δόν- τος οὖν μοι τοῦ κράγματος ἐν τοῖς οὐκέτι κλημμελή- σασιν ίκανὴν ἀκόδειξιν οὐκ ᾠήθην προσήκειν νουθετεῖν ὑμᾶς ἀφεὶς ἔτερόν τι ξητεῖν. οἷμαι ὑμᾶς οὐκ ἐθελήσειν χείρους ἐκείνων φανῆναι τῶι ἀφ᾿ ὧν ἐκείσθησαν καὶ δόξαν ἠμῖν καὶ τὴν ἀκ᾿ αὐτῆς ἠδονὴν ἐνηνοχότων.

3. Το μὲν οὖν δίκαιον ἦν τοῖς ὗμῶν αὐτῶν ἐργοις ἀφαιρεῖν τι τῶν κακῶν ἃ χαρὰ τοῦ καιροῦ φερόμενα τῇ τῶν Ἑλλήνων φωνῇ κροσέκεσε καὶ κρὸς τὴν κνευμάτων βίαν εἰς ὅσον οἷόν τε ἀντέχειν· νῦν δ᾿ οἷς ἐξαμαρτάνετε κροστίθετε τοῖς δεινοῖς καὶ μείξω ποιεῖτε τὰ δυσχερῆ καρακλήσιον κοιοῦντες ναύταις οἳ τῆς θαλάσσης οἰδούσης καὶ τῆς νεὼς κύμασι ταραττομένης ἀντὶ τοῦ χάση τέχνῃ κειρᾶσθαι σώξειν τὸ σκάφος ἐκι- 8 cf. t. I 161, 6 1 διαπληγῶν Κ 2 τε om BM 3 δὲ ΒΜ λειαν in marg I 3 | εἶναι inserui post ὠφέλειαν, ut post μωτέραν inserendum coni Re 5 καὶ om LKAth Mor | ἔχειν μᾶλλον LKAth | τούτω Κ | ἧκοτ Μ Mor | δόντος Β sed o (2) in ras m 2 6 αὑ LKMo Mor | ἔτι CA | πλημμελήσασιν scripsi PIVa L K Mo cf. t. III 397, 2) libri edd 7 ταύτην CK 8 ὑμάς C sed υ in ras 12 τοῖς] τε Β 13 τί Μο 14 προς Α 15 εἰσόσον LMo | οἷόντ᾿ Re | δὲ BM Μο | καὶ μείζω — p. 183, 2 φοβοῦντα citat Plan 17 τε om ILK 18 θαλάττης Β Plan | τῆς L sed η ex corr m 2 | ταρασσομένης IK 19 ἀντιτοῦ Β | κειρᾶσθε C sed 7 scr m2 τείνουσι τοῖς παρ’ ἑαυτῶν τόν τε κίνδυνον καὶ τὰ φοβοῦντα. καὶ ὑμᾶς τοίνυν ἄτοπον ἀφέντας ἀμύνειν τῷ σχήματι τῶνδε τῶν λόγων πονοῦντί τε καὶ πιεζο- μένῳ δι’ ὧν χεῖρον πράξουσιν ἐπεισάγειν.

ἦν μὲν οὖν ἂν ἐπιτιμήσεως ἄξιον ὧς ἔχον ἡμῖν βλάβην, εἰ καί | τισι τῶν ἄλλων ἐπετίθεσθε, λέγω τῶν ἔξω R III 254 τοῦ τεμένους τῶν Μουσῶν. μηδὲ γὰρ χειροτέχνης πασχέτω κακῶς ὑπὸ νέου διατρίβοντος ὲν παιδείᾳ. ἀλλ’ ἀγέτω πρὸς ἐκείνους εἰρήνην καὶ μηδὲ τῶν παρὰ τῶν ἐκεῖθεν ποιουμένων τὸν βίον ἐπαίνων αὑτὸν ἀπο- στερείτω, ἀλλὰ καὶ τὰς τοιαύτας γλώττας εἰς εὐφημίας ἑαυτοῦ προκαλείσθω καὶ τοσοῦτον ἀπεχέτω τοῦ πρός τινα τῶν τοιούτων εἰς λοιδορίαν καθίστασθαι, ὥστε, κἂν παρ’ ἐκείνων τινὸς εἰς αὐτὸν ἔλθῃ τι τοιοῦτον, ἀνέχεσθαι καὶ δεικνύναι καὶ ταύτῃ, πόσον τι τὸ μέσον πρὸς ἀγοραῖον νέῳ τῆς Ἑρμοῦ τελετῆς ἠξιωμένῳ.

τὸ μέν ἄριστον τοῦτο ἂν ἣν, εἰ δ᾿ οὐκ ἂν ὅλως δύναιο βέλτιστος εἶναι, μέχρι τούτων γίγνου κακός, βλασφημῶν εἰς χρυσοχόον, ἀσελγαίνων εἰς σκυτοτόμον, παίων τέκτονα, λακτίζων ὑφάντην, ἕλκων κάπηλον, ἀπειλῶν ἐλαιοπώλαις. καλὸν μὲν γὰρ τούτων οὐδὲν 1 cf. p. 189, 7 21 cf. Dem. p. 784, 18 1 αὑτῶν Κ 4 νύν Μο νῦν Mor 5 ἐπὶ τιμήσεως Ρ sed eras | ὑμῖν Ι 6 ἐπιτίθεσθε Κ 7 τοῦ τεμένους sed ου τεμεν in ras m 2 | μὴ δέ ΡΒΜΙΜο μὴ Κ 9 ἀλλὰ ΒΜ | ἀγέτω L sed et et ω in ras m 2 ἄγετε K Ath | ante πρὸς πρὸς inser p 2 | ἐκεῖνον coni Mor | μὴ 10 αὐτὸν BM 11 εὐφημίαν BMIL K Mo Mor sed in hoc γρ εὐφημίας in marg 12 ἑαυτῶ I | προσκαλείσθω LKMo 13 λοιδορίας Μ 14 ἔλθοι BIK Ath | τί I Mor 15 τί Ι 16 πρὸς om Κ 17 δὲ ΒΜ 18 τούτου CILKMo Mor sed in hoc γρ τούτων in marg | γίνου Κ 21 οὐδὲν reposui e CAPVaB μηδὲν reliqui libri edd sed γρ οὐδὲν in marg Mor οὐδ’ ἄξιον τῶν ἱερῶν ἐφ’ δ χωρεῖτε καθ’ ἑκάστην ἡμέραν, ἔστω δὲ ἔξω τούτων τὰ ἀπὸ τῆς κακίας καὶ μὴ τολμάτω τὸν οὐδὸν ὑπερβαίνειν. ἀλλὰ δὴ καὶ τοῦτο γινέσθω τἀσεβές, οὐκ ἀνεκτὸν μέν, συμπεσὼν δὲ νέῳ νέος μαχέσθω νῦν μὲν ψιλαῖς ταῖς χερσί, νῦν ρ ἀντὶ λίθου τῇ διφθέρᾳ χρώμενος. καίτοι καὶ τραύματα μὲν ἐντΓυθεν γένοιτο ἄν, δμὼς δ’ ἂν ἐκ παραδειγμά- παραδειγμάτων ἡμῖν εἴη παραμυθία, ὧν τὰ μὲν ἑωράκαμεν, Ι Β ΠΙ 265 τὰ δὲ ἀκηκόαμεν.

τὸ δὲ νῦν [καὶ τὸ] καινόν 10 τε καὶ οὔπω πρότερον ἐν μουσείῳ φανέν. ἐπεστρα- τεύσατε τοῖς παιδαγωγοῖς, οὓς αἰδεῖσθαι νόμος ἣν. καὶ τοὺς μὲν ὑβρίκατε, τοῖς δὲ ἀπειλεῖτε καὶ ταπεινὸν πε- ποιήκατε τὸ μετὰ φρονήματος διάγον ἔθνος τῶν μέν οἶς ἔπαθον καταπεσόντων, τῶν δὲ τῇ τῶν ἴσων ἐλπίδι.

<ἃ> οὔτε παρά πατρὸς παιδὶ γένοιτ’ ἂν οὔτε μαθητῇ παρὰ τοῦ διδασκάλου. ὁ μὲν γὰρ ἐπιστήσας τῷ υἱεῖ τὸν ἄνθρωπον ἐν ἄλλοις ἐστίν, ἐν ἐπιμελείᾳ μὲν πόλεως, ἐν φροντίδι δὲ ἀγρῶν καὶ τῶν ἐν αὐτοῖς καὶ] θερα- πόντων τε καὶ θεραπαινῶν, πολλάκις τε συνέβη τι τοιοῦτον, δι’ ὃ κατέτριψεν ἐπ’ ἀγορᾶς ἅπασαν τὴν ἡμέραν· τῷ δ’ αὐτὸ τοῦτο ἓν ἕργον, ὁ νέος καὶ τὸ τούτου συμφέρον. καὶ νυκτὸς ἡκούσης τῷ πατρὶ μὲν ἔξεστιν ἐν ὕπνῳ κεῖσθαι καὶ προστιθέναι τι καὶ τῆς ἡμέρας, | εἰ δόξειεν· ὁ δὲ αὐτόν τε καὶ τὸν νέον R III 256 ὑπάγει τῷ λύχνῳ καὶ πρῶτον αὑτὸν ἀφυπνίσας ἐπ’ ἐκεῖνον ἔρχεται πλέον τι τῶν ἀλεκτρυόνων ποιῶν, ἐγεί- ρων τῇ χειρί.

τῶν αὐτῶν τοίνυν τούτων ἡττᾶται καὶ τὰ τοῦ διδασκάλου τοῦ μέχρι μὲν μεσημβρίας εἰδό- τος τὸν νέον, μετὰ ταῦτα δὲ οὐχ ὁρῶντος οὐδέ συν- όντος οὐδέ πονοῦντος περὶ αὐτόν. καὶ τὰ παρ’ αὐτοῦ 10 cf. Dem. p. 1301, 22 4 γινόμενοι Μ sed γ post ι inser m 2, I | ἃ inserui e Va et inseruit P 2 om reliqui libri edd sed „inerponendum aut ἃ aut οἷα“ Re 6 υἱεῖ Mor sed γρ υἱῷ in marg 8 τέ I | καὶ om M | καὶ cancellavi 9 τε scripsi γε libri edd | CAP | τι Ρ sed ι in ras m 5 τί ΙΚ 10 δοὸ ΒΜΚΑth | καὶ κατέτριψεν Β 11 τῷ Α sed γρ τὸ in marg τω Ι τὸ LKMo Mor τό Ath | δ Μ δέ Re | ἓν ἔργον Α sed γρ ἐνερφῶν marg ἐνεργῶν LKMo Mor 13 τί I 14 δόξει Κ | αὐτόν Ρ sed in ‘ corr, I sed ’ ex ‘ corr, Κ 15 αὐτὸν K Mor 16 τί ΒΙΚΜο 19 μεταταῦτα ΡΒΙ 20 αὐτῶν Κ | τὰ inclusit Mor δέ τοῦδε διδόμενα τῷ παιδὶ τῷ παιδαγωγῷ φυλάττεται. δι’ ὧν γὰρ ἂν ἡ φυλακὴ γένοιτο, τῶν παιδαγωγῶν ἐστιν ἐπικειμένων, κεκραγότων, ῥάβδον δεικνύντων, σκῦτος σειόντων, εἰς μνήμην τὸ ληφθὲν ἀγόντων τοῖς περὶ αὐτὸ πόνοις τοῖς μὲν ἀνιαροῖς, τοῖς δ’ ὑπὸ τῆς μελέτης οὐκ ἔτι λυποῦσιν.

ἔν γε μὴν ταῖς ἀρρω- στίαις, καίτοι ταῦτα ἔξω τῶν λόγων ἐστί, πρὸς μέν τὰς ἁμιλλῶνται τῶν μητέρων, τὰς δὲ καὶ παρέρχονται. μικρὸν γάρ εἰπεῖν τροφούς. αἰ μέν γε ἀπ·ειποῦσαι διακενῆς εὕροντο ῥᾳστώνην, οἱ δὲ προσεδρεύουσιν ὅτου δεηθεῖεν οἱ κάμνοντες παρεχόμενοι, τὰ μὲν λέγουσιν ὑπουργοῦντες, τὰ δὲ καὶ φθάνοντες. καὶ συμβάσης | R III 267 τελευτῆς οἰμωγαί τε οὐκ ἐλάττους παρά τῶν παι- δαγωγῶν ἢ τῶν τοκέων καὶ πένθη μακροτέρη ὥσθ’ οἱ μὲν εἶξαν τῷ νόμῳ μόνον, οἱ δὲ καὶ ἀφειμένοι τοῦ νόμου πενθοῦσιν ὅμως.

οἶδα δέ ἔγωγέ τινας καὶ μνήματα τῶν ὑπ’ αὐτοῖς παιδευθέντων οἰκήματα σφῶν αὐτῶν πεποιημένους καὶ διαλεγομένους γε ἐγγύθεν προσκειμένων αὐτοῖς τῶν στομάτων τῷ λίθῳ καὶ τοὺς μὲν ὀψέ ποτε ἀπελθόντας, τοὺς δὲ αὐτοῦ τελευτήσαν- τας. ἀλλὰ καὶ τεθνεῶτος πατρὸς ἐπίσταμαι παιδαγω- γὸν ἐπίτροπόν ποτε δίκαιον γενόμενον καὶ τὴν τῆς 3 ἐπικείμενον KAth 4 σκύτος cf. t. II 151, 20 | λειφθέν Mor 5 αὐτὸν Μο sed ν eras | τοις (1) Ρ | δὲ ΒΜ 6 Ρ sed ex οὐκ ἔτι corr m 5, BM 7 καὶ Κ 8 ἀμιλλῶνται Μο | τας Ι 9 εἰπεῖν καὶ τροφούς C 10 εὕραντο KAth 11 et 12 τα ΡΙ 13 τε om Β 14 τῶν Ath et inser Mor om reliqui libri 15 εἶξαν Ρ sed ξαν in ras m 2 | μόνω Ι sed ω ex ον corr, ΒΚ μόνον Μ μόνοι δὲ οἵδε coni Re | τῶν νόμων LAth Mo Mor τὸν νόμον Κ 16 δ᾿ 17 παιδευθέντων om I 18 πεποιημένα Β | ἐκεῖθεν Ι 19 σω- μάτων ΒΙ σωμάτων Μ | τους ΡΙ 20 τους Ρ | αὐτοὺς ὀρφανίας αἴσθησιν ἀφελόντα τῷ παιδί.

πολλὰ ἂν ἔχοι διελθεῖν σοφιστής μου βελτίων ἐπὶ ταύτην αὑτὸν ἀφεὶς τὴν ὑπόθεσιν. ἃ πάντα προσῆκεν αἰσχυνθέντας τίμιον ἡγήσασθαί τι τοὺς παιδαγωγοὺς καὶ μᾶλλον, εἴ τις ἄλλος προπηλακίζοι, κωλύειν ἢ αὐτοὺς εἶναι τούς τοῦτο ἀδικοῦντας.

καὶ ἔγωγε θαυμάζω τῶν νομο- θετῶν οἳ τῶν πατέρων πεποίηνται πρόνοιαν κολάζοντες τῶν παίδων τοὺς ἀμελοῦντας αὐτῶν, ὅπως οὐ τῶν αὐτῶν γραμμάτων καὶ τούτους ἠξίωσαν. ἐγὼ μέντοι καθάπερ πολλῶν ὑπὲρ τῶν παιδαγωγῶν κειμένων νό- μων οὕτω παρών τε καὶ ἀπὼν | ἀνώρθουν τὸν R III 268 ἐμαυτοῦ τὸν χωλόν, εἰς δέ γε τοὺς ἄλλους ἀνήλισκον μὲν οὐδέν, τιμαῖς δέ ταῖς ἄλλαις ἐχρώμην.

οἴους ἐβουλόμην καὶ ὑμᾶς καὶ εἶναι καὶ ὁρᾶσθαι. νῦν δέ τί; τοὐναντίον ποιεῖτε κακῶς. ὑβρίζετε, προπηλακίζετε, τὰ ταῖς τῶν τρυφώντων ἐξευρημένα τέρψεσιν εἰς τὸ τῶν Μουσῶν εἰσέλκετε χωρίον καὶ δέον καὶ τοὺς ἔξω ποιοῦντάς τι τοιοῦτο φαύλους νομίζειν ἐπεισηνέγκατε τὰ ´ κείνων τῷ τῆς σοφίας τεμένει καὶ γεγένησθε τῶν ποιούντων.

διά τοῦτο δικάζει μὲν πολλάκις ἀνὴρ πολλὰς δίκας ὀφεί- λων καὶ ἀποκτίννυσί γε τοὺς ταὐτὰ δεδρακότας ἑαυτῷ, προσπίπτει δὲ οὐδεὶς οὐδὲ ἐκβαλὼν τοῦ θρόνου καὶ καταβαλὼν παίει τοῖς αὐτοῦ ποσὶ τὴν ἐκείνου κεφα- λήν, ἀλλ’ ἢ γράψεται καὶ κρινεῖ καὶ διδόντα δίκην 3 ἄξιος in marg Mo 2 4 παρά CP sed in hoc in περὶ παρα corr m 4, VaL Mor περὶ Μο | ἐπιτηδεύμασιν ἔχοιμ’ I | γ᾿ Re 5 εἰπεῖν Ρ sed εῖ in ras m 4 6 μικρὸν] „malim ἔλαττον“ Re | καὶ (2) ΒΜLΚΜο 9 καὶ (2) APVaBIK καὶ Μο 10 καθ’ ἕκαστον L sed ’‘ add m 2 | εὕροι τις] εὕροις Va 11 παρ- ορώμενον Ρ sed o (1) in ras m 2 12 ἐλάττοσι scripsi e ΡΒ MIL ἐλάττοσιν reliqui libri edd 14 λοιδορεῖσθαι Κ 15 διατοῦτο ΡΒΜΜο | πολλὰς] πολλάκις Μο 17 ἀποκτείν- νυσί ΙLΚΜο Mor | ταῦτα Κ Mor qui ταὐτὰ coni 18 Re | ἐκβάλλων LKAthMo sed in hoc ἐκβαλὼν in marg, et in marg Mor | καὶ om I 19 αὐτοῦ scripsi ex APBM ἐαυ- τοῦ reliqui libri edd 20 καὶ κρινεῖ om in lac 4 — 5 litt Β | κρινεῖ P sed ρινεῖ in ras m 4, Re κινεῖ reliqui libri Mor ὄψεται ἢ | τοῦτο οὐ ποιῶν ἔξει παρ’ ἑαυτῷ τὼ R III 259 χεῖρε. οἶα πρῴην ἑωρῶμεν περὶ τῶν ἀρχόντων τοὺς δωροδοκήσαντας. ἐπέστη κατήγορος. ἐκλήθησαν μάρ- τυρες δι’ ὧν βαδίζον ἦλθεν εἰς τὸ δωμάτιον ἐκείνῳ τὸ χρυσίον. ἐφάνη. εἶτ’ ἀρνήσεως οὐκέτ’ οὔσης εἰσε- πράττετό τε καὶ τά δοκοῦντα τοῖς νόμοις ἐπράττετο.

17. Ἔδει τοίνυν καὶ τὰ παρ’ ὑμῶν εἶναι τοιαῦτα, γραφήν, κατηγορίαν, ἔλεγχον. καὶ οὐδεὶς ἂν ἣν ὁ τοὺς ἐλέγξαντας αἰτιώμενος, ἀλλὰ τοὺς ἠδικηκότας καὶ φα- νερῶς οὕτως ὡς μηδέ ἐγγενέσθαι λαθεῖν. νῦν δὲ ἐκεῖνα μὲν φυγόντες, τυραννεῖν δὲ τῶν παιδαγωγῶν ἀξιοῦντες οὐκ ἂν ἔχοιτε λέγειν, ὡς οὐκ ἠδικήκατε, ἄλλως τε καὶ τρόπον ἀσελγέστατον ὑβρικότες, οὐκ οἶδα ὁπόθεν εἰσελθόντα τὸ πρῶτον, οἷ δὴ καὶ πρῶτον εἰσῆλ- θεν.

ὁ δ’ ἐστὶ τίς; τάπητα τεταμένον ἐπὶ γῆς ἔχουσι ταῖς χερσὶ κατά πλευρὰν ἑκάστην νῦν μέν πλείους, νῦν δὲ ἐλάττους, ὡς ἂν εἰσηγῆται τοῦ τά- πητος τὸ μέτρον. θέντες οὖν κατὰ μέσον αὐτὸν τὸν τὰ αἴσχιστα πεισόμενον | ἀναρρίπτουσιν εἰς ὅσον R III 260 οἷόν τε, πολὺ δὲ τοῦτο ἔστι, σὺν γέλωτι. γέλως δὲ 19 Suet. Oth. 2. Gloss. latino-graec. ed. Goetz Gloss. vol. II p. 177,7 sagatio παλμός 2 οἴα Va οἷ Κ | πρώην libri edd | ἑωρῶμεν scripsi e ΒΜΚ auctore Re ὡρῶμεν CAPVa Re ὁρῶμεν reliqui libri sed in ἑωρῶμεν corr L 2, Mor 4 βαδίζων C sed ω ex o corr m 2, MILKAthMo Mor βαδί cum lac 3 litt Β 5 εἶτα M | οὐκ ἔτ’ ΑΡ sed in hoc supra ε eras 7 ὑμῖν Β 10 μὴ δέ ΑΡΒΜΙΚ Ι δ’ ΑΡ 14 εἰσελθόντες Μο Mor | τοπρῶτον BMI Mo | οἷ M οἳ Va ὅ ILK Mor ὅ Ath ὁ Μ 15 ΜΙΜο ὃ Mor | δὲ Ath | ἐστὶ Ρ sed in ἔστι corr m 2 ἐστι A | τις Κ 17 δ‘ Re 18 τὸ μέτρον τοῦ τάπητος ILKAth μέδον τὸν αὐτὸν τὸν Mor 20 δὲ om ILKAth Mo Mor τοῦτο καὶ τοῖς περιεστηκόσι τοῦ τε ἰλίγγου τοῦτον ποιοῦντος καὶ τῆς βοῆς ἢν ἀφίησι μὲν ἐν τῇ φορᾷ τῇ ἄνω, ἀφίησι δὲ ἐν τῇ κάτω. ὁ δὲ ποτὲ μὲν ἧκεν εἰς μετέωρον τὸν τάπητα καὶ σέσωσται, ποτὲ δ’ ἁμαρτὼν αὐτοῦ χαμαί τ’ ἐστὶ κἀν τοῖς μέλεσι ζημιωθεὶς ἀπῆλ- θεν, ὧς μηδὲ κίνδυνον τῆς ὕβρεως ἀπεῖναι. καὶ τὸ δεινότατον, ὅτι κἀνταῦθα γέλως.

19. Τοῦτο τοίνυν τὸ νικῶν ἀσελγείᾳ μάλιστα μὲν ἀπάσης τῆς Ῥωμαίων γῆς ἐχρῆν ἀποκεκλεῖσθαι, εἰ δὲ μή, μή τοι γε εἰς Ἑρμοῦ παρελθεῖν καὶ ταῦτα ἐμοῦ ποιμαίνοντος, ἐφ’ οὗ καὶ οὖσαν τήνδε τὴν ἀτιμίαν ἔδει πεπαῦσθαι. νῦν δ’, ὦ θεοί, οὐκ οὖσα γεγένηται καὶ κατὰ τίνων; οὐ τῶν οἰκετῶν δι‘ ὧν ἕπεται τά βιβλία, ἀλλὰ κατὰ τῶν ἐν σεμνῇ προσηγορίᾳ καὶ ὧν δεῖ τοῖς τῶν διδασκάλων πόνοις.

ἔπειτα ὁ τοῦτο παθὼν ὁ μὲν ἀποδρὰς οἴχεται, ὁ δ’ οὐχ οἷός τ’ ὧν μένει μὲν ἄκων, καταδεδυκὼς δέ ποι ζῇ τό τε φθέγ- γεσθαί τι τό τε ἀντιβλέπειν ἐχθροῖς ἢ φίλοις ὑφ’ ὧν ἔπαθεν ἀφῃρημένος. οὕτω γὰρ αἰσχύνης ἐστὶ τὸ πρᾶγμα μεστόν, ὥστ’ οὐχ ὁρώμενος ὁ τῷ τάπητι περιπεσὼν 1 τοῦτο MLKAthMo Mor 2 ποιοῦντος L sed ος in ras m 2 ποιοῦντες Κ 3 ἀφίησι] ἣν LKAthMo sed in hoc in marg ἀφίησι | δ’ I | ἐν om LKAth | εἰς τὸ μετέωρον Va 4 σέσωσται Mor sed γρ σέσωται in marg | δ’ reposui ex ΑΡ δὲ reliqui libri edd | ἁμαρτῶν Ρ sed ~ in corr m 4, VaLK 5 κἀν scripsi κἂν Ath καὶ reliqui libri edd | ἀπῆλθεν om Κ 6 μὴ δὲ ΑΡΒΜΙΚΜο | ἀπεῖναι τῆς ὕβρεως ΙLΚΜο 8 νικᾷν Mor 9 τῆς] τῶν Mor 10 τι Β | ἐμοῦ Β | ἐμοῦ C sed inter ἑ et μ ras 1 litt 11 ᾦ BMILKAthMo Mor | τὴν ἀτιμίαν Β sed η ἀτιμίαν in ras m 4 12 δὲ ΒΜΙΚ | L sed γε ante γ pos m 2, Κ 14 ἐν τῇ σεμνῇ Mor | ὧν δεῖ] ἐν δὴ Mor 16 ὅ (2) Ρ sed add m 2, BMIK ὃ Mor | τ’ μένει μέν L sed τ’ ὢν μέ in ras m 2 τ’ ὢν μέν εἰ μὲν Ath τῶν μὲν, εἰ μὲν Κ 17 πη C | φθέγξασθαι Ι 18 τι om I | τότε Μο | τ’ I 19 ἐστὶ om Mor καταγελᾶται μόνον, ἀλλά κἂν εἰς οὑς ἀφίκηται | γραφόντων ἐν τῇ διανοίᾳ τῶν ἀκουόντων τὸ R III 261 πραττόμενον. τοιαῦτα ὅπλα τοῖς παιδαγωγοῖς ἐπη- νέγκατε πλύνοντες μὲν ἐκείνους, καθαιροῦντες δὲ ἐκ τῶν αὐτῶν καὶ τά τῶν διδασκάλων, εἴτ’ ἀγνοοῖεν τὰ τολμώμενα, εἴτ’ οὐκ ἀγνοοῦντες ὀλιγωροῖεν.

Κακὸς γάρ, φησίν, εἴς τινα τῶν τῆς ἑτέ- ρας φωνῆς ἡγεμόνων ὁ παιδαγωγὸς οὗτος ἡλί- σκετο καὶ τοῦτό γε αὐτὸς περὶ ὂν ἐγεγόνει κα- κὸς ἔλεγεν. ἀλλ’ οὔπω τοῦτο κακίας ἀπόδειξις τὸν δεῖνα περὶ τοῦ δεῖνος εἰπεῖν, ὧς εἴη κακὸς περὶ αὐτόν, ἀλλά δεῖ δήπου καὶ ἐξελέγχειν, ὅτι τὸ καὶ τὸ περὶ αὐτὸν ἥμαρτεν. ἀποκρινάσθω τοίνυν ἐκεῖνος ἢ ὑμεῖς ὑπὲρ αὐτοῦ. τῶν φίλων τινὰς αὐτῷ δυσμενεῖς ἐποίη- σεν; ὲν; ἀλλὰ τοῖς ἐπαινοῦσιν αὐτὸν ἐναντίας ἀφῆκε φω- νᾶς ταῖς ἐπαινούσαις μαχομένας; ἀλλὰ ἐσομένους μα- θητὰς ἐκώλυσεν; ἀλλ’ ὄντας ἀπέστησεν;

ἐβου- λήθη μέν, ἐρεῖ, τὸ | δύνασθαι δὲ ἀπῆν. ὁ R III 262 δὲ συκοφαντεῖσθαί φησιν. οὐδὲ γάρ βουληθῆναι. <ἐδέ- κει> μέντοι διὰ τὸ φίλτρον τῶν ἡμετέρων λόγων οὖς 4 Dem. p. 997, 24; 1336, 5 Ar. Ach. 381. 1 οὖς reposui e CAPVaBM cum Cobeto Mnem. Ν. S. II 409 (= Var. Lect. Praef. p. XXVII 2 et Coll. 263) οὒς reliqui libri edd sed εἰς οὑς αὐτοῦ τοὔνομα ἀφίκηται vel εἰς οὑς οὐκ ἀφίκηται coni Re 4 δ’ Re 5 καὶ in ras P 2 | εἴτ’ L sed in m 2 εἷτ’ MKAth Re 6 εἴτ’ L sed in ras m 2 εἶτ’ PKAth Re 8 ἡλίσκετο Ρ sed ’ in ‘ corr m 4, I 10 τὸ δεινὰ LKAth Μο 11 περὶ (1)] πρὸς Mor 12 καὶ περὶ Va 13 ἥμαρτε Β 14 αὐτῷ] αὐτῶν Κ 15 φωνὰς om C 16 μαχόμενος Mor | ἀλλ’ Re 17 ἀλλ’—ἀπέστησεν om Κ 18 ἐρεῖν· BMI | δ’ Re ῆσαι 19 συκοφαντεῖσθαι Μ | βουληθῆναι. <ἐδόκει>μέντοι βουληθῆναι μέντοι libri edd sed βουληθῆναι. δοκεῖν coni Re θαυμάζειν ἠνάγκαζε τοὺς νέους καὶ μὴ πλέον νέμειν τοῖς ἑτέροις ἢ τούτοις. ἐβούλετο δὲ ὁ ’κείνους διδά- σκων πλέον ἔχειν ἐκείνους ἢ τούτους καὶ πολλάκις ἀπὸ βιβλίων ἐπὶ βιβλία μετήνεγκε. τοῦ τοίνυν τοῖς νέοις συμφέροντος ἀπ·ῃτεῖτο δίκην, εἰ δὴ συμφέρει μετὰ δευτέρων ἔχειν καὶ τὰ πρότερα, ἀλλὰ μὴ διὰ τὰ δεύ- τερα τῶν πρώτων ἐστερῆσθαι.

23. Καὶ δὴ καὶ δίκην ὤφειλεν οὗτος. οὐκοῦν ἐκεῖνον ἔδει τὴν εἰωθυῖαν λαμβάνειν. ἡ δὲ ἣν ἐκβα- λεῖν τῆς τῶν νέων ἐπιμελείας πείσαντα τὸν πατέρα, τοῦτο δὲ οὐ δυνηθέντα τὴν ἡσυχίαν ἄγειν. ὁ δὲ ταύ- την μὲν οὐκ ἦλθεν ἢν ἴσως ἄν τις καὶ ἄλλος, ὑμῖν δὲ ἐπέταξε τὰ μὴ κατὰ τοὺς νόμους. ἃ τῷ μὲν ἔμελ- λεν ἡδονὴν οἴσειν, ὑμῖν δὲ τὴν χείρω δόξαν.

ἀπὸ γοῦν ἐκείνης τῆς ἡμέρας εἰς ταύτην ὁ τοῦ τάπητος λόγος ἔχει τὴν πόλιν, καὶ τὸν πεπονθότα καὶ τοὺς | R III 263 πεποιηκότας ἐλεοῦντας, <ἐλεοῦντας> δὲ ὑμᾶς πλέον ἐν οἷς τοιοῦτοι τρόποι. ὥστ‘ εἴπερ εἴχετε νοῦν, ἔδει νομίζειν ἐχθρὸν τὸν τοιαῦτα ᾐτηκότα. διά τί γὰρ ἐζήτει παρ’ ὑμῶν ἄ μὴ παρ’ αὑτοῦ; εἰ μὲν γὰρ οὐκ ἄτοπον τὸ διὰ τοῦ τάπητος, αὐτὸν ἔδει τοῖς περὶ αὐτὸν ἐπιτάττειν λαμπρᾷ τῇ φωνῇ τὸν παιδαγωγὸν 1 τούς om Β 2 κείνους CAPVa edd 5 συμφέρειν ILKAthMo συμφέροι Mor 8 οὐκοῦν οὐκοῦν in marg A om C 9 τὴν εἰωθυῖαν ἔδει Β 10 ἐκβαλεῖν om LKAthMo | τῆς νέων ἐκβαλεῖν I 11 䚑 Re 13 δ’ Re | τούς τοὺς om 15 γ’ οὖν Α 17 ἐλεοῦντας scripsi e PVa coll. p. 68, 1; t. II 407,2; 283, 14 ἐλεοῦντος CABMIAth edd ἐλεοῦντες L ΚΜο ἐλεοῦσαν coni Re | ἐλεοῦντας inserui, ut ἐλεοῦσαν inser coni Re | δι’ CAPVaI Re δέ δὲ coni | ἐκείνου Re ἐκεῖνον libri edd 18 ἢ ὑμᾶς LKMo et γρ in marg Mor 19 τὸν in marg A f τὸ Re | διατί PBMK 20 αὐτοῦ Ι αὐτοῦ VaLKMor 22 αὐτὸν Ρ sed ‘ e ’ corr m 4 αὐτὸν CA VaILKAth Mo Mor ἐγκαθίζειν εἰς τὸν τάπητα τἀπὶ τούτῳ πεισόμενον· εἰ δὲ πονηρὸν εἶναι τὸ πρᾶγμα κατεγνώκει, πῶς οὐκ ἠδί- κεἰ ταῦτα ἐφ’ ὑμᾶς ἄγων ὧν οὐ καλὸν ἡγεῖτο μετέχειν δοκεῖν;

ὑμεῖς δὲ ὑπηρέτας ὑμᾶς αὐτοὺς κατεστή- σατε πράγματος ὃ ποιεῖν ἐκεῖνος ὤκνησε, καὶ οὐκ ᾐσχύ- νεσθε. καὶ ὁ μὲν ὑβρισμένος εἶς καὶ προνοίᾳ οὐκ ἀπολωλώς, τὸ δέος δὲ κοινὸν τῶν παιδαγωγῶν ἀπειλῆς οὔσης ἐν τοῖς γεγενημένοις ἐπὶ πάντας ἥξειν τὸ κακόν. μὴ οὖν θαυμάζετε, εἰ εἶς μὲν γέγευται τοῦ τάπητος, ἀλλήλους δὲ παρακαλέσαντες καὶ συνερρυηκό- τες ἐβόων. ὁ γὰρ κοινὸς φόβος ἐποίει τὴν σύνοδον καὶ κρεῖττον ἡγοῦντο | τὸ μὴ παθεῖν τοῦ παθόν- R III 264 τὰς στένειν.

Ἦν μὲν οὖν αὐτοῖς βουληθεῖσι καὶ παρὰ τὸν ἄρχοντα δρόμος, οἱ δ’ ἀρκεῖν ἡγήσαντο τὸν παρ’ ἐμὲ καὶ ἐκάλουν με δικαστήν, οὐχ ὑμεῖς. ἣν γὰρ τοῦθ’, ὡς ἔοικεν, ἀνάξιον τῶν ὑμῖν ὑπαρχόντων. καὶ ἐγὼ μὲν ἔσβεσα τὴν φλόγα λόγοις, ὑμεῖς δὲ ἐρρῶσθαι φρά- σαντες Σοφοκλεῖ καὶ τῷ λέγειν καὶ πείθειν ἐπὶ τοὖργον ἐπηδήσατε καὶ μείζονος φρονήματος ἀπό γε τοῦ περὶ τὸν τάπητα γέμοντες ἀπήλθετε καὶ τῆς ὑστεραίας εἰς τὸ διδασκαλεῖον ἤλθετε δέον ἐν σκότῳ καθημένους 18 cf. ad t. III 11, 16 19 Soph. Phil. 98 sq. 1 τὰ πὶ Α τἀπὶ Ρ sed in ras m 4 2 ἠδικήκει 5 αἰσχύνεσθε I ᾐσχύνεσθε; Re 9 θαυμάζητε L sed η ex ε corr m 2, Μο 12 παθόντος ΡΚ παθόντα Mor 13 στένον Μο 15 οἱ — 16 ὑμεῖς om Κ οἳ Α Mor οἴ ΒΙ | οἵδ’ Ρ sed in ras m 2 17 ἀνάξιον scripsi ἄξιον libri edd 18 δ’ Re 19 τοὔργον Ρ sed e corr m 2, Re τοὖργον Α τὸν λόγον Mor 20 τε ΙΚΜο | τῶν ILAthMo Re Anim τὸν Κ om Mor 21 γέμοντες om ILKAth Mor μέμφεσθαι τά πεπραγμένα καὶ τὸ κοινὸν δὴ τοῦτο τῶν ἀδικούντων ποιεῖν, αἰτιᾶσθαι τὴν Τύχην ἀνθ’ ἑαυτῶν.

27. Εἷς γὰρ ὁ τοῦτο παθών, ἐρεῖτε, τοῖς ἄλ- λοις δὲ τά προσήκοντα πεφύλακται. καὶ γὰρ τούτῳ R III 165 πρὶν ἢ παθεῖν. ἀλλ’ ὅμως | πεπαρῴνηται. καὶ οὐ τῷ μὴ πεπονθέναι τὸ μηδὲ παθεῖν ἴσχε. λογίξετ’ οὖν τούτων ἕκαστος τῶν οὐ πεπειραμένων τοῦ τάπη- τος, ὧς οὐκ ἰσχυρὸν αὐτοῖς τὸ μὴ πεπειρᾶσθαι πρὸς τὸν ἔπειτα χρόνον οὐδ’ ὁ παρελθὼν ἐγγυᾶται τὸ μέλ- λον, ἀλλ’ ἢν ὀργή ποτε προσπέσῃ, ταχὺ πολλὰ τοιαῦτα ἱστᾶι. ἑνὸς κατεχέατε τὴν ὕβριν, τῶν δ’ ἄλλων ἀπέ- σχεσθε. παρά τοῦτ’ οὖν οὐχ ὑβρίκατε τὸν ὑβρισμένον; οὐκοῦν οὐδ’ ὁ κτείνας ἔνα ἄνδρα ἀνδροφόνος, ὅτι μὴ πάντας; οὐδ’ ἂν τὴν ὑπὲρ τοῦ τεθνεῶτος δοίη δίκην δικαίως διά τοὺς ζῶντας;

ἀλλ’, οἶμαι, τὰς τιμω- ρίας δυοῖν εἵνεκα λαμβάνομεν τοῖς τε ἠδικημένοις βοηθοῦντες καὶ τοῖς οὔπω, τοὺς μὲν παραμυθούμενοι, τοὺς δὲ ῥυόμενοι. ἕως ἂν οὖν ἕνα αὑτῶν ὑβρισμένον 5 cf. p. 198, 14. Dem. p. 612, 20; 1258, 6 4 πεφύλακται τά προσήκοντα ΙLΚΜο | τούτων C LKAthMo Mor 6 οὐ τῷ] οὐ τὸ L sad ὸ in ras m 2 et in marg γρ τοῦ m 2 οὕτω IKAthMo Mor | πεπονθέναι L sed γρ πεποιθέναι in marg m 2 | τὸ L sed ὸ in ras m 2 τῷ IKAth Mor | μὴ δέ APBMIK | λογίζεται Ρ sed ται e τ’ corr m 2, Va BMILKAthMo Re 7 οὐ] οὐ μὴ Ath 11 κατεχέατε L sed ε (1) in ras m 2 Κ sed ε (1) in α corr καταχέτε Μο κατέχετε Mor | ἀπέχεσθε ΙΜο ἀπεσχῆσθαι Mor sed γρ ἀπεσχῆσθε in marg 12 τοῦτο BIAth 13 οὐκ οὑν Ρ sed (2) eras om ΚΜο οὔκουν Re | ἄνδρα in marg A f om C 15 ἀλλὰ Β | τἀς τιμωρίας — 18 ῥυόμενοι citat Macar fol. 92 16 δυεῖν ML sed in hoc ει in ras m 2 | εἵνεκα scripsi e Ρ sed ει in ras m 2, Va ἕνεκα reliqui libri Macar edd | τ’ Re 17 τοὺς Ρ 18 τους PI | οὐν ἂν Ι | αὐτῶν APVaBMILKMo αὐτὸν Mor | ὐβρι- σμένον Μο sed κόμε supra με scr m2 ὁρῶσι τοιαῦτα οἱ παιδαγωγοί, τῷ τῶν τά τοιαῦτα πει- σομένων συζῶσι φόβῳ. αὐτῷ τοίνυν ὑβρίζονται τῷ φόβῳ καὶ τρόπον τινὰ ἐν τοῖς πεπονθόσιν εἰσὶν οἱ πεισόμενοι.

29. Νὴ Δία γάρ, διδάσκαλος ἦν ὁ κελεύων. οὔπω μοι δεσπότην λέγεις. | καίτοι καὶ δούλοις R III 266 ἀδικοῦσιν ἐξ ἐπιτάγματος οὐκ ἀρκεῖ τὸν δεσπότην εἰπεῖν οὐδὲ ἃ παθεῖν ἀπειθοῦντας ἔδει, ἀλλὰ τοῦ πεῖσθαι δόντες δίκην μανθάνουσιν, ὡς οὐ πάντα τῷ δεσπότῃ πειστέον οὐδ’ ἢν τά παρ’ ἐκείνων θυμουμέ- νῶν τῶν ἐκ τῶν νόμων ᾖ χαλεπώτερα.

διδάσκα- λος ἦν ὁ κελεύων. οὐκοῦν ἐχρῆν πρὸς τὸν θαυμά- σιον τοῦτον διδάσκαλον λέγειν, ὡς ἃ μὲν χρὴ κελεύον- τος δράσομεν, πάντα δὲ οὐ δράσομεν καὶ οὐχ ὅσα ἐστὶ κακά; οὐδὲ γὰρ τοὺς γονέας κελευόντων πατάξομεν οὐδὲ βωμοὺς ἀνατρέψομεν οὐδὲ τοὺς ἐκείνοις δυσμε- νεῖς ἀποκτενοῦμεν. γένοιτο δ’ ἄν που διδάσκαλος καὶ θαυμάζων ὥραν μαθητοῦ καὶ κελεύων τῷ δεομένῳ χαρίσασθαι. ἆρ’ οὖν καὶ τοῦτο χαριούμεθα; δεινὸν μέντ’ ἂν εἴη. ὁ γάρ τοι διδάσκαλος ἄμα τε ἐζήτησεν ἃ μὴ χρὴ καὶ τὸ εἶναι τοῦ νέου κύριος ἀπολώλεκεν. 1 τῷ om Κ | τὰ om ILAthMo Mor | πεισομένων om Κ 2 ὑβρίζονται L sed αι in ras m 2 ὑβρίζοντι CAPMAth Mor 3 τοις Ρ 5 κελεύων; Re 6 καίτοι γε καὶ BM 7 τὸ Β 9 δόντος C δόντας Β 10 πειστέον τῷ δεσπότῃ Κ | ἧν Μο Mor 11 τῶν (1) in lac 3 litt om Β | ᾖ om Mor 12 κε- λεύων; Re 13 τοῦτον τὸν IKAthMo Mor 14 πάντα — 15 κακά punctis del Μο sed in marg καὶ οὐχ ὅσα ἐστὶ κακὰ πάντα — δράσομεν om CAPVaBM | οὐχ om ILKAthMo Mor 16 ἀναστρέψομεν AP sed in hoc στ in τ corr m 5 | τοῖς C | ἐκεί- νους Κ 18 τοῦ μαθητοῦ Κ μαθητῶν Μο 19 τούτω̣ Mor καινὸν ΒΙ 20 μέντ’ Ρ sed in ras m 4 μὲν ΒΜΜο | γάρ τοι] γὰρ Mor | τ’ ἐξήτησεν Re quod correxit Cobetus Coll. 263 et Misc. 141 ἦν μὲν γὰρ ἐκ τῆς ὡφελείας κύριος, βλάπτων δὲ ἐχθρὸς ἂν εἴη. νόμος δὲ λυπεῖν τὸν ἐχθρόν, οὐκ R III 267 εὐφραίνειν. ὥστ’ οὐδ’ οὗτος εἰκότως | ἂν πει- θομένους εἶχε τοιαῦτα ἐπαγγέλλων ἀφ’ ὧν μισεῖ μὲν ὑμᾶς ὁπόσον ἐν παιδαγωγοῖς, φεύγει δὲ Γῆς νεότητος τὸ σωφρονοῦν.

31. Τῆς πόλεως δὲ τόπος ἅπας τοῦτον ἔχει τὸν λόγον, ὅτι γυμνῶσαι τῆς τῶν παιδαγωγῶν φρουρᾶς βουλόμενοι τοὺς νέους, ὅπως ἐπ’ ἐξουσίας τρυγῶσιν, εἶτ’ ἄλλως οὐκ ἔχοντες τὰ τοῦ τάπητος ἐπήνεγκαν, ἴν’ εἰδῶσιν, ὧς ἢ τῶν εὐμόρφων ἀποστατέον αὐτοῖς ἢ ’κείνων ἀντειλημμένοις ἐν τοῖς διὰ τοῦ τάπητος εἶναι κακοῖς.

καὶ τίνας οἴεσθε τοὺς πατέρας ὑμῖν, εἰ ταῦτα ἀκούσαιεν, ἔσεσθαι; φαιδροὺς καὶ οἷοι γένοιντ’ ἂν πατέρες ἐπ’ ἀκοῇ χρηστῇ; δυστυχῶν ἄρα πατέρων παῖδες ὑμεῖς. ἀλλ’ ἀνιάσεσθαι καὶ θρηνήσειν, οἴους ἔφυσαν; εἶτα λύπης τοιαύτης καὶ δακρύων αἴτιοι τοῖς γονεῦσι καθιστάμενοι θεῶν ὀργὰς οὐ δεδοίκατε; ἢ βραχὺς ὑμῖν καὶ τούτου λόγος; μετὰ χρηστῶν γε | R III 268 βιώσεσθε τῶν ἐλπίδων.

Εἰπέ μοι, παιδαγωγοὶ δὲ ὑμῖν τοῖς ταῦτα δε- δρακόσιν οὐκ εἰσίν; εἰσί. τούτους τοίνυν εἰ μὲν ἀτι- μάζετε, τῆς τῶν ἀσεβῶν ἐστε συμμορίας· εἰ δὲ τιμᾶτε, διὰ τί τοὺς τῶν ἄλλων ἐλαύνετε; ὁ γὰρ ὑμῖν οὗτοι, τοῦτ’ ἐκείνοις ἐκεῖνοι, κέρδος ἐμοὶ φέροντες ὅσονπερ οὗτοι. καὶ εἰ δὴ τῶν ὑμετέρων ὑπ’ ἄλλων τυπτο- μένων ἠδίκητ’ | ἂν ὁ θεσμός, καὶ νῦν ἠδίκηται R III 269 τῶν ἄλλοις ἐφεστηκότων ὑφ’ ὑμῶν ὑβριζομένων.