τί οὖν εὖ φρονοῦντός ἐστι; μὴ βέβαιον ἡγεῖσθαι τὴν ταύτης συμμαχίαν, ἧν ἔργον μεταπηδᾶν ἐπὶ τοὺς ἡττημένους ἀπὸ τῶν κεκρατηκότων καὶ τοὺς αὐτοὺς αὔξειν καὶ καθαιρεῖν. δέος γὰρ μὴ οὕς νῦν αἰχμαλώτους ἔχω, τούτους ἴδω μι- κρὸν ὕστερον τὴν Μακεδονίαν ἔχοντας.

ἤκουε γάρ, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, περὶ τῆς ἡμετέρας πόλεως καὶ οὐ λέληθεν αὐτὸν ὡς οὐδὲν πταῖσμα αὐτὴν οὐδε- πώποτε τελείως πατήωεγκεν, ἀλλ’ ἐξ αὐτῶν τῶν ἐναν- τιωμάτων ἀνέδραμε. πολλάκις ἤκουεν Ἀμφίπολιν καὶ 5 Dem. p. 156,17 6 Aeschin. fals. leg. § 26 et 27 sq. Dem. Aristrcr. § 111 p. 657,20. Nep. Iph. 3,2 15 cf. t. II 132,17 2 μοί τις παρίστατο scripsi ex Ath μοι τίς παρίσταται P sed αι ex o corr m2 μέν τις παρίσταται edd 4 πρὸς ἑαυτὸν inserui coll p. 281,6; 322,6; 323,15; 337,10 om libri edd 5 τοῦ scripsi τοὺς Ath om P edd 7 ἔκείνων Ath edd 11 κακὸν οὐ scripsi ex Ath cum Iacobsio Lect 100 Rev 3 κακόν οὐ P κακόν. οὐ edd 19 οὕς scripsi ὧν libri edd 24 ἤκουεν scripsi ex Ath ἤκουσεν P edd τοὺς ἐκεῖ νεκρούς, ἤκουε Δήλιον καὶ τοὺς ἐκεῖ πεσόν- τας, τὸ μέγιστον, ἤκουε Σικελίαν καὶ <τὰς> μυριάδας, αὐτὸν ἤκουε τὸν Ἑλλήσποντον καὶ τοὺς τριάκοντα τυράννους, μεθ’ οὓς Κνίδος καὶ ναυμαχία καὶ πάλιν τείχη τὰ Κόνωνος. ταῦτ’ αὐτὸν ἡγούμην ἐγὼ καὶ πεπυσμένον καὶ μεμνημένον ἐθέλειν τὴν εὐ- ημερίαν φιλίᾳ κατακλεῖσαι καὶ μὴ βούλεσθαι δευτέρᾳ πείρᾳ παραδοῦναι τὰ πεπραγμένα καὶ τοὺς πρέσβεις ἥκειν ἡμῖν διαλεξομένους τι συμβατικόν.

ὧς δὲ εἶπέ μοί τις παραστὰς Ἀθηναίων τινὰ τοὺς ἐκεῖθεν ἥκειν ἀπάξοντας, οὐκ ἐμοῦ γε, ἔφην, ζῶντος. παρελθὼν γὰρ ἀναγνώσομαι μὲν τοὺς νόμους τοὺς Σόλω- νος οἳ τὸν Ἀθηναῖον Ἀθήνησι κρίνουσιν, οὐκ ἄκριτον ἐγχειρίζουσιν ἀνομίᾳ τυράννων, δια- λέξομαι δὲ περὶ τοῦ τῆς πόλεως ἤθους, ὅτι τοῦτον μέντοι τὸν δῆμον οὐ <κατήνεγκεν> ροῦ χαλεπότης, οὐ Θηβαίων ἰσχύς, οὐ ῥώμη Λακεδαιμονίων, οὐχ ἡ πάντα κινήσασα τοῦ βαρβάρου στρατιὰ καὶ πλεύσασα μὲν διὰ γῆς, πεζεύσασα δὲ διὰ θαλάττης ἣν ἔδησεν, ἐκβα- 1 sq. cf. t. V 87, 14 2 Thuc. VII 75, 5 5 Xen. Hell. IV 8, 10 sq. 9 Thuc. VIII 71, 1; 91,1 15 cf. p. 288, 19; 324, 13 18 cf. t. v 498, 18 sq. 19 cf. p. 228,7 et ad t. V 477 10 sq. Isocr. paneg. § 89 p. 58 e 20 Her. VII 35 1 Δήλιον scripsi cum Gasda δῆλον libri edd 2 τὰς in- serui auctore Gasda om libri edd 4 ναυμαχίαι Ath 7 κατακλεῖσθαι Ath 9 τί Ρ edd 10 μοι τίς Ρ Mor | τῶν coni Mor 12 τοὺς scripsi cum Iacobsio Lect 100 Rev 3 coll p. 283, 3; t. II 553,11 τοῦ libri edd 16 κατήνεγκε inserui coll p. 268,23; t. II 27,2 om libri edd 17 οὐ(1) scripsi οὐδὲ libri edd 19 πλεύσασα scripsi cum Iacobsio Add 354 Lect 101 Rev 3 et Cobeto Coll 286 πεζεύσασα libri edd 20 πλεύ- σασα Ath cf. Iacobs Anth Pal III 592 | ἔδειξεν Ρ et γρ in marg Mor ἐνίκησε vel δέδμηκε coni Iacobs Lect 101, ἐνίκησεν vel ἥττησεν Rev 3 λοῦσα δὲ καὶ πόλεως καὶ χώρας τοὺς Ἀθηναί- ους τοῦ μηδὲν ἀνάξιον ὑπομεῖναι δόξης. καὶ ταῦτα ᾔδει καλῶς ὁ τούτου πρόγονος Ἀλέξαν- δρος ὅς τοσοῦτον ἀπέσχε τοῦ λαβεῖν τι παρ’ R IV 243 ὑμῶν ὥστε φέρων τὰς μεγάλας βασιλέως | δωρεὰς μόλις ἐσώζετο.

τοιούτοις καὶ πολλοῖς ἑτέροις διενοούμην λόγοις τῷ κινδυνεύοντι συνειπεῖν, ᾤμην γὰρ ὁ μάταιος ἐγὼ τὸ κακὸν ἐφ’ ἕτερον φέρεσθαι. καίτοι μ’ ἐχρῆν εὐθὺς ἀκούσαντα τί ποτ’ ἔσθ’ ὃ ζητοῦντες ἥκουσιν ἐμαυτὸν ἐλπίσαι. πολλὰ γὰρ ἦν τὰ ποιοῦντα ταύτην τὴν ἐλπίδα, πόλεμος ῥήτορος καὶ τυράννου, μακροὶ λόγοι καὶ λυπηροί, ψηφίσματα μαχό- μένα ταῖς ἐπιβουλαῖς, πρεσβεῖαι πολλαί, χρυσίον ὑπερ- οφθέν, τῶν εἰληφότων κρίσεις, δημηγορίαι δῆμον ἀργοῦντα ἐπεγείρουσαι.

πῶς οὖν <ἂν> ἐμὲ ἐκεῖνος ἐπ’ ἄλλον ἧκε; τί δεῖ τὰ πολλὰ λέγειν; εἶπον οἶ πρέσβεις πρὸς ὑμᾶς· ἥκομεν, ὦ ἄνδρες Ἀθη- ναῖοι, Δημοσθένην τὸν ἐχθρὸν τοῦ Φιλίππου ληψόμενοι παρ’ ὑμῶν. δότε. ταῦτ’ ἀκούσας ἐγὼ τοὺς μὲν λόγους οἶς ἂν ἄλλον ἔσωζον ἀφθόνους ὄντας <χαίρειν> εἴων φορτικὸν ἡγούμενος ὑπὲρ ἐμαυτοῦ 1 cf. t. V 477, 6 2 cf. p. 207,4 4 cf. p. 208, 10 sq. Her. VIII 143; Lyc. Leocr. § 71 10 cf. t. II 32, 6; t. IV 259, 8 R 15 cf. t. IV 255, 10; 298, 12 R 16 cf. p. 214,6 2 καὶ ante τοῦ libri edd delevi auctore Cobeto coll. t. II 286,2; 551,23; IV 163,15; V 16, 3 ὑπὲρ coni Iacobs, καίτοι Mor qui simul adnotat: „Hic lacuna est in Graecis“ etiam cogitaverunt Sintenis et Gasda 3 ᾔδει scripsi cum Co- beto ᾔδη Ath Mor ἤδη Ρ Re 15 ἀργοῦντα scripsi ἀερ- γοῦντα libri edd | ἂν inserui cum Gasda om libri edd 16 καὶ τί δεῖ πολλὰ λέγειν; coni Gasda at cf. p. 214,6 20 τοὺς μὲν λόγους scripsi auctoribus Iacobsio Lect 101 Rev 3 et Gasda τοῖς μὲν λόγοις libri edd 21 χαίρειν inserui cum Gasda om libri edd | με delendum censet Iacobs Leet 101 Rev 3 λέγειν, σιγῇ δ’ ἐκαθήμην ἀναμένων ὅ τι τῷ δήμῳ δόξοι νομίζων ἐξεῖναι πρεπούσας ἐλευθέροις ποιεῖσθαι τὰς ἀποκρίσεις. πῶς οὖν ὑμεῖς; ὦ Χαιρώνεια, πονηρὸν χωρίον, ὡς γενναῖόν τε δῆμον καὶ δεινὸν ἀκαιρίας ἐνεγκεῖν ἐθορύβησας; τῆς ἐκεῖ δυστυχίας ἦν καὶ τὰ 5 νῦν. ᾐτήσατε πέντε ἡμέρας εἰς βουλήν. καὶ οἱ Μακε- δόνες μόλις μέν, ἐπένευσαν δέ.

10. Ἀλλ’, ὦ βέλτιστοι πρέσβεων, οὐδὲν δεῖ διατρι- βῆς οὐδὲ δεῖται τοιαύτης ὁ δῆμος χάριτος. οὐκ ἐῶ τοσοῦτον αὐτοὺς κατατρίφαι χρόνον. τήμερον τό γε ἐμὸν ἀναστρέψατε μέρος. οὗτοι μὲν γὰρ παρ’ ὑμῶν πέντε ᾔτησαν ἡμέρας, ἐγὼ <δὲ> παρ’ ὑμῶν νόμος δ’ ἐστὶ παρ’ ἡμῖν τὸν οὐ βουλόμενον ζῆν ἀποθνήσκειν, ὃν οὔπω λέλυκε Φίλιππος. ἕως οὖν κρα- τεῖ, τοῦδε τῆς βοηθείας ἀπολαύσω.

τοῖς ἀνίατόν τι νοσοῦσι, φησί, τὴν ἐπὶ τὸν νόμον εἶναι κατα- φυγὴν καὶ τοῖς τέκνα ἀποβαλοῦσιν ἢ τὴν οὐ- σίαν ἤ τι τοιοῦτον ἕτερον πεπονθόσιν. εἰ δὲ ὁ δῆμος δεῖται μακροτέρας περὶ σοῦ βουλῆς, πῶς τοῦτ’ ἄξιον θανάτου; τοῖς ἰδιώταις τις ταῦτα, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, λεγέτω, ὧν αἱ τύχαι τοῖς ἰδίοις κρί- νονται πράγμασι. ῥήτορα δὲ καὶ τοῦτον Δημοσθένην τὸν ζηλωτὴν Ἀριστείδου καὶ Νικίου καὶ Περικλέους μὴ 7 Plat. Lys. p. 222 B; Prot. p. 360 D 11 cf. t. V 486, 13 13 cf. t. Y 551, 14 23 cf. p. 89, 15; 327, 9 4 πῶς (vel οὕτως) coni Iacobs Lect 101 Rev 3 10 num κατατρῖφαι? at cf. ad t. IV 125, 9 11 ἀναστρέψατε Ρ sed σ inser ἀνατρέφατε Ath | ὑμῖν Ath 12 δὲ inserui om libri edd 14 οὖν κρατεῖ scripsi cum Gasda οὐ κρατῇ Hbri edd ἂν οὑν κρατῇ Iacobs Add 192 Lect 101 Rev 3 οὖν κρατὶ) Anth Pal III 741 15 ἀπολαύσεις Ath 18 ἢ τί Ρ 20 τις inserui e Ρ om Ath edd 23 ζηλωτὴν reposui e libris cum Iacobsio Rev 3 et Sinteni ζηλωτὸν edd πρὸς τὸ σῶμα καὶ τὴν οὐσίαν βλέπων ἐξέταζε.

οὐ R IV 244 γὰρ | τούτων ἐπιμελούμενος οὐδ’ ὑπὲρ τούτων εὐχόμενος διαγέγονα τοῖς θεοῖς, ἀλλ’ ἀπολέσθαι μὲν τὸν ἐπίορκον Φίλιππον, ὃ πάντως ἱστᾶι, κἂν ἀποθάνῃ Δημοσθένης, τὸν δῆμον δὲ εἰς ὕψος ἆραι τῶν Ἀθη- ναίων μάχαις καὶ νίκαις καὶ τροπαίοις οὐδὲν ἐλάττοσι τῶν θαυμαστῶν ἐκείνων ὧν τὸ μὲν ἔστηκε παρ’ ἡμῖν Μαραθῶνι, τὸ δὲ Πλαταιᾶσι, τὰ δὲ ἐν ταῖς πλησίον ταυταισὶ νήσοις, Εὐβοίᾳ καὶ Σαλαμῖνι.

ταῦτ’ εὐχό- μὴν, τούτων ἐπεθύμουν κληρονόμους τε ὑμᾶς ὁρᾶν τοῦ προγονικοῦ φρονήματος. ἡ μὲν οὖν προαίρεσις καλὴ καὶ τῇ τῶν εἰς Μαραθῶνα δραμόντων ἴση, ἐδρά- μετε καὶ ὑμεῖς πρὸς τὰ τέρματα τῆς Βοιωτίας ὑπὲρ τῆς κοινῆς τῶν Ἑλλήνων ἐλευθερίας, ἔπεσόν τινες ὑμῶν ὡς ὁ Κυναίγειρος ἐκεῖνος, ὡς ὁ Καλλίμαχος, ὡς οἶ τὸν ἐκεῖ πεπληρωκότες τάφον· τὰ δὲ ἐπὶ τῆς ἐκ- κλησίας ταύτης σμικρὰ καὶ ταπεινὰ καὶ ἀνάξια τῆς ἐξόδου.

δεδυστυχήκαμεν γάρ, ὁμολογῶ. τί οὖν θαυμαστὸν εἰ οὓς ἐβουλόμην εὐτυχεῖν ἀτυχοῦντας ὁρῶν οὐ φέρω; ἐπὶ τῆς Ἀττικῆς ἐκκλησίας, ὦ Ζεῦ, Μακεδόνων ἐδεήθησαν οἱ Ἀθηναῖοι μὴ ταχείας δοῦναι τὰς ἀποκρίσεις. ἐν τούτοις, ὦ ἄνδρες δικασταί, τοῖς ὀλίγοις ῥήμασιν ἐν οἷς ἐκείνας ἀνεβάλεσθε Δημοσθένει 15 cf. p. 95, 8; 236, 7; t. V 512, 1. Her. VI 114 1 ἐξέταζε scripsi cum Grasda et Sinteni ἔταζε libri edd 3 διαγέγονα scripsi ex Ath διαγέγονε Ρ edd 6 μάχαις in- serui ex Ath om Ρ edd 7 ἔστηκεν libri edd | παρ’ inserui ex Ath om Ρ edd 8 τάδε Ρ 9 εὐχόμην scripsi ex Ath cum Gasda εὐχόμενος Ρ edd 10 ἡμᾶς Ath 15 Κυνέγειρος Cobet Coll 286 at cf. 11. 11. 18 ἐξόδου om Ath sed in marg lectio parum certa 28 ἐκείνας scripsi ἐκείνους libri edd | ἐνεβάλεσθε Ath συνεβουλεύσατε θνήσκειν. εἶδον τὸν φοβοῦντα δῆμον Ἕλληνας καὶ βαρβάρους συνεσταλμένον, οὖ τοὐναντίον εὐχόμην. ὦ Γῆ καὶ Ἥλιε, σπουδῆς μεγάλης καὶ καλῆς διήμαρτον. οὐ δύναμαι ζῆν οὕτως ὑμῶν ἐκκλησιαζόν- των.

πολλοὶ πολλάκις αὑτοὺς ἐπαπέκτειναν <τοῖς> ἐρωμένοις. ὁρῶ κἀγὼ τὸν ἐρώμενον τὸν ἐμαυτοῦ τὸν δῆμον τῶν Ἀθηναίων οὐκέθ’ ὁμοίως ἀνθοῦντα. ἔν οὖν ἀπαλλαγῶ τοῦ τοιαύτας ὁρᾶν ἐκκλησίας, ἄπειμι τήμερον καλὸν τέλος ἐπιθεὶς τοῖς πεπολιτευμένοις.

οὐκ ἐκκέκομμαι τὼ ὀφθαλμώ, λέγεις. εἴθε τοῦτο ἐπεπόνθειν ὑμῶν ὄντων μεγάλων. οὐκ ἀποκέ- κομμαι <τὸ> σκέλος. εἴθε ἀμφότερα τοῦ ὑμῖν φυλαττομένου. οὐ καταρρεῖ μοι τὸ σῶμα. μικρὸν τὸ κακὸν τῆς ὑμετέρας ἐρρωμένης τάξεως. ὁρᾶτε καὶ τὸν Φίλιππον οὐ φεύγοντα τὴν τοιαύτην εἰσφοράν, ἀλλὰ τοῖς μέρεσι τοῦ σώματος τὴν δόξαν ὠνούμενον.

ἐβουλόμην χρῆσαι τὸν θεὸν ἀπολεῖσθαι Φίλιππον, εἰ | Δημοσθένης ὑπὲρ τῆς πόλεως R IV 246 ἐπιδοίη τὴν παῖδα. οὐ γὰρ ἂν εἴδετέ με ζητοῦντα τότε φάρμακον, ἀλλὰ τὸν Ἐρεχθέα μιμούμενον. νῦν δέ, ὅ 3 cf. t. III 311, 1; 465, 15; 478,5; IV 144,4 6 Plat. Gorg. p. 481 D 9 Plat. conv. p. 186 A 10 sq. Dem. cor. p. 247, 9 sq. 16 Dem. 1. 1. 19 cf. ad p. 288, 3 20 cf. p. 94, 10; t. III 442, 6; t. IV 468, 14 sq. R. [Dem.] epit. § 27 p. 1397, 16 sq. [Apollod.] bibl. III 15, 4 3 punctuni post εὐχόμην posui, comma libri edd | comma post Ἥλιε posui, colon libri edd 5 αὑτοὺς reposui e libris cum Iacobsio Rev 3 αὐτοὺς edd | τοῖς inserui cum Gasda om libri edd 8 τοῦ scripsi cum Gasda τε Ath om Ρ edd 10 οὐκ ἐκκέκομμαι scripsi cum Gasda et Cobeto Coll 286 coll Dem. 1. 1. οὐ κέκομμαι libri edd 12 τὸ inserui auctore Gasda coll Dem. 1. 1. om libri edd 17 ἀπολεῖσθαι scripsi ἀπολέσθαι libri edd ἂν ἀπολέσθαι coni Gasda 18 μὴ post εἰ Ath 19 εἴδετέ scripsi ἴδητέ libri edd ἴδοιτε Gasda πολλάκις ὑμῖν εἶπον, οὐ φέρω καὶ ἅμα σκοπῶ, πῶς ἂν ὑμᾶς καὶ ἐκ τῶν παρόντων ὀνήσαιμι. δεῖ γάρ μου καὶ τὴν τελευτὴν ὥσπερ καὶ τὸν βίον κέρδος γενέσθαι τῇ πόλει. πῶς οὖν τοῦτο ἔσται; θεωρήσατε.

ταυτὶ μὲν εἰς βλάβην τηλικαῦτα, ἕτερον δέ, διαβεβλήσεσθε πρὸς ἅπαντας ἀνθρώπους ὡς οὐ καλῶς τοῖς εὔνοις ἀποδιδόντες τὰς χάριτας. ἀτύχημα δὲ ὡς ἐν τοῖς παροῦσιν οὐ μικρὸν τὸ πάνυ γνώριμον εἶναι τὸν δῆμον. διὰ γὰρ τὰς πολλάς, ὦ ἄνδρες Ἀθη- ναίοι, πρεσβείας οὐ μόνον ἐν τοῖς Ἕλλησιν, ἀλλὰ καὶ τῶν βαρβάρων οὐκ ὀλίγοις ἔγνωσθε.

πρὸς οὓς εἰ 18 cf. t. IV 491, 3 2 καὶ inserui ex Ath om Ρ edd | ὀνήσαιμι reposui e libris cum Gasda ὀνήσαιμεν edd 5 νὺν libri edd 6 με coni Gasda 9 πατέρων scripsi coll p. 323, 12 auctoribus Iacob- sio Lect 101 Rev 3 Not. crit. in Lib. apol. 34 et Gasda qui aut πατέρων aut προγόνων coniecerunt παρόντων libri edd 12 μόνων Sintenis 13 οἱ reposui e libris οἳ edd | num γράψωσι scribendum? | τε Mor sed γρ δὲ in marg δὲ libri τῷ coni Gasda 16 διαβεβλήσεσθε scripsi cum Gasda et Co- beto Coll 286 διαβέβλησθε libri edd 20 ἕλλησι Ρ 21 ἔγνω- σθε scripsi cum Pappaiannopulo ἔγνωσται Ath ἔγνωσαν Ρ eed αν corr ἐγνώσθητε edd πέμποιτε πρεσβείας παρακαλοῦντες ἐπὶ τὸν Φίλιππον, ἥξει γάρ, ἥξει καὶ τούτου καιρός, οὐκ οἴεσθε πάντας εὐθέως ἐρεῖν; θαυμαστοί γέ ἐστε φιλίας μεμνη- μένοι πρὸς ἡμᾶς. ὑμεῖς Δημοσθένην, ῥήτορα ἄυπνον καὶ φιλόπονον καὶ τῶν Φιλίππου παρ’ ἡμῖν ἀεὶ κεκρατηκότα πρέσβεων, ἐξέδοτε τοῖς ἐχθροῖς οὐ θεοὺς δείσαντες, οὐκ ἀνθρώπους αἰσχυνθέντες, οὐκ αὐτὸ τὸ βῆμα τὸ παρ’ ὑμῖν ἐφ’ οὗ τοὺς πολλοὺς ἐκείνους καὶ καλοὺς δι- ἑξῄει λόγους. τί οὖν χρὴ παρ’ ὑμῶν προσδοκᾶν; ὑμῖν συμπολεμήσομεν ἀνθρώποις οὐκ εἰδόσι μεμνῆσθαι χάριτος;

21. Ὁρᾶθ’ ὅπως ὑμῖν κλείει τὰς πόλεις τὸ παρ’ ὑμῶν ἐμὲ τοῖς Μακεδόσι | δοθῆναι; ποιεῖ δὲ καὶ R IV 246 τῶν πολιτευομένων τοὺς βελτίστους, ὦ ἄνδρες Ἀθη- ναίοι, ἀφώνους. τίς γὰρ ἀναστήσεται τοῦ κήρυκος καλοῦντος; τίς ἐρεῖ λόγους ὑμῖν μὲν συμφέροντας, αὑτῷ δὲ ἐπιζημίους; τίς εὑρήσει πόρους χρημάτων; τίς ξένους, τίς συμμάχους αὐτοὺς γράψοντας εἷναι † χρείαν· αἰτίαν, ἂν καθαρεύητε, σχῆτε.

διὰ τοῦτο ἐπ’ ἐμαυτὸν ἀφ’ ὑμῶν μεθίστημι τὴν μέμψιν, μᾶλλον 7 cf. t. IV 263, 22 R. Thuc. II 53, 3 8 cf. p. 181, 1; t. IV 282, 18 R 18 cf. p. 180, 12 2 πάντας scripsi cum Iacobsio Rev 3 πάντως libri edd 5 τῶν reposui e libris cum Iacobsio Rev 3 τοῦ edd τῶν τοῦ coni Gasda 11 συμπολεμήσωμεν coni Gasda 12 μνῆσθαι inserui ex Ath om Ρ edd | χάριτος scripsi χάριτας Ath χάριν Ρ edd 15 βελτίστους scripsi cum Iacobsio Lect 101 Rev 3 Not. crit. in Lib. apol. 17 et Gasda βελτίους libri edd 16 τοὺς βελτίστους ante ἀφώνους libri edd delevi cum Iacob- sio et Gasda 18 αὐτῷ libri edd 19 locum graviorem labem contraxisse vidit Mor („Graeca hic mutila et perturbata“) coniectura eius γράψει τὰ εἰς χρείαν minime sublatam esse patet δὲ ὑμᾶς μὲν ἀπαλλάττω μέμψεως, ἐμαυτῷ δὲ κτῶμαι δόξαν ἀθάνατον ἐκ τοῦ μηδὲν ὑμᾶς ἁμαρτεῖν ἐᾶσαι. μὴ γὰρ ἐχέτω τοῦτο Φίλιππος λέγειν μήτε παίζων μήτε σπουδάζων μήτε πρὸς τοὺς ὧς αὐτὸν ἐρχομένους μήτε πρὸς τοὺς Ἕλληνας διὰ πρέσβεων· Ἀθηναῖοί μοι τὸν δημαγωγὸν ἐξέδωκαν. οὐ βούλομαι τοι- ούτων τὸν ἄνθρωπον ἐκεῖνον εὐπορῆσαι ῥημάτων. εἰ γὰρ καὶ νῦν συκοφαντῶν τὴν πόλιν οὐκ ὀλίγα παρε- σπᾶτο, τίς ἔσται κατηγορῶν ἀληθῆ; λεγέσθω πανταχοῦ τῆς οἰκουμένης· ὑπὲρ τῆς κοινῆς δόξης ἐπέδωκεν, ὡς ὁ Λεὼς τὰς θυγατέρας, ὡς ὁ Κόδρος αὑτόν, ὧς πάλαι ποτὲ τὴν χορηγίαν, οὕτως ἐπέδωκε Δημοσθένης τὴν ψυχήν.

23. Εἶεν. ἐκδοθέντος μέν μου παρ’ ὑμῶν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τοσαῦτα καὶ ἔτι πλείω κακὰ περιστήσεται τὴν πόλιν, ἂν δὲ δόξη βουλευομένοις ὑμῖν ἀντειπεῖν τῷ Φιλίππῳ καὶ τὸ δίκαιον δεῖσαι μᾶλλον ἢ τὸ πταῖσμα τὸ συμβάν, πάλιν αὐτὸ τοῦτο ἄξιόν μοι θανάτου τὸ δεῖν με μακρὰν οὕτως ἀναμεῖναι βουλήν. ἐπὶ τί γὰρ δεῖσθε τῶν πέντε τούτων ἡμερῶν; εἰπέ μοι. ἵνα πύθησθε παρὰ τοῦ δεῖνος, εἰ χρήσιμος οὑτοσὶ Δημο- 3 Xen. comm. IV 1, 1. Isocr. Hel. p. 210 b. Plat. Phaedr. p. 234 D 8 Dem. p. 10,6 11 cf. p. 95,9 | cf. p. 236,7 12 Dem. Lept. p. 465, 9 2 ἐάσαι libri edd 3 παίζων scripsi coll 11. 11. παίζων μήτε πίνων Ath πίνων Ρ sed γρ παίζων in marg, edd 5 Ἕλληνας, διὰ πρέσβεων Ἀθηναῖοί coni Sintenis 9 λε- γέσθω scripsi, ut coni Mor λέγεσθαι Ath λέγεσθε Ρ edd 10 ἐπέδωκεν delendum censet Iacobs Lect 101 Rev 3 11 Λεὼς scripsi cum Iacobsio λεὼς libri edd 14 ἡμῶν Re 16 ἂν δὲ scripsi cum Iacobsio Lect 101 Rev 3 Sinteni Gasda ἄν τε libri edd 18 comma post συμβάν posui, punctum libri edd 19 με scripsi auctore Sinteni μὲν libri edd 21 εἰ scripsi ex Ath ὡς Ρ edd σθένης καὶ σωτηρίας Ἀθηναίοις ἄξιος; καὶ τί ξῶ μετὰ πολλὴν οὕτω πολιτείαν ἀγνοούμενος; οὐκ ἔστι. κωλύω πονηρὰς ἐκκλησίας θανάτῳ καλῷ. οὐ δώσω κατηγορίας ἀφορμὰς ὡς ὁ δῆμος Ἀθηναίων ὁ πάντων ὀξύτατος εὑρεῖν τὸ δέον πέντε ἡμέρας ἐν τοῖς οὕτω προδήλοις ἀνάλωσεν.

24. Ἔτι τοίνυν ἐνθυμεῖσθε οἶον ἔσται τὸ R IV 247 πρᾶγμα. πληρώσετε τὴν ἐκκλησίαν καθ’ ἑκάστην ἡμέραν, παρελθόντες δὲ οἱ τῆς Φιλίππου προαιρέσεως τὸν πολεμοποιόν, τὸν ταράττοντα τὴν πόλιν, τὰ τοιαῦτα ἐροῦσι καὶ κελεύσουσιν ἐκδοῦναι. οὐκοῦν ἐπὶ τούτοις οἱ δημοτικοὶ βοήσονται; ψεύδῃ. Δημοσθέ- νης ἔλυσε τὴν εἰρήνην; [ναί] τί ποιῶν; Χερρόνησον, Πέρινθον, Βυζάντιον, τὴν σιτο- πομπίαν, κωλύων διορύττεσθαι Πελοπόννησον, μεμφόμενος τὸν τὰ πλοῖα συλῶντα; τὸ δὲ ἐχρῆν ἐᾶν; θαυμαστή γε εἰρήνη τὸν μὲν τὰ τῆς πόλεως ἁρπάζειν, τὴν πόλιν δὲ συνθήκας ἔχειν. οὐδεὶς εἰρήνην λύει ἀμυνόμενος, λύει δὲ ὁ ταῦτα 5 cf. p. 308, 9 9 Dem. Phil. IV p. 132, 18; ep. p. 1475,1 12 cf. t. IV 259, 1 sq. R 13 sq. cf. p. 258, 3 sq. t. IV 296, 15 R. Dem. cor. p. 254, 20 sq. 326,11 15 Dem. Phil. III p. 118, 11; 129, 9 sq. cor. p. 252, 1 5 οὕτω scripsi auctore Cobeto Coll 286 τοιούτοις AthP edd 6 ἀνάλωσεν reposui ex AthP ἀνήλωσεν edd 8 καθε- κάστην Ρ 10 πόλιν, τὰ τοιαῦτα ἐροῦσι γάρ, vel γὰρ ἐροῦσι, κελεύσουσιν coni Iacobs Lect 101 Rev 3 11 οὐκοῦν scripsi ex AthP οὐκ οὖν edd 12 οὐ ante Δημοσθένης inserendum coni Gasda | ψεύδη scripsi cum Gasda ψεύδη Ath edd sed γρ ψεύδει in marg Mor ψεύδει Ρ sed ή suprascr m 2 ὅτι ψεύδη coni Iacobs Lect 101 Rev 3 13 signum interrogationis posui punctum libri edd | ναί in marg P 2 edd cancellavi 14 σιτοπομ- κίαν, κωλύων διορύττεσθαι reposui e libris cum Iacobsio Rev 3 et Sinteni σιτοπομπίαν κωλύων· διορύττεσθαι edd 15 πελο- πόνησον libri edd 16 et 17 signum interrogationis posui punctum libri edd 19 λύει scripsi auctore Sinteni ἄγει libri edd ποιῶν ἀφ’ ὧν ἕξει τοὺς ἀμυνομένους.

τοι- αῦτα ἀπολογούμενοι, μετὰ ταῦτα πολλά μου ψηφίσματα φέροντες ἐν ταῖς χερσὶν ἀνθ’ ἱκετηρίας ἀναγνώσονται, καθ’ ἃ πρέσβεις ἐξῆλθον, καθ’ ἃ τριήρεις ἔπλευσαν, καθ’ ἃ τῶν μὲν οὐκ ἐξεπέσετε, τὰ δὲ ἐκομίσασθε. ταῦτα, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, καθ’ ἑκάστην ἡμέραν[, ταῦτα] πεντάκις, ταῦτα, ἴως ἐπιτρέπουσιν οἶ πρέσβεις. καὶ ἔτι πρὸς τούτοις θρῆνος δημοτῶν, δάκρυα φυλετῶν, οἰκείων, συγγενῶν, τῶν ἐκ Μακεδονίας ὐπ’ ἐμοῦ λελυμένων, οἷς τὸ χρέος ἐποίησα δωρεάν. ἄξουσι καὶ τὴν θυγα- τέρα πρὸς τὰς ἐκκλησίας δεησομένην ὑμῶν· σώσατε, ἐλεήσατέ μου τὸν πατέρα.

τί οὖν ὁ δῆμος; καμφθήσεται καὶ ποιήσει τοῦτο πρὸς ἐμὲ ὃ πρὸς Ἄδραστον οἱ πρόγονοι καὶ Οἰδίπουν τὸν Θηβαῖον καί, τὸ Εὐριπίδου δρᾶμα, πρὸς τοὺς Ἡρακλείδας καί, τὸ Φρυνίχου, τὴν Μίλητον καὶ ἀποκρινεῖται <τοῖς> πρέσβεσι θορυβῶν ὁμοῦ καὶ δακρύων· οὐκ ἐκδίδομεν Δημοσθένην. οὔπω πεπτώκαμεν, οὔπω τοσ- 3 Dem. p. 1078,25 9 cf. p. 331,15; t. IV 262, 16 R 10 cf. ad p. 288,3 | cf. p. 308, 14 sq. 14 cf. ad p. 99,8; 326, 2; t. IV 263, 6 R. Isocr. paneg. § 58 | Soph. Oed. Col. 461 sq. 15 cf. p. 326,2; t. IV 263, 1 R. Eur. Heracl. 31 sq. 16 cf. ad p. 41,6; 99,14; t. IV 303, 11 R. Phryn. trag. fr. Nauck. p. 721 2 1 ἀμυνουμένους Cobet Coll 286 5 ἐξεπέσατε Ρ | τάδε Ρ 6 καθεκάστην Ρ |, ταῦτα cancellavi 7 ἕως scripsi cum Iacobsio Add 192 Rev 3 et Gasda ὡς libri edd 11 δεησο- μένην scripsi ex Ath δεηθησομένην Ρ edd 15 πρὸς τοὺς scripsi coll p. 32,16; t. I 454,14 πρὸς libri edd τοὺς coni Gasda 16 Μίλητον scripsi μιλῆτιν libri edd | ἀποκρινεῖται reposui e libris cum Iacobsio Add 129 Lect 101 Rev 3 ἀποκρι- νεῖτε edd sed γρ ἀποκρινεῖται in marg Mor | τοῖς inserui om libri edd 17 πρέσβεσι Mor sed γρ πρέσβεις in marg πρέσβυς Ath πρέσβ(??) Ρ 18 οὕτω ante πεπτώκαμεν inserendum cen- sent Iacobsius Add 129 Lect 101 Rev 3 Cobetus Coll 286 | πε- πώκαμεν Ρ et γρ in marg Mor οῦτον οὐδὲν πεπόνθαμεν. ἡττήθημεν μέν, ἀλλ’ ἴσως κρατήσομεν. τότε λήψεται Δημοσθένην, ὅτε τὴν πόλιν.

ἂν οὕτως, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, σωθῶ τῶν μὲν ἐμῶν φίλων ἱκετευόντων, | ὑμῶν R IV 248 δὲ ἐλεούντων, τίς ὁ λοιπὸς ἔσται μοι βίος; τί δια- τελέσω ποιῶν; ἀργὸς καθεδοῦμαι λεγόντων ἑτέρων ἀκούων μετὰ τοσαύτην, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, πολιτείαν; καὶ τοῦθ’ ὑμῖν καλόν; ἀλλ’ ἐρῶ καὶ γράψω πάλιν ἐκεῖνα τὰ συνήθη· ἐξίωμεν, εἰσφέρωμεν, νουθε- τῶμεν τοὺς ἕλληνας, ἀναμαχώμεθα τὴν ἧτταν, ἀντεχώμεθα τῆς ἀρχῆς. ὑμεῖς τούτου τοῦ καλοῦ κληρονόμοι.

καὶ τίς οὐχὶ τούτων τῶν ἐμοὶ προσκεκρουκότων, οὓς ἀνιῶ λέγων, ἐπαναστὰς ὑβριστι- κῶς ἐκβαλεῖ με τοῦ βήματος; τὸν δὲ ἔκδοτον, τὸν δὲ ἄτιμον, τὸν ἐλέῳ σεσωσμένον, τὸν δοῦλον τῶν ὑπὲρ αὐτοῦ δεδακρυκότων, τοῦτον δεῖ ἀναβαίνειν ἐπὶ τὸ βῆμα καὶ σεμνότερον εἶναι τοῦ δέοντος; πάλιν σὺ θρασύς; ἐπιθυμεῖν ἔοικας δευτέρων κακῶν. μή με, 00 ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τοιού- τοις φυλάξητε λόγοις, ἀλλ’ ἕως ἐπὶ τῆς ἔμπροσθεν ἑστήκατε δόξης, ἀποκτείνατε.

ταῦτα πρῶτα παροξύνει τὸν ἄνθρωπον. ἔπειτα οἷς ἐλέγχων αὐτὸν οὐκ ἐπαυσάμην, τοὺς ξένους, τοὺς πεζεταίρους, περὶ ὧν τὴν αὐτὴν ἔχω δόξαν, εἰ καὶ νενικήκασιν, εὑρη- κέναι μοι δοκῶ δι’ ἃ ἐμοῦ φείσεται; τῷ Πύθωνι 6 cf. p. 311, 9 10 cf. p. 302, 12; 311, 8 Ι cf. p. 257, 16 11 cf. p. 258,17; 302,13; 310,14 14 cf. ad p. 224,9 16 cf. p. 238, 16; 259,19; 335,5; t. IV 306,11; 312,14; 951,8; 977,13; 1003, 14 R. Dem. cor. § 136. Diod. S. XVI 85 cum nota Wesselingii t. II p. 147 11 τούτους] τοὐναντίον δῆλον P 2 Mor 3 ὁ δ’ scripsi ex Ath ὅδ’ Ρ ὃ δ’ edd 6 signum in- terrogationis post ἀναμνησθείς inserui cum Sinteni om libri edd 7 ποίων; scripsi ποίων· Ath ποιῶν Ρ edd πότερον Gasda et Cobet Coll 286 8 τοὺς Ρ 9 οἷς scripsi οὓς libri edd δι’ οὓς coni Gasda | οἶδεν Mor sed γρ εἶδεν in marg εἶδεν Ρ 10 ἐστὲ scripsi cum Gasda εἰσὶ libri edd Ι Χαλκίδος cancellavi | σώζονται reposui e libris cum Gasda σώζεται edd sed „Graecis hic corruptis divinandum fuit interpreti" Mor 12 punctum post ἠδικῆσθαι posui, signum interrogationis libri edd 14 πεζεταίρους scripsi πεζαιτέρους libri edd cf. ad p. 224,9 16 ἔχω scripsi ἔχων libri edd 16 ἃ inser P 2 om Ath | φείσεται scripsi φείδεται libri sed σ supra δ P 2, edd | signum interrogationis posui om libri edd ῥέοντι καὶ θυμὸν πολὺν ἀντιφέροντι πρὸς τὸ πῦρ σὺν ἠγώνισμαι; τὸ ναυτικὸν νόμῳ πονηρῷ κατέλυσα; κατει- λημμένης Ἐλατείας τὴν ἡσυχίαν ἐπῄνουν;

οὐκ οἴεσθέ με, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, καθ’ ἕκαστον τούτων ὀφείλειν αὐτῷ θάνατον; οὐκ οἴεσθε | πολλάκις R IV 249 αὐτὸν εἰρηκέναι πρὸς αὑτόν; ἆρά γε λάβω τὸν κα- λοῦντά με βάρβαρον, τὸν λοιδοροῦντα τὴν Πέλ- λαν, τὸν νενικηκότα μου τὰς πρὸς Θηβαίους εὐεργεσίας τοῖς λόγοις; ἐγὼ μὲν αὐτοὺς ἀπήλ- λαξα πολέμου, Δημοσθένης δέ μοι τὴν πόλιν ἐπήγαγε καὶ διὰ ταῦτα Χαιρώνεια τὴν μάχην ἀντ’ Ἐλευσῖνος ἐδέξατο.

32. Τί οὖν; στεφανώσει με λαβὼν καὶ ἐπὶ δεῖπνον καλέσει; πάνυ γε, οὕτω μικρὰ πέπονθεν. οὐ γὰρ ἐπι- νίκια θύσει Δημοσθένην ἔχων; οὐ γὰρ φρονήσει μεῖζον ἢ τῇ περὶ τὴν μάχην τύχῃ; οὐ γὰρ ἀθροίσει τοὺς προδότας, τὸν Δάοχον, τὸν Ἱερώνυμον, τὸν Μνασέαν, τὸν Εὐξίθεον; Δημάδης μὲν γὰρ ὄψεταί 1 [Plat.] Eryx. p. 395 B 2 cf. t. IV 950,26 R | Dem. cor. § 102 et 105 efc 312 p. 260,9; 261,15; 329,18 3 cf. p. 320, 11; t. IV 299, 23; 977,15; 1003, 17 R. Glotz Bull. Corr. Hell. XXXIII p. 526 sq. 4 Dem. cor. § 169 sq. et 177 sq. 7 cf. p. 228,6. Dem. cor. p. 247, 17 15 Dem. fals. leg. p. 380, 22 17 sq. Dem. cor. p. 324, 8 sq. Polyb. XVII 14. Bull. Corr. Hell. XXI 592 sq. cf. Er. Preuner, Delph. Weihgeschenk p. 7 sq. 1 num πολλῷ ῥέοντι, ut p. 334,12 et Dem. 1. 1.? at cf. t. IV p. 306, 11 R | πολύν ἀντιφέροντι scripsi συναντιφέροντι libri sed ἶσον supra σὺν P 2, edd | colon post συναντιφέροντι Ρ sed del m 2 2 (1 et 2) et 3 signa interrogationis posui colon libri edd 2 τὸν Ath | πονηρῷ inserui e libris om edd 4 με ante τούτων Ρ 7 Πέλλην Re 11 διαταῦτα Ρ 15 et 16 signum interrogationis posui punctum libri edd 16 ἀθροίσει scripsi auctore Iacobsio App Pors 311 Lect 102 Rev 3 Anth Pal III 651 ἀθρήσει libri edd 17 προδότας scripsi coll. Dem. p. 324,18 προδόντας libri edd | Δάοχον scripsi (Mus. Rhen. XXXII 90) δόαχον libri edd με ἀγόμενον, ἀλλ’ ἐκείνοις γε οὐκ ἐπιστελεῖ; ἥκετε θεασόμενοι τὸν ἀδιάφθορον, τὸν ἀνάλωτον. εἴληπται καὶ γέγονεν ἐμός, οὐκ ἐκ παρατάξεως, ἀλλ’ ἀπὸ τῆς ἐκκλησίας. περίστητε, πατάξατε, πλήξατε, μαστιγώσατε, νείμασθε τὰ μέλη, γεύ- σασθε τῶν σαρκῶν. οὗτος ὑμᾶς ἐκάλει τοὺς ἐμοὺς φίλους κακοδαίμονας. διασπάσασθε τὸν εὐδαίμονα ὑαεῖς οἱ κακοδαίμονες.

33. Βούλεσθε <θῶ> ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, σθαί μου τὸν ἄνθρωπον, πρᾶγμα ἀμήχανον; ἔστω, δο- κείτω. βούλεσθε θῶ καὶ τιμὰς ἔσεσθαί μοι παρ’ αὐτοῦ; ἔστω δὲ] καὶ τοῦτο. καὶ τί γένοιτ’ ἄν μοι τῇ Φιλίππου φιλανθρωπίᾳ, ὅταν ἀποκτεῖναι κύριος ὢν πολλὰ ὀνει- δίσας ζῆν ἀφῇ; οὐ φοβερώτερόν μοι τὸ κώνειον τῆς παρ’ ἐκείνου φιλοτησίας. εἰ γὰρ τὰ βασιλέως πρὸς Θεμιστοκλέα μιμήσαιτο γῆν διδοὺς πολλὴν περὶ τὴν Βόλβην, εἰ γὰρ πᾶσαν τὴν Μυγδονίαν, εἰ γὰρ Ἀνθε- μοῦντα ὅλον, τὸ τῶν ταλαιπώρων Ὀλυνθίων δέλεαρ, 2 Dem. cor. p. 325, 14 | Xen. Ages. 8,8 3 cf. p. 311,1 6 Dem. cor. p. 324, 20 sq. 9 Aeschin. Ctes. § 163 p. 77, 6 15 Thuc. I 138 17 Her. V 94 | Dem. Phil. II p. 70, 27 1 γε scripsi τε libri sed γε add P 2 τέ γε edd | ἐπιστέλλει libri sed λεῖ’ suprascr P 2 corr Mor | ἥκετε scripsi cum Gasda ἥκατε libri edd 7 διασπάσασθε reposui e libris cum Ia- cobsio Lect 102 Rev 3 Anth Pal III 651 Sinteni Gasda Cobeto Mnem. N. S. III 248 διασπάσασθαι edd 9 θῶ inserui auc- tore Gasda om libri edd | φείσεσθαι scripsi φείσασθαι libri edd 12 δὲ cancellavi | τί <πλέον> coni Gasda | τῇ φιλανθρωπίᾳ scripsi τῆς φιλίππου φιλανθρωπίας libri edd φιλανθρωπίᾳ ante τῆς excidisse coni Gasda 14 φοβερώτερον scripsi cum Gasda φοβερόν libri edd ἀντὶ vel πρὸ ante τῆς excidisse coni Iacobs App Pors 311 Lect 102 Rev 3 Anth Pal III 651 15 ἐκείνου scripsi ex Ath cum Iacobsio et Gasda ἐκείνης P edd 16 πολλὴν διδοὺς Ath 17 εἰ(1) scripsi cum lacobsio et Gasda οὐ libri edd ἐνέγκαιμ’ ἂν ζῆν ἐν Μακεδονίᾳ, <ἐν> τοῖς ἔθεσι καὶ νόμοις μετὰ τοὺς Δράκοντος, ὦ θεοί, καὶ Σόλωνος, μετὰ δημοκρατίαν ἐν τυραννίδι, μετὰ τῶν ἀσελγῶν καὶ μεθυόντων, μετὰ τῶν μίμων καὶ τῶν κα- κῶς ὀρχουμένων, σκωπτόμενος καὶ τωθαζόμενος; οὗτός ἐστι Δημοσθένης ὁ δύσκολος, ὁ δύστροπος, ὁ τὸ ὕδωρ | πίνων, ὁ διακωμῳδῶν τὴν ἡμε- R IV 250 τέραν εὐπάθειαν.

ἐγὼ καὶ τέμνεσθαι καὶ καί- εσθαι μᾶλλον ἂν καθ’ ἡμέραν δεξαίμην ἢ τῷ Φιλίππῳ συνειπεῖν ἐν ταῖς τιμαῖς Παρμενίωνος. τί δ’, ἂν κελεύῃ με πρεσβεύειν εἰς τὰς πόλεις καὶ παλινῳδίαν ᾄδειν, ὅτι ἐκεῖνα μὲν ἦν ἃ πρότερον ὑμῖν ἔλεγον συ- κοφάντου, ταυτὶ δὲ ἀπὸ τῆς ἀληθείας. Φίλιπ- πος ἀπόγονος μέν ἐστιν αὐτοῦ τοῦ Δῖός, χρη- στὸς δὲ τὸν τρόπον, τὴν δὲ δύναμιν ἀνυπόστα- τος, δίκαιος πρὸς τοὺς φίλους, θεῶν ἐπιμελής; ταύτας ἀφήσει Δημοσθένης τὰς φωνὰς ἐν Ἀργείοις καὶ Μεσσηνίοις καὶ τοῖς ἄλλοις Ἕλλησι;

35. Μὴ εἴη μοι σώζεσθαι καθ’ ὑμῶν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, μηδ’ οὕτω ποτὲ μέγα ἡγησαίμην τὴν ψυχὴν ὥστε πόθῳ τοῦ ζῆν βλάψαι τὴν ἐνέγκασαν. βλάψαιμι 2 cf. p. 325, 17 4 Dern. 01. II p. 23, 15 sq. 6 Dem. Phil. II p. 73, 3 sq. Lib. vit. Dem. p. 4, 16 7 Plat. Gorg. p. 462 E 10 cf. p. 199, 1; 250, 15. Dem. fals. leg. p. 362, 29 11 cf. p. 335, 1 14 cf. t. IV 283, 17 R 15 Dem. 01. I p. 10, 2; 19, 9 | [Dem.] Erot. p. 1410, 2 17 cf. t. IV 254, 15 R 1 ἐνέγκαμεν ἂν καὶ ἐνέγκαιμεν ἂν Ath | ἢ ante ζῆν libri edd delevi διαζῆν coni Gasda | ἐν(2) inserui cum Gasda om libri edd 5 καλῶς coni Mor 6 ἐστι inserui ex Ath om Ρ edd 8 δὲ post ἐγὼ inserendum coni Gasda 9 καθη- μέραν Ρ 10 ἐγκαταλεγόμενος ad ἐν ταῖς in marg adscr P 2 14 ἐστιν om Ath 20 μὴ δ’ Ρ 21 ὥστε reposui e libris cum Iacobsio Lect 102 Rev 3 Anth Pal III 273 Sinteni Gasda οὔτε edd δ’ ἄν, εἰ ψήφισμα τοιοῦτο νικήσειε παρ’ ὑμῖν. ἀλλ᾿ οὐ νικήσει, μέχρις ἂν ᾖ κώνειον, οὐδὲ γράψει τις Ἀθήνησιν· ἔδοξε τῇ βουλῇ καὶ τῷ δήμῳ τῶν Ἀθη- ναίων Δημοσθένη <τὸν> Παιανιέα Φιλίππῳ Μακεδόνι δεδόσθαι ὅ τι βούλεται χρῆσθαι. μὴ γὰρ δέξαιτο τοιαῦτα τὸ Μητρῷον γράμματα μηδὲ ἀνα- μιχθείη τοῖς Ὑπερίδῃ καὶ Δημομέλει περὶ ἐμοῦ <γε- γραμμένοις> ἕτερα ἐκείνοις ἐναντία, αἰσχρὸν γάρ, σχρὸν ἐν ταὐτῇ πόλει τὸν αὐτὸν ἄνθρωπον νῦν μὲν ἀρετῆς ἕνεκα ἐστεφανῶσθαι, μικρὸν δὲ ὕστερον τοῖς ἐχθροῖς ἐκδίδοσθαι. ἀλλ’ ἔστω τὸ τελευταῖον σύμφωνον τοῖς προλαβοῦσι ψηφίσμασιν. ἐστεφανώθη ὁ Δημοσθέ- νης ὑπ’ Ἀθηναίων. ταῦτα κρατείτω καὶ τριβέτω τις τὸ φάρμακον.

βούλετ’ οὖν με τεθνάναι καὶ μὴ τὴν εὐψυχίαν ὑμῶν καὶ τὴν τύχην ἔχειν τὸ τρίτον, τὴν Δημοσθένους εὔνοιαν, τοῦτο μὲν ἀκούων Θεμιστοκλέα γνώμῃ τῆς τοῦ Μήδου κρατήσαντα δυνάμεως ἐκείνης, τοῦτο δὲ Κόνωνα, ἄνδρα φυγάδα, Λακεδαιμονίους ἐξελάσαντα τῆς θαλάσσης. οὐκοῦν ὃ ἐζήτει μάλιστα, τοῦτο ἕξει. Δημοσθένης οἴχεται. εἰ δ’ οὐ ξίφει Μακεδονικῷ, κατὰ 2 cf. p. 296, 14 sq. 7 Dem. fals. leg. p. 436, 20 sq. 10 Orac. Sib. apud Plut. Thes. 24,5. cf. p. 335, 10 sq. Pind. Pyth. II 146 14 Dem. 01. II p. 24, 18 sq. 15 Dem. cor. p. 225, 26 17 Xen. Hell. II 1, 29 2 με] μὲν P 3 οὐχ scripsi auctore Gasda οὐδ’ libri edd 4 μὴ scripsi auctore Sinteni μοι libri edd μοι <πε- πραγμένων> coni Gasda | ἐθέλειν Ρ 7 num ὑμὶν dum? 10 ᾀδόντων scripsi ex Ath καλούντων P edd 11 εἶδε Ρ et γρ in marg Mor 13 βούλετ’ scripsi ex Ath βούλεται Ρ edd | εὐψυχίαν scripsi coll p. 314, 7 cum Iacob- sio Lect 102 Rev 3 Sinteni Gasda εὐτυχίαν libri edd ψυχὴν Weiske Hyp. err. II 47 15 ἀκούω Ρ Ι τῆς τοῦ Μήδου κρατήσαντα scripsi ex Ath cum Sinteni κρατήσαντα τῆς τοῦ δήμου Ρ edd 18 οὐκοῦν ὃ reposui e libris cum Iacobsio Rev 3 et Sinteni οὐκ οὖν ἁ edd | ζητεῖ coni Sintenis | comma post μάλιστα posui, post ἐζήτει Ath edd om Ρ δὲ τὸν παρ’ ὑμῖν νόμον, τὸ μὲν ἐκείνῳ χαρίσασθε τὸ μηκέτ’ εἶναί με, τὸ δὲ ὑμῖν αὐτ’ οἶς, τὸ μὴ παρ’ ἐκεί- νου με πεσεῖν, ἤ, εἰ βούλεσθε, τοῦτό γε καὶ ἐμοὶ χαρί- σασθε. πάντως γε ἄξιος ὑμῖν ταύτης ἐγὼ τῆς χάριτος, ἄλλως θ’ ὅτε καὶ διὰ πρεσβείας ἔξεστιν αὐτὸν πραῦναι λέγοντας ὅτι τὸν ἄνθρωπον ὅν ἐμίσεις σὺ σπου- δαῖον ἐν τοῖς ἡμετέροις ἡμεῖς εὑρήκαμεν καὶ οὐχ οἷοί τε γεγενήμεθα μὴ τοσοῦτον αὐτῷ χαρίσασθαι. συγγνώμην οὖν ἔχειν, εἰ τὸ πρᾶγμα τεμόντες σὲ μὲν ἐτιμήσαμεν τῷ θανάτῳ, τὸν δὲ τῷ ἐνταῦθ’ ἀρκέσαι πρὸς ἐκεῖνον, ἄλλως τε ὅτε καὶ Δημάδης ἐλθὼν παραιτεῖται καὶ πείθει φίλος σαυτῷ καὶ συνήθης ἄνθρωπος.

38. Μέλλων δὲ τελευτᾶν ἐρῶ πρὸς ὑμᾶς, ὦ ἄνδρες Ἀθηναἶοι, τίσι τε λυπούμενος καὶ τίσι χαίρων ἀπέρ- χομαι. χαίρω μὲν ὅτι πολλῶν ἐπ’ ἐμὲ συστάντων καὶ κατὰ τὴν ἡμέραν ἑκάστην κρινόντων, εἰσαγγελλόντων, γραφομένων ξῶ καὶ πολιτεύομαι καὶ κατήγορος ἅπας ἀπῆλθεν ἐρυθριῶν· ἀλγῶ δὲ ὅτι τοὺς γονέας τῶν ἐν 11 cf. p. 296, 1 1 τομὲν Ρ | χαρίσασθε scripsi ex Ath cum Sinteni et Gasda χαρίσασθαι Ρ edd | τὸ om Ath 2 μηκέτι Ath | με inserui, ἐμέ Gasda om libri edd | το(1) P 5 ἀλλ’ ὥσθ’ Ath | ὅτε scripsi coll t. III 337, 11; IV 211, 1; V 14, 18 ὅτι libri edd | πραύναι libri edd cf. t. IV 279, 17 6 σὺ scripsi cum Iacobsio Add 32 Lect 102 Rev 3 Sinteni Cobeto Coll 287 οὐ libri edd 8 οἷόν τε Ath 9 <δεῖ> ἔχειν. οἱ coni Gasda at cf. ad t. II 553, 1 | scripsi cum Iacobsio 11. 11. οἱ libri edd 10 ἐτιμήσαμεν scripsi ἐτίμησαν libri edd | τον Ρ 11 ταῦτα Ath ταῦτ’ Ρ sed ταῦθ’ suprascr m 2, et γρ in marg Mor | ἀρκέσαι scripsi ἀρκέ- σειν libri edd | τὸν θάνατον post ἐκεῖνον inser P 2 12 ὅτε ecripsi δὲ libri edd 13 σαυτῷ scripsi αὐτῷ libri edd 15 λυπούμενος in lac 4 litt om Ath 16 χαίρων Ath 16 ἐπ’ om Re 19 γονέας τῶν scripsi auctore Cobeto Coll 287 τῶν ἀστῶν libri edd οἰκείους vel συγγενεῖς coni Gasda Χαιρωνείᾳ πεσόντων οὐκ ἔσχον ὡς ἐβουλόμην παρα- μυθήσασθαι. ἐγὼ μὲν γάρ, ὦ πατέρες παίδων γενναίων, ἐσκόπουν πῶς ἂν ἐκπέμψαιμι νῦν, πῶς ἂν δείξαιμι Μακεδόνων πλείους μὲν νεκρούς, πλείους δὲ αἰχμαλώ- τους, κωλύει δὲ ἐσπέρα, ὡς ὁρᾶτε, ταῦτα ὑπ’ ἐμοῦ πραχθῆναι.

ἀλλ’ ὑμεῖς γε | ὑμῖν αὐτοῖς ἀντ’ R IV 252 ἐμοῦ γένεσθε. καὶ τοῦ μὲν πένθους ὕφετε, πατέρες δὲ τῶν παίδων γεγενημένοι τῆς πόλεως, τουτὶ δέομαι, καὶ τὸν ἐπ’ ἐκείνοις ῥηθησόμενον λόγον σεμνύνατε. χειροτονεῖτε τὸν ἐροῦντα ἐκ τῶν ὡς ἀληθῶς λυπου- μένων, ἀλλὰ μὴ τῶν προσποιουμένων. ἐπειδὰν δὲ ἀπολοφύρησθε τοὺς ἀγαθοὺς ἐκείνους, ζητεῖτε τιμωρίαν ὧν πεπόνθατε λόγους γενναίους, ψήφισμα καλόν, πρᾶξιν ὠφέλιμον.

40. Ὑπερίδη καὶ Πολύευκτε καὶ Μοιρόκλεις, μηδὲν ὑμᾶς τὸ πρᾶγμα τοῦτο τὸ κατ’ ἐμὲ ποιείτω χείρονας. ἀλλ’ ἕως μὲν ἂν ἐξῇ, πολιτεύεσθε τὴν πολιτείαν ταύ- την τὴν ἐπικίνδυνον, καλὴ γάρ, εἰ καὶ κινδύνους ἔχει μεγάλους, ἢν δὲ αἴσθησθε πρέσβεις ἐφ’ ὑμᾶς ἐκ Μακε- δονίας ἐφ’ ὁμοίοις τρέχοντας, φθάσατε τοὺς λόγους αὐτῶν τῷ θανάτῳ. καὶ πλέον τί μου τῇ πόλει χαρί- 12 Thuc. II 46 15 cf. t. IV 265, 4 R. Dem. Phil. III p. 129,18 | Dem. fals. leg. p. 435,6. Plut. Dem. 13,5; 23,3. Arr. anab. | 10,4 cf. A. Schaefer Dem. III 137 2 1 πεσόντ’ ἃς Ath 7 παραμυθηταί post γένεσθε inserendum vel χρῆσθε pro γένεσθε scribendum coni Iacobs Lect 103 Rev 4 | πατέρες scripsi σωτῆρες libri edd 8 γεγεννημένοι Re 9 τῶν ἐπ’ ἐκείνοις ῥηθησομένων λόγων ὑπομνῆσαι (sc. ὑμᾶς) ὑπομνήσεσθε δέ, εἰ vel λόγων οὐκ ἀμνηστεῖν· οὐκ ἀμνηστήσετε δέ, εἰ coni Iacobs Lect 103 | σεμνύνατε scripsi ὑμνήσειν· εἰ libri edd 15 Πολύευκτε reposui e libris cum Gasda πολύ- εκτε edd | Μοιρόκλεις scripsi (Mus. Rhen. XXXII 90) μυρόκλεις libri edd 17 πολιτεύεσθαι Ρ 20 ἐπὶ ὁμοίοις Ath σασθε τὸ μὴ ῥηθῆναι παρ’ Ἀθηναίοις ὑπὲρ ἐκδόσεως λόγους.

41. Περὶ δὲ τῆς θυγατρός, κἂν μηδὲν ἐπισκήψω, θαρρῶ. πολλοὺς αὐτῇ καταλείπω πατέρας τοὺς ἐνταυ- θοῖ, τοὺς παρὰ τοῖς ἄλλοις ἔθνεσιν. οὐ γὰρ δὴ τὸν μὲν πατέρα αὐτῆς ἐστεφάνουν, αὐτῆς δ’ ἀμελήσουσι. καὶ τί δεῖ λέγειν τοὺς καθ’ ἕκαστον; ὁ δῆμος ἅπας ἐπιμελής ἔται τροφῆς, νυμφίου, γάμων. κἂν ἄρρεν τέκῃ, Δημοσθένης ἴσως ὄνομα αὐτῷ τεθήσεται. θυγατριδοῦς δὲ εἰ γένοιτο, τύχῃ μέν, ὦ θεοί, διενέγκοι τοῦ πάππου, τὰ δ’ ἄλλα ὅμοιος γένοιτο.

42. Ἄρ’ ἔστι τι ὑπόλοιπον ἄξιον εἰρῆσθαι; ναί. μικρά γε δεῖ τοὺς πρέσβεις ἀκούσαντας ἀπελθεῖν. ὦ διάκονοι τυράννου παρὰ τὴν ἀξίαν εὖ πράξαντος, ὧς μεγάλης τε καὶ λαμπρᾶς ἐλπίδος ἡμάρτετε. ὑμεῖς μὲν ᾤεσθέ με δεδεμένον ἄξειν παρὰ τοῦ δήμου λαβόντες διὰ τῆς ἀγορᾶς, διὰ τῆς Ἐλευσῖνος, διὰ Πλαταιέων, διὰ Θηβαίων, διὰ Φωκέων, διὰ Πυλῶν, διὰ Λαρίσσης ἐλέγχοντες ἐν ἐμοὶ τοῦ δήμου τὸν τρόπον, ἄπιτε δὲ κεναῖς χερσὶν ἰδόντες εὐψυχίαν ῥήτορος.

ἀγγέλλετε δὴ τῷ δεσπότῃ τἀληθῆ, ὅτι ὁ μὲν δῆμος οὔπω δῆλος 3 cf. p. 273,19; 278,10; 308,14. Dem. p. 954,15; 840,15. Aeschin. Ctes. § 77. Plut. Dem. 22, 2. vit. Χ or. p. 847 c 10 Soph. Ai. 550 14 Thuc. VII 77, 1 17 cf. p. 310, 13 19 cf. p. 269, 15 6 μὲν om Ath | δὲ Ath edd 7 δὴ Ρ 8 τέκῃ scripsi cum Gasda τέκοι libri edd 12 τις ὑπόλοιπος ἄξιος Ρ et γρ in marg Mor 16 ᾤεσθέ scripsi cum Gasda et Cobeto Coll 287 οἴεσθε libri edd 19 ἐν om Ath 20 κεναῖς scripsi (Mus. Rh. XXXII 95) e Ρ coll t. I 500,21; t. IV 492,21; 830, 30; 835,25 R; ep. 335 cum Abreschio ad Aesch. Prom. 37 et Cobeto κέν Ath edd κἀν vel ἐν Iacobs Rev 4 (praesentes) et Philostr. Im. 668 ἦν ὃ ποιήσει, σκέψεσθαι γὰρ ἔφησεν, ὁ δὲ Δημοσθένης τηρῶν | ἐκείνῳ τὴν δόξαν πιὼν <τὸ> κώνειον RIV ἀπέθανε. τοιούτοις ἴστω πολεμῶν ἀνδράσιν οἷς πᾶν αἰσχρὸν θανάτου φοβερώτερον.