ἦν ἄρα, ὡς ἔοικεν, ἐπιτυχεῖν ὑγείας, ὦ δικά- ζοντες, παντὸς ὧς εἰπεῖν θανάτου χαλεπωτέρας, ὅπερ μοι συμβέβηκε τὰ νῦν διὰ τὸν χρηστὸν υἱὸν τουτονὶ τὴν ἀμείνω νόσον ἀντὶ κακῆς ὑγείας ἀλλάξασθαι. οὐ μὴν ἀλλ’, ἐπεὶ τῷ πλείονι τέθνηκα λογισμῷ καὶ δοκῶ μὲν περιεῖναι, οἴχομαι δὲ τῷ τοῦ ταλάντου πόθῳ, παρ’ ὑμᾶς ἀπήντηκα ἀπελάσασθαι τοῦτον τῆς οἰκίας ἐθέλων, καθάπερ οὗτος ἐμοῦ τὸ τάλαντον. καὶ δέομαι, τὴν χάριν ἐπινεύσατε, ἵνα μὴ πρὸς λύπῃ ζημίαν <λάβω> ἔνα μὴ καὶ ταύτην δυστυχήσω τὴν ἐπήρειαν τουτονὶ τρέφειν ἀναγκαζόμενος.

ὁ μὲν οὖν θεὸς ἀπὸ τῶν ἡμετέρων πλούσιος, ἐγὼ δὲ καινότερα δυστυχῶν περι- ορῶμαι πρὸ τελευτῆς κληρονομούμενος. ὃν γὰρ εἶχον κλῆρον περιών, τοῦτον ὧς τεθνηκὼς ἀπολώλεκα τῷ τῆς εὐχῆς τρόπῳ. ἐπειδὴ δὲ τούτων αἴτιος οὗτος, ἀκουσάτω μετὰ παρρησίας <μου λέγοντος> | ὡς οὐκ ἔστι μοι RIV 656 2 τὸ προοίμιον ἐκ περιουσίας M 1 Ἡ μελέτη om B Φιλάργυρος ἀποκηρύττων Mor Re 2 ὑγείας scripsi e VaB ὑγιείας OrRVMLa edd cf. 1. 5; p. 120,7 et 19; 128,9; 129,10 et 11 et 13 et 17; 130, 1 et 3 et 7 et 12; 131,7; 135,8 et 10 et 13 et 18; 136,3; 137,1 | γρ δικασταὶ in marg Mor 4 τανῦν CrVMVaB edd 5 τῆς ante κακῆς M edd | ὑγείας La sed εἰ ex ἴ’ corr f ὑγιείας CrHVM edd 6 πλέονι CrHVM edd 7 ὂν ante περιεῖναι La | πόθῳ scripsi πάθει libri sed γρ πόθῳ in marg Fa, edd 8 τοῦτον ante τῆς inserui e B, ante ἐθέλων M edd om CrHVVaLa 10 τῆ λοιπὴ Β I λάβω inserui coll Dem. p. 155, 13 om libri edd aed „videtur ἀπενέγκωμαι vel tale quid deesse“ a Re λάβωμαι Lect 134 Not. crit. ad Lib. apol. p. 29 11 ἴνα μὴ om B | καὶ om M | δυστυχήσω τὴν om La 15 περιιὼν M 16 „num ἀτόπῳ?“ Re | ἐπεὶ MVaB | ἀκούσατε B 17 μου λέγοντος in- serui, ut λέγοντος ἐμοῦ aut saltim λέγοντος inserendum coni Re ἀκούσατω καὶ μου Lect) τὰ τῆς (om Not) ἀπορρήσιος lacobs Lect Not l. l. | οὐκ ἔστι scripsi e CrHLaB et γρ in marg Mor οὐκέτι VMVa edd παῖς, ἐπειδὴ μηδὲ τὸ τάλαντον. συναπώλεσα γὰρ τῷ τα- λάντῳ τὸν παῖδα.

οἶ μὲν οὖν ἄλλοι πάντες ὅσοι τὴν οἰκουμένην οἰκοῦσιν ἄνθρωποι ἀπὸ τῶν κρειττόνων τὴν εὐτυχίαν ἔχουσι καὶ δέονται τῶν θεῶν τὴν ἀμείνω τύχην ἐλπίζοντες, ἐγὼ δὲ ὁ δείλαιος καὶ τῶν ἐμαυτοῦ δι’ αὐτοὺς ἀπεστέρημαι· γεγένημαι γὰρ ἀντὶ πλουσίου πένης. ἤδη τὴν ὑγείαν μέμφομαι καὶ ποθῶ τὴν νόσον. ἐν ἐκείνῃ μὲν γὰρ εὐδαίμων ἦν, νῦν δὲ δὴ νοσεῖν ἄρχομαι. οὐδὲν γάρ μοι τῶν κατὰ τὴν οἰκίαν σώζεται.

4. οὐ μὴν ἀλλ’ ἐπεὶ τὰ χείρω δυστυχεῖν ἄρχομαι δυσ- καταμαχήτῳ νόσῳ πενίᾳ μαχόμενος, υἱὸς δέ μοι μόνος φιλοπάτωρ λείπεται, τοῦτον ἀπελάσων ἀπήντηκα, ἔνα μοι μὴ βαρυτέραν ποιῇ τὴν πενίαν φαινόμενος. μόλις γὰρ ἂν ἐμαυτῷ πρὸς τὸ παρὸν ἀρκέσω.

εἰ μὲν οὖν ἐβούλετό τι χρηστόν, τάχ’ ἂν τὴν ἀποκήρυξιν προὔ- λαβεν. οὐ γὰρ τῶν τυχόντων ἐμέ τε καὶ αὑτὸν σεσύ- ληκε. τίς γὰρ μείζων ἀνθρώποις ζημία χρημάτων; ἐπειδὴ δὲ δυσχεραίνειν ἄρχεται τὴν ἀποκήρυξιν καὶ τὴν ὑγείαν ἡμῖν προβάλλεται, μικρὸν ἄνωθεν ἀκού- 1 μὴ δὲ HVaLa 4 ἔχουσι scripsi e CrHVLaB ut e Par 3017 scribendum coni Bast ep. crit. 105 ἄγουσι MVa edd sed „malim αἰτοῦσι“ Re 6 ἐστέρημαι M 7 ὑγίειαν La sed post ι(1) ras 2 litt 8 ἦν scripsi ἔτι libri edd sed ἦν ἔτι scribendum coni Re | δὴ om B 9 οὐδὲν — 10 ἄρχομαι om B 10 ἐπὶ Va 11 νόσῳ om Fa 13 μοι inserui e CrHVB ut e Par 3017 iDserendum coni Boissonade Pachym 144 not 6, post βαρυτέραν La om MVa edd | ποιῇ τὴν πενίαν scripsi e CrH ποιητὴν πενίαν La πενίαν ποιῇ VMVaB edd | τὴν om La 14 ἂν] δὴ Cobetus Coll 298 at cf. p. 121, 1; 126, 16 15 ἐβουλεύετο H scriptura in Cr incerta | τάχ’ reposui e libris τάχα edd | προέλαβεν VaB 16 αὐτὸν HVLaB 17 τί γὰρ μεῖζον HV 18 ἐπεὶ B | καὶ om Ferr 19 ὑγίειαν La I ὑμῖν M σατε. οὕτω γὰρ ἂν καὶ τὸ μέγιστον τοῦ ἀδικήματος γνώσεσθε καὶ ὧς οὐκ ἐπὶ τοῖς τυχοῦσιν ἐκβάλλεται.

6. Ἐμοὶ βίος ἦν εὐδαίμων, (5 ἄνδρες, οὐκ εἰκῆ δαπανώμενος, ἀλλὰ ταῖς καθ’ ἡμέραν ἐπινοίαις αὐξα- νόμενος. διὰ ταῦτα καὶ τὴν ἀπὸ τοῦ γάμου πολιορκίαν ὑπέμεινα καὶ γυναῖκα ἠγαγόμην οὐχ ὥρᾳ κάλλους περί- βλεπτον, ἀλλ’ εὖ κτημάτων ἔχουσαν. τί γὰρ ἀπὸ τοῦ κάλλους ἀνθρώποις ὄφελος; οὐ γὰρ οἶδεν ὁ κλῆρος ἐκ τούτων αὔξεσθαι. διὰ ταῦτα γοῦν ἐπειθόμην γα- μεῖν, οὐχ ἔνα μοι πονηρὸς γένοιτο παῖς, ἀλλ’ ἵνα τοῖς τοῦ πατρὸς ἀκολουθήσῃ τρόποις συνευπορῶν | RIV 657 ἐμοὶ καὶ συναύξων τὸν κλῆρον.

πόσας οἴεσθέ με παρῃτῆσθαι γυναῖκας; τῷ δεῖνι, φησί, θυγάτηρ ἐστὶ κάλλει καὶ γένει περίβλεπτος. τί οὖν ἐμοὶ τοῦ γένους αὐτῆς ἢ ἢ τῆς τοῦ κάλλους ὥρας μέλει; ἄλλος ἄλλην πάλιν ἐθαύμαζε καλὴν μέν, ἀλλ’ οὐκ εὔπορον. τότε μὲν οὐδὲ ἀκούειν ἐδόκουν τοῦ λέγοντος.

καὶ τίς ποθεν ἀνεφαίνετο τῶν πάνυ γνωρίμων ἐμοὶ γυναικὸς μνήμην ποιούμενος καὶ πάνυ γε, ὧς ἔφη, λαμπρᾶς. οὐκ ἐπείσθην οὐδὲ ἀπέβλεψα. ὁ δὲ πάλιν 1 ἂν] δὴ Cobet l. l. at cf. ad p. 120,14 | μέγεθος Cobet | τοῦ insenii e CrHVMVaLa om B edd 2 γνώσησθε La | ὧς om Ferr Mor 3 μὲν post ἐμοὶ B | εὐδαίμων, ὦ ἄνδρες scripsi e CrHVLaB m ἄνδρες εὐδαίμων MVa edd 4 καθημέραν H Va 5 διαταῦτα B 6 ἠγόμην M et γρ in marg Mor 7 τί — 9 αὔξεσθαι praemissis verbis τῆς μελέτης ἐν ᾖ φιλάρ- γυρος ἀποκηρύττει τὸν παῖδα ὅτι νοσοῦντος αὐτοῦ ὁ παῖς τῷ Ἀσκληπιῷ τάλαντον ηὔξατο citat Macarius Chrysocephalus fol 80 v τί γὰρ ἀπὸ] οὐδὲν Macar 8 οὐ γὰρ] ἐπείπερ οὐκ Macar 9 τούτου Macar | διαταῦτα B | γαμεῖν ἐπειθόμην B 10 γένηται B 12 συναθξάνων B | μοι HV scriptura in Cr incerta 13 παραιτεῖσθαι B 14 γένει καὶ κάλλει B 15 τῆς om HVLa scriptura in Cr incerta | μέλλει HMVa sed in hoc λ(2) eras scriptura in Cr incerta 19 καὶ om B | ἔφην La 20 οὐδ’ La ἐθαύμαζε πλείονα τοῦ κάλλους λόγον ποιούμενος. καὶ σιωπῶντος ἐμοῦ πάλιν τῆς ὥρας ἐμέμνητο. τέλος δ’ οὖν πρὸς αὐτόν, ἀναχώρησον, ἔφην, ἄνθρωπε. οὔπω τὸν ἐμὸν γινώσκεις τρόπον; οὔκ εἰμι κάλ- λους, ἀλλὰ κτημάτων ἐραστής. εὐπορεῖ; κέκτη- ται πλείονα; οἰκέτας ἔχει μισθοφορεῖν δυνα- μένους; τοῦτο ἔστιν ὃ ποθοῦμεν κάλλος ἡμεῖς.

9. μόλις δ’ οὖν τοιαύτης τυχεῖν ἠδυνήθημεν. οὔπω τὴν γυναῖκα θεασάμενος ἦν καὶ πολὺ ἤδη τάλαντον ἔφθαρτο. μικροῦ καὶ τοῦτον ἠρνησάμην τὸν γάμον. πανταχόθεν γὰρ ἡμᾶς διηνώχλουν ἄλλος ἄλλο τι λαμ- βάνειν ἐθέλοντες. οἱ μὲν γὰρ ᾀσμάτων μισθὸν ἀπῄτουν, οἱ δὲ τὸν ὑμέναιον, φασίν, ἐκροτήσαμεν. οὐ γὰρ ἤρκει μόνον αὐτοῖς ἡ μέθη.

τὸ δὲ πάντων χαλε- πώτατον, τὰ τῶν ὀψοποιῶν καὶ οἰνοχόων δράματα. τί, φησίν, ἄνθρωπε, τί δαπανήσομεν; τί τῶν ἀπὸ γῆς καὶ θαλάττης οἴσομεν; φέρειν γάρ, ἔφην, τι καὶ τῶν πρὸς τρυφὴν οἶδεν ἡ θάλαττα ἧς μηδὲ τὸ ὕδωρ χρηστόν;

πάλιν οἱ τῶν λαμπτή- ρων ἐπιμελούμενοι πόσας, οἴεσθε, δᾷδας ἀπώλεσαν; 3 ἔφην. ἄνθρωπε scripsi e CrHVVaLaB ἄνθρωπε ἔφην M edd 4 γιγνώσκεις VM edd scriptura in Cr incerta 5 χρημάτων CrHV cf. p. 121, 7 | εὐπορεῖς V 6 πλείονας La I signum interrogationis post οἰκέτας inser Laf 9 θεάμενος Va sed in τεθεαμένος corr m 2 | πολύν La 10 ἔφθαρτο scripsi eCrHVLa διέφθαρτο MVaB edd 11 διενώχλουν H scrip- tura in Cr incerta 12 γὰρ om HVVaB scriptura in Cr in- certa | ᾀσμάτων μισθὸν scripsi e CrHVLa μισθὸν ᾀσμάτων M VaB edd 13 φησὶν HVMLaB Ferr scriptura in Cr incerta 14 χαλεπώτατον scripsi e La χαλεπώτερον reliqui libri edd 16 φασίν HVVa scriptura in Cr incerta | δαπανήσωμεν Va 17 καὶ θαλάττης scripsi ex HVaB καὶ θαλάσσης V ἢ θα- λάσσης MLa edd scriptura in Cr incerta 18 καί τι lacobs Lect | τί libri edd | θάλασσα VMLa edd scriptura in Cr in- certa 19 μὴ δὲ HVaB Ferr 20 ἐπώλεσαν Cr διώλεσαν La ἐγὼ μὲν γὰρ ἤδη καὶ ὑπὲρ τῆς οἰκίας ἐδεδοίκειν μὴ καὶ ταύτην ἡμῖν ἐμπρήσῃ τὸ πῦρ, ἐπειδὴ ἅπτειν καὶ λύχνους παρεκελεύοντο. καί τις ἧκε λύχνον ἔχων οὐ κατὰ τοὺς εἰωθότας δή, ἀλλ’ ἐξοχὰς εἰς κύκλον ἔχοντα καὶ πανταχόθεν ἐπιζητοῦντα τὸ πῦρ. τοσαύτην ἠφίει φλόγα ὡς καὶ πυρκαιὰς | αὐτὰς μιμεῖσθαι τῷ RIV 658 φωτί. τοῦτον ἡμῖν ἐμπλῆσαι παρεκελεύετο.

ἐμοὶ δὲ τὸ πολὺ τοῦ φωτὸς νὺξ ἦν. σκότος γὰρ ἀντεδίδου τῶν λαμπτήρων τὸ πλῆθος. τότε μὲν οὖν ἐμαυτὸν ἐβουλόμην ἐπιδοῦναι τῷ πυρί, ἔν ἀντὶ τοῦ ἐλαίου τῷ λύχνῳ γένωμαι, ἐπέσχον δέ με τῶν περιεστηκότων οἶ φίλοι ἤδη τούτων ἀπαλλαγήσεσθαι λέγοντες. καὶ ἅμα τὴν προῖκα τῆς γυναικὸς κατέλεγον. ἐγὼ δὲ τὰ μὲν ἡδόμενος, τὰ δὲ ἀνιώμενος ἐκαρτέρουν. τὰ μὲν γὰρ ἀπὸ τῆς προικὸς ἔμελλεν ἀγαθά, τὰ δὲ τῆς ζημίας ἐν ὀφθαλμοῖς ἦν. τότε τοίνυν οἱ μὲν εἰς κύκλον ἐχόρευον, οἱ δὲ ἐνετρύφων, οἱ δὲ τὸν ἄκρατον ἐνεφοροῦντο. ἐγὼ δὲ ὁ κακοδαίμων περιεσκόπουν ἅπαντα, οὐδεὶς δὲ ἦν τῶν παρόντων φιλάνθρωπος, ἀλλὰ πᾶς πανταχόθεν ἐλυμαίνετο, καὶ ὁ τυχὼν ἀπλῶς.

πολλὰ μὲν οὖν τῷ νομοθέτῃ κατηρασάμην τοῦ γάμου. οὐ γὰρ πανή- 2 ὑμῖν Mor I ἐπεὶ δὲ B 3 λύχνους scripsi e LaB λύχνον HVMVa edd scriptura in Cr incerta 7 οὖν post τοῦτον Va I ἡμῖν ἐμπλῆσαι scripsi e CrHVVaLaB ἐμπλῆσαι ἡμῖν M edd I παρεκελεύοντο Va 9 ἐμαυτὸν ἐβουλόμην scripsi e CrH VVa ἐμαυτὸν ἐβουλευόμην LaB ἐβουλόμην ἐμαυτὸν M edd 10 ἴνα B | τοῦ inserui e CrHVLa om MVaB edd 11 οἱ περιεστηκότες τῶν φίλων ὅσον B 12 καὶ — 13 κατέλε- γον inserui e LaB sed in hoc in marg om CrHVMVa 17 „fort. οἱ δὲ βρώμασιν (vel simile quid) ἐνετρύφων“ Re at cf. p. 124.19 I οἱ δὲ τὸν — ἐνεφοροῦντο praemissis verbis ἐμφοροῦ- μαι ἐπ’) πόματος Λιβάνιος citat Andr. Lopad. lex. Vind. p. 56, 1 ed. Nauck 20 „videtur ἄπληστος “ Re γυριν, ἀλλὰ πόλεμον ἐνομοθέτησε. τί ταῦτα, ὦ μά- ταιε, οὐκ οἶδας ὡς σεμνὸν ὁ γάμος; σὺ δ’ οὐκ εἰς μυστήριον, ἀλλ’ εἰς θέατρον τὸν Ὑμέναιον ἤγαγες. οὐκ ἦς ἄρα νομοθέτης ἔμφρων. ἔκδοτον γὰρ ἀφῆκας τὴν κόρην τοῖς βουλομένοις εἰς θέαν, ἢν τῷ γεγαμηκότι μόνον ὁρᾶν ἦν θέμις. νυνὶ δὲ πρὶν ἢ πλησιάσαι τῷ λαχόντι πολλοὶ ταύτην περιεργάζονται. ἀλλ’ οὔπω τοῦτο δει- νόν, νυνὶ δέ, εἰ μὴ πάντα τῷ γαμοῦντι διαφθα- ρήσεται, οὐκ ἔσται νυμφίος.

14. Τότε μὲν οὖν ἀπηλλαττόμην πολλὰ τοῖς θεοῖς εὐξάμενος, ἐπεὶ δὲ καὶ ὁ φιλοπάτωρ οὗτος ἐγένετο παῖς, ὧς εἴθε μήποτε, ὑπεκθεῖναι τοῦτον εὐθὺς ἐβου- λόμην ἐννοῶν τὸ δαπανηρὸν τῶν τόκων καὶ τὴν ἀνα- τροφὴν ἐνθυμούμενος. ἔτι γὰρ τῆς γυναικὸς ὠδινούσης καὶ οὔπω τεκούσης ὁλόκληρον, ἀλλ’ ἔτι κινδύνου προσδοκωμένου συνῄεσαν μὲν πανταχόθεν οἱ τῷ γένει προσήκοντες, ἑορτὴν δὲ τὸν τόκον ἑαυτοῖς ἐψηφίζοντο RIV 659 καὶ πίνειν ἔδει καὶ | τρυφᾶν. καὶ οὐ μέχρι τού- τῶν ἦν, ἀλλ’ ἤδη καὶ τὰ τῶν γειτόνων πανταχόθεν 1 ἐνομοθέτησεν CrH edd 2 σὺ — 4 ἤγαγες ad versus comoediae Atticae οὐ γὰρ εἰς μυστήριον | ἀλλ’ εἰς θέατρον τὸν ὑμέναιον ἤγαγες revocabat Kockius Com. Att. fr. III 673 3 θά- νατον Va 4 ἢν B cf. t. VI 259, 8 5 τοῖς τὴν κόρην Va | βουλομένοις om Va 6 μόνω (sed ω ex ον corr) ἦν θέμέμις ὁρᾶν B 7 πρινὴ Va 9 νῦν B 10 ἔσται reposui e libris ἔστι edd sed γρ ἔσται in marg Mor 12 ἐπεὶ — 13 ἐβουλό- μην praemissis verbis ὑπεκθεῖναι ἐπὶ κρυφίᾳ ῥίψει παιδὸς λέ- γεται. Λιβάνιος citat Andr. Lopad. lex Vind. p. 180, 8 ed. Nauck | ἐπειδὴ CrH Lopad | δὲ om Lopad | καὶ om B 13 ἥθε La | ὑπαχθῆναι HV | ἐβουλόμην scripsi e CrHVVa Lo- pad ἠβουλόμην MLaB edd 14 τε ante τὸ V | num τοῦ τό- κου? cf. l. 18 et p. 125,4 | τέκνων B 15 τῆς] καὶ Va 17 συ- νῄεσαν scripsi auctore Re συνῆσαν Cobet Misc 155 Coll 299 συνῆσαν libri edd 20 „fortasse ἔστη“ lacobs Lect coll p. 134,9 συνέρρει.

λογισάμενος δ’ ἐκ τῆς γυναικὸς εἶναι τὴν πρόφασιν τῷ μὴ τὰς ὠδῖνας ἠρέμα καρτερεῖν, ἀλλὰ βοᾶν καὶ κεκραγέναι, τὸ μὲν πρῶτον παρεκάλουν αὐτὴν τίκτειν ἡσυχῆ, ὧς δὲ μεῖζον παρακλήσεως ὁ τό- κος ἴσχυε καὶ καρτερεῖν οὐκ ἦν τῷ γυναίῳ, ἐπέσχον προσδραμὼν τὸ στόμα.

ἐπειδὴ δέ ποτε καὶ τὸ βρέφος ἐξέθορε, τοσοῦτον οἱ παρόντες ὠλόλυξαν ὥστε με φοβηθέντα τὸν θόρυβον ὑπ’ ἐκπλήξεως ἐμβεβρον- τῆσθαι. οἱ δὲ ἀπεκάλουν μακάριον καὶ τὸ βρέφος ἄμα ἐδείκνυον. ἐγὼ δέ, τί ταῦτα; ἔφην, ἐμοὶ μόνῳ παι- δίον ἐστίν; οὐκ ἔξιτε; οὐ φθαρήσεσθε; ποσάκις τὸν ἐμὸν οἶκον διολέσετε; οὐ μικροῦ γαμοῦντα πρῴην διεσπάσατε; πάλιν ἥκετε; εἰ δὲ καὶ ἕτε- ρόν μοι παιδίον ἔσται, πάλιν ὁ παρ’ ὑμῶν μοι γενήσεται πόλεμος;

ἐγὼ μὲν ταῦτα λέγων δυσ- ωπεῖν ἐνόμιζον, οἱ δὲ καὶ θύειν τοῖς θεοῖς παρεκε- λεύοντο. καὶ τὸ βρέφος ἁρπάσας θύειν ἐσπούδαζον, ἀφῆκε δέ με οὐδεὶς ταῦρον ἢ κάπρον προσάγειν ἀνα- 1 συνερεῖ Cr συνέρρεε HVVaLa sed ρ(2) inser f, Β sed ε(3) in ras 3 τὸ — 4 ἡσυχῆ praemissis verbis παρακαλῶ ἀντὶ τοῦ καθικετεύω Λιβάνιος citat Lopad. lex. Vind. p. 148, 13 ed. Nauck | τομεν πρῶτον Β 4 τίκτειν αὐτὴν Β | ἡσυχῆ scripsi e CrMVaLaB Lopad ἠσυχὶ HV ἡσύχως edd | μεῖζον scripsi e M μικρὸν CrHVVaLaB et γρ in marg Mor μείζων edd 6 ποτε om VaB 7 καὶ ante οἱ La 10 μόνῳ scripsi e CrHVM sed in hoc ὢ ex ὂν corr y, LaB cum lacobsio Lect μόνον Va edd 12 διολέσατε Va διωλέσατε B διωλέσεται La διολέσατε Ferr Mor 13 πρώην libri edd | τί πάλιν ἥκετε; coni lacobs Lect 134 Not ad Lib. apoL 23 | νῦν ante ἥκετε La 14 μοι(2) om CrHB 15 οὖν post μὲν La 17 „imo vero θυμιατήριον thuribulum“ a Re cui oblocutus est lacobs Pal. III 550 coll epigr. IX 390 18 ἀφῆκε — ἀναπείσαντες praemissis verbis ἀνατείνας ἀντὶ τοῦ προτρέπων. Λιβάνιος citat Lopad. lex Vind. p. 31,4 ed. Nauck | προσαγαγεῖν B | ἀνατεί- ναντες Lopad. πείσαντες. ἐγὼ δὲ σχοινίον ἐνενόουν καὶ πάτταλον τί τούτοις, λέγων, τοσοῦτον τῶν ἡμετέρων μέλει; ὅμως δ’ οὖν ἀπηλλαττόμην ὀλίγον ἐπιθεὶς τοῦ λιβα- νωτοῦ. καὶ πρὸς τὴν γυναῖκα ἔφην βούλει τὸν παῖδα εἰς ἐρημίαν θείημεν; ἡ δ’ οὐκ εὖ φρονοῦσα μετέ- πειθε, κοινωνὸς ἔσται σου γὰρ τῆς ἐπιθυμίας καί σου δυνήσεται τῶν ἰχνῶν ἐχόμενος αὐξῆσαι τὸν κλῆρον.

18. Ἐπὶ ταύταις αὐτόν, ὦ ἄνδρες, ταῖς ἐλπίσιν ἐτρέφομεν πολλὰς ὑπομείναντες πρότερον δαπάνας. πό- RIV 660 σοὺς | οἴεσθέ με λόγους πρὸς αὐτὸν εἰρηκέναι; κακόν, ὦ παῖ, ἔλεγον, ἡ πενία, ὁ πλοῦτος ἀγαθόν, καὶ τοῖς κεκτημένοις αὐτὸν πάντες προστρέ- χουσι καθάπερ τοῖς θεοῖς καὶ ὅλως ἐγκώμια πλού- του διεξῄειν παιδοτριβῶν ἐπὶ τοὐμὸν ἦθος αὐτόν, ἐξ ὧν ἄν τις γενήσεται κατ’ ἀλέγων πλούσιος.

ἀρρω- στήσας δ’ ἔναγχος καὶ νόσῳ τινὶ χρησάμενος, τίς γὰρ ἀνθρώπων νόσου κρείττων ἢ συμφορᾶς; ἄλλος 12 cf. p. 107, 10 sq. 1 ἐγὼ — πάτταλον ad versuin comoediae Atticae ἐγὼ δ’ ἐνενόουν σχοινίον καὶ πάτταλον revocabat Kockius Com. Att. ὀλίγον fr. III 673 2 λέγων τούτοις M | τοσοῦτον Va 5 θείημεν scripsi e CrHVVaLaB ἐκθείημεν M edd | ἡ δ’ scripsi ἥδ’ libri edd 6 γὰρ post σου insenii e CrHVVaLa coU p. 127,1, post κοινωνὸς edd om MB | σοι LaB | λέγουσα post ἐπιθυ- μίας B 9 ὦ ἄνδρες αὐτὸν B 10 πολλὰς — πόσους inserui e LaB om CrHVMVa edd sed „post ἐτρέφομεν videtur καὶ ποίους “ Re, τίνας δὲ οἴεσθε lacobs Lect | ὑπ᾿ εμείναντες La | πρότερον om B | δαπάνας om La 11 λόγους inser My om Va 12 co παῖ, ἔλεγον scripsi ὦ παῖ λέγων CrHVLaB λέγων ὦ παῖ MVa edd sed deesse aliquid aut ἔλεγον esse scriben- dum coni Re | ἡ inserui e libris sed scriptura in Cr incerta om edd 13 προστρέχουσιν ὥσπερ B 15 διεξείην CrH 17 τίς — 127, 2 πταίσματα citat Macarius fol 80 v | τίς γὰρ] οὐδεὶς Macar 18 ἀνθρώπων scripsi e CrHVLaB Macar ἄνθρωπος MVa edd | ἀλλ’ ante ἄλλος Macar | ἄλλος — 127, 2 πταίσματα ad versus comoediae Atticae ἄλλος κατ’ ἄλλην γὰρ μερίζεται τύχην· | πολύτροπα γὰρ τὰ πταίσματ’ revocabat Kockius Com. Att. fr. III 673 κατ’ ἄλλην γὰρ δαιμονίζεται τύχην. πολύτροπα γὰρ τὰ πταίσματα, ἐκείμην καὶ αὐτὸς ταύτην ἐννοῶν τὴν τύχην. εἴπω τι, βούλεσθε, τῶν ἀπορρήτων; ἔφερέ μοι καὶ κέρδος ἡ νόσος. οὐ γὰρ εἰς κόρον ἐδείπνουν οὐδὲ παντοίοις ὄψοις ἐχρώμην οὐδ’ ἀναλίσκειν ἐχρῆν.

τί δεῖ τὰ πολλὰ λέγειν; θεῶν δωρεὰν τὴν νόσον ὑπελάμβανον. ἐβόων κατ’ ἐμαυτὸν πολλάκις· εὐδαι- μονέστεροι τῶν ὑγιαινόντων οἶ κάμνοντες. οἱ μὲν γὰρ ταῖς ἀγοραῖς παραβάλλουσιν, ὠνοῦν- ται πλέονα, ἐγὼ δὲ οἴκοι μένω οὐδὲν ὑπ’ οὐδε- νὸς ἐνοχλούμενος, ὀλίγα προσομιλῶν μόνον τοῖς δεομένοις χρυσίου. μίαν εἶχον φιλονεικίαν ἀεὶ ἐπιθεῖναί τι πλέον ἐφιλονείκουν] τῷ τόκῳ.

ἐν- τεῦθεν οἱ προσιόντες λυπεῖσθαι μάτην πως ἐδόκουν ἐμοὶ ἀγνοοῦντες τὸ ἐκ τούτου κέρδος ἡμῖν. ἐφθέγγετό 1 Philem. com. IV 62, 198 M (II 630, 191 K) 1 κατάλλην La | γὰρ om Macar | δαιμονίζεται scripsi e Phi- lemone μερίζεται libri edd χειμάζεται Nauck Mèkabges Greco- Rom. V 239 3 τί HVVaLaB edd | ἔφερέ — 5 ἐχρῆν ad ver- sus comoediae Atticae ἀλλ’ ἔφερέ μοι καὶ κέρδος ἡ νόσος· οὔτε γὰρ | εἰς κόρον ἐδείπνουν οὔτε παντοίοις τότε | ὄψοις ἐχρώμην οὐδ’ ἀναλίσκειν ἐχρῆν revocabat Kockias 1. 1. 6 τὰ om MVa Ferr et γρ in marg Mor 7 ὑπελάμβανον scripsi ex HVLaB et γρ in marg Mor ἐνόμιζον MVa edd scriptura in Cr in- certa 9 παραβάλλοντες HV scriptura in Cr incerta 10 δ’ La | μένων M sed v(2) eras 13 ἐκθεῖναί Mor | ἐφιλο- νείκουν HVLaB om MVa edd scriptura in Cr incerta can- cellavi 14 εἰσιόντες post προσιόντες HVVaLaB et γρ in marg Mor om M edd scriptura in Cr incerta | συλλυπεῖσθαι M | μάτην inserui om libri edd sed „fort. μάτην πως aut την- άλλως“ Re | πῶς Jja 15 γρ τοῦ κέρδους in marg Mor „num τὸ ἐκ τοῦ κέρδους ἡδὺ id est ἐκ τοῦ κέρδους ἡδονήν?“ Re | τού- των Va τι καὶ οὗτος ὑπολαμβάνων τι χρηστὸν ἰατροῦ μνήμην ποιούμενος καὶ λέγων· εἰπέ μοι, βούλει, πάτερ, ἰατρὸν ἄξω σοι διαδραμών; μικροῦ μὲν οὖν αὐτὸν ἀπεκήρυξα καὶ παρὰ τὴν νόσον αὐτήν, ἐλογιζόμην δ’ RIV 661 αὐτοῦ τὸ πταῖσμα τῷ χρόνῳ.

τί ταῦτα, | ἔφην, ὦ παῖ; τί τὴν ἐκείνων ἡμῖν ἀπάτην ἀπει- λεῖς ἡμᾶς σώζειν ἐθέλων; οὐδὲν τῆς ἐκείνων ἡμεῖς δεόμεθα τέχνης. μαγγανείαι καὶ φλήνα- φοι. καὶ λόγῳ τὴν ὑγείαν, οὐ τῇ τέχνῃ πιστοῦν- τᾶι. μισθὸς ἐπὶ τούτοις πολύς. ἂν ἐπ’ ὀλίγον μελλήσῃ τις, οὐ διαφεύγει τὸν ἐκ τῆς ἀπειλῆς θάνατον. φθάνουσι γὰρ τὴν μοῖραν τῇ τέχνῃ. ἐμοὶ παντὸς ἰατροῦ ἀμείνων ἡ νόσος. ταύτῃ μᾶλλον πεπίστευκα. αὕτη με ἀναστήσει ταχὺ τῷ τῆς ἐνδείας λογισμῷ. ὁρᾷς ὡς τὸ τάλαντον αὔξεται, ὡς οὐδαμοῦ δαπανᾶται; τὸ τάλαντον ἀκέραιον ἡμῖν διὰ τὴν νόσον τετήρηται.

ἔλε- γον, ἔπειθον. καὶ τῶν μὲν Ἀσκληπιαδῶν ὑπερεώρα, ἐλάλει δὲ παρακαθήμενος, τί τὸν Ἀσκληπιόν, ὦ πάτερ, καταλελοίπαμεν; πολλοὺς πολλάκις ὁ θεὸς οὗτος ἀνέστησεν. ἐδόκει τί μοι λέγειν, νὴ 4 Psalm. 32, 2 5 Soph. Ant. 729 15 Greg. Cypr. antil. p. 150,14sq. 20 cf. t. II 77,21; 424,20. Schol. Pind. Pyth. III 96 1 οὗτος scripsi cum lacobsio Lect αὐτὸς libri edd sed „fort. καὶ αὐτὸς οὗτος“ Re | τί HLa | χρηστὸν] „φθέγξεσθαι aut ποιή- σειν additum mallem“ a Re 2 γρ πάτερ βούλει in marg Mor βούλει om Β 3 διαδραμών scripsi ex HVLaB προσδραμών MVa edd scriptura in Cr incerta 4 περὶ Va 5 αὐτοῦ scripsi ut coni Re αὐτῷ libri edd 9 ὑγίειαν La sed εἰ inser 10 ὧν ἂν ἐπ’ ὀλίγον μέλη τις, οὐ διαφεύγει τὸν ἐκ τῆς ἀπάτης θάνατον; coni lacobs Lect 11 μελλήσῃ Η sed λ(1) eras | τίς HLa Mor 12 τὴν μοῖραν τῇ τέχνη scripsi e B cum lacobsio Lect τῇ μοίρᾳ τὴν τέχνην HVMVaLa edd scriptura in Cr in- certa 13 ἄμεινον CrHV 17 ἡμῖν ἀκέραιον Va 18 voce καὶ des Cr fol 73r, denuo inc voce οὐδὲν p. 132, 17 | μὲν om V τοὺς θεούς, φιλάνθρωπον. ἐσκόπουν γὰρ κατ’ ἐμαυτὸν ὅτι προῖκα τὰ παρὰ τῶν θεῶν ἡμῖν ἀγαθὰ γίνεται.

καὶ πρὸς αὐτὸν ἔλεγον· νῦν ἡμῖν τὸν ἰατρὸν ἀποδέδωκας, ὦ παῖ, νῦν τὸν ἰασόμενον εὕρη- κας. αὐτόματοι πρὸς εὐποιίαν οἱ θεοί, παρακα- λούμενοι δὲ βελτίονες. οὐδὲν τῶν ἀνθρωπίνων ἐπιζητοῦσιν. οὐ πλοῦτος αὐτοῖς προσφιλής, οὐ κέρδος ἕτερον. μόνην τὴν εὐποιίαν ἔχουσιν. ἐν ταύτῃ πλουτοῦσιν οἱ θεοί. ἴθι γοῦν ἡμῖν αἰ- τήσων ὑγείαν, ὦ παῖ. εὐχὴν εὖξαι τὴν πρέπου- ’σαν. πρόσθες τῇ τῆς ὑγείας εὐχῇ πλοῦτον πο- λὺν καὶ τὴν ἀπὸ τοῦ κέρδους εὐδαιμονίαν τῇ μετὰ τῆς ὑγείας καὶ χρήστας εὐγνώμονας, μᾶλ- λον δὲ τοῦτο μόνον, εἰ δοκεῖ, πρόσευξαι, τό- κους πλέονας. ἀπὸ γὰρ τούτων ἡ σωτηρία, μᾶλ- λον δέ, τοῦτό μοι ζωή, τοῦτο φῶς. ἂν δ’ ἄρω τὸ τάλαντον μετὰ τῆς ὑγείας, ἄμεινον.

οὕτω μὲν καὶ φρονεῖν καὶ λαλεῖν ὑπελάμβανον, ὁ δὲ | RIV 662 τὸν νεὼν καταλαβὼν ἀπλοῦν μὲν οὐδὲν οὐδὲ δίκαιον 5 Cratin. Πλουτ. II 110 M (I 62, 160 K) 11 sq. cf. p. 104, 6 sq. 2 γίγνεται La 4 (??)οικας B | ἰασόμενον scripsi ex HV MVa sed in his duobus ὁ ex α ras corr, B ἰασάμενον La edd I ἐξεύρηκας La 8 ἔχουσι La ἔχουσιν ἐν ἔθει ταύτῃ πλου- τοῦσιν coni Re 9 ἡμῖν inserui ex UVLaB om MVa edd 10 ὑγίειαν La 11 πολύ H 12 γρ τὴν in marg Mor 13 τῆς Va sed ς add m 2 | ὑγιείας La | χρήστας Mor Re 14 εἰ δοκεῖ μόνον La 15 πλείονας VaB 16 ἂν — 17 ἄμεινον praemissis verbis αἴρω τὸ ἀπλῶς λαμβάνω. Λιβάνιος citat Lopad. lex. Vind. p. 17,17 ed. Nauck | ἂν Va sed γρ ἐὰν in marg m 2 | δ’ ἄρω scripsi ἄρω HB Lopad ἄρα VMVa sed in hoc α(2) in ras m 2, La edd sed ἂν δ’ ἄρα „sin autem talentum scil. ὑπάρχῃ vel παραγίγνηται praesto “) coni Re αὔξηται lacobs 17 ὑγιείας La 19 ἀπλοῦν — 130, 1 εὔχεται ad versum comoediae Atticae ἀπλοῦν μὲν οὐδὲν ἢ δίκαιον εὔχεται revocabat Kockius Com. Att. fr. III 673 | οὐδὲ δίκαιον οὐδὲν La εὔχεται οὐδὲ ψιλὴν ὑγείαν ᾔτησε, ταλάντου δέ μοι ταύτην ὠνήσατο. ταῦτα γὰρ νυνὶ μανθάνω ὅτι πωλοῦσι τὴν ὑγείαν οἶ θεοὶ καὶ διὰ ταύτης ὁ Ἀσκληπιὸς πλου- τεῖν ἐσπούδακε καινότερον εὐπορίας τρόπον τὴν ἰα- τρείαν εὑρόμενος.

26. Ὡς δ’ οὖν πάντα καθ’ ἡμῶν εὐξάμενος ἐπανῄει, ἐγὼ δ’ ἤδη τῆς ὑγείας, μᾶλλον δὲ τῆς πενίας ἠρχόμην, ἐλάνθανον γὰρ κατ’ ἐμαυτοῦ τούτῳ τὴν εὐχὴν ἐπι- τρέπων, ὧς δ’ οὖν ἄμεινον ἐδόκουν ἔχειν, προσελθὼν οὗτος ἔφη· τί μὴ τοὺς ἱερέας εὐγνωμονοῦμεν, ὦ πάτερ; τί μὴ τὸ τάλαντον οἱ προφῆται λαμβά- νουσιν; ὁρᾷς ὡς τὴν ὑγείαν ἀπείληφας. γενώ- μεθα καὶ ἡμεῖς περὶ τὸν θεὸν εὐγνώμονες. οὕτω γὰρ συνεθέμην.

μικροῦ μὲν οὖν παρ’ αὐ- τοὺς τοὺς λόγους διαρραγεὶς ᾠχόμην καὶ τὴν ψυχὴν ἐπαφῆκα τοῖς τούτου ῥήμασι καὶ εἴθε γε, ὦ πάντες θεοί, πρὸ τῆς τοῦ ταλάντου καταβολῆς ἐκείμην. μεῖζον γὰρ ἂν εὐτυχῶν ἀπωλλύμην. ἐκέρδησά γε ἂν τῇ τε- λευτῇ τὴν ἀπὸ τῆς εὐχῆς ζημίαν. ὅμως δ’ οὖν ἀνενεγ- κὼν καὶ μόλις ἐν ἐμαυτῷ γενόμενος τί ἄρα, ἔφην, g) 2 cf. ad t. VI 246, 20 1 ὑγίειαν La | γὰρ La 2 νῦν B 3 ὑγίειαν La | οἱ om Va 4 τρόπον om HV | ἰατρικὴν La 7 δὲ scripsi e VM VaLaB et γρ in marg Mor δὲ ἤδη H δ’ ἤδη edd 10 οὗ- τος ἔφη in marg Va 2 | ἔφη non post οὗτος, sed post πάτερ B 12 ὧς om B | ὑγίειαν La 15 διαταραχθεὶς B 16 τού- του] τοιούτοις B 17 εἶπον ante θεοὶ B 18 „num ἄν ἄνευ εὐχῶν ἀπωλλύμην an ἂν εὐχῆς ἀποτυχὼν vel ἂν εὐχῶν οὐ τυχὼν ἀπωλλύμην“ Re ἄμεινον γὰρ ἂν ἄνευ τῶν εὐχῶν ἀπωλλύμην lacobs Lect 19 ἀνενεγκὼν scripsi ex HVVaLa ut e Par 3017 scribendum coni Boissonadius Eunap. II 342 ἐνενεγκὼν Β ἐνεγκὼν Μ sed ἀν’ ante ἑ inser et ὑπομείνας suprascr et γρ ἀν- ενεγκὼν αὐτὸν ἐπανακληθεὶς in marg y, edd 20 ἐπ’ Va | ἑαυτῷ HV et e Par 3017 Boissonade l. l. ἐμαυτοῦ Cobet Misc 146 παῖ; πόθεν οἱ μῦθοι; οἱ ἱερεῖς δὲ τίνες; οὐδὲν γὰρ παρ’ οὐδενὸς κεκομίσμεθα οὐδ’ ἔχει τις καθ’ ἡμῶν συμβόλαιον οὐδὲ ἕν. εἰ δ’ ἀπονοίᾳ σφαλεὶς ἐπηγγείλω τῷ θεῷ τὸ τάλαντον, οὐδὲν ἐμοὶ τούτου μέτεστιν. οὐδὲν παρὰ τὴν νόσον ηὐξάμην ἐγὼ οὐδ’ ὑπεσχόμην τῷ θεῷ οὐδὲ πρὸς τὴν ὑγείαν αὐτὸν παρεκάλεσα, ἀλλ’ ἁπλῶς κατ’ ἐμαυτὸν ἐκείμην τῷ τῆς ἐνδείας ὑγιάνας τρόπῳ.

Ἐγὼ μὲν οὕτω πως ἀποσείεσθαι τοὺς ἱερέας ἐδόκουν διὰ τῶν πρὸς τοῦτον ῥημάτων, οἱ δὲ ἰταμώ- τερον ἐχώρουν. καί πού τις αὐτῶν ἀνεβόησεν· ἱερό- συλε καὶ μαστιγία, οὐ καταβαλεῖς τὰ τοῦ θεοῦ; οὐκ ἀποδώσεις τὸ τάλαντον; | πλέον, πλέον, ὦ ἄν- RIV 663 δρες, τῆς ζημίας ἐφοβήθην τὰ ῥήματα καὶ κατέβαλον, ὦ θεοί, ὀδυρόμενος, στένων, πολλάκις τὸ τάλαντον περιπτυσσόμενος, μόλις ἀριθμῶν, ὀκνῶν ἀποδοῦναι. τὸ σκότος μετὰ τὴν καταβολὴν ἑώρων. νὺξ ἦν ἐν ἡμέρᾳ μοι μέση. ὁ γὰρ τοῦ ταλάντου ζόφος ἐνίκα τὸ φῶς τοῦ ἡλίου.

εἰ μὲν οὗν ταῦτα παρ’ αὐτὴν ἐπυθό- μην τὴν νόσον, τάχ’ ἂν ἀποκαρτερήσας ᾠχόμην. ἄνθρωπος ὑπ’ ἀγρυπνίαις πολλαῖς, φροντίσιν ἀπείροις καὶ πόνοις πλείοσι καὶ μερίμναις καὶ μόχθοις καὶ 1 οἱ(2) inserui ex HV om MVaLaB edd 2 οὐδ’ — 3 οὐ- δὲ ἕν praemissis verbis συμβόλαιον τὸ συμβιβαστικὸν γράμμα Λι- βάνιος citat Lopad. lex. Vind. p. 167,9 ed. Nauck | | οὐδὲ Β edd | τίς HLa Lopad 3 οὐδὲ ἔν scripsi e LaB coll p. 132, 8 οὐδέν HVMVa Lopad edd | ἀπονοίᾳ scripsi ὑπονοία HVVa La ὑπονοίας Μ ὑπ’ ἀπονοίας Β edd sed γρ ὑπονοίᾳ in marg Mor ὐπ’ ἀνοίας Cobet Coll 299 5 περὶ VaLa 6 γρ ἐγὼ τῷ in marg Mor 7 τὴν om Β 14 κατέβαλλον Va sed λ(1) eras 17 καταβολὴν Va sed ταβολὴν in ras m 2 19 τοῦ om La | ταῦτα scripsi ex HLa πάντα VMVaB edd | ἐπειθόμην HV 20 τάχα HVVaLa edd | ἀποκαρτερήσας scripsi auctori- bus Re et Cobeto Misc 158 καρτερήσας libri edd πολλῷ πόνῳ συναγαγὼν τὸ τάλαντον ἀθρόως ἀφῄρημαι ὑπὸ τοῦ θεοῦ, μᾶλλον δὲ τοῦ τὸν ἐμὸν βίον ἐξ εὐχῆς προδεδωκότος. εἶτ’ ἐπὶ τούτοις ἀγανακτεῖ ὧς οὐ δεόν- τως ἐκβάλλεται.

30. Οὐ γὰρ ἐπὶ κύβους οὐδὲ μέθην ἀνηλωκέναι τί φησιν. οἶδα. οὐ γέγονας περὶ κύβους ἐκμανής, οὐ περὶ μέθην ἠσχόλησαι, οὐ πρὸς ἑταίρας βλέπεις. ἀγαπᾷς τῶν αἰσχρῶν οὐδὲ ἔν. μισεῖς εὐωχίας, οὐ πλησιάζεις κώμοις. εἴθε μοι μηδὲ περὶ τοὺς θεοὺς ἐμεμήνεις. οὐκ ἂν δυστυχὴς ἐγενόμην ὁ δείλαιος, οὐκ ἂν τὴν πενίαν ταύτην ἐστέναξα.

πόσον δέ σοι καὶ πρὸς εὐωχίαν ἤρκεσεν; ὀλίγον ἀπὸ τοῦ τα- λάντου μέρος, τὸ δὲ λοιπὸν ἦν ἡμῖν ἐλεύθερον. οἶδα πολλοὺς περὶ μέθην ὀλίγα ἀνηλωκότας. πολλοῖς ἤδη καὶ κύβος ἤνεγκε κέρδος. πόσοι δὲ δι’ εὐωχίαν εὐτυ- χέστεροι; εἴθε μοι τούτων τις ἐγένου. τάχα ἂν ηὔξητο τὸ διὰ σέ μοι λελῃστευμένον τάλαντον. οὐδὲν ἂν τού- των ὠδυρόμην. νυνὶ δέ μοι τὸ πᾶν ἀπόλωλε. καὶ ἐπι- 1 cf. Greg. Cypr. antil. § 58 p. 172, 10 sq. 5 cf. p. 97, 1; t. V 111, 11. Greg. Cypr. antil. § 26 p. 153,26 sq.; § 35 p. 159,6 sq. § 65 p. 175, 21 13 Dem. Lacr. p. 930, 4 et. 13 1 συναγαγὼν scripsi auctore Re συνάγων libri edd | ὅπερ ante ἀθρόως B | ἀφῄρημαι scripsi ex HV ἀφῄρηται MVaLaB edd 5 οὐ scripsi ex HVLa οὐδὲ MVaB edd | οὐδὲ scripsi ex HVVaLaB οὐδ’ ἐπὶ Μ edd 6 οὐ scripsi οὔτε HVM VaLa edd ὡς οὔτε Β | γείτονας Va | κύβους scripsi κώμους libri sed κύβους suprascr Β, edd 7 οὐ(1) scripsi ex HVLa οὐδὲ MVaB edd 9 κώμοις scripsi e Β et γρ in marg Mor κύβοις HVMLa edd καὶ κύβοις Va | μοι inserui e VLaB et Par 3017 (Boissonad. Pachym. p. 144 not. 6) om HMVa edd | μὴ δὲ HVaLaB 12 μοι Va 14 παρὰ La | οὐκ ἐξ εὐχῆς ἐπιδεδωκότας post ἀνηλωκότας La 15 εὐτυχίαν B 16 τίς HVaLa | ηὔξητο — 17 ἂν om La | ηὔξητό μοι διὰ σὲ λεληστευ- μένον τὸ τάλαντον B 17 λελῃστευμένον om Va | voce οὐδὲν rursus inc. Cr fol. 72 v 18 ἀπολώλει B δοὺς τῷ θεῷ τὸ τάλαντον τοῦτο ἐμὲ μὲν τοῦ βίου, σὲ δὲ τῆς οἰκίας ἀπείργεις.

32. Μὴ οὖν ὧς οὐδὲν εἰς μέθην ἀνήλωταί σοι, ταῦτα νῦν πρόφερε. οὐδὲ γὰρ περὶ τούτου δικάσειν οὗτοι συνεληλύθασιν, οὐδὲ τοῦτο ἔστιν ὅ ἐγκαλοῦμεν ἡμεῖς, ἀλλ’ ἢ δεῖξον ὅτι μοι τὰ κατὰ | τὸν οἶκον RIV 664 ἔρρωται ἢ δίκην ὕπεχε. οὐδὲ γὰρ περὶ τούτων αἰτιῶ- μαι τήμερον. εἴθε κατ’ ἐμοῦ μᾶλλον, ὦ παῖ, τὰς χεῖρας ὤρεξας. ἤνεγκα ἂν τὴν παρὰ σοῦ πληγήν. νυνὶ δὲ πάντας ὁμοῦ νενίκηκας τοὺς ὑπὸ τῶν πατέρων κριθέν- τὰς πρότερον.

οὐδεὶς οὕτω πατραλοίας εὕρηται. οὐ γὰρ εἰς τὸ σῶμα τὴν πληγὴν ἐδεξάμην, εἰς αὐτὴν τὴν καρδίαν τὸ βέλος ἔχω. τοὺς μὲν γὰρ ἄλλους ὅσοι τῶν παίδων ἐπάταξαν κατ’ ἐκεῖνον τὸν χρόνον ἐλύπουν καθ’ ὃν ἐτόλμων, ἐγὼ δὲ τοσαυτάκις βάλλομαι ὁσάκις ἐνθυμηθῶ τὸ τάλαντον.

εἶτ’ ἔτι μνημονεύεις κύ- βων ἢ μέθης ἢ τρυφῆς οὕτω τὸν πατέρα διαθείς; ἐγὼ μὲν γὰρ ἤδη καὶ τεθνηκέναι δοκῶ, καὶ γὰρ ὑπὸ τῆς ἀνίας οἴχομαι, ὑμεῖς δὲ ταὐτὰ τούτῳ εἰ νῦν ἀποδέξεσθε, βαρύτεροί μοι τῆς ζημίας γενήσεσθε. ὑφ’ ὑμῶν γὰρ μᾶλλον ἢ τούτου κείσομαι.

35. Ναί, φησίν, ὑπὲρ γὰρ σοῦ τοῦτο πεποίηκα. τῆς γὰρ παρὰ τοῦ θεοῦ σωτηρίας μόνης ἐχρή- ζομεν. τί οὖν; οὐκ ἦσαν εὐχῆς ἕτεροι τρόποι; οὐκ ἦν λιβανωτὸς ἄφθονος; χαίρουσι καὶ δάφναις οἱ θεοὶ καὶ θαλλοῖς ἐλαίας. πολλάκις ἤδη τινὲς τῶν παλαιῶν καὶ δρυῶν κόμαις ἀπήρχοντο. πολλοὶ καὶ στεφάνοις τὸν θεὸν γεραίρουσιν, ὕμνοις ἕτεροι. τούτων οὐδὲν ἐνενόησας οὐδὲ θαλλοὺς ἐνεθυμήθης καὶ στέμματα.

36. μέχρις ἀλεκτρυόνος τὴν εὐχὴν στῆσαι ἔδει. βαρὺ μὲν γὰρ καὶ φορτικὸν καὶ τοῦτο. πλὴν οἶσα ἂν ἀνε- κτῶς. εἰ γὰρ μὴ τὸ τάλαντον ὅλον, μέρος δὲ τῆς οὐσίας ἀνέθηκας, οὐκ ἂν ἀπεκήρυξα. σὺ δ’ οὐδὲ τὰς γραφὰς ἐνενόησας. μετὰ τὴν νόσον πολλάκις ἄνθρωποι τῆς 1 cf. Greg. Cypr. antil. § 17 et 35 6 Od. μ 357 9 Plat. Phaed. p. 118 A 1 ἀντίστασις My 6 ἀπήρχοντο] ἀπαρχὰς καὶ θυσίας ἐποί- ουν suprascr My 10 οἶσα] ὑπέμεινα suprascr My οἴχεται ὁ τοῦ κυρίου μαλακοῦ(?) κανὼν ἐνταῦθα φάσκοντος τὰ τοιαῦτα ἀορίστους οὐκ ἔχειν in marg Va 2 12 γραφὰς] ἤτοι ζωγραφίας suprascr Va2 1 γὰρ om MVa Ferr | πεποίηκα scripsi e CrHVLaB ἐποίησα MVa edd 2 περὶ Va 5 θαλοῖς Va | punctum post ἐλαίας posui, post πολλάκις libri edd | ἤδη — 6 ἀπήρχοντο praemissis verbis ἀπήρχοντο ἀντὶ τοῦ ἀπαρχὰς ἐποίουν. Λιβά- νιος citat Andr. Lopad. lex. Vind. p. 5,3 ed. Nauck 6 δρυῶν in δρῦν corr Va | καὶ κόμη Lopad unde κόμης eflfecit Nauck I καὶ στεφάνοις πολλοὶ La | γὰρ post πολλοὶ edd sed om γρ in marg Mor delevi 8 colon post ἐνενόησας HVaLa Ferr signum interrogationis VMB Mor Re scriptura in Cr incerta delevi 9 στῆναι Β Re 10 ἔφην post τοῦτο Β | οἶς ταγὲ CrHV sed in hoc τ eras, Par 3017, unde οἰστά γε efiFe- cit Boissonadius Pachym. p. 79 not 3 οἶσά γε VaLa et γρ in marg Mor οἶδα γε Β ἤνεγκά γ’ vel ἴσως ἦν ἀνεκτόν coni Mor Not f VII 4 ἦσθα ἂν ἀνεκτός coni Re τοῦτο ἐπῄνεις ἄν, ἀλλ’ ἀνεκτῶς lacobs App Pors 328 Lect | ἂν om CrHV VaLaB et γρ in marg Mor | ἀνεκτὸς V sed ὃς in ras ἀνεκτῆ La εὐποιίας ἀμειβόμενοι τὸν | θεὸν εἰκόνι τὸν Ἀσκλη- RIV 665 πιὸν ὡς εὐεργέτην γράφουσι. πόσην ἂν ἡ γραφὴ βλάβην ἤνεγκε; πόσος δ’ ἂν ὁ τοῦ ζωγράφου μισθὸς ἐγένετο; ἑκὼν ἂν ἐπὶ τούτοις κατέβαλον.

σὺ δέ μοι παριδὼν ἅπαντα ἐπ’ ἐκεῖνο τρέπῃ ὡς, εἰ μὴ διὰ τὸν Ἀσκληπιόν, ᾠχόμην. εἶτ’ οὐκ ἦν ἀποθανεῖν ἄμει- νον ἢ ζῆν ἐν τούτῳ τῷ σχήματι; μὴ γὰρ εὐηργέτημαί τι; σεσύλημαι. μὴ γὰρ ὑγεία μοι ταῦτα καὶ βίος; αὐ- τὸς ὧς εἰπεῖν ἐν ὀφθαλμοῖς ὁ θάνατος. νυνὶ δὲ τὴν μὲν ὑγείαν μοι λέγεις, τὴν πενίαν δὲ σιωπᾷς. καὶ τὸ φυγεῖν μὲν τὴν νόσον προφέρεις, τὸ δὲ μεῖζον κρύ- πτεις δυστύχημα.

οὐκ ἀνέχομαι ζῆν ἐλεούμενος, μισῶ τὴν ὑγείαν πενόμενος. τί μοι τὸ μεῖζον ἀφεὶς καταλέγειν δυστύχημα μικρὸν εὐποιίας προφέρεις ὄνο- μα, μᾶλλον δέ, κινεῖς πρὸς ἀγανάκτησιν; τίς ἰᾶται συλῶν τὸν κάμνοντα; τίς εὖ ποιεῖσθαι βούλεται μεί- ζονα τῆς δωρεᾶς ἀδικούμενος; ἀπόδος ἡμῖν τὸ τάλαν- τον καὶ τὴν ὑγείαν οὐ μέμφομαι.

εἰ δὲ ἐπὶ τούτοις ὁ Ἀσκληπιὸς ἀγανακτεῖ, αὐτό μοι μόνον ἀποδιδοὺς τὸ τάλαντον φερέτω καὶ μετὰ τοῦ πλούτου τὴν νόσον. ἕτοιμος ἀναλαμβάνειν μετὰ τοῦ ταλάντου τὸν κίνδυνον, καὶ πρόσθοιτό τι πλέον, εἰ βούλοιτο, τῇ νόσῳ, μόνον 3 πόσου V Ferr Mor 4 ἂν om B | κατέβαλλον HV sed in hoc λ(2) eras, La 6 οὐκ ἦν] ἀκούειν H sed α et υο in ras, V 7 εὐεργέτημαι VLaB Re scriptura in Cr incerta 8 ὑγίεια La | μοι om Β 10 μὲν insenii e CrHVVa sed in hoc inser m 2, LaB om Μ edd | ὑγίειάν La 11 μὲν om Cr VLa 13 ὑγίειαν La 15 με La 16 εὐποιεῖσθαι CrVaB I μείζονα scripsi e CrHVLa μείζω MVaB edd 17 ante ante τῆς Va 18 ὑγίειαν La | δ’ La 19 ἀποδοὺς M 21 κιν- δύνου τὸ τάλαντον B 22 πρόσθοιτό τι scripsi πρόσθοιτο τί CrHVLa sed in hoc σ eras πρόσθοιτό μοι Va sed οἱ in ει et μοι in τι corr m 2 προσθέτω τί Β προσθείτω μοι Μ edd ἡμῖν ἐπανελθέτω τὸ τάλαντον.

εἶτ’, ὦ κατάρατε καὶ ὑπὲρ τὸ δέον φιλότιμε, ἐγὼ μόνος ἐδυστύχουν ἀφόρητα, ἔνα μοι δυστυχέστερον τῆς νόσου τὴν ὑγείαν ἀντέδωκας; πόσους ἐκ χαλεπωτέρων οἶδα σωθέντας; πόσοι δὲ ἤδη τελευτῆς ἐγγὺς γενόμενοι πάλιν προσω- μίλησαν τῷ βίῳ; ἆρα τούτους ἡμῖν πάντας ὁ Ἀσκλη- πιὸς ἀνέστησε;

πόθεν οὖν τῷ πλήθει τῶν ἰατρῶν στενοχωρούμεθα; τί δὲ μάτην οὗτοι κατὰ τὴν πόλιν στρέφονται; πόθεν δὲ πλουτεῖν νομίζουσιν; ἢ πόθεν τὸ κέρδος αὐτοῖς; οὐκ ἀφ’ ὧν παραμυθοῦνται τοὺς RIV 666 κάμνοντας; οὐκοῦν τὰ κατ’ αὐτοὺς οἴχεται, εἰ | μόνος ὁ Ἀσκληπιὸς χρήματα λήψεται;

42. Ἀλλ’ ἐπὶ μεγάλοις, φησίν, ὁ Ἀσκληπιὸς ἰᾶται καὶ δεῖ μεγάλας τἀς ἐπαγγελίας ἐπ’ αὐτῷ ποιεῖσθαι. τοῦτο νῦν πρῶτον ἀκήκοα. ἐγὼ μὲν γὰρ αὐτὸν καὶ παρέχειν ἑτέροις ὑπελάμβανον. οὐκοῦν οὐ- δὲν ἡμῶν οἱ θεοὶ βελτίους. εἶτα καὶ πόσον ἐχρῆν ἐπ- αγγείλασθαι; μὴ γὰρ ἀθανασίαν ἡμῖν δεδώρηται; μὴ γὰρ συνῆψέ με φυγόντα τὴν νόσον τοῖς κρείττοσι; πά- λῖν ἡμῖν ὁ θάνατος ἐλπίζεται. προσδοκῶ καὶ δευτέραν νόσον ἄνθρωπος ὤν. οὐκοῦν πάλιν καὶ ἐφ’ ἑτέρῳ δεῖ στένειν ταλάντῳ;

εἰ δ’ ἐπιλείψει με ταῖς νόσοις τὰ τάλαντα, πόθεν ἡ σωτηρία λοιπόν; ἢ καὶ τὰς ἀπὸ 1 ὦ — 4 ἀντέδωκας praemissis verbis ἔνα ἀντὶ τοῦ καὶ διὰ τοῦτο, ὅπερ καὶ μετὰ παρεληλυθότος συντάσσεται. Λιβάνιος citat Andr. Lopad. lex. Vind. p. 105,8 ed. Nauck 3 ἴνα) καί Β I „malim δυστυχεστέραν“ Re | ὑγίειαν La 5 δὲ om La 9 τρέφονται La 11 οὐκ οὖν La 12 χρήματα — 13 Ἀ- σκληπιὸς om La 13 ὁ ἀσκληπιὸς φησὶν Β 14 δ’ cum ras 2 litt Β 16 οὐδὲ Μ 17 εἶτα <τί> α καὶ πόσον coni Lect 19 μοι MVa sed οἱ in ἑ corr My Va 2, et γρ in marg Mor 21 πάλιν καὶ ἐφ’ ἑτέρῳ δεῖ scripsi e CrHVLa καὶ ἐφ’ ἑτέρῳ πάλιν δεῖ MVa edd καὶ ἐφ’ ἑτέρῳ δεῖ πάλιν Β τῶν συγγενῶν ἀναθήσεις οὐσίας; πόσου τὴν ὑγείαν ὑπολαμβάνεις ἀξίαν; ἐγὼ μὲν γὰρ αὐτὴν οὐδὲ δραχμῆς ἂν ἐπριάμην, σὲ δὲ καὶ δευτέραν ἐχρῆν ἐπιθεῖναι καί, εἴγ’ ἔτι μεῖζον ἐβούλου μανῆναι, μνᾶν ὅλην. πόσα σοι βούλει ταλάντου πρίωμαι σώματα;

πολέμους ἀναδέ- χονταί τινες ὑπὲρ ἑτέρων <καὶ> α παρατάττονται ἔνα δραχμὴν κομίσωνται. τί δὲ οἶ τὴν θάλατταν πλέ- οντες; οὐ μικροῦ κέρδους ἕνεκεν μεγάλους ἀναμετροῦν- ται κινδύνους; εἰσὶ δὲ οἳ καὶ τροφῆς ἕνεκα μόνης, ἔνα τὴν ἀπὸ τῆς γαστρὸς ἀνάγκην παραμυθήσωνται, ἐπαφῆκαν αὑτοὺς ἀλλοτρίοις ἐγκλήμασιν. ἀλλὰ τί ταῦ- τα; μάτην γὰρ νῦν φθέγγομαι πρὸς ἄνδρα οὐδὲν ἕτε- ρον τῶν κατὰ τὸν βίον ἣ τὴν ἀπὸ τῆς φιλοτιμίας μανίαν ἐπιστάμενον.

45. Ἀλλ’ ἔτι σοι, φησί, περίεστι χρήματα καὶ μετὰ τὸ τάλαντον. εἶτα τί σοι τούτων μέλει; ἢ ποῖος οὗτος ἀπολογίας τρόπος; ἢ δάκνει σε τὸ λειπό- 1 πόσου — 3 ἐπριάμην ad versus comoediae Atticae πόσου σὺ τὴν ὑγίειαν ἀξίαν ὑπολαμβάνεις; | ἐγὼ γὰρ αὐτὴν οὐδ’ ἂν ἐπρι- άμην δραχμῆς revocabat Kockius Com. Att. fr. III 663 | ὑγίειαν La 4 εἴ γ’· ἔτι scripsi e Μ sed in hoc in ras y εἴ γέ τι Β εἴτ’ ἔτι CrHVVaLa Re εἴ τέ τι Ferr Mor | ἐβούλου Va sed γρ ἐβουλόμην in marg m 2 ἐβουλόμην CrHV sed in hoc μὴν in ras m2, La | ἀπώλεσα post ὅλην Β | σοι Μ sed οἱ in ras y 5 πριῶμαι La 6 colon post τινες libri edd delevi | καὶ inserui om libri edd 1 οἱ — 9 κινδύνους praemissis ver- bis ἀναμετροῦνται ἀντὶ τοῦ ὑφίστανται. Λιβάνιος citat Andr. Lopad. lex. Vind. p. 5, 6 ed. Nauck 7 πλέοντες scripsi auctore Cobeto Coll 299 τολμῶντες libri Lopad edd 8 οὐ scripsi e Lopad cum Nauckio εἰ La οἳ reliqui libri edd | ἕνεκα Β εἵνεκα Va Lopad | μεγάλους om Lopad 9 signum interrogationis posui cum Nauckio punctum libri edd | ἕνεκα soripsi e CrHVaLa ἕνεκεν VMB edd 10 καὶ ante τὴν V | τῆς om Μ 11 αὐτοὺς CrHVVa sed in hoc ’ ante ’ m 2, La edd 12 νυνὶ La 16 μέλλει Va sed λ(1) eras 17 καὶ ante τὸ Μ edd delevi μένον, ὅτι μὴ καὶ τοῦτο τῷ ταλάντῳ προσέθηκας; μὴ γὰρ ἐφ’ ἐνὶ ταλάντῳ μόνον λελύπημαι; μὴ γάρ μοι περὶ τοῦτο μόνον τὴν ζημίαν ἔστησας; ἐγένετ’ ἂν ἤδη μοι διπλοῦν τῇ τοῦ τόκου προσθήκῃ καὶ πάλιν μεῖζον RIV 667 | εἰς ὕστερον. συναύξεσθαι γὰρ τῷ χρόνῳ χρή- μάτα πέφυκεν.

ὁρᾷς τῆς ἀδικίας τὸ μέγεθος; μέχρι τελευτῆς ἔχω τὴν βλάβην. ἐγὼ δ’ εἰς τοσοῦτον ἤδη προέρχομαι ὧς μηδὲ τῶν θεῶν αὐτῶν ἀπέχεσθαι. εἰ γὰρ αὐτοῖς ὁ πλοῦτος περισπούδαστον καὶ διὰ τοῦτον εὐδαίμονες εἶναί τινες νομίζονται, πόσῳ μᾶλλον ἡμᾶς προσήκει δάκνεσθαι καὶ μισεῖν τοὺς κἂν πρὸς ὀλί- γον τι βλάπτοντας;

πόσα τεμένη κατὰ τὴν πόλιν ὑπάρχειν οἴεσθε ἢ πόσα τῶν θεῶν ἱερά; πολλά. τί οὖν; ποῦ συντρέχουσιν ἅπαντες ἐν νόσῳ; ποῦ δὲ μᾶλλον παρεῖναι τοὺς θεοὺς ὑπολαμβάνουσιν; ὅπου πλείονα καὶ τὰ ἀναθήματα βλέπουσιν. ἐν μὲν γὰρ τοῖς ἄλλοις οἴκοις ἔνθα μηδέν ἐστιν ἰδεῖν πλού- του σύμβολον οὐδένα τῶν θεῶν χρηματίζειν πειθό- 9 cf. p. 109, 1 18 χρηματίζειν] φαίνεσθαι suprascr My 2 μόνῳ Β et γρ in marg Mor | λελύπημαι — 3 μόνον in- serui e LaB om CrHVMVa edd 3 τούτου La | τὴν ζημίαν μόνην (sed η in ο corr m 2) ἀνέστησας Va 5 εἰς ὕστερον scripsi e CrSVa et γρ in marg Mor ἐς ὕστερον Β εἰσύστερον VLa ἐσύστερον Μ edd | συναύξεσθαι reposui e libris συναυ- ξάνεσθαι edd et Kockius Com. Att. fr. III 663 qui haec verba ad versus comoediae Atticae συναυξάνεσθαι τῷ χρόνῳ τὰ χρή- ματα|πέφυκεν revocabat 7 δὲ La 8 προέρχομαι scripsi ut coni Re προσέρχομαι libri edd | μὴ δὲ HVaB | αὐτὸν Μ Bed ὁ in co corr y | ἀπέχεσθαι Va sed εὑ supra ε(1) m 2 ἀπεύχεσθαι CrHV 9 διατοῦτον Β 11 κἂν in καὶ corr ras Va 12 τι βλάπτοντας scripsi e V τί βλάπτοντας Η βλά- πτοντας τί VaB βλάπτοντας MLa edd scriptura in Cr incerta 13 τί οὖν inserui e La om reliqui libri sed scriptura in Cr incerta, edd 14 „malim ποῦ δὲ συντρέχουσιν;“ Re 17 ἐστιν Va sed ἑ in ras m 2 18 τὸν θεὸν CrHV μέθᾳ· ἔνθα δὲ πολλὰ τεκμήρια πλούτου καὶ περίεργος ἐσθὴς καὶ φιάλαι καὶ θυμιατήρια καὶ χρυσῷ στίλβων ὄροφος, ἐκεῖ, κἂν ἀπῶσιν οἱ θεοί, ὡς πρὸς παρόντας εὐχόμεθα καὶ φαινομένους καὶ λαλεῖν δοκοῦντας. ἔστι μὲν γὰρ ὁ πλοῦτος καὶ ἄλλως καλόν, πολλὴν δὲ τοῖς κεκτημένοις αὐτὸν εὐδαιμονίαν χαρίζεται.

φέρε γάρ, εἰ <δίκην> α ἦσαν δύο πρὸς ἀλλήλους ἔχοντες τινες ἢ ῥήτορες καὶ ὁ μὲν ἄγαν ἦν πένης, ὁ δὲ πλού- σιος, τίς ἀπῆλθε τὸ πλέον ἔχων; τίνι δὲ πλέονες μαρ- τυρεῖν ἐθέλουσι; ποῦ δὲ οἱ πάντες προστρέχουσι; τίνα δὲ μᾶλλον ἐπαινοῦσι λέγοντα; μετὰ τίνος δὲ τὸ δί- καιον φαίνεται; ὁ μὲν εὐκτήμων νενίκηκε κρίσιν πολ- λάκις ἄδικον, ἀπῆλθε δὲ μετὰ τῆς δίκης ὁ | πέ- RIV 668 νῆς, καὶ κατ’ ἐγνωσμένος ἂν τύχη. τοσούτων τοίνυν ἐκ τοῦ πλούτου γινομένων τοῖς ἀνθρώποις καλῶν ἐγὼ μετὰ τῶν χρημάτων καὶ τὴν παρρησίαν ἀπολώλεκα.

49. Ἀλλ’, ὦ Δήλιε καὶ Παιὰν Ἄπολλον, ἤδη γὰρ καὶ κατὰ σοῦ λέγειν ἄρχομαι, τί φιλοκερδῆ τῷ γέ- νει τὸν Ἀσκληπιὸν ἔφηνας; οὐδὲν τοῦ πατρὸς μεμί- 4 sq. cf. p. 10, 2 sq.; 107, 10 sq. 2 χρυσὸς La 4 εὐδοκοῦντας Β 5 μὲν om Β | ἄλλος Va 6 γάρ, εἰ <δίκην> α ἦσαν scripsi γὰρ εἰ ἦσαν Β εἰ εἴησαν reliqui libri sed scriptura in Cr incerta, edd 7 εἴησαν δύο πρὸς Mor sed γρ εἴησαν πρὸς in marg | „post δύο deest δίκην aut ἐχθρῶς aut simile quid“ Re 8 ἦν ἄγαν La 9 πλείονες Va πλέον Β 10 οἱ om VaB 11 δὲ om HV La scriptura in Cr incerta 13 καὶ Re | δίκης scripsi e La et γρ in marg Mor ut coni Re νίκης HV καταδίκης MVaB edd scriptura in Cr incerta | ὁ πένης κατ’ ἐγνωσμένος, ἂν τύχη (at iudicum tamen sententia absolutus) coni Re 15 γιγνομένων La 17 Δήλιε Mor δῆμε libri Ferr et γρ in marg Mor | καὶ om Β I καὶ ante Ἄπολλον Μ edd sed om γρ in marg Mor 18 τῷ] „videtur ἐναντίως vel ἀνομοίως vel tale quid deesse haud consentanee cum moribus “ Re θνητῷ lacobs App Pors 328 Lect at cf. Greg. Cypr. p. 157, 16 19 ἔφηνας scripsi e CrHV LaB et γρ in marg Mor ἀπέφηνας MFa Mor Re πέφηνας Ferr μηται. σὺ μὲν γὰρ εὔωνον τὴν μαντείαν ἔχεις ὀβολοῦ πολλάκις τὸν χρησμὸν ἀντιδιδοὺς καὶ τὰ ἐκ τῆς μαν- τείας ἀγαθά, τοῦτον δὲ φιλάνθρωπόν τινες ὀνομάζου- σιν, ἴσως οἱ νόσου μὴ πεπειραμένοι.

50. Ἀλλὰ μάτην γάρ, ὡς ἔοικεν, ὀδύρομαι ταῦτα, ἔνα καὶ τὸν παρὰ τῶν ἱερέων ὀφλήσω γέλωτα τούτου με τὰ πάντα λυμηναμένου. ὅθεν ἀφ’ ἡμῶν βαδιζέτω. ἀλλότριός ἐστι τοῦ γένους, κατ’ οὐδὲν ἐμοὶ παραπλή- σιος. οὐδὲν τῶν τοῦ πατρὸς μιμεῖται. ὅν ἀγαπῶ βίον μεμίσηκε.

μὴ γὰρ ἐγώ σε νῦν ἀπείργω; ταύτην ἤνεγκεν Ἀσκληπιός σοι τὴν ψῆφον. ἐκεῖνός σε τῶν ἡμετέρων ἐκβέβληκεν. ἐκείνῳ δικάζου, ἐκεῖνον γράφου. μηδὲν καθ’ ἡμῶν ἀγανάκτει. <ὑπὸ> α σοῦ, ὦ παῖ, ἐκβέβλημαι, πρῶτος ἠδίκημαι. βάδιζε τοιγαροῦν παρὰ τὸν Ἀσκληπιόν, εἰ δοκεῖ. ἐκεῖνός σοι τοῦ λοιποῦ πατήρ. ὂν ἀγαπᾷς, τοῦτον ὅρα. οὐ λείψει σοι παρ’ αὐτῷ τρο- 1 τὴν om Β 2 ἀντιδοὺς LaB 3 δὲ scripsi auctore Re καὶ libri edd τάχα καὶ τοῦτον lacobs Lect | εἶναι ante τινὲς MVa edd unde εἰκῆ efficiendum censuit Re cui oblocutus est lacobsius Add 225 | τινες om γρ in marg Mor 4 ἴσως οἱ μὴ νόσου scripsi e CrHVLaB οἱ νόσου ἴσως μὴ MVa edd 6 περὶ Va 7 μὲν La μετὰ Β Ferr | τὰ om Β τοῦ HVVa sed in hoc del m 2 et rw ταλάντω in marg m 2 γρ μέ του in marg Mor | πάντα] τε in ras 3 litt Va 2 „malim aut μοι legi aut μετὰ τούτου μοι τὰ πάντα λυμηναμένων ut ad ἱε- ρέων redeat“ a Re | ὑμῶν Mor 10 μεμίσηκεν Η | ἐγώ σε scripsi ex HVLaB ἔγωγε νῦν σε MVa edd scriptura in Cr incerta 11 σοι om MVaB Ferr | ἐκεῖνος — 12 δικάζου prae- missis verbis δικάζομαι ἀντὶ τοῦ ἐγκλητεύω καὶ κατηγορῶ. Λι- βάνιος citat Andr. Lopad. lex. Vind. p. 48, 1 ed. Nauck 12 ἐκβέβληται. ἐκεῖνο δικάζων Lopad 13 ὑπὸ inserui om libri edd | πρῶτος Va sed σ in ν corr m 2 14 τοιγαροῦν scripsi ex HVLa et γρ in marg Mor τοίνυν MVaB edd scriptura in Cr incerta 15 ἐκεῖνος — πατήρ praemissis verbis τοῦ λοιποῦ ἀντὶ τοῦ εἰς τὸ ἐξῆς. Λιβάνιος citat Lopad. lex. Vind. p. 174, 3 ed. Nauck Ι τουλοιποῦ Va sed ~ eras, Β 16 λείψη Η Ι σοι om Η αὐτῷ Bcripsi αὐτοῦ (αὐ Va) libri edd | ποτὸς καὶ ante τροφή Μ edd sed om γρ in marg Mor, καὶ VaLaB φή. I ἀρκέσει σοι πολλῷ χρόνῳ τὸ τάλαντον. εἰ RIV 669 δ’ ἄμεινον διοικεῖν ἐπίσταται, ζητείτω καὶ χρήστας τόκου πλείονας, ἴνα καὶ τὸ τάλαντον κατὰ χώραν μένῃ καὶ ἡ ἀπὸ τοῦ τόκου ἐνυπάρχῃ τροφή.

1. Εἰκός, ὦ ἄνδρες, τοὺς πλείους τῶν ἔξωθεν ἑστηκότων καὶ οἷς οὐδὲν ὅλως τοῦ παρόντος ἀγῶνος μέτεστι, μάλιστα δὲ πάντων οἶς καὶ παίδων πατράσιν ὑπῆρξε γενέσθαι οὐκ ἀποστῆναι τοῦ μὴ σφοδρῶς ἐγ- κεῖσθαι ταῖς κατ’ ἐμοῦ λοιδορίαις καὶ τὰ δεινότατα προφέρειν ἐμοί, οὐ μόνον ὅτι οὐκ ἔφερον ἡσυχῆ τὴν ἀποκήρυξιν δέξασθαι ἀγαπήσας πᾶν ὅ τι περὶ ἐμοῦ ἔδοξε τῷ γεγεννηκότι, ἀλλ’ ὅτι καὶ εἰς δικαστήριον ἀπήντησα καὶ ἐπεκαλεσάμην τοὺς νόμους καὶ ᾑρετισά- μην εἰς ἀγῶνα λόγων ἐλθεῖν τῷ πατρί.

καὶ γὰρ οἱ χρηστοὶ πατέρες βούλονται τοῖς σφῶν τέκνοις πρὸς αὑτοὺς ἄδειαν εἷναι οὐμενοῦν οὐδ’ ὅσην πρὸς δεσπό- τας τοῖς δούλοις, εἴπερ ἐκείνοις μέν, τοῖς ἀργυρωνή- τοις λέγω, ὅταν οἱ κύριοι μὴ μέτρια δρῶσιν αὐτούς, ἔστι καὶ δίκην ἐπιβοήσασθαι καὶ καταφυγεῖν πρὸς τὸ L = Codex Leidensis Gr. F. 49 V = Vaticanus gr. 933 fol. 342 ΙΙ) pr = editio princeps Milleri cf. p. 115 14 sq. Choric. Mus. Rhen. XLIX 488, 31 sq. 1 φιλαργύρου νοσοῦντος ὁ παῖς ηὔξατο τάλαντον δώσειν ἐὰν αὖθις ὑγιῆ ἀπολάβῃ τὸν πατέρα· ὁ δὲ ἀνενεγκὼν ἀποκηρύττει τὸν παῖδα· ὁ δὲ παῖς ἀπολογεῖται· μελετῶμεν τὸν παῖδα V 16 αὐτοὺς LVpr Ι comma post εἷναι LVpr delevi cum Kurtzio I οὐμενοῦν? Kurtz cf. Lib. t. V 383, 6 βῆμα καὶ τῆς ἐντεῦθεν φιλανθρωπίας μὴ διαμαρτεῖν, ἐπεὶ μηδ’ ἐφεῖται παρὰ τῶν νόμων ἅπασα κατὰ τῶν τοιούτων ἐξουσία τοῖς κεκτημένοις, υἱέσι δὲ πάντα καρτεροῦσι μὴ ἐξεῖναι ὅλως ποιεῖν πλὴν τοῦ στέγειν οὐδέν, οὔκουν οὐδ’ ὅσον γρύξαι βιαζομένους.

πλὴν ἐπειδήπερ ἐλαφρόν ἐστι τοὺς ἐκτὸς συμφορῶν τοὺς δυστυχοῦντας καὶ σωφρονίζειν καὶ νουθετεῖν καὶ ἅπερ χρὴ δεῖξαι, καὶ πᾶς τις ἤδη διδάσκαλος ἀρετῆς, ὅσα γ’ ἐκ τῶν λόγων, τί καινὸν εἰ δή τινες τῶν ἐμῶν κακῶν μηδὲν αἰσθανόμενοι ἢ καὶ ὅλως ἀγνοοῦντες ὅσον τὸ πάσχειν ἀδίκως εἰς ἔκστασιν τῶν δεόντων, συνίστανται κατ’ ἐμοῦ προσθέμενοι τῷ πατρὶ καὶ τὴν ἀποκήρυξιν ἐπισπεύδουσιν; ἀπειρία γὰρ πραγμάτων πολλοὺς πολλάκις σφάλλεσθαι ποιεῖ τοῦ καθήκοντος.

ὧν γε δὴ χάριν καὶ ὑμεῖς αὐτοὺς μετὰ τῆς σφῶν ἀπειρίας πολλὰ χαίρειν εἰπόντες τὸ νόμιμον ὑμῖν ἀρ- χῆθεν καὶ σύνηθες τὸν ἀεὶ χρόνον κἀνταῦθα δει- κνύναι οἴεσθε δεῖν, ὥστ’ ἀκούειν μὲν εὐμενῶς ἑκατέρων τῶν λόγων, φαίνεσθαι δὲ πρὸ τῆς ψήφου χαλεπαίνον- τας εἴτε χαριζομένους τῶν ἀγωνιζομένων μηδέποτε μηδενί.

εἰ δὲ καὶ νῦν πρώτως παῖς παρ’ ὑμῖν ἀγω- νίζεται πρὸς πατέρα καὶ οὔποτε τῶν ἄνωθεν ἡμερῶν, μὴ θαυμάσητε μηδαμῶς. καινοτομεῖ γὰρ ὁ χρόνος ἀεὶ καὶ νῦν μὲν δείκνυσι ταῦτα, νῦν δὲ ταῦτα, καὶ μετ’ ὀλίγον ἕτερα, καὶ μετ’ ἐκεῖν’ ἄλλα, καὶ οὕτω διὰ παντὸς κρύπτων μὲν ἀεὶ τὰ φανέντα, ἄγων δ’ εἰς μέ- σον ἀντὶ τῶν ἀπιόντων ἕτερα. οὐκοῦν οὐ πόρρω τῆς 5 στέγειν οὐδέν scripsi e V στέγειν. οὐδὲν L στέγειν; οὐδὲν pr στέγειν, οὐδὲν Kurtz cf. p. 146,11 8 ἅπερ χρὴ δεῖξαι scripsi auctore Kurtzio ἀπόχρη δόξαι LVpr 11 ἔκτασιν pr 14 πολλοὺς scripsi πολλὰ LVpr 19 φαίνεσθε L sed ἑ in αι corr m 2 25 μετολίγον LV 26 διαπαντὸς· V | ἐς Lpr τοῦ χρόνου φύσεως τοῦτο.

καὶ χρή γε ὑμᾶς μὴ περὶ τούτου, εἴτε πρόσφατον εἴτε καὶ πάλαι ἠργμένον τὸ πρᾶγμα, σκοπεῖν, τί γὰρ τῷ τοῦ δικαίου λόγῳ τοῦτό γε διαφέρει; ἀλλ’ ἀκριβῶς διασκεψαμένους, ἐπὰν κἀμοῦ λέγοντος ἀκροάσησθε, πότερα δίκαιά γε καρτερῶ ταῦτα ἢ μὴ δίκαια ἐλαυνόμενος τῶν πατρῴων, διδά- σκειν ἐμέ· τοῦτο γάρ, εἴπερ ἄλλο τι, προσῆκον ὑμῖν τοῖς δικάζουσι.

χωρὶς δὲ τούτου οὐ δυσμεναίνων ἐγὼ τῷ πατρὶ καὶ ἀντεπεξιέναι σκοπούμενος ἀντιλέγειν ἐπιχειρῶ, ἀλλ’ ὥσπερ ἐκεῖνος δικαίαν ἐθέλων εἷναι τὴν ἀποκήρυξιν ὑμῖν τοῦ πράγματος ἐχρήσατο δι- κασταῖς εἰς μέσους τὰς αἰτίας προθεὶς καὶ τῷ λόγῳ ἐπάρας εἰς δύναμιν, οὕτω δεῖν οἶμαι κἀμὲ ποιῆσαι, στῆναι κατὰ τῶν ἐγκλημάτων καὶ ἀποσκευάσασθαι πειραθῆναι, κἄν τι λέγειν δόξω, τῶν δικαίων ἐννόμως τυχεῖν, ἂν δὲ κρατήσῃ τὰ τοῦ πατρός, στέρξαι τε τὴν p. 5 pr καταδίκην καὶ ἀπιέναι κατῃσχυμμένον, | κατεγνω- κότα καὶ αὐτὸν ἐμαυτοῦ.

ὅτι δὲ καὶ ἄκων εἶναι εἰς τοὺς παρόντας λόγους κατέστην ἐγώ, οὐδεὶς ἀντερεῖ. τὸ γὰρ ἠδικῆσθαι δόξαι ὧς οὐδεὶς οὐδέπω τῶν ἄλλων καὶ εὐεργέτου μὲν ἔργα ἔχειν δεικνύναι, ἀντὶ δὲ τού- των ἀκούειν ἄμα καὶ πάσχειν τὰ τῶν ἐπιβούλων καὶ λυμεώνων βίᾳ συνωθεῖ πρὸς τὸ βῆμα καὶ πείθει ἀποσκευασάμενον τὴν αἰδῶ ἢν εἶχον ἐκ νέου πρὸς τὸν πατέρα ὁμόσε τοῖς λόγοις ἰέναι. ταύτῃ τοι, κἄν τι λελέξεται δόξαν ἔχον κατὰ τοῦ γεγεννηκότος εἰρῆσθαι, συγγνώμην αἰτῶ καὶ πρὸς τοῦ πατρὸς καὶ πρὸς ὑμῶν καὶ πρὸς τῶν ἄλλων ἀπάντων, ὧς οὔτι ἑκόντος ἐμοῦ 25 Eur. Or. 921. Plat. rep. X p. 610 C 4 διαφέρει scripsi διαφέροι LVpr 8 δικάζουσιν pr 17 κατῃσχυμένον L τοιοῦτον ῥηθήσεται, τῆς δὲ συνεχείας τῶν λόγων τάχα καὶ μέχρι τοιούτου παρασῦραι μελλούσης.

πλὴν ἐπειδὴ κἀμοὶ λέγειν ἐφεῖται καὶ καιρὸς ἤδη τοῦ ἀγῶ- νος γενέσθαι, εὐξαίμην ἂν ἡδέως πρὸς ἄλλον τινά, μὴ πρὸς τοῦτον, εἶναί μοι τὴν διαφοράν, ἦ γὰρ ἂν ἦν χρήσασθαι τοῖς ἐμαυτοῦ ἀδεῶς, νυνὶ δ’ ἀνάγκη τῆς δυνάμεως ἑκόντα καθυφιέναι καὶ φείδεσθαι τῶν λό- γων, ὧν εἰρημένων, ὡς ἐμαυτὸν πείθω, ῥᾳδίως ἂν ὑπῆρξε κρατῆσαι καὶ οὐ τὸ πλεῖστον τῶν ψήφων, τὰς πάσας δὲ ῥᾳδίως ἀπολαβεῖν. συμβήσεται δ’ ἔμοιγε τοῦτον ἐνδιδόναι τὸν τρόπον καὶ τῆς ἰσχύος ὑπο- χαλᾶν, ἐπειδήπερ νίκην ἣν ἄν τις φέροι κατὰ πατρὸς ἥττης ἀπάσης χαλεπωτέραν ἔγωγε τίθεμαι καὶ ἀνε- κτότερον ἡττώμενον μετ’ αἰσχύνης ἀπιέναι τῶν ὧδε ἢ δικαιότερον πεφηνότα τοῖς λόγοις τοῦ τεκόντος ὑπερ- τερῆσαι.

καὶ ὥσπερ, εἴ τις καθ’ ἑαυτοῦ ἔκ τινος ἀνάγκης ἐποιεῖτο τοὺς λόγους, εἰκὸς ἦν τὰ μείζω παρα- τρέχειν καὶ τῶν ἐπικαίρων φείδεσθαι, οὕτω κἀγὼ λέ- γειν μὲν προάγομαι, ἀμελεῖν δ’ ὅμως ἐξεπίτηδες ἀναγ- κάζομαι τοῦ συμφέροντος ἐμαυτῷ, ἐπεὶ πατὴρ μὲν οὗτος, κἂν μυριάκις τῆς οἰκίας ἐλαύνῃ, κἂν διώκῃ πέρα Γαδείρων, υἱὸς δ’ ἐγώ, καὶ ὁ δεσμὸς τῆς φύσεως κρατεῖ παρ’ ἡμῖν ἔτι, καὶ ἀλλήλων ἐχόμεθα καὶ συν- δούμεθα καὶ ἀλλήλων ἐσμέν, καὶ οὐκ ἔσθ’ ὅπως θατέ- ρου παθόντος μὴ καὶ πρὸς θάτερον διαβαίνει τὸ ἄλγος, ὡς ἔστι κἀπὶ τοῦ ἑνὸς καὶ ταὐτοῦ σώματος συμβαῖνον ὁρᾶν· κἀκεῖσε γὰρ ἓν ὁποιονοῦν εἰ πάσχον ἐστί, συμ- 27 PauL ep. ad Corinth. I 12, 26 2 παρασύραι ἢ V 10 δὲ scripsi e LV δὴ pr 14 ἡττώμενον scripsi ἡττωμένῳ L Vpr ἡττωμένου Kurtz Ι ὧδε V 15 τοῖς λόγοις scripsi e LV τούς λόγους pr 19 ὁμῶς Lpr 25 διαβαίνει scripsi διαβῆναι LVpr πάσχει καὶ τὰ λοιπὰ εἰς ἅπαντα τοῦ λυποῦντος διαδι- δομένου τῇ συνεχείᾳ. πλήν, ὅπερ ἔφην, ἐπειδὴ χρεὼν ἅπαντα τρόπον εἰς τοὺς λόγους ἐμαυτὸν καθιέναι, ὧς οὐκ ὂν ἄλλως ὅτι μὴ δι’ ἀγῶνος ἀποδυσάμενον τὰς κατηγορίας ἵλεω τυχεῖν τοῦ πατρός, ἐγὼ μὲν ἤδη λέ- γειν ἀπάρχομαι, ὑμέτερον δ’ ἂν εἴη κἀνταῦθα προσέ- χειν τὸν νοῦν.

11. Ὡς μὲν οὖν ἄνωθεν ἡμῖν ἔσχε τὰ πράγματα, κἀγὼ δὲ πειθήνιον ἐκ παιδὸς ἔτι παρέσχον ἐμαυτὸν τῷ πατρὶ πάντα μὲν μεθαρμοζόμενος πρὸς αὐτόν, ἐναν- τιούμενος δὲ οὔκουν οὐδ’ ὅσον αὐτὸς ἑαυτῷ, ἀφ’ ὧν καὶ εἴπερ τις ἕτερος τῷ ἰδίῳ πατρὶ φίλος παῖς ἐγὼ τῷ ἐμαυτοῦ ἐκεκλήμην καὶ γέγονα μεγάλης μὲν τῆς κηδεμονίας ἀπολαύων ἀεὶ καὶ κρείττονος ἢ ἐρεῖν τινα δύνασθαι, μειζόνων δὲ καὶ τῶν εὐχῶν, ἃς ὑπὲρ ἐμοῦ μᾶλλον ἢ τῆς ἰδίας ηὔχετο κεφαλῆς ὁ πατὴρ εἰς ἱερὰ καθημέραν βαδίζων, οὐδὲν δέω λέγειν, ἑνὸς μὲν δὴ χάριν, τοῦ μὴ προιόντα τὸν λόγον εἰς μῆκος ὑμᾶς ἀποκναισθῆναι ποιῆσαι τῷ πλήθει, ἑτέρου δ’, ὅτι καὶ ὁ πατήρ, ὅταν ἔρρει τὸ κατ’ αὐτὸν ὕδωρ, φθάσας εἴρηκεν ἱκανῶς, εὖ γε ποιῶν καὶ ἀξίως αὑτοῦ μὴ τῆς πρὸς ἐμὲ χάριν διαφορᾶς τῇ ἀληθείᾳ λελυμασμένος.

12. καὶ ὑμεῖς δὲ ἀκηκοότες ἐστὲ καὶ φήσετ’ ἂν εἰδέναι καλῶς, ὥστε καὶ περιττὸν ἂν εἴη δεύτερον αὖθις περὶ τῶν αὐτῶν ἐν εἰδόσι πειρᾶσθαι διδάσκειν· ἃ δὲ τέως ἐστίν, ὧν ἕνεκεν τὸ πᾶν ἡμῖν ἀνετράπη, καὶ ὁ μὲν πατὴρ οὐ πατήρ, ἀλλά τις δυσμενὴς καὶ τῶν ἑαυτοῦ p. 6 pr ἐπιλελησμένος, Ι ὁ δὲ υἱὸς ἐγὼ οὐχ υἱὸς οὐδ’ ὧς τὸ πρόσθεν φιλούμενος, ἀποτρόπαιος δὲ μᾶλλον καὶ 17 καθ’ ἡμέραν jpr 19 ποιῆσαι scripsi πεῖσαι LVpr 21 αὐτοῦ LVpr 22 διαφόρως L 29 τοπρόσθεν L μισητὸς καὶ μετὰ τῶν ἐχθρῶν ἀριθμούμενος καὶ διὰ τοῦτο ἐξωθοῦμαι μὲν τῆς οἰκίας, εἰς κόρακας δὲ μυριά- κις τῆς αὐτῆς ὥρας βάλλομαι, διὰ βραχέων, ὧς ἔνεστιν, ἐπειδὴ μηδὲ ταῦτα παντελῶς ἀγνῶτές ἐστε, ἐρῶ πρὸς ὑμᾶς.

13. Νοσῆσαι μὲν δὴ κατὰ νόμον τῆς ἀνθρώπων φύσεως καὶ τόνδε συνηνέχθη πολλάκις, τὸν ἐμὸν λέγω πατέρα. πλὴν τὰς πολλὰς ἐκείνας εἰ καὶ χαλεπῶς διε- τίθετο κατὰ μίαν νοσῶν, ἀλλ’ οὐ τοσοῦτον ὥστε καὶ κίνδυνον ἐντεῦθεν ὑποπτευθῆναι συμβῆναι, ἀλλ’ ἦν ἐλπίζειν ἔτι καὶ σωτηρίας τυγχάνειν καὶ ἀνακτηθῆναι δύνασθαι, καὶ ἐτύγχανέ γε ταύτης καὶ ἀνεκτᾶτο μεθύ- στερον· ἐν δὲ τοῖς τελευταίοις τούτοις τοσοῦτον ὑπερ- έβαλε τὸ δεινὸν καὶ πάσης ὑψηλότερον βοηθείας ἐδό- κει ὡς μηδ’ ἐν ὀνείροις ἐλπίσαι χρηστότερα, μήτοι γε καθ’ ὕπαρ εἰπεῖν. ταύτῃ τοι καὶ ἔλεγον μὲν ἰατροί, ἔλεγον δὲ καὶ πάντες ἄλλοι ἕκαστος φιλοσοφοῦντες περὶ τῶν παρόντων ὡς ἔτυχεν, ὅπερ συμβαίνειν ἐν τοῖς τοιούτοις φιλεῖ, πλὴν καὶ οὗτοι κἀκεῖνοι τὰ χείρω περὶ αὐτοῦ.

τούτων δ’ οὕτως ἐχόντων καὶ λεγο- μένων ὧς διεκείμην αὐτός, τίς ἂν ἀρκέσει διὰ τέλους εἰπεῖν; νύκτας μὲν γὰρ δὴ τὰς πάσας, ἔν ἐντεῦθεν ἄρξωμαι, ἐφ’ ὅσον ἡ νόσος κατεῖχεν, οὐκ ἐπέτρεπον μὲν τοῖς οἰκέταις ἔχειν περὶ τὸν κάμνοντα καὶ πονεῖν διεγρηγορότας αὐτοὺς καὶ πᾶσαν ἀποπληροῦντας φρον- τίδα, ἐγὼ δ’ ἐμαυτῷ προσέχειν ἠξίουν ὕπνου τε μετα- λαγχάνειν καὶ τὴν ἄλλην αἱρεῖσθαι τοῦ σώματος χρείαν ἀποπιμπλάναι, ὅπερ ἴσως τοῖς πλείοσιν ἀνθρώπων οὐδὲ πόρρω συγγνώμης ἔδοξεν ἂν εἷναι τὸ στερρὸν 2 διατοῦτο LV 3 διαβραχέων V 12 δὲ scripsi cum Kurtzio δὴ LVpr Ib καθύπαρ LV 16 ἕκαστοι Kurtz 20 ἀρκέσει scripsi ἀρκέσῃ LVpr | διατέλους LV 22 ἐφόσον L τῆς ἀνάγκης γινώσκουσιν, ἀλλὰ καὶ μικροῖς καὶ μεί- ζοσιν ἠρεμεῖν καὶ ἡσυχάζειν διδοὺς ἄγρυπνος διόλου ὥς τις τῶν ἔξω σώματος παρεκαθήμην αὐτὸς ἕτοιμος ὢν ὑπηρετήσειν εἰς ὅ τι βούλοιτο. οὐ γὰρ ᾤμην ἕτερον ἀντ’ ἐμοῦ τῷ πατρὶ γνησιώτερον θεραπευτὴν χρημα- τίσαι. καὶ νύκτας μὲν οὕτως, τὸν δ’ ἄλλον καιρὸν τῆς ἡμέρας τίνα ποτ’ ἐμαυτὸν παρεῖχον;

ἀλλ’ εἰ μὲν μὴ πρὸς ὕδωρ ἔλεγον μηδ’ ἦν τῷδε τῷ ῥεύματι τοὺς λόγους παραμετρεῖν, εἴρητο ἂν ἱκανῶς, νυνὶ δ’ οὐ ῥᾴδιον ἐν οὕτω βραχεῖ χρόνῳ τὸ πᾶν παραστῆσαι. πλὴν ἔθεον ἄνω καὶ κάτω ἐπικουρίαν ἁπανταχόθεν ζη- τῶν. ἐπεκαλούμην πάντας ἀνθρώπους ὀρέξατε χεῖρα, λέγων, ὀρέξατε. ἰατροὺς δ’ ἐφιλοκρίνουν καὶ τοὺς μὲν εἰσῆγον, τοὺς δ’ ἀπεπεμπόμην ἀποδοκιμασθέντας εἶναι μηδὲν ἐπαρκεῖν ἱκανούς. στεναγμοὺς δ’ ἐκείνους καὶ οἰμωγὰς ἃς ᾤμωζον συχνάς τε ἀναβοήσεις καὶ δάκρυα ὅσ’ ἔλειβον ἐλεεινὸς τοῖς πᾶσιν ὁρώμενος ἄλλοι λεγόντων. πολλοὶ δ’ εἰσὶν οἶ τότε μὲν τεθεαμέ- νοι, νυνὶ δὲ καὶ μαρτυρεῖν ἕτοιμοι, εἴ τις ἔροιτο, ὡς οὕτω κάμνοντος τοῦ πατρὸς μᾶλλον πονηρῶς διεκείμην αὐτός. ὅ δ’ οὖν ἔγωγε πρὸς θαύματος ἔχω καί μοι λογιζομένῳ ἔκπληξις ἀτεχνῶς, ὅπως οὐκ ἐτεθνήκειν ἐγὼ παραχρῆμα τῆς φύσεως ἀπαγορευσάσης πρὸς τὴν ὑπερβολήν. καὶ γὰρ οὐχ ὕπνου μόνον, ὧς ἔφθην εἰ- πών, ἀλλὰ καὶ σιτίων πάντων καὶ πομάτων ἀπεκε- κλείσμην· καὶ ἢν ἄν τις εἴποι θεραπείαν τοῦ σώματος ἀπεσκευασάμην ὧς πορρωτάτω πρὸς μὲν τἆλλα ἄμει- νον οὐδὲν νεκροῦ διακείμενος, πρὸς δὲ τὸ πάθος τὸ τοῦ πατρὸς καὶ σφόδρα εὐαίσθητος ὤν.

ταῦτα δέ 2 διόλον pr 8 ῥώματι pr 16 γε Kurtz Ι ἀναβοήσας L pr 17 ἔλαβον pr 20 πονήρως LV 27 τἄλλα V μοι κατὰ τοῦτο ἐγίνετο τοῦδε τοῦ κινδύνου λύσιν ἐκ τῶν ἐφ’ ἡμῖν ὄντων εὑρεῖν οἰομένῳ. ἀλλὰ μάταιον ἦν ἄρα οἴεσθαι, μάταιον δὲ καὶ τέχνη πᾶσα ἥντινα δήποτε μετιόντες ἦμεν. καὶ πόνος ἐκεῖνος, ὂν οὐκ ἀπηξιοῦμεν ἔχειν ἡμέρας καὶ νύκτ’ ἃς, πόνος ἀνήνυτος ἦν, τὸ δὲ κακὸν ἐπὶ μεῖζον ἐχώρει καὶ ἐκραταιοῦτο τῷ χρόνῳ, καὶ ὁδὸς ἦν ἐπὶ τὸ χεῖρον ἀεί, ἔστ’ ἂν ἀπιδὼν πρὸς ἕτερ’ αὐτὸς τὴν ἀληθινὴν ἐπορισάμην βοήθειαν.

γνοὺς Ι γὰρ ἤδη σαφῶς κρεῖττον εἶναι ἢ κατ’ ἀνθρω- p. 7 pr πίνην ἰσχὺν ἰᾶσθαί μου τὸν πατέρα, κἂν μή τις θεῶν ἀντιλαβόμενος ᾖ χεῖρα προτείνας, οἰχήσεταί μοι ἐξ ἀνθρώπων αὐτίκα, καὶ τῶν μὲν δεόντως ὀλιγωρήσας ὡς ἀσθενῶν ἐπαρκέσαι τῇ χρείᾳ, τὰς ἐλπίδας δὲ πάσας τρέψας ἐπὶ τὸ θεῖον πάλαι καὶ νῦν εὖ εἰδὼς ὧς βου- λομένου γε δρᾶν πάνθ’ ὑπόκειται ῥᾴδια, τί ποιῶ; ἱκέτης τε θερμὸς γίνομαι τούτου καὶ διὰ τῶν πρὸς τόδε δεήσεων βοηθῶ τῷ πατρί.

ἔνθα ·πρῶτα μὲν τοῖς τε ἄλλοις, ἔνα βραχέως τῷ λόγῳ χρήσωμαι, καὶ δάκρυσιν ἐξευμένιζον καὶ στεναγμοῖς καὶ χειρῶν ἀνα- τάσεσιν, ἐπὶ τέλους δὲ καὶ εὐχὴν εὐξάμην, μεγάλης εὐγνωμοσύνης πάνυ τοι μέγα τεκμήριον. ἡ δὲ <ἦν> ἧ μὴν τάλαντον ἀφιερώσειν εὐθὺς τῆς εὐχῆς τυχόντα καὶ τοῦ μεγάλου τοῦδε κινδύνου ἀνενεγκόντος τοὐμοῦ πατρός. κἀγὼ μὲν οὕτως εὐξάμην καὶ οὕτω πεπλήρωκα οὐχ ὅπως μοι μέμψεται τῆς εὐχῆς ὁ πατὴρ ὑγιάνας εἰς νοῦν εἰληφώς, ἀλλὰ καὶ ἀγαπᾶν μειζόνως προσθή- σεῖ ταυτηνὶ τὴν πεῖραν τελεωτέρας ἀγάπης πρόφασιν 1 ἐγένετο V 11 ἡ scripsi cum Kurtzio rj V ἢ Lpr 17 πρῶτον V cf. p. 154,24 20 ἐπιτελοῦς L 21 οὐ ante πάνυ V Ι τεκμήριον ἥδε pr Ι ἦν inserui 23 τοῦ ἐμοῦ pr 25 μέμψεται scripsi cum Kurtzio μέμψηται LVpr ἐσχηκώς, καθ’ ἢν ἐγὼ τοὐμὸν περὶ αὐτὸν ὅσον τε καὶ οἷον ἦν λαμπρῶς ἐφανέρωσα. τὸ δὲ ἦν ἄρα πᾶν τοὐ- ναντίον.

καὶ γὰρ ἐπειδήπερ ἐγὼ μὲν ἀνεθέμην τὸ τάλαντον, ὁ δὲ θεὸς οὐ τοῦ ταλάντου, τῆς δ’ εὐγνω- μοσύνης ἀγαπήσας ὀξύτατ’ ἀντελάβετο, ἥ τε βοήθεια προφανὴς ἦν καὶ ὁ πατὴρ πρῶτον μὲν ῥᾷον ἔσχε, μετὰ ταῦτα δὲ ἄμεινον καὶ τὴν ἐξῆς ἔτι μᾶλλον καλῶς, καὶ οὐ μετὰ πολλὰς ὕστερον ὑγιὴς ὅλος καὶ λαμπρὸς λαμ- πρῶς τῆς κλίνης ἀνέθορεν, ἡμεῖς δ’ ἐν εὐθυμίαις οὔκ- οὑν οὐδὲ λεχθῆναι δυναταῖς οὕτω παρ’ ἐλπίδα σῶον ἐκεῖνον ἀπολαβόντες, πρὸ παντὸς ἔργου καὶ φροντίδος ἑτέρας ἢ τῶν κατ’ οἴκους ἢ τῶν ἐκτὸς ἄγε, φησίν, ὦ καλὲ παῖ, λογιζώμεθα τἀργύριον ὅσον ἡμῖν δεδαπάνηται νοσοῦντος ἐμοῦ. ἐπ’ ἐμοὶ δὲ πάν- τὼς οὐκ ἂν πολλῶν τινων ὡς ἀναλώσας ἔχοις μνησθῆναι ἐν ἐσχάτοις τε ὄντι καὶ μηδεμίαν ἐξ ἴσου τοῖς ἀψύχοις προσιεμένῳ τροφήν.

καὶ ὁ μὲν οὕτως, ἐγὼ δ’ ἐθαύμαζον καὶ ἐξεπληττόμην, τί ποθ’ ὁ λογισμὸς οὗτος βούλοιτο, καὶ ὡς πρὸ ἔργου παντὸς ἑτέρου τοῦτον ζητῶν ἐστιν ὁ πατήρ. ἀλλ’ ἐν- ταῦθα ἔξεστι καὶ τὸν τρόπον τἀνδρὸς αἰτιάσασθαι ἔχοντος περὶ ἀριθμοὺς καὶ τὰ τοιαῦτα τὸν σύμπαντα χρόνον, ἔξεστι δὲ καί τινα δαίμονα, ὅστις μοι βασκή- νας τῆς τύχης τοὺς λογισμοὺς τούτους ἐνέβαλε τῷ πατρί. πλὴν τί ἐχρῆν ἕτερον ἐλογιζόμεθα. καὶ μέχρι μέντοι οὐδὲν ἐμεμνήμην περὶ τοῦ ταλάντου, ἠρέμα τε ἤκουε καὶ πράως ἠρίθμει εἰς ἔνα τινὰ ἀριθμὸν ἀναβι- 6 μεταταῦτα LV 8 ὅλως? 10 παρἐλπίδα V | σῶν in marg L 13 τἀργύριον scripsi e V ἀργύριον Lpr 15 ἔχοις scripsi cum Kurtzio ἔχεις LVpr 16 ἐξίσου LV 19 πρὸ ἔργου scripsi coll l. 11 προὔργου LVpr 23 δαίμονα V sed όνων suprascr | βασκήνας L 27 πραὺς pr βάζων τὰ πάντα καὶ κεφαλαιούμενος· ἐπὰν δὲ καὶ τὸ τάλαντον εἰς μέσον ἦλθε καὶ ἠξίουν καὶ τοῦτο προσθεῖ- ναι τῷ ἀριθμῷ, ἐνταῦθά μοι καὶ τὸ σχετλιώτατον δρᾶμα τῶν κατ’ ἐμέ, τότε δὴ τότε οὐκέτι καθεκτὸς ἦν οὐδ’ εἶχεν ὡς καὶ προτοῦ, καί μοι πρὸς θεοῦ ἔστω τῆς ἀπονοίας συγγνώμη, ἀλλ’ ἐταράττετο καὶ ἄλλος ἐξ ἄλλου ἐδόκει οὕτω ταχέως τοῦ καθεστῶτος μεταβαλών, ὡς οὐκ ἄν ποτε ῥᾳδίως οὐδὲ τὸ σφοδρότατον τῶν πνευμάτων τὴν θάλασσαν ἐξεκύμηνε.

καὶ ἔνα παρεὶς τὰ ἐν μέσῳ ὅσα τ’ ἔδρασεν ὅσα τ’ ἔλεξε τῷ μὴ βού- λεσθαι τὴν ἡμῶν αὐτῶν δημοσιεύειν αἰσχύνην ἐπὶ τὸ πέρας ἔλθω τῶν ἡμετέρων, τέλος ἀπόστειχε, φησίν, ὦ ’γαθέ, τῆς οἰκίας τῆς ἐμαυτοῦ καὶ πολλῶν οὐσῶν ἃς ἄν τις πορεύεσθαι ἕλοιτο καὶ αὐτὸς ἣν ἂν ἐθέλῃς πορεύου, ὡς ἂν μεταμάθῃς σω- φρονέστερον εὔχεσθαι καὶ μὴ σφόδρα ζηλοῦν καλεῖσθαι φιλότιμος, παῖς δὲ ἄλλου μὲν ἴσως κεκλήσῃ ἢ ἀγνοοῦντος τὴν σὴν λώβην ἢ σαφῶς μαινομένου, ἐμὸς δὲ οὔκουν οὐδ’ ἐν προσφθέγ- ματι.

ταῦτ’ εἶπε καὶ ταῦτ’ ἔδρασε διασχὼν οὐδὲ τὸ βραχύτατον, ἀλλ’ ὧς τάχιστα | τοῖς ῥήμασι p. 8 pr τοῦ θυμοῦ καὶ τὴν πρᾶξιν ἐπενεγκών. ὅμως δὲ βουλό- μενος μὴ ἄδικα ποιῶν ἀκοῦσαι μηδέ τιν’ αὐτῷ μετὰ ταῦτα προφέρειν τὸ αὐτεξούσιον ὧδ’ ἀναβιβάσας με πρότερον αἰτεῖ παὶ ὑμᾶς ἐπαινέτας τε φανῆναι τῆς γνώμης καὶ συγκατασκευάσαι τὴν ἀποκήρυξιν. ὅτι δὲ ταῦτα παρὰ τὴν τοῦ δικαίου φύσιν καὶ οὐδ’ ἔχει λό- 9 ἐξεκύμῃνε L ἐξεκύμηνεν pr 10 ἔλεγε pr 12 ἀπό- στειχε scripsi ἀπόστιχε LVpr 14 ὁδῶν coni Kurtz at cf. p. 160, 27 19 οὐτ’ pr | προσφθέγμασιν pr 24 μεταταῦτα LV | ὦ δ᾿ V γον αὐτῷ τὰ ἐγκλήματα, εἴ τινα, ὅπου γε καὶ ἐπαι- νεῖν καὶ μεγάλας εἰδέναι τὰς χάριτας εἰκὸς ἦν, ἄνευ τοῦ καὶ πλήθει λόγων ἐθέλειν χρήσασθαι δοκῶ μοι διδάξειν.

23. Οὐδέν, πάτερ, δεινὸν σύνοιδα ἐμαυτῷ οὔτε σὲ οὔτε τι τῶν σῶν εἰργασμένῳ, ὅτι μὴ καὶ μᾶλλον ἐπι- κουρήσας ἐν τοῖς ἀναγκαίοις εἰμί. σὺ δ’ οὐδὲν τοῦθ’ ἡγῇ οὐδὲ φὴς ὡς καὶ σμικροῦ τινος ἄξιον λογίζεσθαι πρέπει, ἀποκηρύττεις δ’ ὥς τινα τῶν κακούργων καὶ ξένον ποιεῖς τὸν σαυτοῦ ἄνω καὶ κάτω τὸ τάλαντον προβαλλόμενος. καὶ γὰρ ἅπαντα ῥήματα, ὦ ἄνδρες, εἰς τοῦτ’ αὐτὸ περιστρέφεται. καὶ τί φησι; τάλαντον, ὦ μιαρέ, οὐ γὰρ ἔτι παῖδα καλεῖν ἀξιοῖ με—τάλαν- τον τῶν ἐμῶν ἀναλώσας ἔχεις, τάλαντον, ὦ Ἑρμῆ καὶ Ζεῦ Κτήσιε καὶ εἴ τις θεῶν ἕτερος χρημάτων καὶ κέρδους προστάτης. εἶτα παῖς μετὰ ταῦτ’ ἐμὸς σὺ κεκλήσῃ καὶ διάδοχος τῶν ἐμῶν τοσούτου τὴν ἐμὴν περικόψας οὐσίαν;

ὅτι μὲν οὖν σὸν ἦν τἀργύριον κἀγὼ ἀναλώσας εἰμί, οὐκ ἔστιν ἀρνήσασθαι, πάτερ. σαφὲς γὰρ τοῦτό γε καὶ ἡμεῖς τοσοῦτον πρὸς πάντας βοῶμεν ὧς καὶ δοκεῖν ἐμπομπεύειν τῇ πράξει καὶ ὡς ὑπὲρ μεγάλων τινῶν ἔργων μέγα καὶ αὐτοὺς φρονοῦντας ἐγκαλλω- πίζεσθαι. πλὴν οὐ μέχρι τούτου δεῖ στῆναι τοῖς λο- γισμοῖς οὐδ’ ὧς ἀνάλωται μόνον σκοπεῖν, ἀλλὰ καὶ προσθεῖναι λογιζόμενον, ὑπὲρ τίνος καὶ μεθ’ ἧστινος 15 cf. p. 20, 7 1 εἴ τινα scripsi ἤ τινα Lpr ἢ τίνα V 10 τὸν scripsi auctore Kurtzio τῶν LVpr 12 φησιν pr 14 τάλαντον(2) — 16 προστάτης om V 17 μεταταῦτ’ LV 18 τοσούτῳ? 26 ὑπέρ τινος L τῆς αἰτίας. οὕτω γὰρ ἅπαν ἔργον, κἂν μικρὸν εἴπῃς κἂν μεῖζον, ἀνθρώποις ἔδοξεν ἐξετάζειν οὐ ψιλὸν αὐτὸ καθ’ αὑτὸ θεωροῦσιν, ἀλλὰ καὶ τὰς ἀφορμὰς σκοπου- μένοις, αἰ τὴν ἀρχὴν πρὸς γένεσιν ἐκίνησαν ἕκαστον.

οἷον ὅδε τὸν δεῖνα κακῶς εἶπεν. οὐ καθυπάγεται τιμωρίᾳ, πρῶτος γὰρ ἤκουσε παρ’ ἐκείνου κακῶς. ἀπέθανε δὲ πάλιν ὅδε πληγεὶς παρὰ τοῦδε. ἄξιά γε τῶν ἔργων παθών, ἐπίβουλος γὰρ ἦν τῆς οἰκίας καὶ τῶν τιμιωτάτων αὐτῷ. τὸν δεῖνα ὁ δῆμος ἀπέκτεινε. καλῶς, προδότης γὰρ ἦν καὶ λαμβάνων κατὰ τῆς πό- λέως. οὕτως ἀπανταχοῦ ἐξετάζοντας συμπαραλαμβάνειν καὶ τὰς αἰτίας προσήκει, μεθ’ ὧν ἕκαστα πέπρακται. καὶ σὺ τοίνυν μεμαθηκὼς ὑπὲρ σοῦ τἀργύριον ἀπιέναι, ὅπως γε ὑγιαίνοις, ἢ μᾶλλον εἰπεῖν, ὅπως τὸ δεύτερον ζῴης, περὶ γὰρ θανάτου καὶ ζωῆς ἐξητάζου, οὐχ ὑγείας καὶ νόσου, σκόπει εἰ μή σοι εἰς δέον ἀναλῶσθαι δοκεῖ.

26. εἰ μὲν οὖν ἔχει τις ἄλλην παρ’ ἣν αὐτὸς τίθημι πρόφασιν τῶνδε τῶν ἀναλωμάτων εἰπεῖν, δέον μὴ ταύ- την, ἀλλὰ καὶ μείζω πολλῷ, εἴπερ οἷόν τ’ ἦν, κατα- δίκην ἐπενεγκεῖν· οὐχ εὑρισκομένης δὲ μηδαμῶς αἰτίας παρὰ τὴν εἰρημένην τί τις ἂν τὸν ἀναίτιον αἰτιῷτο; μάλιστα μὲν οὖν καὶ πολλῶν ἦν δίκαιος τῶν ἐπαίνων ἀπολαύειν ἀνθ’ ὧν ἔδρασα, εἰ δὲ μὴ τούτων, τὸ γοῦν μὴ ἀκούειν κακῶς μηδ’ ἐγκαλεῖσθαι ἔδει προσεῖναι. νυνὶ δὲ σὺ πάντ’ ἀφεὶς ἀποκηρύττεις ἐμὲ καὶ ταῦτα μηδαμόθεν τοῦ δικαίου ὁρμώμενος. οὐ γὰρ ἀσωτίᾳ προσκείμενος οὐδ’ ἡδοναῖς δουλεύων οὐδ’ ὀρέξεις ἀπο- πιμπλὰς ἐμαυτοῦ, οὐ συμπόσιον συγκροτῶν οὐδὲ συν- 8 καὶ insenii e V om Lpr 14 γε scripsi τὲ L τε V pr 15 ζῴης scripsi ζῆς LVpr Id καταδίκην pr 21 τὴν εἰρημένην scripsi τὰς εἰρημένας LVpr ἀθροίζων χορὸν μεθυόντων ἐλάττονά σοι τὰ χρήματα ἔδειξα, σώφρων γὰρ περιφανῶς ἐγὼ καὶ τῶν τοιούτω ὅσον πλεῖστον ἀφεστηκώς, εἰς δὲ τὸ σὸν σπεύδων ὅπως ἀνενεγκὼν ῥοπῇ κρείττονι τύχῃς τῆς σωτηρίας.

27. εἶτα μετὰ τῶν κακούργων ἡγήσῃ τὸν οὕτως ἐν τοῖς καλοῖς διαπρέψαντα; καὶ πῶς οὐ ποιῶν δόξεις ταὐτὸν τοῖς, ἀλλ’ οὐκ ἔχω τίσιν εἰπεῖν πλὴν τοῖς ὑπ’ ἀναισθησίας καὶ ἀδικίαν καὶ δικαιοσύνην κολάζουσι καὶ σωφροσύνην ἀπ·οστρεφομένοις καὶ ἀκρασίαν καὶ τὴν αὐτὴν οὐ περὶ τῶν αὐτῶν ἔχουσι δόξαν; εἰ δ’ ἄσεμνος ὁ λόγος καὶ ἥκιστα προσήκων εἰρῆσθαι πρὸς σέ, κἀγὼ μὲν ὁμολογῶ, πλὴν σαυτῷ μέμφεσθαι καὶ τοῖς σοῖς ἔργοις νόμιζε δεῖν, ἅ γε καὶ τοὺς ἐμοὺς λό- γους εὑρίσκεται. εἰ γὰρ μὴ τὸν εὐεργέτην κακῶς λέγων ἠξίους τοῖς δυσμενέσιν ἐγκαταλέγειν, οὐκ ἂν παρε- βιάσθην μέχρι τοιούτου προελθεῖν παραδείγματος. τί δέ, κἂν ἐγὼ μὴ λέγω, κἂν ἄλλος τις τῶν ἀπάντων, οὐκ οἴει καὶ τούτους ὀρθῆς γνώμης ὄντας κυρίους σιγῇ καθ’ ἑαυτοὺς παραπλήσια τοῖς εἰρημένοις λογί- ζεσθαι περὶ σοῦ;

βούλει λέγων ἄριστα καὶ πράττων φανῆναι. ἡγείσθω σοι λογισμὸς πρὸ πάντων ἔργων καὶ λόγων, καὶ μέμψεως χώραν δώσεις μηδέποτε μηδενί. ὁποῖον ἐχρῆν κἀν τοῖς λόγοις τούτοις φυλάττειν τοῖς κατ’ ἐμοῦ, πρῶτα μὲν ἀναλογίσασθαι πρὸς ἑαυτόν, ποῦ ποτε τῶν δεινῶν ἦσθα, ἢ μὴ δυνάμενον οἴκοθεν συνιδεῖν, ἐρέσθαι τοὺς ἄλλους καὶ παρ’ αὐτῶν δι- δαχθῆναι ὧς ἐκινδύνευες μηκέτ’ εἶναι, κεῖσθαι μετὰ τῶν ἐν Ἅιδου, ἀπολιπεῖν οὐ μόνον τὰ φίλα ταυτὶ χρή- ματα, ἀλλὰ καὶ εἴ τι χάριεν σὺν αὐτοῖς τὸν ἀνθρώπι- 4 voce σωτηρίας des pr 8 ἀναισθησίαν V 11 προσῆ- κον V 13 ἄτε L 26 ἐρέσθαι V νον ὁρᾷς ἔχοντα βίον, προσμαθεῖν δὲ καὶ ὅστις ποτ’ ἀνθρώπων ἢ θεῶν ὁ σεσωκὼς ἦν τοῦ τοσούτου κινδύνου, καὶ μεμαθηκότα χάριν εἰδέναι τῆς σωτηρίας τοσοῦτον ἀφιστάμενον δυσμεναίνειν ἐκείνῳ, ὁπόσον δὴ λειπόμεθα καὶ τοὺς εἰς τὴν ζωὴν ἡμῶν ἐπιβουλεύοντας ἐπαινεῖν.

Ἀλλ’ ἴσως τὸ μέν σοι μέγεθος τοῦ κινδύ- νου οὐκ ἄγνωστον εἶναι φής, ἀλλὰ σαφῶς οἶδας καὶ τοῦ διδάξοντος οὐ προσδέῃ, ἀμφιβάλλεις δὲ περὶ τῆς σωτηρίας καὶ ὅστις σοι ταύτης ὑπῆρξε παραίτιος. οὐκ αὐτόματός σοι, πάτερ, ἐγένετο οὐδ’ ἔκ τινος τύχης, ὡς ἂν οἰηθείης, ἀλλὰ θεὸς μὲν τὰ πρῶτα ἀντιλαβόμενος ἔσωσε, μετὰ δὲ ταῦτα καὶ ὅσον εἰς ἀνθρώπους ἧκεν, ἐγώ. καὶ τίνι γὰρ ἑτέρῳ ἀντ’ ἐμοῦ τοῦτο προσῆκεν; ἔσωσα δέ σε, ὥσπερ τοὺς εἰς θάνατον ἀπαγομένους οἱ τῶν ἀνθρώπων φιλανθρωπότεροι, ταλάντου ἐξωνησά- μένος καὶ τὰ σῶστρα καταβαλόμενος τῆς ζωῆς. ἐρρυ- σάμην πολλῇ τῇ σπουδῇ. τί δὲ οὐκ ἔμελλον δοὺς τὰ σά, ὅπου γε κἀκ τῶν ἰδίων ὑπὲρ φίλου κινδυνεύοντος μὴ τοῦτο δρᾶσαι λίαν ἀπάνθρωπον, ὥσπερ αὖ δικαίας γνώ- μης τεκμήριον καὶ ἀνθρωπίνης ὄντως τὸ ταῖς ἀνάγκαις τῶν φίλων ὑπηρετεῖν; καὶ μὴν οὐκ ἐξ ἴσου πατέρας τε καὶ φίλους τιθέμεθα οὐδὲ τῶν αὐτῶν ἀξιοῦμεν, ἀλλὰ τοῖς μὲν τὰ δέοντα χαριζόμεθα, πατράσι δὲ καὶ κατ’ ἀνάγκην δουλούμεθα τοσούτῳ μᾶλλον πρὸς αὐ- τοὺς βλέποντες, ὅσῳ τὸν τῆς φύσεως δεσμὸν τοῦ κατὰ προαίρεσιν μᾶλλον ἄρρηκτον ἴσμεν καὶ ἰσχυρότερον.

30. καὶ τί δὴ λέγω τοῦτο ὡς μέγα τι καὶ σφόδρα ὂν πρὸς ἡμῶν τὸ δεῖν φίλους ὄντας πάντα τρόπον ὑπὲρ 3 τοσούτου V 6 μέν σοι scripsi e V μέντοι L 8 ἀμ- φιβάλλη V 11 οἰηθείης scripsi οἰηθῇς LV | ταπρῶτα LV 15 τάλαντον L 16 καταβαλλόμενος LV 21 ἐξίσου LV 23 καὶ om L φίλων πονεῖν, ὅταν καὶ μυρίους ἄν τις καταλέγειν ἔχῃ καὶ ὡς παράδειγμα φέρειν τῷ λόγῳ πλειστάκις ἐκ τῶν οἴκοθεν χρημάτων αἰχμαλώτους πριαμένους, κατα- δίκους πριαμένους καὶ ἄλλως κτείνεσθαι μέλλοντας, τοὺς μὲν φιλανθρωπίας ἕνεκα καὶ τοῦ μὴ δεῖν ἀνθρώ- πους ὄντας ἄνθρωπον παριδεῖν ἀπολλύμενον, κἂν μὴ προσήκων ᾖ γένει, κἂν ἐξ ἐσχάτων βαρβάρων, τοῦτο δὲ μόνον ἄνθρωπος, τοὺς δὲ καὶ φιλοτιμίας ἕνεκεν, ἀμφοτέρους δὲ πάντως τοῦ περὶ ἐλάττονος ἅπαντα πλοῦτον ἡγεῖσθαι τῆς ἀνθρώπων ζωῆς;

τοῦτον τοίνυν τὸν τρόπον τῶν ἀνθρωπίνων πάντων ἐχόντων καὶ μεγάλου τοῦ τῆς φιλανθρωπίας νόμου κηρυττο- μένου ἀπανταχοῦ ἔδει μόνους ἀνυποτάκτους εἶναι ἡμᾶς καὶ τὰ μὲν χρήματα περιέπειν, σοῦ δ’ ἀμελεῖν οὑτωσὶ φερομένου; καὶ τίς ἄν με τῶν μικρῶν ἢ τῶν μειζόνων συγγνώμης ἠξίωσε, μᾶλλον δέ, τίς ἂν ἀπέστη τοῦ μὴ κακῶς λέγειν τὸν προδότην τοῦ γένους, τὸν ἀγνώμονα, τὸν τῆς φύσεως ἀλιτήριον, ὅς κινδυ- νεύοντος τοῦ πατρὸς καὶ ἀργυρίου συχνοῦ οἴ- κοι κειμένου δέον πάντα προιέναι ὑπὲρ τῆς ζωῆς, ὁ δὲ οὐδ’ οἶα κἂν οἶ δυσμενέστατοι ἔδρα- σεν, οὐκ ἐπεστράφη νοσοῦντος, οὐκ ἐπεκού- ρησεν ἐκ τῶν δυνατῶν, οὐδὲν συνόλως ὑπὲρ τῆς ἐκείνου σωτηρίας ἐπραγματεύσατο;

32. Πῶς δὲ οὐχὶ σὺ πρὸ τῶν ἄλλων ἐπήνεγκάς μοι τὰ χαλεπώτατα; εἰ γὰρ νυνὶ σωθεὶς δι’ ἐμοῦ, λε- γέσθω γάρ, οὐκ ἀνίης αἰτιώμενος καὶ τοῖς ἐπιβούλοις συντάττων, τί ἂν ἔδρας μὴ τοιαύτην γνοὺς εἰσενη- νεγμένην τὴν προθυμίαν; ἐπῄνεις; οὐκ ἔνι δέχεσθαι 25 cf. p. 173, 20 6 ὄντα V 16 ἠξίωσεν V 28 εἰσενηνεγμένον V τὸν λόγον ὡς ἀληθῆ. ἢ πῶς ἂν τὸν περιφρονητήν; οὐ γὰρ ἔχει φύσιν τὸ πρᾶγμα οὐδ’ ἄν τῳ δόξει ποτὲ πιστὸν εἶναι, ἐπειδήπερ ὀλιγωρία καὶ περιφρόνησις λύπην μὲν γεννᾶν καὶ θυμὸν ἐξάπτειν πεφύκασιν, οὐχὶ δὲ πρὸς ἀγάπην οὐδὲ πρὸς ἔπαινον τοῦ κατωλι- γωρηκότος διερεθίζειν, καὶ ὅσῳ θατέρῳ τῶν ἐναν- τίων εἰς τὸ εἶναι συμβάλλειν ἴσμεν, τοσούτῳ καὶ θα- τέρῳ εἰς τὸ μὴ εἶναι γινώσκομεν. οἷον τί δὴ λέγω; φίλος ἔστι σοι. περιεφρόνησας ἐκεῖνον καὶ παρεῖδες, ὁ δὲ ᾔσθετο. ἐλυπήθη πρῶτον. εἶτ’ ἐχαλέπηνε καὶ πρὸς ὀργὴν ἀνήφθη. ἀλλ’ οὐ περιεφρόνησας, ἐπεστράφης δὲ πλέον τῆς συνηθείας. ὁ δὲ μᾶλλον ἠγάπησε καὶ τοῖς σοῖς ἐπαίνοις προσέθηκε.

διὰ ταῦτα οὐκ ᾤμην ὀλιγωρῆσαι οὐδ’ εἰπεῖν ἐν ἐμαυτῷ· κάμνει καὶ τί τοῦτο καινόν; καμνέτω. ἄνθρωπός ἐστι καὶ τὸ πάθος ἀνθρώπινον. οἶδε τὴν νόσον τὸ γένος. καὶ οὐ ξένον τοῦτο τῇ φύσει οὐδὲ προσφάτως ἐπιδημῆσαν τῷ βίῳ. οὕτω καὶ τοὐμοῦ πατρὸς ὁ πατὴρ καὶ ὁ ἐκείνου πατὴρ κἀγὼ καὶ πάντες ἄνθρωποι πορευσόμεθα. ἀλλὰ τὰ τοιαῦτα λογί- ζεσθαι παντὶ μᾶλλον οἰηθεὶς πρέπειν ἤπερ ἐμοὶ καὶ ἄμα ἢν τὰ συγγενῆ τῶν ἀλόγων ζώων πρὸς ἄλληλα στοργὴν ἐπιδείκνυται ἡμετέραν νουθεσίαν ὑπειληφὼς καὶ πρὸς τὸ συγγενὲς ἀστοργότερον ἐκείνων διατεθῆ- ναι μὴ ἐνεγκών, ἦ γὰρ ἂν ἦμεν εἰς ὄνειδος τῷ ἀνθρω- πίνῳ φύλῳ παντὶ ὡς καὶ τῶν ἀλόγων αὐτῶν ἀλο- γώτεροι, οὐκ ἀνῆκα οὐδ’ ἐνέδων τῇ προθυμίᾳ τοῦ μὴ πάντα μετιόντα πολλῇ τῇ σπουδῇ πᾶσαν πεῖραν εἰσ- 2 ἄν τῷ L ἄν τὼ V | δόξη LV 10 ἐχαλέπηνε L 11 ἐπιστραφὴς L 13 διαταῦτα LV 21 εἴπερ V 25 rj V sed ~ e ' corr φέρειν ὥστε σε καὶ αὖθις συναριθμεῖσθαι τοῖς ζῶσι κἀν τῷ βίῳ περινοστεῖν. καὶ περινοστεῖς ἐκ τούτου εὖ ἔχων καὶ ἐρρωμένος ὑψοῦ τοῦ κινδύνου γενόμενος.

34. σὺ δ’ ἀντὶ τούτων πάντων δέον μετὰ τῆς ψυχῆς ἀγαπᾶν χαλεπαίνεις ἐμοὶ καὶ βαρέως διάκεισαι ὡς οὐδ’ ἂν πρός τινα τῶν ἐχθρῶν. καὶ οὐκ ἄν μοι δοκεῖς ὀργίλως οὕτω ποτὲ οὔτε πολεμίῳ προσβλέψαι οὔτε Ιοργόνος ἰδεῖν κεφαλὴν ἀηδῶς, ὡς νῦν ὁρᾷς πρὸς τὸν φίλτατον καὶ ὅτι μὴ θᾶττον μακράν σου καὶ τῆς πό- λεῖος γίνομαι, ἀφόρητον ἡγῇ καὶ θανάτου μακρῷ χαλεπώτερον. καίτοι τότ’ ἐχρῆν δεικνύναι ταύτην τὴν ἰταμότητα, καὶ ἦν ἄν κατὰ λόγον προβαῖνον τὸ πρᾶγμα. πότε δὲ λέγεις; ὅτε εἰ σὺ μὲν ἔκαμνες, ἐγὼ δὲ οὐκ ἐπεστρεφόμην, ἐκινδύνευες, ἐγὼ δ’ ἐλογιζόμην ὁπόσα μοι αὐτίκα μάλα καταλελείψεται χρήματα, ἐγγὺς ἦσθα θανάτου, ἐγὼ δὲ ἀφροντίστως παρέτρεχον οὐδὲν οὐ- δαμῶς τῆς ὀφειλομένης εὐνοίας παρέχων τεκμήριον· νῦν δὲ οὐδαμῶς, εἴπερ οἶδας εὐεργεσίαν καὶ κακουρ- γίαν τιθέναι χωρὶς καὶ τἀναντία μὴ λέγειν εἷναι ταυ- τόν, ἀμέλειαν καὶ σπουδήν, περιφρόνησιν καὶ φρον- τίδα, καὶ ὅλως εἰπεῖν κακίαν καὶ ἀρετήν, ἀλλ’ ἀνὰ μέ- ρος τὸν ἴδιον ἀπονέμεις ἑκάστῳ λόγον, ὥσπερ δήπου καὶ πάντας ἀνθρώπους οἶς καὶ ὁποσονοῦν μέτεστι γνώμης ὀρθῆς ἴσμεν ποιοῦντας περὶ τῶν πλεῖστον διεστηκότων ἀλλήλων πραγμάτων πλεῖστον διεστηκυίας καὶ τὰς γνώμας αὐτοὺς ἔχοντας.

35. Εἶτ’ ἐρεῖς αὖθις ὧς εἰς χρήματα ἐξημίωκα καὶ μικρὸν ἐκ μεγάλου τὸν σὸν πλοῦτον πεποίηκα; ἀλλ’ ἐρήσομαί σε, καὶ ὅπως μοι μὴ καὶ δεύτερον 2 κἀν scripsi καὶ LV 7 οὕτως V 10 πικροῦ L sed γρ μακρῶ in marg m 2 11 τότεχρῆν L 13 ὅτε om V 21 ἀναμέρος V 27 ἐζημίωκα scripsi ἐζημίωσα LV χαλεπαίνῃς βαρέως τὸν λόγον δεχόμενος. ὃ γοῦν ἐρήσο- μαι, τί διανοούμενος καὶ τί μετιὼν ὑφειλόμην τοῦ πλούτου καὶ τὴν ζημίαν ἐπήνεγκα; εἰπέ, ὦ πρὸς θεοῦ, εἰ δὲ μή, ἕτερος ἀντὶ σοῦ κληρονομείτω τοῦ λόγου, τί ὅλως δρῶν τῶν ἀπηγορευμένων εἰς ἔλαττον τὰ σὰ περιέστησα; ἵππους ὠνού- μενος, ἱπποτροφίᾳ προσκείμενος, ἀσωτεύων, κωμάζων, παρασίτους τρέφων, κόλακας ἐπαγό- μενος; ἀλλ’ οὐδεὶς ἀποκρίνεται. ἐγὼ δὲ καὶ αὐτὸς ποιήσομαι τὸν ἀπόλογον, ὦ πάτερ, καὶ μάλα γε ἀληθῆ. οὐδὲν ἄλλο γε κατὰ νοῦν στρέφων οὐδὲ πραγματευό- μενος ἢ ὅπως δεσπότης εἴης καὶ αὖθις τῶν σῶν καὶ τὴν Κυρείαν ἔχοις, ὡς κὰν τοῖς ἄνω καιροῖς.

ταῦτα ἔστιν ὑπὲρ ὧν εὐξάμην καὶ τὸ τάλαντον ἀφιέρωσα, οὐχ ὧς ἐπάξων ζημίαν, ἀλλ’ ὡς τὸ τελεώτατον ἀπάντων κερ- δῶν προξενήσων οὐδ’ ὡς λυπήσων σὲ τὸν πατέρα, ἀλλ’ ὧς μεγίστης αἴτιος εὐφροσύνης ὑπάρξων, εἴπερ τὸ ὑγιῶς ζῆν μέγιστον εἰς εὐφροσύνης ὑπόθεσιν. ἢ τίς ἄν σε, πάτερ, ἐπὶ τούτῳ δυσχερᾶναι ᾠήθη καὶ τοσ- οῦτον ὡς καὶ παρ’ ἐμοῦ δίκην ἐθέλειν λαμβάνειν, ᾧ βουλομένῳ σοι τὰ δίκαια δρᾶν οὐκ ἂν εἶχες ῥᾳδίως τὰ εἰκότα εὐχαριστεῖν;

εἰ δὲ μὴ τοσοῦτος ἐκ νό- σου ἢ τοιούτου τινὸς πάθους ἠπειλεῖτό σοι κίνδυνος, πολεμίους δὲ συνέβη λαβόντας ἔκ τινος τύχης, οἶα πολλὰ κατ’ ἀνθρώπους συμβαίνει, εἰς δουλείαν ἀπά- γειν, ἆρ’ οὖν ἠξίους ἐμὲ ἐλεύθερον μὲν περιόντα, χρημάτων δὲ κύριον ὑπάρχοντα καὶ πλοῦτον περιβε- βλημένον μακρὸν μηδὲν ὑπὲρ σοῦ καὶ τῆς σῆς ἐλευθε- ρίας μηδ’ ὀβολὸν προιέναι δέει τοῦ μὴ ἐλαττῶσαι 12 εἴης scripsi ἦς LV 13 κἂν L 19 δυσχεραναιν L δυσχεράναι V τὰ χρήματα; οὐκ οἶμαί σε τοιαύτην ἄν ποτε ποιῆσαι ἀξίωσιν εἰς τοιάνδε τὴν τύχην συνελαθέντα, τοὐναντίον γε μὴν καὶ πάσας ἀφιέναι φωνὰς τῆς σῆς ἐλευθερίας γενέσθαι καὶ πάντα ῥήματα δυσωπῆσαι δυνάμενα λέγειν βοῶντα· μνήσθητι, ὢ καλὲ παῖ, πρώτης γεννή- σεως, τῆς εἰς τόδε τὸ φῶς παραγωγῆς, ἀνατροφῆς, σπλάγχνων πατρός, πόνων οὓς ὑπὲρ σοῦ κατε- βαλόμην πολλούς. πρόες τὰ πάντα. τίμησον τὴν φύσιν. καλή σοι φιλοτιμία κἀν τοῖς νῦν οὖσιν ἀνθρώποις κἀν τοῖς μετὰ ταῦτα, ἂν ἀφειδήσας χρημάτων ἀνακομίσῃς σαυτῷ τὸν πατέρα. ἐγώ, παῖ, τὰ κατ’ οἴκους ἐπορισάμην καὶ δι’ ἐμὲ ἀπι- όντα ἀνασωθεὶς ἀνασώσομαι. ἔτι γὰρ πονεῖν δύναμαι καὶ τῆς τέχνης ὡς δεῖ συλλέγειν οὐκ ἐπιλέλησμαι.

ταῦτ’ ἂν εἶπες, σαφῶς οἶδα, καὶ ἔτι πλείω ποριμώτερος εἰς λόγους σαυτοῦ ὑπὸ τῆς ἀνάγκης ἀναφανείς. κἂν μὲν πρόθυμον εἶδες ἐλευθε- ροῦν, πρόθυμος καὶ αὐτὸς πᾶν ὅ,τι καλὸν ἐπηύξω γενέσθαι μοι, ἂν δ’ ἀμελοῦντα καὶ πάντα μᾶλλον σκοπούμενον πράττειν ἢ σοί γε προσέχειν, ἐπηράσω δι- καίως καὶ θᾶττον τὰς Ἐριννῦς ᾔτησας ἐπιέναι μοι τιμωρούς. ὅπου δὲ τότε ταῦτ’ ἂν βεβαίως διετέλεις πράττων καὶ λέγων, ἦπου χάριεν ἂν ἦν μὴ ἐν τοῖς ὁμοίοις τὴν αὐτὴν γνώμην τηρεῖν μηδὲ παραπλήσια κρίνειν αἱρεῖσθαι)·

ὅτι δ’ ὅμοια οἷς ὑπεθέμην τὰ πεπραγμένα, πολλῇ τινι ῥᾳστώνῃ ἐξέσται σκο- πεῖν. καὶ γὰρ σὺ μὲν ᾤχου τὴν ἐπὶ θάνατον, ἐγὼ δὲ περιελειπόμην ἐνταῦθα κτῆσιν ἔχων μυρίαν καὶ χρή- 1 ἂν inserui omLV 3 μὲν οὖν L sed γε μὴν in marg m2 10 μεταταῦτα LV 14 τέχνης <τοῦ>? α 25 signum terrogationis posui punctum L colon V μάτα ὧν τὸν ἀριθμὸν τί δεῖ λέγειν; εἰδείης ἂν αὐτός. πλὴν οὐκ ἠγάπησα πλοῦτον μὲν ἔχειν καὶ κτήματα τόσα καὶ τόσα, τὸν πατέρα δὲ οὐδαμῶς, ἀλλ’ ἐκεῖνα μὲν προθυμότατα ἀφαιρεθῆναι ὥσπερ καὶ ἄκρων ὀνύ- χων, σοῦ δὲ μηδ’ ἐν ὀνείροις διαζευχθῆναι βούλεσθαι.

40. καὶ τί τοῦτο λέγω ὧς λίαν θαυμάσιον, ὅπου γε δεῆσαν καὶ τὴν ζωὴν ὑπὲρ σοῦ οὐκ ἂν ἀπέσχον τοῦ μὴ τάχιστα δοῦναι, μόνον εἰ σῶς αὐτὸς ἀντ’ ἐμοῦ ἔμελλες περιεῖναι τῷ βίῳ; ὅθεν καὶ μή μοι χρήματα λογίζου, μὴ περιουσίαν, μὴ κτῆσιν ἄλλην καὶ κέρδη παντοῖα καὶ ἡδονὰς ἐντεῦθεν γεγενημένας. ἀπόχρη μοι συνὼν ὁ πατὴρ ἀντὶ πάντων. μεθ’ οὗ κἂν δυστυχῶ κἂν ἐσχάτως ταλαιπωρῶ, οὐ μακρὰν εἶναι τῶν εὐδαι- μονούντων δοκῶ, ὥσπερ αὖ ἀπωρφανισμένος ἐκείνου οὐ πολὺ τῶν ἀθλίως ἐχόντων διίστασθαι, κἂν τοὺς Λυδῶν κἂν τοὺς ἀπάντων ἀνθρώπων πλουτῶ θησαυ- ρούς. οὕτως ἐγὼ τιμᾶν οἶδα γονεῖς καὶ χρῆμα τοῖς τέκνοις ἥγημαι τούτους πάντων εἶναι χρημάτων ὀφεῖ- λον ἐξῃρημένον.

διὸ οὐδ’ ἐλαττῶσαι δοκῶ μοι τὰ χρήματα, πῶς γὰρ τοσοῦτον προσθεὶς τὸν πατέρα; ἀλλὰ δεόντως αὐξῆσαι, ὅτι μηδ’ ἔμποροι τὰ ἑαυτῶν ἐλαττοῦν οἴονται ἴν, εἰ τύχοι, τῶν τιμιωτάτων ἀργυρίων πολλῶν κατακτώμενοι. ἤρκεσε γὰρ ἀντὶ τῶν καταβλη- θέντων τὸ ἤδη κτηθέν. κἀμοὶ δὲ ὁ πατὴρ ἀντὶ πάν- των τῶν ὄντων, κἂν μικρὸν εἴπῃς κἂν μέγα κἂν αὐ- τὴν προσθῇς τὴν ψυχήν. εἰ δ’ ἠλάττωται τῆς χρείας σφοδρῶς ἐγκειμένης καὶ ἀπαιτούσης, τί παρὰ τοῦτο δεινόν; οὐ πάντες ἄνθρωποι διὰ τὴν ἀνάγκην σφῶν καὶ χρήματα καὶ πᾶν ἄλλο πορίζονται; ἢ τίνος ἄλλου 3 μηδαμῶς V 22 τύχη V γε χάριν ἔχεις εἰπεῖν; ἂν γὰρ μὴ οὔθ’ ὅταν πόλεμος ἐπιστῇ, ἐξέσται χρήσασθαι καὶ χρυσῷ καὶ ἀργύρῳ οὔθ’ ὅταν λιμὸς ἢ νόσος ἢ ἕτερός τις ἀγὼν ἐπαγό- μενος κίνδυνον, ἀλλ’ ἔνδον ἡμῖν ἄχρηστα κείσεται, τί λιθιδίων καὶ καχλήκων καὶ τῆς ἐκ πεδίου κόνεως διοίσει ἡμῖν; ἢ τί μᾶλλον ταῦτα μὲν εἰσοικίζομεν πολλῇ τῇ σπουδῇ καὶ ἀσφαλισάμενοι ἔχομεν, ἐκεῖνα δὲ ῥιπτοῦμεν ἡμῖν ἀχρήστων καὶ ἀνονήτων καὶ τούτων κἀκείνων ὄντων ὁμοίως; ὃ γὰρ μὴ ταῖς ἀνθρωπίναις ἀνάγκαις ὑπηρετεῖν ἔχει, ἐπίσης ἀπόβλητον. καὶ τῶν ὁμοίως ἀχρήστων οὐκ ἔνι δήπου, εἰ μή τινα λέγεις παραφρονοῦντα, τὸ μὲν ἀποβάλλεσθαι, τὸ δὲ πέρι, σπουδαστὸν οἴεσθαι.

σὺ δέ μοι, ὅταν σαυτοῦ προ- τιθῇς τὰ χρήματα καὶ ταῦτα μεγάλων ἐνεστηκότων κινδύνων καὶ ἀξιοῖς ἡμᾶς μὲν κινδυνεύειν ἀνέχεσθαι, ταῦτα δ’ ἀθάνατα μένειν, ἦ που συμβουλεῦσαί τῳ οὐκ ἄν ποτε ἔδοξας μὴ σθένοντι χρήσασθαι τοῖς ποσὶν ὄντων χρημάτων ἵππον πρίασθαι καὶ ἱπποτροφεῖν ἀνέ- χεσθαι, ὅπως μὴ σφοδρότερον αὐτὸ κάμνον τὸ σῶμα οἰχήσεται, καὶ τῷ ὑπὸ χειμῶνος πολιορκουμένῳ προσ- κτήσασθαι καὶ χλαῖναν τοῖς ἱματίοις καὶ τῷ γε τρο- φῆς δεομένῳ ἤ τινος ἄλλου τῶν ἀναγκαίων χρυσὸν δόντα πορίσασθαι. τοῦτο δὲ τί ποτ’ ἂν ἕτερον ἔσται ἢ τὴν ἀνθρωπίνην ἀποκλείειν ζωὴν καὶ κελεύειν ἢ ἀγαπᾶν κατὰ ταὐτὸν τοῖς ἀλόγοις διάγειν καὶ τοῖς αὐτομάτως ἀναδιδομένοις ἐκ γῆς ἐξαρκεῖσθαι ἢ μὴ βουλομένους πεσόντας ἀπομετρῆσαι τὸν βίον αὐτίκα μὴ ἐξὸν ἄλλως ἀπολαύειν ζωῆς;

43. Ἀλλ’ ὑποκνίζει τὸ τάλαντον ἀπιόν. τί δέ; εἴπερ αὐτὸς ἀντὶ τοῦ ταλάντου ἀπῄεις, οὐ πολὺ μᾶλλον ἦν λυπηρόν; τοιγαροῦν ἀντίθες τῇ ζημίᾳ τὸ κέρδος. εἰς σαυτὸν βλέπε καὶ τὴν σαυτοῦ σωτηρίαν. λέγε πρὸς σαυτὸν διαλεγόμενος ἡσυχῆ· ἐκινδύνευον μηκέτ’ εἶ- ’ναι, ἀπολέσαι πάντα, τὸ φῶς τόδε, τοὺς ἀνθρώ- πους, τὰ χρήματα. ἀλλ’ ὁ παῖς ἄριστα προὐνοή- σατο. ἔδειξεν ἀληθῶς φιλοπάτωρ εἶναι καὶ τῆς ἐμαυτοῦ φύσεως ὧς μάλιστα προελθὼν ἐβε- βαίωσε τὸ συγγενὲς τῇ σπουδῇ κἀκ τῶν πολλῶν δοὺς ὀλίγα ἴσχυσε πάλιν τῶν πάντων ἀπολαύειν ποιῆσαι. καὶ νῦν ἀναβιούς εἰμι. οὕτω γὰρ μά- λιστα προσήκει νομίζειν. ὢ πραγματείας ἀρί- στης, ὢ τῆς μεγαλοψυχίας τοὐμοῦ παιδός; ὢ τῆς περὶ ἡμᾶς ἀγάπης. ἀργυρίου τὴν ζωὴν ὠνή- σατο τοῦ πατρός. καὶ νῦν ἔχει μὲν αὐτὸς τὸν πατέρα, κἀγὼ δὲ τὸν παῖδα πάλιν. ἀπολαύω καὶ τῶν χρημάτων τὸ δεύτερον, τῆς οἰκίας, τῶν τε- τραπόδων, τῶνκτημάτων πάντων. μετὰτοῦ δήμου περιπολεύω, ὁρῶ τὸ βῆμα, τοὺς δικαστάς, τὴν ἀγοράν, τῆς πολιτείας τὸ σχῆμα. συνεκκλησιάζω, εἰσφέρω ψηφίς μάτα, εἰσφέρω γνώμας. οὐδὲν ὃ μὴ καὶ αὖθις ἀπείληφα. ἃ δὴ πάντα μὴ ὅτι ἑνός, ἀλλὰ μυρίων μὴ προτιθέναι ταλάντων, μάλιστα δὲ παντὸς θησαυροῦ, οὐκ οἶδα τίνος ἐρῶν ἔργον ἀληθῶς εἰπὼν ἔσομαι.

ταῦτα τοῖς λογισμοῖς οἵ σε κατ’ ἐμοῦ παροξύνουσιν ἀντι- τίθει, καὶ οὐκ ἀγνοήσεις τὸν φίλτατον. προστίθει δὲ καὶ τοῖς εἰρημένοις, εἰ βούλει· ἔστω, ὑποκείσθω 5 σεαυτὸν LV 11 ὀλίγους L | ἴσχυσέ<μρ>? α 14 ὦ L τοῦ μοῦ L μὴ νόσον τὴν κατασχοῦσάν με, ἀλλὰ λῃστὰς ἐνεδρεύσαντας εἶναι. ἐπεὶ δ’ ἐκεῖνοι συνέλαβον, ἐπὶ θάνατον ἦγον, εἰ μὴ βουλοίμην εὐθὺς συ- χνὸν καταβαλέσθαι χρυσίον. οὐκ ἦν τούτου γε χωρὶς τὰς σφῶν διαδρᾶναι χεῖρας, οὐ δακρύον- τα, οὐκ ὀδυρόμενον, οὐ παρακαλοῦντα, οὐκ ἄλλο τι ἐλεεινὸν ἐνδεικνύμενον. εἶτα ζῆν αἱ- ρούμενος ἀποθέμενος ἐκείνοις πρόθυμος ὅσα εἶχον, περινοστῶ ζῶν, ὤνιον τῶν ἐμαυτοῦ γε- γονώς. καλὸν τοῦτό γε ἐμπόρευμα δοῦναι μικρὰ καὶ κερδῆσαι τὰ μείζω, χοῦν ῥίψαι καὶ εἰς ἑαυτὸν ἐπαναγαγεῖν τὴν ψυχήν. ἤ γὰρ οὐ φλυα- ρία σαφὴς καὶ χρυσὸς καὶ ἄργυρος καὶ πάντα χρήματα πρὸς ἀνθρώπου ζωὴν ἐξετάσαι;

καὶ μὴν οὐ πάντ’ ἔχομεν δόντες ἐν τῷ μεγάλῳ τῷ- δε κινδύνῳ. ἔτι τὰ πλείω παρ’ ἡμῖν εὕροις. ἔτι χρυσὸς ἔνδον πολύς, ἄργυρος δὲ πλείων. χαλ- κὸν δὲ καὶ σίδηρον τίς ἐξαριθμήσει; βοῶν ἀγἐ- λαι, ἵππων ἀγέλαι, ποίμνιά τε καὶ θρέμματα ἡμῖν ἄλλα κατ’ οὐδὲν τῶν προτέρων ἐλάττω. ὅσον δ’ ἐξ ἡμῶν ἀπῆλθεν εἰς τοὺς κρείττονας, μικρά τις τοῦ περιττεύοντος ἀφαίρεσις ἦν. καὶ οὐκ ὀδυνηρὸν τοῦτό γε, ὅτι μὴ καὶ μᾶλλον με γαλῆς παραίτιον εὐφροσύνης ὡς τῶν καλλίστων ἀντ’ αὐτοῦ προσγεγενημένων ἡμῖν. καὶ ὥσπερ εἴ τῳ περὶ ὀφθαλμοὺς κινδυνεύοντι καί τινος συμβουλεύοντος ἀφελέσθαι τῶν ἄκρων τριχῶν καὶ ἀφελομένῳ γε ἡ ῥῶσις συνείπετο, οὐκ ἂν 5 διαδρᾶναι LV 12 ἦ V 16 <ἂν> α εὕροις? 20 ουδὲν L 21 κρείττους V δικαίως ἀσχάλλων ἦν, ὅτι τὴν κόμην ἀπέβα- λεν, οὕτως οὐδ’ ἡμῖν εὐπρεπὲς δυσχεραίνειν οἷς ἀποκοπέντες μικρὰ οὐκ ὀφθαλμοὺς καὶ ῥῖνα ἢ τι ἕτερον τῶν μερῶν, ἀλλ’ ὅλους ἀνεκτη- σάμεθα ἑαυτούς.

οὕτω δεῖ, πάτερ, κατὰ νοῦν στρέφειν μὴ μόνον τὴν τῶν χρημάτων ἀφαίρεσιν μηδὲ τἀναλώματα θεωρεῖν αὐτὰ καθ’ αὑτά, ἀλλὰ καὶ ἥτις ἐγένετο πρόφασις ἐξ ἀρχῆς ἀναλίσκειν καὶ ποῖον ἐντεῦθεν τὸ κέρδος συνέβη. εἰ γὰρ ταῦτα μόνα σκοπεῖν ἀξιοῖς, ὥρα σοι διαβάλλειν οὐ μόνον τοὺς ἰδίως ὀνομαζομένους ἐμπόρους ἕτερ’ ἀνθ’ ἑτέρων ἀμειβομένους ἀεί, ἀλλὰ καὶ κοινῶς τὸν ἀνθρώπινον βίον οὐδαμῶς ἄλλως ὅτι μὴ διὰ τῆς τοῦ ἀμείβειν ὁδοῦ προιόντα καὶ τοῦ διδό- ναι μὲν ἕκαστον τὰ παρ’ ἑαυτοῦ, εἰσφέρεσθαι δὲ τὰ παρὰ τῶν ἄλλων.

καί μοι προκεχειρισμένος ἅπαν ἔργον ἀνθρώπινον σκόπει μοι σαφῶς, ἂν μή σοι φα- νήσεται ἑτέρου χάριν ποιούμενον, τὰ πάντα δὲ κοινῶς ὑπέρ τε τοῦ ζῆν ἡμᾶς καὶ καλῶς ζῆν, εἰς ὃ δὴ καὶ τείνει ἐπίνοια πᾶσα καὶ τέχνη καὶ πόνος ἀνθρώπινος. εἰ δέ σοί τις καὶ ἰατρῶν μνησθήσεται καὶ κυβερνη- τῶν τοὺς μὲν τέμνοντας λέγων καὶ κᾴοντας ἔστιν ἃ τῶν μερῶν βουλομένους γε τὸ λεῖπον τοῦ σώματος σώζειν, τοὺς δ’ ἔστιν ἐν οἷς κινδύνων πάνθ’ ὅσ’ ἀγώ- γιμα ἀποβαλλομένους ὑπὲρ ἑνὸς τούτου, τῆς σωτηρίας σφῶν τε αὐτῶν καὶ τῶν ἐμπλεόντων, ἆρα βουλήσῃ κακῶς καὶ τούτους εἰπεῖν μὴ τὰ ἐνόντα φυλάξαντας, οὓς πάντες ὡς ἔπος εἰπεῖν ἄνθρωποι ἐπαινοῦσιν ἀν- 7 εἴτισ L 8 ἐξαρχῆσ LV | ἀναλίσκειν L sed γρ ἀναλοῦν in marg 10 ἰδίους V 13 προιόντος V 20 δὲ σοι τὶς L - δὲ σοι τίς V 21 κᾴοντας V κάοντος L 23 τούσδ’ LV 25 σωτηρίας τῶν τε σφῶν αὐτῶν V δραγαθισαμένους ὡς ἄριστα πρὸς τἀς τύχας καὶ ἱκα- νώτατα πρὸς τὰς ἀνάγκας μεμαχημένους; οὔ μοι δο- κεῖς τοσοῦτον ζηλοῦν φιλοσκώμμων ἀκούειν ὥστε μέμφεσθαι οὓς εὐλαβηθῆναι καὶ τὸν Μῶμον αἰτιᾶσθαί φασιν.

οὐκοῦν σχέτλιον ἂν εἴη τούτους μὲν μήτε μέμφεσθαι μήτ’ ἐγκαλεῖν αἱρεῖσθαι, δῆλον γὰρ ὅτι μηδ’ ἀπ’ ἐναντίας ἀνέξῃ ταῖς πάντων δόξαις ὁρμᾶσθαι, τὸν δὲ υἱὸν ὑπὲρ πάντας καὶ ἰατροὺς καὶ κυβερνήτας ἐν τοῖς κατὰ σὲ κινδύνοις φανέντα ἀποκηρύττειν καὶ ἀπαλλοτριοῦν σαυτοῦ καὶ τοῦτ’ ἀνθ’ ὧν ἔσωσεν; εἶτ’, ὦ πρὸς θεοῦ, οἴει τινὰ σύμψηφον ἕξειν τῆσδε τῆς γνώμης; οὐκ οἶμαί τινα ἔγωγε, εἰ μή τις ἐστὶν ἃ κοι- νῶς πάντες ἴσασιν αὐτὸς ἀγνοῶν.

ἐμοὶ μὲν οὖν δοκεῖ, κἂν εἰ μηδὲν εἶχον ἐκ τοῦ τὰ τοιαῦτα δρᾶσαι τέλος οὐδὲν ἀπαντῆσαν δεῖξαι χρηστὸν μηδέ τι ἄμει- νον συμβὰν περὶ σέ, τῆς γοῦν ὀρθῆς γνώμης ἕνεκεν μεθ’ ἧς τὴν σὴν ἐπραγματευόμην βοήθειαν δεόντως πολλῶν ἀπολαύειν ἐπαίνων, εἴ τις οἶδεν ἀνθρωπίνως λογίζεσθαι. οὐ γὰρ ἀπὸ τοῦ τέλους πάνθ’ ἀπλῶς δοκι- μάζουσιν οἴ γε καλῶς διαιτῶντες τοῖς πράγμασι, τὴν δὲ γνώμην ἣ πρώτως ἐκίνησεν ἐξετάζοντες οὐδὲν περαιτέρω προέρχονται. διὰ τί ποθ’ οὕτως; ἐπειδὴ προαιρέσεως ἀνθρωπίνης καὶ τῶν ἐφ’ ἡμῖν ὄντων ἡ γνώμη. ταύτῃ τοι καὶ ὀρθῶς ταύτης ἐχούσης ὡς ὀρθὰ προῃρημένους δικαιώσει τις ἐπαινεῖν· ἂν δὲ μὴ οὕ- τως, ὑπευθύνους ἡγήσεται τιμωρίας πονηρά τε στρέ- φοντας καί, ὅσον εἰς ἡμᾶς ἧκε, διαπεπραγμένους τὰ χείρω. ὁ γὰρ ἔχων ἐκ προαιρέσεως κακουργεῖν τάχιστ’ 4 Plat. rep. VI p. 487 A 7 ἀπεναντίας L | αὔξῃ L 10 ταῦτ’ V 15 μὴ δέτι L V 16 ὀρθῶς L 22 διατί V διατὶ L ἂν ἐπενέγκοι τὴν πρᾶξιν τῷ λογισμῷ ἐν ἐξουσίᾳ τοῦ πράττειν γενόμενος, τοῦ τέλους δὲ οὐχ ἡμεῖς, ἡ δὲ Τύχη δήπου κυρία. κἂν μὴ τῆς γνώμης ἀξίως μηδὲ πρὸς τὰς ἐλπίδας ἐπίῃ τὸ πέρας, οὐ τοὺς ἀνθρώπους, τὴν δὲ δαίμονα αἰτιᾶσθαι προσήκει οὐ καλὴν τοῖς καλῶς ἠργμένοις ἐπνηνοχυῖαν τὴν τελευτήν.

καὶ αὐτὸς τοίνυν, ὦ πάτερ, τὴν ἐμαυτοῦ γνώμην σκοπού- μενος, εἰ μὴ βούλει συνεξετάσαι καὶ οἶον ἐντεῦθεν τὸ τέλος ἀπήντησε, μὴ δύσνουν ἡγοῦ μηδὲ ἄχαρι μηδὲν ἐργάσῃ τὸν παῖδα μηδ’ ἐθελήσῃς δίκην λαμβάνειν ὧν χάριν ἐκτίνειν εἰκὸς ἦν, ἀλλ’ ὡς καὶ τὸν ἄνωθεν χρό- νον, καίτοι μᾶλλον ἐχρῆν, ὅμως ἀσπάζου καὶ παῖδα λέγε χρηστὸν καὶ φιλοπάτορα καὶ φῶς βίου καὶ ὅ, τι σοι τοιοῦτον ἐξ ἔθους λέγειν ἐμέ.

51. Ἀλλ’ αἰσθάνομαι, ὦ ἄνδρες δικασταί, τοῦ πα- τρὸς ἀφεμένου μὲν σκοπεῖν, εἰ δίκαια λέγων ἢ ἄδικα φαίνομαι, θαυμάζοντος δὲ ὡς ἐμαυτοῦ γενοίμην λα- λίστερος, ἔπειτα καὶ τούσδε τοὺς ἐγγὺς ἱσταμένους διδάσκοντος ὡς οὐ δεῖ πιστεύειν ἐμοί. σκῆψις γάρ, φησί, ταῦτα τῷ μειρακίῳ καὶ προσφάτως ἀνα- πλασθέντα μυθάρια, ἐπειδήπερ βουλομένῳ γε ἀληθῶς τῷ πατρὶ βοηθεῖν ἐνῆν καὶ ἄλλως τοῦτό γε μετελθεῖν καὶ πραγματεύσασθαι τὴν ὑγείαν, ὡς ἂν μάλιστα ἡσθῆναι ἔμελλον καὶ ὁ ταύτης τετυχηκὼς ἐγὼ οὐχ οὕτω λυμήνασθαι τοῖς ἐμοῖς καὶ μέχρι ταλάντου τὴν συμφορὰν παρεκτεῖναι, πρᾶγμα, ὦ ἄνδρες, νὴ τὴν Ἀλήθειαν, ὅ με καὶ σαφῶς ὑγιαίνοντα ἴσχυσεν ἂν εἰς Ἅιδου καταγα- 1 ἐπενέγκῃ LV 6 ἐπενηνεγμένην V sed γρ ἐπενηνοχυῖαν in marg 11 ἐκτείνειν V 14 ἐξέθους L 15 ἄνδρες om L 19 δ’ εἰ L 24 ὥστ’? γεῖν. καὶ ὁ μὲν οὕτως οὐδενί τῳ προσέχων τὸν νοῦν ὅτι μὴ ἑαυτῷ ἣν ἀρχῆθεν ἔσχε περὶ τῆς ἀποκη- ρύξεως γνώμην κρατύνειν μέχρι τέλους οἰόμενος, ἃ δ’ ἔγωγε πρὸς αὐτὸν ἀντὶ τούτων, ὧς δικαίως καὶ καλῶς ἔχει, ἀκούσατ’ ἐπιμελῶς. κἂν δὲ μὴ οὕτως εὕ- ρητε, ἀπελαθείην αὐτίκα μάλα καὶ τοῦ βήματος τοῦδε κακῶς καὶ τῆς πατρῴας οἰκίας, τοῦ μὲν ὡς ἡττημένος καὶ μηδὲν ἰσχυρὸν προβαλλόμενος, τῆς δὲ ὡς ἀξίως καταδεδικασμένος τὴν ἀποκήρυξιν.

πλὴν ἅπερ ἀκοῦ- ’σαι δεῖ πρὸς ἡμῶν τὸν πατέρα, εἰ μὲν ἀληθῶς λάλος ἐγώ, πάτερ, καὶ νυνὶ μᾶλλον ἢ πρότερον, τῆς ἀνάγκης τοῦτο εἰς ἣν ἡμᾶς περιέστησας. ὡς γὰρ περὶ τῶν ἐσχά- των τοῦ ἀγῶνος ὑπάρχοντος εἰκὸς μηδεμίαν φειδὼ τῶν λόγων γίνεσθαι μήτε μὴν ἐκφέρεσθαι κατὰ τὸ ἔθος αὐ- τοὺς τῆς βίας ὠθούσης λέγειν σφοδρότερον, ἔνα μὴ λέγω ὡς τοὺς τὰ δίκαια λέγοντας εἰκὸς καὶ πλείω καὶ ἰσχυρό- τερα λέγειν τῶν ἄλλων ὡς τῆς ἀληθείας πολλαχόθεν μὲν συνισταμένης, πολλὰ δὲ λέγειν καὶ ὑπὲρ ἑαυτῆς χορηγούσης. ὅτι δὲ οὐδὲ στωμύλος ἐγώ τις καὶ λάλος καὶ οἷον ἄρτι πρώτως ὑπείληφεν ὁ πατήρ, οἶμαι τοὺς γε ἄλλους καὶ ὑμᾶς αὐτοὺς μαρτυρήσειν, οἴ με καὶ σιωπῶντα καὶ βουλόμενον λέγειν μηδὲν παρεκελεύ- σατ’ ἀποκρίνασθαι καὶ τὰς αἰτίας εἰς δύναμιν λύειν πειρᾶσθαι, ἃς ἐπήγαγεν ὁ πατήρ. καὶ γὰρ οὐχ ὁ εἰς ἀνάγκην τοῦ λέγειν περιπεσών, εἶτα λέγων εἰς δύνα- μιν δίκαιος τῆς τοῦ λαλεῖν αἰτίας κληρονομεῖν, ἀλλ’ ὅστις μηδενὸς δήπου μήτε καλοῦντος μήτε βιάζοντος αὐτὸς χαρίζοιτο τῇ γλώττῃ παρὰ καιρόν. καὶ τοῦτο 6 ἀπελθείην L 22 σιωπῶτα L | παρακελεύσατ’ V 23 ἐσ L 24 ὁ scripsi ὃς LV ἔστιν ἀληθῶς λαλιὰ τὸ μήτε σωφρονεῖν ἐν τοῖς λό- γοις μήτε τῇ χρείᾳ τούτους παραμετρεῖν, οὐχὶ τὸ ἀπλῶς λέγειν, εἰ μὴ πάντα ῥήματα λαλιὰν ὀνομάζεις αὐτός. καὶ γὰρ τοῦτον τὸν τρόπον οὐδὲ σύ, πάτερ, ἡμῖν μακρόθεν ἑστήξῃ τοῦδε τοῦ προσφθέγματος.

εἶεν. τὴν δὲ ῥῶσιν τοῦ σώματος πῶς ἦν ἑτέρως οἰκονομῆσαι; σὺ δίδαξον, πρὸς θεοῦ, ἐπειδὴ καὶ σὺ μόνος ἡμῖν δι- δάσκαλος τοῦ πράγματος λέλειψαι τῶν ἄλλων ἀπάντων ἐληλεγμένων, ἐγὼ δὲ οὔτε τὸν καιρὸν ᾔδειν ἐκεῖνον οὔτε νῦν ἔχω εἰδέναι, οὗ χάριν οἶμαι καὶ συγγνώμης δίκαιος ἂν εἶναι, εἴ τι τῶν δεόντων ἀγνοήσας παρέλιπον. καὶ τίνος γὰρ ἄλλου γε δεῖ, ὅπου μὴ προαίρεσιν, τὴν δ’ ἄγνοιαν ἀφορμὴν ἴσχε τὸ πταῖσμα συμβῆναι; ἀλλ’ ᾔδεις αὐτός. καὶ τί τοῦτό γε πρὸς ἐμέ, ὅταν μὴ καλέ- σας εἰρήκεις· ὦ παῖ, βουλομένῳ σοι τὴν νόσον ἀποσοβῆσαι τὰ καὶ τὰ ποιητέα ἔσται καὶ τάδε μή; κἂν μὴ αὐτίκα, ὧς ἐκέλευες, ἔδρων, ἀλλ’ ὦλιγώ- ρουν καὶ παρέτρεχον ὅλως ἢ ἐσπούδαζον μὲν περὶ σέ, οὐχ ὡς σὺ δὲ προσέταξας, οὐ μόνον εἰς τουτονί, ἀλλὰ καὶ εἰς τὸν περὶ ψυχῆς ἀγῶνα προσῆκεν ἐγκαταστῆσαι. ἀλλ’ οὐδὲ σοὶ γνώριμον ἦν οὐδὲν πλὴν τῆς νό- σου. οὐδ’ ἐμοί, πάτερ. ἰατροὶ δ’ ἐρωτώμενοι πάντ’ ἔλεγον πλὴν ὑγείας. οὕτως ἦν ἁπανταχόθεν ἐνστᾶσα ἡ ἀπορία. πρὸς ταῦτα τί ἐχρῆν οὕτως ὄντος ἐν ὀφθαλμοῖς τοῦ κινδύνου βλέπειν πρὸς τὰ κιβώτια καὶ τὸν ἐν αὐτοῖς ἀντὶ τοῦ γεγεννηκότος περιέπειν χρυσόν; χάριεν ἂν ἦν καὶ πρέπον τῶν σῶν ὑπὲρ τοῦ παιδὸς πόνων, κα- λῶς δὲ καὶ ἡμῖν ἀπεδόθη ἂν πρὸς σὲ τὰ τροφεῖα καὶ τῶν ἐλπίδων οὐκ ἔλαττον.

εἴθε γε ἦν, πάτερ, ἀσπί- 4 σύπερ L 10 νοῦν L | τυχεῖν post συγγνώμης excidisse videtur 14 αὐτό L 27 cf. Soph. Ai. 534 δα λαβεῖν καὶ ἀκόντιον καὶ στῆναι κατὰ τῆς νόσου. ἦ γὰρ ἂν εἶδες οὐκ ἔξω βέλους τὸν παῖδα οὐδ’ ἀπο- κνοῦντα τὴν μάχην, ἀλλὰ καὶ μάλα ἑαυτὸν εἰς τὸ τοῦ ἀγῶνος ὠθοῦντα μεσαίτατον καὶ δυεῖν θάτερον πρόθυ- μον, ἢ ὡς πορρωτάτω κινδύνου ἐκθεῖναι καὶ] σὲ ἢ καὶ αὐτὸν αὐτοῦ που πεσόντα καθυπαχθῆναι τῇ περιστά- σει, καὶ ἦν ἂν ἐκεῖνος θανάτων πάντων λαμπρότερός τε καὶ δικαιότερος. νυνὶ δ’ οὔθ’ οὕτως ἦν οὔτ’ ἄλλως ὑπὲρ σοῦ ἀγωνίσασθαι. διὸ καὶ παραχρῆμα πρὸς τὸ θεῖον ἀπεῖδον κἀκεῖθεν ᾔτησα τὴν ἐπικουρίαν. τὸ δ’ ἀξίως ἑαυτοῦ ἐτάχυνε σπεῦσαν καὶ τὴν ἰσχὺν ὧς ἄριστα ἐπεδείξατο.

ἀνθ’ ὧν μικρὸν μὲν ἡμεῖς ἀπέδομεν μείζονος δεῖγμα εὐγνωμοσύνης, ὀφείλεται δὲ τὸ πλέον ἀεί, κἂν πᾶσαν δὲ ἀνάθημα τὴν περι- οὐσίαν ποιήσωμεν, χρεώστας αὑτοὺς καὶ ἔτι ἡγεῖσθαι προσῆκον. μὴ γοῦν ἀντὶ τοῦ τιμᾶν ἐθέλειν ἡμέραν Ἐλευθερίου καὶ πανηγυρίζειν Σωτήρια συμφορὰν τὸ πρᾶγμα ἡγοῦ καὶ πένθους πλήρου τὸν οἶκον. πληρώ- σεις δὲ πάντως ἀποκηρύττων ἐμέ. ἀλλ’, ὡς ἔοικε, τὸ περὶ σοῦ πένθος ἐγὼ μὲν ὁ παῖς κατέπαυσα, σὺ δ’ ἀντεγεῖραι σπεύδεις τὸ τοῦ παιδὸς μηδεμίαν καὶ ταῦτα ἔχων αἰτίαν ἐπενεγκεῖν ἢ ὅτι τὸ σὸν ὑπὲρ σοῦ καλῶς διῳκήκαμεν.

καὶ μὴν τούτου γε χάριν θαυμάζοι ἄν τις δικαίως, ὅτι καὶ μέγα τὸ γεγονὸς καὶ ὄντως θαυμάσιον, παῖδα μὲν ὄντα, πλὴν οὐδὲν ὑπὸ τῆς ἡλικίας περιτραπέντα μηδὲ βλέψαντα εἰς οἷα τοὺς νέους εἰκός, νοῆσαι μὲν οὕτω περὶ τοῦ πατρός, ἀνα- λῶσαι δὲ φιλοτιμότατα καὶ κρείττω δεῖξαι θανάτου. νῦν ἀπιέναι σε πέπρωτο καὶ παράτασις τῶν τῆς ζωῆς 2 ἢ V 5 καὶ(1) cancellavi 14 πλεῖον V 15 αὑτοὺς scripsi αὐτοὺς LV δρῶν οὐκ ἦν, ἀλλ’ ἐξωνησάμην αὐτὸς καὶ τῷ μέτρῳ προσέθηκα οὐ τῷ ταλάντῳ μόνῳ χρησάμενος, ἀλλὰ καὶ τοῖς δάκρυσι τοῖς ἐμοῖς. ταῦτα δὲ δίκαια πάντως καὶ νενομοθετημένα τῇ φύσει. ἐκείνης νόμος τὸ δεῖν παῖ- δας ὄντας τῶν γεννησάντων φροντίζειν καὶ χάριν ἀπονέμειν ἅπασαν ὅση δυνατή.

οὐκοῦν ὑπήκουσα τῷ νόμῳ καὶ τὴν χάριν ἀπέδων οὐ τροφὴν ὀρέξας, οὐκ ἐσθῆτα δούς, οὐκ ἄλλο τι τῶν μικρῶν κἀκ τοῦ ῥᾴστου ποριζομένων, τὴν δὲ ζωὴν αὐτήν, τὸ τιμιώτατον ἀνθρώπῳ κτῆμα καὶ τελεώτατον, ὑπὲρ οὗ ἅπας πόνος αὐτῷ καὶ πᾶσα ἐπίνοια. ὅτι δὲ δι’ ἀναλωμάτων, οὐδὲν μέγα. οὕτως ἐξῆν. ἄλλως οὐκ ἐνῆν, ἐπεί τοί γε οὔσης καὶ ἄλλης παρὰ ταύτην πείρας ἑτοιμοτέρας ὥστε τινὰ μετιέναι τὴν σωτηρίαν πῶς ἂν ἐγὼ παριδὼν τὴν ῥᾴστην ὁδὸν ἔμελλον ἄλλην τραπῆναι καὶ τοσαύτην ἀφαίρεσιν ποιῆσαι ὧν ἐγὼ μετ’ οὐ πολὺ κληρονόμος χρημάτων; οὐκ εἰκὸς τοῦτό γε. οὐχ οὕτως ἐγὼ φρενῶν ἐνδεὴς καὶ τῆς σῆς φύσεως ἀπολειπόμενος, ἀλλ’ ὅ μοι δοκεῖ, ἐρῶ πρὸς ὑμᾶς, 03 ἄνδρες, μηδὲν ἐνδοιάσας.

ὅτι μὲν οὑμὸς πατὴρ αὖθις ζῇ τὸν κίνδυνον ὑπερ- σχών, σφόδρα γέγηθεν· ὅτι δὲ μετ’ ἀναλωμάτων, τοῦτ’ αὐτῷ ὑφαιρεῖται τῆς ἡδονῆς. καὶ πολὺ πλέον, ὥς φησιν, ἡ μετὰ δαπάνης θράττει ζωὴ θανάτου κε- χωρισμένου τοιούτων. εἶποι δ’ ἄν τις πρὸς τὸν πατέρα ὑπολαβών· ὦ χρηστέ, καὶ τί σοι τῶν μικρῶν ἢ τῶν μειζόνων ὅπερ μὴ ἀναλώσαντες μηδὲ πονή- σαντες μηδέ τι τῶν οἴκοθεν ἀποβαλόντες ἄνδρω- ποι κτώμεθα; ὁρᾷς τοὺς γεωργοὺς οἱ θέρους καὶ χειμῶνος περὶ τὰς ἀρούρας πονοῦσιν; ὁρᾷς 7 τῶν νόμων V 8 τουράστου L 16 μετουπολὺ V 20 οὑμὸς LV τοὺς εἰς τὰ χαλκεῖα πονοῦντας νυκτὸς καὶ ἡμέ- ρας, τοὺς σκυτεῖς, τοὺς κναφεῖς, τοὺς τέκτο- νας, τοὺς ἄλλους; τί σοι τὸ τούτων δοκεῖ; ἢ ἔνα τούτους παρέλθω σφόδρα γε ὄντος ἐκδή- λοῦ τοῦ κατ’ αὐτούς, ἐκ δὲ τῶν σοὶ γνωρίμων τὸν λόγον ποιήσωμαι, οἱ πλουτοῦντες ὑμεῖς ἔχεις εἰπεῖν ὡς πόνων ἄτερ καὶ τοῦ ἀναλῶσαι τοὺς μακροὺς περιβέβλησθε πλούτους; ἀλλ’ οὐκ ἂν εἴποις. ἢ ἀνάγκη περιφανῶς ἐναντία φάσκειν σαυτῷ, καὶ γὰρ ἔφησθά που, ὅταν εἰς τὸ σὸν ἔλεγες, τὰ χρήματα ταῦτα, οὐχ ὡς ἔτυχεν οὐδ’ ἐκ τοῦ προχείρου, ἀλλὰ πολλῶν τῶν χρόνων πολλὰ πονήσαντα κτήσασθαι.

καὶ ἀληθῶς γε, πάτερ. καὶ οὐκ ἔσθ’ ὃς οὐ συνθήσεται ὡς τούτου κρατοῦντος ἁπανταχοῦ τοῦ μηδὲν εἶναι προῖκα λαμ- βάνειν, ἀλλ’ ἀντικαταλλάττειν ἀεὶ ἕτερ’ ἀνθ’ ἑτέρων διδόντας. εἰ δὲ τοῦθ’ ἁπανταχοῦ κύριον, τί τὰ μικρὰ λογίζῃ ἔχων ἀντ’ ἐκείνων σαυτὸν καὶ ἀφεὶς εὐφραί- νεσθαι τῆς σωτηρίας ἀσχάλλεις διὰ τὸν ἀπιόντα χρυ- σὸν οὐδὲν ὄντα πρὸς ἅπερ ἔχεις κερδάνας;

60. Ναί, φησίν, ἀλλ’ ἐχρῆν κἀμοὶ κοινωσάμε- νον καὶ τὴν ἐμαυτοῦ γνώμην λαβόντα οὕτω πρὸς τήνδε τὴν πεῖραν χωρῆσαι. νυνὶ δὲ οἴ- κοθεν ἐν τοῖς ἐμοῖς τὸ τοσοῦτον εἰργασμένος ἐστίν. ἐχρῆν ἀληθῶς, ὦ πάτερ, καὶ ἔγωγε κατὰ ταῦτα συντίθεμαι. πλὴν οὐκ ἦν ἄδεια ἀκμάζοντος τοῦ κα- κοῦ κἀπὶ μικρῶν τινων σαλευούσης σοι τῆς ζωῆς. οὐδ’ ἐφεῖτο προσιοῦσιν ἡμῖν λόγον περὶ τῆς χρείας 12 cf. p. 131, 21 sq. 12 τουπροχείρου L 15 ἁπάντων L 23 νῦν V 24 τὸ τοσοῦτον ἐν τοῖς ἐμοῖς V κινεῖν. ἀλλὰ τότε καὶ λόγος ἐκ σοῦ ὥσπερ ἀποδημῶν ἦν καὶ αἰσθήσεως δύν·αμις, πνεῦμα δὲ ἦν πλὴν ἀμυ- δρόν τι δόκησιν παρέχον καὶ τοῦτο ὅσον οὔπω ἀπο- λιπεῖν.

οὐκ ἔδει τότε τοσαύτης ἀωρίας οὔσης προσ- ιέναι καὶ τὸν ἀναισθητοῦντα κινεῖν, οὐχὶ φωνασκεῖν ἐπικεκυφότα κατὰ τῶν ὤτων, οὐκ ἄλλως ἐνοχλεῖν, ἀφ’ οὗ προσδοκᾶν ἦν ἀκοῦσαι μηδ’ ὁτιοῦν. εἰ δὲ καὶ τὰς αἰσθήσεις ἐρρωμένας ἔχων ἤκουες μὲν ὅ τι λέγοιμι προσελθών, ἐδυσχέραινες δὲ τὸν λόγον καὶ ἰταμώτερον διετίθεσο, εἰκὸς γὰρ ταῦτα δρώσης πολλάκις τῆς νό- σου, τί προσῆκεν ἐμὲ δρᾶν ἐπὶ τούτοις; ἡσυχάσαι πρὸς τὸ ῥῆμα καὶ μηδὲν τῶν σοὶ δεδογμένων παρακινῆσαι; ἀλλ’ οὐκ ἂν ἴσχε ταῦθ’ ὁ νόμος ἰατρῶν ἐπαινεῖν, ὅς σώζειν μὲν καὶ προσηνῶς μετιόντας τὰ πάθη, σώζειν δ’ ἴσθ’ ὅτε καὶ πρὸς ἀνάγκην, εἰ μὴ ἔξεστιν ἄλλως, διαρρήδην βοᾷ. καὶ θεραπευτὰς δὲ καὶ ἰατροὺς τότε μᾶλλον θαυμάζομεν ἄνθρωποι, ὅταν καὶ τῶν καμνόν- των ἀποσειομένων τὰ φάρμακα αὐτοὶ μᾶλλον ἰῶνται. οὓς καὶ παιδευταὶ μιμούμενοι τοὺς διδασκομένους πρὸς παιδείαν ἀνάγουσι.

πῶς δὲ καὶ οὐ πᾶς ἀνθρώπων ἐπήνεγκέ μοι τὰ χαλεπώτατα τὰ πρὸς σωτηρίαν μὴ ἐθελήσαντι μετιέναι, ὧς ἄρα καὶ κατεφαίνετο δυνατόν, ἀνδρὸς δὲ γνώμῃ προσέχοντι τοσοῦτον ὑπὸ τῆς νόσου διεφθορότι τοὺς λογισμούς; οὕτω σοὶ μὲν διὰ τὸ πάθος συνέγνωσαν, ἐμὲ δὲ οὐδεὶς ἀφῆκεν αἰτίας. διὰ γοῦν τοῦτο πάνθ’ ὅσ’ εἶχον ἐκίνησα. καὶ πρῶτον μὲν δὴ ἰατροὺς ἐζήτησα, φάρμακα ὅσ’ ἁπλῶς λυσιτελεῖν ἐνομί- ζετο. εἶτ’ ἀπεδοκιμάσθη ταῦτα κατὰ πᾶσαν πεῖραν 20 cf. p. 156, 25 1 ὧς L 3 παρέχων L 7 μηδοτιοῦν L μὴ δοτιοῦν V 9 ἰταμότερον L 24 οὕτως V ἀπελεγχθέντα. ἐγὼ δ’ οὐκ ἠμέλουν οὐδ’ ἀπεγίνωσκον. ἔτι γὰρ ἐλείπετό μοι ἱερά τις ἄγκυραι ἡ θεόθεν βοήθεια. πρὸς ἢν ἀπεῖδον ἀπαγορεύσας τῶν ἄλλων. ἱκέτευσα, ἐδεήθην, ἔσπεισα δάκρυα, ἐλεεινὸν ἐμαυτὸν παρέσχον καὶ θεοῖς καὶ ἀνθρώποις. εἶτα καὶ τάλαντον ἀφιέρωσα. εἰ δὲ καὶ πλεῖον ἔδει προσθεῖναι τὴν σωτηρίαν ἐγγυω- μένου τινός, προσέθηκα, πάτερ, εὖ ἴσθι, μηδὲν δείσας τὴν σὴν ἀγανάκτησιν.

63. Καὶ τί περὶ ταλάντου μακρολογῶ καὶ χρυσοῦ καὶ φλυαρίας; αἰτοῦντος κἀμὲ θῦμα λαβεῖν τοῦ θεοῦ οὐκ ἂν παρῃτησάμην τοῦ μὴ δέξασθαι τὴν σφαγήν. οὕτως ἐγὼ πρόθυμος τὰ πάντα ῥᾳδίως καὶ δρᾶσαι καὶ παθεῖν ὑπὲρ σοῦ. καὶ γὰρ ἥγημαι δεῖν εἶναι παῖδας τῶν πατέρων ἕνεκεν διακαρτερεῖν οὐχ ὅσα ὑπὲρ αὐτῶν καρτεροῦσι πατέρες, ἀλλὰ πολλῷ μείζω καὶ ἰσχυρότερα, εἴπερ ἐκείνοις μηδὲν χρεωστοῦσιν ἡμῖν ὅμως τὰ πάντα τολμᾶται χωρὶς τοῦ γεννῆσαι μηδὲν ὄντας τὴν ἀρχὴν καὶ θρέψαι καὶ παιδεῦσαι, ἡμῖν δὲ μέγα τὸ ὄφλημα πρὸς αὐτοὺς ἐκεῖθεν πάντ’ εἰληφόσι. καὶ πρέπον γε μὴ ἐν προαιρέσει κεῖσθαι νομίζειν, ἐν ἀνάγκη δὲ μᾶλ- λον τὸν ὑπὲρ ἐκείνων ἀγῶνα.

ἀνθ’ ὧν ἠγωνισάμην καὶ αὐτός, ὧς μάλιστα συμφέρειν ᾠήθην, οὐ νῦν πρώτως φρόνημα τοιοῦτο λαβὼν ὥστε πάντα γίνεσθαι τῷ πατρὶ ἐν καιρῷ, ἀλλὰ μετὰ τοῦδε πάσας ἡμέρας ἀναστρεφόμενος. καί γε, πρὸς Ἀσκληπιοῦ, πάτερ, σύ μοι λέγε καὶ τοῖσδε τὸν ἐμὸν τρόπον, οἷος εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς ἦν, ὡς συνετὸν αὐτίκα παρεῖχον ἐμαυτὸν καὶ πραὺν κἀν τοῖς ἔργοις κἀν ταῖς ὁμιλίαις, ὅταν ἐτύγ- χανον πρὸς ὑμᾶς φθεγγόμενος τοὺς γονεῖς μήτε τὸ 1 δὲ L 16 ὅπωσ L 27 ἐξαρχῆς LV | ἑαυτὸν LV φρόνημα κατὰ τοὺς νέους ὑπάρχων καὶ ἅλματα καὶ μεταφορὰς καὶ τοιαύτας κινήσεις, ἃ τῇ ἡλικίᾳ ταύτῃ φιλεῖται, ἀπὸ ψυχῆς βδελυττόμενος, ὡς ἦν μοι τὸ ἦθος κρεῖττον ἢ δεῖσθαι ῥυθμίζεσθαι, ὡς οὔτε προσ- εῖχον ἀθύρμασι καὶ πρόθυμος ἐβάδιζον ἐς μυσταγω- γῶν τρόπον μὲν ἀποσειόμενος παιδικόν, μελέτην δ’ ἔχων τὴν παίδευσιν καὶ ἀνδρικώτερον τὴν γνῶσιν δε- χόμενος, ὧς πάνθ’ ὅσ’ ἐκέλευες ἔδρων καὶ πρὸς τὸ σὸν ἐσκόπουν καὶ διετιθέμην ἀεὶ μηδὲν ἔχοντος ὑπὲρ μηδενὸς μήτε τοῦ μυσταγωγοῦ μήτε τοῦ παιδαγωγοῦ, ἀλλ’ οὐδὲ σοῦ αἰτιάσασθαι τῶν ἐμῶν ἀεὶ πάσης μέμψεως ὑπερκειμένων.

λέγε δή μοι καὶ τὰ μετὰ ταῦτα, ὧς ἀνδρωθῆναι μὲν ἐγένετο καὶ τὴν ἡλικίαν ἐκείνην παραδραμεῖν, οὐ μὴν δὲ καὶ τοὺς ἀγαθοὺς τῶν τρόπων μεθαρμοσθῆναι, ὡς οὐ διέφθειρα τὴν ἁρμονίαν τὴν ἐξ ἀρχῆς, οὐ μετέβαλον τῆς πραότητος, οὐ μετέβαλον τῶν ἠθῶν, ἀλλ’ οὐδ’ ἀνήκοος ἐφάνην καὶ δυσπειθής, παγιώτερος δὲ μᾶλλον ὑπῆρξα τὰ ἐκ νηπίου φυλάξας καλὰ καὶ τὰ φυσικὰ προτερήματα ἀν- δρικῇ φρονήσει ἐκόσμησα. προστίθει δὲ κἀκεῖνα, ὧς ἔχαιρον σωφροσύνη, ὡς ἐβδελυττόμην, εἵ τις πέρα τοῦ μετρίου χρήσαιτο οἴνῳ, καὶ ταλαίπωρον ἡγούμην, εἴ τις μὴ ἐτίμα γονεῖς, ἀλγοῦσι μὲν συναλγῶν, εὐφραι- νομένοις δὲ συνευφραινόμενος, ὡς ἀπεστρεφόμην καὶ κακοδαίμονας ἔλεγον φιλονείκους, λάλους, πλήκτας, παροίνους, πάντας ὑβριστάς.

66. Ταῦτα, πάτερ, πρὸς τούσδε μαρτύρησον ἐμοὶ καὶ ἄλλοτε ἤδη τοῖς φίλοις προθεὶς εἰς διήγησιν καὶ 23 Paul. ep. ad Rom. 12, 15 1 τοὺς om V 3 βδελλυττόμενος V 4 ὧς] καὶ V 6 ἀθύρματι L 6 παιδικῶν L 12 μεταταῦτα LV 16 ἐξ- αρχῆσ LV 21 ἐβδελλυττόμην V σφόδρα ἐπὶ τούτοις καλλωπισάμενος. ἐγὼ δὲ βραχέα ἐπειπὼν καταβήσομαι. τοῦ γοῦν ἀρχῆθέν μοι βίου μέχρι τῶν νῦν ἡμερῶν οὕτω διὰ παντὸς ἀγομένου ἴδει γε τοῖς τελευταίοις τουτοισὶ καταισχῦναι καὶ πᾶν ἡμῖν ὅ τι καλὸν ἐλέγετο ἀφανίσαι τὴν μισανθρωπίαν τούτῳ ὥσπερ κονίαν ἐπαγαγόντα, ἀλλὰ μὴ μᾶλλον ἐπιδιδόναι καὶ περὶ τὸν πατέρα ἔτι φανῆναι χρηστὸν οὐκ ἄν, ὧς ἔδει γε, εἴποι ἀνθρώπων οὐδείς. ἢ σχολῇ γ’ ἂν ἄλλῳ τῳ ἐνδέοντι κατεφάνημεν μὴ τῷ πατρὶ ἐκ τῶν δυνατῶν ἐπαρκέσαντες;

τοιγαροῦν καὶ τῆς χρείας ἐνστάσης ἐμνήσθην τῆς τάξεως καὶ τὴν ἀκο- λουθίαν ἐπεδειξάμην καλὴν ἐπιθήκην τοῖς περὶ ἐμοῦ λόγοις τήνδε τὴν πρᾶξιν παρεσχηκώς. ἀλλ’ ὧς διετέθην τῳ] τότε καὶ τῷδ’ ἐκινδύνευον παραπλήσιον, ἄγε κάλει μοι τοὺς εἰς τὴν οἰκίαν τότε θαμίζοντας τοῦτο μὲν ἐπισκεψομένους τόνδε, τοῦτο δὲ καὶ τοὺς προσήκοντας ἡμᾶς παραμυθησομένους, ὡς ἂν αὐτοὶ σαφέστερον εἴπωσιν, οἴ μ’ ἐπειδὴ οὕτως ἀθλίως ἔχονθ’ ὁρῶντες πολλὰ λήγειν πένθους παρῄνουν, ὦ βέλτιστε, λέ- γοντες, σφόδρα γίνῃ τῆς λύπης. τεθνήξῃ, σα- φῶς ἴσθι, πρὸ τοῦ πατρός. ἀλλ’ οὐχ οὕτως αὐτόχειρα ἑαυτοῦ εἰκὸς χρηματίσαι μὴ τὸν εἱ- μαρμένον ἀναμείναντα θάνατον. ταῦτ’ ἔλεγον ἐκεῖνοι, ἔπειθον δὲ οὐδαμῶς.

τοῦτο δ’ ἐμοὶ τί ποτ’ ἄλλο γε ἦν ἢ ζῆν ἐθέλειν μετὰ τοῦ πατρὸς ἢ μηδὲ ζῆν ἀγαπᾶν; διὰ τοῦτο καὶ οὐδενὸς ἐτόλμησα φεί- σασθαι τῶν εἰς ἐμέ. καὶ ἐκινδύνευε μὲν ὁ πατήρ, ἐθα- νάτων δ’ ἐγὼ καὶ ἠγάπων προαρπάσαι τὸν κίνδυνον. 3 διαπαντὸς LV 4 καταισχύναι LV 8 ἦ V 12 ἐπε- δείξαμεν L 14 τῳ cancellavi | παραπλήσια L 19 λέγειν L I λέγοντας V 20 τεθναίης V et γρ in marg L | εὖ V 20 διατοῦτο L V ἀνήλωτο δὲ τὸ χρυσίον καθιερωθὲν τῷ σωτῆρι ἀμφο- τέρων χάριν, κἀμοῦ τε καὶ τοῦ πατρός, ἐπειδήπερ καὶ κοινὸς ἀμφοτέρων ὑπῆρχεν ὁ κίνδυνος. εἰ δ’ ἄξιόν τι τῆς σπουδῆς ταύτης καὶ τῆς ἐλπίδος συμβέβηκεν, ἔξε- στιν ὁρᾶν τὸν πατέρα καὶ ὁρῶντας διδάσκεσθαι. ταῦτ’ ἐμοὶ πέπρακται, ὦ ἄνδρες δικασταί, καὶ πεπράξεταί γε αὖθις. οὐ γὰρ ἀφέξομαι λέγειν, εἰ καὶ δεύτερον συνε- νεχθείη, ἀλλὰ μὴ συμβαίη ποτὲ παραπλήσια τῷ πατρί. οὕτως ἐγὼ ζῆν καὶ ἀναστρέφεσθαι ἔγνωκα καὶ ἀνα- στραφήσομαί γε τὸν ἐξῆς ἅπαντα χρόνον καὶ οὐκ ἄν, εἴ τι γένοιτο, τῆς γνώμης μεθαρμοσθήσομαι.

ὑμεῖς δέ, ὦ ἄνδρες δικασταί, τί πρὸς ταῦτά φατε; ἠδίκησα τὸν πατέρα τῷ ταλάντῳ δείξας ἀναβιοῦντα παῖς ὢν αὐτοῦ; οὐκοῦν τὴν φύσιν αἰτιατέον. ἐκείνη γὰρ μέχρι τούτου προελθεῖν ἐβιάσατο καὶ οὐκ ἐνταῦθα μόνον λῆξαι, ἀλλὰ καὶ περαιτέρω προβῆναι καὶ παθεῖν πλείω καὶ δρᾶσαι. ἐμοὶ δὲ συγγνώμη τυραννηθέντι. τί γὰρ ἦν καὶ ποιῆσαι; ἡττήθην τῆς τοῦ πατρὸς ἀγάπης, ἡτ- τήθην μεμνημένος τῶν ἄνωθεν ἡμερῶν, ὡς ἔστεργε περιών, ὡς προὐτίθει τῆς οἰκείας ζωῆς, ὧς φιλοτί- μῶς ἔτρεφε καὶ ἀνῆγε πάντα κινῶν, ὅπως μὴ ὧν ἐποιεῖτο εὐχῶν ἀπολειφθείην ἐγώ. ὑπὲρ ὧν μὴ χάριν εἰδέναι ἀλλότριον ἐνόμισα ἐμαυτοῦ καὶ ὅλως τῆς φύ- σεως. διὰ τοῦτο ζῆν ἐπραγματευόμην αὐτόν. καὶ ζῇ γε δι’ ἐμὲ ἐρρωμένος καὶ τὰ μάλιστα εὐεκτῶν. εἰ δ’ ἀπο- κηρύττει, οὐδὲν ἐμοὶ πρᾶγμα. ἀποκηρυττέτω, διωκέτω. μόνον αὐτὸς πόρρω κινδύνου μενέτω. μὴ περιπιπτέτω τοῖς αὐτοῖς καὶ πάλιν ἀνιαροῖς.

70. Ἀλλὰ δεινὸν τὸ μηδὲν τῶν πατρῴων 7 συνενεχθείη scripsi συνενεχθῇ LV 24 διατοῦτο LV 25 ταμάλιστα LV μετέχειν. ἄλλοις μὲν ίσως, ἐμοὶ δὲ οὐ πάνυ τι χα- λεπόν. ἔχω τὸν πατέρα καί, εἰ μὴ τὰ τοῦ πατρός, ἀποχρῶν ἐμοὶ τοῦτό γε ἀντ’ ἄλλης εὐδαιμονίας ἁπά- σης. εἰ δ’ αὐτὸς οὐκ ἐπιστραφήσεται οὐδὲ νομιεῖ τοῦ λοιποῦ παῖδα, ἥκιστα τοῦτό γε τῇ φύσει λυμαίνεται. ἄρρηκτος γὰρ ὁ ταύτης δεσμός, καὶ τούτου κρατήσει, κἂν μὴ τελευτὴν εἴπῃς βίου, οὐδὲν οὐδαμῶς.

εἰ μὲν οὖν ἠδικήσαμεν, ἅλις παρῃτησάμεθα. μακρό- τερα γὰρ λέγειν οὐκ ἔχομεν· εἰ δ’ οὐκ ἔστιν ἀδίκημα, διδάσκετε τὸν πατέρα μὴ σφόδρα δυσχεραίνειν τὸν παῖδα ὦ ’γαθέ, λέγοντες, οὐκ ἠδίκησεν ὁ παῖς, ἀλλ’ εὐηργέησεν. ἀξίως ἑαυτοῦ διεπράξατο. καλῶς ἠγωνίσατο. ἔγνω τὴν φύσιν. ᾐδέσθη. ἠλέ- ησεν. οὐκ ἠγνόησε τὸ συγγενές. οὐ παρῆλθεν ὧν φροντίζειν εἰκός. ταλάντῳ σοι τὴν περιου- σίαν ἠλάττωσεν, ἀλλ’ εἰς θεοὺς ἀνάλωσεν, ἀλλ’ ὑπὲρ σοῦ. ζηλωτὸς ἕνεκά γε τούτων ὁ παῖς, εὐ- σεβής. φιλόθεος, μεγίστη φιλοτιμία γονεῦσι καὶ τῆς σφῶν εὐχῆς ἄξιος. ὡς εἴθε καὶ πάντες οἷς εἰσι παῖδες οὕτως ἔσχον ἐγκαλλωπίσασθαι τοῖς ἑαυτῶν. κόσμος ἀληθῶς ἐστι τοῖς προσήκουσι κατὰ γένος, κόσμος πάσῃ τῇ πόλει, περιλάλητος τοῖς πολίταις, ἀγαθὸν νέοις παράδειγμα, κοι- νὴ τοῖς ἀκμάζουσι νουθεσία.

πολλοὶ τῶν παῖδας ἐχόντων πρὸς τοῦτον ὁρᾶν τοὺς ἑαυτῶν ἀξιώσουσι. πολλοὶ δὲ καὶ τῶν παίδων ζηλωταὶ θελήσουσιν εἶναι. πλὴν οὐδεὶς προσεγγίσει, οὐδεὶς ἔλθῃ πλησίον. φιλότιμος γὰρ ἐσάγαν ἐστί. καί τινα μετ’ αὐτοῦ στῆναι οὐκ ἴσθ’ 1 τοι L 5 τουλοιποῦ LV 16 ταλάντου LV 28 ἔλθοι L ὅπως ἀνέξεται. λῆγε γοῦν ἔριδος. χάριν ἔχε τοῖς κρείττοσι. μὴ δυσχέραινε τοῦ ἀναθήματος. ἔχεις τὸ μεῖζον ἐκεῖθεν, τὴν σωτηρίαν καὶ μετ’ αὐτῆς τὸν παῖδα τὸν καλόν. χάριν ἔχε καὶ τῷ παιδὶ οἷς σου κραταιότατα ἀντελάβετο φερο- μένου καὶ στέργε καὶ κληρονόμον κάλει καὶ γηροτρόφον καὶ κηδεμόνα καὶ ζωῆς πρύτανιν καὶ πᾶν ὅ, τι κάλλιστον ὄνομα.

ταῦθ’ ὑμεῖς πρὸς αὐτόν, ὦ ἄνδρες, εἰ μὴ ἀδικῶν φαίνομαι, καὶ πείσετε, σαφῶς οἶδα, πατέρα τε ὄντα καὶ τῇ φύσει δουλεύοντα, κἂν μυριάκις ἀγανακτῇ κἂν ὀργίζηται. ἡ γὰρ ὑμετέρα ψῆφος ἐνθεῖσα γνῶσιν αὐτῷ τοῦ δικαίου, λαβοῦσα δὲ καὶ τὴν φύσιν συνέριθον ῥᾳδίως ἔξει κατα- πειθῆ καὶ καταναγκάσει περιέπειν καὶ αὖθις τὸν παῖδα καὶ στέργειν ὡς καὶ πρὸ τοῦ τὴν ὀργὴν εἰς ἀγάπην μεταμειψάμενον.