamran Judäpa raynin Manasés imanöpis Jerusalencho rurashanpitami. «Jerusalén runacuna, ¿piraj cuyapäshunqui? ¿Piraj llaquipäshunqui? ¿Piraj imano goyaycashayquipäpis yarpachaconga? Gamcunami cachaycamashcanqui. Gamcunami chiquicarcamashcanqui. Chayno cashayquipita mana awantarnami castigar illgächishayqui. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Rïgu päjata jorquëtiwan jitajnömi gamcunataga siudäniquicunapita jorgurcur jitarishayqui. Gamcuna tiyashayquega chunyajmi quëdanga. Mana alli ruraycunata mana cachashayquipitami illgächishayqui. Biyüdacunapis aypallami canga lamar cantuncho caycaj agushpitapis masraj. Las-dösi intimi mamantinman llapan mösucunamanga wañuyta cachamushaj. Paycunamanga illajpitami manchariytawan llaquicuytapis chayachishaj. Ganchis ollgu wamrayoj warmicunapis chiyacäconga. Jämayninta cachaytapis manami camäpaconganachu. Manaraj timpuncho wamrancuna wañushanpitami pengacur uysucarcärenga. Maygallanpis cawaycar quëdaptenga contrancunawan simrimi wañuchichishaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Mamäpis nogataraj cawaycächimaran. Nogaga cawashcäpis llapanwanpis rimanacur pillyallar goyänalläpämi. Pitapis manami guellayta ristashcächu. Chayno manami pipis ristamashachu. Chaypis llapanmi maldisyunaycäman. TAYTA DIOS, nogaga gamta allimi sirbishcä. Chiquimajcuna llaquicuycho, ñacaycho caycaptin yanapänayquipaj nogaga gamta mañacamushcämi. Mana mañacusha captëga maldisyunamashancuna jina chayamächun ari. Acrashan runacunata Tayta Dios niran: «Norte caj-lächo caycaj fyërrutawan runsita ¿pillaga paquirinmanchuraj? Israelcuna, jucha rurashayquipitami contrayquicunapa maquinman riquësantinta cachaycushayquipaj. Nasyunniquicho caycajtawan quiquiquicuna charashayquitaga imatapis mana pägashuyllapami llapanta contrayquicuna apacongapaj. Quiquiquicunapis mana rejsishayqui nasyunchömi contrayquicunapa uywaynin canquipaj. Nogaga fiyupami gamcunapaj rabyasha caycä. Chaymi nina fiyupa ratarir mana upejno ushajpaj usharishayquipaj.» TAYTA DIOS, gamga llapantami musyanqui. Nogata yarpäramay ari. Yanapämänayquipaj shaycamuy ari. ¡Gaticachämajcunata ayñita cutichiy! Paycunataga ama cuyapaychu ari. Nogata wañuchimänantaga ama munaycuychu. Tayta Dios, gam-raycumi tucuyta gayapämaptinpis awantacö. Palabrayquita nogaga micucurcurämi. Chay palabrayqui nogapäga allimi caran; cushicachimajmi. Munayniyoj TAYTA DIOS, nogaga gamllapanami caycä. Manami fistan-fistan purishcächu. Cushicuyllata yarpajcunapitapis witicushcämi. Gayamashayqui junajpita-pachami quiquillä goyäcushcä. Gamnömi jucha rurajcunapäpis fiyupa rabyä. Chaura noga llaquicushäga ¿imanirtaj imaypis mana päsanchu? Shongu nanaynëga ¿imanirtaj mana chawanchu? Nogapäga gam ricacushcanqui pashtaj yacu illajpita chaquicäcojnömi. Chaymi TAYTA DIOS nimaran: «Arpinticushpayqui nogaman yapay cutimuptiquega cuyapar chasquishayquimi. Chauraga nogatanami sirbimanquipaj. Manacajcunallata manana rimar, alli cajllatana rimarga noga nishätami willacunquipaj. Gam willapashayquitami runacunaga wiyaconga. Manami gamchu runacunataga cäsupänayqui. Nogami camacächishaj chay runacunapäga runsipita tapyano canayquipaj. Manami imanöpapis binsishunquipächu. Gamwan pillyarpis manami binsishunquipächu. Gamwanga nogami caycä imapitapis salbar chapänäpaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Fiyu runacunapa maquinpita jorgushayquimi. Wañuchicojcunapa maquinpitapis salbashayquimi.» TAYTA DIOS nimaran: «Cay nasyunchöga ama majachacaychu. Ni wamrayquipis ama cachunchu. Cay nasyuncho yurej wamracunapis, maman-taytancunapis fiyu gueshyawanmi wañonga. Paycunapäga wagananpäpis manami pipis cangachu. Pampananpäpis manami pipis cangachu. Uywacunapa iscannömi intëru pampacho wañusha mashtaräconga. Guërrawan yargaywanmi paycunaga wañonga. Wañusha mashtarpaycajtanami aycha micoj äbicuna, jirca animalcuna miconga.» TAYTA DIOSGA mastapis nimaran: «Ama aywaychu wañusha runa täpacuycashanman. Chay wañojpäga ama wagaychu ni llaquicuypischu. Cay runacunataga cachaycushcä mana allina goyänanpämi. Mananami cuyänachu; ni cuyapänapischu. Cay nasyunchöga rïcupis pobripis llapanmi wañonga. Chay wañojcunata manami pipis pampangachu. Paycunapäga manami pipis wagangachu. Manami llaquicuywan ajchantapis rutucongachu ni janantapis pishtaypa pishtar cuchucongachu. Wañuptin llaquicojcunata shogananpäpis manami pipis alli micuycunata rurangapänachu. Taytan maman wañuptinpis manami ima micuytapis rurangapänachu. «Chaynöpis gamga ama yaycunquichu fistacunacho alli micuycunata micurcaycashan wasiman paycunawan iwal micur upur jamacaycärinayquipaj. Nogami camacächishaj cay nasyunchöga cushicur fista ruray cantay manana cananpaj. Majachacaychöpis mananami pipis cantanganachu. Cayno nishäga waracunallanami canga. Quiquiquicunami ricanquipis. «Chayno niycashäta willaptiqui runacunaga tapushunquipaj: ‹¿Imanirtaj TAYTA DIOS chayno fiyupa manchariypaj llaquicuywan castigamäshun? ¿Ima mana allitataj rurashcanchi? ¿Ima juchatataj rurashcanchi TAYTA DIOS mana munashantaga?› nir. Chaura gamna willanqui unay caj awiluncuna gongaycäramashpan mana yarpämashanta. Paycunaga juc dioscunata adurashpan sirbiran. Noga willapar yachachishätaga manami cumlirannachu. Nogata gongaycäramaran. Paycunaga unay caj awiluncunapita mas piyurna caycashanta ninqui. Chaymi quiquincunapa shonguncuna munashannöna rurarcaycan. Noga nishätaga mana wiyacamashanapischu. Chayno cashanpitami cay partipita gargushaj unay caj awiluncuna ni paycunapis mana rejsishan nasyunman. Chay nasyunchömi pagasta junajtapis juc dioscunatana sirbengapaj. Paycunataga manami cuyapäshäpänachu. «Juc junäga mananami juranganachu ‹Egiptupita Israelcunata jorgamoj imaycamapis cawaj TAYTA DIOSPA jutincho jurä› nir. Chaypa ruquenga jurar nengapaj: ‹Israelcunata norte caj-lä nasyunpita jorgamoj TAYTA DIOSPA jutincho, intëru nasyunman mashtashanpita shuntar cutichimoj Diospa jutincho› nirna. Unay awiluncunata goycushä nasyunman cutimunanpäga nogami camacächishaj. «Nogami cachamushaj achcaj contrancunata. Chaycunami Israel runacunataga pescäduta charej-jina charenga. Chaycunami casadurcuna charejnöpis Israelcunataga jorgamonga jircacunapita, puntacunapita, machaycunapita, gagapa shillincunapitapis. Nogaga ricashcämi acrashäcuna imata rurashallantapis. Manami imapis canchu mana ricashäga. Ima jucha rurashancunapis manami nogapitaga pacaranchu. Paycunaga mana sirbej aypalla ïduluncunata adurarmi partisyunta goycushä nasyunta ganrachisha. Chay partichöga intëruchömi mana munashäcunata rurasha. Chaymi paycunataga juchata rurashanpita fiyupa castigashaj.» TAYTA DIOS gammi callpata gomanqui. Mana allicuna chayamänantapis gammi chapämanqui. Allpapa jucaj cuchunpita jucaj cuchuncamapis gammanmi llapan nasyun runacuna shamonga. Paycuna nishunquipaj: «Unay awilöcunaga cachapaycamasha imapäpis mana bälej munayniynaj dioscunallatami. ¿Runaga quiquincunapa diosnincunata ruracunmanchuraj? ¡Ruraptinpis chaycunaga manami rasunpa dioschu!» Chaura Tayta Dios nimaran: «Chaypitami chay juc-lä nasyun runacunataga jucllana musyachishaj imano munayniyoj cashätapis. Chayrämi musyanga noga TAYTA DIOS cashäta.» Acrashan runacunata Tayta Dios cayno nin: «Judá runacuna, rumi shonguyquichömi juchayquicunaga isquirbiraycan fyërrupita rurasha sinsilwan, llauchi fyërru shucshuwan. Jucha rurashayquicunaga altarniquicunapa wagrancunachöpis isquirbiraycanmi. Wamrayquicuna manami gonganchu rämasapa yöracunapa rurincunacho altarcuna cashanta, altunnin puytush lömacunacho Asera diosa-niraj ïdulucuna cashanta. Altu puntacunachömi camacächishaj juchayquipita ima-aycayquitapis, guellayniquitapis suwapäshunayquipaj. Chaynöga camacächishaj nasyunniquicho fiyupa juchata rurashayquipitami. Partisyun goycushä nasyuntapis cachaycärinquipämi. Quiquiquicunapis mana rejsishayqui nasyunchömi contrayquicunapa uywaynin canquipaj. Nogaga fiyupami gamcunapaj rabyasha caycä. Chaymi nina fiyupa ratarir mana upejno ushajpaj usharishayquipaj.» TAYTA DIOS nin: «Maldisyunädumi canga runa-masillanman yäracojcunaga. Maldisyunädumi canga callpallanman yäracojcunaga. Maldisyunädumi canga nogaman mana yäracamoj runaga. Chay runaga chunyajcho wiñamoj jachanömi canga. Manami cuentata gocongachu alli goyay chayaptinpis. Rumicuna chaupincho jacha quiquillan wiñacamojnömi canga. Pipis mana tiyashan cachi cashan chaqui allpacho wiñacoj jachanömi canga. «Nogallaman yäracamoj runami ichanga bindisyunta chasquenga. Chay runaga cangapaj mayu cantunman yörata lantaycusha mayu rurinpa sapincuna sapichajnömi. Chay yörataga shanarpis manami chaquichinchu. Imaypis berdillami caycan. Wayuyninpis mana pishiypami caycan. «Runapa shongonga fiyupa mana tantiyaypämi. ¿Piraj tantiyanman llullapar engañaycashanta? ¿Piraj musyanman mana allita rurayta yarpaycashanta? Nogami ichanga llapanpa shongun imano yarpaycashatapis musyä. Nogaga cada-ünuntami imanöpis cashanpita, imanöpis rurashanpita pägunta gö.» Engañayllapa rïcuyaj runaga caycan chacwa jucpa runtunta ogllajnömi. Mana yarpashapitami llapan riquësancuna cachayconga. Chaura ushanantaga pasaypa pobrimi ricaconga. TAYTA DIOS, tiyashayqui Temploga fiyupa rispitädumi. Gallarinanpita-pachapis casha fiyupa rispitashami. Gamllami canqui Israelcuna yäracunanga. Gamta gongaycushoj cäga canga fiyupa pengaychömi. Gamta manana sirbishoj cäga canga ñuchu allpacho jutita isquirbishan illgacäcushannömi. Mana chaquej chuya yacuno caycaptiqui cachaycushushayquipitami chaynöga canga. TAYTA DIOS, gamllatami rispitar alabä. Allchacächimay ari sänuna canäpaj. Salbaycamay ari salbashana canäpaj. Runacunaga niman: «¿Imaytaj TAYTA DIOS willacachishancuna cumlenga? ¡Juclla cumlicächun ari!» nir. Chayno niycämaptinpis nogaga manami mañacamurächu castiganayquipaj. Paycuna fiyupa ñacananpäpis manami nirächu. Gamga musyanquimi imata nishallätapis. Wiyaycämaptiquimi llapantapis nishcä. Chaymi Tayta Dios ama camacächiychu noga manchacunätaga. Gamga canqui llaquicur ñacashä wichan imapitapis pacamajmi. Nogata gaticachämajcunata ichanga pengayman churay. Nogataga ama pengayman churamaychu. Paycuna ricacuchun fiyupa mancharisha. Nogaga ama mancharishächu. Paycuna llaquicuychöpis cachun. Paycunataga fiyupa castigar ushariy. TAYTA DIOS nimaran: «Jeremías, Judäpa raynincuna yaycushan llojshishan puncuman ayway. Nircur chaycho willacuy. Y chaycho willacushayquinölla Jerusalenman yaycuna waquin puncucunachöpis willacuy. Cayno willacunqui: ‹Judäpa raynincuna, Judá runacuna, Jerusalencho tiyaj runacuna TAYTA DIOS nishanta sumaj wiyay-llapa. TAYTA DIOSMI cayno nin: Säbadu jamay-junajchöga ama ima guepitapis apaychu. Ni imatapis ama yaycachiychu Jerusalén puncupaga. Säbadu jamay junajchöga wasiquicunapitapis ama ima guepitapis jorguychu. Chay junajchöga ima aruytapis ama aruychu. Säbadu jamay junajchöga unay awiluyquicunata nishäno nogata rispitamashpayqui jamay. Awiluyquicunaga willapaycaptëpis manami wiyacuranchu. Noga nishäta ruraytaga upanömi mana munaranchu. Piñacushätapis manami wiyacuranchu. « ‹Nishäta rasunpa wiyacuy. Säbadu jamay junajchöga siudäman maygan puncupapis ima guepitapis ama yaycachiychu. Chay junäga ama arunquichu. Cachun nogata aduramänayquipaj acrasha junaj. Chayno gamcuna rispitamaptiquega ray David jamarashancho jamaränanpäpis ray caycangami. Chaura cay siudäpa puncuncunapa rayga yaycuycangami carrëtancunawan, cawalluncuna muntasha, llapan autoridänincuna, Judá runacuna, Jerusalén runacunapis gatiraptin. Jerusalenchöpis imaycamapis runacuna tiyaycangami. Chaymanmi shamongapaj Judá nasyuncho caycaj siudäcunapita, Jerusalenpa läduncunapita, Benjamín trïbu tiyashanpita, aypalla puntayoj caycashan partipita, Néguev partipitapis. Paycunaga Templuman apamongapaj uywancunata rupachinanpaj, chaqui micuy ofrendacunatapis. Insinsuntapis apamonga. Agradësicamashpanpis ofrendancunata apamonga. Noga nishäta gamcuna mana wiyacushpayqui säbadu jamay junaj mana jamaptiqui, Jerusalenpa puncuncunapa ima guepitapis mana yaycuchinanpaj nishätapis mana wiyacuptiqui ichanga siudäpa puncuncunaman ninata sindipaycushaj. Chaymi Jerusalencho caycaj palasyucunata rupar ushacurcongapaj. Chaytaga manami pipis upichengapächu.› » TAYTA DIOS nimaran: «Ayway manca rurajpa wasinman. Chaychömi willashayqui runacunata willanayquipaj.» Chaura noga Jeremías aywar manca rurajtaga tarishcä manca ruracunancho mancata ruraycajta. Ruraycashan mana alli llojshiptenga pirdiraycachir chay mitullapita yapay ruraran munashanno alli llojshinanpaj. Chaura TAYTA DIOS niran: «Israelcuna, manca ruraj runa mituta rurashanno ¿manachuraj nogapis gamcunata ruräman? Manca rurajpa maquincho mitu caycashannömi gamcunaga nogapa maquëcho caycanqui. Nogaga munashä örami illgarachë, jorgurë, sajtarë nasyuncunata-carpis, raycunata-carpis. Chay nasyun runacuna mana alli rurayta cachaycärir allillatana ruraptenga paycunata castiganäpaj caycashächöpis mananami castigänachu. Munashä örami nogaga juc nasyun jatunyänanpäpis yanapä, raycuna munayniyojyänanpäpis yanapä. Chay runacuna noga nishäta mana wiyacur quiquincuna munashannölla ruraptin ichanga yanapänäpaj caycashächöpis manana yanapäshänachu. «Judá runacunawan Jerusalén runacuna, wiyamay. Gamcunaman mana allita chayachimunäpämi camariycä. Gamcunata castiganäpämi yarpaycä. Chaymi gamcunaga arpinticushpayqui allillata rurarna goyay. Chaura paycuna nengapaj: ‹¡Imapänataj allitapis rurashaj! Nogacunaga quiquë munashäno goyäcushaj. Shongö mana allita yarpashanno imatapis ruracushaj› nir.» Chaymi TAYTA DIOS cayno nin: «Mä nasyuncunacho tapucachay. Mä pillaga wiyashachush cay runacuna rimashantano. ¡Israel runacunaga manchariypaj mana allitami rurasha! ¿Puntacunapita ïlaj chuya yacu urämoj chaquinmanchuraj? ¿Líbano altunnin puntacunacho caycaj rashta illganmanchuraj? Acrashä runacunami ichanga gongaycamasha. Mana rasun caj dioscunallapämi insinsutapis rupachin. Unay purishan nänicunapita pantaycärirmi juc-läpana purircaycan. Mana rejsishan nänipanami aywarcaycan. Chayno cashanpitami nasyunnintapis chunyajna cananpaj camacächisha. Fiyupa manchariypaj ragällanna caycan. Llapanpis chaypa päsajcunaga almirashami umanta awiconga. Löcu wayra shamojnömi Nogaga Israelcunata mashtarishaj. Chaymi contrancunapita machiypa-machir gueshpenga. Castiganä junäga paycunapita noga ticracurcushämi.» Runacunaga ninacuran: «Jeremiasta calumyananchïpaj parlacushun. Pay manana captinpis cüracunaga manami pishengapächu yachachimänanchïpaj, musyajcuna willapämänanchïpaj, profëtacunapis Dios nishanta willamänanchïpaj. Jeremiastaga tucuynöpa calumyashun. Pay imata willapämashapis ama wiyaj-tucushunchu.» ¡TAYTA DIOS, wiyaycamay ari! ¡Conträcuna imanir calumyaycämashantapis masqui wiyay! Paycunaga mana alliman tunichimänanpämi uchcuta rurasha. ¿Allita rurashanchïpita mana alliwanchu cutichimanchi? Paycunapaj fiyupa rabyasha caycashayquipita allchacänayquipaj paycunapa faburnin gamta ruwacushäta yarpaycuy ari. Canan ichanga gam castigaycuy wamrancuna yargaypitapis sabliwanpis wañunanpaj. Warmincunapis biyüda wamraynajllana quëdachun. Ollgu cajcunaga gueshyawan wañuchun. Mösucunapis guërracho wañuchun. Paycunaman illajpita suwacuna yagacuycuchun. Paycuna fiyupa manchariywan gaparpashan wiyacächun. Chayno päsachun mana alliman chayachimänanpaj uchcuta rurashanpita, purishäcunaman togllata churashanpita. TAYTA DIOS, gamga musyaycanquimi paycuna wañuchimänanpaj parlacushanta. Chayno fiyu cashanpita, juchata rurashancunapitaga ama perdunaychu ari. Fiyupa rabyasha castigaycuy ari. Chaynöpa paycunaga mana alliman chayachun. TAYTA DIOS nimaran: «Puyñu rantej ayway. Nircur ishcay quimsa mayur runacunata, mayur cüracunatapis pushay Ben-hinom guechwaman. Chay guechwaga caycan inti yagamunan caj-lä puncu ñaupanpami. Chaychöna noga willashäcunata willanqui. Cayno ninqui: ‹Judá nasyunpa raynincuna, Jerusalén runacuna, wiyay-llapa. Llapanpaj munayniyoj TAYTA DIOSGA caynömi nin: Cay nasyunmanga fiyupa ñacaytami chayachimushaj. Chaymi wiyaj cajpaga rinrinpis nanangaraj. Israelcunaga nogata cachaycäramashami. Cay partitapis mana rejsishamannönami ticrachisha. Cay jircachömi insinsutapis juc dioscunapäna rupachisha. Chay dioscunataga manami rejsiranchu quiquincunapis, ni unay caj awiluncunapis, ni Judäpa raynincunapis. Wamracunata wañuchirmi yawarninta intërucho mashtasha. Nircur altarcunatapis rurasha chaycho Baal diospaj rupachinanpaj. Chayno rurananpäga noga manami nirächu. Chayno cananpäga manami yarpayllapis yarparächu. Chaypitami Tofetpawan Ben-hinom guechwa ragrapa jutinta juc junäga manana rimanganachu. Chaypa ruquenga «Wañojcuna mashtaränan ragra» nenganami. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Chay partichömi Judá runacuna Jerusalén runacuna imapaj yarpashantapis mana camacächishächu. Contrancuna binsinanpämi, wañuchinanpämi camacächishaj. Chauraga wañusha mashtarpaycajtana aycha micoj äbicuna, jirca animalcunapis miconga. Cay siudätami chunyajman ticrachishaj. Fiyupa manchariypämanmi ticrachishaj. Pipis chaypa päsajcunaga ushajpaj ushacasha caycajta ricaycur manchariywan chiyacasha ricarpanga. Noga camacächishaj quiquin-pura micunacunanpaj. Ollguta warmitapis wamrancunata miconga. Chaynöga canga wañuchicoj contrancuna intërunpa curalar chapacaycäriptinmi.› «Chayno willapayta usharcorga rantishayqui puyñuta paquir-usharinqui pushashayqui runacunapa ñaupancho. Noga munayniyoj TAYTA DIOSMI acrashä runacunata cayno në: ‹Judá runacunatawan Jerusalén runacunataga ushajpämi usharishaj puyñu shallucäcushanno. Chauraga shallusha puyñuta allchayta mana camäpacushannönami quëdanga. Pampanancunacho pampananpaj manana jäcuptin wañojcunataga Tofetmanna pampanga. Chaynömi rurashaj cay siudätawan cay siudächo tiyarcaycajcunatapis. Imanömi Tofet quëdaran wañojcunallapaj, chaynömi cay siudäpis quëdanga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Judäpa raynincunapa palasyuncunawan Jerusalencho caycaj wasicuna, goyllarcunata adurashpan insinsucunata saumachishanpis, juc dioscunata adurar bïnuta jichapashan wasi janancunapis Tofetno ganrami quëdanga.› » TAYTA DIOSPA jutincho willacurerga Tofetpita Jeremías cuticamuran. Nircur Templu puncuman ichiycur llapan runacunata niran: «Gam Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNIQUIMI nin: Gamcunaga imatapis mana musyaj upanömi ricacushcanqui. Nogapa palabrätaga manami wiyacushcanquinachu. Chaypitami cay siudäta, bisïnun marcacunatapis musyachishä castïgucunawan castigashaj.» Imerpa wamran Pasur cüraga Templuta täpajcunapa mandajnin caycaran. Paymi wiyaran shamoj watacunacho imano cananpäpis Jeremías willacuycajta. Chaymi magachiran. Nircorga prësu charircachir «Benjamín» jutiyoj puncupa läduncho tablapita sëpu caycajman jatiran. Chay puncupis caran Templuman yaycunami. Sëpucho juc junaj prësu charararcachir Pasurga Jeremiasta jorgachiran. Chaura Jeremías niran: «TAYTA DIOSMI jutiquita rucachisha. Cananga jutiqui manami Pasurnachu. Magor-misabibnami jutiqui. TAYTA DIOSMI cayno nin: ‹Cananga quiquiquipaj y amïguyquicunapäpis fiyupa manchariypämi canquipaj. Ricapaycaptiquimi llapan amïguyquicunata contrayquicuna sabliwan wañuchenga. Llapantami Judächo tiyajcunataga Babilonia raypa maquinman cachaycushaj. Chay raymi llapanta Babiloniaman prësu apachenga. Mana apashpanga cuchuypami wañuchenga. Cay siudächo riquësacuna cajtapis, llapan charashancunatapis, llapan bälej cajcunatapis, Judäpa raynincuna shuntashan llapan ima-aycantapis cachapaycushaj contrancunapa maquinmanmi. Paycunanami Babiloniaman apaconga. Gam Pasurtanami llapan castayquicunatawan Babiloniaman prësu apashunquipaj. Chauraga wañuptiqui chaychönami pampashunquipaj gamtapis llapan amïguyquicunatapis. Amïguyquicunataga llullapashpayquimi willapashcanqui› nir.» TAYTA DIOS, gamga llullapämashcanquimi. Nogaga nimashayquitami riguishcä. Gam nogapita mas callpa cashpayquimi binsimashcanqui. Cananga imay örapis runacuna asipänanmi caycä. Llapanmi manacajman churamar asipäman. Imaypis nogaga willapä, «Fiyupa ñacaycunami canga. Llapanmi ushacanga» nillarmi. Gam willamashayquita willapaptëmi runacunaga tucuyta gayapäman, manacajman churaman. «Tayta Diosta amana yarpashänachu. Paypa jutinchöpis mananami parlashänachu» nir yarpaptëga willacunäpaj nimashayqui cuerpöcho nina imatapis rupaycajnörämi ricacun, tullöcamaraj chayarinpis. Upälla cacuyta munarpis manami upälla cacuytaga camäpacöchu. Runacunaga manacajman churamarmi shap-shapyayllapa rimar «¡Intërupami fiyupa manchariypaj caycan!» nin. Chaynöpis ninacun: «Llapanchi shuntacäshun calumyanapaj» nir. Amïgöcunapis munarcaycan imanöllapapis mana alliman chayanätami. Paycuna nin: «Imanöllaparaj riguichir rimaycachishwan. Chauraga binsishunmi, ayñita cutichishunmi» nir. Chaypis TAYTA DIOS, gamga pipis mana binsinan pillyay yachajnömi nogawan caycanqui. Gaticachämajcunaga quiquinmi mana alliman chayanga. Chaura imatapis manami ruramanganachu. Quiquincunami mana alliman chayar fiyupa pengaycho quëdanga. Chayno pengaycho ricacushantaga imaycamapis runacuna rimaycangami. Munayniyoj TAYTA DIOS, gamga allita rurajcunata ricaycanquimi. Gamga musyaycanquimi runa shonguncho imata yarpaycashantapis. Nogaga gampa maquiquimanmi llapantapis churaycamushcä. Cananga ricachimay ari chay runacunata imano castigashayquitapis. ¡TAYTA DIOSNINCHÏTA alabay-llapa! Payga llaquicuycajcunata fiyu runacunapa maquinpita salbanmi. ¡Imapäraj yuriräpis! ¡Mamä gueshyacamashan junaj imapäraj caran! ¡Maldisyunädu cachun papänëta cushicachir «ollgumi wamrayqui yurisha» nir willäga! ¡Chay willaj runaga cachun mana cuyapaypa TAYTA DIOS illgächishan siudäcunano! Tutapaga wiyachun nanaywan gaparpaycajta. Pullan junäga wiyachun «guërra caycan» nir gaparpaycajta. ¡Imanir-raj Tayta Diosga mamäpa pachallanchöna wañucunäpaj mana camacächiranchu! Chaura pamparashä uchcuga mamämi canman caran. Chayno captin manami imaypis yurïmannachu caran. Cay-jina nanaywan llaquicuyllawan goyänäpaj ¡imapäraj yuriräpis mamäpa pachanpita! ¡Imapäraj yuriräpis pasaypa pengayllacho canäpaj! Ray Sedequiasga Malquiaspa wamran Pasurtawan Maasiaspa wamran cüra Sofoniasta cacharan Jeremías cajman payta cayno ninanpaj: «TAYTA DIOSTA tapucuycuy nogacunapaj. Babiloniapa raynin Nabucodonosormi magamaj yaycaycämun. Diosga capaschari ima milagrullatapis ruraycunman Nabucodonosor cuticunanpaj.» *** Chaura Jeremiasnami ray Sedequiaspa cachancunata niran: «Gamcunaga Sedequiasta willay. Israelcunapa TAYTA DIOSNENGA caynömi nin: ‹Babiloniapa suldäruncunawan pillyarcaycashanpitami suldäruyquicunaga gueshpimonga. Curral wajtanpa tumaraycaj suldärucunatami siudä chaupinman gaycaramushaj. Quiquëmi gamcunapaj fiyupa rabyasha cashpä contrayqui pillyashaj. Munayniyoj cashpämi gamcunata magashayqui. Cay siudächo carcaycajtaga llapantami wañuchishaj. Runapis, uywapis fiyu gueshyawanmi wañonga. Judäpa raynin Sedequiasta, suldäruncunata, mas mandaj suldäruncunatapis cachaycushaj contran ray Nabucodonosorpa maquinmanmi. Contrancunapa maquinmanmi cachaycushaj fiyu gueshyawan, yargaywan, guërrawan mana wañur siudächo cawaycar quëdaj runacunatapis. Nogami camacächishaj chay rayga mana cuyapaypa sabliwan wañuchinanpaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.› » Jeremiastana TAYTA DIOS niran: «Chaynöpis chay runacunata niy noga Tayta Dios cayno nishäta: ‹Acray maygantapis, cawayta car wañuyta carpis. Jinan siudällacho quëdacojcunaga wañonga guërrawan, man'chäga yargaywan, u fiyu gueshyawanmi. Cay siudäpita aywacur Babiloniacuna pillyaj aywaycämojpa maquinman chayarga cawayllapis cawangami. Nogami camacächishcä cay siudäta alliman chayachinäpa ruquenga fiyupa castiganäpaj. Chaymi Babilonia raypa maquinman cachaycushaj. Chaura paynami rupaycachenga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.› «Davidpita mirar aywaj Judäpa raynincunata willanqui noga nishäta: «Waran-waran alli cajllata ruray. Ñacachejcuna ñacarcaycächishanta jorguy. Man'chäga mana allita rurashayquipitami nina ratarejnöraj fiyupa rabyacurcushaj. Chaura rabyashäpitaga ninata upichiyta mana camäpacushanno pipis manami allchacächimangachu. *** «Jerusalén runacuna, gamcunaga patacho cashpayquimi nircaycanqui: ‹¿Piraj noganchïmanga yaycamunman magamänanchïpaj? ¿Piraj chayamunman pacacunanchïcho carcaycashanchïcama?› nir. Nogami gamcunapäga fiyupa rabyasha caycä. Chaymi imatapis rurashayquimanno castigashayqui. Ima-aycayquitapis rupaycachishämi. Llapantami ninaga rupacurcongapaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOS nimaran: «Jeremías, ayway raypa palasyunman. Chaychöna David jamarashancho jamaraycaj Judäpa rayninta, llapan mandäshejnincunata, llapan runacunatapis noga cayno nishäta willacunqui: *** Gamcunaga alli cajllata ruray. Ñacachejcunapa maquincho ñacaycajcunata jorguy. Juc-lä runacunata, wacchacunata, ni biyüdacunatapis ama ñacachiychu. Cay partichöga alli runacunata ama wañuchiychu. Canan niycashäta wiyacamaptiquega imaypis ray caycangami David jamarashancho jamaränanpaj. Chauraga palasyu puncupapis yaycurcaycangami carrëtancunawan, cawalluncuna muntashapis. Mandajcunapis llapan runacunapis gatirashpan yaycuycangami. Canan willapashäcunata mana wiyacuptiquimi ichanga palasyuyquipis juchuchir-ushasha canga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Judá runacunapa raynin jamarashan palasyupaj TAYTA DIOSGA nin: «Nogapäga cay palasyu caycan cuyayllapaj aypalla muntiyoj Galaad jircanömi, aypalla sedruyoj Líbano puntanömi. Chaypis chunyajmanmi ticrarachishaj. Runapis manami tiyanganachu. Nogaga pasaypa ushananpämi runacunata cachamushaj. Chay runacunami ushajpaj illgächengapaj. Chay runacunami muturgärenga pilancuno jatusaj sedru ichirpaycajcunata. Nircur ninaman rupaycärachenga. «Cay siudä ñaupanpaga achca nasyunpitami caminanticuna päsangapaj. Paycunami jucnin-jucninpis tapunaconga: ‹TAYTA DIOSGA ¿imanir-raj chayno castigaycuran cay jatun siudäta?› nir. Chaymi cayno nengapaj: ‹Chaynöga rurasha TAYTA DIOSNINWAN conträtuta rurar parlacushanta mana cumlishanpitami. Mana cumlirmi juc dioscunatana aduraran› nir.» Ama wagaychu ray Josiaspäga. Ama wagaychu pay wañushanpitaga. Chaypa ruquenga wagay-llapa wamran Salumpaj. Payga aywacun mana cutimojmi. Yurishan marcatapis manami ricanganachu. Salummi papänin Josiaspa ruquin Judäpa raynin caran. Salumga caypita aywacushanami. Paypämi TAYTA DIOSGA cayno nin: «Manami imaypis cutimongapänachu. *** Payga wañongapaj prësu apar chayachishan nasyunllachönami. Cay nasyuntaga manami imaypis ricanganachu» nir. «¡Ay imanöraj canqui fiyu cayniquiwan mana allita rurashpayqui janay-janay jatun wasicunata, palasyucunata aruchej Joacim! ¡Gamga runacunatapis aruchinqui dibaldillami! Gamga ninqui: ‹Palasyöta jatuncaraytami aruchej-aywä. Janaj altusninchöpis jatusaj cuartucunatami rurachishaj› nir. Nircorga bentänancunata ruranqui. Pergancunatana sedru tablacunawan intablanqui. Nircur pucawan pintanqui. ¿Ray carga sedru wasicunacho goyäna cashantachu yarpanqui? Papäniquega allillami goyasha. Llapantapis allitami rurasha. Chaymi llapanpis paypäga allilla casha. Wacchacunapapis, ñacajcunapapis faburninmi caran. Chaymi llapanpis paypäga alli caran. Chayno rurajtami ichanga ‹Nogata wiyacaman› në. Gam ichanga yarpachacuycanqui mana allita ruraypa imatapis charayllata. Juchaynaj runacunata wañuchinqui. Marca-masiquicunatapis amatar ñacachinqui; ima-aycantapis guechunqui.» Chaypitami Josiaspa wamran Judäpa raynin Joacimpaj TAYTA DIOS cayno nin: «Pay wañuptenga manami pipis wagangapächu. Manami pipis ‹¡Wauguillau! ¡Pañillau! ¡Ay taytallau! ¡Ay mandajnillau!› nir wagangapächu. Jerusalenpita garachacarcärir jorgurcurmi jitariycärengapaj. Bürruta pampajnömi pampaycärengapaj.» «Judá runacuna, yanapäshunayquipaj nasyun runacunaga llapannami ushacasha. Chaymi Líbano puntaman wicharcushpayqui wagay. Basán jircacunachöpis atay. Abarim parti puytush lömacunapitapis gaparpay. Alli goyaycashayqui wichallannami nogaga willaparä. Ichanga manami wiyacurayquichu. Wamra cashayquipita-pachapis mana wiyacojmi cashcanqui. ¡Noga willapashätaga manami wiyaytapis munashcanquichu! Mandajniquicunataga wayranömi wacpa-caypa apaconga. Yanapäshunayquipaj parlacushayquicunapis prësumi aywanga. Chayrämi llapantapis mana allita rurashayquipita pengacushpayqui uysurpanquipaj. Canan gamga, sedrupita rurasha wasichömi tiyaycanqui. Líbano Munti jutiyoj palasyuyquita rurarcachirmi gueshtachöno cushisha goyaycanqui. ¡Ichanga nanaycunawanrämi fiyupa ñacanquipaj! ¡Chayrämi canquipaj gueshyacunanpaj warmita nanay charishanno!» Joacimpa wamran Judäpa raynin Jeconiaspaj TAYTA DIOS caynömi nin: «Gam ima papilmanpis sëllunäpaj derëchu caj maquëcho jatiraycashä surtïjäno captiquipis dëdöpita jorgurirmi gamtaga rasunpa jitarishayqui. Gamtaga fiyupa manchacuycashayqui wañuchicoj contrayquicunapa maquinmanmi cachaycushayqui. Gamtaga cachaycushayquipaj Babiloniapa raynin Nabucodonosorpa maquinman y chay nasyun runacunapa maquinmanmi. Gamtaga mamayquitawanmi jitarishayquipaj mana yurishayqui juc-lä nasyunman. Chayllachönami ishcaniquipis wañunquipaj. Chaura yurishayqui nasyunmanga manami cutimunquipänachu may-jina cutimuyta munarpis.» Jeconiasga ¿mana sirbej cañalla paquichu? ¿Pipis mana munashan manca paquichu? ¿Imanirtaj paytaga llapan wamrancunatawan jitarisha mana rejsishan pachaman? ¡Cay pachacho caycaj runacuna wiyay TAYTA DIOS nishanta! TAYTA DIOS nin: «Cay runaga fiyupa mana allimanmi chayasha. Paytaga actamanpis apuntay wamraynaj runatanöna. Paypita mirar aywaj cäga Judächo yapay ray cananpaj manami mayganpis David jamarashan silluncho jamarangapänachu.» TAYTA DIOS nin: «¡Ay imanöraj canqui mana alli uyshëruno caj mandajcuna! Gamcunaga uyshäno caycaj acrashä runacunatami mashtacächishcanqui, pantacächishcanqui. Gamcunaga chay uyshäcunatami mashtarishcanqui. Mana sumaj ricaptiquimi gueshpir aywacusha. Mana allita rurashayquipitaga nogapis castigashayqui imanöpis rurashayquimannömi. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Ichanga may-chaypapis aywacunanpaj camacächishäpita quiquëmi yapay shuntamushaj. Llapanta shuntarcurmi paycunataga tiyashancunaman cutichishaj. Chaychönami aypallaman miranga. Nircur alli uyshërucunatanönami churashaj alli ricananpaj. Chaura runacunaga imapitapis mana manchaconganachu, jucnayllapis manami pishenganachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Juc junäga Davidpita lijïtimu mirar aywajnami ray cangapaj. Payga alli yachaj cayninwanmi mandangapaj. Cay nasyunchöga alli cajllatanami rurangapäpis. Pay ray cashan wichan Judá runacunaga allillami goyangapaj. Israel runacunapis allimi goyanga. Chay mandajpa jutintaga churapangapaj ‹Alliman churamajninchi TAYTA DIOS› nir.» TAYTA DIOSMI nin: «Juc junäga manami juranganachu ‹Israelcunata Egiptupita jorgamoj TAYTA DIOSPA jutincho jurä› nir. Chaypa ruquenga jurangapaj ‹Israelcunapita mirar aywajcunata norte caj-lä nasyunpita cutichimoj, waquin nasyuncunaman mashtarishanpita shuntamoj TAYTA DIOSPA jutincho jurä› nishpannami. Nircorga quiquincunapa nasyunninchönami tiyacongapaj.» Noga Jeremiasga, Tayta Diospa ñaupancho caycashpä, profëtacunapaj TAYTA DIOS parlashanta wiyashäpitami pasaypa turwatashano caycä. Intëru cuerpöpis sicsicyaycan. Fiyupa machasha runano, mana yarpänancama upyasha runano caycä. Cay nasyunchöga juchallatami rurarcaycan majayoj-masincunawan cacushpan. Mana allita rurananpäga bïbumi. Paycuna chayno cashanpitami cay nasyuntaga Tayta Dios maldisyunaycusha. Chauraga allpapis chaquicäcushami. Chunyajcho wiñamoj guewacunapis rupacäcushami. TAYTA DIOSMI cayno nin: «Asta profëtacunawan cüracunapis manami manchacamanchu. Templöchöpis tarishcä mana allita rurarcaycajtami. Chayno cashanpitami caminuncunapis fiyupa llushca y chacaj ricaconga. Nogami camacächishaj tangariptin chaycho tuninanpaj. Juchancunapita jusgashpä paycunaman disigrasyatami chayachimushaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Nogaga ricashcämi Samariacho profëtacuna mana munashäta rurarcaycajta. Paycunaga Baal diospa jutinchömi willacusha. Chayno rurashpanmi acrashä Israelcunatapis pantacächisha. Noga ricashcämi Jerusalencho caj profëtacunapis fiyupa melanaypäcunata rurarcaycajta. Paycunaga majayojcunawanmi cacurcaycan; llullacurcaycan. Chayno rurarmi juchasapacunatapis mana allita ruraycashanta mana cachaycunanpaj shacyächin. Chaymi paycunapis, siudächo tiyajcunapis Nogapäga carcaycan Sodomawan Gomorra cashanno.» Chayno cashanpitami noga munayniyoj TAYTA DIOSGA llapan profëtacunapaj në: «Jerusalencho caj profëtacunapitami nasyun intëruchöpis yachacusha. Chaypitami paycunataga fiyupa ashgajta garaj-aywä. Bininasha yacutami upuchej-aywä.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI nin: «Israelcuna ama cäsupaychu chay profëtacuna willacushantaga. Paycuna willacushanga llapanpis llullacuyllami. Chay willacurcaycashantaga quiquincunapa yarpaynillanpitami jorgurcaycan. Nogaga manami willapashcächu. Noga willachishäta manacajman churajcunata chay profëtacunaga nin ‹Llapanpis allimi llojshipäshunquipaj› nir. Shongun munashannölla mana allita rurajcunatana ‹Gamcunataga manami ima disigrasyapis chayashunquipächu› nin. «Paycunaga ¿maygantaj pacayllapa parlacunäpaj shuntacashäman shamusha? Paycuna ¿maygantaj ricasha u wiyasha parlaycashäta? Noga nishätaga ¿pitaj wiyacusha? Chaymi mana wiyacamajcunataga rabyashpä löcu tamyano, löcu wayra ima-aycatapis apacojno usharishaj. Llapan yarpashäta manaraj rurayta ushashäcamaga rabyashä manami päsangachu. Juc junäga cayno niycashäcunata sumaj yarpachacur tantiyacunquipämi. «Chay profëtacunataga manami cachamushcächu. Ni willayllapis manami willapashcächu. Chaypis paycunaga cörriylla intërupa aywasha nogapa jutëcho willacuraycar. Noga pacayllapa parlacushäman shamusha cashpanga Noga nishätami acrashä runacunata willapanman caran. Chauraga llutanta ruraycashanpitapis allitami ruranman caran. «Carucho cajpäpis sercacho cajpäpis nogallami TAYTA DIOSGA cä. Noga ricanäpitaga ¿piraj pacacunman? Syëluchöpis allpachöpis caycämi. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Nogaga wiyashcämi chay llutan profëtacuna llullacuypa nogapa jutëcho willacur ‹Suyñushcämi. Suyñuynëchömi willapämasha› nir willacuycajta. ¿Imaycamaraj chay profëtacunaga llullacuyllapa, quiquinpa yarpayllanpita willacurcaycanga? Paycunaga suyñushancunata jucninpis-jucninpis willacushpanmi acrashä runacunawan gongaycachimayta munarcaycan. Chaynöllapami unay caj awiluncunapis Baalta adurashpan gongaycäramaran. Chay profëtacuna suyñushallanta willacuyta munarga willacuchun. Noga willapashä cajcuna ichanga willapashänölla willacuchun. Päjapita rïgu mas bälishannömi willacuynëpis mas bälin. Noga willacachishäga caycan ninanömi, gagata paquej cumbanömi. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. « ‹Diosmi willamasha› nej llulla profëtacunapa contranmi caycä. Quiquinpa yarpaynillanpita jorgurcur noga nishätano willacoj llulla profëtacunapa contranmi caycä. ‹Suyñushcä› nir llullacuypa willacojcunapa contranmi caycä. Manacajcunata willapashpanmi acrashä runacunata pantacarcaycächin. Chay profëtacunataga noga manami cachashcächu. Manami ‹willacuy› nishcäpischu. Chaynöpami paycunaga acrashä runacunata alli yanapayta mana camäpacunchu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Jeremías, pï runapis, profëtacunapis u cüracunapis ‹¿ima llaquicuypätataj TAYTA DIOS nishurayqui?› nishuptiqui gampis ninqui: ‹TAYTA DIOS nimasha: «Llaquicuypämi gamcunataga cachaycushayqui.» › Cüra carpis, profëta carpis u jinan marca runapis: ‹Llaquicuypätami TAYTA DIOS nimasha› nejtaga noga castigashaj quiquinta llapan famillyancunatawanmi. Chayno tapunanpa ruquenga rejsinacushanta u famillyantapis tapunman ‹Noganchïpaj ¿ima nintaj TAYTA DIOSGA? ¿Imatataj cuntistamashcanchi?› nir. Ichanga pipis ama tapuchunnachu ‹¿Ima llaquicuypätataj TAYTA DIOS nishurayqui?› nir. Pipis chayno niptenga chay rimajtami llaquicuyman chayachishaj. Paycunaga imaypis mana ushacaj munayniyoj TAYTA DIOS caycaptëmi alli willapashäcunata jucnöman ticrachisha. Profëtataga tapuy: ‹¿Ima nintaj TAYTA DIOSGA? ¿Imatataj cuntistamashcanchi?› nir. ‹¿Ima llaquicuypätataj TAYTA DIOS nishurayqui?› niptin ichanga gam ninqui: ‹TAYTA DIOSGA nin: Gamcunaga «amana rimanquichu» nishätapis jinallami rimarcaycanqui. Chayno llaquicachimaptiquimi gamcunataga cachaycushayqui. Unay awiluyquicunata goycushä siudäpitapis carumanmi jitarishayqui. Nircorga gamcunapaj camacächishaj imaycamapis manacajman churasha canayquipaj, pengaycho canayquipämi. Chaytaga manami imaypis gonganquipächu.› » Babiloniapa raynin Nabucodonosorga Judäpa raynin Joacimpa wamran Jeconiasta prësu apashpan aparan Judäpa mandajnincunata, ima ruraytapis yachajcunata, fyërrupita imata rurajcunatapis. Chaypitaraj TAYTA DIOS ricachimaran Templu puncucho ishcay canastawan ïgus caycajta. Jucaj canastachöga caycasha ñaupa pogoj caj ïgus maysi micucuyllami. Jucajchöna caycasha mana alli caj ïgus mana micuypaj, melanaypaj. TAYTA DIOS tapumaran: «Jeremías ¿imatataj ricaycanqui?» nir. Chaura noga nirä: «Ïgustami. Alli cäga caycan maysi micucuyllami. Mana alli cäga caycan mana alli, mana micuypämi» nir. Chaura Israelcunapa TAYTA DIOSNENGA nimaran: «Babiloniaman prësu apachishä Judá runacunataga alli ïgustanömi ricashaj. Paycunataga allimi ricashaj. Ima mana alli chayananpitapis nogami chapäshaj. Cay nasyunmanmi cutichimushäpäpis. Cutiycachimurnami alli goyächishaj. Yapayga manami illgächishäpänachu. Juc pachaman jamaycachir manami jitarishänachu. Noga TAYTA DIOS cashätami tantiyachishaj. Chaura paycuna canga noga acrashä runacuna. Nogana cashaj paycunapa Diosnin. Chaynöga canga llapan shongunpa nogaman yapay yäracamuptinnami. «Judäpa raynin Sedequiasta, waquin caj mandajcunata, jinan nasyuncho, Jerusalencho tiyarcaycajta, manchariywan Egiptuman gueshpir aywaycojcunatami ichanga ricashaj mana micuypaj melanaypaj ïgustano. Paycunata castigaptë cay pachacho caj llapan nasyun runacunami mancharenga. Garguptë canga willapapämi, pï-maypitapis asipashami. May-chaychöpis maldisyunädumi goyanga. Paycunamanga chayachishaj guërratami. Camacächishaj muchuycho cananpämi, fiyu gueshyawan wañunanpämi. Chayno ñacaycällarmi unay caj awiluncunatawan paycunata goycushä nasyunchöga ushajpaj ushacanga.» Judächo chuscu watana Josiaspa wamran Joacim ray caycaptin, Judächo tiyaj runacuna imano cananpaj cashantapis Jeremiasta Tayta Dios willaparan. Chayga caran Nabucodonosor chayraj juc wata Babiloniapa raynin caycaptinmi. Profëta Jeremiasga Judá runacunata, Jerusalencho tiyajcunatapis llapanta willapar cayno niran: «Amonpa wamran Josías chunca quimsa (13) wata Judäpa raynin caycashan wichanpita canancamami TAYTA DIOS nimasha gamcunata willapänäpaj. Chaura ishcay chunca quimsa (23) watanami gamcunata tantiyachir yaparir-yaparir willapaycä. Chaypis gamcunaga manami wiyacunquirächu. «Yapay-yapay profëtancunata TAYTA DIOS cachaycämuptinpis gamcunaga manami cäsushcanquichu, ni tantiyacushcanquipischu. Profëtacunaga nishurayqui: ‹Ama ruraynachu mana allicunataga. Chay llutan ruraycunataga cachaycuyna ari. Chaura gamcunaga imaycamapis tiyanquipaj unay caj awiluyquicunatawan gamcunata TAYTA DIOS goycushushayqui partichömi. Juc dioscunamanga ama yäracuychu. Chay dioscunataga ama aduraychu, ni mañacuypischu. Quiquiqui rurashayqui dioscunata adurashpayqui Tayta Diosta ama rabyachiychu. Chaura Tayta Diosga gamcunaman manami ima castïgutapis chayachimongapächu›. «Ichanga TAYTA DIOS willachishushayquicunata gamcuna manami wiyacushcanquichu. Quiquiquicuna rurashayqui dioscunata adurashpayquimi Tayta Diosta rabyachishcanqui. Chaypitami quiquiquicuna disigrasyaman chayanquipaj.» Chaymi munayniyoj TAYTA DIOS nin: «Willachishäcunata gamcuna mana wiyacushayquipitami cananga norte caj-läpa caycaj nasyun runacunatawan Babiloniapa raynin Nabucodonosorta pushamushaj. Payga munashätami ruran. Pay suldäruncunawan shamurmi cay nasyuncho tiyaycajta, ñaupan nasyuncunacho tiyajcunatapis wañuchenga. Paycunawanmi llapanta illgächichishaj. Chaura imaycamapis ushacashallanami quëdanga. Chaymi fiyupa manchariypaj, llaquicuypaj canga. Chaynöpami camacächishaj cushicur fistata ruraycunapis manana cananpaj. Majachacar fistata rurashanpis manami canganachu. Maraynincunacho agajpis manami canganachu. Ni achquincunapis manami ratanganachu. Cay nasyunpitaga ima-aycantapis ushajpämi apaconga. Siudäcunapis ragällanmi quëdanga. Cay nasyuncunacho tiyajcunaga ganchis chunca (70) watacamami Babiloniapa rayninpa maquincho canga. «Ganchis chunca (70) wata chayamuptinnami Babiloniapa rayninta y chay nasyuncho caj runacunata llapan juchanpita jusgashaj. Chaura chay nasyunchöga manami imapis quëdanganachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Chay nasyunmanga castïguta chayachishaj imanöpis castiganäpaj nishänömi. Profëtä Jeremías willacushan cay librucho isquirbiraycajcunataga llapantami cumlishaj. Chay nasyuncho tiyajcunapis cangapaj jatun nasyuncunapa munayninchömi, munayniyoj raycunapa maquinchömi. Chaynöpami paycunataga imanöpis rurashanmanno ayñita cutichishaj.» Israelcunapa Tayta Diosninmi nimaran: «Masqui ricay, noga rabyasha caycashäga caycan cay cöpacho junta bïnu caycajnömi. Cay bïnuyoj cöpata chasquimay. Nircur cachashä cajpa aywashpayqui chayashayqui nasyuncunachöga llapan runata upuchinqui. Upucarcärerga gumitangami, mancharengami, löcuyaytami gallaycärenga. Chaynöga canga paycunacho guërra cananpaj noga camacächiptëmi.» Chaura nogaga TAYTA DIOSPA maquinpita chasquirä bïnuyoj cöpata. Nircur TAYTA DIOS cachamashanpa aywar llapan nasyun runacunata upuchirä. Jerusalencho tiyajcunata, Judächo caycaj siudäcunachöpis llapan raynincunatawan mandajnincunatawan-cama upuchirä. Chaynöpami paycunapa wasincunapis ricacuran ragällan, manchariypaj llaquicuypaj, pï-maypis ricacunanpaj, asipänanpaj. Canancamapis chayno maldisyunädumi carcaycan. Chaynöllami upuchirä Egipto runacunata, faraonta, llapan mandäshejcunatapis. Chay nasyuncho tiyaycajtaga tucuy casta runacunata llapantami upuchirä. Chayno upuchirä Uz nasyunpa raynincunatapis, Filistea particho caj Ascalonpa, Gazapa, Ecronpa, Asdodpa raynincunatapis. Upuchirä Edompa, Moabpa, Amonpa, Tiropa, Sidonpa llapan raynincunata. Lamar Mediterráneo lädunpa caycaj nasyuncunapa raynincunatapis upuchirä. Chayno upuchirä Dedán, Temá, Buz runacunatapis, sentïdunpa ajchanta rutucoj runacunatapis, Arabia nasyunpa raynincunata, chunyaj chaqui pachacho tiyaj achca casta runacunapa raynincunatapis; Zimripa, Elampa, Mediapa raynincunatapis. Norte caj-läpa tiyaj caj raycunatapis jucninta-jucninta upuchirä carucho tiyajtapis, sercacho tiyajtapis. Cay pachacho tiyaj cajtaga llapan raycunatami upuchirä. Ushanantanami Babiloniapa raynin uponga. Upuchej aywanäpaj cachamashpan TAYTA DIOSGA nimaran: «Jeremías, chay runacunata niy machänancama, tuninancama, gumitanancama chay cöpapita upunanpaj. Chaynöga ruracanga paycunacho guërra cananpaj camacächiptëmi. Chay cöpapita upuyta mana munaptenga ninqui: ‹Munayniyoj TAYTA DIOSMI nin: Mana munaycarpis upunayqui. Nogaga acrashä runacunapita gallaycurmi castigaycämö. Gamcunaga ¿castigäni quëdaytachu yarpaycanqui? ¡Manami! Allpa janancho tiyaj cajmanga llapanmanmi chayamonga guërra, wañuchinacuy. Noga munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno në.› «Jeremías, gam willay Noga imano ruranäpaj caycashätapis. Cayno willacunqui: «TAYTA DIOSMI syëlupita-pacha gayacamun. Janaj rispitädu sillunnincho jamaraycashanpita-pachami räyuno busninwan gayacamun. Acrashan runacunapa contranmi gayacamun. Übasta lluchcajcuna-jinami gayarämun cay pachacho tiyaj cajmanga llapan runacunaman. Gayacamushanga wiyacan cay pachapa intëru cuchuncamami. Intëru nasyuncho tiyaycaj runacunatami TAYTA DIOSGA jusganga. Wañoj cajtaga llapantami imata rurashantapis jusganga. Fiyu runacunataga llapantami wañuchichenga. TAYTA DIOSMI chayno nisha.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI nin: «Chay ñacayga juc nasyunman juc nasyunman gatinayllanpami chayangapaj. Fiyupa manchariypaj löcu wayranömi suldärucuna allpapa juc cuchunpita yargaycämun.» TAYTA DIOS castigaptin wañojcunaga chay junaj intëru jircachömi mashtaräconga. Wañojcunapäga manami pipis wagangachu. Pampananpäpis manami pipis shuntangachu. Uywacunapa iscannömi jinan pampacho mashtarpäconga. ¡Uyshëruno caj mandajcuna gaparpay; nanaywan atay! ¡Yachachishpayqui pusharajcuna llaquicuywan pampacho gochpay! Chaynöga ruray wañuchishunayquipaj öra chayamushana captinmi. Gamcunataga werannin uyshata pishtajnömi wañuchishunquipaj. Uyshëruno caycaj mandajcunaga manami runacunata cachariycur aywacuyta camäpacongachu. Pusharajcunaga manami gueshpiyta camäpacongachu. Uyshëruno caycaj mandajcunaga gaparpan. Pusharajcunana llaquicuywan gaparpan. Chaynöga carcaycan TAYTA DIOS llapanta illgächishanpitami. Manami imapis micunanpaj cannachu. Fiyupa rabyacurcushpanmi TAYTA DIOSGA cuyayllapaj caycaj jircacunata illgächisha. TAYTA DIOS fiyupa rabyacurcur castigaptinmi paycuna tiyashan partiga ricacusha liyun tiyashan machay garayasha quëdashanno. Chaynöga quëdasha fiyupa manchariypaj guërra captinmi. Josiaspa wamran Joacim, Judächo ray cayta gallaycushan wichan Jeremiasta TAYTA DIOS niran: «Templu puncun sawanman ayway. Judächo caycaj siudäcunapita Templuman aduramaj shamoj runacunata juctapis mana cachaypa willay. Willanayquipaj nishä cajtaga juctapis ama amuräcuychu. Chay runacunaga capaschari wiyacunmanpis. Capaschari mana allita rurarcaycashanpita yarpachacur mananapis ruranmannachu. Chaura nogapis juchancunapita castiganäpaj caycashächo manami castigashänachu. Gamga ninqui noga TAYTA DIOS cayno nishäta: ‹Willapashäcunata mana wiyacuptiqui, laynë nishancunatapis mana cumliptiqui, willapäshunayquipaj yaparir-yaparir cachamushä profëtäcuna nishantapis mana wiyacuptiquega Noga camacächishaj Silo marcacho päsashanno Templutapis päsananpämi. Chaura cay siudäga cangapaj llapan ricacunanpämi. Chayrämi intëru nasyun runacuna musyanga noga castigashäta.› » Templucho Jeremías chayno nishantaga llapan runacunapis, cüracunapis, profëtacunapis wiyaran. TAYTA DIOS nishanta willayta ushaycuptin cüracunapis, profëtacunapis, llapan runacunapis Jeremiasta prësu charicarcärir cayno niran: «¡Cananga wañunquimi! ¿Imanirtaj gamga Diospa jutinchöraj rimaycunquipis: ‹Silo marcacho ruracashannömi cay Templupis ruracanga. Cay siudäpis juchuchicanga. Manami ima runapis tiyangachu› nir?» Chayno nirmi llapan runacuna Templu cajcho Jeremías caycashanman juntapaycäriran. Chayno caycashanta mayar Judäpa mandajnincuna raypa palasyuncho caycashanpita Templuman aywaran. Paycunaga Mushoj Puncu cajcho arreglananpaj jamacuran. Chaura cüracunawan profëtacunaga chaycho caycaj runacunatawan mandajcunata niran: «Payga rimasha siudä illgächisha cananpämi. Quiquiquicunapis wiyashcanquimi. ¡Payga wañuchicächun!» Jeremiasnami llapan runacunatawan mandajcunata niran: «Nogataga quiquin TAYTA DIOSMI cachamasha cay Templuwan cay siudä imano cananpaj cashantapis willacunäpaj. Paymi nimasha chayno willacunäpaj. Gamcuna amana ruraynachu mana allicunataga. TAYTA DIOSNINCHÏTANA wiyacuy. Payta wiyacuptiquega castigashunayquipaj nishancunawanpis mananami castigashunquipänachu. Nogami ichanga caycä gamcunapa maquiquicho. Munashayquino imatapis ruramay ari. Ichanga sumaj musyay-llapa: Nogata wañuchimashpayquega juchayojmi ricacunquipaj gamcunapis, cay siudächo tiyajcunapis TAYTA DIOS cachamashanta willacuptillä wañuchimashayquipita. Nogataga quiquin Tayta Diosmi cachamasha llapan wiyashayquita gamcunata willanäpaj.» Chaura mandajcunawan chaycho caycaj runacunaga cüracunatawan profëtacunata niran: «Cay runata wañuchinapäga manami ima juchanpis canchu. Payga quiquin TAYTA DIOS willashallantami willapämashcanchi.» Chaura waquin mayur runacuna jatarcärir chaycho shuntacasha caycaj runacunata niran: «Ezequías Judäpa raynin cashan wichanpis Moreset marca runa Miqueasmi Tayta Dios willacachiptin llapan Judá runacunata cayno willaparan: « ‹Sión lömaga ojtiypa ojtishami quëdanga. Jerusalén siudäga quëdangapaj muntuy-muntuy rumicuna goturaycajllami. Templu caycashan pachachönami mana alli jachacuna wiñacaramonga.› «Chayno nishanpita Judá runacunawan ray Ezequiasga Miqueasta ¿wañuchiranchu? Manami. Chaypa ruquenga raypis amatarmi manchariran. Chaymi cuyapänanpaj TAYTA DIOSTA mañacuran. Chaynöpami TAYTA DIOSPIS mana castigaranchu castigananpaj caycaj castïgucunawan. Canan noganchi ¿imanöpataj fiyupa juchata ruraycushwan?» Juc profëtapis TAYTA DIOS willachishanta willacuranmi. Payga caran Quiriat-jearim marcacho tiyaj Semaiaspa wamran Uriasmi. Paymi cay nasyunpawan Jerusalenpa contran willacuran. Imano nishantapis wiyaran ray Joacim, waquin mandajcuna, palasyucho arojcunapis. Chaymi rayga wañuchiyta munaran. Chayta mayaycur Uriasga manchacur Egiptuman gueshpir aywacuran. Chaura ray Joacimga Egiptuman cacharan Acborpa wamran Elnatanta juc runacunatawan. Chay aywajcunami Uriasta Egiptupita cutiycachimur ray Joacimman apaparan. Chaura Joacimna wañuchichiran. Wañurcachir wacchacuna pampacunanpaj caycaj uchcuman jitaycäriran. Ichanga Safanpa wamran Ahicam parlaran Jeremiaspa faburnin. Chaynöpami Jeremiastaga runacuna mana wañuchirannachu. Josiaspa wamran Sedequías chuscu watana Judäpa raynin caycaptin Jeremiasta TAYTA DIOS niran: «Läsutawan yüguta ruracuy. Nircur matancayquiman watacuy. Chayno watacurcurna ray Sedequiaswan parlananpaj Jerusalenman cacha shamoj runacunawan willachiy Edompa, Moabpa, Amonpa, Tiropa, Sidonpa raynincunaman. Chay runacunata ninqui: ‹Mandajniquicunata willay. Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI cayno nin: Nogami fiyupa munaynëwan rurashcä munduta, runata, llapan ima-ayca animalcunatapis allpa janancho tiyaycajcunataga. Chaymi nogaga munashä cajpa maquinman churä. Cananga llapan chaycunata cachaycushcä Babiloniapa raynin munashäta ruraj Nabucodonosorpa maquinmanmi. Llapan jirca animalcunatapis paypa munayninmanmi cachaycushcä. Llapan nasyun runacunami Nabucodonosor ray cashancama, wamran ray cashancama, willcan ray cashancamaga paycunapa maquillancho caycanga. Chaypitanami ichanga paycunapa nasyunninpis cangapaj mas aypalla nasyuncunapa, munayniyoj raycunapa maquinchöna. Babiloniapa raynin Nabucodonosorpa yügunta apayta mana munaj nasyuncunataga nogami castigashaj guërrawan, muchuywan, fiyu gueshyawan. Nabucodonosorpa maquincho llapan canancamami castigashaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. « ‹Chaymi gamcunaga ama cäsuychu profëtacunata, musyacojcunata, suyñunwan musyajcunata. Brüjucunatapis ama cäsuychu. Paycunaga «imano cananpaj cashantapis musyä» ninmi. Chaymi willapaycäshunqui Babiloniapa rayninta mana cäsunayquipaj. Chayno nishushpayqui paycunaga llullapaycäshunquimi. Paycunata wiyacorga nasyunniquipita prësumi aywanquipaj. Intërupami mashtacächishayquipaj. Chaychönami wañunquipäpis. Maygan nasyun runacunapis Babilonia raypa yügunta aparicoj cajmi ichanga jinan nasyunllancho tiyaconga. Paycunaga jinan chacrallanchömi arushpan goyäconga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.› » Noga Jeremiasga Judäpa raynin Sedequiastapis willarä. Chaycunata willashpä caynöpis nirä: «Babiloniapa rayninpa yügunta matancacuy. Pay munashanno, mandashan runacuna munashannölla gamcuna ruray. Chauraga cawanquipämi. Paycunata mana wiyacorga gampis, runacunapis guërrachömi, muchuywanmi, gueshyawanmi wañunquipaj. TAYTA DIOSGA nishanami Babiloniapa rayninpa maquincho cayta mana munaj nasyun runacunaga chayno wañunanpaj. Gamcunaga ama cäsupaychu ‹Babiloniapa raynintaga manami sirbinquipächu› nishoj profëtacunata. Paycunaga llullapaycäshunquimi. Chaycunapäga TAYTA DIOS nin: ‹Manami nogaga cachamushcächu. Paycunaga mana rasun cajtami jutëcho rimarcaycan. Chay profëtacuna nishushayquita wiyacuptiquega caypita mashtaypa mashtarmi gargushayquipaj. Gargushäman chayashayquichönami wañunquipaj gamcunapis llutanta willashoj profëtacunapis› nir.» Chayno cüracunatapis llapan runacunatapis willarä: «Profëtacunaga niycäshunqui ‹Templupita Babiloniaman apashan cösacunata manapis aycällatanami cutichimonga› nir. Chayno nishushayquega manami rasunpachu. Gamcunaga ama riguiychu. ¡Paycuna nishantaga ama cäsuychu! Gamcunaga Babiloniapa rayninpa maquincho goyay. Chauraga cawanquipämi. ¿Imapätaj quiquillanchi achäquita ashishun cay siudäninchi illgächisha cananpäga? Paycunata TAYTA DIOS rasunpa willapasha captenga mä TAYTA DIOSTA mañacuchun ‹Templucho, Judäpa rayninpa palasyuncho, Jerusalencho, quëdasharaj caycaj cösacunata Babiloniaman ushajpaj apacunantaga ama dëjaychu munayniyoj TAYTA DIOS› nir. «Joacimpa wamran Judäpa raynin Jeconiasta, Judächo, Jerusalencho caj llapan rispitädu runacunata prësu apashpan ray Nabucodonosorga manami apashachu Jerusalencho caycaj runsi pilancucunata, runsipita jatuncaray yacu churacuna paylata, chay paylapa jamanancunatapis. Chayno Templucho waquin caj cösacunatapis manami apashachu. Templucho, Judäpa rayninpa palasyuncho, Jerusalencho quëdajcunapaj munayniyoj TAYTA DIOSGA caynömi nin: *** *** ‹Chaycunataga llapantami Babiloniaman apaconga. Chayllachömi caconga imaypis noga cayman cutichimunäcama. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.› » Judäpa raynin Sedequías chuscu watana ray caycaran. Chay wataman aywaj pichga quillacho Azurpa wamran Gabaón runa profëta Hananiasga Templucho cüracunawan runacunawan Jeremías caycajta cayno niran: «Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI cayno nin: ‹Babiloniapa raynin churapäshushayqui yügutami paquirishaj. Cananpita ishcay watataga Templupa cösancunata Babiloniapa raynin Nabucodonosor apashan llapanmi cayman cutichicämonga. Chayno Joacimpa wamran Judäpa raynin Jeconiaspis caymanmi cutimonga. Judäpita Babiloniaman prësu apashan runacunapis llapanmi cutimonga. Rasunpami noga paquirishaj Babiloniapa rayninpa yügunta. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.› » Chayno Hananías niptin profëta Jeremiasga jinan Templucho llapan runacunapawan cüracunapa ñaupancho niran: «¡Ima alliraj caycunman chayno captenga! ¡Ima alliraj caycunman gam nishayquinölla TAYTA DIOS llapanta camacaycachiptenga! ¡Ima alliraj caycunman Templupa cösancunata rasunpa cutichimuptin; Babiloniaman prësu apashan runacunapis cutimuptenga! Ichanga gampis llapan runacunapis sumaj wiyamay: Manaraj gampis nogapis cashanchi wichan unay profëtacunaga willacuran jatun nasyuncunacho, munayniyoj raycuna caycashancho guërra, ñacaycuna, fiyu gueshya cananpaj cashantami. Alli goyay cananpaj juc profëta willacuptenga willacushanno shamoj watacunacho rasunpa cumliptinrämi musyanchi TAYTA DIOS cachamuptin chay profëta willacushanta.» Chayno niptinmi Hananiasga jinan öra Jeremiaspa matancancho caycaj yüguta guechurcur paquir-ushariran. Paquiycashan öra llapan runacunapa ñaupancho cayno niran: «TAYTA DIOSGA nin: ‹Babiloniapa raynin Nabucodonosor yügunta llapan nasyuncunaman churashantaga cananpita ishcay watata caynömi paquir-usharishaj.› » Chaypita Jeremiasga aywacuran. Jeremías matancancho watasha purishan yüguta Hananías paquishanpita mas unayllataga Jeremiasta TAYTA DIOS yapay niran: «Ayway Hananías cajman. Payta ninqui noga cayno nishäta: Gamga gueru yügutami paquishcanqui. Cananga fyërru yügunami caycan. Nogaga llapan nasyun runacunapa matancanman fyërru yügutami churaparcushcä llapanpis Babiloniapa raynin Nabucodonosorpa maquincho cananpaj. Llapan chucaru animalcunapis paypa munaynillanchönami canga.» Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI chayno nisha. Chayno willarmi Jeremiasga mastapis Hananiasta niran: «Hananías wiyamay. Gamtaga manami TAYTA DIOSCHU cachamusha-cashunqui. Gamga llullacuyllapami cay runacunata riguiycächinqui. Chayno cashayquipitami TAYTA DIOS nishunqui: ‹Llullacur willapashayquipitami cananga llapan runacuna conträ ricacusha. Chaypitami gamga cay pachapita illganquipaj. Cay watallanami wañunquipis› nir.» Nishannöllami chay wata aywaj ganchis quillacho profëta Hananiasga wañuran. Ray Nabucodonosor Jerusalenpita Babiloniaman prësu apachiran ray Jeconiasta, mamanta, mandaj suldäruncunata, Jerusalenpa Judäpa mandajnincunata, ima ruraytapis yachajcunata, jirrërucunata, mas achca runacunatawan. Chaypitaraj profëta Jeremiasga Jerusalenpita cartata apachiran cawaycajraj mayur runacunaman, cüracunaman, profëtacunamanpis ray Nabucodonosor apashanmanga llapan runacunaman. *** Chay cartataga apachiran Safanpa wamran Elasawan, Hilciaspa wamran Gemariaswan. Paycunataga Judäpa raynin Sedequías cacharan Babiloniapa raynin Nabucodonosor cajman. Chay apachishan cartachöga cayno niycaran: Jerusalenpita Babiloniaman prësu apachishancunapäga Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNIN caynömi nin: «Wasiquicunata arurcärir chaycho tiyay. Chacracunachöpis aruy. Murupacushayqui micuy wayushancunatapis micur goyay. Majachacay. Wamrayquicuna cachun warmipis ollgupis. Paycunapis jatunyar majachacächun. Paycunapapis wamrancuna cachun. Chayno goyashpayqui chaychöga aypallaman miray. Ama ushacaychu. Gamcuna aruy chayachishushayqui siudächo jauca goyay cananpaj. Nogatapis mañacamay chay siudäpaj. Tiyashayqui siudächo alli goyay captenga gamcunapis allimi goyanquipaj. Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI cayno në: Gamcunaga ama riguiychu tiyashayquicho caycaj profëtacunawan musyacojcuna imatapis nishushayquita. Suyñuynincho imatapis ricashanta willapäshushayquita ama riguiychu. Nogapa jutëcho paycuna imatapis nishanga manami rasunpachu. Willacunanpäga manami paycunata nishcächu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOS nin: «Babiloniapaj nishä ganchis chunca (70) wata cumlircuptin gamcunatami yanapäshayquipaj. Chaymi cay partiman cutichimunäpaj aunishäno cutichimushayqui. Nogaga maynami yarpaycä gamcuna imano canayquipäpis. Gamcuna alli goyänayquipämi yarpaycä, manami ushacächinäpächu. Chauraga mananami imaypis ninquipänachu ‹imatanataj shuyäshäpis› nir. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Chauraga nogatami mañacamanquipaj. Nogapis yanapäshayquipämi. Gamcuna llapan shonguyquipa nogaman yäracamuptiqui yanapäshayquipämi. Nogaga gamcunawannami caycäshaj. Chaymi gamcunataga may nasyunpitapis, mayman gargusha cashpäpis cashgan cutichimushayquipaj. Shuntamur camacächishäpaj cay nasyunniquiman cutimunayquipaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Gamcuna capas nircaycanqui: «TAYTA DIOSMI Babiloniacho profëtacunata churapämashcanchi» nir. Ichanga David jamarashan silluncho jamaraj raypaj, cay siudächo tiyarcaycajcunapaj, marca-masiquicuna Babiloniaman mana prësu aywajcunapaj munayniyoj TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Paycunataga castigashaj guërrawan, muchuywan, fiyu gueshyawanmi. Chaura mashtarpäconga ismusha ïgus mana micuypaj melanaypaj cashannömi. Paycunamanga maycho captinpis chayanga guërra, muchuy, fiyu gueshyami. Chayta ricashpan llapan nasyun runacunami mancharishpan llaquicongapaj. Chayrämi paycunaga imaycamapis pengaypaj maldisyunädu canga. Chaura gargushächöga may nasyunchöpis caycanga pengaypämi, manchariypämi. Chaynöga paycunaman castïgu chayanga sirbimaj profëtacunawan yaparir-yaparir willachiptëpis mana wiyacushanpitami. Gamcunaga chay-jina willachiptëpis manami wiyacurayquichu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Ichanga Jerusalenpita Babiloniaman prësu aywanayquipaj camacächishä cajcuna noga nishäcunata wiyacuy. Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI Colaiaspa wamran Acabpäwan Maasiaspa wamran Sedequiaspaj cayno nin: «Paycunaga llutantami willaparcaycäshunqui ‹TAYTA DIOSMI willamasha› nir. Chayno cashanpitami Babiloniapa raynin Nabucodonosorpa maquinman chayachishaj. Chaura Nabucodonosornami gamcunapa ñaupayquicho wañuchenga. Chayno wañuchishanpitami rimaypis cangapaj. Chaymi Judäpita Babiloniaman apashan cajcuna pitapis chiquirnaga nenga: ‹TAYTA DIOS gamcunapäpis camacächichun Sedequiastawan Acabta Babiloniapa raynin rupachishanno canayquipaj.› Paycunataga chayno päsanga Israelcho fiyupa mana allita rurashanpitami. Israelchöga runayoj warmicunawanpis cacuran. Nogapa jutëchöpis llullacuypa willacuran. Paycuna willacunanpäga manami noga nirächu. Chayno rurashanta quiquë ricasha carmi niycä. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Nehelamcho tiyaj Semaiaspaj TAYTA DIOSGA cayno nin: «Gamga quiquiquipa jutiquiwanmi cartata apachishcanqui Jerusalencho tiyarcaycaj runacunaman, Maasiaspa wamran Sofonías cüraman, waquin cüracunamanpis. Chay apachishayqui cartachöga cüra Sofoniasta cayno nishcanqui: ‹Gamtaga TAYTA DIOSMI churasha-cashunqui Joiadapa ruquin Templucho mas mandaj cüra canayquipaj. Pipis juc löcu profëta-tucushpan rimayta gallaycuptenga ¿manachu jinan öra prësu charircur tablapita sëpuman jatichir cadinawan watachinquiman? Chauraga ¿imanirtaj Anatot runa Jeremiasta mana piñacushcanquichu ñaupayquicho profëtano rimaycaptin? Payga nogacunamanpis Babiloniaman cartata apachimusha. Chay cartanchöga nin: «Prësu apashushayquichöga unaycamami goyanquipaj. Wasiquicunata arurcärir chaycho tiyay. Chacracunachöpis aruy. Murupacushayqui micuy wayushancunatapis micur goyay» nir.› » Semaías apachishan cartata cüra Sofoniasga Jeremiasta liguiparan. Chaymi TAYTA DIOSGA Jeremiasta niran: «Prësu aywasha caycajcunaman willachiy. Noga TAYTA DIOSMI paycunata në: Nehelam runa Semaiasga noga mana cachaycämuptëmi jutëcho willacusha. Chay willacushanwan gamcunataga mana rasun cajtami riguichisha-cashunqui. Chaypitami noga Diosga castigashaj Semaiasta, paypita mirar aywajcunatapis. Chaymi paypita mirar aywäga ni jucnayllapis Israelcunacho mana canganachu. Acrashä runacuna cushisha goyänanpaj tiyachishächöga chay casta manami canganachu. Payga llapan runacunatami conträ jatarachisha. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Jeremiastami TAYTA DIOS willaparan. Willaparmi niran: «Israelcunapa noga TAYTA DIOSNINMI në llapan nishäcunata isquirbinayquipaj. Juc junäga acrashä Israelcunapa, Judá runacunapa surtinta rucachishämi. Noga TAYTA DIOSMI chayno cananpaj në. Unay caj awiluncunata goycushä nasyunmanmi cutichimushäpaj.» Israelcunapajwan Judäcunapaj TAYTA DIOS rimaran. Chay rimashanga caynömi caycan: «¡Fiyupa llaquicuywan gaparpashanmi wiyacaycan! ¡Fiyupa manchariywan wagarcaycashanmi wiyacaycan! Mä tapucachay, ¿juc ollgu runa gueshyacunmanchuraj? Chauraga ¿imanirtaj ollgu runacunata ricä chegllan charisha tumaycachaycajta, gueshyacunanpaj nanay chariptin warmi milluycachaycajtano? ¿Imanirtaj paycunaga llapanpis pasaypa yur'gacäcusha? Chaynöga canga fiyupa manchariypaj junaj chayamunanpaj captinmi. Chay junajnöga manami imaypis canyasharächu. Chay wichan Jacobpita mirajcunapäga fiyupa llaquicuymi cangapaj. Ichanga paycunata noga salbashämi. Noga munayniyoj TAYTA DIOSMI në: Acrashä runacuna ñacar yüguta matancaraycashantami paquirishaj. Watasha caycashan wascantapis rachirishaj. Chaypitanaga manami imaypis juc-lä nasyun runacunapa uywaynin canganachu. Chaura paycunaga rispitar sirbimanga noga TAYTA DIOSLLANTANAMI. Churapashä raynintapis sirbenga. Chay rayga Davidnömi mandangapaj. «Noga TAYTA DIOSMI në: «Jacobpita mirar aywaj Israelcuna, ama manchacuychu. Sirbimajcuna ama manchariychu. Caru nasyunman apashushayquipitami gamcunata y llapan wamrayquicunata jorgamushayquipaj. Chaypitaga allinami goyäcunquipaj. Alli goyäcuptiqui pipis manami manchachishunquipänachu. Nogaga gamwanmi caycä imapitapis salbanäpaj. Maychöpis jitarishächo caycashayqui nasyun runacunataga llapantami wañuchishaj. Gamcunatami ichanga mana wañuchishayquipächu. Chaypa ruquenga rurashayquimanno castigayllami castigashayqui. Jina castigänillataga manami cachaycushayquipächu. «Noga TAYTA DIOSMI cayno në: «Gueriquega manami imanöpapis allchacannachu. Nanächicuycashayquipäga manami jampi canchu. Manami pipis canchu gamta ricashunayquipäga. Manami pipis canchu gueriquita jampipäshunayquipäga. Manami jampipis canchu allchacänayquipäga. Llapan yanapäshoj nasyun runacunami gongaycushurayqui. Paycunataga manami imapis gocunnachu. Yupaytapis mana atipaypaj juchata rurashayquipitami, fiyupa mana allicunata rurashayquipitami mana cuyapaypa castigashcä. Gamtaga contrayquinöpis nogami gueshyaj-tucachishcä. Nanaycäshushayquipaj manana jampi caycaptenga ¿imapänataj nanächicur gaparaycanqui? Gamtaga castigashcä yupaytapis mana atipaypaj juchata rurashayquipitami, fiyupa mana allicunata rurashayquipitami. «Ichanga gamcunata ñacachishoj cajpis llapanmi ushacanga. Contrayquicunapis llapanmi prësu aywanga. Gamcunata guechushojcunataga quiquincunatapis guechunanpämi camacächishaj. Suwapäshoj cajcunataga paycunatapis suwapangami. Gamtami ichanga gueriquicunata jampipäshayqui. ‹Dios cachaycushan siudä› nir manacajman churashuptiquipis gamtaga allchacächishayquipämi. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOS nin: «Jacobpita mirajcunata nogami cutichimushaj. Paycuna tiyashan nasyunninta cuyapäshämi. Juchusha caycaj janancunachömi siudänincunatapis yapay ruranga. Palasyuncunatapis maychöpis cashanchömi yapay jatarachenga. Paycunami agradësicamar alabamanga. Cushishami goyanga. Paycunaga manami wallcayangachu. Chaypa ruquenga nogami camacächishaj achcayänanpaj. Llapan rispitananpaj noga camacächiptëmi manana pipis manacajmanga churanganachu. Israelcunaga unay cashannönami goyanga. Juc marcanöllanami nogapa ñaupächo tiyanga. Paycunata ñacachej cajtaga castigashämi. Quiquincunapitami juc mandaj jatarenga. Llapanta mandananpaj quiquincunapitami yurenga. Pay ñaupächo cananpämi camacächishaj. Chayno mana camacächiptëga ¿piraj ñaupäman chayamunman? Paycunaga noga acrashä runacunami canga. Noganami Diosnin cashaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOS rabyashan fiyu runacunapäga caycan löcu tamyano, löcu wayra ima-aycatapis apacojnömi. TAYTA DIOS rabyashanga manami päsangachu yarpashanta manaraj rurayta ushashancamaga. Llapan chaycunata gamcunaga juc junajrämi tantiyanquipaj. TAYTA DIOSMI nin: «Chay wichanga nogami llapan Israelcunapa Diosnin cashaj. Paycunanami acrashä runacuna canga.» TAYTA DIOSMI nin: «Wañuypita gueshpej Israelcunata chunyajchöga amatar cuyashätami musyachirä. Paycunaga ñacaypita jamaycäriytami munaycaran.» Paycunataga unay yuriparcurmi nirä: «Nogaga gamcunata fiyupami cuyä. Chaymi cananpis cuyapayllapa ricaycä. Cuyashä Israelcuna, yapaynami jatarachishayquipaj. Chauraga yapaymi panderëtacunawan shamunquipaj cushisha dansaraycar aduramänayquipaj. Samaria partipa jircancunachömi übascunata yapay lantanquipaj. Übasta lantajcunaga wayushanta cushishami pallanquipaj. Juc junäga ricchacojcuna Efraín trïbu runacuna tiyashan jircacunapita gayacongapaj: ‹Llapayqui shamuy, TAYTA DIOSNINCHI Sioncho caycashanman aywanapaj› nir.» TAYTA DIOS nin: «Jacobpita miraj Israelcunapaj cushisha cantay. Paycunapa nasyunninmi waquin nasyuncunapitaga mas rispitasha caycan. Cushisha alabar niy: ‹Cawaycar quëdaj Israel runacunataga acrashan runacuna captinmi TAYTA DIOS salban› nir. Paycunataga norte caj-lächo caycaj nasyunpitami cutichimushaj. May-chaycho caycajtapis shuntamushämi. Paycunawanmi shamonga gapracuna, wegrucuna, itiyoj warmicuna, gueshyaj warmicunapis. ¡Fiyupa aypallami cutimonga! Arpinticusha carmi wagaraycar cutimonga. Noganami shogashpä chuya yacu aywaycajman pushashaj. Pampa nänillanpami pushamushaj imamanpis mana tacacänanpaj. Nogami cä Israelpa taytan. Israelga guechpa wamrämi.» Nasyuncunata TAYTA DIOS nin: «Noga imata nishätapis wiyay. Nircur lamar cantunpa carucho tiyajcunata willapay. Willapar ninqui: ‹Israel runacunataga Diosmi intëruman mashtacächiran. Cananga shuntaycushpannami ricanga uyshëru uyshancunata ricashanno.› Chaynöga ricashaj Jacobpita mirajcunata shuntamusha cashpämi. Paycunataga fiyupa munayniyoj nasyunpitami jorgamushcä. Cutiycamorga Sionman aywaycärir cushisha cantanga. Bindisyunnëwanmi cushisha goyanga. Achcami canga rïgupis, bïnupis, asëtipis, uyshapis, wäcapis. Chaura paycunaga caycangapaj alli pargusha wertanömi. Manami yapayga imaypis ñacanganachu. Cushishami dansanga jipashcunapis auquincunapis, mösucunapis. Nogami cushicachishäpaj. Llaquicur wagashanpitapis cushicur goyänanpämi camacächishaj. Llaquicur ñacashanpitapis masrämi cushicachishaj. Nogami camacächishaj cüracuna alli micuyllata micunanpaj. Noga bindisyunta goshäwanmi acrashä runacunaga cushisha goyanga.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. TAYTA DIOSMI nin: «Ramá marcachömi llaquicushan wiyacan. Llaquicuypita fiyupa gaparaypami wagaycan. Raquelmi wamrancunata apacushanpita fiyupa wagaycan. Wamrancuna manana captinmi pï shoganantapis mana munanchu.» TAYTA DIOSMI nin: «Raquel, ama wagaynachu. Amana weguiquita ushaynachu. Llaquicushayquimannömi päguyquita chasquinquipaj. Wamrayquicunami cutimongapaj apashan nasyunpita. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Shamoj watacunacho gampäga cushicuymi canga. Wamrayquicunaga nasyunninmanmi cutimonga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Wiyashcämi acrashä runacuna llaquicur parlajta. Paycunaga nisha: ‹Nogacunaga goyäcurä manaraj aroj törunömi. Chayno caycajtami gam castigamashpayqui manshuyächimashcanqui. Yapay shuntacamay ari. Gammi canqui nogacunapa TAYTA DIOSNËGA. Mana cäsushpämi gamta gongaycurä. Cananga yarpachacur arpinticushcämi. Juchayoj cashätapis tantiyacushcämi. Chaymi cananga llaquicur pëchöta tacacuycä. Cananga pengay-tucushami uysuraycä, juchata rurashäpita› nir. Israelcuna, gamcunaga acrashä runacunami canqui. Gamcunataga fiyupami cuyä. Fiyupa piñacurpis simrimi gamcunataga llaquiraycä. Shongöpis nanayparämi nanaycan. Gamcunataga fiyupami cuyapä. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «¡Cuyashä Israelcuna cutimuyna ari! ¡Siudäniquicunamanna cutiy! Aywashayqui nänicho señal caycajcunata ashiy aywashallayquipa cutimunayquipaj. ¿Imaycamataj puricunqui mana wiyacoj jipashno? Cay munduchöga noga TAYTA DIOSMI almiraypajcunata camacächishaj: Runanman warmi cutejnömi gamcunaga nogaman cutimunquipaj.» Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNIN nin: «Judá runacunataga cutichishaj ñaupata tiyashan partimanmi, siudänincunamanmi. Chaycho tiyajcunaga yapaynami parlangapaj: ‹¡Alli goyay caycashan rispitädu jircaman TAYTA DIOS bindisyunninta churaycuchun!› nir. Chay ñaupata tiyashan partichömi Judá runacunapis, siudäcunacho tiyajcunapis, chacracho arojcunapis, uyshayojcunapis yapay tiyanga. Fiyupa uticasha caycajtaga nogami jamachishaj. Ñacaycajcunataga nogami jorgushaj.» Chayno niycämaptin riccharaycamurä. Chaynöta suyñuycur fiyupa cushicurä. TAYTA DIOSMI nin: «Shamoj watacunachöga Israel runacunapis, Judá runacunapis, uywacunapis aypallaman mirananpämi camacächishaj. Nogaga guewatanömi achurirä, sajtargärirä, jitarirä, illgächirä, mana alliman chayachirä. Chayno rurashämannömi ricaycäshaj jatarachinäpaj, lantajnöpis yachacächinäpaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Chay wichanga manami parlanganachu: « ‹Taytancuna micusha pochgoj übasta. Chaymi wamrancunapa quirun shimpasha caycan› nir. Pipis pochgoj übasta micuptenga chay micoj cajpami quirun shimpanga. Chaynöpis juchata ruraj cajmi juchanpitaga wañonga.» TAYTA DIOSMI nin: «Juc junajmi yapay mushoj conträtuta rurashaj Israel runacunawan Judá runacunawan. Chay conträtoga manami canganachu unay caj awiluncunata Egiptupita jorgamur paycunawan conträtuta rurashänöga. Awiluncunaga nogapa caycashpanpis chay conträtu rurashäta manami cumliranchu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Israelcunawanga caynömi conträtuta rurashaj: Laynëcunatami paycunapa shongunman isquirbishaj. Yarpayninmanpis churashaj. Paycunami acrashä runacuna canga, noganami Diosnin cashaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Noga pï cashätapis musyananpaj mananami jucnin-jucninpis yachachinacongapänachu. Noga pï cashätapis mas jatunpita tacshacama llapannami musyanga. Llapan juchancunatami perdunashaj. Chayno perdunaycorga mananami yarpäshänachu ima jucha rurashancunatapis. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOSMI churaran intita, junajpa achicyananpaj. Quillatawan goyllarcunatana churaran chacaypa achicyananpaj. Paymi camacächin lamarpis pullchajyar gaparänanpaj. Paypa jutenga munayniyoj TAYTA DIOSMI. Paymi nin: «Imayllapis chaycuna manana captenga Israelcunapis manami noga acrashä runacunanachu canman. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Imay junajllapis janaj syëlu tupusha captenga cay pacha imacho jamaraycashantapis imayllapis ricaptenga Israelcunataga mana allicunata rurashanpita gargömanmi.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. TAYTA DIOSMI nin: «Juc junäga siudänë allchachicangapämi. Allchachicanga ricchacunapaj Hananeelcho caycaj törripita-pacha Isquïna Puncucama. Chaypa pergan aywaranga derëchu Gareb puytush lömacama. Chaypita tumarämonga Goa partimanna. Wañushacunata pampanan, uchpata jitaricunan guechwa pampa, Cedrón mayupa jan'gan chacracuna, Cawalluta Wichgacunanpa Puncun chimpancama nogapaj acrasha rispitädunami caycangapaj. Chaypa tumaraj pergacunataga manami imaypis yapay tunichenganachu ni illgächenganapischu.» Sedequías Judäpa raynin car chunca watana mandaycaptin Jeremiasta TAYTA DIOS willaparan. Chay öra Nabucodonosorga chunca pusaj (18) watana Babiloniapa raynin caycaran. Chay wichan Babiloniapa rayninpa suldäruncuna Jerusalenman yaycunanpäna caycaran. Chay örami profëta Jeremiaspis cayno willacuycaran: «TAYTA DIOSMI nin: ‹Cay siudächo tiyarcaycajta llapanta Babiloniapa raynin prësu charir apananpämi camacächishaj. Ray Sedequiasga Babiloniapa rayninpita manami gueshpengapächu. Paytaga prësumi charenga. Nircurnami Sedequiastaga Babiloniaman prësu apaconga. Chaychöga prësu caconga imaycamapis noga ninäcamami. Gamcuna Babilonia runacunata ichipar pillyashpayquipis manami binsinquipächu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në› nir.» Chayno willacuptinmi ray Sedequiasga «¿imanirtaj chayno rimaycanqui?» nir palasyunpa sawannincho wichgachiran. *** *** *** Jeremiasga niran: «TAYTA DIOSMI nimaran: ‹Tiyuyqui Salumpa wamran Hanameelmi shamoj-aywan cayno nishunayquipaj: «Anatotcho caycaj chacräta ranticushayqui. Gamga canqui lijïtimu famillyämi. Chaymi chay chacräta rantinayqui camacan» nir.› «TAYTA DIOS nimashannöllami rasunpa prïmö Hanameelga palasyu puncucho prësu caycashäman watucamaj chayamuran. Chaychömi nimaran: ‹Benjamín parti Anatotcho caycaj chacräta ranticuycushayqui. Gamga canqui lijïtimu famillyämi. Chaymi chay chacräta rantimänayqui camacan. Juclla rantimay ari› nir. «Chaynöpami nogaga tantiyacurä prïmö Hanameelpa chacranta rantinäpaj TAYTA DIOS camacächishanta. Chaymi ishcay pachac (200) grämu guellaycho rantinäpaj parlarä. Nircur rantiycashä chacrapaj papilta rurachirä. Chaymanna firmarcur sëllurä. Testïgucunatapis firmachirä. Nircorga aycatapis päganäpaj parlashä guellayta pësaparä. Chay imanötapis rantiycashäta rurachishä papiltaga cupyantinta charircur jucajtaga sërawan lagaypa wichgashata, jucajtana quichayllata Neriaspa wamran Baructa entregaycurä. Payga Maasiaspa willcanmi caran. Chay papilta gorä prïmö Hanameelpa ñaupancho, firmaj testïgucunapis ricaycaptin, sawan puncucho jamarpaycaj Judá runacunapa ñaupancho. «Paycunapa ñaupancho Baructa nirä: ‹Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI nin: Chacrata rantir rurashan papiltaga ishcanta chasquiy. Nircur urpuman churaycuy achca watacama churaräcunanpaj. Chayno ruray cay pachacho yapayna chacrata, wasita, übas chacratapis ranticanacunanpaj captinna. Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI chayno në.› «Neriaspa wamran Baructa chay papilta entregarcur TAYTA DIOSTA cayno mañacurä: «TAYTA DIOS gammi fiyupa munayniquiwan camashcanqui syëlutapis cay pachatapis. Gampäga manami imapis sasa canchu. Waranganpa miraycamami gamga cuyacoj cashayquita musyachinqui. Castigashpayquinami ichanga llapan runacunata castiganqui taytancunapa juchancunapitapis. Tayta Dios gamga munayniyojmi canqui. Munayniyoj TAYTA DIOSMI jutiquipis. Gam yarpashayquega mana atipaypämi. Llapan rurashayquicunapis fiyupa allimi. Gamga ricaycanquimi runacuna imata rurashantapis. Chaymi rurashanmanno cada-ünunta cutichinqui. Gamga Egiptupita Israelcunata jorgamurpis aypalla milagrucunatami rurarayqui. Cananpis chaynöllami ruraycanqui Israelcunacho, waquin caj runacunachöpis. Chaymi gampäga may-chaychöpis parlan. Gamga fiyupa munayniyoj cashayquita musyachishpayquimi acrashayqui Israelcunata Egiptupita jorgamurayqui. Imaypis mana ricashan milagrucunatami ricachirayqui. Llapantami mancharachirayqui. Nircorga unay caj awilöcunata aunishayquinömi mishquipis lëchipis yacunöraj cashan cay nasyunta Israelcunata goycurayqui. Chayman yaycur tiyashpannaga manana wiyacushurayquinachu. Willapashayquitaga mananami cumlirannachu. Gam nishayquitaga manami rurashanachu. Chaypitami gamga cayno castïgutapis paycunaman chayachishcanqui. Canan Babilonia runacunaga cay siudäman yaycamunanpaj perga wajtancunapa wichäcunatana ruracarcärisha. Chauraga guërrawan, yargaywan, fiyu gueshyawanmi cay siudächo caycaj runacunaga llapan ricaconga yaycamojcunapa maquinchöna. Imano cananpäpis nishayquicuna cumliycannami. Babilonia runacunapa maquincho cay siudächo tiyaj runacuna ricacunanpaj caycaptinpis TAYTA DIOS gamga nimashcanqui chacrata rantir testïgucunapa ñaupancho duyñunta päganäpämi.» Chayno Jeremías niptinmi TAYTA DIOSGA niran: «Nogaga llapan cawajcunapa TAYTA DIOSNINMI cä. Chaura ¿imallaga nogapaj sasa canchuraj? Rasunpami nogaga camacächishaj cay siudä Babiloniapa raynin Nabucodonosorpawan chay nasyun runacunapa maquincho cananpaj. Siudäman yaycaycämoj Babilonia runacunaga yaycushpan ninatami sindipaycärenga. Chaura wasin janancunacho Baalta adurashpan insinsu rupachicunancunatapis rupacurcongami. Fiyupa rabyachimar mana rejsishan dioscunapaj bïnuta jichapänan wasincunatapis rupacurcongami. «Unaypita-pachapis Israelcunawan Judá runacunaga mana munashallätami rurasha. Israelcunaga imaypis rabyachimasha quiquincuna ïduluncunata rurarcur adurashpanmi. Cay siudächo tiyayta gallarishanpita-pachami canancama pasaypa rabyachimasha. Chaypitami caycho tiyajcunataga ushajpaj usharishaj. Chaynöga rurashaj llapan mana allita rurashpan rabyachimashanpitami. Rabyachimaran Israelcuna, Judäcuna, raynincuna, mandaj autoridänincuna, cürancuna, profëtancuna, Judächo tiyajcuna, Jerusalencho tiyajcunapis. Paycunaga mana ricaj-tucamashpan ticracarcärishami. Mana cachaycuypa yachachisha caycaptëpis manami wiyacamashachu. Chay-jina piñacuptëpis manami yarpachacushachu. Nogata aduramänanpaj caycaj Templutapis ganrachisha mana bälej ganra ïduluncunata rispitananpaj churashpanmi. Baal diospäpis altarta ruracarcärisha Ben-hinom guechwa pampacho. Chay altarchönami wamrancunata ollguta warmitapis Moloc diospaj rupachisha. Chaycunata rurananpaj nogaga manami mandarächu; ni yarpayllapis manami yarparächu. Chayno rurashpan Judá runacunataga fiyupami juchayojyächisha. «Cay siudäpaj gamga willacuycanqui: ‹yargaywanmi, guërrawanmi, fiyu gueshyawanmi Babiloniapa rayninpa maquinman chayanquipaj› nir. Chaypis fiyupa rabyar intëru nasyunman gargushä Israelcunata llapantami shuntashaj. Cutichimushaj pipis imatapis mana rimapaptin allillana goyäcunanpämi. Paycunaga noga acrashä runacunanami cangapaj; noganami Diosnin cashaj. Paycunataga yarpayninchömi shacyächishaj cawashancamaga nogallatana rispitamänanpaj, chaynöpana quiquincunapis, wamrancunapis alli cawananpaj. Paycunawanmi imaycamapis conträtuta rurashaj. Paycunawanmi caycäshaj imachöpis yanapänäpaj. Shacyächishaj imaycamapis mana cachaypa nogallatana sirbimänanpaj. Alli goyänanpaj paycunata yanapashpämi cushicushaj. Llapan shongöwan cuyashpämi paycunata cay nasyunman tiyachishaj. «Noga TAYTA DIOSMI në: Cay runacunata fiyupa ñacachishämannömi alli yanapänäpaj aunishäcunatapis cumlishaj. Cananga cay nasyunpaj nircaycanqui: ‹Chunyajllanami caycan. Runapis, uywapis mananami cannachu. Llapanpis Babilonia runacunapa maquinchönami caycan› nir. Aunishäta cumlir yanapaptëmi ichanga cay nasyuncho chacracunatapis ranticanacongana. Chaura papilta rurashpan sëlluchengana, testïgucunawanpis firmachengana. Chaynöga cangapaj Benjamín runacuna tiyaycashancho, Jerusalencho, Judäpa llapan siudänincunacho, achca puntayoj jircacunachöpis, pampa chacracunachöpis, Neguevpa siudänincunachöpis. Nogami chayno cananpaj camacächishaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Raypa palasyunpa sawannincho Jeremías jinallaraj prësu caycaptin TAYTA DIOS yapay willaparan. Syëlutapis cay pachatapis camaj, chaycuna imano cananpäpis sumaj camacächej TAYTA DIOSMI nin: «Mañacamay ari. Chaura yanapäshayquimi. Yachachishayqui fiyupa almiraypajcunatami, gam mana yachashayquicunatami. Babilonia runacunaga aywaycämunnami. Paycunaga Jerusalenmanmi magaj yaycamonga. Jerusalencho caycaj wasicunata, Judächo caycaj raycunapa wasincunata llapantami juchurachenga. Pillyar ichipänanpaj llojshej Israelcunaga llapanmi wañonga. Cällicunachöpis yänin mashtarpäconga. Fiyupa rabyasha cashpämi chayno wañuchichishaj. Chay siudätaga mananami ricaytapis munänachu, chaycho tiyajcuna tucuy mana allita rurashanpita. *** «Ichanga chayno rurarcurpis yapaymi allchacächishäpaj. Nircurnami yanapäshaj pipis mana rimapaptin allina goyäcunanpaj. Juc-läman gargushä Judäcunatawan Israelcunataga cutichimushämi. Paycunataga wasita jatarachej-jinami jatarachishaj yapay unayno allina goyänanpaj. Nogapa conträ juchata rurashancunapita limyuyächishämi. Mana wiyacamar juchata rurashanpitapis perdunashämi. Jerusalenta yanapashäta musyashpanmi llapan nasyun runacuna rispitamanga, alabamanga. Noganami cay siudäpaj fiyupa cushicushaj. Jauca goyänanpaj Jerusalenta alli yanapashäta mayaycorga intëru munducho tiyajcunami almiranga, mancharenga.» TAYTA DIOS nin: «Gamcunaga nircaycanqui: ‹Cay partiga chunyajllanami caycan. Runapis, uywapis mananami cannachu› nir. Ichanga Judächo, siudänincunacho, Jerusalenpa cällincunacho canan chunyaj captinpis chaychöga wiyanquipämi cushisha fistata rurarcaycajta, majachacashpan fistata rurarcaycajtapis. Templumanpis agradësicamashpan ofrendacunata apamongapämi. Chaynöpis wiyanquipämi «Munayniyoj TAYTA DIOSTA agradësicuy pay alli cashanpita, cuyacoj caynenga imaypis mana ushacaj cashanpita nejta. Rimashäno rasunpami nogaga cay nasyunpa surtinta rucachishaj unayno cananpaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI nin: «Canan cay nasyuncho, siudänincunacho runapis, uywapis mana cashancho yapaymi cangapaj guewayoj jircacuna uywayojcuna chayman uywancunata gatinanpaj. Achca puntayoj siudäcunacho, pampa siudäcunachöpis, chayno intëru Neguevpa siudänincunacho, Benjamín runacuna tiyashancho, Jerusalenpa ñaupancunacho, intëru Judá nasyuncho tiyajcunatapis yapaymi ricanquicunapaj uyshancunata yuparcaycajta. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOSMI nin: «Juc junäga Israelcunatawan Judäcunata bindisyunta gonäpaj aunishäta cumlishämi. Chay junajcuna chayamuptenga camacächishaj Davidpita lijïtimu mirar aywaj ray cananpämi. Payga mandangapaj rasun cajta, alli cajllata rurarmi. Chay wichan Judá runacunaga allinami goyangapaj. Jerusalén runacunapis allillami goyanga. Chaymi jutintaga churapangapaj ‹TAYTA DIOSMI alliman churamajninchi› nir. Noga TAYTA DIOSMI në: Davidpita mirar-aywäga manami imaypis pishengapächu Israelcunata mandananpaj. Manami pishengapächu Levïpita mirar aywaj cüracunapis nogapaj uywacunata pishtananpaj, chaqui micuy ofrendacunata rupachinanpaj. Simrimi caycangapaj nogata rispitamar ruraycänanpaj.» Jeremiasta TAYTA DIOS niran: «Noga TAYTA DIOSMI në: Nogami nirä chacaypis junajpis cananpaj. Chayno nishäta manami ‹Chaynöga ama cachunchu› nëmanchu. Chay nishänömi chacaypis junajpis imaycamapis caycanga. Chaynöllami sirbimajnë Davidwan conträtu rurashäpis cumlenga. Chaymi paypita mirar aywajcuna mandanga. Levïpita mirar aywaj cüracuna sirbimänanpaj conträtu rurashätapis cumlishämi. Sirbimajnë Davidpita mirajcunata, nishäta rurananpaj Levïpita mirajcunataga camacächishaj aypallaman mirananpämi. Chaura paycunataga syëlucho goyllarcunano, lamar cantuncho agu caycajno captin manami pipis yupayta atipangapächu.» Jeremiasta TAYTA DIOS niran: «¿Gam manachu cuentata gocushcanqui acrashä Israelcunatawan Judá runacunata gongaycushätana yarpar runacuna rimarcaycashanta? Chayno yarparmi acrashä runacunataga manacajman churarcaycan. Manami nasyuntanönachu ricaycan. Chaymi noga TAYTA DIOS në: Chacaypis junajpis cananpämi nishcä. Syëlucho allpacho imano cananpäpis nishcämi. Chayno nisha caycarga Jacobpita mirajcunawan, Davidpita mirajcunawan conträtu rurashäta manami imaypis gongashächu. Chayno Abrahampita, Isaacpita, Jacobpita mirar aywajcunata mandananpäga Davidpita mirajtami acrashaj. Acrashä runacunataga noga cuyapäshämi. Chaymi prësu aywashanpita cutichimushaj.» Babiloniapa raynin Nabucodonosorga llapan suldäruncunawan, munaynincho caj nasyuncunapita shamoj runacunawan chayaycur Jerusalenman yaycunanpaj magar pillyarcaycaran. Waquin caj siudäcunamanpis magaj yaycurcaycaran. Chay örami Jeremiasta TAYTA DIOS niran: «Israelcuna rispitar adurashan TAYTA DIOSMI në Judäpa raynin Sedequiasta willanayquipaj. Payta nogapa jutëcho cayno willanqui: ‹Babiloniapa rayninpa maquincho cay siudä cananpämi camacächishaj. Paynami rupaycachenga. Gamga manami gueshpinquipächu. Prësu charishushpayquimi rayman apashunquipaj. Chaypitanami Babilonia nasyunman apachishunquipaj. Ichanga noga TAYTA DIOSNIQUI në: Gamga manami guërrachöchu wañunquipaj. Auquinyar alli wañuyllapami wañucunquipaj. Wañuptiquega gamta pampashunquipaj unay caj raycunata pampashannömi. Chayno pampashushpayquimi perfümicunatapis rupachengapaj. Gampaj wagashpan «Ay, taytallau tayta» nengapaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno cananpaj në.› » Chaura profëta Jeremiasga Tayta Dios nishannölla ray Sedequiasta Jerusalencho willaran. Chay öra Babiloniapa suldäruncunaga Jerusalenman yaycunanpaj pillyarcaycaran. Chayno pillyarcaycaran intërunpa curalasha caycaj Laquis siudäman, Azeca siudäman yaycunanpäpis. Judäpaga curalasha siudänincuna ishcallannami caycaran. Jerusalencho llapan runacunawan ray Sedequías parlacuran hebreo-masin uywaycunata cachaycunanpaj. Runacunawan Sedequías parlacushanga niycaran uywaynin hebreo-masin captenga warmita ni ollgutapis cachaycunanpaj, chaynöpana mayganpis hebreo-masin runacunataga uywayninpaj manana charänanpaj. Chaura llapan runacunapis mandajcunapis cachaycunanpaj auniran. Chaymi uywaynincunata cachaycuran. Cachaycushanpita yarpachacurerga ollguta warmitapis uywaynin cashancunata yapay cutichiran. Nircur niran uywaynin car yapay sirbinanpaj. Chaynöpami TAYTA DIOSGA Jeremiasta niran: *** *** *** *** «Israelcuna rispitashan Diosninmi cä. Nogami Egiptucho uywayno caycashanpita pushamur unay caj awiluyquicunawan conträtuta rurarä. Paycunata nirä ollguta ni warmitapis hebreo-masinta rantisha carga sojta wata uywaytano chararcur cachaycunanpaj. Chayno nishätapis awiluyquicuna manami mayganpis cumlishachu. Gamcunaga yarpachacurir allitana rurarmi marca-masiqui caj uywayniquicunata cachaycärirayqui. Noga munashänöna rurarcaycarayqui. Chayno ruranayquicunapäga parlacurayqui nogapa ñaupächo, rispitädu Templu caycajcho. Chayno parlacusha caycarpis gamcunaga yarpachacurishpayqui yapay cutichimushcanqui cachaycushayqui uywayniquicunata. Chayno rurar nogataga manacajmanmi churamashcanqui. Chaypitami noga TAYTA DIOS në: Gamcunaga manami wiyacamashcanquichu. Chaymi mana cachaycushcanquichu hebreo-masiqui uywayniquicunatapis. Chaypitami cananga cachaycushayqui guërrawan, yargaywan, fiyu gueshyawan ushacänayquipaj. Chayno ruraptë canquipaj may-chaycho caj raycunapis ricacunanpämi. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Jerusalenpawan Judäpa mandajnincuna palasyucho waquin arojcuna, cüracuna, llapan runacunawan iwalmi noga ricaycaptë conträtuta rurar parlacurayqui. Chayno parlacushpayqui töru-mallwata pishtarcur pullanpa raquirirayqui. Nircur chaupinpa päsarayqui. Chayno conträtuta rurarcärirpis manami cumliyta munanquichu. *** Chaypitami camacächishaj contrayquicuna wañuchishunayquipaj. Wañusha mashtarpaycajtanami aycha micoj äbicunawan micucoj jirca animalcuna micushunquipaj. «Judäpa raynin Sedequiaswan mandaj suldäruncunapis contran wañuchicojcunapa maquinchömi cangapaj. Chaura Babilonia suldärucunapa maquinchöna canga. Cananga yaycamunanpaj carcaycashancho cuticushami carcaycan. Nogami camacächishaj cay siudäman cutimur magaj yaycamunanpaj. Cutiycamurmi runacunata wañuchenga. Nircur wasincunatapis rupaycachenga. Chayno ruraptin Judächo caj waquin siudäcunaga chunyajmi ricaconga. Manami juc runapis cangachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Josiaspa wamran Joacim Judäpa raynin cashan wichan TAYTA DIOS cayno nimaran: «Recabpita miraj runacunaman aywaycur paycunawan parlay. Parlarcur pushay Templucho cuartucuna caycajman. Chaycho bïnuta cunbiray.» Chayno nimaptin noga Jeremiasga aywarä Jaazaniasta ashej. (Payga caran jucaj Jeremiaspa wamran, Habasiniaspana willcan.) Jaazaniasmanga aywarä wamrancunaman, wauguincunaman, Recabpita llapan mirajcunaman. Paycunata pusharä Templuman. Templuchöna wichächirä Igdaliaspa wamran Hananpa wamrancunapa cuartunman. Igdaliasga caran TAYTA DIOSTA sirbej runa. Chay cuartoga caran Templucho mandajcunapa cuartun läduncho, Salumpa wamran Maasiaspa cuartun janancho. Maasiasga caran Templupa puncun täpaj. Chay cuartuman wicharcachishpä Recab runacunata bïnuta churaparä cöpacunawan, tinäjacunawanpis juntata-cama. Nircur «Bïnuta upupäriy» nirä. Chaura paycuna nimaran: «Nogacunaga manami bïnuta upöchu. Recabpa wamran unay awilö Jonadabmi niran nogacuna ni wamräcunapita mirajcunapis bïnuta imaycamapis mana upunäcunapaj. Nogacunapäga niran imaypis witichinalla wasicunacho tiyanäcunapämi, chaynöpana gorpanölla tiyarcaycashä nasyuncho unaycama tiyanäcunapaj. Chaynöpis niran wasita mana ruranäcunapaj, chacrata mana arunäcunapaj, übastapis mana lantanäcunapaj. Nogacunaga wiyacurcaycä unay awilö Jonadab nimashancunatami. Chaymi bïnutaga imaypis mana upöcunachu quiquëcunapis, warmëcunapis, ni wamräcunapis. Manami wasëcunatapis ruräcunachu; ni übastapis lantapacöcunachu; ni chacrachöpis manami murupacöcunachu. Toldu wasicunallachömi tiyarcaycä. Unay awilö Jonadab nishannöllami llapantapis ruraycäcuna. Ichanga Babiloniapa raynin Nabucodonosor cay nasyunman yaycacaycamuptinmi suldäruncunapita gueshpir cay Jerusalén siudäman shacamushcäcuna. Fiyu Babilonia runacunapitawan Siria runacunapitami gueshpimushcäcuna. Chaynöpami cay Jerusalenchöga tiyarcaycä.» Chay runacuna chayno niptin Jeremiasta TAYTA DIOS niran: «Judächo, Jerusalencho tiyarcaycaj runacunata willapay: ‹Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI në: Ricacuy. Imano nishätapis wiyacuy. Recabpa wamran Jonadabpita mirajcunaga canancamami yarparaycan awilun willapar bïnuta mana upunanpaj nishanta. Chaymi cananyaj bïnuta mana upunchu unay caj awilun willapashanta wiyacushpan. Nogapis gamcunata yaparir-yaparirmi willapashcä. Chaypis gamcunaga manami wiyacamashcanquichu. Nogaga sirbimajnë profëtacunata juctapis-juctapis cachamushcä willapäshunayquipaj. Paycunami nishurayqui: «Amana ruraynachu mana allicunata. Juc dioscunatapis ama aduraynachu. Chauraga imaycamapis goyanquipaj unay awiluyquicunatawan gamcunata goycushä nasyunchömi» nir. Ichanga gamcuna manami wiyacushcanquichu ni manami rurashcanquipischu noga nishätaga. Recabpa wamran Jonadabpita mirajcunaga unay awilun willapashanta wiyacushami. Gam Israelcunami ichanga ni imanillarpis mana wiyacunquichu. Gamcunataga maynami willapashcä. Chaypis manami wiyacushcanquichu. Gayaptëpis manami cäsumashcanquichu. Chaypitami intëru Judächo Jerusalencho tiyajcunapäga canga fiyupa ñacay cananpaj nishäno. Gam Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNIQUIMI chayno në.› » Recabpita mirajcunatapis Jeremiasga niran: «Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI nin: ‹Unay awiluyqui Jonadab nishanta gamcunaga yachacushcanquimi. Imata nishushayquitapis wiyacushcanquimi. Llapantami nishushayquitaga cumlishcanqui. Chaypitami Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNIN në: Jonadabpita mirajcunaga sirbimänanpaj imaycamapis caycangami› nir.» Josiaspa wamran Joacim chuscu watana Judäpa raynin caycaptin Jeremiasta TAYTA DIOS niran: «Rölluman isquirbiy, Israel runacuna, Judá runacuna, waquin nasyun runacuna imano cananpäpis willapashäta. Isquirbiy Josías caycashan wichan willapayta gallaycushäpita-pacha canancama willapaycashäcunata. Tucuy-niraj ñacaycunawan ñacachinäpaj cashanta musyaycushpanga Judá runacuna capaschari mana alli ruraynincunata cachaycunmanpis. Chauraga mana allita rurashancunapita, juchancunapita perdunashämi.» Jeremiasga Neriaspa wamran Baructa gayarcur isquirbinanpaj niran. Imata TAYTA DIOS nishantapis Jeremiasga llapanta willaparan. Chaura Barucna rölluman isquirbiran. Jeremías willapashpan Baructa cayno niran: «Musyashayquinöpis nogaga prësumi caycä. TAYTA DIOSPA Templunman manami aywayta puydëchu. Chaymi ayunay junajchöga gamlla aywanquipaj. Chaychömi willapaptë isquirbishayquita liguipanqui. Chaura Judächo caj siudäcunapita shamojcuna llapanmi wiyangapaj TAYTA DIOS imano nishantapis. Chauraga capaschari arpinticushpan ruwacur TAYTA DIOSTA mañaconga. Mana allitaga manana ruranganachu. TAYTA DIOS fiyupa rabyawan castigananpaj nishanga fiyupa manchariypämi caycan.» Chaura Jeremías willapashanno Barucga llapanta ruraran. Templuman aywaran. Chaychöna TAYTA DIOS willapaptin isquirbishanta liguiparan. Josiaspa wamran Joacim pichga wata isgun quillanna Judäpa raynin caycaptin intëru Judächo tiyajcunaman Jerusalencho tiyajcunaman willacachiran ayunananpaj. Chaymi llapan siudäpita Jerusalenllaman shuntacaran. Chay öra Baruc aywaran isquirbishanta apacurcur liguinanpaj Templuman yaycuna jawa caj «Mushoj Puncu» jutiyojpa lädunman. Acta ruraj Safanpa wamran Gemariaspa wasin puncucho shuntacasha caycaj runacunata liguiparan. Liguipashanga caran Jeremías willapashanta isquirbishanmi. TAYTA DIOS isquirbichishanta Baruc liguishantaga Gemariaspa wamran Micaías llapanta wiyaran. Micaiasga caran Safanpa willcanmi. Wiyaycur Micaiasga aywaran palasyucho acta rurajpa despächuncho mas mandajcuna shuntacasha carcaycashanman. Chaycho carcaycaran: acta ruraj Elisama, Semaiaspa wamran Delaía, Acborpa wamran Elnatán, Safanpa wamran Gemarías, Hananiaspa wamran Sedequías, mas waquin mandajcunapis. Llapan runacunapa ñaupancho imano Baruc liguishantapis Micaiasga ushajpaj willaparan. Willaycuptin chay mandajcunaga Jehudïta cacharan Barucman. Jehudí caran Netaniaspa wamran. Netaniasna caran Selemiaspa willcan. Selemiasna caran Cusipa wamran. Jehudïga Baructa niran: «Llapan runacunapa ñaupancho liguishayquita apacurcur aywashun» nir. Chaura Barucga runacunata liguipashanta apacurcur aywaran mandajcuna cajman. Chayaptin mandajcunaga niran: «Jamaculläshun. Isquirbishayquita mä liguipaycallämay ari.» Chaura Barucga liguiparan. Liguipashanta wiyaycärerga jinan öra fiyupa mancharishpan jucnin-jucnin ninacuran: «Llapan wiyashanchïtaga rayta willaypaj» nir. Baructana tapuran: «Willamay. ¿Imanöpataj chaycunata isquirbishcanqui? ¿Jeremiaschu dictashurayqui?» nir. Chaura Baruc niran: «Au, nogataga Jeremiasmi isquirbinäpaj dictamasha. Noganami llapanta isquirbishcä.» Chayno niptin Baructa paycuna niran: «Cananga Jeremías ishcaniqui maymanpis pacacuy. Gamcuna maycho caycashayquitapis ama pipis musyachunchu.» Chay isquirbiraycaj röllutaga acta ruraj Elisamapa despächuncho cachaycärir mandajcuna palasyuman aywaran imano cashantapis rayta willaj. Willaycuptin rayga Jehudïta cacharan Elisamapa despächunman cachaycushan röllu isquirbiraycajta apamunanpaj. Rölluta apacurcur cutir Jehudí liguiran chaycho caycaj mandajcunapawan raypa ñaupancho. Tamya quilla captinmi isgun quillachöga gasaywan ray goñoj cuartuncho caycaran. Chaychöga nina rataycajcho mashacuycaran. Jehudí cada partita liguiyllanta rayga cuchilluwan cuchur-cuchur mashacuycashan nina rataycajman rupachiran. Rayga chayno cuchurcur-cuchurcur ushajpaj rupachiran. Liguipashanta wiyarga raypis ni waquin mandajcunapis manami arpinticuranchu, ni manchariranchu. Chay isquirbishata mana rupachinanpaj rayta ruwaran Elnatán, Delaía, Gemarías. Paycuna ruwaptinpis rayga manami wiyaranchu. Chaypa ruquenga wamran Jerameelta, Azrielpa wamran Seraiasta, Abdeelpa wamran Selemiasta niran paycuna profëta Jeremiasta secretaryun Baructawan prësu charinanpaj. Ichanga Jeremiastawan Baructa TAYTA DIOS pacaycuran. Jeremías Barucwan isquirbichishan rölluta ray rupachishanpitanaga Jeremiasta yapay TAYTA DIOS niran: «Judäpa raynin Joacim rupachishancho isquirbirashancunata yapay llapanta isquirbiy rölluman. Chaymi Judäpa rayninpaj cayno isquirbinqui: ‹Gammi rölluta rupachishcanqui. Nircur ollgur cayno nishcanqui «¿imanirtaj isquirbisha Babiloniapa raynin cay nasyunman chayaycamur llapanta illgächinanpaj cashanta, uywapis ni runapis manana cananpaj cashanta?» nir. Judäpa raynin Joacim, chaypitami gampita mirajcunaga mana jamarangapächu David mandaj car jamarashancho. Gamga wañushpayqui jircachömi jitaranquipaj, junajpa shanay yanusha, chacaypana gasapawan chucrusha. Gamtapis, wamrayquicunatapis, llapan mandäshishojcunatapis juchayquicunapitami castigashayqui. Tucuy-niraj fiyupa ñacaycuna gamcunaman chayamunanpaj nishäcunami chayamonga gamcunaman, Jerusalencho tiyajcunaman, intëru Judá nasyunmanpis. Chayno willachiptëpis gamcunaga manami wiyacushcanquichu› nir.» Chaura Jeremiasga juc röllutana Baructa goran yapay chayman isquirbinanpaj. Chaura Barucga chaymanna llapanta isquirbiran Jeremías dictashancunata. Ñaupa cajcho ray Joacim rupachishancho isquirbirashan cajtaga ushajpaj yapay isquirbiran. Chay isquirbishanmanga Jeremías mas achcataraj yapachiran. Babiloniapa raynin Nabucodonosorga Joacimpa wamran Jeconiaspa ruquin Judäpa raynin cananpaj churaran Josiaspa wamran Sedequiastana. Sedequiaspis, mandäshejcunapis ni Judá runacunapis profëtan Jeremiaswan TAYTA DIOS willacachishantaga manami ni imanillarpis wiyacuranchu. Ray Sedequiasga Selemiaspa wamran Jucaltawan Maasiaspa wamran cüra Sofoniasta cacharan profëta Jeremías cajman. Jeremiasta niran: «TAYTA DIOSNINCHÏTA mañacuy ari nogacunata yanapämänanpaj» nir. Chay wichan Jeremiastaga manarämi prësu charisharächu caran. Chaynöpami payga jucman-jucman chayar puriycaran. Chay wichan faraonpa suldäruncuna Egiptupita shamuran. Chayta mayaycärir Babilonia suldärucunaga Jerusalenta curalaraycashancho aywacuran. Chaymi TAYTA DIOSGA profëtan Jeremiasta niran: «Tapucamänanpaj cachamushoj Judäpa rayninta willanqui. Gamcunata yanapäshunayquipaj faraonpa suldäruncuna aywamöga Egiptumanmi cuticonga. Chaura Babiloniacunaga cutimongami cay Jerusalén siudäman yaycunanpaj. Llapantami charicarcärenga. Wasicunatana rupaycärachenga. Noga TAYTA DIOSMI willä: Gamcuna ama yarpaychu Babilonia runacuna aywacushantana. Paycunaga manami aywacongachu. Gamcunaman suldärucuna yaycamojta ushajpaj wañuycärachiptiquipis, wallcajlla pachacarashancho gueshyaycar quëdajcunallapis aywaycamur siudätaga sindipaycärinmanmi.» Faraonpa suldäruncuna aywaycämojta mayaycur Babilonia suldärucuna Jerusalenpita aywacuycaptin Jeremiasga Jerusalenpita llojshiycaran Benjamín trïbu runacuna tiyarcaycashan cajman. Payga aywaycaran quiquin famillyacunawan erensyata raquipänacunanpämi. «Benjamín Puncu» nishanpa llojshiycashancho tariran Irías jutiyoj runata. Payga caran Selemiaspa wamran, Hananiaspana willcan. Chay runa caran puncuta täpajpa mandajnin. Paymi Jeremiasta prësu charishpan «¡Gamga Babiloniacunaman guellicojmi aywacuycanqui!» niran. Chaura Jeremías niran: «¡Manami. Nogaga manami Babiloniacunaman guellicojchu aywaycä!» Chayno niptinpis Iriasga manami wiyaj-tucuranchu. Chaymi mandajcuna caycashan cajman prësu aparan. Chay mandajcunapis Jeremiaspaj fiyupa rabyacurcuran. Chaymi fiyupa magarcachir acta ruraj Jonatanpa wasincho caycaj carsilman wichgachiran. Chay Jonatanpa wasintami carsilman ticrachicarcärisha caran. Chaura Jeremiasga wichgaraycaran wasipa rurincho uchcu caycajcho. Chaychöga achca junajcama wichgararan. Chaypitana ray Sedequiasga palasyunman Jeremiasta apapänanpaj niran. Chayachiptin rayga pacayllapa Jeremiasta tapuran: «¿Imallataga TAYTA DIOS willashurayquichu?» nir. Chaura Jeremías niran: «Au. Tayta ray, gamga Babiloniacunapa rayninpa munayninchömi prësu canquipaj.» Chayno nishpan ray Sedequiasta Jeremiaspis tapuran: «Tayta ray ¿imatataj gampa contrayqui mandajniquicunapa contran, Judá runacunapa contran rurashcä nogata carsilman wichgamänanpäga? Cananga ¿maytaj ‹Babiloniapa raynin suldäruncunawan manami yaycamongapächu gamcunaman ni nasyunniquimanpis› nishoj profëtacunaga? Cananga ruwacushäta wiyaycamay ari tayta ray: Ama yapayga apachimaychu acta ruraj Jonatanpa wasinman. Chayman apachimaptiquega wañushächari.» Chaura ray Sedequías niran Jeremiastaga palasyupa sawannillanchöna prësu charänanpaj. Chaynöpis niran waran-waran Tanta Rurajcuna tiyananpita juc tantata apapänanpaj. Chaura ray nishannölla ruraran chay siudächo tanta cashancamaga. Chaynöpami Jeremiasga prësu cacuran palasyuta suldärucuna täpaycashan sawanllacho. Matanpa wamran Sefatías, Pasurpa wamran Gedalías, Selemiaspa wamran Jucal, Malaquiaspa wamran Pasur, wiyaran llapan runacunapa ñaupancho Jeremías cayno nishanta: «TAYTA DIOS nin: ‹Mana llojshiypa jinan siudällacho caycajcunaga wañonga guërracho, fiyu gueshyawan, yargaypitami. Siudäpita llojshir Babilonia runacunaman guellicurmi ichanga cawayllapis cawanga. Cay siudäta Babiloniapa rayninmi suldäruncunawan charicarcärenga. Manami pipis michangapächu› nir.» Chayno nishanpitami mandajcunaga rayta niran: «Chay runataga wañurachishun. Chayno rimashpanga siudächo caycajraj suldärucunatapis, llapan runacunatapis manchariycächinmi. Cay runaga manami munanchu marcanchi alli cananta. Chaypa ruquenga mana alli chayamänanchïtami munan.» Niptin ray Sedequías niran: «Gamcunapa maquiquichömi caycan. Munashayquita ruray-llapa. Gamcuna rurayta munashayquitaga manami michächu.» Chayno niptin Jeremiasta aparcur raypa wamran Malquiaspa yacu pösun chaquisha caycajman wiñarpäriran. Chayga caycaran palasyupa sawannincho. Wascawan cacharcäriptin yacu chaquisha mitullana captin Jeremiasga jaticäcuran. Etiopía runa Ebed-melecga parlajta wiyaran Jeremiasta yacu pösuman cacharpushanta. Chay runaga palasyucho mandajmi caran. Chay öra «Benjamín Puncu» nishan cajcho rayga sisyunta ruraycaran. Chaura Ebed-melecga palasyupita aywaran rayta cayno willananpaj: «Tayta, Jeremiasta rurashanga fiyupa mana allimi. Yacu pösu chaquisha caycajmanmi wiñarpärisha. Cananga chaycho yargaypitami wañuycan. Cay siudächo tanta manami cannachu.» Chayno niptin rayga jinan öra Ebed-melecta niran: «Quimsa chunca (30) runata pushacurcur ayway manaraj wañojta Jeremiasta jorgunayquipaj.» Chaura Ebed-melecga runacunata pushacurcur aywar yaycuran raypa palasyuncho röpacuna churaräcunanman. Chaypita aparan sajpi räpucunata. Chaytana wascantinta jitaparan Jeremías caycashan uchcu ruriman. Ebed-melecga niran: «Chay räpucunata churacuy llicllishcuyquiman wasca mana nanächishunayquipaj» nir. Chaura Jeremiasga nishanno churacuran. Sumaj watacurcuptin runacuna chutaypa jorguran. Jorguycuptin Jeremiasga palasyupa sawan puncuncho suldärucuna caycashallanchöna prësu cacuran. Ray Sedequías niran Templuman yaycuna quimsa caj puncuman profëta Jeremiasta pushapänanpaj. Chaychöna Jeremiasta ray niran: «Tapucushayqui. Rasun cajta willamay ari.» Chaura Jeremías niran: «Tayta ray, tapucamashayquita willaptëga wañuchichimanquipämi. Alli cajta willapaptëpis manami wiyamanquipächu.» Chayno niptin ray Sedequiasga pacayllapa jurashpan Jeremiasta niran: «Cawachimajninchi TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä. Manami wañuchishunayquipaj nishächu. Wañuchiyta munashojcunamanpis manami cachaycushayquichu.» Chaura Jeremiasga Sedequiasta niran: «Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNIN nin: Babiloniapa rayninpa mandaj suldäruncunaman juclla guellicushpayquega llapan famillyayquiwanmi cawanquipaj. Chauraga cay siudätapis manami rupachengapächu. Paycunaman mana guellicuptiquimi ichanga Babilonia runacuna cay siudäta charenga. Nircur ushajpaj rupaycachenga. Gampis manami gueshpinquipächu.» Chaura Sedequías niran: «Babiloniacunaman guellicoj Judá runacunatami manchacö. Babiloniacunapa maquincho captë chay guellicojcunaga magar-ushamangami.» Jeremías niran: «Tayta ray, paycunapa maquinmanga manami cachaycushunquipächu. TAYTA DIOS gampaj nimashanta willashätaga wiyacuy ari tayta. Willashäno rurashpayquega manami wañunquipächu. Gam paycunaman mana guellicuptiqui imano cananpaj cashantapis TAYTA DIOS musyachimashami: Judäpa rayninpa palasyuncho quëdaj warmicunata ushajpämi jorgonga. Nircur chay warmicunataga Babiloniapa rayninpa mandaj suldäruncunatami goycongapaj. Chaura quiquin warmicunami cayno rimanga: « ‹Cuyanacushayqui amïguyquicunami llullapaycusha-cashunqui; binsisha-cashunqui. Amïguyquicunaga cachaycushurayquimi. Chaymi cananga cuyuycaj mituman jaticaycanqui› nir.» Jeremiasga mastapis rayta niran: «Tayta ray, llapan warmiquicunatawan wamrayquicunatapis Babilonia runacunami apaconga. Gampis manami gueshpinquipächu. Apashunquipaj Babiloniapa rayninman. Siudätanami rupaycachengapaj.» Chayno niptin Sedequiasga Jeremiasta niran: «Cawayta munashpayquega parlashanchïta ama pitapis willapanquichu. Parlashanchïta musyaycur mandajcunaga tapushunquipämi imata parlashanchïtapis. ‹Mana wañuchinäta munarga willamay› nishuptiquipis ama willanquichu. Chaypa ruquin gamga ninqui: ‹Mana wañunäpaj Jonatanpa wasinman prësu yapay mana cutichimänallanpämi ruwacushcä› nir.» Ray nishannöllami mandajcunaga aywaran Jeremiasta tapunanpaj. Tapuptin Jeremiasga ray yachachishannölla niran. Chauraga imatapis mana rimaparannachu. Raywan Jeremías parlashantaga pipis manami wiyashachu caran. Jeremiasga palasyupa sawan puncuncho suldärucuna caycashallanchöna prësu caran Jerusalenman Babiloniacuna yaycunan junajcama. Isgun wata chunca quillanna Sedequías Judäpa raynin caycaptin Babiloniapa raynin Nabucodonosorga llapan suldäruncunawan aywaran Jerusalenman yaycunanpaj. Chayaycur siudäta curalacaycäriran. Chunca jucnin (11) wata chuscu quillan isgun junajna Sedequías ray caycaptin contran suldärucunaga siudäpa perganta uchcuriycärir ruriman yaycuran. Babiloniapa rayninpa mandaj suldäruncunaga yaycuycärir chaupi puncu caycashan cajcho jamaycäriran. Chay mandajcuna caran: Nergal-sarezer, Samgar-nebo, corticho mandaj Sarsequim, jucaj Nergal-sarezer. Paypis mandaj caran. Chayta ricaycur suldäruncunawan ray Sedequiasga siudäpita chacaypa gueshpir aywacuran. Aywacuran quiquin raypa wertanman näni aywajpa, ishcan-läpa perga aywaraycashan chaupinpa puncu caycajpa. Chaypa llojshir Jordán guechwaman näni aywajpa aywacuran. Ichanga Babilonia suldärucuna gatir aywashpan Jericó pampacho tariparan. Chaycho prësu chariycur ray Nabucodonosor cajman aparan. Nabucodonosorga caycaran Hamatcho caycaj Ribla marcacho. Chayachiptin Nabucodonosorna jusgaran. Quiquin Sedequías ricapaycaptin wamrancunata cuchuchiran. Judächo rispitädu caj mandajcunatapis chaynölla rurachiran. Quiquin Sedequiaspatana ñawinta jorgachiran. Nircur Babiloniaman prësu apananpaj cadinawan watachiran. Babilonia suldärucunaga raypa palasyunta rupaycärachiran, chay siudächo caycaj wasicunatapis. Jerusalén siudäpa cantun curalasha caycaj pergancunatapis juchurgärachiran. Chaypitanaga suldärucunapa mandajnin Nabuzaradán Babiloniaman prësu aparan siudächo quëdaj runacunata, Babiloniacunaman guellicoj cajcunatapis. Jinan Judá nasyunchöga Nabuzaradán cachaycuran juc ishcay pobricunatawan wacchacunallatana. Quëdajcunataga chay junaj ricaycachiran übas chacracunata, muruna chacracunatapis. Babiloniapa raynin Nabucodonosorga mandaj suldärun Nabuzaradanta Jeremiaspaj cayno niran: «Jeremiastaga gammi ricanqui. Ama ñacachinquichu. Imatapis munashan cajtaga llapanta gonqui.» Chaura sawancho caycaj carsilpita Jeremiasta jorgachimuran Nabuzaradán, corti mandajcuna Nabusazbán, Nergal-sarezer, Babilonia raypa waquin caj mandaj suldäruncunapis. Nircur Ahicampa wamran Gedaliasta niran wasinman pushaycur uywananpaj. Ahicamga caran Safanpa wamranmi. Chaynöpami Jeremiasga quëdaj Judä-masincunawan iwal tiyaran. *** Sawan puncucho suldärucuna caycashancho prësu caycaptillanraj Jeremiasta TAYTA DIOS cayno niran: «Chay Etiopía runa Ebed-melecta niy: ‹Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI nin: Cay siudächo tiyajcuna mana alliman chayananpaj nishätaga cumlishämi. Chaytaga gampis ricanquipämi. Ichanga gamta chapäshayquimi manchacuycashayqui runacuna prësu mana charishunayquipaj. Nogami camacächishaj mana wañuchishunayquipaj. Gamga nogaman yäracushayquipitami cawaycar quëdanquipaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në› nir.» Caychöga isquirbiraycan TAYTA DIOS Jeremiasta willapashancunami. Suldärucunapa mandajnin Nabuzaradanga Jeremiasta Ramá marcacho tariran cadinawan watasha prësu aywaycajta. Payga chaycho caycaran Babiloniaman apananpaj caycaj Jerusalén runacunawan Judá runacunawan iwalmi. Chaura Nabuzaradanga pascarir Jeremiasta juc-läman pusharcur cayno niran: «TAYTA DIOSNIQUIMI cay partipäga canan caycashanno castigananpaj niran. Imanöpis castigananpaj nishantaga cumlishami. Gamcunataga castigasha-cashunqui TAYTA DIOS nishanta mana wiyacushayquipita, juchata rurashayquipitami. Canan örami gamtaga cadinawan wataraycajta pascarë. Nogawan Babiloniaman aywayta munaptiquega aywacushun. Chaychöga nogami ricashayqui. Aywayta mana munarga caycho quëdacuy. Cay nasyunchöga maymanpis munashayquiman aywacuy. Quëdacuyta munarga cuticuy Safanpa willcan Ahicampa wamran Gedalías cajman. Babiloniapa raynenga Gedaliastami churasha cay Judächo caycaj runacunapa mandajnin cananpaj. Gedaliaspa wasincho tiyarga marca-masiquiwanpis iwalmi goyanquipaj. U quiquiqui munashayquiman maymanpis tiyaj aywacuy.» Chayno nircur mandäga Jeremiasta micuytapis, regälutapis goycuran. Nircorga «aywacuy» niran. Chaypita Jeremiasga Mizpacho Gedalías caycashanman aywacuran. Chaychöga Gedaliaspa maquincho tiyashpan quëdaj runacunawan iwal goyäcuran. Judá nasyun jircacunacho carcaycaj mandaj suldärucunapis, waquin suldärucunapis mayaran Babiloniapa raynenga mandaj cananpaj Ahicampa wamran Gedaliasta churashanta. Chayno mayaran Babiloniaman prësu mana apashan cäga Gedaliaspa maquincho ollgupis, warmipis, wamracunapis, wacchacunapis, pobricunapis caycashanta. Chayno mayaycärir chay mandajcunaga mandashan runacunata pushacarcärir aywaran Gedalías Mizpacho caycashanman. Chay aywaj mandajcunaga caran: Netaniaspa wamran Ismael, Careapa wamrancuna Johananwan Jonatán, Tanhumetpa wamran Seraías, Netofacho tiyaj Efaipa wamrancuna, Maacat runapa wamran Jezanías mandashan runacunawan. Chay runacunata Gedaliasga jurashpan niran: «Gamcuna ama manchacuychu Babilonia runacunapa maquincho caytaga. Jinan nasyunninchïcho tiyar Babiloniapa raynin nishanta rurarga allimi goyäshun. Gamcunaga maymanpis munashayqui siudäcunaman tiyaj aywacuy. Chaychöna shuntacuy bïnuta, frütacunata, asëticunatapis. Noganami cay Mizpacho tiyashaj Babilonia runacuna shamuptin gamcunapa ruquiqui parlanäpaj.» Moabcho, Amoncho, Edomcho, mas juc-lä nasyuncho caycaj Judá runacunapis mayaran Babiloniapa raynenga juc ishcay Judá runacunata nasyunnincho cachaycushanta, chayno quëdajcunatana Gedaliaspa maquincho cachashantapis. Chaymi wacpa caypa mashtacasha caycashanpita Judäman cutimuran. Mizpacho Gedalías tiyaycaptin pay cajman parlaj aywaran. Nircur paycunapis bïnuta, frütacunata aypallanpa shuntaran. Careapa wamran Johanán, suldärucunapa waquin mandajnincuna chacracho quëdajcuna Mizpaman aywaran Gedaliaswan parlaj. Chayaycärir niran: «¿Manachu musyanqui Amonpa raynin Baalis Netaniaspa wamran Ismaelta wañuchishunayquipaj cachamushanta?» Chayno niptin Gedaliasga manami riguiranchu. Chaymi Johananga pacayllapa Gedaliasta niran: «Noga pacayllapa aywar Ismaelta wañuycachimushaj. Manami pipis musyangachu pï rurashantapis. ¿Imanöpataj dëjashaj gamta wañuchishunayquitaga? Gamta wañuycachishuptiquega alli shuntacasha caycaj Judá runacunapis mashtaypa mashtarchari aywaconga. Chauraga quëdasha caycaj runacunapis cay Judächöga ushajpächari illganga.» Chaypis Gedalías niran: «¡Ama wañuchiychu! Ismaelpaj nircaycashayquega manami rasunpachu» nir. Wata ganchis caj quillacho Ismaelga aywaran Mizpaman Gedaliaswan tincunanpaj. Ismael caran Netaniaspa wamran, Elisamapana willcan. Payga caran Judá raypa castan. Ismael aywaran chuncaj runacunawan. Mizpachöga Gedaliaswan llapan micur upur jamarparan. Ichanga Ismael aywashan chuncaj runacunawan illajpita jatarcärir sablincunawan wañuycachiran Gedaliasta. Paytaga Judäpa mandajnin gobernador cananpaj Babiloniapa rayninmi churasha caran. Ismaelga wañuycärachiran Mizpacho Gedaliaswan caycaj Judá runacunata, Babilonia suldärucunatapis. Gedaliasta wañuchishan warannenga pipis manaraj musyaranrächu. Chay örami Shequempita, Silupita, Samariapita chayaycämuran pusaj chunca (80) runacuna. Paycuna aywaycämuran shaprancunata rutucusha, röpancuna rachisha, janancunatapis cuchucusha. Paycunaga aparcaycämuran chaqui micuy ofrendancunata, insinsuta TAYTA DIOSPAJ Templuman churananpaj. Chay runacuna manaräpis Mizpaman chayaptin Ismaelga wagashpan tariparan. Tincurcushpan juclla niran: «Ahicampa wamran Gedaliasta saluday-llapa.» Siudä chaupinman chay runacuna chayaycäriptin Ismaelga pushashan runacunawan wañuycärachiran. Nircur jatuncaray uchcu caycajman wiñarpäriran. Ichanga waquinta wañuycächiptin chuncaj runacuna Ismaelta ruwacuran: «Ama wañuchimaychu. Nogacunaga jircachömi pacaraycächë rïguta, sebädata, asëtita, mishquita» nir. Chayno niptin Ismaelga waquin cajtawan iwal mana wañuchirannachu. Wañuchishan runacunata Ismael wiñashan uchcuga caran ray Asa, Israelpa raynin Baasapita chapacur rurachishanmi. Chay uchcuga caran fiyupa jatun. Fiyupa jatun caycaptinpis Ismael wañurcachir wiñashan ayacunaga juntaran. Chaypita Ismaelga prësu chariran Mizpacho quëdaj caj runacunata, raypa warmi wamrancunatapis. Chay runacunata mandaj suldäru Nabuzaradanga cacharan Gedaliaspa maquinchömi. Ismaelga chay runacunata apacurcur Amón nasyunman aywacuycaran. Careapa wamran Johanán paywan caycaj mandaj suldärucuna mayaran Ismael fiyupa mana allita rurashanta. Chaymi llapan runacunata shuntacurcur aywaran Ismaelta magananpaj. Aywashpan tariran Gabaoncho ishtanqui caycajpa läduncho pachacaraycajta. Ismael prësu apaycashancunaga Johananta mandaj suldäruncunatawan ricärir fiyupa cushicuran. Chaura prësu aywaycajcuna Johananman ushajpaj guellicarcäriran. Ichanga Ismael pusaj yan'guincunawan Johananpita gueshpir aywacuran. Gueshpishpan Amón nasyunman aywacuran. Gedaliasta Ismael wañuycachir Mizpapita prësu apaycashan mandajcunata, warmicunata, wamracunata guechurcur Johananna paywan aywaj mandaj suldärucunawan pushacuran Belenpa läduncho caycaj Gerut-quimamman. Chaychöna goyaran. Paycunaga yarparan Egiptucama aywacuytami. Aywacuyta yarparan Babilonia runacunapita gueshpinanpämi. Gedaliasta Ismael wañuchishanpita Babilonia runacunata fiyupa manchacuran. Gedaliastaga Babiloniapa rayninmi churasha caran Judá nasyunpa gobernadornin cananpaj. Careapa wamran Johanán, suldärucunapa llapan mandajnincuna, Osaiaspa wamran Azarías, llapan runacuna tacshapis jatunpis juntapaycuran profëta Jeremiasta. Nircur niran: «Ruwacuyculläshayqui ari tayta. TAYTA DIOSNIQUITA mañacuycuy nogacuna wallcajllapis quëdajpaj. Quiquiqui ricashayquinöpis ñaupataga aypallami caranchi. Cananga pasaypa wallcajllanami quëdashcanchi. TAYTA DIOSNIQUITA mañacuycuy ari maygan nänipa aywanapäpis musyachimänapaj; chayno imata ruranapäpis tantiyachimänapaj.» Chayno niptin Jeremías niran: «Au, nimashayquinömi gamcunapaj TAYTA DIOSTA mañacushaj. Nircur pay nimashantaga juctapis mana pacaypa llapantami willashayqui.» Chaura paycunapis Jeremiasta niran: «Shimiquipa TAYTA DIOS willachimashanta mana cumliptëcunaga TAYTA DIOS castigamächun. Willamashayqui alli captin mana alli captinpis nogacunaga willamashayquinömi TAYTA DIOSTA wiyacushaj. Nogacunami nishcäpis payta ruwacunayquipaj. TAYTA DIOS nimashanta wiyacushpäcunaga allimi goyäshäcunapis.» Mañacushanpita chunca junajtanaga Jeremiasta Tayta Dios willaran. Chaura Jeremiasna Careapa wamran Johananta, paywan caycaj suldärucunapa mandajnincunata, llapan runacunata tacshapita-pacha jatuncama shuntaycur willaparan. Willashpan niran: «Gamcunami nimashcanqui TAYTA DIOSTA ruwapänäpaj. Payga caynömi nin: ‹Gamcuna cay nasyunllacho tiyacuptiquega Nogami jatarachishayqui. Mananami tunichishayquipänachu. Lantatanömi noga tacyachishayqui; manami achurishayquipächu. Nogaga fiyupa ñacanayquipaj castigashäpita pasaypami pësacö. Fiyupa manchacuycashayqui Babiloniapa raynintaga amana manchacuynachu. Nogaga gamcunawanmi caycä salbanäpaj, chay raypa maquinpita jorgunäpäpis. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Nogami gamcunata cuyapäshayqui. Chaynömi Babiloniapa raynin cuyapäshunayquipäpis camacächishaj. Chauraga gamcuna marcayquiman cuticunayquipäpis cachaycushunquipämi.› «Ichanga gamcuna TAYTA DIOSTA mana wiyacushpayqui cay nasyuncho tiyayta manana munar capas yarpanqui: ‹Egiptuman tiyaj aywacushun. Chaychöga manami ricashunchu wañuchinacuyta. Ni manami wiyashunchu guërrapaj trompëtacuna wagamojta. Yargaypitapis chaychöga manami wañushunchu› nir. Chayno aywacorga wiyay, wallcajllapis quëdasha caycaj Judá runacuna. Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNENGA nin: ‹Egiptuman tiyaj aywacuyta fiyupa munaptiqui, wañuchinacuyga yargayga gueshyaga Egiptucho caycaptillayquimi llapanpis chayashunquipaj. Chaura chayllachönami ushacanquipaj. Egiptuman tiyaj aywacuyta munarcaycäga llapanmi wañongapaj guërracho, yargaypita, fiyu gueshyawan. Cawaycarga manami pipis quëdangapächu. Chayno fiyupa ñacaycunawan castigaptë manami pipis gueshpengapächu.› «Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI nin: ‹Egiptuman aywacuptiquega Jerusalencho tiyajcunata fiyupa rabyacurcur illgächishänömi gamcunatapis castigashayquipaj. Chaura gamcunataga maychöpis mana allimi ricashunquipaj. Manacajmanmi churashunquipaj. Fiyupa maldisyunädumi canquipaj. Mananami caymanpis cutimunquipänachu.› Quëdasharaj caycaj Judá runacunataga TAYTA DIOS nishunqui Egiptuman mana aywanayquipämi. Canan nishäta sumaj yarpachacuy. Gamcunaga TAYTA DIOSTA mañacapänäpaj ruwacamashpayquimi nimarayqui: ‹Nogacunapaj TAYTA DIOSNINCHÏTA mañacuycuy. Nircorga imata nishantapis willamay nishanno ruranäcunapaj ari› nir. Canan nogaga gamcunata willashcä imano willanäpäpis TAYTA DIOS nimashantami. Ichanga gamcuna manami wiyacuyta munanquichu. Chay nishayquita mana cumlir gamcunaga fiyupa juchatami aparicuycanqui. *** Chaymi cananga sumaj musyay: Gamcunaga wañunquipaj tiyaj aywayta munaycashayqui nasyunllachömi. Guërracho, yargaywan, fiyu gueshyawanmi wañunquipaj.» TAYTA DIOS willashanta Jeremiasga llapan runacunata willaparan. Chayno willayta usharcuptin Osaiaspa wamran Azarías, Careapa wamran Johanán, waquin ollgoj runacuna Jeremiasta niran: «¡Gamga llullacuycanquimi! TAYTA DIOSNINCHËGA manami nishurayquichu Egiptuman tiyaj mana aywanäcunapäga. Neriaspa wamran Barucmi gamtaga yachachishurayqui nogacunata chayno llullacuypa nimänayquipaj. Chayno nishurayqui Babilonia runacunapa maquinman churamänanpämi. Chauraga paycunanami wañuchimanga; man'chäga Babiloniaman prësu apamanga.» Chaynömi Judällacho tiyacunanpaj TAYTA DIOS nishantaga Johananpis, mandaj suldärucunapis, ni maygan runacunapis mana wiyacuranchu. Chaypa ruquenga Johananwan mandaj suldärucuna shuntaran wallcallapis quëdaj Judá runacunata. Chay runacunaga chayrämi cutimusha caran juc-lä nasyuncunacho machicasha caycashanpita. Mandajcunaga shuntaran ollguta, warmita, wamrata, raypa warmi wamrancunata, Gedaliaspa maquinman Nabuzaradán cachaycushan cajtaga llapanta. Jeremiastawan Baructapis shuntaran. Nircorga TAYTA DIOS nishanta mana wiyacuypa ushajpaj Egiptuman pushacuran. Chayno aywacurmi Tafnes siudäcama chayaran. Tafneschöna Jeremiasta TAYTA DIOS niran: «Judá runacuna ricaycaptin jatun rumicunata aparcamur pampay, faraonpa palasyun sawan puncucho ladrillusha caycajman. Nircur ricapaycäshoj runacunata ninqui: ‹Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI nin: Babiloniapa raynin sirbimaj Nabucodonosortami pushamushaj. Paynami cay pampachishä rumicuna janancho tiyacuyconga mandananpaj. Pay chayaycamorga cay Egiptucho tiyaycaj runacunata llapantami illgächenga. Wañojpaj cäga wañongami. Prësu aywananpaj cajtaga prësumi apanga. Guërracho wañunanpaj cäga guërrachömi wañonga. Egipto runacunapa diosnincunapa templuncunatapis rupaycachengami. Paycuna rurashan diosnincunatapis rupaycachengami. Mana rupachishpanga apacongami. Uyshëru jacunpita uruta tapsirishpan uruynajta cachaycushannömi Egipto nasyuntaga cachaycongapaj. Chayno ushaycur aywacuptin pipis manami imatapis rimapangapächu. Egiptucho caycaj Bet-semescho caycaj pilancucunatapis illgächenga. Egiptucho cajtaga llapan dioscunapa templuncunatapis ushajpaj rupachenga› nir.» Egiptuman aywacoj Judá runacunaga tiyarcaycaran Migdol siudächo, Tafnes siudächo, Menfis siudächo, Patros partichöpis. Paycunata ima päsananpaj cashantapis Jeremiasta Tayta Dios willaran. Chaura Jeremiasnami Judá runacunata cayno niran: «Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI cayno nin: ‹Gamcunaga ricashcanquimi fiyupa castïguta Jerusalencho tiyaj runacunaman, chayno Judächo caycaj waquin siudäcunamanpis chayachishäta. Cananga chay siudäcuna caycan chunyaj, juchusha ragällanmi. Chay castïguga chayasha mana allita rurashpan rabyachimashanpitami. Paycunaga rabyachimaran juc dioscunata adurashpan, chay dioscunapaj insinsucunata rupachishpan. Chay dioscunataga paycunapis, gamcunapis, ni unay caj awiluyquicunapis manami rejsiranchu. Nogaga sirbimaj profëtäcunata yaparir-yaparirmi cachamushcä melanashäcunata mana rurananpaj willachishpä. Chaypis paycunaga manami wiyacuranchu. Mana allicunata gongaycunanpa ruquenga jinallami juc dioscunapaj insinsuta rupachiran. Chaynöpami nogaga fiyupa rabyacurcurä. Nina ratariycajnöraj usharirä Judächo caycaj siudäcunacho, Jerusalén cällicunachöpis. Chaymi canancamapis juchusha ragällan caycan.› «Cananga Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI nin: ‹¿Imanirtaj quiquiquicunallapaj fiyupa mana allita rurarcaycanqui? ¿Imapätaj achäquita ashiycanqui Judá runacuna ollgupis, warmipis, tacsha wamrapis, chayraj yurisha caycajcunapis wañur ushacänayquipaj? ¿Imanirtaj llapan rurashayquicunawan fiyupa rabyachimanqui? ¿Imanirtaj Egiptuman tiyaj shamushayqui nasyunchöga juc dioscunapaj insinsucunatapis rupaycächinqui? Chayno rurashpayqui quiquiquicunallami illgayta munarcaycanqui. Chaynöpami gamcunaga canquipaj intëru nasyun runacuna ricacunanpaj. Pasaypa maldisyunädumi canquipaj. ¿Unay caj taytayquicuna juchata rurashanta gongaycärishcanquinachu? ¿Judá nasyunpa raynincuna, raycunapa warmincunapis rurashanta gongaycärishcanquinachu? Chayno ¿Judá nasyuncho, Jerusalenpa cällincunacho quiquiquicuna, warmiquicuna rurashantapis gongaycärishcanquinachu? Canancamapis gamcunaga manami arpinticushcanquirächu. Manami manchacunquipischu. Manami cumlishcanquichu willapashäcunata ni gamcunata y unay awiluyquicunata nishä laycunatapis. « ‹Chaypitami Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNENGA gamcunata në: Gamcunaman fiyupa castïgutami chayachimushaj. Chaynöpami Judá runacunataga ushajpaj illgächishaj. Quëdajllan Judá runacuna Egiptuman aywacojcunapis Egiptucho llapan ushacänanpämi camacächishaj. Tacshapita asta jatuncama llapanmi wañonga guërrachöpis yargaywanpis. Pï-maypis gamcunataga manacajmanmi churashunquipaj. Pasaypa maldisyunädumi canquipaj. Jerusalencho tiyajcunata guërrawan, yargaywan, fiyu gueshyawan castigashänömi Egiptucho tiyaycajcunatapis castigashaj. Judäpita aywacur Egiptucho wallcajllapis caycäga manami ni jucnayllapis cawaycar quëdangachu. Tiyananpaj Judäman may-jina cutiyta munarpis manami cutenganachu. Juc ishcay gueshpir aywacojcunallami cutirpis cutenga.› » Chayno niptinmi juc dioscunapaj insinsuta rupachejpa runancunawan chaycho caycaj warmicuna y Patros particho tiyaj llapan Judá runacunapis Jeremiasta niran: «TAYTA DIOSPA jutincho willamashayquita nogacunaga manami wiyacöchu. Chaypa ruquenga imanöpis ruranäcunapaj yarpaycashäcunanömi ruracushaj. Mana cachaypami insinsuta rupaycächishaj, bïnu ofrendata churaycäshaj Syëlupa Mamanpaj. Canancama rurarcaycashänöllami ruraycäshaj. Unay caj awilöcuna rurashanno, raynëcuna rurashanno, Judäpa siudänincunacho mandajcuna rurashanno, Jerusalenpa cällincunacho rurashannöpis rurarcaycäshämi. Chayno rurashäcuna wichanga micuynëcunapis puchu-puchumi caran. Llapanpis nogacunapäga allimi caj. Manami ima disigrasyapis chayamajchu. Syëlupa Mamanpaj insinsuta rupachiyta, bïnu ofrendata jichapayta cachaycärishä junajpita-pacha ichanga manana imäpis cashanachu. Runacunapis waquinnëga guërrawan yargaywan wañusha.» Warmicunapis niran: «Nogacunaga tantata rurarpis Syëlupa Maman-nirajtami ruraj-cäcuna. Insinsutapis rupachej-cäcuna. Bïnu ofrendatapis jichapaj-cäcuna. Chaycunata rurashätaga runäcunapis musyajmi. Chay rurashäcunanömi rurarcaycäshäpis.» Chaura chayno nej runacunata y warmicunata Jeremiasga niran: «¿Chaycunata rurashayquita TAYTA DIOS mana musyashantachu gamcunaga yarpanqui? Payga llapantami musyaran. Musyaranmi unay caj awiluyquicuna, rayniquicuna, mandajniquicuna, llapan runacuna juc dioscunata rispitar intëru Judá siudäcunacho, Jerusalén cällicunachöpis insinsuta rupachishayquicunata. Ichanga mana alli rurashayquicunata TAYTA DIOSGA manami awantashanachu. Gamcunaga Tayta Diosta fiyupami rabyachishcanqui. Chaypitami cananga nasyunniquicho siudäcunaga juchusha ragällan caycan. Pipis mana tiyaptin manchariypaj y pï-maypis ricacunanpämi caycan. Gamcunaga mana sirbej dioscunata adurar insinsuta rupachishpayquimi TAYTA DIOSTA rabyachirayqui. Laynincunata, mandamintuncunatapis manami cumlirayquichu. Chaypitami gamcunaga canan fiyupa castïguwan ñacarcaycanqui.» Llapan runacunata willapar warmicunataga Jeremías niran: «Cay Egiptucho tiyarcaycaj Judá runacuna wiyay TAYTA DIOS imano nishantapis. Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNIN caynömi nin: ‹Gamcunapis, warmiquicunapis, shimiqui nishannöllami rasunpa rurarcaycanqui. Gamcunaga nircaycanqui «Syëlupa Mamanpaj insinsuta rupachinäcunapaj, bïnu ofrendata jichapänäpaj nishätaga rasunpami cumlishaj» nir. ¡Chayno nishayquitaga mä cumliy ä! Egiptucho tiyarcaycaj Judá runacuna sumaj wiyay noga TAYTA DIOSNIQUI nishäta: Cay Egiptucho tiyaycaj Judá runacuna mayganpis mananami jutëta rimangapänachu «Cawaj TAYTA DIOSPA jutincho» nishpan. Chayno cananpaj cashantaga nogami fiyupa rispitädu jutëcho jurä. Nogaga paycunata ricaycäshaj castiganäpämi; manami yanapänäpänachu. Egiptucho tiyaycaj Judá runacunaga llapanmi guërrawan, yargaywan wañonga. Egiptucho wañuypita gueshpiycur Judá nasyunman cutejcunaga juc ishcayllami canga. Chaura Egiptuman tiyaj shacamojcunapäga mä imanöshi canga. Noga nishächush u paycuna nishanchush cumlenga. Noga nishä rasunpa cumlinanpaj cashanta musyanayquipaj y cay nasyuncho castiganäpaj cashanta musyanayquipäga caynömi camacächishaj: Noga munayniyoj TAYTA DIOSMI Egiptupa mandajnin faraón Hofrata cachaycushaj wañuchicoj contrancunapa maquinman. Judäpa raynin Sedequiasta Babiloniapa rayninpa contran Nabucodonosorpa maquinman cachaycushänömi cachaycushaj› nir.» Josiaspa wamran Joacim chuscu watana Judäpa raynin caycaptin Neriaspa wamran Barucga isquirbiycaran profëta Jeremías nishanta. Chayno isquirbiycaptin Jeremiasga Baructa niran: «Baruc, gampämi Israelcunapa TAYTA DIOSNIN cayno nishurayqui: ‹Gamga niycanqui: «¡Cuyapaypämi cä! ¡TAYTA DIOSGA manami imatapis alli cajtaga tarichimanchu. Fiyupa llaquicuycaptëpis mastaraj ñacaycächiman! Nogaga wagar ñacashpä yamacashanami caycä. Manami jamaytapis tarishcächu» nir. Ichanga noga TAYTA DIOSMI në: Nogaga rurashäcunatami illgächë. Lantashäcunatami achurë. Chaynömi rurashaj llapantapis cay pachacho cajtaga. ¿Imaypis mana charashayquitachu mañacamayta munanqui? Ama mañacamaychu ari. Nogaga fiyupa ñacaycunatami llapan runacunaman chayachimushaj. Gamtami ichanga maypa aywaptiquipis cawayllapis cawanayquipaj yanapäshayqui. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.› » Nasyuncuna imano cananpaj cashantapis TAYTA DIOSGA profëta Jeremiasta willaparan. Josiaspa wamran Joacim chuscu watana Judäpa raynin caycaran. Y Éufrates mayu lädun Carquemischo Egiptupa mandajnin faraón Necaopa suldäruncuna caycaptinmi paycunataga Babiloniapa raynin Nabucodonosor wañuchir illgächiran. Chay wichanmi Egipto imano cananpaj cashantapis Tayta Diosga profëta Jeremiasta cayno willaparan: «¡Egipto runacuna, chapacuna escüduyquicunata listucuy! ¡Nircorga pillyaj ayway! ¡Cawalluyquicunata sillacuy! ¡Muntacuyta yachajcuna muntacuy! ¡Cascuyquicunata chucucuy! ¡Nircur sumaj fïlacay! ¡Tucsicunayquicunata sumaj afilacuy! ¡Chapäshunayquipaj caj chalëcucunata jaticuy! «Ichanga ¿imatataj ricä? Egipto suldärucunaga fiyupa mancharishami gueshpir cuticurcaycan. Binsiycuptinnami pillyajcunaga mashtaypa-mashtar aywacuycan. Mana ticraycuypami gueshpir aywacurcaycan. ¡Intërupami manchariypaj caycan! Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Fiyupa cörrejcunapis manami gueshpiyta puydinnachu. Jinyunnincunapis gueshpiyta manami camäpacunchu. Norte caj-lächo Éufrates mayu cantunchöga tacacar llapanmi tunircaycan. ¿Maygan nasyuntaj Nilo mayu chayajno achcayaycäga? ¿Maygan nasyuntaj mayu chayashpan bötiypa-bötir intërupa mashtacaycajnöga caycan? Nilo mayu chayashpan achcayaycajnöga Egiptumi. Bötiypa-bötir intërupa yacu mashtacaycajnömi caycan. Egipto runacunaga nin: ‹Aypallaman mirashpä intërumanmi juntashaj. Siudäcunatapis llapan runacunatapis ushashami.› «¡Cawalluwan muntäducuna pillyaj yaycuy! ¡Carrëtawan cajcunapis ayway! Pillyajcuna yaycuy. Ayway Etiopía nasyun suldärucuna, Fut parti suldärucuna chapacuna escüduyquicunata camaricarcärir. Camaricuy lëchawan illapay yachaj Lud parti suldärucuna. Chay junäga cangapaj noga munayniyoj TAYTA DIOS castiganä junajmi. Chay junajmi llapan conträcunata ayñita cutichishaj. Sablëmi tucsenga yamacashancama. Chayno tucsenga pasaypa yawar ñitinancamami. Chay junäga noga munayniyoj TAYTA DIOSMI norte caj-lächo caycaj nasyuncho, Éufrates mayu läduncho aypalla runata wañuchishaj. «¡Donsëlla jipashno caycaj Egipto runacuna, Galaadman ayway jampi ashej! Aypalla jampita shuntar jampicushayquipis yangami canga. Gamcunapäga mananami jampi cannachu. Intëru nasyun runacunanami musyarcaycan manacajman churasha cashayquita. Intëru nasyunmanmi wiyacaycan gaparpashayqui. Pillyajniquicunaga quiquin-purami tacanacusha. Nircur ishcanmi cuchpasha.» Babiloniapa raynin Nabucodonosor Egiptuman pillyaj yaycunanpaj aywaycaptin TAYTA DIOSGA profëtan Jeremiasta cayno niran: «Egiptucho, Migdolcho, Menfischo, Tafneschöpis cayno willacuy-llapa: ‹¡Ricaj-ricajlla camaricushallana carcaycay! ¡Intëru ñaupayquipanami sabliwan wañuycächin!› Apis jutiyoj töru diosniquega ¿imanirtaj tunisha? Noga TAYTA DIOSMI sajtarishcä. Chay töru diosniquega ¿imanirtaj jinalla mana ichiraycanchu? Chaytaga noga TAYTA DIOSMI tunirachishcä. Suldäruyquicunapis tacanacushpan tunin. Jucnin-jucninpis ninacun: ‹Caypitaga llapanchi cuticushun marcanchïman-cama. Yurishanchi marcanchïman cuticushun. Wañuchinacuypita gueshpir aywacushun› nir. Chayno ninacur gaparpan: ‹Egiptupa mandajnin faraonga ricayllanmi. Manami imata ruraytapis camäpacunchu› nir. «Nogaga munayniyoj Raymi cä. Jutëcho jurarmi në: Puntacunapa chaupincho Tabor punta ichiraycajno, lamarpita ichiraycaj Carmelo puntanömi Egipto runacunapa contran shamunanpaj caycäga caycan. Egipto runacuna camaricuyna prësu aywanayquipaj. Menfisga chunyajmi ricacongapaj. Juchusha ragällan captin pipis manami tiyangapänachu. Egiptucunaga caycan cuyayllapaj ternëra-nirajmi. Chayno caycajta cañiycunanpämi norte caj-läpita upucruy aywaycämun. Guellaypaj pillyaj mincaynincunapis wera töru-mallwacunanömi. Ichanga paycunapis upucruypita gueshpirmi aywaconga. Pillyananpäpis manami ichipangapänachu. Paycuna disigrasyaman chayanan junäga chayaycämunnami. Castigasha canan junäga chayaycämunnami. Yöracunata mutur sajtajnöpis aypalla suldärucuna yaycapaycuptinmi Egiptucho tiyajcunaga gueshpir aywaconga culebra wichyashpan gueshpejnöraj. ¡Chay contrancunaga jirasha caycaj muntincunatapis chagurengami! Yaycoj runacunaga chüpacacunapitapis mas aypallami canga. Yupaytapis manami pipis atipangachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Egiptucho tiyajcunaga fiyupa pengay-tucushami ricaconga. Paycunaga norte caj-lä nasyun runacunapa maquinchönami ricaconga.» Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI nin: «Tebaspa diosnin Amonta, Egiptupa diosnincunata, raynincunata, faraonta, faraonman yäracojcunatapis llapantami castigashaj. Nogami camacächishaj fiyupa chiquej Babiloniapa raynin Nabucodonosorpa maquincho cananpaj, pay mandashan runacunapa maquincho cananpaj. Chaypita mas unaytanami ichanga unay tiyashannöna yapay Egiptucho runacuna tiyacongapaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» «Jacobpita mirar aywaj Israelcuna ama manchacuychu. Sirbimajcuna ama juc-nirajyaypischu. Maymanpis caru nasyunman apashushayquipitami gamcunata, llapan wamrayquicunatapis jorgamushayquipaj. Chaypitaga allillanami goyäcunquipaj. Pipis manami manchachishunquipänachu. Jacobpita mirar aywaj sirbimajcuna ama manchacuychu. Nogami gamcunawan caycä. Gamcunata jitarishächo tiyaycashayqui nasyun runacunataga llapantami illgächishaj. Gamcunatami ichanga mana illgächishayquipächu. Chaypa ruquenga juchayqui-tupullami castigashayqui. Castigänillataga manami cachaycushayquipächu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Gaza siudäman faraón manaraj magaj yaycuptin TAYTA DIOSGA profëtan Jeremiasta Filistea runacunapaj cayno willaparan: «Noga TAYTA DIOSMI në: Mayu chayar intëru pampapa mashtacar yagacuycojnömi norte caj-läpita runacuna chayamoj-aywan. Chay suldärucuna cay nasyunmanga intërumanmi yagacaycärenga, siudäcunamanpis, chay siudäcunacho tiyaycajcunamanpis. Chay nasyuncho tiyajcunaga llapanmi gaparpanga. Intëruchömi runacunaga nanächicur gaparpanga. Cawallucuna cörriptin chaquincuna pagraraptin, carrëtacunapis tagraraptin, ruyrancuna aywashanpis wiyacaptin, papänincunaga wamrancunata cachariycärin llapanta gueshpichinanpaj callpan ni maquinpis mana aypaptin. Filistea runacunata ushajpaj wañuchinanpaj caj junaj chayamushanami. Tiro runacunatawan Sidón runacunata yanapänanpäga manami canganachu. Paycunatapis usharishämi. Rasunpami ushacächishaj Lamar chaupin Creta tishgupita shamoj Filistea runacunataga. Gazacho tiyaj runacunaga fiyupa llaquicushpanmi ajchancunatapis rutucun. Ascalón siudächo tiyaj runacunapis upayashanömi ricacun. Waquin guechwa pampacunacho quëdajcuna ¿imaycamaraj llaquicuywan garayquicunata cuchucurcaycanqui? Paycunaga llaquicur nircaycan: ‹¡TAYTA DIOSPA sablin! ¿imayraj jamaycunqui? Churaränayquiman cashgan cuticuy. Jamacuyna. Amana cuyucuynachu› nir. Ichanga ¿imanöpataj mana cuyucuypa cacunman illgächinäpaj cachasha caycaptëga? Nogami cachashcä Ascaloncho cajcunata, lamar cantuncho cajcunata llapanta wañuchinanpaj.» Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI Moab nasyun imano cananpäpis cayno nin: «¡Ay imanöraj canqui Nebo siudä! Pasaypa ushacashami canquipaj. Quiriataim siudächo tiyajcunataga llapantami prësu charenga. Chaymi fiyupa pengaypaj canga. Curalasha caycaj pacacunantapis ushajpämi juchurachenga. Alli cashanta Moabpäga mananami imaypis parlanganachu. Contrancuna Hesbón siudächo llapanmi parlacurcaycan: ‹Moab nasyunta ushajpaj illgächishun› nir. Madmén marca, gampis illgächishami canquipaj. Imaypis guërrallachömi canquipaj. Horonaim siudäpita-pachami wiyacaycan ‹¡Ragällan, illgächishami siudäninchi caycan!› nir gaparpashan. Moabga pasaypa ushacashami canga. Nanächicur gaparashancunaga Zoarcamanami wiyacaycan. Luhit cuestatapis wagaraycarmi wicharcaycan. Horonaimman urajcunanami urarcaycan ushacächishanpita fiyupa llaquicushpan. ¡Gueshpicuy-llapa! ¡Wañuyta mana munaj cäga imanöpapis gueshpicuy! ¡Chunyaj chaqui jircacho shira caycajno tiyacuy-llapa! Moab, gamga munayniyoj cashayquimanmi, imay-aycayquipis cashanmanmi yäracoj-canqui. Ichanga gamcunatapis prësumi charishunquipaj. Quemós diosniquita, cürayquicunata, mandaj runacunatapis prësumi apanga. Contrayquicunaga llapan siudäcunatami illgächenga. Manami ni jucnayllapis sänuga quëdangapächu. Ragra pampacho cajcunapis, altu jircacho cajcunapis illgächishami canga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Moab nasyuntaga ushajpämi illgächej-aywan. Siudänincunapis juchusha ragällanmi quëdanga. Manami ni jucnayllapis runa tiyangapänachu. Chaymi Moabta yarpänanpaj juc señalta churapay. «¡Nishäcunata guellanayllapa rurajcunaga maldisyunädu cachun! ¡Wañuchinanpaj niycaptë mana wañuchej cajpis maldisyunädu cachun! «Moab runacunaga imaypis jaucallami goyasha. Paycunataga manami imaypis nasyunninpita juc-läman prësu apashachu. Paycunaga caycan mana jäcachiypa wiñarasha bïnunömi. Chaynöpami alli jömuyniyoj, sumaj mishquej bïnuno caycan. «Ichanga noga TAYTA DIOS në: «Juc junäga runacunatami cachamushaj chay juc pachallacho wiñaräcoj bïnuta jucman-jucman tacshir-ushananpaj. Jinaylla caj wiñacunatana paquir usharenga. Chayrämi Moab runacunaga Quemós diosninpita pengaconga. Israel runacuna Betelcho caycaj altarman amatar yäracushanpita pengacushannömi pengacongapaj. «Moab runacuna ama nichunchu: ‹Jinyu runacunami cä. Guërracho pillyay yachaj munayniyoj runacunami cä› nir. Chayamonganami Moabcho, siudänincunacho tiyajcuna illgänanpaj, allinnin caj mösucunapis ushajpaj wañunanpaj. Chayno cananpäga Israelcunapa raynin noga TAYTA DIOSMI nishcä. Moab runacuna mana alliman chayananpäga wallcanami pishin. Paycuna ushacänanpäga manami aycäpis cannachu. Moabpa läduncho caycajcuna, imano munayniyoj cashantapis musyajcuna paypaj wagay. Paypaj cayno niy: ‹¡Wawallau, imanöshi quëdasha munayniyoj, pipis mana binsishan, fiyupa allicho goyaj Moab nasyun!› nir. «Dibón siudä runacuna alli-tucur rispitäducho jamaraycashayquipita llojshircur chucru chaqui pampamanna jamacuy. Illgächicöga gamcuna cajchönami caycan. Sumaj curalasha pergayquicunatapis maynami illgächisha. Aroer siudächo tiyajcunana näniman aywaycur ricchacuy. Nircur wañuypita gueshpiycajcunata tapucuy ‹¿imataj casha?› nir. Moabtaga illgächishanami. ¡Llaquicur wagay chay nasyunpaj! Moabta illgächishantaga willacuy Arnón mayu wichancho. «Pata janancunacho caycaj siudäcunata castiganäpaj nishä castïgu chayashanami. Chay castigashä siudäcunaga caycan: Holón, Jahaza, Mefaat, Dibón, Nebo, Bet-diblataim, Quiriataim, Bet-gamul, Bet-meón, Queriot, Bosra, Moabcho caycaj llapan siudäcuna carucho sercacho caycajcunapis. «Moabga manami munayniyojnachu. Callpayoj cashanpis ushacashanami. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Moab runacunaga nogapa conträmi ricacuran. Chaypita paycunataga rabyasha caycashä cöpawan machächiy. Machacarcärerga gumitashan jananchömi gochpanga. Chaura llapanmi asipanga. Moab runacuna, gamcunaga Israelcunata asipajmi canqui. Asipashpayquimi suwatanöpis manacajman churaj canqui. Moab runacuna, siudäta cachaycärir gueshpicuy. Gaga chaupincunaman aywacuy paluma gagapa wirpancunacho gueshtata ruraycur tiyajno tiyacunayquipaj. Pï-maypis musyanmi Moab runacuna alli-tucushanta, waquinpita mas ollgoj munayniyoj-tucushanta, pitapis mana rispitaj cashanta, baduläqui cashanta. Nogaga musyämi lïsu cashanta, baduläqui cashanta, shimillanwan pitapis manchachej cashanta. Chaymi fiyupa llaquicushpä wagashaj Moab nasyuncho tiyajcunapaj, Kir-hares siudächo tiyaj runacunapäpis. Jazer siudäpaj wagashäpitaga masrämi wagashaj Sibma marcacho caj übas chacrapäga. Rämayquicunapis lamarpa washa chimpancamarämi chayarasha. Chayno päsararmi chayasha Jazercama. Cananga übas chacrayquita pasaypami ushaycusha. Cananga mananami wiyacannachu Moab runacunapa chullpa chacrancunacho cushicuywan gaparpashanpis. Bïnupis manami cannachu churaräcunancunacho. Bïnupaj übasta lluchcajcunapis manami cannachu. Manami cushicuypitanachu gaparpaycanpis. Hesbón runacunaga nanaywanmi gaparpaycan. Gaparpashanga wiyacaycan Eleale siudäcama Jahaza siudäcama, Zoarpitana Horonaimcama, Eglat-selisiya marcacamapis. Chaynöga gaparpaycan Nimrimpa aywaj yacucunapis chaquisha captinmi. «Nogaga illgächishämi Moab runacuna puytush lömacunaman aywaycur diosnincunapaj uywacunata rupachejta, insinsuta rupachejcunata. Noga TAYTA DIOSMI në chayno ruranäpaj cashanta. Chaymi Moabcho tiyajcunapaj shongöpis icchun runata pampaptin quënata tucashannöraj. Kir-harescho tiyajcunapäpis shongö icchun ima-aycatapis shuntacushancuna ushacashana captinmi. Llapan runami llaquicuywan ajchancunatapis, shaprancunatapis rutucusha. Maquincunatapis llapanmi cuchucur-ushasha. Gachga röpacunatapis jaticusha. «Moab runacunapa wasin janancunacho intëru cällicunacho wiyacaycan llaquicur wagarcaycashallanmi. Chayno wagananpäga nogami illgarachishcä imapäpis mana sirbej puyñutano. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. ¡Moab nasyunpaj llaquicuy-llapa! ¡Fiyupa manchariypämi caycan! ¡Pengacurmi ticracurcusha! Moab runacunaga ñaupancho tiyajcunapaj caycan fiyupa melanaypämi, pasaypa manacajmi.» TAYTA DIOS nin: «Anca lluyllucarcur imatapis charinanpaj aywaycajnörämi Moab runacunamanga contrancuna aywaycan. Moab runacunapataga siudänincunata pacacunancunatapis contrancunami charenga. Chay junaj Moabpa suldäruncunaga warmi nanaycho caycajnörämi sicsicyangapis. Moabga manami nasyunnachu canga. Chayno canga noga TAYTA DIOS caycaptë apärimashanpitami. Chaypitami noga TAYTA DIOS në: Moab runacunaga canga casadurpita jirca animal gueshpejno, man'chäga uchcuman yagananpaj caycajno, u togllaman watacänanpaj caycajnöna. Casadurcunapita gueshpej cäga uchcumanmi yaganga. Uchcupita llojshej cajnami togllaman watacanga. Nogami camacächishaj Moab nasyuncho tiyajcuna castigashana cananpaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Gueshpir aywajcunaga callpaynajnönami chayan Hesbón siudäman pacacunanpaj. Ray Sehonpa siudänin Hesbonchöga ninami ratariycan. Chay nina ratarir mashtacashpan intëru Moab jircacunatami, llapan fiyu runacuna tiyashantami ushacurcun. ¡Ay imanöraj canqui Moab runacuna! ¡Quemós diosta aduraj runacuna manami salbacunquipänachu! ¡Wamrayquicunata ollguta warmitapis prësumi apacuycan! Ichanga Moabpita prësu apashancunata mas unaytaga cutichimushämi. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Tayta Dios Moab runacunapaj nishanga chaynömi caycan. Amón nasyun runacunapaj TAYTA DIOS caynömi niran: «Amón runacunaga Gad trïbupa siudänincunachömi tiyarcaycan. Milcom diosta adurajcunapis Gad trïbu runacuna tiyashantami duyñu-tucurcusha. ¿Maytaj Israelpita mirajcunaga? ¿Manachu pïninpis can imanwanpis quëdananpaj? Manapis aycällatanami Rabächo tiyaj Amón runacuna guërracho gaparpashan wiyacangapaj. Juchusha ragällanmi ricacongapaj. Llapan marcacunapis nina rupashallami quëdanga. Chayrämi Israelcunaga siudänincunata yapay shuntanga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. ¡Hai siudä ushacashanpita gaparpay Hesbón runacuna! Milcom diostaga prësumi apaycan aduraj cürancunatawan mandajnincunatawan. ¡Chaypita Rabächo tiyaj warmicuna llaquicushpayqui wagay! ¡Lütu röpata jaticushpayqui pëchuyquita cutacuy! ¡Garayquicunata cuchucushpayqui löcuyaycajnöraj cörricachay! Amón runacuna, ¿imanirtaj munayniyoj cashayquipita alli-tucunqui? Llapan ima-aycatapis shuntashallayquimanmi yäracushcanqui. Chaymi ninqui: ‹¿Pitaj nogacunamanga yaycamonga?› nir. Ichanga munayniyoj cashayqui ushacaycannami. Chaypitami gamcunamanga intërupita cachamushaj fiyupa manchachicojcunata. Chaura cada-ünuyquimi munashayquipa gueshpir aywacunquipaj. Chayno gueshpir aywacojcunata cutichimunanpäga manami pipis cangapächu. Noga munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno në. Chaypita unayllataga Amón runacunata cutichimushämi. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Edom nasyun runacunapaj munayniyoj TAYTA DIOS caynömi niran: «¿Temán siudächöga mananachu can yachajcuna? ¿Mananachu tantiyajcuna ima ruraytapis puydipacanna? ¿Yachajcunapis llapan yachay cayninta gongaycärishanachu? ¡Dedán siudä runacuna, gueshpir aywacushpayqui pacacuy! Esaüpita miraj runacuna tiyashan nasyuntaga illgächejmi-aywä. Chay nasyun runacunata castiganäpaj caj junaj chayamushanami. Übasta pallajcunaga ¿manachu juc ishcay sartataga cachaycunraj? Chacaypa suwa yaycurpis ¿manachu tarishallanta apacun? Nogami ichanga Esaú runacunata ima-aycantapis ushajpaj guechushaj. Pacacunantapis ushajpämi alayri cachaycushaj. Mananami mayman pacacunanpäpis canganachu. Wamrancunapis, castancunapis, bisïnuncunapis ushajpämi ushacanga. Manami pipis canganachu ‹Wacchacunataga noga uywanäpaj cachapaycamay. Biyüdayqui quëdajcunatapis nogami yanapäshaj› ninanpaj.» TAYTA DIOS nin: «Rabyasha caycashä cöpapitaga upuchishcämi castigacänanpaj mana cajcunatapis. Chayno caycaptenga manami castigänega quëdanquipächu. Gamcunapis castigashami canquipaj. Noga TAYTA DIOSMI jutëcho jurä: Bosra siudäga quëdangapaj pengaypaj, chunyaj ragällan, willapapaj, fiyupa llaquipaypaj castigashami. Waquin caj siudänincunapis imaycamapis juchusha ragällanmi caconga. «Cachata cachashcänami nasyuncunaman cayno willacunanpaj: ‹¡Llapayqui shuntacarcur sumaj camaricuy! ¡Nircur Edom runacunaman magaj ayway!› nir. Nogami camacächishaj llapan nasyuncunapita mas tacsha canayquipaj. Llapan runacunapita mas manacajman churashami canquipäpis. Pï-maytapis manchachej cashayquimi, alli-tucushayquimi engañashurayqui. Gagapa shillincunachömi tiyarcaycanqui. Altunnin puntacunachömi pachacaraycanqui. Ichanga ancacunano altunnincho caycajtapis urächimushayquimi. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Edomta illgächiptenga fiyupa manchariypämi cangapaj. Chayno castigashäta ricaycur llapanpis chaypa päsajcunaga chiyacasharämi ricapanga. Sodomatawan Gomorrata y läduncho caj siudäcunatapis päsashannömi päsanga. Chaura chaychöga manami pipis tiyanganachu; ni pachacuyllapis pachaconganachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Jordán mayu cantun shatapita liyun llojshir alli guewa caycashancho animalcuna caycajman aywajnömi nogaga illajpita shamushäpaj. Chaura Edom runacunaga manchacamashpan gueshpirmi aywaconga. Nircurna camacächishaj acrashä runa paycunapa mandajnin cananpaj. ¿Piraj nogamanga tincunman? ¿Piraj nogawan churacanman? ¿Pï michicojraj nogata ichipamanman? Edom runacunapaj noga munayniyoj Tayta Dios imano yarpashätapis wiyay-llapa. Temancho tiyajcunapaj imano cananpaj yarpaycashätapis wiyay. Chaycho tiyajcunataga tacshannincunatapis apacongami. Nasyun intërutami pasaypa ushacashata cachayconga. Edom chayno ushacaptenga intëru nasyuncunami manchariywan sicsicyanga. ‹Washaycamay› nir gaparashanpis Puca Lamarcamami wiyacangapaj. Contrancunaga Bosraman yayconga chipsata charinanpaj anca lluyllucarcur cörrejnömi. Chay junaj Edompa suldäruncunaga warmi nanaycho caycajnörämi sicsicyangapis.» Damasco siudä imano cananpäpis Tayta Dios rimashanga caynömi: «Ushacänanpaj mana alli willapami chayasha Hamat siudächo, Arfad siudächo tiyajcunamanga. Chaymi paycunaga mancharisha carcaycan. Fiyupa manchacurmi löcutashano caycan. Manami ima ruraytapis camäpacunnachu. Damascucho tiyajcunapis callpaynajnöna ricacushpanmi gueshpir aywacunanpaj yarpachacurcaycan. Fiyupami manchariycan; pasaypami llaquicuycan. Gueshyacunanpaj caycaj warmitanöpis nanaymi charicuycun. Pï-maypis rejsishan siudä, fiyupa cushicuy cashan siudä pasaypa chunyajmi quëdanquipaj. Chay junäga mösucuna cällicunacho wañushami mashtarpäcongapaj. Suldäruncunapis ushajpämi wañonga. Munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno në. Damasco siudäpa pergancunamanmi ninata sindiycushaj. Chaura chay nina ruparmi Ben-adadpa palasyuncunatapis ushacurconga.» Chunyajpa purej Cedar runacunatawan Hazor runacunata Babiloniapa raynin Nabucodonosorga ushajpämi binsiran. Chay runacunapämi TAYTA DIOSGA cayno niran: «¡Cedar runacunata magaj yaycuy-llapa! ¡Inti yagamunan cajcho tiyajcunataga ushajpaj illgächiy-llapa! Tolduncunata, uywancunata, ima-ayca charashantapis ushaypa apacuy. Camëlluncunata guechuy. Nircur manchachishpayqui gayaray ‹¡Intërupami fiyupa manchariypaj caycan!› nir. ¡Hazorcho tiyajcuna gueshpir aywacuy! ¡Llapaniqui pacacuy! Babiloniapa raynin Nabucodonosormi parlacusha gamcunata wañuchej shamunanpaj. Pay nisha: ‹Jauca goyäcuycaj runacunata magaj yaycushun. Paycunapaga manami canchu puncun, ni rancancunapis. Paycunata washänanpäga manami pipis canchu. ¡Llapan uywancunata camëlluncunata suwapäshun!› nir. Sentïdunpa rutucojcunataga Nogami intëruman mashtacächishäpaj. Intërupitami paycunamanga ñacay chayanga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Hazorchöga imaypis manami pipis tiyangachu. Chunyajmi, jirca allgucuna tiyanallannami cangapaj. Chaychöga manami pipis tiyangapänachu. Ni caminanticunapis manami pachacongapänachu.» Sedequías Judäpa raynin cayta gallaycushan wichanmi TAYTA DIOSGA profëtan Jeremiasta willaran Elam imano cananpaj cashantapis. Caynömi TAYTA DIOS niran: «Elam runacunapa lëchancunatami paquirishaj. Lëchancunallawanmi paycunaga pï-maytapis manchachin. Cay Elam runacunamanga chuscun lädupitami wayratanöpis suldärucunata chayachimushaj. Chaura paycunataga intërumanmi mashtarenga. Chaynöpami Elamcunaga may nasyunmanpis pacacur aywaconga. Chaymi paycunaga maychöpis mana pishengachu. Contrancunapa ñaupanchömi Elamcunaga manchariywan sicsicyarcaycanga. Paycunamanga mana allicunatami chayachishaj. Paycunapaj rabyasha caycashäpitapis chayrämi allchacäshaj. Ushajpaj illgächinäpämi guërrawan wañuchichishaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Elampa mandajnincunataga nogami ushacächishaj. Nircorga quiquënami Elampa raynin cashaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Chaypita shamoj watacunachönami ichanga Elam runacunata cutichimushäpaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Babilonia nasyun imano cananpäpis TAYTA DIOSGA profëtan Jeremiastami willacachiran: «Nasyuncunaman willacuy. Llapanta musyachiy. Señalpaj bandërata churay. Willapashätaga juctapis mana gongaypa willacuy. Cayno niy: ‹Babiloniataga maynami charisha. Bel diospis pengaychömi caycan. Marduc diosga fiyupa mancharishami caycan. Ïduluncunaga, manacaj diosnincunaga pengaychömi, mancharishami carcaycan.› Norte caj-lächo caycaj nasyuncunapitami Babiloniamanga juc nasyun runacuna aywaycämun. Paycuna chayamorga chunyajtami cachaycongapaj. Chaychöga runa ni animalcunapis manami tiyangapänachu. Chaycho tiyajcunaga llapanmi gueshpir aywacongapaj.» TAYTA DIOSMI nin: «Chay wichan Israel runacunawan Judá runacunaga noga TAYTA DIOSNINTA ashimashpanmi wagaraycar cutimongapaj. Sionman aywaj nänipa aywarmi tapuconga. Nircur chaymanmi aywanga cayno nishpan: ‹Llapanchi shuntacaycur aywar TAYTA DIOSWAN conträtuta rurashun imaycamapis allilla canapaj. Chay conträtutaga amana imaypis gongashunnachu.› «Acrashä runacunaga pantacasha uyshacunanömi carcaycasha. Mandajnincunami llutanpa yarpächisha jircacunacho uysha pantacajnöpis pantacäcunanpaj. Paycunaga purisha juc jircapita juc jircamanmi. Chayno purir gongaycärishanami maycho tiyanan cashantapis. Contrancuna tariycärir ñacachej. Nircur nej: ‹Noganchëga manami juchayojchu canchi. Quiquincunami juchayöga alli goyächej TAYTA DIOSTA mana wiyacushanpita. Unay awiluncunapis Paymanmi yäracoj.› «¡Acrashä runacuna, Babiloniapita gueshpicuy-llapa! ¡Uyshacunata chïbu pushajno ñaupa-puntata llojshiy-llapa! Nogami camacächishaj norte caj-läpita munayniyoj nasyuncuna Babiloniaman chay öralla wacpita-caypita yaycapaycunanpaj. Sumaj parlacarcärir aywarmi binsenga. Paycunaga fiyupami pillyayta yachan. Lëchancunawanga jitayllan-tupumi chayachin. Babilonia runacunataga ima-aycantapis guechongami. Apaytapis mana puydinancamami guechonga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Acrashä runacunata ima-aycatapis guechoj Babilonia runacuna, ¡cushicuy-llapa fistata ruray-llapa! ¡Alli guewacho ternëra pañajnöraj pinticachay! ¡Cawallu wagajnöraj wichyacuy! Ichanga nasyunniqui fiyupa pengaychömi ricacongapaj. Waquin nasyunpita mas piyurmi ricacongapaj. Chaqui, chunyaj purunyashami ricacongapaj. Rabyacurcushpämi chay nasyuntaga cachaycushaj juc runapis mana tiyajta. Chunyajman ruracashatami cachaycushaj. Imano castigashätapis ricaycur chaypa päsaj cäga llapanmi fiyupa almirashpan mancharenga. «Babiloniacunataga intërunpa curalacaycäriy. Lëchayojcuna sumaj camacay. Nircur paycunataga lëchayquicunawan illapay. Paycunaga nogapa conträmi juchata rurasha. Intëru cantunpa curalaraycajcuna cayno gaparpay: ‹¡Babiloniaga binsishanami caycan! ¡Tunishanami ricchacuna törrincunapis! ¡Pergancunapis juchushanami!› nir. Nogami imanöpis rurashanpita ayñita cutiycächë. Imanömi gamcunata rurashurayqui, chayno gamcunapis ruray. Babiloniacho tiyaycaj juc-lä runacunaga manchariypaj guërrata ricashpanmi nasyunninman marcanman-cama gueshpir cuticonga. Chaura Babiloniachöga ni jucnayllapis manami quëdanganachu murupacoj, ni micuy shuntajpis. «Israelcunaga caycaran jircacho ogracasha uysha caycajnömi. Chayno caycaptinmi rimëruga Asiriapa raynin micucoj liyunno shamuran. Chaypitaga Babiloniapa raynin Nabucodonosorna usharinanpaj shamuran. Chaypitami Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNIN në: Babiloniapa raynin Nabucodonosorta, chaycho tiyajcunatapis castigashäpaj Asiriapa rayninta castigashänömi. Chayno ruraptë Israelcunaga quiquinpa nasyunninmanmi cuticongapaj. Uyshapaj guewa caycajnöpis paycunapaga aypallami chacrancuna caycanga: Carmelo puntapis, Basanpis, Efraín aypalla puntayoj jircapis, Galaadpis. Chay wichan Israelcunawan Judá runacunaga carcaycangapaj juchancunapita, mana allita rurashanpitapis perdunashanami. Cawaycajcunataga perdunashämi. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Babiloniapa contrancuna, Merataim partiman pillyaj yaycapaycuy. Pecod particho tiyaycajcunamanpis yaycapaycuy. ¡Chay particunacho tiyajcunataga gaticachashpayqui ushajpaj wañuchiy! ¡Nishätaga llapanta cumliy! Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Intëru Babilonia nasyunchömi mayacaycan fiyupa guërra caycashan, llapanta illgarcaycächishan. ¡Cumbanöpis intëru nasyunta magaj Babilonia nasyun cananga paquicäcushami! ¡Babilonia chayno ruracäcuptin intëru nasyun runacunami fiyupa manchariycan! Babilonia runacuna, gamcunataga nogami trampata churapashcä. Mana cuentata-gocuypami chayman tunishcanqui. Nogapa conträ ricacushayquipitami chaycho watacasha caycajllata contrayquicuna charishurayqui. Nogaga quichaparishcä pillyananpaj pillyacunancuna churarashantami. Nircur jorgamushcä rabyasha pillyanä armäta. Babilonia runacuna tiyashan nasyunchöga yarpaycashäcunatami rurashaj. ¡Intërupita shamoj suldärucuna, magaj yaycapaycäriy! ¡Micuy churacunancunatapis quichariycäriy! ¡Llapanta shuntaycur ushariy! ¡Cawaycäga ni jucnayllapis ama quëdachunchu! Llapan nubillucunatapis wañuchiy. Wañuchinanpaj caycaj partiman apachiy. ¡Wawallau! ¡Babilonia castigasha cananpaj junaj chayamushanami! «Babiloniapita waquin gueshpejcuna parlashanta wiyay-llapa. Ayñita imano cutichishätapis parlajta wiyay-llapa: ‹Templunta illgächishanpitami TAYTA DIOSGA Babilonia runacunata ayñita cutichisha› nir. «¡Lëchawan illapay yachajcunata llapanta shuntay Babiloniaman magaj yaycupaycärinanpaj! ¡Siudä cantunpa tiyacaycäriy pipis mana gueshpinanpaj! ¡Rurashanmanno ayñita cutichiy! ¡Imanömi jucta ruraran chayno paycunatapis ruray! Paycunaga Israelcunapa Santo TAYTA DIOSNIN caycaptëmi mana rispitamashpan rabyachimasha. Chaypitami llapan mösuncuna cällicunacho wañusha mashtarpanga. Chay junajmi llapan suldäruncunapis wañonga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Alli-tucoj nasyun runacunaga, llapaniquipa contrayquimi caycä. Gamcunata castiganäpaj caycaj junaj chayamushanami. Alli-tucoj nasyun runacuna mana allimanmi chayanquipaj. Cananga manami pipis faburniqui canchu. Llapan siudäniquicunamanmi ninata sindipaycushaj. Chaura ninanami intëru siudäniquicunata rupar ushacurcongapaj.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI nin: «Israel runacunatawan Judá runacunataga fiyupami ñacarcaycächin. Contrancuna prësu charicaycärir manami cachariyta munanchu. Noga munayniyoj TAYTA DIOSMI Israelcunataga imapitapis jorgushaj. Nircur nasyunninchöga jaucami goyächishaj. Babilonia runacunatami ichanga fiyupa castigashaj. «¡Babilonia runacunaga guërracho cachun! ¡Mandajnincunapis, fiyupa yachaj runacunapis llapan guërracho cachun! ¡Musyacojnincuna guërracho cachun chaynöpa löcuna ricacunanpaj! ¡Suldäruncunapis guërracho cachun chaynöpa manchariywan sicsicyananpaj! ¡Guërracho cachun carrëtacunata garachasha apananpaj caycaj cawalluncunapis! Juc-lä nasyunpita guellaypaj pillyaj suldäruncunapis warmino ricacuchun. ¡Paycunapa ima-aycantapis apacuchun! ¡Mayuncunapis chaquicäcuchun! Chaynöga cachun melanaypaj ïduluncuna Babiloniacho aypalla captin. Chay runacunaga mana bälej ïduluncunawanmi pasaypa pirdicasha caycan. «Chaura Babiloniachöga tiyanga purun mishicunawan jirca allgucunallanami. ‹Avestruz› jutiyoj äbicunapis aypallanpami tiyanga. Runacunaga imaypis mananami tiyanganachu. Illgächiptë imanömi ricacuran Sodomapis Gomorrapis y läduncho caycaj siudäcunapis chaynömi ricaconga. Chaymi Babilonia nasyuncho yapayga manana pipis tiyangapänachu; ni pachacuyllapis manami pachaconganachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Caru norte caj-lächo caycaj partipitami juc nasyun runacuna shamunanpaj camaricurcaycan. Paycunaga fiyupa munayniyojmi. Paycunamanga aypalla raycunami guellicushapis caycan. Paycunaga sablincunawan, lëchancunawanmi carcaycan. Paycunaga fiyu runacunami. Manami pitapis cuyapanchu. Pillyashpanpis gaparpan lamar yacu pullchajyar gaparajnörämi. Cawallun muntashallami aywanpis. Babiloniacunawan pillyananpäga camaricushallanami carcaycan. Cay willapata mayaycur Babiloniapa raynenga manchariyllawan chiyacashami ricacusha. Yarpachacuyllawan llaquicuyllawan cuerpuncunapis nanaycan, gueshyaj warmita nanay charejnörämi. «Jordán mayu cantun shatapita liyun llojshir alli guewa caycashancho animalcuna caycajman aywajnömi nogaga illajpita shamushäpaj. Chaura Babiloniacunaga manchacamashpan gueshpir aywaconga. Nircurna camacächishaj acrashä runa paycunapa mandajnin cananpaj. ¿Piraj nogamanga tincunman? ¿Piraj nogawan churacanman? ¿Pï michicojraj nogata ichipämanman? Babiloniacunapaj noga munayniyoj imano yarpashätapis wiyay-llapa. Babilonia nasyuncho tiyajcuna imano cananpaj yarpaycashätapis wiyay. Chaycho tiyajcunataga tacshannincunatapis apacongami. Nasyun intërutami pasaypa ushacashata cachayconga. Babilonia chayno ushacaptenga intëru nasyun runacunami manchariywan sicsicyanga. ‹Washaycamay› nir gaparashanpis intëru nasyuncunamanmi wiyacangapaj.» TAYTA DIOS nin: «Ima-aycatapis illgächej löcu wayratami wayrächimushaj Babilonia runacunaman. Disigrasya chayaptin, chay nasyunmanga wacpita-caypitami pillyaj yayconga. Camacächishaj Babiloniataga contran fiyu runacuna rïguta wayrajnöpis rurarinanpaj. Chaura chay nasyunchöga ni juc runapis manami tiyangapänachu. Babilonia mösucunataga ama cuyapaychu. Suldäruncunata ushajpaj illgächiy. Chaynöpami lëchawan illapayta yachaj Babiloniacunapaga camaricunanpäpis timpu mana canganachu. Chapänanpaj chalëcucunata jaticunanpäpis timpun manana canganachu. Babilonia nasyunchöga llapan siudäcunapa cällincunachömi wañusha runa mashtarpäconga. Chaynöga canga Israelcunatawan Judá runacunata Noga, munayniyoj TAYTA DIOS, mana gongaycusha captëmi. Nasyunnincho pasaypa juchata rurasha captinpis Noga, Santo TAYTA DIOSNENGA manami gongaycushcächu. «¡Babiloniapitaga aywacuy! ¡Cawayta munaj cäga gueshpicuy! ¡Babilonia runacunapa juchanpitaga llapayqui ama wañuychu! Paycunata ayñita cutichinä junaj chayamushanami. Chaymi juchanman-tupu castigashaj. Babiloniaga maquëcho caran gori cöpata aptaraycashänömi. Chay cöpawanmi llapan nasyuncho tiyajcunata upuchirä. Nasyuncunacho tiyaj runacunaga chay cöpapita bïnuta upucurcurmi löcutaran. Ichanga illajpitami Babilonia tunisha ushacajpaj. ¡Paypaj llapaniqui wagay! Jampicunawan jampiy. Capaschari allchacanmanpis. Chaura waquin nasyun runacunaga Babiloniata jampiyta camasha. Ichanga manami allchacashanachu. Chaymi nin: ‹¡Cachaycäriyna! Llapanchi aywacushun nasyunninchïman-camana. Paycunapa juchanga syëlucamami chayasha. Chaymi paycunaga fiyupa castigasha canga› nir. Israelcunana nin: ‹TAYTA DIOSGA alli goyänanchïpänami camacächisha. Sionmanna llapanchi aywashun TAYTA DIOSNINCHI imano rurashantapis willacunanchïpaj› nir. «Media jutiyoj nasyunpa raynincuna, lëchayquicunata afilay. Chapacunayquipaj caj escüduyquicunatapis camaricuy. Nogaga Babiloniata illgächiytami munä. Paycunaga Templötami pasaypa illgächiran. Chaypitami ayñita cutichishaj. ¡Babiloniapa curralninta juchuchej yaycunanpaj sëñata ruray! ¡Suldärucunatapis sumaj camacächiy! ¡Ricchacojcunata churay! ¡Wañuchinayquipaj pacacuy-llapa! Noga imano ruranäpäpis yarpashätaga Babiloniacho tiyajcunapaj camacächishcänami. Babilonia nasyun runacuna, gamcunaga carcaycashcanqui jatun mayucunapa lädunchömi. Llapanniquipis gampaga fiyupa aypallami casha. ¡Cananga chayamushanami ushacänayquipaj öra! ¡Manami canquipänachu! ¡Nogami chiquishojcunataga gaycamushaj aypalla chüpacacunata-jina. Chauraga paycunanami gamcunata binsiycushushpayqui cushicuypita gaparpanga! Noga munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno në.» Tayta Diosmi munayninwan cay pachata camasha. Fiyupa yachaj cayninwan cay munduta tacyachisha. Yarpaysapa cayninwan syëlutapis camacächisha. Räyuno busninwanmi syëlucho caycaj yacuta gaparächin. Pucutaytapis pampapita jatarachin. Tamyaycashan örami illguytapis achicyächin. Wayratapis wichgarächishanpitami gargaramun. Runacunaga llapanpis upami, imatapis mana tantiyajmi. Ïduluncunaga ruraj runacunatapis pengacachinmi. Rurashan ïdulucunaga mana rasun cajmi, mana cawajmi. Chay mana bälej ïdulucunaga manacajllami. Chaycunataga Tayta Diosmi castïgu junaj illgächenga. TAYTA DIOSNINCHÏMI ichanga rasunpa Dios. Paymi ima-ayca caycajtapis ruraran. Israelcunataga paymi acrasha quiquinpa cananpaj. Paypaga jutinpis «Munayniyoj Tayta Diosmi». Mastapis Tayta Dios niran: «¡Babilonia, gamga canqui pï-maytapis tacacuna cumbämi, guërracho pillyacuna armämi! Gamwanmi nasyuncunata ushashcä. Raycuna mandashantapis illgächishcä. Gamwanmi ushacächë cawallucunatapis, muntasha purej runacunatapis. Gamwanmi ushacächë carrëtacunacho aywarcaycaj runacunatapis carrëtantinta. Gamwanmi wañuchichë llapan runacunata. Wañuchichë ollguta, warmita, auquinta, mösuta, wamrata, jipashcunatapis. Gamwanmi wañuchichë uyshayojcunata uyshantinta, arojcunata yuntantinta. Gamwanmi wañuchichë gobernadorcunatapis llapan yanapajnintinta. «Chaypis Judá runacuna, gamcuna ricaycaptiquimi Babilonia runacunataga ayñita cutichishaj imanöpis Sionta rurashanno. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Babilonia, illgächicoj jircanömi caycanqui. Chaynöga caycanqui llapan runacunata chacracunata illgächishpayquimi. Cananga gampa contrayquimi caycä. Quiquiquitanami castigashayqui. Castigashpämi cuchpärimushayqui. Nircur ticrachishayqui pasaypa rupasha jircaman. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Gamcho gotuy-gotuy caycaj rumicunataga manami pipis apangapächu wasincunata pergananpaj. Imaycamapis chunyajllami cacunquipaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «¡Nasyuncunacho bandëracunata awiy Babiloniaman pillyaj yaycunanpaj! ¡Trompëtata tucashpayqui nasyuncunacho tiyajcunata ushajpaj camaricachiy! ¡Babiloniaman pillyaj aywananpaj shacyächiy Araratcho, Minicho, Askenazcho caycaj raycunata! ¡Pillyacho mandananpaj juc capitanta churay! Muntädu aywaycajcunata gaycuy aypalla chüpacacuna aywaycajtanöraj. Nasyuncunata camaricachiy magaj yaycunanpaj. Chayno Media jutiyoj nasyuncho caj raycunatapis camaricachiy llapan mandäshejnincunatawan waquin pöcu mandajnintinta. Chayno maquincho caycaj runacunatapis llapanta camaricachiy.» TAYTA DIOS imanöpis rurananpaj nishanno llapanta camacächiptin cay pachapis sicsicyashpan chucchuytami gallaycun. Babiloniatanami fiyupa manchariypaj chunyajman ticrarachenga. Babilonia suldärucunaga mananami pillyayta munannachu. Pacacunallanchönami pacarpaycan. Callpanpis mananami cannachu. Warminönami carcaycan. Siudänincunamanpis contrancunami juntajpaj yagacaycärisha. Nircur wasincunatapis rupaycärachisha. Jucpis-jucpis gatinayllanpa willacojcuna Babiloniapa rayninman aywan llapan siudänincunata juccunana charicarcärishanta willananpaj. Runa päsacunan mayu bäducunachöpis contrancunaga juntashami carcaycan. Pacacunanpaj caj shogush juntasha cajcunatapis cañapaycärishami. Chaura suldärucunapis fiyupami mancharircaycan. Israelcunapa munayniyoj TAYTA DIOSNINMI nin: «Babiloniaga caycan rïguta ërar cawallu lluchcanan ëranömi. Paycunapäga cosëchan chayaycämunnami.» Jerusalenga nin: «Babiloniapa raynin Nabucodonosorga rachir-usharcur micucarcamasha. Micuyniynaj lätutanömi cachaycamasha. Ultacarcamasha lamarcho tiyaj manchariypaj jatuncaray waräcuynömi. Nogacho cajta payga sacsasha munashan cajllatami, waquintana jitarisha. ¡Cananga quiquin Babiloniapis quëdachun mana allita nogata ruramashanno! ¡Nogacho tiyajcunata wañuchishanno quiquincunatapis wañuchichun!» Chaymi TAYTA DIOS nin: «Nogami alli arriglashayqui. Chaymi contrayquicunataga ayñita cutichishaj. Babiloniacho caj mayucunatawan pashtaj yacuncunatapis ushajpämi chaquirachishaj. Quëdangapaj pasaypa juchusha. Chaychöga tiyanga jirca allgucunallana. Pï runapis manami tiyanganachu. Chaura juc-lä nasyun runacunaga almirashpanmi mancharenga. Babiloniacunaga liyuncuna gaparpajnömi gaparpanga. Liyun-mallwacunanörämi aullarcaycanga. Fiyupa acaycho caycashan örami Noga upuchishaj fiyupa machächicojta. Chaura machacäcongapaj. Machacäcurnaga manami musyangapänachu imano carcaycashantapis. Chaymi paycunaga puñucäcongapaj imaycamapis manana ricchamoj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Nircurnami uyshata, carnicunata, chïbucunatapis camalman apashanno wañuchej apashaj. «Llapan nasyunpita mas rejsisha munayniyoj Babiloniata imanöshi contrancuna charisha. Chayno caycajta ricaycur juc-lä nasyun runacunaga fiyupa almirashpan mancharin. Contrancunaga Babiloniaman shamusha lamar yacu llojshicaramojnömi. Wayrawan ruyrucarcur-ruyrucarcur shamoj yacu ushajpaj chapacurcojnömi juntacaycärisha. Siudänincunapis ricacusha manchariypaj chunyajmi, chaqui jircami, pipis mana tiyanan, pipis mana purinan. «Babiloniapa diosnin Belta castigashämi. Llapan micushancunatapis gumitachimushämi. Chaura maygan nasyunpis mananami masga payman aywangapänachu. ¡Ni Babiloniapa pergancunapis ichiraycäga manami quëdangachu! Acrashä runacuna chaypita llojshicuy. Cawayta munaj cäga cada-ünuyqui gueshpicuy, fiyupa rabyar nina ratarejno usharinäpaj caycajpita. Ama manchariychu ni llaquicuypischu intëru nasyunpa willapa captin. Cada watami willapaga jucno-jucno canga. Chay willapaga canga wañuchinacuypaj, juc siudäpa mandajninwan juc siudäpa mandajnincuna pillyananpaj. Chaynömi chayamongapaj Babiloniacho caycaj ïdulucunata ushajpaj illgächinäpaj caycaj junaj. Chayrämi nasyun intëru pengaycho ricaconga. Wañushacunapis llapan siudänincunachömi mashtarpanga. Babilonia nasyunta illgächinanpaj norte caj-läpita shamuptin syëluwan allpapis, llapan ima-aycapis cushicongami. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Israelcunata wañuchishanpita, chayno waquin nasyun runacunatapis wañuchishanpitami Babiloniacho tiyarcaycajcunaga ushacanga. «Wañuchinacuypita gueshpir aywacoj cajcunaga mana ichiypa gueshpir aywacuy. May carucho caycashpayquipis noga TAYTA DIOSNIQUITA yarpämay. Jerusalentapis ama gongaycuychu. Gamcunaga niycanqui: ‹Gayapämaptinchïmi fiyupa pengacunchi. TAYTA DIOSPA rispitädu Templunman juc-lä runacuna yaycushanpitami pengacuywan cäranchïcunatapis chapacusha caycanchi.› Juc junajmi ichanga Babiloniacho caycaj ïdulucunata illgächishaj. Chaura malubracusha caycajcunaga nasyun intërucho nanaywan gaparpangapaj. Babilonia runacuna syëlucama wichaptinpis chapacuna pergacunata altuta pergacurcuptinpis Nogaga contrancunata cachashämi yaycuycur ushajpaj illgächinanpaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Babiloniaga ushacajmi-aywan. Chaymi Babiloniapita-pacha wiyacaycämun nanaywan gaparpashan. Babiloniacho tiyaj runacunataga Noga Tayta Diosmi ushajpaj illgaycächë. Llapan gaparpaycajtapis ushajpämi illgaycächë. Gochapita wayrawan yacu shamoj gaparajnörämi contrancunaga fiyupa gaparpashpan paycunaman yagacaycärin. Babiloniata illgächej aywaycämunnami. Pillyaj suldäruncunatami prësu charenga. Pillyananpaj caycaj lëchancunatapis ushajpämi paquirgärenga. Noga TAYTA DIOSGA cada-ünuntami imanöpis rurashanman-tupu cutichishaj. Babiloniacunapa mandajnincunata, musyacojnincunata, siudäpa mandajnincunata, waquin mandajcunata, suldäruncunatapis rabyasha aptaraycashä cöpawanmi machächishaj. Chayno machashallami puñucäconga. Puñuycorga imaypis manami ricchanganachu.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI nin: «Babilonia siudäpa intëru cantunpa anchu pergan caycajtapis ushajpämi juchurachenga. Jatun puncuncunatapis llapantami ruparachenga. Llapan nasyun runacuna arur ñacashanpis yangallami canga. Chay-jina uticar arushantapis ninami rupar ushacurconga.» Sedequías Judäpa raynin chuscu watana caycaptin profëta Jeremiasga apachicuran Neriaspa wamran Seraiasta. Seraías caran Maasiaspa willcan. Ray Sedequías Babiloniaman aywaptin Seraiasga aywäshiran ray pachacuptin llapanta camaripänanpaj. Babilonia nasyunta castïgu imano chayananpaj cashantapis Jeremiasga juc rölluman isquirbiran. Chay isquirbishanga caycaran Babiloniapaj imanömi caycho isquirbiraycan, chayno. Jeremiasga Seraiasta niran: «Babiloniaman chayaycushpayqui cay apaycächishä rölluta liguiytaga ama gonganquichu. Liguircur ninqui: ‹TAYTA DIOS gammi nishcanqui cay partita illgächinayquipaj. Chaura manana tiyanganachu runa ni animalpis. Cay pachaga imaycamapis chunyajnami canga› nir. Nircur cay liguishayqui röllutaga rumiman watarcur Éufrates mayuman jitarpunqui. Jitarpur ninqui: ‹Cay jitarpushä röllu tallpucajnömi Babiloniapis illganga. Nircur Tayta Dios castigananpaj caycashanpitaga manami yapay imaypis cashanmanno cutenganachu› nir.» Caycamallami caycan Jeremías rimashancunaga. Ray cayta gallaycushan öra Sedequiasga ishcay chunca juc (21) watayoj caycaran. Jerusalencho ray caran chunca juc (11) wata. Mamanpa jutin caran Hamutal. Payga caran Libna runa Jeremiaspa wamran. Sedequiasga TAYTA DIOSTA mana wiyacur mana allita ruraran. Llapan rurashancuna caran Joacim rurashanno. Chaypitami TAYTA DIOSGA fiyupa rabyaran Jerusalenpäwan Judá runacunapaj. Ñaupanpitapis juc-lämanna jitariran. Chaypitana Sedequiasga Babiloniapa rayninpa contran jatariran. Sedequías isgun wata isgun quilla chunca junajninna ray caycaptin ray Nabucodonosorga llapan suldäruncunawan Jerusalenman aywar chayaran. Jerusalenpa chimpanman pachacuran. Intëru curral wajtanpa allpata goturan siudä ruriman yaycunanpaj. Siudäta curalarpaycaran Sedequías chunca juc (11) wata ray canancama. Chay watacho chuscu quillaman isgun junaj gallarcojcho siudächo fiyupana yargay caran. Runacuna micunanpaj imapis mana carannachu. Chaura runacunaga siudäpa curralninta uchcuriycäriran. Babilonia suldärucuna täparcaycaptinpis raywan siudächo carcaycaj suldärucunaga chacaypa gueshpir aywacuran. Ishcay perga caycashan chaupinpa llojshiran. Raypa wertanman näni aywajpa gueshpir aywacuran Jordán guechwaman näni aywarajpa. Babilonia suldärucunaga Sedequiasta gatir aywar Jericó pampacho tariparan. Chaura Sedequiaspa suldäruncunaga japallantana cachaycur mashtaypa-mashtar gueshpir aywacuran. Babilonia suldärucunaga rayta prësu charircur Babiloniapa rayninman aparan. Nabucodonosornami caycaran Hamat parti Ribla marcacho. Chaura rayga Sedequiasta imano rurananpäpis niran. Quiquin Sedequías ricaycaptin wamrancunata y Judächo caj rispitädu runacunatapis cuchuypa wañuchichiran. Quiquin Sedequiaspatana ñawinta jorgachiran. Nircur cadinawan watarcachir Babiloniaman prësu apachiran. Chaychönami wañunancama prësu caran. Babiloniapa raynin Nabucodonosor chunca isgun (19) wata pichga quillanman aywajcho chunca junajninna ray caycaptin Jerusalenman chayaran Nabuzaradán. Payga caran raypa mas mandaj suldärun, chayno palasyucho caj suldärucunapapis mandajnin. Chayaycur rupaycachiran Templuta, palasyuta, siudächo caycaj wasicunata, mas rispitädu runacunapa wasincunatapis. Yan'gaycaj Babilonia suldärucunaga Jerusalenpa curralnincunata ushajpaj juchurgärachiran. Nircur Nabuzaradanga Babiloniaman prësu aparan Jerusalencho quëdajcunata, Babiloniapa rayninman guellicojcunatapis, ima rurayta yachajcunatapis. Jinanchöga cachaycuran pobrinnincunallatana chacracunata aruycänanpaj, übascunata uryaycänanpaj. Babilonia suldärucunaga Templucho runsipita caycajcunata ushajpaj paquir usharan: pilancucunata, imatapis jamachinanpaj caycajcunata, yacu churacuna jatuncaray paylata. Nircorga llapan runsita Babiloniaman apacuran. Chayno apacuran uchpa jorgucunata, pälacunata, achquipa llipta jorgunan tacsha alicäticunata, tasuncunata, wishllacunata, ima-aycapis Templucho caycajcunataga ushajpaj. Mandaj comandantiga apacuran goripitawan guellaypita imapis cajcunata: Insinsu rupachicunata, pucucunata, cöpacunata, mancacunata, candilërucunata, tasuncunata. Ishcay pilancu ichirajta, jatuncaray yacu churacuna paylata, runsipita chunca ishcay (12) tuncaraj törucunata, imatapis Templucho jamachinanpaj ray Salomón runsipita rurachishancunata apacushanga aypallami caran. Pësaytapis manami atiparanchu. Pilancucunaga cada-ünun caran pusaj metru largu, racuyninna intërun tumarëga pichga metru medyanno. Chay pilancucunapa chaupenga uchcumi caran. Chay pilancupa ractaynin caran ganchis sentïmetru. Puntancho rinrinta-niraj rurasha cuyayllapaj caycaran runsipita. Ishcay metrupita masmi caran. Jananpana intëru cantunpa tumarej caycaran runsipita mälla-niraj awasha. Mällapita warcuränanpäna runsipita früta-nirajcunata rurarcur churapasha caran. Ishcan pilancu caran chay-nirajlla. Rinrincho caycaj rïjasnincunacho warcurpaycaran cada-ünunpacho pachac (100) granada-nirajcuna. Alayri ricacajna caycaran isgun chunca sojta (96) granada-nirajcuna. Comandantiga prësu chariran mandaj cüra Seraiasta, guepanman cüra Sofoniasta, Templu puncuta täpajcunatapis quimsajta. Chariran röpa-röpa suldärucunapa mandajninta, raypa sirbejnin runacunata ganchista, surtiyädu charej mandaj suldäruta, mas rispitädu runacunatapis sojta chuncata (60). Nabuzaradanga chaycunata prësu aparan Babiloniapa raynin Hamat parti Ribla marcacho caycashanman. Chaychöna Babiloniapa raynenga chayachishan runacunata wañuchichiran. Chaynömi Judá runacunataga nasyunninpita juc-läman prësu aparan. Nabucodonosor prësu apachishan runacunaga caran caynömi: Ganchis watana ray caycashancho Judá runacunata prësu aparan quimsa waranga ishcay chunca quimsan (3,023) runacunata. Chunca pusajnin (18) watana ray caycashancho Jerusalenpita prësu apachiran pusaj pachac quimsa chunca ishcaynin (832) runacunata. Ishcay chunca quimsan (23) watana ray caycaptin Nabuzaradán prësu aparan ganchis pachac chuscu chunca pichgan (745) Judá runacunata. Chaura llapanga juc-läman prësu apashan caran chuscu waranga sojta pachacnin (4,600) runacuna. Judäpa raynin Joaquín jutiyojta Babiloniaman prësu apashan quimsa chunca ganchis (37) watatana ushaycaptin chunca ishcay (12) quilla ishcay chunca ganchis (27) junajnincho Babiloniacho ray cayta gallaycuran Evil-merodac jutiyojna. Payga Joaquinta cuyaparan. Chaymi carsilpita jorgachiran. Joaquintaga alli ricashpan Babiloniacho paywan caycaj raycunapa mandajnin cananpaj churaran. Chaura Joaquinga carsilcho jatirashan röpanta rucacuran. Cawashancamaga raywan iwalna micuran. Joaquintaga cawashancama Babiloniapa rayninmi listucho uywaran. Ay Jerusalén, ñaupataga aypalla runami chaycho tiyaran. Cananga imano chunyajshi ricacusha. Ñaupataga sumaj rejsisha siudämi caran. Cananga biyüda warminömi caycan. Achca siudäcunapa raynannömi caran. Cananga quiquinnami chay nasyuncunapa uywaynin caycan. Chacaycuna fiyupa llaquicushpan icchushanyajmi wagaycan. Cärancunapapis yacunörämi weguin jutuycan. «Cuyämi» nir gatirajcunaga manami maygallanpis canchu shogananpaj. Llapan yanasancuna ticraparmi chiquicarcärisha. Judá runacunataga juc-lämanmi prësu apasha. Chaychönami sasa aruycunacho aruchir, fiyupa ñacarcaycächin. Ñaupata paycunaga llapanpa mandajninmi caran. Cananga mananami jamaytapis tarichinnachu. Gaticachajcunaga chariycurmi llaquicachir fiyupa ñacarcaycächin. Sión lömaman aywaj caminucunaga fiyupa llaquicuypaj chunyajmi ricacusha. Fistacunamanpis mananami pipis shamunnachu. Siudäman yaycuna puncupis pasaypa chunyajmi caycan. Siudächöga cüracunallami wagaycan. Jipashcunapis fiyupa llaquicurcaycan. Quiquin siudäpis fiyupami llaquicuycan. Chiquejcunanami munaynincho chararaycan. Contrancunaga mas allimannami chayasha. Jerusalencunataga achca juchata rurashanpitami TAYTA DIOS ñacaycächin. Wamrancunatapis chiquejcunami prësu apasha. Jerusalenpaga illgashami cuyayllapaj cayninpis. Mandajnincunapis, lluychu guewata ashejnömi purircaycan. Balurninpis mana captinmi chaquintapis garchayllapa aywarcaycan gaticachajcunapa ñaupanta. Jerusalenga yarpärin japallan, llaquisha quëdashanta. Yarpärin ima-aycatapis fiyupa aypallata charashanta. Yarpärin chiquejcunapa munayninman chayashanta, chay öra pipis mana yanapashanta. Chiquejcuna chayta ricashpan asiparan mana alliman chayashanpita. Jerusalenga fiyupami juchata rurasha. Chaynöpami pï-maypis manacajman churasha. Ñaupata rispitajcuna, cananga manacajmanmi churarcaycan disigrasyaman chayashanta ricashpan. Chaypitami payga wagaycan. Pengacuyllawanmi ticracurcusha. Juchata rurashpanmi röpantapis ganrachisha caycan. Manami yarpachacuranchu imaman chayananpaj cashantapis. Mana riguiypämi mana alliman chayasha. Pipis manami canchu cuyapar shogananpaj. TAYTA DIOS, ricäramay ari fiyupa llaquicuycashäta. Chiquimajcunanami alliman chayasha. Jerusalenpa ima-aycantapis chiquejcunami apacusha. Siudächo tiyajcunaga ricashami Diosta mana rispitajcuna callpaycur Templuman yaycojta. Tayta Dios, gamga chay runacunapaj nirayqui Templuyquiman mana yaycunanpämi. Jerusalencho tiyaj runacunaga llapanmi wagarcaycan. Micuyta ashirmi purircaycan. Micur cawananpämi micuywan rucaycärisha ima-aycantapis. Paycunaga wagashpan TAYTA DIOSTA ruwacuycan: «Mana alliman chayasha caycajtaga ricäramay. Disigrasyaman chayasha caycajta cuyapaycamay ari.» Jerusalén siudänami nin: «Gamcuna, caminunpa purejcuna, ichiycäriy sumaj yarpachacunayquipaj. ¿Pillaga ñacaycanchuraj noga fiyupa ñacaycashäno? TAYTA DIOSMI rabyacurcushpan camacächisha cayno ñacanäpaj. «Paymi janajpita-pacha ninata cachamusha tullöcama ruparamänanpaj. Purinäman chapata churapämasha. Chaymi guepaman cutichimasha. Japallätami cachaycamasha. Cananga ñacayllachömi caycä. «Juchäcunaga yügunömi lasaycäman. Quiquin Tayta Diosmi watarcamasha. Callpäpis ushacaycannami. Tayta Diosga cachaycamasha ichipayta mana puydishä runacunapa munayninmanmi. «Tayta Diosga yagarachisha washämaj jinyu runacunata. Paymi cachamusha magamänanpaj jäpa suldärucunatana, paycuna nogapa jinyu suldäröcunata wañuchinanpaj. Tayta Diosga llapiramasha juc runa bïnupaj übasta gapchirishannömi. «Chaypitami fiyupa wagaycä. Ñawëchöpis weguillami juntasha caycan. Nogata shogamäga manami pipis canchu. Manami canchu yanapämänanpäpis. Wamräcunataga ushajpämi illgächisha. Chiquimajcunami binsiycamashpan wañuchisha.» Sionga maquintapis chojpacur-rämi mañacuycan. Ichanga manami pipis canchu shogananpaj. TAYTA DIOSMI camacächisha chiquejcuna Jacobta curalapaycärinanpaj. Chiquejcunapäga Jerusalén caycan mana sirbejmi. Jerusalén nin: «TAYTA DIOSGA rasun cajtami rurasha pay nimashanta mana wiyacushäpita. Marcacuna wiyamay-llapa. Ricamay-llapa imano nanächicuycajtapis. Nogapitaga mösucunata jipashcunatapis prësumi apacusha. «Yanasä caj nasyuncunatami yanapämänanpaj ruwacurä. Nishä paycunaga ticrapamashami. Cüracuna, auquincuna jinan siudällacho wañusha cawananpaj micuyta ashir purircaycashancho. «TAYTA DIOS, fiyupa llaquicuycashäta ricäramay ari. Shongöpis fiyupami tic-ticyaycan. Pasaypa mana wiyacoj cashäta yarpäriptëga shongöpis fiyupami nanacuycun. Jawachöga wamräcunatami sabliwan wañuycächin. Cay rurichöpis wañuyga caycanmi. «Runacunaga wiyaycanmi llaquicur wagaycashäta. Ichanga shogamänanpaj manami pipis canchu. Llapan chiquimajcunami musyaycan mana allicho caycashäta. Paycunami cushicurcaycan gam chayno castigamashayquipita. Tayta Dios, nogata castigaycämashayquino paycunatapis castigayna ari. «Paycuna mana allita rurashancunatapis llapanta ricaycuy ari. Juchata rurashancunapitaga castigaycuy nogata castigamashayquino. Alläpanami wagaycä. Shongöpis nanaycanmi.» Tayta Diosga fiyupami rabyacurcusha casha. Chaymi cuyayllapaj Siontapis yanamaypa chapacurcuran. Syëlupitami illgarachimusha Israelcho mas cuyayllapaj caj siudätaga. Rabyasha caycashan öraga manami yarpärishachu chaquin lluchcaränan Templutapis. Tayta Diosga manami ni jucnayllatapis cachaycushachu ichiraycajta Jacob famillyapa wasincunataga. Rabyasha caycashan öra illgarachiran Judäpa sumaj curalasha caycaj siudänincunatapis. Mandajcunatapis manacajman churasha. Waquin mandäshejcunatapis manacajman churasha. Fiyupa rabyacurcorga Israel munayniyoj caycajta juc maquillachömi illgarachisha. Chiquimajninchïwan pillyaycashapis payga mananami yanapämashcanchïchu. Israelchöga ninatami ratarcachisha. Chay ninami tarishan cajta llapanta rupar ushaycan. Tayta Diosga chiquimajninchïnöpis callpaycurmi lëchata chutasha jitananpaj. Cuyayllapaj alli cajcunataga contranchïnömi ushajpaj illgarachisha. Rabyashanga casha ninanömi. Chayno rabyarmi usharamashcanchi. Tayta Diosga chiquimajninchïnömi ruramashcanchi: Israeltaga ushajpämi illgarachisha. Palasyucunatapis ushajpämi juchurachisha. Sumaj curalasha siudänincunatapis juchuchisha. Judäpa cuyayllapaj siudäninmanga jananman-jananman llaquicuyllatami chayaycächin. Chucllata usharejnömi TAYTA DIOSGA Templunta usharisha. Tayta Diosmi camacächisha fistacunata, säbadu jamay junajcunatapis Sioncho gongaycärinanpäna. Fiyupa rabyacurcushpanmi camacächisha raypis ni cürapis manana cananpaj. Tayta Diosga Templunta manami ricaytapis munannachu. Altarnintapis manacajmannami churasha. Chiquejcunapa munayninmanmi cachaycusha siudäta curalaraj pergacunatapis. Nircur TAYTA DIOSPA Templunchöga fistacho caycaj-jinaraj talluypa-tallur gaparpaycan. Quiquin TAYTA DIOSMI camacächisha cuyayllapaj Sión siudäta curalaraycaj pergan juchuchisha cananpäpis. Paymi camacächisha imano illgächinanpäpis. Mana cuyapaypami ushajpaj illgächisha. Pergancunata paymi juchuchisha. Cananga muntuy-muntuyllanami goturpaycan. Siudäpaga mananami cannachu puncuncuna, ni rancancunapis. Paquir-ushashami intëru pampacho mashtaraycan. Raytapis gobernadorcunatapis juc-lä nasyuncunamanmi apacusha. TAYTA DIOSPA layninpis manami cannachu. Profëtacunatapis Tayta Diosga mananami musyachinnachu. Cuyayllapaj Sión siudächo caj rispitädu auquincunapis upällallami pampacho jamarpaycan. Llaquicurmi umancunaman allpata wiñacurcaycan, gachga röpacunata jaticurcaycan. Jerusalén jipashcunaga pengay-tucushpanmi uysurpaycan. Wagaycaptillämi ñawëpis chacaycanna. Mayaptë pëchöpis rachicäcojnöraj caycan. Marca-masëcuna tiyashan siudä illgashata ricashcä. Chuchuycaj wamracunapis cällicunacho yargaypita wañuycajtami ricashcä. Chaymi balurnëpis manana cannachu. Pishi wamracunami mamanta nircaycaran: «Fiyupami yargaycä mama.» Chayno nircur siudäpa cällincunacho wañoj. Mamanpa mellgaynincunacho wañucäcoj. Cuyayllapaj Jerusalén, ¿imamanraj o imawanraj gamta tincuchëman? Cuyayllapaj Sión siudä, ¿gamta imaman tincuchiyparaj willapäman shoganäpaj? Gamtaga fiyupami mana allicuna chayashurayqui. Cananga ¿piraj allchacächishunquiman? Profëtayquicuna willashushayquega manami rasunpachu caran. Juchayoj cashayquita paycunaga manami willashurayquichu. Willashuptiquega canan manami prësu aywanquimanchu caran. Llutanta willapäshushpayquimi gamcunataga riguichishurayqui. Näninpa päsajcunaga cushipäshushpayqui maquintapis macshunraj. Manacajman churashushpayqui umantapis awinraj. Jerusalén, gampäga caynömi nin: «¿Tagaychi caycan ‹intëru munducho caj siudäcunapita mas cuyayllapaj› nishan siudä?» nir. Llapan chiquishojcunami washayquita parlan. Wichyacachashpan, jamurpäshushpayqui cayno nin: «Ushajpämi illgächishcanchi. Chayno canantami munaranchïpis. Cananga ¿manachu ricanchi?» nir. TAYTA DIOSGA yarpashancunata llapantami camacächisha. Imano canayquipäpis nishantaga cumlishami. Mana cuyapaypami illgächishurayqui ñaupatana yarpashanno. Chiquishojcuna asipäshunayquipämi camacächisha. Contrayquicuna fiyupa munayniyoj cananpämi camacächisha. Cuyayllapaj Sión, Tayta Dios yanapäshunayquipaj mañacuy. Chacaypa junajpapis weguiquega yacunöraj aywaypa aywachun. Mana chawaypa wagay. Chacaycunapapis jatarcur waray-waray gaparay. Llapan llaquicuycashayquipita Tayta Diosta willapay, wagapay. Mañacushpayqui maquiquitapis chojpacuy. Ruwacuy yargaypita wamrayquicuna mana wañunanpaj. Micunanpaj imapis mana captinmi wamrayquicunaga cällicunachöpis wañurcaycan. Jerusalennami nin: «TAYTA DIOS, masqui ricay nogacunata imano päsaycämashantapis. Chuchuycashan wamrancunatami warmicuna micucarcärin. Cüracunatawan profëtacunatapis Templuchömi wañuchin. ¿Pillataga chayno rurashcanquichuraj? «Wamracunapis, auquincunapis cällicunachömi wañusha mashtarpaycan. Mösucunapis, jipashcunapis cuchuypami wañusha. Rabyasha caycashayqui örami wañuchishcanqui. Mana cuyapaypami wañuchishcanqui. «Gammi camacächishcanqui wacpita caypita mana allicuna chayamunanpaj. Fistaman runa aywajnörämi tucuy-niraj mana allicuna chayamasha. TAYTA DIOS, rabyasha caycashayqui öraga manami pipis gueshpishachu. Noga uywashäta yachachishätaga chiquimajcunami wañuycachisha.» Nogaga fiyupami ñacashcä. Tayta Dios rabyacurcur castigamaptinmi ñacashcä. Paymi yanauyaycajman pushamaran. Achqui mana cashancho purichir ñacachimaran. Yaparir-yaparirmi imay örapis nogataga castigaycäman. Garätapis aychätapis pasaypanami auquisyächisha. Tullöcunatapis pasaypami paquir-ushasha. Intëröpa curralta rurajnömi fiyupa ñacachimashpan llaquicaycächiman. Wañojcuna pamparaycashan chacaychöno cawanäpämi cachaycamasha. Maypapis mana llojshinäpämi curralman wichgarcamasha. Fiyupa lasaj cadinacunawanmi watarcamasha. Yanapämänanpaj mañacur gaparaycaptëpis ruwacushätaga manami wiyamashachu. Puricunätaga rumicunawanmi pergacurcusha. Caminötaga juc-läpana jitarisha. Nogapäga Tayta Dios casha pacaraycaj ucumaryanömi; pintipaycamänanpaj caycaj liyunnömi. Allipa aywaycajtami pantacächimasha. Tariparcur rachiramasha. Fiyupa mancharishatami cachaycamasha. Lëchanta sumaj chutarcurmi nogataga lëchanwan chayachimänanpaj apuntamasha. Tayta Dios jitamushan lëchacunaga cuerpöman fiyupa ruricamami jaticasha. Llapanmi marca-masëcunapis nogataga asipäman. Imay örapis nogapaj parlar asircaycanmi. Tayta Diosga fiyupa llaquicuyllamanmi churamasha. Ashgaj berbënatami upuchimashapis. Guechga rumiwanmi quirötapis jorgusha. Uchpachömi gochpachimasha. Nogapäga manami cannachu alli goyayga. Cushisha goyay cashantapis gongaycushcänami. Chayno cashpämi nishcä: «Alli goyayta manami yarpänachu. TAYTA DIOSMANPIS imapänataj yäracushaj» nir. Yarpämi llaquicushäta, ñacashäta, japallä goyashätapis. Chaycuna imano päsamashantapis yarpachacömi. Chauraga alli shacyaycashäpitapis guellanacäcönami. Ichanga imaypis shongöcho yarpaycäshämi. Y chay yarpaycashämanga yäracuycäshämi: TAYTA DIOS cuyacoj cashanga manami imaypis ushacanchu. Cuyapäcoj cayninpis manami ushacanchu. Alli caynenga waran-waranmi mushojyaycan. Aunishantaga imaypis cumlinmi. Shongullächöga në: «Nogapäga TAYTA DIOSLLAMI llapanpitapis mas alli. Chaymi payllaman yäracö.» TAYTA DIOSGA fiyupa allimi payman yäracojcunapäga llapan shongunpa payman yäracuyta ashejcunapäga. TAYTA DIOS salbamänanchïpäga upällalla shuyaraymi mas alli. Runapäga mas alli caycan mösu cashanpita-pacha ñacaycunata awantaymi. Tayta Dios ñacachishan öra runaga upällalla japallan cacunman. Wiyacushpan pampaman uysuräcunman. Chayno ruraptenga capaschari allimanpis churanman. Pipis magaptenga cäranta witichipanman. Imata gayapaptinpis upällalla chasquicunman. Tayta Diosga pitapis manami para-simriga gongaycunchu. Ñacachishpanpis cuyapanmi. Chaynöga ruran fiyupa cuyacoj cashpanmi. Rasunpaga pay manami munanchu runacunata ñacachiyta, ni nanächiytapis. Tayta Diosga manami munanchu prësu caycaj jäpacunata ñacachinanta. Tayta Diosga manami munanchu pï runatapis manacajman churananta. Tayta Diosga manami munanchu dimanducho juchayoj cajpa faburnin pipis cananta. Tayta Dios mana camacächiptenga imapis manami cay pachacho canmanchu. Allipis mana allipis chayamun janajcho caycaj Tayta Dios «chayno cachun» niptinmi. Juchasapa cashanpita castigasha caycarga runa ¿imapitataj quijacunman? Imano goyaycashanchïtapis sumaj yarpachacushun. TAYTA DIOS munashannöna cawashun. Syëlucho caycaj Tayta Diostaga llapan shongunchïwan, maquinchïta chojpacur mañacushun. Nogacunaga gam nishayquita mana rurarmi juchata rurashcä. Chaymi gamga mana perdunamashcanquichu. Fiyupa rabyashpayquimi gaticachämashcanqui. Intëröpa chapacaycamashcanqui. Mana cuyapaypami nogapa castacunataga wañuchishcanqui. Nogacuna ruwacur mañacamushäta mana wiyanayquipämi pucutayman yagacuycurayqui. Llapan runacunapa ñaupanchömi nogacunataga ganratano ricamashcanqui. Llapan chiquimajcunapis nogacunapa contrallämi rimarcaycan. Nogacunaga goyashcäpis mancharishallami. Mana allicunallami chayamashapis. Cuyashä siudäta illgaycächejta ricaptë weguëpis mayunörämi aywaycan. Mana chawaypami wagaycä. Cushicuyta manami tarishächu syëlucho caycaj TAYTA DIOS manaraj yanapämashancamaga. Siudänëcho tiyaj jipashcuna ñacajta ricaptëmi shongöcamaraj nanäman. Achäquita mana ashipaycaptillämi chiquimajcunaga äbita charejnöpis prësu charimasha. Cawaycajtami pösuman cacharpamasha. Nircur uchcupa shimintana jatun läjawan chaparcamusha. Chaura yacuga ushajpämi ultacarcamaran. Chaymi yarparä «wañushänachari» nir. TAYTA DIOS, pösupa rurincho caycashpämi gamta mañacamurä. Mañacamushäta gamga wiyamashcanquimi. Gayacamushäta wiyamashpayquimi yanapämarayqui. Nircur «ama manchacuychu» nimarayqui. Tayta Dios, gammi ima mana allipitapis chapämashcanqui. Wañunäpitapis gammi salbamashcanqui. Gamga ricaycanquimi imano mana alli ruramashantapis. Gampaj alli cashanno arriglaycamay. Gamga ricaycanquimi imata rurayta munaycämashantapis, nogapa conträ imano rurananpaj yarpaycashantapis. TAYTA DIOS, masqui wiyaycuy conträ imano rimarcaycashantapis, imata ruramänanpaj yarpaycashantapis. Chiquimajcunaga nogapa contrallämi imay örapis rimarcaycan. Masqui sumaj ricay. Ima rurashancunachöpis nogapäga shimincayllarämi riman. TAYTA DIOS, paycunataga rurashanmanno castigaycuy. Paycuna mana tantiyananpaj camacaycachiy. Nircorga paycunata castigaycuy. TAYTA DIOS fiyupa rabyasha gaticachaycuy. Cay pachapita paycuna illgänanpaj camacaycachiy ari. Imanöshi Templucho caj aläjacuna intëru isquïnacho mashtarpaycan. Goripis chegrayacäcushami. Sión runacuna unayga caran alli rispitashami. Fiyupa cuestaj goripitapis mas alli ricashami caran. Cananga pï-maypis rican mana yachaj runa allpa mancata rurashantanöllana. Asta atojcunapis wawantaga chuchunmi. Täpayllapami uywanpis. Marcächo tiyaj warmicunami ichanga wamrancunapaj rabyacurcusha. Chunyajcho tiyaj avestruz äbi wawanpaj fiyu cashannömi ricacusha. Chuchuycaj wamracunaga fiyupami yacunaycan. Yacunaywan shimin chaquiycaptillannami gallunpis palacarninman lagacäcun. Wamracunaga micuyta mañacun. Ichanga manami pipis canchu paycunata imallatapis yawaycachinanpaj. Ñaupata achca micuyniyoj cajcuna cananga yargaypita cällicunacho wañurcaycan. Alli wasicho wiñajcuna cananga ganracuna goturaycashanchömi tiyarcaycan. Marca-masëcuna tiyarcaycashan Jerusalencho juchata rurashanga caycan Sodomacuna juchata rurashanpita mas piyurmi. Sodomaga illajpitami illgaran pipis mana juchuycächiptillan. Mandaj runacunaga caran rashtapita, lëchipitapis mas yurajrämi. Cuerpuncunapis pucaypa-pucaycaran. Cäranpis gueshpi ruminörämi caran. Cananga mancapa siquinno pasaypa yanayashami caycan. Cällichöpis manami pipis rejsinmannachu. Yantano pasaypa chaquisha garan tullullannami caycan. Pillyacho wañojcunaga allipämi wañucuran canan yargaywan wañunanpitaga. Yargaywanga micuy mana wayuptin cuyapaypaj ñacar-rämi wañusha. Marca-masëcuna tiyashan siudäta illgächiptenga quiquinpa wamrancunami micuyninpis casha. Cuyapäcoj alli warmicunami wamrancunata yanucarcärisha. TAYTA DIOSGA fiyupa rabyasha caycashantami pascacächisha. Fiyupa rabyasha cashpanmi castigasha. Siontaga ninata sindipaycuran. Chauraga simintuntinta rupar ushacurcuran. Cay pachacho caycaj raycuna, ni pï runapis cay munduchöga manami imaypis riguinmanchu caran chiquimajcuna Jerusalenta charicurcunantaga. Chaynöga llapanpis casha profëtacuna juchata rurashanpitami, cüracuna fiyupa mana allita rurashanpitami. Paycunaga jinan siudächömi alli runacunata wañuchishpan yawarninta mashtaran. Chaypitami cällicunapapis puriycan gaprano, mayman chayaytapis mana musyashpan. Yawarpita mana cawaj captinmi pipis mana yatayllapis yataycuyta munanchu. «¡Witicuy-llapa! ¡Chaycunaga ganra runacunami caycan!» nir gayarpan. «Guella puricachaj runacunami. Amana caychöga tiyachunnachu» ninmi Diosta mana rispitajcunaga. TAYTA DIOS rabyacurcushpanmi wacpa caypa mashtacächisha. Nircur mananami imaypis ricärishanachu. Chaymi runacunaga cüracunata mana rispitashanachu. Auquincunatapis manami cuyapashanachu. Yanapämänanchïpaj yarpashpanchïmi shuyaraycanchi mana salbamänanchïpaj caj nasyunta. Shuyarar ricchacuycashallanami ñawinchïpis uticasha. Chiquimajcunaga ricaparcaycämanmi. Manami cällicunaman llojshiyllatapis puydëcunachu. Ushacänanchïpäpis wallcanami pishin. Ushacänanchïpaj caj öra chayaycämunnami. Nogacunata gaticachämajcunaga ancacunapitapis mas fiyupa aywajmi. Jircacunapami gaticacharcaycäman. Chunyaj chaqui jircachöpis shuyarpaycämanmi. TAYTA DIOS acrashan raytapis prësumi charisha. Paymi noganchïtaga cawaycächimaranchi. Chay raypämi nogacuna nej cä: «Paypa munayninchömi tiyashun nasyuncunapa chaupincho» nir. Uz particho caj Edom nasyun runacuna mä cushicuy ari. Gamcuna cajmanpis castïgu chayamongapämi. Chauraga macharcur garapächulla cashannömi pengaypaj ricacunquipaj. Sión, castïguyqui cumplishanami. Tayta Diosga mananami imaypis jitarishunquipänachu. Edom runacuna, gamcunatami ichanga mana allita rurashayquipita castigashunquipaj. Nircur juchayquicunata pï-maytapis musyachengami. TAYTA DIOS, yarpäriy ari imano päsamashancunatapis. Masqui ricay imano disigrasya chayamashantapis. Erensyäcunapis juc-lä nasyun runacunapa munaynillanchönami caycan. Wasëcunapis jäpa runacunapa munayninchönami. Taytaynaj wacchanönami ricacushcäcuna. Mamäcunapis biyüdanönami ricacusha. Cananga quiquëcunapa yacöcunatapis rantiycämi. Quiquëcunapa yantäcunapäpis pägarcaycämi. Gaticacharcaycämanmi. Guepäta guepätami gatimar aywarcaycämun. Uticasha caycashpäcunapis jamaytaga manami tarëchu. Micunäcunapäpis maquëta chojpacur mañacöcuna Egipto runacunata, Asiria runacunata. Papänëcunami juchataga ruraran. Paycunaga mananami cannachu. Paycunapa juchanpitaga nogacunami castïguta chasquiycä. Cananga uywaycunapa maquinchömi caycäcuna. Paycunapa munayninpita jorgamänanpaj manami pipis canchu. Micuytapis tarëcuna wañuy caway ashir-rämi. Micuytaga chayachimö chunyajcho caycaj asaltanticuna caycashanpa päsamur-rämi. Cuerpöpis jurnunörämi rupariycan. Yargaywan caycällarnami rupaycä. Sionchöpis, Judächo caj siudäcunachöpis, warmicunata, wamra jipashcunatapis charipacusha. Mandajnëcunataga maquipitami warcurcusha. Auquincunatapis manami rispitashanachu. Mas callpayoj caj runacunatami churasha mulinucho agaj rumita tangananpaj. Mösucunatanami yantata ashtachisha apaytapis mana puydishancama. Siudäman yaycuna puncucho auquincunapis manami cannachu. Mösucuna jipashcuna manami cantannachu. Manami cushicuytapis tarënachu. Cushicur gachwanäpa ruquin llaquicuyllamanmi chayashcäcuna. Corönäpis shicwacushami. Imapäraj yuriräcunapis. Nogacunaga juchatami rurashcä. Chaypitami cananga shongu nanaywan gueshyaycäcuna. Chaypitami ñawëcunapis chacacäcusha. Sión lömapis cananga caycan gotuy-gotuy juchushallami. Chaychöga atojcunallanami cutir ticrar puricunpis. Gammi ichanga TAYTA DIOS imaycamapis mandaycanquipaj. Syëlucho caycaj jamanayquipitami para-simri mandaycanquipaj. ¿Imanirtäshi para-simriga gongaycamänayqui caran? ¿Imanirtäshi unaycamaga cachaycamänayqui caran? TAYTA DIOS camacaycachiy yapay gamman cutimunäcunapaj. Chauraga gammannami cutimur yäracamushaj. Tayta Dios, camacaycachiy ari unay goyashäcunanöna yapay goyänäpaj. Ichanga, gam Tayta nogacunata ricamaytapis manami munanquichu. Nogacunapäga fiyupami rabyacurcushcanqui. Nogaga cä Buzipa wamran cüra Ezequielmi. Nogaga ray Joaquinta Babiloniaman apashan runacunawanmi Quebar mayu cantuncho caycarä. Chay öraga pichga watanami Babiloniacho caycaräcuna. Chay wichan noga quimsa chunca (30) watayoj quimsa quillan pichga junajninyoj caycashächömi ricarä syëlu quichacäcojta. Chaychömi TAYTA DIOSTA ricarä. Chaura TAYTA DIOSGA yataycamashpan ricachimaran *** *** norte caj-läpita fiyu wayra wayraycämojta. Pucutay chaupinpitana illguy achicyashannöraj nina llojshiycämuran. Chay nina chaupinchöna fiyupa chillapyaypa chillapyaycämuran. Chay chaupinchöna ricarä chuscoj runa-nirajcunata. Ichanga paycunapa cada-ünunpa caycaran chuscu cäran, chuscu älanpis. Chaquincunaga caycaran derëchulla. Shilluncunana caycaran besërapa shillunno. Chaycunaga achicyaycachaycaran sumaj pichasha runsinöraj. Paycunapaga älan rurincho caycaran runapa maquinno maquincuna. Chuscunpapis cärancuna y älancuna caycaran. Cada-ünunpa älancunaga jucninpa jucaj älanwan tincunacuycaran. Aywashpanga manami guepapa cutejchu. Llapanpis ñaupallapami aywarcaycämuran. Chay chuscu älayojcunapaga cärancuna caycaran caynömi: Ñaupaman ricaraj caj caycaran runapa cäranno. Derëchu caj-läman ricaraj cajna caycaran liyunpa cäranno. Ichoj caj-läman ricaraj cajna caycaran törupa cäranno. Guepa caj-läman ricaraj cajna caycaran ancapa cäranno. Chaynömi caran cärancunaga. Älancunataga janajpa quichasha carcaycaran. Chay älancunaga jucajpa älancunawanna töpanacuycaran. Yapay ishcay caj älancunaga cuerpunta chaparaycaran. Chuscunpis paycunaga ñaupallapami aywarcaycämuran. Manami guepapaga cutejchu. Diospa munaynin maypapis apashallanpami aywarcaycaran. Chay chuscu älayojcunaga caycaran nina shanshaycajnömi. Chaqui guerupa puntanman sindircur achquita apashanchïnömi, wac-läman cay-läman achicyaycachaycaran. Chay nina rataycäga caran fiyupa achicyaj. Chaypitami illguycuna llojshiycaran. Chay älayojcunaga illguyno rätumi aywajpis cutimojpis. Chay cawaj älayojcunata ricapaycashächo ricarä cada älayojpa chaquin lädun pampachöga juc ruyra caycajta. Chaura chuscu ruyrancunaga caycaran chay-nirajlla. Achicyaycaran achicyaj «topacio» rumino. Chay ruyracunapa rurinpa mas juc ruyracunapis chacaraycaran. Chaycunaga tumarej maypapis chuscun lädupami. Maygan lädumanpis aywananpäga manami ticrajrächu. Ricarä chuscun ruyrancunapa charirajnincuna caycajta. Chay ruyran cantun tumarejna intërunpa caycaran achicyaypa achicyaycaj ñawicuna. Chay älayojcuna aywaptenga ruyracunapis iwal witiycaran. Janajpa jogaricaptinpis ruyracunaga iwalmi jogaricaj. Chay älayojcunaga maypapis aywaj Diospa munaynin apashanpami. Ruyrancunapis iwalmi aywaj. Chaynöga caycaran chay älayojcunacho caycaj Diospa munaynin ruyracunachöpis captinmi. Älayojcuna aywaptin ruyracunapis iwalmi aywaj. Älayojcuna ichicuycuptin ruyrancunapis wiyacuycoj. Chay älayojcuna pampapita janajpa jogaricaptin ruyracunapis iwalmi jogaricaj. Chaynöga caycaran älayojcunacho caycaj Diospa munaynin ruyracunachöpis captinmi. Chay älayojcunapa uman jananpana mashtaraycaran jacuno, fiyupa achicyaj espëjunöraj. Chay jacuno rurinpana älayojcunaga älanta derëchu quichasha caycaran. Älanpa puntancunana jucajwan jucaj töpanacusha caycaran. Ishcay caj älanna cuerpunta chaparaycaran. Älayojcuna aywaptin älancuna imano wagashantapis sumaj wiyarä. Chayga wiyacaran: fiyupa chayasha mayu wagashanno, llapanpaj munayniyojpa busninno, aypalla suldärucuna gaparpajno. Älayojcuna ichicuycuptenga älancunapis shuntacäcoj. Chay älayojcunapa uman janajninpa jacuno mashtaraycaj jananpitana runa rimajtano wiyarä. Chay jacuno jananchöna ricarä «zafiro» rumipitano rurasha sillun caycajta. Chay sillunchöna runa-niraj jamaraycajta ricarä. Chegllanno caycashanpita janaman ricarä achic-achicyaycachaycajta. Chay chegllanpita uramanna ricarä nina ratataycajtano. Intëru lädunpana fiyupa achicyaypa achicyaycaran. Chay achicyäga caycaran gori-chirapa tamyaptin pucutaycho turmanya shanshaypa shanshar achicyacurcushannöraj. Chaynötami TAYTA DIOSPA munayninta nogaga ricarä. Chayta ricaycur, nogaga gongurpacur umpurä urcöpis pampaman töpanancama. Chaypita wiyarä cayno nimajta: «Runa, sumaj ichicuy. Gamtami willapayta munä» nir. Chayno niycämaptillanna Tayta Diospa Espiritun nogaman yaycamuran. Chayno yaycamurmi sumaj ichichimaran. Ichircurna wiyarä rimamoj parlapaycämajta. Caynömi niycämaran: «Runa, gamtami Israelcunaman cachashayqui. Chay runacunaga mana wiyacoj carmi Nogapa conträ ricacusha. Unay caj awiluncunapis canan caycajcunapis nogapa conträmi ricacusha. Gamtaga cachaycä mana tantiyaj, yarpayniynaj runacunamanmi. Paycunataga ‹Caynömi TAYTA DIOS nin› ninqui. Paycunaga pasaypa mana wiyacoj runacunami. Chaypis willapanqui wiyashunayqui captin mana wiyashunayqui captinpis. Chayno willapaptiquega musyanganami paycunacho profëta cashanta. Runa, gamga ama manchacuychu paycunata. Ni imata nishuptiquipis ama manchacunquichu. Cashacunapa chaupincho caycajno carpis, alacrancunawan iwal tiyaycajno carpis ama manchacunquichu. Mana wiyacoj cayllawan fiyu ñawinpa ricapäshuptiquipis, imata nishuptiquipis ama manchacunquichu. Gamga willapay noga nishäcunata. Wiyashpanga capaschari tantiyacunmanpis u manapis. Paycunaga carcaycan pasaypa mana wiyacoj runacunami. Runa, gamga noga niycashäta sumaj wiyamay. Ama caychu paycunano mana wiyacöga. Cananga äyay. Cay amupaycashäta micucurcuy» nir. Chauraga ricarä maqui nogaman macyaraycämojta. Chaychönami aptaraycaran isquirbisha caycaj rölluta. Chay maquiga ricapaycaptë rölluta pachgariran. Ishcan-läpami isquirbisha caycaran. Chay isquirbishaga caycaran: llaquicuypaj, nanächicur wagaypaj nishancunami. Chaura nimaran: «Runa, cay isquirbisha caycaj rölluta micucurcuy. Nircur Israel nasyun runacunata willapaj ayway.» Chayno nimaptin äyarcuptëga micuchimaran chay isquirbisha caycaj rölluta. Nircur nimaran: «Runa, cay isquirbiraycajta entregashäta sacsanayquicama micuy.» Chayno nimaptin nogaga micurä. Chaura shimëchöga abëjapa mishquinnöraj fiyupa mishquiran. Chaymi nimaran: «Runa, noga imata ninäpaj caycashätapis Israel runacunaman aywaycur gam willanqui. Gamtaga manami juc-nirajta rimaj runacunamanchu cachaycä. Chaypa ruquenga cachaycä marca-masiqui Israel runacunamanmi. Gamtaga manami cachaycächu aypalla nasyun runacuna juc casta rimayta parlaptin sasataraj tantiyanata rimajman. Ichanga chayno nasyun runacunaman cachaptëpis chay runacunaga wiyacushunquimanmi. Israel runacunami ichanga willapashayquita wiyashpanpis mana wiyacuyta munangapächu. Paycunaga manami noga willapashäta wiyacuyta munanchu. Llapan Israelcunami pasaypa chucru uma, rumi shongu. Chaymi nogapis gamta ticrachishayqui paycuna chucru uma cashanno sinchi canayquipaj, paycuna rumi shongu cashanno sumaj sinchi canayquipaj. Noga camacächishaj gagacunapitapis mas chucru caycaj asul rumino chucru canayquipämi. Paycunataga ama manchacuychu. May-jina mana wiyacur fiyupa rabyasha caycaptinpis ama manchacuychu.» Mastapis cayno nimaran: «Runa, noga nishätaga sumaj wiyacushpayqui umayquiman churacuy. Nircur ayway marca-masiquicuna prësu shamusha caycajman. Willapashayquita wiyacunan captinpis, mana wiyacunan captinpis ‹Caynömi TAYTA DIOS nin› ninqui.» Chaypita TAYTA DIOSPA Espiritun jogaricarcamaran. Jogariycämaptin wiyarä fiyupa gaparayparaj cayno nimojta: «¡Tiyashan pachachöga munayniyoj Tayta Dios sumaj alabasha cachun!» Älayojcunapa älancunapis tacanacushpan juchu aywaycajnöraj wiyacaran. Ruyrancunapis chaynömi wiyacaycaran. Chaycunaga manchariypaj suynaran. TAYTA DIOSPA Espiritun jogarimar chaypita apacamaran. Noganami aywacurä fiyupa llaquisha, rabyasha. Ichanga Tayta Diosmi sumaj charisha apaycämaran. Nircur chayachimaran Tel Abib partiman, Quebar mayupa cantunman. Chaychömi tiyaycaran prësu shamoj Israelcuna. Chaypitaga ganchis junaj paycunawan goyarä. Imata niyta, ni imata ruraytapis manami musyarächu. Ganchis junajpitaraj TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, gamtaga churashcä Israelcunapa ricachacojnin canayquipämi. Imatapis gamta willapaptëga gamnami noga nishäta paycunata willapanquipaj. Chaynöpami paycunaga willapashana caycanga. Capaschari juchayoj runata noga nëman ‹mana allita rurashayquipita wañunquimi› nir. Ichanga chay jucha rurajta mana tantiyachiptiqui, juchanta cachaycushpan allina cawananpaj mana willaptiqui, chay runa wañonga juchanpita. Ichanga chay runa wañushanpita noga gamtami tapushayquipaj. Juchasapata willapaycaptiqui juchanta mana cachashpanga chay runa wañonga juchanpitami. Gamtami ichanga manana tapushayquipänachu. Chaynöpis capas juc alli runa ñaupata cashanman cuticunman. Chayno cashanpita capas mana alliman chayananpaj camacächiptë wañunman. Gam mana willapashayquipitami chay runaga juchanpita wañonga. Nogaga manami yarpashänachu chay runa allita rurashanta. Ichanga chay runa wañushanpita gamtami tapushayquipaj. Ichanga chay runata gam willapashpayqui juchata mana rurananpaj niptiqui chay runa wiyacur manana juchata rurashpanga cawangami. Chauraga gamtapis manami tapushayquipächu chay runapaj.» Chay jinallancho TAYTA DIOSGA maquinta janäman churarcur cayno nimaran: «Juclla guechwa pampaman ayway. Chaychömi willapäshayqui.» Chaura jinan öra aywarä guechwa pampaman. Chaychömi yapay ricarä TAYTA DIOSPA munayninta. Quebar mayu cantuncho ricashäno ricarä. Chayta ricaycurmi gongurpacur umpurä urcöpis pampaman töpanancama. Tayta Diospa Espiritunnami nogata ichircachimaran. Chaura Tayta Dios cayno nimaran: «Aywar, wasiquiman wichgacuycuy. Runa, gamtaga wascacunawanmi liyar-ushashunquipaj. Chaynöpami mana llojshinquipänachu; ni Israel-masiquicunawanpis manana goturpanquipänachu. Chayno, nogapis camacächishaj palagarniquiman galluyqui lagacäcunanpaj. Chaura manami rimanquipächu. Mana wiyacoj runacuna captinpis piñacunayquipaj manami rimayta pashtachinquipänachu. Imatapis gamta niyta munashpä ichanga parlanayquipaj yapay camacächishaj. Chauraga yapay ninquipaj: ‹Caynömi TAYTA DIOS nin› nir. Wiyacuyta munaj cäga wiyacongami. Wiyacuyta mana munaj cäga manami wiyacongachu. Chay runacunaga pasaypa mana wiyacojmi. «Runa, juc adöbita charircur ñaupayquiman churay. Nircur chay janancho Jerusalén siudätano dibujay. Nircur curalapaycachiy suldärucuna yaycuycajtano. Curral wajtanpana yaycunanpaj allpata gotunqui. Siudäman yaycunanpaj escalëracunatapis churay. Pergacunata tunichinanpaj mäquinacunatapis churay. Nircorga juc lätata ichichiy chaupiman gamtawan chay siudäta pergano raquishunayquipaj. Chaura gamga caycanquipaj siudäman pillyaj yaycuycaj contranmi. Chay señaltaga ruranqui Israelcunata musyachishpayquimi. «Gamnami weguräcunqui ichoj caj lädullayquipa Israelcuna juchanpita imano ñacananpaj cashantapis musyachinayquipaj. Chayno weguranqui quimsa pachac isgun chuncan (390) junajmi. Cada junaj wegurashayquega canga Israelcuna juc wata juchata rurashanpita-camami. Chay junajcunata cumlircorga wegucunqui derëchu caj läduyquipana Judá runacuna juchanpita imano ñacananpaj cashantapis musyachinayquipaj. Chayno weguräcunqui chuscu chunca (40) junajcama. Cada junaj wegurashayqui canga Judäcuna juc wata juchata rurashanpita-camami. Chaypitaga contrancuna curalaraycashan Jerusalén caj-lämanna ticranqui. Ricrayquita janacama paticunqui chay siudäta ima päsananpaj cashantapis rimanayquipaj. Nogami liyarcushayquipaj maymanpis mana ticrapacunayquipaj ayca junajpis ñacanayquipaj caycaj junajcuna cumlinancama. «Gamga quimsa pachac isgun chuncan (390) junaj ichoj caj lädullapa wegurashayqui junajcuna micunqui rïguta, sebädata, abënata, mijota, äbasta, alberjata tacurcachir rurasha tantata. Chaycunataga cashallanpita juc mancaman tacuchinqui. Micuytaga rejsisha örallachömi micunqui. Cada junaj micunqui cuartu quïluta. Yacutapis upunquipaj rejsisha örallami. Cada junaj upunqui medyu litruta. Micuyniqui canga sebädapita rurasha tantanömi. Runapa jatun ishpaynin chucrusha shanshaycajwanmi cuwanqui. Chaytaga cuwanqui runacuna ricaycäshuptiquimi.» Mastapis TAYTA DIOS nimaran: «May nasyunmanpis jitarishächöga chayno mana micuna ganra micuycunallatami Israelcuna micongapaj.» Chaura noga nirä: «TAYTA DIOS, imaypis manami micushcächu ganra cajtaga. Manami micushcächu quiquillan wañusha uywapa aychanta, ni jirca animalcuna wañuchishantapis. Manami imaypis yawashcächu ganra aychataga.» Chaymi Tayta Dios nimaran: «Chauraga runapa jatun ishpaywan tantayquita cuwanayquipa ruquin wäca carcawan cuwanqui.» Mastapis nimaran: «Runa, nogami camacächishaj Jerusalencho micuy ushacänanpaj. Chauraga tupuyllapanami miconga. Runacunaga fiyupa llaquicushpanmi miconga. Yacupis tupushallanami canga. Chaura runacunaga upongapis mancha-manchallami. Chay runacunapäga micuypis yacupis ushacangapämi. Jucnin-jucninpis fiyupa llaquicushpanmi ricapänaconga. Juchanpitami chayno ñacaycällar wañur ushacanga.» Tayta Dios nimaran: «Runa, cananga shaprata afitacuna nabäjatano fïnu cuchilluta aptarcur shaprayquita, ajchayquita afitacuy. Nircur quimsa partiman raquircur balansawan pësanqui. Atacayta ushaycorga juc partiman raquishayqui caj ajchayquita siudäpa chaupincho rupachinqui. Yapay juc partiman raquishayqui cajtana siudäpa wajtanpa acapa-acapa cuchuraycar tumachinqui. Yapay juc parti puchoj cajtana janajpa jitarir machirinqui. Chay siudächo tiyaj runacunataga nogami espädäta aptacurcur gaticachäshaj. Chay ajchacunapita waquinta shuntarcur jacurashayquipa juc cantunman watacunqui. Yapay chay shuntashayquipitapis waquinta ninaman rupachinqui. Chaypitami llapan Israel runacunaman nina chayangapaj.» Caynömi TAYTA DIOS nin: «Nogami camacächishcä Jerusalenga llapan marcacunapa, nasyuncunapa chaupincho cananpaj. Ichanga Jerusalén runacuna mana munashachu nishäcunata, laynëcunata cumliyta. Chaynöpami paycunaga läduncho caycaj marca runacunapita, lädun nasyun runacunapita mas piyur fiyu ricacusha. Laynëcunata manami wiyacunnachu. Nishäcunatapis manami cumlinnachu. «Chaypitami, Noga TAYTA DIOSGA në: Läduyquicho tiyaj nasyun runacunapita mas piyur mana wiyacojmi gamcunaga cashcanqui. Nishäcunata manami cumlishcanquichu. Ni tiyashayqui ñaupanpa caycaj nasyun runacunapa laynincunallatapis manami cumlishcanquichu. Chaypitami noga TAYTA DIOSGA në: Nogapis ricacushaj gamcunapa contrayquimi. Llapan nasyuncuna ricacunanpämi castigashayqui. Gamcuna fiyupa melanaypajcunata rurashayquicunapitami castigashayqui imaypis mana castigashäno. Chaynöga yapaypis manami castigashayquipänachu. Chaymi taytancuna wamrancunata micucurcongapaj; wamrancunapis taytancunata micucurcongapaj. Chaynömi gamcunataga castigashayqui. Waquinniqui cawaycar quëdaj cajtanami intëruman mashtarishayqui. «Noga TAYTA DIOSMI jurä: Rispitädu Templöta ganrachishpayqui fiyupa melanaypajcunata rurashayquimannömi nogapis mana cuyapaypa illgächishayqui. Manami perdunashayquichu. Gamcuna quimsaman raquisha caycajpita juc partimi jinan siudächo wañonga fiyu gueshyawan, yargaywan. Yapay juc parti cajtanami contrancuna quiquin siudä ñaupancunacho wañuchenga. Yapay juc parti cajtanami machiypa-machir intëruman mashtarishaj. Paycunataga espädäta aptacurcurmi gaticachäshaj. Chayno castigaycuptërämi fiyupa rabyasha caycashäta gasacächishaj. Chayrämi musyanga cachaycamashanpita fiyupa rabyawan noga TAYTA DIOS chayno castiganäpaj nishätaga cumlishäta. «Jerusalén, nogami camacächishaj ragällan canayquipaj. Chaynöpami läduyquipa caj nasyun runacuna ricashuptiqui canquipaj llaquipaypaj. Caminanticunapis llapanmi ricashunquipaj imano caycashayquitapis. Gamcunapaj rabyasha cashpä imanöpis castigaptë, llapanmi ashllir wiyachipäshunquipaj. Sercayquipa tiyaj runacunapäpis ricacunanpämi canquipaj. Noga TAYTA DIOSMI nishcä chayno cananpaj. «Nogami camacächishaj wañuchicoj lëchacunanöraj gamcunacho fiyupa yargay cananpaj. Rasunpami camacächishaj gamcunaman yargay, wañuy chayamunanpaj, ima micuypis manana cananpaj. Rasunpami camacächishaj gamcunachöga yargay, gueshya, wañuypis cananpaj. Micucoj animalcunapis wamrayquicunatami micucurcongapaj. Waquinniquinami guërracho wañunquipaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOSMI cayno nimaran: «Runa, gamga Israel jircacuna caj läduman ricärir cayno willacuy: ‹¡TAYTA DIOS nishanta wiyay Israel jircacuna! Jircacunapaj, puytush lömacunapaj, guechwa pampacunapaj, mayucunapäpis TAYTA DIOSGA caynömi nisha: Gamcunapa janayquichömi fiyupa guërra canga. Ïdulucunata adurananpaj altunnin jircacunacho caycajcunatapis illgächishämi. Illgächishaj insinsu rupachinancunata, uywacunata pishtarcur rupachinan altarcunatapis. Ïdulucunapa ñaupanchömi runacuna wañusha mashtarpanga. Wañoj Israelcunatapis gotuycushaj ïduluncunapa ñaupanmanmi. Altarnincunapa ñaupanchömi tulluncunapis mashtaranga. Gamcuna tiyashayqui siudäcunaga maychöpis illgashami canga. Nogata aduramänayquipa ruquin juccunata aduranayquipaj rurashayqui capillacunapis juchuchishami canga. Altarniquicunapis pasaypami illganga. Ïduluyquicunapis paquir-ushashami goturpanga. Insinsuta saumachinayquipaj rurashayqui altarniquicunapis juchuchishami canga. Gamcuna rurashayquega llapanmi illganga. Chaychica runami wañonga. Chayrämi tantiyacunquipaj noga rasunpa TAYTA DIOS cashäta. « ‹Chaypis nogami camacächishaj waquin Israelcunaga cawaycar quëdananpaj. Paycunaga juc-lä nasyuncunacho machicashami quëdanga. Chay cawaycar quëdajcunaga prësu aywashan nasyuncunacho tiyashpan nogata yarpäramanga. Yarpärenga paycuna mana wiyacamaptin imano ñacashäta, nogata cachaycamar melanaypaj ïduluncunata aduraj aywacushantapis. Paycunaga melanaypajcunata quiquincuna rurashanta yarpärir pasaypami pengaconga. Chayrämi tantiyacongapaj Noga TAYTA DIOS cashäta. Tantiyacongapaj castiganäpaj nishäcunapis rasunpa cashanta.› » TAYTA DIOS nimaran: «Fiyupa rabyashpayqui macshucachay, jaytacachay. Melanaypaj mana allicunata Israelcuna rurashanpita almirashpayqui fiyupa gayaray. Juchanpitami paycunaga wañonga guërracho, yargaywan, gueshyawanpis. Carucho caycajcunaga gueshyawanmi wañonga. Sercacho caycajcunaga guërrachömi wañonga. Cawaycar quëdajcunaga yargaypitami wañonga. Chayno ruraycuptërämi paycunapaj rabyasha caycashä päsanga. Wañoj runacunaga ïdulucunapa ñaupancho, altarnincunapa ñaupancho mashtarpaycanga. Altu patacunacho, puytush lömacunacho, berdiraycaj yöracunapa chaquincunachöpis mashtarpanga. Encina yörapa chaquincunacho, ïduluncunapaj insinsucunata rupachishan altarcuna cashanchöpis jitarpaycanga. Chayta ricar-rämi tantiyaconga noga rasunpa TAYTA DIOS cashäta. Paycunataga castigashäpaj chunyaj chaqui jirca sur cajcho caycajpita norticho Ribla siudäcamami. Paycuna tiyaycashan nasyunta, tiyaycashan particunatapis ushajpämi usharishaj. Manchacuypaj chunyajmanmi ticrarachishaj. Chayrämi tantiyacongapaj noga TAYTA DIOS cashäta.» TAYTA DIOS nimaran: «Runa, noga TAYTA DIOSMI Israel nasyunta cayno në: ‹Ushacänayqui junaj chayaycämunnami. Intëru pacha ushacänanpäpis chayaycämunnami. Ushacänayquipaj wallcanami pishin Israel. Llapan rabyäta pascacächinäpämi gamta castigashayqui. Imano rurashayquicunapitapis tapushayquimi. Melanaypaj mana allicunata rurashayquipitami castigashayqui. Manami cuyapäshayquipächu. Rurashayquimannömi castigashayqui. Melanaypajcunata rurashayquipitaga llapanpitami rurashayquimanno castïguwan cutichishayqui. Chaynöpami gamcuna tantiyacunquipaj noga TAYTA DIOS cashäta.› «Noga, TAYTA DIOSMI në: ‹Gamcunamanga gatinayllanpami disigrasya chayamoj aywan. Wallcanami pishin ushacänayquipaj. Gamcuna ushacänayquipäga manami aycäpis pishinnachu. Cay nasyuncho tiyajcuna, ushacänayquipaj caj junaj chayaycämunnami. Chay junäga janayquichönami. Llaquicuy junaj chayaycämunnami. Jircacunacho cushicur goyaypis manami canganachu. Manapis aycällatanami rabyashpä gamcunata castigashayqui. Chaynöpami rabyä päsanga. Imano rurashayquicunapitapis tapushayquimi. Melanaypaj mana allicunata rurashayquipitami castigashayqui. Manami cuyapäshayquipächu. Rurashayquimannömi castigashayqui. Melanaypajcunata rurashayquipitaga llapanpitami rurashayquimanno castïguwan cutichishayqui. Chaynöpami gamcuna tantiyacunquipaj noga TAYTA DIOS castigaycashäta.› «¡Ushacänayquipaj junaj janayquichönami! ¡Chay junaj chayamushanami! Mana allita rurayllanami, alli-tucuyllanami may-chaychöpis caycan. Pï-maypis mana allillatana ruraycan. Ichanga paycuna manami jucnayllapis quëdangachu. Ni ima-aycanpis manami quëdangachu. Örapis, junajpis chayamushanami. Ranticojpis ni rantejpis ama cushicuchunnachu. Fiyupa rabyashpämi castigashaj Israelcuna alli-tucushanpita. Ranticojpis imanta ranticushantapis manami imaypis shuntanganachu. Llapan runacunata castiganäpaj willachishäga llapanmi cumlenga. Juchasapacunaga mayganpis manami cawangapänachu. «Israelcuna alli-tucushanpitaga fiyupa rabyashpämi castigashaj. Chaymi guërraman aywananpaj trompëtata tucamuptinpis pipis manana aywanganachu. Siudä rurichöga gueshyawan yargaywanmi runacuna wañonga. Wajtacho, chacracho caycajcunanami guërracho wañonga. Waquenga mancharisha palumanöpis jircacunaman, puntacunaman gueshpir pacaconga. Gueshpejcunapis juchanpita llapanmi wañonga. Llapanmi callpaynajna ricaconga. Manchariywanmi gongurnincunapis sicsicyanga. Llapanmi llaquicushpan gachga röpacunata jaticonga. Ajchancunatapis galaypa rutuconga. Intëru cuerpunmi sicsicyanga. Pasaypa pengacuycarmi purengapis. Guellaynincunatapis cällicunamanmi mashtarenga. Goritapis mana bälej ganratanömi jitarenga. Rabyar castigashä öraga manami salbangachu guellayninpis, ni gorinpis. Chaycunataga manami micongapächu; ni sacsangapäpischu. Paycunaga gorita guellayta charayta munayllawanmi jucha ruraymanpis chayasha. Cuyayllapaj gori adurnucunata chararmi alli-tucuran. Chaynöpis chay adurnucunapitami melanaypaj ïduluncunata ruracarcäriran. Chaypitami chay adurnuncunata nogaga melanaypajman ticrarachishaj. Chaymi noga camacächishaj juc-lä jäpa runacuna aywaycur suwapänanpaj, fiyu runacuna aywaycushpan guechunanpaj. Chay runacunaga chay adurnucunata pasaypami ganrachenga. Chayno canga cay nasyunta noga cachaycuptëmi. Chaymi nogapaj sumaj cuyayllapaj caycaj rispitädu Templöta ganrachinanpäpis camacächishaj. Suwacuna shaycamushpanmi chayta ganrachenga. «Nasyun intërucho wañuchinacuyllanami caycan. Siudächo tiyajcunaga intëruchömi mana allillatana rurarcaycan. Chaymi paycunapaj cadinata camariy. Nogami camacächishaj fiyu runacuna chayaycamur siudächo tiyajcunapa wasincunata guechurgärinanpaj. Chaynöpami munayniyoj Israelcunapis manana alli-tuconganachu. Nogami camacächishaj rispitädu capillancunapis manacajman churasha cananpaj. Paycunaga fiyupa mancharishami carcaycanga. Pï-maywanpis alli goyaytami munanga. Ichanga manami alli goyayta tarengapänachu. Paycunapäga mana alli goyayllanami jananman jananmanpis chayangapaj. Mana alli willapallanami imaypis canga. Yanganami ashenga profëtatapis ‹Tayta Dios ¿ima nintaj?› nir tapucunanpaj. Tantiyachej cüracunapis manami canganachu. Alli willapänanpaj auquincunapis manami canganachu. Raypis llaquicongami. Mandajcunapis llaquicuymanmi chayanga. Llapan runacunami manchariywan sicsicyanga. Rurashanmannömi paycunataga castigashaj. Imanömi paycuna jusgaran chaynömi paycunatapis jusgashaj. Chayrämi musyanga noga TAYTA DIOS cashäta.» Sojta wata sojta quilla pichga junajninna caran Babiloniaman apamashancunaga. Chay junaj nogaga jamaraycarä wasëcho mayur Judá runacunawan. Illajpita mayarä TAYTA DIOSPA munaynin nogaman chayamojta. Chaymi ricärishächo ricarä runa-niraj ichiraycajta. Chegllanno caycashanpita uramanga caycaran nina ratataycajno. Janamanna ricarä llushwachasha fyërruno achic-achicyaycachaycajta. Chay runaga maquinwan ayparcamur ajchäpita charimaran. Chaura jinan öra Tayta Diospa espiritonga janajpa jogaricarcamaran. Nircur suyñuynëchöno ribilamashpan Jerusalenman chayachimaran. Chaycho cachaycamaran siudäman yaycuna ruri caj puncu ñaupanman. Chayga caycaran siudäpa norte caj-länincho. Chaychömi caycaran Tayta Dios melanäcushan ïdulupis. Chay örallami ricarä Israelpa Tayta Diosninpa munayniyoj caynintapis. Guechwa pampacho ricapacushänömi caycaran. Chaycho Tayta Dios nimaran: «Runa, norte caj-läman ricäriy.» Chaura norte caj-läman ricaraycarä. Chaycho ricarä jawa caj puncu ñaupancho Tayta Dios fiyupa melanäcushan ïdulu caycajta. Nircurna tapumaran: «Runa, ¿ricaycanquichu Israelcuna chayno melanaypaj mana allicunata ruraycashanta? Chayno captinmi nogapis rispitädu Templöpita witicuycä. Canan ricashayquipitapis mas piyur mana allicunatarämi ricanquipaj.» Chaypita apamaran Templuman yaycuna sawan puncuman. Chaycho ricarä pergacho uchcu caycajta. Chaura nimaran: «Runa, chay uchcuta jatunyächiy.» Uchcuta jatuncharga puncuta tarirä. Chaymi nimaran: «Yaycuy. Chaychömi ricanquipaj fiyupa melanaypaj mana allicunata rurarcaycajta.» Chaura yaycushpä ricarä intëru pergacho tucuy-niraj culebracuna, ganra animalcunapis dibujasha caycajta. Israelcunapa tucuy-niraj ïdulun-nirajcunatapis dibujashata ricarä. Chay ïdulucunataga adurarcaycaran ganchis chunca (70) Israel auquincuna. Chay auquincunawan caycaran Safanpa wamran Jaazaniaspis. Cada-ünun charaycaran insinsu goshtachicunanta. Chay goshtachicunapita insinsupa goshtaynenga chacasharaj jatariycaran. Chaycho nimaran: «Runa, ¿ricanquichu, cada Israel auquincuna ïduluncunata pacayllapa adurarcaycashanta? Paycunaga nircaycan: ‹TAYTA DIOSGA manami ricamanchïnachu. Payga caypita aywacushanami› nir.» Mastapis nimaran: «Canan ruraycashanpita mas piyur mana allicunata rurajtapis ricanquipärämi.» Nircur apamaran norte caj-läpita TAYTA DIOSPA Templunman yaycuna sawan puncuman. Chaychömi ricarä Tamuz diospaj warmicuna wagarcaycajta. Chaymi Tayta Dios nimaran: «¿Chayta ricanquichu? Chaypitapis mas piyurtarämi ricanquipaj.» Chaypita apamaran TAYTA DIOSPA Templun puncuman. Noga caycashäpita altar cajman ricärir chaupicho ricarä ishcay chunca pichganno (25) runacuna intita adurarcaycajta. Paycunaga Templuta guepapaycaran. Chayno cashpanmi inti yagamunan caj-läman umpur urcuntapis pampaman töpachir intita adurarcaycaran. Chaura Tayta Dios nimaran: «Runa, ¿ricanquichu? Fiyupa melanaypaj mana allicunata ruraycashpanpis Judá runacunaga mana yamacaypa mastarämi rurarcaycan. Cay nasyunchöga intëruchömi mana allita ruraycan, wañuchinacuycan. Yaparir-yaparirmi fiyupa rabyachiman. Melanaypajcunata rurashancunapa asyaynincunapis sengämanraj chayaycämun. Chayno rurashanpitami nogapis fiyupa rabyashpä castigashaj. Paycunataga manami cuyapäshächu. May-jina gaparaypa mañacamaptinpis manami wiyashächu.» Chaypitanaga rinrillächo wiyarä sinchipa cayno nejta: «¡Siudäta castiganayquipaj caycajcuna yaycuyna. Cada-ünuyqui yaycuy illgächinayquipaj pillyacunayqui aptasha!» Chay öra ricarä norte caj-lä puncupa sojtaj runacuna pillyacunan aptasha yaycaycämojta. Chay runacunapa chaupintana aywaycämuran juc runa lïnu röpasha. Chegllanchöna chararaycaran isquirbicunata. Yaycaramur ichicaycäriran runsipita altar caycajpa läduncho. Chaura Israelcunapa Tayta Diosninpa achicyaynenga querubín anjilcunapa janancho caycashanpita witicuran Templuman yaycuna puncuman. Chayno witicurir TAYTA DIOSGA chegllancho isquirbicunata chararaycaj lïnu röpashata gayaycur cayno niran: «Jerusalén siudäta tumamuy. Chay siudächo melanaypaj mana allicunata ruraycajta ricashpan llaquicur pësacuycajcunataga urcuncho señalay.» Chaypitaga wiyarä pillyacunan aptasha runacunata cayno mandaycajta: «Gamcunapis siudäta tumamunayquipaj ayway paypa guepanta. Templöpita gallaycushpayqui mana cuyapaypa wañuchiy auquincunata, mösucunata, jipashcunata, wamracunata, warmicunatapis. Señalasha cajcunata ichanga ama wañuchinquichu.» Chaura paycunaga Templupa puncuncho caycaj auquincunapita-pacha wañuchiyta gallaycuran. *** Nircur niran: «Templupa sawannin pampaman wañusha runacunata jitaycäriy. Chayno rurashpayqui Templuta ganrachiy-llapa.» Chayno niptin aywar siudächo caj runacunata wañuchiyta gallaycäriran. Chaycamaga noga japallä caycarä. Chaymi umpurä urcöpis pampaman töpanancama. Nircur fiyupa llaquicur mañacushpä cayno nirä: «TAYTA DIOS, ¿Jerusalencho tiyajcunata fiyupa rabyasha illgächishpayqui, ushajpächu illgächinqui wallcajllapis quëdasha caycaj Israelcunata?» TAYTA DIOSNAMI nimaran: «Israelcunawan Judäcunaga alläpanami juchata rurasha. Cay nasyunchöga mana allita rurajcunallami juntasha caycan. Cay siudächöpis manami allita rurannachu. Chay runacunaga caynömi nircaycan: ‹TAYTA DIOSGA manami ricamanchïnachu. Payga caypita aywacushanami› nir. Paycunata nogaga mananami cuyapänachu. Chaypa ruquenga imano imata rurashallanpitapis llapanpitami tapushaj.» Chaypita, chay lïnu röpasha chegllancho isquirbicunata chararaycäga cutiycamur niran: «Nimashayquitaga cumlishcänami» nir. Chaypita, querubín anjilcunapa uman jananpa jacuno mashtaraycaj jananchöna ricarä sillunno yurircojta. Chayga caycaran «zafiro» rumipita rurashanömi. Chaychöga lïnu röpashata Tayta Dios niran: «Carrëtapa ruyrancuna caycashan cajman yaycuycur, querubín anjilcunapa chaquinpita juc aptay shansha rataycajta jorgamuy. Jorgarcamorga siudäman machiriy.» Chaura chay runaga ricapaycaptë yagacuycuran. Chay öra chay querubín anjilcunaga caycaran Templupa sur caj-läduncho. Templu puncuchöna pucutay juntasha caycaran. Chaura chay querubín anjilcunapa jananpita TAYTA DIOSPA achicyaynenga jogaricar aywar Templu puncuchöna wiyacuycuran. Pucutayna Templucho juntacurcuran. TAYTA DIOS chaycho captin Templupa puncun sawan pampaga fiyupa achicyacurcuran. Chay querubín anjilcuna älanta cuyuchiptenga suynashan wiyacaycaran Templupa jawa caj puncun sawancamaraj. Quiquin munayniyoj Tayta Dios parlaycajnöraj wiyacaran. Chaycho chay lïnu röpasha caycaj runata Tayta Dios niran: «Querubín anjilcunapa chaupinpita, carrëtapa ruyrancuna caycajpita ninata jorgamuy» nir. Chaura chay runa aywar ichicuycuran ruyrapa läduncho. Chay querubín anjilcunapa älan rurinchöga ricacaycaran runapa maquinno. Juc querubín anjilga ayparcur ninata jorgamuran. Nircur chay lïnu röpasha caycaj runata aptaparcuran. Paynami chasquircur aywacuran. *** Chay querubín anjilcunapa lädunchöna ricarä chuscu ruyracunata. Cada-ünunpa läduncho caycaran juc ruyracama. Ruyracunaga achicyaycaran achicyaj topacio ruminöraj. Chuscun ruyracuna caycaran chay-tamäñulla. Chay ruyracunapa rurinpa mas juc ruyracunapis lagaraycaran. Chaycunaga aywaj maypapis chuscun lädupami. Maygan lädumanpis ricarashanpa aywananpäga manami ticrajrächu. Cuerpuncunachöpis, wajtancunachöpis, maquincunachöpis, älancunachöpis intëruncho ñawincuna achicyaycaran. Chuscun ruyracunachöpis ñawincuna achicyaycaran. Chay ruyracunapa jutintapis «Tumarejcuna» niycajtami wiyarä. Chay querubín anjilcunapaga cada-ünunpa caran chuscu cärancuna. Rimir caj cäran caycaran querubín anjilpano. Chaypita caj cäran caycaran runapano. Chaypita caj cäran caycaran liyunpano. Ushanan caj cäran caycaran ancapano. Chay querubín anjilcunaga caran Quebar mayu cantuncho ricashäcunallami. Chay älayojcunaga janajpana jataricarcäriran. Chaycuna aywaptenga ruyrancunapis iwal aywaj. Janajpa jatarinanpaj älancunata quichaptin ruyracunapis manami cachacajchu. Älayojcuna ichicaycäriptenga ruyrancunapis wiyacuycoj. Älayojcuna pampapita jatariptenga ruyrancunapis jogaricajmi. Chaynöga caycaran älayojcunacho ruyracunachöpis Tayta Diospa munaynin captinmi. Chaura TAYTA DIOSPA achicyaynenga puncucho caycashanpita jogaricäcuran. Nircorga wiyacuycuran querubín anjilcuna caycashan jananmanna. Chay querubín anjilcunana älancunata quicharcur pampapita jatariran. Nogaga ricarä imano jatariycajtapis. Ruyrancunapis charinacushalla jatariycaran. Chaycunata ricarä TAYTA DIOSPA Templun puncu inti yagamunan caj-lächo caycajman ichicuycojtapis. Israelcuna sirbishan Tayta Diospa achicyaynenga caycaran chay älayojcunapa jananchönami. Chay querubín anjilcunaga Israelcuna sirbishan Tayta Diospa chaquincho ricashallämi caran. Quebar mayu lädunchömi chayno ricarä. Chayrämi tantiyacurirä pï cashantapis. Paycunapaga cada-ünunpa caran chuscu cärancuna, chuscu älancunapis. Älancunapa rurincunachöna ricacaycaran runapa maquinno. Cärancunaga caycaran Quebar mayu läduncho ricashä älayojcunapanölla. Chaycuna aywar ñaupallapa aywarcaycaran. Chaypita, TAYTA DIOSPA Espiritun jogarir apamaran Templupa puncun inti yagamunan caj läduman. Puncucho ricarä ishcay chunca pichgan (25) runacuna caycajta. Chaycho caycajta rejsirä Azurpa wamran Jaazaniasta, Benaiaspa wamran Pelatiasta. Paycunaga chaycho tiyaj runacunapa mandajninmi caran. Tayta Dios nimaran: «Runa, chay runacunami mana allita rurayllata yarparcaycan. Siudächo tiyajcunatapis llutantami willaparcaycan. Paycunami nin: ‹Wasicunata allchachishanchëga manami aycäpis canrächu. Caycho noganchïtaga manami imapis päsamäshunchu. Mancacho aycha sumaj churaraycajtanöpis manami imapis päsamäshunchu.› Runa, paycuna chayno cashanpita noga nishäta willanqui.» Chaypitaga TAYTA DIOSPA Espiritunpa munaynincho ricacurä. Chaymi cayno rimachimaran: «TAYTA DIOS caynömi nin: ‹Israelcuna, gamcunaga chaynömi parlarcaycanqui. Ichanga noga musyaycämi imata yarpaycashayquitapis. Gamcunaga cay siudächo aypallajtami wañuchishcanqui. Wañushacunaga cällicunachöpis yäninmi mashtarpäcusha. « ‹Chaypitami, noga TAYTA DIOSGA në: Jerusalenga mana bälejnömi canga. Ichanga chay mancacho wiñaraj aychanöga manami gamcunachu canquipaj. Chaypa ruquin mancacho sumaj churaraycaj aychanöga canga gamcuna wañuchishayquimi. Gamcunataga chay mancapita jitarishayquipämi. ¿Guërracho caytaga manchacunquichu? Canan, gamcunachöga guërrami canga. Noga TAYTA DIOSMI chayno cananpaj në. Caypita jitarirmi gamcunataga juc-lä nasyun runacunapa maquinman cachaycushayqui. Chaynömi gamcunataga castigashayqui. Sabliwan tucsiypami wañunquicunapaj. Gamcunataga noga castigashayquipaj Israelcho captiquipis. Chayrämi musyanquipaj noga rasunpa TAYTA DIOS cashäta. Siudäga gamcunapaj manami mancanöchu canga. Ni gamcunapis manami chay mancacho caycaj aychanöchu canquipaj. Gamcunataga noga castigashayquimi Israelcho captiquipis. Chayrämi musyanquicunapaj noga rasunpa TAYTA DIOS cashäta. Gamcunaga manami noga munashänöchu goyashcanqui. Ni laynëcuna nishantapis manami cumlishcanquichu. Chaypa ruquenga bisïnuyqui nasyuncunacho tiyaj runacuna rurashannöllami rurashcanqui› nir.» Tayta Dios chayno nishanta willapaycaptillämi Benaiaspa wamran Pelatiasga wañusha tuniran pampaman. Chaura noganami urcöpis pampaman töpanancama umpurä. Sinchipa mañacur nirä: «¡Ay, TAYTA DIOS! ¿Wallcallapis quëdasha caycaj Israelcunata ushajpächi illgächinqui?» TAYTA DIOS nogata nimaran: «Runa, Jerusalencho tiyarcaycajcunaga famillyayquicunapaj, Israel-masiquicunapaj caynömi nin: ‹¡Paycunaga TAYTA DIOSPITA caruchömi caycan! Cay nasyuncho caycaj chacracunaga noganchïpanami› nir. «Chaymi Babiloniacho caycajcunata niy: ‹TAYTA DIOS caynömi nin: «Gamcunataga nogami gargushcä. Mashtacächishcäpis juc-lä nasyuncunaman, mana rejsisha nasyuncunaman. Ichanga chay-quinrancho wallca watallami goyanquipaj. Gamcuna goyaycashayqui nasyuncunachöga quiquëmi caycäshaj aduramänayquipaj» nir.› Mastapis cayno ninqui: ‹TAYTA DIOSMI cayno nin: «Nogami shuntamushayquipaj maymanpis mashtacächishä nasyuncunapita. Intërupita cutiycachimurmi Israel nasyuncho caycaj chacracunataga goycushayquipaj» nir.› «Paycunaga nasyunninman cutimongami. Cutiycamorga melanaypaj ïduluncunata jitarengami. Manami ruranganachu melanaypaj cajcunataga. Nogami rucachishaj paycunapa rumi shongunta. Chaymi paycunamanga churashaj mushoj shonguta, mushoj espirituta. Chaura paycunaga goyangapaj laynëcuna nishanta cumlishpanna, nishäno rurashpanna. Paycunami canga acrashä runacuna. Noganami cashaj paycunapa Diosnin. Mana munashäta y melanaypaj ïdulucunata aduraycajcunatami ichanga imanölla rurashanpitapis jusgashaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Chay querubín anjilcuna jatarcur aywacuran llapan ruyrancunawan. Chaura Israelcuna sirbishan Tayta Diospa achicyaynin, chay älayojcunapa janancho caycajpis jogaricar siudäpita carupa aywacuran. Aywacur chayaran siudäman inti yagamunan caj-lächo caycaj lömaman. Chaypita Tayta Diospa Espiritun jogarimar Babiloniaman cashgan cutichimaran. Chaychömi caycaran waquin marca-masë prësu aywajcuna. Llapantapis suyñuynillächöno ricarä Tayta Diospa Espiritun ricachimaptinmi. Chaypitaga llapan ricaycashäcuna illgacäcuranna. Noganami TAYTA DIOS musyachimashanta willaparä prësu iwal aywashäcuna chaycho caycajcunata. TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, gamga tiyaycanqui mana wiyacoj runacuna tiyaycashanchömi. Chay runacunaga ricaycarpis mana ricajnömi, wiyaycarpis mana wiyajnömi carcaycan. Chaynöga carcaycan mana wiyacoj runacuna cashpanmi. «Chaymi runa, gamga artita ruray. Guepiquita camaricuy juc-läman prësu apashuptiqui aywacuycajno aywacunayquipaj. Junajpa, llapan ricaycäshuptiqui, wasiquipita llojshir juc-läman aywacuy. Chayno ricashushpayquega capaschari tantiyacunman mana wiyacoj runacuna cashpanpis. Llapan ricaycäshuptiqui junajpa guepiquita wasiquipita jorgucuy prësu aywanayquipäno. Tardipapis, llapan ricaycäshuptiqui llojshicunqui prësu apashuptiqui aywacuycajno. Nircur llapan ricaycäshuptiqui pergata uchcuy. Chay uchcupa guepiquiwan llojshinqui. Pacha chacarcuptinnaga guepiquita aparicurcur aywacuy llapan runa ricaycäshuptiqui. Cärayquitaga chapacuy ñaupayquicho caycajcunata mana ricanayquipaj. Chay artita rurashpayquimi imano päsananpaj cashantapis Israelcunata musyachinqui.» Chaura Tayta Dios nimashannölla nogaga artita rurashpä llapanta camaricurä. Junajpami llapan runa ricay, prësu apaptin aywacuycajno llojshirä. Tardipana maquëwan pergata uchcurä. Pacha chacarcuptinna llapan ricaycämaptin guepëta aparicurcur llojshicurä. Warannin tutana TAYTA DIOSGA nogata nimaran: «Runa, mana wiyacoj Israelcunaga capas tapushurayqui ‹¿imatataj ruraycanqui?› nir. Chaymi gamga noga nishäta willanqui. Willanqui canan artita rurashayquino Jerusalencho caycaj mandajta, llapan Israelcunatapis päsananpaj cashanta. Gamga willanqui paycuna tantiyacunanpaj ruraycashayquita. Gam rurashayquinölla paycunatapis päsananpaj cashanta willanqui. Paycunataga llapantami juc-läman prësu apangapaj. «Paycunapa mandajnin chaycho caycäga guepinta aparicurcurmi aywacongapaj. Pacha chacarcuptinnami pergata uchcurcärir guepin aparisha llojshengapaj. Cäranta chapacurcur aywacongapaj ñaupancho caycajcunata mana ricananpaj. Noganami lasyaypa charishaj. Nircurmi Babilonia nasyunman prësu apashaj. Ichanga chay nasyunta manami ricangapächu. Chay nasyunllachönami wañongapis. Payta washänanpaj caycaj suldärucunatana wacpa-caypa mashtarishaj. Chaynömi rurashaj waquin aypalla suldäruncunatapis. Nircurmi sablëta aptacurcur gaticachäshaj. Juc-lä nasyuncunaman machiypa-machir prësu aywashpanrämi paycunaga musyanga noga rasunpa TAYTA DIOS cashäta. Chaypis camacächishämi juc ishcay runacuna guërracho mana wañunanpaj, gueshyawan yargaywan mana wañunanpaj. Chaynöpanami juc nasyuncunaman chayashpan willaconga ‹melanaypajcunatami rurarä› nir. Chayrämi musyanga noga TAYTA DIOSNIN cashätapis.» TAYTA DIOSGA nogata yapay nimaran: «Runa, gamga micushayqui öra mancharishpayqui sicsicyay, yacuta upushayqui örapis llaquicuy. Nircur, prësu shamoj runacunata cayno willapay: ‹Jerusalén runacunapaj, llapan Israelcunapäpis TAYTA DIOSGA caynömi nin: Gamcuna fiyupa mana allita rurashayquipitami juc junäga fiyupa llaquishalla micunquicunapaj, yacutapis fiyupa manchacashalla upunquicunapaj. Nasyunniquega quëdangapaj pasaypa illgächisha, chunyajmi. Llapan siudäniquicunami illgächisha canga. Chaura intërumi chaqui jircano ricacongapaj. Chayrämi gamcuna musyanquipaj noga TAYTA DIOSNIQUI cashäta› nir.» TAYTA DIOSGA cayno nimaran: «Runa, ¿imanirtaj chay Israelcunaga nircaycan ‹profëtacuna willacushanga quillapis watapis päsashanami. Ichanga willacushan manami cumlicanchu› nir? Cananga mana wiyacoj runacunata niy: ‹Caynömi TAYTA DIOS nin: Nogami camacächishaj Israelcho chay rimayta yapayga manana parlananpaj. Nircur willanqui profëtäcunawan suyñuyninchöno ricachishäcuna cumlinanpaj wallcallana pishiycashanta. Israelcunachöga manami yapay cangapänachu llullacuypa «Diosmi willamasha» nejcuna, ni engañar willacojcunapis. Cananga quiquë TAYTA DIOSMI rimaj-aywä. Chay nishäcunaga manapis aycällatami cumlicanga. Mana wiyacoj runacuna, chaycuna cumlejtaga quiquiquicunami ricanquipäpis. Nogami rimashaj. Nircur rimashätaga cumlishämi. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.› » TAYTA DIOS yapay nimaran: «Runa, Israelcunaga parlarcaycan ‹Imapis cananpaj cashanta pay ricashanga unaytarämi cumlicangapaj› nir. Chaymi cananga willay: ‹TAYTA DIOS caynömi nin: Nishäcunaga manapis aycällatanami cumlicanga. Nishäcunaga nishänömi canga.› Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOS yapay nimaran: «Runa, noga nishäta rimay Israelcunacho caycaj profëtacunapaj. Chay profëtacuna quiquincunapa yarpaynillanpita willacurcaycajta cayno ninqui: ‹Wiyay-llapa TAYTA DIOS nishanta. Tayta Diosga caynömi nin: Ay imanöraj canqui yarpayniynaj profëtacuna. Imatapis mana musyaycächiptëmi paycunaga quiquincuna yarpashallanta willacurcaycan. « ‹Israelcuna, profëtayquicunaga caycan ragällan caycaj siudäcunacho caycaj atojcunanöllami. Paycunaga manami imatapis rurashachu gamcunata chapäshunayquipaj. Pergatapis manami rurashachu castiganä junaj chayamuptin chapänanpaj. «TAYTA DIOSMI ricachimasha» nishancunapis manami rasun cajchu. Ima cananpaj cashanta nirpis llullacuycanmi. Paycunaga nircaycan «TAYTA DIOSMI nimasha» nir. Paycunataga noga manami cachamushcächu. Chaypis ¿nishancunata cumlinätachu shuyarpaycan? Noga imatapis mana niycaptëmi paycunaga «TAYTA DIOSMI nimasha» nircaycan. Paycunaga mana ricashantami llullacuyllapa rimarcaycan. « ‹Chaypitami llulla profëtacunata noga TAYTA DIOS në: Gamcuna manami rasun cajtachu willacushcanqui. Suyñuychöno ricashayquitapis manami nogachu ricachishcä. Chaypitami nogaga gamcunapa contrayqui caycä. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Chay mana rasun cajta ricapacojcunata, llullacuyllapa willacojcunataga castigashämi. Chaymi paycunaga mana goturpangachu acrashä Israelcuna shuntacashancho; Israelcunapa jutin apuntarashanchöpis manami apuntarangachu; Israelcuna tiyanan pachamanpis manami cutimongachu. Chayrämi gamcuna musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta. « ‹Paycunataga chayno päsanga acrashä runacunata «llapanpis allimi caycan» nir llullapashanpitami. Rasunpaga manami chaynöchu casha. Chay llulla profëtacunaga caycan tuninaycaj pergata jananpa iscuwan lajtashanöllami. Chaymi chay lajtajcunata niy, perga tunicäcunanpaj cashanta. Fiyupa löcu tamyami tamyanga. Runtu tamyami ruminöcuna shicwamonga. Löcu wayra wayrämurmi sajtarenga. Chayno perga tunicäcuptenga paycunata tapongapaj «¿Imanashataj cuyayllapaj lajtashayquega?» nir. « ‹Chaymi noga TAYTA DIOS në: Rabyashpämi camacächishaj fiyu wayra wayrämunanpaj; fiyupa löcuwan llogllapis aywananpaj; rumino runtu tamya shicwamunanpaj. Pergata lajtashayquitapis ushajpämi tunirachishaj. Chauraga simintuncunapis alayrimi ricaraycanga. Perga juchuptin gamcunapis chaychömi wañunquipaj. Chayrämi musyanquicunapaj noga TAYTA DIOS cashäta. Chay pergata juchuchiptë, lajtajcunata castigaptëga fiyupa rabyasha caycashä päsangana. Chaura nishayquipaj: Pergaga manami imallanpis quëdashachu. Chay lajtajcunapis wañushami. Cananga ¿maytaj Jerusalén runacunata llullacuyllapa willapaj Israel profëtacuna? ¿Maytaj «llapanpis allimi caycan» nir willapajcuna? Rasunpaga manami willacushannöchu casha. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.› «Runa, cananga nogapa jutëcho willacoj-tucoj warmicuna quiquinpa yarpaynillanpita willacojcunaman ayway. Nircorga paycunapa contran rimay. Chay llulla profetïsacunata ninqui: ‹Caynömi TAYTA DIOS nin: Ay imanöraj canqui runata engañar purejcuna. Gamcunami sintillucunata awarcaycanqui runacuna mäjicata rurar maquinman watacunanpaj. Jacucunatapis awarcaycanqui runacuna mäjicata rurar shucutacunanpaj. Chayno rurarcaycanqui acrashä runacunata engañashpayquimi. ¿Chayno acrashä runacunata engañayllapachu cawayta ashiycanqui? Gamcunaga acrashä runacunata llullapar engañashpayquimi juc ishcay aptay sebädata, juc ishcay amuy tantata chasquinayqui-cashalla manacajman churaycämanqui. Chaymi cawananpaj caycaj runacunata engañar «wañunquipänami» niycanqui; wañunanpaj caycaj runacunatana «cawanquipämi» niycanqui. Chayno engañashayquitami paycunaga riguircaycan. « ‹Chaypitami noga TAYTA DIOSGA cayno në: Mäjicata rurananpaj maquinman watacushan sintillu rurashayquipäga contranmi ricacö. Chaywanga runacunata shuntarcaycanqui äbicunata jaulawan charejnömi. Ichanga chay runacunata maquiquipita noga jorgushämi. Äbicunano libri puricunanpämi cachaycushaj. Gamcunapa maquiquipita, mäjicata rurananpaj jacucunata shucupashayquipitapis acrashä runacunataga jorgushämi. Yapayga manami shuntanquipänachu. Chaynöpami gamcuna musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta. Gamcunaga noga mana munashätami rurashcanqui. Chaymi llullacur engañashpayqui alli runacunata llaquicuyman churashcanqui. Fiyu runacunatanami ichanga shacyächishcanqui mana allicunata ruraycänanpaj, chaynöpana noga castiganäpaj caycajpita mana salbacunanpaj. Chaypitami gamcunaga manana llullacuypa willacunquipänachu. Ni mäjicacunatapis manami ruranquipänachu. Acrashä runacunataga nogami maquiquipita jorgushaj. Chaynöpami gamcunaga musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta.› » Juc ishcay Israel auquincuna nogaman shamuran. Nircur paycunaga ñaupäman jamacuran. Chaura TAYTA DIOS nogata cayno nimaran: «Runa, cay runacunaga llapan shongunpami ïdulucunallata sirbisha, adurasha. Juchayojyächicojcunallapämi yarparcaycanpis. Chayno caycaptenga ¿imanöpataj willashaj paycuna tapucamashanta? Paycunawan parlar cayno niy: ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: Israelcunaga ïdulucunata adurarcushpanpis, juchayojyächinanpaj cajllaman yarparaycashpanpis profëtäta tapucoj aywarcaycämun. Chaypitami nogapis melanaypaj aypalla ïdulucunata charashanman-tupu paycunataga ayñita cutichishaj. Chayno ruraptë Israelcunaga capaschari arpinticunmanpis ïdulucunata adurashanpita, nogata gongaycamashanpitapis› nir. «Chaymi Israelcunata niy: ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: Arpinticuyna-llapa. Ïdulucunata adurayta cachaycäriyna. Melanaypajcunata ruraytapis cachaycäriyna. Israelcho tiyaycaj Israel runapis u jäpa runapis nogata gongaycamar capas ïdulucunatana llapan shongunwan aduran, capas jucha rurayllaman fiyupa yarparan. Chayno rurarcur tapucamänanpaj profëtäman aywaj runataga quiquëmi ayñita cutichishaj. Chay runawanga quiquëmi churacäshaj. Nircur waquin runacuna ricacunanpaj castigashaj. Acrashä runacunapitapis illgächishaj. Chayno rurashätaga llapan runami parlangapaj. Chaynöpami gamcunaga musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta. « ‹Juc profëta, mana rasun cajta willacuptenga noga TAYTA DIOS chayno camacächisha captëmi canga. Chauraga nogami chay profëtata castigar illgächishaj acrashä Israel runacunapita. Tapucoj runatapis juchanpitaga castigashaj chay profëtata castigashänömi. Chaynöpami Israel runacuna yapayga manana gongaycamangachu. Ni jucha ruraycunapäpis manana yarparanganachu. Paycunami canga acrashä runacuna. Noganami cashaj Diosnin. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.› » TAYTA DIOS nogata nimaran: «Runa, juc nasyuncho tiyajcuna juchata ruraptin, noga nishäcunata mana cumliptin paycunata castigashämi. Nircur micuynincunatapis guechushämi. Nogami camacächishaj chay nasyuncho muchuy cananpaj, runacunapis, uywacunapis wañunanpaj. Chay nasyuncho Noé, Daniel, Job tiyashpanpis paycuna quimsallanmi salbacunman alli runa cayninpa. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Micucoj animalcunata juc nasyunman yurichiptë, chaycho tiyajcunata ushacurcuptin, chay nasyun chunyajna ricacuptenga animalcunata manchacuyllawan ni pipis manami chaypa purinmannachu. Chay quimsaj runacuna chaycho tiyaycarpis manami salbanmanchu warmi ni ollgu wamrancunatapis. Quiquincunallami salbacunman. Chay nasyunnami ricacunman chunyaj pipis mana tiyanan. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Capas chay nasyuncho guërrata gallaycachir noga camacächëman runatapis, uywatapis wañuchinanpaj. Chay quimsaj runacuna chaycho tiyaycarpis manami salbanmanchu warmi ni ollgu wamrancunatapis. Quiquincunallami salbacunman alli runacuna cashanpita. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Capas noga fiyupa rabyashpä chay nasyunman gueshyata chayachir camacächëman runapis, uywapis wañunanpaj. Chaycho Noé, Daniel, Job tiyaycarpis manami salbanmanchu warmi ni ollgu wamrancunatapis. Quiquincunallami salbacunman alli runacuna cashanpita. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Noga TAYTA DIOS në: Mas piyur-rämi canga Jerusalenta chuscu casta castïguwan castigaptëga. Chay castïgucunaga caycan: guërra, yargay, gueshya, micucoj animalcuna. Chaycunaga runata, uywatapis wañuchengami. Chaypis juc ishcayllaga cawaycar quëdangami. Paycunallami chaypita llojshenga warmi ollgu wamrancunawan. Gamcuna cajman paycunata chayachimuptë ricanquipaj imano goyashanta, imano juchacunata rurashantapis. Chaura gamcuna ninquipaj ‹Rasuntachari Jerusalentaga Tayta Dios castigasha› nir. Paycuna imanöpis goyashanta y juchata rurashantapis ricarga cuentata gocunquipämi. Chayrämi gamcuna tantiyacunquipaj quiquincunapa juchanpita Jerusalenta castigashäta. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOS nimaran: «Runa, ¿übas yörapa tullun imallapäga allichuraj? ¿Waquin guerucunapita mas allichuraj caycan? Tullonga manami imapäpis allichu. ¡Manami allichu waguicuna istägata ruranallapäpis! Yantallapämi alli. Garancunata nina rupar ushacurcuptin shongonga carbunyashanami caycan. Chaura imapäpis manami allinachu. Manaraj rupachisha caycällar imapäpis mana alli caycarga piyurnachari rupasha carnaga imapäpis mana bälejna canga. «Chaypitami, noga TAYTA DIOS cayno në: Imanömi übas yörapa tulluntapis ninaman rupachin, chaynömi Jerusalén runacunatapis ninaman gaycushaj. Nogami paycunapa contran ricacushaj. Juc ninapita gueshpiptinpis juc ninanami rupacurconga. Paycunapa contran ricacuptërämi gamcunaga musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta. Nogata mana sirbimashanpitami nasyunnintaga ticrarachishaj pasaypa chunyajman. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOS nogata nimaran: «Runa, Jerusalén runacunata willay fiyupa melanaypajcunata rurashanta. Chaymi tincuchishpayqui ninqui: ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: Jerusalén, gamga canqui Canaancho yurejmi. Papäniquega casha Amorreo nasyunpita, mamayquina Het nasyunpita. Yurishayqui junaj pupu watuyquita manami cuchuranchu. Manami mayllashurayquichu. Cachiwanpis manami cupashurayquichu. Manami ni pintushurayquipischu. Gamtaga pipis manami cuyapäshurayquichu. Chaycunata rurananpäga manami pipis imatapis gocushachu. Yurishayqui junaj melanäcushushpayquimi pampacho jitaraycajta cachaycushurayqui. « ‹Gampa ñaupayquipa noga päsarä. Yawarllachöraj jaytacachaycajta ricar «ama wañuychu. Jircacho jacha wiñajno wiñay» nirä. Chaura nishänömi wiñar jatunyarayqui, niycällarna jipashyarayqui. Chuchuyquicuna wiñamusha, shaprayquipis wiñasha. Ichanga röpaynaj galalla caycarayqui. « ‹Chaypitaga, ñaupayquipa yapay päsarä. Chaychöga jatuntana ricarä. Chay öraga allina caycarayqui majayoj canayquipaj. Chauraga gamwan camacashpanchi cäpäta mashtarcamur galalla caycaptiqui chaparcurä. Nircur alli goyänapaj parlaranchi. Chay örapita-pachami nogapana cashcanqui. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Gamta bäñarä. Yawarlla caycajta mayllarä. Perfümicunawan intëruyquita pichuparä. Cuyayllapaj culur röpacunata jatiparä. Mas alli caj garapita llanguitapis jatiparä. Cuyayllapaj awasha röpata jatiparä. Lïnupita awasha wachcuwan wachcaparä. Camaränayquipaj cuyayllapaj adurnucunata jatiparä. Ricrayquimanpis camaränanpaj achca brasalëtacunata jatiparä; wallgatapis wallgaparä. Sengayquimanpis cuyayllapaj adurnuta waguiparä. Rinriquimanpis arëtita jatiparä. Umayquiman cuyayllapaj corönata jatiparä. Chaura gamga guellaypitawan goripita adurnasha caycarayqui. Röpayquicunaga tucuy-niraj cuyayllapaj awasha lïnupita caran. Micojpis canqui alli caj tantata, abëjapa mishquinta, olivopa asëtinta. Cuyayllapaj ricacurmi raynana carayqui. Cuyayllapaj captiquimi intëru nasyun runacunapis rejsishurayqui. Chay jatipashäwanmi cuyayllapaj camaraj caycarayqui. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. « ‹Ichanga chayno cuyayllapaj cayniquiwan, pï-maypitapis rejsisha cayniquiwanmi mañösaman ticrashcanqui. Chaymi chaypa päsaj cajwanga pï-maywanpis cacushcanqui. Röpayquicunawanmi tolducunata rurashcanqui puytush lömacunacho ïdulucunata aduranayquipaj. Nircorga chay tolducunachönami pï-maywanpis cacushcanqui. Rurashayquinöga manami imaypis cashachu ni mananami cangapänapischu. Guellaypita, goripita cuyayllapaj aläjacunata goycushäpitami rurashcanqui ollgu runatano. Nircorga chaycunawan juchata rurashcanqui. Cuyayllapaj achca culur röpayquicunataga jatipashcanqui chay rurashayqui ïdulucunatami. Nircorga saumachishcanqui nogapaj caj asëtïwan insinsöwan. Noga gamta goycushä allinnin jarinapita rurasha tantatami, asëtitami, abëjapa mishquintami chay rurashayqui ïdulupaj rupachishcanqui alli jömuynin chayananpaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. « ‹Warmi ollgu wamrayquicunatami wañuchishcanqui. Wamräcuna caycaptinmi ïdulucunata garashcanqui. Mañösa cashayquega ¿pishishärächu nogata masta rabyachimänayquipaj? Chaychari wamräcunata sacrifisyuta rurarcur chay ïdulucunapäpis rupachishcanqui. Melanaypaj pï-maywanpis cacuycällarmi mana yarpanquinachu wamra car imano cashayquitapis. Chay öraga caycarayqui galallami. Yawarllami jaytacachaycarayqui. « ‹Noga TAYTA DIOSMI në: ¡Ay imanöraj canqui Jerusalén! Chayno fiyupa mana allicunata rurasha caycashpayquipis läsacunachörämi altarcunata rurashcanqui ïdulucunata aduranayquipaj, pï-maywanpis cacunayquipaj. Cälli isquïnacunachömi capillacunata rurashcanqui pï-maywanpis cacunayquipaj. Pï-may päsajtapis «cacushun» nishcanqui. Chaynöpami pï-maywanpis cacurayqui. Bisïnuyqui Egipto runacunawan amistäta rurar llapanwanmi cacushcanqui. Paycunaga sumaj jatusaj cuerpusapa runacunami. Chayno pï-maywanpis cacushpayquimi fiyupa rabyachimashcanqui. Chayno cashayquipitami castiganäpaj maquëta jogarishcä. Chaymi nasyunniquitapis tacshayächishcä. Gamcunataga contrayqui Filistea runacunapa maquinmanmi cachaycurä. Pasaypa melanaypajcunata rurashayquipitami paycunaga pengacurcaycan. Chayno pengaypaj ruraycarpis manami yamashcanquichu. Chaypa ruquenga Asiria runacunawanpis amistäta rurar cacushcanqui. Chaypis manami yamacarayquichu. Nigusyanti Babiloniacunawanna sïguir cacushcanqui. Chaypis manami yamashcanquichu. « ‹¿Pasaypa pirdicashachari caycarayqui au pï-maywanpis cacoj warmino pengaypaj ruranayquipäga? Cälli isquïnacunachömi, läsacunachömi pï-maywanpis cacushcanqui. Ichanga gam manami pï-maywanpis guellaypaj cacoj warminöchu cashcanqui: Gamga manami pitapis «pägamay» nishcanquichu. Runanta jucwan jananpaj warmi juccunata chasquejnömi cashcanqui. Guellaypaj piwanpis cacoj warmitaga chay warmiwan cacoj runa päganmi. Gammi ichanga pägashunayquipa ruquin pï-maytapis cacushayqui cajtaga quiquiqui pägashcanqui. Gamwan juchata ruraj maypita shamunanpäpis pägajmi-canqui. Pï-maywanpis cacushpayqui manami rurashcanquichu guellaypaj cacoj warmicuna rurashannöga. Manami pipis ashishurayquichu gamwan juchata rurananpaj. Paycunaga manami gamta pägashurayquipischu. Chaypa ruquenga gammi paycunata pägashcanqui. Chayno rurashpayquimi waquin guellaypaj cacoj warmicunapita mas jucno rurashcanqui. « ‹Chaymi pï-maywanpis cacoj Jerusalén, wiyamay: Noga TAYTA DIOSMI gamta në: Gamga amistäta rurar parlapänacurmi mana pengacuypa gala-pachacushcanqui jucwan-jucwan cacunayquipaj. Melanaypaj ïduluyquicunatapis mana cachaypa adurashcanqui. Chaycunapaj rupachinayquipämi wamrayquicunapa yawarnintapis mashtashcanqui. Chaypitami, nogaga shuntamushaj llapanta pï-maywanpis cacushayqui cajtaga, amatar cuyashayqui cajtapis, llapan chiquishayquicunatapis. Paycunata shuntashaj gampa ñaupayquiman. Paycunapa ñaupanchönami röpayquita lojtipäshayqui galallata llapan ricashunayquipaj. Chaynöpami pasaypa pengayman churashayqui. Chaycho jusgarmi castigashayquipaj majayoj caycar majayojcunawan cacojtano, wañuchicojtano. Nircorga fiyupa rabyasha cashpämi wañunayquipaj nishaj. Chay shamoj nasyun runacunapa maquinmanmi cachaycushayquipaj. Paycunami illgächenga pï-maywanpis cacunayquipaj rurashayquita, ïdulucunata aduranayquipaj rurashayquitapis. Paycunami guechushunquipaj röpayquicunata, camaränayquipaj jatirashayqui adurnuyquicunatapis. Nircorga pasaypa galallatami cachaycushunquipaj. Paycunaga llapan runacunatami nenga sajmaypa wañuchishunayquipaj, sablincunawan cuchur-ushaypa wañuchishunayquipaj. Wasiquicunata rupaycärachenga. Aypalla warmicunapa ñaupanchömi nenga imano canayquipäpis. Chaynöpami camacächishaj pï-maywanpis manana canayquipaj. Chauraga piwanpis mananami yapay canquipänachu. Manami cacunayquipaj pitapis päganquipänachu. Chayrämi gampaj rabyasha caycashä päsarconga. Chauraga manami rabyashanachu cashaj. Allinami cashaj. Gamga gongaycushcanquimi jipash car imano cashayquitapis. Chaymi fiyupa rabyachimashcanqui mana munashäcunata rurar, mana cachaypa melanaypajcunata rurashpayqui. Chaypitami, quiquiqui imanöpis rurashayquicunapita castigashayquipaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. « ‹Llapan runacunami gampäga rimayta parlanga: «¡Mamallanrämi wawanga!» nir. Gampa mamayquega casha Het nasyunpita, papäniquina Amorreo nasyunpita. Gampis runanta, wamrancunata chiquej warmipa wawanmi caycanqui. Chaynömi ñañayquicunapis runanta y wamrancunata chiquej. Norte caj-lächömi caycasha mayur ñañayqui Samaria siudä llapan caseryuncunawan. Sur caj-lächönami caycasha shullca ñañayqui Sodoma siudä llapan caseryuncunawan. Paycunata ricacurmi paycunano rurashcanqui. Paycunanömi melanaypajcunata rurashcanqui. Chayno ruraycarpis mana yamarmi paycuna rurashanpita mas piyur-raj mana allita rurashcanqui. Chaypitami noga TAYTA DIOSGA në: ñañayqui Sodoma ni caseryuncunapis manami rurashachu caseryuyquicunawan gam rurashayquinöga. Ñañayqui Sodomapa juchanga caynömi casha: Quiquinpis caseryuncunapis fiyupa alli-tucuran. Aypalla micuynin captinmi imapitapis mana yarpachacuypa goyaran. Ichanga manami imaypis yanapashachu pobrita ni pishïpacojcunatapis. Paycunaga fiyupami alli-tucuran. Chayno cashpanmi ruraran noga pasaypa melanäcushäta. Chaymi imano cashantapis ricaycur illgarachirä. Ichanga Samaria manami juchata rurashachu ni pullallantapis gamcuna juchata rurashayquinöga. Gamcunaga mana cachaypami melanaypaj juchata rurashcanqui. Chaymi juchayquicunaman tincurachisha paycunaga anjilitunölla caycan. Paycuna juchata rurashanpita mas melanaypajcunata rurasha cashpayquimi paycunataga limyutanöna caycächinqui. Chaypitami gamga pengayman churasha canquipaj. Chaymi manacajman churasha cashpayquipis upällalla cacunquipaj. « ‹Chaypitanaga nogami camacächishaj Sodoma, Samaria, caseryuncunapis ñaupata cashanno allina goyänanpaj. Gampis yapay allina goyänayquipämi camacächishaj. Chaynöpami mana allita rurashayquipita pengacunquipaj. Chayno pengaycho cashayquita ricashpanmi paycunaga cushicongapaj. Samaria, Sodoma, caseryuncunapis unay cashanno allinami goyanga. Gampis caseryuyquicunapis alli goyaychönami cangapaj. Alli-tucushayqui wichanga ñañayqui Samariata castigaptë asipajmi canqui. Chay wichanga mana allicunata rurashayqui manarämi mayacaranrächu. Cananmi ichanga Edom, Filistea siudäcuna, llapan bisïnuyquicunawan ashllir-ushashunqui. ¡Llapanmi manacajman churashunqui! Cananga melanaypajcunata, mana allicunata rurashayquipita castigasha carpis chasquicunallayquimi. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. « ‹Noga TAYTA DIOSGA mastapis në: Gamga parlashanchïta manami cumlishcanquichu. Nogami ichanga chayno mana rurashächu. Nogaga yarparäshaj jipash cashayqui wichan conträtuta rurar parlacushanchïtami. Nircur gamwanga imaycamapis allina cananchïpämi conträtuta rurashun. Mayur ñañayquita, shullca ñañayquita wamrayquicunano cananpaj gampa maquiquiman churamuptë yarpärinquipaj unay imano cashayquitapis. Chayrämi fiyupa pengacunquipaj. Ñañayquicuna maquiquicho cananpäga conträtuta rurar parlacushanchïchöpis manami ninchu. Gamwanga yapaymi conträtuta rurashunpaj. Chaura gamcuna musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta. Llapanpita perdunaptë gamga yarpärinquipämi fiyupa mana allicunata rurashayquita. Chayrämi fiyupa pengacunquipaj. Chaypitanaga manami alli-tucunquipänachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.› » TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, gamga Israel runacunata tincuchiypa cayno willapay: ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: « ‹Fiyupa jatuncaray ancami Libanuman chayasha. Älancunata quicharcuptin caruyajmi aypasha. Tucuy-niraj culur lümayojmi caycaran. Sedru guerupa ñawin aywajtami charisha. Nircur chay ñawin aywajtaga paquirir apacusha. Nigusyanticunapa nasyunninman chayaycachirnami aypalla nigusyanticuna tiyashan siudäman lantaycusha. Nircorga nasyunniquipita muruta acrarcurnami murusha. Aypalla yacu chayanan mayu cantuncho camarisha caycaj chacramanmi murusha. Chay muru wiñamushpan ticracuriran rämasapa lantaman. Mana ata carpis rämancunaga wiñar macyaraycaran anca caycashan cajman. Sapincunapis mas ruriman sapichaycaran. Chay lantaga chillguir fiyupami rämasapayaran. « ‹Chayno juc jatuncaray ancapis caycaran. Chaypis casha jatuncaray älayoj y lümasapa. Chaymi chay lantapa sapenga chay anca caycashan cajmanna yaycuycaran. Rämancunapis chay anca cajmanna macyaycaran mas achca yacuta ashishpan. Chay lantaga aypalla yacu chayanancho y alli allpachömi lantaraycaran. Chaychöga alli caycaran fiyupa rämasapayänanpaj, wayunanpaj, cuyayllapaj lanta cananpaj.› «Nogapa jutëcho ninqui: ‹Caynömi TAYTA DIOS nin: « ‹¿Chay lantaga allichuraj wayonga? ¡Manami! Rimir caj ancami sapintapis rachirenga. Chaura wayuyninpis marpucäconga. Mana callpacuypa, wallca runallawanmi sapinpita achurenga. Chaura chillguiycaj rämancunapis ushajpämi chaquicäconga. ¿Juc-läman witircachir lantaptin cawangachuraj? ¡Manami! Inti yagamunan caj-läpita wayrämushanmi chaquirachenga. Chillguinanpaj alli caycashanchömi ushajpaj chaquicäconga.› » Mastapis TAYTA DIOS nimaran: «Tincuchiypa willapashayqui imapaj cashantapis tantiyashanta mana tantiyashantapis mä tapuy chay mana wiyacoj runacunata. Chay runacunata ninqui: ‹Babiloniapa raynenga Jerusalenman chayaycur Judäpa rayninta, yanapajnincunatapis prësu charisha. Nircur Babiloniaman apacusha. Nircorga Judäpa rayninpa famillyanpita jucta acraran. Paywan parlacurnami jurachiran Babiloniapa raynin mandashannölla cumlinanpaj. Israelcho caj mas rispitädu, mas yachaj runacunatapis llapanta apacuran. Chaynöpami Judá nasyonga Babiloniapa munayninchöna ricacuran. Contran jatariyta munarpis manana camäpacurannachu. Chaura rayga parlacushannölla cumlinanpaj caycaran. Chayno parlacushanpis Judäpa raynenga Babiloniapa rayninpa contran ricacuran. Chaymi Egiptuman cachata cacharan, cawallucunata, suldärucunata mañacamunanpaj. ¿Gamcuna riguinquichu llullaparcur paycuna cawaycajlla gueshpinanpaj cashanta? ¿Conträtuta rurar parlacushanta mana cumlëga cawanmanchuraj? ¡Manami! Babiloniapa rayninwan parlacushanta manacajman churar mana cumlëga Babiloniachömi wañonga. Judächo ray cananpaj churaj rayta mana wiyacushanpitami chayno wañonga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Babiloniapa raynin pillyaj yaycuptin, siudäman yaycur aypalla runacunata wañuchiptin, Egiptupa faraonnenga washänanpaj manami cachangachu suldäruncunatapis, ni aypalla runatapis. Judäpa raynenga parlacushanta cumlinanpaj aunircurpis mana cumlirmi manacajman churasha. Chayno rurashanpitami payga wañonga. « ‹Noga TAYTA DIOSMI jurashpä në: Judäpa raynenga manacajmanmi churasha jurar nogata aunimashanta. Paycunawan conträtuta rurar parlacushätapis manami cumlishachu. Chaypitami paycunataga castigashaj. Wascawan lasyaypami charishaj Babiloniaman apachinäpaj. Chaychönami imanir nogata mana wiyacamashantapis tapushaj. Mas jinyu caj suldäruncunaga guërrachömi wañonga. Cawaycar quëdajcunanami machiypa-machir gueshpir aywaconga. Chayrämi gamcuna musyanquipaj noga TAYTA DIOS nishäga rasunpa cumlishanta. « ‹Noga TAYTA DIOSMI në: Nogapis sedru guerupa ñawin wiñaycajta paquirishämi. Mas allinnin caj rämapa ñawintami paquirishaj. Nircur quiquëmi lantashaj mas altunnin puntaman. Israelcho caycaj puntamanga mas altunninmanmi lantashaj. Chaycho alli wiñaptin rämanpis jatunyar mashtacanga, sumaj wayonga. Alli sedru gueruna canga. Chay yörapa chaquinchöga tucuy-casta animalcunami tiyanga. Rämancunachöpis gueshtata ruranga tucuy-casta äbicunami. Chauraga jircacho caj yöracuna llapanmi musyanga noga TAYTA DIOS cashäta. Nogaga alli-tucoj caj yöratami sajtarë. Nircorga tacshannin manacaj cajtanami jatunyächë. Nogami chaquirachë berdiraycaj yöratapis. Chaquisha caycaj yöratana yapay chillguichë. Noga Tayta Diosmi chayno në. Nishätaga llapantami cumlëpis.› » TAYTA DIOS nimaran: «¿Imanirtaj Israelchöga imaypis cay rimayta rimarcaycan: « ‹Papänincuna pochgoj übasta micuptin wamrancunapana quirun shimpan› nir? «Ichanga noga TAYTA DIOS në: Israelchöga imaypis mananami yapayga chay rimayta rimanganachu. Pipis juchata ruraj cajllami wañongaga. Chaynöga canga llapan cawajcuna nogallapa captinmi. Papänincunapis wamrancunapis nogallapami. «Alli runaga alli cajllatami ruran. Manami puytush lömacunaman witipanchu ïdulucunata adurananpaj micuyta rurachishanmanpis. Manami yäracunchu mana dios caycaptin Israelcuna ‹diosnë› nishancunaman. Manami jucpa warminwan cacunchu. Manami quilla gueshyanwan caycaj warmiwan cacunchu. Manami pitapis ñacachinchu. Manami charicurcunchu jagancuna rindata churashantapis. Manami pitapis suwapanchu. Manami ‹mana canchu› ninchu muchupacajcunatapis. Manami ‹mana canchu› ninchu röpaynajcunatapis. Manami aypalla wawantawan cutichinanpächu guellaytapis ristan. Manami pitapis mana allitaga ruranchu. Manami pitapis chapanchu mana allita rurashanpitaga. Chaypa ruquenga laynëcuna nishantami wiyacun. Mandamintöcunacho niycashantapis llapantami cumlin. «Chayno ruraj runami rasunpa alli runaga. Chayno rurashanpita chay runaga cawangami. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Ichanga chay runapa wamran capas canman mana allita ruraj, wañuchicoj, imatapis papänin mana rurashancunata ruraj: «Capaschari puytush lömacunacho ïdulucunata adurananpaj micuyta rurachishancho micöshinman. Capaschari runapa warminwan cacunman. Capaschari wacchacunatawan pobricunata ñacachinman. Capaschari waquin cajcunata suwapanman. Capaschari pipis jagan car rinda churashantapis duyñu-tucurcunman. Capaschari mana dios caycaptin Israelcuna ‹diosnë› nishanman yäracunman. Capaschari noga fiyupa melanäcushäta ruranman. Capaschari aypalla wawantawan cutichinanpaj guellaytapis ristanman. «¿Chayno caj runaga cawangachuraj? ¡Manami! Chayno melanaypajcunata rurashanpitaga wañongami. Chayno wañunanpäga quiquinmi juchayoj canga. «Chayno mana alli runapa wamran capaschari canman. Papänin juchata rurashancunata capas musyanman. Chayno musyaycarpis capaschari papänin rurashannöga mana ruranmannachu: «Capaschari ïdulucunata rispitananpaj puytush lömacunacho micuyta rurachishanman mana witipanmanchu. Capaschari mana dios caycaptin Israelcuna ‹diosnë› nishanman mana yäracunmanchu. Capaschari juc runapa warminwan mana cacunmanchu. Capaschari pitapis mana ñacachinmanchu. Capaschari imata mañacuptinpis rindataga mana charinmanchu. Capaschari pitapis mana suwapanmanchu. Capaschari micuyniynajcunata garanman. Capaschari röpaynaj caycajtana röpata goycunman. Capaschari pobricunata yanapanman. Capaschari guellayta ristaycurpis achcataga wawanta mana cobranmanchu. Capaschari laynëcuna nishanta ruranman. Capaschari mandamintöcunacho niycashanta llapanta cumlinman. «Chaura chay runaga manami wañongachu papäninpa juchanpita. Chay runaga cawangami. Papäninmi ichanga pitapis ñacachej cashanpita, suwacushanpita, marca-masincunacho mana allita rurashanpita, quiquinpa juchanpita wañonga. «Gamcuna capas ninquiman: ‹¿Imanirtaj wamranpis mana ñacanchu papänin juchata rurashanpitaga?› nir. Chay wamranga mana ñacangachu rasun cajta, alli cajta rurasha cashpanmi, laynë nishanno cumlishanpitami. Chaypitami rasunpa cawanga. Pipis juchata ruraj cajllami wañonga. Ni wamranpis manami wañongachu papänin juchata rurashanpitaga. Ni papäninpis manami wañongachu wamran juchata rurashanpitaga. Allita ruraj cäga rurashanpita allitami chasquenga. Mana allita ruraj cajnami mana allita rurashanpita castigasha canga. «Capas mana allita ruraj runa jucha ruraycunallacho caycashanta cachaycun. Nircur laynëtana cumlir, alli cajta rurashpanga cawangami. Manami wañongachu. Chaura mana alli rurashancunataga manami yarparäshänachu. Alli cajta rurashanpitami payga cawanga. Nogaga manami munächu mana allita ruraj wañunantapis. Chaypa ruquenga munä allitana rurananta, chaynöpana cawananta. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Alli runa, allita ruraycashanta cachaycur capaschari mana allitana ruranman. Mana alli runacuna rurashanno melanaypätana ruraptenga ¿gamcuna yarpanquichu chay runa sïguir cawaycänanta? Nogaga manami yarpashäpänachu allita rurashanta. Chay runaga wañonga juchanpitami, aunishanta mana cumlishanpitami. «Gamcunaga ninqui ‹Diosga mana allitami ruraycan› nir. Ichanga Israelcuna sumaj wiyamay. ¿Noga mana allita ruraycashätachu yarpanqui? Chaypa ruquenga ¿manachuraj gamcuna mana allitaga ruraycanqui? Alli runa, alli ruraycashanta cachaycur mana allitana rurashpanga quiquinpa juchanpitami wañonga. Mana allita ruraj runa, mana allita ruraycashanta cachaycur allitana, rasun cajllatana rurarga salbacur cawangami. Sumaj tantiyacurir mana allita rurashancunata cachaycushpan allitana rurashpanga cawangami. Manami wañongachu. «Israelcunaga capas nenga ‹Tayta Diosga mana allitami ruraycan› nir. Nogaga ¿mana allitachuraj ruraycä? Chaypa ruquenga gam Israelcunami mana allitaga rurarcaycanqui. Chaypitami gam Israelcunataga imano rurashayquipitapis cada-ünuyquita jusgashayqui. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Mana allita ruraycashayquipitaga juclla arpinticuy mana alliman mana chayanayquipaj. Jucha ruraycunataga cachaycäriyna. Alli shonguwanna y mushoj yarpaywanna allita ruray. Israelcuna ¿imanirtaj wañunquiman? Nogaga manami munächu pipis wañunanta. Mana allita ruraycashayquipita arpinticuy cawanayquipaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Israelpa raynincunapaj gamga wañupacuycho cantanata cantay. Cayno cantay: «Mamayquega liyuncunapa chaupinchömi tiyasha. Chaychömi wawancunatapis uywasha. Juc wawallantami mas alli gueshpichisha jatun canancama. Cäsata chariyta yachacuycuran. Chaypitanaga runata micuytana gallaycuran. Chayno ruraycashantami juc-lä nasyuncuna mayaran. Chaymi uchcuman garpuycur chariran. Nircorga aushiwan Egipto nasyuncama apasha. Chaura maman liyonga shuyarayta yamacarna, yarpashanno mana captin jucaj wawantana ruquin churasha. Chay liyunpis jatunna carga waquin liyuncunawan iwalna aywaj y cutimoj. Chayno puriycashancho quiquillan cäsacuyta yachacuycuran. Runata micuytapis yachacuycuran. Palasyucunachöpis llapanta illgächiran. Siudäcunachöpis tucuy mana allita ruraran. Gaparashpanga pï-maytapis mancharachej. Chaura bisïnun marcacunacho tiyajcunaga paypa contranna jatariran. Chaymi trampata churaparan. Chaynöpami uchcuman garpuycur chariran. Aushiwan aparcur jaulaman wichgaycusha. Nircorga Babiloniapa rayninmanna apapasha. Babiloniachönami carsilman wichgasha Israel jircacunacho gaparar purejta pipis manana wiyananpaj. «Mamayquega casha yacu aywaycajpa läduncho übas lanta alli wayunanpaj, rämasapa caycajnömi. Payga caycaran übaspa sapinta achca yacu ushmashannömi. Rämancuna alli wiñar sinchi caran. Chaymi waquin rämancunaga raypa bäranpäraj caranpis. Fiyupa wiñaycällar pucutaycama chayaran. Pï-maypis rejsiran jatun cayninpa, cupösu rämayoj cayninpa. Ichanga rabyawan achuriycärir pampaman jitariran. Inti yagamunan caj lädupita wayra shamojna chaquirachiran. Chauraga wayuyninpis shicwacuranna. Sinchi rämancunapis chaquicäcuran. Chaura ninamanna waycuycäriran. Cananga chunyaj chaqui parti yacu mana cashanchömi yacunaypita lantaraycan. Rämancunapitana nina ratataycaj llojshiycan. Chay ninanami rupaycan chillguipancunatawan, wayuynintaga. Raypa bäranpäno sinchi rämancunaga manami cannachu. «Cayga caycan wañupacuycho cantanami. Chaymi llapan cumliptenga cay cantanata cantangapaj.» Ganchis wata, pichga quillan chunca junajninna caran Babiloniaman apamashancunaga. Chay junajmi juc ishcay Israel mayurcuna shamuran TAYTA DIOSTA tapucoj. Paycuna ñaupäman jamacaycäriran. Chaymi TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, gamga Israel mayurcunawan parlay. Paycunata ninqui: ‹TAYTA DIOSGA nin: ¿Gamcunaga tapucamajchu shamushcanqui? Tapucamaptiquipis manami willashayquipächu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.› «¡Runa, gam jusgay ari! Jusgashpayqui niy unay taytancuna mana cachaypa fiyupa melanaypajcunata rurashanta. Cayno ninqui: ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: Israelta acrashpä, paypita mirajcunata yanapänäpaj jurarmi alli parlacurä. Nircur paycunapa Diosnin cashäta Egiptucho musyachir jurashpä nirä: «Nogami cä gamcunapa TAYTA DIOSNIQUI» nir. Chay junajmi aunirä Egiptupita imanöpapis jorgunäpaj, acrashä nasyunman pushanäpaj. Chay nasyonga caran lëchipis, mishquipis yacunöraj aypalla cashan partimi. ¡Waquin nasyuncunapita mas cuyayllapämi caran! Paycunataga llapantami nirä melanaypaj dioscunata ushajpaj illgächinanpaj. Chaynöpis willaparä noga TAYTA DIOSNIN caycaptëga Egiptucuna «diosnë» nishanta mana adurananpaj. « ‹Chayno parlaycaptëpis paycunaga conträmi ricacuran. Chaymi nishätapis mana wiyamashachu. Manami illgächishachu melanaypaj diosnincunata. Egiptucho charashan diosnincunatapis adurayta manami cachaycushachu. Nogaga yarparä paycunata castigaptë rabyasha caynë päsanantami; llapan rabyashäpita jamaycunäcama jinan Egiptullacho castigayta. Ichanga juc-lä nasyun runacuna manacajman mana churamänanpämi, ñaupancho caycaj nasyun runacuna nogata mana jamurpämänanpämi mana castigarächu. Chay nasyuncunapa ricay-ñawinchömi aunirä Israelcunata Egiptupita jorgunäpäpis. Nircur nogami Egiptupita jorgurä. Chaypitanaga chunyaj chaqui jircapa pusharä. Chaychömi laynëcunata, mandamintöcunata willapar yachachirä. Willapashäcunata, mandamintöcunata cumlishpanga alli cawaytami tarin. Chaynöpis willaparä säbadu jamay junajcunacho jamananpaj. Jamay junäga paycunapajwan nogapaj señalno cananpaj yachachirä. Chaynöpa noga TAYTA DIOSNIN cashäta yarpänanpämi yachachirä. Chaypis paycunaga nogapa conträmi chunyajcho ricacuran. Mana wiyacamashpanmi laynëcunata mana cumlishachu. Mandamintöcuna cawayta tarichicoj caycaptinpis manami cumlishachu. «Jamay-junajmi canga» nishätapis pasaypa manacajmanmi churasha. Chaymi rabyasha caycashä pascacänanpaj paycunataga chunyajllacho castigar ushariyta yarparä. Ichanga juc-lä nasyun runacuna manacajman mana churamänanpämi, Egiptupita jorgamushäta ricajcuna jamurpämänanta mana munarmi pasinsacurä. « ‹Chunyajchöpis jurashpä nirä goycushä nasyunman mana yaycuchinäpaj. Chay nasyonga caran waquin nasyuncunapita mas alli cuyayllapaj, lëchipis, mishquipis yacunöraj achca cashanmi. Paycunaga manacajman churashpanmi mandamintöcuna, laynëcuna nishantapis mana cumliranchu. «Säbadu jamay junajcho jamanqui» nishätapis manami rispitaranchu. Paycunaga ïdulucunata adurayllachömi cacuran. Chaypis, fiyupami cuyaparä. Chaynöpami chunyajcho mana usharirächu. Chaymi wamrancunata nirä: «Papäniquicunapa yupinpaga ama aywaychu. Ïdulucunata ama aduraychu. Nogami TAYTA DIOSNIQUI cä. Laynë nishanta, mandamintöcunata mana cachaycuypa cumliy. Säbadu jamay-junajtapis sumaj rispitay. Jamay junäga caycan juc señalmi gamcunata acrashäta musyanayquipaj. Chayrämi musyanquipaj noga TAYTA DIOSNIQUI cashäta» nir. « ‹Chayno willapaycaptëpis wamrancunaga conträmi ricacuran. Mana wiyacamashpanmi laynëcunata mana cumlishachu. Mandamintöcuna cawayta tarichicoj caycaptinpis manami cumlishachu. Säbadu jamay-junajcunatapis manacajmanmi churasha. Chaymi rabyasha caycashä päsacänanpaj paycunataga chunyajllacho castigar ushariyta yarparä. Ichanga juc-lä nasyun runacuna manacajman mana churamänanpämi, Egiptupita jorgamushäta ricajcuna jamurpämänanta mana munarmi pasinsacurä. Chunyajcho jurashpä nirä intëru nasyuncunaman mashtacächinäpaj cashanta. Chaynöga mashtacächinä caran mandamintöcunata, laynëcunata mana cumlishanpita, säbadu jamay junajcunata manacajman churashanpita, taytancunapa ïduluncunata adurayllacho cacushanpita. Chaypitami nogapis paycunapaj camacächirä mana alli laycunata, mana alli yachachicuycunata chaynöpana cawayta mana tarinanpaj. Camacächirä ofrendancunatano guechpa wamrancunata ïduluncunapaj rupachinanpaj. Chaynöga camacächirä fiyupa mancharachinäpaj, chaynöpana noga TAYTA DIOSNIN cashäta musyananpaj.› «Chaymi runa, Israel-masiquicunata cayno niy: ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: Taytayquicunapis mana munashäta rurarmi rabyachimaran. Rurananpaj nishäcunata manami cumliranchu. Goycunäpaj aunishä partiman chayachirä. Chayman chayaycorga altunnin puytush lömacunata, cupösu yöracunata ricärerga jinan öra apaj adurar garayninta goycunanpaj. Chayman imatapis garaj nogata fiyupa rabyachimashpanmi. Insinsucunawan saumachej; bïnutapis tacshipaj. Paycunata tapurä: «¿Imataj gamcuna aduraj aywarcaycashayqui puytush lömaga?» nir. Chaymi aduraj aywashan puytush lömataga canancamapis «Bama» nin.› «Israelcunata niy: ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: ¿Gamcunaga unay caj famillyayquicuna juchata rurashanmannöchu juchata rurayta munaycanqui? ¿Melanaypaj ïdulucunata aduraytachu munaycanqui? Ofrendayquicunata garashpayqui, wamrayquicunata rupachishpayqui gamcunaga sïguirmi juchata ruraycanqui. ¿Chayno carcaycashpayquichi nogata tapucamaj shamunqui? Israelcuna, tapucamaptiquipis manami willashayquipächu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. « ‹Gamcuna yarpashayquega manami camacangachu. Gamcunaga nishcanqui: «Cay pachacho nasyuncuna imanöpis cashanno cashun. Paycunano guerupita, rumipita rurasha ïdulucunata adurashun» nir. Ichanga noga TAYTA DIOSMI në: Cananmi ichanga gamcuna mayanquipaj fiyupa munayniyoj cashäta. Sumaj castigarcurmi gamcunapa rayniqui cashaj. Maychöpis nasyuncunacho, marcacunacho machicasha caycajtami jorgamushayqui. Fiyupa munayniyoj cashäta musyachir, rabyawan castigashpämi shuntamushayqui. Marcacunapa chunyajnin chaqui jircamanmi pushashayquipaj. Chaychömi quiquë jusgashayquipaj. Imanömi Egipto chunyajcho taytayquicunata jusgarä, chaynömi jusgashayquipaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Nogami gamcunataga sumaj acrashayquipaj uyshëru uyshancunata acrashanno. Nircorga conträtuta rurashanchïta cumlinayquipämi camacächishaj. Gamcunapitaga raquishaj mana wiyacojcunata, conträ ricacojcunata. Nircurmi jorgamushaj juc-lä nasyuncho tiyarcaycashanpita. Ichanga Israel nasyunman manami yaycongapächu. Chayrämi gamcuna musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta. « ‹Israel runacuna, nogami TAYTA DIOSNIQUI cä. Mana wiyacamayta munashpayquega ayway ari mana bälej ïdulucunata aduraj. Ichanga amana manacajman churamaynachu mana bälej ïduluyquicunata ofrendayquicunawan adurashpayqui. Llapayqui Israelcunaga aduramanquipaj acrashä rispitädu lömachömi. Chayga acrashä nasyuncho caycan altu puntami. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Chaychömi paycunataga alli chasquishaj. Chaychömi nishaj ima ofrendata gomänanpäpis, rimir-punta shuntar raquishan micuyninta apapämänanpäpis. Imata nogapaj acrashancunatapis chasquishaj. Nasyuncunacho canan machicasha caycajta shuntaptë llapan runacunami musyanga noga alli car santo cashäta. Chayrämi insinsuta rupachishayquipa jömuyninpis shongöpäno canga. « ‹Unay famillyayquicunata goycunäpaj aunishä Israel nasyunman gamcunata chayachiptërämi musyanquicunapaj noga TAYTA DIOSNIQUI cashäta. Chaychörämi yarpärinquicunapaj juchata rurashayquita. Chayrämi quiquiquicunapis melananquipaj mana allita rurashayquicunapitaga. Israel runacuna, juchata rurashayquimanno mana ñacachiptë, fiyupa mana allicunata rurashayquipitapis mana castigaptë gamcuna musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta. Nogaga rispitasha canä-raycumi gamcunata yanapäshayqui. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.› » Tayta Dios nimaran: «Runa, ricäriy sur caj-läman. Nircur paycunapaj parlay. Nogapa jutëcho rimay sur caj-lächo caycaj munticunapaj. Cayno niy: ‹Tayta Diosga caynömi nin: Gammanmi ninata sindiycushaj. Chay ninami ratarir chaquitapis ogutapis rupar ushacurconga. Chay ninaga ratangapaj mana upiypami. Chaura chay particho tiyaycaj runacunataga llapantami wapchanga norte caj-lächo tiyaycajpita sur caj-lächo tiyaycajcama. Llapan runacunanami ricangapaj noga Tayta Dios chay ninata sindishäta. Chay ninaga manami upengapächu.› » Chaura noga nirä: «Ay Tayta Dios. Runacunaga nircaycan ‹payga mana tantiyashanchi cajpämi parlan› nir.» Chaura TAYTA DIOS nimaran: «Runa, Jerusalenmanna ricäriy. Nircur chaycho caj Templu imano cananpäpis rimay. Israel nasyun imano cananpäpis rimay. Cayno niy: ‹TAYTA DIOS caynömi nin: Gamcunapaga contrayquimi ricacö. Sablëta jorgurir llapantami wañuchishaj alli cajcunatapis juchasapacunatapis. Rasunpami sablëta jorgushaj alli cajtapis juchasapa cajtapis, norte caj-lächo tiyajpita sur caj-lächo tiyajcama llapanta wañuchinäpaj. Chaynöpami noga sablëta jorgushäta llapan runacuna musyangapaj. Chay jorgushätaga llapanta cumlinäcama manami cutichishächu.› «Runa, fiyupa llaquicushpayqui wagay. Llapan runacunapa ñaupancho wagay. ‹¿Imapitataj wagaycanqui?› nishuptiquega gam ninqui cay nasyunman mana alli chayamunanpaj cajta mayaycur wagaycashayquita. Ninqui, chay junäga llapan callpaynajno ricacunanpaj cashanta, pipapis manana balurnin cananpaj cashanta, manchariyllawan chaquincunapis sicsicyananpaj cashanta. Chayno cananpaj caj öraga chayaycämunnami. Manapis aycällatanami canga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOS nimaran: «Runa, imano cananpaj cashantapis nogapa jutëcho willacuy. Chaymi ninqui: ‹Tayta Diosga caynömi nin: « ‹¡Sabli, sabli! Fiyupa afilashanami, achicyänanpaj llushwachashanami caycan. Wañuchinanpämi afilasha caycan. Achicyaycachänanpämi llushwachasha caycan. Chayno caycaptenga ¿wamrä Judäpa bastunninman yäracushwanchuraj? Sabliga ima guerutapis manami cäsunchu. Chay sablitaga afilasha, llushwachasha caycächin wañuchicojta aptaparcunanpämi. Runa, gamga gaparaypa gayacuy. Acrashä runacunataga chay sabliwan wañuchinanpämi caycan. Israelpa mandajnincunatapis llapanta wañuchinanpämi caycan. Paycunapis acrashä runacunawan iwal wañunanpämi caycan. Chaymi gamga llaquicushpayqui pëchuyquita tacacuy. Ñacayga chayamonganami. Ichanga ¿sablita bastun mana ichipaptenga imaraj canga? Noga TAYTA DIOSMI chayno në. « ‹Runa, gamga imano cananpaj cajtapis willacuy. Maquiquitapis jitayraj. Chay sabliga ishcay quimsa cutirämi chayamonga. Aypalla runacunata wañuchinanpämi chayamonga. Llapantami fiyupa manchaycächin. Chayno manchachiptinmi runacunapaga balurninpis mana canganachu. Chaymi aypallanpa wañuycachenga. Llapanpa wasincunamanmi wañuchicoj sablita churashcä. Chay sabliga achicyaycachänanpämi llushwachasha caycan. Wañuchinanpämi sumaj afilasha caycan. Sabli, ishcan-läman cuchuy. Jucaj-läman ticrarpis jucaj-läman ticrarpis cuchuy. Nogapis maquëta jitashämi rabyasha caycashä pascacänancama. Noga TAYTA DIOSMI chayno nishcä.› » TAYTA DIOSGA yapay nimaran: «Runa, ishcay nänita señalay Babiloniapa raynin sablinwan chaypa aywananpaj. Ishcan näni yarguranga juc nasyunllapita. Nircur näni raquejchöga letrëruta churanqui maygan siudäman chay näni aywaycashantapis musyananpaj. Chay nänicunataga señalanqui Amón runacuna tiyashan Rabá siudäman chayananpaj, Judächo caycaj intërunpa curalasha Jerusalén siudäman chayananpaj. Babiloniapa raynenga ichicuycusha ishcan-läman näni raquiycajchömi. Chaychömi surtita gatir lëchacunata chuncaycan; ïduluncunata tapucuycan; uywacunapa ñatinnincunata ricaycan. Surtita gatishanga llojshisha derëchu caj-läman. Chay caj-lächöga Jerusalenmi caycan. Chaura chay caj-läpäga ray niran: ‹Pillyaj yaycuy, perga jananpa yaycunata ruray, intërunpa curalapaycuy, wañuchiy, magaj yaycur gaparpay, puncuncunata amiriy› nir. Chayno cananpaj cashanta Jerusalén runacunaga manami riguinchu. Chaynöga paycuna mana riguinchu Babiloniapa rayninwan alli parlacusha cashpanmi. Ichanga mana allita rurashanpitami paycunataga prësu apaconga. Chaypitami noga TAYTA DIOSGA në: Gamcuna mana allita rurashayquicuna, wañuchicushayquicunaga mayacashanami. Juchata rurashayquicunaga ricacaycanmi. Chaypitami prësu aywanquipaj. Israelpa fiyu raynin, gammanga castïgu chayaycämunnami. Llapan juchayquipitami castïgu chayashunayquipäna caycan. Noga TAYTA DIOSMI cayno në: Umayquicho caj vinchata y corönayquitapis illajpitami guechushunquipaj. Chauraga llapanpis mas jucnönami cangapaj. Manacajman churasha cajcuna allicho canga. Allicho caycajcunanami manacajman churasha canga. Llapantapis cachaycushäpaj pasaypa juchusha ragällantami. Chaynöga canga noga cachamushä chayamur jusgaptinmi. Chaypitaga paypa munayninchönami canga. «Runa, gamga Israelcunata ashllej Amón runacunata cayno niy: ‹Tayta Dios nin: « ‹Sabliga churaränanpita jorgushanami caycan. Wañuchiyta gallaycunanpaj listunami caycan. Achicyaypa achicyar ushajpaj illgächinanpaj llushwachashami caycan. Gamcuna ricapacushayquega manami rasun cajchu. Musyacojniquicunapis llullacuyllapami willaycäshunqui. Gamcunaga wañuchicoj runacunami canqui. Chaypitami örayqui chayamushana. Sabliga cuchongapaj gamcunapa cuncayquitami. « ‹¡Sabli, churaränayquimanna cutiy! Nogaga jusgashayquipaj maychöpis gueshpichishächömi, yurishayqui nasyunchömi. Rabyashä nina ratariycajno caycajtaga gamchömi päsachishaj. Chaymi gamcunataga cachaycushayquipaj fiyu runacunapa, illgächicojcunapa maquinman. Rupachisha, illgächishami canquipaj. Yawarniquipis nasyun intëruchömi mashtaranga. Chaura gamcunataga pipis manami yarpäshunquipänachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno nishcä.› » TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, gamga wañuchicojcuna tiyanan siudä imano cananpäpis rimay. Mana cachaypa melanaypajcunata rurashanta niy. Chaymi cayno ninqui: ‹Caynömi TAYTA DIOSGA nin: Cay siudächo tiyaj runacunata wañuchejcuna, ganrayänayquipaj ïdulucunata rurajcuna, ushacänayquipaj caj öra chayaycämunnami. Runacunata wañuchishpayquimi fiyupa juchata rurashcanqui. Melanaypaj ïdulucunata rurashayquiwanpis ganrayashcanquimi. Quiquiquimi camacächishcanqui ushacänayqui junaj juclla chayamunanpaj. Chaynöpami nogapis camacächishaj juc-lä marca runacuna ashllishunayquipaj, llapan nasyuncuna manacajman churar asipäshunayquipaj. Gamcuna ïdulucunata aduraj cashayquita, mana allita ruraj cashayquitaga llapanmi musyan. Chayno cashayquipitami bisïnuyquicho caj, carucho caj nasyun runacunapis manacajman churar gamtaga asipäshunquipaj. Israelcho mandaj caycajcunapis munashantami ruraycan. Chaymi pitapis wañuycächin. Chaycho tiyajcunaga manami rispitanchu papäninta ni mamantapis. Juc-lä runacunata fiyupami ñacachin. Biyüdacunatawan wacchacunataga imantapis guechun. Rispitamänan pachatapis manami rispitanquichu. Ni säbadu jamay junajcunatapis manami cäsushcanquichu. Waquin runacunaga llullacushpanmi waquin wañunanpaj juchayoj caycan. Puytush lömacunacho ïdulucunapaj micuyta rurar fistata rurarcaycanqui. Fiyupa melanaypajcunatami ruranqui: Waquenga märistanwan cacun. Waquinnami quilla gueshyanwan caycaj warmicunata charipacun. Waquinnami majayoj warmicunawan cacun. Waquenga pengaypaj juchata ruraycan llumchuyninwan cacushpan. Waquenga lijïtimu pañin caycaptin charipacun. Waquinnami päguta chasquin juc runacunata wañuchinanpaj. Waquinnami guellayta ristan achca wawantawan cutichinanpaj. Waquinnami suwapan. Waquinnami runa-masincunata ñacachin. Chayno rurar nogataga gongaycäramashcanquinami. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. « ‹Nogaga fiyupa rabyashami caycä engañaypa rïcuyashayquipita, wañuchishayquipita. Ama yarpaychu imano rurashayquipitapis castigaptë ichipämänayquipaj cashantaga. Noga nishäga nishämi. Chaymi nishätaga cumlishaj. Intëru nasyuncunamanmi mashtacächishayqui. May-chay nasyuncunamanpis gargushayqui. Chayno mashtacächishpämi ushajpaj limyuyächishayqui ganra caycashayquipita. Waquin nasyuncunapa ricay-ñawincho gamcunataga pasaypa manacajmanmi churashayquipaj. Chayrämi gamcuna musyanquipaj noga TAYTA DIOSNIQUI cashäta.› » TAYTA DIOS yapay nimaran: «Runa, Israelcunaga nogapaj caycan cubripa, estañopa, fyërrupa, plömupa ganran chulluchicunacho quëdajnömi. Guellaypa ganran quëdaj mana bälejnömi caycan. Chaymi noga TAYTA DIOS në: Gamcunaga llapaniqui ticrashcanqui chulluchishanpa ganran imapäpis mana bälejnöna. Chaypitami Jerusalén chaupinman shuntashayqui. Imanömi guellayta, cubrita, fyërruta, plömuta, estañota tallushata chulluchicunaman wiñanchi, nircur ninata waycunchi chulluchinanpaj, chaynömi nogapis fiyupa rabyashpä gamcunata shuntaycur juc pachacho chulluchishayqui. Gamcunata siudäpa chaupinman shuntaycushpämi fiyupa rabyashpä chulluchishayqui. Imanömi guellayta chulluchinchi jurnucho, chaynömi gamcunapis siudäpa chaupincho chullusha quëdanquipaj. Chaynöpami musyanquicunapaj noga TAYTA DIOS rabyäta gamcunacho päsachishäta.» TAYTA DIOS yapay nimaran: «Runa, gamga Israelcunata cayno niy: ‹Gamcunaga castigashami caycanqui. Tamya manami tamyamunchu. Yacupis manami canchu. Profëtayquicunaga rabyar gaparpan aychata rachipänacunanpaj liyuncuna gaparpajnöraj. Paycunaga runacunata wañurachin. Bälej cösancunata, ima-aycantapis guechun. Chaymi runacuna wañuptin biyüdacunapis achca quëdan. Cürayquicunaga laynëcunata manami cumlishachu. Rispitädu cösäcunatapis manacajmanmi churasha. Paycunapäga rispitädu cajpis, mana rispitädu cajpis iwal-llami. Chayno manami pitapis yachachinchu maygan limyu cashanta, ni maygan ganra cashantapis. Säbadu jamay junajtapis manami cäsunchu. Nogatapis manami rispitamanchu. Mandajniquicunaga carcaycan micunanpaj atojcuna aychata rachipänacojnömi. Paycunaga runacunata wañurachirmi ima-aycantapis apacushanwan rïcuyaycan. Profëtayquicunaga manami rasun cajtachu willacun. Chaypa ruquenga tapyata ribucajnöllami pacaycan. Paycunaga «Diosmi willacaycächiman» ninmi. Chayno nirpis manami rasun cajtaga willacunchu. Rasunpaga noga manami willapashcächu. Runacunaga suwacullar, imatapis mana allicunata rurallarmi cawan. Pobricunatawan muchupacajcunata ima-aycantapis guechun. Juc-lä runacunata tucuynöpa ñacachin.› «Chay runacunacho noga ashishcä juc runata paycunata mana illgächinäpaj faburnin nogawan parlananpaj. Ichanga pitapis manami tarishcächu. Chaynöpami rabyasha caycashäta paycunacho päsachishcä. Nircorga usharishcä rabyashä ninanöraj caycajwan. Paycuna jucta imanöpis rurashanpita quiquincunaman ticrachishcä. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOS yapay nimaran: «Runa, juc cutichömi ishcay warmicuna caran chay mamapa wawallan. Chay warmicunaga wamra jipash cashanpita-pachami Egiptucho jucwan-jucwan cacuran. Chaychömi chuchuncunata yatapaptinpis dëjacuran. Chaynöpami donsëlla caynintapis pirdichiran. Mayur cajpa jutin caran Ahola. Shullcanpanami jutin casha Aholiba. Aholaga caycan Samariami. Aholiba cajnami caycan Jerusalén. Nogaga paycunawan majachacarä. Paycunachömi casha wamräcuna ollgupis warmipis. «Aholaga nogapa maquëcho caycar mana rispitamashpan waynancunata fiyupa cuyacurcusha. Waynancunaga casha guërracho pillyayta yachaj Asiria runacuna, murädu röpan jatisha, llapanpis paycunaga capitanlla, mandajcunalla, camaraj mösucuna, cawalluta muntasha purejcunalla. Paycunaga casha Asiriacho mas mijurnin caj runacunami. Aholaga paycunawan cacusha. Chayno caycällarmi juc-lä runacuna adurashan ïduluncunatapis cuyacurcusha. Egiptucho caycällarnami pï-maywanpis cacuyta yachacuycuran. Chaytaga manami gongashanachu. Jipash cashanpita-pachami achcajwan cacusha. Chayno cashpanmi donsëlla cayninta pirdiycachir mañösa cayman ticrasha. Pï-maywanpis cacoj warmina ricacusha. Chaymi waynan Asiria runacunapa munayninman cachapaycushcä. Payga chaycunatami fiyupa cuyacurcusha-casha. Nircorga Asiria runacunami jinayllatana cachaycusha. Wamrancunata warmita ollgutapis guechusha. Quiquintana wañuchisha sabliwan cuchuypa. Chaynöpami Samariapäga may-chaychöpis rimay caycaran. «Chayno castigashanta ñañan Aholiba ricaran. Chaypis ñañanpita mas piyur-raj jucwan-jucwan puricusha. Paypis ñañannömi fiyupa cuyacurcuran guërracho pillyay yachaj Asiria runacunata. Chay runacunaga caran capitancunalla, mandajcunalla, pillyajcuna cuyayllapaj röpan jatishalla; cawalluta muntasha purejcunalla, camaraj mösucunalla. Chaura tantiyacurirä paypis ganrayaycashanta, ñañan rurashannölla ruraycashanta. Pay ichanga ñañanpitapis mas piyur-raj pï-maywanpis cacusha. Payga ricaran Babilonia runacunapa dibüjuncuna pergacunacho pucawan pintasha caycajta, chegllancunapa cuyayllapaj wachcusha caycajta, turwanticunata umancunachöpis watasha caycajta. Llapanpis chaycunaga caran mandajcunata dibujashallan, Caldea runacunalla. Babiloniacunata chayno dibujashata ricaycurmi paycunata fiyupa cuyacurcuran. Chaymi Babiloniaman cachata cacharan. Chaura Babiloniacuna shaycamur paywan cacuran. Chaymi payga jucwanpis-jucwanpis cacur fiyupa ganrayaran. Chayno ganrayächiptin ushanantaga Babiloniacunata melanäcuranna. Chaypitanaga pï-maypis ricaycaptinna jucwan-jucwan cacuran. Galapächulla cuerpunta pï-maytapis ricachiran. Chayno captin nogapis ñaupata ñañanta melanäcushänöna melanäcushcä. Payga mas piyur mana pengacuypana pï-maywanpis cacuran. Jipash cashpan Egiptucho piwanpis cacushanta yarpärir piyurna ruracäcuran. Chaychöga waynan Egipto runacunata fiyupa cuyacurcuran. Paycunaga cacushan öra bürrucunanöraj, cawallucunanöraj cacojpis. Chayno rurashpanmi payga rurasha wamra jipash cashanno. Wamra jipash cashan wichanmi Egipto runacuna chuchuncunatapis llapchipar-ushaj.» Aholiba, chaypitami TAYTA DIOSGA nishunqui: «Canan melanäcuycashayqui waynayquicuna contrayqui ricacunanpämi ticrachishaj. Intërupitami gamman shamonga. Shamonga Babiloniacuna, Caldeacuna, Pecodcuna, Soacuna, Coacuna, intëru Asiriapitapis. Paycunaga llapanpis caycan camaraj mösucunallami, capitancunallami, mandajcunallami, jinyu runacunallami, pillyay yachajcunallami. Llapanpis caycan muntädu purejcunallami. Gampa contrayquimi shamonga aypalla carrëtacunawan, aypalla suldärucunawan. Intërupa curalapaycushunquipaj, armancunawan, fyërru cascusha, chapacuna escüduncunawan. Noganami paycunata munaynëta goshäpaj imanöpis jusgashunayquipaj. Chaura paycunanami jusgashunquipaj laynincuna niycashanno. Chaynöpami fiyupa rabyasha caycashäta gamcho päsacächishaj. Paycunanami fiyupa ñacachishunquipaj. Sengayquicunata, rinriquicunata rogurgärenga. Cawaycar quëdajcunatanami cuchuypa wañuchishunquipaj. Wamrayquicunata ollguta warmitapis guechushunquipaj. Chayno caycaptillayquimi cawaycar quëdaj cajcunataga nina rupar ushacurcushunquipaj. Röpayquicunata guechushunquipaj. Bälej aläjayquicunatana apacongapaj. Chaynöparämi Egiptucho pï-maywan cacushayquitapis jamachishayqui. Chaypitaga mananami ricärinquipänachu ni yarpanquipänapischu Egipto runacunataga.» TAYTA DIOSMI cayno nin: «Chiquishayqui melanäcushayqui nasyun runacunapa munayninmanmi cachaycushayquipaj. Paycunaga fiyupami chiquishunquipaj. Ñacar arur chasquishayquicunatapis guechushunquipämi. Galapächullatana cachaycushunquipaj. Chauraga pï-maywanpis cacushayqui pengayniqui alayrimi ricaranga. Pï-maywanpis mana pengacuypa cacushayquipitami cananga castïgu chayaycäshunqui. Gamga chay nasyuncho tiyajcunawanmi cacushcanqui. Ïdulucunata adurashantapis aduräshishcanqui. Ñañayqui rurashannöllami gampis rurashcanqui. Chaypitami ñañayquita upuchishä castïgu cöpalläpita gamtapis upuchishayqui. «Noga TAYTA DIOSMI cayno në: «Ñañayquita upuchishä cöpallapitami upunquipaj. Chay cöpaga caycan jatun, anchu, ucrumi. Chauraga pï-maypis asipäshunquipämi, manacajmanmi churashunquipaj. Ushajpaj illgächisha ragällanmi canquipaj. Chayta upurcorga ricacunquipaj machasha fiyupa nanapäcushami. Chayga ñañayqui Samaria upushan cöpami. Gonchuntinta ushajpämi upucurcunquipaj. Nircorga chay cöpata sajtarinquipämi. Chuchuyquitana gashargärinquipaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno cananpaj rimashcä. Chaypitami noga TAYTA DIOS në: Nogata gongaycamashayquipitami, cacharisha pï-maywanpis puricushayquipitami castïguwan fiyupa ñacanquipaj. Chaynöga ñacanquipaj llapan juchayquicunapitami.» TAYTA DIOS yapay nimaran: «Runa, Aholawan, Aholiba juchanpita imano cananpaj cashantapis willay. Melanaypaj ganracunata rurashanta mana pacaypa niy. Paycunaga nogata cachaycamashpanmi ïdulucunata adurasha. Jinachöpis paycunaga wañuchicojmi caycan. Wamräcunatami ïdulucunapaj rupachisha. Mastapis caynöraj rurasha: Rispitädu Templöta ganrachisha. Säbadu jamay junajcunacho rispitamänan junajcunatapis manacajman churasha. Ïdulucunata adurashpan quiquinpa wamrancunata rupachishan junajllami rispitädu Templömanpis shaycamur ganrachisha. ¡Quiquëpa wasëchörämi chayno rurashapis! «Carupita runacuna shamunanpaj cachancunawan gayachiran. Willachiptin chay runacunaga shamuran. Chaura ishcan ñañana chayajcunata jamachinanpaj bäñacuran, ñawincunata pintacuran, camarächinanpaj bälej aläjacunata jaticuran. Nircur fiyupa alli jamacunamanna jamacaycäriran. Mësaga camarishana caycaran. Insinsutawan nogallapaj acrasha caycaj alli asyaj asëtitapis chayman churaran. Chaypitana wiyacaran aypalla runacuna fistacho gaparpashan. Chayga chunyajpita shamoj runacunami caran. Paycunaga camaränanpaj warmicunata adurnaran. Ricrancunaman brasalëtacunata jatiparan. Umanmanpis corönata jatiparan. Chaura nogaga yarpaynillächo nirä: ‹Cananga chay jucwan-jucwan cacoj warmicunawanmi cacoj-aywan. Ichanga chay warmicuna pasaypa pirdicashanami caycan. Ni jucwan-jucwan cacunanpäpis manami bälinnachu› nir. Nishänöllami chay runacunaga jucwan-jucwan cacoj warmicunawanno cacusha. Chaynömi cacusha mana pengacoj warmicuna caycaj Aholawan y Aholibawan. Ichanga juc junaj alli runacunami jusganga majayojcunawan cacoj wañuchicoj warmicunataga. Chay warmicunaga caycan majayojcunata guechupacojmi. Wañuchicushan yawarllami maquincunapis caycan.» TAYTA DIOSMI cayno nin: «Paycunapa contranmi aypalla runacunata cachashaj. Chay runacunaga mancharachengami, ima-aycantapis guechongami. Chay aywaj runacunaga sajmaycällar wañuchichun. Sablincunawanpis tucsirgärichun. Wamrancunata wañuchichun ollguta, warmitapis. Wasincunatapis rupaycärachichun. Nogami cay nasyunpita illgächishaj melanaypaj mana alli ruraycunata. Chaynöparämi llapan warmicuna ricaconga. Chauraga mananami chay warmicuna rurashannöga ruranganachu. Chay ishcay warmicunaga castigashami canga pï-maywanpis cacushpan juchata rurashanpita, ïdulucunata adurar juchata rurashanpita. Chaynöpami musyanquicunapaj noga TAYTA DIOS cashäta.» Isgun wata chunca quilla chunca junajninna caran Babiloniaman apamashancunaga. Chay junajmi TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, canan junajta apuntay imay junaj caycashantapis. Canan junajmi Babiloniapa raynenga Jerusalenman yaycunanpaj magayta gallaycusha. Chaymi mana wiyacoj runacunataga yarparänanpaj tincuchiypa willapay cayno nir: «Jatun mancata churcushun. Nircur yacuta wiñashun. Chaymanna wiñashun cuchusha caycaj aychacunata. Wiñashun chancanpita, matancanpita aycha cuchushata, tulluncunatapis allinnin cajta. Werannin uyshatapis pishtarcur chayman wiñashun. Nircur junta waycupaycushun sumaj timpunanpaj, tulluncunapis sumaj chayananpaj.» TAYTA DIOS tantiyachishpan caynömi nin: «¡Ay imanöraj canqui wañuchicoj Jerusalén siudä! Oxidasha caycaj mancanömi caycanqui. Oxidashanga imaypis mana llojshejnömi caycanqui. Juc-juclla jorguy cuchusha caycaj aychacunata. Mancachöga jucpis ama quëdachunnachu. Oxidasha mancanöga caycanqui siudächo pasaypa wañuchinacuylla captinmi. Wañuchicushan yawarpis manami allpachöchu mashtaraycan allpawan tacucäcunanpäga. Chaypa ruquenga allpaynaj gaga jananchömi mashtaraycan. Allpaynaj gagallacho yawar cacunanpämi camacächishaj. Chaytaga manami imawanpis chapangapächu. Chay yawarta ricarmi fiyupa rabyacurcushaj. Chaymi rurashanmanno Jerusalentaga castigashaj.» Caynömi TAYTA DIOS nin: «¡Ay imanöraj canqui wañuchicoj Jerusalén siudä! Noga quiquëmi ninata ratachishaj. Aypalla yantatami sumaj waycushaj. Timpuchir aychata sumaj chayachishaj. Yacun chaquinancama, tulluncunapis rupanancama yanushaj. Nircur wiñayniynaj caycaj mancatana churcushaj nina rataycajman. Chaura chay mancaga wayllaycällar ushajpaj pucayanga llapan ganran wayllayllawan llojshinancama, oxidashanpis illgänancama. Ichanga yangami chayno ninawanpis wayllachishcä. Oxidashanga ninawanpis manami illgashachu. «Jerusalén, nogaga chaynömi mana pengacuypa pï-maywanpis cacur ganracushayquipita limyuyächiyta munashcä. Chayno ruraptëpis manami limyuyashcanquichu. Limyuyanquipäga rabyasha caycashäta gamcho pascacächiptërämi. Noga TAYTA DIOSMI chayno nishcä. Nishäga chaynömi canga. Quiquëmi chayno cananpaj camacächishäpis. Chaytaga manami cutiricushächu. Simrimi cumlishaj. Manami cuyapäshächu, ni pësacushäpischu. Imanöpis rurashayquipitami, imanöpis cashayquipitami castigashayquipaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOS nogata cayno nimaran: «Runa, gamtaga fiyupa cuyashayqui warmiquita illajpitami shuntacushaj. Chayno shuntacuptë ama llaquicunquichu ni waganquipischu. Mana musyacaylla llaquicuy. Wañupacojcuna lütushannöga ama lütuychu. Ama puriychu gala umallaga, ni gala chaquillapis. Cärayquitapis ama chapacuychu. Wañupacushancho micunan micuycunatapis ama micuychu.» Tutapaga runacunawan parlaycarä. Tardinaga warmë wañucuran. Warannenga Tayta Dios nimashannölla rurarä. Chaura runacunaga tapumaran: «Chay ruraycashayquega nogacuna ¿imano canäpätaj? Mä willapämay.» Chaura nogana nirä: «TAYTA DIOSMI nogata nimasha Israelcunata cayno ninäpaj: ‹Caynömi TAYTA DIOS nin: Gamcunaga Templöta amatarmi cuyanqui; amatarmi almiranquipis. Chay Templuwanmi gamcunaga alli-tucuycanqui, munayniyoj-tucuycanqui. Ichanga chay Templuta noga ganrachishämi. Jerusalencho quëdamoj wamrayquicuna warmipis ollgupis runa wañuchiypami wañonga. Gamcunapis Ezequiel rurashannöllami ruranayqui: Manami gagllayquitapis chapacunquipächu. Wañupacushancho micunan micuycunatapis manami micunquipächu. Gala umalla, ni gala chaquillapis manami purinquipächu. Manami llaquicunquicunapächu. Ni waganquicunapäpischu. Juchayquicunapitami callpaynajnöna ricacunquipaj. Chayrämi jucniqui-jucniquipis shongullayquicho llaquicunquipaj. Chaynömi gamcunapäga Ezequiel canga tantiyacunayquipaj. Pay rurashannöllami gamcunapis ruranquipaj. Chayrämi gamcunaga musyanquipaj noga rasunpa TAYTA DIOS cashäta.› «Runa, Israelcuna yäracuycashan Templutami illgarachishaj. Templu cuyayllapaj captinmi paycunaga fiyupa cushicuycan. Templunta amatar cuyan, amatar almiranpis. Chaynöllami wamrancunatapis ollguta warmita wañuchishaj. Chayno päsashan junajmi juc runa gueshpiycamur willashunayquipaj chayamongapaj. Chay junajmi upa caycashayquipita shimiqui pashtangapaj. Chaura chay gueshpimojwan parlanquipaj. Chaynöpami gamga canquipaj llapan runacuna musyananpaj señal. Chayrämi paycuna musyanga noga TAYTA DIOSNIN cashäta.» TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, gamga Amón nasyun runacuna caycashan cajmanna ricäriy. Nircur paycuna imano cananpäpis rimay. Noga TAYTA DIOS paycunapaj cayno nishäta parlay: ‹Templöta ganrachiptin, Israel pasaypa ushacasha caycaptin, Judá runacuna prësu aywaptin gamcunaga fiyupa cushicuypita «benëchu» nirayqui. Chayno cashayquipitami gamcunataga cachaycushayquipaj inti yagamunan caj-lächo tiyajcunapa maquinman, paycunapa munayninchöna chacrayquicunapis cananpaj, tolduncunata ichichicarcärir tiyacaycärinanpaj. Paycunami micuyniquicuna poguptinpis micucarcärenga; lëchiquicunatapis upucarcärenga. Rabá siudätami ticrachishaj camëllucuna tiyanan jircaman, Amón nasyuntana uyshacuna tiyanan jircaman. Chayrämi gamcuna musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta. « ‹Noga TAYTA DIOSMI në: Amón runacuna, Israelcuna mana alliman chayaptin, gamcunaga cushicuypitami pinticachar macshurayqui, manacajman churarayqui. Chaypitami castigashpä juc nasyuncunapa maquinman cachaycushayquipaj. Chay nasyun runacunanami ima-aycayquitapis guechushunquipaj. Marcacunacho caycajtami sapipita jachata achurejno jitarishayqui. Nasyuncunapa chaupincho caycajtapis ushajpämi illgarachishayqui. Chayrämi musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta.› «Noga TAYTA DIOSMI në: Moab nasyun runacunaga nin ‹Judäga waquin nasyuncunanöllami› nir. Chaypitami Moabpa cantunpa yaycunata rurashaj. Nircorga juc cantupita juc cantucamami siudäniynajta cachaycushaj. Fiyupa almirashan Bet-jesimot, Baal-meón, Quiriataim siudäcunata illgächinanpämi camacächishaj. Chaura inti yagamunan cajcho tiyaj runacunami charicarcärenga Moab nasyuntaga. Chaura Amón runacunanömi Moab runacunaga paycunapa maquincho canga. Chaynöpami imaypis manana Moab runacunapäga parlanganachu. Chaynömi Moab nasyun runacunataga castigashaj. Chayrämi paycunaga musyanga noga TAYTA DIOS cashäta. «Noga TAYTA DIOSMI në: Judá runacunata Edom runacunaga fiyupa mana allita ruraypami ayñita cutichisha. Chaypitami fiyupa juchayoj ricacusha. Chaypitami noga TAYTA DIOSGA në: Edom runacunata castigarmi illgächishaj chaycho tiyaj runacunata, uywantinta. Ushajpämi illgarachishaj. Chaymi Temán partipita-pacha Dedán particama runaga sabliwan wañonga. Edom runacuna imano rurashanpitapis acrashä Israel runacunawanmi ayñita cutichishaj. Edom runacunataga paycunami imatapis ruranga noga fiyupa rabyasha caycashämanno. Chaynöpami Edom runacunaga musyanga noga ayñita cutiycächishäta. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Noga TAYTA DIOSMI në: Unaypita-pachami Filistea runacunaga acrashä Judá runacunawan chiquinacusha. Chaymi Judá runacunata ayñita cutichir pasaypa ushaycusha. Chaypitami, noga TAYTA DIOS në: Filistea runacunata castigar ushajpämi illgächishaj Ceret particho tiyaj runacunata. Lamar cantunpa quëdasha caycajcunatapis ushajpämi illgächishaj. Fiyupami paycunataga ayñita cutichishaj. Fiyupa rabyawanmi castigashaj. Chayrämi paycuna musyanga noga TAYTA DIOS cashäta.» Babiloniaman apamashancunaga chunca juc (11) wataman gallarej quilla, rimir junajninna caran. Chay junajmi TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, Tiro siudächo tiyaj runacunaga Jerusalenpa contran cayno rimasha: « ‹¡Cananga mayancha! ¡May nasyunpitapis chayanan siudä cananga juchushami caycan! Paycunaga pasaypa mana allimannami chayasha. ¡Cananga nogamannami surti ticramusha! Noganami ima-aycawanpis rïcuyaycä› nir. «Chaypitami noga TAYTA DIOS në: «Tiro, nogaga gampa contrayquimi ricacö. Nogami camacächishaj juc-lä nasyun runacuna contrayqui ricacunanpaj. Paycuna shamonga lamar yacu wayrawan pullchajyar shamushannömi. Curalaraj pergayquicunatapis juchurgärachenga. Ricchacunayquipaj törri rurashayquicunatapis tunichenga. Ñuchu allpatapis pichaypami pichashaj. Allpaynaj gagatanömi cachaycushaj. Redata chaquichicuna lamar chaupincho caycajnömi ricaconga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Tiro siudäpataga ima-aycantapis juc nasyun runacunami guechurir apaconga. Allinnin particho caycaj siudänincunacho tiyaycajcunatapis sabliwan wañuchenga. Chayrämi paycuna musyanga noga TAYTA DIOS cashäta. «Noga TAYTA DIOSMI në: «Nogami camacächishaj norte caj-läpita Babiloniapa raynin Nabucodonosor Tiroman shamunanpaj. Paymi mas munayniyoj ray caycan. Payga cawalluncunawan y carrëtancunawanmi shamonga. Muntäducunapis aypallami shamonga. Aypalla suldärucunapis shamonga. Mas allinnin siudäcunacho tiyaycajcunatami sabliwan wañurgärachenga. Siudäpa intëru cantunpami yaycunanpaj pergata jatarachenga. Pillyaj yaycunanpaj escalëracunata ichichenga. Gamcunaman pillyaj yaycamoj suldärucunaga canga chapacuna escüdunwan-camami. Siudäniquita curalaraycaj pergatapis perga-tunichicunawanmi tangargärachenga. Suldäruyquicuna ricchacunan törriquitapis amiypami tunirachenga. Siudäcunata charir ima-aycantapis guechunanpaj yaycojnömi Babiloniapa raynenga puncuyquicunapa yaycamonga. Chauraga aypalla cawallucunami canga. Chaymi allpa goshtayno polbu jatarir chapacurcushunquipaj. Cawallu garchashan carrëtacuna wiyacaptin, muntäducuna purishan wiyacaptin, pergayquicunapis sicsicyangami. Intëru cällicunachöpis canga uchcoj-uchcoj lluchcargärishan cawallucunapa yupillanrämi. Chaycho tiyaj runacunataga sabliwanmi wañuchenga. Sinchi caycaj arcuyquicunatapis sajtargärengami. Ima-ayca charashayquitapis guechushunquipämi. Ranticunayquipaj caycächishayquitapis suwapäshunquipämi. Pergayquicunatanami juchurgärachenga. Fiyupa cuyayllapaj palasyuyquicunatapis juchurgärachengami. Lamarmanmi jitarenga rumicunata, guerucunata, muntuy-muntuy goturaycar quëdajtapis. Chaynöparämi cushicur birsur gaparpaycashayquitapis chawächishaj. Chayrämi arpayquicuna wagashanpis mana wiyacanganachu. Allpaynaj gagamanmi ticrarachishayquipaj. Redata mashtar chaquichicunallapänami ticrarachishayquipaj. Yapayga imaypis mananami jatarachishunquipänachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno cananpaj nishcä. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Tirotaga noga TAYTA DIOS në: Ushacashayquita mayaycur, malubrashacuna gaparashanta wiyaycur, gamcho tiyaj runacunata wañuchishanta mayaycur lamar cantun nasyuncunacho tiyaycajcunaga manchariywan sicsicyangarämi. Lamar cantuncho caycaj raycunaga jamaränancunapita jatarcur llaquicuyllawan jacurashancunata, cuyayllapaj burdasha röpancunatapis jorgonga. Nircur fiyupa mancharishpan sicsicyaycarmi pampaman jamaconga. Ricashushpayqui fiyupami mancharenga. Chaymi wañushapaj cantanata cantapäshunquipaj. Caynömi nenga: « ‹¡Achachau! Imanöparaj chaynöga ruracashcanqui. Pï-maypitapis rejsisha caycaj siudä, lamar cantunpita illgashcanquimi. Gamga fiyupa munayniyojmi carayqui. Bisïnuyqui nasyuncunacho tiyajcunataga llapantami mancharachej-canqui. Cananga ushacar mana alliman chayashayquita mayaycärir, lamar cantun nasyuncunacho tiyaycajcunaga manchariypita sicsicyarcaycanmi. Canan illgashana captiquimi lamar chaupin tishgucunacho tiyajcunapis manchariywan ima ruraytapis mana camäpacunnachu› nir. «Noga TAYTA DIOSMI në: Pipis manana tiyashan siudäcunatano ragällantami cachaycushayquipaj. Lamarpita aypalla yacu llojshimur ñitishunayquipämi camacächishaj. Chaymi unay wañojcuna caycashanman tallpucar chayanquipaj. Cay pachapitaga mas rurimanmi jitarishayqui. Chayga caycan imaypis ragälla caycashan nasyunmi. Chaychöga goyanquipaj wañojcunawan iwalmi. Gamchöga manami imaypis runacuna tiyangapänachu. Cay pachacho cawajcunaga tiyananpaj yapay manami jatarachishunquipänachu. Illgächishpä fiyupa manchariypämanmi ticrachishayquipaj. Ashishushpayquipis mananami tarishunquipänachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, Tiro siudäpaj cantay wañushapaj llaquicur cantanata. Chay siudämi caycan lamar cantuncho. Chay siudämanmi chayan may nasyunpita aywarpis, lamar cantuncho tiyajcunapis. Chaychömi ranticunacurcaycan ima nigusyuncunatapis. Noga TAYTA DIOS nishäta cayno ninqui: « ‹Tiro, gamga yarpanqui «Llapanpitapis mas cuyayllapaj büquimi cä» nir. *** Gam mandashayquega lamarpa chaupincamami chayaraycan. Arojcunami mas cuyayllapajta rurashurayqui. Senir jircapita pïno gueruta apaycamurmi cantuyquicunatapis intablasha. Tëla shucullpiqui warcuränanpaj ichiraj guerupäna apamusha Líbano jircacho caj sedrucunata. Yacupa purichishunayquipaj bäticunayquitanami rurasha Basancho caj encina guerucunapita. Chipre lamar cantunpita sipresta apaycamurna intëru janayquita chapar intablasha. Chaymanga marfilcunawanpis cañichiypa adurnasha. Wayra tangar apananpaj shucullpipis casha Egiptucho burdashan lïnupitami. Chay tëlanami bandërayquino caycaran. Tolduyquicuna caran murädu tëlacunapita, puca tëlacunapitapis. Chay tëlacunataga Elisa partipa lädun lamar cantunpitami apamuran. Yacupa tangachishojcunaga caran Sidonpita, Arvadpitami. Lamarpa manijashojcunaga caran gamcho tiyajcunami, fiyupa yachaj runacunami. Guebalpita caj rispitädu carpintërucunaga, yachaj runacunaga jinan örami allcharej imapis pirdicäcuptenga. Intërupita büquicunawan shamojcunaga gamwanmi ranticunacoj ima-aycata apamushantapis. Pillyapaj caycaj suldäruyquicunaga caycaran Persia, Lidia, Libia runacunami. Adurnashushpayqui waguirgärej chapacuna escüduncunata, fyërru cascuncunata. Chaycunawanmi camarächishoj-cashunqui. « ‹Arvad runacunawan suldäruyquicunami curral pergayqui jananpaga intëru tumarejcho carcaycaran. Ricchacuna törricunachöna caycaran Gamad runacuna. Paycunapa chapacuna escüduncunana curral pergayquicunacho intëru tumarej waguiraycaran. Chaycunawanmi sumaj camarächishoj-cashunqui. Gampaga ima-aycayquipis fiyupa aypallami caran. Chaymi Tarsispita shamojcunapis gampita rantej. Imatapis goshayquipitana paycuna pägashoj-cashunqui guellayta, fyërruta, estañota, plömuta. Chayno, Greciapita, Tubalpita, Mesecpita shamojcunapis gampitami rantej. Paycunaga pägashoj-cashunqui rantisha runacunata, runsipita caj cösacunata. Bet-togarma runacunana pägashoj-cashunqui cargapaj muntapaj cawallucunata, mülacunata. Rodaspita shamoj runacunapis gampita rantej. Lamar cantunpa tiyajcunataga achca nasyuncunatami ranticoj-canqui. Paycuna pägashoj-cashunqui marfilta, ébano guerucunata. Ima-aycayquipis ranticunayquipaj aypalla captinmi Edom runacunapis gampita rantej. Gam goshayquipa ruquin apapämushoj-cashunqui achicyaj granate rumicunata, muräduman tiñisha tëlacunata, burdasha tëlacunata, lïnu tëlacunata, cuestaj coral y rubí rumicunatapis. Gamcunapitami rantej Judá, Israel runacunapis. Paycuna pägashoj-cashunqui Minit particho wayoj rïgucunata, pastilcunata, abëjapa mishquincunata, asëtita y balsamuta. Damasco runacunanami rantishoj-cashunqui micuycunata, ima-aycata charashayquicunatapis. Paycuna pägashoj-cashunqui Helbonpita apamushan bïnuta, Saharpita apamushan yuraj millwacunata. Uzalpita-pacha apapämushoj-cashunqui bïnuta, arucunapaj listu tacasha fyërrucunata, canëlata, alli asyaj cäñacunata. Chaycunataga goshoj-cashunqui ranticushayquicunapita pägarmi. Dedanpita shamojcunaga gamman apamoj sillacunata. Arabia runacunawan Quebarcho mandajcunapis gamcunawan ranticanacoj. Paycuna pägashoj-cashunqui manta uyshacunata, carnicunata, chïbucunatapis. Sabächo, Raamacho tiyaj nigusyanticunaga gampitami rantej. Paycuna pägashoj-cashunqui mas allinnin caj perfümicunata, cuestaj cuyayllapaj rumicunata, goritapis. Gamwanmi ranticunacoj Harán, Cane, Edén runacuna, chayno Sabächo, Asiriacho, Mediacho tiyaj llapan nigusyanticunapis. Ranticoj-cashunqui fïnu tëlacunata, murädu röpacunata, burdashacunata, tucuy culur alfombracunata, mana rachej rinsasha wascacunatapis. Tarsispitana büquicuna gatinayllanpa chayamoj llapan casta nigusyucunata apamushpan. « ‹Gamga ima-ayca riquësatapis cargacurcurmi lamar jananpa aywaj canqui. Lamarpa tangashojcunami apashurayqui jundunnin yacu jananpa. Jundu lamarcho caycaptiqui inti yagamunan caj-läpita shamoj fiyu wayranami ichic-ichiclla rurarishurayqui. Chaura lamarman tallpucashayqui junäga riquësayquicuna, ranticunayquipaj cajcunapis, llapan casta micuyniquicunapis, lamarpa apashojcunapis, manijajniquicunapis, uchcu chapapäshoj carpintërucunapis, nigusyantiquicunapis, pillyay yachajcunapis, llapan gamcho caycajcunapis lamarmanmi yaganga. Manijajcuna gaparpaptin lamar cuchuncunapis chucchongarämi. Chaura juc büquicunata tangachejcunapis llojshicurenga. Manijajcunapis allpaman pinticarpärenga. Paycunaga fiyupa callpaypami gaparpanga. Rabyawan fiyupa llaquicushpanmi gampaj waganga. Umancunaman allpata wiñaconga. Uchpachöpis gochpanga. Gampaj llaquicushpanmi ajchanta rutuconga. Lütu röpatapis jaticonga. Fiyupa llaquicushpanmi wagangapis. Chaymi gampäga wañushacunapaj cantanata cantanga. Gampaj llaquicushpan nenga: «¿Lamarcho caycaj Tiro siudämanga maygan siudällaraj tincunman caran?» nir. Lamar cantun nasyuncunapita imatapis chayachimuptin achca nasyuncho tiyajcunapämi aypächej-canqui. Ima-aycayqui, micuyniquicunapis aypalla captinmi cay pachacho caj raycunataga rïcuyächej-canqui. Cananga lamarmi illgächisha-cashunqui. Lamarman tallpucashami caycanqui. Llapan cösayquicuna y gamcho caj runacunapis gamwan iwalmi ruricama yagacarpusha. Imano päsashushayquitapis ricar lamar cantun nasyuncunacho tiyajcunaga llapanmi mancharisha carcaycan. Raynincunapis llaquishami carcaycan. Llaquicuycashanga alayrimi rejsicaycan. Imano caycajtapis ricashushpayqui fiyupami mancharircaycan juc-lä nasyun nigusyanticunaga. Fiyupa manchariypajmanmi ticrashcanqui. Para-simrinami illgashcanqui.› » TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, gamga Tiropa rayninta cayno niy: ‹TAYTA DIOSMI cayno nin: « ‹Gamga pasaypami alli-tucurayqui. Mana Dios caycar, runalla caycashpayqui nishcanqui: «Nogaga diosmi cä. Jamaraycäpis dioscuna jamaränanchömi; lamarpa chaupinchömi caycäpis» nir. «Juc dios yarpashannömi yarpäpis» nir yarpashcanqui. ¿Gamga Danielpita mas musyaj yachajchuraj canqui? ¿Sasa tantiyana cajtapis llapantachuraj musyanqui? Musyaj, yachaj cayniquiwanmi rïcuyänayquiyaj ima-aycatapis aypallata tarishcanqui. Babulniquicunamanpis guellayta, gorita juntachishcanqui. Nigusyanti canayquipaj sumaj yachaj cashpayquimi rïcuyänayquicama ima-aycayquitapis mirachishcanqui. Ima-aycayquipis aypalla captinmi pasaypa alli-tucuycanqui. « ‹Chayno captiquimi TAYTA DIOSGA nin: « ‹Gamga ninqui «juc diospa yarpayninno yarpayniyojmi cä» nir. Chaypitami camacächishaj gampa contrayqui mas fiyu jäpa runacuna shamunanpaj. Chaycunami sablinta jorgonga cuyayllapaj sumaj yachaj caycajta wañuchishunayquipaj. Chauraga allicho caycajtapis pasaypa manacajmanmi churashunquipaj. Ruri uchcumanmi gaycurishunquipaj. Lamarpa mas jundunninchömi rätu wañurinquipaj. Wañuchishunayquipaj caycajpa ñaupanchöpis gamga ¿jinallachuraj niycanquipaj «nogaga diosmi cä» nir? ¡Wañuchishojcunapa maquincho gamga manacaj runallami caycanquipaj! Mana aduramajcuna wañushannömi juc-lä jäpa runacunapa maquinwan wañunquipaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno rimashcä. Nogami nishcä chayno cananpaj.› » TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, gamga Tiropa rayninpaj llaquicushpayqui, runa wañuycho cantanata cantashpayqui cayno ninqui: ‹TAYTA DIOSMI cayno nin: « ‹Gamga alli cuyayllapämi carayqui waquincuna ricacunanpaj. Gamga fiyupa yachajmi, cuyayllapämi carayqui. Edén wertachömi caycarayqui. Röpayquipis caycaran tucuy-niraj achicyaj rumicunawan burdashami. Chay achicyaj rumicunapa jutenga caynömi caran: Rubí, crisólito, jade, topacio, cornalina, jaspe, zafiro, granate, esmeralda. Aläjayquicuna, arëtiquicuna gorillapita caran. Chaycunaga gam yurishayquipita-pacha camarishanami caycaran. Juc querubín anjiltami churarä gamta täpashunayquipaj. Acrashä rispitädu jircachömi caycarayqui. Achicyaycachaycaj rumicunapa chaupinchömi purej canqui. Camasha cashayqui junajpita-pacha ima rurashayquicunapis allillami caran. Ichanga mana allita ruraytana gallaycurayqui. Achca nigusyuta arurmi mana alli ruraycunallaman, jucha rurayllamanna ticrashcanqui. Chaypitami ñaupäpita gargushcä; «Diospa jircan» nishayquicunapitapis jitarishcä. Querubín anjil täpaycäshojmi achicyaycachaycaj rumicunapa ñaupancho puriycajta jorgushurayqui. Cuyayllapaj carmi alli-tucurayqui. Allicho carmi yachaj cayniquitapis mana alliman ticrachishcanqui. Nogami gamta pampaman jitarishcä. Llapan raycunapa ñaupanman churashcä paycuna manacajman churar asipäshunayquipaj. Fiyupa aypallami juchayqui. Nigusyuta arur achcatami suwapashcanqui. Chayno rurarmi templuyquicunatapis ganrachishcanqui. Chaypitami, ninata ratarachishcä rupar ushacurcushunayquipaj. Llapanmi ricashunquipaj allpacho uchpayasha caycajta. Llapan rejsishojcunaga chaynöta ricashushpayqui fiyupami mancharisha caycan. Fiyupa manchariypaj ruracashami caycanqui. ¡Manami imaypis cutimunquipänachu!› » TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, gamga Sidón caj-läman ricärir cayno ninqui: ‹Caynömi TAYTA DIOS nin: « ‹Sidón, nogami gampa contrayqui ricacö. Imano canayquipäpis nishä öra, santo cashäta musyacächishä öra, rejsicanga noga TAYTA DIOS cashä. Chauraga gampa ñaupayquichömi alabasha cashaj. Gammanga tucuy-niraj gueshyatami chayachimushaj. Intëru cälliquicunachömi yawar mashtaranga. Wacpita caypita yaycur sabliwan cuchuypa wañuchiptinmi gamcho tiyaycajcunaga wañonga. Chaura noga TAYTA DIOS cashä musyacangami. Israelga yapay mananami ñacanganachu. Bisïnun nasyun runacunaga casha tucshejno, shira rachejnöpis mananami manacajman churanganachu. Chaura noga TAYTA DIOS cashä musyacangami. « ‹Noga TAYTA DIOSMI cayno në: Nasyuncunacho machicasha caycaj Israelcunata shuntamushämi. Nircorga santo cashäta musyachishaj llapan nasyun runacuna ricaycaptin. Chaura sirbimaj Jacobta goycushä nasyunchömi paypita mirajcunaga tiyacaycärenga. Chaychöga allillanami goyangapaj. Wasicunata jatarachenga. Übascunata lantapaconga. Nogami castigashäpaj Israelcunata manacajman churaj bisïnun nasyun runacunataga. Chauraga Israelcunapa noga TAYTA DIOSNIN cashä musyacangami.› » Babiloniaman apamashancunaga isgun wata chunca quillan chunca ishcay (12) junajninna caran. Chay junajmi TAYTA DIOS nogata cayno nimaran: «Runa, cananga Egipto caj-lämanna ricäriy. Nircur Egiptupa raynin faraonpaj, chayno llapan Egipto runacunapäpis cayno ninqui: ‹Caynömi TAYTA DIOS nin: « ‹Egiptupa raynin faraón, cananga nogami contrayqui ricacö. Gamga canqui jatuncaray waräcuy mayu yacullacho tiyacojnömi. Chayno carmi ninqui: «Nilo mayuga nogapami. Nogami rurashcä» nir. Jatun ansuylawanmi sengapita charichej-aywä. Nircurmi camacächishaj mayuyquicho caj pescäducunapis janayquiman lagacänanpaj. Mayuyquipita jorgushayquipaj janayquiman pescäducuna lagacasha caycajnintawanmi. Mayuyquicho caycaj pescäducunatawan iwalmi jitarishayquipaj chunyaj chaqui jircaman. Jäcoj pampamanmi chayanquipaj. Chaypitaga pampashunayquipaj manami pipis shuntashunquipänachu. Noga camacächishäpaj jirca animalcuna, aychata micoj äbicuna micushunayquipaj. Llapan Egipto runacunami musyangapaj noga rasunpa TAYTA DIOS cashäta. Israelcunaga gammanmi guellicamuran yanapänayquipaj. Chaypis gamga cashcanqui challcucoj shogushnömi: Charicurcushuptiqui paquicäcur challcurishcanqui. Gamman tucnacamuyta munaptin paquicäcushpayqui tunichishcanqui. « ‹Chaymi, noga TAYTA DIOS në: Egipto, gamta magashunayquipaj shamonga sablincunawan. Wañuchenga runacunata, uywancunatapis. Chaura pipis mana tiyanan chunyajmanmi ticranquipaj. Runacunana musyanga noga TAYTA DIOS cashäta. Gamga nishcanqui: «Nilo mayuga nogapami. Nogami rurashcä» nir. Chaypitami nogaga gampa contrayqui, mayuyquipa contran ricacö. Cananga ticrachishayqui manchariypaj chunyajmanmi. Chayno chunyäga canquipaj Migdolpita-pacha asta Etiopiapa lindan Sevenecama. Gam cajpaga runacunapis ni animalcunapis manami purengapächu. Chuscu chunca (40) watayajmi chunyajlla cacunquipaj. Egipto, nogami pasaypa illgächishayquipaj. Chuscu chunca (40) watacama siudäniquicunapis ragällan caconga. Waquin siudäcuna ragällan caycashanpita mas piyurmi quëdanquipaj. Gamcho tiyaj runacunatanami juc-lä nasyuncunaman gargurishaj. « ‹Noga TAYTA DIOSMI në: Chuscu chunca (40) watapitaraj Egipto runacunata may nasyunman gargushäpitapis shuntamushaj. Prësu aywaj Egipto runacuna cutimunanpaj camacächiptë Egipto nasyunchöga tiyacaycärenga Patros partichömi. Chaychömi yuriranpis. Chaycho yapay mirarmi nasyunyanga. Ichanga manacaj nasyunllana canga. Llapan nasyuncunapita mas wallca munayniyojllanami canga. Imaypis mananami waquin nasyuncunapita mas munayniyöga cangapänachu. Munayniynaj cashpanmi maygan nasyuntapis manana mandanganachu. Israel runacunapis yapayga mananami Egiptuman yäracongapänachu. Chaypa ruquenga paycuna tantiyaconga Egiptuman guellicushpan mana allita rurashantami. Chauraga paycuna musyangapämi noga TAYTA DIOS cashäta.› » Babiloniaman apamashancunaga ishcay chunca ganchis (27) wataman gallarej quilla, rimir junajninna caran. Chay junajmi TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, Babiloniapa raynin Nabucodonosormi suldäruncunata cachasha Tiro nasyun runacunata magananpaj. Chaycho chay-jina aruyllawanmi umancunapis galayasha, matancancunapis guerishana. Tiro nasyunman pillyaj aywashpanga suldäruncunapis ni quiquin ray Nabucodonosorpis manami imatapis tarishachu quiquincunapaj apananpäga. Chaymi, noga TAYTA DIOS në: Nogami camacächishaj Egiptuman Nabucodonosor yaycunanpaj. Nircur ima-aycantapis guechonga. Chay guechushanwannami suldäruncunata päganga. Chayno Egiptupita Nabucodonosor ima-aycatapis charicurcunanpämi camacächej-aywä. Chaywanmi päganga Tiroman pillyaj aywaj suldäruncunata. Tiroman aywar payga nogapämi arusha. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Chay wichanmi Israel runacunataga munayniyojyächishaj. Chaura, gam Ezequiel llapanpa ñaupancho rimanquipaj. Chayrämi musyangapaj noga TAYTA DIOS cashäta.» TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, gamga willapashpayqui cayno niy: ‹TAYTA DIOS caynömi nin: « ‹¡Gamcunamanga fiyupa castïgu cananpaj junajmi chayaycämunna! Chaymi llaquicushpayqui wagay. Chay castïgu junäga rasunpami chayaycämunna. Wallcanami pishin TAYTA DIOS castigashunayquipaj caycaj junajpäga. Chay junäga pachapis chacacäcongarämi. Nasyuncunapäga fiyupa manchariypämi cangapaj. Egiptuchöga guërrami canga. Chaycho aypallata wañuchiptin, ima-aycantapis apacuptin, Egiptupa pergancunatapis juchuchiptin Etiopiaga manchariywan sicsicyangami. « ‹Pillyachöga wañongami Etiopiapa, Libiapa, Lidiapa, llapan Arabiapa, Cubpa suldäruncunapis. Nogawan conträtuta rurasha caycaj yanapaj nasyun runacunapis wañongami. « ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: « ‹Egiptuta yanapajcunaga Migdolpita-pacha Sevenecamami guërracho wañonga. Egipto munayniyoj cashpan alli chölu-tucushanpis manacajman churashami quëdanga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. « ‹Illgächisha nasyuncuna caycajpitapis mas piyur illgächishami canga Egipto nasyonga. Siudänincunapis pasaypa juchur-ushashami canga. Egiptucho nina rupananpaj camacächiptërämi, llapan yanapajcunatapis illgächiptërämi musyanga noga TAYTA DIOS cashäta. « ‹Egipto nasyun castigasha cananpäga wallcanami pishin. Chay junaj chayamuptinmi büquiwan cachata cachashaj mana yarpachacuypa caycaj Etiopiacunata willananpaj. Chaura chaychöga runacuna fiyupami mancharenga. « ‹Noga TAYTA DIOS në: Egiptupa ima-aycantapis illgächinanpaj cachashaj Babiloniapa raynin Nabucodonosortami. Paymi suldäruncunawan aywanga chay nasyuncho caycajcunata illgächinanpaj. Chay suldäruncunaga caycan pasaypa fiyu runacunami. Egipto nasyunmanga yayconga sablinwan wañuchejmi. Chaymi chay nasyunchöga intërucho aypalla wañuyconga. Camacächishaj Nilo mayu chaquicäcunanpaj. Chay nasyuntanami cachaycushaj fiyu runacunapa maquinman. Chay nasyuntaga juc-lä runacunawanmi usharishaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno nishcä. « ‹Noga TAYTA DIOSMI në: « ‹Ïdulucunata rurashantapis llapantami illgächishaj. Menfis siudächo mana bälej diosnincunatapis ushajpämi illgächishaj. Chay nasyunmanga fiyupa manchariycunatami chayachishaj. Egiptucunata mandananpaj yapayga mananami cangapänachu. Patros partitaga ushajpämi juchur-ushacächishaj. Zoán siudätapis ninawanmi rupaycachishaj. Tebas siudätapis sumajmi jusgashaj. « ‹Egiptupa curalasha caycaj Sin siudächömi fiyupa rabyasha caycashäta päsachishaj. Tebas siudätaga ushajpämi illgächishaj. Egiptumanga ninatami sindipaycachishaj. Sin runacunanami nanaywan gochpanga. Curalaraycaj Tebas siudäpatanami pergancunata juchurachenga. Menfis siudämanga junajpami pillyaj yaycupaycärenga. On siudächo, Bubastis siudächo tiyaj mösucunaga guërrachömi wañonga. Chaycho tiyaj warmicunatanami prësu apaconga. Egipto munayniyoj caycashanta noga ushacächiptë, alli-tucurcaycashantapis ushacächiptë Tafnes siudächöga pachapis chacacäcongami. Chaycho tiyaj runacunatanami prësu apaconga. Nogaga Egiptuta castigashaj imanöpis rurashanpitami. Chayrämi musyanga noga TAYTA DIOS cashäta.› » Babiloniaman apamashancunaga chunca juc (11) wataman gallaycoj quilla ganchis junajninna caran. Chay junajmi TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, nogami paquipashcä Egiptupa faraonninpa ricranta. Paquisha caycaj ricrantaga manami pipis jampipashachu, ni watapashapischu maquin callpacur yapay sablita aptarcunanpäpis. Noga TAYTA DIOSMI në: Egiptupa faraonninpa contranmi ricacushcä. Ishcan ricrantami paquipäshaj, sänu caycajtapis, paquishana caycajtapis. Chaynömi rurashaj aptaraycashan sablintapis cachapacunanpaj. Egipto runacunataga mashtarishaj llapan nasyuncunamanmi. Intëru nasyuncunamanmi mashtacanga. Babiloniapa raynintami callpayojyächishaj. Sablëtapis maquinmanmi aptapäshaj. Faraonpata ichanga ricrancunatapis paquipäshaj. Chaura payga contrancunapa ñaupancho nanaywan ataycanga. Babiloniapa rayninpa ricran callpayoj cananpämi yanapäshaj. Faraonpa ricrantanami callpaynajta rurashaj. Babiloniapa rayninta sablëta aptapaptë, nircur Egipto runacunata wañuchiptin musyacangapaj noga TAYTA DIOS cashä. Egipto runacunataga may marcacunaman, may nasyuncunamanpis mashtarishämi. Chayrämi musyanga noga TAYTA DIOS cashäta.» Babiloniaman apamashancunaga chunca juc (11) wataman aywaj quimsa quillaman gallarinan junajnami caran. Chay junajmi TAYTA DIOSGA cayno nimaran: «Runa, Egiptupa faraonninta, nasyunnincho caycaj llapan runacunatapis niy: «¿Imamanraj tincuchishwan munayniyoj cashayquitaga? Mä yarpäshun Asiria nasyunta. Chay nasyonga caran Libanucho caycaj sedrunömi. Fiyupa rämayoj car llapan muntita llantuparan. Fiyupa jatun cayllawanmi puntanga pucutaycamaraj chayaran. Pacha rurinpa aywaycaj yacumi yanapasha sumaj wiñananpaj. Chay yöra wiñaraycashan lädunpana mayucuna ruracasha. Chaypita aywarnami llapan yöracunata pargusha. Achca yacu chayar parguptinmi chay yöraga wiñasha waquin yöracunapita mas jatuncaray. Fiyupa rämayojyasha. Rämancuna jatunyarga may-maypa mashtacasha. Llapan casta äbicunami rämancunacho gueshtancunata ruraj. Chay yörapa chaquincho tucuy casta animalcuna wachaj. Chay yörapa llantuyninchöga achca nasyun runacunami tiyarcaycaran. Chay yöraga caycaran cuyayllapaj, jatuncaray, aypalla rämayoj. Chaynöga caycaran aypalla yacu ömiraptinmi. Tayta Diospa wertancho caycaj sedrucunaga manami mayganpis chay sedruno jatun caranchu. Chay sedrupa rämannöga manami ima pïnupa rämanpis tincuranchu. Chaypanöga manami ima yörapa öjanpis caranchu. Tayta Diospa wertancho caycaj yöracuna chay sedruno cuyayllapäga manami mayganpis caranchu. Tayta Diosmi camacächisha chayno cuyayllapaj, rämasapa cananpaj. Chayno captinmi Tayta Diospa Edén wertancho caj yöracunaga chay sedruta chiquipaj. «Chaypitami TAYTA DIOSGA Asiriapaj nisha: ‹Chay yöraga wiñasha fiyupa altuta puntancunapis pucutaycama chayananyaj. Llapanpita mas jatunta wiñasha cashpanmi alli-tucusha. Chayno captinmi nogaga illgächishcä. Jäpa mandajpa maquincho cananpämi camacächishcä. Chaura chay mandäga imanöpis juchata rurashanmannömi ñacachisha. Mas fiyunnin jäpa runacunami mutur sajtarir jinancho cachaycusha. Tuniptin rämancunaga paquirnami mashtacasha intëru jircacunaman, guechwa ragracunaman, yacu aywaj ragracunaman. Achca nasyun runacuna chay yörapa llantuncho tiyaycajcunana cachaycärir gueshpir aywacusha. Cananga chay tunisha caycaj yöracho tiyananpänami tucuy casta äbicuna shamun. Tucuy casta micucoj animalcuna rämancunacho wegurpaycan. Cananpitaga mananami maygan yörapis, ni yacu aywajpa ñaupancho cashpanpis fiyupaga jatunyanganachu. Ni may-jina pargusha cashpanpis puntan mananami pucutaycamaga chayanganachu. Ni mananami wiñanganapischu chay tunej sedruno jatuncaray canancamaga. Llapanpis caycan ushacänallanpämi, pacha rurinman chayanallanpämi. Chaychönami ñaupata wañojcunawan goturpanga. « ‹Noga TAYTA DIOSMI në: Wañushacuna chayananman chay sedru yöra chayaptenga camacächishcä llaquicuyllawan may ruricho caycaj yacupis chaquicäcunanpaj. Mayu aywajcunata, yacu urajcunatapis chaparcushcämi. Tunej sedru-raycumi camacächishcä Líbano munti llaquicunanpaj, llapan jirca yöracuna llaquicuywan wañutacäcunanpaj. Wañushacuna chayashanman chayachiptë gaparashan wiyacaptenga waquin nasyuncunapis sicsicyashami. Wañushacuna caycashan pacha rurinchöna captin Edencho ñaupata caj yöracunapis pacha rurincho cushisha jamaycuran. Chaycunaga caran Libanucho caj yöracunapita mas cuyayllapaj cajninmi, mas alli pargusha cajmi. Chay jatuncaray sedrunöllami paycunapis wañushacuna chayananman chayasha. Chaychönami tincusha pillyacho wañojcunawan, chay sedrupa llantuynincho tiyajcunawan. « ‹Chay jatun sedrupa cuyayllapaj cayninman, jatun cayninmanga Edencho caj yöracuna manami mayganpis tincuranchu. Chaypis Edencho caj waquin yöracuna wañur pacha rurinman chayashannöllami chayanga. Mana rispitamajcunawan pillyacho wañoj runacunawan iwal goturpänanpämi chayanga. Chayno caycaptenga Egipto ¿gam yarpanqui paycunapita mas munayniyoj cashayquitachu? ¡Manami! Chaynöllami Egiptupa faraonninpis mandashan runacunapis ushacanga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.› » Babiloniaman apamashancunaga chunca ishcay (12) wata, chunca ishcay (12) quillaman gallarej junajnami caran. Chay junaj TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, Egiptupa raynin faraonta cantapay wañushapaj llaquicur cantanata. Cayno niy: «Gamga nasyuncunapa liyunninnömi caycanqui. Lamarcho caycaj waräcuynömi caycanqui. Mayuyquicho yacutapis bätinqui. Chaquiquicunawan yacuta cuyuycächinqui. Yacu aywajtana putcaycächinqui. «TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Chaychica runapa chaupincho caycajtapis redäta gamman jitamorga charishayquimi. Chaqui pampaman garachasha apashayqui. Chaychönami pampacho jitaraycajta cachaycushayqui. Camacächishaj llapan pärej äbicuna janayquiman ratamunanpaj, micucoj jirca animalcunapis aychayquita micur yamacänanpaj. Aychayquitaga altu puntacunamanmi mashtarishaj. Ismusha aychayquitanami ragra guechwacunamanpis juntachishaj. Pampachömi yawarniqui mashtaranga. Yawarniquega jircacunamanpis pillchir chayanga. Mayucunapis juntami ricaconga. Gamta illgächishpäga camacächishaj pacha chacacäcunanpaj, goyllarcunapis upicäcunanpaj. Pucutaywanmi intita chapashaj. Quillapis manami achicyanganachu. Gampitami upichishaj syëlucho caycaj llapan achicyajcunata. Nasyunniquega chacajchömi ricaconga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Mana rejsishayqui nasyuncunamanmi ushacashayqui willapaga chayanga. Chauraga achca marcacunacho fiyupami mancharenga. Gampitami achca marca runacuna fiyupa chiyacasha ricaconga. Raycunapis upatashami ricaconga paycunapa ñaupancho sablëta wacman cayman cuyuchiptë. Gam ushacaptiquimi paycunaga quiquincuna wañunanpita mancharenga. «Nogami në: Babiloniapa rayninpa sablinmi gamcunataga chayashunquipaj. Nasyunniquicho aypalla runa caycajtaga chay fiyupa ollgoj pillyaj runacuna sablinwan wañuchinanpämi camacächishaj. Alli chölu-tucuycaj Egiptutaga chaynömi ushacächenga. Egiptucho aypalla runa caycajtapis usharengami. Uywayquicuna yacuta upojtapis llapantami illgächishaj. Chauraga mananami lluchcacushpan yacuta putcachenganachu. Chaypitanaga camacächishaj yacucuna chuya cananpaj, asëtinöllana aywananpaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Egipto nasyunta chunyajman ticrachiptërämi, chay nasyuncho imapis manana captinrämi, ni runapis manana tiyaptinrämi musyangapaj noga TAYTA DIOS cashäta. «Cay cantanaga caycan runa wañuycho fiyupa llaquicuypaj cantanami. Chaynömi juc-lä nasyun warmicuna Egiptupaj cantanga chaycho aypalla wañoj runacunapaj wagashpan. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Babiloniaman apamashancunaga chunca ishcay (12) wata, chunca ishcay (12) quillaman aywaj chunca pichga (15) junajninna caran. Chay junajmi TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, Egiptucho aypalla caycaj runacunata, munayniyoj nasyuncunacho caycaj runacunata wañushacuna chayananman garpuriy. Chay pacha rurinman chayajcunapäga llaquicuypaj cantanata cayno cantay: «Egipto ¿gamga waquin nasyunpita mas allichuraj canqui? Gampis pacha rurinman chayar chachacuy mala-muertipa wañojcuna caycashan cajman. «Gamga guërracho wañojcunawanmi goturpanquipaj. Chaynömi llapan runacunawan ushacanquipaj. Chaypämi sabliga camarishana caycan. Wañushacuna caycashanchöga mas munayniyoj mandajcunami Egipto runacunata, yanapajnincunata chasquicushpan cayno nenga: ‹¡Gamcunapis urämushcanquina! ¡Mala-muertipa wañojcunawan iwalnami caycanqui!› nir. «Chaychömi caycan Asiria. Y llapan suldäruncunapis intërunpa tumarej pamparaycan. Paycunaga llapanpis guërrachömi wañusha. Pacha rurinchöga mas rurichömi pamparpaycan. Suldäruncuna cawashan wichanga runacunata fiyupami mancharachiran. Chaypis guërrachömi wañusha. Canan Asiriacunaga pamparashan uchcutami tumaparaycan. «Chaychömi caycan Elampis llapan suldäruncunawan pamparashan uchcupa ñaupancho. Paycunaga llapanpis guërrachömi wañusha. Cawashan wichan paycuna runacunata fiyupa mancharachej cashpanpis mala-muertipa wañojcuna caycashan pacha rurinmanmi chayasha. Cananmi ichanga pipis mana rispitaptin waquin wañojcunawan iwalna caycan. Elamga llapan wañojcunapa chaupinchömi jitaraycan. Wañojcuna pamparashan uchcullami intërunpa tumaraycan. Chay runacunaga guërrachömi mala-muertipa wañuran. Paycunaga cawashan wichan runacunata fiyupami mancharachiran. Cananmi ichanga pipis mana rispitaptinna ñaupata wañojcuna caycashanchöna caycan. «Chaychömi caycan Mesecpis Tubalpis. Y llapan suldäruncunapis intërunpa tumarej pamparaycan. Paycunaga llapanpis guërrachömi wañusha. Cawashan wichanga runacunata fiyupami mancharachiran. Cananmi ichanga mala-muertipa wañojcuna caycashan pacha rurinchöna carcaycan. Paycunaga manami unay jinyu pillyajcuna pamparashanchöchu pamparaycan. Jinyu pillyajcunaga armantinmi pampacuranpis. Jawananmanmi churaparan sablincunata. Chapacuna escüduncunatapis jananmanmi churaparan. Paycuna cawashan wichanga jinyu cashpanmi runacunata mancharachej. «Egipto, gamga manami chaynöchu pamparanquipaj. Gamga caycanquipaj mala-muertipa wañojcuna caycashanchömi. Guërracho wañojcunawan iwalmi cuchur-ushasha pamparanquipaj. «Chaychömi caycan Edompis raynincunawan, mandajnincunawan. Fiyupa munayniyoj casha cashpanpis guërracho mala-muertipa wañojcunawan iwalmi caycan. «Chaychömi carcaycan norte caj-läpa llapan mandajcunapis, Sidoncho mandajcunapis. Paycuna fiyupa munayniyoj casha cashpanpis, runacunata fiyupa mancharachisha cashpanpis guërracho mala-muertipa wañojcunawan iwalmi carcaycan. Cananmi ichanga pipis mana rispitaptin ñaupata wañojcuna caycashan cajchöna caycan. «Chayta ricaycushpan faraonga suldäruncuna wañusha captinpis cushicongami. Paypis, suldäruncunapis guërrachömi wañonga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Runacunata faraón fiyupa mancharachinanpaj camacächisha captëpis guërracho mala-muertipa wañojcunawan iwalmi pamparanga. Aypalla suldäruncunapis chaynömi pamparanga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, gamga marca-masiquicunata willapay. Noga cayno nishäta willay: ‹May nasyunchöpis guërra cananpaj camacächiptë chay nasyuncho tiyaj runacunaga juctami acran ricachacojpaj. Contran suldärucuna nasyunninman yaycuycajta ricar chay ricachacöga trompëtata tucashpan runacunata musyarachin. Trompëtata tucamushanta wiyaycar mana cäsupaptin, contrancuna chayaycur chay runata wañuchiptin wañoj runaga quiquinmi juchayoj canga. Chay runaga trompëtata tucamojta wiyaycarpis mana cäsupashachu. Chaymi wañushanpitaga quiquin juchayoj caycan. Tucamushanta wiyaycarga gueshpicunman caran. Chauraga manami wañunmanchu caran. « ‹Ichanga capas chay ricachacoj runa ricanman contran suldärucuna aywaycämojta. Chayno ricaycarpis runacunata musyachinanpaj trompëtata mana tucaptin contrancuna chayaycur pitapis wañuchiptenga chay ricachacoj runami juchanpita wañonga. Chay runacuna wañushanpitaga ricachacoj runatami nogaga tapushäpaj.› «Runa, chaynömi gamta nogaga churashcä Israelcunapa ricachacojninno canayquipaj. Nogami gamta willapäshayqui. Imano ruranäpaj caycashantapis gamnami runacunata willapanqui. Capas mana allita ruraj runataga noga willachëman ‹wañunquimi› nir. Chayno niycaptë chay runa mana allita ruraycashanta cachaycunanpaj mana willaptiquega manami cachaycunmanchu mana allita ruraycashanta. Chay runaga juchanpitami wañonga. Ichanga chay runa wañushanpita gamtami tapushayquipaj. Chay mana allita ruraj runa ruraycashanta cachaycunanpaj willapaycaptiqui mana cachaycuptenga chay runa quiquinpa juchanpitami wañonga. Chaura gamga manami wañunquipächu. «Runa, gamga Israel runacunata niy: ‹Gamcunaga nircaycanqui: «Pasaypa mana allita rurajmi, juchata rurajmi caycanchi. Chaypitami cawaycällarna ismuycanchi. Chayno caycarga ¿imanöparaj cawashun?» nir.› Ichanga noga TAYTA DIOSMI jurashpä në: Nogaga manami munächu jucha ruraj runa wañunanta. Chaypa ruquenga munä mana allita ruraycashanta cachaycur allina cawanantami. Israelcuna mana allita rurarcaycashayquitaga cachaycuyna. ¿Imanirtaj wañuyta ashircaycanqui? «Runa, gamga marca-masiquicunata willapay: ‹Allillata ruraj runa jucha rurayman chayaptin, ñaupata allita rurashanpitaga manami salbacongachu. Mana allillata ruraj runa, mana alli ruraycashanta cachaycur allitana rurarga salbacongami. Ñaupata jucha rurashancunaga mananami chapachu canga. Chaymi allillata ruraj runa jucha rurayman chayaptin ñaupata allillata rurashanga castïgupita mana chapangachu. Allita ruraycaj runataga capas nëman: «cawanquipämi» nir. Chay runa allita ruraj cashanman yäracushpan mana manchacuypa mana allita ruraptenga manami yarpäshänachu allita rurashancunataga. Chaypa ruquenga mana allita rurashanpitami wañonga. Mana allita ruraj runata capas nëman: «wañunquipämi» nir. Chaura chay runa capas jucha ruraycashanta cachaycur alli cajtana rurar, rasun cajllatana ruranga. Rindata charaycashancunata, suwacushancunata capas cutiycachinman. Nircur cumlinman alli cawayman chayachicoj laycuna imanöpis nishanta. Capas manana ruranmannachu mana allitaga. Chauraga rasunpami cawanga. Manami wañongachu. Cananpita rasun cajta, alli cajllata rurashanpita chay runaga cawangami. Ñaupata juchata rurashancunataga manami yarpäshänachu.› «Marca-masiquicunaga nin ‹Diosga mana allimi arriglaycan› nir. Rasunpaga quiquincunami pantasha carcaycan. Allita ruraj runa, alli ruraycashanta cachaycur mana allitana rurashpanga juchanpitami wañonga. Mana allita ruraj runana, jucha ruraycashanta cachaycur rasun cajta alli cajtana rurashpanga cawangami. Chaypis gamcunaga yaparir-yaparir nircaycanqui: ‹Tayta Diosga mana allimi arriglaycan› nir. Ichanga cada-ünuyquitami Israelcunataga tapushayquipaj imanöpis rurashayquipita.» Babiloniaman apamashancunaga chunca ishcay (12) wata, chunca quillaman gallarej pichga junajninna caran. Chay junajmi Jerusalencho pillya caycajpita gueshpimoj runa chayamur willamaran «Jerusalentaga contranchïcunanami charicurcusha» nir. Chay runa chayamunan chacaymi TAYTA DIOSGA munayninta nogaman chayachimuran. Tutannin chay runa chayamuptenga Tayta Dios camacächiran rimayta yapay pashtachinäpaj. Chaypitaga mananami shimë läbacarannachu. TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, Israelcho ragällan caycaj siudäcunacho tiyaycaj runacunaga caynömi nircaycan: ‹Abrahamga caran japallanmi. Chayno caycashpanpis casha juc nasyunpa duyñunmi. Noganchi aypallaj caycashpanchëga masrächari cay nasyun intërupa duyñun cashun› nir. Chayno nishanpita niy: ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: Gamcunaga yawar yawarllatami aychata micunqui, ïdulucunata aduranqui, wañuchicurcaycanqui. ¿Chayno ruraycarchu yarpaycanqui nasyunpa duyñun cayta? Gamcunaga sabliquicunamanmi yäracuycanqui. Noga mana munashä cajtami rurarcaycanqui. Llapayquipis majayoj-purami cacunqui. ¿Chayno ruraycarchu yarpanqui nasyunpa duyñun cayta?› «Mastapis niy: ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: Nogaga jutëpami jurä: Ragällan caycaj siudäcunacho tiyaycajcunapis guërrawanmi wañonga. Chacracunacho tiyaycaj cajtanami jirca animalcuna micucurconga. Gagacunacho, machaycunacho tiyaycajcunana gueshyawan wañonga. Chay Israel nasyuntaga pasaypa chunyajtami cachaycushaj. Israel jircacunaga chunyajmi ricaconga. Chaypaga manami pipis purenganachu. Runacuna alli-tucurcaycashantapis manacajmanmi churashaj. Paycuna melanaypaj juchata rurashanpitami noga camacächishcä chay nasyun chunyaj ragällan ricacunanpaj. Chayrämi paycuna musyanga Noga TAYTA DIOS cashäta.› «Gampäga perga wajtancunacho, wasi puncucunachöpis marca-masiquicuna parlarcaycan. Jucnin-jucninmi ninacurcaycan: ‹Mä TAYTA DIOS Ezequielwan willachimashanchïta wiyaj aywashun-llapa› nir. Chayno ninacurmi paycunaga aywarcaycämun. Nircur ñaupayquiman jamaycärin willapashayquita wiyananpaj. Ichanga wiyaycarpis manami wiyashantano ruranchu. Shimillanwanmi nogapaj allita riman. Shongunchöga yarparaycan mana allita ruraypa gänayllatami. Paycunaga gamta ricashunqui juc jipashta u mösuta cuyar cantapashan birsuta cantaycajtanöllami, arpata llanupa tucar cantaycajtanöllami. Paycunaga nishayquicunata wiyaycarpis manami wiyacunchu. Ichanga gam nishayquicuna llapanmi cumlenga. Chayno cumliptinrämi paycuna musyanga rasunpa juc profëta paycunacho cashanta.» TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, gamga Israel runacunata michej uyshëruno caycaj mandajcunapa contran rimay. Cayno ninqui: ‹TAYTA DIOS caynömi nin: ¡Ay imanöraj canqui Israel runacunata michej uyshërucuna! Gamcunaga quiquillayquimi imapitapis cuydacurcaycanqui. ¿Uyshërucunaga manachu uyshata michinman täpanman? Gamcunaga lëchinta upucarcärinqui. Millwancunapitanami röpayquita ruracarcärinqui. Mas werannin cajtana pishtacarcärinqui. Uyshata ichanga mana ricanquichu. Gamcunaga manami ricanquichu agra caycaj uyshacunata. Manami jampinquichu gueshyaycajcunatapis. Manami watapanquicunachu maygan chaquin paquisha caycajtapis. Pantacajcunata manami shuntanquichu. Ogracaptinpis manami ashinquichu. Chaypa ruquenga magar-ushaycanqui, ñacaycächinquimi. Chaymi uyshäcunaga uyshëruynaj ricacur wacpa-caypa machicar aywacusha. Chaytanami jirca animalcuna micucurcusha. Intëru jircapa y altunnin puntacunapami mashtacäcusha. Cay pachachöga pantacashpan intërupami aywacusha. Manami mayganpis paycunapäga yarpachacunchu. Ni ashej aywananpäpis manami yarpanchu. « ‹Chaymi uyshërucunano caycaj mandajcuna, chayno cashayquipita noga nishäta wiyamay. Noga TAYTA DIOSMI jurashpä në: Uyshäcunataga tucuy-niraj jirca animalcunami suwarcur-suwarcur micucurcusha uyshërun mana captin. Uyshërucunaga manami uysha ashej aywanchu. Chaypa ruquin uyshërucunaga quiquincunallami cuydacurcaycan. Manami uyshäcunataga ricanchu. Chayno cashayquipita uyshërucuna sumaj wiyay noga TAYTA DIOS gamcunapaj nishäta: Uyshërucuna, cananpitaga gamcunapa contrayquimi ricacö. Chaymi llapan uyshäpaj tapushayqui. Manana uyshërö canayquipänami gargushayqui. Chaynöpami quiquiquicunapis manana cuydacunquipänachu. Uyshäcunataga shuntacushämi gamcuna sïguir manana micunayquipaj. « ‹Quiquin TAYTA DIOSMI cayno nisha: Uyshäcunataga quiquëmi ricashaj. Uyshëru imanömi yarpachacun uyshancuna mashtacasha captin, chaynömi nogapis yarpachacushaj uyshäcunapäga. Chacaypa löcu wayra captin mashtacar maypa aywasha captinpis nogaga shuntamushämi. Chaynömi juc-lä nasyuncunapa mashtacasha caycajta shuntamushaj. Nircorga quiquinpa nasyunninman cutichishaj. Israel alli jircacunaman, yacu cashancunamanmi gatishaj. Chay nasyuncho allinnin particunamanga intërumanmi gatishaj. Allinnin guewa cashanmanmi michej gatishaj. Israelcho caj altu jircacunachömi alli guewata miconga. Alli guewa cashanchömi puñurpanga. Israelpa jircancho allinnin guewa cajtami micongapis. Noga quiquëmi uyshäcunataga michishaj. Quiquëmi jamachejpis gatishaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Ogracaj uyshäcunatami ashishaj. Pantacasha caycajcunatami shuntamushaj. Waquinpa chaquincuna paquisha caycajtaga watapäshaj. Uyu cajtana ricashaj. Sänu cajta, werayasha cajtapis rurashanman-tupumi arriglashaj. « ‹Noga TAYTA DIOSMI në: Uyshäcuna wiyamay: Uyshacunataga uysha-masintawanmi jusgashaj. Carnicunatana chïbucunatawan jusgashaj. Alli guewata micushallayquiwan ¿manachu cuntintacunqui? ¿Imanirtaj guepacaj cajtaga lluchcacurcaycanquiraj? Chuya yacuta upurpis waquintaga chaquiquiwan putcachiparcaycanqui. ¿Chayno lluchcacushayqui guewatachi waquin caj uyshäcunaga miconga? ¿Putcachishayqui yacutachi upongapis? Chaypitami noga TAYTA DIOSGA cayno në: Wera uyshatawan uyu uyshataga sumajmi arriglashaj. Wera cajcunaga tangarcur-tangarcurmi uyu cajcunata gargushcanqui. Tupaypami magashcanqui. Chaynöpanami gueshpichishcanqui. Uyu uyshäcunataga noga salbashämi. Manami camacächishänachu suwa apananpäga. Uyshacunataga llapantami sumaj jusgashaj. Nogami camacächishaj juc uyshëru paycunata ricananpaj. Chay uyshëruga canga sirbimajnë Davidmi. Paytami churashaj japallan uyshërö cananpaj. Chauraga paynami michejnin canga. Noganami TAYTA DIOSNIN cashaj. Sirbimajnë Davidnami paycunapa mandajnin canga. Noga TAYTA DIOSMI chayno cananpaj nishcä. « ‹Uyu uyshano caycaj acrashä runacunawanmi alli parlacushaj allillana goyänanpaj. Israel nasyunpitaga micucoj animalcunata illgächishämi. Chaura paycunaga jäcoj intëru jircacunacho mana manchacuypana tiyacongapaj. Munticunachöpis puñucongapaj. Paycunataga rispitädu jircäpa ñaupanmanmi pushashaj. Chaychönami bindisyunta goshaj. Nistashan örami tamyatapis tamyachimushaj. Chaynömi paycunataga bindisyunta goshaj. Frütacunapis alli wayonga. Chacracho micuycunapis allimi wayonga. Chaura paycunaga mana yarpachacuypana quiquinpa chacrancho goyäconga. Acrashä runacunataga jäpa runacunapa maquincho caycajtami salbashaj. Chayrämi musyangapaj noga TAYTA DIOSNIN cashäta. Juc-lä nasyun runacuna paycunata mananami yapayga munaynincho chararanganachu. Ni micucoj animalcunapis micucurcongapänachu. Jaucanami goyäconga. Mananami pipis manchachenganachu. Paycunapäga fiyupami micuycunatapis wayuchishaj. Chaura yapayga mananami muchuycho cangapänachu. Ni juc-lä nasyun runacunapis manami asipangapänachu. Chayrämi Israelcuna musyangapaj noga TAYTA DIOSNIN yanapaycashäta, paycunaga acrashä runacuna cashantapis. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Gamcunami alli guewächo goyaj uyshäcuna canqui. Acrashä runacunami canqui. Noganami Diosniqui cä. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.› » TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, Edomcho caycaj Seir jircaman ricäriy. Nircur chay jirca imanöpis cananpaj rimay. Cayno ninqui: ‹TAYTA DIOS caynömi nin: « ‹Seir jirca, nogami gampa contrayqui ricacö. Gamtami castigaj-aywä. Chauraga chunyajllana muntuy-muntuyllana quëdanquipaj. Siudäniquicuna illgänanpämi camacächishaj. Quiquiquinami chunyaj jirca ricacunquipaj. Chayrämi musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta. « ‹Gamga imaypis Israelcunapa contranmi cashcanqui. Juchancunapita castïgucho caycaptinmi jananmanraj paycunawan guërrata rurarayqui. Chaypitami noga TAYTA DIOS jurashpä në: Wañunayquipämi camacächishaj. Chaura wañuyga gatiräshunquipaj. Gamga wañuchishayquipitami juchayoj canqui. Chaymi wañuyga gatiräshunquipaj. Seir jirca, camacächishaj gam chunyaj canayquipämi. Nircur camacächishaj gam cajpaga pipis manana purinanpaj. Nogami camacächishaj gamchöga intëru jircacunacho, puytush lömacunacho, ragra guechwacunacho, mayu cantuncunacho, guërracho pillyajcuna mashtaypa mashtar wañusha jitarpänanpaj. Para-simri chunyaj canayquipämi camacächishaj. Mananami pipis tiyanganachu siudäniquicunacho. Chaura gamcuna musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta. « ‹Seir jirca, gam nishcanqui: «Israel nasyuncho TAYTA DIOS captinpis ishcan raycuna mandashanga nogapämi canga» nir. Chayno nishayquipitami noga TAYTA DIOS jurashpä në: Israelcunata chiquishayquinömi, rabyapashayquinömi, ollgucurcur rurashayquinömi nogapis rurashayqui. Gamta noga castigaptëmi musyanquipaj pï cashätapis. Chayrämi gam musyanquipaj Israel jircacunata ashllishayquita noga TAYTA DIOS llapanta wiyashäta. Gam nirayqui: «Pasaypa chunyajllami caycan. Cananmi ichanga llapanta ushacarcärishun» nir. Gamga jatunta-jatunta rimarmi manacajman churamarayqui. Chayno parlashpayquega nogata chiquimar washämi parlarcaycarayqui. Chaytaga llapantami noga wiyashcä. « ‹Noga TAYTA DIOSMI cayno në: Gamta illgächiptëga munducho cajcuna llapanmi cushiconga. Gamga cushicurayquimi Israelcuna partisyunta chasquishan nasyunta mana alliman churaptë. Chaynömi gamtapis rurashayqui. Edom nasyuncho caycaj intëru Seir jirca chunyajmanmi ticranquipaj. Chayrämi noga TAYTA DIOS cashäta musyanquipaj.› «Runa, gamga, Israelcho caycaj jircacuna imanöpis cananpaj cashanta rimay. Cayno niy: ‹TAYTA DIOS nishanta wiyay Israel jircacuna. TAYTA DIOSGA caynömi nin: Israelpa contran cajcunaga yarpaycan «para-simri cacoj puntacunaga noganchïpana» nirmi. Chaypitami noga TAYTA DIOSGA në: Gamcunataga wacpita-caypita shamur magashushpayquimi pasaypa ushashurayqui. Llapan juc-lä marca runacunami duyñu-tucurcushurayqui. Runacunanami asipäshushpayqui, manacajman churashurayqui. Chaypitami Israel jircacuna, wiyay noga TAYTA DIOS nishäta. Jircacuna, puytush lömacuna, mayucuna, guechwa ragracuna, pipis mana tiyashan ragäcuna, chunyaj siudäcuna, läduncho tiyajcuna suwapashan siudäcuna, manacajman churar asipasha caycaj siudäcuna wiyay noga nishäta. Noga TAYTA DIOSGA caynömi në: Rabyasha rimashäcuna waquin runacunapäga caycan nina rataycajnömi. Chayno nishä masga caycan intëru Edom nasyunpämi. Paycunaga fiyupa cushicushpanmi acracushä nasyunta charicarcäriran. Chaycho tarishancunatapis manacajman churashpan apacuran.› «Chaymi nogapa jutëcho rimay Israel nasyunpaj. Puntacunata, patacunata, mayucunata, guechwa ragracunata willapar cayno niy: ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: Juc-lä nasyun runacuna manacajman churar ashllishushayquipitami nogaga fiyupa rabyasha caycä. Chaypitami, noga TAYTA DIOSGA jurashpä në: Ñaupayqui nasyuncho tiyaj runacunapis manacajman churasha ashllishami canga.› «Gamcunami ichanga Israel jircacuna carcaycanquipaj jatusaj yöracuna juntasha. Jinachöpis wayuynincuna aypallami caycanga acrashä Israel runacuna micunanpaj. Israelcunaga cutimunanpänami carcaycan. Gamcunataga nogami ricashayqui. Nircur camacächishaj yapay murusha, uryasha canayquipaj. Gamcho tiyaj Israel runacunaga fiyupa aypallamanmi mirangapaj. Runacuna siudäcunaman juntanga. Juchusha caycajcunatapis yapay allchar jatarachenga. Camacächishaj gamcunachöga runacunapis uywacunapis mirananpaj. Chaycunaga aypallamanmi miranga. Runacunapis caycanga unay cashanno aypallami. Unay cashayquipitaga mas allimi goyanquipaj. Chayrämi musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta. Israel jircacuna, nogami camacächishaj acrashä runacuna janayquicho purinanpaj. Paycunaga gamcunachömi tiyangapaj duyñuyqui cananpaj. Nogapis manami camacächishänachu wamrancunata micunayquita. «Juc-lä nasyun runacunaga ashllir manacajman churashushpayquimi nircaycan: ‹Israel jircacunaga runa micojmi. Marcatapis jaguiycun wamraynajtami› nir. Cananpita ichanga mananami runacunata micunquipänachu. Ni marcatapis wamraynajta cachaycunquipänachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Yapayga manami camacächishänachu juc-lä nasyun runacuna ashllishunayquita. Chay nasyun runacuna yapayga manami ashllir manacajman churashunquipänachu. Gamcunaga imaypis mananami wamracunata micunquipänachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» TAYTA DIOSGA cayno nimaran: «Runa, Israelcuna nasyunnincho tiyashpan chay nasyuntaga jucha rurashancunawanmi ganrachisha. Paycuna rurashan nogapäga caran fiyupa ganra, melanaypaj, warmita quilla gueshyan charishanno. Chaymi runacunata wañuchishanpita, ïdulucunata adurar chay nasyunta ganrachishanpita rabyawan paycunata castigarä. Jucha rurashanpita castigarmi juc-lä nasyuncunaman gargur mashtacächishcä. Ichanga, may marcamanpis paycuna chayashanchöga nogata manacajmanmi churamaj. Chay particho tiyaj runacunana nej: ‹Paycunaga Dios acrashan runacunami. Acrashan caycarpis nasyunninpita jitaricämusha› nir. Israelcuna may nasyunmanpis chayashpan rispitädu jutëta manacajman churaptinmi shongöpis fiyupa nanämaran. «Chaypita, Israel runacunata gam niy: ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: Israelcuna, gamcunaga may nasyunmanpis chayashayquicho rispitädu jutëtami manacajman churarayqui. Chaypis jutë-raycumi chay nasyuncunapita jorgushayqui; manami gamcuna-raycuchu. Chayno jorgushpämi nasyuncunata musyachishaj jutë rispitädu cashanta. Jutëta manacajman churasha captiquipis gamcunata jorguptëmi juc-lä nasyun runacunaga musyanga noga TAYTA DIOS cashäta. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Chay nasyuncunapita nogami jorgamushayqui. Shuntarcurmi quiquiquicunapa nasyunniquiman cutichishayquipaj. Chuya yacuwanmi mayllashayquipaj. Ganra caycajta limyuyächishayquipaj. Ïdulucunata adurashayquipita ganra caycajtapis limyuyächishayquimi. Gamcunataga mushoj shongutami goshayqui. Mushoj espiritutapis goshayquimi. Gamcunapa rumi shonguyquitaga jorgushämi. Nircorga alli shongutanami churashaj. Gamcunamanmi Espiritöta churamushaj. Chaynöpami camacächishaj laynëcunata, mandamintöcunata cumlinayquipaj. Chaura unay taytayquicunata goycushä nasyunchömi tiyanquipaj. Gamcunami canquipaj acrashä runacuna. Noganami gamcunapa Diosniqui cashaj. Ganracushayquipitami limyuyächishayqui. Bindisyunta goshayquipaj rïgu alli wayunanpaj. Chaura yapayga mananami muchuy ni yargaypis cangapänachu. Chayno camacächishaj frütacunapis alli wayunanpaj, chacracunachöpis micuy alli wayunanpaj. Chaura gamcunataga yargay manana captin juc-lä nasyun runacuna mananami pengayman churashunquipänachu. Mana allita rurashayquipita, imanöpis goyashayquipita, juchasapa cashayquita yarpärishpayquega quiquiquicunami fiyupa pengacunquipaj. Noga TAYTA DIOSMI në: Ruranäpaj caycajtaga manami gamcuna-raycuchu rurashaj. Israel runacuna, gamcuna ichanga juchayquipita pengacunquiman. « ‹Noga TAYTA DIOSMI në: Llapan juchayquicunapita limyuyächishä junäga camacächishaj siudäniquicunacho yapay tiyanayquipänami, juchuchisha caycajcunatapis yapay jatarachinayquipänami. Chunyaj chaqui jircaman ticrasha caycajpis aruna chacranami cangapaj. Chauraga chaypa purejcunapis ricangami. Chaymi ricajcunaga nenga: «Cay chacraga chunyaj chaqui jircami caran. Cananga Edén wertano cuyayllapänami caycan. Illgächisha, juchuchisha, pirasyasha cashan siudäcunapis cananga runa tiyanannami caycan. Sumaj curalashanami caycan» nir. Chaura bisïnun nasyuncunacho cawaycajraj runacuna musyanga illgasha caycajta noga TAYTA DIOS allchachishäta, mana alliman ticrasha caycajcunatapis yapay murunaman ticrachishäta. Noga TAYTA DIOSMI chayno nishcä. Chayno nishätaga rasunpami cumlishaj.› «Noga TAYTA DIOS në: Mas juctapis rurashärämi. Imata ruranäpäpis Israelcuna mañacamashanta camacächishämi. Chay particho tiyaj runacunataga uyshano mirananpämi camacächishaj. Juchusha caycaj siudäcunachöpis runacunaga juntangami. Chay runacunaga aypallami caycangapaj fistacho rupachinanpaj Jerusalenman ñaupata apashan uyshacunanöraj. Chayrämi paycuna musyanga noga TAYTA DIOS cashäta.» TAYTA DIOS yataycamashpan Espiritunwan apacamaran. Nircorga chayachimaran guechwa pampacho aypalla tullucuna mashtaraycajman. Chaychöga TAYTA DIOS intërupa purichimaran. Chay pampachöga tullu aypalla cashpan intërucho mashtaraycaran. Jinachöpis chaquir pasaypa yur'gasha caycaran. Chaymi nimaran: «Runa, ¿cay tullucuna yapay cawarinmanchuraj?» Nogana nirä: «Tayta, gamllami musyanqui.» Chaura TAYTA DIOSGA nimaran: «Chay tullucunata nogapa jutëcho willapay. Cayno niy: ‹Chaquisha tullucuna, Tayta Dios gamcunata willaycächimashanta wiyay-llapa. TAYTA DIOSMI gamcunata cayno nishunqui: Gamcunamanmi yaycuchishaj caway-jämayta. Chaura gamcunaga yapaymi cawarinquipaj. Ancuyquicunata yurichishaj. Aychatapis wiñachimushaj. Garayquicunata yurichishaj. Nircorga gamcunaman yaycuchishaj caway-jämayta. Gamcunanami yapay cawayta gallaycunquipaj. Chaura gamcunaga musyanquipämi noga TAYTA DIOS cashäta.› » Chaymi nogaga Tayta Dios nimashanno tullucunata willaparä. Willapaycashächo wiyarä pagraraylla wiyacajta. Chayno wiyacaran tullucuna jucnin-jucnin mayninchöpis cananpaj cajman lagacayta gallaycuptinmi. Nircur ricarä chay tullu jananpa ancuncuna, aychancuna yuriycajta, chay jananpana garanpis intërunta chapaycajta. Ichanga manaraj caranrächu cawananpaj jämaynin. Chaura TAYTA DIOS nimaran: «Runa, cawachicoj jämayta nogapa jutëcho gayacuy. Gayacushpayqui cayno ninqui: ‹Tayta Diosga caynömi nin: Cawachicoj jämay chuscun-läpita shamuy. Nircur caycho wañusha jitarpaycajcunaman cawarinanpaj yaycuy.› » Nogaga Tayta Diospa jutincho willaparä imanöpis pay nimashannölla. Chaura chay cawayga shamur yaycuran wañusha caycajcunaman. Chay wañusha jitarpaycajcunana cawarimur jataricarcäriran. Yupaytapis mana atipaypaj aypallami suldärucunano caycaran. Yapay Tayta Dios nimaran: «Runa, cay tullucunami Israel runacunaga carcaycan. Paycunaga cayno nirmi purircaycan: ‹Tullunchïcunapis chaquishanami caycan. ¿Imatanataj shuyäshunpis? Noganchi ushacänanchi öra chayamushanami› nir. Chaypitami cananga Israelcunata nogapa jutëcho willapanqui. Cayno ninqui: ‹TAYTA DIOSMI cayno nin: Acrashä runacuna, gamcuna pamparashayqui uchcu puncu chaparajta quicharejmi-aywä. Chaypita jorgurcurmi Israel nasyunman cutichishayqui. Acrashä runacuna, pamparashayqui uchcuta quicharir jorguptëmi musyanquipaj noga TAYTA DIOS cashäta. Nogami gamcunaman yaycachishaj cawachicoj jämaynëta. Chaynöpami gamcuna cawarinquipaj. Nircur tiyachishayquipaj quiquiquicunapa nasyunniquicho. Chayrämi musyanquipaj noga TAYTA DIOS nishä rasunpa cashanta. Noga TAYTA DIOSMI në rasunpa chayno cananpaj.› » TAYTA DIOS yapay cayno nimaran: «Runa, juc bastunman isquirbiy ‹Judá waquin sur caj trïbucunawan› nir. Chayno yapay juc bastunmanna isquirbiy ‹Efraín waquin norte caj trïbucunawan› nir. Chayno isquirbircur ishcan bastunta chojpar jucllachanqui. Chaynöpami ishcan jucnayllanöna caycanga. Marca-masiquicuna ‹Chayta imapaj ruraycashayquitapis willamay› nishuptiqui gamna ninqui: ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: Efraín waquin Israel trïbucunawan chararaycashan bastunta shuntashaj. Chaytana Judäpa bastunnintawan jucllachar juc bastunllamanna ticrachishaj.› «Chay isquirbishayqui bastuncunataga chay marca-masiquicuna ricaycäshuptiqui aptaranqui. Nircur ninqui: ‹TAYTA DIOS caynömi nin: May nasyunman tiyaj aywasha captinpis Israelcunataga jorgamushämi. Intërupitami juc pachaman shuntashaj. Nircur quiquincunapa nasyunninman pushashaj. Cay pachachöga juc nasyunlla cananpämi paycunata jucllachashaj. Rayninpis jucnayllanami canga. Mananami ishcay nasyunnachu canga. Ni ishcay raycunapis manami mandanganachu. Ïdulucunatapis manami aduranganachu ganrayänanpaj. Chaynöpami juchataga mana ruranganachu. Nogami perdunashaj conträ rurashanpita. Paycunami canga acrashä runacuna. Noganami Diosnin cashaj. Sirbimajnë Davidllami raynin canga. Payllanami llapanpa michejnin canga. Nogallatanami paycunaga wiyamanga. Laynëcunata, mandamintöcunatapis cumlenga. Unay awiluncuna tiyashanchömi tiyanga. Chayga caycan sirbimaj Jacobta goycushä nasyunmi. Chaychömi tiyanga paycuna, wamrancuna, paycunapita mirar aywajcunapis. Sirbimajnë Davidllanami imaypis mandajnin caycanga. Paycunawan alli parlashaj allillana goyänanpaj. Alli parlashäga para-simrinami canga. Paycuna aypallaman mirananpämi camacächishaj. Imaycamapis paycunacho caycänanpänami rispitädu Templötapis churashaj. Paycunachömi tiyashaj. Nogami Diosnin cashaj. Paycunanami acrashä runacuna canga. Templö paycunacho imaycamapis captinmi waquin nasyun runacuna musyanga Israelcunata noga acracushäta.› » TAYTA DIOS yapay cayno nimaran: «Runa, cananga Magog particho caycaj Gogmanna ricäriy. Payga Mesecpawan Tubalpa mas mandajninmi. Payta cayno ninqui: ‹TAYTA DIOS caynömi nin: Mesecpawan Tubalpa mas mandajnin Gog, nogaga gampa contrayquimi caycä. Gamtaga charichicuna aushicunawan shimiquipita charichicurcurmi apashayqui. Gamtaga cawallun muntädu cuyayllapaj alli röpasha caycaj suldäruntintami apashayqui. Chay suldäruyquicunaga caycan sablincunawan tucuy casta chapacuna escüduncunawanmi. Paycunaga aywanga Persia, Etiopía, Libia runacunawan tacucashami. Chayno aywashpan llapanpis carcaycanga fyërru cascunwan, chapacuna escüdunwan. Gamcunawanmi aywanga Gomerpa, Bet-togarmapa llapan suldäruncuna. Paycunaga norte caj-lä fiyupa carupitami caycan. Gamcunawan alli parlacusha carcaycajcunaga llapanmi aywanga. « ‹Gamcunaga sumaj camaricuy. Gog, llapanmi gampa munaynillayquicho aywanga. Llapan suldärucunapis gamwan caycajcunaga camaricuchunna. Cananpita achca watataga nishayquipaj guërracho ushacashan nasyunman pillyaj yaycunayquipaj. Chaypäga chay nasyun runacuna pillyashanpita gasacashanami caycangapaj. Paycunaga intërupami machicar aywacusha casha, imaycamapis illgächisha cananpaj. Chay örapämi ichanga mayna cutimur shuntacashana carcaycanga Israel jircacunacho. Chay öra paycunaga llapan nasyunpita cutimushana carcaycanga. Alli mana yarpachacuypana tiyarcaycangapis. Yaycur chayanquipaj yana pucutaynöpis nasyun intëruta juntajpämi. Nasyunmanga intëruman juntaycärinquipaj löcu tamyano llapan suldäruyquicunawan, llapan nasyunpita yanapäshunayquipaj aywäshishoj runacunawan. « ‹Noga TAYTA DIOSMI në: Gog, chay wichanmi gam mana allicunata rurayta yarpanquipaj. Chaymi cayno ninquipaj: «Yaycushaj mana pipis yanapashan nasyunman, allilla goyaycaj runacunaman, curaläni, puncuynaj, rancaynaj caycaj siudäcunaman. Achca nasyuncunapita cutircur juc pachallaman shuntacasha caycaj runacunata ima-aycantapis guechushaj. Juchusha cashanpita, yapayna runacuna tiyaycashan siudäcunaman magaj yaycupaycushaj. Paycunaga aypalla uywayoj, chacrayojmi carcaycan. Cay pachachöga pachapa pupunchömi tiyarcaycanpis» nir. Sabá, Dedán runacuna, Tarsis nigusyanticuna, waquin nasyun nigusyanticunapis tapushunquipaj: «¿Gamcuna suwacojchu shamushcanqui? ¿Suldäruyquicunatapis shuntashcanqui ima-aycantapis guechunayquipächu? ¿Guellayta, gorita, uywacunata, waquin ima-aycantapis aypallanpa apacunayquipächu shamushcanqui?» › «Runa, chaymi cananga nogapa jutëcho Gogta willar cayno ninqui: ‹TAYTA DIOSMI cayno nin: Acrashä Israelcuna alli tiyacurcaycashan wichan paycunata maganayquipaj aywanquipaj ¿au? Norte caj-lächo caycaj mas carunninpitami aywanquipaj aypalla suldärucunawan, callpayojcunawan, muntädu aywajcunawanpis. Nircorga acrashä Israelcunata maganquipaj. Gam Gog, chay partipaga juntacuycunquipaj yana pucutaynörämi. Öra chayamuptinnaga camacächishaj acrashä partiman shamunayquipaj. Gamwan imanöpis rurachishäta ricar-raj waquin nasyun runacuna musyangapaj noga munayniyoj cashäta. « ‹Noga TAYTA DIOSMI në: Gampämi noga nirä unay, Israelcho sirbimaj profëtacunawan willacachishpä. Chay wichan paycuna willacuran Israelcunata maganayquipaj noga aywachinäpaj cashantami.› «Noga TAYTA DIOSMI në: Israelman Gog yaycuptin fiyupami rabyacurcushäpaj. Fiyupa rabyashpämi camacächishaj chay wichan Israelchöga fiyupa timlur cananpaj. Lamarcho caycaj pescäducuna, pärej äbicuna, micucoj animalcuna, culebracunapis ñaupächöga sicsicyangami. Chaynömi llapan runacunapis munducho cäga mancharenga. Jircacuna juchonga; gagacuna amicar cuchpanga. Llapanmi siudäta curalaraj pergacunapis juchucäconga. Nogami Gogmanga chayachimushaj tucuy casta mana allicunata. Suldäruncunana quiquin-pura sabliwan wañuchinaconga. Noga TAYTA DIOSMI chayno niycä. Chay runacunataga achca gueshyawan castigashaj fiyupa ñacar jinan öra wañunanpaj. Chaynömi camacächishaj payman, suldäruncunaman, waquin marca runacuna yanapaycajmanpis fiyupa löcu tamyantin, runtu tamya, nina rataycaj asufri tamyananpaj. Chayno rurarmi waquin nasyun runacunataga musyachishaj munayniyoj, Santo Dios cashäta. Chaura achca nasyun runacunami rejsimanga. Chaynöpami paycunaga musyanga noga TAYTA DIOS cashäta.» «Runa, gamga nogapa jutëcho Gogpa contran rimay: ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: Mesecpawan Tubalpa mas mandajnin Gog, nogami gampa contrayqui ricacö. Gamtaga pushamojmi-aywä. Japay-japayllami pushamushayquipaj may caru norte caj-läpita. Israel jircacunamanmi chayachimushayqui. Nircurnami paquirishaj ichoj caj maquiquiwan aptaraycashayqui lëcha jitacunayquita. Derëchu caj maquiquicho chararaycashayqui lëchayquitapis cacharaycachishayquimi. Gamga suldäruyquicunawan, juc nasyuncunapita yan'gaycäshoj runacunawan iwalmi Israel jircacunacho wañunquipaj. Chaychömi gamcunataga cachaycushayquipaj aycha micoj äbicuna, micucoj jirca animalcuna micushunayquipaj. Lliuyaj pampachömi wañusha jitarpanquipaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno cananpaj nishcä.› «Ninatami ratarachishaj Magog runacuna tiyaycashancho, lamar cantuncho sumaj chapasha tiyarcaycajcunachöpis. Chayrämi paycuna musyangapaj noga TAYTA DIOS cashäta. Nogami camacächishaj acrashä Israelcunachöga Santo jutë rejsisha cananpaj. Mananami mastaga camacächishänachu Santo jutë manacajman churasha cananpäga. Juc-lä nasyuncho tiyajcunapis musyangami nogalla Israelcunapa Santo TAYTA DIOSNIN cashäta. Imay junajpis rimaycashä chayamongapämi. Chaycunaga cumlenganami. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Chaura Israel siudäcunacho tiyajcunaga siudäpita llojshiycärir Gogpa pillyacunanta, tucuy casta chapacuna escüdunta, lëcha jitacunanta, lëchacunata, tucuy tamäñu lansacunata yanucunanpaj shuntanga. Chaymi paycunapaga yantan cangapaj ganchis watapaj aypaj. Chauraga manami jircapa yantacoj, ni muntiman guerucuna mutojpis aywangapänachu. Chay pillyacunallanmi yantanpaj canga. Chaynöpanami paycuna suwapanga quiquincunata unay suwapajcunataga. Unay paycunata guechojcunatapis guechonga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Chay wichan, Gogtaga Israelcho juc partita pampacunanpaj goycushäpaj. Lamarpa chimpancho caycaj Caminanticuna päsanan guechwa pampatami goycushaj. Chaymanmi Gogta llapan suldäruncunatawan pampanga. Chaymi chay partipaga pipis mana purengapänachu. Nircur chay partipa jutintana churapanga ‹Gogpawan suldäruncunapa Guechwa pampan› nir. Chay nasyun limyu cananpaj Israelcunaga ganchis quillatarämi ushanga wañojcunata pampayta. Paycunaga llapanpis mana jamaypa wañushacunata pampayllachömi carcaycanga. Chay junajmi noga musyachishaj munayniyoj cashäta. Chay junajtaga paycuna manami gongangachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Chay ganchis quilla pampashanpitapis juc röpa runacunata churangaraj nasyunpa purimur ricapacamunanpaj, jitaraycajta tarishpanga pampananpaj, chay nasyuntaga limyutana cachaycunanpaj. Chay ricapacoj aywaj runacuna ricapacur puriycashancho runapa tullunta tarerga lädunman juc señalta churanga pampajcuna pampanancama. Chayta pampanga ‹Gogpa suldäruncunapa Guechwa pampan› niycashanman. Chaynöparämi nasyunta limyuyächenga. Chaynöpis chaychöga juc siudä cangapaj ‹Aypalla Suldärucuna› jutiyoj.» TAYTA DIOS cayno nimaran: «Runa, llapan äbicunatawan micucoj jirca animalcunata niy shuntacänanpaj. Israel jircacunaman shamuchun. Chaychömi paycunapaj noga micuyta churashaj. Chaura paycunana aychata miconga; yawartapis uponga. Suldärucunapa aychanta miconga. Munducho mandajcunapa yawarnintana uponga, imanömi uyshapa, carnipa, chïbupa Basancho caj werannin töru-mallwacunapa yawarninta upun, chaynöraj. Paycunapaj wañuchipänäpaj caycajpataga wiranta micongapaj däñapäcunancama. Yawartapis uponga machänancama. Alli micuytami camaripäshaj cawallu aychacunawan, muntädu aywaj wañojpa aychancunawan, suldärucunapa aychanwan, waquin tucuy casta pillyajcunapa aychanwanpis. Chaycunatami sacsananyaj miconga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Chaynöpami juc-lä nasyuncunata musyachishaj munayniyoj cashäta. Llapan nasyun runacunami ricanga imano rurashanpitapis jusgashäta, castigashäta. Chay junajpita-pacha Israelcunaga musyangami noga paycunapa TAYTA DIOSNIN cashäta. Chaymi juc-lä nasyun runacunaga musyanga Israelcuna juchata rurashanpita y nishäta mana cumlishanpita prësu aywashanta. Jucha rurashanpita noga cachaycushäta, nircur contrancuna binsinanpaj, guërracho wañuchinanpaj camacächishätapis musyanga. Nogaga castigarä mana wiyacushanpitami, ganra ricacushanpitami. Chaypitami nogaga cachaycurä. «Chaypitami, noga TAYTA DIOSGA në: Cananmi ichanga Babiloniaman apashanpita Jacobpita miraj Israelcunata cutichishäna. Chayno paycunata cuyapashpämi camacächishaj pï-maypis rispitamänanpaj. Paycunaga quiquinpa nasyunnincho allillana goyangapaj. Pipis mananami manchachenganachu. Chauraga gonganganami ñaupata pengaypaj goyashanta, conträ rurashantapis. Paycunataga contran nasyuncunapita, juc-lä nasyuncunapita shuntarcurmi jucllachashaj. Chaytaga achca nasyun runacunami ricangapis. Chaynöpami Santo Dios cashäta musyachishaj. Nogami nasyunninman yapay cutichishaj. Juc-lä nasyuncunaman prësu aywajcunataga manami jucnayllatapis chaycho cachaycushäpächu. Chayrämi musyangapaj noga TAYTA DIOSNIN cashäta. Israelcunacho Espiritö captinmi yapayga manana cachaycushänachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Babiloniaman apamashancunataga ishcay chunca pichgan (25) watata ushaycaräcunana. Chay örami TAYTA DIOS yataycamashpan illajpita ricapacachimar chayachimaran Israel nasyunman. Chayga caran wataman gallarej quilla chunca junajninchömi. Chaura chay wataga caycaran Jerusalenta jäpa runacuna charicarcärishanpita chunca chuscu (14) watanami. Ricapacachimashpan chay Israel nasyunchöna Tayta Diosga churamaran altunnin jircaman. Chaypita ricarä sur cajnëpa aypalla jatusaj wasicuna juc siudänöraj caycajta. Chayman Tayta Dios pushamaran. Chaychöna ricarä runsipita-niraj caycaj runata. Puncucho ichiraycaran. Aptaraycaran tuputa y lïnu curdilta. Chay runa nimaran: «Runa, sumaj ricay. Llapanta umayquiman churacuy mana gonganayquipaj. Ricachinäpaj caycajcunataga sumaj ricanqui. Cayman Diosga apamushurayqui noga gamta ricachinäpämi. Nircurna imatapis ricashayquita willanqui Israel runacunata.» Templupa caru ñaupanpaga intërupa tumarej curalaraycaran. Chay runa chararaycashan tupuga caran quimsa metru largu. Chaywan pergata tupuran. Tupuptin pergapa anchuynin caran quimsa metru, altuyninpis quimsa metru. Nircorga aywaran inti yagamunan caj-läpa caycaj curral puncumanna. Puncu yaycunaman escalunpa wicharcur tupuran pergapa ruri caj isquïnancho caycaj puncucama. Tupuptin larguynin caran quimsa metru. Chay puncu yaycuna läduncho cada läducho caycaran quimsa cuartucuna. Llapanpis chay tamäñulla caycaran: quimsa metru largu, quimsa metru anchu. Juc cuartupita jucaj cuartumanna jäcoj caycaran ishcay metru medyan. Mas rurichöpis Templuman caj-lächo caycaran jatun cuartu alar. Chay cuartupa larguynin caran chuscu metru. Chay ruri caj cuartupa perganna caycaran juc metru anchu. Tacsha cuartucunapa ushanan perga isquïnanpita jatun cuartu caycashancamaga caran quimsa metrumi. *** *** *** Chaypitaga chay runa tupuran puncupa anchunta. Chay caran pichga metru anchu. Puncupa cuchunpita tupuptinna caran sojta metru medyan anchu. Cada tacsha cuartupa puncun caj-läpa perga-mallwa caycaran. Chaycunata tupuptin caran pullan metrucama. Cada cuartucunanami caran quimsa metru anchu, quimsa metru largu. Chaypitana jäcuraycaj pampataga tupuran ushajpaj ayca anchuynin cashantapis musyananpaj. Chaytaga tupuran jucaj-lächo caycaj cuartupa cuchunpita jucaj-lächo caycaj cuartupa cuchuncama. Chayno tupuptin yaycunapa anchuynin caran chunca ishcay metru medyan (12.5). Nircur yaycurinapita ruri caj jatun cuartu alar sawan pampacho ushaycaj pergacama tupuran. Chayga caran ishcay chunca pichga (25) metru. Jatun cuartu alarga sawan pampaman llojshicasha caycaran. *** Cada tacsha cuartucunapis bentänayoj caycaran. Ruripana rëjasnin caycaran. Jatun cuartu alarpapis bentänacuna caycaran. Raquej pergacunachöna caycaran dibujasha palmëracuna. Chaypitaga chay runa pushamaran sawan pampamanna. Chaycho quimsa chunca (30) cuartucunapis sawan pampaman ricaraycan. Chay pampapa intëru cantun tumarejpa rumiwan läjasha caycaran. Chay läjasha caycäga intëru cantupa tumaraycaran puncu yaycuna perga ruricama päsaraycajpa isquïnallanpa. Chay isquïnapita-pacha runaga sawan pampata tupuran ruri caj sawanman yaycunapaj caycaj puncucama. Chayno tupuptin caran pichga chunca (50) metru. Norte caj-läpita sawan pampaman yaycurinapäpis caran. Chay runaga chay puncu yaycunata tupuran larguyninta, anchuynintapis. Chaychöga caycaran inti yagamunan cajpita yaycuna cajcho cashan cajwan iwal-lla. Chay yaycurinacho cada läducho caycaran tacsha cuartucuna quimsa-cama, raquej pergacunapis, jatun cuartu alarpis. Tacsha cuartucunaga llapanpis chay tamäñulla caycaran. Chayga caycaran ishcay chunca pichga (25) metrun largu, chunca ishcay metru medyan (12.5) anchuynin. Jatun cuartu alarpis, bentänacunapis, palma-nirajcunapis caycaran inti yagamunan caj puncucho caycashannölla. Chay caj-läpapis yaycunapäga caran ganchis escalunta wichäna. Jatun cuartu alarga sawan caj-läman caycaran. Inti yagamunan caj-läpa puncu caycashanno, norte caj-läpita yaycamunachöpis ruri caj sawan pampaman yaycunapäpis juc puncu caycaran. Runaga tupuran sawanman yaycuna puncupita ruri caj sawanman yaycuna puncucama. Chayno tupuptin caran pichga chunca (50) metru. Chaypitaga chay runa pushamaran sur caj-lämanna. Chaychöpis yaycuna caycaran. Chaycho tupuran cuartucunata raquej pergata, jatun cuartu alarta. Tupuptin chaycunaga caran waquin caj yaycunacho tupushanwan iwal-lla. Chaychöpis bentänancuna caycaran waquin cajpa cashannölla. Chay yaycunatapis tupuptin caran waquin cajwan iwal ishcay chunca pichga (25) metrun largu, chunca ishcay metru medyan (12.5) anchu. Chay yaycunapa yaycunanpäpis ganchis escalun wichäna caycaran. Chaypapis jatun cuartu alarnenga sawan caj-läman caycaran. Cuartuta raquej pergacunachöpis palmacunaga dibujasha caycaran. Sur caj-lächo caycaj puncu yaycunapapis ruri caj sawanman yaycunapaj juc puncu caycaran. Runaga tupuran sawanman yaycuna puncupita ruri caj sawanman yaycuna puncucama. Chayno tupuptin caran pichga chunca (50) metru. Chaypita pushamar yaycachimaran sur caj-lä sawanpita ruri caj sawancama. Nircur chay yaycunata tupuran. Tupuptenga caran waquin caj yaycunacunata tupushan tamäñullami. Tacsha cuartuncuna, jatun cuartu alarpis, raquej pergacunapis llapan caran waquin cajwan iwal-lla. Chaychöpis bentänancuna caycaran waquin cajpa cashannölla. Chay yaycunatapis tupuptin caran waquin cajwan iwal ishcay chunca pichga (25) metrun largu, chunca ishcay metru medyan (12.5) anchu. *** Raquej pergacunachöpis palmacuna dibujasha caycaran. Chaypa yaycunapäpis pusaj escalunta wichänami caycaran. Jatun cuartu alarga ur'gan sawan pampaman ricaraycaran. Chaypita pushamaran inti yagamunan caj-läpita yaycuna ruri cajcho sawan caycajman. Chaycho yaycunata tupuran. Tupuptenga chaypis waquin cajwan iwal-lla caran. Tacsha cuartuncuna, jatun cuartu alarpis, raquej pergacunapis caran waquin cajwan iwal-lla. Chaychöpis bentänancuna caycaran waquin cajpa cashannölla. Chay yaycunatapis tupuptin caran waquin cajwan iwal ishcay chunca pichga (25) metrun largu, chunca ishcay metru medyan (12.5) anchu. Raquej pergacunachöpis palmacuna dibujasha caycaran. Chaypa yaycunapäpis pusaj escalunta wichänami caycaran. Jatun cuartu alarga ur'gan sawan pampaman ricaraycaran. Chaypitaga pushamaran norte caj-läpita yaycuna ruri cajcho sawan caycajman. Chaycho yaycunata tupuran. Tupuptenga chaypis waquin cajwan iwal-lla caran. Tacsha cuartuncuna, jatun cuartu alarpis, raquej pergacunapis caran waquin cajwan iwal-lla. Chaychöpis bentänancuna caycaran waquin cajpa cashannölla. Chay yaycunatapis tupuptin caran waquin cajwan iwal ishcay chunca pichga (25) metrun largu, chunca ishcay metru medyan (12.5) anchuynin. Raquej pergacunachöpis palmacuna dibujasha caycaran. Chaypa yaycunapäpis pusaj escalunta wichänami caycaran. Jatun cuartu alarga ur'gan sawan pampaman ricaraycaran. Jatun cuartu alarman yaycunachöpis juc cuartu caycaran. Chaychömi mayllaj rupachinanpaj caj pishtashan aychacunata. Jatun cuartu alarchöga caycaran chuscu mësacuna, cada läduncho ishcay-cama. Chaychömi pishtaj rupachina sacrifisyupaj, juchapita sacrifisyupaj, cutichina sacrifisyupäpis. Chay jatun cuartu alarpita jawachöpis norte caj-lä puncu yaycunachöga caycaran ishcay mësa-cama cada läducho. Chaura chay yaycunachöga caycaran chuscu mësa ruricho, chuscu mësa jawacho. Llapanga caycaran pusaj mësa. Chay jananchöna pishtashan uywacunata camarej. Jatun cuartu alarcho aychata rupachinanpaj camarinan mësacunaga chuscunpis caycaran rumipita llagllashalla. Tupuptin chay mësapa larguynin caran ganchis chunca pichga (75) sentïmetru largu, anchuyninpis ganchis chunca pichga (75) sentïmetru. Altuyninna caran pullan metru. Chaymanmi churaj Diospaj apashan aychata. Chay cuartu rurichöga intërupa tumarej caycaran patac sojta sentïmetru anchu. Chaymanmi churaj rupachinanpaj caj uywacunata pishtanan cösacunatapis. *** Ruri caj sawan yaycunapa lädunchöpis ishcay cuarturaj caycaran. Jucäga caycaran norte caj-lä puncupa läduncho. Chayga ricaraycaran sur caj-lä yaycuna cajman. Jucajna caycaran sur caj-lä yaycuna ñaupancho. Chayga ricaraycaran norte caj-lä yaycunaman. Chay runa nimaran: «Sur caj-läman ricaraycaj cuartoga caycan Templucho ima ruraycunachöpis aroj cüracunapämi. Norte caj-läman ricaraycaj cuartoga caycan altarcho ima ruraychöpis aroj cüracunapämi. Chay caj cüracunaga Sadocpita mirar aywajmi. Paycunallami Leví trïbupita cäga yaycun TAYTA DIOS caycashanman chaycho sirbinanpaj.» Nircur chay runa tupuran ruri caj sawan pampatana. Chayga chuscun-läpapis iwal-lla caran. Pichga chunca (50) metru cada lädunpa caran. Altarga caycaran Templu puncupa ñaupancho. Chaypitaga chunca escalunta wicharcur chayaräcuna Templucho jatun cuartu alar caycajman. Chay jatun cuartu alarman yaycuna caycajta tupuptin anchun caran ganchis metru. Pergancunapa anchunna wac-lädunpa cay-lädunpapis caycaran ishcay metru medyan. Chay jatun cuartu alar caran chunca metru anchu, sojta metru largu. Yaycurina perga isquïnapita wac-läman cay-lämanpis caycaran juc metru medyanwan-cama. Templuman yaycunapita wajtachöga wac-lä cay-lä ishcay pilancucuna ichiraycaran. Chaypita runaga jinan öra pushamaran Templupa quiquin rurinman. Chaycho raquej pergata tupuran. Tupuptin wac-läman cay-lämanpis caran quimsa metrucama. Quiquin yaycunapa anchuyninna caran pichga metru. Nircorga chay cuartutapis tupuran. Tupuptin larguynenga caran ishcay chunca (20) metru, anchunna chunca metru. Yaycurina perga isquïnapita wac-läman cay-lämanpis caycaran ishcay metru medyanwan-cama. Chaypita chay runaga tupunanpaj yaycuran ruri caj cuartumanna. Raquej pergata tupuptin cada-lädunpa caran juc metrucama. Quiquin yaycuna jäcuraycajna caran quimsa metru anchu. Yaycurina perga isquïnapita wac-läman cay-lämanpis caycaran quimsa metru medyawan-cama. Nircorga ruri caj cuartutana tupuran. Tupuptin chayga caran cada-lädunpa chunca metrucama. Chaypäga nimaran: «Cay cuartoga caycan mas rispitädumi» nir. Nircur chay runa tupuran Templupa perganta jawa cajta. Tupuptin ractaynin caran quimsa metru. Chay Templupa perganman guellichiyllapa intërupa tumarej cuartucuna caycaran. Cuartoga puncupita cuchuman caran ishcay metru. Chay cuartucunaga janay-janay caycaran quimsa jana. Cada janacho caycaran quimsa chunca cuartucuna. Templupa jawa caj pergantaga juc patacta jaguiypa pergaran cada jana jawa caj cuartupa tirantincunata churananpaj. Chaytaga ruraran tiranticunata churar Templuta mana uchcunanpaj. Chaynöpami janancho-janancho caj cuartucunaga mas anchuna caycaran. Chay cuartucunaman yaycunanpäga juc escalëra caycaran. Chaynöpami chaupi cajman wichaj. Chaypitana janaj cajmanpis wichaj. Noga ricarä, quimsa metru altuta simintuta pergashanpita jananmanraj Templupa pergantaga jatarachisha caycajta. Chaypitana Templupa perganman guellichisha caycaj cuartucunapis jatarachisha caycaran. Cuartucunapa jawa caj perganpa anchuynin caran ishcay metru medyan. Templupa intëru wajtanpa tumariraycaj cuartucunapita jäcoj pampaman llojshinapäga caycaran norte caj-läpaj juc puncu, sur caj-läpäna juc puncu. Jäcoj pampana caran chunca metru anchu. Chay chimpanpana waquin cuartucunaman guellisha juc perga aywaraycaran. Chay pergaga ishcay metru medyan anchu caran. *** *** Templupa guepanpa rispitädu pampaman ricaraycaj caj wasi caran quimsa chunca pichgan (35) metru largu, anchuyninna chuscu chunca pichga (45) metrun. Chay wasipa perganpa anchuyninpis caran ishcay metru medyan. Chay runa tupuran Templuta. Quiquin Templullata tupuptin caran pichga chunca (50) metru larguynin. Chaypitana Templupa guepancho caycaj rispitädu pampata, wasintinta, pergantinta tupuptin caran pichga chunca (50) metru largu. Templupa ñaupan caj anchuynin, puncun pampa anchuynintenga caran pichga chunca (50) metru. Nircorga tupuran Templupa guepancho caycaj wasita. Chayga caran rispitädu pampaman ricaraycaj. Tupuptin chay wasiga ishcan-lä pergantin caran pichga chunca (50) metru. Templu ruripis, yaycurinacho caycaj jatun cuartu alarpis caycaran tablacunawan sumaj lagasha. Bentänacuna caycashan läduncunapapis tablawan lagasha caycaran. Pergaga pampapita bentänacama tablacunawan lagasha caycaran. Mas rispitädu caj cuartupis jawaman caj cuartupis juc ayway querubín anjilcunata dibujashan, juc ayway palmacunata dibujashan caycaran. Chay querubín anjilcunaga cada ünun caycaran ishcay casta cärayoj. Jucaj-lä cäran runapa-niraj cäga ricaraycaran palma cajman. Jucaj-lä cäran liyunpa-niraj cajna ricaraycaran jucaj-lä palmaman. Chayno dibujashallami caycaran Templu intërupa querubín anjilcuna, palmacuna. Chayno caycaran pampapita-pacha puncu janancama. Chaupicho caj jatun cuartupa puncunpa marcuncunaga caycaran chuscu isquïnayoj. Mas rispitädu cuartuman yaycunapa läduncho caycaran guerupita altar-niraj. Chayta tupuptin anchunpis largunpis caran juc metrucama. Altuyninna caran juc metru medyan. Chayga caycaran chuscu isquïnancho wagrayoj. Cantuncunapapis guerupita adurnuncuna caycaran. Chay runana nimaran: «Cayga caycan TAYTA DIOSPA ñaupancho caycaj mësami» nir. Jatun cuartuman yaycunapapis, mas rispitädu caj cuartuman yaycunapapis ishcay puncumi caycaran. Cada puncu caycaran ishcay öja wac-läman cay-läman quichana. Jatun cuartuman yaycuna caj puncucunachöga dibujasha caycaran querubín anjilcuna, palmacuna, imanömi pergacunacho caycaran, chayno. Jatun cuartu alarpita jawaman cajchöna guerupita rëjascuna caycaran. Jatun cuartu alarpa bentänancunapis caycaran. Chay cuartuchöpis palmacuna dibujasha caycaran. Templuman guellisha caycaj cuartucunapis guerupita rëjasniyoj caycaran. Chaypita, chay runa pushamaran norte caj-lächo caycaj jawa sawan pampamanna. Nircur yaycuchimaran chay norte caj-lächo cüracunapaj cuartucuna caycajman. Chayga ricaraycaran Templupa guepancho rispitädu jäcuraycaj pampaman y Templupa guepancho caycaj wasimanpis. Chay cuartucunata tupuptin norte caj-läga caran pichga chunca (50) metrun largu. Anchuyninna caran ishcay chunca pichga (25) metrun. Juc isquïnanga ricaraycaran chunca metru jäcuraycaj pampaman. Jucaj-lädupaga ricaraycaran rumiwan läjasha caycaj läduman. Chay cuartucunaga casha quimsa fïla. Cada fïla mas janallapita mas janallapita gallariycaran. Chay cuartucunapa puncuncunaga norte caj-lällaman caycaran. Chay lädunpana päsaraycaran jäcoj pampa pichga metru anchu. Larguyninna caran pichga chunca (50) metru. Mas jana caj fïlacho caycaj cuartucunaga mas tacsha caran. Chaupi caj fïlacho caycaj cuartucunana mas jatullan caran. Ushanan caj fïlacho caycaj cuartucunana mas jatun caran. Chaynöga caycaran cada fïlacho jaguiypa pergar gallarisha captinmi. Chay cuartucunaga quimsa fïlami caycaran. Ichanga chay cuartucunapa pilancuncuna manami caranchu sawancho caycaj cuartucunapanöga. Chaypa ruquin cada fïlacho janajpita tacshaypa-tacshaypana aywaran cuartucunaga. Guepa caj pergaman guelliraycaj cuartucuna llapanga caran ishcay chunca pichgan (25) metru largu. Chaypita cuartucuna ushaycashan isquïnacama perga aywaraycaran. Chayga caran yapay ishcay chunca pichgan (25) metru. Chaura cuchupa aywaycaj pergapita cuartucuna ushaycashan isquïnacamaga pichga chunca (50) metru jäcoj pampa caycaran. *** Cuartucunaman jawa caj pampapita yaycunapäga caycaran inti yagamunan lädupita. Chayga caycaran perga raquiycashan ushajcho. Sur caj-lächöpis cüracunapaj cuartucuna caycaran. Chayga ricaraycaran Templupa guepancho rispitädu jäcuraycaj pampaman y Templupa guepancho caycaj wasimanpis. Chaycunapis caycaran norte caj-lächo caycaj cuartucunawan iwal-lla, tamäñunpis, imano raquisha caycashanpis. Chaypapis purinanpaj jäcoj pampa caycaran yaycunanpaj llojshinanpäpis norte caj-lächo caycajnölla. Sur caj-lächo caycaj cuartucunaman yaycunanpaj caycaran juc puncu cuartucuna ushaycashan isquïnacho. Chay puncuga inti yagamunan caj-lämanmi ricaraycaran. Chay runa nimaran: «Norte cajcho caycaj cuartucunapis, sur cajcho caycaj cuartucunapis cüracunapämi caycan. Chaycunaga fiyupa rispitädumi caycan. TAYTA DIOSTA sirbinanpaj yaycoj cüracunami chaychöga micun Diospaj goycushan mas rispitädu ofrendacunata. Chayman paycunaga churan rispitädu cananpaj goycushancunallatami. Chay cuartucunamanga churan: chaqui micuy ofrendacunata, juchapita sacrifisyuta, cutichina sacrifisyutapis. Ruri caj sawanman cüracuna yaycuycurnaga ruricho sirbir jatiraycashan röpata manaraj rucacorga mananami llojshimunmannachu jawa sawan pampaman. Chay ruricho sirbir jatirashan röpaga caycan fiyupa rispitädumi. Chaymi chay röpataga rucacunanraj runacuna caycashanman llojshinanpaj.» Templucho ruri cajta tupuyta ushaycur chay runaga pushamaran inti yagamunan caj-lächo caycaj puncupita jawaman. Nircorga chay Templupa intëru wajtanpa cajtana tupuran. Tupucunanta aptaraycashanwan tupuyta gallaycuran inti yagamunan caj-läpa. Tupuptin cantupita juc cantucama caran ishcay pachac pichga chuncan (250) metru. Chaypita tupuran norte cajpana. Chaypis tupuptin cantupita juc cantucama caran ishcay pachac pichga chuncan (250) metru. Chaypita tupuran sur caj-läpana. Tupuptin cantupita juc cantucama caran ishcay pachac pichga chuncan (250) metru. Ushanantanaga tupuran inti yaganan caj-läpa caycaj guepan cajtana. Tupuptin cantupita juc cantucama caran yapay ishcay pachac pichga chuncan (250) metru. Chaynömi chuscun-lädunpa tupuran. Chaura Templupa intërunpa tumarej perga curalaraycaran. Cada-lädunpa caycaran ishcay pachac pichga chuncan (250) metrucama. Chaynömi chay pergaga raquiycaran rispitädu cajtawan waquin jawacho cajcunata. Chaypitaga chay runa pushamaran inti yagamunan caj-läpa caycaj puncuman. Chaypita ricarä Israelcunapa Tayta Diosninpa achicyaynin inti yagamunan caj-läpita aywaycämojta. Suynashanga fiyupa wiyacaran chayasha mayu gaparajnöraj. Chaura cay pachaga fiyupa achicyacurcuran. Chay ricashäga caran Quebar mayu läduncho caycar ricashänömi, Jerusalenta illgächinanpaj aywaycämojta ricashänömi. Chaura nogaga rispitar umpurä urcöpis pampaman töpananyaj. TAYTA DIOSPA achicyaynenga inti yagamunan caj-läpa caycaj puncupa yaycuran quiquin Templucama. Chaypita TAYTA DIOSPA Espiritun janajpa jogacarcamaran. Nircorga apamaran ruri caj sawan pampaman. Chaycho ricarä Tayta Diospa achicyaynin Templu ruricho juntasha caycajta. Chay runaga ñaupäman shamur ichicuycuran. Chaycho caycashpä wiyarä Templupita-pacha cayno niycämajta: «Runa, caymi caycan jamaränä, chaquë lluchcaränan. Caychömi imaycamapis tiyashaj Israelcunawan iwal. Paycunapis ni raynincunapis mananami yapayga nishäcunata mana cumlir rispitädu jutëtapis manacajman mana churanganachu. Raynincuna wañuptinpis mananami wañoj ray-nirajta leträtunta ruranganachu. Manami ruranganachu palasyuncunapa puncuntapis Templupa puncun caycashan lädunpa cananpäga, ni guellichiyllapapis. Paycunaga rispitädu jutëta manacajman churasha melanashäcunata rurashpanmi. Chaypitami rabyashpä camacächishcä ushacänanpaj. Amana mana allita rurachunnachu. Wañoj raynincunatanöpis amana rurachunnachu. Chauraga paycunawan iwalmi imaycamapis tiyashaj. «Runa, gamga Israelcunata willay Templuta ricashayquita. Willay imano cashanta, ima tamäñu cashantapis. Chauraga capaschari juchancunapita pengacunmanpis. Llapan rurashanpita pengacur llaquicuptenga willapay Templu imano caycajta ricashayquitapis, chaycunacho ima caycashanpäpis, yaycuna llojshina caycashanpäpis, ushajpaj imanöpis caycashanta. Chayno willapanqui laycunata imano cumlinanpaj cashantapis. Chay ricashayquitaga llapanta dibujapay imano caycashantapis tantiyacur arunanpaj. Llapan laycunatapis isquirbiy paycuna liguir cumlinanpaj. Templupa laynenga caynömi caycan: Templu caycashanpa ñaupan pampacuna intëru cantun tumarej fiyupa rispitädumi canga.» Tupucunawan tupuptin altarpa tamäñonga caynömi caran: Altarpa intëru cantunpa tumarej caycaran medyu metru altu sanja, anchuyninpis medyu metru. Sanjapa cantonga patacniyoj caycaran. Chay patacninpa altuyninna caran ishcay chunca pichga sentïmetru. Altarga caycaran chuscu isquïnayoj, quimsa jana, cada jana mas tacsha mas tacsha. Sanjapita gallaycunan cajpa altuynin caran juc metru. Ichanga sanja uchcuman jamasha cayninpa medyu metru altulla päsaraycämuran. Chaypa jananman churashan cajna chuscun isquïnanpa iwal caran. Ichanga medyu metrupa yaycucasha caycaran. Cada lädunna caran ganchis metru largu, altuyninna ishcay metru. Chay jananchöna ofrendacunata rupachicunapaj caycaran chuscun lädupa iwal tamäñu. Ichanga medyu metrupa yaycucasha caycaran. Cada lädunpa caran sojta metru largu, altuyninna ishcay metru. Janaj isquïnanchöna chuscun läducho päsacasha caycaran wagra-nirajcuna. Altarman rupachej wichänanpaj escalunna inti yagamunan caj-lädupa caycaran. *** *** *** *** Nircur nimaran: «Runa, caynömi Tayta Dios nin: Uywata altarcho rupachinanpaj, uywapa yawarninwanpis altarta chajchunanpaj altarta rurarcuptenga cayno ruranquipaj: Leví trïbu runa Sadocpita mirar aywaj cüracunallami caycan nogata sirbimänanpäga. Paycunataga juc töru-mallwata gonqui juchapita perdunasha cananpaj rupachinanpaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Chay wäcata pishtar wallcalla yawarninta charircur altarpa chuscun wagrancuna llauchiraycajta pichupanqui. Chuscun isquïnanta, patac caycajtapis llapanta pichupanqui. Chayno altarta ruraptiquega ofrendacunata rupachinayquipaj rispitädunami canga. Nircorga chay töru-mallwapa aychanta jorgunqui. Chaytaga rupachinqui Templupita mas juc-lächo, maychöpis rupachinayquipaj caycashancho. «Warannin junajna juchapa ruquin rupachinqui sänu cabra-mallwata. Cüracunana rispitädu cananpaj altarta camacächenga imanöpis töru-mallwata pishtashanwan rurashanno. Chayno rurayta ushaycorga juc sänu töru-mallwatawan juc sänu uyshata nogapaj pishtanqui. Chaytana cüracuna cachiwan cachichariycur nogata rispitamashpan rupachenga. Waran-waran ganchis junajcama juchapa ruquin rupachinquipaj juc cabra-mallwata. Chayno juc töru-mallwata, juc carnitapis pishtanqui. Chaycunaga sänu canga. Cüracunaga waran-waranmi ganchis junajyaj chay altar rispitädu cananpaj nishäno cumlenga. Chaynömi ruranquicuna ganchis junajyaj. Pusaj junaj cajchöna gallaycunqui nogapaj rupachina sacrifisyucunata y alli goyaypita sacrifisyu uywacunata rupachiyta. Chayno ruraptiquicuna nogaga cushishami chasquishayquipaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Chay runaga yapay pushamaran jawa caj sawan pampaman yaycuna puncuman. Chayga ricaraycaran inti yagamunan caj-läman. Chay öra puncuga wichgaraycaran. Chaycho TAYTA DIOS nimaran: «Cay yaycunaga wichgaräcongami. Manami pipis quichangachu. Israelcunapa noga TAYTA DIOSNINMI chaypaga yaycushcä. Chaymi mana pipis chaypaga yaycongachu. Mandajmi ichanga jatun alar cuartullaman yayconga ñaupächo rispitädu micuyta micunanpaj. Payga sawanllapitami yayconga. Nircur chayllapami llojshengapis.» Chaypitana runaga nortipita yaycuna caycajpa pushamaran ruri caj sawan pampa Templupa chimpanman. Chaycho ricarä TAYTA DIOSPA achicyaynin Templucho juntasha caycajta. Chaura nogaga umpurä urcöpis pampaman töpanancama. Chaura TAYTA DIOS nimaran: «Runa, gamga sumaj wiyay Templucho imano lay cananpaj cajtapis willapashäta. Gamtami willashayqui Templuman picunalla yaycunanpaj llojshinanpaj cashantapis. «Mana wiyacoj Israel runacunata cayno niy: ‹TAYTA DIOSGA caynömi nin: Israel runacuna, amana ruraynachu melanäcushäcunataga. Gamcunaga jäpa runacunata Templöman yaycuchishpayquimi ganrachishcanqui. Chay runacunaga manami wiyacamanchu, manami señalacushachu. Gamcuna pishtashayquipa yawarnincunata, wirancunata nogapaj churaptiqui chay jäpa runacunaga ricapaycäshunqui. Chaymi gamcunawan conträtu rurashätaga manacajman churaycanqui. Manami cumlishcanquichu Templöcho ruranayquipaj nishäcunatapis. Chaypa ruquenga chay jäpa runacunatami Templöcho arunanpaj churashcanqui.› «Chaypitami noga TAYTA DIOS në: Templömanga manami yaycongachu Israelcunacho tiyaycaj mana wiyacamaj, mana señalacoj caj jäpa runacunaga. Israelcuna ïdulucunata adurananpaj nogata manana wiyacamaptin Leví trïbu runacunapis nogata gongaycamaran. Chayno juchata rurashanpitami paycunaga pägunta chasquenga. Chaypitami paycunaga Templöcho aronga puncu täpayllacho, imacunachöpis ichic-ichic ruraycunallachöna. Paycunami pishtanga rupachinanpaj runacuna apamushan uywata, runacuna garar goycunanpaj apamushan uywacunatapis. Nircorga imachöpis runacunata yanapänanpaj listu caycanga. Paycunami yanaparcaycaran Israel runacuna ïdulucunata aduraptin. Chayno rurarmi Israelcunataga juchaman chayachisha. Chaypitami paycunaga pägunta chasquenga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Paycunaga manami sirbimangachu cüra caycho. Rispitädu cösäcunatapis manami yatayllapis yataycongachu. Mas rispitädu cajmanga piyur manami yaycongapischu. Paycunaga fiyupa melanaypajcunata rurashanpitami pengaycho canga. Paycunataga churashaj Templucho täpanallanpaj, chaycho ima ruraycunapis cajta ruranallanpämi. «Leví trïbu runa Sadocpita mirajcunami ichanga cüra cashpan Templöcho sirbimanga. Paycunaga yaycamonga noga caycashä cajcama wirata, yawarta nogapaj churananpaj. Chayno sirbimanga Israelcuna nogata gongaycamaptinpis paycuna mana cachaycuypa sirbimashanpitami. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Templömanpis paycunaga yaycongami. Altarnëmanpis sirbimänanpaj shamonga. Paycunaga llapan nishätami wiyamanga. Ruri caj sawanpa yaycorga jaticonga lïnupita rurasha sotänatami. Ruri caj sawancho u Templucho imatapis rurashpan ama jatirangachu millwapita awasha röpataga. Umanman jaticonga lïnu jïlupita awasha turwantita. Ajüruncuna canga lïnullapita. Südachicoj cajtaga imatapis ama wachcacongachu. Jawa caj sawancho runacuna caycashanman manaraj llojshishpan Templucho imatapis rurar jatirashan lïnu röpataga rucaconga. Chay rucacushanta churayconga Templupa ñaupancho caycaj cüracunapa cuartullanman. Nircur juc röpatana jaticonga. Rispitädu particunallacho chay röpacunata jatisha sirbimaptenga pampa runacunata manami imapis päsangachu. «Ajchancunata galay-galay ama rutucongachu. Ni ama alläpa wiñachengapischu. Chaypa ruquenga puntanpayllapa rutuconga. Ni pï cürapis bïnuta upucurcorga Templu caycashan ruri caj sawanman ama yaycongachu. Cüraga runanpita raquicasha warmiwan ni biyüdawanpis ama majachacangachu. Chaypa ruquin majachacanga runawan manaraj cacoj donsëlla Israel jipashwan, man'chäga wañoj cürapa biyüdanwan. «Cüracunaga acrashä runacunata yachachinan maygan rispitädu cashanta, maygan mana rispitädu cashantapis; ima limyu cashanta ima ganra cashantapis. Dimanduchöga paycunami arriglanga juc juezno. Dimanducho cajcunata cürami jusganga imanöpis laynë niycashanno. Laynëcuna nishanno llapanta cumlenga. Rispitamänan junaj fistacunacho imano rurananpaj yachachishäcunatapis cumlenga. Säbadu jamay junajnëcunachöpis rispitamashpan jamanga. «Imaypis ama ayata yatangachu. Chauraga manami ganrayangachu. Ayataga yatanga quiquinpa papänin, maman, ollgu wamran, warmi wamran, wauguin, u japallaraj pañin wañusha captillanmi. Ayacunata yataypa ganrayashpanga limyuyarcurpis ganchis junajcamaraj shuyaranga. Chaypitaga ima ruraytapis arunanpaj yapay Templucho ruri caj sawanman yaycorga juchanpa ruquin ofrenda uywataraj pishtanga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Cüracunaga ima partisyuntapis manami chasquengachu. Gamcunaga manami ima chacratapis paycunata raquipanquipächu. Nogallami paycunataga cawachishaj. Israelcuna nogapaj apamushan chaqui micuy ofrendacunata, juchapita sacrifisyupaj apamushan uywata, cutichina sacrifisyupaj apamushantapis paycunami miconga. Imaypis Israelcuna nogapaj churashan cäga paycunapämi canga. Cüracunami chasquenga Israelcunapa micuyninta rimir-punta shuntar raquishan mas allinnin cajta, chayno waquin ofrendatapis mas allinnin cajta. Gamcunaga tantapaj jarinata agashpayqui rimir-punta jarina llojshimoj cajta paycunata goycunqui. Chayno rurashayquipitami gamcunamanga bindisyunnëta churamushaj. Cüracunaga ama micongachu ima animaltapis, ni buylaypa purej cajtapis quiquillan wañojta, u micucoj animal wañuchishantapis. «Israel runacunata cada trïbuta chacrata raquipänayquipaj surtita jitarga juc partita acranqui. Chay canga chunca ishcay kilömetru medya (12.5) larguynin, anchuyninna chunca kilömetru. Chayga TAYTA DIOSPAJ acrashanmi cangapaj. Chaymi chay partiga rispitädu canga. Chay partichöna Templupaj raquinqui juc pachacho chuscun-läpa iwalta. Chay canga ishcay pachac pichga chuncan (250) metrucama cada-lädunpa. Intëru cantun tumarejpana caycanga ishcay chunca pichgan (25) metru anchu tajta pampa. ‹Tayta Diospaj› nir acrashayquichöga tupunqui juc pachata chunca ishcay kilömetru medyan (12.5) larguta, anchuynintana pichga kilömetruta. Chayga cangapaj rispitädu cajmi: Chaychömi Templu canga. Chay raquisha caj partiga caycanga Templucho TAYTA DIOSTA sirbej cüracunapämi. Chaychömi cüracunaga wasincunata ruranga. Chaychömi Templupis ruracanga. Chayno, yapay chunca ishcay kilömetru medyan (12.5) largu, pichga kilömetru anchu caj partina caycanga Templucho sirbircaycaj Leví trïbu runacunapaj. Chaynöpami paycunapis chay particho tiyananpaj siudänincunata ruraconga. Ushanantana yapay tupunqui siudä cananpaj chunca ishcay kilömetru medya (12.5) larguyninta, ishcay kilömetru medyan anchuta. Chaytaga tupunqui rispitädu pacha cananpaj acrashayquipa ñaupancho. Chay caj partiga canga llapan Israel runacunapänami. «Chayno mandajpäpis juc partimi acrasha canga. Chay parti juc partiga rispitädu partipita inti yagamunan caj-läninman caycanga. Juc partina caycanga rispitädu partipita inti yaganan caj-läpa. Chaura inti yagamunan caj-lächo caycaj lindapita gallaycur inti yaganan caj-lächo caycaj lindacamaga chacran canga juc trïbu Israel runacunapäno. Chay partiga canga Israelcunapa mandajninpa chacranmi. Chaynöpami mandajcunaga acrashä runacunata manana ñacachengachu. Chaura Israelcunaga cada trïbumi chacrancunata shuyni-cama charäconga. «Noga, TAYTA DIOSMI në: ¡Israel mandajcuna, amana mana alli cajtaga ruraynachu ni pitapis ama ñacachiynachu! ¡Llapantapis ruray rasun cajta, alli cajllatana! ¡Acrashä runacunapa chacranta ama guechuychu! Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Tupucunata, pësacunatapis llapayqui charay rasunpa aycatapis lasaj cajta. Llapan tuputapis ‹homer› tupuwanmi tincuchinqui. Homer canga ishcay pachac ishcay chuncan (220) litruta yaycojmi. ‹Bato› tupuga yayconga ishcay chunca ishcay (22) litru yacutami. Chaqui micuyta tupuna caj ‹efa› canman ishcay chunca ishcay (22) litruta yaycoj. Ishcay chunca (20) ‹gera› nishanga lasanga ‹siclo› nishanmi. Chayga lasanga chunca (11) juc grämumi. Pichga chunca (50) ‹siclo› lasanga ‹mina› nishan. «Caynömi ofrendata churanquicuna: Rïguta, sebädata cusicharcur raquinqui sojta chuncaman, llapantapis chay iwal-llata. Nircur chay raquishayqui cajpitana juctaga ofrendata churanqui. Asëtitapis pachacman (100) raquinqui. Pachacman (100) raquishayqui cajpitana juctaga ofrendata churanqui. Uyshacunatana ichanga Israelcho mas allinnin guewacho goyasha cajta ishcay pachacpita (200) juctaga ofrendata churanqui. Chayga canga chaqui micuy ofrendacunatawan, rupachina sacrifisyucunatawan, alli goyaypita sacrifisyutawan rupachinanpämi. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Israel nasyunchöga llapanmi chayno ofrendata gonga Israelpa mandajninman. Chaura paynami musyaconga rupachina sacrifisyucunapaj, chaqui micuy ofrendacunata churananpaj, alli goyaypita sacrifisyucunapaj, bïnutapis llullu quillacunacho, säbadu jamay junajcunacho Israelcuna fistata rurashancho churananpaj. Chauraga Israelcuna juchanpita perdunashami canga. «Noga TAYTA DIOS në: Wata gallarej quilla, rimir junajcho gamcunaga pishtananpaj sänu juc töru-mallwata apamunqui Templuta limyuyächinanpaj. Chayno juchapita uywata pishtashanpa yawarninta cürana wallcallata charenga. Nircur chay yawarninwan pichonga Templuman yaycurina puncupa marcuncunata, altarpa chuscun isquïnancho patacninta, ruri caj sawanman yaycuna puncucunatapis. Chaynölla ruranqui chay quilla ganchis caj junajchöpis mana yarpashapita, mana cuentata gocuypa jucha rurayman chayajcunapaj. Chayno ruraptiquimi Temploga limyuna canga. «Chay gallarinan quillallacho chunca chuscu (14) junajcho gallaycärinqui Pascua fista rurayta. Chaychöga ganchis junaj micunqui lebadüraynaj tantallata. Chay junajcho mandäga ofrendata juc töru-mallwata rupachenga. Chayga canga quiquin mandaj juchata rurashanpita, chay nasyuncho llapan runacuna juchata rurashanpitapis. Ganchis junaj fista captin cada junaj ofrendata apamonga ganchis töru-mallwata, ganchis uyshata. Chaycuna llapan canga sänulla TAYTA DIOSPAJ rupachinanpaj. Mas jananmanpis cada junaj rupachenga juc chïbuta. Chayga canga juchapitami. Cada töru-mallwata, cada uyshata rupachir jananman yapanga ishcay chunca quïlu chaqui micuy ofrendata, quimsa litru medyan asëtitapis. «Chayno, Ramädacunata ruranan fistatapis ruranquicuna ganchis quillaman aywaycaj chunca pichga (15) junajnincho. Chay fistachöpis ganchis junaj mandäga rupachenga juchapita rupachishannölla. Uywacunatapis aycatami rupachiran, chaynöta rupachenga. Chaqui micuy ofrendatapis asëtitapis churashantano churanga. «Noga TAYTA DIOS në: Ruri caj sawancho inti yagamunan caj-läman caycaj puncuga aruy junajcuna sojta junajmi wichgaräconga. Chaytaga quichanga säbadu jamay junajcunallacho, llullu quillallacho. Mandäga yayconga jawa caj sawan pampapita ruri caj jatun cuartu alarman. Nircur ichicuyconga puncu ñaupallanman. Chay mandäga umponga urcunpis pampaman töpanancama. Chaycama cüracunaga rupachina sacrifisyupaj caycaj uywata rupachenga. Chayno alli goyaypita sacrifisyuta mandaj apashantapis nogata garamanga. Nircur-raj mandäga llojshenga. Quichashan puncutaga pacha chacänancama ama wichgangachu. Säbaducuna, llullu quilla cashan junajcuna pampa runacunapis aduramanga chay puncu ñaupancho. Säbadu jamay junajcho nogapaj rupachinanpaj mandäga apamonga sojta carni-mallwata, juc mächu carnita. Chaycunaga llapanpis canga sänu. Cada carnita apamur ishcay chunca (20) quïlu chaqui micuyta churanga. Carni-mallwacunapäga churanga aycatapis munashallanpita. Cada ishcay chunca (20) quïlu chaqui micuy ofrendapäga apanga quimsa litru medyan asëtita. Llullu quilla junäga rupachenga juc töru-mallwata, sojta cashnita, juc carnita. Chaycunaga llapanpis canga sänu. Cada töru-mallwa apamushanpaj churanga ishcay chunca (20) quïlu chaqui micuy ofrendata; yapay chaynöta cada carnipaj; cashnicunapaj ichanga aycatapis munashallanta. Cada ishcay chunca (20) quïlu chaqui micuyta churashanmanna quimsa litru medyan asëtita churanga. «Jatun cuartu alarman mandäga yaycongapis llojshengapis yaycushallanpami. Fistacunacho runacuna nogata aduramaj yaycushpanga cayno ruranga: Norte caj puncupa yaycoj cäga sur caj puncupana llojshenga. Sur caj puncupa yaycoj cajna norte caj puncupa llojshenga. Yaycushan puncullapaga ama cutengachu. Chaypa ruquin jucaj-läpana llojshenga. Mandäga runacunawan iwal yayconga. Nircur llojshengapis runacunawan iwal-lla. Fistata rurashancunacho, rispëtuwan shuntacashancunachöga churanga ishcay chunca (20) quïlu chaqui micuy ofrendata cada töru-mallwata pishtashanpaj; yapay chaynöta cada carnipäpis; cashnicunapaj ichanga munashallanpita. Cada ishcay chunca (20) quïlu chaqui micuymanna churanga quimsa litru medyan asëtita. «Shongun shacyaptillan mandaj nogapaj rupachina sacrifisyuta u alli goyaypita sacrifisyuta pishtananpaj apamuptenga inti yagamunan caj-lä puncuta quichapanga. Chaychöna ruranga säbadu jamay junajcho rurashanno. Chaypita llojshicuptinnaga puncuta yapay wichgarconga. «Waran-waranmi tutapaga pishtanqui juc watayoj sänu cashnita. Chaytaga nogapaj rupachinqui. Chaynölla, cada tuta nogapäga churanqui ganchis quïlu chaqui micuy ofrendata, juc litru asëtita. Chay asëtitaga jarinaman wiñanqui. Chaynölla imaycamapis ruranqui. Rupachinayquipaj cashnita pishtayga, chaqui micuy ofrendata, asëtitapis churayga cada tuta waran-waranmi canga. Chaynöllami imaycamapis chaytaga ruranquipaj. «Noga TAYTA DIOS në: Mandaj, maygan wamrantapis quiquinpa chacranta rachipaycuptin chay chacraga canga wamranpita mirajcunapänami. Mandaj, uywayninta chacrata goycuptin ichanga chay chacra paypaj canga Cachaycunan wata chayamunancamallami. Chay watapitaga yapay canga quiquin mandajpa chacranna. Chaypitaga canga wamrancunapita mirajpäna. Mandajpäga manami lay canchu pitapis chacrata guechunanpaj. Wamrancunata erensyata goycuyta munashpanga quiquinpa cajtami goycunan. Chaura manami pipis chacraynaj quëdangachu. Acrashä runacunataga manami chacraynajtaga cachayconganachu.» Chaypitanaga chay runa llojshichimaran norte caj-läpa caycaj puncupa. Nircur pushamar yaycachimaran cüracunapaj caycaj cuartucunapa lädun yaycunapa. Chaypaga yaycuna caycaran norte caj-läman ricaraycaj cuartucunaman. Chay cuartucunaga cüracunallapämi caycaran. Chaychönami inti yaganan caj-läman togrishpan juc pachata ricachimaran. Ricachimashpan nimaran: «Caychömi cüracuna yanonga juchapita sacrifisyuta u cutichina sacrifisyuta pishtashan aychacunataga. Chaychömi chaqui micuy ofrendacunatapis yanonga. Chayno rurarmi chaycunataga mana jorgongachu jawa caj sawan pampaman. Ni pampa runacunapis manami yatangachu chay rispitädu cajcunataga.» Chaypitaga llojshichimaran jawa sawan pampamanna. Chaychöga purichimaran chuscun isquïnapa. Chayno purirmi cada isquïnacho ricarä tacsha jäcoj pampa caycajta. Chaycunaga chay tamäñulla curalasha caycaran. Chay pampacunaga caran ishcay chunca (20) metru larguynin, anchuyninna chunca pichga (15) metrun. Chaycho pergacuna curalaraycaj chaquinpana tullpacuna caycaran. Chaycho cayno nimaran: «Cay tullpacunami caycan pampa runacuna ofrendata apamushan uywacunapa aychanta Templucho arojcuna yanunanpaj.» Chaypitaga chay runa cutichimaran Templu puncumanna. Chaycho ricarä quiquin puncu rurinpita yacu llojshiycämojta. Chay yacuga aywaycaran Templu ricaraycashan inti yagamunan caj-läman. Yacuga uraycaran Templupa derëchu caj-lädunpa, altarpa sur caj-lädunpa. Chaypita llojshichimaran norte caj-lä puncupa. Nircur Templu wajtanpa tumachimaran jawapita yaycamuna inti yagamunan caj-läpa caycaj puncucama. Chaychöga puncu yaycunapa derëchu caj-lädunpa yacu llojshiycämuran. Chaypita runaga curdilta aptacurcur aywaran inti yagamunan caj-läman. Pichga pachac (500) metruta tupuran. Nircorga yacupa jucaj chimpanman chimpachimaran. Yacuga cachi-putöcama chayaran. Yapay pichga pachac (500) metruta tupuran. Nircur chay yacuta chimpachimaran. Chaura yacuga gongurnëcamana chayaran. Yapay pichga pachac (500) metruta tupuran. Nircur yapay chimpachimaran. Yacuga cheglläcamana chayaran. Yapay pichga pachac metruta tupuran. Chaura yacuga caycaran jatun mayuna. Päsaytapis manana puydiränachu. Jatun mayumanna ticracurisha caycaran. Chaytaga bäñayparaj chimpana caran. Chaycho runaga nimaran: «Llapan ricashayquita sumaj yarpayniquiman churacuy.» Nircorga mayu cantullanpa cutichimaran. Chaycho ricarä mayupa ishcan-lä cantuncunapa aypalla yöracuna caycajta. Chaymi runaga nimaran: «Cay yacuga aywaycan inti yagamunan caj-lämanmi. Chay yacuga Arabäpa päsashpan Cachi Lamarmanmi chayaycan. Chayman chayaptin lamar yacuga mishquejmanna ticraycan. Maymanpis cay yacu chayashan cajchöga tucuy-niraj animalcunami cawanga. Chaynömi aypalla pescäducunapis canga. Cay mayu yacuga ashgaj yacucunata mishquej yacumanmi ticrarachenga. Chauraga llapanmi imapis yacuwan cawaj cäga cangana. En-gadi partipita En-eglaim particamami pescäduta charejcunapis canga. Chay quinraychömi redancunatapis chaquichenga. Chaychöga Mediterráneo lamarcho cashannöraj aypalla tucuy casta pescäducunami canga. Mitu-mitucunacho, gochacunachöga yacu manami mishquejman ticrangachu. Chaychöga jinallami caycanga pochgoj yacu, chaypita cachita jorgunanpaj. Chay mayupa ishcan-lä cantuncho wiñamongapaj tucuy casta frütata wayoj yöracunami. Öjancunapis mana shicwajmi canga. Imaypis chaynöllami wayuycanga. Cada quillami wayuynin caycanga. Chaynöga canga Templupita llojshej yacu parguptinmi. Wayuynincunaga canga micunapaj; öjancunana canga jampipaj.» TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Chunca ishcay trïbu Israel runacuna partisyunta chasquinanpaj caycaj chacracunaga caynömi caycan. Josëpita mirajcunaga ishcay trïbunömi canga. Nogaga unay caj awiluyquicunawan parlar aunishpä nirä cay chacrata goycunäpämi. Llapaniquipis iwal raquipänacuy ari. Cay nasyunmi gamcunapa partisyunniquicuna canga. «Israelpa lindanga caynömi canga: Norte caj-läpa lindan canga Mediterráneo lamarpita gallaycushpan. Hetlón siudäpa päsaranga, chayno waquin siudäcunapapis Zedad siudäpa, Berota siudäpa, Sibraim siudäpa (Chay siudäcunaga caycan Damascupita Hamatman aywajcho), nircur Hasar-haticón partipa (Chayga tincuycan Haurán partiwan). Chaynömi norte caj-läpa tincoj lindaga aywaranga Mediterráneo lamarpita-pacha asta Hasar-enán siudäcama. Chaura norte caj-läpa Damascuwan Hamatga mas caruchöna caycanga. «Inti yagamunan caj-läpa lindan canga Haurán y Damasco caycashanpita-pacha Cachi Lamarpa ñaupancho caycaj Tamar siudäcama. Chay lindaga aywaranga Jordán mayullanpa. Chaura Galaadpawan Israelpaga chaypami lindan canga. «Sur caj-läpa lindan canga Tamar siudäpita gallaycushpan Meriba-cadescho caycaj yacuyaj. Chaypa päsarashpan chayanga mayu-mallwallanpa Mediterráneo lamarman chayanancama. «Inti yaganan caj-läpa tincojna canga Mediterráneo lamar. Chayga aywaranga Egiptuwan tincojpita Hamatman yaycuna chimpancho caycaj lamar cantuncama. «Chay nasyuntami chunca ishcay (12) Israel trïbu runacuna raquipänacunqui. Chaymi canga gamcunapa partisyunniqui, chayno gamcunacho caycaj jäpa runacunapäpis, gamcunacho caycaptin wamrancuna yurejpapis. Paycunataga llapanta ricanquipaj jinan Israelcho yurishatanöna. Israelcunata chacrata raquipashpayqui paycunatapis raquipanqui imanöpis aypashanpita. Jäpacunaga partisyunta chasquenga maygan trïbuchöpis tiyaycashan cajchömi. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Norte caj-läpa lindan gallaycushpan Mediterráneo lamarpita aywaraycan Hetlonpa. Chaypa päsarashpan chayaraycan Hamatman yaycunapa Hasar-enanman (Chayga caycan Damascupawan Hamatpa sur caj lindan tincojchömi). Norte caj-läpita gallaycushpan cay trïbucuna raquipänacunanpaj caycan: «Norte caj-lächo inti yagamunan caj lindapita gallaycur inti yaganan caj-lächo caycaj lindacama canga Dan trïbupaj. «Dan trïbupa sur caj-länincho inti yagamunan caj lindapita gallaycur inti yaganan caj-lächo caycaj lindacama canga Aser trïbupaj. «Aser trïbupa sur caj-länincho inti yagamunan caj lindapita gallaycur inti yaganan caj-lächo caycaj lindacama canga Neftalí trïbupaj. «Neftalí trïbupa sur caj-länincho inti yagamunan caj lindapita gallaycur inti yaganan caj-lächo caycaj lindacama canga Manasés trïbupaj. «Manasés trïbupa sur caj-länincho inti yagamunan caj lindapita gallaycur inti yaganan caj-lächo caycaj lindacama canga Efraín trïbupaj. «Efraín trïbupa sur caj-länincho inti yagamunan caj lindapita gallaycur inti yaganan caj-lächo caycaj lindacama canga Rubén trïbupaj. «Rubén trïbupa sur caj-länincho inti yagamunan caj lindapita gallaycur inti yaganan caj-lächo caycaj lindacama canga Judá trïbupaj. «Judäpa sur caj-läninman caycaj partitaga jaguiycunqui. Chaypa lindanpis canga inti yagamuna caj-läpita inti yaganan caj-läcama. Anchuynin canga chunca ishcay kilömetru medyan (12.5). Larguyninna canga waquin caj trïbuta raquipashayquiwan iwal tamäñu. Chay parti chaupinchönami Templu caycangapaj. «Chay particho nogapaj jaguishan partiga canga chunca ishcay kilömetru medyan (12.5) larguynin, anchuyninna chunca kilömetru. Chay partichöna juc pachacho caycanga cüracunallapaj acrasha juc parti. Norte caj-läpa sur caj-läpa tupuptin canga chunca ishcay kilömetru medyan (12.5) largu. Inti yagamunan caj-läpa, inti yaganan caj-läpana canga pichga kilömetru anchu. Chay raquishan chaupichönami caycanga nogapa Templö. Chay partiga canga nogata sirbimänanpaj Sadocpita mirar aywaj acrasha caycaj cüracunapämi. Paycunaga manami waquin caj Israelcunanöga gongaycamaranchu. Waquin Israelcunaga nishäcunata manami cumliranchu. Leví trïbu runacunapis manami wiyacamaranchu. Sadocpita mirajcunami ichanga castan Leví trïbu runacuna rurashannöga manami ruraranchu. Chaypitami nogapaj acrasha caycashan caj particho, Leví trïbu runacuna tiyaycashan läduncho cüracunapa partisyunnin canga. Chay caj partiga canga mas rispitädumi. Cüracuna tiyashanman guellishana caycanga Leví trïbu runacunapa partisyunnin. Chayga canga chunca ishcay kilömetru medya (12.5) largu, anchuyninna pichga kilömetru. Nogapaj acrashan parti ushajpäga canga chunca ishcay kilömetru medya (12.5) larguynin, chunca kilömetru anchu. Chay nasyunchöga chay partimi canga mas allinnin caj. Chay partitaga manami pitapis ranticunanchu, ni rucangachu u juctapis goycongachu. Chayga caycan nogapaj acrashami. «Puchoj caj chunca ishcay kilömetru medya (12.5) larguynin y ishcay kilömetru medya anchu caycäga pampa runacuna tiyananpänami. Chayga manami rispitädunachu. Chay partichöga uywacunapis tiyangami. Pullan chaupichönami siudä caycanga. Chay siudä canga chuscun lädupa iwal-lla. Cada lädupa larguynin canga ishcay waranga ishcay pachac pichga chuncan (2,250) metru. Siudäpa ñaupanpana intëru tumarej caycanga tajta. Chay tajta caycashanpa anchuynin canga pachac ishcay chunca pichgan (125) metru. Chuscun-läpapis chayno iwal-lla caycanga. Siudäpa ishcan-läninpa puchoj chacra caycanga nogapaj acrasha caycajpa ñaupancho. Chaypaga larguynin inti yagamunan caj-läpa canga pichga kilömetru. Inti yaganan caj-lämanpis juc chayno canga. Chay chacrachöga runacuna muronga. Chaycho micuy wayöga canga siudächo arojcuna micunanpämi. Siudächo aroj Israel trïbu runacunaga maygan trïbu cashpanpis chay chacrata arongami. Llapan chay raquisha caycaj parti, nogapaj raquishan rispitädu caycaj parti, siudäpaj raquishan parti llapanrämi canga chunca ishcay kilömetru medyan (12.5) cada lädunpa. «Mandajpäga canga Judäpawan Benjamín trïbupa chacran tincojcho puchusha caycajmi. Chayga canga nogapajwan siudäpaj raquishanpa ishcan-lä cantuncho puchojmi. Chaypa anchuynin canga chunca ishcay kilömetru medyan (12.5). Inti yagamunan caj-läman aywararga chayaranga inti yagamunan caj-lächo lindan caycajcama. Inti yaganan caj-läpana chayaranga lamarcama. Nogapaj acrashanpis, Templupis, Leví trïbucuna tiyananpaj cajpis, siudä cananpaj cajpis caycanga chaupichömi. *** «Waquin caj trïbupa chacrancunaga sur caj-läman caynömi aywaraycanga: «Raquisha caycaj lindaman guelliraycanga inti yagamunan caj lindapita gallaycur inti yaganan caj-lächo caycaj lindacama canga Benjamín trïbupaj. «Benjamín trïbupa sur caj-länincho inti yagamunan caj lindapita gallaycur inti yaganan caj-lächo caycaj lindacama canga Simeón trïbupaj. «Simeón trïbupa sur caj-länincho inti yagamunan caj lindapita gallaycur inti yaganan caj-lächo caycaj lindacama canga Isacar trïbupaj. «Isacar trïbupa sur caj-länincho inti yagamunan caj lindapita gallaycur inti yaganan caj-lächo caycaj lindacama canga Zabulón trïbupaj. «Zabulón trïbupa sur caj-länincho inti yagamunan caj lindapita gallaycur inti yaganan caj-lächo caycaj lindacama canga Gad trïbupaj. «Gad trïbupa sur caj-lädunpa lindanga aywaranga Tamarpita-pacha Meriba-cadescho yacu caycajpa päsashpan. Egipto mayu-mallwapa päsaraycanga Mediterráneo lamarman chayanancama. «Israel trïbu runacuna partisyunta chasquinanpaj caycäga chaynömi caycan. Gamcunaga chaynömi raquipänacunquipaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. «Siudäga intëru cantunpa curalashami caycanga. Siudäga canga chuscu isquïnami. Cada lädunpa larguynin canga ishcay waranga ishcay pachac pichga chuncan (2,250) metru. Cada läduncho canga quimsa puncucuna. Cada puncu canga cada trïbu Israelcunapa jutinwan. Chayga caynömi canga: Norte caj puncucunapaga canga: Rubenpaj, Judäpaj, Levïpaj. Inti yagamunan caj-lädupana canga: Josëpaj, Benjaminpaj, Danpaj. Sur caj-lädupana canga: Simeonpaj, Isacarpaj, Zabulonpaj. Inti yaganan caj-lädupana canga: Gadpaj, Aserpaj, Neftalïpaj. *** *** *** *** Curalaraycaj perga intëru tumarejpa larguynin canga isgun waranga (9,000) metru. Chay junajpitaga chay siudäta ‹TAYTA DIOS tiyanan› nenganami.» Joacim quimsa watana Judäpa raynin caycaptin Babiloniapa raynin Nabucodonosorga suldäruncunawan Jerusalenman chayaran. Nircur suldäruncuna siudäpa intëru cantunpa curalapaycäriran. Tayta Diosnami camacächiran Joacimta Nabucodonosor prësu charinanpaj, chayno Templucho caj cösacunatapis ushajpaj-japuy apacunanpaj. Nabucodonosorga runacunatapis Babiloniaman prësu apacuran. Babiloniachöna Tayta Diospa Templunpita apashan cösacunatapis churaran diosnincunapa templuncho ima-aycanpis churaraycashan cajman. Chaynöpis ray Nabucodonosorga palasyuncho mas mandaj Aspenaz jutiyojta niran prësu aywaj Israelcunacho raypa famillyan castapita, chayno mas rispitädu famillyapita mirajta palasyuman apapänanpaj. Apananpaj caj mösucunaga canan-caran cuyayllapaj camarajlla, sänu, imatapis yachaj, sumaj yarpaysapa, ima ruraypäpis alli tantiyajcuna. Chay mösucunaga palasyucho ima ruraychöpis arunan-caran. Paycunatami yachachinan-caran Caldea runacuna isquirbishanno isquirbiyta y rimashanno rimayta. Nabucodonosorga niran waran-waran quiquin rayta garashan micuycunallata, upushan casta bïnullata chay mösucunata garananpaj. Quimsa watacama yachachinanpaj niran. Chaypitaga raytana sirbinan-caran. Raypa palasyunman apashan mösucunaga caran Daniel, Ananías, Misael, Azarías. Paycunaga caran Judá trïbupitami. Palasyucho mandäga paycunapa jutinta rucachiparan. Danielpa jutintami churaparan Beltsasar; Ananiaspata Sadrac; Misaelpata Mesac; Azariaspatana Abed-nego nir. Danielga raypa micuynincunata micuyta, bïnuncunata upuyta mana munaranchu. Danielpäga chaycunata micuy caran juchami. Chaymi palasyucho mandajta ruwaran chay micuycunata mana garananpaj. Palasyucho mandäga Dios shacyächiptinmi Danielta alli ricaran. Ichanga niran: «Raymi nimasha gamcuna sumaj micunayquipaj, upunayquipaj. Paytami manchacö. Waquin mösucunapita mas uyu caycajta ricashushpayquega wañuchichimangami. Chauraga gamcunami juchayoj canquipaj.» Palasyucho mandäga juc runata churaran Danielta, Ananiasta, Misaelta, Azariasta ricananpaj. Paycunata ricaj runawan parlar Daniel niran: «Ruwacushayqui tayta. Nogacuna imano cashätapis chunca junajcama ricamay. Chunca junajcama garamächun berdüracunallata. Yacullata upushäpis. Chunca junaj usharcuptenga tincuchimanquicuna ray micunan micuycunata micoj upoj mösucunawan. Nircur ichanga yarpashayquinöna nogacunata imatapis ruramanqui.» Paycunata ricaj runaga ruwacushanno auniran. Chaymi chunca junajcama gararan Daniel ruwacushannölla. Chunca junaj usharcuptin tincuchiptenga ray micunan micuyta micoj y upoj mösucunapita paycuna carcaycaran mas sinchi, mas wera. Chaura paycunata ricaj runaga wasinman apacoj mösucuna micunanpaj upunanpaj caj micuycunata. Nircur paycunataga berdüracunallatana garaj. Chuscun mösucunataga Tayta Dios yanaparan musyaj tantiyaj cananpaj, llapan casta librucunata, chay librucuna imano cashantapis tantiyananpaj. Chaynöpis Danielga runa suyñushancunata imapaj cashantapis musyaran. Ribilashancuna imapaj cashantapis llapanta tantiyaj. Ray cajman mösucunata pushananpaj nishan wata cumlircuptin palasyucho mandaj Aspenazga ray cajman pusharan. Chaychöna rayga paycunawan parlaran. Parlar manami tariranchu ni jucnayllatapis Danielno, Ananiasno, Misaelno, Azariasno yachajtaga. Chaura paycunatana acraran rayta sirbinanpaj. Yachajcunalla yachashanta y imatapis tantiyachinanpaj rayga tapuran. Chayno tapur paycunataga tariran nasyunnincho musyacojcuna, espiritistacuna yachashanpita chunca cutipano mas yachajtaraj. Chaynöpami Danielga Babiloniacho goyaran ray Ciro juc wata mandashancamaraj. Ishcay watana mandaycashancho ray Nabucodonosorga suyñupäcuran. Suyñupäcuycällarmi fiyupa yarpachacuyman chayaran. Puñuytapis mana puydirannachu. Chayno suyñupäcurmi gayachiran, musyacojcunata, espiritistacunata, brüjucunata, yachaj Caldea runacunata suyñushancuna imapaj cashantapis musyapänanpaj. Chaura paycunaga aywaran ray cajman. Rayga niran: «Juc suyñutami suyñushcä. Chay suyñu imapaj cashantapis tantiyayta mana atiparmi fiyupa yarpachacuycä.» Chayno niptin yachaj Caldea runacunaga arameo rimaycho rayta niran: «¡Imaycamapis caway tayta! Imano suyñushayquitapis nogacunata willapämay ari. Nogacunanami willashayqui suyñushayqui imapaj cashantapis.» Chaura rayga niran: «Nogaga jucnömi yarpaycä: Imata suyñushätapis mana willamaptiqui, imapaj cashantapis mana willamashpayquega gamcuna cuchur-ushashami canquipaj, wasiquicunapis ushajpaj illgächishami canga. Imata suyñushätapis willamaptiqui, suyñushä imapaj cashantapis willamaptiquicunami ichanga achcata ima-aycatapis goycushayquipaj; imachöpis yanapäshayquipaj. Pï-maypis rispitashunquipämi. Chaymi cananga willamay imata suyñushätapis, suyñushä imapaj cashantapis.» Chaura yachaj Caldea runacunaga yapay niran: «Tayta, nogacunata willamay ari imata suyñushayquitapis. Nogacunanami willashayqui imapaj suyñushayquitapis.» Chayno niptin rayga niran: «Imano ruranäpaj cashantapis musyaycärirmi gamcunaga imanöllapapis timputa päsachiytami munarcaycanqui. Suyñushäta mana willamashpayquega llapaniquimi wañunqui. Gamcunaga parlacusha carcaycanqui timputa päsachinayquipaj llullacuypa manacajcunallata willamänayquipämi. Gamcuna nimay imata suyñushätapis. Chauraga musyashämi suyñushä imapaj cashanta willamänayquitapis.» Chayno niptin yachaj Caldea runacunaga niran: «Tayta ray, gam musyayta munaycashayquinöga manami pipis willashunquipächu. Ni maygan raypis may-jina munayniyoj cashpanpis chayno sasacunataga manami nishachu musyacojcunata, espiritistacunata, yachaj Caldea runacunatapis. Tayta ray, gamga fiyupa sasatami niycämanqui. Chayta willashunayquipäga manami pipis canchu cay pachachöga. Chaytaga dioscunallami musyan. Ichanga paycuna manami cay pachachöga tiyanchu.» Chayno nejta wiyaycur rayga fiyupa rabyacurcuran. Nircur intëru Babiloniacho tiyaj musyaj-yachaj runacunata wañuchinanpaj niran. Musyaj-yachajcunata wañuchinanpaj intëruman papilta apachiran. Danieltapis yan'guincunatawan wañuchinanpaj ashiran. Babiloniacho caj musyaj-yachajcunata wañuchinanpaj mandaj capitan Arioc aywaptin Danielga yachayllapa parlaparan. Cayno tapuran: «¿Imanirtaj rayga jinan öra nisha musyaj-yachajcunata wañuchinanpaj?» nir. Chaura Ariocna Danielta willaran imapita wañuchinanpaj cashantapis. Chaymi Danielga rayman aywaran. Nircur ruwaran imapaj suyñushan cashantapis willapänanpäga shuyaycunanpäraj. Nircur wasinman aywacuran. Chayaycur willaran amïguncunata Ananiasta, Misaelta, Azariasta. Paycunataga willaparan janaj pachacho caycaj Tayta Diosta mañacunanpaj, chaynöpana paycunataga Babilonia musyacojcunatawan iwalta mana wañuchinanpaj. Mañacushan chacaylla Danieltaga Tayta Dios ribilaran raypa suyñun imapaj cashantapis. Chayno ribilashanpitami Danielga syëlucho caycaj Tayta Diosta alabaran cayno nishpan: «Tayta Diosga imaycamapis alabasha cachun. Payllami musyaj-yachäga munayniyöga. Paymi camacächin timpu rucananpäpis. Paymi ray cananpaj pitapis churan. Ray caycajtapis jorgurin. Yachajcunatapis yanapan masta yachananpaj. Yarpaysapacunatapis yanapan mas yarpaysapa cananpaj. Paymi maycho pacaraycajtapis musyachicun pipis mana musyashanta. Chacaycho caycajtapis rican. Paypäga llapanpis achicyajmi caycan. Unay awilöcunapa Tayta Diosnin, gamtami agradësicö, alabä. Gammi yanapämashcanqui musyaj-yachaj canäpaj; callpatapis gomashcanqui. Mañacushätapis canan ribilamashcanqui. Ray suyñushantapis musyachimashcanqui» nir. Chayno alabarcur Danielga aywaran Ariocwan parlaj. Arioctami rayga mandasha caran Babiloniacho caj musyaj-yachajcunata llapanta wañuchinanpaj. Daniel niran: «Ama wañuchiychu musyaj-yachaj runacunataga. Ray cajman nogata pushamay. Nogami willashaj imapaj suyñun cashantapis.» Chaura Danieltaga jinan öra Arioc pusharan ray Nabucodonosor cajman. Chayachir rayta niran: «Judá runacuna prësu shamojchömi juc runata tarishcä. Payshi willashunqui gam ray suyñushayqui imapaj cashantapis» nir. Chaura rayga Beltsasar jutiyoj Danielta tapuran: «¿Gam rasunpachu willamanqui imata suyñushätapis, suyñushä imapaj cashantapis?» nir. Chaura Daniel niran: «Manami canchu yachaj, ni espiritista, ni musyacoj, ni goyllar estudyajcunapis, musyayta munashayquita willashunayquipäga. Janaj pachacho caycaj Diosmi ichanga ima cananpaj cashantapis musyachimanchi. Paymi musyachisha-cashunqui shamoj watacunacho ima cananpaj cashantapis. Tayta, cananga willashayqui suyñur ricashayqui imano cashantapis. Chayno willashayqui imapaj cashantapis: Tayta ray, gamga cämayquicho puñunayquipäna caycarayqui. Chaychömi yarpachacurayqui shamoj watacunacho imano cananpaj cashantapis. Chaymi mana pipis musyashanta musyaj Dios suyñuyniquicho ricachisha-cashunqui shamoj watacunacho imano cananpaj cashantapis. Chaynömi nogatapis musyachimasha pipis mana musyashanta ricachishushayquita. Ichanga manami waquin runacunapita noga mas musyaj-yachaj captëchu musyachimasha. Chaypa ruquenga imapaj chay suyñuyqui cashantapis willanäpämi musyachimasha. Willaptërämi gamga sumaj tantiyanquipaj yarpachacushayquicuna imapaj cashantapis. «Tayta ray, gamga suyñuyniquicho ricashcanqui runa-niraj jatuncaray ñaupayquicho ichiraycajtami. Chayga caran achicyaypa achicyaycajmi. Fiyupa manchacuypämi caran. Runa-niraj ichiraycajpa umanga caran goripita. Pëchunwan ricrancunana caran guellaypita. Pachanwan racu chancancunana caran runsipita. Gongurninpita uraman cajna caran fyërrupita. Chaquincunanami caran fyërruwan mitu tallusha. Chayno ricapaycaptillayquimi pipis mana tangariycaptin tuna jircapita rumi quiquillan cuchpäcamuran. Chay rumi cuchpämur runano ichiraycajpa chaquinman chayar intërunta agullariran. Chaura jinan öra tacucäcuran fyërru, mitu, runsi, guellay, gori. Chaymi llapan ticracuriran ñuchu allpamanna. Chauraga usya wichay rïguta wayrasha päjancunata apacojnömi wayrana apacuran. Imanpis manami quëdaranchu. Illgajpaj goycoj rumi ichanga jatuncaray puntamanna ticracurisha. Nircur intëru cay pachata chapacurcusha. «Chaynömi casha gam suyñushayquega. Cananga chay suyñushayqui imapäpis cashantana willapäshayqui. Gammi canqui llapan raycunapita mas fiyupa munayniyoj. Janaj pachacho caycaj Tayta Diosmi churasha-cashunqui mandanayquipaj, munayniyoj canayquipaj, sinchi canayquipaj, llapan rispitashunayquipaj. Gampa maquiquimanmi cachaycusha may chaycho caj runacunatawan jirca animalcunata, päriypa purejtapis. Chaymi gamga caycanqui chay goripita caj umanno. Gam mandashayquipita guepatanami yapay juc ray cangapaj. Chay rayga cangapaj gampita pöcu mandajna. Yapay guepanman ray cananpaj cajmi runsiman tincuycan. Chay cäga cay pachacho cajta ushajpämi mandangapaj. Chaypitapis yapay canga juc ray. Chaywanga chuscuna cangapaj. Chay rayga cangapaj fyërrunöpis sinchimi. Fyërru llapanta illgächishannömi chay rayga llapan raycunata binsengapaj. «Tayta ray, gamga ricarayqui chaquinta dëduncunatapis fyërruwan mitu tacusha caycajtami. Chaytaga ricashcanqui mandashan raquicasha cananpämi. Tayta, fyërruwan mitu tacucasha caycajta ricashayquinömi aybësiga sinchi canga; aybësiga mana. Chay ricashayquipa chaquin dëduncunaga caran fyërruwan mitu tacushami. Chayga caycan cayno cananpämi: chay mandashanmi öraga canga munayniyoj, öraga munayniynaj. Gamga ricashcanqui fyërruwan mitu tacushata. Chaynömi chay wichan caj raycunapis majachacashpan jucllachacangapaj. Ichanga manami jucnayllanöga cangapächu. Paycunaga fyërruwan mitu mana tacucashannömi canga. Chay raycuna mandaycashan wichanmi Tayta Diosga juc rayta yurichengapaj. Chay ray mandashantaga manami pipis binsengapänachu. Ni may nasyuncho caj raycunapis manami binsengapänachu. Pay japallannami llapan mandajcuna mandashanta mandanga. Pay mandashanga para-simrimi canga. Chayno cananpämi ricashcanqui mana pipis tangariycaptin quiquillan cuchpämoj rumitaga. Chay rumimi ñuchojpaj goycusha fyërruta, runsita, mituta, guellayta, goritapis. Munayniyoj Diosmi gamta musyachisha-cashunqui shamoj watacunacho imano cananpaj cashantapis. Chay suyñushayquega rasunpa cananpämi. Suyñushayqui ima ninan cashantapis rasuntami willashcä.» Willashanta wiyaycur ray Nabucodonosorga Danielpa ñaupanman gongurpacur umpuran urcun pampaman töpanancama. Nircur uywaynincunata niran ofrendacunata churapänanpaj, insinsuta goshtachipänanpaj. Nircur Danielta niran: «Gamcunapa Diosniquimi ichanga llapan dioscunapitapis mas munayniyoj. Paymi raycunapa mandajnin, mana pipis musyashancunata musyachicoj. Chaymi gamtapis musyachishurayqui pipis mana musyashan suyñöta.» Chaypitana Danielta rayga churaran mas mandaj cayman. Chayno ima-aycatapis aypallata goycuran. Nircur churaran intëru Babilonia siudäpa gobernadornin cananpaj. Chayno churaran chay nasyuncho caj llapan musyaj-yachaj runacunapa mandajnin cananpäpis. Chaypita rayta Daniel ruwaran Sadracpaj, Mesacpaj, Abed-negopäpis. Chaura paycunatapis ray churaran Babilonia probinsyacho mandaj cananpaj. Quiquin Danielnami mandaj car raypa palasyuncho tiyacuran. Ray Nabucodonosormi runa-nirajta goripita rurachiran runacuna adurananpaj. Chaypaga altuynin caran quimsa chunca (30) metru, anchuyninna quimsa metru. Nircur chayta ichichinanpaj niran Babilonia probinsyacho caycaj Dura pampaman. Chayman ichiycachir gayachiran llapan prefectucunata, suprefectucunata, gobernadorcunata, mandajcunata, tesurërucunata, juezcunata, rispitädu mayur runacunata, llapan probinsyacunapita autoridäcunata, waquin mandajcunatapis ushajpaj. Rayga chayno gayachiran rurachishanta rispitar inaurananpaj. Chaura chay nasyunpa jatun autoridänincunaga shuntacaran Nabucodonosor rurachishan ichiraycajta inaurananpaj. Fista gallaycunanpaj willacoj runa gayacuran: «Intëru marcacunapita, nasyuncunapita, may parti rimayta rimaj runacunapis sumaj wiyamay: Wagrata, quïnata, guitärrata, arpata, chirmiyata, tacsha arpa-niraj salteriota, waquin tucanacunatapis tucajta wiyar gamcunaga llapaniqui gongurpacunqui ray Nabucodonosor goripita rurachishanta aduranayquipaj. Pipis mana gongurpacoj cajta, mana aduraj cajtaga jinan örami fiyupa wayllasha jurnuman gaycurenga.» Gayacushannöllami tucuy-niraj tucanacunata tucamojta wiyar intërupita shamur shuntacasha caycaj runacunaga gongurpacuran. Goripita ray rurachishanta llapan aduraran. Waquin yachaj Caldea runacunaga malisyaran Judá runacuna mana adurashanta. Chaymi ray Nabucodonosorta willaran Judá runacunapa contran. Cayno niran: «Gam rayga imaycamapis caway. Jutiquipis ama imaycamapis gongacächunchu. Gammi nishcanqui tucuy-niraj tucanacunata tucamojta wiyashan öra goripita rurachishayquita llapan runacuna gongurpaycur adurananpaj. Mana aduraj cajcunata, mana gongurpacoj cajcunataga wayllasha jurnuman gaycunanpämi nishcanqui. Mana adurajcunaga carcaycan Judá runacuna Sadrac, Mesac Abed-negomi. Paycunataga gam churashcanqui Babilonia probinsyacho mandaj autoridä cananpaj. Chay runacunaga gamta manami rispitashunquichu. Chaymi mana aduranchu dioscunata, ni goripita rurachishayquitapis.» Chayno niptin Nabucodonosorga fiyupa rabyacurcuran. Nircur niran payman Sadracta, Mesacta, Abed-negota apapänanpaj. Ñaupanman chayachiptin rayga tapuran: «¿Rasunchu gamcuna mana aduranquichu nogapa diosnëcunata, ni goripita rurachishätapis? Cananga llapan casta tucanacunata tucamojta wiyashpayqui cumuycur-cumuycur aduray-llapa. Gamcuna mana aduraptiquega canan örami fiyupa wayllasha rataycaj jurnuman gaycushunqui. Wayllasha jurnupitaga ¿ima diosraj salbashunquiman?» Chayno niptin quimsan mösucuna niran: «Nogacunaga imapänataj imatapis nishayqui. Nina rataycaj wayllasha jurnuman gaycamaptinpis nogacuna adurashä Diosnëga salbamanmanmi. Gam fiyupa mana allita ruramayta munaycashayquipitapis salbamanmanmi. Nogacunata mana salbamänan captinpis diosniquicunataga manami adurashächu. Goripita rurachishayquipa ñaupanmanpis manami gongurpacushächu.» Chayno nishanta wiyaycur Nabucodonosorga quimsan mösucunapaj fiyupa rabyacurcuran. Cäranpis rabyayllawan pucayacäcuranraj. Chaymi jurnu wayllachejcunata niran imaypis wayllachinyashanpita ganchis cutipa mastaraj wayllachinanpaj. Nircur suldäruncunacho waquinpita mas callpayoj cajta niran Sadracta, Mesacta, Abed-negota sumaj wancuypa manyananpaj; nircur wayllasha rataycaj jurnuman jitapaycunanpaj. Chay quimsan mösucunataga camisan, turwantin, jacurashan, waquin röpancuna jatishallata wancurcur rataycaj wayllasha jurnuman jitapaycuran. Chay öra jurnuga fiyupa wayllasha caycaran fiyupa wayllachinanpaj ray nisha captinmi. Chaymi quimsan mösucunata jurnuman jitarpoj suldärucunataga jurnupa wapchaynin wañurachiran. Chay mösucunami ichanga jurnu rataycaj rurinman wancusha chayaran. Chayta ricar Nabucodonosorga jamaraycashanpita mancharisha apurä jataricurcuran. Nircur tantiyachejnincunata niran: «¿Manachu jurnumanga quimsaj wancusha runacunata jitachishcanchi?» Chayno niptin paycunapis «Au tayta» niran. «¡Nogaga ricaycä nina chaupincho chuscoj runacuna cachaylla puriycämojtami. Ninapis manami rupanchu. Jucmi ichanga anjil-niraj caycämun!» Chayno nishpan Nabucodonosorga jurnupa puncunman-niraj witiycur gayacuran: «¡Janaj pachacho caycaj Diospa sirbejnincuna Sadrac, Mesac Abed-nego canan öra llojshicamuy!» Chayno gayacuptin Sadrac, Mesac Abed-negoga wayllasha jurnu rataycajpita llojshimuran. Llojshircamuptinna chaycho caycaj autoridäcunaga ñaupanman aywaran. Chay mösucunataga nina mana ni imallantapis rupashachu caran. Ricaptin manami juc ajchallantapis gashpashachu caran. Röpancunatapis manami imallantapis rupashachu caran. Manami rupasha-rupashapis asyaranchu. Chaura Nabucodonosorga niran: «¡Sadracpa, Mesacpa, Abed-negopa Diosnenga alabasha cachun! Paymi anjilninta cachamuran sirbejnincunata salbananpaj. Paycunaga Diosnillanta adurayta munashpanmi mana rurashachu noga nishätaga. Diosninta cachaycur gongurpaycur juc diosta adurananpitaga wañuytami munaran. Chaymi cananga noga në: Pï runapis cay mösucunapa Diosninpaj mana allita rimaj cäga ichic-ichicllaman rurashami canga. Wasincunapis ragällanmi quëdanga. Pipis cacuchun, may marcapis may rimayta rimajpis cacuchun. Manami maychöpis canchu paycunapa Diosninno salbäga.» Chaypitaga Sadracta, Mesacta, Abed-negota Babilonia probinsyacho ray Nabucodonosor churaran mas mandaj cananpäna. Chaypitana Nabucodonosor cayno isquirbichiran: «Noga, ray Nabucodonosormi munä intëru marca runacuna, intëru nasyuncho tiyajcuna, ima rimayta cay pachacho rimajcunapis alli goyänanta, imapis mana pishënanta. «Noga munä gamcuna musyanayquita, janaj pachacho caycaj Tayta Dios fiyupa almiraypajcunata ricaycaptë rurashanta. «Pay milagrucunata rurashanga fiyupa almiraypämi. Munayninwan rurashancunaga tantiyaytapis mana atipaypämi. Payga para-simrimi ray canga. Mandashanpis mirar aywaj runacunachöpis chaynöllami caycanga. «Noga Nabucodonosorga palasyöcho allillami goyäcuycarä. Manami imapis pishëmaranchu. Chayno caycashächo juc chacay puñuycashächo fiyuta suyñurä. Chaymi yarpachacuycällar fiyupa mancharirä. Chaura suyñushä imapaj cashantapis willamänanpaj nogaga gayachirä Babiloniacho caj llapan musyaj-yachaj runacunata. Chaymi shamuran Babiloniacho cäga: llapan musyacoj, goyllar estudyajcuna, espiritistacuna, yachaj Caldea runacuna. Paycunataga noga willaparä imata suyñushätapis. Ichanga imapaj chay suyñö cashantapis manami tantiyayta atiparanchu willamänanpaj. Chaypitaga Danielpis chayamuran. Paypa jutinta rucachiparmi diosnëpa jutillanta churaparä ‹Beltsasar› nir. Paytaga rispitädu dioscunapa espiritunmi llapancho yanapaycaran. Chaymi suyñushäta payta cayno willaparä: «Musyaj-yachajcunapa mandajnin Beltsasar noga musyämi rispitädu dioscunapa espiritun yanapaycäshushayquita. Chaynöpami musyanqui pï mana musyashantapis. Suyñushäta willapäshayqui. Nircur gamna willamanqui imapaj cashantapis. Cämächo weguraycashpä suyñushäga caynömi caran: Cay pacha chaupinchömi fiyupa jatuncaray yöra ichiraycasha. Chay yöraga wiñashpan fiyupa racuyasha. Puntanga syëlumanna chayaycasha. Cay pachapitaga intërupitami ricacaycashapis. Chay yörapaga öjancunapis cuyayllapämi casha. Wayuynincunapis aypallami caycasha. Wayuycasha aypallata llapan micunanpaj aypajpänömi. Llapan jirca animalcunami llantucuycasha. Pärej äbicunapis rämancunacho gueshwancunata ruraycasha. Cay pachacho cawaj cajtaga llapantami chay yöralla cawaycächisha. «Chayno suyñur ricapaycashallächömi illajpita ricashcä Tayta Diospa täpacoj anjilnin syëlupita uraycämojta. Chay anjilmi anjil-masincunata gayacuypa niran: ‹Chay yörata sajtariy. Rämancunatapis mutorgäriy. Öjancunatapis rachir-ushariy. Wayuynincunatapis mashtariy. Llantuynincho llantucurcaycaj animalcunapis gueshpir aywacuchun. Rämancunacho caycaj äbicunapis aywacuchun. Jinan allpachöga tumpullantana sapintinta cachaycuy. Nircur sumaj watay runsi, fyërru cadinacunawan. Jircacho guewacunapa chaupillancho cacuchun. Shullaypis ushmachun. Jirca animalcunawan iwal guewacunapa chaupincho cacuchun. Payga yarpayniynajmanna ticrachun. Yarpayninpis uywacunapanöna cachun. Ganchis watacama chaynölla cacuchun. Chayno rurananpämi nisha syëlucho caycaj Diospa täpacoj anjilnincuna. Chayrämi llapan runacuna musyanga janaj pachacho caycaj Diosga llapanpaj munayniyoj cashanta; llapan munayniyoj runacunapäpis munayniyoj cashanta. Paymi pitapis churayta munashan cajtaga mandaj cananpaj churan. Chayno mas umildi runatapis nasyunpa mandajnin cananpaj churan.› «Chaynömi noga ray Nabucodonosorga suyñushcä. Cananga gam Beltsasar willamay ari imapaj chay suyñushä cashantapis. Noga mandashä nasyuncho caycaj musyaj-yachajcunaga manami mayganpis musyanchu imapaj cashantapis. Gammi ichanga rispitädu dioscunapa espiritun gamcho captin musyanqui imapaj cashantapis.» Chaura Beltsasar nir jutinta churapashan Danielga manchacasha may öra upällalla wiyaräcuran willapashancunapaj yarpachacushpan. Chaymi rayga niran: «Beltsasar, ama yarpachacuychu ni llaquicuypischu, suyñushä imapaj cashantapis willamänayquipäga.» Chayno niptinmi Beltsasar niran: «Tayta ray, suyñushayquega chayachun contrayqui cajcunaman. Syëlucama wiñasha caycajta ricashayqui racu yöra, cay pachapita may carupitapis ricacaycaj, öjancunapis cuyayllapaj caycaj, wayuynincunapis aypalla llapanpaj aypaj caycaj, yörapa llantuynincho animalcuna llantucuycashan äbicunapis gueshwanta rurashan yörata ricashayquega gammi caycanqui. Gamga chayashcanqui may-may jatuncarayta mandaj caymanmi. Fiyupa munayniyojmi ricacushcanqui. Gampa ima-aycayqui cajpis aypanman janaj syëlucamami. Chayno cay pachachöga gamllami mandaycanquipis. Gamga ricashcanqui Tayta Diospa täpacoj anjilnin syëlupita uraycämojta. Pay cayno nishantapis wiyashcanquimi: ‹Yörata mutur sajtariy. Jinan allpachöga tumpullantana cachaycuy. Nircur sumaj watay runsipita, fyërrupita cadinacunawan. Jircacho guewacunapa chaupillancho cacuchun. Shullaypis ushmachun. Jirca animalcunawan iwal guewapa chaupincho cacuchun ganchis watayaj.› «Chay ricashayqui wiyashayquega caycan janaj pachacho caycaj Tayta Dios gampaj nishanmi. Chayga caynömi canga: Tayta ray, gamga runacunapita gargushami canquipaj. Animalcunawan iwalna tiyanquipaj. Wäcacunanömi guewata micunquipaj. Shullaypis ushmashunquipaj. Gamga chaynölla tiyanquipaj ganchis watacama. Janaj pachacho caycaj Tayta Dios llapan runacunapaj munayniyoj cashanta, pay pitapis munashan cajta mandaj cananpaj churashanta reconösinayquicamami chaynölla canquipaj. Suyñushayquicho ‹tumputa sapintawan cachaycuy› nishanga cayno cananpämi: Janaj pachacho caycaj Tayta Dioslla llapanpäpis munayniyoj cashanta tantiyacuptiquega yapaymi ray cayman cutichishunquipaj. Chaymi tayta ray, gamga ruray noga nishänölla. Amana mastaga juchata ruraynachu. Amana mana allicunata ruraynachu. Chaypa ruquenga pobricunatana yanapay. Chayno allillata rurarga capaschari canan goyaycashayquinölla goyanquiman.» Ray Nabucodonosorta Daniel willashanga willashannöllami llapanpis cumlicaran. Chaypita juc watata rayga Babiloniacho caycaj palasyuncho puricachaycaran. Chaychömi niran: «¡Imano jatuncarayshi Babiloniaga! Mas munayniyoj cashpämi mandashä nasyuncunapa capitalnin cananpaj cayno rurachishcä. Cay siudäta ricarmi imaycamapis nogapaj parlanga.» Chayno ray parlaycaptillan syëlupita rimamushan wiyacämuran: «Wiyay ray Nabucodonosor: Cananpitaga manami gamnachu mandaj canqui. Gamga manami runacunawan iwalnachu tiyanquipaj. Animalcunawan iwalnami goyanquipaj. Wäcacunanöpis guewata micullarmi cawanquipaj ganchis watacama. Janaj pachacho caycaj Tayta Dioslla pitapis ray cananpaj churashanta reconösinayquicamami chaynölla canquipaj.» Imano cananpäpis nishanga chay örami cumlicaran. Chay öra Nabucodonosorga runacunapita aywacuran. Nircur wäcacunano guewata micullarna goyaran. Shullaypis intërunta ushmaran. Ajchanpis wiñar ancapa lümannöna ruracaran. Shilluncunapis janajpa buylaj äbicunapanöna wiñaran. Chaypita Nabucodonosor niran: «Ganchis wata cumlircuptin, noga Nabucodonosor janaj syëluman ricärirä. Chauraga löcuyasha caycashäpita jinan öra allchacäcurä. Chaymi rispitar alabarä janaj pachacho caycaj Tayta Diosta. Cayno nir alabarä: «Pay munayniyoj cashanga manami imaypis ushacangapächu. Mandashanpis mirar aywaj runacunachöpis chaynöllami caycanga. Paypäga manami imapischu cay pachacho tiyaj runacunaga. Payga munashannömi imatapis ruran, janaj pachacho cay pachachöpis. Paytaga manami pipis ichipanchu. Manami pipis tapunpischu ‹¿imanirtaj chayno rurashcanqui?› nir. «Chayno alabashä örami cashgan yarpaynëman cutirä. Yapay mandaj ray canäpäna cutichimaran. Noga ray cashächo mandäshimajcunapis ashimaj shamuran. Chaypita yapay cutirä nasyunnëpa mandajnin canäpaj. Yapay ray cashpäga ñaupata munayniyoj cashäpita mas munayniyojraj caräpis. Chaypitami noga Nabucodonosorga canan rispitar alabä janaj pachacho caycaj Rayninchïta. Pay rurashanga llapanpis allillami caycan. Alli-tucojcunatapis manacajmanmi churan.» Belsasar Babiloniacho ray cashpan juc fistata rurachiran. Chay fistaman gayachiran nasyunnincho mandäshej waranga runacunata. Fistaman aywajcunaga llapanmi achca bïnuta upyaran. Belsasarpis machänancamana upyaran. Machäshana cashpanga fistaman apachimuran papänin Nabucodonosor Jerusalén Templupita apamushan gori, guellay tasuncunata, cöpacunata. Rayga chay apachimushan tasuncunawan, cöpacunawan upyaran. Upyaran warmincuna, chïnancuna. Chay fistacho caycaj runacunaga llapan upyaran. *** Llapan machasha cashpannaga goripita, guellaypita, runsipita, fyërrupita, guerupita, rumipita rurasha diosnincunata alabarcaycaran. Chayno carcaycashan öra illajpita juc runapa maquin yurircuran achquicuna caycashan cajcho. Nircur dëdunwan isquirbiyta gallaycuran goturpaycashan jatun wasi ruri yur'garaycaj pergacho. Runapa maquin isquirbiycajta ricar rayga fiyupa manchariyllawan pasaypa yur'gacäcuran. Manchariyllawan sicsicyaycaran. Nircur jinan öra gaparaypa gayachimuran espiritistacunata, yachaj Caldea runacunata, goyllar estudyajcunata. Paycunata niran: «Chaycho isquirbiraycajta liguircur imapaj cashantapis willamaj cajtaga nogapa guepäman mandaj cajpita guepallanman mandaj cananpämi churashaj. Chayno churashpämi murädu fïnu tëlapita rurasha röpata jatipächishaj. Gori wallgatapis wallgapächishaj.» Chaypita raypa munaynincho caycaj llapan musyaj-yachajcuna yaycuran ray caycashan cajman. Paycunaga mayganpis isquirbiraycaj ima ninan cashantapis rayta willananpaj manami tantiyaranchu. Chaura ray Belsasarga fiyupa manchariran. Manchariyllawan pasaypa yur'gacäcuran. Mandäshejcunapis ima ruraytapis mana camäpacuranchu. Chaura ray gaparajta wiyar, fistaman gayachimushan mandajcunatapis gaparaycajta wiyar raypa mamanga yaycuriycuran goturpaycashan jatun cuartuman. Nircur niran: «¡Tayta gamga imaycamapis caway! Ama manchariychu. ¿Imanirtaj pasaypa yur'gacäcushcanqui? Cay mandaycashayqui nasyunchömi caycan rispitädu dioscunapa espiritun yanapashan runa. Papäniqui ray cashan wichanpis chay runaga llapantami musyasha. Payga sumaj yarpaysapami; dioscunano yachajmi caycan. Chaynöpami papäniqui ray Nabucodonosorga churaran llapan musyaj-yachajcunapa, goyllar estudyajcunapa, brüjucunapapis cay Caldea nasyuncho caycajcunapaga mandajnin cananpaj. Chay runapa Daniel jutin captinpis papäniquega jutinta rucachiparan Beltsasar nirmi. Payga almiraypämi imatapis musyan. Payga llapantami tantiyan. Imapaj suyñu cashantapis tantiyan. Mana tantiyashanchicunatapis tantiyanmi. Chaymi isquirbiraycajtaga payta liguichishun. Payga imapaj cashantapis willamäshunmi» nir. Chaymi Danielta ray cajman pusharan. Chayaptinna ray tapuran: «¿Papänë ray Nabucodonosor Judäpita prësu apamushan runacunawan shamoj Daniel gamchu canqui? Nogata willamasha rispitädu dioscunapa espiritun gamta yanapäshushayquitami. Gamga imatapis rasunpa cajtashi willanqui. Musyaj-yachajshi canqui. Cay nasyuncho musyaj-yachaj caj runacunata cayman gayachimushcä. Tagaycho isquirbisha caycajta liguircur ima ninan cashantapis nimänanpaj paycuna caycho caycasha. Ichanga manami imapaj cashantapis tantiyashachu. Gampämi ichanga wiyashcä ‹Mana pipis musyashancunata musyan yachan› nejta; chayno ‹Mana pipis tantiyashanta tantiyan› nejta. Tagay isquirbiraycaj imapaj cashantapis willamaptiquega nogapa guepäman mandaj cajpita guepallanman mandaj canayquipämi churashayqui. Murädu fïnu tëlapita rurasha röpatami jatipächishayqui. Gori wallgatami wallgapächishayqui.» Chaura Danielga niran: «Tayta ray, garayniquicunaga quiquiquipaj cacuchun u jucta goycuy. Chaypis nogaga willashayquimi pergacho isquirbiraycaj ima niycashanta, imapaj cashantapis. «Tayta ray, musyashayquinöpis papäniqui Nabucodonosorpa maquinchömi chaychica marcacuna caran. Payga fiyupa munayniyojmi caran. Llapan runami manchacuran. Chayno cananpäga janaj pachacho caycaj Tayta Diosmi camacächiran. Munayniyoj cayman churaptinmi llapan runa manchacoj. Juc-lä jäpa runacunapis manchacoj. Papäniquega munar, pitapis wañurachej. Waquintaga perdunaj. Waquin runataga mandaj cayman churaj. Waquintana manacajman churaj. Fiyupa munayniyojna cashpan shongun chucru ricacuptin ichanga mandaj caynintapis, mandashan marcacunatapis Dios guechuriran. Sumaj allicho goyaycajtapis manacajman churaran. Runa-masincunawan goyaycajta garguriran. Alli yarpaynin caycashancho uywapa yarpaynin-nirajman ticracuriran. Chucaru bürrucunawanna goyaran. Wäcacunanömi guewata micuran. Intërunta shullay ushmaran. Janaj pachacho caycaj Tayta Dios llapan runacunapaj munayniyoj cashanta, pay pitapis munashan cajta mandaj cananpaj churashanta reconösinancamami chaynölla goyaran. «Canan gam tayta Belsasarpis wamran caycashpayqui imano papäniqui ruracashanta musyaycarpis munayniyoj-tucushpayqui chucru shongu ricacushcanqui. Chaymi Tayta Diosta Templuncho garanan cöpacunata apaycachimur bïnuta upyashcanqui mandäshishojcunawan, warmiquicunawan, chïnayquicunawan. Chaynöpis goripita, guellaypita, runsipita, fyërrupita, guerupita rurasha caycaj mana ricaj, mana wiyaj, mana yarpachacoj dioscunatami alabashcanqui. Janaj pachacho caycaj Tayta Diostami ichanga mana alabashcanquichu paypa maquincho bïdayqui caycaptinpis, llapan rurashayquicunata pay ricaycaptinpis. Chaypitami Tayta Dios cachamusha cay pergaman maqui isquirbinanpaj. Chay isquirbiraycäga niycan MENE, MENE, TEKEL, y PARSIN nir. «Chaycunaga cayno cananpämi niycan: MENE ninanga caynömi: Tayta Diosmi imaycamalla ray canayquipäpis yupasha. Chayllachöna ushacänanpämi nisha. TEKEL ninanga caynömi: Tayta Diosmi llapan rurashayquicunata balansacho pësasha y pishejllami caycan. PARSIN ninanga caynömi: Mandashayquitaga pullanpami raquirisha. Media jutiyoj nasyun runacunatawan Persia runacunatami raquipaycusha.» Chayno willaycuptin ray Belsasarga niran Danielna raypa guepäman mandaj cajpa guepallanman mandaj churananpaj cashanta, murädu fïnu tëlapita rurasha röpata jatipänanpaj, gori wallgata wallgapänanpaj. Chay chacayllami Caldeacunapa raynin Belsasartaga wañuycachiran. Belsasar mandashanta Media jutiyoj nasyun runa Dariona mandananpaj yaycuran. Chay öra Darioga sojta chunca ishcaynin (62) watayojna caycaran. Darío ray car churaran pachac ishcay chunca (120) prefectucunata mandashan nasyuncho mandäshinanpaj. Chay mandajcuna imano arushantapis ricananpäna churaran quimsaj mandajcunata. Chayno ruraran llapan mandashancho ray alli cananpaj. Chay quimsapita juc mandäga caran Danielmi. Danielga waquin caj mandajcunapita mas yarpaysapa cashpanmi imachöpis alli llojshiran. Chaymi rayga yarparan nasyunpa mandajnincunapa mandajnin churayta. Chayno yarpaptin waquin mandajcunawan prefectucunaga imanöllapapis achäquita ashiran mana alliman churananpaj. Achäquita ashirpis Daniel alli runa captin imatapis mana tariranchu. Chaypis jinalla yarpachacurcaycaran Danielpa contran. Chaypitana parlacuran: «Achäquita ashirpis manami tarishunpächu. Ichanga pay Diosninpa laynincunatami simri cumlin. Chaynöpami ichanga payta tunichishwan.» Chayno parlacarcärirmi mandajcunawan prefectucunaga aywaran ray Dariowan parlaj. Raypa ñaupanman chayaycärir niran: «¡Imaycamapis caway tayta ray! Cay nasyuncho mandaj autoridäcunaga llapanëmi shuntacaycur parlacushcä juc layta intëruman apachinäpaj paycuna musyananpaj. Chay laychömi nenga quimsa chunca (30) junajcama gamllata adurashunayquipaj. Chay junajcunaga manami pipis diosnincunata ni runatapis adurangachu. Chay layta mana cäsucoj cäga liyuncuna wichgaraycashanmanmi garpucanga. Chaymi cay laytaga firmay pipis manana rucachinanpaj. Chauraga Mediapawan Persiapa laynincho niycashannömi mana anulacanganachu.» Chaura ray Darioga firmaran chay papil rurasha caycajman. Mushoj layman ray firmashanta musyaycur Danielga wasinman aywacuran. Nircur puñunan cuartupa bentänacunata quicharan. Chay bentänacunaga caycaran Jerusalenman ricaraj. Nircur gongurpacuran Tayta Diosta mañacunanpaj, alabananpaj. Chaynöga cada junaj ruraj quimsa cutimi. Chay öra contran runacunaga Danielta tariran Diosninta alabaycajta, rispitar mañacuycajta. Chaymi jinan öra aywaran ray cajman layta cumlichinanpaj willaj. Chayaycur niran: «Gammi mashtachishcanqui juc layta. Chay laychömi niycasha quimsa chunca (30) junajcho pipis dioscunata, runatapis adurashpan gamta mana adurashuptiquega liyuncuna caycashan uchcuman garpusha cananpaj. ¿Manachu chayno casha?» Chaura rayga niran: «Au chaynömi. Chay layga simrimi cumlinan. Mediapawan Persiapa laynincho niycashannömi mana anulacangachu.» Chayno niptin Danielpa contrancunaga yapay niran: «Judá nasyunpita apamushan runacunacho caycaj Danielga manami gamta rispitashunquichu; chay firmashayqui laytapis manami cäsunchu. Chaypa ruquenga cada junaj quimsa cuti Diosninta mañacuycajtami ricashcäcuna.» Chayta wiyaycur rayga fiyupa llaquicuran. Chaymi Danielta imanöpapis salbayta munaran. Inti yaganancamami imanöpapis salbayta ashiycaran. Chay öraga Danielpa contrancuna yapay aywaran ray cajman. Nircur niran: «Layninchïtaga llapanmi musyan tayta. Mediapawan Persiapa laynincunaga ray sëllurcuptin manami anulacannachu.» Chayno niptin rayga Danielta apachimuran liyuncuna caycashan uchcuman garpurinanpaj. Ichanga manaraj garpuptin rayga Danielta niran: «¡Mana jamaypa sirbishayqui Diosniqui salbaycushunqui ari!» nir. Daniel uchcuchöna caycaptin apamuran jatun läja rumita. Chaywan uchcuta chaparcäriran. Nircur rayga sëllunwan sëlluran. Chayno rayta mandäshejcunapa sëllunwanpis sëlluran Danielpäpis laycho niycashanno mana rucacänanpaj. Chaypita rayga palasyunman aywacuran. Nircur mana micuyllapa cuartunman yagacuycuran. Chay chacayga manami ima tucanacunatapis tucaparanchu. Warayllata mana puñunaranpischu. Pacha wararcuptenga apurä aywaran liyuncuna caycashan caj uchcuman. Liyuncuna caycashan uchcu puncunman chayaycashancho rayga llaquisha gayacuran: «Cawaj Diosta sirbej Daniel, ¿mana cachaypa sirbishayqui Diosniquega liyuncunapita salbashurayquichu?» nir. Chaura uchcu ruripita Danielga nimuran: «¡Imaycamapis caway tayta ray! Diosnëmi cachamusha anjilninta. Chay anjilmi liyuncunapa shiminta wichgarcusha mana imatapis ruramänanpaj. Diosmi musyan nogaga ima mana allitapis mana rurashäta. Gampa contrayquipis manami imatapis rurashcächu.» Chaura rayga fiyupa cushicuran. Nircur jinan öra uchcupita Danielta jorgachiran. Jorgarcamur ricaptin intëru cuerpun sänulla caran. Diosman yäracuptinmi liyuncunaga imatapis mana ruraranchu. Chaypitaga Danielta wañuchiyta munaj contrancunatana ray apachimuran. Liyuncuna caycashanman wiñarpuran warmintinta wamrantinta. Paycunataga manaräpis pampaman chayaptin liyuncuna pintir rachir-usharir micucarcäriran. Chaymi ray Darioga isquirbircur apachiran llapan nasyuncho tiyaj runacunaman, juc casta rimayta rimaj runacunamanpis cayno nishpan: «Noga munä gamcuna cushisha, alli goyänayquitami. «Cananga noga në: Cay mandashächöga llapaniquipis Danielpa Diosninta rispitar aduray-llapa. «Paymi cawaj Diosga. Payga imaycamapis caycanmi. Pay mandashanga manami imaypis ushacangachu. Munayniyoj cayninpis chaynöllami imaypis caycanga. Paymi salbacoj, imapitapis washäcöga. Janaj pachachöpis cay pachachöpis Paymi ruran fiyupa almiraypajcunata. Paymi Danieltapis salbasha liyuncunapa shiminpita.» Chaynöpami Darío ray cashancama Danielga jinalla munayniyoj autoridä palasyucho caycaran. Ciro Persiapa raynin captinpis jinallami Danielga autoridä caycaran. Juc watana Babiloniapa raynin Belsasar mandaj caycashan wichan Danielga suyñuran. Riccharcorga suyñuynincho Tayta Dios ribilashanta jinan öra cayno isquirbiran: «Suyñuynëcho ricaycashcä cay pachacho chuscun lädupita wayraycämojta. Chayno wayrashpanmi lamar yacutapis manchariypaj wac-läman cay-läman apar pullchajyaycächiran. Chayno ricapaycaptëmi illajpita manchariypaj chuscu waräcuycuna lamarpita llojshimuran. Chay waräcuycunaga cada-ünun juc-niraj juc-niraj caran. Rimir caj waräcuyga liyun-niraj caran. Ichanga ancapa-niraj älanpis caran. Ricapaycaptillämi älancunapis rachicäcuran. Chauraga runa ichirajno guepa caj chaquillanwanna ichicurcuran. Yarpayninpis runapanöna ticracuriran. «Jucaj waräcuyna caran ösuno. Chaypa jucaj-lä wajtan jogaricasha caycaran. Amuraycasha quimsa custillacunata. Chay ösuta cayno nejta wiyarä: ‹¡Ayway aychata micucarcamunqui sacsanayquicama!› «Jucaj waräcuyna caran tinri-niraj, chuscu älayoj. Umanpis chuscu caran. Paytana churaran mandaj cananpaj. «Suyñushächo ricashä juc waräcuyga caran manchacuypaj, fiyupa callpasapa. Quiruncunapis fyërrupita jatusaj casha. Chay waräcuyga micushpan llapanta rachir-ushasha. Puchöpacushantana lluchcar-ushasha. Chay waräcuyga casha quimsa cajta ricashäpita mas juc-nirajmi. Chaypaga wagranpis umancho casha chunca. Wagrancunata ricapaycashächo ricarä chaupinpita tacsha wagra wiñaycämojta. Chauraga quimsa caj wagrancunata achuriran chayraj wiñaycämoj wagra alli wiñananpaj. Chayraj wiñaycaj wagrapaga ñawinpis shiminpis caycasha runapano. Chaymi mana manchacuypa mana allicunata parlaycaran. «Chayno ricapaycaptillämi jamacuna silluncuna yurircuran. Chayman juc auquin jamaycuran. Paypa röpanna caran rashtano yuraj. Ajchanpis caycaran tagshasha yuraj millwanöraj. Jamacuna sillunwan ruyranga caycasha nina ratataycajmi. «Paypa ñaupanpitaga nina rataycaj mayumi llojshiycaran. Waranganpa-waranganpa runacuna aduraycaran. Yupaytapis mana atipaypaj sirbircaycaran. Chayno caycaptin auquenga jusgananpäna jamaycuran. Librucunatapis quicharan. «Noga ricapaycarä chay tacsha wagra mana manchacuypa fiyupa manchariypajcunata rimajta. Chayno ricapaycaptillänami chay waräcuyta wañuycachiran. Wañurcachir tacsha-tacshalla rurariran. Nircur ninaman jitapaycuran chaycho rupananpaj. Waquin caj waräcuycunataga munayninta guechuran. Ichanga manami wañuchiranchu. Chaycunapaga manami öran chayamuranrächu. «Nogaga suyñur jinalla ricapaycarä. Illajpita ricarä pucutaycho runa-niraj aywaycämojta. Payga aywasha Auquin cajman. Chayaptenga Auquinpa ñaupancama pushasha. Chaura paytaga mandaj cananpaj churaran. Paypa munayninmannami churaran llapan runata, llapan marcacunata, jäpa runacunata, juc-niraj rimajcunatapis. Llapan payllatana aduraycaran. Payga mandaj cayninpita imaypis manami llojshengapänachu. Pay mandashanga imaypis manami ushacangapänachu. «Noga Daniel chaynöta ricaycushpä ima ruraytapis mana camäpacurächu. Chaynöcunata ricashäpitami fiyupa mancharisha caycarä. Chaymi chaycho ichirpaycajmanga jucpa ñaupanman witirä. Paytana ruwarä ricashäcunata tantiyachimashpan willapämänanpaj. Chaura payga willapämashpan cayno nimaran: ‹Chay chuscu waräcuyga gatinayllanpa chuscu raycuna cananpämi. Paycunami cay pachacho intëruta mandanga. Chaypitanami Tayta Diosman yäracojcunapa munayninmanna cay pachata entreganga. Chaura paycunapa munayninchömi cay pacha imaycamapis canga.› «Nogaga sumaj musyayta munarä ushanan caj waräcuypita. Chayga caran waquin cajpita mas juc-niraj fiyupa manchacuypaj. Quiruncunapis caran fyërrupita, shilluncunana runsipita. Micushpan llapantami rachir-ushaycaran. Puchöpacushantana lluchcacuycaran. Chaynöpis nogaga musyayta munarä chunca wagrancunapaj, nircur guepata wiñamoj ñawiyoj shimiyoj wagrapaj. Chayga rimaycaran mana manchacuypa. Chayno waquin wagrapitaga mas jatunnöraj caycaranpis. Quimsa caj wagrataga achuriran japallanta cachaycunanpaj. Nogaga chay wagrata ricarä Dios acrashancunawan pillyaycajta. Pillyashpan wagraga binsiycaranna. Chayno pillyaycaran Auquin chayamunancama. Auquin chayaycamurmi Dios acrashancunataga alli arriglaran. Chay öraga Dios acrashan runacunapa maquinchöna cay pacha cananpaj chayamushanami caran. «Chaura chay runa nimaran: ‹Chuscu caj waräcuypa guepanman caj waräcuyga caycan cay pachacho waquin cajpa guepanman mandaj cananpämi. Chayga cangapaj waquin mandajcunapita mas jucnömi. Munducho cajcunataga llapantami ushanga, lluchcaconga, ichic-ichiclla ruranga. Chay waräcuypa chunca wagrancunaga caycan chay ray mandashancho chuncaj raycuna cananpämi. Paycuna mandaycaptin jucna mandaj yurenga. Chay mandäga waquin caj mandajpita mas jucnömi canga. Chay raymi quimsaj raycunata illgächenga. Chay rayga syëlucho caycaj Diospäpis mana allitami rimanga. Dios acrashancunatapis ñacachengami. Diospa laynincunatapis, jatun diya-wardacunatapis rucachiyta munanga. Chauraga Dios acrashan cajcunapis chay raypa munayninchöna caycangapaj juc timpu, ishcay timpu, mas pullan timpucama. Chaypitanaga Mandaj autoridä jamaycur chay rayta jusganga. Paymi llapan munayninta guechongapaj. Chayno guechushpan illgächenga. Cay pachacho mandajcuna mandashanta, munayniyoj cashanta, ima-aycancunatapis jaguipaycongapaj Tayta Dios acrashancunatana. Paycuna mandashanga imaycamapis mana ushacajnami canga. Allpa janancho tiyaj cäga llapanmi payllatana wiyaconga, sirbenga.› «Chayllanami casha suyñushäga. Chaynöta ricaycur noga Danielga fiyupa yarpachacur pasaypa almaynaj ricacurä. Ichanga chayno ricashäta manami pitapis ni juc shimillapis willaparächu.» Ray Belsasar quimsa watana mandaycaptinmi, ñaupata suyñushäno noga Danielga yapay suyñurä. Suyñuynëcho nogaga caycarä Elam probinsyacho caycaj capitalnin Susa siudächo, Ulai mayu cantuncho. Chaypita ricchacurishächo caruman ricarä jatun carni mayu cantuncho caycämojta. Ishcan wagranpis jatuncaray caycämuran. Jucaj wagranga guepataraj wiñamusha carpis jucajpita mas jatunta wiñasha caycaran. Chay carni juracur wagranta munachipaycaran inti yaganan caj-läman, norte caj-läman sur caj-lämanpis. Chay carnitaga manami ni ima animalpis ichiparanchu. Tupashpanga llapantami wañurachisha. Manami ni ima animalpis gueshpishachu. Chay carniga llapantapis munashantami rurasha. Chayno ruraycällarmi fiyupa callpayoj ricacuran. Chay ricashäpaj noga yarpachacuycashächömi ricärirä juc chïbutana inti yaganan caj-läpita, cörriyllapa pampamanpis mana lluchcayllapa aywaycämojta. Chay chïbupa urcuncho juc jatun wagran caycaran. Chay mayu cantuncho caycajta ricashä ishcay wagrayoj carniman fiyupa rabyasha llapan callpanwan cörriran. Carni cajman chayaycorga llapan callpanwan tupaycuran. Chaura carnipa ishcan wagranta paquipariran. Carnipaga manana callpan carannachu pillyananpaj. Chaymi chïbuga pampaman tunirachiran. Pampacho jitaraycajtana lluchcar-usharan. Chayno magaycajta washänanpaj manami pipis caranchu. Chay chïbuga mas callpayoj munayniyoj ricacuycaran. Chayno fiyupa munayniyoj caycaptin jatuncaray wagran paquicäcuran. Chaypa ruquinna chuscu wagracuna wiñamuran. Chay wagrancuna cay pachachöga chuscun läduman togriraycaran. Chayno wagrancuna caycaptin juc wagranpitaga tacsha wagra wiñacaramuran. Chay wagrana sumaj jatunta wiñaran sur caj-läman, inti yagamunan caj-läman, Cuyayllapaj nasyun caj-lämanpis togrisha. Chay wagraga wiñaycällarmi syëlucho caycaj estrëllacunatapis töparanna. Nircur waquin estrëllacunataga garpamuran. Yagamojtana lluchcar-usharan. Estrëllacunapa mandajnin Tayta Diostapis apäriyta munaran. Diosta adurana wasitapis ganrachiran. Waran-waran Diospaj rupachicunantapis illgächiran. Chayno illgächirmi marca-masëcuna mana wiyacoj cashanpita paycunataga chay wagra maquichacurcuran. Chayno rurarmi Tayta Diospa laynincunataga manacajman churaran; munashanta ruraran. Llapan rurashanpis munashanno llojshiparan. Chaypitaga wiyarä juc anjil jucaj anjilta cayno tapuycajta: «¿Imaycamaraj chaynölla caycanga waran-waran Diospaj sacrifisyuta rupachinan cajchöga? ¿Imaycamaraj Diospa wasintaga manacajman churaycanga? ¿Imaycamaraj Diosman yäracojcunatapis manacajman churaycanga?» Chayno tapuptin jucaj anjilmi niran: «Chaynölla caycanga ishcay waranga quimsa pachacnin (2,300) tardi y tuta sacrifisyuta rupachinancamami. Chaypitarämi Templutaga limyuyächenga.» Chaycuna imapaj cashantapis musyayta munar noga Daniel ricapaycaptëmi ñaupächo illajpita runano yurircuran. Chaura Ulai mayupita runa gayacuycajta wiyarä. Cayno niycämuran: «Gabriel chay runata tantiyachiy ricashan imapaj cashantapis.» Chaura payga ñaupäman witimuran. Noganami manchariywan ñaupanman gongurpacur umpurä urcöpis pampaman töpanancama. Chaymi pay nimaran: «Runa, suyñur ricashayquicunaga canga ushanan junajcunachömi.» Chayno niycämaptillanmi nogaga chiyacäcur pampaman tunirä. Chaura pay yataycamar yapay jatarcachimaran. Nircur nimaran: «Sumaj willapäshayqui Dios rabyacurcur castiganan junajcunapaj. Ricashayquega caycan ushanan junajcunapämi. Chay ishcay wagrayoj carnita ricashayquega caycan Persiapawan Mediapa raynincuna imanöpis cananpämi. Chïbunami tincuycan Grecia nasyunman. Chay urcuncho caycaj wagranga caycan Greciapa rimir caj raynin cananpämi. Rimir caj wagran paquicäcuptin chuscu wagrancuna wiñamöga caycan chay nasyunta chuscoj raycuna mandananpämi. Ichanga chay guepa caj raycunaga manami rimir caj ray munayniyoj cashannönachu canga. Chay raycuna mandashan ushacaptin, jucha rurashancunapis mana awantaypäna captin, juc fiyu raymi mandaj cayman chayangapaj. Chayga cangapaj sabïdumi. Fiyupa munayniyojmi cangapaj, ichanga manami quiquinpa munayninwanchu. Mana riguiypaj illajpitami imatapis illgächenga. Ima rurashancunapis paypaga llapanmi alli llojshipanga. Munayniyoj runacunatapis illgächengami. Dios acrashan runacunatapis aypallatami wañuchenga. Sabïdu cashpanmi llullapar pï-maytapis engañanga. Chayno ruraycorga fiyupami munayniyoj-tuconga. Aypalla runatami payman yäracur goyaycajcunata illajpita wañuchenga. Llapan raycunapita mas Munayniyojwanpis pillyaytami munangapaj. Chaymi ichanga wañuyta tarengapaj. «Ayca junajpis imano cananpäpis suyñur ricashayquega rasunpami canga. Ichanga gam ama pitapis willapaychu. Cananpita unayllataga chay ricashayquicuna llapanpis rasunpami canga.» Chaura, noga Danielga mayarä callpäpis mana cajtanöna. Chaynöpami gueshyarä achca junaj. Gueshyaycashäpita jatarcorga nasyuncho mandaj mandamashancunata ruraycarä. Chay suyñuynëcho ricashäpämi ichanga fiyupa llaquicur yarpachacuycarä tantiyayta mana camäpacur. Media jutiyoj nasyun runa Asueropa wamran Darío Caldeacho ray mandaj caycaran. Pay juc watana ray car mandaycaptinmi noga Daniel liguiycarä Tayta Diospa profëtan Jeremías isquirbishanta. Chaychöga caycaran ganchis chunca (70) watayaj Jerusalén juchushalla cacunanpaj profëtanta TAYTA DIOS musyachishanmi. Chaura juchäcunapita ayunashpä, gachga röpacunata jaticushpä, uchpaman jamacushpä Tayta Diosta mañacurä. Chaymi llapan juchäcunapita TAYTA DIOSPA ñaupancho cunfisacur cayno mañacurä: Fiyupa munayniyoj, jatun Tayta Dios, imatapis aunishayquita gamga llapantami cumlinqui. Chaymi cuyacoj cashayquitapis musyachinqui mandamintuyqui nishanta cumlejcunata, cuyashojcunataga. Nogacunaga juchatami rurashcä. Llutallantami rurashcäcuna. Gamta mana yarpashpämi goyashcäcuna. Mandamintuyquicunatapis, layniquicunatapis munashayquinöga manami rurashcäcunachu. Sirbishoj profëtayquicunataga manami wiyacushcäcunachu. Paycunaga gampa jutiquichömi raynëcunata, unay caj awilöcunata, llapan Israelcunatapis willaparan. Tayta Dios gamga llapantapis allimi jusganqui. Nogacunami ichanga fiyupa pengacusha carcaycä. Pengacushami carcaycä Judá runacuna, Jerusalencho tiyajcunapis, waquin caj Israelcunapis, carucho tiyaj sercacho tiyajpis, gam nishayquita mana wiyacushanpita juc-lä nasyuncunaman jitarishayqui cajcunapis. TAYTA DIOS nogacunapis, chayno raynëcunapis, unay caj awilöcunapis fiyupa pengacushami carcaycä ricaycämaptiqui mana allita rurashäpita. Tayta Dios, gammi canqui cuyapäcoj, perdunacoj. Ichanga nogacuna gampa contrayquimi ricacurä. Nogacunaga manami wiyacushcächu nimashayquita. Sirbishoj profëtayquicunawan willapächimashayquitapis manami wiyacushcäcunachu. Gam yachachimashayquita Israelcunaga llapanëmi mana wiyacushcächu. Nishayquicunatapis manami cumlishcäcunachu. Nogacunaga ricaycämaptiquimi fiyupa mana allita rurashcäcuna. Chaynöpami canan nogacunamanga maldisyun chayamasha sirbishojniqui Moisés isquirbishan laycho niycashanno. Castigamänayquipaj nishayquinömi rasunpa castigamashcanqui nogacunata, mandajnëcunatapis. Manami imaypis cay pachamanga castïgu chayamushachu canan Jerusalenta castigashayquinöga. Cay ñacaycunaga llapanmi nogacunaman chayamusha Moisés isquirbishan laycho niycashanno. Chaypis nogacunaga manami gamman ricäramushcächu. Gam nishayquita ruranäpäga manami yarpachacushcächu. Llutan ruraycunallachömi goyashcä. Chaypitami TAYTA DIOS, gamga cachamushcanqui nogacunapaj camarisha caycaj castïguta. Gamga llapantapis rasun cajtami ruranqui. Nogacunami ichanga nishayquita mana wiyacushcächu. Tayta Diosnë, Egiptupita acrashayqui runacunata jorgamushpayquimi gamga musyachirayqui fiyupa munayniyoj cashayquita. Chaynöpami chay junajpita-pacha canancama musyäcuna fiyupa munayniyoj cashayquita. Chaypis nogacunaga juchata rurar fiyupa mana allitami rurashcäcuna. Nogacunaga musyämi Tayta, llapantapis alli jusgashayquita. Jerusalenpaj ama rabyashallaga caynachu ari. Jinachöpis Jerusalenga caycan rispitädu lömacho caycaj acrashayqui siudämi. Bisïnun nasyuncunacho tiyaj runacunaga fiyupa jamurparmi asipan Jerusalentawan acrashayqui runacunatapis nogacunapa juchäpita, unay caj awilöcunapa juchanpita. Tayta Diosnë, ruwacur mañacamushäta wiyaycamay ari. Templuyqui chayno juchuchisha caycajtaga rispitasha canayquipaj alli ñawiquiwan ricäriy ari. Tayta Diosnillä ruwacur mañacushäta wiyaycamay. Sumaj ricäriy ari gamta rispitar adurana siudä imano ushacasha caycajtapis. Nogacunaga manami allillata ruraj cashpächu gamta mañacamö. Chaypa ruquenga mañacamö cuyapäcoj cashayquita musyarmi. ¡Taytallau, Tayta! ¡Wiyaycamay ari! ¡Perdunaycamay ari! ¡Wiyaycamay ari Tayta Dios! ¡Juclla aywaycamuy ari yanapämänayquipaj! Tayta Diosnë, jutiqui-raycu, acrashayqui siudä-raycu, acrashayqui runacuna gamta alabarcaycäshoj-raycu yanapaycamay ari. Ama wiyaräcuychu ari. Jinallami nogaga TAYTA DIOSTA mañacuycarä, juchäcunata, Israel-masëcuna juchata rurashanpitapis cunfisacushpä. Pay acrashan rispitädu lömacho caycaj Jerusalenpäpis mañacuycarä. Chayno mañacuycaptëmi suyñuynëchu ricashä anjil Gabriel päriypa shamuran noga caycashä cajman. Chay öraga caran Tayta Diospaj tardipa ofrendata churay öranöna. Chay anjil chayaycamur nimaran: «Daniel, noga shamushcä gamta sumaj tantiyachinäpämi. Tayta Diosga gamta fiyupami cuyashunqui. Chaymi mañacuyta gallaycushayquipita-pacha llapan mañacushayquita wiyashurayqui. Cananga cachamasha gamta tantiyachir willapänäpämi. Canan ichanga ricashayqui imapaj cashantapis tantiyachishäta sumaj wiyamay: «Ganchis chunca semänami camacächisha caycan nasyunniquipäwan rispitädu siudäniquipäga. Chaypitanaga jucha ruray manami canganachu. Mana alli ruraycunapis illganganami. Jucha rurashancunapitapis perdunashanami canga. Imaycamapis alli goyayllana canga. Suyñur ricashayquinömi llapan nishancuna cumlenga. Diospaj acrashanpis cangapaj fiyupa rispitäduna. Cayta sumaj tantiyacunquiman: Jerusalén siudäta allchananpaj nishanpita-pacha, acrashan mandaj chayamunancamaga canga ganchis semänarämi. Jerusalenpa intëru cantunpa pergancunatawan cällincunata allchananpäga caycan sojta chunca ishcay semänami. Ichanga chay wichan cangapaj amatar llaquicuymi. Chay sojta chunca ishcay semäna päsarcuptenga acrasha caycaj mandajta wañuycärachengapämi. Manami pipis ruquin quëdangapächu. Chauraga juc-lä ray shamuptin suldäruncunami Jerusalén siudätawan Templuta illgächengapaj. Yacu jundejnöpis illajpitami ushacayga chayamongapaj. Chaynöllami guërrapis wañuchinacuypis caycanga imaycamapis nishan junaj chayamunancama. Chay juc-lä rayga juc semänami conträtuta rurar alli parlaconga. Pullan semänachönami ichanga nengapaj uywacunata ni ima ofrendatapis Diospaj manana apananpaj. Diospaj rupachicuna altartapis pasaypa manacajman churangapaj. Chaynöga caycangapaj chay runaman Tayta Diospa castïgun chayanancamami.» Ciro quimsa watana Persiapa raynin caycashan wichan Beltsasar jutiyoj Danielga yapay juctapis suyñuran imanöpis cananpaj cajta. Chay suyñushanga sasa tantiyay caran. Chaypis Danielga sumaj yarpachacurmi tantiyaran imapaj cashantapis. Daniel mastapis isquirbiran: «Chay wichan noga Danielga quimsa semänami fiyupa llaquisha caycarä. Alli micuycunatapis manami micurächu. Aychatawan bïnutapis manami yawarächu. Ima perfümicunawanpis manami pichucurächu. Wata gallarinan caj quilla ishcay chunca chuscu (24) junajnincho nogaga caycarä Tigris jatun mayu cantuncho. Illajpita ricchacurishächo ricarä lïnu röpan jatisha y gori wachcuyoj runata. Quiquin runapa cuerponga achicyaycachaycaran cuestaj topacio ruminöraj. Cäranpis illguynöraj achicyaypa achicyaycaran. Ñawincunapis shansharaycaran achqui rataycajno. Maquincunawan chaquincunanami runsi achicyajnöraj achicyaycachaycaran. Rimashanpis aypalla runa jararaylla rimaycajnöraj wiyacaycaran. «Noga Daniel quiquillämi chay runataga ricarä. Nogawan caycaj runacunaga manami ricaranchu. Paycunaga fiyupa mancharishpanmi cörrir pacacaycäriran. Chaymi chay runata ricashä öraga noga quiquilläna ricacurä. Chaymi nogaga fiyupa manchariyllawan almaynaj ricacurä. Chauraga balurnëpis mana carannachu. Nogaga chay runa parlashanta wiyar chiyacäcur lätacaypa pampaman tunirä. Chaura jinan öra chay runa charircur chutarcamaran. Chaura nogaga gongurpacur maquëwan tucnacurcurä. Chaypita nimaran: ‹Daniel, Diosmi gamtaga cuyashunqui. Canan ninäpaj caycajtaga jatarcur sumaj wiyay. Gamwan parlananchïpämi nogataga cachamasha.› «Chayno nimaptin, nogaga sicsicyaycar ichircurä. Chaymi nimaran: ‹Ama manchacuychu Daniel. Rimir-puntata fiyupa sasacunata tantiyayta munashayqui junajpita-pachami, gongurpacur Tayta Diosta mañacushayquipita-pachami payga llapan mañacushayquita wiyasha-cashunqui. Chaymi nogaga tantiyachinäpaj shamushcä. Persia nasyunta maquincho chararaycaj espiritumi ishcay chunca juc (21) junajnin chaparämasha. Chaymi llapanpita mas munayniyoj anjil Miguel shamusha yanapämänanpaj. Chayrämi nogaga Persiata chararaycaj espiritucunapita päsamurä. Gamman nogaga shamushcä nasyunniqui imano cananpaj cashantapis willanäpämi. Suyñushayquega caycan shamoj watacunacho imanöpis cananpämi.› «Chay anjil chayno niycämaptin nogaga umpucashalla caycarä imatapis mana rimacuyllapa. Chayno caycaptëmi illajpita shimi wirpächo yataycamaran runano. Chayrämi nogaga nirä ñaupächo caycajta: ‹Tayta, cay ricashämi fiyupa llaquicachimar pasaypa callpaynajta cachaycamasha. Chayno caycashpäga ¿imanöpataj gamwanga parlaytapis camäpacushaj? Callpäpis manami canchu. Jämaynëpis chapacäcojnömi ricacusha› nir. «Chaymi runano caycaj yapay yataycamaran. Chauraga callpä mastana yurircuran. Callpä yurircuptin nimaran: ‹Ama manchacuychu, ni llaquicuypischu. Diosmi amatar cuyashunqui. ¡Balurchay ari!› «Chayno parlapaycämaptillan mas allina ricacurä. Chaura nirä: ‹Allchacarcachimashcanquinami. Willamay ari tayta.› Niptë nimaran: ‹¿Gam musyaycanquichu imapaj gamman shamushätapis? Canan nogaga cutinä caycan Persiata maquincho chariraycaj espirituwan pillyajmi. Paywan pillyayta usharcuptë nogaman shamonga Greciata maquincho chariraycaj espiritunami. Cananga willashayqui rasunpa imanöpis cananpaj librucho isquirbiraycashanta. Chay espiritucunawan pillyaptëga imaypis yanapäman gam Israelcunata chapäshoj anjil Miguel-llami.› «Chay anjilga jinalla niycämaran: ‹Media jutiyoj nasyunta Darío juc wata mandaycashan wichan nogapis anjil Migueltaga shacyächir yanaparämi. « ‹Cananga rasun cajta musyanayquipaj willapäshayqui: Persiachöga quimsarämi raycuna rucanga. Chaypitapis yapay juc rayrämi cangapaj. Chay cäga quimsa caj raycuna cashanpita mas rïcunami canga. Ima-aycanpis fiyupa aypalla captin munayniyoj cashpanmi Greciapa rayninpa contran jataricurcongapaj. Chaypitanaga fiyupa pillyay-yachaj juc raymi Greciacho mandanga. Chay ray mandashpanmi achca nasyuncunata maquincho chararanga. Imatapis munashantami ruranga. Chayno mandaj caycaptin, llapanpis alli caycaptin illajpitami mandashanga pirdicäconga. Chauraga chay mandashan chuscumanna raquicäcongapaj. Chayno ruracaptinmi chay raytaga wamrancuna manana rucanganachu. Mandashanpis manami ñaupata cashanno munayniyojnachu canga. Chaynöga cangapaj achcaman raquicasha captinnami. Chay raypa ruquenga juc raycunanami mandangapis. « ‹Sur caj-lächo caycaj Egiptupa raynenga cangapaj fiyupa munayniyojmi. Chayno caycaptin juc mandaj suldärunmi paypita mas munayniyoj ricacongapaj. Chay mandajnami mas jatunpana mandangapaj. Chaypita achca watataga sur caj raywan norte caj ray alli parlaconga. Sur caj raymi norte cajcho tiyaj caj rayta warmi wamranwan majachanga mashan captin ishcan nasyun alli cananpaj yarpar. Chayno yarpashanga yangami cangapis. Chayno alli caycashanchömi wañuchenga warmita, wamranta, runanta, llapan uywaynincunatawan. Chayno caycashanchömi sur caj-lä raypa famillyan jatarir aypalla suldäruncunawan pillyangapaj norte caj-lächo caycaj raywan. Chayno pillyashpanmi norte caj raypa curalasha siudäninman yaycuycur tiyacuycongapaj. Chay tiyacuycoj raypa suldäruncunanami pillyashpan waquin siudäcunacho tiyajcunatapis binsenga. Chayno rurashpanmi diosnincuna-nirajta jundiypa rurashanta apacurcur Egipto nasyunman cuticonga. Goripita guellaypita ima-aycan caycajcunatapis apacongapaj. Chaypita unaycamami ishcan nasyuncuna mana rimapänacuyllapa cacongapaj. Unayllatanaga norte cajta mandaj ray sur caj ray mandashanta guechuyta munangapaj. Mana camäpacushpanna quiquinpa nasyunninman cuticongapaj. « ‹Chaypitaga norte cajcho tiyaj raypa wamrancuna pillyananpaj aypalla suldärucunata camariconga. Chayno camaricurcur jucnami aypalla suldärunwan aywanga sur caj-läman. Chayno aywarmi ushajpaj illgächengapaj mayu chayar ima-aycatapis apacojnöraj. Chaypitapis yapay pillyaj yaycushpan chayangapaj sur caj raypa sumaj curalasha siudänincama. Chaymi fiyupa rabyachengapaj sur cajcho tiyaj raytaga. Chaura aypalla suldärucuna chayajwan pillyaj aywangapaj. Chayno pillyar sur cajcunaga ushajpaj illgächengapaj. Contrancunata binsiycur, aypallata wañuchishanta ricaycorga fiyupa cushicur alli chölu-tucongapaj. Ichanga chayno munayniyoj cashan manapis aycällatanami ushacanga. Norte cajcho tiyaj rayga yapaymi suldäruncunata camaricongapaj ñaupa cajcho camarishanpitaga mas aypallata. Chaypita ishcay quimsa watataga yapaymi aypalla suldäruncunawan aywanga sur caj-läwan pillyananpaj. « ‹Chay wichan achcajmi sur caj raypa contran jataricurcongapaj. Contran jatarejcuna waquenga cangami fiyu Israel runacunapis. Chaynöpami suyñuynincho ricashan cumlenga. Ichanga manami yarpashannöchu canga. Norte caj-lächo tiyaj ray aywaycur intëru cantunpa curalasha caycaj siudäman yaycunanpaj wichäcunata rurachengapaj. Nircurmi chay siudächo tiyananpaj yaycucaycärenga. Chaura sur caj raypa fiyupa pillyay yachaj suldäruncunapis aypalla yaycojta manami ichipangapächu. Chay yaycoj suldärucunaga binsishan cajcunata munashantami rurangapaj. Paycunataga pipis manami ichipangapächu. Chay runacunaga Cuyayllapaj nasyunniquichömi tiyacaycärengapaj llapan tarishanta illgächishpan. Nircur camaricongapaj sur caj ray mandashanta ushajpaj charicurcunanpaj. Chayno rurananpäga alli parlacongapaj sur caj raywanrämi. Alli parlacurmi jipash wamrantapis warminpaj goycongapaj, imanöpapis pay mandashanta illgächinan-rayculla. Ichanga manami yarpashannöchu cangapaj. Chaypitaga lamar cantuncho caycaj siudäcunamanna magaj yaycongapaj. Chaura waquenga paycunapa maquincho ricacongapaj. Chayno alli chölu-tucuycajtami juc mandaj binsiycur pengayman churanga. Chaypitana norte caj rayga nasyunnincho curalasha caycaj siudäninman cuticongapaj. Cuticuycashanchömi fiyupa mana alliman chayashpan wañuyta tarengapaj. Chaura chay rayga manami imaycamapis mayacangapänachu. « ‹Norte caj raypamanga jamarashanmanpis juc raymi jamayconga. Mandaj cashpanna guellayta mas shuntananpaj impuesto cobraj cachanga. Chayno caycaptin chay raytaga manapis aycällatana wañuycachengapaj. Ichanga manami guërrachöchu wañuchenga. « ‹Chay raypitaga juc runanami imapäpis mana sirbej caycashpan, mana merësiycar ray yaycongapaj. Mana yarpashapitami chayangapaj. Chayno cashpanpis engañaypami mandaj cayman yaycongapaj. Payga contran suldärucunata llapantami binsenga. Conträtuta cumlichej mandajtapis wañuycachengami. Alli parlacushan runacunatapis engañangami. Wallcalla suldäruncuna caycaptinpis fiyupa munayniyojmi canga. Illajpita, pipis mana yarpashan örami probinsyacho allinnin chacracunamanpis yagacuyconga. Ñaupa cajcuna mayganpis mana rurashantami ruranga. Pillyar binsishpan guechushancunatapis suldäruncunawan raquipänaconga. Nircur intërunpa curalasha siudäcunaman pillyaj yaycuytapis yarpanga. Ichanga chay yarpashancuna manami unaycamachu canga. « ‹Munayniyoj cayninman yäracur, mana manchacushpan aywangapaj aypalla suldäruncunawan surcho tiyaj caj raywan pillyaj. Chaura surcho tiyaj caj raypis mana manchacuypa ichiparmi pillyanga fiyupa munayniyoj aypalla suldärucunawan. Chayno pillyaycaptinmi sur caj raytaga waquin suldäruncuna ticrapangapaj. Chaynöpami contrancunataga mana ichipangapänachu. Iwal micunanpaj goturpashancunapis mana alliman chayachiytami ashenga. Chaura paypa caj suldäruncunataga aypallatami wañuchengapaj. Chaypita ishcan raycunami mana allita ruranacuyta yarpashpan juc mësallaman jamaycärengapaj iwal micunanpaj. Chaychömi ishcanpis llullapänacongapaj. Chayno llullapänacuptinpis manami mayganpapis yarpashannöga cangapächu. Chaynöga canga manaraj öra chayamuptinmi. Norte caj-lä rayga nasyunninman cuticongapaj pillyar ima-aycatapis guechushanta apacurcur. Cutiycashancho Santo Dioswan Conträtu rurashanta cumlejcunapapis contran ricacur ñacachengapaj. Llapan yarpashancunata ruraycorga nasyunninman cuticongapaj. Imaypis päsananpaj diya chayamuptinmi ichanga yapay suldäruncuna aywanga surcho cajwan pillyananpaj. Chay aywaychöga manami binsengapänachu rimir cajcho binsishannöga. Chay suldäruncunataga lamarpa inti yaganan caj-läpita büquicunawan shamoj suldärucunami illajpita wañuchengapaj. Chaymi pillyaycashanpita manchariyllawan juclla aywacongapaj. Norticho tiyaj caj rayga fiyupa rabyashpan chiquicurcongapaj Tayta Dioswan Conträtuta ruraj runacunata. Diospa conträtuncho nishanno mana cumlej runacunatanami alli ricangapaj. « ‹Paypa suldäruncunami Diospa rispitädu Templuntapis, ñaupanpa tumaraycaj pergatapis ganrachenga. Waran-waran Tayta Diospaj ofrendacunata churananpaj cajtapis mana dëjanganachu. Chaypa ruquenga fiyupa melanaypajtanami churanga. Rayga alli shimillanwanmi engañanga Diospa conträtun nishanno mana cumlejcunata. Diospa conträtun nishanta cumlej runacunami ichanga mana manchacuypa ichipanga. Chay marcacho musyaj-yachaj runacunami yachachengapaj achca runacunata. Paycunatami waquintaga wañuycachenga; waquintaga rupachenga. Wasincunacho ima-aycan cajtapis apacongapaj. Waquintana juc-lä nasyunman apangapaj. Chaynöga manami unaycamachu canga. Ñacachir gaticachaptin waquenga wallcallatapis yanapangami. Waquin yanapajcunami ichanga alli-tupashpallan paycunaman guelliconga. Chay yachachej musyaj-yachajcunata achcajtami wañuchengapaj. Chayta ricarmi waquenga ñacaycuna captinpis awantanga. Chaynöpami jusgasha canan junäga limyu caycanga. Ichanga Dios camacächishan junaj chayamunanpäga unayrämi pishin. « ‹Norte caj-läpa raynenga imatapis munashantami rurangapaj. Chayno carmi fiyupa alli-tucongapaj. Llapan dioscunapitapis mas munayniyoj cashanta yarpangapaj. Chaymi rasunpa caj Tayta Diospäpis fiyupa manchariypaj mana allicunata rimangapaj. Chay raypaga ima rurashancunapis llapanmi yarpashanno alli llojshipanga Dios castiganan junajcama. Imay junajpäpis Dios nishanga rasunpami cumlengapaj. Chay rayga mananami unay caj awiluncuna adurashan dioscunata yarpangapänachu, warmicuna adurashan dioscunatapis, ni ima dioscunatapis. Payga yarpangapaj llapan dioscunapita mas munayniyoj caycashantanami. Chayno caycarpis adurangapaj curalasha siudäcunapa diosnintami. Chay diostami aduranga unay caj awiluncuna mana adurasha caycaptinpis. Chay diosmanmi ichanga apapanga gorita, guellayta, cuestaj cuyayllapaj perlascunata, ima-aycapis chanin cuestajcunatawan. Juc-lä nasyun runacuna adurashan dios yanapaptinmi fiyupa curalasha siudäcunaman pillyaj yayconga. Payta rispitajcunatanami alli ñawinpa ricanga, mas mandaj cayman churanga, chacracunatapis raquipayconga. « ‹Ushanan junaj chayamuptin surcho tiyaj caj rayga aywangapaj norticho tiyaj caj raywan pillyaj. Mayarmi norticho tiyaj cajpis aywangapaj tincur pillyananpaj. Fiyupa wayranpawan löcu tamya aywajnömi yaycupaycongapaj surcho tiyaj cajtaga. Chayno aywar intëruman juntapaycärenga guërrapaj caj carrëtancunawan, cawalluwan caj muntädu suldärucunawan, büquicunawan caj suldärucunapis. Chayno aywarmi yaycongapaj Cuyayllapaj nasyuncho Dios acrashan runacuna tiyaycajmanpis. Chaychömi aypalla runacunata wañuchengapaj. Chayno wañuycachiptin quëdangapaj Edomcho, Moabcho tiyajcunallana. Amón nasyuncho tiyajcunapis pullan masmi quëdangapaj. Waquin nasyuncunachöga suldäruncunanami tiyacaycärengapaj. Chauraga Egipto nasyunpis chay raypa maquinpita manami gueshpengapächu. Egiptupita apacongapaj tarishantaga gorita, guellayta, ima-aycatapis alli cajtaga. Nircur Libia nasyunmanna Etiopía nasyunmanna yaycongapaj ima-aycantapis guechumunanpaj. Chayno puriycashanchömi inti yagamunan caj-läpitawan norte caj-läpita mana alli willapata mayangapaj. Chaura fiyupa yarpachacuyman churacangapaj. Chaymi fiyupa rabyasha aywanga aypalla runacunata wañuchiyta yarpashpan. Chayno aywashpanmi chay rayga tolduncunata ichichengapaj lamarwan Cuyayllapaj rispitädu löma caycashan tincojcho. Chayllachönami wañongapaj. Paytaga manami pipis yanapangapänachu. « ‹Chay wichanmi yurimongapaj waquin anjilcunapita mas munayniyoj anjil Miguel. Paymi gam Israelcunataga llapayquita imapitapis chapäshunqui. « ‹Chay junäga fiyupa llaquicuypämi canga. Nasyuncuna gallarishanpita-pacha canancama manaraj cashannömi cangapaj. Chay junaj chayamuptenga llapanmi marca-masiquicuna salbaconga librucho jutincuna isquirbisha caycajcunaga. Chay junäga wañushacuna pamparaycajcunapis achcajmi cawarimonga, waquinnami imaycamapis syëlucho goyänanpaj, waquinnami imaycamapis pengaypaj y manchacuypaj cananpaj. Musyaj-yachaj runacuna allita yachachishpan willapajcunaga syëlu achicyashannörämi achicyaypa-achicyar carcaycangapaj. Para-simrimi goyllarcunano achicyaypa-achicyaycangapaj. « ‹Daniel, gamga cay musyachishäcunata pitapis ama willapanquichu. Libro isquirbishayquitapis sumaj cauchurcur sëllurcuy ushanan junajcuna chayamunanyaj cacunanpaj. Achcaj runacunami wacpa-caypa purenga imano cananpaj cashantapis musyananpaj ashishpan.› «Chaypitapis noga Danielga ricarä mayu cantuncho wac chimpa cay chimpa ishcay runa ichirpaycajta. Chaycho jucnin tapuran chay lïnu röpasha yacu janancho ichiraycajta: ‹¿Imaytaj canga chayno almiraypajcunaga?› nir. Chayno niptin lïnu röpasha caycaj runaga ishcan maquinta janajpa jogarcur Cawaj Diospa jutincho jurashpan niran: ‹Imaypis quimsa timputa usharcur pullannin shamojchörämi, Dios acrashan caj runacunata ñacachiyta usharcuptinrämi chayga canga. Chayrämi llapanpis ushacanga.› «Nogaga rimaycashanta wiyarämi. Ichanga manami tantiyarächu imata niycashantapis. Chaymi tapurä: ‹Tayta ¿Imataj canga llapan chaycuna cashanpitaga?› nir. Chaura pay nimaran: ‹Daniel, gamga imanöpis goyaycashayquinölla goyay. Llapanpis chaycunaga pacaräconga imaypis päsananpaj caj chayamunan junajcamami. Dios willacachishan castïguwanga achcaj runacunami ñacangapaj. Chaypitami ichanga limyu juchaynajna llojshicamongapaj. Fiyu runacunami ichanga jinalla mana allillata rurarcaycangapaj ima cashantapis mana tantiyashpan. Musyaj-yachaj runacunami ichanga imano caycashantapis llapanta tantiyangapaj. Waran-waran Diospaj sacrifisyuta rupaycächishancunata cachaycachishanpita asta Diosta rispitana Templuta fiyupa ganrachinancamaga canga waranga ishcay pachac isgun chuncan (1,290) junajninmi. ¡Cushisha cachun waranga quimsa pachac quimsa chunca pichgan (1,335) junajnincama mana yamacaypa Diosman alli yäracur shuyajcunaga! Gam ichanga Daniel, canan caycashayquinölla wañunayquicama cay. Ushanan junajcho cawarimushpayquega premyuyquitami chasquinquipaj.› » Beeripa wamran Oseasta TAYTA DIOS willapashanga caynömi caycan. Chayta willaparan Judäpa raynincuna Uzías, Jotam, Acaz, Ezequías cashan wichan, Israelpa raynin Jeroboam cashan wichanmi. Jeroboamga caran ray Joaspa wamranmi. Oseasta rimëru willapar TAYTA DIOS cayno niran: «Israelcunaga nogata mana cäsumashpan juc dioscunamanmi aywasha mañösa warminöpis. Cananga, gampis mañösa warmita ashicurcuy. Chay warmicho wamrayquicuna cachun.» Chaura Oseasga Gomerta ashiran. Gomerga caran Diblaimpa wamran. Chay warmicho Oseaspa wamran yuriran ollgu. Chaura TAYTA DIOSGA Oseasta niran: «Wamrapa jutinta churapay ‹Jezreel› nir. Chaynöga jutinta churapanqui Jezreelcho ray Jehú runacunata wañuchishanpita castiganäpaj captinmi. Jehüpita mirar aywajcunata castiganäpaj wallcanami pishin. Israelcho ray manana cananpämi castigashaj. Chay junäga Jezreel guechwachömi illgächishaj Israelpa munayniyoj suldäruncunata.» Chaypitaga warmin Gomercho yapay wamran caran. Chay wamranga caran warmi. Chaura Oseasta TAYTA DIOS niran: «Chay wamrapa jutinta churapay ‹Lo-ruhama› nir. Jutin chaynöga canga Israelcunata manana cuyapänäpaj captinmi. Manami perdunashänachu. Judá nasyun cajtami ichanga cuyapäshaj. Quiquëmi salbashaj. Nogaga salbashaj manami guërrawanchu, lëchawanchu, sabliwanchu, cawallucunawanchu, ni cawalluta muntacuy yachajcunawanpischu.» Lo-ruhamata wasguishanpitaga Gomer yapay gueshyaj ricacuran. Gueshyacuptin chay wamranga caran ollgu. Chaura Oseasta TAYTA DIOS niran: «Wamrapa jutinta churapay ‹Lo-amí› nir. Chaynöga jutin canga gamcuna manana acrashä runacuna captiquimi. Ni Nogapis manami Diosniquinachu cä» nir. Juc junajmi ichanga Israelcuna cangapaj lamar cantuncho agush goturaycajnöraj. Manami pipis yupayta atipangapächu. Ñaupata «Gamcuna manami acrashä runacunachu canqui» nishushayqui pachachömi Dios nishunquipaj: «Gamcuna canqui cawaj Diospa wamrancunami» nishpanna. Chauraga Judá runacunawan Israel runacuna jucllachacar iwalnami goyanga. Jucnayllatanami mandajnin cananpäpis churanga. Chauraga may-chaypitapis Jerusalenmanmi cutenga. ¡Chay junaj Jezreelchöga fiyupa cushicuymi cangapaj! Chaura gamcunaga ollgu cajcunata ninquipaj: «Diospa wamrancunami caycanqui» nir, warmi cajcunatana «Dios cuyapashancunami caycanqui» nir. Tayta Dios nin: «Israel nasyonga majänömi casha. Chaymi wamräcuna mamayquita niy ‹Gammi juchayoj canqui.› Cananpitaga pay manami nogapa warmënachu. Ni nogapis manami runannachu cä. Amana mañösa car pintacushancunawanpis pintacuchunnachu. Mañösa car wallgarashancunatapis cachaycuchunna. Mana chayno ruraptenga quiquëmi pengaypaj garapachashaj. Yurishantano galallatami cachaycushaj. Chunyajmanmi ticrarachishaj. Chayno rurar yacunaypitami wañuchishaj. Wamrancunatapis manami cuyapäshäpächu. Chay wamrancunaga caycan jucwan-jucwan cacushanpitami. Mamanga jucwan-jucwanmi cacusha. Alli warmi cashantapis pirdichisha cayno nishpanmi: ‹Aywashaj cuyashäcunata ashej. Paycunaga goman micuyta, yacuta, millwata, lïnuta, perfümitapis, upyanäpaj cajcunatapis› nir. «Chayno cashanpitami purinan caminucunatapis chaparcushaj cashacunawan. Intërupami guencharcushaj caminuta ashirpis manana tarinanpaj. Chaura cuyashancunapa guepanta aywarpis mananami taripanganachu. Ashirpis manami tarenganachu. Chayrämi nenga: ‹Cutishaj rimir caj runäman. Paywan goyashpäga canan caycashäpita mas allimi carä› nir. «Ichanga pay manami cuentata gocuyta munashachu rïguta, bïnuta, asëtitapis noga tarichishäta. Nogami guellayta goritapis aypallata tarichirä. Chaycunapitami Baal dios-niraj ïdulucunata ruracarcärisha. Chaypitami cananga cutichicamushaj rïgöta, bïnöta. Cusichaycashan örami apacamushaj. Röpancunata rurananpaj tarichishä millwäta, lïnutapis shuntacurcushämi. Cuyashancuna ricapaycaptinmi garapächullata cachaycushaj. Maquëpitaga manami pipis salbangachu. Cushicur goyashancunapis ushacangami. Manami canganachu fistancuna, llullu quillacho rurashan fistacuna, säbadu jamay junajcuna, waquin fistacunapis. Cuchurachishämi übas yörancunata, ïgus yörancunatapis. Chaycunapämi payga nej: ‹Cuyashäcuna pägamashpanmi caycunataga goycamasha› nir. Chay chacrancunataga ushajpaj shatamanmi ticrarachishaj. Chay chacran wayuptenga jirca animalcunanami micucurcongapaj. Castigashaj ayca watapis Baal dios-niraj ïdulucunapaj saumachishanpitami. Nogata cachaycamashpanmi wallgacunata, surtïjacunata jaticurcur cuyashancunapa guepanta aywacuran.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. «Chaypitarämi, nogaga yapay cuyacurcushaj. Chunyajman pushaycurmi alli shimëpa parlapäshaj yapay cuyacarcamänanpaj. Chaycho gayaptë pay wiyamanga jipash cashpan wiyamashanno, Egiptupita llojshimushan öra imanömi caran, chayno. Chaypitaga yapaymi cutichishaj übas chacrancunata. Disigrasya päsashan Acor guechwatanami ticrachishaj bindisyunyoj cananpaj.» TAYTA DIOSMI cayno nin: «Chay wichanga ‹Tayta Baal› ninanpa ruquin ‹Gammi majä canqui› nimangami. Baal dios-niraj ïdulucunapa jutinta Israel rimanantaga yarpayninpitapis ushajpämi gongaycachishaj. Chay juticunataga manami imaypis parlangapänachu. Chay wichanga Israelcuna jauca goyänanpämi parlashaj jirca animalcunawan, pärej äbicunawan, culebracunawan. Cay nasyunpitaga lëchatapis, sablitapis illgächishämi. Guërrapis manami canganachu. Chayrämi acrashä runacunaga jauca goyäcongapaj. Chaypitaga nogapanami imaycamapis canquipaj. Maquëcho captiquimi imaypis gamcunata cuyashayqui. Manami yapapacuyllä warmichu canquipaj, sinöga lijïtimu caj warmëmi. Nogaga mana cachaypanami chararäshayquipaj. Chaymi nogapis gampana cashäpaj. Nogatanami ‹TAYTA DIOSNË› nimanquipaj. Chay wichanga nogami syëlupita allpaman tamyachimushaj. Chaura allpanami alli wayuchenga rïguta, bïnuta, asëtita. Chaycunawanmi Jezreelga alli cawanga. Acrashä runacunaga quiquilläpänami canga. Lo-ruhamatami cuyapäshäpaj. Lo-amïtanami nishaj: ‹Gamga acrashämi canqui› nir. Paynami nimanga ‹Gammi Diosnë canqui› nir.» TAYTA DIOS yapay nimaran: «Cachaycushushpayqui juc runawanna tiyaycaj warmiquiwan amistarcur cuyay. Noga TAYTA DIOSPIS chaynömi cuyä Israelcunata. Paycuna juc dioscunata aduraptinpis, chay dioscunapaj churashan mishquicunata micuptinpis cuyämi.» Chayno nimaptin nogaga warmëta shuntarä quimsa chunca (30) guellaypa chaninwan. Chunca pichgata (15) guellayninpa pägarä. Pishejmanna sebädata aypachirä. Shuntarcurna warmëta nirä: «Cananpitaga unaycama nogallapaj canquipaj. Ama jucwan-jucwanga cacunquichu. Ama jucta-jucta gaticurcunquichu. Nogapis gamllapämi cashaj. Ichanga unaycama shuyni-shuynimi puñushun» nir. Chaynömi Israelcunapapis achca watacama mana cangapächu raynin, ni mandajnincunapis. Manami Tayta Diospaj sacrifisyutapis rupachengachu. Manami juc diosta adurar wancatapis ichichengachu. Cürapa efodninpis manami cangachu. Wasi ïduluncunapis manami cangachu. Chayno cashanpitarämi Israelcunaga TAYTA DIOSMAN cutenga. Davidpita miraj rayninmanpis cutenga. Ushanan watacunachöga fiyupa rispitar aywanga TAYTA DIOSPA ñaupanman. Chaura TAYTA DIOSPIS bindisyunnintami churanga. Israel runacuna, wiyay-llapa TAYTA DIOS rimashanta. Paymi cay nasyuncho tiyajcunapa contran rimaj-aywan. Paymi cayno nin: «Rasun cajta rimaj runacuna caychöga manami canchu. Mananami cuyapänacunnapischu. Nogataga manami pipis ‹TAYTA DIOSNË› nimannachu. Chaypa ruquenga runacuna manacajpita jurarcaycan. Llullacuypa rimaycan. Wañuchinacurcaycan. Suwacurcaycan. Majayoj caycar jucpa majanwan cacurcaycan. Jananman-jananman wañuchinacuyllami caycan. Chayno captinmi cay nasyonga chaquiycanna. Cay nasyuncho tiyajcunana callpaynajno ricacurcaycan. Jirca animalcunapis, äbicunapis, lamarcho caj pescäducunapis wañurcaycanna.» Tayta Dios nin: «Cüracuna, nogaga gamcunapa contrayquimi rimashaj. Manami juccunatachu jitapaycä. Gamcunaga quiquiquicunapa juchayquipitami pagaspa junajpapis mana alliman chayanquipaj. Profëtacunapis mana alliman tunengapaj. Mamayquitanami illgarachishaj. «Acrashä runacunaga manami mayganpis ‹gammi Diosnë canqui› nimashachu. Chaypitami paycunaga ushacaycan. Ni gamcunapis cüracuna manami ‹Diosnë› nimashcanquinachu. Chaypitami mana munänachu cürä canayquitapis. Gamcunaga yachachicuynëta gongaycärishcanquimi. Chaynöllami nogapis gongaycushaj gamcunapita mirar aywajcunata. Mas achca cüracuna cashpanga masmi juchatapis ruraran. Chayno juchanpitami cananga alliman churanäpa ruquin pengaymanna churashaj. Cüracunaga acrashä runacuna juchata rurashanwanmi mas alli goyan. Chaynöpami paycunaga munarcaycan mas juchata rurananta. Acrashä runacunatawan iwalmi cüracunatapis castigashaj chayno rurashanpita. Nogata sirbiyta gongaycäramashanpitami micurpis mana sacsangachu. Pï-maywan cacuptinpis wamrancuna mana cangapänachu. «Pipis jucwan-jucwan cacushpan y amatar upyarpis pasaypami pirdican. Acrashä runacuna imatapis musyayta munar guerupita rurasha ïdulucunatami tapucurcaycan. Ïdulucunata adurayta munayllawanmi pantacäcusha. Chaymi mañösa warminöpis gongaycamar juccunatana adurarcaycan. Altunnin puytush lömacunachömi insinsuta rupaycächin. Uywacunatapis pishtarcaycan. Chaynömi ruraycan ‹roble› yöracunapa, ‹álamo› yöracunapa, ‹encina› yöracunapa chaquinchöpis. Chaymi warmi wamrancunaga pï-maywanpis cacun. Llumchuynincunapis runancunata jucwan jananpaycan. Quiquiquicunapis mañösa warmicunawanmi cacuycanqui. Chay warmicunawan ïdulucunata aduraj aywaycanqui. Chayno caycaptiquega noga mananami castigashänachu piwanpis cacushanpita wamrayquicunata, ni llumchuyniquicunatapis runancunata jucwan jananpashanpita. Chaynöpami runacunaga Diosnin cashäta mana musyashpan mana alliman chayan. «Israelcuna, ïdulucunata aduraptiquipis Judäcunaga ama juchata rurachunnachu ari. Gamcuna ama aywaychu Gilgalman ni Bet-avenmanpis. Ama ‹TAYTA DIOSPA jutincho jurä› niypischu. Israelcuna chucaru wäcano mana wiyacojmi carcaycanqui. ¿Chayno caycaptiquichu gamcunataga ricashayqui uysha-mallwacunata-jina? Efraín runacunaga ïdulucunata aduraymanmi chayasha. ¡Mä chayno goyäcuchun ari! Paycunaga upyananpaj mana captinnami warmicunaman aywacun. Mandajnincunapis pengaypaj goyayllatami munan. Chayno ïdulucunata adurashanpitami wayra shamushpan älancunacho apacongapaj. Chayrämi pengaycho quëdangapäga. «Cüracuna, noga nishäta sumaj wiyacuy. Israelpa mandajnincuna, wiyashpayqui sumaj tantiyacuy. Raypa famillyan cajcunapis sumaj wiyacuy: Gamcunatami jusgashayquipäga. Gamcunaga Mizpacho cashcanqui tuninanpaj wascata churashanömi. Tabor puntachöpis cashcanqui redanömi. Sitim guechwachöpis cashcanqui chaquisha pösuno. Chayno cashayquipitami gamcunataga castigashayquipaj. Noga rejsëmi Efraín runacunata. Israelcunatapis rejsëmi. Efraín runacunaga jucmannami aywacusha. Chaynöpami Israelcunaga ganrayasha. Mana allita rurashpanmi nishäta rurayta mana munannachu. Jucman-jucman aduraj aywayta yachacasha cashpanmi mana ‹TAYTA DIOSNË› nimannachu. Alli-tucushanga quiquin mana alliman chayanallanpämi. Efraín jutiyoj Israelcunaga quiquincuna mana allita rurashallanwanmi mana alliman chayanga. Paycunawan iwalmi Judäpis mana alliman chayanga. Sacrifisyuta nogapaj rupachinanpaj uyshancunata, wäcancunata apacurcurmi Nogata ashimashpan purengapaj. Chayno ashimashpanpis manami tarimangapächu. Chaynöga canga noga cachaycushana captëmi. Noga willapashäta manami wiyacushachu. Wamrancunapis caycan juc runapa churillannami. Chaypitami paycunaga juc quillallacho chacrancunawan iwal llapan ushacanga. «Guërra gallaycunanpaj willacuna wagrata Gabaa siudächo tucay-llapa. Trompëtata tucay Ramá siudächo. Camaricunanpaj willacachiy Bet-avén siudächo. Benjamín runacunatapis manchachiy. Castiganä junaj Efraín runacunaga ushajpämi ushacanga. Rimashätaga rasunpami Israelcho cumlishaj. «Judá runacunapa mandajnincunaga carcaycan chacrancunapa lindanta masta yapacurcoj runacunanömi. Rabyaycashätami paycunaman chayachishaj aypalla yacutano. Efraín runacunaga fiyupami ñacarcaycan. Chaynöga carcaycan mana bälej dioscunata adurayllapaj yarparashanpitami. Chayno cashanpitami, Efraín runacunapäga cashaj puyuno. Judá runacunapäna cashaj mana allchacaj guerino. «Efraín runacunaga musyanmi gueshyarcaycashanta. Judá runacunapis musyanmi gueriwan gueshyaycashanta. Chaymi Efraín runacunaga aywaran Asiria nasyunman, chay nasyunpa raynin yanapänanpaj ruwacushpan. Chay rayga manami allchacächiranchu. Ni guerincunatapis manami jampiparanchu. Nogami ichanga Efraín runacunapäwan Judá runacunapäga cashaj yargaypita liyun micunanpaj charishanno. Paycunataga quiquëmi rachir-usharishaj. Nircur aywacushämi. Llapan charishä cajcunatami apacushaj. Chay apashätaga manami pipis guechumangapächu. «Nircur cuticushaj tiyanämanmi. Chaycho cacushaj paycuna juchayoj cashanta reconösinancama, ashimaj shamunancama. Fiyupa llaquicuycho caycashan örami ashimanga.» Llapanchi shuntacäshun. Nircur TAYTA DIOSNINCHÏMANNA cutishun. Paymi rachir-usharamaranchi. Chaymannömi allchacächimäshunpis. Yawar-yawar ruramashcanchi. Chaymannömi jampimäshunpis. Ishcay junaj cajchöga cawananchïpaj jämaytami cutichimäshun. Quimsa junaj cajchönami jatarachimäshun ñaupanchöna goyänanchïpaj. TAYTA DIOSMAN cutishun ari. Cutiptinchëga Tayta Diosmi noganchïman shamongapaj. Inti waran-waran yagamushannöpis Payga rasunpami shamonga. Jachacuna chillguinan wichan, waytanan wichan imaypis tamya tamyashanno rasunpami shamonga. Tayta Dios nin: «¿Imataraj gamta ruraycömanpis Efraín? ¿Imataraj gamta ruraycömanpis Judá? Gamcuna cuyamashayquega caycan tutapa pucutaraycar warämojno, tutapa shullay warämur intiwan rätu illgacäcojnömi. Chayno captiquimi willacuynë achquino caycajwan nogaga gamcunata tantiyachishcä juchayoj caycashayquita. Chaymi profëtäcunawan willacarcachir gamcunata wañuchishcä. Nogaga munä gamcuna rasunpa cuyamänayquitami. Manami munächu imatapis nogata garamänayquitaga. Nogaga munä ‹Diosnë› nimänayquitami. Manami munächu sacrifisyupaj uywacunata nogapaj apamunayquita. «Acrashä runacunaga Adannömi parlashäcunata mana cumlishachu. Nogataga ticrapamashami. Galaad siudäga caycan mana allita rurajcunapa tiyananmi. Chaychöga llapanpis carcaycan wañuchicuptin yawar pillchipashallami. Cüracunaga carcaycan juc röpa suwacunanömi. Paycunaga asaltanticuna pacarpaycajnömi carcaycan. Shequemman näni aywajcunachömi mana allicunata rurarcaycan. Israelcunachöga ricashcä fiyupa melanaypaj mana allicunatami: Efrainga jucwan-jucwanmi aywacusha. Israelcunapis fiyupa ganrayasha. Judá, gampäpis maynami nishcä imay junaj castigasha canayquipaj cashantapis. Acrashä runacunapa surtinta ticrachiptë, acrashä runacunata jampiptë, Efrainpawan Samariapa juchancunaga alayrimi ricacan. Paycunaga llullacuyllapämi yachacasha carcaycan. Llapanpis suwallami. Wasicunamanpis suwacoj yagacaycärin. Runacunata imantapis cällicunacho guechun. Paycunaga manami tantiyacunchu llapan mana allita rurashancunata noga yarpaycashäta. Quiquincunapa juchallanmi intërunpa tumaparaycan. Imano juchan cashallantapis nogaga musyaycämi. «Acrashä runacuna mana allita ruraptinmi rayga cushisha mandan. Acrashä runacuna llullacuptinmi mandajcunapis cushisha mandan. Paycunaga llapanpis pasaypa shanaripacushami carcaycan. Wayllasha jurnu mana gasashannömi carcaycan. Tanta ruraj runa wayllasha jurnuta junta waycupaycur manana waycapashannömi carcaycan. Ray fistata ruraptin mandajcunaga fiyupa machänancama upyan. Chaura raypis asipajcunatana gayan upyäshinanpaj. Mandajcunaga mana alliman chayachinan-cashallami rayman aywan. Warayllatami yarpachacuycar wararcun warannin tuta raypa contran imano rurananpäpis. Paycunaga jurnu rataycajno cashpanmi autoridänincunatapis wañuchisha. Raynincunatapis rucachisha. Ichanga ni jucnayllapis manami canchu nogata mañacamäga. «Efraín runacunaga jäpa runacunawanmi tallucasha. Efraín runacunaga caycan gashpayllapa chayasha tantanömi. Israeltaga jäpa runacuna masta-mastana ushaycan. Ichanga paycuna manami cuentata gocunchu. Ajchancunapis soguyacäcushana. Ichanga paycuna manami cuentata gocunchu. Imano carpis paycunaga manami yäracamashachu, ni yarpämashapischu. Israelcuna alli-tucushanga quiquincuna mana alli canallanpämi caycan. Efraín runacunaga caycan upayasha caycaj palumanömi. Egipto runacunata ruwacun yanapänanpaj. Nircorga Asiriamanna aywan. Aywaptinmi ichanga redäta jitashaj paycunapa jananman. Janajpita äbicuna shicwajnömi shicwanga. Mana allita rurashancunapitami castigashaj. «Ay, nogata gongaycamajcunaga imanöräshi canga. Paycunaga illganga nogapa conträ ricacushanpitami. Paycunaga nogapa conträmi llullacurcaycan. Man'chäga noga salbämanmi. Cämancho gaparpashpanpis, manami llapan shongunpa mañacamanchu. Rïgun, bïnun achca cananpaj mañacur janancunatami yawar-yawar ruracun. Chayno rurarmi nogapa conträ ricacusha. Nogami yachachirä. Nogami callpayojyächirä. Chayno yanapaycaptëmi paycunaga nogapa conträ parlacusha. Ïdulucunata adurayman churacasha. Paycunaga carcaycan wicsu lëchano, lëcha jitaj apuntashanman mana chayajnömi. Ollgur parlashanpitami mandajnincunaga cuchuypa wañuchicanga. Egiptuchöpis paycunataga manacajman churashpanmi asipanga. «¡Ricachacoj, trompëtata tucay! Acrashä runacuna cajmanmi juc anca aywaycämun. Aywaycämun acrashä runacuna conträtuta rurar parlashäta mana cumlishanpitami, yachachishäcunata mana wiyacushanpitami. Chayno caycarpis gaparpashpan nogata mañacaycäman yanapänäpaj, ‹¡Gamga canqui Tayta Diosnëmi!› nir. Ichanga Israelcuna manami munashachu alli cajta. Chaypitami chiquinacushancunaga gaticachanga. Paycunaga nogata mana tapucamayllapami raynincunata churacarcärisha. Noga mana auniycaptëmi mandajnincunatapis churacarcärisha. Guellaynincunatawan gorincunata shuntarcur ïduluncunata ruracarcärisha. Chaynöpami paycunaga mana alliman chayanga. ¡Samaria, gam adurashayqui törutaga fiyupami melanäcö! Chaytaga fiyupami rabyapaycä. Israelcuna ¿imaycamaraj jucha rurayta mana cachanquichu? ¡Samariacho caycaj töruga manami dioschu! Chaytaga ruray yachajllami rurasha. Chay törutaga acapa-acapami paquirengapaj. «Paycunaga wayratami murusha, löcu wayratana shuntangapis. Rïguncuna manami wayonganachu. Mana wayuptin jarinapis manami canganachu. Ichiclla cajllantapis juc-lä jäpa runacunami micucarcärenga. Israelga ushacaypanami aywaycan. Juc-lä nasyun runacunaga manacajtanöllanami rican, mana tantiyaj chucaru bürruno Asiriaman aywashanpita. Efraín runacunaga aunisha Asiriacuna yanapaptin pägananpämi. Chayno pägar alli parlacusha caycaptinpis castiganäpaj may-chaypitapis cutichimushämi. Chaymi munayniyoj raypa maquincho ñacar goyanga. «Efraín runacunaga achca altarcunatami rurasha juchanta raquinanpaj. Ichanga chay altarnincuna casha masta juchata ruranallanpämi. Paycunapaj laycunata isquirbisha captëpis paycunaga manami cäsushachu. Paycunaga amatarmi munan uywacunata pishtapämayta. Nircur pishtashan uywacunapa aychantaga micucarcärin. Noga TAYTA DIOSGA manami cushicöchu chayno rurashanpita. Mana allita rurashancunatami yarpäshaj. Juchanpita castigashpämi Egiptuman cutichishaj. Israelcunaga gongaycärishami paycunata pï camashantapis. Chaymi paycunaga capillacunallatana arurcaycan. Judá runacunana achca siudäcunata arur jatariycächin. Chay siudänincunamanmi nogaga ninata sindipaycoj-aywä. Chauraga llapan arushantapis ruparmi ushacurcongapaj.» Israel runacuna, mañösa warmi runanta cachaycojnömi gamcunapis Tayta Diosta cachaycushcanqui. Päguta chasquinanpaj warmi runawan puñushan pengaypaj cashannömi gamcunapis cosëchayqui alli cananta munar juc diosman yäracushayqui pengaypaj caycan. Chayno caycarga cosëchata shuntashayquipita ama cushicuychu. Waquin nasyun runacunanöga cushicuypita ama pinticachaychu. Chaypitami Israel runacuna, gamcunapäga mana cangapänachu rïgupis ni bïnupis. Gamcunaga TAYTA DIOS acrashan nasyunchöpis manami tiyanquipänachu. Chaypa ruquin Efraín runacunaga yapay cutenga Egiptumannami. Asiriachönami miconga mana micunanpaj nishä micuycunata. TAYTA DIOSTAGA bïnutapis manami garanquipänachu. Uywacunatapis manami pishtapanquipänachu. Micushayqui tantaga canga wañupacur micunan tantanöllanami. Pipis chay tantata micoj cäga ganranami cangapaj. Chay tantataga quiquiquicunallami micunquipaj. Manami allichu canga TAYTA DIOSTA garanayquipäga. ¿Imataraj ruranqui gamcunaga TAYTA DIOSTA aduranayqui diyacho? Illgächinanpita gueshpir aywacusha captiquipis Egipto runacunami shuntashunquipaj. Menfis partichönami pampashunquipaj. Guellaypita caj bälej cösayquicunapa jananpapis ishancacunami wiñamonga. Tiyashayqui particunapis shatayangami. Chayamushanami juchayquiman-tupu castiganäpaj caj junajcuna. Israelcuna, musyanquipänami castïgu mayna chayamushanta. Gamcunaga nircaycanqui: «Profëtaga upami, löcuyaycanmi» nir. Chaynöga nircaycanqui fiyupa juchasapa cashpayquimi, fiyupa chiquicushpayquimi. Diosga profëtanta churasha Efraín runacunata ricananpämi. Chaypis gamcunaga chay willacoj mana alliman chayananpaj trampata churaparcaycanqui. Intëru Israelchöpis chiquircaycanqui. Gabaacho cashan wichannömi gamcunaga pasaypana pirdicasha carcaycanqui. Tayta Dios ichanga mana alli rurashayquicunata llapanta yarparaycan. Chaymi llapan juchayquicunapita castigashunquipaj. Tayta Dios nin: «Israelta tariycushpäga fiyupami cushicurä, chunyaj chaqui jircacho übasta tariycur cushicojnöraj. Awiluncunaga noga ricaptë casha rimir-puntata pogoj ïguscunanömi. Baal-peorman chayaycärirmi ichanga mana dios cajcunata ‹diosnë› nir aduraran. Chaynöpami paycunaga pengayman churacaran. Cuyashan ïduluncunano melanaypaj ricacuran. Efraín runacuna alliman chayashanga ushacangapaj äbi pärir aywacojnömi. Wamrancunapis manami masga canganachu. Mananami warmincunapis gueshyaj ricaconganachu. Manami masga wawata tarenganachu. Yurejllan wamrancunata uywaptinpis nogaga ushajpämi guechurishaj. ¡Wawallau caycho caycaj runacuna! Noga witicuriptë mä imanöshi canga. Efraín runacunaga wamrancunata ruraycan jirca animalta charejcuna rurashannömi. Wasinpita jorgapaycan wañuchicojcunawan wañuchichinanpämi.» Castigay TAYTA DIOS, ichanga ¿imawanraj castiganqui? Paycunapa warmincunaga amana wawatapis tarichunnachu. Warmincunapa chuchuncunapis chaquichunna. Tayta Diosmi cayno nin: «Gilgalchömi gamcunaga rurarayqui fiyupa mana allita. Chaychömi gamcunata chiquiyta gallaycurä. Mana allita rurashayquipitami tiyaycashayquipita jitarishayqui. Chaypitami manana masga cuyaycäshayquipänachu. Llapan mandajniquicunapis mana wiyacojllanami. Efraín runacunaga caycan gueshyaj-tucushami. Paycunaga caycan sapin chaquisha manana wayoj frütanömi. Wamrancuna captinpis nogaga ushajpämi wañuchishaj.» Cay marca runacunaga Tayta Diosnëta manami wiyacushachu. Chaypitami llapanta jitarenga. Intëru nasyuncunachömi puricachallar tiyanga. Israelga caycan übas achcata wayuraycajnömi. Mas achca wayuynin captin mas achcatami capillancunatapis ruraran. Mas cuyayllapaj micuynincuna wayuptin mas cuyayllapätami ïduluncunatapis ruraran. Israelga ishcay shongumi. Cananmi ichanga llapan juchanpita castigasha canga. Tayta Diosmi capillancunata juchurgärachenga. Rispitädu ïduluncunatapis sajtargärenga. Cananga cay runacuna cayno nenga: «TAYTA DIOSTA mana rispitashanchïpitami rayninchïpis mana cannachu. Ichanga rayninchi carpis ¿imachöraj yanapämashwan?» nir. Chay raycunaga parlashpanpis llullacuyllatami parlan. Jurashpanpis manacajllapämi juran. Chaypitami amatar pillyallana, mana alli goyayllana caycan chacracunacho wañuchicoj jacha wiñamojnöpis. Samaria runacunaga chulluchiypa rurashan törutami Bet-avén siudächo aduran. Ichanga chay törupaj fiyupami llaquicongapaj runacunapis, cüracunapis. Chaynöga llaquiconga chay törunta apacuptinmi. Chay törutaga Asiriamanmi apanga munayniyoj rayta goycunanpaj. Chaynöpami Efraín runacunaga pengaycho ricaconga. Israelcunaga pengaconga ïduluncunata adurashanpitami. Samariataga illgächengami. Raynintapis apaconga cashpita yacu apacojnömi. Mana bälej ïduluncunata adurashan capillancunapis ushacangami. Chaychöga Israelcuna juchatami ruraran. Capillancunachöga cashacunawan shiracunallami wiñamonga. Chayrämi runacunapis puntacunata nenga: «¡Juchumur chapacarcamay!» nir. Jircacunatapis nenga: «¡Nogacunapa janäman tunimur ñiticarcamay!» nir. Tayta Diosmi nin: «Israelcuna, gamcunaga Gabaa particho juchata rurayta gallaycushayquipita-pacha manami jucha rurayta cachaycunquichu. Chaypitami gamcunaga Gabaacho guërrawan wañunquipaj. Gamcunataga imaypis munashä örami castigashayqui. Fiyupa mana allita rurashayquipita gamcunata castigaptëmi gamcunawan pillyananpaj achca nasyun runacuna shamonga. «Efraín runacunaga manshu wäca rïgu ëraycho yachacasha cacojnömi caran. Chaymi yüguta churapaytaga mana yarparächu. Cananmi ichanga cuyayllapaj matancanman yüguta churapäshaj. Judá runacunami yapyajnin canga. Jacobpita mirajcunami cuspiyajnin canga. Noga unay nirä: ‹Murupacojnöpis alli cajllata ruray. Chauraga cuyanacurmi goyanquipaj micuyta alli shuntajnöpis. Chucru chacrata yapyajnöpis chucru shonguyquita pascacächiy. Cananmi noga TAYTA DIOSMAN yäracamunayqui. Chayrämi shamushpä gamcunaman bindisyunnëta churamushaj.› Ichanga alli cajta ruranayquipa ruquin mana alli rurayllachömi cashcanqui. Cuyanacur alli goyänayquipa ruquin wañuchinacuyllachömi cashcanqui. Nogaman yäracamunayquipa ruquin llullacullar goyashcanqui. Chaynöga goyashcanqui pillyapaj caj carrëtayquicunaman yäracushpayquimi, pillyäshishoj piyunniqui aypalla caycajman yäracushpayquimi. Chaypitami cananga nasyunniquicho guërrallana canga. Siudäniquicunapis llapanmi ushacanga. Bet-arbel particho pillya cashan öra ray Salmán illgächishanno, warmicunata wamracunata wañuchishanno llapanta wañuchenga. Betel runacuna, mana allita rurashayquipita gamcunatapis chaynömi rurashunquipaj. Israelcunapa raynenga guërra gallaycushan öra rimir junajllanami wañongapaj.» Israelcunata Tayta Dios niran: «Israel runacuna wamrallaraj captin noga cuyaj cä. Pay wamrä captinmi Egiptupita shacamunanpaj gayarä. Chayno gayaycaptëpis nogapitaga masmi witicoj. Paycunaga mana dios caycaptin ‹diosnë› nishanpämi garayninta churapaj. Ïdulucunatami insinsuwanpis saumachej. Imano captinpis, nogami Efraín runacunataga puriyta yachachirä. Chayno purichirmi imano goyänanpäpis yachachirä. Chaypis paycunaga manami tantiyacushachu noga paycunata imapitapis chapaycashäta. Paycunataga fiyupa cuyashpämi pushamurä. Paycunataga iti wamranta margarcur cäranman töpachejnömi cachirä. Chayno rurarmi paycunataga micuytapis tarichirä. Chaypis paycunaga manami nogaman yäracamuyta munashachu. Chaypis Egiptumanga mananami cutenganachu. Asiria nasyunpa munayninchömi goyanga. Siudächo tiyajcunataga sabliwanmi wañuchenga. Llapan runacunatami illgächir ushanga. Yarpashancunatapis manami camacächenganachu. Noga nishätaga acrashä runacuna manami wiyacunnachu. Juc dioscunamannami gayacuycan. Chay dioscuna nogapita mas munayniyoj cashanta yarpaptinpis manami yanapangapächu. «¿Imanöpataj gamtaga gongaycöman Efraín? ¿Imanöpataj gamtaga jaguiriycöman Israel? ¿Imanöparäshi ruraycöman Adma siudäta illgächishänöga? ¿Imanöparäshi ruraycöman Seboim siudäta rurashänöga? Gamta cuyapar fiyupa llaquicuptëmi shongöpis nananraj. Manami fiyupa rabyasha caycashämannöchu rurashaj. Efraintaga yapay manami illgächishänachu. Nogaga Diosmi cä, manami runachu. Noga gamcunacho caycäga Santumi cä. Manami gamcunata illgächejchu shamushaj. «Gamcunaga nogatami wiyacamanquipaj. Noganami liyun gaparajno parlamushaj. Liyun gaparajno parlaptëmi nogapa cajcunaga inti yaganan caj-läpita sicsicyaycar shamongapaj. Äbicunanömi Egiptupitapis cutimonga. Palumacunanömi Asiriapitapis cutimonga. Chaura camacächishäpaj wasincunacho yapay tiyananpaj.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. Tayta Dios nin: «Efraín runacunaga tucuynöpami llullapämasha. Israel runacunaga tucuynöpami manacajcunata nimasha. Judá runacunaga noga Tayta Diosninta gongaycamashami. Cananga ïdulucunatana mana cachaypa adurarcaycan. Efraín runacunaga masta-mastami llullacuycan. Fiyupanami wañuchinacurcaycan. Paycunaga wayrallata goyarpoj gatirajnömi manacajcunallata rurarcaycan. Wayrata upoj-japuyllami carcaycan. Asiria runacunawan parlacorga chaytami ruraycan. Egiptumanpis garayninta asëtita apaycächin.» TAYTA DIOSGA Judá runacunata chiquicurcushami. Imanöpis rurashanpitami Jacobpita mirajcunataga castiganga. Imanöpis rurashanmannömi paycunataga castiganga. Jacobga yurillarnami wauguinpa chaqui talunninta charisha yuriran. Rucu runa cashpannaga Dioswan pillyaran. Anjilwan pillyar binsiran. Nircur Jacobga wagashpan cuyapänanpaj ruwacuran. Tayta Dios Betelcho tarishpan chaycho parlaran. Paymi llapanpäpis munayniyoj TAYTA DIOSGA: Paypaga jutinpis TAYTA DIOSMI. Chayno caycaptenga Israelcuna, Diosniquita wiyacuy. Cuyanacuy; alli cajtana ruray. Nircorga mana cachaypa Tayta Diosman yäracuy. Tayta Diosmi nin: «Efraín runacunaga Cananeo runacunano suwa pësacunallatami chararcaycanqui. Gamcunataga juccunata engañaymi gustashunqui. Gamcunaga ninqui: ‹Fiyupami rïcuyashcä. Nogapaga alli surtimi casha. Achcata chasquishäpitaga manami pipis dimandamangachu. Juchätaga manami pipis tarengachu› nir. Ichanga nogami Egiptucho cashayquipita-pacha Tayta Diosniqui cä. Nogami yapay camacächishaj tolducunacho tiyanayquipaj. Chauraga yapay canga chunyajcho unay tiyashayqui junajcunanömi. Chayno cananpäga nogami willapaj cä profëtäcunata. Suyñushancunachöpis tucuytami ricachishcä. Profëtäcunawanga tincuchiypami willapächishcä. Galaadcho tiyajcunaga fiyu runacunami. Paycunaga manacajllami. Gilgalchömi törucunata pishtarcur rupachin. Chaypitami altarnincunapis chacracho rumi gotushacuna goturaycajno quëdanga.» Jacobga Aram partiman gueshpir aywacuran. Chaychönami warminpita pägananpaj aruran uysha michiycho. TAYTA DIOSGA profëtanwanmi Israel runacunata Egiptupita jorguran. Profëtanwanmi paycunata cuydachiran. Chayno caycaptinpis Efraín runacunaga Tayta Diosta fiyupa rabyachisha. Chaypitami Tayta Diosga camacächenga pasaypa mana allicunata rurashanpita quiquincunapis ñacananpaj. Tayta Diosta manacajman churashanpitami castiganga. Efraín runacuna parlaptenga llapanmi manchacoj. Chaymi waquin caj Israel runacunaga rispitashpan upällacoj. Chayno caycashanpita Efraín runacunaga Baalta adurashpanmi fiyupa juchayoj ricacuran. Chaynöpami paycunaga ushacasha. Cananpis jinallami juchata rurarcaycan. Guellaynincunata chullurcachir ïdulucunata rurachicurcun. Chay ïdulucunataga guellay tacajmi yachashanman-tupu rurapan. Nircorga nin: «Paypaj garayniquita churay-llapa» nir. Chaura runacunaga jundiypa rurashan töruta rispitashpan muchan. Chaymi paycunaga canga pacha warayman pucutay juntarcojnölla, tutapa shullay warämushpan inti ratarcamuptin illgacäcojnölla, ogshata wayra apacushannölla, jurnupa uchcunpa goshtay llojshir aywacojnölla. TAYTA DIOSMI acrashan runacunata nin: «Nogami Egiptucho cashayquipita-pachapis Diosniqui cä. Nogapita mas juctaga ama pitapis ‹Diosnë› niychu. Nogallami cä gamcunata salbäga. Gamcunataga nogallami yanapaycarä chunyaj jircacho captiqui. Nogami micuyta tarichirä. Micuyniqui puchu-puchu captinnaga waquinpita mas alli-tucushpayqui nogata gongaycäramarayqui. Chaypitami gamcunapäga liyunno cashaj, juc tinri nänicho pacacuycur rachir-usharinanpaj shuyaraycajno. Ösu wawanta ograycur fiyupa rabyasha ashejnömi gamcunamanga shamushaj. Chaychömi pëchupita charir rachirgärishayqui. Liyun micucurcojnömi jinancho usharishayqui. Micucoj jirca animalnömi rachir-usharishayquipaj. «Israelcuna, gamcunataga illgächejmi-aywä. Chayno ruraptë pipis manami nogata michämangachu. Cananga ¿maytaj chay llapan siudäniquicho salbashoj rayniqui? ¿Maychötaj caycan mandajniquicuna: ‹rayta, mandajcunata churapämay› nishayquicuna? Gamcuna fiyupa rabyachimaptiquimi rayta churaparä. Nircur fiyupa rabyashpämi rayniquicunatapis illgarachishcä. «Efraín runacuna mana allita rurashanga apuntaraycannami. Juchata rurashancunaga musyacashanami caycan. Israelcuna, upami canqui. Yuriy-aypa caycaj wamra ticshu caycajnömi caycanqui. Yurinanpaj mana camacajnömi caycanqui. Chayno caycarpis ¿wañunayquipita salbanätachuraj munarcaycanqui? ¿Wañunayquipita salbashayquichuraj? Wañuy ¿maytaj wañuchicoj gueshyayqui? Sepultüra ¿maytaj ushacächicoj munayniqui? Shamuyna ari. Canan mananami cuyapäshänachu cay runacunataga.» Jacha waytaraycajno Israelcuna captinpis TAYTA DIOSMI chunyaj chaqui jircapita fiyu wayrata wayrächimonga. Chay wayrami chaquirachenga. Wallcaycällarmi yacu aywajcuna, pucyuncunapis chaquicäconga. Chiquejcunanami ima-aycancunatapis guechur apaconga. Tayta Diosninpa contran ricacushanpitami Samaria runacunaga castigasha canga. Sabliwan tucsiypami wañonga. Wamrancunatapis pampaman pajshirgärenga. Gueshyaj caycaj warmicunapa pachantapis gashargärengami. Israelcuna, quiquiquipa juchayquipitami mana alliman chayashcanqui. Cananga TAYTA DIOSNIQUIMANNA yapay yäracuy. TAYTA DIOSMANNA cutiy cayno mañacushpayqui: «Llapan mana alli rurashäcunapita perdunaycamay ari tayta. Gamta alabamuptë cushisha chasquiycamuy ari. Asiria runacunaga manami salbamangapächu. Cawallucunawanpis pillyamanga manami aywashäcunachu. Quiquëcuna rurashätaga mananami imatapis ‹diosnë› nishänachu. Tayta Dios gamllami wacchacunatapis cuyapanqui» nir. Tayta Diosmi nin: «Päsacäcushanami rabyashäpis. Mana wiyacoj cashanpita Israelcunataga allchacächishänami. Mana cuyaypäno caycaptinpis cuyashänami. Israelcunapäga cashaj tamyariptin shullay quëdashanömi. Paycunanami caycanga liryucuna waytajno. Paycunaga canga Líbano jircacho yöracuna sumaj sapichasha caycajnömi. Olivo yörapa rämancuna carucama mashtarashannömi paycunaga aypallaman miranga. Líbano munticho sedru alli asyashannörämi cangapis. Israel runacunaga yapaymi nogapa maquëcho goyanga. Chayrämi canga rïgu shicshiraycajno. Übas sumaj chillguiraycashannörämi canga. Paycunapäga may-chaychöpis parlanga Líbano bïnupänörämi. Acrashä runacunataga nogami ricä, chayno mañacamashantapis wiyä. Nogaga pïno yöra berdiraycajnömi caycä. Nogami achcaman mirananpäpis yanapä. Chaymi Efraín runacunaga nengapaj: ‹¿Imapänataj munä cay ïdulucunata?› nir.» Yachaj cajcunaga, yarpaysapa cajcunaga cay willacuyta tantiyachun. TAYTA DIOSPA caminunga derëchumi. Alli runacunaga chaypami purin. Juchasapacunami ichanga chay caminucho tacacan. Petuelpa wamran Joeltami TAYTA DIOS ribilaran. Chay ribilashancunaga caynömi caycan: ¡Mayur auquincuna sumaj wiyay-llapa! Cay nasyuncho tiyaycajcunaga llapaniqui yarpachacuy. ¿Gamcuna imayllaga caynöta ricarayquichuraj? ¿Taytayquicuna, awiluyquicuna cashan wichanpis canan caycashannöga caranchuraj? Cayno cashantaga wamrayquicunata willapanqui. Wamrayquicunana wamrancunata willapanga. Paycunana willapanga mas guepata yurejcunata. Tucuy casta chüpacacunami juntaycusha llapanta micur ushacurcunanpaj. Jatusaj chüpacacuna catushantaga acapa chucluscunami ushacurcusha. Acapa chucluscunapita gueshpejllantapis malunyacunami micucurcusha. Chaypita puchojllantapis shiuricunami ushacurcusha. Machasha puñuycajcuna ricchay. Bïnu upojcuna wagayna. Bïnuga manami cangapänachu. Chüpacacunaga munayniyoj aypalla suldärucunanömi nasyunnëman juntacaycamusha. Chaycunapaga quiruncunapis agärancunapis liyuncunapanömi. Übascunatapis ushajpämi ushacurcusha. Ïgus yöräcunatapis pasaypami ushasha. Pasaypa tullullantami ruraycusha. Rämancunatapis yur'gashatami cachaycusha. Runacunaga wagarcaycan majachacänanpaj caycaj mösu wañucäcuptin jipash wagaycashannömi. Cüracunapis wagarcaycan Templuman ofrendacuna manana chayaptinmi. Chaqui micuy ni bïnupis manana captinmi TAYTA DIOSPAJ ofrendacunapis mana cannachu. Chacracunapis gallpallanami caycan. Llapan chacrami llaquisha caycan. Rïgupis shuntananpaj manami cashanachu. Übas yöra chaquiptin bïnupis manami cannachu. Olivo yöracuna chaquiptin asëtipis manami cannachu. Gamcuna, chacracho arojcuna, übasta cusichajcuna, llaquicushpayqui wagay-llapa. Cananga llapan murushayquicunapis yangallapämi casha. Manami wayushachu rïgupis ni sebädapis. Übascunapis chaquicäcushami. Ïguscunapis manami wayushachu. Granadacunapis, palmacunapis, mansänacunapis, jircacho caj yöracunapis ushajpämi chaquisha. Chaynöpami runacunapis mana cushicunnachu. Tayta Diospaj ofrendata churanayquipaj chaqui micuypis ni bïnupis manami cannachu. Chaymi Tayta Diosta sirbir altarcho aroj cüracuna, llaquicushpayqui wagay, lütu car jaticunan röpacunata jaticuy. Llapan runacunata gayachir willay ayunananpaj. TAYTA DIOSPA Templunman shuntay mayurcunata, chay nasyuncho cajtaga llapan runacunatapis llapayqui TAYTA DIOSTA mañacunayquipaj. ¡Ay imanöraj canga chay junaj! TAYTA DIOS jusganan junäga chayaycämunnami. Chay junäga canga fiyupa manchariypämi munayniyoj Tayta Dios castigaptin. Ricapaycaptinchïmi micuyninchïtapis ushacurcusha. Diosninchïpa Templuncho cushicuypis manami cannachu. Llapan murushanchïpis illgashami. Rïgupis ushajpämi illgasha. Cananga micuy churacunanchïpis wanwaraycanmi. Imanöshi wäcacunapis gaparpaycan. Wäcacuna guewata ashirpis manami tarinchu. Uyshacunapis yargaywanmi wañurcaycan. TAYTA DIOS, gammanmi gayacamö. Ninami rupar ushacurcusha chunyajcho caj jachacunata, jircacho caj guerucunatapis. Ragracunapa yacu aywajcuna chaquicäcuptin, guewata nina rupacurcuptin asta chucaru animalcunapis gammanmi gayacaycämun. Sioncho trompëtata tucay-llapa. Tayta Dios acrashan rispitädu jircacho willacachiy musyananpaj. Judächo tiyaycajcunaga llapayqui manchariywan sicsicyay. TAYTA DIOS jusganan junäga chayaycämunnami. Chay junäga canga yanauyaycaj chacaymi, pucutay juntashami, gontaynöraj chacashami. Pacha wararcuptin inti ratamur mashtarcojnömi puntacunapapis chüpacacunaga aypalla munayniyoj suldärucunano juntacuyconga. Chaynöga manami unay caranchu. Chaynöga manami ni imaypis canganachu. Chaycunaga caycan nina llapanta ushacurcojnömi. Chaycunaga caycan nina rataycashanpita upiptin shanshallanna cawaycajnömi. Chaycuna manaraj chayamuptenga cay pacha caran cuyayllapämi. Aywacuptinnaga quëdasha chunyaj chaqui jircanömi. Chaycunapitaga manami imapis gueshpinchu. Chaycunaga caycan cawallucunanömi. Cörriycunpis muntädu aywajcunanörämi. Puntapita juc puntaman pintishanpis wiyacan pillyapaj carrëtacuna aywaptin wiyacashannörämi. Wiyacaycanpis nina rupaptin chaqui öjacuna pashtashannörämi. Chaycunaga carcaycan munayniyoj aypalla suldärucuna pillyaman aywaycajnömi. Chayta ricar runacunaga fiyupa mancharin. Cärancunapis pasaypami yur'gacäcun. Guërracho pillyayta mana manchaj runacunanömi carcaycan. Fiyupami cörriycärinpis. Pergacunapa wichacarcärin. Aywanpis dirichaypami wacman ni caymanpis mana yagaypa. Jucnin-jucninpis manami lluchcanacunchu. Aywanpis aywarcaycashallanpami. Espädawan cuchuptinpis aywarcaycashan fïlanpitaga manami llojshinchu. Siudäman yaycucaycärin. Perga janancunapapis cörricachan. Wasicunamanpis wichacarcärin. Bentänacunapapis suwacunanöraj yagacaycärin. Chaycuna chayamuptin cay pachapis janaj pachapis manchariywan sicsicyanmi. Intiwan quillapis chacacäcunmi. Goyllarcunapis achicyaycashanpita manami achicyannachu. Suldäruncunapa ñaupancho TAYTA DIOSGA räyuno busnintami wiyacächin. Paypa suldäruncunaga fiyupa aypallami. Pay nishanta rurajcunaga yupaytapis mana atipaypämi. ¡Fiyupa manchariypämi canga TAYTA DIOS jusganan junäga! ¿Piräshi chaytaga awantaycunman? Cananga TAYTA DIOS caynömi nin: «Llapan shonguyquipa nogamanna yäracamuy-llapa. ¡Ayunashpayqui, wagashpayqui, llaquicushpayqui nogamanna cutimuy-llapa!» TAYTA DIOSTANA wiyacuy. Röpayquicunata rachinayquipa ruquenga llapan shonguyquipa arpinticuy. TAYTA DIOSGA amatar allimi; fiyupa cuyapäcojmi; pasinsacojmi; fiyupa cuyacojmi. Arpinticuptenga castigananpaj caycashanchöpis manami castigannachu. Gamcunataga capaschari Tayta Dios perdunashunquimanpis. Capaschari bindisyuntapis goycushunquiman. Bindisyunta goshunquiman chaqui micuy ofrendata, bïnutapis TAYTA DIOSPAJ apanayquipaj. Sión lömacho trompëtata tucay-llapa. Llapan runacunata willay ayunananpaj. Runacunata shuntay-llapa. Paycunata limyuyächiy-llapa. Auquincunata shuntay-llapa. Wamracunata, asta iti chuchuycajcunatapis shuntay-llapa. Chayraj ashinacushapis wasipita aywar shuntacächun. TAYTA DIOSTA sirbejcunapis llojshimuchun. Paycunaga runsi altar ñaupanman ichichun. Nircur wagashpan Tayta Diosta mañacuchun cayno nir: «TAYTA DIOS, acrashayqui runacunataga perdunaycuy. Gampa cajta pipis manacajman churanantaga ama munaycuychu. Juc-lä nasyun runacuna munaynincho chararänantaga ama munaycuychu. Ama camacaycachiychu paycuna acrashayqui runacunata ‹¿Maytaj chay Diosniqui?› ninantaga.» Chayrämi acrashan runacunata TAYTA DIOSGA cuyaycashanta musyachenga. Paycunata cuyapashpan nenga: «Gamcunapaj rïgupis, bïnupis, asëtipis yapay fiyupa aypalla cananpänami camacächishaj. Chayrämi cushisha goyanquipaj. Cananpita yapayga mananami camacächishäpänachu mana yäracamajcuna gamcunata manacajman churashunayquita. Micuyta ushaj chüpacacuna jana caj-läpita aywamojtapis gamcunapitaga gargushämi. Chayno gargurmi jitarishäpaj chunyajman. Ñaupanta aywajcunatami shengaypa wañurachishaj Cachi lamarcho. Guepanta aywajcunatana shengachishaj Mediterráneo lamarcho. Wañur ismurmi fiyupa asyaricurenga. Chaynömi almiraypajcunata ruraj-aywä. «Cay pacha, fiyupa cushicuy. Ama manchacuychu. Nogaga fiyupa almiraypajcunatami ruraj-aywä. Jirca animalcuna ama manchacuychu. Cananpitaga guewacuna berdiypa berdengami. Yöracunapis wayonganami. Ïguspis übaspis aypallatami wayonga. Sioncho tiyajcuna, gamcunaga cushicuy-llapa. Noga rurashäpita cushicuy. Nogami tamyatapis tamyachipämushcä timpuncho. Tamyachimushcä murupacuy wichanpis, micuy waytanan wichanpis. Unay watacuna tamyachimushänömi tamyachimushcä. Chaymi rïgupis alli wayonga. Asëtipis bïnupis aypallami canga. «Päsaj watacunachöga cachamushä chüpacacuna micuyta ushashanpitami fiyupa ñacarayqui. Gamcunapataga ima-aycayquitapis chüpacacunami ushacurcuran. Chaycunaga llapanta illgächej suldärucunanömi usharan. Chayno ushashanpitami canan gamcunataga cutichishayqui. Gamcunaga micusha upushami goyanquipaj. Chaymi noga TAYTA DIOSNIQUITA alabamanquipaj. Chaynöga ruranquipaj fiyupa almiraypajcunata gamcunapaj rurashäpitami. Acrashä runacunaga mananami yapayga pengaycho cangapänachu. Israelcuna, gamcunami musyanquipaj Noga Tayta Diosga gamcunawan caycashäta, Noga japallä gamcunapa TAYTA DIOSNIQUI cashätapis. Acrashä runacunaga mananami yapayga pengaycho cangapänachu. «Chaypitanaga llapan runacunamanmi Espiritöta cachamushäpaj. Chaynöpami wamrayquicuna ollgupis warmipis ribilashäta willaconga. Auquincunapis suyñonga imapis cananpaj cajcunata. Mösucunapis ricapaconga shamoj watacunacho imanöpis cananpaj cajcunata. Chay junajcunaga ollgu cajmanpis warmi cajmanpis uywayniquicunaman Espiritötami cachamushaj. Syëluchömi ricacächishaj imaypis mana ricashancunata. Cay pachachönami ricacächishaj yawarta, ninata, goshtay jatariycajtano pucutayta. Intimi chacaj ricacongapaj. Quillanami yawarmanno ticracurengapaj. Llapan chaycunaga canga TAYTA DIOS jusganan junaj manaraj chayamuptinmi. Chay jusganan junäga cangapaj fiyupa manchariypaj junajmi. Chayno captinpis nogaman yäracamushpan mañacamaj cäga salbashami canga. Sión lömacho, Jerusalenchömi acrashä cajcunaga salbacongapaj.» Tayta Diosmi nin: «Chay junaj chayamuptinmi camacächishäpaj Judäwan Jerusalén runacuna yapay allina goyänanpaj. Llapan nasyun runacunata shuntarcurnami apashaj Josafat guechwa pampaman. Chaychönami chay runacunataga jusgashaj acrashä Israelcunata imanöpis rurashanpita. Chay runacunami intëru mundupa mashtacächiran Israelcunataga. Nircur acrashä nasyuntaga raquipänacuran. Acrashä runacunataga raquipänacusha surtita jitarcur jitarcurmi. Wamracunata ollguta warmitapis ranticusha. Ranticur chasquishan guellaytanami ushasha upyananpaj bïnuta rantir, guellaypaj cacoj warmicunawan cacushpan. «Tiro, Sidón, Filistea parti runacuna ¿imatataj gamcuna nogawan munanqui? ¿Ayñita cutichimaytachu munanqui? ¿Imatapis ruramaytachu yarpanqui? Chayno captenga rurashayquimannömi castigashayqui. Gamcunami suwashcanqui guellaynëta, gorëta. Nogapa imäpis alli cajtaga templuyquicunamanmi apacushcanqui. Judá runacunata, Jerusalencho tiyajcunataga fiyupa carumanmi apashcanqui. Chayno aparcurnami uyway cananpaj ranticushcanqui Griego runacunaman. Ichanga nogami jorgamoj-aywä maymanpis ranticushayquipita. Nircurmi camacächishaj paycuna ñacashanno gamcunana ñacanayquipaj. Judá runacunamanmi ranticushaj ollgu warmi wamrayquicunata. Paycunanami ranticonga Sabá runacunaman. Chay runacunaga musyashayquinöpis fiyupa caruchömi tiyarcaycan. Noga TAYTA DIOSMI nishcä chayno cananpaj.» Sercacho caycaj nasyuncunapaj Joel niran: «¡Nasyuncuna, wiyay-llapa! ¡Guërrapaj camaricuyna-llapa! ¡Jinyu suldärucunata shuntay-llapa! ¡Pillyajcunaga shuntacarcur aywachunna! Rëjancunapita rurachun sablincunata. Ösinpitana rurachun lansata. Callpaynajcunapis ‹¡Callpayojmi cä!› nichun. Sercacho caycaj nasyun runacuna, llapayqui juclla shamuy waquin cajwan shuntacänayquipaj. TAYTA DIOS, paycunawan pillyananpaj callpayojcunata cachamuy ari. Llapan nasyuncho tiyaj runacuna llapayqui camaricuy. Nircorga ayway Josafat guechwa pampaman. Chaychömi Tayta Dios jusgaj-aywan Israelpa bisïnun nasyun runacunata. Paycuna fiyu runacuna cashanga pasaypanami pogupaycan. Chaymi paycunataga Tayta Dios castiganga ösita aptacurcur rïguta runa rutushanno. Tayta Diosmi usharenga übasta bïnupaj runa lluchcajno. Chay Jusgana Pampachöga aypallami shuntacasha carcaycan. Chaynöga shuntacasha carcaycan TAYTA DIOS jusganan junaj chayamunanpaj wallcana pishiptinmi. Chay junäga intipis quillapis chacacäcongami. Goyllarcunapis manami achicyanganachu. Sión lömapita-pacha TAYTA DIOS gayacamonga. Jerusalenpita-pachami räyuno busninta wiyacächimonga. Syëluwan cay pachapis sicsicyangami. Acrashan Israel runacunatami ichanga TAYTA DIOS ima-aycapitapis washashpan chapanga.» Acrashan runacunata TAYTA DIOS niran: «Chay junaj chayamuptin gamcuna tantiyacunquipaj noga Tayta Diosniqui cashätami. Nogaga tiyashaj Templö caycashan Sión lömachömi. Chay Jerusalén siudäga cangapaj acracushä siudämi. Jäpa runacuna yapayga chay siudäta manami imaypis munaynincho chararanganachu. Chay wichanga intëru jircacunacho, intëru lömacunachöpis bïnuwan lëchi canga yacu-jina aypallami. Judächo caj ragracunapapis aypalla yacumi aywanga. Templöpitanami yacu pashtaycangapaj. Chaynami parguycangapaj Sitim guechwa pampata. Egiptoga pasaypa ushacashami quëdangapaj. Edomnami chunyajman ticrangapaj. Chaynöga cangapaj Judá runacunata magashanpitami, mana juchan caycaptin nasyunnincho Judá runacunata wañuchishanpitami. Judächöwan Jerusalenchömi ichanga imaypis runacuna tiyarcaycangapaj. Nogaga llapantami ayñita cutichishaj. Juchata rurajcunataga manami perdunashächu. «Noga TAYTA DIOSNAMI Sión lömacho tiyaycäshaj.» Tecoa marcachömi tiyaran Amós jutiyoj runa. Payga uyshayojmi caran. Tayta Diosga Amosta caycunatami willaparan Israelcunata willapänanpaj. Chaytaga Amós willacuran Uzías Judäpa raynin caycashan wichanmi. Israelpa rayninna caycaran Joaspa wamran Jeroboam. Chay willacushanga caran fiyupa timlur cananpaj ishcay wata pishiycaptillanmi. Cayno nirmi Amosga willacuran: «TAYTA DIOSGA Sión lömapita liyunnömi gaparämun. Jerusalenpitami busninpis junrurumun. Chauraga jircacho caycaj guewacunapis wañuytacäcunmi. Carmelo puntapis chaquicäcunmi. «TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Damasco siudä runacunaga fiyupa aypallatanami mana allita rurasha. Galaad runacunata alläpanami ñacachisha. Imanömi rïguta ëran fyërru ëracunawan, chaynömi rurasha. Chaypitami castigänillataga mana cachaycushächu. Ray Hazaelpa famillyancuna tiyaycashan wasimanmi ninata sindipaycushaj. Chay ninami ushacurcongapaj ray Ben-adad tiyaycashan palasyutapis. Damasco siudäman yaycuna puncu rancaraycajtapis callpaycurmi amirishaj. Avén guechwa pampacho mandaycajtapis illgächishämi. Chaynömi rurashaj Bet-edén siudächo mandaycajtapis. Siria runacunatanami nasyunninpita prësu apanga Kir partiman.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. «TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Gaza siudä runacunaga fiyupa aypallatanami mana allita rurasha. Paycunaga juc nasyun intëru runacunatami prësu apacuran. Nircorga Edom nasyunman ranticaycäriran uyway cananpaj. Chayno rurashanpitami castigashaj. Gaza siudäpa curral pergancunamanmi ninata sindipaycushaj. Chay ninami rupar ushacurcongapaj palasyuncunatapis. Asdod siudächo mandaycajtapis illgächishämi. Chaynömi rurashaj Ascalón siudächo mandaycajtapis. Llapan munaynëwanmi castigashaj Ecrón siudächo tiyajcunataga. Chayno castigaptëmi jucnaylla gueshpejllapis Filistea nasyun runaga wañonga.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Tiro siudächo tiyaj runacunaga aypallatanami mana allita rurasha. Paycunapa juchancunaga caycan juc marca intëru runacunata Edom runacunaman uyway cananpaj ranticushanmi. Manami cumliranchu alli goyänanpaj parlashanta. Chaypitami castigänillataga mana cachaycushächu. Tiro siudäpa curral pergancunamanmi ninata sindipaycushaj. Chay ninami rupar ushacurconga palasyuncunata.» TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Edom nasyuncho tiyajcunaga aypallatanami mana allita rurasha. Paycunaga famillyan Israelcunatami mana cuyapaypa gaticacharan sablinta aptacarcärir. Fiyupa chiquishpanmi chayno ruraran. Chaypitami castigänillataga mana cachaycushächu. Temán siudämanmi ninata sindipaycushaj. Chay ninami rupar ushacurconga Bosra siudächo caycaj palasyucunata.» TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Amón nasyuncho tiyajcunaga aypallatanami mana allita rurasha. Paycunaga nasyunninta jatunyächiyta munaywanmi Galaad warmicunatapis gueshyaj caycajta pachancunata gashargäriran. Chaypitami castigänillataga mana cachaycushächu. Rabá siudäpa pergancunamanmi ninata sindipaycushaj. Chay ninami palasyuncunata rupar ushacurconga. Pillyar gaparpaycaptinmi ninaga ushanga. Manchariypaj löcu wayra caycaptinmi ushanga. Rayninnami mandäshejcunawan iwal prësu aywanga juc-lä nasyunman.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Moab nasyuncho tiyajcunaga aypallatanami mana allita rurasha. Paycunaga uchpayänanyajmi rupachiran Edompa rayninpa tulluncunata. Chaypitami castigänillataga mana cachaycushächu. Moab nasyunmanmi ninata sindipaycushaj. Chay ninami rupar ushacurconga Queriot siudächo caycaj palasyucunata. Pillyacho gaparpaycaptin, trompëtacunata tucarcaycaptinmi Moab runacunataga wañuchir ushacächenga. Chay nasyunpa raynintapis mandäshejnincunatapis wañuchishämi.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Judá nasyun runacunaga aypallatanami mana allita rurasha. Paycunaga manami wiyacushachu yachachicuynëcunata. Laynëcunacho niycashancunatapis manami cäsushachu. Chaypa ruquenga papänincuna adurashan ïdulucunallatami adurasha. Chaypitami castigänillataga mana cachaycushächu. Judá nasyunmanmi ninata sindipaycushaj. Chaynami rupar illgarachenga Jerusalencho caycaj palasyucunata.» TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Israel nasyun runacunaga aypallatanami mana allita rurasha. Chaypitami castigänillataga mana cachaycushächu. Paycunaga juchaynaj alli runacunatami uyway cananpaj ranticun. Pobricunatanami ishcay llanguillawan rucan. Pengaypaj ñacachin. Umildicunataga arriglarpis jananpanmi. Taytanpis, wamranpis chay jipashllawan cacun. Chayno rurashpanmi juchaynaj caycaptë pengayman churaman. Israelcunaga rindata chararashan röpacunata mashtaycärirmi wegurpan ïdulucunapa ñaupancho rispitar micunanpaj. Multata pägachishan guellaywanmi bïnuta rantin. Nircurmi chayta upyan ‹diosnë› nishancunapa templuncunacho. Ichanga chayno carcaycaptinpis nogami paycunata päsachimunäpaj Amorreo runacunata ushajpaj illgächirä. Ushajpämi wañuchirä sedru guerucunano jatun caycajta, roble guerucunano sinchi caycajtapis. Israelcuna, gamcunatami ichanga Egiptupita jorgamurä. Amorreo runacuna tiyashan nasyunta gamcunata goycunäpaj chuscu chunca (40) watatarämi chunyajpa pushamur chayachimurä. Gamcunachöga waquinta churashcä profëtä cananpaj. Waquintanami acrarä nazareo cananpaj. Israelcuna, ¿manachu chayno camacächirä?» TAYTA DIOSMI chayno nisha. Mastapis Tayta Diosga nin: «Chayno caycaptinpis gamcunaga nazareo runacunata firsapita bïnuta upuchishcanqui. Profëtacunatapis michashcanqui nogapa jutëcho mana willacunanpaj. Chayno cashayquipitami aypallata cargasha aywaycaj carrëta pampata ñitirishannöpis gamcunataga ñitirishayqui. May-jina cörrishpayquicunapis manami gueshpinquipächu. Fiyupa callpayoj captiquipis manami callpayqui canganachu. Ni jinyunnin cajpis manami salbacongapänachu. Lëchawan illapayta yachajpis manami illapayta camäpacongapänachu. Fiyupa cörriyta yachajpis manami gueshpengapänachu. Ni cawallunwan muntädu gueshpejpis manami salbacongapänachu. Chay junäga fiyupa pillyay yachaj jinyunninpis galallami gueshpir aywaconga.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. ¡Wiyay Israelcuna! Egiptupita jorgamushoj TAYTA DIOSMI cayno nishunqui: «Munducho aypalla runacuna caycajpitami gamcunallata acrashcä. Acrasha caycaptë mana allita rurashayquipita gamcunataga castigashayquimi.» ¿Manaraj alli parlacusha carga ishcaj runacuna purinmanchuraj? ¿Manaraj cäsata charisha carga munticho liyun gaparämunmanchuraj? ¿Manaraj machaynincho cäsata charar manta liyunpis gaparämunmanchuraj? ¿Mana ima micuytapis churapashaga pichiusa trampaman yaycunmanchuraj? ¿Mana imapis yaycuptenga chiclla churashan juchunmanchuraj? ¿Manaraj pipis wañuptin wañushapänöna marcacho campanata tucanmanchuraj? ¿TAYTA DIOS mana camacächiptenga ima disigrasyallapis siudäman chayamunmanchuraj? TAYTA DIOSGA manami imaypis imatapis ruranchu sirbej profëtancunata manaraj musyacherga. Liyun wagamuptenga ¿piraj manchariyllawan mana sicsicyanmanchu? Willacunanpaj pitapis TAYTA DIOS niptenga ¿piraj mana willacunmanchu? Willacojcuna, gamcuna willacuy Asdod runacunapa palasyuncunacho, Egiptucho caycaj palasyucunachöpis. Cayno niy: «Samaria jircacunaman shamuy-llapa, fiyupa mana allicunata Samariacho ruraycajta ricanayquipaj, alli runacunata ñacaycächejtapis ricanayquipaj. «Paycunaga alli cajta rurayta manami yachanchu. Guechushancunallatami palasyuncunachöpis chararaycan.» Chayno cashanpitami TAYTA DIOSGA cayno nin: «Chiquishojcunami nasyunniquita curalapaycärengapaj. Pacacunayqui caycajcunatapis juchurgärachengapämi. Palasyuyquipitanami ima-aycatapis apaconga.» TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Uywayoj runa imanömi liyunpa shiminpita guechun uywanpa ishcay macshullanta u rinrincunallatapis, chaynöllami Samariacho tiyaj Israelcunapis, Damascupita rantimushan alli jamacunacho wegurpajcunapis wallca cösallanwan gueshpenga.» Munayniyoj TAYTA DIOSGA willacojcunata caynömi nin: «Gamcuna wiyay-llapa. Jacobpita mirar aywaj Israel runacunapa contran willacuy. Juchanpita Israelcunata jusganä junäga Betelcho caycaj altarcunata ushajpämi illgächej-aywä. Altarpa isquïnancho caj wagrancunapis paquicarmi pampaman shicwanga. Jatusaj palasyucunatapis illgächishämi. Achicyaypa achicyaycaj wasincunatapis illgarachishämi. Llapan jatun wasincunatapis juchurgärachishämi.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. Sumaj wiyay Samaria warmicuna. Basán particho wäcacunano caycaj warmicuna wiyay cayno nishäta: Gamcunaga pobricunatami ñacaycächinqui. Pishëpacojcunatapis magar-ushaycanqui. Runayquicunatana «Bïnuta apamuy upyanäpaj» nircaycanqui. Rispitädu jutincho jurashpanmi TAYTA DIOS cayno nin: «Juc junajmi liyacurcur gamcunata apacushunquipaj. Wamrayquicunatami aushicunawan janchacurcongapaj. Chauraga gatinayllanpami perga uchcucunapa llojshinquipaj. Hermonmanmi gargurishunquipaj.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. «¡Betelcho caycaj capillaman mä ayway ä jucha ruraj! ¡Gilgalcho caycaj capillaman mä ayway ä masta jucha ruraj! Uywata pishtarcur tutacunapa apay ä. Cada quimsa junaj diesmuyquita apay ä. Agradësicushpayqui lebadürayoj tantacunata rupachiy ä. Nircur, chay goycushayquitaga pï-maytapis willapay ä. Chayno ruraymi gamcunataga gustashunqui.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. «Nogami camacächirä gamcuna yargaycho canayquipaj. Nogami camacächirä tiyashayquicunacho micuy pishëshunayquipaj. ¡Chaypis gamcunaga manami nogaman yapay yäracamushcanquichu!» TAYTA DIOSMI chayno nisha. «Chaynöpis nogami camacächirä, micuycuna pogunanpaj quimsa quilla pishiycaptillan usyacurcunanpaj. Nogami camacächirä waquin siudächo tamyananpaj, waquin siudächöna mana tamyananpaj. Waquin chacramanga tamyaran. Mana tamyashan caj partichönami micuycuna chaquiran. Siudänin-siudänin runacunaga yacuta ashishpan puriran. Chayno ashirpis manami tariranchu yacunaycashanta chawächinanpäga. ¡Chaypis gamcuna manami nogaman yapayga yäracamushcanquichu!» TAYTA DIOSMI chayno nisha. «Nogami gamcunata castigarä acaj wayrawan, micuyta ushaj curucunawanpis. Camacächirä wertayquicunacho lantayquicuna, übas yörayquicuna garwashtacäcunanpäpis. Chüpacacuna micur ushacurcuran ïgus yörayquicunata, olivocunatapis. ¡Chaypis gamcunaga manami nogaman yapay yäracamushcanquichu!» TAYTA DIOSMI chayno nisha. «Egiptuman yurichishäno castïgutami gamcunamanpis chayachimurä. Nogami camacächishcä gamcunacho caycaj mösucuna guërracho wañunanpaj. Camacächirä cawalluyquicunata chiquishojcuna guechurishushpayqui apacunanpaj. Nogami camacächirä pillyacho wañoj runacuna ismushan asyaytapis tiyarcaycashayquicho mayanayquipaj. ¡Chaypis gamcunaga manami nogaman yapay yäracamushcanquichu!» TAYTA DIOSMI chayno nisha. «Nogami gamcunata castigarä Sodomatawan Gomorrata castigashäno. Chaymi gamcunaga caycarayqui ninapita jorgurisha tisunno. ¡Chaypis gamcunaga manami nogaman yapay yäracamushcanquichu!» TAYTA DIOSMI chayno nisha. «Chaypitami cananga Israelcuna sumaj camaricuy tapuptë imata willamänayquipäpis. Gamcunataga mas piyur-rämi castigashayquipaj.» Rasunpa chaynömi ruranga. Tayta Diosga caycan puntacunatapis camajmi, wayratapis yurichimojmi. Paymi runacunata musyachin imata pay yarpaycashantapis. Paymi achicyajtapis ticrachin chacayman. Paymi purin cay pachachöga intërupa. Paypaga jutinpis munayniyoj TAYTA DIOSMI. Canan rimaycämushäta sumaj wiyacuy Israelcuna. Gamcunapaj fiyupa llaquicur parlaycämushäta wiyaycäriy ari. Israelga runa yatänillaraj caycarmi mana alliman chayasha. Chaypita alli cashanmanga mananami cutenganachu. Quiquinpa marcallanchömi mashtarpaycar quëdasha. Pipis manami canchu mashtarpaycajta jatarachinanpäga. TAYTA DIOSGA Israelcunata caynömi nin: «Juc siudäpita waranga (1,000) runacunata pillyaman cachaptin, pachacllanami (100) cutimonga. Juc siudäpita pachac (100) runacunata cachaptin chuncallanami cutimonga.» TAYTA DIOSGA Israelcunata caynömi nin: «Nogaman shacamuy-llapa. Chauraga cawanquipämi. Ama aywaychu Betelcho caycaj capillamanga. Ama aywaychu Gilgalcho caycaj capillamanga. Chayno, amana päsaynachu Beersebacho caycaj capillamanpis. Gilgalcho tiyajcunataga simrimi prësu apanga. Betelnami ushajpaj ragällan quëdangapaj.» TAYTA DIOS munashanno rurarga cawanquimi-llapa. Mana wiyacuptiquimi ichanga ushacächicojcunata Pay cachamonga Israelcuna tiyarcaycashanman. Chaura Betelchöga manami pipis cangachu mana allicunapita salbananpaj. Ay wawallau, gamcunaga laycunata mana allimanmi ticrachinqui. Nircurpis manacajmanmi churanqui. TAYTA DIOSMI ichanga chacayta junajman ticrachin. Junajtapis yanauyaycaj chacayman ticrachin. Paymi ruraran «Pléyades» nishan, «Orión» nishan goyllarcunatapis. Paymi gayan lamarcho caycaj yacucunata, nircorga allpa jananmanna machirin. Tayta Diosmi camacächin pacacuna siudä illgänanpäpis. Chaynöpami mana allita chayachimun curalasha caycaj siudäcunaman. Paypa jutenga TAYTA DIOSMI. *** Israelcuna gamcunaga dimanduta alli arriglaj cajta chiquinquimi. Rasun cajta rimaj testïgutaga manami rimanantapis munanquichu. Gamcunaga pobricunata manacajmanmi churarcaycanqui. Rïgupitapis impuestuta pägashunayquipämi nircaycanqui. Chayno cashayquipitami mana tiyanquipächu llagllasha rumicunapita wasicunata rurashayquichöpis. Chayno, manami upunquipächu bïnutapis lantashayqui übas wayushantaga. Noga musyaycämi maychicata mana allicunata rurashayquitapis. Musyaycämi juchata rurashayquicunata. Juchaynaj alli runacunata ñacarcaycächinqui. Pägashushayqui saynitapis pacayllapa chasquiycanqui. Autoridäcunapa despächunchöpis pobricunapa dimanduntaga mana bälichinquichu. Chaymi yachaj runaga upälla cucun, chay wichan fiyupa mana alli captin. Alli cajta ruray, ama mana alli cajtaga. Chauraga cawanquipämi. Chayrämi rasunpa canga gamcuna cayno nishayquega: «Munayniyoj TAYTA DIOSMI nogacunacho caycan» nir. Mana alli cajtaga chiquiy. Alli cajtaga cuyay. Gamcunaga yarpay despächucunachöpis alli arriglayta. Chaura munayniyoj TAYTA DIOSGA capaschari cuyapaycushunquimanpis quëdasharaj caycaj Israelcunata. Munayniyoj TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Läsacunachömi wagay canga. Cällicunachömi llaquicuypita gaparpanga. Chacracho arojcunatapis gayanga wagäshinanpaj. Pägapaj wagapacojcunatapis gayanga. Übas chacracunachöpis intëruchömi waganga. Chaynömi canga noga castigaj shamushä örapis.» TAYTA DIOSMI chayno nisha. ¡Ay imanöraj canga, TAYTA DIOS shamunan junajta shuyarpaycajcuna! ¿Gamcunaga musyaycanquichu gamcunapaj imano chay junaj cananpaj cashantapis? Achicyaj cananpa ruquin chay junäga cangapaj yanauyaycaj chacaymi. Chay junäga canga, juc runa liyunpita gueshpiycashancho ösuwan tincupurajnömi. Man'chäga gueshpir wasinman yaycurir pergaman guellicuycojta culebra cañiycushannömi. Au, rasunpami TAYTA DIOS shamunan junäga canga fiyupa chacay, mana achicyaj. Chayga canga fiyupa yanauyaycaj chacaymi, mana imapis ricacajmi. «Noga Tayta Diosga fiyupami melanäcö gamcuna rispitädu fistata rurashayquicunata. Aduramänayquipaj shuntacashayquipis manami gustamanchu. Manami munächu rupachina sacrifisyucunata nogapaj pishtashayquitapis, ni chaqui micuy ofrendacunata goycamashayquitapis. Nogaga manami chasquishäpächu werannin töru-mallwacunata alli goyaypita sacrifisyupaj pishtaptiquipis. Noga wiyanäpitaga juc-lächo cantacuy chay alabansayquicunata. Arpayquicuna wagashantapis manami wiyayta munächu. Ichanga noga munä allita ruranayquitami. Alli arriglanayquitami munä. Imaypis mana chaquej limyu yacunöraj alli cajta ruray ari. «Israelcuna, chuscu chunca (40) watantin chunyaj chaqui jircapa pushamuptë ¿imaytaj nogapaj uywacunata pishtarayqui, u chaqui micuycunata garamarayqui? Chaypa ruquenga ‹raynë› nishayqui Sicut-ta aparisha purichej canqui. ‹Quiyún› goyllartapis aparisha purichej-canqui. Chaycunataga ‹diosnë› nir quiquiquicunami ruracarcärirayqui. Chaypitami gamcunata jitarishayquipaj Damascupita mas carucho caycaj chunyaj chaqui jircaman.» Chayno rurashunayquipäga niycan TAYTA DIOSMI. Paypaga jutinpis munayniyoj TAYTA DIOSMI. ¡Ay imanöraj canqui Sioncho goyaj autoridäcuna! ¡Ay imanöraj canqui Samariacho tiyaj mandajcuna! Gamcunaga charashayquiman yäracurmi munayniyoj-tucurcushcanqui. Gamcunamanmi Israelcunaga «yanapämay» nir aywarcaycämun. Calne siudäta aywar mä ricamunqui. Chaypitaga päsar chayanqui Hamat jatun siudäman. Chaypitana uranqui Filisteacho caycaj Gat siudäman. ¿Chay nasyuncunacho tiyaj runacunapita mas bälejchuraj gamcunaga canqui? ¿Gamcunapa nasyunniquega chay nasyuncunapita mas allichuraj? Gamcunaga fiyupa ñacay junaj chayamunanpaj caycajta manami yarpayllapis yarpanquichu. Chaypis mana allita rurar masmi gayaycanqui chay ñacay junajta. Cuyayllapaj llagllaypa adurnasha jamanacho wegurpaycanqui. Fistata rurar cushicushpayqui goyaycanqui. Carni-mallwacunata, werannin töru-mallwacunata micur jamarpaycanqui. Arpacunatapis wagay-wagayllataraj tucarmi birsucunatapis mushojcunallata jorguycanqui. Instrumentucunatapis Davidnörämi tucuy-nirajta ruraycanqui. Jatusaj cöpacunawan bïnuta upyarcaycanqui. Cuerpuyquicunamanpis allinnin perfümicunataraj pichucuycanqui. Nasyunniqui mana alliman chayaycashanpäga manami imapis gocushunquichu. Chayno cashayquipitami gamcunataraj ñaupa-puntataga juc-läman prësu apashunquipaj. Fistata rurar gaparpashayquicunapis manami musyacangapänachu. TAYTA DIOSGA quiquinpa jutinchömi jurasha. Munayniyoj TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Jacobpita mirar-aywajcuna alli-tucushanga fiyupami rabyachiman. Palasyuncunatapis melanäcömi. Chaypitami paycunataga siudänintinta cachapaycushaj chiquejcunapa munayninman.» Chay öraga juc wasicho chunca runacunalla cawaycar quëdasha cashpanpis llapanmi wañonga. Chaura juc famillyan ayata pampananpaj wasiman chayanga. Wasi ruricho caycajtana taponga: «¿Pillaga gamwan chaycho caycanrächu?» nir. Chaura ruripita nimonga «Manami pipis cashachu» nir. Mastapis ruripitaga nimonga: «Upälla. TAYTA DIOSPA jutinta rimarpis rimaycunquimanchari. Chauraga castigarpis castigaycamashwanchari» nir. TAYTA DIOSMI camacächenga jatunpis tacshapis wasicuna juchunanpaj. Chauraga llapanmi illgangapaj. ¿Cawallucuna purinmanchuraj gagapa? ¿Gagacho yapyashwanchuraj? Chaura ¿imanirtaj gamcunaga layta benënumanno ticrachishcanqui? ¿Imanirtaj autoridäcuna alli arriglananpaj cajtapis ticrachishcanqui fiyupa ashgajmanno? Gamcunaga manacajcunallapitami alabacuycanqui. Munayniyoj cashayquipitami alli-tucur puriycanqui. Cananga sumaj tantiyacuy Israelcuna. Munayniyoj TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Nogami camacächishaj juc nasyun runacuna shaycamur fiyupa ñacachishunayquipaj. Chaycunaga llapaniquitami ñacachishunquipaj Hamatman yaycunapita-pacha gallaycur asta Arabá mayucama» nir. TAYTA DIOS ribilamashpan caynömi ricachimaran: Ray cosëchata rurashanpitaraj, micuy garwaraycashan wichan, ricarä Tayta Dios aypalla chüpacacunata miraycächejta. Chay chüpacacuna llapan guewacunatana micur ushaycaptin nogaga ruwacurä: «TAYTA DIOS, nogacunata perdunaycamay ari. Mana perdunaptiquega ¿imanöraj canga Jacobpita mirajcuna? Paycunaga caycan wallcajlla quëdaj runacunami.» Chaura TAYTA DIOSGA cuyapashpan niran: «Chaynöga manami cangapächu,» nir. TAYTA DIOS ribilamashpan caynömi ricachimaran: Ricarä runacunata castigashpan TAYTA DIOS fiyupa acaj shanayta shanaycächimojta. Chay shanayga ushajpaj chaquirachiran pacha rurinpita pashtamoj yacutapis. Chayno chaquiycächiran chacracunacho caj jachacunatapis. Chaura noga ruwacurä: «TAYTA DIOS amana chaynöga ruraynachu ari. Chayno castigaptiquega ¿imanöraj canga Jacobpita mirajcuna? Paycunaga caycan wallcajlla quëdaj runacunami.» Chaura TAYTA DIOSGA cuyapashpan niran: «Chaynöpis manami cangapächu» nir. Tayta Diosga ribilamashpan caynötapis ricachimaran: Payga caycaran perga läduncho. Albañil charashan plomädata jancharaycaran. Chaymi pay tapumaran: «Amós, ¿imatataj ricaycanqui?» nir. Nogana nirä: «Albañilpa plomädantami Tayta» nir. Chaura Pay nimaran: «Cananga albañilpa cay plomädanwanmi musyashaj Israelcuna imano caycashantapis. Juchanpitaga manami masga perdunashänachu. Ïduluncunata adurananpaj rurashan capillancunatapis illgächishämi. Sablëta aptacurcurmi aywashaj Jeroboampa famillyancunata illgarachinäpaj.» Betelcho caj cüra Amasiasga Israelpa raynin Jeroboamta cayno willachiran: «Amosga cay Israelcho puriycan gampa washayqui rimarmi. Noganchëga manami awantashwannachu chayno rimashanta. Payga puriycan cayno nirmi: ‹Jeroboamga sabliwanmi wañonga. Israelcunatanami nasyunninpita fiyupa caruman prësu apanga› nir.» Chaypitaga Amosta Amasías niran: «¡Willacoj profëta, caypita aywacuy! Willacuypa gänayta munarga Judäman aywacuy. Cay Betelchöga ama willacuynachu. Caychöga caycan raypa templunmi. Caymanga nasyun intëru runacunami shuntacämun.» Chayno niptin Amós niran: «Nogaga manami profëtachu cä. Ni profëtapa disïpulunpischu cä. Nogapaga cawanäpaj uywäcuna canmi, ïgus chacräcunapis canmi. Chayno uywäcunata ricar goyaycajtami TAYTA DIOSGA cayno nimasha: ‹Ayway. Acrashä Israel runacunata nogapa jutëcho willapay› nir. Chaymi, canan gamga sumaj wiyamay willanäpaj TAYTA DIOS nimashanta. Gamga caynömi niycanqui: ‹Ama willacuychu Israelpa contranga. Isaacpita mirar aywajcunapäga ama imatapis parlaychu› nir. Chaypitami gamtaga TAYTA DIOS cayno nishunqui: ‹Jinan siudächömi warmiqui mañösaman ticrar jucwan-jucwan cacongapaj. Wamrayquicunana ollgupis warmipis sabliwan wañonga. Chacrayquicunatana surtita jitashpan raquipänaconga. Quiquiquinami wañunquipaj Diosta mana rispitajcuna tiyashan nasyuncho. Israelcunatanami nasyunninpita fiyupa caruman prësu apanga.› » TAYTA DIOS ribilamashpan caynötami ricachimasha: Juc canastacho pogusha frütacuna caycaran. Pay tapumaran: «¿Imatataj ricaycanqui Amós?» nir. Chaura noga nirä: «Juc canastacho frütacuna pogusha caycajtami» nir. Chaura TAYTA DIOS nimaran: «Israel runacunaga pogusha frütanönami caycan. Chaymi juchanpita mastaga manana perdunashänachu. Chay castiganä junäga achcajmi wañonga. Wañojcunataga pacayllapami juc-läman jitariycärenga. Chaymi palasyucho cushicur cantananpa ruquenga llaquicuypitana wagayman churacangapaj.» Chayno cananpämi TAYTA DIOS nisha. Imano cashayquitapis wiyay-llapa. Gamcunaga umildicunatami ñacaycächinqui. Nasyunniquicho pobri caycajcunatami engañaycanqui. Gamcunaga cayno niycanqui: «¿Imayraj ushacanga cay llullu quilla fista rïgunchïta ranticunanchïpaj? ¿Imayraj ushacanga jamay-junaj, chaqui micuyninchïcunata chanincho ranticunanchïpaj? Pishej tupullawan tupushun. Suwa pësallawan pësaypa ranticushun. Rïgupa shojmapancunallatapis ranticushun. Pobricunataga rantishun. Pishipacojcunatana juc par llanguipa ruquin charicurcushun» nir. Chaymi TAYTA DIOSGA Jacobpita mirar-aywajcunapa jutincho cayno jurasha: «Imanöpis rurashantaga manami imaypis gongaycushächu» nir. Israelcuna chayno llutanta rurashanpitaga ¿manachuraj cay pachapis wac-läman cay-läman cuyurenga? Imanömi Nilo mayupis achcayan wallcayan, chaynömi cay pachapis jogaricangaraj ucrucangaraj. Chayno ruraycaptenga ¿manachuraj chay nasyuncho llapan tiyajcuna waganga? TAYTA DIOS nin: «Chay nishä junajmi camacächishäpaj inti las-dösicho caycaptin pacha chacacäcunanpaj. Pullan junaj alli achicyaraycaptinmi camacächishaj intëru mundupa chacay ricacunanpaj. Fistata rurashancunatami ticrachishaj täpapacuyman. Wañojcunapänami cantangapis. Lütu röpatana jaticachishaj. Llaquicushan musyacänanpaj ajchanta rutucachishaj. Japallan wamranta ograycushanörämi waganga. Llapanpis canga pasaypa llaquicuyllami.» TAYTA DIOSMI nin: «Cay pachamanga chayamongapämi fiyupa muchuy cananpaj junajcuna. Manami micuypita muchuychu canga; ni yacunaypischu canga. Chaypa ruquin TAYTA DIOSPA willacuyninta wiyayta munarmi muchuycho caycajnöpis ashenga. TAYTA DIOSPA willacuyninta wiyayta munashpan runacunaga intërupami purengapaj. Lamarpa juc cuchunpita juc cuchuncamami aywanga. Wacpa caypapis ashir purenga. Ni maypa aywashpanpis manami tarengapänachu. Chay junäga yacunaypita chiyacäcongapärämi cuyayllapaj camaraj jipashcuna, jinyu mösucunapis. Mana allimanmi chayangapaj Samariacho caj ïdulupa jutincho jurajcuna, Danpa Diosninpa jutincho jurajcuna, Beersebapa diosnincunapa jutincho jurajcuna. Paycunaga imaypis manami alliman chayangapänachu.» Tayta Dios ribilamaptin payta ricarä altarpa ñaupancho ichiraycajta. Paymi cayno niycaran: «Pilancucunata tacay, chayman jamaraj numralcuna cuyurinanpaj. Chaymi juchur runacunapa jananman shicwamonga. Gueshpejcunatapis sabliwanmi wañuchishaj. Imanöpa gueshpiyta munashpanpis manami ni jucnayllapis salbacongapächu. Allpa rurinman may ruriman pacacuptinpis, chaypitapis jorgamushämi. Syëlu may altucho caycajman wichaptinpis, chaypitapis urächimushämi. Carmelo puntaman pacacuptinpis, chaymanpis ashej aywashämi. Nogapita gueshpir lamar yacu rurinman pacacuptinpis, cachashaj lamarcho tiyaj waräcuytami tarircur rachir usharinanpaj. Chiquejcuna prësu apaptinpis nogami camacächishaj sabliwan wañumunanpaj. Paycunataga ricapaycäshaj manami yanapänäpächu, chaypa ruquenga castiganäpämi.» Munayniyoj TAYTA DIOS cay pachata yataycuptin cay pachaga chullucäcunmi. Imanömi Nilo mayupis achcayan y wallcayan, chaynömi cay pachapis jogaricangaraj ucrucangaraj. Chayno ruracaptin chaycho tiyajcunaga fiyupami waganga. Tayta Diosga janaj syëluchömi camacächisha tiyananta. Cay pacha jananpanami asulyaraycajta camacächir tacyachisha. Quiquin Tayta Diosmi gayan lamarcho caycaj yacucunata. Nircorga chajchurin intëru allpa jananman. Paypa jutenga TAYTA DIOSMI. TAYTA DIOS caynömi nin: «Israelcuna, nogapäga llapaniquipis iwal-llami caycanqui gamcunapis Etiopía runacunapis. Imanömi gamcunata Egiptupita jorgamurä chaynömi Filistea runacunatapis Creta partipita jorgamurä. Aram runacunatapis Kir partipita jorgamurä. Nogaga ricaycämi gamcunapis juchasapa caycashayquita. Chaypitami nasyunninpa ushajpaj illgächishayqui. Ichanga quëdaj cajcunata mananami illgächishäpänachu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Nogami camacächishäpaj gamcunataga shuyshucunawan rïguta päjanpita shuyshojno tapsishunayquipaj. Päjano cajcunaga manami ni jucnayllapis quëdangachu. Acrashä runacunacho juchayoj cajcunaga llapanmi wañonga. ‹Manami imapis chayamäshunchu› nejcunaga llapanmi wañonga. «Chay nishä junaj chayamuptenga Davidpita mirajcuna yapay Israelcho mandananpämi camacächishaj. Davidpa wasin tunisha caycajta yapay jatarachishaj. Uchcuncunata chapashaj. Pergancuna juchusha caycajta pergashaj. Chauraga unay cashannömi yapay canga. Chauraga Edom runacuna chararaycashan parti, waquin nasyuncuna chararaycashan partipis yapay canga Israel nasyunpa munayninchöna.» Chayno cananpämi TAYTA DIOS nisha. Nishantaga cumlengami. Tayta Diosmi nin: «Shamoj watacunachöga caynömi canga: murupacuy caycashan wichanpis jinallarämi rïgu cosëcha caycanga. Bïnupaj übas lluchcayta manaraj ushaptinpis rïgu murupacuyga maynami caycanga. Bïnu aypalla cashpanmi jircacunapa, patacunapa yacu aywajnöraj canga. Chayrämi prësu apashanpita cutichimushäpaj acrashä Israel runacunataga. Juchuchisha caycaj siudäcunatapis yapay allchanga. Nircur chay siudäcunacho tiyanga. Übastapis lantanga. Poguptinnami bïnuta rurarcur uponga. Wertacunata ruranga. Wayuynincunatana miconga. Quiquincunapa chacranman cutiycachimur jamachishäpaj. Chay goycushä chacrapitaga manami imaypis jitarengapänachu.» Chayno cananpämi TAYTA DIOS nisha. Caychöga isquirbiraycan Abdiasta TAYTA DIOS ribilashanmi. Edom runacunapaj TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Nogaga Israelcunapa TAYTA DIOSNINMI cä. Juc cachatami nasyuncunaman cachashcä. Chay cachami cayno niycan: ‹¡Aywashun-llapa! ¡Aywashun Edom runacunawan pillyaj!› «Edom runacuna sumaj wiyamay. Nogami camacächishaj llapan nasyuncunapita mas manacaj canayquipaj. Pasaypa pengaymanmi churashayquipaj. Gamcunaga gaga shilli uchcucunacho tiyarmi alli-tucurcaycanqui. Altunnin puntacunacho goyarmi yarparcaycanqui pipis mana binsishunayquipaj cashanta. Ichanga chayno alli-tucushpayqui quiquillayquimi engañacuycanqui. Ancano may janajcama wichaptiquipis, goyllarcuna caycashancho tiyanayquita ruraptiquipis chaypita garpamushayquipämi. «Suwacuna suwapäshunayquipaj chacaypa shamushpan imayquitapis ushajpäga manami apacunmanchu. Übasta pallajcuna gam cajman shamushpan juc ishcay sartataga cachaycunmanrämi. Gamcunatami ichanga contrayquicuna ushajpaj illgächishunquipaj. Gamcunataga ima-aycayquicunatapis ushajpämi guechushunquipaj. Llapan aläjayquicunatami apacongapaj. Llapan yanapäshojcunami engañashunquipaj. Nasyunniquipitami jitarishunquipaj. Asta yanasayquicunapis chiquicurcushunquipämi. Mas yäracushayqui caj amistäniquicunami llullapäshunquipaj mana alliman chayanayquipaj. Edom runacuna, ¿maytaj musyaj yachaj cashayqui? «Edom runacunata castigashä junäga llapan musyaj yachajcunatami illgächishaj. Altucho tiyaj runacuna yachaj cashantapis gongachishämi. Manchariywanmi sicsicyanga Temancho caj pillyay yachajcunapis. Gamcunacho tiyajcunaga ushajpämi wañonga. «Fiyupa pengaypämi ricacunquipaj. Nircurpis para-simrimi illganquipaj. Chaynöga canquipaj castayqui Israelcunata wañuchishayquipitami. Carupita shamoj contrancuna Israelpa ima-aycantapis siudäpita apacuptin, juc-lä nasyun suldärucuna Jerusalenpa puncuncunata paquir-ushaptin, gamcunaga juc-läman witicurirayqui. Guechushancunata raquipänacunanpaj surtita jitaptin, ima-aycantapis apacuptin, chay guechoj runacunanömi gamcunapis rurarayqui. Ama cushicunquimanchu caran castayquicuna mana alliman chayasha caycajta ricaycashpayquega. Ama cushipanquimanchu caran Judá ragällan quëdashan öra. Ama asipanquimanpischu caran paycuna llaquicuycashan öra. Acrashä runacuna fiyupa llaquicuycashan öra ama siudäninman yaycunquimanchu caran. Paycuna mana allicho caycashan öraga ama cushipanquimanchu caran. Paycuna mana allicho caycashan öra ama imancunatapis suwapanquimanchu caran. Tincoj nänicunachöpis ama shuyanquimanchu caran gueshpicuycajcunata wañuchinayquipaj. Fiyupa llaquicushpan gueshpicuycajcunata contrancunaman ama entreganquimanchu caran. Imanömi juccunata rurashcanqui, chaynöllami gamcunatapis rurashunquipaj. «Shamur llapan nasyuncunata jusganä junajpäga wallcanami pishiycan. Imanömi gamcuna rispitädu puntächo cushicur machänayquicama upurayqui, chaynömi llapan nasyuncunapis castigaptë ashgaj cöpata upongapaj. Paycunaga wicyayllami upongapaj. Chaynöpami paycunaga ushajpaj illgangapaj. «Sión lömacho ichanga waquin acrashä runacuna cawaycar quëdangapaj. Chaypitaga Jacobpita mirar aywajcuna chacrancunata yapay shuntangami. Chay Israel runacunawan Judá runacunaga canga ninano, nina wapchar imatapis ushacurcojno. Esaüpita miraj Edom runacunami ichanga canga ogshano. Chauraga chay ninano cajcunami ushajpaj usharengapaj. ¡Edom runacunaga manami jucnayllapis salbacongapächu! Noga TAYTA DIOSMI nishcä chayno cananpaj. Chay cawaycar quëdaj Israelcunaga Néguev partitami, Edom jircacunatami shuntanga. Paycuna waquenga shuntanga löma-löma guechwatapis Filistea partitapis. Paycuna waquenga shuntanga Efraín partita, Samariata, Benjamín partita, Galaadtapis. Röpanpa juc-läman prësu aywaj Israelcunaga shuntanga Canaán partita Sarepta siudäcama. Jerusalenpita Sefaradman prësu aywajcunapis shuntanga Neguevcho caycaj siudäcunata. Llapanta binsiycurnami Sión lömaman aywanga. Chaypitanami Edom runacunataga maquincho chararanga. Ichanga llapanpis nogapa maquëchömi caycanga.» Amitaipa wamran Jonasta TAYTA DIOS niran: «Ayway jatun Nínive siudäman. Chaycho willapanqui paycuna fiyupa mana allita ruraycashanpita chay siudäta illgächinäpaj caycashäta.» Ichanga TAYTA DIOS mandashanta rurayta mana munar Jonasga gueshpir aywacuran lamar cantuncho caycaj Jope siudäman. Chaychöna juc büquita tariran Tarsis siudäman llojshinanpaj caycajta. Chaura chayman aywacunanpaj pasäjinta pägaran. Nircur Tarsismanna büquiwan aywacuran. Lamar chaupintana büqui aywaycaptin TAYTA DIOSGA wayrata fiyupa wayrächimuran. Fiyupa wayra gallaycur yacuta pullchajyächir, büquipa gueruncunatapis paquinaycächiranna. Chaura büquicho arojcuna fiyupa manchariran. Chaymi cada-ünun diosnincunata mañacuran. Mana chawaypa chaynölla wayraptin büqui mana tallpunanpaj lasaj guepicunatapis lamarman jitariran. Chay örapäga Jonás mayna yaycusha caycaran büquicho mas ruri cajman. Chaychöga fiyupa puñucasha caycaran. Chayno caycaptin büquicho mandäga Jonás puñuycashan cajman aywarcur niran: «Puñuy-siqui, ¿imanirtaj caycho puñuräcunqui? Gampis jatarcur Diosniquita mañacuy. Capaschari yanapämashwanpis caycho mana ushacänanchïpaj.» Büquicho arojcunanami jucninpis-jucninpis ninacuran: «Surtita ricashun. Mä ¿mayganshi juchayoj caycan noganchi cayno ñacananchïpäga?» nir. Chayno ricaptin surtiga Jonaspaj yarguran. Chaura Jonastana paycuna niran: «Canan mä willamay: ¿Imanirtaj cayno fiyupa mana alliga chayamasha nogacunata? ¿Ima nigusyutataj puriycächinqui? ¿Maypitataj shamushcanqui? ¿May runataj canqui?» Chaura Jonás willaran: «Nogaga hebreo runami cä. Nogaga janaj pachacho caycaj TAYTA DIOSTAMI rispitar sirbë. Paymi cay lamartapis cay pachatapis camasha.» Chayno willashpan Jonasga büquicho arojcunata willaran TAYTA DIOSPITA gueshpiycashanta. Chayno willaptin lamar yacu pullchajyar masta mastana büquita tallpuchiyta munaptin büquicho arojcunaga fiyupa manchariran. Chauraga Jonasta tapuran: «¿Imanirtaj chayno gueshpicuycanqui? ¿Imatataj gamta ruräcunaman lamar gocha pullchajyaynin chawänanpaj?» nir. *** Chaura Jonás niran: «Lamarman jitarpamay. Chaura lamar yacu pullchajyaynenga chawangami. Nogaga musyämi juchayoj cashäta. Chaymi Tayta Diosga wayratapis wayraycächimun.» Büquicho aroj runacuna imanöpapis büquita lamar cantunman jorguyta camaran. Jorguyta camashpanpis mana puydiranchu. Lamarga wayrawan pullchajyashpan mas manchariypaj ricacuran. Chaura paycunaga Jonaspa TAYTA DIOSNINTA mañacushpan niran: «TAYTA DIOS, cay runapa juchanpita ama nogacunaga wañushächu. Quiquin munashannömi lamarman jitarpushaj. Pay juchaynaj-ima captenga ama jitapämanquichu. Gamga llapantapis ruranqui munashayquinömi.» Chayno mañacurishpan Jonastaga lamarman jitarpäriran. Chayrämi lamar yacuga pullchajyaycashanpita chawaran. Wayra chawashanta ricar büquicho arojcunaga TAYTA DIOSTA fiyupa manchacur rispitaran. Sacrifisyu uywatapis TAYTA DIOSPAJ pishtar payta sirbinallanpäna auniran. Jonasta ultacurcunanpänami TAYTA DIOSGA jatuncaray pescäduta mayna camarisha caycächiran. Chaura Jonasga pescädupa pachancho goyaran quimsa junaj quimsa pagas. Chaymi Jonasga pescädupa pachancho caycashpan TAYTA DIOSTA mañacuran. Mañacur cayno niran: «Fiyupa llaquisha caycashpämi gamman mañacamurä, TAYTA DIOS. Gamnami yanapämarayqui. Wañushanöna caycashpämi gamman mañacamurä. Gamnami wiyamarayqui. Lamarmanga mas jundunninmanmi garpumashcanqui. Intëröpa yacullatami ricaycashcä. Yacuga ruyrucarcur-ruyrucarcur janäpa päsasha. Chayrämi yarpärishcä läduyquipita jitarishana caycashäta; rispitädu Templuyquitapis manana ricanäpaj cashanta. Yacuwan tallucashami puriycashcä. Aypalla yacumi intëru janäpa ñiticarcamaran. Yacu rurincho caycaj jachacunapis pitucarcamaran. Pacha rurincamami chayashcä. Chaychöga caycashcä imaypis mana llojshimojpäno chapacashana. Gammi ichanga TAYTA DIOSNË, jatun uchcupita jorgamashpayqui salbamashcanqui cawaycajllata. Wañunäpaj caycashächönami gampaj yarpärirä TAYTA DIOS. Chayno mañacamushätami gamga wiyarayqui. Chaynömi rispitädu Templuyquichöpis wiyamurayqui. Mana bälej ïdulucunata adurajcunaga gamta gongaycushurayquimi. Nogami ichanga charashäcunata gampaj churashpä alli shimëpa alabashayqui. Aunishätaga llapantami cumlishaj. ¡TAYTA DIOSLLAMI salbacöga!» Chayno nir ruwacuptin TAYTA DIOSGA camacächiran Jonasta allpaman pescädu gumitaramunanpaj. TAYTA DIOSGA yapay Jonasta cayno niran: «Ayway jatuncaray Nínive siudäman. Chaycho tiyaj runacunata willapanqui noga gamta willapashäta.» Chaymi TAYTA DIOS nishanno Jonasga aywaran Nínive siudäman. (Ninivega caran jatuncaray siudämi. Siudätaga puriyta ushaj quimsa junajtarämi.) Chayaycorga juc junaj intërumi sinchi gayacushpan puriyta gallaycuran «¡Cananpita chuscu chunca (40) junajtami Ninivega ushacanga!» nir. Nínive siudächo tiyajcunaga Dios willacachishanta rasunpa riguiran. Chaymi parlacuran ayunananpaj. Llaquicushpan gachga röpacunatapis jaticuran wamracunapis rucu runacunapis. Jonás willacushanga Nínive siudäpa raynin cajmanpis willapa chayaran. Chaura rayga jamaraycashanpita jatarcur röpanta jorgurir gachga röpacunata jaticuran. Chayno rurashpan pampamanna jamacuran. Papilta rurarcur mashtachiran intëru siudäpa. Chay papilcho cayno niycaran: «Pipis ama ima micuytapis micuychu. Uywayquicunatapis ama garaychu. Ni yacutapis ama upuchiychu. Chaypa ruquenga llaquicushpayqui llapaniqui jaticuy gachga röpacunata, asta uywayquicunatapis gachga jacuta jacupay. Nircorga llapan shonguyquipa Tayta Diosta mañacuy. Mana allita rurarcaycashayquitaga cachaycuyna. Amana pillyaynachu ni wañuchinacuynachu. Chayno llaquicushaga capaschari Tayta Diospa rabyan pascacanmanpis. Chauraga manami wañuchimäshunnachu» nir. Tayta Dios ricaran Ninivecho tiyajcuna arpinticushanta. Chaynöpami illgächinanpaj caycashancho manana illgächirannachu. Nínive siudächo tiyajcunata Dios mana castigaptin Jonasga fiyupa rabyaran. Chaymi TAYTA DIOSTA mañacushpan niran: «TAYTA DIOS, willacoj aywanäpaj wasëcho caycajta gayamaptiqui nogaga maynami musyarä cuyapäcoj cashayquita. Chaypitami Tarsisman aywacuyta munarä. Nogaga musyämi gam fiyupa cuyapäcoj alli cashayquita, jucllaga rabyayta mana yachashayquita. Chaymi castiganayquipaj willacarcachirpis cuyapanqui. Chaypitami gamta fiyupa ruwacö juclla shuntacamänayquipaj. Juclla wañucuptëmi mas alli canga cawaycänäpa ruquenga.» Chayno niptin TAYTA DIOS niran: «Chayno rabyashayqui ¿quiquillayquipäga allichu caycan?» nir. Jonás Nínive siudäpita aywacur juc ramädata ruraran, siudäman inti yagamunan caj-lächo. Siudäta Tayta Dios castigashanta mana castigashantapis ricapänanpämi chaycho ruraran. Chay ramädata rurashancho TAYTA DIOS calabäsata wiñachiran Jonasta llantupänanpaj. Chayno wiñamushanpita Jonasga fiyupa cushisha caycaran. Alli caycashanpita warannin tuta warämojpäga Tayta Dios camacächiran chay calabäsata juc curu cañiycunanpaj. Chaura chay calabäsaga chaquicäcuran. Inti yagarcamuptinna Tayta Dios acaj wayrata wayrächimuran inti yagamunan caj lädupita. Chaura shanay Jonaspa umanman fiyupa chayaptin wañucäcojno ricacuran. Chaymi niran: «Wañucuptëmi alli canman cawaycänäpa ruquenga.» Chayno niptin Tayta Dios tapuran: «Calabäsa chaquicäcushallanpita rabyashpayqui ¿allitachu ruraycanqui?» nir. Chayno niptin Jonás niran: «¡Au! ¡Rabyallawanmi wañucuriytapis munaycä!» nir. Chaura TAYTA DIOS yapay niran: «Gamga manami arushcanquichu, ni ñacashcanquipischu chay calabäsa wiñamunanpäga. Chay calabäsaga quiquillanmi juc chacay wiñacamusha. Warannin cajchöna chaquicäcusha. Chaypis chay calabäsapaj gamga fiyupa llaquicushcanqui. Chay manacaj calabäsallapaj llaquicurpis Ninivecho tiyajcunataga manami llaquipashcanquichu. Chay siudächöga caycan pachac ishcay chuncan waranga (120,000) runacunami. Paycunaga manami musyanchu alli mana alli cashantapis. Uywacunapis aypallami caycan. Chayno caycaptenga ¿manachu nogapis cuyapäman?» nir. Miqueas tiyaran Moreset marcacho. Paytami TAYTA DIOS willaparan Samaria, Jerusalén siudäcuna imano cananpaj cashantapis. Chayga caran Jotam, Acaz, Ezequías Judächo ray cashan wichanmi. TAYTA DIOS rimachiptin Miqueas cayno niran: «Llapaniqui runacuna wiyay. Intëru nasyuncho tiyajcuna wiyashpayqui sumaj tantiyacuy-llapa. Munayniyoj Tayta Diosmi rispitädu Templunpita-pacha nishunquipaj juchata rurashayquicunata. TAYTA DIOSGA tiyaycashan cajpitami llojshimonga. Nircorga puntallanpami shamonga. Pay lluchcashan cäga puntacunapis chullucäconga ninaman sërata churaycuptin chullucäcojnömi. Guechwa pampacunapis aypalla yacu aywar ragrarishannömi ragracäconga. Chayno canga Jacobpita miraj Israelcuna mana wiyacoj cashanpitami, juchata rurashanpitami. ¿Maychötaj caycan Jacobpita miraj Israelcuna jucha rurashanga? ¡Jucha rurashanga Samariachömi caycan! ¿Maychötaj caycan Judäpita mirajcuna jucha rurashanga? ¡Jucha rurashanga Jerusalenchömi caycan!» Chaypitami Tayta Diosga cayno nin: «Samaria siudä ushajpaj juchunanpämi camacächishaj. Übasta lantananpaj yapyasha caycaj chacranömi ricaconga. Chay siudäpa perga rumincunatapis guechwa ragrapami mashtarishaj. Chayno rurariptë simintuncuna cashanpis alayrimi quëdanga. Rispitar adurashan ïduluncunatapis ruparachishaj, agullarishaj. Chaycunataga ruraran pï-maywanpis cacoj warmicunapita chasquishan guellaywanmi. Chaypitami yapay ticrachishaj pï-maywanpis cacoj warmicunata pägananpaj.» Chaypitami fiyupa llaquicushpä wagashaj. Gara-chaquilla, röpaynajlla purishaj. Atoj-mallwa aullajno wagashaj. Avestruz äbipa wawanno gaparäshaj. Samariapa guerenga caycan ima jampiwanpis mana allchacajmi. Chay gueriga jogushami Judätapis. Jerusalén siudämanpis chayashami. Chaytaga ama willapaychu Gatcho tiyajcunata. Ni ama wagaypischu-llapa. Chaypa ruquenga fiyupa nanayllawan Bet-le-afracho gochpay-llapa. Safircho tiyajcuna nasyunniquipita juc-lämanmi prësu aywanquipaj galalla, fiyupa pengacur. Zaanáncho tiyajcuna, yanapäshunayquipaj manami pipis yargamongapächu. Beteselcho tiyajcuna, wagaptiquipis manami pipis cuyapäshunquipächu. Marotcho tiyajcunaga yanapänantami shuyarpaycaran. Nishan TAYTA DIOSGA camacächisha asta quiquin Jerusalén puncuncama mana alli chayananpämi. Laquis siudächo tiyajcuna, gamcunapis Israelcunano mana wiyacojmi cashcanqui. Gamcunami caminuta gorayqui Sión runacuna juchata rurananpäga. Chaypita cananga carrëtayquicunaman cawalluyquicunata watacuyna. Imaypis mana cutinayquipaj Moreset-gat-taga «Aywallä» nicuy. Israelpa raynincunapäga Aczib siudä canga charinanpaj toglla shuyaraycajnömi. Tayta Diosga cayno nin: «Maresa marcacho tiyajcuna, gamcunamanga yapaymi cachamushaj nasyunniquita charicurcunanpaj. Israelcho mas mana manchacoj cajpis Adulamcho caycaj machaymanmi pacacongapaj. Jerusalén siudächo tiyajcuna, fiyupa cuyashayqui wamrayquicunatami caru nasyunman apacongapaj. Chaymi ajchayquita rutucuy llaquicushayqui musyacänanpaj. Ajchayquita jichcaypa rutucuy wisculno gala-uma canayquicama.» ¡Ay cuyapaypämi ñacanga asta suyñuyninchöpis mana allita rurayllata yarpaycajcuna! Chay runacunaga imata rurananpäpis puydej munayniyoj cashpanmi pacha wararcuptinnaga chay yarpashanno ruran. Chacrata munaparga chay chacracunata guechucurin. Wasicunata munaparga chay wasicunatapis guechucurin. Runata warmintinta, wamrantinta ñacachin. Taytan maman cachapaycushan chacracunatapis engañaypa guechucurin. Chaypitami chay runacunataga TAYTA DIOS cayno nin: «Nogapis paycunata imano ruraytapis yarpaycänami. Disigrasyami paycunamanga chayangapaj. Chay ñacaypitaga manami gueshpengapächu. Chauraga manami alli-tucushpan purengapänachu. Chay wichanga cangapaj fiyupa llaquicuyllami. Chayno ñacaycho goyashan junajcunami paycunataga asipanga. Asiparmi cayno nengapaj: ‹Pasaypa ushacashami quëdasha. Ñaupataga Tayta Diospaj acrasha runacunami caran. Cananga jucpa maquinchönami caycan. Suldärunchïcunami binsiycur charicarcärisha. Chaymi chacrancunatapis raquipänacushcanchi› nir.» Chaynöpami TAYTA DIOS acrashan runacuna chasquishanchöga chay fiyu runacuna imatapis mana chasquengapächu. Gam Israelcunaga nircaycanqui: «Ama willapämaynachu imapis cananpaj cajcunata. Mana alliga manami nogacunata chayamangachu. Jacobpita mirajcuna caycaptë TAYTA DIOSNINCHI manami nogacunawan rabyashachu caycan. Castigamänanpaj cashanta willacuptiquipis payga manami castigamangachu. Alli runacuna captëmi TAYTA DIOSGA imaypis yanapämanga.» Ichanga Tayta Dios nin: «Gamcunaga ñaupata carayqui acrashä runacunami. Cananmi ichanga conträna ricacushcanqui. Alli goyäcojcunata, alli puricojcunata punchuncunatapis guechuycanqui. Cushisha tiyashan alli wasincunapitami warmicunatapis gargurcaycanqui. Wamrancuna cushisha goyänanpaj cajtapis guechushcanqui. Jatariyna-llapa; aywacuyna-llapa. Cay pachaga manami jamaräcunayquipächu. Pasaypa mana allillata rurashayquipitami ushajpaj illganquipaj. ‹Tayta Diosga yanapäshunquipaj bïnu cananpaj, machächicojcuna cananpaj› nir willacojcunami gamcunapa profëtayqui cananpäga alli caycan. «Israelcuna, gamcunataga llapaniquitami juc pachallaman shuntaj-aywä. Gamcunataga wallcalla quëdasha caycajllatapis shuntajmi-aywä. Chayno rurarmi jucllachashayqui uyshata canchanman gaycojno. Gamcunaga caycanquipaj uyshacuna alli guewacho caycajnömi. Chaychöga aypallanömi gaparpanquipaj.» Tayta Diosmi nänita ricachishushpayqui ñaupayquita aywangapaj. Gamcunanami guepanta aywanquipaj. Chayno aywarmi siudä puncunpa llojshinquipaj. Rayniqui TAYTA DIOSNAMI gamcunapa ñaupayquita aywangapaj. Sumaj wiyay-llapa: Israelcunapa autoridänincuna, mandajnincuna, gamcunaga ¿manachu alli cajta ruranquiman? Chaypa ruquin gamcunaga alli cajta chiquiycanqui. Mana alli cajtana cuyaycanqui. Runacunataga pasaypanami garapachaycanqui. Chayno garapacharmi tullullantana cachaycunqui. Israelcunataga cawaycajtami ultacarcärinqui. Garancunata rachir-ushashpayqui tulluncunatapis paquirgärinquimi. Söpa mancaman wiñananpaj aychata rurashannömi gamcunaga ruraycanqui. Gamcunaga juc junaj TAYTA DIOSTA mañacunquipämi. Ichanga pay manami wiyashunquipänachu. Fiyupa mana allita rurashayquicunapitami gamcunapitaga juc-läpa ticracurcongapaj. Chayno caj profëtacunata TAYTA DIOSGA nin: «Israelcunaga manami alli cajta ruranchu. Chaynöga caycan profëtacuna llullapaptinmi. Chay profëtacunaga pipis micuyta garaycoj cajta ‹allillami goyanquipaj› nin. Micuyta mana garaj cajtanami ichanga ‹Mana allimi goyanquipaj› nin. Chaypitami gamcunataga manana musyachishayquinachu imata ruranäpaj cajtapis. Ima cananpaj cajcunatapis manami willapäshayquinachu.» Chay profëtacunapäga intipis yagacongami. Paycunapäga pachapis chacacäcongami. Chay profëtacunaga, musyacojcunaga pasaypa pengaychömi ricaconga. Ruwacushanta Tayta Dios mana willaptin paycunaga imata niytapis manami camäpacongapächu. Nogatami ichanga TAYTA DIOSPA Espiritun yanapäman callpayoj canäpaj, alli cajllata ruranäpaj, balurchanäpaj. Chaynöpami Israelcunataga mana wiyacoj cashanta, juchayoj cashanta niycä. Rayta mandäshej Israelcuna, Jacobpita mirajcunapa mandajnincunapis canan nishäta wiyamay. Gamcunaga manami alli cajta rurayta munanquichu. Lay nishancunatapis manami cumlinquichu. Chaypitami Jerusalén siudächöga waran-waranpis caycan mana alli ruraycunalla wañuchinacuylla. Autoridäcunapis runacuna pacayllapa pägashan cajta alli arriglan. Cüracunapis guellayllapämi yachaycächin. Profëtacunapis guellayllapämi willacuycan. Chayno ruraycarpis «TAYTA DIOSMI yanapaycäman» nir riguichin. «TAYTA DIOSGA noganchïwanmi caycan. Ima mana allipis manami chayamäshunchu» nin. Gamcunapa juchayquipitami Sión lömaga quëdanga yapyashano. Jerusalén siudä quëdangapaj muntuy-muntuy rumicuna goturaycajlla. Templu caycashan jircachöpis mana alli jachacunallana juntasha canga. Shamoj watacunacho TAYTA DIOSPA Templun caycashan puntaga waquin puntacunapita mas rispitashami cangapaj. Chaymanmi shamongapaj achca nasyun runacuna. Aypalla runami shamunanpaj shacyächinacushpan cayno ninaconga: «Aywashun-llapa, Jacobpa TAYTA DIOSNINPA Templun caycashan jircaman wichänapaj. Chaychönami yachachimäshun imano goyänanchïpäpis. Chaynöpana pay munashanno llapantapis rurashunpaj» nir. Sionpitami TAYTA DIOSGA yachachenga. Jerusalenpitanami parlapämonga. Tayta Diosmi jusganga llapan nasyun runacunata. May carucho caycaj nasyuncunatapis imano cananpäpis nenga. Chaura chay runacunaga sablincunatapis rëjamanmi ticrachenga. Tucsicuna lansancunatapis ösimannami ticrachenga. Juc nasyunwan juc nasyun manami guërrata ruranganachu. Guërrapäpis manami yachachinaconganachu. Chauraga mana manchacuypanami runacuna goyangapaj. Cada-ünunnami jamarpäcongapaj übas yöranpa, ïgus yöranpa llantuncunacho. Munayniyoj TAYTA DIOSMI nisha chayno cananpaj. Waquin nasyun runacunaga diosnincunatami aduran. Noganchïmi ichanga imaypis TAYTA DIOSNINCHI nimashallanchïta wiyacushun. TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Chay junäga wegru uyshäcunata shuntashämi. Ogracasha caycajta, ñacaycajta canchanman shuntashaj. Chay wegrucunatami acrashaj. Chay ñacaycajcunatami munayniyoj nasyun cananpaj camacächishaj. Noga TAYTA DIOSMI acrashä runacunataga Sión lömapita-pacha imaycamapis mandashäpaj. Sión gammi caycanqui uyshacunata ricachacuna törri. Gammi canqui chaycho tiyajcunapa pacacunan. Yapaymi ñaupatano rispitädu canquipaj. Jerusalén yapaymi capital canquipaj.» Cananga ¿imanirtaj nanay chariptin warmi gaparajno gaparanqui? ¿Manachu rayniqui can? U ¿tantiyachishojniquichu wañusha? Sión siudächo tiyajcuna, nanaywan guempuycachay. Nanaycho caycaj warminöpis gaparay ari. Gamcunaga cay siudäpita aywacunquipämi. Chunyaj jircacunachömi tiyanquipaj. Babilonia nasyunmanmi prësu apashunquipaj. Chaypitanami TAYTA DIOSGA salbashunquipaj contrayquipa munayninpita. Cananga achca nasyun runacunami gampa contrayqui shuntacasha carcaycan. Paycunami cayno parlan: «¡Jerusalén ushacaycunman! ¡Chauraga fiyupa cushicurmi ricapashwan!» nir. Ichanga chay nasyun runacuna manami musyanchu TAYTA DIOSPA yarpaynin imano cashanta, ni imata rurananpaj yarpaycashantapis. Manami musyanchu rïguta ëraman shuntajno TAYTA DIOS shuntaycashanta. TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Sión runacuna, jatarcärir ërayna-llapa. Nogami yanapäshayqui fyërrupita wagrayoj, runsipita shilluyoj töruno fiyupa callpayoj canayquipaj. Chaynöpami achca nasyun runacunata lluchcar-ushanquipaj. Mana allita ruraypa tarishan cösancunatapis gamcunami guechunquipaj. Nircorga llapanpaj munayniyoj noga TAYTA DIOSNIQUITAMI goycamanquipaj.» Chaymi cananga Jerusalén runacuna chapacunayquipaj camaricuy. Gamcunamanga jäpa runacunami yaycamongapaj. Paycunami Israelcunapa mandajnintaga fiyupa magangapaj. Ichanga Judächo caj marcacunapita mas tacsha Belén Efrata marca, gamchömi Israelcunapa raynin yurengapaj. Payga yurenga mas unay famillya aywarajpitami. Cananpitaga Tayta Dios cachaycushunquipämi. Ichanga manami unaycamachu cachaycushunquipaj. Chayga canga gueshyacunanpaj caycaj warmi gueshyacunancamallami. Chaypitaga chay yurejmi Israel-masincunawan shuntacanga. Shuntacanga prësu aywashanpita cutimojcunawan. Paynami marca-masincunataga TAYTA DIOSPA munayninwan mandanga. Uyshëru uyshata michejnöpis ricanga. Chaura paycunaga allillanami goyangapaj. Chaynöga cangapaj intëru munducho paytana pï-maypis rispitaptinmi. Pay mandaptenga alli goyaymi cangapaj. Asiria runacuna nasyunninchïman yaycamuptin, palasyunchïcunaman yaycuptin, paycunaman cachashun ganchis mandajninchïcunata, pusaj mas rispitädu runacunatapis. Chaura paycunami pushamäshun Asiria runacuna cajman, Nimrodcho tiyajcunata binsiycur mandananchïpaj. Paycunami salbamäshunpaj Asiria runacuna nasyunninchïman yaycamuptinpis. Chaura Jacobpita miraj quëdajcunaga intëru nasyuncunachömi caycangapaj. Shullayta TAYTA DIOS guewaman cada tuta chayachimushannömi caycanga. Chaycunataga manami runachu chayachimun. Chaypa ruquenga Diosllami chayachimun. Chaynöpis Jacobpita miraj quëdajcunaga intëru nasyuncunachömi aypacasha caycangapaj. Animalcunacho manchacuypaj liyun caycajnömi caycangapaj. Liyonga uyshacunata charishpan rachir-usharinmi. Cawaycajtaga manami ni jucnayllatapis cachaycunchu. Tayta Dios, gamga chaynömi illgächinquipaj contrayqui jatarejcunata. TAYTA DIOSGA Payllaman yäracunanpämi Israelcunataga cayno nin: «Chay junäga cawalluyquicunatapis wañuchishämi. Guërrapaj caj carrëtayquicunatapis illgächishämi. Siudäniquicunatapis illgächishaj. Pacacunayquicunatapis ushajpämi juchurgärachishaj. Brüjucunatapis ushajpämi illgächishaj. Chaura gamcunachöga manami cangapänachu musyacojcunapis. Ïduluyquicunatapis, rispitashayqui wancacunatapis ushajpämi illgächishaj. Chayno ruraptëga imaypis manami aduranquipänachu quiquiquicuna ‹diosnë› nir rurashayquita. Rispitashayqui Asera diosa-niraj ïdulutapis ushajpämi jitarishaj. Siudäniquicunatapis ushajpämi juchurgärachishaj. Noga nishäta mana wiyacoj nasyun runacunatami ichanga fiyupa rabyawan castigashaj.» Israelcuna, TAYTA DIOS nishanta wiyay-llapa. Paymi nin: «Lömacuna wiyaycäshuptiqui ichircur difindicuy ari. Imata rimashayquitapis puntacuna wiyachun. Mundu mana cuyucunanpaj tucnaraycaj simintuncunapis puntacunapis sumaj wiyay-llapa. Acrashä runacunatami jusgaj-aywä. Israel runacunatami imata rurashallantapis jorgapaj-aywä. Israelcuna, mä canan nimay. Gamcunataga ¿imatataj rurashcä? ¿Imachötaj rabyachishcä? Gamcunataga uyway caycajta salbashpä Nogami Egiptupita jorgamurä. Nogami cachamurä Moisesta, Aaronta, Mariata llojshicamuptiqui paycuna pushamushunayquipaj. Acrashä runacuna, cananga yarpäriy Moabpa raynin Balac gamcunapa contrayqui imano yarpashantapis. Chaynöpis yarpäriy Beorpa wamran Balaam imano nishantapis. Yarpäriy Sitimpita Gilgalcama imano aywashayquitapis. Chaynöpami musyanqui noga TAYTA DIOSNIQUI gamcunapaj allicunata rurashäta.» Capas pillapis ninman: «¿Imalläwanraj aywashaj TAYTA DIOSPA ñaupanman? ¿Imallawanraj janaj pachacho caycajta adurashaj? ¿Paypa ñaupanmanga aywashaj rupachipänäpaj cajta apacurcurchuraj, u watayoj besërata apacurcurchuraj? ¿TAYTA DIOS cushicunmanchuraj waranga uyshacunata paypaj pishtaptë? ¿Aypalla mayu aywaycajtanöraj asëtita goycuptë chasquinmanchuraj? ¿Paypa contran jatarishäpita, juchäcunapa ruquin, guechpa wamräta sacrifisyupaj pishtapaptë chasquimanmanchuraj?» Runa, TAYTA DIOSGA maynami nisha-cashunqui, alli cajllata, pay munashan cajllata ruranayquipaj. Payga munan: Alli cajllata ruranayquitami, pï-maytapis cuyanayquitami, imata Tayta Dios nishushayquitapis wiyacur cumlinayquitami. TAYTA DIOSGA Jerusalén siudächömi gayaraycan. Payga cayno nin: «Siudächo caycajcuna llapayqui wiyay. Tantiyachejcunapis wiyay. Fiyu runacunapa wasinchöga ima-aycanpis caycan mana allita rurar shuntashallanmi. Chaynöpis chaychöga caycan chiquishä caj suwa tupullami. ¿Imanöpataj perdunashaj suwa balansayojta, pishejlla pësacunayojtaga? Cay siudächo caj rïcucunaga llapanpis ñacachicojcunallami. Llapanpis llullacunallami caycan. Chaypitami cananga gamcunata castigayta gallaycushayqui, juchayquicunapitapis illgächiyta. Micurpis manami sacsanquipächu. Jinallami yargaycanquipaj. Ima-aycatapis shuntar churanquipaj. Chayno churarpis manami imatapis jorgunquipächu. Imallatapis quëdachisha captiquega Nogami camacächishaj guërrachöna ushacänanpaj. Murupacurpis manami shuntapacunquipächu. Olivota agarpis asëtinwan manami imatapis ruranquipänachu. Übasta lluchcarpis manami bïnuta upunquipänachu. Chaynöga cangapaj ray Omriwan, ray Acabpa famillyancuna nishancunata, rurashancunata, wiyacur rurashayquipitami. Chaypitami cananga noga camacächishaj Jerusalenta illgächinanpaj. Chaycho tiyaj runacunataga pasaypa manacajmanmi churanga. Llapan nasyun runacunami jamurpangapaj acrashä runacunataga.» ¡Cuyapaypämi caycä! Cosëchata ushaycur chacracho quëdajcunata ashejnöllanami caycä. Manami tarënachu micuyta munashä übasta ni ïgustapis. Chaynömi cay munduchöga manana cannachu allita rurajcuna, ni Tayta Dios nishanta rurajcunapis. Imay örapis wañuchinacuyllatami ashircaycan. Jucnin-jucninpis llullapänacun mana alliman chayachinacunanpaj. Mana alli ruraypäga fiyupa yachajmi carcaycan. Mandaj autoridäcunaga imapitapis pägananta munarcaycan. Juezcunapis pacayllapa pägaptenga chasquinmi. Munayniyojcunaga imatapis munashantami ruran. Paycunacho mas rispitasha caj runacunapis cashanömi caycan. Mas yäracuypaj runapis shiranömi caycan. Imano captinpis chayamongapänami llapanpita jusgasha cananpaj junaj. Chaytaga maynami willacojcuna willacuran. Chay öraga runacuna manami ima ruraytapis camäpacongapächu. Ama riguiychu runa-masiqui imata nishushayquitapis. Ama yäracuycho ni maygan amïguyquitapis. Warmiquitapis llapantaga ama willapaychu. Ollgu wamrancunaga papäninta pasaypa manacajmanmi churaycan. Warmi wamrancunapis mamanta chiquicarcärishami. Llumchuycunapis suyrancunata chiquircaycanmi. Chaymi, cada runapa contranga caycan quiquin famillyalla. Nogami ichanga TAYTA DIOSLLATA shuyäcuycäshaj. Salbamaj Tayta Diosnilläman yäracushaj. Payga wiyamangami. Israelcuna cayno nin: «Nogacunata chiquimaj nasyun runacuna, mana allicho caycajta ricamar ama cushipämaychu. Mana alliman chayasha, tunisha caycarpis jatarishämi. Intëröpami yanauyaycaj chacay caycan. Ichanga TAYTA DIOSMI achicyajman apamanga. TAYTA DIOS mana munashanta rurarmi juchata rurashcä. Chaymi awantashaj castigamaptinpis. Payga imano cashätapis jusgamangami. Nircorga allimi arriglamanga. Tayta Diosga achicyajmanmi jorgamanga. Paymi salbamanga. Chaytaga ricangami chiquimajcunapis. Chaura paycunaga fiyupa pengay-tucushami ricaconga. Paycunaga caynömi tapumaran: ‹¿Maychötaj caycan TAYTA DIOSNIQUI?› nir. Paycunataga ricashaj nogapita mas piyur ruracasha caycajtami. Paycunaga cangapäpis cällicho caycaj mituta lluchcar-ushashanömi. «Jerusalén siudä, chayaycämunnami intëruyquipa curalaraj pergayquicuna allchachisha cananpaj caj junaj. Lindayquicunapis mas carupana cangapaj. Jerusalén, intërupitami runacuna gamman shamongapaj. Chay junäga chayaycämunnami. Gammanga shamongapaj: Asiriapita Egiptucamami, Nilo mayupita Éufrates mayucama, juc lamarpita juc lamarcama, juc puntapita juc puntacama. Chay nasyun runacunapa nasyunnenga chunyajman ticrashami quëdanga. Chaynöga canga chaycho tiyaj runacuna juchancunapitami y mana allita rurashanpitami. «Tayta Dios, sirbishojcunataga ricaycuy ari. Nogacunaga caycä gampa uyshayquinömi. Quiquilläcuna shatachömi carcaycä. Micuy fiyupa wayunan allpami intëröpa tumaparaycäman. Unay pushamushayquino, yapay pushamay ari. Pushamay Basancho Galaadcho caycaj alli guewacunaman. Nogacunatapis milagrucunata ricachimay. Egiptupita jorgamushpayqui ricachishayquino ricachimay. Chaytaga waquin nasyuncunapis ricangami. Ricashpan fiyupa munayniyoj caycashpanpis pasaypa pengay-tucushami quëdanga. Äyacashami ricaconga. Imata ruraytapis manami camäpacongachu. Culebracunano, waquin garachaypa purejcunanöpis allpatami miconga. Pacarpaycashanpitapis sicsicyaycarmi llojshimonga TAYTA DIOSPA ñaupanman. Tayta Dios, gamtaga fiyupami manchacushunquipaj. «Gamnöga manami juc Dios canchu. Gamga perdunanquimi mana allita rurajtapis. Chaynöpis gonganquimi nogacuna wallcalla quëdaj acrashayqui runacuna juchata rurashäta. Imaycamapis manami rabyashallaga cacunquichu. Gamga nogacunata cuyamashayquita musyachimanquimi. Nogacunata yapay cuyapaycamay ari. Juchäcunatapis ama yarpaynachu. Nogacunapa juchätaga jitarpuy mas jundunnin lamarman. Tayta Dios, cumliycuy ari Jacobta aunishayquita, Abrahamta cuyapänayquipaj aunishayquitapis. Chaynömi unay awilöcunata aunirayqui.» Cay libroga caycan Nínive imano cananpaj cashantapis Nahumta Tayta Dios ribilashanmi. Nahúm tiyaran Elcos marcachömi. TAYTA DIOSGA payllata sirbinanchïtami munan. Mana allita rurashaga pay rabyar castigacunmi. Pay nishanta mana rurajcunataga rurashanmannömi castïguta gon. Paypa contran cajcunapäga fiyupami rabyan. TAYTA DIOSGA fiyupa munayniyojmi. Chaymi jucha ruraj cajtaga castigänita mana cachaycongachu. Ichanga juclla manami rabyacunchu. TAYTA DIOSGA aywan löcu tamya jananpami, gachwariycar aywaj wayra jananpami. Pucutayga caycan chaquin polbuta jatarachishanmi. Lamartapis ollgöparga chaquirachinmi. Paymi camacächin llapan mayucuna chaquinanpäpis. Chaymi Basán particho, Carmelo jircacunacho jachacuna caycajpis wañuytacäcun. Libanucho caycaj waytacunapis wañuytacäcun. Payta ricashpanga puntacunapis sicsicyan. Paypa ñaupanchöga puntacunapis jurucäcunmi. Payta ricashpanga intëru cay mundumi mancharin. Cay pachapis, cay pachacho tiyajcunapis llaquicun. Pay fiyupa rabyasha caycashan öraga ¿piraj ichiraycanman? ¿Piraj awantanman rabyasha caycaptenga? Paypa rabyaynenga nina wapchacojnömi. Chaynöpis, paypa ñaupanchöga gagacunapis shillicäcunmi. TAYTA DIOSGA fiyupa allimi. Payga ñacaycashanchi öra pacamajninchïmi. Payman yäracoj cajcunataga imapitapis chapanmi. Paypa contran cajcunatami ichanga mayu chayar ima-aycatapis apacushanno illgarachin. Paypa contran cajcunataga yanauyaycaj chacaychöpis gaticachangami. Nínive runacuna ¿gamcunaga imanirtaj TAYTA DIOSPA contran yarparcaycanqui? ¡Payga ushajpämi illgarachishunquipaj! Paypa contran cajcunataga illajpitami ushajpaj illgarachenga. Shiraca chaquir jiracasha caycajtanömi, chaquisha ogshata nina ushacurcojnömi usharenga. Nínive siudä, gampitami yurimusha TAYTA DIOSPA contran jatarëga. Chay runami juc runacunata shimita jatipaycan. Chaypitami TAYTA DIOSGA Judá runacunata nin: «Asiria runacunaga callpayoj aypalla cashpanpis illgangami. Nishänömi ushacangapaj. Gamcunataga ñacachishcänami. Cananpitaga manami ñacachishayquipänachu. Ñacachishushpayqui yüguta churapäshushayquitapis ichic-ichicllami paquirishaj. Wataraycashayqui cadinatapis agullargärishämi.» Nínive runacuna, gamcunapäga TAYTA DIOS caynömi nisha: «Gamcunapita mirar aywäga manami cangapänachu. Diosniquicunapa templuntapis juchuchishämi. Uywa-niraj ïduluyquicunatapis illgächishämi. Gamcunatapis melanaypaj captiquimi ushajpaj usharishayquipaj.» ¡Judá runacuna, masqui ricay! Willacoj maynami jircacunapa aywaycämun alli goyay cananpäna willapata apamushpan. Diosta adurana fistayquicunata rurayna. Tayta Diosta aunishayquicunatapis cumliyna. Yapayga imaypis manami fiyu runacunapa munaynincho canquipänachu. Chay fiyu runacunaga ushajpänami ushacasha. Nínive, gammanga illgächicojmi aywaycämun. ¡Sumaj curalasha siudäniquicunapa pergan jananman camacay ricachacojcuna! ¡Nänipa shamojta ricachacuy! ¡Espädayquita chegllayquiman sumaj watacuy! ¡Pillyanayquipaj sumaj camaricuy-llapa! Gamcunaga acrashä runacunatami magarayqui. Ima-aycantapis guechushpayqui cachaycurayqui übas yöra garapachacashatanömi. Tayta Diosmi ichanga Jacobpita miraj Israelcunata yapay allimannami churaj-aywan. Masqui ricay, illgächejcunaga chayaycämunnami. Paycunapa pillyar chapacunanga pucami. Pillyanan röpanpis pucami. Paycunaga pillyananpaj camaricushallanami carcaycan. Carrëtancunaga caycan nina ratataycajnörämi. Cawalluncunapis manami jamaytapis tarinnachu. Chay carrëtacunaga goshtatayllami aywaycärin. Cörriycunpis illguy achicyajnörämi. Chay carrëtacunawanmi jawa caj cällicunapa cörrircaycan pergaman. Jawa caj läsapana chayaycämun. Mandajcunami mandaj suldäruncunata aywananpaj cachaycan. Chaura paycunaga cörrin cumlinanpaj. Paycunaga pergaman cörrin siudä ruriman yaycunanpaj. Siudäpa puncuncunatami amiriycärin. Mayunöraj aypalla suldärucuna yaycuptinmi palasyupis juchucäcun. Nínive runacunatana prësu apacun. Chaymi uywaynin warmicunaga paluma wagajnöraj atarcaycan. Wagashpan pëchuncunata tacacurcaycan. Ishtanqui juchucäcuptin yacu bunyaylla aywacushannömi Nínive siudächo tiyajcunaga gueshpiycan. «¡Ichiy-llapa! ¡Cutimuy!» nir gayacuptinpis manami pipis cutinnachu. ¡Guellayta apacuy-llapa! ¡Gorita apacuy-llapa! ¡Ninivecunapa riquësancunaga yupaytapis mana atipaypämi caycan! Nínive siudäga illgächishana, chunyaj jircaman ticrashana, pasaypa chaquishami caycan. Runacunapaga manchariyllawanmi shonguncunapis tic-ticyaycan. Gongurnincunapis sicsicyaycan. Llapanpapis mananami callpan cannachu. Cärancunapis yur'gasha utcunömi caycan. Cananga ¿maytaj liyuncunapa tiyanan machay? ¿Maytaj liyun-mallwacunapa tiyanan uchcu? ¿Maytaj liyuncunapis, liyun-mallwacunapis jauca goyänan parti? ¿Maytaj pipis mana manchachiptin goyashan caj parti? ¿Imataj päsasha wawancunapaj, china liyuncunapaj cäsata pedäsu-pedäsu rachipaj liyuntaga? ¿Imataj päsasha tiyanancunaman aychata shuntaj liyuntaga? Munayniyoj TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Nogaga gampa contrayquimi caycä. Guërrapaj caj carrëtayquicunata ruparachishämi. Ushajpämi uchpaman ticrarachishaj. Mallwa liyun-mallwacunatami wañurachishaj. Nasyunniquicho caj suwacunataga llapantami illgächishaj. Chayno ruraycuptë ni willacojcunapis manami canganachu willacunanpaj.» ¡Ay imanöraj canqui wañuchicur yawar mashtaraycajta cachaycoj Nínive runacuna! Gamcunaga llullacuyllatami, wañuchinacuyllatami arurcaycanqui. Mana jamaypami imaypis suwacurcaycanqui. Sumbadurnincunata pashtachishanpis wiyacanganami. Cawallucuna pagrarayllana cörrishan, carrëtacuna aywashanpis wiyacanganami. Ruyrancuna tumarishanpis wiyacanganami. Ricacanganami muntäducuna shamushanpis. Espäda achicyaypa achicyashanta, lansancuna chip-chipyashantapis ricay. Waranganpa waranganpami malubrashacunapis canga. Gotuyninpa-gotuyninpami wañushacunapis canga. Intëruchömi wañushacunaga mashtaräconga. Chayno captinmi mayman lluchcananpäpis mana jäcongachu. Nínive, chaynöga päsashurayqui guellaypaj cacoj warmino achca nasyuncunata engañashayquipitami. Cuyayllapaj captiquimi juc-lä nasyuncunapis cuyacurcushurayqui. Chaymi engañayta, brüju rurayta yachacusha. Munayniyoj TAYTA DIOS caynömi nin: «Nogaga gampa contrayquimi caycä. Juc-lä nasyuncuna galallata ricashunayquipämi umayquiyaj justanniquitapis shucuparcushayqui. Chaymi fiyupa pengaycho ricacunquipaj. Fiyupa pengaycho canayquipämi camacächishaj. Pengacunayquipaj ganra berbäjitami jillpushayqui. Llapanpis ricashojcunaga gueshpirmi aywaconga cayno nishpan: ‹¡Nínive siudäga illgächishami caycan! ¿Piraj cuyapayconga? ¿Maychöraj pillatapis tarishwan shogananpaj?› «Nínive, ¿gamga Tebas siudäpita mas munayniyojchuraj canqui? Chay siudäga caycan Nilo mayupa lädunchömi. Jatun mayumi chaparaycan. Intëru cantunpa yacumi curalaraycan. Chay siudätaga Etiopiawan Egiptumi fiyupa munayniyoj cashpan imaypis washaj. Fut runacunawan Libia runacunanami imaypis yanapaj. Chayno caycajtami Tebas runacunataga prësu aparan. Wamrancunatapis cällipa isquïnancunaman apaycur pagshirgäriran. Mayur runacunata apacunanpaj surtita jitaran. Mandajnincunatanami cadinacunawan watacarcärir prësu apacuran. Gampis chaynömi machasha runano tapraycachaycanquipaj. Imata ruraytapis mana camäpacushpayquimi contrayquicunapita pacacunquipaj. Pacacunayquipaj ashir purinquipaj. «Llapan curalasha siudäniquicunaga canga ïgus yöra pogur päsaycajnömi. Chay yörata pipis tapsiptenga ïgus shicwacun cuyuchej micucurcunanpaj maquillamanna. Suldäruyquicunaga caycan warminöllami. Rancayquicunata nina rupar ushashanpitami siudäniquicunapa puncuncunapis quicharaycan. Chaymi contrayquicuna yaycamunanpaj libri caycan. Gamcunaman contrayqui yaycamuptin yacunayta awantanayquipaj yacuta churacuy. Curral pergayquicuna mas sinchi cananpaj yapay. Mituta lluchcay. Nircorga gabërawan adöbita chutay. Ichanga chaychömi nina ushashunquipaj. Sabliwanmi wañunquipaj; ushajpämi illgächishunquipaj. ¡Chüpacano aypallaman miray ari! ¡Chüpacacunano aypallaman miray ari! Gamcuna cajcho nigusyanticuna goyllarnörämi mirasha. Chayno captinpis chüpacacuna älan wiñarcuptin pärir aywacushannömi aywacongapaj. Guërrapaj runacunata charejcunaga caycan chüpacacunanömi. Mandajcunaga caycan chuspi gashyariycajnömi. Curucuna gasaywan pergacunaman lagacashannömi wiyacuycun. Inti ratarcamuptenga aywacun. Manami pipis musyannachu maypa aywashantapis. «¡Asiriapa raynin, mandäshishojcunaga imanöshi puñucasha carcaycan! Mandaj suldäruyquicuna jamaparcaycan. Runacunanami wacpa caypa machicasha carcaycan. Manami pipis canchu juc pachaman chaycunata shuntananpäga. Manami jampi cannachu gueriquipaj. Gueriquega caycan mana allchacajmi. Mana alliman chayashayquita mayajcunaga llapanmi cushicuywan macshongaraj. ¿Pï-mayraj mana ñacashachu fiyupa ñacachiptiqui?» Tayta Diosmi imano cananpaj cajtapis profëtan Habacucta ribilaran. Chayga caynömi caran: TAYTA DIOS, ¿imaycamaraj gayacaycämushaj yanapämänayquipaj? Gayacamuptëpis gamga manami wiyamanquichu. Fiyupa mana alli ruraycuna caycho captin ¿imaycamaraj mañacaycämushaj? Chaypis gamga manami shamunquichu nogacunata salbamänayquipaj. ¿Imanirtaj ricachimanqui fiyupa llaquicuycunatawan mana alli ruraycunata? Noga goyaycashächöga caycan mana alli rurayllami, wañuchinacuyllami. May-chaychöpis caycan rimanacuyllami, pillyallami. Laytaga pipis manami cumlinnachu. Pitapis manami alliga arriglannachu. Fiyu cajmi alli runata gaticachan. Chaynöpami mana allina arriglanpis. Tayta Diosnami cutichir niran: «Masqui ricay nasyuncunata. Masqui ricay imano päsaycashantapis. Fiyupa manchariypajcunata ruranäpämi caycä. Imano ruranäpaj caycajtapis willashuptiqui gamcunaga manami riguinquimanchu. Caldea runacunatami camaricachej-aywä guërraman aywananpaj. Paycunaga fiyu runacunami. Juc nasyuncunata charicarcärinanpaj may-chaypapis purin. Paycunaga fiyupa manchacuypämi. Quiquincuna yarpashallantami imatapis ruran. Paycunaga quiquincunapa laynillantami bälichinpis. Tinricunapitapis masrämi cawalluncunapis cörriycärin. Fiyu cayninpis löbu animalcunapita masrämi. Suldäruncunapis cawalluta muntacarcärerga wayranörämi aywaycärin. Pillyamanga carupitami yagacaycärin anca carupita chipsaman aywajnöraj. Aywar tincushan cajtaga pï-maytapis wañurachinmi. Llapantami manchachin. Prësu apashancunapis caycan lamar cantuncho agushpita mas aypallarämi. Juc nasyunpa raynincunataga asipanmi. Chaynömi ruran mas rispitädu runacunatapis. Curalaraj siudäcunata ricarpis asicunmi. Chaycunamanpis paycunaga patata ruraycurmi yaycun. Nircorga chay siudäta charicarcärin. Chay runacunaga löcu wayranömi purin. Paycunaga callpallanmanmi yäracun. Paycunapäga Dios manami cajnöchu.» TAYTA DIOS gamga Santo Diosmi canqui. Imaycamapis cawaj cashpayquimi nogacunata wañunäpita salbaycämanqui. Imapitapis chapämaj gagano caycaj TAYTA DIOSNË, gammi Caldea runacunataga yanapashcanqui munashayquino yarpaycashayquita rurananpaj. Gamga limyu juchaynaj cashpayquimi mana alli ruraycunataga mana munanquichu. Runa-masinta ñacaycächejtaga manami ricapaycanquimanchu. Chayno caycarga ¿imanirtaj mana rimapayllapaga ricapaycanqui chay wañuchicojcunata? ¿Imanirtaj upällalla cacunqui chay fiyu runacuna alli runacunata illgaycächiptinpis? Gamga lamarcho caycaj tucuy casta pescäducunatanöllami ricaycämanqui. Chaycunataga mandajniynajllatami rurashcanqui. Caldeacunataga pescäduta charejtanömi churashcanqui. Paycunaga ansuylawannöpis, redawannöpis nogacunata chariycäman. Nircorga juc pachallaman shuntaycur fiyupa cushicun. Chayno ruraptinmi paycunapaga can alli micuynin. Chayno rurarmi redancunata ansuylancunata aduran. Nircorga redanpa jutincho sacrifisyuta rupachin; insinsuwanpis saumachin. Runa pescäduta charishano ¿jinallachuraj Caldea runacunaga charircaycämäshun? ¿Chaynöllachuraj mana cuyapaypa runacunata wañuycächenga? Ricachacunan cajcho imanömi ricachacoj caycan, chaynömi mayaj mayajlla caycäshaj. Tayta Dios imata nimänantapis shuyaraycäshaj. Shuyaraycäshaj llaquicur mañacushäpita imata willamänanpäpis. Chaymi TAYTA DIOS cayno nimaran: «Ricachiptë ricashayquitaga cläru isquirbinqui mitupita rurasha caycaj läjacunaman. Chaura chayta liguej cäga mana pantaypa liguenga. Cananga manami chayamunrächu öra chay ricaycashayquicuna cumlinanpäga. Ichanga imano carpis cumlengapämi. Gamga ayca wata päsaptinpis shuyaray. Chaycunaga päsanga imaypis päsananpaj caj junajchömi. Alli-tucoj cajtaga manami yanapäshächu. Alli runami ichanga yäracamashanpita cawanga. Caldea runacunaga alli chölu-tucoj runacunami. Paycunaga imatapis mana yarpachacuypami ruran. Mana jamaypami llutancunata ruran. Munayniyoj cashpanmi paycunaga juc nasyunman juc nasyunman aywan charicarcärinanpaj. Paycunaga wañuynöpis manami ushacanchu. Juc junajchömi ichanga Caldea nasyun runacuna ushacangapaj. Chaymi chay charishan nasyun runacunaga cantapashpan asipashpan cayno nenga: «¡Ay imanöraj canqui jucpa cajllawan rïcuyajcuna! Gamcunaga shuntashcanqui mañacuytanöllami. Chaypitami mana yarpashayqui junaj ñacachishayqui runacunaga ayñita cutichishunquipaj. Chay öraga fiyupami mancharachishunquipaj. Llapan charashayquitami apacongapaj. Gamcunaga achca nasyun runacunatami ima-aycantapis guechushcanqui. Cananga ima-aycayquitapis paycunanami cutichicongapaj. Llapan mana allita rurashayquipitami wañuchishayquipitami ayñita cutichishunquipaj. «¡Ay imanöraj canqui suwacuna! Gamcunaga wasiquimanpis juntachishcanqui ima-aycatapis suwacuyllapami. Chayno shuntashcanqui disigrasya chayamuptin salbacunayquipämi. Chayno rurashpayquimi wasiquicho caycajcunata jamurpaypäman ticrachishcanqui. Achca nasyuncunata illgächishpayquipis quiquiquicuna illgänallayquipämi rurashcanqui. Wasipa pergancunacho caycaj rumicunapis, tiranticunapis gamcunapa contrayquega parlangami. «¡Ay imanöraj canqui wañuchicojcuna! Gamcunaga runacunata wañuchishpayquimi, mana allita rurashpayquimi siudäniquicunata arushcanqui. Chay-jina ñacar arushayquitapis munayniyoj TAYTA DIOSGA manacajllamanmi ticrachengapaj. Llapan arushayquicunatapis nina ruparmi ushanga. Chauraga lamarcho yacu juntarashannömi mundu intëruchöpis TAYTA DIOSTA rispitaj runacunallana aypalla canga. «¡Ay imanöraj canqui juccunata machächejcuna! Gamcunaga bisïnuyquicunata machächishcanqui upatächicojcunawan bïnuta tacurcachir upuchishpayquimi. Chayno rurashcanqui galallata ricar cushipänayquipämi. Chayno rurashayquipitami rispitädu canayquipa ruquenga pengaycho canquipaj. Upuchishayquipitami gamtapis chay machächicojtaga TAYTA DIOS cöpawan upuchishunquipaj. Chaura galapachacushpayqui pengayniquitapis ricachicunquipämi. Líbano jircacho yöracunata ushashayquipitami ayñi quiquillayquiman cutimongapaj. Chaycho tiyaj animalcunata wañuchishayquipitami fiyupa mancharinquipaj. Llapan chaycunaga chayashunquipaj runacunata wañuchishayquipitawan siudäcunacho tiyajcunata fiyupa mana allita rurashayquipitami. «¡Ay imanöraj canqui ïduluta adurajcuna! Gamcunaga guerupita rurasha ïdulucunatami ‹ricchay› nircaycanqui. Imatapis mana rimacoj rumitami ‹jatariy› nircaycanqui. ¿Chaycuna imallataga willapäshunquichuraj? ¡Manami imatapis willapäshunquichu! Chaycunaga goriwan, guellaywan chapyasha carpis manami cawanchu. ¿Imapäraj bälinman runalla rurashan diosga? ¿Imapätaj alli canman imatapis mana yachachej jundisha ïduluga? Chay ïdulucunaga manami rimanchu. Chayno caycaptin chay ïduluta ruraj runaga ¿imanöparaj yäracunman chay ïdulucunamanga? *** TAYTA DIOSMI ichanga caycan santo Templuncho. ¡Paypa ñaupanmanga rispëtuwan upällalla yaycuy!» Cayga caycan profëta Habacuc mañacushanmi. TAYTA DIOS, intërupa rejsisha cashayquitami musyashcä. TAYTA DIOS, imata imano rurashayquitapis wiyarmi fiyupa almirä. Unaycuna rurashayquino ruray ari canan nogacuna caycashä wichanpis. Chaynöpanami nogacunapis rurashayquita musyashaj. Rabyashpayquipis cuyapäcoj cashayquita yarpaycuy ari. Diosga Temán partipitami shamun. Santo Diosga Parán jircapitami shamun. Selah Munayniyoj captin achicyaynenga intëru syëluchömi achicyaraycan. Intëru munduchönami payllatana alabarcaycan. Achicyaypa achicyaycajpa rurinchömi aywaycämun. Maquincunapitanami achicyaypa achicyar llojshiycan. Chay achicyashanchömi pacaraycan fiyupa munayniyoj cashanga. Paypa ñaupantami shamonga fiyupa manchariypaj gueshya. Paypa guepantanami chayamonga fiyupa rupay gueshya. Pay ichiycuptenga intëru cay pachami sicsicyan. Pay ricapäriptenga nasyuncunapis fiyupami mancharin. Imaycamapis caycaj jircacunapis juchucäcunmi. Imaycamapis caycaj puntacunapis gotucäcunmi. Tayta Diospa yachachicuynincunami ichanga imaypis mana ushacanchu. Nogaga ricashcämi Cusán runacuna fiyupa llaquicuycho carcaycajta, Madián runacunapis manchariyllawan sicsicyarcaycajta. TAYTA DIOS, ¿fiyupachu rabyacurcushcanqui mayucunapaj? ¿Nina ratarejnöchu rabyacurcushcanqui lamarcunapäpis? ¿Chaychu puriycanqui cawalluyqui muntashalla? ¿Chaychu carrëtayqui janancho cörriycanqui? Lëcha jitacunayquitapis camarishallanami charaycanqui. Lëchayquitapis illapanayquipaj jitaj jitajllanami caycanqui. Selah Mayucunawanmi cay pachatapis ragrargärishcanqui. Ricärishushpayquega puntacunapis sicsicyanmi. Janajpitapis löcu tamyami tamyamun. Chaymi may-may lamarpis gaparan. Wayra apashan pullchajyajnincunapis altuta ichirin. Fiyupa manchariypaj achicyaypa achicyaycaj lëchayquita ricashpan, achicyaypa achicyaycaj sabliquita ricashpan intiwan quillapis yagashanpita manami yagamunnachu. Fiyupa rabyashami cay munduchöga intërupa purinqui. Rabyasha caycashpayquimi nasyuncunatapis lluchcargärinqui. Gamga shamushcanqui sirbishoj runacunata yanapänayquipämi. Shamushcanqui quiquiqui acrashayqui rayta yanapänayquipämi. Mana allita ruraj runacunapa mandajnintaga ushashcanquimi. Chay fiyu runa mandashan nasyuntapis pasaypami ushashcanqui. Selah Mandajnincunaga löcu tamyanömi cawalluncunawan muntädu shamuran. Paycunaga fiyupa rabyashami shamuran nogacunata wacpa caypa machiramänanpaj. Nogacunaga manami ima ruraytapis camäpacurächu. Gammi ichanga quiquinpa lëchancunawan wañurachishcanqui. Aypalla yacuta pullchajyachishpayquimi lamar jananpa cawalluyquicunawan aywarayqui. Llapan chaycunata wiyarmi mancharirä. Shimi wirpäcunapis sicsicyacäcuran. Chaquëcunapis mana awantashpan sicsicyacäcuran. Intëru cuerpömi gotucäcuran. Chayno caycaptinpis, mana yarpachacuypami shuyaräshaj conträ yaycamojcunata Tayta Dios castiganancama. Ïgus yöra mana waytaptinpis, übascuna mana wayuptinpis, olivopa wayuynin mana captinpis, chacracunacho ima micuy mana wayuptinpis, juc canchacho caycaj uyshacuna ushacäcuptinpis, curralnincho wäcacuna manana captinpis, jinallami nogaga TAYTA DIOSTA alabaycäshaj. Imapitapis salbamashanpitami cushicushpä Diosnëtaga alabashaj. Nogataga TAYTA DIOSMI imapitapis chapäman. Paymi camacächin chaquë lluychupa chaquinno cörrinanpaj. Nircurpis altu jircacunaman pushaman. Cay mañacushan caycan cuerdayoj instrumentucunata tucar cantananpämi. Amonpa wamran Josías Judäpa raynin caycashan wichanmi TAYTA DIOSGA Sofoniasta ribilaran. Sofonías caran Cusipa wamran, payna Gedaliaspa wamran, payna Amariaspa wamran, payna Ezequiaspa wamran. TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Munducho cajtaga ushajpämi illgächej-aywä. «Illgächej-aywä runacunata, animalcunata. Chaynöllami illgächishaj äbicunata, pescäducunatapis. Fiyu runacuna mana alliman chayananpämi camacächishaj. Chaynöpami allpa jananpitaga ushajpaj runacunata illgächishaj.» TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Judá runacunatami castigaj-aywä. Jerusalencho tiyajcunatapis castigajmi-aywä. Chay partipaga ushajpämi Baal dios-niraj ïdulucunata llapan cürancunatapis illgächishaj. Wasin jananman wichaycur syëlucho caycaj goyllarcunata adurajtapis illgarachishämi. Gongurpacushpan nogapa jutëcho jurarcur ‹dios Milcompa jutincho› nir jurajcunatapis illgächishämi. Illgächishämi nogata gongaycamajcunata, Noga nishäta rurananpaj mana yarpachacojcunata, mana tapucamajcunatapis.» TAYTA DIOS caynömi nin: «Upällalla cay-llapa. Jusganäpaj caj junäga chayaycämunnami. Chay junajpäga llapanpis camarishallanami caycan. Gayachishäcunapis chayamushanami. Chay jusganä junäga castigashaj mandajcunata, raypa wamrancunata y juc-lä nasyun runacunano röpata jaticojcunatapis. Castigashäpaj juchasapa runacunapa custumrintano rurajcunata, wañurcachir, llullacur suwapaypa ima aycatapis mandajninpa wasinman shuntajcunata.» TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Chay junäga yanapänanpaj gayacushan wiyacanga Pescädu jutiyoj puncupita-pachami. Siudäpa cantun baryucho gaparashanpis wiyacangapämi. Ñaupan lömacunacho gaparashanpis fiyupa manchariypämi wiyacangapaj. Mactes baryucho tiyaycajcunaga llapaniqui gaparpay. Chay junäga llapan nigusyanticunami wañongapaj. Llapan guellayta rucajcunami illgangapaj. Chay wichanga lamparinwan achquicurcurmi Jerusalencho tiyajcunataga acramushaj. Nircur castigashaj pogusha bïnupa gonchun tiyacurcushanno mana yarpachacuypa caycaj runacunata. Chay runacunaga caynömi nircaycanpis: ‹¡TAYTA DIOSGA manami imatapis rurangachu allita ni mana allitapis!› nir. Chaypitami ima-ayca charashancunatapis juc runacunana guechurcur apaconga. Wasincunatapis illgächenga. Tiyananpaj wasicunata arushanchöga manami tiyangapänachu. Übascunata lantashanpa bïnuntapis manami upongapänachu.» TAYTA DIOS jusganan junaj chayamunanpäga wallcanami pishin. Chay junäga rätumi chayaraycamoj-aywan. Chay junäga canga fiyupa manchariypämi. Chaura mana manchacojnin cajpis gaparangami. Chay junäga Tayta Dios fiyupa rabyashami caycanga. Chay junäga canga fiyupa llaquicuy junajmi, ima-aycapis ushacänan, illgänan junajmi, fiyupa yanauyaycaj chacaymi. Chay junäga intërunpa curalasha caycaj siudäcunaman magaj yaycunanpämi, jatuncaray törricuna caycajmanpis yaycunanpämi trompëtata tucashpan mandanga. TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Llapan runacunami nogapa conträ juchata rurasha. Chaypitami runacunataga ñacayman chayachishaj. Chaynöpami gapra runacunano purenga. Yawarninpis ñuchu allpanömi mashtaranga. Aychannami uywapa iscanno mashtaranga.» TAYTA DIOS jusganan junäga manami runata salbangapächu guellaynin ni gori charashanpis. Tayta Dios rabyasha caycashanga ninanörämi nasyun intëruta usharengapaj. Cay pachacho tiyajcunataga llapantami juc guepishtayllacho usharengapaj. Pengacuyta mana yachaj Judá runacuna, gamcunaga shuntacay juc pachallaman. Shuntacay juc junaj illgänanpaj caycaj päjatano manaräpis jitarishuptiqui, TAYTA DIOS rabyashan gamcunaman ninano manaraj chayamuptin, TAYTA DIOSPA fiyupa castïgun manaraj chayamuptin. Cay pachacho umildi cajcuna, pay nishanta wiyacojcuna, llapaniqui TAYTA DIOS munashanno ruray. Rasun cajllata rurashpayqui umildilla goyay. Chayno goyashpayquega capaschari salbacunquimanpis TAYTA DIOS rabyar jusganan junäga. ¡Ay imanöraj canqui Filisteacho caycaj siudäcuna! Gaza siudäga quëdangapaj chunyajmi. Ascalón siudänami ushacasha quëdanga. Asdod siudächo tiyajcunataga junajpami gargonga. Ecroncho tiyajcunataga jachata sapipita achurejnömi jitarenga. ¡Ay imanöraj canqui Creta lamar cantuncho tiyajcuna! TAYTA DIOSGA gamcuna cayno canayquipämi nisha: «Canaancho tiyaycaj Filistea runacunata illgächirmi chunyajta cachaycushaj.» Lamar cantuncho caycaj nasyonga ticranga uywa tiyanan jircamanmi. Chaymanmi achcaj uyshërucunapis shuntacanga. Uywancunapaj curralcunatapis chaychömi ruracarcärengapaj. Cawaycar quëdaj caj Judá runacunaga Filisteamanmi tiyacaycärengapaj. Chaymanmi uyshancunata gatengapaj michinanpaj. Chacaypanami Ascalón siudächo caycaj wasicunacho puñonga. Chaynöga cangapaj TAYTA DIOSNIN paycunata yapay alli goyänanpäna yanapaptinmi. Israelcunapa munayniyoj Tayta Diosnin caynömi nin: «Wiyashcämi Moab runacuna imano ashllishushayquitapis, Amón runacuna achäquita ashipäshushayquitapis. Paycunaga ashllisha acrashä runacunatami. Nircorga munayniyoj-tucushpanmi acrashä runacunapa nasyunninman mashtacasha. Chaypitami nogaga quiquëpa jutëcho jurashpä në: Moabtaga päsangapaj Sodomata päsashannömi. Amontapis päsangapaj Gomorrata päsashannömi. Chay siudäcunaga shata cashacunallami, cachi rumicunaman ticrashami cangapaj. Chay siudäcunaga ticrangapaj chunyajmanmi. Chaura cawaycar quëdaj acrashä runacunami ima-aycantapis shuntaconga. Chay runacunapa chacrancunamanpis paycunanami tiyacaycärengapaj.» Moab runacunawan Amón runacunaga chaynömi päguta chasquengapaj TAYTA DIOS acrashan runacunata ashllishanpita, munayniyoj-tucushanpita. Llapan dioscunata illgächishpan chay nasyun runacunataga TAYTA DIOS fiyupami mancharachengapaj. Intëru munducho tiyajcunapis Tayta Diosllatanami adurangapaj. Chaura may-chaychöpis payllanami adurasha cangapaj. ¡Etiopía runacuna, gamcunapäpis Tayta Dios camacächenga espädanwan wañunayquipämi! Nircur Tayta Diosga Asiria runacunatanami castigar illgächengapaj. Capitalnin Nínive siudächo tiyajcunatapis uywantinta ushajpämi wañuchenga. Chaymi chunyaj chaqui jircaman ticrashano ricaconga. Chaura chay partiga uywacuna tiyanallannami cangapaj. Tucuy casta chucaru animalcunapa tiyanallannami cangapaj. Garsami, tucumi siudä juchushan tushacunachöpis puñongapaj. Tucucunapis waganga ragäpa bentänancunacho. Cuervocunapis numralcunacho gaparpanga. Chay siudä runacunami caycan fiyupa alli-tucoj. Chaycho tiyajcunaga imapäpis mana yarpachacuypami goyarcaycan. Chay runacunaga caynömi parlan: «Cay siudäninchïnöga manami juc siudä canchu» nir. Ichanga chay siudäpis muntuy-muntuy juchushami quëdanga. Atojcunapa tiyananmanmi ticranga. Pï-maypis chay siudä ñaupanpa päsashpanga wichyapar maquinwan togrishpanraj manacajman churar asipanga. ¡Ay imanöraj canqui mana wiyacoj Jerusalén siudä! Gamcunaga fiyupa juchasapami carcaycanqui. Pï-maytapis ñacachiyllachömi aruycanqui. Gamcunaga manami pï willapäshushayquitapis wiyacushcanquichu. TAYTA DIOSMANGA manami yäracushcanquipischu. Tayta Dios yanapäshunayquitapis manami munashcanquichu. Mandajniquicunaga caycan liyuncuna gaparpajnömi. Juezniquicunapis caycan chacaypa cäsata ashiycaj atojcunanömi. Paycunaga cäsata charishpan waranninpaj imantapis mana cachaycojnömi carcaycan. Profëtayquicunaga carcaycan mana rispitacoj, engañacoj. Cüracunapis Tayta Diosta aduranan Templuta ganraycächin. Tayta Diospa laynincunatapis manami cumlinchu. Imano captinpis TAYTA DIOSGA chay siudächömi caycan. Payga alli cajllatami ruran. Cada tutami nin chay junaj imano cananpäpis. Mana allita rurajcunami ichanga pengacuytapis mana yachanchu. Tayta Dios caynömi nin: «Nasyuncunatami illgächishcä. Ricchacuna törricunatapis juchurgärachishcämi. Siudäcunapa cällincunatapis pasaypa chunyajtami cachaycushcä. Chaypaga manami runapis päsannachu. Cacharisha siudänincunachöga manami ni jucnayllapis tiyannachu. Chayno rurar noga yarparä: ‹Chayno ruraycaptëga Jerusalén runacuna manchacamangami, wiyacamangami. Wiyacamaptinnaga noga manami castigashänachu. Chaynöpa tiyashan wasincunapis sänulla quëdanga› nir. Ichanga paycuna masmi tucuy-niraj mana allicunata rurasha. Chaymi gamcunaga ichicllata shuyaycäriy jusganä junajcama. Noga TAYTA DIOSMI në: Achca nasyun runacunata, raycunata shuntanäpämi yarpachacushcä. Shuntarcurnami rabyasha caycashäta paycunacho gasarpachishaj. Rabyashäga caycan rataycaj ninanörämi. Nina ratariycajno rabyasha caycashäwan castigaptë munducho cäga ushajpaj illgächishami canga. «Chay wichanga camacächishaj llapan nasyun runacuna alli cajllatana parlananpaj. Chaynöpami llapan runacuna juc shongunölla nogallatana aduramashpan sirbimanga. Chauraga aduramaj runacuna juc-lä nasyuncunacho canan mashtacasha goyaycäga Etiopía mayupita mas washachu caycajpita-pachami ofrendancunata nogapaj apamonga. Chay junäga gamcunapita illgächishämi ollgojcunatawan alli-tucojcunatapis. Chauraga chay mana alli runacuna manami acrashä runacunata pengayman churanganachu. Chaynöpami rispitädu jircächöga manana imaypis alli-tucojcuna canganachu. Gamcuna tiyashayquichöga cachaycushäpaj rispitacojcunatawan, alli runacunallatanami. Paycunaga nogallamannami yäracamongapäpis. Cawaycar quëdaj Israel runacunaga allillatanami ruranga. Mananami llullacongapänachu. Manami pipa washantapis rimangapänachu. Cushishanami goyangapis. Mananami pipis manchachenganachu.» ¡Cantay Sión siudächo tiyajcuna! ¡Cushicuypita cantay Israelcuna! ¡Llapan shonguyquipa cushicuy Jerusalén runacuna! TAYTA DIOSGA manami yapay castigashunquipänachu. Contrayquicunatapis gamcunapitaga carumannami gargusha. Rayniqui TAYTA DIOSGA gamcunachönami caycan. Chaymi manana imapitapis manchacunquinachu. Chay wichanga Jerusalenta nengapaj: «¡Sión, ama manchacuychu! ¡Balurchayna! TAYTA DIOSNIQUEGA gamcunachömi caycan. ¡Payga munayniyoj cashpanmi salbashunquipaj! Gamcunapäga TAYTA DIOS cushishami caycangapaj. Cuyacoj cashpanmi alli cawaytana goshunquipaj. Cushisha cashpanmi fistacho cantashannöraj cantanga.» Tayta Dios caynömi nin: «Chauraga mana alli chayashunayquipaj caycajta, fiyupa pengaycho canayquipaj caycajtapis manami camacächishänachu. Chay wichanga gamcunata ñacachishojcunatanami castigashaj. Wegruycajcunatapis yanapäshaj. Pantacasha caycajtapis shuntamushämi. Pasaypa manacajman churasha cashayquipitami nogaga ticrachishäpaj mundu intërucho rispitasha, rejsisha canayquipaj. Chay wichanga gamcunata pushamushayquipaj. Juc pachallamanmi shuntashayquipaj. Nircorga camacächishaj yapay allina goyänayquipaj. Nogami camacächishaj llapan nasyuncunacho rispitasha rejsisha canayquicunapaj. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Ray Darío mandar ishcay wataman aywaycaptin sojta caj quilla rimir junajcho TAYTA DIOSGA profëta Hageota willaparan. Willaparan Judäpa gobernadornin Zorobabelpaj. Payga Salatielpa wamranmi caran. Chaynöpis willaparan cüracunapa mandajnin Josuëpaj. Payga Josadacpa wamranmi caran. Munayniyoj TAYTA DIOSGA profëtanwan willacachishpan caynömi niran: «Cay runacunaga nircaycan: ‹TAYTA DIOSPA Templunta yapay jatarachinapäga pishinrächu› nir. *** Nogapa Templö juchuchir-ushacasha caycaptin ¿gamcuna alli wasicunacho, cuyayllapaj wasicunacho tiyanayqui camacanchu? Noga munayniyoj TAYTA DIOSMI në: «Imano cawaycashayquitapis sumaj yarpachacuy. Gamcunaga aypallatami murupacunqui; ichanga wallcallatami shuntanqui. Micushpayquipis jinallami yargaycanqui. Upushpayquipis jinallami yacunarcaycanqui. Sumaj pitucurpis manami goñurinquichu. Arupacuptiqui pägashushayquipis manacajnöllami ushacäcun. «Noga munayniyoj TAYTA DIOSMI në: «Imano cawaycashayquitapis sumaj yarpachacuy. Puntacunaman ayway-llapa. Chaypita guerucunata apaycamushpayqui Templuta yapay jatarachiy. Templuta jatarachiptiqui nogaga cushicushämi. Chaymi nogaga alabasha cashaj. Gamcunaga achcata ashirpis wallcallatami tarinqui. Wasiquicunaman churacushayquitapis Nogaga juc pücayllawanmi apacushaj. Chaynöga ¿imanirtaj rurashaj? Chaynöga rurashaj tiyanä Wasi pasaypa juchuchisha captinmi. Chaynöta ricaycarpis gamcunaga yarpachacurcaycanqui quiquiquipa cajcunallapämi. Chaypitami gamcunamanga mana tamyamunchu. Micuyniquicunapis mana wayunchu. Nogami camacächishcä fiyupa usya cananpaj, jircacunacho cajpis shanaywan chaquinanpaj, rïgu, übas, olivo chacrayquicuna chaquicäcunanpaj, maycho caycaj micuypis chaquicäcunanpaj. Runa, ni animalcuna imata arushanpis yangallanami caycan.» TAYTA DIOS chayno Hageowan willacachishanta wiyaycärir Zorobabel, Josué, waquin runacunapis fiyupa manchariran. Chaura TAYTA DIOSPA profëtan Hageoga cayno willaparan: «TAYTA DIOSGA nin: ‹Noga TAYTA DIOSMI në: Nogaga gamcunawanmi caycä.› » Chayno nishpanmi TAYTA DIOSGA shacyächiran Judäpa gobernadornin Zorobabelta, cüracunapa mandajnin Josuëta, waquin runacunatapis. Chaypitaga ray Darío ishcay wata sojta quillanna mandaycaptin ishcay chunca chuscu (24) junajnincho gallaycäriran munayniyoj TAYTA DIOSPA Templunta yapay jatarachiyta. Chay wata ganchis quillaman aywaycaptin ishcay chunca juc (21) junajnincho TAYTA DIOSGA profëta Hageota yapay cayno willaparan: «Cananga Zorobabelta, Josuëta, waquin runacunatapis niy: ‹Tayta Diosga nin: Ñaupata Templö imano cuyayllapaj cashantapis ricajcuna ¿maygallanga cawaycanrächuraj? Cananga ¿imanötataj ricaycanqui? ¿Manachu pasaypa manacajnölla caycan? ¡Imano captinpis balurchay Zorobabel! ¡Cüracunapa mandajnin Josué balurchay! Cay nasyuncho tiyaycajcunapis llapaniqui balurchay. Aruy-llapa. Gamcunawanmi noga caycä. Noga munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno në. Unay castayquicuna Egiptupita llojshimuptin conträtuta rurar aunishänömi espiritöga gamcunawan caycangapaj. Chayno caycaptenga ama manchacuychu. Manapis aycällatanami cuyurachishaj syëluta, munduta, lamarta, chaqui pachatapis. Llapan nasyuncunatapis cuyurachishaj. Chauraga ima-aycanpis caymannami chayamongapaj. Chaynöpami Templöchöga ima-ayca bälejcunapis junta caycanga. Noga munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno në. Nogallapami guellaypis, goripis. Cay guepata rurashayqui Temploga cangapaj rimir caj Templupita mas cuyayllapänami. Nogami camacächishäpaj cay particho alli goyayna cananpaj. Noga munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno në.› » Chay ishcay wataman aywajcho isgun quillamanna aywaycar ishcay chunca chuscu (24) junajnin ray Darío mandaj caycaptin TAYTA DIOSGA profëta Hageota willaparan. Chaycho niran quiquin munayniyoj TAYTA DIOSPA jutincho cüracunata tapunanpaj. Laycunapämi tapunan-caran. Chaymi Hageoga cüracunata cayno niran: «Capas juc runa apanman Diospaj churananpaj aycha ofrendata jacurashanwan pitushata. Capas jacurashanpa cantun töpanman tantata, u bïnuta, u asëtita, u ima micuymanpis. Chayno töpashanpita chay micuyga ¿Diospaj churananpaj acrashanachuraj caycanga?» Chaura cüracunaga «manami» niran. Chaura Hageoga yapay tapuran: «Juc runa capas wañusha runata yatashanpita ganrana ricacun. Nircorga aywar capas yataycun chay micuycunata. Chauraga ¿manachu chay micuycunapis ganrana ricacun?» Chaura cüracunaga «Au, ganranami ricacun» niran. Chaura Hageo niran: «TAYTA DIOSGA caynömi nin: Chay runacunapis chayno ganrami caycan. Llapan rurashancuna y nogapaj ofrenda apamushancunapis ganrami caycan. Cananpitaga gamcuna sumaj yarpachacuy. Manaraj Templuta jatarachiyta gallariptiquicunaga ¿imanötaj caran? Pipis ishcay chunca (20) säcu micuyta shuntayta yarpaj. Cosëchachöga shuntaj chunca säcullatana. Pichga chunca (50) arröba bïnuta jorguyta yarpaj. Bïnuta rurashpanga jorgoj ishcay chunca (20) arröballatana. Ñacar murushayquicunatapis nogami illgächishcä micuyta ushaj curucunawan, runtu tamyawan. Chaypis gamcunaga manami nogaman yäracamushcanquichu. Chayno cashayquitaga noga TAYTA DIOSMI në. Canan junaj isgun quillamanna aywaycaj ishcay chunca chuscu (24) junajninchömi Templöpa simintuncunata rumiwan pergayta gallaycärishcanqui. Gamcunapaga canan manarämi pogunrächu übas, ïgus, granada, ni olivopis. Cananpitaga micuy churacunacho manami pishengapänachu ima micuypis. Nogapa bindisyunnëwanmi llapanpis alli cangapaj.» Chay ishcay chunca chuscu (24) junajnincho TAYTA DIOSGA Hageota yapay willaparan. Niran Judäpa gobernadornin Zorobabelta cayno ninanpaj: «TAYTA DIOS nin: Syëluta, mundutapis nogami sicsicyachej-aywä. Munducho caj mandajcunapa munaynintaga ushajpämi illgächishaj. Jamaräcunantapis ichic-ichicllami rurarishaj. Pillyapaj caj carrëtancunatapis cuchpärishaj. Chay carrëtacunacho aywajcunatapis sajtargärishämi. Wañongami cawallucuna, chayno muntädu aywaj runacunapis. Quiquin-purallami wañuchinacongapaj. Sirbimaj Zorobabel, chay wichan gamtaga acrashä captiqui nogami charäshayquipaj papilcunaman sëllucuna surtïjatanöraj. Chaymi imapitapis chapäshayquipaj. Noga munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno në.» Ray Darío Persiata ishcay watamanna mandaycaptin pusaj caj quillacho TAYTA DIOSGA profëta Zacariasta willaparan. Zacariaspa papänenga caran Berequías. Berequiaspa papäninna caran Ido. Noga Zacariasta TAYTA DIOSGA Israel runacunapaj cayno nimaran: «Noga munayniyoj Tayta Diosmi unay caj Israel castayquicunapaj fiyupa rabyacurcurä. Cananga acrashä runacunata cayno willapay: ‹TAYTA DIOS nin: Nogamanna cuticamuy-llapa. Chauraga nogapis gamcunata yapay yanapäshayquinami. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Ama caynachu unay caj famillyayquicuna cashannöga. Paycunatami unay caj profëtacuna piñacuyparaj cayno willaparan: «TAYTA DIOS nin: Llutancho goyaycashayquipita cutimuyna ari» nir. Chaypis paycunaga manami wiyacuranchu, ni manami cachaycuranchu mana allita ruraycashancunatapis. Noga Tayta Diosmi chayno në. Cananga ¿maytaj chay unay castayquicuna? Profëtacunapis wañushanami. Ichanga imano cananpäpis sirbimaj profëtäcunawan willacachishäga ¿manachu cumlicasha unay castayquicunacho? Chaymi paycunaga arpinticur nogaman yapay cutimushpan niran: «Imano ruramänanchïpäpis nishannömi rurashanchïman-tupu, imanöpis goyashanchïman-tupu castigamashcanchi» nishpan.› » Ray Darío juc wata chunca juc (11) quillanna (chay quillapa jutin caran Sebat) ray caycaptin TAYTA DIOSGA profëta Zacariasta ribilaran. Zacariaspa papänenga caran Berequías. Berequiaspa papäninna caran Ido. Tayta Dios ribilamashanga caynömi caran: Juc chacay ricarä Tayta Diospa anjilnin puca cawallun muntasha caycajta. Chay anjilga ichiraycasha achca yöracuna caycashan pampa guechwacho. Paypa guepancho caycasha achcaj muntäducuna. Cawalluncunaga caran: pucacuna, bäyucuna, yurajcuna. Nogawanga juc anjilmi parlaycaran. Chaura paytami tapurä: «Tayta, ¿imapätaj chay muntäducunaga?» nir. Chaura payga nimaran: «Cananmi willashayqui imapaj cashantapis» nir. Chaura chay yöracuna cajcho caycaj anjilga niran: «Paycunaga caycan intëru cay pachapa purimunanpaj TAYTA DIOS cachashanmi» nir. Yöracuna caycashan cajcho caycaj anjilta chay muntäducuna niran: «Nogacunaga intërupami purimushcä. Chayno purimur tarishcä mana yarpachacuypa allilla goyarcaycajtami» nir. Chaura TAYTA DIOSPA anjilninnami niran: «Munayniyoj TAYTA DIOS, ganchis chunca (70) watanami rabyasha caycanqui Jerusalenpaj, Judächo caycaj siudäcunacho tiyajcunapäpis. Yapay cuyapänayquipäga ¿ayca watarätaj pishin?» Chaura nogawan parlaycaj anjilta TAYTA DIOSGA cushicuy cananpaj cajtana alli shiminpa willaparan. Chay anjilnami nimaran noga cayno willacunäpaj: «Munayniyoj TAYTA DIOSGA caynömi nin: ‹Nogaga fiyupami cuyä Sión lömacho caycaj Jerusalenta. Ichanga fiyupami rabyaycä imapäpis mana yarpachacuypa goyarcaycaj nasyun runacunapaj. Noga yangalla rabyasha caycaptëpis paycunaga mastami rabyachimaran Israelcunata fiyupa ñacachishpan. Chaypitami noga TAYTA DIOSGA në: Cananga cuyapäshänami Jerusalenta. Templutapis siudätapis yapay jatarachinanpänami camacächishaj› nir.» Mastapis chay parlapaycämaj anjilga nimaran: «Caynöpis willacuy: ‹Munayniyoj TAYTA DIOS nin: Nogami camacächishaj siudänëcho alli cajcuna yapay aypalla cananpaj. Sión lömacho caycaj runacunataga cuyapäshämi. Jerusalén siudäpis yapay canga noga acrashänami› nir.» Chayno ricapaycashächo ricärirä chuscu wagracunatapis. Chaura nogawan parlaycaj anjilta cayno tapurä: «¿Imapätaj tagay wagracunaga?» nir. Chaura chay anjilnami nimaran: «Cay wagracunaga caycan Judá runacunata, Israel runacunata, Jerusalén runacunatapis mashtaypa mashtar gargoj munayniyoj nasyuncunami.» Chaypita TAYTA DIOS ricachimaran chuscoj jirrërucunata. Chaura noga tapurä: «¿Imamantaj shamusha cay jirrërucunaga?» nir. Chaura pay nimaran: «Wagracunaga caycan Judá nasyun runacunata wacpa-caypa machicächej munayniyoj nasyun runacunami. Cay jirrërucunami shamusha chay munayniyoj nasyun runacunata fiyupa mancharachinanpaj, Judá nasyun runacunata wagraycällar wacpa-caypa machip-machishpan wagranta tacar tunirachinanpaj.» Chaypita yapaypis ricarä juc mösu tupucuna cordilnin aptasha caycajta. Paytami noga tapurä: «¿Maymantaj aywaycanqui?» nir. Chaura pay nimaran: «Jerusalén siudäta tupojmi aywaycä larguynin anchuynin ayca cashantapis musyanäpaj.» Chaura ricarä nogawan parlaj anjil aywacuycajta. Chay anjiltaga juc anjil tariparan. Taripaptin niran: «Cörriyllapa ayway tagay mösuta cayno ninayquipaj: ‹Jerusalenchöga aypalla runacunanami tiyanga. Uywacunapis aypallami cangapaj. Chaymi manana canganachu siudäpa curralnin pergapis› nir. TAYTA DIOSMI nin: ‹Jerusalenpaga nogami cashaj intëru cantunpa nina ratataycaj curralninno. Paycunacho cashpänami musyachishaj munayniyoj cashäta› nir.» TAYTA DIOSGA acrashan runacunata nin: «Nogami camacächirä gamcuna wacpa-caypa intëruman mashtacänayquipäpis. Cananmi ichanga në: ¡Juclla gueshpir aywacuy norte caj-lä nasyunpitaga! ¡Ñaupata Sioncho tiyajcuna, Babiloniapita gueshpicamuyna prësu aywasha caycajcuna! Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Gamcunata ima-aycayquitapis guechushoj nasyuncunamanmi munayniyoj TAYTA DIOSGA cachamasha. Paymi nin: «Pipis acrashä runacunata ñacachej cäga ñawi ñïñötami togriycan. Chaypitami quiquë pillyashaj chay nasyun runacunawanga. Chaymi camacächishaj quiquinpa uywaynincunalla ima-aycantapis apacunanpaj.» Chayno captinrämi chay nasyun runacunaga musyangapaj munayniyoj TAYTA DIOS nogata cachamashanta. TAYTA DIOS nin: «¡Cushicuypita cantay-llapa Jerusalencho tiyajcuna. Nogaga aywaycämönami gamcuna cajcho tiyanäpaj! Chayno captenga achca nasyun runacunami sirbimangapaj. Chaura nogaga paycuna cajchömi caycäshaj. Paycunaga acrashä runacunanami canga,» nir. Chayno captinrämi gamcunaga musyanquipaj munayniyoj TAYTA DIOS nogata cachamashanta. TAYTA DIOSGA yapaymi Judá runacunata partisyuntano shuntangapaj. Jerusalén siudänami cangapaj llapan siudäcunapita acracushan siudä. TAYTA DIOSPA ñaupanchöga pï-may runacunapis upällalla cacuchun. Noganchïman payga shamun fiyupa rispitäducho tiyaycashan janaj pachapitami. Chaypita TAYTA DIOS ricachimaran cürapa mandajnin Josuëta. Payga ichiraycaran TAYTA DIOSPA anjilninpa ñaupancho. Josuëpa derëchu caj-lädunchöna Satanás caycaran acusananpaj. Chaura TAYTA DIOSPA anjilninna Satanasta cayno niran: «¡Gamtaga TAYTA DIOSMI piñacushunqui! ¡Jerusalenta acracoj Tayta Dios gamtaga upällachishunqui! Cay runaga ¿manachu caycan rataycaj ninapita jorgurisha shanshano?» Josuëga pasaypa ganra röpan jatisha jinalla ichiraycaran Tayta Diospa anjilninpa ñaupancho. Chaura chay anjilga yanapajnincunata niran Josué jatiraycashan ganra röpacunata lojtipänanpaj. Nircorga Josuëta niran: «Ricashayquinöpis llapan juchayquitanami jorgushcä limyuna canayquipaj. Cananga mandashaj limyu röpatana jatipäshunayquipämi» nir. Nircorga yanapajnincunata niran cüra jatiränan limyu turwantita Josuëta jatipänanpaj. Chaura TAYTA DIOSPA anjilnin ricapaycaptillan paycunaga turwantita jatiparan. Limyu röpatapis jatiparan. Nircur TAYTA DIOSPA anjilnenga Josuëta niran: «Munayniyoj TAYTA DIOSMI cayno nin: ‹Noga munashänölla llapanta ruray. Ruranayquipaj nishäcunataga juctapis mana jaguiypa cumliy. Chauraga Templöcho arunayquipämi churashayquipaj. Chaycho carnami täpanquipaj Templutawan ñaupan sawan pampacunata. Nogaga churashayquipaj cay sirbimaj anjilnëcunano cutir ticrar arunayquipämi. Josué, sumaj wiyamay. Gamga caycanqui mandaj cürami. Gamno caycaj cüra-masiquicunapis wiyacuchun ari. Gamcunaga acrashä runacunapaj caycanqui juc señalmi: Sirbimajtami yöra chillguimojtanöpis yurichimushaj. Nogaga Josuëpa ñaupanman churashcä ganchis ñawiyoj rumitami. Quiquëmi chaymanga isquirbej-aywä. Chayno rurarcorga juc junajllachömi illgarachishaj cay nasyun runacunapa juchanta. Chay junaj chayamuptenga jucniqui-jucniquimi marca-masiquicunawan goturpanquipaj übas yörayqui chaquincho, ïgus yörayqui chaquinchöpis. Munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno në.› » Chaypitaga nogawan parlaycaj anjil cutircamur cuyuchimaran imanömi puñuycaj runata ricchachinchi, chayno. Nircur tapumaran: «¿Imatataj ricaycanqui?» nir. Nogana nirä: «Ricaycä gori candilëruta asëti wiñacunayojta. Chay asëti wiñacunapa cantuncho caycaj ganchis lamparincunapa mëchanman asëtiga tübullapa aywaycan. Chay candilërupa lädunchönami caycan ishcay yöra olivo. Chaycunaga jucaj caycan derëchu caj-läduncho, jucajna ichoj caj-läduncho.» Nogawan parlaycaj anjilta tapurä: «Tayta ¿imapätaj chayga?» nir. Chaura anjilna nimaran: «¿Manachu musyanqui imapaj cashantapis?» nir. Noganami nirä: «Manami musyächu tayta» nir. Chaura payga cayno nimaran: «Zorobabelpaj TAYTA DIOS nishan caynömi caycan: ‹Manami suldärucunatarächu, manami callpataräpischu nistan, chaypa ruquenga Espiritullätami. Noga munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno në. Jatuncaray jircano car munayniyoj captinpis Zorobabelpa ñaupanchöga pampanöllami caycan. Templuta aruyta ushaycuptin runacunaga almirar «¡Imano cuyayllapäshi! ¡Imano cuyayllapäshi!» nengami› nir.» Chaypitaga TAYTA DIOS cayno nimaran: «Zorobabelmi gallaycusha cay Templuta jatarachiyta. Quiquinmi ushajpaj aruchiytapis ushachenga.» Chayno päsaptin gamcunaga musyanquipaj munayniyoj TAYTA DIOS nogata cachamashanta. Jatarachiyta gallaycushan wichan ushachinanta mana riguejcunaga fiyupami cushicongapaj Zorobabel ushajpaj aruchiyta ushachishanta ricaycur. Chaypitapis mastaraj anjilga nimaran: «Candilërupa ganchis achquincunaga caycan TAYTA DIOSPA ñawincunami. Chay ñawincunami ricaycan mundu intëruman.» Nogaga tapurä: «¿Imapätaj caycan chay candilërupa ishcan läduncho caycaj olivo yöracunaga?» nir. Chaynöpis tapurä: «¿Ima ninantaj candilërupa ishcan läduncho caycaj olivo rämacunaga? Y ¿Ima ninantaj ishcay räma olivocunaga? ¿Imanirtaj chay rämacunaga caycan candilëruman tübu aywajpa läduncho?» nir. Chaura anjilga nimaran: «¿Manachu musyanqui imapaj cashantapis?» Chaura noga nirä: «Manami musyächu tayta» nir. Paynami nimaran: «Chay ishcay rämacunaga caycan ishcay acrasha caycaj runacunami. Paycunaga caycan munayniyoj Tayta Diosta sirbinanpämi» nir. Yapay ricarpis ricarä isquirbisha röllu janajpa buylaycajta. Anjil tapumaran: «¿Imatataj ricaycanqui?» nir. Noganami nirä: «Isquirbisha röllu janajpa buylaycajtami ricaycä. Chaypa larguynenga caycan chunca metru; anchuyninnami pichga metru.» Chauraga pay nimaran: «Chaychöga isquirbiraycan llapan nasyuncunaman maldisyun chayananpäpis caycajmi. Ishcan-läpa isquirbisha caycajcho niycashannömi pipis suwacoj caj u llullacur manacajpita juraj cajcuna castigäniga manami quëdangapächu. Munayniyoj TAYTA DIOSMI nin: ‹Nogami camacächishaj cay maldisyonga pï suwacojmanpis chayananpaj, chayno jutëcho jurashpan llullacojcunamanpis chayananpaj. Chay maldisyonga wasinpa tirantincunatapis, simintuncunatapis ushacächengami› nir.» Chaypitaga nogawan parlaj anjil llojshimuran. Nircur nimaran: «¡Chay yurircojta masqui ricay!» nir. Ricärir tapurä: «¿Imataj chayga?» nir. Paynami nimaran: «Chayga caycan jatun tupu mancami. Chay mancawan tupuptin junta caycajnömi cay nasyuncho caj runacunapa juchanga caycan.» Chay mancaga plömupita rurasha chapanawan chapashami caycaran. Chapananta quicharcuptin chay manca rurinchöga juc warmi jamaraycajtami ricarä. Anjilga nimaran: «Cay warmiga tincun llapan runacunapa juchanmanmi.» Chayno nircamarga tupu mancaman llimipärir plömupita caycaj chapanawan yapay chaparcuran. Yapay ricärirä. Chaychöga ricarä ishcay warmicuna yurircojta. Chaycunaga älayoj cashpan janaj wayrallacho tacyaraycaran. Chay warmicunapa älanga caycaran cigüeña äbipa älanno. Mancataga chay warmicunami janchacarcärir janajllapa apaycaran. Chauraga nogawan parlaycaj anjilta tapurä: «¿Maymantaj apaycan chay mancataga?» nir. Paynami nimaran: «Babiloniamanmi apacurcaycan. Chaychömi juc templuta aruchej-aywan. Templuta aruchiyta ushaycorga chay rurimanmi juc patacman churanga.» Yapay ricärishächo ricärirä chuscu carrëtacuna ishcay punta chaupin gashapa yagarcamojta. Chay puntacunaga runsi caycaran. Rimir-punta caj carrëtataga garachaycaran puca cawallucuna. Guepan caj carrëtatana garachaycaran yana cawallucuna. Chaypa guepan caj carrëtata garachaycaran yuraj cawallucuna. Ushanan caj carrëtatana garachaycaran bäyu cawallucuna. Chaura nogawan parlaycaj anjilta tapurä: «Tayta, ¿imapätaj tagay carrëtacunaga?» nir. Anjilnami nimaran: «Tagaycunaga caycan munayniyoj Tayta Diospa ñaupanpita chuscun-läman aywaycajcunami. Yana cawallucuna garachaycashan caj carrëtaga aywaycan norte caj-lä nasyunmanmi. Yuraj caj cawallucuna garachashan carrëtaga aywaycan norte caj-läpami. Bäyu cawallucuna garachashan caj carrëtana aywaycan sur caj-lä nasyunman.» Chay sinchi cawallucunaga tumaycachaycaran juclla intërupa aywayta munashpan. Anjilna niran: «Tumamuy mundu intëruta» nir. Chaura paycunaga aywar tumamuran. Chaypitanaga anjil sinchipa nimaran: «¡Norte caj-lä partiman aywajcunaga chay nasyunpaj Tayta Dios fiyupa rabyaycashantami päsachej-aywan!» TAYTA DIOSGA mastapis cayno willapämaran: «Canan junajlla ayway Sofoniaspa wamran Josiaspa wasinman. Chaymanmi pachacusha caycan Babiloniapita cutimoj Heldai, Tobías, Jedaías. Paycunapita chasquiy guellay, gori ofrendata. Chaypitana corönata rurachiy. Chay corönataga jatipanqui Josadacpa wamran cüracunapa mandajnin Josuëta. Nircur ninqui: ‹Munayniyoj TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Chellguej» jutiyoj runaga quiquinpa sapinpita chillguircurmi TAYTA DIOSPA Templunta jatarachenga. Payga TAYTA DIOSPA Templuntami jatarachenga. Paytaga rayta rispitajnömi llapan rispitangapaj. Jamananman jamaycurmi mandanga. Pay jamarashan ñaupanmannami cüra Josuëpis jamacongapaj. Chaycho car ishcanpis allilla goyar allillami mandangapaj. Chay corönaga TAYTA DIOSPA Templullanchönami caconga. Chayga canga Heldaita, Tobiasta, Jedaiasta, Sofoniaspa wamran Josiastapis runacuna yarparänanpämi.› » Gamcuna TAYTA DIOSTA wiyacuptiquega TAYTA DIOSPA Templunta aröshishunayquipaj carupita-pachami runacuna shamonga. Chayno captinrämi gamcunaga musyanquipaj munayniyoj TAYTA DIOS cachamashanta. Ray Darío chuscu wata isgun quillan chuscu junajninna ray caycaptin TAYTA DIOSGA profëta Zacariasta ribilaran. Chay isgun caj quillapa jutin caran Quisleu. Chay wichan Betel runacunaga cachata cachacuran Sarezerta, Regem-melecta waquin runacunatawan. Cachacuran TAYTA DIOS paycunata yanapänanpaj mañacoj. Chaynöpis paycunataga cachacuran munayniyoj TAYTA DIOSPA Templuncho caycaj profëtacunatawan cüracunata cayno tapucunanpaj: «Pichga quilla cajchöga ¿jinallachu juc junaj llaquicushpäcuna, ayunashäcuna cada watalla?» Chayno tapucoj shamuptinmi munayniyoj TAYTA DIOS nogata cayno nimaran: «Chay nasyuncho caj llapan runacunata, cüracunata niy noga cayno nishäta: ‹Gamcuna ganchis chunca (70) watantin pichga caj quillacho, ganchis caj quillacho juc junaj llaquicushpayqui ayunashpayqui ¿rasunpa nogata rispitamashpayquichu ayunashcanqui? Gamcunaga micur, upurpis quiquiquicuna alli canallayquipämi rurarcaycanqui. Canan chayno niycashätaga ¿manachu unayna profëtäcunawan willachirä? Chay wichan Jerusalenchöga allimi goyarcaycaran. Runacunapis juntami caycaran. Läduncho caj siudäcunachöpis chaynömi caycaran. Chay wichanga Néguev partichöpis, may-may jatun guechwa pampachöpis runacuna juntami tiyarcaycaran.› » Profëta Zacariasta TAYTA DIOS cayno niran: «Nogaga caynömi në: Gamcunaga allillata ruray. Pï-maypäpis alli cay. Jucniqui-jucniquipis cuyapänacuy. Ama ñacachiychu biyüdacunata, wacchacunata, juc-lä nasyun runacunata, ni pobricunatapis. Jucniqui-jucniqui mana allita ruranacuytapis ama yarpaychu.» Chaypis paycunaga manami wiyacuranchu. Chaypa ruquenga rinrincunatapis chapacarcärir juc-läpa ticracarcäriran. Shonguncunatapis chucrucarcachiran asul rumi chucru cashanmannöraj. Chaynöga ruraran noga espiritöwan yachachishäcunata, laynëcunata willapashäta mana wiyacunanpämi. Chaycunataga willacachirä unay caj profëtäcunawanmi. «Chayno cashanpitami nogaga rabyacurcurä. Chaymi në: Imanömi paycuna mana wiyacamashachu noga willapaycaptë, chaynöllami nogapis mana yanapäshächu ruwacur mañacamaptinpis. Chaypitami shucucuy wayra machip-machir apajnöpis wacpa caypa mashtacächishcä mana rejsishan nasyuncunaman. Paycuna aywacuptin nasyunga ricacuran pasaypa chunyajna. Chaychöga pipis manami tiyarannachu. ¡Cuyayllapaj nasyuntami paycunaga chunyajman ticrachiran!» Munayniyoj TAYTA DIOSMI cayno nimaran: «Noga, munayniyoj TAYTA DIOSMI cayno në: Sioncho tiyajcunataga fiyupami cuyä. Chaynömi paycunata chiquejcunapäpis fiyupa rabyä. «Noga, TAYTA DIOSMI cayno në: Nogaga Sión lömacho caycaj Jerusalenmannami cutimushaj chaycho tiyanäpaj. Chaura Jerusalentaga runacuna nengapaj ‹Diosnin nishanta Cumlej› nir. Noga munayniyoj acrashä Sión lömapänami runacuna nengapaj ‹Rispitädu Löma› nir. «Noga, munayniyoj TAYTA DIOSMI cayno në: Auquincuna chacwancuna yapaymi jamarpangapaj Jerusalén siudäpa jamaräcunan läsacunacho. Chaycunaga pasaypa edäna cashpanmi tucruncunawan tucnacusha jamarpaycangapaj. Wamracunapis ollgu warmi läsaman shuntacashpan chaycho pucllangapaj. «Noga, munayniyoj TAYTA DIOSMI cayno në: Chay wichanga cawaycajraj runacunapaj canga mana riguiypämi. Nogapämi ichanga imapis sasa mana canchu. «Noga, munayniyoj TAYTA DIOSMI cayno në: Nogami acrashä runacunata salbashaj inti yagamunan caj-lä nasyun runacunapa munayninpita, inti yaganan caj-lä nasyun runacunapa munayninpitapis. Nircur Jerusalenman pushamushäpaj chaycho tiyananpaj. Chauraga paycunami cangapaj acrashä runacuna, Noganami cashäpaj llapan aunishäta cumlej Diosnin, rasun cajta ruraj Diosnin. «Noga, munayniyoj TAYTA DIOSMI cayno në: Canan wichan profëtacuna willacushanta wiyajcuna, Templöta yapay simintunta jatarachir gallaycushanpita-pacha wiyajcuna sumaj balurchay. Ñaupataga runa arushanpita manami pägata chasquishachu, ni animalcunatapis micuyta garashachu. Chiquinacuy captin caminanticunapis manami sigüruchu purisha. Chayno runacuna chiquinacunanpaj nogami camacächirä. Canan ichanga cay marcacho quëdar tiyarcaycaj runacunapäga manami unaynönachu cashaj. Munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno në. Alli goyaynami paycunachöga cangapaj. Übascunapis wayonga. Allpachöpis micuycuna allimi wayonga. Tamyapis tamyamongami. Acrashä runacuna cawaycar quëdajcunapäga nogami camacächishäpaj chayno paycunapaj alli cananpaj. Imanömi gam Judäwan Israel runacuna nasyuncunacho maldisyunädu carayqui, chaymannömi camacächishaj fiyupa bindisyunyojna canayquipaj. ¡Ama manchacuychu-llapa! ¡Balurchay! «Noga, munayniyoj TAYTA DIOSMI cayno në: Unay caj castayquicuna rabyachimaptin nogaga castiganäpämi nirä. Y nishänömi castigarä. Cananmi ichanga yarpashcä Jerusalentawan Judäta allina yanapayta. Chaymi gamcunaga ama manchacuynachu. Gamcunaga cayno goyay: Imaypis jucniqui-jucniqui rasun cajllata parlay, alli cajta ruray. Autoridäcunapa despächunchöpis amistay jucniqui-jucniquipis alli goyänayquipaj. Jucniqui-jucniquipis ama mana allita ruranacuynachu. Chayno manacajpitapis ama juraychu. Chaycunataga pasaypami melanäcö. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Munayniyoj TAYTA DIOSGA cayno nimaran: «Noga, munayniyoj TAYTA DIOSMI cayno në: Wataman aywajcho chuscu caj quillacho, pichga cajcho, ganchis caj quillacho, chunca caj quillacho llaquicur ayunashayquicunaga cushicuymanmi ticrangapaj. Judäpita mirajcunapäga cangapaj cushicuy fistami. ¡Ichanga gamcuna allilla caway; rasunpa cuyanacuy ari! «Noga, munayniyoj TAYTA DIOSMI cayno në: Runacuna shamongapämi juc-lä nasyuncunapita, juc-lä siudäcunapitapis. Chauraga juc siudächo tiyajcuna mas juc siudächo tiyajcunata nengapaj: ‹¡Aywashun munayniyoj TAYTA DIOS caycashanman. Payta mañacushun noganchïtapis bindisyunta gomänanchïpaj!› Niptin jucaj siudächo tiyajcunanami nenga: ‹¡Nogacunapis aywämi!› nir. Chaymi Jerusalenmanga shamongapaj achca nasyunpita chaychica runacuna munayniyoj TAYTA DIOSTA mañacur ‹bindisyunta gomay› ninanpaj. «Noga, munayniyoj TAYTA DIOSMI cayno në: Chay wichanga chuncaj juc-lä nasyun runacunami juc Judá runata röpanpita charircur ruwangapaj: ‹¡Gamwan aywaytami munä. Nogacunaga mayashcä Dios gamcunacho caycashantami!› nir.» Cay willacuyga caycan Hadrac nasyunpäwan Damasco siudäpaj TAYTA DIOS willacachimashanmi. TAYTA DIOSGA llapan runacunatami ricaycan. Israel trïbucunatapis llapantami ricaycan. Chaycunapa läduncho caycaj Hamat siudätapis payga ricaycanmi. Ricaycanmi Tiro, Sidón runacunatapis. Chay runacuna may-jina musyaj yachaj captinpis ricaycanmi. Tiro runacunaga ima-aycantapis churacunanpämi sumaj curalaypa rurachiran. Nircorga guellayta shuntasha aypalla allpatano, goritapis mituta shuntajnöraj. Chayno caycajtami Tayta Diosga llapanninta guechurengapaj. Nircurmi ima-aycantapis ushajpaj lamarman jitarponga. Siudätanami ushajpaj rupaycachenga. Chayno caycajta ricashpan Ascalón siudächo tiyajcunaga fiyupa mancharishpan manami ima ruraytapis camäpacongapänachu. Gaza runacunapis fiyupa llaquicur sic-sicyangarämi. Ecrón runacunapis fiyupami llaquiconga. Llaquiconga Tiro runacuna manana yanapänanpaj captinmi. Gaza siudäga rayniynajmi ricacongapaj. Ascalón siudächöga manami runacuna cangapänachu. Asdodcho tiyangapaj achca marcapita tacucasha runacunami. Chay Filistea siudäcunacho chayno camacächishpanmi Tayta Dios nin: «Manacajmanmi churashaj Filistea runacuna alli-tucushantaga. Yawarlla caycaj aychata micurcaycashantapis shiminpitami guechurishaj. Mana micunanpaj nishä cajcunata micur cachurcaycashantapis quirunpitami guechurishaj. Ichanga chay runacunapis waquenga quëdangapaj nogapämi. Paycunaga cangapaj Judá runacunanönami. Ecrón runacunanami canga Jebús runacunano. Noganami acrashäcunata washäshaj. Pipis yaycupänanpitami washäshaj. Ñacachejcuna yapayga mananami ñacachenganachu. Chaynöga canga quiquëwanna tiyaptinmi. «¡Fiyupa cushicuy Sión lömacho caycaj siudä! ¡Cushicuypita cantay Jerusalén siudä! Gamcunamanga allillata ruraj, llapanta binsej, umildi rayniquimi aywaycämun bürrullan muntasha. Cargacuna bürrupa wawan muntashami aywaycämun. Nogami illgächishäpaj Efraín trïbupa pillyapaj caj carrëtancunata, Jerusalencho caj cawallucunata, pillyananpaj caycaj lëcha jitacunancunata. Shamoj rayga willacongapaj intëru nasyuncho alli goyay cananpämi. Mandangapis jatun lamarpita Cachi lamarcamami. Mandangapaj Éufrates mayupita mundupa jucaj cuchuncama. Jerusalén runacuna, conträtuta ruraptinchi yawarta mashtashayquipitami yacuynaj jatun uchcucho prësu caycajta jorgushcä. «¡Gamcuna, prësu caycajcuna nasyunniquiman cutiyta yarpaycajcunaga cuticuyna-llapa! Cananga ñacashayquimannömi bindisyunta goshayquipaj mas allina goyänayquipaj. Pillyacho lëcha jitacunätami chutashana caycächë. Chay lëcha jitacunanöga caycan Judämi. Israeltanami lëchantano churashcä. Sión, gamnami canquipaj juc sablino. Gamcho tiyajcunataga ticrachishäpaj Grecia nasyuncho tiyajcunapa contranmi.» TAYTA DIOSGA acrashan runacunapa jananpami yurircamonga. Lëchancunatami räyutanöraj jitanga. Quiquin TAYTA DIOSMI tucanga trompëtata. Nircorga sur caj-läpita löcu wayra aywashannömi shamonga. Acrashan runacunataga munayniyoj TAYTA DIOS chapangami. Chaura paycunami lluchcargärengapaj contrancuna waracashan rumicunatapis. Binsiycur paycunaga bïnuta upyajnömi cushiconga. Altarman wiñananpaj tasunman yawarta juntachishannörämi cöpancunamanpis bïnuta wiñanga. Chay junäga TAYTA DIOSMI acrashan runacunata salbanga juc röpa uyshatano. Chauraga quiquincunapa nasyunninchönami Tayta Diosta sirbejcunaga caycangapaj. Corönacho cuyayllapaj rumicuna achicyaypa achicyar cashanno carcaycanga. ¡Chaura ima alli, ima cuyayllapäraj canga chay nasyonga! Rïgupis, bïnupis aypalla captinmi ollgupis warmipis wamracuna cuyayllapaj alli wiñanga. TAYTA DIOSTA mañacuy-llapa micuy wiñaycashan wichan tamyachimunanpaj. Chaura illguyta illgöchej TAYTA DIOSMI intëruman tamyachimonga. Llapan runatami micuyta tarichenga. Chacracunachöpis lantacuna canga. Wasi ïdulucuna ribilacushanmi ichanga mana rasunpachu. Musyacojcuna «cayno wacno» nishanpis manami rasunpa cajchu. Chay runacuna suyñucunata willacushanga manami rasunpachu. Shacyächir willapashancunapis manami rasun cajchu. Chaymi gamcunaga uysha mashtacajnöpis pantacasha carcaycanqui. Uyshëruynaj uyshacuna-jinami fiyupa ñacarcaycanqui. Chaymi TAYTA DIOSGA nin: «Nogaga fiyupami rabyacurcushcä mandajnincunapaj. Acrashä runacunata pusharajcunataga castigashämi. Chay uyshäcunataga noga munayniyoj Tayta Diosmi ricashaj. Paycunaga caycan Judäpita mirar-aywaj runacunami. Paycunaga canga guërracho pillyananpaj caycaj sinchi cawallucunanömi. Paycunapitami yurengapaj llapan mandajcuna: wasi isquïnan simintucho tucnaj rumino, tolduta ichichinanpaj caycaj istäcano, guërracho pillyananpaj lëchata jitacunanno. Chaynömi paycunapitaga yurengapaj munayniyoj mandajcuna. Paycunaga pillyacho contrancunata binsir cällicunacho caycaj mituchömi lluchcar-ushanga. Paycunaga pillyanga noga yanapajnin captëmi. Cawallun muntasha cajcunatami pengayman churangapaj. «Nogami callpayojyächishaj Judäpita mirar aywaj runacunataga. Josëpita mirar aywajcunatapis salbashaj. Yapaymi cutichimur nasyunninman pushamushaj. Chaynöga rurashaj paycunata cuyapashpämi. Chaura paycunaga cangapaj noga imaypis mana cachaycushänömi. Nogami caycä mañacamashanta wiyaj TAYTA DIOSNIN. Israel runacunaga suldärunömi canga. Fiyupa cushishami carcaycangapaj runa bïnuta upur caycashannöraj. Ricashpan wamrancunapis fiyupami cushiconga. ¡Yanapashäpitami cushicur alabamanga! «Israelcunataga wichyacur gayashpämi juc pachallaman shuntashaj. Chaynöga shuntashaj noga salbasha cashpämi. Chauraga unay wichan aypalla cashanno yupaytapis mana atipaypämi cangapaj. Nogami machicächishcä juc-lä nasyuncunaman. Ichanga may carucho cashpanpis paycuna nogata yarpämangami. Nircorga wamrancunawannami cutimonga. Cutichimushämi Egipto nasyunpita. Shuntamushämi Asiria nasyunpitapis. Nircorga pushashaj Galaadcamami, Libanucamami. Paycunaga fiyupa aypallami cangapaj. Chaymi chaychöpis tiyananpaj pishengaraj. Lamarta päsajnömi ñacaycunacho goyanga. Chaypis lamarpa pullchajyaynincunaga manami imatapis rurangachu. Nilo mayutapis ushajpämi chaquirachishaj. Asiria runacuna alli chölu-tucoj cashantapis manacajmanmi churashaj. Egipto runacuna munayniyoj caycashantapis illgächishämi. Acrashäcunataga nogami callpayojyächishaj. Nircorga nogaman yäracamushpannami aywanga. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» ¡Líbano, puncuyquicunata quichay. Sedru gueruyquicunatapis ninami rupacurconga! Wagay pino gueru. Sedru gueruga maynami tunisha. Chay cuyayllapaj guerucuna ushacashanami caycan. Basancho caj encina yöracuna, nanaywannöraj gaparpay. Fiyupa juntasha caycaj muntitaga ushajpämi sajtargärisha. Uyshërucunaga gaparayparämi wagarcaycan, cuyayllapaj guewancuna ushajpaj illgasha captin. Jordancho fiyupa juntasha caycaj jachacuna ushajpaj illgasha captinmi liyunpis wagaycan. TAYTA DIOSNËGA caynömi nin: «Pishtapaj caycaj uyshacunataga sumaj ricay. Chay uyshacunata rantejcunaga mana cuyapaypami pishtan. Ranticoj cajcunanami ichanga nin: ‹¡TAYTA DIOS, ima allishi gam rïcuyächimashcanqui!› nir. Uyshërucunapis manami ni imanillarpis cuyapanchu. Nogapis yapayga manami cuyapäshänachu cay nasyuncho tiyaj runacunata. Chaypa ruquenga raypa y runa-masincunapa maquinmanmi cachaycushäpaj. Chay runacunami nasyuntaga pasaypa ushacashata cachayconga. Paycunapa maquinpitaga manami pitapis salbashäpächu. Noga TAYTA DIOSMI chayno në.» Chaymi pishtananpaj caycaj uyshancunata michipänäpaj nigusyanticunawan parlarä. Nircorga ashirä ishcay tucruta: Jucajpa jutinta churaparä «Alli goyay» nir. Jucajtanami churaparä «Jucllachasha» nir. Chaypitanaga uyshata michirä. Chaypita juc quillallachömi jitarirä quimsaj uyshërucunata. Paycunaga fiyupana rabyachimaran; quiquincunapis chiquicarcäramaran. Uyshacunatanami nirä: «¡Manami imaypis gamcunapa michishojniqui cashänachu! ¡Mayganiquipis wañoj cäga, wañuy! ¡Pipis wañuchishushpayquega wañurachishunqui! ¡Cawaycajcunaga quiquin-pura micunacuchun!» Chayno nircorga «Alli goyay» jutiyoj tucröta paquirirä. Nasyuncunawan conträtuta Tayta Dios rurashan ushacänanpäna cashanta musyachishpämi paquirirä. Chay junaj ushacaran Tayta Dios conträtu rurashan. Chaura uyshata michichimaj ricapaycämaj nigusyanticunaga tantiyacuran noga ruraycashächo TAYTA DIOS imanöpis rurananpaj cashanta musyaycächishanta. Chaura noga nirä: «Gamcuna munarga michipashäpita pägamay. Man'chäga cacuchun.» Chaymi paycunaga quimsa chunca (30) guellayta pägamaran. TAYTA DIOS nimaran: «Chay guellaytaga aparcur wiñay Templucho caycaj guellayta wiñacunaman» nir. Chaura nogaga arupashäpita pägamashan wallcalla quimsa chunca (30) guellayta aparcur wiñarcurä Templucho caycaj guellay wiñacunaman. Nircurnaga paquirirä «Jucllachasha» nir jutichapashä tucrutana. Chay paquirishänöllami rasunpa ushacaran Judäwan Israel runacuna alli goyashanga. TAYTA DIOS nimaran: «Cananga mana alli uyshërunöna cay. Cananpitaga cay nasyunman churaj aywä juc uyshërutanami. Chay uyshëruga manami yarpachaconganachu pantacaj uyshapaj. Ogracajtapis manami ashenganachu. Paquicushatapis manami jampipangachu. Uyucunatapis manami alli guewaman gatengachu. Chaypa ruquenga micucurcongapaj werannin caj uyshacunatami. Chay uyshacunapataga shilluncunatapis rachir wicaparengami. «¡Ay imanöraj canga uyshata michiycashanpita cachaycoj uyshëru! ¡Chay uyshërutaga sabli cuchurichun maquinta; derëchu caj ñawintapis gaprarichun! ¡Ricranpis chaquicäcuchun; derëchu caj ñawinpis gaprayar amana ricachunnachu!» Cay willacuyga caycan Israelcuna imano cananpäpis TAYTA DIOS willacachimashanmi. Syëluta camacächej, cay pachatapis sumaj tacyachej y runata cawayta goj TAYTA DIOSMI cayno nin: «Jerusalentaga nogami ticrachishaj castigacuna cöpämanno. Chaymi bisïnun nasyun runacuna Jerusalenman, Judá siudäcunaman magaj yaycorga machashano ricacongapaj. Chauraga yarpashancuna yangami canga. «Chay junäga llapan nasyuncunapaj Jerusalenta ticrachishäpaj fiyupa lasaj rumimannömi. Pipis jogarcuyta munaj cajtaga wañojpämi ñitirenga. Llapan nasyun runacunami Jerusalén runacunata chiquishpan shuntacanga. «Chay junaj nogami mancharachishäpaj llapan cawalluncunata. Muntädu aywajcunatanami löcuyächishaj. Juc-lä nasyun runacunapa cawalluncunatapis gaprayarachishämi. Judäpita mirar aywajcunatami ichanga cuydaycäshaj. Chaymi Judäpa mandajnincunaga shongullancho nenga: ‹Munayniyoj TAYTA DIOSMI Jerusalencho tiyajcunapa Diosnenga. Paymi yanapan mas callpayoj cananpäpis› nir. «Chay junäga camacächishäpaj Judäpa mandajnincuna yantacho rataycaj shanshacunano cananpaj, rïgu päjacunacho nina rataycajno cananpaj. Bisïnun nasyuncunataga ichoj caj-lämanpis derëchu caj-lämanpis rupar ushacurconga. Jerusalén runacunami ichanga yapay siudänillancho tiyarcaycangapaj. Nogaga rimëru salbashäpaj waquin Judá runacunatami. Chaynöpami mana camacächishächu Davidpita mirajcuna mas alli-tucunanta. Chaura Jerusalén runacunapis manami alli chölu-tuconganachu Judäpa siudänincunacho tiyajcunapita masga. «Chay junäga noga TAYTA DIOSMI imapitapis chapäshaj Jerusalencho tiyajcunata. Chaycho tiyajcuna pishi callpa cajmi cangapaj ray David cashanno fiyupa sinchi. Davidpita mirar aywaj mandaycajcunanami canga Diosno, guërraman aywaycaj runacunapa ñaupanta aywaj anjilnëno. «Chay junäga illgächishämi maygan nasyun runacunatapis Jerusalenman magaj yaycoj cajtaga. Davidpita mirar aywajcunata, Jerusalén runacunataga shacyächishaj cuyapäcoj cananpaj, nogaman yäracamur mañacamunanpaj. Chaypitaga tucsimashanmanmi ricäramonga. Chaymi llaquicur waganga japallan wamran wañushapänöraj, guechpa wamran wañushapänöraj. «Chay junäga Jerusalencho fiyupami llaquicongapaj. Llaquiconga Meguiducho caycaj Hadad-rimonpaj llaquicushannörämi. Judá runacunaga cada casta shuyni-cama fiyupami llaquiconga: «Davidpita mirar aywajcunapis llaquiconga, chayno warmincunapis. Natanpita mirar aywajcunapis llaquiconga, chayno warmincunapis. Levïpita mirar aywajcunapis llaquiconga, chayno warmincunapis. Simeipita mirar aywajcunapis llaquiconga, chayno warmincunapis. Chaynömi waquin caj castacunapis llaquiconga, chayno warmincunapis. «Chay junajmi yacu pashtamur pucyupita llojshenga. Chaychönami Davidpita mirar aywajcunawan Jerusalén runacunaga juchancunata, ganrana cashancunata mayllaconga. «Chay junaj cay nasyunchöga intëruchömi ïdulucunata illgächishaj. Chayrämi mastaga manana imaypis parlanganachu chay ïdulucunapaj. Chay nasyunpitaga illgarachishämi llulla profëtacunata. Noga TAYTA DIOSMI chayno në. Chaura yapay imapis cananpaj pipis willacuyta munaptenga quiquincunapa taytancunami nengapaj: ‹¡Gamga wañunquipämi. Gamga llullacuypami quiquiquipa yarpayniquipita «TAYTA DIOSPA willacuyninmi» niyta munaycanqui!› nir. ¡Quiquinpa taytancunami tucsiycärengapaj juc profëtano willacuycaptin! «Chay junäga profëtacuna fiyupami pengacongapaj ‹Diosmi ricachimasha› nir willacuyta. Pipis manami llullacongapänachu profëtacuna jatiränan garachacunata jacucurcur. Chaypa ruquenga quiquincunami nenga: ‹Nogaga manami profëtachu cä. Pampa runallami cä. Wamra cashäpita-pachami nogaga chacrallacho arur wiñashcä› nir. Capas pipis taponga: ‹Chauraga ¿imanöpataj ruracushcanqui janayquicho caycaj serataga?› Paynami nengapaj: ‹Chaytaga amïgöcunapa wasinchömi ruramasha› nir.» Munayniyoj TAYTA DIOSGA caynömi nin: «Sabli, uyshëröpawan yanapämajnëpa contran ricacuy. Uyshëruta wañuycachiy. Chaura uyshacunaga machiypa-machirmi aywaconga. Noganami uysha-mallwäcunapa contran ricacushaj. Cay nasyuncho tiyaycajcunaga cada quimsa runapita ishcaymi wañonga. Cada quimsa runapitaga jucnayllanami cawaycar quëdanga. Chay cawaycar quëdaj cajtaga ninaparämi päsachishaj. Guellay, gori oxidashanta limyuyächejnömi limyuyächishaj. Chayno ruraptërämi paycunaga nogatana mañacamangapaj. Noganami paycunata yanapäshaj. Paycunataga nishaj ‹Acrashä runacunami canqui› nir. Paycunapis nenga: ‹TAYTA DIOSMI Diosninchëga› nir. Noga TAYTA DIOSMI në chayno cananpaj.» Jerusalén, chayamongapänami TAYTA DIOS castigashunayquipaj caj junaj. Chay junäga imayquitapis guechushushayquita jinan siudäniquichömi raquipänacongapaj. Chaypäga Tayta Diosmi shuntamongapaj llapan nasyuncunata Jerusalencho tiyajcunawan pillyananpaj. Nircorga contrancunami siudächöga tiyacaycärenga. Wasicunapita ima-aycantapis apaconga. Warmicunatana bigulanga. Nircur chaycho tiyajcunata pullantaga prësu juc-läman apanga. Jinanchöga waquillannami quëdangapaj. Chayno ruraptinrämi quiquin TAYTA DIOS pillyanga chay nasyun runacunawan. Unaycuna guërracho pillyashannörämi pillyangapaj. Chay junäga TAYTA DIOS ichiycongapaj Olivos lömamanmi. Chayga caycan Jerusalenpa chimpan, inti yagamunan caj läducho. Chaypita juc ragra guechwapa aywaraycanga inti yagamuna caj lädupita inti yaganan caj-läcama. Chaymi Olivos lömataga ishcayman raquirenga. Pullan cäga witicurengapaj norte caj läduman; pullan cajnami witenga sur caj läduman. Chaura gamcunaga gueshpinquipaj ishcan-läman raquisha caycaj chaupin jircapami. Chaypa aywar chayanquicunapaj Azal partiman. Gamcunaga gueshpinquipaj ñaupata Uzías Judäpa raynin cashan wichan timlur captin unay caj castayquicuna gueshpishannömi. Chaypitarämi TAYTA DIOSNËGA shamongapaj anjilnincunawan iwal. Chay junäga manami cangapächu achicyaypis, gasaypis ni gasapapis. Chay junäga almiraypämi canga. TAYTA DIOSLLAMI musyan imano cananpaj cashantapis. Chay öraga manami musyacangapächu chacay ni junaj cashanpis. Chay öraga chacay captinpis junajpanöllami achicyaycangapaj. Chay junäga Jerusalenpita llojshiycangapaj imaypis mana chaquej yacu. Chay yacuga chaynöllami aywaycanga tamya wichanpis usya wichanpis. Pullanga aywanga Cachi Lamarman, pullan cajna Mediterráneo lamarman. Chay wichanga TAYTA DIOSLLANAMI mandangapaj intëru munducho. Pay japallanmi TAYTA DIOSNINCHI. Nasyun intërumi quëdangapaj pasaypa pampaman ticrasha. Chaynöga cangapaj Gebapita-pacha Jerusalenpa sur caj-länincho caycaj Rimón particamami. Chaypis Jerusalenga patachömi caycanga. Chaychömi runacuna tiyanga Benjamín Puncupita-pacha Isquïna puncucama (Chaychöga unay caran «Unay Puncu» nishanmi). Hananeelpa ricchacunan törripita-pacha raypaj übasta gapchicunan caycajcamapis tiyangami. Rasunpami Jerusalenchöga runacuna junta tiyangapaj. Yapayga mananami illgächengapänachu. Chaycho tiyajcunaga allinami goyäcongapaj. Jerusalén runacunawan pillyaj juc-lä nasyun runacunatami ichanga TAYTA DIOS gueshyawan fiyupa castigangapaj. Chay runacunapaga cawaycaptillanmi aychan ismongapaj; ñawincunapis cawaycaptillanmi chaquicäconga; galluncunapis shimin rurillanchömi ismonga. Chay junäga TAYTA DIOS chay contrancunata fiyupami mancharachengapaj. Chaura cada runami maquipita charinacur quiquin-pura pillyanga. Chauraga Judá runacunapis Jerusalencho caycaj juc-lä nasyun runacunawan pillyangapaj. Nircorga chay runacunata guechongapaj riquësancunata guellayta, gorita, röpatapis. Runacunaman chayaj gueshyallami charenga cawallucunata, mülacunata, camëllucunata, bürrucunata, llapan uywacunatapis contrancuna tiyaycashanchöga. Chaypita Jerusalén runacunawan pillyashanpita cawaycar-raj quëdaj juc-lä nasyun runacunaga cada watallami aywangapaj munayniyoj ray caycaj TAYTA DIOSTA aduraj. Chaychönami Ramäda fistata ruranga. Cay pachacho caycaj maygan nasyun runacunapis Jerusalenman munayniyoj ray caycaj TAYTA DIOSTA adurananpaj mana aywaptenga chay nasyunman manami tamyapis tamyangachu. Egipto runacuna mana aywaptinpis TAYTA DIOSGA castiganga waquin caj nasyun runacuna Ramäda fistata mana rurajcunatanömi. Chaynömi castigasha canga Egipto runacunaga. Chaynömi castiganga maygan nasyun runacunatapis Ramäda fistata rurananpaj mana aywaj cajtaga. Chay junäga cawallucunapa cuncanman waguipashan campanillacunachöpis isquirbisha caycanga «TAYTA DIOSPA ACRACUYNIN» nirmi. Templucho caycaj mancacunapis cangapaj fiyupa rispitädumi. Altarpa ñaupancho caycaj tasuncunano rispitäduna canga. Llapan mancacunami Judächo, Jerusalenchöpis munayniyoj TAYTA DIOSLLAPÄNA acrasha caycanga. Pipis Diospaj sacrifisyu uywata pishtar chay mancacunachömi yanonga. Chay wichanga munayniyoj TAYTA DIOSPA Templuncho manami cangapänachu nigusyanticunapis. Cay willacuyga caycan Israel runacunapaj TAYTA DIOS willacachishanmi. Chaytaga willacachiran profëta Malaquiaswanmi. TAYTA DIOSMI nin: «Nogaga gamcunata cuyämi». Gamcunanami ichanga ninqui: «¿Imanöpataj musyäcunaman cuyamashayquita?» nir. Chayno gamcuna niptiquimi TAYTA DIOS nin: «¿Manachu chay wauguilla caran Jacobwan Esaüga? Chaypis nogaga Jacobtami cuyarä. Esaütami ichanga chayno mana cuyarächu. Esaú castacunapa achca puntayoj nasyunnin caycajtapis chunyajmanmi ticrarachirä. Alli chacrancunatanami jirca animalcuna tiyanallanpaj ticrarachirä.» Esaú casta Edom runacunaga caynömi nin: «Cäsi ushajpämi ushamashcanchi. Ichanga yapaymi juc nasyun cananchïpaj mirashun» nir. Munayniyoj TAYTA DIOSMI ichanga nin: «Paycuna siudänincunata yapay allchaptinpis nogaga yapaymi illgächishaj. Paycunapa nasyunninpa jutenga canga ‹Mana alli nasyun› nir, ‹TAYTA DIOS para-simri rabyapashan nasyun› nir. Israelcuna, gamcunaga ñawiquipami ricanquipaj Edomta imano päsashantapis. Chaymi ninquicunapaj: ‹TAYTA DIOSGA fiyupa munayniyojmi. Munayniyoj cashanga Israel nasyunpitapis mas carucamami chayan› nir.» Munayniyoj TAYTA DIOSGA cüracunapaj nin: «Wamracunaga papäninta rispitanmi. Uyway runacunapis mandajninta rispitanmi. Noga gamcunapa papäniqui caycaptëga ¿imanirtaj mana rispitamanquichu? Gamcunapa mandajniqui caycaptëga ¿imanirtaj mana rispitamanquichu? Gamcunaga manacajmanmi churaycämanqui. Chaypis ninquiraj: ‹¿Imanöpataj manacajman churaycä?› nir. Manacajman churaycämanqui mana alli caj ofrendacunata apamushpayquimi. Chayno ruraycarpis tapumanquiraj: ‹¿Imachötaj gamta manacajman churaycä?› nir. Gamcunaga manacajman churaycämanqui altarnëta manacajtanölla ricashpayquimi. Nogapaj uywacunata gaprata, wegruta, gueshyaycajta apamushpayqui ¿allitachuraj rurarcaycanqui? Chaycunataga mä mandajniquicunaman apapay. Chaynöta goycuptiqui paycuna ¿cushishachuraj chasquishunqui? ¿Yanapäshunquichuraj? Mä gamcuna mañacamay cuyapänäpaj. Ichanga ¿chayno ofrendacunata garaycämaptiqui cushishachuraj chasquishayqui? ¿Yanapäshayquichuraj? Ima alliraj canman maygallayquipis Templupa puncunta wichgarcuptiqui. Chaura manami pipis manacajllapäga altarnëcho ninata ratachinmannachu. Nogaga manami cushicöchu gamcuna rurashayquipita. Ima ofrendata goycamashayquicunatapis manami chasquishayquichu. Mundu intërucho may-chaychöpis nogataga rispitamanmi. May-chaychöpis nogapa jutëcho insinsuta rupaycächinmi. Nogapäga alli ofrendallatami churanpis. Gamcunami ichanga jutëta manacajman churaycanqui ‹TAYTA DIOSPA altarnenga manami rispitäduchu. Chaymi ofrendata churashanchïcunapis mana imananpischu› nishpayqui. Gamcunaga nircaycanqui: ‹¡Cay aruyga aburrïrumi!› nir. Chayno nishpayqui manacajmanmi churarcaycämanqui. Gamcunaga suwacurcurmi uywata nogapaj apaycämunqui. Wegru wäcata, gueshyaycaj uywatami apaycämunqui. ¿Chay ofrendacunata nogaga chasquishächuraj? Maldisyunädumi canga allinnin caj uywanta nogata goycamänanpaj aunircur gueshyaj uywallantana pishtapämäga. Nogaga cä munayniyoj Raymi. Llapan nasyun runacunapis manchacamanmi.» Munayniyoj TAYTA DIOSGA cüracunata mastapis nin: «Cananga cüracuna gamcunapämi cay willacuy: Gamcuna noga nishäta mana ruraptiquega, llapan shonguyquipa mana rispitamaptiquega maldisyunädu canayquipämi camacächishaj. Gamcunaga manami llapan shonguyquipachu rispitarcaycämanqui. Chaypitami cüra cashpayqui bindisyunta chasquishayquitapis maldisyunman ticrachishaj. «Chaypitami gamcunapita mirajcunataga castigashaj. Nogapaj pishtanayquipaj apamushayqui uywacunapa ashashnintami cärayquiman machiparishayqui. ¡Chaynöpis chay ashashcunawan iwalmi jitarisha canquipaj! Chaynöpami tantiyaconga chayno cananpaj noga camacächishäta. Chaynöga rurashaj Leví runacunawan conträtu rurashä mana illgänanpämi. Noga munayniyoj TAYTA DIOSMI chayno në. «Leví runacunawan conträtu rurashäga caran paycuna allilla goyänanpaj, alli cawananpämi. Chaynöga conträtuta rurarä rispitamar manchacamänanpämi. Chaura paycunaga rasunpami rispitar manchacamaran. Leví runacunaga yachachej rasun cajllatami. Paycunaga manami manacajta rimajchu. Paycunaga nogawan allillami goyaran. Chaynöpis achcajtami mana allipa aywaycajta cutichiran. Cüracunapa aruynenga caycan runacuna noga pï cashätapis musyananpaj yachachiymi. Cüracunamanga llapan runacunami aywanman yachachishanta wiyananpaj. Paycunaga nogapa willacojnëmi caycan. «Ichanga gamcuna cüracunaga alli ruray cajta cachaycärishcanquimi. Mana allita yachachishayquiwanmi achcajta llutanpa aywacunanpaj cachaycushcanqui. Chayno rurashpayquimi gamcunaga manacajman churashcanqui Leví runacunawan conträtu rurashäta. Noga nishäcunata mana cumlishayquipitami, runacunata yachachishpayquipis jucta mas alli juctana mana alli ricashayquipitami noga camacächishaj llapan runacuna mana bälejtano ricashunayquipaj, manacajman churashunayquipaj.» Munayniyoj Tayta Diosmi chayno nin. ¿Manachu llapanchïpapis jucnaylla caycan taytanchëga? ¿Manachu llapanchïtapis camamashcanchi juc Dioslla? Chayno caycaptenga ¿imanirtaj jucninchi-jucninchïpis llullapänacunchi? Chayno rurarga manami cumliycanchïchu unay caj awilunchïcunawan Tayta Dios conträtu rurashanta. Judá runacunaga manami cumlinchu Tayta Dios nishanta. Jerusalenchöwan Israelchöga fiyupa melanaypajcunatami rurarcaycan. Judá runacunaga mana rasunpa caj diosta aduraj warmicunawan majachacashpanmi TAYTA DIOS cuyashan Templunta manacajman churasha. Chayno rurajcunataga pï captinpis, munayniyoj Diospaj ofrendata apamoj captinpis TAYTA DIOS illgaraycachinman cay nasyunninchïpita. Chaypis, gamcunaga mas piyur-raj rurarcaycanqui: TAYTA DIOSPA altarninta weguiquiwan ushmaycächinqui. Ofrendata goycushayquicunata TAYTA DIOS manana chasquishuptiquimi fiyupa llaquicur wagarcaycanqui. Gamcunaga ninquiraj: «¿Imanir-raj mana chasquimanchïchu?» nir. Chaynöga caycan TAYTA DIOSPA ricay ñawincho mösu car gam warmiwan majachacashpayqui aunishayquita mana cumlishayquipitami. Pay warmiqui caycaptinpis, payllawan tiyanayquipaj aunisha caycarpis cachaycushcanquimi. ¿Manachu Diosga ishcantapis jucnayllano cananpaj ruraran? ¿Imanirtaj jucnayllano cananpäga rurasha? Payga munan runacunapa wamrancunaga payllapäna acrasha canantami. Chayno caycaptenga ama cachaycuychu mösu caycällar majachacar aunishayqui warmiquita. Israelcuna adurashan munayniyoj TAYTA DIOSGA nin: «Nogaga melanäcömi majanpita raquicajta. Chayno rurarga juc runata magaycaj-japuymi caycan.» Chaymi imatapis shonguyquicuna munashallantaga ama ruraychu. Majayquita ama jananpaychu. TAYTA DIOSGA gamcunata wiyashuyta yamacashanami caycan. Chaypis nircaycanquiraj: «¿Imatataj nishcä wiyayta yamacänanpäga?» nir. Gamcunaga nishcanqui: «TAYTA DIOSGA allimi rican mana allita rurajcunatapis. Chayno ruraptinpis payga allimi rican» nir. Chaynöpis asipashpayquimi gamcunaga nircaycanqui «¿Maytaj alli arriglaj Tayta Dios?» nir. Chaymi munayniyoj Tayta Diosga nin: «Willacojnëtami cachamoj-aywä nänita allchapämänanpaj. Gamcuna shuyaycashayqui Cachaga illajpitami Templuman yaycoj-aywan. ¡Chayamojnami-aywan gamcuna ricayta munarcaycashayqui cacha conträtuta apamöga!» Pay chayamushan junäga ¿piraj awantanman? Chayno ¿piraj ichiraycanman paypa ñaupanchöga? Payga cangapaj lijyanömi chayacasha ganra caycajtano limyuyächimänanchïpaj. Payga fyërruta chulluchir limyuyächejnömi ruranga. Payga gorita, guellayta ninacho limyuyächejno Leví runacunata limyuyächinanpämi jamayconga. Chaypitarämi paycunaga Tayta Diospaj ofrendanta churangapaj imanöpis rurananpaj caycashanno. Chayrämi Tayta Diosga cushiconga Judá runacuna, Jerusalén runacuna ofrendanta goycuptin unaycuna cushicushanno. Munayniyoj Tayta Diosmi nin: «Nogaga shamushaj gamcunata jusganäpämi. Chaynöpis brüjuta rurajcuna, majayoj caycar jucwan cacojcuna, llullacuypa jurajcuna, arupacojcunata ñacachejcuna, biyüdacunatawan wacchacunata ñacachejcuna, jäpa runacunata mana alli ricajcuna, nogata mana rispitamajcuna castigasha cananpämi camacächishäpaj. «Nogami cä Tayta Diosga. Manami ni imanillarpis rucacashcächu. Chaymi gamcuna Jacobpita mirajcunapis mana ushajpäga ushacashcanquichu. Gamcunaga unay caj castayquicunapita-pachapis yachachishäcunata manami cumlishcanquichu. Noga munayniyoj Tayta Diosmi në: Nogamanna cuticamuy-llapa. Chauraga nogapis gamcunata yapay yanapäshayquinami. Ichanga gamcuna nircaycanqui: ‹¿Cutimushäcuna? ¿Imapitataj cutimushäcuna?› nir. ¿Runaga Diosta suwapanmanchuraj? ¡Gamcunami ichanga suwapämashcanqui! Chaypis tapuycämanquiraj: ‹¿Imachötaj suwapashcäcuna?› nir. ¡Diesmucunacho, ofrendacunachömi suwapämashcanqui! Rasunpami llapayqui chay nasyuncho cajcunaga suwaparcaycämanqui. Chaypitami maldisyunädu carcaycanqui. Charashayqui cajcunapa diesmunta ushajpaj apamuy Templöman. Chauraga wasëcho micuy cangami. Chayno rurashpayqui mä musyapämay. Chauraga syëlupa bentänancunatapis quichapäshayquimi gamcunaman mas alli bindisyunta churamunäpaj. Manami camacächishänachu micuyta ushaj curucuna micuyniquita ni übasniquitapis ushacurcunanpäga. Chauraga llapan nasyun runacunami ‹Dios yanapashan› nishunquipaj. Gamcunapa nasyunniquega cangapaj pï-maypis munapänanmi. Noga munayniyoj Tayta Diosmi chayno nishcä.» Tayta Diosga nin: «Gamcunaga nogapaj rimashcanqui fiyu shimiquiwanmi. Chaypis tapumanquiraj: ‹¿Imatataj nishcäcuna gampaj mana allitaga?› nir. Gamcunaga caynömi nishcanqui: ‹Diosta sirbiyga yangami. ¿Imataraj jorgushun pay nimashanchïta rurashpanchi, munayniyoj Tayta Diospa ñaupancho lütu röpata jatisha purishpanchi? Noganchëga ricashcanchïmi alli chölu-tucojcuna cushisha goyajta, fiyu runacuna rurashanga imapis alli llojshipashanta. Paycunaga Tayta Diosta musyapaytami munan. Chaypis manami ima castïgupis paycunaman chayanchu› nir.» Chaura Tayta Diosta rasunpa rispitar wiyacojcunalla quiquin-pura parlaran. Tayta Diosnami llapan parlashancunata wiyaran. Chaura Tayta Dios ricapaycaptin libruman isquirbicaran payta rispitajcunapa jutincuna. Munayniyoj Tayta Dios nin: «Juc junäga paycuna yapay acrashä runacunanami cangapaj. Juc tayta imanömi sirbej wamranta cuyapan, chaynömi nogapis paycunata cuyapäshaj. Chayrämi gamcunaga musyanquipaj alli cajcunata imano ricashäta, mana alli cajcunata imano ricashätapis; nogata sirbimajcunata imano ricashäta, nogata mana sirbimajcunata imano ricashätapis.» Munayniyoj TAYTA DIOSMI nin: «Wallcanami pishin jurnucho nina rataycajno chayamunanpaj caj junaj. Chay junäga llapan alli-tucojcuna, fiyu runacuna rupangapaj ninacho ogsha rupaycajnörämi. Chay junaj chayamur rupaptin manami ni imallanpis quëdangapächu. Gamcuna, rasunpa rispitamar wiyacamajcunapämi ichanga salbacoj caynë cangapaj mana gueshyanayquicunapaj inti ratamushanno. Chaura gamcunanami cushicuypita pinticachanquipaj besëracuna wichgarashanpita llojshir pañashannöraj. Chay camariycashä junaj chayamuptin gamcunaga ñuchu allpatanörämi fiyu runacunata lluchcargärinquipaj.» TAYTA DIOS nin: «Horeb puntacho sirbimajnë Moisesta willapashä laycunata wiyacuy-llapa. Chaycunaga caran llapan Israelcuna wiyacunanpaj nishäcunami, mandamintöcunami. «Masqui wiyamay: Shamunä junaj manaraj chayamuptin profëta Eliastami cachamoj-aywä. Chay junäga cangapaj fiyupa manchariypaj y jatun diyami. Eliasmi camacächengapaj papänincunapis wamrancunawan amistananpaj; wamrancunapis papänincunawan amistananpaj. Chaynöpami noga shamushpä nasyunniquiman maldisyunta mana chayachimushänachu.» Jesucristoga Davidpa castan aywajpitami caran. Davidpis caran Abrahampa castan aywajpitami. Jesucristupa waquin awiluncunapa jutincuna caynömi caran: Abrahampa wamran caran Isaac. Isaacpa wamran Jacob. Jacobpa wamrancuna caran Judäwan wauguincuna. Tamar jutiyoj warmicho Judäpa wamrancuna caran Fareswan Zera. Farespa wamran caran Esrom. Esrompa wamran caran Aram. Arampa wamran caran Aminadab. Aminadabpa wamran caran Naasón. Naasonpa wamran caran Salmón. Salmonpa warmin Rahabcho wamran caran Booz. Boozpa warmin Rutcho wamran caran Obed. Obedpa wamran caran Isaí. Isaïpa wamran caran ray David. Ray Davidpana Uriaspa biyüdancho wamran caran Salomón. Salomonpa wamran caran Roboam. Roboampa wamran caran Abías. Abiaspa wamran caran Asa. Asapa wamran caran Josafat. Josafatpa wamran caran Joram. Jorampa wamran caran Uzías. Uziaspa wamran caran Jotam. Jotampa wamran caran Acaz. Acazpa wamran caran Ezequías. Ezequiaspa wamran caran Manasés. Manasespa wamran caran Amón. Amonpa wamran caran Josías. Josiaspa wamrancuna caran Jeconías wauguincunawan. Chay wichanmi Babilonia runacuna yaycuycur Israel runacunataga Babiloniaman prësu aparan. Chaypitarämi Jeconiaspa wamran Salatiel caran. Salatielpa wamran caran Zorobabel. Zorobabelpa wamran caran Abiud. Abiudpa wamran caran Eliaquim. Eliaquimpa wamran caran Azor. Azorpa wamran caran Sadoc. Sadocpa wamran caran Aquim. Aquimpa wamran caran Eliud. Eliudpa wamran caran Eleazar. Eleazarpa wamran caran Matán. Matanpa wamran caran Jacob. Jacobpa wamranna caran José. Paymi caran Mariapa runan. Mariapitanami Jesús yuriran. Jesusmi caran Tayta Dios cachamushan Cristo. Abrahampita ray Davidyaj mirar aywajcuna caran chunca chuscu (14) taytancuna. Chaynöllami ray Davidpita Babiloniaman Israel runacunata prësu apashanyajpis caran chunca chuscu (14) mirar aywaj taytancuna. Chaypita yapay Tayta Dios cachamushan Cristo yurishanyajpis caran chunca chuscu (14) mirar aywaj taytancuna. Jesucristo yurishan caynömi caran: Mariaga Josëwan majachacänanpaj parlashana caycaran. Manaraj iwal tiyaptin Mariaga gueshyaj ricacushana caycaran Espíritu Santupa munayninwan. Josëga alli runa carmi mana munaranchu runacuna Mariata jamurpänanta. Chaymi mana quijacuyllapa pacayllapa cachaycuyta yarparan. Chayno cachaycunanpaj yarpaycaptinmi suyñuynincho Josëtaga Tayta Diospa anjilnin yuripaycur cayno niran: «Davidpita mirar aywaj José, Mariawan majachacayta ama pengacuychu. Payga Espíritu Santupa munayninwanmi gueshyaj caycan. Wamranga ollgumi canga. Marca-masincunapa juchancunata perdunar salbananpaj captinmi jutinta churapanquipaj ‹Jesús› nir.» Chaycunaga caran mas unayna Tayta Diosninchi profëtancunawan cayno willacachishan cumlinanpämi: «Donsëlla jipashmi gueshyaj ricacur ollgu wamrata gueshyacongapaj. Jutintami churapangapaj ‹Emanuel› nir.» (Emanuel ninanga «Dios noganchïwan caycan» ninanmi.) Chaura Josëga puñuycashanpita riccharcamur anjil nishannölla ruraran. Wasinman Mariata pushacuran iwalna goyänanpaj. Manaraj wamran yurishancamaga Mariata José manarämi yataparanrächu. Wamran yuriptinna jutinta churaparan «Jesús» nir. Herodes ray caycaptinmi Jesús yuriran Judea probinsyapa Belén marcancho. Inti yagamunan caj-lächo caycaj caru nasyunpitami goyllar estudyaj runacuna Jerusalenman chayamuran. Herodes cajman chayaycur tapucuran: «¿Maychötaj caycan Israel runacunapa raynin cananpaj yurej iti? Inti yagamunan caj-läpitami goyllarninta ricamushcä. Chaymi aduraj shamushcäcuna» nir. Chayno nejta wiyaycur Herodes fiyupa mancharicäcuran. Jerusalén runacunapis wiyaycorga manchariran. Chaura mandaj cüracunatawan lay yachachejcunata gayaycachimur Herodes tapuran «¿Maychötaj Dios cachamushan Cristo yurinan caran?» nir. Tapuptin paycuna niran: «Judea probinsyapa Belén marcanchömi. Chaycho yurinanpämi Tayta Diosga profëtanwan cayno isquirbichiran: « ‹Judächo caj marcacunapita mas tacsha Belén, gamchömi Israelcunapa raynin yurengapaj. Paypa munayninchömi llapan Israel runacuna cangapaj.› » Chayta wiyaycur Herodesga goyllar estudyaj runacunata pacayllapa gayachiran. Chayaptin tapuran: «¿Imaypitanataj chay goyllarta ricashcanqui?» nir. Imaypitana goyllarta ricashantapis willaycuptin Belenman cacharan «Ayway wamra ashej. Tarerga cutimunqui willamänayquipaj nogapis aduraj aywanäpaj» nir. Chayno ray niptin aywaran. Aywaptin goyllarga ñaupanta aywaran. Iti wamra caycashan derëchunman chayar ichicuycuran. Goyllar ichicuycojta ricar goyllar estudyajcunaga fiyupa cushicuran. Wasiman yaycurir wamrata tariran maman Mariatawan. Ñaupanman gongurpacuycur aduraran. Nircorga apashan gorita, insinsuta, mïrra perfümitapis goycäriran. Chaypitaga suyñuynincho chay goyllar estudyajcunata Tayta Dios ribilaran Herodes cajpa manana cutinanpaj. Chaymi juc nänipana marcancunaman cuticuran. Goyllar estudyajcuna cuticushanpitanami Tayta Diospa anjilnenga suyñuynincho Josëta willaran: «Herodesmi wamrata wañuchinanpaj ashej-aywan. Canan öra jatarcur Egipto nasyunman aywacuy wamrayquita mamantawan pushacurcur. Chaycho tiyacamunqui yapay willanäcama.» Chaura jinan öra jatarcur Josëga wamrata mamantawan pushacurcur chacaypa Egiptuman aywacuran. Chayllachöna tiyacamuran Herodes wañunancama. Chay caran Tayta Dios unay profëtanwan «Wamräta Egiptupitami gayamushcä» nir willacachishan cumlinanpämi. Chay goyllar estudyajcuna Herodes cajpa manana cutiptin fiyupa rabyaran «engañamasha» nir. Chaymi yuparan goyllar imaypita yurishantapis willashanta. Nircur suldäruncunata cacharan Belencho cajta, altu jircancunacho cajtapis llapan ollgu wamracunata wañuchinanpaj. Ollgu cajtaga ushajpämi wañuchiran itipita ishcay watayojcama. Chayno ruraptinmi profëtan Jeremiaswan Dios willacachishan cumliran: «Ramá marcachömi fiyupa gaparaypa wagashan wiyacan. Raquelmi wamrancunata wañuchishanpita fiyupa wagaycan. Wamrancuna manana captinmi pï shoganantapis mana munanchu.» Chaypita mas unayta Herodes wañushanpitarämi Josëtaga suyñuynincho Tayta Diospa anjilnin niran: «Wamrata mamantinta pushacurcur Israelmanna cuticuy. Wamrata wañuchiyta munajcunaga wañushanami» nir. Chaura Josëga jinan öra Israelman cuticuran wamrata mamantinta pushacurcur. Cutiycashancho José mayaran Judeacho ray Herodespa ruquin wamran Arquelao mandaj caycashanta. Chayta mayarmi José Judeaman cutiyta fiyupa manchacuran. Chaymi suyñuynincho Josëta Dios willaran Galilea probinsyaman aywacunanpaj. Chaynöpami Nazaret marcaman aywacuran chaychöna tiyacunanpaj. Chaycho tiyananpaj cashanpitami Diosninchi profëtancunawan «Paypäga nengapaj ‹Nazaret runami› nir» willacachishan cumliran. Chaypita achca watatanaga Bautisaj Juan shamuran Judea probinsyacho caycaj chunyajman runacunata willapänanpaj. Chaychömi willacuran: «Tayta Diospa maquincho cawananchi timpu chayamushanami. Chaymi juchayquicunapita arpinticuyna-llapa» nir. Juanpämi Diosninchïpa unay profëtan Isaías cayno willacuran: «Chunyajchömi gayacuypa willacuycan: ‹Tayta Diosninchi shamunanpaj nänita allchay. Diosninchi shamunanpaj chunyajpa nänita dirichay› nir.» Juanpa röpan caycaran camëllupa millwanpita awasha. Wachcunpis caran garapita. Chucluscunatawan chunyaj jircacho tarishan abëjapa mishquillantami micoj. Juan caycashan cajman runacuna aywaj Jerusalenpita, intëru Judea probinsyapita, Jordán mayu aywaj ñaupancunapitapis. Runacuna juchancunata reconösiptenga Juannami Jordán mayucho bautisaj. Juan bautisaycashan cajman achcaj fariseucunawan saduceocuna aywaran. Chaymi Juan niran: «¡Culebra casta runacuna! ¿Pitaj gamcunata willasha-cashunqui Tayta Diospa castïgunpita gueshpinayquipaj cashanta? Rasunpa jucha rurashayquipita arpinticushayqui musyacänanpaj allita rurallarna caway. Ama yarpaynachu-llapa Abrahampita miraj cashallayquipita Tayta Dios salbashunayquipaj cashantaga. Munarga Tayta Dios cay rumicunatapis Abrahampita mirajmanga ticrarachinmanmi. Juc yöra frütata mana wayuptenga duyñun sapipita muturirmi ninaman rupachenga. Chaynömi Tayta Diospis mana allita rurajcunataga castigananpaj caycan. «Nogaga yacullawanmi bautisaycä juchayquicunata cachaycärir Tayta Dios munashannöna cawanayquipaj. Nogapa guepäta shamoj cajmi ichanga fiyupa munayniyoj canga. Nogaga manami merësëchu llanguinta apapänalläpäpis. Payga Espíritu Santuwanmi ninawanmi bautisashunquipaj. Payga jorquëtita aptaraycannami rïguta wayrananpaj. Wayrarcurnami rïgunta wasinman churanga. Punshantanami ichanga mana imaypis upej ninaman gaycurenga.» Galilea probinsyapitami Jesús aywaran Jordán mayuman Juan bautisananpaj. Juanmi ichanga mana munaranchu bautisayta: «¿Imanöpataj gamta noga bautisäman? Chaypa ruquenga nogatami gam bautisamanquiman» nir. Chayno niptin Jesús niran: «Cananga bautisamänayqui camacanmi. Chayno rurarmi Dios nishanta cumlishun.» Chayno niptin Jesusta Juan bautisaran. Bautisacurir Jesús yacupita llojshiramuptin jinan öra syëlu quichacäcuran. Jesús ricaran Espíritu Santu syëlupita palumano payman uraycämojta. Nircur paypa jananman chayaran. Syëlupitanami Tayta Dios nimuran «Payga cuyay wamrämi. Paypämi fiyupa cushisha caycä» nir. Chaypitaga Jesusta Espíritu Santu chunyaj jircaman pusharan. Chaychömi Satanás juchata rurachiyta munaran. Chaycho Jesús ayunaran chuscu chunca junaj chuscu chunca pagas. Chaypitanaga fiyupa yargaran. Jesusman Satanás chayaycur niran: «Rasunpa Diospa Wamran cashpayquega mä cay rumicunata tantaman ticrachiy.» Chayno niptin Jesús niran: «Tayta Diospa palabranchöga nin: « ‹Manami micuyllawanchu runaga cawan. Chaypa ruquenga Tayta Dios nishancunata wiyacurpis cawanmi.› » Chaypitana Satanasga Jesusta pusharan Jerusalenman. Chaychöna Templupa mujinëti puntanman wicharcachir niran: «Rasunpa Diospa Wamran cashpayquega mä caypita yagay. Diospa palabranchöga caynömi niycan: « ‹Anjilnincunatami Tayta Dios cachamonga. Paycunami charishunqui rumiman chaquiquita mana tacanayquipaj› nir.» Niptin Jesús niran: «Tayta Diospa palabranchöga caynömi nin: « ‹Tayta Diosta musyapänayquipaj ama rurachiyta camaychu.› » Chaypitana Satanás pusharan mas altunnin puntaman. Nircur ricachiran intëru munducho caycaj nasyuncunata, chaycho caycaj riquësacunata. Nircur niran: «Gongurpacuycur aduramaptiquega llapan chay ricashayquitami goycushayqui.» Chaura Jesús niran: «Washata ayway Satanás. Tayta Diospa palabranchöga caynömi niycan: « ‹Tayta Diosllatami aduranqui, payllatami sirbinqui› nir.» Chayno niptin Satanás aywacuran. Chaypitaga anjilcunana chayaran Jesusta sirbinanpaj. Chaypita Juan carsilcho wichgaraycashanta Jesús mayaran. Chay-wichanmi payga Galilea probinsyaman cutiran. Chaychöna Nazaret marcapita Capernaúm marcaman tiyaj aywacuran. Capernaumga caran Galilea gocha cantuncho, Zabulón trïbu, Neftalí trïbu tiyanan. Capernaumcho Jesús tiyaptin cumliran profëta Isaías unay cayno willacushan: «Gocha läduncunacho, Jordán mayupa wac chimpancho tiyaycaj Zabulón runacuna, Neftalí runacuna, Galileacho mana Israel runacuna tiyaycaj llapayqui wiyamay. Chacaycho tiyaycajcunami achicyajta ricärisha. Yanauyaycajcho tiyaycajcunapämi achicyacurcusha.» Chay willacushanno cananpämi Jesús willacuyta gallaycuran: «Tayta Diospa maquincho cawananchïpaj caycaj timpu chayamushanami. Chaymi juchayquicunapita arpinticuyna-llapa» nir. Chaypita Galilea gocha cantunpa aywaycashancho Jesús ricaran ishcaj runacuna redancunata gochaman jitarcaycajta. Chay runacunaga ishcan chay wauguillami caran. Paycunaga waran-waran pescäduta charej. Jucpa jutin caran Andrés, jucajpana Simón. Simonpa jucaj jutin caran Pedro. Paycunata Jesús niran: «Nogawan aywacushun. Pescäduta charishayquinömi yachachishayqui Tayta Diospa maquincho cawananpaj runacunata shuntanayquipaj.» Niptin paycunaga redancunata cachaycur Jesuswan aywacuran. Chaypita mas washata aywaycashancho tariran Santiaguta wauguin Juantawan. Paycunaga papänin Zebedeowan can'wancho redancunata allcharcaycänaj. Chay wauguicunatami Jesús gayaran. Chaura jinan öra Jesuswan aywacuran can'wata papäninta jaguipaycur. Chaypitaga intëru Galilea probinsyapa Jesús puriran sinagogacunacho Tayta Diospa willacuyninta yachachir. Tucuy gueshyawan gueshyajcunatapis allchacächiran. Siria runacunapis parlaj «Jesusga allchacächinmi gueshyajcunata» nir. Chaymi payman apapämoj llapan gueshyaycajcunatapis, tucuy-niraj gueshyawan gueshyaycajcunatapis, dyablu ñacaycächishancunatapis, wañuy gueshyawan gueshyajcunatapis, mana cuyucuypa gueshyar jitaraycajcunatapis. Chay gueshyajcunata llapanta Jesús allchacächej. Aypalla runacunami intërupita shamur Jesusta gatiraran. Aywaj Galilea runacuna, Decápolis runacuna, Jerusalén runacuna, Judea runacuna. Chayno aywaj Jordán mayu wac chimpanpitapis. Aypalla runacuna shuntacasha caycajta ricarmi Jesusga lömaman aywaycur jamacuycuran chaypita yachachinanpaj. Disïpuluncuna ñaupanman shuntacaptin yachachiran cayno nir: «Cushishami cawanga imaypis Tayta Diosllaman yäracuycajcunaga. Paycunaga Tayta Diospa maquinchönami cawanga. «Cushishami cawanga llaquicuycajcunaga. Paycunataga Tayta Diosmi shacyächenga. «Cushishami cawanga umildicunaga. Paycunami chasquenga Tayta Dios ‹Goycushayquipaj› nishan mushoj pachata. «Cushishami cawanga fiyupa yargaycajno yacunaycajnöpis Tayta Dios munashanno alli rurayta munajcunaga. Paycunatami Tayta Dios yanapanga. «Cushishami cawanga cuyapar pï-maytapis yanapajcunaga. Paycunatami Tayta Diosninchi cuyapar yanapangapaj. «Cushishami cawanga shonguncho juchapaj mana yarpajcunaga. Paycunaga Tayta Diospa ñaupanmanmi chayangapaj. «Cushishami cawanga runa-masinta amistachejcunaga. Paycunatami Tayta Diosga ‹wamrämi canqui› nenga. «Cushishami cawanga Tayta Dios munashanno allita rurashanpita ñacachisha cajcunaga. Paycunaga Tayta Diospa maquinchönami cawanga. «Cushishami cawanquipaj noga munashäno cawashayquipita runacuna ashllishuptiqui, ñacachishuptiqui, llullacur ima-aycatapis jitapäshuptiqui. Chayno ñacashayquipitaga Tayta Diosmi janaj pachacho alli cajta goshunquipaj. Gamcunatanömi Tayta Diospa profëtancunatapis unay ñacachiran. Chayno caycaptenga imano ñacarpis cushicuy. «Gamcuna cay pachachöga cachinömi carcaycanqui. Cachi gamyacaptenga ¿imapänataj bälin? Manami imapäpis allinachu. Chaura jitariycuptin runacunanami lluchcar-ushan. «Cay pachachöga achquinömi carcaycanqui. Lömacho marca cashanno gamcunapis runacuna ricacushunayquipaj alli goyay. Lamparintapis sindircur manami pipis pacaycunchu. Chaypa ruquenga altumanmi churan achicyänanpaj. Runacuna ricananpaj achqui sindiraycashanno gamcunapis runacuna ricashunayquipaj allillata rurar goyay-llapa. Chayta ricacurmi runacuna alabanga syëlucho caycaj Diosninchïta. «Ama nogapäga yarpaychu Moisés isquirbishan laycunata, profëtacuna isquirbishancunata manacajman churanäpaj shamushäta. Chaypa ruquenga shamushcä lay imano cashantapis rasunpa tantiyachinäpämi. Syëlupis cay pachapis manaraj ushacaptinmi chay isquirbisha caycajcunaga cumlenga. Asta mas tacsha isquirbirashan cajllapis cumlengami. Chay isquirbiraycajcunata jucnayllatapis mana ruraj cäga, mana wiyacunanpaj waquin runatapis shacyächej cäga Tayta Diospa ñaupancho mana alli ricashami canga. Llapan isquirbiraycashanta cumlir, waquin runacunatapis wiyacunanpaj alli shacyächejmi ichanga Tayta Diospa ñaupancho alli ricasha canga. Chauraga Tayta Diospa palabran nishanno caway-llapa. Fariseucunano, Moisés isquirbishan laycunata yachachej runacunano janan shongulla cumlej-tucorga gamcunapis Tayta Diospa maquincho goyänayquipaj manami imaypis chayanquipächu. «Unayga runacunata Moisés niran: « ‹Runa-masiquita ama wañuchinquichu. Wañuchej cäga jusgashami canga.› «Chaypis nogaga caynömi në: Pimi runa-masinta rabyapan, chay cäga jusgashami canga. Runa-masinta gayapajtaga jatun autoridächömi jusganga. Fiyupa rabyar runa-masinta ‹maldisyunädu› nejtaga Tayta Dios castigar infiernumanmi jitarponga. «Chaymi Tayta Diospaj Templucho altarman ofrendayquita churanayquipaj caycashayquicho runa-masiquita ima mana allitapis rurashayquita yarpärishpayquega altarpa lädunman ofrendayquita churaycur jinan öra aywanqui chay rabyachinacushayquita ashej. Tariycorga amistanqui. Nircur-raj cutiycur ofrendayquita Tayta Diospaj altarman churanqui. «Pipis quijashuptiquega autoridäman manaraj chayachishuptiqui aywaycashallayquicho arriglanqui. Man'chäga autoridämanmi chayachishunquipaj. Autoridänami suldäruncunawan carsilman wichgachishunquipaj. Manaraj llapan jagata pägarga chaypita manami llojshinquipächu. «Unayga runacunata Moisés niran: « ‹Majayoj caycar jucwanga ama cacunquichu› nir. «Chaypis nogaga caynömi në: Juc warmita ricashpayqui munaparga maynami majayquita jananpashanöna caycanqui. Chaymi derëchu caj ñawiqui juchata rurachishuptiquega chay caj ñawiquita jorgurir jitariycuy. Sänuta infiernuman garpurishunayquipitaga mas allimi canman jucaj ñawiyojllapis syëluman chayaptiqui. Derëchu caj maquiqui juchata rurachishuptiquega chay caj maquiquita rogurir jitariycuy. Sänuta infiernuman garpushunayquipitaga mas allimi canman jucaj maquiyojllapis syëluman chayaptiqui. «Unayga runacunata Moisés niran: « ‹Runa warminpita raquicayta munarga warminta papilta firmapächun raquicashan musyacänanpaj› nir. «Chaypis nogaga caynömi në: Runaga warminpita raquicanman warmi juc runawan cacushallanpitami. Chaymi ima achäquipis mana caycaptin raquicaj runaga juchayoj caycan warmin jucwan camacänanpäpis. Runan jaguirishan warmiwan camacaj runapis juchayojmi ricacun. «Unayga runacunata Moisés niran: « ‹Manacajllapäga ama juranquichu. Jurar aunishayquitaga Tayta Diosta cumlinqui› nir. «Chaypis nogaga caynömi në: Ni imanillarpis ama juranquichu. Ama juranquichu ‹Syëlupa jutinchömi jurä› nir. Syëluga Tayta Diospa jamananmi. Ama juranquichu ‹Cay pachapa jutinchömi jurä› nir. Cay pachaga Tayta Diospa chaquin lluchcaränanmi. Ama juranquichu ‹Jerusalenpa jutincho› nirpis. Jerusalenga mas munayniyoj ray Tayta Diospa siudäninmi. Ama juranquichu ‹Quiquëpa bïdapa› nirpis. Rasunpaga manami munayniyojchu canqui ajchayquita yurajman ni yanaman ticrachinallayquipäpis. Juranayquipa ruquin aunirga auninqui, mana aunirga ‹mana› ninqui. Jurayparaj aunirga Satanás yarpashantanami rimaycanqui. «Unayga runacunata Moisés niran: « ‹Ñawinta jorgupaptenga quiquintapis ñawinta jorguparinqui. Quiruta jorgupaptenga quirunta jorguparinqui› nir. «Chaypis nogaga caynömi në: Mana allicunata rurashuptiquipis ama ayñita cutichiychu. Gagllayquicho lagyashuptiquega jucaj-lä gagllayquitapis camapay. Camisayquita guechushunayquipaj demandashuptiquega punchuyquitapis goycuy. ‹Guepëta juc kilömetruyaj apäshimay› nishuptiquega ishcay kilömetruyaj apaparcuy. Imatapis ‹Goycamay› nishuptiquega goycuy. ‹Mañaycamay› nishuptiquipis mañaycuy. «Unayga runacunata Moisés niran: « ‹Runa-masiquitaga llapan shonguyquiwan cuyanqui› nir. Waquenga nin: ‹Chiquishojniquita chiquinqui› nir. «Chaypis nogaga caynömi në: Chiquishojcunatapis cuyay. Chiquishojcuna alli cawananpäpis Tayta Diosta mañacapay. Chayno rurarmi Tayta Diospa wamrancuna canqui. Tayta Diosmi intita shanächimun alli runacunapäpis fiyu runacunapäpis. Tamyachimun alli runacunapa chacranmanpis fiyu runacunapa chacranmanpis iwal. Cuyanacushallayquita cuyaptiquega manami camacanchu cuyashayquipita ima allitapis chasquinayqui. Asta impuestuta cobrajcunapis cuyashallantaga cuyanmi. Rejsinacushallayquita saludarga manami allita ruranquichu. Tayta Diosta mana rispitajcunapis chaynöllaga ruranmi. «Chaura gamcunaga syëlucho caycaj Tayta Diosninchi alli cashanno gamcunapis allillata rurar caway-llapa. «Runa-masiquita yanapar alli ricashunallayquipäga ama yanapanquichu. Chayno ruraptiquega syëlucho caycaj Tayta Dios manami ima premyutapis goshunquipächu. «Gamcuna muchupacajcunata yanapashayquitaga ama pipis musyachunchu. Janan shongu runacunaga asta trompëtawanpis willacachin sinagogacunacho cällicunachöpis wiyajcuna ‹Payga allitami ruraycan› ninanpaj. Ama chaynöga ruraychu. Chayno rurashanpitaga runacuna «pay alli» nishallanmi premyun canga. Muchojcunata gam yanapashpayqui ichanga ama pitapis willapanquichu. Yanapashayquitaga pipis ama musyachunchu. Pacayllapa yanapashayquita ricarmi Tayta Diosga premyuta goshunquipaj. «Tayta Diosta mañacushpayqui gamga ama janan shongu runacunanöga ruranquichu. Paycunaga runacuna ricanallanpämi Tayta Diosta mañacun. Mañacun sinagogacunacho ichiycur, cälli isquïnacunachöpis ichiycur llapan runa ricananpaj. Paycunapäga runacuna ‹alli› nishallannami premyun canga. Gamcuna ichanga Tayta Diosta mañacunayquipaj wasiquiman yaycurir puncuyquita wichgarcunqui. Chaycho quiquillayqui mañacushayquita wiyarmi Tayta Dios premyuta goshunquipaj. «Tayta Diosta mañacorga juc rimashallayquita yaparir-yaparerga ama rimanquichu. Tayta Diosta mana rispitajcunallami yarpan ‹yaparir-yaparir mañacuptërämi Tayta Dios wiyaman› nir. Gamcuna ichanga ama paycunano ruraychu. Tayta Diosga imata mañacunanchïpaj cashantapis maynami musyaycan. Manaraj rimaptiquipis musyaycannami. Gamcunaga Tayta Diosta cayno mañacunqui: «Syëlucho caycaj Papänë, gamtaga pï-maypis rispitayculläshunqui. Cay pachachöga llapan runacuna gam munashayquino cawaycullächun. Syëlucho munashayquita rurashanno cay pachachöpis gam munashayquino caycullächun. Canan junajpäpis micuyta tariycachillämay ari. Chiquimajcunata nogacuna perdunashäno jucha rurashäcunapita perdunaycallämay. Jucha rurayman Satanás chayachimänanpitapis chapaycallämay ari. Masbin nogacunata yanapaycallämay juchaman mana chayayllapa cawanäcunapaj. [Gampa maquiquichömi ima-aycapis caycan. Chaymi imaycamapis alabasha caycullay Tayta. Amén.] «Runa-masiquita gamcuna perdunaptiquega gamcunatapis Tayta Dios perdunashunquipämi. Runa-masiquita mana perdunaptiquega Tayta Dios manami gamcunatapis juchata rurashayquipita perdunashunquipächu. «Gamcuna ayunashpayquega ama janan shongu runacunano canquichu. Paycunaga llaquisha ayunan runacuna llaquishata ricananpaj. Chayno ayunaycashanta ricar runacuna ‹alli› nishallannami paycunapa premyun canga. Gamcuna ayunashpayqui ichanga pipis mana musyananpaj sumaj pagacunqui, ñajchacunqui, payñacunqui. Chayno ruraptiqui runacuna manami musyangachu ayunarcaycashayquita. Tayta Diosllami musyanga ayunaycashayquita. Chaypitami Tayta Diosga premyuta goshunquipaj. «Cay pachachöga rïcu canallayquipaj ama yarpachacuychu. Cay pachacho shuntashayquitaga puyupis ushangami; ismurpis ushacanmi. Suwacunapis apacongami. Riquësacunata shuntayllapaj yarpachacunayquipa ruquenga ruray syëlucho Tayta Diospita allita chasquinayquipaj. Chaychömi ichanga puyupis mana canchu. Imapis mana ismunchu. Suwapis manami apacunchu. Runaga ¿manachu ima aycanpis caycajllapaj yarparaycan? «Alli runaga pï-maytapis macyar, mellgarmi achicyajno caycan. Chaymi ima rurashanpis allilla llojshipan. Mana alli runami ichanga micha car chacäpacushano caycan. Chayno captinmi ima rurashanpis alliga mana llojshipanchu. Chauraga chacaj pachachönömi goyan. «Chaymi, pipis mana ishcay patrunta sirbinmanchu. Jucajta wiyarga jucninta manami cäsunnachu. Jucajta cuyar jucnintaga manami cuyanganachu. Chaynömi ima-aycanpäpis yarpararga Tayta Diosta sirbiyta mana camäpacunchu. «Chaymi noga në: Ama yarpachacunquicunachu: ‹¿Imanöraj cawashaj? ¿Imataraj micushaj? ¿Imataraj upushaj? ¿Imataraj jaticushaj?› nir. ¿Manachu röpapita, micuypita mas bälin bïdayquega? Masqui yarpachacuy äbicuna imano cawashantapis. Manami murupacunchu. Manami shuntapacunchu. Manami micuyta shuntanchu churananpaj. Chaycunataga Tayta Diosmi micuyta tarichin. Tayta Diospäga chay äbicunapita masmi gamcuna bälinqui. Wañuy chayamuptinnaga ¿piraj may-jina llaquicurpis ‹masllataraj cawapärishaj› nir masta cawanman? Chauraga ¿imanirtaj röpapaj pasaypa yarpachacunquicuna? Ricay waytacunata. Chaycunaga jircacunacho cuyayllapaj wiñan mana aruycar mana puchcaycashpan. Ichanga noga në: Unay ray Salomonpa röpanpis manami chay waytacunapita mas cuyayllapächu caran. Jircacho caycaj guewa chaquiptin rupachisha cananpaj captinpis Tayta Diosga cuyayllapätami wiñachimun. Yäracuyniynaj runacuna, waytacunatapis cuyayllapäta wiñaycächerga ¿manachuraj gamcunatapis Tayta Diosga röpata tarichishunqui? Chaymi ama llaquicuychu ‹¿Imataraj micushun?, ¿imataraj upushun?, ¿imataraj jaticushun?› nir. Tayta Diosman mana yäracojcunallami chaycunapäga yarpachacuycan. Gamcunapäga Tayta Diosninchi maynami musyaycan imata nistaycashayquitapis. Chaycunapaj yarpachacunayquipa ruquenga yarpachacunquiman Tayta Diospa maquincho cawanayquipaj. Pay munashanno cawaptiquega imata nistashayquitapis tarichishunquipämi. Chaymi ama yarpachacuychu ‹wara warantin ¿imanöraj cawashaj?› nir. Waraga cangami yarpachacunayquipaj. Waran-waranmi caycan imapis päsananpäga. «Runa-masiquita ama jamurpaychu Tayta Diospis mana jusgashunayquipaj. Runa-masiquita jamurpar washanta rimashayquinöllami gamcunatapis Tayta Dios jusgashunquipaj. Runa-masiquita imanöpis ricashayquimannöllami Tayta Diospis ricashunquipaj. Quiquiquipa ñawiquicho jatun ganra caycaptenga ¿imanirtaj runa-masiquipa ñawincho tacshalla ganra caycajta ricapaycanqui? Ñawiquicunacho jatuncaray ganra caycaptenga ¿imanöparaj runa-masiquita ninquiman ‹Ñawiquicho tacsha ganra caycajta jorgapäshayqui› nir? ¡Janan shongu runacuna! Rimëruga jorguy quiquiquipa ñawiquicho ganra caycajtaraj. Chayrämi ricanquipaj jucpa ñawincho tacsha ganra caycajta jorgapänayquipaj. «Tayta Diospa willacuyninta willapaptiqui mana chasquishuptiquega ama willapaynachu mastaga. Mana munaycajta willapaptiquega cuestaj perlasta cuchi lluchcacunallanpaj jitapaycajnömi caycanqui. Sïguir willapaptiquega cañicoj allgunöpis rabyar usharishunquimanmi. «Mañacuptiquega Tayta Dios tarichishunquimi. Asherga tarinquimi. Gayacur puncuta tacaptiquega quichapäshunquimi. Mañacoj cäga chasquinmi. Ashej cäga tarinmi. Gayacur puncuta tacaj cajtaga quichapanmi. «Maygayquitapis wamrayquicuna tantata mañacushuptiqui ¿rumita aptapanquimanchuraj? Pescäduta mañacushuptiquipis ¿culebrata aptaparcunquimanchuraj? May-jina fiyu caycarpis wamrayquicunataga alli cajllatami goycärinqui. Chaynöllami Tayta Diosta mañacuptiquega alli cajcunata tarichishunquipaj. «Alli ricashunayquita munashayquino gamcunapis runa-masiquita alli ricay. Alli ricanacur cawanapämi Moisés isquirbishan laychöpis, profëtacuna isquirbishanchöpis niycan. «Ishcay puncumi caycan. Anchu cajpa yaycojcunaga jatun caminupa aywarcaycan infiernumanmi. Aypallanpami chaypaga aywarcaycan. Quichqui cajpa yaycojcunami ichanga quichqui nänipa aywarcaycan imaycamapis cawananpaj. Wallcajllami chaypa aywarcaycan. Gamcunaga quichqui puncupa yaycuy ari. «Cuydacuy-llapa ‹Tayta Diospa willacojninmi cä› nir shamoj llutan yachachicojcunapita. Chay runacunaga atojno fiyu caycarpis manshu uyshanömi chayapäshunquipaj. Llutan yachachicoj cashanta musyanquipaj imanöpis cawashanta ricarmi. Manami imaypis übasta pallanchïchu shiracunapita. Ni cashayoj yöracunapitapis ïgusta manami pallanchïchu. Chaynömi früta yöraga mishquejta wayun. Jirca jachami ichanga ashgajta wayun. Früta yöraga ashgajta manami wayunmanchu. Jirca jachapis mishquejta manami wayunmanchu. Ashgajta wayoj yörataga muturir ninamanmi rupachinchi. Chaymi yörata wayuyninpa rejsishayquino pantachicojcunataga imanöpis cawashanta ricar rejsinquipaj. « ‹Tayta, Tayta› nimajcunaga manami llapanchu Tayta Diospa maquincho cawananpaj chayanga. Chaypa ruquenga syëlucho caycaj Tayta Dios munashanno cawajcunallami chayanga. Fisyu junäga achcajmi nimangapaj: ‹Tayta, gampa willacuyniquita willacurmi purirä. Gampa jutiquichömi dyablucunatapis gargurä. Gampa munayniquiwanmi milagrucunatapis rurarä› nir. Chayno nimaptin nogaga nishäpaj: ‹Gamcunataga manami rejsëchu. Ñaupäpita witicuy juchasapa runacuna› nir. «Willapashäta wiyacamaj runacunaga caycan gaga jananman sumaj simintuta ruraycur wasita jatarachej runanömi. Wasita rurayta usharcuptin fiyupa tamyaptin aypalla yacu aywaptinpis, löcu wayrapis manami juchuchishachu gaga janancho sumaj simintunwan jatarachisha captin. Willapashäta mana wiyacamajcunami ichanga caycan agush janancho upa runa wasita jatarachishanno. Wasi rurayta usharcuptin fiyupa tamyawan yacu chayar, löcu wayrapis chayar chay wasita ushajpämi juchurachisha.» Jesús chayno yachachiptinmi runacuna fiyupa almirasha carcaycaran. Jesusga manami Moisés isquirbishan laycunata yachachejcunanöchu yachachiran. Munayniyoj car paycunapita mas allimi yachachiran. Chay yachachishan lömapita Jesús urämuptin aypalla runacuna guepanta aywaran. Chaypita leprawan gueshyaycaj runa Jesuspa ñaupanman gongurpacuycur ruwacuran: «Tayta, cay gueshyäpita limyu canäpaj munashayquino allchacaycachimay ari» nir. Chayno niptin Jesusga runata yataycur niran «Au, allchacänayquita munämi. Limyuna cay.» Niptin jinan öra chay runa lepra gueshyanpita allchacäcuran. Nircur Jesús niran: «Allchacächishäta ama pitapis willacunquichu. Chaypa ruquenga Moisés isquirbishancho niycashanno cüraman ayway allchacashana caycashayquita ricashunayquipaj. Nircorga Moisés isquirbishancho niycashannölla ofrendayquita apanqui allchacashayquita llapan musyananpaj.» Chaypita Capernaúm marcaman Jesús chayaycaptin Roma capitan taripaycur Jesusta ruwaran: «Tayta, wasëchömi uywaynë gueshyar jitaraycan. Chaquinta maquinta mana cuyuchiyta puydinchu. Fiyupami ñacaycan.» Chaura Jesús niran «Allchacächinäpaj aywashun.» Chaura capitan niran: «Tayta, jäpa caycaptëga ¿imanöpataj wasëman yaycunquiman? Chaymi uywaynë allchacänanpäga cayllapita niycuy. Nogaga rasunpami yäracö nishayqui llapanpis ruracänanpaj cashanta. Nogapis mandamajnëpa munayninchömi caycä. Nogapa munaynëcho suldärucunapis caycan. Maygantapis ‹¡Ayway!› niptëga aywan. ‹¡Shamuy!› niptëga shamunmi. Uywaynëta ‹¡Cayta wacta ruray!› niptëpis ruranmi.» Capitan chayno yäracuptin Jesusga fiyupa almiraran. Chaymi paywan aywaj runacunata niran: «Payno alli yäracamaj runataga ni Israel runacunachöpis manami tarishcächu. May-chay nasyuncunapitapis shamoj runacuna achcajmi yayconga Tayta Diospa maquincho cawananpaj. Nircurmi Abrahamwan Isaacwan Jacobwan iwal miconga. Rimëru gayachishancunami ichanga Tayta Diospa willacuyninta yacharpis mana yäracamashanpita chacaj pachaman jitarisha cangapaj. Chaychömi fiyupa wagar quiruntapis uchongapaj.» Nircurnami capitanta Jesús niran: «Wasiquiman cuticuy. Yäracamashayquipitami uywayniqui allchacashana.» Chay nishan örami capitanpa uywaynin allchacaran. Chaypita Pedrupa wasinman Jesús aywaran. Chaycho Pedrupa suyranga rupaywan gueshyar jitaraycaran. Chaura gueshyajpa maquinta Jesús yataycuptin jinan öra allchacäcuran. Allchacarcurna jatarcur micuyta gararan Jesusta. Pacha chacaycaptinnami Jesusman apamuran dyablucuna ñacachishan achca runacunata. Chaura Jesusga chay runacunapita dyablucunata juc shimi rimayllawan garguran. Tucuy gueshyawan gueshyajcunatapis allchacächiran. Chayno ruraptin cumlicaran unay profëta Isaías cayno willacushan: Payga noganchïpa gueshyanchïtami jorgusha. Noganchi nanächicunanchïpaj cajtami payga apasha. Achcaj runacuna juntapaycuptinmi Jesusga disïpuluncunata niran «Gochapa wac chimpanman päsashun» nir. Can'waman wichaycaptinna Moisés isquirbishan layta yachachej runa Jesusta niran: «Maestru, maypa aywaptiquipis gatiräshayquimi» nir. Chayno niptin Jesús niran: «Atojcunapaga machaynin canmi. Äbicunapapis gueshwan canmi. Destinädu Runapami ichanga mana canchu mayman chachaycunallanpäpis» nir. Chaypitana juc disïpulun Jesusta niran: «Tayta, papänë wañuptin pampaycur-rämi gamwan aywashun» nir. Chaura Jesús niran: «Wañojcunataga wañoj-masincuna pampangami. Gamwanga aywashun.» Chayno nircur Jesús disïpuluncunawan can'waman yaycuran. Gochapa aywarcaycaptin Jesusga puñucäcuran. Chaycama fiyupa wayrawan yacu pullchajyar can'wata tallpuycächiranna. Chaymi disïpuluncunaga Jesusta riccharcachir niran: «Tayta, tallpucaycanchïnami. Salbaycallämay.» Chayno niptin Jesús niran: «¿Imanirtaj mancharircaycanqui? ¿Manachu Tayta Diosman yäracunqui?» Chayno nircorga jatarcur wayratawan yacuta piñacuran chawananpaj. Chaura wayrapis yacupis chawacäcuran. Chayta ricar disïpuluncunaga fiyupa almirar ninacuran: «¡Wayrapis yacupis wiyananpaj payga ima jinanparaj munayniyoj!» nir. Gochata chimpar Jesusga disïpuluncunawan chayaran Gadara marca cay-läninman. Chaychömi pantiyunpita yargamuran dyablucuna löcuyächishan ishcay runacuna. Paycuna manchacuypaj captinmi chaypaga mana pipis purejchu. Jesusta ricärerga fiyupa gaparaypa niran: «Diospa Wamran Jesús, ¿imatataj nogacunawan munanqui? ¿Castigamänayquipaj öra manaräpis chayamusha caycaptinchu castigamanqui?» Paycunapita mas washa-läninchömi aypalla cuchicunata michiycänaj. Chaymi Jesusta dyablucuna ruwacur niran: «Cay runacunapita gargamarga tagay cuchicunaman yaycucaycärinäpaj aunimay ari.» Niptin Jesusga «Ayway chayman» niran. Chauraga ishcan runacunapita llojshirir dyablucunaga cuchicunaman yaycucaycäriran. Chaura cuchicunaga löcuyashpan tunapa cörrir gochaman yagacarpuran. Chaychömi shengaypa wañuran. Chayta ricar cuchi michejcunaga marcaman mancharisha aywacuran imano päsashantapis llapanta willacoj. Chayaycur willacuran löcuyasha runacunapita dyablucunata Jesús gargushanta, cuchicuna gochaman yagar shengaypa wañushantapis. Chauraga llapan runacuna marcapita aywaran Jesús caycashan cajman. Chayaycorga fiyupa mancharisha llapanpis Jesusta ruwaran chaypita aywacunanpaj. Chaura Jesusga can'waman wicharcur cuticuran. Chayaran tiyashan marcamanna. Chaychömi Jesús cajman quirmawan apaparan cuerpun mana cuyoj runata. Paycuna llapan shongunpa yäracushanta musyar Jesús niran: «¡Ama llaquicuychu, ïju! Llapan juchayquicunapita perdunashanami caycanqui.» Chayno niptin lay yachachejcunaga yarpachacuran «Chayno nerga Tayta Dios-tucuycanmi» nir. Chayno yarparcaycashanta musyar Jesús niran: «¿Imanirtaj llutanta yarparcaycanqui? ¿Maygantaj mas sasa caycan? ¿Runata ‹juchayquicunapita perdunashanami caycanqui› niychu? o ¿‹Allchacashanami canqui. Jatariy. Puriyna,› niychu? Cananmi ricanqui Destinädu Runa cay pachacho runata juchancunapita perdunananpäpis munayniyoj cashanta.» Nircorga mana cuyucoj runatana niran: «¡Jatariy! ¡Quirmayquita shuntacurcur wasiquiman cuticuy!» Chayno niptin jinan öra allchacäcuran. Jatarcur wasinpa aywacuran. Chayta ricar runacuna fiyupa almirasha ricacuran. Tayta Diosta alabaran «Cananga runacunapis ruranmi ñaupata ‹Tayta Dioslla ruran› nishanchïta» nir. Chaypita aywacur Jesús ricaran Mateo impuestuta cobrar jamaraycajta. Chaymi payta niran: «Disïpulö canayquipaj gatirämay.» Chayno niptin Mateoga jinan öra Jesuswan aywacuran. Chaypitarämi Jesusta disïpuluncunatawan Mateo gayachiran wasincho micunanpaj. Chaura paycunawan micurcaycaran impuesto cobraj runacunapis mana alli ricasha runacunapis. Chayta ricarmi fariseo runacuna jamurpashpan Jesuspa disïpuluncunata niran: «Jesusga ¿imanirtaj impuesto cobrajcunawan, mana alli ricasha juchasapa runacunawan micurcaycan?» Chayno nejta wiyar Jesús niran: «Gueshyajcunami mëdicupäga caycan. Sänucunaga manami nistanchu. Nogaga manami allita ruraycajcunata gayajchu shamushcä. Chaypa ruquenga shamushcä juchallancho goyaycajcunata gayajmi. Chaymi tantiyacunquiman Tayta Diospa palabrancho cayno niycashanta: ‹Uywacunata altarcho rupachishayquipitapis runa-masiquita mas cuyapänayquitami munä.› » Chaypita Juanpa disïpuluncuna Jesusta tapuran: «Nogacunapis fariseucunapis cadallami ayunäcuna. Gampa disïpuluyquicunaga ¿imanirtaj mana ayunanchu?» Chaymi Jesús niran: «Casaray fistaman gayachishan runacunaga ¿ayunanmanchuraj casaraj runa chaycho caycaptin? Casaraj mösuta apacuptinmi ichanga llaquicur ayunangapaj. «Manami pipis mauca röpata rimindanchu mushoj räpuwanga. Mushoj räpuga guentishpan masmi rachirachenga mauca röpata. Chayraj rurasha bïnutapis manami wiñanchu mauca shuti garamanga. Mauca gara shutiman wiñaptenga pogushpan chay gara shutita rachirengami. Chaura bïnupis jichacäcun; gara shutipis rachir pirdin. Chaymi mushoj gara shuticunallaman wiñan mushoj bïnutaga. Chaura bïnupis gara shutipis manami pirdinchu.» Chayno Jesús parlaycaptinmi juc mandaj chayaran. Gongurpacuycurmi Jesusta niran: «Warmi wamrämi wañucäcusha tayta. Juclla aywaycushun. Maquiquita jananman churaptiquega cawarimongami» nir. Niptin Jesús jinan öra disïpuluncunawan aywaran. Chayno aywarcaycaptinmi chunca ishcaynin (12) wata yawar apaywan gueshyaycaj warmi guepallanpa yaycuycur Jesuspa röpanta yataycuran. Chayno yataycuran «röpanpa cantullantapis yataycorga allchacäshämi» nir yarpashpan. Chayno yataycuptin Jesús ticraycur warmita ricaran. Chaymi niran: «¡Ama llaquicuychu ïja! Yäracushayquipitami allchacashcanqui.» Chauraga chay warmi jinan öra allchacäcuran. Chaypitaga Israelcunapa autoridänin Jairopa wasinman chayaran. Chayar tariran wañushata pampananpaj müsica tucajcunapis listu caycajta, waquin runacunapis fiyupa wagarcaycajta. Paycunata Jesús niran: «Jawapa llojshiy-llapa. Wamraga manami wañushachu caycan; puñuycanllami.» Chayno niptinmi runacunaga asiparan. Chaypis Jesús nishannöllami jawaman llojshicuran. Nircurnami Jesusga wamra chutaraycashan cajman yaycurir maquinpita aptarcuran. Chaura jinan öra wamra cawarir jatariran. Jesús chayno cawarachimushantaga chay marcacho, waquin marcacunachöpis mayaran. Chaypita Jesús aywacuptinmi ishcay gapracuna paypa guepanta aywaran «¡Ray Davidpita mirar aywaj Cristo, nogacunata cuyapaycallämay!» nir. Wasiman Jesús yaycuptinpis chay gapracunaga guepanta yaycuran. Chaura paycunata Jesús tapuran: «¿Gamcuna riguinquichu allchacächinäpaj cashanta?» nir. Niptenga «Au, riguëmi tayta» niran. Niptenga gapracunapa ñawinta yataycur Jesús niran: «Yäracamashayquipitami ricanquipäna» nir. Chauraga jinan öra ñawincuna allina ricaran. Chaymi paycunata Jesús niran: «Allchacächishätaga pitapis ama willapanquichu.» Chayno niycaptinpis yargurillarnami pï-maytapis willaparan Jesús allchacächishanta. Chay allchacajcuna aywacurcaycaptinna Jesús cajman chayachiran mana rimaj upata. Chay runapataga dyablumi shiminta chaparächiran. Chay runapita dyabluta Jesús garguriptinnami runaga rimayta gallaycuran. Chayta ricar runacunaga almirasha niran «Cay Israelcho manami imaypis ricashcanchïchu cayno allchacächejtaga» nir. Fariseo runacunami ichanga niran: «Cay runaga dyablucunata gargun mas mandaj dyablupa munayninwanmi» nir. Jesusga intëru marcacunapa purej. Sinagogacunachöpis Tayta Diospa willacuyninta willacoj. Tucuy gueshyawan gueshyajcunatapis allchacächej. Runacuna shuntacasha carcaycajta ricashpan Jesusga cuyapaj. Uyshëruynaj, ogracasha llaquisha uyshacunano caycajta ricarmi Jesús cuyaparan. Chaymi disïpuluncunata niran: «Cay runacunaga cosëcha poguraycajno aypallami caycan. Chaypis cosëcha shuntajcunaga wallcajllami caycan. Chaymi Tayta Diosta mañacuy mas achcajta willacojcunata cachamunanpaj.» Chaypitaga Jesús chunca ishcay (12) apostulnincunata gayarcur munayninta goran runacunapita dyablucunata gargunanpaj, tucuy gueshyawan gueshyajcunatapis allchacächinanpaj. Chay chunca ishcay (12) apostulcuna caran: Simón (Simonpa jucajna jutin caran Pedro), Simonpa wauguin Andrés, Zebedeopa wamrancuna Santiago y Juan, Felipe, Bartolomé, Tomás, Mateo (payga Roma nasyunpaj impuesto cobraj runami caran), Alfeopa wamran Santiago, Tadeo, «Celote» nishan Simón, y Jesusta wañuchinanpaj entregaj Judas Iscariote. Chay chunca ishcay (12) apostulnincunata willacoj aywananpaj cachar Jesús cayno niran: «Ama aywanquichu mana Israel runacunapa marcancunamanga. Ni Samariacho caycaj marcacunamanpis ama yaycunquichu. Chaypa ruquenga ayway Israel runacunallaman. Paycunaga ogracasha uyshanömi carcaycan. Aywar paycunata willapanqui ‹Tayta Diospa maquincho alli cawanapaj timpu chayamushanami› nir. Gueshyajcunata allchacächinqui. Wañushacunata cawarachinqui. Leprawan gueshyaycajcunata allchacächinqui. Dyablucunatapis runacunapita gargunqui. Nogapa munaynëta dibaldillami chasquishcanqui. Chaymi ama cobranquichu munaynëwan rurashayquipitaga. «Ama apanquichu guellayta ni goritapis. Guepinayquitapis ama apanquichu. Rucacunayquipaj röpatapis ama apanquichu. Jatirashayqui llanguillayquiwan aywanqui. Tucapitapis ama apanquichu. Arupacoj runa arushanpita chasquishannömi gamcunapis willacushayquipita chasquinayqui camacan. «May marcaman chayarpis tapucunqui maygan alli runa cashantapis. Chay alli runapa wasillancho pachacaranqui juc marcaman päsanayquicama. Chay runapa wasinman chayar ninqui ‹Tayta Dios yanapayculläshunqui› nir. Alli jamachishuptiquega nishayquinömi paypaj alli caway canga. Mana jamachishuptiquega alli cawananpaj nishayquino manami cangachu. Chayashayqui wasicho mana jamachishuptiqui, ni willapashayquitapis mana chasquishuptiquega chaypita aywacunqui chaquiquicunacho caycaj allpata tapsirir. Chaycho tiyajcunata fisyu junajchöga Sodoma, Gomorra runacunata castigashanpita masmi castigangapaj. «Gamcunataga cachaycä uyshacunata atojman gaycojnömi. Chauraga culebranöpis alcäbulla puricunqui. Uyway palumano umildilla cacunquipis. Pï runapitapis alcäbu cacunqui. Chiquishojcunaga prësu charircur autoridäcunamanmi apashunquipaj. Sinagogacunachöpis astishunquipaj. Noga-jananmi gobernadorcunamanpis, raycunamanpis apaycur castigashunquipaj. Chaynöpami willacuynëta paycunata y chaycho caj waquin mana Israel runacunatapis willapanquipaj. Autoridäcunaman chayachishuptiqui ama yarpachacunquichu ‹¿Imataraj nishaj? ¿Imanöraj parlashaj?› nir. Parlanayqui öraga Tayta Diosmi yachachishunquicunapaj imata parlanayquipäpis. Chayno parlarga Tayta Diospa Espiritun yarpächishushayquitami parlanquipaj, manami quiquiqui yarpashayquitachu. «Noga-janan chiquirmi wauguintapis autoridäcunaman apachenga wañuchinanpaj. Waquinnami wamranta apachenga wañuchinanpaj. Waquinnami taytantapis apachengapaj wañuchinanpaj. Noga-jananmi pï-maypis chiquishunquipaj. Chayno chiquishuptiquipis ushanancama nogaman yäracamaptiquega salbashami canquipaj. Juc marcacho fiyupa chiquishuptiquega juc marcaman gueshpicunqui. Manaraj intëru Israel marcacunapa puriptiquimi noga Destinädu Runaga cutimushäpaj. «Yachacöga yachachejninpita mas manami yachanchu. Uywaypis manami mas munayniyojchu patrunpitaga. Yachacojcuna yachachejninta taripajnöna cashpanga au allimi. Uywaypis patrunninnöna cashpanga au allimi. Nogata ‹Mas mandaj dyablu Beelzebú canqui› niycämashpanga gamcuna disïpulö captiqui mas piyur-rächari nishunquipaj. «Chaymi cay pachacho runacuna chiquishuptiquipis ama manchacunquicunachu. Mana musyashan cajtapis Tayta Diosga musyacächengami. Pacaraycajtapis imayllaga ricacächengami. Chaymi chacaypa noga nishätaga junajpa willacuy. Yachayllapa gamcunata willapashätaga gayacuypa willacuy llapan wiyananpaj. Ama manchacunquichu pipis wañuchishunayquipaj jurapäshuptiqui. Wañuchishushpayquipis almayquitaga manami wañuchengapächu. Tayta Diostami ichanga manchapacunqui. Paymi munayniyoj caycan almantinta pitapis infiernuman gaycunanpaj. «Ishcay äbicunatapis ranticun juc guellayllachömi. Chaypis manami jucnayllapis wañunchu Tayta Dios mana camacächiptenga. Ajchayqui mana imapaj alli captinpis Tayta Diosga musyaycanmi ayca cashallantapis. Äbicunapita mas bälej captiqui Tayta Dios cuydaycäshuptiquega pitapis ama manchacuychu. «Pimi nogaman yäracushanta mana pengacuypa willaconga; paypäga nogapis syëlucho caycaj Taytäpa ñaupancho ‹Payga nogapami› nishämi. Pimi runacunapa ñaupancho nogata ñïgamanga, paycunapäga nogapis syëlucho caycaj Taytäpa ñaupancho ‹Manami rejsëchu› nishämi. «Ama nogapaj yarpanquichu ‹Alli goyay cananpänami shamusha› nerga. Manami alli goyayna cananpächu shamushcä. Chaypa ruquenga noga jananmi runacuna contra cangapaj. «Cananpitaga wamranmi papäninpa contran canga; warmi wamranmi mamanpa contran canga; llumchuyninmi suyranpa contran canga. Runacunapa contranga canga jinan wasicho goyajcunami. «Pimi papäninta mamanta nogapita mas cuyan, chayga manami allichu disïpulö cananpaj. Pimi cuyamashanpita mas cuyan wamrancunata, chayga manami allichu nogapa cananpaj. Imano ñacarpis, cruscho wañuyman chayarpis ushanancama nogata mana gatirämaj cäga manami disïpulö canmanchu. Noga-raycu wañuyta manchacoj cäga mana ushacaj cawayta manami tarengachu. Noga-raycu wañoj cajmi ichanga mana ushacaj cawayta tarenga. «Gamcunata pipis chasquishushpayquega nogatapis chasquiycämanmi. Nogata chasquimaj cäga cachamajtapis chasquiycanmi. Profëtacunata chasquëga profëtanömi alli premyuta chasquenga. Tayta Dios munashanno cawaj runata chasquëga premyutami chasquenga. Disïpulöcunata noga-raycu yacullatapis macyaycuptenga Tayta Dios manami gongangapächu. Paypis premyunta chasquengami.» Chunca ishcay (12) apostulnincunata yachachiyta usharcur Jesusga puriran marcan-marcan Tayta Diospa willacuyninta willacur. Carsilcho caycarmi Juan mayaran Jesucristo imata ruraycashantapis. Chaymi disïpuluncunata Jesús cajman cacharan cayno tapunanpaj: «¿Gamchush caycanqui Tayta Dios cachamushan Cristo? U ¿Juctarächush shuyäshäcuna?» nir. Chayno tapuptin Jesús niran: «Juanman cutir willanqui wiyashayquita ricashayquitapis. Gapracuna ricannami. Mana purejcuna purinnami. Leprawan gueshyajcuna allchacashanami. Upacuna wiyannami. Wañushacuna cawarimushami. Pobricunapis Tayta Diospa willacuyninta wiyaycannami. Cushishami cawanga mana yamacaypa nogaman yäracamaj cäga.» Juanpa disïpuluncuna aywacuptin shuntacasha caycaj runacunata Jesusga Juanpaj cayno niran: «¿Imata ricajtaj gamcuna aywarayqui chunyajcho Juan caycashanman? ¿Wayrawan cuyuycaj shogushta ricajchu? U ¿imamantaj aywarayqui? ¿Alli röpasha runata ricajchu aywarayqui? Alli röpan jatisha runacunaga ray tiyashan palasyucunachömi caycan. Chaura ¿ima ricajtaj aywarayqui? ¿Juc profëtata ricajchu aywarayqui? Au, juc profëtata ricajmi aywarayqui. Payga waquin profëtacunapita masmi cashapis. Juanpämi Tayta Diospa palabrancho cayno isquirbiraycan: «Gampa ñaupayquitami willacojnëta cachä. Chaynöpami camaricusha caycanga aywaptiqui chasquicushunayquipaj» nir. «Sumaj tantiyacuy-llapa. Ni pï runapis Juanmanga manami tincushachu. Chaypis Tayta Diospa maquincho cawajcunamanmi ichanga Juanpis mana tincunchu. Juan willacuyta gallaycushanpita-pachami achca runacuna Tayta Diospa maquincho cawananpaj yaycurcaycan. Chaypis fiyu runacunaga ricaytapis manami munanchu. Imanöpapis chapatami churapaycan. Chayno cananpäga manaraj Juan willacuptillannami unay Moisespis, profëtacunapis willacuran. Gamcuna cayta riguinquiman: Tayta Dios profëta Eliasta cachamunanpaj willacacherga willacaycächiran Juanpämi. Nishäta wiyaj cäga sumaj tantiyacuy. «¿Imawanraj tincuchëman canan wichan runacunataga? Tincuchishaj läsacho pucllar jamarpaycaj wamracunamanmi. Upa wamracuna-jinami mana tantiyacunchu. Wamracunaga nin: « ‹Quënata tucaptëpis manami gachwashcanquichu. Llaquicuyllapaj cantaptëpis manami wagashcanquichu› nir. «Juanga manami bïnuta upuranchu. Imaypis ayunaj. Chayno ruraycaptinpis runacunaga nin ‹Payga dyablupa munaynincho carmi chayno ruraycan› nir. Destinädu Runami ichanga pï-maywanpis shuntacar ima micuytapis micun, bïnuta upun. Chaymi runacunaga nin ‹Micullar upyallar puricun. Impuestuta cobrajcunawan, juchasapa runacunawan puricun› nir. Chaypis Tayta Dios rasunpa yachaj cashan musyacan runacuna allita ruraptin, pay munashanno cawaptinmi.» Achca marcacunacho milagrucunata Jesús rurashanta ricaycarpis runacuna manami jucha rurayta cachariranchu. Chaymi chay marca runacunata piñacur Jesús niran: «¡Ay imanöraj canqui Corazín marca runacuna! ¡Ay imanöraj canqui Betsaida marca runacuna! ¡Fisyu junäga fiyupami llaquicunquipaj! Gamcunacho milagrucunata rurashäno Tiro marcacho Sidón marcacunacho milagrucunata ruraptëga jucha ruraynincunata cachaycunmanmi caran. Juchanpita arpinticur maynami gachga röpata jaticunman caran. Uchpaman jamaycur waganman caran. Gamcunataga fisyu junajcho fiyupami Dios castigashunquipaj. Tiro runacuna Sidón runacuna castïguwan ñacashanpita masmi ñacanquipaj. Capernaúm runacuna, ¿gamcunaga Tayta Diospa ñaupanman chayanayquipaj cashantachu yarpaycanqui? Chaypa ruquenga chacaj pachamanmi Tayta Dios gaycurishunquipaj. Gamcunacho rurashä milagrucunata Sodomacho ruraptëga runacuna juchancunata cachariptin canancamami chay siudä caycanman caran. Gamcunataga fisyu junajcho fiyupami Tayta Dios castigashunquipaj. Sodoma runacuna castïguwan ñacashanpita masmi ñacanquipaj.» Chay öra Tayta Diosta alabar Jesús niran: «Syëluchöpis cay pachachöpis munayniyoj caycaj papä, gamta alabä yarpaycashayquita yachaj-tucojcunata mana musyachishayquipitami. Chaypa ruquenga wamrano cajcunallatami tantiyachishcanqui. Chayno canantami munashcanqui papä.» Chaycho caycajcunatana niran: «Taytämi llapantapis munaynëman churamusha. Noga imano cashätapis taytallämi musyan. Pay imano cashantapis nogallami rejsë. Chaymi tantiyachishä cajcunalla musyan taytä imano cashantapis. «Lasaj yüguta apar ñacaycajcuna yüguyquita cachaycuyna. Nogamanna shamuy. Nogaman shamuptiquega jamaytami tarichishayqui. Nogapa yügöta matancacuy. Nogaga cuyapäcoj, umildimi cä. Nogami yachachishayqui. Chaynöpami alli jamayta tarichishayqui. Nogapa yügöga ancashllami. Manami sasa apaychu.» Chaypita säbadu jamay junajcho Jesús disïpuluncunawan päsarcaycaran rïgu chacrapa. Chaymi disïpuluncunaga yarganar rïguta pallarcur uchuran. Chayta ricarmi fariseucunaga Jesusta niran: «Disïpuluyquicunaga rurarcaycan säbadu jamay junajcho mana rurananchïpaj cajtami.» Chaura Jesús niran: «¿Manachu Tayta Diospa palabrancho liguishcanqui unay ray David yan'guincunawan yargashpan imata rurashantapis? Tayta Diosta rispitana wasiman yaycur Tayta Diospaj churashan tantata micuran. Chay tantata David ni yan'guincunapis micunanga manami camacaranchu. Chay tantataga cüracunallami micoj. ¿Manachu Moisés isquirbishan laycunatapis liguishcanqui? Säbadu jamay junajcunachöpis cüracuna Templucho arun. Mana jamarpis manami juchatachu ruraycan. Nogaga Tayta Diospa wasinpita mas munayniyojmi cä. Gamcunaga manami tantiyanquichu Tayta Diospa palabrancho cayno nishanta: ‹Uywacunata altarcho rupachishayquipitapis runa-masiquita mas cuyapänayquitami munä.› «Chayta tantiyashpayquicunaga manami disïpulöcunata ‹juchayojmi canqui› ninquimanchu. Sumaj musyay. Destinädu Runaga munayniyojmi caycan säbadu jamay junajcho imata rurananpaj imata mana rurananpäpis.» Chaypita aywar Jesús yaycuran chay marcacho caycaj sinagogaman. Chaycho shuntacasha caycaj runacunawanmi chaquisha maquiyoj runapis caycaran. Chaymi waquin chaycho caycajcuna Jesusta tapuran: «Säbadu jamay junajchöga ¿gueshyajta allchacächishwanchu u manachu?» nir. Chayno tapuran allchacächiptin chay achäquilla Jesuspa contran jatarinanpämi. Chaura Jesús niran: «Maygayquipapis juc uyshayqui uchcuman yagaptin, ¿manachu jinan öra jorgunqui säbadu jamay junaj caycaptinpis? Uyshapita mas bälejmi runaga caycan. Chaymi säbadu jamay junajpis caycan allita rurananchïpaj.» Nircur chaquisha maquiyoj runatana Jesús niran: «¡Maquiquita jogariy!» Jogarcuptenga maquin sänuna ricacuran. Chaura fariseucunaga chay sinagogapita llojshirir parlacuran Jesusta imanöpa wañuchinanpäpis. Chayno parlacuycashanta musyar Jesusga chaypita aywacuran. Chaura achcaj runacuna Jesuspa guepanta aywaran. Tucuy gueshyawan gueshyajcunatana allchacächej. Allchacarcachir Jesús nej: «Pitapis ama willapanquichu noga allchacächishäta» nir. Chayno ruraptinmi cumliran profëta Isaías unay cayno willacushan: Paymi acrashä sirbimajnë. Paytaga cuyämi. Payga fiyupami cushicachiman. Paymanmi Espiritöta churashaj. Paynami llapan nasyuncunaman willaconga noga munashäno cawananpaj. Manami piwanpis rimanacongachu. Manami gaparaypa gayarangachu. Cällicunachöpis manami pipis wiyangachu. Paquinaycaj llullu shogushtapis manami paquirengachu. Lamparinpa mëchan yangalla goshtaycajtapis manami upirachengachu. Chaypa ruquenga alli goyay cananpämi willaconga. Chaynöpami may-chay nasyun runacunapis payman yäracur salbacongapaj. Chaypita dyablu gaprayächishan, shiminta watapacächishan runata Jesús cajman pusharan allchacächinanpaj. Chay runata Jesús allchacächiran. Chaura allina ricaran, allina rimaranpis. Allchacächejta ricar runacunaga almirashpan Jesuspaj nircaycaran: «Payga ¿rasunpachuraj Davidpita miraj Cristo?» Chayta wiyar fariseucunaga ninacuran: «Tagay runaga manami Tayta Diospa munayninwanchu dyablucunata runacunapita gargun, chaypa ruquenga dyablucunapa mandajnin Beelzebüpa munayninwanmi.» Chayno parlarcaycashanta musyar Jesús niran: «Juc nasyuncho runacuna quiquin-pura chiquinacur pillyarga ¿manachuraj wañuchinacur ushacanman? Juc marcacho tiyajcuna u juc wasicho tiyaj runacuna chiquinacorga ¿manachuraj wacpa caypa aywacur illganman? Chaynöpis quiquin Satanás caycarga ¿quiquinta gargucunmanchuraj? Chauraga ¿imanöpataj munayniyoj quëdanman? Gamcunaga yarpanqui Beelzebüpa munayninwan noga dyablucunata gargushäta. Chaura gamcunapa gatiräshojniquicunaga ¿pipa munayninwantaj dyablucunata gargun? Chay runacunami gamcunata tantiyachishunqui llutanta yarparcaycashayquita. Nogaga Diospa Espiritunpa munayninwanmi dyablucunata gargö. Chayno ruraptëmi musyanqui maquincho cawananpaj Tayta Dios runacunata shuntaycashantana. Masqui tantiyachishayqui: Callpayoj runa wasincho caycaptenga ¿piraj suwapanman? Paypita mas callpayoj runa shamurmi ichanga manyaycur imancunatapis apaconga. «Pipis nogapa mana faburnë cäga conträmi caycan. Pipis nogawan iwal mana shuntaj cäga mashtaycajnömi caycan. «Chaymi cananga sumaj wiyamay. Runacuna juchata rurashanta y Tayta Diospa contran parlashantapis perdunta mañacuptenga Tayta Dios perdunangami. Espíritu Santupa munayninwan ruraycaptëpis mana aunej cajtami ichanga mana perdunangachu. Destinädu Runapa contran rimaptinpis Tayta Diosga perdunangami. Espíritu Santupa contran cajtami ichanga mana perdunangachu cay bïdacho ni juc bïdachöpis. «Alli yöraga mishquej frütatami wayun. Mana alli yöraga ashgajtami wayun. Wayuyninpami rejsinchi yöra alli cashanta mana alli cashantapis. ¡Culebra casta runacuna! Yarpayniqui mana alli caycaptenga ¿allita parlanquimanchuraj? Runaga shongun yarpashantami parlan. Allita yarparga allillatami parlan. Shonguncho mana allita yarparmi ichanga mana allita parlan. Chaymi fisyuchöga manacajcunata parlashanpita runacunata Tayta Dios jusgangapaj. Allita parlajtaga manami castigangachu. Mana allita parlajmi ichanga castigasha cangapaj.» Chaypitana waquin fariseo runacunawan Moisés isquirbishan layta yachachejcunaga Jesusta niran: «Maestru, Tayta Dios rasunpa cachamushushayquita musyanäpaj milagruta ruray ari.» Chaura Jesús niran: «Juchasapa mana wiyacoj runacuna, gamcunaga milagruta ruranätaraj munaycanqui. Chaymi imatapis mana rurashächu. Chaypa ruquenga tantiyacunquiman unay profëta Jonás imaman chayashantapis. Quimsa junaj quimsa pagasmi Jonás caycaran jatun pescädupa pachancho. Chaynöllami Destinädu Runapis quimsa junaj quimsa pagas pamparanga. Jonás willacushanta wiyar Ninivecho tiyaj runacunaga juchancunapita arpinticuranmi. Canan wichan runacunami ichanga Jonaspita mas munayniyoj caycaptëpis willacushäta mana chasquicunchu. Chaymi fisyu junajchöga Ninivecho unay tiyajcuna jatarimongapaj canan wichan runacunapa contran rimananpaj. Salomonpa yachachicuyninta wiyananpämi Sabá nasyunta mandaj warmipis Jerusalenman shamuran. Paymi fisyu junajchöga jatarimongapaj canan wichan runacunapa contran rimananpaj. Salomonpita mas caycaptëpis canan wichan runacunaga manami wiyacamanchu. «Juc runapita yargur dyabluga chunyaj chaqui jircacunapa purin maychöpis tiyayta ashir. Ichanga maycho tiyananpäpis mana tarinchu. Chaymi yarpachacun: ‹Unay tiyashäman cutishaj› nir. Cuterga runata tarin jäcoj wasitano, alli pichasha limyu wasitano. Chayno tariycur pushan ganchis dyablucunata quiquinpita mas munayniyojta. Llapan yaycuycur chay runallachöna tiyacaycärin. Chaura ñaupata cashanpita chay runa mas piyur mana allimanna ticran. Chaynömi päsanga canan wichan fiyu runacunatapis.» Jesús chayno yachaycächiptin mamanwan wauguincuna jawacho shuyarpaycaran Jesuswan parlayta munashpan. Chaymi juc runa Jesusta willaran «Mamayquiwan wauguiquicuna jawacho shuyaycäshunqui» nir. Chayno willaptin Jesús niran: «¿Pitaj mamä? ¿Picunataj wauguëcunaga?» Chayno nircorga disïpuluncunaman togriycur niran: «Paycunami mamäno wauguëcunanöga. Pipis Tayta Dios munashanno cawaj cajmi caycan wauguëno, pañëno, mamänöga.» Chay junajllami Jesusga wasipita llojshirir Galilea gocha cantunman aywaran. Chaychöna yachachinanpaj jamaycuran. Chayman aypalla runacuna shuntacaran. Chaura Jesusga can'waman wicharcurna jamaran. Runacunana gocha cantuncho ichirpaycaran. Nircur Jesusga tincuchiypa achca yachachicuyta willaparan. Willapar niran: «Juc runashi rïgu muroj aywaran. Chayshi muruta machiptin waquin muru caminuman chayaran. Äbicuna shamurna machiraycajta pashacurcuran. Waquin caj murunashi chayasha shallaman, mana alläpa allpa cashanman. Chaychöga rätu wiñamuran. Ichanga allpa sumaj mana captin shanaywan chaquicäcusha. Waquin caj murunashi chayasha cashacuna chaupinman. Cashacunaga rätu atayacäcuran. Chaura rïgu chayraj wiñaycämojta llallir garwashtaycächillar chaquirachisha. Waquin caj murunashi alli allpaman chayasha. Chaura chaycunaga alli wiñamur alli ispïjayoj casha. Pogurshi waquin ispïja wayusha pachac rïguta, waquinna sojta chuncata, waquinna quimsa chuncata. Nishäta wiyaj cäga sumaj tantiyacuy.» Chaymi disïpuluncunaga Jesusman witiycur tapuran: «¿Imanirtaj tincuchiyllapa runacunata willapanqui?» nir. Chaura Jesús niran: «Gamcunataga Diosmi tantiyaycächishunqui imano Paypa maquincho cananpaj cajtapis, waquincunatami ichanga manaraj. Chaura pipis yachacuyta munajcunataga yachachishäcunata Dios tantiyachengami. Mana yachacuyta munajcunatami ichanga wiyashallantapis gongaycachenga. Chaymi nogaga yachaycächë imamanpis tincuchiypa. Chaynöpami yachacuyta mana munajcunaga ricaycarpis mana tantiyanchu, wiyaycarpis mana wiyajno carcaycan. Chayno cananpaj cashanpitami Tayta Diospa profëtan Isaías unay cayno willacushan cumlicaycan: « ‹May-jina wiyashpayquipis manami tantiyanquipächu. May-jina ricashpayquipis manami cuentata gocunquipächu. Cay runacunapa shonguncuna fiyupa chucruyashami caycan. Chaymi rinrincunapis chapacashano caycan. Ñawincunapis mana ricajno caycan. Chaynöpami mana arpinticongachu. Chayno captenga nogapis manami allchacächishächu.› «Gamcunami ichanga cushicuy-llapa. Gamcunataga Tayta Diosmi yanapaycäshunqui ricashpayqui wiyashpayqui imata yachachishätapis tantiyacunayquipaj. Unay profëtacunapis, Tayta Dios munashanno cawaj runacunapis canan gamcuna ricashayquita ricaytami munaran. Wiyarcaycashayquita wiyaytami munaran. Ichanga manami ricaranchu ni wiyaranpischu. «Cananga murupacoj runaman tincuchiypa willapashäta tantiyachishayqui: Rïgu muruga Tayta Diospa maquinchöna cawananpaj willacushämi caycan. Chucru caminunömi waquin runacunapa shongun caycan. Chaymi Tayta Diospa willacuyninta wiyarpis mana tantiyacunchu. Chaynöpami wiyashallantapis Satanás gongaycachin. Waquin runacunapa shongonga shallanömi caycan. Paycunaga Diospa willacuyninta cushishami chasquicun. Cushisha chasquicurpis shallacho allpa alläpa mana captin rïgu yagarcamur mana sumaj sapichasha car chaquicäcushannömi paycunapis ruracan. Chaymi Tayta Diosninchi-janan runacuna chiquiptinnaga u ima ñacaychöpis carnaga ñaupata cawashanmannöna cuticun. Waquin runacunaga casha rurincho caj allpanömi caycan. Paycunaga Tayta Diospa willacuyninta wiyarpis mas yarpachacun rïcu cayllapämi, imanöpis cawanallanpämi. Chaycunallapaj yarpachacurmi Tayta Dios munashanno mana cawannachu. Waquin runacunaga alli allpanömi caycan. Paycunaga Tayta Diospa willacuyninta cushisha chasquicur Tayta Dios munashannömi cawan. Chaymi alli allpacho juc murullapita pachac (100) rïgu u sojta chunca (60) rïgu u quimsa chunca (30) rïgu wayushanno chay runaga Tayta Dios munashanno cawan.» Tincuchiypa Jesús yapay willaparan: «Tayta Diospa maquincho goyay imano cashantapis willapäshayqui. Juc runashi chacranman alli rïguta murusha. Mururcuptinnashi contran runaga chacaypa aywarcur rïguta murushan jananpa ballicu guewata machiriycusha. Nircur aywacusha. Rïgu wiñamur shicshiyta gallaycuptin ballicu guewapis rejsicasha. Chaura rïgu tirapaj uywaynincunaga duyñuman aywar tapusha: ‹Tayta, gamga ¿manachu acrasha murullata muruchishcanqui? ¿Maypitaraj ballicu guewaga wiñamusha?› nir. «Tapuptinshi duyñu nisha: ‹Pipis conträcunachari chaytaga murupämasha.› «Chayno niptinshi tirapaj uywaynincunaga tapusha: ‹¿Chay guewata achurinäta munanquichu?› nir. «Chayno niptinshi duyñuga nisha: ‹Ama. Guewata achuptiquega rïguntinchari achucanga. Pogunancama rïguwan iwal wiñacuchun. Cosëcha captinraj piyuncunata cachashaj rimëru mana alli caj guewata shuntamunanpaj, wancurcur rupachinanpaj. Nircur rïguta shuntachimushaj micuy churacunäman churapämänanpaj› nir.» Mastapis tincuchiypa willapar Jesús niran: «Tayta Diospa maquincho goyänanpaj willacuyga nustäsa muruwanmi tincun. Juc runashi nustäsapa murunta chacranman murusha. Chay muruga waquin murucunapita mas tacshallami. Chaypis waquin jachapita mas jatuntami wiñan. Chaymi äbicunapis rämancunacho gueshtancunata ruran.» Yapay tincuchiypa willapar Jesús niran: «Tayta Diospa maquincho goyayga lebadürawanmi tincun. Juc warmi, quimsa arröba jarinaman ichiclla lebadürata wiñan. Chay lebadürallami llapanta sumaj poguchin.» Chayno imamanpis tincuchiypami Jesusga runacunata willaparan. Imamanpis mana tincuchiypaga manami willapajchu. Chayno Jesús willacuptinmi cumliran Tayta Diospa profëtan cayno willacushan: «Imamanpis tincuchiypami runacunata willapäshaj. Mundu ruracashanpita-pacha mana pipis tantiyashantami willapäshaj.» Chaypitanami runacunata despacharir Jesús disïpuluncunawan juc wasiman yaycuran. Chaychönami disïpuluncunaga niran: «Tantiyaycachimay ari chacracho ballicu guewa wiñamojpaj willapashayquita» nir. Chaymi Jesús niran: «Alli muruta muroj cäga noga Destinädu Runami caycä. Chay chacraga intëru cay mundumi. Alli muruga caycan Tayta Diospa alli willacuyninta chasquicoj runacunami. Ballicu guewaga caycan dyablu munashanno cawaj runacunami. Ballicu guewata muroj cäga caycan quiquin Satanasmi. Cosëchaga canga fisyu junajmi. Cosëchata shuntajcunaga anjilcunami. Ballicu guewata shuntaycur ninaman gaycushannömi fisyu junajchöpis canga. Noga Destinädu Runami anjilnëcunata cachamushaj juchata rurachejcunata, jucha ruraj runacunatapis juc pachaman shuntananpaj. Nircurnami ratataycaj ninaman gaycurenga. Chaychönami fiyupa ñacar, wagar quiruncunatapis uchongapaj. Tayta Dios munashanno cawajcunami ichanga paypa ñaupancho car cushisha cawangapaj. Inti achicyashannörämi canga. Nishäta wiyaj cäga sumaj tantiyacuy. «Tayta Diospa maquincho goyänanpaj willacuyga tincun chacracho guellay pamparajmanmi. Juc runashi chacrapa purir tarisha aypalla guellay pamparaycajta. Chay guellayta tariycurshi jinallanman yapay pampaycuran. Nircurshi cushisha aywar llapan ima-aycantapis ranticuycuran. Chay ranticushan guellaywannashi ranticurcuran guellay pamparashan chacrata. «Tayta Diospa maquincho goyänanpaj willacuyga fiyupa cuestaj perlasmanmi tincun. Juc nigusyantishi fiyupa cuestaj perlasta ashin. Cuestaj perlasta tariycorga chayta rantinanpaj llapan ima-aycantapis ranticuycun. Nircur chay cuestaj perlastana ranticurcun. «Tayta Diospa maquincho goyänapäga redanömi caycan. Pescädu charejcunaga lamarmanmi redanta jitan. Chayno jitar tucuy casta pescädutami charin. Reda juntatami gocha cantumanga jorgamun. Alli caj pescädutami acrarcur canastaman wiñan. Mana alli cajtaga jitarinmi. Fisyu junajchöga chaynömi canga. Anjilcunami shamur alli runacunataga jucha rurajcunapita acrangapaj. Juchata rurallar goyajcunataga nina rataycajmanmi garponga. Chaychömi fiyupa wagar quiruncunatapis uchongapaj.» Chayno willaparcur Jesusga disïpuluncunata tapuran: «Cay willapashäta ¿llapantachu tantiyashcanqui?» nir. Chaura disïpuluncunaga «Au, tantiyaycämi tayta» niran. Chaymi Jesús niran: «Tayta Diospa maquincho cawananpaj yachachishäcunata tantiyarga waquin runacunata gamcunapis yachachinqui. Chayno yachacherga juc runa unay guepirächishan bälej cösacunata, chayraj churashan bälej cösacunata jorgamojnömi gamcunapis yachachinquipaj.» Chayno tincuchiypa willaparcur Jesús aywacuran. Marcanman chayaycurnami marca-masincunata sinagogacho yachachiran. Chaura almirashpan runacuna parlaran: «¿Imanöparaj payga yachacusha? ¿Ima munaywanraj chay milagrucunata ruran? ¿Payga manachu carpintëru Josëpa wamran? Acäsu juctächu. Mamanpis ¿manachu María? Wauguincunapis ¿manachu Santiago, José, Simón y Judas? Pañincunapis cay marcachömi llapan tiyan. ¿Maychötaj yachacamusha chay-jinanpa yachaycunanpäga?» Chayno nirmi Jesús yachachishancunataga mana chasquicuranchu. Chaymi Jesús niran: «Diospa profëtancunataga may-chaychöpis allimi rican. Marca-masincunawan famillyancunami ichanga mana chasquicunchu.» Chayno mana chasquicuptinmi marcanchöga juc ishcay milagrucunallata ruraran. Chay wichanmi Galileapa mandajnin caycaran Herodes. Payga mayaran Jesús ima imata ruraycashantapis. Chaura yanapajnincunata niran: «Chay runaga Bautisaj Juanmi wañushanpita cawarimusha canga. Chaymi cananga munayniyoj caycan milagrucunata rurananpaj.» Mas unaynami Juantaga Herodes prësu charichiran. Nircur cadinawan watarcullar carsilcho wichgarächiran. Chaynöga ruraran Herodías jutiyoj warmipitami. Herodiasga Herodespa wauguin Felipipa warminmi caran. Juanga mas unaynami mandaj Herodesta nisha caran «Layninchïchöga manami allichu wauguiquipa warminwan tiyanayquipaj» nir. Chayno niptin Herodesga wañuchiyta munaran. Wañuchiytami ichanga manchacuran Juan profëta cashanta achcaj runacuna yarpaptin. Chaypitanaga diyan chayamuran. Chaura fistancho Herodiaspa warmi wamran gachwasha casha llapan juntaynincunapa ñaupancho. Chay jipash gachwaptin Herodesga fiyupa cushicuran. Chaymi jipashtaga jurashpan niran: «Imatapis mañacamashayquitaga goshayquimi» nir. Niptenga maman yachachishannölla Herodesta nisha: «Bautisaj Juanpa umanta goycamay matiwan aparcachimur.» Chayta wiyaycur mandaj Herodes fiyupa llaquicuran. Gayachishancunapa ñaupancho imatapis gonanpaj jurashanpita mana pengaycho cayta munashachu. Chaymi uywaynincunata niran chay jipash nishanta goycunanpaj. Carsilman cacharan Juanpa umanta roguramunanpaj. Chaura uywaynincunaga Juanpa umanta matiwan chayachir chay jipashta goycuran. Chay jipashna mamanman aparan. Chaypita Juanpa disïpuluncunaga aywar cuerpunta pampaycäriran. Nircorga Jesusta willaparan imano päsashantapis. Juanta wañuchishanta mayaycur Jesusga japallan aywacuran can'wawan chunyajman. Jesús japallan aywacuptinpis runacunaga musyaran mayman aywashantapis. Chaymi runacunaga marcacunapita Jesusta tarinancama chaquillapa aywaran. Can'wapita urarcur Jesús ricaran achca runacuna shuntacasha carcaycajta. Chaymi cuyapashpan gueshyajcunata allchacächiran. Pacha tardiyaycaptinna disïpuluncunaga Jesusman aywaycur niran: «Chunyajchömi caycanchi. Pachapis tardiyaycannami. Runacunataga ‹aywacuyna› niy marcacunaman aywar chaycho micuyta rantinanpaj.» Niptin Jesusga niran: «Paycunaga manami aywacunmanchu. Gamcuna garay ari.» Chaura disïpuluncunaga niran: «Pichga tantallata ishcay pescädullantawanmi charaycä» nir. Niptin Jesús niran: «Chaura chayta apamuy.» Nircorga runacunatami niran tajta pampaman jamacunanpaj. Chaura pichga tantata ishcay pescädutawan aptarcurmi Tayta Diosta mañacur agradësicuran. Nircur tantata paquircur-paquircurmi disïpuluncunata aypuran jamaraycajcunata aypunanpaj. Chaura llapan runacuna sacsananyaj micuran. Micuyta usharcuptin disïpulucunaga puchojcunata shuntaran chunca ishcay canasta juntataraj. Chay micojcunaga rucu ollgucunallata yupaptin caran pichga waranganömi (5,000). Warmitawan wamrataga mana yuparanchu. Chaypitana Jesusga disïpuluncunata niran can'waman wicharcur wac chimpanman ñaupananpaj. Disïpuluncunata despachariycurna chaycho caycaj runacunata niran wasincunaman cuticunanpaj. Runacuna aywacuptin quiquillanna jircaman aywaran chaycho Tayta Diosta mañacunanpaj. Japallan mañacuycaptin pachapis chacarpuranna. Chaycamaga disïpulucuna aywaycashan can'wa caycaran gocha chaupinchöna. Sinchi wayra wayrämushpanmi can'wata yacu tangaycämuran. Chaymi aywayta ñacaycaran. Pacha waraymannaga Jesús yacu janallanpa aywaycaran disïpuluncuna caycashan cajman. Chayno yacu janallanpa aywaycajta ricarmi disïpuluncunaga fiyupa mancharir gaparparan «Almachaj aywaycämun» nir. Chaura Jesusga juclla niran «¡Ama manchacamaychu! Nogami cä» nir. Chaura Pedro niran: «Tayta, rasunpa gam cashpayquega ‹Shamuy› nimay nogapis yacu janallanpa gam cajman shamunäpaj.» Chaura Jesusga «Shamuy» niran. Can'wapita llojshirir Pedro yacu janallanpa aywaran Jesús caycashanman. Fiyupa wayra wayrämuptinna manchacäcuran. Chaura yacuman tallpucar gapararan «¡Salbaycallämay Tayta!» nir. Jinan örami maquinpita chutarcur Jesús niran: «Janan shongulla yäracoj runa. ¿Imanirtaj mana yäracamashcanquichu?» Can'waman ishcan wicharcuptin wayrapis chawacäcuranna. Can'wacho carcaycajcunami Jesuspa ñaupanman gongurpacuran «Rasunpami Tayta Diospa Wamran canqui» nir. Chay gochata chimpar chayaran Genesaret partimanna. Chay runacunaga Jesusta rejsircur intërupa willacachiran. Chaymi runacunaga llapan gueshyajcunata apamuran. Gueshyajcunaga «röpayquipa puntallantapis yataycushaj ari» nirmi ruwacoj. Pipis yataycoj cäga llapanmi allchacaran. Fariseucunawan lay nishanta yachachejcunaga Jerusalenpita chayarcur Jesusta tapuran: «¿Imanirtaj disïpuluyquicunaga manaraj micur maquincunata mana mayllacunchu? Paycunaga unay awilunchïcuna imanöpis mayllacunapaj nishan custumrita manami cumlinchu.» Niptin paycunatapis Jesús tapuran: «Gamcunaga ¿imanirtaj Tayta Dios nishancunata cumlinayquipa ruquin custumriquicunallata mas cumlinqui? Tayta Diosga niran: « ‹Mamayquita taytayquita alli ricanqui. Pipis mamanta u taytanta ashllej cäga wañuchishami canga.› «Chayno Tayta Dios nisha captinpis gamcunami ichanga yachaycächinqui: ‹Pipis mamayqui taytayquita mana yanapänayquipaj cayno ninqui: «Cananga imatapis charaycä Tayta Diospaj goycunalläpämi. Yanapänäpäga manami aypannachu» nishpayqui.› Chayno yachacherga mamanta taytanta mananami yanapächinquinachu. Unay custumriquicunallata rurarmi Tayta Diospa mandamintuncunataga manami bälichinquinachu. ¡Janan shongu runacuna! Rasuntachari Tayta Diosga profëtan Isaiaswan cayno willacachiran: « ‹Cay runacunaga shimillanwanmi sirbiman. Shongunchöga juctami yarparcaycan. Paycunaga runa yachachishannöllami aduraycäman. Chaymi aduramashantaga mana chasquëchu.› » Chayno nircorga llapan runacunata gayarcur Jesús niran: «¡Cay nishäcunata wiyar sumaj tantiyacuy-llapa! Manami imatapis micushanpitachu pipis juchayoj ricacun. Chaypa ruquenga mana allita shonguncho yarpashanta rimarmi juchayoj ricacun.» Chaymi disïpuluncunaga ñaupanman witiycur Jesusta niran: «¿Musyanquichu nishayquita wiyar fariseucuna fiyupa rabyashanta?» Chaura Jesús niran: «Chay fariseucunaga caycan Syëlucho caycaj papänë mana lantashan lantanömi. Chaymi quiquin mana lantashan cajtaga llapanta achurenga. ¡Fariseucunataga ama cäsupaychu! Paycunaga caycan juc gapra gapra-masinta pushaycajnömi. Chaymi pipis gapra-masinwan pushanacorga uchcuman ishcan yaganga». Chaura Pedro niran: «Micuypita tincuchiypa willapashayquita tantiyaycachimay tayta» nir. Niptin Jesús niran: «¿Gamcunapis manachu tantiyanquiraj? Imata micushanchïpis ¿manachu pachallanchïman yaycun? Nircorga päsacunmi. Rimashanchïcunami ichanga shongunchïcho yarpashanchïpita yargamun. Mana allita yarpashan cajmi runacunataga juchayojyächin. Runacunaga shonguncho mana allicunata yarparmi runa-masinta wañuchin; majayoj caycarpis jucwan cacun; japalla caycarpis jucwan-jucwan puricun; suwacun; llullacun; jucpa washanta riman. Chayno rurarmi runacunaga juchayojyan. Maquinchïta mayllacönilla micuptinchïmi ichanga mana juchayojyächimanchïchu.» Chaypita Jesús aywacuran Sidón y Tiro marcacuna cajman. Chay particho tiyaycaran Cananea warmi. Chay warmiga Jesusta ricärir sinchipa niran: «¡Ray Davidpita miraj Cristo, cuyapaycallämay! Warmi wamrätami dyablu löcuyaycächin. Fiyupami ñacaycächin.» Chayno yaparir-yaparir niptinpis Jesusga mana cäsuparanchu. Chaymi disïpuluncunaga Jesusta niran: «Tagay warmiga gaparaycarchaj aywaycämun. Upällalla aywacunanpaj niycuy ari.» Chaura Jesús niran: «Tayta Diosga cachamasha ogracasha uyshacunanöpis caycaj Israel runacunallamanmi.» Chayno nejta wiyaycurmi warmiga Jesuspa ñaupanman aywarcur gongurpacuycuran «¡Tayta, yanapaycamay ari!» nir. Niptin Jesusga niran: «Manami allichu canman wamracunapa tantanta guechurcur allgucunata garaycushaga.» Chaura warmipis niran: «Au Tayta. Ichanga allgucunapis micunmi wamracuna shicwapacushantaga.» Chaura Jesús niran: «Au mamïta, gamga rasunpami yäracamanqui. Ruwacamashayquino cachun.» Chay nishan örami warmipa wamranga allchacäcuran. Chaypita aywacurmi Jesusga Galilea gocha cantunpa päsaran. Nircurnami jircaman aywaycur jamacuran. Chaymi pay caycashan cajman aypalla runacuna shuntacämuran. Chayachimuran wegrucunata, gapracunata, mana rimajcunata, mancuyashacunata, waquin gueshyawan gueshyajcunatapis. Jesuspa ñaupanman chayachiptinmi llapanta allchacächiran. Chaycho aypalla runacuna carcaycäga almirashpan fiyupa cushicuran upacuna rimaycajta ricar, wegrucuna sänuna caycajta ricar, gapracuna ricaycajtana ricar, mancucunapis allina puriycajta ricar. Chaymi Israelcuna sirbishan Tayta Diosta cushisha llapan alabaran. Jesusga disïpuluncunata gayarcur niran: «Caycho caycaj runacunata fiyupami cuyapä. Quimsa junajnami noganchïwan iwal cayllacho carcaycan. Micönillata ‹wasiquicunamanna cuticuy› niptëga näninpa aywaycashallanchönami bëtanman.» Chaura disïpuluncunaga niran: «Cay chunyajchöga ¿maychöraj micuyta tarishwan chaychica runa micunanpäga?» Chaura Jesús tapuran: «¿Ayca tantatataj chararcaycanqui?» nir. «Ganchisllatami wallca pescädullantawan» niran. Chaura runacunataga pampaman jamacunanpaj Jesús niran. Jamacuycuptinna ganchis tantata pescäduntinta aptarcur Jesusga Tayta Diosta mañacur agradësicuran. Nircurmi paquircur-paquircur disïpuluncunata raquiparan aypunanpaj. Chaura disïpuluncunanami runacunata aypuran. Runacunaga llapanmi sacsananyaj micuran. Micuyta usharcuptin disïpulucunaga puchojcunata shuntaran ganchis canasta juntataraj. Chay micojcunaga rucu ollgucunallata yupaptin caran chuscu waranganömi (4,000). Warmitawan wamrataga manami yuparanchu. Sacsaj micucurcuptin runacunata «Cananga aywacuyna» nir despacharan. Nircur Jesusga can'waman wicharcur Magadán partiman aywacuran. Juc cutimi fariseucunawan saduceocunaga Jesús cajman shamuran. Mana allita rurachiyta munar niran «Rasunpa Tayta Dios cachamushushayquita musyanäpaj mä milagruta ruray.» Chaymi Jesús niran: «Inti yagar pucutay garwanchuptin gamcuna ninqui ‹Waraga usyangami› nir. Tutapapis inti yagamur garwanchuywan intublarämuptin gamcunaga ninqui ‹Cananga tamyangami› nir. Tamyananpaj mana tamyananpaj cashantapis sumajmi musyanqui. Chauraga ¿imanirtaj mana tantiyanquichu gamcunacho noga ruraycashäta? Juchasapa, mana wiyacoj runacuna, gamcunaga milagruta ruranätaraj munaycanqui. Chaymi imatapis mana rurashächu. Chaypa ruquenga tantiyacunquiman unay profëta Jonás imaman chayashantapis.» Chayno nircur Jesusga chaypita aywacuran. Jesuspa disïpuluncunaga aywaran gocha wac chimpanman. Chayno aywarmi mircapanpaj tantata apayta gongaycärisha caran. Jesusna niran: «Fariseucunapa saduceocunapa lebadüranta ama chasquinquichu.» Nishanta mana tantiyarmi quiquin-pura tapunacuran «¿Imapäraj chayno nimanchi? Capas tantata mana mircapacamushanchïpita» nir. Chayno ninacushanta musyarmi Jesusga niran: «¡Janan shongulla yäracoj runacuna! ¿Imanirtaj ‹Tantanchi mana canchu› ninacurcaycanqui? ¿Manachu sumaj tantiyanquiraj? ¿Manachu yarpanqui pichga tantallata pichga waranga (5,000) runacunapaj aypächishäta? ¿Puchoj tantataga ayca canastatataj shuntarayqui? ¿Manachu yarpanqui ganchis tantallapita chuscu waranga (4,000) runacunapaj aypächishäta? ¿Puchoj tantata ayca canastatataj shuntarayqui? ¿Imanirtaj mana tantiyanquichu tantapaj mana parlapashäta? Nogaga parlapaycashcä fariseucunapa saduceocunapa lebadüranpita cuydädu canayquipämi.» Chayno niptinrämi paycunaga tantiyaran Jesús nishanta. Manami mäsata poguchej lebadürapita cuydacunanpächu willapaycaran. Chaypa ruquenga willapaycaran fariseucuna saduceocuna yachachishanta mana chasquipänanpämi. Cesarea Filipo quinranman Jesús chayaycurmi disïpuluncunata tapuran: «Runacunaga ¿imatataj yarpan noga Destinädu Runapaj?» nir. Chaura disïpuluncunaga niran: «Waquenga ‹Bautisaj Juan› ninmi. Waquenga ‹profëta Elías› ninmi. Waquenga ‹profëta Jeremías› ninmi. Waquenga ‹Pï carpis Tayta Diospa juc profëtanmi canga› ninmi.» Chaura quiquincunatana Jesús tapuran: «Gamcunaga ¿pï cashätataj yarpanqui?» Chaymi Simón Pedroga niran: «Gamga cawaj Tayta Diospa Wamran Cristumi canqui» nir. Niptin Jesús niran: «¡Jonaspa wamran Simón, fiyupa cushishami cawanquipaj! Chaytaga manami pï runapis willasha-cashunquichu. Chaypa ruquenga syëlucho caycaj Tayta Diosmi yarpächisha-cashunqui. Chaymi cananga gamta Pedro në. Jutiquega rumi ninanmi caycan. Chaymi cay rumi janancho inlisyäta jatarichishaj. Satanaspis ni dyablucunapis manami binsengachu. Tayta Diospa maquincho cawajcunaman yaycuna lläbintami goshayqui. Chaymi cay pachacho lläbiptiqui syëluchöpis lläbisha canga. Cay pachacho quichaptiquega syëluchöpis quichashami canga.» Nircur disïpuluncunata niran Tayta Dios cachamushan Cristo pay cashanta pitapis mana willananpaj. Chaypita-pachanami disïpuluncunata willaparan: «Jerusalenmanmi aywanä caycan. Chaychömi Israel mayur runacuna, mandaj cüracuna, lay yachachejcunapis fiyupa ñacachimar wañuchimanga. Wañuchimashanpita quimsa junajtaga cawarimushämi.» Chaymi Pedroga juc-läman gayarcur piñacushpan niran: «¡Tayta, chaytaga Tayta Dios ama munaycuchunchu! ¡Ama chaynöga cachunchu ari!» Niptin Pedruman ticrarcur niran: «¡Washata ayway Satanás! Ama chapämaychu. Gamga manami munanquichu Tayta Dios munashanno ruranäta, chaypa ruquenga runacuna yarpashanta ruranallätami munanqui.» Nircorga disïpuluncunata niran: «Pipis disïpulö cayta munaj cäga, quiquinpa shongun munashanno ama cawachunchu. Ñacanan captinpis, wañunan captinpis nogata mana gatirämaj cäga manami disïpulö canmanchu. Noga-raycu wañuyta manchacoj cäga mana ushacaj cawayta manami tarengachu. Noga-raycu wañoj cajmi ichanga mana ushacaj cawayta tarenga. Chaura rïcuyar cay pachacho ima-aycata charaptinpis ushacänan caycaptenga ¿rïcu cashan bälinchuraj? U ¿Tayta Diospa ñaupanman chayananpäpis rïcu caynin allichuraj canga? Noga Destinädu Runaga anjilnëcunawanmi shamushaj Taytäpa munayninwan. Chaychömi llapan runacuna rurashanman-tupu premyunta chasquenga. Rasunpami waquin caycho caycajcunaga manaraj wañur ricamanga noga Destinädu Runa llapanpaj munayniyoj caycajta.» Chaypita sojta junajtami Pedruta, Santiaguta, Santiagupa wauguin Juanta pushacurcur Jesús aywaran chunyaj puntaman. Chaychömi disïpuluncuna ricapaycaptin Jesús juc-nirajman ticraran. Jesuspa cäranga intinöraj fiyupa achic-achicyaycaj ricacuran. Röpanpis achic-achicyaycaj yuraj ricacuran. Chaychömi ricaran Moiseswan Elías yuriparcur Jesuswan parlaycajta. Chaura Jesusta Pedro niran: «¡Allipäraj nogacuna cayman shamushcä tayta! Munaptiquega quimsa ramädata ruraraycäramushaj, jucta gampaj, jucta Moisespaj, juctana Eliaspaj.» Chayno Pedro niycaptillanmi fiyupa achic-achicyaycaj pucutay chapacurcuran. Chaura pucutay rurinpita Tayta Dios nimuran: «Payga cuyay wamrämi. Paypitami fiyupa cushisha caycä. Pay nishushayquicunata wiyacuy.» Chayta wiyar disïpuluncunaga fiyupa manchacushpan pampaman lätacaycäriran. Chayno lätaraycajta yataycushpan Jesusga niran: «Ama manchacuychu. Jatariy.» Chayno niptin disïpuluncuna ñuquircunanpäga Jesús quiquillanna caycaran. Manana masga pipis carannachu. Chay puntapita uraycämushanchömi Jesús niran: «Jircacho ricashayquitaga amaraj pitapis willanquirächu. Noga Destinädu Runa wañushäpita cawarimuptëraj chaytaga willacunqui.» Chaura disïpuluncuna tapuran: «Tayta, lay yachachejcunaga ¿imanirtaj nin: ‹Cay pachaman Cristo shamunanpäga rimëru profëta Eliasraj shamonga› nir?» Niptin Jesús niran: «Au, rasunpami rimëruga Elías shamun. Payga llapantami camarenga. Ichanga Elías maynami shamusha. Runacunaga manami rejsishachu pï cashantapis. Man'chäga quiquincuna munashanta rurarmi wañuchisha. Chaynöllami Destinädu Runatapis ñacachimangapaj.» Jesús chayno niptinrämi disïpuluncuna tantiyaran Bautisaj Juanpaj parlaycashanta. Jircapita cutimur chayaran runacuna shuntacasha carcaycajman. Chayaptin juc runa Jesuspa ñaupanman gongurpacuycur niran: «Tayta, wamralläta cuyapaycuy ari. Wañuy gueshyami charisha. Imay örapis wañuy gueshya chariptenga fiyupami ñacan. Achca cutinami ninamanpis, yacumanpis tunisha. Disïpuluyquicunamanmi pushamushcä. Ichanga paycuna manami allchacächiyta camäpacushachu.» Niptin Jesús niran: «¡Yäracuyniynaj juchasapa runacuna! ¿Imaycamaraj gamcunawan caycäshaj? ¿Imaycamaraj gamcunata awantaycäshayqui? Chay wamrata cayman pushamuy.» Ñaupanman apaycaptinmi chay wamrata ñacaycächej dyabluta Jesús piñacuptin dyabluga wamrapita llojshir aywacuran. Chaura wamraga jinan öra allchacäcuran. Chaypitana Jesús quiquillan caycaptin disïpuluncunaga tapuran «¿Imanirtaj nogacunaga mana puydishcächu wamrapita dyabluta garguyta?» nir. Chaura Jesús niran: «Yangalla yäracurmi garguyta mana camäpacushcanquichu. Gamcunata në: Ñäpushpa murunno tacshallapis yäracuyniqui captenga manami imapis sasachu gamcunapaj canga. Tagay jircata ‹witicuy› niptiquipis witicunmanmi. ¡Rasunpa yäracorga imatapis ruranquimanmi! [Chay-niraj dyablutaga gargunqui ayunar y Tayta Diosta mañacur-rämi.]» Chaypita Galilea probinsya quinrancho disïpuluncunawan puriycashpan Jesús niran: «Noga Destinädu Runataga fiyu runacunapa maquinmanmi entregamanga. Chay runacunanami wañuchimanga. Ichanga wañushäpita quimsa junajta cawarimushämi.» Chayno niptin disïpuluncunaga fiyupa llaquicuran. Chaypita Capernaúm marcamanna Jesusga disïpuluncunawan chayaran. Chaychömi Templupaj impuestuta cobrajcuna Pedruta cayno tapuran: «Maestruyquega ¿Templupaj impuestuta päganchu?» Chaura Pedro niran: «Au, päganmi.» Chaypita Pedro wasiman yaycurir manaraj imatapis niptin Jesús tapuran: «Simón, ¿imatataj gam ninqui? Cay munducho autoridäcunaga ¿pitataj impuestuta pägachin: marca-masincunatachu o jäpacunatachu?» Chaura Pedro niran: «Jäpacunatami.» Niptin Jesús niran: «Chayno captenga marca-masincuna manami pägannachu. Chayno captinpis, cobrajcuna mana rabyapämänanpaj cayno ruray. Gochaman aywar ansuylata jitanqui. Rimir charishayqui pescädupa shiminta quicharcurmi guellayta tarinquipaj. Chay guellayta aparcurmi ishcanchïpita impuestuta päganqui.» Chaypitaga Jesusman aywaycur disïpuluncuna tapuran: «Tayta Diospa maquincho carnaga ¿mayganëtaj mas mandaj cashaj?» Niptin Jesusga juc wamrata gayaycur chaupinman ichichiran. Nircur niran: «Tacsha wamrano mana carga manami ni imaypis Tayta Diospa maquincho cawanayquipaj yaycunquipächu. Canan cay wamrano pipis umildi carga Tayta Diospa maquincho mandajmi cangapaj. Pipis cay wamrano cajcunata alli chasquëga nogatapis chasquiycämanmi. «Ichanga pimi tacsha wamrano llapan shongunpa nogaman yäracaycämojta juchaman tunichin; chay runapäga mas allimi canman mulinupa ruminta cuncanman wataparcur lamarman garpuriptin chaycho shengaypa wañunanpaj. Cay pachachöga imanöllapapis runacuna jucha rurayman chayangami. Juchanpitami ñacanga. Runa-masinta juchaman tunichejcunami ichanga cuyapaypaj ñacanga. Chayno cananpaj caycaptenga maquiqui u chaquiqui juchata rurachishuptiqui cuchurir jitariycuy. Imaypis mana upej ninaman ishcan chaquiyoj u ishcan maquiyoj garpurisha canayquipa ruquenga mas allimi canman juc chaquiyojllapis u juc maquiyojllapis Tayta Diosninchïpa ñaupanman chayaptiqui. Ñawiqui juchata rurachishuptiquega ñawiquita jorgurir jitariycuy. Sänu ñawiyojta infiernuman jitarisha canayquipa ruquenga mas allimi canman jucaj ñawillayquiwanpis Tayta Diospa ñaupanman chayaptiqui. «Tacsha wamrano llapan shongunpa yäracojcunata cuydä manacajman churargunquiman. Chay runacunapa anjilnincunami syëlucho caycaj Papänëpa ñaupancho carcaycan chay runata imapis päsaptin willananpaj. [Chaynöpis noga Destinädu Runa cay pachaman shamushcä ogracasha carcaycaj runacunata shuntanäpämi.] «¿Gamcuna imatataj yarpanqui? Juc runapa pachac (100) uyshancuna captin juc uysha pantacar ogracäcuptenga ¿manachu waquinta juc pachaman shuntaycur aywan ogracasha cajta ashej? Ograshan uyshanta tariycorga fiyupami cushicun. Isgun chunca isgunwan (99) uyshan captinpis ogracasha cajta tariycorga fiyupami cushicun. Chaynömi syëlucho caycaj Papäniquipis mana munanchu wamrano yäracuycajcuna ni jucnayllapis ogracänanta. «Yäracoj-masiqui contrayqui ruraptenga japallanwan parlanqui jucha rurashanta tantiyachinayquipaj. Tantiyachiptiqui wiyacuptenga perdunanqui. Chauraga yäracoj-masiquiwan allinami goyanquipaj. Mana wiyacuptenga ishcay u quimsa mayur yäracojcunata pushacurcur cutinqui parlashayquicunata wiyananpaj. Chaynöpami gamcuna imata parlashayquipäpis ishcay u quimsa runacuna testïgu canga Tayta Diospa palabrancho niycashanno. Paycunatapis mana wiyacuptin ichanga llapan yäracoj-masiqui shuntacasha caycajtana willanqui. Paycuna nishantapis mana wiyacuptenga gamcuna ricanqui mana yäracoj runatanöna, Romapaj impuestuta cobraj runatanöna. «Gamcunataga në: Tayta Diospa maquincho cawajcunaman yaycuna lläbintami goshayquipaj. Chaymi cay pachacho lläbiptiqui syëluchöpis lläbisha canga. Cay pachacho quichaptiquega syëluchöpis quichashami canga. «Yapaypis gamcunata në: Cay pachacho ishcaj parlacurcur syëlucho caycaj Tayta Diosta mañacuptiqui, payga cumlengami munashanta ruranayquipaj. Juc ishcaylla carpis nogapa jutëcho shuntacaptiquega gamcunawanmi caycäshäpaj.» Pedro aywarcur Jesusta tapuran: «Tayta, yäracoj-masë conträ ruraptin ¿ayca cutitaj perdunäman? ¿Ganchis cuticamachu?» Chaura Jesús niran: «Manami ganchis cutillaga; chaypa ruquenga imaypis. Ganchis chunca (70) cuti ganchispis perdunanqui. «Mä Tayta Diospa maquincho goyay imano cashantapis juc willapaman tincuchiypa willapäshayqui: Juc nasyunchöshi juc mandaj casha. Payshi mandäshejnincunata nisha ‹cuentata rindimay› nir. «Jagata päganan junaj chayamuptin jaga caycaj runata pushaparan. Chay runaga fiyupa aypallashi jaga casha. Imaypis cutichiyta manana puydinmannachu casha. Jagata cutichiyta manana atipananpaj captinshi mandajnenga nisha: ‹Jagäta cutichimänanpaj cay uywaynëta ranticuycuy warmintinta wamrantinta llapan ima-aycantawanpis.› Chayno niptin uywaynenga mandajninpa ñaupanman gongurpacuycurshi ruwacuran: ‹Tayta, shuyaycallämay ari. Jagayquitaga llapantami cutichilläshayquipaj› nir. Chaymi mandäga cuyapashpan jaganta perdunar aywacunanpaj cachaycuran. «Cachaycuptenga, chaypita aywacuycashancho tincun juc uyway-masinwan. Paypaga wallcallashi jagan casha. Chaura cuncanpita aptacurcurshi nisha: ‹Canan öra jagäta cutichimay› nir. Uyway-masenga ruwacur gongurpacuycurshi nisha ‹Shuyaycallämay. Jagayquitaga cutichilläshayquimi› nir. Jucnin caj uyway ichanga mana shuyayta munar jinan öra carsilman wichgachisha ristashanta cutichinancama wichgaränanpaj. «Chayno rurashanta ricaycur waquin caj uywayga fiyupashi llaquicusha. Chayshi mandajninta willasha uyway-masinta imano rurashantapis. Chaymi mandäga uywayninta gayaycachir cayno nisha: ‹¡Gamga fiyumi canqui! Aypalla jagä caycaptiquipis nogaga ruwacamaptiqui llapantami perdunashcä. Gampis uyway-masiquita cuyapanquiman caran gamta cuyapashäno.› Chayno nir mandajnenga fiyupa rabyar uywayninta carsilman wichgaycachisha. Chaychöna fiyupa castigasha llapan jagata päganancama.» Chayno willaparcurmi Jesús niran: «Chaynömi gamcunatapis syëlucho caycaj Taytä rurashunquipaj yäracoj-masiquicunata llapan shonguyquipa mana perdunaptiquega.» Chayno willapayta usharcur Galilea probinsyapita aywacuran Judea quinranman. Jordán mayupa wac chimpanman chayaran. Aypalla runacuna guepanta aywar chayman shuntacaran. Jesusga chaychöpis gueshyajcunata allchacächiran. Chaymanmi fariseucuna chayamur Jesusta llutanta rimachiyta munar tapuran: «¿Runa imallapitapis warminwan raquicanmanchuraj?» nir. Chaura Jesús niran: «¿Manachu gamcuna liguishcanqui Tayta Diospa palabranta? Gallarinancho Tayta Diosga ollguta warmitami ruraran. Chayno rurar Tayta Dios niran: ‹Runaga maman-taytanpa maquinpita yargun warminwan mana raquicaypa tiyananpämi. Chayno tiyarmi ishcan ricacun jucnayllanöna.› Chaymi ishcanpis jucnayllanöna carcaycan. Mananami ishcaynachu. Chaura Tayta Dios chayno jucllachashantaga ama pipis raquichunchu.» Chayno niptin fariseucunaga tapuran: «Chayno captenga ¿imanirtaj Moisés isquirbishan laycho niycan raquicashan papilta goycuptenga warmin aywacunanpaj cashanta?» Chaura Jesús niran: «Moisesga raquicänayquipaj auniran gamcuna chucru shongu car, mana tantiyacoj captiquimi. Ichanga Tayta Dios runata rurashanpita-pacha manami chaynöchu caran. Runaga warminpita raquicanman warmi juc runawan cacuptillanmi. Chaura ima achäquipis mana caycaptillan warminpita raquicaj runa jucwan camacarga juchatami aparicun. [Runan cachaycusha warmiwan camacaj runapis juchatami aparicun.]» Chayno niptin disïpuluncunaga niran: «Runa warmiwan chayno cananpaj captenga mas alli canman japallan goyäcuptinmi.» Chaura Jesús niran: «Chaypis manami llapanchu majaynaj goyan. Chaypa ruquenga Tayta Dios camacächiptillanmi majaynaj goyan. Waquin runacunaga yurishanpita-pachami japallan cacojpaj. Waquenga japallan cacun runa-masin capashanpitami. Waquenga mana majachacanchu Tayta Diosta sirbinan-cashami. Pipis mana majachacayllapa tiyacuyta munarga japalla tiyacuchun.» Chaypita Jesusmanmi wamracunata pushamuran bindisyunta gonanpaj, maquinta umancunaman churar Tayta Diosta mañacapänanpaj. Chaymi disïpuluncunaga wamrata pushamojcunata piñacuran. Ichanga Jesús niran: «¡Wamracunaga shacamuchun! Ama michaychu. Wamrano cajcunami Tayta Diospa maquinchöga cawanga.» Jesusga wamracunapa jananman maquinta churashpan bindisyunta gorcur aywacuran. Juc mösumi Jesusman chayaycur tapuran: «Maestru, ¿ima allicunatataj ruräman imaycamapis cawayta tarinäpaj?» nir. Niptin Jesús niran: «¿Imanirtaj alli cajpaj tapumanqui? Tayta Diosllami alliga. Mana ushacaj cawayta tariyta munarga paypa mandamintuncunata wiyacuy.» Chaura mösuga tapuran: «¿Maygan mandamintutataj cumlishaj?» nir. Jesús niran: «Ama wañuchicunquichu. Majayoj caycar jucwanga ama cacunquichu. Ama suwacunquichu. Ama manacajtaga pitapis jitapanquichu. Mamayquita taytayquita alli ricanqui. Runa-masiquita cuyanqui quiquiqui alli cawayta munashayquino.» Niptin mösuga niran: «Chay mandamintucunataga maynami cumlishcä. Mas ¿imataj pishëman ruranäpaj?» Chaura Jesús niran: «Llapan shonguyquipa Tayta Dios munashanno cawayta munarga llapan ima-aycayquitapis ranticuycuy. Nircur chay guellaytana pobricunata raquipanqui. Chayno rurarga syëluman riquësayquita churacuycajnömi caycanqui. Nircur ichanga shamunqui gatirämänayquipaj.» Chayno nishanta wiyaycur mösuga fiyupa llaquicuran rïcu cashpan. Nircorga llaquishanami aywacuran. Chaymi disïpuluncunata Jesús niran: «Tayta Diospa maquincho cawananpaj rïcucuna yaycunanpäga fiyupa sasami. Asta camëllupis aujapa uchcunpa päsanmanrämi Tayta Diospa maquincho cawananpaj rïcu runa yaycunanpitaga.» Niptin disïpuluncunaga manchacasha niran: «Chayno captenga ¿piraj salbacunman?» nir. Tapuptin niran: «Quiquillanpitaga runacuna manami salbacunmanchu. Tayta Diosllami pitapis salban. Paypäga imapis manami sasachu.» Chaura Pedroga niran: «Tayta, nogacunaga llapan ima-aycätapis cachaycurmi gamta gatirpaycä. ¿Imataraj nogacunaga chasquishaj?» Chayno niptinmi Jesús niran: «Llapanta mushojman Tayta Dios ticrachishanchöga noga Destinädu Runa munayniyoj cashpämi juc sillunman jamacushaj. Chaychömi gamcunapis chunca ishcay Israel trïbu runacunata jusganayquipaj chunca ishcay silluncunaman jamacunquipaj. Pimi noga-raycu cachaycun wasinta, wauguinta, pañinta, papäninta, mamanta, wamrancunata, chacrancunatapis; chay runaga Tayta Diospa ñaupanchömi imaycamapis cawangapaj. Chayno cachaycushanpitaga pachac (100) cuti mastami chasquenga. Ichanga achcajmi canan ñaupa-ñaupacho caycajcuna chay wichanga guepachöna quëdanga. Canan guepacho caycajcunanami ñaupa-ñaupacho cangapaj. «Tayta Diospa maquincho goyayga chacrayoj runamanmi tincun. Juc runashi tutalla cälliman aywasha übas chacrancho arupänanpaj piyun ashej. Piyunta tariycorga juc jurnalta pägananpaj parlasha. Parlarcorga chacranman aroj cachasha. Chajcha-intishi chacrayöga cälliman aywar tarisha runacuna aruyniynaj purircaycajta. Chayshi chay runacunata nisha: ‹Gamcunapis chacräman ayway arupämänayquipaj. Arushayquipitaga pägashayquimi.› Chaura chay runacunapis chacranman aroj aywasha. Chaypita las-dösinashi aywar yapay runacunata tarir chacranman cachasha. Mallway intinöpis yapayshi cachasha. Yapayshi inti punta jananman chayaycaptinna cälliman aywasha. Waquinta tarisha ichirpaycajta. Chaura caynöshi tapusha: ‹¿Imanirtaj mana imallatapis ruranquichu? ¿Manachu aruyniqui can? ¿Imanirtaj goyarpoj ichiräcunqui?› Chaura runacunaga ninshi: ‹Manami pipis mincacamashachu.› Chayshi chacrayöga nisha: ‹Gamcunapis chacräman aroj ayway. [Arushayquipitaga pägashayquimi]› nir. «Chacaj-chacajna chacrayöga capuralninta nisha: ‹Arojcunata gayaycur jurnalnincunata pägay. Guepa chayamojcunata rimëru päganqui. Tutapita arojcunataga ushanantaraj päganqui.› Chaura chacrayoj nishannöllashi guepata aroj yaycojcunata rimëru gayasha. Paycunaga juc jurnal cumlëtupita pägunta chasquisha. Tutapita arojcunaga waquinta pägajta ricar parlacusha: ‹Noganchïtaga mastachari pägamäshun› nir. Nishanga paycunapis juc jurnal-llapitashi pägunta chasquisha. Waquin chasquishannölla chasquirshi chay runacunaga chacrayojta ollgöpar cayno nisha: ‹Ushananta yaycamojcunaga juc örallanami arusha. Chaura ¿imanirtaj paycunataga nogacunatawan iwal päganqui? Nogacunaga shanaycho fiyupa ñacar uticar goyarpoj arushcä.› Chayno niptin chacrayöga ninshi: ‹Amïgu, manami imatapis gampa contrayqui rurashcächu. Gamwanga parlashcanchi juc jurnalta päganäpämi. Chaymi parlashanchïno pägashcä. Cananga chasquishallayquiwan aywacuy. Guepata aroj yaycojcunatapis gamcunatanömi pägayta munä. Gamcunaga ¿ima cuentayojtaj canqui aycata pägacuptëpis? Noga alli captëpis gamcunaga yargajmi canqui.› «Chaynömi canan ushanancho caycajcunaga ñaupa-ñaupacho cangapaj. Canan ñaupa-ñaupacho caycajcunanami guepacho cangapaj. [Achcajta gayaptinpis wallcajllami Tayta Diospa ñaupanmanga chayanga.]» Chaypita Jerusalenman aywaycashanchömi Jesusga chunca ishcay disïpuluncunata waquin runacunapita juc-läman gayarcur cayno niran: «Musyanquimi Jerusalenman aywaycashanchïta. Chaychömi noga Destinädu Runataga prësu charircur apamanga mandaj cüracunaman lay yachachicojcunaman. Paycunaga ‹wañuchun› nengami. Chayno nirmi jäpa autoridäcunaman apachimanga. Chay runacunanami asipämanga. Fiyupa astichimanga. Crusificaypa wañuchimanga. Ichanga wañushäpita quimsa junajta cawarimushämi.» Chaypita Zebedeopa warmenga wamrancunata pushasha Jesús cajman chayaran. Nircur Jesuspa ñaupanman gongurpaycur «ruwacushayqui tayta» niran. Chaura Jesusga niran: «¿Imallataraj munaycanqui?» nir. Chaymi chay warmiga niran: «Gam mandaj cayman chayarnaga ishcan wamräcunata churaycunqui ari mandäshishunayquipaj. Jucninta jamachinqui derëchu caj-läduyquiman, jucnintana ichoj caj-läniquiman.» Chaura Jesusga niran: «Mañacaycämashayquita manami musyanquichu.» Nircur Juantawan Santiaguta niran: «Nogata fiyupa ñacachimänanpaj caycashanno ñacachishuptiqui ¿gamcunaga awantanquimanchuraj?» Niptin paycunaga niran: «Au, awantashämi.» Jesusna niran: «Rasunpami gamcunapis ñacanäpaj caycajno ñacanquipaj. Chaypis manami camacanchu ‹Derëchu caj-länëcho jamacuy› ninä, ni ‹Ichoj caj-länëcho jamacuy› ninäpis. Chaymanga churanga maygantapis Taytä munashan cajllatami.» Chayno ruwacushanta wiyar waquin caj chunca disïpuluncunaga chay wauguipaj rabyaran. Chaymi Jesusga disïpuluncunata gayaycur niran: «Gamcuna musyanquimi juc nasyuncho mandajcuna imano cashantapis. Mandaj cayninwanmi nishan-nishanta runacunata rurachin. Pipis apärinanta manami munanchu. Gamcunachöga ama chayno cachunchu. Chaypa ruquenga mas munayniyoj cayta munaj cäga waquinniquitaraj sirbiy. Mas alli ricasha cayta munaj cäga runa-masiquitaraj uywayno yanapay. Gamcunaga canquiman noga Destinädu Runano. Nogaga manami waquinno sirbisha canäpächu shamushcä. Chaypa ruquenga waquinta sirbejmi shamushcä. Wañuchimaptin bïdäwanmi pägashaj aypallata salbanäpaj.» Jericó marcapita disïpuluncunawan Jesús aywacuptinmi achcaj runacuna guepanta aywaycaran. Chay aywashan näni cantunchömi ishcay gapracuna jamarpaycänaj. Päsaycajta wiyarga gaparaypa ruwacamuran «¡Ray Davidpita miraj Cristo, cuyapaycallämay!» nir. Chayno niptinmi runacunaga piñacuran «¡Upalla!» nir. Niptinpis mas gaparayparaj ruwacuran «¡Ray Davidpita miraj Cristo, cuyapaycallämay!» nir. Chaura Jesusga ichiycur gapracunata gayachiran. Chayaptin tapuran: «Gamcunapaj ¿imata ruranätataj munanqui?» nir. Niptin gapracuna niran: «Ñawë ricanantami munä tayta» nir. Chaymi cuyapar ñawincunata yataycuran. Chaura jinan örami ishcanpa ñawincuna quichacäcuran. Alli ricarnaga Jesuspa guepanta aywaran. Jesusga disïpuluncunawan aywaycaran Jerusalenmanmi. Sercanchöna cashpan, Olivos lömapa aywar chayaran Betfagé marcaman. Chaypita cacharan ishcay disïpuluncunata cayno nir: «Ayway tagay chimpa marcaman. Chayarmi tarinquipaj bürru wataraycajta. Ñaupanchömi wawanpis caycanga. Chay bürrucunata pascarcur apamuy. Pï imatapis nishuptiquega ninqui: ‹Tayta Jesusmi nistaycan.› Chaura duyñonga ‹apay› nishunquipämi.» Chayno ruraptinmi cumlicaran unay profëta cayno willacushan: «Sión lömacho tiyajcunata willay: « ‹Ricay. Umildi rayniquimi aywaycämun bürrullan muntasha. Cargacuna bürrupa wawanta muntashami aywaycämun.› » Disïpuluncunaga aywar Jesús nishannöllami ruraran. Mamantinta apaycur punchuncunata chay manta bürruta carunaran. Chaymannami Jesús muntacuran. Chayno ruraptinmi achcaj runacuna janan röpancunata lojtiriycur näniman mashtaran. Waquin cajnami yöracunapa rämancunata muturcur mashtaran Jesús aywaycashan näniman. Jesuspa guepanta ñaupanta aywajcunapis cushicuywan gaparpar niran: «¡Ray Davidpita miraj Cristo, alabasha caycullächun! ¡Tayta Diospita shamoj runaga alabasha caycullächun! Alabayculläshun syëlucho caycaj Tayta Diosninchïta.» Jerusalenman chayaycuptin llapan chaycho cajcuna wichaypa uraypa parlaran «¿Piraj cay runaga?» nishpan. Chaymi waquin runacunaga niran: «Payga caycan Galileacho caycaj Nazaretpita shamoj profëta Jesusmi.» Chaypitaga Jesús yaycuran Templupa sawanninmanna. Yaycurir chaypita garguran ima-aycatapis rantejcunatawan ranticojcunata. Guellay rucaj runacunapa mësancunata, palumata ranticojcunapa jamacunantapis ticrargäriran. Chayno rurar niran: «Tayta Diospa palabranchöga niycan: ‹Wasëga canga mañacamänallanpämi› nir. ¡Chaypis gamcunaga ticrachishcanqui suwacunapa machayninmannömi!» Chay Templu cajcho caycaptinmi wegrucunapis gapracunapis Jesús cajman chayaran. Paynami llapanta allchacächiran. Chayno allchacächejta ricarmi, wamracunapis «¡Ray Davidpita miraj Cristo, alabasha caycullächun!» nejta wiyarmi mandaj cüracuna, Moisés isquirbishanta yachachejcunapis fiyupa rabyaran. Chaymi Jesusta tapuran: «¿Gam manachu wiyanqui cay wamracuna niycashanta?» nir. Chaura Jesús niran: «Au, wiyaycämi. ¿Manachu gamcuna liguishcanqui Tayta Diospa palabrancho nishanta? Tayta Diospa palabranchöga niycan: ‹Tacsha wamracunatapis, chuchuycaj iticunatapis alabashunayquipämi rimachishaj› nir.» Paycunata chayno nircorga Betania marcaman cuticuran. Betaniachömi pachacuran. Warannin tuta Jerusalenman cutiycashancho yarganäriran. Chaymi näni ñaupancho ïgus yörata ricärir wayuyninta pallaj aywaran. Öjancuna captinpis wayuynenga manami jucnayllapis caranchu. Chaura Jesús niran: «Cananpitaga manami imaypis wayunquipänachu.» Chayno nircuptin jinan örami yöraga chaquicäcuran. Chayta ricar disïpuluncunaga almirasha ninacuran «¿imanöpataj chay ïgus yöra jinan öra chaquicäcusha?» nir. Chaymi Jesús niran: «Sumaj wiyamay-llapa. Llapan shonguyquiwan Tayta Diosman yäracorga cay yörata chaquichishäpita mas almiraypaj milagrucunatarämi ruranquipaj. Tagay puntata ‹Caypita lamarman aywacuy› niptiquipis witicongami. Llapan shonguyquipa yäracur imatapis Tayta Diosta mañacorga chasquinquipämi.» Chaypitaga Templuman yaycurcurmi yachachiran. Chaycho yachaycächiptinmi mas mandaj cüracunawan Israel mayur runacunaga tapuran: «¿Pitaj cachamusha-cashunqui? ¿Pipa munayninwantaj imacunatapis ruraycanqui?» nir. Chaura Jesús niran: «Gamcunatapis mä tapushayqui. Willamaptiquega nogapis willashayquimi pï cachamashantapis. Juantaga bautisananpaj ¿pitaj cachamuran: Tayta Dioschu u runacunachu?» Chayno niptin quiquin-pura ninacuran: « ‹Diosmi cachamusha› nishaga ‹¿Imanirtaj payta mana riguirayquichu?› nimäshunmi. ‹Runacunallami cachamusha› nishaga cay aypalla shuntacasha caycaj runacuna wañuycachimashwanmi. Llapanmi yarpan Juanga profëta cashanta» nir. Chaymi Jesusta niran: «Manami musyäcunachu.» Niptenga Jesuspis niran: «Nogapis manami willashayquichu pï cachamashantapis.» Chaymi masta Jesús niran: «Gamcuna ¿ima ninquitaj cay willapapita? Juc runapashi casha ishcay wamran. Jucaj wamrantashi nisha: ‹Ïju, ayway übas chacranchïman aroj.› Niptenga wamranshi niran: ‹Manami aywächu›. Chayno nircurpis mas rätunninmanga yarpachacurirshi aroj aywasha. Chauraga jucaj wamranman aywaycurshi aroj aywananpaj nisha. Chay caj wamranga aunirshi ‹Au, papä. Aywashämi› nisha. Ichanga chayno aunircurpis manashi aywashachu. «Canan, mä nimay. ¿Maygantaj papäninta wiyacusha?» Chaura paycunaga «Rimir cajmi» niran. Niptin Jesús niran: «Gamcunapa ñaupayquitami impuestuta cobrajcuna, guellaypaj runacunata chasquej warmicunapis Tayta Diospa maquincho cawananpaj yaycuycan. Juan shamurmi yachachisha-cashunqui imano allita rurar cawanayquipäpis. Ichanga manami riguirayquichu. Impuesto cobracojcunawan guellaypaj runacunata chasquej warmicunami ichanga yachachishanta wiyacusha. Chay runacuna chayno wiyacushanta ricaycarpis gamcunaga mana wiyacushcanquichu. Juan willacushantaga mana riguishcanquichu.» Mastapis tincuchiypa willapar Jesús niran: «Juc runashi chacrancho übasta lantachisha. Nircurshi intëru cantunpa guenchachisha. Übasta gapchinanpaj jatun muchcata rurachisha. Chacranta täpananpäna jatun törrita rurachisha. Chayno rurarcacherga aroj runacunata arrindacuycurshi juc-lä marcaman aywacusha. «Chaypitaga cosëcha wichanshi uywaynincunata cachasha paypaj cajta raquipämunanpaj. Chayaycuptin chacrata arrindajcunaga chacrayojpa uywaynincunata chariycurshi waquinta magasha, waquinta wañuchisha, waquintana sajmar-ushasha. Chaypita chacrayöga yapayshi waquin caj uywaynincunata cachasha rimëru cachashancunapita mas achcajtana. Chaura yapayshi chacra arrindajcunaga ñaupa cajcunata rurashannölla rurasha. «Chayno ruraptin quiquinpa cuyay wamrantanashi cachasha ‹Wamrätaga rispitangami› nir. Chacrayojpa wamranta ricärerga chacra arrindajcuna parlacushashi: ‹Papänin wañuptenga tagay wamrannami ima-aycanwanpis quëdanga. Wañuycärachishun chacranwan quëdacunanchïpaj› nir. Chayno nir chacrayojpa wamranta chariycärir chacrapita juc-läman jorgurcurshi wañuycärachisha. «Canan gamcuna mä willamay. Chacrayoj runa shamur, ¿imatataj ruranga chacra arrindajcunata?» Tapuptinmi runacuna niran: «Mana cuyapaypami wañuchenga chay mana alli runacunataga. Nircur alli runacunatana chacranta arrindayconga cosëchacho wayuyninta raquipänanpaj.» Chauraga Jesús niran: «Gamcunaga ¿manachu Tayta Diospa palabranta liguishcanqui? Palabranga niycan: « ‹Wasipaj simintu pergajcuna ‹cay rumi manami allichu› nir jitarishanpis chay rumiga puntu rumipaj isquïnaman churashanami caycan. Quiquin Tayta Diosmi chayno camacächisha. Chaypitami fiyupa almirasha carcaycanchi.› «Chaymi sumaj wiyamay-llapa. Mana wiyacuptiquega Tayta Dios manami yaycachishunquipächu maquincho cawanayquipaj. Wiyacoj runacunallatami yaycachenga. Paycunami Tayta Dios nishanta ruranga. « ‹Manami allichu› nir jitarishan rumiman pipis tacacarga illgangami. Chay rumi juc runapa jananman shicwarpis pasaypami agullarenga.» Chayno willapashanta wiyar mas mandaj cüracunawan fariseucunaga tantiyacuran paycunata wiyächipaycashanta. Chaymi Jesusta prësu chariyta munaran. Ichanga achcaj runa goturaycajta manchacushpan chariyta mana puydiranchu. Runacunaga parlaj Jesús Tayta Diospa profëtan cashantami. Mastapis Jesús tincuchiypa willapar niran: «Tayta Diospa maquincho goyay imano cashantapis juc willapaman tincuchiypa willapäshayqui: Juc mandajshi fistata rurasha ollgu wamran casaraptin. Uywaynincunatashi cachasha gayachishan runacunata fistaman pushamunanpaj. Chay gayachishan runacunaga manashi aywayta munashachu. Chauraga yapayshi waquin uywaynincunata cachasha. Uywaycunaga cayno nisha: ‹Casaray fistaman shamuyna-llapa. Micuy camarishanami caycan. Wäcacuna wera besëracunapis pishtashanami caycan. Llapanpis listunami.› Gayachishancunaga aywayta mana munashpan imatapis mana gocushachu. Waquenga chacranpa aywacusha. Waquenga nigusyuta ranticoj aywacusha. Waquin runacunashi mandajpa uywaynincunata magaycashallancho wañuchisha. «Chaura mandäga fiyupa rabyarshi suldäruncunata cachasha. Paycunashi aywaycur wañuchisha. Nircur marcancunatapis rupachir-ushasha. Nircur mandäga uywaynincunata caynöshi nisha: ‹Llapanpis listunami caycan wamrä casarananpaj. Gayachishäcunaga manacajman churamashanpitami mana shamunmanchu. Cananga läsaman ayway. Pï tincushayquitapis cay fistaman pushamuy.› Chaura uywaynincunaga läsapa aywarshi llapan tincushancunata fistaman pushasha alli runacunatapis mana alli runacunatapis. Wasiman juntajpaj chayachiran. «Chaypitana mandäga fista caycashan cuartuman yaycusha. Chaychöshi juc runata ricasha. Manashi casaray fistacho jatiränan röpatachu jatiränaj. Chaura chay runata tapusha: ‹Gamga ¿imanöpataj cayman yaycamushcanqui röpayquipis casaray fistapäno mana caycaptenga?› nir. Chaura runaga manashi imanöpa niytapis camäpacuranchu. Chaura uywaynincunata nisha: ‹Cay runapa chaquinta maquinta manyarcur jitariy jawa chacajman. Chaychömi wagashpan quiruntapis uchur ñacanga›. Sumaj tantiyacuy-llapa. Tayta Diospa maquincho achcaj cawananpaj gayachisha captinpis wallcajllami acrasha canga.» Chaura fariseucunaga juc-läman aywaycur parlacuran Jesusta pantachir llutanta parlachinanpaj. Chaymi imata ninanpäpis sumaj yacharcachir fariseo runacuna cacharan disïpuluncunatawan ray Herodespa faburnin caj runacunata. Paycunami Jesusta cayno niran: «Maestru, nogacuna musyämi rasun cajllata rimashayquita. Gamga rasunpami yachachinqui Tayta Dios munashannölla. Manami runacuna gustashallantachu yachachinqui. Cananga mä nimay. ¿Impuestuta pägashwanchu Roma nasyunpa mandajnin Cesarpaj o manachu?» nir. Chay runacuna yachayllapa tapupashanta musyar Jesús niran: «Janan shongu runacuna, ¿imanirtaj mana alliman gaycamayta munanqui? Impuesto pägana guellayta ricachimay.» Chaura chay guellayta apapämuptin ricaycur niran: «Cay guellaychöga ¿pï runapa leträtuntaj caycan? ¿Pipa jutintaj isquirbisha caycan?» Chaura chay runacunaga niran: «Mandaj Cesarpami.» Niptin Jesús niran: «Cesarpa cajtaga Cesarta goycuy. Tayta Diospa cajtaga Tayta Diosta goycuy.» Jesús chayno nishanta wiyar chay runacuna fiyupa almirasha ricacuran. Chaura upällallana aywacuran. Chaypita chay junajlla saduceocuna shamuran Jesusta tapunanpaj. Paycunaga manami riguejchu wañushacuna cawarimunanta. Jesús cajman chayaycur niran: «Maestru, Moisés isquirbishanchöga caynömi niycan: ‹Juc runa wamraynajlla wañuptenga biyüdanwan wauguinna majachacanga, rimir caj wamran wañoj wauguinpa wamranno cananpaj.› «Cananga mä tapucushayqui. Juc cutishi casha ganchis waugui. Mayur cäga majachacasha. Payga manaraj wamran captin wañusha. Chaura biyüdawanga shullcallan majachacasha. Paypis wamran manaraj captin wañusha. Chaynölla mayurpita gallaycärir shullcacama wañusha wamraynajlla chay warmillawan majachacaycarpis. Llapan wañushanpita guepantanaga warmipis wañusha. «Canan mä nimay. Chay warmi llapanwan majachacasha caycashpanga cawaramushpan ¿mayganparaj warmin canga?» Niptin Jesús niran: «Gamcunaga llutantami yarpaycanqui Tayta Diospa palabrancho isquirbiraycashanpaj. Wañushacunata cawarachimunanpaj munayniyoj cashantapis manami tantiyanquichu. Wañushanpita cawarimorga manami warmipis ni ollgupis majachacanganachu. Syëlucho caycaj anjilcunanöllanami canga. Wañojcuna cawarimunanpaj cashantaga Tayta Diospa palabrancho ¿manachu liguishcanqui? Palabranchöga Moisesta Tayta Dios niran: ‹Nogaga unay awiluyqui Abraham, Isaac, Jacob rispitaycashan Diosmi caycä› nir. Tayta Diosga cawajcunapa Tayta Diosninmi caycan; manami wañushacunapachu.» Jesús chayno yachachiptinmi runacuna fiyupa almirasha carcaycaran. Chayno saduceocunata upällachishanta musyar fariseucuna shuntacar parlacuran. Chaymi Jesusta pantachiyta munar Moisés isquirbishanta yachaj fariseo tapuran: «Maestru, llapan mandamintucunapita ¿maygantaj mas alli caj mandamintu?» nir. Chaura Jesusna niran: « ‹Tayta Diosninchïta cuyanqui llapan shonguyquiwan, llapan bïdayquiwan, llapan yarpayniquiwan.› Chay mandamintumi waquin caj mandamintupita mas cumlinapaj caycan. Chaypita juc caj mandamintupis niycan: ‹Runa-masiquita cuyanqui quiquiqui alli cawayta munashayquino.› Cay ishcay mandamintuta cumlerga Moisés isquirbishan llapan mandamintucunata, profëtacuna willacushantapis cumliycanquimi.» Chaypita fariseucuna shuntacashallaraj carcaycaptinmi Jesús tapuran: «Gamcunapäga ¿pï castapitaraj Cristo yurenga?» nir. Chayno tapuptin niran: «Unay ray Davidpita mirar aywajpitami» nir. Chaymi Jesús niran: «Unay Davidpita miraj captenga, ¿imanir-raj quiquin Davidpis Espíritu Santu tantiyachiptin paypita mirajpaj parlaran ‹Mandamajnë› nir? Chayta nirmi David isquirbiran: «Tayta Diosmi mandamajnëta niran: ‹Cay derëchu caj lädöcho jamacuy llapan contrayquicunata munayniquiman churanäcama› nir. Chayno David ‹Mandamajnë› nisha caycaptenga, ¿imanöpataj Davidpita miraj canga Cristoga?» Jesús chayno tapuptin mana pipis imanöpa cutichiytapis camäpacuranchu. Chay junajpita-pacha manami pipis Jesusta tapupayta almïtirannachu. Chaypitanaga shuntacasha caycaj runacunatawan disïpuluncunata Jesús willapar niran: «Lay yachachejcunawan fariseucunaga Moisespa layninta yachachinanpaj munayniyojmi caycan. Chaymi paycunataga gamcuna wiyacunqui. Paycuna rurashancunatano ichanga ama ruranquichu. Tayta Diospa palabranta yachachirpis quiquincunaga manami cumlinchu. Yachachir paycunaga laypa jananman masta mastami yapaycan. Chaymi caycan fiyupa lasajta guepircur runa-masincunata aparipashanno. Quiquincuna ichanga manami ni juc dëdullanwanpis yanapanchu. «Imatapis rurarcaycan runacuna ricanallanpämi. Chayno urcunmanpis ricranmanpis tacsha cajitata watacun. Chaycho purichin lay isquirbishanta. Sotänanpa isquïnancunamanpis paychacunata warcun. Chayno ruran ricajcuna ‹Payga rasunpami Diosta rispitan› ninanpämi. Micunanpaj gayachiptinpis mësaman jamacuytaraj munan. Sinagogacunachöpis munan mayurcuna jamananman jamacuytaraj. Läsapa puriptinpis runacuna ‹Maestru› nir rispitar saludanantami munan. «Gamcunataga ama ‹Yachaj runa› nishunquimanchu. Yachäga jucnayllami. Gamcunaga llapaniquipis yäracoj-purallami caycanqui. Cay pachachöga ama pitapis alabar taytachacunquichu. Chaypa ruquenga janaj pachacho caycaj Tayta Diosllata taytachacunqui. Payllami Taytayquega. Ama ni pipis ‹Maestru› nishunquimanchu. Llapayquipa maestruyquega jucnayllami. Payga Tayta Dios cachamushan Cristullami. Gamcuna alli ricasha cayta munarga runa-masiquitaraj alli yanapanquiman. Pipis canan alli-tucoj cäga manacajman churashami cangapaj. Canan manacajman churasha caycajcunami ichanga alliman churasha cangapaj. «¡Ay imanöraj canqui lay yachachejcunawan fariseucuna! ¡Janan shongullami carcaycanqui! Gamcunaga yachachishayquiwanmi Tayta Diospa maquincho cawaj yaycuyta munajcunata puncuta wichgapajno carcaycanqui. Ichanga quiquiquicunapis manami yaycunquichu. «[¡Ay imanöraj canqui lay yachachejcunawan fariseucuna! ¡Janan shongullami carcaycanqui! Gamcunaga biyüdacunapa wasincunata guechuycanqui. Nircorga runacuna ‹alli› nishunallayquipämi may öra Tayta Diosta mañacoj-tucunqui. Chaypitami Tayta Diosga mas fiyupa castigashunquipaj.] «¡Ay imanöraj canqui lay yachachejcunawan fariseucuna! ¡Janan shongullami carcaycanqui! Gamcunaga may-chaychöpis ashiycanqui yachachishayquita juc runallapis chasquicunanpämi. Nircur chay chasquicoj runaga ticran gamcunapita ishcay cuti mas llutan rurajna. Chaypitami gamcunapita mas fiyupa castigasha canga infiernucho. «¡Ay imanöraj canqui gaprano caycar pitapis mana alliman pusharcaycajcuna! Llutanpami yachaycächinqui cayno nir: ‹Pipis «Templupa jutinchömi rurashaj» nej cäga mana rurarpis manami juchayojyanchu. Pipis «Templucho caycaj goripa jutinchömi rurashaj» nej cajmi ichanga cumlinan.› ¡Mana tantiyaj gapracuna! ¿Goriga Templupita maschuraj bälin? ¿Goriga manachu Templucho churarashallanpita rispitasha caycan? Caynöpis runacunata yachaycächinqui: ‹Pipis «Altarpa jutinchömi rurashaj» nej cäga mana rurarpis manami juchayojyanchu. Pipis «Altarcho churaraycaj ofrendapa jutinchömi rurashaj» nej cajmi ichanga cumlinan.› ¡Mana tantiyaj gapracuna! ¿Ofrendaga altarpita maschuraj bälin? ¿Ofrendaga manachu altarcho churarashallanpita rispitasha caycan? Pipis altarpa jutincho juraj cäga llapan churarajnintinpämi juraycan. Pipis Templupa jutincho juraj cäga Templucho llapan churarajnintinpämi juraycan. Chayno Tayta Diospa jutinchöpis juraycan Templucho pay cashanpita. Pipis syëlupa jutincho juraj cäga Tayta Diospa jutinchömi juraycan. Syëlu Tayta Diospa jamanan captinmi chaycho jamaraj Tayta Diospäwanna juraycan. «¡Ay imanöraj canqui lay yachachejcunawan fariseucuna! ¡Janan shongullami carcaycanqui! Gamcunaga irbabuynapita, anispita, cominuspita, diesmuta raquiycanqui ‹Diospaj› nir. Chaypis manami cumlinquichu rasunpa cumlinayquipaj caj mandamintucunataga. Runa-masiquiwan alli arriglanquiman, runa-masiquita cuyapanquiman, Tayta Diosta wiyacunquiman. Cay mandamintucunataga imaypis cumlinquiman waquin caj mandamintucunatapis mana gongaypa. Gaprano caycar pushaycajcuna, tacsha chuspi-mallwata jorgunayquipaj ima yacutapis shuyshuycanquiraj. Ichanga mana ricapaypami jatuncaray camëlluta ultacarcärinqui. «¡Ay imanöraj canqui lay yachachejcunawan fariseucuna! ¡Janan shongullami carcaycanqui! Gamcunataga pusillucunapa lätucunapa janallanta mayllar rurin imano captinpis mana imapis gocushunquichu. Chayno runapa ricay-ñawincho limyu-tucuptiquipis yarpayniquicunaga ganrami caycan. Chaymi yargaj caycanqui. Suwacuyllapa rïcuyayta munarcaycanqui. ¡Mana tantiyaj gapra fariseucuna! Rimëruga pusillupa lätupa rurintaraj mayllay. Chayno ruraptiquega ishcan-läpanami limyu canga. «¡Ay imanöraj canqui lay yachachejcunawan fariseucuna! ¡Janan shongullami carcaycanqui! Gamcunaga jananpa pintasha mïchunömi caycanqui. Mïchupa jananga cuyayllapämi ricacan. Rurincho ichanga wañojcunapa ismusha tullullan melanaypaj caycan. Chaynöllami gamcunapis runacuna ricashuptiqui alli rurajno carcaycanqui. Yarpayniquicho ichanga manami chaynöchu. Gamcunaga yachaj-tucurcaycanqui; llutanta rurarcaycanqui. «¡Ay imanöraj canqui lay yachachejcunawan fariseucuna! ¡Janan shongullami carcaycanqui! Gamcunaga unay profëtacunapaj jatun mïchucunata ruraycächinqui. Wañoj alli runacunapa mïchuncunatapis adurnaycanqui. Chayno rurar niycanqui: ‹Unay famillyanchïcuna cawashan wichan cawarga profëtacunata wañuchinanta michashwanmi caran.› Chayno nirmi quiquiquicuna musyacaycächinqui profëtacunata wañuchejcunapa famillyan cashayquita. Cananga unay famillyayquicuna gallarishanta mä ushay-llapa. «¡Culebra casta runacuna! Infiernucho castigasha canayquipaj cajpita ¿imanöparaj salbacunqui? Chaymi nogaga cachamushaj profëtacunata, musyaj runacunata, yachachejcunata. Paycunatami waquintaga wañuchinquipaj. Waquintana crusificanquipaj. Waquintana sinagogacunacho fiyupa astinquipaj. Waquintana marcan-marcan gaticachar ñacachinquipaj. Chayno rurarmi unay famillyayquicuna alli runacunata wañuchishanpitapis gamcuna juchata aparicunquipaj. Juchata aparicunquipaj Abelta wañuchishanpita-pacha Berequiaspa wamran Zacariasta wañuchishancama. Paytami wañuchisha Templupawan uywacunata rupachinan altarpa chaupincho. Chay runacunata wañuchishanpitaga gamcunatami castigashunquipaj llapan wiñay-masiquicunatawan iwal. «¡Ay imanöraj canqui Jerusalén! Tayta Diosga profëtancunata cachamuran. Paycunatami wañuchishcanqui. Waquintaga sajmar-ushashcanqui. Jerusalén, achca cutimi wamrayquicunata shuntayta munarä wallpa chipshancunata älan rurinman shuntashannöpis. Ichanga manami munashcanquichu. Chaymi cananga Templuyquipis chunyaraycar quëdanga. Nogatapis manami mas ricamanquipänachu ‹¡Tayta Dios cachamushan runaga alabasha caycullächun!› ninayquicama». Chayno parlayta usharcur Templu cajpita Jesús llojshiycaran. Disïpuluncunaga Jesuspa ñaupanman witiycur niran: «¡Ricay! ¡Cay Temploga imano cuyayllapäshi caycan!» Niptin Jesús niran: «¿Caycunaga cuyayllapaj caycan au? Ichanga willashayqui. Imayllaga llapan ricaycashayqui ushacangapämi. Manami ni juc rumillapis canan pergaraycashannöga pergarangapänachu.» Chaypita Jesús aywacuran Olivos lömaman. Chaycho jamaraycaptin disïpuluncunaga shuynilla tapuran: «Willamay tayta. ¿Imaytaj Temploga chayno juchuchisha canga? Y ¿imataj rimëru canga cay pachaman cutimunayquipaj cashanta, cay pacha ushacänanpäna cashantapis musyanäcunapaj?» nir. Chaura Jesús niran: «Cuydä pipis engañashunquiman. Achcajmi shamongapaj ‹Nogaga Cristumi cä› nir. Chayno nirmi achca runacunata engañangapaj. May-chay nasyuncunachöpis guërra captin, guërra cananpaj cajta wiyarpis ama mancharinquicunachu. Rimëruga chaycunallarämi canga. Chayno captinpis cay pachaga manarämi ushacangarächu. Intëru munducho juc nasyunwan juc nasyun pillyanga. Muchuypis intëruchömi cangapaj. Timlurpis fiyupami juc-lächo juc-lächo canga. Chayno captinpis chaycunaga canga gueshyaj warmita nanay charejno gallarinallanrämi. «Chay wichanga nogapitami gamcunata autoridäcunaman apashunquipaj. Fiyupa ñacachishushpayquimi wañuchishunquipaj. May-chaychöpis runacuna chiquishunquipämi. Chayno captin yäracaycämashanpitapis achcajmi guepaman cutengapaj. Nircorga guepaman mana cutejcunata chiquir autoridäcunaman apachenga castigasha cananpaj. Yäracoj-masincunawan jucnin-jucninmi chiquinaconga. Achcajmi llulla profëtacuna yurimongapaj. Achcajtami llullapaypa engañangapaj. Fiyu cajcuna intërupa miraptinmi runacunaga manana cuyanacongapänapischu. Chayno captinpis, pimi ushananyaj nogaman yäracaman, chay cäga salbashami canga. Manaraj cay pacha ushacaptin Tayta Diospa maquincho cawananpaj cajtaga may-chaychöpis llapan runatarämi willapanga. Chayrämi ushacangaga. «Profëta Daniel isquirbishannöllami Templuchöga pasaypa melanaypaj cajta ricanquipaj. (Cayta liguej cäga sumaj tantiyanqui) Chayno captin Judeacho tiyaycajcuna jircacunaman gueshpir aywacuchun. Wasi jan'gancho caycajcunaga amana wasimanga yaycuchunnachu ni iman jorgojpis. Chacrancho caycajpis amana wasimanga cutichunnachu ni röpan jorgojpis. Wawallau, chay junajcuna gueshyaj caycaj warmicuna, itita chuchuycaj warmicuna. Chaymi Tayta Diosta mañacunqui chay gueshpinayqui junäga tamya quillacho ni säbadu jamay junajchöpis mana cananpaj. Chay wichanga runacuna fiyupami ñacanga. Chaynöga manami imaypis casharächu Tayta Dios cay pachata camashanpita-pacha. Ni yapayga chayno mananami imaypis cangapänachu. Acrashan runacunata cuyaparmi Tayta Diosga chay ñacay junajcunata wallcayächenga. Man'chäga manami pipis salbacunmanchu. «Chaymi pipis gamcunata ‹Tayta Dios cachamushan Cristo caychömi caycan› nishuptiqui ama riguinquichu. Pipis ‹chaychömi caycan› nishuptiquipis ama riguinquichu. Chay wichanga Cristo-tucojcuna, llulla profëtacuna yurimonga. Runacunata riguichinan cashami almiraypajcunata, milagrucunata ruranga. Chayno rurar Tayta Dios acrashan caj runacunatapis engañayta ashengami. Manaraj chayno captinmi gamcunataga musyanayquipaj willapashcä. Pipis ‹Tayta Dios cachamushan Cristo chunyajchömi caycan› nishuptiquipis ama ricaj aywaychu. ‹Wasi rurichömi caycan› nishuptiquipis ama riguinquichu. Noga Destinädu Runaga cutimushaj syëlucho illguy achicyamojnörämi. Rimaypis canmi. Imapis wañushata mayarga maymanpis allgaycuna shuntacanmi. Chaynömi Destinädu Runa cutimuptëpis llapan musyanga. «Fiyupa ñacaycuna päsariptillanmi intipis chacacäconga. Quillapis mana achicyamonganachu. Goyllarcunapis shicwacamonga. Janaj pachapis fiyupami sicsicyanga. Chaypitanami noga Destinädu Runa cutimunäpaj señal yurenga. Chaura noga Destinädu Runataga llapan ricamanga pucutay janancho achicyaypa achicyar munayniyoj cutiycämojta. Chayno cutiycämojta ricamashpanmi may-chaychöpis runacuna mancharir wagangapaj. Sinchipa trompëta wagamuptin anjilnëcunata cachashaj intërupa aywananpaj. Paycunami llapan acrashä cajcunata may-chaypitapis shuntamonga. «Ïgus yörata ricar yachacuy. Rämancuna llulluyaptin, öjancuna chillguiyta gallaycuptin musyanquinami tamya gallaycunanpaj cashanta. Chaynöllami willashäcunata ricarga musyanquipaj Destinädu Runa shamunäpaj wallcana pishiycashanta. Sumaj tantiyacuy. Canan cawaycaj runacuna manaräpis wañuptinmi chaycunaga cumlicangapaj. Janaj pachapis cay pachapis ushacangami. Noga nishäcunami ichanga mana illgangapächu. Nishäcunaga llapanmi cumlenga. «Destinädu Runa cutimunä cajtaga Tayta Diosllami musyan imay junaj imay öra cananpaj cashantapis. Chaypita cäga manami pipis musyanchu, ni anjilnincunapis, ni Wamranpis. «Destinädu Runa cutimunä junäga caycanga unay Noé cawashan wichannömi. Yacuwan llapanta ushacächinanpaj wallcallana pishiycashan wichanga micurcaycaran, upurcaycaran, majachacaycaran. Chayno cawaran Noé büquiman yaycushan junajyajmi. Manaraj yacu ñitiptenga ima päsananpaj cashantapis runacuna manami musyaranchu. Chayno mana yarpashan örami noga Destinädu runapis illajpita shamushaj. Chay öra ishcaj runa chacracho aruycaptin jucajtami pushaconga; jucajta cachayconga. Ishcay warmi maraycho iwal agaycaptin jucajtami pushaconga; jucajta cachayconga. ¡Chaymi camaricushalla carcaycanqui! Manami musyanquichu imay öra Taytayqui cutimunanpaj cashantapis. Ichanga cayta sumaj musyanquiman: Imay öra suwa yaycunantapis wasiyoj musyarga wasinta täpanmanmi. Ricchaycällarmi waranman suwa yaycunanta. ¡Chaynölla gamcunapis camaricusha carcaycanqui! Destinädu Runaga cutimushaj mana yarpashachömi. «¿Piraj tincun alli uywayman, tantiyaj uywayman? Alli uyway captin, tantiyaj uyway captenga patrunnin churan llapanninta ricananpaj. Chauraga paynami örancho waquin cajta garachin. Cushishami canga, patrunnin cutimur mincacushannölla ruraycajta tarishan uywayga. Chayno allita rurashanpitami patrunnenga llapan ima-aycantapis chay uywaypa maquinman cachayconga. Mana alli uyway carmi ichanga yarpanga ‹patrunnëga manarämi cutimongarächu› nir. Chayno yarparmi uyway-masincunata maganga. Upyaj-masincunawan micur upyar carcaycanga. Chayno caycaptinmi patrunnin illajpita cutimonga mana yarpashan junaj, mana musyashan öra. Chayno mana alli ruraycajta tarerga fiyupami castiganga. Waquin janan shongucunatawan iwalmi ñacayman garpurenga. Chaychörämi wagashpan quiruncunatapis uchur fiyupa ñacanga. «Tayta Diospa maquincho goyay imano cashantapis willapäshayqui: Juc mösushi casarananpaj caycasha. Chuncaj jipashcunashi lamparinwan achquicarcärir shuyaj aywasha casaraj mösu shamuptin paywan fistaman aywananpaj. Pichga caj jipashcunashi caran alli yarpayniyoj; pichga cajnashi yarpayniynaj. Yarpayniynaj cajcunaga manashi asëtinta aparanchu lamparinninman yapananpaj. Alli yarpayniyoj caj jipashcunashi ichanga lamparinninman yapananpaj asëtita shuynipis aparan. Casaraj mösu manashi jucllaga chayashachu. Chaura jipashcunaga shuyarpaycashancho puñucäcusha. «Pullan pagasräshi wiyasha ‹Majachacaj mösuga aywaycämunnami. Llojshipäcamuy-llapa tincoj› nir carupita gayacamojta. Chaura llapan jipashcuna jatarcärir lamparinnincunata sumaj camarisha. Yarpayniynajcunaga yarpaysapa cajcunata mañacusha ‹Achquë upiycannami. Asëtiquita mañacushayqui› nir. Yarpaysapa cajcunaga nisha: ‹Raquipaptëga quiquëcunapäpis manami aypämanganachu. Gamcunaga ranticojcunaman aywaycur rantiramuy.› Chaura rantej aywashanyajshi casaraj mösu chayamusha. Camaricusha shuyarpaycajta pushacurcur fista wasiman yaycusha. Nircur puncuta wichgacarcamuran. «Chaypitaraj asëti rantej aywaj jipashcunapis chayar ‹¡Tayta! ¡Tayta! ¡Quichapaycallämay!› nisha. Mösushi ruripita nimusha: ‹Gamcunataga manami rejsëchu. Picunashi cacunquipis.› «¡Chayno gamcunapis mayaj-mayajlla carcaycänayqui! Manami musyanquichu imay öra imay junaj cutimunäpaj cashantapis. «Tayta Diospa maquincho goyay imano cashantapis willapäshayqui: Juc rïcu runashi juc-lä nasyunpa aywacur uywaynincunata gayaycur guellayninta aruchinanpaj paytacusha. Llapantapis cachapasha puydishanpita-camalla. Juctashi cachapasha pichga waranga (5,000) guellayta; juctana ishcay waranga (2,000) guellayta; juctana waranga (1,000) guellayllata. Chayno goycur carupa aywacusha. «Pichga warangata chasquej cäga jinan örashi nigusyu aruyta gallaycuran. Chayno arurshi yapay pichga waranga masta gänaran. Ishcay warangata chasquej cajpis nigusyuta arur ishcay waranga masta gänaran. Juc warangallata chasquej cajshi ichanga allpata uchcurcur pampaycuran. «Aywacushanpita unaytaräshi patronga cutimusha. Nircurshi uywaynincunata gayachisha wawantinta guellayninta cutichinanpaj. Pichga warangata chasquej cajshi pichga waranga masta entregaran. Entregar chay uyway niran: ‹Tayta, pichga warangata cachapämashayquiwan pichga waranga mastami gänashcä› nir. Chaura patrunnin niran: ‹Gamga alli uywaymi canqui. Wallcallapitapis sumaj mirachishayquipitami cananga churashayqui achcata manijanayquipaj. Cananga wasiman yaycushun cushisha goturpänapaj.› Chaypita ishcay warangata chasquej cajpis chayaran ‹Tayta, ishcay warangata cachapämashayquiwan ishcay waranga mastami gänashcä› nir. Chaura patrunninshi niran: ‹Alli uywaymi canqui. Wallcallapitapis sumaj mirachishayquipitami cananga churashayqui achcata manijanayquipaj. Cananga wasiman yaycushun cushisha goturpänapaj.› Ushanantashi juc warangata chasquej cäga chayaycur niran: ‹Tayta, musyämi gam mana cuyapäcoj cashayquita, mana murushayquipita shuntaj cashayquita, rïgutapis ëracho wayrasha caycajllata shuntashayquita. Chayno captiqui manchacushpämi guellayniquitaga pampaycurä. Chaymi cananga guellayniquita cashgallanta apamushcä.› Chaura patrunninshi nisha: ‹Gamga cashcanqui guellami, mana alli uywaymi. Mana muruyllapa imatapis shuntashäta musyaycarga, mana wayrallar shuntashätapis musyaycarga guellay mirachejcunaman guellaynëta churaycunquiman caran. Chauraga canan cutimur wawantawanmi shuntäman caran.› Chayno nircur waquin runacunata nisha: ‹Chay guellaynëta guechurcur goycuy chunca waranga guellay charajta. Achcata chararaj cäga mastami chasquenga. Mana mirachejcunami ichanga charashallantapis ushajpaj pirdenga. Cananga cay guella mana aroj uywayta jawa yanauyaycaj chacayman jitariy. Chaychömi wagashpan quiruncunata uchur ñacanga.› «Noga Destinädu Runaga shamushäpaj llapanpäpis munayniyoj, llapan anjilnëcunata pushacurcurmi. Chayno shamur achic-achicyaycaj sillunnëmanmi jamaycushäpaj. Chay junäga may-chay nasyunpitapis llapan runacunatami anjilnëcunawan shuntachimushaj. Chayno shuntarcachimurnami raquishäpaj uyshëru uyshacunata cabracunapita raquishanno. Uyshano cajcunatami churashaj derëchu caj-lädöman; cabrano cajcunatanami ichoj caj-lädöman. Chayno raquircurnami derëchö cajcho caycajcunata nishaj: ‹Gamcunataga Papänë fiyupami cuyashunqui. Ñaupäman shamuy gamcunapaj camarisha caycajcunata chasquinayquipaj. Chaytaga gamcunapaj Papänë camarisha cay pachata manaraj camallarnami. Gamcunami yargaycho caycaptë garamarayqui. Yacunaycaptë yacuta goycamarayqui. Jäpa captë wasiquiman pachächimarayqui. Röpaynaj captëpis gamcunami jaticunäpaj röpata camaripämarayqui. Gueshyaptëpis gamcunami jampimashcanqui. Carsilcho captëpis gamcunami bisitamashcanqui.› «Chayno niptëmi chay alli runacunaga tapumangapaj: ‹Tayta, ¿imaytaj yargar puriycajta garashcä? ¿Imaytaj yacunar puriycajta upunayquipaj yacuta goshcä? ¿Imaytaj wasëman chayamushcanqui pachächinäpaj? ¿Imaytaj röpaynaj caycaptiqui jaticunayquipaj röpata camaripashcä? ¿Imaytaj gueshyaycaptiqui, u carsilcho caycaptiquipis watucoj shamushcä?› «Chayno niptinmi nishaj: ‹Sumaj wiyamay. Yäracamajcunata mayganpis yanapaj cajcunaga nogatami yanapämashcanqui.› «Chay ichoj caj-lädöcho caycajcunatanami nishaj: ‹¡Gamcunataga Satanaspaj y yanapajnincunapaj camarisha caycaj imaypis mana upej ninamanmi canan gaycurishayqui! Gamcunaga yargaycho caycaptëpis manami garamarayquichu. Yacunaycaptëpis manami upunäpaj yacuta gomarayquichu. Wasiquiman chayamuptëpis manami pachächimarayquichu. Röpaynaj caycaptëpis manami jaticunäpaj röpata camaripämarayquichu. Gueshyaptëpis carsilcho wichgaraptëpis manami bisitamarayquichu.› «Chayno niptëmi ichoj caj-lädöcho caycajcunapis tapumanga: ‹¿Imaytaj gam yargaycajta, yacunaycajta, wasëman chayaycämojta, röpaynajta, gueshyaycajta, carsilcho wichgaraycajta ricaycar mana yanapashcächu tayta?› nir. «Chaymi paycunataga nishaj: ‹Sumaj tantiyacuy. Yäracamajcunata mana yanapashpayquega nogatami mana yanapämashcanquichu›. Chay mana yanapäcoj runacunaga castïguchömi imaycamapis ñacangapaj. Tayta Dios munashanno yanapäcoj runacunami ichanga imaycamapis alli cawangapaj.» Chayno yachachiyta usharcur Jesusga disïpuluncunata niran: «Musyashayquinöpis Pascua fistapäga ishcay junajllanami pishiycan. Chaychömi prësurcachimar noga Destinädu Runataga cruscho wañuchimanga.» Chay örami mas mandaj cüracuna Israel mayur runacunawan shuntacaran mas mandaj cüra Caifaspa wasinman. Chaycho sumaj yarpachacur parlacuran Jesusta yachayllapa charircur wañuchinanpaj. Parlacur ninacuran: «Pascua fistachöga ama charishunchu. Chaycho charishaga chaychica runacuna shuntasha caycaj contranchi jatarir mana allitapis ruramashwanmi» nir. Betania marcachömi Jesús caycaran «Leprösu» nishan Simonpa wasincho. Chayman shamuran juc warmi alabastro rumipita rurashan botëllanwan fiyupa chanin cuestaj perfümin aptasha. Mësacho Jesús caycaptin umanman warmi wiñaparan. Chayta ricarmi disïpuluncunaga rabyar ninacuran «¿Imapäraj jichar pirdichisha? Chay perfumitaga ranticushwan caran chanincho chay guellayta pobricunata goycunapaj.» Chay nishanta wiyar Jesús niran: «¿Imanirtaj cay warmita rabyapanqui? Payga nogapaj allitami ruraycan. Pobricunaga imaypis gamcunacho carcaycangami. Nogami ichanga gamcunawan mana cashänachu. Pampasha canäpämi cay warmiga perfümita wiñapämar bäñachimasha. Sumaj musyay. Perfümita cay warmi wiñapämashantaga may-chaychöpis nogapaj willacushancho willacongami.» Chaypitana Judas Iscariotega Jesuspa apostulnin caycarpis aywaran mandaj cüracunaman. Chayaycur paycunata tapuran «Jesusta prësu charichiptë ¿aycatataj pägamanquiman?» nir. Niptenga quimsa chunca guellayta pägananpaj parlaran. Chay örapitaga Judas yarpachacuycaran Jesusta imay öra prësu charichinanpäpis. Lebadüraynaj Tantata micunan fista gallaycunan junajmi disïpuluncuna Jesusta tapuran: «¿Maychötaj camarishäcuna Pascua micuyta micunapaj?» Chaura Jesús niran: «Jerusalenman aywashpayqui parlashä runata ninqui: ‹Maestrumi cachamasha. Pay nin: «Nogapaj Tayta Dios camacächishan öra chayaycämunnami. Gampa wasiquicho Pascua micuyta disïpulöcunawan micushaj» › nir.» Disïpuluncunaga änir Jesús nishannölla siudäman chayar Pascua micuyta camarisha. Chaypita pacha chacaptinnaga Jesús chunca ishcay disïpuluncunawan micunanpaj jamacuran. Micuycashancho Jesús niran: «Sumaj wiyamay. Gamcunacho caycajmi jucniquega chiquimajcunaman entregamanquipaj.» Niptenga fiyupa llaquicushpan jucnin-jucnin tapuran «Tayta, ¿nogachuraj caycä?» nir. Chaymi Jesús niran: «Lätucho nogawan iwal tantata ushmachej cajmi chiquimajcunapa maquinman entregamangapaj. Tayta Dios isquirbichishancho nishannöllami noga Destinädu Runaga wañushaj. Chay entregamaj runami ichanga fiyupa ñacanga. Paypäga mas alli canman caran mana yuriptinmi.» Chayno niptin prësu charichinanpaj caycaj Judasga niran: «Maestru, ¿nogachuraj caycä?» Niptin Jesusga niran: «Quiquiquimi willacuycanqui.» Micurcaycashanchöga tantata aptarcur Tayta Diosta agradësicuran. Nircur paquircur-paquircur disïpuluncunata aypuran «Cä. Micuy-llapa. Cayga cuerpömi» nir. Chaypitaga bïnuyoj cöpata aptarcur yapay Tayta Diosta mañacur agradësicuran. Nircur disïpuluncunata macyar niran: «Llapayqui caypita upuy. Cay bïnuga yawarnëmi. Yawarnëta mashtar wañuptëga Tayta Dios mushoj conträtutami ruranga pï juchayojcunatapis perdunananpaj. Cananpitaga bïnuta manami yapay upushänachu. Mushoj bïnuta upushunpaj Papänëpa maquincho iwal caycashpanchïrämi.» Micuyta usharerga Tayta Diosta alabashpan llapan cantaran. Nircur Olivos lömaman aywacuran. Chaychöna Jesús niran: «Canan pagasmi llapayqui cachaycamashpayqui aywacunquipaj. Chayno cananpämi Tayta Diospa palabrancho cayno niycan: ‹Uyshërutami wañuycachishaj. Chaura uyshancunami mashtaypa mashtar aywaconga.› Chayno captinpis wañushäpita cawarircamorga gamcunapita mas ñaupatami Galileaman aywashaj.» Niptinmi Pedro niran: «Waquincuna cachaycushuptiquipis nogaga manami cachaycushayquipächu.» Chaura Jesús niran: «Canan chacay manaraj gällu cantaptinmi quimsa cutina nogapäga ‹Mana rejsëchu› nisha caycanquipaj.» Chaura Pedro yapay niran «¡Ishcanchïta wañuchimänanchi captinpis manami ñïgashayquipächu!» Waquin disïpuluncunapis chaynöllami nircaycaran. Chaypita Jesusga disïpuluncunawan aywaran Getsemaní wertaman. Chaycho niran: «Mas washa-läman aywaycur Tayta Diosta mañacushäcama gamcunaga cayllacho jamaparcaycay.» Nircur Pedruta y Zebedeopa wamrancuna Santiagutawan Juanta mas washa-läman pusharan. Chaychömi fiyupa llaquicushpan Jesús niran: «Wañuy janächöna captinmi fiyupa llaquicuy chayamasha. Ricchäshimar cayllacho shuyarpaycämay.» Nircur mas carullaman witircur urcunpis pampaman töpanancama gongurpacuycur Tayta Diosta mañacur niran: «Papä, gampaj alli captenga fiyupa ñacanäpaj caycashäta ama camacaycachiychu ari. Ichanga ama noga munashäno cachunchu. Chaypa ruquenga gam munashayquino cachun.» Chaypita cutimur disïpulucunataga tariran puñucashana carcaycajta. Chaycho Pedruta niran: «¿Manachu ni juc örallapis ricchäshimashcanqui? Ricchayna. Tayta Diosta mañacuy juchaman Satanás mana tunichishunayquipaj. Allita ruranayquipaj yarpayniqui captinpis quiquiquicunallaga manami camäpacunquichu.» Chayno nircorga wac-läman witircur yapay cayno mañacuran: «Papä, ñacanäta munaptiquega munashayquino cachun ari.» Chaypita cutimorga yapay tariran puñucasha carcaycajta. Fiyupa puñuy binsiptinmi puñurcaycaran. Chaura yapay cutiycur Tayta Diosta mañacuran rimëru nishannölla. Chaypitanaga yapay cutimur niran: «¿Imapänataj mastaga puñunquipis uticashanöga? Chayamushanami noga Destinädu Runata juchasapacuna prësu charimänanpaj öra. Jatariy. Aywashunna. Chiquimajcunaman entregamäga aywaycämunnami.» Chayno Jesús parlaycaptillanmi disïpulun Judas chayamuran. Paywan chayamuran achcaj runacuna sablincunawan garutincunawan. Chay runacunataga mandaj cüracunawan mayur Israel runacunami cachamusha caran Jesusta prësu charinanpaj. Judasga maynami imanöpa rejsichinanpäpis parlasha caran «Maygantapis muchar saludashä cajmi Jesús canga. Payta prësu charinqui» nir. Chayaycur juclla Jesusta «Maestru» nir saludashpan mucharan. Muchaptin Jesús niran: «Amïgu, ¿imamantaj shamushcanqui?» Chaura Judas pushamushancunaga jucllami Jesusta prësu charicarcäriran. Chaymi juc disïpulonga sablinta jorguriycur mas mandaj cürapa uywayninta mutuycushancho rinrillanta roguriycuran. Ichanga Jesús niran: «Sabliquita churay. Pipis sabliwan wañuchicoj cäga sabliwanmi wañongapis. ¿Manachu musyanqui Tayta Diosta mañacuptëga washämänanpaj chunca ishcay batallun anjilcunata cachamunanpaj cashanta? Chayno washämänanpaj mañacuptëga ¿imanöpataj cumlicanga runacuna wañuchimänanpaj Tayta Diospa palabrancho isquirbiraycashan?» Chayno nircurna runacunata Jesús niran: «¿Suwachu cä, sabliquicunawan garutiquicunawan prësu charimaj shamunayquicunapäga? Waran-waran Templucho yachachir jamaraj cä. Chayno caycaptëpis manami charimarayquichu. Ichanga cayno prësu chariycämanqui profëtacuna unay isquirbishan cumlinanpämi.» Chayno Jesusta prësu charicurcuptin llapan disïpuluncunaga cachaycur gueshpir aywacuran. Jesusta prësu chariycorga aparan mas mandaj cüra Caifaspa wasinman. Chaychömi lay yachachejcuna waquin Israel mayur runacunapis shuntacasha carcaycaran. Pedroga Jesuspa caru guepallanta aywashpan sawan ruricama yaycuran. Yaycurir Templu täpajcunawan iwal jamarpaycaran imano päsashantapis ricananpaj. Chaycho mandaj cüracuna llapan mayur Israelcunawan ashircaycaran Jesuspa contran llullacuypa mayganpis parlananpaj, chay rimashanwanna Jesusta wañuchichinanpaj. Achcaj llullacurcur parlaptinpis manami wañuchinanpänöchu caran. Chaypita may öratana ishcay llullacojcuna witiycur niran: «Cay runaga caynömi nisha: ‹Tayta Diospa Templunta juchurachir quimsa junajllatami yapay cashannöman jatarachëman› nir.» Chaymi mas mandaj cüraga jatarcur Jesusta tapuran «Cay runacuna contrayqui rimaycaptinpis ¿manachu imatapis ninqui?» nir. Chaura Jesús mana imatapis rimacuranchu. Mas mandaj cüraga niran: «Llapanpaj munayniyoj Tayta Dios ricaycämashami gamta tapö: ¿Gamchu Tayta Dios cachamushan Cristo canqui? ¿Tayta Diospa wamranchu canqui?» Niptin Jesús niran: «Quiquiquimi nishcanqui. Chaynöpis llapayquita në: Cananpitaga noga Destinädu Runata ricamanquipaj Tayta Diospa derëchu caj-läduncho jamaraycajta, chayno pucutay janancho syëlupita aywaycämojtapis.» Niptin mas mandaj cüraga fiyupa rabyashpan sotänantapis rachir-ushar niran: «¡Cay runaga Tayta Diosninchïtami manacajman churaycan! ¿Imapänataj mas testïgucunatapis ashishun? Wiyashcanquicunami Dios-tucur parlashanta. Cananga ¿imatataj gamcuna ninqui?» Niptin llapan niran: «¡Wañunan merësinmi! ¡Wañuchicächun!» Nircur Jesusta gagllanman togaparan, puñityaran. Wacpita-caypita lajyar-usharan. Chayno rurarmi cayno niran: «Rasunpa Tayta Dios cachamushan Cristo carga mä willamay pï magashushayquitapis.» Chay örami Pedrupis sawan ruricho jamaraycaran. Chaymi juc uyway warmi aywarcur niran: «¿Gampis Galilea runa Jesuswan purejmi canqui, au?» Chaura Pedroga llapan wiyaycaptin ñïgar niran: «Manami musyächu imapita parlaycashayquitapis.» Chayno nircorga sawan puncumanna witicuran. Chaychöpis yapay juc uyway warmi ricar chaycho caycajcunata niran: «Nazaret runa Jesuswanmi cay runapis puriran.» Yapay ñïgar jurashpan niran: «Chay runataga manami rejsëchu.» Mas rätunninman chaycho cajcunaga witiycur nisha: «Gamga rasunpami paywan purej canqui. Gampaga rimacuyniquipis Galileacunapa-nirajmi.» Chaura ollgur jurashpan niran: «¡Chay runataga manami rejsëchu!» Chayno niycaptillanmi gällu cantarcuran. Chayraj yarpäriran Jesús cayno nishanta: «Gällu manaraj cantaptinmi quimsa cutina ñïgamasha caycanquipaj.» Chayta yarpärerga jawaman llojshircur fiyupa llaquicur wagaran. Pacha wararcuptenga mandaj cüracunawan Israel mayur runacuna parlacuran Jesusta wañuchinanpaj. Nircur sumaj liyashata apar gobernador Pilatuman entregaran. Jesusta wañuchinanpaj cashanta musyaycur prësu charichej Judasga fiyupa llaquicuran. Chaymi mandaj cüracunawan Israel mayur runacuna shuntacasha caycashanman aywaycur quimsa chunca (30) guellay pägashanta cutiycachiran. Cutichir niran: «Tayta Dios ricaycämaptin fiyupa juchatami rurashcä. Juchata mana rurasha caycaptinpis Jesustaga wañuymanmi jitarpushcä.» Chauraga cüracunawan Israel mayurcuna nisha: «Imata gocaman nogacunataga. Gam imanöpis cacuy.» Chayno niptin Judasga guellayta Templu ruriman jitariycur aywacuran. Nircur quiquin maticuriran. Chaura mandaj cüracuna chay guellayta shuntarcur niran: «Cay guellayga runapa yawarninpa chaninmi. Chaymi layninchïcho ruybimanchi cay guellayta ofrendacuna churaraycashanman churananchïta.» Chauraga yarpachacur parlacarcärir chay guellaywan rantiran manca ruraj runapa chacranta. Chay chacrata rantiran jäpa runacuna wañuptin chayman pampananpämi. Chaypitami cananyaj chay chacrapa jutin caycan «Yawar Pampa.» Chayno cüracuna ruraptinmi profëtan Jeremiaswan Tayta Dios cayno willacachishan cumlicaran: Paypa chanin ayca cananpäpis Israelcuna nishannöllami quimsa chunca guellayta chasquiran. Chay guellaywanmi Tayta Dios nimashannölla allpa mancata rurajpa chacranta rantiran. Gobernador Pilatuman Jesusta chayachiptin Pilato cayno tapuran: «¿Rasunpachu canqui Israel runacunapa raynin?» Niptin Jesús niran: «Quiquiquimi nishcanqui.» Chaycho mandaj cüracuna Israel mayur runacunawan paypa contran ima-aycata jitapaptinpis Jesús mana imatapis rimacuranchu. Chaura Pilato tapuran: «¿Manachu imatapis ninqui tucuyta contrayqui niycäshuptiquipis?» Chayno niptinpis Jesusga manami imatapis rimacuranchu. Chaymi Pilatoga fiyupa yarpachacushpan ima niytapis mana camäpacuranchu. Pascua fistachöga runacuna ruwacuptin cada watami Pilato juc prësuta cacharej. Chay wichanga pï-maypitapis rejsisha fiyu runa Barrabás jutiyoj prësu wichgaraycaran. Chaycho runacuna shuntacasha caycaptin Pilatoga tapur niran: «¿Maygan cajtataj cachaycunäta munanqui? ¿Barrabastachu? o ¿Cristo nishan Jesustachu?» Pilatoga mayna musyaran mandaj cüracuna chiquiyllapita Jesusta apashanta. Arregluta ruranancho jamaraycaptin warmenga Pilatuta willachiran: «Chay runaga manami juchata aparicushachu. Paytaga ama imatapis ruraychu. Pay prësu captinmi canan chacayga fiyuta suyñupäcushcä.» Ichanga chaycho caycaj mandaj cüracunawan Israel mayur runacunami runacunata shimita goran «Barrabasta cacharir Jesusta wañuchiy» ninanpaj. Chaymi gobernadorga runacunata yapay tapuran: «Cay ishcan prësupita, ¿maygantataj cachaycushaj?» nir. Niptin runacunana nipäcuran: «Barrabasta cachaycuy.» Niptin yapay tapuran: «Chaura Cristo nishan Jesustaga ¿imatataj rurashaj?» nir. Chaura llapanmi nipäcuran «¡Crusificachiy!» Niptinmi Pilato tapuran «¿Imapitataj? ¿Imachötaj juchata rurasha?» nir. Chaypis runacunaga sinchipa niran: «¡Crusificachiy!» nir. Chayno runacuna rabyacarcäriptinmi Pilatoga ima ruraytapis mana camäpacuranchu. Chaymi yacuta aparcachimur runacuna ricaycaptin maquinta mayllacuran cayno nishpan: «Cay runata wañuchiptiquicuna nogaga manami juchayojchu cashaj. ¡Gamcunanami imanöpis cacunqui!» Chayno niptenga runacunana nipäcuran: «Au, cay runa wañushanpitaga nogacunanami, wamräcunanami juchata aparicushaj.» Runacuna chayno niptin Pilatoga Barrabasta cachaycuran. Jesustana fiyupa astircachir suldärucunaman entregaran crusificananpaj. Chaypita suldärucuna Jesusta aparan Pilatupa palasyunpa sawanninman. Chaychöna suldäru-masincunawan juntapaycuran. Nircur lojtiparcur murädu jacuta jacuparan. Cashapita awasha corönata umanman jatiparan. Derëchu caj maquinman shogushta aptaparan. Nircur ñaupanman gongurpaycärir asipar niran: «¡Cawachun Israelcunapa raynenga!» Nircur togaparan. Shogush aptaraycashanta guechurcur umancho wiruran. Asipayta ushaycärirna murädu jacuta jorguparcur quiquinpa röpanta jatiparan. Nircur crusificananpäna aparan. Jesusta crusificananpaj apaycashanchömi tincuran Cirene marca runa Simón jutiyojwan. Paytanami Jesús apaycashan crusta matancachiran. Chaypita Gólgota jutiyoj puytush lömaman chayachiran. («Gólgota» ninanga caran «Calabëra» nishannömi.) Chaychömi ashgajwan tacusha bïnuta Jesusta upuchiran. Yawarcur mastaga manami upurannachu. Jesusta crusificaycärir surtita jitaran röpancunata maygan apacunanpäpis. [Chayno ruraptinmi cumliran unay profëta cayno willacushan: «Röpäta raquipänacusha. Röpäta apacunanpaj surtita jitasha.»] Nircur jamaycärir wañunanyaj täpararan. Imapita chayno rurashanta runacuna musyananpämi tablaman isquirbircur uman jan'gancho cruspa puntanman labityaran. Chay tablachöga isquirbiraycan: «CAYGA ISRAELCUNAPA RAYNIN JESUSMI» nir. Jesús crusificaraycashan ñaupanman ishcay suwacunatapis crusificaran, jucajta derëchu caj-lädunman; jucnintana ichoj caj-läduman. Näninpa päsajcunami Jesusta ricar asiparan. Umancunata awishpan ashllir niran: «Gamga Templuta juchurachir quimsa junajllatami yapay cashannöman jatarachinqui. Chayno caycarga mä quiquiqui salbacuy. Diospa Wamran carga cruspita urämuy.» Chaynöllami mandaj cüracuna, lay yachachejcuna, [fariseucuna] Israel mayur runacunapis Jesusta asipar ninacuran: «Juccunataga salbaranchaj. Quiquinmi ichanga salbacuyta mana puydinchu. Israelpa raynin cashpanga mä cruspita urämuchun. Urämuptenga riguishunmi. Payga Diosmanmi yäracusha ‹Diospa Wamranmi cä› nishpan. Rasunpa wamran captenga Dios cuyapashpan maynami cruspita jorgunman caran.» Läduncho crusificaraycaj suwacunapis chaynöllami ashlliran. Chaypitaga las-dösipita-pacha tardi mallway intiyaj pacha chacacäcuran. Mallway intino caycaptinnaga llapan callpanwan Jesús gaparar niran: «Elí, Elí, ¿lama sabactani?» Chay ninanga caran «Diosnillä, Diosnillä, ¿imanirtaj cachaycamashcanqui?» ninanmi. Chayno nishanta wiyar chaycho caycaj runacuna waquenga niran: «Profëta Eliastami gayacuycan.» Jucmi ichanga apurä aywarcur esponjata ashgaj bïnuman ushmarcachir shogushpa puntanman watasha. Chaytana Jesuspa shiminman aypächiran shogunanpaj. Waquenga niran: «Ama yanapaychu. Ricapäshun. Mä Elías shamongachush salbananpaj.» Chaura Jesús yapay callpaycur gaparar wañucäcuran. Jesús chayno wañushan örami Templu ruricho chaparaj racta tëlapis janapita uraypa rachicäcuran. Pacha fiyupa cuyuriptin gagacunapis shillicäcuran. Chay örami runa pamparashan uchcucunapis quichacäcuran. Wañojcunapis Diosman yäracoj cäga cawarimuran. Cawarircur pamparashan uchcuncunapita llojshimuran. Chay runacunaga Jesús cawarimushanpitaraj Jerusalenman aywaran. Chaychönami achcaj runacuna ricaran. Jesusta täpaycaj capitanpis suldäruncunapis pacha cuyuriycajta mayar, imano caycashantapis ricashpan fiyupa mancharir niran: «¡Cay runaga rasunpami Diospa Wamran casha!» Mas carullapitami achcaj warmicuna ricaparcaycaran. Chay warmicuna caran Galileapita Jesuswan aywaj, Jesusta imachöpis yanapajcuna. Chaychömi caycaran María Magdalena, Santiagupawan Josëpa maman María, Zebedeopa warminpis. Pacha chacänanpaj caycaptinna Pilato cajman aywaran Arimatea marca runa José jutiyoj. Payga caran rïcu runa. Paypis caran Jesusman yäracojmi. Chayaycur Pilatuta ruwaran Jesuspa cuerpunta cruspita jorgucunanpaj. Chayno ruwaptin Pilatoga suldäruncunata niran goycunanpaj. Chasquircur Josëga limyu lïnu tëlawan pituran. Nircur quiquin pampacunanpaj gagata mushojraj uchcuchishanman jatiycuran. Uchcuman jatiycorga puncuntapis chapachiran jatuncaray läja rumiwan. Nircur aywacuran. María Magdalenawan jucaj María ishcan jamarpaycaran Jesusta uchcuman jatishan ñaupancho llapanta ricar. Jesús wañushanpa warannin säbadu jamay junäga mandaj cüracunawan fariseucuna shuntacaycärir Pilatuman aywaran. Chayaycur Pilatuta niran: «Tayta gobernador, chay engañacöga cawaycällarmi niran: ‹Wañushäpita quimsa junajtami cawarimushaj› nir. Chaymi jatiraycashan uchcutaga quimsa junajcama suldäruyquicunawan täpaycachiy. Man'chäga disïpuluncuna cuerpunta suwaypa apacunmanmi. Nircorga runacunata willapanman ‹Wañushanpita cawarimushami› nir. Chayno llullaparga chay runa llullapashanpita mas piyur-rächari runacunata riguichenga.» Niptin Pilatoga niran: «Suldärucunaga maquiquichömi caycan. Pushay ari. Paycunawan sumaj täpachiy nimashayquino mana cananpaj.» Niptin Jesús jatiraycashan uchcu cajman aywaycärir sumaj chaparan. Uchcuta chaparaycaj rumitapis mayninpa cashantapis sumaj señalaran pipis quichashanta musyananpaj. Suldärucunatana chayman churaran täparänanpaj. Säbadu jamay junajpa warannin domingu tuta pacha waraycaptin María Magdalena jucnin Mariawan ishcan aywaran Jesusta jatishan cajman. Illajpita pachaga timlurwan fiyupa cuyuriran. Tayta Dios cachamushan anjilmi syëlupita urarcamur chaparaj rumita witirachiran. Nircur witirachishan rumi jananman jamacuycuran. Anjilga illguynöraj achicyaycaran. Röpanna caycaran yuraj rashtano. Suldärucunaga anjilta manchacur sicsicyaycällar wañushanöna ricacuran. Warmicunatana anjil niran: «Ama manchacuychu. Musyaycämi crusificashan Jesusta ashej shamushayquita. Mananami caychönachu. Nishannöllami cawarimusha. Masqui shamuy. ¡Ricay mayman churashantapis! Cananga apurä cutiy disïpuluncunaman. Willay wañushanpita cawarimushanta, Galileamanna ñaupaycashanta, chaychöna tincunanpaj cashanta. Chaytami gamcunata willaycä.» Chaura warmicunaga manchacasha caycashanpita fiyupa cushicur apurä cörriyllapa aywaran Jesuspa disïpuluncunata willaj. Chayno aywarcaycaptinna Jesusga yuriparcur saludaran. Chaura warmicunaga ñaupanman witir gongurpacuycushpan Jesuspa chaquinta macallacurcur alabaran. Chaymi Jesús niran: «Ama manchacamaychu. Canan ayway. Disïpulöcunata willanqui Galilea marcaman aywananpaj. Chaychönami paycunawan tincushaj.» Warmicuna willacoj aywarcaycaptin täpaj suldärucunapis aywaran siudäman mandaj cüracuna cajman. Chayaycur willaran imanöpis päsashanta. Willaycuptenga mandaj cüracuna waquin Israel mayurcunawan shuntacaycur parlacuran imano rurananpäpis. Parlacarcärerga suldärucuna llullacunanpaj achca guellayta pägaran. Nircur niran: «Gamcunaga cayno ninqui: ‹Chacaypa puñucasha caycaptëmi Jesuspa disïpuluncuna cuerpunta suwapaycamasha› nir. Pilato mayaptenga nogacunami paywan parlashaj mana castigashunayquipaj.» Niptenga guellayta chasquicurcur aywacuran. Cüracuna yachachishannölla runacunata willaparan. Chayno willacushanga Israelcunapa yarpaynincho canancamapis jinallami caycan. Chunca juc apostulnincunaga Galileamanna aywaran may jircachöpis tincunanpaj Jesús nishanman. Chaycho Jesusta ricaycärir rispitashpan alabaran. Waquenga ricaycarpis manami sumäga riguiranchu Jesús cashanta. Disïpuluncuna caycashanman witiycurna Jesús niran: «Tayta Diosga maquëman llapantami churasha cay pachacho cajtapis syëlucho cajtapis. Chaymi gamcunaga caypita ayway may-chay nasyunchöpis disïpulö cananpaj yachachishpayqui. Chasquicamajcunataga bautisanqui Tayta Diospa, Wamranpa, Espíritu Santupa jutincho. Gamcunata willapashä cajtaga wiyacunanpaj llapanta yachachinqui. Noganami gamcunata yan'gaycäshayquipaj cay pacha ushacänancamapis.» Cay libruchömi isquirbiraycan Tayta Diospa Wamran Jesucristupa alli willapan. Tayta Dios profëta Isaiaswan willacachishannömi päsaran. Chay willacachishanchöga caynömi niycaran: «Willacojnëtami gampa ñaupayquita cachaj-aywä. Paymi nänita allchapäshunquipaj. Chunyajchömi gayacuypa willacuycan: ‹Tayta Diosninchi shamunanpaj nänita allchay. Diosninchi shamunanpaj chunyajpa nänita dirichay› nir.» Chay nishannöllami chunyaj jircacho Bautisaj Juanga runacunata bautisayta gallaycuran. Llapanta willaparan «Tayta Dios perdunashunayquipaj jucha rurayniquicunata cachaycur bautisacuy arpinticushayqui musyacänanpaj» nir. Aypalla runacunami aywaran Jerusalén siudäpita, Judea probinsyacho caycaj mas waquin marcacunapitapis Juan willapashanta wiyananpaj. Juchayoj cashanpita perdunta Tayta Diosta mañacuptin Juannami Jordán mayucho bautisaj. Juanpa röpan caycaran camëllupa ajchanpita awasha. Wachcunpis caran garapita. Chucluscunatawan chunyaj jircacho tarishan abëjapa mishquillantami micoj. Payga runacunata willapaj cayno nir: «Nogapita mas munayniyoj chayamongapänami. Nogaga manami merësëchu llangui-watunta pascapänalläpäpis. Nogaga yacullawanmi gamcunata bautisaycä. Paymi ichanga Espíritu Santuwan bautisashunquipaj.» Chay wichan Jesús aywaran Galilea probinsyacho caycaj Nazaret marcapita Juan bautisaycashan cajman. Chaura paytapis Juanga Jordán mayucho bautisaran. Bautisacurir yacupita llojshiriycamur Jesús ricaran syëlu quichacäcuptin Espíritu Santu palumano payman uraycämojta. Syëlupitanami Tayta Dios nimuran: «Gamga cuyay wamrämi canqui. Gampämi fiyupa cushisha caycä.» Chaypita Jesustaga Espíritu Santu chunyaj jircaman aparan. Chaychömi micucoj jirca animalcunawan iwal goyaran chuscu chunca (40) junaj. Chaychömi Satanasga juchata rurachiyta munaran. Chaypitanaga anjilcuna shamuran payta sirbinanpaj. Juan carsilcho caycaptinna Jesús Galileaman aywaran Tayta Diospa alli willacuyninta willacunanpaj. Cayno nir willacoj: «Tayta Diospa maquincho canapaj caj timpu chayamushanami. Chaymi jucha rurashayquicunapita arpinticuy. Tayta Diospa alli willacuyninta chasquicuyna.» Galilea gocha cantunpa aywaycashancho Jesús ricaran Simonta wauguin Andrestawan redanta gochaman jitaycajta. Paycunaga caran pescädu charejmi. Paycunatami Jesús niran: «Nogawan purishun. Pescäduta charishayquinömi yachachishayqui Tayta Diospa maquincho cananpaj runacunata shuntanayquipaj.» Niptin paycunaga redancunata cachaycur Jesuswan aywacuran. Chaypita mas washata aywaycashancho yapay tariran Santiagutawan Juantana redancunata can'wacho allcharcaycajta. Paycunaga caran Zebedeopa wamrancunami. Paycunatapis Jesús chay öra gayaran. Chaura paywan aywacuran papänin Zebedeota piyunnincunatawan can'wacho cachaycur. Chaypita aywar Capernaúm siudäman chayaran. Chaycho säbadu jamay junaj sinagogaman yaycur Jesús yachachiran. Imano yachachishantapis wiyashpan runacunaga fiyupa almirar nej: «Quiquin munayniyoj cajnömi yachachin; manami lay yachachejcunanöchu.» Chay sinagogachömi caycaran dyablu löcuyaycächishan runa. Dyablu rimachiptin gaparaypa niran: «Nazaret runa Jesús, ¿imatataj caycho ashinqui? ¿Illgächimajchu shamushcanqui? Nogaga rejsëmi pï cashayquitapis. Gamga canqui Dios cachamushan Cristumi.» Chaura Jesús piñacur dyabluta niran: «¡Upälla! ¡Chay runapita juclla llojshiy!» Chaura dyabluga runata tapsirir sinchipa gaparir aywacuran. Chaynöta ricar llapan runacuna almirashpan jucnin-jucnin ninacuran: «¿Imatataj ricanchi? ¿Imatataj wiyanchi? Munayninwan niptin dyablucunapis wiyacur llojshir aywacun. Pay yachachishannöga manami pipis yachachinchu.» Chayno Jesús rurashan willapaga intëru Galileapa rätu mayacaran. Chay sinagogapita aywacur Jesusga Santiagutawan Juanta pushacurcur aywaran Simonpawan Andrespa wasinman. Chayaptin chaycho caycaj runacunaga willaran Simonpa suyran rupaywan gueshyaycashanta. Chaura Jesusga gueshyaj jitaraycashanman yaycurir maquinpita jatarcachiran. Jatarcachiptin rupay-gueshyaga jinan öra päsaran. Allchacarcurnaga paycunata juclla gararan. Inti yagacur pacha chacaycaptinnaga Jesús cajman aparan gueshyajcunata, dyablu löcuyaycächishancunata. Chay marcacho tiyajcunaga wasi-puncuman llapan gotucaran. Jesusga aypallajta allchacächiran tucuy gueshyawan gueshyajcunata. Waquin runacunapitaga dyablucunatapis garguran. Pï cashantapis rejsiptinmi dyablucunataga ollgöparan mana rimacunanpaj. Warannenga chacallana siudäpita Jesús llojshiran chunyajninman Tayta Diosta mañacunanpaj. Chaymi Simonga gatiraj-masincunawan ashej aywaran. Jesusta tariycärirna niran: «Tayta, llapanmi ashircaycäshunqui.» Chaura Jesús niran: «Waquin marcacunapapis aywashun Tayta Diospa willacuyninta willapaj. Chaypämi shamushcä.» Chaymi Jesusga intëru Galileapa marcan-marcan puriran sinagogacunacho Tayta Diospa alli willacuyninta willacushpan, dyablucunatapis runacunapita gargur. Chaypitana leprawan gueshyaycaj runa Jesuspa ñaupanman gongurpacuycur ruwacur niran: «Tayta, cay gueshyäpita limyu canäpaj munashayquino allchacaycachimay ari.» Chayno niptin Jesusga cuyapashpan runata yataycur niran: «Au, allchacayna. Limyuna cay.» Niptin jinan öra chay runa lepra gueshyanpita allchacäcuran. Allchacarcuptenga pitapis mana willapayllapa aywacunanpaj Jesús niran: «Sumaj wiyamay. Allchacächishätaga ama pitapis willapanquichu. Chaypa ruquenga cüraman ayway ricashunayquipaj. Nircurna Moisés isquirbishancho niycashannölla allchacashayquipita llapanta ruranqui. Allchacashana caycashayquita cüra nishuptiquega llapannami musyanga rasunpa allchacashana caycashayquita.» Chayno nishanpis chay runaga imano allchacashantapis willacuraycar aywaran. Chaura intërupana mayacaran. Chaynöpami Jesusga llapan runa ricay may marcamanpis manana yaycurannachu. Marcacunapita carullapana puricuran. Runacunami ichanga may-chaypitapis Jesusman shamuran. Chaypita ishcay-quimsa junajtanaga Jesús yapay cutiran Capernaumman. Chaycho caycashanta musyaycärir aypalla runacuna shuntacaran Jesús caycashan wasiman. Chaura pasaypa quichquina caran. Wasi puncuncunapis mana jäcurannachu. Jesusga chaycho Tayta Diospa willacuyninta willapaycaran. Chaycho yachaycächiptinmi chuscoj runacunaga mana cuyucoj runata quirmawan wintusha chayachiran. Runacuna achca captinmi Jesús caycashan cajman yaycuchiyta mana puydiranchu. Chaymi wasipa jananman wicharcur uchcuriycäriran. Nircur Jesús caycashan cajman warcuyllapa quirmantinta urächiran. Chay runacuna payman yäracushanta musyar mana cuyucoj runataga Jesús niran «Ïju, llapan juchayquicunapita perdunashanami caycanqui.» Gueshyajta chayno niptin lay yachachej jamarpaycajcunaga shongullancho yarpachacuran: «Cay runaga ¿imanirtaj chayno riman? Chayno rimashpanga Dios-tucuycanmi. Diosllami juchataga perdunan.» Chayno yarpaycashanta musyarmi Jesús tapuran: «¿Imanirtaj chayno yarparcaycanqui? ¿Maygantaj mas sasa ninan: ‹Juchayquicunapita perdunashanami caycanqui› ninanchu o ‹Allchacashanami caycanqui. Jatariy. Quirmayquita shuntacurcur aywacuy› ninanchu? Cananmi ricanqui Destinädu Runa cay pachacho runata juchancunapita perdunananpäpis munayniyoj cashanta.» Chayno nircur chay gueshyaycaj runata niran: «Gamtami në: Jatariy. Quirmayquita shuntacurcur wasiquiman aywacuy.» Chayno niptin gueshyaycaj runaga allchacar jinan öra jataricurcuran. Nircur quirmanta apacurcur llapan runa ricay aywacuran. Chaynöpami llapan runacuna almirashpan Tayta Diosta alabar niran: «Canan ricashanchïtanöga manami imaypis ricashcanchïchu.» Chaypita Jesús yapay aywaran Galilea gocha cantunman. Pay caycashan cajmanna aypalla runacuna shamuptinna paycunata yachachiran. Chaypita marcaman cutirnami Jesús ricaran Alfeopa wamran Leví impuestuta cobrar jamaraycajta. Chaymi Jesús niran «Disïpulö canayquipaj gatirämay.» Chayno niptin Levïga jatarcur Jesuswan aywacuran. Chaypitanami Jesusta disïpuluncunatawan Leví gayachiran wasincho micunanpaj. Chaychömi micurcaycaran impuesto cobraj runacunapis mana alli ricasha runacunapis. Paycunaga achcajmi Jesusta gatirparan. Layta yachachej fariseucunaga Jesusta ricaran juchasapacunawan impuesto cobrajcunawan iwal micurcaycajta. Chaymi Jesuspa disïpuluncunataga tapur niran: «¿Imanirtaj impuesto cobrajcunawan, mana alli ricasha juchasapa runacunawan micurcaycan?» Chayno nishanta wiyaycur Jesusga niran: «Gueshyajcunami mëdicupäga caycan. Nogaga manami allita ruraycajcunata gayajchu shamushcä. Chaypa ruquenga shamushcä juchallancho goyaycajcunata gayajmi.» Juc cuticho ayunarcaycaran Bautisaj Juanpa disïpuluncunapis fariseucunapis. Chaymi waquin runacunaga Jesusman aywaycur tapuran: «Bautisaj Juanpa disïpuluncunapis fariseucunapa disïpuluncunapis cadallami ayunan. Gampa disïpuluyquicunaga ¿imanirtaj mana ayunanchu?» Chaura Jesús niran: «Casaray fistaman gayachishan cajcuna ¿ayunanmanchuraj? Casaraj mösu paycunawan caycashancamaga manami ayunanmanchu. Casaraj mösuta apacuptinmi ichanga llaquicur ayunangapaj. «Manami pipis mauca röpata rimindanchu mushoj räpuwanga. Mushoj räpuga guentishpan masmi rachirachenga mauca röpata. Chayraj rurasha bïnutapis manami pipis wiñanchu mauca garapita shutimanga. Mauca gara shutiman wiñaptenga pogushpan chay garata rachirengami. Chaura bïnupis jichacäcun; gara shutipis rachir pirdin. Chaymi mushoj gara shuticunallaman wiñan mushoj bïnutaga. Chaura bïnupis garapis manami pirdinchu.» Säbadu jamay junajcho Jesusga disïpuluncunawan päsarcaycaran rïgu chacrapa. Chaymi disïpuluncunaga rïguta pallarcur-pallarcur päsaran. Chayta ricarmi fariseucunaga Jesusta tapuran: «¿Imanirtaj disïpuluyquicunaga ruraycan säbadu jamay junajcho mana rurananchïpaj cajta?» Chaura Jesús niran: «¿Manachu Tayta Diospa palabrancho liguishcanqui unay ray David yan'guincunawan yargashpan imata rurashantapis? Cüracunapa mas mandajnin Abiatar caycashan wichan David yaycuran Tayta Diosta rispitana wasiman. Chaycho micuran Tayta Diospaj churashan tantata. Cüracunalla micunan caycaptinpis payga micuran. Nircur yan'guincunatapis yawachiranraj.» Chaynöpis Jesús niran: «Säbadu jamay junajtaga Tayta Dios churaran runa jamananpämi; manami runa ñacananpächu. Chauraga Destinädu Runami munayniyoj caycan säbadu jamay junajcho imata rurananpaj imata mana rurananpäpis.» Juc cuticho Jesusga sinagogaman yapay chayaran. Chaychömi juc runa caycänaj jucaj maquin chaquisha mana cuyucoj. Chaymi Jesuspa contran cajcunaga ricaparcaycaran «Säbadu jamay junaj caycaptin mä allchacächengachush tagay gueshyajta. Allchacächiptenga chayllapitami contran jatarishun» nir. Chaymi maquinta mana cuyuchej runata Jesús niran: «Runacunapa ñaupanman ichicuy.» Nircur runacunata tapuran: «Säbadu jamay junajchöga ¿imatataj rurashwan: alli cajtachu u mana alli cajtachu? ¿Wañuycajta salbashwanchu u ‹wañucuchun› nishwanchu?» Chayno tapuptin runacunaga upällalla cacuran. Chaura Jesusga llapanta rabyasha ricapäriran. Chay runacuna mana tantiyacoj captinmi llaquicuran. Maquinta mana cuyuchej runatana niran: «Maquiquita jogariy.» Niptin maquinta jogariran. Chaura sänuna ricacuran. Chaymi fariseucunaga llojshirishpan ray Herodespa faburnin caj runacunawan parlacuran Jesusta imanöpa wañuchinanpäpis. Chaypitaga Jesús disïpuluncunawan aywacuran gocha cantunman. Guepanta aypalla runacuna Galileapita aywaran. Judea probinsyapitapis aywaran. Ima-aycatapis rurashanta mayar Jesús caycashanman aypalla runacuna shamuran Judeapita, Jerusalén siudäpita, Idumea quinranpita, Jordán mayu wac chimpan caj-läpita, Tiro siudäpita, Sidón siudäpitapis. Achca runacuna chayaptinmi disïpuluncunata Jesús niran: «Can'wata listulla caycächiy runacuna alläpa juntapämaptin chayman wichänäpaj.» Aypalla gueshyajcunata allchacächisha captinmi gueshyajcunaga Jesusman imanöpapis yaycoj yatayllapis yataycunanpaj. Jesusta ricashpanga dyablu löcuyaycächishan runacunapis paypa ñaupanman gongurpacoj. Dyablu rimachiptinmi gaparashpan «Gamga Diospa wamranmi canqui» nej. Chaymi Jesusga dyablucunata fiyupa piñacuran pï cashantapis mana willacunanpaj. Chaypita Jesusga aywaran jircaman. Chaychöna alli-niräpushan cajcunata jutinpa-jutinpa gayaran. Gayashancuna shuntacaptinna chunca ishcayniyoj caran iwal purinanpaj, willacoj cachananpaj. Nircur dyablucunata gargunanpäpis munayninta goran. Chay acrashancunapa jutincuna caran: Simón (Paypa jutinta rucachiran «Pedro» nir.), Zebedeopa wamrancuna Santiago, Juan, (Paycunatami Boanerges niran. «Boanerges» ninanga caran «Räyupa wamran» ninanmi), Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Alfeopa wamran Santiago, Tadeo, «Celote» nishan Simón, y Jesusta wañuchinapaj entregaj Judas Iscariote. Chaypita Jesusga wasiman cutiran. Chayman yapay aypalla runacuna shuntacaran. Chaymi Jesuspawan disïpuluncunapaga manana luwarnin carannachu micunanpäpis. Chayno caycashanta mayar famillyancunaga aywaran Jesusta apacunanpaj: «Dyablumi maquichacurcusha» nir runacuna rimaptin. Jerusalenpita chayaycur lay yachachicojcunapis nircaycaran: «Dyablucunapa mandajnin Beelzebümi cay runawanga caycan. Chaymi Beelzebüpa munayninwan dyablucunata gargun.» Chayno niptin Jesusga gayarcur tincuchiypa willaparan: «Quiquin Satanás caycarga ¿imanöpataj dyablucunata gargunman? Juc nasyuncho tiyaj runacuna quiquin-pura chiquinacorga ushacanmi. Juc wasicho tiyajpis chiquinacorga manami iwal goyanmanchu. Dyablucunapis quiquin-pura chiquinacorga manami canmannachu. Llapannami ushacanman. Masqui tantiyachishayqui: Callpayoj runa wasincho caycaptenga ¿piraj suwapänanpaj yaycunman? Paypita mas callpayoj runa chayaycurmi ichanga manyaycur imancunatapis apaconga. «Sumaj wiyay. Runacunataga llapan juchanpita y mana allita rimashancunapitapis Tayta Dios perdunangami. Espíritu Santupa contran rimaj cajtami ichanga imaypis mana perdunangachu.» Jesusga chayno niran «Satanaspa munayninwan caycan» nir lay yachachejcuna parlaptinmi. Chayno yachaycächiptinmi Jesuspa wauguincunawan maman chayaran. Wasi puncucho achca runacuna captin ruriman yaycuyta mana puydiranchu. Chaymi jawallapita gayachiran. Chaura Jesuswan jamarpaycajcunaga willaran: «Mamayquimi, wauguiquicunami jawacho shuyarcaycäshunqui.» Niptin Jesús niran: «¿Pitaj nogapa mamä y wauguëcuna?» Nircur chaycho jamarpaycajcunata ricärir niran: «Paycunami mamäno wauguëcunanöga. Pipis Tayta Dios munashanno cawaj cajmi nogapa mamäno, wauguëcunano, pañëcunanöga caycan.» Jesús yapay gocha cantuncho yachachiyta gallaycuran. Aypalla runa shuntacaptin Jesusga gocha cantuncho caycaj can'waman wicharcur jamacuran chaypita yachachimunanpaj. Chaura runacunaga gocha cantullanchöna carcaycaran. Chaypita imamanpis tincuchiyllapa achcata yachachiran. Yachachir niran: «Sumaj wiyamay-llapa. Juc runashi rïgu muroj aywaran. Chayshi muruta machiptin waquin muru näniman chayaran. Äbicuna shamurna machiraycajta pashacurcuran. Waquin caj murunashi chayasha shallaman, mana alläpa allpa cashanman. Janallancho car rätu wiñamuran. Ichanga allpa sumaj mana captin shanaywan chaquicäcuran. Waquin caj murunashi chayasha cashacuna chaupinman. Cashacunaga rätu wiñacurcuran. Chaura cashacuna chaupincho garwashtayllapa wiñamuptinshi wayuyninpis mana cashachu. Waquin caj murunashi alli allpaman chayasha. Chaura chaycunaga alli wiñamur alli ispïjayoj casha. Pogurshi waquin ispïja wayusha quimsa chuncata; waquin sojta chuncata; waquinna pachacta.» Chayno willaparcur Jesús niran: «Nishäta wiyaj cäga sumaj tantiyacuy-llapa.» Chaypita runacuna aywacuriptin Jesús quëdaran acrashan chunca ishcay disïpuluncunallawanna y paywan aywajcunawanpis. Chay runacuna tapuran chay yachachishan ima ninan cashantapis. Chaura Jesús niran: «Gamcunataga Diosmi tantiyaycächishunqui imano Paypa maquincho cananpaj cajtapis. Waquincunatami ichanga yachachë imamanpis tincuchiyllapa. Chaymi may-jina ricashpanpis mana cuentata gocunchu. May-jina wiyashpanpis mana tantiyacunchu. Tantiyashpanga arpinticunmanmi. Chauraga perdunashami canman.» Chaymi Jesús niran: «Gamcunapis ¿manachu tantiyanqui tincuchiypa willapashäta? Mana tantiyaycarga ¿imanöpataj llapan willapashäcunata tantiyanquipaj? «Muruta machëga caycan Tayta Diospa willacuyninta willacojmi. Chucru näninömi waquin runacunapa shongun caycan. Chaymi Tayta Diospa willacuyninta wiyarpis mana tantiyacunchu. Chaynöpami wiyashallantapis Satanás gongaycachin. Waquin runacunapa shongonga shallanömi caycan. Paycunaga Diospa willacuyninta cushishami chasquicun. Cushisha chasquicurpis shallacho allpa mana alläpa captin rïgu yagarcamur mana sumaj sapichasha car chaquicäcushannömi paycunapis ruracäcun. Chaymi Tayta Diosninchi-janan runacuna chiquiptenga u ima ñacaychöpis carnaga ñaupata cawashanmannöna cuticurin. Waquin runacunaga casha rurincho allpanömi caycan. Paycunaga Tayta Diospa willacuyninta wiyan. Ichanga mas yarpachacun rïcu cayllapaj, imanöpis cawanallanpaj. Chaycunallapaj yarpachacurmi Tayta Dios munashanno mana cawannachu. Waquin runacunaga alli allpanömi caycan. Paycunaga Tayta Diospa willacuyninta cushisha chasquicur Tayta Dios munashannömi cawan. Chaymi alli allpacho juc murullapita quimsa chunca (30) rïgu, sojta chunca (60) rïgu, pachac (100) rïgu juc ispïjallacho wayushanno chay runa Tayta Dios munashanno cawan.» Chaypitaga Jesús niran: «Achquita sindircur manami pipis churaycunchu cajun rurinman, ni cawitu rurinmanpis. Chaypa ruquin achquitaga janajmanmi churan intëruman achicyänanpaj. Chaynömi canan Tayta Diospa alli willacuyninpis pacaraycajno caycan. Chaypis imayllaga musyacangami. Mana musyacajcunapis imayllaga mayacangami. Chaymi nishäta wiyaj cajcunaga sumaj tantiyacuy-llapa.» Mastapis Jesús niran: «Canan niycashäta sumaj tantiyacuy-llapa. Gamcuna imanömi yachacuyta ashinqui; chaynöllami Tayta Diospis tantiyachishunquipaj. Y mas mastarämi tantiyachishunquipäpis. Nishäta yachacoj cäga masmi tantiyanga. Mana tantiyacoj cajtaga ichicllata tantiyashallantapis guechongami.» Chaynöpis Jesús niran: «Tayta Diospa maquincho imano goyay cashantapis tantiyacuy. Juc runashi muruta chacraman machin. Murushanpita pashtamurnaga wiñan. Junajpa chacaypapis ni puñur riccharpis chay muroj runaga manami pashtachimunchu ni wiñachimunpischu. Manami musyanchu imano pashtashanta, ni imano wiñamushantapis. Allpallami pashtachimun. Yöranta wiñachin. Shicshichin. Nircur poguchin. Wayuynin pogushana captenga chay runa juclla cusichaj aywan.» Mastapis Jesús niran: «Tayta Diospa maquincho goyänapaj willacuytaga ¿imawanraj tincuchishwan? Nustäsa muruwanmi tincun. Chay muruga waquin murucunapita mas tacshallami caycan. Chaypis wiñamurnaga wiñan wertacho caj jachacunapita mas atatami. Cupösuyaptin rämancunachöpis äbicuna gueshwanta ruran.» Chaynöpami Jesusga ima-aycawanpis tincuchiyllapa yachachiran. Yachachiran runacuna tantiyananpaj-tupullami. Mana tincuchiypaga manami yachachejchu. Disïpuluncunatami ichanga tincuchiypa willapashancunata shuyniraj tantiyachej. Chay junajlla pacha chacaycaptinna Jesusga disïpuluncunata niran: «Washa chimpaman chimpashun» nir. Chayno nirmi llapan runacunata «Aywacuyna» nir despacharan. Nircur Jesusga disïpuluncuna-ima caycashan can'wallawan aywacuran. Chayno waquin can'wacunawan waquin runacunapis guepanta aywaran. Aywarcaycaptinna löcu-wayra gallacuycuran. Fiyupa wayrashpan lamar yacupis pullchajyashpan can'waman yaycuycaran. Chaura can'wataga yacu tallpucaycächiranna. Chay öra Jesusga guepaman aywaycur jawanata jawanacurcur puñuycaran. Chaura disïpuluncunaga ricchachir niran: «¡Tayta, tallpucaycanchïnami! ¿Gamtaga manachu imapis gocushunqui?» Chaura Jesusga jatarcur wayratawan lamar yacuta piñacur niran: «¡Chawayna! ¡Amana pullchajyaynachu!» Chaura wayrapis yacupis chawacuycuran. Nircur disïpuluncunatana niran: «¿Imanirtaj fiyupa mancharishcanqui? ¿Manachu Tayta Diosman yäracunqui?» nir. Chaura disïpuluncunaga fiyupa manchacasha cashpan quiquin-pura ninacuran: «¿Piraj payga? Piñacuptenga yacupis wayrapis wiyan.» Gochata chimparcur Jesusga disïpuluncunawan chayaran Gadara partiman. Can'wapita Jesús urarcuptenga dyablu löcuyaycächishan runa pantiyunpita llojshimuran. Chay runaga pantiyunllacho tiyacuran. Pipis manana watayta puydejnachu ni cadinawanpis. Achca cutinami maquinpita chaquinpita cadinawan watarächiran. Wataptinpis cadinataga rachir-usharej. Chaymi pipis manana ima ruraytapis puydirannachu. Chay runaga chacaypa junajpapis, gagacunapa, pantiyuncunapa gaparaycar puricoj. Quiquinmi rumicunawanpis tacacoj. Carupita Jesusta ricärerga cörriyllapa aywaycur ñaupanman gongurpacuycuran. Llapan callpanpa gaparaypa niran: «Munayniyoj Diospa Wamran Jesús ¿imatataj nogacunawan munanqui? Diospa jutinchömi gamta ruwacö: ama ñacachimaychu ari.» Chaynöga niran, Jesús mayna «Dyablu, cay runapita yarguy» nisha captinmi. Jesús tapuran: «¿Imataj jutiqui?» nir. Chaura löcuga niran: «Achcaj captëmi jutë Legión.» Chayno nircur dyablucunaga fiyupa ruwacuran chay partipita juc-läman mana gargunanpaj. Chay öra lädun jircacho aypalla cuchicuna micurcaycaran. Chaura dyablucunaga ruwacuran «Cuchicunaman yaycunäpaj aunimay ari» nir. Chaura dyablucuna ruwacushanta Jesús auniran. Auniptinmi dyablucunaga runapita llojshirir cuchicunaman yaycucaycäriran. Cuchicunanami löcuyar tunapa cörriylla aywar gochaman yagacarpäriran. Gochachöga shengaypana wañuran. Chay cuchicunaga caran ishcay waranganömi (2000). Chaura cuchi michejcunaga mancharisha cörrilla aywacuran marcacho tiyaj runacunata, chay sercanpa tiyaj runacunatapis willananpaj. Chaymi runacunaga ima päsashantapis ricaj aywaran. Jesús caycashan cajman chayaycur dyablucuna löcuyächishan runataga tariran sänu alli yarpayninchöna jamaraycajta. Röpatapis jatishana caycaran. Chayta ricaycur runacunaga fiyupa manchariran. Imano päsashantapis ricajcunanami chayamoj runacunataga willaparan chay runa imano allchacashantapis, cuchicunata ima päsashantapis. Chaymi runacunaga Jesusta ruwaran chay partipita aywacunanpaj. Jesús can'waman yapay yaycuran aywacunanpaj. Allchacaj runapis Jesusta ruwaran paywan aywacunanpaj. Chaura Jesusga niran: «Wasiquiman cuticuy famillyayquicunaman. Chaychöna paycunata willapanqui Tayta Dios cuyapäshushayquita, allchacächishushayquita.» Chaura chay runa aywacurna Decápolis quinranpa willacur puriran Jesús allchacächishanta. Wiyajcunanami llapan almirasha ricacoj. Chaypita Jesús can'wawan cutiran gocha washa chimpanman. Chayananpäga chaychica runacuna shuntacasha payta shuyarpaycaran. Chaymanmi chayaran sinagogacho mandaj Jairo jutiyoj. Paymi Jesuspa ñaupanman gongurpacuycushpan ruwacuran: «Tayta, warmi wamrämi wañuycanna. Wasëman aywaycushun ari yataycuptiqui allchacänanpaj» nir. Chaura Jesusga Jairowan aywaran. Paywan aywaptinmi aypalla runacuna quichquiraj Jesusta gatiraycaran. Chay runacunachömi aywaycaran chunca ishcay watana yawar apaywan gueshyaycaj warmipis. Chay gueshyawan fiyupa ñacarmi ima-aycantapis ranticur-usharan mëdicucunata pägananpaj. Imano jampicuptinpis manashi allchacaranchu. Chaypa ruquenga mas piyurpaycaranna. Jesuspaj parlajta wiyasha carmi chay warmiga guepallanpa runacunapa chaupinpa yaycurcur Jesuspa röpanta yataycuran. «Röpallantapis yataycur allchacäshämi» nirmi yarparan. Yataycuptin jinan örami yawar apaynin chawacäcuran. Quiquinpis cuerpunta mayaran allchacashantana. Jesusga jinan öra musyaran munayninwan pitapis allchacächishanta. Chaymi runacunaman ticraycur niran: «¿Pitaj röpäta yataycamasha?» Chaura disïpuluncuna niran: «Aypalla runa quichquiycäshushayquitaga quiquiquipis musyaycanquimi. Chaura ¿imanirtaj niycanqui ‹¿Pitaj yatamasha?› nir?» Chayno niptinpis Jesusga jinalla llapanta ricapaycaran pipis yataycushanta musyananpaj. Chauraga chay warmi mancharisha sicsicyaycar Jesuspa ñaupanman gongurpacuycuran. Nircur willaran paypa röpanta yataycur allchacashantapis. Chaura Jesús niran: «Rasunpa yäracamashayquipitami allchacashcanqui. Cananga sänu allillana cuticuy. Gueshyayquipitapis allchacashcanquinami» nir. Jesús chayno parlaycaptillanrämi Jairopa wasinpita cacha chayarcur Jairota niran: «Wamrayquega wañucäcushanami. ¿Imapänataj Maestruta mastaga ruwanquipis?» Chaypis paycunata mana cäsupaypa Jesusga Jairota niran: «Ama llaquicuychu. Gamga riguiy» nir. Chayno nircurmi Jairopa wasinman Jesús aywaran Pedruta, Santiaguta y Juanta pushacurcullarna. Jairopa wasinman chayar Jesús tariran wamrapaj talluypa tallur runacuna wagaycajta. Chaymi Jesús yaycurir niran: «¿Imanirtaj chay-jinanpa wagarcaycanqui? Wamraga manami wañushachu. Puñuyllami puñuycan.» Chayno niptin chaycho caycaj runacunaga asiparan. Chaypita Jesusga llapan runacunata niran jawaman yargunanpaj. Nircur wañusha caycashan cajman yaycachiran Jairota warmintinta, pushashan disïpuluncunatapis. Yaycurerga wamrata maquinpita charircur Arameo rimaycho niran «Talitá cumi» nir. («Talitá cumi» ninanga «Jatariy wamra» ninanmi caycan.) Chayno niptin wamraga jinan öra cawarimur jatariran. Chaypita puriytana gallaycuran. (Chay wamraga caran chunca ishcay (12) watayojna.) Jipash-mallwa cawarimushanta ricaycur runacunaga fiyupa almiraran. Ichanga Jesús sumaj willaparan pitapis mana willacunanpaj. Nircorga «Wamrata garay» niran. Chaypita disïpuluncunawan aywacur Jesusga marcan Nazaretman cutiran. Säbadu jamay junajchöna sinagogacho yachachiyta gallaycuran. Chaycho yachachiptin wiyajcunaga almirasha ninacuran: «Cay runaga ¿maychöraj chay-jinanpa yachacuycusha? ¿Piraj chayno yachachisha? ¿Imanöparaj tucuy milagrucunata ruran? Payga ¿manachu carpintëru? ¿Manachu Mariapa wamran? ¿Manachu wauguincunapis Santiago, José, Judas, Simón? Pañincunapis ¿manachu caycho tiyan?» Chayno nirmi Jesús yachachishancunataga mana chasquicuranchu. Chaymi Jesús niran: «Diospa profëtancunataga may-chaychöpis allimi chasquin. Marca-masincunawan famillyancunami ichanga mana chasquicunchu» nir. Chayno nirmi yataycushpan juc ishcay gueshyajcunallata quiquinpa marcanchöga allchacächiran. Marca-masincuna payman mana yäracuptinmi Jesús pasaypa llaquicuran. Jesusga marcacunapapis caseryucunapapis yachachishpan puriran. Nircorga chunca ishcay apostulnincunata gayarcur Jesús niran may-chaypapis alli willacuyta willacoj ishcay-cama aywananpaj. Paycunata cachar niran: «Runata ñacaycächej dyablucunata gargunqui. Tucapillayquiwan aywanqui. Ama apanquichu guepinayquita, mircapayquita, ni guellaytapis. Jatirashayqui llanguillayquiwan aywanqui. Rucanayqui röpataga ama apanquichu. May marcaman chayarpis chayashayqui wasillacho pachacaräcunqui juc-läman aywanayquicama. May marcachöpis mana chasquishuptiqui, wiyayta mana munashuptiquega chaypita aywacunqui llanguiquicho caycaj allpata tapsirishpayqui. Chayno ruranqui Tayta Dios paycunata jusgananpaj cashanta tantiyacunanpaj.» Chaura apostulnincunaga marcan-marcan aywar willacuran jucha rurashancunapita arpinticur Tayta Dios munashannöna cawananpaj. Runacunapita dyablucunatapis garguran. Achcaj gueshyajcunatapis asëtita wiñapar allchacächiran. Jesuspäga may-chaychöpis runacuna parlaj. Ray Herodespis mayaran. Waquin runacunaga nircaycaran: «Bautisaj Juanmi cawarimusha. Chaymi cananga munayniyoj caycan ima milagrutapis rurananpaj» nir. Waquinna nircaycaran: «Profëta Eliasmi shamusha» nir. Waquinnami niycaran: «Unay caj profëtacunanöpis juc profëtami canga» nir. Chaycunata mayar Herodes niran: «Chayga rasunpa Juanmi canga. Paytaga noga wañuchichirä cuncanta cuchuchiypami. Cananga cawarimushana.» Mas unaynami Juantaga Herodes prësu charichiran. Nircur cadinawan watashallata carsilcho wichgarächiran. Chaynöga ruraran Herodías jutiyoj warmi-jananmi. Herodiasga Herodespa wauguin Felipipa warminmi caran. Chayno wauguinpa warmin caycaptinmi Herodesga guechuran. Chayno guechushanpitami Juanga nisha caran: «Wauguiquipa warminta guechorga juchatami aparicushcanqui» nir. Chayno nishanpitami Herodiasga Juanta fiyupa chiquiran. Ichanga Herodías wañuchiyta munarpis mana puydiranchu. Herodes michaptinmi mana puydiranchu. Herodesga nej «Juanga Diosta sirbej runami. Wañuchir juchayojmi cashaj» nir. Chaymi Juan willapashan shongunman mana tincuptinpis willapaptenga cushisha wiyaparaj. Chaypitanaga Herodespa diyan chayamuran. Chaymi fistata rurachir gayachiran mandajnincunata, guellay shuntajpa mandajnincunata, Galilea rispitädu runacunatapis. Chaymi Herodías yarparan Juanta wañuchichinanpaj öra chayamushanta. Llapan micur jamarpaycaptin Herodiaspa jipash wamran yaycurir gachwaran. Chayno gachwashanta ricarmi fiyupa cushicuran ray Herodes y llapan chaycho caycajcunapis. Chaymi gachwaj jipashta ray Herodes niran: «Imata munashayquitapis nimay. Nimashayquitaga goycushayquimi» nir. Chaynömi jurashpan auniran: «Imata munashayquitapis goycushayquimi. ‹Munayniquicho caycajta pullanta goycamay› nimaptiquipis goycushayquimi» nir. Chayno niptin jipashga mamanman aywaycur tapuran: «¿Imatataj mañacöman?» nir. Chaymi mamanga niran: «Bautisaj Juanpa umanta goshunayquipaj niy.» Chaymi jinan öra ray cajman cutir yaycurir niran: «Noga munä canan öra Bautisaj Juanpa umanta lätuwan gomänayquitami.» Chaura ray Herodesga fiyupa llaquicuran. Llapan wiyasha captinmi chaytaga «manami» niyta mana camäpacurannachu. Chaura jinan öra suldäruta cacharan Juanpa umanta apamunanpaj. Carsilman aywaycur Juanpa umanta roguriran. Nircur chay umanta lätuwan aparcamur Herodiaspa wamrantana goycuran. Payga chasquircur mamanman aparcuran. Chayno rurashanta mayaycur Juanpa disïpuluncunaga aywaycur ayanta shuntaycur pampaycäriran. Alli willacuyta willacushanpita cutiycamur apostulnincuna Jesuswan shuntacaran. Nircur paycunaga willaparan imata rurashanta, yachachishantapis. Aypalla runacuna paycunaman shamuptin luwarnin mana cajnachu micunanpäpis. Chaymi apostulnincunata niran: «Shuyni nogallanchi chunyajninman aywashun chaycho jamapärinapaj» nir. Chayno nirmi quiquincunalla can'wawan aywacuran chunyajnin partiman. Chaypa aywaptinpis aywacojta ricajcunaga musyaran mayman aywaycashantapis. Chaymi marcacunapita juclla aywar Jesuspita mas primëru chayaran. Can'wapita Jesús llojshirir aypalla runacunata ricar cuyaparan. Chay runacunaga carcaycaran uyshëruynaj mashtacasha caycaj uyshano. Chaymi may öra yachachiran. Pacha tardiyaptinna disïpuluncunaga witiycur Jesusta niran: «Pachaga tardinami. Caychöga caycanchi chunyajchömi. Runacunataga niy aywacunanpäna sercacho tiyajcunapita micuyta rantircur micunanpaj.» Chayno niptin Jesusga niran: «Gamcuna garay ari.» Chaura paycuna niran: «¿Nogacuna tanta rantimoj aywanätachu munanqui? Caychicata garananchïpäga ishcay pachac (200) jurnalpa chanin-imarächari aypanman.» Chayno niptin Jesús niran: «¿Ayca tantatataj chararcaycanqui? Mä ricamuy.» Ricarcamurna niran: «Caycan pichga tantawan ishcay pescädullami.» Chaura disïpuluncunata niran tajta pampaman runacunata shuyni-shuyni jamachinanpaj. Runacunaga jamacuran pachac-cama (100), pichga chunca-cama (50). Nircurnami pichga tantatawan ishcay pescäduta aptarcur Jesús syëlupa ricärishpan Tayta Diosta mañacur agradësicuran. Nircurna paquircur-paquircur disïpuluncunata macyaran llapan runacunata aypunanpaj. Chaura llapan runacuna sacsanancama micuran. Micuyta usharcuptinna Jesuspa disïpuluncunaga chunca ishcay canastapaj aypajta shuntaran puchoj pescäduta tantatapis. Chay micoj runacunaga ollgu cajllami pichga waranga (5,000) caran. Chaypitana Jesusga disïpuluncunata niran can'wawan Betsaida marcaman ñaupananpaj. Disïpuluncuna aywacuptin Jesús japallanna quëdaran runacunata despachashpan. Nircurnaga jircaman wicharan Tayta Diosta mañacoj. Pacha chacarcuptinnaga disïpuluncuna can'wawan gocha chaupintana aywaycaran. Chaycama Jesusga jircallachöraj caycaran. Jesús ricaran wayra cutichimuptin disïpuluncuna ñacar can'wata manijar aywarcaycajta. Pacha-waraymannaga Jesús yacu jananpa japaypa aywaycaran disïpuluncuna cajman. Nircur päsacoj-tucuran. Yacu jananpa aywaycajta ricärir disïpuluncunaga «almami» nir fiyupa mancharir gaparparan. Chayno mancharir gaparpaptinmi Jesusga jinan öra niran: «Ama manchacamaychu. Nogami cä.» Chayar can'waman wicharcuptinnaga wayrapis chawacäcuran. Chaycunata ricarmi disïpuluncunaga fiyupa mancharir yarpachacuran. Aypalla runacunapaj tantata aypächisha captinpis manami tantiyaranrächu Jesús rasunpa munayniyoj cashanta. Jesús disïpuluncunawan gochata chimpar chayaran Genesaret partimanna. Chayaycärir gocha cantunman can'wanta wataran. Can'wapita urarcuptenga runacuna jinan öra Jesusta rejsiran. Rejsircur chay partipaga intërupa willacachiran. Chaura gueshyajcunatapis wintuypa apamuran Jesús caycashan cajman. Maypapis Jesús aywananpaj cajmanga gueshyajcunata wasicunapitapis nänicunaman jorgoj, pay päsaptin «Röpayquipa cantullantapis yatachimay ari» nir ruwacunanpaj. Chaynömi ruraj siudäpa, marcapa, istansacunapapis Jesús purishanpaga. Llapanpis Jesuspa röpanta yataycoj cäga allchacajmi. Juc cuti Jerusalenpita shamuran Jesús cajman fariseucunawan lay yachachejcuna. Chayar ricaran Jesuspa disïpuluncuna maquinta mayllacönilla micurcaycajta. Chaymi jamurparan. Paycunaga mayllacoj manami maquin ganra captinchu. Chaypa ruquin mayllaran «Tayta Dios alli ricamänanpaj» nirmi. (Fariseucuna, Israel runacuna unay caj awiluncunapa custumrintami ruraj. Maquinta manaraj mayllacorga imatapis manami micojchu. Läsapa aywashanpita cutimur mayllacönillaga manami micojchu. Mas juc custumricunatapis ruraj. Bäsuta, puyñuta, mancata, cämata mana «ganra» ninanpaj custumrin cashannöraj mayllaj.) Chaymi fariseucunawan lay yachachejcunaga Jesusta tapuran: «¿Imanirtaj disïpuluyquicunaga mana ruranchu unay caj awilunchïcunapa custumrinta? Chaypa ruquenga custumrinchïta mana cäsur ganra maquinwan micurcaycan.» Chaura Jesús niran: «Janan shongulla runacuna. Rasuntachari Tayta Diospa profëtan Isaiasga gamcunapaj cayno niran: « ‹Cay runacunaga shimillanwanmi rispitaman. Shongunchöga juctami yarparcaycan. Paycunaga runa yachachishannöllami aduraycäman. Chaymi aduramashantaga mana chasquëchu› nir. Gamcunaga Dios nishanta gongaycurmi runacunapa custumrillanta rurarcaycanqui. [Chaymi bäsuta, puyñuta mayllanqui. Chayno mas juc custumricunatapis rurarcaycanquimi.]» Mastapis Jesús niran: «Quiquiquicunapa custumriquita ruranayquipämi gamcunaga gongaycärishcanqui Diospa mandamintuncunata. Moisés isquirbishan mandamintuchöga caynömi niycan: ‹Mamayqui taytayquita alli ricanqui. Pipis maman-taytanta ashllej cäga wañuchun,› nir. Chayno isquirbisha caycaptinpis jucnöpana nircaycanqui: ‹Pipis mamayqui taytayquita mana yanapänayquipaj cayno ninqui: «Cananga imatapis charaycä Tayta Diospaj ofrendata goycunalläpämi. Yanapänäpäga manami aypannachu» nishpayqui.› Chayno nirmi michaycanqui maman-taytanta yanapänanta. Custumriquicunata rurarmi Tayta Diospa mandamintuncunata manacajmanna churaycanqui. Quiquiquicuna yarpashayqui custumricunataga mas juccunatapis rurarcaycanquimi.» Chayno nircur runacunata niran: «Llapaniqui wiyamay. Nishätaga sumaj tantiyacuy. Shiminpa yaycöga imapis manami juchayojyächicunchu. Shonguncho llutanta yarpashanmi ichanga jucha aparicuyman chayachin. [ Llapayqui wiyaj cäga sumaj tantiyacuy.]» Chayno runacunata yacharcachir Jesusga wasiman yaycuran. Chaychöna disïpuluncunaga tapuran yachachishan ima ninan cashantapis tantiyachinanpaj. Chaura Jesús niran: «¿Gamcunapis manachu tantiyanquiraj? ¿Manachu tantiyanqui runa micushanga mana juchayojyächishanta? Micushanchëga manami llutanta yarpächimanchïchu. Pachallanchïmanmi yaycun. Nircur päsacun.» Chayno willapar Jesusga tantiyachiran ni ima micuypis mana juchayojyächicoj cashanta. Masta niran: «Quiquin runa shonguncho yarpashanmi ichanga juchayojyächin. Shongunchömi yarpachacun juchata rurananpaj, jucwan-jucwan cacunanpaj, suwacunanpaj, runata wañuchinanpaj, majayoj caycar jucwan cacunanpaj, yargaj cananpaj, jucpa contran mana allita rurananpaj, engañananpaj, bisyucunallaman yarparänanpaj, jucpa imantapis munapänanpaj, washa rima cananpaj, alli-tucunanpaj, mana tantiyacoj cananpaj. Llapan chay mana alli ruraycunaga shonguncho llutanta yarpashanmi caycan. Chaycunami runataga juchayojyächin.» Chaypita aywacur Jesús chayaran [Sidonwan] Tiro marcacuna cajman. Chayman chayashanta runacuna mana musyananpämi pipis mana ricaylla juc wasiman pachacuran. Ichanga imanöpa pacacuyta munarpis mana puydiranchu. Chay marcachömi juc warmipa warmi wamranta dyablu gueshyawan pasaypa ñacaycächiran. Chay warmimi chay marcacho Jesús caycashanta mayar aywar ñaupanman gongurpacuycuran. Chay warmiga caran griego rimayta rimaj Sirofenicia particho yurejmi. Jesusta ruwacuran warmi-wamranpita dyabluta gargunanpaj. Jesús niran: «Rimëruga wamracunaraj micucurcuchun. Manami allichu canman wamracunapa tantanta guechurcur allgucunata garaycushaga» nir. Chaura warmipis niran: «Au, Tayta. Ichanga wamracuna mësapita shicwapacushanta allgucunapis micunmi» nir. Jesusna niran: «Allitami nishcanqui. Cuticuy ari. Dyabluga wamrayquipita llojshishanami.» Chayno niptin wasiman cutiycur wamrantaga allina cämancho caycajta tariran. Dyabluga cachaycushana caran. Tiro partipita aywacur Jesusga päsaran Sidón marcapa. Chaypa aywar Decápolis partita päsar Galilea gochaman chayaran. Chaycho caycaptin chayachiran mana wiyaj ni mana rimaj upa runata. Chayaycachirna Jesusta ruwaran yatar allchacächinanpaj. Runacunapita juc-läman pusharcur Jesusga upapa rinrinman dëdunta jatiran. Togayninta dëdunman töparcachir gallunta yataycuran. Janajpa ricärirna llaquicur Arameo rimaycho «Efata» niran. (« Efata » ninanga «Quichacay» nishanchïnömi caran.) Chayno niptin jinan öra rinrin wiyaranna. Gallunpis allchacäcuranna. Chaymi allina rimaran. Chayno allchacarcachirna Jesusga «Ama pitapis willanquichu» niran. Chayno niycaptinpis runacunaga masraj willacoj. Runacunaga fiyupa almirashpan nircaycaran: «Fiyupa allitami ruran llapantapis. Upacunatapis wiyachin; rimachin» nir. Chay junajcuna yapay aypalla runacuna shuntacaran. Micönilla carcaycaran. Chaymi Jesusga disïpuluncunata gayarcur niran: «Cuyapämi cay aypalla runacunata. Caycho quimsa junajnami noganchïwan caycan. Imanpis manami canchu paycuna micunanpaj. Paycuna waquenga carupitami shamushapis. Micönillata ‹Wasiquiman cuticuy› niptëga aywaycashan caminuncunallachöna bëtanman.» Niptin disïpuluncuna niran: «Pipis mana tiyashan chunyajchöga paycuna micunanpaj ¿maychöräshi tantata tarishwan?» Chaura Jesús tapuran: «Gamcuna, ¿ayca tantatataj charaycanqui?» «Ganchis tantallatami» niran. Niptin llapan runacunata Jesús niran pampaman jamacunanpaj. Jamaycäriptinna ganchis tantata aptarcur Tayta Diosta agradësicuran. Nircorga paquircur disïpuluncunata goran runacunata aypunanpaj. Paycunana aypuran. Ishcay quimsa acapa pescäducunatapis charaycaran. Chay pescädupäpis Tayta Diosta agradësicurcur aypuchiran. Llapan runami sacsananyaj micuran. Micuy puchojtana ganchis canastapaj aypajtanöraj shuntaran. Micojcunaga caran chuscu waranganömi (4,000). Chaypitaga runacunata «Aywacuyna-llapa» niran. Nircur Jesusga can'waman wicharcur disïpuluncunawan aywacuran Dalmanuta partiman. Fariseucuna chayaycur Jesusta achäquita ashiparan. Mana allita rurachiyta munar «Rasunpa Tayta Dios cachamushushayquita musyanäpaj mä ima milagrullatapis ruray» niran. Chaura llaquicushpan niran: «¿Imanir-raj cay runacunaga milagruta ricar-raj riguin? Riguimänanpäga manami ima milagrutapis rurashächu» nir. Nircurna chaycho caycajcunata cachaycur can'waman wicharcur disïpuluncunawan cuticuran jucaj chimpaman. Jesuspa disïpuluncunaga mircapanta apayta gongaycärisha caran. Can'wachöga juc tantallata charaycaran. Aywarcaycashancho Jesús niran: «Fariseucunapa, Herodespa lebadürantaga ama chasquipanquichu.» Chaura disïpuluncunaga ninacuran «Tantata mana apamushanchïpitachari chayno niycämanchi.» Chayno ninacuycashanta musyarmi Jesús niran: «¿Imanirtaj ‹Tanta manami canchu› ninacurcaycanqui? ¿Manachu sumaj tantiyacunqui? ¿Manarächu rasunpa riguinqui? Ricaycarpis mana ricajnömi carcaycanqui. Wiyaycarpis mana wiyajnömi carcaycanqui. ¿Imanirtaj mana yarpanquichu pichga tantallata pichga waranga (5,000) runacunapaj aypächishäta? Chay öra ¿ayca canastanötataj shuntarayqui?» «Chunca ishcaytami» niran. «Ganchis tantata chuscu waranga (4,000) runacunapaj aypächishäpita ¿ayca canasta juntatataj shuntarayqui?» niran. Paycuna niran: «Ganchistami.» Jesusna niran: «Chayta ricaycarpis ¿manachu tantiyanquiraj?» Chaypita chayaran Betsaida marcaman. Chaycho caycaptin gapra runata apamuran «Yataycushpayqui allchacaycachipamay» nir. Chaura Jesusga janchacurcur marcapa cantunman pusharan. Ñawincho togaparan. Yataycur tapuran «¿Imallataga ricanquichu?» nir. Ricashpannaga «Runacunata ricä, ichanga yöracuna puriycajtanölla» niran. Yapay yataycuptin sumaj ricchacurishancho ichanga allina ricaran. Ñawin allchacäcuranna. Nircur wasinman aywacunanpaj niran. Ichanga «marcaman mana yaycuyllapa aywacuy» niran. Chaypitana Jesusga disïpuluncunawan aywaran Cesarea Filipupa caseryuncunaman. Aywarcaycashancho Jesusga disïpuluncunata tapuran: «Nogapaj runacunaga ¿pï cashätataj yarpan?» Chaura disïpuluncunaga niran: «Waquenga ‹Bautisaj Juan› ninmi. Waquenga ‹profëta Elías› ninmi. Waquenga ‹Pï carpis juc profëtami canga› ninmi.» Chayno niptin quiquincunatana Jesús tapuran: «Gamcunaga ¿pï cashätataj yarpanqui?» Chaura Pedro niran: «Gamga Tayta Dios cachamushan Cristumi canqui.» Niptin Jesusga pitapis mana willacunanpaj willaparan. Chaypita-pachana Jesusga disïpuluncunata willaparan imano cananpaj cashantapis. Jesús niran: «Noga Destinädu Runaga fiyupami ñacashaj. Autoridäcuna, cürapa mandajnincuna, lay yachachejcunapis nogapäga ‹Wañuchun› nengapämi. Wañushäpita quimsa junajtanami cawarimushaj.» Chaytaga mana pacaypami niran. Chaura Pedroga shuyni pusharcur piñacuran. Jesusna waquin caj disïpuluncunaman ricärir Pedruta niran: «¡Ñaupäpita witicuy Satanás! ¡Ama chapamaychu! Gamga manami Dios yarpashannöchu yarpanqui. Runacuna yarpashannöllami yarpaycanqui.» Nircorga disïpuluncunata, runacunata gayarcur niran: «Pipis disïpulö cayta munaj cäga, quiquinpa shongun munashanno ama cawachunchu. Ñacarpis, wañunan captinpis noga munashäno cawachun. Noga-raycu wañuyta manchacoj cäga mana ushacaj cawayta manami tarengachu. Noga-raycu y alli willacuyta willacushan janan wañoj cajmi ichanga salbaconga. Chaura rïcuyar cay pachacho ima-aycata charaptinpis quiquin ushacänan caycaptenga ¿rïcu cashan bälinchuraj? U ¿runaga päganmanchuraj Tayta Diosta paywan imay-yajpis goyänanpaj? Pimi cay juchasapa runacunapa ñaupancho nogapita y willacuynëpita pengaconga, chaypäga noga Destinädu Runapis syëlupita Papänëpa munayninwan anjilcunawan cutimushpä ‹Manami nogapachu› nishämi.» Mastapis Jesús niran: «Rasunpami waquin caycho caycajcunaga manaraj wañur ricanga Tayta Diospa maquincho runacuna cawarcaycajta.» Chaypita sojta junajtaga Pedruta, Santiaguta, Juanta pushacurcur Jesús wicharan puntaman. Chaychöna paycuna ricapaycaptin achic-achicyaycajman ticraran. Röpanpis rashtano yurajman ticrar achicyaypa achicyacurcuran. May-jina tagsharpis manami pipis chaynöga yur'gächinchu. Chaychömi profëta Elías y Moisés yurircur Jesuswan parlaycajta ricaran. Chaura Pedroga Jesusta niran: «Tayta, allipämi caycho carcaycä. Quimsa ramädata rurariycärishaj jucta gampaj, jucta Moisespaj, juctana Eliaspaj.» Pedroga chayno niran imata niytapis mana camäpacurmi. Disïpuluncunaga fiyupa mancharishami carcaycaran. Chayno niycaptin paycunata pucutay chapacurcuran. Chay pucutaypitana wiyacämuran «Payga cuyay wamrämi. Pay nishushayquita wiyacuy» nir. Chaypita ricchacurishanchöga pitapis mana ricarannachu. Japallantana Jesusta ricaran. Chay puntapita urarcaycämuptinmi disïpuluncunata Jesús niran: «Jircacho ricashayquitaga amaraj pitapis willanquirächu. Noga Destinädu Runa wañushäpita cawarimuptëraj chaytaga willacunqui.» Chayno Jesús niptinmi paycunaga pitapis mana willaparanchu. Ichanga quiquin-puralla parlaj «¿Imanöparaj wañushanpita cawarimonga?» nir. Chaymi Jesusta tapuran: «Tayta, lay yachachejcunaga ¿imanirtaj nin: ‹Cristo shamunanpaj rimëru profëta Eliasraj shamonga› nir?» Chaura Jesús niran: «Au, rasunpami Elías ñaupamunan llapanta camacächinanpaj. Ichanga Tayta Diosninchïpa palabrancho nin: ‹Destinädu Runataga runacuna ñacachengami. Manacajman churar manami chasquengachu.› Chaypis nogaga në: Elías maynami shamusha. Paytaga Tayta Diospa palabrancho niycashannömi ñacachisha.» Chaura waquin disïpuluncuna caycashan cajman chayar tariran aypalla runacuna juntaparaycajta. Disïpulucunaga lay yachachejcunawan rimanacuycänaj. Jesusta ricärerga llapan cushisha cörriran saludaj. Chaura Jesús tapuran: «¿Imapitataj gamcuna rimanacuycanqui?» Juc runanami chaupipita nimuran: «Maestru, dyablu upayächishan wamrätami gamman apamushcä. Maychöpis dyabluga charir tunirachinmi. Chaura poshgayllana shiminpita shacamun. Quiruntapis pasaypa uchun. Wañushano chutacäcun. Disïpuluyquicunata ruwacushcä dyabluta gargunanpaj. Ichanga manami puydishachu.» Chaura Jesús niran: «¡Yäracuyniynaj runacuna! ¿Imaycamaraj gamcunawan caycäshaj? Chay wamrata cayman pushamuy.» Chaura chay wamrata apapämuran. Dyabluga Jesusta ricärir wamrata sajtariran. Chaura wamra tunir gochparan. Poshgayta ajturan. Wamrapa papäninta Jesús tapuran «¿Imaypitanataj cayno ruracan?» Tapuptin niran: «Tacsha cashanpita-pachami. Achca cutinami wañuchiyta munashpan ninamanpis, yacumanpis tunichisha. Maestru, camäpacorga chayno mana ñacananpaj wamräta allchacaycachipamay ari.» Chaura Jesús niran: «¿Imanirtaj ‹camäpacorga› nimanqui? Chaypa ruquin rasunpa yäracamaptiquega allchacächipäshayquimi. Yäracamajcunapäga manami imapis sasa canchu.» Chaura wamrapa papänenga gaparayparaj niran: «Au yäracömi. Masta yäracunäpaj yanapaycamay ari.» Achca runacuna gotucaycajta ricarna dyabluta Jesús piñacuran: «Upayächej, mana rimachej dyablu, cay wamrapita yarguy. Cananpitaga imaypis amana cay wamraman cutiynachu.» Chauraga gaparir dyabluga yapay wamrata sajtaran. Yargurna wañushatano cachaycur aywacuran. Chayno jitaraycajta ricar waquin runacunaga «Wañucäcusha» niran. Ichanga Jesús maquipita chutarcuptin wamra ichircuran. Chaypitana Jesusga wasiman yaycuran. Chaycho disïpuluncuna tapuran: «¿Imanirtaj nogacuna mana puydishcächu chay dyabluta garguyta?» nir. Chaura Jesús niran: «Chay-niraj dyablutaga [ayunar] Diosta mañacur-rämi gargunchi.» Chaypita aywacur Jesusga disïpuluncunawan Galilea wichanpa päsaran. Jesusga mana munaranchu maycho caycashantapis runacuna musyananta. Disïpuluncunallata yachachiytami munaran. Disïpuluncunata niran: «Noga Destinädu Runataga fiyu runacunapa maquinmanmi entregamanga. Chay runacunanami wañuchimanga. Ichanga wañushäpita quimsa junajtami cawarimushaj» nir. Chayno nishanta disïpuluncunaga mana tantiyaranchu. Y tapuytapis manchacuran. Chaypita Capernaúm siudäman chayaran. Wasicho carcaycashancho Jesusga disïpuluncunata tapuran: «¿Imata parlaraycartaj gamcunaga shamushcanqui?» Chaura llapan upällalla wiyaräcuran. Aywashanchöga tapunacusha caran «¿mayganchïraj mas mandaj cashun?» nir. Chaypita Jesusga jamaycur chunca ishcay disïpuluncunata niran: «Pipis mas mandaj cayta munarga llapanta sirbichun.» Nircur juc wamrata llapanpa chaupinman pushachimuran. Wamrata margacurcur disïpuluncunata niran: «Pipis cay wamrano cajcunata alli chasquëga nogatapis chasquiycämanmi. Nogata chasquimarga cachamajtapis chasquinmi.» Chaypita Juan niran: «Maestru, nogacunaga juc runatami ricashcä jutiquicho dyabluta garguycajta. Paytaga michashcäcuna noganchïwan mana puriptinmi.» Chaura Jesús niran: «Ama michanquichu. Pipis jutëcho milagruta ruraj cäga manami conträ rimangachu. Mana contranchi cäga yanapaycämanchïmi. Pipis ‹Cristupa disïpuluncunami canqui› nir yacullatapis macyaycushushpayquega premyutami chasquenga.» «Nogaman yäracojta cuydä pitapis juchaman chayachir. Juchaman chayachicojcunataga mas allimi canman mulinupa ruminta cuncanman wataparcur lamarman garpuriptinpis. Maquiqui juchata rurachishuptiquega roguriy. Ishcan maquiquiwan imaypis mana upej infiernuman aywanayquipitaga mas allimi canman ushulla Tayta Diospa ñaupanman chayaptiqui. [ Infiernuchöga curucunapis manami wañunchu. Ni nina rataycajpis manami upinchu.] Chaquiqui juchata rurachishuptiquega roguriy. Ishcan chaquiquiwan imaypis mana upej infiernuman aywanayquipitaga mas allimi canman jucaj chaquillayquiwan Tayta Diospa ñaupanman chayaptiqui. [ Infiernuchöga curucunapis manami wañunchu. Ni nina rataycajpis manami upinchu.] Ñawiqui juchata rurachishuptiquega jorguriy. Ishcan ñawiquiwan imaypis mana upej nina infiernuman chayanayquipitaga mas allimi canman tojshilla Tayta Diospa ñaupanman chayaptiqui. Infiernuchöga curucunapis manami wañunchu. Ni nina rataycajpis manami upinchu. «Llapan sacrifisyutaga ninaparämi päsachin. Chaynöpis sacrifisyuga cachichasharämi caycan. Cachiga allimi. Pochguynin illgaptenga ¿imanöparaj micuyta mishquëchenga? Micuyta mishquëchir cachi alli cashanno gamcunapis runa-masiquiwan alli ricanacur goyay.» Capernaumpita aywacorga Jordán mayuta chimparir Judea quinranman Jesús chayaran. Chaycho aypalla runacuna shuntacaran. Chaura imaypis yachachishanno yachachiyta gallaycuran. Fariseucuna shamur llutanta rimachinan-casha tapuran: «Runa warminta gargurir ¿allitachu ruran u manachu?» Jesusna niran: «Moisesga ¿imanirantaj?» Paycuna niran: «Moisés niran warminta gargur ‹Raquicashanami cä› nir papilta ruraparcunanpämi.» Niptin Jesús niran: «Moisesga chayno raquicänayquipaj auniran gamcuna chucru shongu captiquimi. Tayta Diosninchi ima-aycatapis cay pachacho camar camaran ollgutawan warmitami. Chaymi runaga mamanpa taytanpa maquinpita yargun warminwan mana raquicaypa tiyananpaj. Chayno tiyarmi ishcan ricacun jucnayllanöna. Chaynöpami ishcan jucnayllanöna carcaycan; manami ishcaynachu. Chaura Tayta Dios jucllachashantaga ama pipis raquichunchu.» Chaypita wasichöna carcaycashancho disïpuluncunaga raquicaypita tapuran. Chaura tantiyachiran: «Warminta gargurir jucwan tiyarga gargushan majantami jananpaycan. Juchatami aparicuycan. Warmipis runanta cachaycur jucwan tiyarga runantami jananpaycan, Juchatami aparicuycan.» Chaypita Jesusman wamracunata aparan yataycunanpaj. Disïpuluncunami ichanga apajcunata piñacuran. Piñacuycajta ricar Jesusga rabyar niran: «Wamracunaga shacamuchun. Ama michaychu. Diospa maquinchöga goyanga wamrano cajcunami. Tayta Diosman wamrano yäracoj cäga Tayta Diospa maquinchömi goyanga. Wamrano mana yäracoj cäga manami Tayta Diospa ñaupanman chayangachu.» Chaypita Jesusga wamracunata margarcur-margarcur janaman maquinta churar bindisyunta goran. Chaypita Jesús disïpuluncunawan aywacuycaptinna runa cörriyllapa aywar ñaupanman gongurpaycur tapuran: «Alli maestru, ¿imatataj ruräman mana ushacaj cawayta tarinäpaj?» Jesús niran: «¿Imanirtaj ‹alli› nimanqui? Alliga Tayta Diosllami. Mandamintucunataga musyanquinami: Ama wañuchicunquichu. Majayoj caycar jucwanga ama cacunquichu. Ama suwacunquichu. Ama manacajtaga pitapis jitapanquichu. Mamayqui taytayquita alli ricanqui.» Niptin chay runaga niran: «Maestru, chaycunataga wamra cashäpita-pachami cumlishcä.» Niptin Jesusga cuyapar ricapärir niran: «Jucrämi pishiycäshunqui. Llapan ima-aycayquitapis ranticuycuy. Nircur chay guellaytana pobricunata raquipanqui. Chayno rurarga syëluman riquësayquita churacuycajnömi caycanqui. Nircur ichanga shamunqui gatirämänayquipaj.» Chayno niptin rïcu cashpan fiyupa llaquicuran. Nircorga llaquisha aywacuran. Chaura Jesusga chaycho caycajcunata ricapärir disïpuluncunata niran: «Tayta Diospa maquincho cawananpaj rïcucuna yaycunanpäga fiyupa sasami canga.» Niptin disïpuluncunaga manchacashano ricacuran. Chaura Jesús niran: «¡Tayta Diospa maquincho cawananpäga fiyupa sasami! Asta camëllupis aujapa uchcunpa päsanmanrämi Tayta Diospa maquincho cawananpaj rïcu runa yaycunanpitaga.» Chayno niptin disïpuluncunaga piyur-raj manchacäcur niran: «Chayno captenga ¿piraj salbacunman?» Ricapärir Jesús niran: «Quiquillanpitaga runacuna manami salbacunmanchu. Tayta Diosllami pitapis salban. Paypäga imapis manami sasachu.» Chaura Pedroga niran: «Tayta, nogacunaga llapan ima-aycätapis cachaycurmi gamta gatirpaycä.» Niptin Jesús niran: «Pimi noga-raycu, alli willacuyta willacunan-raycu cachaycun wasinta, wauguinta, pañinta, maman-taytanta, wamrancunata, chacrancunatapis; chay runaga chasquenga pachac cutipa mastami. Cay caway-bïdachönami charanga: wasincunata, wauguincunata, pañincunata, mamancunata, wamrancunata, chacracunatapis. Ñacasha carpis Tayta Diosninchïpa ñaupancho para-simri cawanga. Ichanga achcajmi canan ñaupa ñaupacho caycajcuna chay wichan guepachöna quëdanga. Canan guepacho caycajcunanami ñaupa ñaupacho cangapaj.» Chaypitaga Jerusalenman näni wichajpa Jesús ñaupa-puntata aywaycaran. Disïpuluncunaga almirasha aywarcaycaran. Paycunapa guepanta aywajcunapis mancharisha aywarcaycaran. Jesusga yapay chunca ishcay disïpuluncunata shuyni gayaran. Nircorga ima päsananpaj cashantapis willar niran: «Musyanquimi-llapa Jerusalenman aywaycashanchïta. Chaychömi noga Destinädu Runataga prësu charircamar apamanga mandaj cüracunaman lay yachachicojcunaman. Paycunaga ‹wañuchun› nengami. Chayno nirmi jäpa runacunapa maquinman cachaycamanga. Chay runacunanami munashanta rurar asipar-ushamanga. Togapar-ushamanga. Magar-ushamanga. Wañuchimanga. Ichanga wañuchimashanpita quimsa junajtanami cawarimushaj.» Chaura Zebedeopa wamrancuna Santiaguwan Juanga Jesuspa ñaupanman witiycur niran: «Tayta, ruwacushayqui ari.» Chaura Jesús tapuran: «Gamcunapaj ¿imata ruranätataj munaycanqui?» nir. Chaymi paycuna niran: «Tayta, gam mandashpayquinaga mandäshinäpaj jucnëta jamachimanqui derëchu caj-läduyquiman, jucnëtana ichoj caj-läduyquiman.» Chaura Jesús niran: «Gamcunaga mañacaycämashayquita manami musyanquichu. Nogata fiyupa ñacachimänanpaj caycashanno ñacachishuptiqui ¿gamcunaga awantanquimanchuraj? Noga wañunäpaj caycajno ¿wañunquimanchuraj?» Chaura paycuna niran: «Au, awantashämi.» Chayno niptin Jesús niran: «Rasunpami ñacashäno ñacanquipaj; wañushäno wañunquipaj. Ichanga manami aunëmanchu ichoj caj lädöman, derëchu caj lädöman jamanayquipaj. Chaycunaga acrasha cajcunapaj camarishanami caycan.» Ruwacushanta wiyar chunca caj disïpuluncunaga Santiagupäwan Juanpaj rabyaran. Chaura Jesusga llapanta gayaycur niran: «Gamcuna musyanquimi juc nasyuncho mandajcuna imano cashantapis. Mandaj cayninwan nishan nishanta runacunata rurachin. Pipis apärinanta manami munanchu. Gamcunaga ama chayno canquimanchu. Chaypa ruquenga mas munayniyoj cayta munaj cäga waquinniquitaraj sirbiy. Mayganiquipis rispitädu cayta munaj cäga waquin cajtaraj sirbichun. Noga Destinädu Runaga manami sirbisha canäpächu shamushcä. Chaypa ruquenga waquinta sirbejmi shamushcä. Wañuchimaptin bïdäwanmi pägashaj aypallajta salbanäpaj.» Chaypita aywaycashancho Jericó siudäman chayaran. Siudäpitana Jesusga disïpuluncunawan llojshiycaran. Guepanta aypalla runacunapis aywaycaran. Llojshircaycaptinna Timeopa wamran gapra Bartimeo jamaraycaran nänicho limusnata mañacur. Nazaret runa Jesús päsaycashanta wiyar payga gaparaypa gayacuran: «¡Ray Davidpita miraj Cristo, cuyapaycallämay!» nir. Chayno gayacojta wiyarmi waquenga piñacuran upälla cacunanpaj. Piñacuptinpis masraj gaparaypa gayacuran: «¡Ray Davidpita miraj Cristo, cuyapaycallämay!» nir. Chaura Jesús ichiycur gayachimuran gaprata. Gayajcunaga Bartimeota niran: «Jatariy. Gayaycäshunquimi. Aywashun.» Chaura jacurashanta jitariycur Jesús cajman apurä aywaran. Chayaptin Jesús tapuran: «Gampaj ¿imata ruranätataj munanqui?» Gaprana niran: «Maestru, ñawë ricanantami munä.» Chaura Jesús niran: «Cananga aywacuyna. Rasunpa yäracamashayquipitami allchacashcanqui.» Chayno niptin jinan öra ricaranna. Alli ricarnaga Jesuspa guepanta aywacuran. Jerusalenman chayananpaj wallcana pishiycaran. Betfagé marcaman, Betania marcaman manaraj chayar Olivos lömapita ishcay disïpuluncunata cachar cayno niran: «Chimpa marca-mallwaman ayway. Chayar tarinquipaj pipis manaraj muntacushan bürru wataraycajta. Chayta pascarcur apamunqui. Pipis ‹¿Imapätaj pascaycanqui?› nir tapushuptiquega ‹Tayta Jesusmi nistaycan. Chicapaypami cutirachimushaj› ninqui.» Chayno niptin disïpuluncuna aywaran. Chayar tariran bürru wasi puncucho wataraycajta. Chaura pascaran. Chaycho caycajcuna waquenga tapuran: «¿Imatataj ruraycanqui? ¿Imapätaj bürruta pascaycanqui?» Chaura Jesús nishanno niran. Niptin mana micharanchu. Bürrutaga Jesús caycashanman aparan. Chayaycachirna punchuncunata carunaran. Chaypitaga Jesús muntacurcur aywaran. Caminunpa aywaptin achcajmi janan röpancunata lojtiriycur mashtaran caminuman. Palmapa rämancunatapis muturcur-muturcur caminunpa churaran. Jesuspa guepanta ñaupanta aywajcunapis cushicuywan gaparpar niran: «¡Tayta Dios alabasha caycullächun! ¡Tayta Diospita shamoj runaga alabasha caycullächun! ¡Alabasha cachun ray David mandashanta jatarachinanpaj shamoj! Alabayculläshun syëlucho caycaj Tayta Diosninchïta.» Jesusga Jerusalenman chayar Templuman yaycuran. Nircur sumaj ricapacurirga pacha tardina captin chunca ishcay disïpuluncunawan Betaniaman aywacuran. Warannenga Betaniapita aywar Jesús yargaran. Carucho öjasapa ïgusta ricar wayuyninta ashej aywaran. Chayarga wayuyninta mana tariranchu. Timpun manaraj captinmi öjancunalla caycaran. Chaura ïgus yörata niran: «Cananpitaga imaypis mananami pipis wayuyniquita miconganachu.» Chayno nishantaga disïpuluncunapis wiyaran. Chaypitaga Jerusalenmanna chayaran. Templupa sawanninman yaycurir ranticuycajcunata garguyta gallaycuran. Guellay rucaj runacunapa mësancunata, paluma ranticojcunapa jamanancunatapis ticrar-ushariran. Chaynöpis runacunata micharan cargancunata Templupa sawanninpa mana päsachinanpaj. Nircur yachachiyta gallaycuran: «Tayta Diospa palabranchöga caynömi niycan: ‹Wasëga canga mañacamänallanpämi› nir. ¡Chaypis gamcunaga ticrachishcanqui suwacunapa machayninmannömi!» Chayno Jesús nishanta mayarmi cürapa mas mandajnincuna, lay yachachejcunapis imanöpa wañuchinanpäpis yarpachacuran. Ichanga Jesús yachachishanta runacuna cushisha chasquicuptinmi paycunata manchacur prësu mana chariranchu. Pacha chacaptinnaga Jesús disïpuluncunawan chay siudäpita llojshicuran. Warannin tuta päsar ricaran ïgus yöra sapipita chaquishana caycajta. Chaura Pedroga Jesús nishanta yarpärir ricachiran: «Tayta, maldisyunta goshayqui ïgus yöraga chaquicäcushanami» nir. Chaura Jesús niran: «Tayta Diosman sumaj yäracuy-llapa. Sumaj wiyamay-llapa: Pipis tagay puntapaj ‹Caypita lamarman aywacuchun› niptiquipis witicongami. Ichanga chayno päsananpaj cashanta llapan shongunpa yäracunan; ama janan shongullaga. Chaymi noga në: Gamcuna imatapis Diosta mañacur chasquishanöna yäracunayqui. Chauraga rasunpami chasquinquipaj. Mañacuycashayqui öra chiquishojcunata perdunay gamcunatapis Tayta Dios perdunashunayquipaj. [ Chiquishojcunata mana perdunaptiquimi ichanga gamcunatapis Tayta Dios mana perdunashunquipächu.]» Chaypita Jerusalenman chayar Templucho Jesús puriycaran. Chaycho caycaptin mandaj cüracuna, lay yachachejcuna, mayur runacunapis Jesusta tapuran: «¿Pitaj cachamusha-cashunqui chaycunata ruranayquipäga? ¿Pipa munayninwantaj imacunatapis ruraycanqui?» nir. Chayno tapuptin Jesuspis niran: «Gamcunatapis mä tapushayqui. Willamaptiquega nogapis willashayquimi pï cachamashantapis. Juantaga bautisananpaj ¿pitaj cachamuran: Tayta Dioschu u runacunachu? Mä willamay.» Chaura quiquin-pura ninacuran: « ‹Diosmi cachamusha› nishaga ‹¿Imanirtaj payta mana riguirayquichu?› nimäshunmi. ‹Runacunallami cachamusha› niytapis manami camäpacunchïchu.» Chayno niran runacunata manchacushpanmi. Bautisaj Juanpäga llapan runacunami yarpaj profëta cashanta. Chaymi Jesusta niran: «Manami musyäcunachu.» Chaura Jesuspis niran: «Nogapis manami willächu pï cachamashantapis.» Chaura Jesús tincuchiypa yachachir niran: «Juc runashi chacranman übasta lantachisha. Nircurshi intëru cantunpa guenchachisha. Übasta gapchinanpaj jatun muchcatapis rurachisha. Chacrata täpananpäna jatun törrita rurachisha. Chayno rurarcacherga aroj runacunata arrindacuycurshi juc-lä marcaman aywacusha. «Übas cosëcha chayamuptinna chacrapa duyñonga uywayninta cachasha paypaj cajta raquipämunanpaj. Cacha chayaptenga arrindaj runacuna sumaj magarcärir jinayllata gargurisha. Chaura duyñonga juc uywaynintana cachasha. Chay cajtaga sajmaycällar umanta rachiparisha. Tucuyta gayapasha. Chaura duyñonga yapay juc uywaynintana cachasha. Chay cajtaga wañuycärachisha. Chaypis duyñonga achcataraj cachasha. Paycunataga waquinta magasha. Waquintana wañuchisha. «Chaypita yapay juc caycasharäshi cachananpaj. Chayga casha japallan cuyay wamran. Paytaga cachasha ushanantana ‹Wamrätaga rispitangachari› nir. Chacra arrindajcunaga quiquin-pura parlacusha: ‹Papänin wañuptenga tagay wamrannami ima-aycanwanpis quëdanga. Wañuycärachishun chacranwan quëdacunanchïpaj› nir. Chayno nir chacrayojpa wamranta chariycärir wañuycachiran. Nircur chacrapita juc-läman jorgurcurshi jitariycärisha.» Willaparcur Jesús tapuran: «Yarpaptiqui ¿imataraj ruranga chacrapa duyñun? Quiquin aywarcurmi chay chacra arrindaraj fiyu runacunata wañuycachenga. Chacrantapis juctana arrindayconga. Gamcunaga ¿manachu Tayta Diospa palabranta liguishcanqui? Palabranga niycan: « ‹Wasipa simintunta pergajcuna «cay rumiga manami allichu» nir jitarishanpis chay rumiga puntu rumipaj isquïnaman churashanami caycan. Quiquin Tayta Diosmi chayno camacächisha. Chaypitami fiyupa almirasha carcaycanchi.› » Chayno nishanta wiyaycur mandajcunaga tantiyacuriran tincuchiypa Jesús willapar paycunata wiyachipaycashanta. Chaymi juclla prësu chariyta munaran. Ichanga aypalla runacuna chaycho caycajta manchacurmi aywacuran. Chaypitaga ishcay quimsa fariseucunatawan ray Herodespa faburnin cajcunatapis Jesús cajman cacharan achäquita ashipashpan llutanta rimachinanpaj. Chayaycärir niran: «Maestru, nogacuna musyämi rasun cajllata rimashayquita. Gamga rasunpami yachachinqui Tayta Dios munashannölla. Manami runacuna gustashallantachu yachachinqui. Cananga mä nimay. ¿Impuestuta pägashwanchu Roma nasyunpa mandajnin Cesarpaj o manachu?» Ichanga chay runacuna alli-tucullar achäquita ashipaycashanta musyar niran: «¿Imanirtaj mana alliman gaycamayta munanqui? Ricanäpaj guellayta apamuy.» Guellayta apapämuptin niran: «Cay guellaychöga ¿pï runapa leträtuntaj caycan? ¿Pipa jutintaj isquirbisha caycan?» Chaura chay runacunaga niran: «Mandaj Cesarpami.» Niptin Jesús niran: «Cesarpa cajtaga Cesarta goycuy. Tayta Diospa cajtaga Diosta goycuy.» Chayno niptin ima niytapis mana camäpacuranchu. Chaypitaga saduceocunana Jesús cajman shamuran. Paycunaga manami riguejchu wañushacuna cawarimunanta. Chaymi Jesusta niran: «Maestru, Moisés isquirbishanchöga niycan pipis wañuptin warmin wawaynajlla quëdaptenga chay wauguillawan tiyananpämi. Wamran yurëga wañoj wauguinpa wamranno cananpämi. Cananga mä tapucushayqui: Juc cutishi casha ganchis waugui. Mayur cajshi majachacasha warmiwan. Nircurshi wañucusha manaräpis wamran captillan. Chaura biyüdaga shullcanwannashi tiyasha. Paypis manaraj wamran captillanshi wañucusha. Yapay jucaj shullcanpis chay biyüdallawanshi majachacasha. Chay warmiwan tiyaycällarshi ganchis waugui wañusha. Mayganpapis manashi wamran cashachu. Llapan wañushanpita guepantanaga warmipis wañusha. Canan mä nimay. Wañushanpita cawarimorga ¿mayganparaj warmin canga ganchis wauguiwan tiyasha caycaptenga?» Chaura Jesús niran: «Gamcunaga llutantami yarpaycanqui Tayta Diospa palabrancho isquirbiraycashanpaj. Wañushacunata cawarachimunanpaj munayniyoj cashantapis manami tantiyanquichu. Cawarimorga manami warmipis ni ollgupis majachacanganachu. Syëlucho caycaj anjilcunanöllanami cangapaj. Gamcuna wañojcunapaj tapucamashayquipäga ¿manachu liguishcanqui Moisés isquirbishanta? ¿Shiracho nina rataycajpita ima nishantapis manachu liguishcanqui? Tayta Diosga niran: ‹Nogaga unay awiluyqui Abraham, Isaac, Jacob rispitaycashan Diosmi caycä› nir. Tayta Diosga cawajcunapa Tayta Diosninmi caycan; manami wañushacunapachu. Chaura gamcunaga fiyupami pantaycanqui.» Jesús alli cutichishanta wiyaycur lay yachachej runapis tapucuran «Llapan mandamintucunapita ¿maygantaj mas alli caj mandamintu?» Chaura Jesús niran: «Caymi mas alli cäga: ‹Wiyacuy Israelcuna. Tayta Diosninchëga jucnayllami. Tayta Diosninchïta cuyanqui llapan shonguyquiwan, llapan bïdayquiwan, llapan yarpayniquiwan, llapan callpayquiwan.› Jucpis caycanrämi: ‹Runa-masiquita cuyanqui quiquiqui alli cawayta munashayquino.› Chay ishcay mandamintucunapita mas alliga manami canchu.» Chaura lay yachachëga niran: «Allimi, Maestru. Rasun cajtami nishcanqui. Rasunpa jucnayllami Diosga. Paypita mas jucga manami canchu. Llapan shongunchïwan, yarpayninchïwan, callpanchïwan Tayta Diosta cuyashun. Runa-masinchïtapis cuyashun quiquinchi alli cawayta munashanchïno. Chaycunaga uywacunata rupachishanchïpitapis, cuyachicuyninchïta Diospaj goycushanchïpitapis mas allimi caycan.» Lay yachachej allita nishanta wiyar Jesús niran: «Gamga Tayta Diospa maquincho cawanayquipaj yaycunayquipänami caycanqui.» Chayno nishanpitaga pipis manana tapuyta munarannachu. Jesús Templucho yachaycächishancho niran: «Lay yachachejcunaga nin: ‹Tayta Dios cachamushan Cristoga Davidpita mirar aywaj› nir. ¿Chayga ima ninantaj? Espíritu Santu rimachiptin quiquin Davidpis niran: «Tayta Diosmi mandamajnëta niran: ‹Cay derëchu caj lädöman jamacuy llapan contrayquicunata munayniquiman churamunäcama› nir. «Chayno niycaptenga ¿imanöpataj Cristoga Davidnölla ray canman quiquin Davidpis ‹mandamajnë› niycaptenga?» Jesús chayno yachachishanta runacunaga cushisha wiyaj. Jesusga sïguir yachachishpan niycaran: «Cuydä lay yachachejcunano rurar. Paycunaga Tayta Dios munashanno cawashanta runacuna yarpänallanpämi purin chaqui puntanyaj sotänan jatisha. Yachachicoj cashanpita läsacunacho y cällicunachöpis alabasha cayllatami mas munan. Sinagogacunachöpis ñaupa-puntacho mas allinninman jamayllatami ashin. Micuyta garananpaj pushashanchöpis ñaupa-puntaman jamaytami munan. Biyüdacunapa wasinpita ima cajllantapis ushapan. Nircorga rurashancunata pampachananpaj Tayta Diosta may öra mañacoj-tucun. Chayno rurashanpitami fiyupa castigasha canga.» Chaypitanaga Jesús jamaraycaran Templucho, Diospaj ofrendata wiñacunan ñaupancho. Chaychömi ricapaycaran runacuna guellayninta wiñaycajta, achcaj rïcucunapis aypalla guellayta wiñaycajta. Chaypita juc pobri biyüda chayaycur ishcaylla acapa guellayninta wiñaran. Chaura Jesusga disïpuluncunata gayarcur niran: «Sumaj wiyamay: Waquin runa ofrendanta churajcunapita mas achcatami biyüdaga churasha. Waquenga churasha puchöpacushallantami. Pobri biyüdami ichanga chaylla guellaynin cawananpaj caycaptinpis ushajpaj churaycusha.» Templupita llojshircaycaptin juc disïpulonga Jesusta niran: «Maestru, masqui ricay. Imano rumicunashi, imano jatuncarayshi wasicuna caycan.» Chaura Jesús niran: «¿Caycunaga cuyayllapaj caycan au? Ichanga willashayqui. Imayllaga llapan ricaycashayqui ushacangapämi. Manami ni juc rumillapis canan pergaraycashannöga pergarangapänachu.» Chaypitaga Olivos lömaman aywacuran. Chayga caycaran Templupa chimpancho. Chaycho Jesús jamaraycaptinmi Pedro, Santiago, Juan, Andrés tapuran: «Willamay tayta. ¿Imaytaj Temploga chayno juchuchisha canga? ¿Imanöpataj musyashaj nishayquicuna cumlinanpaj cashanta?» Chaura Jesús niran: «Cuydä pipis engañashunayquiwan. Achcajmi shamongapaj ‹Nogami Cristo cä› nir. Chayno nirmi achca runacunata engañangapaj. May-chay nasyuncunachöpis guërra captin, guërra cananpaj cajta wiyarpis ama mancharinquicunachu. Rimëruga chaycunallarämi cangapaj. Chayno captinpis cay pachaga manarämi ushacangarächu. Intëru munducho juc nasyunwan juc nasyun pillyanga. Muchuypis intëruchömi cangapaj. Timlurpis fiyupami juc-lächo juc-lächo canga. Chayno captinpis chaycunaga canga gueshyaj warmita nanay charejno gallarinallanrämi. «Cananga quiquiquicunapaj yarpachacuy. Mandajcunamanmi prësu apachishunquipaj. Sinagogacunachöpis astishunquipaj. Noga-jananmi autoridäcunaman raycunamanpis prësu apashunquipaj. Chaura paycunapa ñaupanchöpis willacuynëtami willacunquipaj. Y manaraj cay pacha ushacaptinmi alli willacuytaga may-chaymanpis chayachenga. Autoridäcunaman chayachishuptiqui ama yarpachacunquichu ‹¿Imataraj nishaj? ¿Imanöraj parlashaj?› nir. Chay öraga Tayta Dios yarpächishushallayquitami ninquipaj. Espíritu Santu rimachishuptiqui rimanquipaj; manami yarpayniquipitachu. Nogapitami chiquir wauguintapis autoridäcunaman apachenga wañuchinanpaj. Waquinnami wamranta apachenga wañuchinanpaj. Waquinnami taytantapis apachenga wañuchinanpaj. Nogapitami pï-maypis chiquishunquipaj. Chayno chiquishuptiquipis ushanancama nogaman yäracamorga salbashami canquipaj. «[Profëta Daniel isquirbishannöllami] Templuchöga pasaypa melanaypaj cajta ricanquipaj. (Cayta liguej cäga sumaj tantiyanqui.) Chayno captin Judeacho caycajcunaga jircacunaman gueshpir aywacuchun. Chay öra wasi jan'gancho caycajcuna amana wasimanga yaycuchunnachu ni iman jorgojpis. Chacracho caycajcunapis ama cutichunchu ni jacucunanta apanallanpäpis. Wawallau, chay junajcuna gueshyaj caycaj warmicuna, iti wawayoj warmicuna. Chaymi Tayta Diosta mañacunqui chay gueshpinayqui junäga tamya quillacho mana cananpaj. Chay wichanga runacuna fiyupami ñacanga. Chaynöga manami imaypis casharächu Tayta Dios cay pachata camashanpita-pacha. Ni yapayga chayno mananami imaypis cangapänachu. Tayta Diosga acrashan runacunata cuyaparmi ñacay junajcunata wallcayächenga. Man'chäga manami pipis salbacunmanchu. Chaymi pipis gamcunata ‹Tayta Dios cachamushan Cristo caychömi caycan› nishuptiqui ama riguinquichu. Pipis ‹chaychömi caycan› nishuptiquipis ama riguinquichu. Chay wichanga Cristo-tucojcuna, llulla profëtacuna yurimonga. Runacunata riguichinan-cashami almiraypajcunata, milagrucunata ruranga. Chayno rurar Tayta Dios acrashan caj runacunatapis engañayta ashenga. Chaymi cuydacuy-llapa. Manaraj päsaptinmi gamcunataga willapashcäna musyanayquipaj. «Chayno ñacaycuna päsariptillanmi intipis chacacäconga. Quillapis mana achicyanganachu. Goyllarcunapis shicwamonga. Janaj pachapis fiyupa sicsicyachishami canga. Chaypitanami noga Destinädu Runataga llapan ricamanga pucutay janancho achicyaypa achicyar munayniyoj cutiycämojta. Nircur anjilnëcunata cachashaj intërupa aywananpaj. Paycunami acrashä cajcunata may-chaypitapis shuntamonga. «Ïgus yörata ricar yachacuy. Rämancuna chillguiyta gallaycuptin musyanquinami tamya gallaycunanpaj cashanta. Chaynöllami willashäcunata ricarga musyanquipaj shamunäpaj wallcana pishiycashanta. Sumaj tantiyacuy. Canan cawaycaj runacuna manaräpis wañuptinmi chaycunaga cumlicangapaj. Janaj pachapis cay pachapis ushacangami. Noga nishäcunami ichanga mana illgangapächu. Nishäcunaga llapanmi cumlicanga. «Chaycuna imay junaj, imay öra cananpaj cashantapis Tayta Diosllami musyan. Chaypita cäga manami pipis musyanchu ni anjilcunapis ni Wamranpis. Chaymi mayaj mayajlla carcaycay. [Tayta Diosta imay örapis mañacuy.] Manami musyanquichu imay öra cutimunäpaj cashantapis. Sumaj tantiyanayquipaj willapäshayqui: Juc wasiyojshi aywacuyta yarpar uywaynincunata cada-ünunta imatapis rurananpaj cachapasha. Wasi täpajtana ricchacuycänanpaj cachasha. Chaymi gamcunaga ricchaycällar imaypis caycanquiman. Wasiyoj imay cutimunantapis manami musyanquichu. Chayaramunmanmi pacha chacarcuptillanpis, pullan pagaspis, wallpa wagaypis, pacha waraypis. Mana yarpashapita chayamorga cuydä puñuycajta tariycushunquiman. Manami gamcunallatachu chayno niycä, chaypa ruquenga llapan runacunatawanmi. Chayno willaycaptëga mayaj mayajlla caycay.» Chay wichanga Pascua fista gallaycunanpaj ishcay junajllana pishiycaran. Chay fistallatami «Lebadüraynaj Tantata micunan fista» niranpis. Chay junajmi cüracunapa mandajninwan lay yachachejcunaga parlacuran imanöpapis Jesusta prësu charircur wañuchinanpaj. Waquenga niran: «Pascuachöga ama. Pascuacho ruraptinchëga runacuna rabyacurcur ticrapamashwanmi.» Betania marcachömi Jesús caycaran «Leprösu» nishan Simonpa wasincho. Chayman shamuran juc warmi alabastro rumipita rurashan botëllanwan fiyupa chanin cuestaj perfümi aptasha. Mësacho Jesús caycaptin botëllapa shiminta paquirir chay perfümita Jesuspa umanman wiñaparan. Chaura waquenga rabyar quiquin-puralla shap-shapyayllapa ninacuran: «¿Imapäraj fiyupa chanin cuestajta pirdiycachisha? Chay perfumitaga ranticushwan caran quimsa pachac (300) junaj arur gänashan risyucho chay guellayta pobricunata goycunapaj.» Chayno nishpan warmita jamurparan. Ichanga Jesús niran: «Ama jamurpaychu. ¿Imanirtaj rabyapanqui? Payga nogapaj allitami rurasha. Pobricunaga imaypis gamcunacho caycangami. Yanapayta munashayqui örami imaypis yanapanquipaj. Nogami ichanga gamcunawan mana cashänachu. Cay warmiga allitami rurasha. Cawaycaptillänami pampamänanpaj listumasha. Sumaj musyay. Perfümita cay warmi wiñapämashantaga may-chaychöpis nogapaj willacushancho willacongami.» Chaypitana Judas Iscariote Jesuspa apostolnin caycarpis aywaran cüracunapa mandajninman Jesusta prësu entregananpaj parlaj. Judas nishanta wiyaycur fiyupa cushicushpan guellayta pägananpaj auniran. Chay örapitaga Judas yarpachacuycaran Jesusta imay öra prësu charichinanpäpis. Fista gallarinancho lebadüraynaj tantata micunan junaj, Pascuacho micunanpaj caj cashnita pishtaj. Chay junajmi Jesusta disïpuluncuna tapuran: «¿Maychötaj camarishäcuna Pascua micuyta micunapaj?» Tapuptin ishcaj disïpuluncunata cachar niran: «Siudäman ñaupay. Chaycho runata tarinquipaj yacuta urpu-mallwawan apaycajta. Guepallanta aywanqui. Wasiman yaycuptin wasiyojta ninqui: ‹Maestrumi cachamasha. Paymi nin: «¿Maygan cuartuchötaj disïpulöcunawan Pascua micuyta micushaj?» › Paynami ricachishunquipaj altuscho jatun cuartu pichapacusha llapanniyoj caycajta. Ricachishushayquichöna noganchïpaj camarinqui.» Chayno niptin aywar disïpuluncunaga siudäman chayaran. Imanöpis Jesús nishanno tarir Pascua fistacho micunanpaj camariran. Chay wasiman Jesusga chunca ishcay disïpuluncunawan chacaj-chacajna chayaran. Chaypita micurcaycashanchöna niran: «Sumaj wiyamay. Gamcuna nogawan iwal micuycajcunami jucniquega chiquimajcunaman entregamanquipaj.» Chaura disïpuluncuna llaquicushpan jucnin-jucnin tapur niran: «¿Nogachuraj?» «¿Nogachuraj?» Chaura Jesús niran: «Gamcuna chunca ishcay caycajpita jucmi; micushä lätullaman tantata chapurcur-chapurcur micoj cajmi entregamanga. Tayta Dios isquirbichishancho nishannöllami noga Destinädu Runaga wañushaj. Chay entregamaj runami ichanga fiyupa ñacanga. Paypäga mas alli canman caran mana yuriptinmi.» Micurcaycashancho, tantata aptarcur Tayta Diosta agradësicuran. Nircur paquircur-paquircur disïpuluncunata aypur niran: «Cä. Micuy-llapa. Cayga cuerpömi.» Chaypitaga bïnuyoj cöpata aptarcur yapay Tayta Diosta mañacur agradësicuran. Nircur disïpuluncunata macyaran. Chaura llapan upuran. Jesusna niran: «Cay bïnuga yawarnëmi. Yawarnëta mashtar wañuptëga Tayta Dios mushoj conträtutami ruranga achcaj salbacunanpaj. Sumaj wiyay. Cananpitaga bïnuta manami yapay upushänachu. Mushoj bïnuta upushunpaj Tayta Diospa maquincho iwal caycashpanchïrämi.» Micuyta usharerga Tayta Diosta alabashpan llapan cantaran. Nircur Olivos lömaman aywacuran. Chaychöna Jesús niran: «Canan chacaymi llapayqui cachaycamashpayqui aywacunquipaj. Chayno cananpämi Tayta Diospa palabrancho cayno niycan: ‹Uyshërutami wañuycachishaj. Chaura uyshancunami mashtaypa mashtar aywaconga.› Ichanga wañushäpita cawarircamur gamcunapita mas ñaupatami Galileaman aywashaj.» Chaura Pedro niran: «Waquincuna cachaycushuptiquipis nogaga manami cachaycushayquipächu.» Jesusnami niran: «Canan chacay manaraj gällu cantaptinmi quimsa cutina nogapäga ‹Mana rejsëchu› nisha caycanquipaj.» Chaypis Pedro niran: «¡Ishcanchïta wañuchimänanchi captinpis manami ñïgashayquichu!» Waquin disïpuluncunapis chaynöllami nircaycaran. Chaypita Jesusga disïpuluncunawan aywaran Getsemaní wertaman. Chaycho niran: «Mas washa-läman aywaycur Tayta Diosta mañacushäcama gamcunaga cayllacho jamarpaycay.» Nircur Pedruta, Santiaguta, Juanta mas washa-läman pushar fiyupa llaquicuran. Chaycho Jesús niran: «Fiyupami llaquicuy chayamasha. Wañuyga janächönami. Ricchar cayllacho shuyarpaycämay.» Mas caruman aywarcur gongurpacuycuran urcunpis pampaman töpanancama. Tayta Diosta mañacuran «Camacaptenga ñacay shuyaraycämaj ama chayamächunchu» nir. Chaynöpis niran: «Papä, gampäga manami imapis sasa canchu. Gampaj alli captenga fiyupa ñacanäpaj caycashäta ama camacaycachiychu ari. Ichanga ama noga munashäno cachunchu. Chaypa ruquenga gam munashayquino cachun.» Chayno mañacurcur quimsa disïpulun caycashan cajman cutir tariran puñuycajta. Chaymi Pedruta niran: «Simón, ¿puñuycanquichu? ¿Manachu puydishcanqui ricchayta juc örallapis? Ricchayna-llapa. Tayta Diosta mañacuy juchaman Satanás mana chayachishunayquipaj. Allita ruranayquipaj yarpayniqui captinpis quiquiquicunallaga manami camäpacunquichu.» Nircur yapay cuticuran mañacoj. Mañacushannölla Tayta Diosta yapay mañacuran. Cutimorga yapay puñucashata tariran. Fiyupa puñuy binsiptinmi puñurcaycaran. Chayno tariptin disïpuluncunaga mana musyaranchu ima niytapis. Quimsa cuti cajcho cutimurnaga niran: «¿Imapänataj mastaga puñunquipis uticashanöga? Chayamushanami noga Destinädu Runata juchasapacuna prësu charimänanpaj öra. Jatariy. Aywashunna. Chiquimajcunaman entregamäga aywaycämunnami.» Chayno Jesús parlaycaptillanmi disïpulun Judas chayaran. Paywan chayaran achcaj runacuna sablincunawan, garutincunawan. Chaycunataga cachasha caran mas mandaj cüracuna, lay yachachejcuna, mayur Israelcunapis. Judasga maynami imanöpa rejsichinanpäpis parlasha caran «Maygantapis muchar saludashä cajmi Jesús canga. Payta prësu charir apanqui» nir. Chayaycur juclla Jesusta «Maestru» nir saludashpan mucharan. Chaura Jesustaga juclla prësu charicarcäriran. Chaymi juc disïpulonga sablinta jorguriycur mas mandaj cürapa uywayninta mutuycushancho rinrillanta roguriycuran. Prësu charejcunata Jesús niran: «¿Suwachu cä, sabliquicunawan garutiquicunawan prësu charimaj shamunayquicunapäga? Waran-waranmi Templucho yachachej cä. Chayno caycaptëpis manami prësu charimarayquichu. Cananga charimashcanqui Tayta Dios isquirbichishan cumlinanpämi.» Chay örami llapan disïpuluncuna Jesusta cachaycur gueshpir aywacuran. Prësu apacuptin juc mösu guepanta aywaycaran tucüyuwan pitushalla. Chaura mösutapis Jesusta apaycajcunaga chariran. Chaura pituraycashan tucüyunta cachariycur galalla gueshpir aywacuran. Prësu apar chayachiran cüracunapa mas mandajninman. Chaymanna shuntacaran waquin mandaj cüracuna, mayur mandajcuna, lay yachachejcunapis. Pedroga Jesuspa caru guepallanta aywashpan sawan ruricama yaycuran. Rurichöga Templuta täpajcunawan iwal jamarpaycaran ninacho mashacushpan. Chaura mandaj cüracunawan mayur Israelcunaga ashiycaran testïgucunata Jesuspa contran rimaptin wañuchinanpaj. Chayno ashirpis mana tariranchu. Achcaj contran rimarpis quiquin-pura apänacuran. Rimashan mana tincuranchu. Waquenga contran llullacur niran: «Nogacuna wiyaycaptëmi cayno nisha: ‹Runacuna rurashan Templuta nogaga juchurachëmanmi. Nircur quimsa junajtaga pipis mana yanapaycämaptin jatarachëmanmi› nir.» Chayno jitapar niptinpis juc testïgu rimashan juc testïgu rimashanman manami tincuranchu. Chaura llapan cüracunapa mas mandajnenga chaupipita jatarcur Jesusta tapuran: «¿Manachu imatapis ninqui contrayqui rimaycaptin? ¿Manachu chapacunqui?» Chayno niptinpis Jesusga upällalla cacuran. Yapaypis mas mandaj cüraga tapur niran: «¿Gamchu Tayta Dios cachamushan Cristo canqui? ¿Tayta Diospa wamranchu canqui?» Chaura Jesús niran: «Au, nogami cä. Cananpitaga noga Destinädu Runata ricamanquipaj Tayta Diospa derëchu caj-läduncho jamaraycajta, chayno pucutay janancho syëlupita aywaycämojtapis.» Niptin mas mandaj cüraga fiyupa rabyar sotänantapis rachirishpan niran: «¿Imapänataj mas testïgucunatapis munanchi? Wiyashcanquimi Tayta Diospa contran parlashanta. Cananga gamcuna ¿ima ninquitaj?» Niptenga juc shimilla llapanpis «Wañuchun» nipäcuran. Waquenga togapar-usharan. Ñawinta bendarcur magaran «¡Mä willamay pï magashushayquitapis!» nir. Templucho caj suldärucunapis lagyar-usharan. Pedro sawancho caycaptin mas mandaj cürapa uywaynin jipash chayaran. Ninacho mashacuycajta tarir sumaj ricapärir niran: «Gampis Nazaret runa Jesuswan purejmi canqui.» Niptin Pedro ñïgar niran: «Manami rejsëchu chay runataga. Y manami musyächu imata niycashayquitapis.» Chayno nircur sawan puncuman llojshicuran. Chaycho caycaptin gällu cantarcuran. Chaypita chay uyway warmiga Pedruta ricapärir chaycho caycaj runacunata yapay niran: «Cay runaga Jesuswan purejmi.» Chayno niptin yapay ñïgaran. Mas rätunninta chaycho caycajcunaga Pedruta yapay niran: «Gamga rasunpami canqui paywan purej. Gamga Galilea runami canquipis.» Chaura Pedro ollgur jurashpan niran: «Chay runataga manami rejsëchu, pipäshi parlacunquipis.» Chayno niycaptillanmi gällu cantarcuran. Chaura Pedro yarpäriran Jesús nishanta: «Gällu manaraj ishcayta cantaptin quimsa cutinami ñïgamasha caycanquipaj.» Chayta yarpärir fiyupa wagayman churacaran. Chaura pacha wararcuptinna mandaj cüracuna, Israel mayur runacuna, lay yachachejcuna, waquin autoridäcunapis parlacunanpaj shuntacaran. Parlacarcärerga Jesusta liyarcur Pilatuman apachiran. Chayachiptin Pilatoga Jesusta tapur niran: «¿Gamga rasunpachu Judea runacunapa raynin canqui?» Niptin Jesús niran: «Gam nishayquinömi rasunpa caycä.» Mandaj cüracuna Jesuspa contran tucuyta niptin Pilatoga Jesusta yapay tapuran: «¿Manachu imatapis rimacunqui? ¡Masqui wiyay! Tucuytami contrayqui niycan.» Chaypis Jesusga upällalla cacuran. Imatapis mana rimacuranchu. Chaura Pilatoga fiyupa yarpachacushpan ima ruraytapis mana camäpacuranchu. Pascua fistachöga runacuna ruwacuptin cada watallami Pilato juc prësuta cacharej. Roma mandajpa contran jatarir wañuchicushanpitami wañuchicoj-masincunawan Barrabás carsilcho prësu caycaran. Aypalla runacuna Pilatuman aywar niran imaypis custumrin cashanno juc prësuta cacharinanpaj. Chaura Pilato tapuran: «¿Judea runacunapa raynintachu cacharishaj?» Chaynöga niran Jesusta chiquiyllapita mandaj cüracuna apashanta musyarmi. Chaura mandaj cüracunaga aypalla runacunata shimita goran «Barrabasta cachariy» ninanpaj. Chaura runacunata Pilato tapuran: «¿Imatataj rurashaj ‹Judea runacunapa raynin› nishayquitaga?» Chaura sinchipa niran: «¡Crusificachiy!» Niptinmi Pilato tapuran «¿Imapitataj? ¿Imachötaj juchata rurasha?» Chaypis runacunaga sinchipa niran: «¡Crusificachiy!» Chaura paycunawan alli cayta munar Pilatoga Barrabasta cachaycuran. Jesustana fiyupa astircachir suldärucunaman entregaran crusificananpaj. Chaypita suldärucunaga Jesusta aparan Pilatupa palasyunpa sawanninman. Chaymanna achca suldärucuna shuntacaran. Chaychöga Jesusta jacuparan murädu jacuta. Nircur cashapita awasha corönata umanman jatiparan. Asipashpan niran: «¡Cawachun Israelcunapa raynenga!» Nircur shogushwan umacho wiruran. Togaparan. Nircur asipänan-cashalla gongurpacur aduraj-tucuran. Chayno tucuyta rurarcurna jatipashan murädu jacuta lojtiparan. Quiquinpa röpantana jatiparan. Nircur crusificananpäna aparan. Chay öra Cirene marca runa Simón chacrapita chayaycaran. (Payga Alejandrupa Rufopa taytan caran.) Payta ricar apachiran Jesús apaycashan crusta. Chaypita Gólgota jutiyoj puytush lömaman chayachiran. («Gólgota» ninan caran «Calabëra» ninanmi.) Chaychömi mïrra nishan ashgaj jachawan bïnuta talluchiran Jesusta upuchinanpaj. Chayno upuchiyta munaptinpis Jesusga manami upuranchu. Chaypitanaga crusificaran. Nircur surtita jitaran röpancunata maygan apacunanpäpis. Crusificashan öraga caran chajcha intipaj pishircojmi. Imapita chayno rurashanta runacuna musyananpämi tablaman isquirbircur crusman labityar churaparan. Chay tablachöga isquirbiraycaran: «CAYGA ISRAELCUNAPA RAYNINMI» nir. Jesustawan iwal crusificaran ishcay suwacunatapis, jucninta derëchu caj-lädunman, jucnintana ichoj cajman. [ Chaynöpami Tayta Diospa palabrancho isquirbiraycashan cumlicaran. Chay isquirbiraycashanga caynömi niycan: «Juchasapa runacunatanömi ricasha» nir.] Chaypa päsajcunapis umanta awishpanraj Jesusta ashllir niran: «¡Mana bälej, gamga Templuta juchurachir quimsa junajllatami yapay cashannöman jatarachinqui. Chayno caycarga mä quiquiqui salbacuy. Cruspita urämuy!» Chaynöllami mandaj cüracuna, lay yachachejcunapis Jesusta asipar quiquin-pura parlaran: «Juccunataga salbaranchaj. Quiquinmi ichanga salbacuyta mana puydinchu. Israelpa raynin, Cristo carga mä ricaycaptinchi cruspita urämuchun. Chauraga rasunpa riguishunmi.» Crusificaraycajcunapis chaynölla ashlliran. Chaypitaga las-dösi caycaptin pacha chacacäcuran. Chaynölla chacaräcuran tardi mallway inticama. Jatun mallway caycaptinna Jesusga llapan callpanwan niran: «Eloi, Eloi, ¿lama sabactani?» nir. Chay ninanga caran «Diosnillä, Diosnillä, ¿imanirtaj cachaycamashcanqui?» ninanmi. Chayno nishanta wiyar waquenga niran: «Masqui wiyay. Profëta Eliastami gayacuycan.» Jucga apurä aywarcur esponjata pochgoj bïnuman ushmarcachir shogushpa puntanman watasha. Chaytana Jesuspa shiminman aypächiran shogunanpaj. Nircur niran: «Mä, Elías shamongachush cruspita jorgunanpaj.» Chaypita Jesusga callpaycur gaparar wañucäcuran. Chay örami Templu ruricho chaparaj racta tëlapis janapita uraypa rachicäcuran. Jesuspa ñaupancho caycaj capitanpis Jesús wañushanta ricar niran «¡Cay runaga rasunpami Diospa Wamran casha!» nir. Mas carullapitami achcaj warmicuna ricaparcaycaran. Paycunawan caycaran Magdalena marcapita caj María, shullca caj Santiagupawan Josëpa maman María, Salomé. Chay warmicunaga Jesús Galileapa puriptin purëshir yanapaj. Chaynöpis chaychöga caycaran Jesuswan iwal Jerusalenman aywaj mas achcaj warmicuna. Jesusga wañuran säbadu jamay junajpa wispiranna. Pacha chacänanpäna caycaran. Chay öra Arimatea marca runa Josëga mana manchacuypa Pilatuman aywaran «Jesuspa cuerpunta pampachicushaj» ninanpaj. (Josëga caran Israelcunapa mayur autoridäninmi. Paypis shuyaraycaran Tayta Diospa maquincho llapan cananpaj cajtami.) Chayno pampachicunanpaj ruwacuptin Pilatoga yarpachacuran «¿Wañushanachuraj?» nir. Chaymi Jesusta täpaj capitanta gayachiran wañushanta musyananpaj. «Wañushanami» niptin Pilatoga Josëta auniran Jesusta pampachicunanpaj. Chaura Josëga lïnu tëlata rantiran. Nircur Jesuspa cuerpunta cruspita urarcachir pituran. Runata pampananpaj gagata uchcushanman churaycuran. Chay uchcu puncutana jatuncaray rumiwan chaparcuran. Magdalena marcapita caj Mariawan Josëpa maman Mariaga ricapaycaran mayman Jesuspa cuerpunta churashantapis. Säbadu jamay junaj päsariptin Magdalenapita caj María, Santiagupa maman María, y Salomëpis alli asyaj jampita rantiran Jesuspa cuerpunman wiñananpaj. Semäna gallarej domingu tuta inti yagarcamuptillan aywaran Jesusta churashan cajman. Parlaraycar aywar ninacuran: «¿Piraj witichipämäshun chaparaycaj rumitaga?» Chayaptin rumiga witichishana caycaran. Chay rumiga caran jatuncaraymi. Jesusta churashanman watgaycur ricaran juc mösu derëchu caj-läducho yuraj röpasha jamaraycajta. Chayta ricärir paycunaga manchacäcuran. Mösuna niran: «Ama manchariychu. Musyaycämi crusificashan Jesusta ashej shamushayquita. Cawarishanami. Manami caychönachu. Ricay mayman churashantapis. Cananga cutiy. Disïpuluncunata y Pedrutapis willay. Jesusga ñaupayquitami Galileaman aywaycan. Chaychönami quiquin nishushayquino tincunquipaj.» Chaura warmicunaga manchariywan gueshpir aywacuran. Mancharir sicsicyarcaycaran. Manchariyllawanmi pitapis imatapis mana willaparanchu. [ Semänaman gallarej domingu tuta Jesús cawarir rimëru yuriparan Magdalenapita caj Mariatami. (Paypitami ñaupata garguran ganchis dyablucunata.) Yuriparcuptinmi María aywar willaran Jesuspa disïpuluncunata. Chayananpäga Jesús wañushanpita llaquisha wagarcaycaran. «¡Cawarishanami! ¡Rasunpami ricashcä!» nir willaptinpis mana riguiranchu. Chaypitanami siudäpita ishcaj disïpuluncuna aywaycaptin Jesús yuriparan. Jesusga manami ñaupata cashannönachu caycaran. Chaypitaga paycunapis waquin disïpulu-masincuna caycashanman aywaycur willaran «Jesús yuripämasha» nir. Willaptinpis mana riguiranchu. Ushanantanaga chunca juc disïpuluncuna micurcaycaptin Jesús yuriparan. Nircur niran: «Yäracuyniynaj runacuna, cawarimushäta willashuptiqui ¿imanirtaj mana riguishcanquichu? Cananpitaga intërupa ayway llapan runacunata alli willacuynëta willapänayquipaj. Pipis chasquicamar bautisacorga salbacongami. Mana chasquicamajcunami ichanga castigasha canga. Nogaman yäracamajcunaga milagrucunatapis rurangami. Jutëcho dyablucunata gargonga y juc rimaycunatapis parlanga. Culebra cañiptinpis, benënuta garaptinpis manami wañongachu. Chaynöllami gueshyaycajcunapa jananman maquinta churaptin allchacanga.» Disïpuluncunata willapayta usharcuptinnami Jesucristuta Tayta Diosninchi syëluman pushacuran. Chaychönami Tayta Diospa derëchu caj-lädunman jamaycuran. Chaypita disïpuluncunaga may-chaychöpis Jesucristupa alli willacuyninta willacuran. Quiquin Tayta Jesucristunami yanaparan milagrucunatapis rurananpaj. Chayta ricarmi runacuna tantiyacuran chay willacushanga Jesucristupa willacuynin rasunpa cashanta. Amén.] Musyashayquinöpis waquinpis isquirbishami Jesusta ima päsashantapis. Chay isquirbejcunaga isquirbiran Jesuspa disïpuluncuna willapashantami. Chay willajcunaga caran Jesusta ima päsashantapis quiquin ñawinwan ricajcunami, paypa willacojnincunami. Chaymi nogapis Jesuspita musyajcunata imano cashallantapis sumaj tapucachashcä. Tayta Teófilo, chaytami isquirbimö sumaj camacächiypa, gallaycunanpita-pacha imano cashantapis. Chaynöpami gamga ñaupata willapäshushayquicuna rasunpa cashanta sumaj musyanquipaj. Judeapa raynin Herodes cashan wichan juc cüra caycaran Zacarías jutiyoj. Zacariasga Abías cürapita miraj cashpanmi chay casta cüracunawan iwal aroj. Zacariaspa warminpa jutinmi caran Elisabet. Paypa taytanpis Aaronpita mirar aywaj cürami caran. Paycunaga imaypis Tayta Dios mandashanta cumlirmi goyaj. Chaymi paycunapäga pipis washanta mana rimajchu. Ishcanpis caran auquin chacwanna. Elisabet mana wawa tarej captin, manami wamran caranchu chacwanna cashancamapis. Chayno carcaycaptin Zacariaswan caj cüra-masincunapa turnun chayamuran Tayta Diospa ñaupancho cüra cayninta rurananpaj. Chaura imaypis rurashannöraj surtita jitaran maygan cüra Templu ruriman insinsuta rupachej yaycunanpäpis. Chaycho töcaran Zacarías yaycunanpaj. Chaymi yaycuran Templu ruricho rispitädu caycashan cuartuman. Ruriman yaycuycur insinsuta rupachishancamaga llapan runacuna jawallacho Tayta Diosta mañacurcaycaran. Zacarías rupaycächiptin, juc anjil yuriparan insinsu rupachicuna altarpa derëchu caj-läduncho. Zacariasga ricärir fiyupa mancharir ima ruraytapis mana puydiranchu. Chaura anjil niran: «Zacarías, ama manchacamaychu. Mañacushayquitami Tayta Dios wiyashurayqui. Chaymi warmiqui Elisabet gueshyaconga ollgu wamrata. Jutintami churapanquipaj ‹Juan› nir. Payga fiyupami cushicachishunquipaj. Yurishanpitapis achcajmi cushicongapaj. Tayta Dios munashanno rurashpanmi Tayta Diostapis cushicachengapaj. Bïnuta ni ima machächicojtapis mana upojmi cangapaj. Manaraj yurishanpita-pachami Espíritu Santupa munayninwanna caycangapaj. Chaymi Tayta Diospa willacuyninta willacuptin Israel runacuna juchancunata cacharir Tayta Dios munashanno goyanga. Tayta Diospa munayninwan Elías willacushannömi paypis willacongapaj. Tayta Dios shamunanpaj caycaptin, willacushpanmi willapanga papäninpis wamrancunawan amistananpaj, mana wiyacojcunapis Tayta Dios munashannöna goyänanpaj. Chaynöpami runacunata shacyächenga Tayta Dios cachamushan Cristuta alli chasquicunanpaj.» Chaura anjilta Zacarías tapuran: «¿Rasunpachuraj canga nimashayquega? ¿Imanöpataj musyashaj rasunpa cashanta? Nogaga auquinnami cä. Warmëpis chacwannami.» Anjilnami niran: «Nogaga Tayta Diospa sirbejnin Gabrielmi caycä. Paymi cachamasha cay alli willapata willanäpaj. Canan nishäta mana riguishayquipitami cananpitaga shimiqui läbacäconga wamrayqui yurinancama.» Chaycamaga jawacho cajcuna shuyarpaycaran «¿Imanir-raj mana llojshimunchu?» nir yarpachacushpan. Chaura Zacariasga Templupita llojshimur rimayta mana pashtachirannachu. Maquinwan sëñallapana tantiyachiran chaycho caycaj runacunata. Chaymi runacunaga cuentata gocuran Templu ruricho Tayta Dios imatapis ricachishanta. Templucho ayca junajpis rurananpaj caj ruraynincunata ushaycur Zacariasga wasinmanna cuticuran. Chaypita, warmin Elisabetga gueshyaj ricacushpan pichga quilla wasillancho goyäcuran. Cushicushpan niran: «Ima allishi Tayta Dios yanapämasha wawata tarinäpaj. Cananga manami pipis manacajman churamanganachu.» Elisabet gueshyaj ricacushanpita sojta quillatanami anjil Gabrielta Tayta Dios cacharan Galilea probinsyacho caycaj Nazaret marcaman. Chaychöga virjin Mariami tiyaran. Payga José jutiyoj runawan tiyananpämi parlashana caycaran. Josëga caran Davidpita mirar aywajmi. María caycashan cajman yaycurir anjil niran: «¡Cushicuy María! Tayta Dios acrashanmi canqui. Paymi gamwan caycan.» Chayno niptin fiyupa yarpachacuran: «¿Chaynöga imanir-raj nimasha?» nir. Anjilga niran: «María, ama manchacuychu. Tayta Diospa ricay-ñawincho allimi canqui. Cananmi gueshyaj ricacunqui. Ollgu wamratami gueshyacunquipaj. Jutinta churapanquipaj ‹Jesús› nir. Munayniyoj captinmi paypäga ‹munayniyoj Tayta Diospa wamran› nengapaj. Paytami unay caj famillyan Davidno ray cananpaj Tayta Dios churanga. Chaura llapan Israelcunaga imaycamapis paypa munayninchönami canga. Pay mandashanga imaypis manami ushacangachu.» Chayno niptin Mariaga tapuran: «Runawan manaraj caycaptëga ¿imanöpataj wamrä canga?» Niptin anjil niran: «Espíritu Santu gamman chayamuptinmi Tayta Diospa munaynin pucutay llantupajno chayamongapaj. Chaynöpami chay yurinanpaj caj wamrayquitaga ‹Diospa Wamran› nenga. Chaynömi famillyayqui Elisabetpis chacwanna caycashpan sojta quillana gueshyaj caycan. Paypämi rimaj ‹Mana wawata tarej warmi› nir. Tayta Diospäga imapis sasaga manami canchu.» Chayno niptin Mariaga niran: «Nogaga Tayta Diospa munayninchömi caycä. Nimashayquino pay nogacho rurachun ari.» Chaypitanaga anjil aywacuran. Anjil nishanpita warannincuna Mariaga juclla aywaran Judea probinsyapa jircancunacho caycaj marcaman. Zacariaspa wasinman yaycurir Elisabet-ta saludaran. Saludaptinmi Elisabetpa pachancho caycaj wamrapis cuyuriran. Chauraga Espíritu Santupa munayninwanmi Elisabet cushicushpan Mariata niran: «¡Llapan warmicunapita masmi gamtaga Tayta Dios bindisyunta goshurayqui! Gueshyaj caycashayqui wamrayquitapis paymi bindisyunta goycan. Cristupa maman caycashpayqui watucamaj shamunayquipäga ¿pitaj nogaga cä? Saludamashayquita wiyarcuptë jinan örami pachächo caycaj wamräpis cushicuypita cuyusha. Tayta Diosninchi nishushayquicunata riguishayquipita fiyupa cushishami canquipaj.» Chayno niptin María niran: «Llapan shongöwanmi Tayta Diosta alabä. Fiyupami cushicö salbamaj Tayta Dios acramashanpita. Umildi uywaynin caycashätami ricamasha. Cananpitaga imaycamapis nogapaj nenga: ‹Tayta Dios bindisashanmi› nir. Munayniyoj Tayta Diosmi yanapämashpan almiraypajcunata nogacho rurasha. Paypaga jutinpis Santumi. Pay munashanno cawajcunata Diosninchëga imaycamapis cuyapangami. Munayninwanmi rurasha fiyupa almiraypajcunata. Munayniyoj-tucojcuna yarpashancunatapis manami camacächishachu. Mandajcunatami despächuncunapita jitarachisha. Umildicunatami ichanga alli cayman churachisha. Yargaycho caycajcunatami garachisha. Rïcucunatami ichanga jinayllata garguchisha. Munaynincho goyaptin sirbejnin Israelcunata yanapasha. Payga imaypis cuyapaycanmi. Chayno cananpämi unay caj awilunchïcunata ‹rurashäpaj› niran Abrahamta, paypita mirajcunatapis.» Mariaga Elisabetpa wasincho quimsa quillano goyarcur wasinpana cuticuran. Gueshyacunanpaj quillanchöna cashpan Elisabetga ollgu wamrata gueshyacuran. Chayta musyaycur, famillyancuna rejsinacushancunapis shamuran «Elisabet-taga Tayta Dios allimi yanapasha» nir cushicushpan. Itin pusaj junajyoj caycaptinna Zacariaspa wasinman aywaran custumrin cashanno itita señalananpaj. Chaycho itipa jutintaga churapayta munaran papänin Zacariaspa jutillanta. Chaura maman niran: «¡Manami! Jutenga Juanmi canga.» Chayno niptin paycuna niran: «¿Imanirtaj chay jutita churapayta munanqui? Famillyayquicuna chay jutiyöga manami canchu.» Chaymi ima jutita churapänanpäpis sëñallapa Zacariasta tapuran. Tapuptin tabla-mallwata mañacuran chayman isquirbinanpaj. Tabla-mallwacho isquirbiran «Juanmi jutenga» nir. Chaura llapan almirasha ricacuran. Jinan öra rimayta pashtaraycachir Zacariasga parlayta gallaycuran. Chaura Tayta Diosta alabaran. Chayno päsashan willapa mashtacaptin wiyajcunaga almirasha ricacoj. Chaypaj parlaj intëru Judeacho, jircacunacho caycaj marcacunachöpis. Parlajta wiyajcuna yarpachacur nej: «Chay wamraga Tayta Diospa munayninwanmi yurishapis. Jatunyarga ¿ima munayniyojraj canga?» Wamrapa papänin Zacariasga Espíritu Santu musyachiptinmi imano cananpaj cashantapis cayno rimaran: «Alabasha cachun Israelcuna adurashan Tayta Diosga. Payga shamusha ñacaycho caycaj marcanta jorgunanpämi. Sirbejnin Davidpa castanpitami munayniyoj runata yurichenga salbamänanchïpaj. Chayno cananpäga Tayta Dios unaynami willachimaranchi acrashan profëtancunawan. Willachimaranchi ñacachimajninchïpita salbamänanchïpaj, chiquimajninchïpa munayninpita jorgamänanchïpaj. Chayno cashpanmi musyachimaranchi unay caj awilunchicunata cuyapashanta, conträtuta rurar aunishancunata mana gongashantapis. Conträtuta rurar aunishpanmi Abrahamta musyachiran chiquimajninchïcunapita jorgamänanchïpaj, payllatana mana manchacuypa sirbinanchïpaj, pay munashannöllana imaycamapis paypa ñaupancho allita rurar goyänanchïpaj.» Iti wamrantanami Zacarías niran: «Gamga runacunata willapanquipaj Salbacoj shamuptin chasquicunanpämi. Chaymi gampäga nengapaj ‹Mas Munayniyoj Diospa profëtan› nishpan. Runacunata willapanquipaj Tayta Dios perdunashpan salbananpaj caycashanta. Tayta Diosga fiyupa cuyamashpanchïmi juc Salbacojta syëlupita cachamusha. Chayga noganchïpaj caycan tutapa inti yagamojnömi. Chaura payga chacaj pachacho achicyacurcojnömi canga. Payga salbangami wañuyman chayananpaj caycajcunata. Chaynöpami allina goyänanchïpaj pushamäshunpaj.» Zacariaspa wamran Juanga wiñayllan-tupu mas alli yacharan Dios munashanno goyashpan. Chunyaj jircacunallacho tiyacuran Israel-masincunaman willapaj chayanancama. Chay wichan mandaj Augusto César willacachiran mandashan caj nasyuncunachöga llapan runacuna sinsucunanpaj. Chay rimir caj sinsucuy caran Siria probinsyapa Cirenio gobernador caycaptinmi. Chaymi llapan runacuna aywaran yurishan marcaman-cama sinsucunanpaj. Chaynöpa Josëpis aywaran Galilea probinsyacho caycaj Nazaret marcapita, Judea probinsyacho caycaj Belén marcanman. Chay marcaga unay awilun Davidpa marcanmi caran. Josëga David famillya cashpanmi Belenman sinsucoj aywaran. Warmin cananpaj parlashan Mariapis sinsucunanpaj iwal aywaran. Chay wichanga gueshyaj caycaran. Quillanchöna captinmi Belencho carcaycaptin Mariata nanay chariran. Pachacunanpaj wasi mana jäcuptin pachacuran uywacuna puñunallanmanna. Chaycho guechpa wamranta gueshyacuran. Inchanawan piturcur uywata garacunallaman puñuycachiranpis. Belenpa lädun jircacho uywa michicojcuna uyshancunata täparcaycaran. Chaymanmi illajpita Tayta Diospa munayninwan anjil achicyaypa achicyar yurircuran. Chaura uyshërucunaga fiyupa manchariran. Anjilna niran: «Ama manchacuychu. Gamcunata alli willapata willapajmi shamushcä. Chayta wiyaycorga llapan runacunami cushicongapaj. Cananmi Davidpa marcancho Salbacoj yurisha. Payga Tayta Dios cachamushan Cristumi. Willashä rasunpa cashanta musyanayquipaj chay itita tarinquipaj uywacunata garacunallacho inchanawan pitusha puñuycajta.» Chayno niycaptillan illajpita aypalla anjilcuna yuriran chay anjilpa ñaupancho. Tayta Diosta alabashpan niran: «¡Syëlucho cajcunapis Tayta Diosta alabaycullächun! ¡Cay pachachöpis Tayta Diosta wiyacojcunapaj alli goyay caycullächun!» Anjilcuna syëluman cuticuptinna uyshërucunaga jucnin-jucninpis ninacuran: «Juclla Belenman aywashun. Tayta Dios willachimashanchïta ricamushun.» Chayno nirmi jinan öra aywaran. Chayaycärir tariran Josëta, Mariata y itintana uywacunata garacunacho puñuycajta. Tariycärir chaycho caycajcunata willaparan itipaj imano anjil nishantapis. Uyshërucuna willapashanta wiyashpan llapan chaycho caycajcunaga almirashpan cushicuran. Marianami imano cashantapis shongullancho yarparaycaran. Anjil nishannölla llapantapis tariycorga uyshërucuna cuticuran Tayta Diosta alabaraycar. Iti pusaj junajyoj caycaptin custumrin cashanno itita señalaran. Chaychöna Mariaga «Jesús» nir jutinta churaparan manaraj gueshyaj captin anjil willashanno. Moisespa laynincho nishanno gueshyacoj warmi purificacunan junaj chayamuptin wamranta aparan Jerusalén Templuman Tayta Diosta «Gampami cay wamra» ninanpaj. «Guechpa caj ollgu wamraga Diospami canga» nir Diospa laynincho isquirbisha caycashanno rurananpämi aywaran. Laycho «Gueshyacoj warmi limyuna cananpaj ishcay pushapa palumata, man'chäga ishcay wampata apamuy» nishanno rupachinanpaj aywaran. Chay wichan juc runa Jerusalencho caycaran Simeón jutiyoj. Payga Tayta Dios ricaptinpis runa-masincuna ricaptinpis alli cawaran. Israelcuna ñacaycashanpita Cristo shamur jorgunanpaj cashantapis shuyaycaran. Payga Espíritu Santupa munayninchömi cawaj. Paytaga Espíritu Santumi musyachiran Tayta Dios cachamushan Cristuta manaraj ricarga mana wañunanpaj cashanta. Espíritu Santu musyachiptin Simeón aywaran Templuman. Mariawan Josëpis Templuman aywaran. Jesusta aparan Tayta Dios nishanta cumlishpan. Simeonga Mariawan Josëwan tincur Jesusta margacurcur Tayta Diosninchïta alabar niran: «Tayta Dios, cananga cumlishcanquinami nimashayquita. Ricashächönaga allinami wañucömanpis. Ricashcänami gam cachamushayqui salbacojta. Ricashcänami nogacunata salbamänayquipaj cachamushayquita. Chaytaga may-chaycho tiyaj runacunapis ricangami. Payga achquinömi canga mana Israel runacunapäpis. Pay-raycumi acrashayqui Israelcunapis alli ricasha canga.» Simeón nishanta wiyaycur Josëwan María almirasha ricacuran. Simeonga Tayta Diosta mañacuran paycunata alli yanapänanpaj. Nircur itipa maman Mariata niran: «Cay itimi Israelcunachöga waquinta alli cayman chayachenga. Waquintana castïguman chayachenga. Willapashanta achcajmi mana chasquengapächu. Chaynöpami musyacanga runacuna allita yarpashan u mana allita yarpashanpis. Gampäga chaycuna cangapaj shonguyquita sabliwan tucsiycushanörämi.» Chay öra chay Templucho caycaran juc chacwan Ana jutiyoj. Payga profetïsami caran. Paypa papäninmi caran Fanuel, Aserpita mirar aywaj. Wamra jipashlla majachacar ganchis watalla runanwan tiyaran. Chaypitaga runan wañucuran. Chaura biyüdalla cacuran. Payga pusaj chunca chuscu (84) watayojna caycaran. Payga pagasta junajtami Templucho ayunashpan Tayta Diosta mañacoj. Simeón rimayta usharcuptin Anapis witiycur Tayta Diosta agradësicur aduraran. Nircorga ñïñu Jesuspaj willaparan Tayta Dios cachamushan Cristuta shuyaraycaj runacunata. Josëwan Mariaga lay nishanno llapanta cumlircur cuticuran Galileacho caycaj Nazaret marcaman. Chaycho tiyar Jesusga wiñayllan-tupu mas yarpaysapa caran. Tayta Diospis alli ricashpanmi yanapaycaran. Jesuspa maman-taytan cada watalla Pascua fistapaj Jerusalenman aywaj. Chunca ishcaynin (12) watayoj Jesús caycaptinpis custumrin cashanno Jerusalenman aywaran. Fista ushacaptin Jesuspa maman-taytan marcanpana cuticuran. Jesús ichanga Jerusalencho quëdacuran. Chaytaga mana cuentata gocuranchu maman ni taytanpis. Paycunaga yarparan waquin aywajcunacho tallucasha Jesuspis aywaycashanta. Chayno yarpashpan juc junaj goyarpojna aywaran. Chaypitaraj famillyancunacho rejsinacushancunachöpis ashiran. Mana tariycorga ashej cutiran Jerusalenman. Cutishan warannin junajrämi Jesusta tariran Templucho caycajta. Chaychömi layta yachaj runacunata tapur jamaraycaran. Chaura llapan wiyajcuna almirasha carcaycaran alli yarpaysapa captin tapushancunata alli yachaptin. Chaycho caycajta tariycur papäninwan mamanga almirasha ricacuran. Nircur maman niran: «Jesús ¿imanirtaj caycho quëdacurayqui? Papäniquiwan nogaga fiyupa llaquishami ashishcä.» Chaura Jesús niran: «¿Imanirtaj ashiycämanquega? ¿Manachu musyanqui Taytäpa wasincho canäpaj cashantaga?» Chayno niptin paycunaga manami tantiyaranchu imanir chayno niycashantapis. Chaypitaga Jesusta pushacurcur Nazaretman cuticuran. Chaychöga maman-taytan mandashancunata rurashpan tiyaran. Imano cashantapis mamanga shongullancho yarparaj. Jesusga wiñayllan-tupumi mas-mas yarpaysapa caran. Tayta Diospis runacunapis paytaga allimi ricaran. Mandaj Tiberio César chunca pichga (15) watana llapan nasyunpa mandajnin caycaran. Chayno Poncio Pilatupis Judea probinsyacho gobernador caycaran. Herodesnami Galilea probinsyacho mandaj caycaran. Herodespa wauguin Felipina mandaj caycaran Itureawan Traconite particho. Lisaniasna mandaj caycaran Abilinia particho. Jerusalenchöna Anás y Caifás caycaran llapan cüracunapa mas mandajnin. Chay wichan Zacariaspa wamran Juan chunyaj jircacho caycaptin Tayta Dios niran willacuyninta willacunanpaj. Chaymi Juanga Jordán mayupa läduncho caycaj marcacunapa purishpan willacuran: «Tayta Dios perdunashunayquipaj jucha ruraycashayquita cachaycur bautisacuy arpinticushayqui musyacänanpaj.» Chayno Juan willacunanpämi profëta Isaías unayna isquirbiran: «Chunyajchömi gayacuypa willacuycan: ‹Tayta Diosninchi shamunanpaj nänita allchay. Diosninchi shamunanpaj chunyajpa nänita dirichay. Llapan ragracunatapis pampayächiy. Puytush lömacunatapis parijay. Wicsu nänicunatapis dirichay. Uchcu-uchcu nänicunatapis pampachay. Chaynöpami Tayta Dios cachamushan Salbacojtaga llapan runa ricanga.› » Aypalla runacuna bautisacoj shamuptin Juanga niran: «¡Culebra casta runacuna! ¿Pitaj gamcunata willasha-cashunqui Tayta Diospa castïgunpita gueshpinayquipaj cashanta? Rasunpa jucha rurashayquipita arpinticushayqui musyacänanpaj allita rurallarna caway. Ama yarpaynachu-llapa Abraham famillya cashallayquipita Tayta Dios salbashunayquipaj cashantaga. Munarga Tayta Dios cay rumicunatapis Abrahampa famillyanmanga ticrarachinmanmi. Juc yöra frütata mana wayuptenga duyñun sapipita muturirmi ninaman rupachenga. Chaynömi Tayta Diospis mana allita rurajcunataga castigananpaj caycan.» Chayno niptin runacuna tapuran: «Chaura ¿imatataj ruräman?» Chayno tapuptinmi Juan niran: «Ishcay rucaj röpayqui captin jucaj rucajta goycuy röpaynaj cajta. Micuyniyoj carga raquipaycuy micuyniynaj cajta.» Impuestuta cobrajcunapis waquenga bautisacunanpaj shamur tapuran: «Tayta, nogacunaga ¿imatataj ruräman?» Tapuptin Juan niran: «Aycata cobranayquipäpis caycashanpita mastaga ama cobranquichu.» Chaynöllami suldärucunapis waquenga tapuran: «Nogacunaga ¿imatataj ruräman?» Chaura Juan niran: «Ama pitapis manacajpita manchachipaypa ni manacajta jitapaypa imantapis guechunquichu. Arushayquipita aycatapis pägashushallayquiwan cuntintacuy.» Chaura Cristo cay pachaman shamunanpaj cashanta shuyaraj runacunaga yarpachacushpan niran: «¿Juanchuraj Tayta Dios cachamushan Cristo caycan?» Ichanga Juan niran: «Nogaga yacullawanmi bautisä. Nogapa guepäta shamoj cajmi ichanga fiyupa munayniyoj canga. Nogaga manami merësëchu llanguinta chaquinpita jorgapänalläpäpis. Payga Espíritu Santuwanmi ninawanmi bautisashunquipaj. Payga jorquëtita chararaycannami rïguta wayrananpaj. Wayrarcurnami rïgunta wasinman churanga. Punshantanami ichanga mana imaypis upej ninaman gaycurenga.» Chayno willapar mas jucnöpapis Juanga Tayta Diospa alli willacuyninta yachachiran. Chaynöpis Juanga mandaj Herodesta piñacuran Felipipa warmin Herodiaswan tiyaptin. Mastapis Juanga piñacuran mas achca mana allicunata rurashanpitapis. Chaypis Herodesga mas mana allita rurar-raj Juanta carsilman wichgachiran. Juanta manaraj carsilman wichgachiptin runacunata bautisaycashan wichan Jesuspis bautisacuran. Bautisacur Tayta Diosta mañacuycaptin syëlu quichacäcuran. Espíritu Santuna syëlupita-pacha Jesusman urämuran palumano. Syëlupitanami Tayta Dios nimuran: «Gammi cuyay wamrä canqui. Gampitami fiyupa cushisha caycä.» Quimsa chunca (30) watayojnöna caycar bautisacurcurmi Jesusga Tayta Diospa willacuyninta willacur gallaycuran. Jesuspäga runacuna yarparan Josëpa wamran cashantami. Josënami Elïpa wamran caran. Elïmi caran Matatpa wamran. Matatmi caran Levïpa wamran. Levïmi caran Melquipa wamran. Melquimi caran Janapa wamran. Janami caran Josëpa wamran. Josëmi caran Matatiaspa wamran. Matatiasmi caran Amospa wamran. Amosmi caran Nahumpa wamran. Nahummi caran Eslipa wamran. Eslimi caran Nagaipa wamran. Nagaimi caran Maatpa wamran. Maatmi caran Matatiaspa wamran. Matatiasmi caran Semeipa wamran. Semeimi caran Josecpa wamran. Josecmi caran Judäpa wamran. Judämi caran Joanapa wamran. Joanami caran Resapa wamran. Resami caran Zorobabelpa wamran. Zorobabelmi caran Salatielpa wamran. Salatielmi caran Neripa wamran. Nerimi caran Melquipa wamran. Melquimi caran Adipa wamran. Adimi caran Cosampa wamran. Cosammi caran Elmodampa wamran. Elmodammi caran Erpa wamran. Ermi caran Josuëpa wamran. Josuëmi caran Eliezerpa wamran. Eliezermi caran Jorimpa wamran. Jorimmi caran Matatpa wamran. Matatmi caran Levïpa wamran. Levïmi caran Simeonpa wamran. Simeonmi caran Judäpa wamran. Judämi caran Josëpa wamran. Josëmi caran Jonanpa wamran. Jonanmi caran Eliaquimpa wamran. Eliaquimmi caran Meleapa wamran. Meleami caran Mainanpa wamran. Mainanmi caran Matatapa wamran. Matatami caran Natanpa wamran. Natanmi caran Davidpa wamran. Davidmi caran Isaïpa wamran. Isaïmi caran Obedpa wamran. Obedmi caran Boozpa wamran. Boozmi caran Salmonpa wamran. Salmonmi caran Naasonpa wamran. Naasonmi caran Aminadabpa wamran. Aminadabmi caran Arampa wamran. Arammi caran Esrompa wamran. Esrommi caran Farespa wamran. Faresmi caran Judäpa wamran. Judämi caran Jacobpa wamran. Jacobmi caran Isaacpa wamran. Isaacmi caran Abrahampa wamran. Abrahammi caran Tarëpa wamran. Tarëmi caran Nacorpa wamran. Nacormi caran Serugpa wamran. Serugmi caran Ragaupa wamran. Ragaumi caran Pelegpa wamran. Pelegmi caran Heberpa wamran. Hebermi caran Salapa wamran. Salami caran Cainanpa wamran. Cainanmi caran Arfaxadpa wamran. Arfaxadmi caran Sempa wamran. Semmi caran Noëpa wamran. Noëmi caran Lamecpa wamran. Lamecmi caran Matusalenpa wamran. Matusalenmi caran Enocpa wamran. Enocmi caran Jaredpa wamran. Jaredmi caran Mahalaleelpa wamran. Mahalaleelmi caran Cainanpa wamran. Cainanmi caran Enospa wamran. Enosmi caran Setpa wamran. Setmi caran Adanpa wamran. Y payta Tayta Diosninchi ruraran. Jordán mayupita Jesusga cutimuran Espíritu Santupa munayninchöna. Espíritu Santuga chunyaj jircaman pusharan. Chaycho Satanasga juchata rurachiyta camaran. Jesusga chuscu chunca (40) junaj micuyta mana yawayllapa goyashpan yargaran. Chaymi Satanasga niran: «Rasunpa Diospa Wamran cashpayquega mä cay rumita tantaman ticrachiy.» Chayno niptin Jesús niran: «Tayta Diospa palabranchöga caynömi nin: « ‹Manami micuyllawanchu runaga cawan. [Chaypa ruquenga Tayta Dios nishancunata wiyacurpis cawanmi].› » Chaypitana Satanasga Jesusta pusharan altunnin puntaman. Nircur illajpita cay pachacho caj intëru nasyuncunata ricarachiran. Nircur niran: «Llapan ricashayqui nasyuncunata, chaycho ima-ayca cajcunatapis gamtami goycushayqui munayniquichöna cananpaj. Chaycunaga nogapami. Chaymi pitapis goycuyta munashä cajta goycushaj. Gongurpaycur aduramaptiquega gampanami canga chay ricashayquicuna.» Chaura Jesús niran: «[¡Witicuy Satanás!] Tayta Diospa palabranchöga caynömi niycan: « ‹Tayta Diosllatami aduranqui, payllatami sirbinqui› nir.» Chaypitanami illajpita Jesusta Satanás ricacachiran Jerusalén Templu janancho. Chaychönami payta niran: «Rasunpa Diospa Wamran cashpayquega mä caypita yagay. Diospa palabranchöga caynömi niycan: « ‹Anjilnincunatami Tayta Dios cachamonga. Paycunami charishunqui rumicunaman chaquiquita mana tacanayquipaj,› nir.» Niptin Jesús niran: «Tayta Diospa palabranchöga caynömi niycan: « ‹Tayta Diosta musyapänayqui-cashaga ama rurachiyta munaychu.› » Jesusta imata rurachiytapis mana puydicuycurnami Satanasga aywacuran yapay cutimunancama. Chaypita Jesusga Galilea probinsyaman cutiran Espíritu Santupa munayninwanna. Jesuspäga chay marcacunacho intëruchöna parlaj. Sinagogacunacho yachachiptinmi runacunaga almirashpan parlaj: «Payga alli yachachicojmi» nir. Chaypitanami Jesusga aywaran ñaupata tiyashan Nazaret marcaman. Imaypis custumri cashanno säbadu jamay junajchöga sinagogaman yaycuran. Chaychönami runacunapa ñaupa-puntanman aywaran Tayta Diospa palabranta liguimunanpaj. Chaymi Jesusta goran profëta Isaías isquirbishan libruta. Liguinanpaj libruta quicharcushancho tariran cayno nir isquirbiraycajta: «Tayta Dios acramasha captinmi Tayta Diospa Espiritonga nogacho caycan. Nogataga cachamasha pobricunata alli willacuyta willapänäpämi; [llaquisha caycajcunata cushicachinäpämi;] prësu caycajcunata libri cananpäna willapänäpämi; gapracunatapis allchacächinäpaj; jucpa munaynincho ñacaycajcunatapis jorgunäpaj. Chayno cachamasha Tayta Diosninchïpa munayninchöna cananpaj caj timpu chayamushanta willacunäpäpis.» Chayno liguircur Jesusga cutiycachiran sinagogacho yanapaj runata. Cutiycacherga jamacuycuran. Llapan runacuna chaycho carcaycäga payllata ricaparcaycaran. Chaura Jesusga runacunata niran: «Chay liguimushächo nishannömi canan gamcunapa ñaupayquicho cumlisha caycan.» Chaycho caycaj runacunaga Jesuspaj alli parlarcaycaran. Imano willapashancunapitapis almirasha carcaycaran. Chaymi ninacurcaycaran «Tagayga ¿manachu Josëpa wamran?» nir. Chaymi Jesús niran: «Gamcunaga capas nimanqui rimay cashanno ‹Jampicoj cashpayquega quiquiquiraj jampicuy› nir. Chaynöpis capas nimanqui ‹Capernaúm marcacho milagruta rurashayquino cay marcanchïchöpis milagruta ruray› nir.» Mastapis niran: «Tayta Diospa profëtancunataga marca-masincuna manami chasquicunchu. Masqui musyanayquipaj nishayqui: Profëta Elías caycashan wichan fiyupami muchuy caran. Tamyaga mana tamyaranchu quimsa wata sojta quillan. Chay wichan caran achca biyüda warmicuna cay Israel nasyunninchïcho. Chaypis Eliastaga manami Israelmanchu cacharan. Chaypa ruquenga cacharan juc-lä nasyuncho caycaj biyüdata yanapänanpaj Sidonpa sercancho caycaj Sarepta marcaman. Profëta Eliseo cawashan wichanpis Israel nasyunchöga achcaj runami leprawan gueshyaran. Chayno caycaptinpis Tayta Diosga manami maygantapis allchacächiranchu. Chaypa ruquenga allchacächiran Siria nasyunpita caj Naamanllatami.» Jesús chayno nishanta wiyaycärir sinagogacho caycajcunaga llapan rabyacarcäriran. Llapan rabyasha jataricarcärir siudäpita tangaypa aparan gaga jananpita garpuriycunanpaj. (Chay gaga jananchömi paycunapa marcan caycaran.) Aparcaycaptin Jesusga runacunapa chaupinpa päsarir aywacuran. Jesusga aywaran Galilea probinsyacho caycaj Capernaúm siudäman. Chaychömi cada säbadu jamay junaj runacunata yachachiran. Imano yachachishantapis wiyashpan runacunaga fiyupa almiraj «Quiquin munayniyojnömi yachachin» nir. Chay sinagogachömi caycaran dyablu löcuyaycächishan runa. Dyablu rimachiptinmi gaparaypa niran: «Nazaret runa Jesús, ¿imatataj caycho munanqui? ¿Illgächimajchu shamushcanqui? Nogaga rejsëmi pï cashayquitapis. Gamga canqui Dios cachamushan Cristumi.» Chaura Jesús piñacur dyabluta niran: «¡Upälla! ¡Chay runapita llojshiy!» Chayno niptin aypalla runapa chaupincho jinan öra pampaman tuniraycachir löcuyasha caycaj runata imatapis mana rurayllapa llojshir aywacuran. Chaynöta ricar llapan runacuna fiyupa almiraran. Jucnin-jucninna ninacuran: «¡Ima munayniyojraj payga! Juc shimilla niptin dyablucunapis wiyacur llojshin» nir. Jesús rurashancunata mayar chay partipaga llapan runacuna parlaj. Chay sinagogapita aywacur Jesusga chayaran Simonpa wasinman. Chaycho Simonpa suyran rupay gueshyawan gueshyaycaran. Chaymi chaycho caycajcunaga payta ruwaran allchacächinanpaj. Chaura gueshyajman umpurcur Jesusga rupayta ollgöparan. Simonpa suyranga jinan öra allchacäcuran. Allchacarcurnaga paycunata juclla gararan. Inti yagacuycaptinna Jesús cajman aparan tucuy gueshyawan gueshyajcunata. Gueshyajcunapa jananman maquinta Jesús churarcuptin jinan öra gueshyajcuna allchacaran. Waquin gueshyajcunapitana dyablucunapis gaparpaycar llojshir niran: «¡Gamga Diospa wamranmi canqui!» Tayta Dios cachamushan Cristo cashanta dyablucuna musyaptinmi Jesusga ollgöparan masta mana rimacunanpaj. Pacha wararcuptin Jesusga chunyajninman aywaran. Chaymi runacuna ashishpan pay caycashan cajman chayaran. Tariycur ruwaran paycuna cajpita mana aywacunanpaj. Chayno ruwaptin Jesús niran: «Waquin marcacunachöpis willacunämi caycan Tayta Diospa maquincho goyänanpaj cajta. Chaypämi nogataga cachamashapis.» Chaynömi Jesusga puriran intëru Judea sinagogacunachöpis alli willacuyta willacushpan. Juc cuticho Jesús yachaycächiran Genesaret gocha cantuncho. Tayta Diospa willacuyninta wiyaj yaycur aypalla runa cashpan Jesusta quichquiycächiran. Jesús ricaran gocha cantuncho ishcay can'wacuna caycajta. Chay can'wacunaga jinaylla caycaran. Pescäduta charejcunaga can'wapita llojshirir redanta mayllarcaycaran. Chayno quichqui captinmi Simonpa can'wan cajman Jesús wicharan. Nircur payta niran cantunpita mas washa-läman-niraj can'wata witichinanpaj. Can'waman jamacuycur chaypitana runacunata yachachiran. Runacunata willapayta usharcur Simonta niran: «Can'wayquita apay chaupinninman. Chaychöna redayquicunata jitanqui pescäduta charinayquipaj.» Niptin Simón niran: «Warayllata pescarpis manami ni juctapis charishcäcunachu tayta. Ichanga gam nimayniquipa mä redäta yapay jitashaj.» Chayno nirmi redanta jitarcäriran. Aypalla pescäduta chariycuptin redancunapis rachinaycaranna. Aypalla captin jucaj can'wacho carcaycajta maquinwan gayaran jorgöshinanpaj. Paycuna chayaycur jorgöshir pescäduta wiñaran ishcan can'wanman. Lasayllawan can'wancunaga tallpucaytana munaycaran. Aypalla pescäduta chariycur Simón Pedroga Jesuspa ñaupanman gongurpacuycur niran: «¡Nogaga juchasapa runami cä. Ñaupäpitaga aywacuy ari tayta!» Aypalla pescäduta chariycärirmi Simonga pescädu charej-masincunawan mancharisha carcaycaran. Chayno mancharisha caycaran Zebedeopa wamrancuna Santiaguwan Juanpis. Paycunaga caran Simonpa pescädu charej-masinmi. Jesusga Simonta niran: «Ama manchariychu. Cananpitaga runacunatanami shuntamunqui pescäduta charir shuntashayquino.» Nircorga can'wancunata gocha cuchunman chayaycärachir llapanta chaycho cachaycur Jesuswan aywacuran. Juc siudächo Jesús caycaptin leprawan gueshyaycaj runa chayaran. Chay runa Jesuspa ñaupanman gongurpaycur niran: «Tayta, munashayquino cay gueshyäpita limyu canäpaj allchacaycachimay ari.» Chaura Jesusga runata yataycur niran: «Au, allchacänayquita munämi. Limyuna cay.» Niptin chay runaga jinan öra lepra gueshyanpita allchacäcuran. Allchacaj runataga Jesús niran: «Ama pitapis willanquichu. Chaypa ruquenga cüraman ayway ricashunayquipaj. Nircorga Moisés isquirbishancho niycashanno allchacashayquipita llapanta ruranqui. Allchacashana caycashayquita cüra nishuptiquega llapannami musyanga rasunpa allchacashayquita.» Chaypis Jesuspa willapanga may-chaychöpis mayacaran. Chaynöpami achcaj runacuna pay cajman shuntacaran yachachishancunata wiyananpaj, gueshyancunapitapis allchacächinanpaj. Chaypis Jesusga imaypis chunyajninman aywaj Tayta Diosta mañacunanpaj. Juc cuti Jesús yachachiptin chaycho jamarpaycaran Moisés isquirbishanta yachachejcunawan fariseucuna. Paycunaga shamusha caran intëru Galilea probinsyapita, intëru Judea probinsyapita, y Jerusalenpitapis. Gueshyajcunata allchacächinanpaj Tayta Diospa munayninwan Jesús caycaran. Chaymanmi runacuna quirmawan aparan mana cuyucuypa gueshyaj runata. Chayaycachirmi imanöpapis Jesuspa ñaupanman yaycachiyta munaran. Ichanga achca runacuna chaycho captinmi wasi puncunpa yaycachiyta mana puydiranchu. Chaymi wasi jananman wicharcachir wasi gataraycashanta uchcuriran. Nircur wascawan warcuypa quirmantinta urächiran Jesuspa ñaupanman. Chay apaj runacuna payman yäracushanta musyarmi chay gueshyaycaj runata Jesús niran: «Gamga llapan juchayquipita perdunashanami caycanqui.» Chayno niptin Moisés isquirbishanta yachachejcunawan fariseucunaga yarpachacur niran: «¿Pitaj chay runa Tayta Dios-tucur chayno rimananpäga? Diosllami juchataga perdunan.» Chayno yarparcaycashanta musyarmi Jesús tapuran: «¿Imanirtaj chayno yarparcaycanqui? ¿Maygantaj mas fäsi: ‹Juchayquicunapita perdunashanami caycanqui› ninanchu o ‹Allchacashanami canqui. Jatariy. Puriyna,› ninanchu? Cananmi ricanqui Destinädu Runa cay pachacho runata juchancunapita perdunananpäpis munayniyoj cashanta.» Chayno nircur mana cuyucoj runata niran: «Gamtami në: Jatariy. Quirmayquita shuntacurcur wasiquiman aywacuy.» Chayno niptin mana cuyucoj runaga jinan öra llapan ricaycaptin sänuna jatarcuran. Nircur quirmanta apacurcur wasinpana aywacuran Tayta Diosta alabashpan. Chaynöta ricaycur llapan runacuna almirashpan Tayta Diosta alabaran. Fiyupa almirasha cashpan paycuna niran: «¡Cananga fiyupa almiraypajcunatami ricashcanchi!» Chaypita aywacuycashanchöna Jesusga ricaran Leví jutiyoj runata, impuestuta cobrar jamaraycajta. Ricärir payta Jesús niran: «Disïpulö canayquipaj gatirämay.» Chayno niptin Levïga llapanta cachaycur jinan öra Jesuswan aywacuran. Chaypita Levïga wasincho micuyta rurachiran chayman Jesús chayayninta. Chaycho Jesuswan iwal micurcaycaran impuestuta cobrajcuna, waquin runacunapis. Chaymi Moisés isquirbishanta yachachejcunawan fariseucunaga jamurpashpan Jesuspa disïpuluncunata niran: «¿Imanirtaj impuesto cobrajcunawan mana alli ricasha juchasapa runacunawan micurcaycan?» Niptin Jesusga niran: «Gueshyajcunami mëdicupäga caycan. Nogaga manami allita ruraycajcunata gayajchu shamushcä. Chaypa ruquenga shamushcä juchallancho goyaycajcunata gayajmi arpinticur salbacunanpaj.» Chaypitanami Jesusta waquenga niran: «Bautisaj Juanpa disïpuluncunawan fariseucunapa disïpuluncunaga imaypis ayunan Tayta Diosta mañacunanpaj. Gampa disïpuluyquicunami ichanga micur upullar cacun.» Chaymi Jesusga niran: «Casarananpaj fistaman gayachishan runacunaga ¿ayunanmanchuraj casaraj runa chaycho caycaptin? Casaraj mösuta apacuptinmi ichanga llaquicur ayunangapaj.» Chayno nirmi tincuchiypa willaparan: «Pipis manami mushoj röpata rachircur mauca röpataga rimindanchu. Chayno rurashpanga mushoj röpatapis pirdichinmi. Mauca caj röpachöga manami camarannachu. Chayno manami pipis wiñanchu chayraj rurasha bïnuta mauca garapita shutimanga. Mauca gara shutiman wiñashaga pogushpan chay gara shutita rachirinmi. Chaura bïnupis jichan. Gara shutipis pirdin. Chaymi chayraj rurasha bïnutaga wiñanchi mushoj gara shutiman. Chauraga ishcanpis allimi llojshin. Chaynömi pipis pogusha bïnuta yawarcorga chayraj rurasha bïnuta upuyta mana munannachu. Llapanmi nin ‹Pogusha bïnuga chayraj rurasha bïnupita mas allimi› nir.» Juc säbadu jamay junajcho Jesusga disïpuluncunawan päsaycaran rïgu poguraycaj chacrapa. Jesuspa disïpuluncunaga rïguta pallarcur cuparir-cuparir uchurcaycaran. Chayta ricar waquin fariseucunaga niran: «¿Imanirtaj chaynöga gamcuna rurarcaycanqui, säbadu jamay junajcho mana rurananchïpaj caycaptenga?» Chayno niptin Jesusga niran: «¿Manachu Tayta Diospa palabrancho liguishcanqui unay ray David yan'guincunawan yargashpan imata rurashantapis? Tayta Diosta rispitana wasiman yaycur Tayta Diospaj churashan tantata micuran. Cüracunalla micunanpaj caycaptinpis micuran. Yan'guincunatapis yawachiran.» Nircur niran: «Destinädu Runaga munayniyojmi caycan säbadu jamay junajcho imata rurananpaj imata mana rurananpäpis.» Chaypita yapay säbadu jamay junajcho sinagogaman yaycuycur Jesús yachachiyta gallaycuran. Chaycho juc runa caycaran derëchu caj maquin mana cuyucoj chaquisha. Chayta ricar Moisés isquirbishanta yachachejcunawan fariseucunaga Jesusta ricaparcaycaran cayno nir: «Säbadu jamay junaj caycaptin mä allchacächengachush tagay gueshyajta. Allchacächiptenga chay janallanmi contran jatarishun.» Chayno yarparcaycashanta musyar chaquisha maquiyoj runata Jesusga niran: «¡Jatarcur chaupiman ichicuy!» Chaura chay runaga jatarcur chaupiman ichicuran. Chaycho caycajcunata Jesús niran: «Tapushayqui-llapa: Säbadu jamay junajchöga ¿imatataj rurashwan: alli cajtachu u mana alli cajtachu? ¿Wañuycajta salbashwanchu u ‹wañucuchun› nishwanchu?» Chayno nircur chaycho caycajcunata ricapärir chaquisha maquiyojta niran: «Maquiquita jogariy.» Niptin maquinta jogariran. Chaura sänuna ricacuran. Chayta ricaycur contrancunaga fiyupa rabyar quiquin-pura parlacuran Jesusta imano imata rurananpäpis. Chay wichan juc junaj Jesús aywaran chunyaj jircaman Tayta Diosta mañacunanpaj. Chay jircacho warayllata Tayta Diosta mañacuycar wararan. Pacha wararcuptin llapan disïpuluncunata gayaran. Nircur paycunapita chunca ishcayta acraran apostulnin cananpaj. Acrashan cajpa jutincuna caran: Simón (paypa jutintami churaparan Pedro nir), Simonpa wauguin Andrés, Santiago, Juan, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Alfeopa wamran Santiago, «Celote» nishan Simón (Celote ninanga «marcanpaj nanächicoj» ninanmi.) Santiagupa wauguin Judas, chayno Jesusta wañuchinanpaj entregaj Judas Iscariotepis. Acrashan cajcunawan puntapita Jesús urämuran. Pampacho shuntacasha carcaycajta tariran achcaj gatirajnincunata, aypalla runacuna intëru Judeapita, jinan Jerusalenpita, mas caru lamarpa cantunpa Tiro marcapita, Sidón marcacama tiyajcuna shamusha carcaycajtapis. Paycuna shuntacaran Jesús parlashanta wiyananpaj, gueshyancunapitapis allchacächinanpämi. Chaycho allchacächiran dyablu ñacaycächishan runacunatapis. Munayninwan allchacächiptinmi pï-maypis Jesusta yatayllapis yataycuyta munaj gueshyancunapita allchacänanpaj. Disïpuluncunata ricärir Jesusga niran: «Cushishami cawanquipaj pobricunaga. Gamcunaga Tayta Diospa maquinchömi goyanquipaj. «Cushishami cawanquipaj canan yargaycajcunaga. Gamcunaga sacsashami canquipaj. «Cushishami cawanquipaj canan wagaycajcunaga. Asirmi goyanquipaj. «Cushishami cawanquipaj noga Destinädu Runapa willacuynëta willacushayquipita runacuna chiquishuptiqui, gargushuptiqui, ashllishuptiqui, imamanpis tincuchiypa gayapäshuptiqui. Imatapis mana allita rurashushayqui junaj gamcunaga cushicuy. Gamcunataga maynami Tayta Dios premyuta shuyaraycächishunqui. Chiquishojcunapa unay caj awiluncunapis chaynöllami unay caj profëtacunata chiquej, magaj.» Nircur Jesús niran: «Ay imanöraj canqui rïcucuna. Gamcunaga maynami ima-aycayquipis captin cushisha goyashcanqui. «Ay imanöraj canqui sacsashana caycajcuna. Gamcunaga yargaychömi canquipaj. «Ay imanöraj canqui canan cushisha caycajcuna. Gamcunaga fiyupa llaquicurmi waganquipaj. «Ay imanöraj canqui llapan runacunapita alabasha caycajcuna. Gamcunanöllami unay caj awiluyquicunapis llutan yachachicojcunata alabaj. «Llapayqui wiyaycämajcunatami ichanga në: Chiquishojcunata cuyanqui. Rabyapäshojcunatapis alli ricanqui. ‹Maldisyunädu cachun› nishuptiquipis, ‹Tayta Dios yanapächun› niy. Magashojcunapäpis Tayta Diosta mañacuy. Pipis jucaj-lä gagllayquicho magashuptiqui, jucaj-lä gagllayquitapis camapay. Punchuyquita guechushushpayqui camisayquita apacuptinpis ama rimapaychu. Pï imata mañacushuptiquipis goycuy. Imatapis guechushushpayqui apacuptenga cutichishunayquita ama shuyaranquichu. Alli ricashunayquita munashayquino gamcunapis runa-masiquita alli ricanqui. «Cuyanacushallayquita cuyashpayquega ¿ima allitataj rurarcaycanqui? Juchasapacunapis chaynöllaga rurarcaycanmi. Gamcunapaj alli cajcunallawan alli cashpayquega ¿ima allitataj rurarcaycanqui? Juchasapacunapis chaynöllaga rurarcaycanmi. Ristacoj-masillayquiwan ristanacorga ¿ima allitataj gamcuna rurarcaycanqui? Juchasapacunapis ristacoj-masillanwanga ristanacunmi cutichinacuyta yarpar. «Gamcunaga chiquishojniquicunata cuyay. Paycunawanga alli cay. Ristarga ama yarpaychu cutichishunayquitaraj. Chayno alli goyashayquipitami Tayta Diosninchi sumaj alli ricashunquipaj. Munayniyoj Tayta Diosninchïpa wamran cashayquipis musyacangami. Payga llapan runatami cuyapan juchacho goyaptinpis, imata mana gocuptinpis. Tayta Diosninchi cuyapäshushayquino gamcunapis cuyapay pï-maytapis. «Runa-masiquita ama jamurpaychu Tayta Diospis mana jusgashunayquipaj. Jucpäga ama ninquichu ‹payga juchayojmi› nir, Diospis gampaj mana ninanpaj. Pï-maytapis perdunaptiquega gamtapis chaynömi perdunashunquipaj. Pï-maytapis goycuptiquega gamtapis chaynöllami goycushunquipaj. Chasquinquipaj junta shajshipayllapa wiñasha jichay jichaytami. Runa-masiquita imanöpis ricashayquimannöllami Tayta Diospis ricashunquipaj.» Chayno nishpan tincuchiypapis Jesús willaparan: «¿Gapra runa gapra-masinta pushanmanchuraj? Pushanacorga ¿manachuraj ishcan uchcuman yaganman? Chauraga yarpay pï yachachicojta gatiraycashayquitapis. Yachacöga manami yachachejninpita masga yachanrächu. Llapanta yachacuycurnaga yachachejninnönami canga. «Quiquiquipa ñawiquicho jatun ganra caycaptenga ¿imanirtaj runa-masiquipa ñawincho tacshalla ganra caycajta ricapaycanqui? Ñawiquicho jatuncaray ganra caycaptenga ¿imanöparaj runa-masiquita ninquiman ‹Ñawiquicho tacsha ganra caycajta jorgapäshayqui› nir? ¡Janan shongu runacuna! Rimëruga jorguy quiquiquipa ñawiquicho ganra caycajtaraj. Chayrämi ricanquipaj jucpa ñawincho tacsha ganra caycajta jorgapänayquipäga.» Alli yöra manami wayunchu mana alli frütataga. Chayno mana alli yörapis manami wayunchu alli frütataga. Imanötapis wayushanpitami rejsinchi yöracunataga. Chayno manami pallanchïchu shirapita ïgusta. Ni manami shuntanchïchu cashapitapis übasta. Alli runaga parlan shonguncho alli yarpaycashantami. Mana alli runaga parlan shonguncho mana alli yarpaycashallanta. Shonguncho mana allita yarparmi ichanga mana allita parlan. «Nishäta mana rurarcaycarga ¿imanirtaj gamcunaga ‹Tayta, Tayta› nircaycämanqui? Noga nishäta wiyacamajcuna imano cashantapis tincuchiypa willapäshayqui: Juc runashi wasita jatarichinanpaj rurita uchcuycur gaga jananpita simintuta pergasha. Chaura mayu chayashpan yacu jaytaptinpis manashi chay wasitaga juchuchishachu, gaga jananpita sumaj camacächiypa pergasha captin. Noga nishäta mana rurajcunaga caynömi caycan: Juc runashi simintuta mana pergayllapa allpa janallanpita wasita jatarachisha. Chayno captinshi mayu chayarga yacu jaytaycällar juchuraycachisha. Chaura chay wasiga ushajpäshi illgasha.» Runacunata yachachiyta ushaycur Jesús disïpuluncunawan aywacuran Capernaúm marcaman. Chaychömi Roma runa capitan tiyaran. Chay capitanpa cuyay uywaynin fiyupa gueshyashpan wañuycaranna. Capitanga maynami Jesús imata ruraycashantapis parlajta wiyaran. Chaymi mas rispitädu Israelcunata cacharan «Aywar ruwaycamunqui uywaynëta allchacächej shamunanpaj» nir. Chaura paycunaga Jesús cajman awaycur fiyupa ruwaran: «Capitanpa uywaynin gueshyaycajta allchacaycachiy ari tayta. Payga marca-masinchïcunapäpis alli runami. Sinagogatapis rurachipämashami.» Chayno niptin Jesusga paycunawan aywaran. Capitanpa wasinmanna Jesús chayaycaptin chay capitanga yapay cacharan amistänincunata. Chay runacuna aywar niran: «Tayta, wasincamaga amashi chayaycunquichu. Pay jäpa runa captinshi wasinman ama yaycunquichu. Chayshi quiquenga mana shamushachu gammanpis. Carullapitashi ‹Allchacächun› niycunqui. Chayllashi uywaynin allchacanga. Payga caycan juc mandajpa munaynillanchöshi. Chaynöshi paypa munayninchöpis caycan suldärucuna. Maygantapis ‹ayway› niptenga aywanshi. ‹Shamuy› niptenga shamunshi. Chaynöshi uywayninpis imata ‹ruray› niptinpis ruran.» Chayno nishanta wiyaycur Jesusga fiyupa almiraran. Chaymi guepanta aywarcaycaj runacunaman ticraycur niran: «Payno alli yäracamaj runataga ni Israel runacunachöpis manami tarishcächu.» Chay cachashancuna capitanpa wasinman cutiycorga pasaypa gueshyaycashan uywayta tariran allchacashatana. Chaypita manapis aycällatana Jesusga aywaran Naín marcaman. Paywan aywaycaran disïpuluncuna y aypalla runacunapis. Marca yaycunaman chayaycashanchöna ricaran pampananpaj ayata aparcaycajta. Chay ayaga caran biyüdapa jucnaylla wamranmi. Aypalla runacunapis gatiycaran. Jesusga biyüdata cuyapashpan niran: «Ama wagaychu ari.» Chayno nircur aparcaycajpa ñaupanman aywarcur yataycuran ayata apaycashan quirmata. Chaura ayata wintuycajcunaga ichiycäriran. Wañusha caycaj mösutana niran: «¡Mösu, jatariy!» Chaura wañusha caycäga cawarir jamarcurna parlaran. Jesusna cawarimojpa mamanta niran: «¡Cä wamrayqui!» Chaycho caycajcunaga llapan almirashpanna Tayta Diosta alabaran «Fiyupa munayniyoj profëtami noganchïcho caycan» nir; «Tayta Diosga noganchïman chayamusha yanapämänanchïpaj» nir. Jesús imano rurashanpis intëru Judea probinsyapami mayacaran. Bautisaj Juanta quiquinpa disïpuluncuna willaran Jesús imano imata ruraycashantapis. Chaymi ishcaj disïpuluncunata Jesusman cacharan cayno tapunanpaj: «¿Gamchush caycanqui Tayta Dios cachamushan Cristo? U ¿Juctarächush shuyäshäcuna?» nir. Chayaycur niran: «Bautisaj Juanmi cachamasha gamta tapucunäpaj: ¿Gamchush caycanqui Tayta Dios cachamushan Cristo? U ¿Juctarächush shuyäshäcuna?» Juanpa cachancuna chayashan öra Jesusga allchacaycächiran tucuy-niraj gueshyawan gueshyajcunata, dyablu gueshyachishan runacunata, gapracunatapis. Tapuptin Jesús niran: «Cutiycur Juanta willay wiyashayquita ricashayquicunatapis. Gapracunapis ricannami. Mana purejcunapis purinnami. Leprawan gueshyajcunapis allchacashanami. Upacunapis wiyarcaycannami. Wañushacunapis cawarinnami. Pobricunapis Tayta Diospa alli willacuyninta wiyaycannami. Cushishami cawanga mana yamacaypa nogaman yäracamaj cäga.» Juanpa disïpuluncuna aywacuptin shuntacasha caycaj runacunata Jesusga Juanpaj cayno niran: «¿Imata ricajtaj gamcuna aywarayqui chunyajcho Juan caycashanman? ¿Wayrawan cuyuycaj shogushta ricajchu? Chaycunata ricaj mana aywashpayquega ¿ima ricajtaj aywarayqui? ¿Alli röpasha caycaj runata ricajchu aywarayqui? Gamcuna musyashayquinöpis alli röpan jatishata, pasaypa allicho goyaj rïcucunataga ricanqui ray tiyashan palasyucunallachömi. Chaura, gamcuna ¿ima ricajtaj aywarayqui? ¿Profëtata ricajchu? Au, profëtata ricajmi aywarayqui. Payga waquin profëtacunapita masmi cashapis. Juanpämi Tayta Diospa palabrancho cayno isquirbiraycan: « ‹Gampa ñaupayquitami willacojnëta cachä. Chaynöpami camaricusha carcaycanga aywaptiqui chasquicushunayquipaj.› «Ni pï runapis Juanmanga manami tincushachu. Chaypis Tayta Diospa maquincho cawajcunamanmi ichanga Juanpis mana tincunchu.» (Juan bautisashan cajcunaga Jesús nishanta wiyaycur Tayta Diosta alabaran, asta impuestuta cobrajcunapis. Fariseucunawan Moisés isquirbishanta yachachejcunami ichanga mana bautisacushachu caran. Paycunaga Tayta Dios nishancunata chasquicuyta manami munaranchu.) Chayno nircur mastapis Jesús niran: «¿Imawanraj tincuchëman canan wichan runacunataga? ¿Imamanraj tincun? Paycunaga caycan läsacho pucllar jamarpaycaj wamracunanöllami. Upa wamracuna-jinami mana tantiyacunchu. Wamracunaga nin: « ‹Quënata tucaptëpis manami gachwashcanquichu. Llaquicuyllapaj cantaptëpis manami wagashcanquichu› nir. «Juanga casha tantata mana micoj, ni bïnutapis mana upoj. Chaura gamcunaga nishcanqui ‹¡Payga dyablupa munaynincho carmi chayno ruraycan!› nir. Destinädu Runami ichanga pï-maywanpis shuntacar ima micuytapis micun, bïnuta upun. Chaymi runacunaga nin ‹Micullar upyallar puricun. Impuestuta cobrajcunawan, mana alli ricasha juchasapa runacunawan puricun› nir. Chaypis Tayta Dios rasunpa yachaj cashanga musyacan wamrancuna imanöpis cawashanchömi.» Juc Fariseo runa Simón jutiyoj Jesusta pusharan wasinman chaycho micuyta garananpaj. Chayachiptin Jesusga micunanpaj yaycuran. Chayman Jesús aywashanta musyarmi juchasapa warmiga aywaran alabastro rumipita rurashan botëllanwan fiyupa chanin cuestaj perfümi aptasha. Chayar umpucuycur wagapaptin weguenga Jesuspa chaquinman juturan. Weguin ushmashantana ajchanwan chaquichishpan pichaparan; mucharan. Nircur apashan perfümita wiñaparan. Chayta ricaycur wasinman pushaj fariseo runaga yarpaynillancho niran: «Rasunpa profëta carga musyanmanmi imaniraj warmi yataycashantapis. Musyarga manami munanmanchu chay juchasapa warmi yataycunanta.» Chayno yarpaycashanta musyashpan Jesusga niran: «Simón, willashayqui.» Chaura Simonga niran: «Mä willamay tayta.» Chaymi Jesús niran: «Juc runapashi ishcaj runacuna jagan caran. Jucnin cäga jagan caran pichga pachac (500) junaj arur gänashanno. Jucninna jagan caran pichga chunca (50) junaj arur gänashanno. Imanöpa pägananpäpis ishcanpa imanpis manashi caranchu. Chayno captin ishcantapis ‹Jagä cashayquega cacuchunna› niranshi. «Canan mä nimay: ¿Maygan cajtaj chay guellayniyoj runata mas cuyanga?» Simón niran: «Mas aypalla jaga caj runami tayta.» Chayno niptin Jesús niran: «Au, chaynömi.» Chaura warmita ricapärir Simonta yapay niran: «Simón, ricay cay warmi imano ruraycashantapis. Wasiquiman chayamuptëpis manami yacuta gomashcanquichu chaquëta mayllacunäpaj. Cay warmimi ichanga weguinwan chaquëta ushmarcachir ajchanwan pichapämasha. Yaycamuptë saludamashpayqui manami muchamashcanquichu. Paymi ichanga jamaycushäpita-pacha chaquëta muchasha. Chayamuptë umäman manami asëtita wiñapämashcanquichu. Paymi ichanga chaquëman perfümita wiñasha. Chayno rurar cay warmiga musyaycächin maychica juchan casha captinpis perdunashana cashantami. Chayno perdunasha carmi cay warmiga fiyupa cuyamasha. Wallcallapita perdunasha cajcunaga manami alläpa cuyacunchu.» Nircur chay warmita niran: «Gamga juchayquicunapita perdunashanami caycanqui.» Chayno nishanta wiyaycur chaycho jamarpaycajcunaga quiquin-pura ninacuran: «¿Pitaj cay runa juchayojcunatapis juchanpita perdunananpäga?» Chayno nircaycaptinpis Jesusga warmita niran: «Riguishayquipitami Dios salbasha-cashunqui. Cananga cushishana aywacuy.» Chaypitana Jesusga chunca ishcay apostulnincunawan marcan-marcan puriran. Alli willacuyta willaparan «Tayta Diosga maquincho cawananchïpämi shuyaycämanchi» nir. Paycunawan puriycaran dyablu maquichacushanpita jorgushan warmicuna, tucuy gueshyapita allchacächishan warmicunapis. Chayno paycunawan puriycaran Magdalena marcapita caj María. Paypitami Jesús garguran ganchis dyablucunata. Chayno puriycaran Herodespa yanapajnin Cuzapa warmin Juana, Susana, waquin warmicunapis. Paycunaga Jesusta y disïpuluncunatami guellaywan yanapaj. Intëru marcapita shamurmi achca runacuna shuntacaran Jesús caycashan cajman. Chaymi tincuchiypa willaparan: «Juc runashi rïgu muroj aywaran. Chayshi muruta machiptin waquin muru caminuman chayaran. Chaura chay caminupa purejcuna lluchcacuran. Äbicuna shamurna machiraycajta pashacurcuran. Waquin caj murunashi chayaran allpaynaj rumi shallaman. Chaycho wiñarcamur mana ömi captin chaquicäcuran. Waquin caj murunashi chayaran cashacuna chaupinman. Cashacuna rurincho garwashtaycällar wiñamurshi chaquicäcuran. Mas waquin caj murunashi alli allpaman chayaran. Chaura chaycunaga alli wiñamurshi juc ispïjallacho pachacta wayuran.» Chayno willaparcur Jesús niran: «¡Nishäta wiyaj cäga sumaj tantiyacuy!» Chaypita disïpuluncuna tapuran: «¿Ima ninantaj chay tincuchiypa willapashayquega?» nir. Niptin Jesús niran: «Gamcunataga Diosmi tantiyaycächishunqui imano Paypa maquincho cananpaj cajtapis. Waquincunatami ichanga tincuchiyllapa willapä, chaynöpami ricaycarpis mana ricajno canga. Wiyaycarpis mana tantiyangachu. «Chay tincuchiypa willapashäga cayno ninanmi caycan: Rïgu murunömi Tayta Diospa willacuynin caycan. Chucru caminunömi waquin runacunapa shongun chucru caycan. Chayno carmi Tayta Diospa willacuyninta wiyarpis mana chasquicunchu. Chaymi wiyashallantapis Satanás gongaycachin mana salbacunanpaj. Waquin runacunapa shongonga allpaynaj rumi shallanömi caycan. Paycunaga Tayta Diospa willacuyninta wiyar cushishami chasquicun. Chaypis mana ömi captin rïgu yagarcamur chaquicäcushannömi paycunapis caycan. Chaymi runacuna chiquiptinpis o ima ñacaycho carpis ñaupata cawashanmanno cuticurin. Waquin runacunapa shongonga cashacuna rurincho caj allpanömi caycan. Paycunaga Tayta Diospa willacuyninta wiyarpis mas yarpachacun warannincuna imanöpis cawanallanpaj, rïcu canallanpaj y quiquin munashanno cawanallanpämi. Chaynöpami paycunaga caycan mana wayoj rïguno. Waquin runacunapa shongonga alli allpanömi caycan. Paycunaga Tayta Diospa willacuyninta cushisha chasquicur Tayta Dios munashannömi cawan. Chaymi alli allpacho muru wiñarcamur fiyupa wayushanno caycan. «Achquita sindircur manami pipis churaycunchu cajun rurinman, ni cawitu rurinmanpis. Chaypa ruquin achquitaga alayrinninmanmi churan llapanman achicyänanpaj. Cananga Tayta Diospa alli willacuynin pacaraycajnömi caycan. Chaypis pacaraycajta imayllaga ricacächengami. Mana musyacajcunapis imayllaga mayacangami. Chaymi sumaj tantiyacuy-llapa. Yachachishäta wiyar Tayta Dios munashanno cawaj cäga masmi tantiyaconga. Mana wiyayta munaj cajtaga ichicllata tantiyashallantapis gongaycachengami.» Jesús chayno yachaycächiptin wauguincunawan maman chayaran. Aypalla runacuna captin yaycuyta mana puydiranchu Jesuswan tincunanpaj. Chaymi juc runa Jesusta willar niran: «Mamayquiwan wauguiquicunami jawacho shuyaycäshunqui.» Niptin Jesús niran: «Mamäwan wauguëcunaga Tayta Dios nishanta wiyar rurajcunami.» Juc junajcho Jesús disïpuluncunawan can'waman yaycuran. Nircur niran: «Cay gochata chimpashun.» Chayno nishpan can'wawan aywaran. Gochapa aywarcaycashancho Jesusga puñucäcuran. Chayno aywarcaycaptin löcu wayra gallaycuran. Chaura wayrawan yacu pullchajyar can'waman yaycushpan tallpucächiytana munaycaran. Chaura Jesusman witiycur riccharcachir niran: «¡Tayta, Tayta! ¡Tallpucaycanchïnami!» Riccharcushpan wayratawan yacuta piñacuran. Chaura wayrapis yacupis chawaran. Nircur disïpuluncunata niran: «¿Gamcunaga manachu Tayta Diosman yäracunqui?» Manchacasha cashpan quiquin-pura ninacuran: «¿Piraj pay wayrapis yacupis wiyananpäga?» nir. Chaypita gochata päsashpan Jesusga disïpuluncunawan chayaran Gerasa partiman. Chayga caycaran Galileapa chimpan gocha cuchuncho. Can'wapita Jesús urarcuptin Gerasa runa shamuran. Chay runaga dyablu löcuyächiptin ñaupapita-pachana galalla puricuran. Wasichöpis mana tiyarannachu. Pantiyuncunallachöna tiyacoj. Jesusta ricärir ñaupanman aywashpan gongurpacuycuran. Sinchipa gaparar niran: «Munayniyoj Diospa Wamran Jesús ¿imatataj nogacunawan munanqui? Gamta ruwacö: ama ñacachimaychu ari.» (Chaynöga niran, Jesús mayna «Cay runapita yarguy dyablu» nisha captinmi. Chay runataga achca cutimi munashanta dyablu rurachiran. Chaymi maquinpita, chaquinta cadinawan wataran pitapis mana manchachinanpaj. Chayno wataptinpis cadinata paquiriycur chunyaj jircacunaman aywacoj.) Chaypita Jesús tapuran «¿Imataj jutiqui?» nir. Chaura löcu niran: «Nogapa jutëga Legionmi.» («Legión» niran aypalla dyablucuna captinmi.) Chay dyablucunaga Jesusta ruwaran «Chacaj pachaman ama cutichimaynachu» nir. Chay öraga lädun jircacho aypalla cuchicuna caycänaj. Chaymi ruwacuran «Chay cuchicunaman yaycushaj ari» nir. Chaura dyablucuna ruwacushanta Jesús auniran. Auniptinmi dyablucunaga runapita llojshir cuchicunaman yaycucaycäriran. Cuchicunanami löcuyar tunapa cörriylla aywar gochaman yagacarpuran. Chaychöga shengaypana wañuran. Chayta ricaycur cuchi michejcunaga cörriyllapa aywacuran marcacho tiyaj runacunata, sercancho tiyaj runacunatapis willananpaj. Willaptin runacunaga ima päsashantapis ricaj aywaran. Jesús cajman chayaycur dyablucuna löcuyächishan runataga tariran Jesuspa ñaupancho sänu alli fisyunchöna jamaraycajta. Röpatapis jatishana caycaran. Chayta ricaycur runacunaga fiyupa manchariran. Löcuyaycaj runata imano allchacächishantapis ricajcunanami willaran chayamojcunata. Chaura chay partipa tiyaj runacunaga manchacushpanmi Jesusta fiyupa ruwaran chaypita aywacunanpaj. Chaymi Jesusga can'waman wicharcur cuticuran. Manaraj aywacuptin chay allchacaj runapis Jesusta ruwaran paywan aywacunanpaj. Ichanga Jesús cachar niran: «Wasiquiman cutiy. Chaychöna willacunqui Tayta Dios fiyupa allita gampaj rurashanta.» Chaura chay runa aywacurna chay marcachöga Jesús allchacächishanta intërupa willacuran. Chaypita Jesús cutiran gocha washa chimpanmanna. Cutiptin shuyarpaycajcunaga cushicuran. Chaymanmi Jairo jutiyoj runa chayaran. Payga caran sinagogacho mandajmi. Payga Jesuspa ñaupanman gongurpaycushpan ruwaran wamranta allchacächej wasinman aywananpaj. Paypaga jucnaylla warmi wamranmi wañuycaranna. Chay wamranga chunca ishcaynin (12) watayoj caran. Jairopa wasinman aywaptin runacunaga fiyupa quichquiraj aywarcaycaran. Chay runacunawanmi aywaycaran chunca ishcay (12) watana yawar apaywan gueshyaycaj warmipis. [Chay warmiga mëdicucunacho jampicushpanmi ima-aycantapis ranticur ushasha caran.] Chay-jina jampicurpis mana allchacaranchu. Chay warmi runacunapa chaupinpa Jesuspa guepanman yaycuycur röpanpa cantunta yataycuran. Chaura jinan öra yawar apaynin chawacäcuran. Chaura Jesús niran: «¿Pitaj yatamasha?» Llapanpis chaycho caycajcunaga niran: «Nogaga manami yatashcächu.» Pedrunami niran: «Tayta, cayno quichqui aywarcaycashaga maygan yatashushayquitapis ¿imanöpataj musyashun? [Chaura ¿imanirtaj ‹¿Pitaj yatamasha?› niycanqui?]» Chayno niptin Jesús yapay niran: «Pipis yatamashami. Yatamajtaga munaynëwanmi allchacächishcä.» Chaura chay warmiga «Yatashäta musyashanami» nir sicsicyaycar Jesuspa ñaupanman gongurpaycuran. Nircur willaran imanir yatashantapis, imano jinan öra allchacashantapis. Chaura Jesús niran: «Rasunpa yäracamashayquipitami allchacashcanqui. Cananga cushisha aywacuy.» Jesús chayno parlaycaptillanrämi Jairopa wasinpita cacha chayaycur Jairota niran: «Wamrayquega wañucäcushanami. ¿Imapänataj Maestrutaga sïguir ruwanquipis?» Chayno nejta wiyaycur Jesús niran: «Ama llaquicuychu. Gamga riguiylla riguiy. Riguiptiqui wamrayquega allchacangami.» Wasiman chayaycur Jesusga ruriman yaycachiran wamrapa maman-taytanta, Pedruta, Santiaguta y Juanta. Chaypita cajtaga pitapis mana yaycachiranchu. Jipash-mallwapaj parlashpan llaquicur llapan wagarcaycaran. Chaura Jesús niran: «Ama wagaychu. Manami wañushachu. Puñuycanllami.» Chayno niptin wamra rasunpa wañusha caycashanta musyashpan chaycho caycajcunaga asiparan. Chaypitaga wañusha caycaj wamratana maquipita charircur Jesús niran: «¡Jatariy, wamra!» Chayno niptin wañusha caycaj wamra jinan öra cawarimuran. Cawarcamuptin Jesusga «Wamrata garay» niran. Wamrapa maman-taytanga fiyupa almirasha carcaycaran. Chaypita Jesusga niran «Ama pitapis willacunquichu» nir. Jesusga chunca ishcay apostulnincunata ñaupanman gayaycur munayninta goran runacunapita dyablucunata gargunanpaj, gueshyaycajcunatapis allchacächinanpaj. Paycunata cacharan «Tayta Diosga maquincho cawananpaj shuntaycannami» nir willacunanpaj, gueshyaycajcunatapis allchacächinanpaj. Cachashpan niran: «Aywashpayqui imatapis ama apanquichu: tucapiquita, jacuyquita, guepinayquita, guellayniquita, ni rucacunayquipaj röpayquitapis. Mayman chayarpis chayllacho pacharäcunqui juc marcaman aywacunayquicama. May marcachöpis mana chasquishuptiquega chaypita aywacunqui chaquiquicho allpa caycajta tapsirishpayqui. Chayno ruranqui Tayta Dios paycunata jusgananpaj cashanta musyananpaj.» Chaymi apostulcunaga marcan-marcan aywar Tayta Diospa alli willacuynincunata willacuran. Chayno purirmi gueshyajcunatapis intërucho allchacächiran. Ray Herodesga Jesuspaj «Ima-aycatapis ruraycan» nir parlajta wiyaran. Chaymi imano yarpachacuytapis mana atiparanchu. Waquenga «Juanmi cawarimusha» nircaycaran. Waquinna «profëta Eliasmi yapay yurimusha» nircaycaran. Waquinnami «Unay caj profëtacunami mayganpis cawarimusha» nircaycaran. Herodesnami niycaran: «Juantaga quiquëmi umanta roguchiypa wañuchichishcä. Chaura ¿piraj canman chay runaga? Chay runata nogapis rejsiycöman.» Chaymi imanöpapis Jesuswan tincuyta munaran. Apostulnincuna cutiycamorga Jesusta willaran imano rurashantapis. Chaypita Jesusga paycunallata pushacurcur aywacuran Betsaida marcaman. Chaypa aywashanta musyaycur runacunaga aywaran. Chayaycuptinnami Jesusga willaparan Tayta Diospa maquincho goyänanpaj. Gueshyaycajcunatapis achcajta allchacächiran. Pacha tardiyaptinna chunca ishcay apostulcunaga Jesusta niran: «Runacunata niy aywacunanpäna sercacho tiyaycajcunaman pachacoj aywananpaj, chaycho ima micuyllatapis tarinanpaj. Caychöga imapis manami canchu garananchïpaj.» Chayno niptin Jesús niran: «Gamcuna garay ari.» Chaura paycuna niran: «Nogacunaga charaycä pichga tantatawan ishcay pescädullatami. Micuyta rantej aywar-imar-rächari garäman caychica runataga.» Runacunaga carcaycaran pichga waranganömi. Jesusga apostulnincunata niran: «Llapan runacunata jamachiy shuyni-shuyni pichga chuncata-cama.» Jesús nishanta willaptin llapan jamacuran. Chay pichga tantatawan ishcay pescäduta aptarcur Jesusga syëlupa ricärishpan Tayta Diosta mañacur agradësicuran. Nircurna paquircur-paquircur apostulnincunata macyaran llapan runata aypunanpaj. Chaura llapan runacuna sacsanancama micuran. Puchöpacushantana shuntaran chunca ishcay canasta juntatanöraj. Chaypita juc junajcho disïpuluncunallawan caycashpan Jesusga Tayta Diosta japallan mañacuycaran. Mañacuyta usharcur paycunata tapuran «Runacunaga nogapaj ¿pï cashätataj yarpan?» Chaura disïpuluncunaga niran: «Waquenga ‹Bautisaj Juan› ninmi. Waquenga ‹profëta Elías› ninmi. Waquenga ‹Pï carpis Tayta Diospa juc profëtanmi cawarimusha canga› ninmi.» Chaura quiquincunatana Jesús tapuran: «Gamcunaga ¿pï cashätataj yarpanqui?» Chaymi Pedroga niran: «Gamga Tayta Dios cachamushan Cristumi canqui.» Chaymi disïpuluncunata Jesús willaparan pitapis mana willacunanpaj. Nircur niran: «Noga Destinädu Runaga fiyupami ñacashaj. Autoridäcuna, cürapa mandajnincuna, lay yachachejcunapis nogapäga ‹Wañuchun› nengami. Chaypita quimsa junajtanami Dios cawarachimanga.» Nircur llapan runatana Jesús niran: «Pipis disïpulö cayta munaj cäga, quiquinpa shongun munashanno ama cawachunchu. Ñacanan captinpis, wañunan captinpis waran-waran nogata mana gatirämaj cäga manami disïpulö canmanchu. Noga-raycu wañuyta manchacoj cäga mana ushacaj cawayta manami tarengachu. Noga-raycu wañoj cajmi ichanga salbaconga. Rïcuyar cay pachacho ima-aycata charaptinpis quiquin ushacänan caycaptenga ¿rïcu cashan bälinchuraj? Pipis runacunapa ñaupancho nogapaj y willacuynëpaj pengacuptenga noga Destinädu Runapis syëlupita Papänëpa munayninwan anjilcunawan cutimushpä ‹Manami nogapachu› nishämi. Rasunpami waquin caycho caycajcunaga manaraj wañur ricanga Tayta Diospa maquincho runacuna cawarcaycajtana.» Chaypita pusaj junajtanönaga puntaman Jesús aywaran Tayta Diosta mañacunanpaj. Chayman aywar pusharan Pedruta, Juanta, Santiaguta. Tayta Diosta mañacuycaptillan cäranpis achic-achicyaycajman ticracuriran. Röpanpis yuraj chipyaj ricacuran. Chaychömi ishcaj runacuna yurircur Jesuswan parlaycaran. Paycunaga caran Moiseswan Eliasmi. Paycunaga fiyupa achic-achicyaycajchömi caycaran. Jesuswanga parlarcaycaran cay pachapita aywacur Jerusalencho cumlinanpaj cashantami. Chay öra Pedroga ishcay disïpulu-masincunawan fiyupa puñunaycarpis awantaycaran. Chaychömi ricaran Jesús fiyupa munayniyoj car achicyaypa achicyar ishcaj runacunawan parlarcaycajta. Jesuswan parlashanpita chay runacuna witicuycaptinnami mana sumaj yarpachacuypa Pedroga niran: «Tayta, allipämi caycho carcaycä. Quimsa ramädata rurariycärishaj jucta gampaj, jucta Moisespaj, juctana Eliaspaj.» Chayno niycaptin pucutay chapacurcuran. Pucutay rurincho car paycunaga fiyupa manchariran. Chay pucutaypitana cayno nir wiyacämuran: «Payga acrashä cuyay wamrämi. Pay nishushayquita wiyacuy-llapa.» Chaypitaga Jesusta quiquillantana ricaran. Chay ricashanta paycunaga chay wichan pitapis manami willaparanchu. Warannin junaj, puntapita cutimuptin aypalla runacuna Jesusta taripaj aywaran. Chay runacunapita juc runana sinchipa gayacuran «Maestru, japallan wamräta cuyapaycuy ari. Illajpitami dyablu gaparächin; löcuyächin; tunichin; poshgayta ajtuchin; tacacachin. Imaypis fiyupami ñacachin. Chaymi disïpuluyquicunata ruwacushcä wamräpita dyabluta gargunanpaj. Paycunaga manami puydishachu.» Chaura Jesús niran: «¡Yäracuyniynaj runacuna! ¿Imaycamaraj gamcunawan caycäshaj? ¿Imaycamaraj gamcunata awantashayqui?» Nircur wamrapa papänintana niran: «Wamrayquita cayman apamuy.» Jesuspa ñaupanman chayaycächiptin dyabluga wamrata sicsicyachir pampaman sajtariycuran. Chaura dyabluta Jesús ollgöpar «Wamrapita witicuy» niran. Witicuptin wamraga jinan öra sänu ricacuran. Allchacarcuptin papäninman entregaycuran. Tayta Diospa munayninwan imanöpis rurashanta ricar llapanmi fiyupa almirasha carcaycaran. Imanöpis Jesús rurashancunapita runacuna almirasha carcaycaptin disïpuluncunata niran: «Canan nishäta sumaj wiyamay: Noga Destinädu Runataga fiyu runacunapa maquinmanmi entregamanga.» Chayno nishantapis manami tantiyaranchu Tayta Dios mana camacächiptin. Y tapuytapis manchacuran. Chaypita Jesuspa disïpuluncunaga quiquin-pura rimanacuran maygan mas mandaj cananpaj cashanpita. Imapita rimanacuycashantapis musyarmi Jesusga juc wamrata ñaupanman ichiycachir niran: «Pipis cay wamrata alli chasquëga nogatapis chasquiycämanmi. Nogata chasquimarga cachamajtapis chasquinmi. Chaynömi gamcunachöpis umildinnin cäga rasunpa mas munayniyoj caycan.» Chaypita Juan niran: «Maestru, nogacunaga juc runatami ricashcä jutiquicho dyabluta garguycajta. Paytaga michashcäcuna noganchïwan mana puriptinmi.» Chaura Jesús niran: «Ama michanquichu. Mana contranchi cäga yanapaycämanchïmi.» Janaj pachaman aywacunanpaj wallcana pishiptin Jesusga Jerusalenman aywananpaj camaricuran. Aywarcaycashancho cacharan Samaria probinsyacho caj juc marcaman, chaycho pachacunanpaj wasi ashej. Chaura chay marcacho tiyaj runacunaga chasquicuyta mana munaranchu Jerusalenman aywaycashanta musyar. Chaymi Santiaguwan Juanga niran: «Tayta, [Elías mañacushanno] ¿syëlupita nina shamunanpaj nishächu cay runacunata usharinanpaj?» Chayno niptin Jesús piñacuran: [«Gamcunaga manami musyanquichu pipa munayninwan chayno yarpaycashayquitapis. Noga Destinädu Runaga manami runacunata illgächinäpächu cay pachaman shamushcä; chaypa ruquenga salbanäpämi» nir]. Chaypitaga juc marcamanna aywacuran. Aywarcaycashancho juc runa Jesusta niran: «Maestru, maypa aywaptiquipis gatiräshayquimi.» Chaura Jesús niran: «Atojcunapaga machaynin canmi. Äbicunapapis gueshwan canmi. Destinädu Runapami ichanga mana canchu mayman weguycunallanpäpis.» Juc runata ichanga Jesús niran: «Nogawan aywashun.» Niptin niran: «Tayta, papänë wañuptin pampaycur-rämi gamwan aywashun.» Chaura Jesús niran: «Wañojcunataga wañoj-masincuna pampangami. Gam ichanga Tayta Diospa alli willacuyninta willacur puriy.» Mas juc runapis niran: «Tayta, nogami ichanga gamwan aywashaj. Ichanga wasëmanraj cutiriycushaj llapan famillyäcunata dispidicamunäpaj.» Chaymi Jesús niran: «Pipis guepapa ricacusha yapyaj cäga mana allimi yapyan. Ñaupata cawashanno cawayta munajcunaga manami disïpulö canmanchu.» Chaypita Tayta Jesús acraran ganchis chunca (70) runacunata cachan cananpaj. Nircur ishcaypa-cama cacharan quiquin Jesús chayananpaj caj marcacunaman. Cachashpan niran: «Cosëcha poguraycajnömi chaychica runacuna caycan Diospaj shuntanapaj. Chaypis shuntajcunaga wallcajllami caycan. Chaymi Tayta Diosta mañacuy mas achcaj willacojcunata cachamunanpaj. Canan gamcunaga ayway. Gamcunataga cachaycä atojman uyshacunata gaycurejnömi. Mayganiquipis ama apaychu guellayniquita, jacuyquita, ni llanguiquicunatapis. Piwanpis nänicho tincur parlarga ama wiyaräcuychu. «Pipa wasinmanpis chayar wasiyojta ninqui: ‹Cay wasicho alli goyay caycullächun.› Allilla cawayta munar chasquishuptiquega Tayta Diosninchïpis yanapangami allilla cawananpaj; mana chasquishuptiquimi ichanga mana. Chay chasquishojcunapa wasillancho pacharäcunqui. Ama wasin-wasenga pachacur purinquichu. Garashushayquitaga imatapis micunqui upunqui. Arupacoj runa arushanpita chasquishannömi gamcunapis willacushayquipita chasquinayqui. «May marcamanpis chayaptiqui jamachishuptiquega imallatapis garashushayquita micucunqui. Chaycho caj gueshyajcunata allchacächinqui. Nircur ‹Tayta Diospa maquincho alli cawanapaj caj timpu chayamushanami› ninqui. May marcamanpis chayar willacushayquita mana chasquicuptenga cälliman aywaycur ninqui: ‹Marcayquicho caj allpa chaquëcunaman lagacajtapis tapsirë fiyu cashayqui musyacänanpämi. Imano cashpayquipis sumaj musyay: Tayta Diospa maquincho alli cawanapaj caj timpu chayamushanami› nir. Castïgu chayamunan junäga willacushayquita mana wiyacushanpitami chay marcacho tiyaj runacunataga Tayta Dios castiganga Sodomacho tiyajcunata castigashanpita mas piyur. «¡Ay imanöraj canqui Corazín marca runacuna! ¡Ay imanöraj canqui Betsaida marca runacuna! ¡Fisyu junäga fiyupami llaquicunquipaj! Gamcunacho milagrucunata rurashäno Tiro marcacho Sidón marcacunacho milagrucunata ruraptëga juchancunata cachaycunmanmi caran. Juchanpita arpinticur maynami gachga röpata jaticunman caran. Uchpaman jamaycur waganman caran. Gamcunataga fisyu junajcho fiyupami Dios castigashunquipaj. Tiro runacuna Sidón runacuna castïguwan ñacashanpita masmi ñacanquipaj. Capernaúm runacuna, ¿gamcunaga Tayta Diospa ñaupanman chayanayquipaj cashantachu yarpaycanqui? Chaypa ruquenga chacaj pachamanmi Tayta Dios gaycurishunquipaj. Gamcunacho rurashä milagrucunata Sodomacho ruraptëga runacuna juchancunata cachaycuptenga canancamami chay siudä caycanman caran. «Gamcunata wiyashoj cäga nogatapis wiyaycämanmi. Gamcunata mana chasquishoj cäga nogatapis manami chasquiyta munamanchu. Nogata mana chasquiyta munamashpanga cachamaj Taytätapis manami chasquiyta munanchu.» Ganchis chuncata (70) cachashancunaga cushisha cutimuran «¡Tayta, jutiquicho garguptë dyablucunapis runacunapita aywacushami!» nir. Chaura Jesús niran: «Au, nogapis ricashcämi syëlupita räyuno Satanás yagaycämojta. Gamcunataga munaynëtami goshcä culebracuna, alacrancuna cañishuptiquipis mana imatapis rurashunayquipaj. Chaymi dyablucunata garguptiquipis mana ichipäshunquipächu. Chayno captinpis gamcuna ama cushicuychu ‹Garguptë dyablucuna wiyamasha› nir. Chaypa ruquenga cushicuy jutiquicuna syëlucho isquirbiraycashanpita.» Chay öra Jesusga cushicur Diosta alabar Espíritu Santupa munayninwan niran: «Syëluchöpis cay pachachöpis munayniyoj caycaj papä, gamta alabä yarpaycashayquita yachaj-tucojcunata mana musyachishayquipitami. Chaypa ruquenga wamrano cajcunallatami tantiyachishcanqui. Chayno canantami munashcanqui papä.» Chaycho caycajcunatana niran: «Taytämi llapantapis munaynëman churamusha. Noga imano cashätapis taytallämi musyan. Pay imano cashantapis nogallami rejsë. Chaymi tantiyachishä cajcunalla musyan taytä imano cashantapis.» Chaypitaga disïpuluncunallata niran: «Ricaycashayquita ricajcunaga cushisha cachun. Chaytaga unay profëtacunapis, raycunapis ricaytami munaran. Ichanga manami ricaranchu. Wiyarcaycashayquitapis wiyaytami munaran. Ichanga manami wiyaranchu.» Chay örami Moisés isquirbishanta yachaj runa Jesusta pantachiyta munar tapuran: «Maestru, ¿imatataj ruräman mana ushacaj cawayta tarinäpaj?» Chaura Jesús niran: «¿Imanötaj niycan Tayta Dios isquirbichishan laychöga? Liguir ¿imano nishantataj tantiyashcanqui?» Chaura lay yachaj runaga niran: « ‹Tayta Diosninchïta cuyanqui llapan shonguyquiwan, llapan bïdayquiwan, llapan yarpayniquiwan. Runa-masiquitapis cuyanqui quiquiqui alli cawayta munashayquino› niycanmi.» Niptin Jesusga niran: «Allitami nishcanqui. Chay nishayquicunata rurarga para-simri cawaytami tarinquipaj.» Chayno niptinpis layta yachaj runaga allicho llojshiyta munar tapuran: «¿Pitaj chay cuyanäpaj caycaj runa-masëga?» Chaura Jesús tincuchiypa willaparan: «Juc runashi aywaycasha Jerusalenpita Jericó marcaman. Aywaycaptinshi caminucho shuyaycur suwacuna fiyupa magarcur apaycashanta ushajpaj guechusha. Quiquintana wañushatano röpaynajllata cachaycuran. Chay nänillapashi juc cürapis aywaycaran. Chaycho wañushano jitaraycajta ricaycarpis mana ricaj-tucuypashi päsacuran. Chaynöshi Leví trïbu runapis chayasha runa jitaraycashan cajman. Paypis tumarcurshi päsacuran. Chay caminullapashi päsaycasha Samaria runapis. Jitaraycajta ricaycur fiyupashi cuyaparan. Ñaupanman witiycurshi jampiparan asëtiwan, bïnuwan. Nircur räpucunawan watapasha. Quiquin muntasha aywaycashan uywaman muntarcachirshi aparan caminanticuna pachacunan wasiman. Chaychöna sumaj jampiran. Warannin tuta chay Samaria runa aywacurna wasiyojta pägasha ishcay junaj arur gänashantano, cayno nishpan: ‹Cay gueshyaycaj runata jampiycullanqui ari. Masta gastaptiquipis cutimurnami cutichilläshayquipaj› nir.» Willapayta usharcur lay yachaj runata tapuran: «Chay quimsan runacunapita ¿maygan caj runataj runa-masinta cuyapasha?» Tapuptin lay yachaj runaga niran: «Cuyapar yanapaj cajmi.» Chaura Jesús niran: «Cananpitaga gampis chayno ruray.» Chaypita Jesús disïpuluncunawan aywar chayaran juc marca-mallwaman. Chaychöna Marta jutiyoj warmi wasinman pachächiran. Paypa ñañanna caran María. Payga Jesús yachachishancunata wiyayta munashpanmi ñaupanman jamacuycuran. Martami ichanga wasicho ruraypaj caycaj ruraynincunata tincuypa tincur ruraycaran. Chaymi Jesusta niran: «Tayta, ¿imanirtaj ñañäga chaycho jamaräcun noga ñacaycaptë? Yanapämänanpaj niycullay.» Ichanga Jesús niran: «Marta, gamga alläpa yarpachacuycanqui rurayniquicunallapämi. Chay ruraycunapita mas alliga jucnayllami. Mariami ichanga acrasha allinnin cajta. Chay wiyashantaga manami pipis guechongapächu.» Juc cuticho Jesusga Tayta Diosta mañacuycaran. Mañacuyta usharcuptin juc disïpulun niran: «Tayta, disïpuluncunata bautisaj Juan yachachishanno nogacunatapis yachachimay Tayta Diosta mañacunäpaj.» Jesusnami paycunata niran: «Gamcunaga Tayta Diosta mañacushpayqui cayno ninqui: «[Syëlucho caycaj] Papä, gamtaga pï-maypis rispitayculläshunqui. Cay pachachöpis llapan runacuna gam munashayquino cawaycullächun. [Syëlucho munashayquita rurashanno cay pachachöpis gam munashayquino caycullächun.] Waran-waran cawanäpaj micuyta tariycachimay. Mana alli ruramajcunata perdunashäno jucha rurashäcunapita perdunaycallämay. Jucha rurayman Satanás chayachimänanpitapis chapaycallämay ari. [Chaypa ruquenga imaypis yanapaycallämay juchaman mana chayayllapa cawanäcunapaj].» Caynöpis Jesús willaparan: «Juc runashi pullan pagas aywaran amïgunpa wasinman: ‹Amïgu, quimsallata tantayquita mañacushayqui. Juc amïgömi chayraj chayamusha. Nogapaga imalläpis manami canchu garaycunäpaj.› Mañacuptinshi ruripita nimuran: ‹¡Ama fastidyamaychu! Puncöpis rancashanami caycan. Wamräcunapis puñuycannami. Quiquëcunapis puñucuycänami. Manami jatarimömannachu tantata goycunäpäpis,› nir. «Amïgun callarga manami jatarimunmanchu imatapis goycunanpaj. Yaparir-yaparir fastidyaptinmi ichanga jatarcamur goyconga imata mañacushantapis. Chaymi noga në: Mañacuptiquega Tayta Dios tarichishunquimi. Asherga tarinquimi. Gayacur puncuta tacaptiquega quichapäshunquimi. Mañacoj cäga chasquinmi. Ashej cäga tarinmi. Gayacur puncuta tacaj cajtaga quichapanmi. «Maygayquitapis wamrayquicuna [tantata mañacushuptiqui ¿rumita aptaparcunquimanchuraj?] pescäduta mañacushuptiqui ¿culebrata aptaparcunquimanchuraj? Runtuta mañacushuptiqui ¿alacranta goycunquimanchuraj? May-jina fiyu caycarpis gamcunaga wamrayquicunata alli cajllatami goycunqui. Gamcuna fiyu caycarpis chayno carcaycaptiquega llapanpaj munayniyoj Papäninchi mañacojcunataga Espíritu Santutami gonga.» Juc cuti upa runapita dyabluta Jesús garguran. Dyablu yargucuriptin upaga rimaytana gallaycuran. Chayta ricaycur runacuna pasaypa almiraran. Waquinnami ichanga nircaycaran: «Dyablucunapa mandajnin Beelzebüpa munayninwanmi dyablucunataga garguycan» nir. Waquinnami musyapayta munar «Juc milagrucunataraj ricanäpaj ruray» niran. Chaymi Jesusga paycuna imanöpis yarpaycashanta musyar niran: «Juc nasyuncho runacuna quiquin-pura chiquinacur pillyarga ¿manachuraj wañuchinacur ushacanman? Juc wasicho tiyaj runacuna chiquinacorga ¿manachuraj wacpa-caypa aywacur illganman? Chaynöpis quiquin Satanás caycarga ¿quiquin gargucunmanchuraj? Chauraga ¿imanöpataj munayniyoj quëdanman? Chayta në ‹Beelzebüpa munayninwan dyablucunata gargun› nimaptiquimi. Gamcunaga yarpanqui Beelzebüpa munayninwan noga dyablucunata gargushäta. Chaura gamcunapa gatiräshojniquicunaga ¿pipa munayninwantaj dyablucunata gargun? Chay runacunami gamcunata tantiyachishunqui llutanta yarparcaycashayquita. Nogaga Tayta Diospa munayninwanmi dyablucunata gargö. Chayno ruraptëmi musyanqui maquincho cawananpaj Tayta Dios runacunata shuntaycashantana. «Fiyupa callpayoj runa garutin aptasha wasincho ima-aycantapis täpaptenga suwa manami imantapis apanchu. Paypita mas callpayoj runa shamurmi ichanga garutinta guechurir llapan ima-aycantapis apaconga. Nircur runacunata raquiparenga. «Pipis nogapa mana faburnë cäga conträmi caycan. Pipis nogawan iwal mana shuntaj cäga mashtaycanmi. «Dyablu runapita aywacur, chunyaj chaqui jircapa purin maychöpis tiyananpaj ashir. Maycho tiyananpäpis mana tarir yarpan ‹Unay tiyashäman cutishaj› nir. Cuterga runata tarin alli pichasha limyu wasitano. Chayno tariycur pushan ganchis dyablucunata quiquinpita mas munayniyojta. Llapan yaycur chay runallachöna tiyacaycärin. Chaura ñaupata cashanpita chay runa mas piyur mana allimanna ticran.» Jesús chayno parlaycaptin runacunapa chaupinpita juc warmi nimuran: «Ima cushisharaj caycan gamta gueshyacushoj, chuchushoj mamayquega.» Niptin Jesús niran: «Chaypa ruquenga cushisha cawanga Tayta Dios willacachishanta wiyar rurajcunami.» Jesús caycashan cajman runaga sïguir shuntacarcaycaran. Chaymi Jesusga cayno niran: «Juchasapa, mana wiyacoj runacunami canqui. Gamcunaga milagruta ruranätaraj munaycanqui. Manami imatapis rurashächu. Chaypa ruquenga tantiyacunquiman unay profëta Jonasta imanöpis päsashanta. Nínive runacuna ricacunanpaj imanömi Jonasta Tayta Dios ruraran, chaynömi Destinädu Runatapis päsachenga canan wichan runacuna ricacunanpaj. «Salomonpa yachachicuyninta wiyananpämi Sabá nasyunta mandaj warmipis Jerusalenman shamuran. Paymi fisyuchöga jatarimongapaj canan wichan runacunapa contran rimananpaj. Salomonpita mas caycaptëpis canan wichan runacunaga manami wiyamanchu. Jonás willacushanta wiyar Ninivecho tiyaj runacunaga juchancunapita arpinticuranmi. Canan wichan runacunami ichanga Jonaspita mas munayniyoj caycaptëpis willacushäta mana chasquicunchu. Chaymi fisyuchöga Ninivecho unay tiyajcuna jatarimongapaj canan wichan runacunapa contran rimananpaj. «Pipis manami achquita sindircur churanchu pacäpaman. Ni cajun rurinmanpis manami chapaycunchu. Chaypa ruquenga alayrinninmanmi churan wasiman yaycojcuna sumaj ricananpaj. Llapanta achquipänanpaj runacuna achquita sindishannöllami nogapis willacuycä llapan runacuna tantiyananpaj. Pipis tantiyacoj cäga willacushäta tantiyar chasquicunmi. Mana tantiyacoj cajmi ichanga willacushäta mana chasquir chacajchöno juchallancho caycan. ¿Achquichönöchu u chacaychönöchu caycanqui-llapa? Waquin ‹Achicyaycajchönömi caycä› nirpis rasunpaga chacaychönömi caycan. Willapashäta rasunpa riguerga fiyupa achicyajchömi caycanqui. Mana riguerga chacajcho caycajnömi caycanqui.» Jesús runacunata willapayta usharcuptin juc fariseo runa wasinman pusharan chaycho micuyta garananpaj. Chayachiptin Jesusga micunanpaj yaycuran. Jesusga manaraj micur maquinta mana mayllacuranchu fariseucuna rurashannöga. Chaymi fariseo runaga yarpachacushpan Jesusta ricaparan. Chayta musyar Jesús niran: «Gamcunaga pusillutawan lätupapis janallanta mayllar rurintaga mana mayllajnömi carcaycanqui. Chaymi pusillupa, lätupa rurincho ganra cashannöpis mana allita yarparcaycanqui, fiyu, yargaj cashpayqui. ¡Mana tantiyacoj fariseucuna! ¿Manachu musyanqui Tayta Dioslla janayquicunata rurar shonguyquicunatapis rurashanta? Gamcunaga pobricunata imallachöpis yanapay. Chaynöpami rurinta mayllasha pusilluno shonguyquipis alli cangapaj. «¡Ay imanöraj canqui fariseucuna! Gamcunaga imaypis irbabuynata, rüdata, llapan micuna caj jachacunatapis diesmupaj raquiycanqui. Chayno ruraycarpis gongaycärishcanquimi Tayta Diosta cuyayta. Runa-masiquitapis manami alli ricanquinachu ni cuyapanquinapischu. Chaycunataga imaypis cumlinquiman waquin caj laycunatapis mana gongaypa. «¡Ay imanöraj canqui fariseucuna! Gamcunaga imaypis munarcaycanqui sinagogacunachöpis allinnin caj jamacunamanraj jamayta. Llapan ricananpaj rispitar saludashunayquitaraj munanqui. «¡Ay imanöraj canqui fariseucuna! Runa wañusha pamparaycaj mana musyacajnömi carcaycanqui. Chay pamparaycashan jananpa pipis purej cäga ganrami caycan. Chay pamparashan jananpa mana musyar pipis purishannömi fiyu runa cashayquita mana musyanchu.» Jesús chayno niptin layta yachaj runaga niran: «Maestru, chayno nishpayquega nogacunatapis wiyächipaycämanquimi.» Niptin Jesús niran: «¡Ay imanöraj canqui lay yachachejcunapis! Gamcunaga runa-masiquitapis cayno-wacno ‹Ruray› nir apayta mana puydinancamami apachinqui. Quiquiquicunami ichanga ni juc dëdullayquiwanpis mana yanapanquichu. «¡Ay imanöraj canqui awiluyquicuna wañuchishan profëtacuna pamparashan janancho capilla-mallwacunata rurarcaycächejcuna! Awiluyqui wañuchishan profëtacunapa capillancunata rurarga ‹benëchu wañusha› nejnömi carcaycanqui. Chaychari Tayta Diosga musyaj-yachaj cashpan unay niran: ‹profëtäcunata cachamushämi. Paycunatami waquintaga ñacachenga. Waquintanami wañuchenga› nishpan. Cay pacha camasha cashanpita-pacha profëtacunata wañuchishanpita canan wichan runacunatami Tayta Diosga jusgangapaj. Jusganga Abelta wañuchishanpita-pacha Zacariasta wañuchishancama. Paytami Templupawan uywacunata rupachinan altarpa chaupincho wañuchiran. Chaymi në: Llapan chay wañojcunapitami Tayta Diosga gamcunata jusgashunquipaj. «¡Ay imanöraj canqui lay yachajcuna! Wasiman mana pipis yaycunanpaj lläbinpa wawanta pacacuycojnömi runacunata michaycanqui Tayta Dios nishanta mana yachacunanpaj. Quiquiquicunapis wasiman mana yaycojno manami yachacunquichu.» Parlayta usharcur Jesús aywacuycaptin layta yachachejcunawan fariseucunaga fiyupa rabyacarcäriran. Chaymi rabyachishpan jucnöta-jucnöta tapuran. Chayno Jesusta tapushpan llutanta rimachiyta munaran rimashallanwan acusananpaj. Chaycama runacunaga waranganpana shuntacaycaran. Chaymi tanganacur-tanganacur quichquina caran. Runacunata manaraj willapar disïpuluncunallata Jesús niran: «¡Fariseucunapa shiminta cuydä chasquir! Fariseucunaga runacuna ricanallanpämi alli-tucurcaycan. Ichanga pacayllapa rurashanpis llapanmi musyacanga. Pipis mana ricaycaptin rurashanpis llapanmi ricacanga. Gamcuna chacaycho pacayllapa parlashayquipis achicyajchönami wiyacanga. Puncuta wichgacurcur shap-shapyayllapa parlashayquitapis wasipa balcunnincunapitami gayaconga. «Cuyashäcuna, ama manchacunquichu wañuchicojcuna jurapäshuptiqui. Wañurcachishushpayqui mastaga manami imatapis rurashunquipänachu. Chaypa ruquin Tayta Diosta manchapacunquega. Paymi ichanga munayniyoj caycan wañurcachishushpayqui infiernuman gaycushunayquipäpis. Chaypitami Paytaga manchapacunquiman. «Pichga äbicunatapis ranticun ishcay guellayllapämi. Chaypis manami jucnayllatapis Tayta Dios cachaycunchu. Gamcunaga aypalla äbicunapitapis masmi bälinqui. Chauraga ¿imapitataj manchacunayqui caycan? Ajchayqui mana imapaj alli captinpis Tayta Diosga musyaycanmi ayca cashallantapis. «Pimi nogaman yäracushanta mana pengacuypa willaconga; paypäga noga Destinädu Runapis syëlucho caycaj anjilcunapa ñaupancho ‹Payga nogapami› nishämi. Pimi runacunapa ñaupancho nogata ñïgamanga, paycunataga nogapis syëlucho caycaj anjilcunapa ñaupancho ‹Manami rejsëchu› nishämi. Noga Destinädu Runapa conträ rimaptinpis Tayta Diosga perdunangami. Espíritu Santupa contran cajtami ichanga mana perdunangachu. «Sinagogacunaman, juezcunaman, autoridäcunaman apashuptiquipis ama yarpachacunquichu ‹¿Imataraj nishaj? ¿Imanöraj parlashaj?› nir. Parlanayqui öraga Espíritu Santumi tantiyachishunquipaj imata parlanayquipäpis.» Runacunapa chaupinpita juc runa nimuran: «Maestru, wauguëta niycapamay partisyunnëta raquipämänanpaj.» Ichanga Jesús niran: «¿Juezchu u albasyayquichu cä chayno nimänayquipäga?» Runacunatana niran: «Imapäpis yargäga ama canquichu. Alli goyänayquicunapäga manami rïcurächu canayqui.» Nircur tincuchiypa willaparan: «Juc rïcu runashi murushan micuynincuna poguptin aypallata shuntaran. Chayshi chay rïcuga yarpachacuran: ‹Cananga ¿maymantaj churashaj micuynëcunata? Wasëchöga manami jäcunnachu mayman churanäpäpis› nir. Chayno yarpachacuycashanchöshi yarparan: ‹Micuy churacuna wasëta juchuraycachishpä jucta mas jatunta jatarachishaj. Nircur chaymannami llapan shuntashä micuynëcunata, llapan ima-aycäcunatapis churashaj. Nircorga quiquë nicushaj: Cananga charä aypallatami ima-aycatapis achca watapaj. Cananga micushaj, upushaj, jamashaj, munashäta rurar cushicur goyäshaj› nir. Chayno yarpachacuycaptinshi Tayta Dios niran: ‹¡Yarpayniynaj upa runa! ¡Canan chacaymi wañunquipaj! Llapan ñacar churashayquega ¿pipäraj quëdanga?› nir. «Chay rïcu runa manacajpaj micuyninta churashannömi quiquillanpaj ima-aycatapis shuntajcunaga. Tayta Diospa ñaupanchöga pasaypa pobrimi cangapaj.» Chaypita disïpuluncunatana Jesús niran: «Ama yarpachacunquichu ‹¿Imanöraj cawashaj? ¿Imataraj micushaj? ¿Imataraj jaticushaj?› nir. ¿Manachu röpapita, micuypita mas bälin bïdayquega? Masqui yarpachacuy cuervo äbicuna imano cawashantapis. Manami murupacunchu. Manami shuntapacunchu. Micuy churacunanpis manami canchu. Chaypis Tayta Diosga micuyta tarichinmi. ¡Gamcunaga chay äbicunapita masmi bälinqui Tayta Diospäga! May-jina llaquicurpis ¿piraj cawanman cawananpaj caycashanpita juc junajllapis masga? Chaynömi may-jina llaquicurpis llaquicushpallanga pipis mana tarengachu röpata ni micuytapis. «Ricay waytacunata. Chaycunaga jircacunacho cuyayllapaj wiñamun mana aruycar mana puchcaycashpanmi. Ichanga noga në: Unay ray Salomonpa röpanpis manami chay waytacunapita mas cuyayllapächu caran. Jircacho caycaj guewa chaquiptin rupachisha cananpaj captinpis Tayta Diosga cuyayllapätami wiñachimun. Yäracuyniynaj runacuna, waytacunatapis cuyayllapäta wiñaycächerga ¿manachuraj gamcunatapis Tayta Diosga röpata tarichishunqui? Chaymi ama llaquicunquichu imata micunayquipaj ni imata upunayquipäpis. Tayta Diosman mana yäracojcunallami chaycunapäga yarpachacun. Gamcunapäga Tayta Diosninchi maynami musyaycan imata nistaycashayquitapis. Chaycunapaj yarpachacunayquipa ruquenga yarpachacunquiman Tayta Diospa maquincho cawanayquipaj. Chaypita cajtaga imata nistashayquitapis paynami tarichishunquipaj. «Cuyashäcuna wallcajlla carpis ama manchacuychu ari. Tayta Diosninchïmi gamcunataga acrashurayqui paypa maquincho goyänayquipaj. Chayno caycaptenga ima-aycayquicunatapis ranticuycur chay guellaywan pishïpacojcunata yanapay. Chayno rurarga syëluman riquësayquita churaycajnömi caycanqui. Chaychöga manami suwapis suwapäshunquipächu. Ni puyupis ushangapächu. Runaga ¿manachu ima aycanpis caycajllapaj yarparaycan? «Gamcunaga caycay rucacusha, achquiqui sindishalla. Patrunnin casaray fistapita cutimuptin jinan öra puncuta quichapänanpaj shuyarpashanno camaricushalla caycay-llapa. Cushicuytami tarenga ricchaycajta patrunnin tarishan uywayno cajcunaga. Chaynöta tariycur quiquinmi patrunnenga jamaycachir garanga. Pullan pagas, pacha waray cutimushpanpis ricchaycajta tarishancunaga cushicongami. Ichanga cayta sumaj musyanquiman: Imay öra suwa yaycunantapis wasiyoj musyarga wasinta täpanmanmi. Ricchaycällarmi waranman suwa yaycunanta. Chaynöllami gamcunapis camaricusha carcaycanqui. Noga Destinädu Runaga mana yarpashachömi cutimushaj.» Chaymi Pedro tapuran: «Tayta, chayno yachachishayquega ¿nogacunallapächu o llapan runacunapajwanchu?» Niptin Jesús niran: «¿Piraj tincun alli uywayman, tantiyaj uywayman? Alli uyway captin, tantiyaj uyway captenga patrunnin churan llapanninta ricananpaj. Chauraga paynami örancho waquin cajta garachin. Cushishami canga, patrunnin cutimur mincacushannölla ruraycajta tarishan uywayga. Chayno allita rurashanpitami patrunnenga llapan ima-aycantapis chay uywaypa maquinman cachayconga. Chay uyway capas yarpanga ‹patrunnëga manarämi cutimongarächu› nir. Chayno yarpar munaynincho caycaj runacunata maganga. Micur upyar goyäconga. Chayno caycaptinmi patrunnenga illajpita cutimonga mana yarpashan junaj, mana musyashan öra. Chayno mana alli ruraycajta tarerga fiyupami castiganga. Waquin janan shongucunatawan iwalmi ñacayman garpurenga. «Patrunnin nishanta musyaycar mana wiyacuypa llutanta ruraj uywaytaga fiyupami castiganga. Patrunnin nishanta mana musyayninpa uyway llutanta ruraptinmi ichanga patrunnin alläpaga mana castigangachu. Achcata goshan cajtaga Tayta Diospis ‹Masta ruray› nengami. Achcata ricananpaj churashan cajtanami ‹Masta cutichimay› nenga. «Noga-raycumi cay pachaga jusgasha canga. Nina llapanman chayashannömi llapanraj jusgasha canga. Ojalä maynapis chayno caycanman. Ichanga manaraj chayno captin ñacachir wañuchisharämi cashaj. Chayno manaraj chayamushancamaga fiyupami llaquicuycä. «Gamcunaga nogapaj yarpanqui ‹Cay pachaman shamusha mana rimanacuypa allina goyänapaj› nir. Manami chaynöchu. Shamushcä noga-janan quiquin-pura contra ricacunanpämi. Cananpitaga juc wasicho pichgaj tiyashpanga quimsajmi ishcay cajpa contran canga. Ishcay cajnami quimsaj cajpa contran canga. Wamranmi papäninwan contra canga; warmi wamranmi mamanwan contra canga; llumchuyninmi suyranpa contra canga.» Llapan runacunatana niran: «Gamcunaga inti yaganan cajpa pucutay yurimuptin ‹Tamyangana› ninqui. Y nishayquinömi rasunpa tamyan. Uraypa wayra wayraptenga ‹usyangami› ninqui. Y nishayquinömi rasunpa usyan. ¡Musyaj-tucojcuna! Syëluta ricar, cay pachata ricar imano cananpaj cashantapis musyaycarga ¿imanirtaj mana tantiyanquichu gamcunacho noga ruraycashäta? «Chayno caycaptenga ¿imanirtaj timpu cashancama mana yarpachacunquichu Tayta Dios munashanno alli cajllatana ruranayquipaj? Pipis demandashuptiquega ¿manachu autoridäman manaraj chayar arreglanqui? Mana arreglaptiquega juezmanmi apachishunqui. Jueznami suldäruncunawan carsilman wichgachishunquipaj. Carsilpitaga manami llojshinquipächu llapanpita manaraj pägarga.» Chay örami runacuna chayaycur Jesusta willaparan: «Templucho Tayta Diosta alabar uywacunata pishtarcaycaptinmi Galilea runacunata Pilato wañuchichisha» nir. Chayno niptin Jesús niran: «Chayno fiyupa ñacar wañushanpita gamcuna ¿yarpanquichu waquin caj Galilea runacunapita paycuna mas juchayoj cashanta? ¡Manami! Gamcunapis jucha ruraycashayquicunapita mana arpinticorga paycunanömi wañunquipaj. Chaynöpis Siloëcho törri juchur chunca pusaj (18) runacunatami ñitiran. Chay wañoj runacunapäpis ¿yarpaycanquichu Jerusalencho tiyaj runacunapita mas juchayoj cashanta? ¡Manami! Gamcunapis jucha ruraycashayquicunapita mana arpinticorga paycunanömi ushacanquipaj.» Mana wiyacoj runata mana wayoj ïgusman tincuchir Jesús niran: «Juc runashi casha übas chacrayoj. Chaychöshi casha ïgus yörapis. Ashej aywarshi wayuynintaga ni jucnayllatapis mana tarishachu. Chayshi piyunninta niran: ‹Musyashayquinöpis quimsa watanami shamö cay yörapa wayuyninta ashej. Chaypis manami ni jucnayllatapis wayuyninta tarishcächu. Muturiy. Mana wayojtaga ¿imapätaj chacrachöpis cachishun?› nir. Chaura piyunninshi niran: ‹Tayta, juc watacama ama mutushunrächu ari. Sapincunapa ojtircur mä chullpata wiñapäshaj. Chauraga capaschari wayunmanpis. Mana wayuptinmi ichanga muturir jitarishunpäna› nir.» Säbadu jamay junajchömi sinagogacho Jesús yachaycächiran. Chaychömi caycaran dyablu curcuyächishan warmipis. Payga curcu cashpan ñacaycaran chunca pusaj (18) watana. Chayno caycajta ricar Jesús gayaycur niran: «Curcu cashayquipita cananga sänunami ricacunqui.» Chayno nirmi Jesusga yataycuran. Chaura warmiga jinan öra allchacäcuran. Derëchu ichircurna Tayta Diosta alabayta gallaycuran. Chay sinagogacho mandäga fiyupa rabyacurcuran säbadu jamay junajcho Jesús allchacächishanpita. Chaymi runacunata niran: «Sojta junajmi arunapäga caycan. Chay junajcunacho shamuy allchacächishunayquipäga. ¡Ama shamunquichu säbadu jamay junajchöga!» nir. Chaymi Jesusga niran: «Janan shongu runacuna. Säbadu jamay junaj caycaptin gamcunaga ¿manachu pascarcur gatinqui yacuta upuchejllapis wäcayquita u bürruyquitapis? Cay warmi Abrahampita mirajtaga chunca pusaj (18) watantinmi curcuyächisha cashpan dyablu ñacachisha. Chayno ñacaycaptenga ¿manachu pascajno allchacächëman säbadu jamay junaj caycaptinpis?» Jesús chayno niptin contrancunaga fiyupa pengacuran. Waquin runacunami ichanga cushicurcaycaran almiraypajcunata Jesús ruraycashanta ricar. Mastapis Jesús niran: «¿Imamanraj tincuchishwan Tayta Diospa maquincho goyänanpaj willacuytaga? Tayta Diospa maquincho goyänanpaj willacuyga nustäsa murumanmi tincun. Runa chay muruta wertanman muruptin wiñamushpanga jatunyan. Rämancunachöpis äbicuna gueshtancunata ruran.» Yapaypis niran: «¿Imamanraj tincuchishwan Tayta Diospa maquincho goyänanpaj willacuytaga? Tayta Diospa maquincho goyänanpaj willacuyga lebadüramanmi tincun. Juc warmi ichiclla lebadürawan ishcay arröba jarinata chapun. Ichiclla carpis llapan jarinata jacachin.» Jerusalenman aywashpan Jesusga marcacunapa, istansyacunapa yachachiraycar päsaran. Chaychömi juc runa tapuran: «Tayta, ¿rasunpachu wallcajlla salbaconga?» nir. Chaura Jesús niran: «Imanöpapis quichqui puncupa yaycuyga. Achcajmi yaycuyta munanga. Ichanga manami llapanchu yayconga. Wasipa duyñun puncunta wichgacarcamuptin jawacho quëdajcuna cayno nirmi tacangapaj: ‹Tayta, puncuyquita quichapaycallämay› nir. Chaura payga nimushunquipaj: ‹Gamcunataga manami rejsëchu. ¿Piraj, mayraj cacunquipis?› nir. Chaymi gamcuna ninquipaj: ‹Tayta, ¿gamwanga manachu micur upurpis iwal puriranchi? ¿Marcäcunachöpis gamga manachu yachachirayqui?› nir. Chayno niptin nimongapaj: ‹Gamcunataga manami rejsëchu. ¿Piraj, mayraj cacunquicunapis? ¡Aywacuy juchasapa runacuna!› nir. Chayno niptinrämi fiyupa wagar llaquicushpayqui quiruyquitapis uchunquipaj. Chay örami ricanquipaj, Abrahamta, Isaacta, Jacobta, profëtacunatapis Tayta Diospa maquincho caycajta. Gamcunanami gargusha caycanquipaj. May-chay nasyuncunapitapis shuntacaycurmi Tayta Diospa maquincho car ruquiqui micurcaycangapaj. Chay öraga canan ñaupa-ñaupacho caycajcuna guepachöna quëdanga. Canan guepacho caycajcunanami ñaupa-ñaupacho cangapaj.» Chay junaj fariseucuna chayaycur Jesusta niran: «¡Caypita aywacuy! Herodesmi wañuchichishunayquipaj caycan» nir. Chaura Jesús niran: «Chay sörru Herodesta cayno niy: ‹Canan warallanashi dyablucunata runacunapita gargonga. Gueshyajcunatapis allchacächenga. Warantinllanashi llapanta ushanga. Imano captinpis canan, wara, warantinpis Jerusalenman aywashämi. Profëtacunaga Jerusalenpita juc-lächo wañunan manami camacanchu› nir.» Chaypita Jesús wagar niran: «Ay imanöraj canqui Jerusalén. Tayta Diosga profëtancunata cachamuran. Paycunatami wañuchishcanqui. Waquintaga sajmar-ushashcanqui. Jerusalén, achca cutimi wamrayquicunata shuntayta munarä wallpa chipshancunata älan rurinman shuntashannöpis. Ichanga manami munashcanquichu. Chaymi cananga Templuyquipis chunyaraycar quëdanga. Nogatapis mananami mas ricamanquipänachu ‹¡Tayta Dios cachamushan runaga alabasha caycullächun!› ninayquicama.» Chaypitana säbadu jamay junajcho Jesusga mandaj fariseupa wasinman micoj aywaran. Chaycho waquin fariseucuna ricaparcaycaran Jesús imata rurashallantapis. Chay öra paypa ñaupancho caycaran jacapäcuycaj runa. Chaura Moisés isquirbishanta yachachejcunatawan fariseucunata Jesús tapuran: «Säbadu jamay junajcho gueshyajta ¿allchacächishwanchu u manachu?» nir. Chaura paycunaga upällalla cacuran. Chaymi jacapäcusha runata charircur allchacächiran. Nircur niran: «Cananga wasiquimanna aywacuy» nir. Chay fariseucunata niran: «Maygayquipapis wamrayqui u wäcayqui pösuman yagaptin säbadu jamay junaj caycaptinpis ¿manachu jinan öra jorgunqui?» Chayno tapuptinpis manami imata niytapis puydiranchu. Chaychömi waquin gayachishan runacunaga alli rispitasha cayta munar allinnin caj bancumanraj jamacuycaran. Chaymi Jesús willaparan: «Casaray fistaman pipis gayachishuptiquega ama jamacunquichu allinnin caj jamacunamanga. Gamcunapita mas rispitädu runa chayamuptin ‹Juc-läman witiy pay jamacunanpaj› nishuptiquega pengay-tucushami jamacunquipaj manacaj bancullamanna. Chaypa ruquenga fistaman pipis gayachishuptiqui manacajllaman jamacunqui gayachishojniqui ‹Cay alli cajman jamacuy› nir allinnin cajman jamachishunayquipaj. Chauraga micunayquipaj iwal jamarpaycajcunapis rispitashunquipämi» nir. Chayno nirmi niran: «Alli-tucoj cäga manacajman churashami cangapaj. Manacajman churasha caycajcunami ichanga alliman churasha cangapaj.» Chayno nircorga pushaj fariseo runatapis niran: «Garachinayquipaj ama gayachinquichu cuyanacushallayquita, wauguillayquita, castallayquita, ni rïcu caj bisïnullayquitapis. Paycunaga garachishayquinöllami gayaycachir ayñita cutichishunquipaj. Chaypa ruquenga gayachinqui pobricunata, wegrucunata, gapracunatapis. Paycunaga manami imanöpapis cutichishunquipächu. Chaynöcunata garachishayquipitaga Tayta Diosnami bindisyunta goshunquipaj. Runacuna cawarimushan junajnami premyuta goshunquipaj.» Chayno niptin micur jamaraycashanpita juc runa niran: «¡Ima cushisharaj canga syëlucho micojcunaga!» nir. Chaura Jesusga tincuchiypa willaparan: «Juc runashi micuyta rurachisha. Nircur ‹Micuyta rurachishäta micur goturänapaj shamunqui› nisha achcaj runacunata. Micunan örapäga uywayninta cachasha chay willachishan runacunata ‹Micoj aywashunnashi› ninanpaj. Chay uyway willaj chayaptinshi llapanpis ruwacun mana aywananpaj. Jucshi niran: ‹Rantishä chacrata ricajrämi aywashaj. Mana aywaptëpis ama jagayaycuchunchu ari› nir. Jucnashi niran: ‹Pichga par yuntatami rantishcä. Alli u mana alli arushantapis musyanäpaj aruchej-aywä. Mana aywaptëpis ama jagayaycuchunchu ari› nir. Mas jucajnashi niran: ‹Chayrämi casarashcä. Manami aywämanchu› nir. «Chaura chay cachashan uyway cutiycur patrunninta willaran runacuna imano nishantapis. Chaura micuy rurachej patrunnenga fiyupa rabyasha. Nircurna uywayninta niran: ‹Cällicunapa aywar ashimunqui pobricunata, wacchacunata, gapracunata, wegrucunatapis. Llapanta cayman pushamuy› nir. «Nishanno pushaycurshi uywaynin niran: ‹Tayta, nimashayquitaga llapantanami rurashcä. Chaypis bancucunaga jamananpaj puchuycanrämi› nir. «Chaura wasiyoj patrunnenga niran: ‹Caminucunapa, chacracunapapis ayway. Tincushayqui runacunata imanöpapis shacyächishpayqui pushamuy wasëman juntananyaj. Ñaupata gayachishäcunaga mayganpis manami micongachu ni yawangapischu micuyta rurachishäta› nir.» Jerusalenman Jesús sïguir aywaptin achcaj runacunami guepanta aywarcaycaran. Chaura paycunaman ticraycur niran: «Pipis papäninta, mamanta, warminta, wamrancunata, wauguincunata, pañincunata nogapita mas cuyaj cäga manami allichu disïpulö cananpaj. Pipis wañunan captinpis nogata mana gatirämaj cäga disïpulö cananpäpis manami allichu. «Pipis jatun wasita aruchiyta gallaycunanpäga sumajrämi yarpachacun chay wasita ushachinanpaj gastun aypänanpaj cashanta u mana aypänanpaj cashantapis. Mana sumaj yarpachacuyllapa gallaycachir simintuta chutaycächishallancho cachaycuptenga llapan ricajcunami payta jamurpanga. Chaymi nenga: ‹Chay runaga puydejnöpis wasi aruchiyta gallaycachisha mana ushachinanpaj› nir. «Maygan nasyunpis jucaj nasyunwan manaraj pillyashpan rimëroga raynincuna ¿manachu sumajraj yarpachacun ishcay chunca waranga (20,000) suldärucunata chunca waranga (10,000) suldärullanwan binsinanpaj cashanta u mana binsinanpaj cashantapis? Mana binsinanpaj captenga jucaj ray carucho caycaptillannami willacojcunata cachanman: ‹Ama pillyashunnachu. Mana chiquinacuyllapa allina goyäshun› nir. «Gamcunapis sumaj yarpachacuy. Ima-aycayquitapis cachariyta mana munashpayquega manami disïpulö canquimanchu. «Cachiga allimi. Cachi chullur rumillan quëdaptenga ¿imanöpanataj pochguyninta cutichinman? Gamyarga manami allinachu chullpapaj ni allpapäpis. Chayno captenga jitariycunchïnami. Chay nishäta wiyaj cäga sumaj tantiyacuchun ari.» Impuesto cobrajcunawan mana alli ricasha juchasapa runacunapis aywaj Jesús parlashanta wiyananpaj. Chaura fariseucunawan Moisés isquirbishanta yachachejcunaga Jesusta jamurpar niran: «Cay runaga ¿imanirtaj mana alli ricasha juchasapa runacunawan goturpan? Chay runacunawan iwal micunpis» nishpan. Chayno niptin Jesusga willaparan: «Pipis pachac (100) uyshanpita jucta ograycorga ¿manachu jinan öra aywan tarinancama uyshanta ashej, waquin cajta juc pachaman shuntaycur? Tariycushpanga cushishami aparicurcur apacun. Wasinman chayaycachir bisïnuncunata, rejsinacushancunatapis willan: ‹¡Ograshä uyshätami tarimushcä. Shamuy llapanchi cushicunanchïpaj!› nir. «Chay runa cushicushannömi Tayta Diosninchïwan anjilcunapis cushicun juc juchasapa runa arpinticur Tayta Dios munashannöna cawaptenga. Isgun chunca isgun (99) runacuna imaypis Tayta Dios munashanno goyaycajcunapaj cushicushanpitaga masrämi cushicunpis. «Chayno pï warmipis chunca guellayta charaycashanpita jucta ograycushpanga achquita sindiycur jinan öra wasinta pichapacun ograshan guellayninta ashinanpaj. Tariycorga bisïnancunata, rejsinacushancunatapis shuntaycur cushisha willapan: ‹¡Llapanchi cushicushun ari. Ograshä guellaynëtami tarishcä!› nir. Chaynömi Tayta Diospa anjilnincunapis cushicun juc runallapis arpinticur jucha ruraynincunata cacharir Tayta Dios munashannöna cawaptenga.» Jesusga mastapis willaparan: «Juc runapashi caran ishcay ollgu wamrancuna. Shullca cajshi papäninta niran: ‹Papä, erensyata raquipämänayquipaj cajtaga raquipaycamayna› nir. «Chayno niptinshi papänenga ishcan wamranta raquipaycuran. «Chaypita manapis aycällatanashi shullca cäga erensya chasquishanta ranticuycuran. Nircur chay guellaywan caru juc-lä nasyunman aywacuran. Chaychönashi munashanta rurashpan llapan guellayninta manacajcunacho usharan. «Guellayninta ushashallantanashi goyaycashan nasyunchöga fiyupa muchuy caran. Muchuy captin chay mösuga fiyupashi yargasha. Yargarshi chay marcacho tiyaj runaman aywasha aruy ashej. Chayshi chay runaga niran chacrancho cuchinta michichipänanpaj. Fiyupa yargarshi cuchi micunan jachapa muruntapis munaparan. Yargaycaptinpis micuy mana captinshi pipis mana garaycushachu. Chayshi yarpachacur niran: ‹Noga caycho yargaypita ñacaycashä öra papänëpa piyunnincunaga alli micushachari carcaycan. Cayno ñacaycänäpa ruquenga papänë cajman cuticushaj. Chayaycur nishaj: Perdunaycamay papä. Juchatami rurashcä gam mana munashayquita rurar, Tayta Dios mana munashanta rurar. ¡Amana «wamrä» nimaynachu! Chaypa ruquenga piyunniquina cashaj.› Chayno yarpachacurirshi papänin tiyaycashan nasyunman cuticuran. «Papänenga caruta aywaycämojllatana ricärir cushicushpan cörriylla aywaran. Taripaycushpan macallacurcur cuyapar muchasha. «Chaura wamrannashi niran: ‹¡Perdunamay ari papä! Juchatami rurashcä gam mana munashayquita rurar, Tayta Dios mana munashanta rurar. ¡Amana «wamrä» nimaynachu!› nir. «Chayno niptinpis papänenga uywaynincunata nisha: ‹Juclla mas alli caj röpata jorgaraycamur wamräta rucapay. Churaraycaj surtïjatawan llanguitapis jatipay. Nircur mas werannin töru-mallwatapis pishtay fistata rurananchïpaj. Cay wamräga wañushanpita cawarimushanömi caycan. Illgasha cashanpitami yurimusha› nir. Chayno nishpanshi cushicur fista rurayta gallaycäriran. «Chay öra mayur caj wamranga chacrachöshi caycaran. Wasinman cutir chayaycashanchönashi wiyaran wasicho fista caycajta. Chayshi juc uywayta gayarcur tapuran ‹¿imataj caycan?› nir. «Tapuptin chay uywayna willaran: ‹Wauguiquimi illgasha cashanpita yurimusha. Chaymi papäniquega wauguiqui sänu, alli chayaycamuptin cushicushpan pishtachisha werannin töru-mallwata› nir. «Chayno willaycuptinshi payga fiyupa rabyashpan wasiman yaycuytapis mana munaranchu. «Chaura papänenga aywaycurshi ruwaran ‹Yaycushun› nir. «Chayshi papäninta niran: ‹Gam musyashayquinöpis mana llojshiypami llapan nimashayquita rurar gamta sirbiycä. Chaypis manami imaypis gomashcanquichu ni juc cabrallatapis amïgöcunawan fistata rurar micunäpaj. Chay guella wamrayqui guellaypaj cacoj warmicunawan guellayniquita usharcushpan chayaycamuptin ichanga werannin töru-mallwataraj pishtaycachinquipis› nir. «Niptin papänin niran: ‹Ïju, gamwanga iwalmi goyaycanchi. Chaymi llapan ima-aycäcunapis gamllapäna caycan. Imano captinpis shullcayqui yurimuyninta cushicur fistata ruranä camacashami. Payga wañushanpita cawarimushannömi caycan. Illgashanpitami yurimusha› nir.» Mastapis tincuchiypa willapar disïpuluncunata Jesús niran: «Juc rïcu runashi casha. Payshi juc uywayninta churaran capuralnin car ima-aycantapis ricananpaj. Chaypitashi chay patrunninta runacuna willaran ima-aycantapis manacajcunacho capuralnin ushaycashanta. Chayta musyaycurna patrunnenga gayachiran. Nircur niran: ‹Runacunaga gampaj willamasha ima-aycätapis manacajcunacho ushaycashayquitami. Cananpitaga mananami capuralnë canquipänachu. Chaymi cananga willamay ima-imata rurashayquicunatapis› nir. «Chayno niptin chay capuralga yarpachacur shongullancho niran: ‹¿Imanöraj cashaj canan patrunnë gargamaptenga? Chacracho arunäpaj callpä mana canchu. Limusnata mañacuytapis pengacömi. Ichanga canan musyänami imata ruraytapis. Yarpashäta ruraptëga aruy mana captinpis runa-masëcuna allimi ricamanga› nir. Chayno sumaj yarpachacurirshi patrunninpa jagan caj runacunata juc juclla gayaycachir rimir cajta tapuran: ‹Gam ¿aycataj patrunnëpa jagan caycanqui?› nir. «Chayno tapuptin niran: ‹Paypa jagan caycä ishcay pachac (200) läta asëtimi› nir. Chayno niptin chay capural niran: ‹Canan cay papilman firmapämay pachac (100) läta asëtillapitana päganayquipaj› nir. «Chaypita jucnin cajtana tapuran: ‹Gamga ¿aycataj jagan caycanqui?› nir. Chaura chay runa niran: ‹Paypa jagan caycä ishcay waranga (2,000) arröba rïgumi› nir. Chayno niptin chay capural niran: ‹Canan cay papilta rurapämay waranga pichga pachacnin (1,500) arröba rïgullapitana päganayquipaj.› «Chayno capural rurashanta musyaycur patronga alabar niran: ‹Chay runaga mana allita rurarpis sumaj yarpaysapami quiquin allicho cananpäga› nir. «Tayta Diosman mana yäracojcunaga yachanmi quiquin alli cawananpaj runa-masinwan amistä rurayta. Tayta Diosman yäracojcunapitaga masmi quiquinpaj imatapis ashiyta yachan. Gamcunaga cay pachacho llapan tarishayqui guellayta ushay amïgucunata ashir yanapashpayqui. Chaynöpami syëluman aywaptiqui Tayta Diosga mana ushacaj alli cawayta tarichishunquipaj. «Wallcallata charashayquiwan runa-masiquita yanaparga achcata chararpis yanapanquipämi. Mana yanapäcoj carga achcata chararpis manami yanapanquipächu. Cay pachacho ushacajlla cajtapis mana sumaj cuydaycaptiquega ¿Tayta Dios yäracushunquimanchuraj syëlucho fiyupa alli cajta? Jucpa imantapis maquiquicho caycajta ushacurcuptiquega ¿Tayta Dios yäracushunquimanchuraj töcashunayquipaj cajta goycushunayquipaj? Manami pipis ishcay patrunta sirbinmanchu. Ishcay patrunniyoj carga jucaj nishanta wiyacur jucajtaga manami cäsupanganachu. Chaynömi rïcu cayllapaj yarpachacojpis Tayta Diosta mana sirbinchu. Tayta Diosta sirbej cäga manami rïcuyaypaj yarpachacunmanchu.» Chayno yachachishancunata wiyar fariseucunaga rïcuyayllapaj yarpashpanmi Jesusta asiparan. Chaymi Jesús niran: «Gamcunaga runacunapa ñaupancho alli-tucurcaycanquimi. Ichanga Tayta Dios musyaycanmi gamcuna imano cashayquitapis. Runacuna fiyupa rispitashuptiquipis Tayta Diospäga mana allimi carcaycanqui. «Moisés isquirbishan y profëtacuna yachachishanpis caycan Bautisaj Juan willacuyta gallaycushancamallanami. Chaypitanaga willacuycan Tayta Diospa maquincho goyänanpänami. Tayta Diospa maquincho goyänanpäga llapanmi imanöpapis yaycuyta munarcaycan. Ichanga imano captinpis Tayta Diospa laynin llapanmi cumlicanga cay pachawan janaj pacha ushacaptinpis. «Pipis warminpita raquicaycur juc warmiwan tiyashpanga juchatami ruraycan. Chayno runanpita raquicasha warmiwan majachacajpis juchatami ruraycan.» Mastapis Jesús willaparan: «Juc rïcu runashi casha fiyupa cuestaj röpacunallata jaticoj. Payga waran-waranshi rejsinacushancunawan fistata rurashpan alli micuycunallata micur goyaj. Juc pobri runapis casha Lázaro jutiyoj intërunta gueri ushaycaj. Chay pobrina rïcupa wasin puncu pampacho jamaraj. Payshi rïcupa mësanpita micuy shicwajllatapis micurcuyta munapaj. Chaychöshi allgucunapis guerinta lajwapaycaj. Chayno caycashanpitashi pobriga wañucuran. Chaura anjilcunashi syëlucho Abraham caycashan cajman shuntacuran. «Chaypitanaga rïcu runapis wañuran. Paytaga castancuna pamparan. Mana cuyapäcoj rïcu runapa almannashi infiernuman aywaran. Chaycho fiyupa ñacaycashanchöshi carupita ricaran Lázaro Abrahampa ñaupancho caycämojta. Chayshi gayacuran: ‹Tayta Abraham, cuyapaycallämay. Lazaruta cachaycamuy dëdunta yacuman ushmarcachir shimëta oguchipämänanpaj. Fiyupami ñacaycä cay ninacho rupar› nishpan. «Chayno niptinshi Abraham niran: ‹Ïju, gamga yarpay rïcu cashpayqui alli cushisha goyashayquita. Lazaroga pobri cashpanmi fiyupa ñacaran. Chaypitami cananga caycho cushisha caycan. Gammi ichanga chaycho ñacaycanqui. Jinachöpis jatuncaray ragrami chaupipa raquiycämanchi. Chaymi gam caycashayqui cajman mana pipis päsamuyta puydinchu. Ni gam caycashayqui cajpitapis manami pipis cayman päsamuyta puydinchu.› «Niptin rïcu niran: ‹Tayta Abraham, chauraga papänëpa wasinman Lazaruta cachaycuy. Chaychöga pichgarämi wauguëcuna caycan. Paycunata willapaj aywachun ari cay noga ñacaycashäman manana shamunanpaj.› «Chaura Abraham niran: ‹Paycunaga yachacuchun Moisés isquirbishancho niycashanta, Tayta Dios profëtancunawan willacachishantapis› nir. «Chaura rïcu niran: ‹Tayta Abraham, chayllataga manami wiyacongachu. Wañushanpita juc runa cawarcur aywar willapaptinmi ichanga jucha rurashanpita llaquicur arpinticonga› nishpan. «Chayno niptin Abraham niran: ‹Moisés isquirbishanta, profëtacuna isquirbishantapis mana wiyacorga wañushanpita cawarcur willacoj aywaptinpis manami wiyacongapächu› nir.» Chaypita disïpuluncunata Jesús niran: «Imallapis cangami runa juchaman chayananpäga. ¡Ay imanöraj canga jucha rurayman waquinta chayachejcuna! Cay gatirämajcunata juchata rurachinanpitaga chay runapaj mas allimi canman mulinupa ruminta cuncanman watarcur lamarman garpuriptin. ¡Gamcunaga cuydacuy-llapa! Riguej-masiqui imatapis contrayqui ruraptin willapashpayqui piñacuy. Jucha rurashanta tantiyacur arpinticuptenga perdunanqui. Juc junajllacho ganchis cuti contrayqui rurarcushpan ganchis cuti ‹Perdunaycamay. Tantiyacushcämi. Yapayga mananami rurashänachu› nishuptiquega perdunanqui.» Chayno niptin apostulnincuna Jesusta niran: «Yanapaycamay ari Tayta Diosninchïman mas yäracunäpaj.» Chaura Jesús niran: «Nustäsa muruno tacshallapis yäracuyniqui captenga cay jatuncaray sicómoro yörata: ‹Sapipita achucarcur lamarman jawicämuy› niptiquipis jawicämongami. «Uywayniqui yapyashanpita u michicushanpita tardi chayamuptin ¿maygallayquega ninquichu ‹Jamaycur micucurcuyraj› nir? Chaypa ruquenga ¿manachu ninqui: ‹Garamänayquipaj yanucamuyraj. Noga micucurcuptëraj gamga micunquipaj› nir? Llapan nishayquita ruraycaptinpis uywayniquitaga ¿agradësicunquichu? Uywaycuna rurashanno ari gamcunapis Tayta Dios nishushayquicunata rurarcushpayquega ama shuyaraychu agradësicushunayquita. Chaypa ruquenga gamcuna ninqui: ‹Nogacunapis uywayllami caycä. Ruranäpaj nimashallayquitami rurashcäcuna› nir.» Jerusalenman aywashpan Jesusga päsaran Samariawan Galilea probinsyapa. Chayno aywarcaycashancho chayaran tacsha marca-mallwaman. Chay marcaman yaycuycaptin leprawan gueshyaycaj chuncaj runacuna tariparan. Manaraj ñaupanman chayar carullapita gayacuran: «¡Maestru Jesús, nogacunata cuyapaycallämay!» nir. Chaura Jesusga ricärir niran: «Cüracunaman ayway ricashunayquipaj» nir. Chayno niptin cüracunaman aywarcaycashallanchöna allchacaran. Chaura allchacashana caycashanta mayar jucga Tayta Diosta alabaraycar cutiran Jesús cajman. Chayaycorga Jesuspa ñaupanman gongurpacuycur umpuran «¡Grasyas tayta!» nishpan. Chay runaga caran Samaria runami. Chaura Jesús niran: «Lepra gueshyapita allchacäga ¿manachu carayqui chuncaj? ¿Maytaj waquenga? Israel cajcunaga ¿manachu cutimusha Tayta Diosta alabaj? ¿Cay jäpa runallachu cutimusha?» Chay runatana niran: «Cananga jatarcur aywacuy. Rasunpa yäracushayquipitami allchacashcanqui» nir. Fariseucunami Jesusta tapuran «¿Imaytaj ricashaj Tayta Dios cachamushan Cristo mandaycajta?» nir. Tapuptin Jesús niran: «Chay junaj chayamunanpaj cajtaga manami pipis musyangapächu. Manami pipis nengapächu: ‹Caychömi caycan› nir, ‹Chaychömi caycan› nir. Tayta Dios cachamushan Cristoga gamcunawannami caycan» nir. Nircur disïpuluncunata niran: «Juc junäga gamcuna fiyupami munanquipaj noga Destinädu Runa cutiycämojta ricamayta. Ichanga manami ricamanquipächu. Pipis ‹Chaychömi caycan› nishuptiqui ‹Caychömi caycan› nishuptiquipis ama riguinquichu. Ni ricajpis ama aywanquichu. Syëlupa juc cuchunpita juc cuchuncama illgushpan achicyashannömi noga Destinädu Runa cutimunä junäga canga. Manaraj chayno captin rimëruga runacuna fiyupa chiquishpanmi amatar ñacachenga. «Noga Destinädu Runa cutimunä wichanpis caycangapaj Noé caycänan wichan cashannömi. Chay wichan runacunaga cushisha micurcaycaran, upyarcaycaran, majachacarcaycaran Noé büquiman yaycunan junajcama. Mana yaycojcunataga löcu tamya tamyaptin yacu ñitir illgächiran. Chaynöllami Lot caycänan wichanpis runacuna cushisha micurcaycaran, upyarcaycaran, rantishpan ranticurcaycaran, murupacurcaycaran, wasitapis arurcaycaran. Chayno carcaycaptinmi Sodoma marcapita Lot aywacuptin syëlupita tamyamuran rataycaj asufri. Chaymi chaycho tiyaj runacunaga llapan wañuran. Chaycuna cashannömi noga Destinädu Runa cutimunä wichanpis caycanga. «Chay junäga wasi jan'gancho caycajcuna amana wasimanga yaycuchunnachu ni imanta jorgunanpäpis. Chacrancho caycajpis amana wasinman cutichunnachu. Lotpa warminta ima päsashantapis yarpay-llapa. Pipis bïdanta salbayta munaj cäga wañuytami tarenga. Pipis wiyacamayninpa bïdanta ograj cajmi ichanga mana ushacaj cawayta tarenga. «Caynömi noga në: chay chacay juc cämallacho ishcaj puñuycajtaga jucajta pushaconga; jucajtami cachayconga. Ishcay warmi maraycho iwal agaycaptin jucajtami pushaconga; jucajta cachayconga. [ Ishcaj runa chacracho aruycaptin jucajtami pushaconga; jucajta cachayconga.»] Chayno niptin disïpuluncuna tapuran: «Chay niycashayquega ¿maychötaj canga Tayta?» nir. Chaura Jesús niran: «Rimaypis canmi. Imapis wañushata mayarga maymanpis allgaycuna shuntacanmi» nir. Tayta Diosta mana yamacaypa mañacunanpaj disïpuluncunata yachachir tincuchiypa Jesús yachachiran: «Juc marcachöshi juc juez casha. Payga manashi Tayta Diosta manchacojchu; ni pï runatapis rispitajchu. Chay marcachöshi biyüdapis tiyasha. Chay biyüdaga dimandacojshi juezman aywasha ‹Conträwan juclla arriglaycamay tayta› nir. Yaparir-yaparir aywaptinpis unaynashi chay juezga mana arriglashachu. Chayno caycashancho sumaj yarpachacurirshi juezga shongullancho niran: ‹Diosta mana manchacur, ni runacunata mana rispitarpis chay biyüda waran-waran mana rabyachimänanpaj demandunta juclla arriglaycushaj. Mana arriglaptëga imay örapis cutiycämongami› nir.» Chayno willaparcur Jesús niran: «Mana alli juez imata nishantapis sumaj tantiyacuy. Chacaypapis junajpapis acrashan runacuna gayacuypa mañacuycaptenga ¿manachuraj Tayta Diospis yanapanga? U ¿yanapänanpaj shuyarächengachuraj? Ruwacur mañacoj cajtaga mana shuyarächiypami Tayta Dios yanapanga. Ichanga noga Destinädu Runa cay pachaman cutimushpä ¿Diosman yäracuycajta tarishärächuraj?» nir. Alli-tucur juccunata manacajman churaj runacunata Jesús mastapis tincuchiypa willapar cayno niran: «Ishcaj runacunashi Templuman aywasha Tayta Diosta mañacunanpaj. Jucnin casha fariseo; jucninna casha impuesto cobraj. Fariseo cäga sumaj ichiycurshi Tayta Diosta cayno mañacusha: ‹Grasyas Tayta Dios. Gamta fiyupami agradësicö waquin runacunano mana cashäpita. Waquin runacunaga caycan suwami, fiyumi, pï-maywanpis cacojmi. Nogaga manami cächu tagay impuesto cobrajnöpis. Semänacho ishcay cutimi ayunäpis. Gänashäman-tupumi diesmötapis gampaj churä› nir. Impuesto cobraj runami ichanga pengacushpan carullacho ichiraycaran. Syëlumanpis mana ricäriyllapis ricärishachu. Chaypa ruquenga fiyupa llaquicur pëchunta tacacushpan mañacuran: ‹Cuyapaycallämay Tayta Dios. Nogaga fiyupa juchasapami cä› nir. Chaymi impuestuta cobräga perdunashana wasinman cutisha. Fariseo cajtami ichanga Tayta Dios mana perdunashachu. «Alli-tucoj cäga manacajman churashami cangapaj. Manacajman churasha caycajcunami ichanga alliman churasha cangapaj.» Chaypita Jesusman wamracunata apaycaran yataycunanpaj. Disïpuluncunami ichanga apajcunata piñacuran. Chayta ricarmi Jesusga disïpuluncunata niran: «Wamracunaga shacamuchun. Ama michaychu. Diospa maquinchöga goyanga wamrano cajcunami. Tayta Diosman wamrano riguej cäga Tayta Diospa maquinchömi goyanga. Wamrano mana riguej cäga manami Tayta Diospa ñaupanman chayangachu.» Juc mandaj runa Jesusta tapuran: «Alli maestru, ¿imatataj ruräman imaycamapis cawayta tarinäpaj?» nir. Jesús niran: «¿Imanirtaj ‹Alli› nimanqui? Alliga Tayta Diosllami. Mandamintucunataga musyanquinami: Majayoj caycarga jucwan ama cacunquichu. Ama wañuchicunquichu. Ama suwacunquichu. Ama manacajtaga pitapis jitapanquichu. Mamayqui taytayquita alli ricanqui.» Niptin chay runaga niran: «Chaycunataga wamra cashäpita-pachami cumlishcä.» Chaura Jesús niran: «Jucrämi pishëshunqui. Llapan ima-aycayquitapis ranticuycuy. Nircur chay guellaytana pobricunata raquipanqui. Chayno rurarga syëluman riquësayquita churaycajnömi caycanqui. Nircur ichanga shamunqui gatirämänayquipaj.» Chayno nishanta wiyaycur fiyupa llaquicuran rïcu cashpan. Llaquisha caycajta ricar Jesús niran: «Tayta Diospa maquincho cawananpaj rïcucuna yaycunanpäga fiyupa sasami. Aujapa uchcunpa camëlluta päsachishapis päsanmanrämi Tayta Diospa maquincho goyänanpaj rïcu runa yaycunanpitaga.» Chayno nejta wiyajcunaga niran: «Chayno captenga ¿piraj salbacunman?» nir. Niptin Jesusga niran: «Quiquillanpitaga runacuna manami salbacunmanchu. Tayta Diosllami pitapis salban. Paypäga imapis manami sasachu» nir. Chaura Pedro niran: «Tayta, nogacunaga llapan ima-aycätapis cachaycurmi gamta gatirpaycä» nir. Niptin Jesús niran: «Pimi Tayta Diospa maquincho goyayta munaywan cachaycun wasinta, maman-taytanta, wauguinta, pañinta, warminta, wamrancunata; chay runaga mas aypallatami cay caway-bïdacho chasquenga. Tayta Diosninchïpa ñaupanchönami para-simri cawayta tarenga.» Chunca ishcay apostulnincunata gayarcur Jesús niran: «Gamcuna musyanquimi Jerusalenman aywaycashanchïta. Chaychömi ñaupata profëtacuna noga Destinädu Runapaj isquirbishan cumlicanga. Jäpa autoridäcunamanmi entregamanga. Chay runacunanami asipämanga, ashllir-ushamanga, togapar-ushamanga. Chayno rurarcur fiyupa astircärirmi wañuchimanga. Ichanga wañushäpita quimsa junajta cawarimushämi.» Chayno niptin apostulnincunaga ni imanillarpis mana tantiyaranchu imapaj parlaycashantapis Tayta Dios mana camacächiptin. Jericó marcaman Jesús chayaycaptin gapra runa nänicho jamaraycaran limusnata mañacur. Achcaj runacuna aywaycajta mayar chay gapraga tapucuran «¿Imataj caycan?» nir. Runacunana willaran: «Nazaret runa Jesusmi päsaycan» nir. Willaycuptin gapraga gayacuran: «¡Ray Davidpita miraj Cristo, cuyapaycallämay!» nir. Gapra chayno niptin Jesuswan aywaycajcunaga chay gaprata ollgöparan upälla cacunanpaj. Chaypis masraj gayacuran: «¡Ray Davidpita miraj Cristo, cuyapaycallämay!» nir. Chaura Jesusga ichiycur gaprata ñaupanman pushachiran. Chayachiptin tapuran: «Gampaj ¿imata ruranätataj munanqui?» nir. Gapranami niran: «Tayta, ñawë ricanantami munä» nir. Niptin Jesús niran: «Ñawiqui allchacächun. Rasunpa yäracushayquipitami allchacashcanqui» nir. Chayno niptin jinan öra gaprapa ñawin allchacar allina ricaran. Ñawin allina ricaptin Tayta Diosta alabaraycar Jesuspa guepanta aywaran. Jesús allchacächishanta ricajcunapis Tayta Diosta alabarcaycaran. Jesusga Jericó marcamanna chayaran. Chay marcachömi tiyaran rïcu runa Zaqueo. Payga impuesto cobrajcunapa mandajninmi caran. Jesús aywaycashanta musyar Zaqueoga fiyupa ricayta munaran. Jesusga aypalla runapa chaupinta aywaycaran. Chaura Zaqueuga tamäñun tacshalla captinmi ricayta mana puydiranchu. Chaymi mas ñaupaman cörriyllapa aywaran. Nircur sicómoro yöraman wicharan chaypa Jesús päsaptin ricashpan rejsinanpaj. Yöra chaquinpa päsaycashancho ricärir Zaqueota Jesús niran: «Zaqueo, apurä urämuy. Wasiquimanmi aywaycä pachächimänayquipaj» nir. Chayno niptin Zaqueoga juclla urarcur cushisha wasinman jinan öra pusharan. Chayta ricashpan llapan runacuna Jesusta jamurpashpan niran: «¿Imanirtaj juchasapa runapa wasinman aywaycan pachacunanpaj?» nir. Wasichöna caycar Zaqueoga ichircur Jesusta niran: «Tayta, llapan charaycashäpita pullantami goycushaj pobricunata, wacchacunata. Pipa imantapis guechusha carga chuscu cutipa mastami cutichishaj.» Chaura Jesús niran: «Cananga salbashanami caycan cay runapis y wasicho tiyajcunapis. Payga imanöpis rurashanpitami musyachimanchi paypis Abrahampita mirar aywaj cashanta. Noga Destinädu Runaga shamushcä ogracasha caycajcunata ashejmi tariycur salbanäpaj.» Chayno parlashantaga llapan runami wiyarcaycaran. Paycuna yarparan Jesús Tayta Diospa maquinchöna goyächinanpaj juclla ray churananpaj. Chayno yarpaptinmi tantiyachishpan tincuchiypa willaparan: «Juc runashi casha rïcu famillya. Payshi juc-lä nasyunman aywacusha chaycho ray cayta chasquircur cutimunanpaj. Manaraj aywarshi gayachisha chuncaj uywaynincunata. Nircur jucninta-jucnintapis guellayta aypusha: ‹Cutimunäyaj cay guellayta aruycächinqui› nir. «Chayno nircur aywacuptin, marca-masincunaga payta chiquishpan cachata cachasha guepanta cayno ninanpaj: ‹Nogacunaga manami munächu chay runata raynë cananpaj.› Marca-masincuna ray cananta mana munaycaptinpis ray cayta chasquisha. «Chaypita marcanman cutiycurnashi guellaynin chararaj uywaynincunata gayachisha guellaynin aycamanna mirashantapis musyananpaj. Rimëru chayamoj cäga nisha: ‹Tayta, guellayniqui mirasha chunca cutipa masmanmi› nir. «Chaura mandajnin nisha: ‹Gamga alli uywaymi canqui. Wallcallapitapis sumaj mirachishayquipitami chunca marcapa mandajnin canayquipaj churashayqui› nir. «Jucajpis chayamur nisha: ‹Tayta, guellayniqui mirasha pichga cutipa masmanmi› nir. «Chaura paytapis nisha: ‹Gamtapis pichga marcapa mandajnin canayquipämi churashayqui› nir. «Mas juc uywayninpis chayamur nisha: ‹Tayta, caychömi caycan guellayniqui. Pañuylöwan guepircurmi churarächishcä. Gamga chasquinqui mana ñacashayquipitami. Chayno shuntanqui mana murushayquipitami. Chaymi gamta manchacushpä guellayniquitaga churarächishcä› nir. «Chayshi patrunnin nisha: ‹Gamga canqui mana yäracuna runami. Quiquiquipa shimiqui rimashanpitami jusgashayqui. Fiyu cashäta musyar, mana ñacayllapa chasquishäta musyar, mana muruycar shuntashäta musyaycarga ¿imanirtaj guellaynëtaga mana churarayquichu bancuman, cutimushpä wawantintana shuntanäpaj?› nir. Nircur chaycho caycajcunata nisha: ‹¡Charaycashanta guechuy! ¡Nircur goycuy chunca cutipa masta mirachej cajta!› nir. Chayno niptinshi nisha: ‹Tayta, payga maynami chararaycan chunca cutipa mastana› nir. Niptinshi mandäga nisha: ‹Achcata chararaj cäga mastami chasquenga. Mana mirachejcunami ichanga charashallantapis ushajpaj pirdenga. Ray canäta mana munar conträ jatarejcunatapis cayman apaycamur ñaupächo wañuchiy.› » Chayno willaparcur Jesusga Jerusalenmanna ñaupa-puntata aywacuran. Olivos lömacho caj Betania y Betfagé nishan marcacunaman chayaycashpanna ishcay disïpuluncunata rimëru cacharan. Paycunata niran: «Ayway chimpacho caycaj marcaman. Chayarmi tarinquipaj pipis manaraj muntacushan manta bürru wataraycajta. Chayta pascarir apamunqui. Pipis chaycho ‹Bürruta ¿imapätaj pascaycanqui?› nishuptiquega ‹Tayta Jesusmi nistaycan› ninqui.» Aywar disïpuluncunaga tariran imanöpis Jesús nishannölla. Tariycur bürruta pascarcaycaptin duyñun tapuran «¿Imapätaj bürröta pascaycanqui?» nir. Chayno niptin «Tayta Jesusmi nistaycan» niran. Chaypitaga bürruta janchacurcur cutiran Jesús caycashan cajman. Chayaycachirna punchuncunata carunaran. Nircur chariparan Jesús muntacunanpaj. Muntasha aywaycashan näniman runacunana janan röpancunata lojtiriycur mashtaran. Olivos lömapa aywar uränamanna chayaycashancho paywan aywaycajcuna cushicushpan gayacuyparaj Tayta Diosta alabaran almiraypajcunata rurashanta ricashanpita. Cayno nircaycaran: ¡Tayta Dios alabasha caycullächun! ¡Tayta Diospita shamoj rayga alabasha caycullächun! Syëluchöpis alli goyay caycullächun. Syëlucho caycajcunaga Tayta Diosninchïta alabaycullächun. Chaura chaycho caycaj fariseucunaga runacunapa chaupinpita niran: «Maestru, gatiräshojcunata piñacuy upällalla cacunanpaj» nir. Chayno niptin Jesús niran: «Paycuna upällacuptenga rumicunapis Tayta Diosninchïta alabangami» nir. Jerusalenta ricänaman chayarcur Jesús wagaran cayno nishpan: «Alli goyayta apamushäta canan junajllapis tantiyarga allimi goyanquiman. Ichanga chaycunata manami tantiyanquichu gampaj pacaraycajno captin. Chaypitami gamcunaman chayamonga ñacanayquipaj caycaj junajcuna. Contrayquicuna intërupa tumarej chapacuycushuptiqui manami maypapis gueshpinquipänachu. Chaychömi wañuchishunquipaj wamrantinta. Wasiquicunatapis ushajpämi juchuchengapaj. Manami ni juc rumillapis pergaraycarga quëdangapächu. Chaynöga canga salbashunayquipaj Tayta Diosninchi shamushanta mana wiyacushayquipitami.» Chaypita Jesusga Jerusalenmanna chayaran. Templupa sawanninman yaycurir ranticuycajcunata garguyta gallaycuran. Gargushpan paycunata niran: «Tayta Diospa palabranchöga niycan: ‹Wasëga canga mañacamänallanpämi› nir. ¡Chaypis gamcunaga ticrachishcanqui suwacunapa machayninmannömi!» Nircurna Jesusga waran-waran Templucho yachachiran. Chayno rurashanpita cürapa mandajnincuna, Moisés isquirbishanta yachachejcuna y autoridäcunapis yarpachacurcaycaran imanöpapis wañuchinanpaj. Ichanga Jesús yachachishanta runacuna cushisha chasquicuptinmi Jesusta imata ruraytapis mana puydiranchu. Juc junaj Tayta Diospa alli willacuyninta Templucho Jesús yachaycächiptin chayaran mandaj cüracuna, lay yachachejcuna y mayur runacunapis. Chayaycärir tapuran: «¿Pitaj cachamusha-cashunqui chaycunata ruranayquipäga? ¿Pipa munayninwantaj imacunatapis ruraycanqui?» nir. Chayno tapuptin Jesuspis niran: «Gamcunatapis mä tapushayqui. Tapushäta ichanga willamay: Juantaga bautisananpaj ¿pitaj cachamuran: Tayta Dioschu u runallachu?» Chaura quiquin-pura ninacuran: « ‹Diosmi cachamusha› nishaga ‹¿Imanirtaj payta mana riguirayquichu?› nimäshunmi. ‹Runallami cachamusha› nishaga llapan runacunami sajmaycällar wañuchimäshun. Llapanmi yarpan Juanga profëta cashanta.» Chaymi Jesusta niran: «Manami musyäcunachu pï cachamushantapis» nir. Chaura Jesuspis niran: «Nogapis manami willashayquichu pï cachamashantapis» nir. Chayno nircur Jesusga tincuchiypa willapar llapan runacunata niran: «Juc runashi chacranman übasta lantachisha. Nircorga aroj runacunata arrindacuycurshi unaycama goyaj aywacusha juc-lä marcaman. «Übas cosëcha chayamuptinna chacrapa duyñonga uywayninta cachasha paypaj cajta raquipämunanpaj. Chay uyway chayajtaga arrindaj runacuna fiyupa magarcurshi jinayllata gargurisha. Chaura chacrapa duyñonga juc uywaynintanashi yapay cachasha. Chaytapis ashllir usharcur magarcurshi jinayllata gargurisha. Chaypita chacrapa duyñonga yapay juc uywaynintana cachasha. Chaytapis yawar-yawar magarcurshi gargurisha. «Chaura übas chacrapa duyñonga yarpachacurshi nisha: ‹¿Cananga imatataj rurashaj? Jucnaylla cuyay wamrätami cachashaj. Wamrätaga rispitangachari› nir. Chacra arrindajcunaga chacrayojpa cuyay wamran aywaycajta ricarshi parlacusha: ‹Papänin wañuptenga tagay wamranmi ima-aycanwanpis quëdanga. Wañuycärachishun chacranwan noganchi quëdacunanchïpaj› nir. Chayno nir chacrayojpa wamranta chariycärir chacrapita juc-läman jorgurcurshi wañuycärachisha.» Willaparcur Jesús tapuran: «Gamcuna yarpaptiqui ¿imataraj ruranga chacrapa duyñun? Quiquin aywarcurmi chay arrindaj fiyucunata wañuycachenga. Chacrantapis juctana arrindayconga» nir. Chayno niptin runacunaga nisha: «¡Chayno canantaga Tayta Dios ama camacächichunchu!» nir. Chayno niptin paycunata ricapärir Jesús niran: «Chaura ¿imapätaj Tayta Diospa palabrancho cayno isquirbiraycan? «Wasipa simintunta pergajcuna ‹cay rumi manami allichu› nir jitarishanpis chay rumiga puntu rumipaj isquïnaman churashanami caycan. «Pipis chay rumi jananman tunej cäga ichic-ichicllami ruracanga. Chay rumi pipa jananmanpis chayarga ñuchu allpamannömi rurarenga.» Chayno niptinmi mandaj cüracunawan lay yachachejcunaga tantiyacuran tincuchiypa Jesús willapar paycunata wiyächipaycashanta. Chaymi jinan öra prësu charichiyta munaran. Ichanga runacunata manchacushpanmi mana charichiranchu. Chaymi Jesusta autoridäman prësu apachinan cashalla runacunata cacharan alli shimillanpa parlapar llutanta rimachinanpaj. Chay runacuna alli-tucullar Jesusta tapuran: «Maestru, nogacuna musyämi yachachirpis rimarpis rasun cajllata niycashayquita. Gamga rasunpa yachachinqui Tayta Dios munashannöllami. Manami runacuna gustashallantachu yachachinqui. ¿Impuestuta pägashwanchu Roma nasyunpa mandajnin Cesarpaj u manachu?» Ichanga chay runacuna alli-tucullar achäquita ashipaycashanta musyar niran: «Mä, ricanäpaj guellayta apamuy. Cay guellaychöga ¿pï runapa leträtuntaj caycan? ¿Pipa jutintaj isquirbiraycan?» nir. Chaura chay runacuna niran: «Mandaj Cesarpami» nir. Niptin Jesús niran: «Cesarpa cajtaga Cesarta goycuy. Tayta Diospa cajtaga Diosta goycuy» nir. Imanöpa llutanta rimachiyta munarpis manami rimachiranchu. Runapa ñaupancho pantachiyta manami camäpacuranchu. Tapushanta Jesús imanöpis cutichishanpita fiyupa almirasha caycaran. Chaypitaga upällallana cacuran. Chaypitaga saduceocuna Jesús cajman aywaran. Paycunaga manami riguejchu wañojcuna cawarimunanta. Chaymi Jesusta tapuran cayno nir: «Maestru, Moisés isquirbishanchöga niycan pipis wañuptin warmin wawaynajlla quëdaptenga chay wauguillawan tiyananpämi; wamran yurëga wañoj wauguinpa wamranno cananpämi. Cananga mä tapucushayqui: Juc marcachöshi casha ganchis waugui. Mayur cajshi majachacasha warmiwan. Nircurshi wañucusha manaräpis wamran captillan. Chaura biyüdawanga shullcanna tiyasha. Paypis manaraj wamran captillanshi wañucusha. Yapay jucaj shullcanpis chaynöllashi biyüdawan majachacasha. Y chay warmiwan tiyaycällar ganchis waugui wañusha. Mayganpapis manashi wamran cashachu. Llapan wañushanpa guepantaga warmipis wañusha. Canan mä willamay. Wañushanpita cawarimuptenga ¿mayganparaj warmin canga ganchis wauguiwan tiyasha caycaptenga?» nir. Chaura Jesús niran: «Cay pachallachömi warmi ollgupis majachacan. Tayta Diosninchi acrashan runacuna cawarimur syëluchöga manami majachacanganachu. Chaychöga cangapaj anjilcunano mana wañojnami. Cawarimusha carmi Tayta Diospa wamrancunana canga. Wañojcuna cawaycashantaga Moisespis musyachimaranchïmi. Paymi isquirbiran shiracho nina rataycashanpita Tayta Dios cayno nimushanta: ‹Nogaga unay awiluyqui Abraham, Isaac, Jacob rispitaycashan Diosmi caycä› nir. Diosga manami wañojcunapa Diosninchu. Payga cawaycajcunapa Diosninmi. Paypäga llapanpis cawaycanmi.» Chayno niptin lay yachachejcuna waquenga niran: «Maestru, allitami nishcanqui» nir. Chaypitaga manami pipis tapuyta almïtirannachu. Chaypita Jesús tapuran: «¿Imanirtaj yarpan ‹Tayta Dios cachamushan Cristoga Davidpita mirar aywajpitami› nir? Quiquin Davidpis isquirbishan Salmos librucho niran: «Tayta Diosmi mandamajnëta niran: ‹Cay derëchu caj lädöman jamacuy llapan contrayquicunata munayniquiman churamunäcama› nir. «Chayno niycaptenga ¿imanöpataj Cristoga Davidnölla ray canman quiquin Davidpis ‹mandamajnë› niycaptenga?» Llapan runacuna wiyarcaycaptinmi Jesusga disïpuluncunata niran: «Cuydä lay yachachejcunano rurar. Paycunaga Tayta Dios munashanno goyaycashanta runacuna yarpänallanpämi purin chaqui puntanyaj sotänan jatisha. Yachachicoj cashanpita läsacunacho y cällicunachöpis alabasha cayllatami munan. Sinagogacunachöpis ñaupa-puntaman jamacuyllatami munan. Micuyta garananpaj pushashanchöpis mas allinnin caj bancumanmi jamayta munan. Paycunaga biyüdacunapa wasinpita ima cajllantapis ushapan. Nircorga rurashancunata pampachananpaj Tayta Diosta may öra mañacoj-tucun. Chayno rurashanpitami fiyupa castigasha canga.» Chaypitaga Jesús ricaran rïcucuna ofrenda wiñacunaman Tayta Diospaj ofrendata wiñaycajta. Chaycho ricaran pobri biyüdapis ishcay acapa guellayninta wiñaycajta. Chaura Jesús niran: «Cay pobri biyüdaga llapanpita mas achcatami wiñasha. Waquenga wiñasha puchöpacushallantami. Cay pobri biyüdami ichanga chaylla guellaynin cawananpaj caycaptinpis ushajpaj wiñarcusha.» Waquin parlarcaycaran Templucho cuyayllapaj caycaj rumicunapaj, y Tayta Diospa Templun cuyayllapaj cananpaj goycushan adurnucunapäpis. Chayno parlaycajta wiyashpan Jesús niran: «Imayllaga llapan ricaycashayqui ushacangapämi. Manami ni juc rumillapis canan pergaraycashannöga pergarangapänachu.» Chaymi tapuran: «Maestru, ¿imaytaj Temploga chayno juchuchisha canga? ¿Imanöpataj musyashaj nishayquicuna cumlinanpaj cashanta?» nir. Chaura Jesús niran: «Cuydä pipis engañashunquiman. Achcajmi shamongapaj ‹Nogami Cristo cä› nir. Chayno nirmi nishunquipaj: ‹Cay pacha ushacänanpaj caj chayamushanami› nir. Chayno nishuptiquipis gamcunaga ama riguinquichu. Guërra captin, contra jatarejta wiyarpis ama mancharinquicunachu. Rimëruga chaycunallarämi canga. Chayno caycaptinpis cay pachaga manarämi ushacangarächu.» Mastapis niran: «Intëru munducho juc nasyunwan juc nasyun pillyanga. Muchuypis intëruchömi cangapaj. Timlurpis fiyupami juc-lächo juc-lächo canga. Muchuypis, gueshyapis cangami. Syëluchöpis mana imaypis ricashan manchariypajcunami canga. «Manaraj chayno captinmi gamcunataga gaticachäshunquipaj. Charerga magashunquipaj, sinagogacunaman apaycur jusgashunquipaj. Carsilcunamanpis wichgashunquipaj. ‹Jesuspa gatirajninmi› nir apashunquipaj autoridäcunaman, nasyunpa mandajnincunamanpis. Chaynöpami may-chaymanpis chayachishuptiqui willacunquipaj noga pï cashätapis. Tapushunayqui öra imata ninayquipaj cajtapis ama yarpachacunquichu. Nogami tantiyachishayquipaj imata ninayquipäpis. Chauraga maygan contrayquipis manami ima niytapis camäpacongachu. Ni ima achäquitapis manami tarengachu. Gamcunapa contrayquimi ricaconga mamayqui taytayqui, wauguiqui, castayquicuna, rejsinacushayquicunapis. Chayno contrayqui carmi waquinniquitaga wañuchishunquipaj. Chaynöllami llapan runacunapis chiquishunquipaj ‹Jesuspa gatirajninmi› nir. Chayno rurashuptiquipis Tayta Diosninchëga manami cachaycushunquipächu. Imano ñacarpis nogaman yäracamorga salbashami canquipaj. «Jerusalenta intëru cantunpa suldärucuna tumaparaycajta ricarmi musyanquipaj chaycho caycajcunata ushajpaj illgächinanpaj cashanta. Chayno caycajta ricar Judeacho tiyajcunaga jircacunaman gueshpir aywacuchun. Jerusalencho tiyajcunapis gueshpir aywacuchun. Chacracho caycajcunapis amana siudäman cutichunnachu. Chay wichanga fiyupami castïgu canga. Chayno ruraptinmi Tayta Dios isquirbichishan llapan cumlenga. Ay imanöraj canga gueshyaj warmicunawan iti wawayoj warmicuna. Intëru Israel nasyuntami Tayta Dios castiganga. Chaura runacunaga fiyupami ñacanga. Waquintami sabliwan wañuchenga. Waquintanami caru nasyuncunaman prësu apanga. Mana Israel runacunanami Jerusalentaga munaynincho cachengapaj Tayta Dios nishan cumlinancama. «Intipis, quillapis, goyllarcunapis fiyupa manchariypämi ricaconga. Cay pachachönami llapan runacuna manchariywan löcutanga lamar yacu löcutar fiyupa gaparaptin. Imapis cay pachata päsananpaj cashanta yarpashpan runacunaga manchariywan rimaytapis mana puydir chiyacäconga. Chay örami goyllarcunapis wacman cayman cuyonga. Chaypitarämi Destinädu Runata ricamanga pucutay janancho achicyaypa-achicyar fiyupa munayniyoj aywaycämojta. Chay nishäno llapanpis cajta ricar gamcunaga cushicunqui. Chayno captin musyanquipänami llapan ñacaypita jorgunäpäna cashäta» nir. Nircur willaparan: «Masqui ricay ïgus yörata, waquin ima yöratapis. Chay yöracuna chillguimuptin gamcunaga musyanquinami tamya quilla chayaycämushanta. Chaynöllami willashäcunata ricarga musyanquipaj Tayta Diospa maquinchöna goyächinäpaj cutimunäpaj wallcana pishiycashanta. «Sumaj tantiyacuy. Canan cawaycaj runacuna manaräpis wañuptinmi chaycunaga canga. Janaj pachapis cay pachapis ushacangami. Noga nishäcunami ichanga mana illgangapächu. Nishäcunaga llapanmi cumlenga. «Mana yarpashayqui örami cutimushaj. Cutimur cuydä tarinäwan llutanta ruraycajta, machasha caycajta, ima-aycayojpis canayquipaj yarpachacuycajllata. Cay pachaman cutimushä junäga pipis manami gueshpengachu. Cay pachacho caycajcunaga manami gueshpengachu, ni jucnayllapis. Chaymi gamcunaga mayaj-mayaj camaricushalla carcaycay. Imay örapis Tayta Diosta mañacuycay ‹Gueshpinäpaj yanapaycallämay› nir. Chaymi castigasha canayquipa ruquenga noga Destinädu Runapa ñaupächöna cushisha carcaycanquipaj.» Templucho Jesús junajpa yacharcachir chacaypana aywacoj Olivos lömaman chaycho pachacunanpaj. Runacunanami Jesús yachachishanta wiyananpaj Templuman tutalla aywaj. Chay wichanga Pascua fista yaycaycämuranna. Chay fistatami «Lebadüraynaj Tantata micunan fista» nejpis. Mandaj cüracunawan layta yachachejcunaga Jesusta wañuchichiytami ashiycaran. Ichanga runacunata manchacushpanmi prësu charichiyta mana puydiranchu. Chayno caycaptinmi Judas Iscariotetaga Satanás llutanta yarpächiran. Judaspis Jesuspa apostulninmi caran. Payga mandaj cüracunaman, Templuta täpajcunapa mandajninman aywaycur paycunawan parlaran imanöpa Jesusta prësu charichinanpäpis. Chayno Judas niptin cushicur achca guellayta pägananpaj auniran. Chayno parlarcur Judasga shuyaraycaran runa mana cashan öra Jesusta prësu charichinanpaj. Fista gallarinancho lebadüraynaj tantata micunan junaj, Pascuacho micunanpaj caj cashnita pishtaj. Chaymi Jesuspis Pedrutawan Juanta cacharan «Ayway Pascua fista micuyta micunapaj sënay camarej» nir. Chaura paycuna tapuran: «Tayta ¿Maychötaj camarishäcuna?» nir. Chaymi Jesús niran: «Siudäman chayar runata tarinquipaj urpu-mallwawan yacuta apaycajta. Guepallanta aywanqui wasiman yaycunancama. Wasiyojta ninqui: ‹Maestrumi cachamasha. Paymi nin: «¿Maygan cuartuchötaj disïpulöcunawan Pascua micuyta micushaj?» nir.› Paynami ricachishunquipaj altuscho jatun cuartu pichapacusha llapanniyoj caycajta. Chaura chay cuartucho llapanta camarinqui sënananchïpaj.» Chayno niptin aywashpan paycuna tariran Jesús nishanno. Nircur chaycho camariran Pascua micuyta micunanpaj. Pascua micuyta micunanpaj öra chayamuptenga llapan apostulnincunawan micunanpaj mësaman jamacuran. Chaycho Jesús niran: «Amatarmi gamcunawan cayno micuyta munashcä. Cananga manaraj ñacashpämi cay Pascua micuyta micushun. Yapayga mananami micushäpänachu cay Pascua micuyta. Tayta Diospa ñaupancho shuntacasha caycar-rämi yapay micushunpaj.» Chayno nircur Jesús bïnuyoj bäsuta charircur Tayta Diosta agradësicuran. Nircur apostulnincunata macyar niran: «Cay cöpapita llapayqui upuy. Cananpitaga mananami bïnuta upushänachu Tayta Diospa ñaupanchöna upunäcama» nir. Tantata aptarcurpis Tayta Diosta agradësicuran. Nircur paquircur apostulnincunata goycur niran: «Cayga cuerpömi. Gamcuna-raycumi nogata wañuchimanga. Chayno ruranqui gamcuna-raycu wañuchimashanta yarpänayquipaj.» Micuyta usharcurna bäsuta aptarcur yapay niran: «Cay bïnuwanmi mushoj conträtuta ruraycanchi. Yawarnëwanmi chay conträtu cumlenga. Chay yawarnëga wañuchimaptin gamcuna-raycumi mashtasha canga. Ichanga prësu charichimänanpaj caycaj runapis noganchïwan iwalmi cay mësacho caycan. Noga Destinädu Runaga Tayta Dios munashannömi fiyupa ñacar wañushaj. Wañuchimänanpaj prësu charichimaj runami ichanga fiyupa ñacanga.» Chayno niptin apostulnincuna jucnin-jucnin ninacuran: «¿Mayganchïraj prësu charichinanchïpäga caycanchi?» nir. Apostulnincunaga quiquin-pura rimanacuran: «¿Mayganchïtaraj mas mandaj cananchïpaj churamäshun?» nir. Chaymi Jesusga niran: «Juc-lä nasyuncunapa raynincunaga mandaj cayninman yäracurmi nishan nishanta runacunata rurachin. Chaypis mandajcunataga ‹Allimi ruraycan› ninmi. Gamcunaga ama chay mandajno caychu. Chaypa ruquenga mayur carpis ama mandaj-tucunquichu. Mandaj carpis llapanta yanapanquiman. Runacunaga ¿pitataj alli rican? ¿Mësacho jamajtachu u micuy garacojtachu? Mayur runa captin mësacho jamajtami alli rican. Chaypis nogaga garacojnöllami cashcä. Chaymi gamcunapis uywaynölla canquiman. «Imano ñacaptëpis gamcunaga nogawanmi imaypis caycashcanqui. Chaypitami mandaj canäpaj Papänë churamashanno nogapis mandaj canayquipaj churashayqui. Chaura mandashä cajchöga nogawan iwalmi micunquipaj, upunquipäpis. Chaynöpis cada-ünuyquimi juc silluncho jamacunquipaj chunca ishcay trïbu Israelcunata jusganayquipaj.» Pedruta Jesús niran: «Simón, Simón, Satanasmi Tayta Diosta ruwacusha gamcunataga rïguta shuyshojno yäracuyniqui imano cashantapis musyapäshunayquipaj. Chaymi nogaga gampaj Tayta Diosta mañacur ruwacushcä yäracuyta mana cachaycunayquipaj. Yapay yäracurnaga apostul-masiquicunata shacyächinqui paycunapis nogaman sumaj yäracamunanpaj.» Chayno niptin Pedroga niran: «Tayta, carsilman wichgashuptiquipis gamwanga iwalmi yaycushun. Wañuchishuptiquipis nogaga gamwan iwalmi wañushaj» nir. Chaura Jesusga niran: «Pedro, canan chacay manaraj gällu cantaptinmi quimsa cutina nogapäga ‹Mana rejsëchu› nimasha caycanquipaj.» Nircur disïpuluncunata tapuran: «Guellayniynajta, mircapaynajta, llanguiynajta alli willacuyta willacunayquipaj cachaptë ¿imallapis pishëshurayquichu?» nir. Paycuna niran: «Manami imapis pishëmaranchu» nir. Jesús yapay niran: «Cananpitami ichanga guellayniyoj cäga guellayniquitapis apay; mircapayquitapis apacuy. Sabliynaj cäga jacucunayquita ranticuycur sablita rantiy. Tayta Diospa palabrancho nogapäga isquirbiraycan: ‹Paytaga juchayojcunatanömi wañuchenga› nir. Chay niycashannöllami manapis aycällatana rasunpa cumlenga.» Chaura disïpuluncuna niran: «Tayta, caycho ishcay sablitami chararcaycä» nir. Chaura Jesús niran: «Ama parlashunnachu. Gamcunaga manami tantiyamanquichu» nir. Chaypita llojshir aywacur Jesusga imaypis aywanyashanno apostulnincunawan aywaran Olivos lömaman. Chayaycurna apostulnincunata niran: «Tayta Diosta mañacuy Satanasta ichipänayquipaj» nir. Chayno nircur quiquenga mas washa-läman aywaran. Chaychöna gongurpaycur Tayta Diosta mañacur niran: «Papä, gampaj alli captenga fiyupa ñacanäpaj caycajta ama camacaycachiychu ari. Ichanga ama noga munashäno cachunchu. Chaypa ruquenga gam munashayquino cachun.» [ Chayno mañacuycaptin syëlupita shamoj anjil yuriparcur balurta goran. Fiyupa llaquicushpan llapan shongunpa mastaraj Tayta Diosta mañacuran. Südayninpis yawarnöraj pampaman juturan.] Tayta Diosta mañacuycashanpita jatarcur cutiran disïpuluncuna cajman. Chaycho disïpuluncunataga tariran llaquicuyllawan puñucasha caycajta. Chaura Jesús niran: «¿Imanirtaj puñurcaycanqui? Jatariy. Tayta Diosta mañacuy Satanasta ichipänayquipaj» nir. Chayno Jesús parlaycaptillanmi apostulnin cashan Judas chayaran achcaj runacunata pushasha. Nircur Jesús cajman witiran muchar saludananpaj. Jesús niran: «Judas, ¿gamga juc muchayllawanchu Destinädu Runata prësu charichimanqui?» nir. Chaymi Jesusta prësu apananpaj cashanta tantiyacurishpan disïpuluncunaga niran: «Tayta ¿sabliwan tucsishächu?» nir. Chayno nir juc apostulnenga mas mandaj cürapa uywayninpa derëchu caj rinrinta sabliwan roguriycuran. Chaura Jesús niran: «¡Chaytaga ama ruraychu!» nir. Chayno nircur chay uywaypa rinrinta yataycur allchacarachiran. Jesusta prësu apananpaj shamojcunaga caran mandaj cüracuna, Templu täpajpa mandaj suldäruncuna y Israel mayur runacunapis. Paycunatami Jesús niran: «¿Suwachu cä sabliquicunawan garutiquicunawan prësu charimaj shamunayquicunapäga? Gamcunawanga waran-waranmi Templucho caycashcä. ¿Imanirtaj chaychöga mana prësu charimarayquichu? Cananga Satanasmi munashanta rurachir shacyächisha-cashunqui prësu charimänayquipaj.» Jesusta prësu apar chayachiran mas mandaj cürapa wasinman. Pedroga caru guepallanta aywaran. Sawan ruricho ninata ratarcärachir runacuna mashacurcaycaran. Chayman yaycurir Pedrupis paycunawan iwal mashacuran. Chaycho Pedro mashacuycajta ricar juc uyway jipash niran: «Cay runapis Jesuswan iwal purejmi» nir. Chayno niptin Pedroga niran: «¿Imanaycanquitaj warmi? Chay runataga manami rejsëchu» nir. Chaypa rätunninta payta ricar jucpis niran: «Gampis chay runawan purejmi canqui ¿au?» nir. Chayno niptin Pedro niran: «¿Imanaycanquitaj? ¡Manami paywan purejchu cä!» Chaypita juc öratano jucna niran: «Rasunpami cay runaga Jesuswan caycaran. Payga Galilea runami canpis» nir. Chayno niptin Pedro niran: «¿Imanaycanquitaj? ¡Nogaga manami musyächu imata niycämashayquitapis!» Chayno niycaptin gällu cantarcuran. Gällu cantarcuptin Jesús ticraycur ricäriran Pedro cajman. Chayrämi Pedroga yarpäriran Jesús cayno nishanta: «Manaraj gällu cantaptinmi quimsa cutina ñïgamasha caycanquipaj». Chaura Pedro jawaman llojshirir llaquicuywan fiyupa wagaran. Jesús prësu captin täpaj runacunaga asipashpan magaran. Ñawinta bendarcur lagyaran. Nircur niran: «¡Mä willamay pï chayachishushayquitapis!» nir. Chayno nishpan tucuyta ashllir-usharan. Pacha wararcuptinnaga Israel mayur runacuna, cüracunapa mandajnincuna, lay yachachejcunapis shuntacaran. Chay shuntacasha caycashanmanna Jesusta aparan. Chaychöna tapuran: «Canan rasunpa cajta willamay: ¿Rasunpachu canqui Tayta Dios cachamushan Cristo?» nir. Chaura Jesús niran: « ‹Cristumi cä› niptëpis gamcunaga manami riguimanquipächu. Gamcunata tapuptëpis manami willamanquipächu. Cananpitaga Destinädu Runa carmi jamaraycäshaj Munayniyoj Tayta Diospa derëchu caj-läduncho.» Chaymi paycunaga tapuran: «Chaura ¿gamchi canqui Diospa wamran?» nir. Chaura Jesús niran: «Au, nishayquinömi cä.» Chaura runacuna niran: «Quiquinpis ‹Diospa wamran cä› niycämaptinchëga ¿imapänataj testïgutapis ashishun?» Chayno niptin llapan rabyasha jataricarcäriran. Nircur Jesusta aparan Pilatupa despächunman. Chaychöna Jesusta jitapashpan paycuna niran: «Cay runatami tarishcä nasyunninchïpa contran jatarinanpaj runacunata shimita goycajta. Manami munanchu impuestuta runacuna Cesarpaj päganantapis. Quiquinpis mandaj-tucur niycan ‹Nogaga cä Tayta Dios cachamushan raymi› nir.» Chayno niptin Jesusta Pilato tapuran: «¿Rasunpachu canqui Israel runacunapa raynin?» nir. Niptin Jesús niran: «Au, gam nishayquinömi.» Chaura mandaj cüracunatawan chaycho shuntacasha caycaj runacunata Pilato niran: «Nogaga manami tarëchu cay runapa ima juchantapis.» Chaura paycunaga masraj niran: «Cay runaga rasunpami intëru Judea probinsyacho shimita goycan. Gallaycamusha Galilea probinsyapita-pachami. Caychöpis runacunata shimitami goycan» nir. Chayno nejta wiyar Pilato tapuran: «¿Cay runaga Galileapitachu?» nir. Chaura paycuna niran: «Au, Galilea runami» nir. Galileapa Herodes gobernadornin captin «Herodes jusgachun» nir pay cajman Jesusta apachiran. (Chay junajcunaga Herodespis Jerusalencho caycaran.) Jesusta chayachiptin mandaj Herodes fiyupa cushicuran. Payga unaypita-pachana tincuyta munaran willapanta mayar. Milagrucunata rurashanta ricayta munaran. Chaycho jucta-jucta Herodes tapuptinpis Jesusga imatapis mana rimacuranchu. Chaycho mandaj cüracunawan layta yachachejcunapis tucuynöpami Jesusta jitapashpan rimarcaycaran. Herodesnami suldäruncunawan Jesusta manacajman churar asiparan. Mandaj jatiränan röpata jatiparan. Nircorga Pilato cajman cutichiran. Chay junajpitanami Herodeswan Pilato amistaran chiquinacushanpita. Jesusta chayachiptin Pilatoga gayachiran cüracunapa mandajnincunata, autoridäcunata, pampa runacunatapis. Llapan shuntacaycuptinna niran: «Gamcunaga cay runata cayman apamushcanqui ‹Runacunata shimita goycan› nirmi. Ñaupayquicho tapuptë cay runapaga manami ima juchanpis cashachu gamcuna nishayquinöga. Herodes tapuptinpis manami ima juchanpis cashachu. Chaymi cayman yapay cutichimusha. Gamcuna musyashayquinöpis manami ima juchatapis rurashachu wañuchisha cananpänöga. Chaymi sumaj astircachillar cachaycushaj.» [ Cada watami Pascua fistachöga Pilato cacharej juc prësuta runacuna maygantapis cacharinanpaj nishan cajta.] Chaymi Jesusta cachariyta munaptin llapan runacuna gaparparan: «¡Wañuchiy paytaga! ¡Barrabasta ichanga cachariy!» nir. (Barrabás carsilcho wichgaraycaran mandajpa contran jatarishanpitawan runata wañuchishanpitami.) Pilatoga Jesusta cachaycuytami munaran. Chaymi runacunata willaparan. Willapar tantiyachiptinpis masraj gapararan «¡Crusificachiy! ¡Crusificachiy!» nishpan. Chayno niptin Pilato yapay niran: «¿Ima mana allitataj rurasha? Ima juchantapis manami tarëchu wañuchisha cananpänöga. Sumaj astircachillarmi cachaycushaj.» Chayno niptinpis runacunaga masraj gaparparan «¡Crusificachiy, crusificachiy» nir. Chayno gaparpaycällar aunichiptin Pilatoga «Gamcuna nishayquino cachun» niran. Barrabastana cachaycuran mas mandajpa contran jatarisha caycaptin, runata wañuchisha caycaptinpis. Jesustana paycunapa maquinman cachaycuran crusificachinanpaj. Chaypitana Jesusta crusificananpaj aparcaycaptin marcaman yaycuycaran Cirene runa Simón. Chaura paytana matancachiran Jesús apaycashan crusta Jesuspa guepanta apananpaj. Aypalla runacunami guepanta aywarcaycaran. Waquin warmicunapis fiyupa llaquicushpan wagaraycar aywarcaycaran. Wagar aywaycaj warmicunata Jesús niran: «Jerusalén warmicuna, nogapäga ama wagaychu. Chaypa ruquenga wamrayquicuna quiquiquicuna ñacanayquipaj caycajpita wagay. Wallcanami pishin ñacanayquipaj. Chay wichanmi llaquicur runacuna nengapaj ‹Ima alliraj waquenga wawata mana tariranchu. Mana gueshyacuranchu. Wamran mana caranchu chuchunanpaj› nishpan. Chay wichanmi fiyupa ñacashpan puntacunatapis nenga ‹Juchumur chapacarcamay› nir. Jircacunatapis nenga: ‹Nogacunapa janäman tunimur ñiticarcamay› nir. Noga ogu yantano caycaptë cayno ñacaycächimarga ¿imano ñacayraj canga chaqui yantapäga?» Jesusta crusificananpaj aparga ishcaj juchasapa runacunatapis crusificananpaj aparan. «Calabëra» nishan puytush lömaman chayaycachir crusman Jesusta labityaran. Juchasapa runacunata apashantapis crusificarcur ichichiran jucta Jesuspa derëchu caj-lädunman, jucnintana ichoj caj-lädunman. [Chayno crusificaraycashan öra Jesús niran: «Papä, cay runacunata perdunaycuy. Manami musyanchu imata ruraycashantapis.»] Suldärucunanami surtita jitarcur-jitarcur Jesuspa röpancunata raquipänacuran. Chaycho runacuna ricaparcaycaptin mandajcuna asipashpan Jesuspaj niran: «Juccunataga salbaranchaj. Tayta Dios cachamushan Cristo carga canan mä quiquin salbacuchun.» Suldärucunapis chaynömi asiparan. Pochgoj bïnuta shoguchir Jesusta niran: «Israel runacunapa raynin cashpayquega mä quiquiqui salbacuy!» nir Cruspa janaj puntanchönami labityaraycaran cayno isquirbisha: «CAYGA ISRAEL RUNACUNAPA RAYNINMI» nir. [Chayno nerga isquirbiraycaran griego rimaycho, latín rimaycho, hebreo rimaychöpis.] Crusificaraycashancho jucaj runapis niran: «Gam rasunpa Dios cachamushan Cristo cashpayquega salbacuy ari nogacunatapis salbamänayquipaj.» Chayno niptinmi jucnin cäga piñacuran: «Gampis payno ñacaycashpayquega ¿manachu Tayta Diosta manchacunqui? Noganchëga juchanchïpitami ñacaycanchi. Paypaga manami ima juchanpis canchu.» Nircur Jesustana niran: «Tayta, gam mandayta gallaycur nogata yarpäramanqui ari.» Niptinmi Jesús niran: «Cananmi syëlucho nogawan iwal caycanquipaj.» Chaypitaga las-dösipita-pacha tardi mallway intiyaj pacha chacacäcuran. Inti mana achicyaranchu. Chaura chay öra Templu ruricho mas rispitädu cajta chaparaj racta tëlapis pullanpa rachicäcuran. Chay öra Jesús sinchipa niran: «¡Papä, gampa maquiquimanmi almäta cachaycö!» Chayno nircur wañucäcuran. Chaycunata ricar suldärucunapa capitannenga «¡Rasunpami cay runaga juchaynaj casha!» nir Tayta Diosninchïta alabaran. Chayta ricaycushpanmi ricapaycajcunaga fiyupa llaquicur pëchunta tacashpan aywacuran. Jesuswan rejsinacoj runacunami ichanga carullapita ricaparcaycaran. Chayno chaycho carcaycaran Galileapita-pacha iwal shamoj warmicunapis. Juc runa caran José jutiyoj Judea probinsyacho caycaj Arimateapita. Payga Tayta Dios munashannömi goyaj. Josëpis caran Israelcunapa autoridäninmi. Paypis shuyaraycaran Tayta Diospa maquincho llapan cananpaj cajtami. Waquin mandajcuna Jesusta wañuchinanpaj parlacuptinpis manami parläshiranchu. Paymi Pilatuman aywaran «Jesuspa cuerpunta pampachicushaj» ninanpaj. Auniptinna Jesuspa cuerpunta cruspita jorgurishpan mushoj tucüyuwan pituran. Nircorga pitapis manaraj pampashan gagacho uchcushan uchcuman pampaj aparan. Chay caran byernis säbadu jamay junajpaj camaricunan junaj. Tardina caran jamay-junaj gallarinanpäna. Galileapita iwal shamoj warmicuna gatir ricaran mayninman pampashantapis, cuerpunta imano churashantapis. Wasinman cutiycärir alli asyaj jampicunata camaricuran api cajta yacu cajtapis Jesuspa cuerpunman wiñananpaj. Nircur mandamintucho niycashannömi säbadu jamay junajchöga imatapis mana ruraypa jamaran. Chaymi waranninraj apananpaj caycaran. Chaypita juc semänamanna gallarej domingu tutalla aywaran Jesús pamparaycashan cajman, camarishan alli asyaj jampicunata apacurcur. Chayananpäga Jesús pamparashan uchcu puncuta chaparaj rumi juc-läman witichishana caycaran. Yaycorga Jesuspa cuerpunta mana tarirannachu. Chaymi manchacasha ima ruraytapis mana puydiranchu. Chayno carcaycaptinmi ishcaj runacuna achic-achicyaycaj röpasha ñaupancho yurircuran. Chaura fiyupa mancharishpan gongurpacur pampaman umpuran. Chay yuripajcunana niran: «¿Imanirtaj wañojcuna pamparänanchöga cawaycajta ashircaycanqui? Caychöga manami cannachu. Maynami cawarisha. Yarpay Galileacho caycashpan cayno nishushayquita: ‹Noga Destinädu Runaga juchasapa runacunapa munayninman entregashami cashaj crusificamänanpaj. Crusificamashanpita quimsa junajtaga cawarimushämi.› Chay nishushayquinöllami llapanpis caycan.» Chayno niptinrämi warmicunaga Jesús nishanta yarpäriran. Jesús pamparashan cajpita cutiycur willaparan chunca juc apostulcunatawan chaycho caycaj runacunatapis. Chay willaj warmicunaga caran Magdalenapita caj María, Juana, Santiagupa maman María, waquin aywäshej warmicunapis. «Riguichimänanchïpaj ardëllami nircaycan» nir mana riguiranchu. Chaypis Pedroga cörriylla aywaran Jesusta pampashan cajman. Uchcu ruriman watgaycorga ricaran pitushan tucüyullatana. Chaura almirasha yarpachacushpan cutiran. Chay junajlla Jesuspa ishcaj disïpuluncuna aywarcaycaran Emaús marcaman. (Emaús caycaran Jerusalenpitaga ishcay lëwa masllancho). Paycunaga aywarcaycaran llapan imanöpis cashanpita parlaraycar. Chayno parlar aywarcaycaptinmi Jesusga tariparcur paycunawan iwal aywaran. Iwal aywaycaptinpis paycunaga mana rejsiranchu. Jesús tapuran: «¿Imata parlartaj aywarcaycanqui?» nir. Chayno tapuptin llaquisha aywaycashancho ichiycäriran. Chaura Cleofas jutiyöga niran: «Pascuaman shamoj runacunapis llapanmi musyan cay junajcuna Jerusalencho ima päsashantapis. Gamga ¿manachu musyanqui?» Chaura Jesús tapuran: «¿Imataj casha?» nir. Paycuna niran: «Nazaret marca runa Jesusmi casha Diosninchïpa munayniyoj profëtan. Diosninchïpa munayninwan milagrucunata rurashpan llapan runacunata willaparan Tayta Diosninchïpa alli willacuyninta. Paytami cüracunapa mandajnincunawan llapan autoridäcuna Pilatuman entregasha crusificaypa wañuchinanpaj. Nogacuna yarparä Roma runacunapa munayninpita Israelcunata salbananpaj cashantami. Ichanga canan junajwan quimsa junajnami Jesús wañushan. Maspis canrämi: nogacunawan caycaj waquin warmicunami manchacächimasha. Canan tutami aywasha Jesusta pampashan cajman. Pampashancho Jesuspa cuerpunta manashi tarishachu. Wasiman cutiycäramur nogacunata willamasha: ‹¡Anjilcuna yuriparcamashpan «Jesús cawaycanmi» nimasha!› nishpan. Chaura waquin caj disïpuluncunapis ricaj aywashpan warmicuna willashannöllana Jesuspa cuerpunta mana tarishachu.» Chaura Jesús niran: «Gamcunaga ¿imanirtaj mana tantiyanquichu? Profëtacuna willacushantapis ¿manachu riguinqui? ¿Manachu musyarayqui Tayta Dios cachamushan Cristoga ñacarcur-raj Tayta Diospa ñaupanman cutinanpaj cashanta?» Chayno nircur Jesús willaparan imano cananpäpis quiquinpaj isquirbiraycashancunata. Tantiyachiran Moisés isquirbishancunapita gallaycur waquin profëtacuna isquirbishancama. Aywaycashan Emaús marcaman chayaycaptinna Jesusga paycunapita päsacoj-tucuran. Chaymi paycunaga ruwaypano niran: «Pachaga chacaycannami. Cayllachöna pachacushun.» Chaura Jesusga yaycuran paycunawan pachacunanpaj. Micunanpaj mësacho jamarpaycashanchönaga tantata aptarcur Tayta Diosta agradësicuran. Nircorga paquirishpan paycunata goran. Chayraj paycuna tantiyacuriran Jesús cashanta. Chaura Jesusga jinan öra illgacäcuran. Chaura paycuna quiquin-pura ninacuran: «¡Rasuntachari Tayta Diospa palabranta willapämashaga shongunchïpis fiyupa cushicuran!» nir. Chaymi jinan öra Jerusalenman cutiran. Chayar tariran chunca juc apostulcunata y paycunawan iwal caycaj runacunatapis. Chayaptin chaycho caycajcunapis willaparan «Tayta Jesusga rasunpami cawarimusha. Simonta yuripasha» nir. Chayno niptin paycunapis willaparan näninpa aywarcaycaptin imano cashantapis, tantata paquircuptinraj Jesusta rejsishantapis. Chayno nir parlarcaycaptin Jesusga illajpita chaupicho ricacuran. Yurircur «¡Gamcunacho alli goyay caycullächun!» niran. Illajpita yurircuptinmi fiyupa mancharir sicsicyarcaycaran almata ricaycashanta yarpar. Chaymi Jesusga niran: «¿Imanirtaj fiyupa mancharisha carcaycanqui? ¿Imanirtaj noga cashäta mana riguinquichu? Masqui ricay maquëta, chaquëta. Nogaga caycä quiquëmi. Masqui yatamaypis. Manami almachu cä. Almapaga manami canchu aychan ni tullunpis.» Chayno nir maquintawan chaquinta ricachiran. Chaura paycuna cushicuyllawan rasunpa cashanta manaraj sumaj riguiptin niran: «¿Manachu imallapis can micunäpaj?» nir. Chaura paycuna gararan juc pedäsu cancasha pescäduta [abëjapa mishquintapis]. Chasquircur micuran llapanpa ñaupancho. Nircurna niran: «Gamcunawan caycashpanchi maynami willaparä llapan cayno cananpaj cashantaga. Moisés laycunata isquirbishancho, profëtacuna isquirbishancho, Salmos libruchöpis nogapaj niycashanga llapanmi canan cumlisha.» Chayrämi paycunaga tantiyacuriran Tayta Diospa palabrancho imapaj niycashantapis. Jesús niran: «Isquirbiraycashanchöga niycan Tayta Dios cachamushan Cristo ñacar wañushanpita quimsa junajta cawarimunanpaj cashanta. Chaycuna cumlishana captinmi runacunata willapänayqui ‹Jucha rurashayquipita arpinticur Tayta Dios munashannöna caway. Chayrämi llapan jucha rurashayquipita perdunashunqui› nir. Jerusalenpita gallaycur may-chaypapis aywar llapan runacunata willapanqui. Ricashayquicunataga llapanta gamcunami willapanqui. Gamcunamanmi cachamushaj Papänë aunimashan Espíritu Santuta. Cay Jerusalenllacho goyarcaycay Espíritu Santuta chasquinayquicama. Paynami yanapäshunquipaj willacuynëta willacunayquipaj.» Chaypitana Jesús pusharan Jerusalenpita Betania läduman. Chaychöna maquinta jogarcur Tayta Diosta mañacuran paycunata yanapänanpaj. Chayno mañacuycashallanchöna aywacuran. Aywacuptin syëlumanna apacuran. Paycunaga rispitar aduraycärir cushisha Jerusalenmanna cuticuran. Chaypitanami Tayta Diosta alabananpaj waran-waran Templuman shuntacaj. [Amén.] Imapis manaraj captillanna Camacächej Palabraga mayna caycaran. Chay Palabraga Dioswan caycaran. Quiquinmi Dios caran. Imapis manaraj captillannami Payga caycaranna. Diosga llapan ima-aycatapis Paywanmi camaran. Paywan mana camaptenga imapis manami canmanchu caran. Paymi Dios munashanno cawayta tarichicun. Chay cawayga runacunapaj achquimi caycan. Chay achquimi chacaycho caycajcunata achicyapar Diospaj tantiyachin. Ichanga chacaycho caycajcuna chay achquita wañuchiyta munarpis mana camäpacuranchu. Tayta Diosga Juan jutiyoj runatami cachamuran. Juanga shamuran chay achquipaj willamänanchïpaj, chaynöpana Payman llapan yäracunanpaj. Juanga manami chay achquichu caran. Chaypa ruquenga shamuran achqui pï cashantapis tantiyachinanpämi. Chay achqui shamöga cay pachacho llapan runata Tayta Diospita tantiyachinanpämi shamuran. Payga cay pachachönami caycaran. Paywanmi Tayta Diosga cay pachatapis camaran. Ichanga cay pachacho caycajcuna manami rejsiranchu. Quiquinpa nasyunninmanmi shamuran. Chaypis marca-masincunaga Payman manami riguiranchu. Payman riguir chasquicojcunami ichanga Tayta Diospa wamrancunana caycan. Tayta Diospa wamran cananpäga manami mamanpitachu yurisha. Manami runa munaptinpischu yurisha. Chaypa ruquenga Tayta Dios munashpanmi wamrachacusha. Camacächej Palabraga runamanmi ticraran. Nircur nogacunawanmi cay pachacho goyaran. Paywan purirmi ricarä Tayta Diospa japallan wamran cashpan munayniyoj caycajta. Chaynöpami ricarä payga cuyapäcoj cashanta; rasun cajllata rimaj cashanta. Paypämi Juan willacuran: «Paypämi nogaga nirä: ‹Guepäta shamöga nogapita mas munayniyojmi. Payga manaraj yuriptë maynami caycaran› nir» nishpan. Payga fiyupami cuyapämashcanchi. Chaymi llapanchïtapis yaparir-yaparir yanapämashcanchi. Musyashanchïnöpis laynincunataga Moiseswanmi Tayta Dios willacachiran. Fiyupa cuyapäcoj cayninta alli caynintami ichanga Jesucristuwanna tantiyachimashcanchi. Tayta Diostaga imaypis manami pipis ricashachu. Paytaga ricasha Japallan Wamran Jesucristullami. Chaymi pay cajpita shamusha car musyachimashcanchi Tayta Dios imano cashantapis. Jordán mayucho runacunata Juan bautisaycaptinmi Jerusalenpita Israel mandajcuna Juanman cacharan cüracunata, Leví trïbu runacunata Juanta tapoj. Tapuptinmi Juanga mana chapacuypa niran: «Nogaga manami Dios cachamushan Cristuchu cä.» Chaymi yapay tapuran: «Chaura ¿pitaj rasunpaga canqui? ¿Chaura gamga caycanqui profëta Eliaschu?» Chayno niptin Juan niran: «Nogaga manami Eliaschu cä.» Chayno niptinpis yapay tapuran: «Chaura ¿gamga caycanqui shamunanpaj caycaj profëtachu?» Niptinpis Juan niran: «Manami chay profëtapischu cä.» Chaymi niran: «Chaura ¿pitaj canqui? Cachamaj Israel mandajcunata willanäpaj mä willamay pï cashayquitapis.» Chaura Juanga profëta Isaías nishannömi niran: «Nogaga cä chunyajcho runacunata sinchipa cayno willapajmi: ‹Tayta Diosninchi shamunanpaj nänita allchay.› » Chaura fariseucunapa cachancuna Juanta tapuran: «¿Imanirtaj gam bautisanqui, mana Cristo caycar, mana Elías caycar, maygan profëtapis mana caycar?» Juanna niran: «Nogaga yacullawanmi bautisä. Gamcunachömi ichanga caycan mana rejsishayqui. Paymi guepäta shamoj munayniyöga caycan. Paypa ñaupanchöga noga manami merësëchu ni llangui watunta allchapänalläpäpis.» Chaycunaga caran Betaniachömi, Jordán mayu chimpancho. Chay wichanchömi Juanga runacunata bautisaycaran. Warannin junaj quiquin Bautisaj Juan cajman Jesús yaycuycaran. Chaymi Juanga niran: «¡Masqui ricay-llapa! ¡Tagaymi caycan Tayta Diospa Cashni uyshanno! Paytami Tayta Dios cachamusha llapan runacunapa juchanta apananpaj. Paypämi nogaga nirä: ‹Guepäta shamöga nogapita mas munayniyojmi. Payga manaraj yuriptë maynami caycaran› nir. Quiquëpis manami musyarächu Tayta Dios cachamushan Cristo pay cashanta. Chaypis nogaga yacullawanmi bautisaycashcä Israelcuna musyar payta chasquicunanpaj.» Mastapis Juan niran: «Cristo pï cashantapis musyanäpämi Tayta Dios nimaran: ‹Bautisarcuptiqui maygan runapa jananmanpis Espíritu Santu palumano chayaptinmi musyanquipaj pay Espíritu Santuwanna caycashanta. Paymi munayniyoj caycan Espíritu Santuwan bautisananpaj.› *** Chay nimashannöllami nogaga ricashcä. Chaymi musyä Tayta Diospa Wamran pay cashanta.» Chaypita warannin junajpis Juanga ishcaj disïpuluncunawan jinallancho caycaran. Jesús päsaycajta ricar Juan niran: «¡Masqui ricay-llapa! Tagaymi caycan Tayta Diospa uyshanno.» Chayno niptin Juanpa ishcaj disïpuluncunaga Jesuspa guepanta aywaran. Guepanta aywaycajcunaman ticraycur Jesús niran: «¿Imatataj ashinqui?» Chaura paycuna niran: «Rabí ¿maychötaj pachacaraycanqui?» (Rabí ninanga Maestru ninanmi.) Jesusnami niran: «Shamuy ari, rejsichishayqui.» Chayno niptin aywar pachacarashanman chayaran. Tardi mallwayna captin chayllachöna tardiyaran. Juan nishanta wiyaycur Jesuspa guepanta ishcaj aywaj jucga caran Andrés. Andresga caran Simonpa wauguinmi. Chaypita Andrés aywaran wauguin Simón cajman. Payta niran: «¡Tayta Dios cachamushan Cristuwanmi tincushcäcuna!» nir. Nircur pusharan Jesús cajman. Chayaycuptin Simontaga Jesús niran: «Gamga canqui Jonaspa wamran Simonmi. Cananpitaga jutiqui canga Cefas. (Chay ninanga caran Pedro ninanmi. Ichanga Cefas ninanpis Pedro ninanpis caran rumi ninanmi.)» Warannin junaj Jesusga Galilea probinsyaman aywaran. Chaypita Felipiwan tincurna «Disïpulö canayquipaj nogawan aywashun» niran. Felipega caran Betsaida marcapitami. Andreswan Pedrupis chay marcallapitami caran. Felipega aywaran Natanaelta willaj: «Tincushcäcuna pipämi Moisés laycunacho isquirbisha, profëtacunapis isquirbisha chay runawanmi. Payga caycan Josëpa wamran Nazaret runa Jesusmi.» Niptinmi Natanael niran: «¿Ima allillapis Nazaretpita yuriycamunmanchuraj?» Chaymi Felipe niran: «Ricanayquipaj mä aywashun ari.» Chaypitanaga Natanael chayaycajta ricar Jesús niran: «Paymi ichanga rasunpa Israel runa. Payga llullacuyta manami yachanchu.» Chayno niptinmi Natanael tapuran: «¿Imanöpataj imano cashätapis gamga musyanqui?» Chaura Jesús niran: «Nogaga gamta ricashcä manaräpis Felipe gayashuptiqui ïgus yöra chaquincho caycajtami.» Chayno niptinmi Natanael niran: «Maestru, ¡gamga rasunpa canqui Tayta Diospa Wamranmi. Israelcunapa rayninmi canqui!» Chaymi Jesús niran: «¿‹Ïgus yöra chaquincho caycajta ricashcä› nishalläpitachu nogapaj chayno ninqui? Chaypita mas almiraypajcunatarämi ricanquipaj.» Mastapis Jesús niran: «Rasunpami në: Gamcunaga ricanquipämi syëlu puncu quicharaycajtapis. Chaypami ricanquipaj Tayta Diospa anjilnincuna Destinädu Runaman uraycämojta, pay cajpita cutiycajtapis.» Chaypita quimsa junajtaga Galilea probinsyacho caycaj Caná marcacho juc runa majachacar fistata ruraran. Jesuspa mamanpis chay fistacho caycaran. Chay fistaman Jesustapis disïpuluncunatawan gayachiran. Manaraj fista ushacaptinmi bïnuga ushacäcuran. Chaymi Jesusta mamanga niran: «Bïnun ushacäcushanami.» Chaymi Jesús niran: «Mama, ¿imanirtaj jaticanqui? Manarämi öra chayamunrächu.» Jesuspa mamannami sirbicuycajcunata niran: «Imata ruranayquipäpis pay nishushayquita ruray.» Chaychömi caycaran rumipita rurashan yacuynaj sojta urpucuna. Chay urpucunachömi yacuta wiñarächej custumrinno mayllacunanpaj. Chay urpucunaman yaycoj pachac (100) litruno yacu. Sirbicuycajcunatana Jesusga niran: «Chay urpucunaman yacuta juntachiy.» Chaura paycunaga yacuta juntata wiñaran. Juntarcachiptin Jesús niran: «Wallcallata chagarcur apay mayur sirbintiman.» Sirbicojcunaga Jesús nishanno apaparan. Mayur sirbintiga yawarcuran yacupita bïnuman ticrashatana. Payga mana musyaranchu maypita jorgamushantapis. (Waquin sirbicojcuna ichanga musyaycaran.) Chaymi casaraj mösuta gayaycur mayur sirbintenga niran: «Llapan runapis rimëruga alli bïnu cajtami upun. Achcatana upusha captinnaga jorgamun shegui caj bïnullatana. Gammi ichanga canancamapis mas alli caj bïnutami churarächishcanqui.» Chay milagrutami rimir-puntata Jesusga ruraran Galileacho caycaj Caná marcacho. Chaychömi payga Tayta Diospa japallan wamran car munayniyoj cashanta musyachiran. Chaynöpami disïpuluncunapis Jesusman riguiran. Chaypitaga Jesús aywacuran Capernaúm marcaman mamanwan, wauguincunawan disïpuluncunawan. Chaycho goyaran ishcay quimsaj junaj. Israel runacunapa Pascua fistan yaycaycämuranna. Chaymi Jesusga aywaran Jerusalenman. Chayar tariran runacuna Templupa sawannincho ranticurcaycajta. Ranticuycaran törucunata, uyshacunata, palumacunatapis. Juc-lä guellayta rucajcunapis mësan guepancho jamarpaycaran. Chaymi Jesusga sumbadurninta ruracurcur templupita garguran uyshacunatawan wäcacunata. Mësancunatapis sajtar-usharan; guellaynincunatapis mashtariran. Paluma ranticojcunatapis niran: «¡Caycunata caypita jorguy! ¡Papänëpa wasinta ama ticrachiychu nigusyu wasimanga!» nir. Chaymi disïpuluncunaga yarpäriran Tayta Diospa palabrancho «Rispitädu wasiqui-jananga imamanpis chayämanmi» nir isquirbiraycashanta. Chaymi Israel mandajcunaga niran: «¿Ima munayniquiwantaj chayno ruranqui? Mä juc milagruta ruray munayniyoj cashayquita musyanäpaj.» Chaura Jesús niran: «Mä gamcuna cay templuta juchurachiy. Nogami quimsa junajllacho cashanmanno jatarachishaj.» Chayno niptin mandajcunaga niran: «Cay Templuta jatarachir aruyta ushasha chuscu chunca sojta (46) watatarämi. Gamga ¿imanöpataj quimsa junajllata yapay jatarirachinquiman?» Chayno Templupaj parlarpis Jesusga wañushanpita cawarimunanpämi parlaycaran. Chayno nishantaga disïpuluncunapis yarpäriran Jesús wañushanpita cawarimushanpitarämi. Chayrämi riguiran Tayta Diospa palabranman y Jesús nishancunamanpis. Pascua fistacho achca runacunami ricaran milagrucunata Jesús rurashanta. Chaymi achcaj runacuna Jesusman riguiran. Ichanga Jesús musyaran llapan runacuna imano caycashallantapis. Chaymi paycunamanga mana yäracuranchu. Manami nistajchu runacuna willanantaraj. Payga quiquinmi musyaycaran runacunapa shongun imano yarpaycashantapis. Juc fariseo runami caran Nicodemo jutiyoj. Payga Israelcunacho mandajmi caran. Chay runami juc chacay aywaran Jesús cajman. Chayaycur niran: «Maestru, nogacunaga musyämi yachachimänayquipaj Tayta Dios cachamushushayquita. Gam rurashayqui milagrucunataga manami pipis ruranmanchu. Chaycunataga ruranman quiquin Tayta Dios yanapaptillanmi.» Chaura Jesús niran: «Rasunpami në: Tayta Diospa maquincho cawananpäga runa yapayrämi yurinan.» Chayno niptin Nicodemo tapuran: «¿Imanöpataj juc runa rucuna caycarga yapay yurinman? ¿Mamanpa pachanman cutinmanchuraj yapay yurinanpaj?» Chaura Jesús niran «Rasunpami në: Juc runa yacupitawan Espíritu Santupa munayninwan yurir-rämi Tayta Diospa maquincho goyayta tarenga. Runapita yurej cäga runallami. Espíritu Santupa munayninwan yurej cajmi ichanga espiritulla car Tayta Dios munashanno cawan. ¿Imanirtaj yarpachacunqui ‹yapayrämi yurinan› niptë? Espíritu Santu Tayta Diospa maquincho runata imano purichishantapis pipis manami musyanchu. Imanömi wayra wayrämojta mayarpis runacuna mana musyanchu maypita wayra shamushanta ni maypa aywaycashantapis, chaynömi mana musyanchu.» Chayno niptin Nicodemo tapuran: «Tayta, nimashayquega umäman manami yaycunchu.» Chayno niptinmi Jesús niran: «Israelcunapa yachachejnin caycar ¿manachu chayta tantiyanqui? Rasunpami në: Gamtaga willapaycä musyashätami. Rasunpa cajta ricashätami niycä. Chaypis gamcunaga manami riguinquichu. Cay pachacho cajcunallapaj willapaycaptëpis mana riguiycarga ¿imanöparäshi riguinquiman syëlucho cajcunapaj willapaptëga? «Cay pachapitaga manami pipis syëluman wichashachu. Destinädu Runami ichanga janaj pachapita cay pachaman urämusha. Unayga chunyajcho Moisés runsipita culebrata rurariycur gueruman waguiran pipis ricärej cäga mana wañunanpaj. Chaynömi Destinädu Runatapis ruranga pipis payman yäracoj cäga mana ushacaj cawayta tarinanpaj. «Tayta Diosga runacunata fiyupa cuyarmi japallan cuyay wamranta cachamuran Payman pipis yäracoj cäga mana wañunanpaj chaypa ruquenga imaycamapis cawananpaj. Diosninchëga cay pachaman wamranta cachamusha payman yäracojcunata salbananpämi, manami castigasha cananpächu. «Chaymi Tayta Diospa wamranman yäracoj-cäga mana castigacangachu. Mana yäracoj cajmi ichanga Diospa japallan wamranman mana yäracushanpita castigacänanpaj distinashana caycan. Juchasapa cäga castigashami canga. Paycunaga achqui chayamusha caycaptinpis juchallancho cawayta munaywan chacajllacho cacuyta munasha. Pipis juchata ruräga achquino shamojta chiquinmi chacajchöno juchayoj cashan mana musyacänanpaj. Allita rurajcunami ichanga achquino shamojman yäracun Tayta Dios munashanno cawananpaj.» Chaypita Jesusga disïpuluncunawan aywaran Judea probinsyaman. Chaycho goyaran paycunawan runacunata bautisashpan. Bautisaj Juanpis bautisaycaran Enón marcacho. Chaychöga caran achca yacumi. Enonga caran Salim marcapa sercan. Chaycho bautisaycashanta mayarmi waquin runacunaga bautisacunanpaj chayman aywaran. Ichanga manaraj carsilman apaptinmi Juanga chaycho bautisaycaran. Chaychömi Juanpa disïpuluncuna Israel-masincunawan tapunacur rimanacuran limyuyänanpaj imano ruraypitapis. Chaypitaga Juanta disïpuluncuna niran: «Maestru, ¿manachu gamwan juc cuti Jordán mayu chimpanchu juc runa caycaran? Paypämi gamga willacurayqui. Cananga paypis bautisaycannami. Chaymi llapan runacuna paymanna aywarcaycan.» Chayno niptinmi Juan niran: «Runaga imatapis ruran, imamanpis chayan Tayta Dios camacächiptinrämi. Gamcunata nishänöpis nogaga manami Dios cachamushan Cristuchu cä. Chaypa ruquin nogaga cä Cristupaj willacunäpaj Tayta Dios cachamashallanmi. Jipashwan juc mösu majachacaptin mösuta yan'gaj amïgun fiyupami cushicun. Chay cushicushannöllami nogapis fiyupa cushicö. Payga masmi munayniyoj ricacunan caycan. Nogami ichanga gongacaypana aywanä.» Janajpita shamoj cajmi llapanpäpis mas munayniyoj caycan. Cay pachacho cäga cay pachacho cajllapämi parlan. Janajpita shamoj cajmi ichanga munayniyoj caycan. Chaymi willacuycan janaj pachacho ricashancunapäwan wiyashancunapaj. Chayno willacuptinpis manami pipis chasquicuyta munanchu. Pay nishanta chasquicoj cäga Tayta Diospa palabrantapis chasquin: «Tayta Diosga palabranta cumlinmi» nir. Jesusga Tayta Dios cachamushan carmi Tayta Diospa willacuyllanta willacun. Paytaga Espíritu Santumi yanapaycan. Tayta Diosga wamranta cuyarmi paypa maquinman llapantapis cachapasha. Chaymi Diospa wamranman yäracorga imaycamapis cawanga. Tayta Diospa wamranman mana yäracoj cajmi ichanga chay cawayta mana tarengachu. Chaypa ruquin chay mana yäracojcunataga Tayta Diosmi castiganga. Fariseucuna mayaran Jesús bautisaycashanta, bautisaj Juanpitaga mas achcana disïpuluncunapis caycashanta. (Rasunpaga quiquin Jesús manami bautisaranchu. Disïpuluncunami bautisaycaranga.) Chayta musyarmi Jesusga Galilea probinsyaman cutiyta yarpar Judeapita aywacuran. Galileaman chayananpäga Samaria partiparämi päsaj. Chayno aywarmi Samariacho caycaj Sicar marca ñaupanman chayaran. Chay partiga caycaran Jacobpa wamran Josëpa chacranchömi. Chay chacrachömi caycaran unayna Jacob uchcuchishan yacu pösu. Uticashana carmi Jesusga chay pösu cajman chayar jamacuycuran. Öraga caran las-dösinöna. Chay öra disïpuluncunaga marcapa aywacusha caran imallatapis micunanpaj rantej. Chaycama Samaria warmi chay pösuman yacucoj chayaran. Chay warmita Jesusga «Yacuta mañacushayqui» niran. *** Israelcunawanga Samaria runacuna manami alli ricanacojchu. Chaymi warmiga Jesusta niran: «Israel runa caycashpayquega ¿imanirtaj yacuta mañacamanqui Samaria warmi caycashäta musyaycar?» Chaura Jesús niran: «Gamchush musyanquiman Tayta Dios allita tarichishunayquipaj cajta y pï yacuta mañacuycäshushayquitapis; chauraga gampis yacuta mañacamanquimanmi. Mañacamaptiquega imaycamapis cawachicoj yacutami tarichëman.» Chayno niptin warmi niran: «Yacuga pösucho rurichörämi caycan. Gampaga manami imayquipis canchu jorgamunayquipaj. ¿Maypitataj chay cawachicoj yacuta jorgapämanquiman? Unay awilunchi Jacobmi cay pösuta uchcuchiran. Paymi nogacunataga cachapämasha. Quiquinpis wamrancunapis uywancunapis cay pösullapitami yacuta upuran. ¿Gamrächuraj payman tincunquiman?» Chayno niptinmi Jesús niran: «Cay pösupita yacuta upoj cäga imaypis yacunaycangami. Noga tarichishä yacuta upoj cäga mananami imaypis yacunanganachu. Noga tarichishä yacuga quiquin runachömi pucyuno canga. Chaymi chay yacuga canga imaycamapis cawachicoj yacu.» Chaura warmiga niran: «Imaypis mana yacunänäpaj ni cay pösumanpis yacucoj manana cutimunäpaj chay yacuyquita goycamay ari, tayta.» Chayno niptin Jesús niran: «Ayway runayquita pushamuy.» Chaura warmi niran: «Nogapaga manami runä canchu, tayta.» Chayno niptin Jesús niran: «Rasun cajtami niycanqui. Gamga canqui runa rucachej warmimi. Pichgajwannami goyashcanqui. Canan caycashayquiwanga puripänacuycanquillami. Chaymi ‹runä mana canchu› nerga rasun cajta rimashcanqui.» Chaura warmi niran: «Tayta, gamga profëta-imachari canqui. Nogacunapa unay caj famillyäcunaga tagay puntachörämi Tayta Diosta aduraj. Israel runacunaga ‹Jerusalenllachömi Tayta Diosta aduranchi› nircaycanqui.» Chaura Jesús niran: «Cananpitaga manami tagay puntachörächu, ni Jerusalenchöräpischu Diosta aduranquipaj. Gamcunaga manami musyanquichu pita adurarcaycashayquitapis. Nogacunami ichanga musyaycäcuna pita aduraycashäcunatapis. Chaynöpis Tayta Dios cachamushan salbacöga Israelcunapitami yurimonga. Espíritu Santu munashanno llapan shongunwan Tayta Diosta adurananpaj caj öra chayamushanami. Chayno adurananchïtami Tayta Diosga munan. Tayta Diosga Espiritullami caycan. Chaymi Paytaga Espíritu Santu munashanno llapan shongunchïwan adurashun.» Chayno niptin warmi niran: «Noga musyämi Cristo shamunanpaj cashantaga. Pay shamurnami chaycunataga sumaj tantiyachimäshunpaj.» Chaura Jesús niran: «Noga gamwan parlaycajmi caycä chay shamunanpaj caycäga.» Chayno warmiwan parlaycaptin disïpuluncunaga micuyta rantej aywashanpita chayaran. Samaria warmiwan Jesús parlaycajta tariycur fiyupa almiraran. Ichanga mayganpis manami tapuparanchu imata o imapaj parlashantapis. Chaura warmiga yacu puyñunta cachariycur marcaman aywar runacunata willaran: «Juc runami yacu pösu cajcho caycan. Paymi nimasha imano cashällatapis. Masqui aywashun-llapa ricanayquipaj. ¿Manachuraj pay caycan Tayta Dios cachamushan Cristo?» nir. Chaymi runacunaga aywaran Jesús caycashan cajman. Manaräpis runacuna chayaptin Jesusta disïpuluncuna niran: «Maestru, micucurcuy ari.» Chaura Jesús niran: «Nogapaga jucmi micuynë caycan. Gamcunaga manami musyanquichu.» Chaura disïpuluncunaga quiquin-pura tapunacuran: «¿Piraj micuyta apapämusha?» nir. Chayno yarpashanta tantiyarmi Jesús niran: «Nogapa micuynëga caycan cachamaj munashanta ruraymi y cumliymi. Rimaypis canmi ‹Murushanchïpita chuscu quillatarämi cusichanchi› nir. Chayno captinpis masqui ricay. Tagay shaycämoj runacunaga cosëchapaj listunami caycan. Runacunata shuntananpäga Tayta Dios maynami runacunata camarisha. Chaynöpami shuntashan runacunaga mana ushacaj cawayta tarenga. Chaura murojpis cosëchata shuntajpis iwal cushiconga. «Rimay cashannöpis jucmi muröga, jucnami cosëchata shuntäga. Nogaga mana murushayquita shuntajmi cachashcä. Juccunami murur ñacasha. Gamcunaga juccuna ñacar murushantami cusichar shuntanqui.» Chaypitanami Samaria runacunaga warmi nishanta wiyar Jesusman achcaj riguiran. Warmiga nisha-caran: «Imano cashallätapis llapantami nimasha» nir. Chaynöpami Samaria runacuna Jesús caycashan cajman chayaycur ruwaran goyapänanpaj. Chaymi paycuna cajcho goyaran ishcay junaj. Chaycho goyar quiquin willapaptin achcaj runacuna riguiran payman. Chaymi warmitaga runacuna niran: «Cananga manami gam nimashallayquiwannachu riguë, chaypa ruquenga quiquëcunami quiquinta wiyashcä. Chaymi musyä payga llapan runacunata salbaj Cristo cashanta.» Samariacho ishcay junaj goyarcur Jesusga Galileaman aywaran. Jesús niran: «Diospa profëtancunataga may-chaychöpis allimi rican. Marca-masincunawan castancunami ichanga mana riguinchu» nir. Galilea runacunapis Pascuapaj Jerusalenman aywar Jesús milagrucunata ruraycajta ricaran. Chaymi Galileaman Jesús chayaptin chay runacuna fiyupa cushisha chasquiran. Chaypitaga Jesús aywaran Caná marcaman. Chaychömi ñaupata yacuta bïnuman ticrachiran. Capernaúm marcachönami caycaran rayta yanapaj autoridä. Chay runapa wamranmi fiyupa gueshyaycaran. Judeapita Galileaman cutishanta mayaycur payga aywaran Jesusta ruwacoj. Chayar niran: «Tayta, wamräta allchacaycachipamay ari. Wasëman aywashun. Wamrä wañuycannami» nir. Chaura Jesús niran: «¿Imanirtaj gamcunaga nogaman mana riguinquichu milagruta mana ricarga?» Chayno niptinpis chay autoridäga niran: «Juclla aywaycushun tayta manaraj wamrä wañuptillan.» Chaymi Jesusga niran: «Wasiquiman cuticuy. Wamrayquega allchacashanami.» Jesús nishanta riguir chay runaga wasinman cuticuran. Capernaumman chayaycaptinna uywaynincuna taripar niran: «¡Wamrayquega allchacashanami tayta!» Chayno niptin uywaynincunata tapuran imay öra allchacayta gallaycushantapis. Chaura uywaynincuna willaran: «Ganyan las-dösi tumarcuynami wamrayquega allchacasha» nir. Chaura chay runa yarpäriptin caran Jesús «wamrayquega allchacashanami» nishan öra. Chaymi chay runapis wasincho cajcunapis llapan riguiran Jesusman. Chaywanga Jesús ishcay cutinami milagruta ruraran Judeapita Galileaman chayaycushpan. Chaypita unayllataga Israelcunapa fistan Jerusalencho caran. Chayman Jesuspis aywaran. Jerusalenman yaycunacho «Uysha llojshinan» jutiyoj puncumi caycan. Chay ñaupanchömi caycan jatun pösu. Hebreo rimaychöga chay pösupa jutin Betesda. Chay pösupa ñaupanchöga caycaran pichga alarcuna. Chay alarcunachömi caycaran achcaj gueshyajcuna, gapracuna, wegrucuna, mancuyashacunapis. [Chaychömi paycuna shuyarpaycaran syëlupita anjil urarcamur yacuta cuyuchinanta. Yacuta cuyurcachiptin maygan gueshyajpis rimëru yacuman yaycoj-cajmi allchacaj]. Chaychömi juc runa caycaran quimsa chunca pusajnin (38) watana gueshyar jitaräcoj. Chay runa unaypitana gueshyashanta musyarmi Jesús tapuran: «¿Allchacayta munanquichu?» nir. Chaymi chay gueshyaj runa niran: «Au tayta, allchacaytaga munämi. Ichanga manami pïnëpis canchu pösu yacuta anjil cuyuchiptin yaycachimänanpaj. Imaypis yaycuyta munaptë simri jucmi llalliraman.» Chayno niptinmi Jesús niran: «¡Jatariy! Quirmayquita apacurcur aywacuy.» Chayno niptin jinan öra allchacäcuran. Allchacashana car, quirmanta aparicurcur cushisha puriyta gallaycuran. Chay junäga caran säbadu jamay junajmi. Chaura allchacaj runataga Israel mandajcuna niran: «Säbadu jamay junaj caycaptenga quirmayqui aparisha ama purinquimanchu» nir. Chayno niptin runa niran: «Allchacächimajmi nimasha quirmäta aparicurcur aywacunäpaj.» Chaura paycuna tapuran: «¿Pitaj chaynöga nisha-cashunqui?» nir. Jesusga allchacaraycachishpan goturaj runacunaman yaycur illgacäcuran. Chaymi allchacaj runaga mana musyaranchu pï allchacächishantapis. Chaypitaraj allchacächishan runawan Templupa sawannincho tincurcur Jesús niran: «Allchacashana caycarga amana juchata ruraynachu. Yapay juchata rurarga gueshyashayquipitapis mas piyurmi ruracanquipaj.» Jesús allchacächishanta musyaycur aywar Israel mandajcunata willaran. Säbadu jamay junajcho allchacächishanpitami Israel mandajcunaga contran ricacur Jesusta ashiran. Chayta musyarmi Jesús niran: «Papänëga imaypis allillatami rurasha. Nogapis allita rurarmi chay runata allchacächishcä säbadu jamay-junaj captinpis.» Chayno niptinmi Israel mandajcunaga Jesusta wañuchiyllata munaran. Chayno wañuchiytaga munaran manami säbadu jamay junajcho runata allchacächishallanpitachu, chaypa ruquenga «Diosmi papänë» nishanpitapis Dios-tucuycashanta yarparmi. Chaymi Jesús niran: «Rasunpami në: Tayta Diospa wamran cashpämi llapantapis rurä pay munashannölla. Manami imatapis rurächu pay mana munashantaga. Taytä rurashantaga nogapis paypa wamran car rurämi. Taytä imata rurashantapis cuyamashpanmi nogataga ricachiman. Cuyamashpanmi mas almiraypajcunataraj rurachimangapis. Chayrämi gamcunaga fiyupa almirasha ricacunquipaj. Taytäga munayniyojmi wañushacunata cawarachinanpäpis. Chaynömi nogapis munayniyoj caycä pitapis cawayta gonäpaj. Taytäga manami pitapis jusgangachu. Chaypa ruquin nogatami munayninta gomasha llapanta jusganäpaj. Chaynömi munayninta gomasha quiquinta rispitashannölla nogatapis llapan rispitamänanpaj. Chaymi nogata mana rispitamaj cäga cay pachaman cachamaj taytätapis mana rispitanchu. «Sumaj tantiyacuy. Nishäcunata wiyacojcuna, cachamajman yäracojcunaga alli cawaytami tarenga. Manami jusgashanachu canga. Chaypa ruquenga mana ushacaj cawaytanami tarisha. Sumaj wiyacuy-llapa. Tayta Diosta mana wiyacojcunaga wañusha-japuymi carcaycan. Noga nishäta wiyacur chasquicamajcunatami ichanga imaycamapis cawachishaj Tayta Diospa wamran cashpä. Chayno cawachinä caj junäga chayamushanami. Tayta Diosga munayniyojmi caycan pitapis cawayta gonanpaj. Chaynömi nogatapis wamran captë churamasha pitapis cawayta gonäpaj. Chaynöllami Destinädu Runa captë llapan runacunata jusganäpaj Taytä munayninta gomasha. «Ama manchariychu-llapa. Imay junajllaga chayamongami pamparaycajcunapis rimashäta wiyanan junaj. Chayno wiyashpanmi alli cajcunaga imaycamapis Tayta Diospa ñaupancho cawananpaj cawarimonga. Juchallata rurasha cajcunami ichanga fisyuchöpis jusgasha canallanpaj cawarimonga. «Nogaga manami imatapis rurächu quiquëpa munaynilläpitaga. Cachamaj Papänë munashannöllami pitapis jusgä. Chaynöpami nogaga rasun cajllawan pitapis jusgä. Tayta Dios cachamashanta quiquilläpita niptëga ‹llullacuycan› nimanquimanmi. Chaypa ruquin quiquin Tayta Diosmi nogapäga musyaycächin. Pay musyachishanga rasun cajmi caycan. «Pï cashätapis musyanayquipaj gamcunaga cachashcanqui bautisaj Juanman tapucojmi. Paypis nogapäga rasunpa cajtami willashurayqui. Nogaga rasunpami Tayta Diospa cachan caycä. Rasunpa cachan cashäta musyachinäpäga manami testïgutarächu ashë. Imano captinpis, Juan willacushantami yarpaycächë riguiptiqui Tayta Dios salbashunayquipaj. Bautisaj Juan yachachishanga achqui achicyacurcojnömi gamcunapaj caran. Chaymi shamunäpaj cashanta wiyar ishcay quimsa junajllapis cushicurayqui. Ichanga Tayta Dios cachamashanta manami Juanllachu musyaycächin. Chaypa ruquenga quiquin Tayta Dios yanapämaptin rurashäcunami musyacaycächin. Chaymi quiquin mana parlapäshushpayquipis, mana yuripäshushpayquipis Tayta Dios musyaycächishunqui nogata cachamashanta. Chayno musyaycächishuptiquipis nogata mana chasquicamarga Tayta Diostapis manami chasquicuycanquichu. Gamcunaga imaycamapis cawanayquipaj Tayta Dios isquirbichishantami liguircaycanquipis. Chay liguishayquega nogapämi willacuycan. Willacushanta tantiyaycarpis chay cawayta tarinayquipäga manami nogata chasquicamanquichu. «Nogaga manami munächu runacuna alabamänanta. Ichanga gamcunata sumajmi rejsë. Gamcunaga manami Tayta Diosta cuyanquichu. Noga Tayta Diospita shamusha captëpis gamcunaga manami chasquicamayta munanquichu. Quiquinpa yarpaynillanpita shamoj runacuna nishantami ichanga cushisha chasquicunquiman. Quiquiqui-purallami cuyanacuyta ashinqui. Tayta Dioswan alli goyaypämi ichanga imapis mana gocushunquichu. Chauraga ¿imanöpataj nogata chasquicamanquiman? «Ama yarpaychu Tayta Diospa ñaupancho noga cäranäta. Moisesmanmi yäracushcanqui. Paymi cärashunquipaj. Moisesga nogapita sumajmi rimaran. Chaymi payman yäracushpayquega Nogamanpis yäracamunquiman Moisés isquirbishan laytapis mana riguiycarga ¿imanöparäshi nogata chasquicamanquiman?» Chaypitaga Galilea gochata Jesús chimparan. (Chay gochallatami Tiberias gocha nirpis rejsin.) Paytaga aypalla runacunami gatiraran gueshyajcunata allchacächishanta ricar. Chaymi Jesusga disïpuluncunawan aywacuran jircaman. Chay wichan Israel runacunapa Pascua fistan yaycaycämuranna. Paycuna caycashan cajman aypalla runacuna chayaycämojta ricar Jesusga Felipita niran: «Aypalla runacunapäga ¿maypitataj micuyta rantimushun?» nir. Chayno niran «Mä imaninajshi Felipe» nir. Jesusga musyaranna imata rurananpaj cashantapis. Chaura Felipe niran: «Ishcay pachac jurnalpa chaninwan rantimuptinchïpis manami aypanmanchu ichic-ichiclla micurcunallanpäpis.» Chaymi Simón Pedrupa wauguin Andrés niran: «Caycho juc wamra charaycan pichga sebäda tantatawan ishcay pescädullatami. Chayllaga llapan runapaj manami aypangachu.» Jesusna niran: «Llapan runacunata jamachiy.» Chaura runacunaga tajta pampaman jamacuran. Yupaptenga ollgu cajlla caran pichga warangano (5,000). Chaura Jesusga tantatapis ishcay pescädutapis aptarcur Tayta Diosta mañacur agradësicuran. Nircurna llapan runacunata aypuchiran. Runacunaga micuran mana munashancama. Runacuna sacsacurcuptin disïpuluncunata Jesús niran: «Puchojcunata shuntay. Ama usuchishunchu.» Chaura pichgalla sebäda tanta puchojpita shuntaran chunca ishcay canasta juntataraj. Chay milagruta ricar runacunaga niran: «Payga Tayta Dios cachamunanpaj caj profëtami.» Chayno nirmi runacunaga firsapita nasyunninpa raynin cananpaj churayta munaran. Chayta musyaycur Jesusga quiquillan yapay jircaman aywacuran. Pacha chacaycaptinna disïpuluncunaga gochaman cutiran. Chacashana caycaptinpis manami Jesús chayamuranrächu. Disïpuluncunami ichanga can'waman wicharcur Capernaúm marcaman aywacuran. Yacuga wayra tangaptinmi pullchajyaypa pullchajyaycaran. Chaypita pichga kilömetru mastanöna aywarcaycashancho Jesusta ricaran paycuna cajman japaypa yacu jananpa aywaycajta. Payta ricar llapan fiyupa manchariran. Chaymi Jesús niran: «¡Nogami caycä! ¡Ama manchacamaychu!» Chaura jinan öra can'wata ichichiran Jesús wichänanpaj. Chaypitaga rätullatana gocha cantunman chayariran. Warannin junaj quëdaj runacunaga tantiyacuriran juc can'wallawan disïpuluncuna aywacushanta. Jesustaga mana ricaranchu chay can'waman wichajta. Chaycama Tiberias siudäpita ishcay-quimsa büquicuna chayaran. Ichiran aypalla runapaj Jesús tantata aypächishan cajman. Chaycho Jesusta ni disïpuluncunatapis mana tarir can'wacunaman wicharcärir Capernaúm marcamanna Jesusta ashej aywaran. Capernaumcho Jesusta tariycurmi tapuran: «Maestru, ¿imay örataj cayman shamurayqui?» nishpan. Jesusnami niran: «Gamcunaga ashiycämanqui manami milagrucunata rurashäta tantiyacushayquipitachu, chaypa ruquenga tantata sacsaj micushallayquipitami. Micunallayquipäga ama yarpachacuychu. Chaypa ruquenga yarpachacuy imaycamapis cawanayquipaj caj micuyta tarinayquipaj. Chayno cawachicoj micuytaga noga Destinädu Runami tarichishayqui. Chaypämi nogataga Taytä cachamasha.» Chayno niptin runacuna tapuran: «Tayta, ¿imatataj nogacuna ruräman Tayta Dios munashanno cawanäpaj?» Chaura Jesús niran: «Tayta Diosga munan pay nogata cachamashanta riguinayquitami.» Chayno niptin paycuna niran: «Tayta Dios cachamushushayquita riguinäpäga ¿ima milagrutataj ruranqui? Unay awilunchïcunaga chunyaj chaqui jircacho manätami micuran. Tayta Diospa palabranchöpis nin: ‹syëlupita caj tantatami micuchisha› nir.» Chaura Jesús niran: «Sumaj tantiyacuy-llapa. Manami Moiseschu syëlupita caj tantataga aypusha, man'chäga quiquin Taytämi. Paymi rasunpa cawachicoj tantataga goshunqui. Tayta Diosga chay tantata maynami syëlupita cachamusha. Chaymi pipis chay tantata micoj cäga imaycamapis cawaytana tarenga.» Chaura paycuna niran: «Chay tantata imaypis gomay ari tayta.» Chaymi Jesús niran: «Nogami cä cawachicoj tantaga. Nogaman yäracamoj cäga manami imaypis yargangachu; nogaman riguej cäga imaypis manami yacunangachu. Ichanga mayna nishänöpis gamcuna ricaycämarpis manami riguimanquichu. Taytä acrashan cäga nogamanmi shamonga. Nogaman shamoj cajtaga manami gargushächu. Manami munashäta ruranäpächu syëlupita shamushcä; man'chäga cachamaj Taytä nishanta ruranäpämi. Taytäga manami munanchu nogapaj acrashan cajta ni jucnayllapis ogranäta. Man'chäga fisyu junajcho cawarachimunätami munan. Taytäga munan nogaman pipis riguir imaycamapis cawayta tarinantami. Paycunataga fisyuchömi cawarachishaj.» «Nogami janajpita shamoj tanta caycä» niptin mandaj Israelcunaga manacajman churar niran: «Cay runaga ¿manachu Josëpa wamran Jesuslla? Noganchëga musyaycanchïmi maman-taytan pï cashantapis. ¿Imanirtaj payga ‹Janaj pachapitami shamushcä› niycämanchi?» Chaura Jesús niran: «¿Imanirtaj manacajman churamanqui? Cachamaj Taytä mana camacächiptenga pipis quiquillanpitaga manami nogaman shamunmanchu. Paycunataga noganami fisyu junaj cawarachimushaj. Juc profëta isquirbishanchöpis niycan: ‹Tayta Diosmi llapan runacunata tantiyachenga› nir. Chaymi Tayta Dios tantiyachishanta alli chasquicoj cajlla nogatapis chasquicaman. «Tayta Diostaga manami pipis ricashachu. Pay cajpita shamojllami ricasha. Chay shamojman pipis yäracöga mana ushacaj cawaytami tarenga. Nogami cawachicoj tantaga caycä. Unay awiluyquicunaga chunyajcho manäta micusha carpis wañushami. Janaj pachapita shamoj tantata micurmi ichanga mana ushacaj cawayta tarenga. Nogami janaj pachapita shamoj cawaj tantaga caycä. Chay tantata micorga mana ushacaj cawaytami tarengapaj. Tarichishä tantaga quiquëpa cuerpömi. Chaytaga entregashaj runacunata salbanä-raycumi.» Chaymi mandaj Israelcunaga jucnin-jucninpis ninacuran: «¿Imanöpataj paypa cuerpuntaga micushun?» Chaymi Jesús niran: «Sumaj tantiyacuy. Noga Destinädu Runapa cuerpöta mana micorga yawarnëta mana uporga mana ushacaj cawayta manami tarinquipächu. Cuerpöta micoj cajtami yawarnëta upoj cajtami ichanga imaycamapis cawayta tarichishaj. Fisyu junajchöpis cawarachimushämi. Nogapa cuerpöga rasun caj micuymi, yawarnëpis rasun caj upunami. Cuerpöta micoj cajwanga yawarnëta upoj cajwanga jucnayllanömi imaypis caycäshaj. «Tayta Diosga cawachicojmi. Paypitami nogapis cawaycä. Cuerpöta micur chasquicamajcunataga nogapis cawachishämi. Janaj pachapita shamoj tantaga nogami caycä. Chay tantaga manami unay awiluyquicuna manäta micushannöchu. Manäta micurpis paycunaga wañuranmi. Cay tantata micoj cajmi ichanga imaycamapis cawanga.» Jesús chayno yachachiran Capernaumcho caycaj sinagogachömi. Chayno yachachishanta wiyar achcajmi Jesusta gatiraj runacunaga niran: «Pay yachachishancunataga tantiyayta manami atipanchïchu. ¿Imatashi parlacushapis?» Chayno jamurpashanta tantiyacurirmi Jesús niran: «Parlashä ¿nanäshunquichu? Chaura ¿ima ninquimanraj noga Destinädu Runa janajman cuticuycajta ricamarga? Cuerpuga manami cawachimanchïchu. Espiritullami cawachimanchëga. Gamcunata willapashäga caycan cawayta tarichicoj Espiritupitami. Chaypis waquinniquega manami chasquicamanquirächu.» Jesusga mayna musyaran pï payta mana chasquicunanpaj cashanta, pï ranticunanpaj cashantapis. Chayno captinmi niran: «Chaymi nogaga nishcä: Taytä camacächiptinrämi pipis nogaman shamun.» Chayno nishanpitanaga achcajmi gatirajnincuna aywacuran. Jesuswan mana purirannachu. Chayno aywacuptin chunca ishcay disïpuluncunata niran: «¿Gamcunapis aywacuytachu munarcaycanqui?» Chaura Simón Pedro niran: «Tayta, nogacunaga ¿pimantaj aywashaj? Gam yachachimashayquipitami mana ushacaj cawayta tarishaj. Nogacunaga gammanmi riguë. Cawaj Tayta Diospa wamran Cristumi gamga canqui.» Chaura Jesús niran: «Disïpulöcuna canayquipaj gamcunataga chunca ishcaytami acrashcä. Chaypis jucga dyablumi caycanqui.» Jesusga chayno niran Judas Iscariotipämi. Payga caran Simonpa wamranmi. Chunca ishcay disïpuluncunacho caycarpis Judasmi Jesustaga ranticuran wañuchinanpaj. Chay örapita-pacha Jesusga puriran Galilea partillapana. Judea probinsyamanga manana aywayta munaranchu, mandaj Israelcuna wañuchinanpaj ashiptin. Yaycaycämuranna Israelcuna Ramäda fistata rurananpaj. Chaymi wauguincunaga Jesusta niran: «Fistapäga Jerusalenman ayway. Chaychöpis milagrucunata ruray gatiräshojcuna ricananpaj. Pï-maypitapis rejsisha cayta munarga manami pacayllapachu imatapis ruranchi. Imatapis ruraycashpayquega llapanpa ñaupancho ruray.» Chaynöga Jesusta wauguincuna niran payman mana riguishpanmi. Chaura wauguincunata Jesús niran: «Noga aywanäpäga manami öra chayamunrächu. Gamcunami ichanga imay örapis aywanquiman. Gamcunataga runacuna manami chiquishunquichu. Nogatami ichanga chiquiman juchayoj cashanta niptë. Gamcunalla ayway chay fistamanga. Noga aywanäpäga manami örä chayamunrächu.» Chayno nirmi Jesusga Galileacho quëdacuran. Wauguincuna fistaman aywacushanpa guepantarämi Jesusga pacayllapa aywaran. Mandaj Israelcunaga Jesusta fistacho ashiran. Mana ricar ninacuran: «¿Maychöraj chay runa caycan?» nir. Chaura Jerusalenchöga Jesuspaj wichaypa uraypa runacuna parlaran. Waquin runaga nircaycaran «Jesusga alli runami» nir. Waquinnami nircaycaran «runacunatami engañaycan» nir. Chayno yarpashantaga manami runa wiyayga parlajchu mandaj Israelcunata manchacushpan. Fista pullanchöna caycaptin Jesusga Templupa sawanninman yaycuran. Chaychöna yachachiyta gallaycuran. Yachachishanta wiyaycur mandaj Israelcuna almirashpan niran: «Mana estudyasha caycar ¿imanöpataj tagay runaga fiyupa yachan?» Chaura Jesús niran: «Noga yachachishäga manami quiquë yarpashächu. Chaypa ruquenga cachamaj nimashallantami yachaycächë. Tayta Dios munashanta rurayta munaj cäga tantiyacongami yachaycächishä Tayta Diospita cashanta u quiquinpa yarpayllanpita cashantapis. «Quiquinpa yarpayllanpita parlaj cäga alli-tucuyllatami ashin. Cachamushan alabasha cananta munaj cajmi ichanga rasun cajllata riman. Manami llullacunchu. Gamcunaga Moisés isquirbishan laycunata chasquishcanqui ¿au? Chasquisha caycarga ¿imanirtaj mana cumlinquichu? ¿Imapitataj nogata wañuchimayta ashiycanqui?» Chaura runacuna niran: «¿Pitaj gamtaga wañuchiyta munaycäshunqui? ¡Gamtaga dyablu-imachari löcuyaycächishunqui chayno ninayquipaj!» Chaymi Jesús niran: «Säbadu jamay-junajcho juc milagruta rurashalläpitami llapayquipis wichaypa uraypa yarparcaycanqui. Tantiyacuy. Moisés yachachiran ollgu wamra yurishanpita pusaj junajtaga señalachinanpaj. (Moisés yachachiptinpis chay custumriga caran mas unay awiluncunapita-pachanami. ) Moisés isquirbishanta cumlir ¿manachu säbadu jamay junaj caycaptinpis ollgu wamrata señalanqui? Ollgu wamrayquicunata säbadu jamay junaj caycaptinpis señalaycarga ¿imanirtaj nogataga chiquircaycämanqui säbadu jamay junajcho gueshyaycaj runata allchacächishäpita? Imatapis sumaj mana tantiyarga ama llutanta parlanquimanchu. Rimanayquipäga sumajraj tantiyacunquiman.» Waquenga Jerusalén runacuna ninacuran: «¿Manachu tagay runataga wañuchinanpaj ashircaycaran? Cananga llapanpa ñaupancho yachachiptinpis manami pipis rimapanchu. ¿Tayta Dios cachamushan Cristo cashantachuraj mandaj Israelcunapis tantiyacusha? Noganchïmi ichanga musyanchi may runa cashantapis. Tayta Dios cachamushan Cristo shamuptenga manami pipis musyangapächu maypita cashantapis.» Jesusga Templupa sawannincho yachaycächishancho wiyaran chayno parlarcaycajta. Chaymi sinchipa niran: «Achyä, gamcunaga rejsimanquichari; maypita cashätapis musyanquichari. Ichanga noga manami quiquëpa munaylläpitachu shamushcä. Chaypa ruquenga Tayta Dios cachamaptinmi shamushcä. Paytaga gamcuna manami rejsinquichu. Nogami ichanga rejsë Pay cajpita shamusha cashpä. Paymi nogataga cachamasha.» Chayno niptin waquin runacuna rabyashpan Jesusta prësu charichiyta munaran. Ichanga prësu mana chariranchu charinanpaj öra manaraj chayamuptin. Waquin runacunami ichanga payman riguiran. Chaymi niran: «Tayta Dios cachamushan Cristo shamurpis cay runapita mastaga manami ima milagrutapis rurangapächu.» Jesuspaj chayno runacuna parlarcaycajta wiyarmi fariseucunawan mandaj cüracunaga Templuta täpaj suldärucunata cacharan Jesusta prësu charimunanpaj. Jesús niran: «Gamcunawanga manami unaycamachu goyäshaj. Nogaga cachamaj cajmannami cuticushäpaj. Ashimashpayquipis manami tarimanquipänachu. Noga aywashä cajman gamcunaga manami chayanquipächu.» Chaura Israel mandajcunaga jucnin-jucnin ninacuran: «Mana tarinanchïpäga ¿maymanraj aywaconga? ¿Juc-lä nasyuncho tiyaj marca-masinchïcunamanchuraj willapaj aywanga? ¿Jäpa runacunatachuraj willapämonga? ¿Imanirtaj ‹ashimashpayquipis manami tarimanquipänachu› nimanchëga? ¿Imanirtaj ‹Noga aywashä cajmanga gamcuna manami chayanquipächu› nimanchëga?» Ramäda fista ushanan junajmi jatun diya caran. Chay junajmi llapan wiyananpaj sinchipa Jesús cayno niran: «Pipis yacunaycaj cäga nogaman shamuchun. Nircur upuchun. Tayta Diospa palabrancho nishannöpis nogaman yäracamojcunapitaga quiquincunapitami cawachicoj mayu llojshenga.» Chaynöpami Jesusga tantiyachiran payta chasquicoj runacunacho Espíritu Santu cananpaj cashanta. Wañushanpita Jesús cawarcamuptin payman yäracojcunamanga chay nishannömi Espíritu Santu chayamuran. Chayno Jesús nishanta wiyar waquin runacunaga niran: «Cay runaga shamunanpaj caj profëtami.» Waquinna niran: «Payga Tayta Diosninchi cachamushan Cristumi.» Waquinnami niran: «¿Imanöpataj Galileapitaga Cristo shamunman? Tayta Diospa palabranchöga niycan ray Davidpa famillyan mirajcunapita y David tiyashan Belencho Cristo yurinanpaj cashantami.» Chayno Jesuspaj yarparmi runacunaga apänacuran. Chaymi waquenga prësu chariyta munaran. Ichanga mayganpis manami chariranchu. Chaypita Templuta täpaj suldärucunaga cutiran fariseucunawan mandaj cüracuna caycashan cajman. Chayaptin paycuna tapuran: «¿Imanirtaj Jesusta prësu mana apamushcanquichu?» nir. Chaura suldärucuna niran: «¡Pay rimashantano rimajtaga manami imaypis wiyashcächu!» Chayno niptin fariseucuna niran: «¿Gamcunapis chay runa engañashuptiqui riguicurcushcanquichu? Chay runa nishantaga manami maygan mandajcunapis ni fariseucunapis riguinchu. Moisés isquirbishan layta mana yachaj pampa runacunallami pay nishantaga riguin. ¡Chay runacunaga manami imatapis musyanchu!» Chaura chacaypa Jesusta watucoj aywaj fariseo runa Nicodemoga niran: «Layninchïcuna nishannöpis juc runata jusgananchïpäga rimëru ricashwanraj wiyashwanraj.» Chayno niptin Nicodemotapis niran: «¿Gampis paypa marca-masinchu canqui faburnin ichinayquipäga? Mä Tayta Diospa palabranta sumaj liguiy. Chaynöpami musyanquipaj Galileapitaga profëta imaypis mana yurimushanta.» [ Chaypitaga wasinman-camana llapan runacuna aywacuran. Jesusnami yachachiyta ushaycur Olivos lömaman aywacuran. Chaypita warannin tuta Templupa sawanninman Jesús cutiptin pay cajman runacuna shuntacaran. Chaura Jesusga yachachiran. Chaymi lay yachachejcunawan fariseucunaga Jesús cajman aparan juc warmita. Chay warmita tariran runanta jananpar juc runawan cacuycajta. Chayman chayachir llapan runapa chaupinman chay warmita ichiycachir Jesusta niran: «Maestru, cay warmitami tarishcä runanta jananpar jucwan cacuycajta. Moisés isquirbishanchöga niycan chayno ruraj warmicunataga sajmaycällar wañuchinanchïpämi. Gamga ¿imaninquitaj?» Chayno Jesusta tapuran llutanta rimachiyta munar. Llutanta niptin chaywanga «mana allitami nisha» ninanpaj. Chayno tapuptinmi Jesusga pampaman umpurcur dëdunwan allpacho isquirbiran. Yaparir-yaparir tapuptin ichircur Jesús niran: «Maygayquipis juchaynaj carga mä cay warmita sajmayta gallaycuy ari.» Chayno nircur yapay umpucuycur dëdunwan pampacho yapay isquirbiycaran. Chauraga chayno nejta wiyaycur mas auquincunapita gallaycur llapanpis juc-juclla aywacuran. Llapan aywacuptin chay warmillana Jesuspa ñaupancho ichiraycar quëdaran. Chaura Jesús ichircur chay warmita niran: «¿Maytaj ‹juchasapami› nishojcunaga? ¿Manachu mayganpis sajmasha-cashunqui?» nir. Niptin chay warmi niran: «Manami mayganpis sajmamashachu, tayta.» Chaura Jesús niran: «Nogapis manami juchayquipita castigashayquichu. Cananga wasiquipa cuticuy. Amana masga juchata ruraynachu.»] Chaypitaga runacunata Jesús niran: «Nogami cay pachacho caycaj runacunapäga achqui caycä. Chaymi nishäta wiyacojcunaga cawachicoj achquichöna goyanga. Manami chacaychönachu canga.» Niptin fariseucuna niran: «Gamga quiquillayquipämi rimaycanqui alli-tucuyta munar. ¿Imanöpataj musyäcunaman rasun cajta rimaycashayquita?» Chaura Jesús niran: «Quiquilläpaj niptëpis noga nishäcunaga rasun cajmi. Nogaga musyämi maypita shamushäta, mayman aywanäpaj cashantapis. Gamcunami ichanga mana musyanquichu. Gamcunaga pampa runacunanöllami jusgaycämanqui. Nogami ichanga pitapis mana jusgächu. Cachamaj Taytä nogawan imaypis caycaptinmi jusgarga rasun cajpita jusgäman. Layniquicuna isquirbiraycashanchöpis niycan: ‹Ishcaj testïgu captinrämi rasunpa cashanta riguinquiman› nir. Chay nishannöllami nogacunapis caycä. Taytämi juc testïgu, noganami jucaj testïgu caycä.» Chayno niptin paycuna tapuran: «¿Maychötaj caycan papäniqui?» nir. Chaura Jesús niran: «Gamcunaga manami musyanquichu Taytä pï cashantapis noga pï cashätapis. Noga pï cashätapis musyarga Taytä pï cashantapis musyanquimanmi.» Jesusga chayno niran Templupa sawannincho ofrenda shuntacunan churaraycashan cajchömi. Chayno yachachiptinpis manami pipis prësu chariranchu prësu charinanpaj öra manaraj captin. Jesús yapay niran: «Nogaga aywacömi. Gamcunaga ashimanquipämi. Gamcunaga juchallayquichömi wañunquipaj. Chaymi noga aywashämanga gamcuna mana chayanquipächu.» Chaura Israel mandajcuna niran: «¿Imanirtaj ‹Noga aywashämanga gamcuna mana chayanquipächu› nimanchi? ¿Wañucuriytachuraj yarpan u imatami?» Chaymi Jesús niran: «Gamcunaga cay pachallapitami canqui. Nogami ichanga janaj pachapita shamushcä. Chaymi nishcä ‹Gamcunaga juchallayquichömi wañunquipaj› nir. Noga pï cashämanpis mana riguerga juchallayquichömi wañunquipaj.» Chayno niptin tapuran: «¿pitaj gam canqui?» nir. Chaura Jesús niran: «Ñaupapita-pachanami nogaga pï cashätapis willashcä. Gamcuna juchayoj cashayquita jusganäpäga achcarämi caycan. Nogaga cachamaj Taytä nimashannöllami gamcunata willapaycä. Pay nimashancunaga llapanpis rasun cajllami caycan.» Chayno Jesús niptinpis paycunaga manami tantiyacuranchu Tayta Diospaj parlaycashanta. Chaymi Jesús niran: «Noga Destinädu Runata janajman jogarimar-rämi musyanquipaj noga pï cashätapis. Chayrämi gamcunaga tantiyanquipaj quiquëpa munaylläpita imatapis mana rurashäta, chaypa ruquenga Tayta Dios nishannölla rimashäta. Chay cachamäga nogawanmi caycan. Taytäga manami quiquillätaga cachaycamashachu. Nogaga imaypis pay munashallantami ruraycä.» Jesús chayno parlashanta wiyaycärir achcajmi payman riguiran. Jesusga payman yäracoj Israel runacunata niran: «Yachachishäcunata wiyacorga rasunpa disïpulöcunami canquipaj. Chaymi Tayta Diospita rasunpa cajta musyanquipaj. Chay rasunpa cäga jorgushunquipaj libri canayquipämi.» Chayno niptinmi runacuna niran: «Nogacuna cä Abrahampita mirar aywajmi. Manami pipa uywayninpis cashcächu. Chauraga ¿imanirtaj ‹libri canayquipaj jorgushunquipaj› nimanqui?» Chaura Jesús niran: «Sumaj tantiyacuy. Pipis jucha rurayllacho goyäga chay juchapa uywayninnami caycan. Uywayga manami wasiyojpa wamranchu. Wamranmi ichanga taytanpa wasinpita imaypis mana llojshinchu. Chaymi libri canayquipaj Diospa Wamran jorgushuptiquega manana uywaynachu canquipaj. «Musyämi gamcuna Abrahampita mirar aywaj cashayquitaga. Chaura ¿imanirtaj willapashäcunataga mana riguinquichu? ¿Imanirtaj wañuchimayta munarcaycanqui? Nogaga Taytäpa wasincho goyar ricashätami rimaycä. Gamcunapis ruraycanqui taytayqui munashantami.» Chaura paycuna niran: «¡Nogacunaga cä Abrahampita mirajmi. Paymi nogacunapa taytäga!» Jesusnami niran: «Rasunpa Abrahampa wamrancuna cashpayquega pay rurashannömi gamcunapis ruranquiman. Rasun cajta Tayta Diospita wiyashäta willaptëmi gamcunaga wañuchiyta munarcaycämanqui. Abrahamga manami imaypis chayno rurashachu. Chaura gamcunaga ¿imanirtaj Abrahamno allita mana ruraycanquichu? Gamcunaga taytayqui rurashannömi ruraycanqui.» Chayno niptin paycuna niran: «Nogacunapa taytäga manami jucga canchu. Tayta Diosllami nogacunapa taytäga.» Chaura Jesús niran: «Tayta Dios rasunpa taytayqui captin nogataga cuyamanquimanmi. Paymi janaj pachapita cachamasha gamcunawan goyänapaj. Manami quiquëpa munaylläpitachu noga shamushcä. Willapaycashätaga ¿imanirtaj gamcuna mana tantiyanquichu? Chaynöga carcaycanqui noga willapashäta mana wiyacuyta munarmi. Gamcunapa taytayquega dyablumi. Taytayqui munashallantami imatapis rurarcaycanqui. Payga unaypita-pachapis wañuchicojmi. Rasun cajtaga fiyupami chiquisha. Rasuntaga manami rimanpischu. Shongunpis llullacuyllapämi yarparaycan. Payga llullacunapa taytallanmi. Chaymi gamcunaga rasun cajta niycaptëpis mana riguimanquichu. «Maygayquipis manami cäramanquimanchu nogapa ima juchä cashantapis. Rasun cajta willacuycaptëga ¿imanirtaj mana riguinquichu? Tayta Diospa wamran cajcunaga pay nishanta wiyacunmi. Gamcunami ichanga jucpa wamran cashpayqui Tayta Dios nishanta rurayta mana munanquichu.» Chaura Israel runacuna niran: «¡Gamga mana bälej Samaria runami canqui! ¡Gamtaga dyablumi löcuyaycächishunqui!» Jesusnami niran: «Nogaga manami löcuyaycächu. Chaypa ruquenga Taytätami alliman churaycä. Chaypis gamcunaga mana bälejman churarcaycämanqui. Nogaga manami ashëchu alliman churamänanta. Tayta Diosmi ichanga munan noga rispitasha canäta. Paymi llapantapis jusgaj caycan. Ichanga sumaj tantiyacuy-llapa. Noga nishäta wiyacoj cäga manami wañuyta tarengachu.» Chayno niptin Israel runacuna niran: «Cananmi ichanga rasunpa musyä dyablu löcuyaycächishushayquita. Abrahampis, profëtacunapis llapanmi wañusha. Chaypis gamga ‹Noga nishäta wiyacoj cäga manami wañongachu› niycanqui. ¿Gamga Abrahampita mas munayniyojchu canqui? Paypis, profëtacunapis wañushami. Chaura gamga ¿pï cashayquitataj yarpanqui?» Chaura Jesús niran: «Quiquë rispitasha canalläpaj ashiptëga manacajllapämi canman. Gamcuna ‹Diosnë› nishayquimi nogataga alliman churaman. Paymi Taytä. Gamcunaga payta manami rejsinquichu. Nogami ichanga rejsë. ‹Mana rejsëchu› nerga gamcunanöpis llullami cäman. Nogaga rasunpami rejsë. Chaymi pay nimashantaga llapanta wiyacö. Unay caj awiluyqui Abrahamga cayman shamunäpaj captin fiyupami cushicuran. Shaycämojta ricamarpis fiyupami cushicusha.» Niptin Israelcuna niran: «¡Gamga manarämi pichga chunca (50) watayojpis canquirächu! ¿Imanöpataj Abrahamta rejsinquiman caran?» Jesusna niran: «Tantiyacuy-llapa. Abraham manaräpis yuriptin nogaga maynami caycarä.» Chaura Israelcunaga rumita aptacarcäriran sajmananpaj. Jesusmi ichanga pacacuycuran. Nircur Templu cajpitaga mana musyacaylla aywacuran. Chaypita aywacuycashancho Jesús tariran yuriyninpita-pacha gapra runata. Chaymi disïpuluncuna Jesusta tapuran: «Maestru, ¿imanirtaj cay runa gapra yurisha? ¿Mamanpa taytanpa juchanpitachu, u quiquinpa juchanpitachu?» nir. Jesusnami niran: «Manami quiquinpa ni mamanpa taytanpa juchanpitapischu. Chaypa ruquenga Tayta Dios munayniyoj cashanta runacuna tantiyacunanpämi. Chaymi pacha achicyaycashancamaga cachamajnë nishanta ruraycänanchi. Pachaga chacanganami. Chacacäcuptenga mananami imatapis ruranchïnachu. Cay pachacho cashäcamaga runacunapaj achquimi caycä.» Chayno nircur Jesusga pampaman togarcur mituta ruraran. Nircurna mituwan gaprapa ñawinta pichuparan. Pichuparcur niran: «Siloé pösuman aywaycur mayllacunqui. (Siloé ninanga ‹Cachamusha› ninanmi.)» Chaymi Jesús nishanno aywar mayllacurirnaga ricaycarna cutiran. Chaura bisïnuncunawan rejsejcunaga niran: «¿Manachu cay runaga limusnata mañacoj gapra?» Waquin niran: «Au, paymi.» Waquinnami niran: «Manami paychu. Ichanga pasaypa pay-nirajmi.» Chayno niptin quiquinna niran: «Nogami cashcä chay gapra.» Chaura payta tapuran: «¿Imanöpataj ñawiqui allchacasha?» nir. Paynami niran: «Jesús jutiyoj runami mituta rurarcur ñawëta pichusha. Nircurmi cachamasha Siloé pösuman ñawëta mayllacoj. Chaycho mayllacushallämi ñawëga allchacasha.» Chayno niptin tapuran: «¿Maychötaj chay runaga caycan?» nir. Tapuptin niran: «Manami musyächu.» Chaura gapra cashanpita allchacaj runata fariseucunaman aparan. Mituta rurariycur gapra runata allchacächishan junäga caran säbadu jamay junajmi. Chaymi fariseucunapis allchacajta tapuran imanöpa ñawin allchacashantapis. Tapuptin niran: «Ñawëtami mituwan pichupämasha. Chayta mayllacurerga ricashcäna.» Chaymi waquin fariseucunaga niran: «Chay runaga manami säbadu jamay junajta rispitanchu. Manami Tayta Diospitachu shamusha canman.» Waquinna niran: «Juchasapa runa carga ¿imanöpataj milagrucunata ruranman?» Chayno ninacurmi quiquin-pura apänacuran. Chaura gapra cashanpita allchacajta yapay tapuran: «Gamga ¿pï cashantataj yarpanqui chay allchacächishoj runapaj?» nir. Chayno tapuptin niran: «Nogapäga profëtami.» Chayno niptin mandaj Israelcunaga manami riguiranchu gaprapita allchacashanta. Chaymi allchacaj runapa mamanta taytanta gayarcachir tapuran: «¿Cay runaga rasunpachu gampa wamrayqui? ¿Rasunpachu gapra yuriran? ¿Imanöpataj allchacasha?» nir. Chaura maman-taytan niran: «Au, wamrämi. Rasunpami yurishanpita-pacha gapra casha. Ichanga manami musyächu imanöpa allchacashantapis ni pï allchacächishantapis. Payga rucunami. Quiquinta tapuy ari.» Maman-taytanga chayno niran mandaj Israelcunata manchacushpanmi. Mandaj Israelcunaga parlacushana carcaycaran mayganpis «Jesusga Tayta Dios cachamushan Cristumi» nej cajtaga sinagogapita jitarinanpaj. Chaymi maman-taytan niran: «Payga rucunami quiquinta tapuy ari» nir. Niptin mandaj Israelcunaga yapay gayarcachir gapra cashanpita allchacaj runata tapuran: «Tayta Diospa jutincho juray. Cananga rasun cajta willamay. Nogacunaga musyämi chay allchacächishoj runa juchasapa cashanta.» Chaura chay runa niran: «Nogaga manami musyächu juchasapa cashanta. Ichanga musyä gapra cashäpita allina ricashallätami.» Chayno niptin yapay tapuran: «¿Imanötaj rurasha ñawiqui ricananpäga?» nir. Niptinmi niran: «Maynami gamcunataga willashcä. Willaptëpis gamcunaga manami riguimanquichu. ¿Imapänataj yapay ninätaga munarcaycanqui? U ¿gamcunapis payta gatiraytanachu munarcaycanqui?» Chayno niptin ashllir niran: «Gamchari canqui chay runapa disïpulonga. Nogacunaga cä Moisespa disïpulunmi. Nogacunaga musyämi Moisesta Tayta Dios imanöpis willapashanta. Chay allchacächishoj runapäga nogacuna manami musyächu ni maypita shamushantapis.» Chaura gapra cashanpita allchacäga niran: «¿Imanötaj chäga? Chayga mana atinaypämi. Gamcunaga mana musyanquichu maypita shamushantapis. Nogapatami ichanga ñawëta allchacächisha. Llapanchïmi musyanchi juchasapacunataga Tayta Dios mana yanapashanta. Payta rispitar sirbejcunatami ichanga yanapan. Imaypis manami wiyashcächu yuriyninpita-pacha gapra cajta allchacächishantaga. Chay runa Tayta Diospita mana shamusha carga manami imata ruraytapis camäpacunmanchu.» Chaura mandaj Israelcuna niran: «¡Gamga yurishcanquipis juchasapallami! ¿Chayno caycarchi nogacunataga yachachimaytaraj munanqui?» Chayno nirmi sinagogapita garguran. Chay allchacächishan runata mandaj Israelcuna gargushanta Jesús mayaran. Chaymi paywan tincur niran: «Gamga ¿Destinädu Runaman riguinquichu?» nir. Chaura runaga niran: «Tayta, ¿pitaj chay runa? Willamay ari payman yäracunäpaj» nir. Chaura Jesús niran: «Maynami ricashcanqui. Chayga nogami caycä.» Chayno niptinmi Jesuspa ñaupanman gongurpaycur aduraran «Gamman yäracömi Tayta» nir. Jesús niran: «Nogaga cay pachaman shamushcä llapanta jusganäpämi. Mana ricajcunami ricanga. ‹Ricaycä› nejcunami ichanga mana ricangachu.» Chayno nishanta wiyaycur chaycho caycaj fariseucuna niran: «¿Chaura nogacunaga gaprachi carcaycä?» Chaymi Jesús niran: «Gamcuna gapra cashpayquega manami juchayojchu canquiman. Ichanga ricaycämar mana riguishayquipitami juchayojna caycanqui.» Chaura Jesús niran: «Sumaj tantiyacuy-llapa. Cancha puncupa mana yaycoj cäga suwami. Uyshërumi ichanga puncunpa yaycun. Canchata täpajnami paytaga puncuta quichaparin yaycunanpaj. Chay uyshëruga uyshancunata jutinpa-cama gayan. Uyshacuna busninta rejsircuptinnami uyshëruga canchapita pushan. Canchapita llapan llogshircuptinnami gayapayllapa ñaupanta aywan. Uyshancunapis busninta rejsir guepallanpa aywan. Jäpa runapa guepantami ichanga mana aywanchu. Busninta rejsircurmi chay runapitaga gueshpir aywacun.» Tincuchiypa Jesús yachachishanta paycunaga manami tantiyaranchu imapaj niycashantapis. Chaura yapay tincuchiypa Jesús cayno niran: «Sumaj wiyay-llapa. Nogami caycä uysha yaycunan cancha puncu. Manaraj shamuptë shamojcunaga suwami caran. Chaymi uyshacunapis manchacusha. Nogami ichanga cancha puncu caycä. Pï-maypis noga puncupa yaycoj-cäga salbacongami. Chaura paycunaga yayconga llojshenga alli guewata tarinanpämi. Suwaga shamun suwacunanpaj, wañuchinanpaj, illgächinanpämi. Nogami ichanga shamushcä imaycamapis alli cawayta tarichinäpaj. «Nogaga caycä alli uyshërumi. Alli uyshëruga uyshancuna-raycumi wañuytapis tarin. Pägullapaj michej cajmi ichanga liyun aywaycajta ricar gueshpir aywacun. Quiquinpa uywan mana captinmi cachariycur aywacun. Chaura liyonga uyshata apacun. Waquinnami gaticachaptin mancharir wacpa-caypa gueshpir aywacun. Pägullapaj michipacojcunaga gueshpirmi aywacun. Uyshacunapäga manami yarpachacunchu. «Nogami alli uyshëru cä. Uyshäcunataga rejsëmi. Uyshäcunapis rejsimanmi. Imanömi Papänë rejsiman, chaynömi nogapis payta rejsë. Chaynöpis uyshäcuna-raycumi nogaga wañuytapis tarishaj. Manami cayllachöchu uyshäcuna caycan. Juc-lä canchacunachöpis caycanmi. Chaycunatapis shuntashämi. Paycunaga nishäcunatami wiyaconga. Chaymi llapanpis jucllachacashalla canga. Uyshërunpis jucnayllami canga. «Papänëga cuyaman wañunäpaj bïdäta churaptëmi, wañurcurpis yapay cawarimunä captinmi. Nogataga manami pipis wañuchimanchu. Chaypa ruquenga quiquë munarmi wañushaj. Quiquëpa munaynëchömi caycan wañuy. Chaynöllami cawarimushäpis. Chayno cananpämi Papänë nimasha.» Chayno nejta wiyaycur mandaj Israelcuna yapay quiquin-pura apänacuran. Chaymi achcaj niran: «¿Imapätaj paytaga wiyashunpis? Dyablupa munaynincho carmi löcuyasha caycan.» Waquinnami niran: «¡Manami pipis dyabluyoj cashpanga payno parlanmanchu! Dyabluga ¿imanöpataj allchacächinman yuriyninpita-pacha gaprata?» Chay wichan Jerusalenchöga caycaran Tayta Diospa Templunpa diyanta cada watalla ruranyashan fista. Chayga caran tamya quillacho. Jesusna Templu cajcho puriycaran «Salomonpa alarnin» nishan cajcho. Chaychömi mandaj Israelcuna Jesusta tapuran: «¿Imaycamataj shuyäshayqui rasun cajta willamänayquipaj? Tayta Dios cachamushan Cristo carga juclla willacuy.» Chaymi Jesús niran: «Maynami willashcä. Willaptëpis manami riguimanquichu. Papänëpa munayninwan milagrucunata ruraycaptëpis manami riguimanquichu. Gamcunaga mana riguimanquichu mana uyshä cashpayquimi. «Uyshäcunami ichanga wiyacamar gaticarcaman. Nogapis paycuna imano cashantapis musyämi. Chaymi mana ushacaj cawayta tarichishaj. Paycunataga maquëpita manami pipis guechumangachu. Chay cawayta tarichinäpäga papänëmi paycunata maquëman churamusha. Papänë llapanpäpis munayniyoj captinmi ni pipis maquëpita mana guechumangapächu. Chaymi nogaga në Papänëwan noga jucnaylla cashäta.» Chayno niptin mandaj Israelcunaga Jesusta sajmananpaj rumita aptacarcäriran. Chaymi Jesús niran: «Gamcuna ricashcanquimi Papänëpa munayninwan milagrucunata rurashäta. ¿Maygan milagruta rurashäpitataj gamcunaga sajmayta munarcaycämanqui?» Chaura mandaj Israelcuna niran: «Manami allita rurashayquipitachu sajmayta munarcaycä; chaypa ruquenga runalla caycashpayqui Tayta Diosta ashlliycanqui; jananmanpis Dios-tucuycanquiraj.» Chayno niptin Jesusga niran: «Tayta Diospa palabranchöga ‹Gamcuna dioscunami caycanqui› niycanmi. Tayta Diosta wiyacojcunatami ‹dioscuna canqui› nin. Chay palabrantaga manami manacajman churashwanchu. Papänëga nogatami acrarcamar cay pachaman cachamasha. Chaymi nogaga ‹Diospa Wamran cä› niycä. Chauraga ¿imanirtaj nircaycämanqui ‹Diostami ashlliycan› nir? «Rurashäcuna Papänë munashanno mana captenga ama riguimaypischu. Nogaman mana riguirpis milagrucunata rurashäman riguiy. Chaynöpami musyanquipaj Papänë nogacho caycashanta, nogapis paywan caycashäta.» Chayno niptin yapay prësu chariyta munarcaycaptin Jesusga gueshpipaycuran. Chaypita Jesusga Jordán mayu chimpanman cuticuran ñaupata Bautisaj Juan bautisaycashan cajman. Chaychöna goyaran. Chaymanga achcaj runacuna aywaran. Chay aywajcunami parlaran: «Ima milagruta bautisaj Juan mana rurasha captinpis Jesuspaj willacushanga llapanmi cumlicaycan» nir. Chayno parlarmi achca runacuna Jesusman riguiran. Betania marcacho tiyaran Lázaro jutiyoj runa. Paymi pasaypa gueshyaycaran. Pañincunana caran Mariawan Marta. (Mariami Jesuspa chaquinman perfümita wiñaparcur ajchanwan chaquichiparan.) Lázaro pasaypa gueshyaycaptin pañincuna cachata Jesusman cacharan: «Cuyay amïguyqui Lazarumi fiyupa gueshyaycan, tayta» nir willananpaj. Willaptin Jesús niran: «Chay gueshyaga Lazaruta charisha manami wañushallancho usharänanpächu. Chaypa ruquenga Tayta Dios munayniyoj cashanta, Diospa wamran munayniyoj cashantapis tantiyacunanpämi canga.» Jesusga amatar allimi ricanacuran Lazaruwan Martawan, Mariawan. Ichanga Lázaro «gueshyaycan» nir willaycaptinpis caycashan cajcho ishcay junaj masraj goyaran. Chaypitaraj disïpuluncunata niran: «Yapay Judeaman cutishun.» Chaymi disïpuluncuna niran: «Maestru, ganyancunarächaj chay partichöga runacuna sajmaypa wañuchiyta munashurayqui. ¿Chayno ruraycäshuptiquichi chayman cutiyta munaycanqui?» Chaura Jesús niran: «¿Manachu juc junajchöga chunca ishcay öra? Junajpa purerga manami tuninchu cay pachacho achicyaj caycashanta ricar. Chacaypa purejcunami ichanga tacacar tunin cay pachata achicyapaj paycunacho mana captin.» Chayno nircur masta niran: «Amïgunchi Lazaroga puñucäcushami. Chaymanmi aywä ricchachinäpaj.» Chayno niptin disïpuluncuna niran: «Puñuycusha carga allchacangami tayta.» «Lázaro puñucäcusha» nerga Jesús niycaran «Wañucäcusha» ninantami. Disïpuluncunami ichanga tantiyaran rasunpa puñucäcushallanta. Chayno yarpaptinmi Jesusga rasun cajta willaran: «Lazaroga wañushami. Chaycho mana cashäpita nogaga cushicömi. Chaynöpami gamcunaga ima päsananpaj caycajtapis ricashpayqui rasunpa riguinquipaj. Cananga mä ricaj aywashun.» Chayno niptinmi «Millish» nishan disïpulun Tomasga waquin cajta niran: «Noganchïpis paywan aywashun wañuchimänanchi captinpis.» Betaniaman chayar mayaran Lazaruta pampashan chuscu junajna cashanta. Jerusalenpita Betaniaman pullan lëwanölla captinmi achca Israel-masincuna aywasha caran Martatawan Mariata yan'gänanpaj. Jesús yaycuycashanta musyar Marta tariparan. Mariami ichanga wasillancho caycaran. Tincur Martaga niran: «Tayta, gam caycho captiquega turë manami wañunmanchu caran. Imano captinpis gammanmi yäracö. Noga musyämi imata mañacuptiquipis Tayta Dios wiyashushayquita.» Chaymi Jesús niran: «Turiquega cawarimongami.» Chayno niptin Marta niran: «Au tayta, musyämi fisyu junaj wañojcuna cawarimuptin turëpis cawarimunantaga.» Niptin Jesús niran: «Nogami cä cawachej, yapay cawarachimojpis. Nogaman yäracojcunaga wañurpis cawarimongami. Cawaycajcunapis nogaman yäracorga mana ushacaj cawaytami tarenga. ¿Chayta riguinquichu?» Chayno niptin niran: «Au, Tayta, noga riguëmi. Gamga Tayta Diospa wamran Cristo cay pachaman shamunanpaj cajmi caycanqui.» Chayno nircur Marta aywaran ñañan Mariata pacayllapa willaj: «Jesusmi chayamusha. Gayaycäshunqui» nir. Willaycuptin Mariaga jinan öra aywaran Jesuswan tincunanpaj. Jesusga manarämi marcaman chayasharächu casha. Martawan tincushan cajllachöraj caycaran. Wasipita María apurä aywajta ricar yan'gaycaj Israel-masincunaga guepanta aywaran «Turin pamparaycashan cajmanchari wagaj aywaycan» nir yarpashpan. Jesús caycashan cajman chayaycur Mariaga ñaupanman gongurpaycur niran: «Tayta, gam caycho captiquega turë manami wañunmanchu caran.» María y yan'gaycaj Israelcunapis wagarcaycajta ricar Jesuspis fiyupa llaquicuran. Chaymi paycunata tapuran: «¿Mayninmantaj pampashcanqui?» nir. Chaura paycuna niran: «Ricanayquipaj aywashun tayta.» Jesuspis wagaran. Chaura waquin Israelcuna parlaran: «Masqui ricay, fiyupachari cuyanacuran Lazaruwanga.» Waquinnami nircaycaran: «Gapra runatapis allchacaycächerga ¿manachuraj Lazarutapis allchacächinman caran mana wañunanpaj?» Jesusga chayno fiyupa llaquishami chayaran Lázaro pamparaycashan gaga uchcuman. Uchcu puncuga jatun rumiwan chaparaycaran. Chaychömi Jesús niran: «Chaparaycaj rumita witichiy.» Chaura Lazarupa pañin Martaga niran: «Tayta, chuscu junajnami pamparaycan. Fiyupanachari asyaycan.» Chayno niptin Jesús niran: «¿Manachu nishcä nogaman yäracamushpayquega Tayta Dios munayniyoj cashanta ricanayquipaj?» Chaura chaparaycaj rumita witirachiran. Jesusga janajpa ricärir niran: «Papä, mañacushäta imaypis wiyamashayquipitami gamta agradësicamö. Nogaga musyämi imaypis wiyamashayquita. Cananga mañacamö gam cachamashayquita caycho caycaj runacuna tantiyacunanpämi.» Chayno nircur Jesusga gayacuypa niran: «¡Lázaro, llojshimuy!» Chayno niptin wañusha jitaraycashanpita Lazaroga uchcupita llojshimuran uman pitusha, maquin chaquin pitusha. Llojshiramuptinnami Jesús niran: «Purinanpaj pascay-llapa.» Chayno rurashanta ricaycur Mariata yan'gar aywaj Israel-masincuna achcaj riguiran Jesusman. Waquin cajna fariseo runacunaman aywaycur willaparan Jesús imano rurashantapis. Chaura fariseucunawan mandaj cüracunaga shuntacaycur parlacuran cayno nir: «¿Imatataj rurashun? Chay runaga achcatanami milagrucunata ruraycan. Imatapis mana rurashaga llapanmi payllaman riguicarcärenga. Chauraga Romapa mandajnin fiyupa rabyar suldäruncunata cachamonga Templunchïta juchuchinanpaj, llapanchïtapis wañuchimänapaj.» Chayno niptin cüracunapa mas mandajnin Caifás niran: «¡Gamcunaga manami imatapis tantiyanquichu! Mas alli canman juc runalla llapanchïpa ruquinchi wañuptinmi. Llapanchëga ama wañushwanchu.» Chaynöga Caifás niran manami quiquinpa yarpaynillanpitachu. Man'chäga chay wata cüracunapa mas mandajnin captin Tayta Dios yarpächiptinmi nasyun intëru runacunapa ruquin Jesús wañunanpaj rimaran. Manami Israel nasyun runacunata salbanallanpächu wañunan caran. Chaypa ruquenga wañunan caran may-chaychöpis caycaj runacunata salbar shuntananpämi. Chaura chay junajpita-pachanami parlacuran Jesusta wañuchinanpaj. Chaynöpami Jesusga mana purirannachu llapan Israelcuna ricayga. Chaymi Judea probinsyapita Jesusga disïpuluncunawan aywacuran Efraín marcaman goyaj. Chay marcapita chunyaj chaqui jircaga sercallana caycaran. Chay wichan Pascua fista chayaycämuranna. Chaymi aypalla runacuna Jerusalenman aywarcaycaran manaraj Pascua captillan Tayta Dios nishanno camaricoj. Runacunaga Jesusta ashircaycaran. Chaymi Templuchöpis tapunacurcaycaran: «Gam ¿imatataj yarpanqui? ¿Fistaman Jesús shamongachuraj, manachuraj?» nir. Fariseo runacunawan mandaj cüracunaga maynami runacunata niran: «Maychöpis Jesusta ricashpayquega jinan öra willacamunqui prësu charichinäpaj.» Pascua fistapaj sojta junajllana pishiycaptin Jesús aywaran Betania marcaman. Chaychömi Jesús cawarachimushan Lázaro tiyaran. Chayman Jesús chayaptinmi sënayta camariran. Jesuspis Lazaruwan micunanpaj jamaycuptin pañin Marta gararan. Micurcaycaptin pañin Mariana botëllawan chayachimuran «nardo» jachapita rurasha perfümita. Chayga fiyupa chanin cuestajmi caran. Chay apamushanta Jesuspa chaquinman wiñaparcur ajchanwan chaquichiparan. Chaymi chay perfümiga wasi junta asyaran. Chaura Jesusta prësu charichinanpaj caj disïpulun Judas Iscariote niran: «¿Imapätaj chay cuyayllapaj perfümita jichaycun? Chaypa ruquenga juc wata aruypa chanincho ranticushwan caran. Chay guellaywanna pobricunata yanapashwan caran.» Judasga manami pobricunata cuyaparchu niran; chaypa ruquenga suwa carmi. Paymi Jesuspa tesurërun caran. Ichanga wallca-wallcalla simri guellayta raquicurej. Chaura Jesús niran: «Ama michaychu. Chay perfümitaga churaraycächisha pampamänanpaj cawaycaptilläna camarimänanpämi. Pobricunaga imaypis gamcunacho carcaycangami. Nogami ichanga gamcunawan mana cashänachu.» Betaniacho Jesús caycashanta mayarmi achca runacuna aywaran. Manami Jesusllamanchu aywaran, man'chäga Lazarutapis ricananpämi. Paytami Jesús cawarachimuran. Mandaj cüracunami ichanga parlacuran Lazarutapis wañuchinanpaj. Payta cawarachimushanpitami mandajnin Israelcunata cachaycur Jesusmanna achca runacuna riguircaycaran. Warannin tuta runacuna musyaran Jerusalenmanna Jesús yaycuycashanta. Chaymi Pascua fistaman aywaj runacunaga palmërapa rämancunata apacarcärir aywar Jesusta chasquicur niran: «¡Tayta Dios alabasha caycullächun! ¡Tayta Diospita shamoj runaga alabasha caycullächun! ¡Gammi Israelcunapa raynin canqui!» Jesusga Tayta Diospa palabrancho niycashannöllami manta bürrun muntasha Jerusalenman chayaran. Tayta Diospa palabranchöga niycan: «¡Sión lömacho caycaj siudä ama manchacuychu! Rayniqui aywaycämunnami. Manta bürrullan muntashami aywaycämun.» Chayno caycashanta disïpuluncuna rimiryäga manami tantiyaranchu. Wañushanpita cawarircamur janaj pachaman aywacuptinraj yarpäriran Jesús rurashancunaga llapanpis Tayta Diospa palabrancho niycashannölla caycashanta. Lázaro uchcucho wañusha caycajta cawarachir gayashanta ricajcunaga intërupami willacuran. Chayno milagruta rurashanta musyarmi runacunaga Jerusalenpita tariparan Jesusta chasquicunanpaj. Fariseucunami ichanga jucnin-jucnin ninacuran: «¡Masqui ricay-llapa! ¡Llapan runacunami payllatana gatirpaycan! ¡Cananga imatataj rurashun!» Pascua fista captinmi may-chaypitapis mana Israel runacunapis Jerusalenman aywanyaj Tayta Diosta aduraj. Chay runacuna waquenga Felipiman aywaran Jesusta rejsichinanpaj ruwacoj. Felipega caran Galileacho caycaj Betsaida marcapita. Chaura Felipega aywaran Andresta willaj. Nircorga ishcanna Jesusta willaj aywaran. Willaptin Jesús niran: «Noga Destinädu Runa wañushäpita cawarcamur janaj pachaman aywacunäpaj caj öra chayamushanami. Sumaj tantiyacuy. Musyashanchïnöpis rïgu muruta mana pampaptinchëga manami wiñamunchu. Pampaptinchïmi ichanga wiñamur achcata wayun. Quiquinpa shongun munashannölla cawar bïdanta mana ograyta munäga wañongami. Cay pachacho shongun munashanta mana rurajcunami ichanga mana ushacaj cawayta tarenga. Chaymi noga nishäta ruraj cäga ima päsaptinpis mana cachaycuypa wiyacamächun. Chayno ruraj cäga nogawanmi caycangapaj. Chaura nogata gatirämaj cajtaga Papänëpis allimi ricanga. «Cananga fiyupami llaquicuycä. ¿Ima nishäraj? ¿‹Tayta, örä chayaycämushanpita salbaycamay› nishächuraj? Manami. ¡Chaypa ruquenga chaypämi cay pachaman shamushcä!» Chayno nishpan Tayta Diosta mañacuran: «Papä, munayniyoj cashayquita musyaycachiy ari» nir. Niptin janaj syëlupita nimuran: «Munayniyoj cashätaga maynami musyachishcä. Yapaypis musyachishämi.» Chayta wiyarmi chaycho caycaj waquin runacuna «¡Räyumi casha!» niran. Waquinnami «¡Anjilmi rimamusha!» niran. Chaymi Jesús niran: «Rimamojta wiyashayquega manami nogapächu. Chaypa ruquenga gamcuna musyanayquipämi wiyacasha. Öra chayaycämunnami cay pachacho caj runacunata jusgananpaj. Runacunata munaynincho chararaj Satanaspis cay pachapita gargushami canga. Noganami cay pachacho wañuchimashanpita cawarcamushpä llapan runacunata shuntashaj.» Chayno nirmi Jesús tantiyachiran wañunanpaj cashanta. Chaymi runacuna niran: «Tayta Diospa palabranchöga niycan cachamushan Cristo imaycamapis cawananpaj cashantami. Chaura ¿imanirtaj niycanqui Destinädu Runaga wañurcur cawarimunanpaj cashanta? ¿Pitaj Destinädu Runaga?» Chayno niptin Jesús niran: «Nogami achqui caycä. Ishcay-quimsa junajllanami gamcunacho caycäshaj. Cay pachacho cashäcama nogaman yäracamuy. Nogaman yäracamorga manami chacäpacunquipächu. Chaypa ruquenga achicyajcho puriycajnömi canquipaj. Chacajcho purejcunaga maypa aywashantapis manami musyanchu.» Chayno nircur Jesús aywacuran. Nircur runacunapitaga pacayllapana goyäcuran. *** Milagrucunata ruraycajta ricaycarpis runacunaga Jesusman mana riguiranchu. Manami riguiranchu profëta Isaías rimashan cumlinanpaj cajtapis. Chay rimashanga caynömi caran: ¿Piraj riguiran noganchi willacushanchïtaga? Tayta Diosga ¿pitataj munayniyoj cashanta musyachisha? Chaymi Jesusman riguiyta mana camäpacuranchu. Chaynöpis Isaiasga niran: Chay runacunapa yarpayninta ticrachisha mana tantiyajman. Rinrincunatapis chaparcusha mana wiyananpaj. Ñawintapis chaparcusha mana ricananpaj. Chaynöpami mana ricar, mana wiyar mana tantiyangachu. Chaynöpami mana arpinticongachu. Chayno captenga nogapis manami allchacächishächu. Isaías chayno niran Jesusta runacuna mana riguinanpaj cashanta musyarmi. Chaynöpis ricaran wañushanpita cawarircur Tayta Dioswan cananpaj cashantami. Chayno captinpis achcajmi payman riguiran. Waquin mandaj Israelcunapis riguiran. Ichanga fariseucuna sinagogapita gargunanta manchacuywanmi llapan wiyayga mana rimacuranchu. Paycunaga Tayta Dios allicho goyächinanpa ruquin runacuna alli ricanallantami munaran. Chaypitaga Jesús sinchipa niran: «Nogaman riguerga manami japallämanchu riguin. Man'chäga cachamajnëmanpis riguiycanmi. Nogata rejsimaj-cäga cachamajnë Taytätapis rejsiycanmi. Nogaga achquimi cä. Cay pachaman shamushcä nogaman riguejcuna chacaychöno mana cawananpämi. Nishäcunata wiyaycar mana wiyacojcunataga manami jusgashächu. Nogaga manami jusgajchu shamushcä; chaypa ruquenga salbajmi. Manacajman churamajcunata, rimashäta mana wiyacojcunataga jucmi jusgangapaj. Llapan rimashäcunami fisyuchöga jusganga. Manami quiquëpa yarpaylläpitachu willacuycä. Chaypa ruquenga Taytä nimashancunallatami willacuycä. Taytä nishancunaga mana ushacaj cawayta tarichicojmi. Chaymi nogaga Taytä nimashallanta willacuycä.» Pascua fista manaräpis gallariptin Jesusga mayna musyaran cay pachapita Taytan cajman aywacunanpaj diya chayamushanta. Payga cay pachacho payman riguejcunata cuyaran. Chaynöllami ushanancamapis fiyupa cuyaran. Pacha tardiyaptinnaga Jesús disïpuluncunawan micunanpaj goturpaycaran. Chay öraga Simonpa wamran Judas Iscarioteta dyablu mayna yarpächisha caran Jesusta ranticunanpaj. Jesusga musyaran papänin llapan ima-aycatapis paypa munayninman cachaparishanta. Chayno musyaran pay cajpita shamushanta y pay cajman cutinanpaj cashantapis. Chaymi micurcaycashanpita jatarcur jacurashanta jorguriran. Nircur chegllanman towällata watacuran. Angaraman yacuta camarircur disïpuluncunapa chaquinta mayllaparan. Nircur chegllancho wataraycashan towällawan chaquichiparan. Disïpuluncunata mayllapaycashancho Simón Pedrumanna chayaran. Chaura payga niran: «Tayta, ¿imanöpataj gamga chaquëta mayllapämanqui?» Chaura Jesús niran: «Canan öra gamga manami tantiyanquichu imanir mayllapänäpaj caycashantapis. Chaypitarämi tantiyanquipaj.» Chaypis Pedroga niran: «Chaquëtaga manami imaypis mayllapämanquipächu.» Niptinmi Jesús niran: «Chaquiquita mana mayllapaptëga manami disïpulö canquimanchu.» Chaura Simón Pedro niran: «Tayta, chaura chaquillätaga ama mayllapämaychu. ¡Man'chäga mayllapämay maquëtapis umätapis!» Jesusna niran: «Chayraj bäñacusha caycäga intërunmi limyu caycan. Chaymi chaquillantana mayllacurin. Gamcunaga juchayquipita limyunami caycanqui; ichanga manami llapaniquichu.» Chayno niran chunca ishcay disïpuluncunapita jucga payta contrancunawan prësu charichinanpaj cashanta musyarmi. Chaquincunata mayllapariycur jacunta jacucurcur jamarashan cajman cutircur jamacuycuran. Nircurnami niran: «¿Tantiyanquichu imanir chaquiquicunata mayllapashätapis? Gamcunaga nogata ‹Maestru›, ‹Tayta› nircaycämanqui. Chayno nerga rasun cajtami nircaycämanqui. Nogaga Tayta caycarmi, Maestru caycarmi gamcunapa chaquiquita mayllapashcä. Chaymi gamcunapis mayllapänacunquiman jucniqui-jucniquipis. Canan chaynöga rurashcä gamcuna ricacamänayquipämi. Chaymi gamcunapis uywaynölla jucniqui-jucniquipis goyanquiman. Musyashanchïnöpis uywayga manami patrunninta apärinmanchu. Chaynöllami pï cachapis cachajninta mana apärinmanchu. Cay nishäcunata alli tantiyacorga, llapantapis nishänölla cumlerga cushishami cawanquipaj. «Caynöga niycä manami llapayquipächu. Noga musyaycämi pï-pïlla acrashä caycashantapis. Jucniquipäga Tayta Diospa palabran cumlinanpämi nin: ‹Iwal micur goyashämi conträ ricacusha› nir. Tayta Diospa palabran niycashanno manaraj captinmi willaycä chayno cananpaj cashanta. Chaymi nishänölla cumliptenga musyanquipaj pï cashätapis. Sumaj tantiyacuy. Noga cachashäta chasquej cäga nogatapis chasquiycämanmi. Nogata chasquimaj cäga cachamajtapis chasquinmi.» Chayno nircur Jesús fiyupa llaquicur niran: «Gamcunacho caycajpita jucmi prësu charichimanga.» Chayno Jesús niptin jucnin-jucnin ricapänacuran mayganin cashantapis mana musyar. Chay niycashan öra Jesuspa cuyay disïpulonga läduncho caycaran. Chaymi paytaga Simón Pedro sëñata ruraran mayganpaj parlaycashantapis Jesusta tapunanpaj. Paynami tapuran: «Tayta, ¿pitaj chay entregashunayquipaj caycäga?» nir. Chayno tapuptin Jesús niran: «Chayga caycan tantata ushmarcachir aptaparcushä cajmi.» Chayno nirmi tantata ushmarcachir macyaran Simonpa wamran Judas Iscarioteta. Chay tantata Judas chasquircushan örapita-pacha Satanasga maquinchöna ricacachiran. Chaymi Jesús niran: «Yarpashayquitaga juclla ruray ari.» Chayno niptin manami mayganpis tantiyaranchu imanir niycashantapis. Tesurëru captinmi waquin yarparan fistapaj rantipacamoj cachaycashanta. Waquinnami yarparan pobricunata yanapänanpaj cachaycashanta. Tantata chasquircur Judasga jinan öra aywacuran. Chay öraga chacayllana caran. Judas aywacuriptin Jesús niran: «Noga Destinädu Runa wañurcur cawarimunäpaj caj öra chayamushanami. Nogapitami Tayta Diosga alabasha canga. Chayno nogapita alabasha-canan caycaptenga Tayta Diospis llapantami musyachenga noga Destinädu Runaga fiyupa munayniyoj cashäta. Chayno cananpäga manapis aycällatanami camacächenga. «Cuyay wamräcuna, manapis aycällatanami mana ricamanquipänachu. Ashimarpis manami tarimanquipächu. Mandaj Israelcunata nishänöllami gamcunatapis në: Noga aywashä cajmanga manami chayanquipächu. «Chaymi gamcunataga mushoj mandamintutana willapäshayqui: Jucniqui-jucniquipis cuyanacuy. Noga gamcunata cuyashänölla jucniqui-jucniquipis cuyanacunqui. Chayrämi runacuna musyanga rasunpa disïpulöcuna cashayquita.» Chaura Simón Pedro tapuran: «Tayta ¿maymantaj aywacunqui?» nir. Jesusna niran: «Noga aywashä cajman manarämi cananga aywanquipärächu. Chaypitarämi aywanquipaj.» Chaynami Pedro niran: «Tayta, cananga ¿imanirtaj gamwan mana aywämanchu? Gam-raycu wañunäpäpis nogaga listumi caycä.» Chaura Jesús niran: «¿Rasunpachuraj noga-raycu wañunquiman? Sumaj wiyamay. Manaraj gällu cantaptinmi quimsa cutina nogapäga ‹Mana rejsëchu› nisha caycanquipaj.» Chaypitana disïpuluncunata Jesús cayno niran: «Ama llaquicuychu-llapa. Chaypa ruquenga Tayta Diosman yäracuy. Nogamanpis yäracamuy. Taytä caycashan cajchöga tiyanapaj jäcunmi. Chaymanmi ñaupar aywashaj camariycänäpaj. Chaycho wasi mana jäcuptenga manami ‹camarej aywashaj› nëmanchu. Camarircurnami cutimushaj gamcunata pushanäpaj. Chaynöpami noga tiyashä cajcho gamcunapis tiyanquipaj. Gamcunaga musyanquimi mayman aywaycashätapis. Caminutapis rejsinquimi.» Chayno niptin Tomás niran: «Mayman aywanayquipaj caycashantapis mana musyaycarga ¿imanöpataj caminutapis rejsishaj?» Chaura Jesús niran: «Nogami cä caminu. Nogami Diospita rasun cajta willacoj caycä. Nogami cawachicoj caycä. Chaymi nogaman mana yäracorga Taytäman mana chayangapächu. Nogata rejsimaj-cäga Taytätapis rejsiycanmi. Chaymi gamcunaga Taytäta mayna rejsinqui; mayna ricashcanqui.» Chaura Felipe niran: «Tayta, nogacunatapis Tayta Diosta rejsichimay ari. Chayllatami munaycäpis.» Jesusnami niran: «Felipe, ñaupapita-pacha gamcunawan caycaptëpis ¿manachu rejsimanquiraj? Nogata rejsimaj-cäga Taytätapis rejsinnami. Nogata rejsiycämarga ¿imanirtaj ‹Tayta Diosta rejsichimay› nimanqui? ¿Manachu riguinqui Taytäwan noga chaylla caycashanta, nogapis paywan chaylla caycashäta? Imaypis Taytä nogawan captinmi nishäcunapis rurashäcunapis caycan Pay camacächishan. Chaymi Tayta Dioswan noga chaylla caycashäta paypis nogawan chaylla caycashanta riguinquiman. Man'chäga milagru rurashäcunallapitapis riguiy. «Nogaman riguejcunaga noga milagrucunata rurashänömi ruranga. Taytä cajman noga aywaptëmi mas fiyupa almiraypajcunataraj rurangapis. Nogapa jutëcho Taytäta mañacushayquitaga nogami camacächishaj. Chaynöpami noga-raycu Tayta Dios rispitasha canga. Nogapa jutëcho mañacuptiquega imatapis camacächishämi. «Nogata rasunpa cuyamashpayquega llapan mandamintöcunata wiyacuy. Nogapis Tayta Diostami ruwacushaj juc Yanapäcojta cachamunanpaj, imaycamapis gamcunawan cananpaj. Paymi Espíritu Santu. Mana riguejcunaga mana rejsirmi chay Espíritu Santuta mana chasquengachu. Gamcunami ichanga ricasha cashpayqui rejsinquina. Chaymi gamcunawan imaypis caycangapaj. «Gamcunataga wacchatano manami cachaycushayquipächu. Gamcunamanga cutimushämi. Nogaman mana riguejcunaga manapis aycällatanami mana ricamangapächu. Gamcunami ichanga ricamanquipäraj. Nogaga wañurpis cawarimushämi. Chaymi gamcunatapis wañuptiqui cawarachimushayquipaj. Cutimunä junaj gamcunami tantiyanquipaj Tayta Dioswan noga chaylla cashäta. Y gamcunawanpis chayllami cashunpaj. «Mandamintöcunata cumlej cäga rasunpami nogata cuyaman. Cuyamaj cajtaga Taytäpis cuyanmi. Chay runataga nogapis cuyashämi. Nircur musyachishaj imano cashätapis.» Chayno niptin mana Iscariote caj Judas tapuran: «¿Imanirtaj nogacunallataga musyachimanqui? ¿Imanirtaj waquintaga mana musyachinquichu?» Chaura Jesús niran: «Cuyamaj cäga llapan willapashätami wiyacun. Paytaga Taytäpis cuyanmi. Chaymi Taytäwan nogaga imaycamapis chaylla cashaj; imano cashätapis musyachishaj. Mana cuyamajcunami ichanga willapashäcunata mana wiyacunchu. Chay willapashäcunaga manami quiquëpa yarpaylläpitachu caycan man'chäga cachamaj Taytäpitami. «Llapan caycunataga niycä gamcunawan canan caycashäcamallami. Aywacuptënami nogapa ruquë yanapäshunayquipaj gamcunaman Espíritu Santuta Tayta Dios cachamongapaj. Paynami llapan nishäcunata yarpächishunquipaj, tantiyachishunquipäpis. «Alli goyaytami gamcunataga cachapaycö. Ichanga chay alli goyay manami mana riguejcuna ashishannöchu. Chaymi aywacuptëpis ama llaquicunquichu ni manchacunquipischu. Maynami wiyamashcanqui ‹Aywacurpis gamcunaman cutimushaj› nishäta. Taytä cajman aywaptë ama llaquicunquichu. Rasunpa cuyamashpayquega cushicunquiman. Payga nogapita mas munayniyojmi. Gamcunata chayno willapaycä manaraj aywacurmi. Aywacuptënami musyanquipaj nishäcunaga llapanpis rasunpa cashanta. «Gamcunawan manami alläpa achcataga parlashänachu. Maynami aywaycämun cay pachacho mandaj Satanás. Payga imata ruramänanpäpis manami munayniyojchu caycan. Imano captinpis nogaga Taytätami wiyacö. Chaynöpami llapanpis musyanga Taytä nimashannölla rurashäta.» Ushananpänaga Jesús niran: «Jatariy-llapa. Cananga caypita aywacushunna.» Chaypitaga Jesús niran: «Noga caycä alli übas lantami. Taytänami caycan übasta lantaj. Chaymi maygan rämäpis mana wayoj cajtaga Taytä muturin. Wayoj cajtami ichanga Taytä rämapanga mas wayunanpaj. Gamcunaga willapashäta wiyacushayquipitami rämasha car limyuna carcaycanqui. Llapaniquipis nogallaman yäracamuy. Nogapis gamcunawanmi caycäshaj. Juc räma yöranman mana tanararga manami quiquillanga wayunmanchu. Chaynöllami gamcunapis nogaman mana yäracamushpayquega Tayta Dios munashanno mana cawanquipächu. «Noga caycä übas lantami. Gamcunami rämä carcaycanqui. Chaymi nogaman yäracamuptiquega yanapäshayqui Tayta Dios munashanno cawanayquipaj. Chaynöpami übas alli wayushanno gamcunapis allita rurar goyanquipaj. Nogaman mana yäracamorga manami imanöpapis Tayta Dios munashanno cawanquipächu. Pipis nogaman mana yäracamoj cäga yöranpita muturisha rämanömi canga. Mutusha carga chaquicäcun. Chaquicäcuptenga rupananpaj ninaman waycushami canga. «Mana cachaycuypa yäracamaptiqui, yachachishäcunata imaypis ruraptiquega llapan mañacamashayquitami tarinquipaj. Noga munashäno cawashpayquimi rasunpa disïpulöcuna carcaycanqui. Chayno alli cawaptiqui Taytäga fiyupami cushicun. Chayrämi gamcunaga canquipaj übas alli wayojnöpis. Taytä cuyamashannömi nogapis gamcunata cuyä. Cuyaycashänölla gamcunapis cuyanacur goyanqui. Nishäcunata wiyacur cumliptiquega nogapis cuyaycäshayquimi. Chaynömi nogapis Taytä llapan nimashancunata wiyacushcä. Chaymi payga imaypis cuyaycäman. Gamcunata chayno niycä noga cushisha cashäno gamcunapis cushisha cawanayquipämi. «Caymi nogapa mandamintö: Gamcunata noga cuyashänölla jucniqui-jucniquipis cuyanacuy. Rasunpa cuyacoj carga amïgunta washashpan wañuymanpis chayanmanmi. Llapan nishäcunata wiyacamar rurashpayquega gamcunapis amïgömi carcaycanqui. Gamcunataga manami ‹uyway› nishayquinachu. Uywayga manami musyanchu patrunnin imata yarpashantapis. Gamcunaga amïgömi carcaycanqui. Chaymi gamcunataga Taytä nimashancunata llapanta willapashcä. «Manami gamcunachu nogata acramashcanqui. Chaypa ruquenga nogami gamcunataga acrarä maypa aywarpis übas alli wayushanno allita rurar cawanayquipaj. Chaymi jutëcho mañacuptiqui Taytäga yanapäshunquipaj. Chaymi në: Gamcunata noga cuyashänölla jucniqui-jucniquipis cuyanacunqui. «Runacuna chiquishuptiquega ama llaquicuychu. Chaypa ruquenga yarpay nogatapis chiquimashanta. Gamcunapis paycunano llutanta rurar goyaptiquega cuyashunquimanmi. Gamcunataga nogami acrarä. Chaymi gamcunaga mana paycunanönachu caycanqui. Chaypitami gamcunataga chiquishunqui. « ‹Uywayga manami patrunninta apärinmanchu› nishänöllami gamcunata në: Nogatapis gaticachaycämarga gamcunata mas piyur-rämi gaticachäshunquipaj. Willapashäcunata wiyacoj cäga gamcunatapis wiyacushunquipämi. Runacunaga chiquishunquipaj disïpulö cashayquipitami, cachamaj Taytätapis mana wiyacushpanmi. «Cay pachaman shamushpä imanöpis Tayta Dios munashallantami willapashcä. Willacushäcunata wasguirmi ichanga runacuna juchata aparicun. Paycunaga manami ñïganmannachu ‹Tayta Diospa palabranta manami imaypis wiyarächu› nishpan. Pï-maypis nogata chiquimäga Taytätapis chiquircaycanmi. Pipis mana rurashan milagrucunatami nogaga rurashcä. Rurashäcunata ricaycarpis mana riguirmi ichanga Taytätapis nogatapis chiquiycäman. Ichanga llapanpis chayno caycan Tayta Diospa palabran cumlinanpämi. Paypa palabranchöga niycan: ‹Manacajpitami chiquimasha› nir. «Taytä cajpita Yanapäcoj Espíritu Santuta cachamuptëmi runacunata nogapita musyachengapaj. Gamcunapis Nogapaj chaynölla runacunata willapar tantiyachinquipaj. Chaypämi ñaupapita-pacha nogawan purishcanqui. «Chaycunataga cananllapitanami willapaycä nogaman yäracuyta mana cachaycunayquipaj. Sinagogacunapitapis gargushunquipämi. Waquenga wañuchishushpayquipis yarpangapaj Tayta Diosta sirbiycashantami. Chayno ruranga Tayta Diostapis ni nogatapis mana rejsimashpanmi. Gamcunataga chayno niycä imaypis nishäno captin willashäta yarpänayquipämi. «Ñaupataga mana willaparächu gamcunawan iwal purishpanchïmi. «Cananga cuticö cachamaj cajmanmi. Ichanga ¿manachu mayganiquipis tapumanqui ‹¿Maymantaj aywanqui?› nir? Tapumänayquipa ruquenga llaquishami carcaycanqui. Sumaj tantiyacunquiman. Gamcunapäga mas alli caycan noga aywacuptëmi. Mana aywarga Yanapäcoj Espíritu Santuta manami cachamushächu. Aywacurmi ichanga cachamushaj. Pay shamur-rämi runacunata tantiyachenga: ima jucha cashanta, pï juchaynaj cashantapis, pï jusgasha cananpaj cashantapis. ¿Imataj jucha? Juchaga caycan nogaman mana yäracamuymi. ¿Pitaj juchaynaj? Juchaynäga nogallami caycä. Taytä cawarcachimar pay caycashan cajmanmi pushacamanga. Chaura gamcunaga manami ricamanquipänachu. ¿Pitaj jusgasha canga? Cay pachacho mandaj Satanás jusgasha cananpäga Tayta Dios maynami camacächisha. «Masrämi caycan gamcunata willapänäpaj. Willaptëpis cananga manami tantiyanquipärächu. Espíritu Santu shamurmi ichanga llapanta sumaj tantiyachishunquipaj. Payga manami quiquinpa yarpayllanpitachu tantiyachishunquipaj, chaypa ruquenga Tayta Dios willashancunallatami. Chaynöllami tantiyachishunquipaj ima päsananpaj cashantapis. Payga noga nishäcunata tantiyachishushpayquimi rispitasha canäpaj camacächenga. Taytäpa maquincho cajcunaga maquëchömi caycan. Chaymi nishcä: ‹Payga noga nishäcunatami tantiyachishunquipaj› nir. «Manapis aycällatanami mana ricamanquipächu. Chaypitaga yapaymi ricamanquipaj.» Chayno niptin waquin disïpuluncuna tapunacuran: «¿Imataraj niycämanchi: ‹Manapis aycällatanami mana ricamanquipächu. Chaypitaga yapaymi ricamanquipaj. Nogaga Taytä cajmanmi cutishaj› nir? ¿Ima ninantaj ‹Cananpita manapis aycällatana› ninanga? Chayno nimashanchïtaga manami tantiyanchïchu.» Chayno yarpachacur tapucuyta munaycashanta musyarmi Jesusga niran: «¿‹Cananpitaga manapis aycällatanami mana ricamanquipächu. Chaypitaga yapaymi ricamanquipaj› nishäpitachu tapunacurcaycanqui? Wiyamay. Gamcunaga llaquimar waganquipärämi. Tayta Diosta cay pachacho mana wiyacoj runacunami ichanga cushicongapaj. Ichanga manapis aycällatanami llaquicuycashayquipita cushicunquipaj. Musyanchïmi nanay chariptin warmicuna llaquicushanta. Wamran yuriptinnami ichanga cushicur mana yarpannachu nanaywan gueshyacushantapis. Chaynömi gamcunapis cananga llaquicuycanqui. Yapay tincuptinchïmi ichanga fiyupa cushicunquipaj. Chay cushicuypitaga mananami pipis llaquicuyman churashunquipänachu. Chay örapitaga manami imatapis tapumanquipänachu. «Sumaj tantiyacuy-llapa. Nogaman yäracur jutëcho mañacuptiquega llapan mañacushayquitami Taytä tarichishunquipaj. Canancama gamcunaga manami nogapa jutëcho mañacushcanquirächu. Cananpitaga mañacuy-llapa. Mañacorga chasquinquimi. Chaymi fiyupa cushicunquipaj. «Gamcunataga canancama tincuchiyllapami yachachishcä. Cananmi ichanga öra chayaycämunna mana tincuchiypana yachachinäpaj. Chay öraga nogapa jutëchömi Tayta Diosta mañacunquipaj. Mananami nogataräga shuyarämanquipächu gamcunapaj ruwacunäpaj. Chaynöga canga gamcunata quiquin Tayta Dios cuyashuptiqui, Nogata gamcuna cuyamaptiquimi. Gamcunataga cuyaycäshunqui noga Tayta Diospita shamushäta rasunpa riguiptiquimi. Nogaga Taytä cajpitami cay pachaman shamushcä. Chaynöllami Taytä cajman cuticushaj.» Chayno niptin disïpuluncunaga niran: «Cananmi ichanga niycämashayquicunata tantiyacuycäna. Manami tincuchiypanachu willapaycämanqui. Chaynöpami musyaycäcuna gam llapanta musyashayquita. Chaymi pipis tapushunayquitaräga mana shuyanquichu. Chaymi nogacunapis rasunpa riguë Tayta Dios cajpita shamushayquita.» Chaura Jesús niran: «¿Cananga riguinquichu? Manapis aycällatanami japalläta cachariycamar wacpa-caypa mashtaypa-mashtar aywacunquipaj. Chaypis nogaga manami japallächu caycäshäpaj. Taytämi nogawanga caycangapaj. «Llapantanami willapashcä nogaman sumaj yäracamunayquipaj. Nogaman yäracamuptiquega ñacayman chayaptiquipis yanapäshayquimi allilla goyänayquipaj. Chaymi sumaj balurchay. Cay pachata maquincho chararaycaj munayniyojcunatapis binsishcänami.» Chayno nircur janaj pachaman ricärir Jesús niran: «Papä, wañurcur cawarimunäpaj caj öra chayamushanami. Chayno päsamaptinmi nogaga alabasha cashaj; gampis alabasha canquipaj. Gammi nogataga churamashcanqui cay pachacho cajcunapaj munayniyoj canäpaj, chaynöpa acrashayqui cajcunataga imaycamapis cawayta tarichinäpaj. Imaycamapis cawayta tarinanpäga riguinan rasunpa japallayqui Dios cashayquitami, cay pachaman cachamushayqui Cristo noga cashätapis. «Runacuna alabashunayquipämi llapan nimashayquicunata cay pachacho cumlishcä. Cananga cay pacha manaraj captin ñaupayquicho munayniyoj cashäno yapay munayniyoj canäpaj pushacamayna ari Papä. «Gamman mana yäracamoj runacunapita acrarcur nogata gomashayqui disïpulöcunatami musyachishcä pï cashayquitapis. Paycunaga gampami caran. Chaymi paycunaga gam nishayquita willapaptë llapanta chasquicusha. Cananga musyannami llapan yachachishäcuna gam munashayquinölla cashanta. Llapan willapashäcunata paycunaga chasquicushami. Rasunpami tantiyacusha gam cajpita cay pachaman shamushäta. Chaymi riguisha gam cachamashayquita. «Paycunapämi mañacamö. Manami mañacamöchu mana wiyacojcunapäga. Disïpulöcunallapämi quiquiquipa captin mañacamö. Paycunaga noganchïpami. Chay disïpulöcuna tucuyta rurar alli cawaptinmi nogaga alabasha cashaj. «Nogaga gammanmi cuticamö. Mananami cay pachachöga cashänachu. Paycunami ichanga cay pachallacho carcaycangapaj. Chaymi Santo Tayta Dios, disïpulöcunata yanapaycullay ari juc yarpaylla cawar goyänanpaj, imanömi gamwan noga jucnayllano canchi, chayno cananpaj. Cay pachacho paycunawan goyashpä allimi ricashcä. Chaymi mayganpis mana ogracashachu. Ogracänanpaj cajllami Satanás munashanta rurar ogracäcusha palabrayquicho niycashanno cumlinanpaj. «Cananga cuticamö gam cajmannami. Ichanga cay pachacho caycällarmi chayno mañacaycämö noga cushisha cashäno disïpulöcunapis cushisha goyänanpaj. «Paycunataga alli willacuyniquita maynami willapashcä. Chaymi waquin runacunaga paycunata chiquicarcärisha, chay runacunano mana captin. Nogapis manami mana riguej runacunanöchu cä. Manami cay pachapita pushacunayquipächu mañacamö. Chaypa ruquenga Satanaspita chapänayquipämi mañacamö. Paycunaga manami mana riguej runacunanöchu. Nogapis manami mana riguej runacunanöchu cä. «Gam nishayquega rasun cajmi. Chaymi acrashayqui disïpulöcunata sumaj tantiyaycachiy munashayquinölla goyänanpaj. Imanömi cay pachaman willacunäpaj cachamarayqui, chaynöllami nogapis paycunata cachaycä willacunanpaj. Nogaga gam nishayquinöllami llapantapis wiyacur cumlishcä. Paycunapis chaynölla wiyacur cumlinantami munä. «Manami disïpulöcunallapächu mañacamö. Man'chäga paycuna willacuptin waquin runacuna willacuyniquita chasquicojcunapäpis mañacaycämömi. Noganchi juc yarpaylla cashanchïno paycunapis juc yarpaylla cananpämi gamta mañacamö, papä. Chayno goyashanta ricarmi cachamashayquita tantiyar waquin runacunapis chasquicamangapaj. Gamga nogata musyachimashcanqui imano cashayquitapis. Nogapis paycunata tantiyachishcä gam imano cashayquitapis. Chaynöpami tantiyaconga gamwan noga jucnaylla cashanchïno paycunapis juc yarpaylla cananpaj. Nogaga paycunawanmi caycäshaj. Gamnami nogawan caycanquipaj. Chaura jucnayllanönami cashunpaj. Chayrämi cay pachacho caycaj runacuna tantiyaconga gam nogata cachamashayquita, nogata cuyamashayquinölla paycunatapis cuyashayquita. «Papä, nogaga munä goycamashayqui cajcuna noga cajcho canantami. Chaycho carnami ricamanga fiyupa munayniyoj caycajta. Chayno munayniyojmi cashcä cay pacha manaraj cashan wichanpis. «Allillata ruraj Papä, cay pachacho caycaj runacunaga manami rejsishunquichu. Nogami ichanga rejsë. Cay acrapämashayqui runacunapis musyanmi gam cachamashayquita. Gam pï cashayquitapis tantiyananpämi paycunataga willapar yachachishcä. Chaynöllami ruraycäshaj nogata cuyamashayquino paycunatapis cuyanayquipaj. Nogapis paycunawanmi caycäshaj.» Chayno Tayta Diosta mañacurir Jesusga disïpuluncunawan aywaran Cedrón ragra chimpanman. Chay ragra chimpanchöna juc wertaman yaycuran. Jesús chayman disïpuluncunawan imaypis aywanyaptin prësu charichej Judaspis rejsiran. Chaymi Judaspis Jesusta prësu charichinanpaj runacunata pushacurcur chayman aywaran. Chay aywaj runacunaga caran mandaj cüracunawan fariseucuna cachashan Templuta täpaj suldärucuna y Roma suldärucunapis. Paycunaga prësu charej aywaran achquincunata y sablincunata aptashami. Jesusga imano cananpaj cashantapis musyar prësu charej aywajcunata tapuriran: «¿Pitataj ashircaycanqui?» nir. Chaura runacuna niran: «Nazaret runa Jesustami ashircaycä» nir. Chaymi Jesús niran: «Nogami cä.» (Jesusta prësu charichej Judaspis chaychömi caycaran.) Jesús «Nogami cä» niptenga llapan runacuna ancallaypa tuniran. Chaypita Jesús yapay tapuran: «¿Pitataj ashircaycanqui?» nir. Niptin yapay niran: «Nazaret runa Jesustami.» Chaura Jesús niran: «Maynami nishcä noga cashäta. Nogata ashimarga quiquilläta apamay. Cay runacunataga cachaycuy aywacunanpaj.» Jesusga chayno niran «Tayta Dios, gam goycamashayquitaga manami maygantapis ograshcächu» nishan cumlinanpämi. Simón Pedroga sablinwan juc runapa derëchu caj rinrinta cuchupariycuran. Chay cuchuparishan runapa jutin caran Malco. Payga mandaj cürapa uywayninmi caran. Chaymi Pedruta Jesús niran: «¡Sabliquitaga cutichiy churaräcunanman! Ñacanäpaj papänë nisha caycaptenga ¿imanirtaj mana ñacämanchu?» Chaura Roma suldärucunaga mandajnintin, Templu täpaj suldärucunapis Jesusta prësu charir liyacarcäriran. Nircur aparan Anaspa wasinman. Anasga caran Caifaspa suyrunmi. Caifasmi chay wataga mas mandaj cüra caycaran. Chay Caifasmi runacunataga willaparan: «Mas alli canman juc runalla llapanchïpa ruquinchi wañuptin» nir. Simón Pedroga juc disïpulu-masinwan Jesuspa caru guepallanta aywaran. Chay caj disïpuluga mas mandaj cürawan rejsinacusha carmi Jesuspa guepanta sawan ruricama yaycuran. Pedrumi ichanga puncullacho quëdacuran. Chaymi mas mandaj cürawan rejsinacoj disïpuluga puncuta quichaj warmita ruwacuran Pedrutapis ruriman yaycachinanpaj. Chaymi puncuta quichaj warmiga Pedruta tapuran: «¿Gampis manachu chay runapa disïpulun canqui?» nir. Chaura Pedro niran: «Manami.» Chaypitanami fiyupa gasaptin ninata ratarcärachir mashacurcaycaran uywaycuna y templuta täpajcunapis. Chaychömi Pedrupis mashacuycaran. Chaypita mandaj cüraga Jesusta tapuycaran disïpuluncuna pï cashantapis, imata yachachishantapis. Jesús niran: «Nogaga manami imatapis pacayllapa yachachishcächu. Sinagogacunacho, Templucho yachachiptë llapan runacunami wiyamasha. ¿Imanirtaj nogataga tapumanqui? Yachachishä runacunata tapuy. Paycunami musyan imata yachachishätapis. Mä paycuna willashunqui imata nishätapis.» Chayno niptin Templuta täpaj suldäruga Jesusta lagyaran «¿imanirtaj mandaj cürata chayno ninqui?» nir. Niptinmi Jesús niran: «Mana allita nisha captëga nimay ima mana alli cashantapis. Llapan parlaycashä alli caycaptenga ¿imanirtaj lagyamanqui?» Chaura Anasga jina liyashallata Jesusta apachiran Caifás cajman. Caifasga caran cüracunapa mas mandajninmi. Chay öra Pedroga jinallaraj mashacuycaran. Chaycho mashacuycajta tapuran: «¿Gampis manachu chay runapa disïpulun canqui?» nir. Chaura Pedro niran: «Manami.» Chaypita mas rätunllantaga mandaj cürapa uywayninpis niran: «Gamtaga werta cajcho paywan caycajtami ricashcä.» (Chay tapoj runapa famillyanpa rinrintami Pedro cuchurisha-caran.) Chaura Pedro yapay ñïgaran. Chayno niycaptinmi gällu cantarcuran. Manaräpis pacha waraptin Caifaspa wasinpita Jesusta aparan Pilatupa despächunman. Payga Roma gobernadormi caran. Mandaj Israelcunaga gobernadorpa despächunman mana yaycuranchu «Mana Israel runapa wasinman yaycorga ganrami ricacushunpaj. Pascua fista micuytapis manami micushunpänachu» nir. Chaymi despächunpita llojshirir Pilato tapuran: «Cayman apamunayquipäga ¿ima mana allitataj cay runa rurasha?» nir. Chayno tapuptin niran: «Mana allita rurasha captinmi cayman apamushcä. Man'chäga manami apamömanchu caran.» Chaura Pilato niran: «Layniqui nishanno jusganayquipaj apacuy.» Chaura mandaj Israelcuna niran: «Musyashayquinöpis nogacunaga manami pita wañuchinäpäpis munayniyojchu cä.» Chayno niptinmi quiquin Jesús imano wañunanpäpis willacushan cumliran. Despächunman cutirir Pilato Jesusta gayarcur tapuran: «¿Rasunpachu Israelcunapa raynin canqui?» nir. Chaura Jesús niran: «¿Quiquiquipa yarpaynillayquipitachu chayno nimanqui, u juccho chayno nisha-cashunqui?» Pilato niran: «Nogaga manami Israel runachu cä. Gamtaga marca-masiquicunawan cüracunapa mandajnincunami prësu apachimushurayqui. ¿Imatataj rurashcanqui?» Niptin Jesús niran: «Nogaga manami cay pachachöchu mandaj cä. Cay pachacho mandaj captëga yanapämajcuna Israelcunawan pillyanmanmi caran. Ichanga manami cay pachachöchu mandaj cä.» Chaura Pilato tapuran: «Chaura gamga ¿rasunpachu ray canqui?» nir. Chaura Jesús niran: «Gam nishayquinömi cä. Rasun cajta willacunäpämi cay pachacho yurishcä. Pipis rasun cajta musyayta munajcunaga willacushäcunata llapantami wiyacun.» Niptin Pilato niran: «¿Imataj chay rasun cäga?» Chayno Jesusta nircur Pilatoga despächunpita yapay llojshirir Israelcunata niran: «Nogaga manami tarëchu cay runapa ima juchantapis. Gamcuna musyanquimi Pascua fistachöga cada wata juc prësuta cacharinäpaj cashanta. ¿Munanquichu Israelcunapa rayninta cachaycunäta?» Chayno niptin sinchipa llapan niran: «¡Jesustaga ama cachariychu! ¡Barrabasta ichanga cachaycuy!» Barrabasga caran asaltantimi. Chaura Pilatoga Jesusta astichiran. Suldärucunana cashapita corönata awarcur Jesuspa umanman jatiparan. Chaynöpis mandaj jacurashantano puca püru jacuta jacuparan. Nircurna Jesusta lagyar asipar niran: «¡Israelcunapa Rayninta ricäcuy!» nir. Despächunpita yapay llojshircur Pilato niran: «Nogaga manami tarëchu apamushayqui runapa ima juchantapis. Chaymi payta jorgamushaj imata rurachishätapis ricanayquipaj.» Chayno nirmi Jesusta jorgamuran cashapita corönan jatishata, puca püru jacun jacushata. Chaura Pilato niran: «¡Caymi chay runa!» Chaura Jesusta ricar mandaj Israelcunawan Templuta täpajcuna gaparparan: «¡Crusificachiy! ¡Crusificachiy!» nir. Chayno gayarpaptinmi Pilato niran: «Chaura gamcuna crusificay, ari. Nogaga manami ima juchantapis tarëchu wañuchicänanpänöga.» Pilato chayno niptin mandaj Israelcuna niran: «Chay runaga ‹Diospa wamran cä› nishanpita wañuchun. Chayno parlajcunaga wañuchisha cananpämi laynëcunacho niycan.» Chayno nejta wiyaycur Pilatoga fiyupa manchariran. Chaura despächunman cutiycur Jesusta yapay tapuran: «Gamga ¿maypitataj caycanqui?» nir. Tapuptin Jesusga upällalla cacuran. Chaura Pilato niran: «¿Manachu imatapis rimacunqui? Crusificachinäpaj, cacharinäpäpis noga munayniyoj cashäta ¿manachu musyanqui?» Jesús niran: «Llapantapis Tayta Diosmi camacächin. Pay mana camacächiptenga imata ruramänayquipäpis munayniqui manami canmanchu. Chayno captinpis gamman apachimajmi mas fiyupa juchayöga caycan.» Niptin Jesusta imanöllapapis cachaycuyta Pilato munaran. Mandaj Israelcunawan runacuna ichanga mas fiyuparaj gaparparan: «¡Mandaj-tucurmi Jesusga ray Cesarpa contran caycan! ¡Chaymi Jesusta cacharerga gampis Cesarpa contran ricacunquipaj!» nir. Chayno niptin Pilatoga Jesusta jorgachimuran. Nircur Pilatoga jusganan caj «Gabata» nishan alarman aywaycur sillunman jamacuran. (Hebreo rimaychöga Gabata ninan «läja rumicunawan läjasha» ninanmi caran.) Chayga caran Pascua fistapa wispiran junaj las-dösinöna. Pilatunami Israelcunata niran: «¡Ricay rayniquita!» Chaura runacunaga sinchipa niran: «¡Wañuchun! ¡Wañuchun! ¡Crusificachiy!» Chaymi Pilato niran: «¿Rayniquita crusificämanchuraj?» Chaura mandaj cüracuna niran: «¡Nogacunapa raynëga Cesarllami! ¡Paypita mas jucga raynë manami canchu!» Chayno niptinmi Pilatoga mandaj Israelcunapa maquinman cachapaycuran. Chaura suldärucunana Jesusta crusificananpaj apacuran. Chaypita Jesustaga crusta matancaparcur aparan «Calabëra puytush löma» nishanman. (Calabëra nishanta hebreo rimaychöga Gólgota ninmi.) Chayman chayaycachir Jesusta crusificaran. Paytawan iwalta ishcay runacunatapis crusificaran jucninta jucaj-lädunman jucnintana jucaj-lädunman. Chaypita Pilatoga cruspa puntanman juc letrëruta churachiran. Chay letrërucho cayno niycaran: «ISRAELCUNAPA RAYNIN NAZARET RUNA JESÚS» nir. Jerusalenpa sercallancho crusificasha captinmi Israelcunaga achcaj liguiran chay isquirbiraycaj letrëruta. Chay isquirbiraycäga caycaran hebreo, latín, griego rimaycunachömi. Chaymi mandaj cüracunaga Pilatuta niran: « ‹Israelcunapa raynin› nerga ama isquirbirächunchu. Chaypa ruquenga: ‹Israelcunapa raynin-tucoj› nir isquirbirächun.» Chayno niptin Pilato niran: «Isquirbishätaga manami rucachïnachu.» Jesusta crusificarcärir suldärucunaga röpanta chuscu pedäsuman ruraran. Nircur chay suldärucunaga juc-cama raquipänacuran. Custüran mana captin sotänanpäga parlacuran: «Caytaga ama rachishunchu. Chaypa ruquenga surtita jitashun mayganchïpäpis cananpaj» nir. Chaynöpami cumliran Tayta Dios palabrancho niycashan: «Röpäta raquipänacusha. Röpäta apacunanpaj surtita jitasha.» Chay nishannöllami suldärucuna ruraran. Crusificaraycashan cajchömi caycaran Jesuspa maman, mamanpa ñañan, Cleofaspa warmin María y María Magdalenapis. Chaymi cuyay disïpulunta ricärir mamanta Jesús niran: «Mama, paymi canga wawayqui.» Nircur disïpuluntapis niran: «Paymi canga mamayqui.» Chayno nishanpita-pacha chay disïpuluga Mariata wasinman pushacuran ricananpaj. Chaypita Jesusga musyaranna llapanpis cumlishana cashanta. Chaymi Tayta Diospa palabrancho niycashan cumlinanpaj Jesusga «Yacunaycä» niran. Chaychömi juc puyñuwan caycaran pochgoj bïnu. Chaymi gueru puntanman yacu shogojta watarcur, pochgoj bïnuman ushmarcachir Jesusta shoguchiran. Pochgoj bïnuta shogurcur Jesús niran: «Llapantanami cumlishcä.» Chayno nircur wañucäcuran. Pascua fistapa wispiranna caran. Chaynöpami mandaj Israelcunaga mana munaranchu säbadu jamay junajpis jinan crusllachu chay wañusha runacuna warcuraycänanta. (Chay jamay junäga fiyupa rispitädumi caran.) Chaymi Pilatuta ruwacuran crusificaraycajcuna apurä wañunanpaj chancancunata paquichinanpaj; chaynöpana cuerpuncunata cruspita jorgachinanpaj. Chaymi suldärucuna aywaycur Jesuspa ñaupancho crusificaraycaj runacunapa chancancunata paquiran. Jesuspa ñaupanman witircushancho Jesustaga ricaran wañushatana. Chaynöpami paypa chancancunataga mana paquirannachu. Chayno wañushana caycajtami juc suldäruga Jesuspa isquïnanpa tucsiriran. Tucsiriptin yawarwan yacu llojshimuran. Chaytaga willacun quiquin ñawinwan ricajmi. Payga rasunpa ricasha carmi nin. Payga rasun cajtami willacun gamcunapis sumaj yäracunayquipaj. Llapan chaycunaga caran «Manami ni juc tullullantapis paquengachu» nir Tayta Diospa palabrancho isquirbiraycashan cumlinanpämi. Tayta Diospa palabrancho «runacuna ricangami tucsishanta» nishanpis cumliran. Chaypita Arimatea marca runa José jutiyoj Pilatuta ruwacuran Jesuspa cuerpunta pampachicunanpaj. Josëpis Jesuspa disïpulunmi caran. Ichanga mandaj Israelcunata manchacushpanmi mana musyachicuranchu. Ruwacuptin Pilato auniran. Chaura Josëga Jesuspa cuerpunta apacuran pampananpaj. Nicodemopis aywaran quimsa arröba alli asyaj mïrratawan aloeta apacurcur. (Ñaupallatanami Nicodemoga chacaypa aywasha caran Jesuswan parlananpaj.) Israel runacunapa custumrin cashannömi Josëwan Nicodemoga chay alli asyajta apashanta jatun tëlaman wiñapariycur Jesuspa cuerpunta pituran pampananpaj. Jesusta crusificashanpa ñaupanchömi caran juc werta. Chaychömi manaraj pitapis pampashan gagacho mushoj uchcu caycaran. Säbadu jamay junaj gallarinanpäna captinmi chay uchcullamanna Jesusta jatiycäriran. Semäna gallarej domingu tuta chaca-chacalla María Magdalena aywaran Jesús pamparaycashan cajman. Pamparaycashan cajman chayarir tariran uchcu puncuta chaparaj läja rumi witisha caycajta. Chayta ricaycur cörriylla cutiran Simón Pedruta y Jesuspa cuyay disïpulunta willananpaj. Chayaycur niran: «¡Jesuspa cuerpuntami apacusha! ¡Manami musyanchïchu mayman apacushantapis!» Niptin Pedruwan chay disïpuluga aywaran Jesusta pampashan cajman. Ishcan cörriyllapa aywar jucäga Pedruta llalliriycur ñaupata chayariran. Uchcu puncullapita watgaycur ricaran tëlallana mashtaraycajta. Guepantana chayaran Simón Pedro. Paymi ichanga ruricama yaycuran. Paypis tariran pitushan tëlallatana. Umanta shucupashan tëlatapis shucupashannölla shuyni jitaraycajta tariran. Chaypitarämi rimëru chayaj caj disïpulupis uchcu ruriman yaycuran. Chaycho imano caycashantapis ricar rasunpa Jesús cawarimushanta riguiran. Chaypis manami tantiyaranrächu Tayta Diospa palabrancho cawarimunanpaj isquirbiraycashantaga. Chaypita chay disïpuluncunaga cuticuran. Mariami ichanga chay uchcu puncullacho wagar quëdacuran. Chayno wagapallapa umpurcur uchcuta watgaycuran. Chaycho ricäriran ishcay anjilcuna yuraj röpasha caycajta. Jucaj jamaraycaran Jesuspa uman cashan cajcho. Jucajna jamaraycaran chaquin cashan cajcho. Chay anjilcunami Mariata tapuran: «¿Imanirtaj wagaycanqui?» nir. Chayno tapuptin niran: «Tayta Jesuspa cuerpuntami apacusha. Manami musyächu mayman apacushantapis.» Chayno nir ticrarcushancho Jesusta ricaran. Ichanga pay cashanta manami musyaranchu. Jesús tapuran: «¿Imanirtaj wagaycanqui? ¿Pitataj ashiycanqui?» nir. Chaura Mariaga wertacho aroj runa cashanta yarpar niran: «Tayta, maymanpis apasha carga willaycamay ari shuntachicamunäpaj.» Chaura Jesús niran: «¡María!» Chayno niptin Jesús cashanta rejsircur «¡Maestru!» niran. (Maestru ninantami hebreo rimaychöga «Raboni» nin.) Chaura Jesús niran: «Ama charirämaychu. Manarämi Papänë cajman cutërächu. Cananga aywar willay disïpulöcunata Papänëman cutiycashäta. Papänëga gamcunapapis papäniquimi, Diosnëga gamcunapapis Diosniquimi.» Chayno niptin Mariaga jinan öra aywaran Jesusta ricashanta, imata nishancunatapis willananpaj. Chay semäna gallarej domingu chacayga disïpuluncuna shuntacaran juc wasiman. Mandaj Israelcunata manchacurmi puncutaga wichgarcur sumaj rancaran. Chayno carcaycaptin illajpita Jesusga paycunapa ñaupancho yurircur «¡Allilla goyaycäriy!» niran. Chayno nircorga maquinta, isquïnanta ricachiran. Chaura Jesusta ricaycur disïpuluncuna fiyupa cushicuran. Chaypitana Jesús yapay niran: «¡Allilla goyaycäriy! Papänë cachamashannöllami gamcunatapis cachaycä.» Chayno nirmi paycuna cajman pücashpan niran: «Espíritu Santuta chasquicuy-llapa. Pitapis juchanpita perdunasha cananpaj nishayqui cajtaga Tayta Diospis perdunangami. Mana perdunasha cananpaj nishayqui cajtami ichanga Tayta Diospis mana perdunangachu». Disïpuluncunaman Jesús chayashan öraga Millish nishan Tomás manami caranchu. Waquin caj disïpulucuna willaran: «¡Tayta Jesusmi yuripämasha!» nir. Chayno niptin Tomás niran: «Rasunpa cawarimushanta riguinäpäga quiquërämi maquinman läbus yaycushan uchcuta ricanä, chaymanraj dëdöta jatinä, isquïnantapis yatanä.» Chaypita pusaj junajta disïpulucunaga yapay shuntacaran juc wasiman. Chay öra ichanga Tomaspis caycaranna. Puncuta wichgarcur sumaj rancasha caycaptinpis Jesusga illajpita yaycurir chaupicho ricacur «¡Allilla goyaycäriy!» niran. Nircur Tomasta niran: «Tomás, maquëman dëduyquita jatiy. Isquïnäpa tucsimashantapis yatay. Ama mana riguej runaga caychu. ¡Riguiy!» Chayraj cushicushpan Tomás niran: «¡Gamga Diosnëmi canqui, Tayta!» Chaura Jesús niran: «Ricaycamar-rämi riguishcanqui. ¡Cushishami canga mana ricaycämarpis riguejcunaga!» Jesusga aypallatami ima-ayca milagrutapis ruraran disïpuluncuna ricaycaptin. Chaycunaga manami llapanchu cay librucho isquirbiraycan. Ichanga caycunata isquirbisha Jesusga Tayta Dios cachamushan Cristo cashanta, Diospa wamran cashanta riguinayquipämi. Chaymi payman yäracorga mana ushacaj cawayta tarinquipaj. Chaypitapis Jesús yapay disïpuluncunata yuriparan Tiberias gocha cantuncho. Chay gocha cajcho carcaycaran Simón Pedro, Millish nishan Tomás, Natanael. Natanaelga caran Galilea probinsyacho caycaj Caná marcapitami. Zebedeopa ishcan wamrancuna y mas ishcaj disïpulucunapis caycaran. Chaymi Pedro niran: «Pescädu charej aywä.» Chayno niptin waquinpis niran: «Nogacunawanpis aywashun.» Chayno nirmi can'waman wicharcur llapan aywaran. Chay chacayga warayllata piscaycarpis manami ni juc pescädullatapis chariranchu. Pacha yur'gaycaptinna Jesusga yurircuran gocha cantuncho. Disïpuluncunaga manami rejsiranchu pay cashanta. Jesús gayacur niran: «Amïgucuna, ¿maynachu charishcanqui micunapaj?» Chaura paycuna niran: «Manami jucnayllatapis charëcunarächu.» Chayno niptin Jesús niran: «Redayquita jitay can'wayquipa derëchu caj-lädunman. Chaypitami pescäduta charimunquipaj.» Nishanno redata jitaran. Chaychöga aypalla pescäduta chariran, chutaytapis mana camäpacushancama. Chaymi Jesuspa cuyay disïpulonga Pedruta niran: «¡Tagayga Tayta Jesusmi!» Wiyarcushpan jinan öra Pedroga röpanta jaticurcur juclla gochaman pinticurcuran. Waquin cajllana gochapa cantunmanga chayaran redallancho aypalla pescädun garachasha. Gochapa cantunpita can'wa cajmanga caycaran pachac (100) metrunöllami. Can'wapita pampaman llojshirir gocha cuchunchöga tariran shansha caycajta. Shansha jananchöna caycaran pescäduwan tanta. Chaymi Jesús niran: «Charimushayqui pescäduta juc ishcayta apamuy.» Chayno niptin Simón Pedro can'waman wicharcur redata cantun agushman garachamuran aypalla jatusaj pescäduntinta. Chaychöga caran pachac pichga chunca quimsan (153) pescäducunami. Aypalla pescädu caycaptinpis redaga manami rachiranchu. Chaypita Jesusna niran: «Micunanchïpaj shamuy.» Jesús cashanta musyarmi mayganpis mana tapuranchu pï cashantapis. Jesusga paycunapa ñaupanman witiycur tantatawan pescäduta aypuran. Wañushanpita cawarircamur chaywanga quimsa cutina disïpuluncunata Jesús yuriparan. Micuyta usharcur Pedruta Jesús tapuran: «Jonaspa wamran Pedro ¿waquin caj disïpulöcuna cuyamashanpita maschu gam cuyamanqui?» nir. Tapuptin Pedro niran: «Au tayta, gam musyanquimi cuyashäta.» Jesusna niran: «Uyshäcunata sumaj ricay.» Jesús yapay tapuran: «Jonaspa wamran Simón, ¿gam cuyamanquichu?» nir. Chayno tapuptin Pedro niran: «Au tayta, gam musyanquimi cuyashäta.» Jesusna niran: «Uyshäcunata sumaj michiy.» Quimsa cutipana Jesús tapuran: «Jonaspa wamran Simón ¿gam rasunpachu cuyamanqui?» nir. Quimsa cutipana tapuptin Pedroga fiyupa llaquicushpan niran: «Gamga llapantapis musyanquimi tayta. Cuyashäta musyanquimi.» Niptinmi Jesús niran: «Uyshäcunata sumaj ricay. Mösullaraj carga quiquillayquimi röpayquita rucacurayqui maypapis munashayquipa aywanayquipaj. Auquinna captiquinami ichanga ricrayquita jogarcuptiqui jucna röpayquitapis jatipäshunquipaj. Maymanpis mana aywayta munashayquimanmi pushashunquipaj.» Chayno nir Jesús tantiyachiran Pedro imano wañunanpaj cashantapis. Chayno tantiyachiran chayno wañuptin runacuna masna riguishpan Tayta Diosta alabananpaj cashantami. Nircurmi Pedruta niran: «Guepalläpa shamuy.» Aywaycashanpita ticraycur Pedroga ricäriran Jesuspa cuyay disïpulunpis guepanta aywaycajta. Paymi Pascua sënacho Jesuspa lädunman weguycur tapusha caran: «Tayta, ¿pitaj prësu charichishunquipaj?» nir. Payta ricärirmi Pedroga Jesusta tapuran: «Tayta paytaga ¿imataj päsanga?» nir. Jesús niran: «Noga munaptëga cutimunäcamapis cawaycangachari. ¿Gamtaga imata gocushunqui? Gamga guepalläpa shamuy.» Chayno niptinmi waquin yäracoj-masincunaga yarparan payga imaypis mana wañunanpaj cashanta. Ichanga Jesús manami niranchu mana wañunanpaj cashanta. Payga niran «Noga munaptëga cutimunäcamapis cawaycangachari. ¿Gamtaga imata gocushunqui?» nir. Jesuspa cuyay disïpulunmi cay libruta isquirbisha. Musyanchïmi pay willacushanga rasun caj cashanta. Jesusga ima milagrucunatapis achcatami rurasha. Llapa-llapanta isquirbishaga cay pachacho caj papilcunapis pishinmanmi. [Amén.] Tayta Teófilo, rimir isquirbimushächöga willarä gallaycunanpita-pacha Jesús janaj pachaman cuticushancama imata rurashantapis, imata yachachishantapis. Manaraj janaj pachaman cuticurmi Espíritu Santuwan tantiyachiran acrashan apostulnincuna imata rurananpäpis. *** Wañushanpita cawarcamur apostulnincunata achca cuti yuriparan chuscu chunca (40) junajyaj. Rasunpa cawaycashanta riguinanpämi tucuynöpa tantiyachiran. Tayta Diospa maquincho imano goyänanpäpis sumaj willaparan. Apostulnincunawan caycashpanmi Jesús niran: «Ñaupata willashänöpis Papänë aunishan Espíritu Santuta manaraj chasquishayquicamaga cay Jerusalenpita ama aywacunquirächu. Bautisaj Juanga runacunata yacullawanmi bautisaran. Gamcunami ichanga cananpita manapis aycällatana Espíritu Santuwan bautisasha canquipaj.» Chauraga shuntacasha caycaj apostulnincuna tapuran: «Tayta, ¿cananchu Israel nasyunninchïta jorgunqui ñaupatanöna cananpaj?» Jesusna niran: «Chaycunata musyanayquega manami camacanchu. Taytallämi imay junaj päsananpaj cashantapis musyan. Gamcunaman Espíritu Santu chayamuptinmi ichanga munayninta chasquinquipaj. Chayrämi nogapita willacunquipaj Jerusalencho, Judea probinsyacho, Samaria probinsyacho, may-chay nasyunchöpis.» Parlayta usharcuptin Jesustaga Tayta Dios cutichicuran. Apostulnincuna ricapaycaptin pucutay rurinpa yaycur illgacäcuran. Chaypitaga mana ricarannachu. Imano Jesús aywacushantapis paycuna janajpa ricarpaycaptin illajpita ishcaj runacuna yuraj röpasha yuriparcuran. Yuriparcur niran: «Galilea runacuna, ¿imanirtaj syëlupa ricarpaycanqui? Syëluman aywacushanta ricashayquinöllami quiquin Jesús yapay cutimongapaj.» Chaura Olivos lömacho carcaycashanpita Jesuspa apostulnincuna Jerusalenman cuticuran. Chay lömapita Jerusalenmanga caran juc kilömetrunöllami. Jerusalenman chayaycärir wicharan pachacushan wasi altusman. Paycuna caran: Pedro, Santiago, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Alfeopa wamran Santiago, «Celote» nishan Simón, Santiagupa wamran Judas. Chay wasimanmi Tayta Diosta mañacunanpaj shuntacanyaj. Shuntacaj Jesuspa wauguincuna, maman María y waquin warmicunapis. Chay junajcunami Jesusman yäracojcuna pachac ishcay chuncano (120) shuntacaran. Shuntacasha caycajcunatami Pedro niran: «Ermänucuna, unaymi Davidta Espíritu Santu rimachiran Judas Iscariote Jesusta prësu charichinanpaj cashanta. Judasmi runacunataga pushasha Jesusta prësu charinanpaj. Chaymi cananga Tayta Diospa palabran cumlisha. Noganchïwanmi Judaspis puriran. Rurashanchïta rurajmi caran. «(Judasga fiyupa mana allita rurashanpita pägashan guellaywan chacrata rantiran. Nircorga uray-senganpa yagacuran pachan pashtajpaj, llanu pachancunapis llojshejpaj. Chayno cashanta musyaycur Jerusalén runacunaga chay chacrata quiquincunapa rimaynincho ‹Acéldama› nir jutichaparan. ‹Acéldama› ninanga ‹yawar pampa› ninanmi.) «Judaspämi Salmos libruchöpis isquirbiraycan: «Tiyaycashanpis chunyaj ricacuchun. Tiyashan tolduchöpis ama pipis tiyachunnachu.» Mas juc pachachöpis isquirbiraycan: «Pay rurananpaj cajtapis jucna rurachun» nir. «Chaymi juctana churashun paypa ruquin apóstol cananpaj. Chay runaga canga Jesuswan puriyta gallaycushanchïpita-pacha purejmi. Chaynöpis canga Juan bautisashanpita-pacha janaj pachaman Jesús cuticushancama purëshimajninchïmi. Chay runatanami churashun Jesús cawarisha caycajta ricashanta willacunanpaj.» Niptin ishcaj runacunata acraran. Juc caran José Barsabás, (paypa juc jutin caran Justo). Jucaj caran Matías. Nircur Tayta Diosta mañacuran: «Tayta Diosnillä, gam musyanquimi llapan runacuna imano cashantapis. Canan musyaycachimay ari maygantapis acrashayquita. Chay acrashayqui runaga Judaspa ruquinmi canga. Judasga juchata rurarmi apóstol caycashanta cachaycusha. Chaypitami munashanta tarisha.» Mañacuyta usharcuptin surti llojshiran Matiaspämi. Matiaswanga apostulcuna yapay chunca ishcayna caran. Pentecostés fista junajmi Jesusman yäracojcuna juc wasicho shuntacasha carcaycaran. Illajpita janaj pachapita wiyacämuran shucucuy wayrano. Chayga chayaran shuntacasha carcaycashanman. Shuntacasha carcaycajcunamanga cada-ünunman nina rachicarcur-rachicarcur chayaran. Chaura Espíritu Santupa munayninchöna ricacuran. Espíritu Santu parlachishanno tucuy casta rimayta gallaycäriran. Chay wichan Tayta Dios munashannölla goyaj Israel runacuna intërupita sharcamur Jerusalencho goyarcaycaran. Chay wasicho shucucuy wayrano wiyacashanta wiyaycur runacunaga ima päsashantapis ricananpaj aywaran. Chayar llapanpis wiyaran may-chaypitapis shamoj runacunapa rimaynincho parlarcaycajta. Chayno parlarcaycashanta wiyarmi imano tantiyaytapis mana atiparanchu. Fiyupa almirashpan ninacuran: «Parlaycajcunaga ¿manachu Galilea runacunalla? ¿Imanirtaj cada-ünunchi rimashanchïno rimajta wiyaycanchi? Caychöga carcaycanchi: Partiapita, Mediapita, Elampita, Mesopotamiapita, Judeapita, Capadociapita, Pontupita, Asiapita, Frigiapita, Panfiliapita, Egiptupita, Libiacho caj Cirenepa ñaupancunapita, Romapita. Waquenga Israel runacunami. Waquenga Israelcunapa custumrinta cumlej juc-lä runacunami. Caycan Cretapita, Arabiapita. May nasyunpita carpis quiquinchïpa rimayninchïcho wiyaycanchi Tayta Diosninchi fiyupa allita ruraycashanta.» Chaymi fiyupa almirasha car quiquin-pura tapunacurcaycaran: «¿Imataj päsaycan?» nir. Waquinnami asipashpan niran: «machashami caycan» nir. Chaura Pedroga chunca juc apostul-masincunawan ichiycur niran: «Israel-masëcuna, Jerusalencho tiyajcuna wiyaycallämay. Manami gamcuna yarpashayquinöchu machasha carcaycä. Manaraj las-nuybipis captenga ¿imanöpataj machasha carcaycäman? Chaypa ruquenga profëta Joelwan Tayta Dios willacachishanmi cumliycan. Paymi niran: « ‹Ushanan junajcuna chayamuptin llapan runacunamanmi Espiritöta cachamushäpaj. Chaynöpami wamrayquicuna ollgupis warmipis willacuynëta willaconga. Mösucunapis ricapaconga shamoj watacunacho imanöpis cananpaj cajcunata. Auquincunapis suyñonga imapis cananpaj cajcunata. Chay junajcunaga ollgu cajmanpis warmi cajmanpis sirbimajcunamanga Espiritöta cachamushäpaj willacuynëta willacunanpaj. Syëluchömi ricacächishaj imaypis mana ricashancunata. Cay pachachönami ricacächishaj yawarta, ninata, goshtay jatariycajtano pucutayta. Intimi chacacäcongapaj. Quillami yawarmanno ticracurengapaj. Llapan chaycunaga canga Tayta Dios jusganan junaj manaraj chayamuptinmi. Chay jusganan junäga cangapaj fiyupa manchariypaj junajmi. Pipis Payman yäracoj cäga salbacongami.› «Israel-masëcuna, wiyaycäramay. Nazaret marca Jesusga caran Tayta Diosninchi acrashan runami. Chayno cashantaga Tayta Dios musyachimashcanchi milagrucunata ruraptinmi. Chayno caycaptinpis Tayta Dios camacächisha captinmi Jesusta prësu charircur fiyu runacunapa maquinman entregashcanqui crusificaypa wañuchinanpaj. Tayta Diospa wamran caycarga manami wañushallanchöga usharanmanchu caran. Chaymi wañuy chararänanpita Tayta Diosga Jesusta cawarachisha. Ray Davidpis Jesuspaj isquirbiran: « ‹Imaypis Tayta Diostaga yarparaycämi. Pay ñaupächo captenga imapis manami chayamangachu. Chaymi, fiyupa cushisha caycä. Tayta gam yanapämaptiqui allimi goyäshaj. Wañojcuna pamparashanchöga ama cachaycamanquichu. ¡Acrashayquipa cuerpun ismunantaga manami dëjanquipächu! Mana ushacaj cawayta tarinäpämi ricachimanqui. Gampa ñaupayquichöga amatar cushicuyllami caycan.› «Israel-masëcuna, ray Davidga wañushami. Maycho pamparaycashantapis musyanchïmi. Payga profëtami caran. Paytami Tayta Diosninchi musyachiran ‹Juc castayquimi Israelpa raynin cangapaj› nir. Chaymi Davidga unayna isquirbiran Tayta Dios cachamushan Cristutaga pamparashancho mana cachaycunanpaj, sepultürachöpis mana cachaycunanpaj. Tayta Diosga nishannöllami Jesusta cawarachisha. Pay cawarishantaga llapanëmi ricashcä. Nircurnami Jesusta derëchu caj-lädunman Tayta Dios jamachisha llapanpäpis munayniyoj cananpaj. Chaypitanami Tayta Dios aunishan Espíritu Santuta nogacunaman cachamusha. Cananga chaytami wiyarcaycanqui, ricarcaycanqui. Musyashanchïnöpis Davidga manami cuerpucho aywasha syëluman. Chaypis quiquinmi isquirbiran: «Tayta Diosmi mandamajnëta niran: ‹Cay derëchu caj lädöcho jamacuy llapan contrayquicunata munayniquiman churanäcama› nir. Israel-masëcuna sumaj tantiyacuy. Gamcunami Jesusta crusificaypa wañuchishcanqui. Tayta Diosmi ichanga churasha cachamushan Cristo cananpaj, munaynincho chararämänapaj.» Niptin runacuna fiyupa llaquicuran. Pedrutawan waquin apostulcunata tapuran: «Israel-masëcuna, cananga ¿imataraj ruräman?» nir. Pedruna niran: «Perdunasha canayquipaj jucha rurashayquicunapita arpinticur bautisacuy Jesucristupa jutincho. Chaynöpami gamcunapis Espíritu Santuta chasquinquipaj. Espíritu Santutaga cachamonga gamcunaman, wamrayquicunaman, juc-lä runacunamanpis. Acrashancunamanga pï-maymanpis cachamunanpämi Tayta Dios aunisha.» Pedroga tucuynöparaj tantiyachiran: «Waquin runacuna juchata rurallar goyaptinpis gamcunaga castïgupita salbacuy» nir. Chaura Pedro nishanta wiyacojcunaga llapanmi chay junaj bautisacuran. Bautisacojcunaga caran quimsa waranganömi (3,000). Paycunaga juc yarpayllami cawaj. Imaypis shuntacaj apostulcuna yachachishancunata yachacunanpaj, tantata yawachinacunanpaj, Tayta Diosta mañacunanpaj. Diospa munayninwan milagrucunata apostulcuna ruraptinmi llapanpis manchapacur goyaj. Yäracojcunaga juc yarpayllami goyaj. Ima-aycantapis nistashan-tupu raquipänacoj. Chacrancunatapis, ima-aycancunatapis ranticoj. Chay guellaywannami pishïpacushanman-tupu yanapänacoj. Waran-waranmi Templuman shuntacaj Tayta Diosta mañacunanpaj. Wasincunachöpis shuntacar cushisha goyaj, micoj, Santa Sënata micoj y upoj. Mayganpis manami jamurpänacojchu. Paycunaga Tayta Diosninchïta alabar goyaj. Chaymi llapan runacuna paycunata alli ricaj. Chaynöpami Tayta Diosninchïman yäracojcunaga waran-waran yapacaycaj. Juc junaj las-tresnöna caycaptin Pedruwan Juanga imaypis aywanyashanno aywaran Templuman Tayta Diosta mañacunanpaj. Chaychömi mancu runapis jamaraycaran. Chay runatami castancunaga waran-waran apaj Templupa sawannincho «Cuyayllapaj» nishan puncuman caridäta mañacunanpaj. Pedruwan Juan Templuman yaycuycajta ricarmi paycunatapis caridäta mañacuran. Mañacuptinmi mancu runata ricapärir Pedroga niran: «Ricäramuy». Niptin chay runaga ricaraycaran «¿imataraj goycamanga?» nir yarpar. Pedroga niran: «Goycunäpäga manami charächu guellayta ni goritapis. Ichanga charashätami goycushayqui. ¡Nazaret marca Jesucristupa munayninwan juclla puriy!» Chayno nir Pedroga derëchu caj maquinpita charircur jatarcachiran. Jatarcachiptin llapan moguncunapis sänu ricacuran. Chaymi juclla ichircur puriyta gallaycuran. Nircorga pintir-pintir Diosta alabar Templuman yaycuran. Llapan runacunami ricaran Tayta Diosta alabashpan puriycajta. Chaura almirar, tantiyayta mana atipar quiquin-pura ninacuran: «Tagay runaga ‹Cuyayllapaj› nishan puncucho caridäta mañacojchaj. Cananga ¿imanöparaj puriycanna?» nir. Puriyta mana puydishanpita allchacaj runaga Pedrutawan Juanta gaticusha puriycaran. Templupa lädun «Salomonpa alarnin» nishan cajcho paycuna caycaptin achcaj juntapaycuran. Chaymi runacunata Pedro niran: «Israel-masëcuna, ¿imanirtaj almirasha nogacunata ricapaycämanqui? Manami quiquëcunapa munaynëwanchu ni alli runa cashpäpischu cay runata allchacächishcä. Chaypa ruquenga Jesusman yäracuptinmi Tayta Dios allchacächisha. Jesustami unay awilunchïcuna Abraham, Isaac, Jacob yäracushan Tayta Dios alliman churasha. Gamcunaga Jesusta autoridäcunamanmi prësu entregarayqui. Pilato cachaycuyta munaptinpis manami munarayquichu. Juchaynaj cajta ‹cachariy› ninayquipa ruquin wañuchicoj cajtami cacharachishcanqui. Chaynöpami wañuchishcanqui cawayta tarichimajninchïta. Wañuchisha captiquipis Tayta Diosninchïmi cawarachimusha. Jesús cawarimushantaga nogacunami ricashcä. Puriyta mana puydej runatapis Jesusmi yäracuptin allchacächisha canan ricashayquinöpis. «Israel-masëcuna, pï cashantapis mana musyarmi gamcunapis autoridäcunapis Jesusta wañuchishcanqui. Chaynöpami unayna Tayta Dios profëtancunawan willacachishan cumlisha. Willacachishancho niycaran Tayta Dios cachamushan Cristoga wañunanpaj cashantami. Cananga juchayquicunapita arpinticuy. Tayta Diosmanna yäracuy. Chayrämi llapan juchayquita Tayta Dios perdunashunquipaj, alli cawaytana tarichishunquipaj. Chaynöpis Tayta Diosga Jesucristuta yapay cachamonga. Jesuspämi Cristo cashanta Tayta Diosga unaypita-pachana willacachiran. Pay cutimunanpaj öra manaraj chayamuptinmi syëlullachöraj caycanga Tayta Dios llapantapis quiquin munashanmanno ticrachinancama. Chayno cananpaj cashantaga profëtacuna unaynami isquirbiran. Moisespis unay awilunchïcunata willaparan: ‹Tayta Diosmi quiquiquicunapita juc runata churangapaj nogano profëta cananpaj. Payta gamcuna wiyacunqui. Chay profëtata mana wiyacoj cäga jusgashami canga› nir. «Profëta Samuel cashanpita-pachami profëtacunaga canan wichan päsaycashanpaj willacuran. Tayta Dios gamcunapaj aunishantaga profëtancunawanmi willacachiran. Gamcunapämi unay awilunchi Abrahamwanpis conträtuta rurar Tayta Diosga niran: ‹Gampita mirajcunapitami llapan runacunapis bindisyunta chasquengapaj› nir. Chay nishannöllami Tayta Diosga wamran Jesusta rimëru gamcunaman cachamuran bindisyunta goshunayquipaj, chaynöpana jucha rurashayquipita arpinticur Dios munashannöna cawanayquipaj.» Pedruwan Juan runacunata willapaycaptillanraj chayaran cüracuna, Templuta täpajcunapa mandajnin, saduceocuna. Paycunaga fiyupa rabyasha chayaran Pedruwan Juan «Jesús rasunpa cawarimusha caycaptenga runacunapis cawarishun» nir yachachiptinmi. Paycunata prësu charircärerga tardina captinmi carsilman wichgaran warannin jusgananpaj. Ichanga Pedruwan Juan willapashanta wiyajcuna achcajmi riguiran. Riguejcuna llapanga caran pichga waranganönami (5,000). Prësu wichgashan warannin tutanami Jerusalencho shuntacaran Israel mandajcuna, rispitädu mayurcuna, lay yachachejcuna. Paycunawanmi mas mandaj cüra Anaspis shuntacaran. Chayman shuntacaran Caifás, Juan, Alejandro, Anaspa waquin famillyancunapis. Pedrutawan Juanta carsilpita jorgarcachir tapuran: «¿Ima munayniquiwantaj, u pipa munayninwantaj cay runata allchacächishcanqui?» nir. Chaura Pedroga Espíritu Santu rimachiptin niran: «Israel mandajcuna, mayurcuna wiyamay. Allita rurarmi nogacunaga cay runata allchacächishcä. Chaypitami gamcunaga imanöpa allchacächishätapis tapurcaycämanqui. Israel-masëcuna, llapan musyananpaj willashayqui. Jesuspa munayninwanmi cay puriyta mana puydej runa allchacasha. Nazaret Jesusta crusificar wañuchishayquitami Tayta Dios cawarachimusha. Chay Jesustami gamcunaga wasi pergajcunanöpis ‹cay rumiga manami allichu› nir jitarishcanqui. Chaypis chay rumiga caycan wasi isquïnan simintuman puntu rumipaj camacächishanörämi. Tayta Diosninchëga salbamänanchïpaj Jesustami cachamusha. Manami paypita mas jucga canchu salbamänanchïpaj.» Pedruwan Juan mana sumaj estudyasha caycarpis mana manchacuypa rimaptin autoridäcuna almiraran. Chaynöpami tantiyacuran Jesuspa apostulnincuna cashanta. Allchacaj runaga apostulcunapa ñaupancho ichiraycaran. Chaymi paycunapa contran rimayta mana camäpacuranchu. Chaura Pedrutawan Juanta jawaman jorgarcachir quiquin-pura parlacuran: «¿Imatataj rurashun paycunata? Jerusalenchöga llapanmi musyan puriyta mana puydej runata allchacächishanta. Noganchïpis manami ñïgashwanchu. Ichanga chay milagru jucman-jucman mana chayananpaj paycunata michäshun cananpitaga Jesuspita pitapis mana willapänanpaj» nir. Nircur apostulcunata jawapita gayarcachir ollgöparan Jesuspita mana willacunanpaj, mana yachachinanpaj. Ollgöpaptin Pedruwan Juan niran: «Mä gamcuna nimay taytacuna. ¿Allichu canman Tayta Diosta wiyacunäpa ruquin gamcunata wiyacuptë? Ricashätaga wiyashätaga pï-maytapis willapäshämi. Manami upällacushächu.» Puriyta mana puydej runata allchacächishanpita llapan runacuna Tayta Diosta alabaptinmi mandajcunaga Pedrutawan Juanta mana castigaranchu. Chaypa ruquenga ollgöparillar garguriran. Jesuspa munayninwan allchacashan runaga chuscu chunca (40) watatapis ushashanami caran. Prësu cashanpita cachaycuptin Pedruwan Juanga yäracoj-masincunaman cutiran. Chayaycur paycunata willaparan cüracuna, mayurcuna imata nishantapis. Willaptin paycunaga juc yarpaylla Tayta Diosta mañacuran: «Tayta Diosnë, gammi syëluta, cay pachata, lamarta y ima-aycatapis camarayqui. Espíritu Santu musyachiptinmi unay sirbishojniqui David niran: «¿Imanirtaj Tayta Diosta mana rispitajcunaga contran jatarircaycan? ¿Imanirtaj manacajcunataga yarpaycan? Cay pachacho caj raycuna, mandajcuna fiyupa rabyacarcärin. Nircur llapanna parlacun Tayta Diospa contran, y acrashanpa contran. Ray David nishannöllami Herodeswan Poncio Pilato, marca-masëcunapis jäpa runacunawan shuntacaycur parlacusha acrashayqui Jesuspa contran jatarinanpaj. Chaynöpami unaypita yarpashayquita paycuna cumlisha. Tayta, cananga ricaycaptiquimi manchaycächiman. Chaypis yanapaycamay ari mana manchacuypa willacuyniquita willacunäpaj. Gueshyajcunapis munayniquiwan allchacaycuchun, milagrucunapis wamrayqui Jesucristupa munayninwan rurasha cachun.» Diosta mañacuyta ushaycuptin shuntacasha caycashan wasi cuyuriran. Chaura Espíritu Santupa munayninchöna llapan ricacuran. Chaypitaga chiquejcunata mana manchacuypana Tayta Diospa willacuyninta willacuran. Yäracojcunaga achcaj carpis juc yarpayllami caran. Manami ni mayganpis ima-aycantapis «quiquilläpämi» niranchu. Chaypa ruquenga llapan imallatapis raquipänacoj. Jesús cawaramushanta apostulcunaga mana manchacuypami willacuycaran. Tayta Diospis paycunata yanaparan. Mayganpis manana pishipacaycho cananpämi chacrancunata wasincunata ranticuycur guellayta apostulcunata entregaj. Paycunana pishïpacojcunata aypoj. Chaynömi ruraran lamar chaupin Chipre tishgucho yurej José jutiyoj runapis. Payga caran Leví trïbupitami. Josëtami apostulcunaga jutichaparan «Bernabé» nir. Bernabé ninanga «shogacoj» ninanmi. Bernabëmi chacranta ranticuycur guellayta apostulcunaman entregaran. Chaycho caran juc runapis Ananías jutiyoj. Paymi warmin Safirawan chacranta ranticuycuran. Paycunaga yachachinacurcur chacran ranticushan guellayta raquicuriran. Waquillantana apostulcunaman aparan «cayllachömi chacräta ranticushcä» nir. Waquillanta apashanta musyar Pedro niran: «Ananías, ¿imanirtaj Satanás yarpayta goshushayquita chasquishcanqui? ¿Imanirtaj Espíritu Santuta llullapaycanqui? ‹Cayllachömi ranticushcä› nerga llullacuycanquimi. Chacrayquega quiquiquipami casha. Chasquishayqui guellaypis quiquiquipami casha. Quiquiquipa caycaptenga ama llullacunquimanchu. Manami nogatachu llullapämashcanqui, chaypa ruquenga Tayta Diostami.» Pedro chayno niptin Ananías jinan öra wañucäcuran. Wañushanta musyar runacunaga fiyupa manchacuran. Chaura mösucuna Ananiaspa cuerpunta pitucurcur apar pampaycäriran. Chaypita quimsa öratano Ananiaspa warmin Safirapis chayaran. Payga manami musyaranchu runan wañushanta. Chayaptin Pedro tapuran: «¿Rasunpachu chacrayquita ranticushcanqui runayqui apamushan guellayllachu?» Safirana niran: «Au, chayllachömi ranticushcäcuna.» Niptin Pedro niran: «Gamga ¿imanirtaj runayquiwan parlacushcanqui Tayta Diospa Espiritunta musyapänayquipaj? ¡Masqui ricay! Puncuchönami caycan runayquita pampaj mösucuna. Cananga gamtanami apashunqui.» Chayno niptin chay öra Safirapis Pedrupa ñaupancho wañucäcuran. Mösucuna yaycur wañushatana tariran. Aparcur runanpa lädullanman pampaycuran. Ananiaswan Safira wañushanta musyaycur llapan yäracojcuna, llapan wiyaj runacunapis fiyupa manchacuran. Runacuna ricaycaptinmi Diospa munayninwan apostulcunaga achca milagrucunata ruraj. Juc yarpayllami llapan carcaycaran Salomón jutiyoj alarcho shuntacashpan. Waquin runacunaga Jesusman yäracojcunata alli ricarpis, tallupayta manchacuran. Chayno captinpis waran-waran warmi ollgumi Jesusman yäracojcunaga yapacaycaran. Chaymi runacunaga Pedro puriptin gueshyajcunata cämantinta wasinpita wajtaman jorgoj «Cay gueshyajcunapa jananman Pedrupa llantuynin chayaptillanpis allchacangami» nir. Sercancho caj marcacunapitapis aypalla runacuna shamuran Jerusalenman, gueshyajcunata, dyablu ñacachishancunatapis apacurcur. Chaura chay apashan runacunaga allchacaran. Chauraga mas mandaj cürapis, saduceocunapis apostulcunata fiyupa chiquir rabyacarcäriran. Chaymi prësu charircur carsilman wichgachiran. Wichgaraycashan chacaymi Diospa anjilnin chayaycur carsil puncuta quicharir paycunata jorguran. Jorgurcur niran: «Cananga Templuman ayway. Chaychöna runacunata willapay alli cawayta tarinanpäga imata rurananpäpis.» Warannin tutaga anjil nishannöllami apostulcuna Templuman aywaran. Chaychöna runacunata yachaycächiran. Chaycama mas mandaj cüraga cüra-masincunawan llapan mayur runacunawan shuntacaran. Paycunawan parlacurcurmi Templu täpajcunata carsilman cacharan apostulcunata apamunanpaj. Carsilman chayashpanga apostulcunata mana tarirannachu. Chaura cutircur willaran: «Carsil puncuta sumaj wichgaraycajtami tarishcä. Puncuchöpis täparcaycashami. Puncuta quichar ruriman yaycurirmi ichanga pitapis mana tarishcächu» nir. Chaura mandaj cüracunawan Templuta täpajcunapa mandajnenga «¿Imanöparaj gueshpisha? Cananga ¿imamanraj chayashun?» ninacuran. Chayno nircaycaptin juc runa chayar niran: «Carsilman wichgachishayqui runacunaga Templu cajchönami yachaycächin.» Willaptin mandäga täpajcunata pushacurcur Templuman aywaran. Chayaycorga runacuna sajmananta manchacushpanmi apostulcunata mana magayllapa pusharan. Autoridäcuna shuntacasha caycashanman apostulcunata chayachiptin mas mandaj cüraga niran: «¿Manachu gamcunataga sumaj willaparä Jesuspaj mana willacunayquipaj? Nircaycaptëga ¿imanirtaj intëru Jerusalencho yachaycächinqui? Nircurpis nogacunatami jitapaycämanqui ‹Paycunami Jesusta wañuchisha› nir.» Niptin apostulcunawan Pedroga niran: «Runacunata wiyacunäpa ruquin nogacunaga Tayta Diostami wiyacushaj. Gamcuna Jesusta crusificaypa wañuchisha captiquipis unay awilunchïcuna yäracushan Tayta Diosmi cawarachimusha. Nircurmi Diosga derëchu caj-lädunman jamachisha, munayniyoj mandaj cananpaj, salbamajninchi cananpaj. Chaymi Israelcuna juchancunapita arpinticur mañacuptenga perdunanga. Chayno cashanta noga musyarmi willacurcaycä. Chaycunataga Espíritu Santupis musyachicuycanmi. Chay Espíritu Santuntami Tayta Diosga cachamusha payta wiyacojcunaman.» Chayno nishanta wiyaycärir autoridäcunaga fiyupa rabyashpan apostulcunata wañurachiyta munaran. Chaymi fariseo runa mandaj Gamaliel micharan. Payga caran laycunata fiyupa yachaj. Llapan Israelcunapis rispitaj. Paymi apostulcunata jawaman jorgachiran. Nircur mandaj-masincunata niran: «Israel-masëcuna, cay runacunapa contran imatapis manaraj rurar sumaj yarpachacuy. ¿Yarpanquichu ñaupata juc runa Teudas jutiyoj ‹Mandajmi cä› nir yurimushanta? Paytami chuscu pachac (400) runacuna gatirparan. Teudasta wañuycachiptenga llapan gatirpajcunami mashtaypa mashtar aywacur illgaran. Chaypita guepatapis sinsucuy cashan wichan Judas Galileo yurimuptin achcaj runacuna gatirparan. Paytapis wañuycachiptenga gatirpajcuna mashtaypa mashtar aywacur illgaran. Taytacuna, cananga tantiyacuy. Cay runacunataga ama imatapis rurashunchu. Quiquinpa yarpayllanpita willacusha captenga chayllachönami usharanga. Tayta Diospita rasunpa ruraptenga manami imanöpapis illgächinquipächu. Pajta Tayta Diospa contran ima jatariycanqui.» Gamaliel chayno tantiyachiptin mandaj Israelcunaga apostulcunata manana wañuchiranchu. Sumaj astircachillarna Jesuspaj mana willacunanpaj willaparcur cachaycuran. Jesuspaj willacushanpita astiptin apostulcunaga cushicuran. Cushisha Israel mandajcunapa ñaupanpita aywacuran. Michasha caycaptinpis apostulcunaga Templu puncuchöpis, wasincunachöpis waran-waran willacushpan yachachej «Jesusga Tayta Diosninchi cachamushan Cristumi» nir. Chay wichan Jesucristuman yäracojcuna achcayaran griego rimayta rimajcuna, hebreo rimayta rimajcunapis. Griego rimaj yäracojcunaga quijacuran: «Hebreo biyüdacunaga achca micuytami chasquin. Noganchi caj biyüdacunaga wallca micuyllatami chasquinchi» nir. Chaymi llapan yäracojcunata shuntaycur chunca ishcay apostulcunaga niran: «Manami allichu canman nogacuna Tayta Diospa willacuyninta willacuycashäta cachaycur imatapis aypullar goyäcuptëga. Gamcuna ganchis runacunata acray Espíritu Santupa munayninwan caycajcunata, alli tantiyajcunata. Paycunatanami churashun imatapis aypunanpaj. Nogacunanami mana yamacaypa Tayta Diosta mañacuycäshaj, alli willacuynintapis willacuycäshaj.» Niptin llapan auniran. Chaura acraran llapan shongunwan yäracoj, Espíritu Santupa munaynincho cawaj Estebanta. Chaynöpis acraran Felipeta, Procorota, Nicanorta, Timonta, Parmenasta, Antioquía runa Nicolasta. Nicolasga unaynami Israel runacunapa laynin nishanno cawaycaran. Chay ganchis runacunata acrarcur apostulcunaga paycunapa umanman maquinta churar Tayta Diosta mañacuran cargunta cumlinanpaj. Chaymi Jesucristupa willacuyninta intëru Jerusalencho willacuran. Chaura yäracojcunapis mas achcana caran. Waquin Israel cüracunapis Jesusman yäracuranna. Estebanga llapan shongunwan Tayta Diosman yäracurmi Espíritu Santupa munayninwan milagrucunata ruraran. Chayno ruraptinmi «Librina» nishan sinagogapita shamoj runacuna Estebanwan rimanacuran. Chay runacuna unayga uywaymi caran Cirene, Alejandría, Cilicia, Asia probinsyacunacho. Esteban Espíritu Santupa munayninwan captin, yachaj captinmi contrancunaga ima niytapis mana camäpacuranchu. Chaymi chay contrancunaga juc runacunata pägaran «Estebanga Moisesta, Tayta Diosta ashllisha» nir jitapänanpaj. Chaynöpami ollgöchiran Lay yachachicojcunata, mayur runacunata, waquin runacunatapis. Chaura prësu charicarcärir aparan mandajcuna shuntacasha caycashanman. Chaymanmi pusharan testïgucunata llullacunanpaj. Chay runacunaga Estebanpa contran niran: «Cay runaga templunchïta manacajman churan. Layninchïpapis contran riman. Estebanga nisha Tayta Diospa Templunta Nazaret runa Jesús juchuchinanpaj cashantami. Yachaycächin Moisés yachachishan custumricunata rucachinanpämi.» Chaura mandajcuna ricapäriptin Estebanpa gagllanga caycaran anjilpa gagllannöraj. Chaura mas mandaj cüraga Estebanta tapuran: «¿Rasunpachu cay runacuna nishanno rimashcanqui?» nir. Estebanna niran: «Wiyamay taytacuna. Unay awilunchi Abraham manaraj Haranman aywacuptillanmi munayniyoj Tayta Diosga Mesopotamiacho yuriparan. Yuriparcur niran: ‹Tiyaycashayqui marcata, llapan castayquicunata cachaycur aywacuy tiyanayquipaj ricachinäpaj caycajman.› Chaura Abrahamga Mesopotamiapita Harán marcaman aywacuran. Papänin wañucuptinnami Abrahamtaga Tayta Dios pushamuran cay tiyaycashanchi partiman. Cayman chayachimorga quiquinpa cananpaj chacrata manami ricachiranchu. Wamran manaraj captinpis Tayta Dios auniran chay partita payta goycunanpaj, chaypitaga wamrancunapäna cananpaj. Tayta Diosga Abrahamta musyachiran paypita mirajcuna juc-lä nasyuncho chuscu pachac (400) watayaj uyway car ñacananpaj cashanta. Chaynöpis Tayta Dios niran: ‹Ñacachej nasyun runacunataga castigashämi. Gampita miraj runacunatami ichanga jorgacamushaj cay particho sirbimänanpaj.› Chayno Tayta Dios conträtu rurashan mana gongacänanpaj Abrahamta señalacachiran. Abrahampis wamran Isaacta señalaran pusaj junajyoj caycaptin. Isaacpis wamran Jacobta señalaran. Jacobpis chunca ishcay wamrancunata señalaran. Paycunami Israelcunapa unay caj awiluncuna caran. «Jacobpa wamrancunaga chiquirmi wauguin Josëta Egiptuman apacunanpaj ranticaycäriran. Ichanga juc-lächöpis Josëtaga Tayta Dios yanapaycaranmi. Paytaga ñacaycunapita jorguran. Yachaj cananpaj yanaparan. Yachaj captinmi Egiptupa faraonnenga Josëta churaran palasyuncho caj runacunapa mandajnin cananpaj, nasyuntapis mandäshinanpaj. «Chay wichanga fiyupa muchuy caran Egipto nasyuncho y Canaanchöpis. Chaymi awilunchïcuna micunanpaj micuy mana caranchu. Egiptucho micuy cashanta mayar Jacobga wamrancunata cacharan micuy rantej. Chay wamrancunaga caran unay awilunchïcunami. Yapay micuy rantej cutiptinmi ichanga José willaran ‹wauguiquimi caycä› nir. Wauguincunawan tincushanta mayar faraonpis rejsiran Josëpa castancunata. Chaypitana Josëga Egiptuman gayachiran papäninta, llapan castancunata. Chaura Egiptuman chayajcunaga caran ganchis chunca pichgan (75) runacunami. Chaynöpami Jacobga Egiptumanna tiyaj aywacuran. Chaychöna Jacobpis wamrancunapis wañucuran. Wañuptin paycunataga pampananpaj aparan Shequemman. Chaytaga achca guellaywanmi Abraham unayna rantiran Hamorpa wamrancunapita. «Abrahampita mirajcunata jorgunanpaj Tayta Dios aunishan wallcana pishiptin Israelcunaga Egiptucho aypallamanna mirasha caran. Chay wichan Egiptuchöga juc faraonna yaycuran. Payga manami musyarannachu pï José cashantapis. Chaymi unay castanchïcunata llullapayllapa fiyupa ñacachiran. Israelcuna mirananta mana munaywanmi ollgu wamran yurejcunataga wañucunanpaj cachaycachiran. Chay wichan Moisés yuriran. Payga cuyayllapaj wamrami caran. Chaymi maman-taytanpis quimsa quilla pacayllapa uywacuran. Chaypitaga wañucunanpaj cachaycuptinna faraonpa jipash wamran shuntarcur wamrachacuran. Chaynöpami Moisesga Egipto runacuna estudyashanta yachacuran. Yarpaysapa carmi imatapis alli ruraj, alli rimaj. «Chaypita chuscu chunca (40) watayoj caycar Moisés shacyäcuran Israel-masincunata watucoj aywananpaj. Watucoj chayar tariran Egipto runa Israel-masinta magaycajta. Moisesga castanta washashancho Egipto runata wañuycachiran. Moisesga yarparan: ‹Israel-masëcunaga tantiyacongachari ñacaycashanpita jorgunäpaj Tayta Dios cachamashanta› nir. Chaypis castancunaga mana tantiyacuranchu. Egipto runata wañuchishan warannin yapay cutir Israel-masincuna quiquin-puralla pillyaycajtana tariran. Paycunata raquir niran: ‹Chay castalla caycarga ¿imanirtaj pillyanqui?› Chaura magaj cäga Moisesta tangarir niran: ‹¿Pitaj gamtaga churasha-cashunqui mandajnë, jueznë canayquipaj? ¿Ganyan Egipto runata wañuchishayquinöchu wañuchimayta munaycanqui?› Niptin Moisesga Madianman gueshpir aywacuran. Chaychöga gorpay-tucullar tiyacuran. Chaycho majachacaptinnami ishcay wamrancuna caran. «Chuscu chunca (40) watana goyaycashancho Moisés aywaran chunyaj Sinaí punta chaquinman. Chaychömi Diospa anjilnin yuriparan shira rataycajcho. Chaura Moisesga fiyupa almirasha car manchapayllapa witiran. Yaycuycaptin Tayta Dios nimuran: ‹Nogaga caycä unay awiluyquicunapa Diosninmi. Abrahampa, Isaacpa, Jacobpa Diosninmi caycä.› Chayno niptin Moisés manchacur sicsicyashpan ricäriytapis mana munaranchu. Chaynöpis Tayta Dios niran: ‹Cay partichöga nogami caycä. Rispitamashpayqui llanguiquita jorguy. Nogaga ricashcämi acrashä Israel runacunata Egipto runacuna fiyupa ñacaycächishanta. Llaquicur mañacamashantapis wiyashcämi. Chaymi paycunata jorgamunäpaj urämushcä. Chaymi gamtana Egiptuman cachashayqui.› «Moisesta ‹¿Pitaj gamtaga churasha-cashunqui mandajnë, jueznë canayquipaj?› nisha caycaptinpis Diosga cachasha salbajnin cananpaj, mandajnin cananpämi. Shiracho yuriparcur Diospa anjilnenga cacharan Israelcunata Egiptupita jorgamunanpämi. Chaymi Moisesga Egiptuman aywaycur unay castanchi Israelcunata jorgamuran. Jinan Egiptuchöpis, Puca Lamarchöpis milagrucunata ruraran. Chunyaj chaqui jircachöpis chuscu chunca (40) watantin milagrucunata ruraran. Moisesmi niran: ‹Tayta Diosmi quiquiquicunapita juc runata churangapaj nogano profëta cananpaj. Payta gamcuna wiyacunqui.› Chunyaj jirca Sinaïcho Israelcuna goturpaycaptin Moisesmi anjilpa maquinpita Tayta Diospa mandamintuncunata chasquiran noganchïta willapämänanchïpaj. Chay mandamintucunaga caran Tayta Dios munashanno alli cawananchïpämi. «Ichanga Moisés nishanta unay castanchïcuna manami wiyacuranchu. Chaymi Egipto nasyunman cuticuyta munaran. Aarontanami unay castanchïcunaga niran: ‹Egiptupita jorgamajninchi Moisesga manami yurimunchu. Manami musyanchïchu ima päsashantapis. Chaymi cananga gam rurapämay dioscunata ñaupanchïta aywar pushamänanchïpaj.› Chaura goripita ruraparan töru-nirajta. Nircur chay ïdulunta adurarna uywacunata rupachiran. Fistatapis cushicuyllawan ruraran. Chayno ruraptin Tayta Diosga witicuriran. Intita, quillata, goyllarcunata adurananpaj camacächiran. Chaymi profëtacuna isquirbishanchöpis cayno niycan: « ‹Israelcuna, chuscu chunca watantin chunyaj chaqui jircapa pushamuptë ¿imaytaj nogapaj uywacunata pishtarayqui u chaqui micuycunata gomarayqui? Chaypa ruquenga maypa aywarpis Moloc diospaj rurashayqui toldunta purichishcanqui. Refán diospa goyllarninta ruraycurmi adurashcanqui. Chaypitami jitarishayquipaj Babilonia nasyun päsaycama.› «Chunyaj chaqui jircacho unay castanchïcunaga Tayta Dioswan Tincunan Toldu rurashanta purichiran. Chay Toldutaga ruraran Moisesta Tayta Dios ricachishannöllami. Tolduta apacurcur unay castanchïcunataga Tayta Dios acrashan nasyunman Josuëmi pusharan. Chaynöpa cay marcanchïpita llapan jäpa runacunata garguran. Garguriptenga castanchïcunallapäna cay nasyun ricacuran. Paycunaga ray David cashan wichancamami toldullacho Tayta Diosta aduraran. Tayta Diosga Davidta amatarmi cuyaran. Chaymi Davidga niran ‹Jacobpita mirajcuna adurashunayquipaj wasita rurachipäshayqui› nir. Chaypis Davidpa wamran Salomonrämi Diospa Templuntaga rurachiran. Ichanga Tayta Dios manami tiyanchu runa rurashan wasicunacho. Chaymi profëtanwanpis willacachiran: « ‹Syëluga jamacunämi. Mundu allpanami chaquë lluchcaränan. Chayno caycaptenga ¿runa rurashan wasicho tiyämanchuraj? ¿Syëlupis pachapis manachu noga rurashallä caycan?› «Gamcunaga mana wiyacoj rinriynajmi canqui. Llutan ruraycunallapaj yarpanqui. Unay castayquicunanöllami Espíritu Santupa contran carcaycanqui. Unay castanchïcunapis Tayta Diospa profëtancunata chiquir magaran. ‹Tayta Dios acrashan Cristo shamongami› nir willacuptinpis wañuchiran. Tayta Dios acrashan Cristo chayamuptinnaga contran jatarir paytapis wañuchishcanqui. Laycunataga gamcuna manami chasquicushcanquichu anjilcunawan apachimusha caycaptinpis.» Esteban chayno niptenga fiyupa ollgucarcärir quiruntapis uchuranraj. Chaymi fiyupa rabyar ushariyta munaran. Estebannami Espíritu Santupa munaynincho car janajpa ricärishancho ricaran Tayta Dios munayniyoj car achicyaypa achicyaycämojta, Jesuspis derëchu caj-läduncho caycämojta. Chaymi Esteban niran: «¡Ricay! Syëlu quicharaycämun. Munayniyoj Jesuspis Tayta Diospa derëchu caj-läduncho caycämun.» Niptin ollgur rinrincunata chapacurcuran. Jinan öra Estebanta llapan aptacarcäriran. Nircur siudä cantunman apaycur wacpita-caypita sajmaran. Chay runacunaga jacurashancunata Saulo jutiyoj mösuta paytacuran. Sajmarcaycaptin Estebanga mañacur niran: «Tayta Jesús, almäta shuntacullay.» Gongurpacuycur sinchipa Esteban niran: «Tayta, cay runacunapa juchanta ama yarparaychu.» Chayno nircur wañucäcuran. Estebanta wañuchishanta ricar Sauluga «allimi wañuchisha» niran. Chay wichan Jerusalencho Jesusman yäracojcunata chiquir gaticacharan. Chaura yäracojcunaga mashtaypa mashtar aywacuran Judea partipa, Samariapa. Apostulcunallana Jerusalenchöga quëdaran. Estebanta wañuycachiptenga Diosta manchapacojcuna cuerpunta pampaycäriran. Nircur paycunaga llaquicur wagaran. Saulumi ichanga Jesusman yäracojcunata chiquishpan wasincaylla ashiran. Charishan cajtana warmita ollgutapis carsilman apachiran. Jesusman yäracojcuna Jerusalenpita aywacur, maymanpis chayar alli willacuyta willacuran. Felipipis Samariaman chayar Jesucristupita willacuran. Felipe willacushanta wiyar, Jesucristupa munayninwan milagrucunata rurashantapis ricar llapan runacuna sumaj wiyaj. Allchacächiptinmi dyablucunapis gaparpaycar aywacoj. Tucuy gueshyawan gueshyajcunatapis, mancucunatapis, wegrucunatapis allchacächej. Chaymi chay siudächöga runacuna fiyupa cushicuran. Chaychömi Simón jutiyoj brüju runapis caycaran. Payga «yachajmi cä» nishpan ñaupapitana Samaria runacunata riguichiran. Chaymi llapan runa tacshapita jatuncama riguiran «Cay runaga Diospa munayninwanmi fiyupa yachan» nir. Llapanpis payta sumaj wiyaj brüju cayninwan unaypita-pachana tucuyta rurashanta ricar. Jesucristo salbamajninchi cashanta Felipe willacuptinmi ichanga warmi ollgupis Jesucristuman yäracuran. Nircorga bautisacuran. Quiquin brüju Simonpis riguir bautisacuran. Chaypitanaga Felipeta purïshiran. Tayta Diospa munayninwan Felipe milagrucunata ruraptin almirasha ricapaj. Jerusalencho caycaj apostulcuna mayaran Samaria runacunapis Tayta Diospa alli willacuyninta chasquicushanta. Chaymi Pedrutawan Juanta cacharan. Chayaycur Tayta Diosta mañacuran yäracojcuna Espíritu Santuta chasquinanpaj. Samariacho yäracojcunaga Espíritu Santuta manarämi chasquiranrächu. Jesuspa jutincho bautisacushallarämi caycaran. Chay yäracojcunapa umanman maquinta churaycur Pedruwan Juan Tayta Diosta mañacuptin Espíritu Santuta chasquiran. Yäracojcunata apostulcuna yataycuptin Espíritu Santuta chasquishanta ricar brüju Simonga pägayta munaran. Chaymi niran: «Munayniquita ranticaycamay nogapis runacunapa umanta yataycuptë Espíritu Santuta chasquinanpaj.» Pedruna niran: «¿Diospa munaynin rantina cashantachu yarpanqui? ¡Chayno yarpashayquipita llapan guellaynintiquimi ushacanqui! Gamga manami Dios munashannöchu cawaycanqui. Chaymi gampaga ni ima derëchuyquipis mana canchu nogacuna rurashäno ruranayquipaj. Llutanta yarpänayquipa ruquenga Tayta Diosta mañacuy perdunashunayquipaj. Capaschari perdunashunquimanpis. Noga musyaycämi gam inbidyösu car llutan ruraycunatapis mana cacharishayquita.» Chaymi brüju Simonga ruwacur niran: «Nogapaj Diosta mañacuycullay ari perdunaycamänanpaj.» Chaypitana Pedruwan Juanga Tayta Diospa alli willacuyninta willacuriycur Samaria partipa marcan-marcan willacuraycar Jerusalenman cuticuran. Chaypitaga Tayta Diospa anjilnin chayaycur Felipita niran: «Felipe, cananga Jerusalenpita Gazaman uraj caminupa ayway.» (Chay caminuga chunyajmi.) Chaura Felipega jinan öra aywaran. Caminuchöna Etiopía runawan tincuran. Payga Etiopiacho rayna Candacepa tesurërunmi caran. Tayta Diosta adurajmi Jerusalenman aywasha caran. Cuticuycaran carrëtancho jamasha profëta Isaías isquirbishan libruta liguiraycar. Chaymi Espíritu Santuga Felipita niran: «Felipe, ayway tagay carrëtayoj runa cajman.» Chayarga liguiycajta wiyar tapuran: «Chay liguiycashayquita ¿tantiyanquichu?» nir. Chay Etiopía runaga niran: «Pipis mana tantiyachimaptenga ¿imanöpataj tantiyashaj? Tayta, carrëtäman wichämuy ari tantiyaycachimänayquipaj.» Liguiycashan libruchöga caynömi isquirbiraycaran: «Paytaga aparan uyshata pishtananpaj apaycajnömi. Manami ni juc shimipis rimacuranchu. Payga millwanta rutuptin uysha upällalla cacushannömi upällalla cacuran. Manami ni juc shimipis rimacuranchu. Manacajman churaptin manami pipis faburnin jatarcushachu. Paytaga cay pachapita illgänanpämi wañuycärachisha. Chaura ¿wamrancuna mana captenga piraj rimarconga?» nir. Liguiyta usharir Etiopía runaga Felipita niran: «Cay liguishäta tantiyaycachimay tayta. ¿Pipätaj isquirbiran? ¿Quiquinpächu, jucpächu?» Chaymi Felipega quiquin Etiopía runa liguishallanwan Jesuspa alli willacuyninta tantiyachiran. Chaypitana aywarcaycashancho yacuta tariran. Chaura Felipita niran: «Caycho yacu caycan. ¿Imataj bautisacunäpäga pishin?» [Niptin Felipe niran: «Llapan shonguyquiwan riguiptiquega bautisashayquimi.» Chaura Etiopía runa niran: «Au, nogaga rasunpami riguë Jesucristo Diospa Wamran cashanta.»] Chaymi carrëtanta ichiycachir ishcan uraran yacuman. Chaycho Felipe bautisaran. Yacupita llojshircuptin Espíritu Santuga Felipeta apacuran. Etiopía runaga imaypis mana ricanacurannachu. Chaypis Jesusman riguishanpita cushishana aywacuran. Felipinami Azoto marcachöna illajpita ricacuran. Payga chay-wichaypa purir alli willapata marcan-marcan willacuran. Chayno willacuraycarmi Cesarea siudäcama chayaran. Chay wichan Sauluga Jesusman yäracojcunata fiyupa chiquir, wañuchiyta yarpar mas mandaj cüraman aywaran. Ordinta jorguran Damasco siudächo sinagogacunaman yaycuycur Jesusman yäracojcunata warmita ollgutapis prësu chariycur Jerusalenman apananpaj. Ordinta chasquircur Sauluga Damascuman aywaycaran. Chayaycaptinna illajpita syëlupita fiyupa achicyamuran Sauluman. Chaura Sauluga pampaman tuniran. Nircur wiyaran syëlupita «Saulo, Saulo, ¿imanirtaj chiquir gaticachaycämanqui?» nimojta. Wiyarmi tapuran: «Tayta, ¿pitaj canqui?» nir. Chaura nimuran: «Nogaga gaticachämashayqui Jesusmi caycä. [Quiquiquimi mana allita ruracuycanqui picata töru jaytar nanächicushannöpis.» Chaura manchariywan sicsicyaycar Saulo niran: «¿Imatataj rurashaj tayta?» Tayta Jesusna niran:] «Cananga jatarcur ayway Damascuman. Chaychönami imata ruranayquipäpis nishunquipaj.» Saulupa yan'guincunaga rimamojta wiyarpis manami pitapis ricaranchu. Chaymi fiyupa manchariran. Sauluga gaprayashana pampapita jatarcuran. Chaymi yan'guincunaga janchayllapana Damascuman chayachiran. Chaychöga quimsa junajmi gaprayashalla cacuran. Micuytapis mana micuranchu. Yacutapis mana upuranchu. Damascuchömi tiyaran Jesusman yäracoj Ananías. Paytami Tayta Jesús yuriparcur «Ananías» nir gayaran. Chaura Ananiasga «¿Imata Tayta?» niran. Tayta Jesusna niran: «Ayway ‹Derëchu› nishan cälliman. Judaspa wasinman chayar tapucunqui Tarso marca runa Saulupaj. Payga Tayta Diostami mañacuycan. Saulumi suyñuynincho ricasha Ananías jutiyoj runa yaycur ñawin allchacänanpaj maquinta paypa umanman churaycojta.» Niptin Ananiasga niran: «Tayta, chay runapäga achcajmi riman gamman yäracojcunata Jerusalencho ñacaycächishanta. Cananga mas mandaj cürapita ordinta jorgucurcurmi cayman shamusha gamman yäracojcunata prësu apananpaj.» Chaura Tayta Jesús niran: «Ayway. Chay runataga willacojnë cananpämi acrashcä. Paymi willapanga juc-lä nasyun runacunata, raycunata, Israel-masincunata. Paytami noga musyachishaj noga-raycu fiyupa ñacananpaj cashanta.» Chaymi Ananiasga wasiman chayaycur, Saulupa umanta yataycur niran: «Ermänu Saulo, aywaycämuptiqui yuripäshoj Tayta Jesusmi cachamasha ñawiquita allchacächinäpaj. Cananpitaga Espíritu Santupa munayninchönami goyanquipaj.» Niriptenga jinan öra Saulupa ñawinpita pescädupa gachganno shicwacuran. Chaura ñawin allchacäcuranna. Nircorga bautisacuran. Micuyta yawarcuptinna balurnin yurircuran. Chaypitaga Jesusman yäracojcunawan Damascucho ishcay quimsa junaj goyaran. Chaypitaga sinagogacunacho Saulo willacuran: «Jesusga Tayta Diospa Wamranmi» nir. Chayno rimashanta wiyarmi almirashpan nircaycaran: «Cay runaga ¿manachu Jerusalencho Jesusman yäracojcunata chiquir gaticacharan? ¿Manachu cay Damascumanpis shamusha yäracojcunata mas mandaj cüracunaman prësu apananpaj?» Ichanga Saulo mana manchacuypa sumaj tantiyachiran Jesús Tayta Dios cachamushan Cristo cashanta. Chayno yachachiptinmi Damascucho tiyaj Israel runacunaga imata niytapis mana camäpacuranchu. Chaypita unayllataga Sauluta wañuchinanpaj Israelcuna parlacuran. Wañuchiyta munarmi pagasta junajta siudäpita llojshinacunacho shuyararan. Wañuchinanpaj shuyarcaycashantaga quiquin Saulupis mayaranna. Chaymi yäracojcunaga canastaman wiñarcur juc chacay Sauluta pergapita warcuyllapa urächiran gueshpir aywacunanpaj. Jerusalenman Saulo chayaycur Jesusman yäracojcunawan tincuyta munaran. Ichanga yäracojcuna manchacuran Saulupis yäracoj cashanta mana musyashpan. Chaymi Bernabëga apostulcunaman Sauluta pusharan. Willaparan Tayta Jesús caminucho Sauluta yuripashanta, parlashanta. Damascucho mana manchacuypa Saulo Jesuspaj willacushantapis willaparan. Chaynöpami Jerusalencho yäracojcunawan iwalna Saulupis puriran. Payga mana manchacuypa Jesuspita willacuran. Pï-maywanpis mana manchacuypa parlaran. Griego rimaj Israel runacunawanpis rimanacuran. Ichanga chay runacuna wañuchiyta munaran. Wañuchinanpaj yarpapaycashanta mayar ermänucunaga Cesarea siudäman Sauluta pusharcuran. Chaypitana Tarsoman cacharan. Chay wichanga yäracojcuna allimi goyäcuran Judeacho, Galileacho, Samariacho. Chaymi shacyäcuran Tayta Dios munashannölla cawananpaj. Chayno Espíritu Santu yanapaptinmi yäracojcunapis mas achcayaranna. Pedroga yäracoj-masincunata watucur puriycaran. Lida marcacho yäracojcunamanpis watucoj chayaran. Chaychömi tariran pullan cuerpun wañusha caycaj Eneas jutiyoj runata. Payga pusaj watanami jitaräcuran. Paytami Pedro niran: «Eneas, Dios acrashan Cristo Jesusmi allchacächishunqui. Jatariy. Cämayquita shuntay.» Chaura Eneasga jinan öra jataricurcuran. Chayta ricarmi Lidacho, Saroncho tiyajcunapis Jesusmanna yäracuran. Chay wichanmi Jope marcacho Jesusman yäracoj warmi tiyaran. Paypa jutin caran Tabita, griego rimaychöna «Dorcas». Dorcasga amatar alli warmi cashpanmi pishïpacojcunata yanapaj. Chay warmiga gueshya chariptin wañucuran. Wañuptenga bäñaraycachir altusman chutaycuran. Chaura Pedro Lida marcacho caycashanta mayar ishcaj runacunata cacharan. Chay marcaga Jopepita sercallachömi caycaran. Chayaycur Pedruta ruwaran «Tayta, juclla Jopeman aywayculläshun» nir. Chaura Pedroga paycunawan aywaran. Chayaycuptinnami pusharan aya chutaraycashan altusman. Chaychönami Dorcas yanapashan biyüdacuna wagar Pedruta ricachiran paycunapaj rurapashan röpacunata. Pedroga llapan täpaycajcunata jawaman gargurir gongurpaycur Tayta Diosta mañacuran. Nircur aya chutaraycajta ricapärir niran: «Tabita jatariy.» Niptin cawarcur ricachacuriran. Pedruta ricärirna jamarcuran. Chaura maquipita charircur Pedro jatarcachiran. Nircorga yäracojcunatawan biyüdacunata gayaran cawaycajtana ricananpaj. Chaytaga Jope marcacho tiyajcuna llapanmi mayaran. Chaynöpami achcajna Tayta Jesusman yäracuran. Pedroga suyla ruraj Simonpa wasincho achca junajmi goyaran. Cesarea siudächömi Cornelio jutiyoj runa tiyaran. Paymi «Italia» jutiyoj batallun suldärucunapa capitannin caran. Cornelioga quiquinpis, wasincho goyajcunapis Tayta Dios munashanno cawaj. Israel runacunatapis achcanpa caridäta goycoj. Y Tayta Diosta imaypis mañacoj. Payga las-tresnöna caycaptin ricaran Tayta Diospa anjilninta. Anjilga «Cornelio» nir gayaran. Chaura mancharisha ricapaycashancho niran: «¿Imata Tayta?» Anjilna niran: «Cornelio, mañacushayquita Tayta Dios wiyashami. Pobricunata caridäta goshayquitapis ricashami. Cananga Jopeman cachata cachacuy Simonta pushamunanpaj. Simonpa jucaj jutinmi Pedro. Payga pachacaraycan lamar cantuncho suyla ruraj Simonpa wasinchömi.» Anjil aywacuptinna Cornelioga gayaran ishcaj uywaynincunatawan Tayta Dios munashanno goyaj suldärunta. Chay suldäruga Cornelio yäracushanmi caran. Llapanta willapariycur Jopeman cacharan. Warannin las-dösino caycaptin Pedroga Tayta Diosta mañacunanpaj wicharan wasi jananman. Chay öraga Cornelio cachashan runacuna Jopeman chayaycaranna. Pedro yarganarmi micuyta munaran. Micuyta camariycashancama Tayta Dios ribilaptin ricaran syëlu quichacäcojta. Jatun jacuno chuscun puntanpita mashtaypa watasha uraycämojta ricaran. Chay jacuchöga caycaran llapan casta animalcuna, culebracuna, äbicunami. Ricapaycaptin nimuran: «Pedro jatarcur chay animalcunata pishtariycur micuy.» Pedruna niran: «Tayta, laycho ‹ganra› nishan animalcunataga manami imaypis micushcächu.» Yapay nimuran: «Micunayquipaj Tayta Dios niycaptenga ama ‹ganra› ninquinachu.» Quimsa cutimi chayno nimuran. Nircurmi ichanga syëluman cutichicuran. Pedroga ricashanta sumaj mana tantiyar yarpachacuycaran. Niycaptin Corneliopa cachancunaga tapucur-tapucur chayaran suyla ruraj Simonpa wasinman. Chayar tapucuran «¿Caychöchu Simón pachacaraycan? Paypa jucaj jutenga Pedrumi» nir. Ricashanpaj Pedro yarpachacuycaptillanraj Espíritu Santu niran: «Pedro, quimsaj runami ashiycäshunqui. Nogami cachamushcä. Juclla uray. Mana manchacuypa paycunawan ayway.» Niptenga Pedro urariycur Corneliopa cachancunata niran: «Ashiycashayqui runaga nogami caycä. ¿Imallapäraj ashiycämanqui?» Paycunana niran: «Capitan Corneliomi cachamasha. Payga Tayta Dios munashannömi cawan. Alli runami. Chaymi llapan Israel runacunapis alli rican. Gamta gayachishunayquipäga Tayta Diospa anjilninmi nisha. Wasinmanshi aywashun willapashayquita wiyananpaj.» Chaura pachacarashan wasillaman Pedroga paycunata pachächiran. Tutanninnami Pedro aywaran cacha chayajcunawan. Aywaptenga Jopecho caj ermänucunapis aywäshiran. Waranninraj Cesareaman chayaran. Corneliona shuyaraycaran rejsinacushancunata, famillyancunata shuntaycur. Pedro chayaptin Cornelioga llojshiran jamachinanpaj. Nircur Pedrupa ñaupanman gongurpacuran adurananpaj. Pedroga jatarcachir niran: «Jatariy. Nogapis gamno runallami cä.» Chaypita Corneliowan parlar wasi ruriman yaycur tariran chaychicaj runacuna shuntacasha caycajta. Pedro niran: «Gamcuna musyanquimi Israel runacuna jäpa runacunawan mana gotucänäpaj, mana guellipänäpaj laynëcunacho nishanta. Chaypis Tayta Diosmi tantiyachimasha mana Israelcunamanpis chayanäpaj. Chaynöpami gayachimaptiqui mana goyapacaypa juclla shamushcä. Cananga willamay ari imapaj gayachimashayquitapis.» Chaura Cornelio niran: «Chuscu junajnami cayno öra [ayunar] Tayta Diosta mañacuycaptë achicyaycachaycaj röpasha runa yuripämasha. Yuriparcamar nimasha: ‹Cornelio, mañacushayquita Tayta Diosga wiyashami. Pobricunata caridäta goshayquitapis ricashami. Cananga Jopeman cachata cachacuy Simonta pushamunanpaj. Paypa jucaj jutinmi Pedro. Payga pachacaraycan lamar cantuncho suyla aroj Simonpa wasinchömi› nir. Chayno nimaptinmi pushamushunayquipaj juclla cachacamushcä. Ima allishi shaycamushcanqui. Tayta Dios nishushayquicunata wiyayta munarmi llapanë shuntacasha carcaycä.» Pedro willacuyta gallaycur niran: «Cananga rasunpami tantiyacö Tayta Dios pï-maytapis cuyashanta. Payta wiyacojcunataga alli runacunataga Tayta Dios chasquinmi may nasyunpita captinpis. Tayta Diosga Israel runacunaman willacuyninta chayachiran. Chay alli willacuyninta Jesucristuwanmi willacachiran runacuna paywan allina cananpaj. Jesucristoga llapanpa mandajninmi caycan. Gamcuna musyashayquinöpis bautisacunanpaj Bautisaj Juan willacushantaga Galileapita-pacha intëru Israel nasyunchömi musyan. Nazaret marca Jesustami Tayta Diosga Espíritu Santunwan acraran. Chaymi Jesusga marcan-marcan purir allita ruraran. Dyablu gueshyachishancunatapis allchacächiran. Intëru Judea probinsyachömi, Jerusalén siudächömi paywan purishcä. Chaymi Jesús rurashancunata llapanta willacö. Paytami fiyu runacuna crusificaypa wañuchiran. Wañuchishanpis quimsa junajtaga payta Tayta Diosmi cawarachimusha. Cawarircamur nogacunata yuripämasha. Cawarimushantaga manami llapan runacunachu ricasha. Chaypa ruquenga ñaupapita-pacha Tayta Dios acrashan cajllami ricasha. Chaymi cawarcamuptin paywanga micur upur goyashcäcunaraj. Paymi nogacunataga cachamasha alli willacuyta willacunäpaj. Chaynöpis cachamasha wañushacunatapis cawaycajcunatapis Jesusna jusgananpaj Tayta Dios churashanta willacunäpämi. Profëtacunapis Jesuspäga willacuran: ‹Payman yäracoj cajtaga pitapis perdunangami› nir.» Pedro willapaycaptillan llapan shuntacasha wiyaycajcunaman Espíritu Santu chayaran. Pedruta aywäshej Israel ermänucunapis mana Israelcunaman Espíritu Santu chayaptin fiyupa almiraran. Almiraran tucuy castata rimajta wiyar, Tayta Diosta alabajta wiyar. Chaymi aywäshejcunataga Pedro niran: «Paycunapis noganchïno Espíritu Santuta chasquicusha caycaptenga juclla bautisashun.» Chauraga Jesucristupa jutincho Pedro bautisaran. Chaypitanaga paycuna Pedruta ruwaran ishcay quimsa junajllapis goyapärinanpaj. Judea probinsyacho caycaj apostulcunawan ermänucunaga mayaran mana Israel runacunapis Tayta Diosninchïpa willacuyninta chasquicushanta. Chaymi Jerusalenman Pedro cutiptin Israel ermänucuna ollgusha niran: «¿Imanirtaj mana Israel runacunapa wasinman yaycushcanqui? ¿Imanirtaj paycunawan micushcanqui?» Niptinmi Pedroga imanöpis päsashanta willapar niran: «Jope marcacho caycashpä Tayta Diosta mañacuycashächo Tayta Dios ribilamaptin ricarä syëlupita jatun jacuno chuscun puntanpita watasha uraycämojta. Noga cajman chayamuran. Sumaj ricapärishächo ricarä uywana animalcunata, jirca animalcunata, culebracunata, äbicunata. Y wiyarä cayno nimojta: ‹Pedro jatarcur chay animalcunata pishtariycur micuy.› Nogana nirä: ‹Tayta, laycho «ganra» nishan animalcunataga manami imaypis micushcächu.› Niptëga syëlupita yapay nimaran: ‹Micunayquipaj Tayta Dios niycaptenga ama «ganra» ninquinachu.› «Quimsa cutimi chayno nimuran. Nircurmi ichanga syëluman apacuran. Chay örami Cesarea siudäpita quimsaj runa ashimashpan pachacushä wasiman chayamuran. Espíritu Santumi mana yarpachacuypa aywanäpaj nimaran. Cay sojta ermänunchïcunawan aywar juc runapa wasinman chayashcä. Wasiyoj runanami cayno willamaran: ‹Wasëcho anjil yuriparcamar nimasha: «Cananga Jopeman cachacuy Simonta pushamunanpaj. Simonpa jucaj jutinmi Pedro. Paymi willashunquipaj gam y wasiquicho llapan tiyajcunawan imano salbacunayquipäpis» nir.› Chaypitaga willapaycaptilläna noganchïman chayamushanno paycunamanpis Espíritu Santu chayasha. Chayrämi yarpärirä Tayta Jesús nishancunata. Pay niran: ‹Bautisaj Juanga yacullawanmi bautisasha. Gamcunami ichanga Espíritu Santuwan bautisasha canquipaj.› Jesusman yäracuptinchi noganchïman Espíritu Santuta cachamushannöllami paycunamanpis cachamusha. Tayta Diosninchi chayno camacaycächiptenga ¿pitaj noga cä Tayta Dios nimashanta mana wiyanäpäga?» Chayno willaptenga Jerusalencho caj ermänucuna mana rimacurannachu. Chaypa ruquenga Tayta Diosta alabaran «Mana Israel runacunatapis juchancunapita arpinticuptenga Tayta Dios chasquinchaj mana ushacaj cawayta gonanpaj» nir. Estebanta wañuycachiptenga Jesusman yäracojcuna mashtaypa-mashtar aywacojcuna, chayaran Fenicia marcaman, Chipre marcaman, Antioquía marcaman. Paycunaga Israel runacunallatami Jesuspita willaparan. Chipre marcapitawan Cirene marcapita Antioquiaman aywajcunami ichanga mana Israel runacunatapis Jesucristupa alli willacuyninta willaparan. Paycuna chayno willacunanpaj Tayta Diosmi alli yanaparan. Chaymi achcaj runacunana Jesusman yäracuran. Chayta mayar Jerusalencho caj ermänucunaga Bernabëta cacharan Antioquía marcaman. Chayar Tayta Dios cuyapäcoj cashanta ricar Bernabëga fiyupa cushicuran. Chaycho yäracojcunatapis shacyächiran mana yamacaypa llapan shongunwan Jesusman yäracunanpaj. Bernabëga Tayta Diosmanmi yäracoj. Alli runami caran. Espíritu Santupa munaynincho caran. Chaymi Antioquiacho achcaj runacuna Jesusman yäracuran. Chaypitaga Sauluta ashej Tarso marcaman Bernabé aywaran. Tariycur Antioquiaman pushacuran. Chay marcachöna juc wata llapan yäracojcunawan goyaran achcaj runacunata yachachishpan. Antioquiachörämi Jesusman yäracojcunata «Cristiano» nir jutichapayta gallaycuran. Chay wichan Jerusalenpita Antioquiaman profëtacuna aywaran. Chaychömi Espíritu Santu rimachiptin profëta Agabo willacuran «Fiyupami muchuy canga intëru marcacunacho» nir. Nishannöllami Claudio Romapa mandajnin caycashan wichan muchuy caran. Chaymi Antioquiacho yäracojcunaga parlacuran Judea probinsyacho yäracojcunaman imallantapis shuntarcur apachinanpaj. Shuntariycurna apachiran Judeacho mayur yäracojcunaman. Chaytaga Sauluwan Bernabëmi aparan. Chay wichan ray Herodes Agripaga juc ishcay yäracojcunata prësu charircur fiyupa ñacachiran. Chaychömi Juanpa wauguin Santiaguta cuchuypa wañuchiran. Chayno rurashan Israel runacunapaj alli cashanta ricarmi Pedrutapis prësu charichiran. Chay wichanga Lebadüraynaj Tantata micunan fistami caycaran. Pedruta carsilman wichgachiran. Carsilchöga chuscu röpa suldärucunapa maquinman entregaran. Cada röpachömi chuscu suldärucuna caran. «Pascua fista ushay jusgashun» nirmi wichgaycachiran. Chaymi Pedrutaga carsilcho sumaj täparcaycaran. Yäracojcunanami ichanga mana jamaypa Tayta Diosta mañacuycaran. Herodes jusganan warämoj Pedroga puñuycaran ishcaj suldärucunaman cadinasha. Waquin suldärucunana puncucho täparcaycaran. Chayno caycaptin carsil junta achicyar Diospa anjilnin Pedruman chayaran. Ricchachir Pedruta isquïnancho yataycur niran: «Pedro, apurä jatariy.» Niptin Pedruta wataraycächishan cadina maquincunapita cachacäcuran. Anjilna yapay niran: «¡Juclla röpayquita jaticuy! ¡Llanguiquitapis jaticuy!» Jaticurcuptin anjil niran: «Cananga jacuyquita jacucurcur guepalläpa shamuy.» Chaura anjilpa guepallanpa Pedro aywaran. Ichanga manami musyaranchu rasunpa llojshiycashanta u suyñuynillancho llojshiycashantapis. Rimir caj puncucho caycaj suldärucunata, chaypita caj puncucho caycaj suldärucunata päsarir chayaran cälliman llojshina caj fyërru puncuman. Chay puncu quiquillan quichacäcuptin cällimanna llojshiriran. Cällipa aywarcaycaptinna anjilga illgacäcuran. Chaura quiquillanna Pedro ricacuran. Quiquillan ricacur cällicho caycashanta sumaj tantiyacurirna Pedro niran: «Cananmi ichanga rasunpa musyä salbamänanpaj anjilninta Tayta Dios cachamushanta. Paymi salbamasha Herodespita, Israelcuna yarpashanta ruramänanpitapis.» Carsilpita llojshishanta sumaj tantiyacurir Pedro aywacuran Juanpa maman Mariapa wasinman. Juanpa jucaj jutinnami caran Marcos. Chay wasichömi achcaj yäracojcuna shuntacaycur Pedrupaj Tayta Diosta mañacurcaycaran. Chayaycur sawan puncupita Pedro gayacuptinna pï cashantapis ricananpaj llojshiran Rode jutiyoj jipash. Pedrupa busninta rejsircur puncuta mana quichayllapa Rode cushisha cuticuran puncucho Pedro caycashanta willacoj. Willaptin shuntacasha caycajcunaga niran: «¿Imanöpataj Pedro canga? Gamga llullacuycanquimi.» Niptinpis jipashga niran: «Rasunpa Pedrumi.» Chaura paycuna niran: «¿Imanöpataj pay canga? ¡Anjilnin-imatachari wiyapacushcanqui!» Chaycamaga yaparir-yaparir Pedro gayacuycaran. Puncuta quicharir Pedruta ricärerga llapan mancharicäcuran. Chaura Pedroga maquillanwan sëñata ruraran upälla cacunanpaj. Nircorga carsilpita Tayta Dios jorgamushanta willaparan. Chaypitana niran: «Carsilpita llojshimushätaga ermänucunata willay. Santiagutapis willay.» Chaypitaga llojshirir juc-läpa aywacuran. Carsilcho Pedro mana warämuptin suldärucunaga ima ruraytapis mana camäpacuranchu. Herodesna wacpa-caypa Pedruta ashichiran. Mana tariptenga quiquin suldärucunata wañuchichiran. Nircur Herodesga Judeapita Cesareaman goyaj aywacuran. Herodesga Tirocho, Sidoncho tiyaj runacunapaj fiyupa rabyasha caycaran. Chaymi chay runacunaga parlacuran Herodesta ruwananpaj. Chaynöga ruwaran Tiro y Sidón runacuna Herodes tiyashan partipita micuyta rantinyaj carmi. Cesareaman chayarga Herodespa guellay charajnin Blastowan amistäta ruraran. Paynami Herodesta ruwaran alli ricanacunanpaj. Chaura Herodes diyata jitaparan juc junajchöraj paycunawan parlananpaj. Chay parlanan junaj chayamuptin achicyaypa-achicyaycaj röpan jatisha despächunman jamacuycuran. Chaypitana rimamuran. Rimamushanta wiyar runacunaga sinchipa niran: «Rimaycämöga diosmi. Manami runachu.» Herodesga «Tayta Diosllata alabay» ninanpa ruquin quiquin munayniyoj-tucuran. Chaypitami jinan öra Tayta Diospa anjilnin gueshyawan castigaran. Chaynöpami curu ushaypa wañuran. Tayta Diospa willacuynintami ichanga may-chaychöpis willacuycaran. Bernabëwan Saulunami apachishancunata Jerusalenman chayaycachir Marcos nishan Juanta pushacurcur Antioquiaman cuticuran. Antioquiacho caj yäracojcunachöga caycaran profëtacuna, yachachicojcuna. Caycaran: Bernabé, Simón, Lucio, Manaén, Saulo. Simontaga «Yana runa» nirmi rejsej. Lucioga caran Cirene marcapitami. Manaentanami Galileapa raynin Herodestawan iwalta uywasha caran. Juc cuti Jesusman yäracojcuna shuntacaycur ayunar Diosta mañacuycaptin Espíritu Santu niran: «Bernabëtawan Saulutaga acrashcä willacuynëta willacur purinanpämi.» Chaura Tayta Diosta mañacarcärir, ayunarcärir Bernabëpawan Saulupa umanman maquincunata churarcur Tayta Diosta mañacuran willacur purinanpaj. Nircurnami paycunata despacharan. Espíritu Santu cachaptin Bernabëwan Sauluga chayaran Seleucia marcaman. Chaypitana büquiwan aywaran lamar chaupin Chipre tishguman. Salamina marcaman chayar sinagogacunacho Tayta Diospa alli willacuyninta willacuran. Marcos nishan Juanpis yanapar puriycaran. Diospa willacuyninta willacur intëru Chipripa puriycashancho chayaran Pafos marcamanpis. Chaychömi tariran brüju Israel runata. Jutin caran Barjesús. Chay brüjumi profëta-tucur runacunata riguichiran. Payga Chipripa mandajnin Sergio Paulowanpis alli caran. Chay mandäga yarpaysapa runami caran. Paymi Tayta Diosninchïpa alli willacuyninta wiyayta munar Bernabëtawan Sauluta gayachiran. Brüjumi ichanga tucuynöpa chapata ruraycaran mandaj Sergio Paulo mana wiyananpaj. Brüjutaga griego rimaycho «Elimas» nejmi. Sauluga sumaj ricapärir ollgöparan. Saulupami jucaj jutin caran Pablo. Espíritu Santupa munayninwanmi chay brüjuta niran: «¡Gamga dyablu munashantami ruraycanqui! ¡Chaymi Tayta Diospa contran caycanqui! ¿Imanirtaj Jesucristupa willacuyninta runacuna chasquicunanta michanqui? Chayno cashayquipitami Tayta Diospa castïgunwan gapra ricacunquipaj. Chaymi unaycama achicyaj pachata mana ricanquipächu.» Chayno niptin jinan öra Elimas gapra ricacuran. Chaymi pipis janchananpaj mana captin jinallancho yataycachaycaran. Gaprayashanta ricaycur Sergio Pauloga Tayta Jesucristuman riguir yäracuran. Payga fiyupa almirasha caycaran Tayta Jesuspa yachachicuyninta Pablo yachachiptin. Pabloga yan'guincunawan Pafos marcapita büquiwan aywacuran Panfiliacho caycaj Perge marcaman. Marcos nishan Juanmi ichanga paycunata cachaycur Jerusalenman cuticuran. Perge marcapita aywar chayaran Pisidiacho caj Antioquía marcaman. Säbadu jamay junaj captin Israelcunapa sinagoganman yaycurcur jamacuran. Laycunata, profëtacuna isquirbishanta liguiyta usharcuptin mayurcunaga jucwan willachiran: «Israel-masëcuna, imanöllapapis runacunata shacyächinayquipaj captenga juclla mä willapäramuy ari.» Chaymi Pablo jatarcur llapan runacuna upällacunanpaj maquinta jogariran. Nircur niran: «Israel-masëcunapis mana Israelcunapis Tayta Diosta rispitajcuna wiyaycamay. Unay Israel-masëcunatami Tayta Diosga acraran. Paycuna Egipto nasyuncho gorpanölla goyaycaptinpis Tayta Dios camacächiran aypallaman mirananpaj. Nircorga munayniyoj cayninwanmi paycunata Egipto nasyunpita jorgamuran. Chunyaj chaqui jircapa chuscu chunca (40) wata purir mana allita ruraptinpis Tayta Diosga pasinsacuranmi. Canaán partiman chayaycachirnami Tayta Diosga ganchis nasyun runacunata illgächiran. Illgaycachirna chay partitaga Israelcunata partisyunta raquipaycuran. Chaynöga caran chuscu pachac pichga chuncan (450) watacama. «Chaypitaga mandananpaj juezcunata churaparan, profëta Samuel cashan wichancama. Chay wichan Israelcunaga ruwacuran raynin cananpaj. Chaymi Tayta Diosga Cispa wamran Saulta churaran ray cananpaj. Payga caran Benjamín trïbu runami. Saulga chuscu chunca (40) watami Israelcunapa raynin caran. Chaypitaga Saulta jorgurir Davidtana ray cananpaj churaran. Davidpäga Tayta Dios niran: ‹Isaïpa wamran Davidwanmi ichanga yachänacö. Paymi llapan munashäta rurangapaj.› Davidpita mirar aywajpitami Tayta Diosga Israelcunata salbananpaj cachamunan caran. Chay salbamajninchëga Jesusmi casha. Manaraj Jesús chayamuptin bautisaj Juanga runacunata willaparan juchancunapita arpinticur bautisacunanpaj. Chaypitaga wañunanpaj wallcana pishiycaptin Juan willacuran: ‹Nogaga manami gamcuna shuyaycashayquichu caycä. Guepätarämi munayniyoj chayamonga. Paypa ñaupanchöga noga manami sirbëchu ni llangui watunta allchapänalläpäpis.› «Abrahampita miraj Israelcunapis Tayta Diosta sirbej mana Israelcunapis wiyaycallämay. Salbacunapaj alli willacuyga llapanchïpämi chayamusha. Jerusalencho tiyajcunapis, Israel mandajcunapis manami musyaranchu Jesús salbacoj cashanta. Profëtacuna isquirbishancunata cada säbadu jamay junajcho liguiycarpis manami tantiyaranchu. Chaymi Diospa profëtancuna unay willacushan cumlinanpaj ‹Jesusta wañuchichun› niran. Wañuchisha cananpaj juchan mana caycaptinpis Pilatuta ruwaran ‹Wañuchiy› nishpan. Isquirbiraycashan cumlinanpämi cruspita jorgurcur pampaycäriran. Ichanga Tayta Diosmi wañushacuna caycashanpita Jesusta cawarachimusha. Cawarcamur Jesusga achca cutirämi yuriparan Galilea marcapita Jerusalenman aywäshejcunata. Cananga paycunami Jesús cawarishanta willacuycan. «Nogacunapis unay Israelcunata Tayta Dios aunishan alli willapatami willacurcaycä. Noganchi Israel casta captinchïmi aunishanno Jesusta cawarachiran. Ishcay caj salmuchöpis Jesuspäga niycan: « ‹Gamga wamrämi canqui. Canan junajpitaga taytayquinami cä.› «Tayta Diosga maynami isquirbichiran Jesuspa cuerpun mana ismunanpaj, cawarachinanpaj cashanta « ‹ray Davidta cuyar aunishätaga llapantami cumlishayqui› nir. «Mas juc salmuchöpis isquirbiraycan « ‹Acrashayquipa cuerpun ismunantaga manami camacächinquipächu› nir. «Änir Davidga Dios mandashannölla Israelcunapa raynin caran. Wañur ichanga ñaupa wañoj castancunawan tincoj aywacuran. Cuerpunpis ismur ushacaran. Tayta Dios cawarachimushan Jesuspami ichanga cuerpun mana ismushachu. Sumaj musyay taytacuna, Jesusman yäracushaga llapan juchanchïpitami Tayta Dios perdunamanchi. Moisés yachachishan laycunata cumlirpis pipis manami salbacushachu. Jesusman yäracuptinmi ichanga juchancunata perdunanga. Taytacuna, cuydä chayargushunquiman profëtacuna cayno nishan: « ‹¡Masqui ricay mana rispitacojcuna! Mancharir maypapis gueshpir aywacuy. Chay junaj fiyupa manchariypajcunata ruranäpämi caycä. Imano ruranäpaj caycajtapis willashuptiqui gamcunaga manami riguinquimanchu.› » Sinagogapita Pablo yan'guincunawan llojshicuptin ruwaran shamoj caj säbadu jamay junajpis yapay willapänanpaj. Shuntacasha caycashanpita aywacuptin Israel runacunapis Tayta Diosta rispitaj mana Israelcunapis Pabluwan Bernabëwan iwal aywaran. Aywajcunatami shacyächiran cuyapäcoj Tayta Diosta mana gongananpaj. Jucaj säbadu jamay junäga chay marcacho tiyajcuna llapan-japuy sinagogaman shuntacaran Tayta Diospa willacuyninta wiyananpaj. Achca runacunata ricar Israelcunaga rabyacurcuran. Pablo rimashanta manacajman churar ashlliran. Chaymi Pabluwan Bernabëga mana manchacuypa niran: «Israel runacuna captiquimi Tayta Diospa willacuyninta gamcunata rimëruga willapashcä. Gamcunami ichanga mana chasquicushcanquichu. Mana ushacaj cawaytapis manami tarinquipächu. Chaymi nogacunaga mana Israel runacunatana willapäshaj. Llapan runacunata willapänäpämi Tayta Dios nimaran: «Gamcunataga churashcä llapan nasyun runacunapaj achquino canayquipämi. Chaynöpami mundu intërucho tiyajcuna salbasha cangapaj.» Chayno parlashanta wiyar mana Israel runacunaga cushicur «Tayta Jesuspa willacuynenga allimi» nir chasquicuran. Chaynöpami mana ushacaj cawayta tarinanpaj Tayta Dios acrashancunaga chasquicuran. Chaynöpami Tayta Diospa willacuynenga marcan-marcan willacusha caran. Ichanga Israelcuna shimita goran autoridäcunatawan rispitädu warmicunata Pablupawan Bernabëpa contran ricacunanpaj. Chaynöpami Pablutawan Bernabëtaga garguran. Chaymi Pabluwan Bernabëga «gamcunapitachari cananga imanöpis cacunqui» nejno chaquinpita polbuta tapsirir Iconio marcaman aywacuran. Jesusman yäracojcunanami Espíritu Santu yanapaptin cushisha carcaycaran. Iconio marcachöpis Pabluwan Bernabé yaycuran sinagogaman. Chaycho willacuptin Israel runacunapis mana Israelcunapis Jesusman yäracuran. Jesusman mana yäracoj Israelcunami ichanga runacunata shimita goran Jesusman yäracojcunata chiquicarcärinanpaj. Imano captinpis Pabluwan Bernabëga achca junajmi Iconiucho goyaran. Chaychöga mana manchacuypami willaparan Tayta Dios cuyapäcoj cashanta. Willacushan rasunpa cashanta musyananpämi Pablutawan Bernabëta Tayta Dios yanaparan milagrucunata rurananpäpis. Ichanga chay marcacho tiyaj runacuna quiquin-pura apänacuran. Waquenga chiquicoj Israelcunapa faburnin caycaran. Waquinna apostulcunapa faburnin caycaran. Chaymi Israelcunapis, mana Israel runacunapis autoridänincunawan parlacuran apostulcunata magananpaj, sajmar ushananpaj. Chayta mayaycur Pabluwan Bernabëga Licaonia particho caycaj Derbe marcaman, Listra marcaman gueshpir aywacuran. Chay wichanpaga marcan-marcan puriran alli willacuyta willacuraycar. Listra marcaman chayaptin puriyta mana puydej runa jamaraycaran. Yuriyninpita-pacha mancu car imaypis mana puriranchu. Payga Pablo rimashancunata wiyar jamaraycaran. Payta ricärirmi Pablo tantiyaran allchacänanpaj Tayta Diosninchïman yäracuycashanta. Chaymi sinchipa niran: «¡Jatarcur puriy!» Chayno niptin juclla ichircur puriyta gallaycuran. Pablo allchacächishanta ricaycur Licaonia runacunaga quiquincunapa rimaynincho ninacuran: «¡Dioscunami runa-tucullar noganchïman urämusha!» nir. Chaymi Bernabëta «Zeus» niran. Pablutana willacoj captin «Hermes» niran. Marca yaycunachömi Zeus diosta aduracunan capillan caran. Capillacho aroj cüraga waytan wallgasha törucunata apamuran. Nircur llapan runacunami adurar törucunata pishtapayta munaran. Chayta tantiyacurir Bernabëwan Pabloga fiyupa llaquicur röpancunata rachiriran. Nircur runacunapa chaupinpa yaycacaycäriran cayno nishpan: «Taytacuna, ama chayta ruraychu. Nogacunapis gamcunano runallami cä. Nogacunaga shamushcä cay manacaj custumricunata ruraycashayquita cachaycur Tayta Diosmanna yäracunayquipaj willapajmi. Paymi llapantapis camaran: syëlutapis, cay pachatapis, lamartapis, ima-aycatapis. Unayga Tayta Dios camacächiran quiquincuna yarpashannölla runacuna cawananpämi. Ichanga manami cachaycamashcanchïchu. Payga imaypis cuyapaycämanchïmi. Chaymi tamyachimun micuyta alli shuntanapaj. Alli cawaytapis tarichimanchi cushisha cawanapaj.» Pabluwan Bernabëga tucuynöpa tantiyachirpis ñacaytarämi runacunata micharan uywacunata pishtapänanta. Warannincuna apostulcunata chiquej Israelcuna Antioquiapita, Iconiopita chayaran. Paycunami runacunata shimita goran. Chaymi Pabluta sajmaran. Wañushana cashanta yarpar marca wajtanman wicapariran. Jitaraycashanman yäracojcuna shuntacasha caycaptin cawarcur marca ruriman cutiran. Waranninna Bernabëwan aywacuran Derbe marcaman. Derbe marcaman chayaycurnami alli willacuyta willacuran. Chaymi achca runacuna Jesusman yäracuran. Willacurirna aywashallanpa cutiran Listrapa, Iconiopa, Pisidiacho caycaj Antioquiapa. Chay marcacunaman cutir Jesusman yäracojcunata shacyächiran mana yamacänanpaj. Willaparan «Tayta Diospa ñaupanman chayanapäga fiyupa ñacaycunamanraj chayashun» nir. Chay wichanpa cutir chayashan marcacunacho ermänucunata ricananpaj mayurcunata churaran. Chaypitaga mañacurcur, ayunarcur yäracushan Tayta Diospa maquinman churaycuran. Chaypitaga Pisidia partipa päsar Panfilia partiman chayaran. Chay partichöna Perge marcacho alli willacuyta willacuran. Chaypitaga Atalía marcamanna aywaran. Chaypitana büquiman wicharcur llojshimushan Siriacho caj Antioquiaman cuticuran. Chaychömi ñaupata paycunataga Tayta Diospa maquinman churaran willacur purinanpaj. Chayaycur yäracojcunata shuntaycur willaparan: «Alli willacuyninta willacunäpaj Tayta Diosga allimi yanapämasha. Mana Israel runacunapis Jesusman yäracushami. Paycunapis Tayta Diosmannami yäracurcaycan» nir. Nircur chaychöga unayllami yäracoj-masincunawan goyaran. Chay wichanmi Judea runacuna Antioquiaman aywaycur yäracojcunata cayno yachachiran: «Moisespa laynin niycashanno mana señalacusha carga manami salbacunquichu» nir. Chaymi Pabluwan Bernabëga paycunawan rimanacuran. Chaura ermänucunaga Pabluta, Bernabëta, waquin ermänucunatapis Jerusalenman cacharan apostulcunata, mayurcunata tapucunanpaj. Antioquiapita ermänucuna cachaptin paycunaga aywaran. Aywar, Feniciapa Samariapa päsashpan ermänucunata watucur willaparan mana Israelcunapis Tayta Diosman yäracushanta. Willaptinmi yäracojcunaga fiyupa cushicuran. Jerusalenman chayaptin apostulcuna, mayurcuna, ermänucuna cushisha jamachiran. Pabluwan Bernabëga imanöpis Tayta Dios yanapashanta willaparan. Jesusman yäracoj fariseo runacunaga niran: «Mana Israel runacunaga señalacuchunraj. Moisés nishan laycunataraj cumlichun.» Chaura apostulcunawan mayur yäracojcunaga parlacunanpaj shuntacaran. May öra parlacur apänacuran. Pedrupis jatarcur niran: «Ermänucuna, unaynami nogata Tayta Dios acramaran mana Israel runacunata alli willacuyta willapänäpaj, paycunapis Jesucristuman yäracur salbacunanpaj. Chay runacuna rasunpa chasquicushanta musyashpanmi Tayta Diosga noganchïman cachamushanno paycunamanpis Espíritu Santuta cachamuran. Chaynöpami musyanchi Jesucristuman yäracoj cajtaga Israel runa captinpis mana Israel runa captinpis Tayta Dios perdunar salbashanta. Chayno caycaptenga Tayta Diosta ama apärishunchu. Mana Israelcuna Jesusman yäracojcunataga ama ‹Moisespa laynincunataraj cumliy› nir obligashunchu. Laycunataga unay castanchïcunapis, noganchïpis manami cumliyta camäpacushcanchïchu. Ichanga Jesucristuman yäracushallanchïpitami cuyapämashpanchi salbamanchi noganchïtapis mana Israelcunatapis.» Chaura runacunaga upällalla wiyarpaycaran. Bernabëwan Pablunami willaparan mana Israelcunachöpis milagrucunata rurananpaj Tayta Dios yanapashanta. Willayta usharcuptin Santiago jatarcur niran: «Ermänucuna, wiyaycäramay. Simonga willamashcanchi ñaupata mana Israel runacunata cuyapar imano Tayta Diosninchi salbashantapis. Chayno cananpämi profëtacunapis niran: « ‹Chaypitarämi cutimushaj. Davidpa wasin tunisha caycajtami jatarachishaj. Davidpita miraj yapay ray cananpäpis camacächishaj. Chayrämi pï-may runapis nogaman yäracamongapaj. Chaynöpami llapan acrashä cajcuna salbacongapaj. Chayno cananpäga unaypita-pachanami noga Tayta Dios musyachirä.› «Chayno caycaptenga noga në: Mana Israelcunata ama michäshunchu Jesucristuman yäracunanta. Chaypa ruquenga cartata apachishun ïdulucunapaj churashanta mana micunanpaj, warmipis ollgupis jucwan-jucwan mana cacunanpaj, maticuypa wañusha uywacunapa aychanta mana micunanpaj, yawarta mana micunanpaj. Moisés nishancunataga unaypita-pachanami marcan-marcan sinagogacunacho yachaycächin. Säbadu jamay junajcunapis liguiycanmi.» Chaymi apostulcuna, mayurcuna, llapan ermänucuna numraran Antioquiaman Pablutawan Bernabëta aywäshinanpaj. Chay numrashan runacunaga caran mayur ermänucuna Silaswan Judasmi. Judaspa jucaj jutin caran Barsabás. Paycunawan carta apachishanchöga niycaran: Antioquiacho, intëru Siria marcacunacho, Cilicia marcacunacho caycaj ermänucuna, ¿allillachu carcaycanqui? Jesusman yäracoj mana Israelcunamanmi apostulcuna, mayurcuna cartacamö. Mana cachaycämuptë caypitashi runacuna shamusha. Paycunashi «Moisespa laynintaraj cumliy, señalacuyraj» nir rabyachishurayqui. Chayshi gamcunaga ima ruraytapis mana camäpacunquichu. Chaynöpami nogacunaga sumaj parlacurcur ishcaj ermänucunata cachamö. Cuyay ermänunchi Bernabëtawan Pablutawan iwalmi cachaycämö. Bernabëwan Pabloga mana manchacuypami Tayta Jesuspa willacuyninta willacurcaycan. Cachamushä ermänunchi Judaswan Silas cartata apaycämushancho nishänöllami shimipapis willashunquipaj. Espíritu Santupis ni nogacunapis manami munächu gamcuna llutanta ruranayquita. Ichanga ama micunquichu ïdulucunapaj churashan micuyta, maticusha uywacunata, yawarta. Warmipis ni ollgupis jucwan-jucwan ama cacunquichu. Cay nishäcunata cumlerga allinami caycanqui. Chayllatami willapärë. Allilla goyaycärinqui-llapa. Cachaptin carta apajcunaga Antioquiaman aywacuran. Chayaycurna ermänucunata shuntaycur cartata entregaran. Cartacho shacyächishanta liguir llapan ermänucuna fiyupa cushicuran. Judaswan Silaspis profëta cashpanmi tucuynöpa willapar sumaj shacyächiran. Chaypita unayllataga carta apajcuna Jerusalenman cuticuran. Aywacuptin «allilla chayaycärinqui» nir despacharan. [ Silasmi ichanga «quëdashäraj» nir quëdacuran.] Pabluwan Bernabëpis jinan Antioquiallacho goyaran waquin ermänucunawan alli willacuyta willacur. Chaypita unayllataga Bernabëta Pablo niran: «Alli willacuyta willacushanchi marcacunapa mushoj ermänucunata watucamushun. Paycuna mä imanöshi goyarcaycan.» Bernabëga Marcos nishan Juanta pushayta munaran. Pablo ichanga mana munaranchu ñaupatapis Panfiliapita cuticamur willacoj mana aywäshishanpita. Chaymi Pabluwan Bernabëga rimanacur raquicaran. Bernabëga Marcusta pushacurcur büquiwan Chipriman aywacuran. Pablumi ichanga purïshinanpaj Silasta acraran. Ermänucuna Tayta Diosta mañacurcur cachaptin paycunapis aywacuran. Chaura Pabluwan Silasga puriran Siria quinrancho, Cilicia quinrancho shuntacaj ermänucunata shacyächir. Chaypita aywar Pabluwan Silasga Derbe y Listra marcacunaman chayaran. Listracho tincuran Jesusman yäracoj-masin Timoteowan. Timoteopa mamanga Israel warmimi caran. Paypis Jesusman yäracuran. Timoteopa papäninmi ichanga griego runa caran. Timoteotaga Listracho y Iconiucho caj ermänucunapis allimi ricaj. Timoteopa taytan mana Israel runa captinmi Israel runacunaga musyaran señaläni cashanta. Chaymi yan'gänanpaj Pablo pushayta munar Israelcuna mana jamurpänanpaj Timoteota señalacachiran. Chaypitaga marcan-marcan purishpan Jerusalencho apostulcuna, mayurcuna parlacushanta willaparan cumlinanpaj. Chaynöpami yäracojcunaga llapan shongunwan yäracunanpaj shacyäcuran. Chaymi waranllanta-waranllanta Jesusman yäracojcuna achcayaran. Asia probinsyacho willacunanpaj aywayta munaptin Espíritu Santu mana camacächiranchu. Chaymi Frigia y Galacia partipana päsacuran. Misia partipa lindanman chayaycärir Bitinia partiman aywayta yarparan. Ichanga chayman aywanantapis Jesuspa Espiritun mana camacächiranchu. Chaymi Misiataga derëchu päsacuran Troas marcaman. Juc chacayna Pablo suyñuynincho ricaran Macedonia probinsyapita runa gayacaycämojta «Macedoniaman shamuy yanapämänayquipaj» nir. Pablo suyñur ricashanta willamaptin nogacuna camaricurä Macedoniaman aywanäcunapaj. Nogacunaga tantiyacurä Tayta Diosninchi alli willacuyninta willacunäcunapaj cachaycämashanta. Troaspita büquiwan aywacur lamar chaupin Samotracia tishguman chayaräcuna. Waranninna Neápolis marcaman chayaräcuna. Chaypitana Macedonia probinsyaman aywar chayaräcuna Filipos siudämanpis. Chay siudäga caran Roma runacuna tiyashanmi. Chay siudä caran Macedonia probinsyapa rimir caj distrïtunmi. Chay siudächo nogacunapis ishcay quimsa junaj goyapärirä. Säbadu jamay junäga mayu cantunman aywaräcuna. Nogacuna yarparä maynillanchöpis Israel runacuna shuntacaycur Tayta Diosta mañacurcaycashanta. Chayarga warmicuna shuntacasha caycajta tariräcuna. Chaura paycunatami jamacuycur Jesucristupa alli willacuyninta willaparäcuna. Chaychömi Tiatira warmi Lidia caycaran. Payga unaypitana Tayta Diosta sirbej. Murädu fïnu tëlacunatami ranticoj. Chay warmiga Pablo willacushanta wiyaycaran. Tantiyacunanpaj Tayta Diosmi shongunta shacyächiran. Chaypitana Jesusman yäracur llapan famillyantin bautisacuran. Nircur nogacunata ruwamaran: «Tayta Jesusman rasunpa yäracushäta musyaycarnaga shamuy-llapa wasëcho pachacunayquipaj» nir. Chaynöpami nogacunaga paypa wasinman pachacoj aywarä. Juc cuti Tayta Diosta mañacunäpaj cajman aywarcaycashächo tincurä dyablupa munayninwan musyapacoj jipashwan. Musyapacur patrunninta sumaj gänachiran. Chay jipashga Pablutawan nogacunata gatirämaran: «Cay runacunaga Tayta Dios munashanno cawajmi. Paycunami gamcunata willapaycäshunqui imano salbacunayquipaj cashantapis» nir. Waran-waran rimaptin Pabloga mana awantacur jipashta rimachej dyabluta niran: «Jesucristupa jutinchömi gamta gargö cay jipashpita witicunayquipaj.» Chayno niptin jinan öra dyabluga aywacuran. Chaymi jipashpa patrunnincunaga guellayta manana gänananpaj cashanta tantiyacurir Pablutawan Silasta prësu chariran. Nircur läsacho autoridäcuna jusgananpaj aparan. Chay autoridäcunaman chayaycachirna niran: «Cay runacunaga Israelcuna caycashpanmi marca-masinchïcunata rabyaycächin. Quiquincunapa custumrincunatami yachachin. Chaycunata noganchi Roma runacunaga manami rurashwanchu.» Niptinmi llapan runacuna Pablupawan Silaspa contran ricacuran. Autoridäcuna niptinna Pablutawan Silastaga röpanta jorguparcur wiruran. Sumaj wirurcachir carsilman wichgachiran. Nircur carsil täpajtana «sumaj täpay» niran. Chaymi Pablutawan Silastaga ruri cajman wichgaran. Chaquincunatapis sëpuman amuchiran mana gueshpinanpaj. Pullan pagasmanna Pabluwan Silasga Tayta Diosta mañacurcaycaran, alabarcaycaran. Chaytaga waquin prësucunapis wiyaran. Chay örami illajpita fiyupa timlur caran. Pergacunapis cuyuriran. Llapan puncucuna quichacäcuran. Prësucuna watarashan cadinacunapis cachacäcuran. Carsil täpaj ricchariptenga puncucuna quicharaycaran. Chaymi prësucuna gueshpishanta yarpar sablinta chutarir tucsicurinanpäna caycaran. Chaura Pablo gayacuran «Ama tucsicuychu. Llapanëmi caycä» nir. Niptin carsil täpäga «achquita sindiy» niran. Nircorga cörriypa yaycurcur Pablupawan Silaspa ñaupanman sicsicyaycar gongurpacuycuran. Nircur juclla jawaman pusharcur niran: «Taytacuna, ¿imataraj ruräman salbacunäpaj?» Chaura paycuna niran: «Tayta Jesusman yäracuy. Chauraga salbashami canquipaj gam y wasiquicho tiyajcunapis.» Chaypitaga carsil täpajta llapan famillyantinta Tayta Jesuspa willacuyninta willaparan. Chay chacaylla carsil täpäga Pablupawan Silaspa garan rachishancunata mayllaparcur jampiparan. Nircur quiquinpis wasincho llapan tiyajcunapis bautisacuran. Wasinman pusharcur gararan. Tayta Diosman yäracuyninpami carsil täpajpis wasincho llapan tiyajcunapis cushisha carcaycaran. Tutanninnami autoridäcunaga suldärucunata cacharan carsil täpaj runaman «Pablutawan Silasta cachariycuy» nir. Chaura carsil täpäga Pabluta willaran «Autoridäcunami willachimasha gamcunata cachaycunäpaj. Cananga mana manchacuyllapana aywacuy ari» nir. Pabluna niran: «Roma runa caycaptëpis llapanpa ñaupancho astichimasha. Nircorga manaraj sumaj tapucachashpan wichgachimasha. Cananga ¿pacayllapa cachaycachimaytachu munan? ¡Manami! Quiquincunaraj shamuchun jorgamänanpaj.» Niptin suldärucunaga autoridäcunata willaran. Roma runa cashanta musyar autoridäcunaga fiyupa manchariran. Chaura carsilman aywaycur Pablutawan Silasta ruwaran perdunananpaj. Nircurna carsilpita jorgurir ruwaran chay siudäpita aywacunanpaj. Carsilpita llojshirirna Lidiapa wasinman aywacuran. Ermänucunawan tincur sumaj shacyächiran. Nircurna chay siudäpita aywacuran. Aywacur Anfípolis, Apolonia marcacunapa päsar chayaran Tesalónica siudäman. Chaycho Israelcunapa sinagogan caran. Pabloga yachacasha carmi sinagogaman aywaran. Quimsa säbadu jamay junaj aywarmi Jesuspaj Israelcunawan parlaran. Chaycho Tayta Dios isquirbichishanwan tantiyachiran Tayta Dios cachamushan Cristoga wañunanpaj cashanta, cawarinanpaj cashanta. Chaymi niran: «Jesusga Tayta Dios acrashan Cristumi.» Willapaptin waquin Israelcunaga yäracuran. Pablutawan Silasta juntapararan. Tayta Diosta sirbej griego runacunapis, waquin mayur warmicunapis achcaj Jesusman yäracuran. Jesusman mana yäracoj Israelcunami ichanga chiquicushpan fiyupa rabyacarcäriran. Chaymi guella runacunata mincacuran: «Llapan runata shimita goy Pablupa, Silaspa contran jatarinanpaj» nir. Chay runacunaga Jasonpa wasinmanpis yaycuran Pablutawan Silasta marca runacunaman entregananpaj ashir. Chay pachacarashancho mana tariycur Jasontawan waquin ermänucunallatana garchacurcur autoridäcunaman aparan «Pabluwan Silasmi may-chaypapis engañacur puriycan. Cananga caymannami chayamusha. Jasonmi paycunata pachächisha. Chay runacunaga mas mandaj Cesarpa laynincunatami manacajman churaycan. Paycunaga nircaycan Jesús jutiyoj ray cashantami» nir. Chayno niptin, autoridänintin llapan runacunaga ima ruraytapis mana camäpacuranchu. Chaypis Jasón y waquin ermänucunaga guellayta garantiya churaycur-raj llojshiran. Chay chacayga Pablutawan Silasta Berea marcaman aywacunanpaj ermänucuna despacharan. Chay marcaman chayarga säbadu jamay junaj captin Israelcunapa sinagoganman aywaran. Berea runacunaga Tesalónica runacunapita mas allimi caran. Chaymi Pablo willapashanta cushisha chasquicuran. Ichanga waran-waran Pablo yachachishancunata Tayta Dios isquirbichishanwanraj tincuchiran rasunpa cashanta musyananpaj. Chay marcachöga Israel runacunapis, mana Israel rispitädu warmicunapis ollgucunapis achcajmi Jesusman yäracuran. Bereacho Pablo willacuycashantaga Tesalonicacho tiyaj Israelcuna mayaran. Chaymi Bereaman aywarcärir runacunata shimita goran Pablupa contran jatarinanpaj. Chaura Pablutaga ermänucuna jinan öra pusharan lamarpa aywacunanpaj. Silaswan Timoteomi ichanga quëdacuran. Pabluta yan'gajcunaga Atenas siudäman pusharan. Pushariycorga Bereaman cutiran Silastawan Timoteota Pablo cajman cachananpaj. Atenascho Silastawan Timoteota shuyar Pabloga ricapacur puriran. Aypalla ïdulucunata ricar fiyupa llaquicuran. Chaymi sinagogacunachöpis Israelcunawan y Tayta Diosta rispitaj mana Israelcunawanpis Jesuspita parlaj. Läsacho goturpaj runacunawanpis waran-waran Jesuspita parlaj. Chayno yarpaysapa «epicúreo» nishancunawan «estoico» nishancunawanpis parlaj. Jesuspa alli willacuyninta Pablo willacuptin, wañojcuna cawarinan cashanta willacuptin waquenga niran: «Cay yachaj-tucoj runaga ¿imataraj rimacunpis?» Waquinna niran: «Cay runaga mana rejsisha dioscunatami munachicuycan» nir. Chay runacunaga Pabluta pusharan yachaj runacuna shuntacänan Areópago nishanman. Chaychöna tapuran: «¿Ima willapatataj willacuycanqui? Willacushayquitanöga manami imaypis nogacuna wiyashcächu. Chaymi musyayta munäcuna» nir. Atenaschöga jinan runacunapis, chaycho tiyaj jäpa runacunapis mushoj yachachicuycunallatami ashej. Nircur waran-waran chay wiyashancunallata parlaj. Chaymi Pabloga Areópago shuntacasha caycaj chaupiman ichiycur niran: «Atenas runacuna, gamcunaga dioscunata sumaj rispitajmi canqui. Siudäpa purishächömi ricashcä dioscunapaj capillacunata rurashayquita. Juc capillachöpis tarishcä ‹CAYGA MANA REJSISHA DIOSPÄMI› nir isquirbiraycajta. Chay mana rejsiycar adurashayqui Diospämi nogaga willacuycä. «Paymi camasha cay pachata, llapan ima-aycatapis. Paypa maquinchömi caycan syëlupis cay pachapis. Payga manami tiyanchu runacuna rurashan capillacho. Paymi cawananchïpaj jämaytapis gomanchi. Cawananchïpaj nistashanchïcunatapis camaripämanchi. Manami noganchïchu payta imatapis camaripänanchi. Chaypa ruquenga paymi llapantapis camaripämanchi. «Juc runallata rurashanpitami achca nasyuncunaman mirashcanchi. Paymi distinamashcanchi may nasyuncho tiyananchïpaj, imaycama juc nasyun cananpaj, nasyuncunapa lindancuna may-maypa cananpäpis. Chayno camacächisha Tayta Dios cashanta quiquinchi tantiyacur payman yäracunanchïpämi. Payga ricaycämanchïmi. Tayta Diospa maquinchömi cawanchi, purinchi. Chaymi yachaj marca-masiquipis niran: ‹Llapanchïpis pay camashallanmi canchi› nir. Chaura Tayta Dios camashan castalla caycarga ama yarpäshunchu Diosga goripita, guellaypita, rumipita cashanta. Chaycunataga runacunami quiquinpa yarpaynillanpita ruran. Unay runacuna chayno mana musyayninpa rurashanpita Tayta Diosga manami castigaranchu. Cananmi ichanga munan may-chaychöpis llapan runa juchancunapita arpinticunanta. Tayta Diosga maynami juc runata acrasha juc junaj llapan runacunata ima rurashanpitapis jusgananpaj. Acrashanta musyananchïpämi chay runataga wañushanpita cawarachimusha.» «Wañushanpita cawaramusha» nir Pablo willapaptenga runacuna asiparan. Waquinna niran: «Rimashayquitaga juc junajrämi wiyashayqui.» Chaura Pabloga aywacuran. Waquin runacunaga Pablo willapashanta riguir paywan aywacuran. Chay yäracojcunacho caycaran Areopagucho mandaj Dionisio, Dámaris jutiyoj warmi, mas juccunapis. Atenaspita aywacorga Corintuman Pablo chayaran. Chaychömi Israel-masin Aquila jutiyoj runawan tincuran. Warminpana jutin caran Priscila. Aquilaga Ponto probinsya runami caran. Paycunaga mushojrämi Italiapita chayasha caran. Chayman aywacuran Israelcunata Romapita mandaj César Claudio garguchiptinmi. Pabloga Aquilata watucoj aywaran. Aquilaga toldu jirayta yacharan. Pablupis chayno toldu jirayta yacharmi paycunawan iwal tiyaran. Pabloga cada säbadu jamay junajmi sinagogaman aywaran. Chaychömi Israel runacunawanpis mana Israel runacunawanpis Jesuspita parlaj. Macedonia probinsyapita Silaswan Timoteo chayaptinna Pabloga aruyninta cachaycur alli willacuyta willacullarna puriran. Israelcunata willaparan Jesusga Tayta Dios cachamushan Cristo cashanta. Ichanga Israelcuna mana wiyacuyta munar Pabluta ashllir-usharan. Chaymi Pabloga röpanta tapsicurir niran: «Gamcunaga quiquiquipitami ñacayman chayanquipaj. Nogaga willapashcänami. Cananpitaga mana Israel runacunatanami alli willacuyta willapäshaj» nir. Sinagogapita llojshirir Pabloga Tayta Diosta rispitaj Ticio Justopa wasinman aywacuran. Ticiopa wasinga sinagogapa ñaupallanchömi caran. Sinagogacho mandäga caran Crispo jutiyoj runami. Paypis wasincho llapan tiyajcunawanmi Jesusman yäracuran. Corinto runacunapis yäracuran. Chaura yäracojcunataga llapantami Pablo bautisaran. Juc chacayga suyñuynincho Pabluta Tayta Jesús niran: «Pablo, noga nishätaga mana manchacuypa willacuy. Ama upällallaga cacuychu. Nogaga gamwanmi caycäshaj. Pipis manami imatapis rurashunquipächu. Cay marcachöga achcajmi acrashä runacuna tiyan.» Chaymi Pabloga wata sojta quillan alli willacuyta willacur Corintucho goyaran. Galión jutiyoj runa Acaya probinsyapa mandajnin caycänan wichanmi ichanga Pablupa contran Israel runacuna jatariran. Pabluta charircur Galionpa despächunman aparan. Chayaycachir niran: «Cay runaga: ‹Tayta Diosta adurashun› nishpan yachachirpis laytami manacajman churaycan.» Pablo rimananpaj caycaptinna Galión niran: «Israelcuna, cay runa llutanta rurasha captenga wañuchicusha captenga gamcunata atindëmanmi. Diosniquipa laynincuna janan, ninshi-ninshillapita ichanga manami atindishayquichu. Quiquiquicuna imanöpis arriglacuy.» Chayno nir despächunpita llapanta garguran. Garguptinmi sinagogapa mandajnin Sostenesta despächu puncucho charicaycärir fiyupa magaran. Chayta ricarpis Galionga mana imapis gocuranchu. Chaypita unayllarämi Corintucho Pablo goyaran. Nircur ichanga ermänucunapita dispidicurir Pabloga Priscilawan Aquilawan iwal aywacuran Siria partiman chayananpaj. Büqui chayanan Cencrea marcaman chayashpan Pabloga Tayta Diosta aunishanta cumlir ajchanta rutucuran. Efesuman chayarna Pabloga Priscilatawan Aquilata cachaycuran. Nircur sinagogaman aywaran Jesuspita Israelcunawan parlananpaj. Chaymi Israelcunaga Pablo unaycama goyapänanta munaran. Pablumi ichanga mana munaranchu. Chaypa ruquenga dispidicur niran: «[Cananga Pascua fistapämi imanöpapis Jerusalenman chayanä caycan.] Tayta Dios munaptenga watucoj cutimushämi.» Nircorga Efesuman büquiwan aywacuran. Cesarea siudäman chayaycurna Jerusalenman aywaran ermänucunata watucoj. Chaypitana Antioquiaman cuticuran. Chaypita unayllataga Galacia y Frigia probinsyacunapa yapay aywaran marcan-marcan ermänucunata shacyächiraycar. Chay wichanmi Efesuman chayaran Apolos jutiyoj Israel runa. Payga caran Alejandría marca runa. Rimayta sumaj yacharan. Tayta Diospa palabrantapis sumaj yacharan. Apolosga Tayta Jesuspaj sumajmi musyaran. Chaymi runacunataga cushisha sumaj willapaj Tayta Jesuspita. Bautisacuypitami ichanga Bautisaj Juan yachachishallantaraj yacharan. Juc cuti sinagogaman aywar Apolosga mana manchacuypa willacuycaran. Chayta wiyar Priscilawan Aquilaga wasinman Apolosta pusharan. Nircur Jesuspita masta tantiyachiran. Chaypita Acaya probinsyamanna Apolos aywayta munaptin, Efesucho caj ermänucunaga cartata apachiran Acayacho caj ermänucuna alli chasquinanpaj. Chayarga Dios yanapaptin ermänucunata sumaj shacyächiran. Israelcuna mana riguiptinpis Apolosga sumaj tantiyachiran Diospa palabrancho Jesuspaj rimaycashanta. Tantiyachiran Jesusga Tayta Dios cachamushan Cristo cashanta. Corintucho Apolos caycashancama Pabloga marcan-marcan chaquillapa aywar chayaran Efesuman. Chaycho ermänucunata tarir tapuran: «Yäracushpayqui ¿gamcunaga Espíritu Santuta chasquicushcanquichu?» nir. Paycunana niran: «Espíritu Santuta runacuna chasquishantaga manami musyashcäcunachu.» Pabluna tapuran: «Chauraga ¿pipa yachachicuyninta wiyacurtaj bautisacushcanqui?» Niptin paycunaga niran: «Bautisaj Juan yachachishantami willapämasha bautisacunäpäga.» Pabluna niran: «Bautisaj Juanga runacunata bautisaran juchancunapita arpinticur Tayta Dios munashanno cawananpämi. Ichanga willaparan Jesucristo chayamuptin paymanna yäracunanpämi.» Niptin paycunaga Jesucristupa jutincho bautisacuran. Nircur Pabloga paycunapa umanman maquinta churarcur Tayta Diosta mañacuran. Chay öra Espíritu Santu llapan yäracojcunaman chayaran. Chaymi tucuy casta rimayta gallaycäriran. Y Tayta Dios nishancunata willacuran. Chaychöga chunca ishcaynömi ermänucuna caycaran. Efesucho goyar Pabloga quimsa quillantinnami sinagogacho mana manchacuypa parlaran Tayta Diospa maquincho goyaypaj. Jesusman yäracuyta mana munaj cajmi ichanga llapanpa ñaupancho Jesucristuman yäracojcunata manacajman churaj. Chaura Pabloga llapan yäracojcunawan shuyni aywacuran Tirano jutiyojpa escuela wasinman. Chaychöna waran-waran Jesucristupa willacuyninpita willapaj. Ishcay watana Efesucho yachachiptin intëru Asia probinsyacho Israelcunapis mana Israelcunapis Jesuspaj yachachishanta wiyaranna. Tayta Dios yanapaptinmi Pabloga milagrucunata ruraj. Chaymi Pablo töpashan pañuylucunata, mandilcunatapis gueshyajcunaman apaparan. Chaywanmi gueshyajcuna allchacaj, dyablucunapis runacunapita yargoj. Chay wichan waquin Israelcunapis purircaycaran runacunapita dyablucunata gargur. Paycunapis Tayta Jesuspa jutincho dyablucunata garguyta munar niran: «Pablo willacushan Tayta Jesuspa jutinchömi gargö.» Chaytaga ruranyaj mandaj cüra Escevapa ganchis wamrancunami. Paycuna juc cuticho Jesuspa jutincho garguyta munaycaptin dyablu niran: «Nogaga rejsëmi Jesusta. Pablo pï cashantapis musyämi. Gamcunaga ¿pitaj canqui nogacunata gargamänayquipaj?» Chayno nirmi dyablu ñacachishan runaga llapan callpanwan paycunata magar binsiran. Chaymi pasaypa yawarllana garapächulla chay wasipita gueshpir aywacuran. Chayno cashantaga Efesucho tiyaj Israelcunapis mana Israelcunapis mayar fiyupa manchariran. Chaymi may-chaychöpis Tayta Jesusta alabaj. Waquin yäracojcunapis jucha rurashancunata mana pacaranchu. Brüju cajcunapis brüjucunan libruncunata aparcur llapanpa ñaupancho rupachiran. Chay librucunapa risyunta jorguptin caran pichga chunca waranga (50,000) jurnalpa chaninmi. Chaynöpami achcaj runacuna Jesusman yäracuran. Tantiyacuran Jesús munayniyoj cashanta. Chaypitana Pablo yarparan Jerusalenman aywananpäga Macedonia probinsyacho, Acaya probinsyacho caj ermänucunata watucuytaraj. Jerusalenpita Romamanna aywaytapis yarparan. Chaymi Timoteotawan Erastota Macedoniaman ñaupachiran. Quiquin Pablumi ichanga Asia probinsyacho goyaranraj. Chay wichanmi Jesusman yäracojcunataga runacuna chiquicarcäriran. Chayno chiquiyta gallaycachiran Demetrio jutiyoj runami. Chay runaga diosa Artemisapa tacshalla capillancunatami guellaypita tacaj. Chay capillacunata ranticurmi Demetrioga capilla ruraj-masincunawan achca guellayta gänaj. Juc cutinami capilla ruraj-masincunatawan piyunnincunata gayaycachir niran: «Gamcuna musyanquimi tacapacullar gänashanchïta. Musyashayquinöpis Pabloga intëruchömi yachaycächin ‹runa rurashanga manami rasunpa dioschu› nir. Chayno nishanta manami cay Efesullachöchu riguisha. Asia probinsyachöpis riguichishami. Cananga manami noganchïpa aruyllanchïchu ushacanga. Munayniyoj mamanchi Artemisatapis templuntapis manacajmannami churanga. Mamanchi Artemisataga intëru Asiacho tiyajcuna, intëru munducho tiyajcunapis rispitaycashancho capaschari manapis rispitanmannachu.» Demetrio chayno niptin guellay tacaj-masincunawan piyunnincunaga fiyupa rabyar gaparparan: «¡Bïba, Efesucunapa mamanchi Artemisa!» nir. Chayno niptin mas achcana chay siudächo tiyaj runacunapis gaparpaycaran. Fiyupa rabyarmi Gayotawan Aristarcotapis shuntacänan coliseuman prësu aparan. Gayowan Aristarcoga Macedonia probinsyapitami Pabluta yanapar shamuran. Apashanta musyaycurmi Pabloga aywayta munaran. Ichanga ermänucunana micharan. Asia probinsyacho caj waquin autoridäcunapis Pabluwan rejsinacushpanmi willachiran shuntacasha caycajman mana aywananpaj. Shuntacasha caycaj runacunaga manami musyaranchu imapaj shuntacashantapis. Wichaypa uraypa parlarcaycaran. Israelcunatapis jitapänanpaj cashanta yarparmi Israel runacunaga Alejandro jutiyoj runata tangaypa yaycachiran paycunapa faburnin parlananpaj. Chaymi runacunapa ñaupanman Alejandro yaycuycur maquinwan sëñata ruraran upällananpaj. Ichanga Alejandro Israel runa cashanta musyar ishcay örano juc rimashannölla gaparparan «¡Bïba, Efesucunapa mamanchi Artemisa!» nir. Chaura autoridäcunapa secretaryonga sëñaypa runacunata upällaycachir niran: «Éfeso runacuna, ¿imanirtaj gamcuna gaparpaycanqui? Llapanmi musyan cay marcanchïcho Artemisapa templunta täpaycashanta, syëlupita urämoj mamanchi Artemisatapis ricaycashanta. Pipis manami chaytaga ñïgangapächu. Ama gaparpaychu. Sumajraj yarpachacuy-llapa imata ruranayquipäpis. Apamushayqui runacunaga templuta manami manacajman churashachu. Mamanchi Artemisatapis manami ashllishachu. Demetrioga, aroj-masincunaga pitapis demandar juezman aywachun. Juezcuna caycanmi arriglananpaj. Quiquincuna rasun cajwan ichichun. Ichanga gamcuna jucta parlayta munaptiquega llapan autoridäcunawan shuntacaycur sisyunta rurashun. Canan päsashanwanga Roma nasyunpa contran jatarishanchïta yarpar demandamashwanmi. Chaura noganchëga manami imano difindicuytapis camäpacushunpächu.» Chayno nirir llapan runacunata despachariran. Runacuna gaparpashan chawarcuptin llapan ermänucunata shuntaycur Pablo shacyächiran. Chaypitaga dispidicurir Macedoniamanna aywacuran. Aywar chayashan marcacunachöga ermänucunata shacyächiran. Chaypitaga Acayamanna chayaran. Chaychöga quimsa quilla goyaran. Chaypita Siriaman büquiwan aywananpaj caycashancho Pablo mayaran paypa contran Israel-masincuna juracuycashanta. Chaymi chaquillapana Macedonia probinsyapa päsar aywacuran. Cuticuptenga yan'garan: Sópater, Aristarco, Segundo, Gayo, Timoteo, Trófimo, Tíquico. Sopaterga Berea marcapita caran. Papäninpana jutin caran Pirro. Aristarcowan Segundoga Tesalónica marcapita caran. Gayona Derbe marcapita caran. Timoteo, Trófimo, Tíquico caran Asia probinsyapita. Paycunaga Troasman ñauparcur nogacunata shuyarämaran. Lebadüraynaj tanta micuna fista päsashanpitana Filipuspita büquiwan aywacuräcuna. Chaypita pichga junajtaga yan'gämajcunata Troaschönami tarirä. Chaychöga juc semäna goyaräcuna. Troas marcachömi ermänucunawan domingu junaj shuntacaräcuna micunäcunapaj y Santa Sënata micunäpaj upunäcunapaj. Warannin aywacunan captinmi pullan pagascama Pablo yachachiran. Goturpashä wasiga casha ishcay jana altusyojmi. Nogacunaga janan caj altuschömi caycarä. Chaychöga achca lamparincunapis rataycaran. Pablo parlaycaptin, juc mösu Eutico jutiyoj janaj altus bentänacho jamaraycaran. Jamaraycashancho puñucäcur pampaman yagacuran. Chaypitaga wañushatana jogarcäriran. Chaura Pablo urarcur chay mösuta juclla macallacurcuran. Yäracojcunatana niran: «Ama manchacaychu. Cay mösuga cawaycanmi.» Altusman cutircurna Santa Sënata micurcur llapan yäracojcunata aypuran micunanpaj. Nircorga pacha warashancama willaparcurna aywacuran. Mösutapis cawaycajtana wasinman pushacuran. Mösu cawaramushanpitami ermänucunaga fiyupa cushicuran. Troaspita Asón marcacama Pabloga chaquillapami aywaran. Nogacunanami büquiwan aywacurä Asoncho Pabluta shuntanäcunapaj. Asoncho tincurcurcuna llapanë büquiwan aywacurä Mitilene marcaman. Aywacur warannin junajna lamar chaupin Quío nishan tishgu chimpanman chayaräcuna. Waranninna chayaräcuna büquicuna ichinan lamar chaupin Samos nishan tishguman. Chaypita [Troguiliocho jamarcur] warannin Mileto marcamanna chayaräcuna. Chaypita aywacuräna Asia probinsyacunacho Pablo goyayta mana munaptin. Éfeso siudäman mana yaycuyllapa aywacuräcuna. Pabloga Pentecostés fistallapaj Jerusalenman chayayta munarmi apurä aywaran. Miletollapitanami Pabloga Efesucho caj mayur ermänucunata gayachiran. Chayamuptin Pablo niran: «Gamcunaga musyanquimi cay Asia probinsyaman chayamushäpita-pacha imano goyashätapis. Mana alli-tucullarmi Tayta Jesucristuta sirbishcä. Ñacashpä wagarpis, Israelcuna chiquimaptinpis Pay munashallantami rurashcä. Gamcunata yachachinäpaj cajtaga imatapis manami pacashcächu. Chaypa ruquenga llapan runa wiyaypis, wasicunachöpis willapashcämi, yachachishcämi. Israelcunatapis mana Israelcunatapis willapashcä juchancunapita arpinticur Tayta Jesucristuman yäracunanpämi. Cananga Espíritu Santu pushamaptinmi Jerusalenman aywaycä. Ichanga chayman chayaptë ima päsamänanpaj cajtapis manami musyächu. Mayman aywaptëpis Espíritu Santu musyachiman carsilman chayanallätami, ñacayman chayanallätami. Chaypis manami llaquicöchu. Nogaga wañuyman chayarpis Tayta Jesús nimashantami cumlinä. Chaymi cawashäcamaga Tayta Dios cuyapäcoj cashanta pï-maytapis willapänä caycan. «Marcayquicunapa purir Tayta Diospa maquincho goyänayquipaj willaparä. Cananpitami ichanga mana tincushunpänachu. Marcayquicunachöga llapan runacunatami willapashcä Tayta Diosninchi yarpashancunata. Imatapis manami pacashcächu. Chaymi cananpitaga quiquiquicunapitana canga. Nogaga manana juchayojnachu cashaj. *** Gamcunaga jucha rurayman mana chayanayquipaj cuydacur llapan ermänucunata sumaj ricay. Gamcunataga Espíritu Santumi churasha-cashunqui runa uyshancunata sumaj ricashanno ermänucunata ricanayquipaj. Yäracojcunataga cruscho wañur yawarninpa chaninwanmi Tayta Jesús salbasha. Noga musyaycänami aywacushäpitanaga llutan yachachicojcuna micucoj fiyu atojnöpis shamunanpaj cashanta. Paycunaga ermänucunata llutancunata yachachirmi pantacächenga. Chayno llutanta yachachicojcunaga quiquiquicunapitami yurenga. Llutanta yachachiptin waquin ermänucunaga paycunatami gatirpanga. Chaymi cuydanacuy-llapa. Nogaga quimsa watantinmi pagasta junajtapis wagar-imar-raj llapaniquita willapar yachachishcä. «Ermänucuna, cananga Tayta Diospa maquinman y willacuynincho cuyamashanchïta nishanmanmi gamcunata cachaycö. Chay willacuyninta wiyacorga Tayta Diosninchi munashannömi cawanquipaj. Paymi munayniyoj caycan payman llapan yäracojcunata aunishanta gamcunatapis goshunayquipaj. Nogaga pipa guellaynintapis gorintapis röpantapis manami munapashcächu. Musyashayquicunanöpis pachäpäga quiquëmi arushcä. Manami quiquilläpächu arushcä; yan'guïcunapäwanmi. Chayno cawarmi yachachishcä nogano arunayquipaj; pishëpacojcunatapis yanapänayquipaj. Tayta Jesuspis yachachimashcanchi ‹Chasquir cushicunanchïpitaga pitapis tarichiymi mas cushicuypäga› nir.» Parlayta usharcur llapan mayur ermänucunawan gongurpaycur Pabloga Tayta Diosta mañacuran. «Manami tincushunpänachu» nishanpitami llaquisha carcaycaran. Chaymi Pabluta macallaycur-macallaycur wagaran. Chaypis büquicamaraj despachananpaj yan'garan. Mayur ermänucunapita dispidicurir aywacuräcuna lamar chaupin Cos tishguman. Warannenga lamar chaupin Rodas tishguman chayaräcuna. Chaypita waranninna Pátara marcaman chayaräcuna. Chaycho juc büqui Feniciaman llojshinanpaj caycajta tariräcuna. Chaura chay büquiman wicharcur aywacuräcuna. Lamar chaupin Chipre tishgutaga ichoj caj-lädöpami päsaräcuna. Siria läduman aywaräcuna. Tiroman chayar büqui ichiran cargacunata bäjachinanpaj. Chaycho ermänucunawan tincur juc semäna goyaräcuna. Paycunami Espíritu Santu tantiyachiptin Pabluta micharan «Jerusalenman ama aywaychu» nir. Semänarcuptënaga ermänucuna warminwan-cama wamrancunawan-cama lamar cuchunyaj yan'gämaran. Gongurpaycärirna llapanë Tayta Diosta mañacurä. Dispidicurirna büquiman wicharcur aywacuräcuna. Paycunapis wasinman cuticuran. Tiro marcapita aywacurna Tolemaida marcacama chayarä. Chaycho ermänucunawan tincurmi paycunawan juc junaj goyaräcuna. Warannin yargurna Cesareaman chayaräcuna. Chaychöga alli willacuyta willacoj Felipe cajman pachacuräcuna. Paytami Jerusalencho micuyta aypunanpaj sojta ermänucunatawan ñaupata acrasha caran. Felipipaga chuscu jipash wamrancuna caran. Paycunaga caran Tayta Diospa profetïsancunami. Chaycho achca junajna goyarcaycaptë Judea probinsyapita shamuran Agabo jutiyoj profëta. Paymi sharcamur Pablupa wachcunta charircur quiquinpa maquinta chaquinta watacuran cayno nishpan: «Espíritu Santumi nin: ‹Watarashayquinömi cay wachcupa duyñuntaga Jerusalencho Israel runacuna watanga. Nircur mana Israel runacunamanmi entregayconga› nir.» Chayta wiyar llapan ermänucunawan Pabluta ruwarä «Jerusalenman ama aywaychu» nir. Ichanga Pablo niran: «¿Imanirtaj waganqui llaquicachimashpayqui? Nogaga Jerusalencho astimaptinpis chasquicushämi. Tayta Jesús janan manami wataränalläpächu listu caycä. Sinöga Jerusalencho wañunäpäpis listumi caycä.» Chaura aunichiyta mana camäpacur «Tayta Dios munaptenga jina chaynöpis cangachari» niräcuna. Chaypitana camaricarcärir Jerusalenman aywacuräcuna. Cesareapita ermänucunapis aywäshimaran. Jerusalenman chayaptëcunaga pushamaran Chipre runa Mnasonpa wasincho pachäcunäcunapaj. Payga ñaupapita-pachana Jesusman yäracuran. Jerusalenman chayaycuptë ermänucunaga cushicuran. Warannin junäga aywaräcuna Santiaguta watucoj. Chaycho tariräcuna mayur yäracojcuna shuntacasha caycajta. Paycunata saludaycur Pabloga willaparan Tayta Diosninchi imano mana Israel runacunacho rurashantapis. Chaura wiyaycajcunaga Tayta Diosninchïta alabaran. Nircur Pabluta niran: «Ermänu, musyashayquinöpis waranganpami Israel runacunaga Jesusman yäracusha. Jesusman yäracurpis paycunaga munaycan Moisespa laynincunataraj pï-maypis cumlinantami. Paycunaga gampäpis caynömi mayasha: jäpa marcacho tiyaj Israelcunatashi gamga michashcanqui Moisespa layninta cumlinanta. Manashi munanquichu wamrancunata señalananta, custumrincunata cumlinantapis. Cananga gam chayamushayquita runacuna musyangami. Chauraga ¿imatataj ruranquiman? Chaymi llapan runapa ricay-ñawincho alli llojshinayquipaj sumaj yarpachacushun. Caychömi chuscoj runacuna Tayta Diosninchïta aunishanta cumlircaycanna. Wallcanami pishin. Cananga chuscunta pushacurcur Tayta Diospa ricay ñawincho limyu canayquipaj mayllacamuy. Ajchanta rutucachiy. Paycuna churananpaj caj ofrendatapis gam churay. Chayno ruraptiquimi Israel-masinchïcuna musyanga Moisés nishanta cumlishayquita. Chayta musyarga runacuna llullapashantami yarpanga. Mana Israelcunamanpis ermänucunamanga maynami cartata apachishcä ïdulucunapaj churashan aychacunata, maticusha uywacunata, yawarcunata mana micunanpaj; ollgupis warmipis jucwan-jucwan manana puricunanpaj.» Chauraga chuscun runacunata pushacurcur Pablo aywaran. Warannin junäga paycunawan iwal mayllacuran. Nircur Templuman yaycuran imay junaj limyuyayta ushananpaj cashantapis willaj. Chay junajmi ofrendanta chuscun churanan caran. Ganchis junajta limyuyar cumliycaptinna Asiapita shamoj Israelcuna ricaran Pablo Templucho caycajta. Chaymi Pabluta charicarcärir gaparparan «Israelcuna, yanapämay. Cay runami intërupa purin marcanchïpa contran rimar, layninchïpa contran rimar. Templunchïmanpis mana Israel runacunatami yaycachimusha. Chayno rurashpanmi Templunchïta ganraycächin» nir. Chayno niran Efesucho Trofimotawan Pabluta puriycajta ricasha carmi. Paycunaga yarparan Templumanpis chay runata yaycachishantami. Chaura llapan runacuna shamur fiyupa rabyashpan Pabluta charir garchacarcärir jawaman jorguran. Templupa sawannin puncucunatapis wichgarcäriran. Nircurmi aypalla runacuna Pabluta wañuchiyta munar magaran. Chayno magaycashantami Roma suldärucunapa comandantin wiyaran. Chaura comandantiga capitancunata, suldärucunata pushacurcur cörriyllapa aywaran runacuna shuntacasha caycashan cajman. Suldärucuna chayajta ricar Pabluta mana magarannachu. Comandantiga Pabluta prësu charircur ishcay cadinawan watachiran. Nircur runacunata tapuran «¿Pitaj cay runa? ¿Imatataj rurasha?» nir. Chaura runacunaga wichaypa uraypa rimarcaycaran. Chaynöpami comandantiga mana tantiyaranchu imata rimarcaycashantapis. Chaymi cuartilman Pabluta apachiran. Runacuna fiyupa rabyasha guepanpa gatir magayta munaptin escalunman chayaycacherga suldärucuna wintucurcurna cuartilman wichächiran. Suldärucunata achca runacuna gatisha aywaran «¡Wañuchun!» nir gayarpashpan. Cuartilman yaycachinanpäna carcaycaptin comandantita Pablo niran: «Tayta, ¿parlarcushwanchu?» Chaura Comandantiga niran: «¿Gamga griego rimayta yachanquichu? Chauraga ¿manachu gam canqui Egipto runa? ¿Manachu gam Romapa contran ñaupata jatarirayqui? ¿Manachu gam purirayqui chunyajpa chuscu waranga (4,000) runacunata pushasha?» Pabluna niran: «Manami. Nogaga Cilicia probinsyapa capitalnin Tarsocho yurej Israel runami cä. Tayta ruwacushayqui. Cay runacunata mä tantiyaycachishaj.» Chaura comandantiga Pablo ruwacushanta auniran. Chaymi Pablo escaluncho sumaj ichiycur maquinwan runacunata upällachiran. Nircur hebreo rimaycho niran: «Taytacuna, Israel-masëcuna chapacur nishäta wiyaycäramay ari.» Hebreo rimaycho Pablo rimashanta wiyar llapanpis upällaycäriran. Pabluna niran: «Ciliciapa capitalnin Tarsocho yurej Israel runami cä. Cay Jerusalenchömi wiñashcäpis. Gamalielmi laycunata yachachimaran unay awilunchïcunano cawanäpaj. Nogapis gamcunanömi unay custumrinchïcunata, Dios mandashancunata llapan shongöwan cumlej cä. Allita ruraycashäta yarparmi Jesusman yäracojcunata wañuy-caway gaticachaj cä. Warmita ollgutapis Jesusman yäracojtaga carsilmanmi apachirä. Chaytaga mas mandaj cürapis, llapan mayurcunapis musyanmi. Paycunapitami ordinta jorgurä Damasco marcacho Israel-masinchïcunaman aywanäpaj, Jesusman yäracojcunata prësu cay Jerusalenman apaycamur castigachinäpaj. «Ichanga Damascuman yaycuycaptëna las-dösino inti caycaptin illajpita syëlupita fiyupa achqui achicyamuran. Chaura pampaman tunirä. Jitaraycashächönami wiyarä ‹Saulo, Saulo, ¿imanirtaj chiquir gaticachaycämanqui?› nimojta. Chaymi tapurä ‹Tayta ¿pitaj canqui?› nir. Chaura nimuran: ‹Nogaga gaticachämashayqui Nazaretpita caj Jesusmi caycä.› Aywäshimajcunaga achicyamojta ricar fiyupa manchariran. Parlapämajtami ichanga mana wiyaranchu. Nogaga nirä: ‹¿Imatataj ruräman tayta?› Chaura Tayta Jesusna nimaran: ‹Cananga jatarcur ayway Damascuman. Chaychönami imata ruranayquipäpis willashunquipaj.› Achicyamoj gaprayarachimaptin aywäshimajcunaga janchayllapana Damascuman chayachimaran. «Chaychömi Moisés isquirbishan laycunatapis cumlej Israel runa Ananías jutiyoj tiyaran. Damascucho tiyaj Israelcunaga llapanmi rispitaj. Paymi shaycamur nimaran: ‹Ermänu Saulo, gapra caycashayquipita cananga ñawiqui ricanganami.› Chaura jinan öra ñawë allchacäcuptin Ananiasta ricarä. Paymi nimaran: ‹Unay castanchïcuna sirbishan Tayta Diosmi manaraj yuriptillayquina acrashurayqui pay munashanta musyanayquipaj, juchaynaj Tayta Jesusta ricanayquipaj, parlashancunatapis wiyanayquipaj. Cananga gammi llapan ricashayquita y wiyashayquita intëru munducho willacunqui. Chaymi juclla bautisacuy. Tayta Diosninchïta mañacuy juchayquicunapita perdunashunayquipaj.› «Damascupita Jerusalenman cutiycamur Templuman yaycurä Tayta Diosta mañacunäpaj. Mañacuycashächo ricarä Tayta Jesusta. Pay nimaran: ‹Apuray. Jerusalenpitaga juclla aywacuy. Caychöga manami wiyashunquipächu.› Chaura noga nirä: ‹Tayta, paycunaga musyanmi gamman yäracojcunata sinagogacunapita prësu apashäta, castigashäta. Sirbishoj Estebanta wañuchinanpäpis nogami aunirä. Wañuchejcunapa röpantapis charaparä.› Chaura Tayta Jesús nimaran: ‹Caypita aywacuy. Gamtaga cachaycä mana Israel runacuna carucho tiyaycashanmanmi› nir.» Mana Israel runacunaman willacoj aywananpaj nishanta Pablo willaptinmi runacuna fiyupa rabyashpan niran: «¡Chay runaga ama cawachunchu! ¡Juclla wañuchun!» Chayno gaparpashpanmi röpancunatapis tapsir-usharan. Allpatapis janajpa goshtataylla machiran. Chaymi comandantiga suldäruncunata niran: «Pabluta cuartilman wichgay. Sumaj astiy. Chayrämi willamäshun imanir runacuna paypa contran jatarishantapis.» Castigananpaj wataraycächiptinna capitanta Pablo tapuran: «¿Roma runa caycaptin y autoridäcuna manaräpis jusgaptin allichu canman gamcuna astiptiqui?» nir. Niptinmi capitanga comandantita willaran: «Chay runaga Roma runashi. Cananga ¿imatataj ruranqui?» nir. Chay comandantina Pablo cajman aywaycur tapuran: «¿Rasunpachu Roma runa canqui?» nir. «Au» niran Pabloga. Comandanti niran: «Nogaga achca guellaywanrämi Roma runa cayman chayashcä.» Pabluna niran: «Nogaga yuriynëpita-pachami cä.» Chauraga Pabluta astinanpaj caycajcuna paypita juclla witicuriran. Comandantipis Roma runa Pablo cashanta musyaycur watachishanpita fiyupa manchariran. Waranninna imapita Israel runacuna Pablupa contran jatarishantapis musyayta munar comandantiga wichgaraycashanpita jorgachiran. Nircur mandaj cüracunatana sisyunman gayachiran. Chayaptinna llapanpa ñaupanman Pabluta apachimuran. Pabloga llapan mandajcunata sumaj ricapärir niran: «Israel taytacuna, manami imatapis llutanta rurashcächu. Chaytaga Tayta Diospis musyanmi.» Chaura mas mandaj cüra Ananiasga mandu rurajnincunawan shimicho lagyachiran. Pabluna niran: «¡Janan shongu, quiquiquitami Tayta Diosga castigashunquipaj! Lay nishanno arriglamänayquipaj jamaraycarga ¿imanirtaj layta mana cäsur lagyachimanqui?» Chaycho caycaj runacuna niran: «¿Imanirtaj Tayta Dios acrashan mas mandaj cürataga ashllinqui?» Pabluna niran: «Taytacuna, manami musyashcächu Tayta Dios acrashan mas mandaj cüra cashantaga. Tayta Diospa palabranchöpis ‹Marcayquita mandajtaga ama ashllinquichu› niycanmi.» Pabloga musyaranmi chay mandajcuna waquin cäga saduceo cashanta, waquinna fariseo cashanta. Chaymi sinchipa niran: «Taytacuna, nogaga fariseumi cä. Chachäcunapis fariseumi casha. Wañojcuna cawarinanpaj cashanta riguishäpitami jusgarcaycämanqui.» Chayno niptin fariseucunaga Pablupa faburninna ricacuran. Saduceocunawan rimanacuyta gallaycuran. Runacuna ishcayman raquicäcuran. Saduceocunaga yachachej «wañushacuna manami cawarimunnachu. Anjilcuna mana canchu. Runapa almanpis mana canchu» nir. Fariseucunana yachachej «wañojcuna cawarimongami. Anjilpis almapis canmi» nir. Jararaylla rimanacuptin lay yachachej fariseucuna niran: «Cay runapaga manami ima juchanpis canchu. Capaschari espiritupis anjilpis willapasha.» Masta mastana rimanacuptin comandantiga manchariran «Pablutaga imatapis ruraycunmanchari» nir. Chaymi suldäruncunata gayachimuran Pabluta cuartilman cutichinanpaj. Chay chacayga Tayta Jesús yuriparcurmi niran: «Pablo, ama manchacuychu. Imanömi cay Jerusalencho willacushcanqui, chaynöllami Romachöpis willacunquipaj.» Pacha wararcuptinna waquin Israel runacuna juracuycaran. Nircur jurar niran «Pabluta manaraj wañucherga ama imatapis micushunchu, ni upushunpischu» nir. Parlacojcunaga caran chuscu chuncapita (40) masmi. Paycunami aywaran mas mandaj cüracunawan mayur runacuna shuntacasha caycashanman. Chayaycur niran: «Nogacunaga parlacur jurashcä Pabluta manaraj wañucherga imatapis mana micunäpaj mana upunäpämi. Cananga comandantita willachiy ‹Pabluta apachipämay sumaj tapunäpaj› nir. Gamcunaman manaraj chayachimuptinmi nogacunaga wañuycachishaj.» Chayno parlacushantami Pablupa pañinpa ollgu wamran wiyaran. Chaura carsilman aywariycur Pabluta willaran. Willaptin Pabluna juc capitanta gayarcur niran: «Cay wamrata comandantiman pushay. Paytami willayta munaycan.» Wamrata comandantiman chayachir capitanga niran: «Prësu caycaj Pablumi ruwamasha cay wamrata gamman pushamunäpaj. Payshi imata wiyashantapis willashunqui.» Comandantinami wamrata janchacurcur juc-läman aparcur tapuran «¿Imataj caycan willamänayquipaj?» nir. Wamrana willaran: «Waquin Israel runacunami parlacusha Pablo imano cashantapis musyayta munaj-tucullar mandajcuna shuntacashanman wara tuta apachinayquipaj. Chayta ama riguinquichu. Chuscu chuncapita (41) masmi runacuna parlacusha Pabluta manaraj wañucherga imatapis mana micunanpaj, mana upunanpaj. Paycunaga apachinallayquitami shuyarpaycan.» Willarcuptin comandantiga wamrata niran: «Willamashayquitaga pitapis ama willapanquichu.» Chayno nircorga wamrata despachariran. Chaura comandantiga ishcaj capitancunata gayarcachir niran: «Ishcay pachac (200) suldäru chaquipa aywananpaj; ganchis chunca (70) suldäru muntädu aywananpaj; ishcay pachac (200) suldäruna lansanwan aywananpaj camaricuchun. Paycunaga sinchi chacayna Cesarea siudäman aywanga. Pablo muntacunanpäpis cawalluta camarichun. Sänullata Judea probinsyapa gobernadornin Felixman chayachichun.» Prësu apajwan cartatapis apachiran. Cartachöga cayno niycaran: Gobernador Félix, noga comandanti Claudio Lisiasmi gamta saludaycullä. Israelcunami cay runata magar wañuchinanpäna caycasha. Chaymi Roma runa cashanta musyashpä suldäröcunawan aywarcur washashcä. Nircurnami imapita contran jatarishantapis musyayta munar apashcä Israel runacunapa mandajnincuna shuntacashanman. Contrancunaga niran: «Cay runaga manami laynëcunata cumlinchu.» Niptinpis ima juchantapis manami tarishcächu wañunanpaj, ni carsilcho cananpäpis. Israel runacuna Pabluta wañuchinanpaj caycashanta mayaycurmi gamman apaycächimö. Contrancunatapis willashcä gam cajchöraj arreglananpämi. Chayllatami isquirbimö tayta. Comandanti mandashannöllami chacaypa apar Antípatris marcaman Pabluta chayachiran. Warannin junäga chaquipa aywaj suldärucuna cuartilninman cuticuran. Muntädu aywajcunallana Cesareaman apacuran. Cesareaman chayaycurnami gobernador Felixta cartata goycuran. Pablutapis entregaycuran. Félix cartata liguirir Pabluta tapuran maycho yurej cashantapis. Cilicia marcapita cashanta musyaycur niran: «Contrayqui cajcuna chayamuptinrämi declarasyunniquita wiyashaj.» Chayno nircorga Herodes aruchishan palasyullacho sumaj täpachiran. Chaypita pichga junajtanami mas mandaj cüra Ananías juc ishcay mayur runacunawan y abogädun pushasha Cesareaman chayaran. Abogädunpa jutin caran Tértulo. Paycunaga Felixpa despächunman chayaran Pablupa contran rimananpaj. Despächuman Pabluta chayachiptin Tértulo niran: «Tayta gobernador Félix, gampitami allilla goyarcaycä. Cay marcacunachöpis alli cajcunatami rurachishcanqui. Tayta gobernador, may-chaychöpis rurachishayquicunata ricarmi cushicur agradësicö. Ichanga alläpa mana jamarächicunäpaj ruwacushayqui rätulla wiyarcamänayquipaj. Cay runaga jogucoj gueshyanömi. Payga Nazareno sectapa mandajninmi. May-chaychöpis Israel runacunatami chiquinacaycächin. Jerusalencho Templötapis manacajman churayta munasha. Chaymi nogacuna prësu chariycur [laynë nishanno arreglayta munashcä. Chaura comandanti Lisias shaycamur firsapita nogacunata guechumaran. Nircurmi nimasha gampa ñaupayquichöraj ima juchan cashantapis cäranäcunapaj.] Cananga quiquiqui sumaj tapuycullay. Chaymi llapan nishäcuna rasun caj cashanta musyanquipaj.» Tértulo nishannöllami chaycho caycaj Israel runacunapis niran. Chaypitaga Pablo rimamunanpäna Félix sëñata ruraran. Chaymi Pablo niran: «Gobernador Félix, gamga achca watanami alli juez cashcanqui. Chaymi conträ jatarishanpita willapäshayqui. Diosta aduraj Jerusalenman chayashäga chayrämi chunca ishcay junaj. Chayno chayashäta musyanayquipaj pitapis tapuycunquiman. Tarimasha manami piwanpis rimanacuycajtachu, pitapis rabyaycächejtachu. Templuchöpis, ni sinagogacunachöpis, marcachöpis pitapis manami rabyaycächishcächu. Cay runacuna imapita jitapaycämashantapis mä jorgamächun. Ichanga willashayqui: Manami juc sectachu cä. Nogaga cawä Nazaretpita caj Jesús yachachishannömi. Unay awilöcuna sirbishan Diostami sirbiycä. Diospa laynincunaman, profëtacuna isquirbishanmanpis riguëmi. Nogapis paycunanömi riguë wañojcunata Tayta Dios cawarachimunanpaj cashanta. Cawarachimongami alli rurajta, mana allita ruraj cajtapis. Chaymi nogaga imanöpapis Tayta Dios ricaycämaptin y runacunapäpis allita rurallar cawaycä. «Ishcay quimsa watatami nasyunnëman cutishcä, muchojcunapaj caridäta apar, Diospaj ofrendäcunata churanäpaj. Diospa ricay-ñawincho limyu canäpaj mayllacurir Templuman aywarä. Wallcajllami caycarä. Piwanpis manami rimanacuycarächu. Chaychömi Asia probinsyapita shamoj Israel runacuna tarimaran. Chaycho tarimajcuna shamunmanga ima juchä cashantapis ñaupayquicho cäramänanpaj. Man'chäga caycho caycajcuna ñaupayquicho cäramächun ima juchä cashantapis Jerusalencho mandajcuna taripamashanta. Paycunapa ñaupanchöga sinchipa nirä ‹Wañojcuna cawarinanta riguishäpitami jusgaycämanqui› nir. Chay imachari juchä caycan.» Chaura Jesús yachachishancunata musyashpannami gobernador Felixga diyata jitaparan: «Comandanti Lisias shamur willamaptinrämi sumaj musyaycur arriglashayqui» nir. Nircur Pabluta ricaj capitanta Félix niran «Carsilman Pabluta cutichiy. Ichanga ama michanquichu rejsinacushan watucunanta, imatapis apapänanta.» Chaypita warannincuna warmin Drusilawan Félix cutir Pabluta gayachiran. Drusilaga caran Israel warmimi. Jesucristupita Pablo willacuptin paycunaga wiyaran. Pablo willaparan Dios munashanno cawanapaj, juchata mana rurananpaj, fisyu junajcho Tayta Dios jusgananpaj cashantapis. Chayno niptin gobernador Félix mancharishpan niran: «Cananga aywacuyraj. Timpö cashan örami yapay gayachimushayqui masta willapämänayquipaj.» Gobernador Félix siguïrumi parlananpaj Pabluta gayachiran cachaycunanpaj pacayllapa pägananta munar. Chaynöllami ishcay wata intëru Pabloga täpayllapa goyaran. Chaypita Felixpa ruquin gobernador cananpaj Porcio Festo jutiyojna yaycuran. Felixga Israel runacunawan alli quëdayta munar Pabluta jinalla prësu cachaycuran. Festoga Judea probinsyacho gobernador cananpaj Cesarea siudäman chayaran. Chaypita quimsa junajtaga Jerusalenman aywaran. Mandaj cüracunapis, rispitädu Israel runacunapis Pabluta demandashanta Festota willaran. Pabluta Jerusalenman apachinanpaj ruwacuran. Paycunaga mayna parlacusha caran Jerusalenman apaycaptillanna wañuchinanpaj. Festona niran: «Pabloga Cesareachömi wichgaraycan. Waracunami aywashaj. Chaymi mandajniquicunawan Cesareaman aywashaj ima juchan cashantapis cärananpaj.» Jerusalencho juc semänano goyarcur Festoga cuticuran Cesareaman. Waranninnami despächunman jamaycur Pabluta jorgachimuran. Pabluta chayachiptin Jerusalenpita aywaj Israel runacuna tucuyta jitaparan. Chaypis manami rasun cajtachu niran. Pablunami chapacur niran: «Nogaga manami ima juchatapis rurashcächu. Israel runacunapa laynintapis, Templutapis, Romapa laynintapis manami manacajman churashcächu.» Festoga munaran Israel runacunawan alli ricanacuyta. Chaymi Pabluta tapuran: «¿Jerusalenman aywayta munanquichu chaycho jusganäpaj?» nir. Pablunami niran: «Romacho mas mandamajninchïmi gamta churashurayqui pitapis jusganayquipaj. Chaymi cayllacho arreglamänayqui camacan. Gamga musyanquimi Israel runacunapa contran imatapis mana rurashäta. Wañunäpäno jatun juchata rurasha carga wañuchimaptinpis manami chapacushächu. Israelcunapa contran ima juchatapis mana rurasha caycaptëga pipis manami Israel runacunapa maquinman entregamanmanchu. Chaypa ruquenga Romacho mandajninchi César jusgamächun.» Chaura gobernador Festo tantiyachejnincunawan parlarcur Pabluta niran: «Romacho mandajninchi Cesarman aywaytami munashcanqui. Cananga paymanmi apachishayqui.» Manapis aycällatana ray Agripa Berenicewan Cesareaman aywaran Festota watucoj. Chaycho goyaptin achca junajtanaga Festo willaparan Pablo wichgaraycashanta. Cayno niran: «Caycho juc runami prësu caycan gobernador Félix cachashan. Jerusalenman aywaptë mas mandaj cüracuna, mayur runacunapis chay runa wañuchinanpaj nimaran. Nogana nirä: ‹Roma autoridäcunaga manami runata llutallaga wañuchinchu, contrancunawan manaraj sumaj cäranacuptenga. Chapacunantarämi shuyan.› Chaymi mayur runacuna Jerusalenpita chayamuptin warannin junaj despächöman jamaycur chay runata juclla jorgachimurä. Contrancunaga manami yarpashänöchu cäraran. Chaypa ruquenga custumrincuna-janan, wañoj Jesús-janan apaycachänacusha. Prësu caycaj Pabloga ‹Jesús cawaycan› ninmi. Chaymi ima ruraytapis mana camäpacur Pabluta tapurä ‹¿Jerusalenman aywashwanchu ñaupächo cäranacunayquipaj?› nir. Payga Jerusalenman aywayta mana munar ruwacamaran ‹Romacho mandajninchi Cesar-raj jusgamächun› nir. Chaymi jinalla prësu caycächë Romaman apachinäcama.» Niptin Agripapis niran: «Nogapis chay runa parlashanta wiyaycöman.» Festo niran: «Munaptiquega wara apachimushun parlashanta wiyanayquipaj.» Chaypita warannin ray Agripa Berenicewan comandanticuna, llapan autoridäcuna shuntacänan jatun cuartuman yaycuran. Llapan shuntacarcuptin Pabluta jorgachimuran. Chayaycachiptin Festo niran: «Tayta Agripa, llapayqui caycho caycajcuna, cay runa wañunantami Jerusalenchöpis caychöpis Israel runacuna munan. Ichanga ima juchantapis manami tarishcächu wañunanpänöga. Quiquinmi ruwacusha Romacho mandaj Cesarman apachinäpaj. Pay nimashannölla Romaman apachinäpämi caycä. Nogaga mayur mandaj Cesarman apachir, ima nir cartacunäpäpis manami sumäga musyächu. Ray Agripa, cananga gamcuna yanapämay sumaj tapurcur mandajninchïman imano cartata apachinäpäpis. ¿Imanöpataj juc prësuta Roma mandamajninchïman apachishwan imapita apaycächishanchïtapis mana sumaj musyarga?» Chaymi Agripaga Pabluta niran: «Imapita caycho caycashayquitapis mä nogacunata willapämay.» Niptin maquinta jogarcur Pablo niran: «Tayta ray Agripa, fiyupami cushicö Israel runacuna manacajta jitapämashanpita gampa ñaupayquicho chapacunäpaj captin. Tayta, gamga musyanquimi Israelcunapa custumrin imano cashantapis, imapita apaycachänacushätapis. Chaymi canan ruwacö parlamushäta mana yamacayllapa wiyaycamänayquipaj. «Marcächöpis, Jerusalenchöpis Israel runacuna llapanmi musyan wamra cashäpita imano goyashätapis. Chaynöpis musyanmi fariseo runa cashäta. Chaytaga quiquincunapis willashunquimanmi. Waquin cajpitaga fariseucunami mas cumlin Moisés isquirbishan laycunata. Cananga Tayta Dios unay aunishanman yäracushäpitami cayman prësu apachimasha jusgamänanpaj. Chunca ishcay Israel trïbucunapis musyanmi Dios aunishanta cumlinanta. Chaymi chacaypa junajpapis mana yamacaypa Diosta sirbëcuna. Tayta Agripa, chay ‹aunishan cumlishana› nishalläpitami Israel runacuna dimandaycäman. Tayta Diosga aunishannöllami wañushacunata cawarachenga. ¿Imanirtaj gamcunaga mana riguinquichu wañojcunata Tayta Dios cawarachimunanpaj cashanta? «Ñaupataga nogapis Nazaret Jesusman yäracojcunata fiyupa chiquir gaticacharämi. Chaynömi Jerusalenchöpis rurarä. Mandaj cüracuna ordinta gomaptinmi achcajta carsilman wichgachishcä. Wañuchiptinpis ‹Allimi wañuchishcanqui› nirä. Sinagogacunachöpis achcajtami castigashcä Jesusman mana yäracunanpaj. Fiyupa chiquirmi caru marcacunayaj yäracojcunata ashej aywarä prësu charimunäpaj. «Chaynöpami mayur cüracunawan parlacurcur ordinta gomaptin Damasco siudäman aywarä. Las-dösino aywarcaycaptë nogamanga intipitapis mas achicyajraj chayamuran. Chaura llapanë pampaman tunirä. Jitaraycashächo wiyarä hebreo rimaycho ‹Saulo, Saulo ¿imanirtaj chiquir gaticachämanqui? Quiquiquimi mana allita ruracuycanqui picata töru jaytar nanächicushannöpis› nimojta. Chaura tapurä ‹Tayta, ¿pitaj canqui?› nir. Chaura nimuran: ‹Nogaga gaticachämashayqui Jesusmi caycä. Cananga juclla jatariy. Gamtaga yuripashcä sirbimajnë canayquipaj, canan ricamashayquicunata y yapay ricamänayquipaj cajcunatapis willacunayquipämi. Cananga gamta cachashayqui Israel runacunaman, mana Israel runacunamanpis. Maygan mana allita rurashunayquipitapis nogami chapäshayqui. Nishäcunata willaptiquimi runacuna tantiyaconga. Chacaychöno cawananpa ruquenga achicyajchönöna cawanga. Satanaspa munaynincho cawashanpita Tayta Diospa maquinchöna cawanga. Nogaman yäracamashpanmi llapan juchanpita perdunasha canga. Chaynöpami Tayta Dios acrashancunawan iwal alli cawayta tarenga.› «Chayno niycämaptenga ¿imanirtaj mana cumlëmanchu Tayta Agripa? Chaymi willacushcä Damascucho, Jerusalencho y Judeacho caj waquin marcacunachöpis. Mana Israel runacunatapis willapashcä arpinticur Dios munashannöna cawananpaj. Chayta willacushäpitami waquin Israel runacunaga Templucho chariycäramar wañuchimayta munamasha. Tayta Dios yanapämasha captinmi canancamapis willapaycä tacshatapis jatuntapis Moisés nishannölla, waquin profëtacuna willacushannölla. Paycuna niran Tayta Dios cachamushan Cristoga ñacar wañunanpaj cashanta; wañushanpitapis rimir-puntata cawarimunanpaj cashanta; cawarircamurna Israel runacunatapis mana Israel runacunatapis alli willacuyta willapänanpaj cashanta.» Pablo chapacur parlaptin gobernador Festoga niran: «Pablo, gamga löcuyashami caycanqui. ¡Estudyayllawanmi löcuyacäcushcanqui!» Pabluna niran: «Tayta Festo, manami löcuyashachu caycä. Nogaga rasun cajllatami rimaycä. Chaytaga ray Agripapis musyanmi. Chaymi mana manchacuypa parlamö. Noga musyämi llapan parlaycashäta pay musyashanta. Cay willacuycashäga manami pacayllapachu päsasha. Tayta Agripa ¿riguinquichu profëtacuna nishanman? Nogaga musyaycämi gam riguishayquita.» Agripa niran: «¿Nishallayquiwanchu Jesucristuman yäracachimayta yarpanqui?» Niptin Pablo niran: «Juclla yäracuptiqui, nircur-raj yäracuptiquipis gampitanachari. Nogaga Tayta Diosta mañacö gampis llapan wiyaycämajcunapis nogano yäracunantami. Cayno cadinawan watasha canayquitami ichanga mana munächu.» Chaypitaga Agripa, Berenice, Festo y llapan shuntacajcunapis aywacuran. Juc-läman aywaycärirna quiquin-pura parlacuran: «Cay runaga manami imatapis rurashachu wañunanpaj ni carsilcho wichgaränanpäpis.» Agripana Festota niran: «Cay runata cachaycushwanmi caran Romacho mandajninchi Cesar-raj arreglananpaj mana ruwacusha captenga.» Italiaman apachimänanpaj parlacuriycur Pablutapis waquin prësucunatapis capitan Julioman entregaran. Chay capitanga caycaran «Augusto» nishan batallunpa mandajninmi. Chauraga Adramitiopita shamoj büquiman wicharäcuna. Chay büquiga Asia probinsyapa lamar cuchun ichinancunacho ichiycur-ichiycur päsanan caran. Nogacunawan aywaran Aristarcupis. Payga caran Macedonia probinsyacho caj Tesalónica siudäpitami. Waranninna Sidonman chayaräcuna. Capitan Julioga alli shongu car Pabluta ermänucunawan tincuchiran. Chaura ermänucunaga Pabluta sumaj atindiran. Sidonpita aywacuptëcuna nogacuna aywanäpaj caj-läpita fiyupa wayrämuran. Chaymi mana wayrashallanpa, lamar chaupin Chipre tishgu cuchullanpa aywarä. Chaypita Cilicia, Panfilia chimpanpa päsar chayaräcuna Liciacho caj Mira marcaman. Mira marcacho capitan Julio tariran Alejandriapita Italiaman aywaycaj büquita. Chaura chaymanna nogacunata wichächimaran. Achca junaj aywaycarpis aywayta mana atiparäcunachu. Ñacar-raj chayaräcuna Gnido marca ñaupanman. Aywanäpaj caycaj-läpita fiyupa wayra shamuptinmi aywaräcuna lamar chaupin Creta tishgu ñaupallanpa. Chaypa alläpa mana wayraptinmi päsacuräcuna Salmón marca ñaupanpa. Lamar cuchullanpa aywar ñacar-raj tumaräcuna. Chaypitana «Buenos Puertos» nishanman chayaräcuna. Chayga caran Lasea marcapa sercancho. «Buenos Puertos» nishanman chayanäcunapäga achca junajrämi ñacaräcuna. Tamya wichanna captinmi büquiwan puriypis sasana caran. Chaymi büquicho aywaycajcunata Pabloga willaparan: «Taytacuna, amana aywashunnachu. Aywarga mana allipämi aywashun. Büquipis, carganpis ushacanmanmi. Quiquinchïcunapis wañuycushwanmi.» Chayno niptinpis capitan Julioga Pablo nishanta mana wiyaj-tucuranchu. Chaypa ruquenga manijajtawan büquipa duyñun nishanta wiyacuran. Tamya wichan Buenos Puertuscho goyänäcunapäga manami allichu caran. Chaymi llapanë-japuy yarparä Cretacho caycaj Fenice marcaman aywacuyta, tamya wichan chaycho goyänäcunapaj. Chay marcami ichanga tamya quillacho goyänanpäpis alli caran. Surpita wall-wallyayllapa alli wayra wayrämuptin aywanäcunapaj allino caran. Chaymi lamar chaupin Creta tishgu cuchullanpa aywaräcuna. Yargushäcunapita manapis aycällatana «Euroclidón» nishan fiyu wayra lamar chaupin Creta tishgu lädupita fiyupa wayrämuran. Chaymi büquita juc-läpana apayta gallaycuran. Chaura wayra shamushan caj-läpa aywayta mana puydir cachaycuräcuna wayra apashallanpana büqui aywacunanpaj. «Cauda» nishan lamar chaupin tishgu ñaupanpa päsar chayaräcuna alläpa mana wayrashan partiman. Chaycho fiyupa sasatarämi garachaypa apashan salbacuna can'wata büquiman wichächiräcuna. Nircur quiquin büquitapis mana paquinanpaj wascacunawan wataran. Lamar rurincho «Sirte» nishan chucru agushman tacacänanta manchacurmi wayrawan tangachicunan tëlacunatapis jorguriycuran. Chaynöllatana nogacunataga wayra apamaran. Waranninpis chaynölla fiyupa wayra captin büquipita cargacunata lamarman garpuriran. Quimsa junajchönaga chaynölla wayrämuptin büquicho mana alläpa nistacashan cajcunataga garpuriran. Pucutay chaparaptinmi achca junajna intitapis ni goyllartapis mana ricaräcunachu. Fiyupa wayrämuptinmi cawaytapis mana yarparäcunanachu. Achca junajna imatapis mana micuptinmi llapanpa chaupinman ichiycur Pablo niran: «Taytacuna, nishäta wiyamanquiman caran. Cretapita mana llojshimorga manami ñacashwanchu caran. Imatapis manami lamarman garpushwanchu caran. Imano carpis cananga ama llaquicushunnachu. Büqui ushacaptinpis manami mayganchïpis wañushunpächu. Maquincho chararämaj Tayta Diosmi anjilninta chacay cachamusha. Anjilmi nimasha: ‹Pablo, ama manchacuychu. Gamga Romaman chayar mandaj Cesarpa ñaupanchömi declaracunqui. Büquicho caycaj runacunatapis gam-raycumi Dios salbanga› nir. Taytacuna, anjil chayno willaycämashaga ama manchacushunnachu. Nogaga Tayta Diosmanmi yäracö. Anjil nimashannöllami canga. Büqui ushacaptinpis lamar chaupin tishgu cantunmanmi lamar yacu jitarimäshun» nir. Chunca chuscu (14) junajna «Adriático» lamarcho wayra wacman cayman puriycächimaptin, büqui manijajcunaga pullan pagas mayaran allpaman chayaycashäcunata. Lamarpa jonduyninta tupuptin caran quimsa chunca sojta (36) metru. Yapay tupuptin ishcay chunca ganchis (27) metrunöllana caycaran. Gagaman tacacänanta manchacur büqui ichichicunan chuscu anclacunata lamarman cacharpur shuyarparan pacha waränancama. Ichanga büqui manijajcuna gueshpicuriyta yarparan. Chaymi büquipa puntanpapis anclata urächej-tumpalla salbacuna can'wata uraycächiran. Pabluna capitantawan suldärucunata willaran: «Büqui manijajcuna gueshpiyta munaycan. Paycuna aywacuptenga manami salbacunquipächu» nir. Chayno niptinmi suldärucunaga salbacuna can'wa wataraycajpa wascancunata cuchuriran lamarman yagacunanpaj. Pacha wararcuptinna runacunata Pablo shacyächiran: «Taytacuna, micushun ari. Chunca chuscu (14) junajnami mana imatapis micushcanchïchu. Nogaga gamcunata ruwä imallatapis micunayquipaj. Micunayqui salbacunayquipaj balurniqui cananpaj. Manami mayganchïpis wañushunpächu» nir. Nircorga llapanpa ñaupancho Tayta Diosta agradësicurir tantata paquircur micupacuran. Chauraga shacyarna waquin caj runacunapis micuran. Büquicho aywajcunaga carä ishcay pachac ganchis chunca sojtan (276) runacunami. Llapan micuran sacsananyaj. Nircurna büqui ancashyänanpaj lamarman rïguta garpuriran. Pacha wararcuptin büqui manijajcunaga mana musyaranchu mayman chayaycashantapis. Sumaj achicyarcuptinnami lamar chaupincho pampayoj tishguta ricaran. Chaura chayman büquita chayachiyta munaran. Chaymi büqui ichichicuna anclacuna watarashan wascancunata roguriran lamarcho anclacuna quëdacunanpaj. Büqui manijacunaga timunnintapis pascariycäriran. Wayra tangacunan tëlatapis janajman chutarcäriran wayra apananpaj. Chaura büquiga lamar cantunman aywayta gallaycuran. Aywaycashanchömi büquiga chucru aguman chayar lajtacäcuran. Mana cuyucurannachu. Chaura wayrawan yacu jaytar cuyuycächiptillan büquipa guepa caj puntantaga paquir-usharan. Chaura prësucuna mana gueshpinanpaj suldärucunaga wañuchiyta munaran. Chaymi Pabluta salbayta munar capitan Julio niran: «Ama pitapis wañuchiychu. Bäñayta yachajcunaga cantuman llojshichun. Waquinna tablacunata, büqui paquishancunata charicurcur cantuman llojshichun.» Chaynöpami llapanë mana wañuypa lamar cantunman llojshirä. Chaura llapanë lamarpita llojshircärir musyaräcuna chay lamar chaupin tishgupa Malta jutin cashanta. Chaycho tiyaj runacunaga allimi caran. Tamyawan gasaptin ninata ratachiran. Nircur nogacunata gayamaran mashacunäpaj. Pablupis chaqui rämacunata shuntarcur ninaman gaycuran. Chaura ninapita culebra gueshpir llojshiraycamur maquinpita amucurcuran. Pablupa maquincho culebra warcuraycajta ricar chaycho tiyaj runacunaga parlaran: «Cay runaga wañuchicojmi canga. Chaychari lamarpita llojshisha caycaptinpis bingansata cutichej diosaga mana cacharinchu» nir. Pablunami culebrata tapsiriran ninaman. Culebra cañishanga manami imanaranpischu. Ricarpaycajcunaga yarparan Pablupa maquin jacacurcunanta, illajpita wañucäcunanta. May öra imapis mana päsaptenga Pablupaj niran: «Cay runaga dios-imachari.» Nogacuna caycashä ñaupallancho caycaran Publio jutiyoj runapa chacran. Publioga chay tishgucho mas rispitädu runami caran. Nogacunata quimsa junaj pachächimar cushisha atindimaran. Chaychömi Publiopa taytan rupaywan disintiryawan cämacho jitaraycaran. Chaymi gueshyaycajman yaycuycur payta allchacächinanpaj Tayta Diosta Pablo mañacuran. Nircur paypa jananman maquinta churaycuptin allchacäcuran. Chay runa allchacashanta mayaycur tishgucho gueshyajcunaga Pabluman shamuran. Chaura llapanta allchacächiran. Paycunaga alli ricamar nogacunata garamaran. Chaypita büquiwan aywacunäpaj caycaptëcuna pishëmashancunata goycallämaran. Alejandriapita shamoj büquipis tamya quillacuna päsanancamami chay tishgucho caycaran. Nogacunapis quimsa quilla goyarcorga chay büquiman wicharä aywacunäpaj. Chay büquipa umanchöga caycaran Cástor y Pólux nishan diosnincunata llagllaypa dibujasha. Chaypita aywacur Siracusa marcaman chayaycur quimsa junaj goyaräcuna. Siracusapitanami aywaräcuna lamar cantullanpa büquiwan Regio marcacama. Warannin surpita sumaj wayracarcamuran. Chaymi ishcay junajllatana chayaräcuna Puteoli marcaman. Chaychönami ermänucunata tarirä. Paycuna ruwamaptinmi juc semäna goyaräcuna. Chaypitanami chaquillapa Romaman chayaräcuna. Romacho caj ermänucunaga aywarcaycashäta mayaranna. Chaymi «Foro de Apio» nishan marcaman taripämaran. Waquinna «Quimsa Tabernas» nishan marcacho shuyarämaran. Ermänucunata ricärirmi Pabloga cushicur Tayta Diosninchïta agradësicuran. Romaman chayaptënami capitanga comandantiman prësucunata entregaycuran. Pablutami ichanga juc wasillacho goyächiran. Chaychöga juc suldärullawanna täpachiran. Chayashanpita quimsa junajtaga Romacho tiyaj mayur Israel runacunata Pablo gayachiran. Shuntacarcuptin niran: «Taytacuna, nogaga manami marca-masinchïtapis, ni unay famillyanchïcunapa custumrintapis manacajman churashcächu. Imata mana ruraycaptëpis Israelcunaga Jerusalencho prësu chariycamarmi Roma autoridäcunaman entregamasha. Autoridäcuna jusgamar manami imatapis tariranchu wañuchimänanpänöga. Chaymi cachaycamayta munaran. Israel-masinchïcunami ichanga mana munaranchu. Chaymi ruwacurä ‹Romacho mandaj Cesar-raj jusgamächun› nir. Imano captinpis marca-masinchïcunataga manami demandächu. Gamcunataga gayachishcä tincunanchïpaj, willapänäpämi. Nogaga Tayta Dios unay aunishanman yäracushäpitami canan cadinawan wataraycä.» Chaura mayur Israel runacuna niran: «Imano cashayquitapis musyanäpäga manami Judea probinsyapita ima cartatapis apachimushachu. Washapita shamoj Israel-masinchïcunapis manami willapämashachu gampäga. Ichanga may-chaychöpis sectayquipa contranmi parlan. Cananga gam yachachishayquitami wiyayta munäcuna.» Chayno niptinmi juc junaj yapay shuntacänanpaj parlacuran. Nishan junaj chayamuptin, pachacarashan wasinman aypalla shuntacaran. Chaymi goyarpoj yachachiran Diospa maquincho imano cananpaj cashantapis. Moisespa laynincunawan, profëtacuna isquirbishanwanpis Jesusga Tayta Dios cachamushan Cristo cashanta tantiyachiran. Chayno willapaptin waquin runacuna Jesusman riguiran. Waquinnami ichanga mana riguiranchu. Juc yarpayllaman mana chayayta camäpacur aywacuyta gallaycuran. Chaymi Pabloga niran: «Rasuntachari profëta Isaiasta Espíritu Santu musyachiran unay castanchïcunata cayno ninanpaj: «Aywarcur chay runacunata niy: May-jina wiyashpayquipis manami tantiyanquipächu. May-jina ricashpayquipis manami cuentata gocunquipächu. Chay runacunapaga shongun chucruyacäcusha mana tantiyananpämi. Rinrincunatapis llutarcusha mana wiyananpämi. Ñawintapis chaparcusha mana ricananpämi. Chaynöpami mana ricar mana wiyar mana tantiyanchu. Chaynöpami mana arpinticunchu. Chayno captenga nogapis manami allchacächishächu. Isaías nishannöllami gamcunapis caycanqui. Chaymi mana Israel runacunatana salbacunanpaj willapäshaj. Paycunami ichanga juclla tantiyaconga.» [Pablo chayno niptin Israel runacuna quiquin-pura fiyupa rimanacur aywacuran.] Pabloga ishcay watami goyaran mañacuy wasillacho. Pipis watucojcunataga chay wasillachömi jamachej. Payga llapan runacunatami willapaj Diospa maquincho goyänanpaj. Llapan wiyay Tayta Jesucristupita runacunata yachachiptin pipis manami micharanchu. Romacho caycaj ermänucuna: Noga Pablo, Jesucristupa sirbejninmi cay cartata apachimö. Jesucristupa apostulnin canäpämi Tayta Diosninchi acramasha. Jesucristupa alli willacuyninta willacunäpämi cachamasha. Chay alli willacuyninpäga unaynami Tayta Diosninchi profëtancunawan willacachiran. Chay alli willacuynenga niycaran Tayta Diospa wamran Jesucristo salbamajninchi cashantami. Payga cay pachacho caran ray David castapita yurejmi. Paytami wañuptinpis Espíritu Santu cawarachimuran. Chaymi tantiyachimanchi Jesucristoga Tayta Diosninchïpa munayniyoj wamran cashanta. Jesucristu-raycumi Tayta Diosga apostulnin canäpaj churamar cachamasha may-chay nasyuncunachöpis alli willacuyninta willacunäpaj. Chaymi pï-maytapis willapä Jesucristuman yäracur Tayta Diosninchi munashanno cawananpaj. Chaynöpami gamcunatapis Tayta Diosninchi acrasha-cashunqui Jesucristupa maquincho cawanayquipaj. Romacho caycaj ermänucuna, gamcunatapis Tayta Diosninchi cuyashushpayquimi acrashurayqui wamran canayquipaj. Tayta Diosninchi, y Taytanchi Jesucristo cuyapaycushunqui ari alli cawanayquipaj. Ermänucuna, rimëruga Tayta Diosninchïtami noga agradësicö Jesucristuman sumaj yäracushayquita may-chaychöpis parlaptin. Waran-waran llapaniquipaj mañacushäta quiquin Tayta Diospis musyanmi. Cachamashannöllami Wamran Jesucristupa alli willacuyninta llapan shongöwan willacuycä. Mañacuycä Tayta Dios camacächiptenga gamcuna cajman rajacoj shamunäpämi. Gamcuna cajmanga pasaypami shamuyta munaycä Espíritu Santu yanapämashanwan gamcunatapis yanapänäpaj. Chaynöpami Jesucristuman mas yäracur alli cawanquicunapaj. Chayamuptëmi jucninchi-jucninchïpis Jesucristuman yäracuyninchïpa shacyächinacushunpaj Tayta Diosninchi munashanno cawananchïpaj. Ermänucuna, achca cutimi gamcuna cajman rajacoj shamuyta munashcä. Shamuyta munarpis chapa captinmi mana puydishcächu. Juc marcacunacho willacuptë runacuna Jesucristuman yäracushanno gamcuna cajchöpis Jesucristuman yäracunanpämi willacuyta munaycä. Rejsisha mana rejsisha runacunatapis, yachaj runacunata mana yachaj runacunatapis Jesucristupa willacuyninta willapänä caycan. Chaymi imanöpapis Romaman shamuyta munaycä Jesucristupa alli willacuyninta willacunäpaj. Nogaga manami pengacöchu alli willacuyta willacur. Chay alli willacuyga Tayta Diospa munayninmi Jesucristuman llapan yäracojcuna salbacunanpaj. Chaymi rimëru willapä Israel-masëcunata, chaypitana juc-lä runacunata. Chay alli willacuychöga tantiyachimanchi Jesucristuman yäracullar salbasha cananchïpämi. Chaymi palabranchöpis isquirbiraycan: «Alli runaga Tayta Diosman yäracushanpitami salbasha canga» nir. Fiyu runacunaga mana allita rurashpanmi waquin runacuna Tayta Diosninchi imano cashantapis musyananta chapata ruran. Chayno rurarga syëlucho caycaj Tayta Diosninchïtami rabyachin. Chaypitami chay runacunataga castiganga. Chay runacunaga Tayta Dios imano cashantapis musyanmi. Paycunataga quiquin Tayta Diosmi llapan camashancunawan musyachisha. Llapan camashancunata ricarmi musyanchi Tayta Diosninchi llapanpaj munayniyoj cashanta. Chaytaga unay caj runacunapis musyaranmi. Chaymi fisyu junaj chayamuptin pipis mana chapacongachu «Noga manami musyashcächu Tayta Dios llapanpaj munayniyoj cashanta» nishpan. Tayta Diosninchi llapanpaj munayniyoj cashanta musyaycarpis paycunaga manami wiyacuranchu ni agradësicuranpischu. Chaypa ruquenga manacajcunallata yarpar mana allita rurashpanmi cawaran. Paycunaga «yachajmi cä» nirpis imata rurashantapis manami musyanchu. Chaymi imaycamapis cawaj munayniyoj Tayta Diosta adurananpa ruquenga runa-nirajcunata ruraycullar aduran. Chaynöpis aduran pärejcunatano ruraycur, uywacunatano ruraycur y garachaypa purejcunatano ruraycur. Chayno cawaptinmi Tayta Diosninchïpis cachaycusha shongun munashanno melanaypajcunata rurar cawacunanpaj. Chaymi jucwan-jucwan cacun, marca pengay goyäcun. Tayta Diosninchïta adurananpa ruquenga quiquincuna rurashallantami aduran. Llapanta camaj Tayta Diosninchïta adurananpa ruquenga pay camashallantami aduraycan. Quiquin Tayta Diosnillanchi adurashaga cachun. Chaymi Tayta Diosninchi cachaycusha tucuy mana allicunata rurar cawacunanpaj. Warmicunapis uman shanariptin warmi-pura cacun. Ollgutaga mana munannachu. Ollgucunapis ollgu-pura cacun. Warmitaga mana munannachu. Chaymi juchata rurashanman-tupu Tayta Diosninchi castigaycan. Tayta Dios munashanno cawayta mana munaptinmi payga cachaycusha llutan yarpaynincunacho cawacunanpaj, marca pengay goyänanpaj. Chayno cashpanmi tucuy mana allicunata ruran, quiquillanpaj imatapis munan, chiquinacun, inbidyösumi, wañuchicun, achäquita ashipan, engañacun, llullacur imatapis rasuntanöraj parlan, washa rima, runa-masinpa contran riman, Tayta Diospapis contran, pï-maywanpis rimanacun, alli chölu-tucun, alabacun, mana allicunata ruranallanpaj yarpachacun, maman-taytanta mana wiyacunchu, imata willapaptinpis mana chasquicunchu, aunishanta mana cumlinchu, mana cuyapäcunpischu, runa-masintapis perdunayta mana yachanchu. Paycunaga musyaycanmi chayno cawajcuna infiernucho ñacananpaj cashanta. Chayta musyaycarpis mana manchacuypami chayno juchata ruran. Waquin runacunatapis shacyächin chayno mana allicunata rurananpaj. Runa, gamga juccunata ¿jusgaycanquichu? Pita jusganayquipis manami camacanchu. Juccunata jusgaycashpayqui quiquiquipis chayno juchata ruraycarga quiquillayquimi juchayoj cashayquita niycanqui. Musyanchïmi juchata rurasha caycar jucta jusgajtaga chay runatapis Tayta Diosninchi jusgananpaj cashanta. Runa, gamga juchata ruraycarpis juccunatami «juchayoj» niycanqui. Chayno caycaptenga ¿gam yarpanquichu Tayta Dios mana jusgashunayquipaj cashanta? ¿U Tayta Dios cuyapäcoj, pasinsacoj, alli captinchu yarpanqui mana castigashunayquipaj cashanta? Payga cuyapäshushpayquimi munan jucha rurashayquipita arpinticur pay munashannöna cawanayquita. Gammi ichanga canqui rumi shongu. ¿Imanirtaj jucha rurayta mana cacharinquichu? Jucha rurayta mana cachariptiquega Tayta Diosninchi fiyupa rabyar llapan juchayquipitami jusgar castigashunquipaj. Chay junäga juchata rurashanman-tupumi pitapis Tayta Diosninchi jusganga. Tayta Diosninchi munashanno cawajcuna, allillata rurajcunaga Tayta Diospa ñaupanchömi imaycamapis cawanga. Tayta Diosninchïta mana wiyacojcunata, mana allita rurajcunatami ichanga mana cuyapaypa castigangapaj. Jucha rurajcunaga llapanmi castigasha car fiyupa ñacanga. Rimëru Israel runacuna, nircurna mana Israel runacunapis. Tayta Diosninchi munashanno cawajcuna, allillata rurajcunami ichanga Tayta Diospa ñaupanman chayar alli cawayta chasquengapaj. Rimëru Israel runacuna, nircurna mana Israel runacunapis chasquengapaj. Tayta Diosninchëga llapan runacunata iwalmi rican. Pitapis manami chapangachu. Mana Israel runacunaga Moisés isquirbishan layta manami musyanchu. Chay layta mana musyaycar juchata ruraptinpis Tayta Dios castigangami. Israelcunami ichanga layta musyan. Chay layta musyaycar juchata ruraptin chay laycho niycashannömi jusgangapaj. Chayno jusgar Tayta Diosninchëga runata alli rican manami layta yachacushallanpitachu. Chaypa ruquenga chay layta cumlejcunallatami Tayta Diosninchi alli ricanga. Mana Israel runacunapis Moisés isquirbishan layta mana musyaptinpis shongunmi musyachin allita u mana allita rurashantapis. Chaynöpami Moisés isquirbishan laycho niycashanta paycunapis ruraycan. Chaura alli u mana alli cashanta shongun musyachishancunami lay caycan. Chay runacunaga rurashancunachömi musyachimanchi layta shonguncho musyashanta. Paycunataga shongunmi musyachenga allita rurashanta u mana allita rurashantapis. Chaura noga alli willacuyta willacuycashäga tantiyachimanchi llapan runacunata Jesucristuwan Tayta Dios jusgachinanpaj cashantami. Chay junäga runacuna pacayllapa yarpashantapis Tayta Dios jusgangami. Gamga cushishami «Israel runa cä» ninqui. Moisés isquirbishan laycunamanmi yäracunqui. «Tayta Dios acrashan runacunami cä» ninqui. Imano goyänayquipaj Tayta Dios munashantapis musyanquimi. Laycho niycashanta musyarmi tantiyanqui maygan alli cashanta maygan mana alli cashantapis. Chaymi gamga gaprano caycajcunata pushajno, chacaycho puriycajcunata achquipajno caycanqui. Moisés isquirbishanta chararmi gamga mana yachajcunata, mana tantiyajcunata yachachinayquipaj cashanta yarpaycanqui. Chayno waquin runacunatapis yachaycächerga ¿imanirtaj quiquiqui mana yachacunquichu? Mana suwacunanpaj yachaycächerga ¿imanirtaj suwacuycanqui? Warmipis ollgupis majallawan cacunanpaj yachaycächerga ¿imanirtaj quiquiquega jucwan-jucwan cacuycanqui? Ïdulucunata ricaytapis mana munaycarga ¿imanirtaj quiquiquega ïdulucunapa capillanman yaycunqui adurnuncunata suwacunayquipaj? Moisés isquirbishan laycunata yachaycarga ¿imanirtaj layta mana wiyacur Tayta Diosta mana cäsunquichu? Chaypitachari Tayta Diosninchïpa palabranchöpis niycan: «Gamcuna llutanta rurar cawaptiquimi Tayta Diospa willacuyninta runacuna manacajman churan.» Moisés isquirbishan layta cumliptenga allimi Tayta Dios acrashan cananpaj señalacushanpis. Layta mana cumliptinmi ichanga señalacushanpis yangallana caycan. Mana señalacusha cajcunapis layta cumliptenga ¿manachuraj señalacushatanöna Tayta Dios chasquenga? Chayno captenga mana señalacusha caycarpis layta cumlejcunami fisyuchöga nishunquipaj: «Señalacusha caycarpis, Moisés isquirbishan layta alli yachaycarpis ¿imanirtaj Tayta Diosninchïta mana wiyacurayquichu?» nir. Chayno caycaptenga ¿pitaj rasunpa Israel runa? Manami janan shongulla caj Israel runachu. ¿Maygantaj rasunpa señalacusha cayga? Manami cuerpullancho señalachicojchu. Chaypa ruquenga llapan shongunwan Tayta Diosninchi munashanno cawaj cajmi shonguncho señalashano caycan. Laytapis manami janan-shongullachu cumlin, chaypa ruquenga llapan shongunpami. Chayno cawajtaga Tayta Diosmi alabanga runacuna mana alabaptinpis. Chauraga Israel runa cay y señalacusha runa cay ¿allichu u manachu? Au, allimi. Tayta Diosninchëga conträtuta rurar Israelcunatami palabranta rimëru musyachiran. Chaura ¿waquin Israelcuna Tayta Diosta mana wiyacuptenga Tayta Diospis aunishancunata mananachuraj cumlenga? Manami. Tayta Diosga llapan aunishancunatami cumlin runacuna llulla cashapis. Chaymi Tayta Diospa palabranchöpis cayno niycan: «Gamga rasun cajtami rimanqui. Jusgashuptiquipis allichömi llojshinquipaj.» Capas gamcuna yarpanqui «noganchi juchasapa cashapis Tayta Diosga allimi ricamanchi» nir. Castigashuptiquina capas yarpanqui «Diosga fiyupa mana allitami ruraycan castigamashpanchi» nir. (Chayga runa yarpashallanmi.) Ichanga manami chaynöchu. Mana castigarga ¿imanöraj mana allita ruraj runacunata juchanpita Tayta Dios jusganman? Noga capas juchata ruräman. ¿Chayno cawaptë runacuna tantiyacunchu Tayta Dios alli cashanta? Manami. Chayno captenga ¿mana allicunatachu rurashun Tayta Dios alli cashanta musyachimänapaj? Llutan ruraypis alli cashanta yarpar pasaypami pantarcaycan. Waquin runacunaga «Pablumi chayno yachachin» nir washä rimaycan. Wawallau chayno rimaj runacuna. Chay runacunataga mana cuyapaypami Tayta Dios castiganga. Chayno captenga ¿Israelcuna mas allichu caycan waquinpitaga? Manami. Yachachishänöpis Israel runapis mana Israel runapis juchayojllami caycanchi. Chaymi Tayta Diosninchïpa palabranchöpis cayno niycan: «Pipis allitaga manami rurannachu. Pipis manami tantiyacunchu. Pipis manami Tayta Diosninchi munashanno cawayta ashinchu. Llapanpis llutanllatanami rurarcaycan. ¡Pipis mananami cannachu allita ruräga! ¡Allita ruräga ni jucnayllapis manami cannachu! Shiminpis sepultüranömi quicharaycan. Imaypis llullacuycanllami. Parlashancunapis caycan culebrapa benënunno. Paycunaga engañacojmi, ashllicojmi. Mana allita rurananpäga apurädumi cörrin. Wañuchicuyllatami yarparcaycan. Paycuna purishanpaga mana allita rurashallanmi quëdan. Manami musyanchu imano alli goyay cashantapis. Manami imaypis yarpanchu Tayta Diosta manchacuytaga.» Tayta Diosninchïpa palabrancho chayno niptinmi musyanchi Israelcunapis juchayoj cashanta. Chaymi llapan runacunata Tayta Diosninchi jusgaptin imano chapacuytapis mana puydengapächu. Ama yarpaychu Moisés isquirbishan layta wiyacuptillayqui Tayta Diosninchi salbashunayquipaj cashanta. Laycunaga manami salbasyunta tarinanchïpächu, chaypa ruquenga juchayoj cashanchïta tantiyacunallanchïpämi. Cananga manami laycunata cumliptinchïrächu Tayta Diosninchi salbamanchi. Chaytami Moisés isquirbishan laychöpis, profëtacuna isquirbishanchöpis musyachimanchi. Pï captinpis Jesucristuman yäracuptenga Tayta Diosninchi perdunar salbanmi. Llapan runami juchayojlla caycan. Chaynöpami salbacoj Tayta Diosninchïpa ñaupanpitapis carucho caycanchi. Ichanga Tayta Diosninchi cuyapäcoj carmi ruquinchi Jesucristo wañushanpita perdunar salbamanchi. Manami imatapis rurashanchi-raycuchu salbamanchi. Tayta Diosninchïmi camacächisha Jesucristo cruscho wañur yawarninta mashtayninpa perdunasha cananchïpaj. Jesucristuman yäracuptillanchïmi juchanchïcunata perdunamanchi. Chaynöpami Tayta Diosninchi alli ricamanchi. Manami nogallanchïtachu perdunamanchi, chaypa ruquenga unay runacunatapis Tayta Diosman yäracuptin perdunaranmi. Chayno rurarmi canan wichanpis musyachimashcanchi pay cuyapäcoj cashanta. Chaymi Jesucristuman yäracoj cajtaga allina ricamanchi. Cananga ¿imapitataj alabacushun? Manami imapita alabacunanchïpis camacanchu. ¿Imanir? ¿Layta cumlishanchïpitachu? Manami, Jesucristuman riguir yäracushanchïpitami. Chaymi cananga në: Manami Moisés isquirbishan laycunata cumlishanchïpitachu Tayta Diosninchi salbamanchi, chaypa ruquenga payman yäracushanchïpitami. ¿Tayta Diosga Israel runacunapa Diosnillanchu? ¿Manachu intëru nasyuncho caj llapan runacunapapis Diosnin? Au, payga mana Israel runacunapapis Diosninmi. Tayta Diosga jucnayllami. Payga Israel runata mana Israel runatapis Jesucristuman yäracojcunataga perdunar salbangami. Chaura Jesucristuman yäracur salbasha caycarga ¿Moisés isquirbishan laycunata manacajmanchuraj churaycanchi? Manami. Chaypa ruquenga Jesucristuman yäracur yachachishancunata wiyacurmi chay laycunata cumliycanchi. Cananga yarpäshun Israelcunapa awilun Abrahampa willapanta. Abrahamtapis Tayta Diosninchi alli ricaran manami allicunata rurashanpitachu. Allicunata rurashanpita Tayta Dios alli ricaptenga alabacunmanmi caran. Ichanga manami chaynöchu casha. Tayta Diosninchïpa palabranchöpis nin: «Yäracuptinmi Abrahamtapis Tayta Diosninchi allina ricaran.» Musyashanchïnöpis arupacur chasquishanchëga manami goycamashanchïchu; chaypa ruquenga callpanchïpa chaninmi. Tayta Diosninchïmi ichanga alli ricamanchi mana imatapis arushanchïpitachu, manami imatapis rurar cawashanchïpitachu. Chaypa ruquenga payllaman yäracuptinchïmi alli ricamanchi. Unaypis chaynömi caran. Yäracushallanpitami Tayta Diosninchëga runacunata alli ricaran; manami imatapis rurashanpitachu. Tayta Dios munashanno goyarmi cushisha cawaran. Chaymi unay ray David niran: «Cushishami cawanga llapan juchanpita perdunasha caj runaga. Cushishami cawanga Tayta Dios mana jusgashan runaga.» Chayno cushishaga ¿picunataj caycan: Señalacusha caj Israel runacunallachu u señalacöni caj mana Israel runacunapischu? Maynami willashcä yäracushallanpita Abrahamtapis Tayta Dios alli ricashanta. ¿Imaypitataj Abrahamtaga alli ricaran? ¿Cuerpun manaraj señalasha captinchu u señalacushanpitarächu? Chaynöga alli ricaran manaraj señalacuptinmi. Chay señalacushanga caran yäracushanpita Tayta Dios alli ricashan musyacänallanpämi. Chaypitami mana señalacusha carpis yäracoj cajcunapaga Abraham papäninno caycan. Cuerpun señaläni captinpis Tayta Diosninchi allina rican payman yäracojcunataga. Abrahamga señalacusha cajcunapapis papäninmi caycan. Papänenga caycan manami señalacusha cashanpitachu, chaypa ruquenga Abrahamno manaraj señalacur yäracushanpitami. Chayno caycaptenga manami laycunata cumlishanpitachu Abrahamta, paypita mirar aywajcunatapis Tayta Diosninchi auniran cay pachata goycunanpaj, chaypa ruquenga Tayta Diosman yäracushanpitami. Laycunata cumlejcunalla Tayta Dios aunishanta chasquinanpaj captenga yangallami canman caran Tayta Diosninchïman yäracushanchïpis. Tayta Diosninchi aunishanpis manami bälinmanchu caran. Laycunata cumliyllapa salbacuyta asherga Tayta Diosllatami rabyaycächinchi. Layga caycan ima jucha cashantapis musyachimänallanchïpämi. Manami salbamanchïchu. Chaymi yäracuptillanchi Tayta Diosninchëga aunishanta tarichimanchi. Noganchïpis musyanchïmi yäracushallanchïpita y Tayta Diosninchi alli cashallanpita aunimashanchïta chasquinanchïpaj cashanta. Tayta Dios aunishanga manami laycunata cumlejcunallapächu, chaypa ruquenga Abrahamno yäracojcunapämi. Chaymi Abrahamga llapanchïpa papäninchïno caycan. Tayta Diosga palabrancho Abrahamta niran: «Gampita mirajcuna achca nasyunpaj aypajpämi cangapaj.» Tayta Diosga chayno auniran Abraham payman yäracushanpitami. Abrahamga riguiran wañojcunata Tayta Dios cawarachinanpaj cashanta, manaraj cajcunatapis rurananpaj cashantami. Abrahamga tantiyayta mana atiparpis Tayta Diosninchi aunishanman yäracuran. Tayta Diosga niran: «Aypallami canga gampita mirajcunaga» nir. Tayta Dios aunishan wichanga Abraham caycaran pachac (100) watayojnami. Wamrayoj cananpäpis auquinnami caran. Warmin Sarapa quilla gueshyanpis chawashanami caran. Chaypis Abrahamga Tayta Diosninchi nishanman yäracuran. Tayta Diosninchi aunishancunata payga llapan shongunwanmi riguiran. Tayta Diosninchïman yäracurmi alabaran «Tayta Diosninchëga munayniyojmi llapan aunishanta cumlinanpaj» nir. Chayno yäracushanpitami Tayta Diosninchëga allina Abrahamta ricaran. Palabrancho Abraham yäracushanpita Tayta Dios alli ricashanta rimar manami payllapächu rimaycan. Noganchïpäpis rimaycanmi. Noganchïtapis allimi ricamäshun taytanchi Jesucristuta cawarachimoj Tayta Diosman yäracushaga. Tayta Diosga Jesucristuta cachamuran cruscho wañunanpämi. Nircurna cawarimuran juchanchïcunapita perdunasha cananchïpaj. Chaymi Taytanchi Jesucristuman yäracuptinchëga Tayta Dios allina ricaycämanchi. Yäracuyninchïpami Jesucristoga Tayta Diosninchi alli ricamänanchïpaj camacächisha. Payga cuyapämashpanchïmi yanapämanchi cushisha cawananchïpaj. Chaymi yäracuycanchi Tayta Diosninchïpa ñaupanman chayananchïpaj cashanta. Chaynöpis runacuna ñacachimaptinchïpis cushishami goyanchi. Noganchi musyanchïmi ñacaycunaga mana yamacaypa ñacananchïpaj yachachimashanchïta. Ñacayta mana yamacarga llapanchöpis allimi llojshishun. Allicho llojshirnami alli cawayta shuyäcuycanchi. Alli cawayta shuyashpanchëga manami yangallapächu shuyaycanchi. Tayta Diosninchëga cuyamashanchïta Espíritu Santuwanmi musyachimashcanchi. Chay Espíritu Santutaga Tayta Diosninchïmi noganchïman cachamuran. Tayta Diosninchi munashanno cawayta mana camäpacur juchayoj cashami pay camacächiran Jesucristo noganchi-raycu wañunanpaj. Juc runapa ruquin wañunanpäga fiyupa sasa tariymi. Alli runapa ruquinmi ichanga juc runa capas wañunman. Jesucristumi ichanga noganchi jucha rurayllacho cawaycaptinchïpis wañuran. Chaynöpami musyanchi Tayta Dios fiyupa cuyamashanchïta. Cananga Jesucristo wañushanpitami Tayta Dios allina ricamanchi. ¿Chaychuraj castïgunpita mana salbamashwanchu? Tayta Diosninchïpa contran caycaptinchïmi quiquin amistapämashcanchi wamran Jesucristo wañuyninpa. Chayno caycashaga ¿imanir-räshi Jesucristo cawarimuyninpa mana salbamäshunchu? Chaypis manami chayllachu. Tayta Diosninchïwan alli cawananchïpämi Tayta Jesucristo camacächisha. Tayta Jesucristumi Tayta Dioswan amistachimashcanchi. Chaypitami payta alabaycanchi. Cay pachachöga Adanmi jucha rurayta gallaycuran. Chaypitami wañuypis shamuran. Chaymi llapan runapis Adanllapita mirasha cashpan juchata rurar wañun. Moisés isquirbishan laycuna manaräpis captinmi jucha rurayga runacunacho caycaran. Ichanga laycuna mana captinmi jucha cashanta mana musyaranchu. Chayno captinpis Adanpita Moisés layta isquirbishancama juchanpitami runacunaga wañusha. Tayta Dios nishanta Adán mana wiyacushan juchata mana rurasha carpis wañushami. Chaynömi Adán mana wiyacuypa juchata rurashanpita wañuyga shamusha. Jesucristoga waquin rurashancunacho Adannömi caycan. Ichanga jucha ruraj Adán manami tincunchu Tayta Dios goycamashanchi Jesucristuman. Adán juchata rurashallanpitami aypalla runa wañusha. Ichanga Tayta Dios goycamashanchi-raycunami, Jesucristu-raycunami mas aypalla runa salbaconga. Juc runalla jucha rurashanga Tayta Diosninchi goycamashanchïman manami tincunchu. Adán juchata rurashanpitami llapan runa castigasha cananpaj caycan. Cananmi ichanga juchasapa caycashapis Tayta Dios allina ricamanchi. Adán juchata rurashanpita llapan runacuna wañuptinpis Jesucristuman yäracojcunaga alli cawayta tarenga. Tayta Diosninchëga cuyapäcoj carmi imatapis mana mañayllapa runata allina ricamanchi. Adanpa juchanpitami llapan runa castïguman chayanga. Jesucristo allita rurashanpitanami runacuna salbaconga. Adanlla Tayta Diosta mana wiyacushanpitami llapan runa jucha rurayllacho goyan. Tayta Diosta Jesucristo wiyacushanpitanami achca runacunata Tayta Dios alli ricanga. Moisés isquirbishan layga masrämi musyachimashcanchi llapanchïpis fiyupa juchasapa cashanchïta. Chayno caycashapis Tayta Diosmi ichanga cuyapäcoj car mana yamacaypa perdunamashcanchi. Juchata rurarga wañuymanmi chayashwan caran. Tayta Jesucristo salbamaptinchïmi ichanga cuyapämashpanchi Tayta Diosninchi allina ricamanchi. Chaymi syëlucho imaycamapis goyänanchïpaj pushacamäshunpaj. Chayno caycaptenga ¿Tayta Diosninchi mas perdunamänanchïpaj mas juchata rurarchu cawashun? ¡Manami chaynöchu! Noganchëga jucha ruraypita wañushanönami caycanchi. Chaura ¿imanöpanataj yapay yapayga juchata ruraycashwan? ¿Manachu musyanqui Jesucristo cruscho wañushanno noganchïpis bautisacur jucha ruraypita wañushanöna caycashanchïta? Bautisacushanchi örami Jesucristuwan pampacuycajno cashcanchi. Chaypitanami munayniyoj cayninwan Tayta Jesucristuta cawarachimoj noganchïtapis cawarachimashcanchi jucnöna goyänanchïpaj. Jesucristo noganchïwan jucnayllano captinmi pay wañushannöna noganchïpis caycanchi. Chaynöllami Jesucristuta Tayta Diosninchi cawarachimushanno noganchïtapis wañushanchïpita cawarachimäshunpaj. Sumaj tantiyacushun. Jesucristuwan cruscho wañojnömi jucha ruraypäga wañushanöna caycanchi. Chaymi cananga manana jucha ruraypa maquinchönachu caycanchi. Wañorga pipis manami juchata rurannachu. Chaynömi noganchïpis jucha rurayta cachaycushcanchïna. Jesucristo wañushanno noganchïpis jucha ruraypaj wañushanöna caycarga paywannami imaycamapis cawashunpaj. Jesucristoga cawarishana car manami imaypis wañonganachu. Payga wañuyta binsishanami. Jesucristoga juc cutillami llapan runapa juchanpita salbananpaj wañusha. Cananga Tayta Dios munashanta ruranallanpänami caycan. Chaynömi gamcunapis jucha ruraypäga wañushanöna caycanqui. Tayta Jesucristuman yäracurnami Tayta Dios munashanta rurallar cawarcaycanqui. Chayno caycarga jucha ruraypa maquincho amana caynachu. Shonguyqui juchata rurachiyta munashuptiquipis ama ruraynachu. Amana imamanpis jucha ruraycunamanga jaticaychu. Chaypa ruquenga mushoj cawayta chasquisha caycarga Tayta Diosninchi munashannöna alli cajcunallata rurar caway. Chayno cawarga mananami jucha ruraycunapa maquinchönachu caycanqui. Gamcunaga mananami Moisés isquirbishan laypa munayninchönachu caycanqui. Chaypa ruquenga cuyapäcoj Tayta Diosninchïpa munayninchönami caycanqui. Chaura manana laypa munaynincho car, cuyapäcoj Tayta Diospa munayninchöna carga ¿mas juchata rurarnachu cawashun? ¡Manami! Gamcuna musyanquimi juc patrunpa uywaynin yaycur chay patrun llapan munashanta rurachishanta. Chaynömi mana alli ruraj runacunaga juchapa munaynincho caycan y castïguman aywaycan. Tayta Diospa munaynincho cawajcunatami ichanga ñaupanman pushashunquipaj. Unayga gamcunapis juchapa munaynincho cashpayquimi juchallata ruraj carayqui. Cananmi ichanga ima allishi Jesucristupa willacuyninta llapan shonguyquiwan chasquicushcanqui wiyacunayquipaj. Juchapa munayninpitaga jorgushanami caycanqui. Cananga Tayta Diosninchi munashanta rurallarnami cawaycanqui. Mä cayta nishayqui sumaj tantiyanayquipaj: Ñaupataga juchapa munaynincho, bisyucunachömi cawashcanqui. Cananga Tayta Dios munashannöna caway ari allillatana rurar, juchata manana rurar. Juchapa munaynincho goyashpayquega manami Tayta Diosninchi munashannöchu cawarayqui. Chayno mana allicunata rurar ¿imatataj jorgushcanqui? Tantiyacuriptiquega chay rurashayquicuna llapanpis pengaypämi caycan. Chayno cawashayquipitami wañuyman chayanayquipaj caycarayqui. Cananga jucha rurayta cachaycur Tayta Diosninchi munashallanta rurajnami yaycushcanqui. Chaypitami mana ushacaj cawaytana tarichishunquipaj. Jucha rurayllacho cawajcunapa pägonga wañuymi. Tayta Dios gomashanchïmi ichanga Tayta Jesucristuwan imaycamapis cawananchïpaj caycan. Ermänucuna, gamcuna ¿manachu musyanqui Moisés isquirbishan laycunapa munayninchöga cawashanchïcamalla cashanchïta? Masqui tantiyacushun: Majayoj warmiga runan cawashancama lay nishannömi runanpa munaynincho caycan. Runan wañucuptinmi ichanga manana majanpa munayninchönachu caycan. Runan cawaycaptinraj juc runawan cacorga runanta jananpaycajnömi caycan. Runan wañuptin ichanga jucwanpis yapanmanna. Chauraga mananami runanta jananpaycajnönachu canga. Cuyay ermänucuna, Jesucristo cruscho wañushanpita noganchïpis laycunapäga wañushanönami caycanchi. Chayno captenga manami Moisés isquirbishan laycunapa munayninchönachu cawanchi, chaypa ruquenga Tayta Diosninchi munashanno cawananchïpaj wañushanpita cawarimoj Jesucristupa munayninchönami caycanchi. Moisés isquirbishan laycunapa munaynincho carga mana munaycarpis juchatami rurashcanchi. Chay laycunacho mana ruranapaj nishanta musyaycarpis masrämi juchata rurashcanchi. Chaypitaga ¿imatataj tarishcanchi? Wañur castïgumanmi chayashcanchi. Cananga chay laycunapa munaynincho cawananchïpa ruquin Espíritu Santupa maquinchönami cawaycanchi. Paymi mushoj cawayta gomashcanchi Tayta Diosninchi munashannöna cawananchïpaj. Chaycunata niptë capas yarpanqui «laycunaga manami allichu» niycashäta. ¡Manami chaynöchu! Laycuna mana captenga nogapis manami musyämanchu caran ima jucha cashantapis. Laycho «Ama munapaychu runa-masiquipa ima-aycantapis» mana niptenga manami musyämanchu caran jucpa cajta munapay jucha cashanta. Chay layta musyaptëmi juchaga yarpächimasha chay layta mana wiyacunäpaj. Jucpa cajta munapaytaga manami gongayta puydishcächu. Chaypa ruquenga juchapa munaynincho car quiquëpa caycaptinpis mastaraj munashcä. Ichanga laycuna manaraj captin nogapäga jucha manami munayniyojchu caran. Chay laycunata manaraj musyarga llutanta ruraycashäta manami cuentata apacurächu. Chay laycunata musyarnami ichanga juchata ruraycashäta tantiyacurishcä. Chayno captin wañushanöna ricacurä. Laycuna nishanta wiyacuptëga lay nogata cawachimanmanmi caran. Ichanga mana wiyacuptë lay musyachimaran castïguman chayanäpaj. Lay cayninpami juchaga engañamasha jucha rurayman chayanäpaj. Chaynöpami juchata rurar wañushamanno ticrashcä. Ichanga ama yarpäshunchu laycuna mana alli cashanta. Laycunaga Tayta Diosninchi nisha captinmi alli caycan. Chauraga ¿chayno caycarchu laycunaga wañuyman apaycämasha? ¡Manami chaynöchu! Juchami wañuymanga apamanchi. Layga allimi. Ichanga lay cayninpami jucha wañuyman apamasha. Chaynöpami tantiyacushcä jucha ruraycunaga fiyupa mana alli cashanta. Musyanchïmi chay laycunaga Tayta Diosninchïpita car alli cashanta. Nogami ichanga mana allicunata rurayta munar juchapa munaynincho caycä. Chaymi quiquëpis mana tantiyächu imata ruraycashätapis. Allita ruraytami munä, ichanga manami camäpacöchu. Chaypa ruquenga rurayta mana munarpis mana munashä cajtami rurä. Chayno mana munashä mana allicunata rurarmi nogaga allita rurayta mana camäpacöchu. Chaymi laycunataga nistä alli cajta tantiyachimänanpaj. Chaypämi layga alli caycan. Chauraga manami quiquënachu mana allicunata rurä. Chaypa ruquenga shongö munapashallanta ashirmi juchaman chayä. Musyämi jucha rurayllapaj yarparaycashäta. Alli cajcunata rurayta munarpis manami camäpacöchu. Allita rurayta munashäcunataga manami camäpacöchu. Chaypa ruquenga mana munaycarpis mana alli cajtami simri rurä. Mana munashäta rurarpis manami quiquënachu juchata ruraycä. Chaypa ruquenga shongö munapashallanta ashirmi juchaman chayä. Chaymi allita rurayta munarpis tantiyacö mana alli ruraycunalla tumapaycämashanta. Shongullächöga Tayta Diospa laynincuna nishanta wiyacuytami munä. Ichanga tantiyacömi Tayta Diosta wiyacuyta munashä yarpaynëpa contran mana wiyacunäpaj shongöcho imallapis caycashanta. Chayga caycan nogacho jucha rurachicoj caycajmi. Chaymi prësutanöpis chararaycäman. ¡Nogapäga cawaypis manami cawaynachu! Quiquëchömi juchaga caycan. Chayga wañuymanmi apaycäman. ¿Pillaraj salbaycamanman? Tayta Diosnillanchïmi Jesucristuman yäracuptë salbamanga. Chaypitami agradësicö. Nogaga tantiyämi Tayta Diosninchïpa layninta wiyacuyta munaycashäta. Ichanga juchata rurar shongö munashannölla cawarmi juchapa munaynincho caycä. Chaura Jesucristuman yäracojcunaga manami castïguman chayanganachu. Cawachicoj Espíritu Santumi Jesucristuman yäracuptinchi jorgamashcanchi juchapa munayninpita y wañuypitapis. Moisés isquirbishan layga manami salbamaranchïchu jucha ruraj car layta cumliyta mana camäpacuptinchi. Chaymi Tayta Diosninchëga wamran Jesucristuta cachamuran noganchïno runata juchanchïpa ruquin wañunanpaj. Chayno wañuptinmi perdunamashpanchi juchapa munayninpita jorgamashcanchi. Chaynöparämi Tayta Diosga lay nishancunata cumlichisha. Chaymi cananga mana shongunchi munashannönachu cawanchi, chaypa ruquenga Espíritu Santu munashannöna. Juchallata rurajcunaga shongun munashallantami ashin. Jesucristuman yäracojcunami ichanga Espíritu Santu munashanno cawananpaj yarpachacun. Juchata rurajcunaga shongun munashallanta ashir wañuyman chayan. Paycunaga Tayta Diosninchïpa ñaupanman imaypis manami chayangachu. Espíritu Santu munashanno cawajcunami ichanga Tayta Diospa ñaupancho cushisha imaycamapis cawangapaj. Juchata rurajcunaga shongun munashallanta ashir Tayta Diosninchïpa contranmi carcaycan. Paycunaga laycuna nishanta wiyacuyta manami munanchu, ni camäpacunpischu. Chaymi juchata rurar shongun munashanno cawajcunaga Tayta Diosninchi munashanno cawayta mana camäpacunchu. Gamcunami ichanga manana shonguyqui munashannönachu juchata rurar cawaycanqui, chaypa ruquenga Espíritu Santupa munayninchönami. Espíritu Santupa munaynincho mana carga manami Jesucristupachu canqui. Ichanga gamcuna Jesucristuwan jucnayllanönami caycanqui. Juchayquipita cuerpuyqui wañuptinpis Tayta Diosmi perdunasha-cashunqui paypa ñaupanman chayar imaycamapis cawanayquipaj. Tayta Jesucristuta wañushanpita cawarachimoj Espiritumi gamcunawan caycan. Chay Espirituwanmi wañoj cuerpuyquitapis quiquin Tayta Dios mushoj cawayta gonga. Ermänucuna, chayno caycaptenga manami shongunchi munashan juchata rurar cawananchïnachu. Jucha rurayllacho cawaptiquega infiernumanmi Tayta Diosninchi gaycushunquipaj. Espíritu Santu munashanno cawar manana juchata ruraptiquimi ichanga Tayta Diosninchi ñaupanman pushashunquipaj. Llapanpis Espíritu Santu munashanno cawajcunaga Tayta Diospa wamranmi carcaycan. Tayta Diospa wamran caycarnaga manami payta manchacunchïnachu. Chaypa ruquin Espíritu Santu shuntacushan cajcuna mana manchacuypana «Papä» nir Tayta Diosninchïta mañacunchi. Chaypäga Espíritu Santumi tantiyaycächimanchi Tayta Diosninchïpa wamran cashanchïta. Tayta Diospa wamran carmi pay aunishan bindisyunta chasquishunpaj. Tayta Jesucristuwan iwalmi pay aunishan bindisyuntaga chasquishunpaj. Jesucristuwan iwal bindisyunta chasquinanchïpaj caycaptenga paynömi ñacashunpis. Nogaga musyämi cay pachacho ñacashanchi cajcuna syëlucho Tayta Dios cushicuyta tarichimänanchïpaj cajmanga ni imallanmanpis mana tincushanta. Tayta Dios camashancuna llapanmi shuyaraycan wamrancunata ñaupanman shuntananpaj. Tayta Diosninchëga llapan camashancunatami maldisyunädu cananpaj niran, ichanga manami mana alli cashanpitachu. Maldisyunädu carpis Tayta Dios jorgunantami shuyaraycan. Chaymi wamrancunata Tayta Dios shuntashan junäga llapan camashancunatapis mushojmanna ticrachenga. Gueshyacuyta ñacar wamran juclla yurinanta warmi munashannömi Tayta Diosninchi camashancunapis mushojman juclla ticrachisha cayta munaycan. Manami camashancunallachu chayno ñacaycan. Noganchïpis ñacaycanchïmi cay pachapita Tayta Dios juclla shuntacamänanchïta munar. Noganchëga mayna Espíritu Santuwan carmi musyanchi cuerpunchïtapis mushojmanna ticrachinanpaj cashanta. Tayta Diosga salbamashcanchi chayta shuyänapämi. Ichanga shuyarashanchïta chasquisha carnaga manami rasunpa shuyaranchïnachu. ¿Piraj shuyaranman chasquisha caycarnaga? Shuyarashanchïta manaraj chasquirmi ichanga imano ñacarpis shuyaraycänanchi. Cay pachacho cawashanchïcama Tayta Diosninchïman yäracur payta mañacurpis manami camäpacunchïchu pay munashanno mañacuyta. Sumaj mañacuyta mana camäpacuptinchïmi Espíritu Santu llapan shongunwan Tayta Diosninchïta mañacun yanapämänanchïpaj. Noganchïpaj Espíritu Santu mañacorga imaypis Tayta Dios munashannömi mañacun. Yarpashanchïcunata Tayta Diosninchi musyarmi Espíritu Santu noganchïpaj mañacushantapis musyan. Musyanchïmi cuyashancunapäga Tayta Diosninchi imatapis allita rurashanta. Ichanga pay chayno ruran acrashan caj runacunallapämi. Paycunataga Tayta Diosninchi unaypita-pachami rejsiran. Paycunatami acraran wamran Jesucristuno cananpaj. Chaynöpami paytaga llapan yäracojcunapa mayur wauguin cananpaj camacächisha. Chayno acramashpanchïmi Tayta Diosninchi tantiyachimashcanchi Jesucristuman yäracunanchïpaj. Payman yäracuptinchïmi jucha rurashanchicunata perdunamashcanchi. Perdunamashpanchïmi pushamäshun imaycamapis ñaupancho cawananchïpaj. Chayno caycaptenga ¿imatanataj mas munashun? Tayta Diosninchi faburninchi caycaptenga ¿pinataj contranchi jatarenga? Noganchi-raycu cruscho wañunanpaj cuyay wamran Jesucristutapis cay pachaman cachaycämorga ¿manachuraj wamrantawan iwal ima-aycatapis gomäshun? Tayta Dios acrashanna caycajcunataga ¿piraj «juchata rurashami» nenga? Tayta Diosninchëga llapan jucha rurashanchïpitami perdunamashcanchi. Perdunashana caycaptinchëga ¿piraj noganchïpaj nenga «castigasha cachun» nir? Jesucristoga salbamänanchïpämi wañusha. Nircorga cawarircamurnami Tayta Diospa derëchu caj ñaupanman aywasha. Chaychömi noganchïpaj ruwacuycan. Chayno caycaptenga ¿piraj Jesucristupita raquimäshun? Jesucristoga imaypis cuyamanchïmi. Chaymi mana cachaycamanchïchu ñacaptinchïpis, llaquicuptinchïpis, runacuna chiquimaptinchïpis, yargaptinchïpis, röpanchi ushacaptinpis, runacuna wañuchiyta munamaptinchïpis. Chay ñacaycunapitami Tayta Diospa palabranchöpis cayno nin: «Gamman yäracamuptëmi imay örapis wañuchiyta munarcaycäman. Pishtananpaj caycaj uyshatanömi nogacunataga ricaycäman.» Imano captinpis Taytanchi Jesucristo cuyaycämashaga llapanchöpis allimi llojshishun. Tayta Diosninchëga cuyamanchïmi cawaycaptinchïpis wañuptinchïpis, anjilcuna contranchi jatariptinpis, dyablucuna contranchi jatariptinpis, janaj pachacho cajcuna ni cay pachacho cajcunapis. Manami imapis Tayta Dios camashan cajcunaga paypita raquimäshunchu. Cuyamashanchïtaga musyachimashcanchi wamran Jesucristuta noganchi-raycu wañunanpaj cachamurmi. Jesucristuman yäracurmi Israel-masëcunapaj rasunta willashayqui. Manami llullacöchu. Espíritu Santu tantiyachimaptinmi musyä rasun cajta niycashäta. Fiyupa llaquicuyllawanmi shongöpis nanaycan. Israel-masë captinmi nogaga fiyupa munä Jesucristuman yäracur salbacunanta. Asta munämi paycuna salbacunan-raycu Jesucristuman mana yäracoj runano quiquë castigasha caytapis. Paycunaga Israel castami. Paycunatami wamran cananpaj Tayta Diosninchi wamrachacuran. Munayniyoj cashantapis Tayta Diosninchi musyachiran. Paycunawan conträtucunata ruraran. Laynincunata entregaran. Imano adurananpäpis yachachiran. Tayta Diosninchi aunishantapis paycunami chasquiran. Paycunaga Abrahampita, Isaacpita y Jacobpitami miraran. Paycuna castapitami Jesucristupis yuriran. ¡Payga llapanpaj munayniyoj Diosninchïmi caycan! ¡Payga imaycamapis alabasha caycullächun! Amén. Tayta Diosninchi aunishancuna manami yangallapächu caran. Manami llapanchu Israel castapita mirajcunaga Tayta Dios acrashan runacuna caycan. Chaynöpis manami llapanchu Abrahampita mirar aywajcuna rasunpa Abrahampa wamran caycan. Tayta Diosninchi niran: «Aunishätaga wamrayqui Isaacpita miraj cajchömi cumlishaj.» Chayno nir tantiyachimanchi pipis chay casta caynillanpa Tayta Diospa wamran mana cashanta. Chaypa ruquenga Tayta Diosninchi aunishan wamrapita mirajcunallami Abrahampita rasunpa mirar aywajcunaga caycan. Chaynöpis Isaac yurinanpämi Tayta Diosninchi Abrahamta aunir cayno niran: «Watan cananno wichan yapay cutimuptë warmiqui Saraga wawayojnami caycangapaj.» Manami chayllachu. Isaacpapis warmin Rebecacho wamrancuna millish yuriran. Manaraj paycuna yuriptinmi Rebecata Tayta Diosninchi niran: «Mayur cajmi canga shullcanpa munaynincho.» Chay nishannöllami manaraj yuriptin Jacobta Tayta Diosninchi acraran. Chaymi allita o mana allita rurashanpita acrananpa ruquin quiquin Tayta Diosninchi acraran munashan cajta. *** Chaypitami Tayta Diosninchïpa palabranchöpis cayno niycan: «Esaüta acranäpa ruquinmi Jacobta acrashcä.» Chayno rurarga ¿Tayta Diosninchi llutantachuraj ruraran? ¡Manami! Moisestapis Tayta Diosninchi cayno nirmi tantiyachiran: «Nogaga cuyapayta munashä cajtami cuyapä. Yanapayta munashä cajtapis yanapämi.» Chayno Tayta Dios acran manami quiquin runa munashanpitachu o rurashanpitachu, chaypa ruquenga Tayta Dios cuyapashan cajtami. Tayta Diosninchïpa palabranchöpis Egiptupa mandajnin faraonpaj cayno niycan: «Gamtaga mandaj canayquipaj churashcä noga munayniyoj cashäta gamcho musyachinäpämi. Chaynöpana intërucho musyanga noga pï cashätapis.» Chaynömi Tayta Diosninchëga waquin runacunata cuyapan y waquin runacunapatanami shongunta chucruyächin payta mana wiyacunanpaj. Chayno niptë gamcuna capas nimanquipaj: «Chayno caycarga ¿imanirtaj runacuna juchayoj cashanta Tayta Dios niycan? ¿Piraj Tayta Dios camacächishantaga jucnöman ticrachinman?» Gamga ¿pitaj canqui Tayta Diosninchi imata rurashantapis o mana rurashantapis ninayquipaj? Allpa mancapis rurajninta manami ninmanchu: «¿Imanirtaj chaynöga ruramarayqui?» nir. Allpa manca ruräga munashantami ruran mitupita. Chay mitullapitami juc mancata ruran cuyayllapäta imapis captin charircunanpaj y juctana waran-waran manijananpaj. Tayta Diosninchïpis chaynömi ruran. Tayta Diosga waquin runacunata distinaran castigashanta ricacunanpaj. Y waquin runacunatana distinaran munayniyoj cashanta ricachinanpaj. Ichanga Tayta Diosninchi pasinsacurmi awantasha mana allita rurar castïguman aywananpaj caycaj runacunata. Chaynöpis pay fiyupa alli cashantami musyachiyta munaran. Chayno munarmi cuyapämashpanchi camarisha caran ñaupancho goyänanchïpaj. Chay camarishan cajcunaga noganchïmi caycanchi. Tayta Diosninchïmi acramashcanchi waquinninchïta Israel runacunapita y waquinninchïtana mana Israel runacunapitapis. Chaymi mana Israelcunapaj rimar profëta Oseas isquirbishanchöpis Tayta Diosninchi cayno niycan: «Mana marcä cajtami ‹acrashä marca› nishaj. Mana cuyashä cajtami ‹cuyashä› nishaj.» «Ñaupata ‹Gamcunaga manami acrashä runacunachu canqui› nishushayqui partichömi Dios nishunquipaj: ‹Gamcuna canqui cawaj Tayta Diospa wamrancunami› nirna.» Israel runacunapänami ichanga Isaías cayno niran: «Lamar cantuncho agushnöraj Israel runacuna aypalla captinpis wallcajllatami Tayta Dios salbanga. Chayno carmi manapis aycällatana Tayta Diosninchëga llapan runacunata jusganga.» Isaías mastapis caynömi niran: «Munayniyoj Tayta Dios, noganchïta juc ishcayllatapis cawaycajta mana cachaycamashaga canan öra caycashwan caran Sodomawan Gomorra quëdashannömi.» ¿Imatanataj nishayquipis? Mana Israel runacunaga Tayta Dios alli ricananta manami ashiranchu. Chaypis Jesucristuman yäracuyninpami Tayta Diosninchëga salbasha. Israelcunami ichanga Tayta Diosninchi alli ricananpaj laycunata cumliyta munarpis mana camäpacuranchu. ¿Imanir? Paycunaga manami Jesucristuman yäracurchu Tayta Dios alli ricananta munaran. Chaypa ruquenga layta cumlirmi alli ricasha cayta munaran. Chaynöpami tunichicoj rumino caycaj Jesucristuman mana yäracur tuniran. Chaypämi Tayta Diosninchïpa palabranchöpis cayno isquirbiraycan: «Sionmanmi juc rumita churaj-aywä. Chaymanmi achcaj runacuna tacaconga, tunenga. Payman yäracoj cäga manami manacajllapäga yäracongachu.» Ermänucuna, Tayta Diosninchïtami llapan shongöpa ruwacö Israel-masëcunapis salbacur Tayta Diospa ñaupanman chayananpaj. Paycunaga Tayta Dios munashannömi cawayta munan. Ichanga manami musyanchu. Paycunaga manami tantiyanchu Tayta Diosninchi alli ricananpaj camacächishanta. Paycunaga yarpan quiquincuna layta cumlishanwan alli ricasha caytami. Chaynöpami mana cäsushachu Tayta Dios alli ricananpaj cashantapis. Chayno yarpaptinpis Jesucristo chayamushancamallami chay laycunata cumlinanchïpaj caran. Chayno caycaptenga manami chay laycunata cumlishanchïpitachu Tayta Diosninchi perdunamanchi, chaypa ruquenga Jesucristuman yäracushanchïpitami. Laycunata cumlir-raj salbacuyta munajcunapäga Moisespis caynömi isquirbiran: «Laycunata cumlejcunaga chay laycunata cumlishanpitami salbasha canga.» Ichanga Jesucristuman yäracushallanpitami Tayta Dios alli rican. Chaymi yäracojcunaga nin: «Ama yarpachacuychu ‹¿piraj ruquinchi syëluman wichanman?› nir». (Chayno nerga Jesucristo cay pachaman yapay urämunanta munaj-japuymi caycan.) «Chaynöpis ama yarpachacuychu ‹¿piraj ruquinchi pacha rurinman yaycuycunman?› nir». (Chayno nerga Jesucristuta yapay jatarachimoj-japuymi caycan.) Chaura ¿ima nintaj? «Tayta Diosninchïpa willacuynin gamcunachömi caycan. Paypa willacuynenga shimiquicho, shonguyquichömi caycan.» Chay willacuynintami nogacunapis willacuycä Jesucristuman yäracunayquipaj. Chaura Jesucristo Taytayqui cashanta willacorga y wañushanpita Tayta Diosninchi cawarachimushanta rasunpa riguerga salbashami canquipaj. Jesucristuta cawarachimushanta riguiptinchëga Tayta Diosninchi allimi ricamäshun. Jesucristo Taytanchi cashanta niptinchëga salbashami cashunpaj. Tayta Diosninchïpa palabranchöpis niycan: «Pipis Payman yäracoj cäga manami manacajllapäga yäracongachu.» Chayno caycaptenga Israel runa cashapis mana Israel runa cashapis manami imananpischu. Llapanchïpapis jucnayllami Diosninchi. Mañacoj cajta payga pï-maytapis yanapanmi. Tayta Diosninchïpa palabrancho caynöpis niycanmi: «Pipis payta mañacorga salbashami cangapaj.» Chayno caycaptinpis ¿imanöparaj mañaconga payman mana riguerga? ¿Imanöparaj riguenga paypa willacuyninta manaraj wiyarga? ¿Imanöparaj chay willacuyninta wiyanga pipis mana willapaptenga? ¿Imanöparaj willacuyninta willaconga willacunanpaj pipis mana cachaptenga? Tayta Diosninchïpa palabranchöpis caynömi niycan: «Fiyupa cushicuypämi caycan alli willacuyta willacunanpaj chayamuptenga.» Ichanga willacojcuna willacuptinpis manami llapan runachu Jesucristupa alli willacuyninta chasquicusha. Tayta Diospa profëtan Isaiaspis caynömi niran: «Tayta Dios, willacuyniquita willacuptëpis ¿piraj riguisha?» Chaymi willacuyta wiyar-raj pipis yäracun. Chay willacuyga caycan Jesucristo willacushancunami. Ichanga noga në: ¿Jesucristupa alli willacuyninta manachu wiyasha? Au, wiyashami. Tayta Diosninchïpa palabranchöpis caynömi niycan: «Busnenga cay pachaman intërumanmi wiyacasha. Rimashancunaga may-chaymanpis chayashami.» Yapaypis në: Chayta musyaycarpis Israelcuna ¿manachu tantiyacusha? Au tantiyashami. Chaymi rimëruga Tayta Dios nishanta Moisés niran: «Nogapis paycunata rabyachishaj juc marca runacunawanmi. Mana tantiyacoj runacunawanmi rabyachishaj.» Chaypitapis Isaiasga Tayta Diosninchi nishanta mana manchacuypa niran: «Mana ashimajcuna tarimänanpämi camacächishcä. Nogapaj mana yarpachacojcunatami yuripashcä.» Ichanga Israel runacunapaj Tayta Diosninchi nishanta Isaías niran: «Conträ ricacoj runacunatami witimunanpaj waran-waran maquëta macyarashcä. Chay runacunaga quiquincuna munashannöllami llutan caminupa aywarcaycan.» Chauraga ¿Israelcunata Tayta Diosninchi cachaycushachuraj? Manami. Noga quiquëpis Israel runami cä. Abrahampita mirajmi cä. Benjamín trïbupitami cä. Tayta Diosga acrashan runacunata manami cachaycushachu. Paycunataga unaypita-pachanami acraran. ¿Manachu musyanqui Tayta Diosta mañacur Eliaspis nishanta? Pay niran: «Tayta Dios, profëtayquicunata llapantami wañuchisha. Altarniquicunatapis juchurgärachishami. Noga japallänami cawaycar quëdashcä. Cananga nogatapis wañuchimänanpaj ashircaycämanmi.» Elías chayno niptin ¿ima nirantaj Tayta Diosga? Tayta Dios niran: «Ganchis waranga (7,000) runacunatami noga raquicushcä noga nishäta cumlejcunata, Baal diosman mana gongurpacojcunata.» Cananpis Elías cawashan wichannöllami Tayta Diosninchëga Israelcunata cuyapashpan raquicusha. Cuyapar raquicusha manami imatapis allita rurashanpitachu. Imatapis allita rurashanpita raquicusha captenga cuyapar acrashan manami rasunpa cuyapar acrashannachu canman caran. Chauraga ¿imatataj nishun? Israelcunaga Tayta Dios alli ricananpaj ashiycashanta manami tariranchu. Tayta Diosninchi raquicushan cajcunami ichanga tarisha. Waquin cajcunaga pasaypa chucru shongumi caran. Chayno cananpaj captinmi Tayta Diosninchïpa palabranchöpis cayno niycan: «Tayta Diosmi camacächisha mana tantiyacoj cananpaj. Ricaycarpis mana ricajno, wiyaycarpis mana wiyajno carcaycan. Canancamapis paycuna chaynömi caycan.» Ray Davidpis Tayta Diosninchïta mañacur caynömi niran: «Alli micuyta micunanpaj shuntacashan trampa cachun chayman chayar castigasha cananpaj. Ñawincunapis chacacäcuchun mana ricananpaj. Wajtanpis curcucächun imaypis mana dirichacänanpaj.» Chayno captenga ¿Israelcuna mana wiyacushanpita para-simrichuraj Tayta Diosninchi jitariycusha? Manami. Chaypa ruquenga Israelcuna mana wiyacuyninpami mana Israelcunapis salbacunanpaj caycan. Chayno caycan paycuna salbacojta ricar Israel runacunapis salbacuyta ashinanpämi. Israel runacuna mana wiyacuyninpami intërucho mana Israel runacunamanna alli willacuytaga willacuycan. Chauraga mas cushicuypämi canga salbacunanpaj caj llapan Israelcuna Jesucristuman yäracur salbacuptin. Mana Israelcuna, gamcunata willashayqui: Nogataga Tayta Diosninchi churamasha mana Israel runacunata alli willacuyninta willapänäpämi. Chayno churamasha captinmi cushicö. Chaynöpa mana Israel runacuna salbacojta ricar waquin Israel-masëcunapis pajta salbacärinman. Tayta Diosninchi Israelcunata cachaycur intëru mundu runacunata chasquiycaptenga ¿imanöraj canga Israelcunata pay yapay chasquiptin? ¡Chayno captenga runacuna wañushanpita cawarimushanömi canga! Mäsapita rimir-punta tanta rurashanchïta Tayta Diospaj churashaga waquin caj mäsapis Tayta Diosllapaj-japuyllanami caycan. Chaynöpis yörapa sapinta Tayta Diospaj acraptenga rämancunapis Tayta Diosllapänami caycan. Olivo yörapa rämancunano Israel runacuna caycaptin chay rämancunata cuchuriycur munti olivo rämata injertashannömi gamcuna mana Israel runacunaga caycanqui. Chaynöpami gampis chayashcanqui chay sapillapita yörapa rämanno canayquipaj. Ichanga ama alabacuychu quiquin yörapa räman cuchusha caycajpita mas alli caj rämanno cashayquita. Alabacorga yarpay räman sapinta mana cawachishanta chaypa ruquenga sapin rämanta cawachishanta. Capaschari gamcuna cayno nircaycanqui: «Imano captinpis Israel runacunaga mutusha rämacunanöllami caycan. Paycunata salbananpa ruquenga nogacunatanami Tayta Diosninchi chasquiycäman.» Au, nishayquinöllami caycan. Paycunataga mana yäracushanpitami muturir wicaparisha. Gamcunapis yäracuyniquipami chay yöracho injertaraycanqui. Chaymi ama alabacuychu. Chaypa ruquenga Tayta Diosninchïta wiyacur caway. Quiquin yörapa rämanno Abrahampita mirajcuna captinpis Israel runacunata mana perdunaycarga mana wiyacuptiqui gamcunatapis Tayta Diosninchi manami perdunashunquipächu. Chauraga tantiyacuy Tayta Dios cuyapäcoj cashanta y castigacoj cashanta. Castigacöga caycan mana yäracoj runacunawanmi. Payman yäracuptiquimi ichanga cuyapäcoj caycan. Mana yäracuptiquega rämata cuchuriycushannömi gamcunapis Tayta Diospita raquisha canquipaj. Israel runacuna Jesucristuman yäracuptenga Tayta Diosninchi yapaymi chay yöraman cutichengapaj. Payga munayniyojmi caycan cuchusha rämata yöraman yapay cutichinanpäpis. Mana Israel runa car gamcunaga munti olivo rämanömi carcaycanqui. Israel runacunami ichanga alli caj olivo rämano carcaycan. Munti olivopa rämanno captiquipis alli caj yörapa rämanno canayquipaj churaycäshushpayquega ¿manachuraj Israel runacunatapis yapay cutichenga? Ermänucuna, gamcunaga achcatami mana musyanquirächu. Chaymi canan willashayqui Tayta Dioslla musyashancunata. Waquin Israelcuna Jesucristuman pasaypa mana yäracuyta munanchu mana Israel runacunapita Tayta Dios acrashan cajcuna Jesucristuman yäracunancamallami. Chaynöpami llapan Israel runacunapis salbacongapaj. Chayno cananpaj captinmi Tayta Diosninchïpa palabranchöpis cayno niycan: «Sionpitami salbacoj shamonga. Jacobpita mirar-aywajcunataga juchanpita perdunangami. Paycuna jucha rurashanta perdunarmi paycunawan conträtuta rurashaj.» Canancunaga Israelcunapa contran-nirajmi Tayta Diosninchi caycan. Ichanga chayno caycan gamcuna Jesucristuman yäracunayquipämi. Israelcunataga jinallami Tayta Dios cuyaycan. Unay awiluncunatami auniran acrashan runacuna cananpaj. Tayta Diosninchi imatapis aunirga imaypis cumlengami. Chaynölla pitapis yanapänanpaj acrarga imaypis yanapangami. Unayga gamcuna manami Tayta Diosninchïta wiyacurayquichu. Cananmi ichanga Israelcuna mana wiyacuyninpa gamcunatana cuyapaycäshunqui. Imanömi gamcunata Tayta Dios cuyapäshurayqui, chaynöllami paycunatapis mana wiyacusha captinpis cuyapanga. Tayta Diosga Israel runacunatapis mana Israel runacunatapis mana wiyacojtanömi rican. Chaynöpami llapan runacunatana iwal cuyapan. Tayta Diosninchëga fiyupa cuyapäcojmi. Payga fiyupa yachajmi y musyajmi. Manami pay imata munashanta ni rurashantapis tantiyayta atipanchïchu. Paytaga ¿piraj «manami chaynöchu» nisha? U ¿piraj «caynömi ruranchi» nir yachachisha? ¿Piraj payta imallatapis gosha cutichinanpaj? Llapantapis Tayta Diosninchïmi camasha. Pay cayninpami imapis caycan y payllapami llapanpis. ¡Imaycamapis Tayta Diosninchi alabasha caycullächun! Amén. Chaura ermänucuna, Tayta Diosninchi cuyapaycäshuptiquega noga ruwä quiquiquicuna cawaycaj ofrendanöpis payllapaj canayquipämi. Tayta Diosninchi munashannöna caway. Chaynömi Tayta Diosninchïta sirbinqui. Waquin runacuna shongun munashanta rurar cawashannöga amana cawaynachu. Chaypa ruquenga llutan yarpaycunata y jucha ruraycunata cachaycur yarpachacuy Tayta Diosninchi munashanno cawanayquipaj. Chaynöpami tantiyanquipaj Tayta Diosninchi munashanno cawayga mas alli caway cashanta. Tayta Diosninchi cuyapämar acramasha captinmi llapayquita cayno niycä: Maygayquipis ama yarpaychu waquinpita mas cashayquita. Chaypa ruquenga tantiyacuy payman yäracuptiqui llapayquitapis Tayta Diosninchi yanapaycäshushayquita. Cuerpunchïcho ima-aycanchïpis llapan caycanmi. Chaypis llapan manami juc rurayllachöchu caycan. Chaynöllami achcaj carpis Jesucristuman yäracur juc cuerpunölla caycanchi. Llapanchïpis juc cuerpunölla caycanchi juc cuerpupa llapan ima-aycanpis shuntacasha cashanno. Tayta Diosninchëga imata yachananchïpäpis yanapaycämanchi. Chaymi profëta canayquipaj Tayta Dios churasha-cashuptiquega llapan shonguyquiwan willacuy. Pitapis yanapänayquipaj churasha carga yanapay. Pitapis yachachinanpaj churasha carga yachachiy. Shacyächinayquipaj churasha carga pitapis shacyächiy. Pitapis imallatapis gorga alli shonguyquiwan goycuy. Mandanayquipaj churasha carga alli manday. Cuyapäcoj canayquipaj churasha carga cushisha pitapis yanapay. Janan shongulla cuyanacunayquipa ruquenga llapan shonguyquiwan jucniqui-jucniquipis cuyanacuy. Mana allicunata ruranayquipäga yarpayllapis ama yarpaychu. Chaypa ruquenga mana alli ruraycunata cachaycur allillata rurar caway-llapa. Juc famillya cuyanacushanno jucniqui-jucniquipis cuyanacuy. Chaynöpis jucniqui-jucniqui rispitanacuy. Alabacunayquipa ruquenga allita rurashanpita waquin cajcunata alabay. Mana guellanayllapa aruy. Tayta Diosninchïpäga llapan shonguyquipa cushisha ruray-llapa. Chaynöpis cushi-cushilla caway Tayta Diospa ñaupanman chayanayquipaj cashanta musyaycarga. Imano ñacarpis Tayta Diosninchïman yäracuy. Imaypis chaynölla payta mañacuy. Ermänucuna pishipacaycho caycaptenga cuyapar yanapay. Wasiquiman chayamuptenga cushishalla pachächiy. Chiquishojniquipa washanta ama rimaychu. Chaypa ruquenga Tayta Diosninchïta mañacuy paycunatapis alli cawayta gonanpaj. Cushicojcunawan cushicuy. Wagajcunawan wagay. Chiquipänacunayquipa ruquenga alli caway. Ama runa-tucuychu. Umildi runacunano cay. Ama yarpaychu yachaj cashayquitaga. Pipis mana allita rurashuptiquega gamga ama paypaj mana allita ruraychu. Chaypa ruquenga pï-maypis ricacunanpaj allita rurallar caway. Gamcunaga puydishayquiman-tupu llapanwan ima-aycanöpapis alli caway-llapa. Ermänucuna, chiquishojniquicunata ama bingansata cutichiychu. Chaypa ruquenga Tayta Diosninchïpa maquinman churaycuy pay jusgananpaj. Tayta Diosninchïpa palabranchöpis caynömi niycan: «Rurashanman-tupu quiquëmi runacunataga jusgashaj.» Mastapis caynömi niycan: «Chiquishojniqui yargaycaptenga garaycuy. Yacunaptenga yacutapis macyaycuy. Chayno ruraptiquega tantiyacur pengacongami.» Mana allicunaga cuydä binsishunquiman. Chaypa ruquenga mana allita rurashuptiqui alliwan cutichiy. Llapan autoridäcunatapis Tayta Diosninchïmi churasha. Chauraga llapan autoridäcunata wiyacuy-llapa. Autoridäcunata mana wiyacorga Tayta Diosninchïtapis manami wiyacunquichu. Chaymi autoridäcunata mana cäsojcunataga Tayta Diosninchi jusgangapaj. Autoridäcunaga mana alli rurajcunata manchachinanpämi caycan; manami alli rurajcunata manchachinanpächu. ¿Autoridäcunata mana manchacuypachu cawayta munanqui? Chauraga allita ruray. Allita ruraptiquega allimi paycunapis canga. Paycunataga Tayta Diosninchi churasha allita rurar uywashunayquipaj. Mana allita rurarmi ichanga manchacunayqui. Autoridäcunaga munayniyojmi caycan castigananpaj. Paycunataga Tayta Diosninchi churasha mana allita rurajcunata castigananpämi. Chaymi autoridäcunata wiyacunayqui; ichanga manami castigashunallayquipaj captinchu, chaypa ruquenga Tayta Diosninchi wiyacunayquita munaptinmi. Chayno captinmi impuestucunatapis päganqui. Autoridäcunaga Tayta Dios munashanta rurananpämi caycan. Chaymi impuestuta päganayquipaj captenga impuestuta pägay. Purätata shuntananpaj parlacuptenga chaytapis cumliy. Pitapis rispitaypaj cajtaga rispitay. Alli ricanayquipaj cajtaga alli ricay. Pipapis jagan carga pägapacuyta ushay. Runa-masinchïwan cuyanacushanchïmi ichanga ama imaypis ushacanmanchu. Cuyanacorga Moisés isquirbishan layta cumlishanami caycanchi. Chay mandamintucunachöga niycan: «Majayoj caycar jucwanga ama cacunquichu.» «Ama wañuchicoj canquichu.» «Ama suwacunquichu.» [Manacajtaga ama pitapis jitapanquichu.] «Ama munapaychu runa-masiquipa ima-aycantapis.» Chay mandamintucunata y waquin mandamintucunataga cumlinchi cay mandamintuta cumlirmi: «Runa-masiquita cuyanqui quiquiqui alli cawayta munashayquino.» Pipis cuyapäcoj cäga runa-masinta manami imatapis mana allita ruranchu. Chayno runa-masiquita cuyarmi Moisés isquirbishan laycunata llapanta cumliycanqui. Chaynöga ruray canan timpu Jesucristo cutimunanpaj wallcana pishiptin. Y puñushayquipita riccharejnöpis mayaj-mayajllana cay. Jesucristuman yäracushanchïpita cananga mas sercanami caycan salbacunanchïpaj. Pacha chacashanpita waränanpänönami caycan. Chaymi chacaychöno caycaj jucha ruraycunata cachaycushunna; achquicho caycajnöna cawashun. Suldäru armancunawan sumaj camaricusha caycajno cawashun. Jesucristuman yäracuycarga juchata amana rurashunnachu. Amana fistan-fistan puriynachu ni upyarpis goyaynachu. Ama majayquita jananpaynachu, japalla caycarpis ama jucwan-jucwan cacuychu. Ama gayapänacuynachu ni chiquinacuynachu. Chaypa ruquenga Jesucristupa maquincho caway-llapa. Amana yarpachacuynachu shonguyqui munashanta ruranayquipäga. Pishillaraj yäracoj ermänucunataga alli chasquiy. Ichanga gamcuna yarpashayquiman paycunapa yarpaynin mana tincuptinpis ama rimanacuychu. Waquenga yarpaycan ima-aycatapis micunanpaj cashanta. Waquinnami imata Tayta Dios munashantapis manaraj musyar berdüracunallata micun. Aychata micurpis mana micurpis Jesucristuman yäracoj cäga llapanpis Tayta Diosninchïpa wamranmi caycan. Chayno caycaptenga aychata micoj caj ama jamurpächunchu berdürallata micoj cajta. Berdürallata micoj cajpis ama jamurpächunchu aychata micoj cajta. ¿Gamga pitaj canqui jucpa uywayninta jamurpänayquipaj? Allita rurashanta o mana alli rurashantapis patrunninmi nenga. Y uywaynenga allitami ruranga. Tayta Diosmi munayniyoj caycan allita rurachinanpaj. Waquin runacunami yarpan Tayta Diosninchïta alabananchïpaj juc junaj waquin junajpita mas alli cashanta. Waquinnami yarpan maygan junajpis alli cashanta. Cada ünun sumaj yarpachacuchun imay junaj Tayta Diosninchïta alabananpaj cashantapis. Ishcanpis allimi caycan Tayta Diosninchïta alabaptenga. Juc junaj waquin junajpita mas alli cashanta yarparpis Tayta Diosta wiyacuyta munarmi chayno yarpaycan. Aychata micojcunapis Tayta Diosninchïta agradësicushpanmi micun. Aychata mana micojcunapis Tayta Diosta agradësicushpanmi micuyninta micun. Tayta Diosnillanchïpitami cawanchi. Chaymi manana quiquillanchïpitachu cawanchi. Manami usharäcunallanchïpächu wañunchïpis. Cawarpis wañucurpis Tayta Jesucristuta adurananchïpämi caycanchi. Cawarpis wañucurpis Jesucristupa maquinchömi caycanchi. Jesucristoga cawajcunatapis wañushacunatapis maquincho chararänanpämi wañushanpita cawarimusha. Chayno caycaptenga ¿imanirtaj yäracoj-masiquita jamurpanqui? U ¿imanirtaj manacajman churaycanqui? Llapanchïmi Tayta Diospa ñaupanman chayashun jusgamänanchïpaj. Palabranchöpis caynömi Tayta Diosninchi niycan: «Nogaga jutëchömi jurä. Nogata rispitamashpan llapanmi gongurpacamongapaj. ‹Gamga llapanpaj munayniyojmi canqui tayta› nimangapaj.» Chayno caycaptenga llapanchïmi imata rurashallanchïtapis Tayta Diosninchïta cuentata goshunpaj. Chayno caycaptenga ama jamurpänacushunchu. Chaypa ruquenga alli ricanacushun ermänucuna Jesucristuman yäracuycashanpita guepaman mana cutinanpaj. Nogaga Jesucristuman yäracoj carmi musyä ima micuypis juchaman mana chayachicoj cashanta. Ichanga ima micuypis juchaman chayachicoj cashanta mayganpis yarpaptenga juchaman chayachicojmi paypaj canga. Gamcunapis micushayquipita pipis yarpachacuyman churacänanpaj captenga manami paycunata cuyarchu ruraycanqui. Paycunata salbananpaj Jesucristo wañusha caycaptenga micuyllapita juchaman chayananta ama dëjaychu. Chauraga llapanta micunayquipaj alli captinpis micushayqui-janan yäracoj-masiqui llutanta yarpänanpaj captenga ama micuynachu. Tayta Diospa maquincho cawayga manami micunallanchïpächu ni upunallanchïpächu caycan, chaypa ruquenga allillata rurananchïpaj, pï-maywanpis alli cawananchïpaj y Espíritu Santu yanapämaptinchi cushisha cawananchïpämi. Chayno Jesucristuta sirberga Tayta Diosninchi munashantami ruraycanchi. Chayno cawashaga manami pipis jamurpämäshunchu. Chayno captenga sumaj yarpachacushun ermänucunawan alli cawananchïpaj. Jucninchi-jucninchïpis shacyächinacushun Tayta Diosninchi munashanno cawananchïpaj. Tayta Diosninchi camashan micuyga llapanpis allimi caycan micunanchïpaj. Chaypis imallatapis micuptiqui yäracoj-masiqui yäracushanpita guepaman cutinanpaj captenga chay micuyta ama micuynachu-llapa. Yäracoj-masiqui guepaman cutinanpaj captenga aychatapis ama micuychu ni bïnutapis ama upuychu. Chaynölla imatapis ama ruraychu jucha cashanta yarpaptenga. «Micushä u mana micushäga manami imananpischu» nerga quiquillayqui yarparanquiman. Tayta Diosninchëga llapanchïtami rejsimanchi. Chaura cushishami canga «cayno goyar manami juchatachu ruraycä» nir shongun niptenga. Micunanpaj mana alli cashanta yarparga mejor ama micuchunchu. Mana alli cashanta yarpaycar micorga juchatami ruraycan. Chaynöllami mana alli cashanta yarpaycar imatapis rurarga noganchïpis juchata ruraycanchi. Noganchi sumaj yäracojna caycarga pishillaraj yäracuycajcunata ima-aycanöpapis tantiyachishun mas yäracunanpaj. Quiquillanchi munashanchïtaga ama ashishwanchu. Chaypa ruquenga imatapis rurashun chay yäracoj-masinchi Tayta Diosninchïman mas yäracunanpaj. Jesucristupis manami quiquin munashallantaga ashiranchu. Chaypa ruquenga Tayta Diosninchïpa palabranchöpis paypaj caynömi isquirbiraycan: «Runacuna gamta ashllishuptiquipis nogami chasquicushcä.» Tayta Diosninchïpa palabrancho llapan isquirbiraycajcunaga tantiyacunanchïpämi caycan. Palabranta tantiyarmi ñacarpis pasinsacushpanchi mana yamacaypa shuyaraycanchi ñaupanman pushacamänanchïpaj. Cuyapäcoj Tayta Diosninchëga imaypis yanapaycämanchïmi munashanno cawananchïpaj. Chaymi payta mañacö Jesucristo cuyamashanchïno jucniqui-jucniquipis cuyanacur alli cawanayquipaj. Chayno cuyanacur cawarmi Jesucristupa taytan Diosninchïta llapayqui juc yarpaylla alabanquipaj. Chaymi jucniqui-jucniquipis sumaj chasquinacur jamachinacunqui Jesucristo chasquishushayquino. Chayno ruraptiquega runacuna Tayta Diosninchïtami alabanga. Gamcunata në: Jesucristoga shamuran Israel runacunata salbananpämi. Chaynöpami unay awilunchicunata Tayta Diosninchi aunishanta cumliran. Chayno cumliptinmi musyachin aunishantaga Tayta Diosninchi cumlej cashanta. Chaynöpis Jesucristo shamusha Tayta Diosninchi cuyapashanpita mana Israel runacunapis payta alabananpämi. Tayta Diosninchi isquirbichishanchöpis caynömi niycan: «Chaymi llapan nasyuncuna wiyaycaptin alabashayqui. Cantaypapis alabashayquimi.» Mas juc partichöpis cayno nirmi isquirbiraycan: «May-chay nasyunchöpis tiyaj runacuna Tayta Dios acrashan runacunawan iwal cushicuy-llapa.» Mas juc partichöpis isquirbiraycan: «Nasyuncunacho tiyajcuna, marcacunacho tiyajcuna llapayqui Tayta Diosta alabay.» Profëta Isaiaspis niran: «Tumpuno caycaj Isaïpita mirar aywajpitami yurenga. Llapan nasyun runacunata mandananpämi jatarenga. Mana Israel runacunapis paymanmi yäracongapaj.» Tayta Diosninchi yanapayculläshunqui payman yäracur jucniqui-jucniquipis alli cawanayquipaj, Espíritu Santupa maquincho cawanayquipaj y ñaupanman chayanayquipaj cashanta musyar waran-waran cushisha cawanayquipäpis. Ermänucuna, nogaga sumajmi musyä gamcuna alli shongu cashayquita y Tayta Diospa yachachicuyninta sumaj musyashayquita, jucniqui-jucniquipis shacyächinacuyta yachashayquita. Ichanga cay cartacho gamcunata yarpaycächimö musyashayquicunata mana gonganayquipämi. Chayno niycä willacur purinäpaj cuyapämar churamasha captinmi. Mana Israelcuna-raycumi Jesucristupa alli willacuyninta willacunäpaj churamasha. Cüranömi Tayta Diospa willacuyninta willacuycä. Chaynömi Espíritu Santu paycunata acrasha captin alli ofrendanöpis Tayta Diospaj canga. Chaymi Jesucristo yanapämaptin Tayta Diosninchïpaj imatapis rurasha car cushisha caycä. Jesucristo nogata yanapämashanpita juctaga manami imatapis rimayta puydëchu. Paypa willacuyninta willacuptë y runacuna ricacunanpaj cawaptëmi mana Israel runacuna may-chaychöpis Jesucristuman yäracur Tayta Diosninchïta wiyacuycan. Chaynöpis runacuna tantiyacunanpämi Espíritu Santu yanapaycäman milagrucunata ruranäpaj. Chaynöpami Jesucristupa willacuyninta sumaj willacushcä Jerusalenpita gallaycur may-chaypapis Ilírico probinsyaman chayanäcama. Willacur purirpis manami jaticaycächu waquincuna Jesucristupa alli willacuyninta mayna willacushan caj marcacunamanga. Chaypa ruquenga pipis manaraj willacushan marcacunamanmi willacoj imaypis aywä. Tayta Diosninchïpa palabranchöpis caynömi niycan: «Pipis mana willapashantami tantiyanga. Imaypis mana wiyashantami wiyanga.» May-chaypapis chayno willacur purirmi gamcuna cajman shamuyta manaraj puydërächu. Cay purishä caj marcacunacho Jesucristupa willacuyninta willacushcäna. Ñaupapita-pacha yarpashänöllami gamcuna cajman shamushaj. Chayllapitanami Españapa aywayta yarpaycä. Chayman aywanäpäga gamcuna yanapämänayquipaj cashantami yäracö. Cananga Jerusalenparämi aywaycä chaycho caj ermänucunapaj shuntashan ofrendata apar. Macedonia probinsyacho y Acaya probinsyacho ermänucunami chay ofrendata shuntasha Jerusalencho caycaj muchupacaj ermänucunata yanapänanpaj. Chayta shuntar paycunaga allitami rurasha. Paycunapis Jesucristupa willacuyninta Jerusalenpita gallaycur willapaptinmi chasquicusha. Chaymi paycunapis ayñinta cutichir muchojcunapaj ofrendata shuntasha noga apanäpaj. Cay ofrenda shuntashanta Jerusalencho ermänucunata entregaycurnami Españapa aywajnölla gamcunamanpis chayaramushaj. Gamcuna cajman chayamuptë Jesucristo yanapämäshun shacyächinacur cushicunanchïpaj. Ermänucuna, Jesucristuman yäracusha captiqui y cuyanacunanchïpaj Espíritu Santu yanapämaptinchïmi gamcunata ruwacö Tayta Diosninchïta nogapaj mañacunayquipaj. Tayta Diosninchïta mañacuycuy ari Judea probinsyaman chayaptë Jesucristuman mana yäracoj Israel runacuna mana wañuchimänanpaj. Chaynöpis Tayta Diosta mañacuycuy apashä ofrendata Jerusalencho caj ermänucuna cushisha chasquicunanpaj. Jerusalencho llapanpis alli cananpaj Tayta Diosninchi yanapämaptenga gamcuna cajman chayamuptë cushishami goyäshunpaj. Allilla cawachicoj Tayta Diosninchi llapanchöpis gamcunata yanapayculläshunqui. Amén. Ermänanchi Febemi gamcuna cajman watucoj shamongapaj. Payta chasquicur alli jamaycachinqui. Payga Cencrea inlisyacho diaconisami caycan. Marcanchöga ermänucunata sumajmi yanapasha. Nogatapis willacur puriptë yanapämashami. Jesucristuman yäracoj-masinchi caycaptenga chayamuptin payta chasquicunqui-llapa. Imata nistashancunatapis llapanta camaripaycullanqui. Salüdöta goycullanqui Priscilata y Aquilata. Paycunami Jesucristupa alli willacuyninta willacur puriptë sumaj yanapämasha. Yanapämashpanmi paycunaga wañuytapis mana mancharanchu. Chayno yanapämashanpitami paycunata agradësicö. Chaynöllami may-chaycho caycaj mana Israel ermänucunapis paycunata yarparaycan. Chaynöpis paycunapa wasincho shuntacaj ermänucunata salüdöta goycullanqui. Salüdöta goycullanqui cuyanacushä Epenetota. Paymi Asia probinsyachöga llapanpita mas rimëru Jesucristuman yäracusha. Salüdöta goycullanqui Mariatapis. Paymi gamcunata alli yanapasha-cashunqui. Salüdöta goycullanqui marca-masëcuna Andronicota y Juniastapis. Paycunawanga iwalmi carsilchöpis wichgarashcä. Paycunaga nogapita mas rimërumi Jesucristumanpis yäracusha. Paycunapis apostulcunanömi marcan-marcan purisha Jesucristupa alli willacuyninta willacur. May-chaychöpis paycunataga ermänucuna allimi ricaycan. Salüdöta goycullanqui cuyanacushä Ampliatuta. Salüdöta goycullanqui willacoj-masë Urbanota y yachänacushä Estaquista. Salüdöta goycullanqui Apelesta. Yäracunapaj captinmi payta llapan ermänucuna rispitan. Salüdöta goycullanqui Aristobulota y famillyancunatapis. Salüdöta goycullanqui marca-masë Herodionta. Salüdöta goycullanqui Narcisota y famillyancunatapis. Salüdöta goycullanqui Trifenata y Trifosata. Chay warmicunami Jesucristupa willacuyninta willacojcunata alli yanapaycan. Salüdöta goycullanqui ermänanchi Persidata. Paypis Jesucristupa willacuyninta willacojcunata sumajmi yanapaycan. Salüdöta goycullanqui ermänu Rufota. Mamantapis salüdöta goycullanqui. Paypis mamänömi alli ricamasha. Salüdöta goycullanqui Asincritota, Flegonteta, Hermesta, Patrobasta, Hermasta y paycunawan shuntacaj ermänucunatapis. Salüdöta goycullanqui Filologota, Juliata, Nereota, Nereopa pañinta, Olimpasta y paycunawan shuntacaj ermänucunatapis. Llapayquipis shuntacar wamayänacur saludanacunqui. Purishä-quinrancho caycaj ermänucunapis gamcunapaj salüdunta apachicamunmi. Ermänucuna, pipis chiquinacunayquipaj o Jesucristupa willacuyninta mana cäsupänayquipaj shimita goshuptiqui ama chasquipanquichu. Shimita gocojcunaga llutantami yachaycächishunqui. Chaycunapitaga witicuy. Paycunaga manami Jesucristo alabasha cananta munarchu yachachin, chaypa ruquenga quiquincuna alabasha cayta munallarmi. Paycunaga alli shimillanpa parlaparmi may-chaychöpis sumaj mana tantiyaj ermänucunata engañaycan. Chay llutan yachachicojcunata mana chasquipashayquitaga may-chaychöpis yäracoj-masinchicuna musyanmi. Nogaga munä alli cajcunata ruranayquipaj sumaj tantiyacoj canayquitami y mana alli cajcunata mana ruranayquipämi. Alli cawachicoj Tayta Diosninchëga manapis aycällatanami Satanasta manacajman churanga. Taytanchi Jesucristo cuyapäshushpayqui llapanchöpis yanapayculläshunqui. Yanapämaj ermänunchi Timoteopis gamcunapaj salüdunta apachicamunmi. Chaynöllami marca-masëcuna Lucio, Jasón y Sosipaterpis salüdunta gamcunapaj apachicamun. Cay cartata isquirbipämoj noga Terciupis salüdöta gamcunapaj apachicamömi. Chaynöllami Gayopis salüdunta gamcunapaj apachicamun. Paymi wasinta mañamasha pachacunäpaj y ermänucuna shuntacänanpäpis. Chaynöllami cay marcapa tesurërun Erastopis y ermänunchi Cuartupis gamcunapaj salüdunta apachicamun. [Taytanchi Jesucristo cuyapäshushpayqui yanapayculläshunqui. Amén.] ¡Tayta Diosninchïta alabayculläshun! Paymi Jesucristupa willacuyninta willacushänölla y Jesucristupita yachachishänölla sumaj yäracunayquipaj munayniyoj caycan. Chay willacuy caycan pipis mana musyashanmi. Chayga pacararan cay pacha manaräpis camasha cashanpita-pachami. Cananga imaypis cawaj Tayta Dios nishannöllami musyachisha profëtacuna isquirbishancunawan. Cay pipis mana musyashantaga musyachisha llapan mana Israel runacunata paycuna riguinanpaj y wiyacunanpämi. Salbamänanchïpaj Jesucristuta cachamushanpita Tayta Diosninchïta alabayculläshun. Payllami Tayta Diosninchi. Payga fiyupa musyajmi y yachajmi. Amén. Corinto siudächo caycaj ermänucuna: Jesucristupa apostulnin canäpaj Tayta Diosninchi acramashan noga Pablumi ermänunchi Sosteneswan ishcanë cay cartata apaycächimö. Gamcunatapis Jesucristu-raycumi Tayta Diosninchi acrasha-cashunqui wamrancuna canayquipaj. Chaynöllami may-chaychöpis payta chasquicur yäracojcunataga acraycan. *** Tayta Diosninchi y Taytanchi Jesucristo gamcunata cuyapaycushunqui alli goyänayquipaj. Jesucristuta chasquicushayquipitami Tayta Diosninchëga ima ruraytapis yachanayquipaj yanapaycäshunqui. Chaymi gamcunapaj imaypis Tayta Diosta agradësicuycä. Jesucristu-raycumi Tayta Diosga imachöpis yanapaycäshunqui. Yanapaycäshunqui sumaj tantiyaj canayquipaj, juccunatapis sumaj willapänayquipaj. Chayno caycan Tayta Jesucristupita nogacuna willacushäta llapan shonguyquiwan tantiyashayquipitami. Tayta Diosninchëga tucuy yachaycunata goshurayqui Jesucristo cutimunancama ima yachaypis mana pishëshunayquipämi. Tayta Diosninchëga imaycamapis yanapäshunquipämi Jesucristo cutimunancama juchata mana ruranayquipaj. Chaynöpami pipis mana nishunquipächu «caytami wactami rurashcanqui» nir. Tayta Diosninchëga nishancunata cumlengami. Paymi wamran Tayta Jesucristuwan iwal goyänanchïpaj acrashurayqui. Ermänucuna, Taytanchi Jesucristupa jutincho gamcunata ruwacö. Llapaniquipis juc shongulla caway. Apänacur ama raquicaychu. Chaypa ruquenga cuyay munaypaj caway. Imapaj yarparpis tantiyachinacuy cushisha goyänayquipaj. Ermänanchi Cloé cajpita shamurmi willamasha apänacur rimanacur goyaycashayquita. Waquinniquishi nircaycanqui «Nogaga Pablupami cä» nir. Waquinniquishi «nogaga Apolospami cä» niycanqui. Waquinniquina «nogaga Cefaspami cä» niycanqui. Waquinniquinashi «Nogaga Jesucristupami cä» niycanqui. ¿Imanötaj chay? Jesucristoga jucnayllami. Manami achcaman raquicashachu caycan. Manami nogachu gamcuna-raycu cruscho wañushcä. Manami nogapa jutëchöchu bautisacushcanquipis. Tayta Diosninchïta fiyupami agradësicö mayganiquitapis mana bautisashäpita. Crispotawan Gayollatami bautisarä. Chaymi pipis mana ninmanchu «Quiquin Pablumi bautisamasha. Chaymi paypa cä» nir. Estefanastapis famillyantinta bautisashäta yarpärishcämi. Chaypita cajtaga manami pitapis bautisashcächu. Manami runacunata bautisar purinäpächu Jesucristo cachamasha, chaypa ruquenga alli willacuyninta willacur purinäpämi. Chay alli willacuyta willacorga manami yachaj cashäta runacuna yarpänanpächu willacö. Yachaj-tucur willacorga Jesucristo cruscho wañushantami manacajman churäman. Jesucristo cruscho wañushanta willacuptëmi infiernuman aywajpaj cajcunaga «manacajtami willacuycan» niman. Noganchi salbashana cajcunapänami ichanga cruscho Jesucristo wañushan Tayta Diospa munaynin caycan. Chaypämi Tayta Diosninchïpa palabranchöpis niycan: «Yachajcunapa yarpaynincunatapis manacajmanmi churashaj. Tantiyajcunapa tantiyaj caynintapis illgächishämi.» Chauraga yachajcunata ¿imataj päsasha? Moisés isquirbishan laycunata yachachejcunata ¿imataj päsasha? Canan wichan ima caycashanpitapis rimay yachaj runacunata ¿imataj päsasha? Canan wichan Jesucristuman mana yäracoj yachaj runacunapa yachaj cayninta Tayta Diosninchi manacajmanmi churasha. Tayta Diosga yachaj carmi musyaran Jesucristuman mana yäracoj runacuna quiquincunapa yarpaynillancunapita payta mana rejsinanpaj cashanta. Ichanga Tayta Diosninchi cushicuran willacuyninta willacuptin chasquicojcunata salbarmi. Waquin runacunaga chay willacuy manacajlla cashantami yarparan. Yangalla cashanta yarparmi Israel runacunaga milagrucunataraj ricayta munan. Yangalla cashanta yarparmi mana Israel runacunapis quiquin yarpashancunallaman yäracun. Chaypis nogacunaga willacuycä salbamänanchïpaj Jesucristo cruscho wañushanpitami. Chayno willacushäpitami Israelcunaga fiyupa rabyan. Mana Israelcunanami yarpan manacajcunata yachaycächishäta. Tayta Diosninchi acrashan cajcunami ichanga Israel carpis mana Israel carpis tantiyan Jesucristo rurashanwan Tayta Diosninchi munayniyoj y yachaj cashanta musyachishanta. Chaymi yachachishä yangalla cashanta yarpaptinpis runacunapa yachayninpita mas alli caycan. Tayta Diosninchïpa willacuynin mana bälej cashanta yarpaptinpis runacuna munayniyoj cashanpita masmi bälin. Ermänucuna, Tayta Diosninchi acrashushayqui wichan imano cashayquitapis yarpay. Runacuna yarpashannöpis gamcunaga rasunpami wallcajlla yachaj, wallcajlla munayniyoj, wallcajlla rejsisha famillya carayqui. Chaypis yachajcunata pengacachinan-cashami runacuna «mana yachaj» nishanta Tayta Diosninchi acrasha. Munayniyojcunata pengacachinan cashami runacuna «munayniynaj» nishanta Tayta Diosninchi acrasha. Tayta Diosga acrasha pobricunata y manacajman churashacunatami. Chayta niycan imapis mana cajcunapämi. Chaynöpami Tayta Diosninchi imapis caj runacunata pengayman churaycan. Chayno captenga Tayta Diospa ñaupancho pipis manami alli-tuconganachu. Gamcunataga quiquin Tayta Diosninchïmi Tayta Jesucristutawan juc runatanöllana caycächishunqui. Cananga Jesucristo yanapämashami juchanchïcunapita perdunasha caycanchi, Tayta Diosllapaj raquisha caycanchi, chaynöpis salbasha caycanchi. Tayta Diosninchïpa palabranchöpis cayno niycan: «Pipis cushicorga Tayta Diosninchi llapanta camacächishanpitami cushicunman.» Chaymi ermänucuna, gamcuna cajcho car manami yachaj cashäta yarpar alabamänayquipächu ni sasa tantiyay palabracunawanchu Jesucristupa willacuyninta gamcunata yachachishcä. Nogaga gamcunata yachachishcä Jesucristo salbacoj cashanta y noganchi-raycu cruscho wañushallantami. Gamcuna cajman chayamorga ima rimapacuytapis manami sumaj camäpacurächu. Gamcunata manchacur sicsicyarämi. Alli willacuyta willapar manami yachajcuna willapashannöchu willaparä. Chaypa ruquenga Espíritu Santu tantiyachishuptiquimi willapashäcuna shonguyquiman alli chayasha. Chayno captenga manami yachashallanta runa willapäshuptiquichu Tayta Diosman yäracushcanqui, chaypa ruquenga Espíritu Santu tantiyachishuptiquimi. Rasunpana Jesucristuman yäracusha cajcunatami ichanga Tayta Diosninchi yachashanta yachachë. Pay yachashanga manami cay pachacho runacunapa yachayninchu ni mandajcunapa yachayninpischu. Cay pachacho mandajcunaga ushacajllami caycan. Tayta Diosninchi yachashanmi ichanga imaypis mana gongacangachu. Chay yachashantaga manami pï runatapis musyachiranchu. Chayno camacächiran cay pachata manaraj camallarnami noganchïta syëluman pushacamänanchïpaj. Cay pachacho mandajcunaga manami tantiyaranchu Tayta Diosninchi chayno yarpashanta. Chayta tantiyarga Jesucristuta manami crusificanmanchu caran. Tayta Diosninchïpa palabranchöpis caynömi niycan: «Pipis mana ricashanta ni mana wiyashanta ni mana yarpashantami payta cuyajcunapäga Tayta Diosninchi camarisha.» Noganchïtami ichanga Tayta Diosninchi Espíritu Santunwan musyachimashcanchi. Espíritu Santuga llapantami musyan. Tayta Diosninchi imano cashallantapis llapantami musyan. Runa imata yarpashantapis juc runaga manami musyanchu. Quiquinpa shongullanmi musyan. Chaynömi Tayta Dios imata yarpashantapis Espíritu Santullami musyan. Noganchëga manami cay pachacho caj yarpaycunatachu chasquishcanchi. Chaypa ruquenga chasquishcanchi Tayta Diosninchïpita shamoj Espíritu Santutami. Chaynöpami musyanchi Tayta Diosninchi cuyapämashpanchi salbamashanchïta. Gamcunata chayno willapaycä manami runacuna yarpashallantachu, chaypa ruquenga Espíritu Santu tantiyachimashallantami. Chaynöpami Tayta Diosninchïpa willacuyninta willacuycä Espíritu Santu yachachimashannölla. Espíritu Santuta mana chasquicojcunaga Tayta Diosninchïpa Espíritu Santun yachachishancunata manami chasquinchu. Paycunapäga chaycuna caycan manacajllami. Espíritu Santuwan cajlla tantiyanapaj captinmi paycuna mana tantiyayta atipanchu. Espíritu Santuta chasquisha cajcunami ichanga llapanta musyapan y sumaj tantiyan. Espíritu Santuta mana chasquejcunami ichanga paycunata musyapayta mana camäpacunchu. Tayta Diospa palabranchöpis caynömi niycan: Tayta Diostaga ¿piraj «manami chaynöchu» nisha? U ¿piraj «caynömi ruranchi» nir yachachisha? Noganchïmi ichanga Jesucristo yarpashanno yarpanchi. Ermänucuna, manami Espíritu Santu munashanno cawajcunatanöchu gamcunataga willapashcä. Chaypa ruquenga shonguncuna munashannölla cawajtanömi willapashcä. Y pishi wamra manaraj tantiyaj cashanno Jesucristupa willacuyninta mana tantiyaptiquimi gamcunata yaparir-yaparir willapashcä. Micuyta manaraj micuptin iti wamrata chuchullawan maman uywashannömi nogapis gamcunata gallaycunan caj yachachicuycunallataraj yachachishcä. Canancamapis mana tantiyacoj carmi pishi wamranöllaraj carcaycanqui. ¿Imanirtaj chayno caycanqui? Noga mayashcä gamcuna apänacur-apänacur goyaycashayquitami. Chayno goyar gamcunaga Jesucristuta mana chasquicoj runacunanöllami goyarcaycanqui. Waquinniquega «Nogaga Pablupami cä»; waquinniquega «Nogaga Apolospami cä» nir apänacurcaycanqui. Chayno carga Jesucristuman mana yäracoj runacunanöllarämi goyarcaycanqui. Chayno ninayquipäga ¿pitaj Apolos? ¿pitaj Pablo? Nogacunaga Tayta Dios munashanta ruraj runacunallami cä. Nogacunapitami Jesucristuman yäracurayqui. Nogacunami Tayta Jesucristo imata ruranäpaj churamashantapis rurashcäcuna. Muruta muroj runa murushannömi gamcunata willapashcä Jesucristuta chasquicunayquipaj. Apolosnami juc runa murushanta pargojnöpis Jesucristupa willacuyninta mastana tantiyachishurayqui. Murushanchïta wiñachimushannöpis Tayta Diosninchïmi gamcunata sumaj tantiyachishurayqui Jesucristuman yäracunayquipaj. Chauraga manami muroj cajchu ni pargoj cajpischu muruta wiñachimun. Chaypa ruquenga Tayta Diosninchïmi murushana caycajta wiñachimun. Muroj cajpis pargoj cajpis iwal-llami. Tayta Diosnami ichanga cada-ünunta päganga imano rurashantapis ricaycur. Nogapis Apolospis Tayta Diospa arojnincunallami caycä. Gamcunanami Tayta Dios aruycächishan chacrano caycanqui. Chaynöpis gamcunaga Tayta Dios aruycächishan wasinömi carcaycanqui. Tayta Diosninchi cuyapämar churamasha captinmi alli yachaj albañil simintuta alli pergashannöpis yachachishcä. Chay simintu jananchönami juc albañil wasita arushanno juc runacuna masta yachaycächin. Ichanga cada-ünun imano aruycashantapis sumaj ricanman. Manami pipis simintu churashana caycajta jitariycur juc mushoj simintuta pergananpaj yaycunchu. Jesucristunami wasipa simintunno caycan. Chay simintu jananman pipis goriwan, guellaywan, cuestaj achicyaycachaycaj rumiwan, tablawan, ogshawan, shogushwanpis rurashannömi caycan. Ichanga fisyu junajnami llapan rurashanpita Tayta Diosninchi jusgangapaj. Cada-ünun rurashan alli cashan musyacänanpaj ninawanrämi camanga. Rurashan wasi alli captin nina mana rupashannömi alli yachachishancunaga quëdanga. Chayno captenga premyutami chasquenga. Rupacäcoj cajcunallawan jatarachisha wasino rurashancuna captinmi ichanga nina rupar usharenga. Chayno captenga llapan rurashan manacajllapämi canga. Chayno captinmi wasita nina rupaptin runa gueshpir salbacushanno ichicllapitana salbaconga. Gamcunaga ¿manachu musyanqui Tayta Diospa templun caycashayquita? ¿Manachu musyanqui gamcunacho Espíritu Santupis caycashanta? Pipis Tayta Diospa templunta juchuchej cajtaga Tayta Diospis castigangami. Temploga Tayta Diosllapami. Gamcunami caycanqui Tayta Diospa templun. Chaymi sumaj tantiyacushun. May-jina yachaj carpis ama yachaj-tucushunchu. Chaypa ruquenga Tayta Diosninchi yarpashanta tantiyacushun. Chayrämi yarpaysapa cashunpaj. Yachaj-tucoj runacunataga Tayta Diosninchi manacajmanmi churangapaj. Palabranchöpis caynömi niycan: «Tayta Diosga yachajcunata quiquin yarpashallanwanmi pengayman churan.» Mastapis cayno niycan: «Yachajcunataga quiquin yarpashallanta yachashanpitami Tayta Diosninchi manacajman churanga.» Chayno caycaptenga «paypami wacpami cä» nir ama alabacuychu-llapa. Rasunpaga llapanpis gamcunapami. Pablupis, Apolospis, Cefaspis, cay pachapis, cawaypis, wañuypis, canan cajpis y shamoj cajpis llapan gamcunapämi caycan. Gamcunanami Taytanchi Jesucristupa caycanqui. Jesucristunami Tayta Diosninchïpa caycan. Ermänucuna, gamcuna musyanquiman nogacunaga Jesucristuta sirbejlla cashäta. Chaymi nogacunaga pipis mana musyashanta Tayta Diosninchi musyachimashancunata yachachinäpaj caycä. Imatapis rurananpaj churaptin alli sirbëga yäracuypaj cashantami musyachin. Nogaga musyaycänami ima rurashallätapis gamcuna tapucachaycashayquita. Ichanga noga manami manchacöchu gamcuna o juez jusgamänanpaj captinpis. Quiquëpis manami musyächu allita u llutanta ruraycashätapis. Nogaga ima mana allitapis manami rurashcächu. Ichanga manami «juchaynaj cä» nëmanchu. Tayta Diosmi juchayoj o juchaynaj cashätapis jusgamanga. Chaymi manaräpis timpu chayamuptenga ama pitapis jusgaychu. Tayta Jesucristo shamurnami llapanta jusganga. Paynami runa mana alli rurayta munashancunata y rurashancuna pacaraycajta y ima yarpashantapis jorgapanga. Chaychörämi imanöpis rurashanpita Tayta Diosninchi cada runata premyuta gonga. Ermänucuna, gamcuna sumaj tantiyacunayquipämi Apolospäwan nogapaj parlashcä. Chayno në Tayta Diosninchïpa palabrancho nishanno pipis alli-tucur waquinta manacajpa mana ricananpämi. Gamtaga ¿pitaj waquinpita mas alli cashayquita nishurayqui? ¿Llapan yachashayquitapis manachu Tayta Diospita chasquishcanqui? Chayno chasquisha caycarga ¿imanirtaj yarpaycanqui yachaj cashayqui quiquillayquipita cashanta? Rïcunöpis ima-aycayojnöpis yachajnami carcaycanqui ¿au? Gamcuna yachaj car nogacuna mana caycaptëpis raycunanöna caycanqui ¿au? Ojalä rasunpa gamcuna raycunana caycanquiman nogacunapis mandäshinäpaj. Ichanga niprësi apostulcunata Tayta Diosninchi churamasha llapanpitapis mas ñacanäpaj. Mana allita ruraj runatanöpis nogacunataga wañuchimayllatami munaman. Chayno ñacashätaga llapan runacunapis anjilcunapis ricaycämanmi. Jesucristupitami nogacunataga upatano ricaman. Gamcuna ichanga Jesucristupitami yachaj runacuna caycanqui. Nogacunataga manacajtanömi ricaman. Gamcuna ichanga imatapis puydejno caycanqui. Gamcunataga allimi ricashunqui. Nogacunata ichanga mana alli ricaman. Canancamapis nogacunaga ñacaycämi yargar, yacunar. Rucacunäpaj röpäpis manami canchu. Magar-ushasha puriycäcuna. Manami maycho tiyanäpäpis canchu. Nistashäcunatapis uticashäcama arur-rämi tarë. Runacuna ashllimaptinpis nogacunaga Diostami mañacö bindisyunta gonanpaj. Chiquimaptinpis gaticachämaptinpis awantacömi. Lebantamaptinpis nogacunaga alli shimilläpami cutichë. Pasaypa mana bälejtano y manacajtanömi ricaman. Canancamapis chaynöllami ricaycäman. Cayno gamcunata niycä manami pengayman churanäpächu, chaypa ruquenga wamrätano piñacurmi. Gamcunaga cuyay wamränömi caycanqui. Chunca waranga yachachishojniqui captinpis primëru jucnayllami willapäshurayqui Jesucristuta chasquicunayquipaj. Chay willapäshojniquega nogami caycä. Chaymi gamcunapa taytayquino caycä. Chaymi gamcunata shacyächë noga cawashäno gamcunapis cawanayquipaj. Gamcuna cajcho imano goyashätapis yarpächishunayquipämi Timoteota cachamushaj. Payga cuyay wamränömi caycan. May-chaychöpis yachachishäno gamcunatapis alli yachachishunquipaj. Waquinniquega mana cutimunäta yarparshi alli-tucur conträ jatarishcanqui. Chayno caycaptiquipis Tayta Diosninchi munaptenga cutimushämi watucoj. Chaychönami mayamanga chay alli-tucojcuna. Paycunaga mä rasunpachush Tayta Diospa munayninwan rurarcaycan u quiquillanpitachush rimarcaycan. Tayta Diospa maquincho cawayga manami yachaj-tucur rimaychu, chaypa ruquenga Espíritu Santupa munayninwan ruraymi. Gamcunaga ¿imano chayamunätataj munanqui? ¿Ollgusha chayamunätachu u cushisha chayamunätachu? Ermänucuna, noga mayashcämi gamcunacho juc runa märistanwan tiyaycashanta. Chayno tiyashanga fiyupa pengaypaj juchami. Jesucristuman mana yäracoj runacunapis chayno juchata ruraj runataga fiyupami jamurpan. Chayno caycaptenga ¿manachu pengacur llaquicunqui? Llaquicunayquipa ruquin gamcunaga alli-tucurcaycanquiraj. Chayno runataga ¿imanirtaj shuntacashayquipita mana gargurinquichu? Gamcuna cajcho quiquë mana carpis gamcunawan iwal-japuymi caycä. Chaymi chayno ruraj runataga mayna Jesucristupa jutincho jusgashcäna. Gamcuna shuntacaptiqui gamcunawan iwal-japuymi caycäshaj. Taytanchi Jesucristupis gamcunawanmi caycan yanapäshunayquipaj. Chauraga Taytanchi Jesucristupa jutincho chay runata Satanaspa munayninman cachaycuy chaycho ñacananpaj. Ñacashpanga capaschari wanaconga. Chayrämi Tayta Jesucristo cutimur shuntar salbanga. Gamcuna alabacur mana allitami ruraycanqui. Chay runa allita ruraycashanta yarpar chasquiparga mana allitami ruraycanqui. ¿Manachu musyanqui «Wallca lebadürallami mäsata achcaman jacachin» nishanta? Chauraga gamcunapita jitariy ari chay lebadüra gamcunacho caycajta. Chaynöpami canqui mushoj mäsapita rurasha tantano. Rasunpaga gamcuna caycanqui Pascua fistacho micuna lebadüraynaj tantanömi. Pascuacho cashni wañushannömi noganchïpäga Jesucristo caycan. Noganchïpa juchanchïcunapita payga maynami wañusha. Chayno caycaptenga Pascua fistata rurashun lebadüraynaj tantawannöpis allicunallata yarpar y rasun cajllata parlar. Ama rurashunchu lebadürawan rurasha tantawannöga llutancunata y mana allicunata. Ñaupa caj cartacamushächöga gamcunata nirä jucwan-jucwan cacojcunawan mana gotucänayquipämi. Chay nishäwan manami nishcächu cay pachacho jucwan-jucwan puricojcunapita, charaycar mastaraj munajcunapita, suwacunapita, ïdulucunaman yäracojcunapita witicunayquipaj. Chay runacunawanga mana shuntacanquimanchu cay pachapita aywacur-imar-rächari. Chaypa ruquenga niycä «Jesucristuman yäracö» niycar ollgupis warmipis jucwan-jucwan puricojcunawan, imapäpis yargajcunawan, ïdulucunaman yäracojcunawan, washa-rimacunawan, burrächucunawan, suwacunawan mana gotucänayquipämi. Chayno runacunawanga micunallayquipäpis ama gotucaychu. Noganchëga ¿pitaj canchi Jesucristuman mana yäracojcunata jusgananchïpaj? Paycunataga quiquin Tayta Diosninchïnami jusganga. Yäracoj-masinchïcunatami ichanga juchata ruraptin jusgananchïpaj y piñacunanchïpäpis munayniyoj caycanchi. Chayno captenga juchata sïguir ruraycaj ermänuta shuntacashayquipita gargunqui. Gamcuna imapitapis rimanacorga ¿imanirtaj autoridäcunamanraj aywarcaycanqui? Chaypa ruquenga ¿imanirtaj ermänu-puralla mana arriglanquichu? ¿Manachu gamcuna musyanqui Jesucristuman mana yäracojcunata jusgananchïpaj Tayta Dios churamänanchïpaj cashanta? Chayno caycaptenga ¿imanirtaj imapis captin quiquiqui-puralla mana arriglanquichu? ¿Manachu musyanqui anjilcunatapis jusgananchïpaj cashanta? Chayno cananchïpaj caycaptenga ¿imanirtaj mana arriglashwanchu ermänucuna rimanacuptinpis? Chayno caycaptenga ermänunchïcunawan rimanacur ¿imanirtaj Jesucristuman mana yäracoj autoridäcunamanraj aywarcaycanqui? Gamcunaga pengacunquiman. ¿Manachu gamcunacho sumaj tantiyaj ermänu can ermänu-pura quijanacushanta arriglananpaj? Chaypa ruquenga quiquin-pura quijanacuycan. Y Jesucristuman mana yäracoj autoridäcunamanraj quijacoj aywaycan. Autoridäman quiquiqui-pura quijanacorga mana allitami rurashcanqui. Chaypa ruquenga rabyachishuptiquipis ¿imanirtaj mana awantacunquichu? Suwapäshuptiquipis ¿imanirtaj «¿Imanäshätaj? Jina apacuchunpis» ninquichu? Chayno ninayquipa ruquenga quiquiqui-pura mana allita ruranacuycanqui. Ermänu-pura suwapänacurcaycanqui. ¿Manachu gamcuna musyanqui juchata ruraj runacunaga Tayta Diospa ñaupanman mana chayananpaj cashanta? Manami paypa ñaupanman chayangachu jucwan-jucwan cacojcuna, ïduluta adurajcuna, majanta jananpajcuna, ollgu-masinwan cacojcuna, suwacojcuna, charaycar mastaraj munajcuna, burrächucuna, washa rimacuna, runa-masinta engañajcuna. Manami mayganpis chayno juchata rurajcunaga Diospa ñaupanman chayangachu. Gamcunapis unayga chayno jucha rurajmi carayqui. Cananmi ichanga juchayquicunapita mayllashanöna caycanqui. Tayta Diosninchïmi Tayta Jesucristu-raycu, Espíritu Santu-raycu perdunashurayqui. Pay munashannöllana cawanayquipaj acracushurayqui. Alli ñawinwanna ricaycäshunqui. Gamcuna waquinniqui niycanqui «munashäta ruranäpaj librimi caycä» nir. Nishayquino captinpis manami llapanchu cumbënishunqui. Nogapis munashäta rurämanmi. Ichanga manami dëjashächu chay munashäcuna maquichacamänanta. Waquinniquega niycanqui: «Micuyga pachapämi, pachapis micuyllapämi.» Au chaynömi. Imayllaga Tayta Diosninchëga ishcantapis illgächengami. Chayno captinpis manami nishwanchu «cuerpunchïpis caycan jucwan-jucwan puricunanchïpämi» nir. Cuerpunchëga caycan Tayta Jesucristupämi y Tayta Jesucristupis noganchi-raycumi wañusha. Payta Tayta Diosninchi munayninwan cawarachimushannöllami noganchïtapis cawarachimäshunpaj. ¿Manachu musyanqui cuerpuyquicuna Jesucristupa juc parti cuerpunno cashanta? Chayno caycarnaga ¿imanöpanataj guellaypaj cacoj warmiwan cacöman? Chaytaga manami rurashächu. ¿Manachu musyanqui juc runa guellaypaj cacoj warmiwan cacorga juc runanöllana cashanta? Tayta Diosninchïpa palabranchöpis caynömi niycan: «Ishcanpis jucnayllanönami caycan». Chay nishannöllami Jesucristuman yäracorga Jesucristuwan juc cuerpunöllana caycanchi. Jucwan-jucwan cacuyman chayanayquipitaga witicuy. Runacuna ima juchatapis rurar manami cuerpunpa contranchu ruraycan. Jucwan-jucwan cacurmi ichanga quiquinpa cuerpunpa contran ruraycan. ¿Manachu musyanqui Tayta Diosninchi goshushayqui Espíritu Santu tiyashan templuno cashayquita? Chayno captenga cuerpuyquicuna manami gamcunapachu, manchäga Tayta Diospami. Gamcunataga Tayta Diosninchïmi salbashushpayqui rantishurayqui. Chaymi cuerpuyquicunawan mana juchata ruraypa Tayta Diosninchïta alabay. Cananga cartacho tapucamashayquitana willashayqui. Chay cartacho gamcuna tapucamarayqui «¿warmiwan runa cacuptin allichu u manachu?» nir. Au allimi. Ichanga warmipis ollgupis jucwan-jucwan mana cacunanpaj majayoj canman. Majachacasha carnaga warmi ollgupis cushisha goyanman. Iwal puñunman. Custumrinta cumlinacunman. Majachacashanpitanaga warmipa cuerpun manami quiquinpanachu, man'chäga runanpanami y runanpa cuerpunpis manami quiquinpanachu, manchäga warminpanami. Chaymi gamcunaga jucniqui-jucniquipis cuerpuyquita manana michänacunayquichu. Tayta Diosninchïta mañacunayqui junajcuna majayquiwan mana cacunayquipaj parlasha-imasha carga chay junajcunalla ama cacunquichu. Chaypita ichanga imaypis cashayquinöna yapay majayquiwan cacunquiman. Sïguir michänacuptiquega mana awantaptiqui Satanás maygayquitapis juchaman tunichishunquimanmi. Chaycunataga niycä manami mandarchu, manchäga chayno goyay alli cananpaj captinmi. Nogallapitaga allimi canman llapayquipis noganölla captiqui. Ichanga Tayta Diosninchïmi cada-ünunchïta yanapämanchi waquintaga majayoj cananpaj, waquintana majaynaj cananpaj. Biyüducunatawan biyüdacunataga në: nogano majaynajlla cacuptin allimi canman. Japallan goyayta mana puydir ichanga majachacächun. Majachacaptinmi mas alli canga majapaj yarpachacuycar goyänanpitaga. Majayojcunata ichanga Tayta Jesucristo yachachishanta në: Warmiga runanpita ama raquicächunchu. Warmi majanpita raquicarga majaynajllana goyäcuchun. Majayoj cayta munarga runanwan amistachun. Runapis warminpita ama raquicächunchu. Jesucristuta warmiqui mana chasquicushanpita waquinniqui musyayta munaycanqui paypita raquicänayquipaj o mana raquicänayquipäpis. Chaypäga Tayta Jesucristo manami imatapis nishachu. Ichanga noga në: Maygan ermänupapis warmin Jesucristuman mana yäracoj captin y paywan tiyayta munaptin chay ermänu ama warminpita raquicächunchu. Chayno maygan ermänapapis runan Jesucristuman mana yäracoj captenga y paywan tiyayta munaptenga chay ermäna ama raquicächunchu. Jesucristuman mana yäracoj runantaga Jesucristuman warmin yäracuyninpami Tayta Dios cuyapar yanapanga. Chayno Jesucristuman mana yäracoj warmintapis Jesucristuman runan yäracuyninpami Tayta Dios cuyapar yanapanga. Mana chayno captenga wamrancunata Tayta Dios manami yanapanmanchu. Ichanga wamrancunata cuyapar Tayta Dios yanapaycanmi. Chayno caycaptinpis Jesucristuman mana yäracoj majayqui cachaycuyta munashorga aywacuchun. Chaynöpami ermänu cajpis o ermäna cajpis chay majanwan sïguir goyayta mana ashiycanganachu. Tayta Diosninchïmi ichanga munan majayojcuna allilla goyänanchïta. Chaynöpa iwal tiyashayquipita capaschari runayqui salbacunmanpis. Capaschari iwal tiyashayquipita warmiqui salbacunmanpis. Chaypita cajtaga may-chaychöpis ermänucunata tantiyaycächë: Tayta Dios munashannölla cawananpämi, majayoj car u majaynaj carpis pay yanapashannölla goyänanpämi. Imano goyänayquipäpis pay camacächishannölla goyay-llapa. Chaura cuerpuyqui señalasha caycar Jesucristuman yäracorga ama pengacuychu cuerpuyqui señalasha cashanpita. Cuerpuyqui mana señalasha caycar Jesucristuman yäracusha carga ama yarpaychu cuerpuyquita señalacuytaraj. Señalasha cajpis, señaläni cajpis iwal-llami Tayta Diosninchïpäga. Ichanga pay munan munashanno goyänayquitami. Jesucristumanna yäracuycarnaga imano goyänayquipäpis Tayta Dios camacächishannölla goyay-llapa. ¿Jesucristuta chasquicushayqui öra uywaychu carayqui? Ama llaquicuychu. Chaypis llojshinayquipaj pillapis yanapäshuptiquega uyway caypita llojshiy. Uyway caycaptiqui Tayta Diosninchi acrasha-cashuptiqui librinami caycanqui Tayta Jesucristo munashanta ruranayquipaj. Libri caycajta Tayta Diosninchi acrasha-cashuptiquega Tayta Jesucristupa maquinchönami caycanqui pay munashanta ruranayquipaj. Gamcunataga Tayta Diosninchïmi salbashushpayqui rantishurayqui. Chaymi Tayta Diosninchïpa maquinchöna caycanqui, manami runacunapa maquinchönachu. Chaymi ermänucuna, imano goyänayquipäpis Tayta Dios camacächishannölla goyay-llapa. Cananga japallacunatana willapäshayqui. Paycunapäga Tayta Jesucristo manami musyachimashachu. Chaypis apóstol canäpaj acramasha captinmi yäracuypaj car quiquë yarpashäcunata willapäshayqui. Nogapitaga alli canman pipis japalla caycashannölla cacuptinmi. Chayno cacunman canan wichan fiyupa ñacaycashanchïno mas fiyupa mana ñacananpämi. Majayoj caycarna ichanga majayquipita raquicarcur jucta ama ashiychu. Japalla caycarga warmita ama ashiychu. Ollgu majachacarga manami juchatachu aparicuycanqui. Chayno jipashpis majachacarga manami juchatachu aparicuycanqui. Ichanga majachacajcuna ñacangami. Chayno cananta manami munächu. Ermänucuna caynömi willapayta munä: Wallcallanami cay pacha ushacänanpaj pishin. Chayno caycaptenga majayojcuna japallanöllana caway. Llaquisha caycajcunapis mana llaquisha caycajno cawanman. Cushisha caycajcuna mana cushisha caycajno cawanman. Ima-aycata rantiycajcunapis quiquinpatanöga imatapis ama charanmanchu. Cay pachacho ima-aycayojpis cajcuna imanpis mana cajno cawanman. Cay ricaycashanchi pachaga ushacaycannami. Noga manami munächu yarpachacullar goyänayquita. Majaynaj runacunaga mas yarpachacun Tayta Jesucristo munashallanta ruraypämi. Warmiyojcunaga mas yarpachacun warminwan alli goyänallanpämi, cawananpaj imatapis tariyllapämi. Chauraga Tayta Jesucristupäpis y warminpäpis yarpachacun. Majaynaj warmicunapis y japallaraj jipashcunapis llapan shongunpa Tayta Jesucristullapämi yarpachacun. Majayoj warmicunami ichanga yarpachacun ima-aycatapis tariyta y runanwan alli goyayllatami. Chaycunata në gamcuna alli goyänayquita munarmi, manami gamcunata michaypitachu. Chaycunata në alli goyänayquipaj y juc yarpaylla Tayta Jesucristo munashanno cawanayquita munarmi. Chayno captinpis pï jipashtapis warmin cananpaj parlaparcur ashiyta munarga warminpaj ashichun. Chayno majachacarga manami juchatachu ruraycan. Parlay-masinwan majachacayta mana munarga, pipis mana obligaptin, duminacunanpaj cashanta yarparga jipashta ama parlapächunchu. Chaynöga mas allitami ruran. Parlay-masinta warminpaj ashirpis allitami ruraycan. Ichanga mas allimi canman japalla goyäcuptin. Runan cawashancamaga warmi runallanwanmi tiyanman. Runan wañuptinmi ichanga librina caycan jucwan majachacänanpaj. Chaypis Jesucristuta mana chasquicoj runawanga ama majachacächunchu. Chayno captinpis nogapitaga mas allimi canman biyüda mana yapapacuptin. Chayno niycä Espíritu Santu tantiyachimaptinmi. Canan willapäshayqui ïdulucunapaj churashan aychacunapaj tapucamashayquitana. Musyämi «llapanëmi yachaj cä» nishayquitaga. Ichanga yachashanwanmi runa alli-tucun. Chaypis cuyapäcoj cashanmi runa-masinpaj mas alli caycan. Pipis «sumaj yachajmi cä» nir yarparga manarämi rasunpa yachananpaj cajta yachacunrächu. Rasunpa yachaj runaga Tayta Diostami rasunpa cuyan. Chayno runataga Tayta Diospis rejsir yanapanmi. Chauraga ïdulucunapaj churashan aychacunata micunapaj cashantana willapäshayqui. Musyashanchïnöpis ïdulucunaga manami cawanchu. Manami ima munayninpis canchu. Jucnayllami Tayta Diosninchëga. Ichanga waquin runacuna yarpan janaj pachachöpis cay pachachöpis achca dioscuna caycashantami (Paycuna yarpaptenga achcami caycan dioscunapis, munayniyojcunapis). Noganchïpämi ichanga munayniyoj Tayta Diosninchi jucnaylla. Llapantapis payllami camasha. Noganchïpis payta sirbinallanchïpämi cawanchi. Jucnayllami Taytanchi Jesucristupis. Paymi llapantapis camasha. Noganchïtapis payllami ruramashcanchi. Manami llapanchu musyan ïdulucuna munayniynaj cashanta. Waquin runacunaga ïdulucunata aduranyasha carmi chay ïdulucunapaj churasha micuycunata micorga ïdulucunata adurashantanöraj yarpaycan. Chayno rurar juchata ruraycashantami yarpan. Micuy manami Tayta Diosninchi chasquimänanchïpächu ni mana chasquimänanchïpäpischu caycan. Micurpis manami juchayojyanquichu. Mana micushayquipis manami alliman churashunquichu. «Llapan micuypis micunallapämi» nir micur ichanga manaraj sumaj tantiyaj ermänucunata cuydä jucha rurayman chayargachinquiman. Llapan micuypis micunallapaj cashanta musyar shuntacaycur ïdulucunapa altarnincho aychata micuycajta ricashushpayquega manaraj sumaj tantiyaj ermänucunapis ¿manachuraj chay aychacunata micuytana munanga jucha cashanta yarparpis? Yachaj-tucur rurashayquipitami waquin manaraj sumaj tantiyaj ermänucunaga pantacanga. Micushayquipita pantacaptenga Taytanchi Jesucristo paycuna-raycu wañushanta manacajmanmi churarcaycanqui. Manaraj sumaj tantiyaj ermänucunata chayno juchaman tunicherga Taytanchi Jesucristupa contranmi rurarcaycanqui. Chaura chay aychata micuptë ermänu-masë juchaman chayanan captenga imaypis chay aychata manami micömanchu. Nogaga imapäpis librimi caycä. Apostulmi cä. Nogaga Tayta Jesucristutapis ricarämi. Gamcunami Tayta Jesucristupa alli willacuyninta willapaptë chasquicushcanqui. Apóstol cashäta waquenga manami riguimanchu. Gamcunapämi ichanga apóstol cä. Rasunpa apóstol cashäta tantiyacurmi gamcunaga willapashäpita Jesucristuman yäracushcanqui. Washä rimajcunata caynömi në: ¿Manachu nogacunapis micusha upusha purinä camacan? ¿Manachu warmëwan-cama purëman waquin apostulcunano, Pedruno, Taytanchi Jesucristupa wauguincunano? ¿Bernabëwan nogallachu arupacunä mantinicunäpaj? Quiquinpata gastacur ¿piraj suldäru canman? ¿Pitaj lantashan übaspa wayuyninta mana micunchu? ¿Pitaj uywata michir gapircur lëchinta mana upunchu? Chaytaga niycä manami quiquëpa yarpaynilläpitachu. Moisés isquirbishan laychöpis chaypäga rimaycanmi. Laycho niycan: «Pachanta mana garayllapaga töruta ëracho ama aruchinquichu.» ¿Tayta Diosninchëga chayno niran törucunapächu o nogacunapächu? Chaynöga Tayta Diospa palabrancho niycan nogacunapämi. Yapyajpis rïgu ërajpis arun cosëchapita chasquinan-raycumi. Nogacunami gamcunatapis Jesucristupa alli willacuyninta willapashcä. Chaymi cusichajnöpis gamcunapita imallatapis chasquëman. Waquintapis yanapaycarga nogacunata masrächari yanapämanquiman. Ichanga yanapämänayqui caycaptinpis manami gamcunata mañacushcächu. Chaypa ruquenga Jesucristupa willacuyninta mana chasquicunayquipitami ñacarpis mana rimacushcächu. Gamcunaga musyanquimi templucho, altarcho ima ruraychöpis arojcunaga templuman apashan micuyta micushanta. Chaynöllami Jesucristupa willacuyninta willacojcunapapis derëchun caycan willacushanpita chasquinanpaj. Chayno cananpämi Taytanchi Jesucristo niran. Chayno chasquinäpaj derëchö caycaptinpis nogaga manami imaypis mañacushcächu. Cananpis cartata apaycächimö manami imatapis apachimänayqui-raycuchu. Willacushäpita mañacunäpa ruquenga wañucushäpis. Chayno cashäpitaga noga cushicömi. Chaypitaga manami pipis jamurpämanmanchu. Nogaga willacuycä manami alli-tucunäpächu. Alli willacuyninta willacunäpaj Tayta Diosninchi acramasha captinmi willacuycä. Imaraj päsamanman alli willacuyta mana willacuptëga. Pipis mana niycämaptin quiquilläpita willacushpäga pägamänantami munäman. Ichanga Tayta Dios nimasha captinmi mandamashallanta ruraycä. Chauraga ¿imataj pägö caycan? Nogapa pägöga caycan Alli Willacuyta willacushäpita cushicushallämi. Chaymi mañacunäpaj derëchö caycaptinpis mana mañacuyllapa willacuycä. Libri caycarpis llapanpa maquinchönömi caycä. Chayno caycä Jesucristupa willacuyninta achcaj chasquicunan cashami. Chaymi Israel runacunawan shuntacarga paycuna cawashanno nogapis cawashcä Jesucristuta chasquicunan-raycu. Moisés isquirbishan laycunata paycuna cumlishannöllami nogapis cumlishcä Jesucristuta chasquicunan-raycu. Chay laycunaman mana yäracunä captinpis chayno rurashcä. Layta mana cäsucoj runacunawan shuntacarpis paycuna goyashannömi nogapis goyashcä paycuna Jesucristuta chasquicunan-raycu. Rasunpaga Tayta Diospa layninta cumliyta manami cachaycushcächu. Jesucristo nishantami cumlishcä. Sumaj mana yäracojcunawan car nogapis paycunanömi cashcä Jesucristuta chasquicunan-raycu. Llapanwanpis paycunano goyashcä maygallantapis paycunata salbanäpämi. Llapantapis chayno rurä Jesucristupa alli willacuyninta willacunä-raycu, Jesucristuta chasquicuptin paycunano nogapis cushicunä-raycumi. Gamcuna musyanquimi achcaj cörrirpis alli cörrej cajlla premyuta chasquishanta. Gamcunapis premyuta chasquinayquipäno sumaj alli goyay Tayta Diosninchïpa ñaupanman chayanayquipaj. Cörrinanpaj yachacojcunaga sumaj camaricun. Chayno camaricun gänar ushacajlla premyuta chasquinallanpämi. Noganchïmi ichanga camaricuycanchi mana ushacaj premyuta chasquinanchïpaj. Chaymi cörrej sumaj cörrishanno, pillyajcuna sumaj macyaycachashanno nogapis Tayta Dios munashanno goyaycä premyuta chasquinäpaj. Chaynöpami fïsicata sumaj rurajnöpis cuerpöta duminanäpaj sumaj yachacächë Tayta Dios munashanno cawanäpaj. Manchäga waquinta sumaj yacharcachirpis quiquëga Tayta Diospa ñaupanman manami chayashächu. Ermänucuna, gamcuna musyanquimi Israelcunata ima päsashantapis. Pucutay rurillanta aywaran. Puca Lamartapis päsaran. Pucutay rurincho aywasha carmi, lamarpa päsasha carmi bautisashanöna ricacuran. Chaynömi paycunaga Moiseswan päsaran. Tayta Diosninchi camaripashan micuyllatami llapan micuran. Yacutapis Tayta Diosninchi camaripashallantami upuran. Tayta Dios camarishan gagapitami yacuta upuran. Chay gagaga caran Jesucristumi. Payga Israelcuna aywashanpami aywaycaran. Chayno captinpis Tayta Diosninchïta achcajmi mana wiyacuranchu. Chaypitami paycunaga chunyaj jircacho wañusha mashtarpaycar quëdaran. Chaycunaga llapanpis caran ricacunanchïpämi, paycunano llutan ruraycunata mana ashinanchïpämi. Chaymi waquin adurashanno ïdulucunatapis ama aduraychu. Israelcuna mana allita rurashanpitami Tayta Diospa palabranchöpis nin: «Jamacaycärir llapan micuran upuran. Cushicushpan jucnin-jucninpis munashanta ruraran.» Waquin Israelcuna rurashanno warmipis ollgupis jucwan-jucwan ama cacushunchu. Chayno juchata rurashanpitami Israelcunaga juc junajllacho ishcay chunca quimsa warangan (23,000) wañuran. Waquin rurashannöga Tayta Jesucristuta musyapänayqui-casha imatapis ama ruraychu. Chayno rurashanpitami Israelcunaga culebra cañiypa wañuran. Waquin Israelcuna Tayta Diosninchïta jamurpar contran jatarishanno ama caychu. Chaypitami jamurpar contran jatarejcunataga wañuchicoj anjil wañuchiran. Unay Israelcunata chayno päsaran noganchi ricacunanchïpämi. Tayta Diosninchïpa palabranchöpis isquirbiraycan cay ushanan junajcunacho cawajcuna tantiyacunanchïpämi. Chaymi «allimi puriycä» nejcunaga juchaman chayananpita cuydacuchun. Llapanchïpäpis simrimi imallapis juchaman chayachiyta munamajninchi canga. Ichanga Tayta Diosman yäracusha pay musyanmi maycamalla awantananchïpaj cajtapis. Chaymi ima jucha ruraycunapis tunichiyta munamaptinchi yanapämäshun mana tuninanchïpaj. Chauraga cuyay ermänucuna, gamcunaga ïdulucunata aduraypita gueshpicuy. Musyaj tantiyaj runacunatami niycä. Quiquiquicuna tantiyacuy willapaycashäcunata. Santa Sënacho bïnuta upur ¿manachu yarpanchi Jesucristo noganchi-raycu yawarninta jichashanta? Chaynöpis Santa Sënacho tantata paquipänacur ¿manachu yarpanchi Tayta Dios salbamänanchïpaj Jesucristo cruscho wañushanta? Santa Sënacho juc tantallata llapanchi micur Tayta Diosta adurarmi maychica carpis jucnayllano caycanchi. Israelcunapis Templucho Tayta Diospaj pishtashan aychata micur ¿manachu Tayta Dioswan jucnayllano caycan? Ichanga sumaj tantiyacushwan. Ïdulucunapis manami cawanchu. Chay ïdulucunapaj churashan ofrenda aychacunapis cashgan aychallami. Chaura ïdulucunapaj aychata churajcunaga ¿pitataj garaycan? ¿Tayta Diostachu? Manami; dyablucunapämi churaycan. Chaywanmi dyablucunata aduraycan. Noga manami munächu gamcunaga dyablucunawan jucnayllano canayquita. Gamcunaga Santa Sënata upurcur ama upunquimanchu dyablucunata adurar churashan bïnutapis. Chaynöpis Santa Sënacho tantata micuycarga ama micunquimanchu dyablucunata adurar churashan micuytapis. ¿Tayta Diosninchïta rabyachiytachu munarcaycanqui? ¿Noganchëga paypita mas munayniyojchu canchi? Waquenga nircaycan «munashäta ruranäpaj librimi caycä» nir. Ichanga manami llapanchu cumbënishunqui. «Munashäta ruranäpaj librimi caycä» niptiquipis manami llapanchu ermänucuna alli cawananpaj yanapan. Quiquillanchi alli goyänanchïpäga ama yarpäshunchu. Chaypa ruquenga waquinpis alli goyänanpaj yarpanquiman. Aychata ranterga mana tapupaypa rantiy jucha cashanta mana yarpänayquipaj. Cay pachacho cäga llapanpis Tayta Diosninchi camashallanmi caycan. Tayta Diosman mana yäracoj runa micunayquipaj gayarcur garashushayquita micunqui. Chay micuypaj ama yarpachacunquichu «¿allichuraj u manachuraj?» nir. Pipis «chay aychataga ïdulupämi churasha» nishuptiqui ichanga ama micunquichu. Ama micunquichu chay willashoj runa-raycu. Man'chäga chay runa llutantami yarpanga. Nogaga niycä chay willapäshoj llutanta yarpänanpitami, manami quiquiquipächu. Chayno niptë capas waquinniqui ninqui: «Runacuna llutanta yarpashallanpitaga ¿imanirtaj mana micömanchu? Micuyta camaripämashanpita Tayta Diosta agradësicur micuycaptëga ¿imanirtaj pipis jamurpämanman?» nir. Noganchïpäga mas alli caycan Tayta Dios alabasha cananta ashiymi. Chaymi gamcunaga micurpis, upurpis, imata rurarpis Tayta Diosninchi alabasha canallanpaj ruranayqui. Chauraga Israel runacunatapis mana Israel runacunatapis Tayta Diosman yäracur shuntacajcunatapis ama juchaman tunichiychu. Nogaga imanöpapis llapanpaj allitami ruraycä. Manami quiquillä alli canäpächu ashiycä. Chaypa ruquenga waquinpis alli cananpämi ashiycä. Chaycunataga ruraycä paycunapis salbacunanpämi. Jesucristo cawashanno cawashäta ricamashayquino gamcunapis caway-llapa. Gamcuna imaypis yarpämaptiquimi cushisha caycä. Cushicömi yachachishäcunata imaypis mana gongashayquipita. Ichanga cay nishäta tantiyacuy-llapa: Jesucristumi ollgu cajpa umanno caycan. Ollgu cajnami warminpa umanno caycan. Tayta Diosnami Jesucristupa umanno caycan. Ermänucuna shuntacashancho juc runa Tayta Diosta mañacur u pay tantiyachishanta rimar umanta manami imawanpis chapacunmanchu. Chapacorga Jesucristutami manacajman churaycan. Warmimi ichanga Tayta Diosninchïta mañacunanpaj car u pay tantiyachishanta rimananpaj carpis shucutacunman. Mana shucutacorga runantami manacajman churan. Chayno rurarga ajchanta seplaypa rutuptin pengaypaj cashannömi caycan. Shucutacuyta mana munaj warmiga mejor ajchanta seplaypa rutucurichun. Seplaypa rutucuyta pengacorga umanta shucutacuchun. Runataga Tayta Diosninchi quiquin-nirajtami ruraran. Chaymi ollgu runaga Tayta Diosninchi alli rispitasha cananpaj umanta ama shucutacunmanchu. Warmimi ichanga umanta shucutacunman runan alli ricasha cananpaj. Musyashanchïnöpis manami warmipitachu runata Tayta Diosninchi camasha, chaypa ruquenga ollgupitami warmita camasha. Manami warmi japallan captinchu ollguta camasha, chaypa ruquenga ollgu japallan captinmi warmita camasha. Chaymi warmicunaga runanta rispitar, anjilcunatapis rispitar umanta shucutacunman. Chayno captinpis noganchi ermänucunaga sumaj tantiyacushun: Warmi mana captenga runa manami canmanchu. Runapis mana captenga warmipis manami canmanchu. Musyanchïmi rimir caj ollgupita jorgurcur rimir caj warmita rurashanta. Chaynöllami musyanchi ollgupis warmipita yurishanta. Chayno cananpämi Tayta Diosninchi camaran. Mä gamcuna yarpachacuy. ¿Allichuraj canman warmi shucutacönilla Tayta Diosta mañacuptin? Musyashanchïnöpis custumrinchïchöga pengaypämi ollgucuna ajchanta atata wiñachiptin. Warmicunami ichanga ata ajchayoj car cuyayllapaj caycan. Paycunapa ajchanga umanta chapacunanpämi caycan. Capas waquinniquega chaycunapita masta parlayta munaycanqui. Ichanga nogacunachöga shuntacashancho ermänacuna imaypis umanta shucutacunmi. Chaypita mas juc custumritaga nogacuna manami musyächu. Canan ninäpaj cajchöga manami gamcunata alabarchu nimushayqui. Gamcuna shuntacashayquicho allita ruranayquipa ruquenga mana allitami rurarcaycanqui. Gamcunapaj willamasha shuntacashayquicho jagayächinacuycashayquita. Capaschari rasunpapis chayno carcaycanqui. Chayno carga gamcuna raquicanquipämi. Chaynöpami musyacanga maygayquipis Tayta Diosninchi munashanno cawashayqui. Chayno jagayächinacusha caycar shuntacashayquicho micur uporga manami Santa Sënatanachu upuycanqui. Micunayquipaj upunayquipaj shuntacarshi waquinniquega alli micuyta apaycur micurcaycanqui. Waquinniquishi yargaycanqui. Waquinniquinashi machasha jitarpaycanqui. Chayno rurarga pobri caj ermänunchïcunata pengayman churaycanqui. ¿Imanirtaj wasillayquicho mana micucunquichu, upucunquichu? ¿Gamcunata imatataj nishayqui? ¿Gamcunata alabashayquichu? ¡Chayno cashayquipitaga manami alabashayquichu! Santa Sënata Tayta Jesucristo rurashanta yachachimashallantami nogapis gamcunata yachaycächë. Wañuchinanpaj entreganan chacaymi Tayta Jesucristo tantata aptarcuran. Nircur Tayta Diosta agradësicurir tantata paquiran «Chariy. Micuy. Cay tantaga cuerpömi. Gamcuna-raycumi noga wañuchisha cashaj. Chayno ruray gamcuna-raycu wañuchimashanta yarpänayquipaj» nir. Micuyta usharcurnami bïnuyoj cöpata aptarcur niran: «Cay bïnuwanmi mushoj conträtuta ruraycanchi. Yawarnëwanmi chay conträtu cumlicanga. Chaymi bïnuta uporga imaypis yarpanqui gamcuna-raycu wañushäta.» Chaypitami Santa Sënata micur upur willacuycanchi Jesucristo cruscho wañuptin Tayta Dios salbamänanchïpaj mushoj conträtuta rurashanta. Chaynölla ruraycäshun Jesucristo cutimunancama. Chaura pipis jagayächinacusha caycar Santa Sëna tantata micur, bïnuta upur Tayta Jesucristo wañushantami y yawarninta jichashantami manacajman churaycan. Juchatami ruraycan. Chaymi rimëruga cada ünun tantata manaräpis micur y bïnuta manaräpis upur waquinwan imanöpis caycashanta yarpachacunman. Nircur-raj tantata micunman y bïnuta upunman. Tayta Jesucristupa cuerpun imapaj cashantapis mana yarpachacuypa Santa Sënacho tantata micuptenga y bäsupita bïnuta upuptenga jusgasha canallanpämi micuycan y upuycan. Chaypitami Tayta Dios castigashuptiqui waquinniqui gueshyaycanqui, waquinna wañusha. Chaymi sumajraj yarpachacuy imano goyaycashayquitapis. Tayta Diosninchi munashanno goyaptiquega manami castigashunquipächu. Ichanga castigarpis castigamanchi llutan rurashanchïcunata cachaycunanchïpämi. Chauraga Tayta Dios mananami castïguman gaycamäshunpächu jucha rurajcunatawan iwal. Ermänucuna, chayno captenga Santa Sënacho micunayquipaj shuntacar shuyänacunqui. Yargar-imarga manaraj shuntacar wasiquicho imallatapis rimëru micucurcunqui. Chaynöpami Santa Sënacho shuyänacur llapantapis alli ruraptiqui Tayta Diosninchi mana castigashunquipänachu. Shamurnami waquin arriglaypaj cajtaga arriglashaj. Ermänucuna, cananga Espíritu Santu yachaycunata gomashanchïpitanami willapäshayqui. Musyashayquinöpis Jesucristuta manaraj chasquicur gamcunaga mana tantiyacur waquin runacunanömi ïdulucunata adurar goyarcaycanqui. Chaymi sumaj tantiyacunayquita munä. Espíritu Santupa munaynincho caycarga pipis manami «Jesucristo maldisyunädu cachun» ninchu. «Jesucristo taytanchïmi» nerga Espíritu Santupa munayninwanmi rimaycan. Runa ima ruraytapis yachananpäga tucuymi caycan. Ichanga ima ruraytapis yachananpaj Espíritu Santullami churan. Tucuynöpami Tayta Diosninchïta sirbishwan. Ichanga imano sirbinanchïpäpis Tayta Jesucristullami churan. Tucuytami rurayta yachanchi. Ichanga pï-maytapis yachayta göga caycan munayniyoj Tayta Diosnillanchïmi. Cada ünunchïtami Espíritu Santu juc yachayta-cama gomanchi yanapänacunanchïpaj. Waquintami Espíritu Santu yachayta gon tantiyacajta parlananpaj. Waquintana chay Espíritu Santulla yachayta gon yachacurcur waquintapis sumaj yachachinanpaj. Waquinpis Espíritu Santupita yachayta chasquin Tayta Diosman sumaj yäracunanpaj. Waquintana chay Espíritu Santulla churan gueshyaycajcunata allchacächinanpaj. Waquintana churan milagrucunata rurananpaj. Waquinna yachayta chasquin Tayta Dios tantiyachishancunata rimananpaj. Waquinpis Espíritu Santupita yachayta chasquin pipis llutanta u rasun cajta yachaycächishanta tantiyananpaj. Waquinna yachayta chasquin mana yachashan rimaycunacho willacunanpaj. Waquinna yachayta chasquin juc rimaycho willacushancunata rimaynincho tantiyachinanpaj. Chay llapan yachaycunatapis juc Espíritu Santullami gomanchi. Quiquin Espíritu Santu munashannömi ima rurayta yachananpäpis cada-ünunman churan. Sumaj tantiyacushun. Runaga cuerpun achca parti captinpis jucnayllami caycan. Tayta Jesucristupa maquincho goyaj ermänucunapis achcaj carpis juc cuerpunöllami caycanchi. Bautisacojnömi Espíritu Santuta chasquishcanchi juc cuerpunölla cananchïpaj. Chaymi Jesucristupa cuerpun caycanchi Israel carpis o mana Israel carpis, uyway carpis o mana uyway carpis. Cada ünunchïtapis Tayta Diosga chay Espíritu Santullatami gomashcanchi. Cuerpuga manami juc partillachu. Achca partirämi tananacusha caycan. Chaquipis «Mana maqui carga manami cuerpupachu cä» nirpis manami cuerpupitaga llojshinchu. Rinripis «Mana ñawi carga manami cuerpupachu cä» nirpis manami cuerpupitaga llojshinchu. Cuerpunchi ñawilla captenga ¿imawanraj wiyashwan? Cuerpunchi rinrilla captenga ¿imawanraj asyaytapis mayashwan? Ichanga Tayta Diosninchïmi cuerpunchïcho cada particunata camacächisha paypaj mayninchöpis alli cashanman. Ushajpaj juc partilla captenga manami cuerpuchu canman. Achca parti carpis rasunpaga juc cuerpullami caycan. Manami ñawinchïpis maquinchïta ninmanchu «Manami gamta nistächu.» Umanchïpis chaquinchïta manami ninmanchu «Manami gamta nistächu.» Chaypa ruquenga cuerpunchïcho mas pishi töpay caj partitami mas nistanchi. Mana cäsupashanchi cuerpunchïtaga ¿manachu mas alli röpawan chapanchi? Cuerpunchïcho mana ricachicushanchi partitapis ¿manachu sumaj cuydanchi? Alayri ricacaj cuerpunchïta ichanga mana chaynöga chapanchïchu. Ichanga Tayta Diosninchi cuerpunchïta rurar juc parti mana bälej-niraj captinpis alli ricanapämi churasha. Chayno Tayta Diosga churasha cuerpucho jucninpis-jucninpis yanapänacunanpämi; manami raquicänanpächu. Juc parti cuerpunchi nanaptenga intërunchïmi mana alli ricacun. Cuerpunchïcho maygan partitapis alli ricashaga chay partiwan llapan partimi cushicun. Gamcunaga Jesucristupa cuerpunnömi caycanqui. Cada ünuyquinami juc partino caycanqui. Tayta Diosninchi camacächisha yäracojcunacho rimëruga apostulcuna cananpaj, chaypita profëtacuna cananpaj, nircur yachachicojcuna cananpaj. Waquintana churasha milagrucunata rurananpaj, waquintana gueshyajcunata allchacächinanpaj, waquintana pobricunata yanapänanpaj, waquintana tantiyachicoj cananpaj, waquintana mana yachashan rimaycunata rimananpaj. Manami llapanchu apóstol. Manami llapanchu profëta. Manami llapanchu yachachicoj. Manami llapanchu milagrucunatapis ruran. Manami llapanchu gueshyajcunatapis allchacächin. Manami llapanchu juc rimaycunata riman. Chay rimaycunata rimashantapis manami llapanchu tantiyan. Chaypis gamcunaga mas alli caj yachaycunata Tayta Diosta mañacunquiman. Cananga mas alli cajman chayanayquipämi willapäshayqui. Cay pachacho llapan casta rimaycunata parlayta yacharpis, anjilcunapa rimayninta parlarpis cuyacuyta mana yacharga latilluta llutalla tucar chinchinyajnöllami llapan rimashäcunapis caycan. Tayta Dios tantiyachishancunata sumaj willacurpis o ima päsananpaj cajcunata musyarpis o pï-may runapita mas yacharpis cuyacuyta mana yacharga manami imapäpis bälëchu. Tayta Diosman llapan shongöpa yäracur jircacuna witicunanpaj niptë witicuptinpis cuyacuyta mana yacharga manami imapäpis bälëchu. Ima-ayca charashäcunata pobricunata raquiparpis o runa-masë-raycu wañuyta tarirpis cuyacuyta mana yacharga manami imapäpis bälëchu. Cuyacoj carga imapitapis pasinsacunmi; pï-maypäpis allimi; manami inbidyösuchu; pitapis manami manacajman churanchu; manami alli-tucunchu; manami manacajcunata parlanchu; manami michachu; manami rabyanchu; pitapis manami nanaparanchu; manami pitapis cushipanchu; chaypa ruquenga allicunata ruraptin cushicun. Cuyacoj carga ñacarpis awantacunmi. Llapantami riguin. Imaypis shuyaranmi. Mana yamacaypami awantacun. Cuyanacuyga manami imaypis ushacangachu. Tayta Dios tantiyachimashanchïta parlanapaj yachayta gomashanchëga ushacangami. Juc rimaycunacho rimananpaj yachashanpis ushacangami. Yachaj caypis ushacangami. Cananga runa imatapis janan-janallanmi musyan. Tayta Diosninchi tantiyachishancunatapis janan-janallanmi yachan. Jesucristo shamunan junaj chayamuptinmi ichanga manaraj musyashanchïcunata llapantana musyachimäshun. Nogapis wamra carga wamranöllami parlarä, wamranöllami yarpachacurä. Auquisyarnami ichanga wamra cashäcunata gongaycushcäna. Cananga mauca espëjuwan ricacojnöpis sumäga manarämi tantiyanchïrächu. Jesucristo shamunanpaj junaj chayamuptinmi ichanga quiquin Tayta Dioswanna tincushunpaj. Cananga pay imano cashantapis yanga-yangallami musyä. Chay junajmi ichanga pay rejsimashanchïnöna noganchïpis rejsishunpaj. Cay pachacho quimsami imaypis mana ushacangapächu: Tayta Diosninchïman yäracuyninchi, ñaupanman pushamänanchïpaj aunimashanchi y cuyanacushanchi. Chay quimsanpitapis mas alliga caycan cuyanacuymi. Chauraga cuyanacur goyay-llapa. Ima rurayta yachanayquipäpis mañacuy. Ichanga mas alli caycan Tayta Dios tantiyachishanta willacunayquipaj ashiymi. Mana yachashan rimaycunallacho rimajcunaga manami runacunatachu parlapaycan. Chaypa ruquenga Tayta Diosninchïtami parlapaycan. Chaytaga runacuna manami tantiyanchu. Espíritu Santumi rimaycächin pipis mana musyashan rimaycunata. Tayta Diosninchi tantiyachishanta willacushanmi ichanga ermänucunata tantiyachin shacyächin, yanapan. Mana tantiyashan rimayta rimashanga quiquillantami yanapan. Tayta Dios tantiyachishanta willacushanmi ichanga llapan ermänucunatapis yanapar tantiyachin Diosninchi munashanno goyänanpaj. Nogapäga allimi canman mana tantiyashayqui rimaycunacho llapayqui rimaptiquipis. Masga munäman Tayta Dios tantiyachishushayquita willacunayquitami. Tayta Diospa willacuyninmi mas alliga caycan mana tantiyashan rimaycunata rimananpitaga. Mana tantiyashan rimaycho willacuptenga juc ermänu u juc ermäna canman runacunata tantiyachinanpaj. Chayno captenga allimi canman juc rimaycho willacuptiquipis. Ermänucuna, sumaj tantiyacuy. Mana tantiyashayqui rimaycho yachachiptëga ¿imanöparaj yachacunquiman? Tantiyashayqui rimaycho yachachiptëmi ichanga sumaj tantiyanquipaj. Pincullutapis arpatapis mana tonädachiypa tucaptenga manami tantiyacanchu imata tucaycashantapis. Guërraman aywarpis trompëtata mana tonädachiypa tucaptenga suldärucunapis manami camaricunmanchu pillyananpaj. Chaynöllami mana tantiyashan rimaycho willacuptiquipis. Imata nishayquitapis mana tantiyar manami imatapis yachacongachu. Manacajllapämi willacushayquipis canga. Musyashanchïnöpis cay munduchöga achca castami rimaycuna caycan. Llapanpis tantiyanacun yachashan rimayllacho rimar-rämi. Rimashanta mana tantiyaptëga juc-lä nasyun runa cashätami yarpanga. Nogapis juc-lä nasyun runa cashantami yarpashaj. Chayno caycaptenga ¿imanirtaj munaycanqui runacuna mana tantiyashan rimaycho willacuyta? Chaypa ruquenga yarpachacuy Tayta Dios yachayta goshushayquiwan ermänucuna mas yäracunanpaj yanapayta. Chaymi ermänucuna shuntacashancho mana tantiyashayqui rimayta rimarga Tayta Diosta mañacuy runacuna tantiyashan rimaycho yachachinayquipäpis. Mana tantiyashä rimaycho Tayta Diosta mañacushäga almallätami yanapaycan. Quiquëmi ichanga mana tantiyächu imata niycashätapis. Chauraga ¿imataraj ruräman? Almäpäga mana tantiyashä rimaychöpis mañacushämi alabashämi. Waquinta yanapänäpämi ichanga tantiyashä rimaycho mañacushaj y alabashaj. Almallayquiwan Tayta Diosta alabaycashayquita juc runa wiyarga manami imata niycashayquitapis tantiyangachu. Gamcunawan iwal manami alabaytapis camäpacongachu. Almallayquicho Tayta Diosta alabaptiqui quiquillayquipämi alli canga; manami jucpäga. Tayta Diostami agradësicö mana tantiyashä rimaycunata gamcunapita mas yachashäpita. Ermänucuna shuntacashanchömi ichanga pichga shimillapis rimarcöman llapan tantiyananpaj. Chayga mas allimi canga chunca waranga (10,000) shimi mana tantiyashäta rimashäpitapis. Ermänucuna chaycunapaj wamracunano pishi yarpayga ama caychu. Rucu runacunano yarpachacuy. Mana allicunata ruraypaj ichanga itino canquiman. Tayta Diosninchïpa palabranchöpis caynömi niycan: «Cay nasyun runacunataga willapächishaj mana tantiyashan rimaycunawanmi, juc-lä nasyun runacunawanmi. Chaypis paycunaga manami wiyacamangachu. Noga Tayta Diosniquimi chayno në.» Chaura mana tantiyashan rimaycho parlashan manami sumäga yanapanchu ermänucunata. Tayta Diosninchi tantiyachishan rimaycho willacuymi ichanga ermänucunata alli yanapan. Jesucristuman mana riguejcunami ichanga mana tantiyashan rimaycho wiyar fiyupa almiran. Masqui yarpachacushun. Ermänucuna shuntacashancho llapayqui mana tantiyashayqui rimaycho parlaycajman pï runapis o Jesucristuman mana riguej runa yaycorga yarpanga llapayqui löcuyasha caycashayquitami. Ichanga Tayta Dios tantiyachishushayquita parlaycajta mana riguej runa wiyashushpayqui tantiyaconga jusgasha cananpaj cashanta. Chayno imano cashantapis tantiyacurmi gongurpaycur llapan shongunwan Tayta Diosta aduranga. Ermänucunata Tayta Dios yanapashantapis tantiyaconga. Chayno captenga ermänucuna, shuntacashayquicho waquinniqui salmucunata cantanqui; waquinniquina Jesucristupita yachachinqui; waquinniquega Tayta Diosninchi tantiyachishushayquita willacunqui; waquinniquina mana tantiyashayqui rimaycho parlanqui; waquinniquina mana tantiyashan rimaycuna ima ninan cashantapis tantiyachinqui. Llapanpis cachun ermänucunata yanapar tantiyachinanpaj Tayta Diosninchi munashanno goyänanpaj. Mana tantiyashan rimaycunacho parlarga juc ishcaylla parlachun shuyänacuypa. Nircur jucna chay nishancunata tantiyachichun. Pillapis tantiyachicoj mana captenga mana tantiyashan rimaycho ama rimachunchu shuntacasha caycashanchöga. Rimayta munarga quiquin Tayta Diosnillanchïwan rimachun. Chaynölla profëtacunapis juc ishcaylla parlachun. Waquinna tantiyacuchun llutanta u rasun cajta yachaycächishantapis. Ichanga juc jamaraycaj ermänu willacunanpaj Tayta Dios tantiyachiptenga rimir caj parlaycämoj profëta upällacuchun. Chaynöpami llapayquipis Tayta Diosninchi tantiyachishushayquita shuyänacuypa willacuyta puydinqui llapayqui yachacunayquipaj y shacyächinacunayquipaj. Tayta Dios tantiyachishushayquita willacamunayquipäga ama llallinacuychu, chaypa ruquenga willacamunayquipaj shuyänacuy. Tayta Diosninchëga manami munanchu talluypa-tallur cananta, chaypa ruquenga llapanpis allilla canantami munan. Noganchi ermänucunapaga chaynömi custumrinchi. Warmicunaga ermänucuna shuntacashancho upällalla cacuchun. Ama rimacuchunchu. Paycunaga Laycho nishanno majanpa munaynincho cacuchun. Imapitapis musyayta munarga wasinman cutiycur runanta tapucuchun. Manami allichu ermänucuna shuntacashancho warmicuna rimananpäga. Ermänucuna, ¿imanirtaj yarpanqui gamcunallapita Tayta Diosninchïpa palabran yurishanta, gamcunallata willashushayquita? Pipis: «Profëtami cä. Espíritu Santu yachayta gomaptinmi llapanta tantiyä» nerga cartacamushäta chasquinman. Tayta Diosninchi munashanta cartacaycämushäta tantiyacunman. Chay niycashäta pipis chasquiyta mana munarga ama chasquichunchu. Chayno captenga paytapis Tayta Diosninchi manami chasquengachu. Ermänucuna, pipis Tayta Dios tantiyachishancunata rimaptinpis ama michanquimanchu. Mana tantiyashan rimaycunacho willacuptinpis ama michanquichu. Imatapis parlarga talluypa-tallur ama rimanquichu. Chaypa ruquenga alli parlacur goyanquiman. Ermänucuna, sumaj yarpay Jesucristupa willacuyninta yachachishäta. Chay willacuyta willapashätami gamcuna chasquicushcanqui. Canancamapis chay willacuy nishannöllami goyarcaycanqui. Cay willacuyta willapashäta sïguir riguerga salbashami canquipaj. Chayno mana captenga manacajllapämi canga Jesucristuta chasquicushayquipis. Gamcunata rimëruga yachachishcä nogata yachachimashallantami. Nogaga yachachishcä Tayta Diosninchi isquirbichishancho niycashannölla Jesucristo juchanchïcuna-raycu wañushanta, wañurcuptin pampashanta, chaypita quimsa junajtaga Tayta Diosninchïpa palabrancho niycashannölla cawarimushanta. Cawarircamurnami yuriparan Pedruta, nircurna chunca ishcay apostulnincunata. Chaypitana pichga pachacpita (500) masno shuntacasha caycaj ermänucunata yuriparan. Chayta ricajcuna juc ishcayga wañushanami. Waquenga cawaycanrämi. Santiagutapis yuriparan, llapan apostulnincunatapis. Chaypitarämi nogatapis yuripämasha. Ushanantaraj ricasha carmi nogaga caycä pishi quillayojlla yurishano. Waquin apostulcunapitaga noga manacaj apostulnömi caycä. Tayta Diosman yäracojcunapa contran car paycunata gaticacharmi prësu charej cä. Chaymi nogata «apóstol» nimänayquipis mana camacanchu. Ichanga Tayta Diosninchi cuyapämayninpami imano carpis apóstol caycä. Tayta Diosninchi manami manacajpächu cuyapämasha. Nogami waquin apostulpitapis mas willacushcä. Chayno willacushcä manami quiquilläpitachu. Chaypa ruquenga Tayta Diosninchïmi llapantapis camacächisha. Imano captinpis waquin apostulcunapis nogapis Jesucristupa alli willacuyllantami willacuycä. Chay willacushäcunata wiyarmi gamcunapis Jesucristuta chasquicushcanqui. Jesucristo cawarimushanta willacurcaycaptëga ¿imanirtaj waquinniqui rimarcaycanqui «wañushacuna mana cawarimunnachu» nir? Wañojcuna mana cawarimunan captenga Jesucristupis manachari wañushanpita cawarimushachu. Mana cawarimusha captenga noga willacushäpis yangami caycan. Payta chasquicushayquipis manacajllapämi canman caran. Wañushacuna mana cawarimunanpaj captenga «Jesucristuta Tayta Diosninchi cawarachimusha» nir willacurpis llullacurcaycämanchari. Wañojcuna mana cawarimunan captenga Jesucristupis manachari wañushanpita cawarimushachu. Jesucristo mana cawarimusha captenga payman yäracushayquipis manacajllapämi. Chauraga jinallarämi juchayoj caycanqui. Chayno captenga Jesucristuman yäracuycar wañojcunapis wañushallanchömi usharanman caran. Jesucristo cay bïdallacho yanapämänanchïpaj yäracorga llapan runapita mas cuyapaypämi caycanchi. Ichanga Jesucristo rasunpami wañushanpita cawarimusha. Rimir-puntata pay cawarimusha captinmi musyanchi noganchïpis cawarimunanchïpaj cashanta. Juc runalla juchata rurashanpitami llapanchïpis wañunanchïpaj cashcanchi. Cananpis juc runallapitami wañojcuna cawarishun. Adanpita miraj carmi llapanpis wañojlla caycan. Jesucristuta chasquicojcunami ichanga llapan cawarimonga. Cawarimushonga Tayta Dios camacächishannömi. Rimëroga Jesucristutami Tayta Diosninchi cawarachimusha. Jesucristo cutimuptinrämi payta chasquicojcunataga cawarachimonga. Chaypitarämi fisyu canga. Jesucristoga llapan contrancuna, dyablucuna, munayniyojcuna maquincho chararashantami guechonga. Nircorga llapantami Tayta Diospa maquinman churanga. Chaycamaga Tayta Jesucristumi llapanta maquincho chararanga llapan contrancunata binsinancama. Llapanta binsiycurnami wañuytapis binsenga. Tayta Diospa palabranchöpis Jesucristupaj caynömi niycan: «Tayta Diosmi paypa maquinman llapanta churasha.» «Llapanta» nerga manami quiquin Diospäwanchu niycanchi. Chaypa ruquin Diosmi Jesucristupa maquinmanga llapanta churasha. Chaura Jesucristupa maquinman Tayta Dios llapantapis churasha captinmi Jesucristupis Tayta Diospa maquinman llapanta cachayconga. Chaynöpami Tayta Diosninchi ima-aycatapis maquincho chararanga. Ermänucuna, ¿imanirtaj yarpanqui wañushacuna mana cawarimunanpaj cashanta? Wañushacunata Tayta Diosninchi mana cawarachimunanpaj captenga ¿imapätaj wañojcunapa ruquin waquinniqui bautisacunquipis? Wañushacuna mana cawarimunanpaj captenga ¿imapätaj ñacarpis willacuycä? Willacur puriptëmi waran-waran maypa aywaptëpis wañuchiyta munaman. Chayga rasunpami Tayta Jesucristuta gamcuna chasquicushayquipita cushicushäno caycan. Efesuchöpis fiyu animalnömi runacuna chiquimar wañuchimayta munaran. Wañushacuna mana cawarimunan captenga ¿imapätaj chay-jina chiquishapis purëman? Wañushacuna mana cawarimunanpaj captenga waquin runacuna nishannöpis: «Micushun upushun, warami wañushunpis.» Runacuna chayno nishantaga ama cäsupaychu. Rimay cashannöpis «Mana alli amïgucunaga alli runacunatapis pirdichinmi». Sumaj tantiyacushpayqui jucha ruraycunataga cachaycuyna. Waquinniquega manami Tayta Diosninchïpita musyanquirächu. Chayno niycä pengacunayquipämi. Waquinniquega capas nircaycanqui: «¿Imanöraj wañushacuna cawarimonga? ¿Cawarimuptenga imanöraj cuerpun canga?» ¡Upacuna! Musyashanchïnöpis murushanchi muruga rimëru wañunanrämi yöran wiñamunanpaj. Wiñamuptenga manami murushanchi murutachu ricanchi chaypa ruquenga jachatanami. Rïgu carpis o maygan chaqui micuy carpis jachanami wiñamun. Murushanchi muru quiquin manana yagarimuptinpis cada murupita imaniraj cananpäpis Tayta Diosninchïmi camacächin. Llapan aychayojcunapis manami chay-niraj cuerpuyojllachu. Runapa cuerpun, animalcunapa cuerpun, äbipa cuerpun, pescädupa cuerpun juc-niraj juc-nirajmi. Chaynömi cay pachachöga juc-niraj juc-niraj caycan. Syëlucho cajpis juc-niraj juc-nirajmi caycan. Syëlucho cajcunaga manami cay pachacho cajcunanöchu caycan. Intipis, quillapis, goyllarcunapis juc-niraj juc-nirajmi achicyan. Estrëllacunapis juc-niraj juc-nirajmi achicyan. Chaynömi canga runa wañushanpita cawarimuptinpis. Muruta murushannömi pampasha cäga ushacanga. Cawarimoj cäga manami ushacanganachu. Pampashanchi cäga ismojllami. Cawarimoj cajmi ichanga cuyayllapaj canga. Pampashan cäga munayniynajllami. Cawarimoj cajmi ichanga munayniyoj canga. Pampana cuerpuga cay pachacho cawanallanchïpämi caycan. Cawarimoj caj cuerpuga juc-nirajnami canga. Chay cuerpuga syëlucho imaycamapis cawananchïpänami canga. Cay pachacho wañojlla cuerpunchi cashannömi syëluchöpis juc-nirajna cuerpunchi canga. Tayta Diosninchïpa palabranchöpis nin: «Rimir caj Adán jutiyoj runaga cawaj runallaman ticrasha.» Guepa caj Adanmi ichanga cawachicoj espirituman ticrasha. Chaura syëlucho cawanapaj cuerpu manami rimir caj cuerpucho caycan. Chay rimir caj cuerpuga cay pachacho cawanallapämi caycan. Chaypitarämi syëlucho cawanapaj cuerpuga canga. Rimir caj runaga allpapitami caran. Guepa caj runa Jesucristumi ichanga syëlupita caran. Cay pachacho caj cuerpuga allpapita runa cashannöllami caycan. Syëlucho caj cuerpumi ichanga syëlupita shamoj Jesucristuno mana ushacaj cuerpuyojna canga. Cananga allpapita rimir caj runa-nirajllami caycanchi. Chaypitanami ichanga syëlupita shamoj Jesucristunöna cashunpaj. Chaymi ermänucuna sumaj tantiyacuy. Aychantin tulluntenga pipis manami syëluman chayangapächu. Ushacaj cuerpunchëga manami syëlucho cawananchïpächu, chaypa ruquenga cay pachallapämi. Ichanga Tayta Diosninchi pitapis mana musyachishanta musyanayquitami munä: Manami llapanchïrächu wañushunpaj. Ichanga llapanchïmi juc-niraj cuerpuyojman ticrashunpaj. Chaynöga illajpitami ticrashunpaj ultimu caj trompëtata tucaramuptin. Chay junajmi wañojcunaga mana ushacaj mushoj cuerpuyojna cawarimongapaj. Cawaycajcunapis chaynöllami mushoj cuerpuyoj ricacongapaj. Ushacajlla cashanchïpita mana ushacajmanna ticrashunpaj. Wañoj cashanchïpita mana wañojmanna ticrashunpaj. Cay ushacajlla cuerpunchi mana ushacajman ticraptin y wañoj cashanchïpita mana wañuptinchïna Tayta Diosninchïpa palabran cayno nishan cumlenga: «Wañuyga manami cannachu. Wañuyga binsishanami caycan. Wañuy, cananga ¿maytaj wañuchicunayqui? Wañuy, cananga ¿imawannataj castigacunqui?» Wañuypa wañuchicunanga runa juchata rurashanmi caycan. Y runaga juchata ruran laycunata mana wiyacurmi. Ichanga Tayta Diosninchïta agradësicushun. Paymi Taytanchi Jesucristuta wañushanpita cawarachimur wañuyta binsichimashcanchi. Chayno caycaptenga, cuyashä ermänucuna, mana uticaypa Tayta Jesucristuman yäracuy y mana yamacaypa paypa alli willacuyninta willacuy. Gamcuna musyashayquinöpis Tayta Jesucristuta sirbishanchëga manami manacajllapächu caycan. Cananga ermänucunapaj ofrendata shuntanayquipäna nishayqui. Jerusalencho caj ermänucunapaj ofrendata shuntarga shuntay Galacia probinsyacho caycar ermänucunata yachachishänölla. Semäna arur gänashayquipita cada domingu ofrendata churanqui. Chaynöpami chayamuptëraj mana shuntaycanquipächu. Shuntashayqui ofrendata Jerusalenman apananpaj juc ishcay ermänucunata acray. Chayamurnami paycunapaj cartata rurashaj Jerusalenman apaptin ermänucuna chasquinanpaj. Nogapis aywanäpaj camacaptenga paycunawan aywashämi. Gamcuna cajman shamur Macedonia probinsyaparämi tumamushaj. Chaypitarämi gamcuna cajman chayamushaj. Chayamorga capas tamya quilla päsanancama chaycho goyapärishäraj. Chaypitanami yanapämanqui waquin marcacunamanpis aywanäpaj. Manami päsayllapaga gamcunata watucuyta munächu. Tayta Diosninchi munaptenga gamcuna cajcho goyapärishärämi. Efesuchömi ichanga Pentecostés fista chayamunancama goyäshaj. Runacuna chiquiycämaptinpis Tayta Diosninchi yanapaycämanmi cay marcacho alli willacuyninta willacunäpaj. Chayno willacuptëmi achca runacuna Jesucristuta chasquicurcaycan. Ermänunchi Timoteo gamcuna cajman chayamuptin llaquishataga ama goyächimunquichu. Paypis noganömi Jesucristupa willacuyninta willacur puriycan. Paytaga maygayquipis manacajman ama churaychu. Noga cajman allilla cutimunanpaj yanapaycäriy-llapa. Nogapis caycho caj ermänucunawan shuyaycäcunami. Cananga ermänunchi Apolospitana willashayqui. Paytaga achca cutimi ruwacushcä shamoj ermänucunawan paypis gamcunata watucoj shamunanpaj. Chaypis pay manami puydipacashachu. Yapaychönachari shamonga. Imapitapis alcäbu cacunqui-llapa. Mana yamacaypa Tayta Diosninchi munashanno goyay. Chaynölla imatapis mana manchacuypa Tayta Diosninchïman imaypis yäracuy. Pï-maywanpis cuyanacur caway-llapa. Ermänucuna, gamcunaga musyanquimi ermänunchi Estéfanas famillyancunawan Acaya probinsyacho Jesucristuta rimëru chasquicushanta. Chaypita-pachami paycunaga Tayta Diosninchi munashanno goyarcaycan. Waquin ermänucunata imachöpis yanapaycan. Chaymi paycunano cajcunataga y Jesucristupa willacuyninta willacuyta yanapajcunataga pitapis wiyacunqui. Estéfanas, Fortunato, Acaico gamcuna cajpita watucamaj chayaycamuptin fiyupami cushicushcä. Paycunaga gamcunanömi casha. Gamcunata shacyächishushayquinöllami nogacunatapis paycuna shacyächimasha cushishalla Jesucristupa willacuyninta willacunäpaj. Paycunano cajtaga alli ricaycunqui. Asia probinsyacho caycaj ermänucunapis saludashunquimi. Aquila, Priscila, wasincho shuntacaj ermänucunapis saludashunquimi. Llapan ermänucunami saludashunqui. Quiquiqui-purapis wamayänacur jucniqui-jucniqui saludanacuy. Noga Pablo quiquëmi cay salüdötaga isquirbiycämö. Pipis Jesucristuta mana cuyaj cajtaga Tayta Diosninchi castigangami. Tayta Jesucristo cutimuyna ari. Taytanchi Jesucristo cuyapäshushpayqui yanapayculläshunqui alli cawanayquicunapaj. Jesucristuman yäracoj carmi llapaniquita cuyä. Amén. Corinto siudächo y Acaya probinsyacho caycaj ermänucuna: Tayta Dios acramashan y Jesucristupa apostulnin noga Pablumi cay cartata apachicamö. Ermänunchi Timoteopis salüdunta apachicamunmi. Tayta Diosninchi, y Taytanchi Jesucristo cuyapaycushunqui ari allilla cawanayquipaj. Taytanchi Jesucristupa taytan y Tayta Diosninchi alabasha caycullächun. Paymi cuyapämanchi, imaypis shacyächimanchi. Paymi cuyapar shacyächimanchi ima ñacayman chayaptinchïpis. Noganchïpis ñacaycajcunata cuyapar yanapäshun. Imanömi Jesucristupis ñacaran, chaynömi noganchïpis ñacaycanchi. Chaynöpami juc ñacaycajcunatapis yanapanchi. Gamcuna-raycumi ñacaymanpis chayashcä. Tayta Diosninchïmi ichanga cuyapämashpan shacyächiman. Cananga gamcunatapis cuyaparmi shacyächë pasinsacur Tayta Diosninchïman sumaj yäracunayquipaj, salbashunayquipaj. Chaymi gamcunapis ñacayman chayar ama yamacanquichu. Nogacunaga musyaycämi fiyupa ñacarpis mana yamacaypa yäracuycashayquita. Nogacunano ñacaptiquipis Tayta Diosninchi shacyächishushpayquimi yanapäshunquipaj. Ermänucuna, Asia probinsyacho nogacuna fiyupa ñacashäta yarpanquiman. Fiyupa ñacachimaptinmi cawaytapis mana yarparänachu. Wañuchimänanpaj caycashallantanami yarparcaycaräpis. Chayrämi tantiyacurä quiquëcunallaga imatapis mana camäpacushäta. Chaynöpami wañojcunatapis cawarachimoj Tayta Diosman yäracurä. Quiquin Tayta Diosmi nogacunataga wañuypita salbamasha. Paymi salbamanga wañuchimänanpitapis. Chaynöllami imaypis salbaycämanga gamcuna Tayta Diosninchïta mañacäshimaptiquega. Chaynöpami Tayta Dios yanapämashanpita achcaj runacuna Tayta Diosta agradësiconga. Ermänucuna, gamcunawanpis allimi cashcä. Pitapis manami llullapashcächu. Quiquëcunallapitachu manami cawä. Tayta Diosninchïmi cuyacoj cayninwan llapanchöpis yanapäman. Chaymi imapitapis mana pengacöchu. Apachimushä cartäcunachöpis manami mana tantiyacajcunatachu isquirbimushcä. Ojalä llapanta tantiyaycunquiman. Waquinniquimi ichanga imano cashätapis musyaycanquina. Chaymi nogacunaga gamcunapaj sumaj cushicö. Chaynömi gamcunapis Taytanchi Jesucristo cutimuptin nogacunapaj sumaj cushicunquipaj. Gamcuna sumaj tantiyamashayquita musyarmi Macedonia probinsya quinraypa shamur gamcuna cajman rimëru chayamuyta yarparä. Chauraga ishcay cutinami gamcuna cajman chayamöman caran. Rimëruga Macedonia probinsyapa päsajnöllami chayamuyta munarä. Cutimurpis yapay chayamuyta yarparä. Gamcuna cajman chayaycamuptëga Judeamanna aywanäpaj yanapämänayquipämi yarparä. Gamcunaman shamunäpaj yarpashäpis manami yarpashänöchu casha. Rimëru willachimushäno mana shamushäpita ¿imanirtaj waquinniqui niycanqui sumaj mana yarpachacuypa rimashäta? Tayta Diosninchi nishanta imaypis cumlishannömi nogacunapis nishäta cumlë. Gamcunataga manami yangalla aunipächu. «Au» nircurpis manami «mana» nëchu. Tayta Diospa wamran Jesucristupis cay pachacho car rasun cajllatami pï-maytapis niran. Chaymi Silvanupis, Timoteopis y nogapis paypa willacojnin car rasun cajllata pitapis willapaycä. Jesucristuta cay pachaman cachamurmi Tayta Dios imata aunimashanchïtapis cumliran. Chaypitami cananga Tayta Diosta alabashpanchïpis «Amén, ¡chayno cachun!» ninchi. Tayta Diosmi Jesucristullaman sïguir yäracunanchïpaj yanapaycämanchi. Paymi acramashcanchïpis. Espíritu Santutapis noganchïman cachamusha señalashana cananchïpaj. Espíritu Santuta chasquishana carmi musyanchi Tayta Dios aunimashanchïta cumlimänanchïpaj cashantapis. Ermänucuna, Tayta Diospa jutinchömi rasunpa në: Shamunäpaj yarpashänöga Corintuman manarämi shamushcächu gamcunata mana jagayächinäpaj. Gamcunaga Tayta Diosninchïman llapan shonguyquipanami yäracuycanqui. Chaymi nogacunaga mana munächu «caynömi wacnömi yäracunayqui» niyta. Chaypa ruquin nogacunaga munä cushisha yäracunayquipaj yanapayllatanami. Chaymi ñaupata gamcuna cajman shamur llaquicachishäno yapay llaquicachiytaga mana munashcächu. Gamcunata llaquicachiptëga ¿piraj cushicachimanga? Chaymi shamunäpa ruquenga cartallata apachimurä. Nogaga manami munashcächu shamuptë llaquicachimänayquita. Chaypa ruquenga shamuptë llapanchïpis cushicunanchïtami munashcä. Fiyupa yarpachacur, llaquicur wagashpärämi chay cartataga isquirbimurä. Ichanga manami llaquicunayquipächu cartacamurä, chaypa ruquenga gamcunata fiyupa cuyashäta musyanayquipämi. Conträ jatarej runaga manami nogallatachu llaquicuyman churamasha; chaypa ruquenga gamcunatapis llaquicachishurayquimi. Chay runataga waquinniqui maynami castigashcanqui. Chaynöllana cacuchun. Cananga perdunaycärir shacyächiyna. Fiyupa llaquishalla carga imamanpis chayanmanmi. Chaymi chay runataga alli ñawiquipana ricay-llapa. Cuyapäcoj cashayquitana musyachiy ari. Ñaupata gamcunapaj maynami cartacamurä chay runata arriglanayquipaj. Chaymi musyayta munarä wiyacamänayquipaj cashanta o mana wiyacamänayquipaj cashantapis. Conträ jatarej runa tantiyacuptinnaga perdunar chasquiyna. Gamcuna perdunaptiquega nogapis Jesucristo munashanno payta perdunashämi. Chauraga Satanaspis manami juchata rurachimäshunchu. Noganchëga musyanchïnami Satanás mana allita rurachiyta munamashanchïta. Jesucristupa alli willacuyninta willacunäpaj Troasman chayaptë nogacunapäga manami ima chapapis caranchu. Chaypis Tituta mana tarirmi llaquicushcä. Chaymi paycunapita dispidicurir Macedoniaman aywacurä. Tayta Diosta agradësicö. Paymi imaypis yanapaycäman Jesucristuwan llapanchöpis alli llojshinäpaj. Nogacuna willacuptëmi may-chaychöpis musyarcaycan alli willacuyninta. Chay willacuyga may-chaymanpis chayaycan insinsupa alli asyayninnörämi. Nogacunaga Jesucristu-raycumi caycä insinsupa alli asyaynin may-chaymanpis chayajno. Chaymi willacuptë chayaycan salbacunanpaj cajcunamanpis mana salbacunanpaj cajcunamanpis. Mana salbacojcunapäga willacushä caycan melanaypaj asyajnömi. Tayta Diospa willacuyninta chasquicojcunapämi ichanga willacushä caycan cuyayllapaj alli asyay chayajno. Chaura ¿piraj Tayta Diospa willacuyninta willacuyta camäpacunman? Nogacunaga manami pägapächu Tayta Diospa alli willacuyninta willacö. Waquinmi ichanga pägapaj willacun. Tayta Diosninchi cachamaptinmi Jesucristupaj willacur puriycä. Rasunta rimashätaga quiquin Tayta Diosninchïpis musyaycanmi. ¿Nogacunaga yapaychu quiquëcuna alabacushpä gamcunaman shaycämö? ¿Waquinnöchu inlisya cartata gomashancunawan chayaycämö u juc-läman aywanäpaj cartata gomänayquitachu munaycä? Manami chaynöchu. Gamcunami canqui nogacunapa cartäga. Gamcuna imanöpis goyashayquinami carta isquirbiraycajno caycan. Chayno cawashayquitaga llapan runacunami musyan. Yachachishäno goyaptiquimi Jesucristo isquirbishan cartano caycanqui. Chaytanami nogacunaga runacunata musyaycächë. Chaytaga manami tintawanchu isquirbisha, chaypa ruquenga Cawaj Diospa Espíritu Santunwanmi. Manami läja rumicunachöpischu isquirbiraycan, chaypa ruquenga runacunapa shongunchönami. Chaycuna llapan rasunpa cashanta Tayta Diosninchi musyachiman Jesucristuman yäracuptëcunami. Ichanga chayta manami quiquëcunallapitachu camacächishcä. Manami quiquëcunallapitachu llojshimunpis. Chaypa ruquenga llapantapis ruräcuna Tayta Dios churamasha captinmi. Paymi nogacunataga yachachimasha yapay mushoj conträtu rurashan alli willacuyta willacunäpaj. Chay conträtoga manami rumicho isquirbiraycashan laynöchu, chaypa ruquenga Espíritu Santu munashannömi. Isquirbiraycaj layga wañuymanmi apacun. Tayta Diospa Espíritu Santunmi ichanga cawayta tarichimanchi. Läja rumicho isquirbiraycaj mandamintucunata Tayta Diospita chasquircur Israel runacunaman Moisés chayachiran cäran achicyaypa achicyaycar. Chay achicyaypa achicyashan illgänanpaj captinpis Moisespa cäranta runacuna manami ricäriyta puydiranchu. Cäran fiyupa achicyaypa achicyaycaptin Moisés apamusha captinpis chay laycunaga manami salbacunanchïpächu caran. Espíritu Santu yanapämashanchïmi ichanga mas alli canga. Chayga salbamänanchïpämi caycan. Wañuyman apacoj layta cushicuywan chasquisha caycaptenga masraj cushicushwan alli ñawinpa Tayta Dios ricamänanchïpaj musyaycächimashaga. Unay caj achicyaypa achicyashanpis canan Jesucristupa willacuyninman tincurachishaga mana cashan-japuynami caycan. Layga sumaj alli carpis ushacajllami caran. Taytanchi Jesucristupa alli willacuyninta willacushanchïmi ichanga mana ushacaj cawayta tarichimanchi. Chaymi chayno cananpaj cashanta musyar mana manchacuypa may-chaychöpis willacuycäcuna. Nogacunaga manami Moisesnöchu cäräta bëluwan chapacö. Moisesga cäranta chapacoj cäran achicyashan illgaycajta Israelcuna ricananpitami. Chaynöpami mana tantiyaranchu lay ushacänanpaj cashanta. Paycunaga manami tantiyayta munaranchu. Cananpis chaparaycaj-japuymi laycunata liguir mana tantiyanchu. Paycunata chaparaj bëluta manami pipis jorgushachu. Chay chaparaj bëluga illgan Jesucristuta chasquicusharämi. Cananpis Moisés isquirbishan laycunata liguir manami tantiyanchu bëlu chaparaptin. Pipis Tayta Jesucristuman riguir yäracuptinmi ichanga chaparaycaj bëlu shicwacunna. Taytanchi Jesucristoga Espiritumi. Maychöpis Espíritu Santu captenga librinami caycanchi. Chayno cawaptinchïmi ricamashpanchi runacunaga nenga: «Rasunpami Tayta Diospa maquinchöna cawaycan» nir. Paypa maquincho cawarga manchapacurmi cawashunpaj. Chaymi waran-waran Espíritu Santu yanapaycämanchi pay munashanno cawananchïpaj. Tayta Dios cuyapämashpanmi nogacunataga churamasha alli willacuyninta willacunäpaj. Chaymi nogaga mana guellanächu. Pacayllapaga manami imatapis rurächu; ni pengacöpischu. Manami runacunatapis engañächu. Tayta Diospa alli willacuyninmanpis manami yarpashäcunata yapächu. Chaypa ruquenga llapantapis rasun cajllatami willacuycäcuna. Chaytaga Tayta Diospis musyaycanmi. Chaymi nishäcunataga pï-maypis riguin. Mana salbacunanpaj cajcunapämi ichanga alli willaycuyta willacuycashäpis caycan bëlu chaparaycajno. Paycunaga mana tantiyanchu Satanás chapata churaptinmi. Chaymi alli willacuy fiyupa achicyaj achquino caycaptinpis mana ricajno carcaycan. Jesucristo munayniyoj cashanta musyaycächishantapis mana tantiyanchu. Tayta Diospita Jesucristo musyaycächishantapis mana tantiyanchu. Nogacunaga manami quiquëcunapächu willacuycä. Chaypa ruquenga willacuycä «Jesucristo Taytanchi» nirmi. Nogacunaga gamcunata yanapänäpämi maquiquicho caycä Jesucristupa willacojnin cashpä. Cay munduta camashpanpis quiquin Diosmi niran: «Chacaj caycashanpita achicyächun». Paymi achicyajno caycaj alli willacuyninta nogacunapa shongöman churasha. Chaynöpami nogacunaga Jesucristuta ricar achqui achicyajnöpis musyaycächë Diosninchi alli cashanta. Chay achquino caycaj alli willacuynintaga allpa mancanölla caycaptëpis nogacunamanmi churasha. Chaymi runacuna musyanga alli willacuy willacushäga Tayta Diospita cashanta, mana nogacunallapita cashanta. Chayno captinmi willacushäpita tucuynöpa ñacachimaptinpis mana yamacaypa willacurcaycä. Fiyupa yarpachacuyman chayarpis manami pasaypaga llaquicöchu. Runacuna chiquimaptinpis Tayta Diosga manami gongamanchu. Fiyupa magamaptinpis manami ushacashachu caycä. Maypa aywarpis Jesucristo ñacashannöllami ñacaycä. Chayrämi Jesucristo nogacunacho caycashanta runacuna musyanga. Jesucristu-jananmi nogacunataga imay örapis wañuchimänanpaj caycan. Chaynöpami Jesucristo nogacunacho caycashanta runacuna musyanga. Chayno wañuypis tumapaycämaptin willacuptëmi gamcuna mana ushacaj cawayta tarircaycanqui. Juc pachachöpis caynömi niycan: «Yäracurmi willacushcä». Nogacunapis Tayta Diosmanmi yäracö. Chaymi paypa alli willacuyninta willacö. Musyanchïmi Taytanchi Jesucristuta cawarachimushanno Tayta Dios llapanchïtapis cawarachimänanchïta. Nircorga ñaupanmanmi llapanchïta pushacamäshun. Chaymi ñacarpis willacushcä gamcuna alli cawayta tarinayquipaj, Tayta Diospa cuyacuyninta achcaj chasquicunanpaj. Chayno chaquicushpanmi Tayta Diostapis achca runacuna alabanga. Chaymi mana yamacächu. Auquinyarpis mana yamacaypa imaypis willacuycä. Auquinyaptëpis Tayta Diosmi yanapäman waran-waran payman mas yäracunäpaj. Cay pachacho ñacaycunaga päsajllami. Ñacarpis mana yamacaypa Tayta Diosman yäracuptinchïmi janaj pachacho imatapis mas alli cajta tarichimäshun. Chaymanga manami imapis cay pachacho cäga tincunchu. Chayta musyarmi mana alläpaga llaquicunchïchu cay pachacho runacuna pasaypa chiquimashapis. Cay pachacho ricashanchi cajcunaga ushacajllami. Mana ricashanchïta shuyaraycashanchi cajmi ichanga imaypis mana ushacangachu. Musyanchïmi cay pachacho ushacashapis mana ushacaj mushoj cuerputa Tayta Diosninchïpita chasquinanchïpaj cashanta. Cay pachachöga ushacaj chucllanöllami cuerpunchi caycan. Syëluchömi ichanga mushoj cuerpunchi alli rurasha wasinöna canga. Chay cäga manami runa rurashanchu. Chaynöpami cay pachacho cawashanchïcamaga fiyupa llaquicuycanchi janaj pachacho caycaj wasinchïman aywacuytana munashpanchi. Chaycho mushoj cuerputa chasquicorga cashunpaj alli röpashanönami. Manami galallanönachu cashunpaj. Cay ushacajlla cuerpunchïwan cawar pasaypami llaquicunchi. Chayno car manami wañucuytachu yarpaycanchi. Chaypa ruquenga munanchi wañojlla cuerpunchi mana ushacaj cuerpuman ticranantami. Chayno cananchïpäga Tayta Diosninchïmi camarisha. Espíritu Santuntapis noganchïman cachamusha aunimashanchïta cumlimänanchïpaj cashanta musyananchïpaj. Chaymi llapan shongunchïpa yäracunchi. Ichanga musyanchïmi cay cuerpunchïwan caycashanchïcamaga syëlucho Tayta Dios caycashanpita carullachöraj caycashanchïta. Cananga manami ricanchïrächu. Ichanga ricaycaj-japuymi yäracunchi. Manami llaquicunchïchu. Chaypa ruquenga cay cuerputa cachariycurmi Tayta Dios cajman aywacushwan. Chaymi canan caycashanchi cuerpunchïwanpis u Tayta Diospa ñaupancho cashpanchïnapis pay munashanno cawayta munanchi. Llapanchïmi Jesucristupa ñaupanman chayashunpaj imano cawashanchïpitapis pay jusgamänanchïpaj. Chaychömi premyuta chasquishunpaj cay pachacho imano cawashanchïpitapis. Taytanchi Jesucristo jusgamänanchïpaj cashanta musyarmi payta manchacur willacuyninta runacunata imanöpapis nogacuna willapaycä. Chayno willacuycashätaga Tayta Dios musyanmi. Chaytaga gamcunapis musyanquiman. Chayno niycä manami quiquëcuna alli cashäta alli-tucurchu, chaypa ruquenga Tayta Diospa willacojnin cashäta tantiyar cushicunayquipämi. Chayrämi alli-tucojcuna tapushuptiquipis cutichinquipaj. Paycunaga janan shongullami imatapis ruran. Waquenga capas «löcu» niman; ichanga Tayta Dios-raycumi «löcu» nishapis caycä. Waquinniquimi ichanga alli yarpayniyojta ricarcaycämanqui. Y chayno caycä gamcunata yanapänä-raycumi. Tayta Jesucristo cuyamaptinchïmi pay munashanno cawanchi. Jesucristumi llapanchïpaj wañuran. Chaymi llapanchïpis wañusha-japuyna caycanchi. Rasunpami Jesucristoga llapanchïpa ruquinchi wañusha. Chaymi wañushanöna caycarga quiquinchi munashanchïcunata ama rurashunnachu. Chaypa ruquenga pay munashannöllana cawashwan. Chaypämi Taytanchi Jesucristoga wañurcur cawarimusha. Pay munashanno cawarnami nogacunaga mana pipäpis llutanta yarpächu mana yäracoj runa yarpashannöga. Ñaupataga nogacunapis mana yäracoj runanöllami Jesucristupaj llutanta yarparä. Cananga manami chaynönachu yarpä. Pipis Jesucristuman yäracorga mushoj runanami caycan. Manami ñaupata cawashannönachu cawan. Llapanpis mushojnami. Chayno cananpaj quiquin Tayta Diosmi camacächisha. Jesucristo wañuyninpami payga allina ricamanchi. Nircur churamashcanchi llapan runawan amistananpaj cashanta willacunapaj. Tayta Diosninchëga Jesucristo noganchi-raycu wañuyninpami llapan runacunawan amistaran. Chaymi mana yarpannachu jucha rurashanchïcunatapis. Chaypita willacunäpänami nogacunataga churamasha. Chaymi nogacunaga Jesucristupa cachan caycä. Cachan carmi quiquin Tayta Dios ruwacuycajno pï-maytapis ruwacö Tayta Dioswan amistananpaj. Jesucristoga manami ima juchatapis ruraranchu. Ichanga noganchïpa juchanchi-raycumi Tayta Diosninchi camacächiran wañunanpaj. Chaynöpami noganchïtaga Jesucristu-raycu Tayta Diosninchi allina ricamanchi. Nogacunaga Tayta Diostami sirbiycä. Tayta Diosninchi cuyapäshushayquita ama wasguipaychu. Payga palabranchöpis caynömi nin: «Ruwacamashayqui örami wiyashcä. Salbanäta nistashayqui örami yanaparä.» Chaymi gamcuna salbacuyta munaj cäga canan junaj Tayta Diosta mañacuy salbashunayquipaj. Manami pitapis imachösi mal ijimlutaga göchu. Chaynöpami pipis willacushäcunata manacajman mana churangachu. Chaypa ruquenga llapan rurashäcunachömi musyaycächë Tayta Diospa sirbejnin cashäta. Manami jagayächu ñacarpis, pishipacurpis, sasächicurpis, astimaptinpis, carsilcho wichgararpis, gayapar-ushasha carpis, ñacar purirpis, puñunarpis, yargarpis. Tayta Diospa willacojnin cashäta musyachë juchata mana rurar, willacuyninta sumaj tantiyar, chiquimajcunatapis mana cäsupar, pï-maytapis cuyapar, Espíritu Santupa munaynincho cawar, pipäpis alli shongu cashpä, Tayta Diospaj rasun cajta willacur, Diosninchïpa munayninwan rurar. Allita rurashäwanmi, rasun cajta nishäwanmi pitapis ichipä, chapacö. Aybësiga waquin runacuna rispitamanmi, waquinna manacajman churaman; aybësiga nogacunapaj alli parlan, waquinna washäta riman. Rasun cajta willacurcaycaptëpis nogacunataga engañacojtanömi rejsiman. Rejsisha caycaptëpis jäpatanömi ricaman. Wañushano carpis cawarcaycämi. Fiyupa ñacachimarpis manami wañuchimashachoga. Llaquisha-niraj carpis cushishami carcaycä. Imäcuna mana cajno captinpis puchuy-puchuymi caycäpaman. Pobri-japuy carpis achcajtami yanapaycä Jesucristupa alli willacuyninta willapashpä. Corinto ermänucuna, imatapis mana pacaypami llapanta willapashcä. Llapan shongöwan cuyarmi willapaycä. Gamcunataga llapan shongöwan jinallami cuyar yarparaycä. Gamcunami ichanga ricaytapis mana munamanquinachu. Chaymi wamräcunatano nishayqui-llapa: Nogacuna cuyashäno gamcunapis llapan shonguyquipa cuyar yarpaycallämay ari. Ermänucuna, musyashayquinöpis manami pipis yügunchu ishcay casta uywataga. Chaynöllami gamcunapis Jesucristuta chasquicusha caycarga jucha rurajcuna juchata rurashanta ama ruräshinquichu. ¿Imanöparaj tincunman alli ruraywan mana alli rurayga? ¿Imanöparaj chacaypis achicyajwan tincunman? ¿Imanöparaj alli ricanacunman Satanaspis Jesucristuwanga? ¿Imanöparaj alli tincunman yäracojwan Tayta Diospa contran caycäga? ¿Imanöpataj alli canman Tayta Diospa Templunman ïdulucunata jamachisha? Noganchëga caycanchi Tayta Diospa templunmi. Palabranchöpis quiquin Tayta Dios cayno nin: «Paycunachömi tiyashaj. Paycunawanmi purishaj. Paycunapa Diosninmi cashaj. Paycunanami acrashä runacuna canga.» Mastapis Tayta Diospa palabrancho nin: «Jucha rurajcunapitaga witicuy. Paycunapitaga llojshicuy. Ganra cajcunataga ama yataychu. Chayrämi chasquishayqui. Chauraga gamcunapa taytayquimi cashaj. Gamcunanami canquipaj wamräcuna. Noga munayniyoj Tayta Diosmi chayno në.» Cuyay ermänucuna, Tayta Diosninchi chayno niycämashaga juchata ama rurashunnachu. Payta rispitar manchapacushpanchïna goyäshun. Almay-cuerpu juchata mana ruraypa payllapäna cawashun ari. Nogacunataga ama gongaycallämaychu. Pitapis manami engañashcächu. Manami llullapashcächu, ni imantapis guechushcächu. Chayno niycä manami gamcunata manacajman churarchu. Ñaupata nishänöpis gamcunataga cuyämi. Chaymi imaypis mana gongaypa yarparaycäshayqui. Chaymi gamcunata yäracö. Gamcunapitaga sumajmi cushicö. Ñacayman chayarpis, llaquicuyman chayarpis, shacya-shacyallami caycä. Fiyupami cushicö. Macedoniaman chayashäpita-pacha manami jamaytapis tarishcächu. Chaypa ruquenga fiyupami ñacashcä. Runacuna conträ jatariptinmi llaquicushcä. Shongöpawan gamcunapaj fiyupami yarpachacushcä. Tayta Diosmi ichanga cuyapäcoj cashpan Tituwan tincuchimar shacyächimasha. Manami Tito chayamushallanpitachu cushicushcä. Chaynöpis cushicushcä gamcuna cajpita Tito cushisha cutimuptin. Paymi willamasha gamcunaman watucoj shamunäta munaycashayquita y nogata shuyaycämashayquita, ima päsashanpitapis llaquisha caycashayquita. Chaura masrämi cushicushcäpis. Apachimushä cartata liguir llaquicushayquita musyarpis nogaga manami pësacöchu. Isquirbimushä örallaga pasaypami pësacurä cartacho niycashä llaquicachishunayquipaj cashanta musyar. Cananga fiyupami cushicö. Ichanga manami llaquicushayquipitachu cushicö. Chaypa ruquin cushicö chaycho llaquicur Tayta Diosman cutishayquipitami. Manami nogacunapitachu llaquicushcanqui. Gamcunaga llaquicushcanqui Tayta Dios munashannömi. Tayta Dios munashanno llaquicorga pipis arpinticunmi. Arpinticorga salbasyuntami tarin. Chayno salbasyunta tarishanchïpitaga manami llaquicunanchi canchu. Mana riguejcunami ichanga llaquicur wañuyman chayan. Ima allishi Tayta Diosninchi llaquicuyman churashurayqui. Chaymi cananga chapacunayquipaj yarpachacuycanqui, conträ jatarej runapaj rabyarcaycanqui. Cananga manchapacushpayqui alli goyashäta mayarmi munaycanqui watucoj shamunäta. Conträ jatarej runapis castigacänantami munarcaycanqui. Chayno rurarmi gamcunaga musyachimashcanqui chay runata mana yanapashayquita. Carta apachimushächöga manami mana allita ruraj runapächu ni ufindisha caj runapächu isquirbimurä. Chaypa ruquin cartacamushcä Tayta Diospa ricay ñawincho nogacunapaj pasaypa yarpachacushayquita cuentata gocunayquita munarmi. Gamcuna mana gongamashayquita musyarmi nogacuna fiyupa cushicushcä. Chaypitapis masga cushicushcäcuna Tito gamcuna cajpita cutiycamur allita willamashanpitami. Ima allishi gamcunaga payta shacyächishcanqui. Mas ñaupatanami gamcuna cajman Tito shamuptin shacyächirä «Paycunaga allimi chasquishunquipaj» nir. Chay nishänöllami llapanpis camacasha. Cananga paypis llapaniquita fiyupami cuyashunqui wiyacushayquipita, rispitar jamachishayquipita. Cananga nogapis fiyupami cushicö Tayta Dios munashanno goyar yäracuypäna cashayquipita. Ermänucuna, gamcunata willapäshayqui Macedoniacho caj ermänunchïcunata cuyapäcoj Tayta Dios imano yanapashantapis. Chay ermänucunaga fiyupa ñacaycunacho carpis, pasaypa pishipacaycho caycarpis cushishami ofrendancunata achcanpa churasha. Quiquëmi ricashcä ofrendata churananpaj cajpitapis mas ofrendata churashanta. Chayno churasha quiquinpa buluntäninpitami. Paycunaga quiquinmi ruwamasha «nogacunapis waquin ermänucunano ofrendata goshaj Jerusalencho Tayta Diosman yäracojcunapaj» nir. Churananpaj yarpashäpitapis mas achcatami churaran. Rimëruga quiquincunami bïdanta Tayta Jesucristupa maquinman churasha. Nircurna nogacunatapis nimaran imata nishätapis Tayta Dios munashanno cumlinanpaj. Chaymi nogacunaga Tituta ruwacurä gamcuna cajpitapis ofrendata shuntamunanpaj. Paymi ñaupatana gamcuna cajcho ofrenda shuntayta gallaycuran. Gamcunaga llapanchömi llallinqui: sumajmi yäracunqui, sumajmi rimanqui, allimi yachanqui, sumaj yanapäcunqui, nogacuna yachachishänömi pï-maytapis cuyanqui. Chaynölla waquinpita mas achcata ofrendatapis churaycärinquiman ari. Nogaga manami firsapitachu «churay» niycä. Waquin ermänunchïcuna imanöpis ofrenda churashanta musyanallayquipämi willaycä. Chayno ofrendata churaptiquimi gamcuna cuyacoj cashayquita may-chaychöpis musyanga. Taytanchi Jesucristupis cuyapäcoj carmi janaj pachacho rïcu cayninta cachaycuran. Nircurmi cay pachaman shamur pobrinölla goyaran noganchïpis syëluman chayar Tayta Diospa ñaupancho rïcu cananchïpaj. Canan yarpächishayqui. Gamcunaga ganyan watanami llapan shonguyquipa waquinpita mas rimëru ofrendata shuntayta gallaycurayqui. Ofrendata churayta gallarishayquinölla tarishayquiman-tupu churanquiman. Ofrendata churanayquipaj llapan shonguyquiwan aunimashayquinölla cushisha churanquiman. Pipis llapan shongunpa goycoj cajtaga Tayta Dios chasquinmi puydishanpita aycallatapis churaptin. Mana charaj cajtaga Tayta Diosninchi manami «churay» nimanchïchu. Manami pishipacaycho canayquita munarchu chayno niycä. Chaypa ruquenga iwal cushisha cawanayquitami munä. Canan nogaga munä gamcuna puchuy-puchuy charaycajcunaga pishipacaycajcunata yanapänayquitami. Wara gamcuna pishipacaptiquinami puchuy-puchuy charaj ermänucuna yanapäshunquipaj. Chauraga jucniqui-jucniquipis iwalmi tarichinacunquipaj. Tayta Diosninchïpa palabranchöpis caynömi nin: «Manami puchushachu achcata shuntajpapis. Wallcata shuntajpapis manami pishishachu.» Tayta Diosninchïtami agradësicö Titupis nogano gamcunapaj yarpachacunanpaj Tayta Dios camacächishanpita. Chaymi Titoga ruwacushäta aunimasha. Cananga quiquin shacyarmi watucushunayquipaj aywaycämun. Titutawanmi cachaycämö juc ermänutapis. Payga alli willacuytami willacun. Chaymi paypäga llapan inlisyacunacho alli parlan. Paytaga ermänucunami acrasha nogacunawan purinanpaj, ofrendata apäshimänanpaj. Ofrendataga shuntä Tayta Diosta rispitashpämi, runa-masinchïta yanapayta munashpämi. Nogacunaga manami munächu guellayta shuntarcaycashäpita runa rimamänanta. Llapantapis allillatami rurayta munä Tayta Dios ricaycämaptinpis llapan runacunapa ñaupanchöpis. Paycunatawanmi cachaycämö mas juc ermänunchïtapis. Payga llapantapis allitami ruran. Cananga gamcunata sumaj rejsishushpayquimi paypis cushisha aywaycämun yanapäshunayquipaj. Titoga willacoj-masëmi. Gamcunatapis sumajmi yanapäshunqui. Paywan ishcaj shamoj ermänucunanami caycan inlisyapita cachamushan. Paycunaga Tayta Jesucristo munashannömi goyan. Chaymi cay-quinrancho caj ermänucuna ricacunanpaj quimsan shamojcunata alli chasquicunqui. Chaynöpami alli cashayquita musyanga. Noga willashänölla cuyapäcoj cashayquitapis musyanga. Jerusalencho caj ermänunchïcunapaj ofrendata shuntanayquipäga manami nistacannachu masta willapänä. Nogaga musyänami alli shongu cashayquita. Macedonia probinsyacho caycajcunatapis cushishami willapä «Acaya probinsyacho caj ermänucunaga ganyan watapita-pachanami ofrendata shuntaycan» nir. Chayta wiyarmi Macedonia ermänucunapis cushicusha. Cananga alli shongu cashayquita musyananpaj ermänunchïcunata cachaycämö. Manchäga: «Pablo llullacun» nimanmanmi. Chaymi camaricushalla shuyanqui. Macedoniapita ermänucunawan shamur cuydä chayraj shuntaycajta tarinäwan. Manaraj shuntajta tariptëga nogapäpis gamcunapäpis pengaymi canga. Chaymi quimsan ermänucuna ñaupamonga shuntäshishunayquipaj. Chaynöpami shuntanayquipaj aunishayqui ofrendayquega listuna caycanga noga chayamur apanäpaj. Chayamuptëraj ofrendata shuntaptiquega runacuna yarpanga mana munaycar churaycashayquitami. Musyashanchïnöpis wallcata murorga wallcatami shuntan. Achcata murorga achcatami shuntan. Gamcunapis ofrendata gonqui shonguyqui munashannölla. Mana munaycarga ofrendata ama gonquichu. Tayta Diosninchëga cuyan cushisha alli shongunwan goycojtami. Tayta Diosga allimi bindisyunta goshunquipaj. Y manami imayquipis pishengachu. Chaypa ruquenga ima-aycayquipis puchu-puchumi canga pobricunata yanapänayquipaj. Tayta Diosninchïpa palabranchöpis caynömi niycan: «Pobricunata yanaparmi achca-achca pitapis tarichisha. Chayno alli caynenga imay-yajpis chaynöllami canga.» Tayta Diosninchïmi llapanchöpis yanapämanchi. Paymi tarichimanchi murutapis, micuytapis. Paymi bindisyunta gomäshunpaj pishipacojcunatapis achca-achcata tarichinanchïpaj. Chaynöpami imapis mana pishëshunquipänachu waquincunata tarichinayquipaj. Nogacunawan ofrendayquita apachimashayquita chasquir ermänunchïcunapis Tayta Diosninchïta agradësicongami. Chaura ofrendata shuntashayquita chayachiptë Jerusalencho caj ermänunchïcunaga manami pishëpacanganachu. Chaypitami cushicur Tayta Diostapis agradësicongana. Chayno yanapashayquipitami paycunaga tantiyaconga Jesucristupa alli willacuyninta wiyacuycashayquita. Chaypitami Tayta Diosninchïta alabanga. Chaynöpis gamcunata yanapäshushayquipitami paycunaga cushicur Tayta Diosta agradësiconga. ¡Tayta Diosninchïta agradësicushun-llapa tucuynöpa yanapämashanchïpita! ¡Manami imanöpa agradësicuytapis atipanchïchu! Jesucristo cuyapäcoj cashanno noga Pablupis alli shimilläpa gamcunata ruwacö wiyamänayquipaj. Waquinniquega nircaycanqui: «Ñaupanchïchöga Pablo manchacuycällarmi parlapämanchi. Juc-läpitami ichanga ollgömun.» Chayno nirmi paycunaga nin cay pachacho cawaj runacunano shongö munashannölla goyashäta. Chaypitami paycunataga sumaj piñacushaj. Gamcunatapis ruwacömi paycunatano mana piñacunäpaj achäquita mana ashipämänayquipaj. Rasunpami llapanchïpis cay pachacho cawaj runalla canchi. Ichanga manami quiquëpa callpäwanchu guërracho caycä. Charashä armacunapis manami runa ricashan armachu. Chaypa ruquenga Tayta Diosmi munayninwan yanapäman Satanasta binsinäpäpis. Chaynöpami conträ jatarir jitapämashancunatapis ushacächë. Llutan yachachicojcunapa yachachicuyninta manacajman churä. Llutan yarpaycunata cachaycur runacuna tantiyacur Jesucristuta chasquicunanpäpis willacuycä. Chaynöpis nishäcunata wiyacamaptiquega gamcuna cajman chayamurna conträ parlajcunata shuntacashayquicho piñacushaj. Gamcunaga sumaj tantiyacuy imano caycashayquitapis. Maygayquipis rasunpa Jesucristupa carga tantiyacunquimanmi nogacunapis Tayta Jesucristupa alli willacuyninta rasunpa willacoj cashäta. Nogacunapaj «mandaj-tucun» nimaptinpis manami pengacöchu. Chayno niycä Tayta Jesucristo munashanno goyänayquipämi, manami manacajman churanäpächu. Chauraga ama yarpaychu cartalläwan manchaycächishäta. Waquenga nogapaj niycan: «Payga cartallanwanmi manchachipaypa imatapis niycämanchi. Quiquin caycho carga manami sumaj yachachiytapis camäpacunchu.» Chayno rimajcuna mayamanga cartäcunacho nishänölla gamcuna cajman chayaycamur ruraptërämi. Nogacunaga tincömanrächu chay quiquincunalla alli-tucur alabacojcunamanga. Ichanga paycuna quiquincunalla alli-tucurmi upano carcaycan. Chayno në manami paycunano alli-tucurchu. Nogacunataga Tayta Diosmi cachamasha willacuyninta gamcunata willapänäpaj. Paymi camacächisha may-chaychöpis willacunäpaj. Musyashayquinöpis Jesucristupa willacuyninta willacunäpaj gamcuna cajman chayamurä. Ichanga manami pipis willacushan jananman yaycushcächu. Nogacunaga manami juc arushallanwanchu alli-tucö. Chaypa ruquenga Tayta Diosninchi camacächishannöllami willacuyninta willapaycä payman sumaj yäracunayquipaj. Willacuynin shonguyquiman sumaj chayaptenga arushäcunapis achcajmanmi chayanman. Manami gamcuna cajllachöchu willacuyta yarparcaycä. Chaypa ruquenga waquin marcacunachöpis willacuytami yarparcaycä. Ichanga pipis manaraj willacushancunachömi willacushaj. Chaynöpami juccuna arushallanwanga mana alabacushächu. Chaynöpis pipis alabacuyta munarga Tayta Diosnillanchïta alabachun. Runataga manami alabacushanpitachu alli ricanchi. Chaypa ruquenga quiquin Tayta Diosninchi alli ricashan cajtami alli ricanchi. Wichaypa-uraypa rimacuptëpis awantaycäramay-llapa. Wiyaycäramay ari. Nogaga Tayta Diosnömi gamcunapaj fiyupa yarpachacö. Nogaga munä imaypis Taytanchi Jesucristuta wiyacunayquitami. Runa yatäni jipash juc parlashallanpaj cashanno Jesucristullapaj canayquitami munä. Payllapaj canayquitami munä. Ichanga Evata Satanás engañashanno gamcunatapis engañashunayquipitami llaquicö. Nogaga manami munächu Jesucristuman yäracuycashayquipita cachaycunayquita. Gamcunataga engañashurayquinachaj. Gamcunataga maynami Jesucristupita willaparä. Ichanga Jesucristupaj llutanta yachachishushayquita chasquiycanqui. Gamcunaga Espíritu Santupa maquinchönami caycanqui. Ichanga juc espiritutana chasquiycanqui. Gamcunaga alli willacuytapis chasquirayquinami. Ichanga ¿imanirtaj llutanta yachachishushayquita awantaycanqui? Nogapis chay «mas allinnin caj apostulmi cä» nejcunapita manami mënuschu cä. Capaschari runacunapa ñaupancho sumaj parlaytapis mana yachächu. «Mana yachanchu» nimaptinpis rasunpaga paycunapita masmi yachä. Chaytaga imanöpis goyashäta ricasha carmi gamcunapis musyanqui. Imatapis mana cobrayllapami gamcunataga Tayta Diospa willacuyninta willapashcä. Gamcuna alli llojshinayquipämi mana alli-tucushcächu. Chayno rurar ¿mana allitachuraj rurashcä? Gamcunata yachachir sirbiptë waquin gastöcunapäga waquin ermänucunami apachimuran. Gastöcunapaj llaquicunayquita mana munarmi pishëmaptinpis nistashäcunapaj maygayquitapis mana mañacurächu. Macedoniapita caj ermänunchïcunami gastöcunapaj apamuran. Tayta Dios musyanmi rasun cajllata niycashäta. Manami pipis michämanmanchu Diospa alli willacuyninta mana cobrayllapa Acaya quinrancho willacunäpaj. Gastöcunacho yanapämänayquita mana munaptë capaschari mana cuyashäta yarpanqui. ¡Tayta Diosninchëga musyanmi gamcunata cuyashäta! Jesucristupa willacuyninta willacunäpaj canancama cashänöllami gamcunapataga guellayniquitapis mana chasquishayquichu. Chayno mana chasquiptëmi chay llutanta yachachicojcunaga mana ninmanchu paycunano cashäta. Paycunaga manami Jesucristupa apostulninchu. Chaypa ruquenga apostul-tucur runacunata engañarmi purircaycan. Chayno rurashanga manami manchariypächu. Asta Satanaspis alli anjil-tucurmi purin. Satanás alli anjil-tucur purishannömi paycunapis Satanaspa munaynincho car alli-tucullar purircaycan. Chayno cashanpitami juc junäga castigasha canga. Waquenga yarpan wichaypa uraypa parlaycashätami. Chayno yarparga mä wiyaycäramay löcunöpis alabacamunäta. Ichanga quiquilläpitami löcunöpis alabacushaj; manami Tayta Dios cachamaptinchu. Alabacojcunataga gamcuna sumajchaj wiyaparanqui. Chauraga nogatapis wiyamay ari parlamushäta. Gamcunaga sumaj yachajmi canqui ¿au? Chaypis llutan yachachicojcuna alabacur willapäshushayquita cushishami wiyar awantanqui. Imata suwapäshuptiquipis, engañashuptiquipis, mana runatano ricashuptiquipis, lajyashuptiquipis awantacunquimi. Chay llutan yachachicojcunano ñacachiytaga manami awantämanchu. Paycuna alabacur yachachishushayquita chasquiycarga ¿imanirtaj noga nishäcunata mana chasquinquichu? Ichanga paycunano löcu-tucushpä alabacur pengacömi. ¿Paycunaga hebreo castachu? Nogapis hebreo castami cä. ¿Israel castachu? Nogapis Israel castami cä. ¿Abrahampa castanchu? Nogapis Abrahampa castanmi cä. ¿Jesucristupa sirbejninchu? ¡Quibä! Nogaga masrämi Jesucristuta sirbë. May-chaychöpis masmi willacushcä. Willacushäpita carsilchöpis mas achca cutimi wichgarashcä. Paycunapitaga masmi autoridäcuna astimasha. Achca cutimi wañuchimayta munamasha. Israel autoridäcuna pichga cutimi astimasha quimsa chunca isgunnin maqui. Quimsa cutimi Roma suldärucunapis fiyupa wirumasha. Juc cutinami runacuna sajmar cäsi wañuchimasha. Quimsa biyäjimi aywaycashä büquipis tallpucaran. Juc chacay juc junajmi lamar yacucho wampurä. Jesucristupa alli willacuyninta willacurmi may-chaypapis purishcä. Achca cutimi mayupis cäsi apamasha. Suwacunapa maquinpitapis gueshpirämi. Israel runacunapis mana Israelcunapis wañuchimaytami munamasha. Marcachöpis, chunyajchöpis lamarchöpis cäsi-cäsimi wañushcä. Jesucristuman janan shongulla yäracojcunapis wañuchimaytami munamasha. Mayman chayarpis sasa aruycunachömi arushcä. Achca cutimi yarpachacur puñuytapis mana tarishcächu. Yargaypitapis yacunaypitapis ñacashcä. Röpä llapshalla captin gasaypitapis ñacashcämi. Jananmanpis waran-waranmi llapan ermänucunapaj fiyupa yarpachacö. Juc ermänu ñacaptenga fiyupami llaquicö. Juchaman chayachejpäga fiyupami rabyä. Chaypis alabacorga alabacushaj quiquilläpitaga imatapis rurayta mana puydishäpitami. Taytanchi Jesucristupa taytan Diosmi musyan rasun cajllata niycashäta. Paylla imaypis alabasha cachun. Damascuchömi ray Aretaspa gobernadornin suldärucunata churaran marca puncupa llojshiptë prësu charimänanpaj. Prësu charimänanpaj caycaptinmi ermänucunaga canastaman wiñarcur wajtaman warcuypa urächimaran. Chaynöpami Tayta Dios yanapämaran gueshpinäpaj. Quiquillan alabacuptenga manami imapäpis bälinchu. Chaypis canan willashayqui Tayta Jesucristo syëlucho ricachimashancunata, musyachimashancunatapis. Juc cutichömi quimsa caj syëluman aparan. Chayga chunca chuscu (14) watanami. Ichanga manami musyächu cuerpuntin aywashäta o almallä aywashantapis. Chaytaga Tayta Diosllami musyan. Ichanga Noga musyämi Tayta Diospa ñaupanman apamashanta. Chaychömi wiyarä pï runapis mana rimananpaj cajcunata. Chay wiyashäcunata willacunämi ichanga mana camacanchu. Ichanga manami musyächu cuerpuntin aywashäta o almallä aywashantapis. Chaytaga Tayta Diosllami musyan. *** Chaypitami ichanga noga alabacöman. Quiquëmi ichanga mana alabacushächu. Nogaga rimashaj quiquilläpitaga imatapis rurayta mana camäpacushallätami. Alabacorga allitami ruraycäman. Rasun cajllatami niycäman. Ichanga manami parlashächu chaycunata parlaptë runacuna santuna cashäta yarpänanpita. Chaypa ruquenga imano goyashätapis runacuna ricacamänantami munä. Ricachimar musyachimashanpita mana alli-tucunäpämi Tayta Diosga fiyupa ñacayta nogaman cachamusha. Chaynöpami cuerpöcho casha caycajnöpis fiyupa ñacaycächiman. Quiquin Satanás cachamushannörämi ñacaycächiman. Quimsa cutimi Tayta Jesucristuta mañacurä chay ñacaypita jorgamänanpaj. Ichanga pay nimaran: «Cuyashalläwan cuntintacuy. Munayniyoj cashätaga runacuna tantiyaconga quiquillanpitaga imatapis rurayta mana puydejcunata yanapaptëmi.» Chaymi quiquilläpitaga imata ruraytapis mana camäpacur cushicö. Chayno yanapämaptinmi musyacan Jesucristo munayniyoj cashan. Chaymi mana llaquicöchu gueshyarpis, runacuna ashllimaptinpis, ima pishëmaptinpis, willacushäpita runacuna chiquimaptinpis, Jesucristuman yäracushä-janan imano ñacarpis. Quiquilläpitaga imata ruraytapis mana camäpacurmi tantiyacö Jesucristo munayninwan yanapämashanta. Alabacur wichaypa uraypa rimanäpäpis quiquiquicunami ashipämashcanqui. Alabacunäpa ruquenga gamcunami nogataga alabamanquiman caran. Manacajlla cashäta apostul-tucojcuna yarpaptinpis manami paycunapita mas mënuschu cä. Gamcunawan caycashpämi rasunpa apóstol cashäta tantiyachirä ñacarpis mana cachaypa arushpä. Almiraypaj milagrucunata ruranäpäpis Tayta Dios yanapämaran. Ichanga waquin marcacunacho gastöpaj ermänucunata mañacushänöga gamcunata manami mañacurächu. Chayno cashäpitaga ¿imanirtaj yarpanqui «jagayashami» nir? Jagayächisha-ima captëga perdunaycallämay ari. Camaricushanami caycä yapay gamcunata watucoj shamunäpaj. Cananwanga quimsa cutinami shamushaj, manami quiquëpaj imatapis ashirchu, man'chäga gamcunata cuyapar yanapänäpämi. Musyashanchïnöpis papänenga wamrancunata manami mañacunchu; chaypa ruquenga yanapanmi. Chaymi gamcunata willapänä-raycu imätapis ushashaj. Ushapacaypitaga manami llaquicöchu. ¿Chayno llapan shongöwan cuyapar yanapaycaptëchu gamcunaga nogapaj juc-nirajyasha caycanqui? Manami maygayquipa umallayquitapis nanächishcächu imatapis mañacushpä. Chaypis waquinniquega nircaycanquishi artita rurayllapa engañashäta. Mä nimay ari. ¿Maygallanpis chay cachamushä runacuna nogapa jutëcho guellayta mañacushurayquichu? Nogaga Titutawan juc ermänutami ruwacurä gamcunata watucoj shamunanpaj. Chayno shamushpan Titoga gamcunata ¿engañashurayquichu? Paycunapis ni nogapis manami quiquëcunapäga imatapis ashishcächu. Cuyashä ermänucuna, cartata apachimushäta liguir capas yarpanqui chapacunalläpaj niycashäta. Manami chaynöchu. Nogacuna munä Tayta Dios munashanno cawanayquitami. Nogacunaga Tayta Jesucristupami caycä. Tayta Diospis musyanmi rasun cajta rimaycashäta. Gamcuna cajman shamur llutanta rurarcaycajta tarinäpaj cajpitami llaquicö. Llutanta ruraycajta tarerga gamcunapaj fiyupami llaquicushaj. Ojalä tarëman mana rimanacuycajta, mana chiquinacuycajta, mana rabyachinacuycajta, imatapis quiquillanpaj mana ashiycajta, mana washa-rimata, mana jamurpänacuycajta, mana alli-tucuycajta, mana contra jatarir goyaycajta. Llutancunata ruraycajta tarir gamcunapita Tayta Diospa ñaupancho pengacunäpitami llaquicö. Chaynöpis jucha rurashayquicunata mana cacharir jucwan-jucwan cacuycajta, tucuy bisyucunata ruraycajta tarir waganäpitami llaquicö. Cananwanga quimsa cutinami watucoj shamushaj. Yarpay Tayta Diosninchïpa palabrancho cayno isquirbiraycashanta: «Ishcay u quimsa testïgucuna cäraptinrämi runataga ‹Juchayoj› nenga» nir. Ishcay caj shamuynëcho gamcunata maynami nirä jucha rurashayquita cachaycunayquipaj. Cananpis llapayquitami në: Chaynölla juchata rurar goyarcaycajta tarerga mana cuyapaypami ollgöpäshayqui. Chayrämi musyanqui Jesucristupa cachan car rimaycashäta. Jesucristoga manami pitapis juchanpita chapanchu, chaypa ruquenga munayniyojmi juchallicojcunata castigananpaj. Jesucristo mana imatapis rimacuypa cruscho wañusha captinmi waquin runacunaga «munayniynaj» nisha. Chaypis Tayta Diosmi munayninwan cawarachimusha. Chaynöllami nogapäpis munayniynaj cashäta yarparcaycanqui. Ichanga Jesucristuman yäracushpämi gamcunataga Tayta Dios yanapämaptin jusgashayqui. Mä quiquiquicuna yarpachacuy Jesucristuman rasunpa yäracuycashayquita u mana yäracuycashayquitapis. Payta rasunpa chasquicushana caycarga ¿manachu tantiyanqui Jesucristo gamcunawan caycashanta? Cuydä payman janan shongulla yäracurcaycanquiman. Rasunpa payman yäracorga nogapäpis tantiyanquimanmi Jesucristupa cachan cashäta. Nogacunaga Tayta Diostami mañacö juchata mana ruranayquipaj. Chayno mañacuycä manami apóstol cashäta aunimänayquipächu, chaypa ruquenga Tayta Dios munashanno goyänayquipämi. Manami imananpischu apóstol cashäta conträcuna mana rejsimaptinpis. ¿Tayta Diosninchïpa alli willacuynintaga chapata churapashwanchuraj? Manami. Chaymi Tayta Diosninchïpa maquincho cawar alli goyaptiquega runacuna tumpamaptinpis mana imapis gocamanchu. Chaypa ruquenga Tayta Diosninchïtami mañacuycä masta masta Tayta Diosninchi munashannöna gamcuna cawanayquipaj. Cay isquirbimushäcunata wiyacuptiquega gamcuna cajman chayamur imatapis mananami nishayquipänachu. Manami llaquicachinäpächu Tayta Dios churamasha apóstol canäpaj, chaypa ruquenga shacyächir yanapänäpämi. Ermänucuna, imaypis cushishalla goyay-llapa. Jucniqui-jucniqui shacyächinacuy Tayta Dios munashanno goyänayquipaj. Chayno goyaptiquimi cuyapäcoj, alli cawayta gomajninchi Tayta Diosga imaypis yanapäshunqui. Jucniqui-jucniquipis wamayänacur saludanacuy. Caycho caycaj ermänunchïcunapis salüdunta apachicamunmi. Taytanchi Jesucristuwan tayta Diosninchi y Espíritu Santupis imaypis yanapayculläshunqui. [Amén.] Galacia probinsyacho caycaj ermänucuna: Noga Pablo Jesucristupa apostulnin canäpäga manami runacunachu churamasha, chaypa ruquenga Taytanchi Jesucristo y payta cawarachimoj Tayta Diosninchïmi. Noga Pablumi cay cartata gamcunaman apachimö. Caycho caycaj ermänucunapis salüdunta apachicamunmi. *** Tayta Diosninchi y Taytanchi Jesucristo cuyapäshushpayqui allilla cawaycachishunqui. Jesucristumi Tayta Diosninchi munashanno cruscho wañusha juchanchïcunata Tayta Dios perdunamänanchïpaj, llutan ruraycunapita salbamänanchïpaj. Tayta Diosninchi imaycamapis alabasha caycullächun. Amén. Gamcunaga musyanquimi Taytanchi Jesucristo cruscho wañuyninpa Tayta Dios salbashushayquita. Chaymi imano tantiyacuytapis mana atipächu juc yachachicuytana chasquir Tayta Diosta gongaycashayquita. Rasunpaga juc yachachicuy manami canchu. Chaypa ruquenga yachachishäta cachaycunayquipämi waquin runacuna engañaycäshunqui. Paycunaga Jesucristupa alli willacuynintami mana alliman ticraycächin. Ichanga nogacunapis u anjilpis ñaupata yachachishäpa jananman juc-nirajtana yachachiptenga Tayta Diosninchi infiernuman jitarpuchun. Ñaupata willapashänöllami cananpis në: Pipis Jesucristupa willacuyninman mas juc yachachicuyta yapajcunataga Tayta Diosninchi infiernuman jitarpuchun. Chayno nishpäga ¿runacuna alabamänantachu ashiycä? ¿Runacunapita alli ricasha caytachu munaycä? Nogaga manami runacuna alabamänanpächu yachachë, chaypa ruquenga Tayta Dios alli ricamänanpämi. Runacuna alli ricamänan-rayculla yachacherga manami Jesucristupa sirbejninchu cäman. Ermänucuna, sumaj tantiyacuy. Alli willacuyta willacushäga manami runacuna yarpayninpita jorgushallanchu. Noga willacushätaga manami runachu willamasha. Chaypa ruquenga quiquin Jesucristumi yuriparcamar musyachimasha. Gamcunaga mayashcanquichari ñaupata Israelcunapa laynincunata wiyacur imano cashätapis. Nogaga Jesucristuman riguejcunatami gaticachaj cä llapanta wañuchinäpaj. Llapan wiñay-masëpitapis masmi nogaga Moisés isquirbishancunata cumlishcä. Waquin Israel-masëcunapitapis masmi custumrëcunata bälichishcä. Chayno captëpis manaraj yuriptillänami Tayta Diosninchi cuyapämar acracamaran Jesucristupa alli willacuyninta willacur purinäpaj. Chaymi Jesucristuta nogapis chasquicunäpaj sumaj tantiyarcachimar cachamasha alli willacuyninta mana Israel runacunatapis willapänäpaj. Chayno nimaptin manami pimanpis tapucoj aywashcächu. Manami rimir caj apostulcunawan parlajpis Jerusalenman aywashcächu. Chaypa ruquenga jinan örami Arabia partipa aywacurä. Chaypitanami Damascuman yapay cutirä. Damascuman cutishäpita quimsa watatarämi Jerusalenman aywarä Pedruwan parlanäpaj. Paywanga chunca pichga (15) junajllami goyapärirä. Chaychöga manami maygan apostulwanpis tincurächu. Taytanchi Jesucristupa wauguin Santiagullawanmi tincurä. Tayta Diosninchi musyanmi mana llullacuypa chayno niycashäta. Chaypitanami aywarä Siria y Cilicia partipa. Judea probinsyaman manaraj cutiptë Judeacho caycaj ermänucunaga manami rejsimaranrächu. Paycunawanga manami tincurärächu. Ichanga nogapaj mayaran «Jesucristuta chasquicojcunata ñacachej Pablushi cananga Jesucristupa willacuyninta willacur puriycan» nejta. Chayno nejta mayarshi Tayta Diosta alabaran. Chaypita chunca chuscu (14) watatarämi Bernabëwan Jerusalenman cutirä. Chayman cutirmi Titutapis pusharä. Chaymanga cutirä aywanäpaj Tayta Diosninchi musyachimaptinmi. Mayur ermänucunata Jerusalencho shuyni shuntaycurmi mana Israelcunata imata willapashätapis musyachirä. Chayno musyachirä llutanta yachaycächishäta paycuna mana yarpänanpämi. Llutanta yachachishäta paycuna yarpaptenga chay-jina ñacashäpis yangallami canman caran. Chaymi willacushäta tantiyachiptë paycuna nimaran alli willacushäta. Chaynöpami mana Israel runa cashanta musyarpis Tituta mana niranchu señalacunanpaj. Tito señalacunanpaj u mana señalacunanpäpis parlacurä shuntacashäman juc ishcay runacuna pacayllapa yaycamusha captinmi. Chay ermänu-tucojcunaga laycunata mana Israel ermänucunapis llapanta cumlinanpämi parlaran. Chayno niptinpis nogacunaga manami chasquipashcächu. Manami munächu Jesucristupa alli willacuyninman llutan yarpaycunata tacurcachir yachachishunayquita. Mana Israel runacunata imano yachachishäta willapaptëpis Jerusalencho caj mayurcuna imatapis manami nimashachu. Ichanga paycuna mayur ermänu casha captin u mana captinpis manami imapis gocamanchu. Tayta Diosninchëga llapanchïtapis iwalmi ricamanchi. Michämänanpa ruquenga paycuna tantiyacuran Israelcunata willapänanpaj Pedruta Tayta Diosninchi acrashanno nogatapis mana Israelcunata willapänäpaj cachamashantami. Tayta Diosninchïmi Pedruta Israelcunapa apostulnin car willapänanpaj acraran. Paymi nogatapis cachamasha mana Israelcunata willapänäpaj. Chayno captinmi mayur ermänucuna Santiago, Pedro y Juanpis tantiyaran willacuyninta willacur purinäpaj Tayta Diosninchi acramashanta. Chaypitanami parlacurä paycuna Israel runacunaman alli willacuyta willacoj aywananpaj, y nogacunana mana Israel runacunaman aywanäpaj. Alli parlacushä musyacänanpänami maquinta gomaran. Paycunaga nimaran Jerusalencho caj pobri ermänucunata mana gonganalläpämi. Chaytaga mana gongaypami ruraycä. Unayllatanaga Siriacho caj Antioquía siudäman Pedro chayamuran. Chaychöga piñacur ollgöparä. Paytaga cäranchömi nirä mana allita ruraycashanpita. Rimërullaga mana Israel ermänucunawan cushishami micoj. Santiago cachashan ermänucuna chayamuptinnami ichanga jamurpänanta manchacur mana Israel ermänucunawan shuntacayta mana munarannachu. Pedruta ricacurmi waquin caj ermänucunapis ni Bernabëpis mana Israel ermänucunawan micunanpaj mana talluparannachu. Chayno rurashan mana alli caycashanta ricarmi ermänucunapa ñaupancho Pedruta ollgöpar nirä: «Gamga Israel runa caycarpis mana Israel runacunanönami cawaycanqui. Chaura cananga ¿imanirtaj munanqui mana Israel ermänucunapis llapan laycunata cumlinantaraj?» Nogacunaga yuriynëpita-pachami Israel runacuna cä. Manami laycunata mana cumlej juchayoj runacunanöchu cä. Chaypis musyämi laycunata cumlir pipis mana salbacushanta, Jesucristuta chasquicuptillä Tayta Dios salbamashanta. Chaymi nogacunaga Jesucristuta chasquicushcä Tayta Dios perdunamashpan juchaynajtana chasquimänanpaj. Chaura layta cumlishallanpitaga manami pitapis Tayta Dios juchancunapita perdunangachu. Tayta Dios perdunamänanchïpäga Jesucristumanmi yäracunanchi. Manami layta cumlinanchïnachu. Waquin ichanga nin «layta mana cumlerga juchayojmi caycanqui» nir. Chaura ¿Jesucristuman yäracuyga juchayojyächimanchïchu? ¡Manami! «Layta manami cumlinanchïnachu» nircur laycuna nishanta yapay cumlerga juchayojmi caycä. Noga layta cumliyta munaptë layga tantiyachimasha juchayoj cashätami. Chaymi nogaga layta cumliyta cachaycushcäna. Laytaga cachaycushcä Tayta Dios munashanno cawanäpämi. Jesucristo cruscho wañushannömi nogapis jucha ruraycunapäga wañushanöna caycä. Mananami quiquë munashänönachu cawä, chaypa ruquenga Jesucristo munashannönami. Chaymi Jesucristuman yäracur cawaycanchi. Paymi cuyamashpanchi noganchi-raycu cruscho wañusha. Nogaga manami Tayta Diosninchi salbamashanchïta manacajman churayta munächu. Laycuna niycashanta cumlir-raj salbacunanchïpaj cashanta yarpashaga yangallapämi Jesucristo cruscho wañusha canman. ¡Mana tantiyacoj Galacia runacuna! Noganchi-raycu Jesucristo cruscho wañushanta gamcunaga sumajmi musyarayqui. Chayno caycaptenga ¿pitaj gamcunata brüjushurayqui? Canan mä willamay. Gamcunaga ¿laycunata cumlirchu u Jesucristuman yäracurchu Espíritu Santuta chasquicushcanqui? ¿Pasaypa mana tantiyacojchu canqui? Tayta Diosninchi munashannöga cawayta gallaycushcanqui Espíritu Santu yanapäshuptiquimi. Chauraga ¿imapänataj canan yarparcaycanqui laycunata cumliytaraj? ¿Tucuy allicunata chasquishayquipis manacajllapänachu canga? Manachi manacajllapäga canmannachu. Tayta Dios Espíritu Santunta goshushpayqui y milagrucunata rurashpan, ¿imanirtaj ruran? Manami laycunata cumlishayquipitachu, chaypa ruquenga Jesucristupa alli willacuyninta chasquicushayquipitami. Yäracuptinmi Abrahamtapis Tayta Diosninchi allina ricaran. Chaymi sumaj musyanquiman. Abrahampita rasunpa mirajcunaga caycan Tayta Diosman yäracoj cajmi. Tayta Diospa palabranchöga niycan mana Israel runacunatapis Jesucristuman yäracushanpita Tayta Dios alli ricananpaj cashantami. Chayno cananpaj captinmi Abrahamta Tayta Diosninchi niran: «Gampitami intëru munducho tiyaj runacunatapis bindisyunta goshaj.» Chaynömi Abrahamtaga yäracuptin Tayta Dios bindisyunta goran. Jesucristuman yäracojcunatapis Tayta Diosga bindisyuntami goycan. Tayta Diosninchïpa palabranchöga nin «Laycunata llapanta mana cumlerga maldisyunädu cachun.» Llapan laycunata pipis mana cumliptinmi maldisyun chayanga. Chayno captenga laycunata cumliyta munajcuna manami pipis salbacongachu. Tayta Diospa palabranchöga nin: «Alli runaga Tayta Diosman yäracushanpitami salbasha canga.» Ichanga laycunata cumliy manami Tayta Diosman yäracushanchïwan iwalchu. Tayta Diospa palabranchöga «Laycunata cumlejcunaga chaycunata cumlishanpitami salbasha canga» niycanllami. Chayno niptinmi laycunata llapanta cumliyta mana camäpacur llapanchïpis maldisyunädu caycaranchi. Chaymi Tayta Diosninchi wamran Jesucristuta cachamuran ruquinchi maldisyunädu runano cruscho wañunanpaj. Tayta Diosninchïpa palabranchöpis niycan: «Guerucho warcuypa wañuchisha car maldisyunädumi caycan.» Chaymi Abrahamta Tayta Diosninchi aunishan bindisyonga caycan llapan mana Israel cajcunapäpis. Chaynöpami Jesucristuman yäracur llapanchi Tayta Dios aunishan Espíritu Santuta chasquicushcanchi. Ermänucuna, cananga tincuchiypa tantiyachishayqui. Musyashayquinöpis imatapis aunir conträtuta rurar firmashaga manami pipis manacajman churannachu ni imatapis yapannachu. Tayta Dios auniran Abrahamtapis, paypita mirajtapis yanapänanpämi. Manami «mirajcunata» ninchu. Chaypa ruquenga «mirajta» nir jucnayllapämi niycan. Chayno nir Jesucristupämi rimaycaran. Chayno Abrahamta aunishanpita chuscu pachac quimsa chunca (430) watapitarämi Tayta Diosninchïpa laynincunata Moisés chasquiran. Guepataraj chasquisha caycaptenga chay laycuna manami manacajman churashachu Abrahamwan Tayta Diosninchi rurashan conträtuta. Layta cumliptinchïraj aunishanta gomänanchïpaj captenga yangallami yäracushanchïpis canman caran. Ichanga Tayta Diosninchi Abrahamta auniran imatapis ruquinta mana mañayllapami. Chayno captenga ¿imapätaj laycuna caran? Abrahamta aunishanpita guepatarämi Tayta Diosga laycunata goran runacuna juchayoj cashanta tantiyacunanpaj. Chay laycunaga Jesucristo chayamushancamallami cumlinanchïpaj caran. Laycunataga anjilcunallawanmi Moisesman Tayta Diosninchi willachiran. Moisesnami Tayta Diospa ruquin runacunata willaparan. Abrahamta Tayta Dios aunishpanmi ichanga ruquintaraj mana cacharanchu. Tayta Diosga japallan cashpanmi quiquin willaparan. Chayno captenga ¿Tayta Diosninchi aunishanta layga manacajmanchu churaycan? ¡Manami! Laycunaga manami salbamänanchïpächu caycan. Salbamänanchïpaj captenga chay laycunata cumlir salbacushwanmi caran. Tayta Diospa palabranga tantiyachimanchi juchallanchïcho cawar maldisyunädu cashanchïtami. Chaynöpami Tayta Diosninchi salbamänanchïpäga Jesucristumanraj yäracunanchi. Manaraj Jesucristuman yäracushanchicamaga laycunami chaparaycämaranchi. Layga wamrata yachachir pusharajnömi Jesucristo chayamunancama ricamashcanchi chaynöpana Jesucristuman yäracuptinchi Tayta Dios chasquimänanchïpaj. Canan Jesucristuman yäracunanchïpaj timpuna caycaptenga mananami yachachejpa maquinchönachu caycanchi. Canan gamcunaga Jesucristumannami yäracuycanqui. Chaymi Tayta Diosninchïpa wamrancunana carcaycanqui. Gamcunaga bautisacurir Jesucristupa maquinchönami caycanqui. Chaymi paywanga jucnayllanöna caycanqui. Israel runa carpis mana Israel carpis, uyway ni mana uyway carpis, ollgu ni warmi carpis Jesucristuta chasquicusha carga Tayta Diospa wamrallanna carcaycanchi. Jesucristuta chasquicusha carga pipis caycan Abrahampita mirajnöllanami. Chaynöpami Abrahamta Tayta Dios aunishancunata gamcunapis chasquiycanqui. Willapashäta sumaj tantiyacunqui. Juc runapa wamran tacsharaj cashancamaga uywaynöllami caycan papäninpa ima-aycan paypaj cananpaj captinpis. Tacsha cashancamaga juc runallami uywan. Uywaj runalla imancunatapis rican papänin nishan junajcama. Chaypitarämi llapan partisyunninta goycun. Noganchïpis Jesucristuman manaraj yäracorga wamra-japuy jucpa maquillanchömi caycaranchi. Cay pachacho caj espiritucunapa munayninchömi caycaranchi. Tayta Diosninchi nishan junaj chayamuptin ichanga Wamranta cachamusha. Payga warmipitami yuriran. Chaymi paypis Israel runacunano laycunapa munaynincho goyaran. Chaypis jucha rurashanchïpita salbamänanchïpämi cruscho wañuran Tayta Diospa wamrancunana cananchïpaj. Wamran cashanchïta musyananchïpämi Tayta Diosninchi noganchïman Espíritu Santuta cachamusha. Chaymi cananga Tayta Diosta mañacuptinchi Espíritu Santu «¡Papä!» nichimanchi. Manami jucpa munaynincho caycaj wamranönachu cananga caycanchi. Cananga Tayta Diosninchïpa wamrancunanami caycanchi. Paypa wamran carmi aunimashanchïta chasquishunpaj. Unayga mana rejsirmi Tayta Diosninchïta mana sirbishcanquichu. Mana rasun caj dioscunapa maquillanchömi goyarayqui. Cananmi ichanga Tayta Diosninchïta taytayquitano rejsinquina; astawan Tayta Diosmi wamrantano rejsishunqui. Chayno caycaptenga ¿imanirtaj cay pachacho caj espiritucunapa munaynincho cayta munaycanqui? Chaycunapaga munayninpis manami canchu. Chaura ¿imanirtaj rejsisha watacunata, rejsisha quillacunata, diya-wardacunata, rejsisha junajcunata mana gongaypa fistacunata ruraycanqui? ¿Imanirtaj yarpaycanqui chaycunata rispitar-raj Tayta Diosninchi munashanno cawarcaycashayquita? Chaymi llaquicuycä. ¿Manacajllapächuraj Jesucristupa willacuyninta gamcunata yachachishcä? Ermänucuna, nogano cay ari. Nogapis gamcuna cajcho carga gamcunanömi cawarä. Gamcunaga allimi ricamarayqui. Musyashayquinöpis gueshyaycarmi gamcuna cajman chayamurä. Gueshyar goyashpämi Jesucristupa alli willacuyninta willaparä. Gueshyaptëpis cuyapämashpayqui manami yamacämarayquichu. Chaypa ruquenga anjiltanörämi, quiquin Taytanchi Jesucristutanörämi alli ricamarayqui. Cananga ¿imanacäcushcanquitaj? Ñaupataga cuyapämar ñawë rucachina captenga ñawiquita jorgurirpis churapämanquimanmi caran. Cananga ¿rasun cajta nishäpitachu nogapa conträ ricacushcanqui? Laycunata cumlichiyta munashojcunaga alli ricanayquita munallarmi alli ricaycäshunqui. Shongunchöga juctami yarpaycan. Paycunaga conträ ricacunayquitami munaycan paycunatana alli ricanayquipaj. Gamcunawan caycaptë mana caycaptëpis gamcunata pipis alli ricashuptiquega allimi; ichanga rasunpa canman gamcuna allicho cawanayquipaj. Wamräcuna, warmi gueshyacur ñacashannömi nogapapis gamcunapaj shongö nanaycan Jesucristo munashanno cawanayqui junajcama. ¡Imanöllaparaj canan öra gamcuna cajcho caycäman quiquë shimëpa tantiyachinäpaj! Cananga fiyupami llaquicuycä. Ichanga ima-ruraytapis manami camäpacöchu. Laycuna nishanno cawayta munajcuna, mä nimay. ¿Laycunata sumajchu liguishcanqui? Tayta Diosninchïpa palabranchöga musyachimanchi Abraham ishcay wamrayoj cashantami. Jucaj wamran casha uywaynincho, jucajnami warmincho. Uywaynincho caj wamranga manami Tayta Diosninchi aunishanchu caran, warmincho cajmi ichanga Tayta Diosninchi aunishan. Chay ishcay warmicunapaj parlarga tincuycächë ishcay conträtumanmi. Sinaí jircacho parlar conträtu rurashanga Agarwanmi tincun. Paypa wamranga uyway cananpämi yurisha. Agarga Arabiacho caycaj Sinaí jircamanmi tincun. Chaynöpis Jerusalén siudäwanmi tincun. Chaycho tiyäga llapanmi laycunata cumlir munaynincho carcaycan. Sarami ichanga tincun syëlucho caycaj Jerusalenman. Chaychöga manami laypa munayninchönachu caycan. Noganchëga chaypitanami canchi. Tayta Diosninchïpa palabranpis nin: «Imaypis wawata mana tarej warmi fiyupa cushicuy. Gam imaypis mana gueshyacoj warmi cushicuypita cantay. Chaynöga cushicuy runan cachaycusha warmi runayoj warmipita mas wawata tarishanpita.» Ermänucuna, gamcunaga Sarapa wawan Isaacnömi Tayta Dios aunishan wamrancunana caycanqui. Unay uyway warmipa wamran Espíritu Santupa munayninwan yurej wamrata chiquishannöllami cananpis noganchïcho päsaycan. Ichanga Tayta Diospa palabran ¿imanintaj? Tayta Diospa palabran nin: «Uyway warmitaga wamrantinta garguriy. Aunishanpita yurej wamraga chay wamrawan manami imatapis raquipänacongachu.» Ermänucuna, manami uyway caj warmipa wawannöchu caycanchi. Chaypa ruquenga Tayta Dios aunishanpita yurej wamranömi caycanchi. Taytanchi Jesucristuman yäracuycarnaga manami laycunapa munayninchönachu caycanchi. Chayno caycaptenga chay laycunata cumlinayquipaj pipis obligashuptiqui ama cäsupaychu. Sumaj tantiyacuy-llapa. Canan nogaga në: Señalacuptiquiraj Tayta Diosninchi salbashunayquipaj cashanta yarpaptiquega Jesucristuman yäracushayqui yangallami canga. Yapaypis në: pipis señalacoj cäga laycunata llapantarämi cumlinan caycan. Waquin runacuna «laycunata cumlir juchaynajmi cashaj» nerga Jesucristuta, cuyacoj Tayta Diosninchïtapis manacajmanmi churaycanqui. Noganchïmi ichanga Jesucristuman yäracur Espíritu Santupa munaynincho cawar salbacushunpaj. Jesucristo cruscho wañuyninpami salbashana caycanchi. Manami imanannapischu señalasha cashanchi, señaläni cashanchïpis. Chayno caycaptenga mas bälin Jesucristuman yäracur cuyanacur cawashanchïmi. Jesucristuman yäracur allichaj aywarcaycarayquega. ¿Pitaj chapata churashurayqui ichicaycärinayquipäga? Tayta Diosninchëga manami camacächinmanchu caran. Payga acracamashcanchïmi. Llutan yachachëga caycan wallca lebadüralla mäsata jacachishannömi. Chaymi Tayta Diosninchïta mañacuycä chay llutan yachachicojcunata manana chasquipänayquipaj. Chay runacunataga pï captinpis Tayta Diosninchïmi jusgangapaj. Ermänucuna, cuerpunta señalacunanpaj cashanta nogapis rasunpa yachachiptëga ¿imanirtaj sïguir gaticachaycäman? Jesucristo salbamänanchïpaj cruscho wañushanta willacuptëmi gaticachaycäman. Señalacunayquipaj nishojcunaga allimi canman capacur ushajpaj roguriptinpis. Ermänucuna, Tayta Diosninchi salbasha-cashunqui laycunapa munaynincho cashayquipita librina canayquipämi. Librina carpis ama yarpaychu juchata ruranayquipaj librina cashayquita. Juchata ruranayquipa ruquenga jucniqui-jucniquipis cuyanacur alli caway. Llapan laycunapis jucllachacan «Runa-masiquita cuyanqui quiquiqui alli cawayta munashayquino» nishallanmanmi. Chayno caycaptenga ¿imanirtaj mishiwan allgu chiquinacojno goyaycanqui? Chayno cawarga jagayächinacur gargunacunquipämi. Chaymi në: Jucha rurayta yarpänayquipa ruquenga Espíritu Santu munashanno caway-llapa. Jucha rurayta yarpashayquicunaga Espíritu Santupa contranmi. Jucha ruraypaj yarpaycunapa contranmi Espíritu Santupis. Ishcanpis manami tincunchu. Chaymi jucha rurayta yarpashayquicunata mana camäpacunquichu. Espíritu Santu yanapäshuptiquega manami laycunapa munayninchönachu canqui. Jucha rurayllapaj yarpajcunaga caynömi cawan: majayoj caycar jucwanpis cacun, melanaypajcunata ruran, mana pengacuypa piwanpis cacun, ïdulucunata aduran, brüjuta rurachin, chiquinacun, imallapitapis rabyacun, nanaparänacun, rimanacachin, jagayächinacun, inbidyösumi, [wañuchicun], upyallar goyan, fistacunacho melanaypajcunata ruran, tucuy mana allicunata ruran. Sumaj tantiyacuy-llapa: Chayno juchallancho cawajcunaga Tayta Diospa ñaupanman manami chayangachu. Espíritu Santupa munaynincho cawarmi ichanga cuyanacun, cushicun, alli cawan, pasinsacun, runa-masinta yanapan, allita ruran, aunishanta cumlin, mana alli-tucunchu, allillata rurananpaj tantiyacun. Chayno cawarga manami ima laytapis manacajman churanchïchu. Jesucristuman yäracuycarga jucha ruraycunapaj wañushanönami caycan. Chaynöpami jucha ruraycunapaj yarpayninchïman chayamuptinpis manana ruranchïnachu. Espíritu Santupa munaynincho caycarga pay tantiyachimashanchïnölla imaypis cawashun. Chayno caycaptenga ama alli-tucushunchu. Ama chiquinacushunchu. Ermänucuna, juc ermänu jucha rurayman chayashanta musyar Espíritu Santu munashanno cawaycajcunaga mana alli-tucuyllapa willapanqui. Cuydä alli-tucuycashayquicho gamcunapis jucha rurayman chayaycunquiman. Jucniqui-jucniquipis shacyächinacur yanapänacuy. Chayno cawarga Taytanchi Jesucristo munashantami rurarcaycanqui. Chaura pipis mana imapis caycar alli-tucorga quiquillanmi manacajman churacuycan. Alli-tucunanpa ruquenga quiquinraj imano cawaycashantapis tantiyacuchun. Alli-tucur cushicunanpa ruquenga Tayta Dios munashanno cawashanpita cushicuchun. Imanöpis goyashanchïpitami alli cawaytapis ñacaytapis tarishunpaj. Jesucristupa alli willacuyninta yachacojcunaga yachachejninta imallawanpis yanapächun. Tayta Diosninchïtaga manami pipis engañanmanchu. Payga musyaycanmi imano cawashayquitapis. Murupacushanpita shuntashannömi imanöpis cawashanpita Tayta Diosninchi jusganga. Juchata rurajcunaga juchanpitami castïguta chasquenga. Espíritu Santu munashanno cawajcunami ichanga Tayta Diospa ñaupanman chayanga. Chaymi yanapänacuyta ama yamacäshunchu. Mana yamacashaga Tayta Diosninchïpa ñaupancho alli cawaytami tarishunpaj. Chayno caycaptenga mana yamacaypa pï-maytapis yanapäshun. Ermänucunataga mas masraj yanapäshunpis. Cananga quiquënami sumaj ricanayquita munar jatusaj letracunawan isquirbimö. Señalacunayquita munajcunaga llapanwan alli ricanacuyta munallarmi purin. Nircurpis manami munanchu Jesucristo cruscho wañushanta willacushanpita gaticachar-ushananta. Chay señalacojcunapis laycunata manami llapantaga cumliyta atipanchu. Chayno caycarpis gamcuna señalacunayquitami munan «allipämi señalacachishcä» nir alli-tucunanpaj. Nogami ichanga rurashäcunapita mana alli-tucöchu. Chaypa ruquenga Taytanchi Jesucristo noganchi-raycu cruscho wañushanpitami willacur puriycä. Chaura Jesucristuman yäracushä-raycumi cay pachacho mana alli ruraycunapäga wañushanöna caycä. Chaymi señalacushanchïpis mana señalacushanchïpis imapäpis mana bälinchu. Jesucristuman yäracur yapay yurishano cashanchi cajmi rasunpaga bälin. Chay nishäno cawajcunataga Tayta Diosninchi alli ricaycullächun, cuyapaycullächun. Paycunaga Tayta Dios acrashan runacunanami caycan. Cananpitaga amana pipis umäta nanächichunnachu. Nogapa cuerpöga siray-sirayllanami caycan Jesucristu-raycu magamashancuna. Ermänucuna, Taytanchi Jesucristo cuyapayculläshunqui. Amén. Éfeso siudächo caycaj ermänucuna: Noga Pablumi cay cartata apachicamö. Nogataga Jesucristupa apostulnin canäpaj Tayta Diosninchïmi acramasha. Gamcunapis Tayta Dios acrashan carmi Jesucristuman yäracur pay munashanno carcaycanqui. Tayta Diosninchi y Taytanchi Jesucristo cuyapaycushunqui ari alli cawanayquipaj. ¡Tayta Diosninchïta alabashun! Paymi Taytanchi Jesucristupa taytan. Paymi Jesucristu-raycu syëlupita-pacha tucuy bindisyunta gomanchi. Pay-raycumi cay pachata manaraj camar Tayta Diosninchi acramashcanchi perdunasha car paypa ñaupancho juchaynaj cawananchïpaj. Jesucristu-raycu cuyapämashpanchïmi unaypita-pachana acramaranchi wamrachacamänanchïpaj. Chaynöga camacächisha quiquin munashannömi. Chaynöga rurasha cuyapämashanchïpita imaypis Tayta Diosninchïta alabananchïpämi. Cuyay wamran-raycumi Tayta Diosga chasquimashcanchi. Wamran Jesucristo cruscho wañur yawarninta jichashanpitami juchanchïcunata Tayta Diosninchi perdunamashcanchi. Chaynöpis cuyapämashpanchïmi alli yarpayta gomashcanchi sumaj tantiyacunanchïpaj. Tayta Diosga quiquillan musyashanta musyachimashcanchi. Chaymi Tayta Diosninchi unaypita-pacha yarpashanga Jesucristo chayamuyninpa cumlisha. Unaypita-pachami Tayta Diosga yarparan syëlucho caycajcunapis, cay pachacho caycajcunapis Jesucristupa munaynincho cananpaj. Chaycunataga nishan junajmi cumlenga. Nogacunatapis Jesucristu-raycumi Tayta Diosga unaypita-pacha acracamasha erensyata chasquinäpaj. Tayta Diosninchëga llapantapis yarpashanno ruraj carmi aunimashan partisyunta gomanga. Rimëruga camacächisha nogacunaraj Jesucristupa alli willacuyninta chasquicunäpaj, pay munayniyoj cashanpita alabanäpaj. Gamcunapis alli willacuyninta wiyar Jesucristuta chasquicurmi salbasyunta tarishcanqui. Chaynöpami Tayta Diosninchi aunishan Espíritu Santuta chasquicushcanqui señalashano paypäna canayquipaj. Chay Espíritu Santupa munaynincho cawarmi musyanchi syëluman chayar chasquinanchïpaj cashanta. Chayno Tayta Diosninchi camacächisha imaycamapis alabananchïpämi. Taytanchi Jesucristuman alli yäracushayquita, ermänucunawan cuyanacushayquita musyä. Chaymi mana gongaypa Tayta Diosninchïta mañacur gamcunapaj agradësicuycä. Chaynöpis Jesucristupa taytan Diostami mañacö Espiritunwan sumaj tantiyachishunayquipaj. Chaynöpami Tayta Dios imano cashantapis musyanquipaj. Payta mañacö imaypis alli yarpayta goshunayquipaj. Chayrämi musyanquipaj imapaj salbashushayquitapis; chasquinayquipaj caycaj erensya fiyupa alli cashanta; Payman yäracojcunataga Tayta Diosninchi fiyupa munayninwan yanapashanta, chay munaynenga imamanpis mana tincushanta. Chay munayninwanmi Tayta Diosninchëga Jesucristuta wañushanpita cawarircachimur syëlucho derëchu caj-lädunman jamachisha. Chaynöpami Jesucristuta Tayta Diosninchi churasha pï-may runapitapis, anjilcunapitapis, dyablucunapitapis cay bïdacho juc bïdachöpis mas munayniyoj cananpaj. Chaynöpami Tayta Diosninchëga llapantapis Jesucristupa maquillanmanna churar inlisyapapis umanno cananpaj churasha. Chaura inlisyapäga Jesucristo caycan cuerpupa umannömi. Chaymi paypa maquincho captinchi may-chaychöpis noganchïwan caycan. Pay munashanno cawananpaj cumlëtunami caycan. Unayga gamcuna juchata rurar wañushanömi caycarayqui. Chaymi Tayta Diosta mana wiyacoj runacunapa yupillanpa gamcunapis purirayqui. Satanás munashanno juchata rurarmi goyarayqui. Cananpis Tayta Diosta mana wiyacojcunataga Satanasmi munaynincho chararaycan. Unayga llapanchïpis paycunanömi munashanchïno yarpashanchïno cawacuranchi. Chayno cawashanchïpitami waquin juchasapacunatanöpis Tayta Dios castigamänanchïpaj caycaran. Ichanga Tayta Diosninchi fiyupa cuyapäcoj carmi cuyapämashcanchi. Chaymi Jesucristuta cawarachimuyninpa jucha rurayllanchïcho wañushano caycajta cawarishamannöna ticrachimashcanchi. (Tayta Diosninchëga cuyapäcoj cayninpami salbashurayqui.) Jesucristuta Tayta Diosninchi cawarachir noganchïtapis cawarachimashcanchi. Nircurna syëlucho Jesucristuta ñaupanman mandananpaj jamachishanno noganchïtapis mandananchïpaj ñaupanman jamachimashcanchi. Chayno jamachimashcanchi pay fiyupa cuyapäcoj cashanta shamoj watacunacho pï-maypis tantiyacunanpaj. Tayta Diosninchi cuyapäcoj carmi Jesucristuman yäracuptiqui salbashurayqui. Manami imatapis rurashcanquichu salbasha canayquipaj. Chaypa ruquenga quiquin Tayta Diosninchi munarmi salbashurayqui. Manami allicunata rurashayquipitachu salbashurayqui. Chaymi pipis mana alli-tucongachu «caytami wactami rurashcä» nir. Noganchïtaga Tayta Diosninchïmi mushoj cawayta gomashcanchi. Jesucristu-raycumi pay noganchïta camamashcanchi allita rurar cawananchïpaj. Chayno cawananchïpäga unaypitanami distinamashcanchi. Gamcuna yarpay mana Israel runacuna cashayquita. Israelcunaga runacuna señalaptinmi «señalasha canchi» niran. Gamcunatami ichanga mana señalasha captiqui «señalacöni jäpa runacuna» nir jamurpäshurayqui. Yarpay manaraj Jesucristuman yäracushayquita, mana Israel casta cashayquita y jäpa runa car Tayta Diosninchïpa conträtuncho aunishancunatapis mana chasquishayquita. Cay pachacho gamcunaga cawarayqui Tayta Diospita mana musyaypami, Diospita imatapis mana shuyaraypami. Cananmi ichanga ñaupata carucho casha carpis Jesucristo yawarninta jichashanpita Tayta Diospa ñaupanchöna caycanqui. Quiquin Jesucristumi jauca goyayta gomashcanchi. Paymi Israel runa captinpis mana Israel captinpis juc castanöllana cananpaj shuntasha. Pay wañushpanmi chaparaj tapyata juchurachejnöpis chiquinacur cawaycajta amistachisha. Jesucristoga laycunata manacajlla cananpämi ticrachisha. Chaynöpami Israel runacunatawan mana Israel runacunataga juc castanöllana allilla cawanapaj amistachimashcanchi. Jesucristo cruscho wañurmi Israelcunatawan mana Israel runacunataga jucnayllanöna cananpaj amistachisha. Chaynöpami chiquinacuyta ushacächisha. Chayno rurashpanmi paycunataga Tayta Dioswan amistachisha. Jesucristo cay pachaman shamorga alli willacuyninta willacuran Tayta Diospita carucho caycaj mana Israel runacunapäpis, Tayta Diospa ñaupancho caycaj Israelcunapäpis. Cananga Jesucristu-raycumi Espíritu Santu yanapämäshun Israel runapis mana Israel runapis Tayta Diosninchïman chayananchïpaj. Chaymi cananga manana caru marcapitanachu ni jäpanachu canqui, chaypa ruquenga salbashana cajcunanöllami Tayta Diosninchïpa wamrancunana caycanqui. Chaynöpami gamcunaga Tayta Diosninchïpa inlisyannöna carcaycanqui. Apostulcuna, profëtacuna yachachishancunaga inlisyapa simintunnömi caycan. Jesucristunami inlisyapa isquïnancho puntu rumi caycajno caycan. Jesucristo simintu rumino caycajmanga yäracojcuna shuntacaycan sumaj wataypa pergar jatarachishano cananpämi. Chayno jatariycächimanchi payllapa inlisyanna cananchïpämi. Jesucristuman yäracurmi gamcunapis chay inlisyaman churasha carcaycanqui. Chaymi Tayta Diospa Espiritun gamcunawan cayninpa Tayta Diosga gamcunawan caycan. Noga Pablo, Jesucristupita y mana Israel cajcunata alli willacuyta willapashä-jananmi prësu caycä. Tayta Dios gamcunata cuyapäshushpayquimi cachamasha. Tayta Diosninchëga tantiyachimasha pay japallan musyashancunatami. Chaytami gamcunata cay cartacho willaycämö. Chaymi cay cartata liguir musyanquipaj pipis mana musyashanta Jesucristupita imata musyashätapis. Chaytaga Tayta Dios manami pitapis unay musyachiranchu. Cananmi ichanga apostulcunata, profëtacunatapis Espíritu Santuwan Tayta Dios musyachisha. Tayta Dios ñaupata mana musyachishanga caynömi caycan: Jesucristupa alli willacuyninta chasquirmi mana Israel runacunapis salbasyunta tarenga. Israelcunawan iwalmi Tayta Diosninchi aunishantapis chasquengapaj. Chaynöpami juc castanöllana canga. Chay alli willacuyninta willacunäpämi Tayta Diosninchi cuyapämar nogataga churamasha. Tayta Diosman llapan yäracojcunapita mas mana bälej caycaptëpis Tayta Diosninchïmi cuyapämar acramasha mana Israel runacunaman Jesucristupa almiraypaj alli willacuyninta chayachinäpaj. Acramasha llapanta camaj Tayta Dios unaypita-pacha yarpashancunata willacunäpämi. Chaynöpami cananga Jesucristuman yäracojcuna cayninpa dyablucunapis anjilcunapis tantiyaconga Tayta Diosninchi llapanpaj yarpaysapa cashanta. Chaytami Tayta Diosninchi unaypita-pacha yarparan. Chaymi cananga chay nishan cumlishana caycan Jesucristo noganchi-raycu wañushanpita. Noganchïpis Jesucristuman yäracurmi mana manchacuypana Tayta Diosninchïpa ñaupanman chayashun. Cananga alli willacuyta willacushäpita carsilcho wichgaraptëpis gamcuna ama llaquicuychu ari. Chaypa ruquenga caycan gamcuna allicho canayquipämi. Llapan chaycunapitami gongurpacuycur gamcunapaj Tayta Diosta mañacö. Paymi camasha syëlucho cawajcunatapis, cay pachacho cawajcunatapis. Paypitami llapanpis cawajcunaga. Llapanpäpis munayniyoj captin paytami mañacö Espíritu Santu imaypis shonguyquicunata shacyächinanpaj. Chaynöpami yäracuptiqui Jesucristo gamcunawan caycangapaj. Chaynöpis mañacö gamcunapa cuyacuyniqui jacha sumaj sapichasha cashanno, wasipa simintun sumaj pergasha cashanno cananpaj. Chayno carmi yäracojcunaga tantiyacunquipaj Jesucristo fiyupa cuyamashanchïta. Pay cuyacoj cashanta tupuyta munashaga canman may anchumi, may carumi, may rurimi, may altumi. Jesucristo cuyamashanchïnöga manami pipis cuyamanchïchu. Chaymi payta mañacö chay cuyacuyninta sumaj tantiyachishunayquipaj. Chaynöpami Tayta Dios munashanno waran-waran cushishalla cawashunpaj. ¡Cananga Tayta Diosninchïta alabayculläshun! ¡Payga fiyupa munayniyoj carmi mañacushanchïpitapis, yarpashanchïpitapis masta yanapämanchi! ¡Tayta Diosninchïta llapan ermänucuna imaypis alabaycullächun! ¡Jesucristoga imaypis alabasha caycullächun! Amén. Jesucristupita prësu caycarpis gamcunata ruwä Tayta Dios munashanno imaypis cawanayquipaj. Chayno cawanayquipämi Tayta Diosninchïpis salbasha-cashunqui. Mana alli-tucuypa, mana jamurpänacuypa cuyanacur caway-llapa. Jucniqui-jucniquipis pasinsacuy, awantacuy. Juc famillyano alli ricanacur cawanayquipaj Espíritu Santu yanapaycäshuptiquega piwanpis mana chiquinacuyllapa caway-llapa. Jesucristuman yäracojcunaga llapanchïmi juc cuerpunölla caycanchi. Jucnayllami Espíritu Santupis. Llapanchïpis shuyaraycanchi Tayta Dios aunimashallanchïtami. Jucnayllami Taytanchi Jesucristoga. Jucnayllamanmi yäracuycanchi. Jucnayllami bautismupis. Jucnayllami Tayta Diosninchëga. Paymi llapanchïpa taytanchi. Payga llapanchïtami maquincho chararaycämanchi. Payga llapanchïtami munashanta ruraycächimanchi. Payga llapanchïwanmi caycan. Juc famillyanölla captinchïpis cada-ünunchïtami ima rurayta yachananchïpäpis Jesucristo gomashcanchi quiquin munashanno. Chaymi Tayta Diosninchïpa palabranchöpis cayno nin: «Prësucunata apacurcurmi janajman aywacusha. Chaypitanami runacunata yachachimusha.» ¿Ima ninantaj «janajman aywacusha» ninanga? Chaynöga niycan Jesucristo rimëru cay pachaman urämusha captinmi. Chay quiquin cay pachaman urämojllami janajmanpis cuticusha llapantapis maquincho chararänanpaj. Paymi yachayta goshpan waquintaga churasha apóstol cananpaj, waquintana profëta cananpaj, waquintana alli willacuyninta willacunanpaj, waquintana pastor car yachachicoj cananpaj. Paycunata chayno churasha Jesucristupa cuerpunno caycaj yäracojcunata yachachinanpaj. Chaynöpami yäracojcunaga pitapis yanapanga. Chaura Jesucristupa cuerpunno caycaj inlisyaga mas sinchinami canga. Chayrämi llapanchi jucnayllano car Tayta Diosninchïpa Wamranman yäracushunpaj y imano cashantapis sumaj musyashunpaj. Chauraga sinchina carmi Jesucristo cawashanno noganchïpis Tayta Diosninchi munashanno cawashunpaj. Chayno cawarga manami pishi wamranönachu cashunpaj pipis llutanta riguichimänanchïpaj. Llutan yachachicojcuna alli-tucullar manami engañamäshunnachu. Manami cashunnachu chaquisha öjata wayra wac-läman cay-läman apashanno. Chaypa ruquenga cuyanacur rasun cajta willacullar cawashunpaj. Chaynöpami Jesucristo cashanno noganchïpis cawashunpaj. Chayno captenga Jesucristumi umano caycan, y yäracojcunanami paypa cuerpunno caycan. Chaymi Jesucristuman yäracojcunaga caycan juc cuerpupa llapan moguncuna sumaj charinacusha car yanapänacushanno. Chayno carga wiñayllanta wamra tantiyacushanno noganchïpis Tayta Dios munashanno cawananchïpaj tantiyacushun. Cananga Tayta Jesucristupa jutincho gamcunata willapä: Tayta Diosman mana yäracoj runacunanöga amana goyaynachu. Paycunaga manacajcunata yarpallarmi cawan. Yarpayninpis fiyupa pantacashanami. Shongunpis fiyupa chucruyashami. Chayno cashpanmi Tayta Diosninchi munashanno cawananpäpis mana yarpachacunnachu. Pengacuyninpis manami canchu. Shongun munashallanta ruran. Chaymi tucuy ganracunata rurallar cacun. Mana musyannachu imano cawashantapis. Gamcunami ichanga Jesucristupita yachacushcanqui alli cawanayquipaj, manami juchata ruranayquipächu. Gamcunaga Jesucristupa alli willacuyninta wiyacushcanquimi. Chaynöpami pay munashanno alli cawayta yachacushcanqui. Chaymi juchata rurar ñaupata cawashayquinöga amana cawaynachu. Llutan yarpayniqui engañashushayquita cachaycuy. Llutan yarpashayquita cachaycur jucnöna yarpay. Mushoj runanöna cay-llapa. Tayta Diosninchëga ruramashcanchi Pay munashanno allita rurar, juchata mana ruraypa, rasun cajllata rurar cawananchïpämi. Chayno caycaptenga amana llullapänacuynachu. Llapaninchïpis jucnayllanöna caycarga rasun cajllatana rimashun. Rabyarpis jucha ruraymanga ama chayaychu. Rabyar-imarga chay junajlla ushacächinquiman. Satanás juchata rurachishunayquipäga ama achäquita ashipaychu. Suwacunyaj cäga ama suwacuchunnachu. Alli aruycunachöna aruchun. Chaynöpami imallanpis canga pobricunata yanapänanpaj. Ganracunataga ama rimanquichu. Chaypa ruquenga wiyajcunapis shacyäcunanpaj alli cajllata rimanqui. Espíritu Santuta ama jagayächiychu. Espíritu Santuwanmi Tayta Diosninchëga señalashurayqui Paypa cashayqui musyacänanpaj. Chayno señalasha cajcunallami Jesucristo cutimushan junäga salbaconga. Amana pitapis nanaparaychu, rabyapaychu, chiquinacuychu, gayapaychu, ashlliychu. Llutancunatapis ama ruraynachu. Chaypa ruquenga jucniqui-jucniquipis alli ricanacur caway. Tayta Diosninchi Jesucristu-raycu perdunashushayquinölla gamcunapis perdunanacuy. Tayta Diosninchi cuyashan wamrancuna caycarga quiquinman llojshiy. Jesucristo noganchïta cuyamashanchïno gamcunapis runa-masiquita cuyapay. Cuyamashpanchïmi Jesucristo noganchi-raycu wañuran jucha rurashanchïpita salbasha cananchïpaj. Chayno rurashanga Tayta Diospa shongunman tincoj alli ofrendami caran. Gamcunaga Tayta Dios acrashanmi canqui. Chaymi ama jucwan-jucwan cacunquichu. Ima ganracunatapis ama ruranquichu. Imapäpis yargaj ama canquichu. Chaycunapäga ama ni parlanquipischu. Chaynöpis ganra rimaycunata ama rimaychu. Manacajcunatapis ama rimaychu. Llutanman chayachicoj rasyacunata ama parlaychu. Chaycunaga manami allichu. Chaypa ruquenga Tayta Diosllata agradësicuy. Gamcuna musyanquimi jucwan-jucwan cacojcunaga, ima ganracunatapis rimajcunaga, imapäpis yargajcunaga ïdulucunata adurajno carcaycashanta. Paycunaga Tayta Diospa maquinman ni Jesucristupa maquinmanpis manami chayangachu. Chayno caycaptenga juchata ruranayquipaj pipis engañayta munashuptiqui ama cäsupaychu. Chayno mana allicunata rurashanpitami mana wiyacojcunataga Tayta Diosninchi fiyupa castiganga. Chaymi paycunanöga ama imatapis llutancunata ruraychu. Gamcunapis unayga chacajcho caycajnömi juchata rurar goyarayqui. Cananmi ichanga Jesucristuta chasquicur achicyajllacho caycajno cawaycanqui. Jesucristuta chasquicushana caycarga waran-waran pay munashannöna caway. Jesucristo munashanno cawarga cuyapäcojmi canchi, allillatami ruranchi, rasun cajllatami rimanchïpis. Tayta Diosninchi munashan maygan cashantapis sumaj tantiyacur pay munashannöna caway. Tayta Diosta mana wiyacoj runacuna llutancunata ruraptinpis gamcunaga ama paycunano ruraynachu. Chaypa ruquenga llutan ruraycashanta tantiyachiy. Paycuna pacayllapa juchata rurashancunaga fiyupa pengacuypämi. Ichanga achqui achicyaptin imapis cashan musyacanmi. Chaynömi Jesucristupa willacuynin achquino car chay ruraycashancuna jucha cashanta mayacächin. Chaymi llutan rurajcuna tantiyacunanpaj rimaypis cayno nin: «Puñuycajcuna ricchay. Wañushacuna caycashanpita jatarimuy. Jesucristunami achquipäshunquipaj.» Chaymi imano cawarcaycashayquipäpis sumaj yarpachacuy. Mana tantiyacoj runano cawanayquipa ruquenga sumaj yarpachacurir Tayta Diosninchi munashannöna caway. Canan wichanga fiyupa mana alli goyaymi caycan. Gamcuna ichanga timpu cashancama ima-aycanöpapis allita rurar caway. Mana tantiyacoj runanöga ama cawaychu. Chaypa ruquenga Diosninchi munashanno cawanayquipaj sumaj tantiyacuy. Ama upyaychu. Machashacunaga pirdicashami goyan. Chaypa ruquenga Espíritu Santu munashanno cushisha caway. Chayno cushicur shuntacashayquichöpis salmucunawan, imnucunawan, cörucunawan shacyächinacuy. Llapan shonguyquiwan Tayta Diosta alabar goyay. Chaynölla ima captinpis Jesucristuman yäracur Tayta Diosninchïta agradësicuy. Jesucristuta manchapacur cawaycarnaga rispitanacur jucniqui-jucniquipis alli goyay. Majayoj warmicuna, Jesucristuta wiyacushayquinölla runayquitapis rispitar wiyacuy. Runanmi warmipa umanno caycan Jesucristo inlisyapa uman cashanno. Jesucristo inlisyata salbasha captinmi inlisyaga paypa cuerpunno caycan. Inlisya Jesucristuta wiyacushanno warmicunapis runanta wiyacuchun. Warmiyoj runacuna, Jesucristo inlisyata cuyashanno warmiquita cuyanquiman. Jesucristoga inlisya-raycumi wañuymanpis chayasha. Chayno wañushpanmi bautismuwan y alli willacuyninwan inlisyapa juchancunata perdunasha payllapäna cananpaj. Chaymi inlisyataga quiquinpa ñaupanman chayachenga achicyaypa achicyaycajta, juchaynajta, allita; mana shillpiyashatachu, ni ganratachu. Chaynöllami runacunapis quiquinpa cuerpunta cuydacushanno warminta cuyanman. Runa warminwan jucnayllanöna cashpanmi pipis warminta cuyaj cäga quiquin cuydacushanno caycan. Pipis manami quiquinpa cuerpuntaga apripösu malubracunmanchu. Chaypa ruquenga alli cawananpaj micun, cuydacun. Chaynömi Jesucristupis inlisyataga ricaycan. Inlisyaga Jesucristupa cuerpunnömi caycanchi. Tayta Diosninchïpa palabranpis nin: «Chaypitami runaga mamanpa taytanpa maquinpita yargun warminwan mana raquicaypa tiyananpaj. Chayno tiyarmi ishcan ricacun jucnayllanöna.» Chayga fiyupa almiraypaj tantiyaytapis mana atipaypämi caycan. Ichanga Jesucristuman y payman yäracojcunamanmi tincuycächimanchi. Chaymi runaga warminta cuyanman. Warmipis runanta rispitanman. Wamracuna, Jesucristuman yäracuycarnaga mamayqui-taytayquita rispitar wiyacuy. Chayno wiyacunayquega camacanmi. Runacuna alli cawananpämi Tayta Diospa mandamintunchöpis niycan: «Mamayquita taytayquita alli ricanqui. Chaynöpami cay pachacho edäyänayquicama alli cawanquipaj.» Cay mandamintuga aunishanwan caj mandamintupita mas rimir caj mandamintumi caycan. Mama-taytacunapis wamrayquicunata ama jagayächinquimanchu. Chaypa ruquenga alli shimillayquipa tantiyachinqui Jesucristo munashanno cawananpaj. Uywaycunapis, cay pachacho caj patrunniqui nishushayquicunata llapanta ruranqui Jesucristuta wiyacuycajno. Rispitanqui y llapan shonguyquiwan manchapacunqui. Patrunniquipa ñaupanchöraj ruranayquipa ruquenga mana ricaycäshuptiquipis nishushayquita sumaj ruranqui. Jesucristuman yäracuycarga mana guellanaypa llapan buluntäniquiwan aruy. Patrunniqui mandashuptiquega wiyacunqui. Cushi-cushilla ruranqui Tayta Diosninchïpa ñaupancho alli llojshinayquipaj. Runacuna ricaycäshuptillayquega ama ruraj-tucunquichu. Gamcuna musyanquinami uyway carpis mana uyway carpis allita rurashanchïpita syëlucho Jesucristo premyuta gomänanchïpaj caycashanta. Patruncuna, gamcunapis uywayniquitaga alli ricay. Ollgöparcur ollgöparcorga ama aruchinquichu. Gamcuna tantiyacuy uyway carpis patrun carpis syëlucho caycaj patrunninchïpa munaynincho caycashanchïta. Payga llapanchïtapis iwalmi ricamanchi. Ermänucuna, Jesucristo fiyupa munayniyoj car yanapäshushayquiwan sumaj callpachacuy ari. Tayta Diosninchi chapacunayquipaj camaripäshushayquita llapanta jaticuy. Chaynöpami Satanás engañayta munashuptiqui ichipanquipaj. Noganchëga manami runa-masinchïwanchu guërracho caycanchi, chaypa ruquenga llutanta rurachicoj Satanaswan, munayniyoj dyablucunawanmi. Chaycunami cay pachacho mandaj y munayniyoj caycan. Chacaycho cawajno jucha ruraj runacunami chay mandajcunapa munaynincho caycan. Chaymi Satanás juchata rurachiyta munashuptiqui mana ruranayquipaj Tayta Diosninchi camaripäshushayquita jaticur ichipay. Sumaj camaricurcur ichipashaga dyablucuna manami juchata rurachimäshunchu ni engañamäshunpischu. Chayno caycaptenga pï-maywanpis rasun cajllata parlashun. Chaynöpami chegllayquita sumaj wachcacushano caycanquipaj. Allillata ruraj cashayquina cachun chapacuna chalëcuyquino. Gamcunaga listu caycay alli cawayta tarichicoj willacuyta willacoj aywanayquipaj. Chaynöpami juc suldäru bötasninta jaticurcur listu caycajno caycanquipaj. Chaynöpis Tayta Diosman llapan shonguyquiwan imay örapis yäracuy. Chaynöpami yäracushanchëga escüdu-japuy chapämanchi dyablu mana allicunaman chayachimänanchïta. Salbasha cashayquina juc cascuno cachun. Tayta Diosninchïpa palabranta Espíritu Santu goshushayquina sablino cachun. Chaycunata churacuy Satanasta sumaj ichipänayquipaj. Chaynöpis simri Tayta Diosninchïta mañacuy. Espíritu Santu shacyächishushayquinölla ermänucunapäpis mana gongaypa mañacuy. Imaypis mayaj-mayajlla caycay mana yamacaypa. Nogapäpis Tayta Diosta mañacuy willacuyninta willacur mana manchacuypa pitapis willapänäpaj. Nogaga pï-maytapis willapaycä Tayta Diosninchi salbashantami. Tayta Diosninchïmi chay willacuyta willacunäpaj cachamasha. Chaypitami cananga prësu caycä. Chaypis Tayta Diosninchïta mañacuycuy ari mana manchacuypa pitapis willapänäpaj. Ermänunchi Tíquico chayamurmi willashunquipaj imano goyashäta, imata rurashätapis. Payga allimi yanapämasha Jesucristupa willacuyninta willacuptë. Chaymi cachaycämö imano caycashätapis willashunayquipaj, shacyächishunayquipaj. Tayta Diosninchi y Taytanchi Jesucristo yanapayculläshunqui allilla cawanayquipaj, cuyanacunayquipaj, sumaj yäracunayquipaj. Taytanchi Jesucristuta llapan shongunwan cuyajcunata Tayta Diosninchi cuyapar imaypis yanapaycullächun. [Amén.] Filipos siudächo caycaj cuyay ermänucuna, mayur ermänucuna: Noga Pablo Jesucristupa sirbejninmi gamcunaman cay cartata apaycächimö. Timoteopis salüdunta apachicamunmi. Tayta Diosninchi y Taytanchi Jesucristo cuyapaycushunqui ari alli cawanayquipaj. Gamcunapaj yarpärishpä imaypis Tayta Diosta agradësicömi. Mañacushpäga cushishami mañacö yanapäshunayquipaj. Manami gongächu Jesucristupa alli willacuyninta willacur purinäpaj imaypis yanapämashayquita. Gamcunaga yanapämashcanqui Jesucristupa willacuyninta chasquicushayquipita-pachami. Noga musyämi Jesucristuta chasquicushayquipita-pacha Tayta Diosninchi imaypis yanapaycäshushayquita. Chaynöllami yanapaycäshunquipaj Jesucristo cay pachaman cutimunancama. Nogaga rasun cajtami chayno niycä. Gamcunaga Jesucristupa willacuyninta willacur puriptë imaypis yanapämashcanquimi. Canan prësu caycaptëpis, autoridäcunapa ñaupancho chapacuptëpis yanapaycämanquimi. Chaymi cuyashpä gamcunapaj imaypis yarparaycä. Tayta Diosmi musyan gamcunata fiyupa cuyashäta. Jesucristo cuyamashanchïnöllami nogapis gamcunata cuyä. Tayta Diosninchïtami mañacuycä gamcunapis waran-waran mas cuyanacunayquipaj. Chaynömi mañacuycä sumaj tantiyanayquipaj, yachayta goshunayquipaj. Chayno mañacuycä alli u mana alli cashantapis sumaj tantiyacunayquipaj. Chaynöpami Jesucristo cutimunancama pay munashanno cawanquipaj. Jesucristo yanapaycushunqui imaypis allillata ruranayquipaj. Chaura waquin runacunapis Tayta Diosta agradësicur alabangapämi. Ermänucuna, carsilman apamashanpitami Tayta Diosninchïpa willacuynenga masta mashtacaycan. Cay palasyucho caj llapan suldärucunawan waquin runacunapis musyanmi Jesucristupa willacuyninta willacushäpita prësu caycashäta. Chayta musyashpanmi waquin ermänucunapis sumaj yäracur shacyäcusha mana manchacuypa Jesucristupa willacuyninta willacunanpaj. Waquenga willacuycan nogapita mas alli ricasha cayta munallarmi. Waquinmi ichanga alli shongu car willacuycan. Alli shongu cajcunaga llaquipämashpanmi willacurcaycan. Paycunaga musyanmi Jesucristupa alli willacuynin-janan wichgaraycashäta. Waquinmi ichanga Jesucristupa alli willacuyninta willacurcaycan quiquincuna allicho cayta munallar, carsilcho caycaptëpis llaquicuyman churamashpan. Imata ruracuptinpis manami llaquicöchu. Janan-shongulla willacurpis llapan shongunwan willacurpis Jesucristupa willacuynintami willacuycan. Chaypitami fiyupa cushicö. Sïguirmi sumaj cushicushaj gamcuna nogapaj Diosninchïta mañacuptiqui, Jesucristupa Espiritun yanapämaptin. Chayno captinmi musyä prësu caycashäpita llojshinäpaj cashanta. Tayta Diosninchi imaypis yanapämashannömi autoridäpa ñaupancho captëpis yanapämanga mana manchacuypa paypa willacuyninta willacunäpaj. Cawaycajta cachaycamänan captinpis wañuchimänan captinpis noga munä Jesucristo munashanta imaypis ruraytami. Nogaga cawarpis Jesucristullapämi cawashaj. Wañucuptëpis mas allimi nogapäga canga. Mana wañuchimaptenga Jesucristo munashanta ruranalläpämi cawashaj. Chaynöpami Jesucristupa alli willacuyninta willacur purishaj mas achcaj runacuna payta chasquicunanpaj. Chaymi wañuypis cawaypis nogapäga alli caycan. Chayno captin mayganta acraytapis manami camäpacöchu. Wañuchimaptenga nogapaj mas allimi canman. Chaynöpami Jesucristupa ñaupanmanna aywacushaj. Ichanga gamcunata yanapänäpämi sïguir cawaycaptëraj alli canman. Chaymi gamcuna-raycu Tayta Diosninchi chapämaptin autoridäcuna mana wañuchimangachu. Chaynöpami gamcunawan caycäshäraj Tayta Diosninchïman yäracur cushisha cawanayquipaj. Chauraga carsilpita llojshir gamcuna cajman chayamuptë fiyupa cushicurmi Jesucristuta alabashunpaj. Imano captinpis Jesucristo munashannölla imaypis caway-llapa. Shamurpis mana shamurpis musyayta munaycä ñacarpis llaquicurpis Jesucristo munashanno cawarcaycashayquita, imaypis cuyanacurcaycashayquita, runacuna chiquishuptiquipis Jesucristupa alli willacuyninta llapayqui willacurcaycashayquitami. Chiquishojcunapitaga imanillarpis ama manchacuychu. Chaynöparämi tantiyacanga chiquishojcuna ñacayman chayananpaj cashan y gamcunata Tayta Dios salbashushayquipis. Ama yarpaychu Jesucristuman yäracur mana ñacanayquipaj cashantaga. Payta chasquicushaga ñacaycunapis chayamäshunrämi. Ñaupata imano ñacashätapis, canan imano ñacaycashätapis gamcuna musyanquimi. Jesucristupa willacuyninta willacushanchïpitami ñacaycanchi. Jesucristuman yäracur cushisha cawarcaycanqui, ¿au? Jesucristo cuyashuptiqui mana llaquicuypa cawarcaycanqui ¿au? Espíritu Santu yanapäshuptiqui alli cawarcaycanqui ¿au? Runa-masiquiwan cuyapänacur cawarcaycanqui ¿au? Chayno cawarga cushicachimay-llapa. Chaymi juc yarpaylla caway. Juc shongulla imaypis cuyanacur caway. Ama runa-masiquiwan chiquinacuychu. Ama yachaj-tucuychu. Chaypa ruquenga pitapis rispëtuwan ricay. Quiquillayquipäga alli cawayta ama ashiychu. Chaypa ruquenga yarpachacuy runa-masiquipis alli cawananpaj. Jesucristo cawashanno gamcunapis cawanquiman. Jesucristoga imaypis Tayta Dioswanmi caycaran. Jinachöpis Tayta Diosmanmi tincuran. Chaypis syëluta cachaycurmi shamuran. Llapanpaj munayniyoj caycarpis uywaynömi ricacuran. Cay pachaman shamuran runano yurinanpämi. Tayta Dios munashanta rurarmi quiquin umildi ricacuran. Asta wañuymanpis chayaran. Cruscho wañuytapis manami pengacuranchu. Chaypitami Tayta Diosninchi paytaga churasha llapanpitapis mas munayniyoj cananpaj. Paymanga manami pipis tincunchu. Chaymi syëlucho cajcuna, cay pachacho cajcuna y wañojcunapis cawarircamur Jesucristupa ñaupanman gongurpaconga. Nircurnami payta alabanga: «Gamga llapanpaj munayniyojmi canqui tayta» nir. Chaynöllami Tayta Diostapis alabanga wamran Jesucristuta cachamushanpita. Cuyashä ermänucuna, chayno caycaptenga gamcunawan caycar yachachishäcunata wiyacushayquinölla canan carucho caycaptëpis mas wiyacamay. Salbashana cashayqui musyacänanpäga llapan shonguyquiwan Tayta Diosta manchapacur, rispitar caway-llapa. Tayta Dios munashanno cawanayquipäga quiquinmi shacyächishunqui. Imata imano ruranayquipäpis quiquinmi yanapäshunqui. Mana jamurpänacuyllapa, mana rimanacuyllapa imaypis alli caway. Chayno cawaptiquega manami pipis rimashunquipächu. Gamcunaga Tayta Diospa wamranmi canqui. Chaymi fiyu runacunawan iwal tiyaptiquipis mana pipis rimashunquipächu. Gamcunaga chacaycho achqui achicyaycajnömi caycanqui Jesucristupa alli willacuyninta willacushpayqui. Chaynöpami Jesucristo cutimuptin cushicushäpaj. Chaymi musyashaj Jesucristupa willacuyninta gamcunacho allipaj willacushäta. Autoridäcuna wañuchimänan captinpis nogaga manami llaquicöchu. Chayga canga Tayta Diospaj ofrendanömi. Gamcuna Tayta Diosman yäracur sirbishayquipis caycan paypaj ofrendanömi. Nogaga gamcunawan iwalmi cushicushaj. Chaymi gamcunapis noga cushicushänölla cushicuy-llapa. Taytanchi Jesucristo camacächiptenga shacyächishunayquipaj Timoteota cachamushämi. Gamcuna alli cawaycashayquita willamaptenga fiyupami cushicushaj. Manami mayganpis Timoteonöga gamcunata yanapäshunayquipaj yarpachacunchu. Waquin runacunaga quiquillanpämi imatapis ashin. Jesucristo munashanta ruraypäga manami imapis gocunchu. Timoteo alli cawashantami ichanga gamcunapis musyanqui. Payga wamränömi alli yanapaycäman Jesucristupa alli willacuyninta willacuycho. Chaymi autoridäcuna imata ruramänanpaj cashantapis sumaj musyaycurna payta cachamushäpaj. Tayta Diosninchi camacächiptenga nogapis gamcunata watucoj shamushämi. Ermänunchi Epafroditutapis cutichimur cachamuptë allimi canman. Ima allishi payta cachamurayqui yanapämänanpaj. Payga Tayta Diosninchïpa suldärunno carmi imano ñacarpis Jesucristo munashanno yanapaycäman. Payga gamcunata llaquishunquimi. Gueshyashanta mayaycur llaquicushayquita musyarmi cananga llaquicuycan. Rasunpasi payga pasaypa wañuycarannami. Chayno caycajtanami Diosninchi cuyapar allchacächisha. Diosninchi nogatapis cuyapämasha jananman-jananman llaquicunäpita. Chaymi paywan tincur cushicunayquipaj juclla cutiycächimö. Tincur cushicuptiquega nogapis manami llaquicushänachu. Pay chayamuptenga alli jamachiy. Payno cajcunataga llapantapis alli ricay-llapa. Gamcunapa ruquiqui yanapämänanpaj cachamuptiquimi yanapaycämashancho cäsi wañushapis. Payga llapantapis päsasha Jesucristuta sirbishpanmi. Ermänucuna, Tayta Diosninchïpa maquincho cawaycarga cushicuy-llapa. Nogaga manami yamacächu chayllata yaparir-yaparir isquirbimurpis. Simrimi yarpaycächishayqui gamcuna mana engañasha canayquipaj. Llutan yachachicojcunapa yachachicuyninta ama chasquipaychu. Paycunaga cañicoj allgunömi. Paycunaga nin: «Tayta Diosninchi salbashunayquipäga cuerpuyquitaraj señalacuy» nir. Chayno yachachiptinpis noganchëga manami yäracunchïchu jananchi señalasha cashanman. Noganchëga Espíritu Santu yanapämaptinchïmi Tayta Diosta aduranchi. Chaypitami Jesucristo noganchïpaj rurashanpita cushicunchi. Laycunata cumlishanchïpitaraj salbacunanchi captenga nogarächari maspis yäracöman. Noganöga manami pï runapis chay laycunata cumlishachu. Yurishäpita pusaj junajniyoj caycaptëmi señalachimaran. Israel runami cä. Benjamín trïbupitami cä. Hebreo runapa wamran hebreomi cä. Fariseo runa carmi laycunata imaypis cumlirä. Tayta Dios munashanta ruraycashäta yarparmi Jesusman yäracojcunatapis chiquir gaticacharä. Chaymi mana pipis jamurpämaranchu «Laycunata mana cumlinchu» nir. Nogaga yarparä laycunata cumlishä llapanpitapis mas bälej cashanta. Cananmi ichanga Jesucristo salbamänanpaj wañushanpita tantiyacö llapan chay cumlishäcuna imapäpis mana bälishanta. Chaypis manami chayllachu. Jesucristuman yäracur cawashämanga manami imapis tincunchu. Payman yäracushpämi llapantapis cachaycushcä. Jesucristo salbamashanta musyarmi chaycunataga manacajtanöna ricä. Cananga Jesucristuwan jucnayllanömi cawä. Manami laycunata cumlishäpitachu ni allicunata rurashäpitapischu Tayta Diosga alli ricaman. Chaypa ruquenga Jesucristuman yäracuptinchïmi Tayta Dios alli ricamanchi. Chaymi Jesucristuta Tayta Diosninchi munayninwan cawarachimushanno chay munayninwan yanapämänanta noga munaycä Jesucristo cawashanno nogapis cawanäpaj. Nogata ñacachimaptinpis wañuchimaptinpis Jesucristunömi chasquicushaj. Chaymi cananga shuyaraycä Jesucristuta Tayta Dios cawarachimushanno nogatapis wañuptë cawarachimänanta. Chaycunata nir nogaga manami llapan nishäcunata cumlishätanachu, ni juchaynajna cashätachu niycä. Chaypa ruquenga Jesucristumanmi yäracuycä. Pay munashannömi, pay cawashannömi waran-waran cawaycä. Chayno cawanäpämi Jesucristo acramasha. Ermänucuna, quiquilläpitaga manami llapan nishäta cumlëmanchu. Ichanga canancamapis chayashäta manami ricapächu. Chaypa ruquenga waran-waran yarpachacö Tayta Dios munashanno mas alli cawanäpämi. Premyuta chasquinanpaj llallinacur cörrejnömi nogapis Tayta Diospa ñaupanman chayanäpaj pay munashanta rurar cawaycä. Paypa ñaupanman chayananchïpämi Jesucristo cruscho wañusha. Chaura Jesucristuman yäracur pay munashanno cawajcunaga chay nishäcunata tantiyacuchun. Nishäcunata tantiyayta mana camäpacuptiquega Tayta Diosninchïmi tantiyachishunquipaj. Imano captinpis Jesucristo munashannölla cawashun ari. Ermänucuna, noga imano cawashätapis ricacamay. Waquin wiyacoj ermänucunatapis ricacuy ari. Waquin runacunaga Jesucristo cruscho wañushantapis manacajmanmi churaycan. Chaytaga achca cutinami willashcä. Cananpis weguëpawanraj willaycä. Chay runacunaga Jesucristo munashanno cawananpa ruquin shongun yarpashannöllami cawacun. Llutancunata rurashanpita pengacunanpa ruquenga cushicushpan alli-tucur willacunrämi canpis. Chayno cawar paycunaga aywarcaycan infiernumanmi. Noganchi cawananchïpaj marcanchïmi ichanga syëlu. Chaymi shuyaraycanchi salbamajninchi Jesucristo syëlupita cutimur pushacamänanchïta. Payga ismoj cuerpunchïta rucachir mushoj cuerputa gomäshun pay mana wañoj cashanno cananchïpaj. Chayno ruranga llapanpäpis munayniyoj carmi. Chaymi cuyay ermänucuna, chay yachachishänölla imaypis caway-llapa Yachachishäno cawaptiquega Tayta Diospa ñaupanchömi tincushunpaj. Chayta musyarmi nogaga fiyupa cushicö. Ima allishi allicho jorgaycämanqui. Gamcunataga imaypis watojyaycämi. Evodiawan Sintiquepis mana chiquinacuypana Jesucristo munashanno cawachun ari. Willacoj-masë ermänu, paycunata amistaycachillay ari. Paycunaga Clemente y waquin ermänunchicunawanmi yanapämaran Jesucristupa alli willacuyninta willacuptë. Paycunapa jutincunapis isquirbiraycan Tayta Diospa ñaupancho imaycamapis cawananpaj caj libruchömi. Jesucristupa maquincho cawaycarga cushicuy-llapa. Yapaypis nëmi «cushicuy-llapa». Cuyapäcoj, yanapäcoj cashayquita pï-maypis musyachun ari. Taytanchi Jesucristoga cutimongapänami. Imapitapis ama llaquicunquinachu. Chaypa ruquenga Tayta Diosnillanchïta mañacuy yanapäshunayquipaj. Chaynöpis llapanpita payta agradësicuy. Chayno cawaptiquega Tayta Diosmi alli cawayta goshunquipaj. Chaymi mana yarpachacuypa allillana cawanquipaj. Chayno cawajta ricar runacunaga manami tantiyangachu. Ermänucuna, waquenga alabasha canan merësinmi. Chayga caycan rasun caj, rispitädu caj, alli ricasha cajmi, limyu shongu cajmi, llapanpaj cuyay cajmi, almiraypaj cajcunami. Chaycunapaj yarpachacuy-llapa. Yachachishänölla, tantiyachishänölla, wiyamashayquinölla, imano cawashätapis ricamashayquinölla ruray-llapa. Chayno cawaptiquega Diosninchi imaypis yanapäshunayquipaj gamcunawanmi caycanga. Ermänucuna, Tayta Diostami agradësicö unayllatapis yapay nogapaj apachicamushayquipita. Gamcunaga manami gongaycamashcanquichu. Chaypa ruquenga yanapämänayquipaj imata ruraytapis manami camäpacushcanquichu. Manami pishëpacurchu chayno në. Yachacashanami caycä imäpis cashallanwan cushisha cawayta. Noga musyämi rïcu cay imano cashanta pobri cay imano cashantapis. Tayta Diosninchïmi tantiyachimasha imano carpis payman yäracur cushisha cawanäpaj. Chaymi cushisha cawä micusha carpis, yargaypita carpis, rïcu carpis, pobri carpis. Jesucristo yanapämaptinmi llapanchöpis alli llogshë. Imano captinpis ushapacasha caycashä öra apachicamushayquipita fiyupami cushicö. Manami caycho captillächu yanapämashcanqui. Chaypa ruquenga Jesucristupa alli willacuyninta willacunäpaj Macedonia probinsyapita aywacuptëpis yanapämashcanquimi. Waquincuna mana yanapämaptinpis gamcunaga yanapämashcanquimi. Tesalónica siudächo caycaptëpis yaparir yaparirmi nistashäcunata apachillämushcanqui. Chayno niycä manami yapay apachimunayquita munarchu. Chaypa ruquenga gamcunata niycä Tayta Diosninchi mas yanapäshunayquipämi. Epafrodituwan apachicamushayquita llapantami chasquillashcä. Cananga imapis manami pishëmannachu. Apachimushayquega quiquin Tayta Diospa shongunpäno ofrenda-japuymi casha. Chaymi Jesucristuta chasquicur chayno yanapämaptiqui gamcunatapis Tayta Diosninchi llapan nistashayquita camaripäshunquipaj. Tayta Diosninchi imaypis alabasha caycullächun. Amén. Gamcuna cajcho llapan ermänucunata salüdöta goycullay. Nogawan caycaj ermänucunapis salüdunta gamcunapaj apachicamushunquimi. Cay marcacho waquin ermänucunapis salüdunta apachicamunmi. Mandaj Cesarpa wasincho aroj ermänucunapis salüdunta apachicamunmi. Taytanchi Jesucristo llapaniquita cuyapayculläshunqui. [Amén.] Colosas siudächo caycaj ermänucuna: Noga Pablumi gamcunaman cay cartata apachimö. Timoteopis salüdunta apachicamunmi. Nogataga Jesucristupa apostulnin canäpaj Tayta Diosninchïmi acramasha. Tayta Diosninchi, [y Taytanchi Jesucristo] cuyapaycushunqui ari alli cawanayquipaj. *** Jesucristupa papänin Tayta Diosta gamcunapaj cada mañacuyllämi simri agradësicuycä. Nogacunaga mayashcämi Jesucristuman yäracurcaycashayquita, ermänucunatapis cuyarcaycashayquita. Chayno cawarcaycanqui Tayta Diospa ñaupancho imaycamapis cawanayquipaj cashayquita musyarmi. Tayta Diospa ñaupancho cawanayquipaj cashayquitaga musyashcanqui Jesucristupa alli willacuyninta chasquicurmi. Jesucristupa alli willacuynin gamcunaman chayamushanga may-chaymanpis mayacaycanmi. Chay alli willacuyta chasquicurmi runacuna allina cawarcaycan. Gamcunapis Jesucristupa alli willacuyninta chasquicushayquipita-pachami musyashcanqui Tayta Dios cuyapäcoj cashanta. Chay alli willacuytaga gamcunata willapar yachachishurayqui ermänunchi Epafrasmi. Paymi nogata willacäshimaran. Jesucristupa sirbejnin carmi gamcunatapis willapäshurayqui alli cawayta tarinayquipaj. Epafras chayaycamurmi willamasha Espíritu Santu yanapäshuptiqui fiyupa cuyacoj caycashayquitapis. Chayta musyashä junajpita-pachami waran-waran gamcunapaj Tayta Diosta mañacuycä. Chaynöpis mañacuycä Espíritu Santu yachayta goycushunayquipaj, Tayta Diospa buluntäninta musyanayquipaj. Chaynami pay munashanno imaypis cawanquipaj. Gamcunaga cawanquipaj Tayta Diosta manchapacurmi, pay munashanta rurarmi. Tayta Diosta mañacurcaycä munayninwan yanapäshunayquipaj, llapan rurashayquicunapis alli llojshipäshunayquipaj; ima päsashuptiquipis pasinsacur mana yamacaypa yäracunayquipaj. Chaynöpami cushicushpayqui Tayta Diosninchïta agradësicunquipaj. Paymi salbasha-cashunqui acrashan cajcunawan iwal achicyaycaj syëlucho cawanayquipaj. Paymi salbamashcanchi chacajpa munaynincho caycajta. Nircorga Cuyay Wamranpa maquinmanna churamashcanchi. Chay Cuyay Wamran Jesucristo yawarninta jichashanpitami Tayta Diosninchi juchanchïcunata perdunar salbamashcanchi. Tayta Diosta imaypis mana ricasha captinchïpis, wamran Jesucristumi musyachimanchi pay imano cashantapis. Payga caycarannami Tayta Dios manaraj imata camaptinpis. Paywanmi Tayta Diosga camaran llapan ima-aycatapis syëlucho cajcunata cay pachacho cajcunata, ricacajcunata mana ricacajcunata, munayniyoj anjilcunata, espiritucunatapis. Llapantapis camaran Jesucristuwanmi y paypa maquincho cananpämi. Imapis manaraj captinmi Jesucristoga mayna caycaran. Tayta Dios llapan camashancunapis Jesucristupa maquinchömi caycan. Jesucristumi inlisyapa mandajnin car juc cuerpupa umanno caycan. Inlisyanami cuerpuno caycanchi. Paypitami inlisyaga cuerpuno cawaycan. Chaypämi rimir-puntatapis cawarimusha. Chaynöpami Paypa maquillancho llapanpis caycan. Tayta Diosninchëga quiquinmi camacächiran payno Jesucristupis cananpaj. Jesucristu-raycumi Tayta Diosninchëga llapan camashancunatapis alli ricaycan. Jesucristo cruscho wañur yawarninta mashtashanpitami cay pachacho cajcunatapis syëlucho cajcunatapis Diosninchëga alli ricaycan. Ñaupataga mana allicunata rurarmi, juchallayquicho cawar Tayta Diospita carucho y contran caycarayqui. Cananmi ichanga Jesucristo wañuyninpa Diosninchi chasquishurayqui, paypa ñaupanchöna gamcuna juchaynaj canayquipaj. Ñaupancho imaycamapis cawananchïpäga Jesucristuman imaypis yäracur alli willacuyninta wiyacur cawashun. Payman chaynölla yäracushpayquega imaycamapis paypa ñaupanchömi cawanquipaj. Chay alli willacuytaga may-chaychöpis willacurcaycanmi. Nogapis chay willacuyta willacuycämi. Jesucristupa willacuyninta runacuna chasquicuptinmi willacushäpita runacuna ñacachimaptinpis mana llaquicöchu. Jesucristo gamcunapaj ñacashannömi nogapis gamcuna-raycu ñacar cushisha caycä. Gamcunata cuyaparmi Tayta Diosga churamasha gamcunata yanapänäpaj. Chaymi Pay musyachimashancunata musyaycächë. Unayga chaycunata runacuna manami musyaranchu. Cananmi ichanga payman yäracojcunata Tayta Diosninchi musyachishana imano cashantapis. Chaymi musyanchi, mana Israel runacuna caycaptiquipis gamcunawan Jesucristo caycashanta. Chaynöpami musyanchi may-chaypita carpis Tayta Diospa ñaupanman chayananchïpaj cashanta. Nogacunaga Jesucristupita willacurmi llapan runacunata sumaj tantiyachir willapaycä. Sumaj yachaycächë Jesucristuta chasquicojcuna Tayta Dios munashanno cawananpaj. Chaypämi imano ñacarpis Jesucristo munayninwan yanapämaptin willacur puriycä. Ñacashäta gamcuna musyanquiman. Ñacaycä gamcunapaj, Laodicea marcacho caycaj ermänucunapaj, waquin mana rejsimaj ermänucunapäpis. Ñacarpis nogaga mañacuycä gamcuna balurchanayquipaj, jucniqui-jucniquipis cuyanacur alli canayquipaj, Tayta Diosman yäracunayquipaj, willacuyninta sumaj tantiyacunayquipaj. Chaynöparämi musyanquipaj ñaupata Tayta Dioslla musyashancunata. Chayga caycan Jesucristo llapanpaj shamushanmi. Jesucristunami tantiyachimanchi Tayta Dios yachaj cashanta, imapaj buluntänin cashantapis. Chaynöga niycä alli shimillanpa parlar pipis mana engañashunayquipämi. Nogaga gamcunawan mana carpis mana gongaypami gamcunapaj yarparaycä. Mana cachaycuypa Jesucristuman yäracushayquita musyarmi fiyupa cushicuycä. Chaymi Jesucristupa alli willacuyninta chasquisha caycarnaga pay munashannöllana caway. Juc yöra sumaj sapichasha caycajnöpis wasipa simintun sumaj perga tacyasha caycajnöpis llapan shonguyquipa Jesucristullamanna yäracuy. Yachacushayquinölla llapayquipis alli caway. Diosninchïta imay örapis agradësicur caway. Cuydä pipis llutanta riguergachishunquiman. Llutan yachachicojcunaga manami Jesucristupächu willacun. Chaypa ruquenga quiquincunapa yarpayllanpitami, yachachishäpita mas juc castatami yachachin. Jesucristo cay pachacho cawashpanpis quiquinmi Diosninchi caran. Gamcunapis Jesucristuman yäracur paypa maquinchömi caycanqui. Paypa maquincho carga manami masta nistanquinachu. Jesucristoga mas munayniyojmi caycan ricacaj mana ricacaj munayniyojcunapitapis. Jesucristuta chasquicushayquipita señalashanönami carcaycanqui. Señalasha canayquipäga manami runachu cuerpuyquicho señalashurayqui. Chaypa ruquenga Jesucristumi shonguyqui munashanta mana ruranayquipaj shuntashushpayqui señalashurayqui. Bautisacushpayquimi Jesucristo pampasha cashanno jucha ruraypaj wañushanöna carcaycanqui. Chaynöpis Jesucristo wañushanpita cawarimushannömi gamcunapis cawarimushanöna carcaycanqui. Chayno carcaycanqui munayniyoj Tayta Diosman yäracurmi. Paymi Jesucristutapis cawarachimusha. Ñaupataga jucha rurayllacho cawarmi wañushano caycarayqui. Chaypis Jesucristu-raycumi Tayta Diosninchi perdunasha-cashunqui. Chaymi Jesucristuta cawarachimushanno gamcunatapis mushoj cawaytana gosha-cashunqui. Tayta Diosga mandamintuncunata mana cumliptinchi castigamänanchïpämi caran. Ichanga mana castigasha cananchïpämi Jesucristo cruscho wañuran. Chaynöpami llapan jucha rurashanchïcunapita Tayta Dios perdunamashcanchi. Chayno perdunamashpanchïmi Tayta Diosga ricacaj mana ricacaj munayniyojcunata binsisha. Chay munayniyojcunataga Jesucristo cruscho wañuyninpami llapanchi ricaycaptinchi manacajman churasha. Chaymi ama cäsupaychu llutan yachachicojcuna micushayqui upushayqui-janan, fistacuna-janan, llullu quillacuna-janan, säbadu jamay junajcuna-janan imatapis nishuptiqui. Chaycunaga shamunanpaj caycajpa llantuyninnöllami casha. Cananmi ichanga Jesucristo quiquinna shamusha. Chayno caycaptenga ama cäsupaychu llutan yachachicojcuna jitapäshuptiqui. Paycunaga santu-tucushpan nin Tayta Diosninchïta adurananchïpäga anjilcunataraj adurananchïpämi. «Tayta Diosninchi suyñuynëcho ribilamasha» nirpis llullacuycanmi. Chayno nishpanga quiquincunapa yarpaynillanpitami yachachin. Chay llutan yachachicojcunaga manami Jesucristuwan jucnayllanöchu caycan. Jesucristoga inlisyapaj caycan cuerpupa umannömi. Mogunchïcunata ancunchïcuna cuerpunchïcho jucllachacasha cashannömi noganchïpis Jesucristuwan jucllachacasha caycanchi paypa maquincho cananchïpaj. Chaynöpami Diosninchi munashannöna cawaycanchi. Jesucristo cruscho wañuyninpami gamcunaga paywan jucnayllanöna caycanqui. Manami espiritucunapa munayninchönachu caycanqui. Chauraga ¿imanirtaj cay pachacho runacuna yarpaynillanpita yachachishantaräga chasquircaycanqui? ¿Imanirtaj wiyacurcaycanqui «¡Chayta ama töpaychu! ¡Cayta wacta ama micuychu! ¡Tagayta ama ni yatayllapis yataychu!» nishanta? Paycunaga chayno yacharcaycächin yarpaynincunallapitami. Chay yachachishancunaga päsajllami. Chay yachachicuycuna allitaga allichari. Ricachimanchi rispëtuwan adurashanta, alli-tucur umildi-tucushanta, cuerpunta ñacachishanta. Chaypis shongun munashanta cachaytami ichanga mana camäpacunchu. Cananga Jesucristo cawarimushannömi gamcunapis cawarimushanöna carcaycanqui. Chaymi syëlucho caycaj Tayta Dios munashannöna caway-llapa. Chaychöga Jesucristo llapanpäpis munayniyoj car Tayta Diospa derëchu caj-lädunchömi jamaraycan. Imaycamapis Diosninchi munashanno cawanayquipaj yarpachacuy. Ama yarpaynachu cay pachacho runacuna juchata ruraycashanpäga. Juchayquicunapita Jesucristo wañusha captinmi gamcuna jucha ruraypitaga wañushanöna carcaycanqui. Tayta Diosnami Jesucristupa maquincho puriycächimanchi. Chaynami alli cawayta tarichishojniqui Jesucristo cutimur llapan ricaycaptin janaj pachaman pushacushunquipaj. Chaychönami paypa ñaupancho imaycamapis cawanquipaj. Chaymi ima juchatapis ama ruraynachu. Majallayquiwan cacunquiman. Ama melanaypajcunata ruraychu. Shonguyqui mana allicunata munashanta ama ruraynachu. Rïcu cayllapäga ama yarpachacuychu. Rïcu cayllapaj yarpachacorga ïdulucunata adurajnömi carcaycanqui. Chayno mana alli rurajcunataga Tayta Dios castigangami. Gamcunapis Jesucristuman manaraj yäracorga chaynömi cawarayqui. Cananmi ichanga amana chiquicuynachu, mana allita ruranayquipäga ama yarparaynachu, jucta ama jitapaynachu, pipa washantapis ama parlaynachu, ganracunatapis ama rimaynachu. Ama llullapänacuynachu. Canan gamcunaga chayno jucha ruraycunata cachaycushcanquinami. Canan gamcunata mushoj cawaytanami Tayta Dios goshurayqui. Tayta Dios imano cashantapis waran-waran tantiyacuptiquimi pay yanapaycäshunqui munashanno cawanayquipaj. Chayno cawarmi waran-masllana camamajninchi Tayta Dios munashanno carcaycanqui. Chaymi Israel runa o mana Israel runa cashapis, cuerpunchi señalasha o señaläni cashapis, juc-lä nasyunpita o chunchu cashapis, uyway o libri cashapis mana imanannapischu. Llapanchïtami Tayta Diosninchëga alli ricaycämanchi Jesucristuman yäracushallanchïpita. Paypa maquinchömi llapanchïpis cawanchi. Gamcunatapis cuyashushpayquimi Tayta Diosninchëga acrasha-cashunqui payllapäna canayquipaj. Chayno caycaptenga jucniqui-jucniquipis cuyapänacuy. Pï-maypäpis alli cay. Ama alli-tucunquichu. Alli shimillayquipa piwanpis parlanqui. Imapitapis pasinsacunqui. Jucniqui-jucniquipis pasinsacuy. Jagayächinacur-imarga perdunanacuy. Jesucristo perdunashushayquino perdunanacuy ari. Llapanpitapis masga cuyanacuy ari. Cuyanacorga jucniqui-jucniquipis juc shongullami cawanquipaj. Jesucristo alli cawayta goshushayquinölla pï-maywanpis alli caway. Chaypämi Diosninchi acrasha-cashunqui juc shongunölla llapayqui cawanayquipaj. Chaynöpis Tayta Diosninchïta simri agradësicuy. Tayta Jesucristupa yachachicuyninta imaypis ama gongaychu ari. Chaymi willapänacur, tantiyachinacur jucniqui-jucniquipis shacyächinacunqui Tayta Dios yachayta goshushayquino. Agradësicur Tayta Diosninchïta alabanqui salmucunawan, imnucunawan, cörucunawan. Imata rurar, imata parlarpis Tayta Jesucristo munashannölla caway. Jesucristo salbashushayquipita imaypis Tayta Diosninchïta agradësicuy-llapa. Majayoj warmicuna, runayquita rispitar wiyacuy. Chayno wiyacuy Jesucristuman yäracushayqui-raycu. Warmiyoj runacuna, warmiquita cuyay. Ima mana allitapis ama ruraychu. Wamracuna, mamayquita taytayquita rispitar wiyacuy. Chayno cawanayquitami Tayta Diosninchi munan. Mama-taytacunapis wamrayquicunata ama jagayächinquichu. Jagayächiptiquega llaquishami goyanga. Uywaycuna, cay pachacho caj patrunniqui nishushayquicunata llapanta wiyacunqui. Ricaycäshushayqui örallaga ama aroj-tucunquichu. Chaypa ruquin Tayta Diosninchi ricaycäshushayquita musyaycarga llapan buluntäniquiwan arunqui. Manduta rurarga cushishalla ruranqui, Jesucristo mandaycäshuptiquino. Jesucristo rasunpa caj patrunniqui captinmi llapan buluntäniquiwan arushayquipita syëlucho premyuta chasquinquipaj. Mana allita rurajcunatami ichanga pï captinpis mana cuyapaypa jusganga. Patruncuna, uywayniquicunata alli ricar imachöpis yanapanqui. Gamcunapapis syëlucho Patrunniqui caycanmi. Ermänucuna, Diosninchïta imaypis mañacur mayaj mayajlla carcaycay. Mañacur payta agradësicuy. Nogacunapäpis Tayta Diosninchïta mañacuy chapata mana churapämänanpaj Jesucristupa alli willacuyninta willacunäpaj. Paypa willacuynenga pipis chasquicojcuna salbacunanpämi caycan. Chay alli willacuyta willacushäpitami carsilchöpis wichgaraycä. Chaynöpis Tayta Diosninchïta mañacuycuy ari paypa alli willacuyninta sumaj tantiyachinäpaj. Jesucristuman mana yäracojcunawan alli caway. Listu camaricushalla caycay paycunatapis Jesucristupa alli willacuyninta willapänayquipaj. Willaparga alli shimillayquipa parlapanqui. Chaynöpis camaricushalla carcaycanqui pipis tapushuptiqui alli shimillayquipa tantiyachinayquipaj. Ermänunchi Tíquico chayamurnami willashunquipaj imano caycashätapis. Payga allimi yanapämasha Jesucristupa willacuyninta willacuptë. Chaymi payta cachaycämö imano caycashätapis willashunayquipaj. Paymi shacyächishunquipaj mana cachaycuypa Diosninchïman yäracunayquipaj. Paytawan iwalmi cachaycämö marca-masiqui cuyashä ermänunchi Onésimutapis. Paycunami llapanta willashunquipaj imano caycho caycashantapis. Carsilcho nogawan caycaj Aristarcopis gamcunapaj salüdunta apachicaycämushunquimi. Bernabëpa prïmun Marcuspis salüdunta apachicaycämushunquimi. Pay chayamuptenga alli jamachinqui. Paypäga gamcunata willashcänami. Chaynöllami Justo nishan Jesuspis salüdunta apachicaycämun. Chay quimsan Israelcunallami Jesucristupa willacuyninta willacuptë yanapämasha. Sumaj shacyächimasha. Marca-masiqui Epafraspis salüdunta apachicamushunquimi. Payga Tayta Jesucristuta allimi sirbin. Paymi gamcunapaj Diosninchïta imaypis mañacuycan Diosninchi munashanno cawanayquipaj. Quiquëmi musyä Epafras gamcunapäwan Laodicea marcacho, Hierápolis marcacho yäracojcunapaj mañacushanta. Cuyanacushä mëdicu Lucaswan Demaspis salüdunta apachicamunmi. Salüdöta goycullay Laodicea marcacho tiyaj ermänunchicunata. Chaynöpis salüdöta goycullay Ninfata, wasinman shuntacaj ermänucunatapis. Cay cartata liguircacherga apachinqui Laodiceacho caj ermänunchicunaman paycunapis liguichinanpaj. Chaynömi Laodiceaman apachishä cartata liguircur paycunapis apachimonga gamcuna liguichinayquipaj. Arquipotana niy: «Taytanchi Jesucristupa willacuyninta willacunayquipaj churasha caycarga mana guellanaypashi willacunqui» nir. Cay salüdötaga quiquënami isquirbimö. Gamcunaga mana gongayllapa Tayta Diosninchïta mañacuy prësu caycashäpita llojshinäpaj. Tayta Diosninchi llapayquita cuyapayculläshunqui. [Amén.] Tayta Diosman y Jesucristuman yäracoj Tesalónica siudächo tiyaj ermänucuna: Ermänunchi Silvanuwan y Timoteowan noga Pablo cay cartata apachicamö. [Tayta Diosninchi y Taytanchi Jesucristo] cuyapaycushunqui ari alli goyänayquipaj. Nogacuna Tayta Diosta mañacur gamcunapäpis mañacuycämi. Alli goyashayquipitami paytaga imaypis agradësicö. Tayta Diosninchïta mañacur manami gongächu Jesucristuman yäracur imaypis allillata ruraycashayquita, pï-maywanpis cuyanacushayquita y imano ñacarpis Jesucristo cutimunanta shuyaraycashayquita. Ermänucuna, Tayta Diosninchi fiyupa cuyashushpayquimi maquincho cawanayquipaj quiquin acracushurayqui. Chayta musyäcuna Jesucristupa alli willacuyninta willapaptë shonguyquiman chayasha captinmi. Chaymi munayninwan Tayta Diosninchi tantiyachisha-cashunqui. Espíritu Santumi tantiyachishurayqui willacushäga rasun caj cashanta. Jananmanpis ricamashcanquimi gamcuna-raycu imano cawashätapis. Chaymi gamcunaga Tayta Jesucristupa willacuyninta chasquicur Jesucristumanpis, nogacunamanpis ricacamashcanqui. Jesucristupa willacuyninta chasquicushayquipita runacuna ñacachishuptiquipis Espíritu Santumi yanapaycäshunqui cushishalla cawanayquipaj. Chayno cawashayquita musyarmi Macedoniacho y Acaya probinsyacunacho caycaj ermänucunapis tantiyacurcaycan gamcunano Tayta Diosninchïman yäracur cushisha cawananpaj. Chaynömi gamcuna cajpitaga willacojcuna aywaycan may-chaychöpis Jesucristupa willacuyninta willacunanpaj. Chayno willacorga Diosninchïman gamcuna sumaj yäracushayquitapis willacuycanmi. Chaymi mana willapaptëpis runacuna musyaycanna Tayta Diosninchïman sumaj yäracuycashayquita. Chaynöllami may-chaychöpis musyaycan alli chasquicamashayquita y ïdulucunata aduranayquipa ruquin Tayta Diosninchïtana aduraycashayquita. Chaynöpis musyaycan Tayta Diospa wamran Jesucristo cutimunanpaj cashanta shuyarpaycashayquita. Paytami Tayta Dios cawarachimusha. Paymi salbamäshun fisyu junajcho chayamunanpaj caycaj castïgupitaga. Ermänucuna, nogacuna willacushäta chasquicuptiqui manami manacajllapächu gamcunata yachachishcä. Musyashayquinöpis gamcuna cajman manaraj chayamuptë Filipos siudächo runacuna fiyupami nogacunata ñacachimaran. Chaypis Tayta Diosninchïman yäracurmi willacuyninta willapänä-raycu gamcunaman chayamushcä. Marca-masiquicuna chapata ruramaptinpis Tayta Diospa alli willacuynintami willapashcä. Manami conträ jatarejcuna yarpashannöchu llutan yarpaycunata willacushcä. Chaynöpis manami engañayta munarchu willacushcä. Chaypa ruquenga Diosninchi munashannöllami willacuyninta willacuycä. Paymi cachamasha runacuna salbacunanpaj alli willacuyninta willacunäpaj. Chaynöpis manami runacuna alli ricamänallanpächu willacur puriycä. Chaypa ruquenga jusgamajninchi Tayta Dios munashannöllami willacurcaycä. Musyashayquinöpis gamcuna chasquicamänayqui casha manami imaypis manacajcunata nishcächu. Manami imaypis yarpashcächu pipa guellaynintapis engañayllapa jorguyta. Chayno cashätaga Diosninchi musyanmi. Chaynöpis manami alli rispitasha cayta ashirchu gamcuna cajcho willacushcä. Nogacuna munarga Jesucristupa apostulnin cashpä gastöcunapaj gamcunata mañacömanmi caran. Ichanga warmi cuyar wawanta cuydashannömi gamcunata cuyaparä. Chayno cuyaparmi Jesucristupa alli willacuyninta willaparä. Gamcuna-raycu asta wañurpis wañömanmi caran. Gamcunataga fiyupami cuyarä. Ermänucuna, musyashayquinöpis gamcuna cajcho Diosninchïpa alli willacuyninta willacur quiquëcunami imaypis arurä. Manami munarächu nistashäcunapaj yarpachacunayquita. Gamcunapis y Diosninchïpis musyanmi gamcuna cajcho car allillata rurar goyashäta. Musyaycanquimi wamrancunata taytan cuyar ricashanno gamcunata ricashäta. Chaymi gamcunata shacyächir willaparä Tayta Diosninchi munashanno cawanayquipaj. Gamcunataga Tayta Diosninchïmi acrashurayqui paypa ñaupancho imay-yajpis cushisha cawanayquipaj. Diosninchïpa alli willacuyninta gamcunata willapaptë manami yarpashcanquichu willapashäcuna runacunapa yarpaynillan cashanta, chaypa ruquenga Diosninchïpa willacuynin cashantami. Chayno tantiyarmi llapan shonguyquiwan chay alli willacuyta chasquicushcanqui. Chaymi Diosninchi yanapaycäshunqui allina cawanayquicunapaj. Chaypitami imaypis Tayta Diosta agradësicö. Ermänucuna, gamcunata marca-masiquicuna chiquishurayqui Jesucristuman yäracojcunata Israel nasyuncho marca-masincuna chiquishannöllami. Paycunatapis quiquin marca-masin Israel nasyun runacunallami chiquiran. Chay Israel nasyun runacunallami Tayta Jesucristutapis chiquir wañuchiran. Tayta Diosninchïpa profëtancunatapis unay Israel runacuna wañuchiran. Chaynömi nogacunatapis gargamasha. Tayta Dios munashanno ruranapaj cajta manami munanchu. Paycunaga pï-maywanpis tincuypami tincuycan. Mana Israel runacuna salbacunanpaj Jesucristupa alli willacuyninta willapänäta paycunaga manami munanchu. Chayno car masmi juchata aparicuycan. Chayno cashanpitami fisyu junäga paycunata Tayta Diosninchi fiyupa castiganga. Ermänucuna, gamcuna cajpita aywacushäpita-pacha canancama manami ricanacushcanchïchu. Ichanga gamcunapaj imaypis yarpararämi. Chaymi munarcaycä yapay gamcuna cajman cutimuyta. Cutimuyta yarpar noga Pabloga achca cutimi cutimuyta munarä. Chaypis mana aywamunäpaj Satanasmi chapata churapämaran. Taytanchi Jesucristo cutimuptenga ¿imapitataj nogacuna cushicushaj? ¿Manachu gamcuna-raycu cushicushaj? ¿Manachu gamcuna-raycu alabacunäpaj premyutapis chasquishaj? Rasunpa gamcuna-raycumi Tayta Diosta alabashaj y cushicushaj. Gamcuna cajman shamuyta mana camäpacurmi fiyupa llaquicurä. Chaymi imano caycashayquitapis musyayta munar ermänunchi Timoteota cachamurä. Pay shamuptinnami Atenas marcacho nogacunallana quëdacurä. Musyashayquinöpis Timoteoga nogawanmi purin Jesucristupa alli willacuyninta willacur. Paytaga cachamushcä Jesucristuman mas yäracunayquipaj shacyächishunayquipämi. *** Chaynöpami runacuna chiquishuptiquipis mana llaquicunquipächu. Musyanquinami chayno ñacananchïpaj cashantaga. Chaynöllami gamcuna cajcho caycarpis willarä Jesucristuman yäracushanchïpita runacuna ñacachimänanchïpaj cashanta. Musyashayquinöpis chay nishänöllami llapanpis päsaycan. Chaymi noga gamcunapaj pasaypa yarparar Jesucristuman imano yäracuycashayquitapis musyanäpaj Timoteota cachamurä. Fiyupami llaquicurä «Satanasga capaschari imatapis chapata churapaycan manana yäracunanpaj. Chayno captenga llapan willapashäcunapis manacajllapächari canga» nir. Gamcuna cajpita cutimurnami Timoteo willamasha Tayta Diosninchïman alli yäracurcaycashayquita y cuyanacurcaycashayquitapis. Chaynöpis willamasha nogacunapaj yarparaycashayquita, yapay chayman cutimunäta munaycashayquitapis. Nogapis gamcunanöllami gamcunapaj yarparar gamcuna cajman cutimuyta munaycä. Alli yäracurcaycashayquita willamaptinmi ñacaycho carpis cananga cushisha carcaycä. Tayta Jesucristuman mana yamacaypa yäracuycashayquita musyaptëmi nogacunapäga pacha warashano caycan. Diosninchi yanapäshushayquipitaga fiyupa cushicur ¿imanöraj payta agradësicömanpis? Chaymi imaypis payta mañacurcaycä gamcunaman yapay cutimunäpaj. Chaycho tincurnami masta yachachishayqui masna Diosninchi munashanno cawanayquicunapaj. Cananga Tayta Diosninchïtawan Taytanchi Jesucristutami mañacuycä gamcunaman rajacoj cutimunäpaj yanapaycamänanpaj. Chaynöpis mañacuycä gamcunapis mas cuyanacunayquipaj Taytanchi Jesucristo yanapaycushunayquipaj, nogacuna gamcunata cuyashäno pï-maywanpis alli cuyanacunayquipaj. Tayta Jesucristo yanapayculläshunqui llapan shonguyquiwan Tayta Diosninchïman yäracunayquipaj, pay munashannölla cawanayquipaj. Chaymi Taytanchi Jesucristo anjilnincunawan cutimur pay munashannölla cawaycajta tarishunquipaj. Amén. Ermänucuna, maynami gamcunata yachachishcä Tayta Diosninchi munashanno cawanayquipaj. Yachachishänöllami gamcunaga masna pay munashanno goyarcaycanqui. Tayta Jesucristupa jutinchömi cananpis gamcunata ruwä y shacyächë chay yachachishänölla sïguir Tayta Dios munashanno goyänayquipaj. Gamcunaga musyanquinami Tayta Jesucristupa jutincho nogacuna yachachishäta. Tayta Diosninchëga munan juchata mana ruraypa cawanayquitami. Manami munanchu pipis jucwan-jucwan cacunantaga. Chaypa ruquenga majayoj cajcuna majanwan rispitanacur alli goyänantami munaycan. Jucwan-jucwan cacuyllapaj umayqui shanarishaga ama caychu. Chaynöga goyan Jesucristuta mana chasquicojcunallami. Ollgupis jucpa warminwanga y warmipis jucpa runanwanga ama cacuchunchu. Chaynöga ermänu-masiquita ama engañaychu. Gamcunata willashcänami chayno goyajcunataga Tayta Dios mana cuyapaypa castïguman gaycunanpaj cashanta. Manami juchata rurar puricunanchïpächu Tayta Dios shuntamashcanchi, chaypa ruquenga pay munashanno cawananchïpämi. Cay yachachishäcunata pipis mana chasquicorga manami runatachu manacajman churaycan, chaypa ruquenga Tayta Diosninchïtami. Paymi Espíritu Santuta noganchïman cachamusha pay munashanno cawananchïpaj. Ermänucuna, jucniqui-jucniqui alli ricanacur cuyanacunayquipäga Tayta Diosninchi maynami tantiyachisha-cashunqui. Chaymi nogaga manana cartatapis apachimömannapischu chaycunapäga. Macedonia probinsyacho caj llapan ermänucunawanpis alli ricanacur cuyanacurcaycanquimi. Ichanga gamcunata ruwacö canan cashayquipita mas cuyacoj canayquipämi. Piwanpis mana rimanacuyllapa caway-llapa. Runa imano cawacushantapis ricapar ama puriychu. Chaypa ruquenga yachachishänölla ima aruyllachöpis aruy. Chayno aruptiquega imayquipis manami pishëshunquipächu. Arucur cawaptiquega Jesucristuman mana yäracojcunapis rispitashunquipämi. Ermänucuna, wañurpis cawarimunanchïpaj cashanta musyanayquitami munä. Pipis wañuptin ima päsananpaj cashantapis mana musyarmi waquin runacunaga fiyupa llaquicun. Noganchëga paycunano ama llaquicushunchu. Musyanchïmi wañushanpita Jesucristo cawarimushanta. Chaynöllami pipis payman yäracuycar wañoj cajcunataga Jesucristuta cawarachishanno Tayta Diosninchi cawarachenga. Chaymi Tayta Jesucristo yachachimashanno gamcunata në. Mayganchïpis Jesucristo cutimunancama cawaycaj cäga manami wañushacunapita rimëruchu aywacushunpaj. Syëlupita Tayta Jesucristo cutimushpanmi sinchipa gayacamonga, mandaj anjilpis gayacamonga y Tayta Diospa trompëtanta tucamushanpis wiyacämonga. Chay örami Jesucristuman yäracuycar wañojcuna rimëru cawarimonga. Nircurnami noganchi cawaycajcunatapis illajpita apacamäshun. Pucutay jananchönami Tayta Jesucristuwan llapanchi tincushunpaj. Chaypitaga paypa ñaupanchönami imaycamapis goyäshunpaj. Chayno cananpaj caycaptenga cay yachachishäcunawan jucniqui-jucniquipis shacyächinacuy. Ermänucuna, imay Taytanchi Jesucristo cutimunanpaj cashanpitaga manami cartacamömannachu. Gamcunaga musyanquinami suwa illajpita chacaypa shamushanno pay cutimunanpaj cashanta. Cutimunan junäga runacuna cawarcaycanga «Alli goyayllami caycan» nir. Niycaptinmi mana yarpashapita paycunamanga castïgu chayapayconga. Llapanta usharenga. Mayganpis manami gueshpengachu. Gueshyaj warmita mana yarpashapita nanay charishannömi ñacay chayapayconga. Gamcunami ichanga mana chacajchönöchu carcaycanqui. Chaura Tayta Jesucristo suwano mana yarpashapita shamur camaricönita manami tarishunquipächu. Gamcunaga llapaniquimi achquichöno puriycanqui Tayta Jesucristupa maquincho cawashpayqui. Llapan ricaymi allillata rurar cawarcaycanqui. Manami chacajchönachu llutanta rurar purircaycanqui. Chayno caycaptenga waquin runacuna puñucasha caycashannöga ama cashunchu. Chaypa ruquenga ricaj-ricajllana Jesucristuta shuyacuycäshun. Chacajcho cajcunami puñuconga. Chacajcho cajcunami upyallar cacun. Noganchi achicyajcho caycarnaga camaricushallana caycäshun. Noganchëga chalëcun jatisha suldäru caycajno sumaj yäracushun, cuyanacushun. Salbashana cashayquega cascuno cachun. Tayta Diosninchëga manami castïguman aywananchïpächu acramashcanchi. Chaypa ruquenga Jesucristo noganchi-raycu wañuran payman yäracur salbacunanchïpämi. Jesucristoga noganchi-raycumi wañusha. Chaymi cutimur cawaycajta u wañushata tarimashapis pay caycashan cajman pushacamäshun. Chayno cananpaj caycaptenga imaypis shacyächinacushayquinölla jucniqui-jucniquipis shacyächinacuy Jesucristuta cushishalla shuyänayquipaj. Ermänucuna, Taytanchi Jesucristupa alli willacuyninta yachachishojniquicunata alli rispitay-llapa. Paycunaga allimi pusharäshunqui, shacyächishunqui Tayta Diosninchi munashannölla cawanayquipaj. Paycunataga llapayqui alli cuyay ari. Chaynöpis llapayqui jaucalla goyay. Chaynöpis ermänucuna, gamcunacho arucuyta mana munaj ermänucunata piñacuy arucunanpaj, llaquisha caycajcunata shacyächiy cushicunanpaj y imachöpis yanapaypaj captenga yanapaycuy. Chayno pï-maypäpis pasinsayqui cachun ari. Pipis imatapis mana allita rurashuptiqui gamcunapis cuydä mana alliwan cutichir. Chaypa ruquenga allillata rurar ermänucunawanpis y pï-maywanpis alli goyay. Imaypis cushishalla caway-llapa. Imaypis mana gongaypa Tayta Diosninchïta mañacuy-llapa. Imapitapis Tayta Diosninchïta agradësicuy. Jesucristupa maquincho caycaptiquega chayno cawanayquitami Tayta Diosninchi munan. Espíritu Santuta chapata ama ruranquichu. «Tayta Diosmi nimasha» nir willapäshuptiqui ama manacajman churaychu. Ichanga sumajraj musyapanquiman. Allita rimaptinmi ichanga chasquicunquiman. Llutanta rimaptenga ama chasquipanquichu. Alli cawayta gomajninchi Tayta Dios yanapayculläshunqui pay munashanno imaypis cawanayquipaj. Chaynöpis cuerpuyquita, almayquita y espirituyquitapis alli ricaycullächun Jesucristo cutimur juchaynajta tarishunayquipaj. Acrashoj Tayta Diosga llapan nishancunata imaypis cumlinmi. Chaymi imaypis llapancho yanapämäshun. Ermänucuna, nogacunapäpis Tayta Diosninchïta mañacunqui ari. Ermänucuna wamayänacur jucniqui-jucniquipis saludanacuy. Taytanchi Jesucristupa willacojnin carmi gamcunata në llapan ermänucunata cay cartata liguipänayquipaj. Taytanchi Jesucristo gamcunata cuyapar imaypis yanapayculläshunqui. [Amén.] Tayta Diosman y Jesucristuman yäracoj Tesalónica siudächo tiyaj ermänucuna: Ermänunchi Silvanuwan y Timoteowan noga Pablo cay cartata apachicamö. Tayta Diosninchi, y Taytanchi Jesucristo cuyapaycushunqui ari alli cawanayquipaj. Ermänucuna, Jesucristuman yäracuycashayquita y jucniqui-jucniquipis mas cuyanacuycashayquita musyarmi nogacuna fiyupa cushicur Tayta Diosta agradësicö. Chaymi juc-lä marcacunachöpis shuntacaj ermänunchïcunawan tincur cushisha willapä: «Tesalónica ermänucunaga Tayta Diosninchïta manami gongaycunchu runacuna fiyupa ñacachiptinpis, chiquiptinpis» nir. Runacuna contrayqui jatariptin ñacarpis mana yamacaypa Jesucristuman yäracuptiquimi musyäcuna Tayta Diospa ñaupanman chayanayquipaj cashanta. Tayta Diosga alli arriglaj carmi chay contrayquicunata fisyu junajcho Tayta Dios jusgangapaj. Cay pachacho ñacashapis Taytanchi Jesucristo syëlupita anjilnincunawan nina rataycajcho cutimurmi pushacamäshun manana ñacananchïpaj. Tayta Diosta mana cäsur Jesucristupa alli willacuyninta mana chasquicojcunataga castigangami. Paycunaga munayniyoj Tayta Diospa ñaupanman manami chayangapächu. Chaypa ruquenga infiernuchömi imaycamapis ñacangapaj. Jesucristuman yäracojcunami ichanga cushicushpan Taytanchi Jesucristuta adurangapaj. Chaynömi gamcunapis paypa ñaupanman chayar cushisha aduranquipaj. Chayno canga Jesucristupa alli willacuyninta willacushäta wiyacushayquipitami. Chaymi nogacunaga Tayta Diosninchïta mañacuycä paypa maquinpita mana witicunayquipaj. Payga yanapäshunqui quiquin munashanno cawanayquipämi. Shacyächishunqui runa-masiquiwan alli ricanacunayquipämi. Alli cawaptiquega llapan runami Taytanchi Jesucristuta alabanga. Chaymi Jesucristupis gamcunata alli ricashunquipaj. Chaynöga cawanquipaj cuyacoj Tayta Diosninchi, y Tayta Jesucristupis yanapäshuptiquimi. Ermänucuna, Taytanchi Jesucristo cutimur shuntacamänanchïpaj cashanta sumaj tantiyacunayquitami munä. Gamcunaga ama cäsupaychu: «Jesucristo cutimunanpaj caj timpu chayamushanami» nir pipis llutanta yachachishuptiqui. Ama riguiychu: «Quiquin Diosninchïmi tantiyachimasha cutimunanpäna caycashanta» nir yachachishuptiquipis. Ama riguiychu: «Pablo apachimushan cartachöpis chaynöllami niycan» nir yachachishuptiquipis. Imata nishuptiquipis ama chasquinquichu. Jesucristo cutimunanpäga rimëru achca runacunami Tayta Diosninchïpa contran jatarenga. Chaypitarämi juc fiyu runa yurimonga. Chay runataga Tayta Diosninchi infiernuman gaycunanpämi caycan. Chay fiyu runa shamorga manami munangachu Diosninchïta ni imatapis runacuna adurananta. Chaypa ruquenga quiquillantana aduranantami munangapaj. Chaynöpis Dios-tucushpanmi Diospa Templunman yaycur jamacuyconga llapanta mandananpaj. Chayno cananpaj cajtaga gamcunawan caycashpä ¿manachu willaparä? Canan gamcunaga musyanquinami chay fiyu runa manaraj shamunanpaj ima chaparaycashantapis. Chay runa manaraj shamuptinpis Satanasga pacayllapa maynami Tayta Diosta runacuna mana wiyacunanpaj llutanta yarpaycächin. Chay chaparaycajta Tayta Diosninchi jorguriptinnami chay fiyu runa yurimongapaj. Chay fiyu runatanami Taytanchi Jesucristo jämayllanwan wañurachenga. Achicyaypa achicyar cutimurmi usharenga. Jesucristo manaraj cutimuptinmi Satanaspa munayninwan fiyu runaga tucuy milagrucunata ruranga. Milagrucunata rurarmi Jesucristupa willacuyninta mana chasquicojcunata riguichenga Tayta Diosta adurananpa ruquenga payllatana adurananpaj. Chaymi alli runa cashanta yarpar cushisha chasquicongapaj. *** Chaynöpami Tayta Diosta mana wiyacur jucha rurajcuna llapanpis infiernucho ñacangapaj. Ermänucuna, Tayta Diosnillanchïpaj cawanayquipaj Espíritu Santu acrashushayquipitami y Jesucristupa alli willacuyninman yäracushayquipitami Tayta Diosninchi salbashurayqui. Pay salbashunayquipäga unaynami gamcunata acrashurayqui. Chaypitami imaypis gamcunapaj Tayta Diosninchïta agradësicö. Chayno salbasha canayquipämi nogacuna Tayta Diosninchïpa alli willacuyninta gamcunata willapashcä. Chaymi Tayta Jesucristo cutimur pushacushuptiqui gamcunapis paywanna cushisha goyanquipaj. Ermänucuna, chayno cananpaj caycaptenga Tayta Diosninchïman sumaj yäracur ama gongaychu gamcunata yachachishäta. Chaynöpis ama gongaychu apachimushä cartacho yachaycächishäcunata. Salbamajninchi Taytanchi Jesucristo y cuyamajninchi Tayta Diosninchi yanapayculläshunqui mana llaquicunayquipaj, pï-maytapis alli shimillayquipa parlapänayquipaj y pay munashannölla goyänayquipäpis. Ermänucuna, nogacunapaj Tayta Diosta mañacuy ari alli willacuyninta may-chaymanpis chayachinäpaj. Payta mañacuy gamcunata willapaptë cushisha chasquicushayquinölla waquin runacunapis chasquicunanpaj. Musyashayquinöpis manami llapan runacunachu Tayta Diosta wiyacur cawan, chaypa ruquenga waquillanmi. Chaymi Tayta Diosta mañacuy ari chay fiyu runacuna imatapis mana ruramänanpaj. Tayta Diosninchëga imaypis yanapaycäshunqui pay munashanno cawanayquipämi. Ricaycäshunqui imatapis Satanás mana rurashunayquipämi. Chayno yanapäshuptiquimi nogacuna riguë gamcuna imaypis yachachishäta wiyacuycashayquita. Tayta Diosninchi yanapayculläshunqui pay cuyacoj cashanno gamcunapis cuyacoj canayquipaj. Yanapayculläshunqui ima ñacaycho carpis Jesucristo cawashanno cawanayquipaj ari. Ermänucuna, Tayta Jesucristupa jutinchömi gamcunata niycä: Guella ermänucunapita witicuy-llapa. Chay ermänucunaga manami yachachishänöchu cawaycan. Musyashayquinöpis gamcuna cajcho car nogacunaga arushcämi. Manami imaypis arunäpa ruquin jitaräcushcächu. Pitapis mañacunäpa ruquenga micunäpaj imaypis arushcämi. Jesucristupa apostulnin caycarga gamcunata mañacömanmi caran. Ichanga manami mañacurächu. Chaypa ruquenga arurä gamcuna ricacamar arucunayquipämi. Gamcuna cajcho caycar maynami willaparä: «pipis aruyta mana munajtaga ama garaychu» nir. Chayno yachaycächiptëpis ¿imanirtaj waquin ermänucuna arunanpa ruquenga runa imanöpis cawacushanta ricapallar purircaycan? Chayno caj ermänucunataga Taytanchi Jesucristupa jutinchömi në: Wasin-wasin purinayquipa ruquenga micunayquipaj arucuy-llapa. Ermänucuna, imaypis mana yamacaypa alli cajcunallata rurar goyay ari. Gamcuna cajcho mayganpis cay cartacho niycashäcunata mana wiyacuptenga chay runawan ama shuntacaynachu. Ricay maygan cashantapis. Ichanga ama chiquiychu. Paypis Jesucristuman yäracoj ermänuyqui caycaptenga piñacuy. Chaynöpami tantiyacur pengaconga. *** Tayta Dios imaypis yanapaycushunqui alli goyänayquipaj. Llapayquita imaypis yanapaycushunqui pay munashanno goyänayquipaj. Cay cartata isquirbipämänanpaj nishänölla juc isquirbipämasha captinpis ushanantaga quiquënami isquirbircamö. Llapan cartacushäcunachöpis ushanantaga imaypis quiquëmi isquirbë. Taytanchi Jesucristo gamcunata cuyapäshushpayqui imaypis yanapayculläshunqui. [Amén.] Cuyay wamräno Timoteo: Noga Pablumi gamman cay cartata apachimö. Salbacoj Tayta Diosninchi, yäracuycashanchi Taytanchi Jesucristumi acramasha apostulnin canäpaj. Tayta Diosninchi y Taytanchi Jesucristo cuyapaycushunqui ari alli goyänayquipaj. *** Ñaupata Macedoniaman aywacur Efesuchömi gamta cachaycamurä llutan yachachicojcunata michänayquipaj. Paycunaga unay imanöpis cashallanta y pipa castancunapis cashallantami yachachin. Chayno yachachiptin michänayquipämi cachaycamurä. Chayno yachacherga rimanacachillarmi goyan. Chayno car manami Tayta Dios munashantachu ruraycan. Tayta Diosninchi munashanga musyacan Jesucristuman yäracuptinmi. Nogaga chayno willapaycä cuyanacunayquita munarmi. Chayno cuyanacoj canayquipäga Tayta Diosmanmi yäracunayqui, alli shonguyquiwan Tayta Dios munashanno cawanayqui. Waquenga manami Tayta Dios munashannönachu cawaycan. Paycunaga rimanacurmi pantacasha carcaycan. Tayta Diospa layninta yachaj-tucurpis manami tantiyanchu. Ni rimashantapis manami tantiyanchu. Musyanchïmi Tayta Diospa laynin nishanno mayganta rurananpaj y mana rurananpaj cashanta pipis yachachiptenga alli cashanta. Laynincunata Tayta Diosninchi gomashcanchi manami allita rurajcunapächu, chaypa ruquenga jucha rurajcunapämi. Chaymi chay laycuna caycan mana wiyacojcunapaj, fiyu runacunapaj, juchasapacunapaj, Diosta mana rispitajcunapaj, mamanta taytanta magajcunapaj, runa-masinta wañuchejcunapaj, jucwan-jucwan cacojcunapaj, ollgu-pura cacojcunapaj, uyway cananpaj runa-masinta ranticojcunapaj, llullacunapaj, y manacajpita jurajcunapäpis. Chayno cawajcunaga Tayta Diosninchïpa alli yachachicuyninta manami wiyacunchu. Alli yachachicuyga alli willacuymi caycan. Chayta willacunäpämi Tayta Diosninchi cachamasha. Alabasha cachun ari Tayta Diosninchëga. Taytanchi Jesucristumi imaypis yanapämasha. Chaymi payta agradësicö alli runata-japuy acramashanpita, willacuyninta willacur purinäpaj churamashanpita. Ñaupataga Jesucristupa contranmi rimarä. Yäracojcunatapis ashiycur-ashiycur carsilman wichgachirä. Tayta Diosmi ichanga cuyapämasha mana musyaynëpa rurashäpita. Chay wichanga manarämi Jesucristuman yäracurärächu. Chayno caycaptëpis Tayta Diosninchïmi alli cashpan cuyapämar tantiyachimaran payman yäracunäpaj y Jesucristo cuyacoj cashanno cuyacoj canäpaj. Rasunpami Jesucristoga cay pachaman shamusha juchasapacunata salbananpaj. Ricay nogatapis Jesucristo perdunamasha llapan runacunapita mas juchayoj caycaptë. May-jina juchasapa captëpis waquin ricacunanpämi cuyapämar perdunamasha. Cananga waquin runacunapis tantiyacurcaycan paycunatapis perdunar salbananpaj cashantami. ¡Chaymi Tayta Diosninchïta imaypis alabashun! ¡Paymi llapanpäpis munayniyoj, imaycamapis cawaj, mana ricacaj! ¡Amén! Cuyay wamräno Timoteo, cay nishäcunata ruranqui. Ruranayquipaj nishäcunaga caycan gam imano canayquipäpis ermänucuna nishannöllami. Chaura alli suldäru mana gueshpiypa pillyashanno gampis mana cachariypa Jesucristupa willacuyninta imaypis willacuy. Chayno willacuycarga Tayta Diosman sumaj yäracunayqui, alli shonguyquiwan Tayta Dios munashanno goyänayqui. Waquin runacunaga alli shongunwan Tayta Dios munashanno goyänanpa ruquin Jesucristuman yäracuycashanta cachaycärishami. Mana wiyacushanpitami Alejandrutapis Himeneutapis Satanaspa maquinman churashcä. Chayrämi tantiyaconga Tayta Diosninchïpa contran imatapis mana parlananpaj. Timoteo, Tayta Diosninchïta imaypis mañacuy, ruwacuy, agradësicuy-llapa llapan runacunapaj. Mañacuy nasyunta mandajcunapaj, autoridäcunapaj paycuna alli mandananpaj. Chaynöpami noganchïpis allilla goyar Tayta Diosninchi munashanno goyäshunpaj. Tayta Diosninchïta chayno mañacuy allimi. Salbamajninchi Tayta Diospis chayno rurananchïtami munan. Payga munan llapan runacuna alli willacuyninta chasquicur salbacunantami. Pï-maypäpis jucnayllami Tayta Diosninchëga. Tayta Dioswan amistachimajninchïpis jucnayllami. Chayga Jesucristumi. Paymi wañusha llapan runata Tayta Diosninchi perdunar salbananpaj. Chayno salbacoj cashantaga Tayta Diosninchi may-chaychöpis musyaycächimanchïmi. Chaypämi Tayta Diosninchi acramasha apostulnin car mana Israel runacunaman alli willacuyninta willacur purinäpaj, paycunata Tayta Dios munashanno goyayta yachachinäpaj. Chayno nerga rasun cajtami niycä. Manami llullacöchu. Shuntacashanchöga ollgu runacuna mana piwanpis rabyachinacusha car, mana nanaparänacorga maquinta jogarcur alli shongunpa Tayta Diosta mañacuchun. Chaynölla warmicunapis mayur warmicunano röpata jaticuchun. Tincushalla adurnacuchun. Ama alläpa ajchanta adurnacuchunchu. Goriwanpis ni perlascunawanpis ama alläpa adurnacuchunchu. Fiyupa chanin cuestaj röpacunatapis ama jaticuchunchu. Chaypa ruquenga Tayta Dios munashanno manchapacuypa cawaj warmicunano allicunata rurar cawachun. Shuntacashanchöga Tayta Diospa willacuyninta yachachiptin warmicuna rispëtuwan manchapacuypa yachacuchun. Nogaga manami munächu warmicuna ollgucunata yachachinanta, ni ollgucunatapis munashanno purichinanta. Paycunaga manami chayno cananpächu caycan. Musyashanchïnöpis Tayta Diosninchëga Adantami rimëru ruraran. Nircur-rämi Evata ruraran. Chaynöpis manami Adantachu Satanás engañaran, chaypa ruquenga Evatami. Chaynöpami Evaga jucha rurayman chayaran. Chayno casha captinpis warmicunaga salbaconga wawata tarir alli uywarmi, Tayta Diosninchïman yäracur pay munashannölla cawarmi, pï-maywanpis cuyanacurmi. Rasunpa pipis inlisyacho mayur ermänu cayta munarga allitami yarpaycan. Mayur ermänuga canman pipitapis mana jamurpasha, juc warmillapa majan, alli tantiyacoj, sumaj yarpachacurir imatapis ruraj, rispëtuyoj, runa-masinta cuyapar pachächej y yachachinanpaj listu caycaj. Upyallacho, pillyallapaj ama canmanchu. Chaypa ruquenga cuyapäcunman. Allilla goyanman. Guellayllapäga ama imatapis ruranmanchu. Warminta wamrancunata alli uywanman. Wamrancunatapis yachachinman wiyacoj car pï-maytapis rispitananpaj. Famillyanta sumaj mana uywarga ¿imanöparaj Tayta Diosman yäracojcunata alli ricanman? Mushoj ermänucunaga inlisyacho mayur ermänu cayta ama ashinmanchu. Mayur ermänu cananpaj churaptenga capaschari yachaj-tucunman. Yachaj-tucorga Satanás castigasha cashannömi paycunapis castigasha canga. Mayur ermänu cayta munajcunaga Tayta Diosman mana yäracojcunapitapis alli rispitasha canman. Chauraga pipis manami manacajman churangachu. Chaynöpami Satanaspis mana engañanganachu. Chaynöpis diaconucunaga canman pipitapis alli ricasha, imapäpis parlashantaga cumlej, mana upyaj, guellayllapaj mana wañoj. Tayta Diosninchi nishancunata yachacushannölla juchata mana ruraypa cawanman. Chaynömi diácono cayman pitapis churananpäga jinyunta sumajraj musyapanman. Imano cawashantapis sumajraj ricanman. Alli cawashanta ricar-raj diácono cananpaj churanman. Warmicunapis cachun pï-maypitapis alli ricasha, pipa washantapis mana rimaj, mana upyaj, nishanta cumlej. Diaconucunaga juc warmillawan goyaj canman. Warminta, wamrancunatapis sumaj ricanman. Pipis inlisyacho diácono carga pï-maypitapis amatar alli ricashami canga. Tayta Jesucristumanpis sumajmi yäraconga. Timoteo, shamuyta munaycarpis rimëroga cay cartatami apachicamö. Juclla mana shamuptë-imaga cay cartacho niycänami Tayta Diosman yäracojcuna imano alli cawananpaj cashantapis. Noganchëga cawaycaj Diospa wamranmi caycanchi. Chaynöpis noganchïmi rasun cajta niycanchi. Llutancunata Tayta Diosninchïpaj rimaptinpis rasun cajta tantiyachinanchïpämi caycanchi. Llapanchïmi musyanchi Jesucristupa willacuynin llapanpitapis mas alli cashanta. Jesucristoga runami yuriran. Wañuptinna Espíritu Santu cawarachimuran. Anjilcunapis ricashpan aduraran. Willacuynenga maychöpis willacusha caran. May-chaychöpis paymanmi yäracuran. Syëluman cutirnami Tayta Diospa ñaupanman chayaran. Espíritu Santumi musyachimanchi ushanan junajcunachöga waquin runacuna Jesucristuta chasquicurcurpis llutan yachachicojcunata chasquinanpaj cashanta. Chay llutan yachachicojcunaga Satanás munashantami yachachengapaj. Paycunaga llullacushpanmi ishcay cära canga. Chaymi llutancunata yachachirpis mana imapis gocongachu. Chay runacunaga michan majachacänantapis, waquin micuyta micunantapis. Chay micuycunataga Tayta Dios camaran agradësicurcur micunanchïpämi. Tayta Diosninchi camashancunaga llapanpis allimi. Imatapis manami wasguipashwanchu. Llapantapis Tayta Diosninchïta agradësicurcur micushwanmi. Llapan camashan alli cashantaga Tayta Diosninchïpa palabranchömi musyachimanchi. Payta mañacur agradësicushanchïpitami llapanpis allina caycan. Chay nishäcunata ermänucunata sumaj yachacherga Taytanchi Jesucristupa alli sirbejninmi canquipaj. Tayta Diosninchïpa alli willacuyninta yachacorga, y alli yachachicuycunata wiyacorga alli micuyta micushanömi canquipaj. Ama chasquipaychu runacuna llutanta yachachishancunataga. Chaypa ruquenga Tayta Diosninchi munashanno waran-waran goyay. Tayta Diosninchi munashanno goyayga mas allimi caycan fïsicata rurashanchïpitapis. Fïsica rurayga cay pachacho cawashanchïcamallami alli caycan. Tayta Diosninchi munashanno goyaymi ichanga cay pachacho y syëluchöpis alli cawananchïpaj caycan. Chay nishäcunaga rasunpami. Chaytaga llapan riguinman. Cawaj Tayta Diosninchïman yäracurmi imano ñacarpis pay munashanno imaypis cawaycanchi. May-chaychöpis willacuyninta willacuycanchi Jesucristuta pï-maypis chasquicunanpaj. Payman yäracuptenga pï-maytapis Tayta Diosninchi salbangami. Chay nishäcunataga sumaj willapay, yachachiy. «Manaräpis mayur runa caycar ¿imanöpataj Timoteo yachachimäshun?» nir runacuna niptinpis ama cäsupaychu. Chaypa ruquenga alli shimillayquipa pï-maytapis parlapay, juchata mana ruraypa caway, runa-masiquita cuyapay, y Tayta Diosninchïman imaypis yäracuy. Chayno alli caway ari llapan ricacunanpaj. Chayamunäcama Tayta Diosninchïpa palabranta liguipar yachachiy shacyächiy. Chay llapan ruranayquipaj cajcunata ruranqui. Mayur ermänucuna umayquiman maquinta churaycur mañacuycaptinmi Tayta Dios niran munashanta ruranayquipaj cajcunata gamta musyachishunayquipaj. Chay nishäcunata mana gongaypa ruray. Yachachishänölla alli cawashayquita ricashushpayquimi runacuna tantiyanga Tayta Diosninchi munashanno cawaycashayquita. Gamga allita rurar cawanquiman. Cuydä llutanta yachachinquiman. Rasun cajllata yachachir Tayta Diosninchi munashannölla caway. Chayno cawarga quiquiquipis y yachachishayquita chasquicojcunapis salbacongami. Mayurcunataga ama ollgöpaychu. Chaypa ruquenga taytayquitano rispitar alli shimillayquipa tantiyachiy. Mösucunatapis wauguiquitano alli shimillayquipa tantiyachiy. Chacwancunatapis mamayquitano rispitashpayqui alli shimillayquipa tantiyachiy. Jipashcunatapis pañiquitano rispëtuwan ricay. Famillyaynaj caj biyüdacunataga yanapay-llapa. Famillyayoj biyüdata ichanga wawancuna, willcancuna yanapächun. Ama gongachunchu cuyar imano uywashantapis. Mamanta, chachanta cuyar yanapaptinmi Tayta Diosninchi cushicun. Famillyaynaj biyüdacunaga pïninpis mana captinmi Tayta Diosman yäracun, pagasta junajtapis payta mañacun. Quiquin munashallanta ruraj biyüdacunami ichanga mana cawanchu Tayta Dios munashannöga. Tayta Diosman mana yarparmi wañusha-japuyna caycan. Biyüdapa famillyancunata sumaj yachachiy yanapänanpaj chaynöpa pipis paycunata mana jamurpänanpaj. Pipis chachanta, famillyanta mana yanaparga manami Tayta Diosninchi munashannöchu goyaycan. Tayta Diosman mana yäracojcunapitapis mas piyurmi caycan. Yanapänapaj caj biyüdacunapa jutintaga apuntanqui sojta chunca (60) watayojpita janaman cajllata. Chaynöpis canman juc runallawan goyasha cajcuna. Chaynöpis canman allita rurashanpita alli ricasha cajcuna: wamrancunata sumaj uywasha cajcuna, wasinman chayajcunata pachächisha cajcuna, ermänucunata yanapasha cajcuna, ñacajcunata yanapasha cajcuna, llapanchöpis allita rurasha cajcunalla. Jipash biyüdacunataga yanapänayquipaj ama apuntanquichu. Paycunaga jipash carmi Jesucristuta sirbinanpa ruquin yapapacuyta munanman. Yapapacorga Jesucristuta aunishantapis mana cumlir juchayojmi ricacun. Nircurpis wasincho ruraynincunata cachaycur wasincaylla purin runapa washanta rimar, runapa bïdanta ashir. Chaymi jipashllaraj caj biyüdacunaga majachacanman, wawayoj canman, wasi ruraynincunacho goyächun. Chayno captinmi contranchi cajcunaga mana jamurpämäshunnachu. Chayno niycä waquin biyüdacuna Tayta Jesucristuman yäracuycashanta cachaycur Satanás munashannöna puriycashanpitami. Ermänucunaga quiquincunami yanapänan famillyan biyüda cajcunata. Chaynöpami ermänucuna shuntashanga aypanga famillyaynaj biyüdacunata yanapänanpaj. Inlisyacho alli mandaj mayur ermänucuna cajtaga rispëtuwan ricanman y päganman. Pägasha y mas rispitasharaj canman chay mayur ermänucunacho Tayta Diospa alli willacuyninta willacoj y yachachej cäga. Tayta Diosninchïpa palabranchöpis nin: «Pachanta mana garayllapaga töruta ëracho ama aruchinquichu.» Mastapis nin: «Arupacojcunaga arushanpita pägunta chasquinanmi» nir. Mandaj mayur ermänupaj juc runalla jitapaptenga ninqui ishcaj u quimsaj testïgucunata pushamunanpäraj. Testïgucunata mana apamuptenga ama cäsupanquichu. Maygan mayur ermänupis jucha ruraycashanta mana cachariptenga llapanpa ñaupancho piñacuy waquinpis manchacur juchata mana rurananpaj. Tayta Diosninchi, wamran Jesucristo y anjilcunapis wiyaycaptinmi gamta në: Pipapis faburnin mana jatariypa chay nishänölla llapantapis sumaj ruray. Mayur ermänu cananpaj jucllaga ama pimanpis maquiquita churaychu. Sumajraj musyapay imano goyashantapis. Juchata ruraycajta churarga gampis juchayojmi ricacunquipaj. Quiquiquipis Tayta Diosninchi munashannölla caway ari. Pacha nanaywan jinalla gueshyarga yacullata upunayquipa ruquin jampillapaj bïnutapis upuy. Waquin runacunapa juchanga manaräpis mayacachaptillannami mayacan. Waquinpa juchanmi ichanga unaytaraj mayacan. Alli rurashancunapis waquinpaga jucllami musyacan. Waquinpanami ichanga unaytaraj musyacan. Uywayga patrunninta sumaj rispitachun. Chaynöpami Tayta Diosninchïpaj y willacuyninpäpis llutanta pipis mana rimangachu. Patrunnin ermänu-masin captinpis sumaj rispitachun. «Payga ermänu-masëmi» nir ama manacajman churachunchu. Ermänu-masin caycaptenga cuyanacur masraj sirbichunpis. Chayno nishätaga yachachir sumaj willapay ari. Taytanchi Jesucristupa alli willacuynenga Pay munashanno cawananchïpämi yachachimanchi. Llutan yachachicojcuna yachachishanmi ichanga mana tincunchu. Paycunaga imatapis manami musyanchu. Quiquillanpämi yachaj-tucun. Gueshyayasha-japuy rimanacuyllacho caycan. Chaypitami chiquinacun, ashllinacun, jucnin-jucninpis mana yäracunacunchu, mana allita yarpapänacun, quiquin-pura rimanacun, pillyan. Paycunaga rasun cajta mana musyarmi jucha rurayllacho arun. Tayta Diospa jutintapis parlan rïcuyayta munallarmi. [Paycunawanga ama shuntacaypischu.] Alli goyayga manami rïcu caychörächu caycan. Chaypa ruquenga rïcu carpis, pobri carpis Tayta Diosninchi munashanno goyaymi mas alliga. Jinayllami yurishcanchi. Wañurpis jinayllami aywacushun. Chayno caycaptenga nistashanchïcunata Tayta Dios camaripämashanchïwan cushisha goyäshun. Rïcu cayllata ashejcunaga llutan ruraymanmi chayan. Nircorga llutan ruraycunapita llojshiyta manami camäpacunnachu. Chayno carnami pasaypa ñacayman chayanga. Fiyupa guellayta cuyaywanmi llapan jucha ruraycunapis shamun. Waquin ermänucunapis riquësacunapaj yargaj caywanmi Tayta Diospita witicurisha. Chaynöpami fiyupa ñacayman chayasha. Timoteo, gamga Tayta Diosta sirbejmi canqui. Llapan mana alli ruraycunapita witicuy; Tayta Diosninchi munashallanta ruray; payllaman yäracuy; cuyapäcuy; pasinsacuy; ama alli-tucuychu. Guërracho suldärucuna mana gueshpiypa pillyashanno gampis mana yamacaypa Tayta Dios munashannömi goyänayqui. Paypa ñaupancho imaycamapis cawanayquipämi Tayta Diosninchi acrashurayqui. Chay cawayta chasquishcanqui ermänucunapa ñaupancho Jesucristo munashanno imaypis cawanayquipaj cashanta aunirmi. Chaytaga mana gongaypa yarparay ari. Ama gongaychu Jesucristupis wañunancama Tayta Diosninchi munashanno cawashanta. Wañuchinanpaj cashanta musyaycarpis Poncio Pilatupa ñaupancho mana manchacuypami rasun cajta niran. Chaymi llapantapis cawachej Tayta Diosninchi y wamran Jesucristupis ricaycämaptinchi gamta në: Tayta Diosninchi imapaj churashushayquitapis llapanta cumliy. Chaynöpami Tayta Dios munashanno cawanquipaj Taytanchi Jesucristo cutimunancama. Timpu chayamuptinnaga Taytanchi Jesucristuta illajpitami Tayta Diosninchi cay pachaman cachamongapaj. Payga raycunapa Rayninmi caycan, mandajcunapa mandajninmi caycan. Payga imaycamapis cawajmi caycan. Payga ñawitapis fiyupa pengachej achquichömi caycan. Paytaga pipis manami ricashachu ni ricaytapis manami camäpacunchu. ¡May-chaychöpis llapan runacuna payta alabaycullächun! ¡Paypa maquincho llapan runacunapis caycullächun! ¡Amén! Rïcu cajcunata ninqui rïcu carpis mana alli-tucunanpaj ni ima-aycanmanpis mana yäracunanpaj. Chay riquësanpis ni ima-aycanpis ushacajllami. Chaypa ruquenga yäracuchun Tayta Diosllaman. Paymi ima-aycatapis noganchïpaj cananpaj gomanchi, chaynöpana cushisha cawananchïpaj. Chay rïcucunata ninqui imaypis alli cajllata rurananpaj, ima-aycanpis cashanpita waquin runacunata yanapänanpaj. Chayno Tayta Diosninchïman yäracur allicunata rurarmi mana ushacaj cawayta tarenga. Cay pachachöpis alli goyangapaj. Timoteo, imapaj churashushayquitapis ama gongaychu. Ama cäsupaychu llutan yachachicojcunataga. Chay runacunaga yachaj cashanta yarparpis yachaj-tucur manacajcunallatami yachachin. Waquenga chayno llutanta yachachishanta chasquiparmi Tayta Diosninchïman yäracuycashanpita witicusha. Gamta y gamwan caycajcunatapis Tayta Diosninchi yanapayculläshunqui. [Amén.] Cuyay wamräno Timoteo: Noga Pablumi gampaj cay cartata apachimö. Taytanchi Jesucristupa apostulnin canäpämi Tayta Diosninchi acramasha. Chaymi may-chaychöpis willacuycä Jesucristupa willacuyninta. Chay willacuyta chasquicojcunaga imaycamapis cawangami. Tayta Diosninchi y Taytanchi Jesucristo cuyapaycushunqui ari alli cawanayquipaj. *** Timoteo, pagasta junajtapis Tayta Diosninchïta mañacur gampaj imaypis mana gongaypami payta agradësicuycä. Paytaga alli yarpaynëwan sirbiycä unay famillyäcuna sirbishannömi. Wagaycar quëdamushayquita yarparmi llaquicuycä. Chaymi tincuycushwan cushicunäpaj. Noga musyämi Tayta Diosninchïman llapan shonguyquiwan yäracur pay munashanno goyaycashayquita. Chayno caycanqui chachayqui Loida, mamayqui Eunicepis Tayta Diosman yäracur goyashannömi. Chaymi gamga ruray Tayta Diosninchi ruranayquipaj churashushayquita. Tayta Diosninchi chayno churashurayqui maquëta umayquiman churaycur payta mañacuptëmi. Manami pitapis manchacunanchïpächu Tayta Diosninchëga Espíritu Santuta cachamuran, chaypa ruquenga munayninwan willacunanchïpaj, cuyanacunanchïpaj, sumaj yarpachacurir imatapis rurananchïpämi. Espíritu Santu yanapaycäshuptiquega mana pengacuypa Jesucristupa alli willacuyninta willacuy. Ama pengacuychu Jesucristu-janan nogata wichgaraycächimaptinpis. Chaypa ruquenga ñacachishuptiquipis alli willacuyta willacuy. Chayno willacunayquipämi Tayta Diosninchi yanapaycäshunqui. Payga juchanchïcunata perdunar salbamashcanchi munashannöna goyänanchïpämi. Salbamashcanchi manami allicunata rurashanchïpitachu, chaypa ruquenga juchayoj caycashapis cuyapämashpanchïmi. Cay pachata manaraj camallarnami Jesucristo cayninpa cuyapämashcanchi. Chay cuyapämashanchïtami cananga Tayta Dios musyachimashcanchi noganchïman Jesucristuta cachamur. Jesucristumi salbamashcanchi. Paymi wañunapaj caycashapis salbamashcanchi. Willacuyninchöna musyachimashcanchi mana ushacaj cawayta tarinanchïpaj cashanta. Chay alli willacuyta willacur purinäpämi Tayta Diosninchi churamasha. Chaymi apostulnin car pï-maytapis alli willacuyta yachaycächë. Chayno willacushäpitami canan ñacaycä. Chaypis manami pengacöchu. Noga musyämi piman yäracushätapis. Willacuptë paymi munayninwan yanapämanga shuntacamänan junajcama. Timoteo, Jesucristupa willacuyninta yachachishänölla gampis yachachiy. Jesucristuman yäracur pï-maytapis cuyapanqui. Imapaj churashushayquitapis ama gongaychu. Jesucristupa alli willacuyninta yachachiptiquega Espíritu Santumi yanapäshunquipaj. Paymi imaypis noganchïwan caycan. Musyashayquinöpis Asia probinsyapita caj ermänucunaga gongaycamashami. Figelowan Hermogenespis gongaycamashami. Ichanga Onesiforopa wasincho tiyaycajcunata Tayta Jesucristo cuyapaycullächun. Pay watucamaptin imaypis cushicushcämi. Prësu caycashäpita manami pengacushachu. Chaypa ruquenga Romaman chayamurpis payga jucllami ashimaran tarimänancama. Chaynöllami Éfeso marcachöpis payga sumaj yanapämaranchi. Taytanchi Jesucristo payta cuyapaycuchun runacunata jusganan junaj. Cuyashä Timoteo, Jesucristo yanapaycäshuptiquega balurchay. Achca runacunapa ñaupancho yachachishäcunata yachachinqui paycuna waquintapis yachachinanpaj. Chay runacunaga canman yäracuypaj y juccunata yachachinanpaj camäpacoj. Jesucristo nishushayquita ruraycarga ima-ayca ñacaytapis awantay juc alli suldäru imano ñacarpis awantashanno. Manami pï suldärupis suldäru caycashanpita yamacar juc rurayman aywacunchu. Chaypa ruquenga mandajnin nishantami ruran. Chaynöllami cörriypa llallinacuypa cörrejcunapis premyuta chasquinanpäga tucuytaraj päsanan. Chaycunata mana päsarga manami imatapis chasquinchu. Fiyupa ñacar chacra arojcunapis cosëchachöga arushanpita rimërumi chasquin. Nishäcunata ama gongaychu. Tayta Jesucristunami llapanta tantiyachishunquipaj. Timoteo, musyashayquinöpis Tayta Diosninchïmi Jesucristuta cawarachimuran. Payga ray David castapita mirar aywajmi casha. Chaycunataga ama gongaychu. Nogapis chayno cashantami willacuycä. Alli willacuyta willacushäpitami fiyupa ñacaycä. Wañuchicojnömi carsilcho wichgaraycä. Wichgaraptëpis Jesucristupa willacuynintaga imapis manami chapangachu. Chaymi imano ñacarpis mana yamacaypa Jesucristupa willacuyninta willacuycä. Chaynöpami Jesucristuta chasquicuptin Tayta Diosninchi acrashan cajcunata salbangapaj. Cay nishanga rasunpami: Jesucristuwan wañusha carga syëluchöpis paywanmi cawashun. Ñacayta awantarga paywanmi mandashun. Ñïgashaga paypis ñïgamäshunmi. Aunishanchïta mana cumlishapis payga imaypis noganchïwanmi caycan. Payga aunishanta manami cutiricunmanchu. Chay willashäcunataga ermänucunata willapay rimanacuyllacho mana goyänanpaj. Rimanacushanga manami pitapis allita ruranchu. Wiyajcunallatami jagayächin. Tayta Diosninchi alli ricashunayquipaj ima-aycanöpapis rasun caj willacuyninta sumaj yachachiy. Chayno captin uyway sumaj arusha car mana pengacushanno gampis manami pengacunquipächu. Tayta Diosninchïpaj manacajta yanga parlajcunapita witicuy. Chayno parlajcunaga Tayta Diosninchi mana munashanta rurayllamanmi waran-waran chayanga. Chaynöpis runapa cuerpunpa risipïlu mashtacashannömi llutan yachachishancunaga may-chaymanpis chayaycan. Chayno yachachejcunaga caycan Himeneuwan Filetumi. Paycunaga manami rasun cajtachu yachachin. Chaymi nin «Jesucristuta chasquicur maynami wañushanchïpita cawarimushano caycanchi. Manami yapayga cawarimushunnachu» nir. Chayno nirmi waquin ermänucunatapis yarpachacachin Jesucristuman mana yäracunanpaj. Chaypis Tayta Diosninchïpa alli willacuynenga wasipaj simintuta alli jatarachishanömi caycan. Chaymi palabrancho cayno isquirbiraycan: «Yäracojcunataga Tayta Dios rejsinmi» nir. Yapaypis nin: «Tayta Diosman yäracojcunaga ama juchata rurachunnachu» nir. Rïcu runapa wasinchöga manami gorillapitachu ni guellayllapitachu ima-aycapis caycan. Canmi guerupitapis mitupitapis. Goripita guellaypita cajcunaga caycan imapis captin charircunanpämi. Guerupita mitupita cajcunami ichanga caycan waran-waran manijananpaj. Mana allita rurananpaj nishäcunata pipis mana rurarga gori lätu cuyayllapaj cashannömi caycan. Chay runataga Tayta Diosmi acraraycächin pay munashanno rurananpaj. Waquin mösucuna mana allita yarpar llutanta rurashannöga ama ruraychu. Chaypa ruquenga Jesucristo munashanno goyaj ermänucunano allillata ruranqui. Tayta Diosninchïman yäracunqui. Pï-maywanpis cuyanacunqui. Pï-maywanpis alli ricanacunqui. Manacajcunata runacuna parlaptin witicunqui. Musyanquinami chayno parlarga rimanacunanpäna cashanta. Tayta Dios munashanta rurananpaj acrashan runaga piwanpis mana rimanacoj canman. Pipäpis alli canman. Pitapis sumaj yachachej y pasinsayoj canman. Contran jatarejcunata alli shimillanpa tantiyachej canman. Tantiyachiptin capaschari tantiyacur Tayta Dios munashannönapis goyanman. Chayno cawarga Satanaspa maquincho caycashanpita gueshpir Tayta Diosninchïpa maquinchönami goyanga. Sumaj tantiyacuy: Jesucristo cutimunanpaj wallcana pishiptin fiyupa sasa goyaymi cangapaj. Chay wichan runacunaga cangapaj quiquillanpaj imatapis yarpaj, guellayllapaj wañoj, manacajcunapita alli-tucoj, Tayta Diospa contran rimaj, mamanta taytanta mana wiyacoj, mana agradësicoj, Tayta Diosninchïpa palabrantapis manacajman churaj, mana cuyacoj mana cuyapäcoj, pitapis alli-tupayta munaj, washa rima, fiyu, alli goyajcunapa contran, amïguncunata contranman entregaj, mana yarpachacuypa imatapis ruraj, alli-tucoj, ollgoj, Tayta Dios munashanta rurananpa ruquenga shongun munashallanta ruraj. Runacuna ricanallanpämi Tayta Diosninchïman yäracoj-tuconga. Imanöpis cawashanmi ichanga mana Tayta Diosninchi munashannöchu canga. Chayno runacunapitaga witicuy. Chay runacuna waquenga pipa wasinmanpis yaycun warmicunata llutanta yachachinanpaj. Chay warmicunaga juchan atipashami; shongun munashancunallatami imatapis ruran. Chay warmicunaga pï yachachishantapis wiyaj-wiyajllami shuyaraycan. Ichanga manami imaypis Jesucristupa alli willacuyninta tantiyacunchu. Brüju Janeswan Jambres Moisespa contran jatarishannömi chay llutan yachachicojcunapis Jesucristupa willacuyninta yachachej runacunapa contran caycan. Chay runacunaga llutancunallata yarparmi Tayta Diospa yachachicuyninta rasunpaga mana riguinchu. Imano yachachiptinpis runacunaga tantiyacongami llutanta yachaycächishanta. Chaymi brüjucunata unay runacuna mana cäsushanno llutan yachachicojcunatapis mana cäsonganachu. Gammi ichanga llapantapis yachachishänölla rurashcanqui. Goyashäno goyashcanqui; yarpashäno yarpashcanqui; riguishäno riguishcanqui; awantacushäno awantashcanqui; noga cuyashäno cuyashcanqui; yaparir-yaparir ñacachimaptinpis pasinsacushäno awantashcanqui. Antioquiacho, Iconiucho, Listracho runacuna chiquimar gaticachämashantapis musyanquimi. Imanöshi ñacarä. Tayta Diosninchïmi ichanga llapanpitapis salbamasha. Jesucristo munashanno goyajcunaga chiquir-ushashami cangapaj. Fiyu runacuna y engañajcunaga mas mana allimanmi chayanga. Waquinta engañanga y quiquincunatapis jucga engañangami. Gam ichanga yachacushayquinölla goyay. Yachacushayqui rasunpa caj cashantaga quiquiquipis musyanquimi. Musyanquimi yachachishojcuna Tayta Dios munashanno goyashantapis. Wamra cashayquipita-pachami yachacushcanqui Tayta Diosninchïpa palabranta. Palabranta yachacurmi Jesucristuman yäracur payta chasquicushcanqui. Chaymi Tayta Diosninchi salbasha-cashunqui. Tayta Diosninchëga palabranta quiquinmi isquirbichiran. Chaymi alli caycan rasun cajta yachachinanchïpaj, piñacunanchïpaj y Tayta Diosninchi munashanno goyänanchïpäpis. Chaynöpami Tayta Diosninchi munashantana rurananpaj acrasha caycaj runaga caycanga sumaj yachacushana y sumaj camaricushana imatapis allillatana rurananpaj. Musyanquimi Jesucristo cutimur wañushacunata cawarachimur llapan runacunata jusgananpaj cashanta. Chaymi Jesucristo y Tayta Diosninchi ricaycämaptinchi gamta në: Runacuna chasquicuptin o mana chasquicuptinpis Jesucristupa willacuyninta imaypis willacuy. Willacorga sumaj tantiyachinqui, willapanqui y shacyächinqui Tayta Dios munashanno goyänanpaj. Chayamongapämi Tayta Diosninchïpa willacuyninta runacuna mana wiyayta munanan timpu. Chaypa ruquenga paycuna achca yachachicojcunata ashenga quiquincuna munashan cajllata yachachinanpaj. Chayno carmi rasun caj willacuyta wiyacunanpa ruquenga manacaj willapacunallata wiyayta munanga. Gam ichanga sumaj yarpachacuy. Ñacaycunacho carpis ama yamacaychu. Imaypis Tayta Jesucristupa willacuyninta willacuy. Tayta Dios acrasha caycäshuptiquega llapanta cumliy. Wañuyga janächönami. Nogaga Tayta Diospaj sacrifisyuta rurashannömi wañunäpaj caycä. Suldärunömi llapanta cumlishcä. Llallinacojnömi chayashcäna. Yäracushätaga manami cachaycushcächu. Cananga shuyaraycä Tayta Diosninchïpa ñaupanman chayanäpaj cajllatanami. Chaychömi Tayta Dios nimashanta cumlishäpita premyuta chasquishaj. Manami nogallachu chayno premyuta chasquishäpaj, chaypa ruquenga Jesucristo cutimunancama shuyarpaycajcunaga llapanmi chasquenga. Timoteo, tincunanchïpaj juclla shamuy. Ermänunchi Demasmi cay pachacho ima-aycapis cajcunata munar cachaycamar Tesalónica marcaman aywacusha. Crescenteta cachashcä Galacia probinsyaman, Titutanami Dalmacia marcaman. Lucasllanami nogawan caycan. Shamorga Marcusta pushacamuy. Payga Tayta Diospa willacuyninta willacuptë yanapämangami. Tiquicutanami Efesuman cachaycämö. Troaschömi Carpopa wasincho säcöta cachaycamurä. Shamorga apacapamanqui säcöta, librucunata, röllucunata. Röllutaga gongargamunquiman. Jirrëru Alejandrumi fiyupa conträ ricacusha. Chayno cashanpita Tayta Diosninchïmi jusganga. Gampis Alejandrupitaga alcäbu cacunqui. Payga Jesucristupa willacuyninta willacojcunapa contranmi caycan. Autoridäcunapa ñaupancho rimëru declarar chapacuptë manami pipis faburnë rimarcushachu. Llapanmi japalläta cachaycamasha. Chayno ruramashanpita Tayta Diosninchi perdunaycullächun. Paycuna cachaycamaptinpis Tayta Diosninchëga manami cachaycamashachu. Chaymi autoridäcunapa ñaupanchöpis runacuna salbacunanpaj alli willacuyta willacushcä. Wañuchimänanpaj caycaptinpis Tayta Diosninchïmi salbamasha liyunpa shiminpitanöpis. Chaynöllami llapan mana allicunapitapis salbamanga. Nircurnami imaycamapis ñaupancho cawanäpaj pushacamanga. ¡Tayta Diosninchëga imaypis alabasha caycullächun! Salüdöta goycullanqui Priscilata, Aquilata. Onesiforopa famillyantapis salüdöta goycullanqui. Corintuchömi Erasto quëdacamusha. Miletochömi Trofimotapis gueshyaycajta cachaycamurä. Tamya quilla manaraj chayamuptin apurä shamunqui. Eubulo, Pudente, Lino, Claudia y waquin ermänunchïcunapis salüduntami gampaj apachicaycämun. Taytanchi Jesucristo imachöpis yanapayculläshunqui gamta y llapan chaycho caycaj ermänucunatapis. [Amén.] Cuyay ermänu Tito: Noga Pablo Tayta Diospa sirbejninmi, Jesucristupa apostulnin caycä. Jesucristo acramasha captinmi may-chaypapis willacuyninta willacur puriycä. Tayta Dios acrashan cajcunatami yachaycächë Diosninchi munashannöna goyänanpaj. Chayno goyaptinchïmi imaycamapis alli cawayta tarichimäshun. Imaycamapis cawananchïpäga Tayta Diosninchi cay pachata manaraj camar unaynami niran. Nishancunataga imaypis Tayta Dios cumlinmi. Cananga salbacoj Tayta Diosninchïmi willacuyninta llapan runata musyaycächin. Chaymi willacuyninta willacunäpaj acramasha captin willacur puriycä. Tito, gamga Jesucristuman yäracushayquipitami wamräno canqui. Tayta Diosninchïpis, Jesucristupis cuyapäshushpayqui yanapayculläshunqui. Alli cawayta goyculläshunqui ari. Lamar chaupin Creta tishgupita shacamur gamtaga chaycho cachaycamurä marcan-marcan aywar ermänucuna shuntacashancho mayur ermänucunata churanayquipämi. Chayno ruranayquipaj nishätaga ama gongaychu. Mayur ermänuta churanayquipäga pï-maypitapis alli ricasha canman. Juc warmiyojlla canman. Wamrancunapis Tayta Diosninchïman yäracur allillata ruraj canman. Mamanta taytanta wiyacoj canman. Chaynöpis mayur ermänucunaga canman pï-maypitapis mana jamurpasha. Ama canmanchu alli-tucoj, rabyaj, upyaj, pillyata ashej, yargaj. Chaypa ruquenga canman pachächicoj, allillata ruraj, alli yarpayniyoj, Diosninchi munashanno goyaj, imata rurananpäpis sumajraj yarpachacoj, Jesucristupa alli willacuyninta yachacushannölla alli yachachej. Chaymi waquinpis yachaconga Tayta Diosninchi munashanno goyayta. Llutan yachachicojcunatapis tantiyachinman rasun caj yachachicuyta chasquicunanpaj. Musyashanchïnöpis achcajmi llutanta yachachej runacuna puriycan ermänucunata engañar. Paycunaga shimin tarishanta rimar puriycan. Runacunata «señalacuy» niycan. Waquin ermänucunataga maynami llapan castancunatawan engañasha. Imatapis säcanan-cashallami llutanta yachaycächin. Chaymi paycunataga ama dëjaychu llutanta yachachinanta. Yachaj Creta runapis unayga isquirbiran: «Creta runacunaga llullami; micucoj animal-nirajmi; pachallanta ashejmi; guellami» nir. Chayno nishanga rasunpami. Chaymi runacunataga sumaj tantiyachinqui Tayta Dios munashanno goyänanpaj. Tantiyachinqui «Moisés isquirbishan laycunataraj, Israelcuna yarpashantaraj cumliy» nejcunata mana chasquipänanpaj. Sumaj willapaptiquega engañacojcuna nishanta mananami chasquenganachu. Chaynöpis shonguncho mana allita yarpashpanmi yarpan imapis mana alli cashanta. Jesucristuta chasquicojcunami ichanga tantiyacun Diosninchi camashancunaga llapanpis alli cashanta. Llutan yachachicojcuna «Tayta Dios munashannömi goyä» niptinpis llutancunata rurar goyashanta ricarmi runacuna tantiyacun Diosninchïta mana wiyacushanta. Paycunaga Diosninchïta mana wiyacurmi runa-masinta chiquir imatapis alli cajtaga mana ruranchu. Tito, gam ichanga Tayta Jesucristo yachachishannölla imaypis yachachiy. Edä runacunaga Tayta Diosninchi nishanta wiyacunman. Sumaj tantiyaycur imatapis rimanman. Pitapis alli ricanman. Allita ruranman. Tayta Diosninchïmanpis llapan shongunpa yäracunman. Cuyapäcoj canman. Imapitapis pasinsacoj canman. Chacwancunapis Tayta Diosninchïta wiyacunman. Pipa washantapis ama rimanmanchu. Upyallarga ama canmanchu. Chaypa ruquenga pï-maypis ricacunanpaj Tayta Diosninchïta manchapacur goyanman. Chayraj majachacashacunata yachachinman majanta rispitananpaj; wamrancunata alli uywananpaj. Yachachinman yarpaysapa cananpaj, majanpita mas jucwanga mana cacunanpaj, wasincho ruraynincunata sumaj rurananpaj, cuyapäcoj cananpaj, majanta wiyacunanpäpis. Chayno alli goyajta ricarmi Jesucristuman yäracojcunapa washanta pipis mana rimangachu. Chaynölla mösucunata jipashcunatapis shacyächiy sumaj yarpachacurir alli cajllata rurananpaj. Ricacushunayquipaj quiquiquipis alli goyay. Pitapis willaparga furmal yachachinqui. Rasun cajllata yachachiptiquega manami pipis manacajman churashunquipächu. Nishäcunata wiyacuptiquega contranchi cajcuna manami washanchïta imata rimaytapis puydengapächu. Chaypa ruquenga quiquillanmi pengaconga. Uywaycunatapis yachachinqui patrunninta wiyacunanpaj, guellanaycar rurananpa ruquenga imatapis cushishalla rurananpaj. Shimisapa mana cananpäpis yachachinqui. Patrunninpa imantapis ama suwapächunchu. Suwapänanpa ruquenga allillata rurachun patrunnin yäracunanpaj. Jesucristuta chasquicoj uywaycuna chayno goyajta ricarmi Jesucristupa willacuynin alli cashanta runacuna tantiyaconga. Tayta Diosga llapan runacunata cuyapashpanmi llapan runacunata salbananpaj Jesucristuta cachamuran. Cuyapämashpanchïmi waran-waran yanapaycämanchi juchata mana rurananchïpaj. Chaymi cananga goyäshun pay munashannöna, allillata rurashun, cuyapäcoj cashun. Chaynöpami Taytanchi Jesucristo cutimunanpaj cushisha shuyaraycäshun. Payga llapanpaj munayniyoj Diosninchi carmi shuntacamänanchïpaj achicyaypa achicyaycar cutimonga. Jesucristoga llapan jucha ruraycunapita jorgamänanchïpämi noganchi-raycu wañuran. Chaynöpis perdunamashpanchïmi shuntamashcanchi cuyashan wamrancunana car pay munashanta rurar goyänanchïpaj. Cay willapashäcunataga pitapis mana manchacuypa sumaj yachachir shacyächinqui wiyacunanpaj. Mana wiyacojcunataga tantiyachinqui jucha rurashanta cachaycunanpaj. Pipis manacajman churashunayquipäga achäquita ama ashiychu. Llapan ermänucunata willapanqui mandajcunata, autoridäcunata rispitananpaj. Autoridä nishanta wiyacuchun. Imaypis allillata rurachun. Paycunaga pitapis ama manacajman churachunchu. Piwanpis alli goyächun. Pï-maytapis cuyapächun. Rispitösu cachun. Jesucristuta manaraj chasquicorga noganchïpis waquin runanöllami mana tantiyacur Tayta Diosta mana wiyacuranchïchu. Chaymi jucha ruraycunata cachariyta mana camäpacuranchïchu. Chiquinacur rimanacur goyaranchi. Chaypis salbamajninchi Tayta Diosninchïmi cuyapämashpanchi musyachimashcanchi llapan runatapis cuyapashanta. Payga manami allita rurashanchïpitachu salbamashcanchi. Chaypa ruquenga cuyapämashpanchïmi salbamashcanchi, mayllamashcanchi. Espíritu Santunami mushoj goyayta gomashcanchi yapay yurishano goyänanchïpaj. Salbamajninchi Jesucristu-raycumi noganchïman Espíritu Santuta cachamusha. Juchasapa captinchïmi salbasha cananchïpis mana camacaranchu. Chaypis payga cuyapämashpanchïmi perdunamashcanchi. Chaymi yäracuycanchi imaycamapis Tayta Diosninchïpa ñaupancho cawananchïpaj. Chay nishäcunaga llapanpis rasun cajmi. Chaymi nishäcunataga mana guellanaypa ermänucunata yachachiy. Chauraga sumajmi yarpachaconga Diosninchi munashanno allillata rurananpaj. Cay yachachishäcunaga llapan wiyacunanpaj allimi. Waquin runacunaga rimanacun unay Israel runacunapa castancuna mayganpis cashallanpämi, Moisés isquirbishan laycunata cumlinanpaj cajcunallapitami. Paycuna rimanacushanwanga manami pipis salbacongachu. Paycunanöga gam ama piwanpis rimanacuychu. Ermänucunata raquicächiyta munajtaga juc cuti ishcay cutilla willapay. Mana wiyacuptenga ermänunchi captinpis gargurinqui. Mana wiyacoj runacunaga jucha rurayllacho goyar Diosninchïta manami wiyacunchu. Juchanpitami paycunaga castïguman chayanga. Noga yarpaycä ermänunchi Artemasta u Tiquicuta carpis gam cajman cachamuytami. Mayganpis chayamuptenga juclla shamunqui Nicópolis marcaman chaycho tincunanchïpaj. Tamya quilla päsanancama chaycho goyaytami yarpaycä. Abogädu Zenaswan Apolos chayamuptin yanapanqui ari. Tayta Diospa willacuyninta willacur puriptin imapis pishïpacushancunata camaripaycunqui ari. Imanöllapis yanaparmi ermänunchïcuna yachaconga juccunatapis yanapayta. Allita chayno rurarga Tayta Diosninchi munashannömi goyaycanchi. Caycho caycaj ermänucuna llapanmi gampaj salüdunta apachicamun. Chayno nogapa salüdötapis ermänucunata goycullanqui. Llapayquipis alli goyänayquipaj Tayta Diosninchi cuyapar yanapayculläshunqui. [Amén.] Cuyay willacoj-masë ermänu Filemón: Noga Pablo Jesucristupa willacuyninta willacushäpita carsilcho caycarmi cay cartata apachicamö. Timoteopis salüdunta apachicamunmi. Salüdöta goycullanqui wasiquiman shuntacaycur Diosninchïta alabaj ermänucunata, ermänanchi Apiata, willacoj-masinchi Arquipotapis. Tayta Diosninchi, y Taytanchi Jesucristo cuyapaycushunqui ari alli cawanayquipaj. Filemón, imaypis mañacushä örami gampaj Tayta Diosninchïta agradësicö. Taytanchi Jesucristo munashanno cawaycashayquitami, yäracoj-masinchïcunawan cuyanacuycashayquitami willamasha. Chayno cuyapäcoj caycanqui Tayta Diosninchïman yäracurmi. Chaymi payta mañacuycä imaypis cuyapäcoj canayquipaj. Chaynöpami Jesucristo alli cawayta goshushayquita sumaj tantiyacunquipaj. Tayta Diosninchi munashanno cawananpaj yäracoj-masinchïcunata shacyächishayquitami musyashcä. Chayta musyarmi nogapis fiyupa cushicö. Filemón, noga Pabloga Jesucristupa willacuyninta willacushäpitami carsilcho caycä. Musyanquimi auquinyashäcamapis paypa willacuyninta willacuycashäta. Prësu caycashä cajman uywayniqui Onésimo chayamuptin willapaptëmi Jesucristuta chasquicusha. Chaymi cananga wamränöna caycan. Chayno captinmi gamta ruwacö Onesimuta cachamuptë alli chasquiycunayquipaj. Jesucristupa apostulnin carmi nogaga gamta obligarpis obligäman. Chaypis manami munashäta rurachiyta munächu, chaypa ruquenga cuyacoj captiquimi ruwacuycä Onesimuta alli jamachinayquipaj. *** *** Onesimoga ñaupata manami sumajchu yanapäshurayqui. Cananmi ichanga Jesucristuta chasquicusha car ishcanchïtami yanapämäshun. Chaymi fiyupa llaquirpis Onesimuta gam cajman cutiycächimö. Jesucristupa willacuyninta willacushäpita prësu caycashäcama gampa ruquiqui yanapämänanpaj goyächicuptëpis allimi canman caran. Ichanga manami goyächicömanchu noga munashäno, chaypa ruquenga quiquiquirämi uywayniquitaga yanapämänanpaj u mana yanapämänanpäpis ninquiman. Capaschari Tayta Dios Onesimutaga juc rätullapis gampita raquisha. Canan cutimorga para-simrinami gamwan goyanga. Amana ricanquinachu uywaytanöga. Chaypa ruquenga cuyay ermänunchïtanöna jamachinqui. Nogaga fiyupami cuyä. Gampis cuyay wauguiquitanöna ricanquiman. Chaymi gampis yäracoj-masë captiqui ruwacö nogata chasquiycämajnölla paytapis chasquinayquipaj. Uywayniqui Onésimo ima mana allitapis gampaj rurasha captin u jagayqui captenga nogata cobramay. Noga Pablo quiquëmi isquirbiycämö: Llapantami pägashayqui. Ichanga ama gongaychu Jesucristupa alli willacuyninta willapashäpita gampis jagä caycashayquita. Filemón, yäracoj-masë captiquimi gamta ruwacö nishäta cumlinayquipaj. Ruwacushäta cumliptiquega cushicushämi. Chaymi cay cartata apachicaycämö imatapis nishätaga cumlinayquipaj cashanta musyar. Nogaga musyämi nishäpita masta ruranayquipaj cashantapis. Mastapis ruwacushayqui. Pachächimänayquipaj camaricuycay ari. Nogaga Tayta Diosninchïta mañacushayquino carsilpita llojshimur watucoj shamushämi. Nogawan carsilcho caycaj Epafraspis salüdunta apachicamunmi. Paypis Jesucristupa alli willacuyninta willacushanpitami prësu wichgaraycan. Ermänunchi Marcos, Aristarco, Demas, Lucaspis salüdunta apachicamunmi. Paycunami llapanchöpis yanapaycäman. Taytanchi Jesucristo cuyapäshushpayqui gamcunata imaypis yanapayculläshunqui. [Amén.] Unay caj awilunchicunata Tayta Diosga tucuynöpami achca cuti willapaj imano cawananpäpis. Chaynömi profëtacunawanpis tantiyachiran pay munashanno cawananpaj. Canan wichanmi ichanga Wamran Jesucristutana Tayta Dios cachamusha munashanno cawanapaj tantiyachimänanchïpaj. Wamranwanmi mundutapis ruraran. Nircur Wamrantami churasha llapantapis maquincho chararänanpaj. Wamranmi musyachimanchi Tayta Dios imano munayniyoj cashantapis. Wamranta rejserga quiquin Tayta Diostapis rejsinchïmi. Llapan camashancunatapis munaynincho Wamran chararaptinmi canancamapis caycanraj. Wamranga llapan juchanchïcunata perdunamänanchïpämi cruscho wañurcur syëluman cutiran. Chaychönami cananga Tayta Diospa derëchu caj-läduncho jamaraycan. Chaymi Diospa wamranga anjilcunapitapis mas munayniyoj caycan. Anjilcunataga maygantapis manami wamrachacuranchu. Manami imaypis Diosga anjilcunata cayno niranchu: «Gamga wamrämi canqui. Canan junajpitaga taytayquinami cä.» Chayno manami maygan anjilpäpis niranchu: «Nogami cashaj papänin. Paynami wamrä canga» nir. Wamran Jesucristuta cay pachaman cachamushpan ichanga Tayta Dios niran: «Llapan anjilnëcunapis rispitar payta adurachun». Anjilcunapänami Tayta Dios cayno niran: «Anjilnëcunatami camashcä wayrano munashäpa aywananpaj, munashäta rurar ninano cananpaj.» Wamranpämi ichanga niran: «Gam mandashayquega mana ushacajmi canga. Gamga llapantapis allimi mandanqui. Alli cajta cuyanqui, mana alli cajta chiquinqui. Chaymi gamtaga Tayta Diosniqui acrashurayqui. Waquin yanasayquicunapitami acracushurayqui. Sumaj cushicachishurayqui.» Chaynöpis niran: «Tayta, gallarinanpita-pachami cay pachatapis gamga tacyachishcanqui. Quiquiquimi syëlutapis rurashcanqui. Llapanmi chaycunapis illgangapaj. Gammi ichanga jinalla caycanquipaj. Llapan chaycunaga röpanömi ushacanga. Röpata dublajnömi rurarinquipaj. Rucarachinquipäpis röpanta rucacushannöllami. Gammi ichanga imaypis cashayquinölla caycanquipaj. Gamga imaypis chaynöllami cawaycanquipaj.» Tayta Diosga manami maygan anjiltapis nishachu: «Cay derëchu caj lädöman jamacuy llapan chiquishojcunata munayniquiman churanäcama» nir. ¿Manachu llapan anjilcunapis caycan Tayta Dios munashanta ruranallanpaj? Paycunataga Tayta Dios cachamusha Jesusta chasquicojcunata yanapänanpämi. Chayno caycaptenga wiyashanchïcunata sumaj wiyacuypaj. Mana wiyacorga llutanmanpis chayashwanmi. Ñaupata Diosninchi anjilnincunawan willacachir yachachishanga caran runacuna cumlinanpaj laymi. Chaymi chay layta mana wiyacojcunawan jucha rurajcunaga castigasha caran. Chayno caycaptenga salbamajninchi Jesucristuta mana wiyacur ¿imanöparaj salbacushwan? Salbamänanchïpaj cashantaga quiquin Tayta Jesusmi rimëru willacusha. Nircurnami payta wiyajcunapis llapanta musyachimashcanchi. Chaycuna rasunpa cashanta quiquin Tayta Diosmi musyachimashcanchi milagrucunata rurachishpan, almiraypajcunata rurachishpan, acrashancunatapis yachayta gor Espíritu Santuta cachamushpan. Tayta Diosga manami anjilcunapa maquinmanchu churasha cay munduta mushojman ticrachinanpaj cajtapis, man'chäga Jesuspa maquinmanmi. Chaymi Tayta Diospa palabranchöpis juc runa cayno niran: «¿Imataj runa, payta yarpänayquipäga? ¿Imataj ushacajlla runaga caycan llaquinayquipäga? Runataga anjilcunapita mas mënus munayniyojllatami rurarayqui. Chaypis camacächishcanqui munayniyoj cananpaj, rispitasha cananpämi. Cay pachacho cajtaga llapantapis runapa munaynincho cananpämi churashcanqui.» Chayno nerga llapantapis cay pachacho camashancunata runapa munaynillanmanmi churasha. Chayno captinpis manami ricanchïrächu runapa munaynincho llapan cashanta. Chayno captinpis Jesusmi ichanga llapantapis munayninchöna chararaycan. Chayno cananpämi Tayta Dios cuyamashpanchi Payta cay pachaman cachamusha noganchi-raycu ñacar wañunanpaj. Chaymi juc rätulla anjilcunapita wallca munayniyoj cananpaj churasha captinpis cananga llapanpitapis mas munayniyoj car Tayta Diospa ñaupanchöna jamaraycan. Tayta Dios camashallanmi llapanpis caycan. Pay munaptinmi ima-aycapis caycan. Chayno carmi wamrancunata ñaupanman chayachinan-raycu quiquin camacächisha Jesús fiyupa ñacar wañunanpäpis. Jesusmi llapanchïta salbamänanchïpaj ñaupanchïta aywasha. Jesuspis, payman yäracoj cajcunapis juc taytallapitami caycanchi. Chaymi Tayta Jesusga payman yäracojcunata mana pengacuypa «chay taytallapitami canchi» nin. Tayta Diospa palabranchöpis niycan: «Gampämi wauguëcunata pañëcunata willapäshaj. Shuntacaycurmi gamta alabashayqui.» Mastapis niycan: «Nogaga payllamanmi yäracushaj.» Chaynöpis nin: «Tayta Dios tarichimashan wamräcunawan nogaga caychömi caycä.» Noganchïpis runalla carmi ñacanchi, wañunchïpis. Chaymi Jesuspis noganchïno runa yurir ñacaytapis, wañuytapis tarisha. Noganchïno yurircur wañurmi Jesusga wañuypaj munayniyoj caycaj dyabluta binsisha. Chaynöpami imaypis wañuyta manchacuycar cawashanchïpita jorgamashcanchi wañuy chayamuptin manana manchacunanchïpaj. Rasunpapis Jesusga cay pachaman manami anjilcunata yanapajchu shamusha. Payga shamusha Abrahampita mirar aywajcunata yanapänanpämi. Chaymi payga runalla cay pachaman shamusha car cuyapäcoj mas mandaj cüranchi ricacusha. Cuyapäcoj mas mandaj cüranchi carmi cruscho wañusha Tayta Diosninchi llapan juchanchïpita perdunamänanchïpaj. Jesustaga cay pachacho dyablu ñacachiranmi; juchatapis rurachiyta munaranmi. Chaymi noganchïta ñacachimaptinchïpis juchata rurachiyta munamaptinchïpis Jesusga cuyapämashpanchi yanapämanchi. Ermänucuna, gamcunataga quiquin Tayta Diosmi acrasha-cashunqui payllapäna canayquipaj. Chaymi Jesús pï cashantapis sumaj musyay. Payga caycan Tayta Dios cachamushan apostulninchïmi, yanapäcoj mas mandaj cüranchïmi. Jesusga Tayta Dios nishannöllami llapanta wiyacuran imanömi Moisespis wiyacuran, chayno. Payga marca-masincunata mandaran Tayta Diospa wasinta ricaj-japuymi. Llapan wasicunatapis simri jucmi jatarachin. Chaynömi ima-aycata camajpis Tayta Dios caycan. Payga llapan camashanpitapis mas munayniyojmi caycan. Chaynömi Jesuspis Moisespita mas rispitädu caycan. Moisesga wasita ricajnöllami caran. Jesusmi ichanga wasi arucänanpaj camacächejno caran. *** Moisesta Israel runacunaman wasicho capuralno cananpaj Tayta Dios cachaptin llapantami wiyacuran. Payga Israelcunata willaparan shamoj watacunacho Tayta Dios imata ninanpaj cashantapis. Jesusmi ichanga mana capuralnachu. Payga quiquinpa wasinchöna caycan Tayta Diospa wamran cashpanmi. Noganchïpis Jesusman mana yamacaypa yäracur nishancunata imaypis cumlerga Tayta Diospa wamrannami caycanchi. Chaymi Espíritu Santu cayno nishanta sumaj tantiyacushun: «Gamcuna canan junaj sumaj wiyacunquiman Tayta Dios nishanta. Alli wiyacushpayqui ama shonguyquitapis chucruchiychu Tayta Diosta ñaupata mana wiyacojcunanöga. Paycunaga chunyajchömi Tayta Diosta musyapayta munaran. Chuscu chunca watantin llapan rurashäta ricasha carcaycarpis unay awiluyquicunaga musyapämayta munaran. Chaynöpami chay runacunapäga rabyacurcurä. Rabyacurcurmi cayno nirä: ‹Cay runacunaga shongun munashannömi puricuycan. Noga willapar tantiyachishätaga manami rurayta munashachu.› Chaymi rabyashpä cayno nirä: ‹Jamananpaj aunishämanga manami yaycuchishächu› nir.» Ermänucuna, gamcunapis sumaj tantiyacuy. Cuydä canquiman chucru shongu. Cuydä munayniyoj Tayta Dios nishancunata mana wiyacoj canquiman. Chaypa ruquenga waran-waran jucniqui-jucniquipis shacyächinacuy Tayta Dios munashanno cawanayquipaj. Chaynöpami canan junaj sumaj wiyacunqui shonguyquicuna mana chucruyänanpaj. Imaycamapis Jesucristuman yäracur pay munashanno cawashpanchëga paypa yanapajninmi caycanchi. Chaymi mana cachaypa payman yäracorga noganchïpis payno cashunpaj. Chaymi Tayta Diospa palabranchöpis niycan: «Gamcuna canan junaj sumaj wiyacunquiman Tayta Dios nishanta. Alli wiyacushpayqui ama shonguyquitapis chucruchiychu Tayta Diosta ñaupata mana wiyacojcunanöga.» ¿Picunataj caran Tayta Dios willapashanta wiyaycashpanpis contran ricacojcunaga? Chay contran ricacojcunaga caran Moisés Egipto nasyunpita jorgamushan runacunami. ¿Picunapätaj Tayta Diosga chuscu chunca (40) watantin rabyasha cacuran? Mana riguishpan juchata rurajcunapämi. Chay juchayojcunaga chunyajcho puriycällarmi wañuran. ¿Picunapätaj Tayta Diosga juraran jamayta tarinanpaj caycaj chacraman mana yaycunanpaj? Tayta Diosga chayno juraran willapashanta mana wiyacojcunapämi. Tayta Dios nishannöllami mana wiyacoj Israelcunaga «Jamayta tarichishayquipaj» nishan chacraman mana yaycuranchu. Tayta Diosninchïmi ichanga aunishanta jinalla shuyaraycächimanchi: «Alli jamaytami tarichishayqui» nir. Gamcunapis mana wiyacorga cuydä chay jamayta mana tarinquimanchu. Unay Israelcuna wiyashannömi noganchïpis alli goyayta tarichimänanchïpaj caj willacuyta wiyashcanchi. Ichanga alli willacuyta wiyashpanpis paycunaga manami wiyacuranchu. Noganchi riguejcunami ichanga Tayta Dios alli jamayta tarichimänanchïpaj cajman chayashunpaj. Mana riguejcunataga Tayta Dios niran: «Jamayta tarichinäpaj aunishäman manami yaycuchishächu» nir. Chayno niran manami alli jamayta mana camarisha carchu. Alli jamaytaga camariran cay pachata camallarnami. Tayta Diosga palabrancho juc pachachöpis niycanmi ganchis junaj cajpäga: «Llapanta camarcurna ganchis caj junajchöga Tayta Dios jamaran.» Tayta Diospa palabrancho juc pachachöpis yapay niycanmi: «Jamayta tarichinäpaj aunishäman manami yaycuchishächu» nir. Chay nishannöllami unay Israel runacuna mana wiyacoj cashpan Tayta Dios aunishan jamayta mana tariranchu. Chaypis noganchëga Tayta Dios aunishan jamayta chasquishunpaj pay nishancunata wiyacur-rämi. Chay jamayta chasquinanchïpämi Tayta Diosga ray Davidta tantiyachiran cayno isquirbinanpaj: «Gamcuna canan junaj sumaj wiyacunquiman Tayta Dios nishanta. Alli wiyacushpayqui ama shonguyquitapis chucruchiychu.» Israel runacunata Josué jamayta tarichisha captenga Tayta Dios canan junaj alli jamayta tarichinanpaj cajta manami ninmanchu caran. Chaymi Tayta Diosman yäracoj runacunapäga canan caycanraj alli jamayta tarinanpaj junaj. Imanömi Tayta Diosninchïpis llapanta camaycur jamaran chaynömi Tayta Dios jamayta tarichishanman yaycorga llapan aruypitapis jamanga. Chayno caycaptenga sumaj yarpachacushun Tayta Dios camarishan jamayta tarinanchïpaj. Cuydä Israel runacuna mana wiyacoj cashanpita jamayta mana tarishanno noganchïpis mana wiyacoj carga jamayta mana tarishwanchu. Tayta Diospa palabranga fiyupa munayniyojmi. Cawajmi. Ishcan-läpa afilasha sablipitapis mas fïnumi. Runapa shonguncamami chayan. Tulluncunatapis päsarir togshuncamami chayan. Runa imata yarpashallantapis, imata munashallantapis taripanmi. Llap-llapantami musyacächin. Chaymi Tayta Dios camashan cäga paypita mana pacacunchu. Paypäga llapanpis ricacajllami caycan. Chaymi imata rurashallanchïtapis jusgamäshunpaj. Chaynöpis Tayta Diospa wamran Jesusga caycan llapanpita mas mandaj cüranchïmi. Canan payga caycan Tayta Diospa ñaupanchömi. Chaymi payllaman imaypis yäracuycäshun. Guepaman ama cutishunchu. Noganchïta dyablu juchata rurachiyta munamashanchïnöllami Tayta Jesustapis juchata rurachiyta munaran. Chaypis Tayta Jesusga manami juchaman tuniranchu. Taytanchi Jesusga noganchïno runa cayta päsasha carmi rejsiycämanchi; cuyapämanchi. Chayno caycaptenga mana manchacuypa amatar cuyacoj Tayta Diosninchïta mañacushun cuyapaycamänanchïpaj. Chaymi mañacushanchi öra yanapämäshun. Mandaj cüra cananpäga Tayta Diosmi runacunapita acran. Chay cüraga caycan Tayta Diospaj ofrendata, uywacunata pishtarcur garananpämi. Chaycunataga ruran juchancunapita perdunasha cananpämi. Cüracunapis runalla cashpanmi imallachöpis pantan. Chaymi runacuna mana musyayninpa juchata ruraptin tantiyashpan cuyapan. Chayno imallachöpis pantaj cashpanmi quiquinpa y waquin runacunapa juchanpitapis uywata pishtan. Quiquillanpitaga manami mayganpis cüracunapa mandajnin canmanchu. Tayta Diosmi maygantapis churan mandaj cüra cananpaj. Aarontapis chaynömi churaran. Chayno Jesucristupis manami quiquinpa munaynillanpitachu mandaj cüra cayman chayasha. Man'chäga Tayta Dios churaptinrämi mandaj cüra cayman yaycusha. Paytami Tayta Dios niran: «Gamga wamrämi canqui. Canan junajpitaga taytayquimi cä.» Tayta Diospa palabrancho juc pachachöpis niycan: «Melquisedecnömi gamga imaycamapis cüra canqui.» Jesucristoga cay munducho goyaycashpan wagayparaj, gayacuyparämi ruwacuran. Wañuypita salbacoj Tayta Diosta mañacuran «Yanapaycallämay munashayquino llapanpis camacaycunanpaj» nir. Tayta Dios nishanta ruraj captinmi mañacushanta wiyaran. Jesusga Tayta Diospa wamran caycarpis ñacashpanmi cruscho wañuran. Chaynömi Tayta Diospa buluntäninta wiyacuyta yachacuran. Chayno Tayta Diosta wiyacoj cashanpitami payta wiyacoj cajtaga salbananpaj munayniyoj caycan. Chaymi Tayta Diosga churasha Melquisedecno imaycamapis mas mandaj cüra cananpaj. Jesucristo mandaj cüranchi cashanta willapänäpäga achcarämi caycan. Ichanga willapaptëpis gamcuna guellanarmi tantiyayta mana atipanquipächu. Cananyäga gamcuna maynami yachachicojpis canquimanna. Chaypis juc yachachiypärämi caycanqui. ¿Gamcunaga Tayta Diospa palabranta yapay-yapay willapänallätachu shuyarpaycanqui? Pishi wamra chucru micuyta manaraj micojnöpis lëchillata shuyarpaycanqui. Lëchillataraj munaycarga chuchuycaj wamranöllarämi carcaycanqui. Chaura ¿imanöparaj musyanquiman Tayta Dios munashanno cawayta? Chucru micuymi ichanga rucu runacunapäna caycan. Rucu runacunaga musyannami maygan alli cashanta maygan mana alli cashantapis. Chayno caj runaga tantiyannami Tayta Dios munashanno cawayta. Chaymi Jesucristupa willacuyninta ichic-ichicllata yachacushallanchïwanga ama cacushunchu. Chaypa ruquenga mastana yachacushun. Manami yaparir-yaparir yachachëmannachu arpinticuypita, salbacunapaj Tayta Diosman yäracunanchïpaj cashanpita, bautisacunanchïpaj cashanpita, Jesusman yäracojcuna Espíritu Santuta chasquishanpita, wañojcuna cawarimunanpaj cashanpita, cay pacha ushacaptinna Tayta Dios jusgananpaj cashantapis. Tayta Dios yanapämaptinchëga chaycunapitapis masta yachacushunmi. Juc runa Jesucristuman riguishana caycar, Tayta Diospa cuyacuyninta musyaycar, Espíritu Santuta chasquicusha caycar, Tayta Diospa alli willacuyninta wiyacushana caycar, shamoj junajcunacho ima päsananpaj cajtapis musyaycar Tayta Diosta ñïgaptenga manami puydishwannachu Tayta Diosman yapay cutichiyta. Chay runaga Tayta Diospa contran carmi Jesucristuta yapay crusificajnöna caycan. Chay runa-jananmi waquin runacunapis Jesucristuta manacajman churan. Sumaj yachacuycarpis Jesuspa contran jatarir guepaman cuterga manana cutimuyta yarpannachu. Gamcunaga chacranömi caycanqui. Tamya alli chayashan chacraga duyñunpaj allimi wayun. Chay chacraga Tayta Diospa bindisyunnintami chasquin. Cashayoj mana alli jachacunallata wayoj chacrami ichanga mana bälinchu. Chayno carmi chay chacraga maldisyunädu ricacun. Chaymi rupaycachinna. Cuydä gamcunapis Tayta Diospa contran ima caycanquiman. Cuyay ermänucuna, chayno nirpis manami yarpächu gamcuna chucru shonguyar Jesucristuman manana yäracunayquipaj cashantaga. Chaypa ruquenga yarpä Tayta Dios munashanno imaypis cawarcaycashayquitami. Imano ñacarpis payman yäracushayquitaga Tayta Diosninchi manami gongangachu. Manami gongangachu ermänucunawan cuyanacur yanapänacushayquitapis. Jesucristuta chasquicushayquipita-pacha alli cawashayquinölla Tayta Dios munashanno imaypis caway. Chayno cawashayquipitami Tayta Dios shuyaraycächishushayquita chasquinquipaj. Chaymi guellacuna-japuy janan shongullaga ama canquichu. Man'chäga unay runacuna yäracushanno mana yamacaypa sumaj yäracuy. Chayrämi shuyashayquitapis chasquinquipaj. Tayta Diospita mas munayniyöga pipis manami canchu. Chaymi Abrahamta aunirga juc testïguta mana ashiranchu; manchäga quiquillanmi jurar auniran: «Nogaga bindisyunta goshayquipaj. Gampita mirajcunapis aypallaman mirananpämi yanapäshayqui.» Chaymi Abrahamga mana yamacaypa shuyarayninpa Tayta Dios aunishanta chasquiran. Runa imatapis aunir Tayta Diospa jutinchömi juran. Chayrämi jucninpis aunishanta cumlinanpaj cashanta riguin. Chaynöllami Tayta Diospis quiquillan jurar auniran. Chaymi awilunchïcunaga yäracuran: «Quiquin aunishantaga Tayta Dios llapantami cumlenga. Aunishantapis manami cutiricongachu» nir. Tayta Diosninchëga manami llullacunchu. Chaymi canan noganchïpis musyanchi jurashanta, aunimashanchïta cumlinanpaj cashanta. Chaymi payman yäracoj cajcunaga cushisha shuyäcunchi Tayta Dios aunimashanchïta imay öra carpis cumlimänanchïpaj cashanta. Tayta Dios imatapis aunishanta cumlej captinmi noganchïpis guepaman mana cutiypa cushisha payta shuyaraycäshun. Chaynöpami mas rispitädu cajta chaparaycaj tëlata päsar Tayta Diospa ñaupanman chayashunpaj. Chaymanga Jesucristumi yaycusha noganchïpis Tayta Diospa ñaupanman chayananchïpaj. Chaynöpami payga Melquisedecno imaycamapis mas mandaj cüra ricacusha. Melquisedecga caran Salempa raynin. Payga syëlucho caycaj munayniyoj Tayta Diospa cüranmi caran. Chay wichanmi Abraham raycunawan pillyar binsiycushpan cutiycämuran. Chayno cutiycämuptinmi Melquisedecga tariparan. Nircur chaychömi bindisyunta goran. Abrahamnami pillyar, binsiycur ima-aycatapis apamushanpita diesmuta Melquisedecta goycuran. Melquisedec ninanga caycan: «Alli ray» ninanmi; Salempa raynin ninanpis «Alli goyäcuy marcapa raynin» ninanmi. Chay runapaga manami musyacanchu pï papänin, ni pï maman cashanpis. Chayno manami musyacanchu ima famillya cashanpis. Manami musyacanpischu maycho yurishan, ni maycho wañushanpis. Payga Tayta Diospa wamran cüra cashanno imaycamapis cürami caycan. Sumaj tantiyacushun, Melquisedec munayniyoj cüra captinmi unay awilunchi Abrahampis pillyacho llapan gänamushan cajcunapita diesmuta payta raquipaycuran. Moisés isquirbishan laychöga niycan Levïpita mirajcuna cüra cashpan paycunalla diesmuta chasquinanpämi. Paycunaga Abraham castalla caycarpis chasquin llapan Israelcuna apamushanta. Levïpita mirar aywajpa wamran mana caycashpanpis Melquisedecga Abrahampita diesmuta chasquiran. Nircur Melquisedecga Abrahamta bindisyunta goran. Abrahamtaga Tayta Dios bindisyunta gonanpaj maynami auniran. Musyashanchïnöpis bindisyunta gojpitaga manami mas munayniyojchu bindisyunta chasquëga. Cay pachachöga wañojlla caycarmi Levïpita miraj cüracuna diesmuta chasquiycan. Melquisedecpämi ichanga Tayta Diospa palabrancho niycan pay mana wañushanta. Diesmuta chasquiycaj Levïpita mirar aywaj cüracunapis pägaranmi Melquisedecta Abraham pägaptenga. Abrahamta Melquisedec taripaj aywashan wichanga Leví manaraj yurirpis unay caj awilun Abrahamcho maynami caycaran. Layta goshan örami Levïpita miraj cüracunata Tayta Diosga churaran. Chay casta cüracunaga runacunapaj manami alli cawayta apamuranchu. Chaymi Tayta Diosga churasha Melquisedecno caj cürataraj. Payga manami Aarón castapitanachu casha. Chayno cüra cayta rucacherga laytapis ticrachinanmi caran. Canan Melquisedecno caycaj cüraga manami Levïpita mirar aywajchu. Chaypa ruquenga yurisha Israel trïbupita carpis juc trïbupitami. Manami cüra cananpaj acrasha caj trïbupitachu yurisha. Musyashanchïnöpis Tayta Jesusga Judá trïbupitami yurisha. Chay trïbupita cüra cananpaj cajtaga Moisés nishan laycho manami ni imanillarpis rimacuranchu. Cananmi ichanga sumaj tantiyacaycan Jesusga Melquisedecno juc casta cüra cashan. Manami laycho nishannöchu Leví trïbupita canan caj cürataga Tayta Dios churasha. Chaypa ruquenga mana wañojtanami cüranchi cananpaj churasha. Chaymi paypäga Tayta Dios nisha: «Melquisedecnömi gamga imaycamapis cüra canqui.» Chayno nerga musyachimanchi cüracunata churanapaj ñaupa caj lay mana bälishantana. Moisés isquirbishan layta yachacurpis runacuna manami Tayta Dios munashanno cawashachu. Cananmi ichanga noganchïpaj caycan mas yäracunapaj. Paymi Tayta Diospa ñaupanman chayachimanchi. Waquin cüracunataga Tayta Dios manami imatapis jurashpan auniranchu. Jesús cüra cananpaj churashpanmi ichanga jurashpan niran: «Tayta Diosmi aunisha. Aunishantaga manami cutiricongachu. ‹Melquisedecnömi gamga imaycamapis cüra canqui› » niran. Chayno aunishanpitami musyanchi Tayta Jesús chay mushoj conträtuta bälichinanpaj cashanta. Unayga gatinayllami achca cüracuna aruran. Juc wañucuptenga jucna yaycuran. Jesusmi ichanga mana wañushpan cüra caypitaga imaypis mana rucangachu. Chaymi payga pï-maytapis salbananpaj imaycamapis caycan. Pay nishanta wiyacushpan Tayta Diosman yäracojtaga salbangami. Jesusga imaycamapis cawaj cashpanmi Tayta Diosta ruwacun payman yäracojcunapaj. Chay-niraj mas mandaj cürami pishiycämaranchi. Jesusga Tayta Dios munashannömi cawan. Ima juchanpis manami canchu. Imaypis manami juchata rurashachu. Juchayoj runacunapa chaupinpita raquirmi Tayta Diosninchëga syëluman shuntacuran ñaupancho cawananpaj. Payga manami cay pachacho mandaj cüracunanöchu. Chay cüracunaga waran-waranmi uywacunata pishtan, quiquinpa juchanpita, nircur llapan runacunapa juchanpitapis. Chaypa ruquin Jesusga juc cutillami cruscho wañusha pipis payman yäracorga salbacunanpaj. Moisés isquirbishan laywanga ushacaj runacunatami mandaj cüra cananpaj churasha. Chaymi runalla cashpan sasataraj Tayta Dios munashanno ruran. Tayta Diospa wamran Jesusmi ichanga juchaynaj caycan. Chaymi Tayta Diosga jurashpan wamrantana churasha mandaj cüra cananpaj. Cay parlaycashanchïta tantiyacur cushicunchi. Canan caj mandaj cüranchi Jesusga syëluman cuticur Tayta Diospa derëchu caj-lädunman aywaycurmi jamaraycan. Chaychömi cananga quiquin Tayta Dios jatarachishan adurana wasicho noganchïpa cüranchi caycan. Chay wasiga manami runa rurashanchu, man'chäga Tayta Dios rurashanmi. Cay pachacho mas mandaj cürataga Tayta Dios churasha paypaj ofrendata apar altarcho rupachinanpämi. Chaynöllami Tayta Jesuspis ofrendatano Tayta Diospaj apaycan. Cay pachallacho car Tayta Jesusga manami mandaj cüra canmanchu caran. Cay pachachöga Moisés isquirbishan laycunacho nishannömi mayna cüracuna caycan ofrendacunata apananpaj. Cay pachacho caj mandaj cüracunaga Tayta Diospaj ofrendata apaycur rupachin syëlucho caycaj Templu-nirajta rurashallanchömi. ¿Imanöpataj syëlucho caj-niraj Templu cashanta musyanchi? Moisés Tincuna Tolduta rurananpaj caycaptin Tayta Dios niran: «Sumaj yarpay chunyaj jircacho imanöta ricachishätapis. Nircur ricashayquitanölla aruchinqui.» Cananga Jesucristunami rimir caj cüracunapitapis mas alli caj mas mandaj cüranchi caycan. Payga chay rimir conträtu laycunapitapis mas alli caj conträtutami apamusha. Chay conträtoga Tayta Dios mas alli cajta aunishanchömi caycan. Unay caj conträtu rasunpa alli casha captenga mananami yapay noganchïwan conträtu canmannachu caran. Unay conträtuta runacuna cumliyta mana camäpacuptinmi Tayta Dios niran: «Tayta Diosmi nin: Juc junajmi yapay mushoj conträtuta rurashaj Israel runacunawan y Judá runacunawan. Chay conträtoga manami canganachu unay caj awiluncunawan rurashänöga. Chay conträtutaga rurarä Egipto nasyuncho carcaycajta maquinpita janchacurcur jorgamushpämi. Awiluncunaga nogapa caycashpanpis chay conträtu rurashäta manami cumliranchu. Chaymi nogaga paycunata mana cäsupashcänachu. Israelcunawanga caynömi mushoj conträtuta rurashaj: Laynëcunatami paycunapa shongunman isquirbishaj. Yarpayninmanpis churashaj. Paycunami acrashä runacuna canga, noganami Diosnin cashaj. Noga pï cashätapis musyananpaj mananami jucnin-jucninpis yachachinacongapänachu. Noga pï cashätapis mas jatunpita tacshacama llapannami musyangapaj. Llapan juchancunatami perdunashaj. Chayno perdunaycorga mananami yarpäshänachu ima jucha rurashancunatapis.» Chayno Tayta Dios mushoj conträtuta rurananpaj parlarga tantiyaycächimanchi unay caj conträtu auquisyashana cashantami. Chayno auquisyasha car mana allina carga manapis aycällatanami illganga. Unay caj conträtuchöga niycaran Tayta Diosta adurana wasicho imanöpis adurananchïpämi. Chayga cay pachacho adurananchïpämi caran. Chayno conträtuta rurashpanmi Tayta Diosta rispitana Toldupis cayno caran: Rimir caj cuartu caran Rispitädu cuartu. Chaycho caycaran candilëru, mësa Tayta Diospaj churashan tantawan. Chay cuartupita ruriman caj cuartuna caycaran Mas Rispitädu caj. Chayta chaparaycaran racta pipis mana yaycunanpaj. Chaycho caycaran goripita insinsu rupachicuna. Chayno caycaran Tayta Dioswan conträtu rurashan babul. Chayga caran intërun goriwan chapyasha. Chay babul rurincho churaraycaran goripita juc tasun. Chay tasunchöna caycaran maná. Chaynöpis babulcho caycaran Aaronpa bäran. Chay bäranga unay chillguiranshi. Chayno caycaran chunca mandamintucuna isquirbiraycashan läja rumipis. Chay babulpa chapananchönami caycaran goripita rurasha ishcay querubín anjilcuna chaycho Tayta Dios caycashanta musyachir. Chay querubincunami babulpa chapanan janancho ñaupaman älan quichasha caycaran. Chaychömi runacunapa juchanta Tayta Dios perdunaj. Maspis caycanrämi chaycunapita tantiyachinäpäga. Unay cüracuna rurashantaga musyanquinami. Waran-waranmi Tincuna Tolducho caycaj Rispitädu caj cuartullaman yaycoj laycuna nishanno llapanta rurananpaj. Ruri caj Mas Rispitädu cuartuman ichanga mas mandaj cüralla watacho juc cuti yaycoj. Uywapa yawarninta apacurcurmi yaycoj. Chay yawartaga apaj quiquinpa juchanpita y runacunapis mana tantiyaypa juchata rurashanpita perdunasha cananpämi. Mas Rispitädu caj cuartuman mas mandaj cüralla yaycusha captinmi Espíritu Santu tantiyachimanchi unay caj conträtu nishannölla rurarga noganchïpis Tayta Diospa ñaupanman mana chayananchïpaj cashanta. Chaynömi canancamapis caycan. Unay caj conträtu nishanno Tayta Diospaj ofrendata apar rupachishancunapis manami runacunapa yarpayninta rucacächiranchu. Unay caj conträtuchöga isquirbiraycan imata micunanchïpaj imata mana micunanchïpäpis, imata upunanchïpaj imata mana upunanchïpäpis, chaynölla yacuwan limyuyänanchïpäpis. Chaycunataga runacuna cumlinan caran Tayta Dios llapanta mas allipaj rucacächinancamallami. Mushoj conträtuchöga Jesucristunami mandaj cüranchi caycan. Paymi syëlucho caycaj adurana wasiman yaycusha. Chay wasiga manami cay pachacho runa rurashanchu caycan, man'chäga quiquin Tayta Dios rurashannami. Syëlucho Mas Rispitädu cuartuman yaycunanpäga manami cay pachacho cüracuna rurashanno chïbupa törucunapa yawarninta aparcurchu yaycusha, man'chäga quiquinpa yawarninta jicharmi yaycusha. Cada wata yaycunanpa ruquenga juc cutillami syëlucho caycaj Mas Rispitädu cuartuman yaycusha chasquicojcunata salbananpaj. Unay caj conträtuchöga niycan törucunapa chïbucunapa yawarninta y ternërata rupachishancunapa uchpancunatapis runacunapa jananman machipänanpämi. Chay nishannölla machipaptinmi runacuna ricanallanpäga limyuna caran. Yarpaynin ichanga manami rucacaranchu. Jesucristo quiquin buluntäninpa yawarninta cruscho jichaycaptenga manami janallanpachu limyu caycanchi. Man'chäga jucha rurashanpita perdunasha car yarpayninpis rucacashanami caycan. Chayno cananchïpämi Espíritu Santu Jesucristuta yanaparan Tayta Dios munashanno noganchi-raycu cruscho wañunanpaj. Chayno perdunamashcanchi cushishalla Tayta Dios munashanno cawar sirbinanchïpämi. Jesucristo wañuyninpana yapay conträtuta rurasha Tayta Dios llapan acrashan cajcuna aunishanta chasquinanpaj. Jesucristo wañuyninpami unay caj conträtucho nishancunata mana cumlishanchïpitapis perdunamashcanchi. Cananga tistamintupitana parlashun. Maychöpis tistamintuga bälin tistamintucoj wañuptinrämi. Tistamintucoj manaraj wañuptenga chay tistamintu manami bälinrächu. Imay junajmi wañun chayrämi bälin chay tistamintuga. Chaymi unay caj conträtu bälinanpäpis uywataraj pishtachiran yawarninta jichananpaj. Llapan runacuna shuntacasha caycaptin Moisesga imanöpis laycuna nishanta ushajpaj liguiparan. Liguipayta ushaycorga töru-mallwacunapa yawarninwan chïbucunapa yawarnin yacuwan tacusha caycajman guerupa puntancho puca millwa watasha caycajta jatirpur liguishan laycunata chajchuran. Llapan runacuna caycashan cajmanpis chajchuran. Chayno rurashpan Moisés niran: «Cay yawarga Tayta Dioswan gamcuna conträtu rurashan bälinanpämi.» Chay yawarwanmi chajchuran Tayta Diosta rispitana Tolduta, chay Toldu rurincho caycajcunatapis ushajpaj. Laychöga niycan imapis Tayta Diospa cananpäga yawarwan chajchusha cananpärämi. Yawarta jichayparämi runacuna jucha rurashanpitapis Tayta Diosninchi perdunan. Syëlucho caycaj-nirajta rurasha captinpis Moisesga Tolduta y llapan imancunatapis uywapa yawarninwanrämi chajchuran Tayta Dios alli ricananpaj. Syëlucho adurana wasita y llapan imancunata ichanga mas bälej yawarwanraj chajchunan caran. Jesucristoga manami cay pachacho runa rurashallan Mas Rispitädu cuartumanchu yaycusha. Payga yaycusha quiquin syëlumanmi. Canan payga Tayta Diospa ñaupanchömi noganchïpaj mañacuycan. Chayman yaycunanpäga quiquinpa yawarninta juc cutillami jichasha. Cay pachacho mandaj cüracunami ichanga cada watalla uywacunapa yawarninta apacurcur Mas Rispitädu caj cuartuman yaycun. Paycunanölla rurarga cay pachata camashanpita-pacha ¿ayca cutiraj Jesucristo wañunman caran? Achca cuti wañunanpa ruquenga ushanan junajcunacho juc cutillami wañusha juchanchïcunapita perdunamänanchïpaj. Chayno juc cutillami pï-maypis wañun. Chaypitaga cawarimonga imano goyashanpitapis jusgasha canallanpänami. Jesucristupis juc cutillami wañuran llapanta juchancunapita perdunananpaj. Cay pachaman yapay cutimushpanga mananami runacunata juchanpita perdunangapächu. Chaypa ruquenga cutimonga payman yäracur shuyaraycajcunata pushacunanpänami. Moisés isquirbishan laycunaga mas alli caj chayamunanpaj cajpa llantuyninnöllami. Chaymi wata-wata uywacunata juchancunapita rupaycächiptinpis runataga mana rucachishachu. Uywacunata altarcho rupachishallanwan runacuna perdunasha carga manami juchayoj cashanta yarparaycanmannachu. Manami wata-wata uywacunata apaycanmanchu juchata rurashanpita rupaycächinanpaj. Chaypa ruquin wata-wata uywacunata rupachishanga juchayoj cashantami yarpaycächin. Chayno car törucunapawan chïbucunapa yawarnenga manami yarpayninpita jucha rurashancunata pitapis gongachinchu. Chaymi Jesucristo cay pachaman shamur niran: «Gamga manami cushicunquichu uywacunata pishtapäshushallayquipita, ni chaqui micuycunata garashushallayquipitapis. Aychata rupachipäshushallayquipitaga manami perdunanquichu. Chaycunapa ruquenga runaman ticrarcur yurinäpämi camacächishcanqui. *** Chaymi nirä: ‹Caychömi caycä, gam munashayquita ruranäpaj, imanömi nogapaj isquirbiraycan, chayno› nir.» Chayno rimëru nerga Jesucristo tantiyachimanchi lay nishanno ofrendacunata apapaptinpis, animalcunata pishtarcur rupachiptinpis Tayta Diosga mana cushicushantami. Nircur Jesucristoga Tayta Diosta niran: «Cayman shamushcä gam munashayquita ruranäpämi» nir. Chaynöpami Tayta Diosga unay caj conträtuta mana bälichishanachu. Mushoj conträtutana rurasha. Tayta Dios munashanta rurar Jesucristoga noganchi-raycu wañuran juchanchïcunapita Tayta Dios perdunamänanchïpämi. Uywacunata wata-wata pishtananpa ruquin Payga juc cutillami yawarninta jichasha. Llapanmi Israel cüracunaga waran-waran Tayta Diospaj custumrinta ruraycan uywacunata pishtar rupachishpan. Chay rurashancunawanga manami pï runatapis juchanpita perdunanchu. Jesucristumi ichanga juc cutilla wañusha runacunata juchanpita salbananpaj. Wañushanpita cawarircamur Tayta Diospa ñaupanmannami jamaycusha. Cananga chaycho shuyaraycan contrancunata paypa munayninman Tayta Dios churanancamami. Tayta Jesucristoga cruscho wañushallanwanmi pay munashanno cawaj runacunapa juchancunata perdunasha. Chaycuna rasunpa cashanta willamashpanchïmi Espíritu Santu cayno nin: «Tayta Diosmi nin: Israelcunawanga caynömi conträtuta rurashaj: Laynëcunatami paycunapa shongunman isquirbishaj. Yarpayninmanpis churashaj imaypis mana gongananpaj.» Chayno mastapis nin: «Chayno perdunaycorga mananami yarpäshänachu ima jucha rurashancunatapis.» Chayno llapan juchapita perdunasha caycaptinnaga ¿imapänataj juchacunapa ruquin yapayga ima ofrendatapis goycäshun? Ermänucuna, noganchi-raycu Jesús wañushanpitami Tayta Diospa ñaupanman chayayta mana manchacunchïnachu. Cananga Mas Rispitädu caj cuartuman yaycoj-japuynami Tayta Diosninchïwan tincunchi. Jesucristumi wañushpan noganchïtaga alli caminuta ricachejno, altarta chaparaycaj tëlata quichajnöpis Tayta Dioswan tincuchimashcanchi. Manami imapis chapämanchïnachu. Cananga Tayta Jesucristumi syëlucho adurana wasichöga mas mandaj cüranchi caycan. Chaymi Tayta Diosninchïmanga llapan shongunchïwan guellicushun. Payman yäracunanchïpämi chuya yacuwan mayllajnöpis Tayta Jesús llapan juchanchïta perdunamashcanchi. Chaymi cananga bäñacushanöna caycanchi Tayta Diospa ñaupanman yaycunanchïpaj. Chaynöpis ñaupanman apamänanchïpaj auniycämashaga payta chasquicushanchïnölla guepaman mana cutiypa Tayta Dios munashanno cawashun. Jucninchi-jucninchi cuyapänacur imallawanpis yanapänacushun. Tayta Diosta aduranapaj waquin shuntacayta mana munashannöga ama cashunchu. Chaypa ruquenga sumaj shacyächinacuy Tayta Jesucristo cutimunanpäna caycaptenga. Jesucristuman yäracuycashanpita apripösu juchata ruraptenga jampi manami cannachu. Ima ofrendata churaptinpis Tayta Dios manami perdunanganachu. Chay-niraj runacunataga fisyu finalcho infiernullanami shuyaraycan. Moisés isquirbishan layta mana cumlir juchata ruraptin ishcaj u quimsaj runa cäraptenga mana cuyapaypana wañuchin. Chayno caycaptenga Diospa Wamranta manacajman churar juchata rurashanpita ¿manachuraj fiyupa castigasha canga? Tayta Dioswan conträtuta rurarmi Jesucristoga juchanchïcunapita yawarninwan perdunamashcanchi. Chaynöpis cuyacoj Tayta Diospa Espíritu Santunta manacajman churashanpita ¿manachuraj mas fiyupa castigasha canga? Juchata rurajcunapäga Tayta Dios nisha: «Llutanta rurashanman-tupu quiquëmi runacunataga jusgashaj.» Caynöpis ninmi: «Acrashä runacunatapis jusgashämi.» Chayno captin ¡fiyupa manchariypämi canga cawaj Tayta Dios charishuptiquega! Chayno caycaptenga gamcuna Jesucristuman riguir pay munashanno cawashayqui wichan imano ñacashayquitapis yarpay. Chay-jina ñacarpis gamcunaga manami guepaman cutishcanquichu. Waquinniquega llapan runa ricaymi ashllir-ushasha, magar-ushasha cashcanqui. Waquinniquitaga ñacajcunawan shuntacaptiquimi ñacachisha-cashunqui. Gamcunaga Jesucristuman riguir pay nishanno rurashanpita carsilcho cajcunatapis cuyapashpayqui shacyächishcanquimi. Chaymi ima-aycayquita guechushuptiquipis mana llaquiypa cachapaycushcanqui. Chayno cashcanqui syëlucho mana ushacajcunata chasquinayquipaj cashanta musyarmi. Chayno captenga gamcuna mana yamacaypa imano ñacarpis Tayta Diosman yäracuy. Chayno carmi Tayta Diospa ñaupanmanpis chayanquipaj. Cay pachacho ñacarpis gamcunaga Tayta Diosman yäracuy. Chaynöpami Tayta Dios munashanno cawar Pay aunishancunata chasquinquipaj. Tayta Diospa palabranchöpis niycan: «Shamunanpaj cäga chayamongapänami. Manapis aycällatanami chayamonga. Alli runaga yäracamashanpitami cawayta tarengapaj. Guepaman cutejcunami ichanga shongöman mana tincunchu.» Noganchëga manami guepaman cutejcunano infiernuman gaycusha cananchïpächu caycanchi. Chaypa ruquenga Jesucristuman yäracushanchïpitami salbashana caycanchi. Tayta Diosman yäracurmi musyanchi pay aunimashanchïcunata llapanta cumlinanpaj cashanta. Chaymi aunimashanchïcunata manaraj ricarpis shuyaraycanchi chasquicunanchïpaj. Tayta Dios munashanno cawaj unay runacunatapis payman yäracushanpitami alli ricaran. Tayta Diosman yäracurmi musyanchi ruracänanpaj Tayta Diosninchi niptillan cay pachapis janaj pachapis ruracashanta. Chaynöpami canan llapan ricaycashanchïtapis camasha imapis mana cashanpita. Abelpis Tayta Diosman yäracurmi allinnin caj uyshanta Tayta Diospaj aparan. Wauguin Cainmi ichanga mana allinllanta aparan. Chaynöpami Abel apashanta chasquir Tayta Dios musyachiran pay munashanno cawaj runa cashanta. Chaymi Abel unayna wañusha captinpis canancama pay rurashanta yarpanchi. Enocpis Tayta Diosman yäracuptinmi manaraj wañuptin Tayta Dios payta syëluman apacuran. Tayta Diospa palabranchöpis niycan Enocga Tayta Dios munashanno cawashantami. Tayta Diosman mana yäracorga manami imaypis Tayta Dios munashannöchu cawashun. Tayta Diosman yäracunanchïpäga riguishun pay caycashanta, payman yäracojcunataga yanapashantapis. Noëpis Tayta Diosman yäracurmi tamyata manaraj rejsirpis chaqui allpallacho büquita ruraran. Chayno ruraran cay pachacho dilubyu captin wamrancuna y llumchuynincunapis mana ushacänanpaj. Chaynöpis Noé yäracuyninpami runacunata willaparan jucha rurashancunata mana cacharerga dilubyuwan shengaypa ushacänanpaj cashanta. Nishanno runacuna ushacaptinpis yäracuyninpami Noëga salbacuran. Abrahampis Tayta Diosman yäracurmi marcanta cachaycur mayman aywananpaj cashantapis mana musyaycar aywacuran. Chaynöpis aunishanta riguirmi Tayta Dios ricachishan nasyunman chayaran. Chaychömi Abrahamga toldu wasillacho puricachaj runanölla tiyaran. Chaynöllami wamran Isaacpis y Isaacpa wamran Jacobpis Tayta Dios aunishan nasyuncho tiyaycarpis tolducunallacho tiyaran. Abrahamga chayno tiyaran quiquin Tayta Dios jatarachishan janaj pachacho mana ushacaj marcaman aywananpaj cashanta musyarmi. Abraham Tayta Diosman yäracuptinmi auquinna caycaptinpis y warmin Sara chacwanyashancama wawata mana tarej caycaptinpis yanaparan wamran yurinanpaj. Chaynöpami Abraham fiyupa auquinna caycaptin wamran yuriran. Chay wamranpita mirajcunami yupaytapis mana atipaypaj caycan goyllarcunanöraj u lamar cantuncho agunöraj. Chay runacunaga gorpay-tucullarmi cay pachacho goyaran. Chacraynaj-japuymi puriran. Tayta Dios aunishan partiman mana chayaranchu. Chaypa ruquenga carullapitami ricaran. Chaypis paycunaga cushicur sumaj yäracuran. Ichanga aunishanta manaraj chasquir wañucuran. Cay pachacho gorpanölla purishanta musyarmi tantiyachimanchi famillyancunapaj alli marcata ashishanta. Paycunaga manami yarparashachu llojshimushan marcanman cutiyta. Llojshimushan marcanpaj yarpararga chay marcanman cuticunmanmi caran. Unay tiyashan marcanpitapis syëlucho caycaj marca mas alli cashanta musyarmi chayno shuyaran. Chay marcaman chayanancunapaj cashanta musyarmi paycunaga Tayta Diosninchïman yäracuran. Chayno yäracushanpitami Tayta Diospis mana pengacunchu paycunapa Diosnin cayta. Chaymi chay marcata camarishana paycunata shuyaraycächin. Abrahampis Tayta Diosman yäracurmi wamran Isaacta altarcho rupachinanpaj listu caycaran. Rupachinanpäga Tayta Diosmi niran Abraham wiyacoj cashanta musyananpaj. Chayno wañurcachir rupachinanpaj listu caycaran paypita aypallaman mirananpaj Tayta Dios aunisha caycaptinpis. Chaymi Abrahamga yäracuran: «Munarga wañushacunatapis Tayta Dios cawarachimongami» nir. Chaynöpami Abrahamga wamranta mana wañuchiranchu. «Wamrä cawarimushanönami» nir cutichicuran. Isaacpis Tayta Diosman yäracurmi shamoj watacunacho imano cananpaj cashantapis musyar Jacobwan Esaú alli cawananpaj bindisyunta goran. Jacobpis Tayta Diosman yäracurmi pasaypa auquinna caycar tucrunman tucnacuycullarna Josëpa wamrancuna alli goyänanpaj bindisyunta goran. Josëpis Tayta Diosman yäracurmi wañunanpaj caycarna niran Israel runacuna Egiptupita aywacunanpaj cashanta. Chaymi paycunata niran: «Caypitaga Tayta Dios jorgushunquipämi. Jorgushuptiquega tullöcunatapis apacunqui» nir. Moisespa maman-taytanpis Tayta Diosman yäracurmi Egipto nasyuncho ray mandashanta mana wiyacuranchu. Chay rayga mandaran ollgu wamracunata yuriycullaptin llapanta wañuchinanpämi. Chayno mandasha caycaptinpis Moisés cuyayllapaj wamra cashanta ricaycur quimsa quillantin pacarächicuran. Moisespis Tayta Diosman yäracurmi ray faraonpa shuntacushan willcan carpis faraón casta cayta mana munaranchu. Faraonpa wasincho cawananpa ruquenga Israel-masincunawan ñacarmi cawaran. Egiptucho ima-aycayojpis cananpa ruquenga Jesucristo ñacananpaj cashannömi ñacayta munaran. Payga tantiyaran Diosninchi munashanno cawarga syëluman chayar premyuta chasquinanpaj cashantami. Moisesga yäracurmi Tayta Diosta ricaycajnöpis ray faraonta mana manchaypa Egiptupita aywacuran. Tayta Diosman yäracurmi Moisesga Pascua fistata rurar yawarwan puncupa marcunta llushichiran. Israel runacuna chayno rurananpaj niran wañuchicoj anjil yawarta ricaycur guechpa cajtaga pitapis mana wañuchinanpämi. Israel runacunapis Tayta Diosman yäracurmi Puca Lamarta chaqui allpapa päsaran. Egipto runacunami ichanga Tayta Diosman mana yäracur guepanpa yaycur llapan shengaypa ushacaran. Israel runacunapis Tayta Diosman yäracurmi Jericó marcata usharan. Ganchis junaj tumaparcaycaptillan Jericöpa perga curralninpis juchur ushacaran. Jucwan-jucwan cacoj Rahab warmipis Tayta Diosman yäracurmi Israel runacunata pacaran chay marcata ricapacoj chayaptin. Chaynöpami chay marca runacuna ushacaptinpis payga mana wañuranchu. Jericó runacunaga chayno ushacaran Tayta Diosta wiyacuyta mana munashanpitami. Tayta Diosman yäracoj runacuna warmicuna maspis carcaycanmi gamcunata willapänäpaj. Ichanga timpumi pishin Gedeonpita, Baracpita, Sansonpita, Jeftëpita, Davidpita, Samuelpita y profëtacunapita willapänäpaj. Waquenga Tayta Diosman yäracurmi nasyuncunatapis binsiran. Chaynöllami Tayta Diosninchi munashannölla runacunata alli arriglaran. Waquin cajnami Tayta Dios aunishancunatapis chasquiran. Waquintaga liyuncunapis mana micuranchu. Waquintaga ninapis manami ruparanchu. Y sabliwan wañuchinanpaj caycaptinpis gueshpicuranmi. Chay runacunaga callpaynajna caycarpis sumaj balurcharan. Chaymi chiquejnin suldärucuna maychica captinpis binsiran. Chaynöllami Tayta Diosman yäracoj warmicunapis ricaran wañusha castancuna chutaraycashanpita cawarimojta. Waquin runacunatanami Tayta Diosman yäracuptinpis runacuna ñacachiypa wañuchiran. Chayno ñacachiptinpis paycunaga llapan shongunwanmi Tayta Diosman yäracuran. Paycunaga Tayta Diosta ñïgachinan-casha ñacachiptinpis wañuran cawarcamur imaycamapis cawananpaj cashanta musyarmi. Chaynöllami waquin yäracojcunataga ashllir-usharan, magar-usharan, cadinawan watarächiran, carsilman wichgaran. Waquintaga sajmaypami wañuchiran. Waquintanami siruchuwan cuchuypa wañuchiran. Waquintanami sabliwan tucsiypa wañuchiran. Waquinnami fiyupa pobri cashpan uysha garachapita y cabra garachapita röpanta ruracurcur marcan-marcan chiquisha puriran. Tayta Diosninchi munashanno cawashanpitami paycunata chiquiran. Chayno chiquiptinmi paycunaga puriran chaqui jircacunapa y chunyaj ragracunapa. Paycunaga machaycunallachömi puñuranpis. Tayta Dios munashanno cawaptinmi paycunataga runacuna chiquiran. Llapan shongunwan yäracushanpitaga Tayta Diosninchi paycunata chasquiran wamrancunana cananpaj. Chayno yäracuycarpis Tayta Diosninchi aunishan cumlicashantaga mayganpis manami ricaranchu. Tayta Diosga mas allitami shuyaraycächimanchi unay yäracojcunapäpis noganchïpäpis. Chaymi Jesucristo shamur cruscho wañushanpita paycunapis noganchïpis perdunashana caycanchi. Chayno achca runacunami Tayta Diosninchïman yäracusha. Chaymi paycuna ricaycämashaga cörrinanpaj guepinta cachaycojno noganchïpis llapan juchata rurashanchïta cachaycushun. Nircorga Tayta Diosman yäracur pay munashannölla cawashun. Tayta Diosman chayno yäracur cawananchïpäga Jesucristo imano cawashantapis ricacushun. Juchayoj runatano pengaypaj cruscho wañuchinanpaj cashanta musyarpis payga Tayta Dios munashannömi cawaran. Imano ñacarpis Tayta Dios munashanno cawaran syëlucho cushisha imaycamapis cawananpaj cashanta musyarmi. Cananga cawarircamur Tayta Diospa derëchu caj-lädunchönami mandananpaj jamaraycan. Ermänucuna, ñacarga tantiyacuy Jesucristupis ñacashanta. Allita ruraptinpis juchasapacunaga fiyupami chiquiran. Chayta ricacushpanchi imano ñacarpis mana yamacaypa pay munashanno cawashun. Gamcuna may-jina ñacaptiquipis manami mayganiquitapis Tayta Diosman yäracushayquipita wañuchishunquirächu. Gamcunaga ¿Tayta Diosninchïpa palabrancho niycashanta gongaycärishcanquinachu? Palabranchöga caynömi nin: Ïju, Tayta Diosninchi piñacushuptiquega ama jagayanquichu. Pay willapäshuptiqui ama manacajman churanquichu. Tayta Diosga cuyashan wamrancunatami piñacun imanömi taytanpis cuyay wamranta piñacun, chayno. Pï runapis cuyashan wamrantaga piñacunmi. Tayta Diosninchïpis wamran captinchïmi allipaj piñacamanchi. Chaymi ñacaycho caycarpis «Allipämi Tayta Diosnë piñacaycäman» nir chasquicunqui. Tayta Diosninchïpis llapan wamrantami piñacun pay munashanno cawananpaj. Mana piñacushuptiquega manami paypa wamrannachu caycanqui. Noganchïtapis llutancunata rurashaga mamanchi taytanchi piñacurmi uywamashcanchi sumaj wiyacoj cananchïpaj. Chayno piñacaycämashapis jagayänanchïpa ruquenga wiyacushcanchïmi. Chayno caycaptenga ¿imanirtaj mana wiyacushwanchu ñaupanman apamänanchïpaj Tayta Diosninchi piñacaycämashaga? Mamanchi taytanchïpis maquincho cashanchïcamallami llutanta rurashanchïpita piñacamaj canchi. Alli yachacunanchïpaj piñacamashpanchïpis aybësi juchaynaj caycashami llutalla piñacamashcanchi. Tayta Diosninchïmi ichanga mana llutallaga piñacamanchïchu. Chaypa ruquenga mana juchallicuypa pay munashanno cawananchïpämi piñacamanchi. Piñacamashanchi öraga fiyupami llaquicunchi, nanämanchïmi. Wiyacurmi ichanga alli cawayta tarinchi. Tayta Dios munashanno cawayta yachacunchi. Ermänucuna, chayno caycaptenga ñacaycuna chayamuptinpis ama llaquicuychu. Callpayquicuna mana captinpis chaquiquicuna uticasha captinpis balurchay Tayta Diosninchi munashanno cawanayquicunapaj. Maypa aywanayquipäpis wicsu caminucunataga allchay wegrucunapis mana tuninanpaj. Chaymi Tayta Dios munashanno cawaptiquega witiycachajcunapis mana witiconganachu wegru runa tunishan-japuy. Juchaman manami tunenganachu. Man'chäga allillanami cawanga. Llapanwanpis allilla ricanacunqui. Tayta Diosninchi munashallanta ruranqui. Man'chäga pipis manami Tayta Diospa ñaupanman chayangachu. Chaymi ima-aycanöpapis Tayta Dios munashanno caway. Pitapis ama jagayächiychu. Pitapis jagayächerga benënuyoj ashgaj jachanömi waquincunapäpis canquipaj. Chayno carga juccunatapis mana allimanmi chayachinquipaj. Esaüno jucha ruraycunacho ama cawanquichu. Esaüga Isaacpa guechpa wamran car chasquinan caran guechpa cay bindisyuntami. Chayno captinpis pachan-raycullami mayur cay derëchunta juc lätu micuyllawan rucaycuran. Nircurnami chay bindisyunta taytanpita chasquiyta munar may-jina wagarpis mana chasquirannachu. Guechpa cayninta ranticushanta shuntayta mana puydirannachu. Gamcunaga manami Sinaí jircaman chayaj Israel runacunanöchu chayashcanqui. Paycunawan chay jircacho Tayta Diosninchi rimir caj conträtuta ruraptenga ninapis, chacaypis y fiyupa wayrapis caranmi. Chaynöpis trompëta fiyupa wagamuran y Tayta Dios manchariypaj parlamurmi niran: «Runapis uywapis jirca chaquillanmanpis wichaj cäga sajmaypa wañuchisha cachun.» Chayta wiyarmi chay runacuna fiyupa mancharir Moisesta ruwaran payllana Tayta Dios nishancunata wiyananpaj. Tayta Diosninchi paycunata parlapämunanpa ruquenga munaran Moisesllana paycunata parlapänanta. *** Chayno manchariypaj captinmi Moisespis niran: «Manchariyllawanmi fiyupa sicsicyaycä.» Canan gamcunami ichanga Sión lömaman, syëlucho caycaj Jerusalenman chayashcanqui. Chay siudäga cawaj Tayta Diosninchïpa marcanmi. Chaychöga yupaytapis mana atipaypämi anjilcuna Tayta Diosninchïta cushisha alabarcaycan. Tayta Diosman unay yäracojcunapa jutincunapis syëlucho apuntaraycashanmanmi chayashcanqui. Pï-maytapis jusgaj Tayta Diosninchïpa ñaupanmannami chayashcanqui. Pay munashanno cawaj runacunapa almanwanpis tincushcanquimi. Jesucristumanpis maynami chayashcanqui. Paymi wañuran noganchïwan Tayta Dios mushoj conträtuta rurar salbamänanchïpaj. Yawarninta Abel jichashanga wañuchejnin maldisyunädu cananpämi caran. Jesucristo wañur yawarninta jichashanmi ichanga juchanchïcunapita perdunasha cananchïpaj caycan. Chaymi Tayta Diosninchïpa shiminta wiyarga ama upa-tucushunchu. Unay awilunchicunaga cay pachachömi Tayta Diosninchïpa shiminta wiyaran. Mana wiyacuptinmi ichanga llapanta wañuchiran. Pipis manami gueshpiranchu. Cananga syëlupitana Tayta Diosninchïpa shiminta wiyarcaycanchi. Paypa shiminta mana wiyacorga ¿gueshpishwanchuraj? Israel runacunata Tayta Diosninchi Sinaí jircacho parlapaptin chay jircapis fiyupami sicsicyaran. Cananpis Tayta Diosninchëga palabrancho niycanmi: «Yapaymi munduta sicsicyachishaj. Cananga manami mundullatachu sicsicyachishaj, man'chäga syëlutawanmi.» «Yapaymi» nerga musyachimanchi llapan camashancunata sicsicyachir illgarachinanpaj cashantami. Chayno ruraptinmi syëlucho caycaj mana ushacajcunallana quëdanga. Noganchïpis Tayta Diosninchïpa maquincho cawaycarnaga manami sicsicyar ushacäshunnachu. Chaymi payta agradësicur llapan shongunchïwan adurashun. Pay nishantaga imaypis wiyacushun. Man'chäga usharamashwanmi. Payga fiyupa rataycaj ninanömi. Ermänucuna famillya-purano imaypis cuyanacur caway. Chaynölla pipis wasiquiman pachacoj chayamuptin cushishalla pachächinqui. Unaypis chayno pachächishanchömi mana musyaycar anjilcunatapis pachächiran. Carsilcho caycajcunatapis ama gonganquichu quiquiquicuna carsilcho caycaj-japuy. Ñacajcunatapis cuyapanquiman quiquiquicunapis ñacaycho caycaj-japuy. Llapayqui majayoj caycajcuna majayquiwan cuyanacur alli caway. Majayquita jananpar jucwan ama cacuychu. Tayta Diosninchëga jusgangami majanta jananpajcunata y majaynaj caycar jucwan-jucwan cacojcunatapis. Chaynöpis guellaypäga ama yargaj caychu. Chaypa ruquenga Tayta Diosman yäracur cushisha caway. Ama gongaychu Tayta Diosninchi palabrancho cayno nishanta: «Imaypis manami cachaycushayquichu. Gamcunataga imaypis yanapäshayquimi.» Chayno niycämaptinchëga llapan shongunchïwan yäracur nishun: «Tayta Diosga yanapaycämanmi. Chaymi imatapis mana manchacöchu. ¿Imataräshi ruramanman runa-masëga?» Tayta Diospa palabranta ñaupata willacojcunataga sumaj ricacunquiman. Paycunaga wañuy janancho caycarpis Tayta Diosnillanchïmanmi yäracuran. Chaymi paycuna alli cawashanno cawanquiman. Rimashantapis ama gonganquichu. Jesucristoga imaypis chaynöllami caycan. Manami rucacanchu. Unay wichanpis, canan wichanpis, shamoj watacunapis cashannöllami caycan. Chaymi llutan yachachicojcuna yachachishantaga ama chasquipaychu. «Tayta Dios munashanno alli cawanayquipaj rejsishallata micuy» nirpis manacajcunallata yachachishunqui. Tayta Diosninchëga alli ricashunqui manami imatapis rejsishacunallata micuptiquirächu. Man'chäga pay cuyapäcoj carmi imachöpis yanapäshunqui. Unay caj conträtuchöga mas mandaj cüracunapis uywacunata pishtarcur yawarllantami mas rispitädu cuartuman yaycachej runacunapa juchan perdunasha cananpaj. Nircur chay uywacunapa aychantaga tiyashan marcapita jorgurirmi rupachej. Tolducho sirbej cüracunaga chay aychata manami micojchu. Noganchïmi ichanga Jesucristo wañuyninpa mas juc casta ofrendatana Tayta Diospa altarninpita chasquinchi. *** Jesucristutapis marcapita jorgurcurmi wañuchisha juchanchïcunapita perdunasha cananchïpaj. Chayno marcapita jorgurcur wañuchisha caycaptenga noganchïpis Jesucristuta gatiräshun. Pay ñacashanno ñacananchi captinpis o payta runacuna jamurpashanno jamurpämänanchi captinpis gatiräshun. Noganchëga cay pachacho gorpanölla car mana ushacaj marcatami shuyaraycanchi. Chaymi Jesucristuman yäracur Tayta Diosta imay örapis llapan shongunchïwan alabashun. Payta alabashanchëga alli caj ofrendami caycan. Chaynöpis mana gongaypa alli cajcunata ruray. Jucniqui-jucniqui imallawanpis yanapänacuy. Chaycunami Tayta Diospaj alli ofrenda caycan. Ermänucuna, Tayta Diospa palabranta willapäshoj mayur ermänucunata wiyacuy. Tayta Diosta cuentata gonanpaj cashanta musyarmi paycunaga gamcunapaj waran-waran yarpachacuycan sumaj ricashunayquipaj. Chayno caycaptenga cushishalla yachachishunayquipaj imachöpis yanapay. Chapata ruraptiquega willapäshushayquipis yangallapämi canga. Nogacunapäpis Tayta Diosninchïta mañacuy. Nogacunapis pay munashannömi cawayta munä. Payga shongöcunatapis musyaraycanmi. Chaynöpis Tayta Diosta mañacuy gamcunaman yapay cutimunäpaj. ¡Alli cawayta gomajninchi Tayta Dios imaypis yanapaycushunqui pay munashanno cawanayquicunapaj! Tayta Diosga Jesucristutami wañushanpita cawarachimusha. Jesucristoga yawarninta jicharmi cruscho wañuran mushoj conträtuta rurananpaj. Chaymi cananga pay caycan alli michimajninchi. ¡Chaypita Tayta Dios noganchïcho buluntäninta rurachun! ¡Chayno cashanpita Jesucristoga imaycamapis alabasha caycullächun! Amén. *** Ermänucuna, sumaj chasquicuy shacyächishpä willapashäcunata. Ermänunchi Timoteopis carsilpita llojshimushanami. Pay chayamuptenga ishcanëmi shamushaj. Salüdöta goycuy llapan mayur ermänucunata, waquin ermänucunatapis. Cay Italiacho caycaj ermänucunapis salüdunta gamcunapaj apaycächimunmi. Tayta Dios cuyapar yanapayculläshunqui alli cawanayquipaj. Amén. Chunca ishcay Israel trïbu runacunano may-chaychöpis mashtacasha caycaj ermänucuna: Noga Santiago, Tayta Diosninchïpa y Taytanchi Jesucristupa sirbejninmi gamcunata saludamö. Ermänucuna, ima ñacayman chayarpis ama llaquicuychu; chaypa ruquenga cushisha goyay-llapa. Ñacaycunata päsar-rämi yachacunchi llapan shongunchïwan masta Tayta Diosman yäracuyta. Ima päsamashapis mana yamacaypa yäracorga Tayta Dios munashannömi goyäshunpaj. Tayta Diosninchi munashanno goyänayquipaj cashayquita mana tantiyarga mañacuy tantiyachishunayquipaj. Mañacuptiquega yanapäshunquipämi. Mañacoj cajtaga mana pengacachiypami yanapan. Ichanga llapan shonguyquipa mañacuy. Mañacushayqui öra ama yarpaychu «¿Mañacushäta chasquimangachuraj u manachuraj?» nir. Ishcayta yarpaycar mañacorga caycanqui gochacho yacuta cuyuchir wac-läman cay-läman wayra pullchajyächishannömi. Chay-niraj runaga Tayta Diospita imatapis chasquiyta ama yarparächunchu. Ishcay yarpay runaga imata yarparpis imata munarpis juc junäga jucta y warannenga juctana yarpaycan. Pobri caj ermänuga pobri cashanpita ama pengacuchunchu. Tayta Dios alli ricashushayquipita cushicuy. Rïcu caj ermänupis ushapacayman chayar ama pengacuchunchu. Rïcu cayga wayta shicwacushanno päsajllami. Fiyupa shanaywan guewa chaquiptin waytanpis cuyayllapaj caycashanpita shicwacunmi. Chaynömi rïcucunapis mas rïcu cayta ashiycashallancho ushacanga. Cushishami goyanga ima chayamuptinpis Tayta Diosman sïguir yäracojcunaga. Sïguir yäracuptenga Tayta Diosninchïmi aunishannölla premyuta gonga. Llapan cuyajcunallatami chay mana ushacaj caway premyutaga gonga. Jucha rurayta yarparga ama ninquichu «Tayta Diosmi yarpaycächiman.» Tayta Diosga manami jucha rurayta yarpanchu. Pitapis manami jucha rurayta yarpächinchu. Chaypa ruquenga quiquinchïpa shongunchichömi yarpanchi ima jucha ruraypäpis. Shongunchi llutan yarpashancunata rurarga jucha ruraymanmi chayanchi. Chauraga mananami Tayta Diospa ñaupanman chayashunpänachu. Chaypa ruquenga wañuyllatanami tarishunpaj. Ermänucuna, llutantaga ama yarpaychu. Tayta Diosninchëga llapantapis alli cajcunallatami gomanchi. Llapan nistashanchïcunaga janaj pachapitami shamun. Paymi syëlucho caycajcunata llapanta camasha. Syëlucho caycajcuna rucacaptinpis payga manami rucacanchu. Tayta Diosga quiquin munashpanmi wamrachacamashcanchi. Alli Willacuyninta wiyacushanchïpitami mushoj cawayta tarichimashcanchi. Chaymi rimir cosëchacho raquishan micuyno cuyay caycanchi. Cuyashä ermänucuna sumaj yarpachacuy: Yachaj-tucur alläpa parlayga manami allichu. Waquinpis parlananpaj upälla cacunqui. Mana yarpachacuypa llutancunata parlanayquipa ruquenga sumajraj yarpachacuy imata parlanayquipäpis. Llutallapis ama rabyacuychu. Rabyarga Dios munashanta manami ruranchu. Chaymi mana alli ruraycunataga cachaycuyna. Chaypa ruquenga Tayta Diospa alli willacuyninta sumaj wiyacuy. Chayno wiyacojcunataga Tayta Diosmi salbanga. Tayta Diosninchïpa willacuynincho nishantaga cumlishun. Willacuynin nishanta mana cumlerga wiyashallanchïwan cuntintacorga quiquillanchïmi engañacuycanchi. Pipis Tayta Dios nishanta wiyaycar mana cumlej cäga espëjucho cäranta ricacojnöllami caycan. Imano cashantapis ricacurir aywacurnaga manami yarpannachu ima cäranchu caycashantapis. Jesucristupa willacuyninta wiyar jucha rurashanchïcunata cacharirmi ichanga espëjucho ricacur cäranchïcho ganrata mayllacojno caycanchi. Chayno goyashaga Tayta Diosninchi imachöpis yanapämäshunmi. Pipis «Tayta Diosman yäracö» niycar mana upällacorga quiquillanmi engañacuycan. Chauraga yäracushanpis yangallami canga. Tayta Diosninchïman rasunpa yäracorga wacchacunata, biyüdacunatapis llaquicuycho caycashan-öra yanapächun. Jucha ruraj runacunanöga ama cachunchu. Ermänucuna, munayniyoj Tayta Jesucristuman yäracorga pitapis manacajman ama churaychu. Capas shuntacasha caycashayquiman alli röpasha y gori surtïjasha rïcu runa chayamun. Guepantana capas pobri runa mauca röpashalla chayamun. Capas alli röpasha rïcu runata alli ricar ninqui: «Gamga cayllaman shacamuy. Ñaupa ñaupallacho jamacuy tayta». Chaypita pobri runatana capas ninqui: «Gamga chayllacho ichicuy. Pampallaman jamacuy.» Chayno jucninta alli ricar jucnintana mana alli ricarga ¿manachu manacajman churaycanqui? Chayno rurarga mana alli jueznömi carcaycanqui. Ermänucuna sumaj yarpachacuy: Tayta Diosninchëga pobricunata acrasha llapan shongunpa payman yäracunanpämi, janaj pachacho alli cawayta tarichinanpämi. Chayno yäracur Tayta Diosta cuyajcunaga mana ushacaj alli cawaytami tarenga. Chayno caycaptenga ¿imanirtaj pobricunata manacajman churar rïcu runacunata alli ricaycanqui? ¿Manachu rïcu runacunaga munashanta rurachir ñacachishunqui? ¿Manachu magarcur-magarcur autoridäcunamanpis apachishunqui? ¿Manachu chay rïcu runacunaga salbamajninchi Jesucristutapis manacajman churan? Tayta Diosninchïpa mandamintuncho «Runa-masiquita cuyanqui quiquiqui alli cawayta munashayquino» nishanta cumlerga allitami ruraycanqui. Rïcu runacunata alli ricar, pobricunata manacajman churarga juchatami ruraycanqui. Mandamintutaga manacajmanmi churaycanqui. Tayta Diosninchïpa llapan mandamintuncunata cumliycashancho jucnayllatapis mana cumlerga llapanta mana cumlejnömi caycanqui. Musyanchïmi Tayta Diosninchïpa mandamintuncho «Majayoj caycarga ama jucwan cacunquichu» nishanta, «Ama wañuchicunquichu» nishantapis. Chaymi majayoj caycar jucwan mana cacurpis runa-masiquita wañucherga Tayta Diospa mandamintunta manacajmanna churaycanqui. Chayno caycaptenga sumaj yarpachacunquiman pita imano ricanayquipäpis, imata ruranayquipäpis. Willacuynincho nishannöllami Tayta Diosninchëga fisyu junajcho jusgamäshunpaj. Runa-masinchïta mana cuyapaptinchëga Tayta Diosninchïpis mana cuyapaypami castigamäshunpaj. Runa-masinchïta cuyaparmi ichanga Tayta Dios jusganan junaj allicho llojshishun. Ermänucuna, «Tayta Diosmanmi yäracuycä» nirpis Tayta Dios munashanno mana ruraptenga ¿imapätaj chay yäracushan alli canga? Chay yäracushallanwanga manami salbacongachu. Mä yarpachacushun. Capas juc ermänu o juc ermäna chayamunman yargaypita u röpan pishiycaj. Chayno caycaptin capas ninqui «Tayta Diosninchi yanapaycushunqui sacsaj micunayquipaj. Tayta Diosninchi yanapaycushunqui röpata tarinayquipaj» nir. Chayno nirpis nistashanta mana tarichiptiquega ¿imapätaj chay cushichipallar nishayquipis alli canga? «Tayta Diosman yäracö» niycarpis runa-masinchïta mana yanapashaga yäracushanchi imapäpis manami bälinchu. Ichanga waquinniqui capas ninqui: «Waquenga yäracunllami. Waquenga yanapäcullarmi goyan.» Ichanga noga në: Mana yanaparga ¿imanöpataj musyanqui yäracoj cashayquita? Nogami ichanga musyachishayqui yanapar yäracushäta. Gamga ¿jucnaylla Tayta Dios cashanman yäracunquichu? Chauraga allimi. Ichanga dyablucunapis musyanmi Tayta Diosninchi cashanta y castigananpaj cashanpitapis mancharinmi. Ama upano caychu. Yäracorga allillata ruranquiman. Manchäga ¿imapätaj bälin yäracushayquipis? Mä unay awilunchi Abrahampaj yarpäshun. Tayta Diosninchëga Abrahamta alli rican ¿yäracushallanpitachu u yäracushpan wamran Isaacta altarman apashanpitachu? Abrahamga yäracushanta musyachimashcanchi Tayta Dios nishanta wiyacur wamranta altarman apashpanmi. Chayno yäracur wiyacuptinmi Tayta Diosninchëga alli ricaran. Chaynöpami cumliran Tayta Diosninchïpa palabrancho cayno niycashanpis: «Tayta Diosman yäracuptinmi Abrahamta juchaynajtana chasquiran.» Chaynöpis Tayta Diosninchïwan Abraham amïgu cashantami niycan. Chayno caycaptenga manami yäracushallanpitachu juchaynajtana chasquin, chaypa ruquenga payman yäracur nishancunata wiyacur rurashanpitami. Mä yarpäshun unay Rahab rurashantapis. Chay warmiga guellaypaj jucwan-jucwan cacuycarpis ricapacoj chayajcunata wasinman pacaycuran. Nircorga Jericó runacuna ashiptin juc-lällapana gueshpichiran. Chayno allita rurashanpitami juchasapa caycaptinpis Tayta Diosninchëga allina ricaran. Runapa cuerpunpita alman yarguptin wañusha cashannömi alli cajcunata mana rurashaga yäracushanchïpis wañushano yangalla caycan. Ermänucuna, yachachicoj car llutanta yachachiptiquimi Tayta Diosninchi jusgashunquipaj. Chayno caycaptenga shuntacashayquicho llapayquega ama yachachicojlla caychu. Pipis shiminta chapacuyta puyderga jucha ruraycunatapis ichipanmanmi. Ichanga manami pipis canchu allillata parläga. Llapanchïmi imanöllapapis llutanta parlanchi. Musyashanchïnöpis cawallupa shiminman frënuta amuparcorga munashanchïpami apanchi. Jatuncaray büquitapis wayra fiyupa apaptinpis tacsha timunllawan manijan munashanpa aywananpaj. Shiminchïpis chaynömi. Tacshalla caycarpis jatunman chayachimanchi. Shanshapis tacsha caycarmi ratarerga jircata ushan. Shiminchïpis shanshanömi caycan. Juchaman chayachimänanchïpäpis munayniyojmi. Quiquinchïtapis usharamashwanmi. Chay ninata noganchïcho ratarachëga caycan dyablumi. Runacunaga ima animalcunatapis manshuyächiyta yachanmi: chucaru jirca animalcunata, pärejcunata, culebracunata, lamarcho cajcunatapis. Shiminta chapacuytami ichanga pipis mana puydinchu. Runapa shimenga pipis mana chariyta puydishan chucaru animalnömi y benënunömi. Chay shimillanchïwanmi Tayta Diosninchïta alabanchi. Y chay shimillanchïwanmi Tayta Diosninchi-niraj caycaptin runa-masinchïtapis ashllinchi. Shimillanchïwanmi allita mana allitapis rimanchi. Ermänucuna, chaynöga ama cashunnachu. ¿Juc pucyullapita yargamunmanchuraj pochgoj yacuwan mishquej yacu? ¿Ïgus yörapis wayunmanchuraj asëtünasta? ¿Übaspis wayunmanchuraj ïgusta? ¡Manami! Chaynömi juc pucyullapitaga mana yargamunchu mishquej yacuwan pochgoj yacupis. Maygayquipis yachaj y tantiyaj carga mana yachaj-tucuyllapa alli goyäcuy. Allicunallata ruraptiquirämi yachaj cashayqui musyacanga. Shongullayquicho runa-masiquita chiquipar, nanaparar ichanga ama yarpaychu yachaj cashayquita. Yachaj-tucorga manami rasunpa yachajchu canqui. Chayno yarpaytaga manami Tayta Dioschu yarpächin. Chaypa ruquenga caycan shongun yarpashallanmi, dyablu yarpayta goshallanmi. Chiquinacullar nanaparänacullar goyarga manami alli goyanchu. Chayno goyarga mana alli rurayllachönami goyan. Tayta Diosninchi yachayta goptinmi ichanga Tayta Dios munashanno goyan. Chauraga pï-maywanpis allimi goyan, cuyacunmi, alli shongumi, cuyapäcunmi. Manami ishcay quimsataga yarpanchu, manami janan shongullachu. Allillatami ruran. Chayno pï-maywanpis alli goyarga Tayta Dios munashannömi cawan. Chaura waquin runacunapis paywan allimi goyanga. ¿Imanirtaj chiquinacunqui maganacunqui? Chayno carcaycanqui shonguyquicho mana alli yarpay captinmi. Munashayquita michäshuptiqui ¿imanirtaj wañuchinacunqui? Munashayquita mana tarirnaga ¿imanirtaj chiquicurcaycanqui pillyaycanqui? Imatapis gamcunaga mana tarinquichu Tayta Diosta mana mañacurmi. Mañacurpis mañacurcaycanqui shonguyqui yarpashanno manacajcunallacho ushanayquipämi. Chaymi imatapis mana tarinquichu. ¡Diosta mana wiyacoj runacuna! Mana allicunata ruraycarga ¿imanirtaj yarpanqui Tayta Dios munashanno goyaycashayquita? Mana allicunata rurarga Tayta Diosninchïtami chiquircaycanqui. U ¿manachu riguinqui Tayta Diosninchïpa palabrancho Tayta Dios fiyupa cuyamashanchïta niycashanta? Payllata mana aduraptinchëga fiyupami rabyan. Tayta Diosninchëga fiyupami cuyapämanchi. Chaymi palabranchöpis cayno niycan: «Tayta Diosninchi manami yanapanchu alli-tucojcunataga. Umildicunatami ichanga cuyapar yanapan.» Chayno niycaptenga Tayta Diosninchi munashanno goyay-llapa. Dyablu juchata rurachiyta munashuptiquega ama cäsuychu. Chauraga aywacongami. Tayta Diosninchïman ayway-llapa. Chauraga paypis maquinchönami purichishunqui. Juchata rurasha carga arpinticuy. Tayta Diosninchïmanga llapan shonguyquiwanna yäracuy, ama janan shongullaga. Tayta Diosninchïpa maquincho mana puriycarga ¿imanirtaj cushisha goyarcaycanqui? Cushicunayquipa ruquenga juchayquicunapita llaquicur wagay. Ama alli-tucuychu. Chayrämi Tayta Diosninchi alliman churashushpayqui yanapäshunquipaj. Ermänucuna, jucniqui-jucniquipis ama jamurpänacuychu. Jamurpänacorga Tayta Diosninchïpa mandamintun cuyanacunanchïpaj nishanta manacajman churarmi quiquiqui munashayquinölla ruraycanqui. Tayta Diosninchïpa mandamintonga wiyacunanchïpämi; manami jamurpäcunanchïpächu. Tayta Diosnillanchïmi nimäshun alli u mana alli cashanchïtapis. Payga munayniyojmi salbamänanchïpaj, castïguman gaycamänanchïpäpis. Chayno caycaptenga ¿pitaj gam canqui runa-masiquita jamurpänayquipaj? Waquinniquega capas nircaycanqui: «Waracuna juc-lä marcaman aywashun. Chaycho juc wata goyämushun. Nigusyuta arumushun. Nircur achca guellaywan cutimushun» nir. Chayno nejcuna wiyamay. Gamcuna manami musyanquichu waracuna imaman chayanayquitapis. Runaga ushacajllami. Goshtaynöllami yurircur manapis aycällatana illgacäcun. Chaymi ninquiman «Tayta Diosninchi munaptenga cawashunmi. Cayta wactapis arushunmi.» Chayno ninayquipa ruquenga gamcuna alli-tucurmi imatapis rimarcaycanqui. Chayno alli-tucushayquega manami allichu. Chaura ima alli cashantapis musyaycar mana rurarga juchatami ruraycan. ¡Rïcucuna, wiyacuy! Fisyucho ñacanayquipaj cäga chayaycämunnami. Chaypita llaquicur gaparaypa wagay-llapa. Ima-aycata shuntashayquipis ismurmi ushacangapaj. Röpayquicunatapis puyumi ushangapaj. Gotucushayqui goriquipis guellayniquipis oxidangami. Fisyu junajchöga goturächishayquimi quiquillayquipaj shuntashayquita musyachengapaj. Chaycunami ninanöpis rupar ushashunquipaj. Piyunniquicunata manapis pägar engañar aruchishcanqui. Paycunami Tayta Diosninchïta wagar mañacurcaycan. Mañacushantaga Tayta Diosninchi wiyashanami. Cay pachachöga gustullayquitami, munashallayquitami rurashcanqui. Pishtananpaj werayächisha uywanömi caycanqui. Örayqui chayaycämunnami. Alli runacunatami fiyupa ñacachishcanqui. Waquintaga chapacuyta mana yachaptin wañuchishcanqui. Ermänucuna, gamcuna ichanga ñacarpis Jesucristo cutimunanta mana yamacaypa shuyaray. Chacra arojcunapis micuynin alli wayunanta munar tamyarcunantami shuyan murupacunanpaj. Alli wayushan micuynincunata shuntananpäpis usyarcunanta shuyan. Gamcunapis shuyaraytaga ama yamacaychu. Llapan shongunchïwan yäracushun. Tayta Jesucristo cutimunanpäga wallcanami pishin. Ermänucuna, Jesucristo cutimur runacunata jusgananpaj caycaptenga ama jamurpänacuychu. Jamurpänacuptiquega pay jusgashunquipämi. Yarpay Tayta Diosninchïpa profëtancuna imano goyashantapis. Paycunaga ima ñacaycho carpis mana yamacaypami Tayta Dios munashanno goyaran. Chaynölla gamcunapis ima ñacaycho carpis mana yamacaypa Tayta Dios munashanno goyay-llapa. Noganchëga musyanchïmi Tayta Diosninchi munashanno mana yamacaypa goyajcuna cushisha cananpaj cashanta. Tantiyacuy Job fiyupa ñacarpis mana yamacaypa Tayta Diosninchïman yäracushanta. Chayno yäracuptinmi Tayta Diosninchi cuyapäcoj cashpan payta yanaparan. Tayta Diosninchëga noganchïtapis mana gongaypami imaypis cuyapämanchi. Ermänucuna, imatapis aunir ama juranquichu syëlucho caycajpa jutincho ni cay pachacho caycajpa jutinchöpis. Ni imapa jutinchöpis ama juranquichu. Chaypa ruquenga imatapis sumaj tantiyacuycur parlanqui. Cumlinayquipaj captenga auninqui y mana cumlinayquipaj captenga ama aunipanquichu. Chayno captiquega Tayta Diospis manami jusgashunquipächu. Maygayquipis ñacayman chayarga Tayta Diosninchïta mañacuy. Maygayquipis cushisha caycarga gampis Tayta Diosninchïta agradësicur alabay. Maygayquipis gueshyarga mayur ermänucunata gayachiy Tayta Diosninchïta mañacunanpaj. Paycunami Jesucristupa jutincho asëtita umayquiman wiñaparcushushpayqui Tayta Diosninchïta mañaconga allchacänayquipaj. Tayta Diosninchïman llapan shongunpa yäracur mañacuptenga Tayta Diosninchi allchacächishunquipämi. Juchata rurasha captiquipis perdunashunquipämi. Juchata rurasha carga mayganiquipis ama pacaychu. Jucniqui-jucniquipäpis Tayta Diosninchïta mañacuptiqui payga allchacächishunquimi. Tayta Dios munashanno goyaj runa mañacushantaga Tayta Dios wiyanmi. Unay profëta Eliasga noganchïno runallami caran. Mana tamyananpaj llapan shongunpa Tayta Diosninchïta mañacuptin, quimsa wata medyanmi mana tamyaranchu. Yapay tamyananpaj mañacuptin tamyaranna. Tamyaptenga llapan murupacushancunapis wayurannami. Ermänucuna, capas pipis juchaman tunenga. Chayno caycaptin capas jucna shacyächenga Tayta Diosninchïman cutinanpaj. Pantacasha caycajcunata pipis cuticherga allitami ruraycan. Wañuypitami salbaycan. Arpinticuptenga Tayta Diosninchïpis llapan juchantami perdunangana. Ponto, Galacia, Capadocia, Asia y Bitinia probinsyacunacho mashtacasha caycaj ermänucuna: Noga Pedro, Jesucristupa apostulninmi cay cartata gamcunaman apaycächimö. Tayta Diosninchi acrashan carpis cay pachachöga mashtacashami carcaycanchi. Ermänucuna, gamcunataga manaraj yuriptiquimi Tayta Diosninchi mayna acrashurayqui. Espíritu Santutapis gamcunaman cachamusha Jesucristuta chasquicur pay munashanno cawanayquipämi. Chaymi perdunashana caycanqui Jesucristo gamcuna-raycu wañur yawarninta jichashanpita. Tayta Diosninchi cuyapaycushunqui ari alli cawanayquipaj. ¡Tayta Diosninchïta alabashun! Taytanchi Jesucristupa papänin Tayta Diosmi cuyapämashpanchi mushoj cawayta gomashcanchi yapay yurishanöna cananchïpaj. Cananga Jesucristo wañushanpita cawarimusha captinmi yäracunchi noganchïpis wañushanchïpita cawarimunanchïpaj cashanta. Chayno cananpaj captinmi musyanchi mana ismoj, mana ushacaj, ima ganrawanpis mana tacuraj erensyata chasquinanchïpaj cashanta. Chay erensyataga Tayta Diosninchïmi gamcunapaj caycächin. Payman yäracushayquipitami Tayta Diosninchi munayniyoj cashpan imapitapis chapaycäshunqui. Chaymi ushanan junajcunachöga erensyayquita chasquinquipaj. ¡Chayno caycaptenga cushicuy-llapa! Cay pachacho cawashayquicama fiyupa ñacarpis ama llaquicuychu. Ichanga tucuy ñacaycunata päsar ichipaptinchïrämi Tayta Diosninchïman yäracushanchi musyacan. Gori alli cashanta musyanapäga ninawanrämi chulluchinchi. Chaynömi gamcunapis ñacar-raj Tayta Diosman mas yäracunqui. Gamcuna yäracushayquega goripita masmi bälin. Chaymi imano ñacarpis llapan shonguyquipa yäracuptiquega Jesucristo cutimushpan alli cawayman churashunquipaj. Gamcunaga Jesucristuta mana ricasha caycarpis cuyaycanquimi. Canan mana ricarpis payllaman yäracurmi cawaycanqui. Chayno cushisha cawashayquega tantiyaytapis mana atipaypämi. Gamcunaga chayno cushisha yäracur cawarcaycanqui Tayta Dios salbasyunta tarichishushayquipitami. Tayta Dios salbasyunta tarichishunayquipaj cashantaga paypa profëtancunapis unaynami willacuran. Chayno willacunanpämi Espíritu Santu paycunata tantiyachiran Tayta Dios cachamushan Cristo cay pachaman shamur ñacananpaj cashanta. Chaynöpis tantiyachiran wañushanpita cawarircamur llapanpaj munayniyoj cananpaj cashanta. Chayno tantiyachiptinmi profëtacuna cushicur musyayta munaran Cristo imay shamunanpaj cashantapis. *** Musyayta munaptin Tayta Dios musyachiran willacuycashanga mana paycunapaj cashanta, sinöga gamcunapaj cashanta. Cananmi ichanga willacojcunata Espíritu Santu yanapaycan Jesucristupa willacuyninta willacur mana pipis musyashancunata tantiyachishunayquipaj. Chaycunataga anjilcunapis ricaytami munaran. Chaura sumaj tantiyacurir Tayta Diosninchi munashanno mana yamacaypa caway. Ama gongaychu Jesucristo cutimur Tayta Diosninchïpa ñaupanman pushashunayquipaj cashanta. Tayta Diospa wamran caycarga pay nishancunatana wiyacuy. Jesucristuta manaraj chasquicur shonguyqui munashannölla unay cawashayquinöga ama cawaynachu. Chaypa ruquenga acramajninchi Tayta Dios juchaynaj cashanno gamcunapis juchata mana ruraypana caway-llapa. Tayta Diospa palabranchöpis niycan: «Nogaga santumi cä. Chayno caycaptenga gamcunapis nishäcunata wiyacamar santu cay-llapa.» Gamcuna «taytä» nishayqui Tayta Diosga llapantami iwal rican. Payga llapan runatami jusganga imanöpis cawashanman-tupu. Chayno caycaptenga cay pachacho cawashayquicama Tayta Diosta rispitar caway. Gamcunaga mamayqui taytayquipita-pachami jucha rurayllacho cawarayqui. Chayno cawaycaptiquimi Tayta Diosninchëga rantiypa-japuy jorgusha-cashunqui. Rantisha-cashunqui manami goripa chaninwanchu, ni guellaypa chaninwanpischu. Chaypa ruquenga juchaynaj wamran Jesucristupa yawarninwanmi rantisha-cashunqui. Payga sänu uyshata Tayta Diospaj pishtashannömi wañusha. Noganchi-raycu Jesucristo wañunanpäga Tayta Diosninchi niran cay pachata manaraj camallarnami. Ichanga guepatarämi gamcuna-raycu wañunanpaj shamusha. Wañushanpitami Tayta Diosninchi Jesucristuta cawarircachimur janaj pachaman apacusha. Chaymi yäracuycanqui Tayta Dios llapan aunishanta cumlishunayquipaj cashanta. Chayta musyarmi Diosninchïman yäracurcaycanqui. Alli willacuyninta chasquicusha carmi juchata mana ruranquinachu. Juchata mana rurarga llapan ermänucunawan alli ricanacuytami yachacushcanqui. Chayno caycaptenga llapan shonguyquicunawan cuyanacur caway. Chaypämi mushoj cawayta chasquicur yapay yurishano carcaycanqui. Alli cawaytaga manami mama-taytapitachu tarishcanchi; chaypa ruquenga imaycamapis cawaj Tayta Diosninchïpitami. Paymi mushoj cawayta gosha-cashunqui alli willacuyninta chasquicuptiqui. Chay alli willacuynenga mana ushacajmi. Alli willacuynin mana ushacaj cashantaga Tayta Diospa palabranchöpis niycan: «Llapan runacunapis guewanöllami. Cuyayllapaj cashanpis waytano ushacajllami. Guewapis chaquicäcunmi, waytapis wañuytacäcunmi. Tayta Diospa palabranmi ichanga imaypis mana ushacanchu». Chay alli willacuynintami willapäshurayqui salbasha canayquipaj. Chaymi mana allicunataga ama ruraynachu. Ama engañaychu. Ama alli-tucuychu. Ama inbidyösu caychu. Ama washata rimaychu. Chaypa ruquenga iti wamra pasaypa chuchunashanno gamcunapis Tayta Diospa palabranta yachacur caway. Chaynöpami yachacushun Tayta Dios munashanno alli cawanapaj. Gamcunaga maynami tantiyacushcanqui Tayta Diosninchi alli cashanta. Tayta Jesucristuman guellicushun ari. Payga cawaj rumimi. Paytami runacunaga manacajman churaran. Tayta Diosmi ichanga payta cuyar acrasha. Gamcunapis cawaj rumi-japuymi carcaycanqui. Rumita-japuymi payga shuntaycämanchi templunta jatarachinanpaj. Chaynöpis acrasha-cashunqui templuncho sirbej cüracunano canayquipämi. Jesucristu-raycumi Tayta Diosga acrasha-cashunqui pay munashan ofrendacunata garanayquipaj. Tayta Diospa palabranchöpis niycan: «Sionmanmi juc rumita churaj-aywä isquïnancho puntu rumi cananpaj. Chay rumiga cangapaj llapanpita mas allimi. Payman yäracoj cäga manami manacajllapäga yäracongachu.» Yäracuycajcunapäga pay allimi. Mana yäracojcunapämi ichanga isquirbiraycan: «Wasi pergajcuna ‹mana allichu› nishan rumiga isquïnancho puntu rumirämi caycan.» Mas juc partichöpis nin: «Tacacänanpaj rumi, tunichicoj rumimi caycan.» Paycunaga tacacan Tayta Jesucristupa alli willacuyninta mana wiyacushpanmi. Paycunapäga ñaupatanami Tayta Dios distinaran chayno cananpaj. Gamcunami ichanga canqui Tayta Dios acracushan, sirbej cürancuna, payllapaj raquicushan nasyun runacuna, quiquin Tayta Diospa marcan runacuna. Paymi jucha ruraypitaga chacaypita-japuy achicyajmanno jorgamashcanchi. Chaymi Tayta Diosninchi almiraypajcunata rurashanta willacunayquipaj carcaycanqui. Ñaupataga manami Tayta Diosninchïpa marcanchu cashcanqui. Cananmi ichanga Tayta Diosninchi acrashan marca runacunana caycanqui. Ñaupataga Dios manami cuyasha-cashunquichu. Cananmi ichanga fiyupa cuyashunqui. Ermänucuna, cay pachachöga gorpanöllami carcaycanqui. Chaymi cuyay-munaypaj caway-llapa. Llutan yarpashayquicunataga ama ruraychu ari shonguyqui may-jina munaptinpis. Tayta Diosman mana yäracojcunapa chaupincho cawarpis cuyay-munaypaj caway. Canan wichan «llutantami ruraycan» nimashapis, lebantamashapis Taytanchi Jesucristo cutimushan junajrämi musyanga allita rurashanchïta. Chayrämi Tayta Diosta alabanga. Taytanchi Jesucristuta pipis manacajman mana churananpaj mayur autoridäcunata, Romapa mandajninta wiyacuy. Paycunapa maquinchömi caycanchïpis. Romapa mandajnin churashan autoridäcunatapis wiyacuy. Paycunaga caycan mana alli rurajcunata castigananpaj, alli rurajcunata alliman churananpämi. Autoridäcunata rispitar alli cawaptiquega Tayta Diosta mana wiyacojcuna manami contrayqui rimanganachu. Chayno cawanayquitami Tayta Diosninchi munan. Chaymi gamcunaga unay cawayniquicunata cachaycur libri runacunanöna caway-llapa. Ichanga ama «librinami cä» nir llutancunata ruraychu. Chaypa ruquenga Diosninchïpa sirbejnincunano caway. Llapan runacunata rispitay. Ermänucunatapis cuyay. Tayta Diosninchïta manchapacur caway. Nasyunta mandaj runatapis rispitay. Uywaycuna, patrunniqui alli captinpis u fiyu captinpis rispitar wiyacuy. Diospa maquincho cawashayqui-raycu, mana juchayqui caycaptin ñacachishuptiquipis ama jagayaychu. Mana jagayaypa ñacaycunata päsarga Diospaj allimi caycanqui. Llutanta rurashayquipita ñacachishuptiquimi ichanga quiquiquipa juchayquipita ñacarcaycanqui. Allita ruraycarpis ñacaycunata päsarmi ichanga Tayta Diospaj alli caycanqui. Chayno ñacanapämi Tayta Diosga acramashcanchi. Jesucristupis noganchi-raycumi ñacasha. Chaynöpami tantiyachimashcanchi ñacarpis mana jagayaypa cawanapaj. Payga manami ima juchatapis ruraranchu. Pitapis manami llullaparanchu. Runacuna ashlliptinpis payga manami ashlliranchu. Ñacachiptinpis manami juraparanchu. Chaypa ruquenga Tayta Diosninchïpa maquinmanmi cachaycuran pay jusgananpaj. Juchaynaj caycarpis Jesucristo cruscho wañuran juchata rurashanchïpita perdunashana cananchïpämi, Tayta Diosninchi munashannöna cawananchïpämi. Payta däñar-ushashanpitami noganchëga allchacashana caycanchi. Ñaupataga ogracasha uyshanömi cashcanqui. Cananmi ichanga cuyamajninchi Jesucristumanna cutishcanqui. Uyshancunata uysha michej alli ricashannömi payga imapitapis ricaycäshunqui. Warmicuna, gamcunapis majayquita wiyacuy. Wiyacur alli cawaptiquega runayquipis Jesuspa alli willacuyninta tantiyacongami. Alli cawashayquita ricarmi pipis mana willapaycaptillanna Tayta Jesucristuman yäraconga. Alli cawashayquita ricar, Tayta Diosninchïta rispitashayquita ricarmi quiquillan tantiyaconga. Cuyayllapaj warmi canayquipäga manami ajchayquita allchacuyllachu, manami gorita churacuyllachu, alli röpata jaticuyllapischu. Chaycunaga janallayquitami camarächin. Chaypa ruquenga yarpachacuy pï-maywanpis alli cawanayquipaj. Chayno cashayquimi Tayta Diospäga mas bälin may-jina adurnacushayquipitapis. Tayta Dios munashanno cawaj unay warmicunapis adurnacunallanpäga manami yarpachacuranchu. Man'chäga Tayta Diosman yäracushpan runanta wiyacur cawananpämi yarpachacoj. Sarapis runan Abrahamta wiyacur sumaj rispitarmi ricaran. Chaymi Sara wiyacur cawashanno gamcunapis allillata rurar mana manchacuypa caway. Chayno cawarga Saramanmi llojshinqui. Ollgu cajcuna, gamcunapis warmiquiwan sumaj tantiyanacur goyanquiman. Alli ricanquiman. Warmicunaga manami gamcunano callpayojchu. Chaypis warmi-ollgutami Tayta Diosninchëga salbamashcanchi. Warmiquiwan mana alli goyaptiquega mañacushayquitapis Tayta Dios manami wiyashunquichu. Chayno caycaptenga llapaniquipis juc shongulla caway. Cuyapänacuy. Chay yawar caycajnölla cuyanacuy. Yanapänacuy. Ama alli-tucuychu. Runa-masiqui chiquishuptiquipis gamcunaga ama chiquiychu. Ashllishuptiquipis ama ashlliychu. Chaypa ruquenga Tayta Diosninchïta mañacuy chiquishojniquitapis bindisyunta gonanpaj. Gamcunapis bindisyunta chasquinayquipämi Tayta Diosga acrasha-cashunqui. Tayta Diospa palabranchöpis niycan: «Pipis alli cawayta munarga cushisha goyayta munarga llutancunata ama rimachunchu. Ama llullacuchunchu. Mana allicunataga ama rurachunchu. Allillata rurachun. Piwanpis alli cawayta ashichun. Alli runacunataga Tayta Dios allimi rican. Mañacushantapis wiyanmi. Mana allita rurajcunatami ichanga ricaytapis mana munanchu.» Allillata ruraptiquega ¿piraj ima mana allitapis rurashunquiman? Allita ruraycarpis ñacar-imarga cushicuy. Pitapis ama manchacuychu. Ama llaquicuychu. Chaypa ruquenga Tayta Jesucristuman yäracur pay munashanno caway. Imaypis camaricushalla carcaycay «Jesucristuman, aunishancunaman ¿imanirtaj yäracunqui?» nir tapushuptiqui tantiyachinayquipaj. Ichanga alli shimillayquipa, manacajman mana churayllapa tantiyachinqui. Chayno Tayta Jesucristuman yäracur alli cawaptiquega contrayquicunapis pengacongami «llutanta rimashcä» nishpan. Tayta Dios munaptenga allimi canman allita rurashayquipita ñacaptiquipis. Llutanta rurashayquipita ñacarmi ichanga quiquiqui pengaypaj ñacanqui. Jesucristupis juchanchi-raycumi juc cutilla wañusha Tayta Diospa ñaupanman chayachimänanchïpaj. Payga juchaynaj caycarmi juchasapacunapa ruquinchi wañusha. Wañuptinpis Espíritu Santumi cawarachimuran. Cawarircamurnami aywaran unaypitana prësu wichgaraycaj almacunatapis willapaj. Chay almacunaga Noé cashan wichan Tayta Diosta manami wiyacuranchu. Chaypis arpinticunanpaj Tayta Diosga shuyararan Noé büquita rurayta ushanancamami. Büqui rurayta usharcuptin büquiman pusaj runallami yaycuran. Paycunallami yacu janancho wampuypa salbacuran dilubyupita. Chayno salbasha captinmi chay büquita wampuchej yacuga bautisacushayqui yacu-japuy caycan. Bautisacunqui manami bäñacunayquipächu, man'chäga perdunashunayquipaj arpinticur Tayta Diosta mañacunayquipämi. Chaynöpami salbashana caycanqui Jesucristo wañushanpita cawarimusha captin. Payga cawarircamur syëlumanmi cuticusha. Cananga Tayta Diosninchïpa derëchu caj-lädunchönami caycan. Chaychöga llapan anjilcunapis, munayniyojcunapis Jesucristupa munayninchönami caycan. Jesucristo cay pachacho ñacasha caycaptenga gamcunapis ñacayta ama manchacuychu. Payno ñacarmi yachacunqui jucha ruraycunata cachaycuyta. Chaynöpami juchallata ruraj runacunanöga mana cawanquipänachu. Man'chäga Tayta Dios munashannöllanami cawanquipaj. Unaymi ichanga gamcunapis jucha rurajcunawan iwal juchallata rurashcanqui. Chaymi shonguyqui munashancunallata rurarayqui, mana pengacuypa jucwan-jucwan juchata rurar puricurayqui, upyallar purirayqui, fistacunacho tucuyta rurarayqui, melanaypaj ïdulucunatapis adurarayqui. Unay chayno cawasha carpis cananga amana chayno cawaynachu. Cananga mana tallupaptiquinami juchallata rurajcunaga imanir jucha ruraycunata cachaycushayquitapis mana tantiyanchu. Chaymi washayquita riman. Chaypitami paycunaga cuentata gonga Tayta Diosninchi llapan runacunata jusganan junaj. Payga manami cawaycajcunallatachu jusganga. Man'chäga wañushacunatapis jusgangami. Chaymi alli willacuytaga canan wañushana caycajcunatapis willaparan. Chay willacuyta chasquicojcunaga wañurpis cawarircamushpan Tayta Diospa ñaupanchönami imaycamapis cawanga. Cay pacha ushacänanpaj caj öra chayaycämunnami. Chayno caycaptenga allillana cawanayquipaj yarpachacuy. Mana gongaypa Tayta Diosninchïta mañacuy. Jucniqui-jucniquipis cuyanacur caway. Rasunpa cuyanacorga imapitapis perdunanacuy. Pipis wasiquiman chayamojtaga cushisha jamachiy. Nircorga washanta ama rimaychu. Tayta Diosninchi imapäpis yachayta goshushayquiman-tupu jucniqui-jucniquipis yanapänacunqui. Payga tucuyta yachanayquipämi yarpayta gosha-cashunqui. ¿Alli willacuyta willacunayquipächu yachayta goshurayqui? Chauraga Tayta Dios nishancunata willacuy. ¿Juccunata yanapänayquipächu yachayta goshurayqui? Chauraga Tayta Dios yanapäshushayquiman-tupu yanapay. Chaynöpami runacuna Jesucristuta chasquicur Tayta Diosninchïta cushisha alabanga. Payga imaycamapis munayniyojmi caycan. Y imaycamapis alabasha caycullächun. Amén. Ermänucuna, Jesucristuta chasquicushayquipita ñacarga ama llaquicuychu «¿Imanirtaj cayno ñacaycä?» nir. Chaypa ruquenga cushicuy Jesucristo ñacashanno ñacashpayqui. Ima ñacaycho carpis pay cay pachaman munayninwan cutimuptin paywan tincurnami fiyupa cushicunquipaj. Jesucristuman yäracushayquipita pipis ashllir-ushashuptiqui cushicuy. Gamcunawanga caycan munayniyoj Tayta Diospa Espíritu Santunmi. [Runacuna ashllishushpayquega Jesucristutami manacajman churaycan. Gamcunami ichanga ashllishuptiquipis payman yäracuycanqui.] Runa-masiquita wañuchishayquipita, suwa cashayquipita, metichi cashayquipita, mana allita rurashayquipita ñacarga pengaypämi canquipaj. Jesucristuman yäracushayquipita ñacarga ama pengacuychu. Chaypa ruquenga salbashushayquipita Tayta Diosninchïta alabay. Tayta Dios jusgananpaj caj timpu chayamushanami. Tayta Diosga payman yäracoj cajcunatami jusgayta gallaycusha. Diosman yäracojcunapis jusgasha caycaptenga ¿imanöraj canga Tayta Diospa alli willacuyninta mana chasquicojcuna? Tayta Dios munashanno cawajcunapis sasataraj salbacuycaptenga ¿imanöraj ñacanga juchasapacunawan fiyu runacunaga? Chaymi Tayta Diosninchi camacächiyninpa ñacajcunaga ama llaquicuychu. Paypa maquinman bïdayquita churaycuy. Nircur sïguir allillata rurar cawashun. Payga aunishancunata cumlinmi. Mayur ermänucuna, nogapis gamcunano mayur yäracojmi cä. Jesucristo ñacashancunata quiquëmi ricashcä. Jesucristo munayninwan cutimuptin llapanchïmi paypa ñaupancho caycäshunpaj. Chaymi gamcunata willapä: Ermänucunata ricanayquipaj churashuptiquega sumaj ricay uysha michej uyshancunata ricashanno. Mana guellanaypa cushi-cushilla Dios munashanno ricay. Guellay-raycullaga ama ricaychu. Nishayqui-nishayquitaga ama rurachiychu. Chaypa ruquenga alli shimillayquipa shacyächiy. Paycuna ricacushunayquipaj Tayta Dios munashanno alli caway. Chauraga llapanchïta michimajninchi Jesucristo cutimur «Allitami rurashcanqui» nimäshun. Chaynöpami paypa ñaupancho imaycamapis cushisha cawashunpaj. Jipash mösupis, mayur ermänucunata wiyacuy. Chaynölla jucniqui-jucniquipis mana alli-tucuypa rispitanacuy. «Alli-tucojcunataga Tayta Diosninchi manami yanapanchu. Umildicunatami ichanga cuyapar yanapan.» Chayno caycaptenga Tayta Diosninchïta rispitar mana alli-tucuyllapa caway. Chayno cawaptiquimi Jesucristo cutimur «Allitami rurashcanqui» nishunquipaj. Tayta Diosninchi cuyaycäshuptiquega ima yarpachacuyniquicunatapis paypa maquinman churaycuy. ¡Sumaj alcäbu caway-llapa! Contrayqui dyabluga yargasha liyunnömi puriycan tarishan cajtaga usharinanpaj. Chayno caycaptenga dyabluta ama cäsupaychu. Musyashanchïnöpis cay pachachöga manami nogallanchïchu ñacarcaycanchi. Waquin ermänunchicunapis ñacarcaycanmi. Chaymi Tayta Diosninchïman yäracur Pay munashanno imaypis caway. Noganchi-raycu Jesucristo wañusha captinmi Tayta Diosninchi cuyapäshushpayqui acrasha-cashunqui ñaupancho imaycamapis cawanayquipaj. Juc timpu ñacaycuna päsarcuptinnami alliman churashunquipaj, sumaj balurta goshunquipaj, allillata cachishunquipaj. ¡Tayta Diosninchi llapanpaj munayniyoj cashanpita imaypis alabasha caycullächun! Amén. Ermänunchi Silvanumi cay carta isquirbiyta yanapämasha. Payga sumajmi Taytanchi Jesucristuman yäracun. Cay cartata gamcunaman apaycächimö ima ñacaycho captiquipis Tayta Diosninchi yanapaycäshushayquita tantiyacunayquipämi. Payman yäracuytaga ama cachaycuychu. Babiloniacho caycaj ermänunchicunapis wamayäshunquimi. Wamrä-japuy caycaj cuyashä Marcuspis wamayäshunquimi. Ermänucuna wamayänacur jucniqui-jucniquipis saludanacuy. Taytanchi Jesucristuman yäracojcuna, llapayquipäpis alli goyay caycullächun. [Amén.] Ermänucuna, noga, Simón Pedro, Jesucristupa sirbejnin y apostulninmi gamcunaman cay cartata apachicamö. Ima allishi gamcunatapis Jesucristo cuyapäshushpayqui nogacunatano salbasha-cashunqui. Payga Tayta Diosninchïmi y salbamajninchïmi. Tayta Diosninchi y Taytanchi Jesucristo yanapayculläshunqui alli cawanayquipaj. Quiquin munayniyoj Tayta Diosninchïmi yanapämanchi pay munashanno cawananchïpaj. Chaycunataga tantiyachimashcanchi Taytanchi Jesucristuta chasquicuptinchïmi. Nircurpis Taytanchi Jesucristu-raycumi acramashcanchi paypa maquinchöna cawananchïpaj. Imaypis yanapaycämänanchïpämi palabranchöpis aunimashcanchi. Chaymi yanapämashcanchi juchasapa runacuna mana allita rurar cawashanno manana cawananchïpaj, quiquin Tayta Dios munashanno cawananchïpaj. Chaynömi noganchïpis Tayta Diosninchi juchaynaj cashanno cananchïpaj yanapaycämanchi. Chayno caycaptenga cayno cawanayquipaj sumaj callpachacunquiman: Tayta Diosman sumaj yäracunquiman. Yäracurnaga cuyay-munaypaj cawanquiman. Cuyay-munaypaj cawarnaga Tayta Dios pï cashantapis sumaj tantiyacunquiman. Sumaj tantiyacurnaga munashallayquita ama ruranquimanchu. Munashallayquita mana rurarnaga mana yamacayllapana Tayta Diosninchïman yäracunquiman. Mana yamacayllapa yäracurnaga Tayta Dios munashallanta ruranquiman. Pay munashallanta rurarpis ermänucunawan cuyanacur alli ricanacunquiman. Chayno ricanacurpis imatapis mana shuyaraypa piwanpis cuyanacunquiman. Chaynölla waran-waran cawarga manami manacajllapächu canga Tayta Jesucristuman yäracushayquipis. Quiquiquicunapis allillami cawanquipaj. Willapashäno mana cawarmi ichanga gapra runa-niraj caycan. Tayta Diosninchi llapan juchancunata perdunashantapis manami yarpannachu. Ermänucuna, chayno caycaptenga waran-waran sumaj yarpachacur Tayta Diosninchi munashanno cawashun. Chaynöpami tantiyacunqui salbasha car Tayta Diospa wamran cashayquita. Chayta tantiyacorga mana juchata ruraypami cawanquipaj. Chayno cawarga Taytanchi Jesucristupa maquincho cawanayquipäpis manami guellananquipächu. Man'chäga quiquin Tayta Diosninchïmi cushisha chayachishunquipaj Jesuspa maquincho imaycamanpis cawacunayquipaj. Chaymi llapanta musyaycaptiquipis, rasun cajta riguir alli yäracuycaptiquipis simri yarpaycächishayqui yachachishäcunataga. Cawaycashäcamaga piñacuycäshayquimi alli cawanayquipaj. Wallcanami wañunäpaj pishin. Tayta Jesucristo musyachimashanami wañunäpäna cashanta. Chaymi gamcunataga yarpaycächë wañucuptëna nishäcunata imaypis yarparänayquipaj. Jesucristo munayniyoj cutimunanpaj cashanga manami ninshi-ninshillachu. Chaypa ruquenga quiquëcunami ricashcä munayniyoj cashanta. Achic-achicyaycajman ticraptinmi Tayta Diospis payta rispitar syëlupita nimuran «Payga cuyay wamrämi. Paypitami fiyupa cushisha caycä.» Chayno nimushantaga nogacunami wiyashcä rispitädu jircacho carcaycashpä. Chaynöpis Diosninchïpa unay profëtancuna isquirbishannöllami Tayta Jesucristo yapay cay pachaman cutimonga. Chay isquirbishantaga sumaj wiyacuy-llapa. Wiyacuptiquega chacajcho achqui achquipäshojnömi canga. Chayno canga Tayta Jesucristo cutimunan junajcamami. Chauraga shonguyquipis achicyacäcongami. Ichanga sumaj tantiyacunquiman. Profëtacuna isquirbishanta runacuna quiquillanpitaga manami tantiyanmanchu. Profëtacunaga manami quiquinpa yarpayllanpitachu isquirbiran. Chaypa ruquenga Espíritu Santu rimachiptinmi Tayta Diospaj willacuran. Israel nasyunchöpis «profëtami cä» nir engañacojcunaga caranmi. Gamcunachöpis llutan yachachicojcunaga manami pishengachu. Paycunaga mana musyacayllapami mana alliman gaycushunayquipaj llutanta yachachishunquipaj. Salbajnin Tayta Jesucristutapis ñïgangami. Chaypitami paycunataga Diosninchi mana cuyapaypa usharenga. Llutan yachachicojcuna engañaptin chasquiparmi pengaypaj juchata ruranga. Chayta ricarmi pï-maypis Jesucristuman rasunpa yäracojcunataga manacajman churanga. Guellay-raycullami alli-tupayllapa engañangapaj. Ichanga paycunata Tayta Dios castigananpaj unaypita-pachanami distinasha caycan. Paycunataga ñacay shuyaraycannami. Mana wiyacoj anjilcunatapis Tayta Diosninchi manami perdunaranchu. Chaymi chay anjilcunataga infiernuman gaycur yanauyaycaj chacayman wichgaycuran fisyu junajcho jusganancama. Tayta Diosninchi manami perdunaranchu Noé cawanan wichan juchasapa runacunatapis. Diosninchi munashanno cawananpaj Noé willapaptinpis chay runacunaga manami wiyacuranchu. Chaymi llapan runacunata Tayta Diosninchëga dilubyuwan ushacächiran. Noëtawan ganchisllatami salbaran. Sodoma, Gomorra marca runacunatapis Tayta Diosninchi castigar llapantami usharan. Chayno castigaran Tayta Dios castigacoj cashanta llapan runacuna tantiyacunanpämi. Lot-tami ichanga Tayta Diosninchi salbaran. Payga runacuna pasaypa juchata rurallar goyaptin llaquicur goyaran. Waran-waran mana alli rurashancunata ricar y wiyar fiyupa llaquicuran. Chaynöpami musyanchi yäracojcunataga Tayta Diosninchi salbashanta. Juchasapacunatami ichanga ñacaycächin. Y fisyu junajpis ñacayman gaycurenga. Ñacaycächin llutan yarpashannölla cawajcunata, quiquin Tayta Diosninchïta mana wiyacojcunata. Chay llutan yachachicojcunaga shimin-atipashami rimaycan. Manami manchapacuyninpis canchu. Chaymi janaj pachacho caj munayniyojcunatapis ashllir-ushan. Syëlucho caycaj anjilcunapis paycunapita mas munayniyoj mandaj caycarpis y Diospa ñaupancho caycarpis manami chay dyablucunata ollgöparanchu. Llutan yachachicojcunaga animalcunano mana tantiyacoj carmi imatapis llutanta ruran. Animalcunano pishtacänallanpämi yurisha. Paycunaga mana allita ruraycashallanchömi ushacangapis. Paycunaga chayno ushacanga juchanpitami. Paycunaga pï-may ricaypis waran-waran manacajcunata rurarmi cushicun. Ermänucunawan micunayquicunapaj shuntacashayquichöpis pengaypaj llutancunata rurar cushicun. Ricashan warmita munapan. Manami yamacanchu jucha ruraytapis. Pishi yarpayniyojcunatami llutancunata yachachin. Runa-masinta imano säcaytapis sumajmi yachan. Chayno cashanpitami paycunaga castigasha canga. Diosninchi munashanno ñaupata cawasha carpis cananga ogracashanami purircaycan. Beorpa wamran Balaampa yupinpami aywarcaycan. Balaamga guellay-raycumi llutanta ruraran. Balaam llutanta rurananpaj aywaycaptinmi china bürrun runano rimarir piñacuran. Upa yarpayninwan rurananpaj caycaptinmi micharan. Llutan yachachicojcunaga chaquisha pucyunömi, wacpa-caypa puricoj chaqui pucutaynömi. ¡Paycunapäga maynami camarisha caycan yanauyaycaj chacay, chayllacho imaycamapis wichgaränanpaj! Paycunaga alabacurmi yachaj-tucur imatapis parlan. Juchancunapita chayraj arpinticojcunatami shimita gon llutancunata rurananpaj. Chayno llutanta yachachirmi nin «manami pipa munayninchöpis canchïchu» nir. Chayno nirpis quiquincunaga dyablutami sirbiycan. Musyashanchïnöpis runaga imatapis munashanpa sirbejninmi caycan. Salbamajninchi Tayta Jesucristuta chasquicusha caycar yapay jucha rurayman cuterga ñaupata cawashanpitapis mas piyurmi mana manchacuypa juchata ruran. Diosninchïpa mandamintuncunata yachaycar manacajman churanallanpäga Jesucristuta ama chasquicunmanchu caran. Jucha rurayman cutej runacunapäga rasuntachari nin: «Allgoga gumitashanta yapaymi cutipan. Limyu cananpaj bäñachiptinpis cuchiga yapaymi mitucho gochpan.» Ermänucuna, cananwanga ishcay cutinami cartata gamcunaman apachimö. Ishcan cartächöpis willapaycä alli cawanayquita munarmi. Profëtacuna unay isquirbishanta, salbamajninchi Tayta Jesucristo nishancunata apostulnincuna yachachishushayquitapis wiyacuy. Ushanan junajcunaga Tayta Diosta mana wiyacoj asipäcojcunami nenga: «¿Imanirtaj Jesucristoga ‹Cutimushämi› nircur manaraj cutimunrächu? Unay caj taytanchïcunapis Cristuta shuyaraycällarmi wañusha. Cay pachapis gallarishanpita-pacha cashannöllami caycan.» Chayno rimarpis paycunaga manami tantiyanchu Tayta Diosninchi cay pachata, syëluta camashanta. Tayta Diosninchi rimarcuptillanmi chaqui pachaga yacu rurinpita llojshimuran. Rimashpan yacupita cay pachata camashannöllami chaypita guepataga yacuwan jundiypa cay pachata ushariran. Canan wichanpaj Tayta Diosninchi rimasha carmi cay pachatapis janaj pachatapis caycächinraj. Ushacay junaj chayamuptinmi ichanga ninawanna llapanta usharenga. Chay junajmi juchata rurar cawaj runacunatapis usharengapaj. Ichanga cuyay ermänucuna sumaj yarpay: Diosninchïpäga juc junaj caycan waranga watanömi, waranga watapis juc junajnöllami caycan. Chayno caycaptenga ama yarpäshunchu: «Jesucristoga ¿imanirtaj mana cutimunchu?» nir. Tayta Jesucristoga shuyaraycan llapan runa arpinticunantami. Payga manami munanchu pipis juchallancho wañunanta. Ichanga suwa illajpita shamushannömi Tayta Jesucristupis illajpita chayamonga. Pay cutimuptinmi intipis, quillapis, llapan goyllarcunapis cay pachapis, manchariypaj wararaylla nina rataycajwan ushacanga. Cay pachaga llapanninwanmi rupaycällar ushacanga. Llapanpis ushacänanpaj caycaptenga ¿imanötaj cawashun? Juchata mana rurayllapa Diosninchi munashannöna cawashun. Cutimunanta shuyashpanchi Tayta Dios munashanno cawananpaj willacuyninta willacuycäshun. Chaynöpami Jesucristo juclla cutimonga. Cutimushan junajmi inti, quilla, goyllarcunapis ninawan ushacanga. Chaynömi llapanpis chulluycällar ushacanga. Noganchïtami ichanga aunimashanchïno Tayta Diosninchi shuyaraycächimanchi mushoj syëluta, mushoj pachatapis. Chaychöga Tayta Diosninchi munashannöllanami llapanpis allilla cangapaj. Ermänucuna, chayno cananpaj caycaptenga llapan juchapita witicushun Taytanchi Jesucristo cutimur allita rurar goyaycajta tarimänanchïpaj. Tantiyacuy Taytanchi Jesucristo imanir manaraj cutimushanta. Payga shuyaraycan runacuna arpinticunantami. Chayno cananpaj cashantaga ermänunchi Pablupis Tayta Diosninchi tantiyachiptin isquirbimushanami. Pabloga llapan cartancunachömi chaycunapaj isquirbiran. Ichanga chay cartacunacho sasa tantiyaycuna captinmi mana tantiyajcunaga, Diosman janan shongulla yäracojcunaga llutanpa yachachin. Chayno llutanpami yachachin Tayta Dios waquin cajta isquirbichishantapis. Chaypitami ñacayman chayanga. Cuyay ermänucuna, cay nishäcunata musyaycarnaga cuydä chasquipänayquiwan chay llutan yachachicojcunapa yachachicuyninta. Diosninchi munashanno alli cawaycashayquipitapis cuydä guepaman cuticunquiman. Chaypa ruquenga cuyapäcoj Taytanchi Jesucristo munashanno cawanayquipaj sumaj yachacuy-llapa. ¡Payga imaycamapis alabasha cachun! Amén. Gamcunaman isquirbimö Cawachicoj Palabrapitami. Payga gallarinancho imapis manaraj captin maynami caycaran. Nogacunaga rimashantami wiyashcä. Quiquintami ñawëwan ricashcä. Maquëwanpis yatashcämi. Paytaga cawachicoj captin Tayta Diosmi cachamur rejsichisha. Nogacunaga payta ricashcämi. Chaymi gamcunata willapä mana ushacaj cawayta tarinayquipaj. Ricashäcunatami, wiyashäcunatami willapä gamcunapis nogacunawan juc yarpaylla caycänapaj. Rasunpa juc yarpayllami cawanchi Tayta Dioswanpis, wamran Jesucristuwanpis. Caycunataga isquirbimö fiyupa cushisha cawananchïpämi. Cananga Jesucristo willapämashantami willapäshayqui. Payga nimasha: «Tayta Diosga achquimi. Pay cashanchöga ima chacaypis manami canchu» nir. Chay nimashantaga llapantami willapaycä. Chaymi chacaycho puriycar «Tayta Dios munashannömi cawaycä» nerga llullacuycanchïmi. Manami rasun cajtachu ruraycanchi. Tayta Diosninchi munashanno cawarmi ichanga achicyajcho puriycanchi. Chayno caycanchi Tayta Diosga achqui captinmi. Chaymi jucninchi-jucninchïpis cuyanacur alli ricanacunchi. Chaynöpis Tayta Diospa wamran Jesús yawarninta jichashanwanmi llapan juchanchïpita perdunamanchi. «Manami juchata rurashcächu» nerga quiquillanchïmi engañacuycanchi. Manami rasun cajtachu rimaycanchi. Mana pacaypa «Juchayojmi cä» nishami ichanga Tayta Diosninchi perdunamäshun. May-jina juchasapa captinchïpis payga alli carmi, cuyapäcoj carmi perdunamanchi. «Manami juchayojchu cä» nerga Tayta Diostami llullata-japuy ricaycanchi. Tayta Dios «Llapan runapis juchayojllami» nishancunata manacajmanmi churaycanchi. Chayno carga willacuyninta manami rasunpa chasquicushcanchïrächu. Wamräcunano caycajcuna, caycunataga isquirbimö juchata mana ruranayquipämi. Jucha rurayman chayaptinchi-ima ichanga juchaynaj abogädunchi caycan Tayta Diospa ñaupancho faburninchi ichinanpaj. Payga Jesucristumi. Payga wañusha juchanchïcunapita Tayta Dios perdunamänanchïpämi; manami nogallanchïpa juchanchïta perdunamänanchïpächu, chaypa ruquenga llapan runapämi. ¿Imanöpataj musyanchi Tayta Diosta rejsishanchïta? Mandamintuncunata wiyacurmi musyanchi. «Tayta Diosta rejsëmi» nir mandamintuncunata mana wiyacorga llullacuycanmi. Manami rasun cajtachu riman. Mandamintuncunata wiyacojcunami ichanga Tayta Dios cuyacoj cashanta tantiyan. Chaynöpami musyacan Tayta Dios munashanno cawashanchi. Chaymi pipis «Tayta Dios munashannömi cawaycä» nerga Jesucristo cawashanno cawachun. Cuyay ermänucuna, manami mushoj mandamintutachu isquirbimö. Chaypa ruquenga unaypita-pacha musyaycashayqui «jucniqui-jucniqui cuyanacuy» nishan mandamintullatami yarpaycächë. Chay mandamintutaga gamcuna wiyashcanquinami. Ichanga imano carpis mushoj mandamintunömi. Cay mushoj mandamintutami Jesús yachachir cumliran. Paynömi gamcunapis cumliycanqui. Chayno rurarga chacaypita achquiman llojshirej-japuymi caycanqui. Pipis «achquichömi caycä» nishpan juc ermänuta chiquerga chacajllachörämi caycan. Yäracoj-masinta cuyaj cäga achquichömi caycan. Chayno cawarga manami jucha rurayman chayanchu. Yäracoj-masinta chiquej cajmi ichanga chacaycho caycan. Chacaypa purerga mayman aywashantapis manami musyanchu. Chacayllacho captinmi ñawinpis chacasha caycan. Wamräno caycajcuna, gamcunamanga cartacaycämö noganchi-raycu Jesucristo wañuyninpa Tayta Dios juchanchïcunata perdunamashanchïpitami. Taytacuna, gamcunamanga cartacaycämö gallaycunanpita-pacha cashan Tayta Jesucristuta rejsishayquipitami. Jipashcuna mösucuna, gamcunamanga cartacaycämö dyabluta ichipashayquipitami. Wamräno caycajcuna, gamcunamanga cartacaycämö Tayta Diosta rejsiptiquimi. Taytacuna, gamcunamanga cartacaycämö gallaycunanpita-pacha cashan Tayta Jesucristuta rejsishayquipitami. Jipashcuna mösucuna, gamcunamanga cartacaycämö callpayoj captiquimi, Tayta Dios munashanno cawaptiquimi, dyabluta ichipasha captiquimi. Wamräno caycajcuna, cay pachacho juchata rurajcuna-japuyga ama cawaychu. Juchata rurashancunatapis ama yachacuychu. Jucha rurajcunaga Tayta Diosta manami rasunpachu cuyan. Paycunaga cuerpun munashallantami ashin. Yargaj car ñawin ricashanta quiquinpaj canantami munan. Llapanpitapis mas alli ricasha caytami ashin. Chayno cawananchïtaga manami Tayta Diosninchïchu camacächin. Man'chäga runacunallami camacächin shongun munapashallanta ashir. Cay pachaga ushacangami. Jucha ruraypis ushacangami. Tayta Dios munashanno cawajcunami ichanga mana ushacaj cawayta tarenga. Wamräno cajcuna, ushanan junajcunachönami caycanchi. Anticristo shamunantaga wiyashcanquinami. Maynami shamusha anticristucunaga. Chaynöpami musyanchi ushacay junajcunachöna caycashanchïta. Chay runacunaga noganchi cajpitami llojshisha. Paycunaga janan shongullami noganchïwan shuntacaran. Rasunpa noganchïno cashpanga manami witicunmanchu caran. Chaynöpami musyanchi noganchïno mana yäracushanta. Gamcunamanga Jesucristumi Espíritu Santuta cachamusha. Chaymi tantiyanquina llutanta yachachishuptiquipis mana chasquinayquipaj. Gamcunaga rasun cajta tantiyanquinami. Chaymi cartacaycämö llutan yachachej llullacunata mana chasquinayquipaj. ¿Pitaj llulla? Llullaga Jesús Tayta Dios cachamushan Cristo cashantami ñïgan. Chayno ñïgajmi anticristuga. Payga ñïganmi Tayta Diostapis Wamran Jesustapis. Wamran Jesustapis ñëgäga Tayta Diostapis ñïganmi. Jesusman yäracurmi ichanga Tayta Diosmanpis yäracun. Gallarinanpita-pacha wiyashayquicunata sumaj yarparay. Gallarinanpita-pacha wiyashayquita mana gongarga, gamcunapis goyarcaycanqui Tayta Dios munashanno y wamran munashannömi. Jesucristoga quiquinmi aunimashcanchi imaycamapis cawananchïpaj. Chaymi cay cartataga isquirbimö llullapäcojcunata mana chasquipänayquipaj. Jesucristo cachamushan Espíritu Santuga gamcunawanmi caycan. Chaymi pipis yachachishunayqui mana nistacanchu. Gamcunataga Espíritu Santumi rasun cajllata yachaycächishunqui. Manami imaypis llullapäshunquichu. Chaymi Espíritu Santu yachachishushayquino, Jesucristo munashannölla caway-llapa. Wamräno cajcuna, cananga Jesucristo munashannölla caway. Chaynöpami pay cutimuptin cushisha caycäshunpaj. Manami pengacushunpächu. Musyanchïmi Jesucristo juchaynaj cashanta. Chaymi pipis juchata mana ruraptenga musyanchi Tayta Diospa wamran cashanta. Sumaj tantiyacushun, Tayta Diosninchëga fiyupami cuyamanchi. «Wamräcunami canqui» nimanchi. Rasunpami wamrancuna canchi. Chaytami juchasapa runacunaga Tayta Diosta mana rejsishpan mana tantiyanchu. Cuyay ermänucuna, cananga Diospa wamranna carpis manami musyanchïrächu imano cananchïtapis. Ichanga musyanchïmi Jesucristo cutimushan junäga quiquin-niraj cananchïpaj cashanta. Paytaga rasunpa quiquintami ricashunpaj. Chaymi Jesucristo cutimunanta shuyäcuycarga Jesucristo cawashanno juchata mana ruraypa cawashun. Juchata rurarga Tayta Diospa mandamintuncunatami mana cumlinchu. Pipis juchata rurajcunaga Tayta Diospa contranmi caycan. Gamcuna musyanquinami llapan juchanchïta perdunamänapaj Jesucristo cay pachaman shamushanta. Payga juchaynajmi. Tayta Dios nishanta wiyacojcunaga manami juchata rurannachu. Juchata ruraj cajmi ichanga Jesucristo pï cashantapis mana tantiyanchu, mana rejsinpischu. Cuyay ermänucuna, pipis cuydä engañargushunquiman. Allita rurajcunaga Jesusno allimi. Juchata ruraj cajcunami ichanga dyablupa munaynincho caycan. Dyabluga gallarinanpita-pachapis juchatami ruran. Chaymi Tayta Diospa wamran Jesusga shamusha dyablu camacächishanta illgächinanpaj. Tayta Diospa wamranna cajcunaga manami jucha rurayllacho goyannachu. Tayta Diospa wamrancunaga Tayta Dios munashannönami cawan. Chaymi paypa wamran carnaga manana juchata rurannachu. Diospa wamran cajcunapis, dyablupa wamrancunapis maysi rejsipayllami. Pipis juchata ruraj cäga, ermänucunata chiquej cäga manami Diospa wamranchu. Jucninchi-jucninchïpis cuyanacunanchïpaj cashantami Tayta Diosninchi unaypita-pacha willapämashcanchi. Ama cashunchu Cainnöga. Payga dyablu munashanta rurarmi wauguin Abelta wañuycachiran. ¿Imapitataj wañuchiran? Wauguin Abelga Tayta Dios munashantami ruraran. Cainmi ichanga juchallata ruraj. Chaynöpami wauguinta chiquir wañuycachiran. Chaymi cuyay ermänucuna, Tayta Dios munashanno cawaptinchi juchallata ruraj runacuna chiquimashapis ama llaquicushunchu. Noganchëga cuyanacurmi musyanchi wañuypita alli cawaymanna päsashanchïta. Juc ermänuta mana cuyaj cäga wañusha-japuyllami caycan. Pipis ermänucunata chiquej cäga wañuchicojmi. Gamcunaga musyanquimi wañuchicojcunaga mana ushacaj cawayta mana tarinanpaj cashanta. Jesucristoga noganchi-raycumi wañusha. Chaynöpami musyanchi cuyacuy imano cashantapis. Noganchïpis ermänucuna-raycuga wañuytapis ama manchacushunchu. Juc ermänu muchupacaycho caycajta rïcu caycar mana yanapaptenga ¿imanöpataj Tayta Dios cuyashanno chay runa cuyanman? Cuyay ermänucuna, janan shongullaga ama cuyanacoj-tucushunchu. Chaypa ruquenga cuyanacushpayqui imaypis yanapänacur caway. Chaynöpami wamran cashpanchi Tayta Dios munashanno cawanchi. Chayrämi shongunchïpis Tayta Dios ricaycämasha alli canga. Jucha rurashanchïpita shongunchi llaquisha caycaptinpis Tayta Diosninchëga perdunamäshunmi. Payga alli shongu carmi shongunchïtapis rejsin. Cuyay ermänucuna, jucha rurashanchïpita perdunashana cashaga shongunchïpis manami llaquishanachu caycan. Chauraga Tayta Diospa ñaupancho allinami caycanchi. Imata mañacushanchïtapis paymi tarichimäshun. Mandamintuncunata wiyacusha, munashanno rurashaga yanapämäshunmi. Mandamintonga nimanchi wamran Jesucristuman riguinanchïpaj, jucninchi-jucninchïpis cuyanacunanchïpämi. Mandamintunta wiyacorga Dios munashannömi cawaycanchi. Paypis noganchïwanmi caycan. Chaytaga quiquin Tayta Diospa Espíritu Santunta chasquicusha carmi musyanchi. Cuyay ermänucuna, cay pachachöga achcajmi llullacur profëta-tucurcaycan. «Espiritumi munayninwan tantiyachimasha» nejcunata llapantaga ama riguiychu. Chaypa ruquenga sumajraj mayapay. Mayapanqui Tayta Diospa Espiritunpa munayninwan parlaycashanta u jucpa munayninwan parlaycashantapis. «Jesucristoga runaman ticrarcurmi shamusha» nir willacuptenga Tayta Diospa Espiritunpa munayninwan caycashantami musyanqui. «Jesucristoga manami runaman ticrashachu» nir willacuptenga manami Tayta Diospa Espiritunchu rimaycächin. Chaypa ruquenga anticristupa munayninwanmi rimaycan. Pay shamunantaga wiyarayquinami. Cananga maynami cay pachachöna caycan. Wamräno caycajcuna, gamcunaga Diospa wamranmi caycanqui. Noganchïta yanapämajninchi Espíritu Santuga cay pachacho caj contranchïpita mas munayniyojmi caycan. Chaymi llutan yachachicojcunataga mayna ichipashcanqui. Paycunaga juchasapallami. Chaymi juchallata rimaptin juchasapa-masincuna wiyan. Noganchïmi ichanga Diospa wamran canchi. Diosman yäracoj cajcunaga willapashanchïta wiyacamanchïmi. Mana yäracojcunami ichanga mana wiyamanchïchu. Chaynöpami rejsishun Tayta Diospa Espiritunpa munayninwan pï rimaycashanta y anticristupa munayninwan pï rimaycashantapis. Cuyay ermänucuna, Tayta Diosninchëga cuyacojmi. Chaymi jucninchi-jucninchïpis cuyanacushun. Cuyacojcunaga Diospa wamranmi. Quiquin Diostapis rejsinmi. Mana cuyacojcunami ichanga Diosta mana rejsinchu. Diosga cuyacojmi. Dios cuyamashanchïta musyachimashpanchïmi japallan Wamranta cay pachaman cachamusha. Noganchi-raycu shamurmi payga mana ushacaj cawayta tarichimashcanchi. Chaynöpami musyachimashcanchi cuyacoj cashanta. Manami noganchïchu paytaga cuyashcanchi. Chaypa ruquenga paymi noganchïta cuyamashcanchi. Chaymi wamranta cachamuran wañur juchanchïcunata perdunamänanchïpaj. Chaynöpami cuyacoj cashan musyacan. Cuyay ermänucuna, chayno Tayta Diosninchi cuyaycämashaga jucninchi-jucninchïpis cuyanacushun. Tayta Diostaga manami pipis ricashachu. Chaypis jucninchi-jucninchi cuyanacushaga noganchïwanmi caycan. Noganchïwan carmi yanapaycämanchi pay cuyacoj cashanno noganchïpis cuyacoj cananchïpaj. Espíritu Santuta gomashanchïpitami musyanchi Tayta Dios noganchïwan caycashanta y noganchïpis pay munashanno cawaycashanchïta. Nogacunaga quiquëcunami ricashcä Tayta Diosninchi salbacoj Wamranta cay pachaman cachamushanta. Chaytami willacurcaycä. Pipis «Jesusga Tayta Diospa wamranmi» nir yäracojcunawanga Tayta Diospis caycanmi. Chay runapis Tayta Dios munashannömi cawan. Chaypitami cananga Tayta Dios cuyamashanchïta musyanchi. Cuyamaptinchïmi payman yäracuycanchi. Payno cuyacoj carga noganchïpis Tayta Dios munashannömi cawaycanchi, y paypis noganchïwanmi caycan. Noganchëga cay munducho cawaycanchi Jesucristo cawashannömi. Chaynöpami Tayta Dios cuyacoj cashanga masna noganchïcho musyacaycan. Chaymi Jesucristo cutimunan junäga pay munashanno cawashpanchi mana manchacushunpänachu. Rasunpa cuyanacushaga manami manchacuy canchu. Pipis cuyanacorga manchacuyta gongaycunmi. Mana cuyacojcunami ichanga fiyupa manchacun. Chaynöpami musyanchi cuyacuyta manaraj yachashanta. Rimëru Tayta Dios cuyamashanchïpitami noganchïpis cuyanacuycanchi. Pipis «Nogaga Diostami cuyä» niycar juc ermänuta mana cuyaj cäga llullacunmi. Diosta mana ricaycarga ¿imanöparaj «Diostami cuyä» ninman runa-masintapis mana cuyaycarga? Noganchïtaga Tayta Diospa mandamintuncho nimanchi: «Diosta cuyarga ermänuyquitapis cuyay» nirmi. Pipis «Jesusga Tayta Dios Cachamushan Cristumi» nej cäga Tayta Diospa wamranmi caycan. Tayta Diosta cuyarga paypa wamrancunatapis cuyanmi. Tayta Diosta cuyarnaga mandamintuncunatapis wiyacurnaga musyanchïmi wamrancunata cuyaycashanchïta. Tayta Diosta cuyajcunaga mandamintuncunatami wiyacun. Mandamintuncunacho niycashanta cumliyga manami sasachu. Tayta Diospa wamran cajcunaga juchata rurachiyta munaptinpis witicunmi. Tayta Diosman yäracurmi cay pachacho mana alli cajcunata binsishana. ¿Piraj cay pachacho mana alli cajcunata binsin? Tayta Diospa Wamran Jesucristo cashanta riguejcunami binsin. Jesucristoga cay pachaman shamur, yacuchömi bautisacuran. Cruscho wañur yawarnintapis jicharan. Chaycunataga Espíritu Santumi musyachimanchi. Pay musyachimashanchëga rasun cajllami caycan. Quimsa testïgucunami musyachimanchi Jesucristoga Tayta Dios cachamushan cashanta. [Syëlucho Tayta Dios, Wamran y Espíritu Santu. Quimsanmi jucllachacasha caycan.] Cay pachachöpis quimsa testïgumi musyachimanchi: Espíritu Santu, bautisacushan yacu y crusificaptin yawarta jichashan. Quimsanpis jucnayllatami niycan. Juc testïgu willamashanchïtapis riguiycarga masrämi riguishwan Tayta Dios willachimashanchïta. Tayta Diosga willaycächimanchi Jesucristo Wamran cashantami. Jesucristo Tayta Diospa Wamran cashanta willachiptin tantiyacoj cäga llapan shongunwanmi payman riguin. Tayta Dios Wamranpaj willacachishanta mana riguejcunami ichanga Tayta Diosta llullamanno churan. Tayta Diosga willachimashcanchi Wamran Jesucristuman riguir mana ushacaj cawayta tarinanchïpaj cashantami. Chay cawayga Wamrallanchömi caycan. Tayta Diospa Wamranman yäracojcunaga mana ushacaj cawaytami tarin. Mana yäracoj cajmi ichanga chay cawayta mana tarengachu. Gamcunamanga cartata apaycächimö Tayta Diospa Wamranman riguishayquipita mana ushacaj cawayta tarishayquita musyanayquipämi. Noganchëga rasunpami Tayta Diosman yäracunchi. Chaymi Tayta Diosninchëga Pay munashanta mañacuptinchi wiyamanchi. Payga llapan mañacushanchïtami wiyamanchi. Chaynöpami yäracunchïna tarichimänanchïpaj caycashanta. Wañuyman mana chayachicoj juchata riguej-masin ruraycashanta musyarga Tayta Diosninchïta mañacuchun perdunananpaj. Ichanga wañuyman chayachicoj juchapis canmi. Chay juchata rurasha cajcunapaj mañacunayquipämi ichanga mana nëchu. Mana alli rurayga llapanpis juchallami. Waquin juchami ichanga wañuyman mana chayachicunchu. Musyashanchïnöpis, Tayta Diospa wamrancunaga jucha rurayllacho manami goyannachu. Tayta Diospa Wamran Jesucristumi dyablupita chapaycämanchi. Noganchëga musyanchïmi Tayta Diospa wamran cashanchïta. Cay pachacho juchallancho caycajcunami ichanga dyablupa maquincho carcaycan. Musyanchïmi Tayta Diospa Wamran Jesús cay pachaman shamushanta. Paymi tantiyachimashcanchi Tayta Diosta rejsinapaj. Cananga Wamran Jesucristuman yäracurnami cawaycanchi. Paymi caycan mana ushacaj cawayta tarichicoj quiquin Dios. Wamräno caycajcuna, ima ïdulucunamanpis ama yäracunquichu. [Amén.] Tayta Dios acrashan warmi y wamrancuna: Noga mayur ermänumi cartata apaycächimö. Gamcunataga llapan shongöpami cuyä. Manami nogallachu cuyä, man'chäga Tayta Diospa willacuyninta chasquicojcunapis cuyashunquimi. Paypa willacuynenga shongunchïcunamanmi chayasha. Imaypis manami gongashunnachu. Chaypitami llapaniquita cuyä. Chayno captinmi Tayta Diosninchïta y Wamran Jesucristutapis mañacuycä cuyapäshunayquipaj, llapan juchayquicunata perdunashunayquipaj y alli cawayta goycushunayquipäpis. Ermänucuna, gamcunawan shuntacaj ermänucunawanmi tincushcä. Paycuna Tayta Dios munashanno cuyanacur cawaycashanta ricarmi fiyupa cushicushcä. Chaymi cananga ruwacushayqui jucninchi-jucninchïpis sïguir cuyanacullar cawaycänanchïpaj. Chayno niycashäga manami mushoj mandamintuchu. Chaypa ruquenga unaypita-pacha wiyashanchïmi. Rasunpa cuyacojcunaga Tayta Diospa mandamintuncunatami wiyacun. Musyashanchïnöpis Tayta Diosninchëga gallarinanpita-pachanami nimashcanchi jucninchi-jucninchïpis cuyanacunanchïpaj. Cay pachacho achcaj runacunami llutanta yachachir purircaycan «Jesucristoga manami runaman ticrarcurchu shamusha» nir. Chaynöga nin engañacojcunami, anticristucunami. Gamcunaga sumaj cuydacuy ari mana engañashunayquipaj. Man'chäga yangami canga Jesucristupa willacuyninta willapashäcunapis. Llutan yachachicojcunata chasquir-imarga Tayta Dios aunimashanchïta manami chasquinquipächu. Pï runapis llutan yachachicuyta chasquerga manami rasunpachu Tayta Diosninchïta chasquicusha. Llutan yachachicuyta mana chasquir Tayta Dios munashanno cawajcunami ichanga Jesucristuta y Tayta Diosninchïtapis rasunpa chasquicusha. Chaymi llutan yachachicojcuna chayamuptenga ama jamachinquichu. Ama wasiquimanpis «Jamalläshun» nir pachächinquichu. «Jamalläshun» nerga «allimi engañaycanqui» nej-japuymi caycan. Willapänäpäga achcami caycan. Cartallachöga manami llapanta isquirbimömanchu. Chaymi llapanta willapänäpaj watucoj shamuyta yarpaycä. Tincurnami cushisha goturpäshunpaj. Caycho caycaj ñañayquipa llapan wamrancunami wamayäshunqui. Paytapis Tayta Diosninchïmi acrasha. Fiyupa cuyanacushä Gayo: Noga mayur ermänumi cartata apaycächimö. Ermänu, Tayta Diosta amatarmi ruwacö ima rurashayquichöpis alli cananpaj, mana gueshyanayquipaj. Ermänunchicuna chayamurmi willamasha Jesucristo yachachishannölla goyaycashayquita. Chaymi fiyupa cushicushcä. Wamräcuna chayno Tayta Diosman rasunpa yäracuptenga noga fiyupami cushicö. Cuyay ermänu, Jesucristupa willacuyninta willacur purej ermänucunata yanapar allitami ruraycanqui. Paycunaga cayman chayamur shuntacashanchömi cuyapäcoj cashayquita willapasha. Paycunata yanapaycullay purir mana pishëpacunanpaj ari. Chayno ruraptiqui Tayta Diospis amatarmi cushiconga. Paycunaga Jesucristupa alli willacuyninta willacurmi purircaycan. Tayta Diosman mana yäracojcunaga manami yanapanchu. Chaymi noganchi yanapäshun Jesucristupa alli willacuyninta may-chaychöpis willacunanpaj. Chayno yanaparga willacäshiycanchïmi. Nogaga willacojcunata yanapänapaj cashanta tantiyachirmi ermänunchïcunaman cartata apachimö. Diotrefesmi ichanga mandaj cayta munaywan manacajman churamashpan mana chasquishachu. Chaypitami shamorga piñacushaj. Payga manacajman churamar nogacunapa washäta rimasha. Manami chayllawanchu usharäcun. Chaypa ruquenga ermänunchi chayajcunatapis manami pachächinchu. Pachächiyta munajcunatapis michan. Waquintaga inlisyapita gargun. Cuyashä ermänu, ama paynöga canquichu. Chaypa ruquin allillata ruray. Allita ruraj cäga Diospami. Mana allita ruraj cajmi ichanga Diosta mana rejsinchu. Demetriupämi ichanga llapan runacunapis parlan Jesucristupa willacuynin nishanno cawaycashanta. Nogacunapis paytaga ricashcä Tayta Dios munashanno cawashantami. Gamga musyanquinami nogacuna rimashä rasunpa cashanta. Noga willapänäpäga achcami caycan. Ichanga cartallachöga manami llapanta isquirbimömanchu. Manapis aycällatanami watucoj shamushaj tincur parlanapaj. Alli goyaycullay ari. Caycho caycaj rejsinacushanchi ermänucunami wamayäshunqui. Gamna wamayäcuynëta waquin ermänucunata willaycullay ari. Jesucristo yanapäshunayquipaj Tayta Dios acrashan ermänucuna: Santiagupa wauguin noga Judas Jesucristupa sirbejninmi cay cartata gamcunapaj apaycächimö. Cuyacoj Tayta Diosninchi cuyapäshushpayqui sumaj yanapayculläshunqui alli cawanayquipaj. Cuyay ermänucuna, nogaga yarparä Jesucristo salbamashanchïpita tantiyachir cartacamuytami. Chaypis llutan yachachicojcuna may-chaypapis puriycashanta musyarmi cartacaycämö llutan yachachicojcunata mana chasquipänayquipaj. Paycunaga Jesucristupa willacuyninta willacun quiquinpa yarpaynincunata yaparcur-yaparcurmi. Chayno caycaptenga gamcunapis Jesucristupita yachacushayquita ima-aycanöpapis pillyaycaj-japuy bälichiy-llapa. Mayashcä llutan yachachicojcuna alli-tucullar gamcunaman chayamushantami. Paycunaga «imata ruraptinchïpis Diosga cuyapäcoj cashpan manami castigamäshunchu» nirshi runacunata riguiycächin. Chayno nirmi japallan munayniyoj Taytanchi Jesucristutapis manacajman churaycan. Tayta Diospa palabranchömi ichanga chayno yachachej runacunapaj unaypitana isquirbiraycan ñacay pachaman gaycusha cananpaj cashanta. Gamcuna musyarpis sumaj yarpay. Israel runacunata Egipto nasyunpita Tayta Diosninchi jorgarcamurpis payta mana wiyacojcunataga ushariranmi. Chaynöllami waquin anjilcunatapis castigaran Tayta Diosninchi mandashanta mana ruraptin. Chaymi chay anjilcunaga yanauyaycaj chacaycho wichgarpaycan fisyu chayamunancama. Chay anjilcunanömi Sodomacho, Gomorracho y sercancunacho tiyajcunapis fiyupa pengaypaj juchata ruraran. Chaymi Diosninchi ninawan rupachiypa castigaran. Chaynömi pitapis payta mana wiyacojcunataga Tayta Diosninchi castiganga mana upej ninacho. Chay llutan yachachicojcunapis chaynöllami juchata ruraycan. Chaymi mana pengacuypa jucwan-jucwan cacun. Munayniyoj-tucushpan Diostapis mana cäsunchu. Nircurnami nin chayno cawananpaj suyñuynincho Tayta Dios ribilashanta. Paycunaga anjilcunapäpis shimin tarishantami imatapis parlan. Llapan anjilcunapita mas munayniyoj caycar ni anjil Miguelpis Moisespa cuerpunta dyabluwan guechunacur manami dyabluta ollgöparanchu. Chaypa ruquenga «Tayta Dios castigashunqui» niranllami. Chay llutan yachachicojcunaga imata rimashantapis mana tantiyar pitapis manacajman churan. Paycunaga animalcunano mana tantiyacoj carmi imatapis llutanta ruran. Chaypitami paycunaga castigasha cangapaj. ¡Ay imanöraj canga paycunaga! Paycunaga Caín rurashannömi ruran. Guellayta chasquinan-casha Balaam rurashannömi ruran. Chaypitami chay llutan yachachicojcunaga Moisespa contran rimashanpita Coré ushacashanno ushacanga. Diosta alabar shuntacaycur micushayquicunachöpis paycunaga pitapis mana cäsuypami micun. Quiquincunallapämi imatapis ashin. Paycunaga usya wichan chaqui pucutay wacpa caypa purejnöllami caycan. Wayunanpaj timpunchöna caycarpis mana wayoj yöranömi carcaycan. Sapipita achurisha chaquisha caycaj yöranömi carcaycan. Mayu cantunman tucuy-niraj ganrata yacu jitarimushannömi paycunapis manacajcunallata rurar pengayman chayan. Chaypitami goyllar shicwashanno paycunapis yanauyaycajman chayar chaycho imaycamapis ñacangapaj. Adanpita mirajcuna Enoccama caran ganchis taytami. Enocga profëta carmi chay llutanta yachachejcunapaj niran: «Masqui ricay. Tayta Diosga waranganpa anjilnincunawanmi aywaycämun. Payga llapan runacunatami jusganga. Chaychömi juchasapacunata jusganga llapan jucha rurashanpita, paypa contran rimashanpitapis.» Llutan yachachicojcunaga jamurpäcun. Imata chasquirpis manami cuntintanchu. Mana allita yarpashallantami ruran. Alli-tucur manacajcunata parlan. Yarpashancunata rurachinan-cashami alli shimillanpa runacunata engañan. Cuyay ermänucuna, yarpay Taytanchi Jesucristupa apostulnincuna nishanta. Paycuna niran: «Ushanan junajcunaga yurimongapaj asipäcojcuna, Diosta ashllejcunami. Paycunaga Tayta Diosta wiyacunanpa ruquin quiquincuna munashannömi juchata rurallar cawanga.» Paycunami juchayoj caycan ermänucuna chiquinacur inlisyapita gargunacunanpäpis. Espíritu Santuta mana chasquisha carmi shongun munashannölla mana allicunata rurar cawan. Gamcuna ichanga cuyay ermänucuna, Jesucristupa willacuyninta yachacushayquinölla yäracur imaypis caway. Espíritu Santu shacyächishushayquinölla Tayta Diosninchïta mañacuy. Tayta Diosninchi cuyaycämashaga payta wiyacuy. Tayta Jesucristo cutimunanta musyaycarga camaricushalla shuyarpaycay. Cutimurmi cuyapämashpanchi pushacamäshun imaycamapis cawananchïpaj. Chayno caycaptenga mana sumaj yäracuycajcunata sumaj tantiyachiy Jesucristuman yäracunanpaj. Waquintaga tantiyachiy Jesucristuta chasquicur infiernuman mana gaycusha cananpaj. Waquintana cuyapashpayqui yaparir-yaparir tantiyachiy Jesucristuta chasquicunanpaj. Ichanga paycunawan shuntacarpis cuydä mala-mäñancunata yachacunquiman. Alabasha cachun Tayta Diosninchi. Paymi imaypis yanapaycämanchi juchaman mana tuninanchïpaj. Chayno yanapaycämanchi juchaynajtana ñaupanman pushamänanchïpämi. Chaychömi imaycamapis cushisha cawashunpaj. Pay japallanmi salbamajninchi caycan. Tayta Diosninchi alabasha cachun llapanpaj munayniyoj cashanpita. Alabasha caycullächun cananpis, imaycamapis. Amén. Cayga caycan manapis aycällatana päsananpaj caycajcunata sirbejnincunata musyachinanpaj Jesucristuta Tayta Diosninchi ribilashanmi. Jesucristunami sirbejnin Juanta musyachinanpaj anjilta cachamuran. Juanga llapan ricashancunatami isquirbisha. Isquirbiran Tayta Dios nishancunata, Jesucristo nishancunata y rurashancunatapis. Cushishami canga cay isquirbisha caycajcunata llapan wiyay liguejcuna. Y cushishami canga liguipashanta wiyar wiyacojcunapis. Chay isquirbiraycajcunaga cumlinanpänami caycan. Asia probinsyapa ganchis marcancunacho caycaj ermänucuna: Noga Juanmi isquirbiycämö. Unaypita-pacha cawaj, cananpis caycaj y shamunanpaj caycaj Tayta Dios cuyapaycushunqui alli cawanayquipaj. Paypa ñaupancho caycaj ganchis espiritucunapis cuyapaycushunqui alli cawanayquipaj. Jesucristupis cuyapaycushunqui alli cawanayquipaj. Paymi Tayta Dios ricachishancunata rasun cajta willacusha. Paymi wañojcunapitaga mas rimëru cawarimusha. Paymi cay pachacho llapan mandajcunapita mas munayniyoj caycan. Jesucristumi cuyamashpanchi yawarninta mashtashpan juchanchïcunata perdunamashcanchi. Mandaj cashpanmi maquinman churamashcanchi pay munashanta rurarna cawananchïpaj. Cüra cananchïpaj churamasha-cashpanchïmi imay öra mañacushapis wiyamanchi. ¡Jesucristo imaypis alabasha caycullächun llapanpis paypa munaynincho cashanpita! Amén. ¡Jesucristoga pucutay jananchömi cutimonga! Chayno cutiycämojtami llapan runacuna ricanga. Payta wañuchejcunapis ricangami. Castïguta chasquinanpaj cashanta musyarmi may-chaychöpis runacuna mancharir waganga. Au chaynömi canga. Amén. Unaypita-pacha cawaj, cananpis caycaj y shamunanpaj caycaj Tayta Diosmi nin: «Nogaga gallaycunanpita ushanancamami caycä» nir. Noga Juan yäracoj-masiquimi cä. Ñacachishushayquinöllami nogatapis Jesusman yäracushäpita ñacachiman. Cay pachacho ñacarpis gamcunanöllami paypa ñaupancho imaycamapis cashaj. Nogaga Tayta Diospa willacuyninta willacushäpitami y Jesucristupita willacushäpitami lamar chaupin Patmos tishgucho prësu caycarä. Chaycho caycarmi domingu junaj Espíritu Santupa munaynincho cashpä wiyarä trompëta wagamojnöraj guepäpita cayno nimajta: «Ribilar ricachishäcunata llapanta isquirbircur apachiy ganchis marcacunacho caycaj ermänucunaman: Efesuman, Esmirnaman, Pergamoman, Tiatiraman, Sardisman, Filadelfiaman, Laodiceaman.» Guepächo chayno parlamojta wiyaycurmi ticraycurä pï cashantapis ricanäpaj. Ticrar ricarä goripita ganchis candilërucunata. Candilërucuna rataycajpa chaupinchömi ricarä runa-nirajta. Payga chaqui puntancama yuraj röpan jatisha caycaran. Pëchunchöpis wataraycaran goripita wachcuta. Ajchanmi yuraj caran tagshasha yuraj millwano y rashtano. Ñawinnami ninanöraj achicyaycaran. Chaquincunapis achic-achicyaycaran achic-achicyaycaj wayllasha runsinöraj. Parlashanpis carumanmi wiyacämuran achca yacu ragrapa aywar gaparajnöraj. Derëchu caj maquinchömi chararaycaran ganchis goyllarcunata. Shiminpitanami ishcan lädunpa afilasha sabli llojshimuran. Cärannami intino fiyupa achicyaycaran. Payta ricaycurmi paypa ñaupanman wañushano tunirä. Chaymi derëchu caj maquinwan yataycamar nimaran: «Ama manchacamaychu. Nogaga gallaycunanpita ushanancamami caycä. Nogaga imaypis cawaycämi. Wañuchimashanpita cawarimushcä imaycamapis cawanäpämi. Nogami charaycä wañushacunapa almancuna caycashan lläbita. Llapan ricashayquita isquirbiy. Isquirbiy canan päsaycashanta y päsananpaj cajcunatapis ricachishäta. Chay ganchis gori candilërupita y ganchis goyllarcunata ricashayquipita ¿musyayta munanquichu? Chayga caycan pipis mana musyashancunami. Ganchis candilërucunaga caycan chay ganchis marcacunacho caycaj ermänucunami. Derëchu caj maquëcho chararashä ganchis goyllarcunaga caycan chay ermänucunata ricaj anjilcunami. «Éfeso marcacho caycaj ermänucunata ricaj anjilpaj cay nishäcunata isquirbiy: Nogami derëchu caj maquëcho ganchis goyllarcunata chararaj caycä. Nogami goripita rurasha ganchis candilërucunapa chaupincho purej caycä. «Noga ricaycämi llapan rurashayquicunata. Gamcunaga imaypis nogaman yäracaycämunquimi. Ricaycämi llutan yachachicojcunata mana chasquipashayquita. Apostul-tucojcuna llullacur llutanta yachachishantapis taripashcanquimi. Nogaman yäracamashayquipita runacuna ñacachishuptiquipis mana yamacaypa noga munashäno cawashayquitapis ricaycämi. Ichanga mana gustamanchu ñaupata cuyacoj cashayquino cananga manana cuyacoj cashayquimi. «Rimëru imano cuyacoj cashayquitapis sumaj yarparcur cananpis chaynölla cay ari. Man'chäga shamur candilëruyquita jorgurishämi. Chayno carpis Nicolás llutanta yachachishancunata mana chasquipar allitami rurarcaycanqui. Pay yachachishancunataga manami wiyaytapis munächu. «Wiyajcunaga Espíritu Santu yachachishanta sumaj tantiyacuchun. Imano ñacarpis imaycamapis yäracamajcunataga Tayta Diospa ñaupancho imaycamapis cawachicoj yörapa wayuyninta micunanpämi goshaj. «Esmirna marcacho caycaj ermänucunata ricaj anjilpaj cayno nishäcunata isquirbiy: Nogaga gallaycunanpita ushanancamami caycä. Y wañushäpitapis cawarimushcämi. «Nogaga ricaycämi ñacashayquicunata. Pobri cashayquitapis musyämi. Pobri carpis rasunpaga rïcunömi caycanqui. Israel-tucojcuna washayquita rimashantapis ricaycämi. Paycunaga ‹Dios acrashan runacunami cä› niycarpis rasunpaga Satanás munashantami ruraycan. «Gamcunaga ñacayta ama manchacuychu. Satanasmi waquinniquitaga carsilman jatichishunquipaj mayapäshunayquipaj. Chunca junajmi ñacanquipaj. Wañuchishunayquipaj caycaptinpis Tayta Diosman yäracuyta mana cachaycuptiquega mana ushacaj cawaytami goshayquipaj. «Wiyajcunaga Espíritu Santu yachachishanta sumaj tantiyacuchun. Imano ñacarpis imaycamapis yäracamajcunaga mananami yapay wañonganachu.» «Pérgamo marcacho caycaj ermänucunata ricaj anjilpaj cay nishäcunata isquirbiy: Nogami ishcan lädunpa afilasha sablita charaycä. «Noga musyämi marcayquicho Satanás caycashanta. Chaypis mana yamacaypami nogaman yäracaycämunqui. Alli willacuynëta willacoj Antipasta chay marcacho wañuchiptinpis nogaman yäracamuyta manami cachaycushcanquichu. Ichanga gamcuna ruraycashayqui juc ishcay manami gustamanchu. Balaam yachachishanno waquinniqui ruraycanqui. Balaam shimita goptinmi Balacpis Israel runacunata fistancunaman gayachiran ïdulucunapaj churashan aychata garananpaj. Chaynöpis Israelcunataga yachachiran jucwan-jucwan cacunanpaj. Nicolaspa yachachicuyninta mana munashätapis waquinniquega ruraycanquimi. «Chaymi arpinticur Tayta Dios munashannöna caway-llapa. Man'chäga gamcuna cajman shamur llutanta yachachejcunata usharishaj shimëpita llojshimoj sabliwanmi. «Wiyajcunaga Espíritu Santu yachachishanta sumaj tantiyacuchun. Imano ñacarpis imaycamapis yäracamajcunataga syëlucho churaraycaj manätami garashaj. Yuraj rumicho mushoj jutin isquirbiraycajtami goshäpis. Chay jutitaga yuraj rumita chasquejcunallami musyanga. «Tiatira marcacho caycaj ermänucunata ricaj anjilpaj cay nishäcunata isquirbiy: Nogaga Tayta Diospa wamranmi cä. Ñawëpis ninanörämi achic-achicyaycan. Chaquëcunapis wayllasha runsinörämi achic-achicyaycan. «Nogaga llapan rurashayquicunata ricaycämi. Ricaycämi cuyacoj cashayquita, nogaman yäracamashayquita, yanapäcoj cashayquita, munashäno sïguir cawaycashayquita. Musyämi unay rurashayquipita mastana canan ruraycashayquitapis. Ichanga chay Jezabel warmi engañashanta mana michashayqui manami gustamanchu. Chay warmiga ‹profetïsami cä› nej-tumpallami nogaman yäracamajcunata llutanta yachaycächin ollgupis warmipis majayoj caycar jucwan-jucwan cacunanpaj, ïdulucunapaj pishtashan aychata micunanpaj. Maynami chay warmita nishcä juchancunapita arpinticunanpaj. Chaypis manami jucha ruraynincunata cachariyta munanchu. «Chaypitami fiyupa ñacachir gueshyachishaj. Chay warmiwan juchata rurajcunatapis mana arpinticuptenga fiyupa ñacachishaj. Paycunapa wamrancunatana gueshyachishaj wañuyman chayananpaj. Chayrämi yäracamajcunaga musyanga llapan runapa yarpayninta, shongunta noga musyashäta. Nogaga imanöpis rurashanpitami cada runata cutichishaj. Tiatiracho waquinniquega chay warmi engañashanta manami chasquipashcanquichu. ‹Satanaspa yachachicuynintapis yachacushun› nishuptiquipis manami chasquishcanquichu. Chayno cajcunataga manami ‹wactaraj caytaraj ruray› nëmanchu. Ichanga yachachishäcunata cutimunäcama ama gongaychu. «Imano ñacarpis imaycamapis noga nishäta wiyacojcunataga churashaj nasyuncunapa mandajnin cananpämi. Munayniyoj canäpaj taytä churamashannömi paycunatapis mandananpaj churashaj. Munayniyoj carmi paycunaga mana wiyacojcunata fiyupa castiganga. Chay mandaj cayta chasquejcunataga premyuta goshaj Waraj goyllartami. «Wiyajcunaga Epíritu Santu yachachicushanta sumaj tantiyacuchun. «Sardis marcacho caycaj ermänucunata ricaj anjilpaj cay nishäcunata isquirbiy: Nogami Tayta Diospa ganchis espirituncunata chararaycä. Nogami maquëcho ganchis goyllarcunatapis chararaycä. «Nogaga ricaycämi llapan rurashayquicunata. Tayta Dios munashanno cawaycashayquita runacuna yarpaptinpis gamcunaga wañushanömi caycanqui. «¡Ricchay-llapa! Shonguyqui manaraj chucruyashanyaj sumaj yarpachacuy Tayta Dios munashanno cawanayquipaj. Allita ruraycashayquita yarpaptiquipis Tayta Diospäga mana allimi caycan. Yarpay alli willacuyta yachacushayquita. Juchayquicunata cachaycur Tayta Dios munashannöna caway. Juchayquita mana cachaycuptiquega suwa shamojnömi illajpita shamushaj castiganäpaj. Chaypis Sardischöga waquinniqui cawarcaycanqui Tayta Dios munashannömi. Manami ganracushcanquichu. Chaymi allita rurashayquipita nogawan cawanquipaj yuraj röpayqui jatisha. «Imano ñacarpis imaycamapis noga nishäta wiyacojcunaga yuraj röpan jatishami caycangapaj. Paycunapa jutintaga libröpita manami börrashächu. Taytäpa y anjilcunapa ñaupanchöpis musyachishaj nogaman yäracamaj cashantami. «Wiyajcunaga Espíritu Santu yachachishanta wiyacur sumaj tantiyacuchun. «Filadelfia marcacho caycaj ermänucunata ricaj anjilpaj cay nishäcunata isquirbiy: Nogaga juchaynajmi cä. Nishäcunata cumlëmi. Nogaga ray Davidpa lläbintami chararaycä. Nogami salbasha cajcunata syëlu puncuta quichapä. Chay puncu wichgashanta pipis quichananta manami dëjächu. «Noga ricaycämi llapan rurashayquicunata. Callpaynajno caycarpis mana gongaypami nishäcunata cumlishcanqui. Chasquicamashayquita manami pengacushcanquichu. Chaypitami syëlu puncuta gamcunata quichaparishcä. Chay puncupa yaycuptiqui pipis manami michäshunquipächu. «Marcayquicho Israel-tucojcuna ‹Dios acrashanmi cä› niycarpis manami Dios munashannöchu cawaycan. Man'chäga Satanás munashantami rurarcaycan. Paycunataga ñaupayquiman gongurpacamunanpämi cachamushaj y noga gamcunata cuyashäta musyachishaj. Imano ñacarpis mana yamacaypami noga nishänölla gamcunaga alli cawarcaycanqui. Chaymi llapan runacunata castigaptë fiyupa ñacaycuna captinpis gamcunataga yanapäshayqui mana ñacanayquipaj. Nogaga shamunäpänami caycä. Chaymi yachachishäcunata mana gongaypa munashäno goyay premyuta chasquinayquipaj. «Imano ñacarpis imaycamapis noga nishäta wiyacojcunaga templupa simintuncho rumicuna mana cuyucoj cashannömi canga. Paycunaga Tayta Diospa ñaupanchömi imaycamapis canga. Paycunamanmi isquirbishaj Tayta Diospa jutinta, janaj pachapita shamoj mushoj Jerusalenpa jutinta, quiquëpa mushoj jutëtapis. «Wiyajcunaga Espíritu Santu yachachishanta wiyacur sumaj tantiyacuchun. «Laodicea marcacho caycaj ermänucunata ricaj anjilpaj cay nishäcunata isquirbiy: Nogaga Tayta Dios aunishancunata cumlëmi. Imaypis rasun cajllatami në. Nogaga Tayta Dios llapanta camashan örapis caycarämi. «Noga ricaycämi llapan rurashayquicunata. Noga musyämi gasajno ni acajno mana cashayquita. Ichanga gamcuna manami munanquichu llapan shonguyquipa nogata wiyacamayta. Chaymi gasajno y acajno mana car tibyunölla cashayquipita ajturejno ñaupäpita gargushayqui. «Rïcu cashayquiman yäracurmi gamcunaga ‹imapis mana pishëmanchu› niycanqui. Chaypis manami cuentata gocunquichu cuyapaypaj waccha, pobri, gapra, garapächulla caycashayquita. Rasunpa rïcuno cayta munarga gori püruta nogapita rantiy. Galalla cayta mana munarga yuraj röpata nogapita rantiy. Gaprano cayta mana munarga nogapita jampita rantiy. Chaynöpami rïcuno canquipaj, alli röpashano canquipaj. Y gaprano cashayquipa ruquenga allina tantiyacunquipaj. «Llutanta ruraptenga cuyashä cajta castigämi llutanta ruraycashanta cacharinanpaj. Chauraga arpinticur munashänöna goyay. Puncuyquipitami gayacaycämö. Mayganpis gayacushäta wiyar puncunta quichapämaptin yaycushaj y paywan micushaj y pay nogawan miconga. «Imano ñacarpis imaycamapis noga nishäta wiyacojcunataga churashaj nogawan iwal mandananpämi. Tayta Dios munashanno cawashäpitami nogatapis churamasha imaycamapis mandaj canäpaj. «Wiyajcunaga Espíritu Santu yachachishanta wiyacur sumaj tantiyacuchun.» Chaypitanami ricarä syëlu puncu quicharaycajta. Chaychöpis rimir wiyashänölla yapay wiyarä trompëta wagamojtano. Cayno nimaran: «Cayman wichämuy. Cananmi ricachishayqui ima päsananpaj cajtapis.» Jinan öra Espíritu Santu ricachimaran mandajpa jamacunan sillun syëlucho caycajta. Chay sillunchönami juc jamaraycaran. Jamaraycäga achic-achicyaycaran. Jaspe rumino, cornalina ruminörämi cuyayllapaj achicyaycachaycaran. Sillun jananpana chutaraycaran esmeralda ruminöraj achic-achicyaycaj turmanya. Chay mandajpa jamacunan silluntanami tumaparaycaran ishcay chunca chuscu (24) silluncuna. Chay silluncunamannami yuraj röpasha mayur runacuna jamaycuran. Chay mayur runacunaga gori corönan jatishami caycaran. Chay mandaj jamacunan sillunpitami llojshimuran achicyaypa achicyar illguy. Räyupis junruruypa junrurur wiyacämuran. Chay sillunpa ñaupanchömi ganchis candilërucuna rataycaran. Chaycunaga caran Tayta Diospa ganchis espirituncunami. Sillun ñaupanpana intërupa lamar yacu-niraj bidryuno achicyaraycaran. Chaynöpis chay sillunta tumaparaycaran chuscoj anjil-nirajcuna. Paycunapaga intëru cuerpuncho ñawincuna caran. Ichanga chuscun caran juc-niraj juc-niraj: jucmi caran liyun-niraj; jucmi caran töru-niraj; jucpa cäranmi runapa-niraj caran; jucmi caran päriycaj anca-niraj. Chuscunpis sojta älayoj-camami caran. Intëru cuerpunchömi ñawincunapis caran. Chay anjil-nirajcunaga chacaypa junajpapis nircaycaran: «Santo, Santo, Santumi munayniyoj Tayta Diosga. Payga unaypita-pacha cawaj, cananpis caycaj y shamunanpaj caycajmi.» Sillunnincho jamaraycaj imaycamapis cawaj Tayta Diosta chaynömi anjil-nirajcuna rispitar alabaycaran. Chay örami ishcay chunca chuscu (24) mayur runacunapis gongurpaycur aduraycan imaycamapis cawaj Tayta Diosta. Chaymi corönancunata jorgurcur Tayta Diospa ñaupanman churaycur aduraran: «Tayta Dios, gamllami llapanpäpis munayniyoj canqui. Llapan imatapis gammi camashcanqui. Cawayta gam goshayquipitami llapanpis cawaycan. Chaymi llapanpis rispitar gamta alabashunqui.» Chaypitanami ricarä sillunnincho Tayta Dios jamaraycajta. Paymi jamaraycaran derëchu caj maquincho röllun aptasha. Chay rölluga jananpa y rurinpami isquirbisha caycaran. Pipis mana quichananpämi ganchis cuti janay-janay sërawan lagaraycaran. Chaychömi juc munayniyoj anjil gayacuypa niran: «¿Piraj Tayta Dios aptaraycashan lagasha caycaj rölluta quichananpäno caycan?» Chayno gayacuptinpis manami pipis caranchu janaj pachacho, cay pachacho, pacha rurinchöpis lagasha caycaj rölluta quichananpaj ni ricaycunallanpäpis. Pipis rölluta quichananpaj mana captin nogaga fiyupa llaquicur wagarä. Chaymi chay ishcay chunca chuscu (24) mayur runacunapita jucga nimaran: «Ama wagaychu. ‹Judá trïbupita yurej Liyun› nishan Davidpita mirajmi llapanta binsisha. Paymi munayniyoj caycan ganchis jana lagasha sërata paquirir rölluta pascananpaj.» Chaura ricarä juc Cashni uysha mandajpa jamacunan sillunpa ñaupancho, chuscu anjil-nirajcunapa, ishcay chunca chuscu (24) mayurcunapa ñaupancho ichiraycajta. Payga wañushanpitami cawarimusha caran. Ganchis wagrayoj ganchis ñawiyojmi caycaran. Chay ganchis ñawincunaga caycan Tayta Dios cay pachaman cachamushan ganchis espiritucunami. Silluncho jamaraycajpa derëchu caj maquinpitami chay Cashni uyshaga rölluta chasquiran. Chasquircuptinmi ñaupancho caj chuscu anjil-nirajcuna, ishcay chunca chuscu (24) mayur runacunapis ñaupanman gongurpaycuran. Paycunaga llapanmi arpanwan caycaran. Goripita rurasha bäsuncunachöpis insinsuta charaycaran. Chay insinsu caran Tayta Diosman yäracojcuna mañacushanmi. Paycunami mushoj alabansata cantar Cashni uyshata alabaran cayno nir: «Gammi runacuna-raycu wañushcanqui. Chaymi gamlla rölluta chasquircur pachganayquipaj caycanqui. Wañur yawarniquita jichaptiquimi yäracoj cajtaga Tayta Dios salbasha may trïbu runacunatapis, ima rimayta rimaj runacunatapis, may marca runacunatapis, may nasyun runacunatapis. Chay runacunatanami juc nasyunpaj rurashcanqui. Paycunaga sirbishoj cüracuna cananpämi churashcanqui. Paycunami cay pachacho mandaj canga.» Chaypitanami ricarä yupaytapis mana atipaypaj anjilcuna sillun ñaupancho, chuscu anjil-nirajcunapa ñaupancho, ishcay chunca chuscu (24) mayur runacunapa ñaupanchöpis rimarcaycajta. Paycunaga Cashni uyshata alabar sinchipa nircaycaran: «Chay Cashni uyshatami wañuchiran. Chaymi payllata may-chaychöpis alabananchi. Payllami llapanpäpis munayniyoj caycan. Payllami llapanpapis duyñun caycan. Pipis manami paynöga yachaj canchu. Llapan cawajcuna payllata imaypis alabachun» nir. Chaynöpis wiyarä syëlucho caycajcuna, cay pachacho caycajcuna, lamar rurincho caycajcuna, llapanpis Tayta Dios camashan cajcunaga alabar cayno nircaycajta: «¡Mandaj jamacunan silluncho jamaraycaj y Cashni uyshaga imaycamapis alabasha caycullächun!» nir. Chaura chuscu anjil-nirajcunaga «Amén, chayno cachun» niran. Ishcay chunca chuscu (24) mayur runacunapis ñaupanman gongurpaycur Tayta Diostawan Cashni uyshata aduraran. Chaypitana ricarä röllucho rimir caj lagaraycaj sërata Cashni uysha jorgurejta. Jorguriptinmi ñaupancho caj chuscu anjil-nirajcunapita jucga gayacuran räyunöraj busninwan: «¡Shamuy!» nir. Chaura ricarä juc yuraj cawalluta. Chay cawalluta muntaräga lëchata aptaraycaran. Paytami corönata goran. Chaura payga aywaran binsishanno yapay Tayta Diospa contran cajcunata llapanta binsinanpaj. Röllucho ishcay caj lagaraycaj sërata Cashni uysha jorguriptinmi ñaupancho caycaj chuscoj anjil-nirajcunapita jucna gayacuran: «¡Shamuy!» nir. Niptinmi llojshimuran puca cawallu. Chay cawalluta muntarajtana jatun sablita goran cay pachacho runacunata chiquinacachir fiyupa wañuchinacachinanpaj. Röllucho quimsa caj lagaraycaj sërata Cashni uysha jorguriptinmi ñaupancho caycaj chuscu anjil-nirajcunapita jucna gayacuran: «¡Shamuy!» nir. Niptin ricärishächo ricarä yana cawalluta. Chay cawalluta muntarajna balansan aptasha caycaran. Chaymi chay chuscoj anjil-nirajcunapa chaupinpita cayno nimuran: «¡Muchuymi canga! Chaura juc junaj arur gänashan aypanga juc quïlu rïguta, u quimsa quïlu sebädata rantinallanpaj. Ichanga asëtitawan bïnuta ama ushaychu.» Röllucho chuscu caj lagaraycaj sërata Cashni uysha jorguriptinmi ñaupancho caycaj chuscu anjil-nirajcunapita jucna gayacuran: «¡Shamuy!» nir. Niptin ricärishächo ricarä bäyu cawalluta. Chay cawalluta muntarajpa jutinmi caran «Murti». Paypa guepantanami «Pantiyun» shamuran. Paycunami llojshiran runacunata guërrawan wañuchinacachinanpaj, muchuywan gueshyawan wañunanpaj. Y micucoj animalcuna wañuchinanpaj. Paycunaga munayniyoj caycaran pullanpita pullannin caj runacunata wañuchinanpämi. Röllucho pichga caj lagaraycaj sërata Cashni uysha jorguriptinmi altar chaquincho almacuna caycajta ricarä. Chaycunaga caran Tayta Diosman yäracojcunata wañuchishanpa almanmi. Paycunami sinchipa niran: «Llapanpaj munayniyoj Tayta Dios, ¿imaytaj jusganqui wañuchimaj runacunata?» Niptinmi Tayta Diosga yuraj röpata jatiparcur niran: «Shuyaycuyraj. Gamcuna wañushayquinöllami waquin yäracamajcunapis wañongaraj.» Röllucho sojta caj lagaraycaj sërata Cashni uysha jorguriptinmi cay pachacho fiyupa timlur caran. Chay örami ricarä inti chacacäcojta, quillapis yawar-niraj pucaman ticracurejta. Janaj pachapita goyllarcuna shicwacamuran. Sinchipa wayrämuptin manaräpis pogoj ïgus shicwamojnömi goyllarcunaga shicwacamuran. Syëlupis papil cauchucäcojnömi pitucäcuran. Jircacuna, lamar chaupin tishgucunapis juc-läman witiran. Runacunanami gagacunaman, machaycunaman pacacuran. Cay pachacho caj raycuna, mandaj suldärucuna, rïcucuna, uywaycuna, waquin runacunapis llapanmi pacacuran. Puntacunata, gagacunatapis niran: «¡Nogacunata ñiticarcallämay! ¡Sillunnincho jamaraycajpis Cashni uyshanpis fiyupa rabyashami caycan. Paycunapita pacaycallämay ari! ¡Llapan runacunata jusgananpaj caj timpu chayamushanami! ¡Tayta Diospa castïguntaga manami pipis awantangachu!» Chaypitaga ricarä chuscu anjilcuna cay pachapa chuscun cuchuncho ichirpaycajta. Wayratami chaparaycaran cay pachamanpis lamarmanpis, yöracunamanpis mana wayränanpaj. Juc anjiltapis ricarä inti yagamunan cajpita munayniyoj Tayta Diospa sëllun aptasha aywaycämojta. Payga cay pachapa cuchuncho caj chuscu anjilcuna lamartapis cay pachatapis castigananpaj caycajcunata sinchipa niran: «¡Tayta Dios munashanno cawajcunapa urcuncho manaraj señalashäcamaga ama castïguta chayachiyrächu chacracho wayojcunaman, lamarcho cajcunaman, yöracunamanpis!» Chayno nirmi chay anjil señalaran pachac chuscu chunca chuscu warangan (144,000) runacunata. Paycunaga caran llapan Israel trïbu runacunami: Judá trïbu (12,000), Rubén trïbu (12,000), Gad trïbu (12,000), Aser trïbu (12,000), Neftalí trïbu (12,000), Manasés trïbu (12,000), Simeón trïbu (12,000), Leví trïbu (12,000), Isacar trïbu (12,000), Zabulón trïbu (12,000), José trïbu (12,000), Benjamín trïbu (12,000). Chaypitana ricarä yupaytapis mana atipaypaj chaychica runacunata. Paycunaga caran may-chay nasyun runacunami, tucuy trïbu runacunami, tucuy marca runacunami, tucuy casta rimayta rimaj runacunami. Cashni uyshapa y Tayta Diosninchïpa ñaupanchömi caycaran yuraj röpan jatisha, palmancuna aptasha. Paycunami sinchipa niran: «¡Sillunniquicho jamaraycaj Tayta Dios, gammi acrashayqui Cashni uyshawan nogacunata salbamashcanqui!» Llapan anjilcunami tumaparaycaran Tayta Diosta, Tayta Diospa ñaupancho caycaj chuscu anjil-nirajcunata, ishcay chunca chuscu (24) mayur runacunata. Llapan gongurpaycur Tayta Diosta adurar niran: «¡Amén! ¡Tayta Diosninchi alabasha cachun! ¡Payllami llapantapis musyan! ¡Imaycamapis payta agradësicushun! ¡Payllami llapanpäpis munayniyoj caycan! ¡Imaycamapis payta alabashun! ¡Amén!» Chaymi ishcay chunca chuscu (24) mayur runacunapita jucga tapumaran: «¿Picunataj yuraj röpan jatisha caycäga? ¿Maypitataj shamusha?» nir. Nimaptin: «Gamchari musyanqui tayta» nirä. Niptë chay mayur runa nimaran: «Paycunaga fiyupa ñacaycunacho ñacajcunami. Cashni uysha yawarninta mashtar wañushanpitami perdunashana carcaycan. Chaymi röpancunapis yuraj caycan. Chaymi Tayta Diospa ñaupancho paycunaga carcaycan. Pagaspa junajpapis Templuncho alabaycan. Sillunnincho jamaraycaj Tayta Diosmi paycunataga imaypis cuydanga. Paycunaga manami imaypis yargangachu, yacunangachu. Intipis manami acangachu. Acaypis mananami yamacächengachu. Tayta Diospa ñaupancho munayniyoj Cashni uyshami paycunataga uyshacunatano ricanga. Imaypis mana yacunänanpaj Paymi cawachicoj chuya yacuman pushanga. Tayta Diospa ñaupanchöga imaypis manami waganganachu.» Röllucho ganchis caj lagaraycaj sërata Cashni uysha jorguriptinmi syëlucho media örano chunyacäcuran. Chaypita ricarä Tayta Diospa ñaupancho ganchis anjilcuna ichirpaycajta. Paycunaga cada-ünun trompëtata chasquiran. Chaypita juc anjilga altar cajman chayaran goripita rurasha insinsu rupachicunan aptasha. Chaychömi achca insinsuta chasquiran rupachinanpaj. Chaytami churaran Tayta Diospa ñaupancho caycaj gori altarman. Rupachiptin goshtaywan tallushami caycaran Tayta Diosman yäracojcuna mañacushancunapis. Anjil goshtachiptin yäracojcuna mañacushanga insinsupa goshtayninwan Tayta Diosman chayaran. Insinsu rupachicunanman chay anjil wiñaran altarcho caycaj shanshata. Chay shanshata cay pachaman jitaramuptin achicyaypa achicyar illguran. Räyupis junruruypa junrururan. Timlurpis fiyupa caran. Trompëtata chasquej ganchis anjilcunami tucananpaj camaricuran. Rimir caj anjil trompëtata tucaptin yawarwan nina tallusha runtu tamya cay pachaman tamyamuran. Chaura cay pachacho cajtaga pullanpita mastami ruparan yöracunatawan guewatapis. Ishcay caj anjilna trompëtata tucamuptin lamarman jatuncaray jirca rataycar tunimuran. Chaymi lamarga pullanpita mas yawarman ticraran. Chaura pullanpita masmi lamarcho cajcuna wañuran. Pullanpita masmi büquicunapis ushacaran. Quimsa caj anjil trompëtata tucamuptin jatuncaray ratataycaj goyllar shicwamuran. Mayucunamanga pullan masman chayaran. Yacu pashtajcunamanpis pullan masmanmi chayaran. Goyllarpa jutenga caran Ashgaj. Chaymi cay pachacho waquin yacu ashgaj ricacuran. Ashgaj yacuta upur achcaj runacunami wañuran. Chuscu caj anjil trompëtata tucamuptin intipis quillapis gueshyaran. Waquin goyllarcunapis mana achicyarannachu. Chaymi intipis, quillapis goyllarcunapis pullanpita mas mana achicyarannachu. Junajpa y chacaypapis manana sumaj achicyarannachu. Chaypitanami ricarä juc anca altupa tumaycashancho cayno nimojta: «Ay, ay, ay cay pachacho cajcuna imanöraj canga guepa caj quimsan anjilcuna chararaycashan trompëtata tucamuptin.» Chaypitanami pichga caj anjil trompëtata tucamuptin ricarä cay pachaman goyllar shicwamojta. Chay goyllarmi chasquiran dyablucuna wichgarashan wanwanyaycaj pachapa shiminpa lläbinta. Wanwanyaycaj pachapa shiminta quichariptenga jurnupita goshtay llojshejnöraj yana goshtay llojshimuran. Chay goshtay intita chapacurcuptinmi pacha chacacäcuran. Goshtaypitami chüpacacuna llojshimuran cay pachaman juntajpaj. Chay chüpacacunatami alacranno fiyupa benënuyoj cananpaj ticrachiran. Paycunatami niran guewatapis ni yöratapis mana yatapänanpaj. Chaypa ruquenga Tayta Diospa sëllunwan urcuncho sëllöni cajcunallata ñacachinanpaj niran. Runacunata nanaywan ñacachirpis mana wañuchinanpaj, pichga quilla nanaywan ñacachinallanpämi niran. Cañishanga nanaran alacran cañishannörämi. Chay wichanga fiyupa ñacar wañuyta munarpis runacuna manami wañuyta tarengachu. Wañuy manami canganachu. Chay chüpacacuna caran guërraman aywananpaj camarisha caycaj cawallunömi. Umanchömi jatiraycaran gori corönatano. Cäranpis runapa cärannömi caran. Ajchannami warmipa ajchanno, quirunnami liyunpa quirunno caran. Intëru cuerpuncunaga caran lätawan chapashanömi. Päriptin älancuna suynashan wiyacaran cawallucuna carrëtan garchasha guërraman aywaptin wiyacashannörämi. Chupannami alacranpa chupanno auja punta caran. Chay chupanwan runacunata tucsherga pichga quilla ñacachinanpämi caycaran. Chüpacacunapa mandajnin caran wanwanyaycaj pachacho tiyajpa mandajninmi. Chay mandajpa jutinmi hebreo rimaycho Abadón, griego rimaychöna Apolión. Rimir caj «Ay» nishan päsaptinpis ishcay «Ay» nishanrämi chayamunanpaj caycan. Sojta caj anjil trompëtata tucamuptin wiyarä Tayta Diospa ñaupancho caycaj gori altarpa chuscu wagran chaupinpita rimamojta. Trompëtata tucamoj anjiltami niran: «Éufrates mayu cantuncho chuscu anjilcuna wataraycajta pascaramuy.» Pascaraycamuptinmi mayucho caycaj chuscu anjilcuna aywaran cay pachacho pullan mas runata wañuchinanpaj. Chay anjilcunaga numrasha caycaran runacunata chay öra, chay junaj, chay quilla, chay wata wañuchinanpämi. Nircurpis cayno nejtami wiyarä: «¡Anjilcunawanga ishcay pachac millunninpa (200,000,000) suldärucunami muntädu aywaycan!» Suldärucunapa pëchun chapacunan caran ninano puca, asul chicnu, asufri-niraj garwash. Cawallucunapa umanmi caran liyunpa umanno. Shiminpitami llojshimuran ninawan tallusha asufriwan goshtay. Cawallupa shiminpita llojshimoj ninawan goshtaymi cay pachacho pullan mas runacunata wañuchiran. Cawallucunapa chupanpis culebra-niraj umayojmi caran. Chaycunami runacunata cañej. Chay castïgucunawan mana wañoj runacunaga mana alli ruraycashancunatapis manami cachariranchu. Chaypa ruquenga dyablucunata, ïdulucunata imaypis aduraran. Aduraran goripita, guellaypita, runsipita, rumipita guerupita rurasha caycashanta musyaycarmi. Chay adurashancunaga manami ricayta, wiyayta ni puriytapis puydinchu. Chaynöpis manami cachaycuranchu wañuchicoj cayta, brüju cayta, majayoj caycar jucwan cacuyta, suwacuyta. Chaypitanami ricarä syëlupita munayniyoj anjil pucutay janancho uraycämojta. Umanchömi turmanya-niraj caycaran. Cäranmi intino achicyaycachaycaran. Chancancunami caran nina ratataycaj-niraj. Quichasha tacsha röllun aptasha aywaycämuran. Derëchu caj chaquinmi lamarman lluchcaraycaran, ichoj cajnami chaqui pachaman. Liyunnöraj fiyupa gapararan. Gaparaptin ganchis cuti räyur yachapämuran. Chay räyucuna junrurumur nishancunata isquirbiyta munaptëmi janajpita nimaran: «Chay wiyashayquitaga ama isquirbiychu. Ima nimushantapis ama pitapis willapaychu.» Chaura lamarman y chaqui pachaman lluchcaraj anjil janajman derëchu caj maquinta jogariran. Nircur llapan imatapis camaj, imaycamapis cawaj Tayta Diospa jutincho jurar niran: «Tayta Dios mananami masga shuyanganachu. Profëtancunawanmi willacachiran ima päsananpaj cajcunatapis. Ganchis caj anjil trompëtata tucayta gallaycamuptenga llapanpis cumliytami gallayconga.» Chaypita yapay wiyarä syëlupita nimajta: «Lamarcho y chaqui pachacho lluchcaraycaj anjilman ayway chararaycashan rölluta chasquinayquipaj.» Nimaptinmi anjil cajman aywarä «gomay» nir. Chaura anjil nimaran: «Cay rölluta micuy. Micuptiqui shimiquichöga abëjapa mishquinnömi mishquenga. Pachayquichömi ichanga fiyupa ashganga.» Chaymi anjilpita chasquircur rölluta micucurcurä. Micuptëga fiyupa mishquiran. Pachächömi ichanga fiyupa ashgämuran. Chaura yapay wiyarä syëlupita nimojta: «Tayta Dios nishushayquinölla yapay willacuy runacunata ima päsananpaj cajcunatapis. Chayno willacuy may-chay marca runacunatapis, may nasyun runacunatapis, ima casta rimayta rimaj runacunatapis, raycunatapis». Chaychömi shogush-niraj tuputa anjil aptaparcamar nimaran: «Jerusalenman ayway chaycho Templuta, altarta tupumunayquipaj. Nircurna yupamunqui chaycho aduraycaj runacunatapis. Templupa wajtancho caj sawantaga ama tupumunquichu. Chay sawantaga cachaycushcä mana wiyacamaj runacuna munashanta ruracunanpämi. Paycunami chuscu chunca ishcay quillantin Jerusalencho tiyaj runacunata munaynincho chararanga. Chay wichanmi ishcay profëtäcunata nishaj willacuynëta waranga ishcay pachac sojta chunca junajnin (1,260) willacunanpaj. Paycunaga gachga röpan jatishami willacongapaj.» Chay ishcay profëtacunaga Tayta Diospa ñaupancho caycaj ishcay olivocuna y ishcay candilërucunami caycan. Pipis wañuchiyta munaptenga shiminpitami nina llojshimonga rupar usharinanpaj. Contrancunataga quiquincunatami wañuchenga. Chay profëtacunami munayniyoj canga willacushancama tamyatapis mana tamyachimunanpaj, yacutapis yawarman ticrachinanpaj, runacunata tucuynöpa ñacachinanpäpis. Tayta Dios munashanno willacuyta usharcuptinnami ichanga wanwanyaycajpita waräcuy llojshimonga. Nircur paycunawan pillyar binsishpan wañuchenga. Wañuchiptinmi siudäpa cällincho jitarpanga. Chaychömi Taytanchi Jesucristutapis wañuchiran. Chay siudätami Sodoma, Egipto nin. Quimsa junaj medyanmi may marca runacunapis, may trïbu runacunapis, ima rimayta rimaj runacunapis, may nasyun runacunapis ricanga wañusha jitarpaycajta. Paycunaga pampanantapis manami munangachu. Chay profëtacuna wañushanpita cushicurmi runacuna regäluta jucnin-jucninpis aypunaconga. Chay profëtacunami paycunata pasaypa ñacachisha caran. Ichanga wañusha jitaraycashanpita quimsa junaj medyantami chay ishcay profëtancunata Tayta Dios cawarachiran. Ricajcunaga llapanmi fiyupa manchariran. Chaynami chay ishcay profëtacunaga wiyaran «¡Cayman shamuy!» nir syëlupita gayacamojta. Chaymi contran runacuna ricapaycaptin pucutaycho syëluman aywacuran. Chay örami fiyupa timlur caran. Chaymi chay marcacho cada chunca wasipita juc wasi juchuran. Ganchis waranga (7,000) runacuna wañuran. Cawaj cajcunaga fiyupa mancharirmi syëlucho caycaj Tayta Diosta alabaran. Ishcay caj «Ay» nishan päsaptinpis juc «Ay» nishanrämi chayamunanpaj caycan. Ganchis caj anjil trompëtata tucamuran. Chaura syëlucho sinchipa cayno nimushan wiyacämuran: «Llapan nasyuncunapis Tayta Diospa y cachamushan Cristupa maquinchönami caycan. Tayta Diosnami llapanpäpis munayniyoj car imaycamapis mandanga.» Chaymi Tayta Diospa ñaupancho caycaj ishcay chunca chuscu mayur runacuna sillunnincunacho jamaraycashanpita gongurpaycur Tayta Diosta adurar niran: «Munayniyoj Tayta Dios, gamtami agradësicö. Gamga unaypita-pacha cawajmi canqui, cananpis caycaj, [shamunanpaj caycajmi] caycanqui. Llapanta munayniquichömi chararaycanqui. Cananga gamnami mandayta gallaycushcanqui. Chaymi contrayqui caycajcunaga fiyupa rabyaycan. Ichanga paycuna castigasha cananpaj timpu chayamushanami. Cananmi wañushacunatapis jusganquipaj. Cananmi profëtayquicunata premyuta gonquipaj. Cananmi gamman yäracojcunata premyuta gonquipaj jatuntapis tacshatapis. Cay pachacho mana allita rurajcuna castigasha cananpaj caj timpu chayamushanami.» Chaymi syëlucho caycaj Templu quichacaptin ricarä chunca mandamintucuna churaraycashan babulta. Chay örami illguypis räyupis, runtu tamyapis fiyupa caran. Timlurpis fiyupa caran. Chaypitami syëlucho yurircuran intino achic-achicyaycaj warmi. Chay warmipa chaquinchömi quilla caycaran. Chunca ishcay goyllarniyoj corönata umancho jatiraycaran. Chay warmimi gueshyacuyta ñacar nanaywan fiyupa gaparaycaran. Chaypitanami syëlucho yurircuran ganchis umayoj, chunca wagrayoj jatuncaray puca dragón. Cada umancho corönata jatiraycaran. Chupanwanmi cäsi pullan goyllarcunata shuntarcur cay pachaman garparaycamuran. Nircurmi nanaywan gaparaycaj warmipa ñaupanman ichicuycuran yuriptin wamranta micucurcunanpaj. Warmiga gueshyacuran ollgu wamrata. Chay wamrami yuriran llapan nasyuncunata mana cuyapaypa mandananpaj. Chay wamrataga illajpitami Tayta Diospa ñaupanman apacuran. Mamanpis gueshpiran Tayta Dios camarishan chunyajman. Chaychömi Tayta Dios paypaj micuyta camariparan waranga ishcay pachac sojta chuncan (1,260) junajcama. Janaj pachachöna guërra gallaycuran. Miguelga anjilnincunawan dragonta magaran. Dragonpis gatirajnincunawan Miguelwan pillyaran. Pillyarpis dragonga manami Miguelta binsiranchu. Chaymi syëluchöga mana tiyachirannachu. Chay dragonga caran dyablu nishan Satanasmi. Paymi llapan runacunata llutanta rurachej unay culebra caycan. Chaymi Satanasta llapan gatirajnincunatawan janaj pachapita gargamuran. Chaura wiyarä janaj pachapita sinchipa cayno nimojta: «Cananga Satanás janaj pachapita gargushanami caycan. Tayta Diosman yäracojcunata chacaypa junajpa calumyäga binsishanami caycan. Cananga yäracojcunata ñacaycunapita Tayta Dios salbaycannami. Cananpitaga Jesucristunami llapantapis munaynincho chararanga. Jesusman yäracojcunapis Satanasta binsisha Cashni uysha paycuna-raycu cruscho wañushanpita y Tayta Diospa willacuynin nishanno cawashpanmi. Paycunaga wañuyta manami manchacuranchu. Chaypa ruquenga listumi caran Cashni uyshaman yäracushanpita wañunanpäpis. ¡Syëlucho cajcuna cushicuy-llapa! Wawallau, cay pachacho, lamarcho cajcuna. Janaj pachapita gargamusha carmi Satanasga fiyupa rabyasha puriycan. Payga musyaycanmi wallca timpullana engañar cananpaj cashanta.» Cay pachaman gargaycamuptin dragonga ollgu wamrata gueshyacoj warmita gaticacharan. Ichanga warmita Tayta Dios camariparan ancapa älantano gueshpir chunyaj jircaman aywacunanpaj. Chaychömi chay warmita Tayta Dios sumaj ricaran quimsa wata medyan. Chaymi dragonga yacuta mayutanöraj shiminpa jitarimuran warmita yacuwan apachinanpaj. Chaura pachapa shimin quichacäcuran dragón jitarimushan yacuta shogucurcunanpaj. Chaynöpami warmita yacu mana aparanchu. Chaymi dragonga fiyupa rabyacurcuran. Nircur aywaran warmipa waquin caj wawancunatana ushananpaj. Warmipa wawancunaga Jesucristo willacushanta chasquicur Tayta Dios munashanno cawajcunami caycan. Nircur dragonga lamar cuchuncho ichicuycuran. Chaypitana ricarä lamarpita ganchis umayoj, chunca wagrayoj waräcuy llojshiycämojta. Cada wagranchömi corönata jatiraycaran. Cada umancunachönami Tayta Diospa contran isquirbiraycaran. Cuerponga caran tigri-niraj, chaquincunami ösupa-niraj, shiminnami liyunpa-niraj. Chay waräcuytami dragón munayninta goran llapanta mandananpaj. Waräcuypa juc uman fiyupa tacar-ushasha caycaptinpis wañunanpa ruquin allchacaranmi. Chayno allchacaptinmi runacuna manchacushpan waräcuy nishantana wiyacuran. Dragontapis runacuna aduraran waräcuyta munayninta goshanpita. Waräcuytapis aduraran: «¡Waräcuynöga manami pï runapis munayniyoj canchu! ¡Manami pipis payta binsiyta puydinchu!» nishpan. Camacächiran waräcuy alli-tucur Tayta Diospa contran rimananpaj. Chuscu chunca ishcay (42) quillan munashanta rurananpämi munayta goran. Chaura chay waräcuyga Tayta Diospa contran, syëlupa contran, syëlucho cajcunapa contran ima-aycatapis rimaran. Waräcuyga munaynincho charararan may trïbu runacunatapis, may marca runacunatapis, ima casta rimayta rimaj runacunatapis, may nasyun runacunatapis. Tayta Diosman yäracojcunawan binsinancama pillyananpäpis camacächiran. Munayniyoj cashanpitami llapan runacuna waräcuyta aduraran. Cay pachata manaraj camar jutincunata libruman isquirbishan runacunami ichanga mana aduraranchu. Chay libroga caycan noganchi-raycu cruscho wañoj Cashni uyshapa librunmi. Wiyajcunaga sumaj tantiyacuchun. Carsilman aywananpaj captenga carsilmanmi aywanga. Sabliwan wañuchisha cananpaj captenga sabliwanmi wañonga. Chayno päsaptinpis yäracojcunaga pasinsacuchun. Imano ñacarpis sïguir yäracuchun. Nircurnami ricarä yapay juc waräcuy pacha rurinpita llojshiycämojta. Uysha-mallwapa-niraj ishcay wagran caran. Ichanga dragonnömi rimaran. Rimir caj waräcuynömi paypis munayniyoj caran. Paymi llapan runacunata niran rimir caj waräcuyta adurananpaj. Chay rimir caj waräcuyga malubrasha cashanpitami allchacaran. Chaynöpis pacha rurinpita llojshimoj waräcuyga milagrucunatami ruraran. Runacuna ricaycaptinmi syëlupita ninatapis tamyachimuran. Chayno milagrucunata rurarmi runacunata engañaran. Nircurnami runacuna adurananpaj rurachiran sabliwan malubrashanpita allchacaj waräcuy-niraj ïdulutapis. Pacha rurinpita llojshimoj caj waräcuyga munayniyoj caycaran ïduluta rimachinanpäpis. Chay ïduluga runanömi parlaran; y mana aduraj cajta wañuchinanpäpis munayniyoj caycaran. Pacha rurinpita llojshimoj waräcuyga yachaj runata, mana yachaj runatapis, rïcu runata, pobri runatapis, uywaycunata, mana uywaycunatapis, llapantami señalachiran derëchu caj maquinman u urcunman. Chay señalga caran waräcuypa jutinpa nümirunmi. Señaläni caj runacunaga manami imatapis rantiranchu ni ranticuranpischu. Sumaj tantiyacuy waräcuypa ima nümirun cashantapis. Chay nümironga caycan sojta pachac sojta chunca sojtanmi (666). Runapa jutinmi chay nümiru caycan. Pipis yachaj cajcunaga tantiyacuchun pï runapa jutin chay nümiru cashantapis. Chaypita yapay ricarä Sión lömacho Cashni uysha ichiraycajta. Paypa ñaupanchömi ricarä pachac chuscu chunca chuscun waranga (144,000) runacuna Jesucristupa jutinwan, Tayta Diospa jutinwan urcuncho señalasha caycajta. Chaypitana wiyarä chayasha mayuno, räyu bunrurojno syëlupita wiyacämojta. Chay wiyacämöga caran aypalla runacuna arpacunata tucashannömi. Pachac chuscu chunca chuscu waranga (144,000) runacunaga Tayta Diospa sillunninpa ñaupancho, chuscu anjil-nirajcunapa ñaupancho, ishcay chunca chuscu mayur runacunapa ñaupancho cantarcaycaran mushoj alabansata. Chay alabansataga pipis manami yachacuyta puydiranchu. Pachac chuscu chunca chuscu waranga (144,000) salbasha cajcunallami chay alabansataga cantayta yacharan. Paycunaga piwanpis mana cacojno limyumi caran. Imano ñacarpis Cashni uysha munashannöllami cawaran. Paycunaga micuy rimir yurimuptin apashan ofrendanöpis juchayoj runacunapita salbasha caycaran Tayta Diospaj y Cashni uyshapämi. Paycunaga llullacuytapis manami yacharanchu. Tayta Diospa ricay-ñawincho juchata mana ruraypami cawaran. Chaypitana syëlucho ricarä juc anjil päriycajta. Paymi alli willacuyta apamuran intëru nasyun runacunapaj, may trïbu runacunapäpis, ima casta rimayta rimaj runacunapäpis, may marca runacunapäpis. Chay anjilmi sinchipa nimuran: «¡Tayta Diosta alabay-llapa! Cananga llapan runacunata jusgananpaj öra chayamushanami. Janaj pachata, cay pachata, lamarta, pucyucunatapis camaj Tayta Diosta alabay-llapa.» Chay anjilpa guepantana juc anjil shamur niran: «¡Tunishanami, tunishanami jatuncaray Babilonia siudä! Babiloniami llapan runacunata yachachiran juc dioscunata adurayta.» Chay anjilpa guepantanami mas juc anjilpis shamur niran: «Mayganpis waräcuyta, chay waräcuypa ïdulunta adurar señalninta maquinman u urcunman churacojcunataga mana cuyapaypami Tayta Dios castiganga. Jesucristo y anjilcunapis ricaycaptinmi chay runacunaga asufri rataycajcho rupar ñacangapaj. Chacaypa junajpapis mana ushacaypa rupaptinmi mana chawaypa chaypitaga goshtay jatarenga. Waräcuyta adurajcuna, ïdulunta adurajcuna, jutinta señalachicojcunaga chacaypa junajpapis manami jamayta tarengapächu.» Chayno cananpaj caycaptenga Jesucristuman yäracojcuna Tayta Diosta wiyacur mana yamacaypa payman yäracuchun. Chaypitanami wiyarä syëlupita cayno nimojta: «Cayta isquirbiy: ¡Tayta Diospa ñaupancho imaycamapis cushisha cawanga runacuna chiquir wañuchiptinpis Jesucristuman yäracojcunaga!» Chayno niptinmi Espíritu Santupis niran: «Au, paycunaga cay pachacho ñacashanno mananami ñacanganachu. Chaypa ruquenga jamaytanami tarenga. Tayta Diosninchëga manami gongangachu payman yäracur imata rurashancunatapis.» Chaypitana ricarä yuraj pucutay janancho juc runa-niraj jamaraycajta. Paymi caycaran gori corönasha, afilasha ösin aptasha. Chaypita mayllantana syëlucho caycaj Templupita anjil llojshircamur pucutay janancho jamaraycaj runa-nirajta sinchipa niran: «¡Cosëcha poguraycannami! ¡Ösiquita aptacurcur juclla cusichanayquipaj ayway!» Chayno niptinmi chay runa-niräga ösinta aptacurcur aywaran. Nircurnami cay pachacho cosëcha poguraycajta rutur shuntaran. Chaypitanami mas juc anjil syëlucho caycaj Templupita llojshimuran sumaj afilasha ösin aptasha. Altarcho caycashanpitanami yapay mas juc anjilpis llojshimuran ninata munaynincho chararaj. Paypis ösin aptasha caycaj anjilta gayacuran: «¡Übasga llapannami poguraycan! ¡Ösiquiwan llapanta shuntamuy!» Niptin chay anjilga ösinta jatiran. Nircurna cay pachacho caycaj übascunata ruturan. Chaypitana jatuncaray pösuman wiñaran. Chay pösu caran übasta gapchinapaj. Chaytaga Tayta Diosninchi tincuchiran fiyupa rabyawan runata chayno rurananpaj cashantami. Übastaga siudäpita mas juc-lächömi lluchcaran. Pösupitanami yawar llojshiran cawallupa shiminman aypänan altucama. Sojta chunca (60) lëwacamami mashtacaranpis. Chaypitana janaj pachacho ricarä munayniyoj ganchis anjilcunata. Chay anjilcunatami Tayta Dios churaran ganchis casta castïgucunawan cay pachacho runacunata ñacachinanpaj. Chaynöpami Tayta Diospa castïgun cumlenga. Chaynöpis ricarä ninawan tallusha lünano lamar syëlucho caycajta. Chay lamar ñaupanchömi Tayta Diosman yäracojcuna ichiraycaran. Paycunaga manami chasquicushachu caran waräcuyta ni ïduluta. Ni waräcuypa señalnintapis manami chasquishachu caran. Paycunaga Tayta Dios camaripashan arpacunata tucarmi cantaycaran. Cantaycaran Tayta Diospa sirbejnin Moisés cantashanta, Cashni uysha cantashanta: «Llapanpaj munayniyoj Tayta Dios, Gam rurashayquicunaga fiyupa allimi. Llapanpa mandajnin Tayta Dios, Gamga imaypis alli cajllatami ruranqui. ¿Piraj mana manchacushunquimanchu Tayta? ¿Piraj mana alabashunquimanchu? Gamllami santo canqui. Llapantapis allita rurashayquicunata ricarmi llapan nasyun runacuna adurashunquipaj.» Chaypitaga ricarä syëlucho caycaj Templu rurincho juc cuartu quicharaycajta. Chaypitami llojshimuran castïgucunata apamoj ganchis anjilcuna. Paycunaga lïnupita achicyaycachaycaj röpan jatishami caycaran. Goripita rurasha sinturunninpis pëchunpa wataraycaran. Chayman chuscu anjil-nirajcunapita juc llojshimuran. Paymi ganchis anjilcunata cada ünunta aypuran goripita rurasha bäsuta. Chay bäsucunachömi Tayta Diospa castïgun junta wiñaraycaran. Chay örami Tayta Diospa munayninwan goshtay juntaran syëlucho caycaj Templuman. Chaymanga manami pipis yaycuyta camäpacuranchu Tayta Diospa ganchis castïguncunata anjilcuna jichamuyta ushanancama. Chaypitanami wiyarä syëlucho caycaj Templupita ganchis anjilcunaman cayno gayacuycajta: «Ayway chararashayqui bäsupita Diospa castïgunta runacuna tiyashan pachaman tacshiramuy.» Chaymi rimir caj anjil cay pachaman tacshiramuran chararashan bäsucho caycaj castïguta. Chaura waräcuy señalashan cajcunata, waräcuy-niraj ïduluta adurajcunataga gueri fiyupa usharan. Chay gueriwanmi paycuna fiyupa ñacaran. Ishcay caj anjilnami lamarman tacshiramuran charaycashan bäsucho caycaj castïguta. Chaymi lamarga yawarman ticraran. Chaura lamarcho caycajcunaga llapan wañuran. Quimsa caj anjilnami llapan mayucunaman, pucyucunamanpis tacshiramuran charaycashan cöpacho caycaj castïguta. Chaymi mayupis pucyupis yawarman ticracuriran. Nircurnami wiyarä yacupaj munayniyoj caycaj anjil cayno nimojta: «Tayta Dios, alli arriglajmi canqui. Runacuna jucha rurashanpitami jusgaycanqui. Unaypita-pacha imaycamapis cawaj Diosmi canqui. Chay runacunaga gamman yäracojcunata, profëtacunatapis wañuchiranmi. Yawarninta jichar wañuchishanpitami quiquincunapis cananga yawarllatana upuycan. Cananga rurashanman-jinami paytapis chayaycan.» Chaynöpis wiyarä syëlucho caj altarpita cayno nimojta: «¡Llapanpaj munayniyoj Tayta Dios rasun cajpita allimi jusgashcanqui!» Chuscu caj anjilnami intiman tacshimuran chararaycashan bäsucho caycaj castïguta. Chaura intiga runacunata ruparan. Rupaptinpis runacunaga jucha rurayta manami cachaycuranchu. Ni Tayta Diosmanpis manami yäracuranchu. Chaypa ruquenga Tayta Diospa contranmi ima-aycatapis rimaran. Chayno rimaran Tayta Dios castigananpaj caycashanta musyaycarmi. Pichga caj anjilnami waräcuy mandashan runacunaman tacshimuran chararaycashan bäsucho caycaj castïguta. Chaymi waräcuy mandashan partiga chacacäcuran. Runacunanami fiyupa nanaywan galluncunatapis cañiran. Fiyupa nanächicuycarpis gueriwan ñacaycarpis syëlucho caycaj Tayta Diospa contran rimaran. Jucha rurashancunapita mana arpinticuranchu. Sojta caj anjilnami Éufrates mayuman tacshimuran chararaycashan bäsucho caycaj castïguta. Chaymi mayu chaquicäcuran inti yagamunan caj-lä nasyunpita shamoj mandajcuna suldäruncunawan päsamunanpaj. Chaypitanami ricarä säpu-niraj dyablucuna dragonpa shiminpita, waräcuypa shiminpita, allpapita llojshimoj engañacoj waräcuypa shiminpita llojshimojta. Chay cajtami engañacoj profëta niran. Chay quimsan dyablucunaga milagrucunatapis ruraran. May-chaypapis aywar nasyun mandajcunata suldäruntinta shuntaran Tayta Dios cay pachata jusganan junaj pillyananpaj. Jesucristo niran: «Tantiyacuy. Mana yarpashayqui örami suwanöpis illajpita shamushaj. Cushishami canga allita ruraycar mayaj-mayajlla shuyarämajcunaga. Camaricöni caycajta gamcunata tariptë runacunapa ñaupancho garapächulla car pengacushayquinömi Tayta Diospa ñaupancho jusgashushayqui öra pasaypa pengacunquipaj.» Chaypitanami suldäruncunatawan llapan mandajcunata chay quimsa dyablucuna shuntaran hebreo rimaycho Armagedón nishan partiman. Ganchis caj anjilnami wayraman tacshimuran chararaycashan bäsucho caycaj castïguta. Chaymi syëlucho caycaj Templupita sinchipa cayno nimojta wiyarä: «¡Llapan castïgucuna cumlishanami!» Chaura achicyaypa achicyar illgömuran. Räyupis junrururan. Timlur captin pachapis fiyupa sicsicyaran. Runacunaga manami imaypis ricaranchu chayno timlur cajta. Jatun Babilonia siudätaga runacuna llutanta rurashanpitami Tayta Dios rabyar fiyupa castigaran. Chaymi chay siudäga quimsaman raquicäcuran. Waquin siudänincunanami juchur ushacaran. Llapan lamar chaupin tishgucunapis, jircacunapis ushacaran. Syëlupitanami chuscu arröbano runtu tamya runacunapa jananman tamyamuran. Chay runtu tamyawan ñacar runacunaga Tayta Diospa contran fiyupa rimaran. Bäsuta tacshimoj ganchis anjilpita juc aywaycamur nimaran: «Shamuy, mayu tincojcho jamaraycaj mañösa warmita Tayta Dios imano castigashantapis ricachishayqui. Chay warmiga mana pengacuypami mandajcunata chasquisha. Runacunapis paywan juchata rurar machashpanmi pirdicasha.» Nircurnaga chay anjil pushamaran chunyajman. Chaychömi ricarä puca waräcuyta warmi muntasha caycajta. Waräcuyga caran ganchis umayoj, chunca wagrayoj. Chay waräcuypa jananchönami Tayta Diospa contran isquirbiraycaran. Warmipa röpanmi caran rïcucuna jaticushanno fïnu tëlapita puca-püru. Payga goriwan, cuyayllapaj rumicunawan, perlascunawanpis adurnasha caycaran. Chararashan gori bäsuchönami caycaran melanaypaj llapan jucha rurashancuna. Urcunchönami sasa tantiyay isquirbiraycaran cayno nir: «NOGAGA JATUNCARAY BABILONIAMI CÄ. NOGAMI MAÑÖSA WARMICUNAPA MAMAN CÄ. TUCUY JUCHA RURAJCUNAPAPIS MAMAN CÄ.» Chaypita ricärishächönami cuentata gocurirä Jesucristuman yäracojcunata wañurcachir yawarninta upushanwan chay warmi machasha caycajta. Chayta ricaycur mancharirmi imata ruraytapis mana camäpacurächu. Chaura anjil nimaran: «¿Imanirtaj manchacasha caycanqui? Cananmi tantiyachishayqui chay warmipaj y chay ganchis umayoj, chunca wagrayoj waräcuy pï cashantapis. Chay ricashayqui puca waräcuyga ñaupata cawaycasha carpis cananga manami cawannachu. Chaypis cawarircamurmi wanwanyaycajpita llojshimonga. Ichanga castïguman aywanallanpänami llojshimongapis. Jutincuna Tayta Diospa libruncho mana apuntarajcunaga waräcuy shamojta ricar almirangami. Chay waräcuyga unaymi cawaran. Cananga manana cawannachu. Ichanga yapay yurimojta ricashpanmi almiranga. «Chayta tantiyananpäga sumaj yarpaysaparämi canan. Waräcuypa ganchis umancunaga caycan mañösa warmi jamarashan ganchis lömacunami y ganchis mandajcunami. Chay ganchis mandajcunapita pichga mandajcunaga maynami ushacasha. Jucga cananmi mandaycan. Ganchis caj yurimoj mandajmi ichanga wallca diyalla mandangapis. Ñaupata caj cawaj waräcuy canan manana caycäga pusaj caj mandajmi caycan. Chayga ganchis caj mandajllami canga. Chaypitanami payga infiernuman gaycusha canga imaycamapis ñacananpaj. «Chunca wagracunata ricashayquega chunca mandajcunami. Paycunaga manarämi mandayta gallaycunrächu. Juc timpullapämi mandaj cayta chasquenga waräcuywan iwal mandananpaj. Chay chunca mandajcunaga chay yarpayllami canga. Paycunaga parlacurcurmi munayninta gonga waräcuyta. Nircur waräcuywan chay mandajcuna Cashni uyshapa contran jatarenga. Chaypis raycunapa Raynin carmi Cashni uysha binsenga. Payga binsenga Tayta Dios acrashan runacunawanmi. Chay runacunaga caycan Tayta Dios gayashanmi, payta wiyacojcunami.» Chaypitanami anjil nimaran: «Mañösa warmi jamaraycashan cajcho caycaj yacoga tincun may-chay marca runacunamanmi, may-chay nasyun runacunamanmi, tucuy rimayta rimaj runacunamanmi. Chay chunca mandajcunapis, waräcuypis fiyupami chiquicurconga mañösa warmitaga. Chaymi warmitaga galallata cachayconga. Llapanninta apaconga. Wañurcachir ruparachenga. Waräcuywan chay chunca mandajcuna chay warmita ushacächenga Tayta Dios nishannöllami. Chaypämi chay chunca mandajcunaga waräcuyta munayninta gonga. Chayno canga Tayta Dios nishancuna llapanpis cumlinanpämi. Puca waräcuyta muntaraycaj mañösa warmiga jatuncaray siudämanmi tincuycan. Chay siudäpa mandajnenga may-chaycho tiyaj mandajcunatapis munayninchömi charararan.» Chaypitanami ricarä munayniyoj anjil fiyupa achicyaycar janajpita uraycämojta. Chay achicyayninmi intëru pachata achicyaran. Chay anjilmi sinchipa nimuran: «¡Ushacashanami Babilonia! ¡Ushacashanami jatuncaray siudä! Cananga dyablucunallanami chaycho tiyaycan. Chaychöga ganra äbicunallanami, asyaj animalcunallanami tiyaycan. Mañösa car juchata rurashanwanmi llapan nasyuncuna machasha. Tucuy nasyuncunapa raynincunapis paywan cacusha. Cay pachacho caj nigusyanticunapis fiyupa rïcuyasha tucuy munashanta payta ranticushpan.» Chaynöpis yapay wiyarä janaj pachapita cayno nimojta: «Acrashä runacuna, chay siudäpita aywacuy pay juchata rurashanno mana ruranayquipaj, juchata rurashanpita castïgu chayashan gamcunata mana chayashunayquipaj. Payga pasaypa juchasapami caycan. Mana alli rurashancunataga Tayta Dios llapantami musyaycan. Imanömi jucta ruraran chayno paytapis ruray. Rurashanpita masta cutichiy. Juccunata machächir ñacachishan bäsunman quiquintaga mas aypallata camaripay. Payga ima-aycayojpis car fiyupa alli-tucushpanmi cawaran. Chayno alli goyashanpita cananga payta ñacachiy, llaquicachiy. Payga shonguncho caynömi nej: ‹Nogaga raynanömi caycä. Manami biyüdachu cä. Manami imaypis ñacashächu› nir. Chayno cashanpitami juc junajllacho fiyupa ñacaycuna payman chayanga. Wañuypis, ñacaypis, yargaypis illajpitami chayanga. Nircurnami rupar fiyupa ushacanga. Paytaga llapanpaj munayniyoj Tayta Diosmi castigangapaj.» Chay siudäpita goshtay jatariycajta ricarmi llapan nasyuncunapa mandajnincuna llaquicur waganga. Chay mandajcunaga paywan cacushpanmi pasaypa juchata ruraran. Tayta Diospa contran imatapis mana manchacuypa ruraran. Fiyupa castigashanta ricarmi carullapita ricarpanga. Cayno nirmi gapachaconga: «¡Ay, ay Babilonia! ¡Munayniyojchaj carayquega! ¡Cananga illajpitachaj juc rätulla ushacäcushcanqui!» Chaynömi llapan nigusyanticunapis waganga chay siudä ushacashanpita. Manami canganachu pipis nigusyuncunata rantinanpaj. Chay nigusyanticunaga ranticunanpaj apaj gorita, guellayta, cuyayllapaj rumicunatapis, lïnupita tëlata, sëdapita tëlata, puca chicnu tëlata, cuestaj guerupita tucuy-niraj tablacunata, cuyayllapaj marfilpita, runsipita, fyërrupita, marmolpita rurasha cajcunata, canëlata, insinsuta, mïrrata, tucuy alli asyaj jachacunata, bïnuta, asëtita, jarinata, rïguta, cargacuna caj uywacunata, uyshata, cawallucunata, carrëtacunatapis. Uywaycunatapis ranticoj aruchinanpaj. Nigusyanticunami cantapanga cayno nir: «Cananga alli sillu micuyta manami micunquipänachu. Shonguyqui munashanta manami tarinquipänachu. Alli goyayniquipis ushacashanami. Guellayniquipis llapanmi ushacasha.» Babiloniata ranticur rïcuyaj nigusyanticunaga rupaycajta ricaycur wagar carullapita manchacasha ricarpanga «¡Ay jatuncaray siudä! Cuyayllapaj car lïnupita rurasha puca chicnu alli röpashami caran. Goriwan, perlascunawan, cuyayllapaj rumicunawan adurnashami caran. ¡Llapan ima-aycayquipis illajpita ushajpämi ushacasha!» nir. Büqui manijaj runacuna, büquicho llapan arupacojcunapis carullapita ricaraycar quëdaconga. Chay marcapita goshtay jatarejta ricar fiyupa waganga «Chay siudäno ¿mayllachöga cashachuraj juc siudä?» nir. Nircorga fiyupa wagar gapararmi allpatapis umanman wiñacur nenga: «¡Ay jatuncaray siudä! Chaychömi büquiyojcuna nigusyunta ranticur llapanpis rïcuyasha. Cananga illajpitachaj juc rätulla ushacäcusha.» Syëlucho cajcuna, fiyupa cushicuy. Tayta Diospa apostulnincuna, profëtancuna, llapan yäracojcunapis cushicuy. Gamcunata ñacachishushayquipitami Tayta Dios chay siudäta ushacächisha. Chaura munayniyoj anjil mulinu rumita-niraj jogarcur lamarman jitarir niran: «Chaynömi päsashunquipaj jatuncaray Babilonia siudätaga. Mananami imaypis ricashunquipänachu. Mananami cantashancunapis wiyacangapänachu. Mananami imaypis wiyacanganachu cälliquicunacho arpa, pincullu ni trompëta wagashanpis. Gam cajchöga mananami ima aruyta yachajcunapis canganachu. Mulinu agashanpis manami wiyacanganachu. Pipis mana tiyaptin achquipis mananami achicyanganachu. Casaray fistapis mananami canganachu. Munayniyoj nigusyanticunapis manami canganachu. Brüju car may-chaychöpis tiyaj runacunata engañashayquipitami chayno ushacanquipaj.» Chay siudä runacunami juchayoj caycan Tayta Diospa profëtancunata, yäracojcunata may-chaychöpis wañuchishanpita. Chaypitami paycunaga castigasha canga. Chaypitaga syëlucho aypalla sinchipa cantamojta wiyarä: «¡Tayta Diosninchi alabasha cachun! ¡Paymi munayninwan runacunata salban! ¡Llapanpäpis munayniyojmi caycan! Payga rasun cajpita allimi jusgasha. Llapan runacunata juchata rurachej mañösatapis castigashanami. Tayta Diosta sirbejcunata wañuchishanpitami castigasha.» Nircurnami anjilcuna yapay niran: «¡Tayta Diosninchi alabasha cachun! Chay siudätaga rupacurcushami. Rupaptin mana chawaypami goshtay jatariycanga.» Chaypitanami Tayta Diospa ñaupancho caj ishcay chunca chuscu (24) mayur runacuna, chuscu munayniyoj anjil-nirajcunapis gongurpacuran llapanpaj munayniyoj Tayta Diosta adurananpaj. Paycunami niran: «¡Amén, Tayta Dios alabasha cachun!» Tayta Dios jamaraycashan ñaupanpitanami wiyacämuran: «¡Dios munashanno cawajcuna Tayta Diosta alabay! ¡Jatunpis tacshapis llapayqui Tayta Diosta alabay!» nir. Chaypitaga chayasha mayu aywar gaparashanno, räyu junrurushanno, achca runacuna rimashanno wiyacaran. Cayno niycaran: «¡Tayta Diosninchi alabasha cachun! ¡Paymi munaynincho llapanta chararaycan! ¡Llapan shongunchïwan cushicushun! Tayta Diosninchïta alabashun-llapa. Chayamushanami Cashni uysha casarananpaj caj fista. Parlay-masin jipashpis listu camaricushanami caycan. Chay jipashtami lïnupita achicyaycachaycaj fïnu röpata jaticunanpaj camaripasha.» (Chay fïnu lïnu röpaga Tayta Diosman yäracojcuna allicunata rurashancunami caycan.) Chaymi nogawan caycaj anjil nimaran: «Cayta isquirbiy: Cushishami canga Cashni uyshapa casaray fistanman gayachisha caj runacunaga.» Nircur nimaran: «Cay nishäcunaga Tayta Dios nishanmi caycan.» Nimaptin anjilta aduranäpaj gongurpacurä. Chaymi pay nimaran: «Nogataga ama aduramaychu. Nogapis gamno, yäracoj-masiquicunanöllami Tayta Diospa sirbejnin caycä. Tayta Diosllanchïta adurayga. Jesucristupaj nishäcunaga llapanpis caycan profëtacunatano Tayta Diosninchi willachimashallanmi.» Chaypitanami ricarä janaj pachapa puncun quicharaycämojta. Yuraj cawallun muntasha caycajtapis ricarä. Muntaraycäga caran nishanta cumlejmi. Paymi pitapis mana chapaypa juchancunapita jusganga. Ñawincunami ninanöraj achicyaran. Umanchömi achca corönacunata jatiraycaran. Urcunchönami jutin isquirbiraycaran. Chay isquirbiraycaj ima niycashantapis quiquillanmi musyaran. Röpanpitaga yawarmi jutuycaran. Paypa jutenga: Tayta Diospa Palabranmi. Paytami aywäshimuran yuraj cawallun muntasha janaj pachapita caj suldärucuna. Paycunaga lïnupita fïnu yuraj röpan jatishami caycaran. Llapan nasyuncunata castigananpämi afilasha sabli shiminpita llojshimuran. Chaywanmi llutanta ruraj runacunata fiyupa rabyar mana cuyapaypa castiganga. Übasta gapchishannömi runacunata castiganga llapanpaj munayniyoj Tayta Diosta rabyachishanpita. Racu chancancho y jacurashanchömi isquirbiraycaran «RAYCUNAPA RAYNIN, MANDAJCUNAPA MANDAJNIN» nir. Chaypita ricarä inti janancho juc anjil ichiraycämojta. Chay anjilmi aycha micoj äbicunata gayacur niran: «¡Llapayqui shamuy Tayta Dios camarishan micuyta micunayquipaj! Chaura gamcunaga tucuy casta runacunapa aychantami micunquipaj. Nasyun mandajcunapata, suldärucunapata, suldärucunapa mandajnincunapata, muntacushan cawalluncunapa aychantapis micunquipämi. Rïcu, pobri captinpis, yachaj, mana yachaj captinpis, llapanpa aychantami micunquipaj.» Chaychömi ricarä lamarpita llojshimoj waräcuyta y llapan nasyuncunapa mandajnincuna suldäruncunawan caycajta. Paycunami shuntacaran yuraj cawallun muntashata y suldäruncunatawan magananpaj. Chaymi waräcuyta y engañacoj profëtatapis Jesucristo prësu chariran. Manaraj prësu chariptinmi chay engañacoj profëtaga milagrucunata ruraran runacunata engañananpaj. Engañashpanmi chay waräcuypa señalninwan señalachiran, ïdulunta adurachiran. Chaypitami waräcuyta, engañacoj profëtatapis cawaycajta Jesucristo gaycuran asufriyoj nina rataycaj gochaman. Waräcuypa suldäruncunatanami yuraj cawalluta muntaraycäga wañuchiran shiminpita llojshimoj sabliwan. Chay wañojcunapa aychantanami aycha micoj äbicuna sacsanancama micuran. Chaypitanami ricarä syëlupita juc anjil uraycämojta. Chay anjilmi urämuran cadinata y wanwanyaycaj pachapa shiminpa lläbinta aptasha. Dragonta chariycurmi cadinawan anjil wataran. Chay dragonga dyablu nishan Satanasmi caran. Satanastaga waranga (1,000) watacama wataycuran. Wanwanyaycaj pachaman jitarpur wichgarcuran pitapis mana engañananpaj. Puncuta wichgarcur sëllurcuran. Waranga watata cumlircuptinnami rätullana libri cachayconga puripärinanpaj. Chaypitanami ricarä mandajcuna jamacunanpaj silluncunata. Chay silluncunamanmi jamaycuran jusgajcunaga. Chaychica almacunatapis ricarä. Chay almacunaga caran wañuchishan runacunapa almancunami. Jesucristuman yäracur Tayta Diospa alli willacuyninta willacushanpitami paycunataga wañuchiran. Paycunaga manami aduraranchu waräcuyta. Urcunman ni maquinmanpis manami señalachicuranchu waräcuypa señalninwanga. Waräcuypa ïduluntapis manami aduraranchu. Chay wañuchishan runacunaga cawarircamur waranga (1,000) watami Jesucristuwan mandanga. Chay cajcunaga rimir caj cawarimojllarämi caycan. Waquin wañojcunaga manarämi cawarimongarächu waranga (1,000) wata cumlinancama. Rimir caj cawarimojcunaga cushishami cawanga. Paycunaga manami guepa caj wañuyman chayanganachu. Chaypa ruquenga paycuna canga Tayta Diospa y Jesucristupa cürancunallanami. Paywanmi waranga (1,000) wata mandanga. Waranga (1,000) wata päsarcuptinnami prësu caycashanpita Satanasta cachayconga. Chaymi may-chaypapis purenga runacunata engañananpaj. Chayno engañaptinmi Gog, Magog nishan nasyuncunapa suldäruncunapis guërrapaj shuntacanga. Lamar cuchuncho agush aypalla cashannömi chay suldärucunapis aypalla canga. Chay suldärucunami jatun pampaman shuntacanga. Nircorga Tayta Diosman yäracoj runacunata y Jerusalentapis curalapayconga. Chayno curalaraycaptinmi Tayta Diosga syëlupita ninata cachamonga chay suldärucunata usharinanpaj. Runacunata engañaj dyablutana Tayta Dios gayconga asufriyoj nina rataycaj gochaman. Waräcuytapis engañacoj profëtatapis maynami gaycusha. Paycunaga para-simrimi chacaypa junajpapis ñacanga. Chaypita ricarä jatuncaray yuraj achicyaycachaycaj sillunta. Chaychömi Tayta Dios jamaraycaran. Chay örami syëlupis cay pachapis illgacäcuran. Mananami mas ricacarannachu. Sillun ñaupanchönami ricarä wañushanpita llapan runacuna cawarircamur ichirpaycajta. Chaymi librucunata Tayta Dios quicharan. Juc libruchömi apuntaraycaran Tayta Diospa ñaupancho imaycamapis cawananpaj cajcunapa jutincuna. Waquin librucunachönami apuntaraycaran runacuna cawaycashan-wichan allita u mana allita rurashancunapis. Chaymi Tayta Diosga runacunata jusgaran imanöpis librucho isquirbiraycashanno. Lamarcho wañojcuna, pamparajcuna, may-chaycho wañojcunapis cawarimuran. Llapantami Tayta Dios jusgaran rurashanman-tupu. Chaypitanami wañojcuna caycashan wanwanyaycaj y murtipis nina gochaman gaycusha caran. Chayga guepa caj wañuymi caycan. Libro de bïdacho jutincuna mana apuntaraj cajcunataga nina rataycaj gochamanmi gaycuriran. Chaypitanami ricarä mushoj pachata, mushoj syëluta. Ñaupa caj pachapis, ñaupa caj syëlupis illgashana caran. Lamarpis mana carannachu. Ricarä mushoj Jerusalén siudätapis Tayta Diospa ñaupanpita bäjaycämojta. Casarananpaj mushoj röpan jatisha jipashno cuyayllapaj caycaran. Chaychömi wiyarä sillun cajpita sinchipa cayno nimojta: «Cananga Tayta Diospa tiyanan runacunachönami caycan. Paycunawannami goyanga. Acrashan runacunami canga. Quiquin Tayta Diosmi Diosninpis canga. Wagay manami canganachu. Wañuy manami canganachu. Nanächicuypis, llaquicuypis manami canganachu. Unay caj cawaycunaga llapannami ushacanga.» Quiquin silluncho jamaraycajnami nimuran: «Llapantapis nogaga mushojmanmi ticrachë. Cay nishäcunaga rasun cajmi. Chaymi nishäcunataga isquirbiy.» Chaypita yapay nimuran: «Llapanpis cumlishanami. Nogaga gallaycunanpita ushanancamami caycä. Yacunajcunataga dibaldillami cawachicoj yacuta upuchishaj. Imano ñacarpis imaycamapis yäracamajcunaga alli cawaytami tarenga. Nogami paycunapa Diosnin cashaj. Paycunapis wamrämi canga. Juchasapacunami ichanga nina gochaman aywanga. Chayga caycan guepa caj wañuymi. Chaymanmi aywanga mana wiyacamajcuna, mana yäracamajcuna, chiquicojcuna, wañuchicojcuna, majayoj caycar jucwan cacojcuna, brüjucuna, ïdulucunata adurajcuna, llullacojcunapis.» Nircurnami ganchis anjil caycashanpita juc anjil nogaman shamuran. Chay ganchis anjilcunaga cada-ünun bäsucunacho chararaycaran ganchis castïgu chayamunanpaj cajta. Nogaman shamoj anjilmi nimaran: «Shamuy. Cashni uyshapa majan cananpaj cajta ricachishayqui.» Ribilamashpan anjil pushamaran jatun altu jircaman. Chaychömi ricachimaran Tayta Dios cajpita mushoj Jerusalén bäjaycämojta. Chay siudäga Tayta Diospa achicyayninwanmi cuyayllapaj espëjuno achicyaycachaycaran. Gueshpi rumino achicyaycachaycaran. Chay siudäga altu pergawan curalasha caycaran. Chay curralga caran chunca ishcay puncuyoj. Cada puncunchömi juc anjil caycaran. Chunca ishcay trïbupa jutincunapis juc-cama cada puncucho isquirbiraycaran. Quimsa puncucuna caran inti yagamunan caj-läpa, quimsa cajna inti yaganan caj-läpa, quimsa cajnami norte caj-läpa, quimsa cajna sur caj-läpa. Chay perga caycaran chunca ishcay rumicuna janancho. Cada rumicunachömi juc-cama Jesucristupa chunca ishcay apostulnincunapa jutin isquirbiraycaran. Nogawan caycaj anjilmi gori bärata aptacurcur aywaran chay siudäta, puncuncunata, pergantapis tupumunanpaj. Chay siudäpaga altunpis, anchunpis, largunpis iwal-llami caran. Anjil tupuptin chay siudä caran ishcay waranga ishcay pachacnin (2,200) kilömetru. Nircurna perganta tupuran. Chay pergapa anchunmi caran sojta chunca pichga (65) metrun. Runa tupucunan bärawanmi tupuran. Chay pergaga jaspe rumicunapitami caran. Siudäga goripitami caran espëjuno achicyaycachaycaj. Chay pergapa simintonga chunca ishcay cuyayllapaj rumicunawanmi caran. Rimir caj rumi caran jaspe; ishcay caj rumi zafiro; quimsa caj rumi ágata, chuscu caj rumi esmeralda; pichga caj rumi ónice; sojta caj rumi cornalina; ganchis caj rumi crisólito; pusaj caj rumi berilo; isgun caj rumi topacio; chunca caj rumi crisoprasa; chunca juc caj rumi jacinto; chunca ishcay caj ruminami amatista. Chay pergapa puncuncunami cada ünun caran juc perlaspita rurasha. Chay siudäpa jatun caj cällinmi caran achic-achicyaycaj goripita. Chay siudächöga Templuta manami ricarächu. Templu cananpa ruquenga munayniyoj Tayta Dios y Cashni uyshami Templu caycaran. Chay siudäta quiquin Tayta Dios y Cashni uysha achicyapaptinmi intipis ni quillapis mana canganachu. Llapan nasyuncunapis Tayta Diosninchïpa siudänin achicyashallanwanmi cawanga. Chay nasyuncunapa mandajnincunapis chay siudämanmi riquësancunata apanga. Siudäpa puncuncunaga manami imaypis wichgarangachu. Chaychöga pacha manami chacangachu. Llapan runacunami chay siudäman riquësancunata apanga. Chaychöga caycanga Cashni uyshapa libro de bïdancho jutincunata apuntasha cajcunallami. Chaychöga manami cangachu juchasapacuna, pengaypaj llutanta rurajcuna ni llullacojcunapis. Chaypitanami anjil ricachimaran imaycamapis cawachicoj chuya mayuta. Chay yacuga llojshiycämuran Tayta Dios y Cashni uysha jamaraycashan sillun rurinpitami. Siudäpa jatun cällin chaupinpami chay mayu aywaycaran. Cuchuncunachömi imaycamapis cawachicoj yöracuna caycaran. Chay yöracunami cada quilla wayoj. Yörapa wayuyninta micur runacuna manami wañurannachu. Öjancunanami llapan nasyun runacunapaj jampi caran. Chay siudächöga manami maldisyunädu canganachu. Chaychöga Tayta Dioswan Cashni uyshami caycanga. Sirbejnincunanami sirbir aduraycanga. Chaychöga Tayta Diosta llapanmi rejsengapaj. Llapan chaycho cajcunapa urcuncunachömi Tayta Diospa jutinpis señalaraycanga. Chaychöga pachapis manami chacanganachu. Tayta Dios achicyapaptin intitapis, ima achquitapis manami nistanganachu. Tayta Dioswan y Cashni uyshawanmi paycunaga imaycamapis mandanga. Chaypitana anjil nimaran: «Cay willashäcunaga rasun cajmi. Profëtancunata tantiyachej Tayta Diosmi cachamasha imapis cananpaj cajcunata acrashancunata willanäpaj. Willashäcunaga cumlinanpänami caycan.» Chaynöpis Jesucristo nin: «Shamunäpänami caycä. Cushishami cawanga cay librucho isquirbiraycashanta wiyacojcunaga.» Noga Juanmi chaycunata ricashcä y wiyashcä. Chaymi llapanta ricachimaj anjilpa ñaupanman gongurpaycurä aduranäpaj. Anjilna nimaran: «Nogataga ama aduramaychu. Profëta-masiquicunanölla, isquirbishayquicunata chasquicojcunanöllami nogapis Tayta Diospa sirbejnin caycä. Quiquin Tayta Diosnillanchïta adurayga.» Mastapis nimaran: «Cay isquirbishayqui librutaga ama pacarächicuychu. Willashäcunaga cumlinanpänami caycan. Chayno caycaptenga mana allita rurajcuna llutanta rurar cawacuycächun. Fiyu cajcunaga fiyu cacuycächun. Alli runacunaga allita rurar cawachun. Tayta Dios munashanno cawajcunaga Tayta Dios munashanno cawacuycächun.» Jesucristupis nin: «Nogaga shamunäpänami caycä. Llapantami imatapis rurashanman-tupu premyunta goshaj. Nogaga gallaycunanpita ushanancamami caycä.» Cushishami cawanga röpanta tagshacojnöpis juchancunapita arpinticojcunaga. Chaymi imaycamapis cawachicoj yörapa wayuyninta miconga. Mushoj Jerusalén siudämanpis yayconga. Chay siudächöga manami cangachu juchasapacuna: Diosman mana yäracojcuna, brüjucuna, majayoj caycar jucwan cacojcuna, runa-masinta wañuchejcuna, ïdulucunata adurajcuna, runa-masinta engañajcunapis. Jesucristumi nin: «Nogami anjilnëta cachamushcä ima päsananpaj cajcunatapis yäracamajcunata musyachinäpaj. Nogaga Davidpita mirajmi, Waraj estrëllami caycä.» Espíritu Santupis Jesucristuta chasquicojcunapis «¡Juclla cutimuyna tayta!» niycan. Cay librucho isquirbiraycajcunata liguimushanta wiyajcunapis «Cutimuyna tayta» nichun. Yacunajcunaga shamuchun. Munajcunaga dibaldilla upuchun imaycamapis cawachicoj yacuta. Cay librucho isquirbiraycashanta wiyajcuna sumaj tantiyacuy. Pipis cay isquirbirashancunaman yarpaynincunata yapaptenga Tayta Dios paycunata fiyupami castiganga. Cay librucho runacuna ñacananpaj cashanta isquirbiraycashannömi chay runacuna ñacanga. Cay librucho isquirbirashancunapita juc yachachicuyllatapis jorguptenga Tayta Diosmi jutinta libro de bïdapita börranga ñaupanman mana chayananpaj. Chaura mushoj Jerusalén siudämanpis mana yaycur imaycamapis cawachicoj yörapa wayuyninta manami miconganachu. Cay libruta isquirbinäpaj nogata tantiyachimaj Jesucristo nin: «Au, nogaga shamunäpänami caycä.» Chayno niptinmi «¡Amén. Nishayquino jucllana shaycallämuy Tayta Jesús!» niycä. Taytanchi Jesucristo llapayquita imaypis cuyapar yanapayculläshunqui. [Amén.]