MATEJUS WOŁONCZEWSKIS Wiskupas.
ŹIWATAJ SZWĘTUJU
TU Kuriu wardajs źemajczej uź wis gieb wadinties
EJŁU ABECIEŁAS SURASZITI
ir iszspausti.
WILNIUJ,
1858 M.
Kasztu ir spaustuwieje Jozapa Zawadzki
Rasztininkaj paprastaj koźną szimtą metu, wadęn amźiu. Tus amźius skajta nu uźgimima Kristaus Wieszpaties. O nu tos gadines lig musu dienu, jau ira dewinioliktajsis amźius.
Pats tikt Wieszpats Diewas teźina kiek kataliku szwętajs palika. Baźnicze S. skajta pacźiu muczelniku kielis kartus tukstanczę tukstancziu, ir nemaź kitu isztikiemu tarnu Wieszpaties. Todieł, jej kas norietu bęn wardus wisu szwętuju surasziti, dideles priraszitu kningas. Kąn asz źinodamas, apsakimą darbu gaujes tarnu Diewa, palikau kitiems uź mani stipresnims; o pats surasziau źiwatus tun tiktaj szwętuju, kuriun wardajs, musa kraszta źmones uź wis gieb wadinties. Uźtikra, graźu bus ne wienam źinoti: kuomi buwa jo uźtaritojas arba patronas? kąn giera padare, ir kajp ełgdamos szwętu tape ? Diełto, ir linkieczio idant małoni katalikaj mana, skajtitu tą kningielę, o prisistebieji gieręms darbams Szwętuju, pradietu sekti ju pawejzdą ir patis szwętajs paliktu. Kąn łaj Wieszpats Diewas kiekwienam sutejk.
Rasziau Warniusi 1854 metusi.
I źiemos saulieteki ira sała wadinama Sycylia. Ant tu sału miesti Panormoj buwa łabaj dajli mergajcze wardu Agate, duktie turtingu tiewu kataliku, kurij tąn sawa wajką ne węn apkriksztidina; bet ir gieraj iszmokie tiekieima szwęnta. Rima Ciecoriu buwa tuokart bajsus kraugieris Decius: kurs kajpo pagonis iszlejda i wisas puses isakimą, kad wisi katalikaj padaritu apieras diewajtems; o nenoręntis dariti idant butu źudomis lig smercze. Atejus tam isakimuj i Sycylią, jos waldimieras Kwincianus uźnika warginti wisur katalikus; nes tie niekajp nenorieje garbinti diewajcziu. Kwinczianus źudidamas kitus, nedowinoje ir jaunaj Agataj. Paźina is aną senej, źinoje jogiej ira katalikie, ir norieje, ję ant pikta atwesti; bet niekajp negalieje jos prigauti. Dabar tada igijes wisokię waldę ant kataliku; isakie tarnams sawa, idant nuważiawi i Panormą, sugautu Agatą ir pri jo i miestą Kataną atwesztu. Tarnaj nieko netruki nuwaźiawa i Panormą: atrada S. Agatą ir tare: „Szitaj siunsti esma nu Kwinciana sałos waldimiera idant tawi nuwesztumem i Kataną: jej busi iszmintingu o iszpildidama isakimą Ciecoriaus diewajczius pagarbinsi; didej źmoniszkaj priims tawi ponas musu. Tuotarpu siesk ir waźiok su mamis. Szi taj iszgirdusi atsakie: gieraj, noriu tikt truputeli pasitajsiti. O ibiegusi i sawa kąmbareli kłaupies ir pradieje melsties taridama.” Oj gieriausis Wieszpatie! tu źinaj szirdi maną ir tikieimą mana. Numanau diełko mani weź i Kataną ir diełto meldziu tawęs sutijk man tiek twirtibes, idant siłpnomis siłomis motriszkas, pargaleczio ir uźgiedinczio nedorą stabmeldi arba pagoni. Tawiep padedu wisą wilti, nes tu esi ir busi Diewu mana par amźiu amźius. Amen.
Tejp par małdą pasistiprinusi, sieda i weźimą ir waźiawa i Kataną. Isz miesta iszwaźiuodama kartkartiems źwilgterieje i uźpakali, bet niewiena su diewu sakąncze, nie wiena werkancze neiszwida; nes wisi jos prietelej su kurejs węnkart iszauga, iszwidi jos nełajmę pasislepe ir iszbiegioje. Pats tiktaj Diewas kurs niekumet neaplejd nełajmingu, wienatiniu jos głobieju be palika.
Katanoj buwa wiena Poni pagonka wardu Aprodyzia, kuri turieje pęnkies dukteris, tai ponej Kwinczianus atidawe atwaźiawusię S. Agatą, kad su jos dukterimis bebudama prigustu pagoniszkaj giwenti ir diewajczius garbinti. Aprodyzia kajp imanidama norieje papiktinti S. Agatą: puosze aną su auksa ir sidabra lenciugajs, su manelejs, dare brąngiejs drabuźejs, wadzioje i wakariues i parietkas i tances, kur jaunume ne iwajrej juokawa, kuo skaniausej ję wajszina ir węn kłausinieje ar palika anaj wisas tos linksmibes? Bet S. Agata wisados atsakie: jogiej wisi tie iszmonej ira niekriekiejs newertajs iszmintinga źmogaus. Ira taj wiejej pajudinantis łapus medziu , bet pacziu medziu negalęntis pałauźti. Matidamos nieka nepeszęnti Aprodyzia, nuwede S. Agata pri Kwinciana ir tare: „wejkiaus akmuo pataps minksztu ir gielźis parwirs i szwina ne kajp to mergajczes szirdis parsimajnis. Dariau kąn galiedama, nebnoriu su anu beźudities; darik pats kąn tinkamas.
Apmaudingas Kwinczianus atwadiudines S. Agatą siedos i sostą sawa ir kłause jos taridamas: kokios esi giminies? Szi atsakie auksztos esmi giminies, jej netiki kłauskies mana giminajcziu. Tare tolaus Kwinczianus: o diełko wajkszczioi apdriskusi it kokie wergie? Atsakie S. Agata: nes Kristusuj wergauju o tarnawimas Jam ira didi bajoristu ir garbi. Sakie Kwincianus, kajpgi tad: ne jau mes kurie tąn Kristusuj tarnawimą uź nieko skajtom, nebesma jau luosajs ir bajorajs? Tare S. Agata tejsibe sakaj, jus wisi stabmeldej este wergajs welne ir tarnajs stowiłu arba bałwonu. Kłause Kwincianus: ar iłgaj mąn tauzisi, pasakik diełko bajdajs diewajtejs Ciecoriaus? Atsakie Szwęnta, diełto jogiej niera diewajtejs bet welnejs, o patis sau jus padirbat isz medze ir isz ware. Jusu diewiene Wenus ira tokie pat kajpje tawa moters, o Jowiszas diewas ira toks pat kajp tu. Taj iszgirdes Kwinczianus lijpe tarnuj sawa kad duotu S. Agataj stiprej par ausi ir tare, argi tu ir mani pati pejzosi? О szi szłuostidama aszaras atsakie, kami tawa protas mełdamasis? asz linkiejau kad tu butumi tokiuo, kokiejs ira diewaj tawa kurius garbini, o tu nenori ir giedis? Tare Kwinczianus, didej esi płaktina ir gausi par kajli jej neatliksi isakima Ciecoriaus. Atsakie Swęntas: nebijaus nieka, Diewas isz dangaus mani pastiprins.
Supikies Kwinczianus lijpe westi S. Agatą i tąmsi ir dwokancze kaleni, i kuri ta linksmesnej eje nekajp kitas mergajczes ejn i parietką. Ritameta atwedinis Kwincianus S. Agatą, tare: gielbiek pati sawi, iszsiźadiek Kristaus. O szi atsakie, tu pats iszsiźadiek sawa diewajcziu kuręms tarnaudamas ejni ing pragarą. Iszgirdes tus źodźius Kwinczianus lijpe ję uź pirsztus uźriszus pakarti ir bajsej twoti riksztiemis. Płakama sakie , Kwincianaj lijpk gieraj mani diźti; nes jej nenuźudisti kuna mana, dusze negalies iejti i dangu su wajniku muczelniku. Tare pardietinis, nu gieraj: negajliekieties wiraj rąku, su gielźies mastajs suduokiet anaj par nugarą, stajbiu swejku nepalikiet, su gielźies repliemis draskikiet jos krutis. Tie kajp pradieje muszti ir draskiti, wieną kruti butinaj nutraukie. Kientiedama taj Szwenta tare: oj tu bediewi! argi negiedis motriszkaj atpiauti tą, kurę pats kudikistiej źindaj? Kwinczianus matidams didej sumusztą, tare jogiej neuźiłga numirs, todieł lijpe nuneszti aną i kaleni. Nakties widu, ateje i kalini wajkielis su źwaki ir kaźikoks senis su źoliemis neszens, kurs tare: duktie mana, neprietelej Kristaus didej tawi sumusze, atejau tawęs iszgiditi. S. Agata tardama ji esant tikrą giditoi arba daktarą, atsakie, kunas mana niekokiu nepaźįst źolu, todieł ir dabar ju nenoriu. Acziu tau tiewaj jogiej atejej, wienok nenoriu to, kad mani giditumi. Atsakie senis, o diełko nenori? Tare Szwęta, nes turiu giditoi Jezusa Kristusa. Sakie tolaus senis, asz esmi pasiuntinis Kristaus Petras Apasztołas, kurs atejau tawi iszgiditi; kajpogi tujaus busi swejka. Taj isztares iszgajsza o S. Agata ant wisa kuna butinaj iszgije. Matidamos jau swejku, pradieje melsties szejs źodzejs; acziu tau milausis Jezau Kristau, jogiej manęs ne uźmirszaj ir atsiuntej Apasztołą sawa kursaj mani pastiprinęs, butinaj iszgidze. Penkies dienas pralejdes Kwinczianus, atwedina S. Agatą ir tare: argi tu nepamesi atkalibes sawa ? nejuokok apierawok diewam; nes dar piktesnej bus su tawi nekajp lig sziolej buwa. Atsakie Szwenta: ar gał buti kas tejp neiszmintingu, kurs pri akmenu ir pri medziu szauktumes? Asz pri to szaukiuos ir tą garbinu kurs mąn ir krutis ir swejkatą sugrąźina. Kwinczianus taj iszgirdes lijpe ję atidęnkti ir iszwides butinaj swejką kłause, kas tawi iszgidze? Atsakie Agata: Jezus Kristus Sunus Diewa. Таrе pardietinis: nekiencziu asz to warda, laukies ji minawoti, o moteriejes tarnams suszuka: sukurkiet didę ugni, asztriu szukiu daug i pirksznis imeskiet ir paguldikiet tą atkaklę mergajtę taj iszkiep. Tarnams taj padarius, S. Agata giwa kiapama, szaukies pri Wieszpaties ir meldźe, idant sutijktu anaj kąntribę. Tuotarpu sukrutieje źiame, grunantis trobesej kieletą didźiu źmnoiu uźmusze; parsigąnduses mines skubieje pri Kwiuciana szaukdamas idant kuo grejcziaus palejstu źudomąje mergajtę. Kan girdiedamas pardietinis, lijpe muczelnikię nuneszti wieł i kalini. Kuri ineszta pakiele dar sawa rąnkas i dangu ir meldies taridama : tu Wieszpatie kurs dawej wisas mukas kąntrej iszkiętieti dieł warda Tawa, susimiles dalejsk man jau numirti; nes troksztu kuo grejcziausej regieti wejdą Tawa. Taj pasakiusi numire. Kuną jos gieri źmones padorej pałajdoje. Kwinczianus iszsigirdes S. Agatą mirus, szarpawa i Panormos miestą uźgrobti wisus turtus muczelnikies, bet kielone jam nepasikłoje; nes per upę Premitę besikiełąnt patraka arklej, wienas parkąnda jam burną o antras besispardidamas nustume aną i undeni ir nuskądina. O tejp ir pats nieka nepelne ir S. Agatą nuźudźe.
Ties miestu Katanu, kuremi S. Agata palika pałajdotu, ira nu amžiu degans kałnas wardu Etna. Tas par szwentos muczelnikies metu sukaktuwes, kaźikumet didelej pradieje wirpieti ir wempti ne węn ugni, bet ir akminejs. Wisi giwentojej miesta taries jau praźusentis, nemiti skubieje pri graba S. Agatos, grobe jos jupelę ir iszklieste prisz ugni. Diewas par uźtarima muczelnikies sawa, padare stebukłą; nutilde tujaus ugni ir tejp uźłajkie miestą nu prapulties. Su lig tuo kartu kumet tiktaj degąs kałnas ugni spiaudi, wisumet giwentojej Katanas miesta małdawa uźtarimą S. Agatos. O jog rubeli tos Szwętos newisur tegał turieti, todieł baźnicze S. dalejda Kunegams S. Agatos diena par miszes, szwęsti duoną ir undeni, kurejs katalikaj ligi dali par uźtarima S. muczelnikies galietu ginties nu gajsru.
Kad jau maźne tris szimtaj metu nu Kristaus Wieszpaties uźgimima buwa praejusis; giwena miesti Rimi łabaj turtinga ir dajli mergajcze wardu Anastazia pagonka. Rima Ciecorie to gadinie buwa Deoklecianas, didis kataliku parsakiotos. To: pirmuoju tarnu skajties Chrizogonas, wirs iszmintingas, bukłus ir kataliks. Wiena karta tas pasiźines su Anastazii pradieje aną mokiti kataliku tikieimą o pramokies apkriksztidina. Jau kataliki esanczę Anastazią tiewaj priwerti isztekieti uź turtingą jaunikajti wardu Publiusa. Bet nenoriedama isztekiejusi, giejdi czistatoj giwenti ir nemilieje wira pagonies. Nu jo pasisliepusi naktimis łąnkie katalikus kaliniej uź sawa tikieimą siedanczius, szelpe jus ir tarnawa jems kajp imanidama. Iszsigirdes apej taj Publiusas, pastate pri jos duru sargibą, kuri nebdalejda nej anaj iszejti, nej niekam prijos ejti. Ir tejp uźdarita kartkartiems par seną motriszkię łajde rasztus pri Chrizogona, ligi dali uź tikieimą kaliniej siedanczi ir nu jo gaudawa atraszus. Tuo tarpu Publiusas Ciecoriuj lijpąnt iszwaźiawa pri Persu karalaus ir kieloniej numire: luosa palikusi S. Anastazie, dar didesnej szelpe katalikus kaliniusi wajtojenczius. Deoklecianas Ciecorius daug kataliku nuźudes Akwileos miesti, isakie atwesti tęn S. Chrizogoną ir prisz sawa sudą statiti. Iszsigirdusi apej taj S. Anastazie, kielawa su juomi draugi ir wisur ji głobe. Kad S. Chrizogoną pagonis tęn nuźudźe, S. Anastazie padorej jo kuna pałajdojusi , szelpe kitus muczelnikus. Kietures mergajtes: Agapę, Chronią, Irenę ir Teodorę tejp źodzejs sawa pastiprina, jogiej tos su noru uź Kristusa kraui pralieje. Paskiaus S. Anastazie kielawa par iwajrius miestus ir sodas, wisur szełpdama katalikus o uźwis iszpaźintojus wieros. Tejp anaj besiwarginant, kaźikas pranesze wiresnibej jog ir turtinga Anastazie ira kataliki. Deoklecianas ję pawadines tare: ar tépturi turtus nu tiewu paliktus? Szi atsakie: nebturiu wisus iszklejdau beszełpdama katalikus ir diełto ant gała pakluwau i rankas tawa szwiesiausis Ciecoriau idant uź Kristusą gałwa padieczio. Tu iszkłauses Ciecorius atidawe aną pagonu kuneguj Ulpianuj, ir isakie idant kajp nor atitrauktu ję nu wieros kataliku. Ulpianus pirmu aną małonej lecina , paskiaus badu stapina , ant gała uźsigiejdes ję aut sawa piktu noru atwesti, stajgu apjeka ir szaukdamos pri diewajcziu spierej numire.
To nebtekus S. Anastazie i kita pardietine nagą ikluwa. Kaźikoks storasta Bitinios, pajutes S. Anaslazią esant kataliki, idieje aną i dibkas, paswadina kaliniej, ir par tris deszimtis dienu badu stapina. Uźtikra Szwęta niekumet tejp iłgaj be walgie but neiszturiejusi, kad Wieszpats Diewas ipatiugaj nebut jos pastiprines. Kumet nekumet storasta ję łąkidamas kad swejką ir linksmą atrada, tare jogiej sargaj pakisz anaj ką norint walgiti; todieł uźpecziotijes duris kaline wieł ję uźrakina , idant par antras trisdeszimtis dienu badu mirtu. Bet ir toms praslinkus tebrada szwętą giwą ir swejką. Matidamas storasta S. Anastazies nemarumą, tare sawa źalnierems; argi jau anu asz nebnusikratisiu? Tujaus sujemusis paswadinkiet ję i waltelę, nuweszkiet tolij i jurą ir paleskiet be kokiu irkłu, łaj praźun undeniej. Kajpogi źalnierej tujaus teip ir padare, bet Szwęta su walteli sawa, prisz wiei atpłaukie pri paszale. Szimts ir dwideszimti źalnieriu kad tą stebkła iszwida, itikieje i Kristusą, kurius storasta iwajrej nuźudes, lijpe ikasti kieturis sztułpus, pri tu pririszti rankas ir kojas S. Anastazios, gieraj isztępti ir sukurti po apati ugni. Tejp żalnierems padarius, szwęta spierej sudegie ir numire. Wejziek źmogau kąn kientieje Szwętijej dieł wieros kataliku!
Anastazie kataliku tiewu duktie; nu pat kudikistes iprata padorej ir diewabajmingaj giwenti. Prakutusę kartkartiems źmones pirsza uź gierus ir turtingus jaunikajczius, bet szi tekieti nenorieje. Rime buwa wiena diewabajminga dawatkiele, wardu Zopije , pri tos S. Anastazie woz dwideszimtus metus amźiaus sawa uźkliudiusi prisigłaudze, ir mokies gieriaus tarnauti Diewuj. Cze budama milieje karsztu szirdi Wieszpati, nu pagundinimu wienok luosu nebuwa. Welnias węn kisza anaj sziokies misles: diełko netekiejej, but tau gieresniej buwi ? kam i nieka apwerti sawa jaunas dienas? kas isz tu iłgu małdu, juk ir be to gali buti iszganitu ? Jaunistiej rejk pasilinksminti ir pajuokuoti su jaunumeni. Pamesk tą uźkąpi, ką iszsimanej su tu bobu źudities; łaj senolej su senoliems warginas, ir tejp tolaus. S. Anastazie wisus tus pagundinimus pargalieje ir tejp pasiriede dar didesnius iszturieti datirimus.
Rima Ciecoriu buwa tuokart Deoklecianus didis kataliku parsakiotojas o pardietiniu miesta Rima buwa Probus. Tam kaźikas pranesze jogiej jauna mergajcze wardu Anastazie nenor tekieti, giwen ipatingaj, slepas nu źmoniu ir garbęn Diewą kataliku. Probus isakie źalnierems sawa kad ję atwestu. Tie nueję iszłauźe duris namu dawatkas Zopijes ir pasisakie jeszkantis Anastazies. Senute taj iszgirdusi nuwede Anastazią pri abrozda Motinos Diewa, lijpe kłaupties ir tare: mana wajkas: auginau tawi ir mokiau bajmes Diewa kajp imanidama, dabar atejej i tikrą protą, ejk tad pri jaunikajcze tawa Kristaus Wieszpaties, kuri nu kudikistes mili. Is tawi wadęn pri sawęs, Is wajniką tau kajpo muczelnikiej nupine. Kientiek wiską uź Jo wardą. Jejgi Is Diewu budamas nedrowiejos uź mamis kiętieti, ko mes iszkiętieti dieł Jo neturem? Atsakie S. Anastazie: Motin mana! wisu szirdi noriu taj wis padariti ko mani mokiej. Troksztu kiętieti dieł Kristaus, melskies tiktaj idant Wieszpats mani pastiprintu; nes be Jo padieima nieka newejksiu. Tejp aniedwim besisznekant ir wiena antraj su Diewu besakant, isigriowe i kąbari pasiunsti źalnierej, sugrobe S. Anastazią, uź niere lenciuga uź jos kakłą ir nuwede pri Probusa. Tas matidamas aną paczioj jaunistiej tare; jauna ir graźi esi, gausi piningu, iszpirsziu tawi uź turtingą jaunikajti, busi łajminga; tiktaj pagał isakima Ciecoriaus padarik apieras diewajczems musu. Atsakie S. Anastazie: nenoriu asz wira, nej piningu tawa , uź wis ką brangiesnis ira man Kristus. Diewajcziu tawa negarbinsiu; nes ira negiwajs akminiemis. Taj iszgirdes Probus tare: oj ikiszi tu sawa kajli, ikiszi! źalnierej muszkiet aną par ausis, par burną ir nuwiłkusis drabuźius pastatikiet butinaj nuogą, idant wisi galietu matiti. Wis kąn źalnierems padarius, sakie S. Anastazie: ne man taj gieda, bet tau, jogiej mani mergajtę stataj pliką akiwajzdo źmoniu. Kietinaj mani źuditi, kraui mana pralieti, ko be tęsis, darik kąn źadiejej. Atsakie Probus: gieraj, gieraj: tujaus datirsi rankas mana. O atsisukies i źalnierius tare: isztępkiet ję tarp kieturiu sztułpu, apaczioj ugni sukurkiet, o par nugara ir uźpakali twokiet diktaj riksztiemis. Źalnierej tą isakimą atlikdamis rąnku negajliejos, ne węn Szwętą Mergajtę nuswilina ir bajsej nutwoje; bet dar pririszi aną pri kaźikokie tekine, suka tą ir draskie szwętą kuną muczelnikies. Wis taj kiętiedama szwęta be partrukie duksawa pri Kristaus ir meldze pastiprinima. Kajpogi neaplejda jos Wieszpats, atriszta nu tekine Szwęta, atsirada butinaj swejku.
Tas stebuklas niebiszkie nesuminksztina szirdies Probusa: jam lijpąnt źalnierej wieł jeme źuditi S. Anastazia, atpiowe jos krutis, su apcugomis nutraukioje nagus, lieźuwi isztraukię atpiowe ir iszmusze wisus jos dantis. Taj kiętiedama węn kraujuj tekąnt, pradieje ałpuluoti ir meldze gierti. Kaźikoks Girillus susimiles atbogina anaj taurę undens ir idawe; muczelnikie pasistiprina: bet Probus suprates Girillu esant kataliku, tujaus isakie ji nukirsti. Tej pat padare ir su S. muczelniki, iszwedina ję isz miesta Rima ir nukirtina jos gałwą.
Kunas szwętas nepałajdotas kieletą dienu gulieje, wienok nej szuo nej niekoks gires pauksztis kuszinti jo nedrinsa. Pajutusi apej taj sena Zopije, ateje łazdeli pasirempdama bucziawa ronas dieł Kristaus iszkiętietas ir tare: acziu tau duktie milause jogiej kłausej źodziu mana, jau dabar neszioi wajniką kuri tau anczmowe Kristus, jau esi uź mamis wisus giwus łajmingiesne. Neuźmirszk ir manęs, mełsk Wieszpaties idant ir asz galeczio su tawęm dangui buti, su tawęm isz wejda Diewa dziaukties.
Tejp anaj besimełdant, ateje du nepaźįstamu wiru ir dajlej pałajdoje Szwętą kuną muczelnikies.
S. Anastazie nors turieje: nugarą mieliną nu płaktą, piłwą apdegintą, wisus nagus nutrauktus, dantis iszmusztus; nors buwa krauju aptekusi, o wienok taries dar mazką tekientanczi dieł Kristaus, dieł tikieima sawa. O tu skajtitojau kurs su tu szwętoje nori danguj buti, kąn kięti dieł iźganima tawa, dieł tos paczios wieros?
Ipat pietus ira krasztas wadinamas Portugalia : to kraszta wisudidesis miestas ira Lizbona , kuremi begiwendamu wiru moteri Martins su Marij; pagimdźe sunu ir apkriksztije wardu Fernandas. Daug ira tiewu kurie pagimdi wajkus, augięn jus be kokie moksła it egles miszki: ne tejp dare Martinas su Marii, tuodu sunu sawa Fernandą nu pat kudikistes mokie raszta ir bajmes Diewa; todieł ir iszaugina didej dora jaunikajti. Tas nezgandodamas idant jaunistej neapsibristu, lig łajku istoje Łizbonoj i zokana S. Augustina. Cze budams łabaj karsztaj pradieje tarnauti Diewuj, bet jogiej gientis ir kiti paźistamis tankiej ij łąkie ir jo małdoms pariszkadije; todieł pradieje melsti wiresnibes kad ji parkiełtu i kitą klosztoriu, tarp źmoniu nepaźistamu. Wiresnibe pagirusi jo norą, dawe jam wietą Koimbrioj, kur Fernandas ir iszwaźiawa.
Jam tęn begiwenant, Petras Karałąjtis parweźe isz Maroko źiames pęnkis kunus Prąciszkonu uźmusztu dieł kataliku tikieima. Wisi garbina tus Szwętusius. wisi apsakinieje ju darbus. Taj girdiedamas Fernandas panora i Prąciszkonis stoti o taj diełto idant tami zokani budamas, galietu waźiuoti i swietimas szalis ir apsakiniedamas Kristusą , kraui pralieti. Tejp padariti jam bekietant, isz artima klosztoriaus ateje i Koimbrią du Prąciszkonu paszałpos jeszkodamu: kuriuodu iszwides S. Fernandas prasidźiuga ir pasisakie noris stoti i Prąciszkonu zokana. Swecziu pasijeme priimti, bet numiszkiej zokaninkaj S. Augutina, nenorieje iszlejsti jauna ir milema S. Fernanda. Kad tas wienok neparstoje melsti, wiresnibe ant gała iszlejda. Isz einant wienas apmaudingas zokaninkas tare S. Fernanduj: ejk, ejk, rasi Szwętu patapsi. Atsakie su nusiźiaminimu Fernandas „iszgirdes mani Szwętu palikus, juk garbinsi Diewą.”
Fernandas zokaniku S. Franciszkaus palikies, gawa wardą Antonas ir nieko netrukies lejdos i Apriką wersti Turkus i kataliku tikieimą. Bet ne ant to Diewas ji buwa paskires: norieje Wieszpats idant is ne Turkus bet piktus katalikus westu ant kiale doribes; todieł bepłaukanti par jurą Źemwidę (sródziemne) uźpuoli wiejej nunesze i sałą Sycylią. Matidamos negaliesis netikielu mokiti, kielawa i Rima. Cze atwikies, pajuta Frąciszkonis brolus sawa , susiejus i Assiziu dieł atlikima rodas ir tujau spudina i tąn miestą: o taj diełto idant pardietinis zokana duotu jam wietą, kuremi nor klosztoriej. S. Antonas tuokart nebuwa dar kunegu, pagalau nie klieriku; bet tikt zokaniku. Par nusiźeminima, nemeldze idant kas ji mokitu dajktu kunegams rejkalingu. Wejdas jo buwa didej iszblieszkies; nes woz buwa pakilęs isz ligos, kurios juru płaukdamas datire: Diełto nors Assiźiuj daug buwa susirinkusiu gwardyonu, niewienas tecziaus nenorieje imti S. Antona. Ką matidamas aukszcziausis zokana pardietinis, atidawe ji Gracianuj, gwardionuj wiena klosztoriaus esancze szalej wadinamoj Romania. Tejp Wałaku ziamiej palikies S. Antonas, pardietiniuj klosztoriaus lejdant, nueje ant wieną ipatingą kałną ir tęn tejp asztri giwenimą wedze, jogiej isz silpnibes woz begalieje paejti; todieł pabugies idant nenumirtu, sugriźa i klosztoriu.
Po kieletas metu gwardionas nuweźe sawa jaunumenę i miestą Forlą ir melde tos wietos Wiskupa idant tejktumes jaunus zokaninkus i kunegus iszszwęsti. Miesti Forloj buwa klosztorius Prąciszkonu: S. Antonas su kitajs cze atwaźiawes, par nusiźeminimą nueje pri gwardiona ir meldźe kad jam lejstu wireniej puodelus płauti, szauksztus, samczius ir kitus indus mazgoti; ką dariti gwardionas jam ir dalejdą. Tuotarpu atwaźiawa i klosztoriu kieletas kunegu Dominikonu: wietas pardietinis noriedamas sweczius ne węu isz puses kuna, bet ir isz duszes szalies pawajszinti, lijpe isz kuknes atejti S. Antonuj ir pasakiti zokaninkams bepietuojent pamoksłą. S. Antonas tebibudamas dar kleriku, nedrises but kunegu mokiti; wienok wiresnibej lijpant paszoka ant suolą, ir pasaki toki pamoksła, jogiej kłausitoju ir ausis tirpa. Tuokart paźina jogiej S. Antonas lig sziolej skajtomas uź nemokitą, tur didi moksłą ir karsztibę dwases. Patis Dominikonis pasisakie niekumet tokie pamoksła negirdiejusis. Dasiźinojes apej taj wisuauksztajsis Frąciszkonu zokana pardietinis, pakiele aną i sakitojus arba koznadijes.
Tejp S. Antonas i apsakinietojus źode Diewa paszokies, pradieje graudźius sakiti pamoksłus: ne węn praszcziokielej ir didźiunaj, bet ir Wiskupaj, Kardinołaj, pagalau pats Tiewas Szwętasis stebiedamos kłause jo pamoksłu. Wiena karta Popieźius gierdiedamas S. Antona sakimą, pramine ji skrini sandara, diełto jogiej źodzius raszta S. it isz skrinies sempdamas, barste ant grieszniku. Didźius ir maźus, turtingus ir plikius, wadina pri pakutas. Źodźej jo it perkunije growia ant gałwomis nusidiejusiu źmoniu.
Burius netikielu i katalikus parwerte, daugibę piktu kataliku, dorajs padare o uź wis diełto, jogiej ne węn źodzejs, bet ir darbajs sawa źmones mokie. Matidamas brolus sawa ne wisaj tewejzant moksłu, pats jus mokie dajktu pri tikieima prigulencziu ir gan iłgaj kajpo gwardionas waldźe klosztoriu miesti Podium esanczi.
Wiena karta pri giwos dar gałwos S. Prąciszkaus, susirinkusi wiresnibe zokana ant rodas dalejda S. Antonuj ejti kur tinkamam ir mokiti źmones: prasidźiugies isz to Szwętas, nueje i miestą Padwą ir pradieje diena isz dienos pamoksłus sakiti. I tris deszimtis tukstancziu kartajs buwa kłausitoju, kurie kad baźniczioj netiłpa. S. Antonas turieje ejti i łaukus ir tęn aprinkies wietą mokiti. Kunegaj ir Wiskups Padwos tankiej sakimu kłause. Daug palejstuwingu, atkaklu, nedoru ir lupiku; pamete idas sawa. Noręcziu spawiedoties kunegaj pawaloti negalieje. Dar giwą Antoną wisi uź szwętą skajcze, motriszkoses uź wis tiłomis spustiej prilinduses, karpe jo drabuźi ir atkirptus szmotelus kajpo szwętinibę łajkie. Po pamoksła namon grisztanti S. Antoną, stipri wiraj turiei ginti nu mines; idant źmones norenczis jo abdara dasilitieti, paties nenuspaustu.
Ne węn katalikus bet ir netikielus su didžiu itempimu mokie. Miestusi: Ariminoj, Toluzoj, ir Mediolani, daugibę kitejp tikancziu i katalikus parwerte; diełto ir buwa wadinamas kuju trupinancziu netikielus.
Prancuzijoj ties miestu Toluzu szejp atsitika: S. Antonuj stigawojent jogiej Szwęcziausemi Sakramenti ira tikras Kunas ir Kraujes Jezaus Kristaus; tare wienas netikielis, darodik to kokiuo nor stebukłu, turokart itikiesiu jogiej tejp ira kajp tu sakaj. Kłause Szwętas, o kokie nori stebukła? Atsakie netikielis: łaj tejp bun, asz neduosiu sawa asiłuj paszara, po triju dienu tu iszneszk sawa szwęcziausi Sakramentą, o asz iszwesiu asiłą ir padiesiu pintinę su awiźomis, jej tas asiłas pirmiaus nusiźiamis prisz Diewa Sakramenti esanczi, ne kajp szoks pri awiźu; tuokart paźisiu jogiej tawa ira tejsibe. Tare S. Antonas, nu gieraj padarikiem tejp. Tretęje dieną pri wienos kopliczes susiejo daug netikielu ir atsiwedźc sawa bąmbizą su ałkanu asiłu. Nieko netrukus, S. Antonas miszes atłajkies iszeje isz kopliczes su szwęcziausiu Sakramentu neszinas, o netikielej palejda asiłą ir pastate artij pintinę su awiźomis. Tujaus suszuka Szwętas : asili wardon sutwertojaus kuri nors newertas rankosi neszioju, isakau tau, idant kajp mokiedamas, atiduotumi garbę Diewuj cze esanczem! Iszgirdes taj galwiis, tujaus puole ant kielu priesz Szwencziausi sakramentą o i awiźas ne skiersus newejzieje. Iszwide taj Katalikaj dźiaugies, o netikielej nulejda nosis ir wisi su bąmbizu sawa palika katalikajs.
Wiena karta Prancuzu źiamiej, ties miestu Bikuriku S. Antonuj pamoksła sakant, mine źmoniu matidama antejnanti tamsi debesi su litu, norieje sprukti kur po stoga; bet Szwętas suszuka, stowiekiet wisi ir źinokiet jogiej nesuszłapste. Tejp ir atsitika, apsukuj wisur gausus litus lije, o ant kłausitoju nie łaszas nekrita.
Kaźiknmet tejpat Prąncuzijoj wiena Motriszkie giejdze kłausiti źodźiu S. Antona, bet wiras tare, ką cze iszsimanej su tajs pamo ksłajs, tebuk namie turem daug darba. Nuludusi motriszkie palipa aut stoga, iszplietusi ausis kłausies ir iszgirda par kieletą milu tolij sakanti S. Antoną. Dźiaugdamos pawadina wira sawa, kurs tejpat girdieje źodzius isz atstu sakąncze mokitojaus. Su lig tuo kartu abudu waźiojos kłausiti pamoksła S. Antona ir darbus Diewuj padedant nudirba. Du swetimos szalies źmogu, nietrupucze Wałaku kałbos nemokancziu, kiauraj parmane źodźius to szwętoje, Rimi par beleusza sakancze. Kudiki nu uźgimima łuoszą ir mergielę puolemoję ligą turęczę, S. Antonas wienu źeguoni iszgidźe. Kaźikumet numirus turtingam gobszuj arba łokąmcziuj, jo giminajtej meldźe S. Antona , idant par łajdotuwes atsiźegnotu. Szwętasis pasijemes atsiźegnoti, pradieje pamoksłą nu sziu źodźiu Wieszpaties Jezaus: „kami ira iźdas arba skarbas jusu, tęn ir szirdis jusu.“ Tolaus sakidamas graudingaj suszuka, mire tas turtingas sukczius ir pałajdotas ira pragari, bet szirdis jo palika pri piningu, jej netikiet, ejkiet ir pawejziekiet. Supiki ant Szwętoje gięntis skubieje namon, atidare skrinę ir atrada ant piningajs teb garuojęczę szirdi gobsza. Taj iszwidi nuluda ir susigieda.
Dar kaźikumet szejp atsitika. Kaźikokie turtinga motriszkie su itęmpimu kłause pamoksła S. Antona: tuotarpu nepaźįstamas pri jos atejes tare sznibźdu, griszk namon; nes neprietelej sugawę sunu tawa uźmusze. S. Antonas nors negirdieje tu źodziu, wienok suszuka, motin mana, netikiek tam abgaudinietojuj, nes ira ne źmogus, bet welnias. Su lig taj źodźejs, szmiekła pragajsza. Oj ar karta nors neregiemaj atitrauk kipszus musu uź wis wiriszkusius nu kłausima źodźe Diewa, diełto taj Ewanelią parskajczius bruzd łaukon isz baźniczos! Weronas miesti giwena wienas turtingas ir bajsus wiras wardu Ecelinus, kurs daugibę źmoniu nekałtaj buwa nuźudźes. Pri to nuejes S. Antonas drąnsej tare: „patrakies źmogau, pakolej giersi kraui nekałtą, szitas rustibe Diewa kiba ant sprandu tawa.” Wisi taj girdanczis parsiganda ir tare jogiej didźturtis tujaus uźmusz Szwętąi; bet kitejp atsitika. Sukrutintas nedoras źmogus puole po koju S. Antona, sulig tuo kartu pamecze nedoribę sawa ir daridamas pakutą lig pat smercze dajlej giwena.
S. Antonas par kiaura amźi sawa su karsztu szirdi jeszkoje iszganima dusziu źmoniu, diełto taj Wieszpats par jo rankas tejp daug stebukłu dare.
Nusimanidamas S. Antonas jau mirsis. atsitolina nu źmoniu, uźsidare darźi klosztoriaus ir par kiclėtą dienu tajsics ant suda Diewa. Cze besimełzdamas isirga ir parsikiele i kłosztoriu. Kami apwejzietas Szwętajs Sakramentajs, kalbiedamas aną giesmę Oj garbinga Poni! metusi po uźgimimu Kristaus tukstancze du szimtu tris deszimtis pirmusius, trilektoj dienoj siejes mienese, pasirinka. Kunas jo su didi iszkilmi palika pałajdotas baźniczioj Padwos miesta. Tąn pat diena pasirodźe S. Antonas serganczem prieteluj sawa pardietiniuj zokaniku S. Benedykta ir tare, szitaj gieradieje, palikies asiłą sawa Padwos miesti, skubu i tiewiszkię. Pardietinis tardamas S. Antoną atwaźiawus, iłgaj jeszkoje po klosztoriu, pakol suprata ji mirus.
O jogiej pri graba S. Antona Wieszpats daug stebuklu rodźe, diełto Grigalus dewintasis, woz metams po smercze Antona prasilinkus iszpaźina ji uź Szwętą.
Karsztoj szalej Apriku wadinamoj, Tagastas miesti krikszczionis tiewaj pagimdźe derlingą suną, kuri pramine Augustinu. Noriedamis isz jo sułaukti dźiauksma, woz prakuteriejusi iszlejda i moksłus. Augustinas isz prigimima didelis gałwoczius, wejkiej moksłusi paszoka , bet par nełaimę pamiega mełagingami moksli Manicheuszu ir palika netikielu arba heretiku. Iszsigirdusi apej taj jo motina S. Monika łabaj werkie, tiewas wienok wardu Patriciusas ne isipile; nes ir pats negudrej tetikieje.
Augustinas netikielu patapes: pirmu Tagastas, paskiaus Kartaginas miesti; mokie wajkus gramatikas. Isz cze parsikieles i Rima o nieko netrukus i Mediolana, mokie gan iłgaj jaunumenę Retorikas.
To gadiniej Medvolana Wiskupu buwa garsingas S. Embraźiejus: Augustinas to Szwętoje pamoksłu tankiej kłausidamas, pradieje abejoti apej sawa Manicheuszu tikieima, o paskiaus apturiejes łoską Dwases S. nueje pri Wiskupa ir pasisakie kataliku noris buti. Embraźiejus mejlingaj ji prijemes, pramokie wieros kataliku ir apkriksztije.
Kataliku tapes pasijeme isztikiemaj tarnauti Diewuj: nebnoriedamas jau nej turtu nej wiresnibiu, nej moteristes; aplejda Mediolaną ir griźa namon i Apriką. Łajmingas S. Austinas jogiej wienakarta riźęs tarnauti Wieszpacziuj daturieje źodźe! o mes kiek atweju priźadam nebgriesziti, tuotarpu wieł nusidedam.
Kieloniej netolij nu Rima, sunkiej isirga S. Monika ir nieko netrukusi numire S. Augustinas ję kajpo sawa motiną dajlej pałajdojes; sieda i łajwą ir nupłaukie i Apriką.
Namon sugriźes o tiewa sawa giwa nebrades: par trejus metus diena isz dienos meldies, kningas rasze, ir tankiej wajkszczioje i baźniczę artimami miesti Hiponoj esanczę. Hiponas Wiskupu buwa tuokart Walerius: tas kaźikumet pritrukies kunegu tare źmoniems sawa „paskirusis diewabajmingą wirą atweskiet pri manęs idant ji paszwęszczio i kunegus.” Źmones gieraj pažindamis S. Augustiną ir źinodamis, kajp didej ira mokitu sugrobe ji baźniczioj ir wede pri Wiskupa. S. Augustinas neskajtidamas sawi uź wertą kunegistes ir numanidamas sunkibes to S. stona, tęsies, nenorieje ejti; bet źmones werkanczi nuwedźe ir meldźe wiskupa idant tejktumes iszwęsti. Wiskupas iszpaźindamas tami daliki walę Diewa, paszwęcze ji pirmu i klerikus paskiaus i kunegus. S. Augustinas kunegu palikies, draugi su kielejs gieradiejejs, giwena it zokanikas: diena iszdienos, toj paczioj wałandoj, kiele, toj gule, kartu su kitajs wajkszczioje i baźniczę, poteru kalbieti, draugi sieda walgiti: diełto taj ira sakoma, jogiej S. Augustinas pirmąi Aprikoj istejgie klosztoriu.
Hiponoj ir apsukuo to miesta wisi źmones łotiniszkaj kalbieje: Walerius Wiskupas budamas Greku, nemokieje gieraj tos kałbos, todieł S. Augustinuj lijpe pamoksłus sakiti. Toj gadiniej palis tikt Wiskupaj baźnicziosi źmonis mokie, todieł kiti Wiskupaj pradieje rugoti ant Waleriusa, jogiej S. Augustinuj kunegu tebesanczem lejda pamoksłus tejgti. Szwętasis wienok to newejziedamas tankiej mokie źmones ir pradieje it źwakie baźniczioj Diewa źibieti.
Buwa tuokart Hiponos miesti pardietinis netikielu Manicheusziu, wardu Portunatas. Tą S. Augustinas pawadines, daugieł kam girdant, tejp kałboj pargalieje, jogiej giediedamos sawa paklidima iszsikiele ir isz miesta. O tejp Manicheuszaj nutiła. Ligi dali Augustinas par sawa rasztus ir pamoksłus nułauźe ragus netikielems Donatistams ir Pelagianams, kurie buwa didźej iwisusis Aprikoj.
Walerius nezgąndodamos idant kartajs kits Wiskupas sau S. Augustina nepagwełztu: lig lajku aną paszwęcze i Wiskupus. Wiskupu patapes S. Augustinas, wisu sawa gali wercze netikiełus i katalikus: baźnicziosi par pamoksłus ir kningose sawa, ajszkiausej rodźe jus klistant. Todieł daugibes Donatistu katalikajs palika. O kiti ipiki ant S. Augustina, norieje ji uźmuszti, ant puldinieje ant namu kataliku, plesze ju turtą ir nemaź nuźudźe.
S. Augustinas kajpo didis gałwoczius par amźi sawa tokię daugibe kningu parasze, jogiej woz gał kas anas parskajtiti. Likusemij nu raszima łajki sudije iwajrius rejkałus tarp kataliku tu; kur daugibę regieje ie nenoriedamis i szejp jau sudus ejti, jam skundies. Netejsingaj kropanczius artimą sawa, kartajs ir gieraj pakaroje o uź wis to troszka, idant tarp kataliku butu wienibe, tejsibe, ir mejle. Nieka negiebieje nu kitu melsti nej źodzejs, nej par raszta.
Abdaraj, pataline ir walgiej S. Augustina buwa nej pardaug gieri, nej pardaug menki. Norieje tame daliki tarpu iszejti, nie i wieną szali neszlidamas, walgie: merkines, sietinines; kąkolines, sałoczius o kartajs ir mejsą uź wis swecziuj pasitikus. Wina pri walgie wisumet turieje. Kad sweczej walgidamis ko nerejkalinga netauzitu, paraszidina ant duriemis szius źodzius: „ katras kitu darbus parkratinie, tas lajkiełas nu stała.” Kaźikumet wienam swecziuj pradiejus artima szłowę plieszti, tare Augustinas: „ar tus źodzius iszpajszikiem, arba asz kielsiuos nu walgie.” Susigribes swets nutiła. Pawargielus isz pastaroses szelpe, ne węn duoną ir piningus dalije, bet kartajs bada metajs ir brangius kielikus baźniczes sułauźes, atidawe dieł parmajtinima ałkanu. Apej turtus baźniczes, nedaug te rupinos, raktu nuklecziu niekumet pats neneszioje ir piningu pri sawęs nełajkie. Su sawa Kunegajs ir klerikajs węnkart giwena, kartu walgie ir wienejp daries. Jej kurs kumet isztare Diwźi, tam pri walgie neblejda wina gierti. Motriszkuju pagalau nie artimu giminajcziu namusi sawa nełajkie, o taj dieł to, jogiej pri tu swetimas tarnawa mergajczes. Su motriszku niekumet wienas pats nepalika, kumet nor tada motriszka norieje su juomi kalbieties, wisumet turieje buti kartu ir kunegas. Iswetimus namus didzej retaj teeje, miniczku maźne niekumet nełąnkie.
S. Augustinas tankiej sakies nenoris: moters kitam pirszti, tarna roditi ir i swetimus namus dieł walgima ir gierima wajkszczioti. Tankiej giebieje sakiti, jogiej koźnas źmogus, nor nejaustu sawiep grieka, wienok smercziuj artinantes tur spawiedoties ir pakutoj mirti.
S. Augustinas dar sakies girdiejes sziokię pasakielę. Kad wienas kunegas su ligu źudies o mirti nenorieje, pasirodze jam kaźikas it aniołas, ir tare, sopulu iszkięntieti negali o mirti nenori, ką su tawi turiu dariti? padarisiu tejp kajp dieł tawęs ira gieresnej. Po wałąndos kunegas nu mire.
Senatwiej S. Augustinas daug nuludimu datire, uźwis kada bajsi Gotaj Apriką uźei, baźniczes degina , źmones źudźe ir niewienam neparlejda. Jau sirgdamas uźdieje ant wiena ligonis rankas sawa ir iszgidźe, Sakramentus SS. prijeme o par deszimti paskutiniu dienu woz giditoi pri sawęs ilejda. Be partrukie meldies ir tajsies stoti i sudą Diewa. Ant gała par kiatures deszimtis metu Wiskupu buwes, o septines deszimtis szeszerius metus szioj pasaulej pargiwenes; dajlej pasirinka.
Paskutini jo źodźej buwa: „brolej mana miliekiet gieriausi Diewą, miliekiet wienas kita ir turiekieties wieros kataliku; nes ta wiena tegał jumis i dangų nuwesti.”
Tujaus po smercze didis tas mokitojas baźniczioj Diewa uź szwętą palika paskajtitu.
Turem pasisakiti maźką ареj S. Bałtramiejaus teźinantis: nes tas ir kiti szwęti mokitinej Kristaus Wiespaties, newejzieje to idant kas ju darbus uźraszitu : bet to troszka, idant moksłą Ewangelios ir wierą kataliku szioj pasaulej prapłatintu. Nejgi weltno darbawos, tikieimas nu ju apskiełptas, tebtwer lig sziolej, kuri mes iszpaźindamis, tikiemos igisęntis dangaus karalistę.
Bałtramiejus kitejp wadinamas Nataniela, gime ir uźauga Galileoj. Kad Wieszpats Jezus pradiei apsakinieti Ewanelią; Baltramiejus pakluwa pri jo uź mokitini, par trejus metus wisur su Iszganitoju wajkszczioje ir daugibę regieje stebukłu.
Kristusuj Wieszpaczem i dangu iźęngius. S. Bałtramiejus draugi su kitajs apasztołas gawes dowenas Dwases Szwęcziauses, lejdos i pat saulieteki i krasztą India wadinamą, kami budamas, par sawa stebukłus, pamoksłus, ir pawejzdą; daugibę stabmeldziu arba pagonu i katalikus parwercze. Tejp istejgies cze baźniczę tikra Diewa, eje i źiamę wadinamą Armenia. Giwentojej to kraszta garbina saulę ir kitus diewajczius: S. Apasztołas jams darodze jogiej tie wisi niera diewajs, jogiej wienas tiera Diewas sutwertojas saules ir wisu dajktu, jogiej tą giwą ir neregiemą te prider garbinti. Źodźems jo daugibe źmoniu su pacziu karalu Polimiusu patikieje ir prijeme krikszta S.
Bet isz tos priźasties łabaj ituźa ant apasztoła kunegaj pagonu, kurie dabar prikalbiejusis broli karalaus Astiagesa, sugrobe szwętąi, nudire jam giwam kajli, ir ant gała lijpe sawa tarnams jo gałwą nukirsti. S. Bałtramiejus wis taj kąntrej dieł Kristaus iszkięntieje o wedamas ant smercze jau be kajle, ragina naujus katalikus idant turietumes Kristaus ir bewelitu numirti nekajp tikieima iszsiźadieti.
Kunas to Apasztoła wisupirmu buwa pałajdotas Albanioj didziojej Armenioj, kami tas Szwętasis gałwą padieje; paskiaus nuweźtas buwa i salą Lipara wadinamą, ant gała regas metusi po uźgimima Kristaus dewini szimtaj dewines deszimtis pęktusius, Grigalus V. popieźius nuneszindina aną i Rima. Oj łajmingas Rimi, kurs maźne wisu Apasztołu ir daugibęs muczelniku kunus sawiep turi! Uźtikra tawiep ira ne węn kunaj bet ir moksłas Apasztołu. Pri tawęs taj wisos pasaules gimines tur tejrauties tejsibes.
Szios dienos Turkijoj, ira senu dienu miestas wardu Nikomedia. Tretemi po uźgimimA Kristaus Wieszpaties amźiej, tami miesti giwena turtingas bet nedoras wiras wardu Dioskoras, kurio moters pagimdziusi dukteri, pramine Barboru. Jawną tą mergajczę, motina iszmokie tikieima pagoniszka; nes ir pati ir jos wiras buwa stabmeldźiu. Pusiej treczioje amźiaus wisur jau buwa paskidi katalikaj, kaźikurs isz tu słaptu iszmokie jauną Barborą tikieima kataliku ir apkriksztije. Tuotarpu motina S. Barboras numire o tiewas Dioskoras taries aną iszlejsis uź turtingą jaunikajti. Kad dukterij ko ne truktu, tiewas iszdirbina trobą it boksztą su pirti; patalpina toj S. Barborą, o pats kaźikur tolij iszwaźiawa. Szwętoi wisu kuo apwejzieta diena isz dienos meldies ir garbina Sutwertoi sawa. Ant sienu naujuju namu iszrasze kriźiu, dar iszkirtina tretii łangą idant gieriaus galietu minieti Diewą Trajcioj wieną.
Tuotarpu parwaźiuo isz kielones tiewas, tujaus kłausas ar swejka ira mana Barbele? Tarnaj atsakie, dieł swejkuma swejka, bet kaźikas anaj pasidare, nebgarbęn musu diewajcziu ir sakos garbinanti kaźikoki Kristusą. Taj iszgirdis Dioskaras paszoka it źalti pamates; tujaus skubieje pri dukteries ir kłausies ar tiesa kąn źmones apej ję saka? Ar palikaj kataliki? Szi atsakie, palikau. Supikies Dioskoras norieje ję tujaus uźmuszti, bet szi iszspruka łaukon ir pasisliepe po growiu artima kałna.
Nors Szwęta kieletą dienu pasisliepusi twiłoje, tecziaus iłgaj be walgie iszturieti negaliedama, nueje pri piemenu ir meldźe duonas szmotele. Wienas piemuo namon sugriźes pasakie Dioskoruj kame ira jo duktie. ‘fas lejdos jeszkoti, o atrades , grobe anaj uźpłaukus , draskie , musze, spardže, ir sumusztą namon parwedże. Cze iswadines ję i kalini, gan iłgaj badu stapina.
Negana to: buwa tuokart Nikomedioj kaźikoks Marcionas padietas nu Maksimiana Ciecoriaus dieł źudima kataliku; tam Dioskoras atidawe dukterį sawa idant numuczitu. Marcions pirmu ję padorejs ir lipsznejs źodźejs łukoje, idant pametusi Kristusą, garbintu senu paprocziu diewajczius; bet S. Barbora newęn nekłause , bet dar stejgies ir pati parsakiotoi parwersti i katalikus. Marcionas taj regiedamas lijpe tarnams sawa, szwętą mergajtę nuogą pririszti, ir skaudej su wotegajs nuplakti. Taj tarnams padarius, Marcionas wiłdamos iłgajniu pargaliesis muczelnikies stipribę; nuwedina ję i kalini.
S. Barboraj kalinie besiedęnt pasirodźe Kristus Wieszpats, palinksmina ję ir iszgidźe wisas jos ronas. Kąn matidama Juliona tarnajcze S. Barboras, didelej stebiejos, pati i Kristusą itikieje ir tajsies uź jo wardą gałwą sawa padieti. Kieletuj dienuj praslinkus, lijpe tarnams atwesti isz kaline S. muczelnikię; pamates swejką tare: argi tau negieda, negarbinti tu diewu, kurie tawi tejp wejkiej swejku padare ? Atsakie S. Barbora: ne tawa diewajczej, kurie ira negiwomis stowiłomis, bet Wieszpats Jezus, man pasirodźe ir akiesmirksniej mani iszgidźe. Tau prider giedieties jogiej lig sziolej tebesi akłus ir matidamas stebukła, nemataj galibes Diewa kataliku.
Tus źodźius muczelnikiej sakant, paszoka apmaudas sudźej: ituźes lijpe ję nuogą pririszti, su gielźies asztrejs dąntimis szonus draskiti, ronas su karsztomis bliekomis swilinti ir su kujelejs par gałwą muszti. Wis taj Szwęta dieł Kristaus kięntiedama; pakiele akis i dangu ir szaukies pri Wieszpaties idant jos neaplejstu. Julione pri jos stowiedama, kajp imane tejp Szwętą stiprina ir głobe. Iszwides taj Mareionas abidwims krutis atpiaudindina ir nuogas po uliczes miesta wadiodina. Kiętiedami tą giedą, dźiaugies diełto jogiej didesnę sau uźdirbs uźmokiesni danguoje. Ant gała sudźe lijpe abidwi nukirsti. Eje dziaugdamos to wiltiej jogiej spierej iszwis Izganitoi sawa.
Nedoras Dioskoras buwa budelu wajka sawa; nes pats S. Barboras gałwą nukirta o S. Juliones kitas budelis nujeme gałwą. Tejp tie dwi Szwętije garbingaj pabęngie dienas sawa ir pasiskubina i dangu, kami ir lig szioł linksminas su Kristusu. Amen.
Benediktas arba isz łotiniszka lieźuwe pałajmintas, uźgime Wałaku źiamiej, pawietie Nursios. Tiewaj turtingi ir Diewą mili, jauną Benediktą nuweźe i Rima idant prasimokitu. Cze budamas jaunikajtis netejp mislįje apej moksłus, kajp apej garbę Diewa. Todieł aplejdes Rimą ir moksłus, eje i girę. Bekielaudamas uźeje i miesteli Efridą kami rada kielis sawa prietelus ir motriszkię, kuri kndikistiej jo mamku buwa. Nełajmingu pripuolu ta motriszkie sukułusi indą, didelej werkie, ką regiedamas S. Benediktas pasimeldźe ir atidawe motriszkiej indą, butinaj ciełą. Tas indas paskiaus pri baźniczes angas atminimuj prikiergtas kiboje.
S. Benediktas nenoriedamas garbies, wejkiej pasisliepie ir eje i kalnus, idant tęn wienas pats galietu kajp rejkięnt tarnauti Diewuj. Kieloniej sutika zokanika wardu Romana, pasisakie ejnus i girę ir meldźe idant kumet nekumut duonas szmoteli tejktumes atneszti. Kąn padariti Romanas apsijeme. Palipęs ant auksztą kałną jaunas Szwętasis, isilejda i pliszę ir tęn giwena. Romanus atneszdamas duonas, kad negalieje įlipti, skąnbina pakałniej su warpelu, tą bałsą Benediktas iszgirdes, nulejda wirwę ir itraukie pririszta duonas kiepaleli. Par trejus metus S. Benediktą tejp majtina.
Iłgajniu ikirieje Romanuj szelpti pustelnika, didźej retaj beneszc jam duoną. Aplejstas S. Benediktas, pradieje badu stipti, wienok isz sawa urwa nelinda. Kąn matidamas Wieszpats szejp padare: kad weliku rita wienas kunegas giarus sau pietus iszwirdines sieda walgiti, pasirodźe jam Kristus ir tare: tu wałgaj riebus pietus o tarnas mana mirszt badu Sublaku kalni; ejk ir papeniek ji. Paszoka tujaus kunegas o walgiejs neszinas iłgaj łajpioje po kałnus, pakol atrada S. Benedikta
Atrades tare: kielkies sztaj Wieszpats par welikas tau walgi atsiuncze. Atsakie Szwętas; tejsibe jog tawa ateimas ira dieł manęs welikomis. Kunegas darodźe jog tikraj ira welikas; nes pustelnikas iłgaj wienas giwendamas, buwa pametes skajtlu ir dienu ir Szwęcziu.
Paskiaus atradi S. Benediktą piemenis, źmoniems papasakioje, kurie pradieje kas diena ji łąkiti ir kłausiti jo pamoksłu. Wiena karta dar tami kalni tebesanczi, uźpuole didi neczisti pagundinimaj. Nemites Szwętasię, iszsidare nuogaj ir wołojes po erszkieczius ir notrines o isztekines apstej nedora krauje, butinaj pagąndinimajs nusikracze.
Trupuczi paskiaus ateje zokaninkaj isz netolima klosztoriaus pri S. Benedikta ir meldźe idant tejktumes ju pardietiniu buti. Szwętasis tare: neįtiksiu jums, nes netikiu idant wisi wienejp ełgtumemos; gieriaus paskirkieties kitą wirsziniką. Bet szij patoł jo neatstoje, pakoł neeje i ju klosztoriu ir wiresniu nepalika. Pardietiniu tapes, suwarźe zokaninkas ir neblejda jams kajp tinkamims elgties: uźtaj ipiki zokaninkaj, pirmiaus slaptu murmieje, paskiaus susitare nutrucziti S. Benedikta, o szis apej taj nieka nežinoje. Kaźikumet par pietus Szwętasis kietęndamas winą gierti, parźegnoje, о ałutine arba stikłas tujaus sutrupieje. Supratęs S. Benediktas buwus indi truczizną: tiłomis kielies, suwadina zokaninkus ir tare: „Diewe atlejsk jums griekus mejlingi brolej, kąn taj man padariti noriejot? Argi asz jums nesakiau jogiej nesutiksma ? Todieł iszrinkieties sau kitą tiewą, asz su jumis nebibusiu. Taj pasakies jeme po paźastę kningas ir iszeje wieł i kałnus Sublaku.
Cze bebudamas tape garsingu, daugibe źmoniu ji łąkie. nemaź jaunikajcziu meldźe jo idant priimtu uź mokitinius sawa. Matidamas ju buri S. Benediktas iszdirbiną dwilika klosztoriu, kožnami patalpina po dwileką zokaninku, nekurius dar pri sawęs uźturieje ir dawe zokaninkams istatimus arba regułą, kajp tur giwenti. Tiewaj pagalaus weźe wajkus sawa pri to Szwętoje, idant klosztoriej iszmoktu raszta ir mejles Diewa.
Tarp kitu mokitiniu turieje S. Benediktas du jaunu ir milemu: Placida su Mauru. Wienas zokaninkas nepaslinkdamas melsties, giebieje nełajku ejti isz baźniczes. Kaźikumet Szwętasis tarė Mauruj, ar mataj kas tą trauk isz bažniczes? Mauras tare matau, matau, kipszuks nedidis bet juodas it unglis. S. Benediktas atradęs tą slinki bestowenczi, giaraj nupłakie su rikszti. Nu to łajka nie welnias nebgalieje isz traukti jo nełajku isz baźniczes. Tejp taj rikszte jaunęms prawer.
Wienas ant auksztu kalnu pastatitas klosztorius neturieje undens; ką iszwides S. Benediktas iszwedźe undeni isz akminies ant kałna wirszu. Tejp zokaninkams nebrejkieje jau neszioti isz pakalnes i auksztą kainą. Jaunas Placidus kaźikumet besemdamas isz upes undeni, paslida , ikrita ir pradieje skięsti. S. Benediktas pajutęs, pasiuncze Maurą idant isztrauktu skięstąnti. Maurus biega spierej, wirszu undens priejes, isztraukie Placidą uź płaukus gawęs, ir i klosztoriu nuwedże. Wiena wajkieli namus bedirbanczi, prigriuwa siena ir butinaj sutrieszkie; S. Benediktas lijpe ji atneszti i sawa kąmbari, pasimeldźe ir prikieli isz numirusiu. O wajkiukas tą pat diena wieł sugriźa pri darba.
Toj gadiniej ateje i wałaku źiamę bajsus Gotu Karalus Totyla, kurs girdiedamas daug apej stebukłus S. Benedikta, norieje szejp jo datirti. Apdares wiena dwariszki rubajs sawa, nusiuncze pri szwętoje it tarsi but pats esus. S. Benediktas pamatęs tą dwariszki tare: „padiek sunau, pamesk swetimus drobuźius, kam swieta abgaudiuiei.” Tas parsigąndes puole ant wejda, o sugrįźes pri karalaus wiską pasakoje. Tuokart pats Totyla nuejes paswejkinti S. Benedikta, puole ant źiames ir patoł gulieje, pakoł jo szwętas nepakiele. Paskiaus tare S. Benediktas: „newolukies, nebuk tokiu kraugieriu, daug jau pikta padarej, nebdarik daugiesni, i Rima isigriausi, nupłauksi uź jurą i Apriką o desimti metu karalawis mirsi.” Wis taj iwika, bet Totylus su lig tuokartu nebmusze źmoniu berejkała.
Wiena karta zokaninkas Teobrobus iejes i kąmbareli, atrada S. Benepikta didźej bewerkięnti ir kłause ko wertu? O szis atsakie, kąn dirbsiu newerkies, tą klosztoriu su didźiu wargu pastacziau, tuotarpu nieko netrukus iszgraus ji neprietelej. Woz wieszpaties Diewa iszmeldźiau idant zokaninkaj giwi paliktu. Kajp pasakie tejp iwika, nakti isigriowi i klosztoriu Longobardaj, wiską paglemźe, bet niewiena źmogaus rasti negalieje, ant gała ir pati klosztoriu iszgriowe.
Kita karta zokaninkaj pritruki duonas węn dejawa taridamis: kas bus, kas bus, duonas maź beturem? O S. Benediktas tare: nerupinkieties ir nedejuokiet duos mums Wieszpats duonas. Kajpogi ritameta atrada pri klosztoriaus wartu du szimtu puru miłtu, kurius kas atweźe, nieks neźinoje.
Wiena nedora zokaninka S. Benediktas iszware isz klosztoriaus, bet tas woz uź wartus iszejes pamacze dideli kirminą kurs ji prariti norieje; todzieł szaukdamas gielbiekiet! gelbiekiet! ispruka i klosztoriu. Kiti zokaninkaj iszei niekokios giwaczes neregieje. Su lig tuokartu nedoras zokaninkas metawojes, ir dajlej klosztoriej amźi sawa pabęngie.
Kaźikumet mire wienas jaunikajtis: nuludes tiewas nuweźe numirieli pri S. Benedikta ir su didźiu werksmu meldźe idant atgajwintu. Szwętasis brolems tare: ejkiem szalęn, ne musu taj, bet apasztołu darbas prikielti numirielus. Kad wienok tiewas nelowies szaukti, S. Benediktas suwadines zokaninkus pasimeldźe ir prikiele isz numirusiu jaunikajti.
Pastarąi meta amźiaus sawa tare zokaninkams, atidarikiet grabą kuri senej sau patijkiau; nes po szesziu dienu mirsiu. Brolems taj padarius S. Benediktas tujaus sunkiej isirga. Nu pradźios ligos skajtąt, szesztoje dienoj nusineszindina i baźniczę, prijeme szwętus Sakramentus ir ant rankomis sawa mokitiniu numire.
Taj atsitika po uźgimima Kristaus: pęnki szimtaj kietures deszimtis antrusi metusi. Kunas palika palaidotas miešti Kassyny baźniczioj S. Jona Kriksztitojaus.
Wieszpats Diewas par uźtarima S. Benedikta lig sziolej tebroda stebukłus uźwis tame urwi, kuremi is jaunistiej giwena.
Tejp Wieszpats pagarbęn szwętusius sawa: oj negieraj jogiej ir mes dar szwętajs neesma! Jej Benediktas, jej Jonas, jej Barbora ir kitu daugibe źmoniu szwętajs palika, diełko mes dar lig sziolej griesznikajs tebesma? Metawokiemos, sekiem pawejzdą Szwętuju, o ir mamis Wieszpats paskajtis tarp iszrinktu tarnu sawa. Amen.
Prąncuzu źiamiej Fontanas miestelej, uźgime wajkielis, kurem pri krikszta dawe wardą Bernardas arba źiamajtiszkaj Bernotas. Tiewas jo Teselinus sens źalnierius su motinu Ałetu, mileje Diewą ir padorej elgies, diełto taj ir wajka sawa pagał tikieima kataliku, bajmiej Wieszpaties iszaugina. Jauniteliuj Bernotuj kaźikumet gałwu susirgus: ateje sena motriszkie ir norieje warduoti; bet szis paszokies isz łowas pragine tarnajtę welnia prakiejktoje. Kaliedu nakti bełaukdamas su kitajs wajkajs berneliu misziu, truputi uźsnuda ir pamacze ant rankomis Szwęcziauses Motinas neiszpasakitaj pujki wajkieli Jezusa tarsi woz uźgimusi. Tas regieimas stebuklingaj uźdegie jo szirdi małoni Diewa ir tejp aną isidieje, jogiej kartkartiems par kiaurą amźi sawa minawoje.
S. Bernota motina Aleta it kokie miniczkadajlej mełzdamos, pabęngie dienas sawa. Dewiniolektus metus amźiaus sawa uźkludes S, Bernotas, buwa łabaj ajszkus ir padorus, todieł newiena motriszkoi smejgies ji ant pikta atwesti. Wiena Poni uźdariusi szwętąi troboj kibina; bet szis gwałtas szaukdamas iszspruka łaukon. Kieloniej kaźikumet gaspadine pamiegusi jo graźuma, dajlej łową jam patajse o nakti pati ateje; bet S. Bernotas ję iszwides suszuka, wagis! wagis! tejp jog wisi namiszkiej sukiła. INedora moters antra ir treti karta pri jo ateje, bet szis węn szaukie. Kłausamas diełko jam tejp tankiej wagis sapnuojes ? Atsakie, argi taj newagis kurs nor man czistatą iszplieszti? Kaźikumet pats prisistebiejes mergajczej, pajuta pagundinimus, bet susizgribes nubiega i eźera ir iszoka i łabaj szałtą undeni. Tuokart bajsej suszales iszmeldźe sau nu Wieszpaties amźinos czistatas.
S. Bernotas matidamas isz wisur paoju ir priźastis wedanczes i grieką; gieraj pamislije ir istoje i zokaną Cystersu. Zokanas tas buwa newajsingas, taj ira: kajpo i didźej asztri, nieks nenorieje stoti; bet S. Bernotuj istojus, daugibe jaunumenes pradieje ejti. Wisupirmu sawa diedę Galdryka źalnieriu prisuokie, paskiaus pękis tikrusius brolus zokaninkajs padare. Wisuwiresnesis brolis Gwido, turieje jau moteri, kuri nenorieje wira palejsti; bet S. Bernotas tare, ar wejkiej numirsi, ar dalejsi wiruj Cystersu palikti. Nieko netrukusi moters susirga o parsigąndusi kad ne mirtu, dalejda wiruj i zokana stoti ir pati miniczku palika. Kad Gierardus ticziojos isz sawa brolu jog wisi zokaninkajs tape, tare S. Bernotas: pałauk biszkieli, wiłicze i szona įsmegusi, atidaris szirdi tawa ant giera. Nieko netrukus kariej Gierardas pamautas, woz iszsigi dźe ir palika zokaninku. Swętasis pamates kaźikumet wisu maźąi broli sawa Wiwerdą besikulent tare: „nu palikaj waldimieru wisu turtu musu. Oszis atsakie, neligiej dalijemos, jus sau jemat dangu o man źiamę palijktat. Kajpogi woz paukterieje ir tas ilinda i Cystersus.
Su lig tu łajku , wiriszki tejp papuole i zokana stoti, jogiej S. Bernotas daugibę klosztoriu pripildźe, o tiewaj sunus sawa, moteris wirus sliepe nu S. Bernota, idant ju i zokana neitrauktu. Tas wietoj wadinamoj Willetum istejgie dar klosztoriu dieł motriszkuju noręncziu miniezkoms palikti.
Pirmus metus klosztoriej budams S. Bernotas tejp karsztaj tarnawa Diewuj, jogiej ir apejwalgi uźmirsza. Tuo tarpu węn kłausinieje pats sawęs, Bernotaj ko cze atejej? diełko stojej i zokana? Argi ne diełto idant Diewuj tarnautumi, diełko dabar netarnaui? Ne węn klosztoriej bet ir miszki par kiauras dienas mełzdamos, mislije apej Diewa. O tejp bedaridamas łabaj auksztaj moksłusi paszoka. Kłausawas kami mokies? Atsakie po uźuołajs ir pusziemis. Kartajs wienok skajte kningas tiewu szwętuju.
Staponas Opatas pasiunte S. Bernotą, idant nuejes i girę wadinamą, Walis umbroza, isstejgtu klosztoriu ir but jo pardietiniu. Szwętasis nukielawes dieł stejgima istejgie, bet tokiemi neturti giwena, jog priwerstas buwa isz uźuoła łapu sau szautą wirti.
Senis tiewas S. Bernota ateje i klosztoriu ir kajpo zokaninkas pabengi amźi. Wienakarta atwaźiawa i klosztoriu sesuo S. Bernota su sawa wiru ir norieje pasimatiti. Sargas wartu pasakie jogiej dajlej ira apsidariusi. Szwętas tare: „tinkłas welnia ant jos ira, nenoriu jos ne matiti. O szi uź wartajs wergdama tare mełdamijej nors asz grieszna esmi, duokiet man wienok roda; juk ir Kristus uź griesznus numire! Tuokart S. Bernotas iszeje ir tujaus linkieje idant abudu su wiru stotu i zokana. Wiras nenorieje to dariti; wienok po dweju metu, sesuo palika miniczku, o wiras Cystersu.
S. Bernotas tape didźej garsingu: daugibe źmoniu turtingu ir mokitu eje pri jo, stoję i zokana ir giwena didźiausemi neturti. Brolis Karalaus Prąncuzu pagalau Henrikas palika Cystersu ir mokitiniu S. Bernota.
Wisi zokaninkaj ne węn pasnikawa, bet dar łabaj maź te walgie. Pats S. Bernotas par newalgima tejp pagadina sau pilwą, jogiej dwase jo isztoła dwokie. Kad wiena karta isirga woz Wiskupas Wilhelmas de Kapelis iszmeldźe, idant daugiaus walgitu dieł pastiprinima kuna Sawa. Tejp siłpnos budamas swejkatos, wienok łabaj tankiej pamoksłus sakie ir daugibę parasze kningu, kures ir lig sziolej źmones tebskajta. Nemaź tejpogi netikialu ir atskałuniu i katalikus parwercze.
Kunegajksztis Akwitauios Wilhelmas nedoraj elgies, iszgine berejkała Wiskupą ir nedawe katalikams pakajaus. Kąn matidamis netolij giwenantis Wiskupaj, pawadina S. Bernotą ir susiwaźiawa i Pertinaką. Cze budamis: pakwiete Kunegajkszti Wilhelma, meldźe idant nutiłtu ir butu wienibiej su baźnicze szwętu. Kunegajkszcziuj nekłausant, S. Bernotas szejp padare: łajkie miszes, o kunegajksztis sn Wiskupajs kłause. Kad jau artij buwa gałas misziu, szwęcziausiu Sakramentu neszinas eje pas kunegajkszti ir grausmingu balsu tare, meldiem tawęs, bet nekłausej, szitaj ateje tawęs melsti Sunus Diewa. Szitaj sudźia tawa, szitaj gałwa tos baźniczes kurę tu parsakioi. Argi ir tąn tejp kieti paniekinti, kajp paniekinaj mumis jo tarnajs. Kunegajksztis matidamas szwęcziausi Sakramęntą rąkosi S. Bernota, parsigąda ir puole ant źiames. O Szwętas tare: kielkies ir klausik! szitaj cze ira Wiskupas Piktawios, kuri iszginej, ejk pargłabok kajpo tiewa, sugrąźink ji soston sawa, kłausik Innocenciusa Popieźiaus ir nebkiszkies i rejkałus baźniczes szwętos. Kunigajksztis sukrutintas, wis taj tujaus padare.
Tas pats szwętasis sukiele maźne wisas źiames Europas ir iszsiunte i Azią idant musztu Turkus; kurie skajties ponajs Jerozolimos ir źiames szwętos. Eugieniusas III. Popieźius, buwa mokitiniu S. Bernota. Daug tejpogi kitu jo mokitiniu Wiskupajs palika.
Bernotas tejp buwa uź didi ir szwętą skajtomas, jogiej daugibe turtingu ir galingu źmoniu waźiawa i Klarewellos i kosztoriu diełto tiktaj idant ji matiti gautu. Kaźikumet atejes pri S. Bernota Kanauninkas zokaninks (canonicus regularis) meldźe dant priimtu aną i Cystersus. Szwęts Bernotas źinodamas apej negudri jo giwenimą, neprijeme. Diełto supikies swets dawe S. Bernotuj par ausi. Szwętas wienok nie źodźe jam netare, ir iszlejda. Kartkartiems luobieje sakiti: „milu neturtą, bet neuźkiencziu nepadoruma” todieł drabuźej jo buwa nebrągi, bet wisumet czisti ir dajlej sułopiti.
Ant gała tas Szwętasis nemaź gieru darbu atlikies, daugiełko dieł iszganima dusziu źmoniu padares, susirga ir mire. Taj atsitika metusi po uźgimima Kristaus tukstancze szimtas kiatures deszimtis pirmusi. Pargiwena szioj pasaulej, szeszes deszimtis kietwerius metus. Par sawa amźi padirbina szimta szeszesdeszimtis klosztoriu, kuriusi patalpina septinis szimtus septines deszimtis zokaninku.
Pradźioj treczioje amźiaus, kad Popieźiu buwa S. Urbanas, giwena Rimi wiena turtinga ir jauna mergajcze wardu Cecilia: kuri lig łajku kataliki tapusi, karsztaj tarnawa Wieszpacziuj ir kietina iki smercze parbuti czistatoj. Kad jau ateje i toki amźiu, kuremi galieje isztekieti, didelej antsiklimpa anu, turtingas ir gražus jaunikajtis, wardu Walerionas pagonis. Prikalbieje tiewus Cecilios ir tiesą pasakius, paczej mergajczej tika; bet kludźe priźadaj amžinos czistatos. Negaliedama noruj tiewu ir jaunikajcze atsispirti Cecilia, pasisakie tekiesenczi; o słaptu mełdźe Wieszpaties tos łoskas, idant ir wira gawusi, galietu czistatoj giwenti.
Daroma jau parietkas brangiejs drabuźejs, idant kunas ko pikta negiejstu, palika po apati asztrę aszutinę, o nieko netrukus isztekieje. Par parietką skripkorems dźirzginant ir dajniuotojems dajniojęt, S. Cecilia sznibźdu niuniawa anus źodzius pasalmes: „Łaj palijkta Wieszpatie dusze mana ir kunas mana nesuteptas idant akiwajzdoj Tawa nebuczio uźgiedinta.”
Wakaruj atejus jaunuoi su jaunuoju nueje i gułtą. Cze kad wienudu palika, tare S. Cecilia : ar źinaj ką Walerionaj, asz esmi Katalikie , ir turiu pri sawęs Aniołą sargą czistatas mana; todieł meldźiu tawęs nedarik man nieką , idant nepaliktumi kałtu akiwajzdoj Diewa mana. Atsakic Walerionas, parodik man tą Aniołą? Tare S. Cecilia: tu nepaźisti tikra Diewa, esi neczistas stabmeldis; todieł ir negali matiti Anioła patolej, pakoł neapsiczistisi. Kłause Walerionas, kajp asz galu apsiczistiti? Atsakie szwęta: cze musu miesti Rimi ira senelis wardu Urbanas Popieźius, ejk pri jo, pasakik jogiej asz tawi atsiuncziau ir kłausikies kąn is tau lijps dariti, idant galietumi regieti Aniołą. Kad wejkiaus ji atrastumi, ejk ant kieli kuri wadęn Apia, ten atrasi pawargielus ałuźnas rejkałaujęcius, pakłausk ju kami ira Urbanas, o anie tau parodis. Walerionas pakłause sawa jaunos moters, nueje ant kieli Apios, atrada pawargielus nu S. Cecilios kas diena szełpamus ir kłausies, kami giwen Urbanas? Tas szwętas tuokart isz priźasties parsakoima kataliku, sliepies urwi po źiami; pawargielej minawoti, budamis katalikajs, źinoje jo uźdągą, todieł ir nuwedźe pri jo Waleriona.
Cze budamas Walerionas tare: tiewali, wedźiau moterį Cecilią, kuri pasisakie kataliki esanczi ir turenczi pri sawęs kaźikoki Aniołą. Tąn kad asz noriejau iszwisti, atsakie moters, jogiej asz kitejp tikiedamas ir budamas neczistu, regieti Anioła negalu, o dieł apsiczistijma siuncze mani pri tamistas. Pasakik dabar kąn turiu dariti? Iszgirdes tus źodźius S. Urbanas prasidźiuga, puole ant kialu ir szejp meldies. „Tarnajcze tawa Cecilia Wieszpatiej Jazau milausis, kajpo bitele medu nesz i baźniczę tawa. Tą jaunikajti kajpo lawa łowoj sugawusi, pri manęs it awineli atsiuncze. Atidarik Wieszpatie szirdi jo, idant paźintu tawi tikrą Diewą ir iszsiźadietu welne su wisajs darbajs jo.”
Tejp jam besimełdant, pasirodźe kaźikoks senis, atidare kningas kures rankosi turiejos ir tare: sunau idant galietumi apsiczistiti ir iszwisti aniołą, kuri tau Cecilia paroditi kietina, skajtik tas kningas. Walerionas parsigąda ir puole ant źiames, o atsikieles skajte szius źodźius Powiła S. „Wienas Diewas, wienas tikieimas , wienas kriksztas, wienas Diewas ir tiewas wisako, kursąj ira ant wisako ir wisamikami. Amen. (pas Efez. 4). Taj par skajczius kłause. Urbanas, ar tiki jogiej tejp ira? Atsakie Walerionas wisu szirdi tikiu, jogiej wienas tiera Diewas. Senis akiesmirksniej iszgajsza, o S. Urbonas pramokies jaunikajti tikieima kataliku apkriksztijo ir pasiuncze pri Cecilios.
Pri sawa moters sugriźes Walerionas, atrada ję tebsimełdanczę ir anioła didelej szwiesi pri jos bestowenczi. Tas aniołas pakiele du wajnikielu isz erszkietroźiu su lelijoms nupintu ir tare: szitaj anczdedu ant gałwu judums wajnikielus isz dangaus atnesztus, kurie patoł neparstos kwepieti, pakolej mejliej, wienibiej ir czestatoj giwensetau. O dabar jej ko neretau, melskietau nu manęs. Szuodu meldźe idant jaunesnesis brolis Waleriona Tiburcius itikietu i Kristusą. Aniołas pasisakie taj padarisis ir iszgajsza.
Iszauszus atejn Tiburcius, swejkindamos bucziuo gałwą brolienes sawa Cecilios ir saka; mełdamii kami cze ira erszkietroźes, nes wisa troba ira prikwepusi? Atsakie Walerionas: giera kwapa paragawaj broleli; nes asz meldźiau uź tawi Wieszpaties, gausi ir tu newistanti wajniką. Lig sziolej giwenom kajp sapniej, bet dabar paźistam tejsibę ir tikrą Diewą. Tare Tiburcius: o kas tawi to iszmokie? Atsakie brolis: Aniołas kuri ir tu iszwisi iej itikiesi, jogiej Kristus ira tikru ir wienu Diewu. Tiburcius tujaus uźsigiejdi tas aniołą regieti ir suprasti moksłą kataliku wieros.
Tuokart Cecilia atidare burną sawa ir mokie Tiburciusa wieros, tiek kiek pati mokieje. Paskiaus tare: rejk tau ejti pri Urbana. Tare Tiburciusas, ar pri to, kuri krikszczionis wadęn Popieźiu sawa ir kurs jau du kartu ira ant smercze apsuditas, bet lig sziolej slepas? Atsakie Cecilia pri to paties. Tare jaunikajtis: kas bus? ir mamis węnkart su juomi uźmusz. Sakie Cecilia: kad itikiesi, nebibijosi uź Kristusą numirti. Tuokart Tiburciusas sakie; nu brołau wesk mani kuo grejcziaus pri Popieźiaus; nes nebnoriu bebuti pagonimi.
Popieźius atwestą Tiburciusą par septines dienas mokie tikieima o pramokies apkriksztije. Paskiaus Tiburciusas daug stebukłu dare ir gidźe iwajrius ligonis. Daugibę tejpogi szelpe pawargielu ir łajdoje kunus muczelniku.
Tuotarpu pajutes apej wis taj Almakius, kurs pagał isakima Ciecoriaus katalikus źudźe: sugaudina Waleriona Cecilia ir Tiburcią, pri sawęs atwedina ir tare: girdiejau jogiej szełpał wełt jedźius ir łajdojet krikszczionu kunus; pasakikiet man tiesą, bene palikot ir jus katalikajs? Atsakie Walerionas: par milestą Diewa palikom. Tare Almakius; kąn taj iszsimaniet sawa garsingą giminę i niekus versti? Ar nesuprantat jogiej jumis it kitus krikszczionis gał nełajmes sutikti? Szij atsakie, dieł supratima suprantam, bet ir mukas ir giwenima szios pasaules uź nieka skajtom; nes wiłamos gausętis gierenę tiewiszkię kurioj linksminsimos par amźiu amźius.
Taj girdiedamas Almakius lijpe źalnierems idant Walerioną didżej nupłaktu. Źalnierej tujaus ji bajsej diźti pradieje, o isaj bałsu sakie, taj ira diena senej łankoma, ta diena linksmibes mana! Rimionis matidamis kiętieimą mana nenugąstaukiet ir pamieskiet sawa diewajezius, kurie nuwes jumis tiesiau i pragarą. Kaźikoks Tarkwinianus pri szalies Almaka stowiedamas tare jem pusbalsiu: kąn cze źudajs su tajs krikszczionimis, lijpk jus uźmuszti; nes ilgiaus giwajs budamis, iszklejs turtą sawa, ir iszdalis pawargielems, o tau nieka nebteks. Atsakie Almakius, tejsibę sakaj. O atsisukies pri Maksima źemesne uź sawi pardietine tare: „nuwedink Waleriona su Tiburciu i wietą wadinamą Pagus, ir nukirtink anuodums gałwas. Atsakie Maximus: „tujau, tujau.”
Maksimas matidamas anuodu drąsej ejnancziu ant smercze, werkie ir tare: »meldamuoju diełko judu jaunoj jaunistoj tebibudamu, tejp skubinataus mirti? Sziuodu atsakie, diełto skubinawos, jogiej źinowos tujaus gausęncziu naui ir neligiej gieresni giwenimą danguoje, kami ira linksmibes nepabengtas. Tare Maksimus, o asz ar negaleczio pakluti i tas linksmibes? Atsakie muczelniku: kodieł negalietumi, bili itikietumi. Tare Maksimus, kajp asz galu i tą jusu Diewą tikieti, apej kuri nieka neźinau? Atsakie Walerius: nu gieraj uźejkiem i namus musu, ten iszgirsi pamoksłą apej tikrą ir wieną Diewą.
Kad Maksimuj lejdąt uźeje. S. Cecilia tujaus parbogina kunegus, kurie kiektiek pramoki; ne węn Maksimą bet ir sargus źalnierius apkriksztije.
Isakimą Almakiusa wienok rejkieje atlikti: todieł Maksimus nuwedźe Walerioną su Tiburciu i wietą Pagus wadinamą ir nukirtina. Wieszpacziuj dalejdant Maksimus iszwida anuodums duszes ejnant i dangą ir didelej linksminos. Dasiźinojes Almakius jogiej ir Maksimus kataliku palika, lijpe ji patoł su szwina kułkoms muszti , pakoł nenumirs. Nebtekus dwases Cecilia pałajdoje kuna jo gret kuna Waleriona ir Tiburciusa.
Nieko netrukus tare Almakius tarnams sawa ; ejkiet pri Cecilios ir pasakikiet idant atiduotu turtus Waleriona su Tiburciju o pati pri manęs atejtu. Cecilia jau buwa wiską pawargielems iszdalijusi, todieł numanidama, jogiej Almakius negieraj aną priims, pradieje pasiuntinius mokiti wieros kataliku, o paskiaus tare; griszkiet pri jusu wirszininka ir pasakikiet jogiej to wiena nu jo meldźiu, idant dalejstu man par kieletą dienu spakajnej pargiwenti. Almakius ir dalejda: o szi tuotarpu parwadina i namus sawa S. Urbaną Popieźiu su kitajs kunegajs, pradieje mokiti stabmeldźius, o tas apsakinieimas tejp jems pasikłoje, jogiej kieletas dienu buwiej, apkriksztije kieturis szimtus źmoniu.
Kad ir apej taj Almakius pajuta, lijpe Cecilią nejuokuodamas tujaus atwesti. Atwestaj sakie, girdźiu kań tu daraj, apierawok diewajczems, nes kitejp gałwos neiszneszi. Atsakie Szwęta, mełdamasis argi galu apierawoti medźems ir akminiems? Dasilitiek pats, pacziupnok diewajczius sawa, o suprasi jogiej isz medźe ira padirbti. Taj girdiedamas Almakius, lijpe ję pirtiej nutroszkinti, bet tarnaj par kiaurą dieną kurindamis pirties pecziuj, nuszłopinti negalejo. Ant gała prisakie jos galwą nukirsti. Bet ir cze klutis: budelis tris atwejus i jos spranda kirtes, gałwos nukirsti newaloje. Sukruwinta szwętoi par tris dienas dar giwa buwa , pawadinusi S. Urbaną meldźe idant jos namus i baźniczę apwerstu, ant gała dwideszimti antroj dienoj łapkriste, nu uźgimima Kristaus du szimtu septiniolektusi metusi atidawe szwętą duszę sawa, Diewuj.
Popieźius su kunegajs nakti pagał, pałajdojes kuna, namus jos apwerti i baźniczę ir paszwęcze ant garbies Wiespaties Diewa. Amen.
Skajtitojau pamislik sau kiek taj źmoniu smejgas ir pri uźgintu raskaźiu, o tuotarpu S. Cecilia idant Diewuj sawa itiktu ir nu dalejstu moteristiej uźsiturieje. Mokikies nu jos nekutnet neduoti wales piktiems norams sawa, o tejp daridamas ir tu galesi szwętu patapti.
Senowes katalikaj łabaj mileje ir uź didźius skajcze tus wisus źmones, kurie kan norint pikta dieł tikieima iszkięntieje; diełto taj ir ju darbus surasziusis dieł pamoksła musu palika. Tarp kitu skajtom szius dajktus apej S. Cipriona.
Szaliej wadinamoj Aprika, uźgime wajkielis, kuri tiewaj pagonis pramine Ciprionu. Tas paugteriejes wejkiej pagoniszkusi moksłusi paszoka, o jaunikajcziu tapes, pats buwa Kartaginas miesti garsingu mokitoju Retorikas ir wedźe moteri.
Bemokidamas pasiźina su kataliku kunega Ceciliusu, kurs kajp pradieje prikalbinieti iłgajniu ir parwerte aną i katalikus. Ciprionas rodidamas uź taj kuneguj sawa giera szirdi, prijeme jo wardą ir wadinos nu to łajka Ciprionu Ceciliusu.
Nauju źmogumi tapes ir noriedamas Wieszpatem Diewuj itikti; uź wis pamilieje czistatą su neturtu. Todieł newejziedamas ant paczios, nej ant wajku ; kas diena daliję pawargielems piningus. Niewiena naszlie nepaguosta, niewienas neturtingas nesuszełptas, jo namu neaplejda. Karsztaj tarnawa Diewuj, kningas tiewu szwętuju tankiej skajcze. Tertuliona rasztus sawa mokitoju wadinti giebieje.
Kieletuj metu praslinkus, Kartaginas Wiskupas matidamas łabaj dorą giwenima S. Cipriona iszszwęcze aną i kunegus. Tuo budamas Ciprionas kad dar szwętesniu tape, Wiskupuj mirus palika pakiełtu i Kartaginos Wiskupus.
Tejp auksztu wirszininku baźniczioj szwętoj palikies, elgies wisusi dajktusi didźej padorej: drapanas jo buwa ne brangies, bet wisumet czistas, wejdas węnkart linksmas ir paoźnus. Niekumet newajkszczioje nepar grejtaj nej łabaj pamaźu. Didżej sugiebieje: kiersztaujenczius i wienibę suwesti, katalikus idant su noru dietu gałwą sawa uź wierą raginti, mergajczes czistatoj użsiłajkiti ir netikielus, katalikajs padariti.
I Kartaginas miestą marams uźsisukus, ne węn S. Ciprionas nebiega, bet dar kajp imanidamas głobe serganczius. Dar prisuokie giwentojus idant łajdotu numirielu kunus, kurie tipsoje ulicziosi.
Kad Walerionas ir Galienus abudu Ciecoriu iszlejda isakimus idant katalikaj wisur but parsakioimis, Aprikas wiresnibe daug szejp jau źmoniu, kunegu ir pagalau Wiskupu iszware i Atłasa kałnus ware su sidabru kasti. S. Ciprionas kaźikajp namusi palikies, kartkartiems su grometomis ir piningajs siuntinieje pri jų sawa diakonus; kurie kajp imanidamis guodźe ir szelpe szwętus kataliku tikieima iszpaźintojus.
Pakarczujuj ateje nełajme ir ant S. Cipriona : pawadines ji pri sawęs Paternus tos szalies Waldimieras tare: Ciecorius pas manęs rasze, idant wisus źmones priwerszczio garbinti diewajczius Rimionu paprocziu, o tu ką sakaj? Tare S. Wiskupas: asz esmi kataliku ir Wiskupu kataliku, wiena tiktaj Diewa sutwertoi dangaus ir źiames iszpaźistu. To diena ir nakti meldźiu idant swejkatoj uźłajkitu wisus Rimionis ir abudu Ciecoriu. Tare Paternus; argi ir neiszsiźadiesi to sawa Diewa? Atsakie szwętas, ne. Tare wieł Paternus: tad busi isztręptas ir turiesi waźiuoti i Kukurbinatos miestą. Atsakie S. Ciprionas: gieraj, waźiuosiu. Tare dar Paternus, bet ira man isakita kad ne węn Wiskupas bet ir kunegus źudiczio, pasakik man kurij musa miesti ira kunegajs? Atsakie S. Wiskupas: musu istatimaj nedalejd to, idant kits kita iszduotumem, tamsta ir bemanęs daseksi kurie ira kunegajs. Sakie Paternus: uźginta ira idant jus i sawa baźniczes nejtumet melsties, o jej kurs ejtu tur buti nukirstu. Tare S. Ciprionas : darik kas tau ira isakitu.
Poto sznekiesne źalnierej iszweźe S. Ciprioną i swetimą szali. Cze budamas ir daugieł ko pikta datirdamas; dźiaugies isz to, jogiej gał kiętieti nełajmes dieł mejles Kristaus ir dieł wieros sawa. Iłgajniu i wietą Paternusa pakluwa Galerius Maximus. Tas nieko netrukies isakie dum turtingum wirum, parweszti S. Ciprioną isz Kukurbitanas i Kartaginą. Tuodum atwikus szwętas Wiskupas gieraj numane, atejus jau pastarajej; wienok nej słiepies nej biega; bet tujaus sieda i ratus. Parwaźiawes i Kartaginą eje pri Galeriusa, bet tas kaźikuo neigaliedamas, ne norieje tąn pat diena sujuomi sznekieties, ir isakie kad parnakwotu namusi wiena Pona. Tuotarpu Kartaginas katalikaj pajutusis sawa Wiskupą sugriżus, apgule tus namus kuriusi is nakwoje. Wiskupas regiedamas pro łąga didi buri źmoniu о sargams nelejdąt łaukon iszejti negaliedamas; i sakie iszmintingims źmoniems idant saugotu jaunumenes, kad nakti pagał ko pikta nedasilejstu. Tejp szwętas piemuo ir smercziuj artinantes neparstoje saugoti nu pikta awelu sawa. Ritameta woz Wiskupas pasirodźe, apstoje ji daugibe źmoniu ir nulejda su aszaromis lig pat namu sudźes Galeriusa. Tas kłause S. Cipriona ar tu esi Wiskupu kataliku? Szis atsakie: asz esmi. Tare tolaus Galerius, prisaka tau Ciecorius idant apierawotumi diewajczems. Atsakie szwętas: to nepadarisiu. Tare dar sudże: mislik apej sawa swejkatą. Atsakie Wiskupas: asz neturiu ko misliti, o tu darik kas tau ira isakitu. Tuokart Galerius pagrobęs faksztą popieriaus parasze: „Tescius Cecilius Ciprionas tur buti nukirstu.” Ką wisiems girdant parskajczius, tare szwętas Wiskupas, „garbie Diewuj.” Iszgirdusi apej toki isakimą mine suszuka: „nukirskiete tad su juomi mamis wisus.” Pakiła didis klegiesis, motriszkoses uźwis bałsu wajtoje. Źalnierej tujaus wede szwętą muczelniką i tą wietą, kurioj turieje buti nukirstu. Daugibe źmoniu lidieje piemeni sawa. Atejes ant tos wietos, Wiskupas nuwiłka sawa jupą ir kłaupies budeliuj lijpe duoti dwideszimti pękis auksinus pats sau akis uźrisza. Źmones kłoste apsukuo jo drobules idant jo szwętas kraujes suszłaksztitu. Kunegas Julionas surisza jo rankas, o budelis tujaus nukirta gałwą S. Wiskupuj. Kuna jo katalikaj su źwakiems ir su iszkilmi pałajdoje. Drobules krauju suszłaksztitas, źmones łajkie atminimuj kajpo relikwies, o nieko netrukus toj wietoj kurioj szwętas gałwą uź Kristusą padieje; katalikaj pastate graźę baźniczę.
S. Ciprionas giwenimu sawa mokidamas mumis kajp stiprej prider turieties wieros kataliku ir kajp dransej rejk uź tą wierą gałwą gulditi; kningosi dar sawa ajszkiej moka: jogiej wiena tiera tikra wiera kataliku, jogiej nej dwi, nej tris negał buti (In tractat. de simpl. prael.) Jogiej Popieźius kajpo ipiedinis S. Petra ira gałwu tikieima kataliku, jogiej betos gałwos negał buti wienibes tikieima, ir jog nekłausantis tiewa szwętoje, ira netikielejs. (Ep. ad Cornel.) Jogiej kas niera wieniuiej su baźniczi kataliku, tas iszganitu negał buti (de simpl. prael.) Todieł ir mes sekdamis pawejzdą to S. muczelnika, noriekiem koźnoj wałondoj padieti gałwą uź tikieimą sawa, o kłausidamis jo moksła, milekiem Tiewą Szwętąii ir sakikiem Wieszpacziuj tankiej acziu, jogiej dalejda mums uźgimti kataliku tikieimi.
I pat saulieteki ira krasztas senowiej wadinamas Kapadocia: tami kraszti buwa miestas wardu Cezarea, kuremi pradźioj treczioje amźiaus uźgime mergajcze paskiaus praminta Daratu. Ta nu tiewu regas kataliku lig łajku iszmokita milieti tikrą Diewą, dar jaunitelie tebibudama, riźos amźinaj czistatoj giwenti. Wiskas gieraj kłojes: mergajcze auga, raszta iszmoka, dajlej elgies, mileje Diewą ir pati nu wisu milema buwa. Tuotarpu uźeje gadine kurioj pagonis pradieje katalikus parsakioti: atwaźiawes i Cezareą auksztas pardietinis Sapricius, tarp kitu paszaukie pri sawęs ir S. Daratą, kurej atejusej tare: pawadinau tawi diełto, idant daritumi apieras Diewams ir atliktumi isakimą Ciecoriaus. Atsakie Szwętoi: bet auksztesnis uź Ciecoriu ira Wieszpats musu kurs tejp pasakie: „Patem tiktaj Diewuj kłoniosis ir jam wienam tarnausi.” Jusu diewajczej źmonis buwa, Ciecorius źmogus ira; todieł prider juoba Diewa kłausiti nekajp źmoniu.
Таrе Sapricius, nutilsi kad pradies tau kajli ęgti, ej! wajkaj imkiet ję isztępkiet tarp sztułpu ir twokiet. Tiems bewejzent taj padarius, plakti ir draskiti pradiejus; atsiliepe S. Darata: „kąn сze kasot kajli mana, negajliekieties ranku ir stiprej diźkiet idant spieriaus iszwiszczio suźiedotini mana Kristusą. Kłause Saprieius o kami ira tawa tas Kristus? Szi atsakie, Kristus iźengie idangu, wienok ira wisur nematomas. Таrе pardietinis: kąn turi tauziti apej Kristusą, gieriaus padarik apieras diewams, isztekiek ir pagiwenk ant swieta kajp rejkient. Atsakie Szwętoi; welnems kłonioties neprider, o isztekieti negalu, nes turiu graźiausi jaunikajti Kristusą, kurs mani iwes i dangaus karalistę.
Giwena Cezareos miesti dwi motriszki, Krista ir Kalista, kurie dwi buwusi pirmu katalikiems nedaturieje muku ir iszsiźadieje Kristaus. Pri tiedwims tada Sapriciusas nuwedina S. Daratą ir priźadiei didi duoti uźmokiesni, bili tikta, prisuoktu Daratą iszsiźadieti kataliku wieros. Tiedwi kłausidami isakima tare S. Darataj: „kąn cze isidomiejej tuo Kristusu, iszsiźadiek jo o giwensi dajlej kajp je wedwi. Sewętoi atsakie, kąn cze sznekatau: judwim prider griszti pri Kristaus kurio begiedingaj isziźadiejetau. Tare sziedwi: wiena karta prapuolieu, nebipriims wedwems Kristus. Atsakie S. Darata, kodieł nebipriims, didesne jo ira gieribe ne kajp griekaj wisa swieta. Niera tokie nusidieima kurio Wieszpats pakutawojenczem źmoguj neatłajstu. Taj iszgirdusi Krista su Kalistu pradieje graudej werkti ir gajlieties silpnibes sawa.
Kieletuj dienu praejus Sapricius paszaukie Kristu su Kalistu pri sawęs ir kłause taridamas „no kąn: ar kiet jau Darata garbinti diewus musu? Sziedwi atsakie: kąn kietens pałajminta mergajcze! wedwi piktaj padarieu jogiej nusigądusi neiszturiejeu muku, wedwi to gajlewos ir pasitajsieu wiską kiętieti dieł Kristaus. Kad tus źodźius Sapricius iszgirda, paszoka jam apmaudas, neko netrukies tare tarnams sawa, imkiet tiedwi ir suwirinkiet katili. Tarnaj tujaus grobe aniedwie ir sumurdi i katiłą o pakurusis ugni wejziei kad neiszszoktu. S. Darata szalip stowiedaina tare, gieraj, gieraj, ejkietau pirm manęs pri Kristans ir asz ten wejkiej atejsiu, o sziedwi mełzdami idant Wieszpats atlejstu griekus; numire ir palika suwirintu.
Sapricius lijpe S. Daratą wieł isztępti tarp kieturiu sztułpu ir płakti: bet ta płakama juokies. Isakie jos szonus su karsztomis bliekomis deginti, bet szwętoi ir deginąt isz jo nedoruma ticziojos. Tada Sapricius tare, nukabinkiet ir muszkiet su kumstiemis par jos burną. Ant gała suszuka atkaklos mergajczes Daratos kuri nenor garbinti diewu musu, isakau gałwą nukirsti!
Toki sudą apskiałbus tare S. Darata, acziu tau Kristau jogiej tejp wejkiej wadini mani i roją sawa. Girdiedamas tus jos źodźius wienas ten pat stowis jaunikajtis wardu Teopilus, juokawa taridamas: Darata atsiunsk man isz to rojaus i kuri skubinis, wobułu arba erszkietroźiu. Szi atsakie; gieraj, gieraj, atsiusiu.
Woz S. Darata ateje itan wietą, kurioj turieje buti nukirstu, pasirodźe anaj graźus wajkielis, besituris rankosi mazgineli su trimis wobułajs ir trimis erszkietroźiemis. Iszwidusi aną Szwętoi tare: bogink tus wobułus ir erszkietroźes Teopiluj; nes jam priźadiejau. Wajkielis paeje o S. Darata tujaus nukirsta palika.
Wajkielis nuejes pri Teopilaus tare: szitaj atsiuncze tau pałajminta Darata tąn, ko no riejej. Taj pasakies palika kreźeli su wobe lejs ir erszkietroźiemis o pats iszgajsza. Teo pilus tus dajktus atiemes suszuka, tikrus ir didis ira Diewas Kristus. Kiti apsukuo sto wenczis jaunikajczej tare: „mełdamas ar isz prota iszejej? Ar senej pats isz krikszczionu ticziojejs o dabar Kristusą garbini? Atsakie Teopilus: neiszejau isz prota, bet su protu tikrą tejsibę sakau, jog Kristus isztiesu ira Diewu. Źinot jogiej dabar ira sausis o ar ma tiet kumet sausi mienesie tokies erszkietroźes, su tejp źalejs łapelejs? Taj man S. Darata isz rojaus atsiuncze, asz juokawau o ant ko tie juokaj iszeje.
Nieko netrukus kaźikas pranesze Sapriciu suj jogiej ir Teopilus kataliku palika. Todieł paszaukies ji pri sawęs tare, kąn taj girdźiu apej tawi, saka tawi kataliku tapus? Atsakie Teopilus: tikra tejsibe, nes paźinau jogiej Kristus ira Diewumi. Tare Sapricius: kajp gał buti diewumi źmogus nukriźiawotas? Atsakie Teopilus, ir asz nesenej tejpat sznekiejau, bet szędiena łosku Diewa apszwiestas, kitejp tus dajktus iszmanau ir suprantu jogiej Kristus noriedamas źmones atpirkti, numire ant kri źiaus. Tare Sapricius: kąn cze su tawi iłgaj biłoti, ar iszsiźadiek Kristaus, ar numirsi? Atsakie Teopilus gieriaus numirsiu.
Taj iszgirdes pardietinis lijpe tarnams sawa pakabinti Teopilu ant sztułpu ir draskiti jo kuna. Draskąt muczelnikas buwa łabaj linksmas. Tarnaj pradieje dar ji deginti o Szwętasis tare: „Jezau Sunau Diewa padiek man wis taj iszkiętieti. Ant gała Sapriciuj lijpant, S. Teopilus nukirstas palika. Tejp sawa krauju apsikrisztijes nueje i karalistę dangaus, kami linkminas ir linksminses par amźius. Amen.
Łajmingi łajkaj kuriusi źmones tejp kątrej guldi gałwą sawa uź tikieima kataliku!
Rejk źinoti jogiej po uźgimimA Kristaus dwiliktami amźiej, kiła iwajri netikielej, daug ko pikta darątis baźniczej szwętaj, kurę no riedamas Wieszpats ginti, paskire kąn S. Dominika idant ue węn pats bet ir jo sunaj spir tumes prisz neprietelus kataliku.
Hiszpanios źiamiej miesti Kalaguroj, gime wajkielis kurs pri krikszta S. gawa wardą Dominikas. Jo tiewas Peliksas Guzmanas su motina Jonki buwa łabaj turtingu: todieł ir paukteriejusi sunu , iszlejda pri sawa gięties Erciwiskupa, idant nu pat kudikistes prigustu Diewuj tarnauti. Kajpogi wajkielis su noru mokies raszta, kas rita miszioms słuźije, nekulies, ir łabaj buwa paklusnus wiresnibej.
Juoba paugusi tiewas nuweźe i Waleneią. Cze tebudamas Dominikas ne węn moksłusi bet ir bajmiej Diewa auksztin paeje, Idant galietu czistatą su wisu uźłajkiti, wina butinaj negiere, o badams uźejus ir kningas sawa pagalau iszpardawoje, bili tikt paszełptu alkanus.
Oksonios Wiskupas Dydakus iszsigirdes apej diewabajminguma S. Dominika, atieme ji pri sawęs, pakiele i kanauninkus o waźiuodamas i Wokicziu źiamę iszsiweże ji ligiej. Atwikies i Tolossą Prącuzios miestą, atrada naujej kiłusius netikielus Waldensajs wadinamus. Matidamas daugibę klistancziu źmoniu susimiła ant ju ir pradieje pats su S. Dominiku mokiti tikros kataliku wieros. Niepawidała nebuwa tąn darbą wejkiej pabęgti, todieł S. Dydakus pametes netikielus lejdos i Wokieeziu źiamę, atlika rejkałą o grįźdamas ticziomis uźwaźiawa i Rima ir meldźe Tiewa szwetoje idant atjemes nu jo Wiskupistę, dalejstu Tolossoj netikielus mokiti. Popieźius S. Dydakuj Wiskupistes iszsiźadieti nedalejdes, pasiuncze i Tolossą dwileką zokaninku Cystersu, o su tajs wękart ir S. Domininka. S. Dydakus namon sugriźes wejkiej mire. Kunegaj i Tolossą pasiusti kiek galiedamis mokie netikielus ir wercze i katalikus, bet iłgajniu pawargi iszskida, woz S. Dominikas su draugajs sawa bepalika. Kas diena łabaj graudingus pamoksłus sakie, asztres aszutines diewieje, duonu pati mita, ant plikos lętos gulieje; todieł neuźkięcze jo netikielej, bet katalikaj milieje ir uź szwętą skajcze, nemaź wienok ir netikielu i tikrą wierą sugriźa.
Netikielej parasze kningą baźniczej S. pri szingą, S. Domininkas parasze kitą ir paro dźe wisas mełagistes ju kningoj esanezes. Pa skiaus netikielu kninga kajpo melaginga sudeginta palika o S. Dominika tebier ir lig sziolej.
Wiena karta atsiliepe netikielej „mes ta wi uźmuszma. Atsakie S. Domininkas, dar nesmi wertas buti muczelniku. Kita karta uźszoki ji netikielej wiena pati, tare: kąn daritumi kad mes tawi norietumem uźmuszti?
Szis atsakie: melszczio idant mani ne wękart bet palęgwaj źuditumet, kad daugiaus galieczio iszkiętieti dieł Kristaus. Netikielej matidamis jo tokię drąsibę, paleida swejką.
S. Domininkas priskiries szeszioliką kunegu: tus kad turietu kuo majtinti, Jomilesta Simones dawe jam szmotą źiames ir suszelpe ji tejpogi Tolossas Wiskupas Fulko ir tejp pasidare it koks zokanas turtajs apwejzietas.
Kad Fulko i Rima waźiawa nusiweźe kartu ir S. Dominika , kurs cze budamas meldźe Innoceneiusa popieźiaus idant daleistu jam naui zokaną Koznadiju istejgti. Popieźius par źodi dalejda ir isakie kad giwentu pagał istatima arba regułas S. Augustina.
Innocenciusuj mirus S. Domininkas wieł lejdos i Rima ir meldźe Honoriusa III. Popieźiaus, idant naui Koznadieju arba Dominikonu zokaną patwirtintu. Ką Tiewas Szwętasis ir padare. Rimi pasirodźe par sapna S. Dominikuj Motina Szwęcziause kuri tare Kristusuj: „Suneli milausis, nespausk źmoniu dieł ju grieka, szitaj turiu du wiru, kuriuodu sudraus swietą ir priwers pakutą dariti.” Taj tarusi parodźe i S. Dominiką ir S. Prąciszką. Rita meta S. Dominikas atradęs S. Prąciszką baźniczioj besimeldanczi, paźina aną ir szirdingaj pabucziawa. Su lig tuokartu tarp tuodums Szwętuosiums didźe buwa prieteliste, kuriuodu ir Sunams sawa isakie, idant tarp sawęs mi lietumes. Diełto taj Dominikonis su Bernadinajs brotaujes.
S. Domininkas Wiskupuj lejdant, Tolossas miesti pas baźniczes S. Romana pastati pirmąi sawa zokana klosztoriu isz kurio i wisas szalis iszsiuncze zokaninkns idant statitu klosztorius ir mokitu źmones. Daugibe ne węn jannikajcziu bet ir mokitu wiru stoje i tą naui zokaną. S. Dominikas treti atwei Rimi būdamas, par sawa pamoksłus daugieł nedoru grieszniku pri Diewa sugrąźina. Dar wiena wajką numirusi, murininką bajsej susikułusi ir kaźikoki Stapona uźsimuszusi; isznumirusiu prikiełe. Didźej tika jam neturtas, tiewiszkiu negiejdźe, seną jupą diewieje ir pats giebieje ubagauti. Su kitajs brolejs iłgaj baźniczioj meldies, ant pliku lentu gulieje, ankstij kieles tujaus eje i baźniczę melsties, mejsos newalgie, gielźies asztrę juostą wisados ant pliku kunu neszioje, miszes kas diena łajkie o pastininką ir sirgdamas pasnikawa, tankiej par kiauras naktis baźniczioj meldies, ałtorius szłuoste, kas nakti tris kartus płakie sawi su gielźies lęciugiełu pirmąi uź sawa nusidieimus, antrąi uź griekus kitu, a tretii uź duszes numirusiuju.
S. Domininkas noriedamas patraukti szirdis źmoniu ant mejles Diewa ir Szłowinima Marios Panos, iszmane Roźancziu. Ta ira sudieje it koki wajniką isz tajemnicziu wieros Szwętos, ir lijpe baźnicziosi sawa zokana diena isz dienos giedoti. Dar dieł nemokancziu skajtiti ir dieł pasenusiu, iszrada poterelius ant siułu suwerlus, idant źmones mełzdamos nesuostumes skajtimu poteru.
Kaźikumet S. Dominikas tare brolems sawa: priesz źolu szwęczę jumis butinaj pamesiu. Sakie taj apej smerti sawa. Źodis jo iwika nes priesztą szwętą łabaj isirgies, kuneguj Wenturuj isz wisa amźiaus sawa iszsispawiedojes ir szwęcziausi Sakramętą prijemes; tare brolems sawa; wejkiej mirsiu, bukiet wienibiej, miliekiet nusiźiaminęma ir miegkiet neturti. Pamates zokaninkus werkięt tare: newerkiet, neuźmirisziu asz jusu ir antrami swieti budamas. Taj pasakies atidawe duszę Diewuj. Kunas jo guł Wałaku źiamiej Bononios miesti, kami Wieszpats Diewas par uźtarima S. Domininka daugieł stebukłu dara.
Grigalus dewintasis Popieźius, metusi tukstancze du szimtu tris deszimtis trecziusi minawotą Dominiku iszpaźina uź Szwętą ant garbies Wisagaleneze Diewa. Amen.
MieSti łajmingami, mieSti atweju atwejejs sułajstitami krauju Szwętuju muczelniku taj ira Rimi; uźgimE mergajcze kurę jos gimditojej praminE Egnieszki. Ta diewabajmingaj kataliku tikieimi auginama, wajkszczioje kas diena i swetimus namus mokities raszta ir siuwene. Wiena karta namon grisztątę Egnieszkię pamacze sunus turtinga storastas Semproniusa, ir tujans didelej anoj isimilieje; nes buwa łabaj dajli. Todieł nieko netrukies pasiuncze anaj nemaźas dowenas ir leldźe idant źadietu jam sawą rąką. S. Egnieszkie eje tuokart trilektus metus amźiaus sawa: sudus storastas buwa turtingas, jaunas, graźus, rodies tada wisiems jogiej gał wejkiej anuodu i porą suejti; wienok Szwętoi pasisakie nenoręti tekieti. Jaunikajtis tardamas maźas dowenas tepasiunczes, antra karta dar brangiesnes anaj nusiuncze ir pats pri jos nueje.
Tuokart Szwętoi tare jaunikajcziuj: be rejkała man giejdi itikti: asz tamstas moterį buti negalu; nes sukitu jau suderiejau. Tas suźiedotinis mana apdare mani su manelejs, ausis mana papuosze su auksinejs aukskarajs, krutinę uźdęgie su siłku skiepetu, didźiausius turtus man duoti priźadieje, graźumuj jo stebas paties aniołaj. Paskiaus ajszkiej tare, su źiedotiniu mana ira Kristus, jam czistatą priźadiejau ir negalu nestowieti pri źodźe. Iszgirdes tus źodźius jaunikajtis didelej isirupina ir isirga.
Sempronius gajliedamos sunaus sawa, pats eje pri tiewu S. Egnieszkies ir meldźe idant źadietu dukteri, bet ir tuokart ta pasisakie netekiesęczi. Kad Sempronius didźej stebiejos ir kłausinieje diełko nenorietu eiti, tare kaźikas, Egnieszkie diełto nekięt sunaus tawa jogiej ira kataliku raganu. Taj iszgirdes prasidźiuga, eje namon ir tare: nu gieraj: prispausiu asz ję kajpo nekłausanczią isakima Ciecoriaus ir turies mana marti buti.
Sempronius tarsi i tuźes, atwedina pirmu prisawęs tiewns S. Egnieszkies ir linkieje idant lejstu dukteri sawa. Kad tie sakies negalęczis jos priwersti, atwedina ir S. Egnieszkię. Kurej po iłga sznekiesi tare: kad tejp esi atkakli ir niekini sunu mana, turi wieną iszrinkti, ar apierawoti diewienej Westej, kuri rejkałau apieros nu nekałtu mergajcziu, arba ejti i numus palejstuwiu idant tęn butumi uźgiedinta. Atsakie Szwęta, prisz tawa Westę gałwos nenulęksiu nes ira tiktaj stowiłu isz akmenies nukałtu , o galingas Diewas mana, apgis mani nuog wisokiu biauribiu.
Tuokart Sempronius ipikies isakie tarnams sawa, szwętos mergajczes wisus drobuźius nuwiłkti ir nuogą westi i namus palejstuwistes. Tarnams wedant, Kristus tejp pailgina S. Egnieszkos płaukus, jog tie gieresnej uźdęgie jos kuną, nekajp drabuźej. Atwesta i nepadorius namus, atrada jupilelę, su kuri tujaus apsiwilka. Daug jaunikajcziu atejdawa i tąn wietą , newienas tecziaus nedrisa jos kuszinti, nes szwęta mergajcze meldies ir garbina Diewą. Nieko netrukus atejn ir sunus Semproniusa, nor Szwętos nepadorej dasilitieti; bet pakarotas nuog Diewa parpul ant źiames nebgiwas.
Wisa ten buwusi jaunumene suszuka, gielbiekiet Rimionis, gielbiekiet; szitaj, ta ragana uźmusze sunu storastas! Daugibe źmoniu subiega, wisi stebiejos ir iwajrej sznekieje o kaźikas nubiegies pranesze storastaj, jogiej sunus jo numire. Ateje wergdamas Sempronius ir tare S. Egnieszkiej: „Susimiłdamoi diełko uźmuszej sunu mana par sawa, źawieimus? Atsakie Szwęta, ne asz uźmusziau bet rikszte Diewa. Juk daug buwa kitu jaunikajcziu o giwi palika, nes nieka nepadore man dariti nedrisa, o tawa sunus buwa begiedis, diełto galibe Diewa ji pasmerkie.
Werksmingas tiewas pradieje łabaj melsti S. Egnieszkies idant tejktumes atgiditi jo sunu. Szi atsakie ne asz, bet Diewas mana taj tegał padariti. Susimiłusi wienok ant nuluduse, atsikłaupe ir meldźe Kristaus Wieszpaties idant dieł parodima galibes sawa sugrąźintu giwibą jaunikajcziuj. Dar szwęta małdos nebęgie o jaunikajties swejkas atsikieles suszuka wienas tiera tikras Diewas kataliku , o musu diewajczej nieku ira! Iszgirdusi tus źodźius mine, atsilijpe, uźmuszkiet tąn raganą kuri źuda rimionis. Sempronius iszwides tąn stebukłą susizgriba ir nebnorieje S. Egnieszkies be warginti, bet antrus sudźe Aspazius jos nepalejda.
Tas sukurdines didę ugni S. Egnieszkię imetina, wienok ugnis i dwi szali iszsisklejdusi jos neswilina. Szwętoi rankas idangu pakiełusi szep meldies, oj! Wieszpatie gieriausis kurs nedalejdaj idant kunas mana but suteptas, priimk jau duszę mаnа i amźiną linksmibę troksztu kuo grejcziaus tawi iszwisti. Woz małdą pabęgie, Aspaziusuj lijpąt wienas tarnas priszokięs, parpiowe su szobli gierklę S. Egnieszkies, o ta krauju apsilijusi tujaus numire. Tiewas su motinu atiemusiu kuna dukteries sawa, pałajdoje daj1ej, netolie nu miesta Rima, kami wejkiej buwa pastatita baźnicze warduj S. Egnieszkies paszwęsta.
Nes ta baźnicze buwa uź miestuj, diełto katalikaj parsakioiemis giebieje naktimis pagał, susiejti pri graba S. Muczelnikies ir melsties. Kaźikumet uźpuole jus pagonis ir kuri pakluk musze. Wisiems iszsibłaszkius bepalika wiena S. Emerenciana kuri tare, bediewej uź kąn muszat nekałtus źmones, anie par małdas sawa daug jums giera dara. Bet pagonis to nekłausidami, sugrobe ję ir uźmusze su kulejs arba akminimis. Tiewaj wienakarta toj baźniczio lig wiełuma besimełzdamis iszwida buri Szwętu mergajcziu o tarp tu ir dukteri sawa S. Egnieszkię, kuri tare, ne werkietau manęs asz esmi łajminga ir wisako partesu, su tomis wisomis linksminuos nes igijau tą kuri giwendama miliejau. Su lig tuokartu tiewaj jos lowies werkti.
Motinas kurios tankiej pardaug werkiet mirusiu wajku jusu, susipraskiet negieraj darantes ir źinokiet jogiej nekałtiems wajkams ir dajlej su Sakramentajs mirusiems źmoniems, gieriaus ira anami swieti, ne kajp cze ant źiames.
S. Elzbieti, duktie Gietrudes ir Ędriejaus Węgru źiames karalaus, kudikiu tebibudama suderieje su Ludwiku Turingios kunegajksztajcziu. Tas atęczę sawa moteri woz treczius metus amźiaus sawa uźkludusę, nuweźe i Turingią ir ten wękart su sawa seseri Egnieszki augina. S. Elzbieta septineriu dar metu, jau kiauraj wisus poterus mokieje, tankiej meldies, duksawa, ubagus maldze ir łąkie artimą baźniczę, radusi kumet uźdaritą, pri duru meldies ir slęksti bucziawa.
Dwariszkiej o uźwis Egnieszkie Ludwika sesuo matidama tą diewabajminguma S. Elzbietos pradieje isz jos ticzioties ir sakic, kam cze ję parweźiet, rejk ję pasiusti i klosztoriu, ana tikt i miniczkas teder. Netruka ir tokiu kurie ajszkiej prikalbinieje jauną kunegajkszti Ludwiką, idant karałajtę S. Elzbietą pri tiewa nuweźines, kitos sau mergajczes pajeszkotumes. Bet szis atsakie, ne duok Diewi idant asz tejp Szwętaj panelej źodźe nedaturieczio, asz su anu suderiejau , asz aną ir imsiu uź moteri. Negi pamaława; nes woz tiktaj S. Elzbieta ateje i toki amźiu, kuremi jau motinu buti galieje, Ludwiks pajeme ję sau uź moteri.
S. Elzbieta moteri palikusi dar diewabajmingiesnej giwena: wira tikraj milieje, kad is kur waźiuoti riedies, szi nenorieje iszlejsti, lig isznaktu giebieje melsties, pawarguse gule i kijtą łową, wiras ne węn anaj to negine, bet dar tankiej ir pats kartu meldies. S. Elzbieta kas diena misziu S. kłause, łabaj tankiej pasnikawa, kas pertuicze su riksztiems płakies o gawienioj koźna diena ir sawa tarnajtiems isakie płakties, spawiednika sawa Konrada wisumet it tiewa kłause. Kaźikumet brangiejs apsidariusi drabužejs kad ieje i baźniczę, źwilkterieje i Diewa muką, labaj susigieda ir tare pati sawiep: Kristus nuogas kiba ant kriźiaus o asz apsiriedziau su siłkajs ir manelejs, nu Kristusa ir apasztołaj pabiega, o sumanęm tokie daugibe tarnu ejn, oj biauribe argi tau padoru tejp dariti? Su lig tuokartu saugojes brangiu drabuźiu. Wiruj nesąt dar mękiesnej daries, o jam parwaźiawus padoresnej giebieje riedities idant wiruj itiktu.
Didej buwa miłaszirdinga: ne węn pawargielus maldźe bet ir pati jems tarnawa. Wiena ubagajti paczi apkirpa apgierbe nu giwe ir szukawa, siratuczius mokie poteru, drabuźelius ju łope ir źekies jems niere. Kaźikumet neturiedama ko duoti pawargielems, sawa cziujką atidawe. Didemij kietwergi ubagams kojes mazgoje o nupłowusi bucziawa, didźiojej subato su majszelu neszina, dalije neturtingims piningus, ant ałtorejs dowinas krowe it szejpjau źmones.
Kad metusi tukstancze du szimtu dwideszimti pęktusius badaj kiła o kunegajksztis Ludwikas i Wałaku źiamę iszwaźiawa, S. Elzbieta daugibę grudu ałkanęms iszdawi ir dewinis szimtus neturtingu pati sawa rankomis penieje. Pagimdźe sunu kurem dawe warda Hermanas ir dwi dukteri. Tus wajkus sawa nu pat kudikistes łabaj dajlej augina ir mokie Diewa milieti.
Wisam kam kłojętes: Popieźius paszaukie Europos karalus idant ejtu Turku muszti. Diewabajmingas kunegajksztis Ludwikas pakłausęs bałsa Tiewa Szwętoje, pats su buriu źmoniu sawa iszeje; bet woz i sałą Sycilios atpłaukies, susirga ir mire. S. Elzbieta apej taj źinę gawusi, apsiwerkie ir atsidawe Diewuj. Sunus jos Hermanas jaunas tebibuwa, diełto ponibe pakiele i kunegajkszczius, broli mirusioje Ludwika, Henriką.
Tas noriedamas tikru Ponu buti, S. Elzbietą su jos sunu ir dwęm dukteręm iszgine isz rumu, uźgine pagalaus źmoniems ję priimti. Neturiedama kur pasidieti, prisigłaudže pri wiena kunega ir toki neturtą kiętieje, jogiej wajkus sawa siuncze par źmones ubagauti. Wisi isz jos ticziojos, wiena sena motriszkie sutikusi ąksztoj uliczioj, ticziomis S. Elzbietą parwerte i purwą. Szwęta wienok nepika bet juokies.
Wiena karta misziu bekłausidama, iszwida Wieszpati Kristusą kurs anaj tare: „ar nori tejp su manęm buti, kajp asz noriu? Atsakie Szwęta, tejp Wieszpatie mana, tejkies buti su manęm o asz niekumet ne noriu nu tawęs atsiskirti, ir tawęs wisumet turiesiuos. Nu to łajka didę linksmibę szirdiej sawa jaucze.
Wiskupas Bemberga, S. Elzbietos diede, iszsigirdes apej jos neturtą, parweźina tę pri sawęs, ir wisuo ko aprupina. Paskiaus nuwaźiawa pri kunegajkszcze Henrika ir darodźe jo bajsę nedoribę ir netejsibę. Tas susizgribes źadieje S. Elzbietaj turtus ir tiewiszkies, bet szi neprijeme. Kietina ję antra karta iszpirszti, bet szi nors dar łabaj jauna tebibuwa, pasisakie wienok nebtekiesęczi.
Miesti Marpurgi, padirbinos sau ertus namus, kuremi it klosztoriuo giwena. Maźne kas diena pijtawa su ubagajs. Taukiej raupuotus kuriu kiti źmones nie wejzieti neapweźieje, szi swadina uź stałą. Turieje dwi isztikiemi tarnajczi, Gutkę ir Jętrudę, kurie dwi pardaug milieje. Ką pamates S. Elzbietos spawiednikas Kondratas, isakie kad atlejstu. Kajpogi Szwęta nors werkdama tecziam atlejda, u su lig tuo kartu nebturiedama ko ant swieta bemilieti; dar didesnej Diewą milieje.
Par werpałą duoną sau ir pawargielems pelne; skanesni walgi gawusi ubagams atidawe , o pati pawirinusi undeniej duonas płuteles , walgie ir tą sriubą sriebe. Węgru Karalus S. Elźbietos tiewas, norieje ję pri sawęs pargauti, bet szi newaźiawa. Atiemusi nu Henrika kunegajkszcze, sawa pasogas piningus, woz newisus pawargielems iszdalije.
Kad jau pastarąi kietina susirgti, pasirodźes anaj Kristus tare, ejk iszrinktoje mana, atidarisiu tau łową nu amźiu patajsitą. Po to rcgieima isirga ir woz kietures dienas tesirgusi, apwejzieta Szwętajs Sakramętajs pasirinka. Pri jos kuna Wieszpats daugieł stebukłu dare, diełto Grigalus dewintasis Popieźius, wejkiej iszpaźina ję uź szwętą.
Skajtidamis tą źiwatą, wajkaj: mokikieties nu kudikistes Diewą milieti; mergajczes: supraskiet kajp rejk nekaltibiej jaunas dienas parlejsti; moteris: numanikiet kajp iszpuł ir Diewa ne uźmirszti ir wirą milieti; naszles: dieł jusu cze didźiausis pamoksłas, kajp rejk czistatą łajkiti ir neuźmirszti pawargielu.
Nemažas tarnas Diewa, mokitinis Wieszpaties Kristaus: S. Ędriejus gimė židu zumiej, szaliej wadiuamoj Galilea, miešti Betsajdoj. Jaunosi dienosi sawa, buwa żwejui bet pajutes S. Joną Kriksztitoi pajordaniej graudingus pamoksłus sakant, nueje pri to Wieszpaties pranokieje ir palika jo mokitiniu. Kad wiena karta Kristus Jezus ateje i Pąjordani, S. Jonas su pirsztu Iszganitoi rodidamas suszuka: „Szitaj awinelis Diewa, szitaj kurs najkien griekus swieta.” S. Ędriejus tus jo źodźius iszgirdes, tujaus eje paskuo Kristaus. Nieko netrukus wienok wieł pamecze Wieszpati. Kaźikumet Izganitojas pakrasztejs juras Galileos bewajkszcziodamas, iszwida tą pati Ędrieju su sawa brolu Simonu beżwejojęcziu ir tare anuodum: ejkitau po manęs o padarisiu judu źweju źmoniu.” Sziuodu tu źodźiu pakłausiusiu beregięt pamecze tinkłus ir sekie Wieszpati.
Kad Iszganitojas isz numirusiu prisikieles iźęgie i dangu, S. Ędriejus apsakinieje Kristusą Tutorems arba Scitams. Nieko netrukies nukielawa i Tracią, Epirą ir Achają. Tami kraszti jam beesant atwaźiawa i miestą Patras pardietinis wardu Egeas ir werte źmones idant diewajczems apieras daritu. S. Ędriejus aną sutikies tare: źmones sudyi o sudźies tawa dangiszkoje nepaźisti, rejk ji paźinti o męku diewajcziu iszsiźadieti. Atsakie Egeas, bene tu esi Ędriejus kurs nauję wierą nu Rima Ciecoriaus uźgintą płatini? Tare Szwętas: Rima Ciecorius dar nepaźina, jogiej Kristus Jezus ateje dieł iźganima źmoniu. Atsakie Egeas, kas isz to jog Jezus sakies źmoniems gierą darus, o wienok źidaj ji pri kriźiaus prikała? Atsakie Apasztołas, kriźiaus muka dide ira pasłapte, kurios nesuprant netikanczis i Kristusą. Tajs ir kitajs źodźejs S. Ędriejus biłodamas su Egeasu: norieje aną i katalikus parwersti; to wienok nedarodźe, nes sudźej truka łoskas Diewa.
Po iłga sznekiesi Egeas lijpe S. Apasztołą nuwesti i kalini. Pajuti apej taj źmones szwętąi milenczis, apstoi kalini ir norieje atmuszti; bet Apasztołas tare, nedarikiet to wajkaj, nedarikiet. Juk ir Kristus smerczion wedamas galiejes but atsispirti o wienok nespiries. Daugiaus pasakisiu: patis bukiet pasitajsi koźnoj wałąndoj wiską kiętieti dieł Kristaus. Taj girdiedamis źmones, kaline nebkuszina, wienok par kiaura nakti stowieje pri duru ir kłause pamoksłu S. Apasztoła.
Rituj iszauszus ateje Egeas ir kłause Apasztoła taridamas: nu kąz ar nori su mamis giwas linksminties ar bajsiu smercziu mirti? Atsakie Szwętas, jej itikiesi i Kristusą linksiminsiuos su tawęm: nes diełto mani pasiuncze itąn krasztą Kristus, idant neszezio apszwietimą źmoniems. Tare Egeas o asz idiem diełto tawi wertu kad diewams apierawotumi, jogiej daug źmoniu pakłajdinaj ir jej neapierawosi ne maźką nukiętiosi. Atsakie Apasztołas: neapierawosiu darik kąn tinkamas. Tada Egeas lijpe ji pagulditi ir didelej płakti. Nupłakus pakieldina ir wieł kłause benenorietu diewams apierawoti? Apasztołuj gienątes lijpe ji pri kriźiaus prikiergti.
S. Ędriejuj pri kriźiaus ejnant, susirinka daugibe źmoniu, wisi bałsu sakie: kuo nukałta wiras Szwętas, tejsingas prietelus Diewa? Uź ką ji wed pri kriźiaus? S. Apasztołas kriźiu iszwides suszuka: „buk swejkas kriźiau par kączę Wieszpaties paszwęstas! oj gieras kriźiau par dasilitieima sunariu Kristaus papuosztas! senej tawęs jeszkojau, atimk mani nu źmoniu ir atiduok Mokitojuj mana Jezusuj; idant kajp par kriźiu mani atpirka, tejp par kriźiu priimtu.
Isztares tus źodźius nuwiłka cziujkę sawa ir atsidawe i rankas budelu. Tie tujaus pakielę ji ant kriźiaus, rankas ir kojes jo su wirwiemis prirajszioje. Far dwi dieni giwas kibodamas ant kriźiu mokie źmones ir kartkartiems isakie idant bewelitu: turtu, wajku ir paczios giwibas nustoti, ne kajp kataliku wieros iszsiźadieti.
Ne węn katalikams, bet ir pagonęms i kirieje wejzieti i nekałtą seni iłgaj źudantis ant kriźiu; todieł nuejusis pri sudźes meldźe idant lijptu nulejsti źemęn. Egeas sąprotaudamas jogiej gał kilti sumiszimas, pats nueje pri kriźiaus ir lijpe atriszti kibanczi Apasztołą. Tas iszwides kąn su juomi kiet dariti, meldźe Wieszpaties idant dalejstu jam numirti. Kajpogi źmoniems dar tebrisząt, S. Edriejus atidawe dwasę Diewuj. Motriszkie Maksimilla auksztos giminies, kuna to Szwęta Apasztoła dajlej miesti Patras pałajdoje. Egeas nesugriźes namon, stajgu pawirta ir numire.
Nors S. Apasztołą nedori stabmeldźej nugalabiję , wienok tikieimas kataliku Achajos kraszti bepalaubos płatinos; nes źmones pasakodamis kits kitam wisus źodźius kibancze S. Ędriejaus ir atmindamis jo gierus darbus, kas kart juoba miega naujemi tikieimi.
Cze matom jogiej źmogus padorej giwenes ir mires, dar kitus wed aut giera; todieł mokikiemos gieraj dariti ne węn dieł sawęs bet ir dieł artima.
Dagobertuj-Prącuzu karalu esant, pirmuoju jo dwariszkiu buwa Pipinus, kurs turieje moteri wardu Iranę. Ta pagimdźe tą S. Gietrudę kurios giwenimą cze kietu aprasziti:
S. Gietruda nu pat maźu dienu, wękart su motinu kas rita ir wakara iłgaj meldies, nuejusi i baźniczę kningeles skajcze ir poterus kalbieje , ne rupieje anaj kas kami stou ir kajp kuri ira apsidariusi, namon sugriźusi niekumet wełtuo netruka, kas rita ir kas wakara wisus sawa knebinius Diewuj apierawoje, о idant galietu juoba dar itikti Wieszpacziuj, padare priźadą niekumet netekieti.
Tiewas apej toki norą dukteries sawa nieka neźinodamas, wisumet kietina iszriediti, bili tiktaj padorej atsitiktu. Turtingoms mergajtiems niekumet netrukst jaunikajti, negi truka S. Gietrudej. Nieko nebuwus atwaźiawa i zalietas sunus kunegajkszcze Austrazios ir prikalbiejos karalu Dagoberta, kurs par pietus tare Szwętaj: „ar nenorietumi buti moteri to graźe jaunikajcze?” Bet szi tujaus pasisakie źadiejusi Diewuj czistatą ir nekietączi nej to, nej kita jaunikajcze buti moteri. Pipinuj mirus kad Irane molina S. Gietrudes suosies su turtajs sawa, Wiskupas Amandus patarė idant tus iwajrius źigius pametusi, padirbintumes sau klosztoriu ir tami wękart su dukteri giwentu. Pakłause Irane Wiskupa ir padirbinos Niwelloj klosztoriu kuremi su dukteri miniczku palika.
Daugiem nepatika toks aniedwęms giwenimas: wieni norieje iszgauti isz klosztoriaus S. Gietrudę ir uź moteri paimti, kiti pliesze aniedwęms turtus tejp jogiej kartas ir misti kuo neturieje, dar kiti ticziojos isz aniedwęms diełto, jogiej galiedami padorej tarp źmoniu giwenti i miniczkas ilinda. Irane idant nieks nebwiłtams S. Gietrudes gauti, pati anos ilgas kassas nukirpa. Su tig tuo kartu Szwęta duktie isz wisos sawa gales stejgies itikti Izganitojuj: pasnikawa, daug pawargielu szelpe, łabaj iłgaj kas diena meldies ir pradieje i sawa klosztoriu kitas mergajezes rinkti, kuriu Irane pardietini palika.
Motinaj klosztoriej mirus, S. Gietruda pardietini palika. Pakiełta i tą wiresnibę, palikusejs motinas piningajs state baźniczes, klosztorius ir szpitoles. Daugibę naszlu, parejunu, łuoszu ir pawargielu sawa gieru majtina. Tankiej kalinėms piningus ir walgius siuutinieje. Kaip pirma buwa pagal wiresnibes klosztoriej, tejp wisupirmu ėję melsties. Giebieje kningas apej Diewa garbę suraszitas skajtiti ir kiauraj wisą rasztą Szwętą iszmoka. Kaźikumet pas ałtoriu S. Sykstusa besimełdant, apdęgie jos gałwą didźe szwiesibę, tejp jog wisa baźnicze praszwita. Kitas miniczkas mate tą prajową ir stebiejos.
Dar jaunami amźiej tebibudama, pradieje tankiej sargaloti; todieł nebnoriedama besuosties meldźe seseru sawa miniczku idant kitą mergajczę paskirtumes sau i pardietines. Tos paskire Wilfertrudę S. Gietrudas giminajczę. Ta Wilfertruda tejpogi uź didźę klosztoriej skajties: nes kiłusi isz senos prącuzu karalu giminies, łabaj buwa turtinga. Daug kunegajkszcziu ir karalu norieje isztraukti ję isz klosztoriaus ir uź moteri paimti; szi wienok nepasidawe ir ne norieje tekieti. Kad i pardietines pakiełta buwa, woz dwideszimtus metus amźiaus sawa telurieje.
S. Gietruda taj mergajczej wiresnibę atidawusi, sawęs bewejzieje: be partrukie meldies, kuna sawa gan jau siłpną wargina pasnikajs, ir kas diena tajsies mirti. Jauźdawa sawiep didźę silpnibę nusiuncze wieną tarnajczę pri zokaninka Ultana, kuri nuejusi tare: „Kristaus mergajcze Gietruda kłaus tawęs kumet rejks anaj mirti? O tas atsakie, rito diena misziu łajkie Wieszpaties tarnajcze Gietrude iszejs isz kuna. Ir pasakik anaj idant nenugąstautu, nes S. Patriciusas su buriu aniołu ję priims.” Ta sugriźusi wis kąn pasakie S. Gietrudej, kuri rituj iszauszus iszsispawiedoje, prijemi Szwęcziausi Sakramętą su paskutiniu patepimu ir nieko netrukus atidawe duszę Diewnj. Taj atsitika po uźgimima Kristaus metusi szeszi szimtąj, szeszes deszimtis kietwirtusi, o trisdeszimtis trecziusi amžiaus S. Gietrudes. Pas jos grabą Wieszpats daugieł stebukłu dare, diełto ta miniczka uź szwętą palika paskajtitu.
Pałajmintas mergajczes kurios par kiaura amźi iszsisaugo nepadoriu darbu; nes kuni budamas giwen it aniołaj!
Nors S. Grigalus apej kuri pradedu rasziti, nerejkałau garbies nu predku: nes gana jos tur par darbus sawa; wienok pasakisiu jogiej buwa turtinga Gordiusa Rima Senatoriaus ir Sylwios sunu. Tejp auksztaj gimes ir prideranczej wisokie raszta iszmokitas, wejkiej but galiejes pasijkti didźes wiresnibes; tecziaus tu nenoriedamas riźos stoti i kunegus.
Pałajdojes tiewa ir wisus jo turtus igijes, iszdirbina szeszis klosztorius Sycylioj ir wisiems tiewiszkies dowenoje. Namus pagalau sawa Rimi esanczius i klosztoriu pardirbines wisus tiewu sawa brangius dajktus cze sudieje ir pats zokaninku palika. Klosztoriej giwendamas: meldies, kningas skajcze, rasze ir saugojęs wisokie grieka. Wiena karta atejes pri S. Grigalaus źmogus, sakies par twanus wisa sawa turtele nustojęs ir meldźe idant suszełptu. Szwętas susimiles dawe jam szeszis auksinus. Nieko netrukus tas pats źmogus wieł sugriźes tare: daugieł ko nustojau, o maź mąn piningu tedawej. S. Grigalus wieł jam dawe szeszis auksinus. Tris dienas pralejdes dar tas pats źmogus meldźe paszałpas. S. Grigalus norieje dar duoti, bet tarnas tare, piningu jau nebiera, tiktaj ira sidabra palmiskas kuremi tamstaj motina siuntinie walgius. Atsakie Szwętas, atiduok tą pati szem pawargieluj, tas ir atidawe. Paskiaus pasirodźe jogiej tuo pawargielu buwa Aniołas, kurs Szwętą gieradiei sawa , tankiej rejkałusi jo głobe.
Kaźikumet S. Grigalus ejdamas par miestą pamacze łabaj graźi wajkieli parduodamą ir kłause isz kur ira tas wajkielis? Atsakie wartauninkas isz Ąglios źiames, kami kiek noręt gał źmoniu pirkti. Tare Szwętas: pasakik man o Ąglios giwentojej ar katalikaj ira? Atsakie swetimas, nej: wisi tebier pagonimis. Atsiduksieje S. Grigalus ir tare, oj kokia taj nełajme, jogiej tejp dajli źmones, netur szwiesibes wieros! po to sznekiese, nueje pri Popieźiaus Benedikta I. ir meldźe idant tejktumes pasiunsti i Ąglios źiamę kunigus, kurie apsakinietu Kristusą. Tiewas Szwętasis pakłause tujaus jo bałsa ir iszsiuncze Ąglią kieletą kunegu o tarp tu, ir pati S. Grigalu. Woz jam iszwaźiawus isz Rima buris źmoniu apstoje Popieźiu ir tare: kąn padarej iszsiusdamas Grigalą uźrustinaj S. Petrą ir giwentojus Rima? Susizgribes Tiews Szwętasis, lijpe pawiti S. Grigalu ir sugrąźinti i Rima.
Po piedu Benedikta, pastoje Popieźiu Pelagius. Tas iszsiuucze S. Grigalu pri Ciecoriaus Tiberiusa i Konstantinopolaus miestą. Cze budamas S. Grigalus darodźe jogiej Eutiches patriarka ira netikielu (heretiku) jo kningas sudegindina ir ji pati i katalikus pawercze.
Pelagiuj Tiewuj Szwętam mirus, wisi Rima giwentojej paskiri S. Grigalu i Popieźius, bet is tuo būti nenoriedamas, pasisliepe kałnusi. Katalikaj matidamis nauje Popieźiaus neesąt, wisuotinu iszeje jeszkoti, atrada wienami urwi, bekiutanczi ir parwiedława su dziauksmu i miestą.
S. Grigalus i Popieźius paszwęstas; surasze iszpaźinimą wieros sawa, ir pasiuncze Eulogiusuj patriarkaj Aleksandrios, Jonuj Patriarkaj Konstantinopolaus, Grigaluj Antiokios ir Jonuj Jerozolimos patriarkuj. Surinka pri sawęs łabaj iszmintingus źmones, wirus ir wajkus gieros gajdas priskires, iszmokie jus dajlej baźniezioj giedoti. Sawa piningajs padirbina szpitolę Jerozolimos miesti ir Probusa zokaninka padare jos pardietiniu. Cieła kninga buwa priraszita wardajs tu neturtingu źmoniu, kurius Popieźus kas diena szelpe. Kielusi Rima klosztoriusi tris tukstanczes łajkie mi niczku, kurios kad turietu kuo misti, kas meta dawinieje po asztuonis szimtus ir pękioliką swaru auksa.
Maźne kas diena swadina i sawa stała dwileką parejunu arba pałgrimu: kaźikumet isakies tarnuj idant tiek pat parejunu pakwiestu, pamacze siedanczu uź stałuo trileką. O pawadines tarną tare, diełko manęs nekłausaj? Kam trilektąi sweczi pakwietej? Tas twirtina dwileką teesant, Popieźius isistebieje wiena swecze wejdą majnantes. Po pietu prispire ji taridamas pasisakik kas tu esi? O szis tare asz esmi tas pats kurem tu dawej dwileką auksinu ir sidabra palmiską, dabar esmi priduotas tau uź sargą. Taj tarės iszgajsza o S. Grigalus suprata Aniołą buwus.
Źinodamas Ąglios źiames giwentojus stabmeldźejs tebesant, iszsiuncze ten S. Augustina zokaninka su draugajs, kuręms tejp pasikloje apsakinieti Kristusą, jogiej dar pri giwos gałwos S. Grigalaus, wisi Ąglios giwentojej katalikajs palika.
Baźniczi Wieszpaties waldźe su didi iszminti ir bukłumu, daugibę kningu parasze, kures ir lig szioł źmones tebskajta. Petras Diakonas sakies mates Dwasę S. it bałądeli tupąt ant pecziu S. Grigalaus tuokart kada kningas rasze. Jonas Patriarka Konstantinopolaus pasiputes, daries auksztesniu uź wisus Wiskupus. S. Grigalus taj pajutes, tąn Joną iszkiejkie ir subaudźe, o pats wadinos tarnu, tarnu Diewa.
Mauricius Ciecorius daugieł ko pikta dare źmoniems ir baźniczej Szwętaj: diełto S. Grigalus sudraudźe ji ir uźsakie jogiej neuźiłga stos priesz bajsi sudą Wieszpaties o jo Ciecoriste klus pardietiniuj źalnieriu Fokasuj. Iszgirdes taj Ciecorius parsiganda, susizgriba ir dare pakuta; wienok nieko netrukus ciecoristę jem iszpliesze Fokas
Ant gała Grigalus tiewas S. pasirinka, o Wieszpats daugieł stebukłu pri jo graba daridamas, parodźe jogiej szwętu ira. Pagalaus Grekaj iszpaźist tąn Popieźiu uź Szwęta, todieł łaj bus garbie Diewuj par amźiu amźius. Amen.
Iszpanios źiamiej giwena turtingas wiras wardu Bertramus. kurs wedźes moteri wardu Morinę, sułaukie pękiu dukteru ir asztuoniu sunu. Isztu wisu maźasis Ignacius atejes i metus jaunikajcze, istoje i źalnierius, o kad muszies su Prącuzu, ties miestu Pompelunu, palika paszautu. Kułka i stajbi ilindusi dideli jam sopuli dare. Szpitolej gulenczem ir kietączem jau mirti S. Ignaciuj, pasirodes S. Petras źadieje swejkatą. Sulig tu dienu pradiejes giti, skajcze źiwatus szwętuju, riźos atmajniti giwenimą ir uźsidegi didi mejli Diewa.
Po atsigrężima par kiaurą nakti mełzdamos, iszwida didźej szwiesę Motiną szwęcziausę su sunelu, tuo regieimu łabaj pastiprintas iszkielawa pieszcze i miestą Monzerato. Cze budamas iszsispawiedoje isz wisa amźiaus, piningus su brangiejsejs drabuźejs pawargielems iszdalije, o pats nuoszukiniu majszu apsiwiłkies ir wirwi parsijuoses nueje i miestą Manzerą. Paszanta jo koje nebuwa dar butinaj iszgijusi, diełto kajpo rajszus gawa wietą szpitolej to miesta. Tarp ubagu budamas: lig iszwakariu kas diena meldies, ant pliku suołu ar źiami neiszsidares gulieje, mejsos newalgie ir undeni tegiere.
Nepatika welniuj tejp diewabajmingas giwenimas S. Ignaciuj: todieł uźlejda ant jo bajmę apej praejuses spawiednes, węn jam iszmetinieje taridamas: kas isz tawa tankiu spawiedniu, pasniku ir małdu, kad tawa seni griekaj niera atlejsti? Szwętas noriedamas tomis mislomis nusikratiti, pasnikawa par septines dienas nej walgidamas nej gierdamas. Ir ilgiesnej dar kietina pasnikauti, bet sudraustas nu spawiednika, parstoje. Po tos gawienes, woz par dwi dieni tebuwa luosu nu tu mislu, ilgajniu wienok suprata źabągus esant welne ir igije didi atilsi.
S. Ignacius ejdamas i baźniezę S. Powiła, ties wienu upalu, stajgu igije didi apszwietimą apej dajktus wieros. Nuejes i tąn baźniczę, par miszes iszwida Szwęcziausemi Sakramęti Diewą. O nu to łajka pradieje łabaj trokszti iszganima dusziu źmoniu.
Manrezoj artie metu patrukies, nupłaukie i Rima. Paskiaus par padwą nuejes i Wenecios miestą, sieda i łajwą ir pakluwa i Źidu źiamę. I Jerozolimą tukstancze pęki szimtaj dwideszimti trecziusi metusi atkielawes, su aszaromis stebiejos wietoms krauju Iszganitojaus suszłaksztitoms. Norieje ten ir palikti, bet Turkams nelejdant negaliedamas to padariti, turieje namon griszti. Woz sugriźes panora i kunegus stoti, bet nemokanczi łotiniszkaj, nieks negaliei priimti; todieł turiedamas jau trisdeszimtis treczius metus amźiaus sawa pradieje mokities łotiniszkaj. Rots gieda jam buwa su wajkajs uź stałuo siedieti, tecziaus tąn giedą iszkiętieje bili tiktaj tarnu Diewa palikti galietu. Mokitiniu budamas, ne węn sawa draugus, bet ir swetimus źmones kur pakluk mokie ir wedźe ant giera.
Barcenonoj ir Salamankoj par kielis metus suitępimu mokidamos, gan moksłusi paszoka, tecziaus tajs nekakindamos, sudieje sawa kningas i sunkas, ąntswiere ąnt asiła ir tuomi waręns iszkielawa i Pariźiu dar auksztesniu moksłu ragauti. Pariźiuj Teologios ir Pilozopios gan iszmokies, ne norieje stoti ne i wiena zokana, bet pats pradieje mokitinius rinkti. Pirmajsejs jo mokitinejs buwa: Petrus Pebras, Prąciszkus Ksawieras, Jokubas Lajnesas, Alponsas Salmeronas, Simonas Roderykus, Mikalojus Bobadilas, Klaudius Jajas. Paschaziusas Broeta ir Jonas Kodurius iwajriose źiamiesi gimusis.
Su tajs wisajs S. Ignacius nuejes i baźniczę apsiźadieje : swietą aplejsti, neturti giwenti, źmones ant giara westi, kielauti i Jerozolimą ir wersti turkus i kataliku wierą. O jej butu koki pariszkada atsiduoti i walę Popieźiaus.
Łajkuj atejus dieł rinkima susirinka wisi Wenecios miesti, bet tam su Turku susimuszus, nebgaliodamis i uźmari be płaukti , iszsiszwęcze i kunegus ir paskida po Wałaku źiamę.
Du pakluwa i Senną, du i Padwą, du i Bononią o pats S. Ignacius su dum brolum eje i Rima. Beejdamas kielej pamacze Diewą Tiewą ir Wieszpati Jezusa kriźiu beneszanti, kurem tare Diewas Tiewas, priimk tąn Ignaciu su jo mokitinejs i draugistę sawa. Nu to łajka S. Ignacius pramine sawa zokoną draugisti Jezaus arba Jezawitajs. Nieko netrukus parasze S. Ignacius istatimus zokana sawa, kurius Tiewas Szwętasis Powiłas treczesis patwirtina.
Dar pri giwos gałwos S. Ignaciaus Jezawitaj paskieda i wisas puses: Portugalioj, Indioj, Rimi, Iszpanioj, Prącuzijoj ir W okitiu żiamiej, turieje klosztorius sawa. Wisur mokic wajkus o mokslesniusius i sawa zokana traukie. S. Ignacius istejgie Rimi namus; dieł parkriksztu Źidu, dieł motriszkuju pametusiu nepadori giwenimą ir dieł wajku szejp jau gautu, o nu motinu aplejstu. Wisus tus namus apwejzieje piningajs, idant giwentojej turietu kuo misti. Tas Szwętasis łabaj tankiej poterus kalbieje ir tejp karsztaj meldies, jogiej aszaras bepartrukie płuda; milieje nusiźiaminęma ir diełto taj su noru ubagawa; isz prigimima buwa piktas, bet tejp mokieje nusiturieti, jogiej nieks ir niekumet jo supikus neregieje; apej idas artimu ne węn pats nesznekieje, bet dar nedalejda ir kitiems sznekieti, taridamas; Diewas szirdis źina, Diewas pajeszkos klistaucziuju sawa, o kas mums darba.
Tejp diewabajmingaj pargiwenes szeszes deszimtis pękierius metus, pasirinka o dusze jo Karalau su Kristusu Jezusu ir karalaus par amźiu amźius. Amen.
Kajp S. Ignaciuj tejp ir daugiem źmoniu pikta dwase węn kajszio tąn mislę; negieras ira tawa spawiednes, spawiedokies isz nauje. O tejp niekumet nedalejd źmoguj nauje pradieti gieresne giwenima. Źinodamis tadaj misles tas kartajs nu welne paejnant, iszsispawiedokiem karta kajp rejkięt isz wisa amźiaus, pradiekiem butinaj naui giwenimą gieresni uź senąi, o jej kąn neticzioms sugrieszisma spawiedokiemos tikt tus naujusius nusidieimus.
Kad Konstaneiusas buwa Rima Ciecoriu, Dalmacios kraszti, Stridonios miesti giwena turtingas wiras Euzebiuszas wardu, kurs wedes moteri, sułaukie sunaus wardu Jeronima. Tąn nupat jaunistes pramokies raszta ir bajmes Diewa, lig łajku nulejda i Rima, kad auksztesniu dajktu pramoktu. Cze jaunas Jeronimas aprinkies sau uź mokitoi garsingą Donatą, kajp węn rejkięt łotiniszkaj ir grekiszkaj iszmoka, wisu senowes rasztininku kningas kiauraj parskajcze, tankiej meldies, ir kartkartiems łąkie grabus SS. Apasztołu.
Szejp jau moksłus iszejes, su draugu jaunistes sawa Bonosu iszkielawa i Prącuzu źiamę, mokities Teologios ir wisokie moksła dwasiszka. Cze su daug buklejs wirajs pasiźines, daugieł ko giera iszmokies ir kieletą Szwętu kningu sawa rąką parraszes; sugriźa wieł i Rima. O nors tas miestas buwa jam paprastas ir małonus, wienok riźos ji aplejsti, nes numane tarp gauje źmoniu daug busęt pagundinimu. Todieł wisupirmu kningomis sawa neszęns, lejdos i Grecią o pakluwes pri S. Grigalaus Nazienzenskoje, gan iłgaj mokies iszguldima raszta szwęta. Isz Konstantinopolaus miesta, kuremi tuokart S. Grigalus giwena, S. Jeronimas nuejes i Źidu źiamę, apłąkie wisas wietas raszti szwętami paminietas, o taj diełto, idant tąn rasztą gieriaus galietu suprasti. Wajkszczioti ikiriejus apsistoje Syrios żiamiej, wietoj, kurioj daugiaus lawu, ne kajp źmoniu galieje rasti. Cze budamas pasnikawa, meldies ir kningas rasze. Heliodorus, Inocencius Hila ir kiti prietelej S. Jeronima, wieni iszwajkszczioje, antri jo akisu isźmire. Wiens bepalikies pasamdies mokitą źidą ir mokies sena źidu lieźuwe. Apej taj wienoj gromatoj pats szejp saka; oj kiek asz wargu datiriau su tuo źidu lieźuwiu: kartkartiems pradiejes mokities, apęt pamecziau o wałandaj praslinkus wieł grobiau tąn kningą kurę nesenej buwau pametes. Kiek taj kartu tariaus jau nebiszmoksis, o tuo tarpu tos wargingas siejos szędien wajsius renku.
Tejp bruzdamas łabaj asztri wedźe giwenimą; undeni ir duoną te walgie, konorint wirta nie sirgdamas ne drisa walgiti. Sudegies buwa saules atkajtoj it murinas, kaułaj jo woz kajlu apdęgti braszkieje, tejp buwa sudźiuwes ir susrabes, jogiej woz paejti begalieje. O wienok tejp giwendamas nu pagundinimu luosu nebuwa; diełto atweju atwejejs turiei abkabinti kojas nukriźiawota Wieszpaties idant biauriomis mislomis nusikratitu. Ipatingaj nugąstawa suda Diewa o apej tąn bajsę diena isimislijes, kartkartiems taries girdis bałsą ano graudinga truba : „kielkieties numiriełej ir stokiet priesz sudą.”
Wiena karta szejp parasze pri Damaza Popieźiaus „Antiochioj tris Wiskupus tarp sawęs nesutinkanczius turem, pasakik mums, kurio rejk mums prikłausiti? O asz esmi kataliks, pri baźniczes Rima prideru ir noriu toj wieroj numirti, kurioj esmi apkriksztitas. Kad tiewas Szwętasis parasze Pauliną esant tikru Wiskupu, S. Jeronimas aplejdes tirus kałnus, nueje prijo, giwena gan iłgaj o trisdeszimtis metu amźiaus sawa sukakies iszsiszwęcze i kunegus.
Paskiaus dar sugriźa i Rima ir padieje iwajriusi rejkalusi mokitam Popieźiuj Damazuj. Nemaź tejpogi turtingu motriszkuju tikraj diewabajmingomis padare. Paula i Melania ano pakłausiusi parsikiele i źidu źiamę, padirbinos pas Betlios miestą kłosztoriu ir Szwętaj giwena S. Jeronimas dar cze bebudamas parasze nemaź kningu, pasalmes partajse ir daug kningu Szwętu isz lieźuwe źidiszka ant łotiniszka pardieje.
Damazuj Popieźiuj mirus, S. Jeronimas pastara karta aplejdes Rimą, nupłauki i źidu źiamę, uźsidares kąbareliej ties Betlios miestu, kajp pustelnikas giwena ir waldźia sumeniemis diewabajmingu motriszkiu.
Egipta źiamiej Aleksandrios miesti buwa wiras wardu Dydymus, dieł akluma akłus, bet łabaj gilij parmanus rasztą szwętą. Apej tąn iszsigirdes S. Jeronimas senatwiej kielawa i Aleksandrią ir tape mokitiniu Dydymusa. Nu to sugriźes tejp garsingu palika, jogiej isz wisu szaliu buklausi wiraj par gromatas tejrawos kajp kurę wietą raszta S. prider iszmaniti. Jaunas tuokart S. Augustinas, raszes kielis kartus gromatas pri S. Jeronima, paskiaus pasiuncze pri jo sawa mokitini Powiła Oroziusa ir gajliejos to, jogiej pats jo mokitiniu palikti newaloje.
S. Jeronimas nors par kiaura amźi sawa pasnikawa, tecziaus sułaukie łabaj wieliba amźiaus. Parkarszes woz begaliedamas kaułus sawa paneszti łaukie diena isz dienos smercze. Kajpogi szimta metu szioj pasaulej pargiwenes, stajgu susirga o pokieletas dienu ir mire. Taj atsitika kieturi szimtaj dwideszimti antrusiusi metusi. Kunas jo pałajdotas Betlios klosztoriej, paskiaus parweźintas i Rima, ligsziolej tebtipsa baźniczioj Szwęcziauses Marios. Łaj Wieszpats bus pagarbintas szwętusi sawa. Amen.
Jokubas sunus Alfeusa źidu źiamiej gimes, nu pat jaunu metu szwętu buwa; nes paczios tikt garbies Diewa tewejzieje, wina nej niekokie gałwą apsukancze gierima negiere ir mejsos newalgie par kiaurą amźi, moters newedźe, płauku nekirpina, nagu nepiausti i pirti newajkszczioje ir niekokie wiłnona drabuźe nediewieje. Nu iłga kłupoima kajlis jo kielejs buwa sustoriejes it werbluda. Iszgirdes Wieszpati Jezusą apsakiniejęt Ewanelią, tujaus pri jo prikiba ir lig pat Wieszpacziuj numirsztąt nu jo nebatsitolina.
Kajpo wiras Szwętas nu wisu buwa gierbamas ir milemas; diełto taj Iszganitojes po isznumirusiu prisikielima sawa spierej jam ipatingaj pasirodźe (1. Cor. 15). Kristusuj i dangu iźęgus, tas S. Jokubas palika Wiskupu Jerozolimos, S. Petras iszsiluosawes isz kaline, tujaus jam dawe źinę, o S. Powiłas Apasztołas tuomi dźiaugies ir giries, jogiej ji sawa akimis regieje (Gal. 2). Kad SS. Apasztołaj susirinka Jerozolimoj dieł isztarima ar prider krikszczioniems uźłajkiti źidu istatimus? Tas S. Jokubas tujaus po S. Petra prabiła ir sakie, jogiej krikszczionis tur buti łuosi nu istatimu źidu. Kąn ir wisi Apasztołaj patwirtina.
Źidaj pagalaus patis tąn Apasztołą uź didi ir łabaj szwętą skajtidamis, wadina ji tejsingu. Jam tejpogi kumet węn noręt dalejda iejti tretę dali Jerozolimos baźniczes, kur pats tiktaj aukszczausis kunegas metusi karta tegalieje iźęgti. Kas giws galis ji szinawoje ir wisur pirmą wietą dawe, o źmones uź łajmingus sawi skajcze, iej galieje dasilitieti padałku jo drabuźe.
Aukszcziausis kunegas Ananas ir wisa źidu wiresnibe, matidama jogiej ne węn źidu plikiej, bet ir turtingi Parizeuszaj kłausidamis pamoksłu S. Jokuba i katalikus parwirst, szejp padare. Par welikas kad Jerozolimoj daug buwa atejunu, tare źidaj S. Jokubuj: ar źinaj kąn, źmones klist mislosi sawa apej Kristusą nukriżiawotą, mes tawi uż szwętą ir tejsingą skajtom, pasakik wisiems girdant ar buwa Is źadietu Messiosziu? Tare S. Apasztołas: gieraj pasakisiu, bet kami ? Suszuka źidaj, lipk ant auksztą baźniczes priągi ir sakik o mes ir daugibe źmoniu kłausisma. Woz senis apasztołas ant priągie antsirita, suklega źidaj ir tare, tejsingas wiri pasakik mums kajp tau rodos apej Jezusą nukriźiawotąi? O S. Jokubas didźiu balsu suszuka: kłausat manęs apej Sunu Diewa, szitaj Is sied po deszinies Tiewa sawa amźinoje! Iszgirdi tus źodźius itikiejusije i Kristusą źidaj, didelej prasidźiuga. Bet pargalwej Parizeuszaj kriokie , apsirika , paklida tejsingas! Barejkała lejdom tejp wisiems girdant sakiti, o tujaus nusiuncze tarnus sawa ant baźniczes priągi, kurie palipusis sugrobe uź kojes S. Jokuba ir numecze źiamęn. Senis didelej susikule, sułauźe stajbiekaulus, wienok dar giwu tebibudamas, pakiele rankas sawa ir tare, Wieszpatie atlejsk jams nes neźinos kąn daru. To newejziedamis nedori źidaj, pagrobi akmenis ir pradieje mietlioti ant szwętoje. Wienas kunegas draudźe jus taridamas, kąn dirbat szitaj tejsingas uź jumis mełdas. Tuo tarpu priszokies kaźikoks źidas, tejp stiprej uź dauźe su mijtu par gałwą S. Jokubuj, jogiej kaukole iszira o smaginis apsukuo stowenczius źmones apdrapsti. Tejp pabęgie dienas sawa Apasztołas Wieszpaties, о kunas jo palika pałajdotas netolie nu baźniczes, Jerozolimoj.
Tas Apasztołas tejp uź szwętą buwa skajtomas, jogiej kad paskuo Rima Ciecorius Wespazianas Jerozolimą sugriowe, rasztininkaj sakie, diełto taj nełajmej atsitikus, jogiej źidaj netejsingaj ir bakokie rejkała uźmusze S. Jokubą. Dar swejku tebibudamas tas Apasztołas , parasze pri kataliku ertą grometą, kuri ir lig sziolej tebier raszti szwętami.
Katalikaj! jej źmones neskajta musu uź Szwętus, szilkiemos akisu Diewa szwętajs buti o be to neitiłpsma i dangaus karalistę.
I pietus, uź Lęku karalistej ira źiame Wadinama Czechaj. Toj źiamiej ira miestelis Nepomuku wadinamas, kuremi giwena daug źmoniu o tarp tu ir to S. Jona gimditojej. Tie lig senatwes bewajkiej, par uźtarima Szwęcziauses Motinos iszmeldźe sau sunaus nu Wieszpaties Diewa. Wajkieluj giemąt didźe szwiesibe ant namajs gimditoju pasirodźe: tas prajowas rejszkie kudikieli iłgajniu tapsęt garsingu. Dźiaugies tiewaj sunaus sułaukusis, bet neiłgaj, nes isirgies sunkiej kudikielis nemaź ju aszaru isztrieszkie. Nemitusi motina wieł głaudies pri Szwecziauses Paneles ir patoł duksawa, pakoł neiszmeldźe swejkatas wajkuj sawa.
Prakutusi Jonuka tiewaj nnweźe i miesteli Zateeza, kad mokitumes raszta, o pramokusi nuweźe i Pragos Akademią. Cze S. Jonas par kieletą metu mokidamos palika pirmu, magistru pilozopios paskiaus Daktaru Teologios ir baźniczes S. istatimu. Tejp wisako iszmokies istoje i kunegus ir palika koznadii pri baźniczes Motinos Diewa, Pragos miesti.
S. Jonas łabaj buwa isakus: graudingi jo pamoksłaj trupina miklauses szirdis. Daugibe źmoniu kłause jo pamoksłu ir griźa pas Diewa: diełto taj tos wietos Erciwiskupas, pakieles aną i kanaunikus Pragos baźniczes, lijpe jam buti karalaus koznadii, arba sakiti pamoksłus karaluj girdąt. Su lig tu dienu garsingas tape wardas S. Jona isz Nepomuka: źmones spaudies kłausiti jo pamoksłu, dawatkas ir pati karaliene Jonkie aprinkos sau ji uź spawiedninka, Karalus Wacłowas kietwirtasis, par jo rankas szelpe pawargielus ir jo pakłauses, daugieł ko giera dare. Norieje pagalau melsti Tiewa Szwętoje kad i Wiskupus ji pakiełtu, bet S. Jonas negiejde tos wiresnibes. Źodźiu sakąt wis kas szwętam kłojes, o Wieszpats Diewas wisumet gieb tarnu sawa datirti, dalejzdamas ant ju nełajmes. Kajpogi karalus Wacłowas iłgajniu pasilejda ir tejp tape apmaudingu, jogiej sawa kukoriu lijpe giwą ant ijszma pamauti ir iszkiepti, uź taj, jogiej nedakiepusi gajdi padawe karaluj walgiti.
Matidamas tąn karalaus nedoribę S. Jonas, kart kartiems meldźe idant tejktumes metawoties, karaliene tejpogi Jonkie baudźe ji uź koźną nusidieimą ir wedźe ant giera. Todieł supikies ant abudums karalus szejp padare. Pawadines kaźiknmet i sawa rumus S. Jona tare: ar źinaj kąn, moteris tur tejp wisnmet ełgties, idant wisi jos darbaj but wirams źinomis. O jej tejp tur buti pri wisu źmoniu, tada łabiaus pri karalu; todieł pasakik man isz kokiu grieku tau spawiedojes pati mana? kad pasakisi gausi nu manęs ko wen noris. Atsakie S. Jonas, kąn iszmanej szwiesiausis karalau apej taj tejrauties, ko asz niekajp negalu pasakiti, nors mani uźmusztumi.
Karalus atsikieles biegioje po troba, susiraukie pasuka nosi ir tare sawa tarnams, nuweskiet tąn kunegą i kalini. Tie nuwedusis słukoje taridamis: gieradieje padarik ko nor karalus, papasakok griekus karalienes, juk ana bus diełto karalieny o tu luosus busi.
Atsakie Szwętas. Nej; nors mirczio to nepadarisiu. Po kieletas dienu karalus lijpe iszlejsti isz kaline S. Joną o iszlejdes tarsi gajliedamos darba sawa, pakwiecze ji ant pietu. Po walgie wieł pradieje źmoniszkaj kłausti isz kokiu grieku spawiedojes karaliene? S. Jonas atsakie, ne asz źinau, nej atminu, nej pasakisiu, nors su manęm kąn tinkams daritumej. Taj girdiedamas apmaudingas karalus, paszaukie tujaus budeli, lijpe suriszti S. Joną ir sawa akisu ji źuditi. Suszokusis tarnaj surisza S. Joną, isztępe, płakie pakabinę ir su źwakiemis szonus jo degina. O pats karalus kłausinieje taridamas, nu kąn ar graźu, pasakik kąn tau sznibźdieje karaliene, lijpsiu tawi palejsti? Bet S. Jonas tikt szaukie, Jezus Maria gielbiek mani! Matidamas nieka nepeszis karalus, lijpe palejsti S. Joną, kurs iszejes iszkaline niewienam nie źodźe apej taj nekalbieje ko kalinie datire.
S. Jonas iszgides ronas sawa nueje i baźniczę S. Wita ir pasakie paskutini pamoksłą, kuri pradieje nu anu źodziu Wieszpaties „ne poiłgo ir jau nebregieset manęs” (Jon. 16). Tami pamoksli it koks pranaszas iszskajcze wisas nełajmes kurios kietina uźtikti Czechu źiamę. Uźsakie jogiej Czechaj pames kataliku wierą, iszgriaus klosztorius ir iszbłaszkis zokaninkus su miniezkoms it kokie neprietelej. Kąn is pasakie wis taj neuźiłga atsitika. Kieletą dienu pralejdes nueje i miestełi Bolesławowa ir łabaj meldźe Szwęcziausis Motinos idant padietu wis kąn iszkiętieti, lig pat wałądos smercze. Sugrisztąti pamaczes karalus, iszeje grejtaj isz rumu, kielejs źalnierejs wedęns ir tare: „Ar girdi kunegi! jej tu man wisu grieku moters mana neispasakosi, diwźi atsigiersi undens.” Atsakie S. Jonas. Szwiesiausis karalau, barejkała to manęs kłausi, asz to negalu padariti.
Karaluj mosteriejus sugrobe źalnierej S. Joną ir istume i kalini. Naktij uźstojus nuwedźe ant tiłtą ir nustume i upi Mołdawą. Be stumdamis gałwą ir peti Szwętoje didelej sudauźe. Tejp S. Jonas muczelnikas nuskięda. Karalus norieje toki sawa darbą uźsliepti, bet stebukłaj Wieszpaties to nedalejda. Nes kunas Szwętoje iszkiła ant undens wirszu, ant juomi pęki źiuburej it źwajzdes źibieje o auksztaj ori kaźikas grijźe. Susibiega i paupi ir ant tiłtą wisi Pragos miesta giwentojej. Wisi stebiejos tam stebukłuj. Karalienie neźinodama kas atsitika, kłause karalaus, kas taj par ugnis ir ko bieg tie źmones? Bet tas bajsiausi grauźima sauźines kiętiedamas, nie źodźe neatsakie, o par tris dienas niekam nieroditi nerodies.
Ritameta susirinka prałotaj, kanauninkaj, kunegaj zokaninkaj ir daugibe źmoniu. Nueje i paupį, isztraukie szwętą kunąir nunesze su iszkilmi i baźniczę. Atliki prideranczej małdas, norieje ipatingoj wietoj pałajdoti, bet karaluj nedalejdus, buwa pałajdotas słaptu neźinomaj wietoj. Źmones wienok pajuta kami ira pałajdotas ir tąkiej tąn wietą łąkie.
Karaluj Wacłowuj ir jo moterij mirus, szwętą kuną kunegaj parkiele i pujki grabą katedras baźniczioj padirbtą, ant kurio szejp parasze „Cze guł garsingas Jonas isz Nepomuka, kanaunikas Pragas baźniczes, spawiednikas karalienes Jonkies, kurs uź taj jogiej nenorieje pasakiti dajktu girdietu par spawiednę, Karaluj Wacławuj lijpąt daugieł ko iszkiętiejes, palika nuskądintu upiej Mołdawoj 1383 metusi.
Benediktas trilektasis Popieźius metusi tukstancze septini szimtaj dwideszimti dewintusiusi, paskajcze tąn Joną uż Szwętą. Nes tarp kitu stebukłu kurius Wieszpats pri graba to szwętoje dare, ir tas buwa nemaźas, jogiej lieźuwi S. Jona atrada butinaj nepuwusi ir raudona it giwa źmogaus. Tejp par 346 metu lieźuwis szwętoje nietrupucze nesutrinieje.
O jogiej Czechaj ne wisaj ira tolij ir skajtos susiedajs Lanku diełto taj Lanku Karalus Augustas II aprinka tą S. Joną uź patroną wisos Lanku karalistes, kąn dariti jam Tiewas Szwętasis dalejda. Nu to łajka ir musu źemajczej pradieje statiti ant upalejs kriźius to S. Jona, idant gintu nu nuskiędima.
Ejdamas pro toki kriźiu źmogau: nulęk gałwą ir sakik: „par uźtarima S. Jona Wieszpatie, nedalejsk man skięsti nej griekusi, nej undeniej.
Wiena pasalme pasakie apej źmogu nekałtą: „Wieszpatie padarej ji nedaug ką maźesniu uź Aniołus, garbi ir szłowi apriedej ji.” Tąn pati galem tarti apej S. Joną Apasztołą, kurs kajpo pats nepaprastaj Diewą ir źmones milieje, tejp ipatingaj milemas buwa nu Kristaus ir źmoniu it koks Aniołas.
Uźgime tas Szwętasis Nazareta miesteliej, jo tiewas Zebedeuszas buwa źweis, sunaus sawa butinaj raszta nemokie; nes kajpo pliks, neturieje kuo uźmokieti mokitojuj. Wiena karta Izganitojas ejdamas pakraszcziu eżera Genazaret iszwida seni Zebedeusza su dum sunąm sawa Jokubu ir tuo Jonu bełopanczi tinklą. Kajpo Dięwas źinodamas kas isz tuodums jaunikajcziums gał buti, tare anuodum; ejkitau paskuo manies. O sziuodu pametusiu tiewą ir seną tinkłą eje su Kristusu.
S. Jonas paczioj jaunistiej, mokitiuiu Wieszpaties palikies, moters niekumet newedźe ir tejp dajlej giwena , jogiej ji Kristus Jezus ipatingaj pamilieje. Parsimajnidamas ant kałnu Tabora, turieje su sawi, Petrą, Jokūbą ir tąn S. Joną. Par paskutinę weczerę dalejda S. Jonuj pri sawa szalies siedieti, darźelej Aliwu S. Joną su Petru ir Jokuba tolaus pawedźe. Uź tą Wieszpaties mejlę noriedamas S. Jonas iszsimokieti, ne biega nu Jo ir tuokart, kad wisi kiti apasztołaj iszsisłapsti. Źidams isz darźele Kristusą wedant, S. Jonas eje paskuo. Buwa su juomi namusi Ejnosziaus ir Kajposziaus, neaplejda Jo pagalau kibancze ant kriźiaus. Diełto taj Wieszpats Jezus pawedźe jam uź Motiną Szwęcziausę Panelę o par taj iszpaźina tąn Apasztołą, ne kajpo uź broli sawa. S. Jonas palikies it sunu Szwęcziauses Motinas, wisur ję szelpe, mileje ir gine. Lajmingas źmogus kurs skajties uź Sunu Szwęcziauses Paneles! Łajmingas źmogus kurs galieje rupinties rejkałajs Motinos Diewa!
Po atsikielima Wieszpaties Jezaus isz numirusiu , S. Jonas su S. Petru szarpawa pri graba ir nebrada Wieszpaties. Paeźerie stowęczi Jezusą S. Jonas wisupirmu paźina ir tare : Wieszpats ira. Iszganitojuj i dangu iźęgns S. Jonas lejdos i Azią maźesnęi wadinamą i miestą Epezą. Cze gan iłgaj budamas septines Wiskupistes apsukuo istejgie ir dau gibe pagonu i katalikus parwercze.
Domicianuj Ciecoriuj katalikus parsakiojęt, S. Jonas buwa nuwestas i Rima ir kaliniej paswadintas. Toj gadiniej wisi Apasztołaj Wieszpaties jau buwa iszmuszti. Woz tas węns beuźlika. Todieł Rima katalikaj iszsigirdusis Izganitojaus milemąi mokitini i miestą atejus, susibiega didemi burie it biteles apsukuo bitineli. O szis swejkina jus, linksmina ir ragina idant kątrej kiętietu mukas dieł Kristaus.
Domicianas Cieciorius lijpe ji nutrucziti. Tarnaj tujaus atbogina taurę truczizna pripiłtą , kurę S. Jonas iszgieres butinaj swejku palika. Matidamis pagonis truczizną nemaczijus, iszwede Szwętą isz miesta, sukuri didi ugni, pakabina i ąsza płati trikoi, pripili aliejaus ir iswadina S. Joną. Ugnis kurstoma tejp twatieje, jogiej par lipsną nie Apasztoła nebgalieje uźmatiti. Iłgaj wirinusis, kad jau taries isz seni kosiną turentis, nulejda trikoi, ir iszwida seni swejka besimełdanti. Apej toki stebukłą pranesze Ciecoriuj, kurs paskajtes Joną S. uź źmogu nemari iszweźina ji ant sałos wardu Patmos. Cze budamas, wisos sałos giwentojus i katalikus parwercze ir parasze kningą Aprejszkima piłną dangiszku pasłapcziu.
Domicianuj mirus, palika Ciecoriu Nerwa. Tas dalejda wisiems už wierą isztremtiems, sugriszti i tiewiszki. Tuokart ir S. Jonas wieł parwika i Epezą. Iszsigirdes nedorą Cerintą su Ebionu gadinąt mokslą Wieszpaties, gilioj jau senatwiej parasze. Ewanelią, kurę ir lig szioł baźnicze S. tebskajta. S. Jonas łąkidamas apsukuo Epeza. Esanczius miestus, paźina wiena jaunikajti, iszmokie wieros ir pawedźe Wiskupuj tos wietos. Po kieletas metus sugriźes tare tam Wiskupuj, atiduok taj, kąn, tau pawedźiau. Bet Wiskupas atsakie, oj Apasztoli, nedoras taj buwa wajkiukas, wogie mana namusi budamas, o dabar ira kałnusi wiresniu razbajniku. Tare S. Jonas: ne tejp rejkieje wejzieti jo, duokiet man arkli su wadowu. Kajpogi gawęs arkli joje tarp razbajniku, razbajnikams apnikus apszoktas meldźe idant ju nuwestu pri pardietini. Tas iszwides S. Joną, susigieda , iszsigąda ir biega szalęn, bet S. Apasztołas szaukie, pałauk sunau mana, pałauk, asz atjojau tawęs pajeszkoti! Jaunikajcziuj apsistojus. S. Jonas kiba uź rąką ir parwedźe i Epezą it oźi i turgu, priwerti ji spawiedoties ir wieł gieru źmogu padare. Tiewaj kurie skundaties, jogiej wajkaj jusu ira negieri, prisistebiekiet bene patis esti kalti, jeszkokiet ju kajp S. Jonas, o padaristi jus gierajs.
S. Jonas łabaj parsenes, kad nebgaliei nuejti sawa kojemis i baźniczę, meldźe mokitiniu idant nuwestu, o nuwestas kokie źmones taridamas: „Sunelej mana miliekieties tarp sawęs.” Mokitinej kartkartiems tus paczius źodzius isz jo burnos girdiejusis tare: „tiewali pasakik kąn norint daugiesnej dieł musu dwasiszkas naudos. O szis atsakie, tąn tiktaj uźłajkikiet o buset łajmingi, nes milieti artimą Kristus Wieszpats i sakie.”
S. Jonas parasze pri Kataliku trisgromatas, kuriosi uź wis mejlę Diewa ir artima isakie. Tie rasztaj roda jogiej szirdis jo pilna buwa mejles artima. Pateka ilgiaus uż wisus apasztołus, mire Epezi, szimta metu amźiaus turiedamas.
Deoklecionas Ciecorius girdiedamas po wisas szalis karalistes sawa kaskarts juoba katalikus dauginanczes; surinka sawa Senatorius ir tare, kąbedarisma, katalikaj pri musu łabaj iwisa, asz ju kięsti negalu, o jus kąn sakot? Nekurie senatorej rasi but ir primeti koki źodeli katalikams, bet kad pats Ciecorius par sisakie ju neuźkiętąs, todieł nieks nebdisa ju ginti; o wisi ant to sutika , jogiej ręjk jus źuditi ir nowinti kajp imanąt. Atlikięs tąn rodą Ciecorius, isakie waldimierams karaliszcziu idant werstu katalikus apęt i pagonis, o nenoręczius griszti, idant uźmusztinaj musztu ir gałabitu.
Buwa tuokart Rima karejwiu, Jurgis, muczelnika sunus, wiras narsus ir stiprus, kuri uź didźius darbus Ciecorius Jomilestu pramine. Tas regiedamas kas destis, pardawe tiewiszkies sawa Kapadocios źiamiej esanczius, źmones sawa luosus iszlejda, piningus pawargielems iszdalije , ieje drąsej pri Ciecoriaus ir tare: Szwiesiausis Ciecoriau! kas taj gał buti? Diełko rimionis wisusi dajktusi tejsingi, tejp ira netejsingajs dieł kataliku? Źinokiet taj gieraj, jogiej kàtaliku tikieimas neligiej gieresnis ira uź jusąi, anie garben giwa sutwertoi dangaus ir źiames, o jus kłoniojeties stowiłoms, kures patis padirbot isz medźe ir ware; todieł be jokie rejkała lijpat jus źuditi ir warginti. Wisi tuokart pri Ciecoriaus pasitikusis nutiła ir stebiejos drąsumuj jaunikajcze. O Magnecius konsuls i szali S. Jurgi pawedes kłause: kas tawi tejp drąsiu padare ? Atsakie szwętas, tiesa man pridawe drąsibes. Tare konsuls, kas taj ira tiesa? Atsakie S. Jurgis, tiesu ira ta tejsibe, jogiej Kristus ira tikru Diewu, o asz jo tarnu. Iszgirdes tąn sznekiesi Deoklecionas tare S. Jurgiuj, uź tawa iszminti ir narsumą tawi iszauksztinau ir milu it sawa wajką; todieł meldźiu tawęs nepajniokies su tajs katalikajs, pądarik apieras diewams o asz tawi juoba dar iszauksztinsiu. Atsakie szwętas, meldźiu Diewa sawa, idant tu szwiesiausis poni paźintumi jo galibę, o tuokart suprastumi jogiej is daugiaus tau gał duoti, nekajp tu man źadieti. Ant tu źodźiu paszoka apmaudas Ciecoriuj, todieł nebsznekiedamas lijpe S. Jurgi nuwesti i kalini ir akmeniu priwersti. Kąn tarnaj beregięt ir padare.
Ritameta lijpe Ciecorius atwesti S. Jurgi pri sawęs ir tare: nu kąn ar nuwargaj po akmeniu beguliedamas? Rasi jau pameczej sawa Kristusą? Atsakie S. Jurgis, klisti szwiesiausis poni mislidamas mani dieł tejp maźos kączes atstosęt nu Kristaus. Pirmiaus Jomilesta nuwargsi mani beźudidamas, nekajp asz bekiętiedamas. Tare Ciecorius tarnams sawa, weskiet ji szalen ir źudikiet.
Budelej pririsza S. Jurgi pri rata, po kurio apati buwa lęta prisagstita su asztromis uźkumpusioms winiemis. Pririszi sukiba wisi ratą sukti. Kajp tiktaj pakluwa i rata apatę S. Jurgis, anos winis bajsej draskie jo kuną. Tejp giwas draskomas: pirmu bałsu szaukies pri Kristaus, paskiaus murmieje kaźiką, ant gała nutiła. O jogiej kraujes czurkszlejs tekieje; todieł patis budelej tardamis jau muczelniką numirus szalęn paeje. Tuokart prisiartines Ciecorius tare, nu kąn Jurgi, kami ira dabar tawa Kristus, łaj iszgiełb tawi! Taj isztares nueje melsties i Apolina diewajcze baźniczę.
Woz Ciecoriuj i baźniczę iejus trękie perkunije, nuźęgie graźus aniołas, atrisza S. Jurgi iszgidźe ir tare , nenugąstauk muczelniki, tawa Diewas ira su tawęm Tarnaj kurie taj macze, nubiegusis i baźniczę pasakie Ciecoriuj, tas skubinos regieti tus stebukłus Diewa. Namon sugrižes, kad S. Jurgi swejką pamacze nenorieje tikieti jogiej tas pats ira. Anatolius su Protoleonu źalnieriu wiresnijej iszwidi tąn prajową, suszuka, didis ira Diewas Krikszczionu ir itikieje i Kristusą. Uź kąn Ciccorius tujaus lijpe anuodu nukirsti, o S. Jurgi prisakie i duobę imesti ir negiesitajs kałkajs uźpilti. Tarnaj tejp Szwętą muczelniką pałajdojusis, szalęn paeje. Potriju dienu kietędamis kaułus iszmesti, atkase kałkus, tebrada giwą S. Jurgi ir dawe źodi Ciecoriuj. Kurs pawadines S. muczelniką pri sawęs tare, pasakik man par kokius taj ciusłus (sztukę czarodziejską) tapej nemariu? Atsakie szwętas, nе źawieimaj taj ira bet stebukłaj Diewa, oj kajp nełajmingas esi jogiej wis taj regiedamas galibes Wieszpaties nepaźinsti!
Deoklecionas nepajudintas apaudina kojes S. Jurgie su batajs, kuriu padaj buwa didźiomis winiemis prisagstiti ir nuwedina i kalini. Rita meta bajsej S. Muczelnika nupłakindina ir atidawe kaźikokiem Atanaziusuj idant ji nuźuditu. Atanazius po tris kartus dawe S. Jurgiuj łabaj daug truezinas, kurę muczelnikas iszgieres buwa tejpat swejkas kajp jej pirmu. Pagonis matidamis ir tąn stebukłą wieł kłause, par kokius ciusłus negał is numirti? S. Jurgis antra atwei atsakie, jogiej taj dedas par galibę Diewa kurs atgajwęn ir numirusius. Tare pagonis, nu gieraj : ira cze źmogus pirm kieletas dienu numires atgajwink ji o mes itikiesma i Kristusą. S. Jurgis iszganima ju noriedamas pradieje melsties, tnjaus sugrumieje perkunie o numirielis swejkas atsikiele. Taj matidamas Atanazius ir daugieł kitu itikieje i Kristusą.
Ciecorius apej taj iszsigirdes lijpe Anastaziusa nukirsti o S. Jurgi dar i kalini iswadinti. S. muczelnikas kaliniej budamas, diena isz dnienos gidźe stebuklingaj iwajrius serganczas; todieł daugibe źmoniu pri jo spaudies. Tarp kitu atejes pri S. Jurgie Glicerius pliks łabaj artojas tare: mełdamasis Jurgali gielbiek mani! wiena jauteli teturiejau ir tas padwiese, dabar neturiu nej kuo bearti ne kuo kita pirkti. Atsakie Szwętas, ejk namon jautis tawa atgis, pakłause artojas: sugriźa namon atrada sawa jauteli giwa besigananti ir itikieje i Kristusą. Diełto taj źmones ir lig sziolej mełd Diewa , idant par uźtarima S. Jurgie uźłajkitu ju galwijus.
Tuotarpu kaźikas tare ciecuriuj, kas bus, par tąn Jurgi wisas miestas itikies i Kristusą; nes daugibe źmoniu pri jo głaudas? Ciecorius dar karta atwedines ji pri sawęs, źadieje sutejkti didźius turtus, bili tiktaj diewams garbę atiduotu. S. Jurgis tare, nu paregiesma, ejkiem i baźniczę. Prasidźiugies Ciecorius eje pats ir daugibe dwariszkiu su juomi. Atejus S. muczelnikas, kłause wienos stowiłas: ar tu esi Diewu? O welnes toj buwes atsakie ne neesmi. Tare Szwętas, diełkogi rejkałaui diewiszkos garbies? woz taj isztare stabas nukrita ir susikuli. Tejpogi ir kitas stowiłas iszwirta ir sutrupieje. Tuokart pagonis szaukti pradieje, uźmuszk Ciecoriau tąn nedorą, kurs diewus musu sudauźe. Kajpogi Ciecoriuj lijpąt S. Jurgis nukirstu palika ir nueje i dangaus karalistę kami dźiaugses par amźiu amźius. Amen.
Rasztininkaj saka dar S. Jurgiuj szejp atsitikus. Syrioj ne par tolie nu miesta Bejruta ira łabaj pelkįetas eźeras, i kuri pri giwos gałwos S. Jurgie, buwa isimetusis smakaj arba Krokodylej. Uź wis wienas łabaj didis rije źmones kur tikt prigawa. Neprotingi pagonis paskajcziusis tąn smaką uź diewajczi sawa, patis ji źmoniemis penieje. O kad ne wejku tebuwa rasti źmogu kurs ant tokios apieros atsiduotu, isz pariedima wiresnibes wisi turiei mesti kaulelus arba losus, ant kurio krita, tąn kiti tujaus wedźe i paeźeri ir pastate, o prijaukintas Krokodylus tujaus iszejes atieme sawa daliką. Nie Kunegajkszczej arba tos wietos karalaus wajkaj, nebuwa luosi nu tos apieras: kajpogi wiena karta kritus kauleluj ant karałajczes, tarnaj su grobe ję, nuwedźe i paeźeri ir pastate. Drebieje nełajminga ir łaukie wałandos, kurioj nedoras diewajczis isz undens iszrieplojes praris aną. S. Jurgis nu kudikistes katalikas, buwa tuokart źalnieriu, truka su draugajs Syrioj ir kaźikur jodamas, pamacze paeźeriej be stowęczę graźę mergajczę. Kart kartiems girdiejes apej tąn Smaką, wejkiej suprata ko cze stou ta nelaįminga. Karałajcze ji iszwidusi tare, jok szalęn jaunikajczi, argi negana to jogiej asz prapułu? Susimiles ant jos Szwętas atsakie , nenugąstauk, asz tąn smaką kajp regi uźmusziu.
Nieko netrukus iszejt isz undens smakas, skub tujaus pri sawa dalika, S. Jurgis sutęp arkli, szok ant smaka wirszaus ir parwer su driaucziu kiauraj jo sprandą. Majta cipdama rajties, iszwirta ir padwiese. O szwętas źalnierius nuwedźes swejką karałajczę pri tiewa, ajszkiej darodźe smaka neesąt diewajcziu ir daug pagonu i katalikus parwercze. Nu to łajka S. Jurgis skajtos uźtaritoju drąsiu karejwiu arba źalnieriu.
(Joana Bolandus. Vttae, Sanctor, Тот. XV).
Lig łajku pasisakom maź ką te źinantis apej darbus S. Juzupa: tecziaus didis tas ira szwętasis, kuri Diewas Tiewas paskire i apekunus wienatinie sunaus sawa; ir diełto nedrąsej pradedam apsakinieti jo giwenima.
Źidu źiamiej dwi gimini buwa skajtomi uź wisuaukszcziausi, giminie Arona ir giminie Dowida. Isz pirmoses turieje wisumet kunegaj buti, isz pastaroses turieje buti karalej ir atejti aukszcziausis karalus Messioszius Kristus Jezus. Giminie Dowida kajpo karaliszka buwa pirmu turtinga ir galinga, bet paskiaus butinaj nuplika. Tiesiau nu paties Dowida paejnus Jokubas wedźe moteri ir sulaukie sunaus, kuri Juzupu pramine. Tą nu jaunu metu pagudina milieti Diewą ir wisusi darbusi padorej elgties; o idant turietu kuo misti, iszmokie ji amata dajlidistes.
S. Juzupas jaunistiej sawa budamas pri amatninka, garbę predku sawa daugina ne wiresnibiemis ir turtajs; bet dajlu, padoriu ir tikraj szwętu giwenimu. Kajpo neturtingas lig senatwes moters newedźe; nes to rejkieje idant giniejes Sunaus Diewa butu milietoju czistatas.
Oj kajp daug ira ir szędien ponu, kuriu senolej buca plikiejs, muźikielejs arba ir wałkaczinomis źidajs. Ir priszingaj, nemaź ira szędien paniekintu źmoniu, duonas kąsni neturęncziu, kuriu tecziaus proboczej buwa turtingajs ir daug galęczejs!
O jej tejp ira ir tu źmogau turtingas nepuskies, negi troszk paźeminima kitu sau ligiu; nes neźinaj, kuo bus wajkaj ir anukaj tawa. Ligi dali tu pliki, kurs szędien neturti wajtoi neisipiłk; nes rasi wajkaj tawa Diewuj padedąt paszoks auksztin.
Źidu wiresnibe matidama S. Juzupą apej darbus amata sawa lig senatwes knebiniejęt, o moters westi nekietęti nekietąt: pradieje pirszti ir iszpirsza dukteri Jokima su Onu, jaunitelę Marią, kuri miestelej Nazareti namełus sawa turieje. Suwęcziawotas giwena su sawa moteri butinaj czistatoj it brolis su seseri.
Pirmusi metusi tos moteristes, Szwęcziausej Panelej atsitika aprejszkimas anioła ir isikuniimas Sunaus Diewa. Ko wienok S. Juzupas neźinoje; nes Maria par nusiźiaminima tos paslapties jam nepapasakoje. Tuotarpu kieletuj mienesiu praslinkus S. Juzupas pasergieje sawa moteri nieszczi esant. Źinodamas apej diewabajminguma Marios, nedrisa ko pikta apej aną sąprotauti: wienok łabaj nuluda ir riźos słaptu ję aplejsti.
Tejp jam padariti bekietant, pasirodźe par sapna Aniołas ir tare: Jozap sunau Dowida nesibijok priimti Marią moteri tawa: nes kas anoje uźgime ira isz dwases szwętos. O pagimdis sunu ir praminsi wardą jo Jezus: nes anas iszganis źmones sawo nug nusidieimu ju. (Mat. 1. 20—22).
Atsikieles ritameta S. Juzupas, eje pri Szwęcziauses moters sawa, prispaźina kietines ję aplejsti, iszpasakoje wisus źodźius nakti pasirodźiusioje Anioła ir kłausinieje jos apej pasłapti isikunima sunaus Diewa. Matidama Szwęcziause Maria S. Juzupa woz ne wiską źinąt, iszpasakoje: kajp pri jos ateje Aniołas Diewa, ką sakie ir jogiej su lig tu wałądą nieszci palika. Tuokart abudu dźiaugies ir kartkartiems sakie Wieszpaczuj acziu uź taj jogiej anuodu tejkies aprinkti uź tiewus wienatini Sunaus sawa.
Dewintam nu aprejszkima Anioła mienesiuj bęgątes, ateje nu wiresnibes isakimas, idant wisi ejtu uźsirasziti i tą miesta isz kurio wedźe giminę sawa. Betlios miestas, wadinos miestu Dowida, nes anami tas karalus buwa ginies.
O jogiej S. Juzupas su Marii buwa to karalaus giminies, todieł ir priderieje anuodum ejti i Betlią dieł uźsiraszima. Su didźiu wargu atkielawusiu, nerada dieł sawęs wietas miestelej, nes turtingesni wisus namus buwa uźjemusis, nemitusiu prisigłaudźe wienoj kutelej tarp galwiju ir ten Szwęcziause Motina be sopulu pagimdźe Sunu Diewa.
Dźiaugies S. Juzupas sawa akimis isz wides Diewą kuni źmogaus, linksminos iszgirdes Aniołus giedant, pri kuteles, bernelus nakti pagał atejusius ir tris karalus atkielawusius; bet ta linksmibe kajp wis kas ant źiames neiłgam tebuwa. Woz kieletuj dienu praejus źadina ji nakti Aniołas Wieszpaties taridamas: kialkies ir imk wajkieli su motinu jo o biegk ing Egipta. Nes bus jog Herodas jeszkos wajkielo idant ji uźmusztu. (Mat. 2. 13). Kielies skubej S. Juzupas, paźadina Szwęcziausę motiną, ta pajeme suriuźusi wajkieli ir iszkielawa wisi nakti pagał i swetimą szali. I Egiptą nuejusis be piningu woz rada kami prisigłausti. S. Juzupas par sawa amatą, pelne duoną ir majtina szwętą giminę.
Kieletą metu Egipti pargiwenusis Aniołuj lijpąt wieł sugriźa i źidu źiamę. Dwileką metus sukakies Wieszpats pasilika baźniczioj Jerozolimos ir ne maż szirdgiła tiewams padare. Ant gała: kad jau paugies Wieszpats nebrejkaława apiekas, Motinaj Szwęcziausej ir Izganitojuj pri łowas stowęt dajlej pasirinka. Kiek metu szioj pasaulej pargiwena neźinom.
Uźtikra didis taj buwa szwętasis, kuri Wieszpats draugu Szwęcziauses Motinas padare, didis szwętasis kurem dalejda wadinties Tiewu Sunaus Aukszcziausioje. Melskies uź mus S. Juzupaj idant ir mes ten linksmintumemos kur tu karalausi par amźiu amźius. Amen.
Maksiminuj Rima Ciecoriu esant, Kapadocioj giwena turtingas wiras Eleuzius, kurs turieje moteri ir dukteri wardu Julionę. Wisi garbina diewajczius; nes buwa stabmeldźejs arba pagonimis. Bet jogiej tretemi amźiej nemaź jau buwa tami kraszti kataliku; todieł jauna Julione nu kaźiko pamokita, słaptu kataliki palika. Kad jau turieje apej dwideszimti metu, pradieje źmones ję pirszti uź turtingą ir graźi jaunikajczi; bet szi nenorieje tekieti uź wis diełto, jogiej jaunajsis buwa pagonis. Nedrisdama wienok tos priżasties tiewams iszrejkszti; daboje kajp galietu nu moteristes iszsisukti. Todieł par sawa pasiuntini szejp pasakie jaunikajcziuj: „budama didźios giminies , turtinga tiewa dukteri, negalu uź tawi tekieti patolej pakoł nepaliksi pardietiniu wisos Kapadocios.” Jaunikajtis noriedamas jos: pripuolies iwajrius wirszininkus, ir tejp apsisuka jogiej Ciecorius pakiele aną i pardietinius wisos Kapadocios. Tuokart wieł iszlejda pri S. Juliones pasiuntini taridamas, nu dabar tekiek, nes jau esmi tuo kuo idant buczio, noriejej. Sugrobta szwętoi, kitą priźasti iszrada. Lijpe atsakiti jaunikajcziuj, jogiej kataliki budama negał tekieti uź pagoni.
Parsigądes isz to atsakima jaunikajtis, szarpawa pri tiewa jaunoses, o nuejes tare: „ar źinaj susiedali, jogiej duktie tamstas Julione ira katalikie. Szędien mąn pasisakie negalęczi uź mani tekieti, jogiej asz kitejp tikiu nekajp ana. Tiewas taj iszgirdes łabaj nuluda: paszaukie tujaus dukteri ir tare, kąn taj girdźiu apej tawi wajks mana, diełko nenori buti moteri to graźe jaunikajcze? Atsakie S. Julione: mełdamasis tiewali, kajp asz galu tekieti uź źmogu kitos wieros? Argi galiesiu milieti tan, kurs kitejp ne kajp asz apej Diewą iszmana? Isaj trauks wajkus mana i sawa negierą wierą, kajp asz gailesiu wejzieti i kudikius sawa negieraj tikanczius ir ejnanczius tiesiau i pragarą? Asz noriesiu łajmingus jus regieti ir westi i dangu, o wiras man to nedalejs? Asz troksziu iszmokiti wajkus tos paczios wieros, kurę pati iszpaźistu , o is wers i sawąje? Asz noriesiu pasnikauti, ejti i sawa baźniczę, o is prisakis man walgiti su mejsu, ir weses su sawi, i pagonu baźniczę? Todieł tiewali, jej bęn kiek mani mili, iszgielbiek mani nu tokios moteristes!
Apmaudingas tiewas nieka neatsakidamas. uźdaridina ję kutiej. Kieletuj dienu praslinkus, iszlejdines kłause jos, ar norietu Kristaus iszsiźadieti ir uź tąn pati jaunikajczi tekieti? Szi pasisakie, nej Kristaus iszsiźadiesęti, nej tekiesęti. Tuokart inęrtes tiewas, bajsej ję nupłaktindina, o nieka nemaczijus, atidawe tam paczem jaunikajcziuj, kajpo aukszcziausem wirszininkuj, idant suditu.
Jaunikajczis pagawes i sawa naga milemąje, dieł bajdima pirmu bajdźe, bet źwilkteriejes i grajgszti jos wejdą, nieka anaj trąkiej pasakiti negałieje. Todieł palowes buksztinti, tare małonej: oj milemoi mana, asz tau neblijpsiu nie diewajcziu garbinti, dalejsu tikieti i Kristusu, tiktaj meldźiu tawęs, tekiek uź mani! Szi atsakie: negalu tekieti ir negu tuokart busiu tawa motieri, kad kataliku paliksi. Tare jaunikajtis; nelinkiek to man susimiłdamoi; nes woz palikus man kataliku, pajus Ciecorius, atims man wiresnibę ir wedu abudu uźmusz. Atsakie szwętoje: oj mękas źmogau! nugąstaui Ciecoriaus, kurs tau giwibą gał atimti, o newejzi aukszcziause Diewa, kurs tawi ir cze gał nełajmingu padariti ir amźinaj praźuditi! Maźas dajktas kajp cze mums kłojes ant źiames; bet didis, kajp mums kłoses par amźiu amźius.
Jaunikajtis matidamas nieka anaj nepadarisis , atidawe budelems idant kajpo niekinanczę diewajczejs Rima, źuditu pagał istatimu, arba prowu. Tie jeme S. Julionę sawotiszkaj: pri koju ir pri ranku wirwes pririszi, isztępe aną it awi kajli ant kajłmaucziu ir diźe par nugara, kiek tik walodamis. Paskiaus atrajszioi rąkas ir kojes, pakore aną uź płaukus: nemaźa ta buwa muka, nes iłgaj bekibant, kajlis jos atstoje nu makaules ir akis uźtraukie. Negana to: su karsztomis bliekomis degindamis jos ronas ir szonus, węn kłausinieje, nu kąn: iszsiźadiesi Kristaus? Ar garbinsi diewajczius musu? Szi siłpnu balsu atsakie: ne iszsiźadiesiu Wieszpaties, nej jusu diewajcziu garbinsiu. Nuilsi beźudidamis: nuwedźe S. Julionę i kalini, parmowe su gielźies ijszmu abidwi jos kiękli ir paguldźe ant źiames, łaukon gielźies netraukdamis. Tejp guliedama szaukies pri Więszpaties ir tare: Diewi mana, iszgielbiek mani nu tu sopulu. Tiewas su motinu aplejda mani, tu Wieszpatie priimk mani.
Szwętaj besimełdant pasirodes welnias tare: daug kięti Julione, kam to rejk? iszsiźadiek Kristaus iszpakutawosi, juk ir kiti pamecze wierą sawa, o dajlej giwen ant źiames, kąn cze iszsimanej su sawa atkaklibi ? Szwętoi taj girdiedama pradieje dar didesnej duksauti pri Wieszpaties Jezaus , kurs pasirodźes tare: nenugąstauk muczelnikie mana, asz su tawi esmi. Woz taj isztare welnias pragajsza, gielźinej nu ranku nukrita, ijszmas isz kięklu iszlinda o S. Julione akiesmirksniej swejka tape.
Atsimines storasta, tare sawa tarnams, atweskiet cze Julionę jej begiwa ira. Tie beregięt taj padare: iszwides aną jaunikajtis ligiej swejką ir grajksztę, kajp pirmu buwa, tare: par kokius taj źawieimus tejp wejkiej iszgijej ? O szi atsakie: asz nemoku źawieti, Kristus taj, kuri asz garbinu, tąn stebukłą padare. Atsiliepe jaunikajtis, wieł apej sawa Kristusą szneki. Ej wajkaj, imkiet ir sudeginkiet tąn raganą. Tarnaj tujaus sukuri didę ugni imecze Szwętąje, bet ugnis wejkiej uźgiesa, o muczelnikie palika ne nuswilinta. Paskiaus dieje i kateła ir wirina, bet ir cze pasirodźe nesuwirinama. Pęki szimtaj wiriszkuju ir szimtas trisdeszimtis motriszkuju tus stebukłus regiejusiu, tujaus i Kristusą itikieje. Tuo ipikintas jaunas storasta, lijpe S. Julionę nukirsti, kąn tarnaj nieko netruki ir padare. Tejp S. Juliona su wajniku muczelnikies, nueje i dangu, kami dźiaugses par amźiu amźius. Amen.
Jums uź wis mergajczes, ta S. Julione gierą pamoksłą palika. Ana par mejlę czistatos, ne norieje tekieti uź turtinga ir graźi jaunikajczi, o jus ar tejp darot? Kartajs rots tajsoties ejti i dawatkas; bet taj darot tuokart, kad nieks nejem. Bet atsitikus wiriszkam, nebwejzat jau, ar isaj gieras ira ar błogas, ar iszmintingas ir darbus, ar girtuklis ir palejstuwis; ejnat tujaus o isztekiejuses werkat par kiaura sawa amźi.
Jej norem źinote apej darbus szwętuju tolimusie krasztusie giwenusiu, uźtikra su didesniu noru skajtisma giwenima S. Kazimiera Lietuwi karałajti; diełto ir asz skubu арrаszite.
Pirmoje pusie pękioliktoj amźiaus; buwa Lanku Karalu o Lietuwos ir Źemajtiu kunegajksztiu Kazimieras Jegiełła. Tas wedes moteri Elźbietę, ciecoriaus Albrechta dukteri, sułauki szesziu sunu; Wladysłowa kurs paskiaus buwa karalu Czechu ir Węgru; Kazimiera, Albrechta, Aleksandra, Zygmunta ir Fryderika. Tiewuj Kazimieruj mirus, Albrechtas, Aleksandras ir Zygmuntas, po kits kita buwa karalejs Lanku. Friderikas istois i kunegus palika Erciwiskupu Gnieznos ir Kardynołu, o su Szwętu Kazimieru kajp atsitika paregiesma.
S. Kazimieras gimi tukstanti kieturi szimtaj pękiesdeszimtis aszmusie metusie, Kriokawoj. Nupat kudikistes mokomas bajmies Diewa, lig łajku paprata: nedidźioties , iłgaj melsties ir saugoties pikta. Mokitoju S. Kazimiera buwa Kriokawas Kanauninkas didis rasztininks Długoszus, kurs tąn Karałajti iszmokes iwajriu lieźuwiu, juoba dar iszmokie padorej ełgties. S. Jaunikajtis budamas nu kudikisties maźos swejkatos, to tikt daboje, idant sau uźdirbtu dągaus karalistę. O ipatingaj głauzdamos pri Szwęcziausies Motinos, pats paraszi łotiniszkaj ant jos szłowies trys giesmes, kures diena isz dienos kalbiei.
S. Kazimieras ateis i metus jaunikajti, idant kartajs ne ipułtu i pagundinimus priszingus czistataj: tankiej sawi twoje, newalgi karaliszku walgiu, su gielźies asztriu lęciugieln warźe sau strienas i wejdą motriszkuju nestebiejos , ir saugojęs draugistes su jaunumene. Cziedije ir giebieje draugistię su wirajs iszmintingajs, mokitajs ir su Kunegajs. Wilniaus miesti giwendams, wajkszczioje kas dienas i baźniczes melsties, ir tejp karsztaj meldies, jog tarsi nebjaucze kas cze dedas ant źiames. Atrades baźniczes duris uźrakintas , kłaupies pri duru ir meldies. Nekarta sargaj miesta atrada ji pri baźniczes duru nakties łajki kriźejs begulenti.
Pawargielus, naszles ir naszłajtius, kajp imanidamas szelpe. Jej kas jam girdęt kąn nepadori isztare, tujaus toki parspieje ir nedalejda tauzite.
Władysłowuj, wisuwiresniojuj Karalaus sunuj, Węgru ir Czechu karalu palikus, priderieje po piedu tiewa, S. Kazimieruj karalaute: todieł nekurie dwariszkiej su diduomeni, noriedamis jam lig łajka itikte, pradieje apej ji szokiniete ir lipsznej kalbiete: bet szis atsakie: nenoriu asz karalauti, łaj mana tiewalis giwen kuo ilgiausej, asz pirm jo mirsiu, asz noriu sau karalistę danguoj uźdirbtie, o karalisti szio swieta, man nerup.
Buwa S. Kazimieras augałotas, wejda dajle; bet maźos swejkatas. Dar dwiju deszimtu metu amźiaus neturentem, pradieje krutini skaudiete ir igawa dźiuti. Po kieletas metu ligaj isikieriejus, daktaraj gididamis Szwętą, patari jam, idant dieł spieresni iszgiima, dasilejstu grieka neczistatos. Bet S. Kazimieras atsaki, ne: to ne padarisiu: beweliju mirti, ne kajp grieszidamas. Diewa mana uźrustinte. Oj jaunumeni, koks cze dieł tawęs szwętas pawejzdas! Oj idant mes wisi, juoba nugąstautumem grieka nekajp smerti, uztikra nebut tiek palejstuwiszcziu kiek szędiena ira!
Pradžioj 1484 metu, S. Kazimieras tejp buwa siłpnas, jog woz kumet nekumet isz łowos bekieli. Jauzdamas netolij esant smerti, iszsispawiedoje, prijemi szwęcziausi Sakramętą ir paskutini patepimu. Par kiauras dienas ir nakties nusawęs kunegu neatlejda. Ant gała kietwirtoj dienoj kowa mienesi, turiedamas Diewa muką rąkosi, dajlej numiri. Pateka ant źiames wisa prowisu dwideszimti pękius metus.
Wiena karta Wilniuj mirusę mergajtę tiewaj nuneszi i baźniczę, pri graba S. Kazimiera ir meldźe Diewa, idant, par uźtarima to szwętoi atgiditu wajką. Kajpogi mergieli tujaus atsikieli. Kita karta Lankams kariaujęt, pasirodżes ant bałtu arklu S. Kazimieras, padiei pargalete neprietelu. Kunas to Szwętoje guł Wilniuj sidabra grabi, kopliczioj łabaj gražioj kurę Zygmuntas ir Władysłowas Lęku Karalej pastati.
Kristusuj Wieszpacziuj i dangu iźęgus, S. Petras kunegajksztis Apasztołu atkielawes i Rima, daugibę pagonu i katalikus parwercze ir palika nukriźiawotas. Po jo piedu piermuoju Popiežiu buwa S. Linus, po to S. Kletus, o tam mirus palika tiewu szwętuoju, S. Klemensas. Buwa isz sunu Faustina senatoriaus, pats ji S. Petrus wieros kataliku iszmokis apkriksztije ir i kunegus iszszwęcze.
S. Klemensas popieźiu palikies, daugibe pagonu katalikajs padare. Wienu kartu par Welikas apkriksztije kieturis szimtus su wirszu źmoniu, kilusiu isz auksztu giminiu, gięcziu paties Nerona Ciecoriaus. Tarp tu Zyzimusa ir Domityllę. Parsekioimuj kataliku kiłus, tas Popieźius isakie, idant septini jauni ir mokiti wiraj, raszitu wisus darbus muczelniku, kurie uź Kristusą gałwą sawa padieje. Nieko netrukus , Korynti Grecios miesti, kiła barnis tarp kunegu ir szejpjau źmoniu. Kunegaj to miesta ne skundies S. Jonuj Apasztołuj, kurs dabar giws tebi buwa ir Epezi giwena, bet szaukies pri S. Klemensa Popieźiaus. Tas parasze pri Korynta giwentoju, gromatą ir tujaus barni nutiłdźe. Tąn gromatą Korynta katalikaj par septines deszimtis metu po smercze S. Klemensa, skajcze baźnicziosi, it rasztą Szwętą. Cze matom kajp jau uź didźi skajcze ir ano gadiniej, Tiewą Szwętąi.
S. Klemensuj bedarbuojętes, katalikaj diena isz dienos dauginos. Kąn matidamas kaźikoks Tarkwinius suwadina buri pagonu ir tare: ar jus nematot jogiej tas Klemensus iszwartalos musu diewajczius, iszgriaus baźniczes ir isznajkis musu seną wierą; todieł skuskieties ant jo wiresnibej. Tie prasti źmones jo pakłausi, nuei pri Mamertina storastas arba Gubernatoriaus, apstoje namus jo ir szaukie: Klemensas najkien musu diewajczius, meldam Tamstas, pakarok ji. Wienęms tejp szaukont kiti sznekieje, o kąn is pikta jums padare , juk is wisus pawargielus suszełp.
Mamertinus to klegiese prisikłausęs, pagine źmones szalęn, pawadina pri sawęs S. Klemensą ir tare: kokie taj nełajme, jogiej Tamsta budamas wiru didźe moksła ir auksztos giminies, prijemej tąn nauję kataliku wierą; szitaj daugibe źmoniu skundas man ant Tamstas , o asz rasziau pri Ciecoriaus Trajana kłauzdamas kąn turiu su Tamstu dariti? Atsakie S. Klemensas, nerejk źmoniu szauksma klausiti, bet prider paźinti, tos naujos wieros moksła, rasi ir pats itikietumi i Kristusą. O su manim darik kąn tinkamas asz busiu tuo, kuo esmi. Mamertinus matidamas nieka su juomi nepeszis, dalejda jam namon griszti. Kieletuj nedielu praslinkus, tas pats Mamertinus pawadines S. Klemensą tare, szitaj ira isakimas ciecoriaus, kad płauktumi i Pontą, ties Chersonezu ir tęn giwentumi, jau ira ir łajwas sutajsitas, wejkiej gali aplejsti Rimą. Szis atsakie, gieraj, gieraj, koźnoj wałandoj taj galu padariti. Kajpogi pasakies su Diewu katalikams ir baźniczes rejkałus suriedes, lejdos i Chersonezą. Katalikaj palidieje ji lig juros kraszta, o daug wiru su anuo kartu papłaukie.
Atpłaukies S. Klemensas i Chersonezą atrada tęn isztręptus katalikus, beskałdanczius kałnusi akmenis. Buwa ju daugiaus ne dwi tukstanczi, tie wisi pajuti S. Klemensą esant popieźiu , swejkina ji ir dźiaugies jo sułauki. Tiewas Szwętasis tejpogi sakie, ir asz dźiauguos, jogiej Wieszpats padare mani draugu kiętieimu jusu uź wierą.
S. Klemensas twirtindamas iszblieszkusius katalikus ir su anajs wękart dirbdamas; pamacze, jogiej wargszaj artie gera undens neturiedamis, łabaj isz toła tur neszioti ir tare: melskiem Diewa idant tarnaus sawa sutejktu gera undens. Taj jam isztarus, wisi sukłaupe ir meldies. Woz pasimełdus, S. Klemensas iszwida ant kałnu awineli, su kojeli bekasant. Nueje i tąn wietą, kieletą łopetu źiames iszmete ir isztriszka apstus szaltenis, kurs nu kałna su trąksmu tekiedamas girdźe troksztanczius, iszrinktusius Diewa.
Apej tąn stebukła iszsigirdi pagonis, burejs eje pri S. Klemensa, kurs pramokies jus kiek tiek wieros kataliku, kriksztije tami patemi naujemi upalej.
Chersoneza Katalikaj, buwa taj kalinej: daboje ju sargaj nu Rima wiresnibes paskirti. Tie praneszi Ciecoriuj Trajanuj, jogiej isz priźasties atpłaukima Klemensa i Pontą, daugibe źmoniu palijkt katalikajs. Ciecorius atsiuncze pardietini wardu Ansydiana, kurs ne maź źmoniu iszźudźe o pati S. Klemensą, nuweźines tolij i Juodąje marę, nuskądina.
S. Klemensą i jura nuweźus, katalikaj ant paszalu stebiedamos łabaj werkie. Febus su Korneliusu to szwętoje mokitiniu tare: kąn maczis werkus, gieriaus melskiemos idant Wieszpats paroditu mums wietą, kurioj piemuo musu nuskięda. Woz taj isztare, wisi sunika melsties. Nieko netrukus, atsidare jura ir palika sausa kieli, kuriuo katalikaj ejdamis atrada ant juros dugnu padirbtą isz mermura baźniczę ir kuną S. Klemensa widuo begulenczi. Pagarbina Diewa ir sugriźa, o jura wieł uźsidare. Daugibe pagonu tąn stebukła regiejusiu i Kristusą itikieje.
S. Klemensas gromatoj sawa, pri Korynta giwentoju nulejstoj rasza, jogiej jau tuokart wisi katalikaj isztisą gawienę gawieje; todieł ir mes pasninkaukiem ne jeszkodamis niekokiu dispensu.
Rejk źinoti, jogiej pusiej treczioje amźiaus, kas tinkams katalikus musze, diełto jogiej waldimieraj Rima ciecoristes newęn to ne gine, bet dar uź gera taj skajcze. Toj nełajmingoj gadiniej, atwaźiawes i Aleksandrios miestą Egipti esanczi Maksencius Azios ciecorius, isakie idant wisi źmones susirinki degintu apieras diewajczems. Tujaus pagonis jautejs wedinis ir awinajs neszinis, szarpawa uźkitskita i Aleksandrią, o kad sunika tus galwijus deginti, wisus miestas dwokie.
Buwa tuokart Aleksandrioj wiena graźi, turtinga ir łabaj mokita mergajcze wardu Kotrina. Ta matidama tąn pagonu neiszminti, pasipuosze, jeme su sawęm kieletą tarnajcziu, eje tiesiau i pagonu baźniczę, kurioj Ciecorius buwa, o atejusi bałsu szejp prabiła: argi padoru tau Maksenciusaj, kurs esi Ciecoriu ant daugieł źiamiu, to nenumaniti, jogiej klistat garbindamis diewajczius sawa. Rejkietu tau źinoti, jogiej diewajczej, kuręms szędien lijpi apieras dariti, ira niekniekiejs. O jej man netiki, tikiek senam jusu pacziu rasztininkuj Diodoruj, kurs pasakie, jogiej tie, kurius mines tur uź diewajczius, buwa taj źmones. Plutarkas ligi dali saka: jogiej diewajczej buwa źmones, kurie kąn norint ipatingaj gera ar pikta padari, iszmire. O jogiej ju wardas garsingas palika , diełto uź diewajczius buwa paskajtiti. Tie numirielej, niekokiu apieru nerejkałau, nes jau senej supuwa. Argi tad nepriderietu idant neźudidamas źmoniu tomis nenaudingomis apieromis ir pats itikietumi ir kitiems dalejstumi tikieti i wieną Diewą sutwertoj dangaus ir źiames?
Ciecorius drąsumuj jos stebiedamos tare: nu gieraj, pasznekiesiu paskuo su tawęm, o dabar bęgkiem apieras. Tas pabęgies, pawadina Sunau miliek prisawęs S. Kotriną ir tare: kas tu esi par wiena mergajcze? Atsakie Szwętoi: esmi duktie Ciecoriaus, kurs pirm tawęs buwa, о wardas mana, Kotriną. Ciecorius stebiedamos i dajli jos wejdą, pradieje newisaj padorius dajktus sznekieti, o Szwętoi tare: kajp tiki tejp ir kalbi, jusu diewajczej ant swieta giwendamis palejstuwawa ir jus tejpat darot. Tare Ciecorius: nepejk musu diewu, kurie tecziaus, werti ira amźina garbinima. Szi atsakie: oj! kad paźintumi tikrą Diewą, gieraj suprastumi jusu diewajczius esant, niekam deranczius.
Ciecorius S. Kotriną atlejdes, suwadina pękies deszimtis mokitu wiru ir lijpe su anu sznekieties. Tie pradieje tauziti apej galibę diewajcziu sawa, bet Szwętoi tejp jus uźgine, jogiej wisi i Kristusą itikieje. Ciecorius negaliedamas S. Kotrinaj nieka tejp padariti, iszsimane kitejp jos datirti; tare anaj małonej: ar źinaj kąn, esi łabaj graźi, didelej man patikaj, sawa patę Augustą pametes, imsiu tawi uź moteri, tiktaj pagarbink diewajczius musu. Atsakie Szwęta, to nepadarisiu , wieros sawa nepamesiu, ne dieł sosta ciecoriszka. Tare Maksencius, kad tejp, tada asz busiu priwerstas tąn tawa dajli kuna muszti ir draskiti. Atsakie S. Kotrina: darik kąn tinkamas. Graźibe kuna mana neiłgam tiera, numirsiu, supus ir pawirs i źiamę, isz kurios iszeje.
Tuokart Ciecorius lijpe nuwiłkti jos wisus drabuźius ir płakti su wotegajs par dwi adini. Budelems bepłakąt pamielinawa jos kunas, dangiel wietos kraujes triszka, pagonis patis stebiedamos i aną werkie, o szi nie aszaras neantlejda, nie aj, ne pasakie. Po dwiju adinu isakie Ciecorius nuwesti szwętą mergajczę i kalini ir par dwileką dienu badu stipinti.
S. Kotrinaj kaliniej beesant, ciecoriene Augusta uźsigiejdźe su anu pasirokuoti: nugąstaudama tecziaus wira, nedrisa wiena ejti, bet wedies su sawęm Porfiriusa źalnieriu pardietini ir nueje. S. Muczelnikie tokius sweczius iszwidusi, łabaj prasidźiuga. Iłgaj rokawos ir to darodźe, jogiej Ciecoriene su Porpiriusu itikiei i Kristusą. Dar pridure tus źodzius , ir tu Augusta po triju dienu, busi źudita už wierą. Atsakie ciecoriene, aj! kas bus, asz esmi łabaj siłpna ir bukszti, ar iszturiesiu mukas! o mana wiras łabaj ira nedoras. Tare S. Kotrina, nenugąstauk, Kristus tawi pastiprins. Tejp pabiłojusis iszskida.
Woz dwileka dienu praeje, ciecorius wieł paszaukie S. Kotriną ant suda. Iszwides ję kaliniej, nie trupucze nesulisusi, bet dar ne kajp pirmu dajlesnę, tarę: Kotrina milu tawi, tujaus paliksi Ciecorieni, ant daugibes źmoniu poni busi, tiktnj mesk szalęn, tąn sawa Kristusą. Atsakie Szwętoi, to nepadarisiu, didesnę karalistę ir gausesnes linksmibes źad man Kristus ; ne kajp tu gali duoti. Tuo tarpu wienas dwariszkis tare ciecoriuj: Szwiesiausis pone! padirbink asztri tekini su pejlu pejlejs, lijpk ję pririszti ir sukti, paregiesi, jogiej ana tulid pames sawa atkaklibę. Ciecoriuj lijpant tam nieko ne truki padirba toki ratą, pririsza muczelnikię ir pradieje sukti. S. Kotrina tilieje, bet nuźęgies nu dangaus Aniołas, tujaus ję atrisza, o ratą i dulkies sutrupina.
Tąu źenklą iszwidusi ciecoriene, ateje pri Ciecoriaus ir tare , palejsk tąn mergajcze, kurej nie rats nieka negalieje padariti; neiszmintingaj daraj, źudidamas tarnus tikra Diewa. Atsisukies Maksencius trąkiej suszuka, ar ir tu priesz mani, imkiet wajkaj szę motriszkię ir nuźudikiet. Woz taj isztare, tarnaj sugrobę Ciecorienę, nupliesze drabuźius, atweźe skrinę , su tos dągcziu priwiere Augustos krutis ir patoł waźioje skrinę, pakoł krutis ne nu truka Ant gała uź miestuj nukirta jos gałwą. Tarnams Ciecorienę beźudąt atsilijpe Porpirius, szwiesiausis poni asz ir du szimtu sziu źalnieriu garbinam Kristusą, darik su mamis ką noris. Taj iszgirdis Ciecorius parsigąda ir tare pats sawiep, kas bus jej mani ir karejwej aplejs. Po wałandos wienok isakie tus wisus nukirsti. Kąn tarnaj ir padare. Ant gała apmaudingas Ciecorius lijpe nukirsti gałwą ir S. Kotrinos, kuri pasimeldusi isztijse sprądą ir pałika nukirstu. Kuna jos Aniołaj pałajdoje ant kałnu Sinai Arabios źiamiej. Amen.
Tejsingaj S. Augustinas wadęn motriszkoses gimini diewabajmingu; nesgi tos nekarta pranok wiriszkusius dalikusi wieros. Kajp padare ir ta S. Kristina, kurios giwenimą cze kietu trumpaj apsakiti.
Wałaku źiamiej antrami amźiej, giwena stiprus ukininkas wardu Urbonas, kurs nu tiewu sawa iszmokitas pagonu wieros, tą kajpo wierą senolu sawa, didełej milieje, o priszingaj jauna jo duktie Kristine, ne wisaj domiedamos senomis pasakomis, słaptu kataliki palika. Pagał pagonu paprocze, maźne koźnoj kierczioj namu Urbona ant lintinoms, stipsoje diewajczej isz auksa ar sidabra nukalti, kuriu S. Kristina neuźkięsdama, węn mislije, kajp galietu jus isznowiti. Matidama negaliesęti kitejp tajs nusikratiti, kaźikur tiewuj iszwaźiawus: nułajpina diewajczius źemęn, kajp galiedama sułąksti, sułauźe ir iszdalije pawargielems. Kieletuj dienu praslinkus: parwaziuo tiewas, nebrąd diewajcziu, parsigąst ir teraujes nu namiszkiu, kur anie dinga? Szij tiesiaus pasaka, jogiej tawa duktie Kriste jus isznowije. Tiewas kłaus dukteries; diełko atiemej ir kur padiejej mana diewajczius? Szi atsaka: tiewali turi źinoti, jogiej asz esmi katalikie, negaliejau kięsti tu szmiekłu welne ir diełto sułauźiusi, pawargielems auksą su sidabru iszdalijau.
Woz nepatraka tus źodźius iszgirdes Urbonas: tujaus dawe anaj kielis kartus par ausi, paskiaus łaukon iszwedes, lijpc szejminaj idant patolej diźtu jos kajli su wotegajs, pakol neiszsiźadies Kristaus. Tiems płakąt, pats węn kłause ar nebgarbisi Kristaus? Szi pasisakie garbisęti. Apkiriejus bepłakti, tiewas antdiedina ant jos koju gielźinius ir i kalini iswadina. Po kieletas dienu iszwedines S. Kristiną isz kaline, lijpe ję prikiergti ir draskiti wisą jos kuną su linu szukuoczejs arba gielźies nagajs. Tarnaj tejp draskie, jogiej kunas muczelnikies szmotajs krita. Wieną szmotą pagawusi S. Kristina, mecze tiewuj, taridama: rik tiewaj mesą dukteries tawa, kurę pats pagimdej. Diewajcziu wietoj stowęczis welnej dara tejp tawi nemiłaszirdingu ant wajka sawa.
Tiewas tuo dar nekakindamns, ipine aną i gielźies tekini, sukure po apaczi ngni o łajstidamas isz wirszaus werdancziu aleju, kiepe dukteri sawa it kokię żuwi. Matidamas jau muczeinikię nebjudant ir nebszaukięt atriszines nuneszdina wieł i kalini.
Cze besant S. Kristiną apłąkie Aniołas Diewa, bewejzęt wisas jos ronas iszgide ir pastiprinęs ję iszgajsza. Pajutęs apej taj tiewas, dieł źinima ne paźina galibes Diewa, tecziaus isz dide szirdgiła isirga ir mire. To nebtekus, S. Kristina pakluwa i naga kita sudes, wardu Dyona: kurs wieł iszwedines Szwętą isz kaline antru atweju: musze, płakie, draskie jos kuna, kiepe pri ugnes ir pjauste i szmotus. Tąn wis iszturiejusę S. Muczelnikię, kad nuwedźe i pagonu baźniczę, idant diewajczi Apoliną pagarbintu, stowiła to diewajcze nukrita źemęn ir sutrupieje. Tąn źenkłą iszwiduses tris tukstanczes pagonu i Kristusą itikieje. S. Kristina negarbina diewajcze; diełto pardietinis wieł ję nusiuneze i kalini.
Cze iłgaj Szwętaj bebunant palika sudźi kaźikoks Julionas. Tas wieł taries priwersis S. Kristiną isiźadieti Kristaus, bet nieka negaliedamas padariti, imetina ję i karsztą pecziu, kuremi Szwęta par pękies dienas kiepe, wienok neiszkiepusi swejka isz liepsnos iszeje. Julionas taj matidamas tare: źinan kas taj ira, tur ana buti raganu, diełto negał sudegti ugniej. Pałukiekiet asz ję kitejp igrobsiu. Lijpe tarnams sugauditi daug bajsiu giwacziu ir prilejsti pri plika kuna S. mergajczes. Tarnams taj padarius, giwaczes kąda kiek noriedamas, bet S. Kristinaj nieka neiszkadije. Tuotarpu wiena giwacze i kirta tarnuj o tas tujaus pusti pradieje; kuri tecziaus S. muczelnikie beregięt iszgidźe.
Ituźes Julionas pririszindina ję pri diba, atpjaudina jos krutis ir lieźuwi, ant gała isakie karejwems idant ję suszauditu. Taj wis iszkiętiejusi S. Kristna pati meldże Wieszpaties, idant dalejstu anaj numirti. Iszkłause Kristus, ir akiesmirksniej prijeme jos szwętą duszę i dangu.
Prisistebiek źmogau, kajp drąsej geras katalikas wis kąn kięt uź wierą sawa.
Laonas Kwinciana sunus, Wałaku źiamiej kraszti wadinami Etruria gimes; lig łajku wisako giera pramoka. Atejes i jaunikajcze metus, Rimi istoje i Siminarią. Pius III. buwa tuokart tiewu szwętuoju. Tas gawęs źine apej moksłą ir gera elgimos jauna Laona, pakiele aną i Kardinołus Rima baźniczes, o nieko netrukus pasiuncze aną i Pracuziję dieł sutajkinima didźiu źmoniu, Acriusa su Albinusu, kuriuodu nu sena kiersztawa. Cze jam bebruzdant mire Popieźius Piusas: o susirinkusis Rimi kardinołaj iszrinka i tiewus Szwętusius tąn S. Laoną. Tcjp atsitikus nebgalieje trukti swetur; todieł dirbtinus dajklus padirbes griźa i Rima ir palika Popieźiu.
Su lig tuokartu, galem ajszkiej pasakiti, uź tikra szwętu tape , nes: tankiej meldies iwajres kningas rasze, pats neretaj sakie pamoksłus , diena ir nakti rupinos apej rejkałus baźniczes S. o darbaj jo tejp buwa padori, jogiej ir neprietelus nieką ant jo iszrasti negalieje.
S. Laona gadiniej szejp atsitika: Eutyches Konstantinopolej pardietinis zokaninku su Dioskoru patriarku Aleksandrios miesta; suklida wieros dalikusi. Par sawa atkaklibę surinkusiu i Epeza miestą daug Wiskupu, popieźiaus pasiuncziniu neprijeme o Plawianą Konstantinopolaus patriarką uźmusze. Apej tokią anuodums nedoribę iszsigirdes S. Laonas, ugźdina Ciecoriu Teodoziusza II. ir ineldze idant nieka nauje dajktusi wieros nedalejstu patolej, pakolej susiwaźiawi Wiskupaj, to rejkała neparkratis. To ciecoriaus ipiedinis Marcionas wękart su S. Laonu suwadina i Kalcedona miesta, szeszis szimtus tris deszimtis wiskupu ir padare didi susirinkimą (Synod) i kuri S. Laonas iszsiuncze: Paschaziusa su Lucenciusu abudu Wiskupu ir dar du kunegu. Tie wisi kajpo pasiuntinej tiewa Szwętoje, susirinkimi pirmojej, taj ira aukszcziausioj wietoj siedieje; nes popieźius wisumet buwa skajtomas uź aukszcziausi pardietini baźniczes S.
Kad surinkti Wiskupaj pradieje sznekieties apej dwejoki prigimima asaboj Kristaus Wieszpaties, nes tami daliki Dyoskorus su Eutychesu klida, pasiuntinis Popieźiaus atsikieles tare: kłausikieties tiewalej, koks ira moksłas tusi dajktusi tiewa Szwętoje. Wisiems nutiłus parskajcze płatę gromatą S. Laona i susirinkimą atlejstą. Woz tąn rasztą pasiuntinis atskajcze, wisi Wiskupaj suszuka: „taj ira wiera kataliku , taj ira wiera apasztołu. S. Petras kunegajksztis Apasztołu par burną sawa ipiedine Laona atsilijpe ir mes wisi tejp tikam, łaj bun prakiejktas kas kitejp moka.” Tąn bałsą iszgirdi netikielej susigieda ir susiprata klistątis.
Susirinkimuj bęganczes Anatolius patriarka Konstantinopolaus meldźe pasiuntiniu S. Laona idant pripaźintu jam pirmąje wietą wiresnibes po tiewa Szwętoje. Pasiuntinej tare, mes to negalem padariti; nes tiewas szwętasis nieka mums apej tąn dalika nesakie. Ant gała Wiskupaj wiską suraszi, meldźe S. Laona idant darbus to susirinkima tejktumes patwirtinti. Popieźius kad patwirtina, tuokart istatimaj susirinkima apskritoj pasauliej abskielbti ir priimti palika. Kas cze nemata wiresnibes Popieźiaus ant wisos baźniczes Szwętos?
Anatolius paskiaus par Ciecorią Marciona ir jo moteri Pulcherią meldźe S. Laona idant jam pripaźintu auksztesnę wietą uź sostą Patriarkas Aleksandrios. Tiewas szwętasis subaudźe Anatoliusą uź jo pujkibę, darodźe, jogiej toks jo iszauksztinimas priszingas ira wienibej Baźniczes S. ir nesutink su senajs baźniczes istatimajs. Anatolius iłgajniu susizgribęs, pats iszpaźina nerejkalingos wiresnibes meldźes.
S. Laonas tus wargus pabęgies, su kitajs susitika. Atyllas Hunu karalus, Tracią, Grecią ir Wokiczius pamuszes, prisiartina pri Wałaku źiames ir apgule miestą Akwileą. Iłgaj negaliedamas i tąn isigriauti, pamacze, jogiej gądraj arba guźuczej nesz jau sawa wajkus isz miesta, suprata miestą pasiduosęt, surieme ir isigriowe i Akwileą. Atidares sau tus wartus, drąsej galieje po wisa Wałaku źiamę kłajoti ir jau kielies par upę wadinamą Po. S. Laonas numanidamas nełajmę, kuri turieje uźtikti ne węn wałaku źiamę, bet ir pati Rima, szejp padare. Apsidares brangiejs Popieźiaus drabuźejs, uźdieje kiepurę arba karuną, ant źiłos gałwos sawa sieda i bałtą arkli, kielejs Kardynołajs ir Ponajs wedinas, joje sutikti karalu Atyllą, o sutikies meldźe jo, idant neejtu i Wałaku źiamę, negi artintumes pri Rima; uź wis diełto, jogiej tami guł kunaj Apasztołu, Petra su Powiłu ir daug kitu Szwętuju. Ant gała tare: jej manęs nepakłausisi, wejkiej kris ant tawęs rustibe Diewa ir prapulsi su wisajs źalnierejs tawa. Atyllas tujaus pakłause S. Laona ir sugriźa i Węgru źiamę. Kad paskiaus kunegajkszczej kłause karalaus, diełko taj su kitajs karalejs smarkiej ełgdamos, tejp wejkiej paklause Popieźiaus? Atsakie Atyllas: rasi jus nematiet, bet asz regiejau, kajp Laonuj su manęm sznekant, du wiru it aniołu gret jo stowiedamu, graźoje man smercziu, jej tikt nekłausiczio Popieźiaus ; todieł turiejau pakłausiti.
Woz wienu nedoru S. Laonas nusikracze, kits toks uźeje. Genzerikas Wandalu karalus isz Aprikas atpłaukies, ardźe Wałaku źiamę, ir prisiartina pri Rima, sutikies ji Popieźius meldźe, idant: trobesiu Rima miesti negriautu, giwentoju nemusztu ir nekuszintu mergajcziu. Genserikas Tiewa Szwętoje pakłauses, uźdraudze źalnierems sawa, idant nieka to nedaritu, tie ir nedare, o karalus auksa ir sidabra nemaź iszłupes, aplejda Rimą.
Pasenes S. Laonas, kaźikumet łabaj meldźe S. Petra, idant jam aprejksztu ar atlejsti ira jo griekaj. S Petras pasirodźes, atsakie, ira atlejsti, tiktaj ir pats mełsk idant Diewas tawęs nekarotu uź taj, jogiej klierikus ne suwisu iszmokusius i kunegus Szwęczej: po to regieima nebiłgaj bepatekies numire. Buwa Popieźiu par dwideszimti ir wienus metus.
Ludwikas sunus tejpogi Ludwika ir Blankas, dwileką metu amźiaus sawa sukakies, Prącuzu karalu palika. Pirmu pati karaliene mokie ji raszta ir bajmes Diewa kartkartiems sakidama: „sunau beweliju tawi numirusi, nekajp suteptą grieku smertelnu regieti.” Paskiaus priskire diewabajmingus kunegus, kurie jawną karalu mokie wisako gera. Ludwikas jaunikajcziu budamas, wedźe moteri wardu Margarietę, kuri pagimdźe du sunu, Ludwika ir Pilipa, kuriuodu beaugindamas, pats łabaj sunkiej isirga. Ligoj budamas apsiźadieje płaukti uź juras, kariauti su Turkajs ir atimti nu ju jej galies, źiamę szwętą.
Iszgijes wajkus sawa ant giera wedźe ir to wejzieje, kad niekokiu nedasilejstu nepadoriu darbu. Pats tejpogi tankieį pasnikawa, aszutinę neszioje, ir daugibę pawargielu szelpe.
Metusi 1248 Popieźius paszaukie nemaź kunegajkszcziu ir didźiunu, idant ejtu i Azią ir atimtu nu Turku źiamę Szwętą, kurę Wieszpats Kristus su sawa kojemis tripe. Iszgirdes tąn bałsą S. Ludwikas ir primines abźadus, pawedźe karalistę motinaj sawa Blankaj; surinka daug źalnieriu, sieda i łajwus ir lejdos i Turku źiamę. Kad atpłaukie pri sałos wadinamos Cyprus, kunegajksztis jos Chanas tutorius, prijeme karalu łabaj źmoniszkaj ir dabar pasisakie noris kataliku buti, ko wienok nepadare. Cze Prącuzams betrunkąt, Armenu karalus atlejda sawa pasiuntinius, pri S. Ludwika ir źadieje duoti isz sawa puses wisokię paszałpą, jej tos karalus rejkałautu. Gan ant Cypra sału patrukies S. Ludwiks, lejdos i Egiptą ir apgule miestą Damieta wadinamą. Turkaj ginies, bet Prącuzaj kajp sukiba, tujaus jus atmusze nu juras paszale ir isigriowe i miestą. S. Ludwikas wienus Turku namus małdos paszwętines i kataliku baźniczę, kas diena kłause misziu Szwętu; nes kunegus su sawęm turieje. Kieturis atwejus pamusze Turku galibę ir taries jau tapsis waldimieru Egipta: tuotarpu iłgaj Damietoj betrunkąnt isisukies i jo źalnierius maras, kas diena po tris deszimtis uźmusze. Ant gała tejp iszmire karejwej, jog isz triju deszimtu tukstancziu, woz szeszes bepalika. Pajuti taj Turkaj , uźpuoli Prącuzus, pamusze jus ir pati Ludwiką su dum brolum Alponsu ir Karolu giwus sugawa.
Nemites S. Ludwikas: uźmokieje Egipta karaluj daug piningu, sugrąźina jam Damietą ir priźadieje lig deszimties metu su juomi nebmuszties. O Egipta karalus kietina iszłejsti S. Ludwiką su wisajs jo źalnierejs.
Po to sądara S. Ludwikas iłgaj dar truka źidu źiamiej, katalikams ten giwenanczems łabaj daug ko giera padare, nemaź Turku i katalikus parwercze, o iszgirdes motinaj sawa mirus, griźa namon.
Prącuzijoj budamas: padirbina daug szpitolu, pawargielus ne węn apwejzieje, bet tankiej pats penieje sawa rąkomis, ne maź iszstate klosztoriu su baźnicziomis, ir turtus jems dowenoje. Źinodamas jogiej sudusi naszles ir neturtingi źmones negał tejsibes atrasti, pats nedieloj du kartu , rejkałus ju parkratinieje ir sudije.
Iszsigirdes kajp Turkaj spaud katalikus źiamiej Szwętoj giwenanczius, wieł riźos kariauti arba muszties su netikanczejs. Kajpogi surinkies minę źalnieriu, sieda wieł i łajwus ir nupłaukie i miestą Tunis. Bet ir cze nełajme: uźpuole bajsi maraj, kurie ne węn daugibę źalnieriu, bet ir pati S. Ludwiką su sunu Jonu iszware isz szios pasaules. Artie smercze budamas S. Karalus, dawe pamoksłus sunams sawa, iszsispawiedoje, prijeme Szwęcziausi Sakramentą ir dajlej numire. Taj atsitika metusi 1270. Sunaj jo sądara padariusis su kunegajkszcziu miesta Tunis, namon sugriźa. O kad pri kuna diewabajminga Ludwika Wieszpats daug stebukłu dare, Bonifacius Popieźius paskajcze ji uź Szwętą.
Mirdamas S. Ludwikas, sziokius dawe parsergieimus sunuj sawa, kurs po jo piedu kietina karalauti.
1. Sunau miliek Wieszpati Diewą, nes be to ne iejsi i karalistę dangans.
2. Saugokies grieka smertełna ir bewelik numirti ne kajp to dasilejsti.
3. Nełajme kiętiek kątrej, nusimanik pats tos esus priźasti, o nekłote iszejs tau ant giera.
4. Łajmiej nepuskies, bet sakik acziu Wieszpacziuj.
5. Tankiej spawiedokies, misziu neretaj kłausik, szełpk pawargielus, nebrolaukies su nedorajs źmoniemis, nedalejsk idant kas tau girdąt piktaj kalkietu ir tejp tolaus.
Walerionuj Ciecoriuj katalikus parsakiojęt, kaźikas jam paczem pranesze: jogiej Rimi daug ira kataliku, jog tur nemaź piningu, ir jogiej gałwu, arba Popieźiu ju ira senis Sykstus. Iszgirdes taj Walerionas tare: atweskiet pri manęs, tąn Sykstusą. Woz taj pasakie, tarnaj nakti pagał nuejus, sugawa S. Sykstusą su dąm diakonąm, ir nuwedźe grejtaj pri Ciecoriaus. Tare jam źmoniszkaj Walerionas: gerbdamas senatwę tawa, nenoriu tawęs źuditi, padarik tiktaj apieras diewajczem, o tujaus tawi palejdinsiu ir wisukuo apwejziesiu. Atsakie S. Sykstus, asz kas diena apierawodamas nekałtą apierą Diewuj Trajcioj Szwętoj wienam. negalu tiems diewajczems apierawoti, kuriu nepaźistu. Ciecorius daugiesne nebsznekiedamos lijpe westi aną i kalini wadinamą Mamertina.
Źinom isz rasztu jogiej senowiej koźnas Wiskupas turieje pri sawęs wieną ipatingaj isztikiemą Arkidiakoną, kurs jo buwa deszini rąku. Arkidiakonas taj saugoje piningus wisos Wiskupistes ir dalije jus pagał isakima Wiskupa kunegams. Is rupinos ubagajs, uź wis katalikajs, is szelpe słaptu katalikus uź wierą kaliniej siedanczius, ir be jo wiskupas niekados misziu nełajkie. Tokiuo taj arkidiakonu pri S. Sykstusa buwa S. Łaurinas, jaunikajczis graźus ir milietinas. Tas pajutes jogiej pagonis Popieźiu jau sugawa, szmiźinieje it łape nakti pagał aplink rumus Ciecoriaus ir stebiejos kas cze atsitiks S. Sykstusuj. Po wałandos iszwides Popieźiu beejnanczi i kalini, nenugąstaudamas źalnieriu, kurie ji wedźe, prisiartina ir tare su aszaromis. Kur ejni Tiewali be sunaus? kur skubi kunegi be diakona? Juk tu niekumet be manęs misziu S. nełajkiej! kuo neitikau milestaj tawa, jogiej su tawęm kartu negalu uź Kristusą krauje pralieti? Atsakie S. Sykstusas: nepalijktu tawęs wajkas mana, nei tawęs aplejdźiu, po triju dienu wieł pasimatiswa. Asz kajpo senis maźiaus kąn teiszkiętiesiu, bet tau kajpo jaunam didesnę rejks iszturieti muszą. Ejk tuotarpu ir iszdalik rejkalingiems piningus baźniczes Szwętos.
Tus źodźius iszgirdes S. Łaurinas griźa namon , pajemes piningu, nueje pri naszlies Cyriakas, kuri pri sawęs katalikus słaptu łajkie , nupłowe kojes wisims, patę iszgidźe, apwejzieje piningajs ir iszeje.
Nuwikies pri kaźikokie Narcyssa , wieł numazgoje kojes, piningu sutijkie ir Krescencionuj akłam akis atidare. Dar nuejes i sau źinomus urwus po źiami, atrada trisdeszimtis septinis katalikus pasisliepusius, ir kunegą Justina, tus tejpogi piningajs suszelpe. Pakoł taj wis padare iszausza.
Ritameta pamaczes S. Sykstusą su Pelicissimu ir Agapitu diakonajs bewedamus ant smercze; uźbiega taka ir tare: tiewali jau piningus iszdalijau, nepalik manęs. Źalnierej apej piningus iszgirdi, sugawa S. Łaurina o S. Sykstusą su dąm diakonąm nukirta. Paterniusas źalnieriu wiresnesis pranesze Ciesoriuj, jogiej Arkidiakonas kurem Sykstus piningus palika ira sugautas. Walerionas lijpe ji atwesti, atwedus kłause kami ira piningaj kataliku? Bet S. Łaurinas nesakie ir palika nuwestas i kalini. Cze budamas kaźikoki Lucyllu akłą apkriksztije ir atakina. Iszsigirdi apej taj kiti akli, źlibi ir spitrej; linda pri S. Łaurina swejkatas mełzdamis, o Szwętasis jus wisus iszgidźe. Hipolitas kaline pardietinis tus stebukłus regiedamas itikieje i Kristusą su wisajs namiszkiejs sawa kurius S. Łaurinas apkriksztije.
Nieko netrukus pawadina wiresnibe S. Łauriną i suda. Atejus tare Walerionas, pamesk tąn atkaklibę; pasakik kame ira piningaj baźniczes? Atsakie S. Muczelnikas, duok man dwetą dienu, o asz surinkies parodisiu visus turtus. Ciecorius tare, gieraj, tu Hipolitaj wejziek idant is nepasislieptu. Iszejes nu Waleriona S. Łaurinas meldies ir tajsies ant smercze , o treczios dienos ritą, suwedźe daugibę ubagu i kijmą Ciecoriaus ir tare, szitaj poni, wisi turtaj kataliku baźniczes. Tąn S. Łaurina darba Walerionas uź ticzes paskajtes, lijpe tujaus płakti ji su gielźies asztrejs lęciugajs, su pagalejs muszti, ir su karsztomis bliekomis szonus jo swilinti. Wis taj tarnams darąt S. muczelnikas duksawa pri Kristaus. Woz źalnierej S. muczelnika atrisza, wienas isz ju wardu Romanus atneszes kipi undens tare: meldamasis Łaurinali apkriksztik mani; nes jau itikiejau i Kristusą. Szwętas tujaus ji apkriksztije o Ciecorius bewejzęt nukirtina. Boterę wałądą pralejdes Ciecorius wieł atwedina S. Łauriną ir tarė: isz kur tu esi? Szis atsakie, gimiau Iszpanioj, bet Rimi paugau, nu pat kudikistes esmi tarnu Kristaus. Tare Ciecorius, ej laukies tauziti apej tąn Kristusą, apierawok diewams, nes lijpsiu tawi par kiaurą nakti żuditi. Atsakie Szwętas, mana naktis niera tamsi, man wiskas blisg, gali dariti su kunu mana kąn tinkamas.
Źalnierej Ciecoriuj lijpant, pirmu musze S. Łaurinuj par burną su akminejs, paskiaus isztiesi ji ant gielźies łowu, sukure po apati ugni, ir kiepi giwą muczelniką. Wienaj pusej jau iszkiepus, tare Szwętas, apsukiet ątrą pusę o tąn iszkiapusęję walgikiet. Ant gała tare acziu tau Kristau, jogiej dalejdi man iejti i dangu. Taj pasakies numire.
Ritameta Hipolitus su Justinu kunegu, nunesze iszkiepusi kuna S. Łaurina pri naszlies Cyryakas ir pałajdoje jos tiewiszkiej namoj wadinamoj Werena.
Katalikaj! juk tąn pati iszpaźistam wierą kataliku, kurę S. Łaurinas iszpażina: pasikłaukiem patis sawęs, ar esma pasitajsi tiek pat kiętieti uź aną, kiek tas Szwętasis kiętieje?
Lig łajku galem iszpaźinti, jogiej apej darbus S. Łukosziaus, maź ką teźinom, bet tąn, kąn źinom ajszkiej cze padiesiu.
I musu saulieteki Turku źiamiej ira miestas wadinamas Antiokia, kuremi gimes S. Łukoszius, auga pri tiewu. Paugteriejes iszsimokie gieraj raszta ir daktaristes. Kad S. Powiłas jau Apasztołu Wieszpaties palikies, ateje i Antiokią, S. Łukoszius i Kristusą itikiejes priklida pri to Apasztoła ir wisur su juomi draugi wajkszczioje. Pri didźe źmoniu mokitojaus S. Powiła iłgaj bebudamas, gieraj suprata dajktus wieros, diełto ir parasze Ewanelią, kurę patis girdam kunegus skajtant baźnicziosi, paraszitą pas Łukosziu S. padieimi tokiemi.
Apej tąn S. Łukosziu nekarta minawo S. Powiłas grometosi sawa ir tejp; antroj gromatoj pri Koryntu nulejstoj saka: „pasiuntem tejpogi broli, kurio szłowe ira Ewanelioj po wisas baźniczias (par. 8. 18). Raszti pri Kolosensu saka: „swejkina jus Łukoszius giditojas mielausis, (par. 4. 14). Pri Timoteusa: „Łukoszius pats wienas ira su manim” (4.11).
S. Łukoszius parasze dar antrą kningą, kurios szioks ira paraszas. Darbaj Apasztołu. Kningoj toj iszrejszkie kajp grejtaj ir stebuklingaj wiera S. Kataliku iszsipliecze aut źiames. Nemaźas tas rasztininkus, pargiwenes szioj pasaulej be moters asztuones deszimtis ir kietwerius metus numire. Kunas jo ira pałajdotas miesti Konstantinopoliej.
Źidu źiamiej, nepartolie nu Jerozolimos miestelej Betanioj, Kristusuj jau uźgimus; giwena turtingas źidas, kurs turieje wieną suną wardu Łozorią ir dwi dukteri Mortą su Marii Magdelinu. Tiewams wejkiej mirus, Łozorius buwa ukininku o jo seseri gaspadiniems. Motinos nebtekus niekam nebipriwejząt, jauna ir łabaj dajli Magdalina, pradieje skanej walgiti, brangiejs drabuźejs darities, pati sawa graźuma milieti, su wiriszkajs parstowinieti i wakarines wajkszczioti, wiriszku lipszniu lieźuwiu kłausiti ir susirinkimusi szokti. Tejp daridama pirmu tape begiedi misloj sawa, paskiaus pradrisa kieletą źodźiu nedajlu ir mergajczej nepriderancziu isztarti, tolaus kartajs nepadoriu darbu słaptu dasilejda, ant gała iszeje i niekus; nes nuwaźiawusi i Jerozolimos miestą, tape wisiems źinomu begiedi ir palejstuwi.
Oj ar wiena mergajcze tajs patejs kielejs ejdama, palijkt toki!
Kad Wieszpats Jezus apsakiniedamas Ewanelią, ateje kaźikumet i Jerozolimą, kitęms spaudanczes Jo pamoksłu kłausiti ir Magdelina pritiłpa. Kajp tikt iszgirda diewiszkus źodźius Iszganitojaus, tulid pajuta atmajną szirdiej sawa. Apszwiesta łosku Dwases Szwęcziauses, wejkiej suprata, jogiej tas mokitojas stebuklingas ira senej łaukamu Messiosziu ir Diewu. Susizgribusi nie pati nebnumane ko bedariti, pradieje giedieties praejusiu darbu sawa, o po wałandos tare pati sawiep: kas bus kas nebus, ejsiu pri to dangiszkoje mokitojaus, abkabisiu Jo kojes ir melsiu atlejdima grieku mana. Tejp riźusis padariti, pajuta Wieszpati Jezusą wałgąt pietus pri parizeusza wardu Simona , pagrobe indeli su brągi mąsti, ieje stajgu i namus parizeusza, szoka pri koju Jezaus, łajste aszaromis, iłgajs sawa płaukajs nuszłuosti ir sutepe kojes Iszganitojaus su brangi mąsti. Wisi stebiejos taj nełauktaj wiesznej, ukininkas parizeuszas pradieje rugoti, jogiej Wieszpats dalejd tokiej motriszkiej koju sawa dasilitieti. O Wieszpats ant jos paźwelgies tare: „Atlejsti ira griekąj tawa motriszkie, ejk pakajuj.” Tus iszgirdusi źodźius iszeje łaukon linksma.
Sulig tuo kartu iszeje isz Jerozolimos, nebnorieje cze bebuti, kami rada priźastę palejstuwistes. Ipatingu tape milietoi Wieszpaties Jezaus, jo moksłu niekumet prisisotinti negalieje ir diełto neretaj wajkszczioje paskuo jo. Tankiej tejpogi namusi tiewa sawa Betanioj giwena.
Kaźikumet Iszganitojas uźejes itus namus, atsisieda ir mokie źmones: Maria Magdelina tujaus tupies pri jo koju ir kłause pamoksła o Morta walgiejs suosdamos tare: Wieszpatie, szitaj sesuo mani wiena źigiejs aptekusę palika, lijpk idant man padietu. Iszganitojas atsakie: Morta, Morta daugieł dajktajs suosis, o wiena tau terejk, ta ira idant duszę tawa iszganitumi, Maria gieriausę dalę aprinka, kuri nebus nu jos atimta. Susigiedusi Morta, nieka daugiaus nebsakie.
Wiena karta isirga sunkiej Łozorius: Morta su Magdelinu tujaus dawe źodźi Wieszpacziuj, tas kieletą dienu pralejdes ateje i Betanią, prikiele pirm kieturiu dienu mirusi ir jau dwokanczi Łozoriu.
Kączes łajkuj artinanczes, Wieszpats Betanioj pri Łozoriaus walgie pietus. Bepietuojęt, Maria Magdelina jemusi ciełą swarą brągies mąsties, sutepe kojes Iszganitojaus ir su płaukajs sawa apszłuoste. Tujaus wisa troba prikwepa. Kąn uźuodes Judoszius tare : kam cze to rejkieje, ar negieresnej buwa parduoti tąn mąsti o piningus iszdaliti ubagams? Atsakie Wieszpats: diełko ikiri este taj motriszkiej, ana gierą darbą padare. Ubagu niekumet jums netruks, bet manęs newisumet su sawęm teturiesete. Patepe ana kuna mana diełto, jogiej neuźiłga busiu pałajdotas. Uźtikra sakau jums, kami tiktaj bus apsakinieta Ewanelia po apsritą pasaulę, apsakinietoj priminies ir tąn jos darbą. Judoszius benesziodamas wakarti Wieszpaties, iguda vogti, diełto jam gajłu buwa jog Magdelina nepardawe mąsties ir piningu jam neatidawe; nes but galiejes didę ju dali pawogti.
Par muką S. Magdelina newejziedama to kąn sakis źidu wiresnibe, eje paskuo Wieszpaties, po kriźiu stowieje, nu kriźiaus nulejstą pałajdoje ir dar kartą kuna Wieszapaties brangiomis mąstiemis patepe.
Nedielos rita su kitoms skubieje pri graba, kuna grabi neradusi jeszkoje werkdama darźi ir iszwida Wieszpati it darźininka pirm kitu.
Tejp daug daroda karszta mejle. Oj jauni źmones kurie buwot kartajs itaramis, kajp didi pawejzdą jums palika ta S. Magdelina! Karta iszpaźinusis nusidieimus sawa, daugiaus ju nedasilejskiet. Jeszkokiet Kristaus su itępimu, o uź tikra Ji atraste, miliekiet Ji su karsztu szirdi, ir Is numilies jumis. Mokiejo sekti S. Magdeliną grieszijęczę, mokiekiet ir tejp pakutą dariti kajp ana.
Kristusuj i dangu iźęgus, kad źidaj uźnika katalikus parsakioti, ir Mortaj su Marii Magdalena ne parlejda. Apsudijusis aniedwi smerczion, iswadina i walti, nedawe nekokiu irkłu ir pastūme i jurą, idant praźutu. Bet Wieszpats noriedamas paroditi galibę sawa, nugine tąn walti i Prącuzu źiamę i miestą Marsilią. Morta palikusi miesti, diewabajmingaj su kitoms mergajcziems gan iłgaj giwenusi, pasirinka. O S. Magdalena kałnusi wienami urwi pasisliepusi, pakutą dare uź griekus sawa , szakneliems tikt ir undeniu mita.
Ant gała par tris deszimtis metu tejp wargusi mire , nueje pri to Wieszpaties, kuri karsztaj milieje ir milies par amźiu amźius. Amen.
Musu Źemajcziu mergajczes kriksztitas Marioms Magdelinoms, maźne wisumet wadinas Marioniemis, tuotarpu nebuti nebuwa Szwętos Mariones; wienok nesepej Piusas dewintasis, szios dienos Popieźius 1853 metusu, mergajczę Amerikoj giwenusę wardu Marionę iszpaźina uź Szwętą; todieł ir jus jau turet uźtaritoję.
Panonios miesti Sabaczi gimes ir paugteriejes S. Martinas, lig łajku tajsies kataliku palikti! nes nors tebibuwa dar nekriksztitu, wienok wisi dajktaj pri garbies Diewa prideranczis, łabaj jam tika. Dwilektusi metusi amźiaus sawa jau norieje i zokana stoti; bet ja tiewas senas źalnierius węn riedźe aną i źalnierius. Nesitikietaj iszeje isakimas ciecoriaus, idant wajkaj atlejstuju źalnierių, ejtu kariauti; o tejp Martinas woz pękioliktus metus amźiaus sawa uźkludes, palika źalnieriu. Tarnaudamas pirmu Konstanciusuj, paskiaus Julionuj ciecorems; didźej buwa milaszirdingu ir łabaj wisiems maloniu. Wiena karta wartusi miesta Ambiera pamaczes źmogu butinaj nuogą bemełdanczi paszałpas; susimila ant jo, bet neturiedamas ko duoti, atpiowe pusę sawa kieriejaus ir atidawe nuogam. Atętę nakti pamacze Kristusą Wieszpati apsidęgusi pusi płoszcziaus ir sakanczi Aniołams, Martinas dar nekriksztitas tuo drabuźiu mani apdęgi. Palinksmintas tuo regieimu S. Martinas, asztuoniolektusi metusi amźiaus sawa prijeme Kriksztą. Kataliku tapes nebiłgaj be buwa źalnieriu, nueje pri S. Ilariusa Piktawios Wiskupa ir istoje i kunegus. Węn jam szirdi grauźe tas, jogiej tiewaj jo tebiera pagoniemis: todieł S. Ilariusuj lejdant kielawa i Sabacza. Cze atejes motiną parwercze i katalikies, bet tiewuj nieką padariti negalieje. Apsukuo to miesta łabaj buwa iwisusis Arianaj netikielej; kuriems S. Martinas pradieje prisztarauti, bet tie sukibi bajsej ji nuplakie ir isz sawa kraszta iszgine. S. Martinas prigimtoj szaliej nekiętams, lejdos i Prącuziją, bet ir cze nełajkomas ateje i Mediolaną, o nieko netrukus, turieje pasisliepti sałoje vadinamoj Galinaria.
S. Ilariusuj nu Arianu isztręmtam i Piktawią sugriźus ir S. Martinas tęn nueje: Piktawoj klosztoriej giwendamas numirieli isz numirusiu prikiele. Tuotarpu mire Wiskupas Tura arba Turonios. Źmones su kunegajs susirinki, paskire i Wiskupus S. Martina, bet tas sliepies. Woz priligonies weźdamis, nuweźe aną i Turonią ir paszwęcze i Wiskupus.
Tejp auksztu wirszininku baźniezioj S. budamas, mękajs drabuźejs daries, węn pasnikawa, aszutinę neszioje ir giwena trobelej pri pat baźniczes. Kad cze źmoniemis ij łąkiti norętimis negalieje atsikratiti, padirbinos sau klosztoriu miszki, kuremi uźsidares su asztuoniomis deszimtiemis kunegu giwena.
Pajutes S. Martinas jog wieno wieto stabmeldźej tebgarbin senu paprocziu diewajczius sawa, nuwaźiawa i tąn wietą, mokie źmones wieros kataliku ir lijpe iszkirsti medi paszwęstą diewajczems. Atsakie pagonis: gieraj mes isźkirsma ir wersma medi ant tawęs; jej iszliksi ne nubłoksztas, mes wisi itikiesma i Kristusą. Atsakie Szwętas, gieraj asz stowiesiu. Medźiuj jau beszlistant ir tiesiau ant Martina virstant S. Wiskupas parźegnoje о medis pakripa i szali ir iszwirta, palikies aną swejka. Tąn stebukłą iszwidi źmones, skubieje pri kriszta S. Kitoj wietoj S. Martiną pagonu baźniczę ardanti, wienas źmogus norieje nukirsti; bet woz kirwi pakiele, iszwirta aukszinałkas, ir susizgribes meldźe Szwętoje idant nepiktu. S. Wiskupas ne węn dowenoje, bet dar iszmokies ji wieros kataliku apkriksztije.
Maksimuj ciecoriuj it pranaszas pasakie: jogiej Wałaku źiamiej muszdamos, pirma karta pargalies neprietelu, bet antra atwei pats bus pamusztas ir uźmusztas. Kas ir iwika. Kaźikumet S. Martina i baźniczę ejnancze pawargielis pradieje melsti jupeles: Wiskupas kuneguj draugi ejnanczem lijpe atneszti ir duoti; o kad tas neatnesze, S. Martinas sawa jupą nuwilkies atidawe ubaguj. Wiena karta S. Martinas pieszcze wiskupistę apwajkszcziodamas, susitika su ponajs bewaźiuojęczejs. Arklejs tu ponu kaźikuo pasibajdi, szoka stajgu i szali ir iszwercze weźimą. Apmaudingi Ponaj puole ant S. Wiskupa, didej ij sumusze ir tare: tu mums arklus pabajdej. S. Martina begulenczi palikusis, susieda ir norieje tolaus waźiuoti; bet źirgaj patol neeje, pakoł sugri źusis Ponaj neparprasze Szwętoje. Kad prisiartina S. Martinas pri Miesta Karnotu, daugibe pagonu iszeje diełto tiktaj, idant galietu matiti garsingą Wiskupą. Szwętasis pasigajliejes ju, pradieje melsti Wieszpaties idant apszwiestu jus wieru kataliku. Tuotarpu motriszkie kaźikoki atnesze sawa wajką numirusi. S. Martinas tujaus prikiele ji isz numirusiu. Kąn matidamis pagonis, wisi i Kristusą itikieje. Kaźikumet S. Wiskupas pamaczes wieną dalę piewos iszknistą, antrą nuganitą, tretę źidancziemis źoleliems apdęgtą, tare: iszknistoi piewa ira taj pawejksłas palejstuwistes; nuganitoi, moteristes; o źidanczioi panistes ir nekaltibes.
Wiena naszłajti wardu Brikcyusa, S. Martins paugines, iszmokie ir paszwęcze i kunegus. Bet tas newisaj tuo stonu temiegdamas węn giejdźe dajlej neszioti, skanej walgiti ir grażejs arklejs waźiuoties ir newiena nekłausiti. Bara ji kartkartiems Wiskupas, bet jaunas Brikcyus niewaures newaurina. Kaźikumet dar apmaudingas iszoka i kąmbareli S. Martina ir tare : kąn cze iszsimanej mums priklities, pasenaj, tape pusprocziu, begała burgi. Taris Szwętu esus, o asz uź tawi esu szwętesnis, nes nupat jaunistes klosztoriej giwenu, o tu su sawa źalnieristi biauriojejs. Tąn taławonę S. Martinas girdiedamas, nieźodźe neatsakie o Brikcyuszuj iszsprukus, nueje i baźniczę ir meldźe Diewa jam Dwases S. Paskiaus susigiedes jaunas kunegas, nueje pri S. Wiskupa ir su aszaromis meldźe atlejdima. S. Martinas tujaus atliźa o Brikcyuszas su lig tuo kartu didźej diewabajmingu tape.
Oj koks pawejzdas dieł musu Krikszczionis! o mes ar esma tejp kątri ? Woz źodźiu uźgauti, tujaus kipszajs barstom. Laukiemos jej nenorem idant tie garbinamis nu musu welnej, burejs sustotu pri łowas musu, kad kietęsma mirti.
Kad S. Martinas susirga ir maties jau mirsis, mokitinej jo tare: „diełko mamis aplejdi, ir kam awiniczę tawa palijkti ? Nebtekus tawęs, użpułs aweles tawa wiłkaj draskątis.” Senis taj girdiedamas tare: „Wieszpatie jej awiniczej tawa dar esmi rejkalingas, nebajdaus darbu, o jej ne, pawadink mani i garbę sawa. Paskiaus prijemes SS. Sakramentus węn stebiejos i dągu auksztinałkas gulęs. Kaźikas tare, tiewali gulkies szonajs, benebus gieresnej? o is atsakie: dalejskiet man wejzieti i dągu; nes tęn ira tiewiszkie mana. Ir tejp guliedamas po wałandos atidawe duszę Diewuj.
Nu senos gadines didesniusiusi miestusi ira źmones, kurie pagał istatima wiresnibes, jem piningus nu koźna dajkta i turgu parduoti atweszta.
Rinklawa ta wadinos mujtu, o rinkikaj, mujtininkaj daugiaus jeme piningu kajp priderieje; todieł nu źmoniu buwa skajtomis uź łupikus ir wagis.
Kad Wieszpats Jezus pradieje Ewanelią apsakinieti źidu źiamiej; wiras wardu Mateuszas, miesti Kaparnawi buwa tokiu mujtininku , kuri Kristus iszwides tare: ejk paskuo manęs. Woz tus źodźius iszgirda Mateuszas, pameczes sawa kolitas su piningajs, sekie Wieszpati.
S. Mateuszas isz mujtininka Apasztołu tapes, daug kitu tokiu atwedze ant giera kiele; diełto taj saka rasztas S.; Wieszpati walgius ir gierus su mujtininkajs; buwa taj prietelej S. Mateusza.
Apasztołas tas par trejus metus kłauses dągiszka moksła Kristaus Jezaus, su kitajs draugi prijeme dowenas Dwases Szwęcziauses, prijemes wisupirmu apsakinieie Ewanelią źidams ir aprasze darbus Wieszpaties Jezaus. Kninga ta wadinas Ewaneliipagał S. Mateusza, kurę nekarta girdam kunegus baźniczioj skajtanczius. Paskiaus S. Apasztołas lejdos i Etiopią arba Murinu źiamę. Cze budamas apsakinieje źodi Diewa ir daug stebukłu dare. Karalaus dukteri isz numirusiu prikiele: kąn iszwides karalus su wisu sawa gimini i Kristusą itikieje.
Tam karaluj mirus, pakiełtas buwa i karalus Irtakus pagonis, kurs uźsigejdźe westi Ipigenią dukteri senoje karalaus: bet ta źadiejusi Diewuj czistatą, nenoriei tekieti. Kłause Irtakus Ipigenies, kas tau patare, idant mergajczi lig smercze butumi? Szi atsakie: Apasztołs Mateuszus tejp linkieje. Uź kąn ipikies karalus, uźmusze S. Wieszpaties mokitini. Kuna jo S. Grigalus sekmasis Popieźius parweźina i Wałaku źiamę ir paguldźe miesti Salernoj, kami graźi ira baźnicze.
Morkus gime źidu: jau paugies itikieje i Kristusą ir palika Kataliku. Girdiedamas apej didźius darbus S. Petra Apasztoła, nueje i Rima ir tape jo draugu. Kad Rima giwentojej norieje turieti suraszitus darbus Wieszpaties , S. Morkus parasze Ewanelią, kurę lig sziolej baźnicze S. tebłajka. S. Petras parwejziejes tąn Ewanelią, kad atrada butinaj gierą, dalejda baźnicziosi skajtiti, ir naujus iszraszus tajsiti. Nekurie mokiti wiraj saka, jogiej ir gromatas S. Petra ira S. Morkaus rąku raszitas; S. Petras tiktaj źodźejs sakie, o szis rasze.
Paskiaus Kunegajksztis Apasztołu matidamas S. Morką wisam kam derant; iszsiuncze aną i Egiptą, kad tami kraszti, wierą kataliku platintu. Atpłaukies S. Morkus i Aleksandrią, ne węn tami miesti, bet wisami Egipti, Pentepolej, Libioj ir Marmarikoj, uźsieje moksłą Kristaus Wieszpaties.
Pirmi tusi krasztusi katalikaj giwena kuo padoriausej: kas rita atsikieli, tujaus kiba i poterus; ipatingaj wiriszki o ipatingaj motriszkoses meldźies arba pasalmes giedoje; wisi turtus uź nieka skajcze, sodosi sawa turieje baźniczes, nie wienas newalgie pirm saules uźsilejdima o nekurie ir po kieles dienas newalgi kiętieje; wina newienas negiere, woriełkas nieźinoti neźinoje, mejsos newalgie, duonu tiktaj drusku su undeniu sotinos; daug motriszkuju isz diewabajminguma lig smercze netekieje; nekurie eje i miszkus, kami dirbdamis duoną sau ir dągą pelne; palejstuwistas nieks niekumet tarp ju negirdieje.
Wis taj dare par sawa stebukłus ir moksłą S. Morkus: kąn źinodamis stabmeldźej, arba pagonis, kartkartiems susitardinieje ji uźmuszti; bet Szwętas sugiebieje iszsprukti isz ju ranku. Tankiej Pentepolej giwena o cze nepatełpams kielies i kitą wietą. Kad jau maties nebiszsisuksis, paskire i sawa ipiedinius Aniana iszwęcze kiek rejkięt kunegu ir wisus dalikus baźniczes S. suriedźe.
Wiena rita S. Morku miszes bełajkąti: uźpuole pagonis, atitraukie tujaus nu ałtoriaus, uźrisza su wirwi uź kakłą ir walkioje Szwętąi po uliczes miesta. Bewalkiodamis, bajsej jo kuną subrajźe ir sudraskie, wienok dar giwą nuwedźe i kalini. Ritameta wieł tejpat wirwgali uź sprądą uźriszi, patolej walkioje, pakol nenumire. Taj atsitika Neronuj Rima Ciecoriu esant. Kunas S. Morkaus isz Aleksandrios palika nuwesztas i Wenecyą, kami ir lig szioł tebier, o Wieszpats par jo uźtarimą daug stebukłu dara. Amen.
Isz Wieszpaties pariedima, koźnami daliki szwętijej palika mums pawejzdą, idant tokiusi pat pripuolusi źinotumem kajp apsiejti. S. Morine ipatingaj moka mumis kątribes, bet kłausikiemos iszgalu jos giwenima.
Turku źiamiej ira krasztas, kuri senowiej wadina Bitynia: tami giwena stiprus ukininkas wardu Eugenius, kurs wedes moteri, sułaukie dukteries Morines. Motinaj wejkiej mirus, Morinę tiewas ne węn paugina, bet ir wisako giera iszmokie. Kada ta ateje i metus piłnos mergajtes, tare anaj Eugeniusas: duktie mana, ar źinaj kąn? Asz noriu senatwiej stoti i zokaną tau paliksiu wisa turta mana, gausi wira ir busi Diewuj padedant łajmingu. Atsakie S. Moriue; mełdamasis tiewali, ar gieraj taj daraj, man palijkti źiamiszkus dajktus, o pats sau apręki dangiszkus? Argi negalieczio ir asz i zokana stoti? Tare tiewas, kajp tu stosi, motrtszkuju klosztoriaus niera o budama motriszku negali su manęm ejti. Sakie S. mergajcze: kodieł negalu? Asz apsidarisiu wiriszkajs drabuźejs, nukirpsiu płaubus ir pasisakisiu wajkielu esanczi. Prasidźiugies tiewas: pardawe turtus, iszdalije naszliems su neturtingajs, dukteri sawa pramine Marinusu, kuri wedęns nueje i klosztoriu ir istoje i zokana.
Kad ir kieletuj metu praejus jauna Marinusa nej uostaj nej barzda neźiele, o bałsas buwa łabaj lęwas: nekurie zokaninkaj pradieje sztikajloti kas ira par wienas tas Marinusus? Bet kiti sakie, isaj łabaj retaj te wałga, tur buti diełto jo ir bałsus ira tęwas ir neaug barzda. Tuotarpu Eugeniusas numire.
Zokaninkaj to klosztoriaus, uź kieletas milu, turieje tiewiszkię su źmoniemis, i kurę kas mieta, kielis kartus waźiawa, duonas, źuwies ir kitako parsiweźti. Kaźikumet ir Marinus su pardietiniu waźioje i tąn tiewiszkię o parwaźiuodamu, nakwoje padorej pri wiena ukininką pakielej esancze ir sugriźa. Tas ukininkas turiei dukteri jau galęczę tekieti. Nieko netrukus uźeje pri ukininką źalnierius ir pasiźina su tu dukteri. Iszejdamas pasakie, jej kas bus, pasakik ant zokaninku, juk anie pri jusu buwo. Sawa łajki pasirodźe wajsej kulene, tiewas kłause nu ko turi? szi atsakie nu jauna zokaninka Marinusa kurs man łabaj patika. Apmaudingas tiewas skubieje i klosztoriu, iszokies pri pardietine, pradieje grumzti ant wisu zokaninku o uź wis ant Marinusa. Pardietinis ji pawadines, tare; ar girdi kokię giedą mums wisiems padarej! O szis puoles pri koju pardietine, atsakje, kałtas esmi Diewuj iwajriusi dajktusi, o pardietinis pasznekiejes su brolejs, iszmecze Marinusa isz klosztoriaus.
Iszejes warkszas it pawargielis werki ir meldies. Kieletuj nedielu praslinkus, tiewas mergajczes atnesze jam wajką, szis ir tąn prijemes, kajp imanidamas majtina. Ubagaudamas daugibę iszjuokimu ir ticziu iszkiętieje, Ne isz wienu namu ji iszgine. O jej kas kłause diełko tawi iszmecze isz klosztoriaus? wisados atsakie: diełto iszmecze, jogiej sugrieszijau.
Po treju metu tokios pakutos, wiresnibe zokana wieł ji prijeme i klosztoriu, bet isakie jam trobas szłuoti, toriełkas plauti i wisus praszcziausius darbus dirbti. O szis dirba su noru. Wajkielis paskuo jo biegiodamas, nekarta tare: tiewali duok walgiti, duok kąn nor? S. Marinus kajp imanidamas ji majtina ir dare. Ant gała S. Marinus isirga : bet kajpo griesznika ir paniekinta nieks newejzieje. Tris dienas te sirgies numire. Pardietinis gawes źinę nueje i jo kąbareli ir atrada nebgiwa. Wienas tiktaj wajkielis werkie pri jo gułtas taridamas, tiewelis numire, tiewelis numire!
Kad rejkieje kuna nupłauti dieł pałajdoima, pamacze tąn Marinusą esąt motriszku. Parsigądi dawe źodi pardietiniuj, tas iszwides tejsibę, puole ant kielu ir tare, dowinok man palajminta mergajcze, abgautas tawi karojau! Pawadina paskiaus aną ukininką, kurio dukterij ne gieraj atsitika, tas paregiejes tejsibę susigieda ir prispire sawa dukteri idant tejsibę pasakitu. Tuokart ta pasisakie brotawusis su źalnieriu. Negana to, beregięt pradieje draskities ir kaźiką sznekieti, it beprocze. Buwa taj wajsius griauźima sauźines; bet nuwesta pri graba S. Morines, kad karsztaj pasimeldźe, wieł atsitajse.
Prisistebiek cze źmogau darbams S. Morines; aptarta galiedama ajszkiej daroditi nekaltibes sawa, wienok to nedare, bewelije buti paniekintą nu źinoniu, nekajp uź gierą skajtitu. Ne pika, nej kiejkie, bet sakies tiktaj grieszniki esanczi. O mes ar tejp darom? Łaj kas źodelu uźgaun, łaj kas ispie iszmetiniedamas negierus darbus musu, tujaus apmauduojem ir kad galietumem wisą pragarą sujudintumem. O jej kas netejsingaj mumis apkałb, kajp szirdingaj skundamos; tas mani apłoje, tas priligina mani pri tokie, ta pasaki mani toki esant. Oj kajp tuokart kartej werkam. Tuotarpu sekdamis pawejzdą S. Morines bewelitumem kątrej pakielti ir uźtilieti o tuotarpu Wieszpats Diewas wejkiaus paroditu nekaltibę musu.
Wieszpats Jezus giwendamas ant źiames pats padieje pamatus baźniczes kataliku ir pats buwa jos gałwu. Priskires dar dwileką padietoju, kurius Apasztołajs pramine ir septines deszimtis du maźesniu priwejzietoju. Tejp baźnice Diewa tape it kokie Karaliste; kurioj ira karalus, auksztesni ir źemesni pardietinej. Pats ejdamas i dangu S. Petrą sawa wietoj palika gałwą baźniczes, arba pirmuoju popieźiu: kiti apasztołaj palika wiskupajs o źemesni mokitinej kunegajs. Kajpo baźnicze Diewa turieję twerti lig sudnos dienos, tejp rejkieje idant ir tie wirszininkaj butu wisados. Diełto taj Wiskupuj mirus. Tiewas Szwętasis pakiał kitą: kuneguj mirus Wiskupas szwęt naui, ir toki ejłu isz Wieszpaties pariedima , niekumet netrukst priwejzietoju wieros.
Tejp dari ir patis Apasztołaj. Kristusuj Wieszpacziuj iźęgus i dangu, wisi katalikaj i wienus namus susiei meldies, S. Petrus atsikieles tare: wiraj brolej jus patis źinot jogiej Judoszius iszdawes Jezusą Kristusą neiszturieje szirdgiła ir iszejes isz miesta Jerozolimos pasikore i medźi. Tejp belika wienoleka Apasztołu, o rejk idant but dwileka wiru, kurie swieczitu apej wisus darbus Wieszpaties. Prider tada mums iszskirti i Judosziaus wietą kitą. Niekam neprisztaraujęt wisas buris iszrinka du: S. Motieju ir Juzupą Barsaba. Tuodu widuo pastati meldźe Wieszpaties idant pats paroditu, katras isz tuodums tur buti Apasztołu. Pasimełdusis mecze kaulelus arba losus, ir krita losas ant Motiejaus, kurs tujaus palika paskajtitas uź dwilektąi Apasztołą.
Uźtikra pats Diewas pasuka kaulelus ant S. Motiejaus puses: o iszto numanom tąn szwętąi buwus senu Mokitiniu Wieszpaties Jezaus, ir piłnu wisokiu apasztoliszku doribiu, kurios padare ji wertu tejp auksztos wiresnibes.
Paskiaus kad Apasztołaj paskida i wisas salis, apsakiniete Ewanelios. S. Motiejus nusigawa i Macedonią cze par sawa moksłą ir stebukłus daug pagonu i katalikus parwercze. Kieletuj metu praslinkus, sugriźes i źidu źiamę, kad nelowies apsakinieti jogiej Kristus ira Diewu ir Messiosziu, źidaj ji apszoki, pradieje mietloti ant jo akmenis. Negana to, wienas źidas priszokięs parkirta su kirwiu jo gałwą. Tejp S. Apasztołas ir muczelnikas atidawe duszę Diewuj. Kunas jo nuwesztas i Rima iłs ir lig sziolej baźniczioj wadinamoj, Marios didesnioses (Mariae majoris).
Źiwatą S. ONOS MOTINAS SZWĘCIAUSES MARIOS; atrasi kningoj wadinamoj: ŹIWATAS WIESZ PATIES JEZAUS.
Deciusuj Rima ciecoriu esant, Egipta źiamiej, Aleksandrios miesti szejp atsitika. Pagonis matidamis naui krikszczionu tikieima kas diena pletanczes, baźniczes pagonu aplejstas, tuszczes ir diewajczius maź begarbinamus; wis taj priraszi katalikams, uźsigejdźe cielibiej użłajkiti seną pagonu wierą ir padare bajsi sumiszimą. Wisuotinaj puolė ant kataliku, pliesze ju gieribes, degina namus ir paczius kur pakluk musze. Nemiti katalikaj kajp imanidamis uźdangas ieszkoje: wieui sliepies sklepusi namu sawa, kiti isz miesta iszspruki kałnusi linda i urwus, kiti i tirus łaukus iszbiegi ginies nu medźes paukszcziu, kiti ant gała ikriti i nagus pagonu, padieje gałwą uź wierą sawa. Tarp tu skajtos S. Apolonie, kurios smerti cze noriu aprasziti.
S. Apolonie Aleksandrios miesti gimusi nu kudikistes kataliku wieros iszmokita; buwa jau nebjauna mergajcze, tecziaus łabaj diewabajminga. ‘Га sumiszimuj kiłus biega isz namu sawa kur nor pasisliepti: bet bebiegantę sugawa pagonis ir kłause ar tikraj ira Kataliki ? Kad szi pasisakie nu sena jau nauję wierą iszpażinstanczi; nedori pagonis, kajpo pradieje muszti par ausis i burną, iszmusze jos wisu wisus dantis. Negana to, sukure didę ugni ir giwą sudegina. Tejp pabęgie dienas sawa ta S. muczelnikie.
S. Apolonia musząt datirusi pati skausma dantu, mełd Wieszpaties idant ir źmoniu dantis swejkus uźłajkitu; diełto taj ir lig sziolej ne wienas jos warda dieną pasnikau, idant swejkus dantis turietu.
Wałaku źiames miesti Nola wadinami, giwena gieri źmones ir turieje du sunu Hermiasa ir Peliksą. Hermias paugies tarnawa ciecoruj o Peliksas dajktus dwasiszkus uź wiską brągindamas i kunegus ilinda ir didej buwa diewabajmingu. Wieszpats Diewas wisados gieb isztikiemu tarnu sawa datirti dalejsdamas ant ju nełajmes, tejp ir su S. Peliksu padare.
Anos gadines ciecoriuj lijpąt; pagonis pradieje łabaj źuditi wisus katalikus: wienus i totemas szalis isztrieme, kitus wietoj źudźe ir uźmusztinaj musze, dar kitus o uź wis Wiskupus su kunegajs, kuo skaudźiausej gałabije.
Nołos Wiskupu buwa tuokart senis wardu Maksimas, tąn pagonis buwa pasitajsi sugrobti; bet Wiskupas parsigądźes lig łajku prasikrausti ir pasislepe kalnusi. Parsakiotojej Wiskupa nebradi sugawa S. Peliksą kunegą, sugawi łabaj musze o rankas su kojems suwerzi nunesze i tąmsi kalini ir paswadina. Cze S. Peliksas ritiniedamos ant asztriomis szukiemis, kuriu wisas kalinis buwa pribarstitas, negalieje nej pagulieti nej uźmigti. Pagonis dar parkieletą dienu nietrupucze nedawe jam walgiti.
Tuo tarpu senis Wiskupas bełajpiodamas po kałnus ligi dali be kokie walgie, tejp paiłsa, jogiej nebgaliedamas jau nie źinksni źęgti, łaukie atejnancze smercze, o awiniczę sawa Diewuj pawedźe. Bet kada źmones tuodu Szwętoju aplejda, Diewas regieje anuodums nełajmę. Todieł pasiuncze Aniołą sawa, kurs iejes pri S. Peliksą tare: kielkies ir ejk paskuo manęs. Atsakie S. Peliksas: o kajp asz ejsiu budamas tejp surisztu ? Tare wieł Aniołas, tu gielźiniu newejziedamas kielkies ir ejk i kałnus jeszkoti Wiskupa sawa. Woz S. Peliksus pasijudina, wisi gielźinej nukrita, atsikieles iszeje isz kaline ir kielawa i kałnus o su Diewa padieimu wejkiej rada S. Maksima begulenczi jau be źada. S. Peliksus tujaus rades atkalniej wina uogas, itrieszkie Wiskupuj i burną ir atgajwina. Akis atidares S. Makismas tare, aj sunali, kami tejp iłgaj trukaj: Wieszpats senej man pasakie tawi atejsęt, bet koł atejej man ir siłos nebteka. 0 szis atsakie mejlingas: tiewali mana ir mani buwa neprietelej sugrobi, woz szędien aniołas iszwedźe mani isz kaline.
Jemes tada S. Peliksas Wiskupą ant pecziu sawa, nunesze pri paźistamos naszlies katalikies ir paguldźe. Ta ji słaptu parłajkie lig pabągos parsakioima kataliku. Nors niekami kunegas pasiroditi negalioje: S. Peliksas wienok nakti pagał sugriźa pri awelu sawa. Siłpnus stiprina, iszsigandusius drąsina ir kiętiejusius dar kiętieti ragina. Wisęms ikalbinieje idant tejp giwentu kajp rito mirsętis, idant nemilietu łabaj; nej wajku, nej moteru, nej turtu; o bewelitu to wisa nustoti, nekajp wieros kataliku iszsiźadieti.
Nieko netrukus apęt pagonis pajuti S. Peliksą tarp kataliku esant, parwejzieje kleboniję, bet nerada. Sutiki uliczioj aną pati, kłause ar neźinai kami ira Peliksas. O szis atsakie, kąn asz źinau kokie Peliksa jeszkote. O pats tajs nusikrates uźlinda uź siena, prikurios buwa prisikiszi seni muraj. Wienas pagonis belendant pamaczes, tujaus dawe źodi jeszkotojems, o tie tujaus linda i tąn patę wietą; bet iszwidi skilę su wartinkliemis uźtęstą tare: nu mełdamij ir bimbałs butu tus tinkłus cze lizdamas sudraskies, argi jau Peliksas negalieje but sudraskiti kad cze butu lindes? Tejp nu skilies sugriźi, dawi pragumą Szwętam gieresne, uźkąpe pajeszkoties. Matom jogiej Wieszpats cze Szwętąi par Ora uzgielbieje!
S. Peliksas par szeszis mienesius auksztoj wietoj sliepęs, sułaukie gieresnes gadines. Rima Ciecoriaus Deokleciana nebtekus, katalikaj gawa atilsi. Su kokiu tęn dźiauksmu likusęje swejkinos! Wieni isz urwu iszlindi, kiti isz kałnu ir miszku sugriźi werkdamis bucziawos. S. Peliksa ir S. Maksima sugrisztanczius i Nolą katalikaj prijeme su isztiestomis rankomis. Bet nieko netrukus senas S. Maksimas numire: źmones norieje idant S. Peliksus butu jo wietoj wiskupu, bet szis nenorieje ir pakisza kaźikoki Kwintą kuniegą, kurs buwa pakiełtas i Wiskupus.
S. Peliksas atilsi i gawęs: katalikus mokie nie nuwiena nieka negiejdźe, darźą wisa prowisą turiedamas, pats sawa rąkomis are, ir ne węn dajlej mita, bet dar nemaź pawargielu szelpe. Ant gała sułaukies senatwes, diewobajmingaj numire ir nueje ilsieti i dangu kami karalaus par amźiu amźius. Amen.
S. Simonas kitejp Petru wadinamas, gime Galileos miesti Betsajdoj. Jo tiewas wardu Jonas źweis, sugiebieje tinkłus nerti ir źwejoti. O kita nieka nemokieje. Sunu sawa Simona lig łajka iszmokie to paties amata.
S. Ędriejus wisupirmu nuwedźe tikrąi sawa broli Simoną pri Wieszpaties, kuri Iszganitojas iszwides tare: Simonaj sunau Jona tu busi wadintu Cepas arba akmuo, łotiniszkaj Petra. Rodidamas par taj, jogiej źinioj Diewa tas Simonas arba Petras jau senej buwa paskirtu i gałwą baźniczes kataliku.
Tejp S. Petras uźkarta mokitiniu Wieszpaties palikies, nenorieje dar mesti amata sawa ir pelne duoną par źweibą. Kitakarta kad Wieszpati paeźeriej Genazaret pamoksłą sakanczi mine spaudźe, Iszganitois sieda i walti S. Petra ir atstumes ne daug nu paszale mokie źmones. Pabęgies pamoksłą tare, szioj gilmiej uźmeskiet tinkłus. Atsakie S. Petras, Wieszpatie wisa nakti wargdamis nieka nełajmiejom, tau wienok liepant uźmesma. Kajp uźmecze uźgrejbe łabaj apstej źuwies. S. Petras źinodamas toj sijtuwoj źuwi negiebąt giwenti, suprata Kristusą padarius stebukłą, dielto puoles pri jo koju, tare, ejk tolaus Wieszpatie; nes asz griesznus źmogus, neesmi to wertas idant waltiej mana siedietumi. Atsakie Wieszpats, parodźiau kajp kłoses tau źmones gauditi. Ejk su manęm.
Noriedamas Iszganitojes dar didesnę źmonistą S. Petruj paroditi, uźeje i jo męką butą. Cze atrades uoszwę ukininka drugiu ar karsztejs beserganczę, nutwiere anaj uź rąką ir tare, kielkies. Su lig tuo źodźiu aplejda ję karsztej o atsikiełusi wire sweczems żuwi. Matidamis tąn stebukłą wisi prasidźiuga o S. Petrus nebatsitolina jau nu Wieszpaties, wisur su Iszganitoju wajkszczioje ir tape kajpo deszini Jo ranku.
Negi wełtuo Wieszpats tejp ji uź gierą skajcze: S. Petras ipatingaj ir uź kitus Apasztołus didesnej tikieje wisiems źodźems Iszganitojaus. Is tejpogi pirmas suprata Kristusą Jezusą esant senej łaukamu Messiosziu ir Dievu. Kajpogi kad Wieszpats Galileoj budamas pakłause Apasztołu uź kąn mani turete? S. Petras nełaukdamas kitu Apasztołu atsakima tare: tu esi Kristusu sunu Diewa giwoje. Uź tąn jo wierą Iszganitojas ji girdamas atsakie, Simonaj tu esi Petru arba uołu, ant tos uołos pastatisiu baźniezę mana, ir duosiu tau raktus nu duru karalistes dangaus.
Wieszpacziuj lijpant S. Petras wajkszczioje wirszu undens. S. Petruj, Jokubuj ir Jonuj matant Iszganitojas parsimajne ant kałnu Tabor. S. Petras uźsigines Wieszpaties par muką, łabaj karsztomis aszaromis apmazgoje tąn grieką sawa. Iszganitojuj isz numirusiu prisikiełus, draugi su S. Jonu skubieje pri graba. Nieko netrukus Kristus Jezus pasirodźe patem jam wienam. Antra karta, kad Apasztołaj iszeje i eźerą Gienazaret źwejoti ir jau płaukie łaukon nieka negawi, pasirodes Wieszpats ant paszalu tare: wajkaj ar turet ko walgiti? Szij atsakie neturem, nes nieką neuźgrejbiem. Tare Wieszpats uźmeskiet tinkłus po deszinies ir gausti. Kajp uźmecze, sugawa daugibę źuwiu. Tuokart S. Jonas prisistebiejes tare S. Petruj: ar źinaj kąn Wieszpats ira ant paszalu. Woz tus źodźius iszgirda S. Petras, wiską pameczes szoka i undeni ir płaukie o taj diełto, idant wejkiaus gałietu pasisznekieti su Iszganitoju. Tejp karsztaj S. Petrus milieje Wieszpati, jogiej nebgalieje iszkiętieti pakolej waltis, su źuwi priplauks pri paszale.
Tuotarpu kiti Apasztołaj traukie tinkłus o iszwilki tujaus pradieje kiepti źuwi ir walgiti; nes buwa łabaj ałkani. Po walgie kłause Kristus Jezus taridamas: Simonaj sunau Jona, ar mili mani didźiaus ne kajp tie kiti? Atsakie S. Petrus: milu Wieszpatie. Таrе Jezus ganik aweles mana. Wieł kłause Simonaj ar mili mani? S. Petras atsakie su aszaromis: tu źinaj Wieszpatie jogiej milu Tawi. Atsakie Iszganitojas, ganik aweles mana. Dar treti karta kłause ar mili mani? Kad S. Petras atsakie milis, tare Kristus, ganik awinelus mana. Tajs źodźejs pawedźe waldej S. Petra ne węn aweles taj ira, szejp jau źmones, bet ir awinelus, taj ira Wiskupus su kunegajs. Padare ji pirmuoju tiewu szwętu arba popieźiu i pakiele aną i gałwas baźniczes sawa. Diełto taj ir lig szios dienos popieźius kajpo ipiedinis S. Petra, ira gałwu wisu kataliku ir aukszcziausiu wirszininku wieros musa.
Wieszpacziuj i dangu iżęgus S. Petras kajpo ukininkas arba gaspadorius baźniczioj Diewa tujaus pradieje rupinties jos rejkałajs: i wietą Judosziaus paskire S. Motieju; darodźe wisam buriuj kataliku, jogiej rejk iszrinkti septinis diakonus ir iszrinka; par sawa pamoksłus tukstantiemis źidu wercze i katalikus; jo pagalau szaszuoletis akiesmirksniej gidźe ligonis; S. Petras wisupirmu prijeme pagonis i katalikus, prikiele isz numirusiu motriszkię Tabitą; apsakiuieje Ewanelią Ponti, Bitinioj ir Kapadocioj o paskiaus lejdos i Rima.
Tami miesti giwena anoj gadiniej ciecorius pagonis, ponas wisa swieta, senatorej ir iwajri didźiunaj ligi dali netikantis, mokiti ir burtininkaj, woz ne isz wisos pasaules surinkti. Rimi buwa pastatiti ałtorej diewajczems wisu giminiu, palejstnwistas ant garbies diewu paszwęstas, iszmisłaj ant iszmisłu walgiusi ir gierimusi: I toki kad tejp tarsiu pragarą, spudina wienas mękas źwejelis isz Galileos, S. Petras. O ko? Szitaj idant ciecoriu ir wisus jo didźiaunus gieresnes wieros iszmokitu, stowiłas diewajcziu iszwartalotu, mokitus ir burtininkus pargalietu, palejstuwistes ir apsiriimus isznowitu. Argi nejuokaj? juk koźnas but sukies; ejk warkszaj Petrali, kąn tu padarisi tiems pasiputusęms ingiems? nejau dieł tawa pleszkieima pames anie sawa isikieriejuses idas? Tecziaus padare. O kajp taj? szitaj par stebukłus, par giwenimą szwętą, par pamoksłus ir ipatingą pagalbą Diewa.
Kad didźiausis burtininkas Simonas, nu wełniu pakiałtas, pradiejes buwa łakioti, woz S. Petras pakiele rankas i dangu, tujaus burtininkas nukrita ir sułauźe sau błauzdas. Tas pats Apasztołas prikiele isz numirusiu źmogą, daug tukstancziu pagonu parwercze i katalikus ir pakase pamatus pagonu wieros. Kąn regiedamas didis kraugieris Neronas Ciecorius, lijpe sugauti S. Petrą ir i kalini iswadinti. Katalikaj jo gajliedamos, pradieje melsti kad biegtu isz kaline. Apasztołas Diewa pirmu nenorieje, bet paskiaus tare: nu gieraj iszweskiet mani. Szij ir iszwedźe. Iszejdamas isz miesta S. Petras sutika Kristusą Jezusą ir kłause; Wieszpatie kur ejti? Atsakie Iszganitojas, ejnu i Rima antra karta numirti. Taj pasakies iszgajsza o S. Petras susiprates negieraj darus, wieł sugriźa i kalini.
Ritameta nuwestas pri Nerona ciecoriaus drąsej pasisakie kataliku esus ir iszgirda szioki dekretą, iszweskiet aną isz miesta ir nukriźiawokiet. S. Petrą isz miesta wedant, daugibe kataliku eje kartu, o atejus i wietą meldźe apasztołas budelu idant aną kitejp nukriźiawotu , ne kajp Wieszpati, nes skajcze sawi uź newertą, tokie pat smercze. Budelej daridamis S. Petruj gierą, nukriźiawoję aną źemingalwiuj. Ir tejp Kunegajksztis Apasztołu buwes Rimi Popieźiu par dwideszimti pękierius metus, pabęgie amźi sawa ant kriźiaus, Kunas jo tebier ir lig sziolej Rimi.
S. Petra nebtekus kunegaj su katalikajs paskire i popieźius S. Liną. Tam numirus S. Kletą, paskiaus S. Klemensą. Ir tejp tolaus po kits kita ejdamis tebgana aweles ir awinelus Wieszpaties, lig pat szios dienos.
Kajp senowiej tejp ir szędiena moteriste skajtos uź stona Szwętą, diełto taj ir S. Petras nebudamas dar Apasztołu wedźe źmoną kuri pagimdźiusi dukteri, pramine Petroneli:
Nu kudikistes uźtikra ta buwa mokoma źidu wieros, bet paugusi itikieje i Kristusą ir palika apkriksztitu. Wieszpacziuj i dangu iźengus , kada S. Petrus nueje i Rima ir S. Petronele tęn nupłaukie, bet newisaj te kłojes anaj tami miesti giwenti; nes i kritusi i ligas, bepartraukie sirga. S. Petras daugibę daridamas stebukłu ir gididamas ligonu. S. Petroneles tecziaus negidźe. O kad katalikaj kłause diełko nenor sawa wajkuj swejkatas sugrąźinti? Atsakie; mana duktie ira jauna, swejka budama galietu ko pikta dasilejsti o dabar liga kuna uźlajka jos duszę nekaltibiej; diełto tataj negidau sawa wajka.
Iłgajniu pagijusi S. Petronele łabaj buwa graźi: todieł pamaczes aną kaźikami jaunas jomilesta Flakus, pamilieje aną ir uźsigiejdźe imti uź moteri. Bet Szwętoi noriedama czistatoj amźi sawa parbuti, nekłause lipszniu źodźiu jomilestes. Apmaudingas jaunikajczis tare wiena karta namiszkiems sawa: ar źinot kąn, man rodos jogiej rejk sugrobti tąn atejunę Petronelę ir parwesti i namus mana? Atsakie namiszkiej, tejsibę sakaj ponali, padarikiem tejp.
Linksmus tuokart jomilesta pajeme ginkłus, surinkies buri tarnu sawa eje pri S. Petroneles ir apstoje jos trobelę. Kąn iszwidusi Szwętoi tare: argi negieda jums Rima giwentojems tejp moters jeszkoti? tu jaunikajczi dalejsk man tris dienas, o toms praejus atsiusk padores motriszkies kurios mani kajp rejkięt parwiedłautu i namus Tamstas, ir tejp gausi źmoną. Susigiedes jaunikajczis tujaus lijpe tarnams atstoti ir pasisakie po triju dienu atsiusis mergajczes.
Tejp S. Petronele nusikracziusi zalietninkajs, par kiauras tris dienas, pasnikawa ir meldźe Wieszpaties idant gieriaus dalejstu numirti , ne kajp isztekiejus czistatos nustoti. Treczios dienos rita, jauzdama silpnibę kuni sawa, parwedinos kunegą Nikomeda, iszsispawiedoje, prijeme SS. Sakramentus ir numire. Flakus nieka to neźinodamas eje i jos namus buriu graźej apdaritu mergajcziu wedinas; bet atejes atrada sawa milemaje jau ant lęntos. Taj iszwides trupuci apsiwerkie ir griźa namon it musi kądes. O S. Petroneles kuna katalikaj padorej pałajdoje.
Dabar priminkiet sau katalikaj, kajp elgieties sirgdamis. Uźtikra nekarta buwot nekątri, rasi kumet ir ant paties Wieszpaties Diewa rugojet, o newejziejot to: jogiej Is jumis miliedamas ligą dalejda. Juk wajkas nekięt to, kad motina ji ant giera wezdama nupłak, motina tecziaus ji miliedama tejp dara. Todieł ir mes nebukiem wajkajs: neźinodamis diełko ant musu Diewas dalejd nełajmes, priimkiem tas su noru, ir źinokiem jogiej tos kajpo paejnanczes isz rankos gieriause tiewa, tur buti dieł musu rejkalingas.
Szalej wadinamoj Galilea, S. Pilipas buwa ukininku kuri pamates Wieszpats tare; ejk paskuo manęs. Su lig tajs źodźejs S. Pilipas wiską pametes eje su Iszganitoju ir palika jo Apasztołu. Kaźikumet iszwides sawa prietelu Nataniełu tare: „ar źinaj kąn atradom senęj łaukamą Messiosziu, tuomi ira Jezus isz Nazareta. Ejk ir prisistebiek. Woz tiktaj S. Pilipas su Natanielu prisiartina, tare Wieszpats, szitąj tikrus Izraelita kurio szirdiej niera abganties. Kłause Natanielus: o kajp mani paźisti kad niekumet nemaczej? Atsakie Wieszpats, regiejau tawi po pigas medźiu besiedenczi pirmiaus nekajp Pilips tawi pawadina. Didelej stebiedamos Natanaelus Iszganitojuj tare: „Tu esi sunus Diewa, tu esi karalus Izraelaus.” Paskiaus kart kartiems sakie, acziu S. Pilipuj, jogiej ji suwedźe i paźintę su łauktu Messiosziu.
S. Pilipas nors su Kristusu diena isz dienos wajkszczioje, tecziaus neturieje tokios wieros, kokię apasztoiuj turieti priderieje; diełto Wieszpats szejp padare: kaźikumet tirusi łaukusi matidamas didźę minę ałkanu źmoniu, kłause S. Pilipa, kami gausma duonas kad galietumem tus wisus papenieti ? S. Pilipuj priderieje atsakiti, kodieł tu negausi budamas Diewu. Bet to nesakie, tikt tare: kas cze anus papenies, ir uź du szimtu auksinu pirkus duonas nebus gana. Tuokart Wieszpats lijpe źmoniems siesties, jeme łauźiti kieletą papłatelu ir pękies tukstanczes źmoniu papienieje. Iszwides taj S. Pilipas susigieda ir suprata jogiej Mokitojas jo ira Diewu wisagalencziu.
Par paskutinę weczerę S. Pilips tare Wieszpacziuj: „parodik Diewą tiewą ir bus mums gana.” O Iszganitojas atsakie; Pilipaj tiek łajka su jumis esmi o nepaźinoti manęs, kas mani mata, reg ir tiewa mana. Argi neźinaj jogiej asz esmi Tiewi, o tiewas manieje? Par tus źodžius Wieszpats ajszkiej parodźe wienibę Trajees Szwęcziauses.
Po Wieszpaties i dangu iźengima S. Pilipas kartu su kitajs apasztołajs gawes dowenas Dwases S. iszkielawa i Azią, paskiaus pakluwa tarp Tutoriu ir tus par moksłą ir prajowus i katalikus parwercze. Ant gała ateje i Prigią i Jerapolaus miesta, kami pagonis ji nukriźiawoje. Kunas jo nuwesztas i Rima tebier ir łig musa gadines. Amen.
Deoklecianuj su Maksimianu Rima Ciecorejs esant, katalikaj łabaj daug nukiętieje. Woz tuodu ciecoriu apskielbi isakimą idant wisur katalikaj butu parsakioimis. Tie warkszaj wieni bukszti aplejdi namus sawa słapsties po miszkus ir kałnus, o kiti dransi su dźiauksmu eje ant smercze dieł Kristaus. Pri tu pastaruju priguł ir S. Plorionas kurio darbus cze surasziau.
Wokicziu źiamiej miesti wadinami Laureakus, auksztas pardietinis Akwilinus, atrades kiatures deszimtis żalnieriu kataliku, bajsej jus źudźe. S. Plorionas nors buwa tu pacziu źalnieriu wiresniuoju, wienok tuokart Laureaki nepasitika; bet iszsigirdes kas tami miesti destis, pats skubieje uź Kristusą Kraui pralieti.
Bewaźiuodamas kielu, sutika źalnierius ir kłause, kur jojet? Szij atsakie, jojem jeszkoti kataliku ir wersti jus idant apieras diewajczems daritu. Tare S. Plorionas: kamcze tolie jeszkoti, asz esmi kataliku. Źalnierej tujaus ji apstoję ir nuwedźe pri Akwilina.
Tas kłause S. Ploriona: ar tiesa jogiej ir tu esi kataliku? Atsakie Szwętas: tiesa esmi kataliku ir senu kataliku. Таге Akwilinus: kas bus, darik apieras diewajczems; nes kitejp ikiszi kajli sawa. Atsakie S. Plorionas, apieru welnems nedarisiu, o su manęm tejp elgkies, kajp tau ira nu wiresnibes isakita.
Tuokart Akwilinus lijpe S. Ploriona muszti su medejs. Tas muszamas tare: „Wieszpatie atpirkiei mana ir wiltis mana, apgink mani nu tu, kurie neźinos kąn daru! Duok man twirtibę idant galieczio iszturieti tąn sopuli! Taj girdiedamas Akwilinus ticziojos ir tare:
apierawok Diewams o palejdinsiu tawi. Atsakie szwętas: kad ir daugiesnej mani źudisi, kad ir ugni ant manęs sukursi ir tejp Kristaus nepamesiu, negi diewajczems jusu apieru darisiu.
Ipikies Akwilinus, lijpe su gielźies nagajs draskiti S. Ploriona wisą kuną, o tas draskomas, krauju apsiliejes, dźiaugies jogiej dieł wieros kataliku gał taj kiętieti. Akwilinus matidamas jo nepargałamą kątribę isakie tarnams sawa, idant Szwętą nuskandintu.
S. Plorionas nusimanidamas wejkiej danguo busis , su linksmu wejdu eje itąn wietą, kurioj mirti turieje. Atejes tare: „jus este źalnierejs, su manęm kartu tarnawot ciecoriuj, dalejskiet man wałandelę pasimelsti! Kad dalejda: kłaupies ir meldies. Bet wienas źalnierius nebnoriedamas bełaukti, uźrisza uź jo sprandą didi akmeni ir nustume nu tiłta i upi. Tuotarpu bewejzęt pats apjeka.
Kunas S. Plariona iłgajniu papłuda ir uźkluwa uź wieną akmeni: pajutus apej taj diewobajminga motriszkie Waleria nuwaźiawa i paupi, irita kuną iweźimeli, apdieje wirbajs ir nuweźusi i kataliku kapus, pałajdoje. Paskiaus kad parsakioimaj kataliku pasibęgie, diewobajmingi źmones iszkasi kuną S. Muczelnika ir paguldźe baźniczioj.
Senowiej: Kaźimieruj karalu esant, Lankaj panora igiti uźtaritoi, kurs jus gintu iwajriusi rejkałusi ir pripuolusi. Diełto iszlejda pasiuntini pri Luciusa popieźiaus ir meldźe idant kaułus, kurio noręt szwętoje tejktumes atsiusti i Lanku źiamę. Tiewas szwętasis metusi 1183 jeme kaułus to S. Ploriona idawe Wiskupuj Egidiusuj ir lijpe weszti i Krokawa. Jam pri to miesta prisiartinus, pats Karalus Kazimieras su wisajs sawa dwariszkiejs iszeje sutikti szwętu kaułu. Paguldźe pirmu klosztoriej o paskiaus Karalus iszdirbes graźę baźniczę, sudieje tęn kaułus S. Pluriona. Nu to łajka skajtos tas szwętasis uźtaritoju wisu krasztu buwusioses Lanku źiames.
Nesgi kaźikumet kriokawoj gajsruj kiłus giwentojej ipatingos pagałbos datire nuog S. Ploriona; diełto tas muczelnikas palika paskajtitu uź gielbietoi nu ugnies. O jogiej ir miestelej musu nor buti luosajs nu apłąkima ugneles: diełto taj ju giwentojej stata ant sztułpu S. Ploriona su kipelu belejęczi undeni ant degancziu namu.
I saulieteki Turku źiamiej ira miestas wadinamas Tarsus, kuremi tiewaj źidaj, pagimdźiusis sunu pramine Saulu. Wajkieli tąn Tarsi iszmokiusis wisokiu źidiszku ir grekiszku moksłu, nusiuncze dar i Jerozolimą, idant tęn nugarsinga rebina Gamalielaus, dar daugiesne ko iszmoktu.
Jaunas Saulus atwaźiawa i Jerozolimą tuokart, kada Apasztołaj dar neiszskidi, par didźius stebukłus stajgu płatina wierą kataliku. Ta naui wiera rodies jam negieru: todieł wisu sawa gali norieje aną isznajkinti o źidu wierą uźłaikiti. Pradieje tada katalikus źuditi ir parsakioti. O kada taries Jerozolimoj jau jus iszgajszines, iszsigirda Damaszka miesti daug jau esant kataliku. Inirtes nueje pri aukszcziausiu źidu kunegu ir tare, duokiet man rasztus pri wiresnibes Damaszka, asz tęn nujojes wisus katalikus surisztus cze parwesziu.
Gawes tus rasztus, joje skubej i Damaszką: kad jau netolie nu to miasta buwa, stajgu apszwiete ji didźe Szwiesibe isz dangaus. Wisu arklej parsigandi szoka i szalis. Saulus nukrita nu arkle ir nu didźios Szwiesibes apjeka. Guliedamas ant źiames iszgirda isz dangaus bałsą sakąti: „Saulau, kam mani parsakioi? Szis parsigandes atsakie, kas tu esi Wieszpatie? Atsilijpe bałsas” asz esmi Kristus, kąn maczis tau prisz mani kiszczioti? Tare Saulus, Wieszpatie ko nori idant dariczio? Atsakie Iszganitojas, ejk i Damaszką o tęn bus tau pasakitu, kąn turi dariti. Beregięt prajowas iszgajsza. Saulus kieles akłas: draugaj paswadina ji ant arkle, nuwedźe i Damaszką. Cze budamas Saulus par kiauras tris dienas nej walgie nej giere. Treczioj dienoj, pasirodźe jam kaźikoks kunegas bededans rąkas sawa ant jo gałwos.
Buwa Damaszki wienas Katalikas wardu Ananioszius, tam pasirodes Wieszpats tare: „Ejk i uliczę wadinamą Tiesi, ir jeszkok namusi Juda, Saulaus nes mełdas” Atsakie Ananioszius, oj Wieszpati girdiejau tąn wirą łabaj nedorą esant! Таrе Wieszpats ejk: wiras tas bus man indu iszrinktu, o asz jam parodisiu kiek dieł warda mana turies kiętieti. Ananioszius nuejes anczdieje ant gałwos Saulaus rankas sawa o tas tujaus praregieje ir palika apkriksztitu. Pawalgies Saulus nueje i Szuolę źudu ir pradieje stigawoti, jogiej Jezus Nazarenskajsis ira tikru Messiosziu. Sakie źidaj kas jam rados, ar Senej parsakioje garbintojus to warda, o dabar pats apsakinie Kristusą? Kad S. Sauluj pamoksłus sakant daug źidu i Kristusą itikieje, supiki netikauczis, norieje ji sugauti ir uźdare wisus wartus miesta; bet katalikaj iswadini S. Saulą i kretiłą, su szniuru nulejda par murą, kuriuo buwa miestas apwestas.
Tejp iszsprukies isz ju ranku, lejdos i Arabią, paskiaus sugriźa wieł i Damaszką, bet neiłgaj trukies, eje j Jerozolimą idant pasimatitu su kitajs Apasztołajs. Atkielawes rada tikt kunegajkszti Apasztołu S. Petrą ir S. Jakubą maźesnii. Cze kad baźniczioj wiena karta łabaj karsztaj meldies, pagautas buwa i dangu, macze garbę Diewa ir palika pripilditu wisokiu dwasiszku moksłu. Jerozolimoj patrukies pękioleką dienu iszeje i Tarsą sawa prigimta miesta. S. Barnabas kits Apasztołas cze S. Saulą rades, nuwedźe aną i Antiokią, kami abudu apskritus metus parbuwa.
S. Petrus pirmu jau buwa buwes Antiokijoj ir daugibę zmoniu i katalikus parwertes. Atejus S. Sauluj su S. Barnabu juoba dar pasidaugina skajtlus tikancziuju; kurius lig sziolej Nazarejezykas wadinamus, patis netikautis krikszczionimis pramine. Kaźikumet tare Dwase Szwęta katalikams; atskirkiet Saulą su Barnabu ant darba, kuri anuodum uźdaviau. Tuokart katalikaj mełzdamos paszwęcze anuodu i Wiskupus ir iszlejda i Swietą.
Anuodu wardon Wieszpaties iszejusiu, nupłaukie i sałą Cyprą, Sałaminoj ir kitusi miestusi apsakiniedamu, daugiel źmoniu i katalikus parwercze. Miesti Pafus wadinami, giwena waldimieras Sałos wardu Powiłas: tam kada S. Saulus pradieje Ewanelią apsakinieti, kaźikoks burtininakas wardu Elimas uźnika juokoti ir i niekus wersti kałbą S.Saulaus. Kąn matidamas Apasztołas Suszuka: „O piłnas wisokie apgawimа, Sunau welnio, neprieielau tejsibes, dar tu nelausis! szitaj ranka Wieszpaties ant tawęs ir busi akłus” Beregięt Elimas apjeka. Iszwides tąn Stebukłą Powiłas itikiei i Wieszpati, o S.Saulus su lig tuo kartu pradieje wadinties Powiłu.
Parbiegusiu wisą Sałą, nupłaukie i Antiokią esanczę Azioj maźojej. Cze anuodum źmones bemokant, sukusza źidaj ir iszware Apasztołus isz miesta. Sziuodu nietrupucze nerugodamu, nueje i miestą wadinamą Ikonium. S. Teklę ir daug kitu i katalikus parwercze; bet źidams sumiszimą darant, ir isz cze turieje prasikraustisi. Atejusiu i miestą Listry, wieł pradieje apsakinieti žodi Diewa.
S. Powiłs didźej kruwaj źmoniu matant, wienu źodźiu iszgidźe łuoszą, kurs nu prigimima turieje koję paźejstą Neiszmintingi pagonis paskajcze anuodu uź diewajczius sawa ir norieje annodum apieras dariti; kąn iszwides S. Powiłas suszuka: wiraj broloj kąn darot, źmonis esma jums ligi, nerejkałaujem apieru! Wienas tiera Diewas sutwertojas dangaus ir Źiames, tąn paźinkiet ir jam apierawokiet. Tuotarpu źidaj atskubiei isz Ikonium, pradieje krokti, jogiej tie Apasztołaj ira apgaudinietojej źmoniu. Kiła sumiszimas: buris nedoru iszwiłka Apasztołus isz miesta ir su akmenimis primuszę palika.
Guliejusiu wałandu wałandas pasistiprina ir kielawa i miestą Derbenkami daug i katalikus parwertusiu, łajmingaj Sugriźa i Antiokią isz kur buwa iszejusiu.
Gan patrukies tami miesti S. Powiłas su S. Barnabu, wajkszczioje i Jerozolimą ir atlika Apasztołu Susirinkimą. Woz sugriźes, wieł pradieje tajsities i kielonę, bet palikies S. Barnaba, wedies su sawi Silą. Nueje i Cilicyą, parbiega woz ne wisus tus miestus, kuriusi pirmu buwa buwes. Wisur twirtina ir daugina katalikus. Listrusy prijeme dar wieną mokitini S. Tymoteusza, nu kielawa i Missyą o isz tęn i Macedonią. Miesti Pilipi szejp jam atsitika. Kad S. Powiłas su Syli giwena pri naujos katalikies Lidyas, kaźikokie nu wełnia apsiesta mergajcze paskuo anuodums biegiodama, węn kalbieje; tuodu wiru ira tarnu aukszcziause Diewa. Iłgajniu apkirieje S. Powiłuj to bekłausiti, todieł atsisukies tare: „Pikta dwase wardon Jezaus Kristaus isakau tau, ejk łaukon isz tos mergajczes” Woz taj isztare welnias ję aplejda. Rejk źinoti jogiej ta mergajcze koźnam uź piningus bure: todieł jos Penas didi pełną isz jos turieje. O kad aplejsta nu welne iszgije, tape nieka neźinanti it kitas mergajczes. Pamates taj Ponas supika ir sujudina źmones. Tie Apasztołus bajsej sumusze, nupłakie ir nuwedźe i kalini. Naktij uźstojus, sudrebieje źiame, muraj suplejszeje ir duris kaline atsidare; Араsztołaj wienok nebiega. Pardietinis kaline namie miegoje: źiamej sudrebiejus pakirdes skubieje pri kaline. Bet iszwides duris adaras tare, jog wisi katalikaj iszbiegioje o nugąstaudamas atsakima, kietina pats sawi su dejgiuu pardurti: tuotarpu suszuka. Powiłas, nedarik to, wisi cze tebesma. Taj regiedamas pardietinis puole pri koju S. Powiła ir tare, matau wiralej jogiej esti nepaprasti źmones, pasakikiet man, kajp galu gauti duszes iszganima? Tuokart S. Apasztolas pramokies ji wieros kataliku apkriksztije. O ritameta wiresnibe iszlejda Apasztołus isz kaline, kuriuodu ir iszkielawa tolaus.
Nuejusiu i Tessaloniką, daug źmoniu wieros iszmokie, bet nedori źidaj padare Sumiszima tejp, jog Apasztołaj turieje biegti i Bereos miestą. Kad ir cze źidaj pradieje stirweloti, S. Powiłas iszeje i miestą Atenus o S. Sylę su Tymoteuszu palika wietoj. Tuodum i Atenus atwikus, S. Powiłas stojęs priesz aukszcziausę rodą Greku, sakie pamoksłą ir linkieje, idant pameti daugibę diewajcziu, tikietu i wieną tikrą Diewą kurs atejs suditi giwu ir numirusiu. Dionizus, Damaris ir nekurie kiti to pamoksła kłasiusis, itikieje i Kristusą.
Cze Apasztołaj gan patruki lejdos i Korynta. S. Powiłas gawes wierą pri źida wardu Akwila, tąn su jo moteri Priscilli i katalikus parwercze, kumet źmoniu ne mokie, darbą dirba ir tejp sau duoną pelne. Źidaj matidamis daug sawuju i kataliku wierą parejnant, predieje sziauszties; bet Wieszpats pasirodźes S. Powiłuj, tare, stipruok, ne nugąstauk daug dabar iszrinktu turiu tami miesti. Par pusantrus metus giwenes S. Apasztołas Korinty, daugibę źmoniu katalikajs padare; todieł neiszturiejusis źidaj, su grobe aną ir nuwedźe pri waldimiera Galiona, o tas rejkała iszkłauses tare „et: kad butu Powiłs kąn padares, koroczio ji, o dabar i jusu apej wierą stigawones nenoriu kiszties.
Paskiaus S. Powiłas atlikies didę kielonę sugriźa i Efezą. Giwentojej to miesta, turieje łabaj garbinamą diewienę Dianą. Skrostojej kurie jos pawejksłus isz medźe dirba, didi pełną turieje. Tie iszgirdnsis S. Powiłą wisus diewajczius pejkąt tare: kas bus mes be duonas paliksma, kas bepirks musu stowiłas? Isz tu pakiła sumiszimas, S. Apasztołas woz giwas beiszlika. Nuejes i Miletą surinka wiresnibę baźniczes, pasakie graudingą pamoksłą, sieda i łajwą ir lejdos i źidu źiamę.
Kaźikoks Agabus pranaszas nelinkieje idant S. Powiłas ejtu i Jerozolimą, diełto jogiej, turieje buti sugautu nu źidu. Atsakie S. Apasztołas, kam giłdot szirdi mana? asz newęn buti sugautu, bet ir giwiba esmi pasitajses padieti dieł rejkała wieros.
Nuwaźiawes i Jerozolimą ieje i baźniczę melsties: bet pamati ji źidaj, uź wis isz Azios atwiki, pradieje kriokti: neprietelus wieros musu cze ira! Supuoli źidaj norieje S. Powiłą uźmuszti, bet atszokies su źalnierejs wiresnesis, iszgielbieje Apasztołą. — Źidaj susitare kajd norint S. Powiłą nugałabiti, bet parsergietas źalnieriu wiresnejsis, iszsiuncze aną i Cezareą.
Cze kartkartiems statitas buwa S. Powiłas priesz Gubernatorius Festą, Feliksą ir karalą Eroda Agrypa; bet niewienas jo nepakaltina. — Festus noriedamas źidams itikti, kietina Apasztołą Sugrąźinti i Jerozoliwą, bet tas Szaukies pri ciecoriaus. Atsakie Festus. pri Ciecoriaus szaukiejs pri jo ir ejsi.
Łajkuj atejus Festus paswadina i łajwa du szimtu septines deszimtis szeszis kalinius tarp tu ir S. Powała: dawe uź pardietini kaźikoki Juliusa ir iszlejda i Rima. — Kad atpłaukie łajwas pri sałos Kretas. S. Powiłas patare, idant cze źiemą parbutu; bet Juliusas nepakłause. Kad lejdos i jurą pakiła wiejej: łajwą mietloje i wisas szalis-par kieturioliką dienu nej saule nej źwajzdis nebuwa matomas. Wisi jau taries prapulsi, bet Wieszpats pasirodes S. Powiłuj tare, ne nugąstauk Powiłaj, neprapulsi, dieł tawęs dowinojau giwibą wisiems tawa draugistiej płaukanczems, łajwa tikt nustoset. Rita meta palinksmina wisus S. Powiłas sakidamas, jogiej nie wienas isz ju ne pragajsz.
Nieko netrukus łajwas paszaliej sałos Melitas susikule — Kaźikas patare iszkirsti wisus kalinius, idant neiszbiegiotu; bet Juliusas nedalejda. Wisi iszbrida i paszali, o suszłapi sukuri ugni ir szildies. S. Powiłuj benesząt kliebi wirbu, kirminas ikądes i jo rąką kiboje wisi tare Apasztoła tujaus mirsęt, bet tas nukrates giwatę i ugni, butinaj swejku palika. Waldimieras Melitos wardu Publius turieje tiewa serganczi, tą S. Powiłas su wienu źodźiu iszgide. Pajuti apej taj giwentojej, kas diena daugibę sergancziu pri S. Apasztoła bruzdina, o tas wisus iszgidźe.
Patrukusis Molitoj par tris mieresius, płaukie i Sirakuzą, o isz tęn i Rimą. Katalikaj sudžiauksmu ji prijeme ir tejp isztajse, jogiej Apasztołas maźne luosus buwa. Wienas tiktaj źalnierius jo saugoje, tecziaus su gielźinejs buwa apkałtas. Par dwejus metus Rimi źidams ir pagonęms apsakinieje Ewanelią, bet ant gała Neronuj Ciecoruj lijpant, wienoj dienoj su S. Petru palika nukirsta jo gałwa. Kunas S. Powiła, tebier ir lig musu gadines Rimi.
S. Powiłas parasze kieturioliką gromatu, kures nulejda pri kataliku iwajriosi wietosi giwenancziu. Wisas tos gromatas ira paskajtitas uź rasztą Szwętą, diełto taj kartkartiems kunegaj pamoksłus sakidamis, priwed źodźius S. Powiła. Wienoj gromatoj pats szep pasisaka ką iszkiętieje dieł kristaus.
Giediedamos kalbu: daugiuosi darbusi, kaliniej apszcziaus, muszimusi par miera, smertiese tankiej buwau. Nu Źidu gawau pękis kartus po kietures deszimtis pliegu be wienos. Tris kartus buwau płaktas riksztiemis, wiena karta buwau musztas akminiemis, tris kartus be płaukant łajwas susikule, diena ir nakti buwau gilibiej mariu. Kieloniese tankiej, paojusi ant upiu, paojusi tarp razbajniku, paojusi nug giminies,, paojusi nug pagonu paojusi miesti, paojusi girijoje, paojusi ant maries, paojusi nug netejsiu brolu. Darbi ir wargi, tankiemi nemiegoimi, bade ir troszkimi, pasnikusi tankiusi, szaltiej ir nuogistiej, źuwau.
O tu kataliki nori pakluti i draugistę S. Powyła danguje nieka nekiętiedamas dieł wieros? Duok tau Diewie : tecziaus žinok jogiej wisi muczelnikaj diełto skubieje ant muku, idant tikraj paklutu i dangu.
Pawejzdas nusiźiaminęma neturta ir diewobajminguma S. Prącziszkus, gime Wałaku źiamiej, miesti Asiźiuje. Tiewas jo paprates wartawoties, norieje ir sunu sawa wartauniku arba kupcziu regieti; bet tas niewejzieti newejzieje i tą szali. Su noru dawe ubagams piningus, bili tikt kąn duoti turieje, nie wiena kurs jo meldźe suszelpima wardon Wieszpaties, neapwejzieta nepalika. Kaźikumet brągi drabuźi nu sawa nugaras nuwilkies, atidawe nuogam. Po to giera darba pasirodes sapniej Kristus iwedźe aną i graźius rumus piłnus źalnieriu. Par taj rejszkie Wieszpats S. Prącziszką busęt waldimieru klosztoriu pripilditu zokaninkajs.
Wieną kartą jodams S. Prącziszkus kielu, pamacze biauri raupuotą źmogą tejp, jogiej ir wejzieti i aną negalieje; tecziaus noriedamas sawi pargalieti, sieda nu arkle o prisistebiejes gieraj raupams, anus bucziawa.
Assiźiaus miesti buwa łabaj męka baźniczeli S. Domiana: toj kad kaźikumet S. Prącziszkus meldies, pasirodźe jam Kristus ir tare: Prącziszkau patajsik tąn baźniczę. Szwętas tujaus eje namie, pajeme nu tiewa gan piningu ir giełumbies o nuneszes kuneguj, meldźe kad uź tus patajsitu baźniczelę. Klebons tos wietos nugąstaudamas tiewa Prącziszkaus, neprijeme piningu, bet szis imecze i widu pro łągą. Pajutes tiewas supika. Matidamas taj S. Prącziszkus iszbiega ir par kieletą dienu sliepies. Paralkies griźa pri tiewa: tas ji nupłakie ir i kalini iswadina.. Bet kad tiewas kaźikur iszwaźiawa, motina iszlejda S. Prącziszką isz kaline, kurs tujaus griźa i baźniczelę S. Domiana.
Parwaźiawes tiewas kad pradieje S. Prącziszku spausti uź piningus — tas kaźikame gawes źiupsni dwilekiu atidawe godem tiewuj. Nelaudamos bąbieti tiewas, nuwedźe S. Prącziszku pri Wiskupa idant jam matąt iszsiźadietu turtu tiewa. S. Prącziszkus nuwilkies paskutinęje jupilelę atidawe tiewuj taridamas, dabar nebturiedamas tiewa ant źiames, drąsiaus sakisiu tiewi musu kursaj esi danguosi. Wiskupas matidamas jo kursztuma szirdies ant mejles Diewa, pagire ir dawe jam seną płoszczelą—kuriuo S. Prącziszkus ant sawa aszutines antwilkies, linksmus łaukon iszeje.
Tujaus lejdos i kałnus idant wiens pats galietu melsties: bet nu razbajniku numusztas, griźa i Assiźiu, surinka piningus ir pradieje łopiti baźniczelę S. Domiana.
Dar patajse baźniczelę S. Petra ir gan didźius namu Diewa Szwęcziauses Marios nu Parcinkule wadinamus. Toj baźniczioj S. Prącziszkus padieje pamatą zokana sawa. Kaźikumet par pamoksłą iszgirdes szius źodźius Wieszpaties „Jej kas nor ejti paskuo manęs, „łaj isiźad pats sawęs, tejem kziźiu sawa ir „ łaj sek mani.—tare: to ir noriejau, i mani taj ira pasakita. Sn lig tuo łajku palika tikru zokaninku.
Łabaj diewobajmingas giwenimas S. Prącziszkaus patika daugiem; diełto ir atsirada wirai norętis sekti jo pawejzdą. Wisupirmu pristoje pri jo kaźikoks Bernotas, paskiaus kiti ir kiti kas diena daugiaus.
Tie mokitinej negalieje giwenti kajp tinkamis, todieł S. Prącziszkus, perasze prową arba regułą ir eje pri Tiewa Szwętoje Inocenciusa III, idant tejktumes aną patwirtinti. Popieźius iszwides S. Prącziszku aptrukusi, ubagą ir maź kąn temokitą, nenorieje nej patwirtinti, nej jo kłausiti. Bet nakti par sapna isawides tąn pati pawargieli besituręt sieną baźniczes idant nepawirstu; suprata aną busęt ramcziu wieros Szwętos, diełto nebtęsdamos patwirtina jo prowa.
S. Prącziszkus i Aissiźiu sugriźes didemi neturti giwena su draugajs pri baźniczes Marios Motinos Diewa Anioliszkos. O nieko netrukies, pradieje siuntinieti brolus sawa i wisas szalis dieł apsakinieima źodźe Diewa. Zokanas S. Prącziszkaus tejp płatinos, jogiej nu istatima kieletą metu pralejdus, jau buwa pękies tukstanczes Bernadinu, S. Prącziszkus diena isz dienos: diewieje storą sułopitą majszą, wieto kiepures, neszioje ant sprądu ipatingą majszeli arba pokturu, wajkszczioje su wirwi parsijuoses, gali wirwes i mezgie mazgus, kurius kłupodamas po kielus sawa bruka, retaj kumet kąn wirtą te walgie ir tąn pati walgi giebieje su pelinajs suditi; marszkiniu niekokiu neturieje, kojes sawe su medźe kłumpejs, maźne wisumet pasnikawa ir meldies; motriszkas newienos isz wejda nepaźina, wisumet su anoms łabej trumpaj te sznekiejos, wiens pats su motriszku niekumet nepalika, nu małdu lukusemie łajki dirba darbą, maż te biłoje, brolems wienok nelijpe par daug pasnikauti. Didelej dźiaugies kada kas ji pejkie, diełto jogiej papejkimas uźłajka nu pujkibes; kartais pats sawa griekus kitiems pasakoje, idant tie neskajtitu jo uź szwętą, zokaną sawa pramine, zokanu brolu maźesniuju o pardietinius ministrajs arba tarnajs, maźesniusius; priwejzietojejs arba Gwardionajs. S. Prącziszkus i sawa zokana jeme tikt nieku nieka neturenczius jaunikajczius, negiediejos pats nu namu lig namu ejdamas, melsti duonas, łabaj troszka iszganima dusziu źmoniu ir to wejzieje, idant wisi jo sunaj padorej giwentu. Szwęcziausi Sakramentą tankiej priimdinieje su neiszpasakitu saldibi szirdies pats sakies negalis suprasti gieribes Diewa, kurę parodźe duodams źmoniems sawi pati.
Didźej giejdźe muczelniku buti: ir diełto tris atwejus lejdos i Turku źiamę dieł apsakinieima Ewanelios tarp netikancziu. Bet pirma karta isiedes i łajwą susirga ir sugriźa namon. Antra karta audras płaukti nedalejda. O treti karta nusigawa i karalistę Babilonios. Kartu su draugu Jluminatu sugautas ir pri karalaus arba Sułtana nuwestas, pasisakie esus pasiuntiniu Wieszpaties Jezaus. Karalus matidamas jo drąsuma, tare palikietau cze pri manęs. Atsakie S. Prącziszkus, busiu cze je kataliku paliksi. Dar daugiau pasakisiu: lijpk sukurti didźę ugni, par kurę jej asz swejkas neapswiles parejsiu; paźinsi jogiej moksłas Jezaus Kristaus ira tejsingas. Karalus wienok nej kataliku wieros priimti, nej to stebukła regieti giejzdamas, dawe S. Prącziszkuj dowena, kuriu szis imti nenorieje, nes wisumet troszka buti neturtingu. Tejp S. Prącziszkus nieka nepeszes, sugriźa i Wałaku źiamę.
Didźej milieje galwijus, o uź wis awinelus, o taj diełto, jogiej tie rejszkie gieruma Wieszpaties. Matidams aweles piautinas: arba iszmeldźe nu smercze arba iszpirka. Kaźikumet ejdamas i Senor miestą atrada awis, siedos ju widuo ir dźiaugies jej kuri wadinama pri jo ateje. Gawes kaźikami awelę prigudina ję Diewo garbinti tejp, jogiej kumet węn S. Prącziszkus eje melsties i baźniczę ir ta pri duru baźniczes kłupoje. Saka ir zujkius pri jo biegus ir pauksztelus liekus. Wiena karta S. Prącziszkus su brolejs besimełdant, kad paukszczej giedoimu sawa pariszkadije, atsilijpe Szwętas; pauksztelej tiliekiet pakoł małdu nepabęgsma. Woz taj isztari wisi paukszczej nutiła.
S. Prącziszkus par sawa pamoksłus be kokiu iszmisłu sakitus, daugieł źmoniu pri Diewa sugrąźina. Sutrauktą źmogą miesti Tuskanelej ir mara ligu serganczi Narmijoj, stebuklingaj iszgidźe. Noriedamas kaźikumet bekokie partrukie darbus Diewa apmisliti, pamecze brolus, nuejes ant kałną Alwernu łabaj karsztaj meldies ir pasnikawa. Wiena nakti iszwida ant ora łabaj szwiesi Anioła su szeszejs sparnajs. Kad artie arliekie pamate tarp sparnu nu kriźiawotą źmogą. Wiskas bewejzęt iszgajsza bet rankas ir kojes S. Prącziszkaus, palika pardurtas su winiemis o szoni atsirada rona. Nu to łajka, lig pat smercze, rankosi ir kojesi S. Prącziszkaus buwa winis matomas, kures pats Popieźius Aleksandras cziupnoje. Tejp Wieszpats paźęklina tarną sawa, źękłu iszganiama musu. Winis rankosi ir kojosi neiszpasakitą jam dare sopuli; nebgaliei be pawajkszczioti, iszdźiuwa tejp, jogiej kaułaj ir kajlis belika. Taj matidamas wienas brolis tare, mełsk Diewa idant numaźintu skausmą. O szis puoles ant źiames tare: acziu Tau Wieszpatie uź tus sopulus, bet ir szimta kartu dar padaugink, su noru kiętiesiu, bili tau itikczio.
Pastaroj ligoj budamas S. Prącziszkus, meldźe brolu idant ji nunesztu i baźniczę Szwęcziauses Marios parcinkule. Cze ant plikomis grindiemis guliedamas tare sunams sawa zokaninkams: bukiet wisumet stiprejs katalikajs. Rima Popieźiaus kajpo tiewa kłausikiet, giwenkiet mejlej Diewa ir wienibiej, asz darbą sawa atlikau ir jus atlikiet tejp kajp Wieszpats jums padies. Wejkiej bus didis parsakioimas, pałajmintas kurs iszturies iki gała. Miliekiet ubagistę, turtu negiejskiet, nors kas klosztorems jusu duotu tiewiszkies neprimkiet, jej noret sekti Kristusą, bukiet wisumet pawargielejs. Negiediekieties ubagisti; nes ir Kristus numire nuogas ant kriźiu be kokiu turtu. Matidamas artimą jau smerczi, węn i dangu źiurieje, prijeme SS. Sakramentus ir ant nuogos źiames guliedamas, dar paźicziotoj jupoj, diewobajmingaj pasirinka, metus 1226 Kunas jo lig sziolej tebguł miesti Assiźiuj:
Krokawos ir Sandomiriaus kunegajksztis Lieszkas, wedes moteri Grzymisławą, sułaukie dukteries, kuri pri krikszta pramine Salomeu. Tąn woz pirmus źodźius isztarti mokączę, tiewaj jau gudina garbinti Diewa. Negana to: tiewas lig łajku jau buwa riźęs iszlejsti aną i miniczkas; łaukie tiktaj idant paugłu. Tuotarpu Ędriejus Węgru karalus pradieje melsti Lieszka, idant Salomeą iszlejstu uź jo Sunu Kolomaną. Kad Łieszkas tęsies ir sakies noris aną Wieszpacziuj Diewuj paszwęsti; tare nejuokodamas Karalus, jej tu Salomeos mana sunuj neźadiesi, asz tawa źiames uźpuoles atimsiu. Tuokartu Lieszkas suwadines ponibę sawa, tejrawos kąn tur dariti? Wisi patare, jogiej reik Salomeą uź Karałajti lejsti ir jog neprider susiedistiej giwenancze Karalaus pikinti.
Taj girdiedamas Lieszkas nebspiries, pasisakie iszlejsis dukteri sawa ir dawe źodźi Karaluj Ędriejuj. Kurs woz treczius metus amźiaus sawa uźkludiusę Salomeą, iszweźe i miestą Budą, o taj diełto, idant su jo Sunu Kolomanu wękart augdamu, sugustu ir milietumes par kiaura amźi.
Abudu tuodu wajku bajmiej Diewa auginamu, susitare ir moteristiej uźłajkiti czistatą lig pat smercze. Kolomanus atejs i metus jaunikajcze, wedźe S. Salomeą uź moteri ir giwena su anu it su seseri. Tankiej nakti pakirdes ir atrades sawa patą besimełdantą, prikalbinieje idant tejp newargintumes ir ejtu gulti.
Salomea wisumet diewieje juodus drabuźius it naszlie, wiras to nenorieje, wienok łabaj neprisztarawa. Po judajs drabuźejs wisumet neszioje striupkielę iszaustą isz nuoszukiniu siułu ir arkle uodegos płauku. Tie aszutej trumpaj nukirti łabaj badźe kuną. Niekumet nenorieje buti draugistej wiriszkuju nu peties pagalau Kolomana wira sawa didźej saugojes.
Ędriejuj Karaluj mirus, Kolomanus wiras Salomeos palika karalu Galicios, o karalawes dwideszimti pękierius metus numire.
Tuokart S. Salomea su didźejs paningajs griźa i Krokawa, nupirka daugieł turtu ir state Klosztorius miniczku Bernardinku. Ant gała ir pati miniczku palikusi, łabaj diewobajmingaj giwena, seseris sawa idant dajlej ełgtumes wienumetu ragina ir daugibe neturtingu Szelpe.
Metusi 1268 misziu bekłausidama S. Salomea, stajgu susirga: toj ligoj łabaj buwa kątri, neskundies pagalau ir nepasakoje kas anaj skaud. Kad susiejuses seseris miniczkas, pradieje guoski ję taridamas, nenugąstauk iszgisi, mes mełsma Wieszpaties, idant tau swejkatą sugrąźintu. Atsakie Szwęta: to wiena nemelskiet, pasenau, niekam nebderiu, noriu wejkiaus iszwisti milemąi mana Kristusą o par uźtarima Szwęcziauses Motinas wiluos Ji spierej regiesęczi. Kad seseris wieł sakie: mes numanom jog pagisi, nesunkiej te sergi. Szwęta atsakie , atęczioj subatoj, datirste jogiej mana liga didźe ira. Kietwiergie kąn węn turiedama atidawe pardietinej; seseru meldźe idant wienibiej ir mejliej Diewa uź siłajkitu, apej nauinas szio Swieta, netejrautumes ir kita kitaj szłowes nepliesztu. Subatoj wiena miniczka pamacziusi S. Salomeą szwipteriejus, kłause jos taridama, ko juokis motinele? Szi atsakie: kąn dirbsiu nedźiaugusis, matau Szwęcziausę Motiną priimti manęs atejnant. Taj pasakiusi pradieje mirti. Dwi miniczki pri łowas stowiejusi iszwida iszejnant isz burnos S. Salomeos szwiesę źwajźdelę, kuri pasikiele i dangu. Buwa taj szwęta duszele Salomeos. Kuna jos kunegaj Bernardinaj su iszkilmi pałajdoje sawa baźniczioj Krokawas miesti, kami tebier ir lig sziołej. Wiena akła apszłuostiusi su S. Salomeos, skiepetu akis sawa, tujaus praregieje, ir daug kitu stebuklu par użtarima S. Karalienes Wieszpats padare.
Mergajczes jus giebat puoszties, uź nełajmę skajtot jej neturet kuo apsiriediti, noret tekieti tankiej ir newejziedamas kas par wiras butu. O S. Salomea kajp pates matot ne tejp dare: turiedama kuo apsidariti graźej, ne riedies; turiedama wira, czistatoj par kiaura amźi iszbuwa. O taj diełko ? Szitaj diełto jogiej netejp norieje źmoniems itikti, kajp Dewuj, kurs newejz i riedikłus ir drabuźius, bet i szirdi ir darbus. Sekiet pawejzdą tos Szwętoses, o negajlieseties.
Źmoniems ne auksztos giminies maźne wisumet rodos, jogiej tarp turtingu didźiunu niera tikros mejles Diewa; tuotarpu Źiwataj Szwętuju butinaj kitką roda; kajp matisma skajtidamis iszgalus giwenima S. Skolaslikos.
Ancius giminajtis Rima Ciecoriaus Justiniana, wiras łabaj turtingas, su sawa moteri kunegajksztajcze Abundanciu pagimdźe tąn S. Skolastiką, ir augina łabaj diewobajmingaj. Abundancia wejkiej mire. Brolis S. Skolastikas S. Benediktas, jaunistej sawa iszejes i kałnus, słaptu mokies tarnauti Diewuj. Kąn pajutusi S. Skolastika meldźe tiewa sawa Aneiusa, idant lejstu anaj stoti i miniczkas. Tiewas nors nusimane nekturiesis ir turtu sawa kam palikti, tecziaus negine S. Skolastikaj tejp padariti; todiełta nuwaźiawa i klosztorio ir ten giwena.
Trims deszimtiems metu praslinkus, S. Benediktas parsikieles i Kassinu miestą, dideli klosztoriu pastate ir daug zokaninku surinka. Kąn iszgirdusi S. Skolastika nuwaźiawa i Kassiną ir ne tolie nu miesta iszdirba graźi klosztoriu dieł miniczku. S. Benediktas parasze jems prowas arba regułą, pardietine padare sawa seseri ir tejp istejgie zokaną dieł motriszkujn.
S. Skolastika wisumet nu jo tejrawos: kajp giwenti, kajp klosztoriu ir zokaninkiems walditi, ir kajp kas diena didźiaus Wieszpati Diewo milieti.
Wiena karta S. Benediktuj iłgaj su seseri besirokuojęt, S. Skolastika iszmeldźe stebuklingaj litaus nu Wieszpaties Diewa (skajtik źiwatą S. Benedikta) Sznekiesis tas jau buwa paskutinis, nes po triju dienu S. Benediktas, sawa klosztoriej besiediedamas, pamate duszę
S. Skollastikas it balandeli belekant i dangu ir pasakie zokaninkams jau seseri sawa mirus. Nieko netrukus dawe źodźi isz klosztoriaus miniczku jogiej isztiesu S. Skolastika pasirinka. Kunas jos palika pałajdotu, Kassina klosztorius baźniczioj.
S. Stanisłowas ir ipatingu uź taritoju Lanku źiames ir musu Źemajcziu kraszta: todieł skajtikiem jo źiwatą su noru ir atidi.
Senoj gadiniej, pirm asztuoniu szimtu metu; Lanku karalistiej, netolie nu Krokawas miesta buwa soda su dwaru wadinamu Szczepanow. To dwara ponu buwa Wielisłaus Szczepanowskis, kurs par tris deszimtis metu giwendamas su sawa moteri Bognu, wajku neturieje. Abudu jau pasenterieiusiu ir wiłdamos wajku nebturiesencziu; sawa piningajs pustacze baźniczę Szczepanowi ir wisu kuo rejkięt apwejzieje. Mirdamu kietina ir wisą sawa turtą ant garbies Diewa atiduoti; bet tuotarpu nesitikietaj Bogna nieszczi palikusi pagimdźe sunu, kuri pri krikszta S. pramine Stanisłowu.
Jaunitelis S. Stanisłowas, buwa łietus, iszmintingas ir diewobajmingas. Negiebieje kulties, su noru mokies raszta, rita ir wakara motinaj nelijpant, kalbieje gan iłgus poterus rąkieles sudiejęs; źodźiu sakant buwa wajkielis kajp węn rejkięt; diełto tiewaj ji łabaj milieje. Paugteriejusi nuweźe i Gniezną, idant mokslu mokitumes o cze moksłus pabęgus nulejda i Pariźiu. Tami miesti S. Stanisłowas mokidamos kietina i zokana stoti; bet netokie buwa wale Diewa. Namon sugri źes atrada tiewus dar giwus, ir buwa par giera sawa elgimos didźiausiu dieł ju dźiauksmu.
Matidamas iszminti S. Stanisłowa, Krokawas Wiskupas Zula, pradieje ji prikalbinieti idant stotu i kunegus. Netujaus pakłause linkieima Wiskupa: nes kietina dar buti zokaninku; bet paskiuaus eje i simunarią ir iszsiszwęcze i kunegus. Wadowu źmoniu tapes, par sawa gierus darbus ir pamoksłus, kurius tankiej sakie; stojos tikru pawejksłu dieł kitu kunegu ir szejp jau kataliku. Itika par taj didelej sawa Wiskupuj, kurs tare S. Stanisłowuj, ar nori ar nenori; turiesi wienok po mana piedu buti Krokawas Wiskupn. Senatwiej sawa wisus rejkałus baźniczes S. jam pawedźe o mirdamas pasakie kunegams idant S. Stanisłowa iszrinktu, jo ipiedinius. Kąn tie Zulej mirus ir padare.
Nugąstaudamas atsakima priesz Diewa, ne wisaj te norieje priimti Wiskupistes, tecziaus karaluj Bolesławuj, kunegams ir szepjau źmoniems noręt, prijeme o Tiewas Szwętasis Aleksandros II patwirtina. Wiskupu tapes dar asztresnej giwena: pasnikawa, neszioje aszutinę, pawargielus maleźe, to wejzieje idant kunegaj padorej ełgtumes, turieje suraszitas naszles wisos sawa Wiskupites ir kajp galiedamas jes szelpe, sawa turtu giminajczems ne dalije, pats waźiniejos po apskritą Wiskupistę, dirmawodamas ir mokidamas źmones.
Wiena karta Jons Brzeznickis atwaźiawes pri S. Stanisłowa, meldźe idant tejktumes pri jo atwikti ir paszwęsti baźniczę. Nieko notrukus Wiskupas su kunegajs nuwaźiawa, bet Brzeznickis kaźiko ipikies, iszgine Wiskupą ir jo kunegus. Nemites S. Stanisłowas, turieje parnakwoti ant łauka. Ritameta susizgribes Brzeznickis atwaźiawa pri Wiskupa, puole po koju ir meldźe idant kaltibę atlejdes paszwęstu namus Diewa. S. Stanisłowas nietrupucze nepikdamas sugriźa ir paszwęcze baźniczę. Kas cze nemata kajp gieros buwa szirdies tas Szwętasis.
Anoj gadiniej Lanku karalu buwa wirs stiprus kariesi, bukłus rodoj, tiewiszkię sawa łabaj milis, Bolesłaus Drąsesis. Kurs turiedamas tąn sawa gierąje pusę, turieje ir idas, taj ira: tiesą sakąt łabaj pasilejda. Skaudieje szirdis gieram piemenij S. Stanisłowuj, diełto apsidrąsines nuwaźiawa pri karalaus ir dajlejs źodźejs meldźe jo, idant pametes nepadorius darbus, katalikiszkaj giwentu. Karatus maźką teatsakies ji iszlejda. Tnotarpu Wiskupuj iszejus, ticziojos isz jo ir sawotiszkaj giwena. Girdiedamas taj Wiskupas antra atwei nuwaźiawa pri Bolesława, darodźe jam, jogiej wisa karaliste apej jo negierus darbus sznek ir juokas; jogiej didumone sek jo pawejzdą ir wisako dasilejd pikta, ir jogiej diewobajmingi źmones mełdas uź ji. Ant gała dwariszkiems girdąt draudźe aną ir suokie idant metawotumes. Karalus nekątrej tu jo źodźiu iszkłauses, pati iszgine isz rumu.
Nepartolij nu Krokawas, Wiskupas Stanisłowas pirka dieł baźniczes sodą wadinamą Piotrowin, bet neiszjemies rejkalingu popieriu arba Prowas, o Petras kurs tąu sodą pardawe spierej mire. Giejźdamas apmaudą karalas prikalbieje mirusioje Petra brole sunus idant apskustu S. Stanisłowa ir sodą nu jo atimtu. Tie pakłausi Karalus tujau apskundźe Wiskupą.
Stoje wisi priesz suda paties Karalaus Bolesława: S. Stanisłowas szaukies pri tu, kurie macze ji piningus Petruj uź sodą mokanczi; bet tie nugąstaudamis Karalaus nenorieje swiecziti. Nemites Wiskupas tare: jejgi tejsibes nebrandu tarp giwuju, szauksiuos pri numirielu, wardon Wieszpaties priźadu atwesti i sudą pati Petrą, kurs man sodą par dawes pirm treju metu numire. Wisi taj girdantis szwipterieje: o karalus juokdamos, tare, gieraj, gieraj, pakłausisma paties Petra.
S. Stanisłowas isz suda iszejes isakie wisiems kunegams melsties ir pasnikauti, pats tej pogi pasnikawa, o po triju dienu Wiskupiszkaj apsidares, su buriu kunegu nueje i baźniczę S. Tamosziaus, kurioj Petras buwa łajdotas, lijpe atidariti jo grabą ir suszuka: „ Wardon Tiewa ir Sunaus ir Dwases Szwętos, Petraj lijpu tau kielkies ir ejk su manęm i sudą. Bewejzęt sutreniejes kajlis apdęgie kaułus ir atsikiele Petras, kuri Wiskupas uź rąką gawęs, nuwedźe i sudą. Cze akiwajzdoj Karalaus ir daugibes didźiunu stojęs, pasisakie atiemes nu S. Stanisłowa piningus, ir bara brole sunus, jogiej berejkała wargięn S. Wiskupą. Parsigądes Karalus sodą Piotrowin prisudije S. Stanisłowuj. Kad źmones kłausinieje Petra, kajp ira anami swieti? Maźką te kalbieje, pasisakie tiktaj esus cziszcziuj ir wejkiej sawą pakutą par małdas S. Stanisłowa bęgsis. Ant swieta ilgiaus buti nebnorieje o taj diełto idant wieł i griekus neikristus, ant gała nuejes i sawa graba atsigule ir apęt numire.
Karalus matidamas Wiskupa tikraj szwętu esant, atliźa ir nebnorieje jo kuszinti: bet sztaj kita priźastis barne. Karalus surinkies daug karejwiu lejdos i tolimas szalis; nusigawa i Wołyniu su Ukrainą ir pamusze tuo du krasztu, o nieko netrukies isigriowe i miestą Kijawa. Cze su wisajs sawa źalnierejs kielis metus betrukdamas, kajp pats tejp ir jo draugaj, jeme palejstuwauti: tuotarpu ju moteris Lanku źiamiej iłgam paliktas, ligi dali swetmoterawa. Iszsigirdi apej taj Kijawi esanczis ju wiraj, ir karaluj nelejdant namon griźa, walditi moteru sawa. Karalus matidamas nebdaug źalnieriu belikus, apmaudingas parwaźiawa i Kriokawą, woz pagriźes patraukie po suda wisus isz Kijawa iszbiegusius ir daugieł ju smarkiej pakaroje. O moteriems kurios wieru pritrukuses swetmoterawa, wienoms krutis liipe atpjaustiti, kitoms szauniczius źinditi. Ant gała wisiems źmoniems par sawa nedoruma łabaj sunkiu tape. Matidamas taj S. Wiskupas, mełdźe idant palautu piktaj dariti, bet karalus niekłausities nenorieje.
Nebturiedamas ko bedariti S. Stanisłowas, iszkiejkie Karalu ir uźgine lejsti aną i baźniczę. Tuokart Bolesławas grobies pastaroses: su źalnierejs apstoje baźniczę S. Mikoła, kurioj Wiskupas miszes łajkie , lijpe źalnierems ejti i baźniczę ir aną uźmuszti. Bet źalnierej iei kad iszwida S. Stanisłową su kunegajs miszes bełajkąti, nebdrisa nieka dariti; kąn regiedamas karalus pats ipuole i baźniczę ir su sawa rąku parkirta su szobli gałwą Szwętoje. Tujaus priszoka jo źalnierej, iszwiłka kuną łaukon ir i szmotelus sukapoje. Taj padares griźa namon.
Kunegaj newejziedamis Karalaus, surinka szmotelus kuna ir sudieje i grabą. Woz taj padare wisi atkirsti sunarej stebuklingaj prigije pri kuna. Kunegaj pałajdoje sawa Wiskupą toj paczioj S. Mikoła baźniczioj.
Iszsigirdes apej tąn nełajmę Grigalus sekmasis Popieźius, iszkiejkie wisą Lanku karalistę. Karalus sawa źiamiej nebtwerdamas, iszbiega i Węgriją ir tęn kaźikami numire.
Pri graba to szwętoje łabaj daug źmones datir ir lig sziolej stebukłu. Łaj Wieszpats bus pagarbintas Szwętusi sawa. Amen.
Paczioj pradźioj wieros musu, katalikaj turtus sawa giebieje pawesti Apasztołams; о tie diena isz dienos wisus itikiejusius majtina. Kad katalikaj łabaj pasidaugina, newejku buwa apasztołams koźna wiena tejp priwejzieti, idant kurem ko netruktu; todieł iszrinka septinis wirus paszwęcze i diakonus ir padare jus uźwejzdietojejs turtu baźniczes Szwętos.
Tarp tu diakonu wisupirmasis buwa S. Steponas, kurs pripilditas dowenomis Dwases Szwęciauses, papeniejes katalikus tankiej graudingus pamoksłus sakie. Inirta łabaj źidu mokitojej ir smejgies S. Staponą parspirti. Tankiej su juomi stigawodamos norieje daroditi, jogiej tikantis i Jezusą Nazaręnskąi bajsej apsirink: bet S. Diakonas su pagałbu Dwases Szwęcziauses ajszkiej jams rodźe Jezusą Nazarenskąi esant tikru Messiosziu atejusiu pagał rasztu wisu pranaszu. Nebturieje źidaj kąn besakiti, bet atkalibes sawa nepamecze. Grijźdamis dątimis isz apmauda, to tikt wejzieje idant tąn jauną apsakinietoi źodźe Diewa, kuo wejkiaus uźmusztu; kajpogi sugrobusis ji traukie i suda.
S. Staponas stowiedamas akiwajzdoj wiresnibes źidu, buwa graźus it aniołas: pats wejdas rodźe jo nekaltibę, bet to newejzieje nеdori źidaj. Tujaus atsirada swietkaj, kurie sakies girdiejusis S. Staponą kałbat negierus źodźius i Diewą ir i Majziesziu.
Kad aukszcziausis kunegas pakłause jo ar tejsibę kałb swietkaj? Tuokartu S. Diakonas prabiła o iłgaj kalbiejes tare, newerti este kłausiti pasłapcziu wieros kataliku; nes atkalibe jusu parejn nu giminies lig giminies, pasakikiet man kurio isz pranaszu neparsakioje tiewaj jusu? Kurs apsakinieis apej atęczi Messiosziu nu jusu rąnku iszlika? argi ne koźna uźmusziet? Jus gawot prową nu Diewa, bet tos nepiłdote. O bęgdamas kałbą suszuka: „ Szitaj regiu dangu atwertą ir Kristusą Jezusą siedenczi po deszinies Diewa! iszgirdusis tus źodźius Zidaj uźkisza ausis sawa, apszoki S. Staponą tujaus wiłka łaukon isz miesta, o iszwiłkusis musze ji akminiemis. Jau artie smercze budamas Szwętasis, meldies uź źidus ir suszuka: „Wieszpatie nepaskajtik jems uź kaltibę.” Taj isztares numire. Nedori źidaj uźmuszę nekałtą S. Staponą, szalęn paeje o diewobajmingi katalikaj pałajdoje dajlej jo kuna ir apraudoje.
S. Symonas kitejp wadinamas Chananeus arba Zelotes, gimęs Galileoj, nu Wieszpaties Jezaus paskirtas buwa i Apasztołus wajkszczioje su Iszganitoju par trejus metus. Wieszpacziuj i dangti iźengus, kartu su kitajs apasztołajs gawa dowenas Dwases Szwęcziauses. Kad Apasztołaj paskida i wisas szalis, S. Symonas lejdos i Egiptą; cze nemaź źmonių i katalikus parwertes, par Arabią nueje i Persią, kami Kristusą apsakiniejęczi, pagonis uźmusze. А.
S. Judas kitejp Tadeuszu arba Judu Jokuba wadinamas, ligi dali buwa apasztołu Wieszpaties. Pripilditas dowenomis Dwases Szwęcziauses, nueje i Mezopotamią paskiaus i Persią, kami uź wierą Jezaus Kristaus ir gałwą sawa padieje. Ant garbies Wieszpaties Diewa. Amen.
S. Tamoszius kitejp wadinamas Dydymus, gime Galileoj, paszauktas nu Wieszpaties Jezaus tape jo mokitiniu, wisur su juomi wajkszczioje.
S. Tamoszius patoł nctikieje Wieszpati isz numirusiu prisikiełusi, pakoł sawa akimis jo neiszwida. Gawes dowenas Dwases Szwęcziauses pareje źiames: Partu, Medu, Persu, Brakmanu, Baktru ir Irkanu. Wisusi tusi krasztusi uźsieje moksłą Krikszczioniszką Atkielawes ant gała i Indią par stebuklus, szwęta giwenima ir pamoksłus, daugibę pagonu i katalikus parwerte. Uź taj ipikies karalus tos wietas, lijpe S. Apasztołą ragotiniems subaditi. Tejp nuźuditas nueje i dangu atimti nu Wieszpaties uźmokiesne. Kunas to Szwęta Apasztoła palika pałajdotas miesti Kalaminoj. A.
Szios gadines Turku źiamiej, senowiej buwa krasztas wardu Łikaonia. Tos wisudidesis miestas wadinos Ikonium, kuremi pagonis tiewaj pagimdźiusis dukteri, Tekli pramine. Mergajcze ta nu pat kudikistes pagonu wieros iszmokita, pagonku taries ir mirsęti; bet ne tejp Diewas pariedźe.
S. Powiłas apsakiniedamas Ewanelią ateje i Ikonium: tarp jo kłausitoju pasitika ir S. Tekle i kurios szirdi źodźej apasztoła tejp ilinda, jog ne węn kataliki palika, bet dar pasijeme lig smercze czistatoj giwenti.
Motina to nieka neźinodama, pradieje riediti S. Teklę uź kaźiko Tamirida; bet szi nie kajp tekieti nenorieje. Nedora mocze, diewobajmingą dukteri sawa: ir alkina ir płakie ir kaliniej łajkie; tecziaus nie kajp negalieje priwersti idant tekietu. Spaudama S. Tekle pasisakie iszmokusi kitokios wieros. Motina kad taj iszgirda, pati nuwedźe aną i suda ir meldźe idant kajpo netikiele sudegintu. Wiresnibe jos pakłausiusi sukurdina didi ugni ir imecze szwętąje. Bet woz tąn ugni Szwętoi parźegnoje, tujaus apstej nulije ir uźgiese ugni o S. Tekle butinaj neapdegusi palika. Prisistebiejes tam prajowuj sudźe, palejda luosą S. Mergajczę.
Linksma S. Tekle pamecze namus negieru tiewu sawa ir wajkszczioje i tus miestus, kuriusi girdieje esant S. Powiła. Jo pamoksłu kłause ir kaskarts dauginos mejliej Diewa. Antiokios miesti budama wieł szejp i krita i pagonu rankas: Kaźikas pranesze wiresnibej jogiej miesti ira mergajcze atejune wardu Tekle , kuri diewajczius uź nieka skajtidama, garbęn Kristusą. Wiresnibe ję sugaudinusi tare, ar tiesa jogiej tu diewajczius musu pametusi, garbini kaźikoki Kristusą? S. Tekle atsakie: tikra tejsibe; nes diewajczej jusu isz medźe arba isz sidabra padirbti ira niekniekiejs, o Kristus ira tikru ir giwu Diewu. Wiresnibe taj girdiedama tare, gieraj: musu lawaj ira ałkani, rito paszersma jus kunu tawa. Kajpogi rituj iszauszus susieje daugibe źmoniu prisistebieti jos smercziuj. Darźi auksztaj aptwertami aną pastate ir iszlejda lawus, bet tie gieresnejs pasirodźe uź źmones; nes atbiegi pri szwętos mergajczes, gierinos it szunis, o niewienas jos nekuszina. Pagonis matidamis tąn prajową, wieni tare: tur buti jos Diewas didis, kurs nedalejd lawams iszsiźioti; o sudźe tare: ragana ira ta mergajtze, ir diełto jos nekąd lawaj. Pałukiekiet asz rita bajsesnęms paukszczems ję atiduosiu. Tuotarpu lijpe S. Teklę nuwesti pri kaźikokios didźios ponios Tryfenios.
Rituj iszauszus, wieł susieje źmones; sudźe pastaczes darźej butinaj nuogą S. Teklę, uźlejda ant jos ałkanus lawus su Meszkomis; bet ir tie atszokusis łajźe kojes ir rankas S. Mergajczes. Reganczis taj suszuka, didis ira Diewas tos Tekles ir daugieł i Kristusą itikie ir Dar to negana: sudźe iszkasines duobę, pri mietlioje aną su kirminajs, giwatiems ir žaltiejs. Kad tie rajties, pagonis istume S. Teklą; bet ligi dali niewienas kirminas anaj ne ikąda. Sudźe tecziaus dar nepaźindamas galibes Diewa, nuwedina ję i kalini. Wieł dienaj iszauszus iszwedę pagonis i darźą S. Mergajtę rankas ir kojes jos pririsza pri dwiju stipriu jaucziu, idant tuodu muksziuodamu, parpliesztu pusiau S. Muczelnikię. Dar su deganczejs pagalejs tuodu pabajdźe; tecziaus jaucziu sutraukiusiu wirwes, palika S. Teklę swejką.
Sudźe regiedamas nebgalis ko bepadariti, suprata jogiej Kristus łabaj ira galingas: todieł paszaukies S. Tekle tare: kas tu esi jogiej niekoks galwijs tawęs nekuszęn? Atsakie Szwęta, asz esmi męka tarnajcze Diewa giwoje. Parsigądes tare: ejk sau kur tinkama asz tawęs daugiaus nebźudisiu. Tuokart S. Tekle sugriźa pri Tryfenios ir daug źmoniu wieros kataliku iszmokie. Paskiaus lejdosi Seleucios miestą, wisur Kristusą apsakiniedama. Ant gała kałnusi pasisliepusi łabaj diewobajmingaj lig diewiniu deszimtu metu amźiaus sawa pargiwena ir dajlej numirė. Łaj bun Diewuj garbie kurs tejp gien szwętusius sawa. Amen.
S. Terese gime Iszpanios źiamiej, pradźioj szesziolektoje amźiaus. Jos gimditojej Sanchezus su Beatriksu łabaj buwa turtingi: wajkus sawa dajlej bajmiej Diewa angina ir sułaukie isz ju ne maźa dziauksma.
S. Teresa wajku tebibudama prisiskajcze źiwatu SS. Muczelniku ir panora kraui dieł wieros pralieti; todieł su sawa brolu Roderiku tiewams nieką nesakiusi, iszeje isz miesta. Jau uź miestuo sutika anuodu diedźe ir kłause, kur ejtatau? Sziuodu pasisakie ejnancziu Turku i katolikus wersti. Prasijuokies diedźe paswadina anuodu su sawęm i weźima ir namon parweźe. Wieł antsiskajcziusiu, jogiej ir mukas pragara ir dangaus linksmibes ira amźinas, kartkartiems sakie amźinas! amźinas! O kad tas linksmibes igitu iszsimane pustelnikajs buti; diełto nuejusiu i darźą, dirba sau trobeles, bet tos wejkiej gruwa. S. Teresaj dwilektus metus uźkludius, mire jos motina Beatriks. Szwęta siratu palikusi, nueje pri abroza Szwęcziauses Paneles ir aprinka sau ję uź motiną, negi apsigaudina; nes ta wisumet ję gielbieje.
Turiedama S. Teresa jau kieturioliką metu, buwa pamiegusi swietiszkusi dajktusi, taj ira: norieje pasipuoszti, kitiems pasiroditi ir buti draugistej, źmoniu, wienok tąn łajką pareje nedasilejdusi nie wiena grieka smertełna; uź ką paskiaus łabaj Diewuj diekawoje. Kielis metus pralejdusi uźsigiejdźe i zokaną stoti; bet tiewas nie girdieti to nenorieje, tecziaus nieka newejziedama nueje i klosztoriu karmelitonku ir zokaninki palika. Metus klosztoriej parbuwusi, padare prisiką arba propessią ir nieko netrukus łabaj susirga. Sirgdama kątrej kiętieje sopulus, nieks jos wajtojęt negirdieje; bet kieletą nedielu pasirgusi apmire ir parbuwa maźne negiwa kietures dienas: bet paskiaus atsigawusi iszgije. Apmislidama muką Wieszpaties Jezaus, łabaj didźe jaucze saldibę: spawiednikaj paskajtiusis tąn saldibę uź dowiną Dwases Szwęcziauses, isakie kad kas diena po wałądą mełstumes dwasioj ir apmislitu wieną dalę kączes Wieszpaties. Dar spawiednikas anaj isakie, idant maź su źmoniemis te sznekietu ir saugotumes draugistes. Tejp pradiejusi dariti wiena karta apmire ir iszgirda bałsą sakanczi: „dabar su aniołajs draugausi ne su źmoniemis.”
S. Teresa miesti Awilo par dwideszimti pękierius metus giwendama klosztoriej, dwideszimti du kartu łabaj sunkiej sirga; tecziaus jos Diewas neaplejda, nes par ję kietina istatiti naui zokaną. Kaźikumet atejusi i klosztoriu turtinga mergajcze Maria Okampia, pradieje sakiti S. Teresej; girdiejau jogiej tami klosztoriej ira szimtas asztuones deszimtis miniczku, argi ne anksztaj ira jums giwenti? Atsakie S. Terese: dieł anksztuma anksztaj, bet kąn darisi? Rejkietu mums it pustelnikiems po wieną giwenti; bet kas padirbs mums tokius klosztorelus ? Tarė Okampia : dirbkiet asz jums duosiu tukstanczę raudonuju. Paskiaus atejusi i klosztoriu kita turtinga Poni Giomara, wieł priżadieje S. Teresej piningu duoti. Linksma szwętoi, pasisakie sawa spawiednikuj Alwarezuj kietąti maźą klosztorelu statiti; tas lijpe pasikłausti prawincioła Karmalitu. O kad ir tas negine berejkieje pradieti darbą. Tuotarpu sukiła ant S. Tereses giwentojej Akwilas miesta ir nenorieje dalejsti idant naui statitu klosztoriu; tecziaus szwęta jus pargalieje ir jemusi padirba maźą klosztorelu. Negana to: amźiej sawa ta nieka neturęczi miniczka, pastacze tris deszimtis du klosztoriu, ir turtajs anus apwejzieje. Miniczkas tusi naujusi klosztoriusi giwenanczes, priwerte łabaj diewobajmingaj giwenti ir butinaj uźłajkiti regułą seną Karmalitu.
S. Teresa priskirusi du diewobajmingu Karmalitu : Antona isz Eredios ir S. Jona nukriźiaus istejgie naui atskiri karmalitu. Zokaninkus tus praminusi karmalitajs basajsejs, patalpina ipatingusi klosztoriusi ir isakie idant giwentu pagal regulas senoj gadiniej paraszitas.
Sutajsiusi tejp klosztorius, kad griźa namоn, miesti Awoj stajgu susirga. Matidamos kas karts silpnesni, parejkaława kunega. Kad tas iszspawiedojes atnesze Szwęcziausi Sakramentą S. Terese pati kłaupies ir szejp meldies: „Oj Wieszpatie mana, oj suźiedotini mana, jau ateje łaukama wałanda, kurioj tawi iszwisiu ir su tawęm dźiauksiuos. Acziu Tau jogiej tąn priskubinaj! Acziu Tau, jogiej dalejdaj man S. wieroj kataliku gimti ir ligi gała parbuti, jau dabar nieka nenoriu tiktaj regieti Tawi. Paskiaus ragina seseris: idant reguła użłajkiti, o pajemusi i rankas Diewa muką bucziawa ir nieko netrukusi numire. Pargiwena sziej pasaulej metu szeszes deszimtis septinis. Mire 1582 metusi.
O jogiej pas jos kuna Wieszpats daug stebukłu dare; todieł Grigalus XV Popieźius paskajcze ję uź Szwętą. Ant garbies Wisagalencze Diewa. Amen.
Gracianuj Rima Ciecoriu esant, wienas jo jenerołas wardu Maksimas kariawa Galioj arba Prącuzijoj. Armariku krasztą pamuszes iszgine wisus giwentojus, o atimtą źiamę atidawe źialnierems Englikams. Kad tie gaspadorauti be moteru negalieje, Maksimus iszlejda pasiuntinius i Ąglios źiamę, idant tiek par wesztu jaunu mergajcziu, kiek ira źalnieriu. Pasiuntinis nupłaukies, surinka wienoliką tukstancziu mergajcziu o dieł Konana tu źalnieriu pardietine iszskire dukteri Karalaus Dionoka wardu Urszulę. Tas mergajczes i łajwus suswadines, weźe i Galią, bet kiłusi audra nunesze jes i Wokicziu krasztą. Woz pri paszale atpłaukuses mergajczes, ipuole i nagus Gauna, kurs wardu Graciana ciecoriaus waldźe Wokicziu źiamę. Gaunas ir jo źalnierej pamati toki buri mergajcziu, prasidźiuga ir norieje ant pikta atwesti; bet S. Urszule suszuka: „mergajtes draugies mana! esma katalikies nepasiduokiem tiems pagoniems, gieriaus mirkiem, nekajp turietumem palikti apjuoktuomis nu tu bediewiu! wisas atsakie, gieraj, gieraj, turiesmos lig pastaroses. Pagonis inirti nieka negaliedamis su mergajcziems wejkti; wisas lig paskutinioses iszmusze. Kunaj ju palika nuweszti i miestą Kolonią Agripina ir pałajdoti.
Mergajczes szios gadines, kurios wej kiej sakot ar barsis: prisistebiekiet kajp elgies senos gadines katalikies, wejziekiet kajp dare S. Urszule su sawa draugiemis. Susigieskiet nedoribiu sawa ir priźadiekiet metawoties.
Deciusuj Rima Ciecoriuj katalikus parsakiojęt buwa Rimi dwi mergajczi, Anatolia ir Wiktoria. Abidwi turtingi, abidwi kataliki, abidwi Diewą milenczi. Tiewaj Anatolią paźadieje uź moteri Titusuj o Wiktorią Eugieniusuj. Wiktoria kietina tekieti o Anatolia ne norieje. Titus noriedamas gaute Anatolią nueje pri Wiktories ir meldźe idant prikalbietu seseri sawa. Wiktoria pakłause jo ir nuejusi pri Anatalias tare: kłausik manęs sesuo mana, jug ir asz esmi katalikie, gali tekieti uź Titusa, moteriste niera pejkama. Patriarkaj ir pranaszaj moteris turieje o Diewas ju wajkus łajmina. Atsakie Anatolia: „sesuo mana pargaliek welni, o tuokart busi tikru Wiktorii arba pargaletoi. Pakol źiame neturieje giwentoju, Diewas sakie augkiet dauginkieties ir pripildikiet źiamę; bet szędien, kad źmoniu ira daugibe Kristus saka : „augkiet wiero dauginkieties mejliej ir pripildikiet dangu; nes ateje karaliste Diewa. Ar źinai kąn : woz asz pardawusi sawa wisus gierusius drabuźius, ubagams iszdalijau; pasirodźe man par sapna jaunikajtis su auksa wajniku apsimowes, kurs tare: „pałajminta esi jogiej ne mili darbu tamsibes. Mergiste ira taj brągus źemcziugas ira skarbas nesuskajtomas ; saugokies idant jo nenustotum!.”
Girdiedama taj Wiktoria ligi dali puoszes sawa ir wisus brangius drabuźius ubagams iszdalije. Tejp abidwi mergajczi riźos nebtekieti. Ipikusiu aniedwęms jaunikajcziu, apskunde Ciecoriuj Deciusuj. Tas lijpe abidwi iszginti isz Rima. Isztręmtas jeme pagonis i sawa nagus o iłgaj badu stapinusis, uźmusze. Łajmingi mergajti kurie dwi niekindami szios pasaules turtus, wejkiej pakluwa i dangaus karalistę. Amen.
Lig łajku pasakau jogiej S. Wicentas, buwa sunu artoju; todieł skajtikiet jo źiwatą su atidi idant dwasiszką naudą dieł sawęs rastumet.
Metusi 1576. Prącuzu źiamiej gimes S. Wicentas, nu pat kudikistes tokiu wargu datire, kokiu datir wajkaj koźna prasta źmogaus. Woz prakusteriejes, gane galwijus tiewu sawa. Isz prigimima budamas łabaj giaros szirdies, kad pamacze kitus wajkus neturent ko walgiti; wakarcziu sawa su anajs dalijos. Wiena karta gawes nu tiewu kieletą auksinu, woz paregiei pawargieli, tnjaus jam wisus tus piningus atidawe. Tiewas matidamas suną sawa turęt gierą ominą, nuweźe i miestą. Ak, idant mokitumes raszta. Wicentas nieko netrukus pramokies, jau nebnorieje pri tiewa begriszti, bet tam lejdant nuwaźiawa i miestą Toluzą o paskiaus Cezaraustą kami par kiaurus septinerius metus mokidamos Teologios, palika pakiełtu i daktarus raszta szwęta. Tejp auksztu moksłu dasijkies iszsiszwęczc i kunegus, o Wiskupas tos wietos tujaus norieje duoti jam kleboniją; bet kada kits kunegas pasiszawa, S. Wicentas atsitraukie ir palika tuotarpu wajku mokitoju wienami dwari. Be mokidamas tejp itika kunegajkszcziuj Espernas, jogiej tas norieje S. Wicentą i Wiskupus pakielti; bet ne tokie buwa Wieszpaties wale.
Kaźikas miesti Toluzas mirdamas uźrasze S. Wicentuj wisą sawa turtą: isz tos priźasties Szwętas płaukdamas isz Marsilios i Narboną, sugautas buwa nu juras razbajninku ir nuwestas i Apriką. Cze kaliniu budamas ne węn sawa wierą uźłajkie, bet dar ir sawa Poną isz katalika i Turką parwirtusi, wieł kataliku padare. Paskiaus draugi su sawa ponu atpłaukie i Aweniona miestą o luosu tapes kielawa i Rima. Atejes i tąn Szwętą miestą krauju daugibes muczelniku suszłakstitu; meldies ir werkie isz dwasiszkas linksmibes. Pasotines duszę sawa griźa i Prącuziję ir palika klebonu baźniczes wadinamos Szatilion. Piemeniu budamas: milieje aweles sawa, diena isz dienos mokie anas wieros Szwętos ir szwiete wisiems sawa gierajs darbajs.
Nors gieru buwa S. Wincentas klebonu, tecziaus węn nugąstawa atsakima uź awis dienoj suda Diewa. Kąn regiedamas jo spawiednikas Kunegas Berulla, patare idant iszsiźadietu klebonijes. Kąn Szwętas tujaus padares pakluwa i dwara kunegajkszcze Emanuela de Gondy, ir jo moters Margarietes de Syli. Cze budamas mokie kunegajkszcze wajkus ir tejp padorej elgies, jogiej nu wisu uź szwętą buwa skajtomas. Wiena karta pawadintas S. Wicentas pri sergancze artoje, iszkłause jo spawiednes isz wisa amźiaus ir kajp węn rejkięt prigatawoje ji ant smercze. Ligonas jau, jau kietędams mirti tare apsukuo stowenczems: acziu Diewuj, jogiej paskutiniojej atsiuncze man tąn kunegą. Wicentą, nes be jo uź slieptus senowes griekus mana, buczioj tiesiau nuejes i pragara. Girdiedama taj kunegajksztiene tare S. Wicentuj, oj gieradiei jej tas źmogielus uź diewobajmingą skajtomas sakos negieraj spawiedojęs jaunistiej sawa uź tikra ir kiti tejp spawiedojęs, ar negalietumi pasakiti pamoksłą apej spawiednę isz wisa amźiaus? Szis atsakie: kokieł negalieczio pasakisiu. Atenczioj nedieloj kajp pasakie, wisi źmones norieje sawa spawiednes atnauinti. Su lig tuo kartu S. Wicentas pakietina istatiti draugistę kunegu kurie ipatingaj rupintumes iszganimu dusziu źmoniu, o įstates pramine draugistu kunegu Missionoriu.
Ludwikas XIII. prącuzu karalus girdiedamas apej gierus darbus S. Wincenta pakiele aną i pardietinius kaliniej siedancziu źmoniu. Pri jo priderieje wardu karalaus szelpti tus nełajmingus isz szalies duszes ir isz kuna, o Wiskupas padare ji spawiedniku miniczku Wizytkoms wadinamuju.
S. Prąciszkus Sales Wiskupas nekarta sakies nepaźinstus gieresne kunega uź S. Wicenta. Ipatingay S. Wicentas miliedamas artojus: su noru jus mokie, spawiednes kłause diena isz dienos, apej ju iszganima mislije, kartkartiems sakie , aj kajp buczio łajmingu kad atsitiktu man ko kiemi patuoriej numirti, spawiednes praszczioku bekłausant. Sunams tejpo sawa Missionorems isakie, kajp kaltajs i kała, idant maźu źmoniu neniekintu, wisą sawa galę dieł ju giera padietu ir to wejzietu, idant niewienas isz ju amźinaj nepraźutu.
Sunelej mana kaźikumet tare; prasti źmones uź wis musu kłausa , tie ipatingaj rejkałau moksła dwasiszka, tie szełp mamis kajp imanidamis, dieł ju giera ira kunegaj; todieł jus ipatingaj miliekiem, jus kajp galiedamis guoskiem ir weskiem i dangu.
S. Wicentas dar troszka idant kunegaj butu gieri, diełto istejgie semunarią isz kurios gan diewobajmingi kunegaj iszeje. Padaugines draugistę Missionoriu iszsiuncze sunus sawa i Algierą i Mdagaskarą i Ąglios źiamę i Lankus i Wałakus i Irlandią ir i Wokicziu krasztus. Dar istejgie daug szpitolu, kuriosi patalpina: beproczius patraukusius, łuoszus, akłus, ir kitus negalenczius sau duonas uźdirbti. Tus wisus majtina ałuźnu iszmełstu nu źmoniu. Negana to: iszdirba Pariźiaus miesti ertus namus wajkams szejpjau gautiems ir nu motinu pamestęms. O kad butu kam ju priwejzieti, istacze miniczkas wadinamas Seseriemis Milaszirdistes. Neaplejda pagalau mergajcziu isz priźasties neturta ant pikta slistancziu; motriszkuju uź negierus darbus kaliniej siedancziu; parejunu ir parkarszusiu amatniku duonas nebuź dirbancziu. Baduj uźtikus wisą Pikardią, Kampanią ir Lotaringią par sawa sunus Missionorius mąjtina. Dar kitas miniczkas istacze, kurioms uźdawe mokiti neturtingas mergajczes. Wis taj padare S. Wicentas, kunegas kurs ant metu teturieje pełna woz kielesdeszimtis auksinu! Argi taj nestebukłas Diewa?
Tiek giera dieł źmoniu padares, tecziaus sawi skajcze uź niekam deranczi. Wisumetu neszioje Diewa sawa szirdiej, wisumet buwa lietus, wisumet giers, wisumet nesusiraukies wisumet nusiźiamines. Kaźikumet S. Wicentuj su didejs ponajs besisznekant, i eje i trobą aprukies źmogus wargdienis; ponaj tujau kłause S. Wicenta; kas tas ira parwienas ir diełko i linda i pat trobą? Atsakie szwętas, nepikiet ir nerugokiet aut to praszczioka, ira taj wisuwiriausis isz gięcziu mana.
S. Wicentas senatwiej norint turieje wieną koję suputusę, wienok kas rita kietwirtoj adinoj kiele ir par adiną kłupodamas mislije apej dajktus Diewa. Kłupojęt skaudieje jam koje, tecziaus ne guodiek ir neraukies. Artinantes smercziuj nekarta sakie: beregięt kunas sena griesznika Wicenta pawirs i źiamę, o jus ji minioste. Kartajs dejawa, taridamas: aj man jogiej giwenimas mana pratisa. Daug Wieszpatie sutijkie man gieribiu sawa o asz tas ant pikta apwercziau.
Smercziuj artinanczes kas karts juoba pradieje sargaloti o ant gała pargiwenes szioj pasaulej asztuones deszimtis pękierius metus, dajlej apwejzietas SS. Sakramentajs, pasirinka.
Skajtitojau! S. Wicentas źmogumi buwa o tejp dajlej ełgdamos szwętu tape; argi negalietumi ir tu gieraj giwendamas Szwętu palikti?
Woz antram szimtuj metu nu Kristusa Wieszpaties uźgimima ejnant, kada tukstanczes, tukstancziu kataliku gałwas sawa guldźe uź wieras; giwena Rimi, wiena diewobajminga naszlie, wardu Zopije kuri turieje tris dukteris wadinamas: Wiera, Wiltis ir Mejle. Tos wisas katalikiems tapuses garbina tikrą Diewą o pagonu dicwajczejs bajdies. Pajutęs apej taj Starasta Antiokas, pranesze Ciecoriuj Adrianuj o tas lijpe jam paczem riszties su minawotomis motriszkomis. Antiokas wisas kiatures pawadines, kłause ju kajp wadinas, isz kur ira , ir kokię iszpaźist wierą? S. Zopije wardu wisu atsakie, esma Rimi gimuses tarnajczes Kristaus. Wieros kataliku pati iszmokusi, iszmokiau tejpogi dukteris mana ir wiluos su anoms kartu dastoti dangaus karalistę. Sadze matidamas su juomis nieka newejksis, nusiunczc wisas pri wienos ponios ir pristacze sargibą.
Cze budama S. Zopije węn prikalbinieje dukteris sawa idant twirtas butu wieroj, idant kantrej kiętietu wisas mukas dieł Kristaus ir idant negajliedamos jaunistes sawa skubietu i karalistę dangaus.
Trims dienoms praslinkus Antiokas pawadines wisas pri sawęs, gieruoju małonejs źodźejs anas sznekina ir meldże idant ne prisztaraudamas isakimuj Ciecoriaus padaritu apierą diewaj czems. Bet szios pasisakie kas diena apierawojętes małdas sawa Diewuj tikram o pagonu diewajczems apierawoti negalęczes. Stebiedamos sudze ju twirtibej, kłause wisuwiresnioses dukties, kiek turi metu? Szi atsakie: dwileką. O tu Wiltis kielintus ejti metus? Atsakie, deszimtus, o tawa wisumaźoi ar didis ira amźis? Tare: mama saka mani dewintus ejnant. Tuokart kalbieje Antiokas: matot pates gajdźe amźi dar te turet, jums prider biegioti, szokinieti ir kulties, kajpo wajkams, ne kraui sawa łaszinti uź kaźikoki tęn Kristusą. Atsakie wisas: mes danguj dźiauksmos ir szokiniesma, ojej kąn dieł dangaus ir kiętie sma to pakaks.
Nebimanidamas ko bedariti Antiokas, pagał prowu Rima, lijpe anas źuditi. Tarnaj wisupirmu sugrobusis Wierą, nuwiłka jos drabuźius ir butinaj nuogą bajsej płakie; nupłakusis paguldźe ant pirkszniu, gan apkiapusę idieje i werdanti katiłą; bet kad nesuwire, sudźe isaki nukirsti jos gałwą. Matidama taj motina dźiaugies ir ragina likusęje dukteri, idant tejp kantrej wis kąn kiętietu kajp Wiera. Budeluj Wieros gałwą nukirtus tare Antiokas: nu dabar imkiet Wilti: Tarnaj tujaus aną isztępię it struną, łabaj płakie, paskiaus imecze i deganczi pecziu, nesudegus dieje i katiłu werdanti su derwu pripiłtą; bet ir isz tos negaliedamas kosinas turieti, lijpe nukirsti.
Dar taries sudźe wisumaźąję parkalbiesis, tecziaus ir ta jam sznekąnt atsiliepe, kąn maczis tamstaj tauzijus, asz neuźgiedisiu seseru sawa, noriu pri ju paskubieti, darik kąn kieti dariti. Antiokas tus źodźius iszgirdes lijpe ję diźti, o kad nuplakta gulieje, tare sudźe szitaj nemaźa ugnis, sudeginsiu tawi, jej ne suszuki tu źodźiu „didźe ira diewiene Diana.” Atsakie mejle: apsaugok Wieszpatie kad asz sutepczio tokiejs źodźejs łupas sawa. O taj isztarusi szoka pati i ugni, bet nedegie. Matomis dar buwa kiti su anu ugniej wajkszcziojęczis. Stebiedamos tam pagonis, szaukie didis ira Diewas kataliku! ir daug ju i Kristusą itikieje. Sudźe tecziaus uźkijtiejes neitikieje, bet iszwadines S. Mergajczę isz ugnies lijpe jos kuną su grąźtajs grąźiti o ant gała nukirtina jos gałwą.
Motinas kajpo senes, Antiokas nebźudes swejką palejda: o ta surinkusi kunus dukteru sawa su aszaromis pałajdoje. Tris dienas pralejdusi, nueje pri graba sawa wajku ir besimełzdama stajgu numire.
GAŁAS.