Declamatio 24 Libanius Richard Foerster University of Leipzig European Social Fund Saxony Gregory Crane Gregory R. Crane Editor-in-Chief, Perseus Digital Library Digital Divide Data Corrected and encoded the text Matt Munson Project Manager (University of Leipzig) Annette Geßner Project Assistant (University of Leipzig) Thibault Clérice Lead Developer (University of Leipzig) Bruce Robertson Technical Advisor Greta Franzini Project Manager (University of Leipzig), 2013-2014 Frederik Baumgardt Technical Manager (University of Leipzig), 2013-2015 Simona Stoyanova Project Manager (University of Leipzig), 2015 Project Assistant (University of Leipzig), 2013-2014 University of Leipzig tlg2200.tlg00524.opp-grc1.xml Available under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License 2016 University of Leipzig Germany Richardus Foerster Richard Foerster Libanius Declamationes XIII-XXXX B.G. Teubner Leipzig 1911 6 Internet Archive

The following text is encoded in accordance with EpiDoc standards and with the CTS/CITE Architecture.

Greek German Greek
XXIV. Νόμος ἐν Λακεδαίμονι τὸν εἴσω τριάκοντα ἐτῶν μὴ δημηγορεῖν. Θηβαῖοι τὴν ἐν Λεύκτροις μάχην νικήσαντες πρέσβεις πρὸς Λακεδαιμονίους πε- πόμφασι πόλεμον ἀπειλοῦντες, ἢν μὴ Μεσήνην ἀφῶσιν αὐτόνομον. λεγόντων ἀφεῖναί τινων Ἀρχίδαμος νέος ὢν ἔτι παραινεῖ τὸν πόλεμον δέξασθαι. πέπεικε. τροπὴ γέγονε τῶν δυσμενῶν καὶ γράφεταί τις παρανόμων Ἀρχίδαμον. Μελετῶμεν τὸν Ἀρχίδαμον.
Προθεωρία.

φιλοτιμεῖται καὶ νέοις πολλάκις ἡ φύσις R IV 420 Cr = Codex Hierosolymitanus S. Crucis 57 H = Hierosolymitanus S. Sepulcri 107 Ma = Matritensis (N-49) 4679 Cl = Berolinensis gr. 195, olim Claromontanus Ba = Athous Batopaedii 367 Β = Barberinus II 41 Μ = Marcianus gr. 439 Laur = Laurentianus LVII 27 1 Plut. Lyc. 25 2 cf. t. II 529, 6 4 Arg. Isocr. Archid. 6 Xen. Ages. 2, 29 11 cf. t. IV 785, 15 R Ῥητὸν καὶ διάνοια post titulum MLaur Ferr, κατὰ ῥητὸν καὶ διάνοιαν post protheoriam in marg Ma 2, in marg pro- theoriae § 2 Mor cf. Hermog. stat. 2 et 9 cum schol. t. IV 797 sq. V 196 sq. VII 215 sq. ed. Walz. 1 τὸν γα sed ὸ ex ῶ corr m 3 τῶν Mor 4 ἢν scripsi εἰ libri edd | μεσσήνην H μεσἰνην ClBa 6 παραινεῖ νέος ὢν ἔτι Ba 8 καὶ om ClBa | τις om ClBa inser Ma 3 | παρανομῶν Ba | ἀρχίδαμος MaClBa 9 μελετῶμεν τὸν Ἀρχίδαμον inserui ex HMa sed in hoc τὸν inser m 3, ClBLaur om BaM post protheoriam inser Mor Re μελετῶμεν τὸν Ἀρχιδάμους Ferr 10 θεωρία H ἡ θεωρία in marg MaCl 11 Φιλοτιμεῖται — λέγειν τὰ χρήσιμα καὶ λογίζεσθαί τι δίδωσι τοῦ χρόνου σοφώτερον. οὐ γὰρ ἡλικίας ἐστὶ τὸ κατόρθωμα, ψυχῆς δὲ μᾶλλον κρίνειν ἐπισταμένης τῶν πραγμάτων τὴν δύνα- μιν.

ἐπειδὴ <δὲ> νόμῳ Λακωνικῷ μὴ δοκοῦν νέος ὢν Ἀρχίδαμος, γράφεταί τις παρανόμων αὐτὸν καὶ συγκροτεῖ δικαστήριον οὐδὲ τὸ νικᾶν αὐτὸ καταλιμπάνων ἀνεύθυνον, ἔνθα τι τῶν Λυκούργῳ νενομοθετημένων ὀλιγωρεῖσθαι δοκεῖ. ὁ δὲ φεύγων τοῦ νομοθέτου τὴν γνώμην σκοπεῖν ἀξιῶν καὶ τὴν ἑαυτοῦ καὶ τὴν νίκην R IV 421 προφέρων | τῆς πόλεως ἐλεύθερον ἑαυτὸν τῆς κατηγορίας δεῖξαι πειράσεται

εἰ δὲ Σπαρτιάτην πεποιημένος μελέτην δόξω νόμον ἕτερον κἀγὼ παρα- βαίνειν Λακωνικὸν μηκύνων τοὺς λόγους, μηδὲ εἷς βασκαινέτω. οὐδὲ γὰρ ἐφ’ ἑκάστῳ τῶν συμπιπτόντων 2 Isocr. Archid. § 4 p. 116 c 5 cf. t. V 398, 3 14 sq. Thuc. IV 17,2 444, 3 δύναμιν praemisso titulo τῆς μελέτης τοῦ νόμου μὴ δι- δόντος ὅμως ἐπὶ λυσιτελείᾳ δημηγορήσας εἶτά τινος κατηγορή- σαντος ἀπολογεῖται citat Macarius Cnrys. fol. 81 | πολλάκις ἡ φύσις scripsi ex HMa Macar πολλάκις ἡ χρῆς ἲς ClBa ἡ φύσις πολλάκις BMLaur edd 1 τι δίδωσι om ClBa inser Ma 3 | τί H 4 δὲ inserui om libri sed γὰρ inser Ma 3, edd sed ἐπειδὴ δὲ aut ἐπεὶ δὲ coni Re | δοκεῖν ClBa | δημηγορεῖ Ma sed γρ συνῆ supra δημη m 3 | ὁ ante ἀρχίδαμος H 5 παρανομίας Ba sed γρ παρανομεῖν in marg 6 αὐτῶ MaBaB αὐτὸν Ferr 7 τί HMaClBMLaur sed in hoc in ras, edd τίς Ba | κακούργων Ba | νενομοθετημένων scripsi νενομισμένων libri sed γρ νενο- μοθετημένων in marg Ma 2, edd 8 δοκεῖ scripsi ex Η δεῖ MaClBaBMLaur edd 11 σπαρτιᾶτιν HMa sed in hoc ι(2) in ras m 3, BaLaur sed in hoc ι(2) ex η corr, et Ferr et γρ in margMor 12 μελέτην reposui exHMaClBaBM μελ(??) Laur μελέτη edd μελετήσαντα coni Re | ἐγὼ Ba 13 μηκύνων τοὺς λόγους om Ba | τοῖς λόγοις Ma sed οὑς et οὑς suprascr m 2, Cl Β sed in hoc in τοὺς λόγους corr | μὴ δὲ εἰς MaClBa μηδεὶς Η 14 βασκανέτω MaBa sed in hoc ι post α postea inser | οὐ Ma sed δὲ add m 3, Cl ὀλίγαις κεχρῆσθαι συλλαβαῖς ἐπιτηδεύουσι Λάκωνες, ἀλλὰ συμμετρεῖν τῇ δυνάμει τῶν πραγμάτων ἀεὶ με- λετῶσι τὰ ῥήματα φιλονεικοῦντες τὰ πλείονα φεύγειν ἐν οἷς βραχυλογεῖν οὐκ ἀδύνατον. τοῦτο δὲ κἀμὲ πε- ποιηκότα ὁ τοὺς λόγους ἀκριβῶς ἐξετάζων εὑρήσει.

Η μελέτη.

1. Χάριν ἔχω τοῖς σεσωκόσι θεοῖς δι’ ἐμοῦ τὴν πόλιν, ὦ ἄνδρες Λακεδαιμόνιοι, κἂν δεήσῃ με νῦν παθεῖν, οὐκ ἀποκνήσω τὸν κίνδυνον, ὅτι φρονήματος Λακωνικοῦ πεφυλαγμένου τῇ Σπάρτῃ ὁ χρηστὸς οὑτοσὶ τῆς ἐμῆς ἡλικίας κατήγορος δίκην τῆς εὐεργεσίας εἰσ- πράττεται δι’ ἣν αὐτῷ γραφὴ καὶ βῆμα καὶ λέγειν ἐπ’ ἐξουσίας, τῆς ἐλευθερίας τὰ σύμβολα. εἰ γὰρ τοῖς πολεμίοις κατὰ νοῦν ἐξέβη τὰ πράγματα καὶ Μεσήνης, ἐφ’ ᾗ μέγα φρονοῦμεν, κελεύουσι Θηβαίοις ὑπεχωρή- σαμεν, ὅ τῇ μὲν ἐνίων προαιρέσει συμβάν, τῇ δὲ | παρ’ ἐμοῦ πρὸ τῶν κινδύνων προνοίᾳ κωλυθὲν R IV 422 φαίνεται, τί προσδοκᾶν ὑπῆρχεν, εἰπέ μοι, χρηστόν; δουλεύειν Λακεδαιμονίους, ὦ Ζεῦ, Θηβαίοις ἐλείπετο μετὰ Πύλας καὶ Πλάταιαν καὶ τὰ πολλὰ τρόπαια τῶν 10 cf. p. 449, 7; 451, 16 11 cf. t. II 144, 3 11 ἰστέον ὅτι ἡ Σπάρτη ὠνομάζετο καὶ Λακεδαίμων, ἥτις καὶ Λακεδαιμονία λέγεται ἐντὸς τῆς Λακωνικῆς οὖσα ἥτις ἐστὶ θέμα, ἡ δὲ Λακωνικὴ μέρος τῆς Πελοπονήσου LaurMa 2 5 ὁ om Η | τίς post λόγους Η 6 Ἡ μελέτη in marg Cl om Μa Μελετῶμεν τὸν Ἀρχίδαμον Mor Re 8 μὲν νῦν Η Β Mor μεννῦν Ferr 11 voce τῆς inc Cr fol. 16 v | τῆς(2) om CrH 14 μεσσήνης CrH μεσίνης ClBa 16 ἐνίων] ἐν Ba 18 ὑπῆρχεν, εἰπέ μοι, χρηστόν scripsi e CrHMaClBaB Bursa ὑπῆρχε χρηστόν, εἰπέ μοι MLaur edd 19 θηβαἰους ὦ ζεῦ Ma | δουλεύειν ante Θηβαίοις repetendum coni Markowski (Bursa: Servire lacedemonios, ο Iupiter, servire thebauis) 20 num Πλαταιὰς, ut p. 356, 15? βαρβάρων.

ἐπειδὴ δέ τινος αἰσχροῦ πεῖραν λαβεῖν ἡ νεότης ἡ ἐμὴ διεκώλυσε, προσποιούμενοί τινες τοῖς νόμοις ἐπικουρεῖν, τῇ δ’ ἀληθείᾳ συναλγοῦντες Θη- βαίοις καὶ τῆς κατηγορίας τὴν αἰτίαν εὐπρόσωπον ἔχοντες ἑτέραν ἀδοξίαν περιποιοῦσι τῇ πόλει. διδόασι γὰρ τοῖς βουλομένοις τῶν Ἑλλήνων ὑπονοεῖν ὧς Λακε- δαιμόνιοι τύχῃ νενικηκότες, οὐκ ἀρετῇ τοὺς οἰκείους ὑπὲρ ἀνδρίας εὐθύνουσι δέει τοῦ μὴ παθεῖν ἐπισφαλῆ τὴν προθυμίαν ἐν τοῖς κινδύνοις ἡγούμενοι. τούτου χάριν γραφέσθω με νῦν ὁ βουλόμενος. οὐδέποτε γὰρ τὸ Σπαρτιάτης ὑπάρχειν ἑκὼν εἶναι προδώσω.

ἐγὼ μὲν οὖν ᾤμην μετὰ τὴν λύσιν τῶν ἐλπισθέντων ἡμῖν δυσχερῶν καὶ τὸ τρόπαιον ἐκεῖνο τὸ πολλοὺς εἰς δά- κρυα κινῆσαν ὑφ’ ἡδονῆς εὐθὺς οἷά τις Ὀλύμπια νενικηκὼς στεφανηφορεῖν καὶ τῆς Λακεδαίμονος σωτὴρ ὀνομάζεσθαι· νυνὶ δὲ δι’ ὧν εὐθυμεῖν τῇ πόλει καὶ τῷ κατηγόρῳ πεφιλοτίμηται μόνῳ κινδυνεύειν ἐμοὶ συνέβη τῷ δεδωκότι τῆς εὐημερίας τὴν πρόφασιν. ἀλλ’ 4 Dem. cor. p. 277, 15 15 Dem. Mid. p. 530, 28 11 ὅτε τὸ εἷναι κατὰ τοῦ ἑκὼν τεθῇ, τὸ εἷναι ἀργόν ἐστιν in marg Laur 2 1 τινας ClBa τοσούτου coni Iacobs Lect 120 et in marg exempl. ed. Reisk. 2 ἡ ἐμὴ νεότης Β 7 τύχη scripsi τύχη MaClBaLaur Ferr τύχην ΗΒΜ Mor Re scriptura in Cr incerta casu vertit Bursa 8 ἄνδρε ίας HBa edd scriptura in Cr in- certa cf. p. 447, 18 | μὴ om Ba 9 τὴν προθυμίαν ἐπισφαλῆ MaClBa 10 με Laur sed ε in ras μὲν Β Mor om Ba scrip- tura in Cr incerta 11 εἷναι om Η οἶμαι Ba scriptura in Cr incerta 12 ἐμοὶ Μ sed ἡμῖν in marg 13 καὶ om MaClBa 14 νικῆσαν Ma 16 ὧν scripsi ex HMaClBaBM ὃν Laur edd scriptura in Cr incerta 17 κακούργω Ma sed κατηγόρῳ suprascr m 2 | πεφιλοτίμημαι Ma sed τ supra μ(2) m 3 et γρ φιλοτίμως δέδοται suprascr m 3 Cl ἔνα μὴ ῥήμασι φενακίζειν δοκῶ τὴν ἀρετὴν σεμνύνων τὴν ἐμαυτοῦ, μικρὰ βούλομαι τοὺς πολλοὺς ὑπομνῆσαι πῶς εἶχεν ἐκ τοῦ παντὸς χρόνου τῇ πόλει τὰ πράγ- ματα καὶ πῶς προσηνέχθην τούτοις ἐγώ. γνώσεσθε γὰρ ἐκ τούτων σαφῶς εἴτε χάριτος ἄξια τυγχάνει τὰ παρ’ ἡμῶν εἴτε τῷ κατηγόρῳ εὐλόγως τὰ τῆς γραφῆς μεμηχάνηται.

4. ἡμῖν πάτριον ἦν εἴς τε πολέμους φοιτᾶν καὶ διὰ πόνων ἀεὶ καρποῦσθαι τὴν εὔκλειαν. ἐντεῦθεν ὑπῆρχε τοὺς Σπαρτιάτας ὁρᾶν τον ζῆν ἀδόξως προτι- μῶντας τὸν θάνατον. ταύτην ἡμεῖς τὴν διάνοιαν ἐ̓χον- τες πανταχοῦ τρόπαια γῆς ἀνεστήσαμεν οὐδὲν | R IV 423 εἶναι νομίζοντες, ὅτε μὴ σὺν ἀρετῇ τῶν ὅπλων ἀπτοί- μεθα. ἄμεινον γὰρ ἐδόκει δόξαν ἔχειν ἀθάνατον ἢ σωτηρίαν ἀπράγμονα τοῦτο φυλάττει τὴν πόλιν ἀτεί- χιστον. ἐν ὅπλοις γὰρ ἡμεῖς ὁριζόμεθα τὴν ἀσφάλειαν.

παῖδες ὄντες πολεμεῖν εὐθὺς διδασκόμεθα κρίνειν ἀνδρίᾳ τὰ πράγματα παιδευόμενοι. αὕτη τῆς ἡμετέρας πολιτείας καὶ διαίτης ἀρχή. καὶ νικῶντες ὡς εἰπεῖν ἅπαντα τὸν χρόνον διεγενόμεθα. πέφυκε γὰρ ἡ προθυ- 1 Isocr. Archid. p. 123 e 9 Thuc. II 39, 2 10 Isocr. Archid. p. 128c; 135a 12 Isocr. Archid. p. 127 b | Eur. Phoen. 572 15 ἀπράγμονα] ἀνενόχλητον Laur 2 Ma 2 1 δοκῶ φενακίζειν MaClBaB | σεμνύνειν Ba 5 τούτου Β 8 ἦν om ClBaB inser Ma 3 | ἀεὶ ante φοιτᾶν Ma sed del m 3, ClBa scriptura in Cr incerta 12 οὐδὲν scripsi ex Η MaClBaB οὐδὲ MLaur edd scriptura in Cr incerta 13 τῶν ὅπλων μὴ σὺν ἀρετὴ MaClBa | ἁπτοίμεθα scripsi auctore Re ἁπτόμεθα libri edd 15 σπάρτην CrH et γρ in marg ma 2 16 ἡμεῖς om Μ 18 ἀνδρεία CrHClBa edd cf. p. 446,8; 448, 5 | κελευόμενοι Β 20 πέφυκε — 448, 6 θεραπεύουσα omissa γὰρ particula citat Macarius fol. 18 r | πως post πέφυκέ Macar μία πάντα μέν, ὧς εἰκός, κατορθοῦν. ἢν δέ που τύχης ἀγνωμοσύνῃ σφαλῇ, θαυμάζεται μὲν οὐδὲν ἧττον παρ’ οἷς ἀρετὴ τυγχάνει τὸ σπουδαζόμενον, ἐπανορθοῦται δὲ κατορθώμασι δευτέροις τὰ φθάσαντα. ῥᾷον γὰρ ἀνδρία πέφυκεν ἀνακαλεῖσθαι τὰ πταίσματα χρησταῖς ἐλπίσι τὸν λογισμὸν θεραπεύουσα.

6. Βούλομαι δὲ καὶ τὴν ἄλογον μεταβολὴν τῆς τύχης διεξελθεῖν, οὐχ ἵνα τὸν κατήγορον εὐφράνω τοῖς διηγήμασιν, ὁ γὰρ ἀγανακτῶν ἐπὶ λύσει τῶν δυσχερῶν δῆλός ἐστι καὶ μέχρι τῆς ἀκοῆς αὐτῶν εὐφραινόμενος, οὐδ’ ἴνα τὰς συμφορὰς ὑπομνήσω τὴν πόλιν, ἀπώκνησα γὰρ ἂν ἐκείνων μνησθῆναι, νὴ τὸν Ἀγησίλαον τὸν ἐμόν, μὴ τῆς εὐκλείας ἡμεῖς τῶν προ- γόνων λείπεσθαι δόξωμεν, εἰ μὴ τοῖς δι’ ἐμοῦ πεπραγ- μένοις παρεμυθούμην τὴν συμφοράν, ἀλλ’ ἔνα τὴν εὔνοιαν ἢν ἔχω περὶ τὴν πόλιν ἐνδείξωμαι.

ἐπειδὴ 5 cf. p. 452, 1 10 cf. p. 460,11 11 Dem. p. 704,22; 348, 26 13 Ἀγησίλαον οὗτος ὁ (om Ma *) πατὴρ τοῦ Ἀρχιδάμου ἢ πρόγονος Ἀγησίλαον Mor συγγενὴς οὗτος τοῦ Ἀρχιδάμου Μm cf. arg. ad Isocr. Archid. 1 μέν om Macar | ἢν scripsi e Β εἰ reliqui libri Macar edd 2 σφαλεῖ Ma 4 καὶ ante κατορθώμασι Ma κατορθώ- μασιν Ferr Mor | δευτέροις scripsi e CrHMaClBaBLaur Macar ἑτέροις Μ edd 5 ἀνδρεία CrHMaClBa edd | τῶτε Ma sed del m 1 et χρησταῖς inser m 2 ταῖς ClBa 7 ἀλόγιστον Β 9 τῆ ante λύσει Η incertum utrum etiam Cr 11 οὐδ’ — 12 πόλιν citat praemisso Λιβάνιος Andr. Lopadiota lex. Vindob. s. v. ὑπομιμνήσκω p. 181, 12 ed. Nauck | οὐχ CrHMa Lopad | τῆς συμφορᾶς coni Iacobs Ach Τ 501 Lect 120 at cf. Dem. 11. 11. 14 εἰ — 15 συμφοράν in marg Ma om Οἶ’ 15 τὴν inser Ma2 γὰρ ἔδοξέ ποτε μετὰ Θηβαίων γενέσθαι τῇ Τύχη, πρέσβεις οἱ κατάρατοι πέμψαντες Μεσήνης, ὦ θεοί, παραχωρεῖν τοῖς Λακεδαιμονίοις προσέταττον. ἡ γὰρ παράλογος εὐπραγία τὴν ἐκατέρων αὐτοὺς ἀγνοεῖν παρεσκεύαζε δύναμιν. εἴπερ εἰρήνης ἐπιθυμεῖτε, φασίν, αὕτη τῆς ἀσφαλείας ἡ πρόφασις· εἰ δὲ φρονήματος ἔχεσθε καὶ | μετὰ πεῖραν Θη- Ρ ΙV 424 βαίων Λακωνικοῦ, πολέμῳ Μεσήνην μετὰ τῆς ὑμετέρας κτησόμεθα. ταῦτα Θηβαῖοι Λακεδαιμονίοις ἠπείλουν

ἔδει μὲν οὖν ἡμᾶς, εἴπερ τι τῶν δεόντων ἐγίγνετο, τοὺς ἐπὶ τῶν Μηδικῶν ζηλώσαντας πρῶτον μὲν τοὺς πρέσβεις ἐμβάλλειν ἔνθα καὶ τοὺς ἀπὸ τῶν βαρβάρων οἱ πρόγονοι, εἶτα δὲ βουλῆς οὐ δεῖσθαι τὸ χρῆμα νομίσαντας δεῖξαι Θηβαίοις εὐθὺς ὡς οὐκ οἶδεν ἡ Σπάρτη πλημμελήμασιν ἀλόγου τύχης ὑποχωρεῖν. ἐκκλησίας δὲ ὅμως καὶ βουλῆς ἐπὶ τούτοις οὐκ οἶδ’ ὅπως συμβάσης ἐγὼ μὲν ἐξ ἀρχῆς ἐσιώπων καὶ τοὺς 7 cf. ad p. 445, 9 11 cf. ad p. 222, 2 12 Her. VII 133 15 cf p. 456, 2 1 Θηβαίων] ὅτε τὴν ἐν Λεύκτροις νίκην ἔσχον MmLaurMa 2 Mor τὰ δὲ Λεῦκτρα τόπος τῆς Βοιωτίας add LaurMa 2 12 τοὺς πρέσβεις Ξέρξου γῆν καὶ ὕδωρ Ἀθηναίους αἰτοῦντας εἰς φρέαρ ἐνέβαλον Mm εἰς τὸ (om Laur) φρέαρ δηλονότι οἱ γὰρ τοῦ Ξέρ- ξου πρέσβεις ὕδωρ καὶ γῆν ἐζήτουν τοὺς Ἀθηναίους LaurMa 2 Mor 1 τῇ Τύχη scripsi ex Η scriptura in Cr parum certa τὴν τύχην reliqui libri edd 2 Μεσσήνης CrH μεσίνης Cl μεσί- νην Ba 3 ἐπέταττον Ma sed γρ πρόσ’ supra ἐπ m 2, ClBa 5 παρεσκεύασε MaClBa 6 φησίν Β ἔφασαν coni Gasda 8 Μεσσήνην CrH μεσίνην Ba μεσίνη Cl 9 ἡμετέρας Ba Ferr Mor ὑστεραίας MaCl 11 ἐγίνετο CrBaLaur edd | Μηδικῶν scripsi coll p. 222,2; 298,17; 306,7 μηδῶν libri edd 12 ἐμβαλεῖν Β 15 voce σπάρτη des Cr | πλημελήμασιν MaM cf. t. III 343, 4; 397, 2; V 272, 9 γεγηρακότας προσεδεχόμην ἄξιόν τι τοῦ γένους καὶ τῆς ἡλικίας προφέρειν, οἱ δὲ παρελθόντες εἰς μέσον λόγους διεξήρχοντο πρὸς ὑμᾶς, οὓς παρὰ Θηβαίοις, ἀλλὰ μὴ παρ’ ἡμῖν ἔδει ῥηθῆναι.

ὁ μὲν ἔφη δεῖν ποιήσασθαι τῶν πόνων ἀνάπαυλαν, ἕτερος ἐλευθἐ- ραν καταστῆσαι πολεμίων τὴν πόλιν, ἄλλος ἀφεῖναι Μεσήνην διὰ τὴν ἀνάγκην αὐτόνομον, ἤδη δέ τις εἰπεῖν, ὦ θεοί, Λακεδαιμονίοις τετόλμηκεν· ἄμαχοι Θηβαῖοι καὶ δεῖ κελεύουσι πείθεσθαι. Σέριφόν τις οἰκεῖν τούτων ἀκούων, οὐ τὴν ἡμετέραν <ὰν> ὑπώπτευσε. δειναὶ γὰρ αἰ συμφοραὶ τοῦ παραμυθου- μένου χηρεύουσαι, δεῖ γάρ τι καὶ πρὸ τούτων εἰπεῖν, φρόνημα ταπεινῶσαι καὶ λίαν ὑπέρογκον.

ἐγὼ μὲν οὖν ἀγανακτῶν οἴοις ἡ πόλις χρῆται συμβούλοις πά- 3 Isocr. Archid. p. 116 a 5 Thuc. II 38 9 Isocr. Archid. p. 116 a 9 Σέρριφος νῆσος εὐτελεστάτη Mm Σέριφος σέρριφος Laur) νῆσος εὐτελὴς καὶ οὐ λόγου ἀξία LaurMa2 1 ἄν ante τι Β 2 προφέρειν scripsi φρονεῖν HMaCl BaMLaur edd εἰπεῖν Β ἐρεῖν Cobet Coll 294 3 ἡμᾶς MaCl Ba | θηβαίων HMaClBa 4 ὑμῖν ΗΒ | ἐδεῖτο ClBa | ante ῥηθῆναι ras 2 litt Ma 5 δὲ post ἕτερος ΒΜ 6 πολέμων Ma sed γρ΄ πολεμίων suprascr m 2, Cl 7 μεσσήνην Η μεσίνην ClBa 9 δεῖ om Ba | σέρριφόν ΗΒΜ 10 τοῦτον Ba | ἀκούων, οὐ τὴν ἡμετέραν om Ba οὐ τὴν ὑμετέραν in marg inser Ma | ἂν post ἡμετέραν inserui cum Gasda, post Σέριφον Iacobs Lect 121 om libri edd 11 δειναὶ — 13 ὑπέρογκον citat omissis verbis 12 δεῖ — εἰπεῖν Macarius fol 81 v δειναὶ γὰρ] δειναί πως Macar 12 comma post χηρεύουσαι posui auctore Re punctum libri edd | πρὸ scripsi e ΒΜ πρὸς HMa sed in hoc e (??) corr m 3, ClBaLaur edd | τοῦτον HMaClBa | comma post εἰπεῖν posui ex ΗΜ ut coni Re om reliqui libri edd 14 γὰρ MaClBa | οἴοις scripsi auctore Cobeto Misc 156 ποίοις libri edd λῖν ἐγκαλυψάμενος ἐσιώπων, ἐπῄνουν δὲ τὸν νόμον κατ’ ἐμαυτόν, ὅς οὐκ ἐᾷ τοὺς ἐξ ἑτέρας τοῖς τῶν Λακε- δαιμονίων ἐπιμίγνυσθαι πράγμασιν, ὅπως μὴ γνοῖεν οἶς ἐπιμελές ἐστι τὰ τῆς Σπάρτης ἐπιτηρεῖν ἀμαρτή- ματα. ὧς δὲ τοιαῦτα λέγοντες, ὧς εἴθε μηδὲ τὴν ἀρχὴν ἦσαν φθεγγόμενοι, μόλις ἐπαύσαντο, ἐκάλει δὲ λοιπὸν ὁ κῆρυξ | τὸν ἀντερεῖν τούτοις βουλόμενον, ὑπή- R IV 425 κουε δὲ τῶν παρόντων οὐδείς, ἐδήλουν δὲ πάντες σιωπῇ καλῶς ἔχειν ἀκονιτὶ παραδοῦναι Θηβαίοις τὸ τρόπαιον, ἐθρήνουν ἐγὼ καὶ τοὺς πάλαι κειμένους ἀπεκάλουν εὐδαίμονας.

ἐνταῦθα παρελθὼν καὶ πάλιν ὁ κῆρυξ ἄκων μέν, ὡς ἡγοῦμαι, ἐτόλμα δὲ ὅμως εἰπεῖν· πᾶσι δοκεῖ Μεσήνης ἀφίστασθαι, ἐπι- λαβόμενος δὲ ἐγὼ τῆς τοῦ κήρυκος φωνῆς ἐβόων· μὴ συναρίθμει κἀμὲ τοῖς καθαιροῦσιν, ἄνθρωπε, τῆς Σπάρτης τὸ φρόνημα. θαυμάσαντες ὑμεῖς, μᾶλλον δὲ τὸ ῥηθὲν ἐξαίφνης ἀποδεξάμενοι, πέφυκε γὰρ τὸ δαιμόνιον τοῖς ἐπιτηδεύουσιν ἀρετήν, κἂν <εἰ> λήθην τινὰ πρὸς βραχὺ λάβοιεν ἑαυτῶν, πάλιν ἀνα- 2 Thuc. I 77, 4. Plut. Lyc. 27 2 τοῖς] τῆ MaClBa 3 πράγμασιν om ClBa in marg inser Μa 2 5 μὴ δὲ HMaClBaB Ferr | τηναρχὴν BaB 6 ἐκάλει — 7 βουλόμενον om Β 7 Κήρυξ Ba | ὑπήκουσε Μ 9 ἀκονιτὶ scripsi ex H coll p. 128, 5 et p. 459, 5 ἀπονητὶ MaClBaBMLaur edd 11 καὶ om Η 12 δ’ Β | ὅλως Ma sed γρ΄ μ supra λ m 2, ClBa 13 δοκεῖν Gasda | μεσσήνης Η | comma posui e MaCl cum Gasda signum interrogationis HBa BMLaur edd 14 ἐγὼ inserui e Μ om reliqui libri edd | τῆς om Laur Ferr 16 οὖν post θαυμάσαντες Β, καὶ ante vel post δὲ inserendum coni Gasda 17 πέφυκε — 452, 1 εὔκλειαν omissa particula γὰρ citat Macarius fol. 81 v 18 εἰ inserui coll t. IV 293, 11; V 504,4 om libri Macar edd εἰ καὶ (aut κἂν — λάβωσιν) coni Iacobs Lect 121 19 τινὰ] ἤ τι HMaClBa ἥντινα Macar | λάβοιεν scripsi e MaClBaB Macar ut coni Re λάβοι ἐν HMLaur edd | ἑαυτῶν scripsi καλεῖσθαι τὴν εὔκλειαν, παρεκαλεῖτε πρὸς τὸ βῆμα φοιτᾶν καὶ λέγειν παρεκελεύσασθε τῷ νέῳ τὰ χρήσιμα.

πυνθανομένου δέ μου πολλάκις καὶ τῶν πολιτῶν ἕκαστον ἐρωτῶντος εἰ δεῖ κἀμὲ τὴν οἰκείαν ἀποφή- νᾶσθαι γνώμην, τὸ γὰρ ἐθέλειν με τὸ δοκοῦν τῷ νόμῳ ποιεῖν ἐπεῖχε τὴν γλῶτταν καἰ ὀκνηρότερον ἀπειρ- γάζετο πρὸς τὴν τῶν δεόντων παραίνεσιν, ἔδωκε τὸ πλῆθος τὴν ἄδειαν καὶ παρελθὼν εἶπον ἐλεύθερόν τι καὶ τῶν προγόνων ἐπάξιον. ὑπέμνησα Λεωνίδου καὶ τῶν τριακοσίων ἐκείνων καὶ πολεμεῖν παρῄνουν. ὑμεῖς δὲ εὐθὺς ἐπενεύσατε.

ἐντεῦθεν πάλιν ἐπανῆλθεν ἡ Σπάρτη πρὸς ἑαυτὴν καὶ Θηβαῖοι τὴν οἰκείαν φύσιν ἐγνώρισαν καὶ μένει Μεσήνη Λακεδαιμονίοις δου- λεύουσα. μετὰ τὸ τρόπαιον τοίνυν ἀποδέχεται μὲν ὁ κατήγορος τὸ πραχθὲν καὶ ὧς οὐκ ἂν ἐγεγόνει σιω- πῶντος ἐμοῦ δικαίως ὁμολογεῖ, τὸν δεδωκότα δ’ ὅμως R IV 426 τὴν | πρόφασιν ὡς οὐ δέον εἰρηκότα διώκει δυσχεραίνων, ὧς ἔοικεν, ὅτι μὴ Θηβαίοις δουλεύομεν.

9 Λεωνίδου] οὗτος στρατηγὸς τῶν Λακεδαιμονίων MmMa 2 auctore Re ἑαυτῶ libri sed οῖς supra ῶ Β et ἤγουν δι’ ἑαυτοῦ in marg Mm et suprascr Laur 2 | άνακαλεῖσθαι Ba sed ἀνα- λαβεῖν suprascr m2 1 τὴν] πρὸς HMaClBa Macar | τοῦ ἀνθρώπου supra εὔ- κλειαν Μa 2, τοῖς ἀνθρώποις Laur | τὸ om Mor 2 παρεκε- λεύεσθε Μ 3 γάρ Ma 5 ἐθέλειν scripsi εἰδέναι libri edd | με <μὴ> Gasda | τῷ νόμῳ ποιεῖν in marg Μa 2 | τῷ om 6 ὀκνηρὸν H 7 ἔδωκε scripsi cum Gasda δέδωκε libri edd 10 παρῄνουν scripsi auctoribus Gasda et Cobeto Coll 294 coll p. 443,6 ἐπῄνουν libri edd sed nmalim ἐπῆρον aut alias καὶ πόλεμον ἐπήνουν aut καὶ τὸ πολεμεῖν ἐπῄνουν“ Re ἐπῇρον· Iacobs Not. crit. in Liban. apol. 25 11 ἐπαινέσατε Ba | πόλις Ba 13 μεσσήνη Η 16 δικαίως] ἄκων Ba | ἄμα Cl 17 οὐ δέον scripsi ex Η ut coni Gasda οὐδὲν Ma ClBaBMLaur edd

14. Ἀλλὰ Λυκοῦργος, φησί, τὸ σφαλερὸν τῆς ἡλικίας σκοπῶν ἀπείργει σε νόμῳ τοῦ βήματος, ὅτε μὴ τῶν κινδύνων ὀξὺς ὁ καιρὸς καὶ δίδωσι χρόνος ἐντὸς τῶν νόμων βουλεύεσθαι. τί φῄς; οὐκ ἐπικειμένης τῆς συμφορᾶς ἐκέλευεν ἀναβαλέσθαι τὸν σύμβουλον; οὐκοῦν καὶ Θηβαίοις ἔδει πεισθῆναι. ἀναβαλέσθαι τὸν πόλεμον;] <ούκ> ἐμπάζομαι. οὐ ται Λυκοῦργος τῶν ὑπηκόων ἰδεῖν τὴν πόλιν χηρεύ- ουσαν. εἰπὲ γάρ μοι, πρὸς θεῶν, πότερον τὸ λυσιτε- λοῦν σκοπῶν ἐνομοθέτει καὶ τίσι δεῖ λέγειν ἐπέτρεπεν ἢ βασκαίνων ἁπλῶς τῇ ἡλικίᾳ τοῦ βήματος κεκώλυκε; δῆλον ὡς οὐδὲ <σὺ> διαμαρτάνων φήσεις ἀμελεῖν τοῦ συμφέροντος. εἰ δέ, ὅπερ ἔστιν, ἐπ’ ὠφελείᾳ κεῖσθαι τοὺς νόμους ὁμολογεῖς, πότερον αἱρετώτερον 4 cf. p. 454,14 5 Dem. Chers. p. 102,27; 114,9 7 Dem. p. 152,2 | II. ’π’ 50; Od. α 415; τ 134. Euseb. praep. ev. II 5, 3 13 sq. Plat. Theaet. p. 178 A 1 Ὁ μὲν Λυκοῦργος Λακεδαιμονίων νομοθέτης, ὁ δὲ Σόλων Ἀθηναίων Mm Οὗτος νομοθέτης τῶν Λακεδαιμονίων ὧς ὁ Σόλων Ἀθηναίων Μa 2 4 π]ροβολὴ ἡ τοῦ παρὰ τοῦ κατηγόρου. διά- νοια τοῦ νομοθέτου παρὰ τοῦ φεύγοντος in marg Η 7 ἐμ- πάζομαι] ἐπιστροφὴν ποιοῦμαι τῶν σῶν λόγων δηλονότι Ma2 1 φησι post Λυκοῦργος inserui e Β, post σφαλερὸν Μ om Η MaClBLaur edd 3 ὅτι? | καὶ post μὴ Β 4 ἐντὸς scripsi εἰς τὰ libri edd sed scripturam labe affectam esse perspexit Gasda | φῄς scripsi φῆς BaLaur φής HMaClBM edd 5 οὐκ in- serui om libri sed γρ΄ οὐκ inser Μa 2, edd | ἐκέλευεν scripsi ἐκέλευες libri edd | ἀναβαλέσθαι scripsi ex HBMLaur ἀναβάλ- λεσθαι MaClBa edd 6 πεισθῆναι Ma et γρ΄ πεισθῆναι in marg m 2 προσθεῖναι Cl 7 ἀναβαλέσθαι ἀναβάλλεσθαι ClBa om Ma edd) τὸν πόλεμον libri edd cancellavi ut dittographiam | οὐκ inserui coll 11. 11. om libri edd | ἐμπάζομαι pro corrupto habetGasda ἐμπέζομαι Η ἀσπάζομαιΒ | οὐ] εἰ Μlaur | βούλο- μαι Η | γὰρ post βούλεται Ba 9 πρὸς θεῶν] προσιών Η 10 τί Ma sed in τισι corr m 3, ClBa 11 οἰκία Πα sed in ἡλικίᾳ corr m 3 12 οὐ Ma sed δὲ add m 2, ClBa οὐδὲν Β | σὺ in- serui om libri edd | Λυκοῦργος φήσειε Ba ἦν φυλαχθῆναι τῇ Σπάρτῃ τὸ φρόνημα καὶ τὴν πόλιν ἄρχειν ὧνπερ καὶ πρότερον ἢ τοὐναντίον ἀνελεύθερον ἔχειν εἰρήνην, ἔνα μή μου τὸ δέον ἀνέχησθε συμβου- λεύοντος;

εἰ τοίνυν τὸ συμφέρον ἐκεῖνος ἐννοῶν ἐτίθει τὸν νόμον, ἐγὼ δὲ πρὸς εὔκλειαν ὁμοῦ καὶ πρὸς ἀσφάλειαν ὁρῶν τῇ πόλει παρῄνεσα, δῆλον ὡς ἔργῳ φυλάττω τοὺς νόμους καὶ τὴν πολιτείαν εὐεργε- τῶ. πρὸς ὃ καὶ Λυκοῦργος ὁρῶν ἐνομοθέτει τοῖς Λά- κωσιν. ὁ γὰρ οἷς ὁ νόμος ἐθέλει τοῖς ἔργοις ὑπηρε- τῶν οὗτος ἀκριβῶς τὸν σκοπὸν τοῦ νομοθέτου φυλάτ- τει, κἂν μὴ συμφωνεῖν δοκῇ τοῖς γράμμασι.

ποίαν οὖν εἰκὸς ἡλικίαν ἐκδέξασθαι; εἰς ποῖον δὲ καιρὸν δουλείας προσδοκωμένης τοὺς λόγους φυλακτέον; εἰ μὲν γάρ τις τῶν γεγηρακότων ἴ’ οὓς διὰ τὸν χρόνον φῄς τὸ δέον ἐπίστασθαι, παρελθὼν εἶπέ τι Λακωνικὸν καὶ τῆς ἐμπειρίας τῶν πραγμάτων ἐπάξιον, δικαίως ἂν ἠγάπων τὴν σιωπήν· εἰ δὲ τούτων αἱρεῖσθαι δου- R IV 427 λείαν παραινούντων αὐθαίρετον | ἐγὼ παρεσκεύ- ασα μετ’ ἐλευθερίας τὸ τρόπαιον, τίς οὐκ ἂν εὖ φρο- 14 sq. Isocr. Archid. p. 116 a 3 συλλογισμὸς ἀπό τε τῆς δια]νοίας τοῦ νομοθέτου καὶ τοῦ φεύγοντος Η 3 μου] με οὐ Η | τὸ δέον om Β | ἀνέχητε Η 4 ἐκεῖνος Ma sed ς add m 2 5 τοὺς νόμους Η | ἐγώ τε Η ἔγωγε Ma ClBa | ἐμοῦ Ba 6 δῆλος HClBa 7 εὐεργετῶν Ba 9 ὁ γὰρ — 11 γράμμασι citat Macarius fol 81 v | ὑπηρετεῖν Ba 11 δοκῇ scripsi cum Iacobsio Lect 121 et Gasda δοκοίη libri sed οι in ras Laur, Macar edd | τοῖς om Mor | πράγμασι BaB πράγμασιν Macar 12 εἰκὸς <ἦν> coni Gasda 13 λακτέον scripsi ἐφύλαττον libri edd 15 φὴς libri edd | εἷπεν Η 17 ἂν inserui e Β cum Gasda om reliqui libri edd | δουλείαν αἱρεῖσθαι MaClBa νῶν οἴοιτο τὰ μὲν τῆς αἰτίας ἑτέροις, τὰ δὲ τῶν ἐπαί- νων ἐμοὶ περιλείπεσθαι δικαίως;

17. Ἔτι τοίνυν ἀποδεῖξαι βούλομαι φθόνου τὴν δίκην, ἀλλ’ οὐκ ἐγκλημάτων τυγχάνουσαν. τί γὰρ δὴ τότε παρὰ τὴν ἐκκλησίαν τῶν λεχθέντων ἀκούων οὐκ ἀναστὰς διεκώλυες; εἰ μὲν γὰρ καλῶς ἔχειν ἡγούμενος, τί νῦν μάτην μακρηγορεῖς, ὅτε καὶ τὸ τρόπαιον ἠκο- λούθησε τῶν ἐμῶν ἀποδεῖξαν λόγων τὸ χρήσιμον; εἰ δὲ τότε σιγήσας, ὅτε μᾶλλον ἀντιλέγειν ἐχρῆν, νῦν ἐφάνης οὐκ οἶδ’ ὅπως τῶν νόμων κηδόμενος, δῆλον ὅτι τοῖς πεπραγμένοις φθονῶν τὴν κατηγορίαν πε- ποίησαι. σκόπει δὲ μὴ συκοφαντῶν ἐμὲ διαβάλλων ἁλῷς τὴν νίκην. δυσχεραίνων γὰρ ἐφ’ οἷς εὐτυχήκαμεν δίκας εἰσπράττεσθαι βιάζῃ τὴν πόλιν τὸν δεδωκότα τοῦ τροπαίου τὴν ἀφορμήν.

18. Ἀλλὰ τύχης ἔργον, φησί, τὸ κατόρθωμα γέγονε καὶ οὐ δεῖ σε παρανομοῦντα ζημίας ἀπολύειν ἐλεύθερον, μὴ παρρησίας ἡ νεότης τυχοῦσα κινδύνων τῇ πόλει γένηται πρόφασις. μέχρι τίνος ἐνυβρίζεις τῇ πόλει τύχη τὰ Λακεδαιμο- νίων, ἀλλ’ οὐκ ἀρετῇ φιλοτιμούμενος τρόπαια; μέχρι 4 cf. p. 461, 2 2 δικαίως ἐμοὶ περιλείπεσθαι Η 5 λεχθέντων scripsi ex HMa sed in hoc λε’ in ras m 3, cum Cobeto Coll 294 δοχθέν- των ClBaBMLaur edd 7 μακρηγορεῖς scripsi ex Η κατη- γορεῖς MaClBaBMLaur edd | τὸ om ΗClBa 8 ἀποδεῖξαι Η Ma sed in hoc ι(2) in ras m 2 et α(2) ex o corr m 3 9 τότ’ Η | ras —2 ante σιγήσας Ma | ἐσίγας Ba 12 δὲ scripsi ex HMaClMLanr δὴ BaB edd 13 ἁλῷς scripsi e Β cum Co- beto Coll 294 ἀλώσῃ reliqui libri edd | νίκην Ma sed νι in ras m3 | εὐτυχήκαμεν Ma sed εὐ in ras m 3 14 τί ante δίκας in marg inser Ma 2 17 γε Ma sed γρ΄ σε suprascr m 2 18 νεότης in ras Ma 3 πόλις Γέ 20 τῶν ante Λακεδαιμονίων edd delevi 21 ἀλλ’ om Ba | φιλοτιμούμενος Μ sed δεζιού- μενος in marg m, LaurMa sed δεξιούμενος suprascr LaurMa2 | προσνέμειν post τρόπαια inserendum coni Re cui obloquitur Gasda τίνος Θηβαίοις συνηγορεῖς μόνης ἥττονας εἶναι τῆς τύχης ἀποκαλῶν; λίαν ἠγνόηκας ὅσον ἀλόγου τύχης καὶ προνοίας ἐστὶ τὸ διάφορον. ἡ μὲν γὰρ παρ’ ἐλπίδας ἔχει τὴν πρᾶξιν καὶ παρὰ τὴν ἀξίαν συμβαί- νουσαν, ἡ δὲ καὶ πρὸ τῆς πείρας αὐτῆς ὧς παρὸν ἤδη θεωρεῖ τὸ γινόμενον.

εἰ μὲν οὖν μὴ προεῖπον τὸ μέλλον παρὰ τὴν ἐκκλησίαν ἐγὼ ἢ τὸ τῆς νίκης μεῖζον ἢ καθ’ ἡμᾶς ὂν τῇ πόλει κατώρθωτο, κἀγὼ μετὰ τοῦ κατηγόρου παρεῖχον ἂν τῇ τύχῃ τὴν εὔκλειαν· εἰ δὲ καὶ τὸ συμβὰν προαγορεύσας τῆς βουλῆς οὐ διήμαρτον καὶ τῇ Σπάρτῃ τὸ τοῦ πολέμου τέλος τοῖς R IV 428 προλαβοῦσι γέγονε | σύμφωνον, πῶς οὐ προνοίᾳ καὶ δυνάμει κρείττους τῶν πολεμίων γεγόναμεν;

εἰ δὲ καὶ ζημίας ἐμοὶ καὶ κίνδυνον τῷ σεσωκότι τὴν πόλιν ὁ νόμος ἐπέφερεν, οὐδέποτ’ ἂν ἔγωγε τῆς κοι- νῆς εὐπραγίας τὴν ἐμὴν προτιμᾶν ἠνειχόμην ἀσφά- λειαν. πῶς γὰρ οὐκ ἄτοπον τὴν μὲν ἄλλην μεθ’ ὅπλων νεότητα προκινδυνεύειν τῆς πόλεως, ἐμὲ δὲ μηδὲ τῆς ἀπὸ τοῦ λέγειν κατηγορίας, εἰ δοκοῦν οὕτως εἴη τοῖς 1 μόνης scripsi ex HMaClBa μόνους BMLaur edd sed „aut μόνους οὐχ ἥττονας aut μόνους ἡμᾶς ἥττονας“ coni Re μόνος Iacobs App Pors Adv 297 Anth Pal III 23 2 ὅσον — 6 γινόμενον citat Macarius fol 81 v 3 παρελπίδας MaBa Μ 4 καὶ scripsi ex Η et Macar ὡς reliqui libri sed καὶ suprascr Ma 3, edd | συμβαίνουσα Ba Mor Re 5 ὁ Ma sed in ἡ corr, Cl 6 γιγνόμενον MaM 8 ὃ ante μεῖζον BMa sed in hoc inser m 2, MLaur edd sed „aut et ὃ et ὂν deletum malim aut saltim ὃ“ Re | ἢ] ὃ ClBa | κατώρθωτο scripsi κατώρθωται libri (κατόρθωται Laur sed ω supra ο m 2) edd 9 ἂν scripsi παρέχω libri edd | νίκῃ Ma sed γρ τύχη suprascr m 2 10 προαγορεύσει Ma sed ς inter ο et α inser et ει in ασ corr m 2 14 καὶ om Β | ζημίαν ClBaB 15 οὐδέποτε Cl 16 προτιμᾶν inser Ma 3 om Cl προτιμῶν Βα 18 μηδὲ scripsi μὴ δὲ HBaB μὴ MLaur edd om MaCl 19 λόγου MaCl | εἴη συκοφάνταις, ἀνέχεσθαι τῆς ὅλης μέλλοντα τῇ πόλει σωτηρίας αἴτιον γίνεσθαι;

21. Ἀλλὰ δέδωκας, φησίν, ἀφορμὴν θρασύ- νεσθαι τῇ νεότητι. τοῦτο γὰρ αὐτοῦ τῆς κατηγορίας τὸ μέγιστον, μηδὲ παύσαιντό γε, θεοὶ σωτῆρες, οἱ νέοι καιροῦ καλοῦντος παραπλησίως ἐμοὶ θρασυνό- μενοι, εἴ γε θράσος δεῖ τὴν παρρησίαν ὀνομάζειν τὴν εὔλογον. ἀπόκριναι γὰρ πυνθανομένῳ μοι παρελθών· τίνος ἕνεκεν ὁ νόμος εἴργει τοῦ βήματος τὴν νεότητα, τοῖς δὲ γεγηρακόσιν ἐπ’ ἀδείας λέγειν δεδώρηται; ἢ δῆλον ὡς τοὺς μὲν εὖ φρονεῖν ὑπο- λαμβάνων καὶ δι’ ἐμπειρίαν τὸ λυσιτελοῦν εἰσηγεῖσθαι τῇ πόλει, τοὺς δὲ διαμαρτάνειν μήπω τῆς ἡλικίας πεπαιδευμένης εἰδέναι τὰ πράγματα;

ἐξετάσωμεν τοίνυν οἶά ποτε πείθειν ἐπειρῶντο τὴν πόλιν ἑκάτεροι. ὠνησώμεθα τὴν εἰρήνην δουλείας ἐβόων οἱ γέ- ροντες, ἔξεστιν ἄγειν ἡσυχίαν ἀκίνδυνον. οὐ δεῖ τραυμάτων καὶ πολέμου τῇ Σπάρτῃ. ταῦτα τῆς σωφρονούσης ἡλικίας τὰ ῥήματα. ὦ πόνοι καὶ μάχαι καὶ τὰ σεμνὰ τῆς Λακεδαίμονος τρόπαια. ἀνανεοῦμαι 5 Xen. Hell. III 3, 4 inser Mas om Cl | τοῖς συκοφάνταις, ἀνέχεσθαι scripsi e ἀνέχεσθαι τοῖς συκοφάνταις ἀνέχεσθαι. Η ἀνέχεσθαι τοῖς συκο- φάνταις Ma sed α supra τοῖς συκοφάνταις et β supra ἀνέχεσθαι m 3, BaMLaur edd ἀνέχεσθαι τῆς συκοφαντίας Cl 1 μέλλοντα in marg Ma 3 om Cl | τῆς πόλεως Cl 2 γε- νέσθαι Ba 3 ἀφορμὴν φησὶν MaClBa 5 μὴ δὲ HMaClB Laur | παύσαιντό scripsi e Β παύσοιντό reliqui libri edd 6 ὁμοίως Cl sed παραπλησίως in marg, Ba 7 δὴ Β 9 νό- μος scripsi ex HMaClB δῆμος BaMLaur edd | εἴργει Η 12 καὶ inser Ma 3 om ClBa 15 οὖν MaClBa | οἶά ποτε in οἷα πότε corr Ma 3 οἶα τότε Η 16 ὠνησόμεθα Β | δουλείας ἐβόων scripsi e MaClBa ἐβόων δουλείας HBMLaur edd 17 ἡσυχίαν inser Ma 3 om ClBa 18 πολέμων Ba τραυμά- των Cl | τῆς om ΜaClBa 20 ἀνανεοῦμαι — 458, 1 ἐκεῖνον τῇ μνήμῃ τὸν Ὀθρυάδην ἐκεῖνον καὶ τουτουσὶ καλεῖν Λακεδαιμονίους αἰσχύνομαι.

τὰ δὲ τῆς ἐμῆς ποῖα νεότητος; οὐδέποτε κινδύνων δεῆσαν ἡ πόλις ἀπέσχετο. τούτοις τὴν παρὰ πᾶσι δόξαν ἐπαι- νουμένην ἐκτήσατο. ἀναμνήσθητε τῶν ἐν Πύ- λαις ὑπὲρ ἐλευθερίας τῶν Ἑλλήνων δεδωκότων τὰ σώματα. δικαστῇ γὰρ τῶν διαφορῶν ἀεὶ τῷ πολέμῳ χρωμένη δημοσιεύει τὴν ἀρετήν. τῆς γοῦν Ἑλλάδος παρ’ ἀξίαν ποτὲ μιᾷ πόλει δε- δουλωμένης οἰκείαν συμφορὰν οἶ τότε Λα- R IV 429 Λακεδαιμόνιοι | τὸ πάθος νομίσαντες πᾶν ὁτιοῦν πάσχειν ᾤοντο δεῖν ἢ περιιδεῖν τοὺς ἄλλους δουλεύοντας, καὶ ταῦτα δίκῃ τῶν Ἀθη- ναίων ἀξιούντων τὰ πράγματα κρίνεσθαι. εἶτα, πρὸς θεῶν, ὑπὲρ μὲν ἄλλων ἔδει τοσοῦτον 1 Her. I 82. Isocr. Archid. § 99 p. 136 d 4 Her. I 86,3 5 Isocr. Archid. § 52 p. 126 e 6 Isocr. Archid. § 99 et 83 p. 136 c et 133 b. Dem. Phil. III p. 129, 5 9 Thuc. IV 92, 3; I 68, 3 13 Thuc. I 72 sq.; II 11, 5 1 Ὀθρυάδην] πρόγονος οὕτος τῶν Λακεδαιμονίων MmMa 2 citat praemissis verbis ἀνανεοῦμαι τῇ μνήμη τόδε κάλλιον λέγειν ἢ εἰς μνήμην λαμβάνω. ὁ αὐτὸς Λιβάνιος Thomas Magister s. v. ἀνανεοῦμαι p. 29, 1 R 1 γνώμῃ MaCl | οὑτωσὶ Ma sed γρ τουτουσὶ in marg m 3, Cl 2 τοὺς ante Λακεδαιμονίους Ma sed del m 1, ClBa 4 πᾶσι θαυμαζομένην δόξαν Η πᾶσιν ἐπαινουμένην δόξαν Β 5 ἐκτήσαντο Ma ἡ πόλις ἐκτήσατο Ba | ἀναμνήσθητε scripsi e Β coll Isocr. 11. 11. ἀναμνήσθητι reliqui libri edd 6 ὑπὲρ scripsi ex HMaClBaBM cum Iacobsio Add 270 Lect 121 et Gasda ὐπ’ Laur edd sed „malim ἐπ’ ἐλευθερίᾳ“ Re 7 δια- φορῶν scripsi ex HMa sed in hoc in διαφόρων corr m 2, ClBa Β διαφόρων MLaur edd 9 παραξίαν ClBaM 10 οἰκείαν τότε συμφορὰν τὸ πάθος Ma 12 ὅτι οὖν Οἶ’ 15 ἔδει Ma sed ἑ ex η corr m2 ἀναδέξασθαι κίνδυνον, ὅπως δὲ μὴ δουλεύσω- μεν ἡμεῖς μηδὲ Θηβαῖοι Λακεδαιμονίων κρείτ- τους ἀμελετήτως γένωνται, ῥᾳθυμίαν τινῶν δίκαιόν ἐστιν εἰσηγουμένων ἀνέχεσθαι; καὶ τί λείπεται πλὴν ἀκονιτὶ διδόναι Θηβαίοις τὰ πράγματα;

ταῦτα τῷ νέῳ δημηγοροῦντι πειθό- μενοι μεμενήκατε Λάκωνες. ταῦτα γερόντων ὧς ἀληθῶς ὁ νόμος κρίνει τὰ ῥήματα. πολιὰν αἰδεῖσθαι χηρεύου- ’σαν οὐκ οἶδε φρονήσεως. ἀλλ’ ὅμως ἐπὶ τούτοις εὐθύ- νομαι δέον ἐπὶ δημηγορίᾳ Λακωνικῇ καὶ πρὸ τῆς νίκης θαυμάζεσθαι καὶ μετὰ τὴν πεῖραν στεφάνων ἀξιοῦσθαι καὶ δωρεῶν.

25. Ἀποδέχομαι τὴν νίκην, φησί, καὶ τῷ τρο- παίῳ συνήδομαι, πραχθῆναι δὲ μᾶλλον ἐχρῆν ἑτέρου παραινοῦντος, οἷς τὴν ἐξουσίαν ὁ νόμος ἐπέτρεψε. κατηγόρει τῶν σεσιωπηκότων ἅπερ ἐμὲ γράφῃ φθεγξάμενον. οὐδεὶς τὴν ἡμετέραν φωνήν, οἶς τὴν ἐξουσίαν ὁ νόμος ἔδωκεν, ὑπεκρίνατο. σὺ δὲ τὸν εὐεργέτην τῆς ἑτέρων ἁμαρτίας ἐθέλεις δίκην εἰσπράτ- τεσθαι, οὗ μᾶλλον τοῖς πράγμασιν ἔδει προσέχειν τὸν 3 Plat. conv. p. 173 C. Chorie. Lyd. § 3 p. 11, 22 1 κίνδυνον MMa sed γρ΄ πόλεμον in marg Μ et supra κίνδυνον Ma 2 πόλεμον Β 2 μὴ δὲ HMaClBaBLaur 3 ἀμελούντων HBa | γένωνται scripsi γενήσωνται H γε- νήσονται reliqui libri edd 4 ἐστιν om ClBa 5 ἀκονιτὶ scripsi ex Η ἀκονητί Β ἀπονητὶ Μ ἀπονητὶ MaClBaLaur edd cf. p. 451,9; 128,5 7 μεμνήκατε Laur μεμενύκατε Ferr et γρ in marg Mor | signum interrogationis post Λάκωνες Re | δὲ post ταῦτα inserendum coni Gasda 8 κρίνει τὰ ῥή- ματα γερόντων ὧς ἀληθῶς Η | ὁ νόμος om Η | δὲ post πολιὰν inserendum coni Gasda 11 δίκης Ba Ferr et γρ in marg Mor 15 εἰς ἁ ᾧ coni Mor 17 γράφη om Ba γράφει Η 18 ὑπεκρίνατο MaLaur sed ἐμιμήσατο suprascr Ma 2 Laur 2, Μ sed ἐμιμήθη in marg m, | σὺ δὲ] οὐδὲ Cl νοῦν, ἀλλ’ οὐ τοὺς εἰρηκότας σε τίνες εἶεν περιεργά- ζεσθαι. τί γὰρ ἄμεινον ἕξειν οἴει τοῖς χρωμένοις τὰ πράγματα πρεσβύτου καὶ μὴ νέου τυχὸν εἰσηγησαμένου τὴν πρᾶξιν;

θαυμάζω δὲ πῶς οὐ συνίης ἀνεύθυ- νόν με δι’ ὧν ὁμολογεῖς καθιστῶν, ἀλλ’ οὐκ ἡδικη- κότα τοῖς σοῖς ἐλέγχων ἐπιχειρήμασιν. ἐπαινῶν γὰρ τὸ πραχθὲν λανθάνεις σεμνύνων τὸν εἰσηγησάμενον τὸν κίνδυνον ὑποστῆναι. ἢ τοίνυν κακίζων τὴν πρᾶξιν διάβαλλε ἢ τὸ γεγονὸς τιμῶν ἀποδέχου τὸν αἴτιον.

τί δεῖ λόγων; εἴ σοι δοκῶ πλημμελεῖν περὶ τῆς ἐλευθερίας ἐσπουδακώς, δῆλος εἰ δουλεύειν ἐθέλων R IV 430 | Θηβαίοις τὴν Σπάρτην· εἰ δὲ καὶ μέχρι ῥημά- των αἰσχρὸν εἶναι τοῦτο Λακεδαιμονίοις ὁμολογεῖς, συνέβη δ’ ἂν ὑποθεμένης τῆς πολιᾶς, εἴπερ ἐσιώπων ἐγώ, πῶς παρανόμων κατηγορεῖς δι’ ὅν οἱ νόμοι φυ- λάττονται τῆς πατρίδος καὶ σὺ τυγχάνεις ἐλεύθερος;

28. Συλλογίσασθαι οὖν δὴ βούλομαι διὰ βραχέων καὶ δεῖξαι τὰ πεπραγμένα καθ’ ἕκαστον. ἔπαυσα Θη- βαίων τὴν ὕβριν, ἠλευθέρωσα πολεμίων μετ’ εὐκλείας τὴν πόλιν, ἐφύλαξα Μεσήνην Λακεδαιμονίοις ἀκέ- ραιον, διεκώλυσα τὴν παρ’ Εὐρώτᾳ γενέσθαι Θηβαίοις 12 cf. p. 448, 10 17 Soph. Trach. 153 21 cf. t. IV 472, 1 1 σε om Β | τίνος Ferr et γρ in marg Mor 3 τυχὸν scripsi ex HMa sed in hoc γρ τύχαις suprascr m 2, Cl τυχὼν Ba τύχαις BMLaur | ἡγησαμένου Ma 8 ὑποστῆναι τὸν κίνδυνον Η | τὴν ante τοίνυν Οἶ’ | κακίζων Ma sed ζ et ν eras et γρ΄ κολάζων suprascr κακίων Cl 9 γένος Ma sed in γεγονὸς corr m 2, Οἶ’ 10 λέγων· οἴσει δοκῶν Ba | πλημελεῖν MaM cf. ad p. 449,15 11 ὀφείλων Η 14 ὑποθεμένοις Ba 17 οὖν om Η | δὴ inser Ma 2 om ClBa 18 καθ’ ἕκαστον om MaClBa 20 μεσσήνην Η μεσίνην ClBa 21 τ(??)ν Ma τὸν ἁ | Εὐρώτᾳ scripsi εὐρῶτα BaBMLaur edd εὐρῶτα Η Οἶ’ εὕρω τὰ cum ras 1 litt Ma ὑπήκοον. τίνες οὖν αἰ τούτων ἀμοιβαί; κατηγορία καὶ δίκη καὶ προσδοκώμενος κίνδυνος. ἐκεῖνο δὲ προσθεὶς ὧδε καταβήσομαι· ἡ παροῦσα κρίσις ἢ πολ- λοὺς διδάξει προκινδυνεύειν τῆς πόλεως ἢ λόγον ποι- εῖσθαι ταύτης οὐδένα σιωπὴν τιμῶντας ἀπράγμονα.

2 sq. Aeschin. fals. leg. § 183 p. 52, 33 1 τίνος Οἶ’ 3 μεταβήσομαι Ma 4 προκινδύνειν Ma sed γρ΄ προκινδυνεύειν suprascr m 2 5 ἀπράγμονα Laur sed ἀνεν- όχλητον suprascr m 2

Agmen declamationum historicarum claudit tiansitum- que ad ethologicas facit antilogia de Laide