Prakałba.

Kajpo biteles tupdamas ąnt wisokiu źolelu. rąnd waszką su medu; tejp ir źmones skajtidamis giwenimus Szwentuju, rąnd kożnami gierą pamoksłą. Nu wieno Szwęntoje mokos nusiźiaminima, nu kito pasniku, dar nu kito karsztibes małdoj, kantribes ir tejp tolaus. Wiłdamos ir skajtitojus mana tejp darisęnt; surasziau cze kieles deszimtis giwenimu szwęntuju. Szwęntije żmonis buwa. duok Wieszpatie kad ir jus pawejzdą tarnu Diewa sekdamis, szwęntajs palik— tumet.

Sause 12. dienoj. Giwenimas S. Edwarda. Anglios Karalaus Giwenusi szioj pasaulej wienioliktami amźiej.

Wiraj auksztos kilties, wiraj kilajs wałdąntis, daugibę tur neprietelu: nes didej ne wejku ira wisęms itikli. Dar turiedamis gausej piningu, nemaż sutink priżaszcziu wedąntiu i grieka; nes uż auksa ko szirdis pagiejd gał gauti. Todieł idant tokij galetu neprietelu ne nupelniti, grieku szsisaugoti ir szwęntajs palikti: ipatingos rejk milestos Wieszpaties. Kurios tecziaus netruka S. Karaluj Edwarduj apej kuri cze kalbą pradedu.

Ęngliku Karalus Etelredus nors turioje du paugusiu jau sunu Edmunda su Alpredu, tecziaus tuoduins maż te miledamas i sawa ipiedinius paskire wos użgimusi Edwardą ir lijpe kad ponibe jam prisijktu, kuri ir prisijkie. Padorej auganti Edwardą tiewas stejgies korejkięnt iszmokiti, o jogiej deszimtami amźiej uź wis mokilajs buwa zokanikaj; todieł ir pawede jams milemąi sunu sawa. Szij ne węn rauta ir iwajriu leżuwiu karalajti pramokie, bet dar pratina mileli Wieszpati isz tikros szirdies sawa.

Karatajlis sujunka su draugajs jaunisles sawa zokanikajs: už wis su jaunajs juokawa, skrajoje kajp wajkas, małonej biłoje, giebieje wadinti i rumus tiewa sawa ir utejusius wajszina. Su tajs węnkart buwoje bażniczioj, kłause misziu ir dajlej meldies.

Edwarduj paugleriejus atsitika Ąnglioj bajsi nełajme: ponibe neapweźiedama sawa karalaus Etelreda, słaptu iszlejdusi pas Danios karalu Kanula pasiuntinius, melde kad atsipłowes i Ąnglię iszwaritu ju karalu ir pats karalautu. Kanutas pasiuntiniu iszklauses, nesnaude; atsibelde su sawa żalnierejs i Anglią, karalu Etelreda su jo paugusiuojum abudums sunum użmusze, daugibę sau priszingu ponu iszlerioje, iszgriowe nemaż klosztoriu, nuplesze bażniczes, wolawos begala, naszlę motiną S. Edwarda pajeme sau uż moteri ir pradieje Ąnglioj karalauti. Jaunas Edwardas paskutinis isz Ąnglios karalu, butu ligi duli giwibas pritrukies, kad nebutu suskubęs i swetimą krasztą iszsprukti.

Jaunas Edwardas girdiedamas apej nełajmes tiewines sawa. ne karla werkie, tecziuus nenorieje par krauje pralijmę pajeszkoti iszpleszta sau karaliszka sosta. Wiena karla iłgaj pasimeldes apsiżadieje: ąmżiej sawa moters newesti, kłosztorius nu neprietelu isznowitus atstatiti, padauginti garbę Wieszpaties Diewa, kielauti Rimon ir uż ipatingą użtaritoi paskirti sau S. Petrę Apasztołą; bili tiktaj Wieszpats dalejstu i Ąnglią sugriszti ir karalu palikti.

Iszktause jo małdos Wieszpats, neużiłga nusproga Kanutas karalus, wajkaj jo ir giminie ligi doli iszmire. Ęnglikaj puna pritrukusis palis pakwiete tąn S. Edwardą i Ąnglią o alwikusi i Londona su didi iszkilmi prijeme, pakiele i Karalus o Wiskupas patepe ji su S. aleju.

Su lig tu dienu atgije Ąnglioj tikieimas kataliku ir Wieszpaties garbie. Źmones tape linksmajs ir lajmingajs, wisu krasztu karalej padare su S. Edwardu sąndarą wienibes, Danie tiktaj grumzde bet Ęglikaj jos nebibijoje.

Karałus buwo didej dosnus ir miłaszirdingas, szelpę pawargusius, głobe neturtingas naszles su ju wajkajs ir kiek iszgaledamas nesze pagałbą tęs rejkałaujęntims.

Piningus uż męnka dajktą skajtidamas tu negajlejos: każikumet jam tarsi mijgtąnt atejes i jo kąmbari wagis, atidare skrinę su piningajs pripiltą, prisieme sau majszeli ir iszsinēsze — po wałandeles sugriża neszinas su dąm majszelum; kuriuodu ligi dali prikopes iszspudina. Treti atwei atejusem tare S. Edwardas „prietelau pawieławaj, wartok isznesztus piningus ir spruk łaukon; kad priwejzietojas atejes wisu nu tawęns neatimtu.“ Wagis taj iszgirdes szarpawa pro duris. Priwejzietojuj iżda tajsąntes piningu pajeszkoti Karalus tare „budamas auksztu wirszinikiu spierej gali tąn wagi sugrobti, piningus atimti ir pati nucziżti: bet nedarik to, is buwa juoba rejkalingas piningu nekajp wedu; teguł sau warto swejkas tus niekniekius.“ Girdiedamas taj priwejzietojas prasijuokie ir nebjeszkoje naudos.

Ponibe matidama Karalu moters newedąnt nueje każikumet pri jo ir tare: Szwiesiausis Poni esi wiengungis, wajku neturi kas bus? Szwiesibej tawa pasirinkus, didżiunaj werszes i karalus, kiłs kare, tapsme nełajmingajs; todieł meldem kad tejktumis paskirties sau moteri. Atsakie karalus, gieraj mana wajkaj pamislisiu apej tąn daliką. Iszlejdes swetius sawa ieje i kąmbari ir meldies karsżtaj taridamas: „Wiespatie Tau żadiejau giwenti czistatoj, dabar mani wert ejti i stoną moteristes, nenoriu łaużiti apżadu sawa; todiel duok man tokię panelę, kuri budama mana pati, norietu giwenti czistatoj.“ Pasimeldes ir sawa rejkałą Wieszpatem pawedes, apsidrąnsina ir jeme uż moteri dukteri didżiuna wadinama Godwinu. Su tu szluba jemes pradieje suokti idant nepażindama moteristes giwentu su juomi it sesuo. Szi tujaus pasisakie giwensęnti ir dajlej giwena. Karaluj ta moteriste kłojes, mileje sawa moteri ir nu tos buwa milemu.

Ponibe matidama wajku nejsąnt, raukies it studęntelis nuplaktas, bet nieka dariti nebgaleje.

Każikumet Karalus bażniczioj misziu S. klausidamas szwipterieje: dwariszkiej taj iszwidi łabay stebiejos; nes żinoje Karalu wisumet su didi atidi misziu klausant. Wienas didżiunas apsidrąnsines tarė „Szwiesiausis Karalau diełko taj par miszes prasijuokiej?“ Szis atsakie „ar żinaj kan Danios Karalus noriej su mamis muszties ir buwa jau łajwus sutajses, bet nu wiena i antrą lajwą beżęngdamas plumpt nukrita i undeni it warle ir nuskięnda. Taj man Wieszpatiuj aprejszkus, nenoriedamas szwipteriejau.“ Tuokart paszta dar nebuwa, todieł Karaluj lijpant ponibe iszlejda pasiuntini, kurs Danię apłankies parnesze żinę idiem Karalu nuskięndus.

S. Edwardas każikumet suwadines sawa ponibę tare: „żinot kąn praszalejtiu budamas apsiżadiejau kie— lauti Rimon ir apłaukiti kuną S. Petra Apasztola, dabar nusikraliem su wisajs neprietelejs, kajp jums rodos, ar galetio kielauti?“ Ponaj it żidaj pirsztus suriemi i kaktas sawa mislije, o paskiaus tare ,.Szwiesibej tawa Ąnglioj esąnt nieka neatsitiks krasztuj pikta, bet iszważiawus gał kiłti ermideris; todieł meldamasis ncważiuok pats, bet pasiunsk iszlikiemą tarną, kurs iszmełstu nu Popieżiaus parkijtima apżadu.“

Karalus matidamas mejlę żmoniu sawa pasisakie tejp ir padarisis. Nejgi pamelawa, nes nieko netrukis iszlejda sawa dwariszki Rimon pas Laona Popieżiu. Didżiunuj nukielawus ir pardiejus rejkałą, Tiewas Szwęntasis su galibi sau nu Wieszpaties duotu, allejda Karaluj padaritus apżadus ir isakie kad piningus kieloniej iszlejstinus padalitu ubagams o uż pakutą patajsitu su sawa piningajs wieną aplejstą klosztoriu.

Karalus pildidamas walę Popieżiaus, daug piningu iszdalije plikiems, papuosze klosztoriu Trojnejakoj esąnti, pramine ji S. Petra klosztoriu ir sulejkie nemażus turtus. Tuotarpu mire Popieżius Laonas ir pastoje i jo wietą Mikalojus. Pagał istatimu anos gadines rejkieje kad użraszus klosztorems padaritus patwirlintu Tiewas Szwęntasis; todieł ir S. Edwardas kąn rejkięnt padares, iszlejda pasiuntini pas Mikałoju Popieżiu su sziokiu rasztu.

„Aukszcziausem kataliku bażniczes Tiewuj Mikałojuj, Edwardas isz Diewa milestas Ąnglios karalus sawa padonistę ir paklusnumą roda. Acziu Wieszpatem jog gieram piemenij mirus, bażniczę sawa su ligiej gieru apwejzieje. Priderieje kad asz sawa darbus ant jusu uolu dajlintio ir datirtio ar tikraj ira gieri. Aprejszku jums ir mełdiu kad wisus priguleimus (przywileje) nu jusu pranokieju man paliktus patwirtintumet ir daugiaus dar tu pridurtumet. Lij— pta man buwa kad wieloj kielones Rimon, diel parodinio nusiżiaminima ir pakulos mana, pastatitio kloszteriu S. Petra—asz pastatiau. Meldu idant użraszus taj wietaj padaritus patwirtintumet. Asz isz sawa puses newęn patwirtinu bet dar padauginu skatika S. Petra, papraslaj Ąnglioj ręnkama. Dabar naujej sulasilus draugi su kitomis karaliszkomis dowenomis jums siunzdamas noriu kad użmani ir karalistę mana mełstumeties pas Wieszpati Diewa.“ Tiewas Szwęntasis toki rasztą atiemes su dowinomis, wis taj padare ko S. Edwardas norieje.

Łajminga toj gadiniej Anglia dżiaugies su szwęntu sawa karalu. Wieszpats dawe anaj wisusi dalikusi kłoti o pali karalu auksztina par stebuklus. Wiena karta S. Edwardas misziu S. klausidamas pamato Kristu Jezu bestowęnti ąnt altoriu ir beżegnojęnti. Karalus taj iszwides nulęnkie gałwą sawa. Dwariszkis gret stowiejes tare „Szwiesiausis karalau ar mataj kas desnis?“ Szis atsakie „tilek asz taj regiu kąn tu iszwidaj.“ Tejp Edwardą wisi uż szwentą skajte jog undeni su kuriuo is ritajs prausies grobste spitrej, płowe giełąntes akis sawa ir gawa swejkatą. Kiti bulinaj akli nusimazgoi su tuo undeniu, ataka it katitej paugteriei. Każikumet ubagas turis abi koi suwitusi ir nebwałdomi, atsiunte pas karalu bażniczioj esęnti szioki żodi „Buwau sakie bażniczioj S. Petra ir meldiau Wieszpaties kad par użtarima to apasztoła sugrąnżintu mąn kojes. Po tos małdos par sapna pasirode mąn S. Petras ir tare łaj tawi Edwardas nunesz pri ałtoriaus, busi swejku; todieł mełdu tawęs Szwiesiausis karalau kad ineszlumi.“ S. Edwardas taj iszgirdes tujaus kieles, eje pro duris, biauri, abdriskusi ubagą jeme ąnt petiu sawa ir nesze. Tintelojęntes purwinas kojes ubaga sutepe rubus karalaus; todieł saki dwariszkiej, pamesk poni tąn apgaudinietoi, paskiaus is pats ticzioses isz Tawęs ir sakises par sawa sapnus apgawes karalu. Bet Szwęntas to nekłausidamas, nesze lig pat ałtoriaus. O atneszes palejda. Ubagas skrabt slojes ęnt sawa kojemis, kurios lig sziolej palankies it wiedaraj buwa. Butinaj iszgijes puole po koju karalaus, pasakie jam kartkartiems acziu ir dżiaugdamos atidawe garbę Wieszpatem.

Kita karta szejp atsilika: węnkart su karalu siedieje pri walgie brolis karalenes Godwinus, kurs walgie atsijuoses prakajtaudamas, ir kimsza i piłwa walgius it szijna i rekszli, nes buwa didis piłwoczius. Karalus alsiduksiejes jam tare „tokioj dienoj palika użmuszti brolej mana, kad butumi nenoriejes, anie tebgiwentu pasaulej. Godwinus atsakie „Szwiesiausis Karalau, asz nebuwau priżasti ju smerte, jej netejsibę kałbu łaj neprarinu szio kąnsne.“ Woz taj isztare użspringirs brinkt iszwirta it ąnżuołas pakirstas ir numire. Karalus lijpe ji padorej pałajdoti.

S. Edwardas żinodamas S. Jona Apasztołą ipatingaj milejus artimą sawa, głaudies pri jo ir sekie jo pawejzdą. Każikumet Karaluj bewajksztiojęnt prikiba driskis ir ąntpultinaj wardon S. Jona melde paszalpas. Karalus tuokart kiszeniej piningu ncturiedamas, neimano kąn duoti. Driskiuj neatstojęnt numowe nu sawa pirszta brąngi żijdą ir atidawe. Neużilga du ponu isz Ąnglios nukielawusiu i Zidu żiamę łąnkie wisą krasztą ir paklida. Besirupindamu nesitikietaj pamate seni kurs anuodum newęn kieli parode bet dar tare „neisipilkietau, dajlej sugrisztau i sawa żiamę, asz esmi apasztołas Wieszpaties Jonas neaplejsiu judums, o sugriżusiu paswejkinkitau sawa Karalu Edwardą kuri milu dieł jo czistatas, pasakikitau jog asz ji po szesziu mienesiu apłąnkisiu ir atiduokitau szin żijdą kuri buwa mąn pażicziojes.“ Taj wis pasakies Apasztolas iszgajsza. Ęngliku i sawa żiamę sugriżusiu wiskąn papasakoje karaluj ir atidawe żijdą kuri S. Edwardas pamates tare „mełdamuoju kami radotau ira taj mana paties żijdas, atiduotas kanakados driskiuj?“ Sziuodu atsakie, ne driskuj Szwiesiausis Karalau musu, bei S. Jonuj kurs dabar dowenas grąnżen.

Neużiłga isirga S. Edwardas, nusimanidamas nebtwersis lajsies priderąntej stoti priesz suda Wieszpaties ir prijeme szwęntus sakramentus. Artij mirima budamas iszwida pats milemąi apasztolą S. Jona kurs ji patwirtina ir pakwiete i dąngaus karalistę. Mire tas Szwęntas Karalus metusi nu użgimima Kristaus 1030. Karalawa 23. melus Doribe jo tejp buwa garsinga, jog Popieżius Aleksęndra III. woz tretuj deszimtu melu praslinkus iszpażina uż Szwęntą.

Cze matom kajp senos gadines karalej: uż didi skajte, lęnkie ir mileje Tiewa Szwęntąi; dielto taj ir Wieszpats łajmina ne węn jus palius, bet ir ju karalisles. —

Wasere 26. dienoj. Giwenimas S. Juliona. Muczelnika Buwusi szioj pasaulej gali tretioje ąmżiaus.

Senowes rasztinikaj kraui muczelniku paprastaj wadina siekiu kataliku: nes juo didesnej katalikus żude ir gałabije, tuo gausesnej tie danginos. Tąn tejsibę paregiesma ir S. Juliona giwenimi, kuri cze kietu apsakiti.

Musu gadines Turkijoj nu użgimima Kristaus Jezaus tretemi amżiej giwena moteristiej turtingas ponas, kurs wieną tikt sułaukie sunaus pri krikszta S. praminta Julionu. Tas nupat kudikistes diewobajmingaj auginamas, prisiskajte gieru kningu ir padare Wieszpatem apżadus, giwenti czistatoj lig pat smerte.

Kad użklude asztuonioliktus metus ąmżiaus sawa, tiewaj pradieje sakiti „nu sunali atejej i metus jaunikajte wesk moteri, łaj, iszwistam ir pasidżiaugam su wajkajs tawa“. Szis żinodamas negalis ejti i stoną moteristes, szwipterieje ir nieka neatsakie. Paskiaus tiewams prispirus riżos westi turtingą ir jaunę mergielę wardu Bazilissa. Prasidżiugi tiewaj padare kąn rejkięnt ir pakiele gacznę parietką, bet asz ten nepasitikau. Buwa tuokart żijmos łajkas, jaunoi kamaron iwesta, użuode małoni kwapą erszkietrożiu ir tare małdamasis duszelau kas taj ira? Kas tejp kwep? Szis atsakie ira taj kwapas czistatas. Ar żinaj kęn Bazilissa, asz giwenau ir norieczio giwenti czistatoj, ar nenorietumi ir tu tąn doribę użlajkiti? Szi biszki susiraukusi atsakie: bet argi gałeswa molerisliej budamu, czistatą użłajkiti? Tare Julionas: kodieł negaletuweu bili abudu norietuwiau? Atsakie jaunoi, nu gieraj Diewuj padedąnt, łajkikiau.

Tujaus abudu sukłaupusia priesz abrozdą pasijeme giwenti czistatoj lig smerte.

Iłgajniu nugąnstaudamu silpnibes sawa szejp apsiwerte. Julionas nu palios atsiskires iszdirbos didi klosztoriu, kuremi patalpina deszimti tukstąntin zokaniku. Juliona ligi dali iszstatidinos klosztoriu i kuri prijeme tukstąntę mergajcziu. Tejp daug buwa milęncziu Wieszpali toj gadiniej; dielto taj ir żudomis wieros nepamele.

Nesitikietaj Maximinuj Valeriuj ir Deoklecianuj lijpąnt; kita bajsus parsakioimas kataliku. Marcionas Antiokios miestą waldimieras igawes Ciecoriaus isakimą pradieje wisus wersti kad apieras diewajtems daritu. Ne mili katalikaj spruka kur pakluk, bet diewajtiu negarbina. Marcionas kuri tiktaj sugrobe, tam iszęngie kajli. Kiek tinkamas nutwojes iwajrej jus gałabije. Tuolarpu każikas sznibżdu kraugieriuj tare, Szwiesus pone, dielko Juliona su jo zokanikajs nejemi inaga? Waldimieras kniosterieje ir tare: beto, beto, ar mataj jug buwau użmirszes. Ejkiet wajkaj ir pażwelkiet kas tęn destis klosztoriej? Wajkiukaj tarsi audrą atejnąnt pamati beregięnt spruka, atrada pas Juliona Wiskupą, daugieł kunegu ir zokaniku. Nieka nesaki sugriża pas Marciona ir ikisza łeżnwi taridamis ,,Ponali klosztoriej pati nedoribe, atradom daugibę kataliku wirsziniku pas Juliona, o wisus nuludusius ir besisznekąntius kajp isz tamstas rąnku iszsisukti. Atsakie Marcionas: gieraj, gieraj iszsisuks anio bewejząnt. Wajkaj! imkieties żalnierius, apstokiet tu nedoru lizdą, ir sudeginkiet su wisajs żmoniemis it wajkaj skruzdiną, tikt Julioną giwą mąn atweskiet.

Tarnaj tujaus nueje apstoje klosztoriu ir użkure. Cipe kiepdamis muczelnikaj o pagonis łauki stowiedamis wipsoje it gielżeli radi. Dar szejp tauzije „szitaj jums nekłausiti galinga Ciecoriaus, szitaj jums terłoties su każikokiu tęn Kristu, szitaj wadinties katalikajs? Tokie taj buwa szirdis pagonu. Tejp avienos dienos buwiej daugiaus ne deszimtis tukstąncziu muczelniku nueje pas Kristu Jezu atimti nupelnita wajnika.

Bazilissa ir wisas jos mergajtes, regiedamas kas atsitika su kloszloriu wiriszkuju, didej nusimine ir isipile. Paskiaus nuejuses bażniczion karsztaj melde Wieszpaties idant tejktumes dalejsti iszmirti prigimtu smertiu, nekajp kiepti giwoms ugniej. Iszkłause Wieszpats ju małdos, kieletas dienu buwiej wisas iszmire. tikt wiena Bazilissa beużsitwiere, kurej mirusioses par sapna pasirodiuses tare „ejksz motin i draugistę musu, mes esma linksmas ir wisako partekuses, trukst mums tikt tawęs kuri buwaj priżasti iszganima ir łajmes musu. Kajpogi Bazilissa tretioj dienoj po to sapna ligi dali pasirinka. Zalnieriej kloszloriu sudeginusis Juliona nubruzdina pas Marciona, kurs tare „nu kąn ar malej kajp tawa zokanikaj it sziaudaj sudegie, żinokies ir tu nepabusis ant żiami jej wales Cieccriaus neiszpildisi ir nepagarbinsi diewajcziu.“ Julionuj tilęnt Marcionas suszuka „nu kąn, riszkies wejkiej ar apierawok ar prapulk mukosi?“ Szis ęlsakie „milu Szwiesiausi Ciecoriu Maksimina Valeriu ir wisusi dajklusi jo kłausau; bet kad mąn isaka sawa wieros iszsiżadieti, negalu jo kłausiti. Wiera mana, wiera kataliku ira gieriause, be jos negalu buti iszganitu; todieł ir negalu jos iszsiżadieti. Argi norielumi idant asz dieł mejles żia— miszkos wiresnibes butio pragari? Tokiusi dalikusi juoba rcjk Wieszpaties Diowa kłausili, nekajp wiresnibes. Darik su manęm kąn tinkamas, tecziaus wieros nepamesiu.“

Kąn iszgirdes Marcionas tare „dabar tu cze bezlepicze stirwelosi, wajkaj imkiet ji ir suduokiet jam sawotiszkaj.“

Tarnaj tujaus sugrobi Juliona it wilkaj awiną, nudraskie jo drabużius, isztęmpe it atsajlę ir talże su pagnlejs. Tejp it jawus bakuląnt Wiena budele stripinis iszbłoszkie antram aki. Tas su krauju aptekies paeje i szali ir wajtoje. Kąn regiedamas muczelnikas tare Marcionuj „ponali lijpk sawa kunegams stajgu iszgidili aki to żmogaus, ko jams newejkant asz wardon Kristaus Jezaus iszgidisiu. Atsakie Marcionas, nu gieraj, wajkaj atriszi ji pawadinkiet musu kunegus i Minerwas diewes bażniczę, kami ir asz busiu. Pakwiesti pagonu kunegaj apwejzieje iszdaużtą aki ir tare „kas gał beiszgidili kad akies nebiera, nes ta jau isztekieje.“ Kłausi paskiaus diewajtiu ar negaletu iszgiditi? Bet welnej ju stowiłosi budamis atsakie: kajp mes tąmsibiesi patis budamis galem kitam szwiesibę sugręnżinti?

Tuotarpu żalnierej alwede sukruwinta muczelnika: woz tas bażniczioj apsiżwalgie, wisi diewajtej isz auksa ir sidabra nukalti, bra, bra, bra nu sawa sztułpu nukrita ir sulrupieje i szmotelus. Tuokart Marcionas tare: ar matot tąn żawietoi, is taj par sawa ciustus, sukule diewajtius musu, regiesma kajp jam pasikłos aki nauję sutwerti ir i kakta įspausti? Szwęntas parżegnoje wienaki budeli o akis tujaus butinaj swejka atsirada. Bet wirszinikas ir tąn stebukłą żawieimams pripażines, nietrupute gieresniu ne tape. Tikt iszgiditasis żmogus alsilijpe „isztiesu Kristus Jezus ira tikru Diewu, tąn kiekwienas tur iszpażinti ir garbinti.“ Kan iszgirdes Marcionas tare: argi ir tu dabar piktinsi isztikiemus lamus Ciecoriaus? Wajkaj weskiet ji łaukon ir uż miestuo nukirskiet jam gałwa. Szij tujaus iszwedi nuręnte jo makaulę. O czista jo dusze su krauju apkriksztita nueje i dangu. Oj bepigu ira uż wierą ne mirti! Lajmingas żmogus kurs gał kąn norint pikta uż wierą kięntieti, łajmingiesnis dar kurs gał uż ję numirti!

Marcionas tujaus isakie płakti Juliona miesti wisęms matąnt. Zalnierej sujemusis muczelniką, nuwilka jo wisus drabużius, wadioje ulicziomis miesta, czajże su witiemis ir szaukie, to datirs wisi neklausąntis Ciecoriaus.

Kad żalnierej atwede muczelniką pas namus Marciona to wienalinis sunus wardu Celsus pro łanga stebiedamos suszuka „ar matot, ar matot?“ Draugaj atsakie, o kan? Szis, argi neregiet koks buris baltu żmoniu apsiaute tąn kalaliką, szitaj wienas ded jam wajnika ant galwos, kiti użdęng nu żalnieriu. Kiti atsakie, mes to nematom regiem tikt piktadiei katalika, ir żalnierius.

Bewejzęnt Celsus iszspruka isz namu, nuskrije pas muczelniką ir tare, oj tiewali ir asz noriu buti kataliku, ir asz Krislu Jezu uż Diewa iszpażistu. Iszsigirdes apej taj Marcionas woż ne nualpa, lijpe atwesti sunu bet to nu muczelnika nieks atitraukti newejkie. Wirszinikas atwedinn abudu ir tare „sunau mana kan taj iszsimanej terloties su tajs katalikais, argi nemataj kajp ira paniekinti ir nełajmingi? Wiena tawi teturiedamas nenoriu nustoti, pamesk tus iszmisłus.“ Sunus tujaus papasakoje tiewuj sawa regieima ir pridure, użtikra tiewali milu tawi, bet dar didesnej milu Diewą kataliku ir noriu padieli uż ji galwa sawa.

Nosumodamas tiewas ko bedariti nusiunte abudu i kalini. Cze Julionas Celsą apkriksztidina ir abudu łaukie gala.

Pirmai nakti stajgu praszwita kalinis ir wisus prikwepa. Zalnierej sargaj taj pamati ir użuodi stebiejos sakidamis, oj teguł kas cze bus? Muczelnikaj pasakie, jog wis taj padare ju Diewas Kristus Jezus. Tare żalnierej jejgi tejp, użtikra Kristus ira Diewumi ir mes itikam i ana. Dżiaugies isz to Julionas, bet negaleje nauju kataliku apkriksztiti.

Antiokioj buwa wienas auksztos kilmies giwentojas, kurem Ciecorius Deoklccianas dalejda iszpażinti wierą kataliku. Turieje is septinis sunus ir lajkio pri sawęs kunega wardu Ąntaną. Rita meta ateje i kalini apłankiti Celsa septini sunaj minawota didżiuna ir draugi kunegas Ąntanas. Julionuj meldąnt tas apkriksztije itikiejusius żalnierius, o septini jaunikajtej tare ,.jau tikt mes nebejsma isz kaline rasi ir mamis Marcionas lijps użmuzti, gausma wajniką muczelniku, ir nebeje namom.“

Kieletaj dienu praslinkus Marcionas lijpe Juliona su Celsu sudeginti: żalnierej tujaus sukure didi ugni ir iswijde i aną muczelnikus. Bet sztaj pagoniems nelajme, sudegie medej o muczelniku nieplaukaj no nuswile. Marionilla moters Marciona priszokusi bucziawa sunu ir tare, użtikra galingas ira Diewas kataliku ir asz ji iszpażistu ir asz ji garbinu. Kąn iszgirdes Marcionas woz nepatraka ir sakie ar giltine tus żmones apsieda, szitaj wienu bediewiu Julionu noriedamas nusikratiti; nustosiu ir moters ir wajka. Skaudieje szirdis jo, noriejes but wisus muczelnikus iszlejsti, bet nemaż buwa pagonu akiu wejząntiu kajp apsiwers, nusimane iszlejdes pats netwersis; todieł werkdamas isakie, Celsa sunu, septinis jaunikajtius. Juliona ir dwideszimti żalnieriu iszwesti isz miesta ir wisu gałwas nukapoti.

Budelej pri to darba priprati beregięnt jus iszbruzdina ir nukirta makaules. Tejp wienas muczelnikas Julionas, pristejgies nemażą bureli szwęntuju, nueje pas Wieszpati atimti nupelnita wajnika.

Ar mataj skajtitojau su kokiuo noru muczelnikaj gulde gałwas sawa uż tan patę wierą kataliku, kurę tu iszpażisti! Tu woz kas pamojuos, woz pabars ar parpłaks uż wierą; tujaus sakaj: o kan asz padarisiu, kad lijp, kad musz, kad isz giwenima wara, kad i swetimą isztrem szali! Su kuo asz wajkus majtinsiu? Tujaus ir kłausaj wiresnibes, nors mataj jogi ej tu ar wajkaj tawa gał wierą paklejsti. Todieł żinok wisnsi dalikusi rejkięnt wiresnibes kłausiti; bel taj lijpąnt kąn norint priszinga wieraj, nerejk ir negał kłausiti. Tokiusi dalikusi juoba Diewa nokajp żmoniu walę rejk pilditi. Amen.

Giwenimas S. Agnieszkies Muczelnikies nuźuditas po uźgimima Kristaus 304 metusi.

Nemaż ira Zemajtiusi Agnieszkiu, kurioms noriedamas itikti aprasziau cze giwenimą ju użtaritojas. Turiu wiltę musoses newęn su noru skajtisęnt, bet ir seksęnt pawejzdą Szwęntoses.

Miesti garsingami kuremi giwen gałwa kataliku bażniczes Tiewas Szwęntasis arba Popieżius, noriu sakiti Rimi, gali antroje ąmżiaus; mita didziunas Patricius katalikas.

Tarp kilu wajku turieje ir dukteri Agnieszkielę. Auginą ję padorej ir pratina nu pat kudikistes newęn melslies, mileli Wieszpali, saugolies grieka; bet ir szelpti neturtingus.

Tas darbas jam kłojes. Agnieszkiele newęn auga nekałta it aniolelis, bet woz szesztus metus ąmżiaus sawa ejdama jau sugiebieje skaninius nu motinas gautus i skrijteli sudiejusi boginti netolij giwenąntes inumies wajkams. Kartajs ir skiepetą ir jupilelę sawa motinaj lejdąnt jams aliduodawa. Deszimtus metus użkludiusi apsiżadieje Wieszpatem ąmżinaj netekieti ir giwenti czistatoj. Tiewaj to neainodamis, lejda i moksłus ir kielina padorej iszrediti.

Wałaku żiamiej mergajtes ąnkstiaus ne kajp musoses iszbręnst: kad Agnieszkie dasijkie jau trilektus metus amżiaus sawa, pamate ję pri mokitojes bejnąntę jaunas sunus senatoriaus wardu Simpronius, isimileje ir użsigiejde ję westi. Bet szi nie skiersa i aną ne wejzieje; nes buwa żadiejusi Kristuj Wieszpatem czistatą.

Simpronius tecziaus wiłdamos ję gausis, nusiunte anaj brangies dowenas; szi tu neprijemusi pasisakie jau suderiejusi su jaunikajtiu ne ligiej grażesniu ir turtingiesniu uż Simproniu. Isimilejes jaunikajtis tardamos maż dowenu te nusiuntes nuneszina apstej brąngiu drabużiu, żemcziugu ir piningu o nieko netrukies pats pri jos nueje. Tuokart Agnieszkie ajszkiej tare „Atsitrauk nu manęs priżastis grieka, pagunda wedąnti i neczistatą. Jau kitas tamstą pranokie. Tas mani didesnej nekajp tu papuosze, sutejkie man żijdą ir suderieje, o tamstas jauniste niekumet liginties negał su jo grażibi. Mana jaunikajtis jau pakleste ąnt kakłu ir krutini mana brangiausi su spindąntejs akminiemis prisiutą rubą, su auksa zijdajs apmauste rankas ir pirsztus mana ir su grażiausiu rubu apsiaute mani. Dar parode didi iżdą (skarbą) kuri żadieje mąn atiduoti. Niera pasaulej tejp dide, tejp graże ir malone jaunikajte; kajp milemasis mana. Aniołaj pagalaus stebas, kłoniojes jam ir su jo wejdu dżiaugas. Tąn miledama esmi grinu, dasililie— dama esmi nekałtu, uż ji tekiejusi mergistę użłajkisiu; todieł nenoriu jo pamesti, ir tamsias buti negalu.“

Simpronius to wisa priwadioima iszkłauses; durina łaukon it musę kąndes ir sakie pats sawiej „ar giltine taj mergielej i gałwą ilinda? Kas tejp anaj palika? Argi gał buti ąnt żiami toks jaunikajtis, koki sakos miłenti? Ee suprąntu: pirma malone ira sti— priause, szirdingaj ji pamileje, todieł anaj rodos grażesnis uż mani ir użkilus. Bet asz turiu dasiżinoti kas laj ira par wienas.“

Tejp mislidamas sugriża namon, didej isirupina ir isirga. Jejes tiewas apląnkiti Simproniaus, klause jo kas tau ira? Szis werkdamas papasakoję kajp Agnieszkie nupine jam żirniu wajniką. Tiewas ąnt jo susimiles su sawa prietelejs eje pri gimditoju Agnieszkies ir tare „Susiedalej, seni tur mirti o jauni ejti i stoną moteristes: szitaj mana sunuj palika tamsta duktie, norielu ję westi bet ta sakos milenti każikoki ten łabaj gaczni jaunikajti, neżinau kas gał manai praejti ir didibi kilmies ir turtajs, negut Cie— corajtis, bet tas nenories Agnieszkieles. Todieł meldżiu jusu idant palis prikalbietumet sawa dukterij.“ Alsakie Patricius: gieraj, gieraj prilarsma ir pri— spirsma, bet neżinau ar bus kas isz to; nes mana duktie sakos nekietąnti tekieti.

Tiems bebiłąnt wienas swets alsilijpe: asz numanau tąn rejkalą, Agnieszkiele ira kataliku ragana, garben Kristu ir mieklinas busęnti jo moteri. Teu pasiklowusi pejzo wisus musu bernełus. Swets atsakies gał tas buti iszeje namon.

Simpronius kieletą dienu pralejdes atwedina Agnieszkie kajpo kalalikię i sudą, iwajrej bajde ir męlde kad butu jo moteri; bet szi węn sakies negałęnti tekieti. Klabina dar jos tiewus, bet tie pasakie nieku negalęntis wejkli su dukteri. Ąntrą atwei alwedines Agnieszkie iłgaj prikalbinieje paskiaus tare „kad nenori buti mana moteri, lijpsiu tawi paszwęnsti diewej Westej kuri rejkalau mergajtiu czistatoj giwcnąncziu. Atsakie Agnieszkie „netarnawau ir netarnausiu diewajtems jusu, nes ira szmieklas padirbtas isz mede ar naugie (metalu), asz garbinu Diewą tikrą, giwą, sutwertoi wisu dajktu regiemu ir neregiemu.

Tare didżiunas gana tau betauziti apej Diewą sawa, szitaj iszrinkies sau wieną ar pagarbinti Westę, ar ejti i namus palejstuwistes kami busi nu wisu apjuokta ir użgiedinta.

Atsakie Agnieszkie kalbi kajpo pagonis nepażistus galibes Diewa kataliku: nors lijpsi westi mani kur nerejkięnt, tecziaus apgins mani Wieszpats ir nedalejs jums isz manęs ticzioties. Tare Storasta: „nu gieraj, gieraj paregiesma ar bus tejp? Wajkaj imkiet tąn mergielę, nuwilkiet jos drabużius su marszkinejs ir weskiet par miestą pliką i namus palęjstuwistes.“

Woz tarnaj nuplesze jos drapanas Wieszpats tejp pailgina jos płaukus, jog tie wisą jos kuną apdęngie. Nuwesta i wietą atrada Anioła sarga czistatas sawa. Sueje wakarop i tus namus nemaż jaunikajtiu, tecziaus jos dasilitieli niewienas nedrisa. Temstant isistume ir Simpronius: tas iszwides pliką sawa milemąje norieje pakibinti ir jeme uż jos ranką. Bet akiesmirksniej brinkt iszwirta it berzas pakirstas ir złakiarieje. Pamati taj kiti jaunikajtej iszspruka łaukon ir suszuka: Rimionis gielbiekiet, gielbiekiet. szitaj kataliku ragana użmusze sunu storastas.

Tie patis dawe żodi storastaj: atszarpawa senis ełsuodamas, płucina nebgiwa sunu sawa it gajdi papjauta, bet dwases ikwiepti nebgaleje. Sukos paskiaus ąnt S. Agnieszkies ir sakie „tu taj bezlepicze ragana par sawa ciusłus nusmaugiej sunu manai isztiesu tij katalikaj daugibę nełajmiu dara, tejsingaj spaud jus ciecorius! Atsakie Szwęnta ne asz pon, bet Wieszpats Diewas mana, apej kurio galibę asz sakiau; nes tamstas sunus buwa pasilejdes kajp ubaga wotegas. Storasta parneszina kuną Simproniaus namon, miauzgie wisa giminie it kates żuwi matidamas o negaudamas. Paskiaus parwedines Szwęnje tare gieruoju „mełdamoi Agnieszkiele kajp sugiebiejej nużuditi sunu mana, bene sugiebietumi tejpat ir atgajwinti? Pasigajlek nełajminga sene! Szi atsakie: nors nejsti werti tos gieradieistas Wieszpaties, bet jogiej aleje jau łajkas pażinti tikrą Diewą, rasi Wieszpats ir parodis naui prajową. Ejkiet wisi łaukon. Namiszkiems isz rumu iszejus szi kłaupies ir szejp meldies „Wieszpatie parodik dar tęms netikielems galibę sawa, sugrąnżik duszę jaunikajcziuj, rasi metawoses ir pradies garbinti szwęntą wardą Tawa.“ Dar małdos nepabęngus Aniołas Diewa tare „gana Agnieszkiele jau iszkłause Aukszcziausis Tiewas małdos tawa. Szwęntoi kieles ilejda namiszkius i widu ir tare „Simporiani wardon Diewa kataliku isakau tau kielkies. Jaunikajtis tujaus kielęs pradieje szaukti „wienas tieras tikras Diewas kataliku, tąn wisi turem garbinti, o musu senus diewajtius pamesti. Storasta taj regiedamas susizgriba, neb drisa Szwęntos suditi, iszsiżadieje wiresnibes sawa ir pawede tąn Aspazijuj.

Rasi ir tas butu nebnoriejes su Szwęntu żudities, bet pagonu kunegaj pradieje klegieti „sudeginkiet tąn raganą, łaj prapuł kąn tur isztikiemus tarnus Ciecoriaus warginti. Jej to nepadaristi żinos ir ciecorius.“ Aspazius taj girdiedamas, sukurdina didi ugni o tarnaj sugrobi swijde i tąn mergielę it skiłąndi kad iszkieptu. Bet sztaj dar prajowas: ugnis iszsiskajde i szalis o Szwęntoi palika swejka tejp jog nie drabinelej nie płaukaj jos nenuswile. Tecziaus iwarginta pakiele rankas sawa i dąngu ir tare „Wieszpatie kurs mani iszgielbiejej isz rąnku nedoruju, kurs użłajkiej kuną mana nu wisokie sutepima; dalejsk jau mąn mirti. Zmones neapweż, bet Tu mani mili, diełto dalejsk jau man Tawiep ejti. Nors trilektus metus teturiu ąmżiaus mana, tecziaus giwęnti ąnt żiami jau apkirieje. Noriu Tawi regieti Diewi ir Wieszpatie mana.“

Aspazius regiedamas Szwęntą nedegant suszuka, szitaj tu raganų negalem nusikratiti. Silwiau paszok ir papjauk ję it karwelę. Tarnas beregięnt prisiartina ir parpjowe gierklę S. Agnieszkies. Tejp nueje pas Kristu kurem isztikimaj tarnawa par sawa ąmżeli. Garbie łaj bun Wieszpatem Diewuj kurs apgien szwęnlus sawa. Amen.

Pagonis nużudi Szwęntą mergajtę kuna jos palika bekłaksąnti pelini. Budelems pasinieszinus, ateje tiewaj pajeme szwęntą kuną ir su werksmu pałajdoje sawa żiamiej gret miesta Rima. Daugibe żmoniu giebieje ties grabu szwęntoses melsties ir prasziti par jos użtarimą iwajriu milestu nu Wieszpaties. Każikumet katalikams nakti pagał tęn besimełdąnt, użpuole Rima skardęnkaktej ir pradieje wisus bajsej talżiti. Zmones kur pakluk spruka. Bet Emerenciana prietełka S. Agnieszkies, ligi dali jauna, iszsprukti nesuskubusi tare żalnierems „mełdamij ko noret, uż kąn muszat, jug mes nieka pikta nedarom? Atsakie żalnierej, tejp gieri jus esat o ar neżinot Ciecoriu użginus jums susiejti ir sawa burtas prowiti? Girdiedamas taj kits żalnierius sakie, kąn cze tu dabar su tu iszgamu terłosis, biłosi, muszk ir gana. Woz taj iszlare supuoli żalnierej nubłoszkie nekałtą mergielę, kuri nors buwa dar nekriksztita, wienok tikieje i Jezu Kristu ir su sawa krauju uż wierą pralijtą apsikriksztije; todieł bażnicze kataliku paskajte ir tąn muczelnikię uż Szwęntą. Wieszpatem kurs neaplejd żmoniu sawa łaj bun garbie par amżiu amżius. Amen.

Gegużies 16 dienoj. Giwenimas S. Ąntoninas arba Ąntones ir Aleksęndras muczelniku, kięntiejusiu ąntrami ąmźiej.

Szeszioliktami ąmżiej Luteriu tikieimuj kiłus Zwiedaj wiriszki wejkiej prijeme naui tikieima, bet motriszkoses niekajp nenorieje priimti, spiries kajp imanidamas ir nemaż ju daugieł parsakioimu iszturiejuses, numire katalikiems. Tejp motriszkoses isz prigimima silpnes, trapes ir buksztes; suszełptas su milestu Wieszpaties tejp ira stipres, jogiej nieks negal ju parwejkti, nieks nu kataliku wieros atitraukti. Tęn tejsibę matom ir S. Antoninas giwenimi, kuri cze kietu aprasziti.

Nu użgimima Kristaus Wieszpaties ąntram ęmżiuj bęngąntes Maximianas Ciecorius lijpe katalikus parsakioti. Szij apej taj iszgirdi, nedziaugies, atsidawe i walę Wieszpaties ir łaukie pakol ju ne użpuls pagonis.

Kostantinapolaus miesti buwa tuokart auksztas wirszinikas wardu Pestus: tam wiena karta każikas tare „szitaj mana susiedistiej giwen jauna mergiele warau Antonina kuri niekumet nejn r musu bażniczę, dicwajtems neapierawo ir sakos garbinąnti każikoki tęn Kristu nukriżiawotą, tikraj ira katalikie. Wisi storastas kłausa Ciecoriaus ir najkięn nauję wierą prijemusius, tamsta wienas to nedaraj? Atsakie Pestus, gieraj, gieraj rejks pasitejrauti apej jos tikieima.

Beregient pawadines Ąntoniną żmoniszkaj tare „ar żinaj kąn susiede: girdziu tawi atstojus nu Rima paprotiu ir ne garbinant diewajcziu musu.“ Ar tiesa? Szi atsakie „tikra tejsibe, ne garbinu diewajcziu nes tie niera diewajs, wienas tiera tikras Diewas sutwertojas dąngaus ir żiames.“ Tare Pestus: tejp tau rodos, nes suklidaj, bet pamesk tus iszmonius elgkies kajp kiti żmones o busi łajminga ir wisa ko partekusi. Paszwęnsiu tawi diewej Dianaj kurej galesi tarnauti czistatą łajkidama. Szi atsakie „nenoriu asz praejnąntes łajmes, gieresne mąn bus ąmżina. Oj kad ir tamsta sawa stuobrius pametes garbinti pradietumi tikrą Diewą, użtikra ne ligiej butumi łajmingiesnis. Tare Storasta: nedalejskiet diewaj to, kad turielio tikieti i nukriżiawota. Atsakie Szwęnta, newejziek to kad sawi dalejda nukriżiawoti, bet po triju dienu kieles isz numirusiu, i dąngą sugriża, kami giwendamas karalaus par ąmżiu ąmżius. O jusu diewajtej kas ira? wełnutej, szmiekłas, stuobrej żmoniu iszmonej.

Taj iszgirdes storasta pursterieje it kate nu szunies kibinama ir tare, dar tu diewus musu welnejs wadinsi, wajkaj muszkiet ję par ausis, par burną. Tęms kielis kartus użdawus sakie, gana. Bet tu mergajte żinok jej ne riszis musu diewajtiu pagarbinti pagał isakima Ciecoriaus lijpsiu tawi pirmu nuwesti i namus palejstuwistes, paskiaus nupłakines sudeginsiu it raganą. Duodu tau tris dienas praguma, apsimi— slik ir tejp apsiwersk kajp tau rodises gieresnej. Wajkaj weskiet ję i kalini.

Priwejzietojuj kaline isakie kad S. Antoninaj nieka pikta nedaridamas su lipsznejs żodejs prikalbinietu idant nespirtumes ir sugrisztu i pagonu wierą. Pardietinis nuwedes, kajp imanidamas prikalbinieje: szi tecziaus tileje it żuwis undeniej. Tretioj dienoj spire perkunije i kalini, parplisza siena ir duris atsidare, wisi parsigąnda o Szwęntaj pasirodes Kristus Wieszpats tare „nenugąnstauk mana tarnajte, buk stipri parwejksi tąn nedorą storastą, tuotarpu użsikąnsk duonas. Szi użsikąndusi użmiga. nes nakti isz priżasties audras buwa nemiegojusi.

Trims dienoms praslinkus Pestus atwadines

Szwentę kłause: nu kęn ar igijej protą, ar pagarbinsi diewus musu? Szi nieku neatsakidama szwipterieje. Suszaka storasta: ko juokis? Atsakie Antonina juokiaus isz apjekimą tamstas, ne użiłga ikrisi i rankas Diewa mana, Diewa giwa ir galinga, tuokart susiprasi neiszmintingaj dares garbindamas tus diewajtius kurius nęsenej isz sidabra pats nukaldinaj. Apmaudingas Pestus suszuka, wajkaj muszkiet tan bezlepiczę par ausis, par burną, łaj neiszdielo manęs ir nepejk diewu musu. Sudaużi weskiet i namus palejstuwistes, łaj bun iszstatita ant apjuokas wisaj jaunumenej. Tarnaj sugrobi gieraj ję apmusze, nuwede kur nerejkięnt ir użdare kamaroj.

Tęn Szwękitaj mergajtej bewajtojęnt ateje pas Pestu jaunas żalnierius wardu Aleksęndra ir tare „Jomilestale dalejsk mąn ejti pas Antoniną, rasi kąn su anu padarisiu. Storasta ir dalejda. Szwęnta iszwidusi jauną wiriszką iejnąnt sudrebieje, nes nugąnstawa idant ko pikta nedaritu. Szis taj regiedamas atsilijpe, nebijokies szwęnta mergajte, asz tau padieti nė kriwidę dariti atejau. Imk mana kiepurę su płoszcziu, apsisiausk ir ejk oran. Szi apsisiautusi ir iszlwilina łaukon. Po wałąndos ieje kiti żalnierej, rada tikt gawa draugą ir dawe żodi Pestuj, kurs atwedines Aleksęndrą tare „ar mataj koks tu guwus maklorius, iszpildej norus sawa ir iszlejdaj mergajtę, benėsi ir tu kataliku? Szis atsakie, jau tijk par milestą Diewa esmi. Pestuj to ir terejkieje, lijpe tarnams tujaus Aleksęndrą pakabinti uż rankas ir płakti. Tęms bediżąnt iszoka pri slorastas S. Antonina ir tare, uż kęn żudot nekałta żmogu, jeszkot manęs, szitaj asz esmi. Pestus tujaus atsilijpe, wajkaj imkiet ir tąn pakabinkiet i gięnbę ir płakiet kiek walodamis.

Kad żalnierej bepłakdamis paiłsa tare Pestus „nukabinkiet tuodu nedoru ir pribęnkiet, bet kajp?

Nukapoi anuodum rąnkas, pakarkiet uż pażastes ir swilinkiet su didiomis żwakiemis anuodums kunus. Taj szęms padarius, isz ranku stajbiu płuda łabaj kraujas, muczelnikaj pradieje alpti. Pestus dar krauje nesotus suszuka, gana swilinti, iszkaskiet duobę, sukurkiet ugni, Antoniną su Aleksęndru apipilkiet su derwu ir imeskiet łaj sudeg idant katalikaj negrobstitu anuodums kaułu. O sudegini użkaskiet duobę. Zalnierej beregient taj padare ir sukurina Szwęntus. Taj atsitika subatoj, tretioj dienoj Giegużies mienese metuse nu użgimima Kristaus Wieszpaties 200. Kurem łaj bun garbie par ąmżiu ąmzius. Amen.

Pestus namon sugriżes tąn pat wakara isirga, paguleje septines dienas ir numire. —

Giwenimas Pałajminta Mikoła Giedrajte zokana Kanauniku pakutą darąntiu.

Zemajtems ir Letuwems ne swetima ira kilmie Giedrajtiu, nes ta isz sena nu Letuwos kunegajksztiu pradę wezdama dasijkie musu gadines. Dar septiniolektami amżiej buwa żemajtiu wiskupu garsingas ir szwęntas Merkielis Kunegajksztis Giedrajtis, paskiaus Staponas, dar paskiaus Juzupas ąnt gała pawiskupis Simonas Kunegajksztej Giedrajtej; todieł tikiu su noru mususius skajtisęnt ir giwenima Mikoła kurs isz tos patios kilmies pradę wezdamas diewobajmingaj elgies ir palika nu baźniczes S. uż pałajmintą paskajtitas.

Pałajmintas Mikołas gime Letnwoj ne partolej nu miestele Bistrzycu wadinama. Wajku tebibudamas łabaj isirga. Ta liga be gała ji suwargina; nes pritraukie wienę koję, padare neuźaugiu (karłem) ir szlubiu ąnt kiaura amżiaus. Isz tos priżasties patis tiewaj nekarta sakie „kas bus isz to iszgamas? Kajp is nupelnis sau duoną? Dar kajpo nemilema sunaus nelejda niekur i moksłus ir prikalbinieje kad paugies stotu i koki nor zokana. Pagalaus jaunumene tąnkiej isz jo ticziojes wadindama strubiu ar kliszu.

P. Mikołas žinodamos nekaltaj tokiuo esus, newęri isz priżasties ticziu nepika, bet dar draugi su jaunumeni juokies ir nekarta Sakie „acziu Tau Wieszpatie uż tęn pażiaminimą; kad tu idu neturietio, kajpo gimes kunegajksztiu rasi pustios, dabar luosus esmi nu to grieka. Rasi ir isz priźasties tu patiu idu P. Mikołas negiebieje priderieti pri draugistas żmoniu, niekur neważiojos i wijszes, swetems alważiawus twiłoje kamarelej sawa, meldies ir tekina uż wis grażius wogonelus łajkimuj nepaszwęnstu ostiju deręntius. Su priklu żodiu niekumet niewiena tarna neispieje, czistatą tejp użłajkie jog rodies nieprasti nesuprantus nepadoriu dajktu. Panedielus, seredas, petniczes ir subatas sausaj pasnikawa. Brostwas su kriżelu wisumet ęnt kakłu neszioje.

Użkludes jau asztuonioliktus metus amżiaus sawa P. Mikołas lejdos i Bistrzycas miestą, kuremi buwa klosztorius Augustionu o jo pardietiniu Kunegas Augustinas. Pri to iejes su didiu nusiżiaminimu melde kad tejktumes priimti i zokaną. Pardietinis dawes jam kningą skajtiti, datire nieka nemokant todieł tare „rajszu ir nemokitu budamas, niekumet i kunegus iszsiszwęnsti negalesi, jej nori priimsiu tawi i awęnwedius, arba brolelus. Szis atsakie, gieraj, gieraj tiewali. bili tiktaj galelio giwenti klosztoriej ir Wieszpatem tarnauti.

Tejp pabiłojes P. Mikołas palika Bistrzycoj. Neużiłga pardietinis ważiawa i Krokawą ir nusiweżi draugi Giedrajti: kurs cze naujukistes metus pabęngies padare paprastus zokanikuj apżadus. Pardietinis klosztoriaus par metus datire Giedrajti didej esąnt moksli: todieł rižos lejsti aną i szejp jau moksłus. Kuriusi iłgajniu tejp paszoka, jogięj metusi 1460 aukszta Krokawas iszkała (uniwersytet) pakiele aną i daktarus Pilozopios.

Nors P. Mikołas tape mokitu, wienok budamas łuoszu ir par daug maża auguma; niekumet i kunegus neiszsiszwęnte. O par nnsiżiaminima niegiejsti to ne giejde. Par kiaura sawa ąmżi buwa zokrastionu. Paprastaj szejp jau zokrastionaj apjunkst su bażniczi ir su Wieszpatiu Diewu: iłgaj namusi Sutwertojaus bebruzdamis ręndas it bediewej; bet P. Mikołas neapjunka. Su didziausiu noru: dagioje żwakies, dulkina ir dąnkste ałtorius, szławe bażnicza ir sługawoje miszioms. Zodiu sakąnt tejp jam grażiu buwa akiwajzdoj Wieszpaties bażniczioj brusti; kajp żuwij undeniej płaukities.

Kajpo zokrastionas gawa mażą gret bażniczes kambareli, kuremi łajkie staleli kningoms padieti, wieną męnką kiedalę, wietoj łowas truputi ilginiu ant kurejs guleje, rożąnczią dideli, Diewa muką ir discipliną su kuri kas nakti sau nugarę płakie. Prejminelej buwa pelinas, kuremi sukures ugnelę, dienoj kartą wire sau wieną walgi. Paprastaj jo milemajsejs wirałajs buwa: kosze, duonine, sietinine ir bulwine, o wisas be alejaus, be oliwa, be swijsta ir be mejsos. Pasnika dienoms użejus, retaj ir walgiti bewire, paprastaj obuleli ar gruszi suwalgies, pasimelde ir eje gulti.

Krokawas bażniczes widurie, buwa stebuklinga Diewa muka, priesz tąn P. Mikołas atsikłaupes uż wis i didzioses szwęntes iszausząnt par kiauras naktis meldies. Tos jo małdas netika kipszukams; kajp imanidamis norieje ji atitraukti; bet wałąndu wałąndas żudę spudina łaukon raukidamos ir cziaudiedamis it szuniukaj teboka pauosti.

Karsztaj besimełzdamas nekarta pasikiele ganauksztaj nu żiames, tarsi jau dąngon lekti kietina; pats tecziaus to nejusti nejuta. Każikumet prabiles nukriżiawotas Wieszpats Jezus jam tare „buk ligi smerte kąntrus, o gausi wajniką garbies“. Iszgirda tus żodius Kristaus wienas zokanikas ir kitęms pranesze, bet pats P. Mikołas tikt priesz smerti sawa spawiednikuj Jonuj wis kajp buwus papasakoje. Wieszpats noriedamas tarną sawa paauksztinti sutejkie jam dwasę prajautima arba pranaszistes. Suprati taj żmones burejs pradieje pri jo płusti ir tej— rauties tąnkiej apej dajktus maż te rejkalingus, kąn szis regiedamas atsakidawa, neżinau brolej mana, neżinau, kan asz žinosiu griesznikas, melskieties uż mani, kad Wieszpats atlejstu nusidieimus.

Każikumet wiena motina su dum wajkąm wedina pri jo atejusi, ąntpultinaj melde kad pasakitu kas bus isz jos wajku? P. Mikołas padiejes rąnką ąnt wiena wajka gałweles tare „szis bus kunegu,“ taj pasakies nutiła. Bet motina prispire kłauzdama: o szis, o szis Joze kuo bus kunegieli? Nenoriedamas atsakie „tas bus wagimi ir pabęngs ąmżi sawa ąnt kartuwiemis.“ Nuludusi motina spudina szalęn. O użsakimas P. Mikoła paskiaus iwika.

Zmones tąn zokrastioną uż szwęntą skajtidamis gauses dawinieje ałużnas, bet szis kunkindamos su sawa pupiniemis, wis kąn gawes atiduodawa ubagams.

Wiena senatoriene negaledama iszsigiditi nu krauje płudima, atważiawa każikumet i Krokawa ir eje i bażniczę Augustionu pasimelsti. Cze pamatiusi P. Mikołą miszioms besłużijęnti, sukrutieje szirdiej ir tare pati sawiep, oj kad asz dasijktio ben padałka jupas to szwęnta zokanika użtikra iszgitio. Tejp isidiejusi priszlukszte su kieles it musu dawatkas, dasilitieje, pabucziawa jupą P. Mikoła ir lujaus iszgije. Senatoriene datirtos milestas nu Wieszpaties neslepe, todieł beregięnt paskida garsmas P. Mikoła esant stebuklingu ir nemaż jam warga padare; nes isz wisu pusiu kaltunuoti, rajszi, płatnosej, dziuti ir dusuli turęntis su gumbajs ir skaudulejs apteki; pradieje pri jo ejti ir melsti swejkatas. Szis nesugiebąns giditi ir nejsus daktaru: o ligonis melde tiktaj kad jus su S. Kriżiu parżegnotu. Kąn szem padarius atejunaj linksmi ir swejki namon griża.

Wiena meta użsidegie Kriokawas miestas: ugnis prisartina pri mede namu naszles Onos. Ta nebsumodama kąn bedariti skubieje pas P. Mikołą ir melde kad użdęngtu jos namelus. Zokanikas tare ejk namon ir neisipiłk, o pats tujaus kłaupęns melde nu Wieszpaties pagałbas. Nejgi wełtuo: ugnele stebuklingaj parszoka par namus naszles, palika jus nekuszintus o tolesnius namus degina. Ąntrą ir treti atwei dar miestas użsidegie, wiejas pute ąnt klosztoriaus Augustionu: parsigąndi zokanikaj melde pagałbas nu P. Mikoła, kurs oran iszejes parżegnoje gajsrą ir użgiese ugni. Dar sakie brolems sawa, pri mana giwos gałwos nenugąnstaukiet ugnies bet manęs nebtekus Krokawa degs tris kartus, tuokart nebliks ir to klosztoriaus. Użsakimas paskiaus iwika. Kriokawas miestas degie pirmą kartą 1494, ąntrą 1528 o treti 1544. Ugnis isisuka i Augustionu klosztoriu ir sudegina wiskan isz mede padirbtą.

Dar Pałajmintas użsakie klosztoriu Bistrzycas nustosęnt turtu sawa: nejgi wełtuo biłoje; nes paskiaus Zygmuntas I Lanku karalus, didelus turtus to klosztoriaus atidawe Wilniaus Kanaunikams.

Kas użgime tas tur mirti. P. Giedrajtis kajpo nupat jaunistes ligotas, patekies tikt kielures deszimtis pęnkierius metus, pradieje sargaloti ąnt gała ir butinaj isirga. Nełaukdamas pakoł smertis bus su pirsztu prikiszamas su aszaromis iszsispawiedoje, prijeme Szwęntus sakramentus ir łaukie waląndos sawa.

Marinti brolems susiejus tare „tiewalej mana giwenkiet wienibiej ir bajmiej Diewa. Milekiet Wieszpati, milekiet ir kits kita. Użlajkikiet istatimus zokana, par sawa graudius pamokslus weskiet żmunes ąnt giera. Łaj nie waląnda nepraslęnk be darba apej iszganima dusziu.“ Taj besakidamas pradieje pats truputi werkti, sukrutieje ir melde kad wienas zokanikas pasalines skajtitu. Tam skajtąnt ligonis kieles, kłaupies ir kłupodamas numire.

Kuna jo pałajdoje skiepi ties duriemis zokrastijes. Par łajdotuwes pri jo graba Wieszpats pradieje stebuklus dariti. Wienas aklas dasilitiejes kuna P. Mikola. ataka. Atejunas Wingras nu sena sergąns, atsiwiłka par łajdotuwes i bażniczę, dasilitieje kuna ir stajgu iszgije. Tas pats Wingras i miestą Budą sugriżes pamate łabaj werkięntę motiną diełto jog sunus jos wakariksztej buwa nuskięndes.

Woz kuną atradus tare motinaj „susiede żadiekies pri P. Mikoła Giedrajti paregiesi stebuklę. Jug ir asz tęn iszgijau. Woz szi taj padare, sunus jos pradieje kwiepuoti ir atgije. Paskiaus motina atminimuj to prajowa pakabina pri graba blieką isz sidabra nukałtą.

Paskiaus dar tris numirielus prikiele P. Mikolas isz numirusiu ir daugieł kitu stebukłu padare. Kaułaj jo tebiera lig sziolej Krokawas bażniczioj sidabra grabelej. Kas nukielaus i Krokawa, gales regieti.

Kowa 30. dienoj. Giwenimas S. Kotrinos isz Sennas, kuri surasze jos spawiednikas Raimundas isz Kapuos Dominikonis. Buwa szioj pasaulej apej metus 1370.

Łajminga ira żiame Wałaku diełto, jogiej iszdawe daugibę tikru tarnu Wieszpaties Diewa, o tarp kitu ir tąn S. Kotriną kurios cze aprasziau giwenimą. Skajtikiet su atidi, nes iszsęmpste isz to skarbus, girdiedamis darbus szwęntus.

Jokubas dażiwinikas ir Lippa, giwentojas miesta Sennas, buwa gimditoju S. Kotrinas. Tąnkiej Wieszpats paskires koki żmogu i tikrus tarnus sawa, lig łajku sutejk jam ipatingas milestas, tejp sutejkie ir S. Kotrelej su kuriomis szi paugżdinta woz penktus metus ąmżiaus sawa użkłudiusi iszmoka poterus. Kumet nor eje trepiemis namu tiewa sawa; ąnt kożnu wirbału, prikłaupe ir kalbieje Swejka Maria. Negut motinaj skatinęnt atstoje nu to paprote.

Szesztusi metusi amżiaus sawa każiką stebuklinga iszwida ori: nu to łajka tape łabiaus diewobajmingu it paugies żmogus maż besznekieje, lelu newiste, sn wajkajs ne skrajoje, tęnkiej meldies ir isz wirwelu patajsiusi discipliną, neretaj par nugarą sau czajże. Atejuses kartajs jos apłąnkiti susiedu mergieles, kłupe pri poteru ir lijpe płakties su disciplinu. Bet tejp susiedes pawajszintas, nebnorieje pri jos bewajksztioti. Sekmus metus ejdama apsiżadieje niekumet netekieti ir amžinaj czistatę łajkiti. Ko tiewams niesakiti nesakie. Su lig tuo łajku tarsi dieł nuturieima kuna sawa, nebwalgie mejsos ir juoba pradieje sawi płakti.

Toj patioj gadiniej S. Dominikas dare daugieł stebukłu ir traukie żmones pri pakutas: kąn girdiedama S. Kotrina ne węn tąn Szwęntąi, bet ir wisus Dominikonis tejp uż didius skajte; jogiej piedas ju giebieje bucziuoti. Wałaku żiamiej mergiele turęnti dwileką metu jau skajtos suaugusi. S. Kotrina dasijkusi to amżiaus negiebieje padorej apsidariti kajp prider mergielems tekiesęntęms: kęn regiedama sesuo su motinu prispire kad dajlej apsidaritu; todieł szwęntoi pirka grażes jupileles ir pasipuosze. Bet neużiłga susizgribusi pradieje gausej werkti ir sakiti: asz esmi sużiedotini Kristaus Wieszpaties, tas jaunikajtis mana puosziu kuniszku nerejkałau, kąngi taj iszsimanau grażej riedidamos? Tejp wajtodama skubieje pas sawa spawiednika Rajmunda Dominikoni ir su aszaromis sawi skunde. Kunegas tare „nu kan? puoszdamos ar noriejej kokiem żmoguj patikti? Szi atsakie: ojne ne! bet padariau taj priwersta nu motinas ir seseries. Tare spawicdnikas: jejgi tejp, tad nedasilejdaj niekokie grieka. Szi suszuka: Oj Diewi mana asz biauribe gražindama dwokąnti kuną mana daug rejkalinga łajka nustojau o spawiednikas mani skajta uż nekałtą. Girdiedamas taj kunegas nutiła. S. Kotrina pęnkioleka metu sukakusę użwis motinaj noręnt; pradieje pirszli wienam jaunikajtiuj. Bet szi to niegirdieti nenorieje.

Ne mitusi molina pripuoles wiena kunegę ir melde kad girdamas moteristę prisuoktu ję tekieti. Kunegas atejes kajp pradieje su szwęntu męrgajte rokuoties, suprata ję kietant miniczku buli, todieł ir patare kad niekam nesakidama nukirptu sawa grażius płaukus. Szi it bałsą Wieszpaties iszgirdusi woz kuneguj iszejus nukirpa. O gałwą sawa tejp aptajse kad nieks negaletu suprasti kas su nebesęnt. Motina apdari gałwos atmajną pamatiusi, numowe skiepetus, pamate gałwą woz nepliką, didelej supika, iszware isz kamareles, lijpe giwenti kukniej tarp szejminas ir draugi su tu wisus darbus dirbti. Dar pridure: biauriokies kajp tinkama, tuotarpu ar nori, ar nenori, tu riesi isztekieti.

S. Kotrina nietruputele nemurmiedama ąnt motinas, it sąmdita mergiele dirba wisus darbus, szejminaj błazgatijęnt szi tileje ir szalinos.

Parbuwusi toj wietoj gan iłgaj nueje każikumet pas tiewę sawa ir melde kad wisa giminę suwadintu. Tam suwadinns tare szitaj wisęms tamstoms girdant prisipażistu jog dar mażu tebibudama żadiejau Wieszpatem czistatą, negalu tu apżadu sułaużiti nej uż wirą ejti; mełdu jusu dalejskiet mąn stoti i miniczkas, noriu buti zokaniki S. Dominika.

Tiewas kurs S. Kotriną uż wis mileje atsakie „kamgi turem priesztarauli jos szwęntam noruj, argi iszriedisme ję gieresnej? Taj pasakies dawe anaj ipatingę kęmbareli ir wisęms użdraude kad jos nekluditu. Motina tecziaus szirdiej sawa nekietina jos lajsti i klosztoriu.

Su lig tu dienu S. Kotrina pradieje giwenti it miniczka: tęnkiej meldies, mejsos niekwapa kięnsti nebgaleje, stejgies atjunkti nu wirta walgie, duonę tiktaj su undeniu kumet ne kumet walgie, ęnt plikomis lęntomis guleje, nieką isz drobes pasiuta nie marszkiniu pagalaus nebdiewieje, pasiwos sau wiłnones, naktimis woz wienę adinę użsnudusi kieles ir meldies, kam noręnt sznekąnt apej dajktus Wieszpaties Diewa, użmirszdawa apej rejkałą walgie ir mijga. Su asztri gięlżies juosteli warze kuną sawa, kas diena su gięlżies lęnciugielu tris kartus sawi płakie. Każikumet motina użejusi ję besipłakąnt, kad pamate wisą nugarę kruwiną, parsigąnda ir tejp suszuka jog ir susiedaj iszgirda.

Ta pati matidama kijtę dukteries łową, neretaj wadina i sawąje, bet szi motinaj użmigus twilina łaukon. Priwersta nu motinas ejti i pirti brida ticziomia i karsztą waną, o twilkidamos mislije kajp rejks iszturieti ugni czistiaus. Didej ikajtusi stajgu oran iszeje ir isirga drugiu. Motinaj pri łowas siedęnt tare „jej nenori matuszeli prisistebieti mana smercziuj, lejsk mąn stoti i zokaną.“ Szi nusiminusi tujaus dalejda.

Sennas miesti buwa klosztorius miniczku Dominikonku, i tąn pati motina nuejusi melde pardietines idant tejktumes priimti jos dukteri; szi ir pasisakie priimsęnti. Kotrina kad taj iszgirda sukrutieje, spierej iszgije ir nuwika i klosztoriu, Tuokart it żuwis i undeni ilejsta prasidżiugusi tare pati sawiep „nu Kotrele gawaj ko giejdej, nugis elgkies kaip tikra zokanikie.“

Woz kieletuj nedielu praslinkus, pardietinej su spawiedniku nepriesztaraujęnt S. Kotrina apsiżadieje par trejus metus su niewienu nesznekieties ir isz sawa cielaus niekur neiszejti. Tikt par spawiednę biłoti ir i bażniczę wajkszczioti sau dalejda.

Ąmżinaj tiledama, bepartrukie sznekiejos su Wieszpatiu Diewu ir sułaukie nu to aprejszkimu, kurius spawiedodamos kunegaj pasakoje.

Wiena karta sakie anaj Kristus Wieszpats: duktie mana mislik bepartrukie apej mani ir asz tawęs neużmirsziu. Su tajs żodejs pastiprinta S. Kotrina butinaj atsidawe Kristuj Wieszpatem, nełajmes atsitinkąntes kajpo dalejstas nugieriause Diewa małonej priimdawa ir kąntrej kięntieje. Neiłgam te pateka tos paguodas dwasiszkas, S. Kotrina dasijkusi tris deszimtis metu ąmżiaus sawa pradieje didius jausti kuniszkus pagundinimus. Węn tarsi welnias anaj szejp sznibżdieje „kąn cze isimanej kłosztoriej warginties? Ar ne gieresni tau buwa isztekieti, żmoniszkaj giwenti su wiru ir su wejkajs pasidziaukti? Mileje tawi motina ir linkieje kad tekietumi, o tu par atkaklibę nekłausej. Monika, Elżbieta, Ona, Jonkie ir kitas tekiejuses argi neszwęntas? Argi tu tekicjusi nebutumi galejusi dangaus użdirbti? Kąn cze iszsiwersi biauriodamos kłosztoriej ir sawi plakdama? Iszejnant isz bażniczes tare wełnias: nu kąn griszti i szałtą ciełą, kas tęn tawęs łauk, kas rupinas tuo kad tu nieka dar newalgiej? Kas wejz to ar tu ałkana ar soti, ar tu swejka ar sergąnti? Kas dabar mil tawi: o kad butumi isztekiejusi, miletu wiras, miletu wajkaj, miletu namiszkiej ir t. t.

Tomis mislomis negaledama wargsze nusikratiti werkie, cziże kunę sawa, niekumet wieuok tu misiu szirdiej sawa neparkratinieje, arba nebiloje su pagundinimu, bet woz jes pasergiejusi tujaus szaukies pri Kristaus taridama „Wieszpatie apnika mani neprietelej duszes mana, gielbiek mani. Szitaj apsisakau wisaj Trajcej Szwęncziausej jogiej niekumet toms misloms ne prizwalisiu, atitolink nu manęs tąn welni kurs mani bepalaubos żuda. Jej nori idant ilgiaus dar kięntietio, sztaj esmi pasitajsiusi kięutieti patolej, pakolej Tu noriesi.

Tus żodius su aszaromis pasakius, pragajsza pagundinimaj ir pasirode Szwęntaj Kristus Wieszpats. Kłause Kotrina kami buwaj lig sziolej Wieszpatie? Szis atsakie, buwau szirdiej tawa ir diełto ne dziaugiejs isz pagundinimu nej sznekiejejs su jejs, bet szirdis tawa tajs bajdies ir skaudieje.“ Nu to łajka niekumet kuniszku pagundinimu nebjaute.

Tami patemi klosztorie buwa miniczka wardu Palmeria, kuri negaledama to pakielti jogiej Kotriną wadęn żmones szwęntu, pradieje bajsej jo? neużkięnsti ir kożnami żinksniej parsakioti. Kotrina uż taj newęn nepika, bel dar noriedama jos szirdi suminkszlinti kajp sumodama anaj tarnawa. Nesitikietaj Palmeria sunkioj isirga. Kitoms miniczkems maż jos tewejząnt; Kotrina par kiauras naktis pri jos łowas siediedama słaugie ję su wisomis siłomis.

Tecziaus ligonis neatliża. Matidama Krotina ję mirsęnt grieki rustibes, pradieje karsztaj melsti Wieszpaties, kad sutejktu anaj milestą sawa. Nejgi wełtuo małdawa: Palmeria iłgaj merdiejusi tarsi isz mijga pakirda, pradieje kartej werkti ir parpraszinieti Szwęntą. Szi su dziauksmu dowinoje ir pabucziawa sergantiję. Tujaus Palmeria prijeme Szwęntus sakramęntus ir dajlej numire. Wieszpats paskiaus dalejda S. Kotrinaj paregieti didoj szwiesibiej duszę mirusioses, isz ko szi nemażą jaute linksmibę.

Negana to: antra miniczka wardu Andrea isirga wieżiu: bajsi ta liga padare bajsej dwokąntę roną. Kad kitas miniczkas dwokulu bajdidamos nenorieje sergąntioses nie ląnkiti, S. Kotrina riżos kas diena anaj tarnauti. Bajdies jos nosis dwokulu, bet szi noriedama sawi parłaużti, kwęmpies ticziomis pri ronos. Iłgaj tarnaudama apjunka su dwokulu ir nebibajdies, bet kas atsitika? Sergąnti miniczka kumet węn neregieje Kotrinas pri sawa łowas, sakie „jau ta kieksze iszspruka palejstuwauti, diełto taj pri manęs nebatejn? Iszgirda tąn kałbą kitas miniczkas ir pradieje S. Kotriną ispieloti, o szi ne pikdama atsakie „sesireles mana kożnaj kalbaj netikiekiet isz milestas Kristaus tebesmi nesuteptu mergajti. Po iłga tarnawima pasirode anaj Kristus wienoj rąnkoj besituris auksa karuną, antroj erszkieliu wajniką ir kłause S. Kotrinas iszskirkies tinkamai. Szi smejgies pri erszkietu wajnika ir tare ,,idant galeczio apmisliti kąnczę Tawa Wieszpatie, pakol giwa noriu diewieti tąn wajnikieli. Kristus ir ąntmowe ąnt jos gałwos, o szi pajuta didi sopuli. Po to prajowa wieł tarnawa sergantej Andreaj. Wiena karta ligonis akisu didej praszwita S. Kotrina, Andrea todieł parsigąndusi ir susizgribusi pradieje werkdama parpraszinieti Szwęntąje uż apkalbas; o szi pasisakie nietrupute nepikusi.

Nekurie szwęnti giejzdamis buti pawiedejs aniołams, nebnorieje be tarnauti kunams sawa. Troszka apsiejti be walgie, be gierima ir kitu jo rejkału. Tarp tokiu skajtos ir ta S. Kotrina, kuri kietwirtą deszimti metu amżiaus sawa użkludiusi butinaj parstoje walgiti. Mita Szwęncziausiu sakramentu, kuri paprastaj kas rita priimdawa. Jej priwersta ragawa kokie walgie, ne galeje to prariti o prarijusi sirga. Priszingaj prijemusi Szwęncziausi it papietawusi rasdawos linksmu, stipri ir galęnti wisus kloszloriaus żigius apejti. Pardietine miniczku pirmu raginaję kad użsikąnstu walgie, bet kas destis regiedama; lowies raginti.

S. Kotrina neiszpasakitas jaute patiekas priimdama Szwęneziausi sakramentą: kartajs regieje kommunioj kudikieli Jezu łabaj szwiesi, kartajs anaj ostije it żwajzdele żibieje o kartajs jaute kwapų pripiłdąnti wisa bażniczę. Paprastaj po prijemima Sawęncziause giebieje apmirti ir buti po kieles adinas be dwases. Wiena karta kietures dienas begiwibas parbuwa. Wisi tare jau mirus, klosztorius ikapes tajse: bet paskiaus wieł atgije.

Wienas kunegas drauzdamas Kotriną kad nejtu pri Szwęncziause, tare S. Augustinas „nej pejk, nej gir tąnkiej prijemąntiu kuną ir kraui Wieszpaties.“ Atsakie Szwęntą, o tamsta diełko pejki? Kunegas su lig tajs żodejs nutiła. Iwajri żmones negaledamis jos pawejzda sekti, nekarta ję iwajrej iszdieloje: wadina ję apgaudinietoi kitu, pusproti, netikszi. Szi taj girdiedama dziaugies ir sakie „tos apkałbas giesa ugni czistiaus, acziu Tau Wieszpatie uż tas itarles.

S. Kotrina pajutusi kami didi griesznika sergant o nenoręnt spawiedoties, paprastaj melde Wieszpaties kad ąnt ju susimiłtu ir siunte pri ligonu kunegus. O Wieszpats wisumet jos iszklause. Tejp nemaż dusziu iszgielbieje nu pragara.

Metusi 1374 Wałaku żiamiej maraj buwa: wienas diewobajmingas klebonas wardu Mateuszas, par kiauras dienas ir naktis nesze sergąntęms dwasiszką pagałbą. Bet par nełajmę ir patem mara liga prikiba. Iszsigirdusi apej taj S. Kotrina skubieje jos apłąnkiti o iejusi i kleboniję suszuka „Mateuszaj klebonali kielkies, nełajks dabar guleti kad gauje żmoniu mirsztąntiu łauk tawęs. Sulig tajs żodejs Klebonas kieles butinaj swejkas ir iszeje tujaus pri ligonu.

Ąntrą kunegą wardu Rajmundą kurs tejpat bespawiedodamas mara ligą buwa igawes, ligi dali S. Kotrina par małdas sawa stebuklingaj iszgide.

Wiena karta S. Kotrina tarp kitu miniczku budama suszuka „oj mana brolis Tamoszius ikrita i didę nełajmę ir sząukas maniep.“ Taj isztarusi kłaupies ir meldies. Kitas miniczkas nieprasti tuokart nesuprata kąn kałb szwęntoi. Bet po kieletas dienu atejes i klosztoriu tas Tamoszius tare „ejau su kitajs par kałnus Padwon linkon, nesitikietaj apszoka mamis razbajnikaj, nuplesze drapanas, atjeme piningus ir wede i miszką użmuszti. Asz nemites praliejau szaukties pas Kotriną kad mełstu pagałbas nu Wieszpaties. Pardietinis razbajniku beregięnt tare, ar żinot kąn brolej, palejskiem tus kielejwius, kąn iszwersma jus użmuszdamis; dasilejsuia dide grieka be kokie rejkala. Tejp pasibiłoi palejda mamis ir drabužius sugrąnżina. Tuokart wisi pri— pażina małda S. Kotrinas ju szirdis suminksztinus.

Rimi toj gadiniej kiła dides nełajmeswajdaj skajde bażniczę Wieszpaties: kąn girdiedama S. Kotrina lejdos Rimon ir stejgies barnius nutilditi. Wisą jos nugarą nu płakimos apteka ronas, tecziaus Szwęta nietrupute newajtoje. Iłgajniu wienok neb iszturiejusi atsigule i patałą. Kieletą nedielu pasirgusi pri— jeme Szwęntus sakramęntus ir tęn pat Rimi numire. Pateka szioj pasaulej trisdeszimtis trejus metus. Kuną jos kunegaj pałajdoje tęn pat Rimi Dominikonu bażniczioj.

Taj atsitika nu użgimima Kristaus Wieszpaties metusi 1380.

Nu jos smerte asztuonioms deszimties metu praslinkus Pius ąntrasis Popieżius iszpażina ję uż Szwęntą. Łaj bun garbie Wieszpatem kurs tęn sawa tarnajtę apdowinoje gausiomis milestomis. Amen.

Giegużies 23. dienoj. Giwenimas Szwęntą Ęndriejaus Bobola Jezawita, buwuse szioj pasaulej septiniolektami ąmżiej.

Jezawitaj ira taj zokanikaj kurie uż wis płatęn ir mil kataliku wierą.

Anie apsakinieje tęn szwęntę tikieimą daugieł żiamesi o tarp kitu Źemajtiusi ir Letuwoj. Bet dirbdamis tąn szwęntą darbą nemaż nukięntieje: netruka ir padiejusiu gałwas sawa uż wierą. Tarp tokiu skajtos ir pałajmintas Ęndriejus Bobola kurio giwenimą cze apraszau.

Nu senos gadines ponaj Bobolej giwena Lanku karalistiej, wienas isz ju wardu Krisztupas, metusi 1591 sułaukie sunaus, kurem dawe wardą Ęndriejus. Wajkielis tas nu prigimima łabaj gieros gałwos dajlej augdamas, juoba linka ąnt dajktu dwasiszku nekajp żiamiszku. Ipatingaj tika jam kunegaj Jezawitaj: kumet nor tie pri jo tiewu atważiawa, jaunas Ęndrele nu szales atstoti negaleje; todieł mokslus Sandomieriaus miesti iszejes 1611 metusi nuważiawa į Wilniu ir istoje i zokana Jezawitu. Par metus naujukistes sawa buwa kitęms klerikielems pawejzdu wisokios doribes. Kajpo jaunikajli wisumet łeti, wisumet giera, wisumet diewobajminga, wisi tikraj mileje.

Kunegiszkus moksłus pabęngies, kleriku tebi— budamas par dwejus metus pats wajkus mokie Braunsbergi Prususi ir Pułtawoj. Paskiaus iszsiszwęntes i kunegus buwa apsakinietoju żode Diewa Wilniuo bażniczioj S. Kazimiera. Tas paszaukimas łabaj kłojes P. Ęndriejuj. Par sawa graudius pamoksłus riekina klausitojus ir wede ant giera. Daugibę bediewiu, girtuklu ir palejstuwiu, priwerte pakutą dariti ir padorej giwenti.

Kad juoba dar ant mejles Wieszpaties żmones patrauktu iszmane brostwą Szwęncziauses paneles nauję, i kurę isirasziusis turieje ipatingaj tarnauti Diewuj ir auksztinti Motiną Kristaus Jezaus.

Wiresnibe Jezawitu matidama jo karsztibę mejlej Diewa, buwa pakielusi aną i pardietinius klosztorelaus Bobrujskie esąnte: bet szis melde kad gieriaus pasiunstu ji mokiti netikielu ir atskałuniu. Kajpogi wiresnibe pasznekiejusi su Łucka Wiskupu Ujejskiu iszsiuntę jauną Ęndrieju i Pinska pawieti.

Rejk żinoti jogiej ta pawiele ira pelkieta, żmones tęn giwenąntis buwa su wisu neapszwiesti, woz ne wisi kaltunuoti ir pliki, wieros nekataliku, mintantis żuwimis ir mede pauksztejs. Cze atwikies P. Ęndriejus, pasijuto sawa wieloj esus. It koks parejunas jeszkoje po krumus giwentoju, mokię jus małonej wieros, wajkams dalije abrozdelus, kriżelus, medalikielus o pramokies skajtiti ir kningieles. Kajp tikras Apasztolas ne karta sieda pabłaku ant żiames draugi su żmoniemis walgiti dziuwusi piplu — Su łazdu pasirimdamas wajkszczioje nu sodos lig sodos.

Niewiena nespaude nej bajde, bet letej prikalbinieje kad wirstu i katalikus.

Tas darbas gan jam kłojes, daugibę newęn artoju bet ir ponu su ponajs i katalikus parwerte. Sodu wadinamu Bałandizie ir Udrozinie kurie dwęms giwentojej buwa atskalunej, padare katalikajs, iszmokie poteru, katekizmas ir pripratina tąnkiej wajkszczioti spawiednes. Tejp dajlej darbawos par dwideszimti szeszerius metus.

Bet płatinimos tikros wieros nepatika kipszams, diełto paugzdina kazokus kurie żinodamis Lanku ir Letuwos żiamiej nejsąnt żalnieriu, metusi 1653 padare sumiszimą. Użpuole krasztą wadinamą Wołyn ir Ukraina nowije jos ir nowije bażniczes kataliku, Szwęncziausi sakramęntą, ne wienoj wietoj ant żiames iszbierusis, su kojemis tripe. Apnika ponus: Kunegajkszti Czartoryjski su moteri jo ir wajkajs bajsej imusze ąnt gała giwus su pjukłu parpiowe. Pinski ir Neswiżiej wisus Jezawitus iszmusze, iszokusis i Jonawa miesteli isznowije katalikus lig pastaroje.

Cze ikisza jams leżuwi żidaj su burlokajs taridamis „sodoj Peredyla arba Mogilna ira Jezawitas Ęndriejus Bobola kurs daugieł żmoniu i katalikus parwerti.“ Iszgirdi taj kazokaj sieda i arklus, nujoje i Paradylę. atrada kunegę bażniczioj woz miszes pabęngusi besimełdęnti, tujaus sugrobi wiłka łaukon ir ąntpultinaj ragina kad kataliku wieros iszsiżadietu. Bet szis atsakie „esmi pasitajses wisas mukas iszkięntieti uż wiera mana, darikiet kąn tinkamis. Newilkieties mani drąnsaujęnt, datirkiet stipribes Wiespaties maniep?“ Kazokaj nuplesze tujaus jo drabużius, pliką pririsza pri diba ir bajsej płakie su bizunajs ir su riksztiemis. Atsineszi apcugas iszpiesze su mejsu jo nagus, iszkrusza dęntis, nu ranku nułupa kajli, na nugaras dire kajle dirzus, apipiowi kajli ąnt sprandu, plaukuota gałwos kajli użtraukie uż akis, wisa jo makaule palika pliku plikatolaus atidęngi akis, tas iszkrapszte. Muczelnikas wis taj kięntiedamas szaukies pas Jezu ir Marią. Jo wajtoimas nepatiką budelems, todieł praduri ties ausi skilę, isztraukie pro tau leżuwi ir butinaj iszplesze; ąnt gała surajsziojusis pakore. Kad dwasej iszejnąnt kunas krutieje, kazokaj tieziodamos sakie „ar matot kajp szokinie lankas?“ Tejp ant kartuwiemis pabęngie ąmżeli sawa, muczelnikas Wieszpaties.

Tujaus po smerte praszwita kunas, kąn pamati kazokaj sieda i arklus ir pajoje.

Taj atsitika 1657 metusi widuo miestele Jonawa ne tolij nu Pinska. Zidaj su burlokajs stebiejos darbams kazoku: tecziaus nepariszkadije.

Jonawa Klebonas Jonas Zalewskis, nulejdina kuna nu kartuwiu ir nuneszina i kleboniję, kami dajlej budinę atłajkius nuneszina i bažniezę ir dawe żodi Pinska Jezawitams. Kurie atważiawi aljeme srwęntą kunegą, nuweże i Pinską ir skiepi bażniczes ikasei żiamę.

Metusi 1700 Pinska Jezawitu klosztoriaus pardietinis kunegas Martinas Godebskis par miszes melde Wieszpaties kad sutejktu koki nor Szwęntai, par kurio użtarima galetu padorej walditi klosztoriu. Po misziu i trobelę sugriżes apsnuda ir pamate atejnąnti szwiesi Jezawitą, kurs tare „kodieł tolij jeszkaj użtartoje, czepat ji turi, asz esmi Ęndriejus Bobala, użmusztas Jonawi uż wierą kataliku, nor to Wieszpats kad kuną mana iszkases, padietumi padorioj wietoj. Taj pasakies iszgajsza. Tujaus knioksteriejes kunegas paskajte tąn regieimą ne uż sapną, bet uż aprejszkimą; todieł wejkiej suwadines kunegus su szejminu eje i skiepą jeszkoti kuna, bet negaleje rasti. Po triju dienu wieł pasirodes. P. Ęndriejus kuneguj Prokopuj Łukaszewiczej tare „kunas mana ira pakastas po kajrios rankas kiertioj sklepa, tęn atraste. Kunegaj nuei pradieje kasti ir atrada apipuwusi grabą su sziokiu paraszu „Ęndriejus Bobola, nu kazoku uźmusztas.“ bet kuna suwisu nepuwusi. Iszkasy isz żiames padirbina naui graba igulde kuną ir palika tęn pat ąnt sklepa grindiemis.

Iszsigirdes apej taj Łucka wiskupas Aleksęndra Wyhowskis 1712 metusi ticziomis atważiawa i Pinską, apwejzieje nepunąnti kuną, parskajte kningą kurioj buwa suraszitu szimtas szeszi stebukłaj, datirti pri graba P. Endriejaus ir isakie kuną padieti bażniczioj.

Wieszpats Diewas tarną sawa paszwiete daugieł stebukłajs, kurius Jezawitaj surasze. Priwesiu cze nekurius. Lanku karalus Augustas 11 metusi 1726 susirga kojomis, newęn giele stajbej, bet atsidare ronas o wiena isz tu pajuodawa ir isimete gangrena. Daktaraj woz kielelę dienu beżadieje giwibas. Tuotirpu atejes Ponas Pranciszkus Ossołinskis tare „Szwiesiausis Poni, daktaraj nebiszgidis jusu milestas, bet sztaj Pinski ira stebuklingas kunas Jezawita Bobolaus żadiekies pri jo tikraj atrasi pagałbą.“ Karalus tujaus nukaldines auksa koję nusiunte i Pinską, kieles, wajksztioje ir pateka dar septinerius metus; Par użtarimą P. Ęndriejaus. atgije asztuoni numirielej, ligonu daugibe iszgije.

Metusi 1773 Jezawitaj najkinamis kuną P. Endriejaus nusiweże draugi i Połocka. Cze wieł nemaż milestu Wieszpaties datirdawa żmones par użtarimą to pałajmintoje. Siudina Jezawitaj kiepureles ir mauste ąnt gałwos Bobolaus; tas jeme żmones ważjoje i tolimas szalis ir dielodamis ant gałwos sergąntiu, gidies.

Metusi 1824 Jezawitaj isz Maskolijos iszwaziuodamis kuną P. Endriejaus palika Połocki, o ju bażnicze su klosztoriu teka kunegams Piarams. Metusi 1850 Jezawitaj Rimi giwenąntis melde Tiewa Szwęntoje kad parwejziejes stebukłus pri graba P. Ęndriejaus datirtus, tejktumes nuspręnsti ar isaj ira szwęntu, ar ne? Pius IX. ir Iijpe tąn rejkałą parkratiti. Ąnt to padietas Kardinołas (praeses Congregationis rituum) nekuriu daliku gieraj neżinodamas nulejda rasztą i Peterzburgą pas pardietini Dominikonu klosztoriaus Jozefawiczes ir melde kad duotu atraszą. Kunegas sijkie Połocka surinka żines apej P. Bobolu ir nusiunte i Rimą. Nesitikietaj pajuta apej taj szejpjau wiresnibe ir Sz. C. Mikał I. lijpęnt isztrieme kunegą Jozefawiczę i tolimą Maskoliję. Popieżius apej taj iszsigirdes atsiunte i Peterzburgą każikoki Prałota kurs tejrawos uż kąn kunegas palika iszwaritas tolij? Kajp tas rejkałas pasibęngie neżinau, girdiejau tiktaj jogiej Jozefawicze palika sugrąnżintu, o Pius IX. 1853 metusi Birzele 24. dienoj pripażina tąn Ęndrieju uż Szwęnta muczelniką. Atminimą jo lijpe apwajksztioti 23 dienoj Giegużies kas meta. Teguł bus garbie Wieszpatem kurs ir musu kraszti ir musu gadiniej rand isztikiemus tarnus. Amen.

Bałande 23. dienoj. Giwenimas S. Wajtiekaus Gniezna Erciwiskupa Muczelnika, buwusi szioj pasaulej deszimtami ąmżiej.

Giedodamis ar skajtidamis Litanią wisu Szwęntu randam ir tąn S. Wajtieką bet ne żinom kas is par wienas buwa ir kajp sau dąngu nupelne; todieł skajtikiem cze apraszitą jo giwenimą o ne węn to dasiżinosma, bet dar nemaż gieru pawejzdu dieł sawęs rasma. Uż Lanku karalisli i pijtus ira krasztas wadinamas Czekaj: tami giwena auksztos kunegajksztiu kilmies wiras Słauniku wadinamas, o je moters Slrzezisława. Tuodu taj dwari sawa Libiczu wadinamami 956 metusi sułaukie sunaus kurem pri krikszta dawo wardą Wajtiekus. Kudikis tas auga dajlej: bet sztaj kami buwusi nełajme; Wajtiekielis didelej isirga. Motina regiedama jau mirsęnt sakie wiruj sawa, ar żinaj kąn tiewaj, kąn turiau tęn wajką pałajdoti gieresne pażadiekiau ji Wieszpatem. Szis atsakie gieraj.

Tejp susitarusiu nunesze serganti kudiki bażniczion stojes priesz abrozdą ir tare „Szwęncziause panele, jej tas augs wajkas, bus kunegu, tarnaus Wieszpatem, wedu niekokie isz jo swieliszka dziauksma nenoriau. Tejp apżadiejusiu namon sugriża o kudikis iszgije.

Nebuwa tuokart dar iszkalu, todieł paugteriejusi Wajtieką tiewaj atidawe artimam klebonuj ir sutejkie sunuj tarnę. Tas każiko supikies iszsinieszina isz klebonijes, kęn regiedamas Wajtiekus pareje pri tiewu ir sakie „tiewalej be tarna pradiejau ilgieties ir pametiau moksłus. Tiewas uż taj su rikszti nuplakies, wieł nuweže pri klebona. Cze kiek tiek pramokusi wajkieli tiewaj nuweże pri Magdeburga Erciwiskupa wardu Adalberta, kurs prijemes jaunikajti dirmawoje ir dawe jam sawa wardą Adalbertas. Wajtiekus par deszimti metu besimokidamas gan moksłusi paszoka ir sugriża i Libicza dwarę tiewa sawa. Atrada jau tęn palajdotę ir galeje buti ponu. Jaunumene pri jo szarpawa, auksztos kilmies paneles, juomi nebajdies, nes tare wesęnt ji moteri. Szis tecziaus su pariedku neskubindamos, pradieje su draugajs medioli, wakarines kielti o kartajs ir nepadorej pasikulti. Toks jaunikajte elgimos nepatika motinaj, todieł każikumet ji bauzdama tare „atmink sunau jog esi apżadietas i stoną dwasiszką! Tie żodej Strzezisławas dikterieje i szirdi Wajtinkaus, nuluda ir neużiłga nuważiawa i Pragas miesta pas sawa giminajti Dytmarą Pragas wiskupą.

Kad pasisakie kunegu buli noris, wiskupas spierej paszwęnte aną pirmu i klerikus, paskiaus i kunegus. S. Wojtiekuj bażniczioj Szwęntoj bebruzdąnt smagiej isirga wiskupas Dytmaras: priesz pat smerti pradieje didej wajtoti ir sakiti, aj nełajme jog nebuwau kajp rejkięnt wiskupu! dienas mana praslinka nebiera pakutaj łajka. Kunas mana supus, o kam teks piningaj surinkti? Nełajme mana jogiej noriejau buti paauksztintu, jeszkojau linksmibiu par ąmżi mana. Jog nesakiau pamoksłu, newediau awelu mana ąnt giera. Dabar ąmżinaj to gajlesiuos, sztaj welnej plesz duszę mana o bajsus smertis ati— daris mąn ąmżina pragarą! Kąn pasakies numire. Tie żodej mirsztąnte wiskupa bajsej sukrutina szirdi jauna Wajtiekaus; todieł riżos butinaj atmajniti giwenimą sawa.

Pasirinkus Dytmaruj palika paskirtu i piemenis S. Wajtiekus. Pagał paprote deszimtoje amżiaus naujus wokitiu kraszta wiskupus, turieje patwirtinti Ciecorius; todiel Bolesławas II. Czeku kunegajksztis pasiunte i Weronas miesta kuremi tuokart buwa Ottonas II. Ciecorius. Tas naui wiskupą kajpo sawa giminajti małonej prijeme ir patwirtina o Wigilis Moguncios Erciwiskupas su dąm pawiskupęm paszwęnte i wiskupus.

S. Wajtiekus isz prigimima buwa linksmus ir giebąns juokuoti; bet wiskupu tapes pamete butinaj juokawima. Pełną sawa padalije i kietures dalis; pirmą pawede palajsimuj ir papuoszimuj bażnicziu, ąntrą parmajtinimuj kanauniku sawa, tretę paszałpaj neturtingu, kietwirtą sawa majtnastij.

Dwileką ubagu it apasztołu kas diena swadina pri sawa stała ir pats jams tarnawa. Zinoje wisus namus plikiu, kurius uż wis nakti pagał apłąnkidamas, szelpe kajp imanidamas. Gulemoje kamaroj dieł buwima buwa grażej patijsta łowa, bet S. Wajtiekus łajkie ję tiktaj dieł żmonistas ir padoruma, o pats paprastaj guleje ąnt plikomis grindiemis, plitą po gałwą pasibrukies. Par kiauras dienas bruzde, rasze, kłause atejnąncziu, spręnde iwajrius rejkałus o didej retaj teje pawajksztioti. Kartajs tiktaj łaukus siejęnt eje i dirwas ir su sawa ranku jawus sieje.

Czeku wiskupistes giwentojej nu amżinatilsi wiskupa Dytmara maż te priwejzamis, buwa suwisu pąsilejdi: daug dar tebibuwa pagonu, katalikaj palejstuwawa, musze smertiop kits kita, nepasnikawa, szwęntiu newejzieje ir wajkus sawa pardawinieje żidams. Kunegaj nesuwalditi, wede moteris, giere, wiskupa uż nieka skajte nekłause, prikalbinieje ponus uż wis didziuna Wrszowca kad wiskupuj priesztarautu, jo neapweżietu ir stejgtumes ji iszmesti. S. Wajtiekus igawes tokię wiskupistę taries wejkiej patajsisis par sawa gierą giwenima, bet apsigaudina. Aweles jo nie trupute ne metawojes. Kąn regiedamas S. Wajtiekus kajpo jaunas pritruka wejkiej kąntribes, iszsimane pamesti awiniczę sawa ir ważiuoti i Wałaku żiamę.

Tuotarpu nesitikietaj ateje pri jo Strokwacy zókanikas, brolis kunegajkszte Bolesława II. kurem S. Wajtiekus tare „pats Wieszpats Diewas tamstą atnesze pri manęs, noriu ważiuoti i Wałaku żiamę, tamstą paliksiu sawa wietoj, kajpo brolis kunegajkszte bene suwaldisi gieresnej atkakles aweles mana.“ Zokanikas neprijeme tos wieresnibes, tecziaus Szwęntas pametės wiskupistę iszwaźiawa.

Rimi ilinda i Benediktinu klosztoriu ir tape zokaniku. Pardietinis klosztoriaus jam sakie „Oj tie— wali negieraj daraj, nerejkieje mesti nors nedoru awelu sawa, tamsta turi sieti be gała, o wajsiu ir brąndą Wisszpats iłgajniu sutejks.“ S. Wajtiekus tecziaus negriża.

Czekaj wiskupa pasilgię nulejda pasiuntini i Rima ir melde Popieżiaus Jona XV. kad sugrąnżintu jams S. Wajtieku. Tiewas Szwęntasis tujaus ji prispire kad grisztu o szis metusi 994, ir sugriża. Woz i Czeku żiamę iważiawes szwęnta diena atrada żmoniu piłną turgą o bażniczę tusztę. Taj regiedamas tare „ar tataj tejp aweles mana metawojes?“ I Pragą parwikies mokie żmones ir kiek stengdamas wede ąnt giera; tecziaus pełna dwasiszka neregieje.

Deszimtami amżiej szioks buwa istatimas: kożnus didis griesznikas galeje sprukti i bażniczę ir melsti pakutas. Tejp baźniczioj pasislepuse nieks nebgaleje westi łaukon ir karoti.

Pragoj wiena motriszkie par silpnibę kuna swetmoteristes dasilejdusi, iszoka i bażniczę, grobe uż kiertę ałtoriaus ir didej werkdama prasze pakutas. S. Wajtiekus anaj ir użdawe. Bet wiras nieka newejziedamas isiłauże su buriu żmoniu i bażniczę iszwiłka moteri sawa łaukon ir i szmotelus sukapoje. Isz tos priżasties didej nuluda S. Wajtiekus ir ąntra atwei riżos pamesti sawa wiskupistę.

Neiłgaj tetrukies S. Wajtiekus Czekusi 995 metusi wieł iszkielawa Rimon. Bet iszgirdes Wingru żiames waldimierą kunegajkszti Giejzą su wisu gimini i Kristu itikiejus nuważiawa i Ostrzyhowią. Cze nu kunegajkszte didej żmoniszkaj priimtas padirmawoje jo sunu Staponą ir mokie żmones. Wingraj su didziausiu noru jo kłause, wirta i katalikus ir state bażniczes. Tecziaus szis nie metu ne patrukies, lejdos tolaus lig Wałaku źiames ir wieł pasislepe Benediktinu klosztoriej. Tuotarpu Moguncios Erciwiskupas nulejda rasztą pas Popieżiu mełzdamas kad lijptu S. Wajtiekuj griszti i Czekus.

S. Wajtiekuj dar tebesant Rimi Wrszawcaj giminies Sławniku neprietelej użpuole ju dwarą ir norieje wisus iszmuszti. Wienok szij suskuba i bażniczę susprukti. Wrszawskiej nenoriedamis bażniczes su krauje pralijmu tepti, iszmasina priżadajs Sławnikus łaukon: o woz iszejusius użmusze. Ne maż tejpogi bajoru, motriszkuju ir wajku iszterioje. Paskiaus sudegina Sławniku dwarą Libiczą ir wisą jo walstiu su ugni isznowije. S. Wajtiekus par Wokitiu żiamę ważiuodamas iszgirda apej tus ermiderius ir neb norieje i Czekus begriszti. Lanku żiamiej tuokart karalawa Bolesławas I. wadinamas chrobry arba narsus, pri to riżos wikti Szwęntas. Par Szląnska beważiodamas apsigule pri żmogaus artoje pagonies.

Ukinika to sirga duktie jan paugusi: S. Wajtiekus, żadieje anaj swejkatą biłi tiktaj namiszkiej i Krislu itikietu. Tęms nelikięnt eje Szwęntas pri łowas, jeme uź rąnką mergielej ir tare „Wardon

Wieszpaties Jezaus isakau tau kad kiałtumis ir butumi swejku“. Woz taj isztare mergajte kieles swejku swejka. Prasidziugi tiewaj beregięnt itikieje i Kristu. Garsas stebukła tujaus paskida tarp żmoniu, susieje buris ir atnesze ligonis, kurius szis iszgides pasakie pamoksła ir ne maź pagonu i katalikus parwerte.

Tolaus lejdos i Krokawą, cze małonej priimtas sakie pamoksłus widuo miesta łauki, nes kłausitojej bażniczioj netiłpa. Ne maż tejpogi ligonu iszgide.

Pabuwa cze gan iłgaj o gali 996 metu lejdos i Gniezna.

Cze igawa Erciwiskupa Moguncios grometą raginąntę kad grisztu i Pragą: nebsumanidamas ko bedariti iszlejda pasiuntinius i Pragą, kad pakłaustu ar nories Czekaj priimti sawa wiskupą? Tie nukielawi kad pakłause, Pragas giwentojej atsakie „nieks cze nełauk Wajtieka, mes netikiem jo diewobajmingumuj, is nor griszti ne diełto kad mamis mokitu, bet kad atmonitu użmuszusęms jo brolus“. Tokie atsakima sułaukies S. Wajtiekus tare „Garbie Diewuj, luosus esmi jau na Czeku nieks nebgales manęs raginti kad pri ju griszczio.

Buwa tuokart nesenej mires Robertas Gniezna Erciwiskupas, Karalus Bolesławas melde S. Wajtiekaus kad butu jo wietoj; bet szis to nenorieje ir sakies giejdąns tikt apsakinieti żmoniems żodi Diewa.

Kajpogi wajkszczioje po wisa karalistę, mokie żmones ir apkrikszlije Łanku żiames pagoni Goraju su jo sunu Rodogostu. Bet tuo nekąnkindamos kieletą draugu priskires Wisłu pagał nuplaukie i Prusus. Giwentojej to kraszta tebibuwa iny pagonis. Netolij nu juras iszsiedusius apnsztołus, pamate żwejej ir stebiejos, o wienas dawe S. Wajtiekuj su menti par nugarą ir tare „sakikiet kas este ir ko cze atejot?“ S. Wajtiekus atsakie „esma katalikaj, norem jumis isz nagu welne iszpleszti.“ Tare żwejej „warkszalej nieka cze nepeszet, kielaukiet tolaus ar namon griszkiet.

Taj girdiedamas S. Wajtiekus su Radzinu ir Benediktu draugajs sawa sieda i walti ir tolaus juru pagał płaukie.

Iszsiedes neparlolij nu miesta Rus kuremi giwena auksztiausis kunegas Prusu Krivve Kriwejto, jeszkoje żmoniu. Atrades butą ieje pri żmogus ir dajlej parnakwoje. Rita meta i łaukus iszei, sukrowe małką akmenu ir łajkie miszes. Iszsigirda apej tokius swetius kunegaj pagonu ir buriej pri apasztołu ateje. Wienas uż kitus narsesnis, gał buti pagonu kunegas wardu Syggas pradieje szaukti „Zinom ko jus giejdat, girdam wisur dauginąntes kriksztionis, noret ir mums tąn wierą ant mesti, musu diewas isznowiti paskiaus ir patius i wergus apwersti. Nerejk mums to wisa tujaus nieszinkieties isz musu żiames ar jumis użmuszma! Szims nesuskubus kielanti Syggas pirmas parszawa krutinę S. Wajtiekaus su wiliczi, paskiaus dar septines wiliczes i jo kuna ismegina. Tejp S. Wajtiekus woz pęnkies dienas Prususi tepabuwes ir niewienn neapkriksztijes metusi 997 Kowa 23 dienoj padieje gałwa sawa uż Kristu Jezu. Jo draugus pagonis i kalini idieje.

Iszsigirdes apej taj Lanku karalus Bolesławas didej nuluda, riżos parweżinti kuną S. Wajtiekaus i Lanku żiamę ir iszlejda i Prusus pasiuntini. Prusaj kuna rejkałaujęnt iszsigirdi tare „ar matot kataliku Diewą użmusziem, neduosma jo kuna wełtuo. Negut tuokart gaus kad atnesz mums tiek sidabra kiek swer numirielis. Bet sztaj stebukłas: kunas buwa par pasnikus iszdziuwes, łabaj lęnguos. Karalus dawe atswara sidabra, bet musu susiedaj nedaug naudas tegawa.

Kuna Szwęnta Karalus pirmu parweżina i miestą Trzemeszna, o paskiaus i Gniezna: karai tebier ir lig sziolej. Żmones lig szios dienos ne maż datir stebukłu par użtarima S. Wajtiekaus. Teguł bus szłowe Wieszpatem garbingam szwęntusi sawa. Amen.

Wasere 18 dienoj. Giwenimas S. Melanies buwuses szioj pasaulej gali tretioje ąmżiaus.

Tarp kitu Szwęntu Poniu isz kuriu giwenima gał uż wis motriszkoses imti pawejzdą skajtos ir ta S. Melania, kurios darbus cze surasziau; łaj tada skajta su atidi o atras dwasiszką dieł sawęs naudą. Didej senoj gadinioj ues dar po ateima Kristaus Wieszpaties tretemij ąmżiej giwena Rimi Ponas.

Turieje is didins walstius, ne maż dwaru ir apstej piningu o wiena tiktaj iszbleszkusę dukterį, kurej pri kriszta S. teka wardas Melania. Mergiele ta paugusi nie trupute ne linka ąnt moteristes: tiewaj wienok neturiedamis kam palikti pełna sawa, bepartrukie prikalbinieje kad lekielu. Pakłusni duktie nenoriedama tiewu żuditi pasisakie tekiesęnli ir isztekieje uż turtingą jaunikajti wardu Apenieną.

Woz po szluba Melania pradieje melsti wira sawa kad giwentu su anu butinoj czistaloj it brolis su seseri. Szis to nenorieje ir sakie „kas bus Melania, tiewaj wedu suriede kad pasidziauktu su wedams wajkajs, o mudu terlodamos su tu czistatu ir patiudu nej szejp nej tejp giwenswa ir gimditojus nuludinswa; gieriaus pałukiekiau, kad wajku sułaukswa ir pasenterieswa, galeswa tarnauti Wieszpatem czistaloj.

Po tokie pasznekiesne giwena moteristiej priderąntej ir sulaukie dukteries. Tuokart Melania wieł pradieje goktioti czistatas: bet wiras atsakie pałukiek motin dar noriu sunaus.

Itgajniu ir to sułaukie: bet sugriuwusi Melania didej isirga o gimes wajkielis tujaus numire. Ne gana to pasirinka ir pirmutine duktie. Kąn regiedama Apenianiene tare „argi ne mataj tiewaj jog tokie ira wale Wieszpaties, kad wajku neturietuwiau? Szis atsakie „o kur dieswa turtus sawa?“ Szi tare: parduoswa, iszdaliswa piningus plikiems o sau maż kąn palikswa.

Tejp susitarusiu riżos czistatoj giwenti. Melania tuokart woz dwideszimtus melus ąmżiaus sawa eje, Apenianus dwideszimti kietwirtus: tami augumi ne pigu stsieje łajkiti czistatą dar moteristiej; tecziaus turiejos it girias tworos. Moters uż wis pratina wirą sawa gawieti, aszutinę neszioti, nebuwoti draugistiesi żmoniu.

Dieł tikima szem netika tie kuna prispaudimaj, wienok pasidawes kartą sawa jaunaj moterij, turieje neszti jos junga tolaus ir pradieje pardawoti turtus. Beregięnt iszsigirda apej taj uoszwis, pawadina abudu pri sawęs ir tare „kąn taj iszsimanietau klejsti turtus, kurius judąms tiewaj be kriwidas artima surinka? Sziuodu nebimanidamu kajp tejsinties, żadieje daugiaus nebipardawoti. Ne użiłga mire tiewas Melanias: tuokart sziuodu łuosu tapusiu pardawinieje dwarus turemus Iszpanioj ir Aprikoj, su piningajs majtinti daugibę łuoszu, akłu, łabaj wajkuolu plikiu ir t. t. Kąn regiedamas brolis Apeniana Sewerus, supika ir tare „tuodu pusgalwiu iszklejs turtus giminies mana, negalu asz snausti. Taj pasakies użgrobe kieletą dwaru Apeniana ir kietina wisus paglemzti. Sziuodu regiedamu Sewerą nejuokojęnt, pripuoles ciecorienes wardu Werynos, kuri neblejda Seweruj swetimu turtu kuszinti. Uż turtus pirkiejej priweże sziaodum bajmę piningu su kurejs skrines pripile. Wiena dwara pajuriej rioksąnte ties kuriuo buwa grażiausi darżaj, prudu prudaj su żuwiemis, sałas, gauje gistąntiu pauksztiu, miszkaj mediokles ir tejp tolaus. Gajłu buwa anuodum tąn parduoti, wienok neużiłga nenorą it pagundinimą pargalejusiu; pardawe. Suosli apej turtus nusikratiusiu, padorej giwena. Daugieł żmoniu anuodu uż apłamiu turieje ir sakie bekokie rejkala klejdąnt nupelnitus par tiewą turtus, bet paskiaus suprata iszmintingaj dariusia; nes neużiłga użeje Wałaku żiamę Gotaj, griowe Rima ciecoristę, plesze turtus, daugibę didziunu iszmusze ir użgrobe ju walstius. Tęms patęms teka ir dwaraj par Melanią parduoti.

Piningaj jos płuda pagalaus i atstes żiames: daug ju nusiunte bażniczioms ir klosztorems esantęms Aprikoj, Egipti, Palestinoj, Mezopotamioj, Syrioj ir Penicioj. Kartajs użpirkusi gierus łopus żiames, dowinoje klosztorems — bażniczes sn brangiejs drabużejs apdowinoti giebieje. Gotams Wałakusi woluojęntes Melania su sawa wiru ir motinu lejdos i Sycylią kami apłąukie Wiskupa S. Pauliną sawa spawiedniką, paskiaus płaukie Aprikon. Miesti Tagastoj buwa didej isakus pamoksłus kunegas Alpinus: ties jo klebonii Melania pastati du klosztoriu, wieną wiriszkuju kuremi patalpina 80 zokaniku, ąntrą motriszkuju i kuri sukisza 130 mergajtiu — abudu su turtajs apwejziejusi lejdos i Kartagina kami septinerius metus patruka.

Pati elgies it uoli miniczka, kas ąntrą diena te walgie o kartajs woz penktoj dienoj kan norint użkanda. Nakties buwiej ąnt plikomis grindiemis guledama, woz dwi adini użsnuda o par likusii łajką meldies, kłupoje, duksawa ir mislije apej dąngą.

Daugieł ir kitu mergielu pratina tejp giwenti: noręntes jos pawejksłą sekti su sawa duonu majtina; todieł ir ne truka dawatkielu pri jos kimbąntiu it musu pri medaus. Bet nekurios negaledamas bada iszturieti, atsikąnda ir spudina szalęn nu S. Melanies.

Lejdos dar Egipton: Aleksandrios miesti apłąnkie S. Cyriłu patriarką ir nuwika Jerozolimon. Cze prisimełdusi kiek tinkama pirka namus i kurius ne węn wira su motinu bet ir ne maż kitu diewobajmingu żmoniu ilejda. Sena motina kiełoniu neiszturiejusi, numire: Melania padorej su misziomis ję pałajdojusi ważiawa i auksztąi Egiptą prisistebieti giwenimuj pustelniku kuriu tęn łabaj daug buwa, bet wieł sugriża ir giwena Jerozolimoj.

Istejgie klosztoriu mergielu ir prijeme ju dewines deszimtis, dawe joms istatimus ir majtina. Pati ju pardietini buti nenorieje, nes sakies newerta esanti priwejzieli mergieles wira turiedama. Tecziaus kajp imanidama ragina jes idant miletu Wieszpati Diewą, niekumet nebartumes, ne kiwotumes, miletu kita kitą, sergąntes głobtu ir priwejzietu, padorej elgtumes ir saugotumes pagalaus mażiause grieka. Tie parspieimaj smega i jaunu miniczku galwą ir padare jes woz ne szwęntomis.

Tęn pat Jeruzolimoj mire Apenianus: Melania sukwijte daugieł kunegu su zokanikajs, kurie gan iłgaj pasimeldi uż duszę ąmżinatilsi Apeniana dajlej jo kuna palajdoje. Melania wiena palikusi dar istejgie klosztoriu wiriszkiesęms ir su turtajs apdowinoje.

Rimi buwa palikies didżiunas, tikras diede Melanies wardu Woluzyanus pagonis: kuri Ciecorius Rima nusiunte pas Teodora ciecoriu Konstantinopolaus. Atwikies i tąn miestą Woluzyanus nurasze pas Melanią Jerozolimon mełzdamas idant tejktumes pri jo atważiuoli. Melania noriedama jo duszę gielbieti ir nuważiawa. Malonej priimta patoł truka Konstantinopolej, pakoł Woluzyana i katalikus ne parwerte. Tąn pati didżiuna S. Augustinas Iponas wiskupas kartkarliems smejgies iszmokiti wieros ir apkriksztili, wienok tas nekłause. O sztaj szwęnta Poni daugiaus darode ne kajp garsingas daktaras bażniczes S. Oj motriszkoses uż wis motinas! jus daugieł giera dieł wieros galet padarili, jusu bałsas małonus tiesiau paklun i szirdis wajku o neretaj ir paugusiu wiriszku, numanikiet taj ir wejziekiet idant wisur ir wisumet wierą kataliku płatintumet, be kurios nieks negał buti iszganitu.

S. Melania iszganingą darbą nudirbusi linksma sugriża Jerozolimon, dar pateka gan iłgaj, ąnt gała susirgusi prijeme Szwęntus Sakramęntus ir padorej numire. Kuna jos kąjpo didios gieradiejkas zokanikaj su iszkilmi pałajdoje, o dusze karalaus par ąmżiu ąmżius dąnguoje. Amen.

Wasere 1. dienoj. Giwenimas S. Ignaciaus mokitine S. Jona Apasztoła apraszitas par S. Jeronimą, daktara baźniczes S.

Senowes rasztinikaj saka tąn S. Ignaciu apej kuri cze pradedu rasziti, gimus żidu żiamiej tuokart, kad Wieszpats Jezus wajkszcziodamas po tąn krasztą mokie żmones. Zinom isz Ewanelios jog Wieszpats każikumet pawadinęs sawiep wajką tare mokitiniems sawa „użtikra sakau jums jej neparsimajniste ir ne tapste kajpo mażutelej, neiejste karalistien danqaus.“ (Mat. 18.)

Senolu padawimas twirtęn pawadintu wajku buwus tąn S. Ignaciu, kurs kudikistiej skajtiti pramokitas prikluwa jaunitelis pri S. Jona Apasztoła, tape jo mokitinin ir auksztaj paszoka newęn moksli dwasiszkami, bet ir bajmiej Wieszpaties Diewa. Draugi su tuomi Apasztołu nukielawes Antiokion, iłgaj ten patruka ir istoje i kunegas.

S. Petras buwa pirmu Antiokios wiskupu, jam tolaus Ewanelią apsakinieti iszejus pakieltu buwa i Antiokios wiskupus S. Ewodius o tam pasirinkus paskirtu palika i jo wietą S. Ignacius. Auksztu wirsiiniku bażniczes tapes juoba dar pradieje elgties diewobajmingiesnej ir stebukłus dariti.

Isz łupu jo tegaleje girdieti patins tiktaj diewobajmingus żodius, diełto laj ir pramine ji żmonos theophoros arba Diewa nesziotojas. Wardas jo tape garsingu ne węn tarp kataliku bet ir tarpo pagonu. Zodziu sakąnt wisokiu wieru żmones iwajriusi rejkałusi sawa pas ji patarmes ir sugłobima jeszkoje. Ligonis sawa pas ji nesze kad użdiedamas rąnkas sawa iszgiditu. Szis ir gide.

Metusi po użgimima Kristaus Wieszpaties 107 Rima Ciecorius Trajanus pamuszes Dakus traukte priesz Partu Karalu. Atkielawes Antiokion prijeme daugieł kunegajksztiu ir pakwiete tąn S. Ignaciu. Tujaus kłause ar tu esi Ignacius neprietelus diewajtiu musu? Szwęntas atsakie ..asz esmi to miesta kataliku wiskupu? Tare Ciecorius „diełko tawi wadęn Diewą nesziojęntiu?“ Wiskupas atsakie „kiekwienas katalikas gal tuo wardu wadinties, nes Wieszpati sawiep neszio.“ Tare Ciecorius „ejdamas kariauti rejkalauju diewu milestas idant mąn padietu, padarik ir tu jams apieras.“ Atsakie S. Ignacius „Swiesiausis poni lijpk kąn tinkamas tujaus padarisiu, bet nej wieros kataliku pamesiu nej diewajtems kurie ira szmiekłomis apierawosiu.“ Tare Ciecorius: żinau atkaklibę jusu, busi nuwestas Rimon kad tawi medes pauksztej sułamintu. S. Ignacius linkterieje su galwu ir iszeje łaukon o żalnierej tujaus sugrobusis apkała ir paswadina kaliniej. Nu sena jau noriejes S. Ignacius kraui uż Wieszpaties wierą pralijti, links— maj neszioje gielżinius ir to tikt nugąnstawa kad kas nekluditu jam palikti muczelniku.

Isz Antiokios Rimon łabaj guwej butu galei nuweżti S. Ignaciu su łajwu juru pagał: tecziaus tejp nedaridami paskire deszimti nedoru żalnieriu ir lijpe wariti żiami pagał piesti seną wiskupą. Kielaudamas Szwęntas didej troszka buti muczelniku ir nugąnstawa idant Rima katalikaj nepariszkaditu jam gałwą padieti uż wierą kataliku; todieł nulejda pas giwentojus Rima grometą, kurioj randam szius żodżius „Surisztas Jezu Kristi, tikiuos su jumis pasimatisis, jej wale Diewa bus idant ligi gała paliktio muczelniku. Dabar tejp mąn kłojes kajp noriu idant tiktaj tos milestas dastoczio ir gautio dali be kluties; nes nugąnstauju mejles jusu idant ne daritu mąn kriwidas. Jus wejkiej gałet daroditi ko noret, bet man sunku pri Wieszpaties pakluti jej nedalejstumet (mukas kięntieti.) Kita łajka dieł igiima Wieszpaties Diewa nebgausiu. Ne milekiet kuna mana, bet dalejskiet kad butio apierawotu, sztaj sutajsitas jau ira ałtorius, asz su noru mirsztu uż Kristu, tiktaj jus mąn nekludikiet. Te nedara mąn iszkadas mejle jusu, łaj prarin mani bestijes. Kwietejs Wieszpaties esmi, su dantimis bestiju bajsiu sumałtas idant tapczio grinu duonu Kristaus... Isz Syrios lig Rima ejdamas grumuos su bestijomis żiami pagał ir juru. Diena ir nakti surisztas. Apsukuo manęs ira deszimtis lampartu (biauriu żwieriu) żalnieriu, kuręms kad gieraj daraj randas nedoresnejs, bet asz kriwidiimas jemu isz ju mokslą. Troksztu kad atraszczio bestijes pasitajsiuses mani prariti, kures kibinsiu idant grejcziaus mani sudraskitu. Kad kartajs ir manęs ne aplenktu kajp kitu muczelniku. Dowinokiet brolej, żinau kas mąn ira naudingu. Dabar pradedu buti Kristaus mokitiniu idant Jezu Kristu igiczio. Ugnis, kriżius, beslijes. sukapoimas, łaużimas kaułu, atkirtimas sanariu, sutrinimas wisa kuna ir kitas bajsiauses mukas te atejn ąnt manęs; bili tiktaj Kristu turieczio. Kąn asz datirtio giera, gawes karalistes wisos pasaules? Gieresnis ira diel manęs smertis Kristusi. To man rejk kurs uż mani numire.“

Ątwestas i miestą Smirną paswejkina sawa draugą S. Polikarpą wiskupa, kurem pawede sawa Antiokios awiniczę. Rasze daugieł kitu grometu kures nusiunte iwajrioms bażniczioms.

Rimon atejus żalnierej atidawe raszta Ciecoriaus waldimieruj miesta, tas aprinkies dieną, kurioj S. Ignacius lurieje numirti, apskielbe wisam Rimuj. Taj dienaj atejus, daugibe żmoniu susirinka prisi— stebieti kajp lawaj draskis seną Syrios wiskupą. S. Ignacius iwestas i apskritą darżą paregieje daugibe żmoniu be żiopsąntiu uż aptwaru ir sakie „Rimionis netarkiet mani cze atwedus uż kokius nor griekus. nieka pikta nepadariau, praris tecziaus mani bestijes diełto kad pakluczio pri Diewa mana kuri karsztaj milu. Jam taj besakant tarnaj iszlejda ałkanus lawus kurie ąnt seni suszoki, tujaus pawerte, sudraskie, wisą mejsą prarije woz stąmbiusius kaułus apgraużtus bepalika. Tus katalikaj paskiaus surąnkioi, nuneszina kajpo brąngiausius pałajkus i Antiokią. O grina ir szwęnta muczelnika dusze pakluwa i rankas Wieszpaties, kurem łaj bun garbie szwęntusi Jo par ąmżius. Amen.

Muczelnikaj Ęngliku żiamiej.

Nu użgimima Kristaus Wieszpaties szeszioliktami amżiej Saksonios żiamiej kiła kunegas karmelita wadinamas Martinas Luderis, kurs pametes zokaną wede moleri miniczką, paniekina wieru szwęntu kataliku ir giwena kajpo bediewis. Tas jo darbas patika daugiem kunegajksztiu, kurie su sawa galibi ji sugłobe tejp, jogiej niekokie wiresnibe jo patajsiti neb galeje. Wokitęms paskuo Ludere ejnąnt Ęnglikaj stiprej turiejos wieros kataliku, nes ju Karalus Enrikas aszmas ne węn nauje moksła neprijeme, bet dar pats kningą parasze kurioj darode jogiej wienas tiera kataliku tikieimas galis żmogu iszganiti. Tiewas Szwęntasis uż taj ji pagire ir pramine ji Apginieju wieros.

Bet ne użiłga tas pats Karalus panijkies sawa moteri Kotriną Iszpanios karałajtę, pamileje panelę wardu Ona Boleną ir melde Popieżiaus kad parskires su Kotrinu dalejstu westi Oną. Tiewas Szwęntasis matidamas jo moleristę esęnt pagał istatimu bażniczes S. padaritu, nedalejda pawarili szalęn Kotrinos. Supikies uż taj Karalus pats sawa galibi pragine Kotriną, jeme szlubą su Onu ir nebkłause gałwos bażniczes kataliku. Dar metusi 1535, surinkies ponibę pasisakie esus Ąnglios popieżiu, użdraude rejkalusi dwasiszkusi szaukties pas Tiewę szwęntai ir kielina wisus pats nuspręnsti. Tam Enrika pariedimuj priesztarawa daugieł senatoriu ir wisi wiskupaj su kunegajs. Dar wienas wiskupas Jonas Fiserus parasze nauję kningą kurioj darode Wieszpati Jezu S. Petrą su jo ipiedinejs pakiełus i gałwas bażniczes sawa. Apmaudingas Karalus paswadina wiskupą i kalini o Popieżius apej taj pajutes pakiele aną i Kardynołus. Isz tos priżasties dar didesnej itużes karalus lijpe wiskupa Jona nukirsti gałwę. Szwęntas senis isz miesta wedamas giedoje giesmę Tawi Diewi garbinam o budelis iszbruzdines nukirta ir pamowe gałwą ąnt ragotines. Bet paskiaus gałwaj nej juoduojęnt. nej punant, o żmoniu kruwaj stebąntes ikase gilij i żiamę. Tejp smertiu muczelniku pabęngie ąmżi sawa diewobajmingas wiskupas Jonas.

Toj patioj gadiniej giwena Londona miesti szejp jau żmogus bet auksztas wirszinikas Tamoszius Morus: kurs ligi dali kajpo nenoris pripażinti karalaus Enrika uż gałwa bażniczes parsiedieje septinerius metus kaliniej. Tiems praslinkus sudes iszwedini isz kaline kłause taridamis „ar iszpażisti nugis musu szwiesiausi karatu uż aukszcziausi wieros wirszinika?“ Szis atsakie „par ąmżi mana kningas skajtidamas to tikraj dasekiau, jogiej Wieszpats Jezus Rima Popieżiuj tan wiresnibę pawede o niekumet to negirdiejau kad skajtitumes aukszcziausiu kunegu szejp jau żmogus.“ Tas jo atsakimas didej nepatika sudiems, todiel ir lijpe budeluj nukirsti jo gałwa. Wedant i wieta korones po du alweju użbiega kieti Tamosziaus duktie Magriete, bucziawa ir alpuluodama sakie su Diewu. Szis tecziaus nietrupute newerkdamas eje, isztęnse sprąndą ir buwa nukirsiu. Gałwą jo pirmu iszwirina, paskiaus ęnt ragotines pamowe.

Ne użiłga Karalus użdraude wisęms Ąnglioj giwenantęms iszpażinti Popieżiu uż gałwą bażniczes S: dar użsakie jogiej kożnus tami daliki jo nekłausus, bus smertiu korotas. Tiesa pasakius nieks nekłause to isakima Karalaus, bet susitaupi łaukie praejnąnt taj audraj. Tuotarpu kieturi Kapucinaj S. Pranciszkaus zokanikaj: Jonas Houtonas, Robertas Laureus, Augustinas Websteras klosztoriu pardietinej ir mokitas Reginaldus iszsitare ne pripażistąntis karalaus uż gałwą bażniczes. Każikam apej taj daneszus, wiresnibe tujaus idieje jus i dibkas. Iłgaj kaliniej siediejusius, sudes Kartkarliems jus pawadindamis, smejgies prikalbieti kad kłausitu Karalaus, o matidamis kunegu nekaltibę, nenorieje ju suditi. Bet kad aukszta wiresnibe jams użsakie jogiej nesudidamis patis gałwu nustos, apsudije ęnt bajsiause smerte.

Budelis igawes muczelnikus i sawa naga tare ,,tiewalej nepikiet ąnt manęs uż wis taj kęn jums darisiu, asz turiu iszpildili prisakima wiresnibes, nes esmi budelu“ Szij atsakie „dirbk sawą darbą nie trupute ąnt tawęs nerugosma.“ Tujaus szis pajemes kietweres ragies pagulde i kożnas po wieną zokaniką prirajszioje ir weże par miestą it parszus i turgą. Po kartuwiemis apsistojes wisupirmu atrisza Londona gwardioną Jonu Houtona pałajpina i kartuwes ir apsistoje. Tulid wirszinikas wardu karalaus tare „Szwiesiausis ponas dowinos jums giwibę, tiktaj iszpażinkiet ji uż gałwą Ęngliku bażniczes.“ Zokanikaj atsakie „norietumem kłausiti karalaus, bet sumene mums isakie juoba kłausiti Diewa kajp żmoniu; todieł darikiet su mamis kąn tinkamis, neatstosma tecziaus istatimu bażniczes S., tiktaj susimilkiet ant brolu musu klosztoriusi palikusiu.“ Tejp atsakius tujaus budelis Joną pakore, bet dar nenumirus papiowe wirwę o muczelnikas bimt nukrita. Po wałandos atsigawusi budelis wiel pririsza pri ragiu, atpiowe wiriszka teszmini, parskriode piłwą, isztraukies grobus swijde i ugni ąnt pardure szirdi o zokanikas numire. Ne gana to, budelis sukapoje i kietures dalis kuną ir atkirta gałwą. Paskiaus tris likusius zokanikus tejpat nugałabije. Niewienas tecziaus ne werkie: dabar parspieje apsukuo slowęnczius idant diewobajmingaj giwentu, karalaus ir wisokios wiresnibes patolej kłausitu, pakolej tas nieka nelijp wieraj priszinga.

Metusi 1535 Giegużies 4. dienoj tejpat palika nużuditas szejpjau kunegas Jonas Hojlus. Tie wisi darode jogiej gieresni ira sopulingu smercziu mirti, nekajp atstoti nu moksła bażniczies kataliku.

Karalaus dwariszkiej dar nesoti iszwarwinta krauje muczelniku, licziomis nuei klosztorien Kartuzu zokaniku Londoni, pradieje ticzioties isz Popieżiaus ir kataliku wieros. Kunegaj: Undrikas Middelmore. Wilelmas isz Mewes ir Sebestionas Nendegare, negaledamis iszkięntieti, pradieje spirties ir stigawoti jogiej Popieżius tur buli sawa wietoj, o kataliku bażnicze palikti cielibiej. Dwariszkiej klosztoriu aplejdusis, tujaus pranesze wiresnibej ir pasakie minawotus zokanikus prisztaraujęnt istatimuj karalaus. Enrikuj VIII lijpąnt 1535 metusi Birzele 16 dienoj, wirszinikaj sujeme wisus kieluris ir kaliniej paswadina. Paskiaus ligi dali kajp pirmusius kore, paskiaus giwus skrode, mejsinieje, isz nukapotu gałwu wire kosina; tecziaus newalgie.

Metusi 1537. deszimti zokaniku Kartuzu, kajpo nekłausąntiu dajktusi wieros karalaus szejp jau wiresnibe iswadina i kalini ir badu wisus nustapina.

Tąn pat meta nedora wiresnibe sugrejbusi Jona Roszera ir Jokuba Waneta abudu Kartuzu, kajpo nekłausęntiu dajktusi wieros karalaus, pakore su lęnciugajs ir patol kunams lejda korulti, pakol warnas ne sulese. Jonas Sloneus zokana S. Augustina siediedamas kaliniej uż wiera, iszgirda bałsą sakąnti „buk stiprus ir nédrowiekies uż tęn wierę mirti kurę iszpażinaj.“ Ne kokie żmogaus nebuwa, todieł muczelnikas paskajte uż bałsą anioła ir be bajmes numire uż wierą.

Jonas Trawersius mokitas Irlandios kunegas; parasze kningę, kurioj darode nesant nej galęnt karalu buti gałwu bażniczes S. Uż taj patrauktas sudon, pasisakie tejp tikęns kajp sawa kningoj padieje. Po tokie apsisakima iłgaj giwas buti nebgaleje: szejp jau wiresnibe ji sugrobusi kore ir żude kajpje kitus. Budelis atkirtes jam deszinę ranką swijde i ugni, ta apswile bet tris pirsztaj su kurejs kningą rasze niekajp nedegie. Par tąn stebukłą Wieszpats Diewas norieje paroditi tejsingaj muczelniką paraszius.

Karalaus tarnaj teinogi buri Bernadinu isz tos patios priżasties kaliniej badu nustapina.

Buwa tuokart auksztas wirszinikas wardu Kromwelus, kurs uż wis ugżdina karalu kad żuditu zokanikus: tąn wisupirmu rąnka Wieszpaties użtika; nes ir jo karalus gałwą nukirtina. Giminie karalaus tejpogi palika subiauriota. Ona Bolena taramoi karalene pagimdiusi dwi dukteri, butinaj norieje sunaus kurs po tiewa karalautu. Negaledama to isz wira sulaukti, pradieje palejstuwauti su dwariszkiejs karalaus: Bretronu, Norejusu ir Westianiu. Bet kad wiena karta użgawa tarnajtę mergielę, ta nuejusi pranesze karaluj. Szis wisumet bajsej nedoras, tujaus lijpę nukirsti gałwas wisu kieturiu dwariszkiu ir patios karalenes. Kan budelis wejkiej padare.

Karalus Enrikas VIII. pirmąje moteri turieje kajp sakiem Kotrinę karalajtę Iszpanios, ąntrą Oną Boleną kurę nukirtina, tretę Semerią każikokię, kietwirtą Ona kunegajksztajtę, penkta Kotrinę sawa brole dukteri, kurios tejpat gałwą nujeme, szesita Kotrinę naszlę su kuri begiwendamas mire. Sosta jo użjeme gimusi isz pirmoses palios, duktie Maria. Ta kajpo tikra katalikie iszlejda isz kaline wiskupus isz pri— żasties wieros paswadintus ir tu kłausidama suriede bażniczes kataliku rejkałus.

Marej bewajki mirus paszoka i karalenes Elż— bieti duktie Onos Bolenas: kuri palinkusi ęnt nekataliku szales, wisupirmu surinka ponibę i sueimą, woz pargaleje katalikus o pargalejusi tujaus iwedę i Ąnglią naujus mokslus Ludere.

Katalikams prieszlaraujęnt iszsiunte i Ąnglią, Irlandyą ir Szkotiją sawa bąmbizus, kurie kajp imanidamis skielbe islalimus wieraj prieszingus. Dar karalene sukisza i kalini wiskupus su kunegajs nenoręntius kataliku wieros pamesti. Wieni isz tu kaliniej iszmire, kitus karaiene bajsiu smercziu nugatabije. Nużuditu skajlos 23 wiskupaj, 13 prałotu, 47 kanaunikaj, 14 Arkidiakonu, 15 pardietiniu studentu, 86 kunegaj, 50 łabaj mokitu kunegu daktarajs wadinamu, zokaniku beskajllaus, 50 Jomilestu arba grapu, 12 didziunu, 43 bajoru, 13 ponu ir naszlu. Tie wisi patwirtina wierę kataliku sawa iszpaźinimu ir łabaj bajsiomis nukomis. Dar i nagus nedoros karalenes pakluwa Jonas Sloreus didziunas: kurs negaledamas iszsiżadieli wieros kataliku buwa iszsprukies i Plandryą. Bet ir cze par nelikielus sugautas ir Ąnglion nuweszlas iszkięntieje wis taj kąn kiti, taj ira: buwa pirmu karias, paskiaus skrostas, mejsinietas, degintas ir i dalis zukapolas.

Kad jau nedora karaiene taries isznajkinsęnti Ąnglioj kataliku wierą, Popieżius pasiunte Irlandion ir Ąnglion kielelę Jezawitu, kurij apsidari kajp szejp jau wiraj wajkszczioje po sodas slaptu. Atkielawi kriksztije wajku s, spawiedoje żmones, miszes łajkie ir dalije Szwęncziausi sakramęntą. Jej kuri Jezawita wiresnibe sugawa tujaus użmusze, tuotarpu kiti ąntpłuda. Tejp użlika szwęnta wiera musu. Lig pat szios dienos Irlandios giwentojej tikrajs ira katalikajs.

Elżbietej nuspindiejus dar nemaż nełajmiu iszkięntieje kalalikaj, iłgajniu wienok ir tas juodas debesis praslinka. Dar daugiaus pasakisiu: ejna gadine kurioj wisos Ąnglios giwentojej parwirs i katalikus; nes tami kraszti kas meta statos daugibe bażnicziu kataliku ir nemaż wisokie paszaukima żmoniu griszti tikrą kataliku wierą. Tejp mażne wisumet atsitink: prispausta wiera alsigiem dar grażesne ne kajp pirmu buwa. Neprietelej wełtuo sziłas je iszgajszinti. Pirmiaus tus giltine pasuks, ne kajp tikieimas tikriausis pragajsz; nes pats Wieszpats Kristus pasakie, jogiej ir wartaj pragara jo nepargales.

Giegužies 3. dienoj. Giwenimas Pałajminta Stanisłowa isz miestele Kazimierczyk wadinama.

Ne par tolij nu sena miesta Krokawas ira miestelis Każimieru wadinamas, kuremi pradioj penkioliktoje ąmżiaus giwena diewobajmingas Motiejus Sołtys su sawa moteri Jedwigi. Wisa ko buwa partekusiu — tas tiktaj anuodum kajte jogiej moteristiej giwendamu wajku neturieje. Użwis Sołtysiene isz tos priżasties isipiłusi, kartkartiems melde Wieszpaties kad sutejktu sunu. Malde tejpogi ubagus ir dides apieras dare bażniczioms.

Iłgajniu iszkłause jos Wieszpats: metusi 1433, giegużies 3 dienoj, pagimde sunu, kurem pri krikszta S. teka wardas Stanisłowas. Sułaukusiu wajka, tikraj ji mileje, o miledamu to wejzieje idant kajpo wienatinis, neiszejtu i wales. Dar tebszwełpęnti Stąnslelę mokie poteru, tąnkiej priwadzioje ir to wejzieje kad butu diewobajmingu. Sunus tu pamoksłu klausidamas auga it gurgżdis ir tejp dajlej elgies jogiej tiewaj ne węn nerejkaława jo barti, bet dar atweju atwejes sakie Wieszpatem acziu uż tejp małoni wajką.

Paugteriejusi Stanislowa atidawe i iszkała kłebona tęn pat Kazimiera miesti, kurioj budamas beregięnt pażina literas iszmoka gieraj skajtiti it żirnius berti. Tiewaj matidamis ji newełtuo duoną wałgąnt, nuweże i Krokawą ir patalpina auksztoj iszkałoj. Jaunikajtis nuwesztas i didi miesta żwalgies it pełutis pirma karta isz urwa iszlindes. Dżiaugies su didejs trobesejs ir su platejs klosztorejs kuriusi daug tuokart giwena diewobajmingu wiru. Tika tejpogi jam grażes bażniczes, kuriosi neretaj buwodamas, pasiżina su Pałajmintu Izajosziu Boneru, Symonu isz Lipnicas Bernadinu, Swiętosławu ir Mikołu Giedrajtiu, kurius wisus paskiaus Tiewas Szwęntasis iszpaźina uż dęngaus giwentojus. Stanisłowas su tokiejs draugaudamas užsidegi mejli Diewa ir tare su S. Augustinu, jej tie gal buli szwęntajs, diełko ne asz? Tejp riźęns tolinos nu jaunumenes galęntios ji papiktinti, czistatą uźłajkie nepažindamas pagalaus niekokiu pagiejdimu, mokies kajp węn rejkięnt ir buwa pawejzdu doribes kitęms mokitinems.

Gan moksłusi paszokies ir Daktaru pramintas neputies, nejgi norieje wiresnibiu. Bet kad kartajs ir nenoręntem tu kas neęntmestu, dwideszimti tretiusi metusi ąmżiaus sawa isloje i zokana kanauniku. Prijeme ji pardietinis wardu Kasparas metusi 1456. Ilindes i klosztoriu dziaugies it wieżis i undeni ilejstas ir sakie „Cze atilsis mana, cze giwensia nes ji iszrinkaus“. Iszsigirdi tiewaj wienatini sunu sawa i zokana istojus kąn nedirba kad ji isztrauktu isz klosztoriaus, tecziaus szis nenorieje iszejti ir spiries it studentelis płakti wedamas.

Naujukistes metusi nors turieje draugu butinaj nemokitu, wienok sawęs didesniu uż jus neskajte, isz sawa moksła neputies, płowe kojes atejnantiu i klosztoriu swetiu, skałbe drabużius zokaniku, szwijte ręndelus klosztoriaus kukniej, tarnawa brolems walgąntęms, szauksztus su toriełkomis mazgoje parspieimu pardietine klaupęns kłause, niewienam neikirieje, maż te kalbieje, po małdu wakarop kałbamu lig pusrites butinaj tileje. Kurem nor zokanikuj susirgus szis tujaus spruka pri pardietine ir melde kad lejstu ligonij tarnauti. Lejdamas tarnawa gieriaus ne kajp kużnas pakalikas.

Prisijkies ąmżinaj zokani buti, asztresni dar pradieje westi giwenimą, daug meldies, skajte, apej Wieszpati mislije ir maż te walgie; todieł taj iszbleszkies it awiżu grudas kioblinieje po klosztoriu. Uż wis gawienej atejus paprastaj użsikandes dienoj karta mieżines sausos duonas o su undeniu atsigieres, buwa stiprus it artojas łasziniu pawalgies. Paszwęnstas i kunegus nekarta pats sawi ragina sakidamas „Stanisłowaj! pakol buwaj szejp jau żmogumi sawa iszganima tewejziejej: bet dabar kunegu tapes turi wisas wałąndas giwenima tawa paszwęnsti iszganimuj artimu; todieł nesnausk, bet szilkies su darbajs ir żodejs westi kitus ąnt giera“.

Neużiłga wiresnibe lijpe jam buti skielbieju żodze Diewa: tąn auksztą paszaukimą pilde su karsztu szirde. Newejzieje to ar tiks żmoniems, ar ji girs ar pejks; bet to żiurieje kad jo pamoksłaj atnesztu gausę naudą dwasiszką kłausitojems.

Pardietinis klosztoriaus matidamas jo karsztą szirdi isakie buti priwejzietoju naujuku arba naujej priimtu i zokana.

P. Stanisłowas par mejlę tujaus tape ju brolu, draugi su jejs gule, draugi kiele, draugie meldies ir draugi wajkszczioje. Moki jus ir priwadioje. Parspieti noriedamas, darbajs sawa rode kajp tur elgties, o parspiedamas juoba melde ne kajp bara.

Mileje draugus sawa ir buwa miłemu, o tejp sugrobes jams uż szirdi wede it piemuo aweles kożnami żinksniej ant giera. Dziaugies wiresnibe toki zokanika gawusi ir wiles ji naujukus szwęntajs padarisęnt. Neigi apsigaudina: nes tij i kunegus isikasi buwa tikrajs larnajs Wieszpaties Diewa ir paszwajtajs zokana kanauniku.

Tejp P. Stanisłowas bruzdamas klosztoriej, kumet tiktaj spieje sieda spawiedoti żmoniu. Cze wieł karszti jo żodej smega i szirdis grieszniku ir wede ant giera. Kiek is papratusiu gierti, palejstuwauti ir pikti patajse; kas iszskajtis? Wagis pagalaus par jo rankas paglęmźtus dajktus newienam sugrąnżina. Ligonis dar jam atlidas ne dawe: kożnas norieje tąn szwęntą kunegą turieti pri smerte. O szis nors naktowidu nors pusniej ar szłapdraboj, wajkszczioje piesti po wisą Krokawas miestą ir szarpawa neszti mirsztąntęms dwasiszką pagalbą.

Kumet węn spiedamas P. Stanisłowas beregięnt szoka melsties. Tarsi dar nekąnkindamos sawa bażniczi kitas łąnkie ir wisur meldies. Uż wis giebieje szauklies pas Wieszpati bażniczioj sawa użtaritojaus S. Stanisłowa Wiskupa ir muczelnika. Toj wiena karta besimełdąntem pasirode S. Stanisłowas ir Szwęncziause Panele kuri tare „dziauguos sunau mana isz tawa małdu, stipruok ligi gała o atrasi didi użmokiesni dąnguoje.“ Po to aprejszkima P. Staanisłowas dar juoba pradieje melsties, gawieti ir płakti sawi su sziksznu.

Kas newert asztrej giwendamas nusilpnieje, nebgaleje sugromulti walgiu, nieks pri szirdies nebeje, iszbleszka it numirielis ąnt gała butinaj isirga. Iłgaj beguledamas każikumet atmine żodzius isztartus par Pranasza wardon Wieszpaties Diewa „kad gausiu łajka ir tejsibes jusu sudisiu.“ Apej tus mislidamas didelej isipile, pradieje dejuoti ir bałsu szaukti. Brolej priwadiodamis jam Wieszpaties miłaszirdistę tilde ji, bet nieka tas nemaczije; węn jam rodies kad tur buti prakiejktu.

Bet Wieszpats niekumet nedalejd pardaug prispausti żmoniu, todieł pasirodes Stanisłowuj Kristus tare „Kielkies pasiskubink sunau mana Stanisłowi, szęndiena su manęm busi rojuj.“ Taj ligonis iszgirdes szoka isz łowas ir pradieje szaukti. Susiejusiu brolu melde kad wejkiej duotu jam Szwęntus sakramentus, kurius su karsztu szirdi prijemes, żegnoje zokanikus taridamas „Tegul jumis łajmęn Diewas Tiewas, Sunus Diewa ir Dwase Szwęntą, łaj sutejk jums wienibę ir mejlę, teguł wisą zokaną, kuo ilgiausej uźłajka.“

Kad taj girdiedamis zokanikaj pradieje werkti, ligonis paszoka isz łowas su sawa siłomis, kłaupies, pakiele auksztin rankas, tare „Wieszpatie Jezau Kristau Sunau Diewa giwoje i rąnkas Tawa atiduodu duszę mana.“ Taj pasakies nusikwęmpe ąnt łowas ir numire. Taj atsitika metusi 1489. Pateka szioj pasaulej metu 56. Kuna jo brolej priderąntej bażniczioj pałajdoje. O kad żmones datirdamis par jo użtarimą stebukłu pradieje płusti, dar i grażesnę wietą jo kuną parkiele, kurioj tebguł ir lig sziolej. Amen.

Birżele 14. dienoj. Giwenimas S. Ludgardas Mergajtes buwuses szioj pasaulej gali dwilektoje ąmźiaus.

S. Powiłas Apasztołas wienami raszti pasakie „jej kurs tiewas iszrieda dukteri sawa, gieraj dara; bet kurs nelejd gieriaus dara.“ Nu to łajka mergista wisumet bażniczioj kataliku buwa uż didi dajkta skajtoma. Ir diełto taj wisusi ąmżiusi randam daug wiriszku be pptiu, ir daug mergajtiu netekąntiu. Tarp tokiu skajtos ir S. Ludgarda kurios darbus kietu cze aprasziti. Kraszti szęndien wadinami Belgia ira miestelis Turgow pramintas, kuremi dwilektami amżiej giwena prekiejas (kupczius) su sawa moteri ir augina dukteri wardu Ludgardę. Tiewas kietina ję padorej iszriediti ir wajku dar tebesant dawe kitam turtingam piningus, kad augdamis pracentaj daugintu paswogę.

Ludgarda neretaj apej tąn girdiedama woz dwilektus metus amżiaus sawi użkludiusi pradieje puoszties, gacznej elgties ir lig łajku misliti apej moteristę.

Regiedama taj diewobajminga motina nuluda ir pawadinusi ję sakie „kąn taj daraj wajkas mana, nełajku jau kimbi pri wiriszku, tau rodos didę esąnt łajmę moteristiej giwenti: jug asz buwau mergiełi, paregau moteristę o szęndien matau kas ira giresniu. Linkiu tau idant pradietumi tikraj Wieszpati mileti ir juoba mislilumi apej klosztoriu, ne kajp apej jaunumenę.“ Kłause Ludgarda tu żodziu motinas juokdamos o iszejusi isz kąmbare sakie „pasenusi matute sznek apej miniczkas kuriu ąsz kięnsti negalu, o pati jaunu budama nelinda i klosztoriu, bet isztekieje. Kad pasensiu jos pakłausisiu bet nedabar.“

Tejp apsisakiusi wieł sawotiszkaj elgies: lig wiełuma guleje, kiełusi iłgaj prausies ir puoszies, su jaunikajtejs juokawa ir beju ilgiejos. Ludgardaj dasijkus szeszioliktu metu ijunka pri jos wajkszczioti wienas turtingas ir grażus jaunikajtis. Szi wisumet linksmaj priimdawa ir iłgaj juokawa.

Kaźikumet tas pats nakti pagał ilinda i jos kąmbareli, bet każiko parsigąndes iszspruka. Iszgirdusi apej taj molina didej dukteri subara; tecziaus szi mileti jaunikajliu nelowies.

Kas żina kajp butu su Ludgardu atsitiki, kad ne ipatinga milesta Wieszpaties. Każikumet pasirodįs anaj Kristus su tarsi atnauintomis ronomis tare „sze wejziek duktie mana, sze apwersk mejlę tawa o niekniekius żiamiszkus pamesk.“ Tie żodej it su wiliczi parwieri szirdi jaunos mergajtes. Wienoj wałąndoj susizgribusi nie pati nebsumoje kąn tur dariti. O kad neużiłga tas pats jaunikajtis pri jos ateje szi tare „atstok nu manęs priżastie grieku, asz jau kitą grażesni jaunikajti pamilejau.

Jaunikajtis taj girdiedamas, tare żmones wajnojęnt jo mergielę ir sztikajloje kas gal buti par jaunikajtis kurs stajgu uż szirdi Ludgardas sugrobe? Tuokart szi ajszkiej apsisakie: milenti uż wis Kristu, nebnoręnti betekieti ir kietąnti miniczku buti. Jaunikajtis matidainas ję nebjuokojęnt durina szalęn it musi kąndes. Atsikratiusi jaunikajtiu Ludgarda nueje pas sawa matutę ir pasisakie noręnti miniczku buti. Motina isz to prasidziuga o tiewas ne priesztarawa; todieł mergajte wejkiej pakluwa i klosztoriu S. Trudona pri miniczku S. Benedykta.

Cze iłgą wałandą pargiwenusi użsigiejde ważiuoti pri seseries. Wiresnibe dar uż naujukię nei skajtidama iszlejda. Szi ir waźiawa. Kieloniej miszk użpuole ję żalnieriu wiresnelis nu sena ję milis ir noris uż moteri paimti, bet szi iszsprukusi słapsties krumy paskiaus pakluwa i namus sawa giminajte, kurs ję wieł nuweże i klosztoriu

Cze budama iszsiżadieje wisokiu żiamiszku link— smibiu ir kwiepawa pati mejli Wieszpaties, kąn miniczkas regiedamas sakie „tejp, tejp: woz istojusi i zokaną esi karszta it gielżis kalwiej ikajtintas, bet ilgiaus pabuwusi użwiesi ir busi kajpje mes“. To nugąnstaudama S. Ludgarda węn melde Wieszpaties kad nedalejzdamas ana użauszti kas kartas daugiaus primestu mejles tikros.

Sawa kamarelej siediedama bepartrukie mislije apej Kristu kuri uż wis mileje. Atsitikus iszejti paprastaj sakie, pałukiek Wieszpati Jezau asz tujaus sugrisziu. Norieje szelpti neturtingus, bet neturieje su kuo; todieł iszsimane giditi. Su sawa sejlemis tapioje ligoni ir tejp kartajs pagide. Żmonis atejnąntis nedawe anaj niewałąndos kąmbarelej pabuti; todiel iłgajniu pritrukusi kąntribes pati melde Wieszpaties, kad jos gidimas nieka nebmaczitu.

Iszkłause Wieszpats atjeme nu jos stebuklingą gidimą, bet sutejkie didi protą par kuri galeje suprasti auksztas paslaptis raszta szwęnta. Iłgajniu ir ta dowina Wieszpaties Szwęntajej ikirieje; todieł tare, kam Wieszpatie kam rejk mąn tos iszminties? gana mąn to kad sugiebu Tau tarnauti. Wieszpats ir tąn atjemes dawe anaj czistą szirdį, jog niekokie neczista misie jos nebżude.

Pardietine klosztoriaus pakwiete Wiskupą Leodiceos Uarda ir melde kad paszwęnstu jaunas miniczkas. Tas szwęnsdamas dieje ąnt gałwos wisoms paprastus wajnikielus, żmones tecziaus bażniczioj buwusis regieje wiskupą dedant ąnt gałwos Ludgardos brąngię auksa karuną. Ne kuręms kłausąnt diełko Ludgardą tejp iszauksztina? Wiskupas pasisakie wisoms wienokius diejes. Tuokart żmones suprata buwus stebukłą rodąnti Ludgardą Szwęntu esąnt.

Paszwęnsła Ludgarda pradieje su wisu szirdi tarnauti Wieszpatem, nors jauna tebibuwa, tecziaus gieresnej elgies uż wisas senas miniczkas diełto ta pardietinej mirus wisas klosztorius paskire ję i wirszinikies.

Par dwileką metu klosztoriu waldidama, tejp wis kąn sutajse jogiej miniczkas jos waldej paduotas uż szwęntas galeje skajtities.

Prąncuzu żiamiej miesti Akwitanu buwa miniczkas Cisterkas, kurios neturiedamas gieros pardietines baros ir piktina żmones. Kąn regiedamas mokitas wiras Jonas Liranus pradieje melsti S. Ludgardas idant parsikiełusi i Prąncuziję surieditu kajp rejkięnt minawotą klosztoriu Cisterku. Szi kajpo wokitkie nemokiedama Prąncuziszkaj ne norieje ważiuoti. Iłgajniu wienok dawies prikalbieti ir parsidąngina woz 28 metus amżiaus sawa turiedama i Akwitanią. Cze giwendama patraukie daug mergielu i klosztoriu, par sawa gierą pawejzda priwerte cisterkas dajlej elgties; wirsziniki tecziaus negaleje buti, nes Prancuziszkaj nie ąmżiej sawa neiszmoka.

Matidama daug żmoniu dajktusi wieros klistąnt, melde Wieszpaties idant duotu jams pażinti tejsibę. O kad gieriaus iszmełstu. apsiżadieje pasnikauti par septinerius metus. Apżadu daturieje: nes walgie pati tikt duoną su ału, nej mejsos, nej niekokie wirała nieragauti neragawa. Tecziaus tejp gawiedama, buwa rijbi ir derlinga.

Pabęngusi septinerius metus pasnika uż netikielus, pradieje pasnikauti antrus septinerius uż wisus grieki sunkiemi esąntius. Tejpat duoną su alu te walgie, bet dieł siłpnuma piłwa pradieje kartajs griebti pupines, żirnines, morkines, sietinines, roputines ir batwinius be mejsos wirtus.

Paprastaj kożnoj nedieles dienoj priimdawa Szwęncziausi sakramęntą. Każikumet pardietine uż taj aną pabarusi, neblejda tejp tankiej ejti pri Szwęncziause stała. Atsakie Ludgarda S. gieraj motinele kłausau uż żodi, bet tamsta neiłgaj swejku bebusi. Kajpogi pardietine beregięnt susirga o dalejdusi Szwęntaj tankiej priimti Szwęncziause wieł iszgije. S. Ludgardaj iłgaj mełdąntes nekarta suklizdawa misles: kąn szi pasergiejusi isznauje poterus kalbieje. Tij partrukiej didej ję żude: tares niekumet kajp rejkięnt pasimelsti ne galęnti. Tuotarpu pawadina ję i prejminę pieminelis ir tare „numanau tawi warginąntes su poterajs, laukies warginties ir ne rupinkies, nes gieraj meldis: Wieszpats prijem tawa małdą.“ Taj pasakies iszeje o szi palika besinajrąnti it musi prarijusi. Węn i sawi sakie nugi wejziek isz kur tas wajkielis żinoje mąn nekłojęntes melsties? Tecziaus supratusi buwus pasiuntiniu Wieszpaties, nebrupinos.

Wiena karta ateje i klosztoriu mergiele butinaj pritrukusi wilties iszganima, prikalbinieje anaj kitas miniczkas, bet mergiele niewaures ne waurina. Taj regiedama S. Ludgarda wede ję i sawa kąmbareli, kajp pradieje anaj priwadioli ir miłaszirdistę Wieszpaties roditi, mergiele tarsi i prota atwirtusi atsikrate neturtu wilties iszganima.

Iszejuses nu Ludgardos mergieles klause kitas miniczkas: nu kąn tęn girdiejej? Szi atsakie: oj gierus dajktus girdiejau kurij mąn szirdi atgajwina. Tare miniczkas: kajp tu su anu biłojej, kad ana nemok prąncuziszkaj? Szi atsakie: liesa nemok, dar gieresnej uż mani kałb.

Metusi pęnkies deszimtis kietwirtusi ąmżiaus sawa, S. Ludgarda butinaj apjeka. Nuluda warksze it gajdiu nukapota, wienok sawa nełajmę kąntrej pakiele; todieł każikumet pasirodes anaj par sapna Wieszpats tare „duktie mana pasimatisi su sawa seseriemis dąnguoje o dabar żmoniu neregiedama juoba mani primatisi.“ Paskutini meta ąmżiaus sawa pamate Kristu, kurs anaj isakie: tąnkiej diekawoti uż datirtas gieradieistas, melsties uż griesznikus ir trokszti dangaus. Szi tuo regieimu pastiprinta węn meldies, sakie acziu Wieszpatem ir uż taj jogiej akłu tape ir su atwertu szirdi łaukie wałąndos kurioj parsiskirusi su kunu iszwistu Jezu Kristu.

S. Ludgardaj jaunu tebesant, buwa jos spawiedniku kunegas Jokubas isz Witriaka, kurs paskiaus paszokai wiskupns ir kardynołus. Tas numires pasirode S. Lndgardaj ir tare „szitaj kietwirta diena jau kajp numiriau, par tris dienas buwau czistiuj o dabar ejnu i dangų.“ Sakie Szwęnta ,,mełdamasis tiewali ko biauriojejs diełko ne praneszej mires ir czistiuj esus, asz buczio uż tamstą pasimełdusi?“ Atsakie Jokubas „mataj duktie mana Wieszpats nenorieje gilditi szirdies lawa su mana mukomis ir diełto dalejda mąn pasiroditi ejnąntem i dangu, idant isz mana lajines pasidżiauktumi. Zinok dar jogiej neużiłga pasimatiswa ąmżinami atilsiej.“ Taj tares iszgajsza o Szwęnta apsakie regieimą kitoms miniczkoms. Nieko tejpogi netrukus iszsigirda minawotą Kardynolą tikrai mirus.

Tąn pat meta subatoj priesz Szwęncziausę Trajcę S. Ludgarda susirga: parbuwa kieles dienas apmirusi, paskiaus atsigawa, prijeme Szwęntus sakramęntus ir 16 dienoj Birzele 1246 metu dajlej numire. Pateka szioj pagaulej 64 metus.

Pri kuna Ludgardas labaj daug stebukłu Wieszpats parode, kurius Popieżius parwejziejes iszpażina ję uż Szwęnta. Amen.

Sause 3 dienoj. Giwenimas S. Gordyusa Muczelnika nuźudita metusi 319.

Kajp Rasztas Szwęntas saka, gieresni esąnt ejti i namus nuludusius, ne kajp i linksmus: tejp ir mums małonesni ira skajtiti darbus muczelniku, ne kajp szejp jau szwęntuju; nes ju pawejzdas moka mamis wierą kataliku mileli, aukszcziaus ję statiti uż turtus sawa ir beweliti giwibas nustoti, nekajp wieros kataliku iszsiżadieti.

Pradiekiemgi apsakinieti darbus S. Muczelnika.

Pradzioj kietwirtoje ąmżiaus buwa Rima Ciecoriu Azioj Licinius, kurs it jo pranokiejej wisęms sawa padonęms użgine Jezu Krislu turieti uż Diewa ir Ji garbinti. Riżos isznajkinti katalikas, statidina diewajtius nukałtus isz akminies, nulijtus isz ware, sidabra ir auksa. Prisakie wisęms żmoniems tus garbinti o nenoręntius to isakima pilditi lijpe warginti ir smertiop muszti.

Katalikaj buwa tuokart stipri it suberbiejusis ąnżuolaj, kuriu niekokie audra iszwersti negaleje: tecziaus matidamis kas destis, wieni spruka i kałnus wis kąn pameti, kiti didej twirli patis ticziomis eje pri pagonu ir pasisakie esantis katalikajs, idant jus nużuditu. Szios dienos Turkijoj buwa miestas wadinamas Cezarea kuremi giwena Rima żalnieriu wiresnelis wardu Gordias. Tas parskajtes isakima Ciecoriaus lijpąnti katalikus parsakioti; iszsinieszina i kałnus ir gan iłgaj labaj diewobajmingaj parbuwa Rimionis paprastaj turiej paskirtas dienas kuriosi i wieną wietą łauki susiei, giere, walgie, dajniawa, juokawa ir stebiejos rajtorems guwej jodąntęms. Tokiej dienaj użejus S. Gordias pamete miszką ir szmaksz pagonu buriej stojęns pradieje szaukti „Rimionis kataliku jeszkot szitaj asz juomi esu, darikiet kąn tinkamis.“

Szwęntas kajpo iłgaj girioj giwines buwa sulises, iszbleszkies, su płaukajs apżieles, tie dar neszukuoti kiszoje it kieras, drabużej jo buwa nudriski it ubaga, woz kuną uż dęngąntis. Wisi pagonis ji iszwidi ir szauksmą iszgirdi, kłausinieje kits kita „mełdamij kas tas toks? Ar meszka, ar gajdis, tikra szmiekła, biauri ir wejzieti, ko is cze isisuka, warikiet ji szalęn it oźi isz kopustu.“ Kiti artij priei ir prisistebiei pradieje bałsu sakiti, tataj żal— nierbuwis Gordias senej pragajszes isz każikur pareje.“ Dar kili sugrobi Gordiu traukie pri wiresnioje. Tas wisupirmu klause jo, kas tu esi? Szis atsakie „esmi Gordius isz Cezareos miesla żalnieriu pardietinis.“ Tare sude „kami lig sziolej buwaj? Szis: „słaptiaus kałnusi.“ Kąn tęn walgiej? „Et walgiau kąn rades uogas, obelus, rijszutus ir giles it kieksztas. Tare snde bet ir esi it kieksztas pasisziauszes. Ko atejej i miesta? Szis „atejau gałwas padieti uż Kristu. Sude: tadgi tu esi kataliku? Szwęntas: kas ar asz? Sude: Tu, tu jug tawęs kłausu. Szwęntas: kąn dirbsiu nebuwes, esmi. Tare sude oj laukies taj tauziti, nes bajsej kajli sawa ikiszi. Szwęntas „giejdu ikiszti ne węn kajli, bet ir wisą kuną.“

Sude noriedamas ji pabajditi suszuka „nu wajkaj atneszkiet wisas pabukles żudimuj kataliku derąntes, szis taj beprotis ticziomis sugriża isż miszka idant ju paragautu.

Szij tus żodius iszgirdi, tujaus atnesze mede ożi i kuri Gordiu pakabini it kriautiej mejsą, pirmu swilina sn didiomis waszka żwakiemis, pauskiaus ikaj— tini smąłą idieje pakułu użdegie ir dieje ąnt kuna kibąnte Muczelnika. Dar to ne gana: nujemi nu oże pririsza pri diba ir draskie jo kuna su gielżies szukuoczejs. Tolaus atriszi pagulde i degąntis unglis rilinieje su szakiemis it swilinimą parszą. Wis taj kięntiedamas Szwęntas ne wajtoje, bet sakie „Zudikiet dar daugiaus, żudikiet kajp tinkamis, neatimset wilties iszganima mana. Juo daugiaus cze diel wieros kataliku iszkięntiesiu, tuo grażesni wajniką dąnguoje dastosiu.“ Woz begiwam Gordiuj sude tare „pamesk sawa atkaklibę, ar neregi jogiej kataliku nie likti neblika? Wienus iszmusziem, kiti iszsibłaszkie. Bażniczes ju atjemiem, i sawa apwertiem arba iszgriowiem; kur tu wienas su sawa wieru szioj gadiniej bepasidiesi?“ Atsakie Szwęntas „kad ir nebibutu kataliku, wisumet gieresni ira wienam i dąngu ejti, ne kajp buriej i pekłą bruzdieli. Sude matidamas tokię twirtibę pradieje Szwęntą kitejp masinti ir tare „asz paraszisiu pas Ciecoriu, gausi piningu, duosma żiames szmotą, busi turtingu ir łaj— mingu; tiktaj pamesk sawa isidieimą, iszsiżadiek wieros kataliku.“ Szwęntas atsakie „Kristus Wieszpats neligiej didesnius mąn patijkie turtus, żiamiszku turtu nerejkałauju.“ Tuokart sude tare „mataus nieka tam atkaklem nopadarisis. wajkaj weskiet ji isz miestą ir nukirskiet jo gałwą.

Tarnams wedąnt daugibe żmoniu draugi eje. Ejdamis wieni Szwęntąi bare, wadina beprotiu, jogiej galedamas nu smerte iszsisukti, neiszsiżad wieros, kiti werkie ir gajlejos.

Kraujuj isz ronu didej płustąnt, Szwęntas alpti pradieje, kąn regiedamis pagonis grejcziaus ji bruzdina idant dekretas paliktu iszpilditas. Nuwedi i wietą pąkłupe Szwęntąi ir nuręnte gałwą. Dusze muczelnika nueje dąngon ir gawa wajniką kuri diewies par ąmżius. Jej kas isz musu paklus i dąngu, matis garbę kurę nupelne kięntiedamas dieł wieros kataliku. Jejgi ir isz musu kurs iszkięnties kokies nełajmes diełto jogiej ira kataliku; użtikra bus paskajtitu uż szwęntąi musu gadines ir atims dąnguoje użmokiesni. Tęn dziaukses ir garbins draugi su. S. Gordiu Wieszpati sawa, par ąmżiu ąmżius. Amen.

Sause 8. dienoj. Giwenimas S. Polieukta Muczelnika, giwenusi szioj pasaulej, gali tretioje ąmżiaus.

Rasztas Szwęntas saka „su Szwęntu (giwęndamas) szwęntu busi, su nedoru, nedoras paliksi.“ Tejp atsitika ir Polieuktuj, apej kuri cze pradedu kalbieti.

Walerionuj Rima ciecoristi wałdąnt, Armenios żiamiej buwa du żalnieriu: Nearkus ir Polieuktus. Pirmasis buwa kataliku o Polieuktus pagonimi. Nors ne wienejp abudu tikieje, tecziaus giwena tarp sawęs didioj prietelistiej. Kartkartiems Nearkus prikalbinieje Polieuktuj, kad pametes pagonu negiwus diewajtius tikietu i Kristu Jezu, tikrą ir giwą Diewą. Bet szis tęnsies ir atsakidawa, bus dar łajka, jaunas tebesu o tawa tikieimas rejkałau dora giwenima. Tuotarpu nesitikietaj tyc ateje isakimas Ciecoriaus lijpąns wisęms katalikams wiera sawa pamesti ir dariti apieras Rima diewajtems. Parskajtes toki isakimą Nearkus didej nuluda ir wajkszczioje it pakłajkies. Pamate taj Polieuktas ir tare „mełdamasis kas tau ira, ar sergi ar nełajme kokie spaud tawi? Ko nuludaj it seną moteri wedes ar źiamę pardawes?“ Szis atsakie, ejk broleli kąn dirbsiu nenuludes, matidamas wedąms pritelistę sproksęnt it puslę prispaustą. Tare Polieuktus: diełko susimiłdamasis, ar asz kąn piktą padariau? Atsakie Nearkus: ne pikta, bet ar negirdijej koks isakimas Ciecoriaus ateje?

Tu esi pagonis o asz katalikas, nebnoriesi su manęm nie uterieti nie wajkszczioti. Kas dar bajsesne, budamas pagoniemi prapulsi ąmżinaj, o asz miledamas tawi norietio idant dusze tawa butu iszganita. Tare Polieuktus, ne wilkies asz jau tikiu i Kristu. Praejusę nakti pasirode man szwijsus Wieszpats Jezus, apsiaute mani su łabaj brąngiu rubu ir dawe mąn arkli su sparnajs, i kuri siedes nulekiau i dąngu. Tariuos wejkiau szwisis Kristu, nekajp tu. Ne żinau tiktaj ar galu buti iszganitu be krikszta: norietio apsikriksztiti, bet kami dabar kunegą rasi? Jau wiresnibe wisus tiewus dwasiszkus i turmą sukisza.

Iszgirdes taj Nearkus, szoka pri Polieukta, kartkartiems ji bucziawa ir tare „acziu tau broli, dabar esi tikru mana prietelu, Kristus pati tawi paszaukie i wierą sawa. Milejau tawi lig sziolej, nugis juoba dar milesiu. Jej atsitiktu tau mirti be krikszta, su krauju sawa apsikriksztisi ir busi iszganitu.

Po to sznekiesi iszeje isz trobos i miestą Melityną kurenti giwena, pamate priklejuotą pri sienas każikoki popieriu ir skajte. Atrada isakimą Ciecoriaus lijpąnti katalikus nowiti. Tujaus atpliesze ir daugiem kam matąnt sudraskie. Jam tebstowęnt ateje pagonu bąmbizus o jo tarnaj atnesze dwileką diewajliu kurius kietina sustatiti ir wersti żmones kad jams apieras daritu. Polieuktus wisus tus grobstidamas, sukule. Beregięnt apszoka ji wiresnibe surisza ir nuwede pri wiresnioje wardu Peliksa, kurio Polieuktus buwa żęntu. Tas kłause Polieukta mełdamasis kas tau rados, jug tu esi pagonis, ar isz prota iszejej, diełko pieszej Ciecoriaus isakima ir diewajlius musu sudaużej? Szis atsakie: mataj tamsta asz palikau kataliku kan tikt Szwiesiausis Ponas Ciecorius prisaka ne priszinga wieraj ir sumenej, wis taj piłdau, bet kad lijp griesziti, wieros iszsiżadieti; negalu tuokart kłausiti. Isakimas toks ira netejsingas, asz turiuo juoba Wieszpaties Diewa kłausiti, ne kajp Ciecoriaus kurs ira żmogumi. Saki Peliksas: tejp atkaklu budamas nu smerte neb iszsisuksi, szilaj duodu tau łajką ejk ir pasakik sudiewu tawa patej su wajkajs. Tare Polieuktus: jau mąn nebrup moters su wajkajs, asz skubinuos i karalistę dąngaus. Jej nor duktie tamstas łaj tik i Kristu, bus łajminga, be to, prapuls ąmżinaj.

Taj regiedamas Peliksus pawadina sawa dukteri o Polieukta moteri su wajkajs. Ta małonej bucziuodama wira sawa tare: duszelau, diełko mani pameti? Szitaj wajkaj tawa werk naszłajtejs palik— damis? Kam sudaużej diewajtius musu? Szis atsakie: kad neb teka diewajtiu tikiek i Kristu kurs nemirszt o busi łajminga, wajkus wedąms tejpogi iszmokik wieros kataliku ir ąpkriksztidink. Szi werkdama atsakie, oj negalu to padariti negalu, nes ir asz giwibas nustoczio kajp tu!

Po to sznekiese Peliksus lijpe Polieuktą westi isz miesta ir nukirsti jo gałwą. Zalnierems wedąnt woz newisa miesta giwentojej draugi eje. Moters tejpogi su wajkajs wedina werkdama kielawa. Daugibe buwa nuludusiu: pats Peliksus żęnta nustodamas werkie, bet Polieuktus nielrupute, eje linksmus it i kokię parietką. Bejdamas pamate sawa prietelu Nearka ir tare „sudiewu tau tikras prietelau, pasiregieswa dangaus karalistiej.

Nnejes i wietą pats skiepetą nu kakła nurisza, ne lejda sau akiu użriszti ir kłaupies. O budelis wienu kirtiu nuręnte gałwą.

Łaj bun Wieszpatem garbie, kurs duod tokię twirtibę muczelnikams sawa. Amen.

Sause 13 dienoj. Giwenimas S. Luciana ir dąms wajkąms Muczelniku.

S. Lucianas kurio giwenimą trumpaj noriu papasakoti, mokitęms o uż wis miletojems raszta szwęnta ira żinomąs: nes buwa tikraj mokitu kajp tolaus iszgirset; todieł kłausikieties ausis pastatę.

Szi pus żidu żiames ira krasztas wadinamas Syria, kurios miesti senowiej Samozata, szęndien Ssamssat pramintami, giwena wiras su moteri ir turieje wiena tikt sunu wardu Luciana. Wajkieli tan uż wis motina łabaj diewobajmingaj augina.

Nejgi sunku buwa ko giera iszmokiti, nes wajkas nu prigimima buwa doras, mokslus ir pakłusnus. Motinąs sawa niekumet neużrustina. Jaunitelu tebi— budamas wiena karta dienos buwie tewałgie, tąnkiej pats sau pasnikus uźdiedawa, nieka wirta ne walgie, ko motina jam negine. Meldies, maż te kalbieje ir neretaj werkie.

Par Wieszpaties dalejdimą wienu metu mire tiewas ir motina: Lucianus woz dwilektus metus amżiaus sawa użkludes palika naszłajtiu, ne pasilejda kajp tąnkiej jaunęms atsitink, bet pardawes turtą tiewu sawa szelpe plikius ir nuwaźiawa i Antiokią mokities.

Cze budamas didej moksłusi paszoka, nu kudikistes mokieje Syrios kałbą, Antiokioj iszmoka łotiniszkaj, grekiszkaj, żidiszkaj ir Arabiszkaj. Didej pamileję Biblią, o turiedamas rąnkosi tąn gan pagadintą, isznauje narwejzieje wisas kningas Raszta Szwęnta ir wisus apsirikimus, pagał senos żidu kałbos patajse. Tejp par ji parwejzieta Biblie lig sziolej ira żinoma wisęms Raszta Szwęntą parkratiniejęntims ir skajtoma uż gierą. Wisako pramokies pats pradieje kitus mokiti: surinka daug jaunumenes ir padare sawa iszkałą garsingu. Nebuwa tuokart drukas, kningas buwa dajktu retu ir brangiu; todieł S. Lucianus paraszinieje senas kningas, gawa piningu, su kurejs szelpe neturtingus mokitinius sawa ir ubagus. Wejda buwa didej padore, iszkałbas ajszkios ir małonios; todieł gauje żmoniu ji mileje o uż wis jo mokitinej.

S. Luciana kajpo wira mokitą ir łabaj doraj giwenąnti; Antiokios wiskupas paszwęnte i kunegus. Su lig tuo łajku juoba dar S. Lucianus diewobajmingaj elgties pradieje.

Tejp S. Lucianuj padorej begiwenąnt kiła bajsus parsakioimas kataliku isakitas nu Ciecoriaus Maksimiana Galeriaus. Nedoras tas ponas wisupirmu lijpe imti i nagą Wiskupus ir kunegus: użmuszina Antypa wiskupa Nikomedios ir Petra wiskupa Aleksandrios; daugibę kunegu iszteriodina o woz newisus sukiszdina i kalinius. Kąn regiedamas S. Lucianus pasislepe, bet neiłgam. Buwa Antiokioj kunegas wardu Pankracius, tas nekięnte S. Luciana diełto ji mileje żmones ir auksztina; todieł nuejes pri pagonu wiresnibes pranecze kami slepas Lucianus.

Ta tujaus Szwęntą sugrobusi, kajpo garsingą żmogu wede piesti i Nikomedią pri palies Ciecoriaus.

Kieloniej S. Lucianus dasižinojes nekurius żalnierius jo sargus, esant katalikajs bet nedręnsąnt pasisakiti, ajszkiej tare „wajkaj mana esat żalnierejs, gaudamis męnką użmokiesni drąnsej dedat gałwas sawa dieł apginima karalistes o dieł iszganima amżina, dieł Kristaus kurs uż jumis wisa sawa kraui iszwarwina drowieties, kąn norint iszkięntieti; argi jums negieda? Argi prider tejp dariti katalikams Kristaus żalnierems? Tu kałbu patwirtinli żalnienoj kuriu buwa kietures deszimtis, nuei Nikomedion pasisakie esąntis katalikajs ir palika iwajrej nużuditajs.

S. Lucianus Nikomedion atejes rada nemaż sawa mokitiniu ir pażistamu, kurie uż kits kita linda pri jo pasiswejkinti. Tarp kitu ateje mergajte Pelagia wardu: bet pagonis suprati ję esąnt kataliki, norieje sugrejbti. Szi spruka i namus sawa. Cze nu żalnieriu użpułta ir ant pikta dar wedama, szoka pro łąnga isz ęntru trobu, didej isidauże ir numire. Bażnicze kataliku, paskajte ję uż szwęntą muczelnikię, nes dieł apginima panistes sawa tejp padare.

Ciecorius Galerius buwa girdiejes jogiej S. Lucianus su sawa małoni iszkałbu, kożną patrauk i wierą kataliku; todieł bijodamos, kad tejp ir su juomi neatsitiktu, biloje su Szwęntu isz toła. Zadieje jam daugieł ko giera bili tiktaj wieros iszsiżadietu, szem nenoręnt to padariti; lijpe warginti it kitus katałikus lig pat numirsztąnt.

Ciecoriuj įsakius żalnierej pagawi S. Lucianą i sawa nagę, wisupirmu pagulde ji ąnt mede ożiu, uż rąnkas ir uż kojes wirwes użriszi pradieje tęmpti didesnej ui atsajte ir isztraukie isz sawa wietas wisus narius. Paskiaus płakie kiek tinkamis, swilina su didiomis żwakiemis, ąnt gała nulejda ir woz begiwa pagulde kąmbariej ticziomis pribarstitami su stikła szukiemis. Ąnt tomis gulęntem par kieturiolika dienu nieka nedawe nej walgiti nej gierti.

Cze jam be ełsuojęnt ateje Szwęnte Triju Karalu. Katalikaj parpirki sargibą ilinda i kalini ir atnesse duonas su winu. Kan Lucianus pamates tare „ar żinot kąn asz esmi kunegas, atłajkisiu miszes ąnt krutini sawa. Katalikaj tujaus pripile stikline wina padieje ant jo krutini su szmocziuku duonas. O muczelnikas łajkie miszes, paszwęnte kunę ir kraui Wieszpaties, prijeme pats ir kitęms dawe. Pęnkioliktaj dienaj iszauszus Ciecorius atsiunte i kalini tarnus dasiżinoti ar biera giwas Lucianus? Tiems tejraujęntes muczelnikas buwa marinamas, iszsigirdes wienok

Ciecoriaus tarnus atejus, pasakie „esmi krikszczionimi, ir numire.

Pagonis żinoje jogiej katalikaj gieb kunus muczolniku padorej łajdoti ir gierbti: użwidiedamis tos jams łajmes, pririsza pri kuna S. Luciana didi akmeni, nuweże i jurą ir paskąndina. Po tokiu łaj— dotuwiu pasirode sapniej S. Lucianus sawa mokitiniuj Gliceriuj ir tare, ejk lig pajure. Tas kieles ir eje kieles miles, nes jura atstej buwa. Nuejus paregieje didi żuwi, kuri atneszusi pri paszale kuna S. Muczelnika, pamete. O Glicerius atjemes dajlej pałajdoje.

Tioj patioj gadiniej szejp atsitika. Ciecoriuj Galeriuj isakius żuditi katalikus, tie warkszaj namus pameti spruka kur imanidamis.

Nikomedioj giwena padorus ukinikas katalikas kurs biegdamas isz namu sawa, nebsuskuba iszsiwesti dąms wajkieląms. Wienas isz ju buwa kietwirtu metelu, ąntras szesztu. Zalnierej jeszkodamis kataliku isigriowe i namus kuriusi tuodu buwa. Tiewu nebradi suprata buwusius katalikajs, pajeme wajkielu ir nuwede pri wiresnibes. Ta prijeme małonej, pawajszina; nes buwa ałkanu, ir kłause kami tiewaj ju dąms. Sziuodu atsakie: iszeje każikur o wedu wienudu palika. Taj sakidamu pradieje werkti.

Tolaus sude: ar estau juau kataliku? Sziuodu atsakie, o kajpgi, eswa. Tare sude: nu jug pamestau tąn isidieimą tiewu sawa? Sziuodu: ne tiek nepameswa; nes eswa kriksztitu. Tolaus isziżes sude tare „kąn cze biauriosmos su tuodum wajkąm, atneszkiet riksztes; nebtauzis anuodu nieku. Sude riksztes atneszus lijpe wajku paturieti ir tejp nupłakina jog abudu su krauju apteka.

Palejdus wieł kłause sude: nu kąn ar bestau kataliku? Sziuodu atsakie, eswa. Sude apmaudingas tare „ar matot kajp tie katalikaj nu pat kudikistes gadęn wajkus sawa, jej tuodu nugis tejp stirwelo, kąn daris paugusiu? Gieriaus łaj nebun pasaulej. Taj pasakies lijpe anuodu pirtiej nużuditi. Pajemi tarnaj, nuwede abudu i pirti, nuskutina galweles, apdieje tas su koszi patajsitu isz miłtu garsticziu su uksusu. Paskiaus pakiele anuodu ęnt płautu. Mażesnejsis tujaus numire. Wiresnejsis taj pamates bucziawa jo kuneli taridamas, acziu tau broleli jogiej lig smerte iszturiejej. Taj pasakies ir pats karszte nebiszkięntiedamas, numire. Pagonis iszmete anuodums kunelus i sęmieżini it senus awałus. O katalikaj nakti pagał pałajdoje.

Prisistebiekiet musu gadines paugi katalikaj, pawejzduj tąmdums wajkąms: jus woz pabuksztinti ar nupłakti tujaus sakot: o kąn padarisi? Wiresnibe lijp, musz, wara isz giwenima, neduod wietas; rejk pamesti wierą kataliku.“ Kąn atsakiste Wieszpatiuj Jezuj, kad tas pastates jumis dienoj suda su wajkajs dieł wieros kięntiejusejs sakis „jejgi tie kudikiej galeje lig smerte uż wierą kataliku kięntieti, diełko jus nekięntiejet?

Sause 19. dienoj. Giwenimas S. S. Mariaus, Martas, Audypaksa ir Abakuka Muczelniku, kręntrejusiu pradzioj tretioje ąmżiaus.

Daugibe buwa senowiej ir szęndien ira żmoniu su noru kięntąncziu uż wierą kataliku. Diełko taj? Diełto: jog ta wiera ira wienatine tikra, wienatine wedąnti duszes żmoniu dąngon.

Suprasdamis taj katalikaj bewelijes wis kąn kięntieti nekajp iszsiżadieti to tikieima. Tejp dare ir Szwęnti kurio kięntieimę cze noriu pabrajżiti.

Plawiuj Klaudiuj II. i Rima Ciecorius paszokus, łabaj daug tebibuwa kaliniusi kataliku, nu sena użdaritu, kurie nemaż ko pikta datirdawa. Kąn gir— diedamas Persios żiames Kunegajksztis Marius, su sawa moteri Martu, su dąm sunąm Audypoku ir Abakuku; pardawes turtus sawa lejdos i pat Rima szelpti tu muczelniku. Atkielawi atrada uż upi Tybru piłną kalini prikisztą su katalikajs o tarp tu ir S. Kwiryną daugieł jau ko pikta uż Kristu nukięntiejusi.

Marius su wisu sawa gimini tarnawa kaliniej esąntęms muczelnikams: sutejkie apdarus, płowe judrobinius ir neszioje walgius. Taj daridamis taries patem Kristuj tarnaujęntis. Neużiłga Klaudius isakie iszwesti isz kaline ir suszauditi katalikus. Zalnierej iszwedi duszimtu szeszesdeszimtis kataliku sustate i ejłą. Kurius iszwidi pagonis ticziojos, ir sakie „szitaj jums pamesti diewus Rima, szitaj prisiriszti pri kokie tęn Kristaus, łaj dabar tas jumis iszgiełb isz ranku musu. Iszblieszkot it awiżu grudas, sudziuwot it kięmpine, biauru i jumis ir wejzieti. O taj wis par atkaklibę sawa. Bet neb iłgaj be walkioseties pasaulej, tujaus jusu kunus it majtas iszmesma ir duosma szuniems prariti. Ciecorius ponas musu kitejp tik o jus mataj uż aną iszmintingiesni nenoret tejp tikieti kajp is.“

Muczelnikaj taj girdiedamis tileje it medej sustatiti. Netrukdamis żalnierej surisza Szwęntus ir suszaude su wilicziomis; nes tuokart paraka dar nebuwa. Kunus ju pagonis palika bekłaksąntius smiltini it piedus rugius piaunąnt. Nakti pagał Marius su sawa gimini skubej jus łajdoje: tuotarpu każikas pamates ikisza wiresnibej leżuwi taridamas „ira cze Rimi turtingas atejunas Marius wardu, kurs łajdo słaptu kunus nedoru kataliku.“ Wiresnibe lijpe jo jeszkoti, bet szis tejp guwej pasislepe jog nerada. Pagonis nakti użmusze S. Kwiryną o kuna jo imete i npi Tybrą. Marius apej taj iszsigirdes sugrejbe ir pałajdo. Bebruzdamas nakti iszgirda wienusi namusi gijdąnt katalikus, ieje draugi su jejs giedoje ir didi dziauksma isz to turieje, jogiej ira dar kataliku kurie ne drowes bałsu garbinti Diewą.

Neużiłga skardenkaktej (żalnierej) sugrobe Mariu su wisu jo gimini ir wede pri Ciecoriaus. Tas ju kłause: isz kur esat? Szij atsakie: isz Persios: kłause tolaus, ar bajoraj esat? Szij tiesanej ir kajp bajoraj. Dar kłause: ko cze atwikot? Szij: atejom pasimełsti, nes cze ira kaułaj Szwęntu Apasztołu. Tolaus Ciecorius, diełko pametiet wierę tiewu sawa ir itikiejot i Kristu numirusi? Szij: nes Kristus ira tikru Diewu. Ciecorius: girdiejau jumis apstej piningu turęnt, ar tiesa? Szij: dieł turieima turiejem biszkieli giełżgalu, bet iszlejdom beszełpdamis plikius katalikus. Klaudius paszaukies auksztą wirsziniką Muscianą tare „szij żmones ira katalikajs, jej neapierawos diewajtems ir sawa atkaklibes turieses; lijp jus żuditi.

Muscianus pajemes Mariu, Martą, Audipaksa ir Abakuka, pastate su żalnierejs, nuwede kur priderieje ir kłause „nukąn ar apierawoste diewams Rima pagał isakima Ciecoriaus? Szij atsakie: netijk ponali ne apierawosmą, darik kan tinkamas.

Muscianus tujaus suszuka „ej wajkaj ne gajlekieties rąnku, su łazdomis tęms nedoręms kajli iszdirbkiet. Zalnierej tujaus wiriszkusius sugrobi, nuwiłka ju drabużius, pakore kożną uż wieną koję it kinkas i aksti ir pradieje talżiti su łazdomis. Musze kur pakluk, par błauzdus, par nugarą, par gałwą. Marta wis taj regiedama sakie „wajkielej mana turiekieties, nedrowiekieties gałwos gulditi uż Kristu, neiłgaj kięntieset o ąmżinaj dąnguo dziaukselies. — Nieka pasaulej niera giera — jug mes to ir atkielawom Rimon idant nupelnitumem wajniką muczelniki.“

O żalnierej tare, nu nu lok tu cze cygoni imsma ir tawi i naga, nebtauzisi daugiesni — paragausi ir datirsi ar grażu ira kięntieti. Taj pasaki sugrobe Martą nudraskie jos drapanas, pririsza pri diba ir gieraj su łazdomis sudawe. Paskiaus wisus atriszi dar kłause ar dariste apieras diewajtems? Tuokart Marius atsakie „argi norietumi ponali kad mes użdirbta jau nu Kristaus wajnika iszsiżadietumem? nej to nepadarisma ir jusu szmiekłoms neapierawosma. Cze Muscianus kriokterieje, ej wajkaj dar tęms nedoręms negana, prikabinkiet jus pri dibu, su gielżies szukuoczejs draskikiet ju kunus, ronas gieraj priswilinkiet. Zalnierej suszoki wis kąn lijpamis padare. Paskiaus Muscianuj lijpant zalnierej atkapoje wisu muczelniku rąnkas, suswiere ąnt kožna kakła ir wadioje po miesta szaukdamis „tejp bus kożnam diewu negarbinantem.“ Ąnt gała woz begiwus muczelnikus iszwedi isz miesta nukapoje gałwas. O motriszkie wardu Pelicita nakti pagał pałajdoje ju kunus.

Sause. 20. dienoj. Giwenimas S. Sebestiana jaunikajte tejpogi Marka ir Marcelina Muczelniku.

Wisą wiskupistę Zemajcziu parważiawes niewienoj bażniczioj neradau ałtoriaus S. Sebestiana. Tejpogi dirmawodamas daugibę żmoniu negirdiejau to, kad kurs imtu wardą Sebestiana. Diełko taj Zemajtej su Letuwejs tejp nemil to szwęntoje? Mąn rodos jogiej diełto, kad Sebestianas ju leżuwiej negieraj iszejn. Tecziaus ir tas Wieszpaties muczelnikas ligiej it kiti ira bażniczioj kataliku garsingu, kajp taj regiesma skajtidamis jo giwenimą.

S. Sebestianas łotiniszkaj Sebastianus gime miesti Norbonoj. Paugteriejusi turtingi tiewaj nuweże i Wałaku miesta Mediolana kad moksłus parejtu. Cze jaunas Sebestianas gan iłgaj pabuwes iszmoka pagoniszku mokslu, bet użgrejbe ir krikszczioniszka, nes tarp susirinkuses mokities jaunumenes buwa jau ir kataliku. Sebestianas żinodamas wiresnibe tos wieros neapwężąnt, niekam ne sakies palikies kataliku, pagalaus nie tiewams sawa kurie buwa smurti pagonis. Pabęngies moksłus jaunikajtis, istoje i żalnierius.

Kajpo sunus turtingu tiewu wejkiej paszoka i wiresnelus: pażina ji Ciecorius Deoklecianas su Maksimianu ir łabaj mileje; nes buwa dajłus, tejsingas, błajwus, kariesi narsus ir wisusi dalikusi isztikiemas.

Parsakioimuj kataliku kyłus S. Sebestianas wienus głobe, kitus linksmina, uż kitus użtare, daug isz kaliniu iszlejda, kitęms majtnasti dawe, kitus matidamas parsigąndusius drutina ir stiprina. Wezdamas katalikus ąnt smercze, nekarta prisiartines pri muczelniku sakie „nebijokieties, turikielies lig smerte, wejkiej Kristus użmokies jums, negajlekieties giwibas.“ Matidamas mirsztantius uż wierą: dziaugies ir mełde Wieszpaties milestas par kurę galetu pats muczelniku tapti.

Nu sena buwa kaliniej du garsingu kataliku, Markus ir Marcelinus. Ciecorius Deoklecianas żinodamas anuodu esant auksztos giminies nenorieje użmuszti ir diełto iłgaj łajkie kaliniej, kad apkiriejus wieros iszsiżadietu. Kaźikumet iszlejdes nuwedina pri wiena pona wardu Nikostrata, pawadina anuodums patiums moteris su wajkajs ir su wisu gimini. Kąn tuokart szirdis Marka su Marceliuu iszturieje tas tegał suprasti, kurs to datire. Nes moteris werkdami kabiniejos ąnt kakłu ir sakie „susimilkitau ąnt wedwęms kąn dariswa su wajkajs naszlemis palikusi; wajkaj rankas ir kojes bucziuodamis werkie ir sakie, tieweli, titeli ne pamesk musu mes duoneles neturiesma. Gientis ligi dali aszarodamis sakie, pasigajlekietau sawęs, nedarikietau mums giedas, nieks isz musu giminies nebuwa suditu ąnt smerte niewienam budelis gałwos nenuręnte, pameskitau sawa atkaklibę.

Szuodu wis taj regiedamu pradieje draugi su sawajsejs werkti ir silpnieti wieroj. Ne daug betruka lig iszsiżadąnt Kristaus.

Namusi Nikostrata pasitika tuokart S. Sebestianas: kurs regiedamas tuodu muczelniku woz ne szlistąnt, prabiła szejs żodejs „Argi tas gał buti kad judu muczelniku Wieszpaties, kuriuodu daugibę muku dieł Kristaus iszkięnliejetau, kuriuodu par kielis metus dwokęntemi kaliniej siediejetau; kad judu sakau pargaletu aszaras moteru su wajkajs! Kad małoni żodej żmoniu pagonu, neżinąntiu dąngaus linksmibiu galetu nustumti judu i ąmżiną pragarą. Nedalejsk to milausis Jezau Kristau idant dieł trumpa ąnt żiames atilse, turietumem iszsiżadieti tawęs. Ir kęngi mums giera gał sutejkti tas giwenimas ąnt żiames? Szitaj wargus, ligas, nełajmes o giera nieka. Ne duokilaus apgauti pasalem welniuj is taj nor judum iszpleszti użmokiesni par sunkies mukas użdirbtą. Szitaj jau stowetau pri wartu dęngaus o namiszkiej nor judu atstumti. Ne tejp łęndi ira szoblie ciecoriaus, użmuszęnti kunę, kajp tie małoni żodej nužudęntis duszę. Atminkietau kęn pasakie Kristus Wieszpats „Nebijokieties tu kurie użmusza kuną, o duszes negal użmuszti; bet łabiaus bijokiete to kurti gal ir duszią ir kuną prażuditi pekłoje. (Mat. 10, 28.) Kas mil tewą arba motiną daugiaus nekajp mana, niera manęs wertas ir kas mil sunu arba dukteri daugiaus uż mane niera manęs wertas. (Mat. 10. 37.) Judum wis taj Wieszpats pasakie; todieł kłausikietau juoba jo bałsa nekajp wajpimos motriszkuju su wajkajs. Duok Diewi kad pirm judums gałwą sawa uż Kristu padieczio, idant stebiedamos i kąnczę mana apsidrąnsitumetau negajleties, nej moteru, nej giwibas dieł Kristaus.“

Tejp S. Sebestianuj priwadiojęnt didis spindulis isz jo wejda iszeje kuri iszwidusi Nikostratiene wardu Zoe pagonka nebile puole po jo koju ir prabiła. Nikostratas tejpogi i Kristu itikiejes, melde szwęntoje kad apkriksztitu. Sebestianas tare „palukiek surinksma daugiesne noręntiu krikszta, pramokisma wieros ir apkriksztisma. Pagonis beregięnt iszsigirdi apej stebukłus, pradieje ejti i namus Nikostrata użwis swejkatas jeszkodamis, kurios Szwęntas tujaus iszgide ir patraukie i wierą kataliku. Tarp kitu itikieje: Klaudius, Trankwilianus, jo moters Marcia, Koromancius, Tyburcius ir daugieł kitu. Susirinka szeszesdeszimtis kieturi żmones noręntis krikszta. Kurius Sebestianas truputi wieros pramokies, pawadina kunega Polikarpa ir apkriksztidina.

Tuotarpu iszsigirda apej tus dalikus pagonis: naujęms katalikams buwa łabaj paoju Rimi begiwenti. Koromancius storasta turieje Wałaku żiamiej didius walstius; todieł Szwęntas patare kad buksztije ważiuotu i to pona turtus ir tilej giwentu. Tęms ważiojęnt tare Sebestianas Polikarpuj ar żinaj kąn tiewaj, musa tie brolej nemok dar wieros, mąn ar tamstaj rejk draugi su jejs ważiuoti ir pramokiti. Negaledamus sutikti kurems klus Rimą aplejsti nueje pas Popieżiu Gaju arba Kaju. Tas nuspręnde kad kunegas ważiuotu; todieł Polikarpus ir iszbrazdieje. Tiewas Szwęntasis Gajus, Trankwiliną paszwęntes i Kunegus, lijpe mokiti wieros naujus katalikus Rimi esąntius o S. Sebestiana pakiele i apginiejus kataliku.

Wienas isz dwariszkiu Ciecoriaus Deokleciana wardu Kostulus katalikas turieje namus sawa kuriusi slepies nemaż kataliku; nes kajpo artima ciecoriaus nieks nedrisa użkabinti. Sebestianas kurio kajpo żalnieriaus tejpogi nieks nekuszina; tąnkiej buwoje namusi Kastulaus. Cze susirinkdamis, giedoje, mokie naujus katalikus, kunegaj łajkie miszes ir kriksztije itikiejusius i Kristu. Iłgajniu pagonis it sabalej użuodi namusi Kastulaus esąnt bażniczę kataliku, nakti pagał tas apstoje ir sugrejbi ne maż musuju it żuwiu tinkli. Tarp kitu sugawa Zoę Nikostratinę, kurę par nedielę badu stapini pakore uż kojes sukure po gałwu mieszłus ir patolej rukie it mejsą pakriautiej, pakol ne nutroszkina. Miruses tecziaus żijmaj nebdziowina, bet iszmete it majtą i pijsa; o katalikaj nakti pagał pałajdoje.

Trankwilianus apej taj iszsigirdes tare, szitaj motriszkas wejkiesnej uż mamis gaun karuną, muczelniku, ar mums ne gieda. Taj pasakie nueje melsties pas graba S. Petrą, kami pagonis ji sugawi użpąmpije su akminimis.

Szwęntus Marka, Marcelina, Kastula ir Tyburciu wirszinikas Pabianus pririsza pri wiena diba, kojes ju prikała pri to paties su giełażies winiemis ir pasakie „patol tejp prikalti stipsosti, pakol nepadaristi diewams apieru.“ Szij tecziaus ne wajtoje bet dziaugies tuo, jogiej dieł Kristaus gal sopulus kięntieti. Par diena ir nakti tejp stowiejusius, żalnierej subade su ragotiniemis ir numire.

Datire ąnt gała pagonis ir S. Sebestiana katalika esąnt: bet kajpo dide żmogaus nedrisdamis patis kibinti; pranesze Ciecoriuj Deoklecianuj. Kurs Szwęntą paszaukies tare: kąn taj girdu apej tawi Sebestioni, saka trawi itikiejus i Kristu, ar tiesa? Szis atsakia tikra tejsibe Szwiesiausis Ciecoriau. Tare tolaus Deoklecianas „żinaj pats jogiej tawi milejau, wiresnibes dawian auksztas, i ramus mana kumet tinkamas galejej ejti; o dabar jau mana isakimu neb kłausaj.“ Szwentas atsakie „mataj Szwiesiausis poni, pakol asz nepażinau kitos gieresnes wieros kajp Rima, tos turiejaus, bet pażines tikrą kataliku wierą, gieduos garbinti diewajtius su żmoniu rąnkomis padirbtus. Milu Szwiesiausi pona ir diełto norieczio idant wietoj parsakioima pats itikietumi i Kristu ir iszgielbietumi duszę sawa nu ąmżinos prapulties.“ Iszgirdes tus żodius Ciecorius it boczius sutraukie ąnt kaktu wisus gięntis ir tare „dar tu ir mąn patem tauzisi niekus, storasta lijpk ji suszauditi“. Tas tujaus su żalnierejs iszwede Szwęntą isz miesta, pririszą pliką pri mede ir lijpe żalnierems szauditi. Kieletuj wilicziu i kuną ismegus, muczelnikas iszbała nulejda gałwą ir apsała. Motriszkoses uż wis pri to buwuses pradieje sakiti storastaj gana gana szauditi jau numirę.

Wisiems atstojus S. Sebestianas palika pri mede lig wakara bekibus: naktij użejus Irena Kastulaus muczelnika pati su tarnajs atejusi, atrisza Szwęntą, pagulde ąnt żiames ir isztraukie ismeguses wiliczes.

Łajdoti bekietąnt szwęntas pradieje judieti. Irena prasidziugusi nunesze i namus sawa ir dajlej pagulde. Cze bebudamas S. Sebestianas stebuklingaj wejkiej iszgije. Irena ir kiti ji milęntis linkieje kad prasikraustitu isz Rima. Bet Szwęntas tare, argi negieraj bus ąntrą kartą uż Kristu kięntieti? Taj pasakies giwena Rimi.

Każikumet nesitikielaj susitika su Ciecoriu Deoklecianu: kurs ji pamates parsigąnda ir tare „kąn asz taj matau ar tu esi Sebestianas, ar kitas toks? Szis atsakie“ tas pats esmi. Deoklecianas: kajp giwas iszlikaj? Szwęntas tare: Diewas kuri asz garbinu su czistu szirdi, stebuklingaj prikiele mani isz numirusiu ir iszgide; todieł didis poni pażink jo galibę, pamesk sawa bałwonus kurie nieka negał padariti, laukies żuditi nekałtus żmones.“ Taj iszgirdes ciecorius purkszterieje it kate nu szunies apnikta ir suszuka, ej tarnaj użmuszkiet tan bezlepiczę nebgiwaj. Didem ponuj lijpąnt negaleje tarnaj żiowauti, beregięnt sugrobi Szwęnta iszbogina isz miesta, pagulde, isztęmpe it atsajtę ir patoł su pagalejs talże pakol negiwaj neużmusa. Kuna jo imete i dwokąntę wietą. Bet S. Sebestianas pasirodes par sapną S. Lucynaj mergajtej, pasakie, kami ira kunas jo ir lijpe pałajdoti toj wietoj, kurioj kiti muczelnikaj buwa łajdojemis. Kąn szi su kunegajs ir padare. Tegul bus Wieszpatem garbie, kurs duod toktę twirtibę isztikiemims tarnams sawa. Amen.

Giwenimas S. Erazma Wiskupa ir muczelnika buwusi szioj pasaulej tretemi ąmżiej.

Ne duok Diewi niewienam żmoguj pakluti i kalini, ar buti isztręmptu i swetimas szalis, ar mukas klęntieti uż kokies nedoribes, uż didins griekus; nes tokies karones pażiamęn żmogu kięntąnti ir suligięn ji su galwijejs. Bet tokiu pat nełajmiu datirti ir pati smerti pakielti uż wierą kataliku; ira garbingiausiu dajktu. Nes kożnas kięntąns uz wierą musu ira muczelniku. Kożnus mirsztus parsakioimusi uż wierą kataliku; ira Szwąntu, o dusze jo tiesiau ejna i dąngu. Jejgi tad ir mes norem tapti Szwęntajs, parsakioimuj kitus wiskęn kięntiekiem su noru uż wierą musu ir bukiem tejp stiprejs, kajp tas S. Erazmas kurio giwenimą cze pradedu apsakinieti.

Nu użgimima Kristaus tretem amżiuj bęngąntes Azios szalej miesti Antiokioj buwa Wiskupu Erazmas; wiras diewobajmingas ir nu wisu uż didi skajtomas. Metusi 303, Azios Ciecorius Galerius riżos wisus katalikus isznowiti.

Iszsigirdes apej taj Erazmus pradieje ausis sklautiti o neżinodamas ar stęngs mukas iszturieti; słaptu prasikrausti isz Antiokios. Nueje i kałnus Libana, padirbos sau punelę ir myta. Bet su kuo? Iże cedra mede kiauteles ir walgie tosi esąntius grudelus it owiris. Tu pritrukies rankioje rijszutus it krakie. Nebtekies tu, łase uogas. Su uogomis gał mysti tetirwinaj bet ne żmones. S. Erazmus su tajs miszka wajsejs bemysdamas, tejp siłpnu rados, jog niepaejti nebgaleje. Kąn regiedamas Wieszpats isakie juodwarniuj neszioti Szwęntam kas diena po abrakieli duonas, kuri gaudamas Erazmus atkuta.

Nors Szwęntas kajp imanidamas slepies, tecziaus żmones pajuta ji kałnusi giwenąnt. Burejs pradieje pri jo ejti uż wis ligonis, kurius szis wejkiej gide. Medes pauksztej: meszkas, wiłkaj ir ławaj pri jo atejdamis łajże jo rąnkas ir kojes. Aniołaj pagalaus ne karta pri Szwęnta atejdamis su juomi uterieje, arba sznekiejos.

Septinerius metus kałnusi pargiwenes iszgirda szioki bałsą Wieszpaties „Erazmaj gana tau kałnusi giwenti, griszk Antiokion.“ Szis tujaus sugriżes pradiej bałsu apsakinieti Kristu, kriksztiti pagonis i katalikus parwirtusius ir daugieł stebukłu dariti.

Apej tokius jo darbus pagonu wiresnibe tujaus danesze ciecoriuj Galeriuj, kurs lijpe Szwęntą atwesti Nikomedion. Atwestam żadieje piningus, milestą sawa ir wiresnibes: bili tiktaj iszsiżadietu Kristaus. Erazmuj nieka to nenoręnt nej Kristaus iszsiżadąnt Ciecorius isakie źuditi kajp je kitus muczelnikus.

Tarnaj sugrobi seną Wiskupą nuwede i miesta widu, mete i żiamę it pełu majszą, nudraskie wisus jo drabużius it wanagaj wisztu płuksnas ir pradieje twoti. Bet su kuo? Su szwininejs. Kas tie buwa szwininej? Buwa taj triszakiej bizunaj, ąnt kuriu koźnu szaku kiboje szwina bumbałaj. Su tokiejs szwininejs tejp bajsej sudawe seniuj, jogiej ir szonaj jo prakiura.

Palejstas ir atsikieles senis nej wajtoje, nej pika, rodies su wisu swejkas ir norieje apsidariti; bet budelej sakie. „maż jam dar te kluwa, muszkiem ji su wiezdajs, jug ciecoriuj lijpąnt ji użmuszti, neb gał giwu bebuti.“ Tejp susitari, surisza Wiskupa rąnkas, ir pakabina uż tas i gięmbę it skiłandi dziuwusi. Pakabini musze su łazdomis, patis paiłsa. Paskiaus tare gana szej dienaj, nuwargom, weskiem seni i kalini. Tujaus nukabina ji nu gięmbes, apdare ir nuwede i tamsę wietą, kurioj daug buwa muczelniku.

Rita meta budelej atei, iszwede S. Erazmą isz kaline ir tare „nu szęndiena kitejp tawi imsma i naga, bene pasiklos tawi nużuditi.“ Tejp pasaki użkajte didi katiłą, pripile tan su aleju, dieje cieros, szwina ir kąn tikt imanidamis. Iswadina i tąn wiskupą, wirina par dieną ir nakti; tecziaus nesuwirina. Iszlipes senis tare „acziu jums wajkaj, bęn senus kaulus sawa iszszildziau. Szij atsakie otaj sudziuwes i kięmpinę senis, negalejem suwirinti ir wiskupinę turieti; wienok tawi nugalabisma.

Garsinas to stebukła daeje lig pat ciecoriaus, tecziaus nej jo, nej kitu pagonu szirdies nesuminksztina.

Budelej sujemi Wiskupą, surisza rąnkas iszłauże isz petiu, prikabina pri stułpa ir szaude su wilicziomis. Kad toms i kuna Szwęnta susmegus muczelnikas dar nemire, wienas budelis prisartines, parskriode piłwą su pejlu ir iszplesze giwam wisus widurius; tuokart S. Erazmas numire. Taj atsitika nedieles diena metusi 310. Daugieł pagonu wis taj regiejusiu itikieje i Kristu ir palika użmusztajs.

Duok Wieszpatie sekti pawejzdą Szwęntuju muczelniku ir dziaukties su jejs karalistiej dąngaus par ąmżiu ąmżius. Amen.

Sause 22 dienoj. Giwenimas S. Wicęnta Muczelnika buwusi szioj pasaulej tretemi ąmziej.

Kajp rukszta wirała, nors żmones wałga kas diena, tecziaus neikir, nes jus pastipręn; tejp miletojas wieros nors daug skajta giwenimu szwęntuju, wienok tuo nebajdos; nes mata gierus pawejzdus brolu sawa kataliku. O jogiej tikiu aweles sawa milęnt wierą kataliku, todieł ir numanau su noru skajtisęnt żiwata to stipre muczelnika, nors ira nepirmas.

Iszpanios żiamiej miesti Oski tiewaj pagimdi cziujni wajkieli, pri krikszta S. pramine Wicęntu. Użkludiusi deszimtus metus patis namie pradieje mokiti raszta o juoba paugusi atidawe Cezaraugustas miesta Wiskupuj Walerionuj. Pri to Szwęnta wira budamas jaunikajtis, newęn paszoka moksłusi; bet ir wisako giera iszmoka. Regiedamas taj Wiskupas paszwęnte ji pirmu i klerikus, paskiaus i diakonus. Tuo budamas S. Wicęntas tarnawa bażnicziaj sawa Wiskupuj. Walerionas isz prigimima szwełpąns, negaleje gieraj pamoksłu sakiti: priszingaj Wicęntas ajszkię turieje iszkałbą; todieł Wiskupas ir lijpe jam bażniczioj pamoksłus sakiti.

S. Wicęntuj pradiejus graudins pamoksłus sakiti ejdawa i bażniczę ju kłausiti ne tiktaj katalikaj, bet ir pagonis. O kłausidamis wirta burejs i katalikus. Dziaugies tuo Wiskupas, dziaugies ir wisi tikąntijej.

Pąr nełajmę toj gadiniej buwa Rima cicoriu garsingas kraugieris Deoklecianas: kurs isznowijes daugibę tarnu Kristaus. Wałaku żiamiej nusiunte Iszpanion auksztą wirszinika, Decyana it lideka i eżera, kad ir ten karosaj katalikaj nesnaustu.

Decyanus i Walencią atważiawes, daugieł kraujo kataliku iszwarwina: to wienok nekąnkindamos iszsiunte żalnierius i Cezaraugustą atwesti Waleriona Wiskupą su Wicęntu sakitoju pamoksłu. Zalnierej nujoi, użpule kunegus nakties widu, iszdakanoje ju wisus dajklus, kąn tinkamis paglęmże, wiskupą ir diakoną apkała su gielżinejs, użwiere wirwes uż kaktus, patis juodamis sziuodu wede piesti it medinczaj szunis. Atwedi ałkanus ir nuwargusius i Walencią, nepawajszina bet atidawe Decyanuj. Tas noriedamas juoba dar prispausti, pasisakie nespieis anuodums tujaus kłausiti, użdaridina kaliniej lig triju dienu ir nelejda duoti nieka walgiti.

Toms praslinkus atwediba Decyanus isz kaline o matidamas iszblieszkusiu, ticziojos isz anuodum ir sakie itukus. Tujaus szejp kłause Wiskupa: ar tu taj esi Walerionas kurs pajkini żmones, mokaj kokios tęn naujos wieros ir nedalejdi kłausiti pona musu Ciecoriaus? Senis parsigąndes tilej atsakie „asz esmi Walerionas, bet żmoniu nieka pikta ne mokau.“

Paskiaus Decyanus tare Wicentuj, o tu jauniki kokius tęn pamoksłus sakaj par kurius iszwedi Rima żmones isz kiele? Szis drąnsej atsakie „newedu żmoniu isz kiele, bet mokau tikros tejsibes, mokau pażinti Diewą wieną. Diewą giwą, kurs sutwiere dąngu ir żiamę. Oj kad ir tamsta ji pażintumi szimta kartu butumi łajmingiesnis, ne kajp nugis.“

Decyanus iszgirdes tus żodius Wicenta sakie „tąn seni Waleriona iszweszkiet i tolimas szalis o su szuo jaunuoju asz pasznekiesiu.“ Woz taj isztare, żalnierej nuweżusis Waleriona i szios dienos Portugalią. atidawe tos wietas wiresnibej, kuri nedalejda Wiskupuj nej misziu łajkiti, nej niekokie kunegiszka darba dirbti, wienok ne żude.

Wiskupę żalnierems iszwedus tare Decyanus: nu wajkaj tas jaunas kunegas ira atkakłus, nesuprąnt mana galibes, nupłakiet ji prasiediedamis nu gałwos ligi koju; paregiesma ar bus tejp drąnsus kajp dabar. Zalnierems kraui gierti papratusęms, du kartu sakiti nerejkieje, beregięnt sujemi S. Wicentą iszwede łaukon, nuwiłka wisus drabużius, mete ant żiames it kłuci, wieni użgule ąnt koju kiti ąnt gałwos o likusii tejp bajsej apsukdamos muczelniką nudiże, jos wisas su krauju apteka.

Kąn iszwides Decyanus sakie, gana pakielkiet ji. Pakiełus matidamas muczelniką cziużąnt su krauju sawa tare „nu kąn ar bebusi tejp atkaktus kajp pirmu? Palikaj kajp gajdiu nukapotas.“ Atsakie muczelnikas ar żinaj kęn Decyanaj nieka tejp ąmżiej sawa nenoriejau, kajp kięntieti uż wierą kataliku: todieł ir tamsta niekumet negalejej manęs priimti kajp lijpdamas płakti, acziu tamstaj. To tikt nugąnstauju kad po to płakima ne lijptumi manęs palejsti: nes asz nedaug dar tekięntiejau.

Taj iszgirdes wirszinikas suszuka, ej wajkaj pririszkiet ji pri kriżiaus ir wieł sawotiszkaj żudikiet, matot ji to noręnt. Woz taj isztare budelej paprati kraui gierti: sujeme Szwęntą, pririsza pri żiama kriżiaus, płakie pasikijzdamis ir degina ronas su didiomis żwakiemis. Be warginamas muczelnikas padriba ir taksz nukrita nu kriżiaus it wiedaras nu aksties. Kojes tiktaj palika pririsztas. Kąn iszwidi budelej tare, ee jau tuomi nusikratiem, tujaus padwies, it arklis nużuditas. Woz kojes muczelnika atrisza, tujaus tas paszoka ir pradieje sznekieti.

Decyus szalip stowiejes tare „nu kąn ar sotus jau esi muku? Ar apierawosi diewajtems musu? Nudire tau kajli żalnierej it awinuj papiautam, krauje burbułaj sukiepi isztęnse nosi tawa it kałakuta, biauru i tawi wejzieti. Matau tawi esąnt żmogumi stiprios wales: użtikra kam gieram derietumi, gajłu mąn tawa jaunistes.“

Atsakie Szwęntas, meldamasis Decyanaj ne susimiłk ąnt manęs nej gajlekies, mataj kokie ira galibe Kristaus Diewa musu; is taj duod mąn stipribę asz dieł jo noriu numirti.“ Kąn girdąntem wirszinikuj użeje szirdis spiowe ir tare“ dabar barszkies tawa leżuwis it tarszkine, wajkaj sudeginkiet tąn nedorą,“ taj pasakies stirina szalęn.

Budelej pildidamis isakimą pardietine, pagulde Szwęnta i gielażies piedes, prikiergie su lęnciugielejs, sukure apatioj ugni ir iszkiepe muczelniką it werszi. Tejp szwęntą jo dusze nueje pas Wieszpati atimti wajniką muczelnika kami linksmises par ąmżiu ąmżius. Amen.

Giwenimas S. Peliksa Kapucina buwusi szioj pasauloj penkioliktami ąmżiej.

S. Prąnciszkus wiena teistate sawa zokana, bet jam pasirinkus zokanas jo paskida i kietures dalis, be je: Prąnciszkonu, Bernadinu, Repormatu ir Kapucinu. Tu wisu dalu zokanikaj tures istatimu S.

Prąnciszkaus ir tarp sawęs tajkinas. Szwęntasis kurio cze giwenima noriu aprasziti, priderieje pri Kapucinu. Kajp is dąngu sau użdirba dasiżinosi skajtidamas cze padietus iszgalus.

Ne partolij nu Rima, Wałaku żiamiej, wienoj sodoj giwena prastas żmogielus, inas plikis bet die— wobajmingas. Kurs wedes moteri sułaukie sunaus ir apkriksztidina Peliksu. Nu kudikistes motina iszmokie wajkieli poteru ir prisakimu, raszta nemokie, nes nie pati nemokieje skajtiti o i iszkała neturieje kuo lejsti. Peliksis użkludes dewintus metus ąmżiaus sawa jau gane karweles tiewu sawa. Par kiauras dienas łaukusi stipsodamas: sudegie saulej it cygonajtis, burną jo apteka storas plejkatas, plaukaj retaj teszukuojemis pasistate it eże diglej, rankas ir kojes maż te płaunamas gierwes sukapoje, terbelej turieje paprastaj tikt duonas abrakieli kuri motina iszgienąntem bandę idiedawa. Draugu jo bawa ałkanas partrukies szunelis kurs gierindamos iszmasindawa nu jo paskutini duonas szmoteli.

Neturiedamas su kuo misti S. Peliksas ne auga, buwa mażus it iszgama ar pagrandinis.

Ganidamas galwijus kajp imanidamas slepies nu kitu piemenų, o taj diełto kad tie nekluditu jam melsties. Niekumet netolinos nu karwelu; nejgi lejda ju i jawus. Nemuszinieje ju berejkała; todieł tie ji mileje. Kurę karwelę pawadina, ta pri jo atejdawa. Karweloms priwalgius ir sugułus S. Peliksas padirbes isz awiju łazdelu kriżiu ismejgdawa i żiamę ir mełzdawos priesz tąn atsikłaupes.

Dasijkies szeszioliktu metu ąmżiaus sawa pradieje arti dirwas tiewa sawa. Kartajs wieni żmones mate S. Peliksą be arąnti, o kiti bażniczioj besimełdanti, regas jogiej aniołas are jo wietoj. Każikumet tiewas dawe S. Peliksuj dar ne aramus jautukus, kurius szis i jungą ikiszes pradieje arti: jautej każikuo pasibajdi patraka, nebkłause artojaus ir eje i szali. S. Peliksas ismejgies żambi szoka pri gałwu bet jautej pamuszi ji po sawa koju parwiłka żąmbi par wirszą, tecziaus szis swejkas palika, sermiegą tiktaj noragaj parplesze.

Po to pripuole jaunikajtis pradieje misliti kajp galetu patogiesnej Wieszpatem tarnauti ir iszsimane stoti i zokaną. Tiewams nę gienąnt kieletą dienu pralejdes, pasakie namiszkiems su Diewu ir iszsinieszina piesti i Rima. Tami miesti ira wisi zokanaj, bet ubaguj Peliksuj uź wis tika ubagaj kapicinaj, todieł i tu klosztoriu nuejes, szirdingaj melde kad ji priimtu kajpo nemokita i brolus arba awęnwedius. Pardietinis ir prijeme.

S. Peliksas i klosztoriu ilindes, it wieżis i undeni ilejstas: dziaugies su storu apdaru, dziaugies su neturiu, bet uż wis su tuo kad artij ira bażnicze. Nie wałąndos wełtuo netruka: szławe uliczes, rąnte medius, neszioje kur węn rejkięnt, szłuoste ałtorius, skąmbina warpus; żodziu sakąnt skajtidamas sawi uż mażiausi klosztoriej, wisęms tarnawa newęn lijpąnt bet ir woz mosteriejus. Wis taj dare su linksmu wejdu, to tikt noriedamas kad Wieszpatem itiktu.

Wajkukaj klosztoriej tarnaujęntis, kartajs isz Szwęnta ticziojes, berejkała stumde ir wadina bernu; szis tecziaus niekumet nepika, draugi su łajs wipsoje ir sakie „tejsibe brolej mana esmi newęn bernas bet klosztoriaus bąndistis. S. Peliksas ąnt pliku kunu asztrę neszioje juostą, nerelaj sawi płakie su sziksznogalejs ir pasnikawa wisumet. Naktimis meldies o pawargies, gule ąnt lęntu, jupas sawa newiłkdamas ir trumpaj użsnuda. Pakirdes wieł meldies pakol kili klosztoriej kuszieti nepradieje.

Naujukistes metus tebejdamas, panokie diewobajmingumi senus zokanikus.

Kapucinaj paprastaj netur, nej żiames nej gaspadoristes; ira tikrajs ubagajs. Mint duonu gaunamu nu żmoniu. Pardietinis klosztoriaus matidamas S. Peliksą łabaj esąnt darbi ir isztikiemą woz pirmus metus pabęngusi iszlejda i żmones duonas melsti. Szis su sunkomis ąntsiswieres iszkielawa.

Atejes kur pri żmogaus kajp tikras ubagas kalbieje poterus, paswejkina namiszkius paprotiu kataliku sakidamas „Tegulbus pagarbintas Jezus Kristus ir tare „Kapucinaj ubagaj małdau nu tamstu duonas szmotele, ar ziupsnele miłtu, bene tejkseties duoti?“ Kajpo rinkiką nekurij ukinikaj ir pabara, ar nieka nedawi iszware, szis tecziaus niebiszki ne bąmbiedamas kielawa tolaus. Sunkas pririnkies griża i klesztorju ir wajszina zokanikus. Wiena karta każikas S. Peliksuj ne sakidamas idieje i jo majszeli piningą: ejdamas Szwęntas jaute didę sunkibę ir nężinoje kas taj gał buti? Parkratiniedamas nasztą atrada piningą mete i żiamę ir sutripę; nes tie zokanikaj bajdos piningajs. Paskiaus dajlej namon sugriża. Par kietures deszimtis metu, wisumet basus, wisumet piesti, buwa tuo rinkiku ir majtina brolus sawa.

Pasenes S. Peliksas melde pardietine idant dalejstu jam klosztoriej palikti, wirszinikas ir dalejda. Tecziaus szis ir cze wełtuo netruka: bruzde nu rita lig wakara ir meldies. Wina nej oriełkas nej pagalaus stipre alaus niekumet ne giere. Dajktusi neczistatas nieks jo nie tarti neitare. Nors S. Peliksus buwa tiktaj brolu ne kunegu, tecziaus pażina ji anos gadines Popieżius Powiłas pęnktasis ir wadina Szwęntu. Mileje ji tejpogi Kardynołas S. Karolus Baromeus su S. Pilipu Neriusu; abudum tika jo nekaltibe ir gieribe.

Każikumet sutikusi S. Peliksą nełajminga motriszkie puole pri jo koju ir tare „sunelis mana numire, gielbiek mani! Szis atsakie o kąn asz padarisiu kad jau mire? Motriszkie tare nepalejsiu tawis patoł, pakoł nuejes i mana numelus ne pasimelsi. Szis noriedamas ję paguosti nueje, atrada wajka pagulditą ąnt lęntu, pasimelde ir padieje rąnką sawa ąnt galweli wajka. Tas tujaus atgijes stojos ir tare mama duok walgiti. Dziauksmą neiszpasakitą Szwęntas motinaj padares, griża i klosztoriu. Nu to łajka nebgaleje atsikratiti ligoniemis, slepies klosztoriej ir uż wis to nugąnstawa kad nepradietu didziuoties.

Pargiwenes szioj pasaulej szeszesdeszimtis dwejus metus; pradieje sargaloti ir gulinieti. Wiena karta pasirodiusi jam Motina Szwęncziausi atidawe jam suneli sawa. Zinojos mirsis ąntroj dienoj Sekminių: todieł tam łajkuj artinąntes, kartkartiems spawiedojes, prijeme Szwęntus Sakramęntus ir dajlej numire. Kuna jo Kapucynaj sklepi bażniczes pałajdoje, bet żmoniems pri jo nusiżadąnt, turieje padieti priejtamoj wietoj.

Kad stebukłaj pri graba datiramis kas diena garsingiesni tape, Urbonas aszmasis Popieżius iszpażina Paliksą uż pałajmintą, o Klemensas wienoliktasis uż Szwęntą. Nu tos gadines wisa bażnicze kataliku skajta ji uż tikrą tarną Wieszpaties.

Wasere 3. dienoj. Giwenimas S. Błażiejaus Wiskupa ir jo draugu giwenusiu tretemi ąmźiej.

Kożnami parsakioima kataliku wieros, wisupirmu neprietelej wargina Wiskupus ir kunegus; o taj diełto kad iszmuszi piemenis wejkiaus galetu parwersti i sawa kłajdi moksłą ju aweles. Tokioj taj gadiniej neiszsisuka nu smerte ir S. Błażiejus, kurio giwenimą noriu cze aprasziti.

Szios dienos Turkijoj kraszti senowiej wadinami Kapadocia, buwa miestas szaukamas Sebasta; kuremi giwena łabaj diewobajmingas kunegas wardu Błażiejus. Wiskupuj to kraszta mirus pakiełtu palika i piemenis tas S. Błażiejus ir łabaj padorej waldi wiskupistę sawa. Jam dajlej bebruzdąnt it żajbaj atlekie żine apej kataliku parsakioimą, par Ciecoriu Maksimiana Galeriu isakita. Katalikaj biegiodamis pri kits kita sakie: ar girdiejot ciecorius Iijp mamis parsakioii? Kur be dingsma? Kur spruksma? Szęms dar tebsibaudąnl slepties, nakti pagał ąnlpłuda żalnierej, beldies i kożnus namus isigrowi musze kuri tikt sutiki, glęmże turtus, giere wina namusi rastą. Zodiu sakant isisuka it wiłkaj i awis ar kates i pelu buri. Tąn pat nakti S. Błażiejus suskuba iszpłustieti isz miesta ir pasislepe kalni wadinami Argeus. Rita meta iszwesdamis po wiena katalika isz kaline, żude kajp tinkamis ir sumodamis. Użmusztuju niełajdoti nedalejda.

Antiokios miesta pardietinis Agrikolus użuodes daugieł tarnu Diewa i kałnus iszsprukus, iszlejda medinczius su szuniemis ju jeszkoti ir gauditi. Tij bejeszkodamis atrada nemaż kataliku o tarp tu ir S. Błażieju. Sugawi tare szitaj „sugrobiem pati stąmbii brijdi, jau tu warkszaj nebiszsisuksi isz musu rąnku. Tu uż wis buntawojej żmones kad diewu musu negarbintu ir kad nekłausitu Ciecoriaus; ateje ir tau gałas.“ Atsakie Wiskupas asz ir aweles mana wisusi dalikusi kłausom wiresnibes, bet jej ta isaka dalikus priszingus Diewuj musu, lijp iszsiżadieti wieros kataliku; nekłausom ir negalem kłausiti. Nes Diewa prisakimaj auksztesni ira uż isakimus żmoniu. Wįeszpaties Kristaus juoba turem kłausiti nekajp ciecoriaus. Suszuka zalnierej „nu nu gana tau bestirweloti, gausi uż sawa atkaklibę toki użmokiesni koki nupelnej.“

Tujaus surisza Szwęntoje rąnkas, użniere wirwę uż sprąnda ir wede piesti it meszką meszkinikaj. Parwedi Antiokion iswadina i kalini. Katalikaj ligoti parpirkdamis sargus łąndioje pri S. Wiskupa, kurius szis gide stebuklingaj. Wiena motina atnesze sunu sawa użspringusi su żuwies aszaku, nu triju dienu nebkałbąnti ir tare, daktaraj mana wajka nebgał bepagiditi, mełdamasis gielbiek tamsta! Szwęntas dasilitieje kakła kudikie, aszaka tujaus iszlinda o wajkas iszgije. Par kieletą dienu Agrikolus wiskupą badu stapines iszwedina isz kaline ir tare „ar isztiesu tu esi kataliku? Szis atsakie isz milestas Diewa esmi kataliku ir Wiskupu kataliku. Tare Agrikolus, jej nori giwas palikti, pagarbink diewus musu, nes to nor Szwiesiausis ciecorius. Atsakie Wiskupas, garbinti diewajtiu jusu negalu darik su manęm kąn imanaj.

Tare Agrikolus, żinau atkaklibę kataliku, ej wajkaj imkiet tąn seni ir gieraj suduokiet su bizunajs. Taj pasakies eje szalęn o żalnierej paguldi Wiskupą bajsej nupłakie ir nuwede i kalini. Po dwiju dienu Agrikolus wieł iszwedines Wiskupą tare ,,nu kąn tiewaj ar girdi, ar iszmokie tawi mana żalnierej prota? Ar padarisi użganą isakimuj Ciecoriaus?“ Szis atsakie „nej tiek diewams jusu neapierawosiu.“ Agrikolus suszuka, ej wajkaj imkiet wieł tąn seni i nagą, matau jog maż dar ji tepłakiet. Zalnierej tujaus Wiskupą sujemi, nuwiłka wisus drabużius, surisza rankas ir pakabina i gięmbę. Paskiaus musze su ręndietinejs, draskie kuna su giełźies nagajs ir swilina ronas su karsztu gielżiu. Tejp wisa muczelniką sukruwini nunesze wieł i kalini.

Sudraskitas Wiskupas niepasijudinti nebgaleje, tecziaus gide stebuklingaj atejnąntius ligonis. Septines motriszkies pajemuses indelus ilinda i kalini ir warwina i tus kraui S. Błaźiejaus isz ronu tekanti. Wienas żalnierius taj regiedamas pranesze Agrikoluj, kurs jes pawadines tare „girdiejau jumis łajkąnt kraui nedora Wiskupa, turet buti katalikiemis, padarikiet apieras diewajtems.“ Szios pasisakie esąntes katalikiemis ir tare, padarisma apieras tuokart kad lijpsi nuneszti kielis i paeżeri, mes nusiprausma, nupłausma nu ranku kraui muczelnika ir mełsmos pri diewajtiu. Wirszinikas ir lijpe nuneszti wiena ąntra diewajti kurius szios sugrobuses plumt plumt sumete i cżera ir sakie „pri ko bemełsmos, kad nebiera diewajtiu? Iszsigirdes apej taj Agrikola lijpe żalnierems nużuditi wisas. Zalnierej pirmu jes bajsej nu twoje, paskiaus ronas ju su gielżejs ikajtintajs swilina, ęnt gaławisu gałwas nukapoje.

Dar wienę kartę Agrikolus igzwedines isz kaline Wiskupa, ragina kad diewams apierawotu. Szis atsakie „to nepadarisiu.“ Tare pardietinis „nu kas bus lijpsiu tawi nuskandinti kajp katina nebrejkalinga.“ Atsakie Szwęntas, lijpk żalnierems sawa westi mani pri eżera, paregiesi galibę Kristaus Diewa mana. Agrikolus tare „nu gieraj nuskęndinkiet tąn nedorą seni.“

Szwęntas nebipaeje: todieł żalnierej mete aną i gardes kajp sziaudu kuli nuweże i gili paszali eżera ir swijde it akmeni i undeni. Tecziaus Szwęntas imestas ne skięnda bet biegioje undens wirszu kajp wajkas ąnt ledu. Zalnierej tąn stebukłą regiedamis sudrebieje, bijodamos kad S. Błażiejus isz ju ranku neiszspruktu, szoka ir patis i undeni, taries negrimsęntis kajp muczelnikas; tuotarpu sukrita i eżerą it warles i bałą. Nekurij pagalaus nuskięnda.

Szwęntas suprates ju nełajmę, iszeje pats isz eżera ir pasidawi. O szij parweźi wieł i miestą, apsakie regielą stebukłą su sawa pripuolu. Agrikolus wienok tuo nepakrutintas, lijpe nukirsti gałwą S. Błażiejaus. Budelej todieł iszwedi ji isz miesta ir nukirta szwęntą gałwą. Amen.

Lijpas 20 dienoj. Giwenimas S. Magrietes dawatkas buwuses szioj pasaulej trilektami ąmżiej.

Musu kraszta neturtingas mergieles, jaunistiej sawa tarnau żmoniems, darbuojes kiek galedamas ir pełna sau duoną. Wiriszku paprastaj pri musu ira mażiaus nekajp motriszku, diełto daug mergielu ne gaun wiru. Pasenuses ir nebgaledamas dirbti, ar ejn ubagajs, ar prisigłaud kami pri bażniczes, mełdas ir wadinas dawatkomis. Giwenimas ju ira męnkas: trukst joms namu, duonas, apdara ir mede sziłumaj. Łauk idant żmones, atejdamis i bażniczę kąn norint joms atnesztu. Paprastaj ira pejkamas ir uż negieras skajtomas. Uż wis pejk jes żmones nedori ir nesuprąntąntis to, jogiej mergieles paklun i dawatkas be sawa kaltibes. Tecziaus daug ira tarp ju łabaj diewobajmingu ir tikraj tarnaujęntiu Wieszpatem. Toki buwa ir S. Magriete kurios giwenimą cze aprasziau.

Wałaku żiamej, Toskanios kraszti, miesti szęndien wadinamu Liworno gime mergiele ir gawa pri krikszta S. wardą Magriete. Tiewaj jos miestionis augina ję kajp rejkięnt; iszmokie ne węn poteru su prisakimajs, bet ir kningas skajtiti. Auga dajlej, elgies nu kudikistes padorej, bet jogiej buwa wejda łabaj graże, diełto wajkiukaj lig łajku pradieje ję kibinti ir ąnt pikta westi. Szi pirmu bajdies suwalemis, bet paskiaus apjunka. Pasergiejusi taj motina didej ję subara.

Pabarta Magriete wałąndą sergiejos brotawimos su jaunumeni, bet paskiaus wieł sawotiszkaj elgties pradieje. Nemitusi motina sudawe dukterij skiersaj.

Isztos priżasties ipikusi Magriete pamete namus tiewu sawa, nuważiawa i miestą Montepulciano wadinama, priskiries sau milemą wardu Petrą, giwena su juomi nepadorej ir sułaukie wajka. Każikumet Petras susibara su sau ligiejs: kiersztas kas diena didinos ir negieraj pasibęngie; nes neprietelej wieną kartą ji użpuoli, parwiere ji su didelu pejlu ir pakisza kuną po mediu kruwą.

Petruj namon nebgrisztąnt Magriete rupesninga kajp imanidama jo jeszkoje; bet rasti negaleje. Każikumet namiszkis szunelis su Magrieti biegdamas, użuodi dwokąnti jau kuną ir pradieje łoti. Tuokart szi atejusi iszwida sawa Petrą.

Kunas jo apipuwes, wejdas pamielinawes biaurus tejp pargąndina Magrietę jogiej werkdama suszuka: oj Jezus Maria! oj Diewi mana! kunas jo tejp bajsus o kokie ira jo dusze? Wieszpatie jau ji apsudijej, bet susimiła ąnt manęs, asz dar nedegu pragari! oj Wieszpatie diełko manęs nepakarojej, jug asz nedoresni buwau uż Petrą! Gana mąn be griesziti, su lig szi dienu atmajnau giwenimą mana. Nebnoriu jau juokuoti isz gieribes tawa.

Tejp werkdama ir sawa rąnkas łaużidama pareje namon, sudieje dajktelus ir iszważiawa i prigimtą sawa miestą Liworno. Tiewu giwu nebradusi, nuskutina sau gałwą aprisza su pałajkiu skiepetu, su juodu jupileli apsiwiłka, iszsispawiedoje ir pakutawoje uż griekus.

Kam norint palejstuwi ispiejus, szi użnierusi uż sprandą sawa wirwe puole po koju ir sakie „tejsibe tejsibe esmi esmi palejstuwe, piktinau tamstas, bet szęndien taj pametiau, atszauku duotus papiktinimus.

Patrukusi pusę metu Liwornoj nueje i miestą Kortoną kami buwa klosztorius Bernadinu. Netolij nu bażniczes gawusi gaspadą. iszrinkos sau spawiedniką, pasisakie buwusi wisęms żinomu palejstuwi ir su aszaromis melde kad priimtu i tretij zokana S. Pranciszkaus.

Spawiednikas neisztikiedamas iłgaj nepriimdawa: bet po treju metu ąnt jos susimiles lijpe iszsispawiedoti isz wisa ąmźiaus; kąn szi su didiomis aszaromis padare. Par spawiedną kunegas użdraude kad daugiaus sawa palejstuwistu nebminawotu; o taj diełto idant priminimas nebutu priźasti nauju grieku. Tejp pasitajsiusę apwiłka su jupeli tretinikiu. S. Magrieti dziaugdamos su nauju stonu sawa, asztresnę dar pradieje dariti pakutą. Guleje naktimis ąnt pliku łęntu, po gałwą diedawa akmeni ar pagali, mejsos butinaj newalgie, nakti pakirdusi tujaus kłaupies ir mełdies. Dienomis wienok dirba darbą ir pelne sau duonas szmoteli; nes nenorieje buti żmoniems sunkinibi. Kad ko neaptartu, maż te kalbieje o kartajs par kieles dienas butinaj tileje. Nie wiena nepasudije; nes taries esąnti uż wisus didesni grieszniki. Użpułdawa ję kartajs biaures mįsles, bet tas beregięnt atmete. Nors. S. Magriete pasnikawa ir maż te walgie, tecziaus kajpo dar jauna buwa dajli. Kąn szi regiedama neużkięnte sawęs, skundies ąnt to jog negał sulisti, ir iszsimane brajżiti su nagajs burną sawa. Wienęms briżems użgijus padare kitus ir węn tejp elgies pakol spawiednikas stiprej neużgine to dariti. Iszsigirduses kitas dawatkas apej tejp diewobajmingą giwenimą S. Magrietes, susirinka pri jos isz wisu szalu it warnas rudini i miestą ir aprinkos sau uż motiną. Szi wede jes kielu iszganima, uż wis nelejda apej kitus kalbieti, swetimu darbu parkratinieti, tikraj mileti Wieszpati ir priwejzieje kad istatimus tretioje zokana S. Prąnciszkaus lig panagutes użłajkitu.

S. Magriete apmislidama muką Wieszpaties Jezaus nekarta apmire ir buwa po kieles wałąndas it negiwa. Apmirusi regieje Kristu Jezu ir Szwęncziausę panelę. Gide stebuklingaj daugieł ligonu, wienos motinas werksma pasigajlejusi, prikiele isz numirusiu jos sunu.

Tejp giwenąntę wisi pradieje skajtiti uż Szwęntą, ko szi bijodamos kad pujkibe nepaszoktu, didej nenorieje. Bęngdama pęnktą deszimti ąmżiaus sawa, pradieje silpnieti ir sargaloti, nebgaleje sugromulti walgiu, kartajs po pęnkioliką dienu parbuwa be kokie walgie. Ąnt gała butinaj isirgusi prijeme Szwęntus sakramęntus, apsiwiłka su zokana jupu, Diewa muką rąnkosi turiedamos, atidawe szwęntą duszą Wieszpatem. Taj atsitika 22 dienoj Wasere 1295 metusi. Kuna jos lig sziolej nepunąnti Bernadinaj pagulde bażniczioj sawa Krotonas miesti ir isz tos priżasties Szwęntoi ta wadinas Magrieti isz Krotonas.

Žmones tujaus pradieje pri jos graba żadieties ir daugieł milestu Wieszpaties datirdawa. Popieżius żadieties ne gine. Bet kas diena daugiaus żmoniems stebuklu datirąnt Popieżius Benediktas XIII. metusi 1728, iszpażina ję uż Szwęntą. Musu mergatejs mokiedamas sekti pawejzdą S. Magrietes grieszijęntes, łaj sugieb ir pakutą dariti kajp ta Wieszpaties tarnajte.

Sause 26 dienoj. Giwenimas S. Polikarpa Smirnos Wiskupa, buwuse szioj pasaulej antrami ąmźiej.

Tami kraszti Turkijos kuremi szęndien ira miestaj: Smirna, Pergama, Aidin, Aksar ir t. t. łabaj senej nes pirmami ąmżiej apsakinieje wierą kataliku Szwęnti Wieszpaties Apasztołaj: Petras, Powiłas ir Jonas. Po tu dirba tąn szwęntą darbą S. Polikarpus, kurio giwenimą cze padiejau.

Kami S. Polikarpus gime ir auga; neżinom. Senowes rasztinikaj o użwis S. Jreneus saka mokiuses pri S. Jona Apasztoła, giwenus łabaj diewobajmingaj ir buwus Smirnas miesta Wiskupu. S. Polikarpus S. Anicetuj Popieżiu esąnt ważioje Rimon, kami daugieł netikielu i katalikus parwerte; nes apsakinieje tąn pati moksłą, kuri girdieje nu S. Jona. Rimi sutikies ji netikielis Marcionas kłause, ar pażįsti mani? Szwęntas atsakie, oj pażistu tawi pirmutini sunau welne! Ligi dali S. Jonas Apasztołas każikumet nuejes i pirti, woz pamate Cerinta, spruka łaukon ir sakie katalikams: biekiem szalęn idant karone Wieszpaties mus draugi su Cerintu ne użlęnktu. Tuodu Marcionas su Cerintu buwa eretiku, mokie żmones kitejp nekajp bażnicze S; todieł senowiej Szwęnti wiraj anuodum tejp bajdies.

S. Polikarpus nulejda rasztą pri giwentoju miesta Pilipi wadinama: tąn grometą senowej katalikaj uż didi dajktą turieje ir skajte bażnicziosi susirinkusęms żmoniems maźne kajpo raszta szwęnta. Dajlej S. Polikarpuj Smirnos baźniczi bewałdąnt paszoka i Ciecorius Markus Aurelius ir isakie po wisą ciecoristę parsakioti katalikus. Zudimas musuju buwa didis. Senowes rasztinikaj saka jogiej kraujes muczelniku cziurkszlejs tekieje. Kantribę kataliku buwa neiszpasakita, nekuriu pagonis wisus narius isznarste ir tejp płakie jogiej grobaj, kiepinas ir płautej buwa matomis. Kitu su asztriomis szukiemis kunus draskie, kitus medes pauksztems atidawe prariti; tecziaus szij wieros neiszsiżadieje.

Kajp wisur tejp ir Smirnoj katalikus warginąnt, pagonis su żidajs krokie: jeszkokiet nedora Polikarpa, użmuszkiet ji kuo grejcziaus is ira mokitoju krikszczionu, jo nebtekus pragajsz katalikaj! Tie bałsaj daeje Szwęntoje tecziaus nenorieje slepties, bet katalikams mełdąnt kad sawa giwibą dieł ju giera uźlajkitu, iszsinieszinos senis i netolimą sodą pri milemu żmoniu.

Wiena rita meta atsikieles Szwęntas tare „sapniej regiejau po mana gałwu degant poduszką, „użtikra busiu sudegintu. Laj iszsipiłda wale Wieszpaties.“ Tuotarpu iszsiunsti nu pagonu wiresnibes żalnierej, su atidi jeszkąntis S. Polikarpa ateje i kajmą kurioj slepies, sugawa du wajku, didej płakie ir kłause taridamis „pasakikitau kami ira Wiskupas?“ Wajku skausma nebiszturiejusiu pasakie. Szwęntas buwęs ąnt wiszkomis, kad tszsigirda żalnierius isibeldusius; pats jus su linksmu wejdu sutika ir pakwiete ąnt pijtu. Zalnierej regiedamis żiłą seni patis tare argi rejkieje mums tejp skubej jeszkoti nekałta senele? o kitas atsakie o kąn padarisi kad Hjp wiresnibe.

Zaluierems bewałgąnt ir begierąnt; Szwęntas meldies uż paauksztinima wieros kataliku. Pawalgi iswadina Wiskupą i asiłą ir wede rajti Smirnon. Kieloniej pagine jus du senatoriu pagonu Erodes su Nicetu, paswadina Wiskupą ratusi gret sawęs ir sakie „Tiewaj mes patis żinom tamstą esąnt nekałtą ir gierą źmogą, bet ciecoriuj lijpąnt katalikus warginti, negalem tamstas palejsti, ar źinaj kąn? Smirnon nuwestas pasisakik tiktaj diewajtems apierawosis ir bus to gana. wedu taj padariswa jog nerejkies apierawoti ir busi palejstas.“

Wiskupas“ pirmu tileje, paskiaus tare „acziu lamstams uż patarmę, bet asz niekumet tejp nepadarisiu kajp łinkatau.“ Sziuodu suszuka: o dietko nepadarisi? Atsakie Szwęntas, diełto jogiej Kristus Wieszpats mana wiena karta tare „kas manęs użsigins priesz źmones, to asz uźsiginsiu priesz tiewą mana.“ Pasisakidamas apierawosis diewajtems tuo patiu iszsiźadietio Kristaus, kuri milu su wisu szirdi. Senatorių taj girdiedamu stume seni isz ratu, o szis pakabaksz nukrita ąnt źiames it gąndrutis isz lizda. Krisdamas dar parbrieżies koję i gielżies pasparti.

Atsikiełusi żalnierej wieł iswadina i asiłą, nuwede Smirnon it awina ant apieras ir atidawe wiresnibej.

Wienoj wałąndoj wisas miestas iszsigirda sugawus Wiskupą. Beregięnt susirinka daugibe żmoniu pri duru sudes it warnu pri strykta. Sude kłause Szwęnta: ar tu esi Polikarpas? Szis atsakie: asz. Tare sude: iszsiżadiek ir kiejk Kristu o asz tawi palejsiu. Polikarpas atsakie: asztuones deszimtis szesztus metus tarnauju Kristuj ir nieka mąn pikta nepadare, uż kąngi turiezio ji kiejkti? Esmi kataliku nieka su manęm nepeszi. Tare sude: asz tawi atiduosiu lawams kad praritu Szwęntas: kad nori atiduok, asz gieresne i błogiesni nemainisiu. Sude: asz łijpstu tawi giwą sudeginti. Szis: tamsta mani bajdaj ugni gięnstąnti, o pats ikrisi i ugni niekumet negięnstąntę, darik kąn tinkamas. Sziuodum besznekąnt, urwis żidaj pri duru stowiedamis szaukie „tas ira mokitojas wisos Azios sudeginkiet ji, nebtekus jo wisa kataliku sudrebies kiszka. Girdiedamas taj gude lijpe tarnuj apszaukti, jogiej Polikarpas kajpo atkaktus katalikas tur buti sudegintu.

Tujaus żalnierej ikase sztułpą pri kurio turieje degti Szwęntas, o źidaj beregięnt sunesze kruwą mediu su sziaudajs. Zalnierej norieje Polikarpą prikalti pri sztułpa su wienienis, bet szis tare „wajkaj nerejk to asz nebiegsiu ir wiluos iszturiesis. Todieł żalnierej ji surisza pastate pri sztułpa ir użdegie małką. Bet sztaj stebukłas: ugnis iszsiplete i wisas szalis o muczelnikas palika giwas bestowis. Kąn iszwides pardietinis, pasiunte źalnieriu kad ji użmusztu. Zalnierius priszokies parmowe Szwęntą kiauraj su dejginu. Tuokart szis iszwirta o krauje tokie gauje isztekieje, jogiej ir ugni uźgiese.“ Zidaj wieł pradieje szaukti: sudeginkiet jo kuną nes krikszczionis paskajtis ji uź Diewą. Wirszinikas ju pakłauses sudegina — woz kaułus be użlikusius musijej surinki, lajkie it brangius pałajkus. Tejp pabęngie ąnt żiames garsinga sawa giwenimą S. Polikarpas ir parsikiele i ąmziną kami dziaukses par ąmżius. Amen.

Sause 20. dienoj. Giwenimas S. Tyburoiaus Muczelnika, buwuse szioj pasaulej, tretemi ąmźiej.

Tretemi ąmźiej giwenus Rimi didżiunas wardu Koromancius, kajpo wiras auksztos kilmies, tikrus pagonis; didżiu buwa wirsziniku arba Storastu. Deoklecianas ciecorius isakies katalikus parsakioti, tąn Koromanciu pakiele i parsakiotojus. Szis użduotą sau darbą it kiti pagonu wirszinikaj dirba su didżiu itęmpimu. Bet jogiej giebieje siurbti winę, diełto senatwiej pradieje gielti jo kojes. Stajbej nu letinas ligi kietu apteka su neiszgidomajs puszkajs. Negaleje palęnkti koju ir wajkszczioje sustingies it basli prarijes. Tęn didżiuna S. Sebestianas kurio giwenimą wirsziaus aprasziau, stebuklingaj iszgide. Kąn regiedamas sunus Koromanciaus Tyburcius puole po koju S. Sebestiana ir tare „didis ira Diewas tawa, priimk mani i katalikus! Szwęntas tujaus prijeme ir pradieje mokiti ji wieros.

Sunuj prikalbiniejęnt itikiejes i Kristu ir Koromancius, nebnorieje buti kataliku parsakiotoju ir melde ciecoriaus idant nu jo kajpo sergąnte atimtu tąn wiresnibę. Dioklecianas ir atjeme. Luosas tapes pakwiete pri sawęs kunegę wardu Polikarpą ir mokiem nu jo istatimu wieros. Pramokies draugi su suna eje pri krikszta. Polikarpus pradiejes kriksztiti kłause, ar tiki i tikrą Diewą trajcioj S. wiena? Koromancius atsakie: tikiu. Kunegas: ar atsiżadi pagonu wieros? Szis atsakie: at.... Kunegas: ar atsiżadi welne ir wisu darbu jo? Atsakie Koromancius: ne gieradieje partraukiem kriksztą, lejsk mąn griszti namon padarisiu pirmu kąn rejkięnt, tuokart galesiu drąnsej sakiti, atsiżadu nełaboje su jo darbajs. Polikarpas ir dalejda.

Sugriżes namon storasta tukstąntę kietnris szimtus wergu sawa parwerte katalikajs buti, apkriksztidina, dwe jams dowenas ir butinaj luosajs padare. Dar sakie: argi gał tie buti mana wergajs kurie par kriksztą szwęntą rados sunajs aukszcziause Diewa? Ąnt kariu ponu turieje apmaudą, wisęms dowinoje — iszmokieje wisas skołas — Moterij mirus łajkie pri sawęs dwi palejstuwi: tiedwi iszpirsza padoręms jaunikajtems ir dawe pasogą. Tejp pasiriedes wieł melde krikszla ir palika draugi su Tyburciu apkriksztitu.

Dar apasztołaj użgine katalikams walgiti walgius diewajtems apierawotus. (Actor XV. 29.) Zinodamis taj pagonis, Deokleciana parsakioima gadiniej, wisęms duonkiepems ir melnikams isakie iszkieptą duoną ir mejsą giwolu papiautu; pirmu diewajtems apierawoti, paskiaus pardawinieti. Pri szuliniu pagalaus pikabina mażus diewajtius it rupużokus, lijpe koźną prisęmtą wiedrą tęms kiszti po nosi, paskiaus namon neszti. Paupiesi ikase sztułpelus, prikiergie pri tu diewajtius ir pastate żalnierius; kad kožnus semąns, pirmu undeni diewajtems paroditu. Po tokie pariedima katalikaj użwis miestusi giwenąntis, pritruka butinaj walgiu.

Koromancius dar uż pagonį teb skajtomas giwena be paojaus, bet matidamas kąn pagonis katalikams dara, rižos ważiuoti i sawa dwarus. Priesz iszważiuojęnt Popieżius Gajus ar Kajus łajkie miszes jo namusi. Po misziu tare „Małones aweles mana użeje gadine nełajminga, negalem be paojaus garbinti Diewa sawa. Karuna muczelniku ne wisęms ira żadiela, diełto kurs isz jusu niera gan stiprus, łaj prasikrausta isz Rima. Gieras sunus mana Koromancius, sutejks jums nesuteptos duonas. Dransi tiktaj łaj palijkt miesti su manęm.

Po tos prakalbos Koromancius iszważiawa ir daug musuju paskuo jo isztwilina — O narsus Tyburcius tare Popieżiuj „Tiewi Szwęntas asz su tamstu paliksiu; nes wiluos iszturiesis wisas mukas. Teguł iwikst wale Wieszpaties. Popieżius pagire drąnsumą jaunikajte ji parżegnoje ir iszeje.

Każikamet ej damas par miestą S. Tyburcius pamate jaunikajti betwaksąnti negiwą o tiewus pas jo kuna bewerkięntius ir besitajsąnlius łajdoti. Apsistojęs Szwęntas kłause: kas taj jums atsitika? Atsakie motina „Ejk ponajti tas wajkielis mudums taksz pro łąngą iszkrita ir użsimusze, ar mataj ir kaułaj jo sutrupieje. Taj sakidama pakiele wieną koję wajka pałąnkoma it łunka. Szwęntas aszaru pasigajlejes sukalbieje Tiewe musu su Tikiu i Diewa Tiewa, jeme wajkiukuj uż rąnką ir tare „buk swejkas ir kielkies.“ Woz taj pasakie jaunikajtis paszoka butinaj swejkas it isz miega pakirdes.

Prasidżiugusiu tiewu puole po koju Szwęnta Tyburciaus ir sakie „ponajti imk tąn mudums wajką i wergus. O jej nori ir patiudu wergajs tamstas busma. Atsakie Szwęntas: ne to nenoriu, bet giejdu kad pażintumet galbę Kristaus kuri asz garbinu ir tikietumet ji esąnt tikru Diewumi. Szij atsakie oj kęn dirbsma netikiei, tiktaj pamokik mamis tos wieros. Szwęntas truputi pramokies nuwede jus pri Tiewa Szwęntoje ir melde kad tus naujus katalikus apkriksztitu — Szis ir apkriksztije.

Tami pat łajki szejp atsitika. Buwa Rimi gacznus jaunikajtis wardu Torkwatus; kurs musiesęms pasisakies esus kataliku, pasipažina su Popieżiu Gaju, su S. Tyburciu ir su daugieł kitajs tikąntejsejs. Buwoje kartajs kataliku bażnicziosi ir draugi kajp tejp meldies. Todieł krikszczionis jo nebijojes ir skajte uż sawą. S. Tyburcius tecziaus matidamas ji płaukus ąnt kaktu sukant, kas rita tapiojęnt su iwajrejs kwepałajs i motriszkoses drąnsej stebąntes, su luomis juokuojęnt, nenoręnt su katalikajs draugi giedoti nej iłgaj melsties; nekarta ji parspieje ir bara. Sakie nepriderąnt tejp elglies katalikuj uż wis parsakioima gadiniej ir sąmprotawa nejsąnt ji krikszczionimi. Tecziaus tiesiau pagonimi jo newadina. Bet paskiaus pasirode Torkwata buwus tiktaj pasiustu nu pagonu pasałuniu (szpiegu) dieł gawima żinios kurij Rima giwentojej ira katalikajs.

Kajpogi Torkwatus wisa ko dasiżinojes, nueje pri Pabiona parsakiotojaus, daugieł kataliku iszdawe ir pasakie kami tie mełdas. Dar idant to katalikaj nesuprastu lijpe sawi apkalti ir i kalini paswadinti. Katalikaj tecziaus beregięnt apej jo darbą nedorą dasiżinoje.

Pabionas tujaus nemaż kataliku tarp tu ir S. Tyburciu sujemes apkała ir suware i kalini. Szwęntas kaliniej Torkwatą pamates tare „o tu pasałus paukszteli ko cze siedi? kam neszioi tus giełżinius berejkała? Jug tu taj ikiszaj leźuwi Pabionuj, wisi katalikaj apej tąn nedorą darbą tawa jau żina. Kataliks ir piaunamas neiszduos brole sawa. Senej asz numaniau nesąnt tawi tikru kataliku, nejgi apsirikau. Pasidziauk dabar su krauju musu, jug to ir te norijej kad mamis iszmusztu. Girdiedamas taj Torkwatus tileje ir najries it katinas deszrą suwalgies.

Atęnti rita Pabionas S. Tyburciaus kłause: kas tu esi? Szis: esmi kataliku. Tare Pabionas: nu apierawok diewajtems pagał isakima ciecoriaus; nes kitejp ikiszi sawa kajli. Atsakie Szwęntas: asz apierawoju tikram Diewuj Jezuj Kristuj. Girdiedamas taj Torkwatus tare: ejk ponali Tyburcius ne węn pats ira kataliku, bet dar kitus moka, kitus ragięn kad wirstu i katalikus, isakima ciecoriaus butinaj nekłausa, diewajtius musu Wadęn welnejs, isz musu senos Rima wieros ticziojes, diewę musu Wenerą pramęn palejstuwi, Jowisza aukszcziausi diewajti ligi dali iwajrej iszterlo, Saturną saka rinąnt wajkus sawa it kiaulę; kas toki żmogu gał kięnsti?

Pabionas to iszkłauses lijpe Torkwatą iszlejsti isz kaline o Tyburciuj sakie „nedarik giedas auksztaj kilmej tawa, didem tiewuj tawa! pamesk tas burtas kataliku, kas tau ilinda i gałwą? Diełko użsiraszej i paniekintus nu wisu katalikus? Lenkdamas tiewą tawa wis dowinosiu tiktaj padarik użganą walej ciecoriaus, pagarbink diewajtius. Atsakie Tyburcius, ne tijk to nepadarisiu elgkies su manęm kajp noriedamas.

Pabionas regiedamas neparsakomą atneszina degintos ąnglis ir lijpe basam Tyburciuj tas tripti. Szis parsiżegnojes wajkszczioje tarsi nie trupute nejausdamas karszte ir sakie „ar mataj poni tariuos po dobilus bewajkszcziois; galu ir kazoka szokti, nes Kristuj Diewuj mana nelejdąnt ugnis nedegięn.“ Tare Pabionas żinau jogiej tas Kristus iszmoka jumis żawieimu, par kurius galet ir ugni nuwarduoti. Atsakie Szwęntus „neciusłaj taj nej issmonej bet galibe Wieszpaties wis taj dara. Pażink ir pats tikrą Diewą, tuokart suprasi żodius mana ir busi lajmingu.

Pabionas tare „kąn bemaczis man terlojuses su tuo drąnsiu jaunikajtiu: nekłausa nej manęs nej ciecoriaus; wajkaj iszwedi isz miesta nukirskiet jo makaulę. Zalnierej tujaus sukibi, iszwedi ąnt kiele wadinamą Lewikana ir nuręnte gałwą szwęntą. Atęntę nakti atei katalikaj pałajdoje jo kuną.

Nauda dwasiszka.

Pawejzdas to Koromanciaus moka mamis jogiej tikras katalikas ne gal nemokieti skołu, negal palejstuwingaj giwenti ,negał rustibes szirdiej sawa ant kitu łajkiti. Dar tas giwenimas roda jogiej senowiej katalikas katalika niekumet neiszduodawa pagonu wiresnibiej. Kłausamas ne meława bet sakie, brolu sawa skunsti negalu, nepasakisiu niewiena, darikięt su manęm kąn tinkamis. O diełko taj neiszduodawa? Diełto jogiej kits kita mileje. Bet musu gadiniej ar tejp dedas, patis pamislikiet. Katalikajs tecziaus wadinamos.

Sause 28. dienoj. Giwenimas S. Anastaziaus Persa nuźudita metusi 627.

I wasaras sauleteki niuksą krasztas wadinamas Persia, kurio giwentojej senowiej buwa didej narsi. Pradioje sekmoje ąmżiaus Eraklius Rima ciecorius susimusze su Saporu Persu karału. Pirmoj muszoj Saporas pawejkie Erakliu, Persaj iżęngie i Rima ciecoristę ir taries butinaj wirszu gausęntis. Bet paskius Eraklius pasitajses karts po karta tris atwejus pamusze Saporą. Tuokart Persu źalnierems i sawa żiamę grisztąnt wienas wardu Magundas palika miesti Jerapolej; nes patika jam kataliku tikieimas. Cze neturiedamas su kuo misti pradieje mokities amata załatoriu ir wieros szwęntos.

Mokie ji katekizmas pirmu szejp jau żmones, paskiaus kunegas wardu Elioszius. Kurs matidamas Magundada ne węn kataliku buti noręnt bet ir łabaj padorej ełgąntes; didej ji pamileje, pramokie kiek rejkięnt wieros, apkriksztije ir dawe jam wardą Anastazius.

Su lig tu dienu jaunikajtis kunega Eliosziu aprinkos sau uż tiewą ir wisusi dalikusi jo kłause. Każikumet sakie kuneguj: tiewali patark mąn kuo asz turiu buti, kajp sau duoną pelniti? Elioszius atsakie, ar żinaj kąn Anastaziau, ne turi cze nej tiewa nej motinas, esi wienas it pauksztutis, stok tu i zokana, kiti zokanikaj bus tau brolejs, giwenimą ir walgi turiesi patijktą, melsties cziedyi, galesi grusti poterus kijk tinkamas ir busi łajmingu. Tare Anastazius: bet ar priims mani łabaj maż grekiszkaj te mokąnti? Atsakie kunegas asz pamelsiu pardietine klosztoriaus ir priims. Tare S. Anastazius: nu gieraj, gieraj tiewali tad jau busiu zokaniku ir nesriosiu auksztą juodę kiepurę.

Kieletuj dienu praslinkus ateje pri S. Anastaziaus Elioszius ir tare: nu ejkiau i klosztoriu asz jau patijkiau dieł tawęs wietą. Taj pasakies nuwede jaunikajti it awiną i turgą ir ikisza warkszą i zokana it i majszą kad żmoniu daugiaus nebregietu. Rejk żinoti jogiej Azioj zokanikaj: gawie par kiaura ąmżi, stimp pusbadiu, płak sawi tąnkiej su disciplinomis, kijtaj guł, trumpaj temijgt ir warginas begała. Isz pradzios wienok tika S. Anastaziuj ir toks giwenimas, tika ir pats kitęms zokanikams; nes kłause pardietiniu ir wisus istatimus stiprej uźłajkie. Bet paskiaus pradieje ilgielies, węn jam linda i gałwą ta misie: kas żina ar biera giwi tiewaj mana? kajp brolems ir seseręms kłojes giwenti? Rasi anie tej— raujes apej mani? Nebgaledamas tu misli atsikratiti skundies sawa spawiednikuj. Tas patare kad mestu szalęn tas misles ir skajtilu už pagundinima welne. Szis diet kratima kratinos tomis pagundomis, apniktas purtina su gałwu it ożelis badities noriedamas, tecziaus misles jo nekłause.

Septinerius metus klosztoriej pargiwenes. mate par sapną atejnanti żmogu kurs idawes jam auksa taurę su łabaj skaniu winu pripiltą, tare gierk ligi dugną. O szis pajemes wienu malku iszgiere ir didej skaninos. Pakirdes susiprata wejkiej mirsis; todieł eje isz wisa ąmżiaus spawiednes, apsakie kuneguj sawa sapna su tuo isidieimu, jog wejkiej tur mirti, melde allejdima nusidieimu sawa ir tiesiau su Diewu pasakie. Kunegas kłause: kas tau ira? Bene sergi? Dielko tiki sapnams ir dabar tejp negieraj iszgułdaj? Ąnt gała iszrisza ji isz grieku.

Po tos spawiednes S. Anastazius niekam nieka nesakydamas, wiskąn palikies; iszdurina isz klosztoriaus ir eje tiesiau i Persu żiamę i wietą sawa gimima.

Parejes pamate miesta widuo burtinikus pagał sawa paprote be sztikajlojęntius atęntius dajktus ir sakie „ko cze terlojeties su tajs monajs? Nieka neżinot ir nieką negalet ąntsztikti o żmones apgaudiniejet.“ S. Anastazius buwa su płati jupu apsiwilkies su auksztu it kubiłajtiu kiepuri apsimowes ir su sziksznas dirzu parsijuoses. Kajp pradieje persu leżuwiu kalbieti ir burtinikus waksiti; apstoje ji buris żmoniu ir kłause: o tu kas esi ar meszka ar żąnsinas? Szis atsakie: nesmi nej szioks nej toks giwolis, bet esmi persas jusu brolis. Woz taj pasakie tujaus wienas żmogus nubiegies pri wirszinika Marzabana tare „każikoks kiejstas żmogus i musu miesta ateje, iszsikłausk jo kas ira persiszkaj biła gieraj.

Marzabanas ji atwedines kłause, kas tu esi? S. Anastazius tiesiau it musu żemajtej atsakie „Asz esmi Persas, gimiau tami miesti, Saporuj karalaujęnt buwau żalnieriu, kares gadiniej palikau Rima ciecoristiej o dabar sugrįžau i sawa żiamę.“ Tare wirszinikas: o dielko tejp kiejslaj pasipuoszej? Szis atsakie: mataj tamsta asz swetimami kraszti budamas itikiejau i Kristau ir istojau i zokana. Tas apdaras ira apdaru zokaniku. Tare Marzabanas: tad tu pametej wierą tiewa tawa? Szis: tejp ira pametiau, nes kataliku wiera ira giresne uż jusąje. Susiuka wirszinikas: tu dar wierą musu pejksi! jej nori swejkas palikti pamesk musu neprietelu Rimionu wierą, o tikiek tejp kajp lawa tiewas tikieje. Szis atsakie: ne tijk to nepadarisiu.

Apmaudingas wirszinikas lijpe żalnierems prigrutiuoti S. Anastazią su gielżinejs pri wagies ir pristatiti pri nauje trobese kad plitas nesziotu. Zalnierems tejp padarius, szis ir neszioje. Iwajri żmones giminę Anastaziaus pażistąntis juokies isz jo, stumde ir ticziomis krowe jam daugiesne plitu ąnt kukszterą; o szis szwipsoje nietrupute nepikdamas. Par kieletą nedielu tejp nesziojus Marzabanas wieł Szwęntą pawadines tare „nu kąn bene riżajs iszsi— żadieti Kristaus? Szis atsakie „nej riżaus nej nieka, darik su manęm kan imanidamas. Suszuka wirszinikas: ar tejp! nu pałauk diede asz tawi kitejp igrobsiu. Wajkaj imkiet tęn iszdziuwusi krikszczionu zokanika ir gieraj iszskąmbinkiet jam kaułus. Taj girdiedamas Szwęntas sakie „ponali dwiju dajktu tamstas mełdu, kad płakindamas mani nedalejstumi jupas zokana su krauju biaurioti ir kad płakant niekas manęs neturietumes. Asz gulesiu pats kiek rejkięnt.“

Marzabanas iszkłause jo meldimą: todieł żalnierej nuwilki jam wisas drapanas mele pati ąnt żiames it linu stukę, pradieje czajżiti su bizunajs isz dwiju pusiu ir sukapoje it gienej supuwusi medi. Taj darąnt szis nej wajtoje. Marzabanas matidamas tokię kantribę tare „gana plakti, o tu sausokauli kielkies.

Szwęntam atsikiełus tare wirszinikas: nu dabar giwas palikaj, bet asz paraszisiu pas Karalu idant dalejstu tawi smertiop nużuditi. Atsakie S. Anastazius, kęn cze mani bajdaj karalu it motina wajkę ubagajs ir ju majszelejs, jug mataj pats mani noręnt numirti uż wierą kataliku ir uż Diewa mana Kristu Jezu.

Marzabanas tare: gana tau bepleszkieti, wajkaj nuwede ji kalinion sugrutuokiet su kokiuo nedoru.

Szij tejp ir padare. Tuotarpu zokanikaj to klosztoriaus isz kurio S. Anastazius buwa iszejes iszsigirdi apej jo nełajmes, iszsiunte du brolu sawa, bet ir tuodu woz atejusiu pakluwa i tęn pati kalini, kuremi Szwęntas siedieje. Su didżiu dżiauksmu pasiswejkina ir łaukie gala. Kieletuj nedielu praejus Marzabanas pawadines Szwęntą tare „ar żinaj kąn tiesą pasakius asz nebnoriu tawęs bewarginti, pasisakik tiktaj mąn wienam iszsiżadąns Kristaus, beregięnt tawi palejsiu. Szis atsakie „nedalejsk to Wieszpatie kad taj padaritio; nes iszsiżadiedamas nors żodiu tiktaj, nebibutio kataliku. Tare wirszinikas: gausi dides dowenas tiktaj pamesk nukriżiawotą Kristu. Szis atsakie: nej manęs peszk nej głostik asz sawa ne pamesiu; turiu wieną Kristą to mąn bus gana. Tare wirszinikas: kad tejp stirweloi suriszines tawi iszsiusiu pri Karalaus. Szis atsakie: ne rejk manes riszti kur lijpsi cze ejsiu.

Pri Karalaus nuwedus pasiustas nu to wirszinikas wieł prikalbinieje kad Kristaus iszsiżadietu, szem to nedarant, budelej pakore muczelnikę uż wieną ranką, pririsza pri koju didius akmenius ir bajsej su łazdomis sumusze. Paskiaus nulejdi su iszłaużtu isz pete ranku, nuwede i kalini.

Kieletuj dienu praslinkus iszeje isakimas karalaus lijpęns septines deszimtis kaliniu iszsmaugiti. Woz tąn isakimę tarnaj parskajti, iszwede kalinius i paupi, nuwiłka wisus drabużius, kożną pakłupe, apsiaute spręndę su wirwi, stoję isz dwiju szalu werze patol pakoł nełajmingas żmogus ne numire. Tejp nusmaugusis swajde kunus i upi. Kitus gałabijęnt wienas budelis atejes pri S. Anastaziaus tare „ar mataj kajp żun żmones karalaus nekłausąntis? Jej neiszsiżadiesi Kristaus ir tu spierej ejsi wieżauti i upes gilmę.“ Szwęntas ąnt to nieka neatsakie ir łaukie matoma gała.

Budelej kilus wisus parjemi, sugrobi S. Anastazię, ligi dali su wirwi nu smaugi, atkirta gałwą o kunę mete i upi. Katalikaj tecziaus iszwilki, słaptu iszweże i Palestinę i tęn pati klosztoriu isz kurio Szwęntas buwa iszejes. Paskiaus tąn nuweże i Rima, kami tebier ir lig sziolej. O dusze linksminas dęnguoje łajminga par amżius. Amen.

Wasere. 8. dienoj. Nuźudimas Szwęntu Juwentina ir Maksima, giwenusiu szioj pausaulej kietwirtami ąmźiej.

Rasziti ir skajtiti giwenimus szeij jau szwęntuju ira grażu; nes tusi matom pawejksłus wisokios doribes. Bet apsakinieti żiwatus muczelniku Wieszpaties dar ira grażesni; nes pażįstam kajp stipri buwa ju wiera, kajp ta ira brangi kad uż ję szwęntije nedrowiejos ir wisako nustoti ir gałwą sawa padieti. Tus pamoksłus randam ir darbusi Szwęntuojums Juwentina su Maksimu kuriuodums smerti noriu cze aprasziti.

Po gadines ciecoriaus Konstantina didioje kurs pirmas isz karalaujęntiu Rimi i Kristu itikieje: pagonu tikieimas pradieje stajgu gajszti. Paniekinti ir uż neiszmintingus paskajtiti pagonis, klokinieje it musmiriu użsikąndi; ju kunegaj niekam nebwedąnt ąnt apieru giwolu, woz badu nestipa; użżiele takaj wedąntis i ju bażniczes. Wisęms rodies jau pagonu tikieimą butinaj pragajszęnt it żijmaj pawasariuj użejus. Bet ne su wisu tejp atsitiką.

Ciecorius Konstancius nu użgimima Kristaus metusi 361 pakiele i ciecorius sawa artimą giminajti wardu Juliona. Tas buwa mokitas ir gan iszmintingas; bet matidamas Rima ciecoristę grunąnt, tare priżasti tos nełajmes esant nauję tuokart wierą kataliku; todieł iszsimane wieł pakielti wierą pagonu o paźiaminti szwęnta tikieimą kataliku.

Tejp riżęns pats nors buwa nu kudikistes kataliku, pamete tęn tikieimę ir tape pagoniemi. Atjeme nu kataliku daugieł bażnicziu, żude kajp imanidamas kunegus musu, be kokios kaltibes, łupa nu tu piningus, su kurejs majtina ir dides ałgas mokieje pagonu kunegams, numirielus kataliku naktimis te lejda łajdoti, użgine wisokios bażniczes iszkilmes, użdraudi kabinieti isz wirszaus bażnicziu abrozus, mokilojus katalikus iszgines, pastate i ju wietą pagonis, żalnieriu wiresnius ir iwajrius wirszinikus tujaus atlejda kajp tiktaj pajuta jus esęnt katalikajs. I ju wietą wisur state pagonis. Po didi koroni użdraude pejkti pagonu wierą.

Tokims isakimams iszejus pagonis atgije it musis pawasari, wajkszczioje linksmi pasiputi jt gajdej kitus nukapoi, niekina katalikajs. nebeje i ju namus ir mažiausi sawi uż didius skajle. Priszingaj katalikaj wieni bukszti drebieje it apuszes łapas, ąntri tileje it żuwis undiniej, treti pasitajsi ir smerti uż Kristu pakielti, dranej stowieje it suberbiejusis ąnżuołaj audraj użejus.

Tuokart pat szejp atsitika: wienusi namusi buwa kataliku sąnejga kurioj gire mirusius ciecorius wieros kataliku miletojus o apej Juliona tileje, tiktaj Juwentinas su Maksimu tare „kas do gadine użeje: szitaj żmogus nebnor nie szwiesibes saules regieti, nieks nemałonu nie pati giwiba, prispaudimaj isz priżasties wieros begała.“ Tus żodzius kaźikas iszgirdes, danesze pagonu wiresnibej, ciecorius lijpe atimti anuodums turtus o patiudu i kalini puswadinti. Tamsibiesi siedąnt kartkartiemis pagonu wirszinikaj atejdamis sakie „pameskitau Kristu sawa, bus wis kas gieraj, atiduos judum turtus, ciecorius miles ir gaustau wiresnibes.“ Szuodum nekłausąnt sakie „żinom judu muczelniką wajniką noręnt gauti, garsingais tarp kataliku tapti, bet nebus isz to nieka, szitaj nakti pagał nukapos judums gałwas, nieks neżinoti neżinos ir kąn judu iszwerstau?“ Szuodu atsakie darikiet su wędam kąn tinkamis, bet wieros kataliku neisxsiżadieswa.

Po to sznekiese wiena nakti ateje budelis su żalnierejs i kalini, nukirta gałwas S. Juwentina su Maksimu ir słaptu pałajdoje. Katalikaj tecziaus pajuta apej anuodums sraerti o Julionuj ciecoriuj mirus, parkiele kunus i wietą muczelnikams paskirtą. Amen.

Wasere 13. dienoj. Giwenimas Szwęnta Klemensa Ancyros miestą Wiskupą buwusi szioj pasaulej tretemi ąmźiej.

Nekarta skunsdamos motinas ant wajku sawa: saka jus nekłausąnt, esąnt nedorajs ir atkaklejs; o ne dabo to jogiej tankiausej pates to ira priżasti. Nu piktu motinu iszmokst wajkaj: kiejksmu, barniu, girtibes ir tejp tolaus. O priszingaj nu diewobajmingu motinu iszmokst nu pat kudikistes wisa ko giera.

Bałsas motinu gilausej smeng i szirdis wajku ir atnesz szimteriopus wajsius. Maine galem pasakiti jogiej tokius motinas tur wajkus kokius nor turieti ir kokies ira pates. S. Klemensas kurio giwenimą cze pradedi skajtiti, turieje gierą motiną ir diełto palika szwęntu, kajp taj matisi tolaus.

Szios gadines Turkioj kraszti wadinami Galacia, tretemi ąmżiej buwa miestas wadinamas Ancyra, kuremi giwena turtingas ukinikas pagonis (warda jo neżinau). Tas wedes moteri katalikię wardu Zopią sułaukie sunaus ir porieje auginti ji sawa pagonu wieroj. Bet neużiłga wiruj mirus, Zopie apkriksztidina wajką ir dawe wardą Klemensas.

Giera motina Zopia woz galęnti żodzius isitarti sunu, kas rita ir wakara kalbina poteras, nelejda siesti pri walgie nej nu to kielties be poteru. Pasergiejusi Klemensą ar pikti metąntes, ar żodi koki negierą isztarus; tujaus parspiedawa.

Sunus wieł buwa gieras, nerejkieje jam du kartu sakiti nej płakti; woz tiktaj suprata ko nor matute, beregięnt taj dare. Zopie kartkartiems wajkuj szejp sakie „Sunau mana mataj pats jogiej giwenam gadiniej parsakioima uż Szwęntą musu wierą kataliku: gał ir tau rejks kięntieti, jejgi tejp atsitiktu negajlekies nej krauje nej giwibas uż Kristu padieti. Zinok jogiej żmogus par sawa gierus darbus niekumet negal tiek nu Wieszpaties użdirbti, kajp par muką ir atidawima giwibas uż wierą kataliku.“

Tejp sunu bemokidama Zopie neużiłga mire, Klemele palika naszłajtiu be tiewa ir motinas, bet Wieszpats priskire jam antrą motiną ligi dali Zopią. Kuri budama turtingu o be wajki pasawina tąn Klemelę augina ir szwejti it tikroi motina.

Wiena meta Galacyoj ir Ancyroj buwa badas: Klemele wisako nu ąntros motinas sawa gaudamas, aprinka ertus namus, patalpina tusi daugieł wajku ir majtina. Kąn matidamis žmones didej ji pamileje. Tuotarpu mire Ancyros Wiskupas: giwentojej miesta ąntsiklimpa Klemensu woz dwideszimti metu ąmżiaus teturęnti ir pakieldina par wiresnibę pirmu i kunegus, paskiaus i Wiskupus.

Nesitikietai 302 metusi kiła bajsus parsakioimas kataliku isakitas par ciecoriu Galeriu su Deoklecianu. Galerius tuokart giwena miesti Nikomedioj, todieł artimas Ancyros wiskupas negaleje tilej kiutoti. Neużiłga atważiawi skardęnkaktej sujeme jauną piemenį ir nuweże Nikomedion. Cze padietas nu ciecoriaus wirszinikas kłause Klemensa: kas tu esi? Szis atsakie: esmi kataliku isz Ancyros. Tare wirszinikas: bet girdiejau tawi dar esąnt wiskupu arba wadowu nedoru kataliku? Szis: tikra tejsibe, nors newertas, tecziaus esmi. Wirszinikas: ar girdijej isakimą ciecoriu? Szis: kąn dirbsiu negirdiejes. Wirszinikas: ar kłausisi ju, ar pagarbisi musu diewajtius? Szis: netiek ne kłausisiu. Dajktusi pri— szingusi wieraj ir sumenej kłausiti ne galu; nes reik juoba Diewa bijoties, ne kajp żmoniu. Wirszinikas: ar tu toks pauksztelis atżagarus it męnturis, pałukiek truputeli beregięnt tu kitejp cziuldiesi, parłauźsma atkaklibę tawa. Ej wajkaj pakabini szin jaunę kataliką i gięmbę iszsikiet jo kajli, paregiesma ar be barszkies jo leżuwis it skajbałas.

Zalnierej tujaus sujemi surisza jaunikajte pirsztus, pakabina i diba gięmbę tejp jog S. Klemensas su kojomis żiames prigauti negaleje, ir draskie kuną su gielżies szukuoczes. Po wałęndos apsuka antrą pusę ir ligi dali piesze mejsą nu kaułu. Tejp żudomas muczelnikas tecziaus nej wajtoje nej dejawa nej skundies. Storasta matidamis wisą aptekusi su krauju tare, gana!

Woz nuKabintas Szwęntas sukrita, diełto storasta sakie, nuweszkiet ji kalinion. Bet muczelnikas tujaus stojęns tare: nerejk wcszti, asz su sawa kojomis nuejsiu.

Kalinis buwa miesti, diełto żalnierej drowiedamos pliką westi apsiaute su płoszcziu, bet ir par tęn kraujas cziurkszlejs tekieje. Atwedi pri kalini, ticziodamos nudęngie płoszcziu ir sakie „ar matie szioki.“ Pagonis pri duru stowiejusis parsigąnda ir tare: ne tiek jus daugiaus żudot żmones ne kajp rejk: jejgi nedori katalikaj newerti ira giwibas, gieresni ira jus użmuszti, nekajp giwus draskiti. Atsakie żalnierej: mums tejp dariti storasta isakie.

Wisęms rodies S. Klemensą wejkiej mirsęnt: bet jogiej Wieszpats norieje par ji paroditi ipatingą pawejksłą kąntribes; todieł kiełetuj dienu praslinkus użrumbieje ronas ir muczelnikas butinaj iszgije.

Stebiejos tam pagonis o wiresnibe lijpe żalnierems westi muczelniką Rimon. Kiek Szwęntas kieloniej nu żalnieriu iszkięntieje, Wieszpats tiktaj żina. Rimi S. Klemensas wieł kalinion pakluwa. Cze siediedamas mokie pagonis ir kriksztije. Iszsigirdes apej taj ciecorius Deoklecianas, wisus naujej apkriksztitus lijpe iszmuszti, wieną tiktaj Agatanielu użłajkie.

Po kieletas dienu żalnierej iszwedi S. Klemensą isz kaline pririsza pri rata, kurio apatioj buwa łąndi diglej. Sukant diglej piesze kunę o atsisukus kunuj ęnt wirszaus żalnierej musze su giełażies łazdomis. Rasi cze but ir nubęngie muczelniką, bet Wieszpatem kitejp noręnt sułuża pagonu ratas, nukrita wirwes, o muczelnikas wieł strapt stojos su sawa kojomis. Tuo nekąnkindamos pagonis isztęmpe muczelniką, bajsej płakie ir musze su asztrejs ręndielinejs. Wis taj iszturiejes muczelnikas wieł buwa swejkas.

Pagonis taj regiedamis sakie, ar giltinej atsiunte mums isz Azios tąn żmogu nemari, nuweżinkiem jems atgał, teguł żudos su juomi kajp noriedamis. Po tokie sznekiese iswadina S. Klemensą su Agatanielu i łajwą ir nuweże wieł i Nikomedyą. Cze muczelniku pakluwa i naga kaźikokie Agrypina, kurs kłause pirmu S. Klemensa: kas tu esi? Szis atsakie esmi Klemensas tarnas Kristaus. Kłause ąntra: o tu kas esi? Atsakie: esmi Agatanielus draugas Klemensa ir katalikas. Apmaudingas Agrypinas musze anuodu par ausis ir tare „diełko nesakotaus esantiu tarnajs ciecoriaus, bet Kristaus, iszmokisiu asz judu prota.

Ar apierawostau diewajtems? Szuodu atsakie: ne. Tare Agrypinus, kad ne... tad ir giwu nebustau. Wajkaj nupłakiet amuodu kajp rejkięnt ir iszmeskiet lawams kad praritu. Szij tejp ir padare, bet lawaj gieresni uż żmones, atei pri muczelniku nieka ne dare, gierinos ir wizgina su uodigomis it szunis.

Tas stebukłas nepakrutina szirdies nedora Agripina: jam lijpęnt żalnierej raudonaj ikajtini płoną gielżi kisza kunu pagał prasidiei nu letinu lig pat petiu. Czirszka giełażis, ruka ir kiepe kunas, o isztraukus muczelniku beregięnt swejku palika. Kąn regiedamas Agrypinas sakie „argi tuodum żmogum neb nusikratisma, wajkaj sułaużikiet anuodums kaulus it pagalus sudiekiet i majszą ir meskiet i undeni nu aukszta skarde.

Zalnierej tąn isakimą pildidamis, pagulde muczelniku ant lentomis, jeme apkaustitę ratę arba tekini ir musze su tuo pirmu par letinas, paskiaus par stajbius, par kulszis, krutinę ir gałwą. Tejp sutratinusis sukimsza it szynę muczelnikus i majszę ir swijde i upi it majłas szmotą. Wisi tare jau Szwęntusius numirus: bet katalikaj nuei i paupi kunu pałajdoti, isztraukie majszę atrisza o muczelniku iszsiniere swejku it wieżej pawasari, ateje i Nikomedią ir pradieje stebuklingaj giditi żmones.

Agrypinas matidamas tejp ajszki stebukłą neb norieje muczelniku beżuditi, bet nueje pri ciecoriaus Galeriaus ir papasakoje kajp atsitika su dum katalikum. Ciecoriaus atsakie: żinau żinau, katalikus par sawa żawieimus sugiebęnt stebuklingus dajktus dariti. Kad pats neb nori su tuodum warginties nuwedink i Ancyrę ir atiduok Kurcyuj, tikiu jogiej is priwers atkaklus pagarbinti diewus musu.

Agrypinas tejp ir padare. Kurcyus matidamas muczelniku nuwargintu iszblieszkusiu ir woz bepaejnąntiu sakie „ar matotau kiek nełajmiu par sawa atkaklibę turetau iszkięntieti, argi ne gieresnej padaritumetau garbindamu diewus musu? Sziuodu atsakie: ne to nepadariswa.

Tare Kurcyus: nekłausantis wiresnibes tur buti korotajs, wajkaj imkiet sziuodu kataliku ir patol żudikiet pakol nepadaris użgana walej ciecoriaus. Zalnierej taj iszgirdi pririsza Szwęntuoju pri diba degina szonus su karsztajs giełażejs ir kłause: nu kąn ar apierawostau diewajtems Rima? Sziuodu atsakie: ne. Paskiaus paswadina muczelnikus ant suołu, apmowe anuodums galwi, su raudonaj ikajtintu szarwu arba kiepuri karejwiu. Płaukams swiłąnt, ausęms ir nosiems degąnt kiła dwokąns dumas, S. Klemensus nebgaledamas alsidwiesti tare „Wieszpatie kurs mudu iszgielbiejej isz undens ir daugieł muku, atitolink tąn ugni.“ Woz taj isztare szarwas uższała o muczelniku nors apswiłusiu it zidu oszkas żijma, tecziaus giwu paliką.

Numaudines kiepures Kurcyus susimiła ęnt muczelniku ir lijpe westi i kalini. Gan iłgaj cze łaj— kies iszsiunte anuodu i miestą Amazena ir sakie kad tos wietas wirszinikas Domicius priwerstu Szwęntuoju pagarbinti diewajtius. Domicius imete anuodu wakarop i duobę, apipile su negiesitajs kalkiejs ir apstej ąntgoże undens. Rita meta lijpes atkasti, atrada anuodu giwu ir swejku. Regiedamu taj Pengo su Eukarpu abudu żalnieriu itikieje i Kristu ir palika tujaus nukriżiawolu. S. Klemensa su Agatanelu nudire nugaras, o paskiau par pliką be kajle mejsą bajsej nupłakie. Tuo nekąnkindamos isztęmpe ąnt gielźies piediemis muczelniku, pririsza su lęnciugielejs ir ezirszkina arba kiepe. Sziuodu kiepamu tokioj łowoj użsnuda. Domicius tardamas mirus, atrisza ir atrada ne węn giwu bet ir swejku.

Toj gadiniej atwaźiawa ciecorius Galerius i miestą Tarsą: Domicias nebsumanidamas ko dariti su muczelnikum iszsiunte anuodu i Tarsą. Kieloniej Szwęntuoju daugieł ko pikta datirdamu nu wadowu, gide iwajrius ligonis. Tarsi wiresnibe iszkurina pecziu ir istume muczelniku i tąn it paglaus. Sziuodu parbuwa pecziuoje diena ir nakti, tecziaus neiszkiepe, tikt kaułus sawa iszszilde. Iszsigirdes apej taj ciecorius iswadina muczelniku i kalini, kuremi sziodu parbuwa kietwerius metus.

Tęms praslinkus pakluwa szwęntoju i naga każikokie pagonu kunega, kurs pririszes pridiba, draskie anuodums kunu it wanagas wisztą. Atriszus kad wede anuodu i kalini kunu szmotaj szalęn krita, kurius katalikaj grobstidamis łajkie kajpo brangiausius pałajkus. Po to bajse nudiżima muczelniku kaliniej beguledamu wieł iszgijo.

Wiena karta palis wirsżinikaj susiei sznekiejos apej iwajrius dajktus ir apej tuodu muczelniku. Wienas pagonis wardu Maksimus girdiedamas Szwęntus nemirsztant, sakie, atiduokiet man szuodu nedoru asz beregięnt duszę anuodum iszwarisiu. Atsakie wisi, gieraj imk anuodu ir darik kąn tinkamis, nes jau senej ira smertiop apsuditu.

Maksimas jemes dwi płati lęnti prikalinieje su łąndiomis gielżies winiemis ir ąnt tu pagulde muczelniku tejp prispaudi jogiej winis kiauraj par kuną parlinda. Nors tejp kunu pażejde tecziaus Wieszpatem nelejdąnt duszes łaukon neje. Pasiszawa dar wienas tironis wardu Aprodyzius ir sakies guwej mokąns iwejkti. Wiresnibe tujaus ir atidawe jam Szwęntuoju. Tas pakwiete muczelnikus ąnt pietu, kuriu kad sziuodu newalgie, tare Aprodyzius, nu gieraj rito asz judum kitokius pietus pakielsiu.

Rita meta pririsza muczelniku pri arklu uodigu ir tus gajnioje. Bewalkiojemu sziuodu po purwus dieł szłapima suszłapa it żwejej stiekiu, tecziaus galwi ne nutruka ir kielies swejku. Tuokart Aprodyzius użdare anuodu kaliniej ir kietina łajkiti lig pat smerte. Bet ar galeje iłgaj iszturieti pagonu nedoribe neżudiusi tu, kurius be alsakima warginti jams dalejsta buwa? Ne tu żmonistu nu ju łaukti nebuwa niepawidała. Kajpogi pałukiei kieletą nedielu iszwede abudu muczelniku i Ancyrą ir atidawe storastaj Luciuj kad wargintu.

Tas apkaldines su gielżinejs anuodums rąnkas ir kojes, pagulde kaliniej ir prislegie su didejs akminimis it kopustus kapotus. Po kieletas dienu iszwedines wieną tikt Agatanielu prikalbinieje kad diewajtius garbintu: nekłausąnt urbina jo ausis su karsztajs gielżelejs. Paskiaus pakores uż kojes degina szonus. Muczelnikuj nie aj nesakant, nukirta jo gałwą.

S. Klemensuj priwerstam be gulęnt żalnierej kas diena su pejlejs piauste wejdą ir gałwą o Wieszpats beregięnt gide. Tebibuwa tuokart giwa Zopie ąntra motina S. Klemensa: la nakti i Iris Karalus iszausząnt parpirka sargus kaline ir parwede muczelniką i namus sawa. Kita meta Szwęntas eje i aplejstą bażniczę misziu łajkiti bet żalnierej iszauszus pamati S. Klemensa nebesąnt, pradiej skubej jeszkoti. Atradi bazniczę misziu łajkiti, bet żalnierej iszauszus pamati S. Klemensa nebesant, pradiej skubej jeszkoti. Atradi bażniczioj miszes bełajkąnti puole ąnt jo, tęn pat pri ałtoriaus nukirta jam gałwą ir pati i szmotus sukapoje.

Tejp abudu muczelniku pabęngie wargingą giwenimą sawa ir gawa tiek wajniku dąnguo, kiek maku iszkięntieje.

S. Klemensas por dwideszimti aszluonerius o S. Agatanielus par kieturioliką metu kas diena żudomu, diena isz dienos mirdamu, numirti negaleje.. Dielko taj? Diełto jogiej Wieszpats par anuodu norieje paroditi kajp brąngus dangus ira. wertas ir szimta smercziu; kuri mes tąnkiej gauti norem nieka nekięntiedamis. Dar norieje paroditi pagoniems, jogiej is tiera tikras Diewas, kurs dara tokius stebukłus ir jogiej wiena tiera tejsinga kataliku wiera uż kurę tarem su noru ir szimtajs kartu mirti.

Dar norieje paroditi didę galibę sawa kurej nedalejdąnt nieks nenumirs.

Wasere 14. dienoj. Giwenimas S. Walenta kunega, buwusi szioj pasaulej tretemi ąmźiej.

Metusi po Użgimima Kristaus Wieszpaties kie— tures deszimtis pirmusi buwa pakiełtu i Rima ciecorius Klaudius: wiras gieras bet łabaj sargalotas ir newisaj teiszminlingas. Ne norieje is parsakioti kataliku, tecziaus linkieje kad wisi tnrietumes senowes Rima wieros.

Buwa toj gadiniej Rimi wienas kunegas wardu Walenlas, kurs użdegtas mejli Wieszpaties su wisu szirdi płatina wierą kataliku. Iszsigirdes apej taj Klaudius ciecorius lijpe atwesti aną i sawa rumus ir kłause, ar tu esi Walentas? Szis atsakie: asz. Tare ciecorius koki tęn naui sakiniei moksłą? Szis atsakie: galingas poni apsakinieju wieną tejsąnt Diewą sułwertoi dąngaus ir żiames, kurs matidamas żmones suklidus, atsiunte isz dąngaus Sunu sawa Jezu Kristu. Tas aukszcziause Sunus darodes żmoniems kajp rejk tikieti ir elgties sugriża i dąngu. Kąn tas Diewas isakie wisęms rejk tikieti; o netikiedamis prapułs ąmżinaj. Tare Klaudius: kajpgi o musu diewaj Jowis, Merkurius, argi ne gieri buwa? Atsakie kunegas: galingas poni buwa taj senu dienu garsingi palejstuwej, kurius atęntes gimines uż diewus paskajte. Tare ciecorius: nejaugi tejp? Tuokart pasitika rumusi dwariszkis wardu Kalpurnius kurs tare „nekłausik to makloriaus galingas poni, musu gadiniej kiła naui wiera krikszczioniszka, kurios szalininka paskida wisur it wiłkaj po miszkus, patemi Rimi pagalaus nor sawa siekłą pasieti, ir tas Walentas to tegiejd. Tare ciecorius: nu gieraj imk aną iszsitejrauk apej je moksłą.

Alpurnius didiu ponu budamas nenorieje suosties ir atidawe kunegą każikokiem Asteriuj: su tuo Walentas bejdamas meldies bałsu ir tare „Wieszpatie kurs atneszej szwiesibę ąnt żiames duok idant tas żigis mana nebutu wełtuo. Parejus namon Asterius tare, żinaj kąn Walentaj tu mełzdamos sakiej Diewą tawa atneszus ant żiames szwiesibę, szitaj duktie mana nu triju metu apjeka, alidarik jos akis mes itikiesma i Kristu. Szwęntas tujaus dukteri pawadines tare „sergantes akis wardon Wieszpaties Jezaus atsidarikiet! W os taj isztare akis mergajtes praszwita ir butinaj iszgije. Kąn matidamas Asterius su wisajs namiszkiejs ilikieje i Krislu Jezu. O kunegas par tretą dienu mokines jus wieros, apkriksztije, kietures deszimtis szeszis żmones.

Nieko netrukus iszsigirda apej taj ciecoriaus Klaudius ir lijpe wisus iszżuditi. Zalnierej nuwari tus naujus katalikus i miestą wadinamą Ostia, pirmu bajsej nutwoje, paskiaus nukapoje ju gałwas. Su tajs darbą pabęngi puole ant S. Walenta: wienas dawe jam i sprąndą ir sakie „kad tu praszmurksztumi, kad tu supleszkietumi, par tawi taj tiek Rima giwentoju prapuole, gierk ju kraui — regi dar tebtekąnt. Kitas dure jam po nosi ir sakie: kad tawi giltine pagautu, kad tu iszpąmptumi kajp erkie, kad tawi wiłkaj sudraskilu, jug tu noriejej ir ciecoriu musu apgauti, szitaj ir tau gałas ateje. Tejp bardamis uż kits kita musze Szwęntą be miłaszirdistes su wiezdajs o pailsi nuręnte ir jam galwą. Tejp szwęnti muczelnikaj pabęngi tan męnką giwenimą gawa neligiej gieresni karalistiej dangaus. Amen.

Wasere 15 dienoj. Giwenimas SS. Paustina su Jowitu tikrųjų brolu buwusiu szioj pasaulej pradzioj ąntroje ąmżiaus.

Adriana Ciecoriaus gadiniej, Wałaku żiamiej miesti Briksia szęndien Brescia wadinami, giwena du brolu Paustinas (Faustinus) ir Jowita. Kuriuodums tiewaj katalikaj ąnkstij iszmiri didius turtus palika.

Tuodu nors turtingu ir be tiewu lig lajku palikusiu: tecziau iszauga łabaj diewobajmingaj. Kąn regiedamas Briksios Wiskupas Apolonius pakłause anuodums bene norietu i kunegus stoti? Sziuodum pasisakius noręnt, Wiskupas ko rejkięnt pramokies Paustina paszwęnte i kunegus o Jowitą i diakonus. Jaunikajtiu i dwasiszka stoną ilindusiu pradieje łabaj dręnsej apsakinieti wierę kataliku, stebuklus dariti ir wersti burejs żmones i musu tikieimą. Apej kąn iszsigirdi pagonis, sugrejbi abudu it żuwis tinkli ir dajlej ikisza i kalini.

Adrianas ciecorius buwa tuokart Ligurioj: kąn żinodamas Italikus nuważiawa pri jo ir kłause kąn tur dariti su katalikajs? Tas ciecorius nebuwa kraugieris, tecziaus nugąnstaudamas kad nauje wiera ko pikta ciecoristej nepadarilu tare, wisus priwersk idant apierawotu diewams, o nenoręntius to dariti żudik.

Namon sugriżes Italikus gaude katalikus ir dieje i kalini. Po kieletas dienu atważiawa ciecorius i Briksia: tuokart Italikus tare turiu cze kaliniej du jaunikajtiu kataliku, neżinau nie pats kęn su anuodum dariti? Ciecorius atsakie: ar tejp ira didżiu kad użłajkiej anuodu suduj mana paties? Szis: tejp ira galingas poni anuodums tiewaj buwa skajtomis musu miesti uż pirmiausius. Tare ciecorius: tokius prider didżiaus prispausti kad kili matidamis drowietumes i naujus iszmonius tikieti.

Po to sznekiese Ciecorius atwedines isz kaline Paustiną su Jowitu, żmoniszkaj kalbina, żadieje anuodu pakiełti i auksztos wirszinikus ir mileti; bili tiktaj iszsiżadietu Kristaus. Sziuodu ligi dali su didiu nusiżaminimu tare „acziu tamstaj galingas poni uż gierą szirdi, wisusi dalikusi kłausou didibes tamstas, bet wieros iszsiżadieti negalau; nes iszsiżadiedamu ąmżinaj prapułtuwiau it kiti netikęntis i Kristu.

Kłause Ciecorius: ne jau mes wisi prapułsma? Atsakie Paustinus: jej negauste milestas tikra Diewa ir neitikieste i Kristu użtikra prapulste. Tare Ciecorius: argi taj diewaj musu negal mamis łajmingajs padariti? Szis atsakie: diewaj Rima gaun garbę be kokie rejkała; nes ira senu dienu niekniekiejs. Ciecorius taj girdiedamis supika it eżis ir lijpe abudu muczelniku atiduoti lawams kad prarilu.

Dienoj paskirtoj susieje daugibe ponibes stebieties kajp muczelniku su medes pauksztejs grumses: iwede i darzą Paustiną su Jowitu ir użlejda kieturis Iawus. Tie ateji pri muczelniku; gierinos ir sugule pri anuodums koju. Iwipsasiną susirinkusije pradieje klegieti ir sakiti iszlejskiet kitus, tie tur buti priszerti.

Priwejzietojes bestiju iszlejda tris lampartus, ir tie apsinajri sugule smiltini ir wolojes. Dar iszlejda kieles dideles meszkas, bet ir tos uż żmones gieresnes murmieje muczelnikams wisnok nieka nedare. Regiedama taj ponibe szaukie: tuodu jaunikajtiu ira żawietoju (czerauniku) uzwardawa medes paukszczius diełto anuodums nedraska.

Tarp wejzietoju buwa pagonu kunegas wardu Orpelus kurs ponibej tare, asz pajemes diewajti Saturną ejsiu i darża, użtikra bestijes ira priszertas ir mąn nieka nedaris. Paregieste jogiej medes pauksztej tejp drowieses musu diewą Saturną użkabinti kajp tus katalikus. Pasiszawa dar ejti draugi Italikus su kielejs tarnajs. Woz tie darżi pasirode bestias krokdamas ąnt ju puole. Italikuj kajp droże lawas su uodigu par kięnkles, tujaus tas brinkt iszwirta it papuwes stuobris. Orpetą meszka sułamina, Saturnas isz rąnku iszkrites ąnt żiami kłaksoje, lawaj ji sutripe dar wienas suszłapina, ir wisus naujej iejusius i darżą prarije. Kąn regiedamis pagonis najries it żidaj nu katalika apgauti.

Apra Italikiene naszli palikusi pradieje bałsu rugoti ąnt ciecoriaus, kiti sakie diełko tiems czeraunikams nelijp gałwu nukapoti dar kiti itikieje i Kristų, be je: Italikiene, Kalocerus ciecoriaus dwariszkis ir gauje wisokie paszaukima żmoniu. Ciecorius wipsosinoj buwes tare muczelnikąm: jej galetau ejkietau łaukon isz aptwara. Szuodu atsakie „galingas poni dalejsk tiktaj wedu ir tas beslijes iszweswa. Tare ciecorius: iszweskitau. Tuokart Pauslinus medes pauksztems tare: jus lawaj, lampartaj ir meszkas ejkiet łaukon, griszkiet i miszkus, bet kieloniej niewiena żmogaus nekuszinkiet.

Taj pasakiusiu eje łaukon bestiomis wedinu. Wisas iszstriese i krumus nie wejzieli i żmones newejziedamas.

Wisęms rodies jog Adrianas po tokie atsitikima iszlejs muczelniku, bet kitejp iwika. Iszejusiu isz darża tujaus lijpe apkalti, idieti kalinion ir stapiti badu. Idant kartajs kas walgie anuodum nepakisztu, duris kaline isakie su sawa żijdu użpecziotiti.

Tuotarpu Kolocerus, Apra ir kili itikiejusis i Kristu jeszkoje kałnusi Wiskupa Apoliniaus kurs buwa pasislepes. Atradi apsakie kajp atsitika su jo mokitinium ir melde kad apkriksztitu. Wiskupas truputi wieros pramokies, apkriksztije ir padirmawoje.

Ciecorius apej taj iszsigirdes Apras ir kitu nukirtina gałwas, Kolocera tiktaj kaliniej użłajkie; nes wiles ji parkalbiesis ir priwersis Kristaus iszsiżadieti.

Iszważiuodamas isz Briksios ciecorius i Mediolana; lijpe ir muczelnikus tęn atwesti. Atwedus prikalbinieje kad pamestu nauję wiarą; bet szij atsakie: wełtuo suosis galingas poni, nepamesma Kristaus nors szimta kartu rejkietu uż ji mirti. Tuokart ciecorius atidawe jus wietas wirszinikams, kurie suguldi muczelnikus pile i ju nasrus isztirpitą szwinę; bet szij prarii, swejkajs palika.

Paskiaus pakabini uż rąnkas degina su didio— mis żwakiemis ju szonus. Kolocerus deginamas pradieje szaukti: melskietaus uż mani muczelniku Wieszpaties, nes bajsej degięn mani ta ugnis. Paustinas atsakie: pałukiek biszki Wieszpats atsius Anioła kurs tawi pagielbies. Po wałąndos Kolocerus jau nebjuta skausma.

Pagonis nukabini muczelnikus nu gięmbiu sukrowe małką medin, apsklejde su sziaudajs ipile alejaus, tauku ir smałos, pagulde ąnt tajs muczelnikus ir użdegie małka. Beregięnt lijpsna wisus apteka. Pagonis stebiedamos sakie „szitaj jums terloti diewus musu! szitaj pejkti senę wierę musu, kad jumis werszej subaditu, swilkiet dabar it błusas wasara namams degant! Medems su sziaudajs partwaskiejus szij iszeje isz dumu butinaj swejki. Tuokart pagonis tare: wejziekiet nu wejziekiet, jug tie ir pragari nesudegtu, iszlinda swejki it gluodinaj isz łauża degąnte. Kad jus suruktumet. Kiti sakie: kąn cze jus tauzijet, matom stebukłą, matom Diewę kataliku esąnt didi, tikiekiem i aną. Matidamis pagonis naujus katalikus it gribus rudini digstąnt, Kolocera nukirtina gałwą o Paustina su Jowitu iszware apkałtu Rimon.

Katalikaj to miesta prijeme su dziauksmu muczelniku. Pagonis ir cze dar anuodu iwajrej żude ąnt gała iszwede wieł i Briksię kami pardietinis miesta Aurelianas nukirtina anuodum galwi. Tejp garsingu muczelniku pabęngie dienas sawa jaunistiej, nes tokiu Wieszpats rejkaława. Amen.

Wasere 27 dienoj. Giwenimas ir Kąncze SS. Paustas, Ewelaza ir Maksimina, buwusiu szioj pasaulej tretemi ąmźiej.

Skajtidamis senos gadines kataliku żudimus, stebamos ne węn pagonu nedoribej, bet ir kąntribej muczelniku. Musu gadines paugi żmones nekarta: dieł oriełkas, dieł igiima szmotele żiames, dieł wiresnibes kokios, ar kielu deszimtu rublu żadamu, kuriu niekumet negaun, iszsiżad wieros kataliku ir prapułda duszę sawa. Musu wajkams gana ira paroditi, riksztę ar su dełnu użdrożti, jau ir praded werkti ir dara kęn lijpamis. Bet senowes katalikaj didi ir mażi, ne tokiejs buwa nejgi tejp elgies. Ne węn żadieimaj turtu bet ir didziauses mukas nu wieros negaleje anu atitraukti. Tąn tejsibę matiem kitusi żiwatusi Szwentuju, pamatisma ir tami.

Ties juru wadinamu Marmora tretemi ąmżiej buwa miestelis wadinamas Gizykus kuremi giwena tarp kitu krikszczionu ir Pausta (Fausta) kataliku dajlej prakutinta duktie. Parsakioimuj Maksimiana kiłus, pagonis suskata jeszkoti kriksztionu, dieł ju sugaudima atważiawa i Cizyką wirszinikas wardu Ewelazius. Lijpe tujaus wisęms giwentojems ejti i pagonu bażniczes ir apierawoti diewajtems. Pagonis be kokie prispaudima eje ir smilkie, bet katalikaj neje; nes be iszsiżadieima Kristaus negaleje garbinti diewajtiu.

Tuotarpu iwajri wirszinikaj griowies i kożnus namus ir wejzieje kas ne eje garbinti diewajtiu. Tus wisus ware i kalini it awis i kutę. Tarp kitu atradi namie minawotę Paustą mergielę woz triliktus metus ąmżiaus sawa uźkludusę tare „o tu diełko ne szarpuoi pagarbinti diewajtiu pagał isakima ciecoriaus? Szi atsakie: kokiu diewajtiu ar tu jusu stuobriu kurius garbindamis welnems tarnaujet? Asz turiu tikrą Diewą ir tąn garbinu o jusuju nepażistu. Tare wirszinikas: nu nu wajku tebesi, nejauti paojaus, diełto tejp dręnsej kalbi, iduosi beregięnt sawa kajli i darbą. Szwęnta atsakie: taris mani kajpo jaunę spierej priwersis taj dariti ko asz isz priżasties wieros dariti negalu, bet apsigaudini, szitaj kad nori padirbink toki pat kajp asz mede sztulpeli ir plak tęn kiek tinkamas, paregiesi ar werks ir ajtios? Tejp ir asz wiluos darisęnti. Tare Ewelazius: nu regiesma kad dugna diesma. Tuo tarpu wajkaj imkiet szęn panelę ir negajlekieties rąnku.

Tarnaj tujaus sujemi, nuwiłka jos wisus drobużius, prikała jos ręnkas ir kojes su giełażies winiemis pri augęnte mede, płakie ję be kokios miłaszirdistes tejp jog wisa kruwina palika ir draskie jos kuna su giełaźies szukiemis par szeszes wałąndas (adinas). Szi tecziaus wietoj dejawima ir wajtoima linksmaj giedoje. Paiłsus budelems, priwejzietojas nuejes pri Ewelaziaus tare „ne tikt ponali mes tos mergieles neparwejksma: kąn turem su anu biauriolies gieresni lijpk jos makaulę nuręnsti ir bus galas, o be to ana ticzioses isz musu.

Ewelazius atsakie „isztrauki winis su kuriomis ira prikałta atneszkiet ję pri manęs; jug ana nebipaejs.“ Priwejzietojas atsakie „gieraj“. Woz winis żalnierej isztraukie ir apsiaute su drobużiu, szi eje drąnsej tarsi nieka nebutu kięntiejusi, tikt kraujas isz ronu płuda. Kad stojos akiwajzdoj Ewelaziaus tas tare „pasakik man duktie kas jumis katalikus tejp pastipręn? Su koki galibi wejkat iszturieti bajsiauses mukas nie dejuoti ne dejuodamis? Szitaj asztuones deszimtis ąmżiaus mana turiu o tokios kąntribes neregiejau! Atsakie Szwęnta „ponali tu busi kataliku, żinok tadgi jogiej Wieszpats Jezus Diewas musu dara tus stebukłus. Is kięntieje pats ir mums kięntieti paded. Būdamas amžinu ir tikru Diewu gausej užmok už musu kięntieiinus; diełto mes tąn žiames givvenimą už nieką skajtom — Dziaugamos isz kięntieimu, nes par tus nupełnom sau ąmžinas linksmibes. Busi ir tamsta dąnguoje, tiktaj itikiek i wienę tikrą Diewą sutwertoi wisu dajktu. Girdiedamas taj Ewelazius, sukrutieje, gawa milestą Wieszpaties ir itikieje i Kristą. Tapes kataliku tare „ne pik ant manęs duktie, asz lijpdamas tawi žuditi ne žinojaus kęn darus. Dabar esi luoša, ejk kur tinkama ir gidikies jej gali tikt iszgiti.“ Taj pasakies iszlejda S. Paustą.

Woz taj padare: wienas pasałunis nuskrije pri Ciecoriaus i Nikomedią ir tare „Ewelazius parwirta i katalikus, nebkłausa ciecoriaus ir iszlejd katalikus. Ciecorius taj iszgirdes susiraukie it spąnguolę parkąndes ir tare „łaj ważiuo i Cizyką Maksiminas isztikiemas tarnas mana, Ewelaziu ir kitus katalikus teguł isznajkięn be wiena.

Maksiminas atwaźiawes i Cizyka miestą tujaus sugrobe Ewelaziu ir tare „kas tau seni rados? Argi jau tejp pritrukaj prota, jogiej wajkas galeje tau parsakiti kad pamestumi musu seną wierą? Szis atsakie: pasznekiek tiktaj su tu jaunu muczelniki ir tu pritruksi.“ To atsakima newejziedamas Maksiminus pakardines ji uż rąnkas, użlejda buri żalnieriu, kurij aną bajsej talże su medejs ir degina wisa kuna su didiomis żwakiemis. Deginamas tare: Kristau Wieszpatie kurs darej stebukłus su tarnajti tawa gielbiek mani isz tu muku! Maksimus sugaudines S. Paustą tare: ar tu tąj maża ragana apgawaj musu seną Ewelazię? Szi atsakie: asz. Bet ir tamstą tejp apgausiu jej netruks tau milestas Wieszpaties Diewa mana. Tare Maksiminus nu nu regiesma ar busiu asz toks mulkis kajp Ewelazius. Tuo tarpu wajkaj prikalkiet ję su winiemis pri sztułpa. Zalnierej sugrobi mergielę tujaus kauksz kauksz ir prikała it żidaj Kristu Jezu pri kriziaus. Szwęntaj nie stenieti ne stenąnt isztraukina winis ir iszmete lawams kad praritu, bet tie szios nekuszina. Maksiminuj lijpąnt żalnierej kała i jos gałwą giełażies wińis ir iszbade abi aki. Szwęntaj dar ne mirsztąnt Maksiminus idiedina ję su Ewelaziu i katiłą ir wirina.

Szwęnta wirinama tare „Wieszpatie susimiłk ąnt parsakiotojaus wedums Maksimina! Gajłu man jo duszes!“ Woz taj isztare suszuka Maksiminus „użtikra ir asz esmi katalikas! ir asz tikiu i Jezu Kristu.“ Tąn bałsą iszgirdi pagonis suklega it warnas gułdamas ar kiełdamas ir sakie jau ir tas paszlije, ir tas ejn giltiniop, meskiet ir tąn i ugni. O żalnierej nie kokie suda neb łaukdamis imurde ir Maksiminą i katiłą it parszą twilkiti żadiedamis. Tejp S. Pausta, S. Ewelazius ir S. Maksiminus iszwiri wienoj wałandoj atidawe duszes Wieszpatem.

Pamoksłas.

Każikumet Aleksandrios miesti użpuole pagonis sena katalika: aljeme jo turtus, pati wargina, draskie, sparde ir spiaude i wejdą. Szis tecziaus szwipsoje. nie trupute ne pika ir tileje. Ąnt gała kłause pagonis pasakik mums kokius stebukłus dara jusu Kristus? Szis atsakie: mełdamij argi nematot? Szitaj mani warginat be kokie rejkała, be kokios kaltibes o asz tecziaus nepikstu; argi taj ne stebukłas? Tajgirdiedamis mukszej nutiła.

Tejp dare ir ta S. Pausta żudoma ir giwa wirinama gajlejos dusziu budelu sawa, melde nu Wieszpaties milestas rejkalingas dieł pażinima tikros wieros. Mes ligi dali turem elgties: datirdamis wisako pikta diełto jog esma katalikajs, kięntiekiem, nepikiem, praszikiem spaudąntems mamis Dwases S. bet wieros sawa niekados nepameskiem.

Kowa 5. dienoj. Giwenimas S. Onezyma mokitine S. Powiła Apasztoła, bu— wusi szioj pasaulej ąmżiej.

Didis Apasztołas S.Powiłas apsakiniedamas wierą Azioj Mażojej parwerte i katalikus wieną poną wardu Pilemona ir kielis kartus buwa jo namusi. Mate Apasztołą wisi namiszkiej Pilemona ir gieraj ji pażina. Pilemonas kajpo ponas turieje gan wergu: wienas isz tu wardu Onezymas pagonis nebnoriedamas be wergauti, pajeme nekurius pona dajktus iszspudina ir lejdos i Rima. Cze bebudamas pritruka majsta griszti pas pona drowiejos ir neb numane kąn be dariti.

Rimi tuokart siedieje apkałtas su gielżinejs S. Powiłas: iszsigirdes apej taj Onezymus nueje pri jo: pasisakie esus wergu Pilemona, tam kriwidą padares, słaptu isztwilines ir neb sumanus ko dariti. S. Powiłas matidamas jo nełajme, nie trupute ne pika, prijeme ji uż sawa tarną, dalijos su juomi tuo patiu majstu kuri pats walgie, iszmokie wieros kataliku ir apkriksztije.

Su lig tu dienu pamileje Onezymą S. Powiłas, Onezymus tejpogi prikiba pri Apasztoła it wajkas pri tiewa ir tarnawa jam kiek sumanidamas. S. Powiłas dieł uorieima norieje kad Onezymas paliktu wisumet pri jo, bet nedrisdamas swetima żmogaus łajkiti szejp padare. Parasze pri Pilemona grometą; toje melde kad Onezymą jau katalikuj dowinotu kaltibę ir priimtu kajpo milemąjo sunu. Pilemonas prasidżiugies isz grometas tejp dide żmogaus kokuo buwa S. Powiłas, prijeme Onezymą małonej, tujaus padare ji luosu (dawe wałnasti) ir wieł iszsiunte Rimon kad tarnautu Apasztołuj lig smerte.

S. Powiłas wieł Onezymą pamates didej prasidziuga ir łajkie pri sawęs. Apasztołą pagonis par dwejus metus kaliniej łajkiusis nukirta jo gałwą. Tertullus wardu ciecoriaus Nerona katalikus najkindamas sugaudina Onezymą ir lijpe jam iszsiżadieti Kristaus. Szis atsakie: ne duok Diewi kad asz wieł garbintio diewajtius papiktinusius par sawa nedorus darbus wisą pasaulę. Daug ira tarp jusu giresniu żmoniu uż diewajtius Rima; argi tad prider tokius garbinti? Priszingaj wiera kataliku lijp kad żmones ełgtumes it aniołaj. Tertullus bewejzęnt suprates nieka su juomi ne peszis, isztreme ji su kitajs katalikajs i Puteolę.

Kad Onezymas su draugajs sawa pradieje pagonis wersti i katalikus: Tertullus apej taj iszsigirdes bajsej nupłakina Onezyma, pirmu su riksztiemis, paskiaus su łazdomis ir kłause „nu kąn ar garbinsi diewajtius? Szis atsakie „argi ir norietumi kad iszmintingas żmogus garbintu welnia szmiekłas? Nej to negalu padariti kad ir i szmolelus mani sukapodintumi ne nulęnksiu gałwos priesz stuobrius. Tuokart Tertulluj lijpąnt żalnierej sulauże Onezyma błauzdus ir stajbius. Ąnt gała patoł tripe jo krutinę, pakol neiszware duszes, kuri pakluwusi dąngon garbęn Wieszpati be gała garbintina. Amen.

Bałąnde 7. dienoj. Giwenimas S. Symeona Wiskupa ir kitu buwusiu szioj pasaulej 350, metusi.

Nełajmingas ira kožnas krasztas, kuremi dwi wieri tarp sawęs grumas. Paprastaj żmones iszpażistąntis su karalu kraszta wieną wierą, pułas ir spaud kitejp tikąntius nors tu butu gieriausi wiera. Tejpat atsitika Persios żiamiej: Persaj saules garbintojej tąnkiej kariawa su Rima żmoniemis katalikajs ir tu neapweżieje. Pusiej kietwirtoje ąmżiaus pradieje żmones pleszkieti katalikus Persioj giwenąntius esąnt neprietelejs Sapora karalaus ir wis kąn danesząnt Rima wiresnibej. Karalus newejziedamas ar mełuo ar tejsibę saka; iszsimane bajsej spausti katalikus.

Wisupirmu użlejda ąnt kataliku żalnierius kurie skrajodamis nu namu lig namu iszplesze ju turtus; daugieł kataliku sukisza i kalini, sudije butinaj nekałtus, nemaż iszmusze ar iszgine isz karalistes. Użdieje ąnt likusiuju didius mokiesnius, glęmże ju tiewiszkies o tarnaujęntięms karaluj atjeme wiresnibes.

Spausdamis szejp jau katalikus, didesnej dar żude ju kunegus: neblejda Wiskupams jaunumenes priimti i stona dwasiszka, gauję kunegu isztrieme i Syrią. Krope kożnami żinksnie, piesze nu ju piningus, niekokios jams tejsibes nebdare ir tejp niekina, jog su jejs niesznekieti nebnorieje.

Karalus priskirdawa tokius wirszinikus, kurie tejsingaj butu galei pragari tarnauti Lucyperiuj. Wienęms nu kataliku prisiłupus atsiunsdawa kitus dar bajsesnius. Tie noriedamis kiszenes sawa pripilti nu kataliku jau nieką nebturęntiu, spaude jus ir sunka it isz mole waszką. Nemiti katalikaj su sawa kunegajs, tileje ir kiutoje susilęnki it zujkiej po kadagiu audraj użejus.

Toj nełajmingoj gadiniej buwa Wiskupu Seleucios ir Ktezyponta S. Simeonas, kurs norint buwa szwęntas, tecziaus ne galeje nekuszintas pabuti. Pasiunsti nu Karalaus żalnierej atwika i Seleucyą, sujeme Wiskupą, apkala su gielżinejs ir wede piesti pas karalu. Tas ragina Szwęntą idant pametes Kristu pagarbintu saulę. Szis atsakie „kąn turiu garbinti sutwierimas gieresne pagarbinsiu sutwertoi Saules, tikrą Diewą.

Karalus apmaudingas lijpe Wiskupą westi i kalini. I prejminę rumu iszejusi S. Simeona sutika dwariszkis Ustazanes ir didej nulęnkie gałwą. Wiskupas żinodamas ji kataliku buwusi o karałuj noręnt saulę pagarbinusi; atkrejpe nu jo wejda sawa ir nie żode nepasakie. Toks elgimos Wiskupa pardure it su pejlu szirdi Ustazaniaus. Suprata dietko Wiskupas jo ne apweź. Nueje i sawa kąmbari ir pradieje kartej werkti. Beregięnt pakalikaj pranesze Karaluj apej nuludima milemoje dwariszkie. Karalus ji pawadines kłause, kas tau atsitika? Ko pritrukaj kad werki? Ustazanes atsakie „galingas poni, ko mąn gał trukti rumusi Szwiesibes tawa, bet sztaj Wiskupas mana su skiersomis akimis i mani pawejżieje ir nenorieje su manęm uteriet. O taj diełto jogiej isisiżadiejes Kristaus, Szwiesibej Tawa noręnt, pagarbinau saulę. Szitaj prisijku wardon Wieszpaties Diewa jogiej daugiaus to nebipadarisiu. Karalus atsakie „ko wejzi to alkakle sene, argi tau to negana kad asz tawi milu ir su wisu kuo apwejzu? Tare Ustazanes: nej galingas poni, gawau bajsi akibrokszta, szirdgiła mana nieks neb nutildis, kałtas esmi akiwajzdoj Diewa mana! Karalus ji guode ir bara o datires nieka su juomi nebgalęnt bepadariti, nukirtina jo galwą. Tejp Ustazanes apipłowes su krauju kaltibes sawa; tape muczelniku Wieszpaties ir pakluwa i dąngu.

S. Simeonas kaliniej iszsigirdes Ustazaniu uż wierą gałwą padiejus; didej prasidziuga ir sakie acziu Wieszpatem. Ne użiłga Karalus wieł pawadines S. Simeoną prikalbinieje kad Persu wierą priimtu. Bet szem niegirdieti to nenoręnt ąntrą atwei nuwedina i kalini. Atejus dienaj kąnczes Wieszpaties, be je: didejej pertniczej karalus lijpe szimtuj kataliku gałwas nukapoti. Zalnierej atei kalinion iszskire tiek tarnu Kristaus ir wede i wietą smertiuj paskiria. Kataliku kunegas Ananioszius wedamas drebieje: kąn pamates Puzykas amatniku pardietinis suszuka: Ananiosziau seni zwilkteriek i dąngu o paregiesi szwiesibę; ko drebi kajp ożka szuni pamatiusi - prigiera ejni tiewa ne drowiekies. Zalnierej nuwedi i wietą nukapoje ju gałwas.

Każikas ikisza leżuwi Karaluj taridamas: galingas poni ir Puzykas ira kataliku: is twirlina ejnąntius ant smerte brolus sawa. Karalus ji paszaukies tare ar likraj ir tu esi kataliki? Szis atsakie: tikraj. Tolaus Karalus: o duktie tawa ar ira kataliku? Szis atsakie o kąn dirbs nebuwusi. Supikies karalus tare dar tu ir kitus prikalbiniesi kad manęs nekłausitu! tarnaj isztraukiet jam leźuwi ir użmuszkiet. Budelej tujaus pagawi Puzyką it wiłkaj awiną prapiowe pażąndi, su apsugomis butinaj iszplesze jam leżuwi ir nukirta gałwą. Dukteri tejpogi użmusze.

Atęnti meta gawienioj karalus isakie kad wisoj karalistiej, didioses pertniczes diena butn iszmuszti katalikaj.

Persu kunegaj igawi loki rasztą jeszkoje wisur Kristaus tarnu ir iszmusze.

Pajutas Karalus sawa milemąi tarna Azadą ligi dali esąnt kataliku ir tąn użmuszina. Bet paskiaus kad jau karalistiej kataliku pritruka, tarsi susizgribes isakie muszti tiktaj Wiskupus su kunegajs, o szejp jau żmoniu isz priżasties wieros nebżuditi. Tejp danginos skajtlus szwęntuju muczelniku o Persya kas kartas didesnej smuka i tąmsibes kuriosi ir lig sziolej tebibrajdo it gąndraj po balas, tolemis nu tikri— auses wieros Kristaus Wieszpaties, kurem łaj bun garbie par amżiaus. Amen.

Bałąnde. 16. dienoj. Giwenimas S. Elpega erciwiskupa ir muczelnika, buwuse szioj pasaulej dewintami ąmżiej.

Ąnglios żiamiej giwena dewintami ąmżiej ne pliki żmones Jonas su Elzbieti. Nieka jams netruka, tecziaus skajte sawi uż nełajmingus diełto; jogiej moteristiej budamu wajku neturieje. Meldies, ubagus malde ir ko nedirba bili tiktaj Wieszpats duotu anuodum wajka. Iłgajniu wienok sulaukie sunaus kurem pri krikszta teka wardas Elpegus. Prasidziugusiu it wajkielis arkli dowinotas; ne patiudu nesumane kajp ji mileli. Uż wis motina płowe, szukawa, bucziawa ir woz ne łajże it karwe werszi.

Paugteriejusi atidawe i moksłus pri zokaniku S. Benedykta. Cze budamas wajkielis paszoka moksłusi ir mejlej Diewa. Atejus i metus jaunikajte Elpeguj, su wisu szirdi linkieje kad wedes moteri padaugintu ju giminę, bet szis kitur żiurieje. Ajszkiej tiewams pasisakie nenoris moters westi nej buti szejp jau żmogumi; bet kietąns i zokaną stoti. Motina taj girdiedama apałpa, atsigawusi tare: suneli ar dieł klosztoriaus tawi auginau ir milejau? Tariaus senatwiej sawa rasęnti pri tawęs pagałbą, wajkajs tawa pasidziauksęnti; o dabar lig łajku nori mamis ąmżinaj pamesti. Zinodama taj nie auginti butio tawęs ne auginusi!

Elpegus tecziaus motinas wajtoima nekłausidamas iszważiawa i klosztoriu Derbirski esąnti ir istoje i zokaną. Cze naujukistes metus atbuwes, pardietiniuj lejdąnt iszsinieszina i krumą, padirbos sau trobelę ir łabaj asztrej giwena. Majtnasti pardietinis klosztoriaus kumet nekumet nusiusdawa. Kur nebuwi kiti jaunikajtej pradieje pri jo ejti ir melsti kad priimtu i mokitinius sawa. Szis dieł jemima prijeme, bet newisi tegaleje iszturieti.

Ąnkstij rita meta kiełusis ir iłgaj pasimełdusis norieje kijk tijk użsikąnsti, Elpegius nieka jams nedawe lig pat dwilekas. Dienowidiuj atejus pats wire isz undens ir sudziuwusiu plutetu duoninę ir kwijte wisus walgiti; kita diena wire koszę isz stambiu miltu ir tąn draugi su kitajs walgie be swijsta ir alejaus; dar kitą dieną wire pupinę ar batwinius be kokie użdara ir be mejsos. Daugiem apkirieje tokij walgiej ir eje szalęn sakidamis: prapułk tu su sawa zokanu ir su tokiomis sriebatiemis, wiłkas pagełaus pri tawęs budamas badu padwieslu. Wienas isz tejp sakąntiu slajgu susirga ir mire. Wisi paskajte uż karonę Wieszpaties jogiej murmieje priesz Szwęntą Elpegą.

Tuo tarpu Wintonoj mirę Wiskupas: kanaunikams nekłojes nauje iszrinkti: kąn regiedamas S. Dunstanas Kantuarios Erciwiskupas, patare kad iszrinklu Elpegą krumusi giwenąnti. Kanaunikaj pakłausi ir pakiele tąn i sawa piemenis.

Wiskupu budamas S. Elpegus tejp dajlej elgies jogiej nieks jo pejkti nedrisa. Meldies begała ir pasnikawa diena isz dienos, diełto ir buwa i titnaga sudziuwes. Kaułaj tiktaj su kajlu aptraukti barszkieje. Tecziaus swejkatą turieje gierą ir wiską pri jo priderąnti dirba. Majtina daugibę neturtingu, burej plikiu pri jo kas diena eje. Bet juo daugiaus dawi tuo daugiesne buwa noręntiu kad duotu.

Neużiłga Dunstanuj Erciwiskupuj mirus, kanaunikaj tąn S. Elpegą iszrinka i Erciwiskupus Kantuarios. Szwęntas jau turiedamas pęnkies deszimtis antrus metus ąmżiaus sawa, nuwika Rimon ir palika patwirtintu toj wiresnibiej.

Erciwiskupuj namon sugriżus atpłaukie i Ąnglią Danios karalaus żalnierej po waldi kunegajkszte Turkilla: użjeme daug miestu, nemaż wisokie paszaukima żmoniu iszterioje ir apgule Kantuarios miestą. Erciwiskupas su buriu żmoniu, motriszku ir wajku użsidare bażniczioj. Dunczykaj par dwideszimti dienu muszusis użjeme miestą: neko ne trukus isiłauże i bażniczę ir pradieje piauti nekałtus żmones. Kąn regiedamas S. Elpegius apsidare Wiskupiszkaj iszeje pri neprietelu ir tare „kąn turet nekałtus żuditi, użmuszkiet mani“. Dunczykaj ji sugrobusis nuwede i kalini.

Tuo tarpu kita maraj: żmones ir Danios żalnierej mire it łapas rudini krita. Kąn regiedamas wienas iszmintingas żmogus tare Dunczykams „ar żinot kąn tie maraj ira łaj karone Diewa uż prispaudima S. Erciwiskupa: palejskiet ji ir praszikiet kad pasimełstu uż jumis pri Wieszpaties: tikraj praslinks maraj. Dunczykaj lejp ir padare. Erciwiskupuj mełdąntes lowies żmones mirti, neprietelej pasakie jam uż taj acziu ir pradieje uż didi skajtiti; bet paskiaus wieł i kalini iswadina.

S. Elpeguj tąmsibiej besiedęnt ateje wienas żalnierius ir tare, kas bus su tamstu tieweli, tie bediewej Dunczykaj użmusz tawi, gieresne skrijk isz kaline, asz busiu wadowu. Erciwiskupas ir pakłause. Sargiboms Dunczyku wisur stowęnt wadowas grabalojos nakties widu be kokie kiale ir iwede i bajsę bała. Pats matidamas paklides, pabiega o Erciwiskupas gilij ismukies pradieje szaukties pagałbas. Dunczykaj bałsa iszgirdi ateje, isztraukie sucziuszkusi seni, suprata ji biegus, gan imusze ir wiel kaliniej paswadina.

Nekurij rasztinikaj stigawo jogiej Erciwiskupą nuwede i bałą ne żalnierius bet kipszus. Tecziaus newejku tam tikieti, nes wadowas neturieje nej oże ragu nej jauti uodigos. Dar welniukas ir nebutu drises užkabinti Erciwiskupą.

Dunczykaj uż biegima, iwajrej kaliniej Erciwiskupą wargina: tuo tarpu wienas isz ju tare kąn turet tejp iłgaj seni żuditi, gieresni tujaus użmuszti — taj pasakies kirta su jaksziu i gałwą Szwęntam, o tas brinkt iszwirta it pakirstas medis. Tejp pabęngie męnką giwenimą S. Elpegus kurio dusze ilsies amżinaj karalistiej dąngaus. Amen.

Bałąnde 19 dienoj. Nużudimas S. Teodores mergajtes ir Dydyma żalnieriaus, giwenusiu szioj tretemi ąmżiej.

Egipta żiamiej kurioj szęndien ma biera kataliku: senowiej buwa gauje. Wienas miestas Aleksandria wadinamas daugieł szwęntuju iszaugina. Tarp to ira ir ta S. Teodori, apej kuri cze noria trumpaj papasakoti. Kłausikieties ausis pastatę.

Miesti kajp sakiau Aleksandrios giwena giera ir łabaj padori mergiele wardu Teodori: kuri użkludiusi szeszioliktus metus ąmżiaus sawa, apsiżadieje lig smerte łajkiti czistatą ir niekumet netekieti. Padariusi tokius apżadus kajp sumodama slepies nu żmoniu ir giejde woz patem Kristuj Jezuj itikti. Jaunumene girdiedama ję esąnt ipatingaj graksztę norieje ben prisistebieti, ejdawa ticziomis i namus jos; bet szi papraslaj nie roditi ne rodies.

Jaunikajtej apmaudingi, paskielbe ję esąnt kataliki ir ikisza sawa leżuwi it naginę wiresnibej. Dar juokuodamis sakie „oj teguł ar iszkrapsztisma ję it biti isz aule su dumu.“ Toj gadiniej buwa parsakioimas kataliku: todieł miesta pardietinis tujaus pasiunte żalnierius ir atwedina S. Teodorę i sudą. Beregięnt sulinda tęn ir jaunumene nu sena ję regieti noręnti. Sude matidamas nepaprastaj dajlę panelę żmoniszkaj nebajdidamas tare „ar isztiesu esi kataliki kajp skiełb żmones?“ Szi atsakie „tikra tejsibe, esmi kataliki“. Kłause sude o kas tamstaj iszguldinieje tąn naui moksłą? Szi atsakie „Matute mana nu kudikistes pagał tos wieros mani augina.“ Tare sude: o kami tamistas matute? Szi: senej kunas jos iłs po żiameli o dusze dziaugas dąnguoje; nes buwa giera katalikie. Tare sude: budama turtingu ir jaunu, diełko neteki? Jej nori asz tamstaj iszpirsziu grażi jaunikajti, bili tiktaj iszsiżadietumi Kristaus. Szi: asz nenoriu tekieti; nes żadiejau czistatą Diewuj sawa. Tare sude: kas giera isz tamstas apżadu, szitaj galu tawi atiduoti i namus palejstuwistes, kuriusi ir czistatas ir sawa wieros pritruksi. Ar netiesa? Szi atsakie: gali wisako pabąnditi, wiłuos tecziaus Wieszpati mani apginsęat na nedoru żmoniu. Tare sade: nu paregiesma ar tawa Diewas ira stipresnis ar mana żalnierej?

Beregięnt sude paszaukies żalnierius tare „nu wajkaj imkiet tan mergielę ir nuweskiet i namus nedoribes idant paliktu apjuokta ir paniekinta. Zalnierems werkąntę Szwęntą wedąnt jaunumene ticziojes sakidamis „nu kąn Teodorka ar ne gieresni tau buwa tekieti ne kajp i tokius namus pakluli? Ko terlojejs su sawa naui wieru, rieki dabar it oszka uż ragus i turgu tęnsama, o kas tam kałtas jej ne pati?

Atwedi żalnierej kur lijpamis atidawe Szwęntą pardietinej namu o ta suteikie anaj ipatingą kąmbareli. Kuremi S. Teodori kłaupusis meldies tari— dama „Oj Wieszpatie gieriausis, kurs ginej manęs lig sziolej, nedalejsk idant tie bediewej apjuoktu mani, noriu tau tarnauti lig smerte czistatoj kajp apsiżadiejau.“ Besimełdąnt pradieje briekszti. Stajgu brabrakst atsidare duris ir ieje jaunas żalnierius wardu Dydymus: kuri Szwęnta iszwidusi pradieje drebieli. Swets taj matidamas tare „nenugąnstauk sesuo mana ir asz esmi kataliku, atejau pri tawęs ne ko pikta dariti, bet tawi iszgielbieti. Tu ne dide auguma ir asz, imk mana drapanas ir ejk łaukon o asz paliksiu tawa wietoj.

S. Teodori tujaus jo pakłause, apsidare ir isztwilina użsidengusi pro duris. Beregięnt atei kiti żalnierej, kad pamate wiriszką parsigąnda ir tare, jug Diewas kataliku kajp girdieti parmajne undeni i wina lejp ir dabar motriszką i wiriszką, sprukiem isz cze szalęn kad muso i motriszkas ne parmajnitu. Zine apej tąn pripuoli wejkiej paskida po miestą: wiresnibe supratusi esąnt apgauli alwedina żalnieriu Dydymą isz namu nedoribes. Sude tujaus kłause, ar tu iszlejdaj Teodorę? Szis atsakie, asz. Tare sude: diełko tejp padarej? Dydymus atsakie, diełto jogiej budamas kataliku pasigajlejau katalikies nu jusu warginamas. Sude suszuka, ar matot siułu pagał alrasma ir kamuli, tadgi ir tu esi kataliku! Szis atsakie, isz milestas Wieszpaties Diewa esmi. Tare sude: ar kieti iszsiżadieti Kristaus? Szis: ne.. kad ir i szmotelus sukapodintumi mani neiszsiżadietio. Tare sude: ar girdat kęn tas bila, niera ko su juomi bebjaurioties żalnierej iszwedi isz miesta nukirskiet jo makaulę.

Iszsigirdusi S. Teodore sawa gielbietoi palikus smertiop apsuditu, pati ateje pas sudę ir tare: jeszkot manęs, szitaj asz esmi, użmuszkiet mani kad noret, bet palejskiet Dydymą kurs mąn padieje iszsisukti isz biaurios wietas. Sude taj regiedamas lijpe abudums, be je S. Dydyma ir S. Teodores galwi nukapoti. Kąn budeluj padarius grini anuodum duszi parsikiele pri Kristaus Wieszpaties kami karalaus par amżiu ąmżius. Amen.

Bałąnde 22. dienoj. Giwenimas S. Justina, mokita muczelniką, buwusi szioj pasaulej ąntrami ąmżiej.

Pirmami ir ęntrami ąmżiej daugieł buwa pagonu łabaj mokitu, kurij su ipatingu płoszcziu apsiwilki wajkszczioje pasiputi it kałakutaj ir wadinos gałwoczejs arba pilozopajs. Palestinoj buwa miestelis wadinamas Neapolis arba Plawia kuremi gimes ir paugies wajkięlis pagonis wardu Justinas pareje wisus atskirius pagonu mokslu, apsisiaute su mokituju czujku ir taries jau esus didej mokitu. Wieszpats tecziaus noriedamas aną i katalikus parwersti, węn jam kisza i gałwą tokies misles: ar żinaj kas żiamę, saulę, mienesi ir kilus dajktus sulwiere? Ar numanaj kam ira żmogus sutwertas? Ar sumoi kąn apej duszę tawa ir tejp tolaus.

Każikumet apej tus dalikus bemislidamas ir beduriniedamas nukioblina i pajuri, pamate nepażistama seneli besiedęnti smiltini ir tare „pasakik mąn tiewaj isz kur atsirada tokie daugibe undens? Senis jam prisistebiejes tare „o tamstaj kajp rodos jug esi mokitu? Justinas atsakie „mataj seni pagał moksła bukłu musu gałwocziu Pytagoraus, Platona ir kitu gadiniej Tytana buwa daugieł audru, pasidare unduo ir użgule płates wietas ąnt żiames.“ Senis szwipteriejes atsakie „tejsibe jog buwa nemaż audru, bet kas pirmas sutwiere undeni? żiamę, saulę, mienesi ir wisus dajktus?“ Justinas atsakie, tatajgi asz apej taj węn mislidamas, gieraj nenumanau. Tare senis „tikraj rejk stebieties jogiej jus nesziojęntis apdarus gałwocziu, mażesne te suprąntat uż artojus kataliku. Wajkali wienas tiera Diewas galingiausis, kurs isz nieka wis kąn sutwiere żodziu sawa. Mełsk tamsta-milestos to tikra Diewa be kurios nesuprasi tejsibes.“ Senelis taj pasakies kielies ir pasinieszina, o Justinas daugiaus niekumet jo nebregieje.

Paejus seniuj Justinas pirsztą i sawa kaktą iriemes węn rimoje ir tare „kas taj gał buti? Ar tiesa kąn tas nepażistamas żmogus mąn tejgie? Rasi ir tiesa, turiu dar ko norint kłausties.

Tejp bemislidamas nueje pri wiena kataliku kunega, papasakoje atsitikimą ir kłause kan tur dariti? Kunegas atsakie, mataj ajszkiej mana jaunikajti jogiej milesta Wieszpaties Diewa nor tawi kataliku turieti, kłausik jo ikwiepima — pamesk pagonu iszmisłus kurie pasiputi wajkszczio o nieka nenumana. Tolaus iszgulde jam tejsibes wieros kataliku o Justinuj noręnt ir apkriksztije. Su lig tu dienu S. Justinas rados tikru kataliko, ne wienoj wietoj stejgies darodili pagonu mokitęms, kataliku wierą esąnt gieriausi. O idant daugiaus żmoniu tąn tejsibę galetu iszgirsti, parasze kningę kurioj darode, kataliku wierą dieł iszganima duszes idiem esąnt rejkalingę, katałikus nieka pikta ne darant, berejkała kięntąnt parsakioimus ir prideręnt idant wisos Rima ciecoristes žmones itikietu i Kristu.

Kningą tan idawe patem Rima ciecoriuj Antoninuj kurs ję parskajtes, rasze pri Azios waldimieru, kad kataliku be kokios kaltibes uż patę tikt wierą nebiparsakiotu. S. Justinas parasze dar ir kitas kningas, par kures norieje priwersti kad żidaj i Kristu itikietu.

Isz Palestinas S. Justinas nupłaukie Rimon, diewieje drapanas gałwocziaus ir buwa łabaj nu kataliku lęnkamas. Tuokart pat giwena Rimi Krescencius mokitas pagonis kurs isz priżasties sawa prota łabaj puties ir buwa didiu neprietelu kataliku. Su tuo każikumet atsitika sznekieties S. Justinuj. Krescencius stigawoje katalikus gierąnt kraui naujej użmuszta wajka palejstuwaujęnt biaurej sęnejgosi sawa, neużkięntąnt wisu nekataliku ir noręnt kad Rima ciecoriste suirtu. S. Justinas tiesiau jam atsakie kąn turi tamsta neżinodamas niekus tauziti, gieresnej tilek. Tus żodżius iszgirdes pujkus pilozopas, paszoka isz wietas it par ausi gawes, paraudonawa it wieźis iszwirlas, biegioje it arklis giluodamas, mojawa su ranku ir tare, pałukiek tu bezlepicze żinau tawi esęnt kataliku, tu nebiłgaj su manęm bebarsis, netokims musu wiresnibe spręnda nusuka, ir tawa makaule to paties datirs.

Matidamas S. Justinas tejp Krescenciu apmaudingą nie zode neb sakie, isztwilina laukon ir taj— sies uż Kristu numirti. Nejgi apsirika, nes Krescencius nuejes pri wiresnibes ikisza leżuwi, pranesze

S. Justiną esąnt kataliku ir slepąntes po jupu pagonu mokituju. Wiresnibe tujaus suimdinusi S. Justiną, kłause ar tikraj butu kataliku? Szem negienęntes sude lijpe ji nebgiwaj użpłakti. Zalnierej tad pagał isakima diże dwases pasikłausidamis, o tos nebtekus iszmete i łauką kuną idant warnas sulestu. Bet katalikaj. to nełaukdamis nakti pagał padorej pałajdoje. Łaj bun garbie Wieszpatem su kuriuo padieimu tas szwęntasis nupelne wajniką muczelniką. Amen.

Bałąnde 28 dienoj. Giwenimas ir kęncze S. Witalisa ir jo moters Walerios, buwusiu szioj pasaulej pirmami ąmżiej.

Paprastaj mums rodos żalnierems newejku esęnt pakluti i dąngu, nes to paszaukima żmones daugibes datir klutiu, kurios ne dalejd padorej giwenti. S. Witalis tecziaus ne węn doraj giwena żalnieriu budamas, bet dar palika Szwęntu. Skajtidamis jo giwenimą tan tejsibę regiesma.

Wałaku żiamiej ira miestas wadinamas Mediolan, kuremi gime ir pauga S. Witalis. Tas kad jaunami ąmżiej neklislu lig łajku wede moteri wardu Walerią isz kurios sułaukie dums sunąms: Gierwaziaus su Protaziu ir tarnawa Rima Ciecoriuj kajpo żalnieriu wiresnejsis.

Wiera kataliku tuokart kas kartas juoba płatinos. Par milestą Wieszpaties Witalis su wisu gimini sawa itikieje i Kristu, tecziaus pagonu wiresnibe jo kajpo żalnierius, iłgaj isz prižasties tikieima nekuszina.

S. Witalis żalnieriu budamas nie wiena berejkała ne musze, nie wiena nekrope, swetimu turtu neplesze; bet kąnkinos su ałgu nu ciecoriaus gaunamu. Kariesi buwa narsus ir diełto pakiełtu palika i pułknunikus. Kajpo auksztas wirszinikas, nekarta gine nu żalnieriu motriszkoses — pats moterij sawa buwa isztikiemas; todieł ir nieks jo pri kitu motriszku niekumet nepriligina. Wiena karta ważiuodamas su sudi Paulinu isz Mediolana Rimon, mate daugieł wietosi żudąnt katalikus. Guodejus kajp imanidamas, dar sawa szirdiej sakie,, oj kad ir asz gałeczio kięntieti uż Kristu! kad ir asz nupelniczio wajniką muczelniku, kajp buczio łajmingu; bet kas taj żina ar sutejks mąn Wieszpats tęn milestą? Rimi budamas wajkszczioje i kalinius su iszpażintojejs wieros prikrusztus, twirtina jus ir szelpe.

Witalisuj Rimi besęnt pakluwa i rankas nedoru Ursycinus gidilojas, wiras diewobajmingas katalikas. Pagonis iwajrej żudi ji uż wierą, smertion apsudije. Tokie pritarmie pargęndina Ursycina: jo moters su wajkajs wedina atszarpawa pri duru kaline ir cipe, wajkaj ligi dali wajpies it płakamis, pagonis pagelaus nu jo pagiditi uż kits kita melde kad iszsiżadiejes Kristaus giwu paliktu. Wisi tie bałsaj begała draskie szirdi tarna Kristaus Ursycina, niepats nebgaleje sumoti kąn tur dariti, pradieje werkti ir silpnieti wieroj.

Suprata kas dedas jo szirdiej Witalis ir suszuka „Mełdamasis Ursycinaj kas tau rados? Iszkięntiejej daugieł muku dieł Kristaus, nupelnej jau newistęnti wajnikę muczelnika ir kieti wisa to nustoti? Ko drebi kajp drugie kretamas! ar neatmini kęn Kristus Wieszpats pasakie „kas mil tiewą motina, moteri ir wajkus juoba uż mani; niera manęs wertas.“ Giminie lawa nepragajsz be tawęs, o tu be więros kataliku ąmżinaj prapulsi; todieł turiekies Kristaus, nedarik welniuj linksmibes ir negildik szirdziu musu.“ Ursycinus su tajs żodzejs it ałpstus su wina łaszu ntgajwintas, dręnsej nueje i wietą karones ir palika nukirstu.

Katalikaj taj regiedamis dziaugies, o pagonis su dąntimis sawa it su mintuwajs brazdindamas sakie „ar matot susiedaj kas par atkaklibe kataliku, bewelie gałwos nustojs, ne kajp pametąns isidieimą sawa. O sude Paulinas tare „et Ursycinus butu pametes sawa wierą bet szitaj tąs nedoras Witalis ji priturieje, pałaukiet mes newejziedamis jo żalnieristes ji prituriesma. Ej wajkaj imkiet szin pułkauniką, matau ji esąnt kataliku!

Woz taj isztare żalnierej tujaus atjeme jo dejginą, nuwiłka wisus drobużius, pagulde ąnt żiames, abi ranki pririsza pri sztułpa, uźniere stiprę wirwę uż kojes, pradieje tąn winioti kieturijsu ąnt rata, iszłauże ręnkas ir tejp wisę kunę isztęmpe jogiej wisi narej isz sawa wietas iszeje. Tuo dar nekąkindamos musze su łazdomis ir swilina kuna su didiomis żwakiemis.

Paulinas wis taj żalnierems daręnt stebiejos ir kłause, nu kęn ar apierawosi diewajtems? „Muczelnikas atsakie „esmi żalnieriu Kristaus, jejgi uż sawa ciecoriu krauje tekinti ne gajlejaus, argi galu drowieties padieti giwibę sawa uż aukszcziausi Diewą sawa?,, Paulinas matidamas nepargalemę iszkasina duobę ir tare „ar mataj Witalisi szitaj taj duobiej užmestas su akminiemis tipsosi kajp majta ar dwokąnti dwasna jej nekłausisi ciecoriaus.“ Atsakie Witalis „darik su manęm kąn tinkamas, bet asz wieros sawa nepamesiu, ar supręnti tiewaj?“ Tuokart Paulinas atriszines nu sztułpa muczelnikę imetina i duobę, o żalnierej pąmpije anę su akminiemis ir użkase. Tejp S. Witalis pabęngie sawa dienas.

Waleria norieje paskiaus atkasti kunę wira sawa ir pałajdoti, bet wietas katalikaj nedawe ir sakies newęn ntkasęntis bet ir łajkisęntis kajpo brangius pałajkus. Waleria Mediolanon griżdama atrada wienoj wietoj pagonis beapierawojęntis diewajtems mejsą ir begierąntis. Kurij pamati motriszkię pakwiele i draugistę ir ąntpultinaj ragina kad draugi walgitu. Szi budama kataliki ne galeje walgili mejsos diewams apierawotas. Suprati taj pagonis tejp bajsej ję sumusze, jogiej nebgalęntę bepaejti imete i weżimą kajp iszliżuji skiłąndi ir paware arklus. Waleria parważiawusi pradieje bęnglies, sunąm sawa Gierważiuj su Protaziu isakie kad krauje uż Kristu ne gajletumes ir tretioj dienoj pasirinka. Ąnt garbies Diewuj Tiewuj, Sunuj ir Dwasej Szwęntaj. Amen.

Gieguzies 4. dienoj. giwenimas S. Monikas naszles, buwuses szioj pasaulej kiet — wirtami ąmžiej.

Mergieles, moteris ir naszles rasti giwenimi S. Monikas giera pamoksłą; diełto skajtikiet ir isidiekiet. Darbus tos Szwęntoses aprasze jos sunus didis daktaras arba mokitojas bażniczes Szwęntos S. Augustiiras: todieł ir tikam tejp buwus kajp is apsakie.

Sziltoj Aprikoj giwenąntis padori ukinikaj katalikaj, pagimde tarp kitu wajku, tąn tarnajtę Wieszpaties Moniką.

Nu pat kudikistes augina ję padorej pati motina, bet paskiaus prakutusę atidawe auginti, senaj ir die— wobajmingaj auklej, kuri dienomis ir naktimis pagał, draugi su wajkajs budama; gieraj ju priwejzieje.

Tąn dar ipatingą dare jogiej auklejemoms mergielems nedalejda gierli tikt pri walgie. Kitusi łajkusi nors kajp kuri troksztu, nedalejda gierti nie undens. Kad kartajs tos skundies, atsakidawa „matot wajkaj mana kajp jus paprasti kumet panoruses gierli undeni, iłgajniu pradiesli plempti ir winą, o tejp daridamas tapste gierąntiomis — Ko ne duok Diewi nieregieti; nes nieka niera bajsesne uż motriszką gierti papratusę.“ Gieraj taj wienas kunegas bażniczioj isz kozelniczes pakłause żmoniu: ar matiet giwą welni? Tems atsakius nematiem, kunegus tare: ar matiet bobą girtą ira taj tikras welnias: nes kokie pikta nepadaris ta girta budama?

Aprikoj kajpo sziłtami kraszli apstej buwa wina: swetiuj atsilikus nekarta tiewaj siuntinieje dukteri prilejsti isz bosa to gierala ir atneszti. S. Monika nors buwa draudama nu aukles, tecziaus nuejusi pri wina neiszkięnlieje to neparagawusi. O jogiej tankiej rejkieje wajkszczioti, mergiele prijunka ir kas karts daugiesni siurbti praoieje. Tejp tataj kożnus żmogus patąmp girtukłu. Każikumet gajli aukle suprata S. Moniką nebesąnt błajwę ir didej subara. Tiewams wienok nepranesze, nes pati nugąnstawa atsakima uż nedaboimą. Su lig tuo kartu S. Monika susizgriba, użsigieda, niekumet wina nebgiere ir dajłej pauga. Turęntę jau apej dwideszimti metu ąmżiaus sawa, S. Moniką tiewaj iszriede uż każikoki Patricyu, wira jauna ir gan turtingą, bet pagoni ir didej piktą. Jauna Monika pażinusi idas wira sawa: kięntieje, tarnawa jam it ponuj ir niekumet nebaros. Pamatiusi Patricyą pikstąnt, tileje it żuwis undiniej, rode linksmą wejdą ir lipsznesnej dar tarnawa. O wiruj atliżus, malonej darode berejkała jį apnaudawus.

Każikumet ateje moteris pri S. Monikas wijszieti: szi jes padorej prijemusi, pawajszina ir atneszina wina. Kurio susiedes po truputi iszgieruses ir kuodi sawa biszki pajutuses; tarp kita sznekiese, pradieje skusties ąnt wiru sawa. Wiena sakie: ar żinaj kąn Patrycieni, szitaj tas mielines nu nedieles neszioju ęnt rankomis sawa — padare jes bajsus mana wiras. Parważiawa girdi isz miestele wiełaj każiko itużes, asz pasakiau tiktaj tus żodżius, mełdamas, kami tejp sutrukaj? Kajp paszoka jam apmaudas sugrobe pagali ir didej mani sumusze; kad jam rąnka nutruktu! Kita rodidama gumbą ąnt kaktu ligi dali tare: szitaj ir asz gumbą neszioju nu sawa nedora wirale, kad is supleszkietu, kad ji kipszus ant uodigu numeszlu każikur. Anąndiena girdi biszki pasikiwojew, o is nieka newejziedamas pagrobes sąmpti ąnt stału pasitikusi, kajp szławe mąn par kakta, tujaus gumbas kajp szauksztas iszszoka. Acxiu Wieszpatem jog nenubłoszkie. Kita sakie: ejkiet susiedales mąn rodos nie wieną neturęnt tejp patrakuse wira kajp manajsis; matot szitaj męn ir pirsztus iszsukinieje ir wisi petej ira mielini. Każiko tęn isz priżasties wajku susibarou, o is ne wajkus bet mani bajsej su bizunu suczajże. Kad tąn sugrobiau, iszsuka rankas mana, duok Diewi kad nuspindietu kąn tur muszinities. Giltine su juomi tegiwen ne motriszkie. Dar kita atsilijpe, o tu Patryciene jug ir tawa wirużis ne gieresnis uż raguota ożi, mełdamoi mełdamoi kajp gali su juo giwenti? tecziaus niekumet negirdam kad bartutaus, ar musztumetaus.

Tuokart S. Monika juogdamos alsakie: Zinot kąn susiedeles ir kumales, ne pikiet ąnt manęs; asz jumis pates pakaltinsiu ir jums tejsibę pasakisiu. Isztekiedamas palikom wergiems wiru sawa; rejk tad jams tarnauti kajp ponams. Pates niekumet nebukiet priżasti barniu ir niekumet neużduokiet szirdies wirams sawa. Pamatiuses jus apmaudingus, ne stirwelokiet priesz jus, nekirbiekiet it utis po szaszu, nebrazdinkiet leżuwiu sawa it kałwaratu werpdamas; bet kłausikiet ju, tarnaukiet jams dar malonesnej ne kajp kitusi kartusi, ne tarkiet nie żodze, tejp ju szirdis suminkszliuset. Toki ginkłą mums Wieszpats te palika. Mes budamas isz prigimima silpnesniomis, wiru nepargalesma, bet bardamos isziżisma it szirszunus. Jug ir asz tejp daridama tenuwałdau wirą sawa ir niekumet mieliniu neneszioju.

Taj girdiedamas moteris wienas żiopsoje it wąmbras; kitas sakie: tejsibe tejp gał buti jogiej pates esma kałtas, pates ne norem wiru nulęnkti.

Po to sznekiese, kuri moters pakłause patarmies S. Monikas, tape łajmingu; o nekłausąntes wiel buwa muszamas.

Sąmditas Patricyaus mergiełes iszsimaniuses buwa kartkartiems skusti S. Moniką jos uoszwej: kuri ir pradieje be kokie rejkala krimsti martę sawa. Bet pasergiejes taj Patricyus subara mergies o S. Monika datire atilse.

Nors Patricyus buwa piktas pagonis, tecziaus senatwiej pakłause molers sawa itikieje i Kristu, pasikriksztije ir dajlej kataliku wieroj numire. Oj moteris daugieł jus galet padariti su wirajs sawa bili tiktaj norietnmet ir mokietumet. Jus wałdot wiraje sawa ne par galibę ir isakimus, bet par mełdimą ir gierumą. Giera moters patajsis ir piktą wirą, o nedora ir gierą pagadins. Diełto taj isz— mintinga moters skajtos uż dowiną Wieszpaties

S. Monika turieje kieletą wajku, kurius wisus iszaugina katalikajs. Wienas tiktai łabaj bukłus Augustinas snklida ir palika eretiku. Nełajminga isz tos priżasties molina, kartej werkdama melde Wieszpaties kad sutejkies jam sawą milestą duotu pażinti tikrą wierą kataliku. S. Augustinas isz Aprikos nuplaukie Rimon mokities dar auksztesniu dajktu.

S. Monika samprotaudama jauną suną sawa didemi miesti pasilejsęnt, pati paskuo jo atwika Rimon ir węn prikalbinieje kad i Krislu itikietu. Bet Augustinas su sawa moksłajs pasiputes iłgaj gieros sawa motinas nekłause.

S. Monika każikumet iszsigirdusi wieną Wiskupą didej esąnt diewobajmingu, nueje pri jo ir kartej werkdama melde kad prikalbietu Augustinuj idant pametes iszmislus eretiku butu kataliku. Wiskupas atsakie: motin neisipiłk, sunus tawa dar tebiera jaunas, niewiena nepakłausis. Palukiek truputi is pats ąntsiskajtis tejsibę. Jug ir asz jaunistiej buwau suklides, bet par milestą Wieszpaties dasekiau kajp rejk likieli. Wiluos ir su tamstas Augustinu tejpat atsitiksęnt; nes negał buti kad sunus liek aszaru prapułtu. S. Monika tejp paguosta, isi— dieje tus pastarus żodżius Wiskupa ir skajte uż bałsą pranasza. S. Augustinas daugiełko iszmokies nuważiawa Mediolanon i mokilojus. S. Monika ir tęn paskuo jo brazdieje. Cze giwena tuokart garsingas ir szwęntas Wiskupas Ęmbraziejus: S. Augustinas girdiedamas didej isakąnt, pradieje wajkszczioli bażniczion klausiti jo pamoksłu. Zodej tejsibes nekarta smega jam i szirdi, tecziaus dar ne sakies noris krikszta. Motinaj mełdąnt nuejr Augustinas i namus Wiskupą, su tuo pasiżina ir labaj biłojos. Kieletą dienu praslinkus wiel nueje pas S. Ęmbrazieju, su kuriue be uteriedamas Imtinoj itikieje i Kristą. Tuokart S. Monika atgije it musis nu pawasare saules alszildila, dżiaugies ir wieł werkie isz linksmibes.

S. Augustinas kataliku tapes kitejp misliti pradieje: nebnoriedamas iszguldinieli pagoniszku moksłu, griża i liewiszkię sawa i Apriką. Iszważiuodamas draugi weżies ir motiną sawa. Atwika pirmu Rimon, paskiaus lejdos i pajuri i miestą Ostia wadinamą, kad galetu łajwą gauti. Cze draugi su sunu stebiedamos i daugibę juras undenu, pradieje sznekieti apej gałibę Wieszpaties Diewa.

S. Argustinas tare: oj kajp dide ira iszmintis Wieszpaties kurs wis taj sutwiere! kajp grażi ira pasaule! kajp protingaj ira sutwerti wisi dalikaj! Tuokart S. Monika alsakie „lejsibe suneli, bet mąn kajpo senaj nieks ąnt żiami nebtink, nieks neblinksmęn manęs, nieka nebnoriu, tiktaj regieti wejdą Sutwertojaus sawa. Pirmu troszkau iszganima tawa, bet dabar matidama tawi dajlej ełgąntes ir esąnt kataliku; ko begalu giejsti?“

Po to sznekiese woz namon sugriżusi S. Monika, smagiej isirga: spawiedojes, prijeme Szwęntus sakramęntus ir tare: kuna mana niekur neważiokiet, cze pat pałajdokiet, nes diel pelinu wis tapati ira kami neguletu. Iszkilmiu pri łajdoluwiu niekokiu nedarikiet tiktaj miszes lajkidamis pri ałtoriaus Diewe ne użmirszkiet duszes mana.“ Taj pasakiusi numire. Pateka szioj pasaulej pęnkies deszimtis szeszerius metus.

S. Augustinas sutelkie budinę, kurioj żmones Pasałmes ir kitas giesmes gijdoje. Tą atlikies skiepi bażniczes tęn pat Ostioj pałajdoje jos kuną. Kuri newejkiej Martinas penktasis Popiežius parkiełe Rimon ir pagulde gret kuna jos sunaus S. Augustina. Ąmżina atilsi, abudu gieru, abudu Szwęntu, duok Wieszpatie regieti anuodu karalistiej dąngaus. Amen.

Sause 24. dienoj. Giwenimas S. Tymoteusza, mokitine S. Powiła Apasztoła

Kad iszganitojas musu Kristus Jezus apsakinieje Zidu żiamiej sawa szwęntą moksłą, S. Tymoteuszas, apej kuri cze noriu papasakoti, jau buwa prastęmbusiu jaunikajtiu. Gime is kraszti wadinami Likaonia, Listru miesti. Tiewu jo buwa każikoks pagonis, kurio warda neżinom, o motinu buwa żidełka wardu Eunice. Tiewas maż to wajka te wejzieje; todieł motina iszmokie ji żidu wieros. Jaunas Tymoteuszas tejp padorej elgies, jogiej garsingu tape par sawa diewobajmingumą.

Toj gadiniej S.Powiłas Apasztołas su S. Barnabu atejusiu i Listru miestą apsakinieti wieros kataliku, apsinakwoje namusi Eunices S. Tymoteusza motinas, kuri jau buwa naszli. Ta abudu Apasztołu prijeme łabaj żmoniszkaj, dajlej pawajszina ir melde idant pakol busęntiu Listrusi turietu pri jos gaspadą.

S. Powiłas nepaniekina jos nora ir par kieletą dienu jos namusi patruka, o noriedamas iszsimokieti uż jos gierą szirdi, ję patę ir jos motiną Loidą parwertes i Ratalikies; apkriksztije.

S. Tymoteuszas buwa łabaj graże wejda małonus wajkielis; todieł S. Powiłas prijemes ji uż sunu atidawe i moksłus. Po kiełu metu griżdamas, kad atrada jau paugusi ir nu wisu giramą jaunikajti; iszsiwede su sawęm. Nu to łajka S. Tymoteuszas, tape draugu Apasztołu ir wisur wajkszczioje su S. Powiłu apsakiniedamas żodi Diewa.

Budamas gret tejp garsinga Apasztoła kokiuo buwa S. Powiłas, jaunas S. Tymoteuszas wisa ko giera iszmoka: paprata butinaj nieka neturieti, it żalnierius wisą turtę su sawęm neszioties, wajkszczoti nu sodos lig sodos, nu miesta lig miesta, buti be namu, be sawa kamaras it ubagas. Priguda atidawinieti gierą uż piktą, kięntieti be nuludima ąpkałbas ir itartis, pakielti badą, płakimus, wargus, nelajmes, paojus nu żidu, nu nedoru pagonu ir negieru krikszczionu. Paprata su sawa rąnkomis użdirbti majstą; o wis taj dieł iszganima dusziu żmoniu. Użtikra łajmingas jaunikajtis gawes toki mokitoi, bet ir łajminga szirdis jo, kurej wisas tos nełajmes małones buwa dieł mejles Wieszpaties Diewa.

Todieł S. Powiłas juoba S. Tymoteuszą mileje nekajp tikras tiewas sunu sawa, o miledamas gire ji grometose sawa. Tejp raszti nulejstami pri giwentoju miesta Pilipi saka „patis żinot Tymoteuszą mąn esąnt it sunu tiewuj. Ir kitoj wietoj „patis żinot jogiej it sunus tiewuj, tejp mąn tarnawa Ewanelioj. Dar kitur „Tymoteuszą grejtaj siunsiu jums... nes neturiu nie wiena tejp wiendumojanczia kursaj isz tikros mejles rupintus apej jus“ (2. 19—20.). Pas katalikus Tessalonies raszidamas saka „O nusiuntem Tymoteusza broli musu ir tarną Diewa Ewanelioj Kristaus, idant jus patwirtintu ir pagraudentu apej tikieimą jusu. Idant nie wienas neturietu bajmes tuosi wargusi; nes paties žinot jog ant to esma pastatiti.“

S. Powiłaś szilies apej swejkatą S. Tymoteusza, todieł raszidamas pas Korynta giwentojus sakie „weiziekiet idant Tymoteuszas butu tarp jusu bebajmes.“ Tam pradiejus piłwu sargaloti, S. Powiłas dalejda jam po truputi gierti winą. Tejp milemą draugą sawa Apasztołas paszwęnte pirmu i klerikus, paskiaus i kunegus ir wiskupus.

Nors tejp buwa małonus S. Tymoteuszas S. Powiłuj, tecziaus tas didżiaus miledamas wierą ne kajp sawi, susitares su S. Petru riżos iszsiunsli S. Tymoteusza Epezon idant tęn walditu katalikajs. Iszsiusdamas isakie idant użwis dabotu cielibes wieros kajpo didziause skarba.

S. Powiłas Rimi su gielżinejs apkałtas uż wierą, siedieje kaliniej par dwejus metus. Isz kaline nulejda dwi gromati pas S. Tymoteuszą: pirmojej tarp kitu daliku melde kad wejkiej atpłaukiu Rimon. Antrojej rąndam szius żodżius „Apsisakau po akiu Diewa ir Jezaus Kristaus kursaj sudis giwus ir numirusius, par ateimą jo, i karalistę jo. Apsakiniek żodi, ąnstok łajku nełajku: bark, melsk, drausk su wisokia kantribe ir mokslu. Nes bus łajkas kad neapkens swejko pamoksło, bet pagal pagiejdimu sawo surinks sau mokitojus turiedami sieżtanczis ausi. O nuog kłausimo tejsos atsiwers ąnt pasaku. Bet tu jausk, wisokiose dajktuose dirbk, darik darbą Ewangelisto, tarnawimn tawa pildik, nes asz jau apierawojamas esmi (busiu użmusztas) ir łajkas iszriszimo mano ateyna. Kariawau gierą karę, tekieimą pabajgiau, wierą użlajkiau. Ant gała atgulditas (patijktas) man ira wajnikas tejsibes. kuri man atiduos Wieszpats tejsus sudzia, o netiktaj man bet ir tiems, kurie mil ateimo jo. (II. Ad Tim 4. 1—8.) Iszlejdus tąn ąntrą gromatą, pagonis nukirta gałwą S. Powita: S. Tymoteuszas nebsuskuba pri jo nuwikti ir walde łabaj dajlej kalalikajs Azios Mażoses.

Epezi buwa tuokart garsinga pagonu diewe Dyana: atejus jos szwęntej wisus miestas giere. szoka, palejstuwawa ir dajniuodamas ralawa. S. Tymoteuszas wis taj regiedamas nebiszkięntieje nesudraudes, użdegtas mejli tikra Diewa neapweżieje to terloimos; todieł nuejes i buri szokąncziu, pradieje bałsu pejkti żmoniu wolawimos ir diewę Dyaną. Bet warkszus ikrila it żiogas i skrużdiną, sukusza wisas miestas, wienas isz wiena pagonis szaukie it patraki, dide ira diewe Dyana! supuole wisuotinaj ąnt S. Tymoteusza, parwerte ji ąnt żianies, musze su łazdomis su kumstiemis, bade su pejlejs, sparde su kojomis, draskie jo płaukus, su akminimis pąmpije, biauru buwa ir wejzieti. Pagalaus jau użmusze walkioje, tąnse ir draskie jo kuna. —

Toks buwa įnirtimas jogiej ir wajkaj pagalaus drapste ąnt kuna su purwajs arba ji tripe. Kiti dar sakie „szitaj tau bezlepicze pejkti diewe musu! szitaj tau pamietloties isz maldu musu! szitaj kisztioti priesz mamis! Dabar tipsaj kajp majta nebgiwa galwije, kajp rutkis nuteriotas.

Tejp garsingas draugas Apasztoła pabęngie brąngies dieł kataliku dienas sawa ir parsikiele dąngon pri gieriause Wieszpaties, kurem łaj bun garbie par ąmżiu ąmżius. Amen.

Biržele 10. dienoj. Giwenimas Akwilinas mergajtes muczelnikies buwuses szioj pasaulej tretemi ąmżiej.

Wajkaj mergieles skajtikiet su atidi tąn giwenimą S. Akwilinas: raste gierą dieł sawęs pawejzda; supraste kajp rejk mileti wierą kataliku ir nieka dieł jos negajleties.

Palestinoj arba żidu żiamiej, tretemi ąmżiej buwa miestas wadinamas Biblos, tami giwenąntis katalikaj tiewaj pagimde dukteri, kurej pri krikszta S. teka wardas Akwilina. Kudikie to tiewas wejkiej mire, bet naszlie motina iszmokic augąntę dukteri wisako giera ir stiprej isakie kad wieros kataliku lig smerte turietumes. Wisi żodżej gieros motinas smega i szirdi nekałtos mergieles ir padare ję tikraj diewobajmingu.

Apsukuo giwena pagonis: Akwilina jau tuokart dwilektus metus ąmżiaus sawa ejdama, neretaj susitikdawa su mergieliems susiedu. Toks pri tokie wisumet pritink: Akwilina mileje mażas susiedes sawa; tos ligi dali kiba pri Akwilinas, tuokart ta nekarta sakidawa „ar żinot kąn gieras pritełkas mana, diewajtej jusu ira nukalti isz auksa, isz sidabra arba isz mede iszdrożti. Ira negiwi. Norint durk jam po nosi, nepasijudins nej jums uż paniekinima atmonis. Ko jus galet nu lokiu willies? Kąn maczis pri ju mełduses? Stuobris mede ar gał jumis sugłobti? Rejkałusi jusu padieti? Gieriaus tikiekiet i tikrą Diewą sutwertoi dangaus ir żiames, Kurs ira giwas, galingas ir didis. Jug taj is duod mums litus, jawams brąndą ir mamis majtęn.

Tejp mergieles pagonu prikałbamas, ne sumoje ko atsakiti: bet wiena namon sugriżusi papasakoje wiskęn girdietą motinaj sawa. Ta pranesze wiruj, kurs supikies tare: ar matot kajp tij katalikaj barsta sawa nedori moksłą; pałukiek asz jams parodisiu kur dingst rudini blezdingas. Taj tares iszeje isz trobos. Deoklecyanas su Galeriu Rima ciecoriu jau tuokart buwa įsakiusiu katalikus parsakioti ir atsiuntusiu Palestinon parsakiotoi Waluzyaną. Pri to minawotas wiras nukiutines, ikisza leżuwi taridamas „mana susiedusi miesti Biblos ira mergiełe naszles wajkas wardu Akwilina, kuri pajkięn wajkus musu ir smejgas i katalikus parwersti, sudrausk ję mełdamasis. Waluzyanus atsakie: nu gieraj, nebtauzis ana daugiaus niekniekiu. Wiras tujaus iszsinieszina, o Waluzyanus beregięnt parweżina Akwiliną.

Atwedus tare Waluzyanus: kąn taj girdżiu apej tawi mana wajkas, żmones saka ne węn tawi esąnt kataliki bet dar pejkąnt ir niekinąnt diewus, kurij głob Rima ciecoristę ir kurius auksztęn garbingi musu ciecorej. Ar tiesa? Szi atsakie tikra tejsibe jog esmi katalikie. Tare Waluzyanus nu dabar pagarbink diewus musu, pasirodik ne priesztaraujęnti ciecorems. Atsakie Szwęnta: ne tiek to nepadarisiu. Tare wirszinikas: nu kas bus isz tos atkaklibes, szitaj lijpsiu tawi żuditi, o musu żalnierej ne juokuo. Sudraskis beregięnt męnką kuneli tawa. Diewas jusu nukriżiawotas neapgis, ir neisztrauks isz rąnku mana, ar suprąnti nekłausus kudiki? Szi atsakie: Dieł pratima suprąntu, bet dieł kłausima nekłausisiu tamstas, ar suprąnti bocziau? Suszuka Waluzyanus ar tu dabar stirwelesi prisz mani, kirbiesi it utelie apkaklej, wiraj jemę suduokiet anaj sawotiszkaj.

Tujaus wienas żalnierius priszokies, wieną ir ąntrą kartą dawe anaj par ausi. Szi brinkt iszwirta kajp kiedali. Zalnierej ję pastali nuplesze wisus drabużius, parjuose su wirwi, du turiejos o kiti czajże Szwęntą su riksztiemis ir su witiemis. Waluzyanus tam stebiedamos sakie „nu kąn mergiele ar skani prade? Bet klus tau dar daugiesni; todieł isz wisos szirdies tau linkieczio, kad pametusi użsikirtimą pagarbintumi diewus musu. Kitejp giwa neliksi. Jej nori duosiu tau łajką, apsimislik ir darik taj kas tau rodises gieresniu. Szi tare o ar iłgo nori mąn dalejsti łajkę? Atsakie wirszinikas, toki, kokie nori. Tare Akwilina: asz norieczio kad mani tujaus lijptumi užmuszti; nes troksztu regieli wejdę Diewa mana. Sakie Waluzyanus nu gieraj, wiralej ąntra atwei tąn mergielę imkiet i nagą; nes matau didej ję esąnt alkaklę.

Żalnierej wiel sujemi, surisza stiprej jos rąnkas, ikajtina raudonaj asztrius gielżelus, urbina su tajs jos ausis ligi smaginu, ruka pro ausis ir pro nosis o S. Akwilina mełzdamos parwirta ir numire. Kuną jos pliku pliką iszmete žalnierej łaukon kad szunis praritu, bet łajdoti nedalejda.

Naktowidu atejes Aniułas kiba uż rąnką S. Akwilinas ir tare: kielkies buk swejka ir nuejk pas Waluzyaną. Szi tujaus swejka kiełusis kartkartiems sakie Wieszpatem acziu uż prikielima isz numirusiu, pareje namon ir papasakoje wiskąn matutej sawa. Priszpieliuj atejus tare: matutele Aniołas mąn lijpe ejti pas Waluzyaną, kas żina arbe sugrisziu, sudiewu tamstaj ir acziu uż pauginimą. Jej atsitiks numirti uż Jezu Kristu, neużmirsziu tamstas ir antrami ąmżiej.

Taj tarusi iszeje: Waluzyanus ję pamates parsigąnda ir taries regąns numirielę. Tecziaus su stebukłu nepakrutintas, pawadina wieł żalnierius ir sakie: ar matot szios mergieles it kates negalem użmuszti. Nieka su ji newejksma, iszwedi isz miesta nukirskiet jos gałwą.

Zalnierej sujemi S. Akwilina iszsiwede isz miesta, pakłupe, atidęngie jos kakłą o szi brinkt nuałpusi iszwirta. Budelis tecziaus gulęntes nuręnte gałwa. Taj atsitika miesti Biblos, ąntroj pusiej tretioje ąmżiaus. O bażnicze S. gawa nauję użtaritoję pas Wieszpati Diewą kurem łaj bun garbie be gała. Amen.

Birzele 7. dienoj. Giwenimas S. Medarda Wiskupa ir brole jo Gildarda, bu— wusiu szioj pasaulej gali pęnktoje ąmżiaus.

Medardas su Gildardu gime węnkart; nes buwa dwinu. Motina anuodums Protagi su tiewu Nektardu giwena prąncuzu żiamiej. Wajkus sawa padorej angina ir mokie wisako giera. Tas darbas anuodum kłojes; nes wajku buwa mokslu ir gieru.

Protagie pasergiejusi użwis Medardą noręnt pawargusius szelpti. nie trupute jam to dariti negine, diełto taj każikumet Medardas sutikies maża abdriskusi ubagieli, nuwiłka sawa grażius marszkinelus ir apwiłka su tajs puspliki wajką. Ąntra karta ganidamas arklus tiewa sawa paregieje żalnieriu besinesząnti bałną su kamunomis ir kłause taridamas, o żirgas tawa kami? Tas atsakie blaudamas it werszis, ejk wajkali nełajmingas esmi krita mana żirgielis. Medardas tare „nu imk mana wiena arkli, pabałnokies ir jok swejkas. Sakie żalnierius, mataj tamata mażus esi, ganaj rasi swetimus żirgus, kajp gali mąn duoti arkli? Szis atsakie: newejziek to mana tiewas nepiks, asz pasisakisiu tau dowenojes. Taj girdiedamas żalnierius, apsidrąnsina pabałnoje wiena żirgieli ir joje swejkas.

Pijtu łajkuj atejus didelej nulije: tiewas pasiunte wajkiuką pakijsti suna. Medarduj namon ejtąnt didelis erelis łajkioje aut pat gałwu wajka ir dęngie nu litaus. Ereluj lig pat namu lidiejęnt, mate ji tiewas motina ir wisa szejmina. Woz namon sugriżes Medardas pasisakie dowinojes żalnieriuj arkli. Tiewas taj girdiedamas biszki susiraukia; tecziaus atmines regietą stebuklą nepika; tikt lijpe szejminaj parwariti arklus. Parwarius kad pirma karta tus skajte, truka wiena, bet ąntra atwei skajtidamas wisus atrada. Tuokart sakie tiewas Medarduj, matau tawa miłaszirdingą szirdi, szełpk plikius su mana gieru, neużgienu tau ir wiluos Wieszpati mąn użmokiesęnt.

Każikumet kila barnis tarp Nektarda ir susieda: kiwojes isz priżasties rubeżiu kuriu dasekti negaleje. Kąn regiedamas Medardas paszoka ąnt dide akmenies it kułtupis ir suszuka: ko baraties szitaj rubeżius! Tujaus abi szali kiersztauti lowies ir prijeme akmeni uż kapcziu. Bet dar sztaj stebukłas, ąnt akmeniu palika iszspaustas piedas Medarda it ant tirpstąntiu waszku. Akmeni tąn iłgaj żmones łajkie atminimui.

Paugleriejusi jau Medardą tiewaj atidawe Wiromanda wiskupuj kad pramokitu raszta. Cze budamas wajkielis, kożnami żinksniej kłause wiskupa sawa, niekumet jam szirdies neużdawe, meldies, mokies su atidi, skajte iwajres kningas ir tejp iłgajniu rasztusi paszoka jogiej wiskupas nedrowiejos paszwęnsti jo pirmu i klerikus paskiaus i kunegus.

Gieradieju tapes S. Medardas dar didesnej tarnawa Diewuj ir żmoniems. Iłgaj spawiedoje katalikus, pagonis kuriu dar daug prąncuzijoj buwa mokie wieros kataliku ir kriksztije, sakie graudius pamoksłus, sawa Wiskupa buwa deszini ranku ir wisems itika.

Wis taj regiedamas wiskupas pakiele S. Medardą i klebonus. Cze gan daug warga datire, nes piningu neturiedamas ne wejkiej isigawa rejkalingą bąndą su arklejs.

Wiena karta negieras žmogus pawogie S. Medarda bites, bet tos kajp wagi apnika ir pradieje sparditi, woz neużsparde nebgiwaj. Nesumanidamas wagiuszis ko bedariti spruka pri kunega bitiu gauju wedinas ir prasze atlejdima grieka sawa. S. Medardas juogdamos sakie „ne meszka esi kam biteles pliesze, diełto taj Wieszpats tawi par bitis sudraude.“

Kitas żmogus nurisza skambała nu kakła kunega karwes ir imurde i sziaudus. Kąnkałas węn skąmbieje. Supikies żmogus swijde i żiamę taridamas „kad tu prapułtumi nebarszkiejes! kad butio tawęs nie su sawa akimis nemates.“ Kąnkałas tecziaus węn skąmbieje. Nemites żmogus nunesze kuneguj kąnkała pasisakie buwes pawogies ir melde atlejdima. Prąncuzu karalus Klotarius ejdamas su buriu żalnieriu nuplesze bażniczę, prikrowe su gieribiemis weżimus, bet sztaj wieł klutis; arklej kajp nemuszamis neje isz wielas. Kąn regiedamas Karalus susizgriba, parweżina kunegą Medardą spawiedojos, bażniczes dajktus atidawe ir tuokart dajlej tolaus paważiawa.

S. Medarduj dajlej aweles sawa ganąnt, mire Wiromanda wiskupas; dasiźinojes apej taj popieżius; riżos pakielti i wiskupus S. Medardą. Szis dieł norieima nenorieje tejp auksztos wisesnibes, wienok Tiewuj Szwęntam lijpąnt turieje priimti. Neużiłga isigrowe prąncuzijon Gotaj, Wandalej ir Unaj. Wiskupas S. Medardas nebtwerdamas Wiromandi, parsidangina i miestą Nowiomagę pastatitą tarp bału i kuri nespieru buwa neprietelems nosi ikiszti. Cze isikures wiskupas pastate bażniczę ir pradieje dajlej giwenti. Bet sztaj nauje klutis: Wiskupas Tornaka wardu Eleuteriuj mirus, żmones pradieje melsti karalaus Klotariaus kad ir ąntrą wiskupistę S. Medarduj pawestu. Szis pardaug nenorieje priimti; bet karaluj paskirus o Popieżiuj Ormizduj patwirtinus turieje warkszus ganiti dwi awiniczi.

Giwentojej Plandrios tebibuwa tuokart pagoniemis: tus Wiskupas pradieje wersti i katalikus. Bet dirbdamas tąn darbą daugiełko turieje iszkięntieti; nes pagonis kielis kartus ji sugrejbi, stumde, musze, kalinion idieje ir apsudije ąnt smerte. Woz wiresnibe ji bepagielbieje. Wienok darbas szwęntoje nepragajsza: daugibe paskiaus pagonu itikieje i Kristą ir be kokie priwertima eje pri krikszta S.

Dideli buri dusziu Wieszpatem nupelnes pats smagiej isirga. Naui katalikaj eje jo łąnkiti ir melde Wieszpaties kad iszgilu. Pats karalus Klotarius pagalaus atważiawa pri ligonis. Ąnt gała Medardas apwejzietas su Szwęntajs sakramentajs metusi nu użgimima Kristaus 556. pasirinka.

Numirus par dwi wałandi (adini) parbuwa dide szwiesibe ąnt kunu S. Medarda: wisi taj regiedamis guprata idiem ji szwęntu buwus. Karatus nuweźines tąn kuną i Swesiona, pats su wiskupajs nujeme nu weżima ir inesze i bażniczę. Daugibe żmoniu gajledamos numiriele, karlej werkie, o wienas akłas graba dasilitiejes ataka.

Karalus apsiżadieje pastatili bażniczę wardon S. Medarda ir didius turtus taj użrasze. Bet pats kajpo senas nesuskubes abžadu iszpilditi, isakie sunuj sawa Sygiebertuj, kad taj padaritu. Sunus newęn bażniczę pastate, bet dar istejgie klosztoriu S. Benedikta, isz kurio daugieł garsingu wiru iszeje.

Birzele 8. dienoj. Giwenimas S. Magrietes Karalenes Szkotu buwuses szioj pasaulej wieniolektami ąmżiej.

S. Magnete pirmu mergieli paskiaus moteri budama lig giwa szwijte su gieru pawejzdu kitoms tokioms: todieł ir skaitąntes jos giwenimą użwis motriszkoses gaus gierą pamoksłą; rejk tad skajtiti ir pratinties tejp elgties idant szwęntomis paliktu.

S. Magnete Edwarda su Agati Ąnglios karalu duklie, gime Ąnglioj, bet kudikistiej sawa nuweżta pas Kolomana Wingru karalaus, pauga rumusi to pona. Karalus dawe S. Magrietej auklę ir priwejzietoję didej Wieszpati Diewa milęntę, kurios akiwajzdoj augdama panele priprata: ąnkstij kielti, iłgaj melsties, kas diena buwoti bażniczioj, pasnikus użłajkiti, niekumet nepikti ir wisokie saugoties grieka. Tejp ełgdamos Magriete jaunistiej sawa szwęntu tape.

Anaj girdąnt nieks nedrisa niewiena żode nepadore isztarti; todieł użkludiusi jau asztuonioliktus metus ąmżiaus sawa nie manite dar ne numane kas taj ira moteriste. Tejp nekałtą wienok pradieje pirszti jaunam Szkotu Karaluj Malkolinuj. Girdiedama taj S. Magriete kłause, o kam ta moteriste rejkalinga? Karalene atsakie: mataj wajkas mana toks ira paprotis ąnt żiames — jug ir pauksztelej pawasari skiras i poras. Isztekiejusi turiesi draugę, prietelu ir głobiei lig smerte. Atsakie S. panele, o kąn padarisi, jej torejk, jums riedęnt tekiesiu uż tąn karalu. Ne użiłga su didi iszkilmi atważiawa Malkolinas ir iszwiedława sawa sużiedotinę S. Magrietę i Szkotu żiamę.

Karaleni tapusi Szwęntoi nepuoszies, neputies, niekniekiu szios pasaules nemileje, su wisu szirdi garbina Wieszpati sawa, rupinos bażnicziomis, pli— kiejs ir naszlemis. Turieje suraszitus wisus didej paszałpas rejkałaujęntius ir kożna pakarcziuo su majstu apwejzieje. Wieroj kataliku buwa didej twirtu; nes żinoje be tos negalęnt i dąngu iejti. Nełajmiesi buwa kęntri, wirą pagalaus sawa nekarta patwirtina sakidama wis kęn atsitinkąnt isz wales Wieszpaties Diewa. Tarnaj su tarnajtiemis ję mileje; nes niewiena niekumet asztrej nebara. Toj wietoj kurioj szluba jeme pastate grażę bażniczę ir su turtajs apwejzieje.

Wajku sułaukusi mokie jus kajp imanidama: nn karta werkdama sakie „kudikiej mana pażinkiet Sutwertoi sawa, milekiet ji nes ira gieriausis ir nieka to nedarikiet ko nenor Wieszpats. Is ira Szwęncziausis todieł ir nu musu to nor kad szwęntajs hutumem, niekumet negrieszitumem ir taptumem wertajs su Juomi danguo giwenti. Wiruj sawa karaluj isakie: kad niewiena nekroptu, butu tejsingu ir miłaszirdingu. O tas regiedamas koki tur moteri, jos kłause. Pati melde spawiednika idant uż kożną parżęngimą prisakimu Wieszpaties asztrej ję bartu.

Szkotaj isz sena paprote ne pasnikawa pirmoses nedieles gawienes: karalene par Wiskupus Szkocios isakie kad gawietu nu pelinu dienos ir sutiktu tami daliki su wisu bażniczi kataliku. Tie patis woz metusi karta tespawiedojes ir teje pri Szwęncziause sakramenta. Kłausamis diełko tejp daritu pasisakie newertajs esantis tąnkiej wajkszczioti. Tare Szwęnta: niera niewiena żmogaus werta priimti Diewa sawa: bet kad tas pats lijp mums priimdinieti ir użsaka neprijemąntius negausęnt iszganima; todieł rejk ejti pri to Szwęnta stała. Kąn girdiedamis ne węn nu karalenes bet ir nn kunegu Szkotaj, pradieje ejti spawiednes ir priimdinieti Szwęncziausi sakramęntą.

S. Magriete didej cziedije sznekieti su sawa spawiedniku apej dajktus Wieszpaties Diewa o uteriedama paprastaj isz saldibes ir karsztibes dwases, kurios tuokart datirdawa; werkie. Bažniczioj budama ligi dali werkie ir meldies. Kas rita szeszeriu misziu kłause. Nors ilgiausej butu trukusi namusi Diewa, węn taries trumpaj te meldusis.

Par sawa pasiuntinius tejrawos kami ira jos żmones par Ęnglikus sugauti: dasiżinojusi iszpirkdawa ar majtindawa su sawa piningajs. Szkocios giriosi buwa tuokart kieletas pustelniku, tus karalene kas meta łąnkidama prasze kad uż ję mełstumes.

Naktowidu kiełusis, kalbieje: gadzinkas pri Szwęncziauses Trajces, pri Paneles Szwęncziauses ir pri Aniołu sargu. Neretaj pusąnlra szimta pasalmiu skajte uż duszes czistiuj esąntes.

Małdas pabęngusi szeszioms ubagiems mazgoje kojes ir sutejkie paszałpą. Turieje daug auginamu ubagajtiu: kurias kas rita kalbina poterus, burnas ju prause, szukawa gałwas, apdare, pasziere ir state raszta mokities. Kielis kartus par meta suwadinusi tris szimtus ubagu, jams wałgąnt pati su Karała walgius nesze. Pati wisus pasnikus stiprej łajkie: iłgajniu nebgaleje sugromulti walgiu; tecziaus gawieti nelowies.

Turieje dukteri wardu Matyldą, kurę tokiu pat giera darbu iszmokiusi dawe Ęngliku karaluj uż moteri.

Nesitikietaj kiła kare tarp Szkotu ir Irlandios giwentoju. Karalus Malkolinus su sunu Edwardu wedinas sieda i łajwa ir płaukie kariauti. Musza nepasikłojc: Karalus su karałajtiu wiena diena palika użmusztu. Apej taj dasiżinojusi S. Magriete meldies taridama „acziu Tau Jezau Kristau uż tan nuludima kurio datiru; teguł par tąn gajlesi nupełnau grieku atlejdimą.

Po to pripuole neużiłga ir pati isirgusi apwejzieta su Szwęntajs sakramentris diewobajmingaj numire. Amen.

Birzele 9. dienoj. Giwenimas Prima ir Peliciana tikruju brolu muczelniku, buwusiu szioj pasaulej tretemi ąmżiej.

Ne węn szięndien bet ir senowiej muczelnikaj buwa skajtomis uż szwęntus ir didius tarnus Wieszpaties. Ju darbus, kięntieimus ir żodzius katalikaj iłgaj minawoje o paskiaus i kningas irasze. Diełko toj? Diełto kad ir atęntes gimines skajtidamas rastu dieł sawęs gierę pawejzdą. Todieł ir mes żleberiodamis, ne wełtuo akis warginsma.

Wałaku żiamiej wienoj butoj, dajlej giwena du brolu Primus ir Pelicianus. Tuodu lig łajku iszmokitu wieros kataliku, garbina tikrą Diewą. Nie wienam kriwidas nedare, wina butinaj ne giere, ir siedieje tilej namusi sawa woz retaj kur didemi rejkali iszejdamu. Taries warkszu tejp ełgdamos nepaklusęntiu i rąnkas pagonu, kurij tuokart ciecoriuj Rima Deoklecianuj lijpąnt; bajsej żude katalikus.

Bet kas galeje toj nełajmingoj gadiniej pasislepti nu nedoru żmoniu? Pagonis katalikus it szunis żujkius; pati uosli sugiebieje dasekti. Wisupirmu bąmbizaj Prima su Pelicianu sawa bażnicziosi niekumet neregiedamis; pradieje sąmprotauti anuodu kataliku esant. Paskiaus tie palis pasiunte pri ju susiedus, kurij tarsi par żmonistą linkieje kad daugiem kam regięnt pagarbintu Jowisza. Sziuodum nenoręnt ajszkiej suprata parwirtus i kitą wierą ir dawe żodi bąmbizams. Tij nuei pri wiresnibes tare: kas bus isz musu tikraj suyrs Rima ciecoriste, szitaj ponaj Primus su Pelicianu jau garbęn Kristu ir niekięn diewus musu. Wiresnibe tujaus lijpe anuodu atwedinti ir lijpe diewajtems apieras dariti. Kad sziuodu pasisakie niekumet nedarisęntiu, idieje abudu i kalini. Bet naktowidu Aniolas iszlejda isz kaline. Sziuodu tecziaus noriedamu uż Kristu kięntieti neslepies ir giwena sawa namusi.

Rita meta wiresnibe nebradusi kaliniej muczelniku, pasiunte żalnierius, kurij tujaus ir atwede apęnt i kalini. Supikies wirszinikas bajsej su riksztiemis abudu nupłakina, paskiaus użdare tąmsemi kaliniej ir nelejda par tris dienas niekokie anuodum walgie prikiszti. Toms praslinkus atidawe nedoram Promotuj Numena miesta storastaj ir isakie kad ar plisz ar truks priwerstu pagarbinti Rima diewus. Tas atskires Pelicianą tare „kąn tu seni iszsimanej pejkti diewus sena Rima? Łaj beprotuo jauni, bet tu diengali ko suklidaj? Ar tau negieda biaurioties su każikokuo tęn Diewu nukriżiawotu? Szitaj pagarbink diewus musu ir dajlej pabęngsi giwenimą sawa, ko jej nepadarisi datirsi to ko iłgami ąmżiej sawa neregiejej.“ Atsakie Pelicianus „asztuones deszimtis metu turiu ąmżiaus sawa: nu triju deszimtu metu Kristuj tarnauju, nieka is mąn pikta nepadare, argi galu jo iszsiżadieti? Zinok Promotaj wejkiaus ar paskiaus wisos pasaules żmones pamesęnt senowes Rima pasakas apej diewus ir itikiesęnt i tikrą Diewą. Berejkała tadgi żudot nekałtus żmones.“

Promotus to neklausidamas, prikaldina ji su giełaźies winiemis pri mede ir sakie „nełajmingas żmogau, patol cze kibosi pakol badu nenustipsi; nes nieks tau neduos walgie. Taj padares stirina szalęn.

Po triju dienu atkaldina ji nu mede, iswadina i kalini ir paszaukie Primą. Kurem tare, ar girdi bocziau kłausik ir ausis sklautik, tawa brolis Pelicianus iszsiżadieje Kristaus iszgis ir gaus nu ciecoriaus auksztą wietą; padarik ir tu tejpat iszsisuksi nu muku. Atsakie Primus tamsta apsirinki ar tiesiau sakąnt mełuoi, mana brolis woz begiwas dejuo kaliniej ir asz noriu jo piedomis ejti.

Suszuka Promotus, ar tu dabar wąntpalosi biauribe, żalnierej imkiet ir żudikiet tęn nedorą kajp kitus katalikus! Tij suszoki pakore seni uż kojes, musze be milaszirdistes su łazdomis, użdegie dides żwakies nuswilina muczelnika gałwos płaukus, iszkrapszte akis ir wisą degina. Pamielinawa wisas kunas ir su puslemis apteka. Regiedamas taj Promotus tare „gana: nukabinkiet tęn bezlepiczę, iszweskiet isz miesta abudu ir nukapokiet galwi.“ Zalnierems taj padarius grini duszi brolu nueje pas Wieszpati, kurem łaj bun garbie par ąmżiu ąmżius. Amen.

Sause 1 dienoj. Giwenimas S. Bazilaus didioje, buwuse szioj pasaulej kiet— wirtami ąmźiej.

Daug ira Karalu ir ciecoriu wadinamu didejsejs. Bet szejpjau źmogaus ir kunega niera niewiena, Wiskupaj woz tris: las S. Bazilus, Grigalus Popieżius ir Laonas popieżius. Jejgi tąn S. Bazilu wisa pasaule pramine diduoju, tur is buti nepaprastu wiru; todieł skajtikiem jo giwenimą ir stebiekiemos kąn dide padare, kad ir mes isz jo darbu galetumem dwasiszką naudą gauti.

Azioj, Kapadocios kraszti, miesti Cezareos katalikaj tiewaj pagimde S. Bazilu. Mokie ji raszta pirmu bobute Makryna kuri matidama wajkieli łabaj moksli nuweże i Konstantinopoli kad auksztus moksłus parejtu. S. Bazilus tami miesti paugies ir daugieł ko iszmokies, lejdos i Grecią i Atenu miestą idant nieka jam neżinoma nebipaliktu.

Cze budamas S. Bazilus pasiżina su S. Grigalu Nazianza ir didioj su juomi giwena prielelistiej. Pirmusi metusi nepatika S. Baziluj Atenaj, todiel tare prieteluj sawa „ar żinaj kąn broli, asz nebnoriu cze betrukti; nes ko asz cze daugiesni iszmoksiu? Atsakie S. Grigalus, suprasi ir pagonis nesant szejpjau moksłusi mulkiejs. Tur anij protą ir gilus gał dasekti dajktus, bet nepażinst tikra Diewa. Iłgajniu patis nu musu wieros mokises. Pakłause S. Bazilus ir kieletą metu Atenusi pargiwena. Mokitoju jo buwa pilozopas Omerius su Libaniu. S. Grigalus su S. Bazilu jej nepareje tuodums moksłusi, buwa tecziaus anuodum ligiu. Par sawa padori elgimos ir didi moksłą tape garsingu po wisę Grecia. Dar buwą anuodums draugu Julionas kunegajksztis artimas gięntis ciecoriaus Konstantina, bet tas szwęntuojum didej nepatika, nes tuodu suprata nieka isz jo giera nebusęnt.

S. Bazilus paskiaus aplejdes Atenus parważiawa i prigimtą sawa miesta Cezareą, rasze kningas, moters newede, tecziaus kajp pats iszpażinst, nie misli pagalaus czistatas neparżęngie. Kunegajksztis Julionas Rima ciecoriu tapes par grometą pakwijte S. Bazilu i Konstantinopolą ir norieje kad jo rumusi giwentu; bet szis żmoniszkaj iszsikalbieje ir nusiunte sawa iszpażinimą wieros, rodidamas par taj negalesis sutikti su Ciecoriu kurs wieros kataliku iszsiżadieje.

Ne użiłga S. Bazilus lejdos i Egipta, Syrią, Palestiną ir Mozopotamią: łąnkie klosztorius, bażniczes ir diewobajmingus żmones; it bitele medu rąnkioje wisur pawejzdus doribes ir giera giwenima. Toj kieloniej mokitęms pagonęms prikalbinieje kad pameti sawą paklidima tikielu i tikrą Diewa. Eubula pilozopa pagoni newęn parwerte i katalikus, bet dar prijeme uż draugą sawa. Antiokioj atrada Piloksena besiżudąnti su iszguldimu wienos wietas sena rasztinika Omera ir nesumanąnti kajp iszwesti. Kłause S. Bazilus kas tau użdawe tąn darbą? Szis atsakie, uźdawa Libanius mokitojas mana. Szwęntas beregięnt pasakie trejopi iszguldimą tos wietas, kuri Piloksenus suraszes nusiunte Libaniuj. Tas parskajtes grobe sau uż gałwą ir tare diwżi niera pasaulej żmogaus kurs tejp galetu iszgulditi. Tujaus siedęnt parasze grometą pri Piloksesa, par kurę kłause kami is rada toki iszguldima? Szis atrasze jogiej swets mana tejp iszgulde. Libanius noriedamas dasiżinoti kas tas ira par wienas, juru pagał płaukie i Anliokią ir atrada sawa buwusi mokitini Bazilu. Prasidziugies bucziawa ji ir pakwiete pri pijtu. Ateje S. Bazilus su Eubulu, bet duoną tikt su undeniu te walgie.

Iszważiuodamas Libanius tare, kąn misliju nugis to padariti negalu (itikieti i Kristu) o tamstas Bazilau mełdu kad szwejstumi draugi sawusius ir manusius mokitinius. Szwęntas surinkies jaunumenę, ragina ir mokie: kad łajkitu czistatę duszes ir kuna, tilej te wajkszcziotu, i wejdus kita wejsła żmoniu drąnsej nestebietumes, maż te walgitu, daug nekalbietu, butu letejs, ne piktu, retaj te juoktumes, negiejstu żiamiszkos garbies, gieraj kitęms wełtuo daritu ir uż wis kęn Diewa miletu.

Szwęnlas sugriżes i Cezareę buwa paszwęnstu i kunegus ir dajlej tarnawa bażniczej Diewa, bet paskiaus suprates Euzebią Cezareos Wiskupę jo neużkięntąnt, prasikrauste, lejdos i kraszta wadinama Pontus, padirbos sau klosztorelu, patraukie dar pri 6awęs S. Grigalu Nazianza ir abudu mejlej it du bałąndelu giwena.

Neużiłga jaunumene apej taj iszsigirdusi, pradieje it żidaj i jomarka burejs pri anuodums ejti. Sziuodu tus priimdamu parasze didej iszmintingus istatimus ir tejp dawe pradę zokonuj; todieł taj pasekiejej jo ir lig sziolej wadinas Bazilionajs.

Juliona nedora ciecoriaus nebtekus, paszoka i Rima ciecorius Walens. Kurs nors i Kristu itikieje ir apsikriksztije, tecziaus juoba głobe eretikus nekajp katalikus tikrus. Kąn regiedamas Euzebius wiskupas parwadina S. Bazilu ir melde kad padietn spirties priesz netikielus.

Parejes S. Bazilus Cezareon kajpo kunegas tarnawa katalikams dajktusi wieros, iszguldinieje rasztą S. ir parasze kningę priesz netikieli Eunomia, kurs sakies tiek mokąns ir galis kiek Wieszpats Diewas. Tam S. Bazilus nusiunte nebgiwą skruzdi ir parasze „atgajwink tąn skruzdi ar kitą tokię sutwerk giwą, suprasiu tawi turęnt galibę Diewa.“ Parskajtes tąn rasztę Eunomius supika it par ausi gawes spiaude it musi parkąndes ir snsiprata esus apłamiu.

Wiena meta Kapadocioj kiła badas: S. Bazilus par pamoksłus pakrutina szirdis turtingu żmoniu ir priwerte szelpti badu mirsztantius. Pats pardawe tiewiszkię sawa o piningus iszdalije ałkanęms.

Neuźiłga isirga ir mire senas Cezareos wiskupas Eużebius: S. Bazilus nugąnstaudamas kad netektu jam wiskupu buti; pasislepe ir daboje kad koks netikielis Gezareos Wiskupu nepaliktu. Slepimos tecziaus ne gelawa ir nenoris S. Bazilus palika pakiełtu i wiskupus. Walens ciecorius ipatingaj głobe eretikus Ariaus pasekiejus, o neużkięnte kataliku. Wiskupus wienus priwerte tileti, nie żodze apej tikrą wierą nesakiti isz kozelniczes, kitus i kalini idieje, dar kitus isztreme i tolimas szalis. Wisi stebiejos dielko S. Bazilus kiuto sawa wietoj? Kodieł nieks nieka jam nedara ir newert i eretikus? Bet buwa taj woz tarp — trukis: neużiłga ciecorius pradieje siuntinieti pri jo: ponus ir dwariszkius sawa, kurij daugieł ko źadieje Szwęntam, bili tiktaj ąnt eretiku szalies palinktu.

Atsiuntė ąnt gała pri S. Bazilaus sawa milemąi tarną (ministra) Modestą, kurs pakwijtes Szwęntą pri sawęs, prikalbinieje kad pakłausitu ciecoriaus ir priimtu jo wierą. Wiskupas atsakie „budamas jomilesta didżios gałwos, wejkiej gali suprasti, ko asz juoba turiu kłausiti ar Diewa mana ar ciecoriaus? Tare Modestus: aj tiewaj kłausik dide pona musu ciecoriaus, kitejp su tamstu bus negieraj. Jug girdiejej kiek jau wiskupu nustoje turtu sawa, kiek isztremptajs palika, kiek kaliniusi wargintu buwa o kitas ir giwibas nustoje. Nugąnstauk kad ir su tamsiu tejp neatsitiktu.

Atsakie Szwęntas:. Turtu niera pri manęs, atimdamas szęn sułopitą jupą ir kiletą kningu ne pats busi turtingu nej manęs ubagu padarisi; nes asz papratau maż terejkałauti; isztriemima nebijaus, nes wisur ira żiame, wargu uż wierą pats norieczio; isz to kuna sudziuwuse duszę iszwaridamas padarisi męn gierą, nes ta wejkiaus paklus pas Diewę. Taj girdiedamas Modestus tare „uż tikra tejp drąnsej mąn atsakiti, kiti drowiejos.“ Atsakie Szwęntas „nes lig sziolej neturiejej darba su wiskupu.“

Modestus sugriżes apsakie wisę sznekiesi ciecoriuj, kurs tare „kijtas taj żmogus, nebkabawok jo daugiaus.“ Dar Walens tarsi rodidamas gierą szirdi sawa S. Baziluj, par didę szwęntę nuważiawa i jo bażniczę ir kłause misziu. Tuokart prisiartines wiskupas, karsztaj melde idant negriautu tikros wieros kataliku ir negłobtu netikielu.

Neużiłga dwariszkiej wieł prikalbieje ciecoriu kad isztremptu S. Bazilu i tolimas szalis. Walens nors nusimane netejsingaj darisis, tecziaus jemes łaksztą popieriaus kietina rasziti prisakimą gubernatoriuj kad suimdines S. Bazilu iszweżintu i Libią. Bet pirma karta brieżąnt, płunksna neiszdawe atramęnta, ąntra karta rasząrt płunksna pagieda — treti karta mieszłąngis rąnką sutraukie. Kan regiedamas ciecorius suplesze popieriu, tejp Szwęntasis palika sawa wietoj.

Nesitikietaj isirga Walensa sunus Galates: Ciecorius suwadina daktarus, bet tie iszgiditi nesumoje. Każikas patare kad melstu S. Bazilaus idant iszgiditu wajką. Ciecorius tujaus parbruzdina Wiskupą. Tas atważiawes sakie ciecoriuj „pamesk didis poni kłajdi moksłą. nekabawok kataliku iszgis wajkas, beto mirs. Taj pasakies Szwęntas pasimelde, parżegnoje ligoni ir lijpe kielties. Galates tujaus ir alsikiele. Bet kada pradieje wiskupuj iszejus wajku kriksztiti netikielu kriksztu; sunus ciecoriaus kabauksz pawirta ir beregięnt mire. Wajpies ir blowe it karwe wersze už wis ciecoriene, bet nieka neb maczije.

Iłgajniu i wietą Modesta istoje Euzebius ciecoriaus diede ir walde Pontą su Kapadocii. Tas iszsimane wieną jauną grażę ir turtingą naszlę iszriediti uż diengali senatoriu. Szi nenoriedama tekieti ir ko dariti nebsumodama; spruka i bażniczę S. Bazilaus. Euzebius jos jeszkodamas isigriowe i klosztoriu, bet Szwęntas jos nebiszdawe. Tuotarpu sukusza żmones it bites spijzdamas, grobe mijtus ir wisuotinaj norieje użmuszti Euzebiu. Woz S. Bazilus ij bepagiełbieje. O naszlę patalpina klosztoriej miniczku, kami ta sawa dalika diewobajmingaj pargiwenusi; pasirinka.

S. Bazilus rasze pri S. Damaza popieżiaus mełzdamas idant kajpo gałwa bażniczes S. gintu Azią nu netikielu.

Dar tas Szwęntasis łabaj sugiwena su S. Ęmbrażieju wiskupu Mediolana, siunte nekarta pri jo gromatas su sawa naujej paraszitomis kningomis. Neparsenej S. Denewezus Mediolana wiskupas isz priżasties wieros kataliku iszsiunstas i Kapadocią; buwa pasirinkies. S. Ęmbrażiejus melde S. Bazilaus kad kuna to Wiskupa dalejstu parweżinti Mediolanon. S. Bazilus tujaus dalejda ir iszweżina.

Wiena motriszkie plikie atejusi pri S. Bazilaus melde idant paraszitu pri storastas, kad tas rinklawą anaj dowinoti. S. Baziluj paraszius, storasta pasisakie negalis dowinoti. S. Bazilus wieł nulejda pri jo raszta kuremi tare „jej tikraj negali, niera ko dariti; bet jej galedamas nedowinoi turi nuganstauti korones Wieszpaties. Neużiłga ciecorius każiko supikies idiedina storastą i kalini, bet po szesziu dienu Baziluj mełdąnt iszlejdina. Tuokart motriszkiej dweje tiek dawe piningu kiek buwa użmokiejusi.

Gadine S. Bazilaus buwa didej nełajminga. Pasekiejej Ariaus eretika szełpamis nu auksztos wiresnibes: spaude gierus kunegus, ware Jus łaukon isz kleboniju, o jej kurs paszlije i eretiku pusę, tęn aukszlina, dawe jams piningu ir gieras wietas. Daugiel gieriausiu Wiskupu isztrieme i tolimas szalis. Woz kurs kunegas isz kozelniczes pasakie kąn priesz eretikus, tujaus szejp jau wiresnibe sugrobusi kisza ji kalinion ar weże i Apriką. Szejp jau wiresnibe głobe pagalaus kataliku bei nedorus kunegus, o taj diełto kad parakwijes żmones ju neużkięnsdamis, ejtu i netikielus. Atimdawa katalikams bażniczes ir atiduodawa eretikams. Ju bażniczes puosze. Rinka nu kataliku piningus ir state bażniczes netikielems.

Niceos miesti kad netikielej atjeme nu kataliku bażniczę, S. Bazilus nuważiawes pri ciecoriaus Walensa tare „pirmuoju darbu ciecoriaus tur buti tej— sibe; diełko atimdinaj Niceoj kataliku bażniczę? Atsakie ciecorius „nu nu Bazilau tu jau pradedi sawotiszkaj szaukti, ważiuok Niceon ir parsudik kam tęn prider bażnicze.“ Szwęntas nulęnkie gałwą ir iszważiawa. Atwikies suwadina katalikus su eretikajs ir sakie „Szitaj esmi nu ciecoriaus atsiustu sudi, padarikiem szejp, użpecziotikiem wisas duris tusztios bażniczes, jus netikielej par tris dienas melskiet Diewa jusu kad jums atejus, pates duris atsidaritu. Jej newejkset iszmelsti, tuokart mes katalikaj ejsma.

Wisęms prikałbaj patikus, netikielej kajpo tuokart wiresni, par tris dienas pasnikawa ir su iszkilmi eje pri duru bażniczes; bet tos neatsidare. Tuokart S. Bazilus surinkies katalikus lijpe wisęms wienu bałsu szaukti Kristau iszgirsk mus, Kristau iszklausik mus. Tejp giedodamis woz pri duru bażniczes ateje, tujaus tos tarsi wiesiułuj įsisukus su trąnksmu brinkt atsidare. Katalikaj su dżiauksmu bażniczion ieje, S. Bazilus łajkie miszes ir daug netikielu parwirta i katalikus.

Kapadocioj giwena wienas diewobajmingas kunegas wardu Anastazius: Każikumet S. Bazilus lejdos pri jo idant prisistebietu jo doram giwenimuj. Atważiawes atrada kunegę bearąnti ir tare „mełdamasis tiewaj kajp tu cze giweni kad tawi gir wisi żmones? Szis atsakie „Ejk gieriausis piemuo ko cze kłausiti balsa żmoniu wieni gir kiti pejk; asz esmi griesznus żmogus.“ Szwęntasis parwejzdiedamas jo klebonieję użsigiejde kad atidaritu wieną kamara. Kunegas nenorieje atidariti, bet wiskupuj ąntstojus turieje atidariti — iejes pamate senę bajsej raupuotą żmogu, ir tare „mełdamasis diełko nenoriejej ilejsti? Szis atsakie mataj tamsta bijojau kad neisztartu ko neprideręnte; nes ligonuj trukst iszminties. Tare Szwęntas: nu gieraj dalejsk męn szin nakti su juomi parnakwoti. Kuneguj nepriesztaraujęnt Wiskupas ir użsidare su ligonu.

Rita meta iszsiwede seni butinaj swejkę, ati— dawe kuneguj, dar sutejkie piningu seniuj ir iszważiawa namon. Ar nebepigu kad Szwęntam tejp kłojes giditi!

S. Bazilus kajpo be gala darbus, buwa łabaj sargalotas ir tąnkiej rejkaława pagałbas daktara. Giwena tuokart Cezareoj bukłus daktaras żidas, kurs pajemes uż ranka ligonis isz tekieima krauje sugiebieje ąntsztikti kijk bepateks sergęntesis. Tęn Szwęntas nekarta wadindamas uż gierą skajte ir iszsimane jam prikalbinieti kad itikietu i Kristu, o matidamas nu to netolimą kažikumet sakie, użtikra nenumirsiu pakoł pats tawęs neapkriksztisiu.

Tuotarpu żidas tęnsies o. S. Bazilus smagiej isirga. Pawadintas daktaras kiba uż rąnką ir tare, dirbkiet grabą Wiskupas wakarop szęndien mirs. Iszsigirdes Szwęntas atsakie „negal tas buti kad szęndien mirczio; nes asz tawęs dar neapkriksztijau. Tare jej tamsta lig rita iszmisi asz priimsiu kriksztą.

Atejes ąntrą ritą daktaras tebrada Szwęntą giwą ir tare „użtikra didis ira Diewas kataliku! lijpk mani apkriksztiti. Szwęntas atsakie „ne lijpsiu bet pagał żadieima pats tawi apkriksztisiu. Taj tares kielies, apsidare, nueje i bażniczę, apkriksztije daktarą, atłajkie miszes, pasakie paskutini pamoksłą, sugriża namon, atsigule o wakarop ir numire. Taj atsitika Sause 1 dienoj, metuse nu użgimima Kristaus 378. Walde wiskupisti par asztuonerius tikt metus. Daugibę parasze kningu kures ir lig sziolej katalikaj skajtidamis, trauk gierę moksłą it biteles isz kwepąncziu żolu medą ir pratinas tarnauti Wieszpatem kurem łaj bun garbie par ąmżiu ąmżius. Amen.

Sause 27. dienoj. Giwenimas S. Jona Krizostoma (auksoburne) daktara Bażniczes S. buwuse szioj pasaulej kietwirtami ąmżiej.

Daug ira Szwęntu Jonu, wisi garbingi wisi Wieszpatem Diewuj maloni: bet ir tas S. Jonas kurio darbus cze noriu trumpaj aprasziti nemażiaus uż kitus ira garbingu; todieł skajtikiet jo giwenimą su atidi.

Kartkartiems toj kningoj minawotas miestas Antiokija, buwa tiewini S. Jona Krizostomu. Gimditojas jo wardu Sekundus su sawa moteri Antusi abudu pagonu, priderąntej giwendamu atidawe suną sawa i moksłus tęn pat Antiokioj. Iszkałoj tuokart daugieł jau buwa kataliku wajku, su tajs Jonelis besibrotaudamos iszmoka poterus kataliku, kijk tijk suprata wierą, pradieje łąndioti i kataliku bażniczę, kłausiti pamoksłu ir butinaj itikieje i Kristu.

Kąn regiedamis kili studęntelej nuwede ji pri Antiokios wiskupa Meleciaus ir melde kad apkriksztitu. Wiskupas truputi pakłabines datire Joneli wierą suprąntąnt ir apkriksztidina. Tiewaj tecziaus ne węn uż taj nepika bet dar iszsiunte Joną i Atenu miestą idant ko daugiaus iszmoktu.

Cze budamas S. Jonas par sawa ipatingą iszkałbą lape didej garsingu, ko użwidiedamas jam wienas mokitojas Atenu iszkałos Ancenius, apkiele ji su kalbomis ir kajp imanidamas pejkie. Bet neilgaj jam tejp dariti kłojes. Wieszpatem dalejdąnt gawa puolemą ligą, blaszkies it patrakies, woz S. Jonas par sawa małdas iszgide. Susizgribes Ancenius ne węn sakie acziu Szwęntam bet ir itikieje i Krista.

Pabęngies mokslus jaunas S. Jonas sugriża namon: susiedaj pradieje jam pirszajloti grażes mergieles, bet szis i tąn pusę niewejzieti newejziedamas ilinda i zokana. Kietwerius metus parbuwes lejdos i gili miszka ir pradieje giwenti it szwęntas. Meldies, pasnikawa, skajte biblijes ir kningas rasze.

Toj tataj gadiniej parasze kningas apej auksztibę kunegistes ir apej sutrinimą szirdies.

Budamas par dwejus metus pustiniej kad pargaletu kuna pagiejdimus begala pasnikawa ir pradieje sargaloti: matidamos nebtwersis sugriża Antiokion, tuokart wietas Wiskupas Plawianus paszwęnte ji pirmu i klerikus, paskiaus i kunegus. Iszauksztintas S. Krizostomas parode kąn mokans, pradieje sakiti graudius pamokslus, par kurius riekina nedorus griesznikus it ożius ir wede ąnt giera. Wardas S. Jona tape garsingu, isz toła żmones kielawa jo pamoksłu kłausiti, netikielej pagalaus linda i bażniczę kad galetu girdieti jo bałsą.

Kajpo didej mokitas pasakie każikumet pamoksłą apej auksztus dajktus: łaukon iszejusem tare wiena motriszkie, tamsta łakioi auksztaj kajp erelis, o mes nieka ne suprantam. S. Jonas atsakie: tejsibę kalbi motin, tas erelis tups ąnt żiames. Nejgi pamaława, su lig tu dienu tejp sakiti pradieje, jogiej ir mużiausis wis kąn suprata.

Wiena motriszka ąntpultinaj melde S. Jona kad iszgiditu marinamą jos sunu: Szis ginies ir sakies neturis galibes dariti stebuklus. Tecziaus negaledamas atsikratiti nueje pri ligonis apszlakszli su szwęntu undeniu ir iszgide. Kitas didej miestuj ikirus netikielis melde kad iszgiditu jo sergęntę moterį: S. Jonas kajpo pri netikiele neje. Nemites wiras atweże sawa patę pri bažniczes duru; tuokart S. Jonas iszejes ligi dali su szwęntu undeniu apszliekies sugręnzina swejkatą, o netikielis prasidziugies parwirta i katalikus.

Kiti netikielej wadindamis S. Joną żawietoju kajp imanidamis draskie jo gierą wardą. Kąn Szwęntas girdiedamas tare „ej laukieties walę gawi, kiba ąnt jusu spręndu korone Wieszpaties. Szij isz to ticziojes. Tuotarpu sudrebieje Antiokioj żiame, namaj griudamis daug nuslegie nełajmingu netikielu o katalikaj wisi giwi palika. Szitaj jums prasidieti su szwęntajsej?! palika pałajdoti namusi sawa nie graba nebrejkalaudamis — biauru ir wejzieli buwa.

Konstantinopoliej mire senas Erciwiskupas Nektarius: ciecorius Arkadijus użsigiejde jo wietoj turieti garsinga S. Jona. Szis apej taj iszsigirdes nenorieje tos auksztos wiresnibes, spiries kajp imanidamas, bet kąn galeje wejkti su patiu ciecoriu? Ir nenoręnti sujemusi Wiresnibe nuweże i Konstantinopoli. Cze paszwęnstas i Wiskupus S. Jonas pradieje sawotiszkaj elgties.

Par graudius pamoksłus stejgies isznajkinti palejsluwistes, suktibes, apgautis, girtibes ir kitus nedorus darbus, kuria miestusi ira begała. Ir kąn wejkie Szwęntas? Szitaj wietoj priwertima kad metawotumes isziżina nedorus it szirszunus. Ne węn szejpjau żmones, bet nemaż ir kunegu ir nekurij wiskupaj priesz ji sukiła. Twiloje tecziaus Szwęntas pakol Ciecorius ji mileje.

Ąnt pijtu kwijtamas S. Jonas paprastaj neje ir sakie kad asz ejsiu pri didziunu turtingu, rejks ir pri mażu ejti, be rejkała pri iłga walgie trukti; łajką iszganimuj żmoniu rejkalinga i nieka apwersti.

S. Jonas kažikumet nuejes pri Ciecorius tare „Galingas poni kad szitaj i karuna jusu su dejmąntajs papuosztę, kas ikisztu plitas szmoteli, ar but pujku? Arkadius atsakie, rots nebutu gieraj. Tare Szwentas, szitaj miesta Konstantinopolaus su tikrajs katalikajs pripildita, biaurio bażnicze netikielu, argi negieresni butu tąn użdariti o patius isztręmpti?

Ciecorius tejp ir padare. Tuotarpu pajuti galingi netikielej suklega it pakibinti kałakutaj. Tarp kitu buwa Gaina aukszcziausis jenerołas netikielis palikies be bażniczes, melde ciecoriaus, kad wieną bażniczę Ariaus pasekiejems atiduotu. Ciecorius kłause S. Jona kajp tur atsakiti? Szis tare: Galingas poni Gainuj esęnt łaj ir asz busiu rumusi jusu, asz jam priderąntej atsakisiu.

Ciecorius tejp ir padare, pakwijte abudu draugi pri sawęs. Gajnuj pradiejus melsti bażniczes, Krizostomas tare „tamsta buwaj mażas żmogus, szęndien esi didis, argi negana tos nu ciecoriaus użdarbies? Gieresni buk ir pats kataliku, tuokart turiesi bażnicziu kijk noris.“

Iszgirdes tus żodzius Gajna susigieda ir didej supika. O turiedamas po waldi sawa mażne wisus żalnierius kraszta, nuważiawa i abazą ir traukie i Konstantinopoli kajpo neprietelus. Arkadius ciecorius apej taj pajutes parsigęnda: norieje surinkti żalnierius, bet tu nesąnt iszsiunte pri Gaina S. Joną. Tas nors ausis skiaute wienok nuważiawes pas neprietelu sawa, par didę iszkałba darode etmonuj kajp is negieraj dara kiełdamas priesz sawa tiewinę ir priesz sawa ciecoriu. Gaina pakłause jo bałsa ir padieje ginkłus. Bet neużiłga paskiaus palika użmusztu kariej.

Konstantinopolaus miesti buwa szioks paprotis: jej tiktaj ciecorius ar kurs kunegajkszlis ciecoriaus namu, iejes i swetimą winiczę nuskine uogas ir tas paragawa; jau ta winicze priderieje ciecoriuj. Gret ciecoriaus winiczes buwa darżelis menkos naszlies wardu Kalitrope. Ciecoriene Eudoksia buwa łabaj godi, todieł każikumet iejusi ticziomis i darżą tos naszles nuskobe wina uogas, suwałgie ir użjeme darżą. Kalitrope nebtekusi su kuo bemisti, werkdama skundies S. Jonuj. Tas parasze pri ciecorienes łabaj żmoniszką rasztą, par kuri melde, idant atiduotu naszlej jos winiczę. Godi ciecoriene perskajtiusi purkszterieje it kate isz apmauda ir nulejda pas S. Joną łabaj asztri atsakimą.

Szwęntas nuważiawes pri ciecorienes melde kad ne norietu sekti pawejzdą seriami zokani minawotas Jezabelles karalenes ir neatejtu ąnt tokie pat gała; taj ira: kad ir jos szunis nepraritu kuna. Bajsej itużusi ciecoriene, pradieje szaukti, spardities, suwadina wisus dwariszkius ir ajszkiej apsisakie atmonisęnti uż toki priliginimę. S. Jonas namon sugrizes isakie sawa tarnams kad ejnąntios i bażniczę ciecorienes, neilejstu. Użstoje diena pauksztinima S. Kriżiaus: Eudoksia su dwariszkiejs atważiawa pri bażniczes duru. bet tas brabraksz Erciwiskupa dwarisikiej nźdare. Wez nepatraka ciecorene isz apmauda! kiejkdama ir spiaudidama namon sugriża.

Egipta żiamiej Aleksandrios miesta Patriarka Teopilus didej spaude netikielus sekąntius mokslą garsinga Origenesa. Tij skundies S. Jonuj kajpo patriarkuj Konstantinopolaus ir melde kad jus użstotu.

Szwęntas rasze pas Teopilu mełzdamas idant ir dieł kilejp tikancziu butu żmoniszku. Isz tos pri— żasties didej ipika Teopilus, wadina S. Joną prietelu eretiku ir diel apskundima jo łejdos i Konstantinopoli. Atwažiawusi su wisu szirdi prijeme Eudoksia, skundies jam ąnt S. Jona, riżos par ji atmoniti ir giejde kad suwadines Wiskupus sudilu Szwęntą. Teopilus jos pakłauses surinka kielelę wiskupu i bażniczę wadinamą Unżuołas ir pawadina S. Joną; bet tas neskajlidamas to susirinkima uż tikrą sudą; neważiawa. Wienok Teopilus su sawajsejs paskajte S. Joną uż iszmestiną isz Wiskupistes, o Ciecorius iszwezina aną i tolimas szalis. Szwęntas skundies Inocentuj popieżiuj.

Woz S. Jonuj Antiokion atważiawus, sndrebieje Konstantinopoliej żiame, suarde daug namu ir nubloszkie bajmę żmoniu. Giwije parsigąndi su didiu klegiesiu apgule namus ciecoriaus ir giejde sugrąnżinima S. Jona. Ciecorius parsigęndes lijpe tujaus ji parweżinti. Sugriżes Ercewiskupas apwalus metus dajlej ir letej, pargiwena Konstantinopolej.

Po metu kiła naui audra ąnt Szwęntoje: Konstantinopolej gret bażniczes S. Zopijes rioksoje isz mermura nukalta stowiła Eudoksios ciecorienes. Apsukuo tos żmones szokdamis ir dajniuodamis nedalejda kitęms bażniczioj padorej mełsties. Kąn regiedamas Szwęntas par graudi pamoksłą użgine żmoniems szokti gret bażniczes. Ciecoriene taj iszgirdusi tare „Ee suprąntu: diełto patriarka nełejd cze szokti kad mani apjuoktu, kad mana cze stipsa stowiła. “ Wieł ituża, wieł pradieje po jo kojomis kasti duobę.

Atsirada pardietinej bażniczes S. kurij sakie

„Wiskupas par susirinkima wiskupu pasmerktas, be nauje susirinkima negal buti sugrąnżintu ąnt sawa sosta: todieł Jonas niera tikru wiskupu ir prider wieł ji isztręmpti. Tu żodżiu iszkłauses letus ciecorius Arkadius dar nu sawa moters prikalbietas, iszweżina S. Joną i Armenią. Zalnierems sawa isakie idant weżamas Jonas nebiłgaj be patektu. Zalnierej pildidamis isakima wiresnibes, bruzdina ir skatina wiskupą. Nedalejda jam nej pawalgiti, nej nakti uzmikti.

Iszweżus Erciwiskupą jo prieteiej wiskupaj skundies ąnt Teopilaus ir jo szaliniku popieżiuj. Tas iszlejda pas Arkadiu pasiuntinius: Emiliu Benewenta wiskupą su trimis kunegajs. Bet ciecoriene Eudoksia iszsigirdusi jus ważiuojęnt iszsiunte prisz tarną sawa Walerią su żalnierejs, kurij sujeme pasiuntinius Tiewa Szwęntoje, użgrobe piningus ant kiele duotus ir paswadina i kalini. Tecziaus neużiłga iszlejdi sugrąnżina Rimon.

S. Krizostomą żalnierej pirmu nuwede i Cezareą, paskiaus i Kukussa miestą dar paskiaus i Pituunta. Kad nebgaleje bepaejti, padirba płates drobinas, pri tu pririsza auksztinałką Erciwiskupą, użdieje ąnt nugaras asiła ir tejp joje. To tikt giejdi kad Szwęntasis kuo wejkiesnej numirtu.

Ne tolij nu Romana miesta budamas Erciwiskupas pradieje merdieti: pasirode jam S. Baziliskas muczelnikas ir tare „Jonaj, rito buswa wienoj wietoj. Kniosteriejes S. Jonas tare żalnierems, garbie Diewuj, rita mirsiu! Tejp ir atsitika: Szwęntas atęnti rita ir numire o tąn pat diena Konstantinopoliej krita dide krusza.

Inocentas Popieżius pasiuntinems sawa sugriżus ir wis kąn apsakius surinka wiskupus, nuspręnde rejkałą ir nulejda pas ciecoriu Arkadiu szioki rasztą „Bałsas saka Jona brole mana kajpo kraujas nekałta Ablaus szauk ąnt tawis; todieł negał apsiejti be atmoniima. Iszmetej isz sosta neapsuditą didi daktarą Bażniczes Szwęntos ir tuo patiu prispaudej pagalaus pati Kristu. Todieł asz mażus ir griesznus atskiru ir atmetu tawi ciecoriau su moteri nu bażniczes S. ir nu prijemima Szwęntu sakramęntu. Kożna Wiskupa ir kunega duodanti judum sakramentus; iszkiejku. Tejpogi Arsaciu kuri wietoj Jona pastatej ir wisus wiskupus prideriejusius pri iszmetima S. Jona iszkiejku. Dar atskiru nu bażniczes S. Teopilu Patriarką Aleksandrios.“ Igawi tąn raszta Popieżiaus wisi nosis nuknabina. Ciecorius norieje sugręnżinti S. Joną, bet gawa żinę jau ji mirus.

Kuną S. Jona Arkadiaus sunus Teodozius su iszkilmi parweżina i Konstanlinopolu ir melde Wieszpaties kad atlejstu griekus gimditoju. Tas pats kunas Popieżiuj noręnt buwa nuweżtas Rimon, kami tebiera ir lig sziolej. Amen.

Siejes mienese 11. dienoj. Giwenimas S. Onupriaus (Nupreusza) pustelnika buwuse szioj pasaulej tretemi ąmżiej.

Nu użgimima Kristaus tretem ir kietwirtam szimtuj melu ejnąnt Azioj ir Aprikoj żmones łabaj buwa pamiegi ejti i tirus łaukus arba i gires ir tęn tarnauti Wieszpatem. Wieni giebieje giwenti kruwoj o kiti ipatej kajp kurem Wieszpats ikwiepe.

Toj gadiniej Egipto żiamiej, gret miestele wadinama Ermopolis gime gieręms tiewams diewobajmingas wajkielis, kurem pri krikszta teka wardas Onupris. Deszimtus metus użkludiusi tąn wajkieli tiewaj atidawe i Ermopolaus klosztoriu, kad pramoktu raszta ir priprasiu nu jaunistes padorej elgties. Mażus Onupris tąrnawa zokanikams ir mokies raszta, o paugteriejes ir pats istoje i zokaną. Cze bebudamas kartkartiems pradieje misliti, be ne gieresni butu lejstijs i pustinę ir wienam patem giwenti? Atmetinieje tąn mislę, teczjaus węn ta linda i gałwą it ikirimusis; todieł ir paskajte je uż walę Wieszpaties.

Wiena nakti apej tąn kielonę isimislijes, iłgaj negalieje użmigti, ąnt gałą pats sau tare: kąn turiu ąnt tu lęntu ritinietijs, gieresne kielsiu ir ejsiu kur gałwa nesz. Tejp riżęns, strupt stojes, parsijuose, jemies tijk duonas kijk kielurioms dienoms galieje pakakti ir isztwilina niekam nieka ne sakidamas isz klosztoriaus.

Lig isz ausztąnt nueje i kałnus: cze bewejząntem kami gałetu patogiej giwenti, bruksz sutema. Ta parmajna szem dikterieje i szirdi: skrupteriejes pats sau tare: oj be gieraj padariau aplejsdamas klosztoriu? Be ne rejk mąn griszti? Tosi tąmsibiesi gał mani lawaj sułaminti it meszkas szuni. Su kuo ginsiuos? Tejp berimojęntem blikszlerieje szwijsibe, pąsirodes grażus jaunikajtis tare „ne nugąnstauk Onupri, asz esmi Aniolas sargas tawa, ejk tolaus rasi gierą wietą o asz wisumet su tawęm busiu. Ar suprąnti tiewaj?“ Szis parsigąndes atsakie myknodamas su.. su.. pran.. tu. O tujaus apsidransines sakie „pasakik mąn Anioleli kur turiu ejti?“ Tas atsakie: „ejk i pijtus o asz nors neregiemas busiu wadowu tawa.“ Szis tejp ir padare, eje noses tijsumu. Bejdamas didej nuwarga, nebteka duonas nie płutgale, nebuwa undens, nu troszkima sudziuwa jam ir lijżuwis, dienu ne metu pamate kalni grażi urwą, kabinos it bezdione i medi o atejes pri ąngas suszuka: ar ira kas toj łąndiniej? Jej esi teguł bus pagarbintas Jezus Krislus. Giłumi urwa alsilijpe, ąnt ąmżiu ąmżinuju Amen. Taj sakidamas prisartina pri ąngas senas, żiłas pustelnikas. Kuri S. Onupris pamates brabraksz puole po jo koju ir tare „parżegnok mani tiewi szwęntas!

Pustelnikas parżegnojes pakiele ji nu żiames ir tare „tu esi draugu pustines mana, ejksz tolaus ir prisistebiek mana giwenimuj. Szis iejes tare, tiewali iszdżiuwa mąn burna, bene turi undens? Pustelnikas atsakie turiu turiu, tujaus duosiu. Taj tares pasieme su puodelu szulinelej undens ir dawe. O szis woz ne wienu klukszniu iszgiere. Sakie pustelnikas: gierti noriedamas turi ir walgiti norieti? S. Onupris atsakie: tijsane wakarti jau senej pabęngiau. Pustelnikas tujaus jam dawe uogu vadinamu daktilejs ir sliegtu sząrąncziu. Uogas S. Onupris smajlej walgie, bet pri swirplu nepriprates, walgidamas wajpies ir pradieje mietloti szarąncziu gałwas. Pustelnikas taj pamates tare ,,sweteli ne swajdik Diewa dowinas, kas żina kumet kiti szarąnczelej atlieks.

Par kieles nedieles S. Onupris wijsziejes pas pustelniką tare „Tiewali jau lajkas man jeszkoli kita giwenima, ar ne numanaj kami giera urwa tokie kajp tamstas? Szis atsakie, żinau żinau nuwesiu tawi i pat wietą. Tejp susitarusiu iszeje pustinion. Kąngi jeme wakarcziuj? Szitaj kieletą uogu pigomis wadinamu ir sziksznas bundzą su undeniu pripiłtą. Par kielures dienas brizdamu, pates tikt mate smiltis, wakarajs girdieje kriokimą lawu bet Wieszpatiu pasiklowusiu tu nebijojos. Pęnktąje diena ateje i wietą wadinamą Kalidiomea, bet kas ta buwa? Ar miestelis? Ar soda? Ar bęn karczema? Ne: bet aukszti sijkąntis debesis kałnaj, kami nekami su medejs apżieli.

Po tus kalnus it ożiu belajpiodamu, pamate ertą urwą ir tujaus sulinda apwejzieti. S. Onupris apsizwalgies ir apcziupiniejes tąmsę gilmę urwa, tare „ar żinaj kąn brołau, tink mąn ta skilie, nie łape netur patogiesne urwa, giwensiu cze gieraj, ne rupies mąn nej duru dariti, nej trobos szłuoti, nej stoga kłoti. Szitaj giłumi urwa radau undens, szers mani medej, unduo girdis o ko ar kule berejk? Tikraj Wieszpats męn tus namus padirba. Jej lis kumet pri manęs żaltis, nelejsiu; jej lawas atejs pawajszinsiu ji su uogomis kajpo susieda. Bet kad asz cze isikurczio, meldamasis pabuk su manęm kokię wałąndą. Atsakie pustelnikas: gieraj gieraj pabusiu jug ir manęs ne moters su wajkajs lauk, nej rugiej birst, neturiu ko skubintijs, ar sze ar cze diena butoi. —

Tejp pabiłojusiu giwena draugi par trisdeszimtis dienu, meldies kijk telpąnt. iszałkusiu kabinos draugi su bezdioniemis i medius, nuskinusiu uoga ar obelu pawalgies, atsigiere undens ir dajlej giwena nieka daugiaus nebrejkalaudamu. Neturieje ąnt sawęs pardietine, niekam padotku ne mokieje ir buwo tikraj lajmingu. Mienesij praslinkus tare pustelnikas „jau tijk susiedeli nieszinsiuos namon, łauk tęn manęs blezdingas ir kieletas rupużiu urwa gali. Wisa taszejmina pażinst mani, nebaramos, netolinas nu manęs miłem kits kita.

S. Onupris iszejnąnte pustelnika didej melde kad kumet nekumet atejtu jo apłąnkiti; szis ir żadieje łąnkities metusi karta. Nejgi pamaława: nes kas meta atpłunkies su dziauksmu swejkina sawa mokitini. Bet sztaj nelajme: pustelnikas każikumet pas S. Onupri atejes, stajgu brinkt iszwirta it pakirstas medis ir numire. Szwęntas apsiwerkies pasimelde uż jo duszę ir ikase kunę i smiltis.

S. Onupriuj iłgaj urwi begiwenęnt, nutruka wisi drabużej, tejp jogiej pliku pliks wajkszczioje. Nebuwa kami drapanas gauti: todieł Wieszpats dawe jam iłgus płaukus, kurij wisa jo kuna dęngie. Nagaj tejpogi niekumet nepiaustomis, pauga ilgi it meszkos; truka warkszuj pejle su kuriuo galiejes but nupjaustiti.

Wiena karta S. Paunucius Egipta pustelnikas lejdos i smiltinus Libios łąnkiti pustelniku. Pakarcziuj ejdamas atkielawa i Kalidiomeą. Cze stajgu iszwides S. Onupri didej parsigąnda, nes matidamas wisą gauruotą taries koki żiauni gires paukszti sutikies ir pradieje szalęn skrijti. Kąn pamates S. Onupris tare „nebijokies atejuni, żmogus esmi ejksz arcziaus.“ S. Paunuciuj atejus, S. Onupris apkabina jo kojes ir tare „parżegnok mani tiewi szwęntas. Tam parżegnojus kieles ir pats sweti parżegnoje. Paskiaus abudu pasiswejkina ir pasakoje wienas antram pripuolus sawa.

Tarp kitu daliku S. Paunncius S. Onupriaus kłause taridamas „tiewali cze wienu wienas giwendamas, kam spawiedois ir kami gauni Szwęncziausi sakramęntą?“ Atsakie Onupris: mataj sweteli Aleksandrios miesti ira gieras wiskupas, kurs mums kumet nekumet atsiunt su Szwęncziausiu sakramęntu kunegą, tam spawieduojuos o Szwęncziausi palijkt mąn patem, asz kol tenku prijemu po truputeli kas rita pirm wisokie walgie. Tąnkiej spawiedoties niera nie rejkała; nes Wieszpats nu didziu grieku użlajka o mażmażius atlejd par kartes aszaras.

Anuodum bebiłąnt szmakszt Aniolelis nu tupe ir padieje tarnams diewa paploti duonas, padiejes iszgajsza. Szwęntu pasakiusiu acziu Wieszpatem uż dowinas, susieda pabłaku smiltini, pawalgie, atsigiere undens atsikiele ir kalbieje poterus. Pasimełdusiu lig iszwakariu sugule.

Rita meta S. Paunucius tare S. Onupriuj, tiewali bene sergi, wejdas tawa każiko iszblieszkies it awiżas grudas? Szis atsakie: sweteli żinok jogiej

Wieszpats tawi atsiunte kad mani pałajdotumi; nes nusimanau wejkiej mirsis. Tare S. Paunucius jej tokie wale ira Wieszpaties kad mirtumi, lejsk mąn po sawa piedu giwenti tami urwi. Atsakie S. Paunucius dieł lejdima kodieł nelejstio bet to urwa nebibus. Tamsta griszk i Egipta tarnauk Wieszpatem ir busi iszganitu. Tęn dąnguo wedu pasimatiswa.

Tejp bebiłąnt S. Onupre apsala szirdis, kłaupies, parsiżegnoje, pakiele akis i dąngu ir tare i rąnkos tawa Wieszpatie atiduodu dusze mana. Tus żodzius isztares numire. S. Paunucis pasimelde uż jo duszę, atplięsze pusę sawa drabuże, apsiaute su tuo kuna, iszkase duobę ir pałajdoje.

Beregięnt urwas S. Onupriaus biłdu biłdu użgriuwa. Taj atsitika wienioliktoj dienoj siejes mienese, metusi du szimtu septines deszimtis ąntrusi. S. Paunucius apsiwerkies, sugriža i Egipta żiamę. Amen.

Sause 7. dienoj. Giwenimas S. Simeona Sztulpinika, buwuse szioj pasaulej dwiliktami ąmżiej.

Giwenimas to szwęntoje Simeona tejp ira praszmatnus, jogiej ne wienas parskajtes gal sakiti, et rasztinikaj tikt iszmana tokies pasakas, o żmogus tejp elgties negaleje. Bet sakidamas tejp butinaj apsiriktu, nes wis taj ira tejsibe kąn apej darbus to Szwęntoje cze padiejau; todieł skajtidamas stebiekies kajp szwęnti weizies i dąngu.

Turkijoj, Azioj mażojej miestelej Syzan giwena żmogus katalikas, ukinikas, kurs ardamas żiamę turieje gan duonas, o wedes moteri sułaukie sunaus kuri pramine Simeonu ir priderąntej augina. Prastęmbes Symukas gane kałnusi aweles tiewa sawa: todieł retaj tegaleje nuejti i bażniczę. Każikumet żijmos łaj i namus Diewa nuwestas, su atidi kłause pamoksła ir iszgirda sziu żodżius kunega „pałajminti werkąntis, o nełajmingi pardaug linksmi; pałaj minti grinos szirdies, o nełajmingi griesznikaj.“ Tij żodzej prikiba pri duszes jaunikajte, namon sugriżes węn mislije kajp galetu sau tąn pałajminimą nupelniti?

Be mislidamas iszeje isz namu tiewa, sutika seną żmogą, paswejkina ir tare „tiewali ar buwaj nedieloj bażniczioj? Tas atsakie: buwau. Ar isidiejej żodżius kunega kurs sakie busęnt pałajmintajs żmones neturęntis grieku? Szis atsakie: atminu, atminu. Tare Simeonas: nu szitaj kajp kiti wajkielej nor żirgielu, tejp asz noriu to pałajminima, patark mąn kąn turiu dariti? Atsakie senis: mataj wajkas mana, żmones noręntis indiemnajs buti, Wieszpatem tiktaj atsiduoti, sto i zokanus, ejn pustinion, warginas ir pełna sau dąngu; o mes artojej negalem węn melsties, żudomos, apierawojem darbus sawa Wieszpatem ir taramos busęntis iszganitajs. Tare Simeonas: tadgi rejk mąn listi i kausza; nes noriu be partrukie garbinti Sutwertoi sawa? Atsakie senis: kad nori gali.

Tejp pasisznekiejes Simeonas eje i bażniczę ir karsztaj melde Wieszpaties idant mosterietu kąn tur dariti? Iłgaj besimełzdamas tarsi apsnuda, ir pamate par sapnę żmogu, kurs jam tare „jej nori twirtus namus pastatiti, kask gilus pamatus.“ Szis ir pradieje kasti. Zmogus tare dar gilesnej ruobk. Simeonas gilij isikases pakirda, suprata rejkięnt jam begała nusiżiaminti ir ąnt tuo nusiżiaminimu stotiti namus diewobajminguma. —

Tejp sawa sapną iszguldes, sugriża pri tiewa, pasakie su Diewu ir iszsinieszina i klosztoriu. Priimtas pradieje didej sawi spausti: kiti zokanikaj kas trelę dieną walgie po duonas abrakieli; szis woz nedieloj karta. Dar nupinęs isz palmas łapu asztrę juostą, suwerze srienas sawa ir iłgaj neszioje. Każikumet jo draugas zokanikas pamates kraui tekąnt, kłause kas taj ira? Szis nebsumodamas kąn sakiti tare „et juostelę turiu kuri mąn kulszi pratrine. Draugas pranesze pardietiniuj, kurs lijpes atriszti juostą, pamate didę roną ir neblejda daugiaus neszioti. Dar apmaudingas pardietinis tare „jau tijk tu pardaug żudaj sawi, musu istatimusi to niera padieta; ejk sau łaukon isz klosztoriaus ir jeszkokies sau sunkiesne zokana.

S. Simeonas wisumet wiresnibej paklusnus iszspudina łaukon: wajkszczioje kalnajs pagał, atrada duobę, ilinda ir kiutoje be kokie walgie. Tuotarpu zokanikaj S. Simeoną iszginusis, pradieje gajletijs ir iszsiunte sawa szejminą jeszkoti. Iszsiunsti wajkiukaj gawa nu pijmenu żinę S. Simeona esąnt duobiej, ilejda wirwę, isztraukie it wiedrą undens isz szulines ir nuwede i klosztoriu.

Cze tecziaus Szwęntas nepatruka, wieł aplejdes klosztoriu eje ąnt kaina ties miestu Talaniszu esąnte, atrada mura aplejstą trobelę ilinda ir giwena su peliedomis. Buwa tuokart garsingas wiras wardu Bassus waldus kielomis bażnicziomis. Su tuo S. Simeonas pasiżines melde kad gawienej prasidedąnt użmurawotu jo duris ir ne idietu niekokie walgie. Atsakie Bassus: to nepadarisiu nes nelejdas sawi badu nustapinti. Tare Szwęntas: nu gieraj idiek mąn kieletą paplotiu duonas su puodelu undens, kad noriesiu pawalgisiu ir użmurawok mani. Bassus idieje ir użmurawoje.

Gawienej pasibęngus, Bassus atgriowes duris atrada duona, su undeniu nekuszintą o pati S. Simeoną bekłaksąnti woz begiwą. Atgajwines pastate, dawe użsikąnsti ir pastiprina. Nu to łajka par dwideszimti asztuonis metus S. Simeonas wisumet par gawienę nej walgie nej giere. Po treju metu pametes trobalę ilipa i auksztą kałną, pawadina kalwi ir prikaldina sawi su iłgu lęnciugu pri mede. Giwena iłgaj he kokie stoga, stajbis su gielżiniu apkałtas apżiele su płaukajs, isimete błakies kurios bajsej jam ikirieje, tecziaus ju nekrapszte.

Wisumet ąnt kałnu be stipsodamas, datire szaltiu, litu, kajtras ir wieju; tuo wienok newejzieje ir taries maż dar tekięnlis. Wienaliniu jo darbu małda buwa: meldies pirmu kłaupęns, paskiaus stojęns, nebipastowiedamas siedos ir gules ąnt pliku żiami, o wisumet meldies. Garsinas apej toki S. Simeona giwenimą płatej paskida: Antiokios wiskupas Melecius ticziomis ważawa jo apłąnkiti, atrades prikałtą tare: kam to rejk sunau mana, protas su wali tur żmogu walditi ne gielżinej; lijk sawi atkalti. Szwęntas tujaus pakłauses, atsikaldina.

Parejunaj isz Ąnglios, Irlandios, Prąncuzijos. Iszpanios ir Wałaku, atkielawi szwęntu wietu Jerozolimoj apłąnkiti eje i Antiokiją kad galetu pri— sistebieti żmoguj be walgie nemirsztąntem. Swetej tij skajtidamis Simeoną uż didej szwęntą: bucziawa jo rankas, kojes, karpe drabużius o atkirptas skiautes łajkie kajpo bręngius pałajkus arba relikwies. Todieł Szwęntas nugąnstaudamas idant pujkibe jo neapniktu, pastatidinos sau sztułpą nu szesziu mastu auksztuma, padirbinos ąnt tuo budelę kokię musu ponaj dirbęn bałąndems ar surems dziowinti i tąn ilipa ir użsidare it S. Jonelis paupalej. Źmoniems łankiti atejus iszkiszdawa gałwą ir łąjmina parejunus.

Paskiaus S. Simeonas pastatidinos sau sztułpą auksztą nu triju, dar paskiaus nu kieturiu deszimtu mastu ir ąnt tuo giwena. Kad tij sztułpaj kajpo newisaj rejkalingi iszmonej daugiem netika; pardietinej klosztoriu iszłejda pri Szwęntoje pasiuntinius, kurij prisakitu jam nulipti. Dar pridure: jej kłausis newerskiet kad nuliptu; nes jo isidieimas ira nu Wieszpaties, o jej nekłausis, priwerskiet nulipti; nes jo paties ira iszmisłus. Tij ateje pristate koptas ir tare „wiresnibe pasiunte mamis kad iszsikłaustumem diełko negiweni kajp kili żmones ąnt żiami? Kąn iszsimanej biaurioties su tajs sztułpajs? Szitaj prisakom tau kad nuliptumi.“ Szwęntas tus żodżius iszgirdes, tujaus pradieje lipti żiamęn. Tuokart pasiuntinej suszuka: buk, buk sau ąnt sztułpu, mes newertam tawęs kad nuliptumi. Tejp Szwęntas ir palika sawa suriniczioj lig ąmżiaus gała.

Daugibe żidu, Izmaelitu ir pagonu eje pas S. Simeoną, kłause jo pamokslu ir i katalikus wirta. Każikumet buriuj żalnieriu atejus pri Szwęntoje, pasitika kunegas Teodoras kurs tare: Simeonas niera kunegu, asz juomi esu; nu manęs imkiet parżegnonę, ne nu jo. Woz taj isztare, supuole ant jo żalnierej, pradieje stumditi ir draskiti. Szem kłausąnt ko noret? Atsakie. O diełko tu pejki Szwęntąi? Woz S. Simeonas, szaukdamas isz sawa budeles be nutilde.

Kita karta atejes pardietinis żalnieru Saracenu melde kad iszgiditu jo giminajti su parliżiu użtiktą. Szwęntas lijpe ligoni atweżti: atweżus kłause ar tiki i Diewą Tiewą Sunu ir Dwasę Szwęntą? Szis atsakie tikiu ir tujaus iszgije. S. Simeonas użsakie żmoniems po dweju metu atlieksęnt szarąnczius ir busęnt marę su badu. Linkieje idant grudu nepardawiniedamis sau łajkitu. Użsikimas żodis i żodi iwika.

Persu karalene nekatalikie par sawa pasiuntini melde alejaus par S. Simeona paszwęnstą, o gawusi iszgide su tuo sawi ir daugieł kitu. Karalene Izmaelitu bewajkie, par małdą Szwęntoje sułaukie sunaus.

Szwęntas kumet tikt spiedamas meldies stojęns: par didzioses szwęntes meldies rąnkas i aukszta pakielęns. Nu iłga stowieima pradieje gielti kojes i wieną stajbi isimete wotis, kuri lig pat smerte nebiszgije. Apej sawa sztułpą swetius turiedamas dienoj po du kartu sakie pamoksłus. Użwis ragina żmones kad żiamiszkus dajktus uż nieka skajtidamis, dąngiszku jeszkotu. Ąnt sawa sztułpu pargiwenes trisdeszimtis metu isirga ir mire. Pasaulej pateka pęnkies deszimtis meta. Kuna jo kunegaj pargabena i Antiokios miestą. Laonas ciecorius norieje kad butu palajdolas Konstantinopolej, bet giwentojej Antiokios atsakie „miestas musu niera pili, teguł tas kunas bnn apginkłu musu ir neiszdawe. Amen.

Kowa 7. dienoj. Giwenimas S. Tamosziaus isz Akwina, Bažniczes S. daktare, bu w ūse szioj pasaulej trilektami ęmžiej.

Szęndien ito i zokanus paprastaj neturtingi jaunikajtej: sto tęnkiej dielto kad be zokana netur duonas; bet senowiej kad buwa tarp žmonin karsztesnis tikieimas, stoję i zokanus wajkaj łabaj turtingu tiewu. Tas S. Tamoszius kurio giwenimą cz# pradedu rasziti, buwa jomilestatis isz Akwina.

Wajku tebibudamas, kad aukle gieldalej ji płowe isz kažikur sugrejbes łakszteli popieriaus; stiprej turiejos, aukle aljemusi atrada paraszitą Swejka Maria. Wajkas atimtas werkie, kąn regiedama aukle wiel atidawe o szis szmaksz i burną o sużeliejes gurkszt prarije. Namiszkiej apej tąn atsitikimą iszsigirdusis, samprotawa kudiki ipatingaj milesęnt Szwęncziausę Panelę. Werkięnti Tamelę wejkiausej galeje nutilditi idawus kningą, kurę sawotiszkaj skajte. Tas wieł rejszkie milesęnt ji moksłus.

Iszkału tuokart nejsąnt tiewas jomilesta Landulpus su motinu Teodori woz pęnktus metus ejnąnti sunu sawa nuweże i klosztoriu kassinu S. Benedikto ir melde kad mokilu zokanikaj raszta. Klosztoriej giwendamas wajkielis, elgies it paugies żmogus: neskrajoje, nekulies, tąnkiej meldies, sawa mokitoju tąnkiej kłause kas taj ira Wieszpats Diewas? Ne wejku buwa jam atsakiti; nes idiem noriejo suprasti sutwertoi sawa. Deszimtus metus amżiaus sawa ejdamas, jau daugielko iszmokies; sugriża pri tiewa sawa. Bet tij noriedamis wajką juoba mokitą turieti nuweże i Neapolu. S. Tamoszius isz prigimima budamas didziu gałwocziu, wejkiej parjeme auksztesnius moksłus ir niekam nesakidamas istoje i zokana S. Dominika.

Woz trilektus metus ąmżiaus sawa eje tuokart S. Tamoszius: jo motina Teodori niegirdieti to nenoriedama kad sunus jos butu zokaniku; alważiawa i Neapolu, bajsej spardies ir bara ne węn sunu bet ir zokanikus ji prijemusius. Pardietinis klosztoriaus tecziaus to newejziedamas neiszdawe jaunikajte. Sugriża motina nieka nepeszusi, grumzde ir sakies atmonisęnti klosztoriuj uż sunaus pagweldima. To wiresnibe zokana nugąnstaudama iszsiunte S. Tamosziu Rimon. Pajutusi taj motina, pastate su żmoniemis du sawa sunu, brolu Szwęntoje, kurij capt sujemi jauną zokaniką nuweże pas motiną it awina i turgą nenoręnti. Ta bijodamos kad neiszspruktu; użdare ji pilej.

Sugawusi toki paukszteli motina, kas diena su dukteriemis ir sunajs ji łąnkie prikalbinieje kad pamestu zokana, żadieje grażę panelę jam iszpirszti ir duoti dwarę. Bet szis tu kałbu taries negirdis. Nie małdawimas, nie aszaras motinos su seseremis parsakiti negaleje. Ąnt gała kęn sztaj motina padare? Ilejda pri jaunikajti łabaj graksztę mergielę, kuri iejusi pradieje Szwęntą nepriderąntej kibinti ir kalbieti. Toj wałąndoj kurinos kamini ugnele, jaunikajtis matidamas nebusęnt doribes, stajgu pagawa deganti pagali ir droże palejstuwej par petius. Ta szaukdama ir brumzdama iszlekie isz troboa it akmuo isz swiłksnes.

Nusikrates pagundinimu S. Tamoszius, su tuo patiu pagalu iszraszies sijnoj kriżiu, kłaupies ir melde karsztaj Wieszpaties, kad atitolintu kuna pagiejdimus. Iłgaj besimełzdamas tarsi apsnuda ir pamate du Aniołu, kuriuodu su juosiu jo strienas parjuosdamu tare „szitaj parjuosau tawi su czistatas juostu, kuri niekumet nepatruks. Pakirdes jaunikajlis pajuta strienosi sawa didi skausmą ir suszuka tejp, jogiej sargaj i trobę iszoki kłause kas rados ponajtiuj? Szis tecziaus regieima aniołu nesakie. Po to parjuosima Szwęntas niekumet nebjauti kuniszku pagundinimu; wienok saugojos motriszkuju ir woz didemi rejkali su jomis tebiłoje.

Motina tejp warginusi sunu par dwejus metus lijpe tarnams it słaptu iszlejsti isz piles; todieł szij nakti pagał su wirwi pro łąngą nulejdusis żiamęn, nuweże i Neapolu. Cze S. Tamoszius pabęngies metus naujukistes: padare apżadus o wiresnibe iszsiunte aną i Pariżiu kad mokitumes. Szwęntas moksłusi raginima ne rejkaława: it koks gobszus su abęm rąnkiem glęmże kningas ir skajte begała. Kolonios miesti buwa tuokart garsingas Dominikonis Albertu diduoju wadinamas, wiresnibe zokana iszsiunte pri to S. Tamosziu. Albertas kajpo bukłus wejkiej suprata sweti ne aguonas gałwą turęnt, bet kiti jauni dominikonis to neparmanidamis, wadina anę jautiu żada neturęntu; o taj diełto jogiej Szwęntas wisumet tileje.

Wiena karta Albertas użmete S. Tamosziuj bukli daliką ir mislije nieka neatsakisęnt, bet Szwęntas su toki iszminti atsakie, jog mokitojas akis iszplietęns i aną stebiejos. Dar kitęms tare „oj wajkaj jus wadinat Tamosziu jautiu be żada, asz tecziaus jums sakau, kad tas jautis pradies baupti, wisa pasaule iszgirs.“ Neużiłga wiresnibe sugrąnżina Szwęntą Pariżion ir lijpe Sorbonoj kitus mokiti teologios. Tuokart S. Tamoszius parode kąn mokąns. Ne węn kunegaj, bet ir ponibe eje klausiti jo gile moksła.

S. Tamosziu tapusi garsingu mokitoju, Pariżiaus Sorbona pakiele i Daktarus: szis isz tos priżasties nusimines meldies ir didej werkie. Atęntę nakti pasirodes jam par sapna każikoks senis kłause ko werki Tamosziau? Szis atsakie kąn dirbsiu newerkies, szitaj kieł mani i daktarus, o asz i iszkałą nuejes, nežinau nu ko kałbą pradieti.. Tare senis: neisipiłk Wieszpats nor kad butumi daktaru, kałba bus tau duota isz auksztibes. Pakirdes Szwęntas nebwerkie ir atsidawe i walę Wieszpaties.

Metusi 1264 Urbonas IV. popieżius istate szwęntę Diewa kuna arba wajniku, tam noręnt S. Tamoszius parasze miszes ir giesmes su kunegu poterajs. Daugibę parasze kningu bet niekumet nejeme uż płunksną pirmu karsztaj nepasimeldes. Wiena karta sawa spawiednikuj Reginalduj sakies, kąn mokąns wisa to iszmokies ne par skajtimą kningu, bet par małdą pri koju nukriżiawota Kristaus Wieszpaties. Każikumet Neapolej priesz Diewa muką besimełzdamas iszgirda szius żodżius, gieraj raszej apej mani Tamosziau kokie noriesi użmokiesne? Szis atsakie „nieka kita kajp tiktaj Tawęs paties noriesiu.“ Urbonas IV. kietina pakielti ana i Neapolaus Erciwiskupus; bet szis su nusiżiaminimu iszsikalbieje nu tos auksztos wiresnibes. Klostoriej pagalaus niekumet nebuwa pardietiniu; o taj diełto kad nu żigiu luosas spietu kningas rasziti.

Wiena karta naujej i klosztoriu atważiawes Dominikonis melde pardietine kad lejstu ejti i miestą: tam lejdąnt tare kunegas, o su kuo ejsiu? Pardietinis atsakie: kuri pirmu klosztoriej sutiksi, ejk su tuo. Kunegas sutika S. Tamosziu kurio nepażina ir tare „ejkiau i miestą, pardielinis lijp.“ Szwęntas atsakie gieraj ejkiau. Jaunas kunegas spierej eje o Szwęntoje kojes skaudieje, todieł negaleje panokti sawa drauga, tuokart tas żmoniems girdant sakie: szitaj slinka gawau bęndrą, negał paejti it wiszta łute. Szwęntas tileje ir szarpawo. Tuotarpu wienas szejpjau żmogus jauna zokanika żodżius girdiejes tare, mełdamasis kam wargini tąn zokanika, jug taj ira garsingas wisoj pasaulej Tamoszius. Susizgribes jaunas zokanikas tare „meldamasis daktari nepik ąnt manęs, diełko nepasisakiej kas esus? Atsakie Szwęntas: kad mąn wiresnibe lijpe ejti asz negalejau iszsikalbinieti: wiera ir zokanas stou prikłausimu wiresnibes, kajp galetu be to stowieti?

Nors S: Tamoszius buwa dide moksła, tecziaus pamoksłus żmoniems tejp sakie, jog ir wisumażiausis galeje suprasti. Auksztu dajktu nekoszina. Mokimas jam kłojes, daugibę grieszniku patajse; o taj diełto jogiej kąn żmoniems lijpe dariti, pats dare, jog wisęms buwa żinomos jo Szwęntas giwenimas. Rimi wiena motriszkie sergąnti, par dasililieima jo jupas iszgije. Zokanika drugiu sergąnti; stajgu iszgide. Wiena motriszkie kłause S. Tamosziaus, ko rejk idant butu iszganitu? Szis atsakie, rejk didej to norieti kad butumi iszganitu.

Kajpo gałwocziu popieżius Grigalus X. iszsiunte i miesta Liona i wiskupu susirinkima. Buwa tuokart pawasaris, Kowa mienuo, S. Tamoszius kieloniej iżwarba ir nedawaźiawes Liona didej isirga. Nesumanidamas kąn dariti iważiawa i klosztoriu Cystersu wadinamą Fossa Nowa iejdamas tare ..jau tijk cze atiłsis mąna. Łowoj guledamas dar iszguldinieje rasztę szwęntą o wienas zokanikas jo żodżius rasze. Nors daktaraj kajp imanidamis gide, wienok warkszus nebipratarpa, kas karts juoba silpniedamas, prijeme szwęntus sakramęntus ir 7 dienoj Kowo 1274 metusi atidawe duszę Wieszpalem. Pateka szioj pasaulej pęnkies deszimtis metu.

Stebukłams pri jo kuna rodąntes, popieżius Jonas XXII. paskajte ji uź szwęntą. Kunas jo nuweżtas i Prąncuzijos miestą Toluzą, tebier ir lig cziolej. Teguł bus garbie Wieszpatem kurs tejp didius wirus duod żmoniems ąnt pawejzda. Amen.

Wasere 4. dienoj. Giwenimas S. Eprena diakona, Daktara bażniczes S. buwuse szioj pasaulej tretemi ąmżiej.

Senoj gadiniej kad dar du szimtu metu nu uźgimima Kristaus buwa praslinkusiu, Mezopotamios kraszti Nizybos miesti; gieru tiewu użgime grażus wajkielis, kurem pri krikszta wardas kluwa Epremas. Tas wajku tebibudamas iszmokies skajtiti, didej smejgies pri wisokie raszta. Kąn tiewaj matidamis atidawe ji S. Jokuboj Nizybus wiskupuj, kurs ne węn jaunikajti praszwejte moksłusi bet ir iszmokie tarnauti su wisu szirdi Wieszpatem. Jaunas Epremas: maż tebiłoje, trumpoj ąnt pliku ziami gulęns te miegoje, iłgaj mełdies dar ilgiesnej kningas skajte arba rasze. Kazikumet jaunistiej par sapna S. Epremas mate isz sawa leźuwe iszaugusi wina medeli didej uoguola, tas uogas juo żmones walgie, tuo daugiaus wisa. Regieimas tas paskiaus iwika, nos Szwęntas igije tokię gausibę, iszkałbas, jog daugiaus jam gałwon alejdawa nekajp suskuba pasakiti. Bijodamos kad isz tos priżasties nepradietu didźiuoties, melde Kristaus idant numażintu tąn szalleni milestu sawa.

S. Epremas mokidamas żmones niekumet nesijkie gilu raszta Szwęnta pasłapcziu; bet tejp sakie kad wisi galetu suprasti. Idant żmones jo apłąnkiti atejnantis nekluditu darbu si jo, iszsikiele i kałnus, kami budamas meldies ir bepariszkadas kningas rasze. — Pasilgies żmoniu griża i Nizybą ir draude griesznikus. Każikumet i Edessas miestą iejdamas, pats sau tare „duok Wieszpatie sutikti man żmogu, nu kurio ko giera galeczio iszmokti. Aejes tyc wisupirmu sutika mergielę ir sakie „szitaj tau Epremi, Wieszpats tawęs neiszkłause, noriejej protingą żmogu sutikti o sutikaj ne szejminą. Taj mislidamas stebiejos i mergielę, ta ligi dali wejzieje i Epremą nie akiu ne nulejzdama. Neiłgaj trukies Epremas tare, argi tau mergiele negieda stebieties i wiriszka? Szi atsakie „asz esmi sutwerta isz wiriszka szonkaule todieł ir stebuos kajpo i sawa dali, bet tu iłgnosi sutwertas isz mole, kąn turietumi wejzieli i żiamę stebis i mani. Diełko tataj? Iszgirdes tus żodżius S. Epremas spudina szalęn ir tare pats i sawi „kad tu mergiele suruktumi, użtikra jos wisas kietures segtas, gawau bajsi akibrokszta, nerejkieje mąn jos użkabinti. O paskiaus tarsi kniosteriejes tare: ee tataj Wieszpats tajp padare, kad i kita wajsła żmones drąnsej newejzieczio. Użłajkisiu szirdiej mana tąn pamoksłą lig smerte.

Jejes i miestą S. Epremas, nunumoje sau namusi kamarelę i kurę isz trobos buwa łangalis be stikła. Szwęntas walgiti noriedamas padieje sawa sunkas, sukure kamini ugni ir prikajte puodeli. Wisam tam stebiejos pro łangali jauna motriszka, ko szis nie sergieti nepasergieje. Wałąndelej praslinkus motriszka ikisza pro łąngali gałwą ir tare „nu kęn sweteli, pripilej su undeniu puodeli, isudej żiupsni druskas, idiejej płutgali duonas ir igrajźej cebules; ko dabar be trukst wirałuj tawa? S. Epremas atsakie „truks plitgalu ir molu su kurejs galeczio tąn łąngali użdriebti. Tare motriszkie: swetimusi namusi to negali dariti, bet kodieł newedi moters, neżutumi tejp kajp dabar, kas tawa par sriebatę? Jog nie szuo musu jos nełaktu, tejp wisumet wargst wiengungiej. — Kad turietumi moteri ta iszwirtu tau walgi skani, giwentumi kajp żmogus; o dabar żudajs kajp netikszis ar pustelnikas. Atsakie Epremas „asz nepejku Szwęnta stona moteristes, wienok noriu buti łuosus nu wargu to paszaukima. Motriska buwa nedora giwenima, todieł kalbinama pradieje nepadorej sznekieti, kęn Szwęntas iszgirdes didej ję subara, lijpe ejti spawiednes ir dariti pakutą. Bałsas jo pakluwa i szirdi, pradieje werkti ir butinaj pamete palejstuwistas.

Toj gadiniej buwa giwas S. Bazylus wiskupas. Każikumet Epremas apej ji bemislidamas, apsnuda, pamate par sapna szwijsi szlułpą sijkąnti nu żiames lig dąngaus ir iszgirda bałsą: tataj ira S. Bazylus! Pakirdęs S. Epremas tare „jau tijk ejsiu i Kapadocyę paregieti tąn didi żmogu.“ Taj pasakies iszeje ir atkielawa i Cezareę triju karalu diena. Ilindes i bazniczę pamate S. Bazylu su didi iszkilmi miszes bełajkąnti ir pamislije „bene didżiuojes tiktaj S. Bazylus? Bet kada iszgirda ji pamoksłą sakanti ir pamate ugni iszejnąntę isz jo burnos; tuokart suprata apsirikies mislosi sawa.

S. Bazylus iszsigirdes S. Epremą Cezareoj esąnt: pakwijte pri sawęs ir iłgaj nebiszlejda. Kajpo didej mokitą paszwęnte dar i diakonus. Neużiłga susirinka pri Eprema daug mokitiniu, kuris szis be kokie użmokiesne mokie; todieł ir neturieje nie skatika. Jupaj nutrukus, S. Bazylus nauję tijkie. S. Epremas didej nenoriejes giramas, kam pradiejus girti pika ir sakie „manęs nepażindamis girot, kad żinotumet nusidieimus mana, negirtumet bet pejktumet. Bajsej neapweżieje netikielu (eretiku) ligina jus i szunis, kurij patraki kąnda ir namiszkius sawa penietojus! Tejp ir netikielej piesza motiną sawa bażniczę S. diełto jogiej nu jos atsiskijde.

Buwa tuokart netikielis Apolinaris, wiras mokitas, bet palejstuwingas, kurs łajkie pri sawęs sau ligę motriszkię ir parasze kningą priszingą wieraj kataliku. S. Epremas ticziomis padares pażines su jo palejstuwi iszmasina nu jos kningą Apolinariaus, sakidamos noris tikt parwejżieti. Igawes suklejawa jos wisas łaksztus ir sugranżina motriszkiej. To newejziedama padieje kur buwusę. Neużiłga kataliku kunegaj paszaukie Apolinariu idant daugiem kam girdant, daroditu tejsibes moksła sawa. Netikielis ateje ir priesz wisus stirweloje: bet każiko nebatmindamas grobe uż sawa kningą ir atrada it kłuci sukibusi. Nie pats nebnumanidomas kas atsitika, didej susigieda ir stirina łaukon isz susirinkima.

S. Epremas parasze daugieł kningu ir nemaż patajse nedoru żmoniu. Gan iłgaj patekies isirga, prijeme szwęntus sakramęntus ir aplejda szęn pasaulę. Ąmżina atilse kajpo szwęntas łaj ir mums iszprasza. Amen.

Pamokimas.

S. Epremas isz prigimima buwa gan piktas isz mażos priżasties paszokdawa jam apmaudas. Noriedamas wienok sawi parłaużti uż kożną supikimą sawi karoje: ar kielis kartus żiamę bucziawa, ar par wieną dieną nieka newalgie, ar eje i pustinę kad nebutu kam jo pikinli: każikumet turieje pri sawęs mokitini, kurs jam walgiti wire. Tas wiena karta iszwires be pijna ir mejsos sriebatę; nesze pri sawa mokitojaus. Bet karsztas puodelis szmakszt iszspruka isz jo rąnku ir susikule. S. Epremuj jau szoka apmaudas, tecziaus tąn sawiep parwejkies juogdamos tare: ar mataj Jonaj, jug ne węn asz bet ir puodelis tur sawa atkalibę, szitaj nenorieje pas mani ejti, nu gieraj tadgi wedu pri jo ejkiau. Tejp sznekiedamu susieda pablaka pri szukiu ir sieme su szauksztajs putrą nu wejes. Kad wisi apmaudingi tejp daritu, nebutu tarp żmoniu nedoru piktumu, nej pikcziurnu. —

Kowa 10. dienoj. Giwenimas S. Lupicyana su Romanu buwusiu szioj pausaulej aszmami ąmżiej.

Prąncuzu żiamiej, Burgundios kraszti, giwenus krumusi wienkijmiej żmogus artojas, wardu Petrus, turieje moteri, du sunu, gan bandos, arklu, awiu, żąnsu, tu kurios nesirgdamas dejuo arba kiaulu, katę ir du szuniu. Namaj jo tejp buwa diewobajmingi jogiej sunu Lupicyanus su Romanu auga niemaniti nenumanidamu nieka pikta. Paugteriejes Lupicyanus gane bąndą tiewa sawa o Romanus neraguoczes. Abudu mileje giwolelus po waldi sawa esąntius, nepłakie nej warinieje berejkała. Nu molinas iszmokusi skajtiti par dienas duriniedamu ar plekszodamu: skajte kningas, gidura o wakarop kalbieje poterus. Nedieles dienoms użejus, kad galeje kielawa i bażniczę, dajlej pasimelde ir neużejdamu nie ikokię karczemą, namon griża. Kielej sutikusiu motriszkas, grejlaj eje pro szali kad nerejkietu su jomis biłoti.

Lupicyanuj atejus i metus jaunikajte tare tiewas „ar żinaj kąn sunau mana: wesk moteri, giwensi dajlej, asz judąm atiduosiu butą o pats senatwiej atilsiesiuos; jug bruzdiau gana koł judu pauginau. Sunus niemaniti nenumanidamas kam ta moters butu rejkalinga atsakie: nej gieras tieweli nenoriu warga turieti su motriszku. Tiewas Romanuj tare: nu tawa broluj nenoręnt, tu paskirkies sau mergielę. Atsakie wajkas: nej tikt ir asz nenoriu palios. Sztaj tieweli tamsta buk lig smerte gaspodoriu, matute gaspadini o wedu berniukajs; nerejkies swetimu sąmditi ir giwensma dajlej kajp giweni. —

Tiewas dar pasznekiejs su sawa moteri sakie: na gieraj giwenkiem ir be martios, noriejau iszwisti anukus, bet wajkam priesztaraujęnt apsejsma ir be tu. Tejp susitarusis giwena wienibiej it bitis aulej, mileje Wieszpali, darbawos ir nieka jams netruka. Iłgaj gan pateki tiewaj iszmire, sunu dajlej jus pałajdojusiu szejp sznekiejos. Szitaj nukarszinou gimditojus sawa, kąn turiau cze warksti gieriaus ati— duokiau giwenimą giminej o patiudu ejkiau i pustelnikus, kajp norint iszmiswa.

Tejp ir padare: jemies duonas ąnt kiale, kirwius, łopitas, kitas pabukles ir iszeje i Wokitiu żiamę. Ne tolij nu miestele Awentika girioj apsistojo ir padirbos sau dwi trobeli. Assesoriu tuokart su kluczwajtejs nebuwa, nieks kwaszportn nekłause; todieł ir giwena kajp imanidamu.

Kąn dirba gał kas kłausti? Kalbieje iłgus poterus ir giedoje pasalmes. Apkiriejus eje i miszka, kirta żijmaj medius, ąnt sawa kukszteru neszioje pri trobalu, warpe su łopetomis żiamę, pawasariuj atejus parsinesze isz miestele siekłu, ir pasieje: batwinius, kopustus, sietinius, morkus ir ogurkus. Bulwiu tuokart dar nebuwa. Par nełajmę tij jawaj be mieszła neauga, piningus ałnesztus pirkdamu duoną suwalgie ir datire bada. Dar kur nebuwi wełniukaj użwidiedamis kad brolu szwęntu nepaliktu, pradieje swajditi i anuodu su akminiemis. Wiena karta Łupicyanuj użdroże par gałwą, ir nemażus gumbas iszszoka, Romanuj tejpogi kluwa par sprąnda. Kąn matidamas Romanus tare „tiesą pasakius brołau neiszmintingaj padarieu nekłausidamu ąmżina atilsi tiewa sawa ir kąn giera iszwertieu? Namij buwou artoju ir cze: namij turiejeu gierą żiamę, o cze kąn turiau? Szitaj kopustaj prapuole, batwinej kajp żiurkiu uodigas, piningu trukst, kąn walgiswa? Dar nedori kipszaj wedu bajda; gieriaus griszkiau i tiewiszkię, tęn i bernus pasisąmdiusiu gieresnej iszmiswa.

Po to sznekiese jemies pabukles sawa ir griża. Kieloniej pas wieną kijmą apsistojusiu melde undens atsigierti: motriszkie tąn atneszusi kłause, ar isz toła wiralu? Diełko judąms sermiegas tejp apdriskuses? Sziuodu atsakie: mataj motin wedu buwou pustelniku, bet welnej iszbajde isz kruma, kajp katinaj peles isz klietis, kajp pradieje girdi swajditi i wedu su akminiemis it i szunis, kad jus giltine pagautu; nebdaturiejeu ir grisztau i sawa pusę. Atsakie motriszkie: ar gał tas buti kad żalnierej Wieszpaties neatsiżegnotu nu kipszu? Gieda judum griszkitau ir nepasiduokitau, żegnokitau i wisas puses, o tejp iszmusztau welniukams dantis, sukrusztau ju ziaunas dideles it mintuwaj; skrijs nu judąms udigas parijtę.

Sziuodu wienas i ąntrą żwiłkteriejusiu, najries ir sakie: szitaj jau ir bobas wedam iszmetinie, kas bus kas nebus, griszkiau wieł i krumą it wilku ir sugriża. Parejusiu i sawa trobales melde Wieszpaties kad sudraustu kipszus, nejgi wełtuo poterieję nes welnej niekumet daugiaus nebipasrode nej musziniejes.

Iłgajniu iszsigirda żmones isikurus girioj pustelnikus, pradieje anuodu łankiti o nekurij ir prikiba. Szejminaj pasidauginus, brolu pastate mede klosztoriu, pradieje arti łaukus, iwejsies giwolus ir imaningaj myta. Lupicyanus buwa didej kąntrus, woz tretioj dienoj te walgie, trokszdamas negiere bet mirkie undeniej rąnkas sawa; tejp giese troszkuli. Draugus sawa tąmprej łajkie, nieka pikta dariti jams nedalejda, su motriszkomis niekumet nebiłoje, pamates jes, skrije szalęn it nu meszku.

Lupicyanuj majsta pritrukus, Wieszpats parode piningus nu sena żiamiej ikaslus: tu sęmpti eje kas meta wiena karta, parneszes pirka ko rejkięnt o apej sawa tąn iżdą (skarbą) niebroluj niekumet nesakie. Wiena karta Lupicyanus i klosztoriu parejdamas, nerada zokaniku nes tij łaukusi darbawos: iżęngies i werenę (kukni) pamate iszwirtę koszę, żuwinę ir kopustus. Biszki apmaudingas tare wiriejuj, ar gał tejp daug walgiu duoti kartu ubagams zokanikams? Taj pasakies suwerte wis taj i wieną trikoi ir lijpe duoti pagriżusęms nu darba brolems: Tij paragawi nej sziokie nej tokie wirała, sakie: ne mełdamasis ne jau mes esma parszaj, kad su jowału nori mamis penieti? Nu szioms nupłakom bedirbdamis, o tu duodi mums jau gałą; kad tu kajp nagine suruktumi. Taj pasaki dwilekoj iszkumbrina isz klosztoriaus.

Pamates taj Romanus tare ,,oj broleli negieraj padarej, praginej zokanikus isz klosztoriaus. Szis atsakie: neisipilk brołau, Wieszpats parsijoje mususius it par kretilę, pełaj palekie o kiwietej palika; patis tiktaj ingrej iszeje. Turieswa żmoniu bili lik— taj duonas turietuwiau ir tij palis sugrisz. Kajp pasakie tejp ir iwika: kieletuj dienu praslinkus, zokanikaj sugriża i klosztoriu ir wieł darbawos.

Romanus iszgide daug żmoniu stebuklingaj, diełto iwajri kliszej, spitrej ir kuproczej, burejs pri jo eje. Tejp gieraj żmoniems bedaridamas, pats isirga ir mire. Kuna jo pałaidoje gret klosztoriaus ąnt kałwu, ąnt kuri paskiaus bażniczę pastate.

Lupicyanus nu karalaus Prancuzu Ilperika iszmelde dieł klosztoriaus ałgą, su kuri zokanikaj padorej misti galeje. Pats didej pasenes pasirinka. Abudu dżiaugas karalistiej dąngaus duok Wieszpatie anuodu tęn paregieti. Amen.

Wasere 8. dienoj. Giwenimas S. Jona isz Mattas istatitoje zokana Szwęntos Trajces, buwuse szioj pasaulej dwilektami ąmżiej.

Buwa gadine kurioj Turkaj kas karts juoba griaudamos i swetimas żiames, bajsej ikirejs tape katalikams. Lejda i juras razbajnikus, kurij mususius gaudidami wede i Apriką, skajte uż sawa wergus ir pardawinieje turgusi it giwolus. Szwęntas kurio giwenimą cze pradedu rasziti, pirmas iszsimane tus nełajmingus kalinius gielbeti. Kas tokię mislę jam ikwiepe ir kajp jam tas darbas kłojes; paregiesti skajtidamis cze padietą apsakimą.

Prąncuzu żiamiej, kraszti wadinami Nissa Polkonos (Folcon) miesti giwena ponas wardu Eusemius ir turieje moteri wardu Morta. Kuri budama nieszczi didej melde Szwęncziauses Paneles idant padietu lajmingaj pagimditi. Każikumet pasirodiusi par sapna Motina Diewa tare „ne nugąnstauk Morta pagimdisi sunu kurs bus tiewu daugiel wajku.“ Tij żodej Marios iwika: Morta metusi nu użgimima Kristaus 1160 pagimde wajkieli, kuri apkriksztidina wardu Jonu.

Tas auga dajlej, buwa swejkas, linksmus ir tiewams didej małonus. Nu pat kudikistes pasnikawa panedielus, pertniczes ir subatas: diewobaj minga motina to negine ir stebiejos kas bus do wajkielis. Sekmus melus użkludiusi Joneli tiewaj nuweże i miestą wadinamą Akwesekstine kad mokitumes raszta. Wajkas ne iłgaj żleberiojes, pareje lemęntoriu su kningomis. Skajte gieraj it żirnius biere; todieł tiewas uż pramokitą turiedamas parweże ji namon ir taries ilgaj su juomi dziauksęntis. Bet kitejp atsitika, jaunikajtis użsigiejde ejti i krumą ir buti pustelniku.

Tiewaj didej nenorieje lejsti, bet giejduli jaunikajte uż walę Wieszpaties skajtidamis iszlejda. Nuwikies Jonukas i kałnus, par dienas ir naktis meldies kijk tełpąnt. Wiena karta ateje i kałnus gieraj Jonukuj pażįstamas jaunikajtis, paswejkina ji pabucziawa ir tare „ne mełdamasis Joneli kąn taj iszsimanej giwenli wienas kałnusi it bezdione? Jug wisa ąmżiaus cze neparbusi, jaunas esi, maż ko te moki, rejk tau ważiuoti i Pariziu, suprasi auksztus mokslus o tus parejes gieresnej ir walę Wieszpaties iszmanisi.“ S. Jonas tus żodżius girdiedamas, paskajte jaunikajti uż welni, ware ji szałęn ir tare „berejkała mani gandini pajuodieli Wieszpats ira apginieju mana.“ Jaunikajtis juokies ir sakie, nesmi niekokiuo welniu, bet tu tebesi neprotingu kudikiu. Taj tares eje szałęn.

Nors S. Jonas pragine sawa draugą tecziaus węn mislije o gał buti ir tejsibe kąn tas kuri uż wełni paskajcziau sakie? Bene rejk tiktaj griszti namon? Kąn asz cze dirbsiu par kiaurą ąmżi sawa? Tomis mislomis nebnusikratidamas, apwalus metus kałnusi parbuwes; griża namon ir pasisakie tiewuj noris ważiuoti mokities i Pariżiu. Atsakie tiewas: tejp senej rejkieje padariti ir nebjaurioties su pustini. Nuweżtas S. Jonas i Pariżiu ikrita it plikas i skruzdina: pamate sawa ąmżiaus jaunikajtius jau daugieł ko iszmokusius, giediejos su wajkajs i pirmą iszkałos atskiri ejti; wienok to rejkięnt eje. Sunku buwa sawi parłaużti ir ilgaj kas diena siedieti; wis taj tecziaus pargalejes tejp daug iszmoka, jogiej buwa pramintu Sorbonos daktaru kurioj paskiaus pats par dewinerius metus kitus mokie.

Nesumodamas koki sau aprinkti stoną, nueje pas Pariżiaus Erciwiskupą de Saliako ir tare „Szitaj Jomilestale esmi turtingas, galeczio moteri westi ir padorej sawa pusiej giwenti, bet neżinau ar tejp daridamas ąntsztiksiu walę Wieszpaties; patark mąn kuo turiu buti? Erciwiskupas atsakie „wajkas mana, stok gieriaus i kunegus.“ Tus żodzius S. Jonas paskajte uż walę Wieszpaties ir pasisakie noris kunegu buti. Mokitam nebrejkieje simunarion ejti; tas pats Erciwiskupas paszwęnte aną i kunegus. Be szwęntąnt kad wiskupas użdieje ąnt gałwos S. Jona rąnkas sawa; pasirode dide szwijsibe, kuri wejkiej iszgajsza. Pirmoses miszes łajkidamas S. Jonas, pamate ąnt ałtoriu bestowęnti Anioła: jupa jo buwa bałta, ąnt krutini jo kriżius, kurio wiena szaka buwa mielina, ąntra raudona.

Po Jo kojomis kłupoje wienas żmogus bałtas ąntras juodas; abudu su gielżinejs apkaliu. Parsigąndes woz pabęngie miszes ir węn mislije kas taj gal buli do regieimas. —

Paskiaus papasakoje regieimą sawa Erciwiskupuj kurs linkieje S. Jonuj ważiuoti Rimon, apsakiti popieżiuj stebukłą ir kłausti kęn tur dariti? Szwęntas iszważiawa: bet atwikies i Palkoną, pardawe turtus tiewa sawa, iszdalije plikiems ir wieł Pariżion sugriża.

Cze Erciwiskupas pakiele aną i kanaunikus, bet neiłgam, nes S. Jonas słaptu isztwilina pustinion ir apsistoje wiskupistiej Meldenia. Septinis mienesius wienu wienas parbuwes, iszsigirda nu piemenu, esąnt tusi pat krumusi kitą pustelniką wardu Peliksą, beregięnt kieles ir eje jo jeszkoli. S. Peliksas buwa taj senis septines deszimtis ąmżiaus sawa turis, na dwiju deszimtu metu krumi giwenus. Tąn S. Jonas atrades, szirdingaj paswejkina. Peliksas noriedamas sweti pawajszinti, surąnkioje duonas plutgalus ir nuwede pas szalteni. Susiedo abudu pablaku, mirkie undeniej sudżiuwuses plutas ir walgie. Sziuodąm be pijtuojęnt, attriese isz giriu pri to palies szaltene brijdis ir sriuobe undeni. Bet sztaj stebuklas; pamate tarp ragu brijde kriżiu, kurio wiena szaka buwa raudona, ąntra mielina. S. Peliksas parsigąnda o S. Jonas pasisakie isz toki kriżiu mates pri pirmuju sawa misziu. Tuokart suprata Wieszpati noręnt kad naui zokana istalitu. Bet kajp? Kłause wienas ąntra. Tare S. Jonas: rejk wedąm lejstijs Pariżion, tebiera Erciwiskupas su Opatu Wiktoru; tuodu wedąm patars kajp turiau apsiwersti.

Tejp susitarusiu, dudnodamu kumbrina piestiu Pariżion. Atejusiu kad papasakoje sawa regieimą Erciwiskupas lijpe ejti Rimon. Sziuodu pakłausiusiu ir durina. Atżirklojusiu skielbies popieżiuj Inocentuj III. Tas surinkies kardinolus, samprotawa kąn rejk dariti? Wisi sakie rejkięnt naui zokana istatiti. Popieżius noriedamas idiem suprasti walę Wieszpaties isakie wisam Rimuj par tris dienas pasnikauti. Tretęje diena patem miszes łajkąnt pasirode Aniołas su bałtu rubu ir su kriżiu ąnt krutini. Tan aniolę mate wisi żmones, buwusis tuokart bażniczioj. Prasidżiugies popieżius metusi 1197 gramicziu diena S. Jona su S. Peliksu apwiłka su bałtu giełumbies jupu o ant krutini prisiudina regieta kriżiu. Nu trejokiu dażiwiu: bałtos, raudonas ir mielinas, tąn draugistę pramine zokanu Szwęncziauses Trajces.

Paskiaus iszsiunte anuodu Pariżion kad su Erciwiskupu paraszitu naujem zokanuj istatimus. Sziuodu nukielawusiu ir parasze. S. Peliksas isz Pariżiaus lejdos i girę ir wietoj kurioj brijdi su kriżiu mate pastale pirmą klosztoriu Trinitoriu o S. Jonas sugriżes Rimon iszmelde nu Tiewa szwęntoje patwirtinimą istatimu. Kuriusi buwa padieta, kad Trinitorej kielauti i Apriką ir kataliku kalinius iszpirkinietu. Inocentas sutejkie S. Jonuj bażniczę su turtajs isz kuriu gałetu zokanikaj misti. Dar pati S. Joną pramine aukszcziausiu pardieliniu Trinitoriu.

S. Jonas żinodamos ne berejkala zokaną istates, surąnkioje piningus ir norieje pats irkloti i Apriką. Bet popieżiuj nelejdęnt iszsiunte zokanika Jona Englika, su Gwilelmu szkotu, tuodąm Popieżius dawe gromalas pas Miramoliną Marokas ciecoriu, kuriosi pasisakie siuntans sawa tarnus diel iszpirkima kaliniu kataliku jo ciecoristiej esąntiu. Jonuj su Gwileimu darbas pasikłoje: parweże szimta szeszesdeszimtis szeszis iszpirktus kalinius ir papasakoje kokiu nełajmiu datir katalikaj Arabu ręnkosi. Taj girdiedamas 8. Jonas wieł surinka piningus ir lejdos pats i Tunetą. Iszpirka szimta dwideszimti kataliku ir norieje griszti namon. Bet turkaj sakidamos pigiej pardawusis, sumusza S. Joną ir daugiaus piningu rejkaława. Kad tus szis primokiejes sieda i łajwą, Turkaj atjeme bures ir sukapoje pratijsas, kad be tu łajwas nuskięnstu. Szwęntas to newejziedamas atstumdina eldiję nu paszale ir łajmingaj Rimon parpłaukie.

Wulkanuj Dalmacios karaluj meldąnt, S. Jonas ważiojos Ilirion, daugieł ko padare giera ir sugriża. Dielto taj rasztinikaj wadęn S. Jona Apasztołu Dalmacios. Popieżius norieji pakielti aną i wiskupus, bet szis iszsikalbieje sakidamas, Tiewi Szwęntas, wiskupu budamas nebgalesiu suostijs su kalinejs; tej— kies palikti mani zokaniku. Ąntra karta S. Jonas ważioje i Mauretanią, kami piningu pritrukies, melde par miszes nu Paneles Szwęncziauses. Po misziu atrada ąnt altoriu tijk sidabro, kijk rejkaława. Ar nebepigu.

Inocentas iszsiunte paskiaus S. Joną Iszpanion: cze nu Alpona karalaus tas priimtas pastate du klosztoriu ir istejgie zokanikus. Dar lejdos i Prąncuziję ir ligi dali kieletą klosztoriu pastate. Didioj prietelistiej giwena su S. Dominiku ir su S. Prąncziszku; nes Wieszpats tus wisus szwęnlus wirus wienoj gadiniej atsiunte ąnt żiames, idant patajsitu pasilejdusius żmones.

S. Jonas daug parasze kningu, tarp tu wisugieroi wadinas Apginimas wieros. Sugiebieje dar pranaszauti: kad S. Dominikas nekietina dar istatiti zokana sawa; szis pasakie busęnt ji tiewu skielbieju żodże Diewa. Alponsuj karaluj rupinąntes kajp Turkus pażiaminti, S. Jonas tare „neisipiłk poni, neużiłga pawejksi tus neprielelus wieros kataliku. Tejp ir iwika. Prąncuzijoj numarino ir pałajdoje sawa draugą S. Peliksą, kurs par kiaura ąmżi sawa buwa pardietiniu klosztoriaus Meldenia. S. Jonas iszstates i szimta klosztoriu ir su turtajs jus apwejziejes; sugriża Rimon. Toj gadiniej Inocentas III. apskielbe wisuotini wiskupu su surinkimą, pakwiete i tąn S. Joną, bet szis jau senas smagioj isirga. Nusimaudamas nebkielsis isz to patała, sawa kriżelus, disciplinas ir asztres juostas kures par ąmżi diewieje; palika sunams zokana sawa. ragina kad giwentu wienibiej, neużmirsztu kaliniu Aprikoj esąntiu, prijeme Szwęntus sakramęntus ir megzdamos numire. Taj atsitika Rimi kloszloriej wadinami Pormis (Formis) metusi 1213 Gruode 17 dienoj. Pateka pasaulej pęnkies deszimtis trejus melus.

Kunę jo par kietures dienas łajkie zokanikaj nełajdotą nes pri jo Wieszpats rode stebukłus. Wienas wajkas numires atgije; kieturi akłi ataka ir wienas szlubis slajgu iszgije. Pats popieżius Inocentas buwa jo pakasluwiesi ir pats padiedina boteri akmeni jo atminimuj.

S. Jona sunus Trinitorejs wadinamis, popieżiuj lejdąnt iwede brostwę Szwęncziauses Trajces, kuri iszsirejksz par szkapleriu bałtą su iszsiutu kriżiu, to wiena szaka ira mielina ąntra raudona.

Balande 12. dienoj. Giwenimas S. Makariaus Erciwiskupa Armenios, buwuse szioj pasaulej deszimtami ąmżiej.

I sauleteki uż kałnajs Kaukaza ira żiame wadinama Armenia: żmones to kraszta wieni ira nekatalikaj, kiti Katalikaj. Tij paslarij miszes łajka ir mełdas ne łotiniszkaj bet sawa Armenu leżuwiu.

Wienas Armenas wardu Makarius buwa Erciwiskupu ir patriarku Antiokios, kurs łajkie pri sawęs brole sunu ligi dali wardu Makariu. Tąn łabaj diewobajmingaj iszaugines ir ko rejkięnt iszmokies; paszwęnte i kunegus. Jaunas Makarius nej alaus nej orielkas, ne wina negiere, iłgaj kas szwęnta diena żmones spawiedoje, skajte ąnt wajkajs małdas, brużdo bażniczinj woz ne par kiauras dienas, sakie graudius pamokslus, pri ligonu su noru skubieje; dielto taj wisęms begała itika.

Senam Makariuj patriarkuj mirus: żmones wienu bałsu melde wiresnibes, kad ne kita koki kunegą bet jaunę Makariu pakiełlu i Patriarkas. Wiresnibe to klegiesi paklausiusi ir pakiełe. Auksztu wirsziniku wieros tapes S. Makarius neputies, bet diena isz dienos dorin eje. Iłgaj meldies, daboje idant bażniczes butu grinas, papuosztas, priimdawa swetius żmoniszkaj bet neiłgaj; nes nespieje. — Kożna jo waląnda turieje sawa darbą o tusi wisusi jeszkoje iszganima dusziu żmoniu. Turtus uż nieka skajte, buwa didej milaszirdingas, niewiena plikie su luszti rąnku nu sawęs ne atstume, nełajmiesi buwa twirtu o kłotiej nedidżiawos, daries su kiltajs drabużejs, kijtoj łowoj guleje ir i pirti łabaj retaj tewajkszczioje.

Tejp padorej giwenąntem Wieszpats dalejda stebukłus dariti: paprastaj su karsztu szirdi mełzdamos apstej werkie, o aszaras plustąntes warwina i sawa skiepetą. Wienas jo tarnas turieje neiszgidomus raupus, tas rodes szłapi S. Makariaus skiepetą, apsiszłuosti ir beregięnt iszgije. Wisas jo raupuotas kajlis nuslinka it wieże pawasare. Nu to kiti dwasnas iszsigirdi, grobste noszłuosli Szwęntoje ir gidies.

Po wisą Syrią paskida garsmas stebuklinga S. Makariaus, burejs pradieje sergąntis pri jo wiłkties it musu ubagaj i Kalworije ar i Dowiemis, kąn regiedamas Szwęntas parsigąnda; nes bijojes kad nepradietu sawi didziu statiti. O negaledamas kitejp na ligonu atsikratiti: iszsiżadieje wiskupistes, pawede tan każikokiem Eleuteriuj, jeme su sawęm kieturis kunegus: Joną, Petrą, Dowidą ir Konstantiną. Su tajs wedinas aplejda Antiokią ir kielawa i Zidu żiamę.

Kieloniej szenecze apsistodamas: graudius sakie pamoksłus, stejgies netikielus, Saracenus, Turkus ir Zidus i katalikus parwersti. Bet tas darbas newisaj te kłojes: isziżinti it szirszunaj żidaj, apstoje aną it kiaules szuni, wienu bałsu szaukie: nu kas tu esi? Ko nori? Tu sudżiuwes iłgnosi kąn cze tauzii, łaj tawi sausis apnink, tegul tawi nełajme pagaun, ejk laukon isz musu miesta! Szem to nekłausąnt ir bepartrukie raginant kad i Kristu tikietu; suszoka barzdiłas, nutraukie nu suoła ąnt kuriuo pasilipes pamoksłą sakie ir bajsej sumusze. Tuo dar nekakindamos lijpe wiskąn sakita atszaukti. Kad nekłause ikisza Szwęntą su wisajs jo draugajs i tamsi kalini ir prisłegie su karsztajs akminiemis.

S. Makariuj wajtojęnt pasirode Aniolas kurs tare: neisipiłk, wejkiej praslinks nelajme. Kajpogi beregięnt kalinis praszwita, bimt nukrita gielżinej nu rąnku ir koju Szwęntoje, atsidare duris o S. Makarius su draugajs linksmus łaukon iszeje. Regiedamis taj Saracenaj susizgriba, gajlejos żudiusis tarnus Diewa, pasisakie tikąntis i Jezu Krislu ir melde krikszta. Szwęntas dżiaugdamos jus apkriksztije ir juoba pramokie wieros. Zidu tecziaus maż kas teitikieje, nes ne werti buwa karalisles dąngaus. Dar S. Makarius stebuklingaj iszgide wiena seni, nu dewiniu metu kurtą nebili. Tas darbas padare ji wiel garsinga; isz tos priźasties Szwęntas riżos ir isz cze prasikraustiti. Pasakie su Diewu Jonuj Jerozolimos wiskupuj, krelawa i pajuri, sieda i łajwa, nuplaukie i Wenecią o isz tos pakluwa i Bawaria.

Cze kielejwi prijeme ponas wardu Adalbertas turis moteri nu sena sergąntę, kurę Szwęntas stebuklingaj iszgide. Wiras uż tąn gierą dawinieje apstej piningu, bet szis neprijeme. Aplejdes Bawarią S. Makarius durina i Moguncią, kami tejpo sergąnti poną iszgide. Ne daug cze patrukies nueje i miestą Mekliną: tam użsidegus Szwęntas gajsrę parżegnoje ir użgiese ugni. Ąnt gala atkielawes i Gandawą, pakluwa i klosztoriu S. Bawona. Zokanikams malonej prijemęnt S. Makarius riżos iłgaj tami patrukti. Cze daugibę iszgide ligonu. Senatwiej kietina griszti i Armęnię, bet kojoms giełąnt, nebgaleje żioginti.

Nesitikietaj tuokart kiła Gandawoj maraj: po pażastiemis żmoniu auga skaudulej; mire żmones it lapas rudini krita. Kąn regiedamis kunegaj użsakie par tris dienas pasnika. Szmaksz tu pati ligu isirga S. Makarius kurs sakie, bcrejkala tas pasnikas, szitaj asz pastarasis mirsiu. Taj pasakies eje gulti, prijeme SS. Sakramęntus ir laukie smerte. Mirsztąnt pasirode daugibe Aniołu kurius mate wisi kąmbariej tuokarj pasitikusis. Szwęntas pakiele akis i dąngu ir atidawe duszę i rąnkas aniołu. Bepigu jam buwa ne mirti, kad ir mamis mirsztantis tokiej dąngaus swetej sutiktu.

Pakastuwiesi jo buwa Pręncuzu karalus Pilipas ir jo milesta Baldwinas. Taj atsitika 1012 metusi. Garbie buk Wieszpatem kurs tejp głob szwęntusius sawa. Amen.

Kowa 15. dienoj. Giwenimas S Wulprana, Senonas Wiskupa, buwuse szioj pasaulej sekmami ąmżiej.

Prąncuzu żiamiej gimes ir paugies ponas Walbertus, buwa żalnieriu ir tarnawa karaluj Klodoweuj. Moteri wedes kad sułaukie sunaus, dawe jam wardą Wulpranus. Mokie kajp węn rejkięnt, o pramokies ir paugines tare „Szitaj sunau mana asz par ąmżi buwau żalnieriu i aukszlus wiresnius mani karalus pakiele, turiu gan duonas, su kuri ir tawi pauginau, jej nori cjk — mana piedomis ir tarnauk ponuj sawa karaluj?“ Atsakie jaunikajtis „gieraj tiewali kad tarnawaj didem ponuj, wienok asz noriu tarnauti dar didesnem karaluj.“ Iszgirdes tus żodżius tiewas susiraukie ir sakie „kokiem auksztesnem karaluj? Ar Wokitiu ciecoriuj? Zinok Prancuzu karalu nesąnt mażesnio uż wokitiu ciecoriu, ar supranti tu wieje wotegieli?” Sunus nusiżiamines atsakie, ne ne tieweli asz noriu tarnauti Aukszcziausem karaluj Diewuj ir stoti i kunegus. Tare tiewas nu gieraj stok sau kad nori ir i kunegus, kajp pasiklosi tejp ir iszmijgosi, rasi tau ir kunegisliej kloses. Bet asz weliczio tawi regąns żalnieriu wiresnelu, ne kajp gieradieju. Sunus tujaus priszokies pabucziawa ranka tiewa ir sakie acziu tamstaj kad neużgieni mąn kunegu buti, melsiuos uż tamstas swejkatą ir uż duszę ąmżinatilsi matutes sawa. Tiewas taj girdiedamas padiej rąnką sawa ąnt pele wajka ir sakie, buk sau ne węn kunegu bet ir wiskupu jej pasikłos.

Wulpranus prasidżiugies neużiłga ilinda i simunarije, iłganiu paszwęnstas i klerikus o paskiaus i kunegus; pąłajdoje mirusi tiewą sawa, turtus po jo piedu gautus atidawe klosztoriuj wadinamam Pentenelle (Fontenelle) o pats gawa nu wiskupa kleboniję. Tapes piemeniu triju tukstąntiu żmoniu, kajp imanidamas sziles ju iszganimu. Mokie raszta ir katekizmus; tąnkiej sakie pamoksłus, spawiedoje, kiersztosi esąntius tajkina, palejstuwingą jaunumenę bare ir draude.

Tejp ełgdamos tape garsingu klebonu: diełto taj Lambertuj Senonas wiskupuj pasirinkus, wiresnibe pakiele tąn S. Wulpraną i wiskupus. Kieletą metu piemeniu parbuwes apturieje ikwiepima Wieszpaties idant kielautu i tolimą szali mokiti pagonu. Su tuo isidieimu ważiawa pas Anzberta Rotomagos wiskupa pasitejrauti kajp jam rodos? Anzbertas pagire jo mislę, lijpe imties kieletą kunegu isakąntiu ir lejstijs i Prizyą (Frizia) S. Wulpranas pakwijtes zokanikus isz klosztoriaus Pontenelle ir iszważiawa.

Atkielawes i Prizyą wisupirmu nuwika pas Radboda kunegajkszte to krąszta ir kłause ar lejs żmones sawa i katalikus wersti? Tom lejdąnt pradieje apsakinieli wierą szwęntą. Tas darbas jam kłojes: sunus kunegajkszte wejkiej itikieje i Kristu ir pri— jeme kriksztą; paskiaus daugibe wisokie paszaukima żmoniu parwirta i katalikus.

Prizyaj buwa szioks paprotis: pagonu szwęntej atejus, giwentojej turieje wieną żmogu pakarti ar nuskąndinti ant garbies diewajtiu. Wulpranuj tęn besąnt ateje tokie szwęnte: giwentojej sugrobi wieną wajkieli wede karti. Wiskupas su kunegajs pradieje melsti żmouiu kad to nedaritu taridamis „wiralej, Eusiedalej, kumas, gieradiejej gintis, gimines, kraujo burbułaj to wajkiele; nebiauriokieties, neżudikiet niekuo nekalta! Nepiks jusu diewajtej, kuriu niebuti niera.“ Zmones atsakie; mes negalem to padaritt be żinios kunegajkszte, rejk jo pakłausti. Wiskupas tujaus nuejes pas Radboda melde kad nekardintu. Tas atsakie negalu iszrinktam giwibas dowinoti, musu kraszti ira toks istalimas. Jej Diewas jusu ira stipresnis uż mususius, teguł iszgiełb ji nu smerte.

Po tokie atsakima sukibi żmones patęmpe wajkieli. Kiboje kartuwiesi dwi adini paskiaus bimt nukrita, pakase sau gierklę ir tare „mąn rodies kad wiskupas mana srienas parjuoses pakabina. Kakła smaugima nejutau. Pagonis taj regiedamis dżiaugies ir i katalikus wirta. Nieko netrukus pagonis atneszi i pajuri du wajku swijde i jurą ant apieras undens diewajtems. Bet wilnis szloszt ąnt płuduses iszmete wajku butinaj swejku i paszali. Ir tas pripuolis uż stebukłą paskajtitas graudena pagonis kad i Krista tikietu.

Wiskupas su wisu siłu stejgies pati kunegajkszti Radbodą parwersti i katalikus, sakie duszę jo idiem prapulsęnt jej ne itrkies ir nepriims krikszta. Bet szis ingis tęnsies kajp wajkas pirma karta spawiednes wedams. Sakis negałis tampriu prisakimu wieros kataliku iszpilditi. Dienunemetu jau tarsi itikiejes nueje pas wiskupą ir tare „pasakik man tiewaj, o mana pranokiejej kunegajksztej, proboczej, boczej giminie ar ira jusu dąnguoje? Wiskupas atsakie „iszmirusis be kataliku wieros, negaleje iejti i dąngu.“ Tare Radbodus, asz noriu tęn buti kur mana tiewaj ira, ejk sau giltiniop su sawa kriksztu.

Neużiłga susirga senas Radbodus, wiskupas ji łąnkidamas prikalbineje idant par krikszta iszsisuktu nu nagu welnia; wienok gijdoje giesme kurtam. — Ligonis nekłause ir taries pratarpsis. Priesz smerti pasirodes jam welnias su karunu ant gałwu sakie: buk twirtas Radbodaj, duosiu tau gierą użmokiesni. Taj pasakies parode jam spindąntius rumus ir tare „wertas ju esi, dieł tawęs jus patijkiau.“ Kunegajkszcziuj tąn sapną pasakojęnt wiskupas sakie „apgaudinie jusu milestą welnias, nes trokszt duszes.“ Tare kunegajksztis ne ne asz tąm tikiu, nemiegojau kad ji regiejau. Diel datirima duok wieną kunegą, teguł tas ejna su mana tarnu, tuodu pamatis dwarus diel manęs patijktus. Wiskupas ir dawe wiena diakoną, kurs iszejes su Ingomaru tarnu kunegajkszcze pakluva i bałas, isz kuriu woz iszbridusiu tretęje diena sugriża ir atrada kunegajkszti jau nebgiwą.

Ingomarus itikieje i Kristu ir buwa apkriksztitu. S. Wulpranus pasiejes Prizyoj siekłą wieros kataliku, sugriża namon, iszsiżadieje wiskupistes ir lig ąmżiaus gała pargiwena klosztoriej Pontenella. Mire 720 metusi. Wieszpats papuosze ji su daugieł stebukłajs ne węn pri jo giwos gałwos bet ir pri jo graba; todieł palika paskajtitu uż szwęntą. Amen.

Bałande 13. dienoj. Giwenimas S. Izaoka isz Syrios tarna Wieszpaties buwuse szioj pasaulej szesztami ąmźiej.

Azioj kraszti wadinami Syria gime ir pauga żmogus wardu Izaokas. Kietina is giwenti ir karszti sawa pusiej, bet żmoniems pradiejus didej girti jo doribę, niekam nieka nesakidamas; sieda i łajwą, nupłaukie i Wałaku ziamę ir apsistoję miesti wadinami Spolelus. Cze budamas giebieje łabaj iłgaj melsties: todieł ir prasze zokrastiona kad dalejstu jam nakwoti bażniczioj. Tam newarąnt par kiauri dwi dieni ir nakti, nej walgidamas, nej gierdamas nej iszejdamas isz bażniczes; meldies.

Kazikumet zokrastionuj paszoka apmaudas, supikies tare Izaokuj „ko tu cze pajniois bażnjczioj, be gała? Ar negali namij melsties? Nori bażniczę apwogti, giejdi kad tawi żmones uż szwęntą skajtidamis daug ałużnas duotu. Kad tu prapułtumi wałkaczina, diewas żina isz kur atsipłowej, ejk mąn tujaus łaukon tu szeszka pakutra!“ Taj sakidamas tęnse pro duris ir droże jam par ausi. Woz taj padares zokrastionas paduka, krita ąnt żiames, lejda isz nasru putas it nu welne apsiestas ar pasiutes. Szwęntas żmogaus pasigajlejes jeme uż ranką, pastate ir iszgide.

Tas pripuolis padare wardą S. Izaoka didej garsingu: kożnas norieje matiti stebuklinga atejuna, kożnas melde kad i jo namus użejtu, kiti dawinieje piningus klosztoriuj pastatiti; bet szis węngdamos garbinima prasikrauste, iszeje i miszką ir nepartolij nu Spoletas padirbęs sau trobelę, giwena kajp szios dienos bimbałaj arba bobilej.

Tuotarpu sziokij tokij żmones kielawa pas S. Izaoką ir melde kad jus pamokitu kajp tur tarnauti Wieszpatem. Paslati palis kitus namus it klosztorelu ir kietina tam duoti turtus. Bet Szwęntas atsakie: ne rejk mums to wajkalej, zokanikaj turtajs wałdąntis negal wadinties ubagajs. Szitaj cze pat pas sawa namelus iszwarpismos żiamę, isiesma kanapius, żirnius, batwinius, użaugs ir turiesma su kuo misti. Sukruszi kanąpius turiesma aleju, mejsos mums nerejk, swijsta neragausma o busma soti. Nekurij draugaj tus żodżius girdiedamis raukies kajp szejmina siezdama pri putras be kąnkołu, kieletas isztwilina isz klesztorelaus o kili palika.

Ipalingaj sugiebieje S. Izaokas prajausti atęntius dajktus: wiena karta isz wakara nuneszes i sawa darżą daug łopetu, ticziomis palika. Nakti pagał atei i tąn wagis ir norieje wogti: bet apsisuka jams gałwas, nebnumane kuriuo be iszejti it żuwis isz węntere, rada łopetas ir kase lig pat auszras. Rita meta Szwęntas tare brolems sawa: mana darbinikaj paiłsa; ejsiu ju iszlejsti. Nuejes parspieje wagis, dawe ko neko isz darża ir lijpe namon griszti.

Kita karta ponas prikrowes wieną mazgini su duonu, ąntrą su pirngajs idawe wajkuj kad nunesztu pas pustelniką. Smajłus wajkas padiejes miszki kreżi su piragajs, duoną tikt nunesze. Szwęntas pasakies duodąntem acziu tare „nu wajkieli nejk drąnsej pri ąntra mazginale miszki palikta; nes i tąn ilinda dide giwate. Wajkas susigiedes paraudonawa it mergiele pagirta, jemies kartalę, su tu parwerte kreżi, iszkrapszte kirmielę, atjeme indeli o piragu nebdrisa kuszinti.

Dar każikumet puspliki parejunaj pri Szwęnta iżęngi, melde drabużiu. Izaokas atsakie: gieraj, gieraj gauste tiktaj truputi pałukiekiet. Tuotarpu pagzaukies wajkiuką tare ejk i szin miszką, tokioj toj wietoj iszpuwusemi mediej rasi sudietus drabużius ir atneszk mąn. Wajkiukuj parneszus, szwęntas tare parejunams „szitaj jusu patiu drabużej, apsiwilkiet, diewiekiet o daugiaus neb małuokiet.

S. Izaokas nors i titnaga sudziuwes nu pasniku tecziaus wisumet buwa linksmus, diełko taj? Nes jo sumene wisumet buwa luosa: użtikra żmones griesznikaj nejaut tikros linksmibes. Metusi 550. Szwęntas smagiej isirgies parwedina kunega, spawiedojes ir dajlej numire. Zokana tecziaus neistate.

Wasere 10. dienoj. Giwenimas S. Jona Kalibita, buwuse szioj pasaulej aszmami amźiej.

Woz ne kożnas jaunas żmogus, tares esus didej iszminłingu, ko użsigiejdes tąnkiej kasnewert nor igiti, nieks negal jam parsakiti; o gawes ko norieje wejkiej tuo sotinas ir praded gajletijs. Woz tuokartu tiktaj susizgrimb ir susiprąnt pirmu buwes netiksziu. Maż ne tejp atsitika ir S. Jonuj kurio kiejstą giwenimą cze kietu apraszili.

Rimi giwenus ponas wardu Eutropius su sawa moteri Teodori turieje tris sunus, bet wisus iszmintingus. Du biresniuoju pramokies alidawe karaluj, kad jam tarnaudamu igitu wiresnibes. O wisumaźąi Joneli lejda tęn pat Rimi mokilies raszta. Jaunikajtiuj dajlej besimokant tyc ieje i trobą nepaźistamas žmogus: su ertu jupu apsiwilkies, su didiu kauszu ąnt sprąndu, su sziksznas diržu parsijuoses, su ware pęndęntu ęnt piłwu, su płatiomis sunkomis ęnt petejs, pats iszbiieszkies it numerielis, basus, barzda jo iłga ziła it bałta arkle uodiga ir su nuskustu gałwu. Tęn Jonelis pamates sudrebieje, parsigąnda tare ji wajkus rąnkiojęnt ir i sunkas dedąnt. Tąn sakau pamates szmurksz pasislepe uż duriemis it pelie urwi katiną iszwidusi.

Tuotarpu atejunas nukabina sawa sunkas, siedos ir pradieje su gaspadoriu sznekieties. Jonelis matidamas atejuna wajku nejeszkąnt, apsidrąnsines tilej iszeje ir stebiejos ar wiłkas ar meszka. Iszwides ji senis tare: ejksz wajkieli arcziaus, ejkszęn prisistebiek ir żinok mani wajkams nieka nedarąnt. Jonukas kiutina, tecziaus węn stebiejos i duris, ar gales to rejkięnt iszsprukti łaukon. Atejusi prijeme senis małonej ir pri sawis pastate. Apdrąnsintas wajkas tare „pasakik mąn tiewali kas tu esi ir kam tąn iłgą mejszeli nesziois?“ Atsakie senis: esmi zokanikas isztoła, majszeliej nesziuojuos wakarti ir kitus rejkalingus dajktus. Tare Joneljs: o wajku nejemi? Szis atsakie: nejemu sunau mana nejemu, kur anus dieczio kielaudamas?

Jonukas didej stebiejos i jo drapanas ir sakie „ar żinaj kan tieweli, link mąn tamstas apdaras, asz norieczio toki pat diewieti, matau niekniekius szios pasaules, kąn asz cze użdirbsiu?“ Zokanikas atsakie, kad paugsi galesi.““ Tare Jonukas, je kad paugsi, asz norieczio tujaus buti zokaniku. Isz kur tamsta esi? Szis atsakie: asz esmi isz Iszpanios atpłaukiau Rimon su rejkałajs zokana, patruksiu dwetą nienesiu ir grisziu. Klause Jonelis: o griżdamas ar użejsi pri musu? Asz norieczio draugi kielauti. Atsakie senis: uż łajwą rejk szimta auksinu użmokieti, kami gausi tus piningus? Jonelis: asz iszwilosiu nu matutes, tikt nesakik niekam, kajpo wisu mażąi didej mil matute; nelejs atsitolinti. Atsakie zokanikas: gieraj gieraj asz pri tawęs użejsiu.

Po tokie sznekiese zokanikas iszeje, o Jonukas nusigawes pas motina pradieje głuosniuoties, rąnkas jos bucziuoti ir tare: matutele kiti wajkaj pakieł kartajs wakarines sawa draugams, pakwijt ir mani; o asz ju niekumet. Uż taj wadęn mani sziksztu, ar neduotumi mąn szimta auksinu, kad galeczio studęntelus pamileti? Motina ne węn piningus dawe, bet dar pirkusi kningą, dajlej aptajsidina, parasze sawa wardę i dowinoje sunuj.

Gawes piningus S. Jonas lajkie ir laukie zokanika. Tam atejus nieka nesakidamas iszkiutina isz namu, nuwika i pajuri, sieda i łajwa ir płaukie. Nu irklojusiu eje tiesiau i klosztoriu. Zokanikas isiwedes S. Jona pri pardieline sakie: szis wajkielis karsztaj nor i musu zokana stoti, bet neżinan ar tamsta priimsi, nes tur tiktaj wienioliktus metus amżiaus sawa.

Iszgirdes tus żodżius S. Jonas brinkt puole po koju pardietine ir tare „priimk, priimk tieweli pil— disiu jusu istatimus kajp imanidamas. Wirszinikas ji pakieles sakie „ar żinaj ko giejdi wajkas mana? Mes par kiaura meta pasnikaujem, par didżioses likt szwęntes wałgom pijniszką. Par dienas darbuojemosi łaukusi, nakti mełdamos, priesz auszrą tiktaj siedę su drabużejs; snaudam. Ne regiesi trobelesi musu niekokios łowas; dienoj karta wieną wirałą tewałgom: panedielejs koszę su aleju, utarnikajs batwinius wirtus be kokie użdara, seredomis tokius pat kopusius, kietwergajs szautą, pertnicziomis żuwinę kad kumet żuwijs gaunam, subatomis kąnkolinę, nedieles dienomis pupinę. Priduram dar srajgius, kuriu daugibę turem darżusi sawa. Neżinau nr tiks, tau tij wirałaj? Atsakie Szwęntas: tiks, tiks, bili tiktaj mani priimtumi, kęn padarisi tieweli, risiu tus srąjgius kajp gąndrus warles. Pardietinis taj girdiedamas prasijuokie ir tare: nu gieraj, buk sawa jupeliej par mienesi, prisistebiek musu giwenimuj, jej patiks duosiu tau jupą zokana. Atsakie jaunikajtis: ne ne tieweli duok man tujaus jupą ir apskulink man gałwą. Pardietinis tejp karsztą norą skajtidamas uż walę Wieszpaties, lijpe pasiuti jam jupą o paskiaus apwiłka.

S. Jonas isz tos atmajnaj prasidziuga, wisusi dalikusi ełgies it gieriausis zokanikas: dirba łaukusi, meldies su kitajs zokanikajs, pasnikawa be gała ir tąnkiej par kieles dienas nieka newalgie. Nu tu pasniku iszblieszka, nosis isztisa ir pasirode mielines po akimis. Kęn regiedamas pardietinis sakie „oj wajkas mana tijk tu nedaluriesi, numażinsi swejkatą sawa ir nełajku mirsi. Użtajkik tiktaj musu istatimus o busi Szwęntu, iszmonej tawa patijs nerejkalingi.

Pargiwenes tejp S. Jonas kłosztoriej szeszerius metus; użsigiejdi ważiuoti namon. Węn mislije kąn mana matute su tiewelu dara? Gal werk, apej mani tejraujes, jeszko nuskięnduse; o nieka neżina. Rejk man griszti pri tiewu. Tomis mislomis it ałkanomis musiemis nebatsikratidamas eje pri pardietine ir pasisakie. Wirszinikas sakie „ira taj gundinimas welne kurs nor tawi atitraukti nu diewobajminga giwenima rejk tau kratities.“ Jaunikajtis ir kraties, bet niekajp negaleje atitolinti, kajpo tikras wajkas węn sakie „matutes noriu, matutes noriu! Pardietinis matidamas tąn S. Jona nełajmę paszaukie ji pri sawęs, małonej prijeme ir tare „abżadu niekokiu nedarej, tebesi luosas, kad tejp giejdi gali griszti pri tiewu; cze budamas neiłgaj be pateksi. Duosiu tau draugę warpinika ir użmokiesiu uż łajwą.

Prasidżiuga Szwęntas tus żodżius iszgirdes ir tare „acziu tau tieweli płauksiu bet ir tęn welniuj nepasiduosiu, gumba is gaus ne mana duszele. Kożnam zokanikuj pułdamas po koju pasakie su Diewu ir melde kad nepiktu jej kuo užrustina. Zokanikaj werkdamis ji żegnoje ir iszlejda.

Atplaukies S. Jonas i Walaku żiamę, nu pajure eje Rimon piesti. Ubaguj sawa drauguj atidawe sawa gierą drabużi o pats jeme jo nudriskusi. Pareje namon ąnkstij ir stojes pri duru. Iszejes namu pri— wejzietojas wisupirmu ji pamate ir kłause, kas esi? Szis atsakie: esmi pawargielis. Tare priwejzietojas: nestowiek pri duru, poni neapweż wałkaczinu; kajp iszwis piks. Atsakie Szwęntas: o kami galu stowieti? Nes idiem noriu paregieti pona su poni. Tare priwejzietojas, stowiek cze uż duriemis. Szis ir stipsoje iłgas wałąndas.

Gan wiełaj iszeje isz rumu tiewas su motinu: Szwęntas anuodu pamates apsiwerkie isz dżiauksma. Motina iszwidusi Joną tare „o ko cze roksaj? Ar negali kiaulu ganiti kąn turi walkioties be darba? Ubagas tileje ir szluoste aszaras sawa. Atsakie priwejzietojas: mataj poni par auguma galetu darbuoties, bet tur buti sergąns, burna jo iszblieszkusi taj roda. Poni nieka daugiaus nebsakiusi, eje tolaus, o szwęntas tare priwejzietojuj „nors manęs poni neużkięnt wienok ję milu ir noriu pri jusu prisigłausti, ar negaletumi mąn duoti ipatingą kamarelę? Szis atsakie: nu gieraj asz pasikłausiu pona.

Priwejzietojuj kłausąnt tiewas tare: ar żinaj kąn, pastatik jam darźa gali trobalę, tegul bun pri manęs pustelnikas; rasi ir mana sunu Joneli kas sugłobs. Priwejzietojas ir pastate. Toj S. Jonas įsikures, par kiauras dienas meldies bażniczioj, parejes walgie płutgali duonas su undeniu, kuri jam priwejzietojas dawe, wieł poterus sznibzdieje it wieżis isz undens isztrauktas, tiewas kumet nekumet siuntinieje jam gierus walgius; bet szis skaninius atidawes ubagams, pats duoną tewalgie. Tejp S. Jonas retaj te matomas pargiwena trejus metus.

Pradżioj kietwirtuju pasirodes jam Kristus Wieszpats tare „neużiłga mirsi pasitajsik ąnt kiale.“ Rita meta karsztaj pasimeldes S. Jonas pasakie acziu Wieszpatem uż tąn gieradieistą, iszeje oran, pamate priwejzietoi ir sakie „tieweli mełsk idant poni mani apłąnkitu, noriu anaj didi dajktą pasakiti. Priwejzietojas tejp ir padare, bet ta pasiputusi atsakie: ko beużsigiejs tas parejunas. asz jo kięnsti negalu dar turieczio pri jo ejti? To ne biauriojes, nes lijpsiu iszmesti isz trobales. Nuejusi dar pri wira sakie, ar girdiejej szitaj tas wałkaczina nor kad asz ji apłąnkiczio, buk sergąns. Tare ponas „ejk motin, neniekink ubaga; nes Wieszpats tnr jus sawa apwejzdoj. Szi wienok neje.

Kieletuj dienu praslinkus wieł atejes pri wejzietojas tare „ubagas musu lijpe ponej pasakiti szius żodżius po triju dienu mirsiu, jej neatejs, ąmżinaj to gajleses. Poni taj iszgirdusi iszeje oran ir lijpe tarnams atneszti su łowu ligoni. Atnesztas S. Jonas tare „meldżiu tamstas poni kad mana kuną pałajdotumi tusi pat nudriskusiusi drabużiusi; tamstaj su ponu palijktu atminimuj szęn kningą.“

Pagawusi tan poni skubej neszies pri wira ir sakie „ar mataj tiewaj tas ubagas turis wedąms sunaus kningą su mana paraszu; bene żina is kąn apej wajką? Tujaus abudu pri łowas sustojusiu tejrawos apej sunu sawa. O szis atsakie „asz pats esmi Jonas sunus judams, zokanikas mani iszweże Iszpanion, giwenan klosztoriej szeszerius metus, użsigiejdes judu regieti sugriżau Rimon, kajp cze elgiaus żinotau. Acziu judam uż prakutinima, acziu uż prigłaudą, acziu uż duoną. Łaj judąm Wieszpats użmok ir tau gieras priwejzietojau namu tiewa mana.

Iszgirdusi tus żodżius poni puole pri gałwos sunaus ir werkdama tare, oj mana Joneli, diełko sugriżes nepasisakiej wedąms sunus esus? Atsakie Szwęntas: mataj matute mana pasisakies negalejes buczio pakutawoti, dabar galejau. Motina tujaus inészina i rumus, parwede daktara su kunegu: tas apwejzieje ligoni su Szwęntajs sakramęntajs o Jonas dar dwetą dienu patekies, numire.

Parbuwa szioj pasaulej dwideszimti metu. Apej toki atsitikimą iszsigirda wisas miestas: tiewaj su iszkilmi pałajdoje szwęntą kuną o paskiaus trobeles wietoj pastate bażniczę, kurioj lig sziolej garbęn żmones Wieszpati. Amen.

Kowa 16. dienoj. Giwenimas S. Ruperta wiskupa, Bawarios Apasztoła buwuse ąnt żiames gali sekmoje ąmżiaus.

Musu gadiniej acziu Wieszpatem woz ne wisur źmones ira jej ne katalikajs tad bęn krikszczioniemis. Bet po użgimima Kristaus Wieszpaties sekmami ąmżiej, daug tebibuwa pagonu, kurius rejkieje isz mokiti wieros szwęntos. Nejgi truka mokitoju: użwis kunegaj kas karts tolaus kielaudamis, apsakinieje ewanelią. Tarp kitu ir tas S. Rupertas skielbdamas żodi Diewa, Szwęntu tape. Skajtikiem jo trumpaj cze apraszitą giwenimą.

S. Rupertas buwa kunegajkszcziu, artimu giminajcziu Prąncuzu karalaus Kildeberta. Galeje westi moteri, auksztas gauti wiresnibes ir giwenti karalaus rumusi; to wisa tecziaus nenoriedamas istoje i kunegus. Szwęntami stoni budamas; elgies didej padorej. Piłnas Dwases Szwęncziauses: sakie graudius pamoksłus, szaukie atsispirdamas ąnt grieszniku idant metawotumes ir nebrajditu po griekus it gąndraj po bałas, iłgaj woz nekas diena spawiedoje źmones, szelpe plikius tejp; jog ir pats nuplika. Duotu ubagams piningu neskajte, bet sakie, kam asz turiu gałwą, sukti skajtimu, Wieszpats suskajtis; jug asz jam duodu ne pawargielems. Czistatą tejp łajkie jog ir pikcziausis żmogus jo ispieti tami daliki nedrisa.

Tejp szwęntam besidarbuojęnt, mire Wangonos wiskupas: wiresnibe girdiedama apej garsingus darbus to S. Ruperta; pakiele ji pati i wiskupus. Auksztu wirsziniku wieros tapes dar didesnej sziles iszganimu dusziu żmoniu. Par karsztus pamoksłus, ne węn daugieł kataliku priwerte metawoties, bet ir netikielu burius katalikajs padare. Uż kąn ituźi eretikaj, sugrobi wiena karta wiskupą, bare taridamis, „tu plikakti, tu strubnosi, kam tu mususius grobstaj it oras musis, kad tu praszmurksztumi, ar nelajme cze tawi atnesze, sukies ąnt sausa miszką.“ Nekąnkindamos dar iszdieimu par szioki parloki, paguldi it mokitojas wajką bajsej su riksztiemis partwoje. Ąnt gała pasakie: jej tu isz musu kraszta neprasikraustisi; mes tawi nublokszma.

Szwęntas atsikieles nepika, nej baros, bet melde sawa neprietelems Dwases Szwęntos ir mislije kajp tur apsiwersti, kad antra siki i rąnkas neprietelu nepaklutu.

Kieletuj dienu praslinkus, brabraksz ieje i wiskupa rumus nepażistamas żmogus ir tare „Kunegajksztis Bawarios ponas mana nor idant tamsta atwikies i jo żiamę apsakinietumi wierą kataliku; ar ne tejksis alwaźiuoli? S. Rupertas atsakie: kodieł ne; atważiuosiu. Pasiuntiniuj iszejus Szwęntas iszlejda kieletą kunegu pranokieju sawa i Bawarią o paskiaus ir pats iszważiawa.

Wiskupuj netolij miesta Regensburga esąnt, kunegajksztis Teodo su wisajs sawa dwariszkiejs iszeje jo sutikti, prijeme su iszkilmi, ir kłause kąn pasakis S. Rupertas. Tam woz wieną pamoksłą pasakius, kunegajksztis su wisu sawa gimini iszpażina wardą Wieszpaties Jezaus ir melde krikszta. Szwęntas ko rejkięnt pramokies ir apkriksztije. Żmones taj regiedamis kruwomis pradieje wirsti i katalikus o kunegaj jus mokie, spawiedoje ir kriksztije.

S. Rupertas parejes apskritą Bawarią ir daugibę żmoniu apkriksztijes, lejdos i Panonią Ilirią ir Noriką. Cze tejpogi newełtuo truka; ważiuojos nu miesta lig miesta, sakie pamoksłus ir daugina katalikus. — Sugriżusem i Bawarią tare kunegajksztis Teodonas, ar żinaj kąn gieras piemuo, mana żmones atkris i pagonu tikieimą jej nebus kam priwejzieti; todieł paskirkies sau wietą kurioj norietumi giwenti ir dabok awelu sawa. Szwęntas aprinka sau miestą wadinamę Juwawium, kunegajksztis tęn pastate grążę bażniczę, dawe turtus, tejpogi aprupina jo kanaunikus arba kapitułą. O popieżius pakiele S. Rupertą i wiskupus tos wietas.

Wiskupuj mełdąnt kunegajksztis girioj wadinimoj Bongowia istejgie klosztoriu wiriszkuju. Mirdamas Teodonas pawede kunegajksztistę sawa sunuj Teobertuj: isakie mileti wierą kataliku ir wisusi dalikusi kłausiti wiskupa Ruperta. Naujes kunegajksztis apłąnkie Bongonios klosztoriu ir padaugina jo turtus. Wiskupas ważiuojes i Prąncuziję i sawa tiewiszkię, parsiweże du kunegu Gizilariu su Kunibałdu; nes Bawarioj mażaj ju teturieje. Neużiłga atważiawa isz Prąncuzijes Erentruda brole duktie wiskupa, kurę szis prijemes istejgie klosztoriu motriszkuju ir pakiele i pardietines tąn sawa giminajtę.

Gan patekies S. Rupertas apsirga: pasisakie noris kad po jo piedu butu wiskupu kunegas Witalis, prijeme Szwęntus sakramęnlus ir diewobajmingaj numire. Dusze jo kajpo Szwęnta nueje dąngon, kami ję paregieti, duok mums Wieszpatie. Amen.

Kowa 17. dienoj. Giwenimas S. Ludgiera Saksonios Wiskupa ir Apasztoła, buwuse szioj pasaulej aszmami ąmżiej.

Wieraj kataliku płatinąntes, rejkieje wiru kurij tąn apsakinietu. Nejgi tu truka, diełko taj? Nes Wieszpats noriedamas kad tikras tikieimas wisoj pasaulej butu żinomas, siunte tam derąntins żmones. Isz jo taj pariedima S. Rupertas apszwiete Bawarią o S. Ludgierus Saksonią. Kajp tam Szwęntam kłojes pawestas darbas; matisma skajlidamis jo giwenima.

Kraszti wadinami Prizya padorej giwenąntis żmones katalikaj pagimde S. Ludgierą. Motina tejpogi wardu Ludgiera augindama tęn Szwęnta wajkieli; mokie ne węn poteru, bet ir mejles Wieszpaties. Bepigu buwa ne mokiti kad kłojes: wajkina dar neisztardamas kajp rejkięnt żodżiu, jau mokieje isztisinius poterus, kalbieje jus rita ir wakara nelij— pamas. Dar nepažindamas nie wienos literas, sudieje i kruwą kieletą berza tosziu ir każikąn brajże. Motina taj pamatiusi kłause kąn tataj dirbi Ludgierelau? Szis atsakie, raszau ir skajtau. Tare motina o kas tawi iszmokie raszta? Szis atsakie „Wieszpats Diewas. Suprata motina busęnt ji rasztiniku, todieł iszkalunes nesąnt atidawe wajkę pri zokrastiona wardu Grigalaus, kurs ir pramokie ji raszta. Zokrastionuj nieka daugiesne iszmokiti negalęnt, motina iszweże S. Ludgierę i Ąnglios żiamę pas garsinga rasztinika Alkuina. Tas mokie wajką wisako: bet Szwęntas nemiegdamas szejpjau moksłusi, węn giejde kad ji mokitu daliku wieros arba tejp wadinamas teologios.

Alkuinas suprates ji busęnt kunegu ir mokie ko tam stonuj rejkięnt. Didej mileje S. Ludgierą ir wadina sunu sawa; nes buwa padorus, diewobajmingas ir moksłus. Jaunikajtis patrukies pas Alkuiną pęnkierius metus; sugriża pri tiewu sawa. Cze pażines ji Albryktus wietas wiskupas ir suprates gieraj esąnt mokitu, tare: ko cze warginis szejpjau stoni, szwęnskies i kunegas busi naudingu ir mąn ir draugistej żmoniu. S. Ludgierus atsakie: tejsibe gieras tieweli, asz ir pats noriu buti kunegu. Su lig ta diena wiskupas patalpina ji pas sawa bażniczę paszwęnte pirmu i klerikus, paskiaus i kunegus ir iszsiunte i Prizyą apsakinieti wieros kataliku. Tas darbas eje rąnku, daugieł pagonu i katalikus parwerte ir nemaż stowiłu diewajtiu iszwartaloje. Murmieje ir grumzde pagonis taj regidamis, wienok nugęnstaudamis wiresnibes; nieka jam nedare.

Jam besidarbuojęnt Windekindus pagonis, Saksonios kunegajksztis, Prizyą użgrobes: iszware kataliko kunegus. — S. Ludgierus isztręmptas lejdos i walaku żiamę ir giwena dwejus metus Benewenta klosztoriej. Tuotarpu Prąncuzu ciecorius Karolus didesis pargabina isz Ąnglios i Pariżiu Alkuina, kurs parweżina sawa mokitni Ludgierę pri sawęs ir pawede jo priwejzieimuj maża klosztoriu.

Neużiłga ciecorius Karolus użjemes Prizyą wieł norieje giwentojus i katalikus parwersti ir iszsiunte tęn S. Ludgierą kajpo wokili. — Szwęntas parwikies ąntra karta i sawa tiewiszkię kajp imanidamas stejgies wierą ataliku Kprapłatinti. Garsingas lape jo wardas: diełto taj kolonios Erciwiskupas Gildebaldus popieżiuj lejdęnt paszwęnte aną i Monastera wiskupus.

Budamas tuo auksztu bażniczes S. wirsziniku S. Ludgierus; pradieje stebukłus dariti. Każikumet żmones iszsigirdi akłą ubagą padorej giwenąnt, nuwede pas wiskupą ir tare „Jo milestale tas ubagas dajlesnej ełgas uż bajora, grażesnej gijd uż gajdi; atidarik jam akis. Wiskupas kłauses akła, ar senej buwaj spawiednes? Szis atsakie: jau mataj tieweli tami daliki ne wisaj tegiebiejau szarpuoti; bus jau pęnkieri metaj nu paskutines spawiednes. Tare Wiskupas: nu pasitajsik, primink sau griekus, ir spawiedokies. Szis pasitajses ir prilinda par spawiednę werkie kajp jautis baube. Paskiaus wiskupas ji parżegnoje ir atidare akis.

Kita karta wiskupas łąnkidamas wiskupistę, kad ieje i wiena kleboniję, ubagas akłus brazdina i łąnga ir melde miłaszirdistes. Każikas ir dawe jam dwetą piningu, bet spitris tare, ne to asz noriu, bet giejdu kad nuwestumet mani pas Ludgierą. Wienam kuneguj iwedus kłause wiskupas; ko nori nu manęs. Szis atsakie: Jo milestale noriu saules szwiesibę regieti. Tare wiskupas: łaj duod tau Wieszpats praregieti. Su lig tajs żodzejs ubagas ataka. Wiskupas paswadina ji draugi su sawęm i stała ir wisi dżiaugies. S. Ludgieras prikiele wieną numirieli isz numirusiu:

Każikumet ważiuodamas wiskupas, pamate buri żmoniu, apsistoje ir kłause, kęn taj dirbat? Tij atsakie: szitaj sugrejbiem negierą susieda ir wedam karti. Tare wiskupas: bet ar parkrate rejkałą wiresnibe, rasi niera kaltas? Zmones girti suszuka: kałtas, kałtas tiesanej; patęmpsma kajp szuni. Wiskupas dar sakie: mełdu jusu palikiet giwą pakoł kas neparsudis. Szij to newejziedamis nuwede ir pakore. Wiskupuj kieletą milu nuwažiawus, ateje susziles żmogus, puole po jo koju ir tare: acziu acziu tiewali, iszgielbiejej mani nu smerte.“ Wiskupas kłause; kas tu esi? Szis: esmi tas żmogus katrą neprietelej mana kore, bet tamstaj noręnt, du żmogu pakisza mąn trinkę, ąnt kuri stowiedamas, pakol neprietelej neprasiszalina giwas iszlikau. Tuokart wisi suprata stebuklingaj tąn żmogu tebesąnt giwu; nes nebuwa żmogaus trinkę pakisząnte. — S. Ludgierus parasze kieletą kningu, diewieje wisumet aszutinę, pasnikawa; żodżiu sakąnt elgies kajp szwęntas.

Po tiewu smerte Prizvoj teka jam płatus szmotas żiames, ąnt tuo pastate S. Benedikta klosztoriu o żiamę atidawe zokanikams. Pasenes susirga ir susiprata nebtwersis; todieł suwadines kunegus, melde idant kataliku wierą płatintu, padorej giwentu, Wieszpati miletu o jo kuną pałajdotu szwęntoriej gret bażniczes duru. Ąnt gała tare: rita mirsiu, turiu pasitajsiti kajp rejkięnt. Taj pasakies spawiedojes o rita meta ir atidawe duszę Wieszpatem, kurem tegułbus garbie par ąmżiu ąmżius. Amen.

Kowa 18. dienoj. S. Abramiaus, buwuse szioj pasaulej kietwirtoje ąmżiaus pradioj.

Giwenimas to Szwęnta Abramiaus gan ira praszmatnus: skajtidamis aną numanikiem Wieszpati lijpus jam tejp nekitejp elgties, tu nekitu doribiu mums palikti pawejzdą.

Abramius gime Azioj: tiewaj jo buwa diewobajmingi katalikaj; diełto ir sunu sawa kajp rejkięnt iszaugina. Wiena sunu teturiedamis idiem norieje kad westu moteri, prapłatintu giminę ir walditu ju turtajs. Bet Abramius nie skiersus i mergieles ne wejzieje. Kad dasijkie jau dwideszimti tretiu metu ąmżiaus, tiewaj patis priskire padorę mergielę ir werkdamis melde kad paimtu uż moteri. Susimiles ąnt tiewu sunus ir jeme su tu szlubą. Linksmi tiewaj pakiele apstę parietką, pakwijte daug sweliu ir wajszina atsijuosi. Wisi dżiaugies, walgie giere, szoka ir dajniawa. Tiktaj jaunasis wajkszczioje nosi su raukies it paklokies. Węn duksawa, nerorieje gierti nej szokti. Pariedka tris dienas pateka: tretioses wakara szmurkszt Abramius każikur iszspruka ir pasislepe. Suskata wisi jeszkoti, pariedka pradieje skisti, tiewaj su jaunąje meties werkti ir trubiti. Namusi nebradi tolaus jeszkoje ir uzlęnkie aplejstaj trobalej pamiszkiej.

Ne węn tiewaj su jaunąje bet ir daugieł swetiu pri tos susirinka: wisi sakie: kąn taj iszsimanej terloties? Kam jemej szlubą nenoriedamas moters turieti? Pati tawa palika it grobę putusi, giwnaszle; nej turies wira nej gales uż kita tekieti. Atsakie Abramius: tejsibe biłat kumałes susiedalej, bet patis żinot jogiej tiewaj man ąntmete tąn mergielę it cygonuj motiną. Asz niekumet nenoriejau ejti i stoną moteristes ir negalu norint sprok giwenti su taramąje moteri mana. Taj girdiedamis swelej, nieka nepeszi, durina namon it musi kandi. —

S. Abramius giwendamas toj trobalej par deszimti metu duona su undeniu tikt walgie, meldies par kiauras dienas ir naktis, retaj te iszeje oran, tarsi tuszti buwa jo trobale. Sawa łajki iszmire tiewaj: S. Abramiuj teka wisi ju turtaj, kuriu szis didesnę pusę ubagams iszdalijes, suszelpe westąje moteri ir patijkies sau aszutinę su ragażi ant kuri guleti galeje.

Be dalidamas piningus tape garsingu, i wajri pawargielej traukie pri jo trobeles it żąnsis i prudą. Szis swetius szełpdamas mokie ir wede ant giera. Zmones skajtidamis ji uż Szwęntą, su atidi kłause parspieimu ir metawojes. Iszsigirdes apej taj wietas wiskupas pats nuwaźiawa pas pustelniką ir tare kąn turi cze sliepties, gieresni ważiuok su manęm, asz pramokies ko rejkięnt paszwęnsiu tawi i kunegus, busi żmoniems naudingiesnis nekajp lig sziolej. Ko ilin— daj cze it kurmis i urwą, pasirodit żmoniems ir darbuokies dieł ju iszganima. Pustelnikas puole po koju wiskupa ir tare: acziu tau Jomilestale uż atważiawima pri manęs męnka. Norieczio dar apwerkti griekus mana, tecziaus nedrensu tamstaj priesztarauti. Wiskupas parsiweżes pustelnika, pramokie ir paszwęnte i kunegus.

Pas Elespontą buwa parakwije, kurios giwentojej su didżiu inirtimu turiejos pagonu wieros; wiskupas pasiunte pri ju S. Abramiu. Tas atwikies pastate su sawa piningajs baźniczę, sakie pamoksłus, ważiniejos po sodas, ir daug pagonu parwerte i katalikus. Taj matidamis likusijej pagonis, użpuole Szwęntą klebonijoj, iszwiłka łaukon, musze su lazdomis ir su akminiemis, subjaurioje, sukruwina ir palika begulęnti woz be giwa. Paejdamis sakie: jej tu dabar stirwelosi; suduosma tau ąntrą kartą Szwęntas pusnaktiej atsigauteriejes, parsiwiłka steniedamas i kleboniję, meldies už parsakiotojus ir wieł sawa darbę dirba.

Pagonis ęntrę siki użpuoli sakie „ar tu bezlepicze dar nelausis wąrpaloti ir musu diewus pejkti, iszlindaj isz trobales it swirplis isz pecziaus pliszos ir mamis cze wargini! Taj pasaki, sujeme wisi węnkart, iszwiłka isz klebonijos, bajsej sudawe ir tardamos jau użmuszi; stirina szalęn. Szwęntas tecziaus nu Wieszpaties pastiprintas, ropomis atgał sugriža i kleboniję ir tejpogi niekam neskusdamos meldies uż sawa neprietelus. Pagonis treti kartą suszoki, sakie: szitaj sudżiuwes senis, nemarus kajp kate, du sikiu ji musziem, regas ręnku negajlejemos; tecziaus tebsiwalkio. Bet gana tau mususius begauditi kajp wiłkuj awinus. — Taj tarusis szłąmszterieje szwęntą i żiamę it linu stukę ir wieł musze kajp tinkamis. Polo muszima isikabines i kleboniję Szwęntas tare „jau tijk użmusz mani susiedaj mana, Wieszpatie apszwiesk jus su tikru wieru; nebgalu asz cze bebuti.

Zodej tij pakluwa i ausis żmoniu, kurij susizgribi nueje buriej pas kunegą, melde kad nepiktu ir ju neaplejstu. Szis atsakie: wajkajtej nepikstu ir diełto niekam neskunduos. Jems iszejus Szwęntas tiłomis nakti pagał prasikrauste ir parsikiele i seną trobelę sawa. Cze welnias iwajrej aną gundina ir bajde, nieka wienok su seniu padariti negaledamas, sugriża i pragarą.

Nełabajsejs szwęntas atsikrates, dar wiena warga datire. Jam begiwenąnt iszmire tiawaj wienos mergieles giminajtes S. Abramiaus: żmones nebsumanidamis kur jos dieti; nuweże pas pustelnika ir palika. Nors wajkas teturieje septintus metus ąmżiaus sawa, tecziaus negrażu buwa Szwęntam łaj— kiti pri sawęs mergieles. Nemites idieje aną i kamarą, użdari, pro łąngali majtina ir mokie raszta.

Mergiele użrakinta ilgiejos, werkie, tecziaus parbuwa tami kaliniej lig dwiju deszimtu metu ąmżiaus sawa. Każikumet wienas wajkina pasergijes seni i miszką iszejus: prilinda pri tos mergieles, pasisakie imsis ję uż moteri ir iszwede isz kamaras... Iszwedes wienok nepajeme, bet papiktina. Mergiele nebturiedama su kuo misti, siedos karczemoj ąnt kielu ir majtinos isz palejstuwistes. Woz po dweju metu senis gawa żinę kami ira jo augintine. Dasiżinojes kielawa i tąn karczemą, atrada ir tare „ar tataj ąnt tokie gała atejej wajkas mana? Ar jau użmirszaj wisus parspieimus mana? Asz tariau busęnt miniczku, o tu kajp apsiwertej. Parsigąndusi mergiele puole po jo koju, melde atlejdima ir pasisakie daugiaus nebgrieszisęnti. Pajemes ję pustelnikas, nusiwede i artimą miestali, atidawe dawatkaj pas bażniczę giwenąntej, sutejkie majstuj piningu o pats griża i sawa trobelę. Mergajte kieletą metu patekusi, dajlej su szwęntajs sakramęntajs numire.

Pustelnikas tejpogi patekies woz ne szimtą metu pasirinka trobelej sawa. Taj atsitika metusi 337.

Wasere 11. dienoj. S. Purseusza isz Irlandios buwuse szioj pasaulej sekinami ąmźiej.

Ąnglios żiamiej sekmami ąmżiej buwa diewobajmingas, mokitas Beda; kurs parasze daugieł kningu. Wienoj isz tu rąndam płatej apsakitą giwenimą to S. Purseusza (Fursei) kurie cze trumpaj stejguos żemajtiszkaj iszgulditi.

Irlandios kraszti gimes wajkas Purseus, auga padorej pri tiewu sawa. Buwa grakszte wejda, elgies nu pat kudikistes kajp rejkięnt iszmoka raszta ir kietina it jo tiewas ardamas żiamę pelniti sau duoną. Wienok paskiaus, wisus szios pasaules dajktus uż nieka paskajtes iszeje i girę, priskiries sau draugu, mita kajp imanidamas ir tarnawa Wieszpatem. Tuotarpu atejes pri ju każikoks senis tare: ir kas isz to, kad jus cze girioj it mesźkas pasislepi mełdaties? Kas reg jumis? Kam der jusu giwenimas? Gieriaus ejkiet i żmones, sawa żodżejs ir pawejzdu weskiet kitus ąnt giera; tuokart didesnę turieset użdarbę pas Wieszpati. Jug ira pasakita: kas daris ir mokis tas bus didźiu wadintas karalistiej dąngaus.

Pustelnikaj wiens i kitą bliksz bliksz pawejziei sakie: o kas żina rasi kitas mokidamis ir wejkiesnej dąngu sau nupelnitumem? Jug cze: meszku, wiłka ir łapiu musu susiedu, nieka giera neiszmokisma.

Pakłauses tu żodżiu Purseus griża pri tiewu: bet kieloniej didej iszales woz pareje namon smagiej susirga, atgule ir apmire. Pagautas tarsi i ąntrą jau ąmżi regieje tris łabaj szwiesius Aniołus kurij ji wezdamis gijdoje szius pasalmes żodzius „ejs szwęnti isz wienos doribes i kitą, Diewas Diewu bus matomas Jerozolimoj (Sioni). Paskiaus girdieje didi buri gijdantiu Aniołu. Wienas Aniołas taro: prider Purseuszuj griszti dar ąnt żiames ir didesne sau garbę nupelniti. Kiti atsakie: prider, prider. Taj tari griża atgał. Po wałąndos ligonis it isz miega pakirdes, pamate apsukuo bewerkięntę giminę ir kłause: ko werkat? Ta atsakie: kąn dirbsma ne werki, buwaj numires.

Dwetuj dienu praslinkus S. Purzeuszas wieł apmire ir pamate tus patius tris Aniołus, kurij ji atsargiej wede. Bejnąnt użpuole kruwa węlniu biauriu begała. Wiena buwo gałwa didele it katiłas ąnt iłgu kakłu it ąnt mijtu pamauta, akis it toriełkas, leżuwis isztises it nagine; kita dąntis buwa kumpi it szernu; kitu ausis nulinkuses it kiaulu: kiti sudziuwi it smertis dar kiti piłwoti it erbuzaj. Wisu kojes ir rąnkas buwa naguotas, nagaj buwa użlęnkti it wanagu; wisi buwa raguoti it ożej, dar kita girdi ragaj pazałatiti; wisu uodigas buwa iłgas it jautiu. Baugi ta krnwa brazdina su dąntimis ir su nagajs bajsu buwo ir girdieti. Kieturi kipszaj łajde wiliczes i duszelę S. Purseuza, bet Aniołams użdęngąnt, niewiena nekluwa. Kiełmams begała woluojęntes, sudraude jus wienas Aniołas taridamas: ar nejsti jus szalęn pajuodielej, ne jusu taj kęnsnis ta duszele, nekludikiet mums kielones.“

Buriuj welniu nutiłus: wienas su iłgajs it ijszmajs ragajs pasiszawes tare: Diewas nebus tejsingu, jej tąn duszelę ilejs i dąngon; kajp ana kuni budama meldies, su partrukiejs kitkąn mislidama. — Atsakie aniołas: tejsibe atsitika anaj besimełdąnt suklisti, kitkąn pamisliti; bet atsiminusi tujaus griża pri to kąn kalbieje. Tare welnias: je girdi o ar karta ana żwiłkterieje su skiersu aki i mergieles? Atsakie Aniołas: ne węn su skiersu bet ir su tejsi aki żwiłkterieje, bet nieka pikta nemislije nej giejde. Jug asz pri jos budamas wiskąn regiejau. Tare welnias: o ar karta luob supikti ir paraudonuoti it skustas batwinis? Atsakie Aniołas: Purseus buwa pardietiniu, kartajs turieje subausti negieraj darąntius, paszokdawa jam ir apmaudas, bet isz to spawiedojes ir dare pakutą. Tare welnias: je pakutą: raukies rots, wajpies ir blowe it cybulę panosiej turiedamas; bet ar tikraj gajlejos? Atsakie Aniołas: tecziaus Wieszpats prijeme uż tikrą gajlesi ir griekus atlejda. Tare welnias: jus aniołaj wisumet użstojet żmones, bet ejkiem ąnt sudą Diewa; paregiesma ar is tejp nuspręns. Aniołaj tecziaus jo nekłausidamis, pragine wisus i pragarą o duszej Purseusza tare; griszk i kuną ir padorej darbuokies, kad szwęntu taptumi. Szi nebnorieje be griszti.

Pasirode dar anaj du senej numirusiu wiskupu, Boenas su Meldenu ir tare: nedrowiekies, riuożkies ir griszk i kuną, parspiek użwis kunegus kad iszganima dusziu żmoniu dabotu, gierą joms duotu pawejzdą ir patis sau dąngu nupełnitu.

Poto regieima S. Purseus wieł pakirdes, stowęntęms apsukuo łowas, apsakie wis kąn regiejes ir neużiłga iszgije. Tejp ibajditas S. Purseus wisomis kieturiomis kabinos i dąngu. Pametes Irlandią lejdos i Saksonią paskiaus i Prąncuziję; wisur su aszaromis sakie pamoksłus, draude nedorus, twirtina gierus, kiekwiena ąnt giera wede. Isz Prąncuzijos lejdos Rimon, bet susirges, par prijemimą sakramentu pasitajse i kielonę ąmżiną ir numire. Żmones pałajdoje kuną jo sodoj wadinamoj Peronia isz kur po kieletas metu parkiele i skiepą bażniczes. Po sawa didzioses ligos pateka dar dwileką metu. Amen.

Sause 14. dienoj. S. Kariaus wiskupa buwuse szioj pasaulej kiet— wirtami ąmżiej.

Sawa gidiniej łabaj buwa garsingu S. Ilarius; todieł tariuos itiksis skajtitojuj apraszidamas jo giwenimą.

S. Ilarius buwa sunu gieraj pasituręnte ukinika Prąncuzu żiames. Jaunu tebibudamas gane galwijus tiewa sawa ir dirwas are it wisi żmones darbinikaj. Gimditojej wienok numanidamis sunu sawa esąnt ne mulkiu, lejda i moksłus, kuriusi szis daugiaus paszoka, ne kajp tiewaj wilties galeje; nes isz prigimimą gałwoczius buwa.

Moksłus pabęngies jaunikajtis nie trupute ne didżiawos, sugriża pri tiewu ir wieł darbawos pri giwenima.

S. Ilarius dasijkies metu jaunikajte, wede moteri, su tu padorej giwena, dajlej elgies, szelpe neturtingus ir buwa nu wisu milemas. Netikielu tejp neapweżieje, jogiej nenorieje su anajs nej walgiti nej biłoti. Wieszpats tecziaus nedawe jam wajku, moters jaunitelej numire ir palika szwęntas naszlu. Gięntis, susiedaj pirsza jam kitą grażę mergielę, bet szis atsakie: gana jau mąn szwęnta stona, noriu tarnauti Wiespatem kitami. Paskiaus iszkarszina senus tiewus sawa, giwenimą atidawe gięntij, nuważiawa i Piktawą, gan iłgaj mokies dajktu dwasiszku ir iszsiszwęnte i kunegus.

Tuotarpu mires Piktawos wiskupas: wiresnibe żinodama koks ira Ilarius; pakiele aną i wiskupus. Prancuzijoj buwa tuokart daug netikielu (eretiku), żmones nesumane kajp tikieti, wiskupaj patis pagalaus siubawa, kiti nugąnstaudamis szalinika netikielu ciecoriaus Konstantina ajszkiej klida; kąn regiedamas S. Ilarius, su wisu sawa galibe priesz jus spiries. Susirinki wiskupaj i Poterenas miesta; tejp itużą ąnt S. Ilariaus, jog tas woz beisznesze giwibą sawa. O ciecorius isztrieme aną i Prigią.

Tami kraszti budamas Szwęntas, tejp tape garsingu par sawa doribes jog żmones nedrowiejos jo melsti idant numireli atgajwintu. Szis ir prikiele isz numirusiu. Tęn pat budamas parasze bukles kningas apej Trajcę Szwęncziausę. Paskiaus Azios ciecorius Konstancius surinkies wiskupus i Seleucios miestą; pakwiete ir S. Ilariu prąncuzą. Tami susirinkimi Szwęntas spigina i akis klistąn— tęms wiskupams ju netejsibes, suktibes ir pinkles; par kures norieje sawa kłajdi moksłą patwirtinti. Todieł tij nieka giera ne nuspręndi griża namon. Dar S. Ilarius ąntpultinaj melde ciecoriaus idant dalejstu jam bażniczioj, żmoniems girdąnt stigawojes su klistąntejs wiskupajs. Bet tij żinodamis buklibę S. Ilariaus ilindusis pas ciecoriu sawa szalinika tare „Galingas poni tas Ilarius ira łabaj mokitas, neparspirsma jo ir gausma akibrokszta. Ar negaletumi gieriaus jo atlejsti i Prancuziję; nes isaj cze mums darbuoties bajsej kluda.“ Ciecorius iszkłauses sawuju parasze pas S. Ilariuszius żodżius „żinau jogiej esi nekałtas, berejkała isz sawa kraszta isztręmptas. ważiuok sau i Piktawa, asz nenoriu tawęs spausti.“ S. Ilarius toki rasztą igijes iszważiawa i Prąncuziję.

Sugrisztąnti katalikaj prijeme su didi iszkilmi ir dżiauksmu: wisur burej żmoniu jo łaukie, pamati bucziawa rąnkas ir kojes, werkie pagalaus isz link— smibes. Kiti szaukie acziu acziu tieweli uż pargaleimą netikielu, uż pamuszimą neprietelu wieros musu. S. Ilarius Piktawon sugriżes isznowije Prancuzijoj wisus neprietelus sawa iwajrius netikielus.

Kningas jo gir S. Jeronimas daktaras bażniczes S. tejpogi S. Augustinas kitas daktaras nekarta priwed żodżius isz jo kningu. S. Martinas Tura wiskupas, buwa mokitiniu to S. Ilariaus. Mire metusi tris szimtaj szeszes deszimtis dewintusi. Pri jo graba Wieszpats didej apstej stebukłu parode. Łaj bun tam garbie par ąmżiu ąmżius. Amen.

Bałande 15. dienoj. Giwenimas S. Sabbas Gota Muczelnika, buwuse szioj pasaulej kietwirtami ąmźiej.

Kur szęndien giwen tejp wadinamis Ruminaj, szipus upes Dunajaus; tęn kietwirtami ąmżiej giwena Gotaj pagonis. Kurij tąnkiej upę parpłauki, muszos su Rima żmoniemis. Wienas Gotas wardu Sabbas buwa żalnieriu, besimużdamas pakluwa i Rimionu rąnkas, iszmoka wieros kataliku, apkriksztije ir wieł parsigawa i sawa pusę. Cze budamas elgies kajp tikras katalikas: meldies, stiprej darbawos, niekumet nepika, maż te kalbieje nje wienam neikirieje, walgiej gaspadines wisumet jam tika.

Buwa jau tuokart kami nekami Gotu żiamiej kataliku bażniczes ir kunegaj. S. Sabbas nors tos buwa atstej tecziaus szwęntomis dienomis kielawa pri kunegu ir meldies bażniczelesi. Żmones pagonis matidamis tejp jo padori giwenimą, kłausinieje diełko tejp daraj? Szis atsakidawa; diełto jog esmi kataliku. Tare pagonis: o ar gieras ira tas tikieimas? Szis atsakie: oj gieras; be to niewiena żmogaus dusze neiejs i dąngu. Kłause pagonis: nejau mes wisi prapułsma? Szis: prapulset warkszalej prapulset; gierset pragari derwą degąntę, kajp dabar gierat winą. Sakie pagonis: nu iszmokik mamis wieros sawa, kad tu neskaniu gierału po smerte nepłęmptumem. Szis kijk pats numanidamas mokie ir siunte pri kunegu kad apkriksztitu. Tejp Wieszpatem padedąnt S. Sabba płatina wierą kataliku tarp pagonu.

Kieletuj metu praslinkus Gotu kunegajksztis Rotestus iszsimane katalikus parsakioti, i wisas puses iszsiunte sziokius tokius pardielinius idant dasektu kurs jo żmogus ira kataliku, o daseki par muszas grąnżintu i pagonu wierą. Nenoręnlius kłausiti lijpe nebgiwaj użmuszti kunegajkszte pasiuntinej pakarcziuj atważiawa ir i tus namus kuriusiu buwa S. Sabbas. Kłause ukinika, be niera pri tawęs kokie katalika? Szis atsakie niera niewiena. Tare wirszinikaj: negana to prisijk par diewus jogiej niera kataliku. Ukinikuj tajsąntes sijkti atsilijpe S. Sabbas nesijk tiewaj, asz esmi katalikas. Wirszinikaj beregięnt ji sujemi nubruzdina pri kunegajkszte. Tas ji pamates kłause, apsukuo stowęncziu: ar tur tas żmogus walszcziu? Tarnaj atsakie: kami is gaus walszcziu? Jo turtas pałajki sermiega ąnt nugaru; nes ira szejminiszcziu ukinika. Tare kunegajksztis: palejskiet ji, toks plikis nepadaris mums nieka pikta, Rimionu neąntwes. Tarnaj ir iszstume ji isz kaline. Mataj kajp tataj grażu kartajs ir plikiu buti.

Sugriżes namon S. Sabbas wieł darbawos pri ukinika. Neużiłga prisiartina welikas: Sabbas noriedamas par tąn didę szwęntę buti bażniczioj, nueje pas kunegą wardu Zanzalu. Tretioj dienoj szwęntes atważiawa pas kunegą sunus kunegajkszte Atarydes ir sujeme kunegą su Sabbu. Zalnierej paswadini kunegą i ratus, Sabbaj użniere wirwę uż kakłą prikiergie pri ratu ir lijpe ejti piesti. Grejtaj wa‘żiuojęnt Szwęntas negaleje paskubieti ejti; todieł apsakuo jojęntis żalnierej, czajże aną be gała su bizunajs. Naktij użejus wisi sugule: rita meta kielęns S. Sabbas tare żalnierems, ar atminot kajp wakar mąn sudawiet? O sztaj par miłaszirdistę Wieszpaties esmi butinaj swejkas. Zalnierej ji apwejziei tare: isztijsu niera niekokios mielines, bet szęndien kłus tau dar daugiesne. Taj pasaki pririsza S. Sabbą aukszlinałką pri sztułpa, su tuo paguldi płakie par kiaurą dieną pasikijzdamis ir sakie: „szitaj tau padariti draugistę su musu neprietelejs Rimioniemis, szitaj tau biaurioties su ju wieru, szitaj tau skajtiti uz nieka diewus musu. Neb iszliksi giwas isz rąnku musu; pamatisi ko neregiejes.

Pririsztas muczelnikas ir parnakwoje lauki. Rita meta ąnkstij kiełusi mergiele, atrisza Szwęntą, o tas nesliepdamos nueje pri żmogaus ir medius rąnte. Gan iszmijgojes Atarydes lijpe atwesti kunegą. Zanzalu su S. Sabbu ir werte kad apierawotu diewajtems. Atsakie kunegas: Szwiesus Poni, nors lijptumi użmuszti, to nepadarisiu. S. Sabbas tejpogi atsakie. Taj girdiedamas wienas żalnierius, kajp szlawe S. Sabbaj su ręndielu par krutinę, szis żłakt iszwirta it paspirta kiedale. Kiti żalnierej juogdamos sakie: jau tijk tam bus gana, tejp gawes nebtwers iłgaj. Muczelnikas tecziaus beregięnt stojes ir nieka nesakie.

Atarydes pasilajses ważiuoti tare żalnierems‘: szin kunegą iszlejskiet o berną paskąndinkiet. Taj pasakies iszwaźiawa. Nekurij żalnierej kunegą palejdi sakie: palejskiem ir tąn nekaltą żmogu; jug kunegajksztis neżinos. Bet S. Sabbas tare: kąn taj niekus pleszkat ar nematot stowęntiu pas mani Aniołu kurij nuwes mani dąngon. Darikiet kajp jums ira isakita. Dar żalnierius juogdamos tare: kąn tu tęn dirbsi undiniej, jug nejsi nej żuwi nej warli. O kitas sakie: ne ko cze branginamos, tegier undens kijk tinkamas. Tuotarpu sugrobi, plumpt imete szwęntą i sijtuwą kurioj Sabbas ir nuskięnda. Taj atsitika 372 metusi, Ciecoristi Rima waldąnt Wałensuj ir Walentinjanuj. Amen.

Wasere 12. dienoj. S. Paulas naszles, buwuses szioj pasaulej kietwirtami amźiej.

Isz auksztos kilmies paejnus Ponas wardu Toksocius, giwendamas Rimi, wede sau ligię moteri wardu Paula. Abudu buwa kataliku, abudu milentiu Wieszpati; bet użwis Paula. Moteristiej tejp dajlej elgies, jog niekumet zodże żodżiu nesukijte.

S. Paula pagimde kietures dukteris: Blazyllą, Rupinę, Paulinę ir Eustokię. Dar wiena sunu wardu Toksociu. Tus wajkus augina kajp tikt gal diewobajmingaj. Błazylla su Rupinu kudikistiej numire, motina pałajdoje aniedwi be didżiu aszaru ir sakie: łaj bun wisusi dalikusi wale Wieszpaties. Pauliną iszriede uż wirą Pomakię, Eustokia palika mergajti lig pat smerte.

Tris deszimtis metu ąmżiaus sawa turiedama S. Paula, pałajdoje mirusi wirę sawa ir daugiaus nebtekieje. Kajpo didej turtinga szelpe be gała plikius; uż gieda sau skajte jej kas kitas ne ana koki duonas pritrukusi sugłobe. Jupas pagalaus sawa iszdalije rejkałaujęntiems ju motriszkiems. Kad giminie pradieje rugoti uż klejdimą turtu, szi atsakie, didżiausi turtą jums palijktu pałaj minimą Wieszpaties Jezaus. Kajpo nepaprastą gieradiejkę żmones pradieje łabaj auksztinti ir girti: ko szi bajsej nenorieje. O taj diełto idant tas żmoniu garbinimas, nenumażintu anaj użdarines akisu Wieszpaties. Bet negaledama garbintojejs atsikratiti riżos aplejsti Rimą ir płaukti Jerozolimon. Kąn nedirba gięntis kad ję nu tos mįsles atitrauktu; tecziaus negaleje parsakiti.

S. Paula jeme su sawęm dukteri sawa Eustokia ir daug panelu: palika Rimi maża sunu sawa Toskaciu ir płaukie i Palestiną. Atplaukusi su didżiausi atidi łąnkie wisas wietas raszti szwęntami minawotas. Ąnt kałnu Kałworijos tejp kartej werkie, kajpo butu matąnti Kristu Jezu kibant ąnt kriżiu. Neużilga lejdos i Betliję, pasąmde ąnksztus namus ir tusi giwena. Tąn pat meta pastate du kłosztoriu, zokanikams ir miniczkoms. Su tomis pati giwena. Parejunaj noręntis ję matiti, kad pamate sawa akięms netikieje; nes buwa apdriskusi, nu pasniku iszblieszkusi, tąnkiej basa it prasta mergie sąmdinikie. I pirti niekumet neje, negut sirgdama daktarams lijpąnt, gulieje be łowos ąnt kiecejs, werkie uż griekus be gala. Kitęms sakant: kas bus isz to? akiu nustosi? Szi atsakie: tegul ta burna bus biauri kuri jaunistiej giebieje puosztijs ir su brangiomis mąnstiemis teptijs. Kunas kurs guleje minksztami pałali, tegul nugis ritiniejes ąnt żiami ir tejp liks dar kirmiems ko grauszti.

Nu smerte wira sawa, niekumet su wiriszkajs ne walgie, nie su kunegajs pagalaus. Niekumet tejpogi su wiriszku wiena pati ne sznekiejos. Piningus ne węn dalije neturtingięms, bet tijsą pasakius, barste. Ziczioje negalęntęms atiduoti. S. Jeronimuj jos spawiednikuj sakąnt; piningu ir majstuj pritruksi? Szi atsakidawa: tejp tejp tiewali, asz noriu mirti ubagi ir tuokart busiu łajmingu kad wajkszcziosiu nu żmogaus, lig żmogaus melzdama duonas szmotele.

Pasnikawa S. Paula tejp; jog woz par szwęntes su aliwu tewalgie. Kitomis dienomis par kiauras metus neragawa: nej mejsos, nej kiausziniu, nej żuwies, nej medaus. Sausa duona su undeniu jos wienatiniu walgiu buwa. Didej juokies ir dżiaugies tuokart, kad iszgirda ąnt sawęs kokies apkałbas; nes tos mokie ję nusiżiaminima. Jos draugie mergiele wiena karta sakie „ar żinaj poni jug żmones tamstą skajta uż beprotę ar apłamę. Szi atsakie „kad tij żmones gieriaus mani pażintu, ne węn beproti bet ir bajsi grieszniki wadintu, o wadindamis sakitu tej— sibę, nes esmi tokie.

Pardietiniu wiriszkuju klosztoriaus padiej zokanika, kurio niekumet nełęnkie. Klosztoriu mergielu pati walde. Kożna turiej mokieti pasalmes; kures paprastaj naktowidu gijdoje. I bażniczę sawa miniczkoms te lejda kruwoj ejti, po wiena niekados. Barniu niekumet nedalejda. Wisas apdare su wiłnonajs pagalaus marszkinejs. Woz abrusę isz linu austa teturieje burnaj nuszłuostiti. Niewiena negaleje nieka sawa turieti; walgi ir drabużi S. Paula state. Jaunas ąnt pikta palinkuses, sugiebieje nuturieti par pasniką ir sakie „łaj gieriaus piłwas serg nekajp dusze.“ Iłgleżuwiu nelejda pri stała: kitoms wałgąnt, tos pri duru kłupieje, o paskiaus ipatej walgie. —

S. Paula sawi spaude bet kitu gajlejos, sergąntioms miniczkoms dalejda po truputeli ir wina gierti. Pati maż te sznekieje. bet pasakojęnliu apej dajktus Diewa su atidi kłause. Woz ne wisas kningas szwęntas mokieje. S. Jeronimas anaj ir jos dukterij Eustokijej wietas raszta nesuprantamas, iszguldinieje. Pati iszmoka żidiszkaj ir dukteri priwerte iszmokti.

Ateje ęnt gała Szwęntojej ir pastaroi; susirga ir atgule. Eustokia duktie par dienas ir naktis pri łowas siediejdama, tarnawa kajp tikt imane. S. Paula par prijemima Szwęntu sakramęntu pasitajsiusi mirti; kalbieje szius żodżius isz pasalmes „Oj kajp grażi rumaj tawa Wieszpatie, trokszt ir giejd dusze mana.“ Paskiaus węn tileje. S. Jeronimuj kłausąnt diełko nieka nesaka? Szi atsakie „nieka neturiu sunkie, wiskas mąn ajszku. Tij buwa pastari żodżej S. Paulas. Nebgaledama kalbieti żegnojes ir tilej numire. Parbuwa naszli Rimi pęnkierius metus, Betlijoj dwideszimti. Pateka szioj pasaulej pęnkies deszimtis szeszerius metus. Łaj bun garbie Wieszpatem pri kurio nueje duszele tos szwęntoses. Amen.

Kowa 22. dienoj. Giwenimas S. Kutberta Wiskupa buwuse szioj pasaulej sekinami ąmźiej.

Ne wienas szęndien Szwęntu esus, pradżioj giwenima sawa tokiuo nebuwa; tape szwęntu par pakutą ir gierus darbus. Jejgi ir mes nesma dar szwęntajs, galem tokiejs buti padorej giwendamis. Tąn tejsibę juoba suprasma skajtidamis giwenimą S. Kutberta.

Wienoj sodoj artoju tiewu gimes wajkas, pri krikszta S. gawa wardą Kutbertus. Motina kajpo sunu sawa mileje ir woz żodżius isztarąnti mokie poteru; bet sunku buwa ji parłaużti, nes tijsą pasakius kurbelis buwa iszgama. Motinaj pabarus ar su dełnu użgawus; giebieje kristi ąnt żiames, riekti, woloties ir pamielinuoti isz rustibes. Tąnkiej motina ir su rikszti ware tan ożeli i miszką, bet iszwariti nestęngie. Wajkas juo auga, tuo nedorin eje. Wałąndos nebuwa kurioj tiewams nebuta szirdies użdawes. Wiena diena iszkule łąngą ar pieno puodą parwerte, kitoj ugni i pastogię nesze; kitoj susiedu wajkas sumusze ar giwoluj koję padauże; kitoj ąntlipes ąnt stogą nukrita ir kaktą sau pramusze ar i darżus kiaules sulejda. Susiedu motinas nebnorieje łaukon lejsti wajku sawa; kad su Kutbertiu nesusejtu. Wajkszczioje tas wisumet apdriskies, susipajszes, bnrnas nepłowes it murinajtis. Żodżiu sakąnt nebuwa dienos kurioj ko pikta nebutu Kutbertis padares. Wajtoje tiewaj, bet nesumane ko dariti. Nekarta sakie: tikra karone Wieszpaties tas wedąms wajkas.

Kad Kutbertis użkludes jau dewintus metus ąmżiaus sawa, bajsej sawoliszkaj wolawos, atejes pri jo tretiu metelu wajkielis tare: „laukies Kutberti laukies bęn walę gawes; neprieder tau woluoties be gała.“ Kutbertiuj nekłausant ir ticziojęntes, wajkas puole po jo koju ir pradieje tejp balsu szaukti, jog ne węn kiti wajkaj bet ir motinas subieguses, grobe ji pakiele ir kłause. kas rados? Ko klyki? Ar Kutbertis tawi użgawa? Szis atsakie ne ne bet szitaj tu nedoras Kutberti kieti buti Szwęntu wiskupu, turi kitas mokiti nepadoru tan muksziuoti ir mulkiu buti. —

Iszgirdes tus wajko żodżius Kutbertis, duries it kalinas deszrą prarijes, nutiła, mislije kas taj gał buti? Kajp tas wajkas gał numaniti kuo asz busiu? Tuotarpu milesla Wieszpaties dare didę parmajną jo szirdieje. Su lig tuo kartu Kutbertas lowies suwaloti, pradieje elgties padorej ir lape it ne tas wajkas.

Neużiłga suputa Kutberta kielis ir iszauga didis gumbas. Nebgalęnti paejti tiewaj iszneszi i kijma pagulde ir iszeje piauti jawu. Wakarop atjojes każikoks jaunikajtis tare ar nepriimtumi mani i nakwinę? Kutbertas atsakie: dieł jemima priimtumem, bet tiewu niera o asz nepaejnu. Jaunikajtis siedes isz arkle apwejzieje jo kieli ir tare pritwerk tiktaj kwieczia miłtus su pijnu, beregięnt iszgis tawa koje. Taj pasakies iszjoje. Tiewaj sugriżi kajp tiktaj pri— twiere miłtus su pienu tujaus wajkas iszgije. S. Kutbertas sweti paskajtes uż dąngaus pasiuntini, didej pradieje mileti Wieszpati.

Wiena karta S. Kutbertas par kiaurą nakti ganidamas arklus tiewa sawa, pamate bejnąntę i dąngu didżioj szwiesibiej każikokię duszelę. Rita meta iszsigirda mirus diewobajmingo wiskupa Ajdana. Tas regieimas juoba dar użdegie szirdi jaunikajte su mejli Wieszpaties Diewa. Pradieje uż nieka skajtiti żiamiszkus dajktus ir użsigiejdi stoti i zokana. Tiewams neprisztaraujęnt nuwika i klosztoriu wadinamą Merlos, pardietine wardu Boazilla melde kad priimtu i zokana, ir pasisakie ne mokąns nej rasziti nej skajtiti.

Pardietinis prijeme, apwilkina su jupu zokana ir lijpe mokities raszta. Szis ir mokies. Didej slajgu par kieletą metu besimokidamas; isirga ir buwa jau woz nemarinamas. Brolej zokanikaj par nakti meldies už jo swejkata. Rita meta. wienas zokanikas tare: ar żinaj broli mes szęn nakti meldiemos uż tawa swejkatą. Atsakie Kutbertas: kajpgis negal buti kad tokiu wiru małdos Wieszpaties neiszkłausitu? O ko asz gulu? Duokiet mąn ramęntą. Woz tąn idawe, ligonis kieles ir pradieje wajkszczioti. Iszgijusi Wiskupas paszwęnte i klerikus o paskians i kunegus.

Wiena karta pardietinis kloszloriaus Boazilus tare S. Kutbertuj „asz po septiniu dienu mirsiu, meldziu tawęs priwejziek ne tolinkies nu manęs ir skajtik mąn szwęntas kningas. Girdiedamas tus żodżius S. Kutbertas apsiwerkie ir daboje sawo pardietine lig smerte. Septinioms dienoms praslinkus mire pardietinis o zokanikaj S. Kutbertą iszrinka i waldimierus kloszloriaus. Pardietiniu Szwęntas budamas, ne węn dajlej walde klosztoriu, bet dar tąnkiej iszejdamas su brolejs i kajmas, mokie żmones. Sodu giwentojej iszsigirdi zokanikus atejus; burejs pri ju kielawa ir kłause pamoksłu. S. Kutbertas użwis giebieje łąnkiti kałnu giwentojus retaj ir kunegą te matiusius. Tus pramokies spawiedojc ir dalije Szwęncziausi sakramęntą.

Par kieletą metu waldes klosztoriu palika sawa wietaj ikajtą ir parsikiele i mażą sałą wadinamą Parre (Farre) kurioj nebuwa niekokie giwentojaus nejgi ko walgiti. Wienok Szwęntas pastates san smiltini punelę isikure. Pabęngies atnesztą duoną meszkierioje juroj żuwis, gaude spęnsłusi paukszczius kuriu tęn apstej buwa ir tajs mita. Zokanikaj aplejstojė klosztoriaus nekarta ji łąnkidamis, atneszdawa duonas ir didej stebiejos giwenimuj pustelnika. Bet S. Kutbertas nenoriedamas kad ji uż didi skajtitu sakie: et kajp moku tejp szoku, kożnus mana wietoj budamas gieresnej tarnautu Wieszpatem; bet asz nu kudikistes mulkis, nesugiebu tejp elgties kajp prider tikram pustelnikuj.

Ąnglios żiamiej didej susirgusi wiena miniczka wardu Elpleda sakie „oj kad gauczio bęn skiautelę drabuże S. Kutberta beregient iszgiczio.“ Kitas taj girdiedamas tujaus iszsiunte wieną wajkiuką pas Szwęntęi. Tas idawe jam sawa juostę, su kuri sergęnti parsijuosusi wejkiej iszgije. Dar ir kita miniczka neigalęnti, su tu juostu pargiriszusi, pratarpa.

Nors S. Kutbertas slepies sałoj sawa; tecziaus jo wardas buwa girdamas. Ne węn prasti żmones su zokanikajs, bet ir didżiunaj skajte ji uż szwęntą, diełto taj Lindiparos wiskupuj mirus, nors priesztaraujęnti S. Kutbertę pakiele i piemenis. Pakiełtas ikrita i wargus kajp i skruzdina, tujau datire daugibes rejkału kuriu nuspręnsti nesamoje; gajlejos prijemes tejp auksztą wiresnibę; o par dwejus metus su tu żudęns iszsiżadieje wiskupistes ir sugriża i sawa sała Parre.

Cze kajpo senas neuźiłga didej isirgies, guleje pats wienas ir neturieje nie kąnsne duonas. Tuokart welnias wieną dabar su ligu suspaustą użlęnkies; bajsej ji żude su pagundinimajs apej wierą. Pęnktoses dienos wakara atpłaukie isz kłosztoriaus zokanikaj, atrada woz be giwa, dawe walgiti, apwejzieje su szwęntajs sakramęntajs ir numarina. Smertis S. Kutberta atsitika metusi po użgimima Kristaus 688. Paskiaus bażnicze Wieszpaties Diewa paskajte ji uż szwęntą. Łaj bun Sutwertojuj garbie, kurs par sawa milestą ir nedorus parwert i szwęntus. Amen.

Sause 15. dienoj. Giwenimas S. Powiła pirmoje pustelnika, buwuse szioj pasaulej tretemi ąmźiej.

Miszkas żmoniu szwęntajs nedara: tikt apgien nu rustibes ir grieku leżuwe. Ejnąntis i pustelnikus nesz su sawęm wisas prigimtas idas: tuotarpu giwenimas pustelnika ira nepatogus ir didej ikirus; nes żmogus iłgas pri żmogaus. Diełkogi tad rąndas noręntiu buli puslelnikajs? Diełto: jog tares krumi dąngę rasęntis, iszganima duszes nupelnisęntis. Bet ar wisi nupełna? To nepasakisiu. S. Powiłas lejdos i girę isz tikra rejkała; kajp taj skajtidamas jo giwenimą regiesi.

Senoj gadiniej kad dar woz du szimta metu te buwa praslinkusiu nu ateima Kristaus Wieszpaties, Egipta sziłtoj żiamiej giwena turtingas ponas ir turieje dwetą wajku sunu wardu Powiła ir dukteri. Tuodu wajku paugina kajp rejkięnt ir iszmokie raszta. Kad sunus turieje woz pęnkioleką metu; mire tiewas su motinu. Jaunikajtis Powiłas palikies ponu didżiu turtu, iszlejda sawa seseri uż wira pagonį, użmokieje pasogą ir walde padorej tiewiszki sawa.

Nesitikietaj Rima ciecorius Decius lijpe po wisus krasztus ciecoristes parsakioti katalikus. Dar pridure: jej kas danesz wiresnibiej kuri żmogu esąnt kataliku; gaus jo turtą.

Zinom jogiej kożnas żęntas ira taj butinaj swetimas żmogus iwestas i swetimus namus: is wejz ne tos giminies i kurę par moteristę ilinda; bet sawa giera. Is norietu kad wienoj wałąndoj nebtektu giminies moters. Tejp tare ir szwogeris S. Powiła. Tare każikumet sawa patej: ar żinaj kąn kad wedu nusikratituwiau tuo Powiłu; tektu wedąm wisas jo turtas. Atsakie moters: o kajp galau nusikratiti? Szis tare: oj nugis spieru to dastoti, szitaj asz pranesziu wiresnibej Powiłą esąnt kataliku ta ji sugemusi nużudis; o wedu buswa ponu. Moters atsakie: ne mełdamasis to nedarik, wieną teturiu broli, o tuo ira Powiłas. Szwogieris nutiła o jo moters parspieje broli apej paoju.

Jaunikajtis taj iszgirdes, pradieje słapstities miszkusi: norieje mąnditi ar gales miszkusi par wisa ąmżi iszturieti; bet walgie pritrukies wieł namon griża. Wiena karta S. Powiłuj tejp sugrįžus, szwogieris słaptu każikur iszważiawa. Jo moters wieł tare jaunikajcziuj: oj asz nugąnstauju kad mana wiras neiszduotu tawęs i rąnkas pagonu! Szitaj nie mąn nesakięns każikur skubej iszważiawa. S. Powiłas matidamas nebgalis namusi sawa bebuti; su wisu prasikrauste. Lejdos i auksztąi Egiptą i kraszta wadinamą Tebaida.

Tami bewajkszcziodamas atrada ticziomis iszkałtę uołoj urwą, pagalaus su durelemis, widuo buwa szaltenis, o dureles użlinkuses su szakomis dide mede. Tami urwi kanakados wagis lije ir kała słaptu apgauties piningus isz wara ir cynos. Apwejzies Szwęntas tąn skilę prasidżiuga ir tare: isztiesu Wieszpats mąn tąn giwenimą patajse; turiesiu undens, majstą duos medżiu wajsej, drabużiuj nutrukus nupinsiuos kitą isz łapu palmas mede; o ko rejk daugiesne, ar kule? Nebwajkszcziosiu jau asz tęn, kami tika mani sugauti it kates pelę. Tejp riżęns isikure it meszka po łauźu. Giwena iłgaj, pateka lig szimta trilekas metu ąmżiaus sawa. Bet kajp is tęn giwena, elgies ir meldies; nieks to neżina, pasirodis taj dienoj paskutine sudo.

Nenoriedamas Wieszpats kad tejp didis pawejzdas doribes, suwisu paliktu żmoniems neżinomas; szejp padare. Buwa toj patioj gadiniej ir tusi pat kalnusi, kitas pustelnikas wardu Antanas ąnt kurio Wieszpats użlejda sziokię mislę: kas żina ar biera pasaulej kitas toks kajp asz pustelnikas? Woz taj pamislijes iszgirda balsą, be kokie żmogaus: „klisti Ąntanaj klisti, turiu asz gieresni tarną uż tawi, ejk. ir aplęnkik aną.“ Iszgirdes tęn Wieszpaties isakimę tujaus paszoka ir iszeje pats neżinodamas kur ejti. Wienok Wieszpatem kojes tajsąnt par pusęntros dienos ejes atrada urwę S. Powiła; bet użdaritą.

Brazdina i durales nieks tecziaus widuo nekuszieje. Wiel brazdina ir sakie: nors alsiejtu mirti neatstosiu nu duru tawa pakol tamstas nepamatisiu. Taj pasakies pradieje graudej werkti. Tuokart S. Powiłas brabraksz atidare duris ir tare; aj tataj Ąntanas atejes pri manęs, kąn be wejki susiedali, pirmą kartą ąmźiej sawa matau tawi. Ko noriedamas kielawaj pri manęs ir kąn pamatisi? Szitaj suskrabusi ir parkarszusi seni. Sieskies mełdamasis pasznekieswa. Susiedus abudąm, kłausinieje S. Powiłas: kas tęn ąnt źiames girdieti? Kas ira ciecoriu? Ar itikieje pagonis i Kristu? Ar tebtekięn kraui kataliku? ir tejp tolaus. S. Ąntanas didej stebiejos i S. Powiła, nes jo barzda buwa iłga lig juostaj, kakta plika, it kulnis, likusiej pakausziej płaukaj giełtoni, ąnt nosi iszaugi płaukaj, ausis tejpogi użziełuses, nagaj ilgi nu jaunistes nepjaustiti, pats surukies. sudżiuwes, woz paskajtomis kaułaj su giełtonu kajlu aptraukti. Wis taj regiedamas tare „oj tiewali asz pasenau: bet tamsta dar didesnej. Atsakie S. Powiłas su padieimu Wieszpaties pargiwenau dajli ąmżeli, turiu jau szimta trilektus metus; ilgiaus nebipateksiu.

Anuodum bebiłąnt płust, płust atlekie juodwarnis, padieje papłoti duonas ir palekie. Imdamas Diewa doweną S. Powiłas tare: szitaj jau dewines deszimtis sekmi metaj ejna, kajp tas pauksztis neszio mąn kas diena po pusę papłote, szęndien atnesze ciełą. Tikraj gieras, tikraj małonns Wieszpats, swetiuj atsitikus majstą padaugina: łaj bun jam garbie par ąmżius. Beregięnt abudu stojes pasimelde, wieł susieda ir walgie atnesztą duoną. Pawalginsiu ąntsikwęmpe ąnt szaltene ir atsigiere undens; nes S. Powiłas neturieje su kuo pasęmpti.

Po pijtu dar pasimelde ir susieda pabłaku o S. Powiłas tare: grieszk broli namon, atneszk płoszcziu kuri gawaj nu Aleksandrios wiskupa S. Atanaziaus i tąn płoszcziu iwiniojes pałajdosi kuną mana. S. Ąntanas tujaus kieles ir iszeje. Parejusi namon apszoka tujaus brolej pustelnikaj ir sakie: aj tieweli kami buwaj? Mes tariem tamstą girioj paklidus. Szis atsakie: wajkalej regiejau S. Eliosziu, regiejau S. Joną kriksztitoi regiejau szwęntą żmogu! Taj pasakies pagrobe płoszcziu nu S.Atanaziaus gautąi ir wiel iszkumbrina.

Budamas jau netolij nu urwa pamate didżioj szwiesibiej duszę S. Powiła bejnąntę i dąngu. S. Ąntanas atejes, atrada S. Powiła bkłupąnti su rankomis dąngon pakiełtomis, jau nebgiwą. Apsiwerkie, pagijdoje nekures pasalmes ir daboje kajp kuną pałajdoti.

Neturieje łopetos: su szaku mede brajże smiltis bet nekłojes duobies iszkasli. Be wargdamas pamate attresąntiu du lawu ir pasislepe urwi. Tuodu medes paukszcziu iszkase su kojomis rejkalingą duobę ir nieszinos szalęn o S.Ąntanas iwiniojes kuną i atnesztąi płoszcziu pagulde i duobę ir su rąnkomis użkase. Pałajku jeme sau isz iłgu łapu nupintą S. Powiła płoszcziu ir griża namon. Paskiaus koł giwas buwa, łajkie tąn płoszcziu iszejgaj, woz par didzioses szwęntes su tuo puoszies. Amen.

Sause 16. dienoj. Giwenimas S.S. Cyriaka, Smaragda, Larga ir kitu muczelniku, buwusiu szioj pasaulej tretemi ąmźiej.

Daugibę nełajmiu iszkięnteje katalikaj Deoklecianuj su Maksimianu Rima ciecorium esąnt; cze noriu apsakili nugałabiima kielu tiktaj muczelniku. Skajtik żmogau nebus wełtuo darbas tawa.

Maksimianus Azios ciecorius isz Aprikos Rimon atpłaukies iszsimane sawa drauguj Deoklecianuj grażes pirtis pastatiti. Pradieje murinikaj darbą: bet koźna darbinika samdant ir uźmokant; rejkieje daug pininga. Regiedamas taj pardietinis tare ciecoriuj: kąn turem mokieti piningus, gieriaus ginkiem pri darba katalikus; nieka ne mokiesma, o ja giwiba ir tejp niekam neder. Ciecorius atsakie: tejsibę sakaj, kurs tiktaj żmogus nedaris diewams musu apiern, statikiet pri darba.

Beregięnt suware didżius barius kataliku: uż darbą ąntstolej su bizunu mokieje, dabar maż ar butinaj nieka nedawe walgiti. Kąn regiedamas turtingas ponas wardu Trasonas katalikas, iszrinka gierus wirus: Cyriaka, Zozinią, Larga, ir Smaragdą; par kurius neszina walgius darbinikams katalikams naktimis. Tij ir neszioje. Uż tąn gierą anos gadines popieżius Zozinia su Cyriaku paszwęnte i diakonus. Każikumet pagonis sugrejbe Zozinia, Cyriaką, Largą ir Smaragdą walgius beneszęntius sakie: ee jus taj katalikams majstą neszat turet buti ir patis katalikaj; paiukieket stipset ir jus badu it plikie żmogaus szunelis, paregiesma kas jums atbogis walgius?

Dar sujeme draugi seną Saturniną kataliką; wisus suware i kalini o rita meta stale pri darba. Saturninuj nestęngąnt trepiemis pagał łajpioti ir plitas neszioli; jauni muczelnikaj ji słaugie; bet senis uż slinką skajtomas nekarta nu ąnstolu par petius gawa. Neużiłga Apronianus Zozinią su Cyriaku wede i sudą. Bewezdamas iszwida didę szwiesibę ąnt muczelniku, parsigąnda ir tare: aj ir asz jau tikiu i Jezu Kristu; mełdamuoju apkriksztikietau mani. Zozinius su paprastu undeniu ji apkriksztijes lijpe ejti pas wiskupą ir mokitijs wieros.

Tęn pat diena Apronianus i sudą atejes nieka newejziedamas suszuka „diełko kłausot welniu o tarnus tikra Diewa źudot?“ Sudas atsakie: nu nu jau ir tu kataliku duonas uźwalgiej, wajkaj nebtrukdamis weskiet ji isz miesta ir nukirskiet jo makaulę.

Tarnams du kartu ne rejkieje sakiti. Iszwede seni ir nukirta gałwą. Zozinią su Saturniusu par kieles deszimtis dienu audi; tejpogi uźmuaze. Pasitikusiu pri smerte du źalnieriu Papius su Mauru itikieje i Kristų ir palika użpłaktu.

Cyriakus diakonas tąmsemi kaliniej siediedamas dare stebukłus ir gide daugibę ligonu. Sznekieje apej taj patis pagonis, bet maź tam te tikieje. Tuotarpu kami nebuwes welniuhas szmurkszt ilinda i dukteri ciecoriaus Deokleciana wardu Artemią. Ilindes bepigu kad butu tilej kiutojes; bet ne. Pradieje panelę warginti, swajditi i żiamę ir tąnsiti begała. Nuludes ciecorius sawadina daktarus; kurij wienok nesugiebieje iszgiditi. Suszaukie pagonu kunegus, kurij barzdas krutindamis meldies pri Eskulapa diewajte daktaru; kipszus tecziaus ju nekłausidamas ticziojes isz ju ir sakie: je je bus kas isz to, mana garbintojej nor mani iszginti. Bet szitąj kad atejtu Cyriakus isz kaline, but mąn sziłt, nebdaturiecaio. Wis taj sakie par burną Artemios. Kajp tikt dwariszkiej iszgirda wardą Cyriaka tujaus ji atwedina pri paneles. Kipszus ji pamates tare: oj kas tu żmoniu nedoribe, woz neticziomis iszsitariau wardą mana neprietelaus: tujaus ji atbruzdina!

S. Cyriakus tare: wardon Wieszpaties musu Jezaus Kristaus isakau tau welni kad iszejtumi isz tos paneles. Atsakie nełabajsis: „je ar nebepigu, girdi isakau; o kur asz ejsiu? Duok mąn wietą. Tare Szwęntas: tau wieta pragari ejk łaukon biaurus raguncziau. Kristus Jezus tau isaka idant iszejtumi.“ Atsilijpe kipszus: oj oj karszt mąn juoba nekajp pragari, turiu iszejti bet kur? Ejsiu i Persią, mąn rodos kad ir tu Cyriakaj tęn atsiwiłksi. Taj pasakies iszeje o panele palika apmirusi it negiwa. Kurę Cyriakus jemes uż rąnką pastate ir butinaj iszgide. Paskiaus S. Cyriakus pramokies Artemią wieros apkriksztije o ciecoriene Serena anaj isakie kad elgtumes dajlej pagał isakimu kataliku.

Deoklecianas uż tąn gierą dowinoje Cyriakuj grażius namus kuriusi tas, su sawa draugajs giwena nadatirdamas parsakioima. Praslinkos dwetuj mienesio atwaźiawa Rimon pasiuntinej Sapora Perso karalaus so rasztajs; par kurius melde Deokleciana idant iszsiunstu i Persię Cyriaka diakona dieł iszgidima jo dukteries Jobios. Ciecorius noriedamas so Persajs boti wienibiej iszlejda Cyriaka su Largu pas Sapora. Atwikusis buwa prilejsti pri karalaus, kars malonej prijemes melde, idant iszgiditu dukteri.

Woz Cyriakus pri sergąntioses ieje, kipszus tare: o kąn ir tu jau cze? Ar asz nesakiau kad turiesi kielauti i Persią? Ar mataj kajp ir welnej ira ne mulkiej? Cyriakos atsakie „nu nu girkie bet ejk łaukon isz tos paneles. Tare pajuodielis „je o kur asz ejsiu? duok mąn wietą? Sakie Cyriakos „Wieszpats Jezus lijp tau griszti i pragarą. Kiełmas suszuka: oj tas wardas mums ira baugus! Taj pasakius aplejda Jobią. Karalaus siułoje Cyriakuj piningu, bet szis atsakie, galingas Poni mes negalem pardawinieti milestu Wieszpaties Diewa.“ Iszgides griża Rimon ir wieł imaningaj giwena. Bet sztaj nelajme.

Deoklecianas i ligas ikrites, iszsiżadieje ciecoristes, o Maksimianus Galerius lijpe wisus katalikus be kokios parskiras wariti pri pagonu ałtoriu kad apieras daritu. Cyriakus, Largus ir Smaragdas pakłuwa i rankas Karpaziaus, kurs nekłausąntęms apierawoti sakie „matau kad prażiłot it obelis, taria jusu plaukus nudażiti.“ Taj tares pildina ąnt ju gałwu karsztą derwą. S. Cyriakus juokdamos sakie „jau tijk ponali tamstas mąnstis negieraj kwep, butumem ir be jos apsiei, szitaj ir akis woz neisztwilkie ir mana iłgą nosi apdegina.

Suszuka Karpazins „tu dar biauribe ticziosis! Wajkaj kajp kitu kataliku, tejp ir tu; draskikiet kulius su gielżies grieblejs, pri rata pririszi sukiet, ronas swilinkiet. O jej dar nedwies; nugałabikiet kad asz ju daugiaus nebregieczio. Zalnierej senej jan i budelus pawirti; wis taj padare, bet dar nemirsztąnt iszwede isz miesta, sn tajs kitu dar dwideszimti wieną ir wisęms gałwas nukapoje.

Karpazins nusikrates Cyriaku, paglęmże namus nu Deokleciana dowinotus; bet ir pats neużiłga nusproga. Tejp wisumet ejn pelnaj netejsingi. Amen.

Bałande 17. dienoj. Giwenimas S. Anzelma Kantuarios Erciwiskupa buwuse szioj pasaulej wieniolektami ąmźiej.

Nekarta żmones wejkiej kitus uż nedorus skajtidamis; apsirink. Neretaj wajką skrajojęnt iszwidi, saka: et nieka nebus isz to jaunikajte; iszeje i woles, nenor darba dirbti. Tejp wienok sakidamis nenumana rejkięnt tiktaj wiena ikwiepima milestas Wieszpaties, o isz to wieje wotegele gał iszaukti łabaj gieras wiras. Tąn tejsibę patwirtins giwenimas S. Anzelma kuri prider sn atidi parskajtiti.

Walaku żiamiej kraszti wadinami Lombardia gimusi wajkieli tiewaj apkrikstidina wardu Anzelmus. Padorej augina ir lig łajku iszmokie raszta. Wajku budamas Anzelmas, diel kłausima prikłause tiewu, wienok tąnkiej norieje elgties pagał sawa tiksła. Matidamas taj tiewas kieletą kartu subaude; tecziaus prigimtos atkaklibes neiszware.

Dasijkies Anzelmas pęnkiolektu metu amżiaus sawa, nieka tiewams nesakidamas; iszdurina isz namo, nueje i artimą klosztoriu ir ąntpultinaj melde pardietine kad ji priimtu i zokana. Pardietinis atsakie „gieraj wajkas mana kad nori buti zokaniku, galesi ilisti i klosztoriu kad paugsi; bet ne dabar. Teb esi wajku ir atejej pri musu tiewu nekłausęns, todieł negału tawęs priimti. Iszgirdes tus żodżius jaunikajtis, didelej supika atsisuka, brinkt użdauże duris ir iszeje stajgu łaukon. Parejes i gaspadą isz apmauda susirgs ir atgule. Ąntra rita pawadines gaspadoriu tare, „ejk pri pardietine ir sakik“ Anzelmas jaunas mełd idant dalejstumi jam zokani numirti. Gaspadorius nuęjes pasakie tus jo żodżius, bet pardietinis atsakie „kad swejka neprijemiau, sergąnte juoba nepriimsiu. Toki ożi prijemes ir pats klosztoriej nebtwersiuos.

Kieletą dienu pagulejes Anzelmas atliża, kieles ir spudina susiraukies namon. Tiewas ji pamates użpuole kłausti, kami buwaj tu ingi? Szis tileje: bet gieraj par kajli gawes atsakie „je cze manęs nemiłet, neużkięntat; nebnoriedamas pri juso bebuti kietinau i zokaną stoti.“ Tiewas ełgdamos tiewiszkaj wieł prijeme wajkieli inamus sawa. Anzelmas atejes i metus jaunikajte, użmirsza apej klosztoriu, ełgies newisumet padorej, tiewa neprikłause ir bajsej tam ikirieje. Todieł tas pritrukies kąntribes iszgine Anzełmą isz namu sawa ir tare „szukszta kad mąn nabgrisztumi; nes jej sugriszi asz tawi nubłaksziu.

Tejp nu tiewa iszgintas Anzelmas wałkiojos par trejus metus Normandioj ir Prąncuzijoj. Datire daug warga, atsieje kartajs po kieles dienas newalgiusem parbuti, nutruka drabużej, jaunam nieka nedirbąntem żmones nieka wełtuo duoti nenorieje, neretaj teka ir łauki po medelu parnakwoti, sunkus buwa toks pamoksłas weltjedeluj, bet tijsu pasakius rejkalingas ir naudingas.

Nebsumanidamas kur bedingti kur szokti, tare pats sawij: wejkiausej pri kunegu pagałbą rasiu, ejsiu i klosztoriu, bene priims manęs, bęn medems rąntiti. Tejp riżęns ieje i klosztoriu wadinamę Bekkum ir melde su aszaromis kad priimtu. Pardietinis to klosztoriaus didis gałwoczius Lanprankus pażiuriejes i aplejstę jaunikajti; dawe jam kningą skajtiti. Szis parskajte guwej ir ajszkiej: kąn matidamas pardietinis sakie „użtikra tas wajkielis ira moksłus, gał isz jo buti gieras wiras; rejk ji priimti, bet tiktaj i pakalikus (tokajus).

Prasidżiuga berniukas gawes stogą ir duoną, kurę jaunistiej uż nieka skajte. Sawa ponuj Lanprankuj guwej tarnawa, kijk spiedamas mokies ir meldies. Par taj tejp itika pardietiniuj, jogiej tas ne uż tarną bet uż draugą sawa skajte. Iszsigirdes tiewus iszmirus Anzelmas, ieje pri Lanprauka ir tare „ponali turiu tris kielus kurejs galu ejti: ar stoti i zokana, ar ejti i pustelnikus, ar griszti namon westi moteri ir walditi turtajs tiewu sawa, kurij iszmire. Patark mąn kuri turiu iszrinkties? Lanprankus patare idant stotu i zokana.

S. Anzelmas pakłauses Lanprauka tami pat klosztoriej apsiwiłka su zokana jupu: par trejus metus stiprej mokies dajktu kunegams rejkalingu, ir palika paszwęnstu i kunegus. Iłgajniu wiresnibe zokana parkiełusi Lanpranka kitur, S. Anzelmą padare wirsziniku klosztoriaus Bekkum.

S. Anzelmas walde klosztoriu dajlej pagał grinos sumenes, tecziaus atsiradn nemaż priesztaraujęncziu. Gieraj sa&oma ira „wejkiaus szwęntu paliksi, nekajp wisęms itiksi.“ Użwis wienas jaunas negiera giwenima zokanikas, stejgies wisą klosztoriu priesz ji sukielti. Szwęntas ir melde ir baude ir płakie; tecziaus suwalditi negaleje. Ikiriejus besigrnmąnt nuważiawa pas wietas wiskupa Maurelią ir tare „Jomilestale iszgielbiek mani na wiresnibes. Łaj bunu pastaru awęnwedżiu klosztoriej, bet ne pardietiniu. Jau mąn brolej gałwą parjede ir płauku ąnt tu nebteka.“ Atsakie Wiskupas „neszk sunali ąntswertą ąnt sprąnda nasztą. Kożnus pardietinis tur wargti, ne węn su sawajsejs bet ir su swetimajs griekajs. Buk kajp buwes pardietiniu.“ Tus żodżius Wiskupa S. Anzelmas uż walę Wieszpaties Diewa paskajtes; warginos su sawa brolejs.

S. Anzelmas parasze daugieł kningu, su kuriomis tuokart drukas nejsąnt didej iwarga; nes turieje kartkartiems, jes parrasziti. Kieletuj metu praejus Lauprankas jo mokitojas tape Ąnglioj Kantuarios Erciwiskupu ir pakiele S. Anzelma i opatus, arba wirszinikus kielu klosztoriu. Tuo szis budamas turieje ważinieties par klosztorius ir wiskąn tusi suriediti.

Nenżiłga mire Lanprankas: popieżius su Ąnglios karalu Wilelmu pakiele i jo wietą S. Anzelmą. Nenoriedamas palika Erciwiskupu ir wejkiej susiprata ikrites kajp pliks i notrines. Karalus iszsimane spausti kunegus, nowiti ju turtus ir głobti netikielus. S. Anzelmas kajpo pirmasis Erciwiskupas turieje spirties ir ginioti sawusius. Negaledamas par gromatas nieka iszmelsti; ważiawa pats pri karalaus. Bet tas apmaudingas tare „wełtuo ważiawai pri manęs; nieka negausi, griszk namon.“

Kajp aukszta medi wisi użgaun wiejej, tejp aukszta wirszinika wisas dasijk nełajmes. S. Anzelmuj be milestas karalaus kiebłu buwa giwenti. Iwajri pardietinej żinodamis kąn mislij karalus; kas diena dare kanegams kriwidas. tij skundies Erciwiskupuj o szis nieka padariti negaleje. Meldies, pasnikawa głaboje Wieszpati; nekłotiu tecziaus nemate gała. Kąn regiedamas riżos ważiuoti Rimon. Karalus nenoriej lejsti. Pritrukies kąntribes nuważiawa pri karalaus ir tare „ważiuoju Rimon, jej nori priimk nu manęs pałajminęmą.“ Wilelmas prijeme ir nebklude ważiuotes. Wienok S. Anzelmuj iszpłaukąnt, karalaus pardietinej parkrate wisa łajwą; bet nieka nerada.

Erciwiskupuj Ąnglią aplejdus karalus atjeme wisus jo turtus ir juoba dar pradieje spausti bażniczę Diewa. Priwede wisus kunegus pri ubagistes; żmones tiktaj jus majtina. S. Anzelmas didej żmoniszkaj nu Urbona II. Popieżiaus priimtas guodies jam ir melde pagałbas. Tiewas Szwęntasis atsakie „palikiem tąn dajktą tolesnem łajkuj, su pagałbu Wieszpaties sutajsisma.

Toj gidiniej buwa susiważiawi i miestą Borą Greku Wiskupaj dieł pasznekiesne ir susitajkinima su bażniczi kataliku. Popieżius tęn ważiuodamas, jeme su sawęm S. Anzelmą. Sznekiesis użwis buwa apej paeima Dwases Szwęncziauses nu Diewa Tiewa ir Sunaus. S. Anzelmas pasirode tuokart didej esus mokitu ir kningas paskiaus tami daliki parasze. Sugriżes Rimon wieł buwa wiskupu susirinkimi, kuremi nuspręnde nerejkięnt knnegams priimti niekokiu wiresnibiu nu karalu.

Pradieje popiežius rejkałą su Wilelmu karalu, tas melde idant neskatintu; Tiewas Szwęntas ir dalejda pratęnsti rejkałą. S. Anzelmas su żmonistiemis isz Rima iszlejstas nuwika i miestą Liona: cze trukdamas daugieł żmoniu stebuklingaj iszgide. Tuotarpu mire Urbonas i jo wietą palika iszrinktu Paskalis. S. Anzelmas nuważiawa paskiaus i kluniaka klosztorią: to pardietinis rita meta kielęns wisęms sakie: szęn nakti Wilelmas karalus buwa statitas priesz sudą Wieszpaties ir palika apsuditu. Kieletuj dienu praslinkus iszsigirda jogiej karalus Wilelmas bemediodamas palika na każiko parszautu ir numire.

Jo sunus Enrikas paszokies i karalus, tajkinos su kunegajs, atidawe ju paglęmżtus turtus ir atszaukie S. Anzelmą. Tam i Ąnglią sugriżus kąralus iszgirda jogiej kunegaj nebnor nu jo wiresnibiu priimti, supika ir tare „kad ir karalistes nustoczio, wienok nedalejsiu kad kunegaj mana karalistiej imtu wiresnibes be manęs.“ Nenoriedamas wienok su popieżiu barties, iszlejda pri jo sawa pasiuntinius su Erciwiskupu Anzelmu.

Rimi Szwęntas nieka padariti newejkdamas, nebgriża namon bet nuważiawa i Liona. Iłgajniu tecziaus atliża karalus ir dalejda S. Anzelmuj griszti i Ąnglią.

Grisztąnti piemeni sawa, żmones su dżiauksmu prijeme, bet tas kajpo senas, nebiłgaj bepateka. Pradieje węn sargaloti, be gała gidities neigaleti ir stenieti. Par kielis mienesius tejp warginęs, atgule ir daugiaus nebkiele. Mire dajlej pasitajses metusi po ateima Kristaus 1109. Szwęnta jo dusze nueje dąngon garbinti Wieszpati par ąmżiu amżius. Amen.

Wasere 17. dienoj. Giwenimas S. Jokuba pustelnika, buwuse szioj pasaulej pęnktami ąmźiej.

Azioj, kraszti wadinami Syria, artoje sunus, wardu Jokubas, jaunistiej sawa pamete sawa tiewus parsikiele i kałnus ir giwena nepartolij nu miesta wadinama Porpirion. Giwenimas jo buwa didoj menkas: neturieje ko walgiti nej su kuo apsidariti. Kad badu nemirtu rąnkioje uogas, łase riszutus ir łajkie żijmaj it owiris, skabe sprąngius medinius obelus ir tejp mita. Dar pradieje ilgieties pri żmoniu kuri butinaj nemate, sudziuwa i kięmpinę, litus ir szalczius turieje kięntieti. Żodżiu sakant pagał kuna buwa didej nełajmingu, bet jo duszej gieraj kłojos: nes par kiauras naktis mełzdamos ir mislidamas apej dajktus Wieszpaties Diewa, pelne sau dangaus karalistę.

Kielęms metams praslinkus atrada S. Jokubą piemenis, pradięje su juomi biłoti ir iszsitejrawa kami ira jo trobele. O namon sugriżi sakie „szęndien matiem żmogu giełswą sudżiuwusi it sziksznosparni, akis wienas girdi kaktoj bespunksąntes it guzikaj, dąntis woz su kajlu aptraukti, biauru ir wejzieti ira taj pustelnikas. Iszgirdi taj żmones pradieje aną łąnkiti, sąnejgosi ji garbina kajpo szwęntą. Wiena karta girdiedama taj palejstuwinga mergiele atsilijpe; sakikiet kąn tinkamis apej tąn jauną pustelniką o mąn rodos kad nepaslinkdamas darba dirbti iszsinieszina nu tiewa ir warginas krumi, szitaj nuejsiu ir datirsiu jo szwęntinibes. Po to sznekiese, brieksztąnt ir wiłkduju linęnt iszeje. Atejusi woz subrieszkus pri trobales barszkina i dureles. Pustelnikas iszejes i preminelę kłause kas cze? Szi atsakie: esmi pakielejwinga, paklidau girioj, mełdamasis lejsk mąn parnakwoti sawa trobelej, be to praris mani medes pauksztej. Pustelnikas susimiles ilejda i preminelę, o pats użsidare trobalej. Naktowidu pradieje dejuoti atejune ir szaukti: oj oj susirgau! Iszejes pustelnikas kłause „kas tau rados? Szi atsakie: oj szitaj sugrobe mąn szirdi, Kjnesza warsta it su iłomis bada, be neturi tieweli kokiu żolu! netweruos nu sopule. Tare pustelnikas „turiu tiktaj aliwa, o kita nieka jej nori sutepkies sau piłwą? Tare motriszkie: nn skausma sustinga mąn rąnkas, tepk tu pats. Pustelnikas betepdamas pajuta pagundinimus ąnt pikta ir nedaug te łaukdamas sukure ugnelę ir kisza sawa rąnką i ugni. Dar tare „kuni kurs nori degti ugniej par ąmżius, datirk ar grażu bus kięntieti.“ Iszwidusi taj mergiele paszoka ir tare „oj tieweli kęn dirbi? Asz swejka esmi, asz ticziomis atejau datirti tamstas, asz tąn sopuli padariau! dowinok man susimiłdamasis! Mergiele buwa pagonka, todieł pustelnikas pramokies ję kijk tijk wieros kataliku, nusiunte pas Aleksandrios wiskupa; kurs ję apkriksztijes, padare diewobajmingu motriszki.

Szwęntas sweti iszlejdes pats sau tare „kas bus ir kita tokie gał atejti; gieresni mąn bus isz cze prasikraustiti. Tejp riżęns; pamete trobalę, kielawa tolaus kietures deszimtis milu ir isikure skardiej upes it blezdinga. Cze giwendamas meszkierioje żuweles, elgies kajp szwęntas ir parbuwa tris deszimtis metu niekam neżinomas.

Wiena karta pamati ji żwejej, paskielbe żmoniems esąnt paupiej pustelnika. Su lig tu dienu iwajri żmones, kiti pustelnikaj ir zokanikaj; pradieje ji łęnkiti. Alweże pri jo dukteri senatoriaus didej sergąntę; kurę szis tujaus stebuklingaj iszgide. Kitam su parliżiu użtiktam, stajgu swejkatę sugrąnżina. Bet regiedamas Wieszpati lejdąnt jam stebukłus dariti; truputi pasididziawa; todieł ir buwa didej pakarotas.

Kajp gierus tejp ir piktus darbus szwęntuju rejk pasakiti dieł parspieima żmoniu; todieł nepiktinkieties isz to, kąn cze pasakisiu apej Jokuba pustelnika. Wiena turtinga pona isirgusi duktie węn sakie „patol neiszgisiu pakol ne nuwezte manęs pri pustelnika. Tiewas iszsitejrawes kami giwen S. Jokubas ir nuweże o szis wienoj wałąndoj iszgide panelę. Regiedamas taj tiewas sakie: aczin tau tarni Wieszpaties uż iszgidima bet asz nugustauju kad liga nesugrisztu; todieł mełdu tamstas kad dalejstumi dukterij mana cze kieletą dienu palikti. S. Jokubas ir dalejda. Łotiniszkas priżodis saka „jaunas su jaunu wienudu palikusiu; poteru nekałb. Tejp atsitika ir pustelnikuj: girioj su mergieli budamas nebiparwejkie pagundinimu, sugrieszije, dar kad mergiele neskustumes użmusze ję ir imete kuna i upi.

Woz taj padares mażne patruka: sukiła ąnt jo gałwu płaukaj, rodies jogiej grun ęnt jo dąngus, jog żiame ji tujaus praris. It Kaimas broli użmuszes, słapsties po miszkus, kieletę kartu nuejes i paupi, kietina skąndinlies, pats i sawi sakie: tataj mana pustine, tataj mana szwęntinibe, szitaj tapiau palejstuwiu, razbajniku; newertu ąnt żiames wajkszczioti. Oj Wieszpatie kam dalejdaj mąn użgimti! nebiera uż mani biauresne żmogaus! Tejp bajsej nusimines it pakłajkies, pamate atejnąnti zokanika kunega, tujaus puole po jo koju ir tare: ko ejni tiewaj, ko ejni pri manęs żmogaus nedoriause! ejk namon nedręnsu su tamsta sznekieti, nes bajsiausej sugrieszijau.

Tare zokanikas: pasakik mełdmasis kas tau atsitika? Ko tejp isipilej? Szis wajtodamas, bałsu daksaudamas ir werkdamas spawiedojes. Zokanikas suprata ji atejus pri pastaroses ir tare: dieł griesziima bajsiausej sugrieszijej, bet kąn bedanti? Jug ir Dowidas Karalus tejpat sugrieszije; wienok Wieszpats atlejda. Darik pakutę par likusii ąmżiu tawa, o tuo tarpu asz tawi iszrisziu.

Atsigawes ir palęngwintas Jokubas: pamete ir tąn wietą, nueje tolij, atrada kapus, atkase wieną grabą kaulus numiriele iszmete o pats atgule ir użsidare. Tokius taj sau namus iszrinkos. Par deszimti metu pakutawoje kajp węn imanidamas: woz nedieloj kartą tewalgie, płakie sawi, maż temiegoje, werkie be gała ir żmoniems butinaj nebrodies.

Deszimti metu S. Jokubuj tokioj pakutoj parbuwus kiła tami kraszti dides gijdras: żmones bada pabugi meldies pas. Wieszpati. O wietas wiskupuj pasirodęs Aniołas tare: patoł nelis, pakoł nemełs litaus Jokubas pustelnikas, kurs grabi użsidares duksau pri gieriause Diewa. Kąn iszgirdes wiskupas lijpe jeszkoti Jokuba, o dasikłauses iszlejda pri jo pasiuntinius, kurij atei sakie „Szwęntas wiri mełsk Wieszpaties kad mums duotu litaus; nes mirsztam badu. Atsakie pustelnikas: koks asz szwęntas? Asz nedoresnis uż wisus żmones, kajp asz galu melsti? Zmoniems neatslojęnt pradieje szauklies pas Wieszpati ir beregięnt nulije. Par taj norieje Wieszpats paroditi, jogiej atlejsti jau ira griekaj S. Jokuba.

Prasidziugies tuo Szwęntas iszlipa isz graba bet neiłgam; nes kieletuj dienu praslinkus susirga, mire ir ąmżinaj grabi atsigule. Pateka septines deszimtis metu. Amen.

Pamokimas.

Diełko Jokubas szwęntas ir stebuklingas tejp bajsiu dasilejda grieku? Diełto jogiej pasiklowes sawa diewobajmingumu ir senatwi; drisa palikti pats wienas su motriszku. Jejgi tejp atsitika didem pakutnikuj ir szwęntam, argi gał kitejp atsitikti szejp jau żmoguj? Argi gał wilties pasiprowisis żmogus łajkus ticziomis namusi sawa palejstuwę? Żmogus łąndiois naktimis pri jaunu i kamaras? Wełtuo to łaukti! Wełtuo tokij raukos pri spawiednes ir żad metawoties. Nieka nebus isz tu priżadu potolej, pakol neatitolins priżasties grieka; pakol neiszwaris nu sawęs papejkamu ir nelauses łąndioti kur nerejkięnt. Oj kijk taj kartu palejstuwej wirst i razbajnikus! Neduok Wieszpatie to regieti.

Kowa 26. dienoj. Giwenimas S. Izaaciaus artoje tarna Wieszpaties Diewa, buwuse szioj pasaulej kietwirtami ąmżiej.

Iłgajniu użejn wisokies gadines: Kietwirtami ąmżiej jau buwa praslinki parsakioimaj uż wierą kataliku; bet kita nełajme ateje. Iwisa it wasarwidiu bimbałaj Arianaj: kurij nors buwa kriksztiti, wienok kajpo tikri eretikaj kataliku neuźkięnte. Tas gadines ciecorius Walens paszlijes i Arianu pusę, bajsej parsakioje katalikus. Kisza jus i kalini, żude wiskupus su kunegajs, użrakina daugibę bażnicziu ar i sawoses paszwęnte. Katalikaj kięntieje susilinki it audraj użejus ir łaukie wałąndos kurioj praslinks tos nełajmes.

Neużiłga ąntpłuda nu Dunajaus upes Gotaj pagonis: Walens Ciecorius surinkies burius karejwiu sawa eje muszties su neprietelu. Jam i arkli siedąnt capt nutwiere uż kamunas każikoks prastas żmogus ir tare: galingas Poni jej nori kad tamstaj kariej kłotumes; lijpk atidariti kataliku użrakintas bażniczes. Ciecorius paskajtes ji uż drąnsi beproti, nieżode neatsakie ir pajoje. O. S. Izaacius paskuo jo wiłkos.

Ciecorius Adrianopolej użtrukies kad ąntra karta gieda i żirgą, Szwęntas wieł użturiejes tare: Galingas poni antra atwei meldu kad lijptumi atidariti bažniczes kataliku; kąn padares pamuszi neprietelus. Ciecorius suszuka: o tu kas esi? Szis atsakie esmi menkas artojas wardu Izaacius; Wieszpats mąn isakie tamstą parspieti.

Ciecorius apsukuo stowęntęms tare: o kas żina rasi tas żmogus ir nu Wieszpaties ira pasiunstas? Rejk prisakiti kad atidaritu bażniczes. Bet wienas Jenerołas inas eretikas szalip stowiejes atsilijpe „ko kłausaj galingas poni, ira taj każikoks plitłajżis nu kataliku iszsiustas; neprider didibej tawa jo kłausiti. Tuokart ciecorius tare „szitaj wienu prastu żmogumi nusikratiti negalu, wajkaj imeskiet aną i szin erszkietiną (erszkietinas artij buwa.) Zalnierej sugrobi Izaaciu imurde i erszkieczius it szijnę i reksti. Szwęntas pakol iszlinda susibrajże it kates kibines, ir tare „szitaj nebrejks mąn bekasitijs; nes tij erszkietelej padorej mąn iszkase kajli, dar kojes giltiniop subade; neżinau kajp bepawisiu ciecoriu.

Tecziaus nors rajszdamas riuożies, krupsztina, pagine Walensą ir tare „kłausik manęs galingas Poni, lijpk atidariti bażniczes musu, taj padares griszi su garbi isz kares, o be to pamusz tawi neprietelej ir pati giwą sudegins. Ciecoriuj paszoka apmaudas, tujaus suszuka: Wiktoraj įstumk tąn beproti i kalini lig mąn sugrisztąnt; sugriżes asz darodisiu jam mełagistę ir nukorosiu. Sziuodu ir uždare S. Izaaciu.

Walens ties Dunaju su Gotajs besimuszdamas, ne daturieje; karejwems biegęnt pats su milemuoju jenerołu eretiku i spruka i aplejstę karczemą ir taries pasislepsis; bet Gotaj pasargiei apstoje karczemą, uždegie ir sukarina draugi ciecoriu it wajkaj uożuoli isimetusius szirszunus.

Wiktoras su Saturninu matidamu S. Izaaciu tejsibę ciecoriuj kalbiejus; paskajte ji uż pranaszą, iszlejda isz kaline ir pakwiete ji pri sawęs. Saturninas padirba jam i patę trobelę kurioj Szwęntas meldies ir mokie żmones atejnąntius jo łąnkiti. Buwa didej miłaszirdingas: kartajs ir drabużius sawa plikiems atidawe. Gan iłgaj patekies padorej numire, o żmones ji pałajdojusis sakie „amżina atilsi duszelej giera Izaaciaus o szwiesibe ąmżina teguł anaj szwijt par ąmżius. Amen.

Gałas.