ἔπειτα δὲ τῶν αἰσχίστων ἡγούμην τοὺς μὲν γεωργοῦντας ἀποφέρειν τῶν καρπῶν τοῖς βασι- λεῦσι τὰς ἀπαρχάς, τοὺς δὲ περὶ τὴν φιλοσοφίαν δια- 9 Menand. rhet. t. III p. 368, 15 18 Palt. rep. VII p. 540 Β 1 διά τε Mor sed τε delendum coni 2 τινας καὶ ἑτέρους La 3 ἐπάγων τὸ P 2 sed ν τὸ in ras 4 — 5 litt m 3 | τὸ om UICa M | τέλος in marg P 2 4 μάλισθ’ P 2 Β 6 ταπεινό- τητα καταπίπτει P 2 sed τὰ κάτα in ras 2 litt m 3 | πίπτει MoU I Ca La 7 ‘O λόγος tituli instar Ca et rubr I, Λόγος Bal 2 ἀρχὴ τοῦ λόγου in marg La | ἀνθρώπων scripsi auctore Cobeto Coll. 264 ἀνδρὸς La ἀνδρῶν reliqui libri sed inser M, edd | παροξύναντος UILa 8 αὐτόματος C sed γρ αὐτομάτως supra- scr m αὐτομάτως Μ | ὁρμήσειν Ρ sed ειν in ras m 3 9 δι- καίω πρὸς τὴν εὐφημίαν κινούμενος I sed ω πρὸς τὴν et ος in ras m 3 10 ἀτοπωτάτων I sed τ (1) in ras m 3 | ἦν C sed γρ εἴη τοῦτο γε suprascr m εἴη τοῦτο γε Β 11 αὐτῶν scripsi e CPI sed ras P 2 I 3, LaB αὐτῶν reliqui libri edd 12 μὴ δ’ ΡΙΒΜ 14 κεισοίμεθα coni Re cui iure oblocutus est Iacobsius Anth. Pal. t. III p. 600 et Ach. Tat. p. 892; cf. t. II 182, 15 sq. 15 αχήσομεν λόγον ὧν Re Anim | οὐ con Re ed πρότερον Ca 17 μὲν in marg Bal 2 τρίβοντας τὴν ἐπ’ αὐτοὺς ἥκουσαν ἐγκαταλιπεῖν συν- τέλειαν καὶ ταῦτα βελτίω καὶ σεμνότερον ἐκείνων ᾑρῆ- σθαι βίον ὑπειλημμένους.

χωρὶς δὲ τούτων οἱ μὴ ταῖς ἀρίσταις τῶν πράξεων τοὺς πὰρ αὐτῶν ἐπαίνους προσάγοντες ὁμοῦ τε τοὺς εἰργασμένους ἀδικοῦσι καὶ σφῶν αὐτῶν κατηγοροῦσιν ἐκείνους μὲν ἀποστεροῦντες ὧν εἰκὸς ἣν αὐτοὺς ἀπολαύειν, τὴν δὲ αὑτῶν φύσιν ἐπιδεικνύντες οὐκ ἐπισταμένην τὰ χρηστὰ θαυμάζειν.

διὰ μὲν δὴ ταῦτα καὶ ἔτι πλείω πρὸς τὴν ὑπόθεσιν ἐμαυτὸν ἐκίνουν οὐκ ἀναμένων παρ’ ἑτέρων ἀρθῆναι τὸ σύνθημα· ἐπεὶ δὲ ἔτι σκοπούμενον ἐγκατελάμβανε τοὐπίταγμα καὶ συνῆλθον γνώμη τε καὶ παράκλησις, R III 274 οὐκέτ’ | ᾠήθην εἶναι βουλῇ χώραν, ἀλλά τοῦ τὴν προθυμίαν εἰς ἒργον ἀγαγεῖν τὸν καιρὸν ἐφεστάναι. ἢ πάντων ἂν ἣν ῥᾳθυμότατος, εἰ προέμενος οὕτω θαυ- μαστὴν ἀφορμὴν οὐχ ὑπὲρ τῶν πραγμάτων, ἀλλ’ ὑπὲρ 1 αὐτούς C sed τοῖς supra τοὺς m αὐτοῖς BM | ἥκουσαν inser I 2 om U 3 ὑπειλημμένους I sed ους in ras m 2 | οἱ μὴ — 8 θαυμάζειν citat titulo Τοῦ εἰς κωνστάντιον καὶ κών- σταντα praemisso Macar fol. 93 v 4 αὐτῶν scripsi e P P sed in ras m 3, M sed ‘e’ corr m 2, Macar αὐτοῖς Β αὐτῶν re- liqui libri edd | ἐπαίνους Mor sed γρ ἔπαινοι in marg 5 ἀδι- κοῦσιν La 7 ἠν in ras 7 litt I 3 | αὐτούς om UI | ἀπολαμβάνειν La | αὐτῶν Ρ sed ‘ in ras m 3 αὐτῶν MoUICaLaM Mor 8 ἀποστεροῦντες Macar sed γρ ἀποδεικνῦντες suprascr 9 ἔτι Μ sed ἐπὶ in marg m 2 10 ἀναμένων Ρ sed ένων in ras m 2 αἱρεθῆναι CP sed in hoc ἀρθ suprascr m 2, I sed in ἀρθῆναι corr, Ca sed γρ ἀρθῆναι in marg, Bal sed ἀρθῆναι in marg m 2, LaM Mor sed in hoc γρ ἀρθῆναι in marg αἱρεθῆναι Μο αἱρε ἀρχθῆναι Β cf. Thuc. I 49, 1 cum cholio 11 δ’ Re 13 οὐκ ἔτ’ Mor 1 | βουλῆ Bal sed γρ βουλῆς in marg 14 ἀγαγεῖν scripsi e CMo sed in hoc ἄγειν in marg, BM ἄγειν reliqui libri sed γρ ἀγαγεῖν in marg Bal, edd 15 ῥᾳθυμότατος Mor 2 sed γρ ῥᾳθυμότατον in marg ῥαθυμότατον Bal sed ῥαθυμό- τατος in marg et ἀθυμότα[τον] m 2, Mor 1 τῆς σιωπῆς ἐζήτουν λόγον, ἄλλως θ’ ὅτε τρί·α τὰ μέ- γιστα περιγίνεται. οὐ γὰρ μόνον τοῖς βασιλεῦσιν ὅσον ἔξεστι τοῦ γιγνομένου φυλάξομεν, ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ δόξαν ἴσως προσληψόμεθα βελτίω καὶ τῷ τὴν ὑπόθεσιν προ- βαλόντι φιλοτιμηθῆναι παρέξομεν. ὥσπερ γὰρ ἐν τοῖς γυμνικοῖς ἀγῶσιν εἰς τοὺς παιδοτρίβας ἔρχεταί τι τῆς ἀπὸ τῶν στεφάνων εὐκλείας, οὕτως ὁ τοῦ λόγου συν- αίτιος κοινωνεῖ τῆς ἀπ’ αὐτοῦ φιλοτιμίας.

5. Ἕστι μὲν οὖν ἔθος τοῖς ἐπιχειροῦσιν ἐγκωμιά- ζειν τὴν μὲν αὑτῶν καταμέμφεσθαι δύναμιν ὡς πολὺ λειπομένην τῶν πραγμάτων, τὴν δὲ τῶν πραγμάτων ἀποθαυμάζειν ὑπερβολὴν ὡς πολὺ νικῶσαν τοὺς λό- γους· ἐγὼ δέ, εἰ καὶ μηδενὶ τῶν ἔμπροσθεν τοῦτο ὑπῆρχεν εἰρημένον, πάντως ἂν τὴν παροῦσαν χρείαν εὑρεῖν ἡγοῦμαι τὸν λόγον.

εἰ μὲν γὰρ ἐνῆν διε- λεῖν τὸ ἀγώνισμα καὶ ἐν μέρει πρὸς ἑκάτερον ἀπο- δοῦναι καὶ νῦν μὲν τῷ πρεσβυτέρῳ τὸ ὄφλημα διαλῦ- σαι, μικρὸν δὲ ὕστερον ἐπὶ τὴν ἑτέραν μερίδα μετελ- θεῖν, οὐδ’ οὕτω μὲν | ἂν πρὸς τὴν ἀξίαν ἠρκέ- R III 275 9 Menand. rhet. t. III p. 368, 8 sq. Iul. or. I p. 1; or II p. 54 Β 18 Isocr. Pan. § 13 p. 43 c. Iul. or. I p. Ι p. 1 Α 1 ὅτε C sed τι supra τε scr m, I sed ε in ι corr m 2 ὅτι UCaBMBal Mor cf. III 887,11 8 τοῦ γιγνομένου libri edd sed γρ τοῦ ὀφειλομένου in marg Ca et M 2 haud inepte si respexeris 1. 17 et Men. p. 368, 16, at cf. p. 229, 13 „malim τὸ γιγνόμενον” Re 4 προβάλλοντι Μ 8 ἀπ’ αὐτοῦ C sed γρ εἰς ἅπαν suprascr m εἰς ἅπαν Μ sed ἀπ’ αὐτοῦ in marg m 2 9 Ἕστι — 12 ὑπερβολὴν citat Macar fol. 94 Ἕστι — ἔθος] Ἔθος Macar | οὖν inser P 2 10 αὐτῶν Ρ sed ’ in ras m 3 MoILoM Mor ἀυτῶν U 11 τήνδε ante τῶν inser La s | τὴν —πραγμάτων om La 13 μηδενὶ Ρ sed τῷ ἰσοκράτει supra- scr m 2 14 ὑπῆρχεν εἰρημένον τοῦτο Μ 16 ἀγώνισμα καὶ ἐν μέρει] ἀγώνισμα ἐν μέρει, καὶ CMo et γρ in marg Mor | προσεκάτερον La 18 δ’ Μ 19 οὐδ’ reposui e libris οὐδὲ edd σαμεν, οὐ μὴν τοσοῦτον ἂν ἴσως ἡττηθέντες ἀπήλθο- μὲν· ἐπεὶ δὲ ὅ τε προβαλὼν τὸν ἆθλον ἴσῳ πόθῳ κεχρημένος εἰς ἀμφοτέρους οὐ τὴν ἡμετέραν δύναμιν ἐσκέψατο μᾶλλον ἢ ὅπως ἐνὶ καιρῷ περιληφθεῖεν ἀμφό- τεροι ὅλως τε οὐκ εἶχε καλῶς ἐπὶ τῶν ἐγκωμίων δια- σπᾶν τούς καὶ φύσει καὶ γνώμῃ καὶ ταῖς ἀρεταῖς συν- ημμένους, πῶς οὐκ ἀνάγκη τοῦ μετρίου τοσοῦτον ὑστε- ῥεῖν, ὅσονπερ ἄν, εἰ γῆν καὶ θάλατταν ἐνεχειροῦμεν ἡμέρᾳ μιᾷ μετρεῖν;

οὐ μήν, ἀλλ’ εἰ καὶ τά μάλιστα τοῦτο συμβαίνοι, πολλὴν εἰσόμεθα τοῖς νικῶσι τὴν χάριν. ἐπειδὴ γὰρ οἱ μὲν λόγοι τὰ ἔργα μηνύουσιν, αἱ δὲ τῶν ἀρχόντων ἀνδραγαθίαι κέρδη τῶν ἀρχομέ- νων εἰσίν, οἶ μηδὲ ἔχοντες εἰπεῖν ὅσον πεπόνθασι δη- λοὶ δήπου πᾶσίν εἰσι μείζω λόγου παντὸς τὴν εὐτυ- χίαν καρπούμενοι, ὥστ’ εἰ καὶ παράδοξον εἰπεῖν, ἐν τούτῳ μόνῳ τὸ νικᾶσθαι τοῦ νικᾶν λυσιτελέστερον.

8. Πολλαχῇ δέ μοι δοκεῖ χαλεπὸν εἶναι τὴν εὐφη- μίαν ταῖς τῶν βασιλέων ἀρεταῖς ἐξισῶσαι. ὅσοι μὲν γὰρ βασιλικῶν αὐλῶν ἄξιοι κριθέντες καὶ στρατευο- 2 cf. t. II 569, 1 8 Men. p. 368, 23 18 Themist. or. I p. 2 a 2 ἆθλον MoLa Mor 6 καὶ (1) om M 8 γῆν — 9 μετρεῖν ad versum comoediae atticae γῆν καὶ θάλατταν ἡμέρᾳ μιᾷ με- τρεῖν revocavit Kockius Com. Att. fr. III p. 502 n. 607 8 ἐνεχει- ροῦμεν C sed γρ ἔγχει suprascr m ἐγχειροῦμεν Μ 9 τα Μο ΙΜ | ταμάλιστα Ρ sed e τὰ μάλιστα corr m 2, Β 10 συμβαἰ- νει UIB | οἰσόμεθα Ca | τ ῖσ νικ σ U sed 1 litt post σ (1) et κ et σ (2) eras 11 τὰ inser C m om Μο 13 οἱ δὲ Ca | μηδὲ Re μηδὲν libri Mor 16 μόνον ΙΜ sed in hoc in μόνω corr, Bal Mor | τὸ Μ sed ὸ in ras τοῦ Β sed τὸ suprascr m 2 τὸ B sed τοῦ suprascr m 2 17 πολλαχῆ ΜοΡΙΜ πολλαχὴ La δέ μοι δοκεῖ in marg I 2 | χαλεπώτερον La | τὴν εὐφημίαν om B 18 ὅσον CaLaMBal Re 19 στρατευόμενοι C sed in στρα- τευομένοις corr n, PUICaLaBal μένοις συναπαίρουσι καὶ τῶν ἐπὶ τῆς ἡσυχίας παρ’ ἡμέραν πραττομένων οὐκ ἀπείρως ἔχουσι, τούτοις μὲν ἴν ἐστιν ἐργῶδες τὸ ζητεῖν, ὅ τι χρὴ τῶν ἐγνωσμένων ἄξιον εἰπεῖν, ἡμῖν δὲ τοῖς ἄλλοις εἰ καὶ πολλῶν ἡ γνῶσις πάρεστιν, ἀλλὰ πλείω γε ὧν ἴσμεν ἀγνοεῖν

καὶ περιέστηκεν ἡμᾶς διπλοῦς ὁ κίνδυνος, εἰ μὴ μόνον οἷς ἴσμεν οὐκ ἐξαρκέσομεν πρὸς ἀξίαν, ἀλλ’ εἰ καὶ | τὰ πλείω σιωπήσομεν. ὥστε δεῖ μήτε πάντα R III 276 ἐφεξῆς ἀπαιτεῖν μήτε τῶν ὅλων τὸ πλέον, ἀλλά τῶν εἰρημένων ἀποδεξαμένους ὧν τε δὴ] παρίεμεν συγγνώ- μόνας εἶναι καὶ εἰ μηδὲ τούτων ὧν ἴσμεν ἐφιξόμεθα.

10. Πόθεν οὖν ἄρξασθαι καλόν; ἦ δῆλον ὡς ἐκ τῆς αἰτίας ἢ καὶ τούτους ἀγαθοὺς ἀπειργάσατο. λε- γέσθω δὴ τὸ τοῦ Πλάτωνος ἐπ’ αὐτοῖς μᾶλλον τού- τοις ἢ ’κείνοις πρέπον εἰς οὖς εἴρηται, ὅτι ἀγαθοὶ δὲ ἐγένοντο διὰ τὸ φῦναι ἐξ ἀγαθῶν. ὥσπερ γὰρ ἐπὶ τῶν καρπῶν, ἢν μέν τις εὐγενῆ τε καὶ κεκρι- 12 Men. p. 369, 18 sq. 15 Plat. Menex. 5 p. 237 Α 2 ἔχουσιν La 3 ἔν ἐστιν ex ἔνεστιν corr P 2 M 2 ἔνεστιν UCaBal Mor 1 ἐστιν I sed ἔν antepos m 2 | ὅτι MoBal 5 ἀγνοεῖν [ἐστί] Mor 2 ἀγνοεῖν — 7 ἴσμεν praemisso in marg I 2 om Ca 8 σιωπήσομεν ὥστε δεῖ Ρ sed μεν ὥστε δεῖ in ras 5 litt m 2 | οὒς C sed γρ ὥστε δεῖ in marg m, Mo UICaLaM et in marg Bal 2 et γρ in marg Mor 9 δεῖ post ἀπαιτεῖν UCa et inser C m I 2 M 10 ὥς τε Μο ὥς τι γρ in marg Mor | τὲ I sed ὲ in ras m 3 | δὴ om CMoUILaB et in ras 2 litt Μ γὰρ Ca cancellavi | περίεμεν Μο et γρ in marg Mor 11 μὴ δέ PUILaBM μὴ Μο | ἐφιξόμεθα Ρ sed ε (1) in ras m 2 12 Περὶ τοῦ πατρός in marg rubr Mo | ἦ scripsi ἢ libri edd 14 τούτοις μᾶλλον La 15 κείνοις C sed ἑ antep m, Mo κείνοις Β ἐκείνοις reliqui libri sed ἑ eras P, edd | εἰς οὓς in ras 3 — 4 litt Μ | εἰς C sed πρὸς Β 16 δ’ CMoM Mor qui δὴ coni, Re | ὧσπερ — p. 214,8 δυνηθῇ omissa γὰρ particula citat Macar fol. 94 17 τε om Ca | καὶ om Μο | κεκριμένα ΡΙ sed ι in ras 2 — 3 litt in utro- que m 2 κεκριμμένα CaM Macar μένα καταβάλῃ τά σπέρματα, καθαράν τε καὶ εἰλικρινῆ καὶ γενναίαν ἐν περιόδοις ὡρῶν κομίζεται τὴν φοράν· ἢν δέ τις περὶ τὴν καταβολὴν ῥᾳθυμήσας ἐκ τῶν ἐπι- τυχόντων ἐκείνην ἐπὶ τὴν γῆν ἀφῇ, σώζεται τοῦ σπέρ- μάτος τὸ κίβδηλον ἐν τοῖς φυομένοις, οὑτωσὶ δὲ καὶ ἐπὶ τῆς ἀνθρωπείας φύσεως ἡ τῶν γεννητόρων ἀρετὴ διαβαίνειν εἰς τοὺς ἐκγόνους εἴωθεν, ἐπειδὰν ἡ βα- σκανία μὴ μεῖζον ἰσχύσαι τῆς ἀγαθῆς τύχης δυνηθῇ.

ὅ μοι δοκεῖ σαφέστατα νῦν ὁ χρόνος ἐνεγκεῖν. οὔτε γάρ ἐξ ἀμείνονος ῥίζης ἔχοι τις ἂν ἐπιδεῖξαι βα- σιλέων βλάστην προελθοῦσαν οὔτ’ ἀμεινόνως συμβαί- νουσαν τῇ ῥίζῃ τὴν βλάστην.

12. Πανταχοῦ μὲν οὖν ἡ τοῦ δικαίου μερὶς ὅτῳ ἂν προσῇ, βέβαιόν τε ἀπεργάζεται τὴν κτῆσιν καὶ μετὰ R III 277 τῆς ἡδίστης ἐλπίδος εἰς ἅπαντα παραπέμπει | τὸν χρόνον· βασιλεία δὲ τοσούτῳ πλέον τῶν ἄλλων δικαίαν ἐσχηκέναι τὴν ἀρχὴν βούλεται, ὅσῳ μεγέθει τε καὶ 6 cf. p. 217, 14; 281, 4. Plat. Leg. p. 804 D. 869 A. 879 Β. 926 E. 932 A. 1 καταβάλλη Β | καθαράν τε om Macar | εἱλικρινῆ ΜοΡ sed in hoc ‘ in ’ corr m 2, UIM Macar cf. t. II 482, 7 2 και- ρῶν Β | κομίσεται Mor sed γρ κομίζεται in marg 3 ἐπὶ τὴν καταφοράν Macar | γρ εἰ ἐκ in marg Mor 4 ἐκείνην Bal sed ἐκείνῃ in marg, inser sed postea del M ἐκείν ι cum ras et post ι U ἐκεῖνοις Ι sed et οις in ras m 2 et ην supra οις scr m 3 om Macar 5 δὲ om UICaLaB 7 ἐπὶ Ca et in ras M 2 | ἐγγόνους Ca Macar 8 ἰσχύσαι Ρ sed e corr m 2 num ἰσχῦσαι? at cf. t. II 11, 5 10 τύχης Bal et γρ in marg Mor Ι τίς ΜοΙΒ 11 ἀμεινόνως I sed ω in ras m 3 ἀμείνονα C sed ς add m ἀμείνονος La 13 πανταχοῦ — p. 215, 2 βε- βηκέναι citat Macar fol. 94 | οὑν om M Macar 14 βέβαιόν I sed o in ras m 2, M sed αἶαν suprascr m 2 βεβαίαν CaLa | τε om La 16 τοσοῦτον CaLaM Macar τοσοῦτο Bal sed γρ τοσούτῳ in marg, et γρ in marg Mor Μοι | τῶν ἄλλων πλέον Μ Macar 17 βούλεται τὴν ἀρχὴν Μ | ὄσον M Macar τύχης ὑπερβολῇ τὸν φθόνον ἐπισπωμένη ἐπ’ ἀσφα- λεστέρας ἐθέλει τῆς κρηπῖδος βεβηκέναι.

οὕτω δὲ τούτων ἐχόντων πλέον ἄξιον θαυμάσαι τῆς παρούσης ἀρχῆς τὴν δικαιοσύνην ἢ τὸ μέγεθος. οὐ γὰρ τοὺς κεκτημένους ἐκβαλόντες εἰς ἀλλότριον κλῆρον ἐνέβησαν οὐδ’ αὖ τὸ πλῆθος θεραπεύσαντες ἐώνηνται τὸ σχῆμα καθάπερ τι τῶν ἐξ ἀγορᾶς ὠνίων, ἀλλ’ ὥσπερ οἱ καθ’ ἕκαστον πατρῴας καὶ παππῴας κληρονομοῦσιν οὐσίας νόμῳ πρὸς τοῦτο καλούμενοι, οὕτω καὶ τούτοις ἄνω- θεν ἐκ τριγονίας ἡ βασιλεία προσήκουσα.

οἱ μέν γὰρ ἄλλοι πάντες οἱ κατ’ ἐκεῖνον δυναστεύοντες ζημίαν αὐτῶν ποιούμενοι τὸ τοὺς ὑπη- κόους ἐν ἀφθόνοις διάγειν μετῆγον τἀς ἐκείνων εὐπο- 10 Dem. p. 1327, 3. Them. or. I p. 2 b. Iul. or. I p. 6 D 11 Constantium Chlorum 1 ἐπισπώμενον C sed γρ ἐπισπωμένη suprascr m, Μο (Patm sed γρ ἐπισπωμένη in marg m 2) Macar 2 κρηπῖδος LaBM Macar | δὴ La 5 βίον La | ἐνέβησαν I sed ε (1) in ras m 2 ἀνέβησαν La 6 αὐτὸ Μο 7 καθέκαστον Ρ sed in καθ’ ἕκαστον corr m 3, I 9 τοῦτο Ρ sed e corr et o (2) in ras m 2 10 φαίνεται ante aut post προσήκουσα inser coni Re 11 οὖν MoBal sed γὰρ in marg, Mor sed γρ γὰρ in marg 13 τί LaM 16 τῶνδε δὲ e τόνδε corr B 2 τόνδε δὲ in τόνδε δὲ corr Bal sed τῶνδε δὲ suprascr m 2 et ἴσως τῶνδε δε in marg 17 ἐκείνων Bal sed ἐκεῖνον in marg 18 βασιλεύοντες La | αὐτῶν Ρ sed in ras m 2 αὐτῶν MoCa αυτῶν Ι sed spir supra υ eras | τῷ Bal sed τὸ suprascr et in marg m 2 19 ἐν om Ca ρίας εἰς τὰ βασίλεια πέρας εὐδαιμονίας κρίνοντες, εἰ στενοχωροῖεν ταλάντοις τοὺς θησαυρούς, καὶ συνέβαινε τοὺς μὲν ἀφαιρεθέντας ἐν δάκρυσι καὶ πενίᾳ διαζῆν, τοῖς δὲ λαβοῦσιν ἀνόνητον κεῖσθαι τὸν πλοῦτον· ὁ δὲ πάντα ἄριστος ἐκεῖνος πάντως που συγγενόμενος Δη- μοσθένει καὶ τὸν νόμον ἐκεῖθεν λαβὼν ταμιεῖα μὲν ἀσφαλῆ τὰς τῶν κεκτημένων οἰκίας ἐνόμισεν, οὐδαμοῦ γὰρ ἂν ἐν καλλίονι σωθῆναι· καταλαμβανούσης δὲ δα- πανημάτων ἀνάγκης ἤρκει κηρύξαι τὴν χρείαν καὶ R III 278 πάντα ἣν χρημάτων μεστὰ ἑκόντων | διδόντων τοῖς πέλας. οὕτω τῷ μὲν ἑκουσίῳ τὸ φιλότιμον πρόσ- εστιν· ᾧ δὲ ἀνάγκη συνέζευκται, τοῦτο οὐκ εὐμενῶς ὑπακούειν πέφυκε.

καὶ γάρτοι ταύτῃ τῇ γνώμη χρησάμενος οὐ ταὐτὸν τοῖς ἄλλοις οὔτε ἔπαθεν οὔτε ἐποίησεν. οὐ γὰρ ἐπὶ μικρὸν χρόνον ταῖς τῶν ὑπηκόων συμφοραῖς εἰς ἡδονὴν ἀποχρησάμενος ὑπὸ τῶν πεπι- στευμένων ὕστερον ἀπ·εσφάττετο, ἀλλά τόν τε ἄλλον χρόνον ταῖς τῶν ἀρχομένων εὐνοίαις ἐδορυφορεῖτο καὶ 6 Dem. c. Phil. I § 45 p. 142, 142,28 sq. 7 eutr. X 1,2 provincialium ac privatorum studens, fisci commoda non admo- dum adfectans, dicensque melius publicas opes a privatis haberi quam intra unum claustrum reservari. Euseb. h. eccl. VIII 13, vit. Const. I 14 cf. Amm. XXV 4, 15 17 Euseb. h. eccl. VIII 13 § 12 18 cf. t. II 239, 18. Isocr. Hel. p. 215 c. Them. or. VI p. 81 a 6 ἐκεῖθε La γρ ἐκεῖνον in marg Mor 1, γρ ἐκείνου Mor 2 7 οὐσίας Β sed γρ οἰκίας suprascr m 2 8 ἂν om LaB | ἦν post ἂν Ca et inser B 2 Μ | πονημάτων La 9 κηρύξαι Ρ sed in corr m 2 cf. t. III 116, 9 11 „τιῖς πέλας delendum vide- tur, nisi forte in eo latet ταῖς ἀπειλαῖς, quod indicio sit deesse hanc sententiam ἃ πρότερον ἐκέκλειστο ταῖς ἀπειλαῖςŽ“ Re Anim | πρόσεστι La 12 ἀνάγκῃ Μ | τούτω BM 13 πέφυκεν La 14 οὐ — 16 ἀποχρησάμενος praemisso κείμενον in marg I 2 | ταὐτὸν—16 ὑπὸ in marg M 2 14 οὔτ’ (2) Re 16 πε- πιστευμένων Bal sed ἐπισταμένων in marg m 2 17 τ’ 18 ἐδορυφορεῖτο Ρ sed εϊ in ras m2 τελευτῶντι τὴν βασιλείαν ὑπῆρξε τῷ παιδὶ παραδοῦναι. τοιαύτη τῆς θεοφιλοῦς ἀρχῆς ῥίζα καὶ καταβολὴ μετὰ τοῦ δικαίου παγεῖσα καιροῖς ἂν ἥκιστα κινηθείη.

17. Ὂ δὲ καίπερ ἐπειγομένους κατέχει καὶ σιωπη- θὲν οὐκ ἔχει παραίτησιν, τοῦτο παρελθεῖν ὥσπερ οὐ θεμιτὸν εἶναί μοι φαίνεται. ὄντων γὰρ αὐτῷ παίδων πλειόνων οἶδε τὸν ἀκριβέστερον τῆς βασιλείας φύλακα καὶ τὴν ἡσυχίαν ἐκείνοις ἐπιτάξας ὂν ἐπιτηδειότερον ᾔδει, τοῦτον ἐπὶ τὴν ἀρχὴν ἐκάλει πλείω τοῦ πράγμα- τος ποιούμενος πρόνοιαν ἢ ὅπως ἐπίσης οἱ παῖδες αὐτῷ κεκλήσονται.

παραλαβὼν τοίνυν τὰ πράγματα γνώμῃ τε πατρικῇ καὶ θείῳ νεύματι τὴν Ὁμηρικὴν εὐχὴν ἐπλήρωσε πᾶσιν οἷς ἐβουλεύσατο καὶ κατέπραξε τὸν γεννήτορα παραδραμών. καὶ τὸ μέγιστον, ὅσῳ γὰρ πλέον ἐνίκα, τοσούτῳ πλέον ἐκεῖνον ἐσέμνυνεν. ἡ γὰρ τοῦ παιδὸς νίκη τῆς ἐκείνου κρίσεως μαρτύριον καθίστατο. οὐ γὰρ ᾠήθη δεῖν καθήμενος τρυφᾶν, ἀλλ’ εὐθὺς ἀπὸ γραμμῆς ἐνεργὸς ἐδείκνυτο οὐδὲ τοὺς τοῦ πατρὸς πόνους εἰς οἰκείαν ῥᾳστώνην | ἀνήλισκεν, R III 279 1 Euseb. h. eccl. VIII 13 § 12 et 13; vit. Const. I 9 et 21 12 II. ζ 476sq. 14 cf. ad p. 214, 6 17 cf. t. II 258, 12 1 ὑπῆρξεν La 2 τοιαύτη Bal sed γρ τοσαύτη in marg m 2 3 καιροῖς scripsi καὶ ὧς libri καλῶς coni Re 7 πλειό- νων παίδων Μ | οἶδε scripsi e Μ sed εἷ supra οἷ m 2 εἶδεν C sed οἷ supra εἷ m et ν del εἶδε reliqui libri edd εἴλετο Cobet Coll. 264 at de iunctura perfecti vel praesentis et imperfecti Liba- niana cf. t. I 142, 17; 160, 3; 160,17; 174, 13; 175, 24; 451, 3; 461,4; 463,10; 456,6 10 οἱ παῖδες αὐτῷ ἐπ’ ἴσης C sed ἐπ’ ἴσης inser m οἱ παῖδες ἐπίσης αὐτῷ La αὐτῷ οἱ παῖδες ἐπίσης Μ | ἐπίσης om B ἐπ’ ἴσης Re cf. ad p. 253, 6 13 πᾶσιν in marg B 2 | ἐβούλετο Β sed ἐβουλεύσατο in marg m 2 15 ἐνίκα πλέον Μ | μᾶλλον Β | τοσούτου Μο 17 τρυφᾶν καθήμενος La 18 ἀπογραμμῆς La ἀλλ’ εἰ μὴ καὶ τῶν πόνων φανείη κληρονόμος, ἀδική- σειν ἐνόμιζεν οὐδ’ εἰ μή τις ἐπ’ αὐτὸν ἔλθοι, κέρδος ἔκρινεν ἡσυχίαν ἀπράγμονα, ἀλλ’ εἰ μὴ τις] τοὺς ἀδί- κως ἄρχοντας καθέλοι, κοινωνεῖν τῶν ἀδικημάτων ὑπε- λαμβάνεν.

τοιαῦτα πρὸς αὑτὸν εἰπὼν καὶ τοιούτοις λογισμοῖς ἐπιρρώσας τὴν ἔμφυτον τόλμαν ὀρῶν τὴν μεγάλην πόλιν λόγῳ μὲν ἀρχομένην, ἔργῳ δὲ ὑπὸ τοῦ κρατοῦντος πορθουμένην καὶ τὸν αὐτὸν ἄρχοντα καὶ πολέμιον οὐκ ἤνεγκεν οὐδὲ ἀνεκτὸν ἐποιήσατο ζῶντος αὐτοῦ καὶ τὸν ἤλιον ὁρῶντος τὴν τῆς οἰκουμένης κο- ρυφὴν ὑπὸ τυράννου βίας περιορᾶσθαι πηρουμένην. ἀλλ’ εὐθὺς ὡς εἶχεν ἐνδὺς τά ὅπλα πρῶτον πόλεμον ὑπὲρ τοῦ κεφαλαίου τῶν ὅλων ἤρατο ἐν τοῖς αὑτοῦ κινδύνοις ἑτέροις λύων τὰς συμφοράς.

ὂν μὲν οὖν τρόπον προσιὼν πρὸς τὰ τείχη ἄκοντα τὸν τύραννον ἀνίστη καὶ δειλίᾳ κρυπτόμενον ὑπ’ ἀνάγκης ἐξῆγε καὶ 7 Romam cf. Euseb. vit. Const. I 26. Zosim. II 14. Panegyr. lat. IX 14 8 Maxentio 9 cf. euseb. l. l. 10 II. α 88 13 cf. Euseb. l. l. 1 φανείη reposui e CMoPUICaLaB coll. t. I 255, 18; II 71, 18 ἀναφανείη Μ φανῆται Bal Mor sed in hoc γρ φανείη in marg, Re φανεῖται Cobet Coll. 264 2 τισ C sed σ eras et τις suprascr m, Β sed σ eras | ἔλθοι reposui e CMoPICaLa ΒΜ ἔλθῃ UBal edd 3 τις quod delendum aut in καὶ mu- tandum coni Re cancellavi 5 τοιαῦτα scripsi cum Β ταῦτα reliqui libri edd | αὐτὸν ΜοΡ sed in hoc ’ in ‘ corr m 2, ILaB sed in hoc ’ in ‘ corr, M sed ‘ iuxta ’ pos m 2, Mor αὐτὸν U 9 ἤνεγκε Re | ἀνεκτὸν C sed κ in ras f 10 αὐτοῦ C Re αὐτοῦ reliqui libri Mor 11 ὑπὸ τοῦ τυράννου La | περᾶσθαι Μο sed περιορᾶσθαι in marg (et Patm sed γρ ὁρᾶσθαι in marg m 2) πη μένην I sed post η ras 2 — 3 litt | τηρουμένην Re 13 αὐτοῦ ΜοΡ sed in hoc ’ in ‘ corr m 2, ICaLaBM Mor 15 προσιὼν πρὸς τὰ τείχη scripsi e PUICaB Bal Mor πρὸς τὰ τείχη προσιὼν reliqui libri edd 16 ἀνίστη Μοr sed γρ ἀνιάθη in marg ἀνίσθη Bal sed στ suprascr m 2 | ἐξῆγεν La ὧς ἐκεῖνος συμπλέκεσθαι μὲν οὐκ ἐτόλμα, πανουργίᾳ δὲ μετῄει τὸν ἀγῶνα, καὶ τὸ τεταμένον ὑπὲρ τοῦ πο- ταμοῦ τέχνασμα, καὶ ὧς τὸ μηχάνημα καθ’ ὧν μὲν εὑρέθη, τούτους οὐκ ἐλύπησε, τῷ δὲ συνθέντι πρὸς ὄλεθρον ἤρκεσε καὶ περιειστήκει τὸ τῆς παροιμίας αὐτὸν τοῖς οἰκείοις βουλεύμασιν ἁλισκόμενον, ταῦτα πάντα καὶ ἔτι πλείω λογογράφοις τε καὶ ποιηταῖς ἰκα- νῶς ὕμνηται πάλαι, καὶ οὐκ ἂν εἰ σφόδρα βουλοί- μεθα λέγειν, ἐπὶ τοῦ παρόντος ὁ χρόνος ἐνδίδωσιν.

ἀπαλλάξας δὲ τὴν μεγάλην πόλιν τῆς ἐπικειμένης | νεφέλης καὶ παρασχὼν ἀναπνεῦσαί ποτε καὶ με- R III 280 ταστήσας πρὸς εὐπάθειαν τά δυσχερῆ ὁρμηθεὶς ἀπὸ γενναίας οὕτω πράξεως πάντα τὸν ἐν] ἐκείνῃ τόπον ἐπῆλθεν ἀνακαθαιρόμενος γῆν τε καὶ θάλατταν καὶ τὸ μὲν λυμαινόμενον ἐξορίζων ἅπαν, τὸ δὲ σωτήριον ἀντ- εἰσάγων πανταχῆ καὶ τοῖς μέν βαρβάροις πολεμῶν, 2 Euseb. vit. Const. I 38. Zosim. II 15 et 16 5 Euseb. vit. Const. I 38 11 Euseb. l. l. I 41 13 Iul. or. I p. 8 Α 1 ὡς in ras I 2 | συμπλέξεσθαι Bal sed πλέκεσθαι in marg m2, et γρ in marg Mor 2 τεταγμένον Ca | ὑπὲρ om 3 ὧς om U | inter μέν et 4 εὑρέθη ras 2—3 litt Ρ 4 πησεν et 5 ἤρκεσεν La 5 τῷ Bal sed ἴσ τὸ in marg m 2 6 αὐτὸν ex αὐτῶν corr Bal 2 et in marg m 3, Mor sed γρ αὐτῶν in marg m 2 | βουλεύμασιν C sed γρ πτεροῖς suprascr m. βουλεύμασιν πτεροῖς Μ 7 λογογράφοις C sed γο inser f 8 ὑμνεῖται Bal | οὐδ’ ἁ 9 ὁ inserui ex UICaBM om reliqui libri edd | χρόνος Ca 86(1 χρόνου in marg, Mor sed γρ χρόνου in Marg χρόνου Bal sed ὁ χρόνος in marg m 2 m 2 | num ἐνδιδοίη ? p. 274,8; 293,11 13 πάντα — 14 θάλατταν citat Thomas Mag s. v. ἀνακαθαίρομαι p. 43, 2 praemisso titulo Λιβάνιος έν τῷ πρὸς Κωνστάντιον καὶ Καώνσταντα | έν om PUB Thom cancel- lavi auctoribus Re et Wyttenbachio Bibl. crit crit. II 1 p. |ἐκείνου Bal sed ἐκείνῃ in marg m 2 ἐκείηῃ Mor sed γρ ἐκείνου in marg 14 θάλασσαν Μ τῷ δὲ τῶν ὁμοφύλων βασιλεῖ τῶν ὑπαρχόντων οὐ φθο- νῶν. ἔνθα δὴ καὶ διπλῆς ἀρετῆς σημεῖον ἐξήνεγκεν. οὔτε γὰρ εἰρήνην ἐξὸν ἄγειν πολεμεῖν ἐπεθύμησεν οὔτε πολεμεῖν δεῆσαν ἀπώκνησεν, ἀλλ’ οὕτω καὶ πρὸς ἐκείνην εἶχεν ἀκριβῶς καὶ πρὸς τοῦτον ἀνδρείως, ὥστε τὰς μὲν συνθήκας ἕτερος ἐκίνησε, τὸ δὲ τοῦ πολέμου κράτος ἐκεῖνος ἠνέγκατο.

22. Καί με μηδεὶς ἔξω τῶν καιρῶν ὑπολάβῃ φέ- ρεσθαι μηδὲ κενὴν πεποιῆσθαι τὴν περὶ τὸν πατέρα διατριβήν. ἔδει γὰρ ἅπασι γενέσθαι φανερόν, ὅτι με- γίστων παραδειγμάτων οἱ παῖδες οὐκ ἀπελείφθησαν. ὅσοι μὲν γὰρ ἐκ φαύλων γεγονότες ἢ παρῆλθον τούς φύσαντας ἢ κὰτ οὐδὲν χείρους ἐφάνησαν, τούτους μὲν οὐκ ἔστιν ἐφ’ ὅτῳ τις ἂν ἀγασθείη, δεῖ γὰρ οὐδεμιᾶς πραγματείας πρὸς τὴν τοιαύτην ἅμιλλαν· οἷς δὲ γο- νέων ἕστηκεν οὐκ ἀγεννῆ παραδείγματα, τούτους, εἰ πλησίον ἐκείνων γένοιντο, μεθ’ ὑπερβολῆς θαυμαστέον, ὅτι πρὸς τὴν τῶν ἀρίστων μίμησιν τὴν ἐπιμέλειαν ἐξέτειναν.

Κῦρον μὲν τοίνυν οἱ σεμνύνοντες ὄψιν ἐν τοῖς | ὕπνοις Ἀστυάγει γενέσθαι φασίν, ὡς ἐκ R III 281 Μανδάνης τῆς ἐσομένης Κύρου μητρὸς ἀναβλαστήσειέ τε ἄμπελος καὶ τὴν Ἀσίαν ἅπασαν ἐπιλάβοι. ὑπὲρ δὲ Ἀλεξάνδρου τοῦ Μακεδόνος αἰσχυνθέντες εἰ πατρὸς νομίζοιτο Φιλίππου, δράκοντα συγκατακλίνουσιν Ὀλυμ- πιάδι πρὸς ἔκπληξιν τῶν μειρακυλλίων τὴν συμπλάσαντες.

ὁ δὲ τῶν ἡμετέρων βασιλέων τόκος οὐ μύθων οὐδὲ ἐνυπνίων πρὸς κόσμον ἐδεήθη, ἀλλ’ ὥσπερ τά κάλλιστα τῶν σωμάτων οἴκοθεν κεκτημένα τὸ φαιδρὸν οὐκ ἐφέλκεται τὴν ἔξωθεν ὥραν, οὕτως ἡ τῶνδε γένεσις πάντα ὑπερβᾶσα λόγον ἀλλόκοτον αὑτῇ μόνῃ πρὸς σεμνότητα κέχρηται.

26. Εἰ δέ τῳ μέγα δοκεῖ τὸ μετά συμβόλων γε- 1 Iul. or. I p. 10 Β 6 sq. Men. p. 371, 7 sq. Euseb. l. l. 17 7 Her. I 108, 1. Schol. ad Apth. Rhet. gr. II 621, 18 W. 11 Plut. Alex. 2. Gell. VI 1 19 Men. p. 371, 5 1 προβαίνειν inser M 2 | προβαίνειν γονάς Bal sed γονὰς προβαίνειν in marg m 2 | τινα inser Bal 2 2 (κοσμῶν Patm γρ σκοπῶν in marg m 2) 3 κεκοσμημένους I sed ους ex α corr m 3 6 σύγκρισις in marg La | κῦρον Ρ sed ' in ~ corr m 2, La | τοίνυν] οὑν UI | ὄψι U 7 Ἀστυάγει reposui e libris (ἀστιάγει Bal sed ἀστιάγῃ in marg) Ἀστυάγη edd 11 κλίνουσιν Μ sed συγ antepos m 2 14 πρὸς κόσμον inser 16 οὐκ ἐφέλκεται in marg I 2 17 αὐτὴ μόνῃ reposui e C αὐτὴ μόνη ICaBM sed in hoc ‘ et ~ in ras m 2 αὐτὴ μόνη Ρ sed ‘ e ’ corr m 2 αὐτῆ μόνη MoLa ἀυτὴ μόνη U μόνη Bal sed αὐτὴ in marg m 2 αὐτὴ μόνη Mor sed γρ αὐτὴ μ. in marg αὐτὴ μόνη R 18 κέχρηται reposui e libris κέκριταί edd cf. p. 264, 14 νέσθαι δεξιῶν καί τινες ἐρασταὶ τούτου τοῦ μέρους καθήμενοι περὶ πολλοῦ ποιήσαιντ’ ἂν ἀκροαταὶ κατα- στῆναι τῶν οἰωνισμάτων οἷς συνεξέδραμεν ὁ τόκος, οὐδὲ τούτους ζητοῦντας μᾶλλον ὁ ποθοῦσιν ἀφήσομεν ἢ πληρώσαντας τὸν πόθον. ἀνοίσω δὲ οὐδὲν εἰς μυ- θολογίαν εἰς ἀφανὲς ἀποφέρων τὸν λόγον, ἀλλ’ πάν- τες ἴσασιν ἐρῶ.

προσέσται δέ τι τῷ προδήλῳ καὶ λαμπρότητος. ἀεὶ μὲν γὰρ ὁ θειότατος τῶνδε πατὴρ πρὸς ἔργοις ἦν τάς τε χεῖρας καὶ τὸν λογισμόν. καὶ οὔτε ἡμέρας φανείσης οὔτε νυκτὸς ἐπελθούσης ἔχοι τις ἂν εἰπεῖν, ὡς ἔληγεν ἤ συναμφοτέρων ἢ πάντως γε θατέρου. καὶ μὴν οὐδ’ ἐκεῖνό γε ἔστιν ἀντειπεῖν, ὡς οὐχ ὁπόσα πράξειεν ἢ βουλεύσαιτο πάντα βασιλικῆς ἀρετῆς ἐπ’ ἔσχατον ἣν ἥκοντα.

εἰ τοίνυν περὶ τούτων οὕτω φρονεῖν ἄξιον, οὐκέτ’ ἂν ἀκριβολογοί- μεθα δικαίως, εἴ τις ἐν τοῖς χρόνοις οἴ τούτους ἔφη- νᾶν οἰωνὸς ἀμείνων τῶν ὠδίνων ἡγήσατο, ἀλλ’ ἀπλῶς ἔξεστιν εἰπεῖν, ὡς οὐκ ἐνῆν τικτομένων μὴ δεξιῶς Ρ ΙΙΙ 282 ἔχοντα προδειχθῆναι | σημεῖα, εἴπερ ἅπας ἐφεξῆς ὁ χρόνος ἀγαθῶν ἀγαθῶν συμβόλων.

λέγω τοίνυν 3 Eur. Phoen. 839 20 Plat. Phaedr. p. 243 Ε 2 περὶ Ρ sed add m 2, Β sed eras 5 πληρώσαντας Ρ sed τας in ras m 4, Bal sed ῥώσαντας in marg m 2, Mor sed γρ πληρώσαντες in marg πληρώσαντες MoU | ἀνήσω Bal Mor | δ’ Re 7 δέτι Μ sed οι supra ι m 2 | τι Bal sed τις in marg m 2 | τις UI | τῶν προδήλων La | καὶ om PULaB Bal Mor της 8 λαμπρότης PUCaBM Bal Mor λαμπρό | sed: et ras 2 litt post ό | post τῶνδε ras 1 — 2 litt Μ 9 ἔργον Β | τε om Μ | ἔχων post χεῖρας Μ 11 τίς ΙΒ 12 οὐδέ Ρ sed ἑ in ’ corr m 2, UILa | ἐκείνῳ Μ sed κ in ras m 2 14 ἔσχστον Μο 15 οὐκ ἔτ’ Μο 19 ἅπας Ρ sed σ in ras m 2 ἅπαξ Μ sed ας supra αξ m 2 20 ὁ χρόνος ἐφεξῆς Μ | σημείων Bal συμβόλων in marg m 2, γρ in marg Mor θαρρῶν, ὅτι λυομένης ἀρίστης ὠδῖνος, καὶ τῆς προ- τέρας καὶ τῆς μετ’ ἐκείνην, ἢ στρατόπεδον ἐπὶ νίκην ἐξῄει ἢ στρατόπεδον ἀπὸ νίκης ἀνέστρεφεν ἢ Σκυθῶν ἔθνος ἔπιπτεν ἢ Σαυροματῶν ὑπέκυπτεν ἢ γένος ἔτε- ρον βαρβαρικὸν ἐδωροφόρει ἢ βασιλεὺς ὁ μέγας αὐτο- χειρία τρόπαιον ἵστη ἢ χρημάτων ὄγκον ἐκ τῶν βασι- λείων εἰς τούς ἀρχομένους ἐξέχει ἢ δεσμωτηρίων χρό- νιος συμφορὰ φιλανθρωπίᾳ τοῦ κρατοῦντος ἐλύετο. συνελόντι δὲ εἰπεῖν, ἣ λογισμὸς ὑπὲρ ἅπασαν ἀνθρω- πίνην φύσιν ἐπὶ νοῦν ἤρχετο ἢ τὸ βουλευθὲν εἰς ἔργον ἤγετο. ταῦτα τίνος ἀμπέλου θαλλούσης ἐν ὀνείρασιν οὐκ ἀμείνω, τίνος ὀρνίθων πτήσεως οὐκ ἰσχυρότερα σημεῖα; τίνος δρακόντων φάσματος οὐκ ἀληθέστερα πρὸς πίστιν;

30. Έπεὶ δ’ οὖν ἐγένοντο καὶ προῆλθον εἰς φῶς ἄξιοι μὲν τῆς τοῦ σπείραντος φύσεως, ἄξιοι δὲ τῆς κοινῆς ἐλπίδος, μήτοι νομίσῃ τις ἀκούσεσθαι Πηλίου κορυφὰς καὶ Κενταύρου σῶμα διφυὲς καὶ τροφέα μιξ- άνθρωπον καὶ τροφὴν ἐξηγριωμένην, ὃ δὴ πλάσασα δωρεῖται τῷ παιδὶ τῆς Θέτιδος ἡ ποίησις οὐκ ἔχουσα 5 Plat. Phaedr. p. 266 C 6 cf. Euseb. vit. Const. I 7 Iul. or I p. 8 Β. cf. Cod. Theod. IX 3, 1 15 Men. p. 371, 17 sq. 17 Eur. Iph. A. 706 18 Apollod. bibl. I 2,4. Themist. or. 23 p. 284a 19 cf. t. IV 931, 10; 962, 17 R. Philostr. Her. 19. Apollod. bibl. III 13, 6. 13,6. Stat. Ach. II 385. Schol. ad Apth. Rhet. gr. II 621, 23 W. 2 ἢ— 3 ἐξῄει praemisso κείμενον in marg p 3 | ἐπὶ — 3 στρα- τόπεδον om UICaLa 3 ἀνέστρεφεν Mor sed γρ ἔστρεφεν in marg ἀνμετέστρεφεν Ca | ἢ — 6 ἵστη praemisso κείμενον in marg I 2 4 Σαυρομάτων Bal edd Σαυροματῶν reposui e reliquis libris 5 αὐτοχειρὶ Μ 10 βουληθέν CMoCa et γρ in marg Mor 13 τίνων Μ | δράκοντος Bal sed δρακόντων in marg m 2 17 μή τι Bal Mor qui μήτοι coni | τίς Β 18 κενταύρων Μ | μισάνθρωπον Re 19 ὃ Μο ἃ Re τὴν παρὰ τῷ Πηλεῖ τροφὴν ἀποδεῖξαι ζηλωτήν, ἀλλ’ ἐτρέφοντο μὲν οὗπερ ἐτέχθησαν, ἐν βασιλείοις ὧν οὐδέ τοῖς προπυλαίοις ὁ παραβάλλων τὸ Χείρωνος ἄν- τρον σωφρονεῖ, εἷλκον δὲ μαστὸν οὐ λυκαίνης, οἷα καθ’ ἑτέρων ἤδη τινὲς ᾄδειν ἐτόλμησαν, ἀλλὰ πρέποντα βασιλικοῖς προσενεχθῆναι χείλεσιν, ὡς ἂν ἥμερον γέ- νεσιν ἥμερος τροφὴ διαδέξαιτο.

ἔφερε δὲ αὐτοὺς ὁ πατήρ, ὁπότε ἰὴν ψυχὴν εἰς ἐκείνους τρέψειεν, οὐκ ἐπὶ θηρίου δορᾶς, ἀλλ’ ἐπ’ εὐδαίμονος ἁλουργίδος. ἴσως δ’ ἂν καὶ πλείω καὶ θειωδέστερα πρὸς βασιλι- R III 283 κἠν | συντελοῖ τροφήν, ὧν οἴ τε πλείονες ἄπειροι τοῖς τε ἐπισταμένοις ἐξειπεῖν οὐ θέμις ὥσπερ τι τῶν ἀπορρήτων.

32. Διὸ δή μοι δοκεῖ καιρὸς εἶναι βαδίζειν ἐπὶ τὴν παιδείαν, ὥστε ἔχειν εἰδέναι πάντας, ὧς οὐκ αὐτο- μάτου φορᾷ τύχης τέλειοι τὴν ἀρετὴν ἀπέβησαν, ἀλλὰ πρὸς ἢν πόρρωθεν ἀπηύθυνεν αὐτοὺς ὁδὸν ἡ μελέτη, ταύτην ἐπορεύθησαν.

ἀλλ’ οἴ γε ἡμέτε- ροι βασιλεῖς ἄμφω δεξιοὶ κατὰ τὴν τέχνην λόγων μὲν τῶν Ῥωμαίοις προσηκόντων ἡγεμόνας ἐπαγαγόμενοι 17 Auson. prof. XVII 15 1 τις CMoPUILa τις τῆς scribendum coni Re 2 post διοίκησιν ras 17 litt I 3 τοιούτου U | ἐρρυθμίζοντο Ρ sed ἐρ in ras m3, I sed ρ (2) inser m 2 ἐρυθμίζοντο UBal ἀριθμίζοντο Μο | τῆ Ρ sed ~ add m 3 5 ατέρου U sed ante α ras 1 litt | δὲ Ρ sed ὲ in ’ corr m 3, UICaBal Re | ἄπεστιν La 7 σπανἰζοιτο CMoM 8 λέγειν om La 10 ὅ τε C sed ὁ δέ suprascr m, Bal sed ἴσ. ὅ τε δὲ in marg m 2 ὅ τε γὰρ La ὁ δέ Re 12 ὁ τοιοῦτος] ὅτι οὕτος Mor 13 ἀγοραῖον reposui e CP sed in hoc ~ et ον in ras m 2, LaM ἀγοραῖον Β ἀγοραίαν I ἀγοραίαν U ἀγοραῖαν Μο ἀγοραίων CaBal edd 14 δ’ ΜοΡ sed in hoc ’ e ὲ corr m 2, ΒΜ 15 πορ- ρωτέρω Μο sed γρ πορρωτάτω in marg 16 δεξιοὶ reposui e libris sed δεξιὼ in marg Bal 2 δεξιὼ edd | κατὰ μὲν τὴν τέχνην λόγων τῶν Ῥωμαίοις coni Re 17 τοῖς Bal sed τῶν in marg m 2, Mor | ἡγεμόνας inser B 2 | ἐπαγαγόμενοι scripsi ἀπαγόμενοι libri edd τοὺς ἀρίστους τῶν τότε, βασιλικῆς δ’ ἐπιστήμης οὐ | R III 284 ξητήσαντες διδάσκαλον, ἀλλ’ ἐγγύθεν ἔχοντες αὐτὸν τὸν φυτεύσαντα, ὃς οὔτε φθόνῳ κρύψειν ἔμελλε τῆς ἐπιστήμης τά καίρια; τὸ γὰρ τῆς φύσεως οἰκεῖον τοῦ νοσήματος ἰσχυρότερον, οὐτ’ ἀπειρίᾳ βλάψειν τούς ἀγομένους, οὐδεὶς γὰρ πορρωτέρω βασιλικῆς ἐμπειρίας ἤλασεν.

35. οἱ μὲν οὖν πολλοὶ μέτρον ἡγοῦνται τῆς εἰς τοῦτο φερούσης μαθήσεως ἵππον τε ἀναβῆναι καὶ τόξον ἐντεῖναι καὶ βέλει σκοποῦ τυχεῖν καὶ ξίφει πλῆξαι καὶ πρὸς δόρατος ἄφεσιν ἀρκοῦσαν παρασχέσθαι τὴν δε- ξιὰν καὶ πρὸς κρυμοὺς διακαρτερῆσαι καὶ πρὸς θάλ- πους ὑπερβολὴν μηδαμῶς ἀπειπεῖν, ἔστι δὲ καὶ τού- των μὲν οὐ μικρὰ πρὸς βασιλικὴν διδαχὴν ἡ συντέ- λεία· τοῖς δ’ οὐχ οὗτος ἣν ὅρος τῆς παιδείας.

ἀλλ’ ἣν μὲν καὶ ταῦτα τῶν ἐγκυκλίων ἀσκημάτων, προσῆν δὲ μέρος ἕτερον πολὺ τούτων ἐντιμότερον. ἐπειδὰν γὰρ λήξαιεν τῶν περὶ ταῦτα γυμνασίων, ἐρρύθμιζεν αὐτοῖς ὑποθήκαις ὁ πατὴρ τὰς ψυχάς δικαιοσύνην εἰσάγων, ἀδικίᾳ χώραν οὐ διδούς, θυμοῦ καιρὸν καὶ πρᾳότητος διορίζων, τί μὲν δεσποτεία λέγων, τί δὲ βασιλεία δεικνὺς καὶ ὡς ὁ ζητῶν ἐκείνην τήνδε ἀπο- 2 Euseb. vit. Const. IV 52 5 cf. ad t. II 546, 13 6 cf. t. III 379, 3 R 15 Iul. or. I p. 10 C sq. 18 Euseb. l. l. 1 δὲ MoLa 3 κρύψειν ἔμελε φθόνῳ Μ 5 οὔτε ΜοΜ 6 ἐμπειρίας βασιλικῆς ἤλασε πορρωτέρω Μ | πορρωτέρωι C | τῆς ante βασιλικῆς Re delevi 9 τ’ Ρ 10 ἐκτεῖναι Ca 12 κρυ- μνοὺς C sed ν eras 15 δ’ Ρ sed ’ in ras m 2 δέ UICaLa ἦν om PBBal sed in hoc in marg add m 2 16 μέν ἂν καὶ Ρ BBal Mor | μαθημάτων Μ 18 γυμνασιῶν Re at cf. p. 231, 9 | ἐρρύθμιζεν Ρ sed ἐρ in ras 1 litt m 3, I sed ρ (1) inser ἐρύθμιζεν LaM et in marg Bal 2 21 πραότητος MoPIBM δὲ in marg add Bal 2 22 τήνδ’ PUIBM | ἀπολώλεκε U λώλεκεν. οὐδεὶς δ’ ἂν ἐφίκοιτο τῆς ἀκριβείας ᾗ τοὺς παῖδας ἐφ’ ἑκάστης ἥρμοττεν ἡμέρας.

ὃ δὲ μά- λιστα ἀγασθεὶς τῆς παιδείας ἐκείνης ἔχω, τοῦτο ἐρῶ. ἐμβιβάσας γὰρ αὐτοὺς εἰς τὸ προοίμιον τῆς βασιλείσς νέους ὄντας κομιδῆ καὶ μετενεγκὼν ἐκ τῆς τῶν ἰδιω- τῶν τάξεως οὕτως ἤσκει τὰ βασιλικά. ᾔδει γάρ, μεγαλοφροσύνη μὲν οἰκειότατον τῷ πράγματι καὶ ἄνευ ταύτης τὸ πλέον τῆς λαμπρότητος οἴχεται, ἐκ δὲ τῶν ἐπιτηδευμάτων | ὁποῖ’ ἄττ’ ἂν ᾖ, τὸ φρόνημα R III 285 τοῖς ἀνθρώποις ἐμφύεται.

ἐβούλετο δὴ τοῖς σεμνο- τέροις ἐσθήμασί τε καὶ ἐπιτηδεύμασιν ἐκ νεότητος συ- ζῶντας ἀμαθεῖς γενέσθαι μικρότητος, ὥστε ταπεινῷ μέν ἢ φαύλῳ μηδενὶ προσάγειν τὸν λογισμόν, ὅ τι δέ βουλεύσαιντο, τοῦτο πρὸς μέγεθος βλέπειν. ταῖς γὰρ τῶν νέων, οἶμαι, ψυχαῖς ἁπαλωτέραις οὔσαις ὅ τι ἂν προσενέγκῃς μάθημα ῥᾳδίως ἱδρύεται καὶ παγὲν τὴν πρώτην ἀμετάστατον μένει, καὶ οὔτε ὁ τῶν σεμνο- τέρων ἐθάς, εἰ δυσχερείᾳ χρήσαιτο, πρὸς τὴν ἀκαιρίαν ἐκπλαγεὶς ἐκβάλλει τὸ φρόνημα οὔτε ὁ ταπεινότητι σύντροφος πρὸς τὰ μείζω καλούμενος ἐξισοῖ τὴν γνώ- 3 Plat. Crat. p. 404 C 1 ἐφαίνετο Bal sed in marg ἀφίκοιτο m 2, ἐφίκοιτο m 3 γρ ἀφέλοιτο in marg Mor 4 τῆς βασιλείας in marg add Bal 2 7 μεγαλοφροσύνη — 10 ἐμφύεται citat Macar fol. 94 v | τῷ πράματι] τῆ βασιλεία Macar 8 δὲ om Macar 9 BMMacar ὁποῖάττα Ca | ἄττ’ reposui e CM sed in hoc ἀττ ιν ras m 2 ἅττ’ ΜοΡ sed in hoc ’ in ras m 3 ἄττα LaBal Re ἄττα U Mor ποτ’ Β Macar | ἂν Ρ sed ν in ras 3—4 10 δὲ LaM 12 σμικρότητος Μ 18 ὅτι ΡΙΒΜ 14 ταῖς— p. 228, 3 φέρειν omissa γὰρ particula citat Macar l. l. 15 ἀπα- οις λωτέραις Β | ὅτι ΡΙΒΜ Macar 16 προσενέγκης Macar 17 τὴν πρώτην in τηνπρώτην corr P 4 τηνπρώτην Β την πρώ- την I | 17 et 19 οὔθ’ Μ Macar μὴν τοῖς πράγμασιν, ἀλλ’ ἐν τοῖς ὄροις μένων τῆς παλαιᾶς συνηθείας ἔοικεν ἀποσειομένῳ τὸ μέγεθος ἐλάττων ὢ ἢ φέρειν.

ταῦτα δὴ καλῶς ἐξετάσας καὶ καταμαθὼν ἀκριβῶς τροφῆς τε καὶ παιδείας τὴν δύναμιν καὶ βουληθεὶς τοὺς παῖδας οὐκ ἐν φαυλοτέ- ροις τὰ μείζω λαμβάνειν, ἀλλ’ ἐν ἀμείνονι σχήματι τά σεμνότερα μανθάνειν περιβάλλει μὲν αὐτοὺς ἐσθήματι βασιλεί·ας συμβόλῳ, κηρύττει δὲ κήρυγμα καὶ τοῖς μα- χίμοις καὶ ταῖς πόλεσιν, ὅτι παρῆλθον εἰς τὴν ἀρχὴν ἐκείνου νεύματι καὶ χρὴ καὶ τούσδε προσκυνεῖν.

ταῦτα δὴ προτελέσας ποιεῖ μέν αὐτοῖς στρατόπεδα καὶ θεραπείαν καὶ ὧτα δὴ καὶ ὀφθαλμοὺς πανταχῆ τὸ μίμημα πρὸς τὸ ἀρχέτυπον διασώζων, δίδωσι δὲ προσηγορίαν τῆς μὲν ἔμπροσθεν ἀμείνω, τῆς δὲ αὐτοῦ δευτέραν. ἔστι γάρ, ὡς ἂν εἴποι τις, καὶ βασιλείας τάξις τελεωτέρα.

καὶ τοῦτο εἰκότως οὕτως ἐποίη- σεν. οὔτε γὰρ ἐν ἰδιώταις ἀφῆκε μένειν οὔτ’ εὐθὺς ἐπὶ τὸ ἄκρον προήγαγε τοῦ μὲν τὸ ταπεινὸν φοβηθείς, τοῦ δὲ τὸ ὑπερβάλλον. εἴτε γὰρ εἰς ἰδιώτας τελεῖν ἀφεὶς οὕτω παιδεύειν ἐπεχείρει, ἀθυμότερον ἂν ἐδέ- χοντο τὴν μάθησιν τιμῆς οὐ παρούσης, εἴτ’ εὐθὺς ἀπ’ ἀρχῆς ἐπὶ τὴν κορυφὴν ἦγε τῆς ἐξουσίας, ἂν πρὸς τὰς μελέτας διέκειντο τὸ πάν ἤδη κεκτημένοι. 7 Eus. vit. Const. IV 40; Paneg. Const. 3 12 Euseb. l. l. Xen. Cyr. VIII 2, 10 sq. Luc. adv. ind. 23. Arist. Ach. 92 sq. 2 πάλαι Μ Macar 3 δικαίως Μ sed γρ δὴ καλῶς in marg m 2 10 δεῖ Β | καὶ in marg Bal 2 11 δὴ καὶ La δὲ U | αὐτούς Β 12 δὴ inser Μ 14 δὲ reposui e CMo UILaM δ’ reliqui libri edd 15 τίς La | βασιλεία La 16 τοῦτ’ Ca 17 οὔτε La 18 προήγαγεν MoLa | τοῦ Ρ sed ~ m 4 τοὺς Μ0 | τὸ inser C m 20 ἐδέχετο

ὁ δὲ τὸ προσῆκον αὐτοῖς | ἀποτεμόμενος μέ- R III 286 τρον ὁ μετὰ φρονήματος ἔμελλεν ἐπιμελείας ἔρωτα παρέξειν, ἕτερον μεῖζον προσέθηκεν. οὐ γὰρ εὐθὺς ἐξέπεμψεν ἑτέρωσε μετὰ τῶν δυνάμεων ἔξω τῶν ὀφθαλ- μῶν ἑαυτοῦ τὰς διατριβὰς ἐκείνοις παραχρῆμα ποιῶν, ἀλλὰ κατέχων ἐποπτεύειν ἠξίου τὰ δρώμενα κατὰ τοὺς δεινοὺς τῆς κυβερνητικῆς διδασκάλους, οἳ τοὺς ἄρτι τῆς τέχνης ἁπτομένους ἐπὶ τῶν οἰάκων καθίσαντες ἐν τῇ πρύμνῃ προσεδρεύουσιν, ἵν’ εἰ μὲν κατὰ λόγον νοιεν ἐκεῖνοι τὸ σκάφος, συγχαίρωσιν, εἰ δέ τι γίγνοιτο πλημμελές, ἐγγύθεν ἐπιβοηθοῖεν.

43. Ἐπεὶ δ’ οὖν ἐδόκουν τῆς πρὸς αὐτὸν συνου- σίας ἀπολελαυκέναι τὰ γιγνόμενα, καθάπερ τις ἀετὸς τοὺς νεοττοὺς εἰς πτῆσιν γυμνάζων, οὕτως ἤδη δυνά- μεις παραδοὺς ἐξέπεμψε τὸν μέν τῆς ἑῴας, τὸν δὲ τῆς ἐσπέρας προβαλλόμενος.

καὶ τοῦτο ἔπραττε τριῶν τῶν μεγίστων εἵνεκα. πρῶτον μὲν γὰρ τοὺς ἐφ’ ἑκά- τερα κατῳκισμένους βαρβάρους ἐβούλετο τῷ φόβῳ τῶν ἐφεστηκότων πρὸς ἀνάγκην κατείργεσθαι. ἀσφάλειαν οὖν ᾤετο <τῷ> παντὶ ποριεῖν, εἰ τὰ πέρατα τῆς ἀρχῆς 13 cf. Thuc. VI 54, 5 1 μέτρον ὃ μέτρον ΜοΡ sed in hoc μέτρον alterum punctis del, UILa et in marg Mor 4 ἐξέπεμπεν La | ἑτέρων Mor 2 5 αὐτοῖς Re | παραχρῆμα om Re 7 κοινούς Re 9 ἵν’ — 10 συγχαίρωσιν inser P 2 10 συγχωρῶσιν Bal | γίγνοιτο re- posui e PUICaBM γίνοιτο reliqui libri edd 11 πλημελές PUI sed in hoc μ alterum inser m 3 13 τὰ om CMoLa et in marg Mor | γινόμενα Ca 14 καὶ τούς Ca 15 ἐξέπεμψε scripsi ex UCaM coll. 1. 4 ἐξέπεμπε reliqui libri sed π (2) in ras P 2, edd ἐξέπεμπεν La | τὸν (1) C sed ον in ras n, Ρ sed add m 3 16 προβαλόμενος CMo 17 ἕνεκα Bal sed εἵνεκα in marg | τούς ἐφ’ in ras 4 litt P 2 ἐφ’ inser I 2 om CaLaM 20 τῷ inserui auctore Sinteni | ποιεῖν Bal sed ποριεῖν in marg, et γρ in marg Mor ὀχυρώσαιτο. δεύτερον δὲ οὐχ ἡγεῖτο καλῶς ἔχειν ἐν ἀδείᾳ τοὺς τοὺς παῖδας διάγοντας ἀμελετήτους εἶναι πολεμικῆς φροντίδος, ἀλλ’ ἔχειν ὅ τι καὶ μεριμνήσωσι.

τρίτον δὲ ὃ καὶ μέγιστον, ᾔδει γὰρ κατὰ τὴν ἀπό- στάσιν ἀκριβεστέραν τὴν δοκιμασίαν ληψόμενος. ὅσα μὲν γὰρ ἐν τῷ μετ’ ἐκείνου συνδιατρίβειν ἐπράττετο, οὐ τῆς τῶν σωφρονούντων ἡγεῖτο γνώμης ἢ τῆς τοῦ | R III 287 συνεῖναι μᾶλλον ἀνάγκης εἶναι· εἰ δὲ καὶ καθ’ αὑτούς γενόμενοι καὶ τὴν ἐκ τοῦ χωρισμοῦ προσλαβόν- τες ἐλευθερίαν τὴν ἴσην ποιήσαιντο τῆς τάξεως φυλα- κήν, ἴσως ἤδη τῆς φύσεως ἡγεῖτο τὴν σωφροσύνην ἔσεσθαι καὶ κρείττονας φανεῖσθαι τῆς παροιμίας ἣ τοῖς ὀφθαλμοῖς ὁρίζειν τὴν αἰδῶ βούλεται.

46. Ὁ μὲν δὴ τοιούτοις τοῖς λογισμοῖς ἐξέπεμπεν, οἱ δὲ πόθῳ μὲν τοῦ πατρὸς μένειν ἐπεθύμουν, τῷ δὲ μὴ τολμᾶν ἀντιτείνειν οἷ βαδίζειν ἐχρῆν ἠπείγοντο. ἐπεὶ δὲ κατέλαβον τοὺς δεδομένους χώρους, ἀμείνω πάσης εὐχῆς τὴν πεῖραν παρείχοντο τοῖς μὲν δεξαμέ- νοις ἔθνεσιν ἀντὶ πατέρων φανέντες, τὸν δὲ ἐκπέμψαντα πανταχῆ σεμνότερον ἀποφήναντες, ἃ μὲν εἰδότες ταῖς μελέταις βεβαιωσάμενοι, ἃ δὲ προσλαβεῖν ἔδει ταῖς ἐμπειρίαις κτησάμενοι, τῷ μὲν χρόνῳ τῆς 11 Euseb. vit. Const. IV 52 12 Ar. Vesp. 447. Prov. Bodl. 172. 206. Suid. s. v. αἰδώς 22 sq. Iul. or. I p. 12 Α 1 ὠχυρώσαιτο Bal ὠχυρώσαιντο Mor 2 ἀμελετήτους Ρ sed ε (2) et ήτους in ras m 2 3 τῆς ante πολεμικῆς Re de- levi | ὅτι Μ | μεριμνήσωσιν La μεριμνήσουσι CUM σουσιν Μο 4 ὃ inserui e CMoCaM et marg Bal coll. p. 198, 15 om reliqui libri edd | ἤδη MoLa 6 συνδιατρίβειν C sed ειν in ras f διατρίβειν CaM 8 καὶ om Mor 9 ἑαυ- τοὺς CaM | γινόμενοι LaB 13 βουλεύεται La 14 τοιούτοις scripsi e ΜοΡ sed in hoc γρ τούτοις in marg m 3, UCaM τούτοις reliqui libri edd | τοῖς om CaM 16 ἧ CaM 17 δε- δομένους Bal sed δεομένους in marg m 2 19 δ’ Re ἡλικίας εἰς παῖδας τελοῦντες ἔτι, τῷ δὲ τῆς συνέσεως ὀξυτέρῳ τοῖς πρεσβυτέροις ἁμιλλώμενοι, παντὸς μὲν ἄμεινον τὸ πρακτέον ἀνευρίσκοντες, οὐδὲν δὲ ὧν γνοῖεν ἐπιτελοῦντες πρὶν κοινῶσαι τῷ γεννήτορι, τῶν μὲν οἰκείων βουλευμάτων ἐκεῖνον κριτὴν ποιούμενοι, τῶν δέ ἐκείνου δογμάτων αὑτοὺς διακόνους ἀποφαίνοντες, πολλὴν μέν ἐξουσίαν κεκτημένοι, ἥκιστα δὲ ταῖς ἐξου- σίαις καταχρώμενοι, τὰς μὲν ἡδονὰς τῇ σωφροσύνῃ νικῶντες, τὰ δὲ σώματα τοῖς γυμνασίοις ἐπιρρωννύν- τες, μᾶλλον ἐπ’ αὐτοῖς ἢ τοῖς τροπαίοις τῷ πατρὶ με- γαλαυχεῖσθαι παρέχοντες, πολλῇ μὲν ἠπείρῳ τοῦ φύ- σαντος διειργόμενοι, πᾶσι δὲ τοῖς πραττομένοις παρεῖ- ναι τὸν πατέρα νομίζοντες.

καίτοι ταῦτα τῷ μὲν ἀπλῶς σκοποῦντι κόσμος τῶν εἰργασμένων μόνον καθ- ίσταται, τὸ δὲ ἀληθὲς κοινὴ τῶν εἰργασμένων καὶ τοῦ κρίναντος εὔκλεια γίνεται. οἱ μὲν γὰρ τῇ τῶν ἔργων ἀποδείξει κοσμοῦνται, τῷ δὲ προσηκόντως ἑλο- μένῳ κρίσεως ὀρθῆς δόξα περιγίνεται καὶ συμβαίνει δι’ ἀλλήλων εὐδοκιμεῖν ἀμφοτέρους, τοὺς μὲν | παρὰ R III 288 τοῦ μεγίστου βασιλέως τὴν ψῆφον ἔχοντας, τὸν δὲ τῇ τῶν αἱρεθέντων ἀρετῇ βεβαιουμένης τῆς ψήφου.

ἀμφοτέρων δὴ τούτων ἔγωγε συνήδομαι τοῖς βασιλεῦσι μάλιστα τοῦ τε παρὰ τοῦ πατρὸς λαβεῖν τὴν ἀρχὴν καὶ τοῦ τῆς γενομένης ταραχῆς φανῆναι κρείττονας. ἐνταῦθα γάρ, εἴπερ που, συνηνέχθη τό τε δίκαιον καὶ τὸ τῆς ἀνδρίας. εἴτε γὰρ μὴ τὴν παρ’ ἐκείνου ψῆφον ἔχοντες διά σφῶν αὐτῶν τὴν βασιλεί·αν ἐκτήσαντο, εὐψυχίας 2 cf. p. 201 not. 3 17 Zos. II 41. Aur. Vict. ep. 41 2 κεῖσθαι UI sed in hoc ras 2 litt ante x 5 παρίσται Μο παρίσταται in marg Mor | πάντ cum ras 2 litt Ca 6 ἐπειδὴ ILaB 8 τῇ Bal sed τῇδε in marg m 2 9 τοιού- του ἁ 11 ἀρετῆς CPUICaBM et γρ in marg Mor 12 δ’ Re | οὐδ’ CMoP sed in hoc ’ in ras m 2, Bal edd 13 χερσὶν La 16 δὴ τούτων ἔγωγε συνήδομαι I sed δὴ τούτων ἔγωγε συνη in ras 13 litt m 2 | δὲ Ca 19 ἀνδρίας reposui e CMoP sed in hoc ι in ει corr m 3, UCaB ἀνδρείας reliqui libri edd cf. p. 233, 5 et 8; 253, 6; 271, 17; 293, 5 et 12 et 16 | ἐκείνου 1 sed ου in ras m 3 ἐκείνων U 20 ἐκτήσαντο scripsi e CMo sed in hoc ἐκτῶντο in marg marg, LaB ἐκτῶντο reliqui γρ ἐκτήσαντο in marg P 3 Bal 2 Mor, edd μέν ἂν εἶχεν ἡ κτῆσις ἀπόδειξιν, ἡ δὲ τοῦ δικαίου μερὶς οὐ προσῆν ἂν τοῖς γιγνομένοις, εἴτε δόντος ἐκεί- νου μηδὲν προσυπῆρξε δύσκολον, ἀλλὰ κατὰ πολλὴν ἡσυχίαν ἐξῆν ἀπολαύειν τῶν δοθέντων, τὸ μὲν δικαίως κρατεῖν ὡμολόγητ’ ἄν, ἡ δὲ τῆς ἀνδρίας εὔκλεια τοῖς τοῦ δικαίου λογισμοῖς οὐκ ἂν συνυπῆρχε. νῦν δὲ τὸ μὲν πὰρ ἑκόντος λαβεῖν δικαιοσύνης, τὸ δὲ τῶν δει- νῶν γενέσθαι βελτίονας τῆς ἐσχάτης ἀνδρίας σημεῖον.

50. Πάρεστιν οὖν τῷ βουλομένῳ σκοπεῖν, εἴτε μι- κρῶν ἀγαθῶν αἰτιῶμαι | θεοῦ κηδεμονίαν εἴτε τὸ R III 289 τῶν πραγμάτων ὑπερβάλλον οὕτως ἀναπείθει φρονεῖν. τίς ἂν οὑν ἀμείνω τῆςδε βασιλείαν ἐπιδείξειε τῆς ὑπὸ μὲν τῶν προγόνων κτηθείσης, ὑπὸ δὲ τοῦ πατρὸς αὐξηθείσης, ὑπὸ δὲ τῶν νῦν ἐχόντων βεβαιωθείσης; τίς ἂν τοὺς ἀρίστους τῶν ἐν μνήμη τοῖσδε παραβάλ- λειν ἐπιχειρῶν οὐκ ἂν ἀγνοεῖν δόξειε πραγμάτων φύ- σιν ἱν τε καὶ μέτρα;

Ξέρξην μὲν οὑν ἐῶμεν, εἰ δο- 12 Men. p. 372, 21; 376, 31 2 πρὸς ἦν La | γινομένοις Β 3 προσυπῆρξεν La προσυπῆρξε Mor sed γρ προυπῆρξε in marg 5 ὡμολόγητο Β ὡμολόγοιτ’ UM ὡμολογεῖτο La | ἀνδρίας εὔκλεια scripsi ἀνδρείας εὔκλεια ΜοΡ sed in hoc in ras m 2 et ει in ι corr m 3, Μ sed in hoc ἀνδρείας εὔκλ in ras m 3, Bal edd εὐκλείας ἀνδρία C sed ἀνδρείας εὔκλεια in marg n, UICaB εὐκλείας ἀνδρεία La 6 συνυπῆρχεν La 8 ἀνδρίας reposui e CP sed in hoc ι in ει corr m 3, UIB ἀνδριάς Μο ἀνδρείας reli- qui libri edd 11 φωνὴν Bal sed in marg φωνεῖν m 2 et φρονεῖν m 3, Mor 1 φρονεῖν Mor 2 sed γρ φωνεῖν in marg 12 τῆς δέ La 13 μὲν om Bal sed in marg add m 2, Mor | τιθείσης Bal | ὑπὸ — 14 βεβαιωθείσης in marg I 2 14 νῦν Mor 2 sed γρ νοῦν in marg νοῦν Bal Mor 1 om La | ἀρκὀντων Mor 2 sed γρ ἐχόντων in marg 15 τοῖς δὲ La τίς δὲ Bal 17 καὶ μέτρα in lac 5—6 litt om La | μέτρον Bal in marg, Mor | οὖν in marg κεῖ, τὸν ἀνοίᾳ τὰ μέγιστα δυστυχήσαντα καὶ Καμβύ- σην τὸν εἰς μανίαν ἐκκυλισθέντα· Δαρεῖον δέ, εἴ τῳ φίλον, παραθέντες ἐξετάσωμεν καὶ Κῦρον ἐκεῖνον τὸ θαῦμα μικροῦ σύμπαντας κατέσχε. Κύρου μὲν τοί- νυν εὐθὺς γενομένου κατεψηφίσθη θάνατος καὶ ταῦτα ὑπὸ τῶν προσηκόντων, καὶ εἰ μὴ συμφορὰ γυναικὸς βουκόλου τὸ βρέφος διέσωσεν, οὐκ ἂν ἣν Κῦρος οὐ- δαμοῦ.

ἀνδρωθεὶς δὲ καὶ κινήσας Πέρσας Μήδοις ἐπελθὼν τὸν πάππον διέφθειρε τὸ μέν τι πλεονεξίας ἐπιδειξάμενος, τὸ δὲ δυσσεβείας οὐ πόρρω. τὸ μὲν γὰρ τὴν οὐ προσήκουσαν ἀρχὴν ἁρπάσαι πλεονεξί·ας, τὸ δὲ προσεῖναί τινα περὶ τοὺς οἰκείους φόνον οὐκ εὐσεβές. Δαρείω δὲ τὴν βασιλείαν ἔδωκαν ἱπποκόμου τέχνη καὶ ἵππος δύσερως καὶ χρεμετισμὸς μεμηχανη- μένος. οἱ δὲ ἡμέτεροι βασιλεῖς εὐθὺς μὲν ὧς ἐτέχθη- R III 290 σὰν, ὑπὸ κοιναῖς | ἁπ·άντων εὐχαῖς ἐτρέφοντο, εἰσκληθέντες δὲ τὴν βασιλείαν ἔλαβον, οὐκ ἐκκλεισθέν- τες εἰσεβιάσαντο.

ἔτι τοίνυν Ἀλέξανδρος μὲν οὐδὲν κεκτη- μένος ᾧ στέργειν ἄξιον ἐπεχείρει τῷ πλείονι καὶ τὴν αὐτὴν προσθήκην τε τοῖς ὑπάρχουσιν ἐποιεῖτο καὶ τοῦ μηδὲν ἐξ ἀρχῆς ἐσχηκέναι θαυμαστὸν ὁμολογίαν, ὥστε ἣν χρόνος ὅτε οὐκ ἣν Ἀλέξανδρος λαμπρός· οἱ δὲ ἡμέ- τεροι βασιλεῖς ἐκ μεγέθους τε τὴν πρώτην ἤρξαντο καὶ διετήρησαν εἰς τέλος τὸ μέγεθος. χωρὶς δέ τού- των Ἀλεξάνδρου μέν αὐξομένου κατὰ τὴν ἀρχὴν ἦσαν οἱ φάσκοντες ἀδικεῖσθαι, τὰ γὰρ ἑτέρων ἀφαιρούμενος ηὔξετο, οὗτοι δὲ ὁμοῦ τε μέγιστοι τῶν ἀπάντων εἰσὶ καὶ τὴν ἑτέρων οὐ περικόπτουσιν. ἄνωθεν γὰρ ἔχον- τες ὅσην ἄξιον οὐδεμιᾶς προσθήκης προσδέονται.

55. Ὁπότ’ οὑν Ἀλέξανδρος καὶ Δαρεῖος καὶ Κῦρος 20 φαυλότεροι τῆς ὑπὲρ αὐτῶν δόξης ἀναφαίνονται παρὰ 2 Men. p. 377, 9 6 cf. t. II p. 136,6 | cf. t. III p, 348, 15 R. Thuc. I 19 7 cf. p. 286, 5. Plat. Phaedr. p. 247 Β 5 ἶσον Ρ sed ~ in ' corr m 2 8 ἁψίδος CUIB ἀψῖδος MoBaBal edd ἀψίδος La ἀψῖδος Μ cf. t. Ι 506, 10 | κεκτη- μένος οὐδέν ἁ 9 ὧν CaM sed in hoc ν eras | ἐπιχειρεῖ Bal Mor 10 τε om UI 11 ἐξαρχῆς LaM | θαυμαστὸν Ρ sed ὸν ex ὴν corr m 2, Re θαυμαστ cum ras 2 litt U θαυμαστῶς La θαυμαστὴν reliqui libri Mor | ὥστ’ CMo 13 τὴν πρώ- την in τηνπρώτην corr P 4 17 ἀνθρώπων Re 18 καὶ om Mor 2 | ἑτέρων Mor sed γρ ἑτέρου in marg 19 οὐδέ μιᾶς ΙΜ 20 ὁπόταν Β | κῦρος Ρ sed ~ e ' corr m 2 21 αὑτῶν Ρ sed ‘ in ’ corr m 2, Β | ἀναφέρονται C sed αιν suprascr s, La et γρ in marg Mor ἀναφέρονται Μο τὸ πρὸς τούτους κρίνεσθαι, ποῦ τὸν λοιπὸν κατάλογον R III 291 τῶν βασιλέων | τάξομεν, ἡνίκα ἂν εἰς τούτους ἀποβλέπωμεν;

56. Ἔοικε δὲ κατὰ μικρὸν ὁ λόγος εἰς τὸ πρόσω χωρῶν αὐταῖς ἤδη προσάγειν ταῖς πράξεσιν αἳ μετά κινδύνων ἐτελέσθησαν. καὶ ἔγωγε μείζω κίνδυνον ὁρῶ τοῖς λέγουσιν ἐπικείμενον ἢ τοῖς παραταξαμένοις αὐτοῖς. οὕτως οὐ φαυλότερον εἰπεῖν τι τῶν μεγίστων ἢ κατορθῶσαι. τοσοῦτον δὲ ὑπειπεῖν ἄξιον. ἡμῖν γὰρ ἡ γνώμη νῦν οὐχ ἱστορίαν συνθεῖναι πάντα περιλαμ- βάνουσαν οὐδέ διήγησιν ψιλὴν ἀποτεῖναι μηδὲν ἔξω καταλείπουσαν ἑαυτῆς, ἀλλ’ εὐφημίαν τινὰ τοῖς σω- τῆρσι τῆς οἰκουμένης ἀναθεῖναι.

ἔστι δὲ τοῦ μὶν ἱστορίαν συντιθέντος διὰ πάντων ἐφεξῆς τῶν εἰργασ- μένων ἐλθεῖν, τοῦ δὲ ἐγκωμιάζειν ἐπιχειροῦντος μὲν εἶδος εὐφημίας παραλιπεῖν, οὐ μὴν διὰ πάντων ἕκαστα διελθεῖν. ὅπερ οὖν περὶ τῆς τροφῆς καὶ παι- δείας πεποιήκαμεν ἑκατέρου μὲν εἰς μνήμην ἐλθόντες, οὐ μέντοι καθ’ ἑκάτερον ἀπάντων, τούτῳ καὶ κατά τῶν ἐν τοῖς πολέμοις ἔργων χρηστέον.

εἰ μὲν οὑν οἷόν τε ἣν εὐχῆς τυχεῖν, δέκα μέν οὐκ ἄν μοι στόματα κατὰ τὸν Ὅμηρον ᾐτησάμην γενέσθαι, δύο δὲ ἀντὶ παντὸς ἐβουλήθην ἄν μοι παρὰ τοῦ κρείττονος 5 Men. p. 372, 27 10 cf. p. 213, 8 sq. 22 II β 489 1 τούτοις C sed υ supra ι 8 et postea del, Ca τούτους(??) Μο | τῶν λοιπῶν Bal Mor 4 δέ καὶ Mor 9 εἰπεῖν UICa LaM 10 πάντα συνθεῖναι La 16 εὐφημίας εἶδος Β 17 „malim καθ’ ἕκαστᘘ˜“ Re | οὖν καὶ La | ἐπὶ UI sed in γρ περὶ suprascr m 2 | τε ante καὶ CaBal edd delevi 19 καθ- εκάτερον Ca 20 πολεμίοις CP sed in hoc in πολέμοις corr, I sed in πολέμοις corr m 3, La et γρ in marg Mor 22 γλώσ- σας Μο 23 ἀντὶ παντὸς om Β ὑπάρξαι, ἵν’, ὥσπερ τὰ ἄλλα κατὰ συζυγίαν ὁ λόγος ἐπαινῶν ἐχώρει, οὕτω κἀν τοῖς πολεμικοῖς ἔργοις τὸ ἴσον διεσωσάμην· ἐπεὶ δὲ τοῦτο εὔξασθαι μὲν ῥᾴδιον, λαβεῖν δὲ οὐ δυνατόν, τὴν τῶν βασιλέων ἡλικίαν ὁ λόγος ἀκολουθίαν ποιείσθω καὶ κοσμήσας οὕτως ὅπως ἂν δύνηται τὰ περὶ τὴν Πέρσιδα τοῦ πρεσβυτέρου ἐν- τεῦθεν ἐπὶ τὴν ἐσπέραν μεταχωρείτω | ποικίλοις R III 292 ὁμοῦ καὶ μεγίστοις ἔργοις ἐντευξόμενος.

59. Μικρὰ δέ μοι προδιαλεχθῆναι περὶ τοῦ θειο- τάτου τῶνδε πατρὸς ἀναγκαῖον, οἶμαι δὲ οὐκ ἐλάττω συντελέσειν εἰς τὴν προκειμένην εὐφημίαν τουτὶ τὸ μέρος ἢ σύμπαντα τὰ λοιπά. ὁμολογεῖται μέν γὰρ ἐκεῖνος ἅπασι τοῖς εἰς ἀρετὴν φέρουσιν ἅπαντας τοὺς ἔμπροσθεν παραδραμεῖν, τούτου δὲ οὕτω σαφοῦς ὄντος καὶ διπλῆν οὐ δεχομένου γνώμην πάλιν ὁμολογεῖται τῇ κατά πόλεμον ἀρετῇ τοσοῦτον αὑτὸν παρελθεῖν ὅσον τοῖς ἅπασι τοὺς λοιπούς. πολλῶν γάρ, οἶμαι, πολέ- μων ἐκείνῳ συστάντων, τῶν μὲν πρὸς ὁμοφύλους, τῶν δὲ πρὸς τοὺς βαρβάρους, οὐδείς ἐστιν ὂν οὐ κ·ατὰ νοῦν θέμενος ἀπηλλάγη οὐδὲ πρὸς ὂν ὑπακούσαντι μετεμέ- λησεν οὐδ’ ὃς ἄνευ λαφύρων αὐτὸν ἀπέπεμψεν, ἀλλ’ 3 ἶσον ΜοΡ sed in hoc ~ in ' corr m 4, Ca | διεσωσάμην scripsi διεσώσατο(??) Μ διασώσων La διεσώσαμεν reliqui libri edd 4 δ’ Re 5 ἀκολουθίαν ὁ λόγος BBal sed in hoc β supra ἀκο- λουθίαν et α supra ὁ λόγος m 2 6 τὴν inser B 2 | τὰ τοῦ 7 ὁ λόγος post ἑσπέραν Mor del Re 8 ἐντευξόμενος I sed ενος in ras m 3 10 δὲ] δ’ οὑν CMo δ’ Re | ἔλαττον Bal 12 ὡμολόγηται CMo sed in hoc ὁμολογεῖται suprascr, Β ὁμο- λογεῖ τε La 16 ὡμολόγηται CMoB ὁμολογεῖτε La 16 αὐ- τὸν C sed ’ in ‘ corr f, I sed ’ eras et ‘ supra α, CaLa Mor αὐτὸν U 17 λοιπούς voce des Bal 18 συστάντων ἐκείνω Β | τῶν Ρ sed ~ add m 4 | τῶν Ρ 19 τοὺς Ρ sed πρὸς βαρ- βάρους in marg m 3 om CMoB 20 ὐπακούσαντι M sed ὐπαμτιάσαντι in marg m 3 21 οὐδὲ Re ὥσπερ συγγραφὴν πρὸς τὴν Τύχην ὑπέρ νίκης ἀϊδίου πεποιημένος οὕτω θαρρῶν τε τὰ ὅπλα ἐτίθετο καὶ ταῖς ἐλπίσι τὸ τέλος σύμφωνον ἐκομίζετο.

ἐκείνῳ τοι τῷ πάντα ἀρίστῳ καὶ νικᾶν εἰθισμένῳ καὶ δεινέ τὰ πολέμια τὸ Περσικὸν ἔθνος τὰς χεῖρας ἀντήρατο. κἂν ἐξετάζῃ τις μετ᾿ ἐμπειρίας τοὺς χρόνους, τέραν εὑρήσει τὴν ἀρχὴν τοῦ πολέμου τῆς ἐκείνου μεταστάσεως, ὥστε πρὸς μὲν ἐκεῖνον ὁ πόλεμος ἐκι- νήθη, εἰς δὲ τὸν παῖδα τοῦ πολέμου τὸ ἔργον κατέβη.

πρὸς οὖν τί τοῦτο λέγω καὶ τί βουλόμενος ἐπεισή- γαγον τὸ μέρος; ὅτι εἰ μὲν ἐκείνου περιόντος τὴν ἡσυ- Χίαν ἦγον, ἐπεὶ δὲ μετήλλαξε τὸν βίον, τοῖς ὅπλοις ἐπεπήδων, οὐ σφίσιν ἂν αὐτοῖς ἔδοξαν μᾶλλον θαρρεῖν R III 293 ἢ τοῦ μετ᾿ | ἐκεῖνον καταφρονεῖν, εἰ γὰρ τὸν ἐκείνου βίον μέτρον τῆς ἡσυχίας ἐπεποίηντο, τοῦτ’ ἂν ἅπασιν ἐδείκνυσαν· ἐπεὶ δὲ πρὸς αὐτὸν ἐκεῖνον ἔγνω- σαν διακινδυνεύειν, εὔδηλον ὅτι τοῖς ὑπάρχουσι πι- στεύοντες εἰς τὸν πόλεμον εἰσῆλθον, ἀλλ’ οὐκ οἰηθέν- τες συναν·ῃρῆσθαι τὸν φόβον.

οὐκ ἣν εἰρήνη τὸ γιγνόμενον ὑπὸ τῶν Περσῶν, ἀλλ’ ἀναβολὴ πολέμου, οὐδ’ Τνα μὴ πο- λεμήσαιεν, τῆς ἡσυχίας ἐπεθύμουν, ἀλλ’ ἴν ἀξίως λό- γου πολεμήσαιεν, τὴν ἡσυχίαν ἠγάπων. οὐδὲ τὸ κιν- δυνεύειν καθάπαξ φεύγοντες, ἀλλὰ πρὸς μέγεθος κιν- ὀύνων εὐτρεπιζόμενοι ἐμίγνυσαν δὴ τρόπον τινὰ εἰρή- εἰρήνην πολέμῳ σχῆμα μὲν εἰρηνικὸν προβεβλημένοι, γνώμῃ δέ πολεμούντων χρώμενοι. ἐπειδὴ γὰρ ἐν τοῖς ἄνω χρόνοις ἀπαράσκευοι ληφθέντες ἐπλήγησαν, οὐ τὰς εὐψυχίας τὰς αὐτῶν καταμεμψάμενοι, τῷ δὲ τῆς παρα- σκευῆς ἐλλείποντι τὴν αἰτίαν ἐπενεγκόντες εἰρήνην ἐπὶ παρασκευῇ πολέμου συνέθεντο καὶ διετέλουν δὴ τὸ ἐντεῦθεν πρεσβείαις μὲν καὶ δώροις πρὸς τὰς σπονδὰς ἀφοσιούμενοι, πάντα δὲ πρὸς ἐκείνην τὴν γνώμην συν- 7 Thuc. III 36, 3 11 Iul. or. I p. 18 B 1 εἰ Mo | τὸ ante τοσοῦτον Mo et inser cm et coni Re Anim „sine dubio leg. ἐπῇρε τοσοῦτον“ Re ed, at τοσοῦτον coniungendum cum εἰς ut p.. 247, 1 et 270, 10, seiungendum a κίνδυνον 2 ἀναρρῖψαι ? cf. ad t. II p. 307, 9 | οὐδ᾿ CMoB 3 ἀκούσασθαι Mor | τοὺσ P sed ὺσ in ras m2 4 πρόσθεν La | αὐτοῖς La 5 ἐθελήσαι I sed e corr θελῆσαι Ca 7 βαθείας I sed αθ e ραχ corr m2 8 γινόμενον CMoB 10 ἵνα PUICaLaM 13 δὲ Mo 15 ἐπειδὴ—16 ἀπαράσκευοι in marg Mo2 17 αὐτῶν P sed᾿ in ‘corr m3, I sed in ras m2, CaLaM αυτῶν U 19 τὸ ἐντεῦθεν in τοεντεῦθεν corr PI3 R III 294 τάττοντες.

| ἐξηρτύοντο δὴ τὰ σφῶν αὐτῶν διὰ πάσης ἰδέας τὴν παρασκευὴν διακριβούμενοι, τὴν ἵππον, τὴν ἀσπίδα, τοὺς τοξότας, τοὺς σφενδονήτας, τὰ μὲν ἐξ ἀρχῆς νενομισμένα πρὸς ἄκρον ἐκμελετῶντες, ὧν δέ οὐκ εἶχον τὴν ἐπιστήμην, ταῦτα πὰρ ἑτέρων εἰσφερόμενοι καὶ τῶν μὲν οἰκείων οὐκ ἀφιστάμενοι τρόπων, προστιθέντες δὲ τοῖς ὑπάρχουσι θαυμασιωτέ- ραν παρασκευήν.

ἀκούων δὲ τοὺς προγόνους ἑαυ- τοῦ Δαρεῖον καὶ Ξέρξην ἔτεσι δέκα τὴν κατὰ τῶν Ἑλλήνων μετρῆσαι παρασκευὴν καὶ καταγνοὺς ἐκείνων ἐνδεῶς ἐπιχειρῆσαι αὐτὸς εἰς τέτταρας ἐτῶν δεκάδας ἐκτεῖναι τὸν χρόνον ἠξίωσεν. ἐν δέ τούτῳ τοσούτῳ γεγονότι συνήγετο μὲν ὄγκος χρημάτων, ἡθροίζετο δὲ πλῆθος σωμάτων, ἐχαλκεύετο δὲ ὅπλων ἰσχύς. ἤδη δέ καὶ γένος ἐλεφάντων ἤγειρεν οὐκ εἰς θέαν ψιλήν, ἀλλ’ εἰς τὴν χρείαν τοῦ μέλλοντος. πᾶσι δὲ προείρητο πάν- των ἀφεμένους τῶν ἄλλων τὰ πολέμια μελετᾶν καὶ μήτε τοὺς πρεσβύτας ἐκβαίνειν ἐκ τῶν ὅπλων τούς τε νεωτάτους εἰς τὸν κατάλογον τελεῖν, γεωργίαν δέ γυ- ναιξὶ παραδόντας αὐτοὺς μεθ’ ὅπλων ἔχειν τὴν δίαιταν.

66. Ὅ δέ με μικροῦ παρῆλθε, πολλῶν ἄξιον εἰς μέσον θεῖναι. ὁ γὰρ δὴ τῶν Περσῶν βασι- 1 Thuc. I 82, 2 9 Her. VII 1. 4. 20 15 Plat. Criti. p. 114 Ε. Ael. n. an. VI 61 21 Dem. p. 550, 26 2 διακρι(??)νούμενοι Μο | τὸν Ca 3 σφενδονήτας reposui e libris σφενδονίτας edd 4 ἐξαρχῆς ULaB Mor 5 δ’ Re | παρετέρων La 7 προστιθέντες Μ sed σ inser m 2 8 ἑαυ- τοῦ προγόνους Re 9 ἐν ἔτεσι C et inser ΒΜ 15 γένος reposui e libris coll Plat. l. l. πλῆθος edd 16 δὲ om La 17 τῶν ἄλλων ἀφεμένους CMoB Re 18 τούς C sed ς add f 19 τὸν om CMoLa 20 αὐτούς τε Μ sed τε eras | post δίαιταν ras 1—2 litt I 21 δὲ μικροῦ με UI | με om Ρ Mor μικρὸν Ca sed ου suprascr | παρὴλθεν λεὺς τὸ μέν τι τῆς αὑτοῦ γῆς ἐπῄνει, τὸ δέ τι κατε- μέμφετο. εἰς μὲν γὰρ σωμάτων φορὰν οὐχ ἡγεῖτο δευτέραν ἑτέρας εἶναι, κατηγόρει δὲ τῆς χώρας, ὅτι τὴν τῶν σωμάτων ἀρετὴν οὐχ ὥπλισεν οἴκοθεν σιδή- ρου γένεσιν δείξασα. τὸ δὲ σύμπαν, ἀνδρῶν μὲν ἄρ- χεῖν ὑπελάμβανε, χωλεύειν δὲ αὑτῷ | τὴν δύναμιν R III 295 τῇ τῶν ὀργάνων ἀπορίᾳ.

ὡς οὖν ταῦτα διασκο- πῶν καὶ δυσχεραίνων ὡς ἐπὶ πλεῖστον ἐκάθητο, ἔδοξεν αὐτῷ δολερὰν ἐλθεῖν ὁδὸν καὶ ἀνελεύθερον καὶ στείλας πρεσβείαν καὶ θωπεύσας ὥσπερ εἰώθει καὶ προσκυνή- σὰς διὰ τῶν πρέσβεων αἰτεῖ σιδήρου πολύ τι χρῆμα, πρόφασιν μὲν ὡς ἐφ’ ἕτερον ἔθνος προσοίκων βαρβά- ρων, τὸ δὲ ἀληθὲς κατὰ τῶν δεδωκότων ἐγνωκὼς χρῆ- σθαι τῇ δωρεᾷ. ὁ δὲ τὴν μὲν ἀληθεστέραν αἰτίαν οὐκ ἠγνόει, τὴν γὰρ ὑποψίαν παρεῖχεν ἡ τοῦ λαμβά- νοντος φύσις, εἰδὼς δὲ ἀκριβῶς ὅποι φέρει τὰ τῆς τέχνης, παρὸν ἀντιτείνειν προθύμως ἔδωκεν ὁρῶν μὲν ἅπαν τὸ μέλλον τοῖς λογισμοῖς ὥσπερ ἂν ἤδη γεγενη- μένον, αἰσχυνόμενος δὲ τῷ παιδὶ πολεμίους καταλιπεῖν ἀόπλους, βουλόμενος δὲ σκῆψιν ἅπασαν αὐτοῖς προανῃ- ρῆσθαι, φράττων δὲ τοὺς ἐναντίους ἀκριβῶς, ὅπως τοῖς ἅπασιν ἀνθοῦντες κατενεχθεῖεν. ἡ γὰρ τῶν ἡττη- 1 τοι Ca Mor qui τι coni ed. sec. | αὐτοῦ Ρ sed ‘ in ras m 2 αὐτοῦ U αὐτοῦ ICaLaBM Mor ἑαυτοῦ Re 6 δ’ Re | αὐτῷ scripsi αὐτῷ libri edd 8 ἔπι Ρ sed ' suprascr m 2, Μ ἐπιπλεῖστον Β 10 προσκινήσας U 12 γένος Ρ sed γρ ἔθνος suprascr m 3 13 δ’ ΜοΒ 16 δ’ Re 17 ἀντιτείνειν re- posui e CMoPCaLaBM ἀντιλέγειν UI edd | προσθύμως La 19 καταλιπεῖν προφάσεως) ἀόπλους Mor qui προφάσει coni vide ad 1. 21 | δὲ inser P 3 μὲν Μ ὲ cum ras 1 litt ante ε U μὲν Ca | προφάσεως ante φράττων U, post πρόαν Bast, Lettre crit. 164 ras 9—10 litt I 22 ἡττημένων Μ sed ἐναντίων suprascr m 2 ἐναντίων Ca sed γρ ἡττημένων in marg μένων λαμπρότης εἰς τὴν τῶν κρατησάντων εὔκλειαν συντελεῖ.

ὁ μὲν δὴ ταύτῃ τῇ μεγαλοφροσύνη καὶ ταῖς ἐλπίσιν ἑτοίμως ἔδωκεν ὥσπερ ἐνδείξασθαι βουλό- μενος, ὅτι κἂν εἰ τά Χαλύβων ἐκκαρποῖντο μέταλλα, οὐκ ἂν παρὰ τοῦτο βελτίους φανεῖεν ὧν ἐτάχθησαν χείρους εἶναι· τῷ δὲ ἄρτιος ἣν ἐνταῦθα ἡ παρασκευὴ τῶν μὲν ἔνδοθεν ὑπαρχόντων, τῶν δὲ ἔξωθεν πεπο- ρισμένων, καὶ τῶν μὲν ἀφθόνων προκειμένων, τῶν δὲ οὐκ ἐλαττόνων τῆς χρείας προσγεγενημένων.

ἀκίδες δὴ καὶ σαγάρεις καὶ αἰχμαὶ καὶ ξίφη καὶ πᾶν ὄργανον R III 296 πολεμικὸν ἐν εὐπορίᾳ τῆς ὕλης ἐχαλκεύετο. | πάντα δὲ διερευνώμενος καὶ καταλιπὼν οὐδὲν ἀνεξέταστον ἐπενόησεν ἱππικὸν ἄτρωτον ὧς εἰπεῖν κατασκευάσασθαι. οὐ γάρ ὅσον εἰς κράνος καὶ θώρακα καὶ κνημῖδας τῴ παλαιῷ τρόπῳ τὴν ὅπλισιν ὥρισεν οὐδ’ ὅσον μετώπου καὶ στέρνων ἱππικῶν προβάλλεσθαι χαλκόν, ἀλλ’ ὥστε 4 Aesch. Prom. 714 714 5 Plat. Leg. V p. 728 Α; Pol. p. 305 Β. Lys. Ep. § 31 12 cf. t. II p. 326, 7 sq. Iul. or. II p. 63C 10 σάγαρίς] κοπὶς ἢ πέλεκυς γράφεται δὲ ἐπὶ θηλυκοῦ ἡ σάγαρις in marg C m P 3 sed in hoc γράφεται δὲ om, B 2 sed ἀντὶ pro ἐπὶ cf. to. IV p. 316, 8 R 2 γὰρ inter μέν et δὴ Β et inser C m M 2 3 ἔδωκεν ἑτοί- μως Mor 4 εἰ in ras Ι2 | χαλύβων edd | ἐκκαρποῖντο Ρ sed ἐκ in ras m 3 ἐγκαρποῖντο U 5 num ἐτέχθησαν? 6 τῷ δὲ — 7 ὑπαρχόντων om Ca 7 τῶν Ρ sed ~ add m 2 | ἔνδον CMoB Re | τῶν Ρ sed ~ add m 2 | δ’ ΜοΒ | ἔξωθεν I sed θεν add m 2 8 τῶν (1 et 2) Ρ sed ~ add m 2 | προσκειμένων Mor δ’ Re 9 προγεγενημένων C sed σ inser s, U 11 ἐμπορίᾳ Mor 12 διερευνησάμενος Re 13 κατασκευάσασθαι Μ παρασκευάσασθαι Β 14 κνημῖδας Ρ sed ~ in ras m 4 16 προ- βάλλεσθαι scripsi e ΡΙ sed in utroque in προβαλέσθαι corr m 2, U sed λ prius eras, CaLa προβαλλέσθαι ΒΜ sed in hoc supra α del προβαλέσθαι CMo edd τὸν μὲν ἐκ κεφαλῆς εἰς ἄκρους πόδας, τὸν δὲ ἐκ κο- ρυφῆς εἰς ἄκρας ὁπλὰς κεκαλύφθαι τοῖς φυλακτηρίοις, ὀφθαλμοῖς δὲ μόνοις ἀνεῷχθαι χώραν εἰς ὄψιν τῶν πραττομένων καὶ ταῖς ἀναπνοαῖς τοῦ μὴ ἀποπνίγεσθαι.

ἔφης ἂν τούτοις μᾶλλον πρέπειν τὴν τῶν χαλκῶν ἀνδρῶν προσηγορίαν ἤ τοῖς παρ’ Ἡροδότῳ στρατιώ- ταις. ἔδει δὴ τούτους τὸν μὲν ἵππον ἐλαύνειν ἀντὶ χαλινοῦ τῇ φωνῇ πειθόμενον, αἰχμὴν δὲ φέροντας, ἑκατέρας χειρὸς ἔργον, ἀπερισκέπτως τοῖς πολεμίοις ἐμπίπτειν περὶ τὸ δρᾶσαι μόνον τὸν λογισμὸν ἔχοντας, τῇ δὲ τοῦ σιδήρου φυλακῇ τὸ σῶμα πεπιστευκότας.

ὡς οὖν ἡτοίμαστο πάντα καὶ διὰ πάντων ἡ δύνα- μις εὐτρέπιστο, οὐκέτι κατέχειν οἶός τε ἣν αὑτόν, ἀλλ’ ὀρῶν μὲν τὸ πλῆθος τῆς στρατιᾶς, ὁρῶν δὲ τὸ τῆς ὁπλίσεως ἀρραγές, λογιζόμενος δὲ καὶ τῆς παρασκευῆς τὸ μῆκος καὶ τῆς μελέτης τὸν χρόνον καὶ τῆς κρείτ- τονος τύχης ἀνατυπωσάμενος τὴν ἐλπίδα πέμπει πρε- σβείαν ὑπὲρ τῶν ὅρων ἀμφισβητήσουσαν, ἴν εἰ μὲν παραχωρήσαιμεν τῆς χώρας, ἀκμῆτί κεκρατηκὼς εἴη, εἰ δὲ μηδαμῶς εἴξαιμεν, ἀφορμὴν ταύτην τοῦ πολέμου προστήσαιτο.

βασιλεὺς δὲ ὁ μέγας ὡς ἤκουσε, μι- σήσας τὸν ἄνδρα τῆς ὑπερηφανίας αὐτὸς ἔφη βούλε- 6 Her. II 152, 2 sq. 17 Plut. Alex. fort. aut virt. I 6 p. 329 Β; 10 p. 391 D. Philostr. im. II 17 21 Constantinus 1 τὸν (2) Ρ sed add m 2 | δ’ Re 10 δράσαι MoUIB M 13 ηὐτρέπιστο CMo Re | οὐκ ἔτι Ι Mor | κατέχειν Μο sed κατα- σχεῖν in marg κατασχεῖν CB | τ’ Re | αὐτὸν Ρ sed ’ in ‘ corr m 2, La Mor 14 στρατείας ΡΙ sed in στρατιᾶς corr P 3 I 2, La 15 ὁπλίσεως I sed ι in ras m 2 ὁπλήσεως Mor 19 ἀκμητὶ Patm sed γρ ἀκονητὶ in marg 21 δ’ Ρ sed ’ in ras m 2, La edd 22 ὑπερηφανείας Μ | βούλεσθαί CM sed γρ βουλεύ- σεσθαί suprascr C m M 2 βουλεύσεσθαί Β σθαί οἱ τὰς ἀποκρίσεις δοῦναι. καὶ τῷ λόγῳ τὸ ἔργον εἵπετο. ὡς δὲ ἐξανέστη, πάντα εὐθὺς συνεκινεῖτο. ἄρτι δὲ τῆς πορείας ἁψάμενος ἐπειδὴ κατὰ τήνδε τὴν πόλιν R III 297 ἐγίγνετο, εἶδεν ὁ κρείττων, | ὅτι πολλοῖς μὲν τρο- παίοις ἐκεῖνος ἐγγέγραπται, δεῖ δὲ καὶ τοῖν παίδοιν τὸν ἐπὶ Πέρσας τεταγμένον νίκαις ἐλλαμπρύνεσθαι βαρβαρικαῖς, καὶ δόξαν οὕτως τὸν μὲν ἄνω πρὸς αὑτὸν καλεῖ, τῶιδε φέρων τὸ ἔργον προσέθηκεν.

73. Ὅπως μὲν οὖν Πέρσας ἐπῆρεν εἰς θράσος τὸ συμβάν καὶ ὡς ἤδη τὰς πόλεις ἔχειν ἡγοῦντο, πρόχει- ρον τεκμαίρεσθαι, ταῖς δὲ ἄρα φύλαξ καταλέλειπτο μέγ’ ἀμείνων καθ’ Ὅμηρον ἢ τό γε ἀληθέστερον κατ’ οὐδὲν δεύτερος. ἐν ἐκείνῳ μέντοι τῷ καιρῷ δυοῖν τοῖν μεγίστοιν συνέπεσε χρεία. ἔνθεν μὲν γὰρ ἡ τοῦ πα- τρὸς ἐπέστρεφε ταφή, ἑτέρωθεν δὲ Περσικῆς ἐφόδου κτύπος. ἔδει δὲ ἢ τοῖς πολεμίοις ἀπαντῶντα τῆς ὁσίας καταμελεῖν ἢ τὴν ὁσίαν θεραπεύοντα τοῖς πολεμίοις ἀνοῖξαι τὴν ἀρχήν.

τί οὖν ἐποίησεν; οὐ μᾶλλον τὸ κέρδος ἢ τὴν ὁσίαν ἐσκέψατο, μᾶλλον δὲ ἄμφω κα- λῶς ποιοῦντα συνῆλθε καὶ τὸ τῆς ὁδοῦ πάρεργον 2 Euseb. vit. Const. IV 56 3 Nicomediam cf. Eutrop. X 8; Chron. min. I p. 235; Cassiod. chron. p. 647 ed. Mommsen 12 II. β 239; ψ 315 cf. p. 272, 17 20 cf. Philostr. iun. im. 4 cum nota Iacobsii p. 606 ad p. 117, 9 2 δ’ PUILa edd 4 ἐγίγνετο reposui e libris ἐγίνετο edd 5 ἐκεῖνος om Ca | ἐπιγέγραπται Cobet Coll. 264 at cf. p. 270, 15 7 οὕτω I sed ω in ras m 2 | αὐτὸν ΡΙ sed ’ in ‘ corr P 3 I 2, UCa Mor 8 τώ Ρ sed ~ add m 2 9 θάρσος La 10 ἡγεῖτο La 11 τῶν UILa τ cum ras 3 litt Ca καταλέλειπτο reposui e libris sed αλέλει in ras I 2 κατελέλειπτο edd 12 ἢ — 13 ἐκείνῳ in marg Mo | γ’ Re 13 δυοῖν μὲν τοῖν PLaM 16 δ’ Re 18 τǹυ ἀρχήν I sed τὴν ἀρχ in ras m2 οὐδενὸς ἀτιμότερον ἔργου. πρὸς μὲν γὰρ τὴν ταφὴν εὔζωνος αὐτὸς ἠπείχθη, Πέρσας δὲ κατεῖχεν ἐπὶ τῆς οἰκείας ὁ φόβος. ὂν εἴτ’ ἐξ οὐρανοῦ δεξάμενοι συν- εστάλησαν εἴτε τῷ μηδὲν εἰδέναι τῆς ἀναχωρήσεως, ἀλλ’ οἴεσθαι τῇ τοῦ βασιλέως ἐντεύξεσθαι δεξιᾷ, ἑκά- τερον ὁμοίως εἰς ἐγκώμιον ἀρκεῖ. τὸ μὲν γάρ τοῦ θεοφιλοῦς ἔχει σημεῖον, τὸ δὲ τῆς περὶ τὴν ἀρχὴν ἀκριβείας τεκμήριον, εἴ γε τὰ τῆς ἀπουσίας τοὺς πο- λεμίους ἐλάνθανε.

διαπραξάμενος δὲ τά τε ἄλλα καὶ τῷ πάντα ἀξίῳ θαυμάσαι συγγενόμενος ἀδελφῷ καὶ τοὺς ἐναντίους ἀκούων ὥσπερ ἐκ θεοῦ πληγέντας ἀπολελοιπέναι | τὴν ὄχθην οὐκ ἔπαθε τοῦτο δὴ R III 298 τὸ πάλαι θρυλούμενον οὐδ’ ὅπερ ἐβούλετο προσδοκή- σας ἥξειν αὐτόματον ῥᾳστώνης ἐποιήσατο τὸ ὑπόλοιπον τοῦ χρόνου, ἀλλ’ ἡγησάμενος τοὺς τοιούτους τῶν και- ρῶν ἔργων, οὐκ ἐλπίδος δεῖσθαι αὖθις ἔθει τὸν δίαυ- λον ἀποπληρῶν, ὥσπερ ὡς ἀληθῶς ἐν σταδίῳ διαθέων ἄνω καὶ κάτω συνεχῶς, ἀλλ’ οὐ τὸ πλέον τῆς οἰκου- μένης ἐπιών.

76. Διεδέχετο δὴ τὴν εἰς τάχος ὁδοιπορίαν ἐνόπλιος 2 Euseb. vit. Const. IV 70 17 Iul. or. I p. 20 C 20 Themist. or. I p. 23. Iul. or. I p. 11 Β 2 εὔζωνος] ζωνὸς ἀνὴρ ὁ ἐλαφρὸς καὶ μηδὲν περὶ τὴν ζώνην ἄχθος ἐπιφερόμενος τοῦ ἑ ὒ εὔκολον δηλοῦντος ἐνταῦθα Β2 3 οἰκίας Mor | εἴτε PICaM 10 θαυμάσαι om I 12 τοῦτο δὴ reposui e libris δὴ τοῦτο edd 13 θρυλούμενον scripsi cum Μο θρυλλούμενον reliqui libri edd cf. ad p. 152, 14 | ὅπ cum ras 2 litt U | ἠβούλετο Μ 14 ἥξειν C sed ει in α corr n et ειν rupra α pos m | λοιπὸν C 16 ἐλπίδος C sed ων supra ος m ἐλπίδων Β | ἔθει I sed ἔ in ras m 2 20 δὲ Re | ἐνόπλιος scripsi e CMoCa sed in hoc ιος eras, La B M ἐν ὅπλοις Ρ sed ἢν ἄλλω ἐ]νόπλιος in marg m 4, UI sed in hoc in ἐνόπλιος corr m 2, edd ἑτέρα πορεία. καὶ τοῖς ὁρίοις ἐφειστήκει τοῖς Περσι- κοῖς ἐπιθυμῶν αἱμάξαι τὴν δεξιὰν καὶ ὁ τὸν θυμὸν δεξόμενος οὐκ ἦν, ἀλλ’ οἱ τὸν πόλεμον εἰσαγαγόντες ἐν φυγῇ τὸν πόλεμον διέφερον οὐκ ἐκ συμπλοκῆς εἰς φόβον ἐμπίπτοντες, ἀλλά τῷ φόβῳ συμπλοκὴν οὐχ ὑπομένοντες οὐδὲ ἐκ χειρῶν γενομένης τῆς τροπῆς, άλλ’ ἀρκούσης τῆς φήμης εἰς τροπήν.

μάλιστα δ’ ἄν τις ἐκεῖνο θαυμάσειεν· οὔτε γὰρ τὴν προσεδρείαν οὔτε τὴν ἀναχώρησιν ἀίδιον ἔγνω ποιήσασθαι, ἀλλὰ χειμαδίῳ χρώμενος τῇ μεγίστῃ τῶν ἐκείνῃ πόλεων τῆς ὡραίας φανείσης ἐν τοῖς ὅπλοις καὶ αὐτὸς ἐξέλαμπε τῆς Πέρσιδος τοσοῦτον ἐπιὼν ὅσον ὁ λογισμὸς ἐπέ- τρεπε. τὸ μέν γὰρ ὅλως προσκαθῆσθαι τοῖς ἐκεῖ πράγ- μασι ταπεινὸν ὑπελάμβανε, τὸ δὲ μὴ παντελῶς ἐπελθεῖν ἀργίας ἐνόμιζε.

διόπερ τεμὼν τὸν χρόνον τὸν μὲν στρατείας, τὸν δὲ βουλῆς ἐποιήσατο. ἣν δὲ τὸ κεφά- λαιον τῆς βουλῆς οὐχ ὅπως χρὴ κρατῆσαι φαινομέ- 8 cf. t. II 327,1 sq. 10 Dem. p. 49,3 | Antiochia (non Hiera- poli, ut censet Ο Seeck in Pauly-Wissowa R. E. t. IV 1057) cf. Cod. Theod. II 6, 4; IX 21, 5 et Lib. t. II 440, 3 cum nota 11 ὡραίας] οὐ μόνον ὥρα τὸ ἔαρ, ἀλλὰ καὶ ὡραία C m (= Thom. M. p. 409, 8). cf. p. 279, 16 et ad t. I 127, 22 1 πορεία Μο sed ras 1 litt post α 3 δεξάμενος Μ sed α in o Mor 3 εἰσαγαγόντες scripsi e Ρ sed ἑ]τέρα γρ εἰσάγοντες in marg m 4, UILa εἰσάγοντες reliqui libri edd 5 τὴν ante συμπλοκὴν Re delevi 6 οὐδ’ CMoB | χειρὸς Ca M γινομένης Ρ sed ι in ras m 2, LaB Mor 7 εἰς om ILa 10 ἐκείνης Mor 2 sed γρ ἐκείνῃ in marg et ἴσως ἐκεῖ 13 γάρ om Μ | προκαθῆσθαι Mor 2 qui adnotat p. 94 ed. prioris „legi- tur in al. C. Mns. ὅλως προκαθῆσθαι“ | ἐκεῖ] αὐτοῖς Ca 14 παντελῆ La | ἐπελθεῖν UI sed in hoc ε in ras m 2, Mor 2 sed γρ ἀπελθεῖν in marg ἀπελθεῖν reliqui libri Mor 1 16 ἐνό- μιζεν 17 P κρατῆσαι χρὴ La | φαινομένων scripsi, νων, | ἀλλ’ ὅπως χρὴ πεῖσαι φανῆναι· εἰς τοσοῦ- R III 299 τὸν γὰρ αὐτοῖς τὰς προσδοκίας ὑπήλλαξεν, ὥσθ’ ἃ ποιήσειν ἑτέρους ἐλπίζοντες ἤραντο τὸν πόλεμον, ταῦτα πάσχοντας ὑπὸ τῶν ἀντεπιόντων ἐγκαλύπτεσθαι.

καὶ τὸν μὲν πρότερον χρόνον οὕτως ἣν τὸ μὲν ἐμβαλεῖν ἐκείνοις σύνηθες, ἡμῖν δὲ τὴν οἰκείαν ἐπιόν- των ἐκλιπεῖν ἀναγκαῖον, ὥστε τὰς προσοίκους ἐκείνοις πόλεις εὕροις ἂν τῷ μὲν χρόνῳ πρεσβυτάτας, τῇ δὲ τῶν ἐδαφῶν κατασκευῇ νεωτάτας, ἃς γάρ ἐκεῖνοι πυρ- πολοῦντες ἀπηλλάττοντο, ταύτας ἔδει τοὺς κατιόντας ἀνορθοῦν· νῦν δὲ οὕτω τὸ πρᾶγμα πρὸς τοὐναντίον μεταπέπτωκεν, ὥστε Σύροι μὲν ἀτειχί·στους τὰς πόλεις οἱ πολλοὶ ἀξιοῦσιν οἰκεῖν, Πέρσαις δὲ κινδυνεύει σύμ- βολον εἶναι νίκης, εἰ κρυπτόμενοι λάθοιεν.

80. Καὶ μηδεὶς οἰέσθω μήτ’ ἀγνοεῖν με τὰς κλο- πᾶς αἷς καὶ νῦν ἐχρήσαντο μήθ’ ὅτι καὶ βαλεῖν τινα 9 Thuc. I 10, 2 2 ἀπήλλαξεν Ca ἐν(??)ήλλαξεν Μ 3 ἑτέροις Mor | ἑλπίξον- τες Ρ sed γρ ἐλπίσαντες suprascr m 3 ἐλπίσαντες CMo sed in hoc ἐλπίζοντες in marg, Β Re 4 πάσχοντες Μ Ca sed πάσχοντας in marg, La et corr Mor 2 5 πρῶτον U 6 ἐμβαλεῖν scripsi e Ρ sed in ἐμβάλλειν corr m 3, UICaLa sed in hoc in ἐμβάλλειν corr p, Μ ἐμβάλλειν reliqui libri edd σύνηθες—7 ἐκείνοις in marg La i 7 ἐκλιπεῖν scripsi e Ρ sed in ἐκλείπειν corr m 3, UICaLaM ἐκλείπειν reliqui libri edd ὥστε— 9 νεωτάτας citat Thomas Μ. p. 137, 1 ἐδάφων, οὐκ ἐδα- φῶν, εἰ καὶ Λιβάνιος ἐν τῷ εἰς Κωνστάντιον καὶ Κώνσταντα· ὥστε κτλ. ὥστε C sed στ in ras m ὥσπερ Μο 9 ἐδάφων Ρ sed in ἐδαφῶν corr m 3, I sed ~ supra ω eras, Μ sed ~ supra ω m 2 cf. ad t. II 162, 10 11 τὸ πρᾶγμα C sed γρ τὰ πράγ- ματα suprascr m τὰ πράγματα Β 13 κινδυνεύει] συμβου- λεύει Ca 15 καὶ μηδεὶς C sed γρ καί με μηδεὶς suprascr m καἰ με μηδεὶς Β | μήτε edd 16 μήθ’ ὅτι I sed μήθ’ ὅ in ras m3 στρατιώτην ἐξ ἀφανοῦς ἴσχον μήθ’ ὅτι συνθήκας εἰς ἀνακωχὴν εὑράμενοι τῷ διὰ τοὺς ὅρκους ἀφυλάκτῳ πρὸς πλεονεξίαν κατεχρήσαντο, μηδ’ αὖ σαφῆ μὲν ἐσχη- κέναι τὴν τούτων γνῶσιν, ἑκόντα δ’ ὑπερπηδᾶν. τοσού- του γὰρ δέω τούτοις τοῖς πράγμασιν αἰσχύνεσθαι, ὥστ’ εἰ μηδὲν τούτων ὑπῆρχε, τότ’ ἂν εἰκότως αἰσχυν- θῆναί μοι δοκῶ. ὁ γὰρ τῶν ἡττημένων οὐδέν ἔχων εἰπεῖν ὅτου καὶ μνημονεύειν ἄξιον οὗτος καὶ τὸν τῶν | R III 300 κεκρατηκότων ἔπαινον προσαφῄρηται. ὥσπερ γὰρ ἐν τοῖς γυμνικοῖς ἀγῶσιν, ἐπειδὰν ὁ κλῆρος τὸν πολὺ λειπόμενον ἀποδύῃ πρὸς τὸν ἄριστον, γίγνεται μὲν ἡ νίκη τοῦ βελτίονος, ὁ δὲ παρὰ τῶν θεατῶν κρότος οὐκ ἀκολουθεῖ τῷ στεφάνῳ, οὑτωσὶ δὲ κἀν τοῖς πολεμικοῖς ἡ τῶν ἡττημένων φαυλότης ζημιοῖ τοὺς νενικηκότας εἰς δόξαν.

συγχωρῶ δὴ Πέρσας δεινοὺς εἶναι καὶ κλέψαι καὶ παρακρούσασθαι καὶ μὴ τὴν ταχίστην ἀπει- πεῖν καὶ δι’ ἐπιορκίας ῥᾷστ’ ἂν ὑφελέσθαι πολλά, ἀλλ’ ὅμως οἱ τοσαύτας ὁδοὺς ἐπὶ τὸν πόλεμον εὑρηκότες οὐκ ἔφερον ὀρθοῖς ὀφθαλμοῖς ἀντιβλέψαι πρὸς τὴν τοῦ 1 μὴ δ’ Ρ sed μήθ’ suprascr m 3 2 εὑρόμενοι La 3 μὴ δ’ MoPIBM μήτ’ coni Re | ἂν La 4 ἑκόντα Mor sed γρ ἔχοντα in marg | δέ CMoB Re | τοσοῦτον CMoB Re 5 δέον La 6 ὥστ’ scripsi e Ρ sed ' in ras m 2, UILaM ὣσ τε C sed ὣσ in ras f ὥστε MoBCa edd | ὑπῆρχεν CMo 7 δοκῶ C sed ῶ ut videtur ex εῖν corr f, Ρ sed εῖ supra ῶ m 3 ῶ δοκεῖν Μο | οὐδὲν scripsi e CMoPCaLaBM μηδὲν UI edd 9 προαφῄρηται Re 10 τὸ U Mor 11 γίνεται CaB edd | ἡ om Mor 13 οὑτωσὶ C sed οὕτω suprascr m οὕτω Β | κἀν reposui e CMoPUI κἂν CaLaB M καὶ edd | πολεμικοῖς scripsi coll. p. 237, 2 πολεμίοις libri edd 15 δὲ Μο 16 παρακρούσεσθαι Ρ sed ε ex α corr in ras, Ca | τηνταχίστην P sed e την ταχίστην corr m 3, Β 17 ῥᾷστ’ scripsi e CMoB ῥᾷστα reliqui libri edd 19 ἀντιβλέψαι reposui ante πρὸς e PUICaLaM, ante κυνῆν CMoB edd βασιλέως κυνῆν. τεκμήριον δὲ μέγιστον ἀμφοτέρων τούτων. εἰ μὲν γὰρ ἤκουον προσιόντα, παντάπασιν ἠφανίζοντο, τῆς δὲ ἀπουσίας αἴσθησιν λαμβάνοντες τοῖς ἀντικαθημένοις ἐπεχείρουν, ἐκ μὲν τοῦ προτέρου τὸν φόβον ὁμολογοῦντες, ἐν δὲ τῷ δευτέρῳ τὴν τέχνην ἐπιδεικνύμενοι. οὕτω τὴν μὲν πολεμικὴν ἐμπειρίαν ἐκέκτηντο, βασιλέως δὲ φανέντος τῆς ἐμπειρίας τὴν μνήμην ὑπὸ τοῦ δέους ἐξέβαλλον.

καὶ ὅτι γε οὐκ ἀπεικότως, ἀλλά νουνεχόντως τοῦτον τὸν τρόπον ἐχρῶντο τοῖς καιροῖς, ἔδειξεν ἡ πεῖρα. οἱ γοῦν οὐ δυνηθέντες σφᾶς αὐτοὺς κατακρύψαι τὴν ταχίστην οὐκ ἔφθασαν βασιλεῖ φανέντες καὶ σαγηνευθέντες ὡς ἡμᾶς μετεσκευάσθησαν, οὐχ οἶ μὲν παραδόντες σφᾶς αὐτούς, οἱ δὲ ἀγωνιζόμενοι ληφθέντες, ἀλλ’ ἀπλῶς πάντες ἐνὶ σχήματι πτήξαντες καὶ χεῖρας εἰς ἱκετείαν προτεινά- μενοι.

83. Καὶ πλήρωμα πόλεως οὐ φαυλοτάτης ἐν Πέρ- σαις αὐτοβοεί, καθάπερ ἐν δικτύῳ συγκλεισθέντες, παν- οικησίᾳ μετηνέχθη καταρώμενον μὲν τοῖς ἐμβαλοῦσι τοῦ πολέμου τὸ σπέρμα, ὀδυρόμενον δὲ τὴν τῆς πατρί- 9 Isocr. Phil. p. 83 e 18 Thuc. II 81,3 cum nota Kruegeri | Iul. or. II p. 57 Β 19 Thuc. II 16; III 57 1 κυνῆν in lac 5 litt om Ca 2 γὰρ om ΜοΜ 3 δ’ Re 8 ἐξέβαλον CaM | τε CMoLaB 10 γὰρ CaM 11 την ταχίστην I τηνταχίστην Ρ sed e τὴν ταχίστην corr m 4, Β 18 σφὰς ΜοΡ sed in hoc ' in ~ corr m 2 14 ἅπαντες CaM 18 συγκλεισθέν coni Mor „verum multo probabilius est Li- banium dedisse ὥσπερ ἰχθῦς ἐν δικτύῳ κατακλεισθέντες“ Re at recte oblocutus est Iacobsius Phil. im. p. 288 ad p. 24, 10; cf. ad p. 192, 17 | πανοικησίᾳ scripsi cum CaM πανοικεσίᾳ reliqui libri edd cf. decl. Aristoph. Herm. XII 219, 28 et Lob, Phryn. p. 516 516 19 καταρώμενον I sed οι supra ον καταρώμενοι U 20 ὀδυρόμενοι U | πέρσιδος Β δὸς ἐρημίαν, οὐκ ἀπεγνωκὸς δὲ παντάπασι τὰς ἀμεί- R III 301 νους ἐλπίδας ἐκ τῆς τοῦ νενικηκότος | πρᾳότη- τος. καὶ οὐκ ἐψεύσθησαν. λέγω δὲ ἤδη τὸ μετὰ τὴν αἵρεσιν βούλευμα πολὺ τῆς αἱρέσεως ἄμεινον παρά γε ἐμοὶ κριτῇ. οὐ γάρ ἀπέκτεινε λαβών, ὡσπερ οἱ Κερ- κυραῖοι τοὺς ἐξ Ἐπιδάμνου Κορινθίων οἰκήτορας, οὐδέ γε ἀπέδοτο τὰ ἆθλα τοῦ πολέμου, καθάπερ Φίλιππος τοὺς αἰχμαλώτους Ὀλυνθίων, ἀλλ’ ἐπενόησεν ἀντὶ στή- λης καὶ τροπαίου χρήσασθαι τοῖς αἱρεθεῖσι καὶ κομί- ζὼν εἰς Θρᾴκην κατοικίζει μηνυτὰς εἶναι καὶ τοῖς ὕστερον τοῦ πάθους.

καὶ τούτοις οὐκ ἔνεστιν ἀπιστεῖν. οὐ γὰρ ἐξίτηλον χρόνῳ γεγονυῖαν πρᾶξιν διηγούμεθα συναγωνιζομένης εἰς ψευδολογίαν τῆς ἀρ- χαιότητος, ἀλλ’ οἶμαι πάντας ἐπὶ τῶν ὀφθαλμῶν ἔτι προφέρειν τὴν χθὲς καὶ πρῴην γεγενημένην τῶν αἰχμα- λώτων πομπήν.

τοῦτ’ ἦν ὅ φημι τοῦ κεκρατηκέναι κάλλιον εἶναι καὶ στρατηγικώτερον. πόλεις μέν γε πολλοὶ πολλάκις παρεστήσαντο, τὰ δ’ ἐκ τῆς ἁλώσεως εἰς τὸ δέον οὐ πολλῶν ἣν διαθέσθαι. σκοπῶμεν γὰρ ὁπόσα συνείληφεν ἐνὶ τούτῳ. πρῶτον μὲν χῶρον ἐξη- 4 Eur. Alc. 801 6 Thuc. I 30, 1 7 Diod. Sic. XVI 53 12 Her. I 1 1 ἀπέγνω cum ras 1 litt U | παντάπασι om Re 2 πραό- τητος ΜοΡΙΒΜ 4 ἄρσιν CMo sed in hoc αἵρεσιν in marg, Β et γρ in marg Mor | πολύ γε Β | ἄρσεως CMo sed in hoc αἱρέσεως in marg, Β et γρ in marg Mor 5 post ἐμοὶ ras 3 litt I 6 Ἐπιδαύρου Re, quod correxit Cobetus Coll. 264 9 χρήσασθαι Ρ sed α (1) in ras m 3 χρήσεσθαι ILa M αἱρεθεῖσιν La ἀρθεῖσι Μο sed αἱρεθεῖσι in marg, Β sed ex αἱρεθεῖσι corr 11 ἔστιν PUIM 13 τῆς inserui e libris 14 τὸν ὀφθαλμὸν U | ὀφθαλμῶν I sed ῶ in ras m 2 15 πρώην MoPIB 17 μὲν γὰρ M 18 δὲ PUICa M Mor 19 τὸ in ras C s | ἦν La sed postea suprascr οὑν Re γριωμένον ἐπὶ Θρᾴκης πλεῖστον ὅσον ἡμέρωσε τοὺς γεωργήσοντας παρασχών. ἔπειτα τὴν μνήμην τῶν κατ- ορθωμάτων εἰς ἅπαντα τὸν χρόνον παρέπεμψε τῇ τῶν γενῶν διαδοχῇ τὴν λήθην οὐκ ἀφεὶς κατὰ τῶν πε- πραγμένων ἰσχύσαι. τρίτον τὸ αὐτὸ φιλανθρωπίας καὶ μεγαλοψυχίας σημεῖον ἐξήνεγκε τοῖς μὲν δάκρυσιν εἰς ἔλεον καμφθείς, τὸν δὲ θυμὸν ἀπορρίψας ἐν τῇ μετα- βολῇ | τῆς τύχης.

ἐπὶ τούτοις τοὺς πόρρω R III 302 κατῳκισμένους ἡμᾶς τῆς τῶν πολεμίων χώρας οὐ περι- εῖδεν ἀκοῇ μόνῃ τῶν γεγενημένων ἑστιωμένους, ἀλλ’ αὐτόπτας τῶν ὅλων καταστήσας ἡδονῆς τε πολλῆς καὶ χρηστῆς ἐλπίδος ἐνέπλησεν ἐν μὲν τοῖς κατορθώμασι γεγηθότας, τοῖς δὲ κατειργασμένοις τεκμαιρομένους τὸ μέλλον.

εἰ δέ με δεῖ τι καὶ τῶν ἐμαυτῷ κεχαρισ- μένων εἰπεῖν, πολλοστῷ χρόνῳ δίκην ὑπὲρ τῶν ἐξ Εὐβοίας Ἑλλήνων ἀνηρπασμένων ἐπράξατο ἀντὶ τῶν Ἐρετρικῶν γενῶν τούσδε ἐκ τῆς ἐκείνων ἀνασπάσας.

Ἦν μὲν οὖν ἂν καὶ τοῦτο μέτρον ἀρκοῦν θα- τέρῳ καὶ φιλοτιμίας οὐδὲν ἂν ἀπῆν, εἰ καὶ μηδὲν ἐνῆν ὑπὲρ τοῦ πρεσβυτέρου προσθεῖναι. τὸν γάρ οὐδὲν μὲν ἀνωτέρω τῆς ὁσίας πεποιημένον, ἐν δὲ τῷ τοσοῦ- 4 [Isocr.] Demon. p. 3 d 15 Dem. p. 761,21. Ar. Pac. 559. Men. Misog. IV 167,9 Μ (III p. 96 n. 329 Κ). Prisc. inst. XVIII 251 16 Her. VI 101 et 119; Plat. epigr. 10 (Anth. Pal. VII 259) 3 παρέπεμψεν La 5 ἰσχύσαι Ρ sed in ras m 3 ἰσχῦσαι ? cf. p. 214, 8 et t. II 11, 5 9 κατωικισμένους C sed κισ in ras f κατῳκημένους Μο | ἡμᾶς om Re 10 μόνον Re 11 ὅλων La sed ολ in ras y 12 ἐν scripsi e Ρ sed γρ ἐπὶ suprascr m 3, UCaM sed in hoc ἐπὶ in marg m 3, ut usui Liba- niano conveniens ἐπὶ CMo sed in hoc ἐν in marg, I sed πὶ in ras m 2, LaB edd 16 ἐξεπράξατο UI ἐπράξαντο Ca cf. t II 78, 2 17 ἐρετρικῶν καρπῶν καὶ γενῶν La 19 ἐνῆν] ἦν CMoB Re 21 ὁσίας Ρ sed ὁ in ras ex οὐ corr m 3 ὁνσίας La σίας cum ras 1—2 litt ante σ τὸν ἀποσχισθῆναι τῶν πραγμάτων μηδὲ τὸ μικρὸν ἀποβαλόντα, φοβοῦντα δὲ τοὺς ἐναντίους, εἰ προσιὼν ἂν ἀγγελθείη, καὶ πάλιν παρέχοντα θαρρεῖν, εἰ τῆς ἀναχωρήσεως ὁ καιρὸς ἐπισταίη, πόλεις δὲ τἀς μὲν κινοῦντα, τὰς δὲ κατοικίζοντα πῶς οὐ διὰ παντὸς φαίη τις ἂν ἀφῖχθαι τοῦ προσήκοντος; οὐ μὴν ἔνεστιν ἀπο- ρῆσαι βουλομένῳ λέγειν, ἀλλ’ αὐτά δὴ τὰ κυριώτερα λέλειπται, τοῦτο μὲν ἡ τελευταία μάχη, τοῦτο δὲ ἕτερα ἄττα σοφίας τῆς ἐσχάτης βάσανον παρασχόμενα. ἔξεστι δὲ ὧδέ πη θεάσασθαι.

89. Ἴσμεν ἄπαντες τοῦθ’ ὅτι τήνδε τὴν μερίδα τῆς βασιλείας δύο τὰ μέγιστα τῶν βαρβάρων ἔθνη περι- πτύσσεται, ἔνθεν μὲν ὑπὲρ Ἴστρου Σκύθαι κεχυμένοι, ἑτέρωθεν δὲ Περσῶν πολυανθρωπία διοχλοῦσα. τούτων τοίνυν οἱ μὲν θρασυνόμενοι πράττουσιν οὐδέν, οἱ δὲ R III 303 οὐδὲ κινοῦνται | τὴν ἀρχήν. τίς οὖν οὕτω ῥᾴ- θυμος ἤ νωθρός, ὅστις οὐκ ἂν ἥδιστα ζητήσειεν οὕτω παραδόξου πράγματος φύσιν, τί ποτέ ἐστιν ὃ Σκύθας τοὺς φονικωτάτους καὶ τοὺς Ἄρει τετελεσμένους καὶ 8 pugna Singarensis cf. p. 257, 16 sq. 19 Luc. dial. deor. 16, 1 | Her. IV 79 1 μὴ δὲ MoPICaBM 3 cf. p. 8, 2 sq. 5 κατοικἰζον La | διαπαντὸς ΡΒΜ 6 τίς Ι 7 αὐτά Ρ sed γρ ταῦτα in marg m 3 ταῦτα CMo | δὴ om Ρ sed γρ in marg m 3,. UICaLa Mor et inser M 2 8 ἑτέρα ILa 9 ἅττα CMoUCaBM sed in hoc in ἄττα corr, edd cf. t. III 170, 1 | παρασχόμενα scripsi e Ρ sed παρεχόμενα suprascr m 3, UICaLaM παρεχόμενα CMo sed in hoc ασ supra ε Β edd | ἔξεστιν La 10 δ’ CLaB Re | ὅ δέ U 11 τήνδε om U | τὴν om C 13 Ἴστρον γρ in marg Mor et Re | σκῦθαι Ρ sed ~ in ' corr m 3, ICa 14 διοχλοῦσα Μο sed ἐν supra δι 16 τηναρχὴν Β et e τὴν ἀρχὴν corr C f P 4 | ἦν Mo sed οὖν in marg 17 οὐδὰν Μ sed οὐκ ἂν suprascr m 2 18 ποτ’ ΜοΒ δυστύχημα τὴν ἡσυχίαν κρίνοντας εἰρήνην μὲν ἔπεισεν ἀγαπῆσαι, καταθέσθαι δὲ τά ὅπλα καὶ βασιλέα τὸν ἡμέτερον ἐν ἴσῳ τοῖς οἰκείοις ἄγειν καίτοι πολὺ μὲν ἀπηρτημένον Ἴστρου, τὰς δὲ δυνάμεις ἐφ’ ἑτέροις τάτ- τοντα;

τίς οὖν ἡ τοσούτου πράγματος αἰτία; ὅτι βασιλεὺς ἀνδρίαν καὶ σύνεσιν ἐπίσης κεκτημένος τὰ μὲν εὐβουλίᾳ κεχείρωται, τά δὲ ἀνάγκη μετέρχεται. γνοίη δ’ ἄν τις, εἰ παραθείη τῇ νῦν ἀπὸ Σκυθῶν ἀδείᾳ τὰς προτέρας καταδρομάς, πρὸς ἃς ἀντιβλέπειν μὲν οὐκ ἐξῆν, μιᾶς δὲ εὐχῆς τυγχάνουσιν ἐγίγνετο σώζεσθαι. αὕτη δὲ ἣν μὴ παγῆναι βέβαιον ἐν Ἴστρῳ κρύσταλλον, ὥστε καὶ ἐπελθεῖν ὑπάρχειν. καὶ τίς ἂν ἔτι θαυμάσειε τῆς ἡσυχίας τὸ βέβαιον, ἐπειδὰν ἀκούση τῆς συμμαχίας τὸ πρόθυμον;

οὕτως οὐδὲν μέν ἐστιν ὃ μὴ θαῦμά τι προσβάλλει, ἀεὶ δὲ τῷ δευτέρῳ τὸ πρότερον ἀποκρύπτεται. ὁ γὰρ εἰς ἀκοὴν μὲν ἥδι- στον, ἔργῳ δὲ οὐδενί πω πρὸ τοῦδε γεγενημένον, ἀλλὰ τοῖς μὲν οὐδὲ ἐπὶ νοῦν ἐλθόν, τοῖς δὲ οὐ δυνατὸν 3 cf. t. II 10, 3 7 Aesch. Ctes. § 107 p. 68, 42 5 ὅτι ὁ βασιλεὺς Μο 6 ἀνδρείαν Ρ sed ει ex ι corr LaM Mor | ἐπ’ ἴσης Re cf. p. 217, 10; p. 273,6; 281,20; 287, 5 et 6 | 6 et 7 τα Ρ sed add m 3 9 ἀδεία I sed αδε in ras m 2 ἁ όα cum ras 2 litt U | ἑτέρας ἁ 11 δ’ Μο 12 κρύσταλον ΡΙ | ὑπάρχειν Ρ sed ἐν ἄλλω ὑποσχεῖν in marg m 4 ὑποσχεῖν C sed ὑπάρχειν suprascr m, Μο sed ὑπάρχειν in marg 14 συμμαχίας Ι sed συμμα in ras m 2 15 θαῦμά τι scripsi ex Ul sed in hoc ' supra υ eras et ι in ras 2 litt μετά θαύματος Ca edd θαύματος reliqui libri | προβάλλει PUI sed in hoc o ex οσ corr M 3, Μ sed σ inser m 2 17 ἔργω C sed ω in ras ex α ut videtur corr f | δ’ CMo Re | τοῦ CMo 18 οὐδέ in ras P 4 οὐδ’ I sed in ras m 2, CaBM om ULa | ἐπὶ in marg p 4 et in ras I2 νομισθέν, ᾧ πάντα τὰ] πάντων ἀντιθεὶς τὸ μηδὲν εὑρήσεις, τοῦτο καὶ ἐβουλεύθη· καὶ οὐκ ἀπεγνώσθη καὶ τετέλεσται πάλαι.

ἐξῆλθε στρατόπεδον Σκυθικὸν τῇ μὲν Ῥωμαίων χειρὶ συμβαλούμενον, τῇ δὲ δυνάμει R III 304 Περσῶν ἀντιταξόμενον καὶ | τὴν μὲν τούτων ἀρ- χὴν φυλάξον ἀκίνητον, τὴν δὲ ἐκείνων δυναστείαν συγκαταλῦσον. καὶ τὸ ἔτι μεῖζον, οὐ γὰρ ὅσον ἀφο- σιώσασθαι τὴν ἔξοδον ἐποιήσαντο οὐδὲ ἐπὶ τῆς χρείας ἐθελοκακοῦντες ὤφθησαν οὐδὲ προσιόντας ἰδόντες βάρ- βαροῖ βαρβάρους ὑπὸ τῆς ὄψεως ἀμείψαντες τὴν γνώ- μην εὐθὺς μετετάξαντο, καθάπερ πρότερον Θετταλοί, ἀλλ’ ὥσπερ ὑπὲρ τῆς οἰκείας ἀγωνιζόμενοι τῇ προθυ- μίᾳ τῶν ἔργων οὐδὲν τῶν κεκληκότων διήλλαξαν.

καὶ τούτων οὐ τὰς ἐκείνων φύσεις, τὴν δὲ βασι- λέως αἰτιατέον σοφίαν, ὃς ἀντὶ μὲν ἀπίστων πιστοὺς κατέστησεν, ἀντὶ δὲ ἀτάκτων εὐπειθεῖς, ἀντὶ δὲ πα- λιμβόλων βεβαίους, ἀντὶ δὲ πολεμίων συμμάχους, ἐνὶ δὲ βουλεύματι κατά τε Περσῶν ἐπορίσατο προσθήκην 4 Dem. p. 558, 13 9 Her. I 127, 2; V 78; IX 67 11 cf. t. III p. 456, 2 R. Thuc. I 107. Dem. p. 15, 15; 657, 25 1 τὰ inser P 2 om reliqui libri cancellavi | ἀντιθεὶς scripsi e CMoBLa ἀντιτιθεὶς reliqui libri sed τι (2) eras Ρ, edd sed γρ ἀντιθεὶς in marg Mor | τὸ e τῶ corr Μ το ΡΙ sed in hoc accent eras et o in ras m 2 τῷ Ca 2 τούτῳ coni Re Anim, ἀντιτιθεὶς μηδένα εὑρήσεις, ὅτῳ τοῦτο in ed | ἐβουλεύθη CM sed ή supra εύ C m M 2 ἐβουλήθη Β 3 τετέλεσται πάλαι scripsi e CMo et in marg P 4 et praemissis verbis κάλλιον, ἄλλοι δὲ στίζουσι in marg M 3 (vide t. I p. 214), ut coni Re Anim τετέλεσται πάλαι reliqui libri edd cf. p. 219, 8 | ἐξῆλθεν La 4 συμβαλλούμενον CaM συμμαχούμενον Cobet Coll. 265 at cf. Dem. l. l. 6 φυλάξον Ρ sed o in ras m 2 φυλάξειν U φυλάξειν Ca | δ’ Re 7 συγκαταλῦσον Ρ sed in corr UCaB cf. t. III 462, 12 et 17 8 ἔξοδον Mor sed γρ ἔξωθεν καὶ τῆς Σκυθικῆς οὐ μικρὸν μέρος ἐκένωσε καὶ τοὺς συνημμένους τῇ προσηγορίᾳ ταῖς γνώμαις ἐξεπολέμω- σεν, ὥστ’ ἔμοιγε μὴ ῥᾳδίαν εἶναι τὴν κρίσιν, πότερον ἐπ’ ἀνδρίᾳ πλέον ἢ σοφίᾳ γνώμης ἄξιος θαυμάσαι.

94. Τοῦ δ’ αὐτοῦ λόγου τὴν πίστιν κἀκεῖνο παρ- ἔχεται. τοσούτου γὰρ πολέμου διαντλουμένου τῷ βασι- λεῖ στάσις ἔνδοθεν ἐξ ἀπροσδοκήτων ἐκινήθη καὶ κατ- εῖχε ταραχή τις οὐ μετρία | τὴν μεγίστην μὲν "R III 305 τῶν τῇδε πόλεων, τῆς δὲ ἁπασῶν μεγίστης δευτέραν. καίτοι τοῦτο ὁ μὲν ἀπλῶς σκοπῶν δυστύχημα νομιεῖ, ὅτῳ δὲ πάρεστιν ἱκανῶς λογίζεσθαι, τῆς ἄκρας εὐτυχίας τὸ συμβεβηκὸς θήσεται. ὥσπερ γὰρ τοῖς ἀρίστοις τῶν ἰατρῶν αἰ τῶν ἀρρωστημάτων ὑπερβολαὶ λυσιτελοῦσιν ἐναποδείξασθαι παρέχουσαι τὴν τέχνην, οὕτω καὶ] τοῖς βασιλεῦσιν αἱ δυσκολίαι τῶν καιρῶν κέρδος φέρουσιν, εἰ μέλλοιεν ὑπὸ τῆς ἐκείνων εὐβουλίας ἐπὶ τὰ βελτίω τελευτήσειν, ἐπεὶ καὶ τὸν Αἰακὸν οὐδὲν ἂν ἐκώλυσε 2 Plat. Polit. p. 262 D 4 Thuc. I 138, 3 6 Plat. Menex. p. 242 Α 7 Her. I 191, 4; VII 204 | cf. t. I 105, 19 sq. Paul. Const. in Phot. bibl. 267 p. 475, 32 sq. Socr. h. e II 13. Amm. XIV 10, 2. Chron. min. ed. Mommsen I 236 8 Constantinopolin cf. t. II 240, 16; 1). III 89, 21. Iul. or. I p. 8 C 1 οὐ σμικρὸν Ρ sed οὐ σ in ras 2 litt m 3 μικρὸν UCa γένος Μο sed μέρος in marg | ἐκένωσεν La 2 συνημένους La | ἐξεπολέμωσε Re 3 ὥστε Ρ sed ε in corr m 3, UICa LaM | πρότερον La 4 ἐπανδρείᾳ La ἀνδρεία Ρ sed ει ex ι corr m 3, Μ | ἄξιον Μ sed os suprascr m 2 | θαυμάσαι reposui e libris coll. p. 245, 10; Thuc. l. l. θαυμάζεσθαι in marg Μο edd 6 δ’ Ρ in m 2 δὲ δὲ ICaLaM | κρίσιν Mor 7 ἔνδοθεν ἐξ] ἔξωθεν La 9 τῆς—10 σκοπῶν om Ca | δ’ ΜοΒ 14 ἐνα- ποδείξασθαι — 15 βασιλεῦσιν om Ca οὕτω | sed ὢ in ras οὕτως MoU | καὶ ante τοῖς edd cancellavi | τοῖς om Re 15 λεῦσιν I sed ν add m 3 16 ὑπὸ] ἐπὶ Ca 17 ἐκώλυσεν L μέγιστον μαρτύριον δικαιοσύνης παρῃρῆσθαι, εἰ μὴ τῶν ἀέρων ἀκρασία τοὺς Ἕλληνας εἰς τὴν ἐκείνου χρείαν καταστήσασα παρέσχεν ὅστις ἦν ἐπιδείξασθαι.

ἐγὼ μὲν δὴ συγχαίρω τῷ βασιλεῖ τῆς παρενθήκης ταύτης, ὅτι τοὺς ἀγαθοὺς τῶν κυβερνητῶν ἔδωκε μι- μήσασθαι, οἳ τῆς νεὼς πολλοῖς πολλαχόθεν ταραττο- μένης πνεύμασιν ἀντέχουσιν ὁμοῦ πρὸς ἅπαντα κρείτ- τονα τῆς ζάλης παρεχόμενοι τὴν τέχνην. καὶ βασιλεύς ἐν μέσῳ στὰς πολέμου καὶ στάσεως καὶ πλήθει πραγ- μάτων κεκυκλωμένος οὐκ ἐταράχθη τὴν ψυχὴν ὑπὸ τῆς τρικυμίας, ἀλλ’ οὕτως ἤρκεσεν ἀμφοτέροις, ὧσπερ ἂν εἰ πολλὴν ἦγεν ἀπὸ θατέρου σχολήν.

ἐνταῦθα δὴ τί πρῶτον ἢ τί τελευταῖον χρὴ λέγειν; ἢ τίνος μεμνημένον τί παραλιπεῖν; πότερον ὡς ἀπανέστη τῆς Πέρσιδος ὑπεριδὼν ἐκείνων ὧς οὐδαμοῦ φανησομένων, R III 306 ἢ τῆς πορείας τὸ | τάχος ᾧ τοὺς Λακεδαιμονίους παρέδραμεν, ἢ τοῦ χειμῶνος τὰς ὑπερβολὰς ἢ τῶν νι- φάδων τὰς ἐμβολάς ἢ τῶν ὄμβρων τὴν συνέχειαν; ὧν ἀπάντων, ὥσπερ τις ἀδαμάντινος, κατεγέλα.

ἀλλ’ ὡς πρὶν φανῆναι τοῖς στασιάζουσι τὴν μανίαν ἔσβεσεν; ἀλλ’ ὡς τὸν πορθμὸν διέπλευσεν ὥσπερ θείᾳ νεφέλῃ 2 cf. ad t. III 243, 2 13 II. π 692 14 Thuc. I 139, 1 et 140, 4 16 Her. VI 120 19 cf. p. 282, 18 21 Od. θ 502 1 παρῃρῆσθαι] καὶ παραιροῦμαι καὶ ἀφαιροοῦμαι. ἀφαίρεσις δὲ μόνον οὐ παραίρεσις in marg B 2 (= Μ s. v. παραιροῦμαι p. 274, 3) 1 παρῃρῆσθαι δικαιοσύνης Β 2 ἡ ante ἀκρασία inser M 2 | εἰς om Mor 3 στήσασα cum lacuna 4 litt ante σ Ca 11 τρικυμίας Ρ sed ι (1) in ras 2 litt m 2 13 δὲ Re 14 πα- ραλείπειν CMoB et supra παραλιπεῖν P 3 16 πατρίδος Μ sed περσίδος suprascr m 2 20 γε post πρίν edd delevi ασιάζουσιν La κεκαλυμμένος; ἀλλ’ ὧς τοὺς ἐν αἰτίᾳ μετεχειρίσατο; ἀλλ’ ὧς τοὺς ἀνεγκλήτους διέκρινεν; ἀλλ’ ὧς οὐδένα μὲν διέφθειρε, τοὺς δὲ κακουργοῦντας ἐσωφρόνισεν; ἀλλ’ ὧς ἐξουσίαν εἰς λόγον τῇ βουλῇ παρασχὼν πλεῖ- στον ἐκράτει λέγων; ἀλλά πάντα ταῦτα ἀφέντα τῶν ἀμοιβαίων λόγων μνημονεῦσαι δίκαιον, οἷς τὸ δεινό- τατον τῆς βουλῆς κατεπάλαισεν ὀξέως; ἀλλ’ ὡς οὐκ ἔφθη καταστήσας ἐκείνοις τὰ πράγματα καὶ πρὶν ἢ λῦσαι τὴν ζώνην αὖθις ἐφειστήκει τοῖς πολεμίοις;

οὕτως, ὅπερ ἔφην, ἀμφισβητεῖν μὲν ἔξεστι, πότερον ἀνδρίας ἢ συνέσεως ἡ κτῆσις ἀμείνων, ὁπότερον δ’ ἂν κριθῇ νικᾶν, παρὰ τῷ βασιλεῖ τὸ κρατεῖν ἐστι. καίτοι ὅτε καὶ τῶν ἡρώων τοὺς ἄκρους ἴσμεν ἀπὸ θατέρου τούτοιν εἰς τὰ πρῶτα βοηθέντας, τῷ γε ἀμφότερα μεθ’ ὑπερβολῆς κεκτημένῳ τίνας εἰς ταὐτὸν ἄξιον θεῖναι;

ἐπεὶ δὲ πᾶσαν τὴν ἐκείνῃ διερευνησάμενοι γῆν ἐρήμους μὲν ἀφεῖσαν τὰς πόλεις, πᾶν δὲ τὸ ἐν ποσὶν ἐστενοχώρουν 5 cf. p. 151, 11. t. III 453, 5 et ad t. III 309, 9 11 cf, t. II 327 14 12 cf. t. III 413, 1 R. Her. I 172; VI 21 3 τι inserui e libris sed inser C m et τὸ τί οὐκ ἔκειτο in marg P 3 4 οὕτως — 5 βούλομαι om Ca 9 τύχην inserui coll. Plat. leg. VII p.; 806 Α; Dem. p. 1468, 15 10 τὸ inserui e CMoUILaBM om PCa edd 11 δὴ inserui e libris | δρά- σαντές Ρ sed αν et ες in ras m 2 13 ἀστρατείαν Μ sed ἁ praep m 2 | num ἐπαίρουσι coll. p. 239, 1 ? | τὰς] „praeponi velim καὶ“ Re 15 τὰ Ρ sed ' add m 2 20 πρόσοικον post πᾶσαν in lac 9 litt C a B post τὴν ras —2 litt Μ | ἐκείνων I sed ων in ras m 4, Mor 21 21 ἀφεῖσαν reposui e libris ἀφῆσαν edd τῷ πλήθει, μελέτην δὲ τῇ πορείᾳ μίξαντες ἐπὶ τὸν πο- ταμὸν ἐχώρουν, ἔγνω μὲν βασιλεὺς τὸ γιγνόμενον. πῶς γάρ ἂν ἐλάνθανεν οὕτω μεγάλη κίνησις κονιορ- τοῦ μὲν εἰς αἰθέρα μέσον ἐγειρομένου, κτύπου δὲ συμ- μιγοῦς ἵππων τε καὶ ἀνδρῶν καὶ ὅπλων οὐδὲ τοὺς πορρωτάτω καθεύδειν ἐῶντος, τῶν δὲ κατασκόπων ὄψει τὸ πρᾶγμα λαβόντων καὶ τὴν ἀγγελίαν οὐκ ἔξωθεν εἰκαζόντων, ἀλλ’ ἐκ τῆς θέας φερόντων.

ὁ δὲ ταῦτα σαφῶς ἀκούων τὴν μὲν χρόαν οὐκ ἤμειψεν, ὧς ἄν τις ἔκπληξιν τῇ ψυχῇ δεχόμενος, βουλὴν δὲ ζητῶν εἰς τὰ παρόντα χρηστὴν κελεύει τοὺς ἐν τῇ φυλακῇ τῶν ὅρων ἱδρυμένους μεταχωρῆσαι τὴν ταχίστην καὶ μήτε ποταμοῦ ζευγνυμένου ταράττεσθαι μήτ’ ἀπόβασιν ἀνείργειν μήτε τειχισμὸν κωλύειν, ἀλλὰ καὶ ταφρεύειν | ἐᾶν, εἰ τοῦτο βούλοιντο, καὶ χαράκωμα βαλέσθαι R III 308 καὶ περισταυρῶσαι καὶ ναμάτων ἀφθονίαν προκατα- σχεῖν καὶ τὰ τῶν χωρίων ἐπικαιρότατα προλαβεῖν. οὐ 1 cf. t. III 453, 17 15 Dem. p. 254, 26 17 Thuc. I 68, 4 9 χρόα καὶ χροιά αὐτὸ τὸ εἶδος τοῦ χρώματος, χρῶμα δέ κυρίως τὸ μετὰ τῆς ὕλης ὦχρα, κιννάβαρι Β2 1 τῶ C sed ῶ in ras ex ινὶ corr η, Ρ sed ῶ in ras 3 litt m 2, I sed ῶ in ras τινὶ CaLaM sed in hoc τῶ suprascr m 2 | δέ] μὲν Β 4 ἐγειρομένου Ρ sed ε ιν ras m 2 6 πορρωτάτω I sed supra ω ras πορρωτάτους Re | ἐῶντος C sed ς in ras et o ex α corr | κατασκόπων] huius loci parum accurate meminit Thomas Μ. s. ν. ὀπτήρ p. 254, 7 Λιβάνιος ἐν τῷ εἰς Κωνστάν- τιον καὶ Κώνσταντα· κατασκόπων τινῶν κακία, cum haec verba magis reddant locum epitaphii Iuliani t. II 260, 7 αὐτο- μὀλων τινῶν κακία 10 τὴν ψυχὴν Μο sed τῆ ψυχῆ in marg | δεχόμενος in marg Mo2 12 την ΙΜ sed in hoc eras | την- ταχίστην Ρ sed e τὴν ταχίστην corr m 2, Β 17 προσλαεῖν CP sed in hoc σ eras, UICaLaBM γάρ, εἰ διαβάντες ἐγκαθίζοιεν, τοῦτο παρεῖχε τὸν φό- βον, ἀλλ’ εἰ τὴν πρώτην ἀποκρουσθέντες πρόφασιν εἰς φυγὴν λάβοιεν. ἔδει δὴ δελεασθῆναι τοὺς πολε- μίους τῇ τῆς ἀποβάσεως ἀδείᾳ.

Πέρσαι δὲ τότε τοιοῦτόν τι βουλεύουσι. τούς μὲν τοξότας καὶ τοὺς ἀκοντιστάς ἐπὶ τῶν κορυφῶν καὶ τοῦ τείχους 7 cf. t. II 546, 8 10 II. η 433—465 16 II. ο 623; λ 66; υ 46 1 εἶχε PUCaM Mor γαρ εῖχε La 2 τὴν πρώτην Μ sed eras, I sed in τηνπρώτην core 3 δὲ CaM 4 διαβάσεως CMo sed in hoc ἀποβάσεως in marg cf. l. 7 et p. 259, 13 et p. 265, 19 5 συνεκεχώρητο Ρ sed συγκε supra συνεκε m 3 συγκεχώ- ρητο CB Mor 6 πυκνὸν Ρ sed ὶ suprascr m 3 7 νυξὶν La 13 στρατείαν La 14 αφενδονίτης Mor 2 15 ἔτι Ρ sed ἔτ in ras m 2 | δ’ Re | βουλομένοις UCaM sed in hoc εν inser m 2 16 ὅπη scripsi e MoPUILaM ὅπηι C ὅποι relin- qui libri edd 17 λαμπηδόνι Μο sed λαμπρότητι in marg 19 τοιοῦτόν I sed ν eras 20 τῶν C sed ν add f | κορυφῶν Ρ sed ῶν in ras m 3 | καὶ in ras P 3 om UICaLaM ἔταξαν, τοὺς δὲ πεφραγμένους τοῦ τείχους προὐβά- λοντο. οἶ δὲ λοιποὶ τὰ ὅπλα ἀναλαβόντες τοῖς ἐναν- τίοις προσῄεσαν ὧς ἀναστήσοντες. ἐπεὶ δὲ κινηθέντας κατεῖδον, εὐθὺς ἐγκλίναντες ἔφευγον ὑπάγοντες τοὺς διώκοντας εἴσω βελῶν, ὧς ἂν ἐκ μετεώρου τοξεύοιντο.

χρόνον μὲν οὑν τινα καὶ τῆς ἡμέρας τὸ πλεῖστον κατεῖχεν ἡ δίωξις, ὡς δὲ οἱ μὲν φυγόντες εἰς τὸ τεῖχος ἐνέπεσον, ἐκάλει δὲ λοιπὸν τοὺς τοξότας ὁ καιρὸς | καὶ τοὺς πρὸ τοῦ τείχους ἀκραιφνεῖς, ἐνταῦθα R III 309 δὴ βασιλεὺς νίκην ἐνίκησεν οὐ κατὰ τὰς εἰωθυίας ταύτας οὐδ’ οἷαι πολλαὶ συνέβησαν καὶ νῦν καὶ πρό- τερον οὐδ’ ἧς ἐν χερσὶ τὸ ἔργον καὶ πολεμικοῖς ὀρ- γάνοις οὐδὲ πρὸς ἢν δεῖ κοινωνίας καὶ οὐκ ἂν ἑτέρως κατεργασθείη, ἀλλ’ ἢν καθαρῶς ἔξεστιν οἰκείαν τοῦ κρατήσαντος προσειπεῖν.

τι δὲ τοῦτο ἒστι; μόνος μὲν ἐξεῦρε τῶν δρωμένων τὸν νοῦν, μόνον δὲ οὐκ ἔλαθεν ἡ γνώμη τῆς παρατάξεως, μόνος δὲ βοήσας κελεύει μὴ διώκειν μηδὲ εἰς πρόδηλον ὠθεῖσθαι κίν- δυνον. νῦν δὴ καὶ πλέον ἄγαμαι τῆς γνώμης τὸν ποιητήν, ᾖ πολλῶν χειρῶν ἰσχυρότερον εἶναί φησι 20 Eur. Antiop. fr. 220, 3 N 2. cf, t. II 253, 7 1 τεταγμένους CMoPUI sed in hoc τετα in πεφρα corr, La | προὐβάλλοντο U 2 λοιποὶ C sed οι (2) in ras m 2 4 ἐγκλί- νοντες La 5 ὡσὰν ΡΒΜ 7 φεύγοντες CB 9 προ- τείχους U προ Ρ sed ρο in ras m 3 | τοῦ inser P 3 om UILa 12 οὐδέ CCaLa edd | ἧς scripsi e C sed ex οἶς corr f, ΒΜ οἶς MoPUICa (et Patm sed γρ αἷς in marg) οἳσ La αἷς edd | καὶ] ἦν Β 15 εἰπεῖν CB | τοῦτ’ ἐστιν Re 16 δ’ CMoB 18 κελεύει μὴ scripsi μένειν ἢ libri edd μὴ Cobet Coll. 265 | διώκειν I sed διωκ in ras m 2 ειν cum ras 4 litt ante ε U κελεύειν Ca sed γρ διώκειν in marg, La | ἐκέλευε post διώκειν inser C m M 2 | μηδ’ C μὴ δ’ ΜοΒ μὴ δὲ ΡΙΜ 19 δέ δὴ IB 20 ἣ CBM sed in hoc ex ἧ corr ἢ MoCa | χειρῶν om Ca | φησιν ἔν Cobet l. l. at cf. t. II 253,7 et Themist. or. XXXIV p. 464, 1 ed. Dind. βούλευμα σοφίας μετέχον. ἡ χρώμενος βασιλεὺς καὶ πάντα ὁμοῦ συνιεὶς ἐώρα τὸ μέλλον οὐδὲν χεῖρον τῶν παρόντων καὶ γιγνομένων.

καὶ σφόδρα γε εἰκό- τως. ἦν μὲν γὰρ τὸ μεταξὺ τῶν στρατοπέδων ἑκατὸν στάδιοι καὶ πεντήκοντα, ἤρξαντο δὲ τῆς διώξεως ἀγο- ρᾶς πληθούσης, ἐπλησίαζον δὲ ἤδη τῷ τείχει δείλης ὀψίας. πάντα δὴ συλλογιζόμενος, τὸν ἀπὸ τῶν ὅπλων πόνον, τῆς διώξεως τὸ μῆκος, φλόγωσιν ἐξ ἡλίου, δί- ψους ὑπερβολήν, νύκτα ἐπικειμένην, ἐπὶ τῶν λόφων τοξότας, ἠξίου Περσῶν μὲν καταφρονεῖν, πείθεσθαι δὲ τῷ καιρῷ.

εἰ μὲν οὖν ἐδέξαντο τὸν λόγον καὶ μὴ μεῖζον ἴσχυσε τῆς παραινέσεως ὁ θυμός, οὐδὲν ἂν ἐκώλυσε καὶ τοὺς ἐναντίους κεῖσθαι καθάπερ ἐν τῷ παρόντι καὶ τοὺς κεκρατηκότας σεσῶσθαι· νῦν δὲ ὅσῳπερ ἄν τις ἐκείνοις ἐγκαλῇ, τοσούτῳ πλέον τὸν βασιλέα σεμνύνει. οἱ γὰρ ἐν τῷ μὴ πεισθῆναι πταί- σαντες τὴν τοῦ παραινέσαντος συμβουλὴν κεκοσμήκασιν.

ἐγὼ δὲ καλῶ μὲν κἀκείνας βασιλέων νίκας ὅσας ἐν κοινωνίαις ἐργάζονται, πολὺ δὲ ταύτας ἐντιμοτέρας ὑπολαμβάνω ὧν οὐκ ἔνεστι τοὺς μερίτας εἰπεῖν. ὥστ’ 6 cf. p. 74, 8. Dem. p. 1301, 28. Thuc. VIII 26,1 11 Ruf. Fest. bren. 27. Eutrop. Χ 10, 1 2 συνιεὶς scripsi συνεὶς CPBM edd συνθεὶς reliqui libri 6 πλήθουσ La 7 δὲ Μ | τὸν e τῶν corr I 3 8 πόνον CI βοά ὁ (2) in ras ex ω corr C 2 I 3 | δίψους reposui e libris et γρ in marg Mor δίψης edd 12 τῆς παραινέσεως et μὸς οὐδὲν ἂν ἐκώλυσε in marg La i παραινέσεως P1 sed αινε in ras P 2 I 2. Mor sed γρ παραβάσεως in marg παρα σεως cum ras 3 litt U παραβάσεως Ca sed in marg γρ παραινέσεως | καιρὸς Ca 15 ἐγκαλεῖ, τοσοῦτο La 16 οἱ] οὐ Mor 19 εἰργάσαντο CaM 20 οὐ νεστι U cum ras 1 litt | μεριστάς C sed ίτας suprascr m, ΜοΜ μερι cum lac 4 litt Ca | ὥστ’ scripsi e PU ICaBM ὥστε reliqui libri edd εἰ καὶ | σφόδρα φιλονεικεῖ τις μὴ πάντα κατά R III 310 γνώμην κεχωρηκέναι τοῖς στρατιώταις, οὐδὲν ἂν κω- λύοι τοὺς μὲν μὴ πάντα κατωρθωκέναι, τὸν δὲ παντα- χοῦ νενικηκέναι καὶ πρώτους γε ἐκείνους ὧν ἄμεινον ἐβουλεύσατο.

περὶ πολλοῦ δ’ ἂν ἐποιησάμην καὶ ὅστις ἣν ὁ πρῶτος τὸν περίβολον διασπασάμενος εἰπεῖν καὶ διατρίψαι περὶ τὴν ἀνδραγαθίαν, ἴσως γὰρ οὐκ ἀηδέστερον εἰς ἀκοὴν τοῦτό γε τοῦ πυρὸς ὁ τὴν 7 cf. 1;. I 102, 3 13 Dem. p. 537, 29; 562, 9. Plat. Gorg. p. 486 C 1 κατα La 3 τούς Ρ sed suprrascr m 3 | κατορθωκέναι UICaM | τὸν Ρ sed suprascr m 3 7 πᾶσιν πᾶσιν | ἴσων Μο sed ὅσων in marg 9 τεταγμένοις Β sed τ et τ et γμ in ras 13 κόρρης Ρ sed ρ alterum inser m 3, La 14 τε om CLa | τὸ λοιπὸν in τολοιπὸν corr I | „malim κατειργάζετο“ Re 15 καθ- ῄρητο Ρ sed γρ εῖ supra η m 3 καθήρ το Ca καθῃρεῖτο ΒΜ sed in hoc καθῄρητο suprascr m 2 16 τὸ ante πᾶν libri cancellavi auctore Cobeto Coll. 265 | κρηπῖδα MoUI sed in hoc eras et suprascr, Μ cf. p. 215,2 17 περιπολλοῦ Μ 18 ἦν scripsi auctore Re ἂν libri edd 19 διατρίψαι P sed in corr m 3, fortasse recte cf. tamen p. 125, 9 ναῦν ἐπενείματο τὴν Θετταλῶν· ἐπεὶ δέ ὁ χρόνος οὐ συγχωρεῖ, δεῖ δήπουθεν οὐ τοῦ τυχόντος δρόμου.

ὁ μὲν οὖν περίβολος ἀκριβῶς ἔκειτο, οἱ δὲ εἰσε- χέοντο πᾶν μικρὸν τὸ πεποιημένον ἡγούμενοι καὶ τάς τε σκηνὰς διαρπάζουσι τῶν ἤδη πεπονημένων ἐγγύθεν τοὺς καρποὺς κομιζόμενοι καὶ ὅσους ἐγκατέλαβον κτεί- νοῦσι, μόνον δὲ τὸ πεφευγὸς διεσώζετο. τῆς δὲ τρο- πῆς γεγενημένης λαμπρᾶς ἐδεῖτο μὲν τὸ ἔργον λαμπρο- τέρας, εἴπως ἐνῆν, ἡμέρας εἰς τὸ τῶν κατορθωμάτων πέρας, ἐπεὶ δὲ εἰς νυκτομαχίαν ἐξώκειλε, τοξευόμενοι μὲν ἐκ τῶν λόφων, ἀμφίβολοι δὲ γενόμενοι δορατίων τε ἡδῆ καὶ βελῶν τοῖς σώμασιν ἐναποκεκλασμένων, R III 311 ἀφῃρημένοι δέ ὑπὸ | τῆς νυκτὸς τὸ δύνασθαι χρήσασθαι σφίσιν αὐτοῖς ἀνά τὸ σκοτεινὸν ὅμως χω- ροῦντες ὁπλῖται πρὸς ψιλοὺς πόρρωθεν ἰσχύοντας καὶ πρὸς ἀκραιφνεῖς πεπονηκότες ἄνδρας μὲν ἀγαθούς ἀπέβαλον, τῆς χώρας δὲ τοὺς πολεμίους ἐξήλασαν.

καίτοι τίς ἂν ὑπέμεινε τὴν ἐκείνων ἀνδρίαν λογισμὸν προσλαβοῦσαν, ὅπου γε τοσούτοις ἐναντιώ- μασι χρώμενοι τὸ μετὰ κρείττονος διακριθῆναι τοῦ σχήματος ὑπ’ οὐδενὸς ἀφῃρέθησαν; τίς δ’ οὐκ ἂν θείη 1 II. o 704 sq. 10 cf. t. II 327, 14 | cf. t. III 375,24. Isocr. ep. 2,6 p. 409 c 11 Thuc. IV 32,3 18 Ruf. Fest. brev. 27 1 θετταλόν CMoBLaM sed in hoc e θετταλῶν corr, Re 3 ὁ in ras I 3 | οἵ MoP sed in hoc add m3, Β οἵ δ’ Mor | δ’ ΜοΒΡ sed in hoc in ras 2 litt m3 4 τὸ Ρ sed add m3 5 διαρπάζουσιν La 12 τε reposui e libris sed in ras I δὲ edd | ἐναποκεκλεισμένων Mor sed γρ ἐναποκεκλασμένων in marg 13 δ’ CMoP sed in hoc in ras m3, Β 15 ὁπλίται ΜοΡ sed in hoc in corr m2, ΒΜ 18 ἀνδρείαν ΜοΡ sed in hoc ει ex ι corr m3, ILaM 19 προσλαβοῦσαν I sed σ (1) in ras m2 | ὅπου Ρ sed supra ου ras | γε inser P3 20 κρείτ- τονος Ι sed ττονο in ras m 2 Πέρσας ἡττῆσθαι περιφανῶς, οἳ διέβησαν μὲν ὧς τῆς ἑτέρων κρατήσοντες, τοσούτων δὲ πλεονεκτημάτων ἀπο- λαύσαντες ῥίψαντες τὰς ἐλπίδας ἀπιόντες ᾤχοντο;

εἴτ’ οὖν τῳ τὸ κρεῖττον εὐβουλίᾳ γνωρίζεται, καὶ τῶν οἰκείων καὶ τῶν ἀντιπάλων ἀμείνων ὁ βασιλεὺς οἷς ἐβουλεύσατο δέδεικται, εἴτε τῳ τὰ ἔργα ψιλὰ δοκι- μάζειν ἥδιον, οἶ μὲν τὸ στρατόπεδον ἐκλιπόντες ἐπὶ τὴν σχεδίαν ὥρμησαν, τῶν δὲ ἡμετέρων οἱ μὲν πε- σόντες ταῖς μὲν ψυχαῖς ἐνίκησαν, τοῖς δὲ σώμασιν ἀπεῖπον, οἱ δὲ ἐπανελθόντες οὐ πρότερον ἀπενόστησαν πρὶν ἢ τὴν χώραν τῶν πολεμίων ἐκάθηραν. καὶ οὐ προστίθημι τοῦ χωρίου τὴν φύσιν πλείω λυπήσασαν τῆς τῶν πολεμίων ἀλκῆς οὐδ’ ὅτι Πέρσαι μὲν αὐταῖς γυναιξὶν συνήραντο τοῦ κινδύνου, τῆς δ’ ἡμετέρας στρατιᾶς τὸ κράτιστον οὐ μετέσχε τῆς μάχης.

| μέχρι μὲν οὖν τούτων ἐκείνων ἡ πλεονεξία, συνιόντων δὲ τῶν στρατοπέδων ἀντὶ μὲν τοῦ δέξασθαι τοὺς ἐπιόν- τὰς καὶ ποιήσασθαι τὴν μάχην ἐν χερσὶν ἀπὸ τῆς φυ- γῆς ἤρξαντο. εἰς δὲ τὸν περίβολον πατακλεισθέντες οὐδ’ ὑπὲρ τοῦ τείχους ἠμύναντο, ἀλλ’ ἀπέβαλον μὲν τὸ φυλακτήριον, προσαπέβαλον δὲ καὶ τὸν ἐν ταῖς σκηναῖς πλοῦτον. οἱ δὲ ἐγκαταληφθέντες ἔπιπτον οὐδενὶ κόσμῳ, ἐπεῖδον δὲ τὸν τοῦ βασιλέως παῖδα, τὸν τῆς ἀρχῆς διάδοχον, ἐζωγρημένον καὶ μαστιγού- μενον καὶ κεντούμενον καὶ μικρὸν ὕστερον κατακοπτό- μενον. εἰ δέ τί που καὶ δεδράκασι, κλέμμα τὸ συμβάν, οὐκ ἀνδραγαθία γεγένηται.

ταῦτα οὐχ ἡμέτερος λόγος εἰς χάριν συγκείμενος, ἀλλ’ αὐτόμολοι τὰ σώματα παρα- βαλλόμενοι διαρρήδην ἀγγέλλουσιν. οἷς οὐκ ἔνεστιν ἀπιστεῖν. οὐ γὰρ κινδύνων ψευδολογίᾳ τέρπουσι. ταῦτ’ οὖν οὐκ ἀμφισβητήσιμόν ἐστι ποιοῦντα τὴν νίκην, ὡσπερ τὴν ἐν Τανάγρᾳ καί, νὴ Δία γε, τὴν Ὀρεσθίδι Τεγεατῶν καὶ Μαντινέων.

120. Ἔχω δὲ λέγειν πολὺ τούτου μεῖζον, ᾧ μηδ’ ἂν αὐτὸν ἀντειπεῖν οἶμαι τὸν Περσῶν δυνάστην. ὅτι μὲν γὰρ ἐν τῇ | νυκτομαχίᾳ πάλιν ἀπῆλθον οἱ R III 313 λεικόμενοι, παρ’ ἀμφοτέρων ὡμολόγηται· τούτου δὲ 7 Iul. or. I p. 4 Β II. ι 322. Thuc. II 44,3 11 Plat. Menex. 13 p. 242 Α. Diod. Sic. XI 80 12 Thuc. IV 134 1 ἐξανάλωσε Ρ sed α (2) in η corr m3, UI 3 κατὰ λό- γων Μο κατά λόγον Mor sed καταλόγου coni 5 αὐτῷ inser I2 om U | προξενησάντων αὐτῷ CMo Re | τὴν τῶν ῥωμαίων CaM Mor 7 προβαλλόμενοι Κβ 9 κινδύνων C sed κίνδυ- νον suprascr s κινδύνῳ PUICaLaM Mor qui κινδύνων scri- bendum coni p. 94 ed.1 κίνδυνον Β ψευδολογίαι C et αι iterum suprascr s, B ψευδολογία Μο ψευδολογίαν PUILa ψευδο- λογιτέρπουσιν Ca 10 νίκην reposui e libris coll. νίκη ἀμφιδή- ριτος Thuc. IV 134 μάχην edd 11 Ὀρεσθίδι reposui e C sed θ in τ corr s, ΜοΡ sed in hoc s supra σθ m3, CaLaM sed in hoc θ in τ corr m2 ὀρεστιάδι UI sed in hoc ια in ras m 2 ὀρεστίδι Β edd 13 μὴ δ’ ΜοΡ sed in hoc add m2, Β 14 τὸν] τῶν Μο τὸν τῶν ΡΜ 15 ἐπὶ CMoP sed in hoc in ras m3 et γρ ἐν in marg m3, Β 16 τῶν Περσῶν post λειπό- μενοι Mor del Re | ὡμολόγηται scripsi e CBM sed in hoc ὁμο- λογεῖται suprascr m2 ὁμολογῆται Μο ὁμολογ ται cum ras 1 litt Ca ὡμολογεῖται I sed εῖ in η corr ὁμολογεῖται reliqui libri edd |δ᾿ CMo οὕτως ἔχοντος δυοῖν ἀνάγκη θάτερον, ἢ κρατηθέντας φυγεῖν ἢ κρατήσαντας ὅμως εὐλαβηθῆναι τὸ μέλλον. εἰ μὲν οὖν τὸ πρότερον θείημεν, καθαρῶς ἡ νίκη μεθ’ ἡμῶν ἕστηκεν· εἰ δὲ τῇ νυκτομαχίᾳ τὸ πλέον σχόντες οὐκ ἐθάρρησαν ἐπεξελθεῖν τὰ λοιπά, πολὺ πλέον ἡ νίκη τοῦ βασιλέως γίγνεται. οἱ γὰρ τῶν μὲν συμβα- λόντων κρατήσαντες, πρὸς δὲ τὴν ἐκείνου δεξιὰν οὐκ ἀντάραντες δῆλον δήπου πᾶσιν ἐποίησαν, ὡς οὐκ ἐν τοῖς ἑπομένοις ἤ τῇ φύσει τὴν ἰσχύν ὁ βασιλεὺς κέκτηται.

121. Οὐ τοίνυν ἐν μὲν τοῖς πολέμοις τοιοῦτος, ἐν δὲ τοῖς λοιποῖς οὐδεμίαν παρέχων εἰς εὐφημίαν ἀφορ- μήν, ἀλλ’ οὕτως ὢν ἐν τοῖς ὅπλοις λαμπρὸς πλέον ἀμείνων ἐστὶν ἐν τοῖς λοιποῖς ἢ τοῖς ὅπλοις, ὥστ’ ἐξεῖναι λέγειν βασιλεύς τ’ ἀγαθὸς κρατερός τ’ αἰχμητής. οὐ γάρ, εἰ μᾶλλον ἑτέρων ἀγριαίνων ὀφθείη, τούτῳ βελτίων φαίνεσθαι τῶν ἄλλων ἡγεῖται, ἀλλ’ εἰ πλέον τῶν ἄλλων πρᾳότητι χαίρων μηδέν ἧτ- τον ἀπάντων κρατοίη.

οὐδ’ αὖ βασιλικὸν ὑπο- λαμβάνει τὸ ταρακτικὸν τοῦ βλέμματος, ἀλλά μανίᾳ 12 Men. p. 376.108(1. 15 II. γ 179 18 Iul. or. I p. 48 A sq. 1 δυεῖν Re 5 τὰ Ρ sed add m2 6 βασιλέως I sed έως in ras m 2 | γίνεται ΜοΒ | εἰ Μ sed οἱ suprascr m2 | συμ- βαλλόντων CaLa 8 ἀντάραντες I sed ἀντάρα in ras m2 9 μᾶλλον ante ἢ in marg inser M2 at cf. ad t. III 464, 13 10 κέκτηται I sed ται in ras m3 11 πολεμίοις Ρ sed in πολέμοις corr m 3, ΙΒ 12 οὐδέ μίαν CM 18 οὕτος Μο | ὢν om Re 15 βασιλεύς τ’ Ρ sed in ras et τ’ inser m2 | τ’ om CaLa | κρατερός Ι sed κρ in ras m2 καρτερός Β 16 post ἑτέρων ras 9 litt I 17 ἡγεῖται Μο ἡγεῖτο La Mor 18 πραότητι MoIBM 19 ὑπολαμβάνειν Β Mor 20 πρακτικόν La et in marg Μ0 πρέπειν ἡγούμενος ἐν τοῖς νοσήμασιν ἀριθμεῖ τὸ μὲν τραχὺ πρὸς τὰς συνουσίας τυραννικὸν οἰόμενος, τὸ δὲ εὐπρόσοδον τῶν τρόπων ἄρχοντος μοίρᾳ προστιθείς, μέγα φρονῶν οὐκ εἰ φόβῳ συνέχοι τὴν βασιλείαν, ἀλλ’ εἰ τῷ φίλτρῳ τῶν | ἀρχομένων φρουροῖτο, δεινὸς R III 314 εὐνοίᾳ μὲν ἀμοιβήν, πταίσματι δὲ νεῖμαι συγγνώμην, φιλονεικίας κρείττων, ὀργῆς βελτίων, ἡδονῆς ἄρχων, οἴεται γὰρ προσήκειν μὴ τῶν μὲν πόλεων κρατεῖν, τοῖς δὲ τῆς ψυχῆς πάθεσιν ὑπηρετεῖν, τὸν γὰρ οὕτω διακείμενον οὐ μᾶλλον ἀξιοῖ δεσπότην ἢ δοῦλον κε- κλῆσθαι, ἄτρωτος μὲν πρὸς σωμάτων ὥραν, ἀήττητος δὲ πρὸς θυμὸν ἄκαιρον, ὧν μὲν αὐτὸς εὑρίσκοι, τού- των τὴν βουλὴν εἰς μέσον ἄγων, τὰς δὲ τῶν πέλας συμβουλίας οὐκ αὐθαδείᾳ φαυλίζων, ἀλλ’ ἔργῳ τὸν παλαιὸν λόγον βεβαιῶν, ὧς ἄρα καὶ τοῦτο φρονήσεως τὸ τοῖς βελτίστοις εἰδέναι τὴν ψῆφον τίθεσθαι, οὐ ῥαψῳδῶν εἰς μῆκος λόγον μάταιον, ἀλλ’ εἰς βραχύτητα ῥημάτων ὄγκον κατακλείων πραγμάτων, εἰς μὲν τὸν 3 Thuc. VI 57, 2; Men. p. 375, 10 3 Thuc. III 82, 4. Dem. p. 639, 25 5 sq, Iul. or. I l .l. 7 Iul. or. I p. 46 D. Themist. or. IV p. 58c 11 Amm. XXI 16, 6 15 Plat. Men. p. 97 Β. Arist. eth. Nicom. VI 5 17 Plat. Phaedr. p. 277 Ε. Soph. Ant. 446 18 Men. p. 376, 17 2 οἰόμενος I sed οἷο in ras m2 ἡγούμενος Mor sed γρ οἰόμενος in marg | δ’ CMoB et in marg Mor 3 εὐπρόσωπον La et γρ in marg Mor | μοίρα Β 4 φόβῳ I sed φο in ras m 2 | συνέχοι scripsi cum CaLa auctore Re συνέχει reliqui libri edd 6 νεῖμαι I sed νεῖμ in ras m 2 8 πόλεων μὲν CaM 10 κεκλῆσθαι I sed κ (1) et κλῆ in ras m 2 12 εὑρίσκοι scripsi e CMo sed in hoc o in ε corr, PLaM εὑρίσκει Ca εὑρίσκει liqui libri edd 13 μέσον Ρ sed o in ras ex ω corr m 2 16 γε post τοῦτό edd delevi 17 λόγων Β et coni Cobetus Coll 265 | βραχύτατα ῥήματα Cobet l. l. et Misc. 153 18 κατα- κλείων Ι sed εί in ras m2 | εἰς I sed ς add m 3 | τὸν in ras I2 τῶν ἐπιτηδείων κατάλογον οὐδένα προπετῶς ἐγγράφων, οὖς δὲ ἐγγράψειεν ἅπαξ οὐκ εἰδὼς ἐξαλείφειν οὐδ’ ἀναλίσκων χρόνῳ τὸ φίλτρον, ἀλλ’ ἐπιτείνων τῇ συνη- θείᾳ τὸν πόθον, ὑπὲρ μὲν τῶν δικαίων κινδυνεύειν ἀοκνότατος, ἔρωτι δὲ τοῦ πλείονος ἐγεῖραι πόλεμον ἁπάντων ἀμαθέστατος, εἰς μὲν εὐποιίας ὀξύς, εἰς δέ τιμωρίας μελλητής, πενίᾳ μὲν εἰδὼς ἔλεον νεῖμαι, πλούτῳ δὲ οὐκ εἰδὼς φθόνον προσενεγκεῖν, οὐ τοῖς ἀδικήσασι κολάσεις ἀναζητῶν, τῷ δὲ πρὸς αὑτὸν ζήλῳ τῶν ἀδικημάτων ἀποτρέπων, σωφροσύνην μὲν εἰς τοσ- οῦτον ἠσκηκώς, ὥστε καὶ τῇ προσηγορίᾳ τῆς ἀκολασίας αἰσχύνεσθαι, ἐπιορκίας δὲ τοσοῦτον ἀποστατῶν, ὥστε καὶ πρὸς τἀς εὐορκίας ἔχειν εὐλαβῶς, τὸ δὲ μὴ τὴν γαστέρα λιμῷ συνεθίζειν οὐ πόρρω τιθεὶς ἀνανδρίας, μεγίστοις μὲν ἀεὶ κατορθώμασιν ἐγγεγραμμένος, μέγα δὲ οὐδὲν οὐδεπώποτε φθεγξάμενος, τοῖς μὲν καιροῖς ὑπακούων ὀξέως, οὐ μέντοι τὴν ὀξύτητα σὺν ταραχῇ ποιούμενος, οὐ πλήθει στρατιωτῶν εἰς τὴν νίκην θαρ- ρῶν, τῷ δὲ τῆς εὐσεβείας συνειδότι τά βελτίω προσ- δοκῶν, οὐδὲν μὲν εἰς παρασκευῆς ἐλλείπων ἀκρίβειαν, | R III 315 πιστεύων δὲ τῷ θεοφιλεῖ πλέον ἢ τοῖς ὅπλοις εἰς 6 cf. t. IV 661, 18 et 21 R 11 Themist. or. I p. 5 a 15 Amm. XXI 16, 15 2 δ’ Re | οὐδ’ Ρ sed δ in ras m3 et γρ οὐκ in marg m3 οὐκ ICaLa 3 συνουσίᾳ Mor 4 τὸν πόλεμον Β 7 μελ- λητής Ρ sed ελλ in ras m3, Β sed λ (1) del 8 δ’ Re | προσ- ενεγκεῖν Ρ sed εν in ras m2 9 ἀδικήσασι scripsi ἀδικήμασι libri edd | αὐτὸν Ρ sed in ras m3, I sed ‘ eras et ’ supra α m2 αὐτὸν MoUCaLaM Mor 13 πρὸς πρὸς om Ca | ἀσφαλῶς ὢ 14 ἀνανδρίας Β sed ἀν in ras m2 ἀνανδρείας Μ 15 ἐπι- γεγραμμένος Cobet l. l. at cf. p. 244,5 16 οὐδὲ πώποτε sed in hoc eras, ILaBM τὸ κράτος, ἐγχειρήσεως μὲν οὐδεμιᾶς ἀποκρουσθεὶς οὐδεπώποτε, ῥᾷστα δ’ ἂν ἐνεγκών, εἰ καὶ σφαλεὶς ἐτύγχανεν, οὔτε λύπη κατηφὴς οὔτε τῷ περιχαρεῖ μι- κροπρεπής, ἀλλ’ ἑκατέρου τὸ κατάδηλον ἀφελὼν ἐπὶ τοῦ μετρίου σχήματος τὸ πρόσωπον καταστήσας ἔχει, τὰς μὲν τῶν συνόντων ἀρετὰς ἐπαινῶν, τὰ δὲ ὧς ἑτέ- ρως ἔχοντα τῇ σιωπῇ διορθούμενος, ὃ γὰρ ὑφ’ ἑτέρων ἐπιπλήξει σωφρονίζεται, τοῦτο παρὰ τοῦδε σιωπῇ τὴν διόρθωσιν δέχεται, ὥστε δι’ ὧν μὲν ἐπαινεῖ τὸ στὸν ἐμφανίζει, τῇ δ’ αὖ πρὸς τἀναντία σιωπῇ τὸ μὲν ἁμαρτηθὲν οὐδὲν χεῖρον ἰᾶται, τὸ δὲ τοῦ φιλαιτίου διαφεύγει βαρύ, οὐκ εἰς ὕπνον καὶ ῥᾳστώνην τῆς ἡσυ- χίας διατρίβων τοὺς χρόνους, ἀλλ’ εἰς τὴν τῶν πολε- μικῶν ἄσκησιν τὰς ἀναπαύλας μεθιστὰς οὐδὲ πρὸς ψυχαγωγίαν τὴν ἀπὸ τῆς ὀρχήστρας ἀσέλγειαν ἐφελκό- μενος, ἀλλ’ ἵππων ἁμιλλητηρίων θέᾳ τὴν ψυχὴν θήγων πρὸς ἀνδρίαν, κουφότατος μὲν ἀπάντων ἵππον ἀνα- βῆναι, τῶν δέ παρ’ Ὁμήρῳ πρὸς ἐμπειρίαν τοξικὴν ὑμνουμένων ἀκριβέστερος εἰς σκοπόν, τἀς μὲν τῶν 8 Men. p. 374, 32 12 Amm. XXI 16, 6 18 II. ν 313; β 718 et 827; Od. θ 215 sq. cf. Men. p. 374,2 19 ὑμνουμένων] Τεύκρου καὶ Πανδάρου suprascr P2I3 1 ἐγχειρίσεως Β | οὐδέ μιᾶς ΜοΜ 2 οὐδὲ πώποτε Μο ΒΜ | δὲ Re | ἀνενεγκὼν Mor 5 ἔχει om CMoP sed in hoc ras 4 litt, γρ in marg Mor cf. p. 227,3 6 ἀρετὰς I sed ἀρε in ras m2 | δ’ Μ | ἑτέρως Ρ sed ἑ in ras 3 litt m3, I ἐτ in ras m2 7 ὑφ’ Ρ sed ὑ in ras m3 ἐφ’ UCa 8 σιωπῆ I sed in ras 13 τρίβων PUICaLaBM Mor | πολεμίων Ρ sed in πολεμικῶν corr m2, U sed ι eras, ICaLaM sed in hoc πολεμικῶν in marg πολέμων Β sed πολεμικῶν suprascr m2 14 μεθιστῶν Ca 16 ἁμιλλητηρίων Μο Mor 17 ἀνδρίαν scripsi e CP sed in hoc ι in ει corr m3, UICaLaB ἀνδρείαν reliqui libri edd cf. ad p. 232,19 19 ἀκριβέστερον La ἀρχομένων ψυχάς ἐλευθερώσας ὡς μάλιστα, μέτρον δὲ τῆς συντελείας αὐτοῖς ἀποφήνας τῆς χρείας τὸ μέτρον. τοιγαροῦν εἰς τοιοῦτον τρόπον καταστήσας τὴν ἀρχὴν μετ’ ἐξουσίας μὲν μείζονος ἢ ἐβούλετο διεβίω, μετ’ ἀσφαλείας δὲ πλείονος ἤ τῶν ἰδιωτῶν ἕκαστος.

123. Ἀλλὰ γὰρ εἰ τά πλείω τῶν τούτῳ προσόντων ἀριθμησαίμεθα, οὐδενὸς τῶν ὑπαρχόντων θατέρῳ μνη- μονεῦσαι δυνησόμεθα. ἐπιστρεπτέον δὴ τὸν λόγον | R III 316 πρὸς τὴν ἐσπέραν καὶ πειρατέον γε οὕτως ὅπως ἂν παρείκῃ βραχέα μὲν ἐκ πολλῶν ἐκλέξαι, βραχέως δὲ περὶ αὐτῶν ἐκείνων διαλεχθῆναι.

124. Ἔχω μὲν οὖν ἐν κεφαλαίῳ τὸ πᾶν σημῆναι τοσοῦτον ἀποφθεγξάμενος, ὅτι τὸ τῆς φύσεως ἴσον τῷ τῆς προαιρέσεως ἐβεβαίωσεν ἴσῳ καὶ τὸ τῆς προσηγο- ρίας ὅμοιον ἐπὶ τὴν τῶν πράξεων ὁμοιότητα διεβίβασε δοὺς κἀκείνας ἀδελφὰς ἀνακαλεῖν. ὥσπερ γὰρ ἐκεῖνος ἅπαντα φόβον ἐκ Περσικῆς ἐφόδου προσερχόμενον ἐπέσχεν, οὕτως οὗτος τὰ περὶ τὴν ἐσπέραν ἔθνη βάρ- βαρα πανταχόθεν περικεχυμένα τὴν ἡσυχίαν ἄγειν κατηνάγκασε.

θεοῦ δὲ ἦν ἄρα τὸ μὲν τέλος ἴσον 8 Choric. p. 87, 15 ed. Boiss. 10 Thuc. III 1 15 Euseb. vit. Const. IV 40 17 cf. p. 244, 16 6 μετάβασις εἰς τὰ τοῦ ἀδελφοῦ UI2La 1 „post ὡς μάλιστα videtur δέους aut φόβου aut tale quid deesse“ Re 3 ψυχὴν CMoIB et ἐν ἄλλωι ψυχὴν in marg 4 μὲν om Μ 6 ἀλλὰ I sed ἀλλ in ras m2 8 ἐπι- τρεπτέον Ca 10 παρήκῃ Mor | βραχέως Mor sed γρ βραχέα in marg 11 περὶ] „malim καὶ περὶ“ Re 13 τὸ om Mor | ἴσον Ρ sed e corr m2, I sed et ov in ras m2 ἶσον CaLa | τῷ 6 τὸ corr M2 15 ὅμοιον scripsi οἰκεῖον libri edd 18 ἔσχεν UILa | οὕτος reposui e libris sed οὗτ in I2 αὐ- τὸς edd 20 δ’ edd | ἶσον Ρ sed in corr m2, CaLa ἑκατέρῳ πρυτανεῦσαι, τρόπον δέ διαλλάττοντα πρὸς τὸ τέλος ἑκατέρῳ δοῦναι. ὁ μὲν γὰρ κινηθέντας τοὺς προσοίκους ἐπεστόμισεν, ὁ δέ οὐδὲ κινηθῆναι τὴν ἀρχὴν ἐπέτρεψεν, ὅπως εἴτε τὸ πρότερόν τις ἄγοι θαύ- ματος ἄξιον εἴτε τὸ δεύτερον ἡγοῖτο λαμπρότερον εἴτε ἀμφοτέρων ἐπίσης ἄγαιτο, μηδέτερον ἐκπεφευγὸς εἴη τὴν παροῦσαν βασιλείαν.

126. Λέγω δὲ ἤδη μικρόν τι τὸν Θουκυδίδην μι- μησάμενος. οὐ γὰρ ἀβασανίστως τὴν ἀκοὴν εὐθὺς ἐδεξάμην οὐδὲ τὸ ταλαιπωρῆσαι | περὶ τὴν ζήτη- R III 317 σιν τῆς ἀληθείας φυγὼν τοῖς ἑτοίμοις προσέδραμον, ἀλλ’ ἐπιπόνως τε καὶ μετὰ τῆς ἐσχάτης ἀκριβείας περὶ τὸ πρᾶγμα διατρίψας οὐκ ἂν ἀπιστηθείην εἰκότως.

Τίνα δὴ τά κατορθώματα; ἔστι γένος Κελτι- κὸν ὑπέρ Ῥῆνον ποταμὸν ἐπ’ αὐτὸν Ὠκεανὸν καθῆκον, οὕτως εὖ πεφραγμένον πρὸς τὰ τῶν πολέμων ἔργα, ὥστε τὴν προσηγορίαν ἀπ’ αὐτῶν εὑράμενοί τῶν πρά- ξεων ὀνομάζονται Φρακτοί, ὃ δὲ ὑπὸ τῶν πολλῶν κέ- 1 cf. p. 254, 13 8 sq. Thuc. I 20 12 Thuc. I 22 14 Iul. or. I p. 34 D; II p. 56 Β 18 cf. cf. 275, 9; 276, 6 et 9; 277, 1; t. II 266, 17 14 Περὶ Κελτῶν οἱ καὶ Φρακτοὶ λέγονται CMo 2 νικηθέντας La 3 τηναρχὴν ΡΙ sed e τὴν ἀρχὴν corr P2I2, Β 4 ὥστε in ras P3 et Mor sed in hoc γρ ὅπως in marg | τίς PILaM 5 εἴτ’ CMoB 6 ἐπ’ ἴσης Re cf. ad p. 253, 6 | ἄγοιτο C sed αι suprascr m | μηδ’ ἕτερον CP sed in μηδέτερον corr C3P3, Ca 8 τὸν om CaM 9 ἀβα cum lacuna 8 litt Ca | εὐθὺς om Μ 12 ἐπόνως C sed μ post ἑ inser f ἐμπόνως Μο sed ἐπιπόνως in marg 14 δέ Μο | καὶ ante ἔστι Μο, lac 2 litt U 15 περὶ Ca 16 πολεμ ων U cum ras 1 litt post μ πολεμίων I sed in πολέμων corr m2, Ca LaBM 18 ὃ reposui CMoPILaBM coll. t. I 98,4 οἳ relinn- qui libri edd κληνται Φράγκοι, τοῦτ’ ἔστι προσηγορία τῇ τῶν πολ- λῶν ἀμαθίᾳ διεφθαρμένη.

οὔτοι πλήθει μὲν πάντα ἀριθμὸν ὑπερβαίνουσιν, ἰσχύι δὲ τοῦ σφῶν αὐτῶν πλήθους τὴν ὑπερβολὴν παρέρχονται. τούτοις ζάλη μὲν θαλάττης οὐδὲν ἠπείρου φοβερωτέρα, κρυμὸς δὲ ἀρκτῷος εὐκρασίας ἀέρων ἡδίων, συμφορά δὲ με- γίστη βίος ἀπράγμων καὶ πέρας εὐδαιμονίας οἱ τῶν πολέμων καιροί, κἂν εἴ τις ἀκρωτηριάσειε, τῷ λειπο- μένῳ μάχονται, καὶ οὔτε κρατούντων ἡ δίωξις δέχεται πέρας εἴτε κρατηθῆναι συμβαίη, τῆς φυγῆς τὸ τέλος ἀρχὴν ἐφόδου ποιοῦνται. γέρα δὲ ἀπονοίας καὶ τιμὰς θρασύτητος νομοθετήσαντες ἔχουσιν. ἀρρώστημα δέ ὅλως τὴν ἡσυχίαν κρίνουσι.

τὸν μὲν οὖν ἔμπρο- σθεν ἅπαντα χρόνον οἶ τὴν πάροικον ἐκείνοις βασι- λείαν λαχόντες οὔτε λόγους εὕρισκον οἷς πείσουσιν οὔτε ὅπλων ἰσχὺν οἷς ἀναγκάσουσιν ἠρεμεῖν, ἀλλ’ ἔδει προσιδρυμένους συνεχῶς νύκτα καὶ ἡμέραν ταῖς ἐκδρο- μαῖς ἀπαντᾶν καὶ μήτε σῖτον ἔξω τῶν ὅπλων αἱρεῖ- σθαι μήτε τὸ κράνος ἀποθεμένους ἐπ’ ἀδείας ἀνα- 2 Paus. I 9, 6 7 cf. p. 111,20. Thuc. I 70,5 18 Her. VII 120. Thuc. II 75, 3 1 Φράγκοι deest in libris fortasse recte Φραγκοὶ edd τοῦτ’—2 διεφθαρμένη cancellaverunt Mor Re | μέν πλήθει Re 4 αὐτῶν om Mor2 Re 6 εὐκρασίας ἀέρων ἀέρων e libris ἀέρων εὐκρασίας edd 9 οὔτε scripsi ex I sed ε in ras 2 litt et add m2, Β οὐ τῶν reliqui libri sed οὔτε suprascr C m, ῶν eras U, (γρ οὔτε in marg Patm2), edd „οὔτε vel δὲ“ Sintnis 10 εἴτε Mor sed γρ οὔτε in marg 12 ἀρ- ρώστημα δὲ Re ἀρρώστημά τε libri Mor 13 χρίνουσιν Re 16 οὔθ’ CMoP sed in hoc θ’ in ras m3, Β | ἀναγκάζουσιν Re | ἡρεμεῖν MoI Mor 18 μήγε Μο | αἱρεῖσθαι Mor sed γρ ρῆσθαι in marg ἀναιρεῖσθαι CMoB παύεσθαι, ἀλλὰ μονονοὺ τῇ σκευῇ συμπεφυκότας σι- δηροφορεῖν κατὰ τοὺς παλαιοὺς Ἀκαρνᾶνας.

καὶ ταὐτὸ συνέβαινεν ὅπερ ἐπὶ τῶν προβόλων, ἐπειδὰν ἡ θάλαττα | ποικίλοις ἐλαυνομένη πνεύμασιν εὶς R III 318 συνέχειαν ἐγείρηται κυμάτων. ὥσπερ γὰρ ἐκεῖ πρὶν καθαρῶς τὸ πρῶτον κῦμα περὶ τοὺς προβόλους ῥαγῆ- ναι τὸ δεύτερον ἐγκαταλαμβάνει καὶ τὸ τρίτον αὖθις καὶ τοῦτο διατελεῖ γιγνόμενον, ἴως ἂν λήξῃ τὰ πνεύ- ματα, οὕτω δὴ καὶ τὰ τῶν Φρακτῶν γένη τῷ τῶν πολεμικῶν ἔρωτι πρὸς μανίαν κινούμενοι πυκνὰς ἐποι- οῦντο τὰς προσβολὰς καὶ πρὶν τὴν πρώτην ἱκανῶς ἀπο- κρουσθῆναι φάλαγγα, δεύτερος στρατὸς ἐπέπιπτεν.

131. Ἀλλ’ ἔδει καὶ τὰ τούτων ποτὲ λῆξαι κύματα καὶ στῆναι τὴν κίνησιν βεβαίως. ἐφάνη γὰρ βασιλεύς, ὃς τὸν ἀκόρεστον ἐκείνοις τῶν πολεμικῶν ἔρωτα πρὸς εἰρήνης ἐπιθυμίαν ἔτρεψε κὰτ ἄλλο μὲν οὐδέν, μείζω δὲ τῆς ἐκείνων περὶ τὰς μάχας προθυμίας τὴν οἰκείαν προδείξας. οὔκουν εἰς πεῖραν χειρῶν ἐλθεῖν ὑπέμειναν, ἀλλ’ ἤρκεσεν ὁ φόβος τὰ τῆς πείρας ἐργάσασθαι, καὶ δεξιὰς εἰς μὲν δορατίων ἄφεσιν οὐκ ἀνέτειναν, εἰς δὲ συνθηκῶν αἴτησιν προὔτειναν.

τεκμήριον δέ· ἐδέξαντο πὰρ ἡμῶν ἄρχοντας ὥσπερ ἐπόπτας τῶν δρω- μένων καὶ τὴν θηριώδη λύσσαν ἐκβαλόντες λογισμοὺς 2 Thuc. I 5, 3 sq. 1 μονονουχὶ CMoB et γρ in marg P Re 3 ταὐτὸν CMo PCaLaB | ἐπεὶ δ’ ἂν C 6 βόλους M 8 πράγματα La sed del et πνεύματα in marg 9 δέ Mo et γρ in marg Mor 10 κινούμενα CaM sed in hoc α ex οι corr cf. t. II 363, 7 12 στρατὸς scripsi auctore Cobeto Coll. 266 στρατηγὸς libri edd | ἀπέπιπτεν Mo πίπτεν cum lac 1 litt ante π (1) U 17 ἐπιθυμίας B 18 ὑπέμειναν P sed αν in ras m 2 ὑπέμειν U cum ras 1 litt ὑπέμεινεν ILa ἀνθρωπίνους ἠσπάσαντο καὶ τὴν πλεονεξίαν ἀφέντες τὴν τῶν ὅρκων φυλακὴν ἐτίμησαν. πάντως δ’ ἂν καὶ τῆς ἐκ τῶν ὅρκων ἀνάγκης ἀπούσης τὴν ἡσυχίαν ἠγά- πησαν. οὕτως εἴωθε τὸ χεῖρον ὑπὸ τοῦ κρείττονος κατείργεσθαι.

καὶ νῦν βασιλεὺς οὐ ταῖς φύσεσι τῶν Φρακτῶν, τῷ δὲ πὰρ· αὑτοῦ φόβῳ τὰς ἐκείνων ὁμολογίας τηρεῖν παραδοὺς ἐν ταῖς Παιόνων πόλεσιν ὑπὲρ τῶν ὅλων βουλεύεται. τοὺς δὲ ἐν τοῖς ἄνω χρό- νοις ἄρχοντας ἡ Φρακτῶν αἰφνίδιος φορὰ πρὸς αὐτοὺς RIII 319 βλέπειν ἀναγκάζουσα οὐδέ εἰδέναι | τὴν ἀρχὴν ἐπέτρεπεν, ἀλλ’ ἀκοῇ μόνη τὸ ὑπήκοον τοῖς κρατοῦσιν ἐγιγνώσκετο. εἴ τις οὖν ἐραστὴς νίκης ἀκμῆτί γινο- μένης, ἐμφορείσθω τῶν παιδικῶν, ὡς οὐδείς ἐστιν ὅστις οὐκ ἀπὸ ψιλῆς ἐκπλήξεως τὴν δουλείαν ὡμολό- γησεν.

ὁπότερον μὲν οὖν ἄμεινον, εἴτε κινου- μένων κρατεῖν εἴτε μηδὲ κινεῖσθαι παρέχειν, ψηφι- ζέσθω κατὰ τὴν οἰκείαν ὁ βουλόμενος τύχην καὶ φύσιν, ὧς ὁπότερον ἂν κρατήση, τοῦτο ἀμφοτέρων γίγνεται. πλέον γὰρ τοῖς ἀλλήλων ἡ τοῖς οἰκείοις μεγαλαυχοῦνται.

οὗτοι τὰ μὲν ἔμπροσθεν κατέθεον καὶ διήρπαζον καὶ κακῶν Ἰλιάδα τοῖς προσ- οικοῦσι Ῥωμαίων περιίστασαν καὶ καθ’ αὑτοὺς θρασυ νόμενοι καὶ μετ' ἀλλήλων συνιστάμενοι, ἐπεὶ δὲ εἶδον | τὸ κεφάλαιον ὑποκύψαν καὶ τοὺς ταράττειν εἰθισ- R III 320 μένους ἐκπλαγέντας, ἠκολούθησαν τῇ παρὰ τοῦ φόβου κρίσει καὶ πρὸς τὸ παράδειγμα σωφρονισθέντες τὰς ἐπιδρομὰς κατέλυσαν. καίτοι τί ποτ’ ἂν ἔδρασεν ὁ τοιοῦτος εἰς ἀνάγκην χειρῶν ἀφιγμένος, ὅστις ἐλπι- ζόμενος τοὺς μανικωτάτους συνέστειλεν;

137. Οὐ τοίνυν οὐδὲ τὸν διάπλουν εἰς τὴν νῆσον 7 ΙΙ β 484 sq. 9 cf. t. II 267, 10 | cf. ad t. II 503, 21 10 Dem. p. 555, 5 3 ἔστι I sed ἔ in ras m 3 4 καὶ κυκλούμενα scripsi e Ρ sed in marg ἐν ἄλλῳ κεκυκλωμένα, UICaLaBM κεκυκλωμένα CMo sed in hoc κυκλούμενα in marg, edd 5 τα (1 et 2) Ρ sed add m 3 7 τῶν ἐθνῶν scripsi e CMoUILaBM et γρ in marg Mor ἐθνῶν Ca σφῶν αὐτῶν Ρ sed σφῶν αὐτ in ras 6 litt m 3, edd 10 καὶ inser P 3 om UILaB | κατ’ μετ’ Patm sed γρ καθ' in marg) αὐτούς libri sed αὐτοὺς supra αὐτῶν B 2 11 ἄλλων Cobet Mnem. Ν. S. III 144; Coll. 266 | δ’ edd 12 τούς in ras P 3 | ταράττειν I sed τα in ras m 2 απα- ράττειν Ρ sed σπαρ in ras m 3 et ταράττειν suprascr m 3 ἠθισμένους CaM 13 παρὰ scripsi e CaM auctore Re περὶ reliqui libri edd Ι φοβεροῦ Μο sed φόβου in marg 14 τὰς in ras 102 15 καίτοι — 17 συνέστειλεν citat Plan fol. 103 16 ὃς Plan τὴν Βρεττανίαν σιωπῇ παρελθεῖν ἄξιον, διότι πολλοῖς ἡ νῆσος ἠγνόηται. ἀλλ’ ὅσῳ πλέον ἠγνόηται, τοσούτῳ πλέον εἰρήσεται, ὥσθ’ ἅπαντας μαθεῖν, ὅτι καὶ τὴν ἵξω τῆς ἐγνωσμένης βασιλεὺς διηρευνήσατο. οἶμαι δὲ οὐ χείρονα τροπαίου τοῦ μεγίστου φανεῖσθαι τὸν πλοῦν. Ἡρόδοτος μὲν οὖν ὁ πλείω τῶν ἀναγκαίων ἐξητακὼς διαρρήδην διαμάχεται μὴ εἶναι τὸν πολυύμνητον Ὠκεα- νόν, ἀλλ’ Ὁμήρου φησὶν ἤ τινος ἄλλου γενέσθαι πλάσμα ποιητοῦ καὶ οὕτως εἰς τὴν ποίησιν τὴν προσηγορίαν εἰσενεχθῆναι, οἱ δὲ καὶ πιστεύοντες εἶναί που τὸν Ὠκεανὸν ἰλιγγιῶσι πρὸς τοὔνομα· ὁ δὲ τοσοῦτον ἀπέσχε τοῦ τοιοῦτόν τι παθεῖν, ὥστ’ εἰ μὴ καὶ γνοίη καὶ καθ- ελκύσειε ναῦν καὶ ἐμβὰς κομισθείη καὶ τοῖς Βρετ- τανίσς προσορμισθείη λιμέσι, τὸ μέγιστον ἡγεῖτο παρ- ἥσειν τῶν ἑαυτῷ προσηκόντων.

ἔστι δὴ λόγος μάρτυρας τὰς ὄψεις παρεχόμενος, ὡς ἄρα μεῖζον εἰς κίνδυνον πλοῖον στρογγύλον ὑπὲρ ἐκείνης ἀφεῖναι τῆς θαλάττης ἢ ναυμαχίαν ἑτέρωθι συνίστασθαι. οὕτω 1 t. II 271, 12 6 Her. II 23 17 Caes. b. g. IV 28sq.; 36 6 οὐκ ἔστιν ὅστις τὴν περὶ τοῦ Ὠκεανοῦ δόξαν Ἡροδότου μετέχειν που καὶ ψεύδους δικάσει, εἰ ταῖς περιόδοις τῆς γῆς ἃς Πτολεμαῖος συνέταξεν ἐνησκήθη M3 1 βρεττανίαν Ι sed αν (2) in ras m 2 σιωπῇ in ras M 3 παρ- ελθεῖν Μ sed πα in ras M 3 2 νῆσος in ras 1 2 | πλέον scripsi cum Cobeto Coll. 267 coll. ρ. 217, 15 et 279,14 πολλοῖς libri edd 3 ὧς Mor 4 δ’ Re 5 πλοῦν I sed ῦν in ras m 3 8 γενέσθαι Ρ sed αι add m 4 11 ἰλιγγιῶσι C sed ἰ ex εἰ corr f 12 τοιοῦτόν τι scripsi e LaM τοιοῦτότι Ι sed ὅτι in ras m 2 τοιοῦτον reliqui libri edd ὥστ’ reposui e libris ὥστε edd | καὶ μὴ U | γνοίη I sed η in ras m 2 13 κομισθῇ CMoUCa LBM Ι τοῖς τῆς Μ τῆς Mor cf. ρ. 280, 22 14 προσορμισθῇ Β 15 αὐτῷ CMoB | ἔστι I sed ἔ in ras m 2 17 πλοῖον Ρ sed o (1) in ras m 2 πλεῖον La 18 συνίστασθαι scripsi ex UCaLaM συστήσασθαι CMo sed in hoc συνίστασθαι in marg, P sed στήσ in ras m 3, I sed στῆ in ras m2, edd λαμπραὶ μὲν καταιγίδες εἰς οὐρανὸν κυρτοῦσι τά κύ- κύματα, ἐξῶσται δὲ ὑπολαμβάνοντες ἄνεμοι πρὸς ἀπέραν- ἀπέραντον ἐκφέρουσι πέλαγος. τὸ δὲ δεινότατον, | ἐπει- R III 321 δὰν γὰρ τοῖς ἄλλοις ἅπασιν ὁ κυβερνήτης ἀντιστήσῃ τὴν τέχνην, ὑπονοστεῖ μὲν ἐξαίφνης ἡ θάλαττα, ἡ δὲ τέως μετέωρος ὑπὲρ τῶν κυμάτων ὁλκὰς ἐπὶ ψιλῆς ὁρᾶται τῆς ψάμμου κειμένη. καὶ ἢν μὲν ὀξεῖαν ἀντα- ἀνταποστείλῃ τὴν παλίρροιαν, ἀναλαμβάνει τε αὖθις τὸ σκάφος καὶ δεῖ τά λοιπὰ πονεῖν τοὺς ἐμπλέοντας· ἢν δὲ μελλήσῃ πρὸς τὴν ἐπάνοδον, δύεται κατὰ μικρὸν τὸ πλοῖον ὑπεικούσης πρὸς τὸ ἄχθος τῆς ψάμμου.

τούτων οὐδὲν βασιλεὺς ἐσκόπησε, μᾶλλον δὲ πάντα σαφῶς εἰΓως οὐκ ἀπώκνησεν, ἀλλὰ τοσούτῳ πλέον πρὸς τὴν ἀναγωγὴν ἔσπευσεν, ὅσῳ πλέον ᾔδει τὸν κίνδυνον τραγῳδούμενον. καὶ τὸ ἔτι μεῖζον, οὐ γὰρ καθήμενος ἐπὶ τῆς ἠιόνος ἀνέμεινεν, ὥστε τῆς ὡραίας ἐπελθούσης Ὠκεανὸν πραῦναι τὴν ζάλην, ἀλr εὐθὺς ὡς εἶχε τοῦ χειμῶνος ἀκμάζοντος καΙ τῶν ὅλων ὑπὸ Her. II 96,2 | Firm. err. prof. rel. 28,6 2 Her.II 113,2. Aeschin. ep. 1,3. Synes. ep. 113. p 264b 17 Hes theog. 254| Firm. l.l. Amm. XX 1,1; XXVII 8,4 7 ψάμμος καὶ ἄμμος Ἀττικά, τὰ δὲ παράγωγα ψάμαθος καὶ ἄμαθος ποιητικά Β2 1 καταιγῖδες LaB 2 δ᾿ MoP sed in hoc ᾿ in ras m3 3 ἐκφέρουσιν La | γρ τὸ δεινότατον in marg Mor | ἐπεὶ δ᾿ ἂν C 4 γὰρ om B 5 θάλττα P sed ττ in ras m3 θάλασσα UILaM 7 εἰ P sed in ἢν corr m3, UICaLaM ἣν Mo ἡ Mor | ἀνταποστείλ cum ras 1 litt U ἀνταποστείλει Ι 10 με- λήσῃ PI sed λ alterum inser P3I2, UCaB | κατα P sed ᾿ add m3 καταμικρὸν UI 11 τὸ (1) inser C 12 πάντας La 13 τοσοῦτο U 17 ἐπελθούσης Ι sed ἐ in ras m2 | τὸν ante ὠκεανὸν CaM Re delevi | πραύναι ΜοP sed in hoc in corr m3, BMMor 18 ὑπὲρ P sed ερ in o corr m2, I sed o supra- scr m3 τοῦ καιροῦ πρὸς ἄκρον ἐξηγριωμένων, νεφῶν, κρυμῶν, κλυδωνίου, οὐ προειπὼν ταῖς ἐκείνῃ πόλεσιν οὐδὲ προ- κηρύξας τὴν ἀναγωγὴν οὐδέ πρὶν ἢ πληρῶσαι τὸ ἐγχεί- ρημα θαυμασθῆναι βουληθεὶς ἀπὸ τῆς ἐννοίας, ἐμβι- βάσας ἑκατὸν ἄνδρας, ὧς λέγεται, λύσας τὰ ἀπόγεια τὸν Ὠκεανὸν ἔτεμνε, καὶ πάντα εὐθὺς πρὸς εἰρήνην μετεβάλλετο. Ὠκεανὸς δὲ τὸ κῦμα στορέσας λεῖον ἑαυτὸν παρεῖχε τῷ βασιλεῖ περαιοῦσθαι, ἡ δέ συνήθης ἐκείνη τῆς θαλάττης ἀναχώρησις τότε δὴ τὸν νόμον ἀνελοῦσα τὴν χώραν ἐφύλαξεν.

140. Οὐ τοίνυν ἡ μέν ἐπὶ τὴν νῆσον διάβασις οὕτως εἰρηνικῶς, ὁ δέ ἀπόπλους ἑτέρως ἐχώρησεν, ἀλλ’ ἀμείνω τὰ δεύτερα τῶν προτέρων ἀπήντησε τὴν παρ- οιμίαν σώζοντα, ὥστε μηδεμίαν ἀμφισβήτησιν ὑπάρ- χειν, ὡς οὐκ ἀθεεὶ ταῦτα νενεανίευται.

εἰ μὲν RIII 322 τοίνυν ἀφεστηκυίας τῆς νήσου | καὶ τῶν οἰκητό- ρων νεωτεριζόντων καὶ τῆς ἀρχῆς περικοπτομένης καὶ τῆς ἀγγελίας ἐλθούσης θυμῷ πρὸς τὴν ἀκοὴν κατα- ληφθεὶς ἀνέρριψε τὸν περὶ τοῦ πλοῦ κύβον, οὐκ ἂν ἣν εἰς φιλοτιμίαν γνώμης τὴν τόλμαν ἀνενεγκεῖν, ἀλλ' ἡ παρὰ τῶν ἀφεστηκότων ἀνάγκη τὸ πλέον τῆς εὐκλείας ἀφῄρει· νῦν δὲ καθεστηκότων μὲν τῶν ἐν Βρεττανίᾳ 5 Luc. Herm. 28; Ver. hist. I 42 13 Aristid. or. XXI t. I 438,2 D (t. II ρ. 22, 26 K); XX ib. 427,9 (t. II ρ. 11,1 Κ). Diog. V 15. Apost. V 88 15 Od. σ 353 19 cf. ad t. II 520, 5 1 κρυμμῶν Β sed prius μ eras 2 ἐκείνῃ scripsi e CMoB coll. ρ. 219,13; 246,10 ἐκεῖ reliqui libri sed γρ ἐκείνη in marg P 4, edd 5 ἀπόγεια Μο sed ἔγγεια in marg ἔγγεια Ρ sed in ras m 3 et ἀπό suprascr m 3, UILaM ἔγγυα Ca 7 μετε- βάλετο Β 10 ἐφύλαξεν I sed εν in ras m 3 14 μὴ δὲ μίαν CMo 15 οὐκ inser M 2 et inserui auctore Re coll. Od σ 353 | ἀθεεὶ Ρ sed ~ in ' corr m 3, Re | νενεανίευται scripsi auctore Re νεανιεύεται libri edd πραγμάτων, ἀδείας δὲ ὑπαρχούσης ἀπὸ γῆς τέρπεσθαι τοῖς Ὠκεανοῦ θαύμασιν, οὐδενὸς δὲ καταναγκάζοντος ἀνάγεσθαι φόβου μείζονος οὗ τὴν βλάβην ἴδει φέρειν ἀποκνοῦντα τὸν πλοῦν, τούτων οὕτως ἐχόντων καὶ παρούσης οὐδεμιᾶς ἀνάγκης, μᾶλλον δέ μιᾶς μόνης παρούσης ἀνάγκης τῆς τοῦ πᾶσιν ἐπιχειρεῖν ἐπιθυμίας ἑκὼν τοῖς μεγίστοις κινδύνοις ἑαυτὸν ἐπέδωκεν, ὥσπερ τᾲ μέγιστα ζημιωσόμενος, εἰ μὴ τὰ μέγιστα κινδυ- νεύσειε.

142. Θαυμαστῶν δὲ ὄντων τῶν ἔργων πολὺ μεῖζόν ἐστιν ὁ πρὸ τῶν ἔργων λογισμός. ἐκεῖνος μέν γάρ οἴεται μήτ' ἂν πρότερον ἐκλυθῆναι ψυχὴν σώματος πρὶν ἢ τοῦτο βουληθῆναι τὸν κρείττονα μήτ' ἂν ἐπὶ πλέον συμμεῖναι βουληθέντος ἐκείνου λελύσθαι καὶ μήτ' ἂν πλέον βιῶναι μηδένα παρὰ τὴν φυλακὴν μήτ' ἂν ἐπ' ἔλαττον παρὰ τὸ τολμᾶν. δεῖν οὖν ὂν ἔξεστι βιῶναι χρόνον ἀθανάτων κεχρῆσθαι λογισμοῖς.

143. Καὶ τί δεῖ δυοῖν ἢ τριῶν ἀρετῇ λεχθέντων ἢ πεπραγμένων μνημονεύειν, ὥσπερ οὐχὶ καὶ τῶν λοιπῶν ἐξίσης ἐπισημαινόντων τὸ θαῦμα; ἵνα δὴ μήτε σφόδρα 12 Plat. Phaed. p. 67 D 1 δ’ ΜοΡ sed in hoc ’ ex ἑ corr m 3 5 οὐδέ μιᾶς CMo | δέ] μὴ δὲ La | γρ μηδεμιᾶς in marg Mor 6 ἀνάγκης om Β 7 ἐπέδωκεν I sed ε (1) in ras m 2 8 ζημιωσάμενος ΡΙ sed α in o corr P 2 I 2 Ι κινδυνεύσειε Ι sed ε (3) in ras m 3 10 μεῖ- ζόν scripsi e Ρ sed in μείζών corr m 2, UI sed in hoc in μεί- ζων corr, CaLaM sed in hoc in μείζών corr μείζων CMoB edd 11 ἐστι La 12 ᾤετο Ι 13 ἐπὶ πλέον Ρ sed add m 3 ἐπιπλέον ILaBM 14 λελύσθαι PILaBM 18 δυοῖν Ρ sed οι in ras m 2 δυεῖν LaM sed in hoc οἶν suprascr | γρ ἢ καὶ τριῶν in B 2 Ι ἀρετῶν CMoB sed in hoc γρ ἀρετὴ in marg m 2 Ι λεχθέντων ἢ πεπραγμένων Β sed γρ πεπραγμένων in marg m 2 20 ἐξ ἴσης Re Ι δὴ scripsi ex UICaLaM δὲ reliqui libri edd ῥᾴθυμος εἶναι δοκοίην μήτε τοῖς ἀδυνάτοις ἐπιχει- ρεῖν, οὔτε πάντων ποιήσομαι τὴν μνήμην ἐφεξῆς οὔτ ἐπ’ ὀλίγων κομιδῆ στήσομαι.

144. Ἐκείνῳ τοίνυν ἡμέρα μὲν ἐν ἔργοις, νὺξ δὲ ἐν ἴσῳ ταῖς ἡμέραις. μέθη δ’ ἀπελήλαται καὶ τὸ νή- φειν ἐν συνηθείᾳ, ἀργὸς δέ ἅπας ἔχθιστος, ὁ δ’ ἐγρη- γορὼς ἐπιτήδειος. φρουρὰν δὲ σώματος οὐκ αὐτὸς ἔχει τὴν παρὰ τῶν δορυφόρων, τὴν δὲ πὰρ αὑτοῦ τοῖς δορυφόροις παρέχει. ἐπειδὰν γὰρ αἴσθηται κατ- εἰλημμένους ὕπνῳ πολλῷ, τοῖς μέν οὐκ ἀσύγγνωστον τὴν ἀνάπαυλαν ἀφίησιν, αὐτὸς δὲ ὥσπερ ἀνταγωνιζό- μενος τῇ φύσει τὸ δόρυ λαμβάνων περίπολον αὑτὸν R III 323 τῶν Ι βασιλείων καθίστησιν. ὁ δὲ πόνος συνεχὴς τέταται διὰ πάσης ὥρας ἔτους καὶ καιρῶν ἀπάντων.

Ὅμηρος μὲν οὖν φησί που λέγων εἰς Ἀχαιούς· ἐπεὶ οὔ σφι λίθος χρὼς οὐδὲ σίδηρος· εἰ δέ γε τούτῳ συγγεγονὼς ἐτύγχανε, πάντως οὐδ’ ἂν τὴν ἐξ ἀδάμαντος εἰκασίαν εἰς τὴν τοῦ σώματος στερρότητα λαβεῖν ἀπηξίωσεν. οὔτε γὰρ θέρμαις θεριναῖς εἰς ἀσθένειαν ἐκλύεται οὔτε χειμερίοις κρυμοῖς εἰς νάρκην συστέλλεται οὔτε χάρισιν ἠριναῖς πρὸς ἀπόλαυσιν τέρ- ψεως ἄγεται οὔτε φθινοπώρου δώροις εἰς τρυφὴν καθέλκεται, ἀλλὰ μία τρυφή, μία πανήγυρις σῶφρον 15 II. δ 510 18 cf. ρ. 256, 19. Hes. opp. 147 3 ὀλίγον Ρ sed o in ω corr m 2, La 4 ἐν om Ca inser M 2 Ι νύξ Ι sed ξ in ras m 2 5 μέθη δέ Mor sed γρ μέθης ἀπελήλαται in marg, Re 6 ἐγρήγορος CMo 8 αὐτοῦ Re σὐτοῦ libri Mor 9 κατειλημμένους Ρ sed ου ex o corr m 2 12 αὑτὸν Ρ sed ‘ in ras m 2 ἑαυτὸν Β αὐτὸν MoILaM Mor αυτὸν U αὐτῶν Ca 14 καὶ om Re 15 πρός Β 22 φθορὰν L ἐργάσασθαι τὸ ὑπήκοον, περίφοβον τὸ ἀλλόφυλον, ἁμιλ- ληθῆναι τοῖς ὑμνουμένοις, προσθεῖναι τοῖς νενομισ- μένοις, κόσμον δοῦναι τῇ βασιλείᾳ μᾶλλον ἢ παρ’ ἐκείνης ἐνέγκασθαι, ἐν προσθήκῃ διορθωμάτων διεξελ- θεῖν τὸν βίον, ἀλλ᾿ οὐκ ἐν τῇ τῶν κατορθωμάτων ἀπολαύσει.

θέατρα μὲν οὖν καὶ σκώμματα καὶ γέλως καὶ πᾶν θαυματοποιῶν ἔθνος ἐν ἴσῳ τοῖς ἄγε- σιν ἀπέρριπται, νῆψις δὲ καὶ τὸ πεφροντισμένον καὶ τὸ πρὸς τοὺς πόνους εὔκολον καὶ τὸ πρὸς ἀρετὴν εὐφυές καὶ πᾶν τὸ τοιοῦτον ἐν πρώτοις ἄγεται. γυ- ναικῶν δὲ κάλλος ἅπαν κεκράτηται. ὁ δὲ δωροφορῶν ἀπὸ μὲν τῆς δόσεως οὐδενὸς ἐντιμότερος, πεῖραν δὲ τῆς γνώμης παρέχων ἀπ’ εὐνοίας μᾶλλον τεθαύμασται.

μέλλον δὲ ἅπαν ἐγχείρημα λέληθεν, εἷς δὲ πρό- οιδεν ὃς καὶ ἐβούλευσεν. ἔγνωσται δὲ οὐδὲν ὁ μὴ τετέλεσται. ἐξόδων δὲ καὶ πάλιν ἀναχωρήσεων ἀμοι- βαῖα τάχη τὰς τῶν πολλῶν δόξας ἀποσφάλλει. | ἐν RIII 324 βασιλείοις ἱδρύσθαι νομιζόμενος ὀρῶν ὑπερβάλλει κο- ρυφάς, ὁδοιπορεῖν νομιζόμενος ἐν βασιλείοις βουλεύε- ται. πλεῖν δοκεῖ θάλατταν, ὁ δὲ πεζεύων προσέρχεται. 7 Thuc. II 13, 1 1 ἀλλόφυλον Ρ sed λ alterum et γρ τριον suprascr m 4 ἀλ- λότριον CMo et γρ in marg Mor 3 τῇ Ρ sed η in ras m 2 5 κατορθωμάτων scripsi κατορθωμένων ΜοΡ sed in hoc o in ω corr m 2, IM κατωρθωμένων reliqui libri edd sed γρ κατορθω- μάτων in marg Mor 7 πὰν] τὸ in ras 3 litt quarum tertia v I om Β Ι θαυματοποιοῦν Re typographico vitio quod correxit Cobetus Coll. 267 10 τὸ om CaM 11 δωρυφορῶν Μο δορυ- φορῶν Mor sed δωροφορῶν coni 12 μέν om Β | οὐδέν CMo BCa et γρ in marg Mor 13 ἐπ’ εὐνοία CaM 14 „malim ἅπαντας vel ἅπαν ἅπαντας“ Re Ι προοῖδεν Ρ sed in πρόοιδεν corr m 3, La προεῖδεν CaM 15 ὡς Mor | μὴ τετέλεσται] „vide- tur καὶ interponendum" Re 18 ἱδρῦσθαι? cf. ad t. I 134,8 | ὀρῶν — 19 νομιζόμενος om La 20 πλεῖυ Ι sed εῖ in ras m πεζεύειν δοξάζεται, ὁ δέ γῆν ἀποκρύψας πελάγιος φέ- ρεται.

καὶ ταῦτα μὲν τοιαῦτα καὶ τοσαῦτα διεξέρ- χεται οὔτε θεραπείαν εἰς παραμυθίαν τῶν πόνων οὔτε στρατοπέδου πλῆθος εἰς φυλακὴν ἐπαγόμενος, ἀλλ᾿ εὐαριθμήτους δή τινας ἐξευρὼν οὖς ἐπίστευεν ἀκολου- θήσειν τῷ τάχει, τούτοις προειπὼν ἕπεσθαι ἡ ἂν ἡγῆ- ται, καθάπερ αὐτός τε πτεροφυήσας καὶ τούς ἑπομένους πτερώσας ὀξύτερον νοήματος ἵεται πανταχῆ.

καὶ τί ἄν τις ἄμεινον ζητήσειεν; οὐ γὰρ ἔχων οἷστισι πολεμίοις συμβάλοι, κατὰ τῶν θηρίων ὁπλίζεται καὶ τῆς ἐν πολέμοις ἀνδραγαθίας οὐχ εὑρίσκων τὸν καιρὸν ἐπὶ τῶν εἰδώλων τὴν ἀρετὴν ἐπιδείκνυται ἐν ἡλίῳ μὲν καθαρῷ τὸ σῶμα γυμνάζων, τὴν δὲ συμμιγῆ σκιὰν εἰς θρύψιν ὑποφέρειν τοὺς χρωμένους ἡγοῦ μένος. ὅλως τε βασιλεὺς ἐθέλει κεκλῆσθαι τῷ τῆς ἀρετῆς ὑπερ- βάλλοντι μᾶλλον ἢ τῷ τῆς τύχης βελτίονι.

150. Ἀμφοτέρων δ’ ἄν τις ἐκεῖνο θαυμάσειεν ὅτι τὴν τῆς ψυχῆς ἁρμονίαν σύμφωνον πρὸς τὸν τῶν ὑπηκόων τρόπον ἡρμόσαντο. καθάπερ γὰρ οἱ τῶν ἰατρῶν ἀγαθοὶ καὶ τὴν προσηγορίαν τῇ τέχνη βεβαι- 1 Plat. Prot. p. 338 Α | Thuc. VII 44,3 5 Plat. Apol. p. 40 Ε 7 Plat. Phaedr. p. 251 C; 255 D 8 Od. η 35; Η. in Apoll. 186; II. o 80 sq. 12 sq. Plat. Phaedr. p. 239 C 5 οἶς Mor 6 ἡ Β sed οἷ suprascr m 2 8 ἵεται ΜοΡ sed in hoc ’ in ‘ corr m 3, UICaBM Mor 10 συμβάλοι re- posui e libris συμβάλλοι edd sed γρ συμβάλοι in marg Mor 11 τῆς Ρ sed ης ex η corr m 2, Ι sed ῆς in ras m 2 | πολεμίοις Ρ sed in πολέμοις corr m 3, UCaM 12 κνωδάλων coni Mor2 13 δέ om La | συμμυχῆ coni Re at cf. Plat. 1. 1. 14 ὑπο- φέρειν Ι ἀποφέρειν UM ἐπιφέρειν La 16 ψυχῆς La 17 αὖ La 19 τρόπον Ρ sed o (2) in ras P 3 M 2 | γάρ inser P 2 B 2 om CMoLa οῦντες οὐ μιᾷ φαρμάκων ἰδέᾳ καθ’ ἀπάντων κέχρηνται σωμάτων, ὁρῶντες δὲ | τὸ διάφορον ἐκεῖθεν τὸ RIII 325 τῶν φαρμάκων ἀνευρίσκουσιν οἰκεῖον καὶ τηνικαῦτα μάλιστα τὰ τῆς ὑγιείας συμβαίνει καθαρῶς, ἡνίκα ἂν ἀμφοῖν ἡ συμφωνία σωθῇ, οὕτω καὶ βασιλεία μετ’ ἐπιστήμης ἐπὶ τὴν ἀρχὴν ἰοῦσα τῇ τῶν ἀρχομένων ἕξει τὸ σύμμετορον πορίζεται. καὶ ἢν τε δριμυτέρων ἤν τε πρᾳοτέρων δέη φαρμάκων, ἑκατέρου τὸν καιρὸν οὐκ ἀγνοήσει. ὥστε εἴπερ αὐτοῖς ἐπῆλθε πρὸς ἀλλήλους ἀμεῖψαι τὰς ἀρχάς, πάντως ἂν καὶ τὰς ἀλλήλων ἀρ- μονίας ἀντέλαβον.

151. Ἔοικα δέ τά μέγιστα δοκῶν λέγειν μηδέπω καὶ νῦν εἰρηκέναι τὸ μέγιστον. πρότερον μὲν γὰρ ταῖς βασιλείαις ἀπάσαις ὁ φθόνος παρεπεπήγει καὶ οἴ τε τὰς ἐλάττους ἔχοντες τοῖς τὰ μείζω κεκτημένοις ἐπεβούλευον οἴ τε τῶν μειζόνων ἀπολαύοντες τοῖς τὰ μικρὰ καρπουμένοις καὶ τῶν ἐλαττόνων ἐφθόνουν. ἀλλὰ μὴν αἴ γε τῶν δυναστειῶν ἰσότητες καὶ πολὺ μειζό- νως ἔτρεφον τὸ νόσημα, καὶ φύσεως μὲν θεσμὸς τυ- 6 Plat. Pol. p. 301 D 14 [Isocr.] ad Dem. § 46 p. 12 b 1 καθ’ Ι sed θ᾿ in ras m 2 2 ὁρῶντες δέ scripsi e PI sed in hoc ες δέ in ras m 3, CaM ὀρῶν cum ras 3 litt U ὁρῶντες La καὶ γὰρ ὁρῶντες CMo ἀλλ᾿ ὁρῶντες Β edd Ι τὸ om CMoPUICa | διάφορα I sed α (2) ex ον corr m 3 | ἐκεῖθεν Μ sed ν add m 2 ἐκεῖ ε cum ras 1 litt ante et post ε (2) U ἐκεῖσε Ca τὰ νοσήματα, ἐκεῖθεν in ras 5 litt 1 3 4 τά inser P 2 I 3 B 2 om UCaM | τῆς ὑγείας inser B 2 | ἡνίκα Ρ sed α in ras m 2 Ι ἂν om CMo 5 ἀμφοῖν ἡ in ras P 2 ἀμφοῖν om La 8 καὶ ante πρᾳοτέρων edd delevi | πραοτέρων Mo PIB 11 ἀντέλαβον om Re 14 παρεπεπήγει I sed παρε in ras m 2 προσεπεπήγει U | οἵ τε Mor sed γρ οἵ γε in marg 19 ἕτερον Μο sed ἔτρεφον in μὲν] δὲ Μο et γρ in marg Mor ρανικῆς ἐπιθυμίας δεύτερος ἐκέκριτο, τὸ δὲ οἰκεῖον ἅπαν παρανοίας ἔγεμεν ἐφ’ ἑαυτό. καὶ τῶν συμφορῶν αἶ μέγισται περὶ τὰς βασιλείας ὑμνοῦνται συμβῆναι. ὅθεν μοι δοκοῦσιν ἐπαρθέντες οἱ ποιηταὶ καὶ μέχρι τῆς οὐρανίας ἁψῖδος τὰς ἐπιβουλὰς ἀνενεγκεῖν.

ἀλλὰ νῦν ἅπας μὲν ὁ παλαιὸς χρόνος ἥττηται, ἅπας δὲ φθόνου χαλεπὸς ὀφθαλμὸς ὑπερώρισται, φιλίας δὲ σύνδεσμος ἀρραγὴς τὰς τῶν βασιλέων συνέχει ψυχάς. ἡ δὲ ἀρχὴ τοῖς μὲν τόποις διήρηται, ταῖς δὲ εὐνοίαις RIII 326 συνάπτεται, καὶ τὸ τῆς οἰκειότητος Ι ὄνομα πι- στοῦται τοῖς ἔργοις. τοσοῦτον γὰρ ἀπέχουσι τοῦ τοῖς ἀλλήλων ἀγαθοῖς ἀλγεῖν, ὥστε ἑκάτερος θατέρῳ τῶν πρωτείων ἀφίσταται. ἵπποι δὲ καὶ τέτρωρα παρ’ ἡμέ- ραν ταῖς διαδοχαῖς τὸ τάχος ἐπιτείνοντα τὰς ἐκατέρων παρ’ ἀλλήλους διαπορθμεύει γνώμας. καὶ τῶν ἐκ- πεμπομένων ἕκαστος δι᾿ ἴσης τῆς ἐξουσίας ἑκατέραν ἀρχὴν ἐπέρχεται. τὸν δὲ χῶρον ἐν ᾧ τὰ τῶν βασι- λειῶν τμήματα συγκεράννυται οὐ στρατοπέδων φρουρεῖ καθέδρα συνεχής, ἀλλ’ ἀδόλου πίστεως ἰσχὺς ἀκίνητος.

ἆρ’ οὖν αὐτοὶ μὲν ἀντὶ τοῦ φθονεῖν ταῖς ἀλλήλων εὐπρα- ξίαις ἀλλήλους δορυφοροῦσιν, οἷς δὲ δυνάμεις ἐνεχεί- ρισαν, ὑπὸ τούτων εἰς κινδύνους κατέστησαν, οἷα τὰ πρόσθεν λέγεται συμπεσεῖν πολλάκις τῶν μὲν μεγέθει χρημάτων, τῶν δὲ ταῖς στρατηγίαις εἰς ἐπανάστασιν χρησαμένων; ἀλλὰ καὶ τοῦτο τῶν παρόντων ἐξαίρετον. οὐδεὶς γὰρ ἔστιν ὅστις οὐκ ἂν δέξαιτο τεθνάναι πρό- τερον ἢ περὶ τὸν πιστεύσαντα γενέσθαι πονηρός, οὐ- δεὶς δέ ὅστις οὐκ ἂν ἕλοιτο καταποντίσαι τὰ ὄντα πρότερον ἢ νεωτέρων πραγμάτων χορηγίαν ποιήσασθαι.

καίτοι πρότερον μὲν οἱ βοηθέντες ἐπὶ χρήμασι τῶν νῦν μέσως ἐχόντων εἰς εὐπορίαν καταδεέστερον ἐπλούτουν, νῦν δὲ οἱ μέσως ἔχοντες τῶν πρότερον 12 cf. p. 296, 2. Lys. or. X p. 116,25 18 Dem. p. 1182, 28 1 ὐφ’ Ρ sed φ in ras m 3 2 γινόμενον CMo 3 δ’ CMoB edd 5 ἐξ ἴσης Re | θαυμάσειεν ἐξίσης Μορ 1 | θαυμά- σειεν La | δ’ Ρ sed in ras m 3 δὲ UICaM | ὄν om CP sed in hoc ras 2 litt, Β 6 θαυμάσειεν ἀμφοτέρους reposui e libris ἀμφοτέρους θαυμάσειεν edd 8 ἐνεχείρησαν Ρ sed η in ι corr m 2, CaLa Mor et inser B 2 10 πρῶτα Ρ sed γρ πρόσθεν suprascr m 3, UCaM | τῶν Ρ sed ~ add m 3 11 των Ρ | ταῖς om La 12 χρησαμένων Ι sed ρησα in ras m 2 κεχρημένων Ρ sed γρ χρησαμένων suprascr m 3, UCaM et in marg Μο signum interrogationis reposui e ΡΒΜ, punctum reliqui libri edd 15 δ’ CMoP sed in hoc ’ in ras m 3, Β 16 ras 2 litt ante χορηγίαν Ι 17 βοηθέντες Μο sed in marg βοηθοῦντες, σι UI sed in his ras 2 litt post η | χρήμασιν La χρήματα Β 19 πρότερον Ι sed o (2) in ras m 2 προτέρων UB βασιλέων ἀφθονώτερον διάγουσιν, ἀλλ’ ὅμως οὐκ ἐκ- RIII 827 φέρει πρὸς θρασύτητα τὴν γνώμην τὸ τῆς | περι- ουσίας ὑπέρογκον.

τί ποτ᾿ οὖν τὸ αἴτιον τῆς τε προτέρας ἀγνωμοσύνης καὶ τῆς νῦν εὐγνωμοσύνης; ὅτι τότε μέν τὸ τοῦ Δημοσθένους συνέβαινε καὶ μεί- ζων ἣν ὁ τοῦ μέλλοντος φόβος τῆς παρούσης χάριτος καὶ τὰς δόσεις αἰ δημεύσεις κατελάμβανον. ἐῴκει δὴ τὸ γιγνόμενον Εὐρίπου στροφαῖς. εἰς γὰρ τὸν δεδω- κότα τὸ δῶρον ἐπανήρχετο μετά τοῦ προστρίψασθαι τῷ λαβόντι συμφοράν. οὔκουν εἴα τοῦ μέλλοντος τὸ δέος ἠρεμεῖν τὸν δεξάμενον, ἀλλὰ μία σωτηρίας ἐλπὶς ὑπέκειτο τὸν δεδωκότα διαφθεῖραι. νῦν δέ γε πολὺς μὲν ἐκ βασιλέων πλοῦτος εἰς τοὺς ὑπηκόους μεταρρεῖ, πανταχοῦ δέ τὸ βέβαιον τῇ φιλοτιμίᾳ συνέζευκται καὶ τοῖς λαμβάνουσιν οὐ μείζων ἡδονὴ τοῦ λαβεῖν ἢ τοῦ μετ᾿ ἀσφαλείας ἔχειν.

157. Ἕτερον δέ γε πολὺ τούτου σεμνότερον καὶ τὸ κέρδος εἰς ἅπαντας ἐκτεῖνον. εἰ γάρ τις ἔροιτο ὁντινοῦν, τί μάλιστα βαρύτατον ἀνθρώποις τῶν εἰω- θότων λυπεῖν ἐν αἰχμαλώτῳ τύχη, εὐθὺς ἂν οὐδὲν 5 Dem. Phil. III § 73 p. 129, 24 sq. 8 cf. ad t. II 566, 13 10 Dem. p. 786, 5 20 Diod. Sic. XXVII 6, 2 t. IV p. 367, 22 ed. Dind. 3 τὸ om Re Ι τε om Β 7 τἀς δημεύσεις αἰ δόσεις La δημεύσεις κατελάμβανον Ι sed εις κατ in ras m 2 δημεύσ cum ras 2 litt ἐλάμβανον U | ἐῴκει — 8 στροφαῖς ad versum comoe- diae Atticae ἔοικεν Εὐρίπου στροφαῖς revocavit Kockius Fr. Com Att. III p. 524 n. 653 | δέ La 8 γινόμενον CMo 14 φιλονεικία 16 Ca Ca 15 μείζων P sed ~ supra ι eras et ων in ras m 3 μεῖζον U Ι τοῦ (1) 1 sed ου in ras m 2 τὸ U 17 πολύ Μο β sed πολλῶν in marg 18 ἐκτείνειν Ca 19 ἀνθρώποις βαρύ- τατον π Ρ sed β et α eras 20 αἰχμαλώτων περισκεψάμενος εἴποι τὴν τῶν γυναικῶν αἰσχύνην. τοῦτο τοίνυν ἐν μέν ταῖς ἀνωτέρω βασιλείαις οὐκ ἀπετέτραπτο, ἀλλ’ ὥσπερ τοὺς φόρους ἐκλέγειν ἐν τοῖς νενομισμένοις ἐτέτακτο, οὐτῶ καὶ τὰ τῆς ἁρπαγῆς τῶν γυναικῶν εἰς ἔθος ἀ ἀφῖκτο, καὶ οἱ τοὺς πολεμίους ἀν- εἴργοντες τᾤ τῆς ἐλευθερίας σχήματι τἀς τῶν ἀνδρα- ποδισμῶν συμφορὰς ἀνεμίγνυσαν οὐδὲν ἀπεοικότες κυ- νῶν γενναίων μὲν πρὸς τοὺς λύκους, ὠμῶν δὲ πρὸς τὰ ποίμνια.

ἀλλὰ νυν ἅπας μὲν φόβος τῶν γά- μων ἀπελήλαται, ἀσφάλεια δὲ τὰς τῶν γενῶν διαδοχὰς μετ’ εὐθυμίας παραπ·έμπει, σωφροσύνη δὲ τρόπων οὐχ ἡττᾶται τυραννικῆς ἀνάγκης, γυναικὸς δὲ ὥραν εὐτυ- χεῖν ἀκίνδυνον. εὐνὴ δὲ πᾶσα καθ’ ἅπ·ασαν | γῆν R III 328 καὶ θάλατταν τὸ τούτων μέρος ἀνύβριστος.

159. Τῶν τοίνυν γεωργούντων τοῖς ἀδικουμένοις καὶ μικρὰ μὲν ἢ φαῦλα κεκτημένοις, πολλά δὲ φέρειν ἠναγκασμένοις καὶ τούτου συμβεβηκότος παρὰ τὴν ἀμε- τρίαν τῶν πρὸ τοῦ τὴν χώραν ἀναμετρεῖσθαι ταχθέν- των καὶ πολλῆς ἀπορίας οὔσης τῆς μὲν συντελείας κατεπειγούσης, τῆς δὲ γῆς οὐκ ἀποχρώσης, καὶ ταύταις 3 Dem. p. i 1199, 5 14 Plat. Phaedr. p. 256 A 1 περισκεψάμενος Ι sed περι in ras m 2 ἐπισκεψάμενος U 3 ἀπετέτραπτο Ρ sed in ras 8 litt m 3, Ι sed α et τέτραπ in ras m 2 ἐπράττετο ULaM | τὸ ante τούς inserendum coni Co- betus Coll. 267 Ι ἐν scripsi auctore Cobeto I. I. coll. t. II 143, 3 ἐπὶ libri edd 5 ἀνείργοντες I sed ες in ras m 2 6 ἀδρα- ποδισμῶν Ι sed σμῶν in ras m 2 9 μέν ἅπας Β 10 δέ τὰς Ι sed δε τ in ras m 2 | διαδοχὰς Ι sed σς σ in ras m 2 11 Ca Mor Ι εὐθυμίαν Β 12 ὥραν La sed ν in ι corr 8 ὥρᾳ Re quod correxit Cobetus 1. 1. | εὐτυχεῖν Ρ sed u (1) e v corr m 2, Ι sed ambo v in ras m 3, Μ sed v e ν corr ἐντυχεῖν CaLa Mor ἐνευτυχεῖν Re quod correxit Cobetus 18 προ P sed eras προτοῦ U ταῖς συμφοραῖς ἐπήμυναν λογιστῶν δευτέρων ἀκριβείᾳ τὴν ἐκ τῶν ἔμπροσθεν βλάβην λύσαντες.

160. Καὶ τί δεῖ λέγειν περὶ τῶν γεωργῶν ἢ περι- λαμβάνειν ἀριθμῷ τὰ τῶν εὖ πεπονθότων ἔθνη; ὅλως γάρ ταῖς ἀπάντων ἁπανταχόθεν ἱκετείαις ἀνέῳκται τά βασίλεια, καὶ οὔτε γένος οὔτε ἡλικίας μέτρον οὔτε τύχης ἀξίωμα πρὸς τὴν ἀπόλαυσιν τῆς φιλανθρωπίας διακέκριται, ἀλλ’ ἐφ’ ὑψηλοῦ καθήμενοι πᾶσιν ὁμοίως κηρύττουσι θαρρεῖν, ὧς οὔτε νεότης οὔτε γῆρας οὔτε πενίας εὐκαταφρόνητον σχῆμα τῆς κοινῆς ἐπικουρίας ἀποκεκλείσεται οὐδὲ λυμανεῖται τὸ δίκαιον οὔτε δικα- στὴς δυσμενὴς οὔτε ἀντίδικος ἰσχυρός, ἀλλὰ πρόχειρον εἰπόντι τὴν συμφορὰν τὸν ἵλεον ἐπισπᾶσθαι.

161. Ἐν τούτῳ δὴ τῷ μέρει γενόμενος ὑπερηγά- σθην, ὅτι τὴν φιλανθρωπί·αν ἔννομον πρυτανεύειν ἠξίωσαν καὶ οὔτε τοὺς ἀδικουμένους περιεῖδον καθάπαξ ἀπειπόντες μὴ δεῖσθαι οὔτε τοῖς ἐξαπατᾶν τολμῶσι συνέπραξαν πάντα ἐφεξῆς πιστεύσαντες. ἀλλ’ ἐπειδὴ τοὺς μὲν ᾔδεσαν παρὰ τὴν ἀσθένειαν ἔλαττον ἔχοντας, τοὺς δ’ ἐπὶ παρακρούσει ταῖς ἱκετείαις χρησαμένους, 10 Men. com. fr. IV 96, 2 Μ (t. III p. i 28 n. 93 Κ) 16 Leg. XI p. s 934 D 17 Her. Ι 183, 1 ἐμφοραῖς ἀπήμυναν La sed ἁ ex ἑ corr | δευτέρων I sed δευ in ras m 2 ἑτέρων U 6 οὔτε (2) reposui ex UICaLaBM οὔθ᾿ reliqui libri sed θ᾿ in ras P 3, edd 10 ὃ ante τῆς σ Μ Ι ἐπικουρίας Ρ sed ας in ras m 3 11 ἀποκεκλείσεται Ρ sed ’ et πο in ras m 3 κεκλείσεται UCaM | οὐδέ CMoB 12 δυσμενὴς Mor sed γρ εὐμενὴς in marg Ι οὐδέ CMo 13 ἐπι- σπᾶσθαι scripsi e Ρ sed ᾶ in άσα corr m 3, UICaLaM ἐπι- σπάσασθαι reliqui libri edd 17 ἀπειπόντας Ρ et γρ in marg Mor 19 et 20 τοὺς Ρ sed add m 2 20 δ᾿ ἐπὶ Re δέ τῇ libri Mor ι τῆς ἱκετείας CaM | p χρησαμένους scripsi ex ΒΜ χρησομένους reliqui libri edd ἵνα τοὺς μὲν ἀντανισώσωσι | τῇ βοηθείᾳ, τῶν δὲ RIII 329 τὴν ἀπάτην φυλάξωνται, τὴν τῶν νόμων ἰσχὺν τῇ φιλ- ανθρωπίᾳ προσῆψαν κώλυμα τοῦτο ταῖς παραγωγαῖς ἀνευρόντες. καὶ συμβαίνει δὴ πανταχῆ μέν τοὺς βα- σιλεῖς ταῖς ἱκετείαις ἐπινεύειν, μηδαμῆ δὲ τῶν θεσμῶν τὴν ἀκρίβειαν ὑπὸ τῆς φιλανθρωπίας βλάπτεσθαι.

ἀπὸ τῆς αὐτῆς δὴ γνώμης καὶ τὴν τῶν ἀμφισβη- τημάτων διάγνωσιν εἰς τοὺς ὑπάρχους ἀπώσαντο. σκο- πούμενοι γὰρ εὕρισκον νόμων μὲν ἰσχὺν ἡττωμένην βασιλικῆς ἐξουσίας, ψυχὴν δὲ βασιλέως εἴκουσαν ὄψει δακρύων. ἔδεισαν οὖν μὴ πρὸς τἀς ἀντιβολήσεις καὶ τοὺς ὀδυρμοὺς ἐπικλασθέντες φιλανθρωπότερα πλέον ἢ νομιμώτερα κρίνωσι. καίτοι τί μεῖζον ἢ τὸ κυρίους μὲν εἶναι τῶν νόμων αὐτούς, τοὺς νόμους δὲ αὑτῶν κυρίους ποιεῖσθαι;

ἄρχοντας τοίνυν τοὺς εἰς τὰς πόλεις ἐκπεμπομένους οἶ μὲν ἔμπροσθεν βασιλεῖς τοὺς φονικωτάτους ἀρχικωτάτους ἐνόμιζον, ὥστε οὐκ ἦν ἐνδοξότερον <τῶν> o πολεμίων πλείονας ἢ τῶν χομένων διαφθεῖραι. νῦν δὲ τῷ μέν ξίφει τὸ σχῆμα 1 Synes. or. II ρ. 126 Β. Thuc. III 11, 1 1 τούς Ρ sed add m 2 | ἀντανισώσωσι C sed σω ι (1) scr m, Ρ sed ras supra α (2) et ' λ add m 2 et ωσι in ras m 2, sed ex ἀντανίσωσι corr m 2 ἀντανιάσωσι Re (qui τούς μέν ἀδι- κοῦντας ἀντανιάσωσι τῶν ἀδικουμένων τῇ βοηθείᾳ scribendum coni), quod Cobetus Coll. 267 correxit num ἀντισώσωσι ut Thuc. 1. 1. ? Ι τῶν Ρ sed ~ add m 3 3 προσῆψαν reposui e libris συνῆψαν edd sed γρ προσῆψαν in marg Mor 7 δέ UICaM | τῶν om U νόμον UI 10 ψυχὴν δέ βασιλείας praemisso κείμενον in marg I 2 | βασιλέως scripsi ut γρ in marg Patm et coni Mor βασιλείας libri edd 11 μὴ in ras P 2 13 vo- μικώτερα Mor | κρίνωσιν La | ἢ ex εἰ ι corr C 5 14 αὑτῶν sed in ras m 2 αὐτῶν Ca 18 τῶν (1) inserui e La auctore Re om reliqui libri edd 19 τῶν Μο et γρ in marg Mor πληροῦται, τῆς δὲ βασιλικῆς πρᾳότητος ἐν ταῖς τῶν ὑπάρχων ψυχαῖς εἰκόνες ἐκλάμπουσι. δεῖ δὲ οὐδέν ἀνάγκης καὶ φόνων εἰς τὸ γενέσθαι τὰ δέοντα, ἀλλ’ ἀρκεῖ φράσαι τὸν ἐφεστηκότα, καὶ κατά πόδας τὸ τέ- λος.

ἀεὶ δὲ τούς προτέρους ὑπάρχους ἀναπαύ- οντες ἐν τῷ μέρει δευτέρους ἑτέρους πρὸς τὰς διοική- σεις ἄγουσι. καὶ πάνυ γε εἰκότως. εἴτε γὰρ ἐπίπονόν τι τὸ χρῆμα τῆς ἀρχῆς, οὐκ ἀξιοῦσι διηνεκεῖ φορτίῳ RIII 330 τοὺς αὐτοὺς ἐπιτρίβεσθαι, | εἴτε τινὸς εὐδαιμονίας μετέχον, πολλοὺς εἰς μετουσίαν τῆς εὐδαιμονίας κα- λοῦσιν.

ἔτι τοίνυν κἀκεῖνο κατιδόντες ὅτι πε- φύκασιν αἰ τιμαὶ χρηστοὺς ποιεῖν, αἰ δὲ τιμωρίαι τοὺς πονηροὺς κολάζειν, τοὺς μὲν περὶ τὰς τιμωρίας διατρί- ψαντας οὐ κωλύειν ἡγήσαντο γενέσθαι πονηρίαν, ἀλλὰ τὴν ἀεὶ γιγνομένην ἐκκόπτειν καὶ τὸ πραττόμενον ἐοικέναι ταῖς τῆς ὕδρας ἐκτομαῖς, αὐτοὶ δὲ ταῖς εὐ- ποιίαις τὰς ἁπάντων προκατασχόντες· γνώμας μᾶλλον ἔπραξαν ὅπως χρήσονται βελτίστοις ἢ ὅπως ἀδικοῦντας κολάσουσι.

οἱ γε καὶ πρὸς τὰς με- γίστας τῶν πράξεων οὐκ ἐνόμισαν μαντικῇ τὴν ἐλπίδα θαρρύνειν, οὐ πρὸς τὸ πρόχειρον, ἐμοὶ δοκεῖν, ἀπι- δόντες ὅτι πολλάκις ἐλάττων ἀναφαίνεται, ἀλλ᾿ ὅτι κἂν εἰ τὰ μάλιστα τὸ μέλλον ἀνιχνεύοι, δυοῖν ἐμπό- δισμα γίνεται, φιλοτιμίᾳ τε καὶ ἀνδρίᾳ. τούς τε γὰρ ἀποτευξομένους εἰ προειδεῖεν οὐκ ἐᾷ κρείττονα τῆς τύχης παρασχέσθαι τὴν προθυμίαν, ἀλλ’ εὐθὺς δειλοὺς ποιεῖ τά χείρω προδείξασα οἷς τε ἀπόκειται τὰ χρηστὰ τούτους ἀφαιρεῖται τὴν ἐπ’ ἀνδρίᾳ δόξαν. οὐ γὰρ ἀρετῇ μᾶλλον ἢ τῷ τῆς ἐκβάσεως προδήλῳ δοκοῦσι πεπιστευκέναι. ὅσοι δ’ ἂν ὁμοίως ἀγνοοῦντες τὸ πέ- ρας ἄνδρες ἀγαθοὶ γίγνωνται, καὶ κατορθοῦντες θαυ- μαστοὶ καὶ σφαλέντες ἄμεμπτοι.

δοκεῖ δή μοι καὶ τὸ βούλευμα τοῦ τὴν οἰκουμένην συστησαμένου νῦν δὴ μάλιστα σώζεσθαι. ἐπειδὴ γὰρ ἵδρυσε μὲν τὴν γῆν, ἔχεε δὲ τὴν θάλατταν, ποταμοὺς δὲ προήγαγεν, ἔδειξε δὲ νήσων περίρρυτον θέσιν, πάντα μὲν εἰς τὸ δημιουρ- γῆθέν ἐγκατέθετο σπέρματα καὶ βοσκήματα καὶ ὅλως ὁπόσων ἔμελλεν ἀνθρωπεία δεήσεσθαι φύσις. οὐ μέν- τοι πάντα γε πᾶσιν ἔνειμε μέρεσιν, ἀλλὰ διῄρει τὰ δῶρα κατὰ τοὺς χώρους εἰς κοινωνίαν τοὺς ἀνθρώ- πους ἄγων τῇ παρ’ ἀλλήλων χρείᾳ καὶ φαίνει δὴ τὰς ἐμπορίας, ὅπως τῶν παρ’ ἐνίοις φυομένων κοινὴν εἰς ἅπαντας ἐξενέγκῃ τὴν ἀπόλαυσιν.

τοῦτο τοίνυν τὸ φιλάνθρωπον βούλευμα καὶ σωτήριον πρότερον μὲν ἀνῄρητο ·καὶ διέφθαρτο καὶ τὸ τῆς ἐπιμιξίας ἐν ἴσῳ τοῖς φόνοις ἀπείρητο, ὁ δὲ ἀλοῦς κατεκρημνίζετο. ἐῴκει δὴ σχήματι διατετμημένῳ τὸ σχῆμα τῆς γῆς. ἀλλά νῦν συνῆλθε μέν καὶ συνῆπται τὸ τέως διῃρη- μένον, κεκόμισται δὲ τὴν οἰκείαν τάξιν τὸ τέως διε- σπασμένον.

μία μὲν ἤπειρος, μία δὲ θάλαττα, κοιναὶ δὲ αἰ νῆσοι, ἀνεῳγμένοι λιμένες, ἀναπεπταμέναι 5 δέ Re 6 βούλευμα scripsi cum Μ coll. Ι. 17 βοὐ- λημα reliqui libri edd 8 ἔχεε Ρ sed εε in ras m 3 ἔχει La om in lac 4 litt Ca 9 νῆσον CaM | θέσιν Ρ sed ν in ras m 2 11 ὁπόσον UI 12 μέρεσιν Ρ sed ν in ras m 2 16 ἐξενέγκοι Μ 17 γε ante τὸ Mor del Re | βούλημα CPI sed η in ras P 3 I 2, Β 20 δὲ PUICaM | γῆς om U 21 μέν om La Ι τὸ τέως om Β | o διῃρημένον — 22 τέως om La πύλαι. ὁλκάδες δὲ πανταχῆ τὰ πανταχόθεν κομίζουσαι στενοχωροῦσι τοὺς ὅρμους. πανήγυρις δὲ κοινὴ διά πάσης μικροῦ τῆς ὐφ’ ἡλίῳ τέταται τῶν μὲν καθ’ ἱστορίαν, τῶν δέ κατ’ ἄλλας προφάσεις, τῶν μὲν πε- λάγη περαιουμένων, τῶν δὲ δι᾿ ἠπείρου θεόντων. καὶ οὔτε τῶν Νείλου θαυμάτων οἱ τὴν ἑσπέραν οἰκοῦντες ἀθέατοι τῶν τε ἐπὶ τῆς ἐσπέρας καλῶν οἱ Νείλῳ προσ- οικοῦντες | οὐκ ἄπειροι. Φοίνικες δὲ ἐν Σικε- RIII 332 λικοἴς ὅρμοις, Σικελιῶται δέ πάλιν ἐν Φοινίκων λι- μέσιν. ἀνεῖται δὲ ἡ τῆς Ἀθηνᾶς πόλις τοῖς λόγων ἐμπόροις, ἀνεῖται δὲ τὸ Βιθυνῶν ἔθνος τοῖς ὁτιοῦν ἐπιθυμοῦσι λαβεῖν.

καὶ τί δεῖ σμικρολουεῖσθαι καθ’ ἕκαστον, ἀλλ’ οὐχὶ μίαν εἰς ἅπαντα φωνὴν ἀφεῖ- ναι, ὅτι νῦν τὰ σωφρονοῦντα τῆς οἰκουμένης γένη καθάπερ ἐν χορῷ μίαν ἁρμονίαν ἐντεινάμενα συνᾴδει δύο κορυφαίων ἐνδιδόντων τὸ μέλος.

173. οἱ μὲν οὖν ἔμπροσθεν παυόμενοι τῶν λόγων ἐπιεικῶς ηὔχοντο πλειόνων ἀγαθῶν τυχεῖν καί μοι δο- κοῦσιν εἰκός τι πεπονθέναι, πλειόνων γὰρ ἐδέοντο μαλλὸν ἢ τετυχήκεσαν· νῦν δὲ οὐδὲν αἰτῆσαι πάρεστιν 12 t. I 154, 2 15 Arist. Nub. 968 16 Philostr. iun. imag. 10 p. d 409, 17 ed. Kayser (p. 27, 24 ed. Schenkl et Synes. Dion. 7 p. i 43 Α. Luc. rhet. praec. § 13 1 πανταχοῖ ΜοΡ sed in hoc οῖ ex η corr m 3, La Re 3 ἡλίου La | καθ’ Ρ sed θ in ras m 2 καθιστορίαν Ι 4 (bis) et 5 τῶν Ρ sed ~ add m 3 Ι κατάλλας La | καὶ ante τῶν Ca Mor del Re 7 τ’ La edd | τὴν ἐσπέραν Β 8 δ’ La Re | σικελοῖς La 9 πάλιν om Β 10 et 11 αἰνεῖται La 11 τῶν La 12 μικρολογεῖσθαι ΜοΙ sed in hoc σ ante μ eras, LaB 13 καθέκαστον PILa 18 πλειόνων — Ι9 πα- πονθέναι inser I 2 et praemisso κείμενον in marg P 3 | ἀγαθῶυ — 19 πλειόνων om Ca 20 δ᾿ λ οὐ μὴ πάλαι πάρεστιν ἡ πεῖρα. ὥστε καὶ τοῦτ’ ἂν εἴη τῶν βασιλέων ἐξαίρετον, ὅτι μηδέν ἡμῖν κατέλιπον ὃ ζητήσομεν.