Declamatio 43 Libanius Richard Foerster University of Leipzig European Social Fund Saxony Gregory Crane Gregory R. Crane Editor-in-Chief, Perseus Digital Library Digital Divide Data Corrected and encoded the text Matt Munson Project Manager (University of Leipzig) Annette Geßner Project Assistant (University of Leipzig) Thibault Clérice Lead Developer (University of Leipzig) Bruce Robertson Technical Advisor Greta Franzini Project Manager (University of Leipzig), 2013-2014 Frederik Baumgardt Technical Manager (University of Leipzig), 2013-2015 Simona Stoyanova Project Manager (University of Leipzig), 2015 Project Assistant (University of Leipzig), 2013-2014 University of Leipzig tlg2200.tlg00543.opp-grc1.xml Available under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License 2016 University of Leipzig Germany Richardus Foerster Richard Foerster Libanius Declamationes XXXI-LI B.G. Teubner Leipzig 1913 7 Internet Archive

The following text is encoded in accordance with EpiDoc standards and with the CTS/CITE Architecture.

Latin German Greek
XLIII. Νόμος ἦν μετὰ τοῦ τυράννου καὶ τοὺς παῖδας ἀποσφάττεσθαι, ἕτερος νόμος τὸν τυραννοκτό- νον ὅ τι βούλοιτο αἰτεῖν. γυνὴ τὸν ἑαυτῆς ἄνδρα τυραννοῦντα ἀποσφάξασα εἰς δωρεὰν αἰτεῖ τοὺς παῖδας. μελετῶμεν τὸν ὑπὲρ τῆς τυ- 5 ραννοκτόνου λέγοντα.
Προθεωρία.

καὶ ἡ γυνὴ φιλόπολις καὶ ὁ δῆμος φιλε- R IV 798 λευθέριος. ἡ μὲν ἄρτι τοὺς νόμους ἀπέδωκεν, ὁ δ’ ὑπὸ νόμοις αὖθις ποιεῖται τὰ πράγματα. μάχονται δὲ 10 ἄρα, ὥσπερ καὶ γνῶμαι γνώμαις καὶ ψηφίσματα ψη- φίσμασιν, οὕτω καὶ νόμοι νόμοις. κατὰ περίστασιν Ma = Codex Matritensis 4679, olim N-49 Cl = Berolinensis gr. 195, olim Claromontanus Vat = Vaticanus gr. 108 Μο = Monacensis gr. 113 Mu = Mutinensis gr. CLXXXI 2 Chor. tyr. p. 49, 1 Boiss. 3 Calp. Flacc. decl. 12 sq. Sopat. in Hermog. art. Rhet. gr. ed. Walz. t. V 82, 4 sq.; 201, 28 sq. 6 ἡ στάσις ἀντινομία (MaCl Vat; αὐτονομία MoMu Re) cf. Hermog. de stat. 10 c. scholl. Rhet. gr. ed. Walz HI 56; IV 815, 13 sq. 3 ὅ τι Bcripsi ὅτι libri Re 7 προθεωρία in marg rubr Μο 8 num φιλελεύθερος? at cf. p. 447, 11 9 ὅδ’ MaCl 12 οὕτως Ma μέντοι καὶ οὐ φύσει τοῖς γε ἀληθῶς νόμοις τὸ μάχι- μον. ἅτερος δὲ τῶν στασιαζόντων τὸν ἕτερον προβα- λεῖται τῶν νόμων. τὸ δὲ ἀγώνισμα καὶ ἀμφοῖν ὑπὲρ τῆς πόλεως, τῷ μέν, ἔνα δευτέρας τυραννίδος ἐλπὶς ἐκκεκόψεται, τῷ δ’ ὑπὲρ τῆς τυραννοκτόνου λέγοντι καὶ τῶν ἐκείνης παίδων, ἔν ἡ τυραννοκτόνος οὐ παν- τελῶς ἄμισθον ἔχῃ τὸ τρόπαιον.

ἔοικε δὲ τὸ ζήτημα τοῦτο τῷ προειλημμένῳ. οἱ γὰρ δικασταὶ πρὸς τῆς ἐξαιτουμένης τοὺς παῖδας τὴν πολιτείαν ἀπέλαβον, ἐφ’ ᾧ καὶ δυσχερῶς ἄν τισι μὴ τὰ φίλτατα ἀποδοῦναι αὐτῇ ψηφίσασθαι δόξαιεν. ἀλλ’ οὗτοι καὶ τὸ τοῦ τυ- ράννου τοῦ πατρὸς μῖσος ἀντιταλαντευέτωσαν καὶ παρ- ευθὺ τὸ προειλημμένον τοῦ ζητήματος ἰσοστατοῦν ἐλεγχθήσεται. δύο γὰρ οὗτοι καὶ δύο πάθη ἀντικεί- μένα, πατὴρ καὶ μήτηρ, τυραννοκτόνος καὶ τύραννος, ὀργή τε καὶ ἔλεος, καὶ νόμοι ἐπίσης καὶ ἄμφω δημοτι- κοὶ καὶ πολίταις μισοτυράννοις ἀνυσιμώτατοι.

ἐπὶ μὲν γὰρ τοῦ προειλημμένου ἐκείνου ὅπερ ὁ τεχνικὸς RIV 799 ἡμῖν παραδίδωσιν ἡ τῆς μοιχείας | ὕβρις ἰδική τις ἦν πρὸ τὸν ἄνδρα, κοινὸν δὲ τὸ ἀπὸ τῆς τυραν- νοκτονίας ὄφελος καὶ τὸ πλέον εἶχεν ἐκεῖσε ὡς ἀπὸ 19 Sopat. διαιρ. ζητ. Rhet. gr. ed. Walz. VIII 247, 8 sq. cf. supra p. 433, 11 sq. 1 γε inserui e MaClVat om ΜοΜu Re 3 δὲ inserui e MaClVat om ΜοΜu Re 4 ἴνα bis ΜοΜu 6 μὴ Ma, fort. recte 9 ἐφῷ MaVat 11 ψηφίσασθαι scripsi e Ma ClVat ψηφίσματα ΜοΜu Re 13 τῶ προειλημμένῳ Ma 14 ἐξελεγχθήσεται Ma | γὰρ] καὶ Ma 16 δημοτικοὶ scripsi e MaClVat cum lacobsio Schul δημοτικὸς ΜΟΜu Re 17 μισοτυράννοις Ma sed οτυ in ras m 2 19 ἰδική τις scripsi e MaClVat cum Bastio ep. crit. 64 ἱδικήτις ΜοΜu ἡ δίκησις Re „in Par. 3017 lacunula inter ὕβρις et δίκη, inter δίκη et ἦν“ Boissonad. Anecd. nov. 77 κοινωφελεστέρας τῆς ἀριστείας ἡ τὴν ἄνοδον ὑποδεί- ξασα· ὧδε δὲ καὶ τὸ λαβεῖν τοὺς παῖδας καὶ τὸ μὴ λαβεῖν καὶ ἄμφω κοινὰ καὶ τὸ ἀπὸ τούτων ἀποβησό- μενον, ὁποῖόν ποτ’ ἂν ᾖ, ἐς ὅλον, οἶμαι, τὸν δῆμον ἐνσκήψεται.

εἰ μὲν οὖν ἐφεῖτο γυναῖκα ἐπὶ βήματος λέγειν, οἶκτος ἂν ἦν τὸ πᾶν τοῦ λόγου καὶ δάκρυα· νῦν δ’ ἐπειδὴ ἄλλος ἀντ’ αὐτῆς κατέχει τὸ βῆμα, ἐν οἶς μὲν τὰ τῆς μητρὸς παθαίνεται τὸ πάθος ἐνδείξε- ται, ἐν οἶς δὲ ἄλλως ἀγωνίζεται δριμύξεται τὰ ἐναγώ- νια.

ἕξει δέ τινα καὶ μετρίαν τοῦ τυράννου κατα- φορὰν ὁ λόγος καὶ τοσοῦτον ὁπόσον αὐτῷ χρησιμεύσει πρὸς τὸ τῆς γυναικὸς ἀποσεμνῦναι τὴν τόλμαν μετὰ πολλῆς ἔτι τῆς ἐκπλήξεως καὶ τοῦ θαύματος. εἶτε γὰρ οὐκ ἀγανακτεῖν σκήψεται κατὰ τοῦ τυράννου, ὕποπτος ἔσται καὶ τῇ πόλει διαβληθήσεται ὡς ὑπὲρ τοῦ τυράννου ταῦτα σπουδάζων, οὐχὶ τῆς τυραννοκτό- νου, εἴτε δ’ οὖν πάνυ καταφέροιτο τοῦ τυράννου, μὴ καὶ κατὰ τῶν ἐκείνου παίδων δοκοίη ἄντικρυς παρο- ξύνειν τὸν δῆμον, οὗπερ τοὐναντίον ἅπαν προὔθετο. τὸ δὲ τὰ τῆς τυραννίδος πάντα ἐκτραγῳδεῖν περιττόν, 8 cf. t. IV 640, 7 R 12 Plat. Theaet. p. 168 D 20 sq. Chor. tyr. p. 51, 1 sq. 1 τὴν] τὸ Γαῖ 3 καὶ(2) scripsi e MaClVat ἢ ΜοΜu Re 6 πᾶν] περὶ Ma 7 ἀντ’ αὐτῆς scripsi e MaClVat cum Bastio Greg. Cor. p. 891 ed. Schaefer et Sinteni ἐν τἂυτῆς Μο Mu ἐν ταὐτοῖς Re 9 δριμύξεται scripsi e ClVat cum Bastio et Sinteni δριμύττεται Ma δριμύζεται ΜοΜa Re Ι ἐναγώ- νια scripsi e MaClVat cum Bastio et Sinteni ἐναγωνία Μο ἐν ἀγωνία Mu sed in ἀναγώνια corr m 2 οὐαγώνια 11 χρησιμεύσοι MaClVat 12 ἀποσεμνῦναι scripsi e MaCl cum lacobsio Lect Schul et Sinteni ἀποσεμνῦναι VatMoMu Re 13 ἔτι scripsi cum lacobsio Lect Schul et Sinteni ὅτι libri Re 16 ταῦτα — 17 τυράννου inserui e MaClVat om ΜοΜu Re 20 τὰ scripsi e ClVat om Ma κατὰ ΜοΜa Re ἔγνωσται γὰρ οὐχ ἧττον τοῦ λέγοντος τοῖς ἀκούουσιν, ἄλλως τε καὶ λυπήσει μᾶλλον τὸν δῆμον ἤπερ ἐφέλξεται.

Ἡ μελέτη.

1. Ἔδει μέν, ὦ ἄνδρες, τὴν οὕτω διὰ τοὺς νόμους προδεδωκυῖαν τὰ φίλτατα καὶ διπλῆν ἀριστείαν ὑπὲρ τῆς πόλεως ἀνῃρημένην οἷς τε τὸ θῆλυ τοῦ γένους ὑπὲρ τῶν νόμων ἀπήλεγξε καὶ μετὰ τυραννοῦντος ἀνδρὸς καὶ μείζω τύραννον ἄλλον, τὴν φύσιν, ἐτρέ- ψατο μήτε νῦν ἐπὶ βῆμα καὶ δικαστὰς ἄγεσθαι μήθ’ ὑπὸ νόμοις παθεῖν κινδυνεύειν τὰ ἔσχατα, οὓς αὐ- τὴ πεπτωκότας ἤδη ταῖς ἑαυτῆς χερσὶν ἀνεσώσατο, ἀλλ’ οἷς τὸ λέγειν ἡμῖν ἐπ’ ἐκκλησίας ἀπέδωκε, τού- τοις πρὸ τῶν ἄλλων αὐτὴν τῆς δημοκρατίας ἀπόνασθαι· ἐπεὶ δ’ οὐκ οἶδ’ ὅπως ἡ μὲν ἐπὶ καλῷ τῷ τῆς πόλεως οὐδὲν ὅ τι τῶν παρ’ ἑαυτῆς ἀπέλιπεν, ὑμεῖς δ’ ὁ δῆ- μος ἔτι περὶ τὴν δωρεὰν μέλλετε καὶ κάθησθε κρί- νοντες τὴν ὑφ’ ἧς τὸ κρίνειν ἐλεύθερον ἔχετε, καὶ τῶν νῦν μὲν πολλὰ ληρούντων τούτων, τὸ πρὸ τοῦ δὲ κατεπτηχότων ἀκούειν ἀνέχεσθε, ὀλίγα δὲ φροντί- ζετε τῆς θαυμασίας ταυτησὶ γυναικὸς καὶ ἣν οὐδὲ γυ- ναῖκα λέγειν δίκαιον, ἀλλ’ ἀριστέα καὶ τυραννοκτόνον 2 ἐφέλξεται scripsi e MaClVat cum Sinteni ἐφέλκεται Μο Mu Re 3 Ἡ μελέτη inserui e MaCl om VatMoMu sed in hoc inser m2 et in marg rubr, Re 4 Ἔδει — τὴν inser Mu2 | ἄνδρες scripsi e MaClVat Τρῶες ΜοΜu Re παρόντες lacobs Anth Pal III 750 Lect 6 ἧς Ma 7 ἀπήλλαξε Ma 10 πα- θεῖν scripsi πεσεῖν libri Re | <καὶ> κινδυνεύειν 14 οὐκ οἷδ’ om Mu | ἡ in ras Ma 2 | ἔτι post καλῷ ΜοΜu Re delevi | τῷ — 17 κρίνειν inserui e MaClVat om ΜοΜu Re lacunam suspicati sunt lacobs et Sintenis 15 ὅ τι scripsi ὅτι MaClVat 18 τὸ πρὸ τοῦ δὲ scripsi e Ma τοπροτοῦδε Cl VatMoMu Re 20 τῆς — 21 δίκαιον inserui e MaClVat om ΜοΜu Re 21 ἀλλ’ ἀριστέα καὶ τυραννοκτόνον scripsi e Ma ClVat τῆς ἀριστέως καὶ τυραννοκτόνου ΜοΜu Re καὶ τἄλλα ὁπόσα τῶν ὀνομάτων βελτίω, αὐτὸς ἐγὼ νῦν ἔγνων δεῖν ἐπὶ τὸ βῆμα παριέναι καὶ | τῆς RIV 800 γενναίας ἐκείνης χειρὸς γλῶτταν σύμμαχον ἐπ’ ἐκκλη- σίας ἀντιδοῦναι καὶ ταύτῃ πρώτῃ τῆς δημηγορίας ἀπο- χαριεῖσθαι, παρ’ ἧς τὸ δημηγορεῖν ἐπανῆλθε τῇ πόλει.

2. εἰ μὲν οὖν ἑώρων τὸ τοὺς εὖ δράσαντας μὴ καλῶς ἀντιδρᾶν πρὸς εὐδοξίαν μέλλον ἡμῖν ἀποτελευτῆσαι, τάχ’ ἂν πρὸς τοῖς ἄλλοις ἐγιγνόμην κἀγὼ καὶ ταχέως ἄν τις εἶδεν ἐμὲ τὸν νῦν ὑπερμαχοῦντα τότε τοὐναν- τίον ἅπαν ἀπομαχόμενον πρὸς τὴν δωρεάν· νῦν δ’, οὐ γὰρ οἶδα πῶς ἄν τις τῶν ἀπάντων δίκαιον τοῦτο νομίσειε καὶ μὴ μᾶλλον πρὸς ἀδοξίαν οὐ τὴν τυχοῦ- σαν περιιστάμενον, ἥκω τήν τε πόλιν καὶ ὑμᾶς τηλι- καύτης δυσφημίας ἀπαλλάξαι σπουδάζων καὶ τῇ γεν- ναίᾳ ταύτῃ τὰς ἀμοιβὰς ἐν οὕτως ἀναγκαίοις ἀποδώ- σῶν καιροῖς καὶ ὑμᾶς τοῦτ’ αὐτὸ πείσειν τὰ δυνατὰ πειρασόμενος.

δεῖ γάρ, ὡς ἐπὶ τοιούτοις οἶμαι, κὰ- μὲ τὴν εὐεργεσίαν ὁμολογεῖν κοινὴν οὕτω καταβληθεῖ- σαν καὶ πάνδημον καὶ ὑμᾶς τοὺς εὖ παθόντας οὐκ ἀποκνεῖν τὴν προσήκουσαν ἀντικαταβαλέσθαι χάριν. ὧς νῦν τῷ μὲν δοκεῖν ἐγὼ τῇ γυναικὶ τοὺς παῖδας εἰς δωρεὰν ἐξαιτοῦμαι καὶ γράφω τοῦτο τὸ ψήφισμα καὶ γίνομαι δημηγόρος οὐκ ἀγεννὴς παρ’ ἧς καὶ τὸ 1 τἆλλα Vat 4 δημοκρατίας Ma 5 ἐπανῆλθεν Ma 6 δράσαντα Vat 12 καὶ μὴ scripsi μὴ καὶ libri Re „fort. καὶ μὴ καὶ“ lacobs Schul | εὐδοξίαν Ma 13 καὶ om MaCl Vat 14 σπουδάζων MaCl σπουδάσων Vat 15 ἀναγκαίοις Ma sed οις in ras m 2 | ἐπιδώσων Ma 16 τοῦτ’ αὐτὸ reposui e libris cum lacobsio Acb Τ 786 Schul et Sinteni τοῦ ταὐτὸ Re | πείσοι Vat πείθειν Sintenis 18 „post ὁμολογεῖν et κάμ δῆμον commata ponenda“ lacobs Schul 19 παθόντας 23 δήμητρος Vat γράφειν καὶ τὸ λέγειν ἡ ξύμπασα πόλις ἔχομεν· τὸ δ᾿ ἀληθές, ἢν ὑμεῖς ἀκριβέστερον ἐπισκοπεῖν ἐθελήσητε, γνοίητ᾿ ἂν ὡς αὐτὸς ὁ νόμος ἐκ τότε μετὰ τοῦ δι- καίου τοῦτο ψηφίζεται, ἐξότουπερ ἡ μὲν τὸ ξίφος κατήνεγκεν, ὁ δὲ τύραννος ἔπιπτεν, ἡ δὲ πόλις μετὰ καὶ τῶν νόμων ἀνώρθωται.

4. Οἶδα μὲν οὖν τοὺς πολλοὺς ἀγανακτοῦντας καὶ μέγα τι ποιουμένους δεινόν, εἰ τυράννου πεπτωκότος πατρὸς οἱ παῖδες ἔτι γοῦν περισώζοιντο, ἐγὼ δὲ τού- των μὲν μὲν ἀλγούντων οὐχὶ θαυμάζω, τὸ γὰρ ἐπὶ με- γίστοις τοὺς τεκόντας μισεῖν καὶ μέχρι τῶν παίδων τὴν ἀπέχθειαν παρεκτείνει, τοῦτο δὲ καὶ πάλαι τοῦ κατηγόρου ξυμβαλεῖν οὐκ ἔχω, εἰ τῶν μὲν τοῦ πατρὸς κακῶν εἰσέτι που μέμνηται καὶ δεῖν ἐπὶ τούτοις καὶ τοὺς παῖδας εὐθύνειν ἀπισχυρίζεται, τῶν δὲ τῆς τε- κούσης καλῶν καὶ ὅπως ἐκείνη τὴν πόλιν ὑπὸ τυράννῳ κειμένην ἀνώρθωσε, ταῦτα δὲ οὐδ᾿ εἰς νοῦν τὸ παρά- παν ὁ βέλτιστος οὗτος βάλλεται.

καίτοι γε ποῦ δί- RIV 801 καιον ὑπὲρ μὲν τῶν τοῦ πατρὸς | δεινῶν καὶ τοὺς παῖδας μισεῖν ὡς ἀποκτιννύναι, τῶν δὲ τῆς μη- τρὸς ἀγαθῶν οὕνεκα μὴ τοὺς αὐτοὺς πόλεως ἧν οὐδ᾿ ὑπὸ τοῖς αὐτοῖς ἀρχῆθεν ἐτρεφόμην νόμοις καὶ τῆς αὐτῆς μετεῖχον πολιτείας ἧσπερ καὶ τούτων ἕκα- στος, ἢ καὶ τῆς αὐτῆς ὢν μόνος αὐτὸς τῶν ἐκ τῆς τυ- 3 ἔκ τοτε MaCl Vat Re ἔκτοτε MoMu cf. Lobeck Phryn. p. 46 5 ὁ δ᾿ ὁ τύραννος MaClVat 8 πεπτωκότα Cl 12 παρεκτείνι scripsi cum Iacobsio Ach T 810 Schul παρε- τείνει VatMo παρατείνει MaClMu παρετείνειν Re 14 κα- κῶν in ras Ma2 17 τοπαράπαν Mo Mu 18 comma post δίκαιον Mo, signum interrogationis Re 19 τῶν om Vat | δεινῶν om Ma 22 οὐκ ἐγὼ Ma οὐκ ἀγὼ Mu οὐκ αγὼ Mo ραννίδος οὐ μετελάμβανον, ἀλλ’ ἦν τὰ πρῶτα τῆς τοῦ τυραννοῦντος ἑταιρείας ἢ καὶ ἄλλως τῆς περὶ ἐκεῖνον δορυφορίας ἀνεπλήρουν τὸν κύκλον, εἰκότως ἄν τις ὑπὲρ τοῦ πεπτωκότος, ἀλλ’ οὐ τῆς γε μητρὸς ταυτησὶ τὴν πᾶσαν εἶναί μοι σπουδὴν ἐνόμισε· νῦν δέ, ἐπεὶ καὶ τότε περιόντος ἐκείνου καὶ τυραννοῦντος ἠχθόμην καὶ πεπτωκότος τὴν μὲν ἀπεκτονυῖαν οὐ μικρὰ τοῦ γενναίου τούτου λήματος ἄγαμαι, τῷ δ’ ἐφυβρίζειν καὶ κειμένῳ πρὸς τοῦ μίσους ἐξάγομαι, δέδοικα μὴ ἐγὼ μὲν ὑπὲρ τῆς τὴν τυραννίδα καθελούσης ταῦτα καὶ λέγω καὶ γράφω, τὰ δὲ τοῦ κατηγόρου, ἀλλὰ μὴ βαρέως φέρῃ πεπτωκότος ὑπὸ γυναικὶ τοῦ τυράννου καὶ διὰ ταῦτα λυπεῖν ἐθέλῃ τὴν τυραννοκτόνον καὶ τῶν παίδων προσαποστερῶν.

6. Βούλομαι δ’ ὑμᾶς, ὦ ἄνδρες, ἀναμνῆσαι μικρὸν 15 ἐν οἵοις τε καὶ ὅσοις ἡ πόλις ἦν τοῖς κακοῖς, ἐπεὶ καὶ τοῦτο τῷ κατηγόρῳ δοκοῦν καὶ μετὰ τὴν τῶν ἔργων τυραννίδα τοῖς λόγοις οὐχ ἥκιστα καταβάλλεσθαι, καὶ 1 ἀλλ’ Ma sed ’λλ’ in ras m 2 | τὰ πρῶτα Mu 2 ἑταιρίας MaClVat 3 ἀνεπλήρουν scripsi e MaClVat ἐνεπλήρουν Μο Mu Re 5 ἐνόμισεν MaCl | δ’ Vat 6 περιόντος Ma sed τ περ in ras m 2 7 πεπτωκό Ma πεπτωκότα Cl | ἀποκτο- νυῖαν MaCl 8 γενναιοτάτου lacobs App Pors 329 | scripsi e VatMoMu cum lacobsio Schul et Cobeto Coll 302 τοῦτο Ma Re om Cl | λήματος scripsi cum lacobsio et Cobeto λήμματος Vat τολμήματος MaCl λῆμμα ΜοΜu Re 10 μὲν — 11 λέγω in marg Mo 2 | τὴν om Vat 11 ἀλλὰ — 12 τυράν- νου] locus corruptus „sensum probabilem habebis scribendo: δὲ τοῦ κατηγόρου ἀνάμνησιν βαρεῖαν προσφέρῃ ἐπιφέρῃ Schul) πεπτωκότος ὑπὸ γυναικὶ τοῦ τυράννου“ lacobs Lect Schul num κατηγόρου 〈οὐδὲν〉 ἄλλο ἢ? 12 punctum post τυράννου libri Re delevi cum lacobsio et Sinteni 13 διαταῦτα ΜοΜu | λυ- πεῖν reposui e libris cum lacobsio et Sinteni λιπεῖν Re | ἐθέλει MaCl 14 προσαποστερεῖν Ma 17 μετὰ Ma sed α in ras m 2 18 τοῖς inserui e MaClVat om ΜοΜu Re | οὐχήκιστα Mu | βάλλεσθαι MaClVat ὅσην εὐδαιμονίαν ἡ τῆς παρούσης γυναικὸς τόλμα καὶ γενναιότης ἡμῖν ἀντιπεριέστησεν.

ἢ τίς τῶν ἀπάν- των οὐκ οἶδεν ὅπως ἦμεν ἐπ’ εὐνομίᾳ τὰ πρῶτα καὶ νό- μοις καὶ οὐδὲν ἦν ὅ τι μὴ καὶ πρὸς δημοκρατίαν ἐπολι- τεύετο παρ’ ἡμῖν, ἀλλ’ εἶχε πάντα τὸν προσήκοντα κόσμον, ὁ δῆμος, ἡ βουλή, τὸ βῆμα, τὰ τῶν νομοφυλακούντων, τὰ τῶν στρατηγούντων καὶ ὅσα τοῦ τῶν ὁπλιτῶν καταλόγου καὶ ὅσα τοῦ τῶν ἱππέων κόσμου καὶ τῶν ἄλλως ἐν ὅπλοις ἐχόντων; καὶ τὰς μὲν τῶν ἀστυγειτόνων πόλεων εἰς ὁμαιχμίαν συνῆγε τὸ δημοκρατικὸν τοῦτο σχῆμα τῆς πολιτείας καὶ τὸ πάντα ὑπὸ νόμοις εἶναι παρ’ ἡμῖν, τὰς δ’ οὐ μετρίως ἐφόβει τὸ μηδὲν ὅ τι καὶ νοσοῦν τῶν ἐν τῇ πόλει ξυνορᾶν.

ἀλλ’ ἐπὶ τούτοις ὄντων ἡμῶν οὐκ οἶδ’ ὁπόθεν εἰσέπεσεν ἡ θεοῖς ἐχθρὰ RIV 802 τυραννὶς καί τις δαιμόνων ἐχθρῶν | δημοκρατίᾳ καὶ νόμοις ὀφθαλμὸν τῇ τε πόλει καὶ ἡμῖν ἐπέβαλε βάσκανον καί τινα τούτων τῶν τὰ πάντα τολμώντων πλουσίων νεωτέροις ἐπιτολμᾶν ἀνέπεισε πράγμασι καὶ πρὸς τὸν τῆς κακοδαίμονος τυραννίδος ὑπεξέκαυσεν ἔρωτα.

ὁ δὲ μηδὲν μελλήσας καὶ μηδὲ μικρόν τι 6 cf. p. 356, 10 10 Her. VII 145, 2; VIII 140, 3. Thuc. I 18, 6. Zos. II 20; V 42; 50, 2 14 cf. t. IV 673, 13 R 18 cf. ad p. 279, 19 | cf. p. 458, 21 1 ἡ om MaCl | τόλμη MaClVat cf. p. 447, 14 3 τα πρῶτα Ma ταπρῶτα Mu 4 ὅ τι scripsi cum lacobsio ὅτι libri Re 8 ἄλλων Vat 10 ὁμαιχμίαν scripsi e MaClVat ὀμαι- ουμἰαν Μο ὁμαἰου μίαν Mu ὀμοθυμίαν Re et in marg Μο τ Hardt (lacobs Schul) 11 πὰν Mo πάντας Vat 12 ὁ τι scripsi cum lacobsio Schul ὅτι libri Re 15 ἐχθρῶν δαιμόνων Vat | ἐχθρῶν inser Ma2 | δημοκρατίᾳ scripsi cum lacobsio δημοκρατία libri Re 16 τε om Mu 17 τολμώντων in- serui e MaClVat om ΜοΜu Re 19 ὐπεξέκαυσε τὸν Ma sed τὸν del m2 20 μελήσας ClVat | καὶ om MaClVai | μὴ δὲ libri τῆς μιαρᾶς ταυτησὶ βουλῆς ἐπισχών, πῶς γὰρ ἂν ἄνθρωπος οὕτως ὑπὸ τρυφῆς καὶ τῆς ἄλλης ἀπονοίας διεφθορώς; δεινὸν ἡγεῖται τῇ μὲν τύχῃ πλουτεῖν, τῷ δὲ βήματι μηδὲν τῶν πενομένων τούτων δὴ τῶν τοῦ δήμου πλέον αὐχεῖν καὶ τῶν μὲν ἐκ τῆς τύχης ἀγα- θῶν ἁπάντων κρατεῖν, τοῖς δὲ νόμοις μετὰ καὶ τῶν ἄλλων ὑποκύπτειν δημοκρατούμενος.

τί γοῦν; ὁρᾷ τὸν πλοῦτον, λογίζεται τὸ πολὺ τῆς τόλμης, συλλογί- ζεται τὴν δαπάνην καὶ παραυτίκα τοὺς πονηροτάτους τῶν πολιτῶν ὑποδύεται καὶ ῥᾷον οὕτω τοὺς πολλοὺς ἐξαπατήσας, τοὺς μὲν ὑποσχέσεσι κλέψας, τοὺς δὲ χρή- μασι διαφθείρας, ἐπ’ αὐτὴν ὥρμησε τὴν ἀκρόπολιν καὶ τὰ μὲν ἀφύλακτα τοῦ χωρίου καταλαβὼν ἄτε δὴ πρὸ πολλοῦ τὴν ἔφοδον καιροφυλακήσας, εἰ δέ τί που καὶ τοῦ στρατιωτικοῦ παραφυλαττόμενον ὑπολέλειπτο, τούτων δὲ τοὺς μὲν ὑπὸ τοῦ τῶν δορυφόρων πλήθους σὺν οὐδενὶ πόνῳ διωσάμενος, τοῖς δὲ καὶ νυκτὸς ἐξ ἀφανοῦς ἐπιθέμενος τὴν ὅλην εὐθὺς εἶχεν ἀκρόπολιν.

ἐντεῦθεν φυλακὴν ἐφίστα τῷ σώματι καὶ δορυφό- pous ἔτρεφε τοὺς τὰ ἄτοπα ἐκεῖνα ὑπηρετήσοντας. ἐν- ταῦθα τί μὲν οὐκ ἀπῆν τῶν καλῶν; τί δὲ οὐ παρῆν τῶν κακῶν; ἀπὸ τῶν νόμων ἄρχεται τῆς ἐξουσίας ἡ μιαρὰ κεφαλή, τούτους γὰρ καὶ πρὸ τῶν ἄλλων ἐκείνῳ 7 cf. p. 456, 11 13 Chor. tyr. p. 61, 8 14 cf. t. V 555, 12 1 ἂν om MaClVat 5 τῶ μὲν τῶν ἐκ MaCl 7 γάρ, Sin- tenis 11 τοὺς(1) — 12 διαφθείρας om MaCl 13 Cl sed α(3) ex ο corr m 2 14 πρὸ πολλοῦ scripsi e MaClVat τοῦ καιροῦ ΜοΜu Re | ἔφεσιν Vat 15 στρατιωτικοῦ Ma sed ov in ras m 2 16 τοῦ Ma sed ov in ras m 2 | τῶν om Ma 18 εἶχον Ma 19 ἐφιστᾷ MaClVat 20 ἐκεῖνα scripsi e MaClVat cum Sinteni ἐκείνω ΜοΜu Re καταλῦσαι τὸ σπούδασμα. τούτων δὲ πεπτωκότων συν- επεπτώκει καὶ τὰ τῆς δημοκρατίας.

ὕβρεις δὲ παίδων καὶ γυναικῶν ἁρπαγὰς καὶ πολιτῶν ἀδίκους σφαγὰς καὶ χρημάτων ἀφαιρέσεις καὶ τῆς θρεψαμένης ἐκπτώσεις καὶ τἄλλα ὅσα μὲν ἐκεῖνος ἐτόλμα τυραν- νῶν, ἡμεῖς δ’ ἐφέρομεν τυραννούμενοι, τί ἄν τις ἐμ τραγῳδοίη; ὧν γὰρ ἡ πεῖρα οὐ πρὸ πολλοῦ, ταῦτά μοι καὶ λέγειν περίεργον. ταῦτα δὲ πάντα καθ’ ἡμῶν ὁ κακοδαίμων ἐκεῖνος κρύφα σκευωρούμενος διεπράτ- τετο οὐδὲν εἰδυίας, οὐ μὰ Δία, τῆς γυναικός. οἷς γὰρ RIV 803 ὑπὲρ ἡμῶν παρεκινδύνευσεν | ὕστερον ἔδειξε καὶ τότε ὁποία ἂν ἦν τὴν γνώμην, εἴπερ ᾔδει τἀπόρρητον.

ὡς οὖν ὁ μὲν ἀσελγῶς οὕτω τοῖς νόμοις ἐφύ- βριζε, τοῖς δὲ πάσχουσιν ἡμῖν οὐδ’ αὐτὸ τὸ θρηνεῖν ἔξω κινδύνων ἐλείπετο, πολλοὺς πολλάκις αὕτη λόγους ὑπὲρ ἡμῶν ἐφθέγξατο, πολλὰς δημηγορίας ὑπὲρ τῆς ἐνεγκαμένης μετὰ καὶ δακρύων τοῦ τυραννοῦντος κατέ- χεεν. ἀλλὰ τί μή, πρὸς θεῶν, οἱ πρὸς τοῖς λόγοις ἐκεῖσε τυχόντες τῷ δήμῳ τὴν τυραννοκτόνον βουλὴν ἐκείνην ἐξαγγέλλετε, ὅπως νῦν μὲν ἱκέτευε, νῦν δ’ ὑπὲρ τῶν νόμων ἐφθέγγετο τὸ ἀπὸ θεῶν προβαλλο- 2 sq. Luc. tyr. § 6 2 ὕβρεις scripsi e Ma sed βρεις in ras m 2, Cl Vat coll p. 473, 11 ὕβρις ΜοΜu Re 3 γυναικῶν scripsi coll p. 473,11 cum la- cobsio Lect πολιτῶν libri Re παρθένων vel γυναικῶν lacobs Schul 5 τἆλλα Vat 7 καὶ τραγῳδοίη MaCl Vat cf. p. 439, 20; 454, 14 | γὰρ in ras Ma 2 | οὐ inserui auctore lacobsio Ach Τ 915 Schul om libri Re | προπολλοῦ ΜοΜu Re 12 ἂν om Vat τἀπόρρητον scripsi e MaClVat τὰ ἀπόρρητα ΜοΜu Re 13 οὕτως Vat | ἐφυΜζεν Ma 18 πρὸς in παρόντες, 19 ἐκεῖσε in ἐκείνης (Lect) aut in κοῖτοι vel κοιτῶνες (Schul) mutandum coni lacobs Lect Schul at cf. p. 438, 21 | τυχόντες inserui e MaClVat om ΜοΜu Re 20 ἐκείνην βουλὴν Vat | νῦν μὲν scripsi c MaClVat cum Sinteni μὲν νῦν ΜοΜu Re | ἱκέτευε Ma sed et ε (3) in ras m 2 et accent. supra υ eras 21 τὰ lacobs Schul μένη μήνιμα, τὴν ἐξ ἀνθρώπων νέμεσιν, τὰ εἰς Ἅιδου κολαστήρια, Ἀχέροντας, Πυριφλεγέθοντας, Κωκυτούς, τἄλλα ὁπόσα καὶ θανόντες ὑποίσουσι τύραννοι;

ὧς δὲ καὶ δεύτεροι καὶ τρίτοι κατεγελῶντο λόγοι καὶ ἡ μὲν ἐπ’ ἀνηνύτοις ἔλεγεν, ὁ δ’ ἐπὶ κακῷ τοῦ δήμου τυραννῶν οὐκ ἔληγε, κατὰ τοὺς τῶν Ἀσκληπιαδῶν σοφωτέρους τῆς ἐπῳδῆς καταγνοῦσα καὶ τῶν φαρμά- κων ἐπὶ τοὺς καυτῆρας καὶ τὴν τομὴν ἀπιδεῖν ἔγνω καὶ τέμνειν ἐπιχειρεῖ τὸ μέγα τραῦμα, τὸν τύραννον, ἔνα μὴ καὶ τὸ πᾶν τοῦ τῆς πόλεως σώματος ξυνοιχή- σεται.

ἐνταῦθα μάχη τις ἦν φιλελευθερίου γνώμης καὶ φύσεως. ἡ μὲν τὴν χεῖρα ὧς κατὰ τυράννου ὥπλι- ζεν, ἡ δ’ ὡς κατ’ ἀνδρὸς ὁπλιζομένην τῆς ὁρμῆς ὑπανέκοπτεν. ἐντεῦθεν εἷλκεν ἡ τόλμα, ἐκεῖθεν κατέ- κλα τὸ γένος. ἦρε τὸ ξίφος, αὖθις ἀπέρριψεν. αὖθις ἀνείλετο, καὶ αὖθις τὸ ξίφος τῆς χειρὸς ἀπέρρευσε. καὶ πολλάκις ἑκάτερον καὶ μετὰ δακρύων ἕκαστον.

16. ὧς οὖν ὀψέ ποτε ὅλη γέγονε τοῦ τῆς πόλεως κα- λοῦ καὶ συμφέρειν αὑτὴν μᾶλλον ἐπ’ οἴκου στένειν ἢ τὸν ὅλον δῆμον ἐπ’ ἀγορᾶς ἀλγεῖν ἔκρινε, καὶ τὸ τοῦ 2 cf. ad p. 364, 22; t. V 145, 12; VI 108, 1 6 cf. p. 347, 6 sq. 12 sq. Chor. tyr. p. 58, 25 1 ἐς MaClMu 2 κωκυτοὺς in marg Ma 5 ἔλεγεν Ma sed λεγ in ras m 2 6 ἔληγεν Ma | τῶν inserui e Ma cum la- cobsio Ach Τ 780 App Pors. Adv. 287 Schul coll p. 347, 6 om ClVatMoMu Re | ἀσκληπιῶν Ma 7 ἀπογνοῦσα lacobs ll. ll. | τὴν Cl 8 ἀπιδεῖν scripsi e 3IaClVat ἐπιδεῖν Re 9 ἐπεγχειρεῖ Sintenis 10 συνοιχήσεται Ma sed ξ m 2 et σ in ras m 2 cf p. 438, 5 13 ἥ δ’ Μο 14 κατέκλει 15 ἀπέρριψεν scripsi e MaClVatMu ἀπέριψεν Μο ἀπέ- ριπτεν Re 16 τὸ ξίφος delendum censet lacobs Lect Schul 19 αὐτὴν libri Re 20 ἐπ’ ἀγορᾶς scripsi e MaClVat cum Sinteni ἐς ἀγορὰς ΜοΜu Re θυμοῦ δίκαιον τῆς φύσεως ὑπερίσχυσε καὶ ἤδη ταῦτα ἐδέδοκτο, ὢ γενναίας γνώμης ἐκείνης, ὢ μισοτυράννου ψυχῆς, ὢ γνώμης φιλοπόλιδος καὶ πεπτωκότας ἐπαν- ορθούσης τοὺς νόμους, ἐπὶ τὴν τελευταίαν τοῦ δήμου συμμαχίαν ἵεται καὶ ἃ τοῖς λόγοις οὐκ ἴσχυσε πρό- τερον, ταῦτα τῷ ξίφει κατορθώσειν ἐπίστευσε.

καὶ ἡμῶν μὲν οὐδεὶς τοῦτο τῶν μισούντων ἐτόλμησε, τῶν ὑβριζομένων, τῶν ἀδικουμένων, τῶν κακῶς παρ’ ὅλην RIV 804 τὴν τυραννίδα πασχόντων, | οὐ τῶν ἀριστέων, οὐ τῶν στρατηγῶν, οὐ τῶν ὁπλιτῶν. καὶ τί λέγω τοὺς ἄλλους; ἀλλ’ οἵ γε τῶν τῆς πόλεως οὗτοι φάσκοντες εἶναι, οἱ νῦν ἐπὶ βήματος ῥέοντες, οἶ νῦν πολλὰ θρασυνόμενοι, ἔχεις τινὰ τούτων εἰπεῖν εἰς τοῦτο τόλμης ἐλθόντα ὁ γενναῖος καὶ νῦν τοὺς νόμους ἐξακριβούμενος; ἀλλ’ οὐδὲ τούτων οὐδεὶς πρὸς τοσοῦτο τόλμης ἐλθεῖν ἐθάρρησεν.

ἡ γενναία δὲ αὕτη καὶ μόνον τὸ σῶμα γυνή, τὴν δὲ ψυχὴν ἀνδρώδης, τῷ ὄντι δὲ μᾶλλον καὶ τὴν χεῖρα καὶ τὴν ψυχὴν ἐλευθέ- ριος ἐγχειρίδιον ὑπὸ μάλης λαβοῦσα καὶ τὸ δωμάτιον εἰσελθοῦσα, οὗπερ ἐτρύφα καθ’ ἡμῶν ἐκεῖνος, καὶ τοὺς μὲν ὀφθαλμοὺς εἰς τὴν τοῦ τυράννου σφαγὴν μετὰ καὶ τῆς χειρὸς ἀποτείνουσα, τῇ δὲ γνώμῃ πρὸς ὑμᾶς ἀφορῶσα, τὸν δῆμον, καὶ τῇ πρὸς τὸν ἄνδρα στοργῇ 12 cf. ad p. 473, 5 19 sq. cf. t. VI 92, 13 sq. Luc. tyr. § 7. Chor. tyr. p. 53, 4 sq. Plat. Gorg. p. 469 D 2 comma post ἐδέδοκτο posui e Μο, punctum reliqui libri Re | ὦ(1) ΜοΜu Re | ὦ(2) ClVat Re 3 co Cl 5 ἵεται Μο Mu Re 10 τῶ(1) Μο 12 οἱ(1) inserui e MaClVat om ΜοΜu Re 16 τόλμης Ma sed ης corr μ 2 | ἐλθεῖν om Vat inser Ma 2 18 χεῖρα καὶ τὴν in marg Mo 2 19 μάχης Μο sed et χ in λ corr ras et λ suprapos m 2 21 τοῦ om Cl Ι σφαγὴν Ma sed σφ in ras m2 τὴν ὑπὲρ τῶν νόμων ἀντιτιθεῖσα σπουδὴν παίει και- ρίαν τὸν ὑφ’ οὗ παιόμενος ὁ δῆμος ἠνείχετο.

καὶ μιᾷ πληγῇ τὸν μὲν εἰς τοὔδαφος μετὰ καὶ τῆς ὅλης τυραννίδος κατέβαλε, τοὺς δὲ νόμους πεπτωκότας ἀν- έστησε καὶ τὸν πολλοὺς ἀνελόντα μόνη μετὰ καὶ τοῦ ξίφους κατεστρατήγησε καὶ δι’ ἑνὸς φόνου τὰ κάλλιστα τῶν πώποτε τροπαίων ἀνείλετο. καὶ μιᾷ χειρὶ τρεῖς καθεῖλε τυράννους, στοργὴν ἐξ αἵματος, ἀνανδρίαν ἐκ γένους, καὶ τὸ τελευταῖον, μέγαν, φοβερὸν ὁπλίτην, ἄνδρα τύραννον.

20. Καὶ διὰ τοιαύτης παραδόξου σφαγῆς τὰ πάντα πᾶσιν ἀποδεδωκυῖα ἴα μίαν αὐτὴ καὶ ταύτην χάριν αἰτεῖ- ται δικαίαν. ὁποία τις αὕτη; οὐ πλέθρα γῆς, οὐκ ἀπὸ πρυτανείου σίτησις, οὐκ ἄλλο τῶν πρὸς κέρδος οὐδέν, ἀλλ’ ἢν ἂν φρονοῦντες θαυμάσαιεν ἄνθρωποι κἂν ὑμεῖς ἀκούσητε, τὸν τῆς φύσεως, οἶμαι, θεσμὸν αἰ- δεσθήσεσθε.

γονὴ παίδων αὐτῇ περίεστι καὶ τὴν γλῶτταν ὑποψελλίζοντες καὶ μήπω φθάσαντες τῆς τοῦ πατρὸς ὠμότητος γεύσασθαι, ἀλλ’ ἔτι καὶ τοῦθ’ ὅπερ ἐστὶ τυραννὶς οὐκ εἰδότες οὔθ’ ὧς ὁ τούτων πατὴρ τύραννος. τὸν οὖν τεκόντα ὧς ἀδικοῦντα πρὸς 7 sq. Chor. tyr. p. 51, 51 sq. 9 cf. p. 466, 9 11 cf. p. 456, 8; t. VI 92, 20 sq. 13 cf. ad p. 453, 9. Chor. tyr. p. 75, 12. Luc. tyr. § 1 1 ἀντιτιθεῖσα scripsi e MaCl ἀντιθεῖσα ΜοΜu Re ἀνα- τιθεῖσα Vat 3 καὶ om Vat 4 κατέβαλλε Ma sed λ (in ras) ε m 2 | ἀνέστησε Ma sed σε in ras m 2 8 ἀνδρείαν MaCl sed in hoc οἶμαι ἀνανδρίαν βούλεται λέγειν in marg 9 καὶ ante φοβερὸν et ante 10 τύραννον Vat 12 αὐτὴν Vat 14 σίτησις scripsi σίτισις MaClVat σίτισιν ΜοΜu σίτησιν Re 16 ἀκούσαιτε MaCl | θερμὸν Μο sed σ supra ρ m 2 17 αὐτὴ Μο sed αἰτεῖ in marg m 2 αἰτεῖ Mu | αὕτη scripsi e MaClVat αὐτοὶ ΜοΜu Re 21 γοῦν Ma δίκην καὶ καλῶς ἀποκτείνασα τοὺς μήτ’ αὐτὴν λελυ- πηκότας μήτε τὴν πόλιν ἠδικηκότας ἑαυτῇ μὲν περι- ποιεῖται παῖδας, ὑμῖν δὲ πολίτας.

22. Ἀλλ’ ἐνταῦθά μοι προσεπιπηδῶσι τῷ λόγῳ καὶ RIV 805 τῆς γνώμης | ἐκκρούουσιν οἱ καὶ μέχρι παίδων τὴν τυραννίδα ποιεῖσθαι σκηπτόμενοι καὶ τὸν τοῦτο λέγοντα νόμον ὡς ἐπὶ τούτοις προβάλλονται. ἐγὼ δὲ οἶδα μὲν τὸ γράμμα, οἶδα δ’ ἐφ’ οἷς ἄρα καὶ γέγρα- πται. ἀποκτιννύναι τοὺς τῶν τυραννούντων παῖδας ὁ νόμος βούλεται μέν, ἀλλ’ ὁπόταν μετὰ τῶν τεκόντων ἀδικοῖεν τὴν πόλιν, ἀλλ’ ὁπόταν τὰ τῶν πατέρων μι- μοῖντο καὶ τὰ τυραννούντων κακουργεῖν ἐπιχειροῖεν τούς τε νόμους μετασκευάζοντες καὶ τοὺς τῆς πολι- τείας θεσμοὺς διαγράφοντες, καὶ ὅλως ὅταν ἡ πόλις εἰς κακόν τι καὶ τούτων ἀπόναιτο, τότε καὶ παῖδες τύραννοι μετὰ πατρὸς τυραννοῦντος πιπτέτωσαν. οἶς γὰρ μετεῖχον τοῦ πονηρεύματος εἰκότως καὶ τοῦ πε- σεῖν συμμεθέξουσιν.

εἰ μὲν οὖν ἔχεις τι καὶ τού- των εἰπεῖν, ὦ κατήγορε, οἷς ὁ ξύμπας δῆμος ἢ καὶ τῶν καθέκαστά τις μόνος ὑφ’ οὕτως ἀτελοῦς ἡλικίας τυχὸν περιύβρισται, ἡκέτω μὲν ὁ παθὼν καὶ δεικνύτω 18 sq. cf. p. 327, 7 sq. 1 δὲ post τούς ΜΟΜu Re delevi τούςδε coni 4 προσπηδῶσι Vat 6 ἀπολεῖσθαι lacobs App Pors 329 Lect, πτοιεῖσθαι Schul 9 punctum post γέγραπται posui, colon Ma Sintenis om reliqui libri Re | τυραννούντων scripsi e MaClVat τυράννων ΜοΜu Re 10 ὁπότε lacobs Lect Scbul | μετὰ τῶν τεκόντων scripsi e MaClVat τὰ τῶν πατέρων Μο Mu Re 11 ἀδικοῖεν — πατέρων inserui e MaClVat om Μο Mu Re 12 τυραννούντων] τῶν κακούργων Vat 14 θερμοὺς Μο sed σ supra ρ Hardt | ὅτε lacobs 11. 11. 15 εἰς delendum censet Sintenis 16 οἶς vel in ὡς mutandum coni lacobs Lect Schul vel in οἱ i. e. οἳ Schul at cf. p. 440,6 et 12; 454, 13 18 τί MaClVatMu 19 ὦ] ὡς Mu | οἷς scripsi ὡς libri Re | ὁ om Vat | καὶ om Ma 20 καθ’ ἕκαστον? τὴν ὕβριν, ὁ δὲ δῆμος οὐ φείσεται· εἰ δ’ ὁ μὲν ὁ τὰ τύραννα δράσας ἐκεῖνα καὶ πέπτωκεν, οἶ δ’ οὐδὲν ὧν ἐκεῖνος ἐτυράννει σκαιωρούμενος ᾔδεσαν, πῶς οὐκ ἄν, ὦ πρὸς Δῖός, μὴ καὶ γέλως δοκοίη τὸ ψήφισμα τού- τους ἀποκτείνειν οἳ μηδένα τῶν πολιτῶν ἀπεκτόνασιν;

24. εἰ γὰρ διττὸν τρόπον ὑπεύθυνοι γίνονται ἄνθρω- ποι, ἤ πρὸς πέρας τὸ κακοὶ γενέσθαι φιλονεικήσαντες καὶ τοῖς ἔργοις τὸ τῆς γνώμης ἀπελέγξαντες ἄδικον ἤ μήπω μὲν ἐγχειρήσαντες, δῆλοι δ’ ἄλλως ὄντες εἰς τοῦτο γνώμης ἥξοντες, εἰ μὴ μετὰ τῆς ἐπιβουλῆς φθά- σεῖ καὶ τὸ σῶμα θᾶττον ἀποκόψας ὁ δῆμος, τούτων δὲ τὸ μὲν οὐδεὶς ἔχει δεικνύναι, τὸ δ’ αὐτὸς ὁ χρόνος οὐ μαρτυρεῖ, οὐκ οἶδα ἀντὶ τίνος οἱ παῖδες ἀδικεῖν δικαίως δόξαιεν.

ἢ μόνοι τῶν ἀπάντων μηδέν τι πονηρευσάμενοι τὰ τῶν πονηρευσαμένων ὑποίσουσι; πρῶτα λέγε μοι τὸ πονήρευμα καὶ τότε τὸν δήμιον ὅπλιζε. ἆρ’ οὖν τινα τῶν πολιτῶν χρήμασιν ἐζημίωσαν ἢ τοῦτο μὲν οὔ, φυγάδα δὲ τῆς πατρίδος ἐξήλασαν; ἤ καὶ τοῦτο μὲν τῆς κακουργίας οὐκ ἔχεις εἰπεῖν, ὀφρὺν δέ τινα κατὰ τῶν δημοτῶν ἀκόλαστον καὶ ὕβριν 2 Soph. OR. 588 cf. p. 452, 7 16 sq. cf. p. 359, 18 1 οὐ μὲν Mu 2 καὶ πέπτωκεν] καταπέπτωκεν lacobs App Pors 329 Schul 3 σκαιωρούμενος scripsi e VatMu sed in hoc ς in ι corr σκαιωρούμενοι MaClMo Re σκευωρούμενοι coni lacobs Schul σκευωρούμενος Sintenis at cf. ad p. 325, 15 4 μὴ in αἰσχύνη mutandum coni lacobs Schul, rectius in χλεύη Philostr. 331 cf. t. VI 31, 11, V 559, 9 | δοκοίη Ma sed η del m2 5 ἀποκτόνασιν ὄνασιν MaCl 7 κακοὶ scripsi e MaClVat κακὸν ΜοΜu Re 10 φθάσοι Vat 12 voce δὲ des Mu 14 οἳ Ma καὶ Vat 15 signum interrogationis posui colon libri Re 16 πρῶτ’ MaVat πρῶτον Sintenis at cf, p. 464, 16 | δήμιον scripsi e MaClVat δῆμον Μο Re 17 τίνα Ma Vat 18 ἢ — ἐξήλασαν in marg Vat | οὔ Ma sed ου in ras m 2 | φυγάδα Ma sed φυ in ras m 2 20 δημοτῶν scripsi e ClVat πολιτῶν Μο Re ἀσελγῆ καὶ παροινίαν ἐπεγκαλεῖς; ἀλλ’ οὔτε τοῦτο οὔτ’ ἐκεῖνο παίδων οὔπω καθαρὰν τὴν γλῶτταν ὑπο- φαινόντων δύναιτ’ ἄν τις, οἶμαι, καταμαρτύρασθαι. RIV 806 | ὅπου δὲ τὸ κακουργεῖν οὐχ εὑρίσκεται, καὶ τὸ κολάζεσθαι πέφευγε.

τοῦτο οἶδε μὲν ὁ νομοθέτης, οἶδε δὲ καὶ ἡ γενναία μήτηρ αὕτη τῶν παίδων. καὶ ἅτε μηδέν τι τύραννον τετολμηκότων ἡ μήτηρ μετὰ καὶ τῶν νόμων ἐφείσατο. καὶ νῦν οὐχ ὡς ἐκείνου τοῦ πεσόντος παῖδας, ἀλλ’ ὡς αὑτῆς ἐξαιτεῖται τὸν δῆμον, ᾧ μηδὲν αἰτησαμένῳ μηδὲ πρὸ τοῦ λιπαρήσαντι αὐθ- αίρετος τὴν δημοκρατίαν ἀπεχαρίσατο.

οἶμαι δ’ ὅτι κἂν εἰ μὴ τοῖς νόμοις ἐδέδοκτο, ἀλλὰ τῷ γε δήμῳ πρὸς αἰσχύνης ἂν ἦν τὸ μὴ δοῦναι νόμον ἔνα τῇ πάν- τας ἀποδεδωκυίᾳ τοὺς νόμους καὶ ταῦτα ὡς οὔποτ’ ἄν τις οὐδ’ ὄναρ ἤλπισεν. ἀλλ’ οὐδ’ ἄν, <εἰ> τοὺς παῖδας ἁρπαζομένους ὁρῶσα ἔφερεν, ὁ δὲ δῆ- μος οὐκ ᾤκτειρεν, ἀλλ’ ἐπέτρεπε τὴν σφαγήν, οὐδ’ οὕτως ἂν εἶχε καλῶς ὑμῖν, οἷς τὸ μηδὲν ἔξω δίκης πράττειν ἢ λέγειν ἡ πᾶσα σπουδή, ἄτεκνον ἐπιδεῖν ἀνασχέσθαι τὴν δι’ ὑμᾶς ἀπεκτονυῖαν τὸν ἄνδρα καὶ χηρείαν ἐξουσίας προτιμησαμένην παρανόμου διὰ πολι- τείαν ἔννομον καὶ βῆμα ἐλεύθερον.

ἐπεὶ δὲ νῦν τοῦτο καὶ τῷ νόμῳ δοκοῦν καὶ ὁ νομοθέτης οὑτωσί πως ἀπὸ τοῦ γράμματος διαρρήδην βοᾷ ὡς αἰτείτω μὲν ὁ τυραννίδα καθελὼν ὅ τι καὶ βούλοιτο, ἡ 2 οὔπω] num οὕτω scribendum? 5 et 6 εἶδε Vat 6 καὶ(2) om Vat 9 αὐτῆς libri Re 10 μὴ δὲ MaClMo | πρὸ τοῦ Ma sed ὸ τοῦ in ras m2 προτοῦ Μο Re | ἀνθαiρετος Cl 13 πάντας Ma sed ας in ras m2 14 ἀποδεδωκυῖα Ma 15 εἰ inserui cum lacobsio Lect et Sinteni om libri Re 20 ἡμᾶς Vat 21 χηρείαν Ma sed ρει in ras m 2 | καὶ ante διὰ Ma 25 ὅ τι scripsi cum lacobsio Schul ὅτι libri sed ὂν, τὶ in marg Mo2, Re δὲ πόλις δεχέσθω τὴν αἴτησιν, ὁ δὲ δῆμος ἐπι- νευέτωσαν, ποῦ ἂν εἴη δίκαιον ἃ μὴ χαρίζεσθαι πρὸς ὀνείδους ἂν ἦν τῇ πόλει, ταῦτα καὶ μετὰ τῶν νόμων ὀκνεῖν ἀποδοῦναι;

οὐδένα τρόπον, οὐδεμίαν ὁδὸν εἰς ἀντίχαριν τοῖς τυραννοκτονοῦσιν ὁ νομοθέ- τῆς ἀπέκλεισεν, ἀλλ’ αὐτόνομον ἀφῆκε τὴν αἴτησιν καὶ τὴν ἀντιμισθίαν τῇ βουλήσει τῶν αἰτουμένων ἀντιμετρεῖ. αἰτείτω, φησίν, ὁ τύραννον ἀνελὼν ἀγρούς, σῖτον, ἀτέλειαν, χρήματα, κτήματα, ξύμπαν ὅ τι καὶ θέλει. παρὰ τοῦ δήμου λήψε- τᾶι, ὅ τι καὶ παρ’ ἐμοῦ πρότερον τοῖς νόμοις τὴν πολιτείαν κοσμήσαντος. εἰ γὰρ ἐστενοχωρη- μένην ἔγραφε τὴν ἀντίδοσιν, πάντως ἂν ξυναποστε- νώσας καὶ τοὺς τυραννοκτονήσοντας ἔλαθεν. ὅθεν κοι- νῆς δεῆσαν τῆς τυραννοκτονίας κοινὰς καὶ τὰς δωρεὰς ἐπιφιλοτιμεῖται.

ἀποκτεινέτω, φησί, τὸν τύ- ραννον καὶ παῖς καὶ γυνὴ καὶ πατὴρ 〈καὶ μή- τηρ〉 καὶ φίλοι καὶ δυσμενεῖς καὶ αὐτόχθονες καὶ | ἐπήλυδες. πάνδημον ἴστω τὸ τρόπαιον, RIV 807 ἐπεὶ καὶ τὰ ἆθλα πάνδημα. ὁ βουλόμενος τυραννοκτο- 8 Luc. am. 19 9 cf. p. 213, 16; 381, 18; t. VI 96, 1 sq.; t. IV 692, 25 sq. et 924, 17 R. Chor. tyr. p. 75, 11 2 num ἐπινευέτω? at cf. p. 472, 12 | πῶς lacobs Lect at cf. p. 461,1 3 ὀνείδους scripsi auctoribus Lobeckio Phryn. 10 et Sinteni ὄνειδος libri Re cf. p. 452, 13; 460, 6 | τῶν νόμων scripsi auctore Sinteni coll p. 452, 7 τὸν νόμον libri Re 4 οὐδὲ μίαν MaClVat 5 νομοθέτης scripsi e MaClVat νόμος Μο Re 10 σύμπαν Ma | θέλοι Ma sed οἱ in ras m 2, ClVat | punctum post θέλει posui comma Ma Vat Re om Cl Μο 11 ὅ τι scripsi ὅτι libri Re ἔτι coni lacobs Schul | τοῦ MaCl 12 τὴν πολιτείαν scripsi e MaClVat τοῖς πολι- τείας Μο Re τὰς πολιτείας lacobs | ἐστενοχωρούμην Ma 13 ξυναποστενώσας scripsi e ClVat συναποστενώσας Ma sed ξ supra σ m 2, Μο Re 14 τυραννοκτονήσαντας MaVat 16 τὸν om Vat 17 καὶ μήτηρ inserui om libri Re νείτω καὶ δωρεὰν ἐχέτω τὴν βούλησιν.

εἰ δὲ σὺ νῦν ἄνω καὶ κάτω στρέφων τὰς συλλαβὰς πείσεις τὸν δῆμον οὐχ οὕτω φρονεῖν ὡς ἐκεῖνος ἀρχῆθεν ὡρίσατο, ὅρα μὴ πολλοὺς διαγράφειν ἐπιχειρῇς τοῦ καλλίστου τῶν τυραννοκτόνων κύκλου καὶ τὰ τῶν τυράννων καθιστᾷς βεβαιότερα τούτοις οἷς καταβάλλειν μᾶλλον ἐνόμισας.

32. Σύ μοι προφέρεις τὸν τύραννον καὶ τὰ ἐκ τῆς τυραννίδος κακὰ καὶ ἕτερ’ ἄττα ὁπόσα ἐκεῖθεν ὑπὸ πονηρῷ τῷ σπέρματι πονηρότερον ἀνεφύετο, ἐγὼ δέ σοι τὴν τυραννοκτόνον, τὴν βουλήν, τὸ ξίφος, τὴν χεῖρα, τἄλλα ὁπόσα τῶν ἀγαθῶν ἐντεῦθεν περιχορεύει τὴν πόλιν.

μᾶλλον μὲν οὖν αὐτὸς ὁ κατήγορος οἷς τὰ τῆς τυραννίδος ἐκτραγῳδεῖς, τούτοις τὰ τῆς τυραν- νοκτονίας ἐπαύξειν δοκεῖς. οὕτω τοῖς αὐτὸς αὑτοῦ περιτρεπόμενος λέληθας καὶ περιιστὰς εἰς τἀναντία τὴν βούλησιν. εἰ γὰρ οὕτως ἐκεῖνος ἦν τυραννικόν τι χρῆμα καὶ θεοῖς ἀπεχθόμενον καὶ τηλικαῦτα μὲν εἰς αὐτοὺς νόμους ἡμάρτανε, τηλικαῦτα δὲ περὶ τὸν δῆμον 2 cf. t. VI 102, 6 9 sq. Chor. tyr. p. 51, 20 sq. 1 βούλησιν scripsi e MaClVat αἴτησιν Μο Re 3 φρονῶν Vat 4 διαγράφειν scripsi e MaClVat διαγράφον Μο δια- γράφων Re 6 καθιστᾷς βεβαιότερα scripsi e Ma καθιστὰς) ClVat βεβαιότερα καθιστᾷς Μο Re | καταβαλεῖν Ma 8 τῆς om MaClVat 9 ἕτερ’ ἄττα scripsi cum lacobsio Schul coll t. V 74,14; IV 252,9 ἔτεράττα libri (ἑτεράτα Vat) ἕτερ’ Re 12 περιχορεύει scripsi e MaClVat ut coni lacobs Schul περιχωρεύει Μο Re 15 punctum post ἐπαύξειν MoCl, colon Ma Re delevi | punctum post δοκεῖς posui e ClMo cum la- cobsio Lect Schul colon Vat om Ma Re | τοῖς] τοι lacobs Schul | αὐτοῦ libri Re lacobs 16 λόγοις post περιτρεπόμενος insereDdum coni lacobs Lect | περιιστάς Μο περιιστὰς MaCl Vat 18 ἀπεκτόμενον Μο | ἐς Ma παροινῶν ἀπηυθαδιάζετο ὧς μηδέν ἂν ἔχειν εἰπεῖν τὰ παλαμναιότερα, τίνος τῆς τιμῆς, ὁποίας τῆς δωρεᾶς, πηλίκης τῆς αἰτήσεως οὐκ ἂν ἀξία νομίζοιτο ἥ γε τὸν πολὺν ἐκεῖνον γνόφον τῆς δουλείας διέλυσε καὶ δη- μοκρατίαν ἀντὶ τυραννίδος εἰσῆξε καὶ τὸ κρατεῖν ἀφε- λομένη τὸν τύραννον τοῦτο τῇ πόλει καὶ τοῖς νόμοις ἀπέδωκε;

34. Λέγε μοι, πρὸς νόμων αὐτῶν, τὰ τόθ’ ὑπὸ τοῦ τυράννου κατὰ νόμων ἐξειργασμένα καὶ ποιοῦ τὰ ἐκείνου δυσσεβήματα τῶν τῆς ἀπεκτονυίας ἀνδραγαθη- μάτων κατάλογον, ἐγὼ δέ σοι προσεπιθήσω καὶ τὸν τρόπον ὅπως ὁ τύραννος ἔκειτο.

Ἐτυραννεῖτο μὲν ἡ πόλις, σὺ δ’ ὁ νῦν λαμπρὸς τὴν γλῶτταν ἡσύχαζες, ὁ δὲ δῆμος δουλοκρατούμενος οὐκ εἶχεν ὅ τι καὶ χρήσαιτο. δορυφόρους πολλοὺς ἐπὶ κακῷ τῷ τῆς πόλεως ἔτρεφε, πολλῷ δὲ πλείους ἐπὶ τῆς ἀκροπόλεως φυλακὴν περιίστα τῷ σώματι.

πάντων οὖν ἐπὶ τούτοις δεδιότων καὶ κατεπτηχό- των καὶ πάσης ἐπιλελοιπυίας μηχανῆς καὶ μηδεμιᾶς χρηστοτέρας ὑπούσης ἐλπίδος εἶδε τὸ | κακὸν ὁπό- RIV 808 σὸν ἡ φιλόπολις αὕτη καὶ μισοτύραννος, ᾤκτειρε τῆς ἀτυχίας τὸν δῆμον, ἐμίσησε τῆς ἀπονοίας τὸν ἄνδρα καὶ τὸ ἐντεῦθεν ἔργοις τὸ μισεῖν ἐβεβαίωσε. λαμβάνει 2 cf. p. 472, 21 1 num ἀπηυθαδίζετο? | μηδέν’ ἂν scripsi μὴ δ’ ἂν Ma μηδ’ ἂν ClVat μηδὲν ἂν MoRe μηδένα Sintenis 2 τὰ παλα- μναιότερά τινος Re num τι παλαμναιότερον? at cf. p. 402, 16 3 ἀξία scripsi e MaCl cum lacobsio Schul ἄξια VatMo Re 6 τοὺς νόμους Vat 8 τὰ] τῆς MaCl 9 νόμον MaCl Vat | ἐξειργασμένα Ma sed α(2) add m 2 10 ἐκείνων MaCl 11 τὸν om Ma 13 ἡ πόλις Ma sed ἡ π in ras m2 15 ras 1 litt ante καὶ Μο 18 καὶ inserui e Ma om ClVat Μο Re 19 μὴ δὲ μιᾶς Vat 20 ἐλπίδος in marg Ma 21 ἡ] τι Ma 23 ἔργω Vat τὸ ξίφος, αἴρει τὴν χεῖρα καὶ παραυτίκα ἐκεῖνος μὲν ἔπιπτε, τὰ δὲ τῆς δημοκρατίας ἐπηνωρθοῦτο. ἐκεῖνος μὲν καιρίαν ἐδέχετο πληγήν, ἡμῖν δ’ οὐδὲν ὅ τι τῶν ὐπ’ ἐκείνου τραυμάτων ὑπῆν ἔτι.

καὶ νῦν πολλοὶ περιεστᾶσι τὸν νεκρὸν καὶ οὐ πάντες τῆς αὐτῆς πό- λεως, ἀλλ’ οἱ μὲν τῆς ἡμετέρας, οἱ δ’ ἐξ ἀστυγειτό- νων ὄντες, οἱ δ’ ἄλλος ἀλλαχόθεν. καὶ πᾶσι θαυ- μαστόν τι χρῆμα δοκεῖ καὶ πέρα θαύματος, ἄνθρωπος ὁπλίτης, τύραννος, ἀνὴρ ὑπὸ γυναικὸς τὴν ὅλην κατα- βεβλημένος ἰσχὺν καὶ οὐδὲ ταύτης δυσμενοῦς ᾗ τυχὸν ἐκεῖνος ἐφυβρίζων ἐτρύφα, ἀλλ’ ἥν, ὅτε νόμοις ὑπέ- κυπτε, κατὰ νόμους ἠγάγετο καὶ μετὰ τὴν τῆς δημο- κρατίας ἀπόστασιν εἶχεν, ἐφύλαττεν, ἔστεργε.

καί τις οὐκ εἰδὼς παρά του τῶν εἰδότων πυνθάνεται ὅτι τοῦτον μέν τοι πονηρὸν ὄντα καὶ τύραννον ὧς μὲν πολλὴν φρουρὰν σώματος ἔχοντα, ὡς δὲ πλείους δορυφόρους κατὰ τῶν νόμων τρέφοντα γυνή τις μιᾷ πληγῇ κατήνεγκε καὶ τὴν πολλὴν ἐκείνην δορυφορίαν ἀπήλεγξεν, ἡ δὲ οὕτω τοι φιλόπολις ἦν ὡς ἔχειν τὸ μὲν σῶμα μετὰ τοῦ τυράννου, τὴν δὲ ψυχὴν μετὰ τοῦ δήμου, καὶ μέγα τι δυναμένη καὶ μείζω τῶν νόμων 3 Aesch. Ag. 1292. 1343 8 cf. p. 449, 9 12 cf. p. 404, 3 2 ἐπανωρθοῦτο MaCl 3 ὅ τι scripsi ὅτι MaClVat ἔτι Μο Re τι Sintenis 7 ἄλλος scripsi e VatMo cum lacobsio Philostr 377 Schul ἄλλοι MaCl 9 τύραννος ἀνὴρ Ma sed ς ἀνὴρ in ras m 2 11 ὅτε reposui e libris sed ε ex ι corr Μο, cum lacobsio Anth. Pal. III 709 Schul et Sinteni ὅτι Re 14 παρά του τῶν scripsi e Μο sed e παρὰ τούτων corr παρὰ του τῶν Ma παρὰ τούτων ClVat Re παρὰ τῶν lacobs Schul | πυνθάνεται inser Ma 2 15 μέντοι Μο 17 τὸν μον MaCl 19 ἀπήλεγξεν Ma sed ήλ in ras m 2 ἀπήλλαξεν Vat | τι Ma sed ι in ras 2 litt 21 δήμου in ras Ma 2 | Ma | δυναμένη Ma sed η in ras m2 ὡς καὶ πάντα τρυφᾶν ὁπόσα καὶ γυνὴ τυραννοῦντος ἀνδρός, ἡ δὲ τὸ μικρὰ μετὰ νόμων δύνασθαι τοῦ πάντα δίχα νόμων ἀνθείλετο καὶ τὸ νόμος εἶναι τοῖς ἄλλοις αὐτὴ πρὸς τῆς Τύχης λαχοῦσα τοῦτο μὲν εὖ ποιοῦσα μετὰ καὶ τἀνδρὸς ἀπεσκευάσατο, ὑπὸ δὲ νό- μοις αὐτόβουλος γίνεται.

οἱ δὴ ταῦτα λαχόντες καὶ οὕτω κείμενον τὸν τύραννον ἐκπεπληγμένοι νῦν μὲν τῆς εὐμοιρίας τὴν πόλιν ἄγανται καὶ τὴν ἀπὸ γυ- ναικῶν τόλμαν καὶ τῆς εἰς ἄνδρας ἡκούσης ἀνδρείας οὐκ ἀγεννὲς τίθενται ξύμβολον καὶ τοῦ μηδὲν ἂν ἐθέ- λειν ἔξω νόμων πεπολιτεῦσθαι, εἰ δὲ καὶ πύθοιντο τὴν μὲν ὧς αἰτοίη τοὺς παῖδας, ἡμᾶς δ’ ὧς οὐκ ἐπι- νεύομεν καὶ σμικρολογοῦμεν περὶ τὴν τὰ μεγάλα δε- δωκυῖαν ἡμῖν, δέδοικα μὴ τὴν μὲν οὐδὲν ἧττον καὶ πάλιν | θαυμάσονται καὶ γενναίαν ὑπολήψονται, RIV 809 τύχῃ δὲ χρησαμένην ἀγνώμονι, τοὺς δὲ ψηφιζομένους ὑμᾶς, ἀλλ’ οὐκ οἶδ’ ὅ τι καὶ φαίην, μὰ τοὺς θεούς, εἰ μὴ μετὰ τῆς νῦν ἀγνωμοσύνης καὶ τὴν ἐντεῦθεν ἀδο- ξίαν εὖ ποιοῦντες προσαναιρήσετε.

40. Παῖδες τυραννοῦντος ἀνδρὸς μετὰ καὶ 6 Aesch. Sept. 1053 7 Chor. tyr. p. 54, 20 2 ἄνδρα Vat 4 εὖ ποιοῦσα reposui e libris cum lacobsio App Pors 303 Schul εὐποιοῦσα Re 5 τἀνδρὸς reposui e libris τ’ ἀνδρὸς Re 6 δὲ lacobs App. l. l. | λαχόντες scripsi e MaClVat λαθόντες Μο Re μαθόντες lacobs App Schul Sintenis 7 ἐκπεπληγμένῳ Μο 8 ἄγανται reposui e libris cum lacobsio App Pors 329 Schul Sinteni ἄγονται Re 9 ἀνδρίας Vat 10 ἀγενὲς Vat | ἐθέλειν reposui e MaClVat cum Sinteni Cobeto Coll 302 ἐθέλῃ Μο ἐθέλῃ Re 11 δὴ Ma | πύθοιτο Vat 17 ὅ τι scripsi cum lacobsio Schul ὅτι libri Re | φαίην scripsi e MaClVat cum Sinteni φαίη Μο Re | μὰ Ma sed α in ras m 2 19 προσαναιρήσεται Ma 20 τυραννοῦντος MaCl sed in utroque ος ex ες corr | πατρὸς Vat τοῦ πατρὸς ὑπὸ τὰς δημίων χεῖρας ἀγέσθων. τοῦτο τὸ γράμμα τὸ σὸν καὶ τῆς τοῦ νομοθέτου γνώ- μης ἔλυτρον, ὁ δὲ ἐμὸς νόμος τί φησι μάνθανε· τοῖς ἀπεκτονόσιν ἄνδρα τύραννον αἴτησις ἔστω τὸ βούλημα. τίνα τούτων κρατεῖν δικαιότερον; πρὸς τῆς Δίκης αὐτῆς, ὦ ἄνδρες, σκέψασθε.

αὐτίκα ὁ ἐμὸς νόμος μετὰ τοῦ δικαίου πολύ τι καὶ τοῦ ξυμφέ- ροντος ἀποφέρεται, τὰ δὲ γράμματα ταῦτα, τοὐναντίον ἅπαν, ἀδικοῦσι τὰ καίρια. σκοπητέον γὰρ τίνος ἀνέ- καθὲν τοῖς τε νόμοις καὶ τῷ γεγραφότι τοὺς νόμους ἐμέλησεν. οὐχ ἵνα τὰ μὲν τοῦ δήμου σώζοιτο, τὰ δὲ τῶν τυραννούντων βαλλόμενα πίπτοιεν;

οὐκοῦν ὁ μὲν τοὺς παῖδας ἀναιρῶν νόμος ἐπ’ ἀδήλῳ τῆς τύχης ὠφελεῖν τι τὴν πόλιν ἔδοξεν, οὐ γὰρ ἂν εὐθὺς ὅσοι τυράννων παῖδες καὶ τύραννοι γίγνοιντο, καὶ τὸ δο- κεῖν ὠφελεῖν ἐσάπαξ, οὐ πολλάκις ἀπεκληρώσατο. κὰν μὴ νῦν ὁ τοὺς παῖδας ἀναιρῶν νόμος οὗτος φθάσῃ παρ’ ὑμῶν ἀναιρούμενος, ὁρᾶτε μὴ τοῦ λοιποῦ μετὰ τῶν πατέρων καὶ τοὺς παῖδας οὐχ ἕξετε.

τίς γὰρ ἂν οὕτω φιλοκίνδυνος ἄνθρωπος εὖ ἔχων νοῦ καὶ φρενῶν ὧς τηλικούτοις μὲν ἐπιτολμᾶν πράγμασι καὶ ὑπὸ μέσα τὰ τῶν δορυφόρων ὠθεῖσθαι ξίφη καὶ τὸν 3 Plat. rep. IV p. 588 E 8 cf. 1. 1 486, 5 20 sq. cf. p. 345, 16 21 cf. p. 444, 18 22 Chor. tyr. p. 62, 14 1 ἀγέσθων Ma sed ν add m 2 2 γράμμα Ma sed γραμ in ras paulo maiore m2 | νομοθέτου scripsi e MaClVat λογοθέ- του Μο Re 5 κρατεῖν inserui e MaClVat om Μο Re | δι- καιότερα coni Sintenis 6 ὁ μὲν] μὲν ὁ μὲν MaClVat 7 συμ- φέροντος Ma 10 τοῖς γεγραφόσι Vat 12 πίπτοι?. at cf. p. 348, 4 sq. | signum interrogationis posui colon Vat comma MaClMo Re 14 τι om Ma | ὅσοι scripsi e MaClVat cum lacobsio Schul ὅσον Μο Re 18 ὑμῶν scripsi e MaCl cum Sinteni ἡμῶν VatMo Re 21 ἐπιτιμᾶν Vat | καὶ inserui e ΜααΜο om Vat Re περὶ ψυχῆς τρέχειν καὶ ταῦτα πάντα κινδυνεύειν ἐπ’ ἀμφοτέροις ἔχων τὴν αἴτησιν καὶ τὸ μὲν ἑαυτοῦ ἅπαν εἰδὼς ἀκριβῶς ὧς ὅλους ἀποχαριεῖται τοὺς νόμους, τὸ δ’, εἰ καὶ τὸν ἐπὶ τούτοις νόμον ἐπικυροῦν οἱ ψηφι- ζόμενοι μέλλοιεν, τοῦτο δὲ διχογνωμονοίη, δεδιὼς τού- τοὺς δὴ τοὺς μετὰ τὸ πεσεῖν τὸν τύραννον γενναίους καὶ ὑπὲρ τὸ δέον μισοτυράννους;

ὑπὸ μὲν οὖν τοῦ σοῦ τούτου γράμματος καὶ δὴ τοσαῦτα μὲν ἡ πό- λις καὶ οὕτω σμικρὰ τυχὸν ὠφελήσεται, πολλῷ δὲ πλείω τοῦ δοκοῦντος κέρδους ὑποστήσεται τὴν ζημίαν, ὁ δὲ ἐμὸς νόμος φυλαττόμενος μὲν τήν τε πόλιν φυλά- ξει τούς τε τυραννοῦντας <ἐν> δέει τοῦ πεσεῖν ὑφ’ καὶ τύχοι τηρήσει, | ἀναιρούμενος δὲ μετὰ τῶν RIV 810 ἀναιρούντων παραχρῆμα κείσεται.

τὸ γὰρ τοῦτον μὴ παρ’ ἡμῖν ἑστάναι πολιτευόμενον ἴσον καὶ τὸ δο- ρυφορεῖν τοῖς τυράννοις τὰ σώματα. ὧς νῦν μὲν ἐγ- γύθεν οἶ σφαγεῖς ἐφεστᾶσι καὶ πάντες ὑποπτεύουσι τύραννοι, μήπου τινὰ καὶ τῶν ἀδοκήτων τοῖς ῥήμασι τούτοις ὁ νομοθέτης ἐπάρας ἐπὶ τὸ τυραννοκτονεῖν ὥπλισεν· εἰ δὲ τὸ ἀπὸ τοῦδε τὸ γράμμα τοῦτο τῆς λοιπῆς νομοθεσίας ἀποξέσαι τολμήσει τις, οὗτος, εὖ 1 cf. ad p. 245, 14. Plat. Theaet. p. 172 E. Her. IX 37, 1. Aristid. pro IV viris 1. 11 340, 18 Dind. II. χ 161 2 cf. p. 466, 16 1 ψυχῶν Vat | ἐπαμφοτέροις Cl 2 αἵρεσιν Sintenis 3 τὸ δ’, εἰ reposui e MaCl cum lacobsio Anth. Pal. IIl 276 App Pors Adv 293 Schul et Sinteni τόδ’ εἰ Vat τὸ δεῖ Μο Re 6 γενναίως Vat 12 ἐν inserui om libri Re 13 τύχοιεν Cobet Misc 141 at cf. p. 343,12 et ad t. VI 514, 8 14 παραχρῆμα om Vat | τοῦτον scripsi e MaCl τοῦτο Vat Sintenis τούτου Mo 15 πολιτευόμενον Ma sed πο in ras m2 | ἶσον MaClVat 19 νομοθέτης Ma sed νομοθέ in ras m 2 20 δὲ Ma sed ε in ras m2 | ἀποτοῦδε Ma 21 ἀποξέσαν Vat | τολμ(??) Ma | τίς MaMo ἴστω, καὶ τὴν τυραννοκτονίαν τῆς πόλεως προσαπέξεσε καὶ μετὰ τοῦ τυραννοκτόνου καὶ τὸ ἐλευθέριον προσ- αφείλετο. τὸν γὰρ πρὸ τοῦ ταῖς τῶν τυραννούντων ψυχαῖς ἐγκαθήμενον φόβον οὐ δεόντως ἐξέκρουσε.

46. Χωρὶς δὲ τούτων, εἰ καὶ μηδὲν οὗτος ὁ νόμος ὠφελήσειν ἔμελλε συντηρούμενος, ἀλλά γε τὸ πρὸς τρόπου τοῦτον μὲν εἶναι τῇ πόλει, τὸν ἕτερον δὲ σκαιὸν καὶ ὠμὸν τὴν γνώμην μέγα τί μοι πρὸς πειθὼ καταφαίνεται τοῦτον μὲν σώζεσθαι, τὸν δ’ ἔχειν προσ- ἥκειν τὰ δεύτερα. ὁρᾶτε γὰρ ὅπως ὁ μὲν ἤπιός ἐστι καὶ νόμων ἀπάντων φιλανθρωπότατος καὶ τῇ μητρὶ τοὺς παῖδας ἀντιχαρίζεται, δι’ ἧς αἰ λοιπαὶ τῶν μη- τέρων οὐκ ἐφ’ ὕβρει τὰ τέκνα τρέφουσι, καὶ τὴν χεῖρα παρασαλεύειν οὐ βούλεται, δι’ ἧς ὁ τοὺς νόμους παρα- σαλεύσας οἴχεται τύραννος, ἅτερος δὲ τὸ ξίφος ἐπιθή- γει, τὸν δήμιον ἐφοπλίζει καὶ θύειν τοὺς παῖδας ἐπι- χειρεῖ, παῖδας νηπίους, ἁπαλὸν κλαυθμυρίζοντας καὶ μέσης ἀφαρπάζειν ἐθέλει μητρικῆς ἀγκάλης ἣ μέσων τῶν τυράννου χειρῶν ἀφαρπάσασα τῇ πόλει τὴν ἐλευ- 4 Polyb. II 23, 7 11 cf. p. 363, 18 13 sq. Phil. de los. § 34 t. II 69, 62 M. (IV 104, 11 Cohn) 1 τὴν om Vat 3 προτοῦ ΜαΜο Re | τυράννων Ma 7 τρόπου τοῦτον μὲν scripsi e MaClVat cum lacobsio Ach Τ 998 Anth. Pal. III 206 App Pors 292 et 329 Schul τρόπον τοῦ- τον μὴ Μο Re τρόπου τοῦτον μὴ Sintenis | τὸν del lacobs Anth App 8 τῆ γνώμη Ma | μοι om Ma 9 προσήκει Vat 10 ὁ μὲν ἤπιός scripsi e MaClVat cum lacobsio ll. ll. μὲν νήπιος Μο Re μὲν ἤπιος Sintenis et Cobetus Coll 302 13 τρέφουσι scripsi e MaClVat cum lacobsio Anth. Pal. III 477 Schul στρέφουσι Μο Re θρέψουσι Sintenis | τὴν χεῖρα scripsi τῆς χειρὸς libri Re 14 παρεκσαλεύειν lacobs Schul 16 δῆμον Ma | ἐφοπλίζειν Ma 17 κλαυθμηρίζοντας MaClVat 18 ἣ scripsi e MaCl cum Sinteni ἡ VatMo Re | μέσον Ma Cl 19 τυράννων Ma θερίαν ἀπέδωκεν.

ἔπειτα ποῦ δίκαιον καὶ τῆς ὑμῶν φιλανθρωπίας ἄξιον ὑμᾶς μὲν χαίρειν ἐφ’ οἷς ὁ κατάρατος πέπτωκε, τὴν δὲ τὸ χαίρειν ὑμῖν ὰποδεδω- κυῖαν ἐπὶ στυγνοτέρας καθῆσθαι τῆς τύχης, καὶ μὲν ταῦτα δὴ τὰ τῶν εὐθυμουμένων ἐν δημοθοινίαις ἄγειν καὶ ἱεροῖς ἐπιβωμίοις καὶ θεῶν ἑορταῖς, ταυτηνὶ δὲ δυσθύμως ἔχειν καὶ τὰ μὲν ἀλγεῖν, τὰ δ’ ὑμᾶς ὡς ἀγνώμονας αἰτιᾶσθαι;

48. Εἰ δή τις ἐπὶ τοιούτοις ὅ τι δὴ τὸ αἴτιον πύθοιτο, ἡ δὲ φαίη μέν, ὅπως δι’ ὑμᾶς ἠφείδησε τοῦ ἀνδρὸς καὶ πέρα γυναικείας ἠνδρίσατο φύσεως, εἶθ’ ὧς ᾐτήσατο μὲν αὐτὴ τοὺς | παῖδας, ὑμεῖς δ’ οὐκ RIV 811 ἐπέδοτε, καὶ νῦν αὐτὴ μὲν τὴν ἐπ’ ἀμφοῖν ἐρημίαν ὀδύρεται, ὑμεῖς δ’ εὐθυμεῖτε καὶ σπένδετε τὴν ἐκεί- νοῦ καθαίρεσιν ὡς ἂν ἡγούμενοι πάντων ἀνόρθωσιν, τίνας ἂν ἐπὶ τούτοις ἐκεῖνον ἀφεῖναι δοκεῖτε τὰς φωνάς;

49. Διὰ ταύτην οὖν, φησί, νόμον εὖ ἔχοντα 5 Luc. Phal. I 3; Dem. laud. 16 16 Chor. tyr. p. 66, 13 1 ποῦ scripsi e MaClVat cum lacobsio Schul τοῦ Μο τὸ Re πῶς lacobs Lect at cf. p. 453, 2 2 ὑμῶν scripsi e Vat Μο cum lacobsio Schul ἡμῶν MaCl Re 3 ἡμῖν MaCl 4 ἡμᾶς MaClVat 6 εὐθυμουμένων scripsi e MaClVat υμ cum lacobsio Schul et Sinteni εὐθηνουμένων Μο εὐθυμνου- μένων Re 10 ἡμᾶς MaCl 11 εἰθ Μο Re 12 ᾐ τήσατο Μο sed ᾐτ corr m 2 | ὑμεῖς scripsi e MaClVat cum lacobsio Schul et Sinteni ὑμᾶς Μο Re 13 ἐπ’ scripsi e MaClVat ἀπ’ Μο Re | ἀμφοῖν Ma sed ι in ras m 2 14 εὐθυμεῖσθε Sintenis | σπένδετε scripsi e MaCl cum lacobsio Anth. Pal. III 668 App Pors Adv 298 Schul σπενδετε Μο σπεύδετε Vat Re 16 δοκεῖτε scripsi e Vat cum Sinteni δοκῆτε MaClMo Re | τὰς om Vat λύσομεν; καὶ μάλα δικαίως, ὅτι καὶ δι’ ἡμᾶς αὕτη πολλῷ πρότερον οὐ παρεγγράπτους νόμους, ἀλλ’ ἰσχυ- ροὺς τῷ ὄντι καὶ νόμους οὓς οὐχ ὁ δεῖνα ἢ ὁ δεῖνα τῶν πολιτῶν, ἀλλ’ ἡ φύσις αὐτὴ κατὰ μέσης ἐνεκό- λάψε τῆς ψυχῆς.

καὶ παῖδας τυράννου πατρὸς ἐφ’ ἑτέρᾳ τυραννίδι διαφυλάξομεν; τί δ’ αὐτίκα τυραννήσουσι; τί δ’ αὐτίκα περιεργάσονται τὴν ἀκρό- πολιν; πόσοι δημοτικῶν παῖδες κατὰ δημοκρατίας ὡπλί- σαντο, πόσοι χρηστῶν πατέρων ὄντ’ ἐς αὐτοὶ τοὺς τρό- ποὺς πεφήνασι χείριστοι. εἰ δὲ τοῦτο δίδως, καὶ θά- τερον προσεπέδωκας, ὡς ἔσονται καὶ τυράννου πατρὸς παῖδες δημοτικώτεροι.

μή μοι τὸν νόμον ἐς τὸ παντελὲς ἀφαίρει τοῦ πολιτεύεσθαι. ἀλλ’ ὁπη- νίκα μήτηρ αἰτεῖται τοὺς παῖδας, περίσωζε καὶ καινόν τινα τρόπον καὶ γυναῖκας κατ’ ἀνδρῶν τυράννων ὅπλιζε. τοῦτο ἐκείνους μὲν φοβήσει, τὰς δ’ οὐ τὰ μέ- τρια πρὸς τὴν τόλμαν ἐφέλξεται, εἰ καὶ τούτων πεπτω- κότων ἀλλ’ οὐ τούς γε παῖδας προσαπολέσουσιν. εἰ δ’ οὐ μήτηρ, οὐ πατήρ, οὐκ ἄλλος τις τῶν ἐκ γένους, τὸ τηνικαῦτα τὸ πᾶν τῆς ἰσχύος ὁ νόμος ἐχέτω 2 cf. ad t. VI 163, 15 9 Od. β 276 sq. 20 Plat. Alc. 11 p. 150 E 1 sigimm interrogationis posui e Ma et Par 3017 cum la- cobsio App Pors 298 Schul Bastio Comm. pal. (Greg. Cor. 804) Cobeto Coli 119 comma Cl om VatMo Re | δὲ ante καὶ Μο Re delevi λύσομεν δή. Sintenis λύσομεν δὲ (sive δὴ) καὶ lacobs ll. ll. | καὶ δι’ ἡμᾶς αὕτη scripsi e MaClVat δι’ ἡμᾶς αὐτὴ Μο Re 3 καὶ] κατέλυσε lacobs App Pors, ἔλυσε Schul 6 ἐκα- τέρα Ma 8 δημοτικῶν scripsi e MaClVat δημοκρατούμενοι Μο Re 9 αὐτοὶ inserui e libris cum lacobsio Schul om Re 10 δὴ Ma 11 προσαπέδωκας Ma 12 ἐστοπαντελὲς Μο 14 παῖδας Ma sed αι in ras m 2 16 ὥπλιζε Ma | δ’ Ma 17 τὸ Vat | εἰ om Vat 19 τίς Ma 20 τὸ καῦτα scripsi τοτηνικαῦτα MaVatMo Re τὸ τηνικαῦ Cl σοι. τὸ γὰρ τοῦ γένους ἀλλότριον ὕποπτον ποιεῖται τὴν αἵρεσιν.

Ἡδέως δ’ ἂν ἐροίμην, ὦ ἄνδρες, τουτονὶ τὸν τοὺς νόμους κομψόν, ὅτου χάριν οἱ παῖδες ταυτηνὶ δώσουσι τὴν δίκην. εἰ μὲν ὧν παρανομοῦντες ἔπρατ- ’τον, αὐτὸς ἔλεγχε καὶ τὸ παθεῖν ὑπολείπεται· εἰ δ’ ὧς πατρὸς ἐκφύντες τυράννου, διὰ τί μὴ μᾶλλον ὡς τυραννοκτόνου μητρὸς δικαιότερον περισώζοιντο;

ἴα μοι τὸν τύραννον, ἐπὶ τὴν τυραννοκτόνον μετάβηθι καὶ πρὸς ταύτην ἀφορῶν τὸν νόμον τουτονὶ τὸν σὸν ὑπανάγνωθι δήμιον καὶ γνοίης ἂν ὡς ἐπὶ κενοῖς ἐνταῦθά σοι τὸ ξίφος προβάλλεται. εἰ μὲν οὖν τῶν τοῦ πατρὸς κακῶν εἰσέτι που καὶ νῦν μεμνημένος ἐπὶ τοὺς παῖδας ἄγεις τὴν τιμωρίαν, ὅρα καὶ τὰ τῆς μητρὸς ἀριστεύματα καὶ τὸ πολὺ τοῦ θυμοῦ | RIV 812 κατασβέσεις ἐκεῖθεν· εἰ δ’ ἐπὶ τοῖς τῆς μητρὸς καλοῖς οὐ φυλάττεις τὸ εὔγνωμον, μηδ’ ὧν ὁ πατὴρ ἐτόλμα κακῶς ἐπὶ τοὺς παῖδας τὴν αἰτίαν μετάφερε.

εἰ δὲ δεῖ τι καὶ δριμύτερον εἰπεῖν πρὸς ἀλήθειαν, πόθεν οὗτ’ οἱ τυράννου πατρὸς οἱ μηδ’ αὐτὸ τοῦτ’ εἰδότες, ὅ τι καὶ τύραννος; οὔποτε κακὸν οὐδὲν αὐτόματον ἡ φύσις ἐνέσπειρεν, ἀλλ’ ἔστι τά γε πλείω τῶν τοιῶνδε 3 cf. p. 341,17; t. V 56,7. [Dem.] Steph. II p. 1137,7; prooem. 85 p. 1444, 23 11 cf. p. 362, 3 4 κομψεύοντα sive potms κομψευόμενον coni lacobs at cf. t. IV 428, 5 τοῖς τὰ μετέωρα φροντισταῖς 5 δίδοασι Ma δίδωσι Γέ 6 αὐτοὺς lacobs Lect Schul 7 διατί Ma τ διά Cl 11 δήμιον ut glossema ad 12 τὸ ξίφος delendum? 12 τὸ ξίφος ἐνταυθοῖ σοι Ma 14 τῆς om Vat 16 κατα- σβέσεις Πα sed σεις in ras m 2 17 μὴ δ’ Ma 18 εἰ δὲ] καὶ Vat 20 μὴ δ’ libri Re | τοῦτ’ scripsi e Vat cum Sinteni τοῦ τ’ MaClMo Re 21 ὃ τι scripsi ὅτι libri Re | τύραννοι Vat 22 ἐνέσπειρεν Ma sed ενεσ in ras m 2 ἀνἐσπειρεν Cl | τοιούτων Ma sed γρ τοιῶνδε in marg μαθημάτων ἐπὶ ψυχῆς ἐντύπωσις, ἐφ’ οἷς καὶ διδάσκα- λοι ψυχῶν πατέρες νομίζονται.

καὶ ὥσπερ ἐπ’ ἐκείνων, ὑγιεινὸς μὲν εἰ τύχοι πατήρ, ὑγιεινὸν σῶμα προσεπέφυσε τῷ παιδὶ καὶ καλὸς ἕτερος αὖθις ἐμόρ- φωσε ὄψιν ἐς κάλλος, νοσερὸς δὲ τοὐναντίον ἤ καὶ δυσπρόσωπος τοιαύτην ἐνέθηκε τὴν φύσιν ἢ τὴν μορφὴν ἐτυπώσατο, οὕτω δὴ κἀνταῦθα γνώμην ἀγαθὴν σοφός τις παιδαγωγήσας ἐνέφυσε καί τις, κἂν μὴ τὸ καλὸν εἶχε πάτριον, ἀλλ’ ὑφ’ ἑτέρου μαθὼν ἐπησκή- σατο.

εἰ μὲν οὖν ὑπὸ τῷ καταράτῳ ἐκείνῳ τρα- φέντες εἰς τόδε τῆς ἡλικίας ἀνέδραμον, ἦν ὡς τὰ πολλὰ τῶν ἐκείνου τυραννικῶν ἀπομαξαμένους ἀπο- κτείνειν οὐκ ἄλογον· νῦν δ’ ὁ μὲν ἐπ’ ἄλλοις εἶχε τὸ πολὺ τῆς φροντίδος καὶ τοὺς δορυφόρους τὰ βαρύ- τάτα κακουργεῖν ἐξεπαίδευε, τούτους δὲ ἡ γενναιοτάτη πασῶν αὕτη γυναικῶν πρῶτα μὲν ἀνῆκε τῆς γαστρὸς ὑπὸ μυρίαις ὠδῖσι βαλλομένη, ἔπειτα τεκοῦσα τὴν μι- σοτύραννον θηλὴν ὑπανέτεινε καὶ τυραννοκτόνου γά- λακτος ἔγευσε καὶ χερσὶν ἀνείλετο καθελούσαις τὸν τύραννον, ὥστ’, εἰ δεῖ τι καὶ τῶν τεκόντων φύσει τοὺς παῖδας ἐναποφέρεσθαι, ταύτης ἂν εἶεν παῖδες καὶ τὸν τρόπον ὁμοῦ καὶ τὴν γένεσιν κἄν που τυραννοῦντά 1 Quintil. inst. II 9, 1 10 Chor. tyr. p. 61, 3 2 ψυχῶν πατέρες scripsi e MaClVat cum lacobsio Lect Schul ψυχαὶ πατέρων Μο Re 4 προσεπέφυσε scripsi e Ma ClVat προσέφυσε Μο Re 6 δυσπρόσωπος scripsi e MaCl Vat cum Sinteni δύστροπος Μο Re | ἐνέθηκε scripsi cum Sin- teni ἐντέθεικε libri Re | φύσιν scripsi ἰσχὺν libri Re | ἢ — 7 ἐτυπώσατο delenda censet lacobsius Schul 9 ὑφετέρου Οἶ’ Μο 11 ἐς MaCl 17 τὴν om Vat 18 θηλὴν scripsi e MaClVat cum lacobsio Anth. Pal. III 563 App Pors 329 Schul et Sinteni θῆλύν Μο θῆλυν Re 20 τοὺς inserui e MaCl Vat om Μο Re τινα μάθοιεν, ἴσως τὴν μητέρα ζηλώσουσι.

διὰ ταῦτα μόνης ἐγὼ τῆς γενναίας ταύτης τοὺς παῖδας τίθεμαι. ἀπὸ τούτων τυραννοκτόνους ἕξειν τὴν πόλιν, οὐ τυράννους μαντεύομαι. ὁρῶ τὴν θρεψαμένην καὶ χρηστοὺς ἔσεσθαι τοὺς παῖδας στοχάζομαι. ἐντεῦθεν ἔχεις καὶ σὺ φυλάξαι τὸν τυράννοις ἀγριαίνοντα νό- μον κἀμοὶ τὸν τοὺς παῖδας χαριζόμενον τῇ μητρὶ μὴ καταπροέσθαι περίεστιν. οὐκ εἰσὶ τυράννου πατρὸς καὶ τὸ γράμμα τὸ σὸν ἐκπεφεύγασι. τυραννοκτόνον αὐχοῦσι μητέρα καὶ τῇ μητρὶ παραψυχὴν | ὁ δῆμος ἀπέ- RIV 813 λίπε.

τούτους εἰς δωρεὰν αὐτὴ μὲν ᾔτησεν, ἡ δὲ πόλις ψηφίζεται. δεῖ γὰρ τὴν θρεψαμένην εὐεργετεῖν, ὅπως ἄρα καὶ δύναιτό τις. εἶτα καὶ δωρεὰν αἰτεῖ ἣ καὶ τὴν πόλιν οὐ λυπήσει καὶ τὸν αἰτούμενον εὐφρα- νεῖ. οὔθ’ ὁ τῆς εὐεργεσίας οὔθ’ ὁ τῆς ἀντιδόσεως ἐστενοχώρηται τρόπος, ἀλλ’ ἐπ’ ἀμφοῖν καὶ δρᾶσαι καὶ παθεῖν τὸ βούλημα γίγνεται. τί γοῦν δεινόν, ὦ πρὸς τῆς Δίκης αὐτῆς, εἰ δι’ ἡμᾶς καθελοῦσα τὸν ἄνδρα τοὺς μηδὲν ἠδικηκότας παῖδας βούλεται περισώζειν;

8 Et. Μ s. V. καταπροέσθαι p. 495, 38 16 cf. p. 453, 12 | cf. p. 459, 1 sq. 18 cf. p. 358, 1; 458, 5 4 ὁρῶ — 5 στοχάζομαι in marg Mo 2 | ὁρῶν Sintenis 6 ἔχεις scripsi e MaVat ἔξεις ClMo Re 9 αὐχοῦσι scripsi e MaClVat coll p. 466,12 cum lacobsio Ach Τ 836 Schul οὐχ οῦσι Μο οὐκ οὖσι Re ἔχουσι lacobs Anth App Pors ll. ll. et Sintenis 10 παρὰ ψυχὴν Cl 12 δεῖ — 13 τις praemissis verbis τῆς μελέτης ἐν ᾖ τυράννου πεσόντος ὑπὸ τῆς γυναικὸς ἀγωνίζεταί τις διὰ τὴν μητέρα σῶσαι τοὺς παῖδας τοῦ νόμου κτείνειν κελεύοντος citat Macarius Chrysocephalus fol. 80 v (ed. Villois. Anecd. II 12, e quo repetivit Reiskia Lib. t. I p. XXVI) | γὰρ om Macar 13 δύναιτο τίς MaCl | αἰτεῖ scripsi e Ma ClVat αἰτεῖν Μο Re | ἥτις Ma 14 καὶ(1) om Vat | εὐφράναι Vat 16 τόπος Markowski | ἐπαμφοῖν Vat | δράσαι 17 γίνεται Μο Re 18 ἡμᾶς scripsi e MaClVat ὑμᾶς Μο Re 19 ἄνδρας MaCl sed in hoc γρ παῖδας in marg

59. Ἀλλ’ ἐνταῦθα τὸ μὲν αἰτεῖν ὁ κατήγορος δί- δωσι, τὸν δὲ τρόπον τῆς αἰτήσεως αἰτιᾶται. καινὰ γάρ φησιν αἰτεῖ καὶ ἃ λαβεῖν ἔξεστιν ὑπερβᾶσα ἃ μὴ δέδωκε νόμος βιάζεται. ἐγὼ δὲ καινὰ μὲν αἰ- τουμἐνην οἶδα καὶ αὐτός, ἀλλ’ ἐπὶ καινοῖς τοῖς πε- πραγμένοις, ἀλλ’ ἐφ’ οἶς οὔπω μέχρι καὶ νῦν ἡ πόλις ἐκόμπασεν. ἢ γὰρ ἔχεις αὐτὸς παρελθὼν εἰπεῖν μοι τοῦ καινοῦ τούτου δράματος πολλὰ παραδείγματα ἀπὸ τῆς ἡμετέρας; ἀλλ’ ἀπὸ τῶν ἀστυγειτόνων; ἀλλ’ ἀπὸ τῆς Ἑλλάδος; ἀλλ’ ἀπὸ τῆς βαρβάρου;

καίτοι τίς οὐκ οἶδεν ὡς, ὁπότε τυραννοίη τις, δευτέραν δορυφο- ρίαν τὴν συνοικοῦσαν αὐχεῖ καὶ πολλῷ μείζω τῆς ἔξωθεν τῆς τῶν σωματοφυλακούντων, κἂν δορυφόρος τι πρὸς ὀργὴν ὑπέγρυξεν, ἡ δὲ προεμήνυσε, κἂν δοῦ- λός τι πρὸς ἐπιβουλὴν ὑπετονθόρισεν, ἡ δὲ προεσή- μηνε, κἂν ἐγγενής, κἂν πρόσοικος, τῇ δὲ πρὸς τὸ οὖς ἐνέπεσεν, εὐθὺς ὁ τύραννος ᾔσθετο;

ἀλλὰ τούτων οὐδὲν ἡ τυραννοκτόνος αὕτη προσήκατο, ἀλλ’ ἅμα τε τῆς πόλεως τὴν δημοκρατίαν ἐκεῖνος καὶ τοῦτον αὕτη κακὸν κακῶς τῆς ἀκροπόλεως ὡς ἄγος ἀπέρριψε. και- 10 cf. p. 339, 7 11 sq. Chor. tyr. p. 64, 6 sq. 15 Luc. merc. cond. 26; Hermot. 1; bis acc. 4. Ammon. differ. p. 144 ed. Ammon 2 ἐρωτήσεως Οἶ’ 5 ἐπικαινοῖς Cl 7 ἐκόμπευσεν VatMo sed in hoc α supra ευ | ἦ Μο Re 8 εἰ μὴ vel εἰ καὶ μὴ post παραδείγματα excidisse coni lacobs Lect Schul 9 signum interrogationis posui post ἡμετέρας, comma libri Re | ἀλλ’ (1) inser Ma 2 12 μεῖζον Vat 13 δορυφόροις Vat 14 ὑπέ- γρυζεν Ma sed ζ in ξ corr, ClVat | προεσήμανε Ma sed σ(1) eras 15 ὑπετονθύρισεν MaVat | προεσήμανε MaVat προ- εσήμαινε Cl προεσήμηνε Re 16 τῇ δὲ scripsi e MaClVat cum lacobsio Schul τῇδε Μο Re 19 αὕτη scripsi αὐτὴ libri Re 20 ἄγος reposui e libris cum lacobsio Schul ἄγος Re | ἀπέρριψεν Ma νότατα γοῦν ἐπιβαλοῦσα τοῖς πράγμασιν εἰκότως καὶ καινοτέραν ποιεῖται τὴν αἴτησιν. εἰ γὰρ τοῦτο νόμος ἀπείργει τυχὸν ὁ τῆσδε τῆς πόλεως, κἀκεῖνο νόμος οὐ μιᾶς πόλεως, ἀλλὰ τῆς ὅλης διεκώλυε φύσεως. ἀλλ’ ὅμως τὸν κοινὸν τοῦτον ἀπετρέπετο νόμον, ἔν ἡ πό- λὶς ἔχῃ τὸν οἰκεῖον κόσμον τοῦ πολιτεύματος καὶ μετὰ τῶν ἄλλων ἐπὶ τοῦ βήματος καὶ σὺ προσυπαναπτύσσῃς τὰ γράμματα.

ἔπειτα μέντοι καὶ καινὸν οὐδὲν εἰ παίδων ἀκούσασα μήτηρ οὐδέν τι πρὸ τῶν παίδων | τίθεται. τοὐναντίον μὲν οὖν, εἰ μήτηρ οὖσα μὴ RIV 814 τοὺς παῖδας εἰς δωρεὰν ἐξῃτεῖτο, θαῦμα ἄν τις ἐποι- εἷτο τὸ πρᾶγμα καί πού τι καὶ ὑπώπτευσε κατὰ τῆς μητρός. νῦν δ’ ἄμ’ ἀνύποπτος ἡ τυραννοκτόνος αὕτη καὶ φιλόπολις ἀκριβῶς καὶ τὰ τῆς δωρεᾶς ἀκραιφνῆ. παῖδας αἰτεῖ μήτηρ οὓς ὤδινεν, οὓς ἀπεγαλάκτισεν, οὓς ἔθρεψεν, οὓς ἐπαίδευσε καὶ τελευταῖον τοῦτο δὴ τὸ τῶν ὡς ἀληθῶς μητέρων, ἐφ’ οἷς καὶ μόνοις τὰς ὅλας ἐλπίδας ἐσάλευε.

καὶ σὺ νῦν οὐκ αἰσχύνῃ καινὸν τοῦτο νομίζων, ὦ πρὸς τῆς Φύσεως αὐτῆς; ὁρᾷς καὶ τῶν θηρῶν τοὺς ἀγρίους ὅπως τῶν τέκνων 1 Plut. Cic. 4, 3 18 Chor. Marc. I p. 94, 19 ed. Boiss. qui alios locos collegit Add. p. 326 19 cf. ad t. V 318,6; VI 27, 7; t. IV 677, 7 R. Pfister N. Jahrbb. f. class. Alt. 1911 I 620 sq. 20 cf. p. 412, 20; V 444, 17; t. IV 751, 22 R. Chor. tyr. p. 67, 13 sq. 5 νόμος Vat 6 ἔχοι MaClVat 7 προσυπαναπτύσσῃς Bcripsi e Ma sed υ(2) ex η corr m 2, ClVat cum lacobsio Lect Schul προσυπαναπτύσσεις Μο Re 8 καὶ om Ma 10 εἰ scripsi e MaClVat cum lacobsio Schul et Sinteni ἡ Μο Re 11 ἐζητεῖτο Vat 13 ἄμ’ scripsi cum Sinteni ἀλλ’ Ma VatMo Re ἀλλὰ ὢ | ἡ om MaCl 15 ἀπεγαλά τισεν Ma cum ras 1 litt post α 16 ἐπαίδευσεν Ma 11 ὡς om Vat | μητρὸς Vat 18 ὅλας inserui e MaClVat om Mo Re | ἐσάλευε inser Mo 2 ἐσάλευεν Ma 19 Φύσεως scripsi coll ll. ll. et p. 458,5; 465, 18 φύσεως libri Re προκινδυνεύειν ἐθέλουσι καὶ τὸ ζῆν ἀπολέγονται, ἵν’ ἐκείνοις τοῦτ’ αὐτὸ περιλίποιτο; καινὸν οὖν, ὦ θεοί, καινόν, εἰ ἃ καὶ τῶν ἀλόγων ἔχει τις ἐπαινεῖν, ταῦτα καὶ μήτηρ ἄνθρωπος βούλεται καὶ τῶν παίδων ἄγει πάντα δεύτερα, ὑπὲρ ὧν καὶ τἄλλα πάντα τεχνάζεται;

64. κἂν ψήφισμα τοιοῦτον ἐπ’ ἐκκλησίας ἤκουσεν ὧς εἰ μέλλει μὴ τοὺς παῖδας κατὰ γῆς ἐρριμμένους ἰδεῖν, αὐτὴ τεθνάτω πρότερον, οὐκ ἂν εὐθὺς ἐπὶ τὸ ξίφος ὥρμησεν; ὅπου δὲ καὶ νομοθέτης ἐφῆκεν αἰ- τεὶν ὅ τι καὶ θέλοι τις, ἐνταῦθα τί τῶν ἄλλων παρα- δραμοῦσα τοὺς παῖδας αἰτήσεται;

εἰ δὲ καὶ τῆς πολιτείας ἔτι παραλελυμένης κρύφα τῆς ἀκροπόλεως κατιοῦσα τὸν νόμον ἐζήτει τοῦτον ἀνῃρῆσθαι παρ’ ὑμῶν, ἔνα καὶ παρ’ αὐτῆς ὁ τύραννος πεσεῖται, τί φής; ἆρ’ οὐκ ἂν ἔδωκας; ἆρ’ οὐκ ἂν ὑφήρπασας ὧς ἕρμαιον τὸν λόγον; εἶθ’ ἃ πρινὴ γενέσθαι παρεῖχες ἂν ἑτοίμως, ταῦτα ἔχων οὐ δώσεις, ἀλλ’ ἐφέξεις τὴν 1 Plut. comm. not. p. 1060 D 7 Chor. tyr. p. 66, 11 1 ἐθέλουσιν Μο sed ν eras ἐθέλωσι Vat 2 περιλειποιτο Vat | signum interrogationis posui e Vat punctum reliqui libri Re 3 εἰς Vat | ἔχει scripsi e MaClVat ἔχοι Μο Re | τίς Ma Cl 5 καὶ ante ὑπὲρ MaClVat | ὧν Ma sed ὡν in ras m 2 | τἆλλα Μο 6 κἂν scripsi coll p. 464,8; 466, 13 καὶ libri Re ἢ εἰ lacobs Anth. Pal. III 14, καὶ εἰ Schul 7 μέλλοι Ma ClVat I τῆς ante γῆς Μο Re delevi 9 τὸ ξίφος scripsi e MaClVat τοὺς παῖδας Μο Re 10 ὅ τι scripsi cum lacobsio Schul ὅτι libri Re | θέλοι scripsi e MaClVat θέλει Μο Re | τὶς Μο Re | μὴ ante παραδραμοῦσα Μο Re delevi cum lacob- sio Schul 12 num καταλελυμένης? | τὴν δημοκρατίαν ante κρύφα libri Re delevi cum lacobsio Lect Schul et Sinteni 14 πεσεῖται, τί φής; scripsi πεσεῖται; τί φής· MaClVat υ πέση Μο πέσῃ Re 15 ἔδωκεν MaCl | ἀφήρπασας Vat 16 πρινὴ scripsi e libris πρὶν ἢ Re 17 ταῦτ’ Μο Re δωρεὰν τῆς οὐκ ἐπισχούσης ὅπερ οὔθ’ ὑμεῖς ᾐτήσασθε ἂν οὔθ’ ἡ φύσις πράττειν ἐδίδου διά τε τὴν τοῦ θή- λεος ἀτολμίαν καὶ τὴν ἐκ τῆς συζυγίας πρὸς τὸν ἄνδρα αἰδῶ καὶ τοὺς γαμηλίους θεσμοὺς καὶ τὴν ἐντεῦθεν στοργήν;

66. Ἔτι τοίνυν εἰ μὲν εἰς εὐνὴν ἀνδρὸς ἐλθεῖν ἤμελλε πάλιν, οὐκ ἂν οὕτω τῆς προτέρας γονῆς ἐξεί- χετο, ἀλλ’ εἶχεν ἂν ἐλπίδας ἐξ ἑτέρου πατρὸς καὶ πά- λιν μήτηρ ἀκοῦσαι· ἐπεὶ δὲ τοῦτο μὲν οὐδ’ εἰς νοῦν ἔλαβε τὴν ἀρχήν, οὐδὲ γὰρ τὴν συνοικίαν αἰτιωμένη τὰ μεγάλα ἐκεῖνα ἐτόλμα, ἀλλ’ ὧς ἄνδρα μὲν ἔστεργεν, ἐμίσει δ’ ὡς τύραννον, καὶ δι’ ἡμᾶς, ἀλλ’ οὐκ οἰκεί- ους | ἔρωτας τὸν πρῶτον ἄνδρα κατέκοπτεν, ἔνα RIV 815 καὶ δευτέραν ὑπανάψει δᾷδα γαμήλιον, ποῦ τοῦτο τῇ πόλει πρέπον ἢ τίνος ἐχόμενον δίκης τότε μὲν χήραν δι’ ἡμᾶς γενομένην τῷ τὸν τὰ πάντα δυνάμενον σύν- οικον ἐκ μέσου θέσθαι, νῦν δ’ αὖθις δι’ ἡμῶν αὐ- τῶν καὶ τῆς τῶν παίδων γονῆς ἀποστερεῖσθαι;

67. Ἀλλὰ δεῖ πάντως καὶ μείζω τιμωρίαν τὸν τύραννον ὑπέχειν. οὐκοῦν ἐκείνῳ μὲν τοῦ κα- κῶς ἐθέλειν ἄρχειν τὸ τεθνάναι κάκιον ὑπερβολὴ τι- 14 cf. p. 333, 2 19 sq. Chor. p. 72, 12 sq. 1 punctum post ἐπισχούσης libri Re delevi cum Sinteni | ᾐτιάσασθε Vat 2 διά Cl 7 ἔμελλε Ma ἤμελλεν Cl 8 ἀνδρὸς? cf. Soph. Ant. 910 9 μήτηρ scripsi e Ma cum Sin- teni μητέρα ClVatMo Re 10 ἔβαλε Vat | τὴν συνοικίαν scripsi e MaClVat τὸν σύνοικον Μο Re 11 ἔστεργε Μο Re 12 ἐμίσει δ’ ὧς τύραννον inserui e MaClVat om Μο Re | οὐ μοιχἰους lacobs Schul 14 ὑπανάψει scripsi coll p. 432, 27 ὐπανάψῃ ClMo Re ὑπανάφοι Vat ἐπαναψῃ Ma | comma posui e MaCl cum Sinteni colon Vat signum interrogationis Μο Re 16 τὰ inserui e ClVat om Ma sed ras supra π se- quens, Μο Re 17 ποιῆσαι Vat 20 punctum posui e Vat comma MaCl signum interrogationis Μο Re μωρίας ἐλείπετο, ταύτῃ δὲ τὸ μὴ καὶ τοὺς παῖδας, τὸ μόνον παραμύθιον, ἀποσεσυλῆσθαι καὶ μετὰ τῆς χη- ρείας καὶ ἀτεκνίαν προσεπιδεῖν εἴη ἂν λοιπὸν εἰς αἴ- τησιν; παῦσαι, πρὸς τῆς παρούσης δημοκρατίας, ὦ κατήγορε, μὴ καὶ δοκοίης οἶς ἀνεῖλε τὸν τύραννον ἄχθεσθαι καὶ πρὸς ἄμυναν τῆς ἀπεκτονυίας, ἀλλ’ οὐ πρὸς ὕβριν ἐκείνου ταῦτα τεχνάζεσθαι.

ἱκανῶς ἀπέδοτο τὰ τροφεῖα τῇ πόλει, ἱκανῶς ὑπὲρ τῆς ἐνεγ- κούσης ἐφήψατο τοῦ ξίφους. ἐνετρύφα μὲν ὁ τύραννος ταῖς τῶν ἄλλων συμφοραῖς, ἡ δ’, ἕως ἐξῆν λανθάνειν, ἐπέστενε. καὶ ταύτῃ μὲν κατὰ πρανοῦς ἔρρει τὰ πράγ- ματα, δυστυχούντων δ’ ἡμῶν αὐτὴ τὸ τῆς τύχης εὐ- πετὲς πρὸς ἡδονὴν οὐκ ἐδέχετο.

ἐπὶ τούτοις τολμᾷ τι καὶ θρασύτερον, μετὰ ξίφους ἐπιπηδᾷ καὶ τοῦ πολ- λοὺς ἀνελόντος αὐτόχειρ γίνεται καὶ πεσόντι προσεπέ- λεγε· ταῦτά σοι τῆς καλῆς τἀπίχειρα τυραννί- δος, τοῦτό σοι τῶν πολλῶν φόνων ἀντίποινον. ἐξέβης τοὺς ἀνθρωπείους ὅρους τῇ τῶν τρόπων ὠμότητι. οὐκοῦν κἀγὼ παρόψομαί σου τὸν ζυ- 4 cf. p. 363, 14 11 cf. t. VI 178, 16 | Soph. Trach. 468 16 cf. ad t. VI 269, 9 1 ἐλίπετο MaCl | καὶ post δὲ, non post μὴ Vat | τὸ μόνον om Vat 3 εἰς — 4 παῦσαι in lac 11 fere litt om 4 signum interrogationis posui colon libri Re 5 δοκοίης scripsi e MaClVat δόξῃς Μο Re 6 ἄχθεσθαι Mo | ἀπ’ cum lac 7 fere litt Vat 9 ἐνετρύφα scripsi cum lacobsio Lect Schul Steph. Thes. ἐντρύφα Μο Re ἐτρύφα MaClVat 10 ἡ δ’ scripsi e MaCl cum lacobsio Lect Schul ἥδ’ VatMo Re | ἕως scripsi cum Sinteni cbglibriRe 11 ὑπέστενε Vat 12 δ’ scripsi e MaClVat cum Sinteni δι’ Μο Re δὲ lacobs Schul 13 πρὸς ἡδονὴν inserui e MaClVat om Μο Re 16 τἀπίχειρα reposui e libris cum lacobsio Ach Τ 912 Anth. Pal. 111 605 Schul τ’ ἐπίχειρα Re 17 πόνων Vat 18 ὅρους inser Ma 2 19 σου scripsi auctore Sinteni σοι libri Re | ζύγιον MaCl γόν. πολλοὺς τῶν αὐτῶν αἱμάτων ᾕμαξας. οὐκ- οῦν δέχου καὶ σὺ πρὸς τῆς γυναικὸς τὴν σφα- γήν. παρεῖδες τοὺς ἔξωθεν νόμους τοὺς ἐν βεσι, τοὺς ἐπ’ ἀγορᾶς, τοὺς ἐπ’ ἐκκλησίας γραπτούς. οὐκοῦν ἐγώ σε καὶ τοῦτο μιμήσομαι καὶ τοὺς ἔνδοθεν νόμους οὓς ταῖς ψυχαῖς ἡ φύσις ἐνέγραψε μετὰ καὶ τῆς σῆς τυραννίδος τροπώσομαι.

ταῦτα τίς οὐ ζηλώσει, τίς οὐκ εὐ- δαιμονίσει, τίς οὐ θαυμάσεται; ποῖος δὲ τοιαύτην γυ- ναῖκα τὸ κεκλῆσθαι μητέρα δικαίως προσαφαιρήσεται; ἐπὶ γυναικῶν φορᾷ καὶ τὰ τῶν Λακώνων σεμνύνεται, ἀλλὰ μέχρι τῆς γενναίας ταύτης καὶ φιλοπόλιδος. μέ- γας Θρασύβουλος, | ἀλλ’ ὅτι μὴ προσήκουσαν RIV 816 τυραννίδα κατέλυσε. πολὺς Ἡρακλῆς, ἀλλ’ ὅτι θῆρας φοβεροὺς μὲν ἰδεῖν, φοβερωτέρους δὲ πρὸς πεῖραν ἀνδρείας ἀπέκτεινε. θαυμαστὸς ὁ Θησεύς, ἀλλ’ ὅτι τὰς ὁδοὺς τῶν λῃστευόντων ἐκάθηρεν. ἡ δὲ πόλιν ὅλην ὑπὸ τυράννῳ πεπτωκυῖαν ἀνέστησε καὶ τὸν τοῦ γένους παρεῖδε θεσμὸν καὶ τὴν ἐκ φύσεως ἀνανδρίαν κατε- 7 Plut. cum princ. philos. diss. p. 779 B 11 Archestr. apud Athen. VII p. 278 e 16 Plut. Thes. 7 sq. 19 cf. p. 440, 6 1 ἐκ ante τῶν Μο Re delevi 3 κύρβεσι scripsi e Ma ClVat cum lacobsio Lect Schul et Sinteni κύβεσι Μο Re 4 ἐπ’ scripsi e MaClVat cum Sinteni ἀπ’ Μο Re | ἐπ’ repo- sui e libris ἐπὶ Re 6 ἔνδον Ma 7 ἀνέγραψε Cl | σῆς in- serui e MaClVat om Μο Re 8 εὐδαιμονήσει Vat 10 τῶ Vat 11 post σεμνύνεται comma posui signum interrogationis Re om libri 12 post φιλοπόλιδος punctum posui cum lacobsio Schul et Sinteni colon Μο om MaClVat Re 16 ἀνδρείας scripsi e MaCl cum lacobsio Schul ἀνδρίας Vat ἀνδρείως Μο Re 17 ἐκάθαιρεν MaClVat 18 τυράννῳ scripsi e Ma ClVat τυράννου Μο Re 19 ἀνανδρίαν scripsi e MaClVat ἀνδρείαν Μο Re ἀνανδρείαν lacobs App Pors 329 Lect Schnl πολέμησεν.

εἰς τοῦτον ἐγώ σε τὸν κατάλογον τίθε- μαι, μετὰ Θρασυβούλου θαυμάζω, μετὰ Θησέως προσ- κυνῶ, μεθ’ Ἡρακλέους σέβομαι. ἐκπλήττομαι τοῦ θρά- σους, ὑπεράγαμαι τῆς τόλμης, κινδυνεύω μηδ’ ἔργα γυναικὸς ταῦτα νομίζειν, ἀλλά τινος ἐφεστίου δαίμονος.

72. Δεῦρό μοι, ὦ γενναιοτάτη γυναικῶν. ἀνάβαινε πρὸς τὸ βῆμα τὸ διὰ σὲ νῦν κατὰ νόμους περικρο- τούμενον, προένεγκαί τι καὶ φθέγματος μεθ’ οὗ τὸν τύραννον ὑπὲρ τῶν νόμων ἱκέτευες, δεῖξον ᾑμαγμένην τῷ τοῦ τυράννου λύθρῳ τὴν χεῖρα, καὶ τάχα καταιδέ- σεις τοὺς ἀντιτείνοντας. ὁρᾷς ὧς σεσίγηκεν ὁ κατή- γορος, ὁ δὲ δῆμος ἐκάμφθησαν; θάρρει τὴν νικῶσαν. οὐκ ἀποίσῃ τῶν ἐν λόγοις δεινῶν τοὔλαττον ἡ τοῖς ἔργοις ἀπενεγκαμένη τὸ μεῖζον.

πρότεινε μετὰ τῆς χειρὸς τὸ ξίφος ἔτι τοῦ τυραννικοῦ προσαποστάζον αἵματος. τοῦτό σου τὸ ξίφος ἐγὼ καὶ θεοῖς ἀναθήσο- μαι. μετὰ τοῦ τῆς Ἀθηνᾶς ἔγχους, μετὰ τοῦ Δῖός κεραυνοῦ τοῦτό σου τὸ ξίφος τετάξεται. ἔλυσεν ὠμό- τητα τυραννικὴν οὐ μακρῷ τῆς τῶν Τιτάνων ὕβρεως λειπομένην, ἀπέσφαξε τύραννον μικροῦ καὶ Γιγάντων παλαμναιότερον. τάχα που καὶ στήλην σοι λαμπροτέραν 5 cf. p. 359, 12 12 Xen. anab. III 2, 20. Soph. OC. 649. Eur. Andr. 993 13 Xen. anab. V 9, 18; 10, 12 15 cf. p. 348, 16. Chor. tyr. p. 54, 3 4 μὴ δ’ ΜαΜο 5 νομίζειν Ma sed εἰν in ras m 2 8 προένεγκέ Οἶ’ 12 signum interrogationis posui e Ma punc- tum ClVatMo Re | θάρρει scripsi e MaClVat θάρρει Μο θαρρεῖ Re 13 ἢ Ma sed in ἡ corr m 2, Vat 16 τοῦτό σου scripsi e MaVat cum lacobsio App Pors 329 Anth. Pal. III 495 Schul et Sinteni τοῦ τόσου ClMo Re 18 τοῦτό σου scripsi e ClVat cum lacobsio et Sinteni τοῦτό σοι Ma τοῦ τόσου Μο Re 19 τυράννων MaCl sed in hoc οἶμαι τιτάνων βούλεται λέγειν in marg γιγάντων Vat ἡ πόλις μετὰ καὶ τῶν παίδων ἐπιψηφιεῖται, καὶ ξιφη- φοροῦσαν ὡς ἡμετέραν γράψομεν Δήμητραν.

τί στένεις; τί δακρύεις; τί δὲ τούτους ὑφορᾷ τοὺς πρὶν περιδεεῖς, τοὺς ὑποτρόμους, τοὺς συνεσταλμένους καὶ νῦν κομψούς, εὐρυβόας, πολλὰ στωμυλλομένους, πολ- λοὺς ῥέοντας ἐπ’ ἐκκλησίας; μὴ δέδιθι περὶ τῆς ψή- φου. ἔχεις τοὺς δικαστὰς ἀφ’ ὧν τοὺς νόμους ἀπέδω- κας. ἔχεις τὸν δῆμον ἀφ’ ὧν εἰργάσω δεσπότου τυ- ραννοῦντος ἐλεύθερον.

σώζει σου τοὺς παῖδας τὰ δάκρυα. διὰ σὲ γὰρ ἡ πόλις οὐκ ἀνδρῶν σφαγάς, οὐ γυναικῶν ἁρπαγάς, οὐ παίδων | ὕβρεις ὀδύρεται. RIV 817 πρὸς οἶκτον κοινῇ πάντας τὸ καινὸν τῆς συμφορᾶς ἐφέλκεται. οἷς γὰρ καὶ τἄλλα μεταπλάττεις ἐπὶ τὸ και- νότερον, ἔρον, τούτοις καὶ νῦν παῖδας τυράννου δεικνύεις ἐλεουμένους διὰ τυραννοκτόνον μητέρα δακρύουσαν.

76. ἔχεις ἤδη τοὺς παῖδας. καὶ φύλαττέ μοι μέχρι καὶ τέλους τῆς γνώμης τὸ μισοτύραννον. καὶ λαβοῦσα παρὰ τοῦ δήμου στέργε, τρέφει νουθέτει, παίδευε, 2 Chor. tyr. p. 75, 12 sq. | Hom. h. in Cer. 4 6 Dem. cor. p. 272, 20 10 cf. p. 446, 2 sq. 1 τῶν Ma sed ν add m 2 | ξιφηφοροῦσαν scripsi auctore Cobeto Coll 302 ξίφη φοροῦσαν libri Re 2 Δήμητρα Cobet at cf. 1. 1292, 13; VI 38, 3 3 ὑφορᾷς lacobs Schul 5 κομ- ψούς, εὐρυβόας scripsi κομψοὺς εὐρυβόας libri Re | πολλοὺς scripsi (Mus. Rhen. XXXII 96) πολλὰ πολλὰ (πο Cl) libri 7 ἀπέδωκας scripsi coll p. 437, 10 ἐπέδωκας libri Re 8 δε- σπότην Ma sed τὴν in ras m 2 9 σώζει reposui e libris cum lacobsio Schul et Sinteni σῶζε Re 11 ὕβρεις scripsi e ὢ Μο ὕβρις MaVat Re 12 πρὸς οἶκτον κοινῇ πάντας scripsi πρὸς οἶκτον κινεῖ πάντας MaCl πρὸς οἶκτον κινεῖ κινεῖς Vat) πάντας. πρὸς οἶκτον κοινὴ κίνη Μο sed οἱ supra ἴ’) πάντας VatMo sed in hoc οἶκτον κινῇ del, Re 15 μρα Ma sed μρ in ras m 2 17 τῆς inserui e libris cum lacobsio Lect Schul | μισοτύραννον Ma sed τύρα in ras m2 πάντως πρὸς τὸ δημοτικώτερον μεταρρύθμιζε, κἂν εἰς ἄνδρας φθάσωσι, τὸ ξίφος αὐτοῖς ἐπιδείκνυε, ἔφαψαι τοῦ χώματος τοῦ πατρός, διήγησαι τὴν τυραννίδα, ἐπίδειξαι τὴν δεξιὰν ὑφ’ ἧς ὅλη τυραννὶς καταβέβλη- ται. κἂν ἐκείνου τοῦ πατρὸς εἶναι βουλήσονται παῖδες, ἔχεις τὸ ξίφος καὶ καλοῦ τυραννοκτόνος καὶ πάλιν.

1 πάντως scripsi cum lacobsio Schul πάντας VatMo Re πάντους Cl πάντα Ma 5 βουλήσωνται Ma θελλήσον- ται Vat