ὃ καὶ θαυμάσαι τις ἂν εἰ συναγωνί- ζεσθαι τῷ παιδὶ δέον καὶ τὸν νόμον ἐπαινεῖν καὶ RIV 569 συμπράττειν ὅπως ἔσται κύριος, | ὁ δ’ ὥσπερ ἀδι- κούμενος ἢ μὴ κοινωνήσων μοι τῆς δόξης ἐναντιωσό- μένος ἥκει καὶ ταῦτα πάντων τῶν ἐμῶν καὶ μικρῶν καὶ μεγάλων ὁμοίως μετεσχηκώς.

πάλαι μὲν οὖν διενοούμην, ὦ ἄνδρες δικασταί, τουτονὶ θεῖναι τὸν νόμον, ἀφ’ οὗ τὴν γυναῖκα ταύτην ἢν ἔχομεν ὁ πατὴρ ἡμῖν εἰς τὴν οἰκίαν εἰσήγαγεν· ὁ δὲ πολλὰ δὴ πολλα- χοῦ βλάπτων τοὺς νεωτέρους ὄκνος πολύν τινά μοι χρόνον ἐν τῷ μέλλειν κατανάλωσεν. ὡς δὲ εἶδον τὸν πατέρα τῷ νόμῳ τοὺς μὲν δικαστὰς ἀκύρους τῶν παί- δῶν πεποιηκότα, τοῖς γονεῦσι δὲ τὴν ἐκείνων ἐπιτρἐ- ποντα σφαγήν, οὕτως ἤδη καὶ αὐτὸς παρεκλήθην εἰς μέσον ἐνεγκεῖν ἃ πάλαι βουλόμενος ἀνεβαλλόμην. ὅν 1 δυνάμενον ἡμῖν scripsi ex HMoMaCl δυνάμενον ὑμῖν Laur I ἡμῖν δυνάμενον ΜΒ edd 2 καὶ ante ὑμᾶς Μο | τοῦτο MoMaClLaur Re 3 με om MaClMLaurlB Mor 7 γε- γενημένων MaCl | ὃ in ὧ corr my | τίς ΗΜαΒ | συναγωνίσασθαι Ma 9 ὁ δ’ scripsi e Μο ὅ δ’ HMaClMLaurlB edd ὁ δὲ lacobs Lect 10 εἰ μὴ κοινωνήσων Β εἰ μὴ κοινωνήσοι μοι Μο Re qui adnot: ,,malim tamen εἰ μοι κοινωνήσει“ | ἐναντιωσάμενος Η 12 οὖν om | 13 διενοούμην post θεῖναι, non post οὖν inser Cl | ὦ ἄνδρες δικασταὶ τουτονὶ θεῖναι διε- νοούμην Ma 15 πολλαχοῦ δὴ MLaurlB Mor 16 νέους MaCl | πολλήν Οἴμ’ 17 μέλειν HMoCl 18 ἀκύρους Ma sed κυ in ras m 2 | τῶν παίδων πεποιηκότα scripsi ex HMoMa Cl πεποιηκότα τῶν παίδων MLaurlB edd 19 ἐπιτρέποντας Β 20 παρεκλήθην Ma sed v add m2 γὰρ καὶ μηδενὸς τοιούτου προεισενηνεγμένου νόμου δικαίως ἂν ὑπὲρ σωφροσύνης ἔθεσθε, τοῦτον ἡγούμην ὑμᾶς ἑτοιμότερον προσήσεσθαι διδόντα τοῖς γεγαμη- κόσι κατὰ τῶν μοιχῶν ἃ τοῖς γονεῦσι κατὰ τῶν παί- δων δεδώκατε.

εἰ μὲν οὖν μὴ τὴν χείρω μοι δόξαν ὁ πατὴρ κατεσκευάκει RIV 570 διὰ τοῦ νόμου, τὸν ἐμὸν | τοῦτον εὐθὺς ἂν ἐπεχείρουν λυσιτελοῦντα δεικνύειν· ἐπεὶ δὲ εἰς ἐμέ τι- νες ἐβλέπετε τούτου νομοθετοῦντος καὶ τοιοῦτος ἐνίους, ὡς εἰκός, εἰσήρχετο λογισμός, ὅτι οὗτος μέντοι τὸν παῖδα πονηρὸν εἰς αὑτὸν εὑρηκὼς αὐτὸς ἐπιθυμεῖ κτεῖ- ναι καὶ τοῦτο ἐσπούδακεν, οὐ τοῖς ἄλλοις ἐπικουρῆσαι πατράσιν, ἀλλ’ αὑτῷ χαρίσασθαι μιαροῦ παιδὸς σφα- γῆν, φέρε ὑμῖν ἀπολογήσωμαι μάρτυρι τῷ πατρὶ χρώ- μένος.

6. Ἔπεμπές με, ὦ πάτερ, νέον ὄντα κομιδῆ παρὰ τοὺς διδασκάλους. ἐνταῦθα ἔλαβόν τινα αἰτίαν ὧν οἶ πολλοί; κατῄσχυνά σε τοῖς ἐμαυτοῦ πράγμασιν; οὐ δῆτα. μετὰ ταῦτα τῆς μητρὸς ἀποθανούσης, ἦς ζώσης οὐκ ἄν ποτε τοῦτον ἔθηκας τὸν νόμον, ἐκώλυε γὰρ ἄν, ἠπείχθην πρὸς γάμον; ἐμνήσθην σοι περὶ γυναι- κός, ὧς ἄν τις, ἀφέλκων ἐμαυτὸν τῆς μετὰ σοῦ διαί- της; οὐδὲ τοῦτο.

ἀλλ’ ὁ μὲν ἐνάγων με πρὸς γάμον 15 cf. p. 313, 9 12 περικατάστασις. κατάστασις Μο 1 καὶ παῖς λέγει] λέγει δὲ παῖς Macar | τι λέγει MaCl | λἐ- γοι Μο | τί HB τὸ Macar om MI Mor 2 τὴν om MLaurl Β Mor 3 τοῦτον scripsi ex HMoMaClLaurB τοῦτο MI edd | ἂν om Μο 4 τινα ἐβλέπετο Η 5 ἐνίους om Η 7 ἐαυ- τὸν Ma et ex ἐμαυτὸν corr Οἶ’ αὐτὸν ΗΜο | κτείνειν MaCl 9 αὐτῶ ΗΜο 10 ἀπολογήσωμαι scripsi ἀπολογήσομαι libri edd 12 κομιδῆ ὄντα ΜΙ | παρὰ Μο sed περὶ suprascr m2 13 punctum post διδασκάλους posui e libris signum interrogationis edd 16 τέθεικας MaCl ἔθηκε Laurl 17 ἠπείχθην Laur sed πειχ in ras m 2 18 ἐφέλκων ΜοΙ | παρὰ Ι 19 ἀλλ’ om Laur Ι γυναικὸς ante ἐνάγων ΜΒ edd et inser Ma 3 delevi ut „recte abest a B(avar.)“ Re | ἐνάγων sed ἀ supra ἐ m2 οὗτος ἦν, 09 ἄνδρες δικασταί, καὶ λέγων· γυναικὸς ἡμῖν, ὦ παῖ, δεῖ, γυναικὸς ἥ τῶν τε ἔνδον ἐπι- μελήσεται καὶ τὴν ἐπὶ τῇ μητρί σου λύπην κατα- παύσει πληροῦσά μοι τἀκείνης καὶ καθιστᾶσά πως τὴν οἰκίαν εἰς τὴν προτέραν τάξιν. ἐγὼ δ’ ἀνερυθριῶν ἔλεγον ὅτι ταῦτα ἕξει μὲν οὕτως ὅπως ἂν αὐτὸς ἐθέλῃς, δεῖ δὲ ἴσως οὐχ οὕτω ταχέως γαμεῖν οὐδὲ πενθοῦντας ἔτι δεῖπνα παρασκευά- ζειν καὶ κρατῆρας ἱστάναι καὶ δαιτυμόνας συγ- καλεῖν καὶ ὑμέναιον ᾄδειν. ὁ δὲ ληρεῖν με ἔφη, δεῖν γὰρ ἤδη τὴν ἀντ’ ἐκείνης ἐσομένην εἰσελθεῖν.

εἶξα, 03 ἄνδρες δικασταί, καὶ συνεχώρησα καίτοι σαφῶς ἐπιστάμενος ὅτι τὸ πρᾶγμα τοῦτο, ὁ γάμος, πολλοῖς πολλῶν καὶ μεγάλων αἴτιον κατέστη κακῶν. οἱ μοιχοὶ γάρ, ὦ πάτερ, καθ’ ὧν νῦν ἐγὼ νομοθετῶ, μυρίοι καὶ οὓς οὐκ ἂν ᾠήθης ἥψαντο εὐνῆς ἀλλοτρίας, καὶ οἱ φυλάττειν δίκαιοι πολλάκις αὐτοὶ διέφθειραν. | καὶ τοῦτο τὸ δέος ἔτι νέος ὢν ἐλάμβανον παρὰ RIV 571 τῶν ποιητῶν καὶ τί ἂν σοι διηγοίμην; οἶσθα γὰρ ἃ 9 Dem. Mid. p. 531, 10 19 Xenophan. σιλλ. fr. 11, 3 et 12,2 ed. Diels 3 καταπαύσει μοι Ι καταπαῦσαι μοι HMa sed in hoc ύσει supra ὗσαι m 2, Cl καταπαύσαιμι Μο καταπαί μοι cum lac 2 litt Laur 4 καὶ ante πληροῦσα ὢ | πληρωσάτω Μο | τὰ ἐκείνης MaCl | καὶ om Μο | καθιστᾶσα πῶς Ma 6 ἀνερυθριῶν scripsi coll t. I 117, 12 ἂν ἐρυθριῶν libri edd | μὲν ἔξει MaCl 7 αὐτὸς om MaCl | ἐθέλοις Μ | ταχέως om Mor 9 καὶ(1) οmΜο 11 δεῖ MaCl | εἰσενεγκεῖν ClB 12 δικασταί inserui ex HMoMaLaurlB om Μοί edd 13 τὸ πρᾶγμα — 17 διέ- φθειραν citat Macarius fol. 78 r | voce τοῦτο inc Cr fol. 75 v 14 αἴτιον κατέστη κακῶν καὶ μεγάλων Ma | οἴ τε γὰρ μοιχοὶ Macar 15 ὦ πάτερ — νομοθετῶ om Macar | καὶ ante νῦν MaCl | ἐγὼ om Μο 16 ἂν τις Β 17 πολλάκις δὲ καὶ οἱ φυλάττειν δίκαιοι Macar 18 εἴτι Η scriptura in cr parum certa | περὶ Μο 19 καὶ om CrHMo λέγουσιν. ἀλλ’ ὅμως κινδυνεύειν ᾑρούμην ἐν τῷ τοῦ μέλλοντος ἀδήλῳ μᾶλλον ἢ τῇ τοῦ πατ·ρὸς ἐπιθυμίᾳ μάχεσθαι.

ὡς τοίνυν ἐδέδοκτο γαμεῖν, οὐδ’ ἐν τοῖς ἐξῆς ἔστιν εἰπεῖν ὡς ἐγώ τι τοῦτον ἐλύπουν. οὐ γὰρ ὁ μὲν ἑτέραν ἐβούλετο λαμβάνειν, ἐγὼ δὲ ἄλλην οὐδ’ εἰς ἔριν ἦλθον αὐτῷ περὶ τούτων οὐδ’ ἐζυγομάχουν, τοσοῦτον δὲ ἠρόμην μόνον· ἐκ σωφρόνων δέ ἐστιν, ὦ πάτερ, καὶ μεμελέτηκε σωφρονεῖν; ᾔδειν γάρ, ὦ ἄνδρες δικασταί, ὅτι τούτου μὲν τοῦ καλοῦ τος καὶ πενία γυναικὸς καὶ δυσείδεια κοῦφον καὶ ὅ τι ἂν εἴποι τις, ἀπόντος δὲ καὶ πλοῦτος καὶ ὥρα καὶ γένος οὐδὲ μικρὸν εἰς παραμυθίαν μέρος.

τί γὰρ ἄν τις ἀγαθὸν ἀντιθείη τοσούτῳ κακῷ; τῷ δ’ ἄν τις ἐνέγκαι τηλικαύτην πληγήν; ἦ δεινὸν μὲν ἂν ἦν, εἰ καὶ λανθά- νεῖν ἐδύνατο, νῦν δ’ ἄμα τε πράττεται καὶ θρυλεῖται καὶ ὁ πρῶτος αἰσθόμενος ἄλλῳ μηνύει κἀκεῖνος ἑτέρῳ καὶ οὗτος ἄλλῳ. καὶ οὕτως ὁ λόγος εἰς ἀγορὰν ἐλθὼν 2 γῆ Μο sed τ suprascr m 2 3 οὐδὲν Μο 4 ἐγὼ τί Η 5 ἠβούλετο Ma | γαμεῖν CrHMo | οὐδεὶς Μο 6 τοῦτον Μ 9 τούτου — 301,1 ᾄδεται citat Macarius fol. 78 v et usque ad 10 κοῦφον praeraissis verbis δυσειδία ἐπὶ εἴδους τοῦ ἐν τῷ προσώπου Λιβάνιος Andr. Lopadiota lex. Vindob. s. v. δυσειδής p. 44, 8 ed. Nauck | τούτου καλοῦ] τοῦ μὲν τῆς σωφροσύνης κα- λοῦ Macar 10 δυσείδεια scripsi e MaCl sed in hoc είδεια ex ειδία corr m 3 δυσειδία CrHMoMLaurlB Lopad Macar edd | ὅτι ΗΜοΙ 11 εἴποι scripsi e MoMaClIB Macar εἴπῃ θ’ HMLaur edd 12 οὐδὲ om Ι I τί — 13 ἐνέγκαι] οὐδὲ γάρ ἐστιν ἀγαθὸν ὅπερ ἂν ἀντιθείη τις τοσούτῳ κακῷ οὐδὲ τρόπος καθ’ ὃν ἄν τις ἐνέγκαι Macar 13 ἀντιθείη ἀγαθὸν Ι | ,,malim τί δ’ ἀντεισενέγκαι τηλικαύτῃ πληγῆ“ Re | ἐνέγκῃ Μο 14 ἣ Η ΜοΜa Macar ἢ Cl sed in ἥ corr m 2, Ι scriptura in Cr incerta 15 τε om Μο | πεπράττεται Μο πέπρακται Macar | θρυλεῖται scripsi ex HMaCl Macar θρυλλεῖται MoMLaurlB edd scrip- tura in Cr incerta 16 πρῶτος seripsi ex HMoMaClI Macar πρώτως MLaurB edd scriptura in Cr incerta 17 οὕτως scripsi e Cl ut coni Re ότως Macar οὗτος reliqui libri edd ᾄδεται.

διὰ ταῦτα, ὦ ἄνδρες δικασταί, τῶν ἄλλων οὐδενὸς μνησθεὶς ὑπὲρ σωφροσύνης ἐδεόμην μανθά- νειν. ὁ δὲ ἄγριον εἰς ἐμὲ βλέψας ἐγώ φησι τούτων γέγονα δοκιμαστής, ἐγὼ τὴν κόρην οἶδα. θάρρει περὶ τῆς ἀρεσκούσης ἐμοί. ταῦτα ἀκούσας ἡσύχαζον καὶ ἄφωνος ἦν καὶ ἄμην δεῖν τῇ τούτου γνώμῃ γα- μεῖν. ἐλάβομεν τὴν νύμφην, ἠγάγομεν, εἴχομεν. ἆρ’ οὖν τι μετὰ ταῦτα ἠδίκουν; εἰπάτω.

12. Καὶ οὐ τῶν ἐμαυτοῦ γε μόνον, ἀλλὰ καὶ τῶν τῆς γυναικὸς πρὸς αὐτὸν ἔργων ἕτοιμος ἐγὼ ποιεῖσθαι τὴν ἐξέτασιν. οὐχ ὁμοίως ἀμφοῖν ἐπεμελήθη; οὐχ ὥσπερ τῶν ἐμῶν, οὕτω καὶ τῶν σῶν ἐφρόντισε, τροφῆς, ἐσθῆ- τος, εὐνῆς; οὐχ ἡδονῆς ἐκοινώνησέ σοι | καθάπερ RIV 572 ἡ μήτηρ πρότερον; οὐκ εἰσιόντα ἔξωθεν προσιοῦσα ἐθεράπευσεν; οὐκ ἐξιόντα προὔπεμψεν εὐχομένη ταχέως ἐπανελθεῖν; οὐκ ἄδηλόν σοι κατέστησε τῆς ἐμῆς μη- τρὸς τὴν τελευτὴν πάντα ποιοῦσα τἀκείνης;

καὶ τούτων, ὦ πάτερ, γιγνομένων ἔστιν ὅτε ἐμεμψάμην ἢ κατεβόησα τῆς γυναικὸς ὡς ἂν οὐ τἀμὰ προτιμώσης, ἀλλὰ μεριζομένης ἀκριβῶς εἰς ἐμέ τε καὶ σέ; ἀλλ’ ἐάν τίς μου καταμαρτυρήσῃ παρελθὼν ἢ δοῦλος ἢ ἐλεύθε- ρος, γράψον, εἴπερ οἷόν τε, τούτου χαλεπώτερον κατὰ τῶν παίδων νόμον.

παρελώμεθα τῶν πολλῶν τὰς ὑπονοίας εἰπόντες τὰ τοῦ παιδὸς πο- νηρεύματα. ἀλλ’ οὐκ ἐθέλεις; οὐκοῦν ἱκανή μοι τοῦτο ἀπολογία; καὶ διὰ τοῦτό γε ἤδη τοῦ νόμου κειμένου 2 ἐμαυτοῦ HMo Bcriptura in Cr incerta, ut in sequenti- bus quorurn ne finis quidem qui in folio 75 r fuerit dici potest 4 γὰρ post τί Β 5 τίς ΗΜοΜa | τῆς om Μο 6 δι’ ὅτι Η διατί Laur 7 μὴ καὶ Ma sed μὴ del et ὅτε μὴ post καὶ inser m2 ClMLaurl Mor | τιθείς Ma sed in ἐτίθεις corr m2 9 ἄλλ’ Μο 12 οὐκ ΗΜο 14 πλὴν] 15 νομί- ζουσιν 1 | καὶ — 16 ἐπηρκέναι om Ι | ἁμαρτάνοντα Ma sed ας in marg m 2 ἁμαρτάνοντος Μ 16 ἐπηρκέναι scripsi ἡκέναι libri edd sed ,,videtur leg. καὶ πρὸς τοῦτό σε βλέποντα τὸν νό- μον ὀργῇ ἁμαρτάνοντα τεθεικέναι“ Re ἐφηκέναι lacobs Lect γε om MaClI | με om Οἶ’ inser Ma 3 17 δυστυχῆ I | δια- τοῦτο ΗΜοΒ 18 τἀς τῶν πολλῶν ὑπονοίας Ι | εἰπόντος σοῦ τὰ Μο Re 19 οὐκἂν Ι | τούτων Β 20 διατοὐτό Η ΜοΜa τούτοις πρὸς ὑμᾶς ἐχρησάμην, ὦ ἄνδρες δικασταί, τοῖς λόγοις, ὅπως κἀκ τούτου μάθητέ μου τὴν ἐπιείκειαν καὶ | ὡς οὐδαμοῦ ταῖς ὁρμαῖς ἠναντίωμαι τοῦ RIV 573 πατρός. ὃς γὰρ οὐδ’ ἐν τηλικούτοις βιωσόμενος φόβοις ἐτόλμησα ῥῆξαι φωνήν, τί τῶν ἄλλων οὐκ ἐνήνοχα σιγῇ;

τούτου τοίνυν ἀκούων ἀναγινώσκοντος νό- μον κρίσεως ἀποστεροῦντα τοὺς παῖδας καὶ φάσκοντος οὐκ ἄλλως εὖ οἰκήσεσθαι τὴν πόλιν καὶ ὑμᾶς ἀνασχο- μένους ὁρῶν ἥκειν ἡγησάμην καὶ ἐμαυτῷ καιρὸν θεῖ- ναι νόμον, ὂν τὸ πάλαι θεῖναι βουλόμενος, ὅπερ ἀρ- χόμενος ἔφην, οὐκ οἶδ’ ὅπως οὐκ ἐθάρρησα. καὶ σκο- πεῖτε, πρὸς Δῖός, εἰ μὴ καλὸς καὶ πρέπων τῇ πόλει καὶ τοῖς ἄλλοις τοῖς περὶ τὸν γάμον ὁμολογῶν.

18. Τῷ καταλαβόντι φησὶ μοιχὸν ἐπὶ τῇ γυναικὶ κτείνειν εὐθὺς ἐξεῖναι τὸν ὑβρίζοντα. ἀλλ’ ὁ πατὴρ ἀγανακτεῖ καὶ ἀντερῶν ἥκει. διὰ τί, πάτερ, οὐ μέτεστί μοι τοῦ νομοθετεῖν; ἄτιμος ἐν τῇ πόλει περιέρχομαι καὶ δέομαι κύπτειν εἰς γῆν; ἐγὼ δὲ τῶν μεγίστων ἐμαυτὸν ἀξιῶ καὶ νόμους γράφω.

εἰ μὲν οὖν ἄλλος 5 Dem. Phil. III p. 126, 25 sq. 8 Isocr. Areop. ’ξ 40 p. 147 e 10 cf. p. 296,12 15 Dem. Aristocr. p. 637,23 sq. cf. Meier-Schoemann-Lipsius, Att. Proc. p. 404 sq. 15 ἡ προβολή Mrubr et in marg Ma 3 19 τὸ πρόσωπον Ma rubr et in marg Ma3 1 ὦ ἄνδρες δικασταὶ ἐχρησάμην Laur 2 μάθοιτε Laur | ὦ ἄνδρες δικασταὶ post μου 1 3 τοῦ πατρὸς ἠναντίωμαι 1 4 ὃς Ma sed post ὁ ras 1 litt et ’ in ras m 2 7 φά- σκοντος scripsi ex HMoClLaurlB ut coni Mor φάσκοντα MaM edd 9 ὀρῶν om HMoClLaurB inser Ma 3 | ἐπ’ αὐτῷ Μο | καλὸν Ma sed γρ καιρὸν suprascr m 3, Cl 10 τοπάλαι Μ τὸν γάμον 11 εἷπον Ι 13 τῶν γάμων Μ τῶν γάμων HMa et γρ in marg Mor | συμφωνῶν 1 15 ἐξεῖναι κτείνειν εὐθὺς I 16 ἀνταίρων Η | διατί ΗΜοΒ | ὦ ante πάτερ Μο | οὐκ ἔστι MaCl 17 τὸ HMaClMLaurl Mor 18 δέομαι scripsi ex HMoMaCl δέον με MLaurlB edd 19 οὖν om HMaLaurl | ἄλλως Η με τῆς παρρησίας ἐκβέβληκεν, οὐκ οἶδα, τοῖς δὲ τῆς πολιτείας νόμοις οὔπω τοῦτο πέπονθα. οὐκοῦν νομο- θετῶ μὲν ἐξόν μοι τοῦτο ποιεῖν, γράφω δὲ ὑπὲρ τῶν ἐμαυτῷ προσηκόντων καὶ οὐκ ἄν με φαίη τις πρᾶγμα ἀλλότριον ἁρπάζειν, οἷον εἰ περὶ νεῶν ἢ ἱππέων ἢ ὁπλιτῶν ἢ φόρων ἢ τείχους ἢ μετοίκων ἢ τελῶν νό- μους ἐτίθην, εἰκότως ἂν ἐδόκουν τὰ τῶν στρατηγῶν καὶ ῥητόρων καὶ ὅλως τῶν πρεσβυτέρων ὡς ἐμαυτὸν ἕλκειν. κατὰ δὲ τῶν μοιχῶν ἡμῖν πρέπει τοῖς νεωτέ- ροις γράφειν.

καὶ θαυμαστὸν οὐδέν. νέαις γάρ, ὦ πάτερ, συνοικοῦμεν. ἂν δὲ δὴ καὶ διαφερούσαις ἑτέρων τὴν ὄψιν, οἵαπερ ἡμῖν ἐστιν ἡ γυνή, καὶ γὰρ τοῦτο ὁ RIV 574 πατὴρ ἐσκέψατο, ὅπως τοὺς ὀφθαλμοὺς | εὐφραί- νοι τῷ συνοικοῦντι τὸ σῶμα τῆς γυναικός, ὁ δὴ τὴν τοιαύτην ἔχων πρᾶγμα εἰκὸς πέπονθε φυλακὴν ἅπασαν τῷ κάλλει περιτιθείς. οὕτως οὐκ ἐξὸν μόνον, ἀλλὰ καὶ περὶ τῶν μάλιστά μοι προσηκόντων τίθημι νόμον. καὶ ὅστις οἶδεν ἀκριβῶς τὰ ἡμέτερα, πολλοὺς δὲ οἶμαι, καὶ τὴν σπουδὴν οὗτος ἐπαινεῖ τὴν ἐμήν.

ἀλλὰ μὴν ὡς συμφέρων ὁ νόμος, παντί που δῆλον. ἐγὼ γὰρ οἶδ’ ὅτι σώζουσι μὲν τὰς πόλεις αἱ στρατεῖαι, ποιεῖ δὲ τοὺς ἐξιόντας εὐψύχους τὸ μέγιστον τῶν ἄθλων, γνήσιοι παῖδες. ἂν δέ μοι τούτων τὰς γονὰς ὑπόπτους ποιῇ τις, ὦ πάτερ, φαῦλον ποιεῖ ὁπλίτην τὸν ὑπὲρ τοι- ούτων μαχόμενον. οὐκοῦν ὁ συνέχων τὴν σωφροσύνην νόμος οὗτος φρουρεῖ τὴν πόλιν.

23. Θαυμάζω δὲ καὶ τίνος ποτὲ εὐπορηκὼς ὁ πατὴρ λόγου κωλύσων ἥκει τὸν νόμον. τὸ μὲν γὰρ ἰσχυρὸν ἐκεῖνο τὸ μηδένα δεῖν ἄκριτον ἐν δημοκρατίᾳ θνήσκειν ἀπολώλεκε. πῶς; οὐδεὶς τῶν παλαιῶν νόμων πατέρα πεποίηκε κύριον τῆς τῶν παίδων ψυχῆς, ἀλλὰ τύπτειν μὲν καὶ τραπέζης ἀπελαύνειν καὶ μὴ διαλέγεσθαι καὶ ῥήμασι χαλεποῖς ἀνιᾶν καὶ τὰ τοιαῦτα δέδοται τῷ πατρὶ καὶ οὐδὲν ἐπὶ ταῦτα δεῖ δικαστῶν οὐδὲ ψήφων, ὰπο- κτεῖναι δὲ καὶ διαχρήσασθαι καὶ κατακόψαι νέον μὴ δεξά- μένον | αἰτίαν ἐν μέσῳ, μὴ τυχόντα δικαστῶν, μὴ RIV 575 9 cf. p. 282, 2 sq. 17 Dion. Hal. ant. II 26 2 παραλαμβάνει Μο 6 καὶ om ΗΜο delevit Re | ὐπεξ- είλετο Cl sed ε(3) ex α corr m 3 6 δεῖ καὶ ἕτερον ΗΜο 8 στρατηγίαι MLaur Mor 9 ἄλλων Ι 10 δέκαμοι Μο 11 τίς Η | τῶν ante τοιούτων Μ 12 συνάγων Η 13 φρου- ρεῖ Ma sed φρου in ras m 2 14 θαυμάζω — 15 νόμον in marg Ma 2 et κείμενον antepos m 3 | εἰ ante καὶ Η | καὶ om Μ Mor | ὁ πατὴρ εὐπορηκὼς Ma 2 16 ἐν om Laurl 18 πεποίηκε κύ- ριον scripsi ex HMoMaCl κύριον πεποίηκε BLaurl edd κύριον πεποίηταἰ Μ 19 τῆς ante τραπέζης Ι | καὶ(3) om Mor 20 δέδοκται Ma δίδοται B Β | τῷ om HLaurl 23 αἴτιον Laurl μεταλαβόντα λόγου δεινὸν ἐδόκει καὶ ἀσεβὲς καὶ πόρ- ρω δημοκρατίας. καὶ τί λέγω σφαγήν; οὐδ’ ἀποκήρυξιν ἄκριτος ὁ παῖς ἐκ τῶν παλαιῶν ὑποστήσεται νόμων. ὁ δ’ οὐδὲ τῆς οὐσίας τῆς τοῦ πατρὸς ἄνευ κρίσεως στε- ῥηθεὶς ἂν ἀποθανεῖται τὴν αἰτίαν ἀγνοῶν τοῦ θανά- του;

τί δὲ καὶ φεύγει δικαστήριον ὁ πατήρ; εἴποι τις ἄν. τὸ γὰρ ἔγκλημα τοῦ δώσοντος δήπουθεν, οὐ τοῦ ληψομένου τὴν δίκην. λέγε, φησί, τὴν αἰτίαν, ἔλεγξον, ὅρα διδόντα δίκην. ἀλλ’ οὐδὲν λέγεις τηλικοῦτον. παῦσαι θυμούμενος. ὀργῇ δὲ ζεούσῃ πατέ- ρων οὐκ ἐξέδωκαν οἱ νόμοι τὴν νεότητα τῆς πόλεως εἰδότες ὅτι κρατεῖ πολλάκις ὀργὴ λογισμῶν.

ἀλλ’ αἰσχρὸν διηγεῖσθαι παίδων ἁμαρτήματα πατρά- σι. σφαγὴ δὲ καλοῦ τινος γίνεται τεκμήριον; καὶ ἐν μὲν τῷ δικαστηρίῳ τοῦτο δόξας ἀδικεῖν ὅπερ ἡδί- κηκε μόνον ὁ παῖς ἀποθανεῖται, κρίσεως δὲ μὴ γεγενη- μένης οὐδὲν ὅ τι οὐκ ἠδικηκέναι δόξει. τοῖς γὰρ τὴν οὖσαν οὐκ εἰδόσιν αἰτίαν πᾶν εἰκάζειν ἀνάγκη. καὶ 2 οὐδὲ Οἶ’ 3 ἄκριτος scripsi ex ΗΜοΜa sed in hoc γρ ἀκρίτως suprascr m 3, Cl sed ς e ν corr, BLaur ἄκριτον Ι ἀκρίτως Μ edd | καλῶν Ι 4 δὲ ΗΜο | τῆς(2) om ΗΜοΙ | ἄνευ κρίσεως om Β 5 ἀποθανεῖται ἂν MaClI | τὴν αἰτίαν in marg Cl 3 6 φεύγοι Laur | ὁ om ΗΒ 7 τίς Η τὶς ΜΟ | δώσοντος scripsi e B δόντος reliqui libri edd 8 οὐ] ᾒ Mo | δώσοντος λέγε —9 δίκην om Μορ | λέγε scripsi ex HBLaurl ut coni Re λέγει MoMaClM Re | τὴν scripsi ex HMaClBI τινὰ ΜοΜ Laur Re 9 διδόντας Μο sed ’ς eras 10 „fort παῦσαι ovr" Re I λοιπὸν post παῦσαι Ι | Ὀργῆ — 12 λογισμῶν citat auctor florilegii Neapolitani fol. 285 r | ὀργῆς δὲ ζεούσης Ma 11 τῆς] τὴν Re 12 ἀλλ’ om HMo 13 αἰσχρὸν — 18 ἀνάγκη citat floril. Neapol. l. l. | ἀδικήματα Ma sed ἁμαρτήματα suprascr m 3 Cl 14 γίγνεται Β | μὴ Μο 15 τούτω HMoCl sed in hoc in τοῦτο corr m 2 16 ἀποφανεῖται Μο | δὲ om I | γενο- μένης Laur 17 οὐδὲν om Laurl Ι οὐδὲν ὅ τι om Cl in marg inser Ma 3 | ὅτι ΗΜο | οὐδ’ Laurl 18 πᾶν in lac 3 litt om Η οὕτως ἀθλιώτερος πατὴρ ὁ κτείνας τοῦ κρίναντος.

διὰ μὲν δὴ ταῦτα οἱ παλαιοὶ νόμοι κρίσιν ἐποί- ησαν καὶ οὐκ ἀπεστέρησαν ἀστοὺς ὧν τοῖς οἰκέταις μετέδωκαν, οὐδένα γοῦν οἰκέτην, ὦ πάτερ, ἄκριτον ἀποκτενεῖς, ἀλλ’ ὅμως ἐκεῖνα τὰ ἀρχαῖα καὶ μακρῷ βεβαιωθέντα χρόνῳ πάντα ὕθλον ἀπέφηνας καὶ πε- ποίηκας τῶν παίδων τοὺς πατέρας σφαγέας. οὐδεὶς ἐναντιοῦταί σου τῷ νόμῳ. κρατείτω μετὰ τῶν ἄλλων τῶν φονικῶν ἢ, εἰ βούλει γε, καὶ πρὸ ἐκείνων ἐπαι- νείσθω. τοῦτ’ αὐτὸ μέντοι πεποίηκεν ὁδὸν τῷ κατὰ τῶν μοιχῶν νόμῳ. καὶ τοσούτῳ ῥᾷον ἐμοὶ τοῦτον ἢ σοὶ θεῖναι τὸν πρότερον ἐκεῖνον, ὅσῳ πρὸς παράδειγμα | μὲν ἐγὼ βλέπων γράφω, σὺ δὲ καινότατα πάν- RIV 576 τῶν ἠξίους. παίδων οὖν ἀκρίτων ἀποθανουμένων μοι- χῷ τὸ ἴσον οὐκ ἐπικείσεται;

πολλὰ γὰρ τῶν ἀδικημάτων ἀκοῦσαι μέν ἐστιν ἀπίθανα, πράττεται δέ. καὶ εἰ μὲν καὶ νῦν γίνεταί τι τοιοῦτον, ἔξεστι ζητεῖν. αἱ γοῦν τραγῳδίαι γέμουσι παραδόξων κακῶν. ἃ οὐ χρὴ νομίζειν ἐπ’ ἐκείνων ἑστάναι τῶν χρόνων. τῆς γὰρ αὐτῆς οὔσης φύσεως εἰκός τοι καὶ τὰ αὐτὰ τολμᾶσθαι.

δικαστηρίου δεῖ τῷ μοιχῷ; τί οὖν, ἂν νεώτερος ὁ γραφόμενος ᾖ; τί δ’, ἂν ἐν πατρὸς ὁ μεμοιχευκὼς ἡλικίᾳ; οὐκ οἴει τοὺς μὲν ἐπιτιμήσειν, τοὺς δὲ ἀπιστήσειν, τοὺς δὲ ἀφεῖναι κελεύσειν; τί δ’, ἂν οἱ μέλλοντες μαρτυρεῖν τὸν μοιχὸν ποιῶνται πρὸ τοῦ παθόντος κακῶς; οὐκ ἀνάγκη τῇ περὶ τὴν γυναῖκα εῖ εἶ 1 καὶ om Η 4 σωφρονῶν et συκοφαντῶν Μ 6 τὰ om Μο 9 ὑπολάβοις scripsi ex HMoMaClB Par. 3017 (Boisso- nad. Anecd. II 136) ὑπολάβῃς MLaurl edd | μὲν post πολλὰ MaClBI edd delevi 10 ἁμαρτημάτων Πα sed γρ ἀδικημά- των suprascr m 3, Cl 11 καὶ(2) om ClMLaurl Mor inser Ma et γρ in marg m 2 | γίγνεταί ΜΒΙ edd 12 αἱ γοῦν] ἃ δ’ οὖν ΗΜο 13 δ’ post ἃ Re delevi | οὐ om MoLaur | νῦν post χρὴ Ι I τὸν χρόνον Ma sed in τῶν χρόνων corr m 2, Cl 14 τοι scripsi ex HMaClBI τι MoMLaur edd Ι νῦν post καὶ Μο Re delevi 15 δικαστηρίου — μοιχῷ] ἐν δικαστηρίω τὸν μοι- χόν· Η δικαστήρια τῶν μοιχῶν Μο δικαστήριον τὸν μοιχὸν Ma sed in δικαστηρίου δὴ τῶ μοιχῶ corr m 3, ClLaur om I 16 γράφων Ma I ὁ om I 18 τούς δὲ ἀπιστήσειν inser Ma 2 | κελεύειν Ma sed ελεύ in ras m 2, ΜΒΙ Mor καὶ λέγειν 19 τὸν μοιχὸν om Β | πρὸς Laur 20 πάθους I συμφορᾷ καὶ ζημίαν προσεῖναι συκοφαντίας; ἔασον δή με, πρὸς Δῖός, ὦ πάτερ, θεῖναι τὸν νόμον καὶ παῦσαι λυπῶν, ὡς νῦν | μέν με ἀνιᾷς, κυρωθέντος δὲ RIV 577 οὐκέτι.

ἀλλὰ μέμφῃ γράφοντα; σὺ τούτων αἴτιός μοι γεγένησαι διὰ τῆς γυναικός. εἰ γὰρ μὴ ταύτην πρός με ἐθαύμασας μηδὲ τὴν ὥραν ἐπῄνεσας μηδὲ γα- μεῖν ἠνάγκασας, ἀφείμην ἂν τῶν νυνὶ τούτων φρον- τίδων καὶ φόβων. νῦν δὲ γάμος καὶ δέος νομοθέτην με πεποίηκεν. ἢ πόθεν οἴει τὰς πολλὰς ταυτασὶ τολ- μᾶσθαι μοιχείας; οὐκ ἀπὸ τοῦ τοῖς μοιχοῖς ἐκ τῶν κρίσεων διαδύσεις ὑπάρχειν; δεῖ δή ποτε τοῦτο τὸ κακὸν ὡς ἐλάχιστον γενέσθαι, δεῖ τοῦδε τοῦ νόμου βοηθήσοντος μὲν τοῖς γεγαμηκόσιν, ἐπισχήσοντος δὲ τὴν ἀφόρητον ταύτην ὕβριν.

31. Κερδανοῦμεν δέ τι καὶ ἕτερον, ὦ ἄνδρες δι- κασταί, μέγιστον οἱ τὴν πόλιν οἰκοῦντες. ἢν γὰρ ἀκρι- βεστέρα γένηται περὶ τὰς γυναῖκας ἡ πρόνοια, καὶ τοῖς ἡδέως κακῶς λέγουσι τουτοισὶ κλείσομεν τὰ στό- ματα. ὧς νῦν γε ἐμπιπλᾶσι τὴν ἀγορὰν τοιούτων λό- γῶν· ὁ δεῖνα τὴν τοῦ δεῖνος. κἂν ἀπιστῇ τις, ὅρκος εὐθέως. ὁ δὲ ἀκούσας ἀντὶ τοῦ τὸν εἰπόντα ἐπισχεῖν 11 cf. t. III 413,2; 389, 22: II 250,8 20 Arist. Thesm. 622 1 προσθεῖναι Β sed θ’ inser | δή om Μο δέ Η 6 μὴ δὲ(1) ΜοΜαΒ | τὴν inserui e Μ om reliqui libri edd | μὴ δὲ H Β 9 με om Ma 10 ἐκ τῶν κρίσεων om I 11 διαλύσεις Ma sed ’ς in ras m 2, ClMBLaurl Mor | ὑπάρχειν Ma sed ὑ in ras m 2 I δέ HMoMaClB Re 12 γενέσθαι — 13 τοῖς in marg Ma 2 om Cl | γενέσθαι scripsi ex HMoMa 2M γεγενῆσθαι Β Laurl edd I δὲ post δεῖ MBLaurl edd delevi | τοῦδε om Laur Ι | τοῦ νόμου] νόμου τοῦ Ι 16 ἀκριβεστέρα Ma sed έρ in ras m 2 18 κακῶς om Laurl 19 ὡς in ras Ma 2 | γ’ Η | τούτων H τούτων τῶν Μο 20 ἀποστῇ Cl sed ο in ι corr m3 ἑτέρῳ γίνεται διδάσκαλος καὶ προιὸν εἰς φήμην τὸ πρᾶγμα καθίσταται.

εἶθ’ οἶ ποιηταὶ μείζω τούτων καταβλάπτουσιν ἡμᾶς θεὸν τὴν φήμην πεποιηκότες καὶ μαρτυροῦντες τοῖς κακῶς ἀγορεύουσιν. οὓς παύσομεν, ὦ πάτερ, διὰ τοῦ νόμου. οὐ γὰρ ἔτι πιστὰ δόξουσι λέγειν ἐφεστηκότων τοῖς μοιχοῖς τῶν ὑβριζομένων με- τὰ τοῦ ξίφους. βοηθείτω τοίνυν ὁ νόμος τῇ πόλει πάντως καὶ ἡμεῖς αὐτοῦ τὸ μέρος ἀπολαυσόμεθα.

33. Ἀλλὰ πολλοί, φησι, τοὺς ἐχθροὺς δι’ ἀπά- της ὡς αὑτοὺς εἰσαγαγόντες ἀποκτενοῦσιν ὡς μοιχοὺς ψευσάμενοι. καὶ τίς οὕτως ἀνόητος ἢ κα- κοδαίμων, ὦ πάτερ, ὥσθ’ ἧς λαμβάνει μείζω δοῦναι δίκην ἂν ἐθελῆσαι; ἢ νομίζεις ἴσην εἶναι ζημίαν ἀπο- RIV 578 θανεῖν | καὶ περὶ τὴν γυναῖκα ὑβρίσθαι; οὐκ οἶσθ’ ὅτι τῷ μὲν μετὰ τὴν πληγὴν οὐδενὸς αἴσθησις, τὸν δ’ ἐν αἰσχύνῃ ζῆν ἀνάγκη;

τί φής; ἀποθανεῖ- ταί τις ὧς μοιχὸς σωφρονῶν; καὶ πῶς ὁ κτείνας βιώ- σεται τοιαῦτα πεπονθέναι δοκῶν; ἐμοὶ γάρ, ὦ πάτερ, 3 cf. ad p. 273, 17. Synes. ep. 44, 1. Demetr. Cyd. ep. 2 ed. Boiss. Anecd. nov. p. 260,19 1 γίγνεται ΜΒΙ edd Ι προιὼν Οἶ’ sed ὢ ex ὁ corr 4 παύ- σωμεν HMoMaClM 6 ὑβρισμένων ὢ 7 τοῦ inserui ex Η ΜοΜ om MaClBLaurl edd 8 ἡμᾶς Μο | τοῦ μέρους H 10 αὐτοὺς HMoMaClMBI edd | εἰσάγοντες Laur | ἀποκτε- νοῦσιν Ma sed ει supra ε m 2 ἀποκτείνουσιν ΗΜο 11 ψευ- σάμενοι Ma sed δό supra σά m 2 12 ὦ πάτερ ἢ κακοδαίμων Μο 13 ἐθελῆσαι scripsi e MaB ἐθελήσαι Μ edd ἐθελήσῃ σ’ HLaurl ἐθελοή Μο 14 περὶ om Ι | ὑβρίσθαι Ma sed θ inser m 3 15 οἶδας Ma sed γρ οἶσθ’ in marg m 3 οἷδ’ Cl sed in οἶδας corr m 3 16 τὸν Μο sed in τοῦ corr m 2 τῶ Ma | ἐν om MaCl | συζῆν Ma et e ζῆν corr Cl 3 | φής libri edd | ἀποθα- νεῖται τίς Ma 18 τοιαῦτα scripsi auctore lacobsio Lect αὐτὰ libri (αὑτὸ Μο) edd | πάτερ ἐμοὶ δοκεῖ τοῦτ’ εἷναι πάντων ἀφορητότερον Ι τοῦτ᾿ εἷναι δοκεῖ πάντων ἀφορητότατον. σὺ δ’ οὐχ οὕτω φρονεῖς. οὐδὲν τοσοῦτον. οὐ δήμευσις τῶν ὄν- των, οὐ πήρωσις σώματος, οὐ θάνατοι τέκνων, οὐ φυγὴ καὶ πλάνη κατὰ τὴν ξένην, οὐ δήμιος, οὐ κώ- νειον, οὐ τὸ ἄταφον ἐρρῖφθαι. διὰ τοῦτο μάλιστα τὰς τυραννίδας μισῶ, ὅτι μεγίστην τέρψιν ἡγοῦνται τὰς τοι- αύτας ὕβρεις. τοῦτο καὶ πραττόμενον καὶ δοκοῦν ἐσχάτην συμφορὰν <ἡγοῦμαι καὶ ἀποθανεῖν> δεξαίμην ἢ μοιχείας δόξαν οὐκ οὔσης κατασκεδάσαι τῆς οἰκίας.

35. θάρρει δὴ περὶ τῶν σωφρονούντων, ὦ πάτερ. τῶν δὲ οὐχ οὕτως ἐχόντων μὴ πάνυ κηδώμεθα μηδὲ πλάτ- τωμεν φόβους, ἔνα μή τινα ἀναγκάσωμεν εἰπεῖν· σὺ δὲ τὸν μὲν οὐ μοιχὸν δι’ ἔχθραν ἀποθανεῖσθαι νομίζεις, παῖδα δὲ βέλτιστον ὡς πονηρὸν οὐκ ἀποθανεῖσθαι νομίζεις κακίᾳ πατρός; τί δ’, ἂν λελυπηκὼς ὁ πατὴρ ᾖ τὸν παῖδα καὶ δι’ αὐτό γε τοῦ- το μισῇ τὸν υἱόν, ὅτι οἶδεν ἠδικημένον; δώσομεν αὐ- 3 Plat. leg. XI p. 925 E 1 δοκεῖ τοῦτ’ εἶναι MaCl | ἀφορητότερον MaCl | δὲ ClMB Laurl edd 2 οὕτω om Re | σωφρονεῖς Μο | „post οὐδὲν τοι- οῦτον videtur deesse παρὰ σοὶ κέκριται vel simile qiiid scil. ἐπὶ τῇ μοιχείᾳ. tu moechum nulla dignum censes eiusmodi poena, quales hae sunt, confiscatio bonorum — " Re 5 num ἐρρῖφθαι? at cf. ad p. 53, 16 | ἐγὼ δὲ ante διὰ inserendum coni Re | δια- ἐδειματοῦτο ΗΜοΜαΒ 7 τοῦτο καὶ] καὶ τοῦτο MaClMBI Mor | καὶ om Laur Ι ,,post δοκοῦν deest non nihil, verbi causa ὁμοίως οὐκ ἀνασχετὸν vel tale quid in eo sensu" Boissonade Anecd. II 370, αἴσχιστον καὶ lacobs Lect | ἐσχάτη συμφορὰ MBI Mor 8 ἡγοῦμαι καὶ ἀποθανεῖ. inserui om libri edd sed μεγίστην ἡγοῦμαι συμφοράν. ἀποθανεῖν coni Re 9 οὐκ inser Ma 3 10 δὲ Μο | καὶ ante περὶ Β 11 μὴ πάνυ κη in lac 8 litt om Ι I κηδώμεθα Μο Ι μὴ δὲ MaBLaur τῶν δὲ ΗΜο | πλάττομεν HMoCl 12 ,,post τινα videtur ὄντα desse" Re 14 παῖδα — 15 νομίζεις om HMo 15 πατρός om Μο 16 τὸν παῖδα ᾖ MaCl 17 μισῇ scripsi μισεῖ libri edd | εἶδεν Β | καὶ ante δώσομεν Β | αὐτοῦ Ma sed ου in ω corr m2 τῷ τὴν ἐξουσίαν τοῦ φόνου;

οὐχ ὁρᾶτε καὶ νῦν RIV 579 τινας πρὸς τοὺς αὐτῶν χαλεπούς; τίνας | δὴ τῆς ἀδείας δοθείσης νομίζομεν ἔσεσθαι; μὴ γὰρ ἱκανὸν οἴεσθε, ὦ ἄνδρες δικασταί, δεσμὸν εἶναι τὴν φύσιν, ἀλλὰ κρατεῖ μὲν ὡς τὰ πολλά, ὅταν δὲ τὰ νοσήματα τῆς ψυχῆς ἐρρωμενέστερα γένηται, διακόπτεται καὶ ὁ πατὴρ ἄλλο τι φαίνεται τοῦ τῆς ψυχῆς ἀναγκάζοντος πάθους.

εἰ δὲ σοὶ βούλει πεπηγέναι τὸν νόμον ὅν τέθεικας, εἶκε καὶ τῷδε. ὡς φιλονεικῶν γε κἀκεῖνον κινεῖς. κατέγνωκας γὰρ τῆς γυναικός τινα ἀκρασίαν; σὺ δέ, 0) πάτερ, κατέγνωκάς τινα τοῦ παιδὸς μοχθη- ρίαν; ἀλλ’ ὅμως τὸ μέλλον ὑφορώμενος νομοθετεῖς. ἀνεπίφθονον δὴ κἀμὲ τὸ μέλλον ἀξιῶσαι μείζονός τε καὶ ἀπονωτέρας φροντίδος, ἐπεὶ νῦν γε ἡ γυνὴ μάλα ἐπίπονον τοῖς φυλάττουσιν ἔχει. τιμᾷ γὰρ αὕτη νῦν μὲν ἐμέ, νῦν δὲ τοῦτον. οὐ γὰρ ὁμοῦ τὰς ἐξόδους, ὦ ἄνδρες δικασταί, ποιούμεθα. ἀλλὰ σοφόν τι τοῦτο πρὸς τὴν γυναῖκα εὕρηκεν ὁ πατήρ. ἀγοράζει μὲν αὐτὸς οἴκοι μένοντος ἐμοῦ, διατρίβει δὲ οἴκοι περιπατοῦντος 1 ἐργασίαν Ma sed ἐξουσίαν suprascr m 2, Cl 2 ἑαυτῶν Ι edd αὐτῶν reliqui libri 3 δὲ post μὴ inser Ma 2 4 οἰ- έσθω HMo 5 κρατεῖν Ma | ταπολλά MaB 7 ἄλλοτι Μο sed in ἀλλ’ ὅτι corr m 2 9 τέθεικας Cl sed ς add m 3 | καὶ Ma sed ὡς suprascr m 2 10 τὴν Η 11 τινα τοῦ παιδὸς scripsi ex HMoMaCl τοῦ παιδός τινα MBLaurl edd | μοχθηρίας Η μοχθηρίαν γα sed μοχθηρ in ras m 2 1.3 δὴ Ma sed ἡ in ras m 2 δὲ Μο | ἀξιῶσαι Ma sed σαι in marg ὃς add m 2 14 φροντίδας Laur | ἐπεὶ Ι sed ἔασον suprascr 15 ἔχειν Ma sed ει suprascr m 2 Cl | τιμᾷ γὰρ αὕτη Re τιμᾶ ταύτῃ Η τιμᾶ θ’ αὕτη Μο τίνα ταύτην Ma sed τιμᾶ in marg m 2 ClMBLaurl Mor 18 ἀγοράζει — 19 ἐμοῦ praemissis verbis ἀγοράζει ἀντὶ τοῦ εἰς ἀγορὰν διατρίβει. Λιβάνιος citat Andr. Lopad. lex. Vindob. s. v. p. 14,8 ed. Nauck | γὰρ post μὲν Laurl 19 διατρίβει — 313, 1 ἐμοῦ om Ι ἐπ’ ἀγορᾶς ἐμοῦ, ὥστ’ ἢ ἐμοὶ σύνεστι τὸ γύναιον ἢ τούτῳ, κἂν ὁ γεγαμηκὼς ἀπῇ, τὸν κηδεστὴν ἀντὶ τοῦ γεγαμηκότος ἔχει φύλακα.

ἀλλὰ καὶ κατ’ αὐτὸ τοῦ- το μέντοι προσήκει τόνδε κυρωθῆναι τὸν νόμον, ἴνα παύσηταί ποτε τῇ γυναικὶ παρακαθήμενος ὁ πατὴρ καὶ μεριμνῶν καὶ πονῶν καὶ τῶν κοινῶν ἀμελῶν. εὐθὺς γὰρ αὐτὸν ἀποστήσει τῆς γυναικὸς οὗτος ὁ νόμος ἱκα- νὸς φύλαξ σωφροσύνης καθιστάμενος.

Ὡς ἔδει γε, ὦ ἄνδρες δικασταί, ζῆν ἡμῖν ἔτι τὴν μητέρα, καὶ οὐδὲν ἂν τῶν νῦν τούτων ἐπράττετο. τί γὰρ ἂν ἔδει μοι νόμου τῶν ἐκείνης ὀφθαλμῶν εἰς φρουρὰν ἀποχρώντων; νῦν δέ, ἐπειδὴ τέθνηκεν, εἰς τοῦτο ἥκω καὶ νομοθετῶ καὶ λύω τῷ τε πατρὶ καὶ ἐμαυτῷ τὰ παρόντα πράγματα.

ἴθι δή, ὦ πάτερ, | ἀπαλλαγεὶς τῶν ἔνδον, δὸς σαυτὸν ὅλον τοῖς RIV 580 κοινοῖς καὶ τὴν γυναῖκα τῷ νόμῳ. συνεχῆ ποιοῦ τὴν πολιτείαν καὶ νόμισον ἄλλος γεγονέναι τήμερον. προσ- ἐρχου τῷ δήμῳ, λέγε γνώμας ἐν τῇ βουλῇ, πρέσβευε, στρατήγει, ποίησαί τινα καλὴν ἀποδημίαν. μέλει μέν σοι τῆς ἐμῆς γυναικός, οἶδα καὶ οἵδε πάντες τοῦτο ἴσασι καλῶς ὧς πολὺ τῶν ἄλλων κηδεστῶν ἐν τοῖς 9 cf. p. 298, 15 14 ἐπίλογος Μο 1 ὥστε MaCl 2 αὐτὴ Η 3 καὶ om MaCl | τοῦτο μἐν- τοι scripsi ex HMo τοῦτο μέν μοι MaCl μέντοι τοῦτο ΜΒ Laurl edd 5 γυνὴ Cl 7 τῆς γυναικὸς om ΗΜο | ἱκανῶς Mor 8 τῆς ante σωφροσύνης Β 9 ἐπὶ Η 10 ἔτι post τὴν inser I | νυνὶ MaCl 11 ἂν om Μ | νόουσ H νόμων Μο 12 δ’ ΜΒ Mor 13 κωλύω Ι 14 ὦ om HMo 15 δοὺς ΜΙ Mor 16 num <ἐφεὶς> τὴν γυναῖκα τῷ νόμῳ εχῆ? | ποίου ΗΜο 17 καὶ inser Ma 2 | γέγονε Ι 18 γνώμας scripsi ex HMoMaClMB γνώμην Laurl edd 19 ποίησον Η MaCl I τὰ κοινὰ ΗΜο | μέλει scripsi ex HMoMBLaur cum la- cobsio Lect μέλλει MaClI edd 20 οἴ γε Ι 21 ἴσασιν | ἐν τοῖς om Ι πρὸς ἐκείνην διήνεγκας, ἀλλ’ ἱκανὴν ἐκεῖθεν δόξαν ἐσχηκὼς κτῆσαι τὴν ἀπὸ τῶν μειζόνων, ἄλλως θ’ ὅτε καὶ παῖδα παρέσχου τῇ πόλει νόμους δυνάμενον γρά- φειν.

ἐγώ σοι συλλήψομαι τῶν πολιτευμάτων οὐδὲ μικρὸν χωριζόμενος, συνεξιὼν οἴκοθεν, συνεισιὼν οἴ- καδε, μονονοὺ συμπεφυκώς, δουλεύων ταύτην τὴν ἡδίστην δουλείαν, ἂν ἄρα ἀναμάρτητος εἶναί σοι δόξω καὶ μὴ πρῶτος πατέρων κατ’ ἐμοῦ χρήσῃ τῷ νόμῳ.

42. καὶ δῆτα ἀναστὰς λέγε τούτων ἐναντίον, τί ποιῶν καὶ τί μὴ ποιῶν ἐγὼ διαφεύξομαί σου τὴν δεξιάν; κἂν μὴ πείθωμαι πᾶν ὅσον καλόν, ἀπόκτεινον. οὐ δεῖ με- μνῆσθαί με χωρίων; οὐ μεμνήσομαι. οὐ δεῖ προσ- άπτεσθαι χρημάτων; οὐ προσάψομαι. οὐ δεῖ προστάττειν οἰκέταις; οὐκ ἐπιτάξω. λῄδιον δεῖ φοροῦντα ἀνέχεσθαι; ἀνέξομαι. λιμώττοντα φέρειν; οἴσω. σιγᾶν; οὐ φθέγξο- μαι. χαμαὶ καθεύδειν; τοῦτο ποιήσω. πάντα σοι χαρι- οῦμαι ταῦτα. καὶ οὐκ ὄψει με περὶ ταῦτα θρασύν. μοι- χοὺς δὲ ἐξέστω μοι μισεῖν καὶ νόμους κατ’ αὐτῶν γράφειν.

φήσει δέ με καὶ τἄλλα ὁ πατὴρ φαιδρό- τερον γεγονέναι καὶ οὐκ ἀηδῆ συγγενέσθαι. νῦν μὲν 14 Men. com. IV 332, 507 M (III 256, 1028 K) 2 ὅτε Laur 3 καὶ om Ι 1 παράσχοις Μο 4 ,,fort μικρὸν ἐμοὶ χαριζόμενος" Re 5 μικρὰ Β | οἴκοθεν — 6 δου- λεύων in marg Μα 2 6 καὶ ante μονονοὺ Μο 2 | πεφυκὼς ΜΙ Mor 1 ἣν Μ | σοι inser Ma 2 om Οἶ’ 9 δῆτ’ Μο 11 πείθομαι H | πᾶν ὅσα καλὸν Μο πᾶν ὅσον καλῶν Ma sed πάνθ’ ὅσα καλὰ suprascr m 2 σὸν καλόν Laurl | εἰ Mo 12 με inser Ma 3 | χωρἷαν Η Ι οὐ — 14 οὐκ ἔπι in marg Ma 2 om Cl 13 οὐ δεῖ] οὐδὲ ΗΜο 14 λήδων scripsi auctore Re λῄδιον Laurl λινἰδιον HMoMaClMB edd 16 σοι om Ι 17 τοι post ταῦτά HLaur, σοι Ι | οὐκ inser Ma 2 | βραδύν coni Mor num βαρύν? 18 μοι om Μο | νόμον Ma sed οὑς supra ον m2 19 φησὶ HMo | τἆλλα HMo 20 ἀειδῆ H γὰρ | ἐπιτιμᾷ πολλάκις· τί σκυθρωπάζεις, ὦ RIV 581 τέκνον; τί τοῖς πενθοῦσιν ἔοικας; ἐγὼ δὲ τότε μὲν ἔλεγον οὐδέν, νῦν δὲ φράσω· τὸν νόμον τοῦτον, ὦ πάτερ, κατὰ τῶν μοιχῶν θεῖναι μὲν βουλόμενος, ἀεὶ δὲ μέλλων ἐβαρυνόμην καὶ ὥσπερ ὠδίνων ἤλγουν τὴν καρδίαν· εἰ δὲ κυρωθείη τήμερον καὶ συγχωρήσαις καὶ τοῦτο ὑπομείναις, ὄψει μειδιῶντα τὸν κατηφῆ, ὄψει βλέποντα ἐλεύθερον τὸν κατεπτηχότα.

ἐποίει δέ με λογισμός τις τοιοῦτον, ὡς μὲν ἂν σὺ φαίης, εὐήθης, ἐποίει δ’ οὖν. ᾤμην ἐνδεέστερον τὸν παλαιὸν νόμον ὀργίζεσθαι τοῖς μοιχοῖς, ὡς καὶ τοὺς πολλοὺς ἐπ’ ἀλ- λοτρίους παρακαλεῖσθαι γάμους, τοὺς μὲν δοῦναι δυ- ναμένους, τοὺς δὲ πιστευομένους. μετὰ δὴ τοῦτον τὸν νόμον οὐκέτ’ ὄψει με τὸν ἔμπροσθεν, ἀλλ’ οἶον εἰκὸς τὸν ὑπὲρ γυναικὸς ἱκανῶς τεθαρρηκότα.