Qui vero exprobrant et imputant, quod profecturus populus jussu Dei vascula omnis generis et vestimenta acceperit ab Ægyptiis, et sic abierit, ex quibus et Tabernaculm factum est in eremo; ignorantes justificationes Dei, et dispositiones ejus, semetipsos arguunt, sicut et Presbyter dicebat. Hæc Irenæus lib. iv. c. 30. al. 49. p. 267. Deinde post plurima de spolatione Ægyptiorum disputata in capite proxime sequente addit: Talia quædam enarrans de antiquis Presbyter, reficiebat nos, et dicebat: De eisdem delictis, de quibus ipsæ scripturæ increpabant patriarchas et prophetas, nos non oportere exprobrare eis, neque fieri similes Cham f, qui irrisit turpitudinem patris sui, et in maledictionem decidit; sed gratias agere pro illis Deo, quoniam in adventu Domini nostri remissa sunt eis peccata: etenim illos dicebat g gratias agere, et glorificari in nostra salute. De quibus autem scripturæ non increpant, sed simpliciter sunt positæ, nos non debere fieri accusatores, non enim sumus diligentiores Deo, neque super magistrum possumus esse, sed typum quærere. Nihil enim otiosum est eorum, quæcumque inaccusabilia posita sunt in Scripturis. Quemadmodum et Lot, qui eduxit de Sodomis filias suas, quæ conceperunt de patre suo, et qui reliquit in circumfinio uxorem suam statuam sals usque in hodiernum diem. Etenim Lot non ex sua voluntate, neque ex sua concupiscentia f Gen. ix. 22, 25. g Joan viii. 56. carnali, neque sensum, neque cogitationem hujusmodi accipiens, consummavit typum. Quemadmodum Scriptura dicit: h Et intravit major nata, et dormivit cum patre suo nocte illa: et non scivit Lot cu dormiret illa, et cu surgeret. Et in minore hoc idem: Et non scivit, inquit, cum dormisset secum, nec cum surrexisset.

Nesciente igitur homine, neque libidini serviente, dispensatio perficiebatur, per quam duæ filiæ, id est, duæ synagogæ, ab uno et eodem patre in sobolem adoptatæ significabantur sine carnis libidine. Nec enim alter erat aliquis, qui semen vitale et filiorum fructum posset dare eis, quemadmodum scriptum est. Μὴ εἰδότος τοῦ Λὼτ, μηδὲ ἡδονῇ δουλεύσαντος, οἰκονομία ἐπετελεῖτο, δι᾿ ἧς αἱ δύο —συναγωγαὶ ἀπὸ ἑνὸς καὶ τοῦ αὐτοῦ πατρὸς τεκνοποιησάμεναι ἐμήνυοντο ἄνευ σαρκὸς ἡδονῆς· οὐ γὰρ ἦν ἄλλος οὐδεὶς σπέρμα ζωτικὸν καὶ τέκνων ἐπικαρπίαν δυνάμενος δοῦναι αὐταῖς, καθὼς γέγραπται. Græca hæc e Catena PP. in Genesin.

i Dixit autem major ad minorem: Pater noster senior est, et nemo est super terram c.

Illæ quidem filiæ secundum simplicitatem et innocentiam putantes universos homines periisse, quemadmodum Sodomitas, et in universam terram iracundiam Dei supervenisse, dicebant hæc. Quapropter et ipsæ excusabiles sunt, arbitrantes se solas relictas cum Patre suo ad conservationem generis humani, et propter hoc circumveniebant patrem. Per verba autem earum significabatur, neminem esse alterum qui possit filiorum generationem majori et minori synagogæ præstare, quam Patrem nostrum. Pater autem generis humani Verbum Dei: quemadmodum Moyses ostendit dicens: k Nonne hic ipse Pater tuus possedit te, et fecit te, et creavit te? Quando igitur hic vitale semen, id est, Spiritum remissionis peccatorum per quem vivificamur, effudit in humanum genus? Nonne tunc, cum convescebatur cum hominibus, et bibebat vinum in h Gen. xix. 33. 35. i Gen. xix. 31. 32. k Deut. xxxii. 6. terra? 1 Venit enim, inquit, filius hominis manducans et biens: et quum recubuisset, obdormivit, et somnum cepit. Quemadmodum ipse in David dicit: Ego dormivi et somnum cepi. Et quoniam in nostra communicatione et vita hoc agebat, iterum ait: n Et somnus meus suavis mihi factus est. Totum autem significabatur per Lot, quoniam semen patris omnium, id est, Spiritus Dei, per quem facta sunt omnia, commixtus et unitus est carni, hoc est, plasmati suo: per quam commixtionem et unitatem duæ synagogæ, id est, duæ congregationes fructificantes (an fructificant?) ex patre suo filios vivos vivo Deo.

Et quum hæc fierent, uxor remansit in Sodomis, jam non caro corruptibilis, sed statua salis semper manens, et per naturalia ea quæ sunt consuetudinis hominis, ostendens quoniam et ecclesia, quæ est sal terræ, subrelicta est in confinio terræ, patiens quæ sunt humana: et dum sæpe auferuntur ab ea membra integra, perseverat statua salis, quod est firmamentum fidei, firmans et præmittens filios ad patrem ipsorum. Hujusmodi quoque de duobus testamentis Senior Apostolorum DISCIPULUS disputabat, ab uno quidem et eodem Deo utraque ostendens; nec esse aterum Deum præter unum qui fecit et plasmavit nos; nec firmitatem habere sermonem eorum qui dicunt, aut per angelos, aut per quamlibet virtutem, aut ab alio Deo factum esse hunc mundum, qui est secundum nos.

Filius enim, quemadmodum et QUIDAM ANTE NOS dixit, dupliciter intelligitur: alius quidem secundum naturam, eo quod natus sit filius; alius autem secundum id quod factus est, reputatur filins. Hæc Irenæus affert lib. iv. cap. ult.